MUHASABAH JEUNG MUJAHADAH

َ ‫ﺴَﻼُم َﻋٰﻠﻰ‬
‫ﺳ ِﯿِّﺪﻧَﺎ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ‬ ‫ﺼَﻼة ُ َواﻟ ﱠ‬‫ َواﻟ ﱠ‬،‫ي أ َْﻧﻌََﻤﻨَﺎ ِﺑِﻨْﻌَﻤِﺔ ا ْ ِﻻْﯾَﻤﺎِن َوا ْ ِﻻْﺳَﻼِم‬ْ ‫* اﻟﱠِﺬ‬ ِ ‫اَْﻟَﺣْﻣد ُ ِ ﱣ‬
‫ﺴَﻼُم‬ ‫س اﻟ ﱠ‬ ُ ‫ أ َْﺷَﮭﺪُ ا َْن َﻻ ِاٰﻟﮫَ ِاﱠﻻ ﷲُ اْﻟَﻤِﻠُﻚ اْﻟﻘُﺪﱡْو‬.‫ﺻْﺤِﺒِﮫ اْﻟِﻜَﺮاِم‬ َ ‫ َوَﻋٰﻠﻰ آِﻟٖﮫ َو‬،‫َﺧْﯿِﺮ اْﻷ َﻧَﺎِم‬
(ُ‫ف َوا ْ ِﻹْﺣِﺘَﺮام )أ َﱠﻣﺎ ﺑَْﻌﺪ‬ ِ ‫ﺸَﺮ‬ ‫ﺐ اﻟ ﱠ‬ُ ‫ﺻﺎِﺣ‬ َ ‫ﺳْﻮﻟُٗﮫ‬ َ ‫َوأ َْﺷَﮭﺪُ ا َﱠن‬
ُ ‫ﺳ ِﯿّﺪَﻧَﺎ َوَﺣِﺒْﯿﺒَﻨَﺎ ُﻣَﺤﱠﻤﺪًا َﻋْﺒﺪُٗه َوَر‬
‫ َواْﺷُﻜُﺮْوهُ َﻋﻠَﻰ َﻣﺎ‬،‫َ َﺣﱠﻖ ﺗ ُﻘَﺎِﺗِﮫ َوَﻻ ﺗ َُﻤْﻮﺗ ُﱠﻦ ِاﱠﻻ َوأ َْﻧﺘ ُْﻢ ُﻣْﺴِﻠُﻤْﻮَن‬i ‫ ِاﺗ ﱠﻘُﻮا ﱣ‬،‫ﻓَﯿَﺎأ َﯾﱡَﮭﺎ اْﻟُﻤْﺆِﻣﻨُْﻮَن‬
ُ‫ ﻗَﺎَل ﷲ‬.‫ َوَﺟﻌَﻠَُﻜْﻢ ِﻣْﻦ أ ُﱠﻣِﺔ ذَِوى اْﻷ َْرَﺣﺎِم‬،‫ﻀِﻞ َواِﻹْﻧﻌَﺎِم‬ ْ َ‫ َوأ َْوﻻَُﻛْﻢ ِﻣَﻦ اْﻟﻔ‬،‫ﻺْﺳﻼَِم‬ ِ ‫َھﺪَاُﻛْﻢ ِﻟ‬
‫َ َﺧِﺒْﯿٌﺮ ِﺑَﻤﺎ‬i ‫ﺖ ِﻟﻐٍَۚﺪ َواﺗ ﱠﻘُﻮا ﱣ‬
‫َ ِاﱠن ﱣ‬i ْ ‫ﺲ ﱠﻣﺎ ﻗَﺪﱠَﻣ‬ ‫ ٰ ٓﯾﺎ َﯾﱡَﮭﺎ اﻟﱠِﺬْﯾَﻦ ٰاَﻣﻨُﻮا اﺗ ﱠﻘُﻮا ﱣ‬:‫ﺗ َﻌَﺎﻟَﻰ‬
ُ ‫َ َوْﻟﺘ َْﻨ‬i
ٌ ‫ﻈْﺮ ﻧَْﻔ‬
‫ﺗ َْﻌَﻤﻠُْﻮَن‬
Hadirin Jama’ah jum’ah rahimakumullah
Dina momen anu mulya ieu, khotib umajak ka diri pribadi, umumna ka sadaya
jama’ah kangge salamina ningkatkeun iman sareng taqwa ka Alloh SWT. ku jalan
sakamampuhan ngalakonan sadaya parentah sareng nebihan sadaya anu di cegahna.
Di antara kanikmatan anu kedah di syukuran dina waktos ieu, Alloh SWT
parantos maparin yuswa anu panjang dugi ka ayeuna urang dipasihan kasempetan
kanggo tiasa patepang sareng sasih Syawal. Syawal mangrupikeun bulan anu istimewa
sabab dina bulan ieu urang ngarayakeun Idul Fitri. Poé anu bagja pikeun umat Islam di
sakuliah dunya pikeun ngagungkeun kasuksesan dina ngalaksanakeun parentah Alloh,
nyaéta puasa sabulan pinuh dina bulan Ramadhan.
Tina segi basa, kecap 'syawwal' (‫ل‬ ُ ‫ﺷﱠﻮا‬
َ ) asalna tina kecap 'syala' (‫ل‬
َ ‫ﺷﺎ‬
َ ) atanapi
َ ‫ )اِْرﺗََﻔ‬nu hartina ningkatkeun. Urang kedah terus ningkatkeun kualitas jeung
'irtafaá' (‫ﻊ‬
kuantitas ibadah anu salila bulan Ramadhan sumanget ibadah. Urang bisa ningali
jeung ngarasa, kumaha sumanget ibadah urang khususna, jeung umat Islam umumna,
leuwih luhur di bulan Ramadhan dibandingkeun jeung bulan sejenna. Masjid rame ku
shalat berjamaah, tarawih, maca Al-Qur'an jeung sajabana, beurang jeung peuting,
ibadah séjénna ogé ningkat dina bulan Ramadhan saperti zakat, infaq, jeung sedekah
salian ti ibadah utama dina bulan Ramadhan, nyaéta puasa.
Hadirin anu dimulyakeun ku Allah SWT
Sawatara hal anu bisa diamalkeun ku urang sadaya pikeun ngajaga sumanget
ibadah dina bulan Syawwal jeung dina bulan-bulan anu bakal datang nyaéta
muhasabah jeung mujahadah. Muhasabah ngalaksanakeun introspeksi diri dina ibadah
di bulan Ramadhan. hal ieu kacida pentingna sabab bakal jadi pijakan urang pikeun
lengkah saterusna dina bulan Syawwal. Allah oge parantos ngingetkeun urang supados
salawasna meunteun ku cara ningali ka tukang mangrupi modal pikeun
nyanghareupan mangsa nu bakal datang.
 Hal ieu ditegeskeun dina Al Qur'an surat al-Hasyr ayat 18:
ۗ ‫ﺖ ِﻟﻐٍَۚﺪ َواﺗ ﱠﻘُﻮا ﱣ‬
‫َ ِاﱠن ﱣ‬i
‫َ َﺧِﺒْﯿٌﺮ ِﺑَﻤﺎ‬i ٌ ‫ﻈْﺮ ﻧَْﻔ‬
ْ ‫ﺲ ﱠﻣﺎ ﻗَﺪﱠَﻣ‬ ‫ٰ ٓﯾﺎ َﯾﱡَﮭﺎ اﻟﱠِﺬْﯾَﻦ ٰاَﻣﻨُﻮا اﺗ ﱠﻘُﻮا ﱣ‬
ُ ‫َ َوْﻟﺘ َْﻨ‬i
‫ﺗ َْﻌَﻤﻠُْﻮَن‬
Hartosna: “Hai jalma-jalma anu iman! Kudu taqwa ka Alloh jeung sing saha bae
kudu merhatikeun naon-naon anu geus dilakonan pikeun isukan, jeung sing taqwa ka
Allah. Saéstuna Alloh Maha Uninga kana naon-naon anu anjeun lakukeun”.
Saparantos muhasabah, teras urang kedah mujahadah, nyaeta serius dina
narékahan ibadah pikeun ngajaga trend positif ibadah dina sasih Ramadhan. Allah
parantos masihan motivasi ka jalmi-jalmi anu khusyu berjuang sakumaha dawuhan-Na
dina Al-Qur'an surat al-Ankabut ayat 69:

‫ﺳﺒُﻠَﻨَۗﺎ َوِاﱠن ﱣ‬
‫َ ﻟََﻤَﻊ اْﻟُﻤْﺤِﺴِﻨْﯿَﻦ‬i ُ ‫َواﻟﱠِﺬْﯾَﻦ َﺟﺎَھﺪُْوا ِﻓْﯿﻨَﺎ ﻟَﻨَْﮭِﺪﯾَﻨﱠُﮭْﻢ‬
Hartosna: “Jeung jalma-jalma anu jihad (ikhtiar) pikeun (nyiar ridho Kami), Kami
bakal nuduhkeun kana jalan Kami. Jeung saestuna Allah marengan jalma-jalma anu
migawe kahadean”.
Hadirin Rahimakumullah
Rupina sababaraha usaha anu tiasa dilakukeun supados dina sasih Syawal ieu.
Urang masih tiasa terus ngamaksimalkeun kualitas sareng kuantitas ibadah ogé
sumanget dina ngalaksanakeun paréntah ibadah ka Allah SWT. Mudah-mudahan urang
tiasa muhasabah sareng mujahadah supados dinten ayeuna langkung sae ti kamari
sareng enjing langkung sae ti dinten ayeuna. Amin.

ِ ‫ﺑﺎَرَك ﷲُ ِﻟْﻲ َوﻟَُﻜْﻢ ِﻓﻲ اْﻟﻘُْﺮٰاِن اْﻟﻌَِﻈْﯿِﻢ َوﻧَﻔَﻌَِﻨﻲ َوِاﯾﱠﺎُﻛْﻢ ِﺑَﻤﺎ ِﻓْﯿِﮫ ِﻣَﻦ ا ْ ٰﻻﯾَﺎ‬
‫ت َواﻟ ِﺬّْﻛِﺮ اْﻟَﺤِﻜْﯿِﻢ‬
‫ﺴِﻤْﯿُﻊ اْﻟﻌَِﻠْﯿُﻢ‬
‫َوﺗ َﻘَﺒﱠَﻞ ِﻣ ِﻨّْﻲ َوِﻣْﻨُﻜْﻢ ِﺗَﻼَو ﺗ َٗﮫ ِاﻧﱠﮫُ ُھَﻮ اﻟ ﱠ‬
Khutbah Kadua

َ ‫ﺴَﻼُم َﻋٰﻠﻰ‬
‫ﺳ ِﯿِّﺪﻧَﺎ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ‬ ‫ﺼَﻼة ُ َواﻟ ﱠ‬ ‫ َواﻟ ﱠ‬.‫ي أ َْﻧﻌََﻤﻨَﺎ ِﺑِﻨْﻌَﻤِﺔ ا ْ ِﻻْﯾَﻤﺎِن َوا ْ ِﻻْﺳَﻼِم‬ ْ ‫* اﻟﱠِﺬ‬ ِ ‫اَْﻟَﺣْﻣد ُ ِ ﱣ‬
‫ﺴَﻼُم‬ ‫س اﻟ ﱠ‬ ُ ‫ أ َْﺷَﮭﺪُ ا َْن َﻻ ِاٰﻟﮫَ ِاﱠﻻ ﷲُ اْﻟَﻤِﻠُﻚ اْﻟﻘُﺪﱡْو‬.‫ﺻَﺤﺎِﺑِﮫ اْﻟِﻜَﺮاِم‬ ْ َ ‫ َوَﻋٰﻠﻰ ٰاِﻟِﮫ َوأ‬.‫َﺧْﯿِﺮ اْﻷ َﻧَﺎِم‬
(ُ‫ف َوا ْ ِﻹْﺣِﺘَﺮاِم )أ َﱠﻣﺎ ﺑَْﻌﺪ‬ ِ ‫ﺸَﺮ‬ ‫ﺐ اﻟ ﱠ‬ ُ ‫ﺻﺎِﺣ‬َ ‫ﺳْﻮﻟُٗﮫ‬ ُ ‫ﺳ ِﯿّﺪَﻧَﺎ َوَﺣِﺒْﯿﺒَﻨَﺎ ُﻣَﺤﱠﻤﺪًا َﻋْﺒﺪُٗه َوَر‬ َ ‫َوأ َْﺷَﮭﺪُ ا َﱠن‬
َ‫ ﻓَﻘَﺎَل ﷲُ ﺗ َﻌَﺎﻟَﻰ ِاﱠن ﷲ‬.‫ﺻْﯿُﻜْﻢ َوﻧَْﻔِﺴْﻲ ِﺑﺘ َْﻘَﻮى ﷲِ ﻓَﻘَْﺪ ﻓَﺎَز اْﻟُﻤﺘ ﱠﻘُْﻮَن‬ ِ ‫س أ ُْو‬ ُ ‫ﻓَﯿَﺎأ َﯾﱡَﮭﺎ اﻟﻨﱠﺎ‬
َ ‫ ا َﻟﻠﱣُﮭﱠﻢ‬.‫ﺳ ِﻠُّﻤْﻮا ﺗ َْﺴِﻠْﯿًﻤﺎ‬
‫ﺻِّﻞ‬ َ ‫ﺻﻠﱡْﻮا َﻋﻠَْﯿِﮫ َو‬ َ ‫ﻲ ِ ٰﯾﺄ َﯾﱡَﮭﺎ اﻟﱠِﺬْﯾَﻦ ٰأَﻣﻨُْﻮا‬
ّ ‫ﺼﻠﱡْﻮَن َﻋﻠَﻰ اﻟﻨﱠِﺒ‬ َ ُ‫َوَﻣَﻼِﺋَﻜﺘ َٗﮫ ﯾ‬
‫ت‬ِ ‫ ا َﻟﻠﱣُﮭﱠﻢ اْﻏِﻔْﺮ ِﻟْﻠُﻤْﺴِﻠِﻤْﯿَﻦ َواْﻟُﻤْﺴِﻠَﻤﺎ‬،‫ﺳ ِﯿِّﺪﻧَﺎ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ‬ َ ‫ﺳ ِﯿِّﺪﻧَﺎ ُﻣَﺤﱠﻤٍﺪ َوَﻋٰﻠﻰ ٰأِل‬ َ ‫ﺳ ِﻠّْﻢ َﻋٰﻠﻰ‬ َ ‫َو‬
‫ب اﻟﻨﱠﺎِر‬َ ‫ﺴﻨَﺔً َو ِﻗﻨَﺎ َﻋﺬَا‬ َ ‫ﺴﻨَﺔً َو ِﻓﻲ ا ْ ٰﻻِﺧَﺮِة َﺣ‬ َ ‫ َرﺑﱠﻨَﺎ ٰاِﺗﻨَﺎ ِﻓﻲ اﻟﺪﱡْﻧﯿَﺎ َﺣ‬.‫ت‬ ِ ‫َواْﻟُﻤْﺆِﻣِﻨْﯿَﻦ َواْﻟُﻤْﺆِﻣﻨَﺎ‬
‫ﺸﺎِء‬َ ‫ﺴﺎِن َوﯾَْﻨَﮭﻰ َﻋِﻦ اْﻟﻔَْﺤ‬ َ ‫ ِﻋﺒَﺎدَ ﷲِ ِاﱠن ﷲَ ﯾَﺄ ُْﻣُﺮ ِﺑﺎْﻟﻌَْﺪِل َوا ْ ِﻻْﺣ‬.‫ب اْﻟﻌَﺎﻟَِﻤْﯿَﻦ‬ ِ ّ ‫َوا َْﻟَﺤْﻤﺪُ ِ‹ِ َر‬
‫ َو اْﺷُﻜُﺮْوهُ َﻋٰﻠﻰ ِﻧﻌَِﻤِﮫ‬.‫ ﻓَﺎْذُﻛُﺮوا ﷲَ اْﻟﻌَِﻈْﯿَﻢ ﯾَْﺬُﻛْﺮُﻛْﻢ‬.‫ﻈُﻜْﻢ ﻟَﻌَﻠﱠُﻜْﻢ ﺗ َﺬَﱠﻛُﺮْوَن‬ ُ ‫َواْﻟُﻤْﻨَﻜِﺮ ﯾَِﻌ‬
‫ َوﻟَِﺬْﻛُﺮ ﷲِ ا َْﻛﺒَُﺮ‬.‫ﯾَِﺰْدُﻛْﻢ‬
\
Pangandaran, Mei 2023
Disusun ku: Tim Editor Naskah Khutbah
BIMAS Islam Kemenag Pangandaran