In deze powerpoint vind je een samenvatting van alle

grammatica Periode 2 V3
 Inhoudsopgave

1. Werkwoorden Toetsstof Toets 1

2. Naamvallen Toetsstof Toets 1
3. Konjunktionen (voegwoorden) Toetsstof Toets 2 Toetsweek
4. Geslachtsregels Herhaling
5. Meervoudregels Herhaling
6. Getallen Herhaling
 Verben (werkwoorden)

- zwakke werkwoorden - haben, sein, werden

- tegenwoordige tijd - tegenwoordige tijd
- voltooide tijd - verleden tijd
- verleden tijd
- Modale hulpwerkwoorden
- sterke werkwoorden - tegenwoordige tijd
- tegenwoordige tijd - verleden tijd
 haben, sein en werden zijn onregelmatig > leren!

haben sein werden

ich habe hatte bin war werde wurde

du hast hattest bist warst wirst wurdest
er/
hat hatte ist war wird wurde
sie/es
wir haben hatten sind waren werden wurden
ihr habt hattet seid wart werdet wurdet
sie/Sie haben hatten sind waren werden wurden
gehabt gewesen geworden
 hebben = haben

ik heb ich habe

jij hebt du hast
hij heeft er hat
zij heeft sie hat
het heeft es hat
wij hebben wir haben
jullie hebben ihr habt
zij hebben sie haben
u heeft Sie haben
gehad gehabt
 haben in de verleden tijd

ich habe ich hat -te ----

du hast du hat -te st
er hat er hat -te ----
sie hat sie hat -te ----
es hat es hat -te ----
wir haben wir hat -te n
ihr habt ihr hat -te t
sie haben sie hat -te n
Sie haben Sie hat -te n
gehabt
 zijn = sein

ik ben ich bin

jij bent du bist
hij is er ist
zij is sie ist
het is es ist
wij zijn wir sind
jullie zijn ihr seid
zij zijn sie sind
u bent Sie sind
geweest gewesen
 sein in de verleden tijd

ich bin ich war

du bist du war -st
er ist er war
sie ist sie war
es ist es war
wir sind wir war -en
ihr seid ihr war -t
sie sind sie war -en
Sie sind Sie war -en

gewesen
 zullen of worden = werden

ik zal word ich werde

jij zult wordt du wirst
hij zal wordt er wird
zij zal wordt sie wird
het zal wordt es wird
wij zullen worden wir werden
jullie zullen worden ihr werdet
zij zullen worden sie werden
u zult wordt Sie werden
geworden geworden
 werden in de verleden tijd

ich werde ich wurde

du wirst du wurde -st
er wird er wurde
sie wird sie wurde
es wird es wurde
wir werden wir wurde -en
ihr werdet ihr wurde -t
sie werden sie wurde -en
Sie werden Sie wurde -en

geworden
 Schwache Verben
• Präsens (tegenwoordige tijd ott)
• Perfekt (voltooid deelwoord)
• Präteritum (verleden tijd ovt)
Wat is een zwak werkwoord?

Een werkwoord waarbij de stam gelijk blijft

 Hoe vervoeg je zwakke werkwoorden (regelmäßige Verben)?

• Een zwak werkwoord gaat altijd van dezelfde stam uit.

• Eerst de stam dus!
• Dat doe je door –en of –n van het werkwoord af te halen.
spiel en

regel n

arbeit en
Na de stam…. bepaalt de persoon welke uitgang de stam krijgt

ich e
du st
er, sie, es t
wir en
ihr t
Sie, sie en
 Schwache Verben: Präsens (tegenwoordige tijd) (ott)

• standaard
• stam d/t
• stam s-klank
standaard: vaste uitgangen

e | st | t | en | t | en Er spielt gerne Fußball

ich spiel e
du spiel st
er spiel t
sie spiel t
es spiel t
wir spiel en ge spiel t
ihr spiel t
sie spiel en
Sie Spiel en
 stam eindigt op –s, -ss, –ß of –z

Dan verdwijnt bij DU een -s Wann reist du am liebsten?

ich reis e
du reis t
st
er reis t
sie reis t
es reis t
wir reis ge reis t
en
ihr reis t
sie reis en
Sie reis en
 stam eindigt op –d of een –t

Dan krijg je bij du, er, sie, es en ihr een extra -ec
Wo arbeitet dein Vater?

ich arbeit e
du arbeit e st
er arbeit e t
sie arbeit e t
es arbeit e t
wir arbeit en
ihr arbeit e t ge arbeit e t
sie arbeit en
Sie arbeit en
 Eindigt de stam op een –m of een –n?
Let dan op: als vóór de m of n een andere medeklinker (behalve L,M,N,R) staat
dan komt bij du, er, sie, es en ihr een extra -e
ich atm Wo begegnen wir uns?
e
du atm e st Dus bijvoorbeeld niet
er atm e t bij lernen
sie atm e t
es atm e t
wir atm en
ihr atm e t ge atm e t
sie atm en
Sie atm en
 Schwache Verben: Perfekt (voltooid deelwoord)

Standaard : ge + stam + t

Uitzonderingen :
- stam eindigt op d/t ge + stam + et
- warten > gewartet

- ww eindigt op -ieren ge + stam + t

- studieren > studiert

- ww begint met be- ver- er- ge + stam + t

- bezahlen > bezahlt
 haben, sein, werden + zwakke werkwoorden tegenwoordige tijd

Haben Sein Werden normaal stam s stam d/t

stam+ stam+ stam+
ich habe bin werde -e -e -e
du hast bist wirst -st -t -est
er/
hat ist wird -t -t -et
sie/es
wir haben sind werden -en -en -en
ihr habt seid werdet -t -t -et
sie/Sie haben sind werden -en -en -en
gehabt gewesen geworden ge-stam-t ge-stam-t ge-stam-et
 haben, sein, werden + zwakke werkwoorden tegenwoordige tijd

Haben Sein Werden normaal stam s stam d/t

wohnen heißen reiten
ich habe bin werde wohne heiße reite
du hast bist wirst wohnst heißt reitest
er/
hat ist wird wohnt heißt reitet
sie/es
wir haben sind werden wohnen heißen reiten
ihr habt seid werdet wohnt heißt reitet
sie/Sie haben sind werden wohnen heißen reiten
gehabt gewesen geworden gewohnt geheißt gereitet
 Schwache Verben: Präteritum (verleden tijd) (ovt)

• standaard
• stam d/t
 Schwache Verben: Präteritum (standaard
Achter de stam komt in de o.v.t. altijd eerst –te om de verleden tijd aan te
geven. Daarachter komen vaste uitgangen, behalve bij “ich – er – sie – es”.
ich spiel -te ----
du spiel -te st
er spiel -te ----
sie spiel -te ----
es spiel -te ----
wir spiel -te n
ihr spiel -te t
sie spiel -te n
Sie spiel -te n
 Schwache Verben: Präteritum (stam d/t)
Achter de stam komt in de o.v.t. altijd eerst –te om de verleden tijd aan te
geven. Daarachter komen vaste uitgangen. Eindigt de stam op een –d of –t, dan
komt er een extra –e bij!
ich arbeit -e -te ----
du arbeit -e -te st
er arbeit -e -te ----
sie arbeit -e -te ----
es arbeit -e -te ----
wir arbeit -e -te n
ihr arbeit -e -te t
sie arbeit -e -te n
Sie arbeit -e -te n
 samengevat: zwakke werkwoorden

Präsens Präteritum Präsens Präteritum Präsens Präteritum

stam + stam s + stam d/t+
ich e -te -e -te -e -ete
du st -test -t -test -est -etest
er/sie/es t -te -t -te -et -ete
wir en -ten -en -ten -en -eten
ihr t -tet -t -tet -et -etet
Sie/Sie en -ten -en -ten -en -eten
ge - t ge - t ge - et
 samengevat: zwakke werkwoorden

Präsens Präteritum Präsens Präteritum Präsens Präteritum

stam + stam s + stam d/t+
ich wohne wohnte reise reiste reite reitete
du wohnst wohntest reist reistest reitest reitetest
er/sie/es wohnt wohnte reist reiste reitet reitete
wir wohnen wohnten reisen reisten reiten reiteten
ihr wohnt wohntet reist reistet reitet reitetet
Sie/Sie wohnen wohnten reisen reisten reiten reiteten
ge wohn t ge reis t ge reit et
 Starke Verben
• Präsens (tegenwoordige tijd ott)
• Perfekt (voltooid deelwoord)
• Präteritum (verleden tijd ovt)
 Starke Verben Präsens Beispiele

Wann kommst du mal vorbei?

Wohin fährt der Bus?

 Starke Verben: lastiger dan zwakke werkwoorden

De vervoeging van het sterk werkwoord is lastiger dan het zwak werkwoord,
omdat je niet steeds van dezelfde stam uitgaat.
Er kunnen wijzigingen optreden in de tegenwoordige tijd.

ich lese du liest

ich helfe du hilfst

ich fahre du fährst

 Starke Verben Präsens
Een gewoon sterk werkwoord heeft in de tegenwoordige tijd dezelfde
vervoeging als een zwak werkwoord.
ich komm -e
du komm -st
er komm -t
sie komm -t
es komm -t
wir komm -en
ihr komm -t
sie komm -en
Sie komm -en
 Starke Verben: verandering stamklinker

Een sterk werkwoord krijgt een stamklinkerverandering als:

1. het werkwoord een a of e (klank) in de stam heeft

en

2. het een vorm van du of er/sie/es is

a(u) > ä(u)

korte e > i
lange e > ie
 Starke Verben met een “A “ in de stam (ott)
bij “du – er – sie – es “
 een UMLAUT op de Ä
ich fahr -e
du "
fahr -st
er fahr
" -t
sie fahr
" -t
es "
fahr -t
wir fahr -en
ihr fahr -t
sie fahr -en
Sie fahr -en
 Starke Verben met een “E “ in de stam (ott)
bij “du – er – sie – es “
 een i of ie in plaats van e
ich helf -e
du hilf
helf -st
er hilf
helf -t
sie hilf
helf -t
es hilf
helf -t
wir helf -en
ihr helf -t
sie helf -en
Sie helf -en
 Starke Verben met een “E “ in de stam (ott)

Je hebt net een voorbeeld met een –i gezien. Nu nog een voorbeeld met
een –ie. Meestal heeft dat verschil te maken met de uitspraak van de E:
ich les -e
lange e  lange ie
du lies
les -st
-t
korte e  korte i
er lies
les -t
sie lies
les -t
es lies
les -t Behalve:
wir les -en geben, nehmen en treten
ihr les -t
sie les -en
Sie les -en
 Starke Verben: uitzondering geben

De lange e wordt i bij geben, nehmen en treten

ich geb -e
du gib -st
er gib -t
sie gib -t
es gib -t
wir geb -en
ihr geb -t
sie geb -en
Sie geb -en
 Starke Verben: uitzondering nehmen

De lange e wordt i bij geben, nehmen en treten

ich nehm -e
du nimm -st
er nimm -t
sie nimm -t
es nimm -t
wir nehm -en
ihr nehm -t
sie nehm -en
Sie nehm -en
 Starke Verben: uitzondering treten

De lange e wordt i bij geben, nehmen en treten

ich tret -e
du tritt -st
er tritt -
sie tritt -
es tritt -
wir tret -en
ihr tret -et
sie tret -en
Sie tret -en
 Starke Verben: 1 verandering
Als zo’n A of E verandert, dan mag er geen extra –e meer in de uitgang
komen. Er mag maar 1 verandering per keer plaats vinden! Kijk naar de
uitleg via het sterke werkwoord HALTEN!
ich halt-e
du hält- e -st du hält-st
er hält- e -t erhält-t
er hält
wir halt-en
ihr halt-e-t Hier blijft dus wel de extra -e
sie/Sie halt-en
 Starke Verben: uitzondering gehen

De e blijft een e bij gehen, stehen en bewegen

ich geh -e
du geh -st
er geh -t
sie geh -t
es geh -t
wir geh -en
ihr geh -t
sie geh -en
Sie geh -en
 Starke Verben: uitzondering stehen

De e blijft een e bij gehen, stehen en bewegen

ich steh -e
du steh -st
er steh -t
sie steh -t
es steh -t
wir steh -en
ihr steh -t
sie steh -en
Sie steh -en
 Starke Verben: uitzondering bewegen

De e blijft een e bij gehen, stehen en bewegen

ich beweg -e
du beweg -st
er beweg -t
sie beweg -t
es beweg -t
wir beweg -en
ihr beweg -t
sie beweg -en
Sie beweg -en
 Starke Verben Präsens (tegenwoordige tijd)
Bei einigen Starke Verben ändert sich der Wortstamm: e/i Wechsel
a/ä Wechsel
Sterk werkwoord? Nee
Ja zoals zwakke ww
Welke klinker in de stam? anders

e a

kort lang geben gehen,

nehmen stehen,
e/i e/ie treten bewegen a/ä
Wechsel Wechsel Wechsel
 Modalverben + wissen tegenwoordige tijd

dürfen mogen

können kunnen

mögen lusten, lekker vinden, houden van

müssen moeten (noodzaak)

sollen moeten (wens van een ander, bevel)

wollen willen

wissen weten

möchten zou graag willen

 Modalverben + wissen tegenwoordige tijd

mogen kunnen lusten moeten moeten willen weten

dürfen können mögen müssen sollen wollen wissen

ich darf kann mag muss soll will weiß
du darfst kannst magst musst sollst willst weißt
er/sie/es darf kann mag muss soll will weiß
wir dürfen können mögen müssen sollen wollen wissen
ihr dürft könnt mögt müsst sollt wollt wisst
Sie/Sie dürfen können mögen müssen sollen wollen wissen
gedurft gekonnt gemocht gemusst gesollt gewollt gewusst
 2 vertalingen voor moeten:

ilette !
r To = noodzaak!!
us s zu
Ich m

Du sollst deine Hausaufgaben machen!

Soll ich Brot mitnehmen für euch?

= opdracht / bevel / wens van iemand anders

 Verschillen tussen zwakke en hulpwerkwoorden
Standaard zwak dürfen
(wohnen)
wohne ich darf
ich
wohnst du darfst
du
wohnt er/sie/es darf
er/sie/es

wir wohnen wir dürfen

ihr wohnt ihr dürft
Sie/sie wohnen Sie/sie dürfen

2 verschillen:
1. stamklinker verandert bij - ich, du, er/ sie/ es -
2. ich, er/ sie/ es krijgen GEEN uitgang
DÜRFEN =
iets mogen / toestemmming hebben

ich darf 2 afwijkingen

du darfst afwijkende stamklinker
er/sie/es darf “ich-er-sie-es” GEEN uitgang

wir dürfen
Meervoud gaat
ihr dürft op de gewone
sie/ Sie dürfen manier
KÖNNEN =
kunnen

ich kann 2 afwijkingen

du kannst afwijkende stamklinker
er/sie/es kann “ich-er-sie-es” GEEN uitgang

wir können
Meervoud gaat
ihr könnt op de gewone
Sie/ sie können manier
MÖGEN =
iemand graag mogen / iets lusten / iets leuk vinden

ich mag
2 afwijkingen
du magst
afwijkende stamklinker
er/sie/es mag
“ich-er-sie-es” GEEN uitgang

wir mögen
Meervoud gaat
ihr mögt op de gewone
Sie/sie mögen manier
MÜSSEN =
moeten (noodzaak)

ich muss
2 afwijkingen
du musst
afwijkende stamklinker
er/sie/es muss
“ich-er-sie-es” GEEN uitgang

wir müssen
Meervoud gaat
ihr müsst op de gewone
Sie/sie müssen manier
SOLLEN =
moeten (omdat iemand anders het zegt)

ich soll
MAAR 1 afwijking:
du sollst
“ich-er-sie-es” GEEN uitgang
er/sie/es soll

wir sollen
Meervoud gaat
ihr sollt op de gewone
Sie/sie sollen manier
WOLLEN =
willen

ich will
2 afwijkingen
du willst
afwijkende stamklinker
er/sie/es will
“ich-er-sie-es” GEEN uitgang

wir wollen
Meervoud gaat
ihr wollt op de gewone
Sie/sie wollen manier
WISSEN =
weten

ich weiß
2 afwijkingen
du weißt
afwijkende stamklinker
er/sie/es weiß
“ich-er-sie-es” GEEN uitgang

wir wissen
Meervoud gaat
ihr wisst op de gewone
Sie/sie wissen manier
MÖCHTEN =
zou graag willen (andere vorm van mögen)

ich möchte
Standaard d/t uitgangen zwakke
du möchtest werkwoorden
er/sie/es möchte

wir möchten
ihr möchtet Ook standaard
uitgangen
Sie/sie möchten
 Modalverben + wissen verleden tijd

De verleden tijd bij de Modalverben werkt hetzelfde als bij de zwakke

werkwoorden. Stam + vaste uitgangen. Alleen de stam is onregelmatig
Bij de Modalverben verandert de stam in de verleden tijd bij:
• dürfen - durf
• können - konn
• mögen - moch
• müssen - muss
• wissen - wuss
Bij deze Modalverben is de stam in de verleden tijd:
• sollen - soll
• wollen - woll
 Modalverben + wissen verleden tijd
dürfen können mögen müssen sollen wollen wissen
durf konn moch muss soll woll wuss
ich durfte te te te
konn te te
moch te te
muss te
sollte wollte te te te
wuss
du durftesttest konn
testtest moch
testtest muss
testtest solltest
test wolltesttest wuss
testtest
er
sie durfte te konn
te te moch
te te muss
te te sollte
te wollte te wuss
te te
es
wir durften ten konn
ten ten moch
ten ten muss
ten ten sollten
ten wollten ten wuss
ten ten
ihr durftet tet konn
tet tet moch
tet tet muss
tet tet solltet
tet wolltet tet wuss
tet tet
Sie
durften ten konn
ten ten moch
ten ten muss
ten ten sollten
ten wollten ten wuss
ten ten
Sie
Achter de stam komt in de o.v.t. ook altijd eerst –te om de
verleden tijd aan te geven. Daarachter komen vaste uitgangen,
behalve bij “ich – er – sie – es”.

ich durf -te ----

du durf -te st
er durf -te ----
sie durf -te ----
es durf -te ----
wir durf -te n
ihr durf -te t
sie durf -te n
Sie durf -te n
Achter de stam komt in de o.v.t. ook altijd eerst –te om de
verleden tijd aan te geven. Daarachter komen vaste uitgangen,
behalve bij “ich – er – sie – es”.

ich konn -te ----

du konn -te st
er konn -te ----
sie konn -te ----
es konn -te ----
wir konn -te n
ihr konn -te t
sie konn -te n
Sie konn -te n
Achter de stam komt in de o.v.t. ook altijd eerst –te om de
verleden tijd aan te geven. Daarachter komen vaste uitgangen,
behalve bij “ich – er – sie – es”.

ich moch -te ----

du moch -te st
er moch -te ----
sie moch -te ----
es moch -te ----
wir moch -te n
ihr moch -te t
sie moch -te n
Sie moch -te n
Achter de stam komt in de o.v.t. ook altijd eerst –te om de
verleden tijd aan te geven. Daarachter komen vaste uitgangen,
behalve bij “ich – er – sie – es”.

ich muss -te ----

du muss -te st
er muss -te ----
sie muss -te ----
es muss -te ----
wir muss -te n
ihr muss -te t
sie muss -te n
Sie muss -te n
Achter de stam komt in de o.v.t. ook altijd eerst –te om de
verleden tijd aan te geven. Daarachter komen vaste uitgangen,
behalve bij “ich – er – sie – es”.

ich soll -te ----

du soll -te st
er soll -te ----
sie soll -te ----
es soll -te ----
wir soll -te n
ihr soll -te t
sie soll -te n
Sie soll -te n
Achter de stam komt in de o.v.t. ook altijd eerst –te om de
verleden tijd aan te geven. Daarachter komen vaste uitgangen,
behalve bij “ich – er – sie – es”.

ich woll -te ----

du woll -te st
er woll -te ----
sie woll -te ----
es woll -te ----
wir woll -te n
ihr woll -te t
sie woll -te n
Sie woll -te n
Achter de stam komt in de o.v.t. ook altijd eerst –te om de
verleden tijd aan te geven. Daarachter komen vaste uitgangen,
behalve bij “ich – er – sie – es”.

ich wuss -te ----

du wuss -te st
er wuss -te ----
sie wuss -te ----
es wuss -te ----
wir wuss -te n
ihr wuss -te t
sie wuss -te n
Sie wuss -te n
 naamvallen

 overzicht stappenplan
 Voorzetsels 3e en 4e naamval
 keuzevoorzetsels
 betekenis voorzetsels
 persoonlijke vnw
 Genitiv (2e naamval)
 Stappenplan naamvallen
Stap 1: Welk schema? der-, ein- of persoonlijke voornaamwoorden schema
Stap 2: mannelijk, vrouwelijk, onzijdig of meervoud?
Stap 3: staat er voorzetsel in de zin?
- 4e nv: durch, für, ohne, um, bis, gegen, entlang
ja > ga naar stap 4
- 3e nv: mit, nach, bei, seit, von, zu, entgegen,
außer, aus, gegenüber
- 3e /4e nv: an, auf, hinter, neben, in, über, unter, vor, zwischen
wo = 3e wohin=4e
nee
> ontleden
- 1e nv: onderwerp : wie of wat + gezegde?
- 4e nv: lijdend vw : wie of wat + gezegde + onderwerp?
- 3e nv: meewerkend vw : aan/voor + wie of wat + gezegde + ond? - 2e
nv: bezit : van wie?
Stap 4: kijk in het schema voor de juiste vorm
 der- + ein- schema

Bij het der-schema horen: der die das / dies- jed- manch- solch- welch- all-
Der-Gruppe M V O Mv
Nominativ der die das die
Genitiv des (es) der des (es) der
Dativ dem der dem den (n)
Akkusativ den die das die
Bij het ein-schema horen: ein-, kein- en de bezittelijke voornaamwoorden:
ein- kein- / mein- dein- sein- ihr- unser- euer- ihr- Ihr-
Ein-Gruppe M V O Mv
Nominativ ein- eine ein- keine
Genitiv eines (es) einer eines (es) keiner
Dativ einem einer einem keinen (n)
Akkusativ einen eine ein- keine
 Schema Personalpronomen

Personalpronomen ik jij hij zij het wij jullie zij u

Nominativ ich du er sie es wir ihr sie Sie
Dativ mir dir ihm ihr ihm uns euch ihnen Ihnen
Akkusativ mich dich ihn sie es uns euch sie Sie
mij jou hem haar het ons jullie hen u
 Stappenplan naamvallen

Stap 1: welk schema?

 Schema (A): der-groep

Bij de der-groep horen:

der, die, das
dies- = deze, dit Ich mag dieses Buch
jed- = iedere Jedes Kind kennt es
welch- = welke Welches Buch magst du?
manch- = sommige Manche Kinder lesen nie.
solch- = zulke Ich verstehe solche Menschen nicht.
all- = alle, iedereen Ich will immer alle Bücher lesen.

- manch-, solch-, all- komen alleen in het meervoud voor

- jed- alleen in het enkelvoud
- Achter elk woord staat een streepje omdat deze altijd een uitgang hebben
- De uitgang wordt bepaald door de naamvallen
 Schema (A): der-groep

Der-Gruppe M V O Mv
Nominativ der die das die
Genitiv des (es) der des (es) der
Dativ dem der dem den (n)
Akkusativ den die das die
 Schema (B): ein-groep

Bij de ein-groep horen:

ein- = een
mein- = mijn Ich mag meine Mutter
dein- = jouw Deine Lehrerin ist sehr streng
sein- = zijn Sein Freund kommt heute Abend mit.
ihr- = haar Ihre Hausaufgaben sind schwierig
unser-= onze Wir haben unsere Sachen aufgeräumt
euer- = jullie Eu(e)re Handys sind im Handyhotel
ihr- = hun Ich mag ihren Hund. Er ist so nett.
Ihr- = uw Wir haben Ihre Hausaufgaben gemacht

- Er staat een streepje maar hier moet niet altijd een uitgang komen
- De uitgang wordt bepaald door de naamvallen
 Schema (B): ein-groep

Ein-Gruppe M V O Mv
Nominativ ein- eine ein- keine
Genitiv eines (es) einer eines (es) keiner
Dativ einem einer einem keinen (n)
Akkusativ einen eine ein- keine
 Schema (C) persoonlijke voornaamwoorden

Als het persoonlijk voornaamwoord Als het persoonlijk voornaamwoord Als het persoonlijk voornaamwoord
onderwerp is, dan ziet het er uit, meewerkend voorwerp is, dan ziet lijdend voorwerp is, dan ziet het er
zoals je het al vanaf hoofdstuk 1 het er als volgt uit: als volgt uit:
kent:

ich (ik) mir (mij) mich (mij)

du (jij) dir (jou) dich (jou)
er (hij) ihm (hem) ihn (hem)
sie (zij) ihr (haar) sie (haar)
es (het) ihm (het) es (het)
wir (wij) uns (ons) uns (ons)
ihr (jullie) euch (jullie) euch (jullie)
sie (zij) ihnen (hen) sie (hen)
Sie (u) Ihnen (u) Sie (u)
 Schema (C) persoonlijke voornaamwoorden

Personalpronomen ik jij hij zij het wij jullie zij u

Nominativ ich du er sie es wir ihr sie Sie
Dativ mir dir ihm ihr ihm uns euch ihnen Ihnen
Akkusativ mich dich ihn sie es uns euch sie Sie
mij jou hem haar het ons jullie hen u
 Wat zijn persoonlijke voornaamwoorden?

Het persoonlijk voornaamwoord verwijst naar een persoon of een groep

personen, zonder ze bij naam te noemen.

Ik ga vrijdag naar de speeltuin. Ga je met mij mee naar de speeltuin?

Reis jij graag met de trein? Ik kom naar jou toe.
Hij is aan de beurt. U gaat met hem naar het park.
Wij gaan naar de kinderboerderij. Vraag je dat aan ons?
Jullie gaan naar het zwembad.
Zij houden van Nederlandse muziek. Vraag je dat aan hen?

ik jij hij zij het wij jullie zij u

mij jou hem haar het ons jullie hen u
 Stappenplan naamvallen
Stap 2: welk geslacht? mannelijk, vrouwelijk, onzijdig (of meervoud)

DER / EIN DIE / EINE DAS / EIN

Mannelijke Vrouwelijke personen Verkleinwoordjes

personen & dieren en dieren
Nederlandse HET-
dagen, maanden, woorden met uitgang: woordjes
jaargetijden, ei, heit, keit, schaft, tät,
windrichtingen en ion, ung
het weer

Woorden die eindigen

op een e
 Stappenplan naamvallen

Stap 3a: staan er voorzetsels voor het zinsdeel?

Daarna Stap 4: kies de juiste vorm in het schema

 Voorzetsels

4e naamval 3e naamval 3e of 4e naamval

voorzetsel betekenis voorzetsel betekenis voorzetsel betekenis
durch door mit met an aan
für voor nach na, naar auf op
ohne zonder bei bij hinter achter
um om seit sinds neben naast
bis tot von van in in, naar
gegen tegen zu naar über boven, over
entlang langs aus uit unter onder
außer behalve vor voor
entgegen tegemoet zwischen tussen
gegenüber tegenover
 Voorzetsels

Voorbeelden:
- Voorzetsels 3e naamval
 Voorzetsels
de voorzetsels met de 3e naamval bij zich:
entgegen gegenüber
mit
nach

seit

3de NAAMVAL
bei
aus

von zu
außer
 Voorzetsels

Er kommt mit dem Auto.

Sie kommt nach einer Stunde.

+3

+3

Er wohnt bei seinem Vater.

+3
 Voorzetsels

Wir fahren mit d____ Straßenbahn (v) durch Berlin.

 3e naamval
Wir fahren mit der Straßenbahn (v) durch Berlin.

Stap 1: Kies het juiste schema: der-groep, ein-groep of pers vnw

Stap 2: mannelijk, vrouwelijk, onzijdig of meervoud?
Stap 3: staat er een voorzetsel in de zin? (3e of 4e) Ja > ga dan naar stap 4
- 4e nv: durch, für, ohne, um, bis, gegen, entlang
- 3e nv: mit, nach, bei, seit, von, zu, entgegen, außer, aus, gegenüber

Nee > Ontleden

Stap 4: Kies de juiste vorm in het schema van der-groep, ein-groep of pers vnw
 Voorzetsels

Nach ein____ Stunde (v) war die Tour vorbei.

3e naamval
Nach einer Stunde (v) war die Tour vorbei.

Stap 1: Kies het juiste schema: der-groep, ein-groep of pers vnw

Stap 2: mannelijk, vrouwelijk, onzijdig of meervoud?
Stap 3: staat er een voorzetsel in de zin? (3e of 4e) Ja > ga dan naar stap 4
- 4e nv: durch, für, ohne, um, bis, gegen, entlang
- 3e nv: mit, nach, bei, seit, von, zu, entgegen, außer, aus, gegenüber

Nee > Ontleden

Stap 4: Kies de juiste vorm in het schema van der-groep, ein-groep of pers vnw
 Voorzetsels

Von welch___ Bahnsteig (m) fahren wir ab.

3e naamval
Von welchem Bahnsteig (m) fahren wir ab.

Stap 1: Kies het juiste schema: der-groep, ein-groep of pers vnw

Stap 2: mannelijk, vrouwelijk, onzijdig of meervoud?
Stap 3: staat er een voorzetsel in de zin? (3e of 4e) Ja > ga dan naar stap 4
- 4e nv: durch, für, ohne, um, bis, gegen, entlang
- 3e nv: mit, nach, bei, seit, von, zu, entgegen, außer, aus, gegenüber

Nee > Ontleden

Stap 4: Kies de juiste vorm in het schema van der-groep, ein-groep of pers vnw
 3e naamval
Warum bist du mit deiner Freundin zu uns gekommen?

Stap 1: Kies het juiste schema: der-groep, ein-groep of pers vnw

Stap 2: mannelijk, vrouwelijk, onzijdig of meervoud?
Stap 3: staat er een voorzetsel in de zin? (3e of 4e) Ja > ga dan naar stap 4
- 4e nv: durch, für, ohne, um, bis, gegen, entlang
- 3e nv: mit, nach, bei, seit, von, zu, entgegen, außer, aus, gegenüber

Nee > Ontleden

Stap 4: Kies de juiste vorm in het schema van der-groep, ein-groep of pers vnw
 3e naamval
Der Mann macht mit der Kamera (v) ein Foto von der Frau.

Stap 1: Kies het juiste schema: der-groep, ein-groep of pers vnw

Stap 2: mannelijk, vrouwelijk, onzijdig of meervoud?
Stap 3: staat er een voorzetsel in de zin? (3e of 4e) Ja > ga dan naar stap 4
- 4e nv: durch, für, ohne, um, bis, gegen, entlang
- 3e nv: mit, nach, bei, seit, von, zu, entgegen, außer, aus, gegenüber

Nee > Ontleden

Stap 4: Kies de juiste vorm in het schema van der-groep, ein-groep of pers vnw
 3e naamval
Zu diesem Haus gehört eine geräumige Garage.

Stap 1: Kies het juiste schema: der-groep, ein-groep of pers vnw

Stap 2: mannelijk, vrouwelijk, onzijdig of meervoud?
Stap 3: staat er een voorzetsel in de zin? (3e of 4e) Ja > ga dan naar stap 4
- 4e nv: durch, für, ohne, um, bis, gegen, entlang
- 3e nv: mit, nach, bei, seit, von, zu, entgegen, außer, aus, gegenüber

Nee > Ontleden

Stap 4: Kies de juiste vorm in het schema van der-groep, ein-groep of pers vnw
 3e naamval
(Met zulke vrienden) Mit solchen Freunden braucht man keine Feinde
mehr!
Stap 1: Kies het juiste schema: der-groep, ein-groep of pers vnw
Stap 2: mannelijk, vrouwelijk, onzijdig of meervoud?
Stap 3: staat er een voorzetsel in de zin? (3e of 4e) Ja > ga dan naar stap 4
- 4e nv: durch, für, ohne, um, bis, gegen, entlang
- 3e nv: mit, nach, bei, seit, von, zu, entgegen, außer, aus, gegenüber

Nee > Ontleden

Stap 4: Kies de juiste vorm in het schema van der-groep, ein-groep of pers vnw
 Voorzetsels

Voorbeelden:
- Voorzetsels 4e naamval
 Voorzetsels

SOMMIGE VOORZETSELS HEBBEN ALTIJD DE VIERDE NAAMVAL BIJ ZICH:

durch für

ohne

4de NAAMVAL

bis gegen
um entlang
 Voorzetsels

Er kommt durch die Tür.

Sie kauft es für die Mutter.

+4

+4

Er geht ohne seinen Vater.

+4
 Voorzetsels

Wir laufen durch d____ Stadt (v).

 4e naamval
Wir laufen durch die Stadt (v).

Stap 1: Kies het juiste schema: der-groep, ein-groep of pers vnw

Stap 2: mannelijk, vrouwelijk, onzijdig of meervoud?
Stap 3: staat er een voorzetsel in de zin? (3e of 4e) Ja > ga dan naar stap 4
- 4e nv: durch, für, ohne, um, bis, gegen, entlang
- 3e nv: mit, nach, bei, seit, von, zu, entgegen, außer, aus, gegenüber

Nee > Ontleden

Stap 4: Kies de juiste vorm in het schema van der-groep, ein-groep of pers vnw
 4e naamval
(Voor mijn opa) Für meinen Opa wird die Gartenarbeit zu schwer.

Stap 1: Kies het juiste schema: der-groep, ein-groep of pers vnw

Stap 2: mannelijk, vrouwelijk, onzijdig of meervoud?
Stap 3: staat er een voorzetsel in de zin? (3e of 4e) Ja > ga dan naar stap 4
- 4e nv: durch, für, ohne, um, bis, gegen, entlang
- 3e nv: mit, nach, bei, seit, von, zu, entgegen, außer, aus, gegenüber

Nee > Ontleden

Stap 4: Kies de juiste vorm in het schema van der-groep, ein-groep of pers vnw
 4e naamval
(Langs de rivier) Den Fluss entlang liegen ausgestreckte Wiesen mit
grasenden Kühen.
Stap 1: Kies het juiste schema: der-groep, ein-groep of pers vnw
Stap 2: mannelijk, vrouwelijk, onzijdig of meervoud?
Stap 3: staat er een voorzetsel in de zin? (3e of 4e) Ja > ga dan naar stap 4
- 4e nv: durch, für, ohne, um, bis, gegen, entlang
- 3e nv: mit, nach, bei, seit, von, zu, entgegen, außer, aus, gegenüber

Nee > Ontleden

Stap 4: Kies de juiste vorm in het schema van der-groep, ein-groep of pers vnw
 Voorzetsels

De keuzevoorzetsels (Wechselpräpositionen)
-Je hebt voorzetsels met de 3e naamval, de 4e naamval én dus
voorzetsels waarbij het soms de 3e en soms de 4e naamval is.
 Voorzetsels

De keuzevoorzetsels :
soms 3de naamval / soms 4de naamval!
3de naamval 4de naamval
an an
in in
auf auf
vor vor
zwischen zwischen
hinter hinter

neben neben
unter unter
über über
 3de NAAMVAL 4de NAAMVAL
in an in
auf auf an
vor hinter hinter
vor
zwischen zwischen
über über
neben unter neben unter

Als het werkwoord + voorzetsel Als het werkwoord + voorzetsel

een plaats OF een tijd aangeven, een beweging ergens naar toe
gebruik je de 3de naamval aangeven, gebruik je de 4de naamval
je vraagt: WO? je vraagt WOHIN?
 Voorzetsels

Er ist in der Küche. Er geht in die Küche.

+ 3,want je bent + 4,want je gaat

al in de keuken! de keuken in!

Sie sitzt in dem Auto. Sie setzt sich in das Auto.

+ 3,want je zit al + 4,want je gaat

in de auto! de auto in!
 Voorzetsels

Sie ist in der Schule. Sie geht in die Schule.

+ 3,want ze is al + 4,want ze
in de school! gaat de school
in!

Das Auto steht auf dem Parkplatz. Das Auto fährt auf den Parkplatz

+ 3,want de auto + 4, want hij gaat de

staat op de parkeerplaats op
parkeerplaats
 3e naamval 4e naamval

mit an durch
für
gegenüber nach auf
zwischen entlang
aus bei hinter ohne
vor
außer seit gegen
unter neben um
entgegen von in
über bis
zu

7/2 regel:
Wo = 3e naamval Wohin = 4e naamval
auf/über = 4e
in dem Schrank rest (7) = 3e in den Schrank
 keuzevoorzetsels > 2/7 regel

-Soms kun je geen wo of wohin vragen, bijvoorbeeld: “op deze manier” .

Hier is geen sprake van een tijd / rust / beweging.
-Dan gebruik je de noodregel 2/7 :
-auf + über gaan dan met de 4e naamval
-de andere 7 keuzevoorzetsels gaan dan met de 3e naamval

-“über” heeft twee betekenissen:

-boven  met de 3e of 4e naamval (keuzevoorzetsel)
-over  altijd met de 4de naamval (wir reden über den Mann)
 keuzevoorzetsels voorbeelden

Das Poster hängt über dem Bett. Ich hänge das Poster über das Bett.

+ 3, want de + 4, Ik hang de poster

poster hangt op, dus de poster
er / is er verandert van plek

Das Flugzeug fliegt über den Berg

+ 4, want hij vliegt

over de berg
 betekenis voorzetsels
NL D Wanneer? Beispiel
naar nach bij steden en landen zonder lidwoord Wir fahren nach Rotterdam. Wir fahren nach Italien
    richtingen zonder lidwoord (rechts, links) Bei der Ampel nach links abbiegen
       
  zu naar een persoon / personen Morgen fahre ich zu meiner Oma
    naar een plaats (niet topografisch), dingen (met een doel) Ich gehe zum Bäcker
       
  in bij landen met lidwoord Wir fahren in die Türkei/ in die Niederlande
    Bij gebouwen waar je naar binnen gaat Ich gehe in die Schule / ins Kino
       
NL D Wanneer? Beispiel
door durch als je (letterlijk) ergens door(heen) gaat Wir spazieren durch den Wald
       
  von door toedoen of door schuld van iemand Er wurde von dem Lehrer aus der Klasse geschickt
       
NL D Wanneer? Beispiel
voor vor in een plaatsbepaling Ich stehe vor dem Bäcker
    bij tijd (als het bijv ‘geleden’ betekent) Vor einer Woche hat es noch geschneit
       
  für bedoeld voor… / bestemd voor (iets doen, geven) Das ist ein Geschenk für den Lehrer
       
 Voorzetsels: samensmelten met lidwoorden

Let op:
In sommige gevallen smelten de voorzetsels en lidwoorden samen.

Voorbeeld:

bei dem > beim Ich war gestern beim Zahnarzt

von dem > vom Ich habe vom Besten gelernt
zu dem > zum Ich muss zum Bäcker
zu der > zur Gehst du auch zur Party?
 Stappenplan Naamvallen

Stap 3b: ontleden (als er geen voorzetsels voor het zinsdeel staan)

- 1e nv: onderwerp : wie of wat + gezegde (hij)

- 4e nv: lijdend vw : wie of wat + gezegde + onderwerp (hem)
- 3e nv: meewerkend vw : aan/voor + wie of wat + gezegde + onderwerp (aan hem)
- 2e nv: bezit : van wie?

Stap 4: kies de juiste vorm in het schema

 Toelichting Genitiv (2e naamval)

De 2e naamval wordt gebruikt in zinsdelen waarin ‘van de’, ‘van het’,

‘van een’, enz aangeven dat iets van iemand is ( of bij iemand hoort)

In het Duits wordt daar maar één woord voor gebruikt. Of beter…er wordt een
vorm voor gebruikt.
Mannelijke + Onzijdige
zelfstandige nw:

1 lettergreep : + es
Eindigt op S-klank:

2 lettergrepen: + s
Eindigt op klinker:
 1e naamval 3e naamval 4e naamval
Der Verkäufer gibt (zijn) seinem Kunden das Angebot des Tages
Onderwerp Meew. vw Lijdend Voorwerp
Stap 1: Kies het juiste schema: der-groep, ein-groep of pers vnw
Stap 2: mannelijk, vrouwelijk, onzijdig of meervoud?
Stap 3: staat er een voorzetsel in de zin? (3e of 4e) Ja > ga dan naar stap 4
Nee > Ontleden
- 1e nv: onderwerp : wie of wat + gezegde
- 4e nv: lijdend vw : wie of wat + gezegde + onderwerp
- 3e nv: meewerkend vw : aan/voor + wie of wat + gezegde + ond.
- 2e nv: bezitsrelatie : van wie
Stap 4: Kies de juiste vorm in het schema van der-groep, ein-groep of pers vnw
Voorbeelden ontleden
De leraar vertelt elke leerling een verhaal van zijn hond

D__ Lehrer(m) erzählt jed__ Schüler (m) ein__ Geschichte (v) sein__Hund _ (m)
1e naamval 3e naamval 4e naamval 2e naamval
Der Lehrer erzählt jedem Schüler eine Geschichte seines Hundes
Onderwerp Meew. vw Lijdend Voorwerp bezit
Stap 1: Kies het juiste schema: der-groep, ein-groep of pers vnw
Stap 2: mannelijk, vrouwelijk, onzijdig of meervoud?
Stap 3: staat er een voorzetsel in de zin? (3e of 4e) Ja > ga dan naar stap 4
Nee > Ontleden
- 1e nv: onderwerp : wie of wat + gezegde
- 4e nv: lijdend vw : wie of wat + gezegde + onderwerp
- 3e nv: meewerkend vw : aan/voor + wie of wat + gezegde + ond.
- 2e nv: bezitsrelatie : van wie
Stap 4: Kies de juiste vorm in het schema van der-groep, ein-groep of pers vnw
 1e naamval 3e naamval 4e naamval
Das Mädchen gibt (haar) ihrem Bruder ein Geschenk.
Onderwerp Meew. vw Lijdend Voorwerp
Stap 1: Kies het juiste schema: der-groep, ein-groep of pers vnw
Stap 2: mannelijk, vrouwelijk, onzijdig of meervoud?
Stap 3: staat er een voorzetsel in de zin? (3e of 4e) Ja > ga dan naar stap 4
Nee > Ontleden
- 1e nv: onderwerp : wie of wat + gezegde
- 4e nv: lijdend vw : wie of wat + gezegde + onderwerp
- 3e nv: meewerkend vw : aan/voor + wie of wat + gezegde + ond.
- 2e nv: bezitsrelatie : van wie
Stap 4: Kies de juiste vorm in het schema van der-groep, ein-groep of pers vnw
 1 nv
e 4 e
nv 3e naamval
Ich habe es (mijn) meiner Freundin erzählt.
Ond LV Meew. vw
Stap 1: Kies het juiste schema: der-groep, ein-groep of pers vnw
Stap 2: mannelijk, vrouwelijk, onzijdig of meervoud?
Stap 3: staat er een voorzetsel in de zin? (3e of 4e) Ja > ga dan naar stap 4
Nee > Ontleden
- 1e nv: onderwerp : wie of wat + gezegde
- 4e nv: lijdend vw : wie of wat + gezegde + onderwerp
- 3e nv: meewerkend vw : aan/voor + wie of wat + gezegde + ond.
- 2e nv: bezitsrelatie : van wie
Stap 4: Kies de juiste vorm in het schema van der-groep, ein-groep of pers vnw
1e naamval 3e naamval 4e naamval
Ich bot (het) dem Mädchen (o) eine Cola an
Onderwerp Meew. vw Lijdend Voorwerp
Stap 1: Kies het juiste schema: der-groep, ein-groep of pers vnw
Stap 2: mannelijk, vrouwelijk, onzijdig of meervoud?
Stap 3: staat er een voorzetsel in de zin? (3e of 4e) Ja > ga dan naar stap 4
Nee > Ontleden
- 1e nv: onderwerp : wie of wat + gezegde
- 4e nv: lijdend vw : wie of wat + gezegde + onderwerp
- 3e nv: meewerkend vw : aan/voor + wie of wat + gezegde + ond.
- 2e nv: bezitsrelatie : van wie
Stap 4: Kies de juiste vorm in het schema van der-groep, ein-groep of pers vnw
 3e naamval
den Reisenden wurde mitgeteilt, dass das Flugzeug (o) Verspätung hatte.
Meew. vw
Stap 1: Kies het juiste schema: der-groep, ein-groep of pers vnw
Stap 2: mannelijk, vrouwelijk, onzijdig of meervoud?
Stap 3: staat er een voorzetsel in de zin? (3e of 4e) Ja > ga dan naar stap 4
Nee > Ontleden
- 1e nv: onderwerp : wie of wat + gezegde
- 4e nv: lijdend vw : wie of wat + gezegde + onderwerp
- 3e nv: meewerkend vw : aan/voor + wie of wat + gezegde + ond.
- 2e nv: bezitsrelatie : van wie
Stap 4: Kies de juiste vorm in het schema van der-groep, ein-groep of pers vnw
Voorbeelden: Persoonlijke voornaamwoorden
Een paar eenvoudige zinnen….
Als je wilt zeggen: Hij belt mij op ,
dan is HIJ het onderwerp en MIJ het lijdend voorwerp. DUS: ER ruft MICH an.

Als je wilt zeggen: Jullie roepen ons ,

dan is JULLIE het onderwerp en ONS het lijdend voorwerp. DUS: IHR ruft UNS.

Als je wilt zeggen: Hij geeft mij bloemen,

dan is HIJ het onderwerp en MIJ het meewerkend voorwerp. DUS: ER gibt MIR Blumen.

Als je wilt zeggen: Ik heb het jou gezegd ,

dan is IK het onderwerp en JOU het meewerkend voorwerp. DUS: ICH habe es DIR gesagt.
Ich erkläre (vorm van jij) _______ die neue Grammatik

Ik leg jou de nieuwe grammatica uit

Gibst du (mij) ______ bitte den Ball?
 1e naamval 3e naamval 4e naamval
Gibst du (mij) mir bitte den Ball?
Onderwerp Meew. vw Lijdend Voorwerp

Stap 1: Kies het juiste schema: der-groep, ein-groep of pers vnw

Stap 2: mannelijk, vrouwelijk, onzijdig of meervoud?
Stap 3: staat er een voorzetsel in de zin? (3e of 4e) Ja > ga dan naar stap 4
Nee > Ontleden
- 1e nv: onderwerp : wie of wat + gezegde
- 4e nv: lijdend vw : wie of wat + gezegde + onderwerp
- 3e nv: meewerkend vw : aan/voor + wie of wat + gezegde + ond.
Stap 4: Kies de juiste vorm in het schema
 1 naamval
e
3 naamval
e 4e naamval
Ich erkläre (vorm van jij) dir die neue Grammatik
Onderwerp Meew. vw Lijdend Voorwerp

Stap 1: Kies het juiste schema: der-groep, ein-groep of pers vnw

Stap 2: mannelijk, vrouwelijk, onzijdig of meervoud?
Stap 3: staat er een voorzetsel in de zin? (3e of 4e) Ja > ga dan naar stap 4
Nee > Ontleden
- 1e nv: onderwerp : wie of wat + gezegde
- 4e nv: lijdend vw : wie of wat + gezegde + onderwerp
- 3e nv: meewerkend vw : aan/voor + wie of wat + gezegde + ond.
Stap 4: Kies de juiste vorm in het schema
 Persoonlijke voornaamwoorden en voorzetsels

Je hebt geleerd dat naamvallen (vormen) ook veranderen door voorzetsels.

Dat geldt dus ook voor de persoonlijke voornaamwoorden.
 Persoonlijke voornaamwoorden en voorzetsels 4e naamval
Persoonlijke voornaamwoorden zoals ik, jij, jou en mij, kunnen ook
veranderen door de voorzetsels met de 4e naamval.

Ik ga naar de winkel > koop jij wat voor mij?

Ich gehe zum Geschäft > kaufst du etwas für mich?

Wat zijn de voorzetsels ook alweer die altijd de 4e naamval vragen.

Dit ken je al:

Ist das ein Geschenk für deinen Freund

maar

Ist das ein Geschenk für (hem)_____

Welke vorm van hem gebruik je dan in het Duits?

 4e naamval
Ist das ein Geschenk für (hem) ihn?

Stap 1: Kies het juiste schema: der-groep, ein-groep of pers vnw

Stap 2: mannelijk, vrouwelijk, onzijdig of meervoud?
Stap 3: staat er een voorzetsel in de zin? (3e of 4e) Ja > ga dan naar stap 4
- 4e nv: durch, für, ohne, um, bis, gegen, entlang
- 3e nv: mit, nach, bei, seit, von, zu, entgegen, außer, aus, gegenüber
Nee > Ontleden
Stap 4: Kies de juiste vorm in het schema van der-groep, ein-groep of pers vnw
 Persoonlijke voornaamwoorden en voorzetsels 3e naamval

Persoonlijke voornaamwoorden zoals ik, jij, jou en mij, kunnen ook

veranderen door de voorzetsels met de 3e naamval.

Hij krijgt een hond > Hij kan hem dan uitlaten
Er bekommt einen Hund > Er kann dann mit ihm Gassi gehen

Wat zijn de voorzetsels ook alweer die altijd de 3e naamval vragen.

Warum bist du mit (vorm van zij (ev)) ______ zu uns gekommen?

Waarom ben je met haar naar ons gekomen?

 3e naamval
Warum bist du mit ihr zu uns gekommen?

Stap 1: Kies het juiste schema: der-groep, ein-groep of pers vnw

Stap 2: mannelijk, vrouwelijk, onzijdig of meervoud?
Stap 3: staat er een voorzetsel in de zin? (3e of 4e) Ja > ga dan naar stap 4
- 4e nv: durch, für, ohne, um, bis, gegen, entlang
- 3e nv: mit, nach, bei, seit, von, zu, entgegen, außer, aus, gegenüber
Nee > Ontleden
Stap 4: Kies de juiste vorm in het schema van der-groep, ein-groep of pers vnw
Ich bleibe bei (jou) ______.
 3e naamval
Ich bleibe bei (jou) dir.

Stap 1: Kies het juiste schema: der-groep, ein-groep of pers vnw

Stap 2: mannelijk, vrouwelijk, onzijdig of meervoud?
Stap 3: staat er een voorzetsel in de zin? (3e of 4e) Ja > ga dan naar stap 4
- 4e nv: durch, für, ohne, um, bis, gegen, entlang
- 3e nv: mit, nach, bei, seit, von, zu, entgegen, außer, aus, gegenüber
Nee > Ontleden
Stap 4: Kies de juiste vorm in het schema van der-groep, ein-groep of pers vnw
 Konjunktionen

1. Hauptsatz - Nebensatz
2. wenn - wann - als
3. das - dass
Konjunktionen
 in hoofdzinnen is bijna hetzelfde als in het Nederlands
• Is de hoofdzin geen vraagzin dan staat de persoonsvorm meestal op
de tweede positie (tweede zinsdeel).
• Direct voor of achter de persoonsvorm staat het onderwerp.
Meine Freundin guckt einen Film
onderwerp persoonsvorm lijdend voorwerp
Vor einer Woche hatten wir ein Date
tijdsbepaling persoonsvorm onderwerp lijdend voorwerp

• staat er meer dan één werkwoord in een hoofdzin? Dan staan die
twee werkwoorden zo ver mogelijk uit elkaar.

 Niet: Ich bin in den Ferien in Spanien gewesen mit meinen Eltern.
 Maar: Ich bin in den Ferien mit meinen Eltern in Spanien gewesen.
 In een Duitse bijzin staat de persoonsvorm altijd op de laatste plek

In het Nederlands kun je zeggen:

 Ze vroeg aan hem of hij de mail heeft gekregen.

In het Duits mag dit niet en zou het in deze vorm moeten:
 Ze vroeg aan hem of hij de mail gekregen heeft.
 Satzbau

De zinsopbouw is in het Duits soms anders dan in het Nederlands en

soms precies hetzelfde. Hoe werkt dat?

In een enkelvoudige zin is de zinsopbouw hetzelfde

- Mijn kleine broer geeft mijn vader een mooi boek
- Mein kleiner Bruder gibt meinem Vater ein schönes Buch

Een enkelvoudige zin is altijd een hoofdzin en dus een zelfde zinsbouw.

Maar wat als je een samengestelde zin hebt? Dan wordt het namelijk
spannend.
 Satzbau zusammengesetze Sätze

Satz 1:
- Ik moet mijn huiswerk maken maar ik heb geen zin.
- Ich muss meine Hausaufgaben machen, aber ich habe keine Lust.

Satz 2:
- Ik weet, dat hij geen zin heeft.
- Ich weiß, dass er keine Lust hat.

Warum weicht der Satzbau in Satz 2 ab?

 Warum weicht der Satzbau in Satz 2 ab?

Antwort:
Bij een bijzin (Nebensatz) staat de persoonsvorm achteraan.

Dus:

Satz 1 is een combinatie van 2 hoofdzinnen > volgorde hetzelfde

Satz 2 is een hoofdzin met een bijzin > in de bijzin PV achteraan

Satz 1: - Ich muss meine Hausaufgaben machen, aber ich habe keine Lust.

Satz 2: - Ich weiß, dass er keine Lust hat.

 Konjunktionen
Samengestelde zinnen worden aan elkaar ‚geplakt‘ door voegwoorden
(Konjunktionen)

Voegwoorden die hoofdzinnen inleiden

aber und
denn oder

Voegwoorden die bijzinnen inleiden

damit nachdem
während
so dass
dass
als bevor
ob
weil obwohl wenn
 Konjunktionen
Beispiel:

Ik hoop dat hij op tijd thuis zal zijn

Ich hoffe, dass er rechtzeitig zu Hause wird sein

Ich hoffe, dass er rechtzeitig zu Hause sein wird

 Konjunktionen
Samengestelde zinnen worden aan elkaar ‚geplakt‘ door voegwoorden
(Konjunktionen)

Voegwoorden die hoofdzinnen inleiden

aber und
denn oder

Voegwoorden die bijzinnen inleiden

damit nachdem
während
so dass
dass
als bevor
ob
weil obwohl wenn
 Konjunktionen

Wenn, wann oder als?

Wann
- als Fragewort in Fragen nach der Zeit (auch in indirekten Fragen).

- Wann soll ich mit dem Abendessen anfangen?

- Seit wann bist du so faul?
- Ich weiß nicht, wann ich mit meinen Hausaufgaben fertig werde.
 Konjunktionen

wann, wenn, als?

Wann = wanneer
- als Fragewort in Fragen nach der Zeit (auch in indirekten Fragen).

- Wann soll ich mit dem Abendessen anfangen?

- Seit wann bist du so faul?
- Ich weiß nicht, wann ich mit meinen Hausaufgaben fertig werde.
 Konjunktionen: Als / wenn?

Als und wenn: In bijzinnen.

Stel jezelf de vraag: wanneer gebeurt de beschreven handeling in de bijzin?
Als = toen wenn = als
gebeurtenis in het verleden die maar één keer is gebeurtenis in het verleden die vaker voorkwam
voorgekomen -Wenn wir in den Urlaub fuhren, nahm mein Vater
-Als Peters Mutter krank war, kochte Peter für sie. seine Kamera mit.

Langer durende toestand in het verleden die zich gebeurtenis in de toekomst (als een voorwaarde)
niet herhaalt -Wenn du mit dem Abendessen fertig bist, kannst
-Als du klein warst, hast du mir immer geholfen. du aufräumen.

gebeurtenis nu
-Wenn es im Haushalt etwas zu erledigen gibt, hast
du plötzlich viel zu tun.
 Konjunktionen

Als = toen
gebeurtenis in het verleden die maar één keer is voorgekomen

Als Petras Mutter krank war, kochte Petra für sie

 Konjunktionen

Als = toen
Langer durende toestand in het verleden die zich niet herhaalt

Als du klein warst, hast du mir immer geholfen.

 Konjunktionen

wenn = als (nl)

gebeurtenis in het verleden die vaker voorkwam

Wenn wir in den Urlaub fuhren, nahm mein Vater seine Kamera mit.
 Konjunktionen

wenn = als (nl)

gebeurtenis in de toekomst (als een voorwaarde)

Wenn du mit dem Abendessen fertig bist, kannst du aufräumen.

 Konjunktionen

wenn = als (nl)

gebeurtenis nu

Wenn es im Haushalt etwas zu erledigen gibt, hast du plötzlich viel zu tun.

 Konjunktionen: das oder dass

‚Das ist Peters Geldbörse. Peter sieht, dass sie fast leer ist‘

Wanneer das?
Als das door dieses, welches of jenes vervangen kan worden

- Das Geld reicht nicht. > Dieses Geld reicht nicht

- Es gibt ein Geheimnis, das ich kenne > Es ist ein Geheimnis, welches ich kenne

- Das Haus habe ich gekauft. > Jenes Haus habe ich gekauft.
 Konjunktionen : das oder dass

‚Das ist Peters Geldbörse. Peter sieht, dass sie fast leer ist‘

Wanneer dass?
Als het een voegwoord is en een hoofd- en bijzin verbindt.

- Ich weiß, dass er heute nicht kommen kann

- Ich denke, dass er jetzt schläft

Dus: niet vervangbaar door dieses, welches of jenes

 Meervoudregels

Nomen im Plural (Mehrzahl) können im Deutschen die Endungen -n/-en, -

e, -r/-er, -s haben oder endungslos sein. Hier findest du die Regeln zur
deutschen Pluralbildung.

(Let op! Dit zijn algemene regels. Er zijn heel veel uitzonderingen. Maar
met deze regels kom je een heel eind.)
 Meervoudsregel mannelijk

Een mannelijk woord krijgt in het meervoud vaak

en een E achter het woord!

"
DUS

der Strand die Strände

 Meervoudsregel vrouwelijk

Een vrouwelijk woord krijgt in het meervoud vaak

n of en
DUS

die Frage die Fragen

die Frau die Frauen

Let op: bij woorden op –in krijg je in het meervoud -innen

die Freundin die Freundinnen

 Meervoudsregel onzijdig

Een onzijdig woord krijgt in het meervoud vaak

een E achter het woord!

DUS

das Tier die Tiere

 Meervoudsregel mannelijk en onzijdig -el / -er / -en

Mannelijke & onzijdig woorden op –el / -er / -en

blijven meestal onveranderd!

DUS

der Lehrer die Lehrer

das Viertel die Viertel

der Wagen die Wagen

 Samenvatting Meervoudsregels:

Mannelijk: “ en een e achter het woord

Vrouwelijk: n , en , nen
Onzijdig: e achter het woord

Mannelijke & onzijdig woorden op –el / -er / -en blijven meestal

onveranderd!
Zahlen
Rangtelwoorden
 Rangtelwoorden

Bijvoorbeeld: eerste, tweede, derde

- Van 1 t/m 19 : hoofdtelwoord + te

: fünf + te = fünfte (5.)

- Uitzondering: eins, drei, sieben, acht

: erste, dritte, siebte, achte

- Boven 19 : hoofdtelwoord + ste

: zwanzig + ste= zwanzigste (20.)
 Reflexivpronomen (wederkerend voornaamwoord

Wann verwendet man im

Deutschen Reflexivpronomen?-
Reflexive Verben verwenden die
Reflexivpronomen mit der
Bedeutung „sich selbst“, meistens
im Akkusativ

Das Reflexivpronomen im Dativ

verwenden wir, wenn es zusätzlich
ein Akkusativobjekt (lijdend
voorwerp) gibt.
ich du er/sie/es wir ihr sie/Sie
Akkusativ(4) mich dich sich uns euch sich
Dativ (3) mir dir sich uns euch sich