Sie sind auf Seite 1von 52

JAHRBUCH

DES

O. MUSEALVEREINES
GESELLSCHAFT
FR

LANDESKUNDE

134.Band
1.

Abhandlungen

L i n z 19 8 9

Inhaltsverzeichnis

Herwig Wolfram: Das frhmittelalterliche Kloster Mondsee in heutiger Sicht

Bernhard P r o k i s c h : Antike Fundmnzen aus Lauriacum Die Sammlung Spatt/Enns

13

Elmar Tscholl: Ausgrabungen im rmischen Wallsee (Kastell und Vicus)

63

Ferdinand Opll : Die Anfnge der Stadt Freistadt

79

Friedrich Karl Azzola: Der Stein mit einem angeblich frhmittelalterlichen


Tau-Kreuz von der Basilika in Lorch

95

Monika Dachs : Eine Cremoneser Tavoletta da soffitto" im Besitz des


obersterreichischen Landesmuseums in Linz
Hans H o f e r : Das Brgerspital zu Weyer/Enns

113
139

Brigitte Heinzl : Der Schwanenstdter Fund in der kunsthistorischen Abteilung


des obersterreichischen Landesmuseums
Georg Wacha: Landeskunde und landeskundliche Forschungen in sterreich

161
179

Hermann Kohl: Eiszeitliche Eisausschmelzformen in Bereich des


Traunseebeckens
187
Karl Gnther Kunst, Doris Nagel und Gernot R a b e d e r : Erste Grabungsergebnisse
vom Nixloch bei Losenstein-Ternberg
199
Josef T r a u t t m a n s d o r f f und Hans S. S c h r a t t e r : Qualitative Analyse eines
orchideenreichen Halbtrockenrasens

213

Heinz M i t t e r : Bemerkenswerte Kferfunde aus einer Lichtfalle beim


Stift Schlgl, Mhlviertel, Obersterreich

237

Erich K r i t s c h e r : Zur Kenntnis der Ekto- und Endoparasiten der Seelaube


Chalcalburnus chalcoides mento (Agassiz 1832), (Pisces, Cyprinidae)
aus dem Attersee, Obersterreich

245

Gerald Mayer: Das Areal der Misteldrossel (Turdus viscivorus)


in Obersterreich

255

Johanna S i e b e r : Biber in Obersterreich - eine aktuelle Bestandsaufnahme


an Inn und Salzach

277

Rezensionen

287

Antike Fundmnzen aus Lauriacum

Jb. O. Mus.-Ver.

Bd. 134/1

13

Linz 1989

ANTIKE FUNDMUNZEN AUS LAURIACUM


DIE SAMMLUNG SPATT/ENNS
Von Bernhard Prokisch
Die hier vorzustellende Sammlung vorwiegend antiker Mnzen, die Verf.
im Jahr 1988 zur Ordnung und Bestimmung vorgelegt wurde, befindet sich
im Besitz des Ennser Landwirtes und Unternehmers Hermann Spatt, der
auf einigen bereits im vterlichen Besitz befindlichen Stcken aufbauend ab 1943 begann, Fundmnzen zusammenzutragen, wobei er vor
allem durch Msgr. Marckhgott wesentliche Anregungen erhielt. In den
spten Fnfziger- und Sechzigerjahren wurde sodann die Hauptmasse des
derzeitigen Materialkomplexes vereinigt, die spter noch durch weitere
Einzelstcke ergnzt werden konnte.
Die Tatsache, da der Groteil der Mnzen Fundmaterial aus dem Bereich des antiken Lauriacum darstellt, lie es dienlich erscheinen, die Objekte einem greren Kreis von Interessierten vorzustellen und sie so der
ffentlichkeit bekannt zu machen; dies umso mehr, als einige bedeutendere Stcke auch ber den Lokalbezug hinaus von Interesse sind.
Hinmit versteht sich diese Arbeit vorwiegend als Beitrag zur Sicherung
und Verbreiterung der Materialbasis Lauriacenser Fundmnzen; ihre Einbindung in die Zusammenhnge des Geldumlaufes bleibt der im Entstehen
begriffenen umfassenden Arbeit Gnther Dembskis ber die Fundmnzen
von Lorch vorbehalten.
Mein Dank gilt den Herren Univ.-Doz. Dr. Wolfgang Szaivert und
Univ.-Doz. Dr. Hahn, Wien, fr ihre Untersttzung bei der Bestimmungsarbeit, meinem Bruder Wolfgang Prokisch fr die Anfertigung der Photos,
Herrn Artur Tomani fr seine organisatorische Mithilfe sowie dem Besitzer Herrn Hermann Spatt fr die Erlaubnis zur Publikation.
Zur Provenienz
Smtliche Angaben ber die Herkunft der Mnzen stammen vom derzeitigen Besitzer und werden hier unverndert wiedergegeben. Mit Ausnahme
der zwlf im Katalog ausgewiesenen Stcke1), die vor einigen Jahren aus
1) Kat.Nr. 30, 33, 265, 342, 434, 442, 446, 454, 480, 493, 494, 501

14

Bernhard Prokisch

dem deutschen Mnzhandel erworben wurden und der Burbe Nr. 642, die
von Herrn Spatt whrend einer Nordafrikareise erstanden wurde, stammt
das gesamte Material aus dem Ennser Raum. Der Groteil der Stcke trat
auf den Grnden der Familie Spatt im Zuge der landwirtschaftlichen Bearbeitung oder der Anlage von Schotter- und Baugruben zutage, die folgende
Liste der in Frage kommenden Parzellen wurde vom Besitzer mit Angaben
ber die jeweilige Funddichte versehen:
KatastralGemeinde
Kristein
Lorch
Lorch
Enns
Enns
Enns
Enns
Enns
Enns
Enns
Enns
Enns
Enns
Enns
Enns
Enns
Enns

Einlagezahl
58
16
16

1719
1719
1719
1719
1719
485
485
485
358
173

1973
1973
1973
1717

Parzellennummer

Funddichte

550/1

sehr hoch
gering
gering
sehr hoch
hoch
hoch
sehr hoch
gering
hoch
hoch
hoch
gering
Einzelstcke
gering
gering
gering
gering

430

433/1
1149/1
1149/7
1149/9
1151/1
1162/2
397/1
397/2
132/1
433/4
41,42
130/3
130/4
398

132/4

Kann man somit fr die Hauptmasse der Stcke keinen przisen Fundort
angeben, lassen sich doch fr einige Mnzen nhere Angaben machen.
Die Goldmnzen wurden smtlich auf den Parzellen Enns, EZ 485, GZ
397/1, 397/2, 132/1 gefunden, wobei die drei Aurei (Kat.Nr. 66, 68, 87)
angeblich gemeinsam im Zuge von Umbauarbeiten in der Kche des Spattschen Anwesens zu Tage traten.2)
Zur Materialzusammensetzung
Das vorliegende Konvolut erhlt seine Bedeutung aus der Tatsache, da
einerseits zu erwartende Relationen besttigt werden, andererseits jedoch
2) auf Parzelle 3 9 7 / 1 , im Jahr 1954.

Antike Fundmnzen aus Lauriacum

15

recht berraschende Ergebnisse vorliegen. Hier verblfft zuallererst das


Gold, das unser Wissen ber den Lauriacenser Geldverkehr wesentlich erweitert.3) Die drei Aurei Traianus/Hadrianus hatten bislang eine zeitliche Parallele nur in dem etwas unsicheren Goldquinar Hadrianus/Plotina,4) sie drften aufgrund der erwhnten Fundnachricht gemeinsam
verborgen worden sein, der vorzgliche Erhaltungszustand, v.a. des Hadrian mit dem Lupa Romana-Revers, erlaubt den Schlu, da sich das
Stck nicht lange im Geldverkehr befunden haben kann. Die beiden restlichen Goldstcke, von denen der Solidus Constantius II. (Kat.Nr. 517) wohl
kaum mit dem 1866 gefundenen Exemplar Deringer 17 = Dembski 175)
identisch ist, belegen den Goldumlauf der Sptantike, der sich bis in byzantinische Zeit fortsetzt.
Das restliche Material besteht neben einigen griechischen Geprgen, die
wohl als Einzelstcke in rmischer Zeit ihren Weg an den Donaulimes gefunden haben, sowie wenigen Republiksdenaren (der blich schlechte Erhaltungszustand der ubiquitren Legionsdenare verrt ihre lange Umlaufszeit) in der Hauptmasse aus Mnzen der rmischen Kaiserzeit. Wie nicht
anders zu erwarten, ist die julisch-claudische Zeit fast nur mit Asses vertreten, erst ab den Flaviern nimmt die Materialmenge zu und bildet fr die
Zeit von Traianus bis etwa Phillippus I. /IL einen Hauptteil der Sammlung.
Mit der Mitte des 3. Jahrhunderts wird das Material pltzlich sprlicher,
sowohl die gallienische Periode als auch die Dlyrier sind im Vergleich etwa
zur Severerzeit unterreprsentiert, ebenso der frhe Domint bis Constantinus I. Erst das 4. Jahrhundert zeigt wiederum ein Ansteigen der Stckzahlen, wobei der starke Anteil Valentinianus I./Valens, der von Dembski6) als typisch fr Lauriacum erkannt wurde, sich auch hier wiederum
nachweisen lt.
Mit dem ausgehenden 4. Jahrhundert bricht die Reihe schlagartig ab und
markiert so das Ende des rmischen Geldumlaufes. Bezeichnenderweise
fehlen auch hier Belege aus frhbyzantinischer Zeit, die beiden anonymen
Folles des 11. Jahrhunderts und das skyphate Stck des 12. Jahrhunderts
(Kat.Nr. 630-632) gehren bereits dem Mittelalter an und stellen eine Verbindung zum Einsetzen der Pfennigprgung der Mnzsttte Enns im
12. Jahrhundert dar.
Neben der allgemeinen chronologischen Schichtung stellt sich die Frage
nach einer Gruppierung des Materiales nach etwaigen Fundzusammengehrigkeiten, die sich jedoch im vorliegenden Fall aufgrund fehlender An3) G. Dembski, Die Affare Seitschek Goldmnzendiebstahl aus dem Ennser Museum in der
Nachkriegszeit, in: MMVLaur 18/ 1980, S. 16 20.
4) ibidem, S. 20.
5) ibidem, S. 20.
6) G. Dembski, Das Ende des rmerzeitlichen Geldumlaufes im Ennser Bereich, in: MMV Laur
21/1983, S. 12 15.

16

Bernhard Prokisch

gaben kaum rekonstruieren lt. Nach Mitteilung des Besitzers soll das
Material einzeln oder in kleinen Partien nach und nach versammelt worden
sein. Dagegen knnte man sich jedoch ohne weiteres vorstellen, da vor
allem die reichen Serien der Severer- und frhen Soldatenkaiserzeit zumindest teilweise aus grerem Fundzusammenhang stammen, wenn
auch konkrete Nachweise dafr fehlen; als wahrscheinlich zu einem Fund
gehrig darf die Hauptmasse der zahlreichen Centenionales Valentinianus I. / Valens/Gratianus bezeichnet werden, die auch durch ihre einheitliche Patina wohl auf einen gemeinsamen Fundort verweisen.
Zum Katalog
Der Katalog folgt in Anordnung und Gestaltung der Reihe Thesaurus
Nummorum Romanorum et Byzantinorum (TNRB) der sterreichischen
Akademie der Wissenschaften. Aus Platzgrnden wurde auf eine Auflistung der Abkrzungen verzichtet, sie sind im Informationsteil der erwhnten Bnde nachzulesen.

Antike Fundmnzen aus Lauriacum

17
E E E

e c cc
< < <<
t>0 0 0

VO

4,1

4,8

VO

=
8
Cl" Cl

(N <N

oo

oo

tf
tN

Cl
CA

IA

IA

0
C

o 0
c c

O
C

2
22
0 0 0
Vi

oo 00 oo 00

(S
fM

2
0

cd cd cd cd cd

v\ C/5

U U U U U

88
EE
3
rj n n

(A

CA

Gri

ri

ci

cd

il

>ri

sa

ios VI.
ios VII
ria/?
ria/Ta

Antoni
s
ios III.

hii

cd

os VI.

<

'S

IA

Ptol

et u

*3
3)

u
<

<l<l

J)
Q
Q

cd

BUI

III

"S
cd u

>

IBUI

ic

<

(B

uuu

IBUI

akus /Hiero
nia
er III.

Aegj

Eph(

Syr

VO
VO

11

(S

P . S a2
a
<

JC

T3

<

a
CJ
<

1-

<A

. O 3
g C "O

t>lik

(N
O

(S

a
u

c
d P

u *

<u

a
s
Roi

VO

c t-

12.

E E

68/

Cl

Cl
VO
^-*

80/

36/

O
(S
(N

Q\
<N
(S

10.

s
^,

Cl
N
Cl

74/

VO

Cl Cl Cl Cl
O (N (N <N (N
Cl Cl Cl Cl

Cl ' t

t O (N

vd 1^

< < <

Cl

18

Bernhard Prokisch

V)

-**

WS?

uu
SS

O ON O ON
(S NO (S *O
(N tf M *
N CN!

U U U U

S3 S 3

ON
(S

ON ON

guu
S2

(S N

U NO

3y
32=

uu
33

52
00

E E E
0 0 0

E E
O 0

u ce a

O Q

19

Antike Fundmnzen aus Lauriacum


E E E E
c c c c

E E
c

E E

< < < <

f> p~

<*.
M

CO

c\i n
^

<*

ce z

'79(?:) Rom

Rom

r~
ON

NO

ON

ON O N
1^

r~
r-

o 00

r-

ON

NO

yy
22

uuyuuyyuyy

Rom
Rom
Rom
Rom
Rom
Rom
Rom
Rom
Rom
Rom
Rom

uuu
2 222

Rom
Rom
Rom
Rom
Rom

1/1

VO
00

(S
M ON

8! S oo oo
Tt

VO VO
X
X

ON

NO

X
X
X

Rom
Rom
Rom

</>

&

ON

ON

r v<j v
ON

ON

O\

< <

Q<

i^^

E E
c

20

Bernhard Prokisch

Ec E
E E
c c c

E E EE

c c c c
<

oo* oo

(N (M Cl ' i

NO r-oovoxfN.mr-'ttnoor-)

uuyyyyuuuuuuyyyuyy
555555555552222222

U UUU

2252

SS EE EE EE SS EE EE EE EE EE EE EE g EE EEEEE EE EE SS
0
O 0
0 0
0 0
0 OO 00 OO OO 00 00 OO y 00OO OO OO 00 00 00
0 O
rS(N * (^ w
N N - '
O O g o o o r - m

N <N ^

SE X 5

CVCN

^ - - . ^ ^ . ^

~~ ^

"" "^ ~^

-^.

E 0E E 0E
o
&
a:

M
(S M <N
00 O\

o o o o O O O O O O O O "oiOtOOOOtOoo
W

W X

Q.

O Q

< < < 0

C
O

JC

e u "3 U

tine
intli
icht
isch

o t2

E
60

i l i

11 s r ^s i
Q

S .SP ^ 5 ^ 2

aa

* ## #

Antike Fundmnzen aus Lauriacum

21

E E E E E E E
e c c c c c c
< < <

222222

_
2

Rom

'en <n ^ Tt ^ </i

r^xxxxxxxxx

N N N N n -

r s c n ->

ri

UUUUU

E E

Rom
Rom
Rom

EEEEEEEEEEEEEEEEE
2232222222222222222

ux
22

138
139
145/ 161
145/ 161
145/ 161
155/ 156

uiuuuuuuuuuuuu

Rom

xi y , >

138

3 3

'C

0 0
2 ai
2222
oi

a
<

t
u "

OQ

^
?

- s | . B
.0

,2 _:

Z es

CL ^

CO

I ' . jf 3

lu

i-gli-g5gS

nilliil

'S 2
i "

I 222222

<"#"

ccSSSScccc

< < < < < < < < < <

22

ci

r- Ov OS r>
so n $ vo
oo 00

OS
fM
OS

8 rooo so o
in

os

11,2

r- in
Os 00
* 00

20,2

OS SO

oo Ov

g r- oCJ 5-

rOv

oo

n r<i
C4

vO "t O

Anm

Anm

Anm

Anm

Bernhard Prokisch

Ov OS
Os

1
r-

t- 00 O\

T 1 O

22525522222525525
E
EEEEEEEEEEEEEEEE
o o o o o o o o o o o o o o o o o

uuuuyuyy
55522222

EEEEEEEE'

oooooooo

EEE

ooo

E E
o o
e* a;
sOvOvOvOvovOvOvo

sOSOsO

00 /-v 00

-
JC I
u '3 u

~ 3 y

Si I I I
u u u

si-a3

O> O M
#

rt

^f
*

E E E
c c c

23

Antike Fundmnzen aus Lauriacum


SEE
c c c
< < <

- * o

~* Ov {*} f>

rn \6 r* ON

CO

U Uuy

22 2 2
E E E E
0 0 0 0
Oi Oi oi OS

E E

Oi

VO

00
00

M
yy
22

CM

2
0

00

s o co" r- I

Oi

o
, '

Ov

0 o
oi Oi

I-

C0 M
O
(N co co CO Ov ^

y rOt y r t y 00 y
2 0\ 2 Ov 2 2 -

, ,

E EE E

o o

OS

E
0

E
0

Oi

E
0

oi

r \ ON

2 00

c
0

145/
145/

vO VO vO

g
rt
yy
22
00
CO

145/
145/
145/
145/

VO

Oi

r/.

>-

1m

C/3

g|

VO

Vu

Vu

VO

(
00

3is
*b *u *y

tj = = a
0 c C 3

w oo ! -I U.
= = 5 N
>

E E E E E
c c c c c

24
Anm

Anm

00

00

o
d

m* Ov

oo ^J

Anm
Anm

Anm

Bernhard Prokisch

J -i ZI -

(N

vo'

Ov

zr-'

U oo i

3 (N N (*)
(X 00 )

V)

'fe'

V)

>W

161/ 1
161/1

>t^

163/1

163/1

(162 / 1

>4^

161/1

164

E E
O 0

>*>

22222222

O
Di

g "5

i
CO

a. ^

gI

1111
5 u ih

E E E E E

c c c c c
< < < < <

Antike Fundmnzen aus Lauriacum


EEE
ccc
<

E
c

E
c

E
c

25

EE
cc

U o
E E E

E
0

O O O

E
0

171 oder

171 oder
172

173

161 /167
161 /167
161 /167

c a
Q <

&

a
Q

0
.

0
.

E E
0

Oi r<i

Ct

.-

.2

.2

3
S

o
1

>>
3 3

J J

.S x 5
Z S3 X E ~

? 2 3 *
| Sg U

v!

11 l^glli

E EEEEEE E

c c c c c c c c
< < < < < < < <

26

Bernhard Prokisch

ce

ce ce ce ce
i S i S

ce oe

ce

ce ce ce ce

E
0

y
2E

E Cl E
0

"8 ce m

es
O

" vO
in
es
.

| |

OU

0
cet

stin

19-

V> Si
3 S'
v o >r> 8 1/1 vO <T| vO IO
(S
y y V-O u y VO u u * y *>y VO u "9
2 - 2 "82 3 "g 2 <N 2 IN 2 6 2 3

oo' es 00
U vo
00

<*'

RIC 649,
424- 1 4 / 2
RIC 1601

ce

r" VO
M

oder

7 ode

cevD

ts
JO

- q

381- 6/3C

' t es
vo in VO

0*

c
<

;o3i

2, Ml
oder
5 ode

ci x, u

c
<

Anm

(S*

c
<

c
<

Anm

c
<

Anm

Anm

o
oo
1

1
VO

r3

|
2

o
U

Q
U

2 o
M
3

oo

o
O

E
E

E r~
E
0

o
U

I
r-

3
es
U.
es

vO

.2 .2

>

C 2

"I 1

MM

33

<<

"8 "8

OO

U U
O - O

"8

3 3

gg

z 11.

SS

25S-SC S-g
B

U
T3

. .
3 J ^

T M 3 C
| C - u

33

.0.0

WM

(fltfl

= =

= =

.1
. JZ X

/-v.CO'S

^.g|^i
5

S O "= *

E E E E E

c SSc c
< <<<<

Antike Fundmnzen aus Lauriacum

| 8 | 2 2 S S

*l^*

27

,4

O n o " J . 5 ' a o - O >O -O -O


^ t < O N o o

-O

o 00

E E

(M
0\

00

oo

VI
00

<*.

00

en
3

as
3

P*

8
E

00

c o c o c o c o c o o o

E E E

E E E E ^w>
O

60

X J : J= S

X)
ai
3

OUI

a 3 0

E
E

c
3

c
3

ai
3

ai
3

3*i

"
O

M
0^
O

E
U

^
0^

V)
O^

VO
O^

P
CT^

W
C7^

O\
CJN

Q
O
(S

-"
O
(s)

(N
O
(v|

f)
O
<v|

^
O
(M

C > O
O
0 ( v |

ai

u
es

u
es

^
O
N

f**
O
(N

'fOOOtO
& O O ^
U M N N

- " M C>J N
E E E E
e e e e
> > > >

^.^^i;

Bernhard Prokisch

NO

< <;
ea
x m ro NO NO
(^ X ON ON

^ 10 ro

^^ ^ P ^

E
*o r*"*

222222222222z2n2B22
EEEEEEEEEEEc
0 O O O O O O 0 0 0 0 < f
oiocuocoioioictoictet

NO ( N

<
NO NO
Jn V>

y y y u y o.
2 2 2 2 2 is

yyy
222

E EEEE E

EEc
0 0

<

O O O O O

ot et et et et

NO ON
NO NO
ON
ON

ON

CI
ON ON ON

(^NO
NO NO
ON ON ON ON ON

I-

0 0 0

C/5

g?
VEN

et

s
60

ode:

gesic

NO (N M NO

cal la)

NO<NNONONO(NNONO(NfNNO

E 60

So
U3

C/3

1
U

iches Fll
t vl

28

'E

CS

. RvVf.
Rv.
. Vf: Rv.
. Bes
. ZF,
rat

c
i 1'51

>
v>

rO r)- >n (S
NO >n
(N (S ro
in
(S (N
(S S CM
N C l i t l f l N O h O O W O - (N

_ _ _ _
(N (N (N

in NO
(S (N
(N (N

M N N
(S (N (N

O cs rn <*
ro r*i rn ro f i
M (N (N N (N

< < < < < < <

Antike Fundmnzen aus Lauriacum

29

m N es <N

0/3

yt;
("f~P-XNOO>nr~0 O "* O ON C*J VO f
fNi(Nrn

0-0es
... . ,
O O
*n ON f l f*1 V *O O f*^
TJ-VOOOOOONON

UJC
& L
BU CL ... . , es
. ... X) NO *
fN(NO>'tNO

01 et et et et et et et et
EEEEEEEEE
o o o o o o o o o
et et et et et et et et et

otetotetetetetoiec
EfEEEEEEE
o g o o o o o o o
etBetetetetetetei

et ei ot et et
EEEEE
o o o o o
et et et et et

OoVOVOI^t^00(3v'*
O r s j O O O O O O O
N N N N N N N N

XXXCION
OXONONOO
(NO

o
C
5

o ^
o o x w M w i ( N Oa ^ 0 \ 0 ^ 0 0 0 '
(SM(N(N

v)
3
C

E
s

c
2

S" Q

;P

j3

00 90 00 h Ot 9
^ ^ ^ 1 1 VI
m in in in in in

ei et et et ot ei
_ E E E E E E
S
o o o o o o
c et et et et et et

o i i o o o o o o

2
Q O O

$
i_

O
C
5

!; !:
c3e
=

o
<

o
<

a
.

a
.

o
C
3

-o
C
3

N
X)

^
N
X)

u
u
on on

a
t/3

in vo h oo j o - N n
^ ^ ^ ^ ^ *o in in in
*

".5
a
V)

^t->nNoi^x
*^ "^ *n in in
*

EE

-5
a

-5
a

C/3 C/3

m in in m in in

ONONONONONON

Q Q Q

30

Bernhard Prokisch

i/i

( N O t
o oo N

f x o
r^-^tes

ri

ri M* ri

ri ri ri

EE

a. a.

a 6
^^ o o o

OC06 06

OC

06 06

ofS

K M

O\

(N

I,

EEE
0

r*i (s

22

'S x

EEE
0 0 0
a; OC

00

O O

r-

X ON O
X
r*j N (N

u
^
-^

(Rom
RIC 1
RIC !
RIC 1
PC?h
RIC 1

cd

cu a.
RICf

yyy
222

NO NO NO

M N
(S S

_
r*i m
X X X
(N (S (N

E
0

OC

>

cu
Cu

a.

NO

1
1
1
1
1
1
1

rJ

>6(b)

06 OC06 OC

EE E E
0 o 0 0
oc06 06

cu
RICf

U U U

eu a.

ta

Rie:
RIC^

"3
u
2O9a
227
(Car;
318

564
577
582
587
637 1[Lao

NO NO

RIC
RIC
RIC
RIC
RIC
RIC
RIC

5 t
x 4 v\
rn ri ri
NO

EE EE EEc E
0 0 0 0 0 0
0
06 06 oc06
OC 06

ON X X
Sr-I (N(N(N
N N N N N N N N

<

Ec E
c cE
< <

Antike Fundmnzen aus Lauriacum

31

E

COW

x
j.
j.
y
0.
0.
J: jz
. . C . C . C . C . C . . JZ JZ JZ JZ . .XlJZ'^'^Oma.a.^

yu

y u y u y y y y y u y u y yyyyy yyy y guuyg

f*2

22 22222222222222222222o.222o.

EE
oo

E E E E E E E E f E E E E'=
o o o o o o o o o o o o o o o o o o g o o o oo^"

QQQQQQ

J:

..

JZ > '
a , ,

H2 g

un
e c e c

5 <3 <3<3
<

J: J:

a o.
.. ..

eu
^ ..

y y . .o y

.0*0

N N N N ^ N

(N (N

fN) IO

Anm

Anm
2,24

Anm

17,36
2,755

Bernhard Prokisch
Anm

32

00 * O r- r- Tt O
to -t oo
-On
(N (N M (N N (N (S

CO
<

..
y
_

n fi
5 ^

" ^

- - . - .i

a
fi

ci O O O O (N
^f \o so vo ^ *0
-

U U U U U U U U U U r ^ U ^ U U U U

2 2 2 2 2 2 2 2 2 o 2 2 o. 2 2 2 2 o 2 ,
Eo oE ^ro o E
E o
E "=
E oE oE o
E cg
o ^E -= oEg? o
>> o

222222222
g Eo Eo Eo Eo Eo Eo Eo oE

2
E
o

oo
f

^^c^^n

^!

N N .N ^.^
N N
^^

l
S

S<
>

s|
s

a.

(N

**^.

">

Q Q Q

S
'
_c^ ;*

*>

'S
C
c

8 - c
J= < S

'
I

2 ga

<

> U
6 3

I M M

-2

f c

4)
M
c

-o

CL

u TZ u

I
2

-S
=

-g-e-5
c>

(T

. y 5

'" I I S 's
17 1 B 51 ^

<<0QCQNO,<Z

| ||E|

II

Antike Fundmnzen aus Lauriacum

33

0\

o w
Tt* Tt i/l * m M <} * ro m

J=

U j=

7
2

u
<2S

E
o

E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E ? E
o o o o o o o o o o o o o o q o o o o o o o o o o g o

oc

oic&oioioioioiaiQioiXoioiMaiQioiaioiaioioiocxSoi

c c c c c c c c c c c c c c c c c c c c c

X
'5
?
u

\* i

* i

\~ i

\ " i

\ ' J

\ ' i

\ ' i

\~ i

\ ' i

**

^ ' i

v i

i ' i

f '

f w

f *

C *

VI

1
ZF. !

.a>

trat

sub rat.
376. ZF,

E
0

01

yuuy yuy yy yy y y y y y y yuy y y y yuyy


SSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSS S

in

<t

r- 00


e
< <

< <

pi

E
c

34

Bernhard Prokisch

ON

Tt

**

NO

ro <n Tfr Tt o '

*OM5i O

r r r r M M

u u

EEEEE

EE c c

c c

oi Oi a:

oi

Oi

3
N

E ^
E M

5 *>

C M

Q.

Q.

M (N

(S

(S

c c c c c

aa a a-

O (N ro vt

ir,

ONONONONON

ON

vO t^ M ON O
O N O N O N O N O

aa

nalien.
u

(S

c c

73

r- r-

(S

a
ON
M

IT) IT)

vO

52

22222

ierG

"g

'249
'249

00

)b; PCh
1; PCh

u u uuu

CN

C C C C C
<

\b; PCh

y
2

'245

'241
o

M (N

yu u
22222
0

oi

oo ro* <o
ro oo M

s II.

00

'249
'249

' c E E E E E ' p c c c c E

PCh

x
^ a
B E

5222522252222
< * c* a! as

"*.
Z

>; PCh
>; PCh
>;PCh
PCh
PCh

t"-

CL.

si.

NO

*TtiO>D>OiO<O O
N N (N N n

PCh

C3

MM c i * T f o n m n o

>; PCh

..j=j=y

'242

u u u u u u u

.1.
//ANIIJ

(S N N N VB

35

Antike Fundmnzen aus Lauriacum

- X

x _,

.a <

uy ^

EE
0

OC

<

O
>

a -a

o o

1/1

ri

o
*

0\

SO

Ci

8 1

3
C
M
'

EH

2 2 S- 2

0
>

ce
u

36

Bernhard Prokisch
E E

X (S 0^

(S

72(K

CO

ERITA
III7(K

70(K

15(K

M* <N *

U
T3

^ y OQ |^| y > u U
y -^ y
2 -r 2
2
2 cu S2E
0

o
&

E
0

E
0

06

00 M
(S M

SS
> a -2P

III
i js -6
0.2P3 r
<2oo

Sili
rf iri o i^i

E
3
0

<s
<

<

37

Antike Fundmnzen aus Lauriacum

<II<

u
OcT

UxUUyU

U ^

2 S- 2 > 2 T 2

o
r-

(N

r4

X
VO
(S

(S

"

r*

CO

""* X

io

NO

*n

^" *

"

fNLH^rS

* si

* co ? - "
S x 3 \ S "^
CC

ON

CM

"i 2

O O

r- r-

( S N
M

00

oo

<N

r-

v>

3&
o n

c c c

II

38

Bernhard Prokisch

a^a >ago
06 T 06 U 0 5Sh

2S-2S-2S-2S-2

39

Antike Fundmnzen aus Lauriacum

S in

ri

u
31

XX

sa

UX

o 3

S3
oc ou
u

y
2
E
0
oc

00 S
if) X

2>
IA

S a

t =

11

2 2

I
<2 I
I -S

J!

"U

O\

z S *

S S
2 2
ro

313/'315

321/'324

316
319/'320
320/ '321
320/ '321
320/ '321
328/ '329
329/ '330
320/ '325
335/'337

Fol

Fol

Fol
Fol
Fol
Fol
Fol
Fol
Fol
Fol
Fol

W
*3

Fol

RIC

A///

2>
RIC

H EC
00

55

1RIC

40
Bernhard Prokisch

Q
CI 11 H

U * Uu

22

2H2
u^u
55 - 55 o Sw
""

22

w e- 2

2 S- u S- u

'337

'see

321/'324

321/'324

Fol
Fol

Fol

Fol

330/

325/'326

330/'337
330/'337
330/'337

330/'333
330/'337

337/'341

Fol

Fol
Fol
Fol

Fol
Fol

3
y^
2 -f

2 S- 2 > 2

t
c
0
U

E
0
ce

XI
u

D
(M
eN
ii

uy
2 -f 2
U

2>u >

"3
_; u.
den. ai

55

187 =

sp sn

Fol

U S- U -f U

326/'327

fS| -5 N -5: (N

Fol

see-

'337

'see

'337

'see

Fol

Antike Fundmnzen aus Lauriacum


41

IV
oorN
22 S ^ U>

42

Bernhard Prokisch
E
c

E
c

a.

SSUS
2>2*o

U -r

I
os

5 5

so

S
es
u X

Fol
Fol

00

c
ffi

c
ich . Dai

stant

Fol

u 3

So e
c c
c

"g
u
1*. 3
3

4)

oo

o
S
in

2 .
VI

ca

Nie

en/,

c
o

z.
<n

>n

43

Antike Fundmnzen aus Lauriacum

mmoom
r o\ m r-

ri . - *. 4

tA

5 (Co

po(s

!n

Sol

in

Cei

in

r~
n

od
n

in

y ^U

sta

^ ^^ c
c 0C

U 2

5 cU
c

5 (Co
s) od

SA

U ^3

,^

ri

c/l
e o
5:
c f-U 2

:347

^*,

sta tius)-

s)od

< * Oi,

S3

2>

u u u u u u u u u u

uuuuuuuuuu

- S S

au

44

Bernhard Prokisch

a.
<5Q'

c-

V)

"T

0 * So
ci

yn
a u#

u u

y . ^ y 2 S y 5 ^ y : y > 5 : y < u < y 5 : y : y> ! U 5 :


2"o"r2wOJ2^S^:2S-2C'S-2'2*'2S-2' f2>2S-

oi

2
f*^ fTj

u u

CQ

?
f^

3 " i

(N

E
oi

<

<

in

in

i n m

"

*
^

o "

E
00
oi

= u

^ n

ir>

tn

*n

in

>n

v>

Antike Fundmnzen aus Lauriacum

f^j

NO

NO

r^i

f^

c^i

45

en

co

r^i

4 > O

uu
NO

NO

fi

co

46

Bernhard Prokisch

(M

(S

\O

"c

"c

' ^^ ^^ r/\

UUUUUUUUUUU

uuuuuuuuuuu

"c

"c

u
U

oo

r~
oo

00
00

90.

"c
<u

ON

oo

4!

ri

5\

O\

47

Antike Fundmnzen aus Lauriacum

'

j+

-#

*- ro

M N

rf r

<N

es ci <s c i

** 55 ~ 53
t

<N

f\

r/\

f\

2 >

y <
2 5r

g ^ ^ ^ ^4 ^ g g qg ^ ^^

UUUUUUUUUUUUUU

48

Bernhard Prokisch
E E

cc
<<

szso

co

"S" 0 "3" <

Susi!

'S

1
s s

2
w

O
(S
VO

<N
VO

r UU
- X X

^
S

S
O

vo

es

Antike Fundmnzen aus Lauriacum

49

.<= <* 2 :
och

CO

n
J:

s "o Xu

J CO

3 >>

<

vO

uschi

vO

!c
< o
ix

fN
<

T3

Z .a

z
u 1u

CS U

S - *
VO VO

s1
0.

2
- S

60

So
60

CS
CO

vo

- o

Bernhard Prokisch

50

is *>
06

t VO Z

SS
</>

CL,

Ssg

CD

'E

'ilu

c
SJ

unis.

alzbu
641.

11
II

03

rie

ia

-; l - <

ri

642.

CO

SS

52

Bernhard Prokisch

os

Antike Fundmnzen aus Lauriacum

;*"

53

54

Bernhard Prokisch

Antike Fundmnzen aus Lauriacum

55

56

Bernhard Prokisch

Antike Fundmnzen aus Lauriacum

57

58

Bernhard Ptakisch

Antike Fundmnzen aus Lauriacum

59

60

Bernhard Prokisch

Antike Fundmnzen aus Lauriacum

61

Das könnte Ihnen auch gefallen