Beruflich Dokumente
Kultur Dokumente
maswavleblis wigni
saqarTvelos saxelmwifo himni
Tavisufleba
teqsti daviT maRraZisa
musikis avtori zaqaria faliaSvili
himnad daamuSava ioseb keWaymaZem
xelovneba
IV klasi
maswavleblis wigni
IV klasi
ISBN
Sinaarsi
meToduri rekomendaciebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
danarTi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102
3
saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis swavlebisaTvis momzadebuli
saxelmZRvaneloebis seriis koncefcia
(I-IV klasebi)
xelovnebis dargobrivi specifika da mravalfunqciuroba mniSvnelovanwilad gansaz-
Rvravs mis pedagogiur potencials da uzrunvelyofs saTanado wvlilis Setanas erovnu-
li saswavlo gegmiT gansazRvruli miznebisa da amocanebis realizebaSi. saxviTi da gamo-
yenebiTi xelovnebis swavleba ara mxolod aziarebs moswavles erovnuli da msoflio
xelovnebis saganZurs, zogadsakacobrio Rirebulebebs, aramed uviTarebs TviTgamoxat-
vis sxvadasxva xerxisa da saSualebis flobis, umniSvnelovanes kognitur, socialur da
sakomunikacio unarebs.
zogadi ganaTlebis erovnuli miznebidan gamomdinare, erovnuli saswavlo gegma
efuZneba pirovnebis ganviTarebaze orientirebul konstruqtivistul meTodologias.
Sesabamisad, saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis swavlebisaTvis momzadebuli saxel-
mZRvaneloebis seriis (I-IV klasebi) konceptualur safuZvels Seadgens swored konstruq-
tivistuli meTodologiis ZiriTadi principebi da masze dafuZnebuli swavla-swavlebis
procesi. swored aRniSnulis gaTvaliswinebiT ganisazRvra saxviTi da gamoyenebiTi xe-
lovnebis swavlebisaTvis momzadebuli saxelmZRvaneloebis seriis ZiriTadi meTodikuri
orientirebic:
• I-IV klasebSi swavlebis Sinarsis saerTo principiT struqturireba (saxviTi da
gamoyenebiTi xelovnebis ZiriTadi elementebi da principebi, xelovnebis bunebas/
garemosTan urTierTkavSiri, xelovnebis mravalsaxeobisa da misi mniSvnelobis gac-
nobiereba adamianis cxovrebaSi, daskvniTi, praqtikul saqmianobaze orientirebuli
`Cveni studia~) xels Seuwyobs moswavlis winare codnis gaaqtiurebas da masze axlis
Tanmimdevrulad daSenebas, mocemuli safexuris standartiT gansazRvruli codnisa
da unar-Cvevebis SeZenas, faseulobebisa da Rirebulebebis Camoyalibebas;
• moswavle warmodgenilia saswavlo procesis aqtiur monawiled misi interesebiT,
SesaZleblobebiT, winare codniTa da gamocdilebiT. I-IV klasebSi sagnis swavlebi-
saTvis gansazRvruli nebismieri axali sakiTxi/Tema moswavleTaTvis ukve nacnobs,
naswavls, gamocdilebaSi miRebuls ukavSirdeba. Sesabamisad, moswavle Tavad monaw-
ileobs axali codnis agebaSi (konstruirebaSi), cdilobs ara mza informaciis miRe-
bas, aramed dakvirvebis, Sedarebis, aRmoCenis gziT ipovos mniSvnelobebi, daamyaros
sagnebs Soris kavSiri, SeZlos faqtebis, movlenebis, cnebebis analizi da interpreta-
cia, daskvnebis damoukideblad gamotana, rac xels Seuwyobs saswavlo procesSi maTi
CarTulobis, aqtiurobis xarisxis gazrdas;
• TiToeuli klasisaTvis gankuTvnili swavlebis Sinaarsi, saswavlo-TvalsaCino ma-
sala, aqtivobebis forma da Sinaarsi, SeTavazebuli swavla-swavlebis meTodebi da
strategiebi gansazRvrulia moswavleTa asakobrivi Taviseburebebis gaTvaliswinebiT.
garda amisa, xSirad moswavleTaTvis gansxvavebuli sirTulis/alternatiuli aqtivo-
bebis SeTavazeba maTi individualuri SesaZleblobebis Sesatyvisi sirTulis samuSaos
SeTavazebis SesaZleblobas iZleva;
• udavod mniSvnelovania pirveli klasidanve moswavleebisaTvis socialuri urT-
ierTobebis saSualebiT swavlis SeTavazeba. TanamSromloba TanatolebTan, Tun-
dac davalebis individualurad Sesrulebisas, mosazrebaTa urTierTgaziareba, mx-
ardaWera, urTierTswavleba, problemis erToblivad gadaWra da a.S., codnis kon-
struirebis efeqtiani gzaa. jgufuri muSaobisas (msjeloba xelovnebis nimuSebsa Tu
garemoze, problemis gadawyvetis gzebis Zieba, praqtikuli saqmianobisas masalis,
teqnikis, gamomsaxvelobiTi xerxebis Taviseburebebis ganxilva, proeqtebsa da dis-
kusiebSi monawileoba, sxvadasxva tipis aqtivobis erToblivad dagegmva da ganxor-
cieleba) xels Seuwyobs Temis/sakiTxis ukeT gacnobierebas, praqtikuli unar-Cvevebis
dauflebas, socialuri da sakomunikacio unarebis ganviTarebas;
• praqtikuli saqmianobisas xSir SemTxvevaSi moswavleebs eZlevaT arCevanis saSuale-
ba – maT SeuZliaT sakuTari/erToblivi mosazrebisamebr gansazRvron samuSao masa-
4
la, teqnika, gamoiyenon gamomsaxvelobiTi xerxebi, imuSaon individualurad/wyvilSi,
Seqmnan erToblivi namuSevari, es ki xels Seuwyobs SemoqmedebiT saqmianobaSi maT Car-
Tulobas, mravalferovani mxatvruli ideebis generirebis safuZvelze TviTgamoxat-
vis sxvadasxva formis gamoyenebas, fantaziisa da SemoqmedebiTobis gamovlenas, rac,
Tavis mxriv, uzrunvelyofs myari, dinamikuri, funqciuri codnis SeZenas (saxviTi
xelovnebis ZiriTad elementebze, principebze, gamomsaxvelobiT xerxebze, sxvadasxva
teqnikaze, masalasa da iaraRze). am TvalsazrisiT saTanado mniSvnelobas iZens iseTi
strategiebisa da aqtivobebis gamoyeneba, romlebic gamoxatvis mravalferovani gze-
bis, saSualebebisa da midgomebis Ziebaze, eqsperimentebsa da aRmoCenebze iqneba da-
fuZnebuli. swored amgvari midgomis safuZvelze SeZlebs moswavle xelovnebis, ro-
gorc TviTgamoxatvisa da komunikaciis umniSvnelovanesi saSualebis gacnobierebas.
5
moswavlis wignis mimoxilva
erovnuli saswavlo gegmiT, IV klasSi saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis swavlebisaT-
vis gansazRvrulia 70 saaTi. moswavlis wignSi warmodgenilia saswavlo wlis 62 gakveTi-
li, xolo darCenili 8 saaTi maswavlebels sakuTari mosazrebisamebr SeuZlia gamoiyenos.
swavlebis Sinaarsi struqturirebulia Semdegi saxiT: I Tavi _ `grafika da ferwera~; II
Tavi _ `mxatvrobis mravalsaxeoba~; III Tavi _ `qandakeba da arqiteqtura~; IV Tavi – `mog-
zauroba warsulSi~; V Tavi _ `esec xelovnebaa!~ da VI Tavi _ `Cveni studia~, romelic
srulad eZRvneba moswavleTa praqtikuli, socialuri da sakomunikacio unar-Cvevebis
ganviTarebas.
TiToeuli gakveTilisaTvis gansazRvruli saswavlo masala mocemulia erT ganSlaze
da erTi principiT aris warmodgenili: miTiTebulia konkretuli Tavisa da gakveTilis
rigiToba, teqstobriv masalas, romelSic dasmulia sakiTxi, darTuli aqvs sailustracio
nimuSebi da kiTxvebis bloki. sailustracio masala mravalferovani da mravalmxrivi ni-
muSebiT aris warmodgenili _ reproduqcia, fotomasala, saswavlo-TvalsaCino plakati,
moswavleTa Tanatolebis namuSevrebi da sxv. sakiTxis ukeT gacnobierebis mizniT, xSir
SemTxvevaSi, mxatvruli nawarmoebidan gamotanilia saTanado detali.
moswavlis wignSi mocemuli xelovnebis nimuSebis SerCevis kriteriumebia:
• saswavlo TemasTan Sesabamisoba;
• moswavleTa asakobrivi Taviseburebebis gaTvaliswineba;
• xelovnebis nimuSebis saTanado mxatvruli Rirebuleba.
sagakveTilo masalas asrulebs praqtikuli saqmianobisaTvis gansazRvruli rubrika
_ `Cveni saxelosno~. masSi dakonkretebulia praqtikuli saqmianobis Sinaarsi. TiToeuli
Temis Sesabamisad, aRniSnuli rubrika sxvadasxva saxiT aris warmodgenili:
• moswavleTa Tanatolebis namuSevrebis saxiT;
• axali saxatavi masalis, gansxvavebuli xerxebis SesaZleblobebis CvenebiT;
• erTsa da imave Temaze davalebis Sesrulebis alternatiuli gzebis CvenebiT (naxa-
ti, naZerwi, aplikacia da sxv.);
• zogjer mocemulia konkretuli samuSaos Sesrulebis etapobrivi Tanmimdevrobac.
saxelmZRvanelos danarTi warmodgenilia cnobariT, romelSic yvela axali terminis
ganmartebaa mocemuli.
saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis swavlebisaTvis IV klasSi momzadebuli saswavlo-
meToduri kompleqti, saxelmZRvanelosTan erTad, moicavs maswavleblis wigns.
Tavis da gakveTilis
rigiToba kiTxvebi da davalebebi
Cveni saxelosno
miTiTebebi praqtikuli
saqmianobisaTvis da
`wamyvanebi~, romlebic
Sesabamisi nimuSebi
samuSao masalebze da
moqmedebaze mianiSneben
6
maswavleblis wignis mimoxilva da gamoyenebis specifika
maswavleblis wigni mniSvnelovan resurss warmoadgens swavla-swavlebis procesis
efeqtianobisa da saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis standartiT gansazRvruli Sede-
gebis miRwevisaTvis.
wignis pirveli, Sesavali nawili sakmaod vrcelia. masSi ganxilulia sakiTxebi,
romelTa gacnobac daexmareba maswavlebels, gaiRrmaos codna moswavlis fsiqologiuri
ganviTarebis Taviseburebebze moswavleze orientirebuli midgomebis mizanmimarTulad
SerCevisa da efeqtianad gamoyenebis mizniT, gaecnos specifikur, sagnobriv da zogad
gamWol unarebs, romelTa ganviTarebac mniSvnelovania xelovnebis swavlebis procesSi,
moswavleze orientirebuli swavlebis ZiriTad strategiebs, romelTac eyrdnoba sax-
elmZRvanelo, mravalmxriv saganmanaTleblo resurss, romelTa gamoyenebac daexmareba
mas moswavleTa motivaciis amaRlebasa da dasaxuli miznebis miRwevaSi. garda amisa, mas-
wavlebeli gaecnoba moswavlis codnisa da unar-Cvevebis Sefasebis principebs, formebsa
da meTodebs, zogadi xasiaTis rekomendaciebs sagnis swavlebisaTvis IV klasSi.
maswavleblis wignis ZiriTadi nawili praqtikuli xasiaTis masalas moicavs: TiToeuli
Tavis mravalmxriv daxasiaTebasa da gakveTilebis sarekomendacio scenarebs. maswavleb-
lis wigns asrulebs danarTi, romelSic mocemulia damatebiTi saganmanaTleblo resursi
maswavleblisaTvis: damatebiTi diagnostikuri masala, informacia moswavlis wignSi gam-
oyenebuli ilustraciebis avtorebze, dargobrivi literaturis nusxa da vebgverdebis
misamarTebi.
sasurvelia, maswavlebeli Tavdapirvelad guldasmiT gaecnos Sesaval nawils, sareko-
mendacio scenarebis ganxilvisas ki periodulad yuradReba gaamaxvilos misTvis sayur-
adRebo iseT sakiTxebze, rogoricaa, magaliTad, bavSvis asakobrivi ganviTarebis Tavise-
burebebi, saganmanaTleblo resursi, Sefasebis rubrikebi, rekomendaciebi.
maswavleblis wignis praqtikul nawilSi mocemul sarekomendacio scenarebSi
gamokveTilia konstruqtivistuli gakveTilis formati _ axali masalis Zvel codnasa
da gamocdilebaze dafuZneba; mocemulia tipobrivi davalebebi, savarjiSoebi, Sefasebis
meqanizmebi da a.S., Tumca maswavlebels SeuZlia sakuTari mosazrebisamebr gamoiyenos
SeTavazebuli scenarebi, moswavleTa interesebisa da saWiroebebis Sesabamisad Seitanos
saTanado cvlilebebi, gamoiyenos sxva aqtivobebi, Sefasebis kriteriumebi. mniSvnelova-
nia, rom man uzrunvelyos sagnobrivi standartiT gansazRvruli Sedegebis miRweva.
saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis swavlebisaTvis IV klasSi momzadebuli saswavlo-
meToduri kompleqti moicavs:
• moswavlis wigns;
• maswavleblis wigns.
7
saswavlo miznebi: moswavleebma gaacnobieron feradi grafikis
raoba, SeZlon musikaluri nawarmoebiT miRebuli STabeWdilebebis
gakveTili I.3
namuSevarSi asaxvis, feradi grafikuli namuSevrisaTvis masalis
SerCevisa da SemoqmedebiTad gamoyenebis, sakuTar/sxvaTa namu-
feradi grafika
Sevrebze msjelobis unar-Cvevebis gamovlena.
Sedegi: s.g.IV.1. 1,2; s.g.IV.2. 1; s.g.IV.4. 1,2,3,4; s.g.IV.5. 6.
kavSiri sxva sagnebTan: mus.dawy.(I).4. 1.
saswavlo miznebi: moswavleebma SeZlon grafikuli ilustrirebis
specifikis gacnobiereba literaturuli nawarmoebis interpreta-
gakveTili I.4-5 ciis unaris gamovlenisa da praqtikuli saqmianobis safuZvelze,
gamoavlinon erToblivi muSaobis, Canafiqris ganxorcielebisadmi
wignis samyaro SemoqmedebiTi midgomisa da saprezentacio unar-Cvevebi.
Sedegi: s.g.IV.1. 1,2,11; s.g.IV.3.1; s.g.IV.4. 1,2,3,5; s.g.IV.5. 6.
kavSiri sxva sagnebTan: qarT.dawy.(I).2. 5, 7; qarT.dawy.(I).3. 1. qarT.dawy.
(I).7. 10. qarT.dawy.(I).10. 2.
gakveTili I.6 saswavlo miznebi: moswavleebma gaacnobieron koloritis raoba,
gamoavlinon ferweruli namuSevris koloritze msjelobis, sa-
feriT weris xelovne- kuTari namuSevris koloritis Canafiqris Sesabamisad gansazRvra,
ba praqtikuli saqmianobis unar-Cvevebi.
Sedegi: s.g.IV.1. 1; s.g.IV.2. 1; s.g.IV.3.1; s.g.IV.4. 1,2,3.
saswavlo miznebi: moswavleebma gaiRrmaon codna saxviTi da gamoy-
gakveTili I.7 enebiTi xelovnebis erT-erTi elementis _ feris Sesaxeb, gaecnon
kontrastuli ferebis cnebas da maT Tvisebebs cnobil fermwerTa
kontrastuli ferebi namuSevrebze dakvirvebisa da praqtikuli namuSevris Sesrulebis
safuZvelze, gamoavlinon SemoqmedebiToba da msjelobis unari.
Sedegi: s.g.IV.1. 2,6,10; s.g.IV.2. 1,6; s.g.IV.3. 2,3; s.g.IV.4. 1,2,3.
saswavlo miznebi: moswavleebma SeZlon xelovnebis nawarmoebSi
gakveTili I.8
gamoyenebul ferTa mravalferovnebaze msjelobis, ferebis Seza-
vebiT sasurveli ferisa da tonis miRebis, sakuTari Canafiqris
ferTa mraval-
ganxorcielebisadmi SemoqmedebiTi midgomisa da praqtikuli un-
ferovneba
ar-Cvevebis gamovlena.
Sedegi: s.g.IV.1. 2,4,5,6; s.g.IV.2. 1; s.g.IV.3. 1,3,4,5; s.g.IV.4. 1,2,3
saswavlo miznebi: moswavleebma SeZlon feris emociuri gamomsaxv-
gakveTili I.9 elobis gacnobiereba mxatvris gansxvavebuli xedviT Seqmnili namu-
Sevrebis ganxilvisa da praqtikuli saqmianobis saSualebiT, gamoav-
gansxvavebuli xedva linon fantazia, SemoqmedebiToba da saTanado koloritis miRebisa
da gamoyenebis praqtikuli unar-Cvevebi.
Sedegi: s.g.IV.1 2,4,5,6,7; s.g.IV.2. 1,4; s.g.IV.3. 1,3,4,5; s.g.IV.4. 1,2,3; s.g.IV..5.
saswavlo miznebi: moswavleebma gamoavlinon xazisa da feris gamom-
gakveTili I.10-11
saxvelobiTi SesaZleblobebis gacnobierebis unari saTanado ni-
ra viciT, ra
muSebze msjelobisa da praqtikuli saqmianobis safuZvelze, Se-
SegviZlia
Zlon grafikuli da ferweruli namuSevrebis Seqmnisas mxatvruli
xerxebis Canafiqris Sesabamisad gamoyeneba, ganiviTaron sakomuni-
(Semajamebeli
kacio da praqtikuli unar-Cvevebi.
Sefaseba)
Sedegi: s.g.IV.1. 2,3,4,5,6; s.g.IV.2. 1; s.g.IV.4. 1,2,3; s.g.IV.5. 1.
saswavlo miznebi: moswavleebma gaacnobieron dazguri ferwer-
gakveTili II.1
is raoba da specifika, Janruli mravalferovneba, gamoavlinon
nawarmoebebis Janrul Taviseburebebze msjelobisa da sakuTar na-
dazguri ferwera
muSevrebSi asaxvis unar-Cvevebi.
Sedegi: s.g.IV.1. 2,8,11; s.g.IV.2. 1; s.g.IV.4. 1,2,3,4; s.g.IV.5. 2,5.
8
gakveTili II.2 saswavlo miznebi: moswavleebma gamoavlinon yofiTi Janris nimuSeb-
Si mxatvris Canafiqrze msjelobis, informaciis miRebis, sakuTar
yofiTi Janri namuSevarSi yofiTi scenebis asaxvis praqtikuli unar-Cvevebi.
Sedegi: s.g.IV.1. 2,4,5,6,11,12; s.g.IV.2 1; s.g.IV.3. 1,3; s.g.IV.4. 1,2,3,4.
saswavlo miznebi: moswavleebma SeZlon sxvadasxva drosa da qveyanaSi
gakveTili II.3
Seqmnil portretis nimuSebze msjelobisa da informaciis miRebis,
portretis nimuSis Seqmnisas detalebze/saxasiaTo niSnebze yur-
portretis xelovneba
adRebis gamaxvilebisa da praqtikuli unar-Cvevebis gamovlena.
Sedegi: s.g.IV.1. 2,3; s.g.IV.2. 1; s.g.IV.3. 1,3; s.g.IV. 4.1,2,3; s.g.IV.5. 2,5.
saswavlo miznebi: moswavleebma SeZlon msjeloba cnobil mxatvarTa
gakveTili II.4
avtoportretebze, maTi Seqmnis miznebsa da mniSvnelobaze, gamoav-
linon dakvirvebisa da saxasiaTo detalebis gadmocemis unar-Cveva
avtoportreti
avtoportretis Seqmnisas.
Sedegi: s.g.IV.1. 2,3; s.g.IV.2. 1; s.g.IV. 4.1,2,3; s.g.IV.5. 2,5.
saswavlo miznebi: moswavleebma SeZlon sxvadasxva periodsa da
gakveTili II.5
qveyanaSi Seqmnil naturmortis nimuSebze msjelobis, sakuTari
Canafiqris gansaxorcieleblad masalisa da teqnikis SerCevisa da
naturmorti
SemoqmedebiTad gamoyenebis unar-Cvevebis gamovlena.
Sedegi: s.g.IV.1. 2,3; s.g.IV.2. 1; s.g.IV.3. 1,3; s.g.IV. 4.1,2,3; s.g.IV.5. 2.
saswavlo miznebi: moswavleebi gaecnon peizaJis nairsaxeobebs, ga-
gakveTili II.6
moavlinon bunebaze dakvirvebiT miRebuli Sedegebis praqtikul
saqmianobaSi asaxvis, Canafiqris Sesatyvisi mxatvruli xerxebis
peizaJis saxeobebi
gansazRvrisa da gamoyenebis unar-Cvevebi.
Sedegi: s.g.IV.1. 1,2,4,8; s.g.IV.2.1; s.g.IV.4. 1,2,3; s.g.IV.5. 2.
saswavlo miznebi: moswavleebma gamoavlinon sivrcis gadmocemis
gakveTili II.7-8 Taviseburebebi wina da ukana planis gamoyenebiT bunebasa da gare-
moze dakvirvebis, peizaJis Sesabamis nimuSebze msjelobisa da mra-
Sors da axlos valmxrivi praqtikuli saqmianobis saSualebiT (erToblivi namu-
Sevris Seqmna, plenerze Canaxatebis gakeTeba).
Sedegi: s.g.IV.1. 1, 2,9; s.g.IV.2. 1; s.g.IV.3. 1,3; s.g.IV.4. 1,2,3;
9
saswavlo miznebi: moswavleebma gaiRrmaon codna qarTuli dazguri
gakveTili II.13-14
ferweris umniSvnelovanes warmomadgenelTa SemoqmedebasTan dakav-
SirebiT, gamoavlinon informaciis damoukideblad moZiebisa da dasax-
saklaso konferencia
uli miznis Sesabamisad gamoyenebis, sakuTari mosazrebis gamoxatvisa
da dasabuTebis, jgufuri muSaobisa da praqtikuli unar-Cvevebi.
(Semajamebeli
Sedegi: s.g.IV.1. 2,4,6,9,11; s.g.IV.2. 1; s.g.IV.3. 1,3,4; s.g.IV.4. 1,2,3,4; s.g.IV.5. 1,2,4.
Sefaseba)
kavSiri sxva sagnebTan: qarT.dawy.(I).13. 2. qarT.dawy.(I).15. 4.
gakveTili III.1 saswavlo miznebi: moswavleebi gaecnon moqandakis profesiuli
saqmianobis specifikasa da qandakebis Seqmnis ZiriTad teqnikebs,
vewvioT moqandakis gamoavlinon saZerwi masalis gansxvavebuli xerxiT gamoyenebis
saxelosnos praqtikuli unar-Cvevebi.
Sedegi: s.g.IV.2. 2,4; s.g.IV.3. 1,3,5; s.g.IV.4. 1,2,5. s.g.IV.5. 1.3.
gakveTili III.2 saswavlo miznebi: moswavleebma SeZlon Zveli samyarosa da Taname-
drove qandakebis zogierT maxasiaTebelze msjelobis, Tanamedrove
Zveli da axali qandakebis nimuSebis interpretirebis, fantaziis, SemoqmedebiTo-
qandakebebi bisa da praqtikuli unar-Cvevebis gamovlena.
Sedegi: s.g.IV.1. 2,8; s.g.IV.2. 2,4; s.g.IV.3. 1,3,5; s.g.IV.4. 1,2,5.
saswavlo miznebi: moswavleebma gamoavlinon mcire plastikis ni-
gakveTili III.3
muSebis daniSnulebisa da mravalferovnebis gacnobierebis,
Canafiqris ganxorcielebisadmi SemoqmedebiTi midgomis, praqti-
mcire plastika
kuli saqmianobis unar-Cvevebi.
Sedegi: s.g.IV.2. 2,4; s.g.IV.3. 1,3,4,5; s.g.IV.4. 1,2,5.
gakveTili III.4 saswavlo miznebi: moswavleebma gaiRrmaon codna qandakebis saxe-
obis – reliefis SesaZleblobebze, gamoavlinon saTanado nimuSe-
ras mogviTxrobs bze msjelobisa da reliefis Seqmnis praqtikuli unar-Cvevebi.
reliefi Sedegi: s.g.IV.1. 2,3; s.g.IV.2. 1,2; s.g.IV.4. 1,2,3,5.
saswavlo miznebi: moswavleebma SeZlon arqiteqturuli nagebobebis
gakveTili III.5 mravalferovnebis gacnobiereba, arqiteqtoris profesiisadmi sa-
kuTari damokidebulebis gamoxatva, sakomunikacio da jgufuri
ra aris arqiteqtura muSaobis unar-Cvevebis gamovlena.
Sedegi: IV.3. 1,3,4; IV.4. 4,5; IV.5. 3,4.
kavSiri sxva sagnebTan: qarT.dawy.(I).13. 2,5.
saswavlo miznebi: moswavleebma SeZlon Zveli samyaros umniS-
gakveTili III.6
vnelovanesi arqiteqturuli formis – piramidis aqtualobis gac-
nobiereba Tanamedrove arqiteqturaSi, msjeloba sxvadasxva epo-
arqiteqturis sao-
qaSi gamoyenebul masalebsa da bunebriv formebze, sakomunikacio
crebebi
da praqtikuli unar-Cvevebis gamovlena.
Sedegi: s.g.IV.1. 2,8; s.g.IV.3. 1,3,4; s.g.IV.4. 1,2,5.
saswavlo miznebi: moswavleebma gaacnobieron arqiteqturisa da
garemos urTierTkavSiris mniSvneloba cnobil arqiteqtorTa mo-
gakveTili III.7-8
sazrebebisa da ideebis gacnobis, sakuTari poziciis praqtikul
saqmianobaSi gamoxatvis saSualebiT, gamoavlinon jgufuri muSao-
didi arqiteqtorebi
bisa da sakomunikacio unar-Cvevebi.
Sedegi: s.g.IV.2. 2; s.g.IV.3. 1,3,5; s.g.IV.4. 1,2,4,5; s.g.IV.5. 3.
kavSiri sxva sagnebTan: qarT.dawy.(I).15. 2; saz. mecn. dawy. (I).7.
gakveTili III.9-10 saswavlo miznebi: moswavleebma gaacnobieron landSafturi arq-
iteqturis mniSvneloba didi qalaqisaTvis, gamoavlinon sakuTari
esec arqiteqturaa! mosazrebis gamoxatvisa da dasabuTebis, jgufuri muSaobis, praq-
tikuli da saprezentacio unar-Cvevebi.
Sedegi: s.g.IV.2. 2; s.g.IV.3. 1,3,4,5; s.g.IV.4. 1,2,3,5.
10
gakveTili III.11-12 saswavlo miznebi: moswavleebma gaacnobieron kulturuli memkvi-
dreobis Seswavlisa da dacvis mniSvneloba, gamoimuSaon informa-
proeqti. Zveli ciis damoukideblad moZiebis, miznobrivad gamoyenebisa da ward-
qarTuli xuroTmoZ- genis, sakuTari mosazrebis gamoxatvisa da dasabuTebis unarebi.
Rvrebis Zeglebi Sedegi: s.g.IV.3. 1,3,4; s.g.IV.4. 3,4,5; s.g.IV.5. 4.
(Semajamebeli kavSiri sxva sagnebTan: qarT.dawy.(I).13. 2; saz. mecn. dawy. (I).11. saz.
Sefaseba) mecn. dawy. (I).17.
saswavlo miznebi: moswavleebma gaiRrmaon codna Zveli egviptis
gakveTili IV.1
xelovnebis sxvadasxva dargis nimuSebze, SeZlon egvipturi xe-
lovnebisaTvis damaxasiaTebel zogierT niSanze msjelobis, Semoq-
karnakis taZari
medebiTobisa da praqtikuli unar-Cvevebis gamovlena.
Sedegi: s.g.IV.1. 2; s.g.IV.2. 1,2; s.g.IV..3. 4,5; s.g.IV.4. 1,2,3; s.g.IV.5. 4.
saswavlo miznebi: moswavleebma SeZlon msjeloba Zveli berZnebis
gakveTili IV.2
yofaze, ZvelberZnuli miTebis aqtualobaze, gamoavlinon gansx-
vavebuli kulturis nimuSebis Sedarebis, logikuri msjelobisa da
RmerTebi da gmirebi
praqtikuli saqmianobis unar-Cvevebi.
Sedegi: s.g.IV.2. 2,3,6,7; s.g.IV.3. 1,2; s.g.IV.4. 1,2,3; s.g.IV.5. 4.
gakveTili IV.3 saswavlo miznebi: moswavleebi gaecnon Zveli romis arqiteqturul
miRwevebs da SeZlon mis mravalferovnebasa da zogierT maxasi-
arqiteqtura Zvel aTeblebze msjelobis, praqtikuli unar-Cvevebis gamovlena.
romSi Sedegi: s.g.IV.2. 1,2; s.g.IV.3. 1,4,5; s.g.IV.4. 1,2; s.g.IV.5. 4.
11
saswavlo miznebi: moswavleebma SeZlon dizaineris profesiis specifi-
gakveTili V.2 kis gacnobiereba saTanado nimuSebze msjelobisa da profesiisadmi
sakuTari damokidebulebis gamoxatvis safuZvelze, gamoavlinon jgu-
profesia dizaineri furi muSaobisa da sakomunikacio unar-Cvevebi.
Sedegi: s.g.IV.1. 2; s.g.IV.3. 1,3,4; s.g.IV.4. 1,2,3,5;; s.g.IV.5. 3.
kavSiri sxva sagnebTan: qarT.dawy.(I).13. 1,2. saz.mecn.dawy. (I).7.
gakveTili V.3-4 saswavlo miznebi: moswavleebma SeZlon mravalferovani masalidan
maTTvis cnobili sxvadasxva teqnikis Canafiqris Sesabamisad Ser-
SemoqmedebiTi Cevisa da SemoqmedebiTad gamoyenebis, fantaziis, komunikaciis una-
konkursi ris, praqtikuli da saprezentacio unar-Cvevebis ganviTareba.
Sedegi: s.g.IV.1. 2 s.g.IV.2 1,2,3,4; s.g.IV.3. 1,3,5; s.g.IV.4. 1,2,3,4.
saswavlo miznebi: moswavleebi gaecnon komiqsis Janrs, misi Seqm-
gakveTili V.5
nis specifikasa da etapebs, SeZlon erToblivi namuSevris Seqmni-
sas SemoqmedebiTobis, praqtikuli da sakomunikacio unar-Cvevebis
naxatebiT moTxro-
gamovlena.
bili ambebi
Sedegi: s.g.IV.1. 2,3,11,12; s.g.IV.3. 1,3; s.g.IV.4. 1,2,4,5.
kavSiri sxva sagnebTan: qarT.dawy.(I).2. 7,8; qarT.dawy.(I).13. 3,4.
gakveTili V.6 saswavlo miznebi: moswavleebma SeiZinon codna Teatris sawyise-
bze, SeZlon Teatris specifikis gacnobierebis, Zveli berZnuli da
Zveli da axali Tanamedrove Teatris Taviseburebebze msjelobisa da praqtikuli
Teatri unar-Cvevebis gamovlena.
Sedegi: s.g.IV.1. 2; s.g.IV.2. 2; s.g.IV.3. 3,5; s.g.IV.4. 5;
gakveTili V.7 saswavlo miznebi: moswavleebma gaacnobieron speqtaklis mxatvru-
li gaformebis specifika da Teatris mxatvris saqmianobis Sinaar-
speqtaklis si, gamoavlinon fantazia da SemoqmedebiToba, jgufuri muSaobisa
mxatvruli gaformeba da praqtikuli saqmianobis unar-Cvevebi.
Sedegi: s.g.IV.1. 2; s.g.IV.2. 2; s.g.IV.3. 1,3,5; s.g.IV.4. 5; s.g.IV.5. 3.
saswavlo miznebi: moswavleebma SeiZinon codna Tojinebis Teatris
gakveTili V.8
sawyisebze, Crdilebis Teatris specifikaze, sxvadasxva tipis To-
jinebsa da maTi gamoyenebis Taviseburebebze, gamoavlinon jgufu-
Tojinebis samyaro
ri muSaobisa da praqtikuli saqmianobis unar-Cvevebi.
Sedegi: s.g.IV.1. 2; s.g.IV.2. 2,4; s.g.IV.3. 1,3; s.g.IV.4. 1,2,5.
saswavlo miznebi: moswavleebma SeZlon Teatris, rogorc xe-
lovnebis sinTezuri dargis specifikis gacnobiereba integrire-
gakveTili V.9-10
buli proeqtiT gansazRvruli samuSaos Sesrulebisas, gamoavlinon
sxvadasxva saganSi miRebuli codnis transferis, gunduri muSao-
giwvevT Tojinebis
bis, praqtikuli da sakomunikacio unar-Cvevebi.
speqtaklze
Sedegi: s.g.IV.1. 2; s.g.IV.3. 1,3,4,5; s.g.IV.4. 1,2,3,4,5; s.g.IV.5. 4.
(Semajamebeli
kavSiri sxva sagnebTan: qarT.dawy.(I).2. 1,5,6,7; qarT.dawy.(I).3. 1,3,6;
Sefaseba)
qarT.dawy.(I).7. 2,4,10,12; qarT.dawy.I.8. 5,6,7; mus.dawy.(I).1. mus.dawy.
(I).4.
saswavlo miznebi: moswavlem gaacnobieros qaRaldis mravalmxri-
VI.1 qaRaldis sam- vi SesaZleblobebi mxatvruli ideebis realizebisaTvis, SeZlos
flobeloSi Canafiqris ganxorcielebisadmi SemoqmedebiTi midgomisa da saTa-
nado praqtikuli unar-Cvevebis gamovlena.
Sedegi: s.g.IV.1. 2,3,4,5,6,9,11; s.g.IV.2. 1,2; s.g.IV.3. 1,3,5.
12
saswavlo miznebi: moswavleebma gaiRrmaon codna Tixis saSualebiT
sxvadasxvagvari namuSevris Seqmnis praqtikul xerxebze da SeZlon
VI. 2 ra SeuZlia Tixas
am masalis Canafiqris Sesabamisad SemoqmedebiTad gamoyenebis un-
ar-Cvevebis gamovlena.
Sedegi: s.g.IV.2. 2,3,4; s.g.IV.3. 1,4,5; s.g.IV.4. 1,2,5.
saswavlo miznebi: moswavleebma gaiRrmaon codna maTTvis cnobili
VI. 3 ra aris kolaJi teqnikis – kolaJis Sesaxeb, gamoavlinon Canafiqrisadmi Semoq-
medebiTi midgomis, gunduri muSaobisa da praqtikuli unar-Cvevebi.
Sedegi: s.g.IV.2. 1,2,4; s.g.IV.3. 1,3,5; s.g.IV.4. 1,2,3,5.
saswavlo miznebi: moswavleebi gaecnon monotipiis sxvadasxva saxe-
VI. 4 anabeWdi obas, gamoavlinon fantazia, SemoqmedebiToba da saTanado praqti-
kuli unar-Cvevebi namuSevrebis Seqmnisas.
Sedegi: s.g.IV.1. 2; s.g.IV.2. 1,4; s.g.IV.3. 4,5; s.g.IV.4. 1,2,3.
saswavlo miznebi: moswavleebma SeZlon sxvadasxva masalisa da te-
qnikis, gansxvavebuli xerxebis Canafiqris Sesabamisad gamoyeneba,
VI. 5-6 gansxvavebuli
gamoavlinon SemoqmedebiToba, komunikaciis unari da praqtikuli
xerxebi
unar-Cvevebi.
Sedegi: s.g.IV.1. 2,3; s.g.IV.2. 1,4,5,6; s.g.IV.3. 2,4,5; s.g.IV.4. 1,2,3.
saswavlo miznebi: moswavleebma SeZlon saklaso gamofenis dageg-
mvis, organizebis, namuSevrebis wardgenisa da saklaso ganxilvis
VI. 7-8. Semajamebeli
procesSi saTanado wvlilis Setanis, sakuTari mosazrebis gamox-
gamofena
atvisa da dasabuTebis unar-Cvevebis gamovlena.
Sedegi: s.g.IV.3. 1.3.4; s.g.IV.4. 1,2,3,4,5; s.g.IV.5. 1,2,3.
13
msjelobis unari. aRqmis ganviTarebis efeqturi saSualebaa xelovnebis nawarmoebebis Se-
dareba, msgavseba-gansxvavebis povna, ramdenadac Sedarebisas moswavle obieqtebis ufro
met maxasiaTeblebs amCnevs, vidre calkeuli obieqtebis ganxilvisas. aRqmis ganviTarebas
xels uwyobs agreTve praqtikuli saqmianoba (gamosaxulebebis/kompoziciebis Sedgena Zer-
wviT, aplikaciiT, mravalmxrivi bunebrivi da xelovnuri masaliT, kompiuteruli saxatavi
programiT). maswavleblis mizanmimarTuli muSaobis Sedegad aRqma xdeba ufro danawevre-
buli da organizebuli.
rogorc fsiqologebi aRniSnaven, umcros saskolo asakSi swavlis sirTuleebis erT-
erTi mizezi yuradRebis koncentrirebis unars ukavSirdeba. Tu I-II klasebSi yuradReba
ufro mtkicea gare aqtivobis Sesrulebisas, vidre gonebrivi aqtivobis dros, III, gansa-
kuTrebiT, IV klasSi ukve SesaZlebelia yuradRebis SenarCuneba mTeli gakveTilis ganma-
vlobaSi, rasac yuradRebis simtkices uwodeben. ganviTarebuli yuradReba gulisxmobs
obieqtze xangrZliv koncentrirebasa da yuradRebis marTvas, meore mxriv ki, TviT swav-
lis procesi uwyobs xels yuradRebis am Tvisebebis ganviTarebas. moswavleTaTvis sain-
tereso, mravalferovani aqtivobebis gamoyenebis Sedegad isini iwyeben sakuTari yur-
adRebis marTvas.
mexsiereba. cnobilia, rom umcros saskolo asakSi wamyvan mniSvnelobas emociuri da
TvalsaCino-xatovani mexsiereba iZens. bavSvebi ukeT imaxsovreben konkretul sagnebs,
movlenebs, gamosaxulebebs, vidre mxolod axsna-ganmartebiT gadmocemul codnas. ami-
tomac aris ase mniSvnelovani swavlebis dawyebiT safexurze TvalsaCino masalis efeqti-
anad gamoyeneba, rasac xelovnebis gakveTilze sagnis specifikac ganapirobebs (xelovnebis
nimuSebi, fotomasala, videomasala, saswavlo-TvalsaCino plakatebi da sxv.). TvalsaCi-
no-xatovani masalis damaxsovrebis upiratesoba garkveulwilad, IV klasamde grZeldeba.
meoTxe klasidan da zemoT SesamCnevad izrdeba ganyenebuli mniSvnelobis sityvebis dam-
axsovrebis nayofiereba. es aris Sedegi abstraqtuli azrovnebis ganviTarebis dasawy-
isisa, roca bavSvi aRar aris mijaWvuli konkretul Sinaarsebze. amitom mniSvnelovania,
rom maswavlebelma yuradReba gaamaxvilos verbaluri da logikuri mexsierebis unaris
ganviTarebaze. magaliTad, meqanikuri damaxsovrebis nacvlad, moswavleebma sakuTari si-
tyvebiT ganmarton axali cneba/termini, gadmoscen Seswavlili Temis Sinaarsi, imsjelon
bunebaze/xelovnebis nimuSebze dakvirvebis Sedegebze, gamoTqvan da daasabuTon sakuTari
mosazrebebi da sxv. sayuradRebo faqtia isic, rom umcros saskolo asakSi TandaTanobiT
izrdeba mexsierebis moculoba. damaxsovrebis simtkice da siswrafe gansakuTrebiT II-IV
klasebSi matulobs.
azrovneba. IV klasis moswavles SeuZlia yuradRebiT daakvirdes garemos, xelovnebis
nimuSs, sakuTar/sxvaTa namuSevrebs da gamoavlinos logikuri azrovnebis unari, Tavad
dasvas SekiTxvebi da TviTonac gasces maTze pasuxi. amitomac am etapze xelovnebis ni-
muSebis ganxilvisas ukve SesaZlebelia, moswavles SevTavazoT, imsjelos suraTis met
damaxasiaTebel niSanze, met detalze, gaecnos axal masalas/teqnikas da gamoTqvas azri
misi gamoyenebis Taviseburebebze da sxv. sayuradReboa, rom am asakSi bavSvs esmis, rom
sxvadasxva obieqti SesaZloa gaerTiandes raime niSnis mixedviT (ierarqiuli klasifika-
ciis unari). Sesabamisad, saTanado mniSvnelobas iZens maTTvis am unaris ganviTarebaze
mimarTuli aqtivobebis SeTavazeba. magaliTad, xelovnebis nimuSebi dayos dargebis, Jan-
rebis, maTze asaxuli weliwadis droebis, gamoyenebuli ferebis (magaliTad, civi-Tbilisa
da zogadad, koloritis), masalis, teqnikisa da sxva niSniT. cnebiTi da logikuri az-
rovnebis, msjelobisa da daskvnebis gakeTebis unar-Cvevebis ganviTarebis SesaZleblo-
bebTan dakavSirebiT unda aRiniSnos, rom Tu I-II klaselisaTvis argumenti mxolod faqti
an analogia, mesame da gansakuTrebiT, meoTxeklasels SeuZlia dasabuTebuli argumenta-
ciisa da deduqciuri daskvnis gakeTeba xelovnebis nawarmoebisa Tu TanaklaselTa namu-
Sevrebis Sefasebisas, proeqtis, saklaso konferenciisa da sxva aqtivobebis farglebSi
problemur kiTxvaze sakuTari poziciis gamoxatva da dasabuTeba.
umcrosi saskolo asaki mniSvnelovani etapia metyvelebis ganviTarebisaTvis, raSic
garda mSobliuri enisa da literaturisa, saTanado wvlili Seaqvs sxva sagnebis, maT So-
ris, xelovnebis swavlebas. dargis specifikuri Sinaarsis, terminologiis daufleba, am
14
mimarTulebiT sayuradRebo mravalmxrivi aqtivobebi xels uwyobs moswavlis leqsikis
gamdidrebas, enobrivi SesaZleblobebis ganviTarebas mSobliuri enisa da literaturis
standartis samive mimarTulebis Sesabamisad (zepirmetyveleba, kiTxva, wera). gasaTval-
iswinebelia, rom IV klasSi bavSvebis leqsika sakmaod mravalferovani xdeba, safuZveli
eyreba logikur azrovnebas, rasac, ra Tqma unda, saTanado xelSewyoba sWirdeba. nebis-
mieri aqtivobis procesSi maswavlebelma yuradReba unda gaamaxvilos moswavleTa swor,
gamarTul metyvelebaze, weriTi davalebebis Sesruleba ki (ese, moxseneba saklaso kon-
ferenciisaTvis, proeqtis prezentacia da sxv.) mniSvnelovnad Seuwyobs xels weriTi me-
tyvelebis ganviTarebas.
umcrosi saskolo asaki mniSvnelovania bavSvis rogorc SemecnebiTi, ise socialur-
pirovnuli ganviTarebis TvalsazrisiT. am mxriv sayuradReboa me-koncefciis (zogadi
warmodgena sakuTar Tavze) da TviTSefasebis ganviTareba. dadebiTi TviTSefasebis Camo-
yalibebaze mniSvnelovan gavlenas axdens rogorc moswavlis warmatebebi, ise pozitiuri
saswavlo garemo da damokidebuleba maswavleblis mxridan. IV klasidan izrdeba bavSvis
aqtiuri interesi Semecnebisadmi, azrovnebis axali SesaZleblobebi biZgs aZlevs sxva
fsiqikuri procesebis ganviTarebas, rogoricaa aRqma, yuradReba, mexsiereba, ris safuZ-
velzec bavSvi swavlobs sakuTari fsiqikuri procesebis marTvas.
mniSvnelovania maswavlebelma gaiTvaliswinos, rom ar SeiZleba bavSvis pirovnebis
negatiurad Sefaseba. es aucileblad aisaxeba mis TviTSefasebaze. maswavlebelma unda
miuTiTos bavSvs konkretul qcevaze, romelic miuRebelia da ar Seexos mis pirovnebas.
bavSvis TviTSefaseba mniSvnelovan gavlenas axdens swavlis motivaciaze, Tumca, Tavis
mxriv, swavlaSi miRweuli warmatebebic axdens gavlenas bavSvis TviTSefasebaze. maswavle-
blis Sefaseba unda iyos konkretuli, mkafio da exebodes gakveTilze ganxorcielebul
konkretul aqtivobas.
bavSvis pirovnul ganviTarebas mniSvnelovnad uwyobs xels urTierTobis xasiaTi. um-
cros saskolo asakSi urTierTobebi bavSvisaTvis interesisa da cnobismoyvareobis sagans
Seadgens. amitomac am maxasiaTeblis gaTvaliswinebiT, gansakuTrebul mniSvnelobas iZens
jgufuri muSaoba, magaliTad, moswavleTa CarTva erToblivi namuSevrebis Seqmnis, pro-
eqtze muSaobis, saklaso konferenciis, gamofenis, speqtaklis, SemoqmedebiTi konkursisa
da sxva saxis RonisZiebebis organizebis procesSi da sxv.
swavlis stili. cnobilia, rom garedan miRebuli informaciis aRqmisa da damaxsovrebis
individualuri unarebi (mxedvelobiT, smeniT an moqmedebis SesrulebiT, manipulaciiT,
keTebiT, JestikulaciiT) bavSvobidanve iCens Tavs da, Tu informaciis miwodebis for-
ma ar Seesabameba bavSvis individualur sistemas, mas uWirs informaciis aRqma da gac-
nobiereba. amitom swavla-swavlebis procesis efeqtianobisaTvis mniSvnelovania yur-
adReba mivaqcioT bavSvis informaciis „mimReb“ sistemas. vizualuri stilis moswavleebs
(vizualistebs) uadvildebaT axali informaciis vizualurad miReba (xelovnebis nimuSebi,
saswavlo-TvalsaCino plakatebi, foto da videomasala). audialuri stilis (audialebi)
moswavleebi ukeT aRiqvamen da imaxsovreben saswavlo masalas maswavleblis saubris, jgu-
furi msjelobis, namuSevrebis ganxilvisa da a.S. procesSi. kinesTetikuri stilis moswav-
leebs (kinesTetikebs) uadvildebaT swavla, rodesac raimes akeTeben, xataven, Wrian, age-
ben, awyoben, monawileoben gamofenebis organizebaSi da a.S., anu rodesac isini fizikurad
aqtiurebi arian. zemoaRniSnulis gaTvaliswinebiT, mniSvnelovania, xelovnebis maswavle-
belma gaiTvaliswinos moswavlis individualuri stili, daeyrdnos wamyvan modalobas
da muSaoba ise aagos, rom TandaTan uzrunvelyos sxva modalobebze gadarTvis SesaZle-
blobebi. am mizniT rekomendebulia gakveTilze swavlebis mravalferovani, kombinire-
buli meTodebis gamoyeneba, rogoricaa, ganxilva, msjeloba, moZiebuli masalis ward-
gena, saintereso mravalmxrivi vizualuri masalis gamoyeneba, multimedia, moswavleebis
CarTva proeqtebSi, saklaso konferenciaSi da a.S.
esTetikuri gancda. qcevis sxva formebTan SedarebiT, esTetikuri gancda mogvianebiT
yalibdeba, Tumca misi „elementebi“ garkveulwilad, adreuli asakidan SeiniSneba. umcros
saskolo asakSi sagnobrivi interesi Crdilavs esTetikuri gancdis impulss. am mizniT
sasurvelia, xelovnebis gakveTilze moswavlem Seadaros xelovnebis nimuSebi, gamoxatos
15
sakuTari damokidebuleba (romeli namuSevari ufro moswons da ratom). sayuradReboa
agreTve realisturi stilis namuSevrebTan erTad, romelTa ganxilvac swored Sinaarsis
TvalsazrisiT ipyrobs bavSvis yuradRebas, moswavlem ganixilos namuSevrebi, romleb-
Sic aqcentirebulia emociebis, ganwyobilebis gansxvavebuli mxatvruli xerxebiT gadmo-
cema, gauziaros amxanagebs abstraqtuli namuSevrebiT miRebuli STabeWdilebebi da sxv.
sayuradReboa, rom bunebaze dakvirvebisa Tu peizaJis nimuSebis ganxilvisas, moswavle
eZebs sagnobriv Sinaarss, mSvenierebiT tkboba ki yuradRebis miRma rCeba. maswavlebels
SeuZlia xeli Seuwyos bunebiT tkbobis gancdis gamovlenas (bunebis suraTiT Seqmnili
ganwyobilebis gadmocema namuSevarSi, peizaJis nimuSebis Sedareba da aRniSvna, romeli
ufro moswons da ratom, bunebis suraTebis Seqmna gansxvavebuli masaliTa da teqnikiT,
ekologiuri Temis Semotana, proeqtis SeTavazeba bunebis dacvis Temaze da sxv.).
xatva. saskolo asakSi bavSvis xatva wminda procesualur funqcias kargavs da sruli-
ad garkveuli sagnobrivi Sinaarsis, gare sinamdvilis gamoxatvis amocanas isaxavs miznad.
swored am asakSi iZens bavSvis xatva mxatvruli Semoqmedebis xasiaTs. misi namuSevari
jer kidev ver asaxavs realobaSi arsebuli sagnis namdvil suraTs (da es arc Seadgens
xelovnebis swavlebis ZiriTad mizans), magram wina klasebTan SedarebiT, ufro adekva-
turia. aRsaniSnavia isic, rom swored am asakobriv safexurze bavSvs ukve aqvs ganviTa-
rebuli obieqtivaciis (dakvirvebisa da analizis) unari, yuradRebas amaxvilebs naxatis
Sesrulebis teqnikur mxareze, rac gavlenas axdens xatvis procesze. misi xatvis azri da
namuSevrebi ukve esTetikur elements Seicavs. wina periodisTvis damaxasiaTebeli sqemebi
axlac SenarCulebulia, magram mdidrdeba detalebiT da zust sagnobriv gamoxatulebas
iRebs.
16
4. semiotikuri kompetencia. xelovnebis gakveTilze mniSvnelovan rols asrulebs ro-
gorc verbaluri, ise araverbaluri saSualebebis (magaliTad, kognituri sqemebi da dia-
gramebi) gamoyeneba informaciis gaazrebisa da interpretirebisaTvis, agreTve suraTis,
literaturuli Tu musikaluri nawarmoebiT, speqtakliTa Tu filmiT miRebuli STabe-
Wdilebebisa da ganwyobilebis Canawerebsa da naxatebSi gadmocema, rac swored semioti-
kuri kompetenciis ganviTarebas emsaxureba;
5. swavlis swavla. xelovnebis gakveTilze moswavle Tavad monawileobs sakuTari cod-
nis konstruirebis procesSi. xelovnebis nimuSebsa Tu bunebaze dakvirvebiT, msjelobiTa
da aRmoCeniT, samuSao masalisa da teqnikis SesaZleblobebis sakuTari mosazrebisamebr,
Canafiqris Sesabamisad gamoyenebiT, mravalmxriv aqtivobebSi CarTulobiT (proeqti, sak-
laso konferencia, Semajamebeli gamofena, warmodgena da sxv.), sakuTari mosazrebebis
warmoCeniTa da dasabuTebiT igi Tavad uwyobs xels axali codnis SeZenas;
6. socialuri da samoqalaqo kompetencia. xelovnebis gakveTilze mniSvnelovani ad-
gili ukavia moswavleTa TanamSromlobas, sxvisi azrisadmi pativiscemas, koreqtulobas,
Semwynareblobas. moswavle gamoimuSavebs gadawyvetilebis miRebis, erTobliv namuSevarze
pasuxismgeblobis, urTierTmxardaWerisa da sxva unarebs, rac mniSvnelovania socialu-
rad srulfasovani individis formirebis, TviTrealizaciisa da sazogadoebaSi integri-
rebisaTvis.
7. kritikuli azrovneba. xelovnebis gakveTilze moswavlis kritikuli azrovnebis gan-
viTarebas xels uwyobs msjelobis, analizis, Sefasebisa Tu praqtikuli saqmianobis pro-
cesSi sakuTari, gansxvavebuli poziciis gamoxatvisa da dasabuTebis, sagnis, movlenis,
namuSevris, samuSao masalisa Tu xerxis SesaZleblobebis gansxvavebuli kuTxiT danaxvisa
da gansxvavebuli interpretirebis unarebis gamovlena;
8. problemaTa gadaWris unari. sagnis specifikis gaTvaliswinebiT, xelovnebis
gakveTilze moswavle xSirad dgeba problemis individualurad Tu erToblivad gadaWris
winaSe, rasac xels uwyobs swavlis procesSi warmoSobili ideebis realizaciis praqtika,
saukeTeso Sedegis misaRwevad saWiro masalis, iaraRis, gamomsaxvelobiTi xerxebisa Tu
teqnikis SerCeva da efeqturi gamoyeneba, dasaxuli amocanis gadaWrisaTvis aucilebeli
iniciativisa da pasuxismgeblobis gamovlena;
9. kvleva-Ziebis unari. xelovnebis swavlebisas moswavlem unda SeZlos informaciis
damoukideblad moZieba da am mizniT mravalferovani wyaroebis gamoyeneba, informaciis
Sejereba, organizeba da sxvadasxva saxiT wardgena/gamoyeneba; garda amisa, moswavle ikv-
levs sxvadasxva mxatvruli xerxis, gansxvavebuli masalebis gamoyenebis SesaZleblobebs,
iyenebs informacias sakuTari SemoqmedebisaTvis da a.S., Sesabamisad, iviTarebs kvleva-
Ziebis unars;
saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis swavleba uzrunvelyofs dargisaTvis damaxasi-
aTebeli Semdegi specifikuri kompetenciebis ganviTarebasac:
1. esTetikuri gancdis unari. xelovnebis, rogorc dargis mniSvnelovan funqcias mSve-
nierebis gancdis unaris ganviTareba Seadgens. xelovnebis nimuSebTan ziareba moswavles
exmareba dainaxos da aRiqvas mSveniereba bunebaSi, samyaroSi, xels uwyobs umniSvnelova-
nesi faseulobebisa da zneobrivi normebis formirebas, mxatvruli gemovnebis ganviTa-
rebas;
2. TviTgamoxatvis unari. xelovnebis swavlebis procesSi moswavles uviTardeba TviT-
gamoxatvis unari, rasac xels uwyobs praqtikuli saqmianobisas namuSevris Temis, samuSao
masalis, teqnikis, gamomsaxvelobiTi xerxebis Canafiqris Sesabamisad gamoyenebisa da Sem-
deg dasabuTebis, sakuTar/amxanagebis namuSevrebze msjelobis, xSir SemTxvevaSi gansx-
vavebuli mosazrebebis gamoxatvis, xelovnebis nawarmoebebSi gadmocemul ganwyobebsa da
emociebze, gamoyenebul mxatvrul xerxebze azris gamoTqmis, sxvadasxva tipis jgufuri
aqtivobebis dagegmvisa da ganxorcielebis procesSi monawileobis SesaZleblobebi. TviT-
gamoxatvis unaris formireba mniSvnelovania moswavlis TviTrealizaciisa da zogadad,
pirovnuli ganviTarebisaTvis.
3. SemoqmedebiTi azrovnebis unari. sagnis specifika gansazRvravs moswavlis Semo-
qmedebiTi azrovnebis ganviTarebis mravalmxriv SesaZleblobebs, kerZod, praqtikuli
17
saqmianobis procesSi axali, originaluri mxatvruli ideebis generireba, Canafiqris ganx-
orcielebisaTvis gansxvavebuli midgomis Zieba-gamoyeneba, xelovnebis nimuSebis ganxil-
vis, diskusiebSi monawileobis, warmodgenis, gamofenis, aqciis organizebis, proeqtebSi,
saklaso konferenciebSi monawileobisas originaluri, SemoqmedebiTi midgomis gamovlena
da sxv.
4. komunikaciis unari. xelovnebis swavlebis procesi xels uwyobs komunikaciis unaris
ganviTarebas. am mxriv mniSvnelovania msjeloba sakuTar da sxvis namuSevrebze da saku-
Tari poziciis dasabuTeba, mosazrebebisa da emociebis sxvadasxva saSualebiT gamoxatva
(xatva, wera, msjeloba), erToblivi saqmianobis dagegmva, sakuTari mosazrebebis gazi-
areba da monawileoba gadawyvetilebis miRebaSi, TanamSromloba amxanagebTan Semoqmedeb-
iTi konkursebis, proeqtebis, saklaso konferenciebis, Semajamebeli gamofenebisa da sxva
RonisZiebebis organizebaSi da sxv.
5. samyaros erTianobis gancdis unari. rac ufro danawevrebulia samyaro `sagnebad~,
miT ufro uWirs moswavles misi aRqma, calkeul disciplinebSi SeZenili codnis da-
kavSireba, gansxvavebul konteqstSi gamoyeneba. sagnobriv programebs Soris arsebuli
Tematuri kavSirebi da erovnuli saswavlo gegmis gamWoli kompetenciebi qmnis safuZ-
vels xelovnebis swavlebaSi saganTSorisi kavSirebis realizebisaTvis (mSobliur enasa
da literaturasTan, bunebismetyvelebasTan, musikasTan, sazogadoebriv mecnierebebTan),
rac xels uwyobs moswavlis mier myari, funqciuri codnis SeZenas, codnis transferis
ganxorcielebisa da samyaros erTianobis gancdis unaris ganviTarebas.
18
virvebis, eqsperimentis procesSi moswavle Tavad akeTebs aRmoCenebs, magaliTad, aRmoa-
Cens kontrastuli ferebis gamomsaxvelobiT SesaZleblobebs, atarebs cdebs axali saxat-
avi masalis gamoyenebis Taviseburebebis gamovlenis mizniT, cdilobs sxvadasxva faqturis
miRebas gansxvavebuli masaliTa da xerxiT, iyenebs mravalferovan masalas (bunebrivsa da
xelovnurs), iaraRs, teqnikas namuSevris Seqmnisa da Semdgom sakuTari mosazrebebis ga-
ziarebis mizniT da sxv.
demonstrirebis meTodis gamoyenebis mniSvnelobas sagnis specifika gansazRvravs.
xelovnebis nimuSebis, TvalsaCino plakatebis, damatebiTi audio-videomasalis Cveneba,
sademonstracio eqsperimenti exmareba moswavleebs axali masalis ukeT gacnobierebasa
da myari, funqciuri codnis SeZenaSi.
roluri da simulaciuri TamaSebi interaqtiuri swavlebis mniSvnelovani meTodia,
romlis gamoyeneba IV klasSic aris SesaZlebeli (magaliTad, speqtaklis momzadeba-gaTa-
maSeba, `cocxali suraTebis~ warmodgena da sxv.).
TanamSromlobiTi swavla. am meTodis gamoyeneba mniSvnelovania rogorc praqtikuli
saqmianobisas (erToblivi namuSevris Seqmna, axali samuSao masalis/teqnikis SesaZleblo-
bebis erToblivad ganxilva, gamofenisaTvis mzadeba, roluri TamaSi da sxv.), ise Semec-
nebiTi xasiaTis aqtivobebisTvis (xelovnebis nimuSebis erToblivi ganxilva, maTi Sedar-
eba, TanaklaselebisaTvis kiTxvebis gansazRvra, bunebaze dakvirvebis Sedegebis ganxilva,
jgufuri muSaoba proeqtze da sxv.). TanamSromlobiTi swavleba xels uwyobs myari, fun-
qciuri codnis SeZenas, individualuri pasuxismgebloba da cocxali interaqcia uzrun-
velyofs TiToeuli moswavlis aqtiur CarTulobas saswavlo procesSi, maTi sakomunika-
cio da socialuri unarebis ganviTarebas.
Canawerebis gakeTebis meTodi. am meTodis gamoyeneba IV klasSi iTvaliswinebs kiTxvebis
gansazRvrasa da Caweras TanaklaselebisaTvis (`kiTxvebis dafa~), grafikuli organiza-
torebis zogierTi saxis gamoyenebas (gonebrivi ruka, venis diagrama, T-diagrama, korne-
lis dafa, ormxriv CanawerTa dRiuri, `vici, minda vicode, gavige~ da sxv.), proeqtisT-
vis, saklaso konferenciisaTvis masalis moZiebas-damuSavebas da saTanado saxis micemas.
garda amisa, moswavleebs xSir SemTxvevaSi eZlevaT davaleba, moiZion mcire informacia
maT qalaqSi/dasaxlebaSi/sofelSi mdebare arqiteqturul Zeglebze, sxvadasxva dargis
nimuSebze da warmoadginon werilobiT, daweron ese, moxseneba da sxv. Canawerebis gakeTe-
bas iTvaliswinebs agreTve Semajamebeli SefasebisaTvis gansazRvruli davalebebi, rac
xels uwyobs moswavlis enobrivi kompetenciebis, weriTi metyvelebis ganviTarebas.
19
moswavleTa motivaciis aRZvris TvalsazrisiT gansakuTrebul mniSvnelobas iZens au-
dio da videomasalis Cveneba, magaliTad, cnobil xelovanTa Semoqmedebis, qarTuli xu-
roTmoZRvrebis Zeglebis, muzeumis saqmianobis sailustraciod da sxv.
swavlebis Sinaarsis gaTvaliswinebiT, saTanado mniSvnelobas iZens saTanado foto-
masala (Tanamedrove arqiteqturis mravalferovnebisa Tu Zveli qarTuli xuroTmoZ-
Rvrebis Zeglebis sailustraciod da sxva mizniT). am tipis resurss maswavlebeli marti-
vad moiZiebs saZiebo sistemebis saSualebiT: google.com., yahoo.com da sxv.
axali masalis ukeT aRqmisa da gacnobierebis mizniT, sayuradRebo resurss warmoad-
gens saswavlo plakati (magaliTad, grafikuli xerxebis, kontrastuli ferebis, sivrcis
gadmocemis Taviseburebis sailustraciod da sxv.) saswavlo plakatebis Seqmna SesaZlebe-
lia rogorc ist-s gamoyenebiT, ise formatze flomasterebiT/guaSiT;
IV klasSi saTanado resurss warmoadgens ilustrirebuli wignebi, komiqsebi, rac
gasaTvaliswinebelia Sesabamisi gakveTilebis warmarTvisaTvis;
xelovnebis swavlebis efeqtianobisaTvis gansakuTrebul mniSvnelobas iZens praqti-
kuli saqmianobisaTvis saWiro resursi, rasac warmoadgens mravalmxrivi xelovnuri da
bunebrivi masala xatvis, Zerwvis, aplikaciis, kolaJis, nakeTobebis Seqmnis, axali xe-
rxebis dauflebisa da sxva miznebisaTvis.
20
• individualuri an jgufuri prezentaciis momzadeba (sakuTari da sxvebis namu-
Sevrebis prezentacia, auditoriisTvis wardgena da sxv.);
• dakvirveba garemoze (dakvirvebis Sedegebze msjeloba an asaxva namuSevarSi);
• masalis moZieba;
• referatis Sedgena.
Semajamebeli davalebebis komponenti
Semajamebeli davalebis komponenti ukavSirdeba swavla-swavlebis Sedegs. am kompo-
nentSi unda Sefasdes erTi saswavlo monakveTis (Tema, Tavi, paragrafi, sakiTxi) Seswavla-
damuSavebis Sedegad miRweuli Sedegebi. konkretuli saswavlo erTeulis dasrulebisas
moswavlem unda SeZlos saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis standartiT gansazRvruli
codnisa da unar-Cvevebis warmoCena.
Semajamebel davalebaTa tipebi:
standartis moTxovnaTa Sesasruleblad rekomendebulia Semajamebel davalebaTa
mravali formis gamoyeneba. saxviT da gamoyenebiT xelovnebaSi SesaZlebelia Semdegi ti-
pis Semajamebeli davalebebis gamoyeneba:
• praqtikuli samuSao, mag., masStaburi namuSevari;
• gamofena;
• proeqti (proeqtis savaraudo Temebi: proeqtebi, romlebic dakavSirebulia rome-
lime xelovanis an gamoCenili adamianis SemoqmedebasTan, moRvaweobasTan, xelovnebis
dargebTan da JanrebTan, msoflioSi/qveyanaSi/ qalaqSi/ regionSi da sxv. momxdar mov-
lenasTan (ekologiuri, politikuri, socialuri da sxv.), aseve, gamofenis eqspozi-
cia, speqtaklis gaformeba, gazeTis, Jurnalis, wignis maketi; skveris keTilmowyoba,
skolis, saklaso oTaxis, interieris dizaini da sxv.);
• moxseneba-referati (garkveuli epoqis, Semoqmedis Sesaxeb);
• prezentacia;
• testi da sxv.
moTxovnebi, romlebsac unda akmayofilebdes Semajamebeli davalebebi:
• davalebis TiToeul tips unda axldes Tavisi Sefasebis zogadi rubrika;
• zogadi rubrika unda dazustdes konkretuli davalebis pirobisa da ganvlili
masalis gaTvaliswinebiT;
• miTiTebuli unda iyos standartis is Sedegebi, romelTa Semowmebasac emsaxureba
Semajamebeli davaleba.
21
sayuradReboa ganmaviTarebeli Sefasebis procesSi uSualod moswavleTa CarTva,
raTa maT ganuviTardeT TviTSefasebis unari, pasuxismgebloba, Tavad Seuwyon xeli sa-
kuTar winsvlas, rac, ra Tqma unda, etapobrivad ganxorcieldeba. am mizniT mniSvnelova-
nia Sefasebis kriteriumebis moswavleebTan erTad ganxilva, saWiroebis SemTxvevaSi ko-
reqtivebis Setana, Sefasebis SerCeul sqemaze dayrdnobiT TanaSefasebis ganxorcieleba
(namuSevrebis urTierTSefaseba) da sxv., raTa Sefasebis arsi da kriteriumebi gasagebi
gaxdes maTTvis. garda amisa, gasaTvaliswinebelia moswavleebisaTvis TanamSromlobiTi
da konstruqciuli garemos Seqmnis mniSvneloba. maT ar unda hqondeT warumateblobis
SiSi, unda grZnobdnen keTilganwyobasa da mxardaWeras. pozitiurad miiRon da gaiTval-
iswinon erTmaneTis SeniSvnebi.
gansakuTrebuli mniSvneloba eniWeba Semajamebel Sefasebas, rac xorcieldeba TiToeu-
li Temis/Tavis dasrulebisas. Semajamebeli samuSaoebis mizani da misi Sesabamisi davale-
bebi ganisazRvreba sagnobrivi standartiT gansazRvruli Sedegebisa da indikatorebis
Sesabamisad.
standartis moTxovnaTa dasakmayofileblad, rogorc erovnul saswavlo gegmaSia
miTiTebuli, aucilebelia Semajamebeli davalebis mravalgvari formis gamoyeneba (mag-
aliTad, praqtikuli samuSao, prezentacia, saklaso gamofena, ese, referati, proeqti,
saklaso konferencia, xelovnebis nimuSis ganxilva/analizi, diskusia, SemoqmedebiTi
konkursi, TviTSefasebis kiTxvari, kognituri sqemebi/diagramebi da sxv.). unda aRiniS-
nos Semajamebeli samuSaos iseTi formis gamoyenebac, rogoricaa testi. umetes SemTx-
vevaSi testi iTvaliswinebs mxolod daxuruli tipis kiTxvebs/davalebebs da Sesabamisad
amowmebs mxolod dabali donis saazrovno unarebs maSin, roca SesaZlebelia am formis
bevrad efeqturad gamoyeneba, kerZod, moswavleebisaTvis mravalferovani testuri dava-
lebebis SeTavazeba (xelovnebis nimuSebis Sedareba, Sesabamisobis damyareba, davaleba Ria
daboloebiT, mravali arCeviTi pasuxiT da sxv.), rac xels Seuwyobs rogorc maRali, ise
dabali saazrovno unarebis ganviTarebas.
mniSvnelovania, rom moswavleebma zustad icodnen Semajamebeli davalebis formati,
Sefasebis kriteriumebi, Semajamebeli gakveTilis Catarebis dro, gasaTvaliswinebelia
isic, rom Semajamebeli gakveTilis Catarebis Semdeg droulad ganxorcieldes ukukav-
Siri, raTa moswavleebma ar dakargon interesi sakuTari namuSevris Sedegebis mimarT.
maswavlebelma unda moagrovos da klasSi Seinaxos Catarebuli Semajamebeli davale-
bebis damadasturebeli dokumentacia, romlebSic warmodgenilia: standartis is Sedege-
bi, romelTa Sefasebasac emsaxureboda konkretuli Semajamebeli davaleba; kriteriumebi,
romliTac Sefasda es davalebebi; moswavleebis mier Sesrulebuli da maswavleblis mier
Sefasebuli samuSaos nimuSebi an Sesrulebuli samuSaos amsaxveli vizualuri masala;
Semajamebeli Sefasebis Sedegebi maswavlebels Seaqvs TiToeuli aqtivobis Sesatyvis
Sefasebis cxrilebSi (rubrikebSi). saswavlo wlis dasasruls maswavlebeli mis xelT ar-
sebuli mravalmxrivi diagnostikuri masalis analizis safuZvelze TiToeul moswavleze
wers Semajamebel daxasiaTebas.
ganmaviTarebeli Sefasebis dros mniSvnelovania Sefasebis doneebis (samis an oTxis)
gamoyeneba. magaliTad:
sami donis SemTxvevaSi: kargi (I done), saSualo (II done), gasaumjobesebelia (III done);
oTxi donis SemTxvevaSi: flobs srulyofilad (I done); flobs umeteswilad (II done);
flobs nawilobriv (III done); ver flobs (IV done).
doneebis Sesabamisad Sedgenili Sefasebis, agreTve TviTSefasebis sqemebi (rubrikebi)
maswavlebelsac da moswavlesac aZlevs konkretuli codnisa Tu unaris aTvisebis proce-
sis dinamikaSi danaxvis saSualebas.
22
Sefasebis cxrilebis (rubrikebis) nimuSebi
ganmaviTarebeli SefasebisaTvis
TariRi:
23
rubrika #3. xelovnebis nimuSze msjelobis Sefaseba
kiTxvebi ki ara
1.SemiZlia namuSevriT miRebuli STabeWdilebebis gaziareba, saubari mis Si-
naarsze, Janris gansazRvra
2. SemiZlia gansxvavebuli Janris nimuSebidan miRebuli sxvadasxva informa-
ciis gaziareba
3. SemiZlia sxvadasxva Janris nimuSis Seqmna da saTanado mxatvruli xerxebiT
Canafiqris Sesabamisi ganwyobilebis gadmocema
4. SemiZlia sxvaTa namuSevrebze azris gamoTqma (Sinaarsi, Janri, gamoyenebuli
mxatvruli xerxebi, ganwyobileba)
24
jgufur muSaobaSi monawileobis TviTSefasebis sqemis nimuSi
meToduri rekomendaciebi
maswavleblis wignSi mocemulia I Temis yvela gakveTilis, agreTve yoveli momdevno
Tavis 2, gansxvavebuli tipis gakveTilebis sarekomendacio scenari, garda amisa, maswav-
lebels aqvs sarezervo 8 saaTis sakuTari mosazrebisamebr, moswavleTa interesebisa da
saWiroebebis gaTvaliswinebiT gamoyenebis SesaZlebloba (magaliTad, konkretuli masa-
lis, teqnikisa Tu proceduris ukeT dauflebis, saklaso konferenciis, SemoqmedebiTi
konkursis, gamofenis organizebis, scenebis gaTamaSebis, namuSevrebis ganxilvis/diskusi-
is warmarTvisa da sxva mizniT). Sesabamisad, saTanado mniSvnelobas iZens maswavleblisaT-
vis qvemoT mocemuli meToduri rekomendaciebis gacnoba.
• zogadad, swavlebis dawyebiT safexurze mniSvnelovania gakveTilis swori tempi,
gansxvavebuli tipis aqtivobebis monacvleoba, moswavleTaTvis mkafio da naTeli
ganmartebebisa da instruqciebis micema, saqmiani garemos Seqmna, pozitiuri urTier-
Tobebisa da interaqciis xelSewyoba;
• gakveTilis saswavlo miznebis ganxorcielebisa da sagnobrivi programiT gansaz-
Rvruli Sedegebis miRwevis TvalsazrisiT, umniSvnelovanes faqtors warmoadgens mo-
tivaciis Seqmna. am mxriv mniSvnelovania TiToeuli axali Temis/sakiTxis moswavlis
cxovrebiseul gamocdilebasa da winare codnasTan dakavSireba, moswavleebisaTvis
obieqtebze, movlenebze dakvirvebis, maTi Sedarebis, kavSirebis damyarebis, gansx-
vavebuli mosazrebebis ganxilvisa da dasabuTebis, alternatiuli masalebisa da te-
qnikebis damoukideblad mosinjvisa da sakuTari mosazrebisamebr gamoyenebis Sesa-
Zleblobis micema, SemoqmedebiTi produqtis Seqmna umetes SemTxvevaSi ara mocemuli
nimuSis safuZvelze, aramed sakuTari mosazrebisamebr (Tema, masala, teqnika, gamom-
saxvelobiTi xerxebi da a.S.), moswavleTaTvis mravalferovani formebis SeTavazeba
(proeqti, saklaso konferencia, SemoqmedebiTi konkursi, gamofena da sxv.);
• mocemul asakobriv safexurze mniSvnelovania, moswavleebma isaubron mxatvruli
nawarmoebebis Sinaarsze, gauziaron erTmaneTs miRebuli STabeWdilebebi, gamoxaton
sakuTari damokidebuleba. emociebisa da STabeWdilebebis verbalurad gamoxatva
daexmareba maT, erTi mxriv, ukeT aRiqvan da gaacnobieron nawarmoebis siuJeti, per-
sonaJebi, garemo, meore mxriv ki, kargad gaiazron sakuTari Canafiqri da izrunon mis
saTanadod ganxorcielebaze;
• xelovnebis nimuSebze msjelobis unaris ganviTarebis mizniT mniSvnelovania mo-
swavleTaTvis realisturi stilis namuSevrebis SeTavazeba, Tumca fantaziisa da war-
mosaxvis, SemoqmedebiTi azrovnebis ganviTarebis TvalsazrisiT sayuradReboa mxat-
vris fantaziiT Seqmnili, agreTve abstraqtuli namuSevrebis ganxilvac;
• imisTvis, rom moswavlem SeZlos axali terminebis gacnobiereba da damaxsovreba,
mniSvnelovania, rom man Tavad scados sakuTari sityvebiT maTi ganmarteba. garda
amisa, gakveTilis msvlelobisas maswavlebelma xSirad gamoiyenos es terminebi, magram
ara gamokiTxvis meTodiT, aramed konteqstSi;
25
• ramdenadac swavlebis mocemul safexurze moswavleebi ecnobian saxviTi xe-
lovnebis Janrebs (peizaJi, portreti, naturmorti), sasurvelia, maswavlebelma xSir-
ad gamoiyenos es terminebi. magaliTad, `ras vuwodebT amgvar namuSevars?~ `aRwere
Seni peizaJi~, `rogor Seafaseb amxanagis portrets?~, `ra sagnebi gamosaxe da rogor
ganalage Sens naturmortSi~? da a.S.;
• sasurvelia, saswavlo wlis ganmavlobaSi maswavlebelma SesTavazos moswavleebs
Semdegi saxis aqtivoba, romelsac viqtorinis saxe miecema: moswavleebs urigdebaT
furclebze (baraTebze) winaswar Camowerili terminebi. gasaTvaliswinebelia, rom
yvela moswavles unda hqondes terminebis erTnairi CamonaTvali, TiToeuli ter-
minis gaswvriv ki unda iyos adgili CanawerisTvis. yovelma moswavlem unda axsnas
terminebis mniSvneloba sakuTari sityvebiT, rac daexmareba maT terminebis ukeT gac-
nobierebasa da damaxsovrebaSi;
• xelovnebis srulfasovani gakveTilis Casatareblad mniSvnelovania moswavleTa
uzrunvelyofa praqtikuli saqmianobisaTvis saWiro masaliT, razec moswavleebi wi-
naswar unda iyvnen informirebuli; Tumca gasaTvaliswinebelia, rom xSir SemTxvevaSi
moswavleebs vTavazobT, Tavad gaakeTon arCevani da sakuTari Canafiqris Sesabamisad
airCion masala da teqnika. garda amisa, moswavleebi ecnobian axal xerxebs, muSaoben
sxvadasxva bunebrivi Tu xelovnuri masaliT. Sesabamisad, gakveTilze maT unda hqon-
deT praqtikuli saqmianobisaTvis saWiro yvelanairi resursi, raSic sayuradReboa
uSualod moswavleebis aqtiuri monawileoba;
• praqtikuli saqmianobis procesSi, agreTve moswavleTa namuSevrebis Sefasebisas
maswavlebeli ar unda iyos orientirebuli moswavlis idealur Sedegze. mniSvnelova-
nia, maT gaacnobieron principi, masalis gamoyenebis SesaZleblobebi, mxatvruli xe-
rxi, gamoavlinon SemoqmedebiTi midgoma sakuTari Canafiqris ganxorcielebisadmi da
a.S.;
• jgufuri muSaobis dros, maswavlebelma funqciebi unda gaanawilos ise, rom mo-
swavleebma aqtivobis ganmavlobaSi ramdenjerme Secvalon saqmianoba _ mag., jer erTi
daWris, meore aawyobs, mesame SeRebavs, cota xanSi ki gacvlian saqmianobebs. aRniS-
nuli mniSvnelovania aqtiuri da pasiuri moswavleebis Tanabari CarTulobis uzrun-
velsayofad;
• sasurvelia, praqtikuli saqmianobis dawyebamde maswavlebelma xSirad dausvas mo-
swavleebs SekiTxva imis Taobaze, Tu ra masalas gamoiyeneben, rogori TanmimdevrobiT
da ra iaraRebiT ganaxorcieleben Canafiqrs, rogor gainawileben funqciebs, vin ris
gakeTebas iTavebs da a.S., rac mniSvnelovania Sesasrulebeli samuSaos ara spontanu-
rad, aramed gaazrebulad SesrulebisaTvis;
• e.w. Tavisufali/damatebiTi saaTebis xarjze, maswavlebels SeuZlia saswavlo wlis
ganmavlobaSi ramdenime saaTi srulad dauTmos praqtikul saqmianobas, misces moswav-
leebs SesaZlebloba, sakuTari interesebis gaTvaliswinebiT airCion da gamoiyenon
samuSao masala da teqnika, gansazRvron namuSevris Tema/siuJeti, mxatvruli xerxebi
da a.S., imuSaon individualurad an jgufurad. aseTi gakveTilebi xels Seuwyobs mo-
swavleTa SemoqmedebiTobisa da praqtikuli, aseve sakomunikacio unar-Cvevebis ganvi-
Tarebas;
• sasurvelia, moswavleTa mier saswavlo wlis ganmavlobaSi Sesrulebuli namuSevre-
bi daTariRdes da inaxebodes portfolioSi (saxeli, gvari, TariRi). namuSevrebis
analizi, sxva tipis informaciasTan erTad, daexmareba maswavlebels TiToeuli mo-
swavlis miRwevebisa Tu saWiroebebis gamovlenaSi; garda amisa, es namuSevrebi mniS-
vnelovani resursia Semajamebeli gamofenebisaTvis;
• sayuradReboa moswavleTa praqtikuli saqmianobis Sefasebis mizniT gansxvavebuli
formebis gamoyeneba. magaliTad, prezentacia, jgufuri urTierTSefaseba, wyvilebSi
Sefaseba, TviTSefaseba da sxv.;
• mniSvnelovania saklaso gamofenebis organizebis procesSi moswavleTa aqtiuri
CarTuloba – namuSevrebis SerCeva da saklaso oTaxSi gamofena/ganlageba, prezen-
taciebi, ganxilva-Sefasebis procesi yvela moswavles Tanaswor mdgomareobaSi unda
26
ayenebdes. namuSevrebis ganxilvisas gasaTvaliswinebelia pozitiuri atmosferos Se-
qmna, erTmaneTisadmi keTilganwyobili damokidebulebisa da taqtis gamovlena. mo-
swavleebma unda gaiTavison, rom Tavdapirvelad aRniSnon konkretuli namuSevris
dadebiTi mxareebi (ra moewonaT) da mxolod Semdeg – ras Secvlidnen an daamatebdnen;
• imisaTvis, rom moswavles mieces etapobrivi progresirebis saSualeba, mniSvne-
lovania misi SesaZleblobis Sesabamisi sirTulis samuSaos SerCeva. maswavlebels unda
axsovdes, rom Tu moswavles miecema misTvis zedmetad rTuli, dauZleveli davaleba,
is dakargavs motivacias da zogadad, winsvlis imeds.
27
gramiT an proeqtoriT;
IV klasSi aseve gansazRvrulia moswavlis cifruli namuSevris eleqtronulad gadag-
zavna amxanagebisaTvis, agreTve maswavleblisTvis. maswavlebeli uxsnis moswavleebs, rom
maTi cifruli namuSevrebis gagzavna SesaZlebelia kompiuteris saSualebiT (el-fostiT)
da axdens procesis demonstrirebas qseluri programiT an proeqtoriT.
28
I Tavi. ferwera da grafika
I. 1 Sav-TeTris xelovneba
Cveni saxelosno
6 7
29
saswavlo miznebi: moswavleebma resursi: moswavlis wigni, saxatavi
SeZlon grafikuli namuSevris Seqm- furclebi, formati, ubralo Savi fan-
nis ZiriTadi xerxebis (xazi, konturi, qari, naxSiris fanqari, saSleli.
Strixi) gacnobiereba, saTanado nimuSe-
bze msjeloba da praqtikul saqmiano- moswavleTa organizebis forma: indi-
baSi Canafiqris Sesabamisad gamoyeneba. vidualuri, jgufuri, saerTo saklaso.
Sedegi:
s.g.IV.1.moswavlem unda SeZlos sakuTar interesebsa da gamocdilebaze dayrdnobiT,
Canafiqris, ideis, guneba-ganwyobis (emociebis) da/an garemoze dakvirvebis Sedegad miRe-
buli STabeWdilebebis asaxva namuSevarSi saxviTi xelovnebis elementebisa da principebis
gamoyenebiT.
• irCevs mxatvrul xerxebs (elementebi da principebi) sakuTari Canafiqris, STabeW-
dilebisa da emociis gadmosacemad;
• iyenebs sxvadasxva tipis xazs, kontursa da Strixs;
s.g.IV.2. moswavlem unda SeZlos sxvadasxva masalisa da teqnikis SerCeva da gamoyeneba
sakuTari Canafiqris da ideis gansaxorcieleblad.
• mravalferovani masalisa da teqnikis gamoyenebiT qmnis namuSevrebs sxvadasxva
JanrSi (portreti, naturmorti, peizaJi, yofiTi Janri);
• muSaobis procesSi iyenebs gansxvavebul xerxebs, atarebs eqsperimentebs sxvadasx-
va masalis gamoyenebiT;
s.g.IV.4. moswavlem unda SeZlos individualuri da erToblivi namuSevris wardgena; az-
ris, ideebis, STabeWdilebebis gaziareba da saubari sakuTar, TanaklaselTa an cnobil xe-
lovanTa namuSevrebze Sesabamisi terminologiis gamoyenebiT.
• individualuri, erToblivi namuSevris wardgenisas saubrobs Canafiqris, ideis
Sesaxeb (Tu risi asaxva surda), asaxelebs gamoyenebul elementebs (mag., xazi, forma,
feri), principebs (mag., ritmuli gamosaxulebebi), masalas da sxva;
• sxvebs uziarebs sakuTar STabeWdilebebs TanaklaselTa an cnobil mxatvarTa na-
muSevris Sesaxeb (namuSevris Sinaarsze, Janrze, dargze, ra moswons an ar moswons) da
cdilobs daasabuTos sakuTari pozicia;
• saubrisas iyenebs Sesabamis terminologias (masalis CamoTvlisas, saxviTi xe-
lovnebis elementebis dasaxelebisas, mag., sqeli konturi gamoviyene da sxva);
s.g.IV.5. moswavlem unda SeZlos saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis dargebisa da zogi-
erTi Janris gansxvaveba erTmaneTisgan, maTi dakavSireba yoveldRiur cxovrebasTan da sxva
sagnebSi ganvlil masalasTan.
• adarebs saxviTi xelovnebis sxvadasxva dargis nimuSebs gamomsaxvelobiTi xerxebis,
masalis, teqnikis mixedviT;
• asaxelebs da amoicnobs zogierT Janrs (naturmorti, peizaJi, portreti, yofiTi).
gakveTilis msvleloba:
30
erToblivad (jgufurad) gansazRvron kiTxvebi mocemul nimuSebTan dakavSirebiT, Semdeg
dausvan Tanaklaselebs. magaliTad, romel dargs miakuTvneben konkretul nimuSs da ra-
tom, ras uwodeben aseT suraTs (portreti, peizaJi, naturmorti), ra aris asaxuli/ras
gviambobs nawarmoebi, ra mxatvrul xerxebs iyenebs mxatvari Canafiqris gansaxorciele-
blad (rogori xazebi/romeli ferebia gamoyenebuli, gamoyofilia Tu ara mTavari gamo-
saxuleba da ra xerxiT da a.S.). kiTxva-pasuxis procesSi maswavlebelma yuradReba unda
gaamaxvilos, Tu ramdenad adekvaturad iyeneben moswavleebi terminebs.
maswavlebeli sTavazobs maT mocemuli nimuSebis or jgufad dayofas (grafikuli –
ferweruli). moswavleebma unda gaixsenon da aRniSnon TiToeuli dargisaTvis damaxasi-
aTebeli ZiriTadi niSani.
maswavlebeli maT yuradRebas amaxvilebs grafikaze. moswavleebma unda gaixsenon, ra
ician saxviTi xelovnebis am dargis Sesaxeb.
venis diagrama
31
moswavleebma aseve unda scadon Strixebis damuSaveba saSleliT, Tundac, xeliT. sur-
vilisamebr, maT SeuZliaT calkeuli gamosaxulebebis Seqmnac, risTvisac gamoiyeneben
grafikuli namuSevris Seqmnis sxvadasxva xerxs.
Sefasebis kriteriumebi:
moswavleebi Sefasdebian imis gaTvaliswinebiT, Tu ramdenad SeuZliaT gamoavlinon:
• mxatvrobis nimuSebSi gamoyenebuli grafikuli namuSevris Seqmnis xerxebze sau-
bris unari;
• grafikuli xerxebis praqtikul saqmianobaSi Canafiqris Sesabamisad gamoyenebis
unar-Cvevebi;
• sakuTari azris gamoTqmisa da dasabuTebis unari.
32
I.2. Canaxati
I. 2 Canaxati
8 9
Sedegi:
s.g.IV.1.moswavlem unda SeZlos sakuTar interesebsa da gamocdilebaze dayrdnobiT,
Canafiqris, ideis, guneba-ganwyobis(emociebis) da/an garemoze dakvirvebis Sedegad miRebuli
STabeWdilebebis asaxva namuSevarSi saxviTi xelovnebis elementebisa da principebis gamoy-
enebiT.
• irCevs mxatvrul xerxebs (elementebi da principebi) sakuTari Canafiqris, STabeW-
dilebis da emociis gadmosacemad;
• iyenebs sxvadasxva tipis xazs, konturs da Strixs;
• akvirdeba garemoSi formaTa mravalferovnebas da asaxavs namuSevarSi;
• sxvadasxva mxatvruli xerxiT namuSevarSi gadmoscems dinamikas (qari, fexburTi,
foTolcvena da sxv.).
s.g.IV.2. moswavlem unda SeZlos sxvadasxva masalisa da teqnikis SerCeva da gamoyeneba
sakuTari Canafiqris da ideis gansaxorcieleblad.
• mravalferovani masalisa da teqnikis gamoyenebiT qmnis namuSevrebs sxvadasxva
JanrSi (portreti, naturmorti, peizaJi, yofiTi Janri);
• muSaobis procesSi iyenebs gansxvavebul xerxebs, atarebs eqsperimentebs sxvadasx-
va masalis gamoyenebiT;
s.g.IV.4. moswavlem unda SeZlos individualuri da erToblivi namuSevris wardgena; az-
ris, ideebis, STabeWdilebebis gaziareba da saubari sakuTar, TanaklaselTa an cnobil xe-
33
lovanTa namuSevrebze Sesabamisi terminologiis gamoyenebiT.
• individualuri, erToblivi namuSevris wardgenisas saubrobs Canafiqris, ideis
Sesaxeb (Tu risi asaxva surda), asaxelebs gamoyenebul elementebs (mag., xazi, forma,
feri), principebs (mag., ritmuli gamosaxulebebi), masalas da sxva;
• sxvebs uziarebs sakuTar STabeWdilebebs TanaklaselTa an cnobil mxatvarTa na-
muSevris Sesaxeb (namuSevris Sinaarsze, Janrze, dargze, ra moswons an ar moswons) da
cdilobs daasabuTos sakuTari pozicia;
• saubrisas iyenebs Sesabamis terminologias (masalis CamoTvlisas, saxviTi xe-
lovnebis elementebis dasaxelebisas, mag., sqeli konturi gamoviyene da sxva).
gakveTilis msvleloba:
34
aqtivoba 4. moswavleebi asruleben praqtikul samuSaos _ akeTeben Canaxatebs. maswav-
lebelma unda urCios maT, rom xatvis procesSi yuradRebiT daakvirdnen obieqts, mis
saxasiaTo niSnebs, saWiroebisamebr, scadon moZraobis gadmocema, Canafiqris Sesabamisad
gamoiyenon sxvadasxva xasiaTis xazi, konturi, Strixi.
aqtivoba 5. namuSevrebze msjelobisas moswavleebma unda axsnan, Tu ra mxatvruli xe-
rxebi airCies da gamoiyenes Canafiqris gansaxorcieleblad, Tanaklaselebma ki gamoTqvan
azri, Tu ra niSnebiT amoicnes TiToeul CanaxatSi konkretuli obieqti, figura, romel
CanaxatSia moZraoba ukeT gadmocemuli, romeli namuSevaria maTTvis gansakuTrebiT sain-
tereso da ratom. maswavlebelma yuradReba unda gaamaxvilos, Tu ramdenad saTanadod
iyeneben moswavleebi msjelobis procesSi Sesabamis terminologias.
Sefasebis kriteriumebi:
moswavleebi Sefasdebian imis gaTvaliswinebiT, Tu ramdenad SeuZliaT gamoavlinon:
• grafikuli Canaxatisa da eskizis raobisa da daniSnulebis gacnobierebis unari;
• grafikuli Canaxatis Seqmnis praqtikuli unar-Cvevebi.
I. 3 feradi grafika
hans holbain-umcrosi.
ana maieris portreti. daakvirdi mocemul suraTebs: romel nimuSebzea mkafio konturi? rom-
feradi carci lebze – mxolod miniSnebuli?
romeli namuSevrisaTvis iyenebs mxatvari fers mxolod calkeuli de-
talebis aRsaniSnavad?
romeli nimuSi gamoirCeva Strixebis mravalferovnebiT?
daakvirdi ogiust renuarisa da eduard manes suraTebs: rogor fiqrob,
romelia ferweruli namuSevari da romeli – feradi grafikis nimuSi?
daasabuTe Seni azri.
Cveni saxelosno
kompozitorma edvard grigma musikalur na-
warmoebSi `dila~ gaTenebis suraTi musikalu-
daviT kakabaZe. bretani. akvareli
ri bgerebiT Seqmna.
am nawarmoebis mosmenisas warmoidgen, ro-
gor ifanteba Ramis sibnele, TandaTanobiT epa-
ogiust renuari. reba bnels naTeli, cis kides sinaTle efineba,
axalgazrda qali TeatrSi. amodis mze...
pasteli scade, SenTvis sasurveli masaliT Seqmna
namuSevari Temaze `dila~, romelSic musikalu-
ri nawarmoebis mosmenisas miRebul STabeWdi-
lebas gadmoscem.
SegiZlia gamoiyeno feradi fanqrebi, car-
cebi, pasteli an akvareli.
10 11
35
saswavlo miznebi: moswavleebma gaac- resursi: moswavlis wigni, saxatavi
nobieron termini `feradi grafika~, Se- furclebi, pasteli, akvareli, feradi
Zlon musikaluri nawarmoebiT miRebuli carci, fanqrebi.
STabeWdilebebis namuSevarSi asaxvis,
feradi grafikuli namuSevrisaTvis ma- moswavleTa organizebis forma: indi-
salis SerCevisa da SemoqmedebiTad gam- vidualuri, saerTo saklaso.
oyenebis, sakuTar/sxvaTa namuSevrebze
msjelobis unar-Cvevebis gamovlena.
gakveTilis msvleloba:
36
grafikaSi gamoiyeneba, Semdeg ki gamoTqvan azri, ramdenad SesaZleblad miaCniaT grafikis
nimuSebSi feris gamoyeneba.
maswavlebeli acnobs moswavleebs gakveTilis Temas. moswavleebma unda gauziaron
erTmaneTs azri, ra niSnebiT aris SesaZlebeli feradi grafikis nimuSisa da ferweruli
nawarmoebis garCeva. maswavlebeli aZlevs miniSnebas, gaixsenon da aRniSnon grafikisa da
ferweris umTavresi gamomsaxvelobiTi saSualebebi (grafikaSi _ xazi, ferweraSi _ feri),
Semdeg ki gamoTqvan mosazreba dasmul kiTxvasTan dakavSirebiT. amis Semdeg maswavlebeli
uCvenebs maT saTanado nimuSebs Sesadareblad.
damatebiTi/alternatiuli aqtivobebi:
• moswavleebma unda gaixsenon da daasaxelon ferweruli an literaturuli nawar-
moebebi, romelTac mosmenil musikalur nawarmoebTan daakavSirebdnen, Seadaron
37
erTmaneTs da gauziaron amxanagebs azri;
• sasurvelia, moswavleebma gamoavlinon musikis gakveTilze SeZenili codna da im-
sjelon, rogor viTardeba melodia, rogoria tempi, ritmi, SesaZloa, maT musikaluri
sakravebic amoicnon da daasaxelon.
Sefasebis kriteriumebi:
moswavleebi Sefasdebian imis gaTvaliswinebiT, Tu ramdenad SeuZliaT gamoavlinon:
1. feradi grafikis raobis gacnobierebis unari;
2. musikaluri nawarmoebiT miRebuli STabeWdilebebis gaziarebisa da namuSevarSi
asaxvis unari;
3. feradi grafikuli namuSevrisaTvis saxatavi masalis SerCevisa da Canafiqris Sesa-
bamisad gamoyenebis unar-Cvevebi;
4. sakuTar da amxanagebis namuSevrebze msjelobis unari.
12 13
38
saswavlo miznebi: moswavleeb- resursi: moswavlis wigni, saxatavi
ma SeZlon grafikuli ilustrirebis furclebi, moswavleTa surviliT Ser-
specifikis gacnobiereba literaturu- Ceuli saxatavi masala. sabavSvo ilus-
li nawarmoebis interpretaciis unaris trirebuli wignebi.
gamovlenisa da praqtikuli saqmianobis
safuZvelze, gamoavlinon erToblivi moswavleTa organizebis forma: indi-
muSaobis, Canafiqris ganxorcielebisad- vidualuri, jgufuri, saerTo saklaso.
mi SemoqmedebiTi midgomisa da saprezen-
tacio unar-Cvevebi.
Sedegi:
s.g.IV.1.moswavlem unda SeZlos sakuTar interesebsa da gamocdilebaze dayrdnobiT,
Canafiqris, ideis, guneba-ganwyobis(emociebis) da/an garemoze dakvirvebis Sedegad miRebuli
STabeWdilebebis asaxva namuSevarSi saxviTi xelovnebis elementebisa da principebis gamoy-
enebiT.
• irCevs mxatvrul xerxebs (elementebi da principebi) sakuTari Canafiqris, STabeW-
dilebis da emociis gadmosacemad;
• iyenebs sxvadasxva tipis xazs, konturs da Strixs;
• sxvadasxva xerxiT (formiT, zomiT, feriT) gamoyofs namuSevarSi mTavars;
s.g.IV.3. moswavlem unda SeZlos TanaklaselebTan TanamSromlobiT (wyvilSi, gundSi) Ses-
asrulebeli samuSaos dagegmva da ganxorcieleba.
• erToblivi muSaobisas (RonisZiebis dagegmva/ganxorcieleba, namuSevris Seqmna
wyvilSi/jgufSi) uziarebs Tanaklaselebs gansxvavebul mosazrebebs, ideebs, maTTan
erTad iRebs saerTo gadawyvetilebebs;
s.g.IV.4. moswavlem unda SeZlos individualuri da erToblivi namuSevris wardgena; az-
ris, ideebis, STabeWdilebebis gaziareba da saubari sakuTar, TanaklaselTa an cnobil xe-
lovanTa namuSevrebze Sesabamisi terminologiis gamoyenebiT.
• individualuri, erToblivi namuSevris wardgenisas saubrobs Canafiqris, ideis
Sesaxeb (Tu risi asaxva surda), asaxelebs gamoyenebul elementebs (mag., xazi, forma,
feri), principebs (mag., ritmuli gamosaxulebebi), masalas da sxva;
• sxvebs uziarebs sakuTar STabeWdilebebs TanaklaselTa an cnobil mxatvarTa na-
muSevris Sesaxeb (namuSevris Sinaarsze, Janrze, dargze, ra moswons an ar moswons) da
cdilobs daasabuTos sakuTari pozicia;
• saubrisas iyenebs Sesabamis terminologias (masalis CamoTvlisas, saxviTi xe-
lovnebis elementebis dasaxelebisas, mag., sqeli konturi gamoviyene da sxva);
• namuSevris wardgenisas mxars uWers da amxnevebs Tanaklaselebs.
s.g.IV.5. moswavlem unda SeZlos saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis dargebisa da zogi-
erTi Janris gansxvaveba erTmaneTisgan, maTi dakavSireba yoveldRiur cxovrebasTan da sxva
sagnebSi ganvlil masalasTan.
• adarebs erTsa da imave Temaze Seqmnil xelovnebis nimuSs literaturul an musi-
kalur nawarmoebs da saubrobs Tavis STabeWdilebebze.
39
Sefaseba da sakuTari Tvalsazrisis axsna.
• nawarmoebSi asaxul ambavsa da personaJebze azris gamoTqmisas/msjelobisas cdi-
lobs misTvis saintereso da mniSvnelovani aspeqtis gamokveTas;
qarT.dawy.(I).7. moswavlem unda SeZlos standartiT gansazRvruli sxvadasxva tipis te-
qstis wakiTxva da gageba-gaazreba; teqstSi verbaluri da araverbaluri formiT mowode-
buli informaciis (mag., ilustraciisa da teqstis) urTierTadakavSireba.
• gamoyofs mxatvrul teqstSi siuJetis ganviTarebis etapebs (dasawyiss, ambis Sua
nawils, dasasruls);
qarT.dawy.(I).10. moswavlem unda SeZlos standartiT gansazRvruli sxvadasxva tipis
teqstis maorganizebeli elementebis, struqturuli da kompoziciuri maxasiaTeblebis
amocnoba.
• adekvaturad iyenebs sabavSvo wignSi gamoyenebul pirobiT niSnebs (logos, rubri-
kas, sqemas), ilustraciebs, damxmare cxrilebsa da martiv diagramebs.
40
↓
Sefasebis kriteriumebi:
moswavleebi Sefasdebian imis gaTvaliswinebiT, Tu ramdenad SeuZliaT gamoavlinon:
• wignis ilustrirebis specifikis gacnobierebis unari;
• literaturuli nawarmoebis interpretaciisa da ilustraciebis Seqmnisadmi Semo-
qmedebiTi midgomis unari;
• saprezentacio unari.
14 15
42
Sedegi:
s.g.IV.1.moswavlem unda SeZlos sakuTar interesebsa da gamocdilebaze dayrdnobiT,
Canafiqris, ideis, guneba-ganwyobis(emociebis) da/an garemoze dakvirvebis Sedegad miRebuli
STabeWdilebebis asaxva namuSevarSi saxviTi xelovnebis elementebisa da principebis gamoy-
enebiT.
• irCevs mxatvrul xerxebs (elementebi da principebi) sakuTari Canafiqris, STabeW-
dilebisa da emociis gadmosacemad;
s.g.IV.2. moswavlem unda SeZlos sxvadasxva masalisa da teqnikis SerCeva da gamoyeneba
sakuTari Canafiqris da ideis gansaxorcieleblad.
• mravalferovani masalisa da teqnikis gamoyenebiT qmnis namuSevrebs sxvadasxva
JanrSi (portreti, naturmorti, peizaJi, yofiTi Janri);
s.g.IV.4. moswavlem unda SeZlos individualuri da erToblivi namuSevris wardgena; az-
ris, ideebis, STabeWdilebebis gaziareba da saubari sakuTar, TanaklaselTa an cnobil xe-
lovanTa namuSevrebze Sesabamisi terminologiis gamoyenebiT.
• individualuri, erToblivi namuSevris wardgenisas saubrobs Canafiqris, ideis
Sesaxeb (Tu risi asaxva surda), asaxelebs gamoyenebul elementebs (mag., xazi, forma,
feri), principebs (mag., ritmuli gamosaxulebebi), masalas da sxva;
• sxvebs uziarebs sakuTar STabeWdilebebs TanaklaselTa an cnobil mxatvarTa na-
muSevris Sesaxeb (namuSevris Sinaarsze, Janrze, dargze, ra moswons an ar moswons) da
cdilobs daasabuTos sakuTari pozicia;
• saubrisas iyenebs Sesabamis terminologias (masalis CamoTvlisas, saxviTi xe-
lovnebis elementebis dasaxelebisas, mag., sqeli konturi gamoviyene da sxva);
gakveTilis msvleloba:
43
saxulebebis STabeWdilebas.
damatebiTi/alternatiuli aqtivoba:
• TiToeulma jgufma unda SearCios moswavlis wignidan nebismieri, maTTvis sa-
surveli nimuSi, moswavleebma erToblivad gansazRvron ramdenime kiTxva, romelsac
Caweren baraTebze da gadascemen sxva jgufs. amave mizniT SesaZlebelia `kiTxvebis
dafis~ meTodis gamoyeneba (orsvetiani sqema, romlis marcxena nawilSi moswavleebma
unda Caweron kiTxvebi, marjvena nawilSi ki maTma amxanagebma, survilisamebr, gaake-
Ton saTanado Canawerebi (pasuxebi kiTxvebze).
Sefasebis kriteriumebi:
moswavleebi Sefasdebian imis gaTvaliswinebiT, Tu ramdenad SeuZliaT gamoavlinon:
• koloritis arsisa da mxatvris Canafiqris ganxorcielebisaTvis misi mniSvnelobis
gacnobierebis unari;
• ferweruli namuSevrebis koloritze msjelobis unari;
• namuSevrebSi Canafiqris Sesatyvisi koloritis SerCevisa da gamoyenebis praqti-
kuli unar-Cvevebi.
44
I.7 kontrastuli ferebi
I. 7 kontrastuli ferebi
16 17
Sedegi:
s.g.IV.1.moswavlem unda SeZlos sakuTar interesebsa da gamocdilebaze dayrdnobiT,
Canafiqris, ideis, guneba-ganwyobis(emociebis) da/an garemoze dakvirvebis Sedegad miRebuli
STabeWdilebebis asaxva namuSevarSi saxviTi xelovnebis elementebisa da principebis gamoy-
enebiT.
• irCevs mxatvrul xerxebs (elementebi da principebi) sakuTari Canafiqris, STabeW-
dilebisa da emociis gadmosacemad;
• iyenebs kontrastul ferebs;
• qmnis simetriul da asimetriul namuSevrebs.
s.g.IV.2. moswavlem unda SeZlos sxvadasxva masalisa da teqnikis SerCeva da gamoyeneba
sakuTari Canafiqris da ideis gansaxorcieleblad.
• mravalferovani masalisa da teqnikis gamoyenebiT qmnis namuSevrebs sxvadasxva
JanrSi (portreti, naturmorti, peizaJi, yofiTi Janri);
• kompiuterul saxatav programaSi qmnis namuSevrebs (iyenebs sxvadasxva tipisa da
sisqis xazs, konturs, fers; gamosaxavs organzomilebian formebs, ornaments);
s.g.IV.3. moswavlem unda SeZlos TanaklaselebTan TanamSromlobiT (wyvilSi, gundSi) Ses-
45
asrulebeli samuSaos dagegmva da ganxorcieleba.
• eleqtronulad ugzavnis sakuTar cifrul namuSevars rogorc Tanaklaselebs, ise
maswavlebels;
• iCens sxvebTan TanamSromlobis iniciativas da exmareba Tanaklaselebs;
s.g.IV.4. moswavlem unda SeZlos individualuri da erToblivi namuSevris wardgena; az-
ris, ideebis, STabeWdilebebis gaziareba da saubari sakuTar, TanaklaselTa an cnobil xe-
lovanTa namuSevrebze Sesabamisi terminologiis gamoyenebiT.
• individualuri, erToblivi namuSevris wardgenisas saubrobs Canafiqris, ideis
Sesaxeb (Tu risi asaxva surda), asaxelebs gamoyenebul elementebs (mag., xazi, forma,
feri), principebs (mag., ritmuli gamosaxulebebi), masalas da sxva;
• sxvebs uziarebs sakuTar STabeWdilebebs TanaklaselTa an cnobil mxatvarTa na-
muSevris Sesaxeb (namuSevris Sinaarsze, Janrze, dargze, ra moswons an ar moswons) da
cdilobs daasabuTos sakuTari pozicia;
• saubrisas iyenebs Sesabamis terminologias (masalis CamoTvlisas, saxviTi xe-
lovnebis elementebis dasaxelebisas, mag., sqeli konturi gamoviyene da sxva);
gakveTilis msvleloba:
aqtivoba 2. moswavleebi jgufebSi ecnobian saswavlo masalas. maT unda ganixilon Te-
mis Sesatyvisi nimuSebi da gauziaron erTmaneTs namuSevrebiT miRebuli STabeWdilebebi,
amoicnon da daasaxelon kontrastuli ferebi, moiyvanon kontrastuli ferebis magaliTe-
bi bunebaSi. maswavlebeli sTavazobs maT, dasvan kiTxvebi rogorc konkretul nimuSebTan,
ise zogadad, kontrastuli ferebis gamoyenebasTan dakavSirebiT.
pasuxebi interaqtivis kiTxvebze:
2. savaraudod, moswavle aRniSnavs, rom kontrastuli ferebi masze Zlier zemoqmede-
bas axdens, radgan maTi feradovneba da urTierTSexameba yuradRebas iqcevs;
3. moswavle uTuod daasaxelebs TuTiyuSis Seferilobas, calkeuli yvavilebis fer-
Ta Sexamebasa da sxv.
46
aqtivoba 3. praqtikuli samuSaos dawyebamde, moswavleebi wyvilebSi asruleben Semdegi
saxis davalebas: maT unda daxaton simetriuli formis raime gamosaxuleba (magaliTad,
xe, pepela an sxv.), mis Suaze gaavlon vertikaluri xazi (gayon or nawilad). amis Semdeg
formis erTi nawili gaaferadon am sagnisTvis damaxasiaTebeli ferebiT, meorisTvis ki
gamoiyenon kontrastuli ferebi.
garTulebuli varianti: moswavleebma unda gamosaxon SerCeuli gamosaxulebis Sesa-
tyvisi garemo, risTvisac ferebi imave principiT unda gamoiyenon (bunebrivi, realis-
turi _ kontrastuli). samuSaos dasrulebisas moswavleebi gauziareben erTmaneTs STabe-
Wdilebebs.
alternatiuli varianti: jgufis wevrebi xataven saerTo formatze calkeul gamo-
saxulebebs, maTgan erTs an ors aferadeben kontrastuli, danarCens ki _ realisturi
ferebiT.
jgufebi monacvleobiT uCveneben Tanaklaselebs maT mier Seqmnil gamosaxulebebs
kontrastuli ferebiT Sesrulebuli gamosaxulebebis amosacnobad.
Sefasebis kriteriumebi:
moswavleebi Sefasdebian imis gaTvaliswinebiT, Tu ramdenad SeuZliaT gamoavlinon:
• kontrastuli ferebis cnebisa da maTi Tvisebebis gacnobierebis unari;
• xelovnebis nawarmoebebsa da garemoSi kontrastuli ferebis amocnobisa da maTze
saubris unari;
• namuSevrebSi kontrastuli ferebis Canafiqris Sesabamisad gamoyenebis unar-Cveve-
bi.
47
I.8 ferTa mravalferovneba
I. 8 ferTa mravalferovneba
18 19
Sedegi:
s.g.IV.1.moswavlem unda SeZlos sakuTar interesebsa da gamocdilebaze dayrdnobiT,
Canafiqris, ideis, guneba-ganwyobis(emociebis) da/an garemoze dakvirvebis Sedegad miRebuli
STabeWdilebebis asaxva namuSevarSi saxviTi xelovnebis elementebisa da principebis gamoy-
enebiT.
• irCevs mxatvrul xerxebs (elementebi da principebi) sakuTari Canafiqris, STabeW-
dilebisa da emociis gadmosacemad;
• ferebis SezavebiT iRebs sasurvel fers (mag., moyviTalo mwvane, molurjo mwvane);
• TeTris an Savi feris damatebiT cvlis feris tonalobas (naTeli-bneli, vardis-
feri, ruxi, cisferi da sxva);
• iyenebs kontrastul ferebs;
s.g.IV.2. moswavlem unda SeZlos sxvadasxva masalisa da teqnikis SerCeva da gamoyeneba
sakuTari Canafiqris da ideis gansaxorcieleblad.
• mravalferovani masalisa da teqnikis gamoyenebiT qmnis namuSevrebs sxvadasxva
JanrSi (portreti, naturmorti, peizaJi, yofiTi Janri);
48
s.g.IV.3. moswavlem unda SeZlos TanaklaselebTan TanamSromlobiT (wyvilSi, gundSi) Ses-
asrulebeli samuSaos dagegmva da ganxorcieleba.
• erToblivi muSaobisas (RonisZiebis dagegmva/ganxorcieleba, namuSevris Seqmna
wyvilSi/jgufSi) uziarebs Tanaklaselebs gansxvavebul mosazrebebs, ideebs, maTTan
erTad iRebs saerTo gadawyvetilebebs;
• iCens sxvebTan TanamSromlobis iniciativas da exmareba Tanaklaselebs;
• icavs drois limits yvela tipis aqtivobis Sesrulebisas;
• irCevs samuSao iaraRebs, masalas, awesrigebs maT gansazRvruli drois monakveTSi.
s.g.IV.4. moswavlem unda SeZlos individualuri da erToblivi namuSevris wardgena; az-
ris, ideebis, STabeWdilebebis gaziareba da saubari sakuTar, TanaklaselTa an cnobil xe-
lovanTa namuSevrebze Sesabamisi terminologiis gamoyenebiT.
• individualuri, erToblivi namuSevris wardgenisas saubrobs Canafiqris, ideis
Sesaxeb (Tu risi asaxva surda), asaxelebs gamoyenebul elementebs (mag., xazi, forma,
feri), principebs (mag., ritmuli gamosaxulebebi), masalas da sxva;
• sxvebs uziarebs sakuTar STabeWdilebebs TanaklaselTa an cnobil mxatvarTa na-
muSevris Sesaxeb (namuSevris Sinaarsze, Janrze, dargze, ra moswons an ar moswons) da
cdilobs daasabuTos sakuTari pozicia;
• saubrisas iyenebs Sesabamis terminologias (masalis CamoTvlisas, saxviTi xe-
lovnebis elementebis dasaxelebisas, mag., sqeli konturi gamoviyene da sxva);
gakveTilis msvleloba:
49
3. III da IV zolebSi moswavleebma ferebis SezavebiT unda miiRon sxva ferebi. am mizniT
moswavleebi palitraze deben sufTa ferebs, damxmare furcelze ki erTmaneTSi azaveben
saRebavebis mcire raodenobas. Tavadapirvelad maT Tanabari raodenobiT unda Seazavon
mxolod ori, maT mier SerCeuli feri (mag., mwvane da lurji, mwvane da yviTeli, wiTeli
da mwvane an sxv.). amis Semdeg mosinjon sxva kobinaciebi, magaliTad, lurjisa da mwvanis
SemTxvevaSi, cota lurji da meti mwvane, cota mwvane da meti lurji da a.S.
muSaobis procesSi moswavleebma unda gauziaron erTmaneTs STabeWdilebebi, isau-
bron eqsperimentiT miRebul TiToeul Sedegze.
Sefasebis kriteriumebi:
moswavleebi Sefasdebian imis gaTvaliswinebiT, Tu ramdenad SeuZliaT gamoavlinon:
• mxatvrobis nawarmoebebSi gamoyenebul ferTa mravalferovnebaze msjelobis un-
ari;
• axali ferebisa da gansxvavebuli tonebis miRebis praqtikuli unar-Cvevebi;
• namuSevris koloritis gansazRvrisadmi SemoqmedebiTi midgomisa da ganxor-
cielebis unar-Cvevebi.
I. 9 gansxvavebuli xedva
20 21
50
saswavlo miznebi: moswavleebma Se- resursi: moswavlis wigni, saxatavi
Zlon feris emociuri gamomsaxvelobis furclebi, formati, guaSi, wylis Wur-
gacnobiereba mxatvris gansxvavebuli Weli, sxvadasxva zomis funjebi.
xedviT Seqmnili namuSevrebis ganxilvisa
da praqtikuli saqmianobis saSualebiT, moswavleTa organizebis forma: indi-
gamoavlinon fantazia, SemoqmedebiToba vidualuri/wyvilSi, jgufuri, saerTo
da saTanado koloritis miRebisa da gam- saklaso.
oyenebis praqtikuli unar-Cvevebi.
Sedegi:
s.g.IV.1.moswavlem unda SeZlos sakuTar interesebsa da gamocdilebaze dayrdnobiT,
Canafiqris, ideis, guneba-ganwyobis(emociebis) da/an garemoze dakvirvebis Sedegad miRebuli
STabeWdilebebis asaxva namuSevarSi saxviTi xelovnebis elementebisa da principebis gamoy-
enebiT.
• irCevs mxatvrul xerxebs (elementebi da principebi) sakuTari Canafiqris, STabeW-
dilebisa da emociis gadmosacemad;
• ferebis SezavebiT iRebs sasurvel fers (mag., moyviTalo mwvane, molurjo mwvane);
• TeTris an Savi feris damatebiT cvlis feris tonalobas (naTeli-bneli, vardis-
feri, ruxi, cisferi da sxva);
• iyenebs kontrastul ferebs;
• qmnis kontrastul namuSevrebs sapirispiro wyvilebis gamoyenebiT (didi-patara,
bneli-naTeli da sxv.)
s.g.IV.2. moswavlem unda SeZlos sxvadasxva masalisa da teqnikis SerCeva da gamoyeneba
sakuTari Canafiqris da ideis gansaxorcieleblad.
• mravalferovani masalisa da teqnikis gamoyenebiT qmnis namuSevrebs sxvadasxva
JanrSi (portreti, naturmorti, peizaJi, yofiTi Janri);
• muSaobis procesSi iyenebs gansxvavebul xerxebs, atarebs eqsperimentebs sxvadasx-
va masalis gamoyenebiT;
s.g.IV.3. moswavlem unda SeZlos TanaklaselebTan TanamSromlobiT (wyvilSi, gundSi) Ses-
asrulebeli samuSaos dagegmva da ganxorcieleba.
• erToblivi muSaobisas (RonisZiebis dagegmva/ganxorcieleba, namuSevris Seqmna
wyvilSi/jgufSi) uziarebs Tanaklaselebs gansxvavebul mosazrebebs, ideebs, maTTan
erTad iRebs saerTo gadawyvetilebebs;
• iCens sxvebTan TanamSromlobis iniciativas da exmareba Tanaklaselebs;
• icavs drois limits yvela tipis aqtivobis Sesrulebisas;
• irCevs samuSao iaraRebs, masalas, awesrigebs maT gansazRvruli drois monakveTSi.
s.g.IV.4. moswavlem unda SeZlos individualuri da erToblivi namuSevris wardgena; az-
ris, ideebis, STabeWdilebebis gaziareba da saubari sakuTar, TanaklaselTa an cnobil xe-
lovanTa namuSevrebze Sesabamisi terminologiis gamoyenebiT.
• individualuri, erToblivi namuSevris wardgenisas saubrobs Canafiqris, ideis
Sesaxeb (Tu risi asaxva surda), asaxelebs gamoyenebul elementebs (mag., xazi, forma,
feri), principebs (mag., ritmuli gamosaxulebebi), masalas da sxva;
• sxvebs uziarebs sakuTar STabeWdilebebs TanaklaselTa an cnobil mxatvarTa na-
muSevris Sesaxeb (namuSevris Sinaarsze, Janrze, dargze, ra moswons an ar moswons) da
cdilobs daasabuTos sakuTari pozicia;
• saubrisas iyenebs Sesabamis terminologias (masalis CamoTvlisas, saxviTi xe-
lovnebis elementebis dasaxelebisas, mag., sqeli konturi gamoviyene da sxva);
s.g.IV.5. moswavlem unda SeZlos saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis dargebisa da zogi-
erTi Janris gansxvaveba erTmaneTisgan, maTi dakavSireba yoveldRiur cxovrebasTan da sxva
sagnebSi ganvlil masalasTan.
51
• saubrobs im namuSevris Sesaxeb, romelmac gansakuTrebuli STabeWdileba moaxdina
samxatvro galereaSi an muzeumSi yofnisas da asabuTebs ratom;
gakveTilis msvleloba:
52
Sefasebis kriteriumebi:
moswavleebi Sefasdebian imis gaTvaliswinebiT, Tu ramdenad SeuZliaT gamoavlinon:
• feris emociuri gamomsaxvelobis gacnobierebis unari;
• gansxvavebuli xedviT Seqmnil namuSevrebze msjelobisa da sakuTari damoki-
debulebis gamoxatvis unari;
• namuSevarSi saTanado ganwyobilebis Sesatyvisi koloritis gansazRvrisa da gamoy-
enebis unar-Cvevebs.
Sedegi:
s.g.IV.1. moswavlem unda SeZlos sakuTar interesebsa da gamocdilebaze dayrdnobiT,
Canafiqris, ideis, guneba-ganwyobis(emociebis) da/an garemoze dakvirvebis Sedegad miRebuli
STabeWdilebebis asaxva namuSevarSi saxviTi xelovnebis elementebisa da principebis gamoy-
enebiT.
• irCevs mxatvrul xerxebs (elementebi da principebi) sakuTari Canafiqris, STabeW-
dilebisa da emociis gadmosacemad;
• iyenebs sxvadasxva tipis xazs, kontursa da Strixs;
• ferebis SezavebiT iRebs sasurvel fers (mag., moyviTalo mwvane, molurjo mwvane);
• TeTris an Savi feris damatebiT cvlis feris tonalobas (naTeli-bneli, vardis-
feri, ruxi, cisferi da sxva);
• iyenebs kontrastul ferebs;
s.g.IV.2. moswavlem unda SeZlos sxvadasxva masalisa da teqnikis SerCeva da gamoyeneba
sakuTari Canafiqris da ideis gansaxorcieleblad.
• mravalferovani masalisa da teqnikis gamoyenebiT qmnis namuSevrebs sxvadasxva
JanrSi (portreti, naturmorti, peizaJi, yofiTi Janri);
s.g.IV.4. moswavlem unda SeZlos individualuri da erToblivi namuSevris wardgena; az-
ris, ideebis, STabeWdilebebis gaziareba da saubari sakuTar, TanaklaselTa an cnobil xe-
lovanTa namuSevrebze Sesabamisi terminologiis gamoyenebiT.
• individualuri,erToblivi namuSevris wardgenisas saubrobs Canafiqris, ideis
Sesaxeb (Tu risi asaxva surda), asaxelebs gamoyenebul elementebs (mag., xazi, forma,
feri), principebs (mag., ritmuli gamosaxulebebi) masalas da sxva;
• sxvebs uziarebs sakuTar STabeWdilebebs TanaklaselTa an cnobil mxatvarTa na-
muSevris Sesaxeb (namuSevris Sinaarsze, Janrze, dargze, ra moswons an ar moswons) da
cdilobs daasabuTos sakuTari pozicia;
• saubrisas iyenebs Sesabamis terminologias (masalis CamoTvlisas, saxviTi xe-
53
lovnebis elementebis dasaxelebisas, mag., sqeli konturi gamoviyene da sxva);
• usmens, acdis sxvebs azris gamoTqmas, svams da pasuxobs kiTxvebs, urCevs da Tavad
iRebs rCevebs, xmarobs koreqtul gamoTqmebs;
• namuSevris wardgenisas mxars uWers da amxnevebs Tanaklaselebs.
s.g.IV.5. moswavlem unda SeZlos saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis dargebisa da zogi-
erTi Janris gansxvaveba erTmaneTisgan, maTi dakavSireba yoveldRiur cxovrebasTan da sxva
sagnebSi ganvlil masalasTan.
• adarebs saxviTi xelovnebis sxvadasxva dargis nimuSebs gamomsaxvelobiTi xerxebis,
masalis, teqnikis mixedviT.
54
davaleba #2. Seadare mocemuli namuSevrebi da Cawere, ra gamomsaxvelobiT xerxebs
iyenebs TiToeuli mxatvari.
55
2. grafikuli da ferweruli namu-
Sevrebis Sedarebisas TiToeul maT-
ganSi gamoyenebuli gamomsaxvelobiTi
xerxebis mixedviT
3. ferweruli namuSevrebis Sedareba
saerTo da ganmasxvavebeli niSnebis
aRniSvna
4. realistur stilSi da gansxvavebu-
li xedvis safuZvelze Seqmnili namu-
Sevrebis Sedareba, sakuTari damokide-
bulebis gamoxatva da dasabuTeba
5. Sesabamisi terminologiis gamoyeneba
56
I.2. Semajamebeli Sefasebis cxrili (rubrika). praqtikuli saqmianoba
57
namuSevrebis etapobrivi analizi. Semajamebeli SefasebisaTvis gansazRvrulia testi da
saklaso konferencia.
mocemuli (iseve, rogorc yvela momdevno) TavisTvis momzadebuli masala warmodge-
nilia Semdegi TanmimdevrobiT:
• gakveTilebis calkeul aqtivobebTan dakavSirebuli meToduri rekomendaciebi;
• sarekomendacio scenarebi;
• rekomendaciebi Semajamebel SefasebasTan dakavSirebiT.
58
2. Salva qiqoZis namuSevarze _ `guruli qali~ _ gamosaxulia Tavsafriani qali. qeTe-
van maRalaSvilis portretze ki msaxiobi veriko anjafariZe interierSi, sazeimo samosiT
aris warmodgenili. mis ukan kedelze moCans CarCoSi Casmuli ferweruli tilos nawili.
amdenad, orive SemTxvevaSi nawarmoebis personaJi qalia, magram sruliad sxvadasxva tip-
aJi da gansxvavebul garemoSi;
gakveTili II.4. avtoportreti. mocemuli Temis ganxilvisas, mniSvnelovania moswavle-
ebma gaacnobieron, Tu ramdenad kargad unda icnobdes mxatvari sakuTar Tavs (garegnul
iers, TiToeul nakvTs, xasiaTs, agreTve im cvlilebebs, rac wlebis ganmavlobaSi aisaxeba
mis garegnobaze da a.S.), gakveTilis dasasruls ki, sasurvelia, moswavleebs SevTavazoT
Tema diskusiisaTvis _ ra mxriv aris mniSvnelovani da Rirebuli warsulis udidesi mxat-
vrebis avtoportretebi TanamedroveebisaTvis;
pasuxebi interaqtivis kiTxvebze:
1. rubensi Tavis meuRlesTan erTad aris gamosaxuli. isini sazeimo samosiT arian
warmodgenili, xolo pol gogeni saxelosnoSi, muSaobis procesSia gamosaxuli. mis win
palitraa, mis ukan ki suraTis nawili moCans;
2. rembrandtis ori avtoportretidan erTi axalgazrda, xolo meore ukve asakSi
Sesul mxatvars asaxavs. amdenad, kargad Cans, Tu rogor Seicvala misi garegnoba, gamom-
etyveleba wlebis ganmavlobaSi;
3. ZiriTadad, mxatvrebi avtoportretis Seqmnisas sarkeSi akvirdebian sakuTar Tavs.
daviT kakabaZem am namuSevarSi sarkec gamosaxa;
4. moswavleebi, savaraudod, aRniSnaven, rom mxatvrebs ainteresebT sakuTar Tavze
dakvirvebis asaxva namuSevarSi, amasTan, sakuTari ostatobis warmoCenac.
gakveTili II.5. naturmorti. maswavlebelma unda auxsnas moswavleebs, rom iyo mxatv-
robaSi iseTi axsna, rodesac naturmorti meorexarisxovan Janrad miiCneoda, ramdenadac
iTvleboda, rom naturmortis nimuSebi mxolod realurad arsebuli sagnebis/nivTebis,
mcenareebisa da a.S. aslebs warmoadgenda, Tumca am Janris nimuSebiT marTlac SesaZle-
belia garkveuli saxis informaciis miReba. naturmortis nimuSebze msjelobis unaris
ganviTarebisaTvis TiToeulma jgufma Seadaros ori gansxvavebuli nimuSi (magaliTad,
sayuradReboa nimuSi, romelSic zedmiwevniT zustad aris gadmocemuli nivTebis forma,
zedapiris Tavisebureba, anu faqtura da a.S., meore nimuSi, romelSic mxatvrisaTvis upi-
ratesia garkveuli emociebis gadmocema, ganwyobilebis Seqmna) da erToblivi mosazre-
bebi Caweron T-diagramaSi. sayuradRebo strategiaa agreTve, maswavlebelma moswavleebs
SesTavazos, sityvierad `daxaton~ naturmorti, romelze gamosaxuli nivTebi TiToeuli
maTganis samyaroze, interesebze miuTiTebs.
pasuxebi interaqtivis kiTxvebze:
1. vilem kalfisa da vinsent van gogis namuSevrebi orive naturmortis Janris nimuSs
warmoadgens, Tumca Zalze gansxvavdeba erTmaneTisagan rogorc gamosaxuli sagnebis Ser-
Cevis, aseve maTi ganlagebisa da gadmocemis TvalsazrisiT;
2. karavajo sinamdvilesTan miaxloebulad asaxavs sagnebs, xolo pablo pikaso geome-
triuli formebiT warmoadgens;
3. ferwerul da foto naturmortSi SesaZlebelia msgavsi sagnebi iyos asaxuli, ms-
gavsi iyos ganlagebac. fotoze sagnebi gansxvavebuli xerxiT aRibeWdeba, mxatvari ki
suraTis Seqmnas xangrZliv dros andomebs. man SeiZleba sinamdvilesTan miaxloebulad
asaxos yovelive an SeiZleba sakuTari xedviT sruliad gansxvavebulad gamosaxos sagnebi.
gakveTili II.6. peizaJis saxeobebi. peizaJis Janruli Taviseburebebis ukeT gacnobierebis
mizniT, SesaZlebelia maswavlebelma SesTavazos moswavleebs ori ferweruli namuSevari,
romlebSic bunebis an sxva xedis fonze gamokveTilia adamianis/adamianebis gamosaxule-
bebi. moswavleebma msjelobis Sedegad unda gaakeTon daskvna, rom Tu mxatvrisaTvis mniS-
vnelovania raime xedis gadmocema, aseTi nimuSi peizaJis Janrs miekuTvneba, magram Tu
adamianis Temaa wamyvani da xedi mxolod fonis funqcias asrulebs, maSin es nimuSi por-
tretis an yofiTi Janris nimuSs warmoadgens.
mocemuli Temis ganxilvisas sayuradReboa ara mxolod peizaJis calkeuli saxeo-
bis nimuSebis ganxilva, aramed zogadad, peizaJis Janrisadmi mxatvrebis gansxvavebuli
59
damokidebulebis gacnobierebac. Sesabamisad, maswavlebelma unda SesTavazos moswavlee-
bs, sakuTari mosazrebisamebr gansazRvron, peizaJis nimuSis Seqmnisas Seecdebian garemo-
sa da obieqtebis sinamdvilesTan miaxloebulad asaxvas Tu sakuTari fantaziiT asaxaven
uCveulo formebs, ferTa SeTanxmebebs. Sesabamisad, namuSevrebis ganxilvisas moswavlee-
bma unda imsjelon maT damokidebulebaze fantaziiT Seqmnili namuSevrebisadmi; gakveTi-
lis dasasruls, sasurvelia, maswavlebelma swrafad, monacvleobiT uCvenos moswavleebs
sxvadasxva Janris nimuSebi amosacnobad;
pasuxebi interaqtivis kiTxvebze:
1. klod monesa da kamil pisaros peizaJebi sinamdilesTan miaxloebulad asaxavs gare-
mos, xolo pol klee da andre dereni Taviseburi xedviT gansxvavebul namuSevrebs qmnian.
amasTan, kleesTan metad igrZnoba mxatvris fantazia;
2. uCveulo ferTa Sexamebas iyeneben andre dereni, gansakuTrebiT, pol klee;
3. monesa da pisaros namuSevrebi plenerzea Seqmnili, radgan maTSi kargad igrZnoba
bunebasa Tu qalaqze uSualo dakvirvebis Sedegi;
5. moswavle savaraudod ityvis, rom urbanistuli peizaJi warmodgenas gviqmnis Seno-
bebis arqiteqturaze, trasportis saxeobebze, adamianebis Cacmulobaze da zogadad im
epoqaze, romelSic Seiqmna namuSevari.
gakveTili II.7-8. Sors da axlos. me-7 gakveTilze moswavleebma unda isaubron garemoze
dakvirvebiT miRebul STabeWdilebebze, rac sivrcis gadmocemas ukavSirdeba, Semdeg ki
ganixilon mxatvrobis saTanado nimuSebi da msjelobiT mividnen im daskvnamde, Tu ramde-
nad mniSvnelovania namuSevarSi sivrcis gadmosacemad wina da ukana planebis gamoyeneba.
aRniSnulis gaTvaliswinebiT moswavleebma mocemul gakveTilze jgufurad unda Seqmnan
namuSevrebi, romelSic SemodgomisaTvis damaxasiaTebel fonze (guaSis saRebavebiT) masze
aplikaciis xerxiT sxvadasxva zomis xeebis saTanadod ganlageba. momdevno, me-8 gakveTili
maswavlebelma unda dauTmos plenerze muSaobas. skolis ezoSi an axlomdebare parkSi/
baRSi moswavleebi unda daakvirdnen garemos da gaakeTon fanqrebiT an pasteliT Canax-
atebi, romelSic praqtikulad gamoiyeneben SeZenil codnas (gadmoscemen sivrces wina da
ukana xedebis gaTvaliswinebiT).
pasuxebi interaqtivis kiTxvebze:
1. moswavleebi savaraudod aRniSnaven, rom rac, ufro moSorebulia Cveni Tvalisgan
sveti, miT ufro patara zomiT aRviqvamT;
2. klod mones namuSevarSi gansxvaveba wina da ukana planze gamosaxul obieqtebs So-
ris mkafiod aRiqmeba, van gogis namuSevarSi _ xeebis ganlageba da gzis monakveTis gadmo-
cema sivrcis iluzias qmnis.
gakveTili II.9. `buneba mbrZanebelia...~ ix. sarekomendacio scenari.
gakveTili II.10-11. kedlis mxatvroba. mocemuli TemisaTvis gansazRvrulia 2 saaTi.
pirvel, anu me-10 gakveTilze moswavleebma unda Seadaron dazguri da monumenturi fer-
weris nimuSebi da imsjelon maT saerTo da ganmasxvavebel niSnebze, gauziaron erTma-
neTs STabeWdilebebi kedlis mxatvrobis nimuSebTan dakavSirebiT, romlebic maT unaxavT.
praqtikuli saqmianoba iTvaliswinebs namuSevrebis Seqmnas, romlis Sesabamisadac moix-
ateboda moswavleTa mier SerCeuli konkretuli daniSnulebis nageboba. am gakveTilze
moswavleebma individualurad unda Seasrulon eskizebi, ganixilon, ramdenad Seesabameba
eskizis Sinaarsi nagebobis daniSnulebas da momdevno (me-11) gakveTilze, did formatze,
guaSis saRebaviT Seasrulon namuSevrebi (SesaZlebelia wyvilSi muSaobac).
pasuxebi interaqtivis kiTxvebze:
1.moswavleebi savaraudod aRniSnaven, rom arqiteqturul nagebobas monumenturi
ferweris nimuSebiT amkoben misi Semkobis mizniT, Tumca aseve Zalian didi roli eniWeba
nagebobis daniSnulebasa da moxatulobis Sinaarss.
gakveTili II.12. mozaika da vitraJi. mocemul gakveTilze rubrikaSi `Cveni saxelosno~
gansazRvrulia muSaoba mozaikaze daWrili feradi qaRaldiT, naCvenebia namuSevris Se-
qmnis Tanmimdevrobac, Tumca moswavleebs SeuZliaT sakuTari mosazrebisamebr gansazRv-
ron, Tu ras gamosaxaven, romel ferebs gamoiyeneben. survilisamebr, SeuZliaT imuSaon
individualurad/wyvilSi an Seqmnan erToblivi namuSevari. garda amisa, maswavlebels
60
SeuZlia SesTavazos moswavleebs mozaikisaTvis sxva masalis gamoyeneba (magaliTad, fe-
radi mZivebi, plastilinis burTulebi da sxv.).
pasuxebi interaqtivis kiTxvebze:
1. mozaika da vitraJi, orive nagebobis Sesamkobad gamoiyeneba da feradovneba axasi-
aTebs. mozaika kedelze an iatakzea, xolo vitraJi sarkmelebSi. isini aseve gansxvavdeba
masaliT _ mozaika feradi kenWebiTa da smaltiT, xolo vitraJi feradi minis saSualebiT
iqmneba.
sarekomendacio scenarebi
II.2 yofiTi Janri
24 25
Sedegi:
s.g.IV.1. moswavlem unda SeZlos sakuTar interesebsa da gamocdilebaze dayrdnobiT,
Canafiqris, ideis, guneba-ganwyobis(emociebis) da/an garemoze dakvirvebis Sedegad miRebuli
STabeWdilebebis asaxva namuSevarSi saxviTi xelovnebis elementebisa da principebis gamoy-
enebiT.
• irCevs mxatvrul xerxebs (elementebi da principebi) sakuTari Canafiqris, STabeW-
61
dilebisa da emociis gadmosacemad;
• sxvadasxva xerxiT (formiT, zomiT, feriT) gamoyofs namuSevarSi mTavars;
s.g.IV.2. moswavlem unda SeZlos sxvadasxva masalisa da teqnikis SerCeva da gamoyeneba
sakuTari Canafiqris da ideis gansaxorcieleblad.
• mravalferovani masalisa da teqnikis gamoyenebiT qmnis namuSevrebs sxvadasxva
JanrSi (portreti, naturmorti, peizaJi, yofiTi Janri);
s.g.IV.4. moswavlem unda SeZlos individualuri da erToblivi namuSevris wardgena; az-
ris, ideebis, STabeWdilebebis gaziareba da saubari sakuTar, TanaklaselTa an cnobil xe-
lovanTa namuSevrebze Sesabamisi terminologiis gamoyenebiT.
• individualuri, erToblivi namuSevris wardgenisas saubrobs Canafiqris, ideis
Sesaxeb (Tu risi asaxva surda), asaxelebs gamoyenebul elementebs (mag., xazi, forma,
feri), principebs (mag., ritmuli gamosaxulebebi), masalas da sxva;
• sxvebs uziarebs sakuTar STabeWdilebebs TanaklaselTa an cnobil mxatvarTa na-
muSevris Sesaxeb (namuSevris Sinaarsze, Janrze, dargze, ra moswons an ar moswons) da
cdilobs daasabuTos sakuTari pozicia;
• saubrisas iyenebs Sesabamis terminologias (masalis CamoTvlisas, saxviTi xe-
lovnebis elementebis dasaxelebisas, mag., sqeli konturi gamoviyene da sxva);
s.g.IV.5. moswavlem unda SeZlos saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis dargebisa da zogi-
erTi Janris gansxvaveba erTmaneTisgan, maTi dakavSireba yoveldRiur cxovrebasTan da sxva
sagnebSi ganvlil masalasTan.
• asaxelebs da amoicnobs zogierT Janrs (naturmorti, peizaJi, portreti, yofiTi);
• saubrobs im namuSevris Sesaxeb, romelmac gansakuTrebuli STabeWdileba moaxdina
samxatvro galereaSi an muzeumSi yofnisas da asabuTebs ratom.
gakveTilis msvleloba:
62
daT mxatvris Tanamedroveebs, rogor samoss atarebdnen, rogor garemoSi cxovrobdnen,
ra musikaluri instrumentebi hqondaT da sxv.;
3. ian vermeerisa da ogiust renuaris namuSevrebze adamianebi musikalur instrumen-
tze dakvris momentSi arian gamosaxuli. pirveli mxatvris namuSevarze Tavad instru-
menti, adamianebis samosi miuTiTebs, rom isini ufro adreul epoqaSi cxovrobdnen, vidre
renuaris tiloze gamosaxuli gogonebi.
4. mose ToiZis namuSevarze aivniani saxlebi, wina wlanze gamosaxuli adamianebis Cac-
muloba aSkarad miuTiTebs, rom qarTuli yofaa asaxuli.
aqtivoba 3.
alternatiuli variantebi:
• maswavlebeli uCvenebs moswavleebs yofiTi Janris nimuSs, Tumca ar acnobs mis sax-
elwodebas. moswavleebma jgufebSi unda imsjelon da scadon saxelwodebis SerCeva,
romelic, maTi, azriT, Seesatyviseba suraTis Sinaars, amasTan, daasabuTon erToblivi
versia. amis Semdeg maswavlebeli acnobs namuSevris avtoris vinaobasa da suraTis
saxelwodebas. moswavleebma unda gamoTqvan azri, ramdenad misaRebia maTTvis avto-
riseuli saxelwodeba;
• maswavlebeli sTavazobs moswavleebs, jgufebSi moifiqron raime scena, romelsac
daxatavdnen da scadon misi warmodgena ara naxatSi, aramed `cocxali suraTebis~
saxiT. jgufuri prezentaciebis dros moswavleebi araverbalurad, saTanado mimikiT,
JestiT, moZraobiT warmoadgenen konkretul scenebs, Tanaklaselebma ki unda amoic-
non maTi Canafiqri. am variantis gamoyenebis SemTxvevaSi, maswavlebels SeuZlia uCve-
nos moswavleebs fleSmobis nimuSi romelime cnobili xelovanis nawarmoebis mixedviT
(magaliTad, rembrandtis `Ramis gzirni~).
Sefasebis kriteriumebi:
moswavleebi Sefasdebian imis gaTvaliswinebiT, Tu ramdenad SeuZliaT gamoavlinon:
• yofiTi Janris nimuSebze msjelobisa da informaciis miRebis unari;
• yofiTi Janris nimuSis Seqmnis praqtikuli unar-Cvevebi;
• sakuTar/sxvaTa namuSevrebis Sinaarsze msjelobis unari.
damatebiTi resursi: rembrandti. `Ramis gzirni~. fleSmobi.
https://www.youtube.com/watch?v=a6W2ZMpsxhg
63
II.9 buneba mbrZanebelia
36 37
Sedegi:
s.g.IV.1. moswavlem unda SeZlos sakuTar interesebsa da gamocdilebaze dayrdnobiT,
Canafiqris, ideis, guneba-ganwyobis(emociebis) da/an garemoze dakvirvebis Sedegad miRebuli
STabeWdilebebis asaxva namuSevarSi saxviTi xelovnebis elementebisa da principebis gamoy-
enebiT.
• asaxavs namuSevarSi bunebaze, bunebis movlenebsa da obieqtebze dakvirvebis Sede-
gebs sxvadasxvagvari saxviTi saSualebebiT (mag., Weqa-quxili, dRe-Rame, weliwadis
dro da sxv.);
• irCevs mxatvrul xerxebs (elementebi da principebi) sakuTari Canafiqris, STabeW-
dilebisa da emociis gadmosacemad;
• SearCevs da ganalagebs sxvadasxva zomis gamosaxulebebs wina da ukana xedis gad-
mosacemad;
• sxvadasxva mxatvruli xerxiT namuSevarSi gadmoscems dinamikas (qari, fexburTi,
foTolcvena da sxv.).
s.g.IV.2. moswavlem unda SeZlos sxvadasxva masalisa da teqnikis SerCeva da gamoyeneba
sakuTari Canafiqris da ideis gansaxorcieleblad.
64
• mravalferovani masalisa da teqnikis gamoyenebiT qmnis namuSevrebs sxvadasxva
JanrSi (portreti, naturmorti, peizaJi, yofiTi Janri);
s.g.IV.4. moswavlem unda SeZlos individualuri da erToblivi namuSevris wardgena; az-
ris, ideebis, STabeWdilebebis gaziareba da saubari sakuTar, TanaklaselTa an cnobil xe-
lovanTa namuSevrebze Sesabamisi terminologiis gamoyenebiT.
• individualuri, erToblivi namuSevris wardgenisas saubrobs Canafiqris, ideis
Sesaxeb (Tu risi asaxva surda), asaxelebs gamoyenebul elementebs (mag., xazi, forma,
feri), principebs (mag., ritmuli gamosaxulebebi), masalas da sxva;
• sxvebs uziarebs sakuTar STabeWdilebebs TanaklaselTa an cnobil mxatvarTa na-
muSevris Sesaxeb (namuSevris Sinaarsze, Janrze, dargze, ra moswons an ar moswons) da
cdilobs daasabuTos sakuTari pozicia;
• saubrisas iyenebs Sesabamis terminologias (masalis CamoTvlisas, saxviTi xe-
lovnebis elementebis dasaxelebisas, mag., sqeli konturi gamoviyene da sxva);
s.g.IV.5. moswavlem unda SeZlos saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis dargebisa da zogi-
erTi Janris gansxvaveba erTmaneTisgan, maTi dakavSireba yoveldRiur cxovrebasTan da sxva
sagnebSi ganvlil masalasTan.
• adarebs erTsa da imave Temaze Seqmnil xelovnebis nimuSs literaturul an musi-
kalur nawarmoebs da saubrobs Tavis STabeWdilebebze.
gakveTilis msvleloba:
65
4. moswavleebi uTuod aRniSnaven, rom mxatvris, mwerlisa da poetis SesaZleblobebi
bunebis suraTis Seqmnisas gansxvavebulia. Tu mwerali da poeti sityvebiT `xataven~ su-
raTs, mxatvari xazisa da feris saSualebiT qmnis bunebis suraTebs.
damatebiTi aqtivoba: moswavleebma unda moisminon romelime impresionisti kompozi-
toris (magaliTad, klod debiusis, moris ravelis an sxv.) nawarmoebi, romlebSic bunebis
xedebiT aRZruli wamieri STabeWdilebebi musikis gamomsaxvelobiTi saSualebebiTaa gad-
mocemuli (melodia, ritmi, tempi, tembri). mosmenili musikaluri nawarmoebis STabeW-
dilebiT ki SeTxzan/Caweron mcire literaturuli Canaxati da daasaTauron.
Sefasebis kriteriumebi:
moswavleebi Sefasdebian imis gaTvaliswinebiT, Tu ramdenad SeuZliaT gamoavlinon:
• erTsa da imave Temaze Seqmnili xelovnebis nimuSis literaturul da musikalur
nawarmoebebTan kavSiris gacnobierebis unari;
• bunebis movlenebisa da amindis Taviseburebebis saTanado mxatvruli xerxebiT
gadmocemis unar-Cvevebi;
• sakuTari azris gamoxatvisa da dasabuTebis unar-Cvevebi.
damatebiTi resursi:
https://www.youtube.com/watch?v=Vra-6i--nVs – klod debiusi, `mTvaris Suqi~.
https://www.youtube.com/watch?v=8y_ep4ucCt8 - klod debiusi, `Rrublebi~.
66
rekomendaciebi Semajamebeli SefasebisaTvis (II.13-14)
davaleba #2. amoicani da Cawere, peizaJis romel saxeobas miakuTvneb TiToeul ni-
muSs da ratom.
67
davaleba #3. Seadare mocemuli nimuSebi da Cawere mxolod gansxvavebuli niSnebi.
davaleba #4. ganixile mocemuli nimuSi, SeurCie saxelwodeba, gamoxate Seni damokide-
buleba _ ra mogwons, ra _ ara.
68
II.1. Semajamebeli Sefasebis cxrili
69
saintereso informacia, romeli qarTveli mxatvris SemoqmedebiT dainteresdnen, romeli
jgufis/moswavleTa namuSevrebSi iyo saTanado STabeWdileba Seqmnili, romeli mxatvru-
li xerxebi gamoiyenes da a.S.
Sedegi da indikatorebi: s.g.IV.1. 2,4,9,11; s.g.IV.2.1; s.g.IV.3. 1,3,4; s.g.IV.4. 1,2,3,4; s.g.IV.5. 1,2,4.
71
mis gansaxorcieleblad gamoyenebul mxatvrul xerxebze.
pasuxebi interaqtivis SekiTxvebze:
1. warmodgenil reliefebSi adamianTa figurebi, calkeuli detalebi, arqiteqturu-
li foni Tu sxv., zedmiwevniT zustad da didi ostatobiT aris gadmocemuli;
2. moswavleebi savaraudod CaTvlian, rom triumfaluri TaRebi Tavisi arqiteqtu-
riTa da reliefebiT did STabeWdilebas moaxdenda Zvel romaelebze da samxedro gamar-
jvebebis ufro aRmatebulad Sefasebas, romis imperiis uZlevelobis ideis ganmtkicebas
Seuwyobda xels;
3. aseTi saxis reliefebi mniSvnelovan informacias gvawvdis istoriuli kuTxiT.
maTi saSualebiT bevrs vigebT im periodis samxedro saqmis, jariskacTa aRWurvilobis,
safortifikacio (TavdacviTi) nagebobebisa da sxva sakiTxebis Sesaxeb.
gakveTili III.5. ra aris arqiteqtura. moswavleebi winaswar unda iyvnen informirebuli
imasTan dakavSirebiT, rom internetis saZiebo sistemebidan an Jurnal-gazeTebSi moiZion
maTTvis saintereso, raime niSniT gamorCeuli arqiteqturuli nagebobebis fotoebi,
romelTac mocemul gakveTilze arqiteqturisadmi miZRvnil stendze fotokolaJiis sax-
iT warmoadgenen. maswavlebels SeuZlia SesTavazos moswavleebs, daweron mcire eseebi
Temaze `me rom arqiteqtori viyo~, romelTac stendebis prezentaciisas gaacnoben Tanak-
laselebs.
pasuxebi interaqtivis SekiTxvebze:
2. arqiteqturas adamianis cxovrebaSi Zalze didi mniSvneloba eniWeba, radgan qmnis
adamianis sasicocxlo garemos. sacxovrebeli, saswavlo, samuSao, gasarTobi Tu sxva ara
erTi daniSnulebis Senoba _ arqiteqturuli nagebobebia.
gakveTili III.6. arqiteqturis saocrebani. praqtikuli saqmianobis dawyebamde sasurve-
lia, maswavlebelma urCios moswavleebs, rom jgufis wevrebma gansxvavebuli tipis nage-
bobebi gamosaxon namuSevrebSi, magaliTad, xidi, sadguri, Teatri, bavSvTa gasarTobi cen-
tri, skola, stadioni da sxv.
pasuxebi interaqtivis SekiTxvebze:
1. Zvel da Tanamedrove piramidebs saerTo aqvT forma, Tumca isini gansxvavdeba ma-
saliT, daniSnulebiT da, Sesabamisad, arqiteqturuli gaazrebiT;
2. moswavleebi savaraudod aRniSnaven, rom dubais caTambjeni gaSlil afras miagavs,
aseve afrebs miamsgavseben sidneis operis Teatris Senobas. gugenhaimis muzeumi SeiZleba
lokokinis formas mivamsgavsoT.
gakveTili III.7-8. didi arqiteqtorebi. ix. sarekomendacio scenari.
gakveTili III. 9-10. esec arqiteqturaa! gakveTilze ganixileba landSafturi arqiteq-
tura (termins _ `landSafturi~ _ maswavlebeli am etapze ar iyenebs). sakiTxis ukeT
gacnobierebisaTvis mniSvnelovania rogorc saTanado TvalsaCino masalis ganxilva, ise
moswavleTa piradi STabeWdilebebis gaziareba. mocemuli Temis pirvel gakveTilze mo-
swavleebma unda gaakeTon eskizebi parkis sxvadasxva monakveTisaTvis (magaliTad, parkis
Sesasvleli, Sadrevnebi, qandakebebi, atraqcionebis zona, gamwvaneba da sxv.). eskizebis
ganxilvis Sedegad miRebuli gadawyvetilebebis safuZvelze moswavleebma unda gaakeTon
parkis gegma, mis safuZvelze ki _ maketi. gasaTvaliswinebelia praqtikuli samuSaosaT-
vis moswavleTa saTanado masaliT uzrunvelyofa: xatva _ ferweruli foni, obieqtebis
gamosaxva/gaformeba, Zerwva figurebi, aplikacia _ gamwvaneba, xeebi, qaRaldis plastika _
calkeuli obietebi da sxv.). momdevno gakveTilze moswavleebi daasruleben samuSaos da
Seadgenen kompozicias (maketi).
prezentaciebis dasrulebisas sasurvelia, moswavleebma miiRon monawileoba disku-
siaSi _ ramdenad mniSvnelovania didi qalaqis mosaxleobisTvis gamwvanebuli terito-
riebis arseboba (magaliTad, baRi, parki, skveri, bulvari da sxv.), sadac iqneba Ria
saTamaSo moednebi, sabavSvo atraqcionebi da sxva dasasvenebeli, gasarTobi, sportuli
daniSnulebis nagebobebi.
praqtikuli samuSao SesaZloa Sesruldes kompiuterul saxatav programaSi (Paint). mo-
swavleebs SeuZliaT gamoiyenon programaSi arsebuli mza geometriuli formebi, ferebi
an xaton `Tagvi~ (Mouse) saSualebiT.
72
sarekomendacio scenarebi
Sedegi:
s.g.IV.1. moswavlem unda SeZlos sakuTar interesebsa da gamocdilebaze dayrdnobiT,
Canafiqris, ideis, guneba-ganwyobis(emociebis) da/an garemoze dakvirvebis Sedegad miRebuli
STabeWdilebebis asaxva namuSevarSi saxviTi xelovnebis elementebisa da principebis gamoy-
enebiT.
• irCevs mxatvrul xerxebs (elementebi da principebi) sakuTari Canafiqris, STabeW-
dilebisa da emociis gadmosacemad;
• akvirdeba garemoSi formaTa mravalferovnebas da asaxavs namuSevarSi;
s.g.IV.2. moswavlem unda SeZlos sxvadasxva masalisa da teqnikis SerCeva da gamoyeneba
sakuTari Canafiqris da ideis gansaxorcieleblad.
• Zerwavs da qmnis mcire plastikis nimuSebs, martiv kompoziciebs, konstruqciebs
sxvadasxva (bunebrivi, xelovnuri) masalis gamoyenebiT;
• muSaobis procesSi iyenebs gansxvavebul xerxebs, atarebs eqsperimentebs sxvadasx-
va masalis gamoyenebiT;
s.g.IV.3. moswavlem unda SeZlos TanaklaselebTan TanamSromlobiT (wyvilSi, gundSi) Ses-
asrulebeli samuSaos dagegmva da ganxorcieleba.
• erToblivi muSaobisas (RonisZiebis dagegmva/ganxorcieleba, namuSevris Seqmna
wyvilSi/jgufSi) uziarebs Tanaklaselebs gansxvavebul mosazrebebs, ideebs, maTTan
erTad iRebs saerTo gadawyvetilebebs;
• iCens sxvebTan TanamSromlobis iniciativas da exmareba Tanaklaselebs;
• irCevs samuSao iaraRebs, masalas, awesrigebs maT gansazRvruli drois monakveTSi.
s.g.IV.4. moswavlem unda SeZlos individualuri da erToblivi namuSevris wardgena; az-
ris, ideebis, STabeWdilebebis gaziareba da saubari sakuTar, TanaklaselTa an cnobil xe-
lovanTa namuSevrebze Sesabamisi terminologiis gamoyenebiT.
• individualuri,erToblivi namuSevris wardgenisas saubrobs Canafiqris, ideis
Sesaxeb (Tu risi asaxva surda), asaxelebs gamoyenebul elementebs (mag., xazi, forma,
feri), principebs (mag., ritmuli gamosaxulebebi), masalas da sxva;
• sxvebs uziarebs sakuTar STabeWdilebebs TanaklaselTa an cnobil mxatvarTa na-
muSevris Sesaxeb (namuSevris Sinaarsze, Janrze, dargze, ra moswons an ar moswons) da
cdilobs daasabuTos sakuTari pozicia;
• namuSevris wardgenisas mxars uWers da amxnevebs Tanaklaselebs.
s.g.IV.5. moswavlem unda SeZlos saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis dargebisa da zogi-
erTi Janris gansxvaveba erTmaneTisgan, maTi dakavSireba yoveldRiur cxovrebasTan da sxva
sagnebSi ganvlil masalasTan.
• asaxelebs da axasiaTebs saxviTi xelovnebis dargebTan dakavSirebul profesiebs
(mxatvari, moqandake, arqiteqtori da sxv.
73
gakveTilis msvleloba:
I nimuSi II nimuSi
56 57
75
Sedegi:
s.g.IV.2. moswavlem unda SeZlos sxvadasxva masalisa da teqnikis SerCeva da gamoyeneba
sakuTari Canafiqris da ideis gansaxorcieleblad.
• Zerwavs da qmnis mcire plastikis nimuSebs, martiv kompoziciebs, konstruqciebs
sxvadasxva (bunebrivi, xelovnuri) masalis gamoyenebiT;
s.g.IV.3. moswavlem unda SeZlos TanaklaselebTan TanamSromlobiT (wyvilSi, gundSi) Ses-
asrulebeli samuSaos dagegmva da ganxorcieleba.
• erToblivi muSaobisas (RonisZiebis dagegmva/ganxorcieleba, namuSevris Seqmna
wyvilSi/jgufSi) uziarebs Tanaklaselebs gansxvavebul mosazrebebs, ideebs, maTTan
erTad iRebs saerTo gadawyvetilebebs;
• iCens sxvebTan TanamSromlobis iniciativas da exmareba Tanaklaselebs;
• irCevs samuSao iaraRebs, masalas, awesrigebs maT gansazRvruli drois monakveTSi.
s.g.IV.4. moswavlem unda SeZlos individualuri da erToblivi namuSevris wardgena; az-
ris, ideebis, STabeWdilebebis gaziareba da saubari sakuTar, TanaklaselTa an cnobil xe-
lovanTa namuSevrebze Sesabamisi terminologiis gamoyenebiT.
• individualuri, erToblivi namuSevris wardgenisas saubrobs Canafiqris, ideis
Sesaxeb (Tu risi asaxva surda), asaxelebs gamoyenebul elementebs (mag., xazi, forma,
feri), principebs (mag., ritmuli gamosaxulebebi), masalas da sxva;
• sxvebs uziarebs sakuTar STabeWdilebebs TanaklaselTa an cnobil mxatvarTa na-
muSevris Sesaxeb (namuSevris Sinaarsze, Janrze, dargze, ra moswons an ar moswons) da
cdilobs daasabuTos sakuTari pozicia;
• usmens, acdis sxvebs azris gamoTqmas, svams da pasuxobs kiTxvebs, urCevs da Tavad
iRebs rCevebs, xmarobs koreqtul gamoTqmebs;
• namuSevris wardgenisas mxars uWers da amxnevebs Tanaklaselebs.
s.g.IV.5. moswavlem unda SeZlos saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis dargebisa da zogi-
erTi Janris gansxvaveba erTmaneTisgan, maTi dakavSireba yoveldRiur cxovrebasTan da sxva
sagnebSi ganvlil masalasTan.
• asaxelebs da axasiaTebs saxviTi xelovnebis dargebTan dakavSirebul profesiebs
(mxatvari, moqandake, arqiteqtori da sxv.).
76
saswavlo masalis gacnobis Semdeg, moswavleebma unda ganixilon TiToeuli arqiteq-
toris mosazrebebi, gamoxaton da daasabuTon sakuTari pozicia.
pasuxebi interaqtivis SekiTxvebze:
2. arqiteqtorma proeqtis Seqmnisas unda gaiTvaliswinos nagebobis daniSnuleba,
garemo, romelSic unda aigos Senoba, nagebobis kavSiri bunebasTan, sxva nagebobebTan.
aqtivoba 2. TiToeuli jgufi dafaze akravs maT mier SemuSavebuli sakiTxebis nusxas,
agreTve waradgens erToblivad gakeTebul makets. jgufis wevrebma unda gaacnon Tanak-
laselebs erToblivi mosazrebebi, detalurad ganixilon maT mier gakeTebuli maketi.
77
gakveTilis dasasruls maswavlebeli sTavazobs moswavleebs, gaaerTianon maTi
Canawerebi da miscen `arqiteqtoris samaxsovros~ saxe.
kavSiri sxva sagnebTan: qarT.dawy.(I).13. 2; saz. mecn. dawy. (I).7. saz. mecn. dawy. (I).11. saz. mecn.
dawy. (I).17.
79
gakveTilebis calkeul aqtivobebTan dakavSirebuli
meToduri rekomendaciebi
gakveTili IV.1. karnakis taZari. mocemuli Tavis pirveli gakveTilis pirvel aqtivo-
bad, sasurvelia, ganisazRvros gonebriv rukaze muSaoba (jgufuri muSaoba). moswavle-
ebma unda gaixsenon da gaakeTon saTanado Canawerebi ara konkretulad Zveli egviptis,
aramed zogadad, Zveli samyaros xelovnebis Sesaxeb. SesaZlebelia, amave mizniT sqemis _
`vici, viswavle, minda vicode~ _ gamoyeneba, romlis pirvel grafas moswavleebi mocemuli
gakveTilis dasawyisSi Seavseben, meore da mesame grafebs ki _ Tavis dasrulebisas (pro-
eqtis prezentaciebis Semdgom).
agreTve, maswavlebelma unda miawodos moswavleebs informacia imasTan dakavSire-
biT, rom mocemuli Tavis daskvniTi gakveTilebi gansazRvrulia proeqtze muSaobisaTvis
(`mogzauroba warsulSi~). amitom maT unda moiZion TiToeuli maT mier ganxiluli qveynis
xelovnebasTan dakavSirebuli mravalmxrivi informacia, fotomasala, rasac proeqtze
muSaobisas sakuTari mosazrebisamebr gamoiyeneben;
pasuxebi interaqtivis kiTxvebze:
1. Zveli egvipturi nagebobebis grandiozuli masStabebi, didi zomis qandakebebi did
zemoqmedebas axdens mnaxvelze, radgan adamiani mZafrad grZnobs maT sidiades;
2. Zveli egvipturi nagebobebis masStabi Tu formebi RmerTebis da faraonebis gan-
didebas, maTi siZlierisa da yovlisSemZleobis warmoCenas emsaxureba;
3. moswavleebi uTuod aRniSnaven Zveli egvipturi xelovnebisaTvis damaxasiaTebel
niSnebs – grandiozuli masStabebi, masiuri, aradetalizebuli formebi, statikuroba.
gakveTili IV.2. RmerTebi da gmirebi. mniSvnelovania moswavleebis mier imis gacnobiere-
ba, rom ZvelberZnulma miTebma saukuneebis ganmavlobaSi SeinarCuna aqtualoba da dRe-
sac saTanado popularobiT sargeblobs. miTebis siuJetebma, scenebma, personaJebma asaxva
pova xelovnebis sxvadasxva dargis nimuSebSi _ qandakebaSi, ferweraSi, Teatrsa da kinoSi,
musikaSi.
praqtikuli samuSaosaTvis gansazRvrulia larnakis gamosaxulebis Semkoba ornamen-
tiT (aplikacia), Tumca, maswavlebels, moswavleTa SesaZleblobebis gaTvaliswinebiT,
SeuZlia maTTvis davalebis garTulebuli variantis SeTavazeba. am SemTxvevaSi, sasurve-
lia, moswavleebs vuCvenoT sxvadasxvagvari formis, zomis, Semkulobis ZvelberZnuli
larnakebis nimuSebi. moswavleebs SeuZliaT larnaki daxaton, Seamkon ara mxolod orna-
mentuli zolebiT, aramed gamosaxon masze raime scena romelime ZvelberZnuli miTidan
an sxv.
pasuxebi interaqtivis kiTxvebze:
1. moswavle savaraudod aRniSnavs, rom ZvelegvipturTan SedarebiT, sinamdvilesTan
ufro miaxloebulad adamianis figuras Zveli berZnuli qandakeba gadmoscems;
4. saqarTvelos teritoriaze Zveli berZnuli keramikis mravlad aRmoCenis faqti sa-
berZneTTan mWidro kavSiris arsebobaze miuTiTebs.
gakveTili IV.3 arqiteqtura Zvel romSi. mocemul gakveTilze praqtikuli saqmiano-
bisaTvis gasazRvrulia mozaikis Seqmna saTanado zomis nawilebad daWrili feradi qa-
Raldisagan, Tumca moswavleebs, survilisamebr, SeuZliaT mozaikis plastilinis patara
burTulebisgan, feradi mZivebisa Tu Rilebisgan gakeTebac, risi gamocdilebac maT ukve
aqvT. aseve, Sesasrulebeli samuSaos moculobis gaTvaliswinebiT, maT SeuZliaT namu-
Sevris mewyvilesTan erTad Sesruleba.
pasuxebi interaqtivis kiTxvebze:
1. gardis xidsa da triumfalur TaRebSi gamoyenebulia erTi da igive arqiteqturuli
forma – TaRi;
2. moswavleebi savaraudod aRniSnaven, rom Zveli romis arqiteqturaSi mravalmxri-
vi daniSnulebis Senobebs agebdnen, iyenebdnen Tamam arqiteqturul konstruqciebs,
sacxovrebel vilebSi qmnidnen saukeTeso sacxovrebel pirobebs;
3. panTeoni da parTenoni qviTaa nagebi da orive ZeglSi svetebia gamoyenebuli. isini
80
gansxvavebulia, radgan panTeoni wriuli gegmarebis, didi gumbaTiT gadaxuruli nage-
bobaa, xolo parTenons sworkuTxa gegma da orferda saxuravi aqvs. panTeons svetebi
mxolod erT mxares, xolo parTenons oTxive mxares aqvs.
sarekomendacio scenarebi
IV.4 saocari aRmosavleTi
68 69
Sedegi:
s.g.IV.2. moswavlem unda SeZlos sxvadasxva masalisa da teqnikis SerCeva da gamoyeneba
sakuTari Canafiqris da ideis gansaxorcieleblad.
• Zerwavs da qmnis mcire plastikis nimuSebs, martiv kompoziciebs, konstruqciebs
sxvadasxva (bunebrivi, xelovnuri) masalis gamoyenebiT;
• muSaobis procesSi iyenebs gansxvavebul xerxebs, atarebs eqsperimentebs sxvadasx-
va masalis gamoyenebiT;
81
s.g.IV.3. moswavlem unda SeZlos TanaklaselebTan TanamSromlobiT (wyvilSi, gundSi) Ses-
asrulebeli samuSaos dagegmva da ganxorcieleba.
• erToblivi muSaobisas (RonisZiebis dagegmva/ganxorcieleba, namuSevris Seqmna
wyvilSi/jgufSi) uziarebs Tanaklaselebs gansxvavebul mosazrebebs, ideebs, maTTan
erTad iRebs saerTo gadawyvetilebebs;
• iCens sxvebTan TanamSromlobis iniciativas da exmareba Tanaklaselebs;
• icavs drois limits yvela tipis aqtivobis Sesrulebisas;
s.g.IV.4. moswavlem unda SeZlos individualuri da erToblivi namuSevris wardgena; az-
ris, ideebis, STabeWdilebebis gaziareba da saubari sakuTar, TanaklaselTa an cnobil xe-
lovanTa namuSevrebze Sesabamisi terminologiis gamoyenebiT.
• individualuri, erToblivi namuSevris wardgenisas saubrobs Canafiqris, ideis
Sesaxeb (Tu risi asaxva surda), asaxelebs gamoyenebul elementebs (mag., xazi, forma,
feri), principebs (mag., ritmuli gamosaxulebebi), masalas da sxva;
• sxvebs uziarebs sakuTar STabeWdilebebs TanaklaselTa an cnobil mxatvarTa na-
muSevris Sesaxeb (namuSevris Sinaarsze, Janrze, dargze, ra moswons an ar moswons) da
cdilobs daasabuTos sakuTari pozicia;
• usmens, acdis sxvebs azris gamoTqmas, svams da pasuxobs kiTxvebs, urCevs da Tavad
iRebs rCevebs, xmarobs koreqtul gamoTqmebs;
s.g.IV.5. moswavlem unda SeZlos saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis dargebisa da zogi-
erTi Janris gansxvaveba erTmaneTisgan, maTi dakavSireba yoveldRiur cxovrebasTan da sxva
sagnebSi ganvlil masalasTan.
• agrovebs informacias cnobil arqiteqturul Zeglebze, ferwerul namuSevrebze,
qandakebebze, dekoratiul-gamoyenebiTi da xalxuri Semoqmedebis nimuSebze da ac-
nobs Tanaklaselebs; muSaobs integrirebul proeqtebze (qarTuli, bunebismetyvele-
ba, musika da sxv.);
gakveTilis msvleloba:
82
1.savaraudod, moswavleebi aRniSnaven, rom sasaxles uCveulo, `boloebakecili~ sax-
uravi aqvs;
2. zRaprebSi, rogorc wesi, drakoni boroti arsebaa, CineTSi ki is keTilia da Zalian
uyvarT.
Sefasebis kriteriumebi:
moswavleebi Sefasdebian imis gaTvaliswinebiT, Tu ramdenad SeuZliaT gamoavlinon:
• Cinuri xelovnebis nimuSebze msjelobis unari;
• CineTis kulturis zogierTi maxasiaTeblis gansazRvris unari;
• praqtikuli saqmianobis unar-Cvevebi;
• sakuTari azris gamoxatvisa da dasabuTebis unari.
83
IV.5 kolxeTi da iberia
samkaulebi vanidan
70 71
Sedegi:
s.g.IV.2. moswavlem unda SeZlos sxvadasxva masalisa da teqnikis SerCeva da gamoyeneba
sakuTari Canafiqris da ideis gansaxorcieleblad.
• Zerwavs da qmnis mcire plastikis nimuSebs, martiv kompoziciebs, konstruqciebs
sxvadasxva (bunebrivi, xelovnuri) masalis gamoyenebiT;
• qmnis dekoratiuli da gamoyenebiTi xelovnebis nimuSebs mravalferovani masalis
saSualebiT (Tasebi, mZivebi da sxv.);
• muSaobis procesSi iyenebs gansxvavebul xerxebs, atarebs eqsperimentebs sxvadasx-
va masalis gamoyenebiT;
s.g.IV.3. moswavlem unda SeZlos TanaklaselebTan TanamSromlobiT (wyvilSi, gundSi) Ses-
asrulebeli samuSaos dagegmva da ganxorcieleba.
• erToblivi muSaobisas (RonisZiebis dagegmva/ganxorcieleba, namuSevris Seqmna
wyvilSi/jgufSi) uziarebs Tanaklaselebs gansxvavebul mosazrebebs, ideebs, maTTan
erTad iRebs saerTo gadawyvetilebebs;
• iCens sxvebTan TanamSromlobis iniciativas da exmareba Tanaklaselebs;
• icavs drois limits yvela tipis aqtivobis Sesrulebisas;
• irCevs samuSao iaraRebs, masalas, awesrigebs maT gansazRvruli drois monakveTSi.
s.g.IV.4. moswavlem unda SeZlos individualuri da erToblivi namuSevris wardgena; az-
ris, ideebis, STabeWdilebebis gaziareba da saubari sakuTar, TanaklaselTa an cnobil xe-
84
lovanTa namuSevrebze Sesabamisi terminologiis gamoyenebiT.
• individualuri, erToblivi namuSevris wardgenisas saubrobs Canafiqris, ideis
Sesaxeb (Tu risi asaxva surda), asaxelebs gamoyenebul elementebs (mag., xazi, forma,
feri), principebs (mag., ritmuli gamosaxulebebi), masalas da sxva;
• sxvebs uziarebs sakuTar STabeWdilebebs TanaklaselTa an cnobil mxatvarTa na-
muSevris Sesaxeb (namuSevris Sinaarsze, Janrze, dargze, ra moswons an ar moswons) da
cdilobs daasabuTos sakuTari pozicia;
• saubrisas iyenebs Sesabamis terminologias (masalis CamoTvlisas, saxviTi xe-
lovnebis elementebis dasaxelebisas, mag., sqeli konturi gamoviyene da sxva);
• usmens, acdis sxvebs azris gamoTqmas, svams da pasuxobs kiTxvebs, urCevs da Tavad
iRebs rCevebs, xmarobs koreqtul gamoTqmebs;
s.g.IV.5. moswavlem unda SeZlos saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis dargebisa da zogi-
erTi Janris gansxvaveba erTmaneTisgan, maTi dakavSireba yoveldRiur cxovrebasTan da sxva
sagnebSi ganvlil masalasTan.
• agrovebs informacias cnobil arqiteqturul Zeglebze, ferwerul namuSevrebze,
qandakebebze, dekoratiul-gamoyenebiTi da xalxuri Semoqmedebis nimuSebze da ac-
nobs Tanaklaselebs; muSaobs integrirebul proeqtebze (qarTuli, bunebismetyvele-
ba, musika da sxv.);
gakveTilis msvleloba:
85
aqtivoba 2. maswavlebeli sTavazobs moswavleebs, jgufebma Tavad gansazRvron, romel
uZveles qarTul samefosTan dakavSirebul informaciaze imuSaveben, amis Semdeg maswav-
lebeli urigebs maT baraTebs saTanado informaciiT (maswavlebels SeuZlia sakuTari
mosazrebisamebr dayos mocemuli teqsti an Seavsos sxva saxis informaciiT):
• iberiis samefo. Zveli berZeni geografis, strabonis aRweriT, „iberia metwilad
kargad aris dasaxlebuli qalaqebiTac da dabebiTac. aq aris kramitiani saxurave-
bi, saxlebi arqiteqturulad mowyobili, bazrebi da sxva sazogadoebrivi daweseb-
ulebani“. qarTlis samefos saTaveSi edga mefis sagvareulo, romlis rezidenciac
mcxeTaSi mdebareobda. qveyanaSi gabatonebuli mdgomareoba ekavaT qurumebsac. maT
gankargulebaSi iyo didi sataZro mamulebi da mdidruli ganZebi, romelic Semowiru-
lobebis gziT grovdeboda wlebis manZilze. qveyanaSi ganviTarebuli iyo vaWroba. aq
gadioda didi savaWro gza, romliTac berZnebi Soreul indoeTs ukavSirdebodnen.
Zv.w. II saukunidan igive gza gamoiyeneboda evropis CineTTan dasakavSireblad, said-
anac SemohqondaT abreSumi. amdenad, es gza „abreSumis didi gzis“ saxeliTaa cnobili.
• kolxeTis Zveli samefo. Zvel kolxeTSi kargad iyo ganviTarebuli mesaqonleoba
da metalurgia, gansakuTrebiT, rkinis warmoeba. cnobilia, rom aq rkinis mdidari
sabadoebi arsebobda da aqauri qarTuli tomebi saxelganTqmulni iyvnen rkinis da-
muSavebiT. aRniSnuls adasturebs arqeologiuri gaTxrebis Sedegad aRmoCenili mdi-
dari masala: brinjaosa da rkinis sabrZolo da samuSao iaraRebi, Zvirfasi liTonis
samkaulebi, WurWeli da sxv. sayuradReboa, kolxeTis samefosTan dakavSirebiT Zvel-
berZnul miTebSi gadmocemuli informaciac. magaliTad, argonavtebis Sesaxeb saber-
ZneTSi gavrcelebul miTSi, legendarul ambebTan erTad, istoriuli sinamdvilec
aris asaxuli. magaliTad, berZnebma gadmosces cnobebi kolxeTis maRal metalurgiul
da samiwaTmoqmedo kulturaze, qveynis politikur siZliereze, medicinis ganviTa-
rebaze da sxv. qarTveli tomebis damsaxurebas metalurgiis danergva-ganviTarebis
saqmeSi asaxavs agreTve ZvelberZnuli miTi promeTeze, romelic Zalian hgavs uZveles
qarTul Tqmulebas amiranze. promeTem zevss cecxli mostaca da adamianebs misca. am
cecxliT adamianebma liTonis gamodnoba SeZles. promeTes Tqmulebis saqarTvelo-
sTan kavSirs isic adasturebs, rom ganrisxebulma zevsma es Tavdadebuli gmiri, ka-
vkasionis mTaze miajaWva.
moswavleebi jgufebSi unda gaecnon maTTvis gansazRvrul informacias, kargad gaiaz-
ron da erToblivi SeTanxmebisamebr gamokveTon maTi azriT, gansakuTrebiT mniSvnelovani
sakiTxebi (SesaZloa, TiToeuli testidan 3-4), romelTac mokled Caweren formatze, Sem-
deg ki dafaze gaakran. moswavleebi unda gaecnon Canawerebs da dasvan kiTxvebi, romle-
bzec Sesabamisi jgufis wevrebi sakuTari interpretaciiT upasuxeben.
aRniSnuli meTodi daexmareba moswavleebs dargobrivi teqstobrivi masalis gac-
nobierebis, mniSvnelovan sakiTxebze yuradRebis gamaxvilebisa da interpretirebis un-
arebis gamovlenaSi.
sakuTari mosazrebisamebr, maswavlebels SeuZlia mocemuli aqtivobis, agreTve dam-
atebiTi videomasalis Cvenebisa da saklaso msjelobisaTvis gamoiyenos sarezervo saaTi,
mocemul gakveTilze ki praqtikul samuaoze gaamaxvilos yuradReba.
86
maTi saTanado resursiT uzrunvelyofa.
Sefasebis kriteriumebi:
moswavleebi Sefasdebian imis gaTvaliswinebiT, Tu ramdenad SeuZliaT gamoavlinon:
• Zveli qarTuli samefoebis xelovnebasTan dakavSirebuli informaciis gac-
nobierebisa da interpretaciis unari;
• gunduri muSaobis unar-Cvevebi;
• praqtikuli saqmianobis unar-Cvevebi.
88
damatebiTi resursi moswavleTaTvis:
• j. bingemi, f. Cendleri da sxv. Zveli msoflios istoriis enciklopedia moswavle-
TaTvis (qarTuli gamocema). bakur sulakauris gamomcemloba, 2006.
• e. uitli, s. reidi. arqeologia moswavleTaTvis. bakur sulakauris gamomcemloba,
2009;
• pier koleri. SemecnebiTi kaleidoskopi. grandiozuli nagebobebi. gamomcemloba
`palitra L~, 2010.
gakveTili V.1 adamiani da nivTebi. moswavleebma ukve ician, rom ornamenti gamoyenebiTi
xelovnebis nivTebis mosarTavad gamoiyeneba. maT aqvT martivi ornamentis Seqmnis gamoc-
dilebac (ganmeorebadi xazebis, ferebis, geometriuli figurebis gamoyenebiT). amjerad
maswavlebels SeuZlia miawodos maT damatebiTi informacia masTan dakavSirebiT, rom
ornamentSi sagnis/gamosaxulebis (magaliTad, cxovelis, mcenaris, SesaZloa, adamianis)
forma ar gadmoicema zedmiwevniT zustad, aramed gamoisaxeba yvelaze mTavari, saxasiaTo
niSnebi. sasurvelia, praqtikuli saqmianobis dawyebamde, rac xaliCis eskizis Seqmnas iT-
valiswinebs, jgufis wevrebma sakuTari fantaziiT, individualurad Seqmnan ornamentuli
zolebi, romelTac Semdeg gamoWrian, daawebeben saerTo formatze da gaacnoben Tanak-
laselebs.
praqtikuli samuSao SesaZloa Sesruldes kompiuterul saxatav programaSi (Paint).
(ix.: gv. 72.).
pasuxebi interaqtivis kiTxvebze:
1. ornaments dekoratiul-gamoyenebiT xelovnebaSi Zalian didi roli eniWeba. is erT-
erTi mTavari Semamkobeli saSualebaa sxvadasxva daniSnulebis nimuSebisaTvis.
gakveTili V.2. profesia dizaineri. ix. sarekomendacio scenari.
gakveTili V.3-4. SemoqmedebiTi konkursi. maswavlebelma unda gaiTvaliswinos, rom mo-
swavleTa fantaziisa da SemoqmedebiTobis gamovlenis mizniT, mniSvnelovania, konkur-
sisaTvis moswavleTa mravalmxrivi samuSao masaliT uzrunvelyofa, raSic, sasurvelia,
89
Tavad moswavleebma miiRon aqtiuri monawileoba. moswavleebs unda mieceT sruli Tavi-
sufleba rogorc masalisa da teqnikis, ise Sesasrulebeli samuSaos Sinaarsis, Tundac,
namuSevrebis raodenobis TvalsazrisiT. maT SeuZliaT namuSevrebis Seqmna rogorc indi-
vidualurad, wyvilSi, ise erToblivad.
gakveTili V.5. naxatebiT moTxrobili ambebi. ix. sarekomendacio scenari.
gakveTili V.7. speqtaklis mxatvruli gaformeba. sasurvelia, gakveTilis dawyeba gon-
ebrivi ieriSiT (sayrdeni sityviT `speqtakli~). moswavleebma unda gamoTqvan mosazrebebi
speqtaklis dadgmis procesTan dakavSirebiT da gaakeTon saTanado Canawerebi (magali-
Tad, ra profesiis adamianebi monawileoben da vis ra wvlili Seaqvs).
alternatiuli varianti: maswavlebeli acnobs moswavleebs gakveTilis Temas. moswav-
leebma unda gaakeTon saTanado Canawerebi maTTvis cnobili grafikuli sqemis _ `vici,
viswavle, minda vicode~ _ pirvel grafaSi, meore da mesame grafebs moswavleebi gakveTi-
lis dasasruls Seavseben.
gakveTili V.8. Tojinebis Teatri. rubrikaSi `Cveni saxelosno~ mocemulia SedarebiT
martivi davaleba, Tumca, moswavleTa SesaZleblobebis gaTvaliswinebiT, maswavlebels
SeuZlia maTTvis garTulebuli variantis SeTavazeba. magaliTad, moswavleebma sakuTari
xeliT daamzadon dekoraciebi Crdilebis TeatrisaTvis. am mizniT maT SeuZliaT gamoiy-
enon muyaos mozrdili yuTi, romlis or, erTmaneTis mopirdapire mxares ar unda hqondes
kedlebi da saxuravi. erT gverdze gadaiWimeba pergamentis qaRaldis ekrani, meore mxare
ki unda iyos carieli, raTa im mxridan ekrans sinaTle moxvdes. yuTs saxuravi ar unda
hqondes, raTa moswavleebs gauadvildeT muyaos TojinebiT manipulireba.
Txel muyaoze moswavleebma fanqriT unda daxaton da Semdeg gamoWran warmodgenis
personaJebis siluetebi, romelTac ukana mxridan daumagreben grZel, Txel joxebs. am
joxebiT unda aamoZraon maT Tojinebi. Tojinebi unda SeiRebos muqi feris saRebaviT.
moswavleebma unda daxaton dekoraciis siluetebic da ganalagon ekranis ukan. ekranis
da dekoraciis ukan unda moTavsdeba naTurac. moswavleebma ganaTeba ise unda daaregu-
liron, rom mayurebelma ekranze dainaxos dekoraciis da Tojinebis muqi siluetebi da
ver SeamCnios im moswavleTa Crdilebi, romlebic Tojinebs amoZraveben.
pasuxebi interaqtivis kiTxvebze:
1. moswavleebi aRniSnaven, rom Teatris mxatvari mniSvnelovan rols asrulebs To-
jinebis speqtaklis SeqmnaSi: qmnis eskizebs, romlis Sesabamisad mzaddeba TiToeuli per-
sonaJis Sesatyvisi Teatraluri Tojina, agreTve dekoraciebi;
2. moswavle uTuod aRniSnavs, rom Crdilebis Teatris warmodgena mniSvnelovnad gan-
sxvavdeba sxva Tojinuri speqtaklebisagan, radgan aq mniSvnelovania personaJis `formis~
moxazuloba da ara feri, detalebis gaformeba Tu sxva.
3. Tojinebis Teatris speqtaklis dadgmaSi mxatvris garda monawileobs reJisori,
romelic dgams speqtakls; msaxiobebi, romlebic `acocxleben~ Tojinebs; kompozitori
qmnis musikas da sxv.
gakveTili V.9-10. giwvevT Tojinebis speqtaklze. im SemTxvevaSi, Tu moswavleebi
gadawyveten `marionetebis~ gamoyenebas, maT SeuZliaT `scenis~ damzadeba didi zomis muy-
aos yuTisagan, romelsac moxsnili eqneba wina da zeda gverdebi. moswavleebma yuTi mTli-
anad unda SeRebon maTTvis sasurveli feriT/ferebiT. ukana kedelTan moswavleebma unda
daamagron Sesabamisi zomis muyaoze daxatuli zRapris Sinaarsis Sesabamisi dekoracia.
moswavleebma speqtakli unda gaiTamaSon Zafebze Camokidebuli muyaosagan gamoWrili
TojinebiT.
90
sarekomendacio scenarebi
V.2 profesia - dizaineri
V. 2 profesia _ dizaineri
76 77
Sedegi:
s.g.IV.1. moswavlem unda SeZlos sakuTar interesebsa da gamocdilebaze dayrdnobiT,
Canafiqris, ideis, guneba-ganwyobis (emociebis) da/an garemoze dakvirvebis Sedegad miRe-
buli STabeWdilebebis asaxva namuSevarSi saxviTi xelovnebis elementebisa da principebis
gamoyenebiT.
• irCevs mxatvrul xerxebs (elementebi da principebi) sakuTari Canafiqris, STabeW-
dilebisa da emociis gadmosacemad;
s.g.IV.3. moswavlem unda SeZlos TanaklaselebTan TanamSromlobiT (wyvilSi, gundSi) Ses-
asrulebeli samuSaos dagegmva da ganxorcieleba.
• erToblivi muSaobisas (RonisZiebis dagegmva/ganxorcieleba, namuSevris Seqmna
wyvilSi/jgufSi) uziarebs Tanaklaselebs gansxvavebul mosazrebebs, ideebs, maTTan
erTad iRebs saerTo gadawyvetilebebs;
• iCens sxvebTan TanamSromlobis iniciativas da exmareba Tanaklaselebs;
• icavs drois limits yvela tipis aqtivobis Sesrulebisas;
s.g.IV.4. moswavlem unda SeZlos individualuri da erToblivi namuSevris wardgena; az-
91
ris, ideebis, STabeWdilebebis gaziareba da saubari sakuTar, TanaklaselTa an cnobil xe-
lovanTa namuSevrebze Sesabamisi terminologiis gamoyenebiT.
• individualuri,erToblivi namuSevris wardgenisas saubrobs Canafiqris, ideis
Sesaxeb (Tu risi asaxva surda), asaxelebs gamoyenebul elementebs (mag., xazi, forma,
feri), principebs (mag., ritmuli gamosaxulebebi), masalas da sxva;
• sxvebs uziarebs sakuTar STabeWdilebebs TanaklaselTa an cnobil mxatvarTa na-
muSevris Sesaxeb (namuSevris Sinaarsze, Janrze, dargze, ra moswons an ar moswons) da
cdilobs daasabuTos sakuTari pozicia;
• saubrisas iyenebs Sesabamis terminologias (masalis CamoTvlisas, saxviTi xe-
lovnebis elementebis dasaxelebisas, mag., sqeli konturi gamoviyene da sxva);
• namuSevris wardgenisas mxars uWers da amxnevebs Tanaklaselebs.
s.g.IV.5. moswavlem unda SeZlos saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis dargebisa da zogi-
erTi Janris gansxvaveba erTmaneTisgan, maTi dakavSireba yoveldRiur cxovrebasTan da sxva
sagnebSi ganvlil masalasTan.
• asaxelebs da axasiaTebs saxviTi xelovnebis dargebTan dakavSirebul profesiebs
(mxatvari, moqandake, arqiteqtori da sxv.);
gakveTilis msvleloba:
92
aqtivoba 3. maswavlebeli sTavazobs moswavleebs, warmoidginon, rom mxatvar-dizainere-
bi arian, TiToeuli jgufis wevrebma airCion raime nivTi, imsjelon mis dizainze, gaake-
Ton eskizebi, Semdeg ki gaacnon amxanagebs. maswavlebeli aZlevs maT rCevas, rom gamoiy-
enon gansxvavebuli formebi, saintereso ferTa Sexamebebi da sxv.
samuSaos dasrulebisas TiToeuli jgufidan gamoiyofa TiTo moswavle da Seiqmneba
`eqspertTa jgufi~. am jgufis wevrebma unda gansazRvron, ra kriteriumebiT Seafaseben
jgufur namuSevrebs _ garegnuli iersaxe (forma, feri, zoma), momxmareblis gemovnebis
gaTvaliswineba (vin gamoiyenebs da moewoneba Tu ara). `eqspertebma~ unda Seafason jgu-
furi prezentaciebi, gamoxaton da daasabuTon sakuTari azri.
aqtivoba 4. maswavlebeli sTavazobs moswavleebs, daweron mcire ese Temaze: `me rom
dizaineri viyo~ _ ramdenad sainteresod miaCnia es profesia, TviTon rom dizaineri iyos,
romel sferos SearCevda (samkauli, samosi, aqsesuarebi, teqnika, WurWeli, saTamaSoebi da
sxv.), visTvis iqneboda gankuTvnili misi dizainiT Seqmnili sagnebi, ras gaiTvaliswinebda
da a.S.
Sefasebis kriteriumebi:
moswavleebi Sefasdebian imis gaTvaliswinebiT, Tu ramdenad SeuZliaT gamoavlinon:
• dizaineris profesiis specifikisa da mniSvnelobis gacnobierebis unari;
• sagnis/nivTis dizainis gansazRvris, eskizebis Sesrulebisa da wardgenis unar-
Cvevebi;
• dizaneris profesiisadmi sakuTari damokidebulebis werilobiTi formiT gamox-
atvisa da saprezentacio unar-Cvevebi.
pirveli mxatvari, romelmac naxati isto- mSvenieri dilaa, la-la, la! Cveni saxelosno
riebi Seqmna, Sveicarieli rudolf topferi
iyo. mis mier Seqmnili komiqsebi, anu naxatebiT
moTxrobili saxaliso ambebi, didi mowonebiT gsurs amxanagebTan erTad Seqmna komiqsi?
sargeblobda. pirvel rigSi, gansazRvreT, vin iqnebian Tqveni komiqsis personaJebi;
mogvianebiT, amerikelma mxatvarma da re- imsjeleT, rogor warmogidgeniaT TiToeuli maTgani (gamometyve-
Jisorma uolt disneim Seqmna komiqsebis pirveli leba, Cacmuloba, xasiaTi da a.S.), SegiZliaT gaakeToT Canaxatebic;
krebuli miki maussa da mis megobrebze, romelic axla ki moifiqreT mxiaruli istoria, romelic maT Tavs gadaxdaT;
Zalian popularuli iyo. am periodSi Seiqmna netav, ra gansazRvreT, vin romel epizodze imuSavebs da SeudeqiT muSaobas.
komiqsebi supergmirebzec: betmenze (adamiani- xdeba? personaJebis `gaxmovanebisaTvis~ SegiZliaT gamoiyenoT mocemuli ni-
Ramura), spaidermenze (adamiani-oboba) da sxva. muSebi, romlebsac komiqsebSi `Rrublebs~ uwodeben. aseT `RrubelSi~
komiqsebi mTel msoflioSia popularuli. personaJis mier naTqvami teqsti iwereba.
maT safuZvelze xSirad iqmneba animaciuri da
mxatvruli filmebi, idgmeba speqtaklebi.
meSinia!!!
80 81
93
saswavlo miznebi: moswavleebi resursi: moswavlis wigni, Tabaxis
gaecnon komiqsis Janrs, misi Seqmnis furclebi, feradi fanqrebi, flomas-
specifikasa da etapebs, SeZlon erTo- terebi, formati, webo.
blivi namuSevris Seqmnisas Semoqmede-
biTobis, praqtikuli da sakomunikacio moswavleTa organizebis forma: indi-
unar-Cvevebis gamovlena. vidualuri, jgufuri, saerTo saklaso.
Sedegi:
s.g.IV.1. moswavlem unda SeZlos sakuTar interesebsa da gamocdilebaze dayrdnobiT,
Canafiqris, ideis, guneba-ganwyobis(emociebis) da/an garemoze dakvirvebis Sedegad miRebuli
STabeWdilebebis asaxva namuSevarSi saxviTi xelovnebis elementebisa da principebis gamoy-
enebiT.
• irCevs mxatvrul xerxebs (elementebi da principebi) sakuTari Canafiqris, STabeW-
dilebisa da emociis gadmosacemad;
• iyenebs sxvadasxva tipis xazs, kontursa da Strixs;
• sxvadasxva xerxiT (formiT, zomiT, feriT) gamoyofs namuSevarSi mTavars;
• sxvadasxva mxatvruli xerxiT namuSevarSi gadmoscems dinamikas (qari, fexburTi,
foTolcvena da sxv.).
s.g.IV.3. moswavlem unda SeZlos TanaklaselebTan TanamSromlobiT (wyvilSi, gundSi) Ses-
asrulebeli samuSaos dagegmva da ganxorcieleba.
• erToblivi muSaobisas (RonisZiebis dagegmva/ganxorcieleba, namuSevris Seqmna
wyvilSi/jgufSi) uziarebs Tanaklaselebs gansxvavebul mosazrebebs, ideebs, maTTan
erTad iRebs saerTo gadawyvetilebebs;
• iCens sxvebTan TanamSromlobis iniciativasa da exmareba Tanaklaselebs;
• icavs drois limits yvela tipis aqtivobis Sesrulebisas.
s.g.IV.4. moswavlem unda SeZlos individualuri da erToblivi namuSevris wardgena; az-
ris, ideebis, STabeWdilebebis gaziareba da saubari sakuTar, TanaklaselTa an cnobil xe-
lovanTa namuSevrebze Sesabamisi terminologiis gamoyenebiT.
• individualuri,erToblivi namuSevris wardgenisas saubrobs Canafiqris, ideis
Sesaxeb (Tu risi asaxva surda), asaxelebs gamoyenebul elementebs (mag., xazi, forma,
feri), principebs (mag., ritmuli gamosaxulebebi), masalas da sxva;
• sxvebs uziarebs sakuTar STabeWdilebebs TanaklaselTa an cnobil mxatvarTa na-
muSevris Sesaxeb (namuSevris Sinaarsze, Janrze, dargze, ra moswons an ar moswons) da
cdilobs daasabuTos sakuTari pozicia;
• saubrisas iyenebs Sesabamis terminologias (masalis CamoTvlisas, saxviTi xe-
lovnebis elementebis dasaxelebisas, mag., sqeli konturi gamoviyene da sxva);
• namuSevris wardgenisas mxars uWers da amxnevebs Tanaklaselebs.
s.g.IV.5. moswavlem unda SeZlos saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis dargebisa da zogi-
erTi Janris gansxvaveba erTmaneTisgan, maTi dakavSireba yoveldRiur cxovrebasTan da sxva
sagnebSi ganvlil masalasTan.
• adarebs saxviTi xelovnebis sxvadasxva dargis nimuSebs gamomsaxvelobiTi xerxebis,
masalis, teqnikis mixedviT.
94
mcire zomis martivi teqstebis Seqmna nacnob Tematikaze.
• adgens mcire zomis teqstebs cxovrebiseuli da/an literaturuli gamocdilebis
safuZvelze, Tanamimdevrulad gadmoscems faqtebsa da movlenebs;
• adgens aRweriT teqstebs, cdilobs mniSvnelovani detalebis warmoCenas; gamoxat-
avs sakuTar mosazrebas/damokidebulebas, cdilobs mis axsnas.
gakveTilis msvleloba:
95
xerxebi gamoiyenes da a.S.;
• jgufebma gacvalon erTmaneTSi maTi Seqmnili komiqsebi, ganixilon da Seafason;
• gakveTilis dasasruls moswavleebi aRniSnaven, romeli jgufis komiqss udevs
safuZvlad saintereso siuJeti, romel komiqsSia ufro saxasiaTo personaJebi, rom-
eli ufro moewonaT naxatis Sesrulebisa da gaxmovanebis xerxebis gamoyenebis Tval-
sazrisiT da a.S.
Sefasebis kriteriumebi:
moswavleebi Sefasdebian imis gaTvaliswinebiT, Tu ramdenad SeuZliaT gamoavlinon:
• komiqsis Janris Taviseburebebis gacnobierebis unari;
• sakuTari azrebis amxanagebisTvis naxatebis saSualebiT gaziarebis unari;
• erToblivi namuSevris Seqmnis procesSi sakuTari mosazrebebis warmoCenis unari;
• komunikaciisa da praqtikuli unar-Cvevebi.
96
V jgufi moagvarebs organizaciul sakiTxebs (afiSa, mosawvevi baraTebi da sxv.).
maswavlebelma unda uzrunvelyos moswavleTa saTanado samuSao masalebiT uz-
runvelyofa, daexmaros maT teqnikuri sakiTxebis mogvarebaSi (magaliTad, musikalur
CanawerebTan dakavSirebiT).
me-10 gakveTili. moswavleebi agrZeleben jgufebSi muSaobas. gakveTilis dasasruls
maT SeuZliaT repeticia gaiaron, rac maT uCvenebs, saWiroa Tu ara raimes Secvla, dam-
ateba da a.S. samuSaos moculobis gaTvaliswinebiT, maswavlebels SeuZlia speqtaklis
`premierisTvis~ gamoiyenos sarezervo saaTi an arasaswavlo dro.
sasurvelia, moswavleebma speqtakli skolis darbazSi warmoadginon. im SemTxvevaSi,
Tu speqtakli saklaso oTaxSi gaTamaSdeba, moswavleebma urTierTdaxmarebiT unda Seqm-
nan mayurebelTa darbazTan miaxloebuli garemos Seqmna (merxebis ganlagebis Secvla da
TejirisaTvis adgilis miCena).
sasurvelia, speqtakls daeswon mSoblebi, sxva umcrosklaselebi, mowveuli stumre-
bi. maT ara marto speqtaklis msvlelobas unda adevnon Tvalyuri, aramed daakvirdnen
dekoraciebs, Tojinebs, musikalur gaformebas da a.S., raTa speqtaklis dasrulebisas
gauziaron moswavleebs miRebuli STabeWdilebebi, gamoTqvan azri, ra moewonaT gansa-
kuTrebiT da a.S. maswavlebelma unda misces moswavleebs SesaZlebloba, isaubron maT
mier Sesrulebul samuSaoze _ ra masaliTa da xerxiT gaakeTes dekoraciebi, Tojinebi,
rogor moxates Tejiri da a.S.
speqtaklis dasrulebisas maswavlebelma moswavleebsa da stumrebTan erTad unda in-
tegrirebuli proeqtis farglebSi Sesrulebuli samuSao da madloba gadauxados moswav-
leebs saintereso speqtaklisaTvis.
TariRi:
samuSaos saxeoba: Tojinebis speqtakli (integrirebuli proeqti)
97
VI Tavi. Cveni studia
98
sarekomendacio scenari
VI.1 qaRaldis samflobeloSi
1 qaRaldis samflobeloSi
qaRaldis Soreul winapars papirusi hqvia. Zveli egviptelebi pa- gaixsene aplikaciisa da qaRaldis plastikis nimuSebi, romlebic
piruss amzadebdnen amave saxelwodebis mcenarisagan, romelic uxvad xelovnebis gakveTilebze Seqmeni. yuradRebiT gaecani mocemul nimu-
izrdeboda mdinare nilosis napirebze. Sebsac da Seni fantaziiT Seqmeni namuSevrebi, romlebsac saklaso gamo-
qaRaldi CineTSi gamoigones. Cinur qaRalds bambukisagan, TuTis xis fenaze warmoadgen.
foTlebisa da abreSumisagan amzadebdnen. mogvianebiT arabul qveynebSi
qaRaldis dasamzadeblad bambas iyenebdnen.
qaRaldis pirveli fabrika evropaSi daaxloebiT eqvsi saukunis win
daarsda. qaRaldis warmoebisaTvis xis masalis damateba ki sakmaod gvi-
an, daaxloebiT, 200 wlis win daiwyes. amis Semdeg qaRaldis warmoeba
sagrZnoblad gaizarda.
dReisaTvis qaRaldis mravali saxeoba arsebobs. Senc SegiZlia qa-
Raldi sxvadasxva mizniT gamoiyeno: xatvisaTvis, aplikaciisa Tu mocu-
lobiTi formebis Sesaqmnelad da sxv.
90 91
Sedegi:
s.g.IV.1. moswavlem unda SeZlos sakuTar interesebsa da gamocdilebaze dayrdnobiT,
Canafiqris, ideis, guneba-ganwyobis(emociebis) da/an garemoze dakvirvebis Sedegad miRebuli
STabeWdilebebis asaxva namuSevarSi saxviTi xelovnebis elementebisa da principebis gamoy-
enebiT.
• irCevs mxatvrul xerxebs (elementebi da principebi) sakuTari Canafiqris, STabeW-
dilebisa da emociis gadmosacemad;
• iyenebs sxvadasxva tipis xazs, kontursa da Strixs;
• ferebis SezavebiT iRebs sasurvel fers (mag., moyviTalo mwvane, molurjo mwvane);
• TeTris an Savi feris damatebiT cvlis feris tonalobas (naTeli-bneli, vardis-
feri, ruxi, cisferi da sxva);
• iyenebs kontrastul ferebs;
• SearCevs da ganalagebs sxvadasxva zomis gamosaxulebebs wina da ukana xedis gad-
mosacemad;
• sxvadasxva xerxiT (formiT, zomiT, feriT) gamoyofs namuSevarSi mTavars;
99
s.g.IV.2. moswavlem unda SeZlos sxvadasxva masalisa da teqnikis SerCeva da gamoyeneba
sakuTari Canafiqris da ideis gansaxorcieleblad.
• mravalferovani masalisa da teqnikis gamoyenebiT qmnis namuSevrebs sxvadasxva
JanrSi (portreti, naturmorti, peizaJi, yofiTi Janri);
• Zerwavs da qmnis mcire plastikis nimuSebs, martiv kompoziciebs, konstruqciebs
sxvadasxva (bunebrivi, xelovnuri) masalis gamoyenebiT;
s.g.IV.3. moswavlem unda SeZlos TanaklaselebTan TanamSromlobiT (wyvilSi, gundSi) Ses-
asrulebeli samuSaos dagegmva da ganxorcieleba.
• erToblivi muSaobisas (RonisZiebis dagegmva/ganxorcieleba, namuSevris Seqmna
wyvilSi/jgufSi) uziarebs Tanaklaselebs gansxvavebul mosazrebebs, ideebs, maTTan
erTad iRebs saerTo gadawyvetilebebs;
• iCens sxvebTan TanamSromlobis iniciativas da exmareba Tanaklaselebs;
• irCevs samuSao iaraRebs, masalas, awesrigebs maT gansazRvruli drois monakveTSi.
gakveTilis msvleloba:
Sefasebis kriteriumebi:
moswavleebi Sefasdebian imis gaTvaliswinebiT, Tu ramdenad SeuZliaT gamoavlinon:
• samuSao masalisa da teqnikis flobis unar-Cvevebi;
100
• Canafiqris ganxorcielebisadmi midgomisa da fantaziis unari;
• jgufuri muSaobis unar-Cvevebi.
me-7 gakveTili. mocemuli gakveTili srulad eTmoba saswavlo wlis daskvniTi Semaj-
amebeli saklaso/saskolo gamofenisaTvis mzadebas. maswavlebeli sTavazobs moswavleebs,
jgufebSi ganixilon da SearCion namuSevrebi, romelTac gamofenaze warmoadgenen, gaiT-
valiswinon, rom TiToeuli moswavle gansxvavebuli masaliTa da teqnikiT Seqmnili ni-
muSebiT wardges Tanaklaselebisa da stumrebis winaSe.
namuSevrebis SerCevis Semdeg, moswavleebma maTTvis cnobili xerxiT unda gaake-
Ton CarCoebi naxatebisTvis, gaukeTon sakidebi, saTanado warwerebi. maT unda izrunon
agreTve afiSisa da mosawvevi baraTebis momzadebaze. sasurvelia, gamofenas daeswron
sxva sagnis maswavleblebi, maTi mSoblebi, megobrebi, mowveuli stumrebi.
moswavleebma urTierTdaxmarebiT unda Seqmnan saklaso oTaxSi gamofenis Sesatyvisi
garemo, gamoakran afiSa, daarigon mosawvevi baraTebi.
me-8 gakveTili. Tavdapirvelad stumrebi, mSoblebi da a.S. daaTvaliereben gamofenas,
Semdeg ki moswavleebi monacvleobiT wardgebian maT winaSe. moswavleebma unda isaubron
sakuTar namuSevrebze (Canafiqri, gamoyenebuli masala da xerxi, mxaatvruli xerxebi).
prezentaciebis dasrulebis Semdeg mniSvnelovania damswreTa aqtiuri monawileoba
namuSevrebis ganxilvis procesSi _ gauziaron moswavleebs maTi namuSevrebiT miRebuli
STabeWdilebebi, survilisamebr, dausvan kiTxvebi, Seajamon maTi SesaZleblobebi.
saWiroebs
kriteriumebi/Sefaseba kargi saSualo komentari
gaumjobesebas
1. monawileoba erToblivi RonisZiebis
dagegmvisa da ganxorcielebis procesSi
2. mravalmxrivi masalisa da teqnikis floba
3. mxatvruli xerxebis Canafiqris Sesabam-
isad gamoyeneba
4 saubari sakuTar/sxvaTa namuSevrebze, Se-
sabamisi terminologiis gamoyeneba
5. monawileoba namuSevrebis ganxilvaSi, sa-
kuTari azris gamoxatva da dasabuTeba
101
jgufur muSaobaSi monawileobis TviTSefasebis sqemis nimuSi
danarTi
I Tavi
krosvordis pasuxebi:
1. eskizi; 5. pasteli;
2. axvlediani; 6. koloriti;
3. grafika; 7. akvareli.
4. kontrastuli;
102
II Tavi
2 12
3 11
10
krosvordis pasuxebi:
1. molberti; 7. naturmorti;
2. rembrandti; 8. maRalaSvili;
3. kakabaZe; 9. urbanistuli;
4. yofiTi; 10. portreti;
5. marinistuli; 11. mozaika;
6. avtoportreti; 12. vitraJi.
103
II Tavi
portreti
peizaJi
naturmorti
yofiTi
IV Tavi
104
1. udidesi moqandake Zvel saberZneTSi;
2. grandiozuli taZari Zvel egvipteSi;
3. uZvelesi samefo Zvel saberZneTSi;
4. gamoyenebiTi xelovnebis dargi, romelic maRal doneze iyo ganviTarebuli Zvel kolx-
eTsa da iberiaSi;
5. yvela RmerTis taZari Zvel romSi;
6. adamianis mfarveli keTili arseba Zvel CineTSi;
7. axali samSeneblo masala, romelic romaelebma gamoigones;
8. qalRmerT aTenas taZari Zvel saberZneTSi.
krosvordis pasuxebi:
1. fidiasi; 5. panTeoni;
2. karnaki; 6. drakoni;
3. kolxeTi; 7. betoni;
4. oqromWedloba; 8. parTenoni.
105
Seamowme Seni codna
dargi
nageboba
Janri
dargi
qveyana
qandakebis saxeoba
qveyana
saxatavi masala
106
mxatvrobis dargi qveyana
qveyana
Janri
monumenturi ferweris
saxeoba
kontrastuli ferebi
dargi
saxatavi masala
peizaJis saxeoba
107
informacia moswavlis wignSi gamoyenebuli ilutraciebis avtorebze
cnobari
avtoportreti _ mxatvris mier Sesrulebuli sakuTari portreti.
akropolisi _ qalaqis SigniT, maRlobze agebuli cixesimagre.
aqsesuari _ samosis, interieris gaformebis damatebiTi detalebi.
betoni _ saSeni masala, romelic miiReba cementis, qviSis, xreSisa da wylis nareviT.
grafikuli Canaxati _ Canaxati fanqriT, naxSiriT da sxv., romelSic mxatvari Tavis ideas
afiqsirebs.
beWdviTi grafika _ grafikis saxeoba, yvela saxis beWdviTi produqciis (Jurnal-gazeTebi,
wignebi, plakatebi da sxv.) gaformeba.
dazguri ferwera _ SedarebiT mcire zomis, damoukidebeli, CarCoTi SemosazRvruli su-
raTebi, romlebic sagangebo dazgaze (molbertze) sruldeba.
dekoratiul-gamoyenebiTi xelovneba _ sayofacxovrebo nivTebis mxatvruli gaformeba.
dekoracia _ TeatrSi _ nivTebi da gamosaxulebebi, romlebic warmoaCens garemos, sadac
TamaSdeba moqmedeba.
dizaini _ nebismieri nivTis, samrewvelo produqciis mxatvruli proeqtireba.
eskizi _ winaswari Canaxati, romelSic mocemulia raime namuSevris Canafiqri (ferweruli
109
namuSevris, qandakebis, arqiteqturuli nagebobis, dizaineruli namuSevris, teqnikuri
gamogonebis da sxv.).
vitraJi _ monumenturi ferweris saxeoba, romelic sarkmelze feradi minis saSualebiT
iqmneba.
ieroglifi _ naxatis msgavsi gamosaxulebebi, romlebic aRniSnavs raime sityvas.
interieri _ Senobis Sida sivrce.
karkasi _ nagebobis, qandakebis da sxv. Sida sayrdeni nawili.
kedlis mxatvroba, anu monumenturi ferwera _ arqiteqturuli nagebobis kedelze Ses-
rulebuli didi zomis ferweruli nawarmoebebi.
kolaJi _ nawarmoebi, romelic raime zedapirze sxvadasxva masalis dawebebiT iqmneba.
koloriti _ mxatvrul nawarmoebSi gamoyenebuli ferebisa da tonebis erToblioba.
komiqsi _ naxatebiT gadmocemuli ambavi.
kontrasti _ Zlieri gansxvaveba, dapirispireba; xelovnebaSi: mxatvruli xerxi.
kontrastuli ferebi _ ferTa borbalze erTmaneTis sapirispirod ganlagebuli ferebi.
kontrastuli wyvilebia wiTeli da mwvane, yviTeli da iasamnisferi, lurji da narinjis-
feri.
marinistuli peizaJi _ peizaJis saxeoba, romlis nimuSebSic aisaxeba zRvis xedebi.
marioneti _ Teatraluri Tojina, romelic moZraobaSi modis Zafebis saSualebiT.
miniatura _ xelnaweri wignis ilustracia. aseve _ mcire zomis portreti, Sesrulebuli
spilos Zvlis, faifuris da sxv. firfitaze.
modeli _ winaswari forma, romelSic momavali qandakebis, nagebobis, danadgaris da sxv.
ZiriTadi formebi aisaxeba.
molberti _ samfexa dazga, romelzec muSaobis procesSi aTavseben dazguri ferweris
namuSevars.
monasmi _ kvali, romelsac suraTis zedapirze (tiloze, qaRaldze, muyaoze da sxv.)
tovebs saRebaviani funjis moZraoba.
mozaika _ monumenturi ferweris saxeoba, feradi kenWebis saSualebiT Sesrulebuli na-
muSevari Senobis kedelze, iatakze da sxv.
necke _ iaponuri mcire qandakebis saxeoba.
obeliski _ waxnagovani formis, zeda nawilSi Seviwroebuli didi zomis qvis sveti.
papirusi _ mcenare; qaRaldis msgavsi saweri masala, romelic am mcenarisagan mzaddeba.
plani _ suraTze gamosaxuli sivrcis zonebi (axlo, anu wina plani, Sori, anu ukana palni).
pleneri _ ferweruli namuSevris Ria cis qveS, garemoze uSualo dakvirvebiT Sesrulebis
meTodi.
Janri _ saxviTi xelovnebis saxeoba. Janrebi gansxvavdeba gamosaxvis obieqtis mixedviT
(mag., portreti, naturmorti, peizaJi da a. S.).
silueti _ konturis xaziT Semowerili brtyeli forma.
skulptura _ qandakeba.
smalta _ feradi minisa da sxvadasxva mineralis SereviT damzadebuli masala, gamoiyeneba
mozaikisaTvis.
sfinqsi _ zRapruli arseba lomis taniTa da adamianis TaviT.
110
terakota _ gamomwvari Tixa da misgan Seqmnili nakeTobebi.
toni _ erTi feris sxvadasxva elferi.
triumfaluri TaRi _ TaRovani formis nageboba, romelsac gamarjvebis aRsaniSnavad
agebdnen.
urbanistuli peizaJi _ peizaJi, romelSic asaxulia qalaqis xedi.
faifuri _ maRali xarisxis TeTri Tixa (kaolini) mineraluri minarevebiT. iyeneben Wur-
Wlisa da sxvadasxva nivTis dasamzadeblad.
fasadi _ Senobis gareTa mxare.
faqtura _ sagnis zedapiris Tvisebebi; xelovnebaSi: maTi gamovlena mxatvruli xerxebis
saSualebiT.
feradi grafika _ grafikis saxeoba (naxati akvareliT, pasteliT, feradi carcebiT da
sxv.), romelSic feri damxmare rols asrulebs.
forumi _ Zvel romSi _ qalaqis mTavari moedani, sazogadoebrivi, savaWro centri.
yofiTi Janri _ saxviTi xelovnebis Janri, romelSic aisaxeba scenebi adamianis yoveldRi-
uri cxovrebidan.
Sabloni _ raime gamosaxulebis gamzadebuli forma.
Strixi _ grafikaSi _ erTmaneTis miyolebiT ganlagebuli sxvadasxva sigrZisa da sisqis
xazi.
meToduri literatura:
• efeqtiani swavleba. Teoria da praqtika. gamocdebis erovnuli centri. Tbilisi,
2010;
• i. basilaZe, n. WoxoneliZe, n. kostava. swavlebisa da swavlis interaqtiuri meTo-
debi, aqtivobis formebi, Sefasebis kriteriumebi, pedagogiuri teqnologiebi da maTi
111
zogadpedagogiuri daxasiaTeba. quTaisi. 2011. 192 gv.;
• m. meliqiSvili. bavSvis ganviTarebis asakobrivi Taviseburebebi. maswavlebelTa
profesiuli ganviTarebis erovnuli centri. 2013. 102 gv.;
• m. meliqiSvili. konstruqtivizmi. maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis cen-
tri. 2012. 47 gv.;
• rogor vaswavloT moswavleebs azrovneba. nawili pirveli. erovnuli saswavlo
gegmebisa da Sefasebis centri. 2007. 84 gv.;
• robert j. marzano, debra j. fiqeringi, jeini foloqi. efeqturi swavleba skola-
Si. maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis centri. 2009. 213 gv.;
• jon safieri, robert goueri. gamocdili maswavlebeli. ilias universiteti. 2010.
548 gv.;
• saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba. gzamkvlevi maswavleblebisaTvis (2011-2016
wlebis erovnuli saswavlo gegmis mixedviT). saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis
saministro, erovnuli saswavlo gegmebis centri. 2011;
• n. maWaraSvili. efeqturi swavlebis teqnologiebi da strategiebi. saxviTi da gam-
oyenebiTi xelovneba. gamomc. „meridiani“. 2012. 144 gv.;
praqtikuli saqmianobisaTvis:
• wigni xelovnebaze (praqtikuli kursi). gamomc. „palitra“. 2007.
informaciuli da sakomunikacio teqnologiebis gamoyenebisaTvis:
• informaciuli da sakomunikacio teqnologiebi. 2012. erovnuli saswavlo gegmebisa
da Sefasebis centri. saxelmZRvanelo zogadsaganmanaTleblo dawesebulebebis peda-
gogebisaTvis. 68 gv. http://elibrary.emis.ge/ge/books/details/134;
• n. jamaspiSvili. informaciuli da sakomunikacio teqnologiebi. V klasi. maswavle-
blis saxelmZRvanelo. 2011. `diogene~. http://www.diogene.ge/media/usercontent/books/book-
files/bookfile_50646111b26bf.pdf
vebgverdebis misamarTebi
www. burusi.ge www.metmuseum.org
www.abcgallery.com www.musee-orsay.fr
www. wikiart.org www.artcyclopedia. com
www.wikipedia.org www.1st-art-gallery.com
www. printerest.com www.dzeglebi.ge
www.hermitagemuseum.org www.monument.ge
112
am saxelmZRvanelos gayidvis faqtis aRmoCenis SemTxvevaSi, gTxovT,
dagvikavSirdeT cxel xazze (+995 32) 2 200 200
moswavlis wigni
xelovneba
saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba
maswavleblis wigni