Sie sind auf Seite 1von 116

xelovneba

saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba

maswavleblis wigni
saqarTvelos saxelmwifo himni

Tavisufleba
teqsti daviT maRraZisa
musikis avtori zaqaria faliaSvili
himnad daamuSava ioseb keWaymaZem

Cemi xatia samSoblo,


saxate mTeli qveyana,
ganaTebuli mTa-bari,
wilnayaria RmerTTana.
Tavisufleba dRes Cveni
momavals umRers didebas,
ciskris varskvlavi amodis
da or zRvas Sua brwyindeba,
dideba Tavisuflebas,
Tavisuflebas dideba!
xelovneba
saxviTi da gamoyenebiTi

xelovneba

IV klasi
maswavleblis wigni

grifminiWebulia saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis


saministros mier 20__ wels
xelovneba
saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba

IV klasi

ISBN
Sinaarsi

saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis swavlebisaTvis momzadebuli


saxelmZRvaneloebis seriis koncefcia (I-IVklasebi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis swavlebis mizani da amocanebi . . . . . . . . 5

informacia moswavlis wignis Sesaxeb . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

maswavleblis wignis mimoxilva da gamoyenebis specifika . . . . . . . . . . . . . . . 7

Sinaarsis, saswavlo miznebisa da standartis Sedegebis miRwevis


urTierTkavSiris matrica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

bavSvis ganviTarebis asakobrivi Taviseburebebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

specifikuri da zogadi gamWoli unarebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

swavlebis ZiriTadi meTodebi da strategiebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

rekomendaciebi saswavlo-saganmanaTleblo resursebis Sesaxeb . . . . . . . . . 19

moswavlis Sefasebis principebi, strategiebi da instrumentebi . . . . . . . . 20

rekomendaciebi moswavleTa ganmaviTarebeli SefasebisaTvis . . . . . . . . . . . 21

meToduri rekomendaciebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

I Tavi. grafika da ferwera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

II Tavi. ferweris mravalsaxeoba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57

III Tavi. qandakeba da arqiteqtura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70

IV Tavi. mogzauroba warsulSi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79

V Tavi. esec xelovnebaa! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89

VI Tavi. Cveni studia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98

danarTi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102

3
saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis swavlebisaTvis momzadebuli
saxelmZRvaneloebis seriis koncefcia
(I-IV klasebi)
xelovnebis dargobrivi specifika da mravalfunqciuroba mniSvnelovanwilad gansaz-
Rvravs mis pedagogiur potencials da uzrunvelyofs saTanado wvlilis Setanas erovnu-
li saswavlo gegmiT gansazRvruli miznebisa da amocanebis realizebaSi. saxviTi da gamo-
yenebiTi xelovnebis swavleba ara mxolod aziarebs moswavles erovnuli da msoflio
xelovnebis saganZurs, zogadsakacobrio Rirebulebebs, aramed uviTarebs TviTgamoxat-
vis sxvadasxva xerxisa da saSualebis flobis, umniSvnelovanes kognitur, socialur da
sakomunikacio unarebs.
zogadi ganaTlebis erovnuli miznebidan gamomdinare, erovnuli saswavlo gegma
efuZneba pirovnebis ganviTarebaze orientirebul konstruqtivistul meTodologias.
Sesabamisad, saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis swavlebisaTvis momzadebuli saxel-
mZRvaneloebis seriis (I-IV klasebi) konceptualur safuZvels Seadgens swored konstruq-
tivistuli meTodologiis ZiriTadi principebi da masze dafuZnebuli swavla-swavlebis
procesi. swored aRniSnulis gaTvaliswinebiT ganisazRvra saxviTi da gamoyenebiTi xe-
lovnebis swavlebisaTvis momzadebuli saxelmZRvaneloebis seriis ZiriTadi meTodikuri
orientirebic:
• I-IV klasebSi swavlebis Sinarsis saerTo principiT struqturireba (saxviTi da
gamoyenebiTi xelovnebis ZiriTadi elementebi da principebi, xelovnebis bunebas/
garemosTan urTierTkavSiri, xelovnebis mravalsaxeobisa da misi mniSvnelobis gac-
nobiereba adamianis cxovrebaSi, daskvniTi, praqtikul saqmianobaze orientirebuli
`Cveni studia~) xels Seuwyobs moswavlis winare codnis gaaqtiurebas da masze axlis
Tanmimdevrulad daSenebas, mocemuli safexuris standartiT gansazRvruli codnisa
da unar-Cvevebis SeZenas, faseulobebisa da Rirebulebebis Camoyalibebas;
• moswavle warmodgenilia saswavlo procesis aqtiur monawiled misi interesebiT,
SesaZleblobebiT, winare codniTa da gamocdilebiT. I-IV klasebSi sagnis swavlebi-
saTvis gansazRvruli nebismieri axali sakiTxi/Tema moswavleTaTvis ukve nacnobs,
naswavls, gamocdilebaSi miRebuls ukavSirdeba. Sesabamisad, moswavle Tavad monaw-
ileobs axali codnis agebaSi (konstruirebaSi), cdilobs ara mza informaciis miRe-
bas, aramed dakvirvebis, Sedarebis, aRmoCenis gziT ipovos mniSvnelobebi, daamyaros
sagnebs Soris kavSiri, SeZlos faqtebis, movlenebis, cnebebis analizi da interpreta-
cia, daskvnebis damoukideblad gamotana, rac xels Seuwyobs saswavlo procesSi maTi
CarTulobis, aqtiurobis xarisxis gazrdas;
• TiToeuli klasisaTvis gankuTvnili swavlebis Sinaarsi, saswavlo-TvalsaCino ma-
sala, aqtivobebis forma da Sinaarsi, SeTavazebuli swavla-swavlebis meTodebi da
strategiebi gansazRvrulia moswavleTa asakobrivi Taviseburebebis gaTvaliswinebiT.
garda amisa, xSirad moswavleTaTvis gansxvavebuli sirTulis/alternatiuli aqtivo-
bebis SeTavazeba maTi individualuri SesaZleblobebis Sesatyvisi sirTulis samuSaos
SeTavazebis SesaZleblobas iZleva;
• udavod mniSvnelovania pirveli klasidanve moswavleebisaTvis socialuri urT-
ierTobebis saSualebiT swavlis SeTavazeba. TanamSromloba TanatolebTan, Tun-
dac davalebis individualurad Sesrulebisas, mosazrebaTa urTierTgaziareba, mx-
ardaWera, urTierTswavleba, problemis erToblivad gadaWra da a.S., codnis kon-
struirebis efeqtiani gzaa. jgufuri muSaobisas (msjeloba xelovnebis nimuSebsa Tu
garemoze, problemis gadawyvetis gzebis Zieba, praqtikuli saqmianobisas masalis,
teqnikis, gamomsaxvelobiTi xerxebis Taviseburebebis ganxilva, proeqtebsa da dis-
kusiebSi monawileoba, sxvadasxva tipis aqtivobis erToblivad dagegmva da ganxor-
cieleba) xels Seuwyobs Temis/sakiTxis ukeT gacnobierebas, praqtikuli unar-Cvevebis
dauflebas, socialuri da sakomunikacio unarebis ganviTarebas;
• praqtikuli saqmianobisas xSir SemTxvevaSi moswavleebs eZlevaT arCevanis saSuale-
ba – maT SeuZliaT sakuTari/erToblivi mosazrebisamebr gansazRvron samuSao masa-

4
la, teqnika, gamoiyenon gamomsaxvelobiTi xerxebi, imuSaon individualurad/wyvilSi,
Seqmnan erToblivi namuSevari, es ki xels Seuwyobs SemoqmedebiT saqmianobaSi maT Car-
Tulobas, mravalferovani mxatvruli ideebis generirebis safuZvelze TviTgamoxat-
vis sxvadasxva formis gamoyenebas, fantaziisa da SemoqmedebiTobis gamovlenas, rac,
Tavis mxriv, uzrunvelyofs myari, dinamikuri, funqciuri codnis SeZenas (saxviTi
xelovnebis ZiriTad elementebze, principebze, gamomsaxvelobiT xerxebze, sxvadasxva
teqnikaze, masalasa da iaraRze). am TvalsazrisiT saTanado mniSvnelobas iZens iseTi
strategiebisa da aqtivobebis gamoyeneba, romlebic gamoxatvis mravalferovani gze-
bis, saSualebebisa da midgomebis Ziebaze, eqsperimentebsa da aRmoCenebze iqneba da-
fuZnebuli. swored amgvari midgomis safuZvelze SeZlebs moswavle xelovnebis, ro-
gorc TviTgamoxatvisa da komunikaciis umniSvnelovanesi saSualebis gacnobierebas.

saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis swavlebis


mizani da amocanebi
saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis swavlebis mizania:
• esTetikuri aRqmisa da mSvenierebis gancdis unaris ganviTareba;
• xelovnebis enis (mxatvrul-gamomsaxvelobiTi xerxebis) dauflebiT erovnuli da
msoflio xelovnebis TvalsaCino nimuSebis aRqmisa da interpretaciis unar-Cvevebis
ganviTareba;
• moswavlis SemoqmedebiTi TviTgamoxatvisa da TviTrealizacis uzrunvelyofa;
• samyaros erTianobis gancdis Camoyalibeba.

xelovnebis swavlebis ZiriTadi amocanebia:


• xelovnebis universaluri enis Seswavla;
• xelovnebis nimuSis aRqmisa da interpretaciis unaris ganviTareba;
• SemoqmedebiTi azrovnebisa da emociuri sferos ganviTareba;
• mxatvruli gemovnebis ganviTareba;
• sxvadasxva masalisa da teqnikis flobis, axali gamomsaxvelobiTi xerxebis
`aRmoCena~-dauflebisa da praqtikaSi efeqtianad realizebis unar-Cvevebis ganviTa-
reba;
• socialuri da sakomunikacio unarebis ganviTareba.

informacia moswavlis wignis Sesaxeb


moswavlis wignis agebis ZiriTadi principebi
IV klasisaTvis momzadebul moswavlis wigns safuZvlad udevs da gansazRvravs Sem-
degi ZiriTadi principebi:
• mkafio da naTeli struqturireba;
• swavlebis Sinaarsis moswavlis ganviTarebis asakobriv TaviseburebebTan Sesatyvi-
soba;
• moswavlis cxovrebiseuli gamocdilebisa da winare codnis gaTvaliswineba;
• codnis etapobrivad konstruireba;
• saswavlo masalis mravalmxrivi vizualuri nimuSebiT warmoCena (reproduqcia,
foto, saswavlo-TvalsaCino plakati da sxv.);
• praqtikuli saqmianobis mravalmxrivi nimuSebiT warmodgena da moswavleebisaTvis
arCevanisa da TviTgamoxatvis SesaZleblobis micema;
• moswavlis damoukidebeli azrovnebis ganviTarebisa da saganTSorisi kavSirebis
xelSewyoba.

5
moswavlis wignis mimoxilva
erovnuli saswavlo gegmiT, IV klasSi saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis swavlebisaT-
vis gansazRvrulia 70 saaTi. moswavlis wignSi warmodgenilia saswavlo wlis 62 gakveTi-
li, xolo darCenili 8 saaTi maswavlebels sakuTari mosazrebisamebr SeuZlia gamoiyenos.
swavlebis Sinaarsi struqturirebulia Semdegi saxiT: I Tavi _ `grafika da ferwera~; II
Tavi _ `mxatvrobis mravalsaxeoba~; III Tavi _ `qandakeba da arqiteqtura~; IV Tavi – `mog-
zauroba warsulSi~; V Tavi _ `esec xelovnebaa!~ da VI Tavi _ `Cveni studia~, romelic
srulad eZRvneba moswavleTa praqtikuli, socialuri da sakomunikacio unar-Cvevebis
ganviTarebas.
TiToeuli gakveTilisaTvis gansazRvruli saswavlo masala mocemulia erT ganSlaze
da erTi principiT aris warmodgenili: miTiTebulia konkretuli Tavisa da gakveTilis
rigiToba, teqstobriv masalas, romelSic dasmulia sakiTxi, darTuli aqvs sailustracio
nimuSebi da kiTxvebis bloki. sailustracio masala mravalferovani da mravalmxrivi ni-
muSebiT aris warmodgenili _ reproduqcia, fotomasala, saswavlo-TvalsaCino plakati,
moswavleTa Tanatolebis namuSevrebi da sxv. sakiTxis ukeT gacnobierebis mizniT, xSir
SemTxvevaSi, mxatvruli nawarmoebidan gamotanilia saTanado detali.
moswavlis wignSi mocemuli xelovnebis nimuSebis SerCevis kriteriumebia:
• saswavlo TemasTan Sesabamisoba;
• moswavleTa asakobrivi Taviseburebebis gaTvaliswineba;
• xelovnebis nimuSebis saTanado mxatvruli Rirebuleba.
sagakveTilo masalas asrulebs praqtikuli saqmianobisaTvis gansazRvruli rubrika
_ `Cveni saxelosno~. masSi dakonkretebulia praqtikuli saqmianobis Sinaarsi. TiToeuli
Temis Sesabamisad, aRniSnuli rubrika sxvadasxva saxiT aris warmodgenili:
• moswavleTa Tanatolebis namuSevrebis saxiT;
• axali saxatavi masalis, gansxvavebuli xerxebis SesaZleblobebis CvenebiT;
• erTsa da imave Temaze davalebis Sesrulebis alternatiuli gzebis CvenebiT (naxa-
ti, naZerwi, aplikacia da sxv.);
• zogjer mocemulia konkretuli samuSaos Sesrulebis etapobrivi Tanmimdevrobac.
saxelmZRvanelos danarTi warmodgenilia cnobariT, romelSic yvela axali terminis
ganmartebaa mocemuli.
saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis swavlebisaTvis IV klasSi momzadebuli saswavlo-
meToduri kompleqti, saxelmZRvanelosTan erTad, moicavs maswavleblis wigns.

moswavlis wignSi gamoyenebuli pirobiTi niSnebi

Tavis da gakveTilis
rigiToba kiTxvebi da davalebebi

Cveni saxelosno
miTiTebebi praqtikuli
saqmianobisaTvis da
`wamyvanebi~, romlebic
Sesabamisi nimuSebi
samuSao masalebze da
moqmedebaze mianiSneben

6
maswavleblis wignis mimoxilva da gamoyenebis specifika
maswavleblis wigni mniSvnelovan resurss warmoadgens swavla-swavlebis procesis
efeqtianobisa da saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis standartiT gansazRvruli Sede-
gebis miRwevisaTvis.
wignis pirveli, Sesavali nawili sakmaod vrcelia. masSi ganxilulia sakiTxebi,
romelTa gacnobac daexmareba maswavlebels, gaiRrmaos codna moswavlis fsiqologiuri
ganviTarebis Taviseburebebze moswavleze orientirebuli midgomebis mizanmimarTulad
SerCevisa da efeqtianad gamoyenebis mizniT, gaecnos specifikur, sagnobriv da zogad
gamWol unarebs, romelTa ganviTarebac mniSvnelovania xelovnebis swavlebis procesSi,
moswavleze orientirebuli swavlebis ZiriTad strategiebs, romelTac eyrdnoba sax-
elmZRvanelo, mravalmxriv saganmanaTleblo resurss, romelTa gamoyenebac daexmareba
mas moswavleTa motivaciis amaRlebasa da dasaxuli miznebis miRwevaSi. garda amisa, mas-
wavlebeli gaecnoba moswavlis codnisa da unar-Cvevebis Sefasebis principebs, formebsa
da meTodebs, zogadi xasiaTis rekomendaciebs sagnis swavlebisaTvis IV klasSi.
maswavleblis wignis ZiriTadi nawili praqtikuli xasiaTis masalas moicavs: TiToeuli
Tavis mravalmxriv daxasiaTebasa da gakveTilebis sarekomendacio scenarebs. maswavleb-
lis wigns asrulebs danarTi, romelSic mocemulia damatebiTi saganmanaTleblo resursi
maswavleblisaTvis: damatebiTi diagnostikuri masala, informacia moswavlis wignSi gam-
oyenebuli ilustraciebis avtorebze, dargobrivi literaturis nusxa da vebgverdebis
misamarTebi.
sasurvelia, maswavlebeli Tavdapirvelad guldasmiT gaecnos Sesaval nawils, sareko-
mendacio scenarebis ganxilvisas ki periodulad yuradReba gaamaxvilos misTvis sayur-
adRebo iseT sakiTxebze, rogoricaa, magaliTad, bavSvis asakobrivi ganviTarebis Tavise-
burebebi, saganmanaTleblo resursi, Sefasebis rubrikebi, rekomendaciebi.
maswavleblis wignis praqtikul nawilSi mocemul sarekomendacio scenarebSi
gamokveTilia konstruqtivistuli gakveTilis formati _ axali masalis Zvel codnasa
da gamocdilebaze dafuZneba; mocemulia tipobrivi davalebebi, savarjiSoebi, Sefasebis
meqanizmebi da a.S., Tumca maswavlebels SeuZlia sakuTari mosazrebisamebr gamoiyenos
SeTavazebuli scenarebi, moswavleTa interesebisa da saWiroebebis Sesabamisad Seitanos
saTanado cvlilebebi, gamoiyenos sxva aqtivobebi, Sefasebis kriteriumebi. mniSvnelova-
nia, rom man uzrunvelyos sagnobrivi standartiT gansazRvruli Sedegebis miRweva.
saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis swavlebisaTvis IV klasSi momzadebuli saswavlo-
meToduri kompleqti moicavs:
• moswavlis wigns;
• maswavleblis wigns.

Sinaarsis, saswavlo miznebisa da standartis Sedegebis


miRwevis urTierTkavSiris matrica

saswavlo miznebi: moswavleebma SeZlon grafikuli namuSevris Seqm-


gakveTili I.1
nis ZiriTadi xerxebis (xazi, konturi, Strixi) gacnobiereba saTa-
nado nimuSebze msjelobisa da praqtikul saqmianobaSi Canafiqris
Sav-TeTris xelovneba
Sesabamisad gamoyenebis saSualebiT.
Sedegi: s.g.IV.1. 2,3; s.g.IV.2. 1,4; s.g.IV.4. 1,2,3; s.g.IV.5. 1,2.
gakveTili I.2 saswavlo miznebi: moswavleebma gaacnobieron grafikuli Canaxati-
sa da eskizis daniSnuleba, gamoavlinon grafikuli namuSevris Se-
Canaxati qmna xerxebis Canafiqris Sesabamisad gamoyenebis unar-Cvevebi.
Sedegi: s.g.IV.1. 2,3,8,12. s.g.IV.2. 1,4; s.g.IV.4. 1,2,3.

7
saswavlo miznebi: moswavleebma gaacnobieron feradi grafikis
raoba, SeZlon musikaluri nawarmoebiT miRebuli STabeWdilebebis
gakveTili I.3
namuSevarSi asaxvis, feradi grafikuli namuSevrisaTvis masalis
SerCevisa da SemoqmedebiTad gamoyenebis, sakuTar/sxvaTa namu-
feradi grafika
Sevrebze msjelobis unar-Cvevebis gamovlena.
Sedegi: s.g.IV.1. 1,2; s.g.IV.2. 1; s.g.IV.4. 1,2,3,4; s.g.IV.5. 6.
kavSiri sxva sagnebTan: mus.dawy.(I).4. 1.
saswavlo miznebi: moswavleebma SeZlon grafikuli ilustrirebis
specifikis gacnobiereba literaturuli nawarmoebis interpreta-
gakveTili I.4-5 ciis unaris gamovlenisa da praqtikuli saqmianobis safuZvelze,
gamoavlinon erToblivi muSaobis, Canafiqris ganxorcielebisadmi
wignis samyaro SemoqmedebiTi midgomisa da saprezentacio unar-Cvevebi.
Sedegi: s.g.IV.1. 1,2,11; s.g.IV.3.1; s.g.IV.4. 1,2,3,5; s.g.IV.5. 6.
kavSiri sxva sagnebTan: qarT.dawy.(I).2. 5, 7; qarT.dawy.(I).3. 1. qarT.dawy.
(I).7. 10. qarT.dawy.(I).10. 2.
gakveTili I.6 saswavlo miznebi: moswavleebma gaacnobieron koloritis raoba,
gamoavlinon ferweruli namuSevris koloritze msjelobis, sa-
feriT weris xelovne- kuTari namuSevris koloritis Canafiqris Sesabamisad gansazRvra,
ba praqtikuli saqmianobis unar-Cvevebi.
Sedegi: s.g.IV.1. 1; s.g.IV.2. 1; s.g.IV.3.1; s.g.IV.4. 1,2,3.
saswavlo miznebi: moswavleebma gaiRrmaon codna saxviTi da gamoy-
gakveTili I.7 enebiTi xelovnebis erT-erTi elementis _ feris Sesaxeb, gaecnon
kontrastuli ferebis cnebas da maT Tvisebebs cnobil fermwerTa
kontrastuli ferebi namuSevrebze dakvirvebisa da praqtikuli namuSevris Sesrulebis
safuZvelze, gamoavlinon SemoqmedebiToba da msjelobis unari.
Sedegi: s.g.IV.1. 2,6,10; s.g.IV.2. 1,6; s.g.IV.3. 2,3; s.g.IV.4. 1,2,3.
saswavlo miznebi: moswavleebma SeZlon xelovnebis nawarmoebSi
gakveTili I.8
gamoyenebul ferTa mravalferovnebaze msjelobis, ferebis Seza-
vebiT sasurveli ferisa da tonis miRebis, sakuTari Canafiqris
ferTa mraval-
ganxorcielebisadmi SemoqmedebiTi midgomisa da praqtikuli un-
ferovneba
ar-Cvevebis gamovlena.
Sedegi: s.g.IV.1. 2,4,5,6; s.g.IV.2. 1; s.g.IV.3. 1,3,4,5; s.g.IV.4. 1,2,3
saswavlo miznebi: moswavleebma SeZlon feris emociuri gamomsaxv-
gakveTili I.9 elobis gacnobiereba mxatvris gansxvavebuli xedviT Seqmnili namu-
Sevrebis ganxilvisa da praqtikuli saqmianobis saSualebiT, gamoav-
gansxvavebuli xedva linon fantazia, SemoqmedebiToba da saTanado koloritis miRebisa
da gamoyenebis praqtikuli unar-Cvevebi.
Sedegi: s.g.IV.1 2,4,5,6,7; s.g.IV.2. 1,4; s.g.IV.3. 1,3,4,5; s.g.IV.4. 1,2,3; s.g.IV..5.
saswavlo miznebi: moswavleebma gamoavlinon xazisa da feris gamom-
gakveTili I.10-11
saxvelobiTi SesaZleblobebis gacnobierebis unari saTanado ni-
ra viciT, ra
muSebze msjelobisa da praqtikuli saqmianobis safuZvelze, Se-
SegviZlia
Zlon grafikuli da ferweruli namuSevrebis Seqmnisas mxatvruli
xerxebis Canafiqris Sesabamisad gamoyeneba, ganiviTaron sakomuni-
(Semajamebeli
kacio da praqtikuli unar-Cvevebi.
Sefaseba)
Sedegi: s.g.IV.1. 2,3,4,5,6; s.g.IV.2. 1; s.g.IV.4. 1,2,3; s.g.IV.5. 1.
saswavlo miznebi: moswavleebma gaacnobieron dazguri ferwer-
gakveTili II.1
is raoba da specifika, Janruli mravalferovneba, gamoavlinon
nawarmoebebis Janrul Taviseburebebze msjelobisa da sakuTar na-
dazguri ferwera
muSevrebSi asaxvis unar-Cvevebi.
Sedegi: s.g.IV.1. 2,8,11; s.g.IV.2. 1; s.g.IV.4. 1,2,3,4; s.g.IV.5. 2,5.

8
gakveTili II.2 saswavlo miznebi: moswavleebma gamoavlinon yofiTi Janris nimuSeb-
Si mxatvris Canafiqrze msjelobis, informaciis miRebis, sakuTar
yofiTi Janri namuSevarSi yofiTi scenebis asaxvis praqtikuli unar-Cvevebi.
Sedegi: s.g.IV.1. 2,4,5,6,11,12; s.g.IV.2 1; s.g.IV.3. 1,3; s.g.IV.4. 1,2,3,4.
saswavlo miznebi: moswavleebma SeZlon sxvadasxva drosa da qveyanaSi
gakveTili II.3
Seqmnil portretis nimuSebze msjelobisa da informaciis miRebis,
portretis nimuSis Seqmnisas detalebze/saxasiaTo niSnebze yur-
portretis xelovneba
adRebis gamaxvilebisa da praqtikuli unar-Cvevebis gamovlena.
Sedegi: s.g.IV.1. 2,3; s.g.IV.2. 1; s.g.IV.3. 1,3; s.g.IV. 4.1,2,3; s.g.IV.5. 2,5.
saswavlo miznebi: moswavleebma SeZlon msjeloba cnobil mxatvarTa
gakveTili II.4
avtoportretebze, maTi Seqmnis miznebsa da mniSvnelobaze, gamoav-
linon dakvirvebisa da saxasiaTo detalebis gadmocemis unar-Cveva
avtoportreti
avtoportretis Seqmnisas.
Sedegi: s.g.IV.1. 2,3; s.g.IV.2. 1; s.g.IV. 4.1,2,3; s.g.IV.5. 2,5.
saswavlo miznebi: moswavleebma SeZlon sxvadasxva periodsa da
gakveTili II.5
qveyanaSi Seqmnil naturmortis nimuSebze msjelobis, sakuTari
Canafiqris gansaxorcieleblad masalisa da teqnikis SerCevisa da
naturmorti
SemoqmedebiTad gamoyenebis unar-Cvevebis gamovlena.
Sedegi: s.g.IV.1. 2,3; s.g.IV.2. 1; s.g.IV.3. 1,3; s.g.IV. 4.1,2,3; s.g.IV.5. 2.
saswavlo miznebi: moswavleebi gaecnon peizaJis nairsaxeobebs, ga-
gakveTili II.6
moavlinon bunebaze dakvirvebiT miRebuli Sedegebis praqtikul
saqmianobaSi asaxvis, Canafiqris Sesatyvisi mxatvruli xerxebis
peizaJis saxeobebi
gansazRvrisa da gamoyenebis unar-Cvevebi.
Sedegi: s.g.IV.1. 1,2,4,8; s.g.IV.2.1; s.g.IV.4. 1,2,3; s.g.IV.5. 2.
saswavlo miznebi: moswavleebma gamoavlinon sivrcis gadmocemis
gakveTili II.7-8 Taviseburebebi wina da ukana planis gamoyenebiT bunebasa da gare-
moze dakvirvebis, peizaJis Sesabamis nimuSebze msjelobisa da mra-
Sors da axlos valmxrivi praqtikuli saqmianobis saSualebiT (erToblivi namu-
Sevris Seqmna, plenerze Canaxatebis gakeTeba).
Sedegi: s.g.IV.1. 1, 2,9; s.g.IV.2. 1; s.g.IV.3. 1,3; s.g.IV.4. 1,2,3;

saswavlo miznebi: moswavleebma SeZlon xelovnebis nimuSis lit-


gakveTili II.9 eraturul da musikalur nawarmoebebTan dakavSirebis, liter-
aturuli teqstiT miRebuli STabeWdilebebiT bunebis Sesatyvisi
`buneba suraTis saTanado mxatvruli xerxebiT gadmocemis praqtikuli
mbrZanebelia...~ unar-Cvevebis gamovlena.
Sedegi: s.g.IV.1. 1,2,9,12; s.g.IV.2. 1; s.g.IV.4. 1,2,3; s.g.IV.5. 6.
kavSiri sxva sagnebTan: qarT.dawy.(I).2. 2,3,7. mus.dawy.(I).4.

saswavlo miznebi: moswavleebma SeZlon monumenturi ferweris


gakveTili II.10-11
specifikis, misi gamoyenebis Taviseburebebis gacnobiereba Zveli
samyarosa da Tanamedrove xelovnebaSi, gamoavlinon Semoqmedebi-
kedlis mxatvroba
Toba, jgufuri muSaobisa da praqtikuli unar-Cvevebi.
Sedegi: s.g.IV. 2,3,6,11; s.g.IV.3. 1,2,5; s.g.IV.4. 1,2,3,5.
saswavlo miznebi: moswavleebi gaecnon monumenturi ferweris saxe-
gakveTili II.12 obebs (mozaika, vitraJi) da maTTvis damaxasiaTebel Tavisebure-
bebs, gamoavlinon SemoqmedebiToba, komunikaciisa da praqtikuli
mozaika da vitraJi unar-Cvevebi.
Sedegi: s.g.IV.2. 1,2,4; s.g.IV.3. 1,5; s.g.IV.4. 1,2,5.

9
saswavlo miznebi: moswavleebma gaiRrmaon codna qarTuli dazguri
gakveTili II.13-14
ferweris umniSvnelovanes warmomadgenelTa SemoqmedebasTan dakav-
SirebiT, gamoavlinon informaciis damoukideblad moZiebisa da dasax-
saklaso konferencia
uli miznis Sesabamisad gamoyenebis, sakuTari mosazrebis gamoxatvisa
da dasabuTebis, jgufuri muSaobisa da praqtikuli unar-Cvevebi.
(Semajamebeli
Sedegi: s.g.IV.1. 2,4,6,9,11; s.g.IV.2. 1; s.g.IV.3. 1,3,4; s.g.IV.4. 1,2,3,4; s.g.IV.5. 1,2,4.
Sefaseba)
kavSiri sxva sagnebTan: qarT.dawy.(I).13. 2. qarT.dawy.(I).15. 4.
gakveTili III.1 saswavlo miznebi: moswavleebi gaecnon moqandakis profesiuli
saqmianobis specifikasa da qandakebis Seqmnis ZiriTad teqnikebs,
vewvioT moqandakis gamoavlinon saZerwi masalis gansxvavebuli xerxiT gamoyenebis
saxelosnos praqtikuli unar-Cvevebi.
Sedegi: s.g.IV.2. 2,4; s.g.IV.3. 1,3,5; s.g.IV.4. 1,2,5. s.g.IV.5. 1.3.
gakveTili III.2 saswavlo miznebi: moswavleebma SeZlon Zveli samyarosa da Taname-
drove qandakebis zogierT maxasiaTebelze msjelobis, Tanamedrove
Zveli da axali qandakebis nimuSebis interpretirebis, fantaziis, SemoqmedebiTo-
qandakebebi bisa da praqtikuli unar-Cvevebis gamovlena.
Sedegi: s.g.IV.1. 2,8; s.g.IV.2. 2,4; s.g.IV.3. 1,3,5; s.g.IV.4. 1,2,5.
saswavlo miznebi: moswavleebma gamoavlinon mcire plastikis ni-
gakveTili III.3
muSebis daniSnulebisa da mravalferovnebis gacnobierebis,
Canafiqris ganxorcielebisadmi SemoqmedebiTi midgomis, praqti-
mcire plastika
kuli saqmianobis unar-Cvevebi.
Sedegi: s.g.IV.2. 2,4; s.g.IV.3. 1,3,4,5; s.g.IV.4. 1,2,5.
gakveTili III.4 saswavlo miznebi: moswavleebma gaiRrmaon codna qandakebis saxe-
obis – reliefis SesaZleblobebze, gamoavlinon saTanado nimuSe-
ras mogviTxrobs bze msjelobisa da reliefis Seqmnis praqtikuli unar-Cvevebi.
reliefi Sedegi: s.g.IV.1. 2,3; s.g.IV.2. 1,2; s.g.IV.4. 1,2,3,5.
saswavlo miznebi: moswavleebma SeZlon arqiteqturuli nagebobebis
gakveTili III.5 mravalferovnebis gacnobiereba, arqiteqtoris profesiisadmi sa-
kuTari damokidebulebis gamoxatva, sakomunikacio da jgufuri
ra aris arqiteqtura muSaobis unar-Cvevebis gamovlena.
Sedegi: IV.3. 1,3,4; IV.4. 4,5; IV.5. 3,4.
kavSiri sxva sagnebTan: qarT.dawy.(I).13. 2,5.
saswavlo miznebi: moswavleebma SeZlon Zveli samyaros umniS-
gakveTili III.6
vnelovanesi arqiteqturuli formis – piramidis aqtualobis gac-
nobiereba Tanamedrove arqiteqturaSi, msjeloba sxvadasxva epo-
arqiteqturis sao-
qaSi gamoyenebul masalebsa da bunebriv formebze, sakomunikacio
crebebi
da praqtikuli unar-Cvevebis gamovlena.
Sedegi: s.g.IV.1. 2,8; s.g.IV.3. 1,3,4; s.g.IV.4. 1,2,5.
saswavlo miznebi: moswavleebma gaacnobieron arqiteqturisa da
garemos urTierTkavSiris mniSvneloba cnobil arqiteqtorTa mo-
gakveTili III.7-8
sazrebebisa da ideebis gacnobis, sakuTari poziciis praqtikul
saqmianobaSi gamoxatvis saSualebiT, gamoavlinon jgufuri muSao-
didi arqiteqtorebi
bisa da sakomunikacio unar-Cvevebi.
Sedegi: s.g.IV.2. 2; s.g.IV.3. 1,3,5; s.g.IV.4. 1,2,4,5; s.g.IV.5. 3.
kavSiri sxva sagnebTan: qarT.dawy.(I).15. 2; saz. mecn. dawy. (I).7.
gakveTili III.9-10 saswavlo miznebi: moswavleebma gaacnobieron landSafturi arq-
iteqturis mniSvneloba didi qalaqisaTvis, gamoavlinon sakuTari
esec arqiteqturaa! mosazrebis gamoxatvisa da dasabuTebis, jgufuri muSaobis, praq-
tikuli da saprezentacio unar-Cvevebi.
Sedegi: s.g.IV.2. 2; s.g.IV.3. 1,3,4,5; s.g.IV.4. 1,2,3,5.

10
gakveTili III.11-12 saswavlo miznebi: moswavleebma gaacnobieron kulturuli memkvi-
dreobis Seswavlisa da dacvis mniSvneloba, gamoimuSaon informa-
proeqti. Zveli ciis damoukideblad moZiebis, miznobrivad gamoyenebisa da ward-
qarTuli xuroTmoZ- genis, sakuTari mosazrebis gamoxatvisa da dasabuTebis unarebi.
Rvrebis Zeglebi Sedegi: s.g.IV.3. 1,3,4; s.g.IV.4. 3,4,5; s.g.IV.5. 4.
(Semajamebeli kavSiri sxva sagnebTan: qarT.dawy.(I).13. 2; saz. mecn. dawy. (I).11. saz.
Sefaseba) mecn. dawy. (I).17.
saswavlo miznebi: moswavleebma gaiRrmaon codna Zveli egviptis
gakveTili IV.1
xelovnebis sxvadasxva dargis nimuSebze, SeZlon egvipturi xe-
lovnebisaTvis damaxasiaTebel zogierT niSanze msjelobis, Semoq-
karnakis taZari
medebiTobisa da praqtikuli unar-Cvevebis gamovlena.
Sedegi: s.g.IV.1. 2; s.g.IV.2. 1,2; s.g.IV..3. 4,5; s.g.IV.4. 1,2,3; s.g.IV.5. 4.
saswavlo miznebi: moswavleebma SeZlon msjeloba Zveli berZnebis
gakveTili IV.2
yofaze, ZvelberZnuli miTebis aqtualobaze, gamoavlinon gansx-
vavebuli kulturis nimuSebis Sedarebis, logikuri msjelobisa da
RmerTebi da gmirebi
praqtikuli saqmianobis unar-Cvevebi.
Sedegi: s.g.IV.2. 2,3,6,7; s.g.IV.3. 1,2; s.g.IV.4. 1,2,3; s.g.IV.5. 4.
gakveTili IV.3 saswavlo miznebi: moswavleebi gaecnon Zveli romis arqiteqturul
miRwevebs da SeZlon mis mravalferovnebasa da zogierT maxasi-
arqiteqtura Zvel aTeblebze msjelobis, praqtikuli unar-Cvevebis gamovlena.
romSi Sedegi: s.g.IV.2. 1,2; s.g.IV.3. 1,4,5; s.g.IV.4. 1,2; s.g.IV.5. 4.

saswavlo miznebi: moswavleebma SeZlon CineTis kulturisaTvis


damaxasiaTebeli zogierTi arsebiTi niSnis gacnobiereba da mis
gakveTili IV.4
safuZvelze Cinuri saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis nimuSebis
amocnobis, sakuTari azris gamoxatvisa da dasabuTebis, praqti-
saocari aRmosavleTi
kuli unar-Cvevebis gamovlena.
Sedegi: s.g.IV.2. 2,4; s.g.IV.3. 1,3,4; s.g.IV.4. 1,2,4; s.g.IV.5. 5.
kavSiri sxva sagnebTan: qarT.dawy.(I).7. 2,3.
saswavlo miznebi: moswavleebs SevuqmnaT erovnuli kulturuli
memkvidreobis Seswavlis motivacia, gamovumuSaoT informaciis
gakveTili IV.5
gaanalizebisa da interpretirebis, komunikaciis unari da praqti-
kuli unar-Cvevebi.
kolxeTi da iberia
Sedegi: s.g.IV.2. 2,3,4; s.g.IV.3. 1,3,4,5; s.g.IV.4. 1,2,3,4; s.g.IV.5. 4.
kavSiri sxva sagnebTan: qarT.dawy.(I).7. 2,3; saz.mecn.dawy.(I).11.
gakveTili IV.6-7 saswavlo miznebi: moswavleebma gamoavlinon sxvadasxva qveynis xe-
lovnebisadmi sakuTari damokidebulebis gamoxatvis, masalis da-
proeqti. mogzauroba moukideblad moZiebisa da dasaxuli miznis Sesabamisad gamoyenebis,
warsulSi jgufuri muSaobis, saprezentacio da praqtikuli unar-Cvevebi.
(Semajamebeli Sedegi: s.g.IV.1. 2; s.g.IV.2. 2,3; s.g.IV.3. 1,3,4; s.g.IV.4. 1,2,3,4,5.
Sefaseba) kavSiri sxva sagnebTan: qarT.dawy.(I).13. 2; qarT.dawy.(I).15. 1,3,4.
saswavlo miznebi: moswavleebma SeZlon dekoratiul-gamoyenebiTi
xelovnebis mniSvnelobis, ZiriTadi maxasiaTeblebisa da ornamentis
gakveTili V.1
daniSnulebis gacnobiereba, gamoavlinon sakuTari azris gamoxat-
visa da dasabuTebis, ornamentis sakuTari fantaziiT Seqmnis praq-
adamiani da nivTebi
tikuli unar_Cvevebi.
Sedegi: s.g.IV.1. 2,3,6,8; s.g.IV.3. 1,4; s.g.IV.4. 1,2,3. s.g.IV.5. 4.

11
saswavlo miznebi: moswavleebma SeZlon dizaineris profesiis specifi-
gakveTili V.2 kis gacnobiereba saTanado nimuSebze msjelobisa da profesiisadmi
sakuTari damokidebulebis gamoxatvis safuZvelze, gamoavlinon jgu-
profesia dizaineri furi muSaobisa da sakomunikacio unar-Cvevebi.
Sedegi: s.g.IV.1. 2; s.g.IV.3. 1,3,4; s.g.IV.4. 1,2,3,5;; s.g.IV.5. 3.
kavSiri sxva sagnebTan: qarT.dawy.(I).13. 1,2. saz.mecn.dawy. (I).7.
gakveTili V.3-4 saswavlo miznebi: moswavleebma SeZlon mravalferovani masalidan
maTTvis cnobili sxvadasxva teqnikis Canafiqris Sesabamisad Ser-
SemoqmedebiTi Cevisa da SemoqmedebiTad gamoyenebis, fantaziis, komunikaciis una-
konkursi ris, praqtikuli da saprezentacio unar-Cvevebis ganviTareba.
Sedegi: s.g.IV.1. 2 s.g.IV.2 1,2,3,4; s.g.IV.3. 1,3,5; s.g.IV.4. 1,2,3,4.
saswavlo miznebi: moswavleebi gaecnon komiqsis Janrs, misi Seqm-
gakveTili V.5
nis specifikasa da etapebs, SeZlon erToblivi namuSevris Seqmni-
sas SemoqmedebiTobis, praqtikuli da sakomunikacio unar-Cvevebis
naxatebiT moTxro-
gamovlena.
bili ambebi
Sedegi: s.g.IV.1. 2,3,11,12; s.g.IV.3. 1,3; s.g.IV.4. 1,2,4,5.
kavSiri sxva sagnebTan: qarT.dawy.(I).2. 7,8; qarT.dawy.(I).13. 3,4.
gakveTili V.6 saswavlo miznebi: moswavleebma SeiZinon codna Teatris sawyise-
bze, SeZlon Teatris specifikis gacnobierebis, Zveli berZnuli da
Zveli da axali Tanamedrove Teatris Taviseburebebze msjelobisa da praqtikuli
Teatri unar-Cvevebis gamovlena.
Sedegi: s.g.IV.1. 2; s.g.IV.2. 2; s.g.IV.3. 3,5; s.g.IV.4. 5;
gakveTili V.7 saswavlo miznebi: moswavleebma gaacnobieron speqtaklis mxatvru-
li gaformebis specifika da Teatris mxatvris saqmianobis Sinaar-
speqtaklis si, gamoavlinon fantazia da SemoqmedebiToba, jgufuri muSaobisa
mxatvruli gaformeba da praqtikuli saqmianobis unar-Cvevebi.
Sedegi: s.g.IV.1. 2; s.g.IV.2. 2; s.g.IV.3. 1,3,5; s.g.IV.4. 5; s.g.IV.5. 3.
saswavlo miznebi: moswavleebma SeiZinon codna Tojinebis Teatris
gakveTili V.8
sawyisebze, Crdilebis Teatris specifikaze, sxvadasxva tipis To-
jinebsa da maTi gamoyenebis Taviseburebebze, gamoavlinon jgufu-
Tojinebis samyaro
ri muSaobisa da praqtikuli saqmianobis unar-Cvevebi.
Sedegi: s.g.IV.1. 2; s.g.IV.2. 2,4; s.g.IV.3. 1,3; s.g.IV.4. 1,2,5.
saswavlo miznebi: moswavleebma SeZlon Teatris, rogorc xe-
lovnebis sinTezuri dargis specifikis gacnobiereba integrire-
gakveTili V.9-10
buli proeqtiT gansazRvruli samuSaos Sesrulebisas, gamoavlinon
sxvadasxva saganSi miRebuli codnis transferis, gunduri muSao-
giwvevT Tojinebis
bis, praqtikuli da sakomunikacio unar-Cvevebi.
speqtaklze
Sedegi: s.g.IV.1. 2; s.g.IV.3. 1,3,4,5; s.g.IV.4. 1,2,3,4,5; s.g.IV.5. 4.
(Semajamebeli
kavSiri sxva sagnebTan: qarT.dawy.(I).2. 1,5,6,7; qarT.dawy.(I).3. 1,3,6;
Sefaseba)
qarT.dawy.(I).7. 2,4,10,12; qarT.dawy.I.8. 5,6,7; mus.dawy.(I).1. mus.dawy.
(I).4.
saswavlo miznebi: moswavlem gaacnobieros qaRaldis mravalmxri-
VI.1 qaRaldis sam- vi SesaZleblobebi mxatvruli ideebis realizebisaTvis, SeZlos
flobeloSi Canafiqris ganxorcielebisadmi SemoqmedebiTi midgomisa da saTa-
nado praqtikuli unar-Cvevebis gamovlena.
Sedegi: s.g.IV.1. 2,3,4,5,6,9,11; s.g.IV.2. 1,2; s.g.IV.3. 1,3,5.

12
saswavlo miznebi: moswavleebma gaiRrmaon codna Tixis saSualebiT
sxvadasxvagvari namuSevris Seqmnis praqtikul xerxebze da SeZlon
VI. 2 ra SeuZlia Tixas
am masalis Canafiqris Sesabamisad SemoqmedebiTad gamoyenebis un-
ar-Cvevebis gamovlena.
Sedegi: s.g.IV.2. 2,3,4; s.g.IV.3. 1,4,5; s.g.IV.4. 1,2,5.
saswavlo miznebi: moswavleebma gaiRrmaon codna maTTvis cnobili
VI. 3 ra aris kolaJi teqnikis – kolaJis Sesaxeb, gamoavlinon Canafiqrisadmi Semoq-
medebiTi midgomis, gunduri muSaobisa da praqtikuli unar-Cvevebi.
Sedegi: s.g.IV.2. 1,2,4; s.g.IV.3. 1,3,5; s.g.IV.4. 1,2,3,5.
saswavlo miznebi: moswavleebi gaecnon monotipiis sxvadasxva saxe-
VI. 4 anabeWdi obas, gamoavlinon fantazia, SemoqmedebiToba da saTanado praqti-
kuli unar-Cvevebi namuSevrebis Seqmnisas.
Sedegi: s.g.IV.1. 2; s.g.IV.2. 1,4; s.g.IV.3. 4,5; s.g.IV.4. 1,2,3.
saswavlo miznebi: moswavleebma SeZlon sxvadasxva masalisa da te-
qnikis, gansxvavebuli xerxebis Canafiqris Sesabamisad gamoyeneba,
VI. 5-6 gansxvavebuli
gamoavlinon SemoqmedebiToba, komunikaciis unari da praqtikuli
xerxebi
unar-Cvevebi.
Sedegi: s.g.IV.1. 2,3; s.g.IV.2. 1,4,5,6; s.g.IV.3. 2,4,5; s.g.IV.4. 1,2,3.
saswavlo miznebi: moswavleebma SeZlon saklaso gamofenis dageg-
mvis, organizebis, namuSevrebis wardgenisa da saklaso ganxilvis
VI. 7-8. Semajamebeli
procesSi saTanado wvlilis Setanis, sakuTari mosazrebis gamox-
gamofena
atvisa da dasabuTebis unar-Cvevebis gamovlena.
Sedegi: s.g.IV.3. 1.3.4; s.g.IV.4. 1,2,3,4,5; s.g.IV.5. 1,2,3.

bavSvis ganviTarebis asakobrivi Taviseburebebi


xelovnebis swavlebis efeqtianobas dawyebiT klasebSi mniSvnelovanwilad gansaz-
Rvravs maswavleblis mier bavSvis fsiqikuri ganviTarebis zogadi kanonzomierebebis
gaTvaliswineba, rac moicavs yvela sferos _ fizikur zrdas, kognitur (SemecnebiT)
procesebsa da fsiqo-socialur ganviTarebas. gasaTvaliswinebelia, rom qvemoT ganxi-
luli asakobrivi Taviseburebebi met-naklebi xarisxiT vlindeba calkeul moswavleebTan
mimarTebiT da cxadia, TiToeul konkretul SemTxvevaSi, gansxvavebul midgomas saWiroe-
bs. moswavlis saWiroebebisa da SesaZleblobebis analizis safuZvelze, bavSvis fsiqikuri
ganviTarebis zogad kanonzomierebebze dayrdnobiT, maswavlebels SeuZlia moswavleze
orientirebuli individualuri midgomebis gansazRvra da mizanmimarTulad gamoyeneba,
rac daexmareba mas swavlebis procesSi warmoCenili sirTuleebis daZlevasa da dasaxuli
miznebis realizebaSi.
zogadad, umcros saskolo asakSi saTanado mniSvnelobas iZens bavSvis fizikuri ganvi-
Tarebis ZiriTadi maxasiaTeblebi. IV klasSi bavSvi kvlavac fizikurad aqtiuria, mas aqvs
Warbi energia, romelic fizikuri aqtivobis safuZvelia, Tumca, daZabul fizikur aq-
tivobebs Soris sayuradReboa erTgvari gantvirTva, rac aucileblad unda iqnes gaTval-
iswinebuli aqtivobebis dagegmvisas. sayuradReboa isic, rom am etapze kvlav aqtualuria
TviTdisciplinis unaris ganviTareba (sistematurad iqonios praqtikuli saqmianobisaT-
vis saWiro aRWurviloba, daicvas drois limiti da a.S.).
IV klasSi, wina klasebTan SedarebiT, bavSvs mniSvnelovnad aqvs ganviTarebuli aRqmis
unari _ mas SeuZlia nawarmoebis ganxilvisas ara mxolod aRweros suraTi, daasaxelos
masze gamosaxuli obieqtebi, aramed gamoavlinos interpretirebis unaric _ aRqmuli obi-
eqtis elementebs Soris kavSiris damyareba (sinTezuri aRqma). amitom mniSvnelovania, rom
maswavlebelma gamoumuSaos moswavles obieqtis arsebiT niSnebze dakvirvebisa da maTze

13
msjelobis unari. aRqmis ganviTarebis efeqturi saSualebaa xelovnebis nawarmoebebis Se-
dareba, msgavseba-gansxvavebis povna, ramdenadac Sedarebisas moswavle obieqtebis ufro
met maxasiaTeblebs amCnevs, vidre calkeuli obieqtebis ganxilvisas. aRqmis ganviTarebas
xels uwyobs agreTve praqtikuli saqmianoba (gamosaxulebebis/kompoziciebis Sedgena Zer-
wviT, aplikaciiT, mravalmxrivi bunebrivi da xelovnuri masaliT, kompiuteruli saxatavi
programiT). maswavleblis mizanmimarTuli muSaobis Sedegad aRqma xdeba ufro danawevre-
buli da organizebuli.
rogorc fsiqologebi aRniSnaven, umcros saskolo asakSi swavlis sirTuleebis erT-
erTi mizezi yuradRebis koncentrirebis unars ukavSirdeba. Tu I-II klasebSi yuradReba
ufro mtkicea gare aqtivobis Sesrulebisas, vidre gonebrivi aqtivobis dros, III, gansa-
kuTrebiT, IV klasSi ukve SesaZlebelia yuradRebis SenarCuneba mTeli gakveTilis ganma-
vlobaSi, rasac yuradRebis simtkices uwodeben. ganviTarebuli yuradReba gulisxmobs
obieqtze xangrZliv koncentrirebasa da yuradRebis marTvas, meore mxriv ki, TviT swav-
lis procesi uwyobs xels yuradRebis am Tvisebebis ganviTarebas. moswavleTaTvis sain-
tereso, mravalferovani aqtivobebis gamoyenebis Sedegad isini iwyeben sakuTari yur-
adRebis marTvas.
mexsiereba. cnobilia, rom umcros saskolo asakSi wamyvan mniSvnelobas emociuri da
TvalsaCino-xatovani mexsiereba iZens. bavSvebi ukeT imaxsovreben konkretul sagnebs,
movlenebs, gamosaxulebebs, vidre mxolod axsna-ganmartebiT gadmocemul codnas. ami-
tomac aris ase mniSvnelovani swavlebis dawyebiT safexurze TvalsaCino masalis efeqti-
anad gamoyeneba, rasac xelovnebis gakveTilze sagnis specifikac ganapirobebs (xelovnebis
nimuSebi, fotomasala, videomasala, saswavlo-TvalsaCino plakatebi da sxv.). TvalsaCi-
no-xatovani masalis damaxsovrebis upiratesoba garkveulwilad, IV klasamde grZeldeba.
meoTxe klasidan da zemoT SesamCnevad izrdeba ganyenebuli mniSvnelobis sityvebis dam-
axsovrebis nayofiereba. es aris Sedegi abstraqtuli azrovnebis ganviTarebis dasawy-
isisa, roca bavSvi aRar aris mijaWvuli konkretul Sinaarsebze. amitom mniSvnelovania,
rom maswavlebelma yuradReba gaamaxvilos verbaluri da logikuri mexsierebis unaris
ganviTarebaze. magaliTad, meqanikuri damaxsovrebis nacvlad, moswavleebma sakuTari si-
tyvebiT ganmarton axali cneba/termini, gadmoscen Seswavlili Temis Sinaarsi, imsjelon
bunebaze/xelovnebis nimuSebze dakvirvebis Sedegebze, gamoTqvan da daasabuTon sakuTari
mosazrebebi da sxv. sayuradRebo faqtia isic, rom umcros saskolo asakSi TandaTanobiT
izrdeba mexsierebis moculoba. damaxsovrebis simtkice da siswrafe gansakuTrebiT II-IV
klasebSi matulobs.
azrovneba. IV klasis moswavles SeuZlia yuradRebiT daakvirdes garemos, xelovnebis
nimuSs, sakuTar/sxvaTa namuSevrebs da gamoavlinos logikuri azrovnebis unari, Tavad
dasvas SekiTxvebi da TviTonac gasces maTze pasuxi. amitomac am etapze xelovnebis ni-
muSebis ganxilvisas ukve SesaZlebelia, moswavles SevTavazoT, imsjelos suraTis met
damaxasiaTebel niSanze, met detalze, gaecnos axal masalas/teqnikas da gamoTqvas azri
misi gamoyenebis Taviseburebebze da sxv. sayuradReboa, rom am asakSi bavSvs esmis, rom
sxvadasxva obieqti SesaZloa gaerTiandes raime niSnis mixedviT (ierarqiuli klasifika-
ciis unari). Sesabamisad, saTanado mniSvnelobas iZens maTTvis am unaris ganviTarebaze
mimarTuli aqtivobebis SeTavazeba. magaliTad, xelovnebis nimuSebi dayos dargebis, Jan-
rebis, maTze asaxuli weliwadis droebis, gamoyenebuli ferebis (magaliTad, civi-Tbilisa
da zogadad, koloritis), masalis, teqnikisa da sxva niSniT. cnebiTi da logikuri az-
rovnebis, msjelobisa da daskvnebis gakeTebis unar-Cvevebis ganviTarebis SesaZleblo-
bebTan dakavSirebiT unda aRiniSnos, rom Tu I-II klaselisaTvis argumenti mxolod faqti
an analogia, mesame da gansakuTrebiT, meoTxeklasels SeuZlia dasabuTebuli argumenta-
ciisa da deduqciuri daskvnis gakeTeba xelovnebis nawarmoebisa Tu TanaklaselTa namu-
Sevrebis Sefasebisas, proeqtis, saklaso konferenciisa da sxva aqtivobebis farglebSi
problemur kiTxvaze sakuTari poziciis gamoxatva da dasabuTeba.
umcrosi saskolo asaki mniSvnelovani etapia metyvelebis ganviTarebisaTvis, raSic
garda mSobliuri enisa da literaturisa, saTanado wvlili Seaqvs sxva sagnebis, maT So-
ris, xelovnebis swavlebas. dargis specifikuri Sinaarsis, terminologiis daufleba, am

14
mimarTulebiT sayuradRebo mravalmxrivi aqtivobebi xels uwyobs moswavlis leqsikis
gamdidrebas, enobrivi SesaZleblobebis ganviTarebas mSobliuri enisa da literaturis
standartis samive mimarTulebis Sesabamisad (zepirmetyveleba, kiTxva, wera). gasaTval-
iswinebelia, rom IV klasSi bavSvebis leqsika sakmaod mravalferovani xdeba, safuZveli
eyreba logikur azrovnebas, rasac, ra Tqma unda, saTanado xelSewyoba sWirdeba. nebis-
mieri aqtivobis procesSi maswavlebelma yuradReba unda gaamaxvilos moswavleTa swor,
gamarTul metyvelebaze, weriTi davalebebis Sesruleba ki (ese, moxseneba saklaso kon-
ferenciisaTvis, proeqtis prezentacia da sxv.) mniSvnelovnad Seuwyobs xels weriTi me-
tyvelebis ganviTarebas.
umcrosi saskolo asaki mniSvnelovania bavSvis rogorc SemecnebiTi, ise socialur-
pirovnuli ganviTarebis TvalsazrisiT. am mxriv sayuradReboa me-koncefciis (zogadi
warmodgena sakuTar Tavze) da TviTSefasebis ganviTareba. dadebiTi TviTSefasebis Camo-
yalibebaze mniSvnelovan gavlenas axdens rogorc moswavlis warmatebebi, ise pozitiuri
saswavlo garemo da damokidebuleba maswavleblis mxridan. IV klasidan izrdeba bavSvis
aqtiuri interesi Semecnebisadmi, azrovnebis axali SesaZleblobebi biZgs aZlevs sxva
fsiqikuri procesebis ganviTarebas, rogoricaa aRqma, yuradReba, mexsiereba, ris safuZ-
velzec bavSvi swavlobs sakuTari fsiqikuri procesebis marTvas.
mniSvnelovania maswavlebelma gaiTvaliswinos, rom ar SeiZleba bavSvis pirovnebis
negatiurad Sefaseba. es aucileblad aisaxeba mis TviTSefasebaze. maswavlebelma unda
miuTiTos bavSvs konkretul qcevaze, romelic miuRebelia da ar Seexos mis pirovnebas.
bavSvis TviTSefaseba mniSvnelovan gavlenas axdens swavlis motivaciaze, Tumca, Tavis
mxriv, swavlaSi miRweuli warmatebebic axdens gavlenas bavSvis TviTSefasebaze. maswavle-
blis Sefaseba unda iyos konkretuli, mkafio da exebodes gakveTilze ganxorcielebul
konkretul aqtivobas.
bavSvis pirovnul ganviTarebas mniSvnelovnad uwyobs xels urTierTobis xasiaTi. um-
cros saskolo asakSi urTierTobebi bavSvisaTvis interesisa da cnobismoyvareobis sagans
Seadgens. amitomac am maxasiaTeblis gaTvaliswinebiT, gansakuTrebul mniSvnelobas iZens
jgufuri muSaoba, magaliTad, moswavleTa CarTva erToblivi namuSevrebis Seqmnis, pro-
eqtze muSaobis, saklaso konferenciis, gamofenis, speqtaklis, SemoqmedebiTi konkursisa
da sxva saxis RonisZiebebis organizebis procesSi da sxv.
swavlis stili. cnobilia, rom garedan miRebuli informaciis aRqmisa da damaxsovrebis
individualuri unarebi (mxedvelobiT, smeniT an moqmedebis SesrulebiT, manipulaciiT,
keTebiT, JestikulaciiT) bavSvobidanve iCens Tavs da, Tu informaciis miwodebis for-
ma ar Seesabameba bavSvis individualur sistemas, mas uWirs informaciis aRqma da gac-
nobiereba. amitom swavla-swavlebis procesis efeqtianobisaTvis mniSvnelovania yur-
adReba mivaqcioT bavSvis informaciis „mimReb“ sistemas. vizualuri stilis moswavleebs
(vizualistebs) uadvildebaT axali informaciis vizualurad miReba (xelovnebis nimuSebi,
saswavlo-TvalsaCino plakatebi, foto da videomasala). audialuri stilis (audialebi)
moswavleebi ukeT aRiqvamen da imaxsovreben saswavlo masalas maswavleblis saubris, jgu-
furi msjelobis, namuSevrebis ganxilvisa da a.S. procesSi. kinesTetikuri stilis moswav-
leebs (kinesTetikebs) uadvildebaT swavla, rodesac raimes akeTeben, xataven, Wrian, age-
ben, awyoben, monawileoben gamofenebis organizebaSi da a.S., anu rodesac isini fizikurad
aqtiurebi arian. zemoaRniSnulis gaTvaliswinebiT, mniSvnelovania, xelovnebis maswavle-
belma gaiTvaliswinos moswavlis individualuri stili, daeyrdnos wamyvan modalobas
da muSaoba ise aagos, rom TandaTan uzrunvelyos sxva modalobebze gadarTvis SesaZle-
blobebi. am mizniT rekomendebulia gakveTilze swavlebis mravalferovani, kombinire-
buli meTodebis gamoyeneba, rogoricaa, ganxilva, msjeloba, moZiebuli masalis ward-
gena, saintereso mravalmxrivi vizualuri masalis gamoyeneba, multimedia, moswavleebis
CarTva proeqtebSi, saklaso konferenciaSi da a.S.
esTetikuri gancda. qcevis sxva formebTan SedarebiT, esTetikuri gancda mogvianebiT
yalibdeba, Tumca misi „elementebi“ garkveulwilad, adreuli asakidan SeiniSneba. umcros
saskolo asakSi sagnobrivi interesi Crdilavs esTetikuri gancdis impulss. am mizniT
sasurvelia, xelovnebis gakveTilze moswavlem Seadaros xelovnebis nimuSebi, gamoxatos

15
sakuTari damokidebuleba (romeli namuSevari ufro moswons da ratom). sayuradReboa
agreTve realisturi stilis namuSevrebTan erTad, romelTa ganxilvac swored Sinaarsis
TvalsazrisiT ipyrobs bavSvis yuradRebas, moswavlem ganixilos namuSevrebi, romleb-
Sic aqcentirebulia emociebis, ganwyobilebis gansxvavebuli mxatvruli xerxebiT gadmo-
cema, gauziaros amxanagebs abstraqtuli namuSevrebiT miRebuli STabeWdilebebi da sxv.
sayuradReboa, rom bunebaze dakvirvebisa Tu peizaJis nimuSebis ganxilvisas, moswavle
eZebs sagnobriv Sinaarss, mSvenierebiT tkboba ki yuradRebis miRma rCeba. maswavlebels
SeuZlia xeli Seuwyos bunebiT tkbobis gancdis gamovlenas (bunebis suraTiT Seqmnili
ganwyobilebis gadmocema namuSevarSi, peizaJis nimuSebis Sedareba da aRniSvna, romeli
ufro moswons da ratom, bunebis suraTebis Seqmna gansxvavebuli masaliTa da teqnikiT,
ekologiuri Temis Semotana, proeqtis SeTavazeba bunebis dacvis Temaze da sxv.).
xatva. saskolo asakSi bavSvis xatva wminda procesualur funqcias kargavs da sruli-
ad garkveuli sagnobrivi Sinaarsis, gare sinamdvilis gamoxatvis amocanas isaxavs miznad.
swored am asakSi iZens bavSvis xatva mxatvruli Semoqmedebis xasiaTs. misi namuSevari
jer kidev ver asaxavs realobaSi arsebuli sagnis namdvil suraTs (da es arc Seadgens
xelovnebis swavlebis ZiriTad mizans), magram wina klasebTan SedarebiT, ufro adekva-
turia. aRsaniSnavia isic, rom swored am asakobriv safexurze bavSvs ukve aqvs ganviTa-
rebuli obieqtivaciis (dakvirvebisa da analizis) unari, yuradRebas amaxvilebs naxatis
Sesrulebis teqnikur mxareze, rac gavlenas axdens xatvis procesze. misi xatvis azri da
namuSevrebi ukve esTetikur elements Seicavs. wina periodisTvis damaxasiaTebeli sqemebi
axlac SenarCulebulia, magram mdidrdeba detalebiT da zust sagnobriv gamoxatulebas
iRebs.

specifikuri da zogadi gamWoli unarebi


pirovnebis ganviTarebaze orientirebuli swavla-swavlebis procesi unda uzrunvel-
yofdes rogorc zogadi, gamWoli, ise konkretuli sagnis, mocemul SemTxvevaSi, saxviTi
da gamoyenebiTi xelovnebis swavlebisaTvis specifikuri kompetenciebis ganviTarebas,
romelTa flobac mniSvnelovania erovnuli saswavlo gegmiT gansazRvruli miznebis re-
alizebisaTvis, moswavlis SemecnebiTi da pirovnuli ganviTarebisaTvis.
xelovnebis swavlebisas saTanado mniSvnelobas iZens Semdegi zogadi, gamWoli kompe-
tenciebis ganviTareba:
1. wigniereba. xelovnebis gakveTilze gamoyenebuli mravalmxrivi aqtivobebi (xe-
lovnebis nimuSebiTa da garemoze dakvirvebiT miRebuli STabeWdilebebis gaziareba,
sagakveTilo masalis gacnoba da interpretireba, weriTi samuSaos Sesruleba, informa-
ciis moZieba-damuSaveba da dasaxuli miznis Sesabamisad gamoyeneba, namuSevris wardgena/
Sefaseba da sxv.) xels uwyobs moswavles, ganiviTaros enobrivi kompetenciebi, daeuflos
da adekvaturad gamoiyenos specifikuri leqsika, gamoavlinos zepiri, vizualuri, nabe-
Wdi, cifruli teqstebis gaazrebisa da interpretirebis unar-Cvevebi;
2. cifruli wigniereba. xelovnebis sagnobrivi standartiT swavlebis pirvelsave wli-
dan gansazRvrulia informaciuli da sakomunikacio teqnologiebis gamoyeneba. namu-
Sevrebis Seqmna kompiuterul saxatav programaSi, sakuTari cifruli namuSevrebis ele-
qtronulad gagzavna Tanaklaselebis/maswavleblisaTvis, informaciisa da vizualuri
masalis moZieba, ist-s SesaZleblobebis sxvadasxva mizniT gamoyeneba (saklaso konferen-
cia, proeqti, aqcia, warmodgena, SemoqmedebiTi konkursi da sxv.) xels uwyobs cifruli
wignierebisaTvis mniSvnelovani unar-Cvevebis ganviTarebas;
3. ekologiuri wigniereba. xelovnebis swavlis procesSi, gansakuTrebiT dawyebiT
safexurze, mniSvnelovan datvirTvas iZens garesamyarosTan adamianis damokidebulebis
Tema. zogierTi aqtivoba swored dedamiwis, rogorc saarsebo sivrcis mniSvnelobis gac-
nobierebas, adamianisa da garemos urTierTqmedebas, bunebis dacvis Temas eZRvneba. Se-
sabamisad, xelovnebis swavlebas mniSvnelovani wvlili Seaqvs garemosadmi moswavleTa
damokidebulebis CamoyalibebaSi;

16
4. semiotikuri kompetencia. xelovnebis gakveTilze mniSvnelovan rols asrulebs ro-
gorc verbaluri, ise araverbaluri saSualebebis (magaliTad, kognituri sqemebi da dia-
gramebi) gamoyeneba informaciis gaazrebisa da interpretirebisaTvis, agreTve suraTis,
literaturuli Tu musikaluri nawarmoebiT, speqtakliTa Tu filmiT miRebuli STabe-
Wdilebebisa da ganwyobilebis Canawerebsa da naxatebSi gadmocema, rac swored semioti-
kuri kompetenciis ganviTarebas emsaxureba;
5. swavlis swavla. xelovnebis gakveTilze moswavle Tavad monawileobs sakuTari cod-
nis konstruirebis procesSi. xelovnebis nimuSebsa Tu bunebaze dakvirvebiT, msjelobiTa
da aRmoCeniT, samuSao masalisa da teqnikis SesaZleblobebis sakuTari mosazrebisamebr,
Canafiqris Sesabamisad gamoyenebiT, mravalmxriv aqtivobebSi CarTulobiT (proeqti, sak-
laso konferencia, Semajamebeli gamofena, warmodgena da sxv.), sakuTari mosazrebebis
warmoCeniTa da dasabuTebiT igi Tavad uwyobs xels axali codnis SeZenas;
6. socialuri da samoqalaqo kompetencia. xelovnebis gakveTilze mniSvnelovani ad-
gili ukavia moswavleTa TanamSromlobas, sxvisi azrisadmi pativiscemas, koreqtulobas,
Semwynareblobas. moswavle gamoimuSavebs gadawyvetilebis miRebis, erTobliv namuSevarze
pasuxismgeblobis, urTierTmxardaWerisa da sxva unarebs, rac mniSvnelovania socialu-
rad srulfasovani individis formirebis, TviTrealizaciisa da sazogadoebaSi integri-
rebisaTvis.
7. kritikuli azrovneba. xelovnebis gakveTilze moswavlis kritikuli azrovnebis gan-
viTarebas xels uwyobs msjelobis, analizis, Sefasebisa Tu praqtikuli saqmianobis pro-
cesSi sakuTari, gansxvavebuli poziciis gamoxatvisa da dasabuTebis, sagnis, movlenis,
namuSevris, samuSao masalisa Tu xerxis SesaZleblobebis gansxvavebuli kuTxiT danaxvisa
da gansxvavebuli interpretirebis unarebis gamovlena;
8. problemaTa gadaWris unari. sagnis specifikis gaTvaliswinebiT, xelovnebis
gakveTilze moswavle xSirad dgeba problemis individualurad Tu erToblivad gadaWris
winaSe, rasac xels uwyobs swavlis procesSi warmoSobili ideebis realizaciis praqtika,
saukeTeso Sedegis misaRwevad saWiro masalis, iaraRis, gamomsaxvelobiTi xerxebisa Tu
teqnikis SerCeva da efeqturi gamoyeneba, dasaxuli amocanis gadaWrisaTvis aucilebeli
iniciativisa da pasuxismgeblobis gamovlena;
9. kvleva-Ziebis unari. xelovnebis swavlebisas moswavlem unda SeZlos informaciis
damoukideblad moZieba da am mizniT mravalferovani wyaroebis gamoyeneba, informaciis
Sejereba, organizeba da sxvadasxva saxiT wardgena/gamoyeneba; garda amisa, moswavle ikv-
levs sxvadasxva mxatvruli xerxis, gansxvavebuli masalebis gamoyenebis SesaZleblobebs,
iyenebs informacias sakuTari SemoqmedebisaTvis da a.S., Sesabamisad, iviTarebs kvleva-
Ziebis unars;
saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis swavleba uzrunvelyofs dargisaTvis damaxasi-
aTebeli Semdegi specifikuri kompetenciebis ganviTarebasac:
1. esTetikuri gancdis unari. xelovnebis, rogorc dargis mniSvnelovan funqcias mSve-
nierebis gancdis unaris ganviTareba Seadgens. xelovnebis nimuSebTan ziareba moswavles
exmareba dainaxos da aRiqvas mSveniereba bunebaSi, samyaroSi, xels uwyobs umniSvnelova-
nesi faseulobebisa da zneobrivi normebis formirebas, mxatvruli gemovnebis ganviTa-
rebas;
2. TviTgamoxatvis unari. xelovnebis swavlebis procesSi moswavles uviTardeba TviT-
gamoxatvis unari, rasac xels uwyobs praqtikuli saqmianobisas namuSevris Temis, samuSao
masalis, teqnikis, gamomsaxvelobiTi xerxebis Canafiqris Sesabamisad gamoyenebisa da Sem-
deg dasabuTebis, sakuTar/amxanagebis namuSevrebze msjelobis, xSir SemTxvevaSi gansx-
vavebuli mosazrebebis gamoxatvis, xelovnebis nawarmoebebSi gadmocemul ganwyobebsa da
emociebze, gamoyenebul mxatvrul xerxebze azris gamoTqmis, sxvadasxva tipis jgufuri
aqtivobebis dagegmvisa da ganxorcielebis procesSi monawileobis SesaZleblobebi. TviT-
gamoxatvis unaris formireba mniSvnelovania moswavlis TviTrealizaciisa da zogadad,
pirovnuli ganviTarebisaTvis.
3. SemoqmedebiTi azrovnebis unari. sagnis specifika gansazRvravs moswavlis Semo-
qmedebiTi azrovnebis ganviTarebis mravalmxriv SesaZleblobebs, kerZod, praqtikuli

17
saqmianobis procesSi axali, originaluri mxatvruli ideebis generireba, Canafiqris ganx-
orcielebisaTvis gansxvavebuli midgomis Zieba-gamoyeneba, xelovnebis nimuSebis ganxil-
vis, diskusiebSi monawileobis, warmodgenis, gamofenis, aqciis organizebis, proeqtebSi,
saklaso konferenciebSi monawileobisas originaluri, SemoqmedebiTi midgomis gamovlena
da sxv.
4. komunikaciis unari. xelovnebis swavlebis procesi xels uwyobs komunikaciis unaris
ganviTarebas. am mxriv mniSvnelovania msjeloba sakuTar da sxvis namuSevrebze da saku-
Tari poziciis dasabuTeba, mosazrebebisa da emociebis sxvadasxva saSualebiT gamoxatva
(xatva, wera, msjeloba), erToblivi saqmianobis dagegmva, sakuTari mosazrebebis gazi-
areba da monawileoba gadawyvetilebis miRebaSi, TanamSromloba amxanagebTan Semoqmedeb-
iTi konkursebis, proeqtebis, saklaso konferenciebis, Semajamebeli gamofenebisa da sxva
RonisZiebebis organizebaSi da sxv.
5. samyaros erTianobis gancdis unari. rac ufro danawevrebulia samyaro `sagnebad~,
miT ufro uWirs moswavles misi aRqma, calkeul disciplinebSi SeZenili codnis da-
kavSireba, gansxvavebul konteqstSi gamoyeneba. sagnobriv programebs Soris arsebuli
Tematuri kavSirebi da erovnuli saswavlo gegmis gamWoli kompetenciebi qmnis safuZ-
vels xelovnebis swavlebaSi saganTSorisi kavSirebis realizebisaTvis (mSobliur enasa
da literaturasTan, bunebismetyvelebasTan, musikasTan, sazogadoebriv mecnierebebTan),
rac xels uwyobs moswavlis mier myari, funqciuri codnis SeZenas, codnis transferis
ganxorcielebisa da samyaros erTianobis gancdis unaris ganviTarebas.

swavlebis ZiriTadi meTodebi da strategiebi


saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis IV klasis saxelmZRvanelo eyrdnoba mravalfero-
van meTodsa da strategias, rac xels Seuwyobs moswavleTa motivaciis amaRlebasa da
sagakveTilo procesSi CarTulobas, Sedegad ki swavleba-swavlis xarisxis amaRlebas, sa-
gnobrivi standartiT gansazRvruli Sedegebis realizebas. kerZod:
dakvirvebis meTodi. es meTodi IV klasSi kvlav iZens saTanado aqtualobas. dak-
virvebis Sinaarss ki, cxadia, gansazRvravs saswavlo Tematika:
• dakvirveba bunebaze, bunebis movlenebsa da obieqtebze miRebuli Sedegebis namu-
SevarSi sxvadasxva saxviTi saSualebiT gadmocemis mizniT;
• dakvirveba garemoSi arsebul formaTa mravalferovnebaze namuSevarSi Sesabamisad
asaxvis mizniT;
• dakvirveba bunebaze/garemoze sivrcis gadmocemis Taviseburebebis gacnobierebisa
da STabeWdilebebis namuSevarSi asaxvis mizniT;
• dakvirveba saxviTi xelovnebis nimuSebze maTi konkretuli dargis, Janrisadmi mi-
kuTvnebis mizniT;
• dakvirveba saxviTi xelovnebis nimuSebze maTi Sinaarsis sxva sagnebSi naswavl ma-
salasTan dakavSirebis mizniT;
• dakvirveba saxviTi xelovnebis nimuSebze maTSi gamoyenebul grafikul/ferwerul
xerxebze, gamoxatul ganwyobilebasa da miRebul STabeWdilebebze msjelobis mizniT;
• dakvirveba saxviTi xelovnebis nimuSebze maTi Sedarebis, saerTo da ganmasxvave-
beli niSnebis gamovlenis mizniT;
• dakvirveba saxatavi masalis/samuSao resursis, axali masalisa da xerxebis gamoy-
enebis SesaZleblobebze Semdgom STabeWdilebebis gaziarebis mizniT da sxv.
Sedareba-Sepirispirebis meTodi. am meTodis gamoyeneba mniSvnelovania yuradRebis
koncentraciis, dakvirvebulobis, azrovnebis ganviTarebisaTvis. moswavleebi adareben
garemoSi arsebul sagnebs, obieqtebs, xelovnebis nimuSebs maTi saerTo da ganmasxvavebe-
li niSnebis aRmoCenis mizniT (sxvadasxvagvari xazi, feri, forma, weliwadis gansxvavebuli
dro, siuJeti, ganwyobileba da sxv.).
eqsperimentisa da aRmoCenis meTodi. xelovnebis swavlebis warmodgenili meTodika ar
iTvaliswinebs moswavleTaTvis mza informaciis, terminebis ganmartebebis micemas. dak-

18
virvebis, eqsperimentis procesSi moswavle Tavad akeTebs aRmoCenebs, magaliTad, aRmoa-
Cens kontrastuli ferebis gamomsaxvelobiT SesaZleblobebs, atarebs cdebs axali saxat-
avi masalis gamoyenebis Taviseburebebis gamovlenis mizniT, cdilobs sxvadasxva faqturis
miRebas gansxvavebuli masaliTa da xerxiT, iyenebs mravalferovan masalas (bunebrivsa da
xelovnurs), iaraRs, teqnikas namuSevris Seqmnisa da Semdgom sakuTari mosazrebebis ga-
ziarebis mizniT da sxv.
demonstrirebis meTodis gamoyenebis mniSvnelobas sagnis specifika gansazRvravs.
xelovnebis nimuSebis, TvalsaCino plakatebis, damatebiTi audio-videomasalis Cveneba,
sademonstracio eqsperimenti exmareba moswavleebs axali masalis ukeT gacnobierebasa
da myari, funqciuri codnis SeZenaSi.
roluri da simulaciuri TamaSebi interaqtiuri swavlebis mniSvnelovani meTodia,
romlis gamoyeneba IV klasSic aris SesaZlebeli (magaliTad, speqtaklis momzadeba-gaTa-
maSeba, `cocxali suraTebis~ warmodgena da sxv.).
TanamSromlobiTi swavla. am meTodis gamoyeneba mniSvnelovania rogorc praqtikuli
saqmianobisas (erToblivi namuSevris Seqmna, axali samuSao masalis/teqnikis SesaZleblo-
bebis erToblivad ganxilva, gamofenisaTvis mzadeba, roluri TamaSi da sxv.), ise Semec-
nebiTi xasiaTis aqtivobebisTvis (xelovnebis nimuSebis erToblivi ganxilva, maTi Sedar-
eba, TanaklaselebisaTvis kiTxvebis gansazRvra, bunebaze dakvirvebis Sedegebis ganxilva,
jgufuri muSaoba proeqtze da sxv.). TanamSromlobiTi swavleba xels uwyobs myari, fun-
qciuri codnis SeZenas, individualuri pasuxismgebloba da cocxali interaqcia uzrun-
velyofs TiToeuli moswavlis aqtiur CarTulobas saswavlo procesSi, maTi sakomunika-
cio da socialuri unarebis ganviTarebas.
Canawerebis gakeTebis meTodi. am meTodis gamoyeneba IV klasSi iTvaliswinebs kiTxvebis
gansazRvrasa da Caweras TanaklaselebisaTvis (`kiTxvebis dafa~), grafikuli organiza-
torebis zogierTi saxis gamoyenebas (gonebrivi ruka, venis diagrama, T-diagrama, korne-
lis dafa, ormxriv CanawerTa dRiuri, `vici, minda vicode, gavige~ da sxv.), proeqtisT-
vis, saklaso konferenciisaTvis masalis moZiebas-damuSavebas da saTanado saxis micemas.
garda amisa, moswavleebs xSir SemTxvevaSi eZlevaT davaleba, moiZion mcire informacia
maT qalaqSi/dasaxlebaSi/sofelSi mdebare arqiteqturul Zeglebze, sxvadasxva dargis
nimuSebze da warmoadginon werilobiT, daweron ese, moxseneba da sxv. Canawerebis gakeTe-
bas iTvaliswinebs agreTve Semajamebeli SefasebisaTvis gansazRvruli davalebebi, rac
xels uwyobs moswavlis enobrivi kompetenciebis, weriTi metyvelebis ganviTarebas.

rekomendaciebi saswavlo-saganmanaTleblo resursebis Sesaxeb


saskolo saxelmZRvanelo erT-erTi da ara erTaderTi saganmanaTleblo resursia.
srulyofili saganmanaTleblo procesis warmarTvisa da sagnobrivi standartiT gansaz-
Rvruli Sedegebis miRwevisaTvis mniSvnelovania mravalmxrivi da mravalferovani sagan-
manaTleblo resursis moZieba/Seqmna da saswavlo procesSi efeqtianad gamoyeneba, rac
erovnuli saswavlo gegmiT gaTvaliswinebuli miznebis miRwevas unda emsaxurebodes.
xelovnebis swavlebisaTvis IV klasSi sagnis specifikidan gamomdinare, xelovnebis
swavlebis umniSvnelovanes resurss Seadgens:
TvalsaCino masala _ qarTuli da msoflio xelovnebis sxvadasxva dargisa da Janris
nimuSebi, romelTa moZiebac SesaZlebelia Semdeg misamarTebze: www.abcgallery.com; www.
bibliotekar.ru; www.burusi.wordpress.com/art/; www.dzeglebi.ge; www.orthodoxy.ge; www.monument.ge;
www.school.edu.ru; www.arthistory.about.com; www.artcyclopedia.com; www.1st-art-gallery.com; www.
wikiart.org.
maswavlebels SeuZlia amjeradac gamoiyenos wina klasebidan moswavleTaTvis cno-
bili xelovnebis nimuSebi, Tumca gansxvavebul konteqstSi (magaliTad, namuSevrebis Se-
darebis, paralelis gavlebis, agreTve, mxatvruli STabeWdilebebis maragis gaaqtiurebis,
konkretuli xelovanisa da misi namuSevrebis ukeT gacnobierebis, damaxsovrebisa da sxva
miznebiT).

19
moswavleTa motivaciis aRZvris TvalsazrisiT gansakuTrebul mniSvnelobas iZens au-
dio da videomasalis Cveneba, magaliTad, cnobil xelovanTa Semoqmedebis, qarTuli xu-
roTmoZRvrebis Zeglebis, muzeumis saqmianobis sailustraciod da sxv.
swavlebis Sinaarsis gaTvaliswinebiT, saTanado mniSvnelobas iZens saTanado foto-
masala (Tanamedrove arqiteqturis mravalferovnebisa Tu Zveli qarTuli xuroTmoZ-
Rvrebis Zeglebis sailustraciod da sxva mizniT). am tipis resurss maswavlebeli marti-
vad moiZiebs saZiebo sistemebis saSualebiT: google.com., yahoo.com da sxv.
axali masalis ukeT aRqmisa da gacnobierebis mizniT, sayuradRebo resurss warmoad-
gens saswavlo plakati (magaliTad, grafikuli xerxebis, kontrastuli ferebis, sivrcis
gadmocemis Taviseburebis sailustraciod da sxv.) saswavlo plakatebis Seqmna SesaZlebe-
lia rogorc ist-s gamoyenebiT, ise formatze flomasterebiT/guaSiT;
IV klasSi saTanado resurss warmoadgens ilustrirebuli wignebi, komiqsebi, rac
gasaTvaliswinebelia Sesabamisi gakveTilebis warmarTvisaTvis;
xelovnebis swavlebis efeqtianobisaTvis gansakuTrebul mniSvnelobas iZens praqti-
kuli saqmianobisaTvis saWiro resursi, rasac warmoadgens mravalmxrivi xelovnuri da
bunebrivi masala xatvis, Zerwvis, aplikaciis, kolaJis, nakeTobebis Seqmnis, axali xe-
rxebis dauflebisa da sxva miznebisaTvis.

moswavlis Sefasebis principebi, strategiebi da instrumentebi


rekomendebuli Sefaseba saxviT da gamoyenebiT xelovnebaSi

Sefasebis komponentebi saxviT da gamoyenebiT xelovnebaSi mimdinare (saSinao da sak-


laso) davalebaTa komponentebi
SeiZleba Sefasdes Semdegi codna da unar-Cvevebi:
• SemoqmedebiToba (gadawyvetilebis damoukideblad miReba, sakuTari xelweris,
xedvis demonstrireba, teqnikis, masalisa da mxatvrul-gamomsaxvelobiTi xerxebis
efeqturad gamoyeneba Canafiqris gadmosacemad da sxv.);
• masalis, teqnikisa da mxatvrul-gamomsaxvelobiTi saSualebebis gamoyeneba;
• namuSevris Sesaxeb saubari (gamoyenebul masalaze, teqnikasa da mxatvrul-gamom-
saxvelobiT saSualebebze Sesabamisi terminologiis gamoyenebiT);
• xelovnebis sxvadasxva dargis nimuSebis dakavSireba istoriul, religiur, kul-
turul da socialur konteqstTan;
• xelovnebis dargebisa da Janrebis amocnoba da msjeloba;
• zepiri gamosvla/prezentacia (saTqmelis naTlad da gasagebad gadmocema, audi-
toriasTan kontaqti, TvalsaCinoebisa da teqnikuri saSualebebis gamoyeneba da sxv.);
• sakuTari azris dasabuTebulad warmoCena;
• kiTxvebze adekvaturi pasuxis gacema;
• sxvisi azris pativiscemis demonstrireba;
• saswavlo aqtivobebSi CarTuloba;
• TanamSromloba (mewyvilesTan, jgufis wevrebTan);
• organizebuloba (sistemuroba, drois limitis dacva, saWiro masalis, aRWurvilo-
bis qona).
codna da unar-Cvevebi fasdeba Semdegi davalebebiT:
• konkretuli praqtikuli samuSaos Sesruleba an namuSevris Seqmna garkveul Temaze
(moswavleebma praqtikuli samuSao SeiZleba Seasrulon warmosaxviT, mexsierebiT, ni-
muSis mixedviT da aseve, asaxon garemoze dakvirvebis Sedegebi, mag., peizaJi, natur-
morti da sxv.);
• sakuTari da sxvisi namuSevrebis ganxilva;
• xelovnebis nimuSis Sesaxeb msjeloba;
• garkveuli epoqis, Semoqmedis an xelovnebis nimuSis analizi an mis irgvliv msj-
eloba;

20
• individualuri an jgufuri prezentaciis momzadeba (sakuTari da sxvebis namu-
Sevrebis prezentacia, auditoriisTvis wardgena da sxv.);
• dakvirveba garemoze (dakvirvebis Sedegebze msjeloba an asaxva namuSevarSi);
• masalis moZieba;
• referatis Sedgena.
Semajamebeli davalebebis komponenti
Semajamebeli davalebis komponenti ukavSirdeba swavla-swavlebis Sedegs. am kompo-
nentSi unda Sefasdes erTi saswavlo monakveTis (Tema, Tavi, paragrafi, sakiTxi) Seswavla-
damuSavebis Sedegad miRweuli Sedegebi. konkretuli saswavlo erTeulis dasrulebisas
moswavlem unda SeZlos saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis standartiT gansazRvruli
codnisa da unar-Cvevebis warmoCena.
Semajamebel davalebaTa tipebi:
standartis moTxovnaTa Sesasruleblad rekomendebulia Semajamebel davalebaTa
mravali formis gamoyeneba. saxviT da gamoyenebiT xelovnebaSi SesaZlebelia Semdegi ti-
pis Semajamebeli davalebebis gamoyeneba:
• praqtikuli samuSao, mag., masStaburi namuSevari;
• gamofena;
• proeqti (proeqtis savaraudo Temebi: proeqtebi, romlebic dakavSirebulia rome-
lime xelovanis an gamoCenili adamianis SemoqmedebasTan, moRvaweobasTan, xelovnebis
dargebTan da JanrebTan, msoflioSi/qveyanaSi/ qalaqSi/ regionSi da sxv. momxdar mov-
lenasTan (ekologiuri, politikuri, socialuri da sxv.), aseve, gamofenis eqspozi-
cia, speqtaklis gaformeba, gazeTis, Jurnalis, wignis maketi; skveris keTilmowyoba,
skolis, saklaso oTaxis, interieris dizaini da sxv.);
• moxseneba-referati (garkveuli epoqis, Semoqmedis Sesaxeb);
• prezentacia;
• testi da sxv.
moTxovnebi, romlebsac unda akmayofilebdes Semajamebeli davalebebi:
• davalebis TiToeul tips unda axldes Tavisi Sefasebis zogadi rubrika;
• zogadi rubrika unda dazustdes konkretuli davalebis pirobisa da ganvlili
masalis gaTvaliswinebiT;
• miTiTebuli unda iyos standartis is Sedegebi, romelTa Semowmebasac emsaxureba
Semajamebeli davaleba.

rekomendaciebi moswavleTa ganmaviTarebeli SefasebisaTvis


erovnuli saswavlo gegmis mixedviT, IV klasSi, I-III klasebis analogiurad, rekomende-
bulia ganmaviTarebeli Sefaseba. ganmaviTarebeli Sefaseba uwyvetad mimdinare proce-
sia, romelic iTvaliswinebs maswavleblis sistematur dakvirvebas TiToeuli moswavlis
saqmianobaze, misi SesaZleblobebisa da saWiroebebis gamovlenas. am mizniT maswavlebeli
axorcielebs Semdegi saxis aqtivobebs: mravalmxrivi informaciis Sekreba, monacemTa ana-
lizi da ganmarteba, moswavleTa miRwevebis gamovlena, xarvezebis gansazRvra da maTi aR-
mofxvris mizniT konkretuli miznebis dasaxva, saswavlo aqtivobaTa misadageba moswavle-
Ta saWiroebebisadmi, anu swavlebis diferencireba. amgvarad, mniSvnelovania TiToeuli
moswavlis individualuri zrdis gaTvaliswineba da ara sxvaTa warmatebebTan Sedareba,
raTa moswavlem igrZnos winsvla da gauCndes siZneleTa etapobrivad gadalaxvis rwmena.
xelovnebis gakveTilze ganmaviTarebeli SefasebisaTvis saWiro informaciis mop-
ovebis mravalferovani formebi da SesaZleblobebi arsebobs: sityvieri komentari, da-
kvirvebis furceli, moswavleTa praqtikuli namuSevrebi, portfolioebi, saklaso Tu
saskolo gamofenebi, msjeloba sakuTar/sxvis namuSevrebze, xelovnebis nimuSebze, dis-
kusia, argumentirebuli ese, referati, saklaso konferencia, prezentacia, proeqti, aq-
cia, amave mizniT SesaZlebelia gamoyenebul iqnes sxvadasxva tipis kiTxvari (maT Soris,
Sefasebisa da TviTSefasebis), testi, krosvordi da sxv.

21
sayuradReboa ganmaviTarebeli Sefasebis procesSi uSualod moswavleTa CarTva,
raTa maT ganuviTardeT TviTSefasebis unari, pasuxismgebloba, Tavad Seuwyon xeli sa-
kuTar winsvlas, rac, ra Tqma unda, etapobrivad ganxorcieldeba. am mizniT mniSvnelova-
nia Sefasebis kriteriumebis moswavleebTan erTad ganxilva, saWiroebis SemTxvevaSi ko-
reqtivebis Setana, Sefasebis SerCeul sqemaze dayrdnobiT TanaSefasebis ganxorcieleba
(namuSevrebis urTierTSefaseba) da sxv., raTa Sefasebis arsi da kriteriumebi gasagebi
gaxdes maTTvis. garda amisa, gasaTvaliswinebelia moswavleebisaTvis TanamSromlobiTi
da konstruqciuli garemos Seqmnis mniSvneloba. maT ar unda hqondeT warumateblobis
SiSi, unda grZnobdnen keTilganwyobasa da mxardaWeras. pozitiurad miiRon da gaiTval-
iswinon erTmaneTis SeniSvnebi.
gansakuTrebuli mniSvneloba eniWeba Semajamebel Sefasebas, rac xorcieldeba TiToeu-
li Temis/Tavis dasrulebisas. Semajamebeli samuSaoebis mizani da misi Sesabamisi davale-
bebi ganisazRvreba sagnobrivi standartiT gansazRvruli Sedegebisa da indikatorebis
Sesabamisad.
standartis moTxovnaTa dasakmayofileblad, rogorc erovnul saswavlo gegmaSia
miTiTebuli, aucilebelia Semajamebeli davalebis mravalgvari formis gamoyeneba (mag-
aliTad, praqtikuli samuSao, prezentacia, saklaso gamofena, ese, referati, proeqti,
saklaso konferencia, xelovnebis nimuSis ganxilva/analizi, diskusia, SemoqmedebiTi
konkursi, TviTSefasebis kiTxvari, kognituri sqemebi/diagramebi da sxv.). unda aRiniS-
nos Semajamebeli samuSaos iseTi formis gamoyenebac, rogoricaa testi. umetes SemTx-
vevaSi testi iTvaliswinebs mxolod daxuruli tipis kiTxvebs/davalebebs da Sesabamisad
amowmebs mxolod dabali donis saazrovno unarebs maSin, roca SesaZlebelia am formis
bevrad efeqturad gamoyeneba, kerZod, moswavleebisaTvis mravalferovani testuri dava-
lebebis SeTavazeba (xelovnebis nimuSebis Sedareba, Sesabamisobis damyareba, davaleba Ria
daboloebiT, mravali arCeviTi pasuxiT da sxv.), rac xels Seuwyobs rogorc maRali, ise
dabali saazrovno unarebis ganviTarebas.
mniSvnelovania, rom moswavleebma zustad icodnen Semajamebeli davalebis formati,
Sefasebis kriteriumebi, Semajamebeli gakveTilis Catarebis dro, gasaTvaliswinebelia
isic, rom Semajamebeli gakveTilis Catarebis Semdeg droulad ganxorcieldes ukukav-
Siri, raTa moswavleebma ar dakargon interesi sakuTari namuSevris Sedegebis mimarT.
maswavlebelma unda moagrovos da klasSi Seinaxos Catarebuli Semajamebeli davale-
bebis damadasturebeli dokumentacia, romlebSic warmodgenilia: standartis is Sedege-
bi, romelTa Sefasebasac emsaxureboda konkretuli Semajamebeli davaleba; kriteriumebi,
romliTac Sefasda es davalebebi; moswavleebis mier Sesrulebuli da maswavleblis mier
Sefasebuli samuSaos nimuSebi an Sesrulebuli samuSaos amsaxveli vizualuri masala;
Semajamebeli Sefasebis Sedegebi maswavlebels Seaqvs TiToeuli aqtivobis Sesatyvis
Sefasebis cxrilebSi (rubrikebSi). saswavlo wlis dasasruls maswavlebeli mis xelT ar-
sebuli mravalmxrivi diagnostikuri masalis analizis safuZvelze TiToeul moswavleze
wers Semajamebel daxasiaTebas.
ganmaviTarebeli Sefasebis dros mniSvnelovania Sefasebis doneebis (samis an oTxis)
gamoyeneba. magaliTad:
sami donis SemTxvevaSi: kargi (I done), saSualo (II done), gasaumjobesebelia (III done);
oTxi donis SemTxvevaSi: flobs srulyofilad (I done); flobs umeteswilad (II done);
flobs nawilobriv (III done); ver flobs (IV done).
doneebis Sesabamisad Sedgenili Sefasebis, agreTve TviTSefasebis sqemebi (rubrikebi)
maswavlebelsac da moswavlesac aZlevs konkretuli codnisa Tu unaris aTvisebis proce-
sis dinamikaSi danaxvis saSualebas.

22
Sefasebis cxrilebis (rubrikebis) nimuSebi
ganmaviTarebeli SefasebisaTvis

rubrika #1. praqtikuli samuSaos (namuSevris) Sefaseba

TariRi: moswavlis saxeli, gvari:

samuSaos (namuSevris) saxeoba: xatva mosmenili musikaluri nawarmoebis STabeWdilebiT


(gakveTilis Tema `feradi grafika~)
kriteriumebi / Sefaseba kargi saSualo saWiroebs komen-
gaumjobesebas tari
1.musikaluri nawarmoebiT miRebuli STabeW-
dilebebis namuSevarSi gadmocema
2. saTanado ganwyobilebis gadmosacemad
mxatvruli xerxebis SerCeva da gamoyeneba
3. saxatavi masalis Canafiqris Sesabamisad
SerCeva da gamoyeneba
4. namuSevarSi gadmocemul ganwyobilebasa
da gamoyenebul mxatvrul xerxebze sau-
bari

rubrika #2. praqtikuli samuSaos (namuSevris) Sefaseba

TariRi:

samuSaos (namuSevris) saxeoba: erToblivi namuSevari (komiqsi)


flobs flobs flobs ver komen-
kriteriumebi /Sefaseba srul- umeteswilad nawilo- flobs tari
yofilad briv
1. TanamSromloba jgufis wevrebT-
an (siuJetis gansazRvra, samuSaos
dagegmva, funqciebis ganawileba)
2. erToblivi muSaobisas gansxvave-
buli mosazrebebis gaziareba
3. komiqsis Seqmnis specifikis gac-
nobierebisa da sakuTari ideis/azris
amxanagebisTvis naxatebis saSuale-
biT gaziareba
4. namuSevris wardgena-ganxilvaSi
monawileobis miReba, sakuTari azris
gamoxatva da dasabuTeba

23
rubrika #3. xelovnebis nimuSze msjelobis Sefaseba

TariRi: moswavlis saxeli, gvari

xelovnebis nimuSi: glexis qorwili avtori: piter breigeli

kriteriumebi/Sefaseba kargi saSualo saWiroebs komentari


gaumjobesebas
1.xelovnebis nawarmoebidan miRebuli
STabeWdilebebis gaziareba (Sinaarsi, gan-
wyobileba)
2. yofiTi Janris nimuSidan mravalmxrivi in-
formaciis miReba
3. sakuTari damokidebulebis gamoxatva xe-
lovnebis nawarmoebisadmi
(moswons Tu ara da ratom) da dasabuTeba
4. Sesabamisi terminebis saTanadod gamo-
yeneba

rubrika 4. prezentaciis Sefaseba

TariRi: moswavlis saxeli, gvari:

prezentaciis saxeoba: moxseneba (saklaso konferencia)

kriteriumebi/Sefaseba kargi saSualo saWiroebs gaum- komentari


jobesebas
1. informaciis Sesatyvisoba TemasTan,
azris mkafiod da gasagebad gadmocema
2. Sesabamisi terminebis gamoyeneba
3. TvalsaCinoebis Temis Sesabamisad ga-
moyeneba
4. drois limitis dacva
5. dasmul kiTxvebze adekvaturi pa-
suxebis gacema
6. kavSiri auditoriasTan

moswavlis TviTSefasebis sqemis nimuSi

kiTxvebi ki ara
1.SemiZlia namuSevriT miRebuli STabeWdilebebis gaziareba, saubari mis Si-
naarsze, Janris gansazRvra
2. SemiZlia gansxvavebuli Janris nimuSebidan miRebuli sxvadasxva informa-
ciis gaziareba
3. SemiZlia sxvadasxva Janris nimuSis Seqmna da saTanado mxatvruli xerxebiT
Canafiqris Sesabamisi ganwyobilebis gadmocema
4. SemiZlia sxvaTa namuSevrebze azris gamoTqma (Sinaarsi, Janri, gamoyenebuli
mxatvruli xerxebi, ganwyobileba)

24
jgufur muSaobaSi monawileobis TviTSefasebis sqemis nimuSi

# kiTxvebi yovelTvis zogjer arasdros


1. vTanamSromlob jgufis wevrebTan (samuSaos dagegmva,
funqciebis ganawileba, erToblivi gadawyvetilebis
miReba)
2. gamovTqvam da vasabuTebs sakuTar azrs
3. viTvaliswineb gansxvavebul azrs
4. vasruleb dakisrebul funqcias
5. mxars vuWer jgufis wevrebs namuSevris wardgenisas

meToduri rekomendaciebi
maswavleblis wignSi mocemulia I Temis yvela gakveTilis, agreTve yoveli momdevno
Tavis 2, gansxvavebuli tipis gakveTilebis sarekomendacio scenari, garda amisa, maswav-
lebels aqvs sarezervo 8 saaTis sakuTari mosazrebisamebr, moswavleTa interesebisa da
saWiroebebis gaTvaliswinebiT gamoyenebis SesaZlebloba (magaliTad, konkretuli masa-
lis, teqnikisa Tu proceduris ukeT dauflebis, saklaso konferenciis, SemoqmedebiTi
konkursis, gamofenis organizebis, scenebis gaTamaSebis, namuSevrebis ganxilvis/diskusi-
is warmarTvisa da sxva mizniT). Sesabamisad, saTanado mniSvnelobas iZens maswavleblisaT-
vis qvemoT mocemuli meToduri rekomendaciebis gacnoba.
• zogadad, swavlebis dawyebiT safexurze mniSvnelovania gakveTilis swori tempi,
gansxvavebuli tipis aqtivobebis monacvleoba, moswavleTaTvis mkafio da naTeli
ganmartebebisa da instruqciebis micema, saqmiani garemos Seqmna, pozitiuri urTier-
Tobebisa da interaqciis xelSewyoba;
• gakveTilis saswavlo miznebis ganxorcielebisa da sagnobrivi programiT gansaz-
Rvruli Sedegebis miRwevis TvalsazrisiT, umniSvnelovanes faqtors warmoadgens mo-
tivaciis Seqmna. am mxriv mniSvnelovania TiToeuli axali Temis/sakiTxis moswavlis
cxovrebiseul gamocdilebasa da winare codnasTan dakavSireba, moswavleebisaTvis
obieqtebze, movlenebze dakvirvebis, maTi Sedarebis, kavSirebis damyarebis, gansx-
vavebuli mosazrebebis ganxilvisa da dasabuTebis, alternatiuli masalebisa da te-
qnikebis damoukideblad mosinjvisa da sakuTari mosazrebisamebr gamoyenebis Sesa-
Zleblobis micema, SemoqmedebiTi produqtis Seqmna umetes SemTxvevaSi ara mocemuli
nimuSis safuZvelze, aramed sakuTari mosazrebisamebr (Tema, masala, teqnika, gamom-
saxvelobiTi xerxebi da a.S.), moswavleTaTvis mravalferovani formebis SeTavazeba
(proeqti, saklaso konferencia, SemoqmedebiTi konkursi, gamofena da sxv.);
• mocemul asakobriv safexurze mniSvnelovania, moswavleebma isaubron mxatvruli
nawarmoebebis Sinaarsze, gauziaron erTmaneTs miRebuli STabeWdilebebi, gamoxaton
sakuTari damokidebuleba. emociebisa da STabeWdilebebis verbalurad gamoxatva
daexmareba maT, erTi mxriv, ukeT aRiqvan da gaacnobieron nawarmoebis siuJeti, per-
sonaJebi, garemo, meore mxriv ki, kargad gaiazron sakuTari Canafiqri da izrunon mis
saTanadod ganxorcielebaze;
• xelovnebis nimuSebze msjelobis unaris ganviTarebis mizniT mniSvnelovania mo-
swavleTaTvis realisturi stilis namuSevrebis SeTavazeba, Tumca fantaziisa da war-
mosaxvis, SemoqmedebiTi azrovnebis ganviTarebis TvalsazrisiT sayuradReboa mxat-
vris fantaziiT Seqmnili, agreTve abstraqtuli namuSevrebis ganxilvac;
• imisTvis, rom moswavlem SeZlos axali terminebis gacnobiereba da damaxsovreba,
mniSvnelovania, rom man Tavad scados sakuTari sityvebiT maTi ganmarteba. garda
amisa, gakveTilis msvlelobisas maswavlebelma xSirad gamoiyenos es terminebi, magram
ara gamokiTxvis meTodiT, aramed konteqstSi;

25
• ramdenadac swavlebis mocemul safexurze moswavleebi ecnobian saxviTi xe-
lovnebis Janrebs (peizaJi, portreti, naturmorti), sasurvelia, maswavlebelma xSir-
ad gamoiyenos es terminebi. magaliTad, `ras vuwodebT amgvar namuSevars?~ `aRwere
Seni peizaJi~, `rogor Seafaseb amxanagis portrets?~, `ra sagnebi gamosaxe da rogor
ganalage Sens naturmortSi~? da a.S.;
• sasurvelia, saswavlo wlis ganmavlobaSi maswavlebelma SesTavazos moswavleebs
Semdegi saxis aqtivoba, romelsac viqtorinis saxe miecema: moswavleebs urigdebaT
furclebze (baraTebze) winaswar Camowerili terminebi. gasaTvaliswinebelia, rom
yvela moswavles unda hqondes terminebis erTnairi CamonaTvali, TiToeuli ter-
minis gaswvriv ki unda iyos adgili CanawerisTvis. yovelma moswavlem unda axsnas
terminebis mniSvneloba sakuTari sityvebiT, rac daexmareba maT terminebis ukeT gac-
nobierebasa da damaxsovrebaSi;
• xelovnebis srulfasovani gakveTilis Casatareblad mniSvnelovania moswavleTa
uzrunvelyofa praqtikuli saqmianobisaTvis saWiro masaliT, razec moswavleebi wi-
naswar unda iyvnen informirebuli; Tumca gasaTvaliswinebelia, rom xSir SemTxvevaSi
moswavleebs vTavazobT, Tavad gaakeTon arCevani da sakuTari Canafiqris Sesabamisad
airCion masala da teqnika. garda amisa, moswavleebi ecnobian axal xerxebs, muSaoben
sxvadasxva bunebrivi Tu xelovnuri masaliT. Sesabamisad, gakveTilze maT unda hqon-
deT praqtikuli saqmianobisaTvis saWiro yvelanairi resursi, raSic sayuradReboa
uSualod moswavleebis aqtiuri monawileoba;
• praqtikuli saqmianobis procesSi, agreTve moswavleTa namuSevrebis Sefasebisas
maswavlebeli ar unda iyos orientirebuli moswavlis idealur Sedegze. mniSvnelova-
nia, maT gaacnobieron principi, masalis gamoyenebis SesaZleblobebi, mxatvruli xe-
rxi, gamoavlinon SemoqmedebiTi midgoma sakuTari Canafiqris ganxorcielebisadmi da
a.S.;
• jgufuri muSaobis dros, maswavlebelma funqciebi unda gaanawilos ise, rom mo-
swavleebma aqtivobis ganmavlobaSi ramdenjerme Secvalon saqmianoba _ mag., jer erTi
daWris, meore aawyobs, mesame SeRebavs, cota xanSi ki gacvlian saqmianobebs. aRniS-
nuli mniSvnelovania aqtiuri da pasiuri moswavleebis Tanabari CarTulobis uzrun-
velsayofad;
• sasurvelia, praqtikuli saqmianobis dawyebamde maswavlebelma xSirad dausvas mo-
swavleebs SekiTxva imis Taobaze, Tu ra masalas gamoiyeneben, rogori TanmimdevrobiT
da ra iaraRebiT ganaxorcieleben Canafiqrs, rogor gainawileben funqciebs, vin ris
gakeTebas iTavebs da a.S., rac mniSvnelovania Sesasrulebeli samuSaos ara spontanu-
rad, aramed gaazrebulad SesrulebisaTvis;
• e.w. Tavisufali/damatebiTi saaTebis xarjze, maswavlebels SeuZlia saswavlo wlis
ganmavlobaSi ramdenime saaTi srulad dauTmos praqtikul saqmianobas, misces moswav-
leebs SesaZlebloba, sakuTari interesebis gaTvaliswinebiT airCion da gamoiyenon
samuSao masala da teqnika, gansazRvron namuSevris Tema/siuJeti, mxatvruli xerxebi
da a.S., imuSaon individualurad an jgufurad. aseTi gakveTilebi xels Seuwyobs mo-
swavleTa SemoqmedebiTobisa da praqtikuli, aseve sakomunikacio unar-Cvevebis ganvi-
Tarebas;
• sasurvelia, moswavleTa mier saswavlo wlis ganmavlobaSi Sesrulebuli namuSevre-
bi daTariRdes da inaxebodes portfolioSi (saxeli, gvari, TariRi). namuSevrebis
analizi, sxva tipis informaciasTan erTad, daexmareba maswavlebels TiToeuli mo-
swavlis miRwevebisa Tu saWiroebebis gamovlenaSi; garda amisa, es namuSevrebi mniS-
vnelovani resursia Semajamebeli gamofenebisaTvis;
• sayuradReboa moswavleTa praqtikuli saqmianobis Sefasebis mizniT gansxvavebuli
formebis gamoyeneba. magaliTad, prezentacia, jgufuri urTierTSefaseba, wyvilebSi
Sefaseba, TviTSefaseba da sxv.;
• mniSvnelovania saklaso gamofenebis organizebis procesSi moswavleTa aqtiuri
CarTuloba – namuSevrebis SerCeva da saklaso oTaxSi gamofena/ganlageba, prezen-
taciebi, ganxilva-Sefasebis procesi yvela moswavles Tanaswor mdgomareobaSi unda

26
ayenebdes. namuSevrebis ganxilvisas gasaTvaliswinebelia pozitiuri atmosferos Se-
qmna, erTmaneTisadmi keTilganwyobili damokidebulebisa da taqtis gamovlena. mo-
swavleebma unda gaiTavison, rom Tavdapirvelad aRniSnon konkretuli namuSevris
dadebiTi mxareebi (ra moewonaT) da mxolod Semdeg – ras Secvlidnen an daamatebdnen;
• imisaTvis, rom moswavles mieces etapobrivi progresirebis saSualeba, mniSvne-
lovania misi SesaZleblobis Sesabamisi sirTulis samuSaos SerCeva. maswavlebels unda
axsovdes, rom Tu moswavles miecema misTvis zedmetad rTuli, dauZleveli davaleba,
is dakargavs motivacias da zogadad, winsvlis imeds.

rekomendaciebi sssm moswavleebis swavlebasTan dakavSirebiT


gansakuTrebul yuradRebas saWiroeben specialuri saganmanaTleblo saWiroebebis
mqone moswavleebi, romelTac gansxvavebuli saswavlo garemos Seqmna da midgomebis Ser-
Ceva esaWiroebaT. ramdenadac sssm moswavleebi, saWiroebebis gaTvaliswinebiT, sxvadasxva
kategoriad iyofian, SeuZlebelia sarekomendacio scenarebSi TiToeuli kategoriisaT-
vis saWiro strategiebisa da meTodebis miTiTeba, rac individualuri samuSao gegmis
Sesabamisad unda ganxorcieldes, Tumca ramdenime zogadi xasiaTis rekomendaciis gaT-
valiswineba maswavleblisaTvis sayuradRebo iqneba. kerZod:
• zogadad, unarSezRuduli bavSvebi xasiaTdebian mdidari warmosaxviT, Semoqmede-
biTobiT, ferTa mkafiod aRqmis unariT. mecnieruli kvlevebis Sedegad dasabuTebu-
lia, rom am moswavleTa namuSevrebi (gansakuTrebiT, naxatebi) udavod saintereso
fenomens, TviTgamoxatvis saintereso formas warmoadgens;
• Tu moswavles ara aqvs motorikasTan dakavSirebuli problemebi, mniSvnelovania
maTi CarTva erToblivi (wyvilSi/jgufuri) muSaobis procesSi (Zerwva, aplikacia, ko-
laJi, konstruireba, modelireba), amasTan, ara mxolod samuSao resursis momzadebaSi
(qaRaldis daxeva, plastilinis darbileba-damuSaveba da sxv.), aramed amxanagebTan
erToblivad da maTi daxmarebiT erToblivi namuSevrebis SeqmnaSic;
• sssm moswavleTa qceviTi, socialuri da sakomunikacio unarebis ganviTarebis
mizniT udavod efeqturia maTi CarTva iseTi tipis aqtivobebSi, rogoricaa gamofena,
SemoqmedebiTi konkursi, speqtakli, aqcia da sxv.;
• gansakuTrebiT sayuradReboa am tipis moswavleebisaTvis pozitiuri, megobruli,
TanamSromlobiTi garemos Seqmna, maTi Seqeba, waxaliseba. maswavlebelma unda Seuqm-
nas moswavles imis gancda, rom mniSvnelovania misTvis am moswavlis azri, namuSevari,
rom mas meti SeuZlia da amas erToblivad SeZleben;
• mkvlevarebi specialuri saganmanaTleblo saWiroebebis mqone moswavleebs miakuT-
vneben agreTve gansakuTrebiT niWier moswavleebsac, ramdenadac maTTvis swavlebis
Cveulebrivi modeli iseve Seusabamoa, rogorc swavlis daqveiTebuli unaris mqone
moswavleebisaTvis. es moswavleebi gansakuTrebul midgomas saWiroeben imisaTvis, rom
ar dauqveiTdeT motivacia da maqsimalurad SeZlon sakuTari SesaZleblobebis re-
alizeba. mniSvnelovania maswavlebelma am kategoriis moswavleebs dausvas SedarebiT
rTuli kiTxvebi, SesTavazos axali xerxis, masalis gamoyenebis demonstrireba, jgu-
furi samuSaos Sejameba, organizaciuli sakiTxebis gaZRola, amxanagebisaTvis kiTx-
vebis gansazRvra da sxv. gansakuTrebiT efeqturia am kategoriis moswavleTa CarTva
TanamSromlobiTi swavlis procesSi (TanaklaselisaTvis daxmareba, rCevis micema);

rekomendaciebi ist-s gamoyenebasTan dakavSirebiT


sagnobrivi standartiT I klasidan gansazRvrulia moswavlis mier informaciuli da
sakomunikacio teqnologiebis gamoyeneba. IV klasSi moswavle ukve kargad flobs kompiut-
eruli saxatavi programis gamoyenebis Taviseburebebs da SeuZlia standartiT gansaz-
Rvruli davalebebis Sesruleba. sarekomendacio scenarebidan zogierTSi miTiTebulia
namuSevrebis saxatavi programiT Seqmna, Tumca sasurvelia, maswavlebelma teqnikuri Ses-
aZleblobebisa da sakuTari mosazrebisamebr sxva gakveTilebzec SesTavazos maT am ti-
pis davalebebis Sesruleba (cxadia, konkretuli Sesasrulebeli samuSaos Taviseburebis
gaTvaliswinebiT). namuSevrebis demonstracia SesaZlebelia ganxorcieldes qseluri pro-

27
gramiT an proeqtoriT;
IV klasSi aseve gansazRvrulia moswavlis cifruli namuSevris eleqtronulad gadag-
zavna amxanagebisaTvis, agreTve maswavleblisTvis. maswavlebeli uxsnis moswavleebs, rom
maTi cifruli namuSevrebis gagzavna SesaZlebelia kompiuteris saSualebiT (el-fostiT)
da axdens procesis demonstrirebas qseluri programiT an proeqtoriT.

rekomendaciebi saSinao davalebasTan dakavSirebiT


zogadad, dawyebiT klasebSi moswavleebs saSinao davaleba ar eZlevaT, Tumca maswav-
lebels SeuZlia SesTavazos maT, scadon axali saxatavi masalis, gansxvavebuli xerxebis,
uCveulo masalebis, damoukideblad gamoyeneba, namuSevrebis Seqmna Tavisufal Temaze,
gakveTilze Tu sxva wyaroebiT miRebuli STabeWdilebebis namuSevrebSi gadmocema da
Semdeg namuSevrebis TanaklaselebisaTvis gacnoba, miRebuli gamocdilebis gaziareba.
moswavleTa mier saxlSi Seqmnili namuSevrebi aucileblad unda iqnes ganxiluli, uku-
kavSirs ki sasurvelia, hqondes axsna-ganmartebis forma. maswavlebelma unda waaxalisos
moswavleTa iniciativa, sxva moswavleebs ki Seuqmnas damoukideblad muSaobis motivacia.

28
I Tavi. ferwera da grafika

mocemuli Tavis daniSnulebaa moswavleTa codnis gaRrmaveba saxviTi xelovnebis


ZiriTad elementebze (xazi, feri). moswavleebi gaecnobian saxviTi xelovnebis dargebs
– grafikasa da ferweras, gaacnobiereben xazisa da feris gamomsaxvelobiT SesaZleblo-
bebs, imsjeleben xelovnebis nawarmoebebSi gamoyenebul mxatvrul xerxebze, Caatareben
sxvadasxva saxis eqsperiments, Seqmnian saintereso namuSevrebs.
wina klasebSi aRniSnuli mimarTulebiT SeZenili codna (sxvadasxva tipis xazi, ZiriTa-
di da Sedgenili, civi da Tbili ferebi), sxvadasxva saxatavi masaliT muSaobis praqtiku-
li unar-Cvevebi qmnis safuZvels axali codnis konstruirebisa da moswavleTa mxatvruli
praqtikis ganviTarebisaTvis. motivaciis amaRlebis mizniT, gansazRvrulia yoveli axali
Temis/sakiTxis moswavlis cxovrebiseul gamocdilebasTan dakavSireba, dakvirveba bune-
baze/garemoze, sxvadasxva saxis cdebisa da eqsperimentebis Catareba, STabeWdilebebisa
da mosazrebebis gaziareba, xelovnebis nimuSebis Sedareba, dakavSireba literaturul Tu
musikalur nawarmoebebTan da sxv.
ganxiluli Tavis farglebSi ganxorcieldeba saganTSorisi kavSirebi bunebismetyvele-
basTan, mSobliur enasa da literaturasTan, musikasTan, rac xels Seuwyobs moswavleTa
mier sxva sagnebSi SeZenili codnisa da unarebis gansxvavebul Sinaarsobriv kontestSi
gadatanasa da gamoyenebas.
TiToeul sarekomendacio scenars darTuli aqvs kriteriumebi, romlebze dayrdno-
biTac SesaZlebelia moswavlis codnisa da unar-Cvevebis Sefaseba. miRebul SedegebT-
an erTad, aranakleb mniSvnelovania moswavleebze dakvirvebis safuZvelze gakeTebuli
Canawerebisa da anotirebuli namuSevrebis etapobrivi analizi, rac maswavlebels Seuqm-
nis moswavleTa progresisa Tu saWiroebebis naTel suraTs. Semajamebelo SefasebisTvis
gansazRvrulia testi da praqtikuli samuSao.

gakveTilebis sarekomendacio scenarebi


I.1. Sav-TeTris xelovneba

I. 1 Sav-TeTris xelovneba

grafika berZnuli sityvaa da niSnavs `weras~. mas xSirad


Sav-TeTris xelovnebasac uwodeben.
Sen ukve ici, rom grafikuli namuSevari umetesad sxva-
dasxvagvari xazis saSualebiT iqmneba. formis garSemomweri
konturis xazis garda, gamosaxulebis detalebi gadmoicema
gansxvavebuli sisqis, sigrZisa da xasiaTis xazebis saSuale-
biT.
mxatvar-grafikosi iyenebs aseve Strixebs _ fanqris
swrafi moZraobiT Seqmnil, erTmaneTis miyolebiT ganla-
gebul xazebs. gansxvavebuli sixSiris, simkveTris, mimar-
Tulebis mqone Strixebi iZleva sagnebis moculobis,
detalebis, moZraobis ukeT gadmocemis saSualebas. Sesa- vinsent van gogi. soflis quCa
Zlebelia Strixebis damuSaveba saSleliT an xeliT _ gamo-
saxuleba odnav bundovani da ufro saintereso xdeba. da-
Strixvis xasiaTi ganapirobebs im ganwyobilebasac, romelic grafikuli namuSevris Seqmnis romeli xerxebia gamoyenebuli TiToeul nimuSze?
mnaxvels grafikuli namuSevris xilvisas eqmneba. ra xerxiTaa gadmocemuli xeebi kamil koros peizaJze da rogori ganwyobilebaa
Seqmnili?
dafiqrdi, romel grafikul xerxebs gamoiyenebdi Sens namuSevrebSi aRelvebuli
zRvis, mobibine balaxis, Rrublebis gadmosacemad?

Cveni saxelosno

Seasrule grafikuli namuSevari Temaze `zafxulis erTi dRe~. Se-


giZlia gamoiyeno ubralo fanqari an naxSiri.
sxvadasxva sisqis konturis, gansxvavebuli xazebis, Strixebis gamo-
pablo pikaso. mZinare qali yeneba dagexmareba Seni Canafiqris ganxorcielebaSi.
rafaeli. qalis Tavi

kamil koro. peizaJi

6 7

29
saswavlo miznebi: moswavleebma resursi: moswavlis wigni, saxatavi
SeZlon grafikuli namuSevris Seqm- furclebi, formati, ubralo Savi fan-
nis ZiriTadi xerxebis (xazi, konturi, qari, naxSiris fanqari, saSleli.
Strixi) gacnobiereba, saTanado nimuSe-
bze msjeloba da praqtikul saqmiano- moswavleTa organizebis forma: indi-
baSi Canafiqris Sesabamisad gamoyeneba. vidualuri, jgufuri, saerTo saklaso.

Sedegi:
s.g.IV.1.moswavlem unda SeZlos sakuTar interesebsa da gamocdilebaze dayrdnobiT,
Canafiqris, ideis, guneba-ganwyobis (emociebis) da/an garemoze dakvirvebis Sedegad miRe-
buli STabeWdilebebis asaxva namuSevarSi saxviTi xelovnebis elementebisa da principebis
gamoyenebiT.
• irCevs mxatvrul xerxebs (elementebi da principebi) sakuTari Canafiqris, STabeW-
dilebisa da emociis gadmosacemad;
• iyenebs sxvadasxva tipis xazs, kontursa da Strixs;
s.g.IV.2. moswavlem unda SeZlos sxvadasxva masalisa da teqnikis SerCeva da gamoyeneba
sakuTari Canafiqris da ideis gansaxorcieleblad.
• mravalferovani masalisa da teqnikis gamoyenebiT qmnis namuSevrebs sxvadasxva
JanrSi (portreti, naturmorti, peizaJi, yofiTi Janri);
• muSaobis procesSi iyenebs gansxvavebul xerxebs, atarebs eqsperimentebs sxvadasx-
va masalis gamoyenebiT;
s.g.IV.4. moswavlem unda SeZlos individualuri da erToblivi namuSevris wardgena; az-
ris, ideebis, STabeWdilebebis gaziareba da saubari sakuTar, TanaklaselTa an cnobil xe-
lovanTa namuSevrebze Sesabamisi terminologiis gamoyenebiT.
• individualuri, erToblivi namuSevris wardgenisas saubrobs Canafiqris, ideis
Sesaxeb (Tu risi asaxva surda), asaxelebs gamoyenebul elementebs (mag., xazi, forma,
feri), principebs (mag., ritmuli gamosaxulebebi), masalas da sxva;
• sxvebs uziarebs sakuTar STabeWdilebebs TanaklaselTa an cnobil mxatvarTa na-
muSevris Sesaxeb (namuSevris Sinaarsze, Janrze, dargze, ra moswons an ar moswons) da
cdilobs daasabuTos sakuTari pozicia;
• saubrisas iyenebs Sesabamis terminologias (masalis CamoTvlisas, saxviTi xe-
lovnebis elementebis dasaxelebisas, mag., sqeli konturi gamoviyene da sxva);
s.g.IV.5. moswavlem unda SeZlos saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis dargebisa da zogi-
erTi Janris gansxvaveba erTmaneTisgan, maTi dakavSireba yoveldRiur cxovrebasTan da sxva
sagnebSi ganvlil masalasTan.
• adarebs saxviTi xelovnebis sxvadasxva dargis nimuSebs gamomsaxvelobiTi xerxebis,
masalis, teqnikis mixedviT;
• asaxelebs da amoicnobs zogierT Janrs (naturmorti, peizaJi, portreti, yofiTi).

gakveTilis msvleloba:

aqtivoba 1. maswavlebeli ulocavs moswavleebs axali saswavlo wlis dawyebas da


sTavazobs maT, gauziaron erTmaneTs ardadegebis periodSi miRebuli STabeWdilebebi
(xelovnebis nimuSebis daTvaliereba gamofenebze, albomebSi, axali, saintereso informa-
ciis gacnoba romelime xelovansa Tu nawarmoebTan dakavSirebiT, gansxvavebuli masalisa
da teqnikis gamoyeneba praqtikul namuSevrebSi da sxv.).
amis Semdeg maswavlebeli dafasTan gamofens ramdenime ferwerul da grafikul na-
muSevars da wina wlebSi SeZenili codnis gaaqtiurebis mizniT, sTavazobs moswavleebs,

30
erToblivad (jgufurad) gansazRvron kiTxvebi mocemul nimuSebTan dakavSirebiT, Semdeg
dausvan Tanaklaselebs. magaliTad, romel dargs miakuTvneben konkretul nimuSs da ra-
tom, ras uwodeben aseT suraTs (portreti, peizaJi, naturmorti), ra aris asaxuli/ras
gviambobs nawarmoebi, ra mxatvrul xerxebs iyenebs mxatvari Canafiqris gansaxorciele-
blad (rogori xazebi/romeli ferebia gamoyenebuli, gamoyofilia Tu ara mTavari gamo-
saxuleba da ra xerxiT da a.S.). kiTxva-pasuxis procesSi maswavlebelma yuradReba unda
gaamaxvilos, Tu ramdenad adekvaturad iyeneben moswavleebi terminebs.
maswavlebeli sTavazobs maT mocemuli nimuSebis or jgufad dayofas (grafikuli –
ferweruli). moswavleebma unda gaixsenon da aRniSnon TiToeuli dargisaTvis damaxasi-
aTebeli ZiriTadi niSani.
maswavlebeli maT yuradRebas amaxvilebs grafikaze. moswavleebma unda gaixsenon, ra
ician saxviTi xelovnebis am dargis Sesaxeb.

alternatiuli aqtivoba: TiToeulma jgufma unda SearCios mocemuli nimuSebidan


nebismieri wyvili (ori nimuSi). moswavleebma unda Seadaron namuSevrebi da gaakeTon
Canawerebi venis diagramaSi (saerTo da ganmasxvavebeli niSnebi). saWiroebis SemTxvevaSi,
maswavlebeli axsenebs da uCvenebs maT diagramis nimuSs.

venis diagrama

aqtivoba 2. moswavleebi ecnobian sagakveTilo masalas. maT yuradRebiT unda ganix-


ilon sailustracio nimuSebi da upasuxon interaqtivis kiTxvebs.
axali masalis ukeT gacnobierebis mizniT, maswavlebeli sTavazobs maT, daasaxelon
grafikuli namuSevris Seqmnis ZiriTadi xerxebi (xazi, konturi, Strixi), aRniSnon, rom-
eli xerxi iyo maTTvis cnobili, romelia axali, gamoTqvan azri, rogor xdeba daStrixva,
romeli nimuSia Sesrulebuli naxSiris fanqriT da rogor amoicnes.
pasuxebi interaqtivis kiTxvebze:
1. moswavleebma unda aRniSnon, rom pikasos namuSevarSi mxolod konturis xazia gam-
oyenebuli; rafaeli sxvadasxvagvari Strixis meSveobiT gamokveTs detalebis formas; ka-
mil koro iyenebs xazis TandaTanobiT gasqelebis xerxs; van gogi xazis mokle, dinamikuri
moZraobiT qmnis formebs, iyenebs aseve konturis xazs;
2. kamil koro qarian amindSi xeebis totebis moZraobas xazis saSualebiT gadmoscems,
amasTan, naxSiris sxvadasxva siZlieriT daWeris xerxiT namuSevarSi daZabul, mRelvare
ganwyobilebas qmnis.
aqtivoba 3. praqtikuli samuSaos dawyebamde, maswavlebeli sTavazobs moswavleebs cdis
Catarebas: jgufis wevrebma saerTo formatze unda scadon sxvadasxvagvari daStrixva _
gamoiyenon gansxvavebuli mimarTulebis, sixSirisa da simkveTris Strixebi. sasurvelia,
maswavlebelma uCvenos maT Sesabamisi (magaliTad, paraleluri, diagonaluri, jvaredini
daStixvisa da sxv.) nimuSebi.

31
moswavleebma aseve unda scadon Strixebis damuSaveba saSleliT, Tundac, xeliT. sur-
vilisamebr, maT SeuZliaT calkeuli gamosaxulebebis Seqmnac, risTvisac gamoiyeneben
grafikuli namuSevris Seqmnis sxvadasxva xerxs.

Strixebis damuSavebis nimuSi:

samuSaos dasrulebisas moswavleebma unda gaacnon erTmaneTs miRebuli Sedegebi da


gauziaron erTmaneTs STabeWdilebebi.

aqtivoba 4. moswavleebi ecnobian rubrikaSi `Cveni saxelosno~ praqtikuli samuSaosT-


vis mocemul miTiTebas, rac iTvaliswinebs grafikuli namuSevris Seqmnas zafxulis ar-
dadegebis Temaze. maswavlebeli urCevs, rom gamoiyenon axali xerxebi, rac ufro sain-
teresos gaxdis maT namuSevrebs. mniSvnelovania, rom moswavlem gaazrebulad gamoiyenos
es xerxebi, magaliTad, wvrili, faqizi an naxSiris fanqriT `gadRabnili~ Strixebis miReba,
calkeuli detalebisTvis sxvadasxvagvari daStrixvis gamoyeneba da a.S.

aqtivoba 5. samuSaos dasrulebisas moswavleebi acnoben amxanagebs maT mier Sesrule-


bul namuSevrebs. mniSvnelovania, ganxilvis procesSi moswavleebma isaubron ara mxolod
namuSevrebis Sinaarsobriv mxareze, aramed yuradReba gaamaxvilon grafikuli namuSevris
Seqmnis gamoyenebul xerxebzec (xazi, konturi, Strixi).
gakveTilis dasasruls maswavlebeli sTavazobs moswavleebs, sakuTari sityvebiT axs-
nan, ratom uwodeben grafikas Sav-TeTris xelovnebas.

Sefasebis kriteriumebi:
moswavleebi Sefasdebian imis gaTvaliswinebiT, Tu ramdenad SeuZliaT gamoavlinon:
• mxatvrobis nimuSebSi gamoyenebuli grafikuli namuSevris Seqmnis xerxebze sau-
bris unari;
• grafikuli xerxebis praqtikul saqmianobaSi Canafiqris Sesabamisad gamoyenebis
unar-Cvevebi;
• sakuTari azris gamoTqmisa da dasabuTebis unari.

32
I.2. Canaxati

I. 2 Canaxati

grafikuli namuSevris Sesrulebas maxvili


Tvali, didi ostatoba da gawafuli xeli sWir-
deba. xSirad mxatvari garemoze dakvirvebi-
sas fanqriTa Tu naxSiriT swrafad Caixatavs
misTvis saintereso personaJs, bunebis xeds
an yoveldRiuri cxovrebis epizods, anu qmnis
grafikul Canaxats.
Canaxati zogjer SeiZleba momavali namu- miqelanjelo. siqstes kapelis moxatulobis fragmenti da misi eskizi
Sevris, magaliTad, ferweruli nawarmoebis leonardo da vinCi. cxenebi
mosamzadebeli naxati gaxdes. aseT winaswar
grafikul Canaxats eskizs uwodeben.
muzeumebsa da galereebSi mravladaa da- Seadare erTmaneTs miqelanjelos eskizi da siqstes kapelis moxatulobis frag-
culi didi mxatvrebis mier Sesrulebuli sain- menti. ra msgavsebas da gansxvavebas xedav maT Soris?
tereso Canaxatebi. es Canaxatebi iseve fase- Seni azriT, ra mizans isaxavda TiToeuli mxatvari mocemuli Canaxatebis Seqmnisas?
ulia, rogorc am xelovanTa mier Seqmnili gamoTqvi azri, exmareba Tu ara eskizebi xelovans dasrulebuli namuSevris SeqmnaSi.
dasrulebuli namuSevrebi. aseT swraf Cana-
xatebSi naTlad vlindeba Semoqmedis ostato-
ba, interesebi, samyaros Taviseburi aRqma.
Cveni saxelosno daakvirdi garemos da scade Senc gaakeTo grafi-
kuli Canaxati ubralo fanqriT an naxSiriT.
sxvadasxvagvari xazis saSualebiT scade gad-
mosce Sens CanaxatSi moZraoba (magaliTad, fexbur-
Tis TamaSi, xeebi qarSi da sxv.).

albreht diureri. agnesa

elene axvlediani. qalaqgareT

8 9

saswavlo miznebi: moswavleebma resursi: moswavlis wigni, saxatavi


gaacnobieron grafikuli Canaxatisa qaRaldi, ubralo Savi fanqari, naxSiris
da eskizis daniSnuleba, gamoavlinon fanqari, saSleli.
grafikuli namuSevris Seqmnis xerxebis
Canafiqris Sesabamisad gamoyenebis unar- moswavleTa organizebis forma: indi-
-Cvevebi. vidualuri, jgufuri, saerTo saklaso.

Sedegi:
s.g.IV.1.moswavlem unda SeZlos sakuTar interesebsa da gamocdilebaze dayrdnobiT,
Canafiqris, ideis, guneba-ganwyobis(emociebis) da/an garemoze dakvirvebis Sedegad miRebuli
STabeWdilebebis asaxva namuSevarSi saxviTi xelovnebis elementebisa da principebis gamoy-
enebiT.
• irCevs mxatvrul xerxebs (elementebi da principebi) sakuTari Canafiqris, STabeW-
dilebis da emociis gadmosacemad;
• iyenebs sxvadasxva tipis xazs, konturs da Strixs;
• akvirdeba garemoSi formaTa mravalferovnebas da asaxavs namuSevarSi;
• sxvadasxva mxatvruli xerxiT namuSevarSi gadmoscems dinamikas (qari, fexburTi,
foTolcvena da sxv.).
s.g.IV.2. moswavlem unda SeZlos sxvadasxva masalisa da teqnikis SerCeva da gamoyeneba
sakuTari Canafiqris da ideis gansaxorcieleblad.
• mravalferovani masalisa da teqnikis gamoyenebiT qmnis namuSevrebs sxvadasxva
JanrSi (portreti, naturmorti, peizaJi, yofiTi Janri);
• muSaobis procesSi iyenebs gansxvavebul xerxebs, atarebs eqsperimentebs sxvadasx-
va masalis gamoyenebiT;
s.g.IV.4. moswavlem unda SeZlos individualuri da erToblivi namuSevris wardgena; az-
ris, ideebis, STabeWdilebebis gaziareba da saubari sakuTar, TanaklaselTa an cnobil xe-
33
lovanTa namuSevrebze Sesabamisi terminologiis gamoyenebiT.
• individualuri, erToblivi namuSevris wardgenisas saubrobs Canafiqris, ideis
Sesaxeb (Tu risi asaxva surda), asaxelebs gamoyenebul elementebs (mag., xazi, forma,
feri), principebs (mag., ritmuli gamosaxulebebi), masalas da sxva;
• sxvebs uziarebs sakuTar STabeWdilebebs TanaklaselTa an cnobil mxatvarTa na-
muSevris Sesaxeb (namuSevris Sinaarsze, Janrze, dargze, ra moswons an ar moswons) da
cdilobs daasabuTos sakuTari pozicia;
• saubrisas iyenebs Sesabamis terminologias (masalis CamoTvlisas, saxviTi xe-
lovnebis elementebis dasaxelebisas, mag., sqeli konturi gamoviyene da sxva).

gakveTilis msvleloba:

aqtivoba 1. maswavlebeli uCvenebs moswavleebs Sesadareblad or grafikul namuSevars,


romelTagan erTi – dasrulebulia, meore ki Canaxati. moswavleebi muSaoben jgufebSi
_ maT unda Seadaron mocemuli nimuSebi da erToblivi mosazrebebi venis diagramaSi Caw-
eron. savaraudod, moswavleebi yuradRebas gaamaxvileben TiToeuli nimuSis Sinaarssa
da mxatvris mier gamoyenebul mxatvrul xerxebze, Tumca SesaZloa, romelime maTganma
aRniSnos, rom erT-erTi nimuSi ar tovebs dasrulebuli namuSevris STabeWdilebas.

aqtivoba 2. moswavleebi ecnobian sagakveTilo masalas, Temis sailustracio nimuSebs,


sakuTari sityvebiT ganmartaven, ra aris Canaxati, Seecdebian imis axsnas, Tu ra ganasx-
vavebs Canaxatsa da eskizs. amis Semdeg, isini uziareben erTmaneTs azrs interaqtivis
kiTxvebTan dakavSirebiT.
Tu moswavleebs gauCndebaT damatebiTi kiTxvebi, maT SeuZliaT Caweron baraTebze da
pasuxis gasacemad gadascen sxva jgufis wevrebs an gamoiyenon meTodi `kiTxvebis dafa~
(dafaze Caweron kiTxvebi, romelTac Semdeg maTi Tanaklaselebi upasuxeben).
pasuxebi interaqtivis kiTxvebze:
1. savaraudod, moswavleeebi aRniSnaven, rom miqelanjelos orive namuSevarSi erTi
da igive figura msgavs pozaSia warmodgenili. amasTan, eskizSi naxati daumTavrebelia,
moxatulobaSi ki figura dasrulebulia, gamosaxulia samosi, sxva detalebi, gamoyenebu-
lia feri;
2. leodardo da vinCis CanaxatSi Cans cxenze dakvirvebis Sedegi; diureri Canaxat-
Si gogonas ganwyobilebas gamoxatavs; elene axvledianis mravalfigurian kompoziciaSi
konkretuli scena, TiToeuli adamianis moqmedebaa asaxuli.
3. moswavleebma unda aRniSnon, rom eskizs didi mniSvneloba aqvs, radgan misi meSveo-
biT xelovani ukeT warmoidgens momavali namuSevris saboloo saxes.

aqtivoba 3. moswavleebi ecnobian rubrikaSi `Cveni saxelosno~ mocemul davalebas,


Tumca praqtikuli samuSaos dawyebamde, maswavlebeli sTavazobs maT, mimoixedon saklaso
oTaxSi, survilisamebr, daakvirdnen fanjrebidan garemos da gauziaron erTmaneTs azri,
ras aRbeWdavdnen swrafad Sesrulebul CanaxatSi.
SesaZloa, moswavleTa yuradReba miipyros saintereso xedma, konkretulma saganma,
Tundac, gauCndeT Tanaklaselze dakvirvebisa da miRebuli STabeWdilebebis CanaxatSi
gadmocemis survili.
maswavlebeli esaubreba moswavleebs, rom Canaxatis gakeTebisas dakvirvebis obieqti
SeiZleba iyos uZrav, anu statikur mdgomareobaSi (magaliTad, raime sagani), magram Sei-
Zleba maT dasWirdeT moZraobis, anu dinamikis gadmocema.
bunebaze dakvirvebis safuZvelze moswavleebma ukve ician, Tu rogor unda asaxon
xeebi qarian amindSi. maswavlebeli uxsnis maT, rom adamianis moZraobis gadmocema sakmaod
rTuli amocanaa, uCvenebs sxvadasxva moZraobis gamomxatvel sqematur gamosaxulebebs da
sTavazobs, scadon TiToeuli nimuSis Sesatyvisi moZraobis Sesruleba. amis Semdeg jgu-
fis wevrebi saerTo formatze akeTeben moZravi figurebis Canaxatebs.

34
aqtivoba 4. moswavleebi asruleben praqtikul samuSaos _ akeTeben Canaxatebs. maswav-
lebelma unda urCios maT, rom xatvis procesSi yuradRebiT daakvirdnen obieqts, mis
saxasiaTo niSnebs, saWiroebisamebr, scadon moZraobis gadmocema, Canafiqris Sesabamisad
gamoiyenon sxvadasxva xasiaTis xazi, konturi, Strixi.
aqtivoba 5. namuSevrebze msjelobisas moswavleebma unda axsnan, Tu ra mxatvruli xe-
rxebi airCies da gamoiyenes Canafiqris gansaxorcieleblad, Tanaklaselebma ki gamoTqvan
azri, Tu ra niSnebiT amoicnes TiToeul CanaxatSi konkretuli obieqti, figura, romel
CanaxatSia moZraoba ukeT gadmocemuli, romeli namuSevaria maTTvis gansakuTrebiT sain-
tereso da ratom. maswavlebelma yuradReba unda gaamaxvilos, Tu ramdenad saTanadod
iyeneben moswavleebi msjelobis procesSi Sesabamis terminologias.

Sefasebis kriteriumebi:
moswavleebi Sefasdebian imis gaTvaliswinebiT, Tu ramdenad SeuZliaT gamoavlinon:
• grafikuli Canaxatisa da eskizis raobisa da daniSnulebis gacnobierebis unari;
• grafikuli Canaxatis Seqmnis praqtikuli unar-Cvevebi.

I.3 feradi grafika

I. 3 feradi grafika

rogorc ukve ici, grafikas zogjer Sav-TeTris


xelovnebas uwodeben, Tumca arsebobs grafikis gan-
sakuTrebuli saxeobac – feradi grafika.
feradi grafikis nimuSebSi ferebi Zalze mniS-
vnelovania, magram formisa da ganwyobis Sesaqmne-
lad mTavari roli mainc xazs eniWeba.
feradi grafikis nimuSebi feradi fanqrebis,
carcebis, pastelebis, akvarelis, guaSis saSuale-
biT iqmneba. TiToeul masalas gansxvavebuli Sesa-
Zleblobebi gaaCnia: zogs nazi, naTeli feradovneba
axasiaTebs, zogi mkafio xazebiTa da StrixebiT xat- eduard mane. gaseirneba naviT ogiust renuari. gaseirneba senaze
vis saSualebas iZleva.

hans holbain-umcrosi.
ana maieris portreti. daakvirdi mocemul suraTebs: romel nimuSebzea mkafio konturi? rom-
feradi carci lebze – mxolod miniSnebuli?
romeli namuSevrisaTvis iyenebs mxatvari fers mxolod calkeuli de-
talebis aRsaniSnavad?
romeli nimuSi gamoirCeva Strixebis mravalferovnebiT?
daakvirdi ogiust renuarisa da eduard manes suraTebs: rogor fiqrob,
romelia ferweruli namuSevari da romeli – feradi grafikis nimuSi?
daasabuTe Seni azri.

Cveni saxelosno
kompozitorma edvard grigma musikalur na-
warmoebSi `dila~ gaTenebis suraTi musikalu-
daviT kakabaZe. bretani. akvareli
ri bgerebiT Seqmna.
am nawarmoebis mosmenisas warmoidgen, ro-
gor ifanteba Ramis sibnele, TandaTanobiT epa-
ogiust renuari. reba bnels naTeli, cis kides sinaTle efineba,
axalgazrda qali TeatrSi. amodis mze...
pasteli scade, SenTvis sasurveli masaliT Seqmna
namuSevari Temaze `dila~, romelSic musikalu-
ri nawarmoebis mosmenisas miRebul STabeWdi-
lebas gadmoscem.
SegiZlia gamoiyeno feradi fanqrebi, car-
cebi, pasteli an akvareli.

pol siniaki. navebi. akvareli

10 11

35
saswavlo miznebi: moswavleebma gaac- resursi: moswavlis wigni, saxatavi
nobieron termini `feradi grafika~, Se- furclebi, pasteli, akvareli, feradi
Zlon musikaluri nawarmoebiT miRebuli carci, fanqrebi.
STabeWdilebebis namuSevarSi asaxvis,
feradi grafikuli namuSevrisaTvis ma- moswavleTa organizebis forma: indi-
salis SerCevisa da SemoqmedebiTad gam- vidualuri, saerTo saklaso.
oyenebis, sakuTar/sxvaTa namuSevrebze
msjelobis unar-Cvevebis gamovlena.

Sedegi: s.g.IV.1. moswavlem unda SeZlos sakuTar interesebsa da gamocdilebaze dayrdno-


biT, Canafiqris, ideis, guneba-ganwyobis (emociebis) da/an garemoze dakvirvebis Sedegad miRe-
buli STabeWdilebebis asaxva namuSevarSi saxviTi xelovnebis elementebisa da principebis
gamoyenebiT.
• asaxavs namuSevarSi bunebaze, bunebis movleneba da obieqtebze dakvirvebis Sede-
gebs sxvadasxvagvari saxviTi saSualebiT (mag.,Weqa-quxili, dRe-Rame, weliwadis dro
da sxv.);
• irCevs mxatvrul xerxebs (elementebi da principebi) sakuTari Canafiqris, STabeW-
dilebisa da emociis gadmosacemad;
s.g.IV.2. moswavlem unda SeZlos sxvadasxva masalisa da teqnikis SerCeva da gamoyeneba
sakuTari Canafiqris da ideis gansaxorcieleblad.
• mravalferovani masalisa da teqnikis gamoyenebiT qmnis namuSevrebs sxvadasxva
JanrSi (portreti, naturmorti, peizaJi, yofiTi Janri);
s.g.IV.4. moswavlem unda SeZlos individualuri da erToblivi namuSevris wardgena; az-
ris, ideebis, STabeWdilebebis gaziareba da saubari sakuTar, TanaklaselTa an cnobil xe-
lovanTa namuSevrebze Sesabamisi terminologiis gamoyenebiT.
• individualuri, erToblivi namuSevris wardgenisas saubrobs Canafiqris, ideis
Sesaxeb (Tu risi asaxva surda), asaxelebs gamoyenebul elementebs (mag., xazi, forma,
feri), principebs (mag., ritmuli gamosaxulebebi), masalas da sxva;
• sxvebs uziarebs sakuTar STabeWdilebebs TanaklaselTa an cnobil mxatvarTa na-
muSevris Sesaxeb (namuSevris Sinaarsze, Janrze, dargze, ra moswons an ar moswons) da
cdilobs daasabuTos sakuTari pozicia;
• saubrisas iyenebs Sesabamis terminologias (masalis CamoTvlisas, saxviTi xe-
lovnebis elementebis dasaxelebisas, mag., sqeli konturi gamoviyene da sxva);
• usmens, acdis sxvebs azris gamoTqmas, svams da pasuxobs kiTxvebs, urCevs da Tavad
iRebs rCevebs, xmarobs koreqtul gamoTqmebs;
s.g.IV.5. moswavlem unda SeZlos saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis dargebisa da zogi-
erTi Janris gansxvaveba erTmaneTisgan, maTi dakavSireba yoveldRiur cxovrebasTan da sxva
sagnebSi ganvlil masalasTan.
• adarebs erTsa da imave Temaze Seqmnil xelovnebis nimuSs literaturul an musi-
kalur nawarmoebs da saubrobs Tavis STabeWdilebebze.

kavSiri sxva sagnebTan:


mus.dawy.(I).4. moswavlem unda SeZlos mosmenis dros saxe-xatebis SeqmnaSi musikaluri
enis calkeuli elementebis (mag.: ritmis, tempis, melodiis da a.S.) rolis gansazRvra.

gakveTilis msvleloba:

aqtivoba 1. maswavlebeli sTxovs moswavleebs, kidev erTxel gaixsenon, ratom uwo-


deben grafikas Sav-TeTris xelovnebas, daasaxelon saxatavi masala, romlebic Sav-TeTr

36
grafikaSi gamoiyeneba, Semdeg ki gamoTqvan azri, ramdenad SesaZleblad miaCniaT grafikis
nimuSebSi feris gamoyeneba.
maswavlebeli acnobs moswavleebs gakveTilis Temas. moswavleebma unda gauziaron
erTmaneTs azri, ra niSnebiT aris SesaZlebeli feradi grafikis nimuSisa da ferweruli
nawarmoebis garCeva. maswavlebeli aZlevs miniSnebas, gaixsenon da aRniSnon grafikisa da
ferweris umTavresi gamomsaxvelobiTi saSualebebi (grafikaSi _ xazi, ferweraSi _ feri),
Semdeg ki gamoTqvan mosazreba dasmul kiTxvasTan dakavSirebiT. amis Semdeg maswavlebeli
uCvenebs maT saTanado nimuSebs Sesadareblad.

aqtivoba 2. moswavleebi ecnobian saswavlo masalas, gansxvavebuli saxatavi masaliT


Sesrulebul feradi grafikis nimuSebs. maswavlebeli uxsnis maT, rom mxatvari saxatav
masalas feradi grafikis nimuSisaTvis Canafiqris Sesabamisad irCevs. moswavleebi pasuxo-
ben interaqtivis kiTxvebs, gansakuTrebiT sayuradReboa bolo kiTxva, romelic iTval-
iswinebs mocemuli namuSevrebidan feradi grafikisa da ferweris nimuSebis amocnobasa
da dasabuTebas.

pasuxebi interaqtivis kiTxvebze:


1. hans holbainisa da pol siniakis namuSevrebSi gamoyenebulia mkafio konturis xazi,
daviT kakabaZis akvarelSi konturi msubuqadaa gamokveTili, xolo ogiust renuaris na-
muSevarSi miniSnebulia;
2. hans holbainisa da pol siniakis namuSevrebSi feri mxolod calkeuli detalebis
aRsaniSnavad aris gamoyenebuli;
3. Strixebis mravalferovnebiT gamoirCeva hans holbainisa da ogiust renuaris na-
muSevrebi;
4. eduard manes `gaseirneba naviT~ ferweruli namuSevaria, radgan aq figurebi da
yvela detali feris saSualebiT aris gadmocemuli. ogiust renuaris `gaseirneba senaze~
ki grafikuli namuSevaria, radgan, marTalia, calkeuli nawilebi ferSia mocemuli, ma-
gram yvela gamosaxuleba xazis saSualebiT, grafikuladaa Sesrulebuli.

aqtivoba 3. maswavlebeli sTavazobs moswavleebs, Seqmnan feradi grafikuli namuSevre-


bi, romelSic gadmoscemen musikaluri nawarmoebis mosmenis Sedegad miRebul STabeWdile-
bebs. moswavleebi ecnobian rubrikaSi `Cveni saxelosno~ mocemul miTiTebebs praqtikuli
samuSaosaTvis, Semdeg ki ismenen cnobili norvegieli kompozitoris edvard grigis `di-
las~, romelic sxva musikalur nomrebTan erTad (sul 9 piesa) Seqmnilia henrik ibsenis
piesisaTvis `per giunti~ (es musikaluri nawarmoebi cnobilia moswavleebisaTvis musikis
gakveTilebidan). sasurvelia, maswavlebelma miawodos moswavleebs Semdegi saxis infor-
macia: cnobilia, rom edvard grigs bavSvobidan uyvarda bunebaSi ganmartoeba, rogorc
mogvianebiT TviTon werda, bunebis xmebis mosmena (qaris zuzuni, wvimis wveTebis xmauri,
Citebis WikWiki da sxv.), Semdeg ki warmoidgenda bunebis suraTebs da Txzavda musikas.
maswavlebeli moswavleTa yuradRebas amaxvilebs masze, rom Tu musikalur nawarmoe-
bSi kompozitors SeuZlia musikaluri azris ganviTarebis gadmocema, mwerals _ siuJe-
tis ganviTareba/Txroba, maTgan gansxvavebiT, mxatvars mxolod erTi konkretuli xedis,
scenis, momentis da a.S. asaxva SeuZlia. amitom igi sTavazobs moswavleebs, mosmenis pro-
cesSi gaakeTon mokle Canawerebi, Tu ra warmoidgines musikaluri nawarmoebis sxvadasxva
epizodSi, mosmenis dasrulebisas ki gamoTqvan azri – romeli epizodis STabeWdilebiT
Seqmnian namuSevrebs, ras gamosaxaven da romel saxatav masalas airCeven.
maswavlebeli urCevs maT, rom naxatze Seqmnan weliwadis konkretuli drois STabeW-
dileba (magaliTad, gazafxulis), SearCion saTanado ferebi, survilisamebr, gamoiyenon
furclis zedapiris dafarvis maT mier cnobili romelime xerxi.

damatebiTi/alternatiuli aqtivobebi:
• moswavleebma unda gaixsenon da daasaxelon ferweruli an literaturuli nawar-
moebebi, romelTac mosmenil musikalur nawarmoebTan daakavSirebdnen, Seadaron

37
erTmaneTs da gauziaron amxanagebs azri;
• sasurvelia, moswavleebma gamoavlinon musikis gakveTilze SeZenili codna da im-
sjelon, rogor viTardeba melodia, rogoria tempi, ritmi, SesaZloa, maT musikaluri
sakravebic amoicnon da daasaxelon.

aqtivoba 4. moswavleebi urTierTdaxmarebiT gamofenen namuSevrebs (maT ukve ician am


mizniT webovani lentis an sarWebis gamoyeneba). moswavleebi saubroben rogorc sakuTar,
ise amxanagebis namuSevrebze. maT yuradReba unda gaamaxvilon imaze, Tu romeli epizodis
STabeWdilebiT aris Seqmnili namuSevrebi da ramdenad Sesabamisi ganwyobilebaa gadmo-
cemuli.

Sefasebis kriteriumebi:
moswavleebi Sefasdebian imis gaTvaliswinebiT, Tu ramdenad SeuZliaT gamoavlinon:
1. feradi grafikis raobis gacnobierebis unari;
2. musikaluri nawarmoebiT miRebuli STabeWdilebebis gaziarebisa da namuSevarSi
asaxvis unari;
3. feradi grafikuli namuSevrisaTvis saxatavi masalis SerCevisa da Canafiqris Sesa-
bamisad gamoyenebis unar-Cvevebi;
4. sakuTar da amxanagebis namuSevrebze msjelobis unari.

I.4-5 wignis samyaro

I. 4-5 wignis samyaro

wignis mxatvrul gaformebas yovelTvis didi mniSvneloba eniWeboda.


ilustracia Tavidanve grafikis `samflobelod~ iTvleboda.
pirveli ilustraciebi Seiqmna jer kidev im dros, rodesac ar ar-
sebobda beWdvis teqnika da wignebs xeliT werdnen. aseTi wignebisaTvis
ilustraciebsac xeliT asrulebdnen. wignis gadawerasa da dasuraTebas
didi dro da Zalisxmeva sWirdeboda.
wignis ilustracia SeiZleba iyos Sav-TeTri an feradi, mTlian antuan de sent-egziuperis `patara princis~ avtoriseuli ilustraciebi
gverdze moTavsebuli an teqstSi CarTuli.
dRes msoflioSi yovelwliurad milionobiT wigni ibeWdeba. wignis
yvela elementis gaformebaze zrunavs mxatvari-grafikosi. rogor fiqrob, ra mniSvneloba aqvs mkiTxvelisaTvis ilustraciebis gacnobas?
sabavSvo wignebis dasuraTeba gansakuTrebiT sapasuxismgebloa. mra- Seni azriT, ratom aris gansakuTrebiT sapasuxismgeblo mxatvrisaTvis sabavSvo
vali cnobili xelovani muSaobda am sferoSi: maT Sorisaa qarTveli wignebis ilustraciebze muSaoba?
mxatvari elene axvlediani. man Seqmna qarTuli xalxuri zRaprebis, vaJa- mocemuli ilustraciebidan romeli mogewona gansakuTrebiT da ratom? Seesabam-
fSavelas moTxrobebis, mark tvenis `tom soieris Tavgadasavlis~ da sxva eba Tu ara isini Sens warmodgenas nawarmoebis Sesaxeb?
nawarmoebebis ilustraciebi. gadmoscems Tu ara ilustraciebi personaJebis xasiaTs? rogoraa asaxuli nawar-
sainteresoa, rom cnobilma frangma mweralma, `patara princis~ moebis epizodebi?
avtorma, antuan de sent-egziuperim Tavad daasuraTa sakuTari na-
Sen rom wignis mxatvari iyo, romeli wignisaTvis Seqmnidi ilustraciebs da ratom?
warmoebi.

Cveni saxelosno amxanagebTan erTad SearCieT TqvenTvis kar-


gad nacnobi literaturuli nawarmoebi;
imsjeleT mTavar personaJebze, maT gareg-
nul ierze, xasiaTze, Cacmulobaze.
gamoyaviT yvelaze mniSvnelovani epizode-
bi;
gansazRvreT, ra saxis ilustraciebs Seas-
rulebT – Sav-TeTrsa Tu ferads;
mokled CawereT epizodis Sinaarsi, ro-
melsac asuraTebT;
TqvenTvis sasurveli masaliT (ubralo an
feradi fanqrebi, pastelebi an sxva) SeasruleT
ilustraciebi;
rediard kiplingis `junglebis wignis~ daalageT TanmimdevrobiT Tqveni namu-
ilustracia Sevrebi da akinZeT;
elene axvlediani. gaaformeT garekani. miuTiTeT avtoris vi-
mark tvenis `tom soieris naoba, nawarmoebis saxelwodeba, agreTve `wi-
Tavgadasavlis~ ilustracia gnis~ mxatvrebis vinaoba.

12 13

38
saswavlo miznebi: moswavleeb- resursi: moswavlis wigni, saxatavi
ma SeZlon grafikuli ilustrirebis furclebi, moswavleTa surviliT Ser-
specifikis gacnobiereba literaturu- Ceuli saxatavi masala. sabavSvo ilus-
li nawarmoebis interpretaciis unaris trirebuli wignebi.
gamovlenisa da praqtikuli saqmianobis
safuZvelze, gamoavlinon erToblivi moswavleTa organizebis forma: indi-
muSaobis, Canafiqris ganxorcielebisad- vidualuri, jgufuri, saerTo saklaso.
mi SemoqmedebiTi midgomisa da saprezen-
tacio unar-Cvevebi.

Sedegi:
s.g.IV.1.moswavlem unda SeZlos sakuTar interesebsa da gamocdilebaze dayrdnobiT,
Canafiqris, ideis, guneba-ganwyobis(emociebis) da/an garemoze dakvirvebis Sedegad miRebuli
STabeWdilebebis asaxva namuSevarSi saxviTi xelovnebis elementebisa da principebis gamoy-
enebiT.
• irCevs mxatvrul xerxebs (elementebi da principebi) sakuTari Canafiqris, STabeW-
dilebis da emociis gadmosacemad;
• iyenebs sxvadasxva tipis xazs, konturs da Strixs;
• sxvadasxva xerxiT (formiT, zomiT, feriT) gamoyofs namuSevarSi mTavars;
s.g.IV.3. moswavlem unda SeZlos TanaklaselebTan TanamSromlobiT (wyvilSi, gundSi) Ses-
asrulebeli samuSaos dagegmva da ganxorcieleba.
• erToblivi muSaobisas (RonisZiebis dagegmva/ganxorcieleba, namuSevris Seqmna
wyvilSi/jgufSi) uziarebs Tanaklaselebs gansxvavebul mosazrebebs, ideebs, maTTan
erTad iRebs saerTo gadawyvetilebebs;
s.g.IV.4. moswavlem unda SeZlos individualuri da erToblivi namuSevris wardgena; az-
ris, ideebis, STabeWdilebebis gaziareba da saubari sakuTar, TanaklaselTa an cnobil xe-
lovanTa namuSevrebze Sesabamisi terminologiis gamoyenebiT.
• individualuri, erToblivi namuSevris wardgenisas saubrobs Canafiqris, ideis
Sesaxeb (Tu risi asaxva surda), asaxelebs gamoyenebul elementebs (mag., xazi, forma,
feri), principebs (mag., ritmuli gamosaxulebebi), masalas da sxva;
• sxvebs uziarebs sakuTar STabeWdilebebs TanaklaselTa an cnobil mxatvarTa na-
muSevris Sesaxeb (namuSevris Sinaarsze, Janrze, dargze, ra moswons an ar moswons) da
cdilobs daasabuTos sakuTari pozicia;
• saubrisas iyenebs Sesabamis terminologias (masalis CamoTvlisas, saxviTi xe-
lovnebis elementebis dasaxelebisas, mag., sqeli konturi gamoviyene da sxva);
• namuSevris wardgenisas mxars uWers da amxnevebs Tanaklaselebs.
s.g.IV.5. moswavlem unda SeZlos saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis dargebisa da zogi-
erTi Janris gansxvaveba erTmaneTisgan, maTi dakavSireba yoveldRiur cxovrebasTan da sxva
sagnebSi ganvlil masalasTan.
• adarebs erTsa da imave Temaze Seqmnil xelovnebis nimuSs literaturul an musi-
kalur nawarmoebs da saubrobs Tavis STabeWdilebebze.

kavSiri sxva sagnebTan:


qarT.dawy.(I).2. moswavlem unda SeZlos standartiT gansazRvruli sxvadasxva tipis te-
qstis mosmena, gageba-gaazreba da gadmocema.
• msjelobs mxatvrul nawarmoebSi asaxul ambavsa da personaJebze;
• mihyveba mxatvruli nawarmoebis siuJetur xazs da Tanamimdevrulad gadmoscems
faqtebsa da movlenebs;
qarT.dawy.(I).3. moswavlem unda SeZlos piradi damokidebulebis gamoxatva teqstis Temis,
masSi ganxiluli sakiTxebis mimarT; mxatvruli nawarmoebis personaJ(eb)is, misi/maTi qcevis

39
Sefaseba da sakuTari Tvalsazrisis axsna.
• nawarmoebSi asaxul ambavsa da personaJebze azris gamoTqmisas/msjelobisas cdi-
lobs misTvis saintereso da mniSvnelovani aspeqtis gamokveTas;
qarT.dawy.(I).7. moswavlem unda SeZlos standartiT gansazRvruli sxvadasxva tipis te-
qstis wakiTxva da gageba-gaazreba; teqstSi verbaluri da araverbaluri formiT mowode-
buli informaciis (mag., ilustraciisa da teqstis) urTierTadakavSireba.
• gamoyofs mxatvrul teqstSi siuJetis ganviTarebis etapebs (dasawyiss, ambis Sua
nawils, dasasruls);
qarT.dawy.(I).10. moswavlem unda SeZlos standartiT gansazRvruli sxvadasxva tipis
teqstis maorganizebeli elementebis, struqturuli da kompoziciuri maxasiaTeblebis
amocnoba.
• adekvaturad iyenebs sabavSvo wignSi gamoyenebul pirobiT niSnebs (logos, rubri-
kas, sqemas), ilustraciebs, damxmare cxrilebsa da martiv diagramebs.

me-4 gakveTilis msvleloba:

aqtivoba 1. jgufebi samuSao magidebze ganalageben maT mier motanil ilustrirebul


wignebs (literaturuli da xalxuri zRaprebi, sabavSvo moTxrobebi da sxv.), razec winas-
war unda iyvnen informirebuli. erToblivad ganxilvis Semdeg TiToeulma jgufma unda
SearCios erTi wigni, romelic gansakuTrebiT sainteresod miaCniaT rogorc Sinaarsis,
ise mxatvruli gaformebis TvalsazrisiT da warudginos Tanaklaselebs.
jgufebma monacvleobiT unda daasabuTon arCevani da mokled aRniSnon, riT aris es
wigni maTTvis saintereso, uCvenon amxanagebs ramdenime, sasurvelia, sxvadasxva tipis il-
ustracia (magaliTad, mTavari personaJis gamosaxuleba, yvelaze mniSvnelovani epizodis
dasuraTeba da a.S.).

aqtivoba 2. moswavleebi jgufebSi ecnobian saxelmZRvaneloSi mocemul informacias,


ganixilaven ilustraciis nimuSebs, msjeloben interaqtivis kiTxvebTan dakavSirebiT, ris
Semdegac maT unda gauziaron sakuTari mosazrebebi Tanaklaselebs.

pasuxebi interaqtivis kiTxvebze:


1. ilustraciebis meSveobiT mkiTxveli ukeT warmoidgens personaJebs, garemos,
romelSic moqmedeba viTardeba, ukeT acnobierebs nawarmoebis siuJets;
2. sabavSvo wignebis dasuraTeba gansakuTrebiT sapasuxismgebloa, radgan mxatvarma
unda gaiTvaliswinos mkiTxvelis asaki da mis Sesabamisad gaaformos wigni, raTa is ufro
saintereso da sasurveli gaxdes bavSvisTvis, Seayvaros mas literatura;
4. mocemuli ilustraciebi TvalsaCinod axasiaTebs personaJebs – uSiSar mauglis,
eSmak da mousvenar tom soiers, odnav sevdian martosul patara princs. mxatvrebs iseTi
epizodebi aqvT SerCeuli dasasuraTeblad, sadac naTlad Cans personaJebis moqmedebis
Sedegi Tu xasiaTis Tavisebureba.

aqtivoba 3. moswavleebi jgufurad ecnobian rubrikaSi `Cveni saxelosno~ mocemul


miTiTebebs da msjeloben Sesasrulebel samuSaosTan dakavSirebiT: maT erToblivad unda
SearCion jgufis yvela wevrisaTvis kargad nacnobi literaturuli nawarmoebi, aRweron,
daaxasiaTon mTavari personaJi/personaJebi, aRniSnon maTi saxasiaTo niSnebi, isaubron
drosa da garemoze, romelSic moqmedeba viTardeba.
moswavleebs im epizodebis SesarCevad, romlebsac daasuraTeben, SeuZliaT gamoiy-
enon grafikuli sqema _ `movlenaTa jaWvi~, romlis grafebSic TanmimdevrobiT Caweren
siuJetis ganviTarebis gansakuTrebiT mniSvnelovan epizodebs. sqemis nimuSi:

40

ilustraciebis Sesasruleblad moswavleebs SeuZliaT gamoiyenon ubralo Savi fanqa-


ri (Sav-TeTri ilustraciebisaTvis), feradi fanqrebi, flomasterebi an sxv. maswavlebeli
sTavazobs maT, rom Tavdapirvelad gaakeTon ilustraciebis eskizebi, romelTa ganxil-
visa da dazustebis Semdeg ukve imuSaveben saboloo variantze. garda amisa, wina klasebSi
SeZenili codnis gaaqtiurebis mizniT, maswavlebeli urCevs moswavleebs, rom gamosax-
ulebebis Seqmnisa Tu calkeuli detalebis Sesabamisad gadmocemis mizniT gamoiyenon
sxvadasxva tipisa da sisqis xazi, konturi, Strixebi, mTavari personaJi gamoyon maTTvis
cnobili romelime xerxiT, garemos gadmocemisas ki gaiTvaliswinon garemoze dakvirve-
biT miRebuli STabeWdilebebi, saWiroebis SemTxvevaSi, asaxon weliwadis Sesabamisi dro,
dRe-Ramis monakveTi.
moswavleebma unda gaiTvaliswinon isic, Tu rogor warmoadgenen ilustraciebs _
mTlian gverdze, teqstSi CarTuli Tu teqstisagan gamijnuli saxiT. am SemTxvevaSi il-
ustracias unda daurTon saTanado teqsti, romelic SesaZlebelia sakuTari sityvebiT,
Tumca teqstTan miaxloebulad gadmoscen.

aqtivoba 4. moswavlebma jgufurad unda ganixilon Sesrulebuli samuSaos Sedegebi.


saWiroebis SemTxvevaSi Seitanon namuSevrebSi saTanado koreqtivebi.

me-5 gakveTilis msvleloba:

aqtivoba 1. moswavleebi agrZeleben wina gakveTilze dawyebul samuSaos. kerZod, maT


unda moamzadon `wignis~ garekani. am mizniT isini yuradRebiT aTvaliereben maT xelT
arsebuli wignebis garekanebs da azusteben, Tu ra saxis informacia unda daitanon masze.
maswavlebeli sTavazobs moswavleebs, iseve rogorc ilustraciebis SemTxvevaSi, am-
jeradac gaakeTon eskizebi, erToblivad ganixilon da SearCion, maTi azriT, ukeTesi
varianti, romlis Sesabamisadac momzaddeba garekani.
muSaobis dasrulebisas moswavleebi `awyoben~, `kinZaven~ wigns da emzadebian prezen-
taciisaTvis.
aqtivoba 2. TiToeuli jgufi waradgens amxanagebis winaSe erTobliv namuSevars. jgu-
fis wevrebma monacvleobiT unda isaubron: daasabuTon arCevani, daaxasiaTon personaJe-
bi, aRweron garemo, romelSic moqmedeba viTardeba. amis Semdeg moswavleebma unda uCve-
non maT mier Sesrulebuli ilustraciebi, garekani, gamoTqvan azri muSaobis procesze,
aRniSnon jgufis TiToeuli wevris wvlili erToblivi samuSaos SesrulebaSi.
moswavleebma yuradRebiT unda mousminon erTmaneTs, gaiTvaliswinon, rom sakuTari
azri mxolod prezentaciebis dasrulebisas gauziaron erTmaneTs.

aqtivoba 3. prezentaciis dasrulebisas moswavleebi gamoTqvamen azrs TiToeuli jgu-


fis mier warmodgenil wignTan dakavSirebiT. maT yuradReba unda gaamaxvilon imaze, Tu
ramdenad gaiTvaliswines da gamokveTes amxanagebma personaJis saxasiaTo niSnebi, gare-
41
mos Taviseburebebi, ramdenad sworad SearCies epizodebi ilustraciebisaTvis, ramdenad
Seesabameba garekanis mxatvruli gaformeba literaturuli nawarmoebis Sinaarss da sxv.
mniSvnelovania, msjelobis procesSi maswavlebelma moswavleTa yuradReba gaamaxvilos
maT mier gamoyenebul mxatvrul xerxebze (elementebze, principebze), romlebic daexmara
Canafiqris ganxorcielebaSi.
sasurvelia, gakveTilis dasasruls maswavlebelma SesTavazos moswavleebs: TiToeul-
ma maTganma webovan baraTebze Caweros Tundac erTi literaturuli nawarmoebis saxel-
wodeba da avtori, romlis wakiTxvasac urCevda Tanaklaselebs. Canawerebis gakeTebis Sem-
deg moswavleebi akraven baraTebs formatze, romelic wlis ganmavlobaSi saklaso oTaxSi
iqneba gakruli. SesaZloa, mas sxva Canawerebic daematos, rac xels Seuwyobs moswavleTa
mxatvruli literaturiT dainteresebas.

Sefasebis kriteriumebi:
moswavleebi Sefasdebian imis gaTvaliswinebiT, Tu ramdenad SeuZliaT gamoavlinon:
• wignis ilustrirebis specifikis gacnobierebis unari;
• literaturuli nawarmoebis interpretaciisa da ilustraciebis Seqmnisadmi Semo-
qmedebiTi midgomis unari;
• saprezentacio unari.

I.6 feriT weris xelovneba

I. 6 feriT weris xelovneba

ferweruli namuSevris umTavresi Tviseba


misi feradovnebaa. xelovnebis nawarmoebSi
ferTa erTobliobas kolorits uwodeben.
ferwerul namuSevarSi koloroti sxvada-
sxva feris saRebaviTa da maTi erTmaneTSi Se- klod mone. dumfarebi anri matisi.
reviT miiReba. imis gaTvaliswinebiT, Tu rome- wiTeli oTaxi
li ferebi sWarbobs, koloriti SeiZleba iyos
ogiust renuari.
Tbili da civi, muqi da naTeli, mxiaruli da
msaxiobi Jana samari
sevdiani... Seadare erTmaneTs klod monesa da anri matisis namuSevrebi. daaxasiaTe TiToeu-
sxvadasxva koloriti gansxvavebul grZno- li maTganis koloriti. Seni azriT, romeli asaxavs garemos ise, rogorc sinamd-
bebs aRZravs mnaxvelSi. magaliTad, axalgaz- vileSia? romeli ufro sainteresod geCveneba?
rda, xalisiani qalis portretisaTvis ogiust moiZie da gaacani amxanagebs sxvadasxva koloritis ferweruli namuSevrebi. gau-
renuari naz, naTel ferebs irCevs. sevdiani ziare maT Seni STabeWdilebebi.
ganwyobis Sesaqnelad pablo pikaso muq, civ ko-
lorits mimarTavs. andre derenis namuSevrebi
mkveTri, uCveulo ferebis Sexamebis saSuale-
biT Zlier zemoqmedebas axdens mnaxvelze. Cveni saxelosno
scade Seqmna namuSevari romelime didi
mxatvris im ferweruli nawarmoebis STabeW-
dilebiT, romlis koloriti gansakuTrebiT mogewona.
survilisamebr gamoiyene guaSis an akvarelis saRebavebi.

andre dereni. xidi pablo pikaso. tragedia

14 15

saswavlo miznebi: moswavleebma gaac- resursi: moswavlis wigni, saxatavi


nobieron koloritis raoba, gamoavli- furclebi, akvareli, funjebi, wylis
non ferweruli namuSevris koloritze WurWeli.
msjelobis, sakuTari namuSevris kolo-
ritis Canafiqris Sesabamisad gansaz- moswavleTa organizebis forma: indi-
Rvrisa da praqtikuli saqmianobis unar- vidualuri, jgufuri, saerTo saklaso.
Cvevebi.

42
Sedegi:
s.g.IV.1.moswavlem unda SeZlos sakuTar interesebsa da gamocdilebaze dayrdnobiT,
Canafiqris, ideis, guneba-ganwyobis(emociebis) da/an garemoze dakvirvebis Sedegad miRebuli
STabeWdilebebis asaxva namuSevarSi saxviTi xelovnebis elementebisa da principebis gamoy-
enebiT.
• irCevs mxatvrul xerxebs (elementebi da principebi) sakuTari Canafiqris, STabeW-
dilebisa da emociis gadmosacemad;
s.g.IV.2. moswavlem unda SeZlos sxvadasxva masalisa da teqnikis SerCeva da gamoyeneba
sakuTari Canafiqris da ideis gansaxorcieleblad.
• mravalferovani masalisa da teqnikis gamoyenebiT qmnis namuSevrebs sxvadasxva
JanrSi (portreti, naturmorti, peizaJi, yofiTi Janri);
s.g.IV.4. moswavlem unda SeZlos individualuri da erToblivi namuSevris wardgena; az-
ris, ideebis, STabeWdilebebis gaziareba da saubari sakuTar, TanaklaselTa an cnobil xe-
lovanTa namuSevrebze Sesabamisi terminologiis gamoyenebiT.
• individualuri, erToblivi namuSevris wardgenisas saubrobs Canafiqris, ideis
Sesaxeb (Tu risi asaxva surda), asaxelebs gamoyenebul elementebs (mag., xazi, forma,
feri), principebs (mag., ritmuli gamosaxulebebi), masalas da sxva;
• sxvebs uziarebs sakuTar STabeWdilebebs TanaklaselTa an cnobil mxatvarTa na-
muSevris Sesaxeb (namuSevris Sinaarsze, Janrze, dargze, ra moswons an ar moswons) da
cdilobs daasabuTos sakuTari pozicia;
• saubrisas iyenebs Sesabamis terminologias (masalis CamoTvlisas, saxviTi xe-
lovnebis elementebis dasaxelebisas, mag., sqeli konturi gamoviyene da sxva);

gakveTilis msvleloba:

aqtivoba 1. maswavlebeli dafaze/flifCartze wers sayrden sityvas `ferwera~. mo-


swavleebma unda gaixsenon, ra ician ferwerasTan dakavSirebiT, romeli ferweruli namu-
Sevrebi daamaxsovrdaT gansakuTrebiT da gaakeTon saTanado Canawerebi (gonebrivi ruka).
amis Semdeg maswavlebeli uCvenebs maT mkafio feradovnebiT gamorCeul ferwerul
namuSevars. moswavleebma am namuSevarTan dakavSirebuli pirveladi STabeWdileba unda
Caweron sqemis _ `kornelis dafa~ _ pirvel grafaSi, meore grafas ki isini Seavseben
gakveTilis dasasruls.

pirveladi komentari meoradi komentari


(faqtobrivi) (emociuri, kritikuli)

aqtivoba 2. moswavleebi ecnobian sagakveTilo masalas, ganixilaven ferwerul namu-


Sevrebs da msjeloben TiToeuli maTganis koloritze, pasuxoben interaqtivis kiTxvebs.
sailustracio nimuSebis ganxilvisas mniSvnelovania, moswavleebma TiToeuli suraTis
koloriti daakavSiron mxatvris CanafiqrTan, agreTve, gamoxaton sakuTari damokideb-
ulebac _ gansakuTrebiT romelma suraTma miipyro maTi yuradReba da ra mxriv.

pasuxi interaqtivis kiTxvaze:


• klod mones `dumfarebi~ gamoirCeva palitris mravalferovnebiT da zedmiwevniT
asaxavs realuri garemos xedviT aRZrul STabeWdilebebs drois konkretul mon-
akveTSi. anri matisis namuSevarSi wiTeli feri batonobs. aveji Tu sagnebi garkveuli
pirobiTobiT aris gamosaxuli, anu naklebad qmnis sinamdvilesTan miaxloebuli gamo-

43
saxulebebis STabeWdilebas.
damatebiTi/alternatiuli aqtivoba:
• TiToeulma jgufma unda SearCios moswavlis wignidan nebismieri, maTTvis sa-
surveli nimuSi, moswavleebma erToblivad gansazRvron ramdenime kiTxva, romelsac
Caweren baraTebze da gadascemen sxva jgufs. amave mizniT SesaZlebelia `kiTxvebis
dafis~ meTodis gamoyeneba (orsvetiani sqema, romlis marcxena nawilSi moswavleebma
unda Caweron kiTxvebi, marjvena nawilSi ki maTma amxanagebma, survilisamebr, gaake-
Ton saTanado Canawerebi (pasuxebi kiTxvebze).

aqtivoba 4. moswavleebma erToblivad (jgufurad) unda airCion raime, konkretuli


emocia (magaliTad, sixaruli, sevda, mwuxareba, aRSfoTeba da aS.), romelsac gamoxatavd-
nen maT mier Seqmnil namuSevrebSi (sasurvelia, maT mokled isaubron momavali namuSevris
Sinaarsze). amis Semdeg saerTo `palitraze~ unda warmoadginon saTanado koloriti _
sxvadasxva, agreTve maTi SereviT miRebuli ferebi, romlebic, maTi azriT, Seesatyviseba
konkretul emocias.

alternatiuli aqtivoba: maswavlebeli uCvenebs moswavleebs ramdenime ferwerul


namuSevars. moswavleebma unda ganixilon namuSevarSi gamoyenebuli ferTa erToblioba
(koloriti) da SeurCion saTanado epiTeti (magaliTad, civi, Tbili, mxiaruli, sevdiani,
kaSkaSa da sxv.).

aqtivoba 5. moswavleebi ecnobian rubrikaSi `Cveni saxelosno~ mocemul davalebas:


maT unda Seqmnan namuSevrebi damoukideblad SerCeul Temaze, survilisamebr, romelime
maTTvis kargad cnobili ferweruli nawarmoebis STabeWdilebiT. mniSvnelovania, rom mo-
swavleebma gaacnobieron feris gamomsaxvelobiTi SesaZleblobebi da SeZlon ferweruli
nimuSiT miRebuli STabeWdilebis sakuTar namuSevrebSi gadmocema.

aqtivoba 6. moswavleebma unda isaubron rogorc sakuTar, ise amxanagebis namuSevrebze


_ aRniSnon, ramdenad Seuwyo xeli sasurveli ganwyobilebis Seqmnas maT mier SerCeulma
koloritma.
gakveTilis dasasruls moswavleebi ubrundebian `kornelis dafas~ da gakveTilze
miRebuli STabeWdilebebis safuZvelze avseben sqemis meore grafas. amjerad yuradRebas
gaamaxvileben mxatvris mier Canafiqris Sesabamisad gansazRvruli koloritiT Seqmnil
ganwyobilebaze.

Sefasebis kriteriumebi:
moswavleebi Sefasdebian imis gaTvaliswinebiT, Tu ramdenad SeuZliaT gamoavlinon:
• koloritis arsisa da mxatvris Canafiqris ganxorcielebisaTvis misi mniSvnelobis
gacnobierebis unari;
• ferweruli namuSevrebis koloritze msjelobis unari;
• namuSevrebSi Canafiqris Sesatyvisi koloritis SerCevisa da gamoyenebis praqti-
kuli unar-Cvevebi.

44
I.7 kontrastuli ferebi

I. 7 kontrastuli ferebi

andre dereni. navebi pol gogeni. taiti

Cven garSemo arsebul mraval fers Soris ganirCeva kontrastu-


li, anu mkveTrad gansxvavebuli ferebi. ferTa borbalze erTmaneTis
pirispir ganlagebul ferebs kontrastuls uwodeben. amoicani da daasaxele kontrastuli ferebi, romlebic TiToeul nimuSzea
Tqven ukve iciT, rom ori ZiriTadi feris SereviT Sedgenili feri gamoyenebuli.
miiReba. ZiriTadi feri, romelic ar monawileobs Sedgenilis miRebaSi, rogor STabeWdilebas axdens Senze kontrastuli ferebiT Seqmnili fer-
mis mimarT kontrastulia. erTmaneTis mimarT kontrastulia wiTeli da weruli namuSevari?
mwvane, lurji da narinjisferi, yviTeli da iasamnisferi. gaixsene da daasaxele kontrastuli ferebis magaliTebi bunebaSi (mcena-
kontrastuli ferebi erTmaneTs aZlierebs da mkveTri feradovnebis reebi, frinvelebi da sxv.).
STabeWdilebas qmnis. kontrastuli ferebis es Tviseba ferwerul namu-
SevarSic kaSkaSa koloritis Seqmnas emsaxureba. aseTi koloriti dama-
xasiaTebelia, magaliTad, pol gogenis, anri matisis, franc markis namu-
SevrebisaTvis. kontrastuli ferebis Sexamebas xSirad mimarTavda aseve
Cveni saxelosno SearCie Tema namuSevrisaTvis, romelSic kon-
qarTveli fermweri edmond kalandaZe. trastul ferebs gamoiyeneb: magaliTad, `zRapru-
li frinveli~, `mogzauroba afrikaSi~ da sxva.
imuSave guaSis saRebaviT.

edmond kalandaZe. peizaJi franc marki. Savi mela

16 17

saswavlo miznebi: moswavleebma gaiR- resursi: moswavlis wigni, saxatavi,


rmaon codna saxviTi da gamoyenebiTi xe- guaSis saRebavebi, funjebi, wylis Wur-
lovnebis erT-erTi elementis _ feris Weli.
Sesaxeb, gaecnon kontrastuli ferebis
cnebas da maT Tvisebebs cnobil fer- moswavleTa organizebis forma: indi-
mwerTa namuSevrebze dakvirvebisa da vidualuri, jgufuri, saerTo saklaso.
praqtikuli namuSevris Sesrulebis
safuZvelze, gamoavlinon Semoqmedebi-
Toba da msjelobis unari.

Sedegi:
s.g.IV.1.moswavlem unda SeZlos sakuTar interesebsa da gamocdilebaze dayrdnobiT,
Canafiqris, ideis, guneba-ganwyobis(emociebis) da/an garemoze dakvirvebis Sedegad miRebuli
STabeWdilebebis asaxva namuSevarSi saxviTi xelovnebis elementebisa da principebis gamoy-
enebiT.
• irCevs mxatvrul xerxebs (elementebi da principebi) sakuTari Canafiqris, STabeW-
dilebisa da emociis gadmosacemad;
• iyenebs kontrastul ferebs;
• qmnis simetriul da asimetriul namuSevrebs.
s.g.IV.2. moswavlem unda SeZlos sxvadasxva masalisa da teqnikis SerCeva da gamoyeneba
sakuTari Canafiqris da ideis gansaxorcieleblad.
• mravalferovani masalisa da teqnikis gamoyenebiT qmnis namuSevrebs sxvadasxva
JanrSi (portreti, naturmorti, peizaJi, yofiTi Janri);
• kompiuterul saxatav programaSi qmnis namuSevrebs (iyenebs sxvadasxva tipisa da
sisqis xazs, konturs, fers; gamosaxavs organzomilebian formebs, ornaments);
s.g.IV.3. moswavlem unda SeZlos TanaklaselebTan TanamSromlobiT (wyvilSi, gundSi) Ses-

45
asrulebeli samuSaos dagegmva da ganxorcieleba.
• eleqtronulad ugzavnis sakuTar cifrul namuSevars rogorc Tanaklaselebs, ise
maswavlebels;
• iCens sxvebTan TanamSromlobis iniciativas da exmareba Tanaklaselebs;
s.g.IV.4. moswavlem unda SeZlos individualuri da erToblivi namuSevris wardgena; az-
ris, ideebis, STabeWdilebebis gaziareba da saubari sakuTar, TanaklaselTa an cnobil xe-
lovanTa namuSevrebze Sesabamisi terminologiis gamoyenebiT.
• individualuri, erToblivi namuSevris wardgenisas saubrobs Canafiqris, ideis
Sesaxeb (Tu risi asaxva surda), asaxelebs gamoyenebul elementebs (mag., xazi, forma,
feri), principebs (mag., ritmuli gamosaxulebebi), masalas da sxva;
• sxvebs uziarebs sakuTar STabeWdilebebs TanaklaselTa an cnobil mxatvarTa na-
muSevris Sesaxeb (namuSevris Sinaarsze, Janrze, dargze, ra moswons an ar moswons) da
cdilobs daasabuTos sakuTari pozicia;
• saubrisas iyenebs Sesabamis terminologias (masalis CamoTvlisas, saxviTi xe-
lovnebis elementebis dasaxelebisas, mag., sqeli konturi gamoviyene da sxva);

gakveTilis msvleloba:

aqtivoba 1. moswavleebi ixseneben, ra codnas floben saxviTi xelovnebis mniSvnelovan


elementTan _ ferTan dakavSirebiT. maT unda daasaxelon ZiriTadi da Sedgenili, agreTve
Tbili da civi ferebi da isaubron maT Tvisebebze.
maswavlebeli acnobs moswavleebs gakveTilis Temas da uxsnis, rom sityva `kon-
trastuli~ niSnavs mkveTrad sapirispiros, Zalzed gansxvavebuls, Semdeg ki, terminis
ukeT gacnobierebis mizniT, sTavazobs maT, daasaxelon sityvaTa wyvilebi, romelTagan
erTi meoris kontrastuls, sawinaaRmdegos aRniSnavs (magaliTad, maRali _ dabali, grZe-
li _ mokle da a.S.).
amis Semdeg maswavlebeli dafaze gakrul formatze Semoxazavs wres, romelzec
Tavdapirvelad, saTanado feris flomasterebiT, Tanabari intervaliT aRniSnavs Ziri-
Tad ferebs, maT SuaSi ki, aseve Tanabari intervaliT, Sedgenil ferebs. imis gasarkvevad,
Tu ferTa romeli wyvilebia kontrastuli, moswavleebma unda daasaxelon erTmaneTis
pirispir ganlagebuli ferTa wyvilebi (wiTeli – mwvane, yviTeli – iisferi, lurji –
narinjisferi).
kontrastuli ferebis Tvisebebis gamosavlenad, moswavleebma jgufebSi unda Caataron
Semdegi saxis cda: ori wiTeli mcire zomis kvadratuli forma unda moaTavson SedarebiT
didi formis, amasTan, gansxvavebuli ferebis kvadratebze _ pirveli wiTeli kvadrati
mwvaneze, meore aseTive kvadrati ki _ narinjisferze. moswavleebma unda ganixilon miRe-
buli Sedegi da scadon imis aRniSvna, Tu romel fonze ufro mkveTri, mJReria wiTeli
kvadrati.
damatebiTi aqtivoba: moswavleebi yuradRebiT unda daakvirdnen saklaso oTaxSi sa-
gnebs, saswavlo nivTebs, erTmaneTis samoss da sxv., amoicnon da daasaxelon kontrastu-
li ferebi.

aqtivoba 2. moswavleebi jgufebSi ecnobian saswavlo masalas. maT unda ganixilon Te-
mis Sesatyvisi nimuSebi da gauziaron erTmaneTs namuSevrebiT miRebuli STabeWdilebebi,
amoicnon da daasaxelon kontrastuli ferebi, moiyvanon kontrastuli ferebis magaliTe-
bi bunebaSi. maswavlebeli sTavazobs maT, dasvan kiTxvebi rogorc konkretul nimuSebTan,
ise zogadad, kontrastuli ferebis gamoyenebasTan dakavSirebiT.
pasuxebi interaqtivis kiTxvebze:
2. savaraudod, moswavle aRniSnavs, rom kontrastuli ferebi masze Zlier zemoqmede-
bas axdens, radgan maTi feradovneba da urTierTSexameba yuradRebas iqcevs;
3. moswavle uTuod daasaxelebs TuTiyuSis Seferilobas, calkeuli yvavilebis fer-
Ta Sexamebasa da sxv.

46
aqtivoba 3. praqtikuli samuSaos dawyebamde, moswavleebi wyvilebSi asruleben Semdegi
saxis davalebas: maT unda daxaton simetriuli formis raime gamosaxuleba (magaliTad,
xe, pepela an sxv.), mis Suaze gaavlon vertikaluri xazi (gayon or nawilad). amis Semdeg
formis erTi nawili gaaferadon am sagnisTvis damaxasiaTebeli ferebiT, meorisTvis ki
gamoiyenon kontrastuli ferebi.
garTulebuli varianti: moswavleebma unda gamosaxon SerCeuli gamosaxulebis Sesa-
tyvisi garemo, risTvisac ferebi imave principiT unda gamoiyenon (bunebrivi, realis-
turi _ kontrastuli). samuSaos dasrulebisas moswavleebi gauziareben erTmaneTs STabe-
Wdilebebs.
alternatiuli varianti: jgufis wevrebi xataven saerTo formatze calkeul gamo-
saxulebebs, maTgan erTs an ors aferadeben kontrastuli, danarCens ki _ realisturi
ferebiT.
jgufebi monacvleobiT uCveneben Tanaklaselebs maT mier Seqmnil gamosaxulebebs
kontrastuli ferebiT Sesrulebuli gamosaxulebebis amosacnobad.

aqtivoba 4. amjerad, maswavlebeli sTavazobs moswavleebs, gaecnon savaraudo


Temebs namuSevrisaTvis (rubrika `Cveni saxelosno~), romelSic kontrastul ferebs
gamoiyeneben, Tumca, sakuTari mosazrebisamebr, maT SeuZliaT sxva, maTTvis sasurve-
li Temis SerCevac (magaliTad, yvavilebis samyaro, Cemi dabadebis dRe, egzotikuri
cxovelebi da sxv.).
mocemuli davalebis Sesruleba moswavleebs SeuZliaT kompiuterul saxatav pro-
gramaSic, risi gamocdilebac maT ukve aqvT, namuSevris dasrulebis Semdeg ki ele-
qtronulad gaugzavnon sakuTari cifruli namuSevari amxanagebs, agreTve maswavleb-
els.

aqtivoba 5. moswavleebma unda gauziaron erTmaneTs namuSevrebiT miRebuli STabeW-


dilebebi, aRniSnon, romeli kontrastuli ferebi gamoiyenes.

Sefasebis kriteriumebi:
moswavleebi Sefasdebian imis gaTvaliswinebiT, Tu ramdenad SeuZliaT gamoavlinon:
• kontrastuli ferebis cnebisa da maTi Tvisebebis gacnobierebis unari;
• xelovnebis nawarmoebebsa da garemoSi kontrastuli ferebis amocnobisa da maTze
saubris unari;
• namuSevrebSi kontrastuli ferebis Canafiqris Sesabamisad gamoyenebis unar-Cveve-
bi.

47
I.8 ferTa mravalferovneba

I. 8 ferTa mravalferovneba

bunebaSi Tu mxatvris palitraze erTi


feris mravali sxvadaxva elferi, anu toni
SeiZleba vipovoT. ferweraSi sxvadasxva toni
ferTa SezavebiT miiReba: magaliTad, moyvi-
Talo-mwvane, molurjo-mwvane, Ria vardisfe-
ri da sxva. tonebis aseTi mravalferovneba
ferwerul namuSevarSi bunebis suraTebis, sa-
gnebis, adamianebis ufro srulyofilad, meti
sizustiT gadmocemis saSualebas iZleva.
warsulis didi fermwerebi zedmiwevniT
flobdnen sxvadasxva ferisa da tonis gamoye-
pol gogeni. naturmorti
nebis teqnikas. maT namuSevrebs mdidari fera-
dovani palitra da Sesrulebis maRali osta-
toba gamoarCevs. magaliTad, frangi fermweri ogiust renuari. qolga
klod mone warmodgenil peizaJSi mwvanis, lur-
jis, yviTlis uamrav elfers iyenebs. pol goge-
nis naturmortSi ki wiTlis, yviTlis, narinjis- scade daasaxelo ferebi da tonebi, romlebic ogiust renuaris namuSevarSia
fris mraval tons vxedavT. gamoyenebuli.
isaubre TiToeul namuSevarze. gamoTqvi azri, ra mniSvneloba aqvs kolorits
mxatvris Canafiqris ganxorcielebaSi.
rogor fiqrob, yvela elferi SeiZleba gadmoices sityvis saSualebiT? imsjele,
rogor warmoiqmna ama Tu im ferisa da tonis saxelwodebebi.

Cveni saxelosno scade, Seqmna namuSevari, romelSic gamoiyeneb


ramdenime saRebavis SereviT miRebul tonebs. am sa-
muSaosaTvis guaSis an akvarelis saRebavebi dagWirdeba. gaiTvaliswine, rom
nebismieri feri SeiZleba gaRiavdes TeTris SereviT an gamuqdes Savis dam-
atebiT. SesaZlebelia agreTve sxvadasxva feris saRebavis areva – magali-
Tad, yviTlisa da mwvanis, lurjisa da mwvanis, lurjisa da wiTlis. daakvir-
di, ra raodenobiT unda aurio esa Tu is saRebavi, rom SenTvis sasurveli
toni miiRo.

klod mone. baRSi

18 19

saswavlo miznebi: moswavleebma Se- resursi: moswavlis wigni, saxatavi


Zlon xelovnebis nawarmoebSi gamoye- furclebi, guaSi, akvareli, wylis Wur-
nebul ferTa mravalferovnebaze msje- Weli, funji.
lobis, ferebis SezavebiT sasurveli
ferisa da tonis miRebis, sakuTari moswavleTa organizebis forma: indi-
Canafiqris ganxorcielebisadmi Semoqme- vidualuri, jgufuri, saerTo saklaso.
debiTi midgomisa da praqtikuli unar-
Cvevebis gamovlena.

Sedegi:
s.g.IV.1.moswavlem unda SeZlos sakuTar interesebsa da gamocdilebaze dayrdnobiT,
Canafiqris, ideis, guneba-ganwyobis(emociebis) da/an garemoze dakvirvebis Sedegad miRebuli
STabeWdilebebis asaxva namuSevarSi saxviTi xelovnebis elementebisa da principebis gamoy-
enebiT.
• irCevs mxatvrul xerxebs (elementebi da principebi) sakuTari Canafiqris, STabeW-
dilebisa da emociis gadmosacemad;
• ferebis SezavebiT iRebs sasurvel fers (mag., moyviTalo mwvane, molurjo mwvane);
• TeTris an Savi feris damatebiT cvlis feris tonalobas (naTeli-bneli, vardis-
feri, ruxi, cisferi da sxva);
• iyenebs kontrastul ferebs;
s.g.IV.2. moswavlem unda SeZlos sxvadasxva masalisa da teqnikis SerCeva da gamoyeneba
sakuTari Canafiqris da ideis gansaxorcieleblad.
• mravalferovani masalisa da teqnikis gamoyenebiT qmnis namuSevrebs sxvadasxva
JanrSi (portreti, naturmorti, peizaJi, yofiTi Janri);

48
s.g.IV.3. moswavlem unda SeZlos TanaklaselebTan TanamSromlobiT (wyvilSi, gundSi) Ses-
asrulebeli samuSaos dagegmva da ganxorcieleba.
• erToblivi muSaobisas (RonisZiebis dagegmva/ganxorcieleba, namuSevris Seqmna
wyvilSi/jgufSi) uziarebs Tanaklaselebs gansxvavebul mosazrebebs, ideebs, maTTan
erTad iRebs saerTo gadawyvetilebebs;
• iCens sxvebTan TanamSromlobis iniciativas da exmareba Tanaklaselebs;
• icavs drois limits yvela tipis aqtivobis Sesrulebisas;
• irCevs samuSao iaraRebs, masalas, awesrigebs maT gansazRvruli drois monakveTSi.
s.g.IV.4. moswavlem unda SeZlos individualuri da erToblivi namuSevris wardgena; az-
ris, ideebis, STabeWdilebebis gaziareba da saubari sakuTar, TanaklaselTa an cnobil xe-
lovanTa namuSevrebze Sesabamisi terminologiis gamoyenebiT.
• individualuri, erToblivi namuSevris wardgenisas saubrobs Canafiqris, ideis
Sesaxeb (Tu risi asaxva surda), asaxelebs gamoyenebul elementebs (mag., xazi, forma,
feri), principebs (mag., ritmuli gamosaxulebebi), masalas da sxva;
• sxvebs uziarebs sakuTar STabeWdilebebs TanaklaselTa an cnobil mxatvarTa na-
muSevris Sesaxeb (namuSevris Sinaarsze, Janrze, dargze, ra moswons an ar moswons) da
cdilobs daasabuTos sakuTari pozicia;
• saubrisas iyenebs Sesabamis terminologias (masalis CamoTvlisas, saxviTi xe-
lovnebis elementebis dasaxelebisas, mag., sqeli konturi gamoviyene da sxva);

gakveTilis msvleloba:

aqtivoba 1. maswavlebeli acnobs moswavleebs gakveTilis Temas, Semdeg ki sTavazobs


maT, yuradRebiT mimoixedon irgvliv da scadon yvela feris dasaxeleba, feris saxelwo-
debis dasazusteblad SeuZliaT gamoiyenon sityvebi _ `muqi~, `Ria~.
amis Semdeg maswavlebeli uCvenebs moswavleebs ferwerul namuSevars, romelic ferTa
mravalmxrivobis TvalsazrisiT aris sayuradRebo. moswavleebma unda scadon TiToeuli
feris saxelwodebis gansazRvra.

aqtivoba 2. moswavleebi ecnobian sagakveTilo masalas. maT unda gaacnobieron, rom


mxatvars sakuTari Canafiqris gansaxorcilebelad erTi feris mravali sxvadasxva to-
nis, anu elferis miReba SeuZlia da rom swored sxvadasxva ferisa da tonis ostaturad
SerCeva da gamoyeneba qmnis im STabeWdilebas, romelic damTvalierebels eqmneba konkre-
tuli suraTis xilvisas.
moswavleebma unda imsjelon mocemul ferwerul namuSevrebze _ TiToeuli mxatvris
Canafiqrze, gamoyenebul ferebze, tonebze da nawarmoebebiT miRebul STabeWdilebebze.

aqtivoba 3. praqtikuli samuSaos Sesrulebamde, maswavlebeli sTavazobs moswavleebs,


jgufebSi Caataron eqsperimenti, Semdeg ki miRebuli Sedegebi gaacnon Tanaklaselebs.
kerZod:
• moswavleebma unda scadon TeTris SereviT feris gaRiaveba, Savis damatebiT ki _
gamuqeba;
• ferebis SezavebiT axali ferebis miReba.
amgvarad, moswavleebma unda Seasrulon ori tipis samuSao:
1. Tavdapirvelad, jgufis TiToeulma wevrma saxatav furcelze unda gaakeTos 4
horizontaluri zoli (I _ SerCeuli feris gaRiavebisTvis, II _ gamuqebisTvis, III da IV ki
ferebis Sezavebisa da axali ferebis misaRebad).
amis Semdeg moswavleebi TiToeul zols yofen ramdenime (5 an 6) kvadratad. pirveli
kvadrati unda SeRebon maT mier SerCeuli, gauzavebeli feriT. gaRiavebis mizniT Tavda-
pirvelad meore kvadratSi odnav Seurion TeTri, Semdeg imave narevSi cota meti TeTri
da a.S. analogiurad Seasruleben samuSaos moswavleebi meore zolSic _ maT mier SerCeul
fers TandaTanobiT gaamuqeben Savis damatebiT.

49
3. III da IV zolebSi moswavleebma ferebis SezavebiT unda miiRon sxva ferebi. am mizniT
moswavleebi palitraze deben sufTa ferebs, damxmare furcelze ki erTmaneTSi azaveben
saRebavebis mcire raodenobas. Tavadapirvelad maT Tanabari raodenobiT unda Seazavon
mxolod ori, maT mier SerCeuli feri (mag., mwvane da lurji, mwvane da yviTeli, wiTeli
da mwvane an sxv.). amis Semdeg mosinjon sxva kobinaciebi, magaliTad, lurjisa da mwvanis
SemTxvevaSi, cota lurji da meti mwvane, cota mwvane da meti lurji da a.S.
muSaobis procesSi moswavleebma unda gauziaron erTmaneTs STabeWdilebebi, isau-
bron eqsperimentiT miRebul TiToeul Sedegze.

aqtivoba 4. moswavleebi individualurad qmnian namuSevrebs Tavisufal Temaze.


gakveTilze miRebuli STabeWdilebebisa da gamocdilebis safuZvelze, Canafiqris Se-
sabamisad, maT unda gamoiyenon ferTa SezavebiT miRebuli axali ferebi, muqi da Ria
tonebi. maswavlebeli sTavazobs moswavleebs, namuSevrebis ganxilva moawyon momdevno
gakveTilze.

Sefasebis kriteriumebi:
moswavleebi Sefasdebian imis gaTvaliswinebiT, Tu ramdenad SeuZliaT gamoavlinon:
• mxatvrobis nawarmoebebSi gamoyenebul ferTa mravalferovnebaze msjelobis un-
ari;
• axali ferebisa da gansxvavebuli tonebis miRebis praqtikuli unar-Cvevebi;
• namuSevris koloritis gansazRvrisadmi SemoqmedebiTi midgomisa da ganxor-
cielebis unar-Cvevebi.

I.9 gansxvavebuli xedva

I. 9 gansxvavebuli xedva

Sen ukve ici, rom ferweraSi mxatvris Canafiqri


ZiriTadad koloritis saSualebiT gadmoicema. Cve-
ulebriv, fermwerebi samyaros meti sizustiT asax-
vis mizniT mravalferovan tonebs iyeneben. ari-
an xelovanebi, romlebsac gansakuTrebuli xedva
gamoarCevs. isini sagnebis Tu garemos zustad asax-
vas ar eswrafian, aramed feris meSveobiT samyaro-
sadmi sakuTar damokidebulebas, ideebs, emociebs
gadmogvcemen.
erT-erTi aseTi mxatvaria franc marki, romlis
zogierT nawarmoebs Sen ukve icnob. mis namuSevreb-
Si sinamdvilisagan sruliad gansxvavebuli ferebi rober delone. eZRvneba
uCveulo suraTebs qmnis. mfrinav lui blerios
mark roTko. mark roTko.
frangi fermweri rober delone kaSkaSa ferebi- lurji da yviTeli
mewamuli da narinjisferi
Ta da wriuli formebiT qmnida namuSevrebs. erT-
erTi maTgani mxatvarma miuZRvna Tavis Tanamemamule
mfrinavs, romelic pirvelad gadafrinda aeropla-
Seadare franc markis namuSevrebi SenTvis cnobili mxatvrebis – klod mones,
niT safrangeTidan inglisSi. suraTze mocemuli fe-
ogiust renuaris – namuSevrebs. ra gansxvavebas xedav maT Soris?
radi wreebi propelerebis brunvas ganasaxierebs.
zogierT ferwerul namuSevarSi mxatvrebi saer- daakvirdi rober delones namuSevars. ra detalebi SegiZlia amoicno?
Tod ar gamosaxaven sinamdvileSi arsebul raime sa- isaubre mark roTkos namuSevarze. ra geCveneba uCveulod?
gans. magaliTad, amerikeli fermweri mark roTko gamoTqvi azri, rogori ferweruli namuSevaria SenTvis ufro saintereso – is,
ramdenime kaSkaSa feriT faravda suraTis zedapirs romelic sinamdviles zustad asaxavs, Tu gansxvavebuli xedviT Sesrulebuli?
da maTi kontrastuli SexamebiT cdilobda mnaxvel-
ze Sesabamisi STabeWdilebis moxdenas.
Cveni saxelosno miRebuli STabeWdilebebis safuZvelze scade
ferebis saSualebiT Seqmna `uCveulo~ namuSevrebi.
survilisamebr gamoiyene akvarelis an guaSis sa-
Rebavebi.

franc marki. lurji cxenebi

20 21

50
saswavlo miznebi: moswavleebma Se- resursi: moswavlis wigni, saxatavi
Zlon feris emociuri gamomsaxvelobis furclebi, formati, guaSi, wylis Wur-
gacnobiereba mxatvris gansxvavebuli Weli, sxvadasxva zomis funjebi.
xedviT Seqmnili namuSevrebis ganxilvisa
da praqtikuli saqmianobis saSualebiT, moswavleTa organizebis forma: indi-
gamoavlinon fantazia, SemoqmedebiToba vidualuri/wyvilSi, jgufuri, saerTo
da saTanado koloritis miRebisa da gam- saklaso.
oyenebis praqtikuli unar-Cvevebi.

Sedegi:
s.g.IV.1.moswavlem unda SeZlos sakuTar interesebsa da gamocdilebaze dayrdnobiT,
Canafiqris, ideis, guneba-ganwyobis(emociebis) da/an garemoze dakvirvebis Sedegad miRebuli
STabeWdilebebis asaxva namuSevarSi saxviTi xelovnebis elementebisa da principebis gamoy-
enebiT.
• irCevs mxatvrul xerxebs (elementebi da principebi) sakuTari Canafiqris, STabeW-
dilebisa da emociis gadmosacemad;
• ferebis SezavebiT iRebs sasurvel fers (mag., moyviTalo mwvane, molurjo mwvane);
• TeTris an Savi feris damatebiT cvlis feris tonalobas (naTeli-bneli, vardis-
feri, ruxi, cisferi da sxva);
• iyenebs kontrastul ferebs;
• qmnis kontrastul namuSevrebs sapirispiro wyvilebis gamoyenebiT (didi-patara,
bneli-naTeli da sxv.)
s.g.IV.2. moswavlem unda SeZlos sxvadasxva masalisa da teqnikis SerCeva da gamoyeneba
sakuTari Canafiqris da ideis gansaxorcieleblad.
• mravalferovani masalisa da teqnikis gamoyenebiT qmnis namuSevrebs sxvadasxva
JanrSi (portreti, naturmorti, peizaJi, yofiTi Janri);
• muSaobis procesSi iyenebs gansxvavebul xerxebs, atarebs eqsperimentebs sxvadasx-
va masalis gamoyenebiT;
s.g.IV.3. moswavlem unda SeZlos TanaklaselebTan TanamSromlobiT (wyvilSi, gundSi) Ses-
asrulebeli samuSaos dagegmva da ganxorcieleba.
• erToblivi muSaobisas (RonisZiebis dagegmva/ganxorcieleba, namuSevris Seqmna
wyvilSi/jgufSi) uziarebs Tanaklaselebs gansxvavebul mosazrebebs, ideebs, maTTan
erTad iRebs saerTo gadawyvetilebebs;
• iCens sxvebTan TanamSromlobis iniciativas da exmareba Tanaklaselebs;
• icavs drois limits yvela tipis aqtivobis Sesrulebisas;
• irCevs samuSao iaraRebs, masalas, awesrigebs maT gansazRvruli drois monakveTSi.
s.g.IV.4. moswavlem unda SeZlos individualuri da erToblivi namuSevris wardgena; az-
ris, ideebis, STabeWdilebebis gaziareba da saubari sakuTar, TanaklaselTa an cnobil xe-
lovanTa namuSevrebze Sesabamisi terminologiis gamoyenebiT.
• individualuri, erToblivi namuSevris wardgenisas saubrobs Canafiqris, ideis
Sesaxeb (Tu risi asaxva surda), asaxelebs gamoyenebul elementebs (mag., xazi, forma,
feri), principebs (mag., ritmuli gamosaxulebebi), masalas da sxva;
• sxvebs uziarebs sakuTar STabeWdilebebs TanaklaselTa an cnobil mxatvarTa na-
muSevris Sesaxeb (namuSevris Sinaarsze, Janrze, dargze, ra moswons an ar moswons) da
cdilobs daasabuTos sakuTari pozicia;
• saubrisas iyenebs Sesabamis terminologias (masalis CamoTvlisas, saxviTi xe-
lovnebis elementebis dasaxelebisas, mag., sqeli konturi gamoviyene da sxva);
s.g.IV.5. moswavlem unda SeZlos saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis dargebisa da zogi-
erTi Janris gansxvaveba erTmaneTisgan, maTi dakavSireba yoveldRiur cxovrebasTan da sxva
sagnebSi ganvlil masalasTan.
51
• saubrobs im namuSevris Sesaxeb, romelmac gansakuTrebuli STabeWdileba moaxdina
samxatvro galereaSi an muzeumSi yofnisas da asabuTebs ratom;

gakveTilis msvleloba:

aqtivoba 1. maswavlebeli uCvenebs moswavleebs or ferwerul namuSevars, romelTa-


gan erTSi garesamyaro realuri ferebiTaa asaxuli, meore ki uCveulo feradovnebiT
gamoirCeva. moswavleebma unda Seadaron mocemuli suraTebi da imsjelon maT saerTo da
ganmasxvavebel niSnebze.
alternatiuli varianti: moswavleebma jgufebSi unda ganixilon mocemuli ferweru-
li namuSevrebi, Seadaron erTmaneTs da gaakeTon Canawerebi venis diagramaSi, samuSaos
dasrulebis Semdeg ki gaacnon Tanaklaselebs erToblivi mosazrebebi.
aqtivobis dasasruls maswavlebeli sTxovs moswavleebs, gauziaron erTmaneTs STabe-
Wdilebebi, xom ar unaxavT samxatvro galereebSi an muzeumSi uCveulo feradovnebiT
gamorCeuli namuSevrebi.

aqtivoba 2. moswavleebi ecnobian saswavlo masalas, ganixilaven mxatvris gansxvave-


buli xedviT Seqmnil namuSevrebs, msjeloben interaqtivis kiTxvebTan dakavSirebiT,
gamoxataven sakuTar damokidebulebas samyaros realuri da mxatvris gansxvavebuli xe-
dvis safuZvelze Seqmnil namuSevrebze – romeli ufro sainteresod miaCniaT da ratom.
maswavlebeli esaubreba maT, rom Tanamedrove ferweris nimuSebi zogjer marTlac
uCveulo ferebis, agreTve ucnauri formebis gamoyenebiT xasiaTdeba, magram xelovnebis
mTavar mizans maTTvis mainc sakuTari ideebis, grZnobebis, emociebis gamoxatva Sead-
gens. es xelovanebi miznad ar isaxaven realuri gamosaxulebebis Seqmnas. gansxvavebuli
formebiTa Tu uCveulo ferebiT isini axal, warmosaxviT samyaros qmnian. am mxatvrebis
msgavsad nebismier adamians SeuZlia scados sakuTari emociebis ferTas Taviseburi Sexa-
mebiT gadmocema.

pasuxebi interaqtivis kiTxvebze:


1. delones namuSevarSi moswavle, savaraudod, amoicnobs `propelerebs~, eifelis
koSks, TviTmfrinavs;
2. roTkos nawarmoebebi aranair figuras, Tundac abstraqtul formas ar asaxavs,
mxatvari mxolod sworkuTxa formebisa da ferebis erTobliobiT cdilobs mnaxvelze
STabeWdilebis moxdenas;

aqtivoba 3. praqtikuli samuSaos dawyebamde, maswavlebeli sTavazobs moswavleebs


mcire eqsperimentis jgufebSi Catarebas: moswavleebma saerTo formatze mxolod maT
mier SerCeuli/Sezavebuli ferebisa da funjis sxvadasxvagvari moZraobis saSualebiT (am
etapze ar viyenebT termins `monasmi~) unda Seqmnan usagno namuSevrebi, romlebic winaswar
gansazRvrul emocias Seesabameba.

aqtivoba 4. moswavleebi ecnobian rubrikaSi `Cveni saxelosno~ mocemul davalebas


_ ferTa uCveulo SerCeviTa da SexamebiT maT unda Seqmnan erTgvarad, uCveulo namu-
Sevrebi. maswavlebeli urCevs, rom gamoiyenon sxvadasxva zomis funjebi, daitanon saRe-
bavi saxatav furcelze funjis gansxvavebuli moZraobebiT, sasurveli efeqtis misaRebad
gamoiyenon kontrastuli ferebi, muqi da Ria tonebi da a.S.

aqtivoba 5. moswavleebi saubroben rogorc sakuTar, ise amxanagebis namuSevrebze,


aRniSnaven, ra aris maTSi uCveulo, rogor ganwyobilebas aRZravs da a.S. isini gamoxataven
sakuTar damokidebulebasac _ romeli namuSevrebi ufro saintereso aRmoCnda maTTvis
da ra mxriv.

52
Sefasebis kriteriumebi:
moswavleebi Sefasdebian imis gaTvaliswinebiT, Tu ramdenad SeuZliaT gamoavlinon:
• feris emociuri gamomsaxvelobis gacnobierebis unari;
• gansxvavebuli xedviT Seqmnil namuSevrebze msjelobisa da sakuTari damoki-
debulebis gamoxatvis unari;
• namuSevarSi saTanado ganwyobilebis Sesatyvisi koloritis gansazRvrisa da gamoy-
enebis unar-Cvevebs.

I.10-11 ra viciT, ra SegviZlia


(Semajamebeli Sefaseba)

saswavlo miznebi: moswavleebma ga- resursi: moswavlis wigni, grafiku-


moavlinon xazisa da feris gamomsaxve- li da ferweruli namuSevrebis Sesaqm-
lobiTi SesaZleblobebis gacnobierebis nelad saWiro saxatavi masala, Sefasebis
unari saTanado nimuSebze msjelobisa baraTebi.
da praqtikuli saqmianobis safuZvelze,
SeZlon grafikuli da ferweruli namu- moswavleTa organizebis forma: indi-
Sevrebis Seqmnisas mxatvruli xerxebis vidualuri, saerTo saklaso.
Canafiqris Sesabamisad gamoyeneba, gani-
viTaron sakomunikacio da praqtikuli
unar-Cvevebi.

Sedegi:
s.g.IV.1. moswavlem unda SeZlos sakuTar interesebsa da gamocdilebaze dayrdnobiT,
Canafiqris, ideis, guneba-ganwyobis(emociebis) da/an garemoze dakvirvebis Sedegad miRebuli
STabeWdilebebis asaxva namuSevarSi saxviTi xelovnebis elementebisa da principebis gamoy-
enebiT.
• irCevs mxatvrul xerxebs (elementebi da principebi) sakuTari Canafiqris, STabeW-
dilebisa da emociis gadmosacemad;
• iyenebs sxvadasxva tipis xazs, kontursa da Strixs;
• ferebis SezavebiT iRebs sasurvel fers (mag., moyviTalo mwvane, molurjo mwvane);
• TeTris an Savi feris damatebiT cvlis feris tonalobas (naTeli-bneli, vardis-
feri, ruxi, cisferi da sxva);
• iyenebs kontrastul ferebs;
s.g.IV.2. moswavlem unda SeZlos sxvadasxva masalisa da teqnikis SerCeva da gamoyeneba
sakuTari Canafiqris da ideis gansaxorcieleblad.
• mravalferovani masalisa da teqnikis gamoyenebiT qmnis namuSevrebs sxvadasxva
JanrSi (portreti, naturmorti, peizaJi, yofiTi Janri);
s.g.IV.4. moswavlem unda SeZlos individualuri da erToblivi namuSevris wardgena; az-
ris, ideebis, STabeWdilebebis gaziareba da saubari sakuTar, TanaklaselTa an cnobil xe-
lovanTa namuSevrebze Sesabamisi terminologiis gamoyenebiT.
• individualuri,erToblivi namuSevris wardgenisas saubrobs Canafiqris, ideis
Sesaxeb (Tu risi asaxva surda), asaxelebs gamoyenebul elementebs (mag., xazi, forma,
feri), principebs (mag., ritmuli gamosaxulebebi) masalas da sxva;
• sxvebs uziarebs sakuTar STabeWdilebebs TanaklaselTa an cnobil mxatvarTa na-
muSevris Sesaxeb (namuSevris Sinaarsze, Janrze, dargze, ra moswons an ar moswons) da
cdilobs daasabuTos sakuTari pozicia;
• saubrisas iyenebs Sesabamis terminologias (masalis CamoTvlisas, saxviTi xe-

53
lovnebis elementebis dasaxelebisas, mag., sqeli konturi gamoviyene da sxva);
• usmens, acdis sxvebs azris gamoTqmas, svams da pasuxobs kiTxvebs, urCevs da Tavad
iRebs rCevebs, xmarobs koreqtul gamoTqmebs;
• namuSevris wardgenisas mxars uWers da amxnevebs Tanaklaselebs.
s.g.IV.5. moswavlem unda SeZlos saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis dargebisa da zogi-
erTi Janris gansxvaveba erTmaneTisgan, maTi dakavSireba yoveldRiur cxovrebasTan da sxva
sagnebSi ganvlil masalasTan.
• adarebs saxviTi xelovnebis sxvadasxva dargis nimuSebs gamomsaxvelobiTi xerxebis,
masalis, teqnikis mixedviT.

me-10 gakveTilis msvleloba:

aqtivoba 1. mocemuli gakveTilebi (I.10-11) Semajamebeli SefasebisTvis aris gankuTvni-


li, razec moswavleebi winaswar unda iyvnen informirebuli. Semajamebeli SefasebisaTvis
gansazRvrulia: 1. testi (grafika da ferwera) da praqtikuli samuSao. Sesabamisad, gasaT-
valiswinebelia moswavleTa praqtikuli saqmianobisaTvis saWiro masaliT uzrunvelyofa.
maswavlebeli urigebs moswavleebs Sefasebis baraTebs, romlebSic moswavleebi
TiToeuli davalebis Sesatyvisi vizualuri masalis ganxilvis Sedegebs Caweren.

Sefasebis baraTis nimuSi:

TariRi: moswavlis saxeli, gvari:

Sesrulebuli samuSao : testi (grafika da ferwera)

davaleba #1. amoicani da Cawere, ra saxatavi masaliT aris Sesrulebuli TiToeuli


nimuSi.

anri matisi. avtoportreti ogiust renuari. pablo pikaso. avtoportreti


biWunas portreti

54
davaleba #2. Seadare mocemuli namuSevrebi da Cawere, ra gamomsaxvelobiT xerxebs
iyenebs TiToeuli mxatvari.

pol siniaki. Canaxati klod mone. sanapiroze

davaleba #3. Seadare mocemuli ferweruli namuSevrebi da Cawere rogorc saerTo,


ise ganmasxvavebeli niSnebi.

andre dereni. peizaJi klod mone. yayaCoebis mdelo

maswavlebeli monacvleobiT uCvenebs moswavleebs TiToeuli davalebisaTvis gansaz-


Rvrul nimuSebs, amasTan, iTvaliswinebs, rom moswavleebs mieceT namuSevrebis gacnobis,
Sedarebisa da sakuTari mosazrebebis dafiqsirebisaTvis sakmarisi dro.

Sedegi da indikatorebi: s.g.IV.4. 2,3; s.g.IV.5. 1.

I.1. Semajamebeli Sefasebis cxrili (rubrika) _ testi

TariRi: moswavlis saxeli, gvari:

samuSaos mocemuloba: testi (grafika da ferwera)

kriteriumebi/Sefaseba kargi saSualo saWiroebs gaum- komentari


jobesebas
1. mxatvrobis nimuSebSi gamoyenebuli
saxatavi masalis amocnoba

55
2. grafikuli da ferweruli namu-
Sevrebis Sedarebisas TiToeul maT-
ganSi gamoyenebuli gamomsaxvelobiTi
xerxebis mixedviT
3. ferweruli namuSevrebis Sedareba
saerTo da ganmasxvavebeli niSnebis
aRniSvna
4. realistur stilSi da gansxvavebu-
li xedvis safuZvelze Seqmnili namu-
Sevrebis Sedareba, sakuTari damokide-
bulebis gamoxatva da dasabuTeba
5. Sesabamisi terminologiis gamoyeneba

aqtivoba 2. maswavlebeli sTavazobs moswavleebs mocemuli Tavis gakveTilebze miRe-


buli codnisa da praqtikuli gamocdilebis gamovlenas maT mier Seqmnil namuSevrebSi,
romelTa ganxilva-Sefasebac momdevno gakveTilze ganxorcieldeba.
maswavlebelma unda misces moswavleebs mkafio miTiTebebi Sesasrulebel samuSaosTan
dakavSirebiT. kerZod:
mocemul gakveTilze maT unda Seasrulon ferweruli namuSevrebi, romlisTvisac
damoukideblad gansazRvraven Temas, mxatvrul xerxebs, samuSao masalas, Canafiqris Sesa-
bamisad gansazRvraven kolorits, gamoiyeneben ferebis Sereva-SezavebiT miRebul tonebs,
survilisamebr, Seqmnian namuSevrebs kontrastuli ferebis saSualebiT an sakuTari xed-
viT, romlebSic gamoiyeneben uCveulo ferTa SeTanxmebebs, gamoxataven konkretul emo-
cias.
gakveTilis dasasruls maswavlebelma unda miawodos moswavleebs informacia imasTan
dakavSirebiT, rom momdevno gakveTilze isini Seqmnian grafikul namuSevrebs, Sesabam-
isad, unda movidnen gakveTilze praqtikuli saqmianobisaTvis saWiro aRWurvilobiT.

me-11 gakveTilis msvleloba:

aqtivoba 1. amjerad moswavleebma unda gamoavlinon grafikuli namuSevris Seqmnis xe-


rxebis Canafiqris Sesabamisad gamoyenebis unar-Cvevebi. wina gakveTilze ganxorciele-
buli praqtikuli saqmianobis analogiurad, maswavlebeli sTavazobs maT, damoukideblad
gansazRvron grafikuli namuSevris Tema, gamoiyenon maTTvis cnobili xerxebi. samuSao
masalad maT SeuZliaT airCion fanqari, naxSiri, pasteli an akvareli, Tumca unda gaiT-
valiswinon, rom, miuxedavad feris gamoyenebisa, namuSevarSi mTavar gamomsaxvelobiT xe-
rxs xazi unda warmoadgendes.

aqtivoba 2. moswavleebi monacvleobiT unda wardgnen amxanagebis winaSe da isaubron


maT mier Sesrulebul namuSevrebze _ daasabuTon, ratom airCies konkretuli grafikuli
Tu ferweruli xerxebi da gamoTqvan azri, ramdenad SeZles Canafiqris ganxorcieleba.
mniSvnelovania moswavleebi aqtiurad CaerTon namuSevrebis ganxilvis procesSi,
gamoTqvan azri, romeli naxatebi gamoirCeva saintereso CanafiqriT (Sinaarsi), grafikuli
namuSevrebis ganxilvisas yuradReba gaamaxvilon Tu ra tipis xazebi, rogori Strixebia
gamoyenebuli, ferwerul namuSevrebze msjelobisas ki _ ramdenad uwyobs xels Canafiqris
ganxorcielebas namuSevrisaTvis gansazRvruli koloriti da sxv. maswavlebelma yur-
adReba unda gaamaxvilos namuSevrebis ganxilvis procesSi moswavleTa aqtiurobasa da
saubrisas Sesabamisi terminologiis gamoyenebaze.

Sedegebi da indikatorebi: s.g.IV.1. 2,3,4,5,6; s.g.IV.2. 1; s.g.IV.4. 1,2,3.

56
I.2. Semajamebeli Sefasebis cxrili (rubrika). praqtikuli saqmianoba

TariRi: moswavlis saxeli, gvari:

samuSaos mocemuloba: praqtikuli samuSao (grafikuli da ferweruli namuSevrebis Seqm-


na-ganxilva)

kriteriumebi/Sefaseba kargi saSualo saWiroebs komentari


gaumjobesebas
1. grafikuli namuSevris Seqmnis xerxebis
Canafiqris Sesabamisad gamoyeneba
2. ferweruli namuSevris Seqmnisas kolo-
ritis Canafiqris Sesabamisad gansazRvra
da gamoyeneba
3.sakuTari grafikuli/ferweruli namu-
Sevris wardgena (Canafiqri, mxatvruli xe-
rxebi, masala)
4.STabeWdilebebis gaziareba TanaklaselTa
namuSevrebze
5.Sesabamisi terminologiis gamoyeneba

II Tavi. ferweris mravalsaxeoba

mocemuli Tavis daniSnulebaa, moswavleebma SeZlon mxatvrobis dargobrivi, Janro-


brivi da Tematuri mravalferovnebis gacnobiereba. isini gaecnobian ferweris dargebs,
Janrebs, SeZenil codnaze dayrdnobiT SeZleben msjelobas cnobil mxatvarTa namu-
Sevrebis Janrul Taviseburebebze, Sinaarssa da gamoyenebul mxatvrul xerxebze, gaecno-
bian sivrcis gadmocemis xerxs, SeZleben bunebaze dakvirvebiT miRebuli STabeWdilebebis
mxatvrobis nimuSebTan dakavSirebasa da sakuTar namuSevrebSi asaxvas, Seqmnian saxviTi
xelovnebis sxvadasxva Janris nimuSebs, monawileobas miiReben saklaso konferenciaSi,
romlis mizanicaa qarTuli dazguri ferweris warmomadgenelTa Semoqmedebis Seswavla.
am Tavis farglebSi gansaxilveli Temebis uSualod moswavleTa winare codnasa da
gamocdilebasTan dakavSireba, nebismieri Temis ganxilvisas daskvnebis damoukideblad
gakeTeba dakvirvebisa da msjelobis gziT, xSir SemTxvevaSi alternatiuli, maTTvis sain-
tereso SemecnebiTi Tu praqtikuli xasiaTis aqtivobebis SeTavazeba mniSvnelovnad Seu-
wyobs xels moswavleTa motivaciis amaRlebasa da saswavlo procesSi aqtiur CarTulobas.
swavlebis Sinaarsis specifika uzrunvelyofs saganTSorisi kavSirebis ganxorcielebas
mSobliur enasa da literaturasTan, musikasTan, rac mniSvnelovania codnis transferis
unaris ganviTarebisaTvis.
maswavlebeli gaecnoba ori gakveTilis sarekomendacio scenars, Tumca aranakleb
sayuradReboa rekomendaciebis gacnoba, romlebSic ganxilulia danarCen gakveTilebTan
dakavSirebuli meToduri aspeqtebi.
moswavleTa mier SeZenili codnisa da unar-Cvevebis Sefasebis mizniT, maswavleb-
els SeuZlia mravalferovani formebisa da meTodebis, rogorc mimdinare, ise Suale-
duri Sefasebis gamoyeneba (magaliTad, me-6 Temis dasrulebisas). am mizniT SesaZlebelia
testis, eses, viqtorinis, mxatvrobis nimuSebis Sedarebis, praqtikuli saqmianobisa da
sxva formebis gamoyeneba. iseve, rogorc wina klasebSi, amjeradac saTanado mniSvnelo-
bas iZens moswavleebze dakvirvebis safuZvelze gakeTebuli Canawerebisa da anotirebuli

57
namuSevrebis etapobrivi analizi. Semajamebeli SefasebisaTvis gansazRvrulia testi da
saklaso konferencia.
mocemuli (iseve, rogorc yvela momdevno) TavisTvis momzadebuli masala warmodge-
nilia Semdegi TanmimdevrobiT:
• gakveTilebis calkeul aqtivobebTan dakavSirebuli meToduri rekomendaciebi;
• sarekomendacio scenarebi;
• rekomendaciebi Semajamebel SefasebasTan dakavSirebiT.

gakveTilebis calkeul aqtivobebTan dakavSirebuli


meToduri rekomendaciebi

gakveTili II.1. dazguri ferwera. sasurvelia, mocemul gakveTilze maswavlebelma uCve-


nos moswavleebs sxvadasxva Janris ramdenime nimuSi, romelTagan TiToeulma jgufma unda
airCios nebismieri wyvili (ori suraTi), Seadaros da erToblivi mosazrebebi Caweros ve-
nis diagramaSi. miRebuli Sedegebis gacnobis safuZvelze moswavleebi ara mxolod ukeT
gaacnobiereben Janrul Taviseburebebs, aramed gamoavlenen nawarmoebis `wakiTxvis~ unars _
ra Canafiqri hqonda mxatvars TiToeul SemTxvevaSi da ra mxatvruli xerxebiT ganaxor-
ciela, ra saxis informaciis miReba SeiZleba TiToeuli Janris nimuSidan.
praqtikuli saqmianobis dawyebamde, SesaZlebelia moswavleebisaTvis Semdegi jgufu-
ri samuSaos SeTavazeba: TiToeulma jgufma unda airCos Janri, romelic maTTvis gansa-
kuTrebiT sainteresoa, erToblivad gansazRvron, ras da rogor gamosaxaven, Semdeg ki
monacvleobiT gamosaxon TiTo sagani/obieqti. erToblivi namuSevris wardgenisas maT
unda daasabuTon erToblivi arCevani, mokled isaubron SerCeuli Janris ZiriTad Tavise-
burebebze, rac gaiTvaliswines muSaobis procesSi.
sayuradReboa, rom gakveTilis msvlelobisas (ra Tqma unda, momdevno gakveTile-
bzec), maswavlebelmac da moswavleebmac xSirad gamoiyenon axali terminebi (dazguri
ferwera, Janri da a.S.);
pasuxebi interaqtivis kiTxvebze:
1. Sardenis da rembrandtis namuSevrebSi mTavari personaJi qalia, Tumca, rembrandtis
mizania modelis garegnuli iersaxis, samosis, misi ganwyobilebis gadmocema, Sardenis na-
muSevarze ki yofiTi scenaa asaxuli, mxatvris mizans personaJebis urTierTobis asaxva
Seadgens;
2. sxvadasxva Janris nimuSze dakvirvebisas SegviZlia mravalferovani informaciis
miReba, Tumca yvelaze informatiulia yofiTi Janris nimuSebi. maTi meSveobiT Cven Segvi-
Zlia gavigoT bevri ram epoqaze, gamosaxul adamianebze, maT saqmianobaze, yofaze da
a.S. portreti warmodgenas gviqmnis adamianis garegnobaze, mis samosze, xasiaTze da sxv.
peizaJi gvacnobs bunebis Tu qalaqis Taviseburebebs, naturmorti asaxavs, ZiriTadad,
nivTebis Tu mcenareebis mravalferovnebas, xSirad sagnebis saSualebiT SegviZlia epoqis
dadgena.
gakveTili II.3. portretis xelovneba. mniSvnelovania, maswavlebelma SesTavazos moswav-
leebs, portretis Janris nimuSebis detaluri aRwera da Semdeg ukve msjeloba suraTze
gamosaxuli adamianis Sesaxeb. agreTve, mcire istoriis/ambavis SeTxzva am adamianis Ses-
axeb, portretis nimuSebis Sedareba da mxolod ganmasxvavebeli niSnebis aqcentireba da
sxv.; praqtikuli saqmianobis dawyebamde, SesaZlebelia moswavleebs SevTavazoT, imsjelon
imis Sesaxeb, Tu ra unda gaiTvaliswinos mxatvarma portretze muSaobis dawyebamde (mag-
aliTad, modelis garegnuli ieri, xasiaTi, interesebi, emociuri mdgomareoba da a.S.), anu
ramdenad mniSvnelovania mxatvari icnobdes adamians, romlis portretic unda daxatos.
pasuxebi interaqtivis kiTxvebze:
1. savaraudod, moswavleebi aRniSnaven, rom van deikis portretze gamosaxuli mamaka-
ci maRali wris warmomadgenelia, amasTan, is samxedro piria, radgan mis ukan muzaradia
gamosaxuli;

58
2. Salva qiqoZis namuSevarze _ `guruli qali~ _ gamosaxulia Tavsafriani qali. qeTe-
van maRalaSvilis portretze ki msaxiobi veriko anjafariZe interierSi, sazeimo samosiT
aris warmodgenili. mis ukan kedelze moCans CarCoSi Casmuli ferweruli tilos nawili.
amdenad, orive SemTxvevaSi nawarmoebis personaJi qalia, magram sruliad sxvadasxva tip-
aJi da gansxvavebul garemoSi;
gakveTili II.4. avtoportreti. mocemuli Temis ganxilvisas, mniSvnelovania moswavle-
ebma gaacnobieron, Tu ramdenad kargad unda icnobdes mxatvari sakuTar Tavs (garegnul
iers, TiToeul nakvTs, xasiaTs, agreTve im cvlilebebs, rac wlebis ganmavlobaSi aisaxeba
mis garegnobaze da a.S.), gakveTilis dasasruls ki, sasurvelia, moswavleebs SevTavazoT
Tema diskusiisaTvis _ ra mxriv aris mniSvnelovani da Rirebuli warsulis udidesi mxat-
vrebis avtoportretebi TanamedroveebisaTvis;
pasuxebi interaqtivis kiTxvebze:
1. rubensi Tavis meuRlesTan erTad aris gamosaxuli. isini sazeimo samosiT arian
warmodgenili, xolo pol gogeni saxelosnoSi, muSaobis procesSia gamosaxuli. mis win
palitraa, mis ukan ki suraTis nawili moCans;
2. rembrandtis ori avtoportretidan erTi axalgazrda, xolo meore ukve asakSi
Sesul mxatvars asaxavs. amdenad, kargad Cans, Tu rogor Seicvala misi garegnoba, gamom-
etyveleba wlebis ganmavlobaSi;
3. ZiriTadad, mxatvrebi avtoportretis Seqmnisas sarkeSi akvirdebian sakuTar Tavs.
daviT kakabaZem am namuSevarSi sarkec gamosaxa;
4. moswavleebi, savaraudod, aRniSnaven, rom mxatvrebs ainteresebT sakuTar Tavze
dakvirvebis asaxva namuSevarSi, amasTan, sakuTari ostatobis warmoCenac.
gakveTili II.5. naturmorti. maswavlebelma unda auxsnas moswavleebs, rom iyo mxatv-
robaSi iseTi axsna, rodesac naturmorti meorexarisxovan Janrad miiCneoda, ramdenadac
iTvleboda, rom naturmortis nimuSebi mxolod realurad arsebuli sagnebis/nivTebis,
mcenareebisa da a.S. aslebs warmoadgenda, Tumca am Janris nimuSebiT marTlac SesaZle-
belia garkveuli saxis informaciis miReba. naturmortis nimuSebze msjelobis unaris
ganviTarebisaTvis TiToeulma jgufma Seadaros ori gansxvavebuli nimuSi (magaliTad,
sayuradReboa nimuSi, romelSic zedmiwevniT zustad aris gadmocemuli nivTebis forma,
zedapiris Tavisebureba, anu faqtura da a.S., meore nimuSi, romelSic mxatvrisaTvis upi-
ratesia garkveuli emociebis gadmocema, ganwyobilebis Seqmna) da erToblivi mosazre-
bebi Caweron T-diagramaSi. sayuradRebo strategiaa agreTve, maswavlebelma moswavleebs
SesTavazos, sityvierad `daxaton~ naturmorti, romelze gamosaxuli nivTebi TiToeuli
maTganis samyaroze, interesebze miuTiTebs.
pasuxebi interaqtivis kiTxvebze:
1. vilem kalfisa da vinsent van gogis namuSevrebi orive naturmortis Janris nimuSs
warmoadgens, Tumca Zalze gansxvavdeba erTmaneTisagan rogorc gamosaxuli sagnebis Ser-
Cevis, aseve maTi ganlagebisa da gadmocemis TvalsazrisiT;
2. karavajo sinamdvilesTan miaxloebulad asaxavs sagnebs, xolo pablo pikaso geome-
triuli formebiT warmoadgens;
3. ferwerul da foto naturmortSi SesaZlebelia msgavsi sagnebi iyos asaxuli, ms-
gavsi iyos ganlagebac. fotoze sagnebi gansxvavebuli xerxiT aRibeWdeba, mxatvari ki
suraTis Seqmnas xangrZliv dros andomebs. man SeiZleba sinamdvilesTan miaxloebulad
asaxos yovelive an SeiZleba sakuTari xedviT sruliad gansxvavebulad gamosaxos sagnebi.
gakveTili II.6. peizaJis saxeobebi. peizaJis Janruli Taviseburebebis ukeT gacnobierebis
mizniT, SesaZlebelia maswavlebelma SesTavazos moswavleebs ori ferweruli namuSevari,
romlebSic bunebis an sxva xedis fonze gamokveTilia adamianis/adamianebis gamosaxule-
bebi. moswavleebma msjelobis Sedegad unda gaakeTon daskvna, rom Tu mxatvrisaTvis mniS-
vnelovania raime xedis gadmocema, aseTi nimuSi peizaJis Janrs miekuTvneba, magram Tu
adamianis Temaa wamyvani da xedi mxolod fonis funqcias asrulebs, maSin es nimuSi por-
tretis an yofiTi Janris nimuSs warmoadgens.
mocemuli Temis ganxilvisas sayuradReboa ara mxolod peizaJis calkeuli saxeo-
bis nimuSebis ganxilva, aramed zogadad, peizaJis Janrisadmi mxatvrebis gansxvavebuli

59
damokidebulebis gacnobierebac. Sesabamisad, maswavlebelma unda SesTavazos moswavlee-
bs, sakuTari mosazrebisamebr gansazRvron, peizaJis nimuSis Seqmnisas Seecdebian garemo-
sa da obieqtebis sinamdvilesTan miaxloebulad asaxvas Tu sakuTari fantaziiT asaxaven
uCveulo formebs, ferTa SeTanxmebebs. Sesabamisad, namuSevrebis ganxilvisas moswavlee-
bma unda imsjelon maT damokidebulebaze fantaziiT Seqmnili namuSevrebisadmi; gakveTi-
lis dasasruls, sasurvelia, maswavlebelma swrafad, monacvleobiT uCvenos moswavleebs
sxvadasxva Janris nimuSebi amosacnobad;
pasuxebi interaqtivis kiTxvebze:
1. klod monesa da kamil pisaros peizaJebi sinamdilesTan miaxloebulad asaxavs gare-
mos, xolo pol klee da andre dereni Taviseburi xedviT gansxvavebul namuSevrebs qmnian.
amasTan, kleesTan metad igrZnoba mxatvris fantazia;
2. uCveulo ferTa Sexamebas iyeneben andre dereni, gansakuTrebiT, pol klee;
3. monesa da pisaros namuSevrebi plenerzea Seqmnili, radgan maTSi kargad igrZnoba
bunebasa Tu qalaqze uSualo dakvirvebis Sedegi;
5. moswavle savaraudod ityvis, rom urbanistuli peizaJi warmodgenas gviqmnis Seno-
bebis arqiteqturaze, trasportis saxeobebze, adamianebis Cacmulobaze da zogadad im
epoqaze, romelSic Seiqmna namuSevari.
gakveTili II.7-8. Sors da axlos. me-7 gakveTilze moswavleebma unda isaubron garemoze
dakvirvebiT miRebul STabeWdilebebze, rac sivrcis gadmocemas ukavSirdeba, Semdeg ki
ganixilon mxatvrobis saTanado nimuSebi da msjelobiT mividnen im daskvnamde, Tu ramde-
nad mniSvnelovania namuSevarSi sivrcis gadmosacemad wina da ukana planebis gamoyeneba.
aRniSnulis gaTvaliswinebiT moswavleebma mocemul gakveTilze jgufurad unda Seqmnan
namuSevrebi, romelSic SemodgomisaTvis damaxasiaTebel fonze (guaSis saRebavebiT) masze
aplikaciis xerxiT sxvadasxva zomis xeebis saTanadod ganlageba. momdevno, me-8 gakveTili
maswavlebelma unda dauTmos plenerze muSaobas. skolis ezoSi an axlomdebare parkSi/
baRSi moswavleebi unda daakvirdnen garemos da gaakeTon fanqrebiT an pasteliT Canax-
atebi, romelSic praqtikulad gamoiyeneben SeZenil codnas (gadmoscemen sivrces wina da
ukana xedebis gaTvaliswinebiT).
pasuxebi interaqtivis kiTxvebze:
1. moswavleebi savaraudod aRniSnaven, rom rac, ufro moSorebulia Cveni Tvalisgan
sveti, miT ufro patara zomiT aRviqvamT;
2. klod mones namuSevarSi gansxvaveba wina da ukana planze gamosaxul obieqtebs So-
ris mkafiod aRiqmeba, van gogis namuSevarSi _ xeebis ganlageba da gzis monakveTis gadmo-
cema sivrcis iluzias qmnis.
gakveTili II.9. `buneba mbrZanebelia...~ ix. sarekomendacio scenari.
gakveTili II.10-11. kedlis mxatvroba. mocemuli TemisaTvis gansazRvrulia 2 saaTi.
pirvel, anu me-10 gakveTilze moswavleebma unda Seadaron dazguri da monumenturi fer-
weris nimuSebi da imsjelon maT saerTo da ganmasxvavebel niSnebze, gauziaron erTma-
neTs STabeWdilebebi kedlis mxatvrobis nimuSebTan dakavSirebiT, romlebic maT unaxavT.
praqtikuli saqmianoba iTvaliswinebs namuSevrebis Seqmnas, romlis Sesabamisadac moix-
ateboda moswavleTa mier SerCeuli konkretuli daniSnulebis nageboba. am gakveTilze
moswavleebma individualurad unda Seasrulon eskizebi, ganixilon, ramdenad Seesabameba
eskizis Sinaarsi nagebobis daniSnulebas da momdevno (me-11) gakveTilze, did formatze,
guaSis saRebaviT Seasrulon namuSevrebi (SesaZlebelia wyvilSi muSaobac).
pasuxebi interaqtivis kiTxvebze:
1.moswavleebi savaraudod aRniSnaven, rom arqiteqturul nagebobas monumenturi
ferweris nimuSebiT amkoben misi Semkobis mizniT, Tumca aseve Zalian didi roli eniWeba
nagebobis daniSnulebasa da moxatulobis Sinaarss.
gakveTili II.12. mozaika da vitraJi. mocemul gakveTilze rubrikaSi `Cveni saxelosno~
gansazRvrulia muSaoba mozaikaze daWrili feradi qaRaldiT, naCvenebia namuSevris Se-
qmnis Tanmimdevrobac, Tumca moswavleebs SeuZliaT sakuTari mosazrebisamebr gansazRv-
ron, Tu ras gamosaxaven, romel ferebs gamoiyeneben. survilisamebr, SeuZliaT imuSaon
individualurad/wyvilSi an Seqmnan erToblivi namuSevari. garda amisa, maswavlebels

60
SeuZlia SesTavazos moswavleebs mozaikisaTvis sxva masalis gamoyeneba (magaliTad, fe-
radi mZivebi, plastilinis burTulebi da sxv.).
pasuxebi interaqtivis kiTxvebze:
1. mozaika da vitraJi, orive nagebobis Sesamkobad gamoiyeneba da feradovneba axasi-
aTebs. mozaika kedelze an iatakzea, xolo vitraJi sarkmelebSi. isini aseve gansxvavdeba
masaliT _ mozaika feradi kenWebiTa da smaltiT, xolo vitraJi feradi minis saSualebiT
iqmneba.

sarekomendacio scenarebi
II.2 yofiTi Janri

II. 2 yofiTi Janri

yofiTi Janris nimuSebSi mxatvrebi maTi Tanamedrove adamiane-


bis yoveldRiuri cxovrebis scenebs asaxaven. am Janris namuSevrebi
mogviTxrobs maTi saqmianobis, wes-Cveulebebis, tradiciebis, urTier- rogor fiqrob, yofiTi scenebis asaxvisas, gamoxa-
Tobebis Sesaxeb. tavs Tu ara mxatvari sakuTar damokidebulebas su-
yofiTi Janris nimuSebs TiTqos sxvadasxva droSi Tu garemoSi, gan- raTze gamosaxuli adamianebisadmi?
sxvavebuli adamianebis garemocvaSi gadavyavarT. maTi daTvalierebisas daakvirdi piter breigelis namuSevars. gamoTqvi
warmodgena gveqmneba ama Tu im epoqaSi, sxvadasxva qveyanaSi mcxovrebi azri, ra SegviZlia gavigoT im epoqis adamianebis
xalxis Cacmulobaze, garegnobaze, im garemoze, romelSic isini cxov- wes-Cveulebebze?
roben.
Seadare erTmaneTs ian vermeerisa da ogiust renua-
ris namuSevrebi. ra aqvs maT saerTo? Seni azriT,
romelze gamosaxuli adamianebi cxovrobdnen Se-
darebiT adre? ufro mogvianebiT? daasabuTe Seni
mosazreba.
ogiust renuari. daakvirdi mose ToiZis namuSevars. rom ar icode av-
ori gogona fortepianosTan toris vinaoba, mixvdebodi Tu ara, rom es qarTveli
mxatvris namuSevaria? ra niSnebiT amoicnobdi?

Cveni saxelosno Senc SegiZlia Seqmna yofiTi Janris nimuSi. Tema


damoukideblad SearCie: magaliTad, `Cemi ojaxi~, `me
da Cemi megobrebi~, `dabadebis dRe~, `sportuli Sejibri~ da sxva.
Seecade, rom namuSevris Sinaarsi gasagebi iyos mnaxvelisaTvis. mTa-
piter breigeli. glexis qorwili vari personaJi gamoyavi romelime SenTvis cnobili xerxiT.
ian vermeeri. musikis gakveTili

mose ToiZe. Zveli Tbilisi. memawvne

24 25

saswavlo miznebi: moswavleebma ga- resursi: moswavlis wigni, saxatavi


moavlinon yofiTi Janris nimuSebSi furclebi, guaSi, akvareli, wylis Wur-
mxatvris Canafiqris amocnobis, infor- Weli, funji.
maciis miRebis, siuJeturi namuSevri-
saTvis saTanado mxatvruli xerxebis moswavleTa organizebis forma: indi-
SerCevis da gamoyenebis, praqtikuli da vidualuri, jgufuri, saerTo saklaso.
sakomunikacio unar-Cvevebia.

Sedegi:
s.g.IV.1. moswavlem unda SeZlos sakuTar interesebsa da gamocdilebaze dayrdnobiT,
Canafiqris, ideis, guneba-ganwyobis(emociebis) da/an garemoze dakvirvebis Sedegad miRebuli
STabeWdilebebis asaxva namuSevarSi saxviTi xelovnebis elementebisa da principebis gamoy-
enebiT.
• irCevs mxatvrul xerxebs (elementebi da principebi) sakuTari Canafiqris, STabeW-

61
dilebisa da emociis gadmosacemad;
• sxvadasxva xerxiT (formiT, zomiT, feriT) gamoyofs namuSevarSi mTavars;
s.g.IV.2. moswavlem unda SeZlos sxvadasxva masalisa da teqnikis SerCeva da gamoyeneba
sakuTari Canafiqris da ideis gansaxorcieleblad.
• mravalferovani masalisa da teqnikis gamoyenebiT qmnis namuSevrebs sxvadasxva
JanrSi (portreti, naturmorti, peizaJi, yofiTi Janri);
s.g.IV.4. moswavlem unda SeZlos individualuri da erToblivi namuSevris wardgena; az-
ris, ideebis, STabeWdilebebis gaziareba da saubari sakuTar, TanaklaselTa an cnobil xe-
lovanTa namuSevrebze Sesabamisi terminologiis gamoyenebiT.
• individualuri, erToblivi namuSevris wardgenisas saubrobs Canafiqris, ideis
Sesaxeb (Tu risi asaxva surda), asaxelebs gamoyenebul elementebs (mag., xazi, forma,
feri), principebs (mag., ritmuli gamosaxulebebi), masalas da sxva;
• sxvebs uziarebs sakuTar STabeWdilebebs TanaklaselTa an cnobil mxatvarTa na-
muSevris Sesaxeb (namuSevris Sinaarsze, Janrze, dargze, ra moswons an ar moswons) da
cdilobs daasabuTos sakuTari pozicia;
• saubrisas iyenebs Sesabamis terminologias (masalis CamoTvlisas, saxviTi xe-
lovnebis elementebis dasaxelebisas, mag., sqeli konturi gamoviyene da sxva);
s.g.IV.5. moswavlem unda SeZlos saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis dargebisa da zogi-
erTi Janris gansxvaveba erTmaneTisgan, maTi dakavSireba yoveldRiur cxovrebasTan da sxva
sagnebSi ganvlil masalasTan.
• asaxelebs da amoicnobs zogierT Janrs (naturmorti, peizaJi, portreti, yofiTi);
• saubrobs im namuSevris Sesaxeb, romelmac gansakuTrebuli STabeWdileba moaxdina
samxatvro galereaSi an muzeumSi yofnisas da asabuTebs ratom.

gakveTilis msvleloba:

aqtivoba 1. maswavlebeli sTavazobs moswavleebs, gaixsenon, romel Janrs miakuTvneben


adamianis yoveldRiuri cxovrebis amsaxvel namuSevrebs, Semdeg ki daasaxelon yofiTi
Janris nimuSebi, romlebic xelovnebis gakveTilebze ganixiles an samxatvro galereebsa
Tu muzeumSi ixiles da gauziaron erTmaneTs STabeWdilebebi _ romeli maTgani daa-
maxsovrdaT da ra mxriv.
maswavlebeli uCvenebs moswavleebs yofiTi Janris nimuSs da sTavazobs moswavleebs,
am suraTiT miRebuli STabeWdilebebi Caweron sqemis _ `kornelis dafa~ _ pirvel grafaSi
(maT ukve aqvT am sqemaze muSaobis gamocdileba), meore grafas ki moswavleebi gakveTilis
dasasruls Seavseben.

pirveladi komentari meoradi komentari


(faqtobrivi) (emociuri, kritikuli)

aqtivoba 2. moswavleebi ecnobian saswavlo masalas, ganixilaven yofiTi Janris ni-


muSebs, Semdeg ki msjeloben interaqtivis kiTxvebTan dakavSirebiT. aqtivobis dasasruls
maswavlebeli sTxovs maT, erToblivad gaakeTon mokle Canawerebi imasTan dakavSirebiT,
Tu risi gageba SegviZlia yofiTi nimuSis gacnobisas, Semdeg ki gaacnon amxanagebs erTo-
blivi mosazrebebi. maswavlebeli sTavazobs moswavleebs maTi mosazrebebis Sejerebas-
gaerTianebasa da erTiani Canaweris gakeTebas dafaze.
pasuxebi interaqtivis kiTxvebze:
1. moswavle, uTuod miiCnevs, rom mxatvari gamoxatavs sakuTar damokidebulebas su-
raTze gamosaxuli adamianebisadmi, rac sxvadasxvagvarad vlindeba;
2. piter breigelis namuSevari `glexis qorwili~ gvacnobs, Tu ra wes-Cveulebebi hqon-

62
daT mxatvris Tanamedroveebs, rogor samoss atarebdnen, rogor garemoSi cxovrobdnen,
ra musikaluri instrumentebi hqondaT da sxv.;
3. ian vermeerisa da ogiust renuaris namuSevrebze adamianebi musikalur instrumen-
tze dakvris momentSi arian gamosaxuli. pirveli mxatvris namuSevarze Tavad instru-
menti, adamianebis samosi miuTiTebs, rom isini ufro adreul epoqaSi cxovrobdnen, vidre
renuaris tiloze gamosaxuli gogonebi.
4. mose ToiZis namuSevarze aivniani saxlebi, wina wlanze gamosaxuli adamianebis Cac-
muloba aSkarad miuTiTebs, rom qarTuli yofaa asaxuli.
aqtivoba 3.
alternatiuli variantebi:
• maswavlebeli uCvenebs moswavleebs yofiTi Janris nimuSs, Tumca ar acnobs mis sax-
elwodebas. moswavleebma jgufebSi unda imsjelon da scadon saxelwodebis SerCeva,
romelic, maTi, azriT, Seesatyviseba suraTis Sinaars, amasTan, daasabuTon erToblivi
versia. amis Semdeg maswavlebeli acnobs namuSevris avtoris vinaobasa da suraTis
saxelwodebas. moswavleebma unda gamoTqvan azri, ramdenad misaRebia maTTvis avto-
riseuli saxelwodeba;
• maswavlebeli sTavazobs moswavleebs, jgufebSi moifiqron raime scena, romelsac
daxatavdnen da scadon misi warmodgena ara naxatSi, aramed `cocxali suraTebis~
saxiT. jgufuri prezentaciebis dros moswavleebi araverbalurad, saTanado mimikiT,
JestiT, moZraobiT warmoadgenen konkretul scenebs, Tanaklaselebma ki unda amoic-
non maTi Canafiqri. am variantis gamoyenebis SemTxvevaSi, maswavlebels SeuZlia uCve-
nos moswavleebs fleSmobis nimuSi romelime cnobili xelovanis nawarmoebis mixedviT
(magaliTad, rembrandtis `Ramis gzirni~).

aqtivoba 4. praqtikuli saqmianobis dawyebamde (yofiTi Janris nimuSis Seqmna) maswav-


lebeli urCevs moswavleebs:
• Tavdapirvelad kargad gaiazron siuJeti (umjobesia erTmaneTs mokled uambon) _
ra siuJets/scenas asaxaven, rogor ganalageben figurebs, rogor garemoSi warmoad-
genen maT da a.S. mniSvnelovania namuSevrisaTvis Sinaarsis Sesatyvisi saxelwodebis
SerCevac. moswavleebs SeuZliaT ramdenime versia ganixilon jgufebSi da SearCion
maTgan is varianti, romelic ufro Seesatyviseba siuJets;
• SearCion mxatvruli xerxebi, rac daexmareba maT Canafiqris ganxorcielebaSi
(magaliTad, mTavari gamosaxulebis gamoyofa maTTvis cnobili romelime xerxiT, sa-
surveli ganwyobilebis Seqmnis mizniT Tbili, civi, kontrastuli ferebis an ferTa
SezavebiT axali ferebis, muqi Tu Ria tonebis gamoyeneba da a.S.).
maswavlebeli sTavazobs moswavleebs, maTi namuSevrebis gamofena-ganxilvas dauTmon
momdevno gakveTili _ sarezervo saaTi im mosazrebiT, rom yvela moswavles mieces sa-
kuTari namuSevris wardgenisa da ganxilvaSi aqtiuri monawileobis miReba. maswavlebels
SeuZlia zemoaRniSnuli videomasala (fleSmobi) swored sarezervo gakveTilze uCvenos
moswavleebs.
gakveTilis dasasruls maswavlebeli kidev erTxel uCvenebs moswavleebs yofiTi Jan-
ris nimuSs, romelic gakveTilis dasawyisSi ganixiles. gakveTilze miRebuli codnisa da
miRebuli praqtikuli gamocdilebis safuZvelze, moswavleebi avseben sqemis _ `kornelis
dafa~ _ meore grafas.

Sefasebis kriteriumebi:
moswavleebi Sefasdebian imis gaTvaliswinebiT, Tu ramdenad SeuZliaT gamoavlinon:
• yofiTi Janris nimuSebze msjelobisa da informaciis miRebis unari;
• yofiTi Janris nimuSis Seqmnis praqtikuli unar-Cvevebi;
• sakuTar/sxvaTa namuSevrebis Sinaarsze msjelobis unari.
damatebiTi resursi: rembrandti. `Ramis gzirni~. fleSmobi.
https://www.youtube.com/watch?v=a6W2ZMpsxhg

63
II.9 buneba mbrZanebelia

II. 9 buneba mbrZanebelia

gauziare amxanagebs STabeWdilebebi mocemul su-


raTebTan dakavSirebiT.
romel maTganSi rogori amindia asaxuli da ra xer-
buneba mbrZanebelia, xebiTaa gadmocemuli bunebis sxvadasxva movlena?
igi monaa Tavisa,
romeli nimuSi rogor ganwyobilebas giqmnis? rome-
zogjer sikeTes ixveWavs,
li maTgani mogewona gansakuTrebiT da ratom?
zogjer mqnelia avisa...
imsjele, riT gansxvavdeba mxatvris, mwerlisa Tu
mainc ki lamazi aris,
poetis SesaZleblobebi bunebis suraTis Seqmnisas?
mainc siturfiT hyvavisa!..
vaJa-fSavela
elene axvlediani. TeTreuli
klod mone. nisli temzaze

Cveni saxelosno `caze Rrublebis jari gamoCnda. elva xan aq da


xan iq iklakneboda. WaxWaxiT CamoiCexa mexi da moskda
kokispiruli wvima. male buzRuna Rrublebi sadRac qvemoT wavidnen, qari
Cadga, wvimamac iklo. cisken afrindnen torolebi, TiTqos mzes epatiJebia-
no da imanac ar daagviana. Rrublebis farad gaswia da keklucad gamoixeda.
ra ambavi atyda, ra sixaruli! yvelaferi brwyinavda, icinodnen mTebi, vele-
bi, tyeebi, icinodnen pawawina balaxebi, kenWebi, wvimis wveTebi...~
gaecani nawyvets revaz inaniSvilis moTxrobidan da SearCie SenTvis sa-
surveli monakveTi peizaJis Sesaqmnelad. scade, gadmosce amindis Sesabami-
si ganwyobileba.
SegiZlia gamoiyeno ubralo an feradi qaRaldi da pasteli, an survi-
lisamebr SearCio sxva samuSao masala da xerxi.
el greko. toledos xedi. Weqa-quxili alfred sislei. Tovli

buneba amouwuravi Temaa xelovnebisaTvis.


is mudam cvalebadia. weliwadis sxvadasxva
dros, dRe-Ramis gansxvavebul monakveTs, gana-
Tebas, aminds mudmivi cvlileba Seaqvs gare-
moSi. zogjer mze Zlierad acxunebs, zogjer
– RrublebSi imaleba. qari, wvima, Weqa-quxili,
Tovli, nisli, aisi Tu daisi – yovelive es Sei-
Zleba ferweruli namuSevris Tema gaxdes.
bunebis ama Tu im movlenis gadmosacemad
fermwerebi Sesabamis mxatvrul xerxebs iyene-
ben.
ogiust renuari. mziani dRe

36 37

saswavlo miznebi: moswavleebma gaac- resursi: moswavlis wigni, saxatavi


nobieron mxatvruli azris ganviTarebis furclebi, guaSi, akvareli, pasteli,
Taviseburebebi mxatvrobaSi, liter- wylis WurWeli, funji.
aturasa da musikaSi, SeZlon mxatvruli
teqstis Sesatyvisi ganwyobilebis namu- moswavleTa organizebis forma: indi-
SevarSi gadmocema Sesabamisi mxatvruli vidualuri, jgufuri, saerTo saklaso.
xerxebis saSualebiT, gamoavlinon praq-
tikuli da sakomunikacio unar_Cvevebi.

Sedegi:
s.g.IV.1. moswavlem unda SeZlos sakuTar interesebsa da gamocdilebaze dayrdnobiT,
Canafiqris, ideis, guneba-ganwyobis(emociebis) da/an garemoze dakvirvebis Sedegad miRebuli
STabeWdilebebis asaxva namuSevarSi saxviTi xelovnebis elementebisa da principebis gamoy-
enebiT.
• asaxavs namuSevarSi bunebaze, bunebis movlenebsa da obieqtebze dakvirvebis Sede-
gebs sxvadasxvagvari saxviTi saSualebebiT (mag., Weqa-quxili, dRe-Rame, weliwadis
dro da sxv.);
• irCevs mxatvrul xerxebs (elementebi da principebi) sakuTari Canafiqris, STabeW-
dilebisa da emociis gadmosacemad;
• SearCevs da ganalagebs sxvadasxva zomis gamosaxulebebs wina da ukana xedis gad-
mosacemad;
• sxvadasxva mxatvruli xerxiT namuSevarSi gadmoscems dinamikas (qari, fexburTi,
foTolcvena da sxv.).
s.g.IV.2. moswavlem unda SeZlos sxvadasxva masalisa da teqnikis SerCeva da gamoyeneba
sakuTari Canafiqris da ideis gansaxorcieleblad.

64
• mravalferovani masalisa da teqnikis gamoyenebiT qmnis namuSevrebs sxvadasxva
JanrSi (portreti, naturmorti, peizaJi, yofiTi Janri);
s.g.IV.4. moswavlem unda SeZlos individualuri da erToblivi namuSevris wardgena; az-
ris, ideebis, STabeWdilebebis gaziareba da saubari sakuTar, TanaklaselTa an cnobil xe-
lovanTa namuSevrebze Sesabamisi terminologiis gamoyenebiT.
• individualuri, erToblivi namuSevris wardgenisas saubrobs Canafiqris, ideis
Sesaxeb (Tu risi asaxva surda), asaxelebs gamoyenebul elementebs (mag., xazi, forma,
feri), principebs (mag., ritmuli gamosaxulebebi), masalas da sxva;
• sxvebs uziarebs sakuTar STabeWdilebebs TanaklaselTa an cnobil mxatvarTa na-
muSevris Sesaxeb (namuSevris Sinaarsze, Janrze, dargze, ra moswons an ar moswons) da
cdilobs daasabuTos sakuTari pozicia;
• saubrisas iyenebs Sesabamis terminologias (masalis CamoTvlisas, saxviTi xe-
lovnebis elementebis dasaxelebisas, mag., sqeli konturi gamoviyene da sxva);
s.g.IV.5. moswavlem unda SeZlos saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis dargebisa da zogi-
erTi Janris gansxvaveba erTmaneTisgan, maTi dakavSireba yoveldRiur cxovrebasTan da sxva
sagnebSi ganvlil masalasTan.
• adarebs erTsa da imave Temaze Seqmnil xelovnebis nimuSs literaturul an musi-
kalur nawarmoebs da saubrobs Tavis STabeWdilebebze.

kavSiri sxva sagnebTan:


qarT.dawy.(I).2. moswavlem unda SeZlos standartiT gansazRvruli sxvadasxva tipis te-
qstis mosmena, gageba-gaazreba da gadmocema.
• amoicnobs teqstSi mocemul konkretul informacias;
• axarisxebs teqstSi mocemul informacias konkretuli niSan-Tvisebebis mixedviT;
• mihyveba mxatvruli nawarmoebis siuJetur xazs da Tanamimdevrulad gadmoscems
faqtebsa da movlenebs;
mus.dawy.(I).4. moswavlem unda SeZlos mosmenis dros saxe-xatebis SeqmnaSi musikaluri
enis calkeuli elementebis (mag.: ritmis, tempis, melodiis da a.S.) rolis gansazRvra.

gakveTilis msvleloba:

aqtivoba 1. maswavlebeli acnobs moswavleebs gakveTilis Temas da sTavazobs maT gon-


ebriv rukaze muSaobas _ flifCartis centrSi Cawers sayrden frazas (`buneba mbrZa-
nebelia...~), romlis irgvlivac moswavleebma unda daafiqsiron erToblivi msjelobis
procesSi warmoSobili ideebi da e.w. mTavari totebiT daakavSiron sayrden frazasTan.
meti TvalsaCinoebisaTvis umjobesia moswavleebma gamoiyenon sxvadasxva feris markeri.
erTi feris markeriT maT SeuZliaT daakavSiron, magaliTad, bunebaze dakvirvebisa da
piradi gamocdilebis safuZvelze gaCenili ideebi, romlebic umTavresad, weliwadis sxva-
dasxva drosTan, dRe-Ramis monakveTTan, bunebis movlenebTan iqneba dakavSirebuli, gan-
sxvavebuli feris markerebiT _ gakveTilis TemasTan dakavSirebuli ferweris nimuSebi,
literaturuli Tu musikaluri nawarmoebebi da sxv.

aqtivoba 2. moswavleebi ecnobian saswavlo masalas. maT unda gauziaron erTmaneTs


azri vaJa-fSavelas poetur striqonebTan dakavSirebiT, ganixilon Temis sailustracio
ferweruli namuSevrebi da upasuxon interaqtivis kiTxvebs.
pasuxebi interaqtivis kiTxvebze:
2. nisli uiliam Terneris namuSevarSi ferebis gabundovnebiT, el grekos peizaJSi
Weqa-quxili ferTa kontrastuli dapirispirebiT, alfred sisleisTan Tovliani peizaJi
da mziani dRe ogiust renuarTan ferTa palitris SerCevis meSveobiT aris gadmocemuli.
elene axvlediani ki qariani dRis suraTs Tokebze afrialebuli TeTreulis meSveobiT
qmnis;

65
4. moswavleebi uTuod aRniSnaven, rom mxatvris, mwerlisa da poetis SesaZleblobebi
bunebis suraTis Seqmnisas gansxvavebulia. Tu mwerali da poeti sityvebiT `xataven~ su-
raTs, mxatvari xazisa da feris saSualebiT qmnis bunebis suraTebs.
damatebiTi aqtivoba: moswavleebma unda moisminon romelime impresionisti kompozi-
toris (magaliTad, klod debiusis, moris ravelis an sxv.) nawarmoebi, romlebSic bunebis
xedebiT aRZruli wamieri STabeWdilebebi musikis gamomsaxvelobiTi saSualebebiTaa gad-
mocemuli (melodia, ritmi, tempi, tembri). mosmenili musikaluri nawarmoebis STabeW-
dilebiT ki SeTxzan/Caweron mcire literaturuli Canaxati da daasaTauron.

aqtivoba 3. moswavleebi ecnobian rubrikaSi `Cveni saxelosno~ mocemul nawyvets re-


vaz inaniSvilis moTxrobidan `wvimasa da mzeSi~. moswavleebi jgufebSi ecnobian mocemul
teqsts da uziareben erTmaneTs miRebul STabeWdilebebs. amis Semdeg maT unda dayon te-
qsti patara monakveTebad. magaliTad, `caze Rrublebis jari gamoCnda~, `moskda kokispi-
ruli wvima~, `qari Cadga~, `mzem keklucad gadmoxeda aremares~.
jgufis wevrebma unda gainawilon, vin romeli monakveTis STabeWdilebiT Seqmnis na-
muSevars. saxatav masalas isini sakuTari mosazrebisamebr airCeven (guaSi, akvareli an
pasteli).

aqtivoba 4. TiToeuli jgufi teqstis Sesabamisi TanmimdevrobiT ganalagebs namu-


Sevrebs. moswavleebi saubroben, ra Canafiqri hqondaT TiToeul SemTxvevaSi da rogor
ganaxorcieles. prezentaciebis dasrulebisas moswavleebi gamoTqvamen azrs, Tu romeli
jgufis namuSevrebi ukeT Seesatyviseba literaturul fragmentSi gadmocemul bunebis
cvalebadobasa da TiToeuli epizodiT aRZrul STabeWdilebebs, ramdenad sworad aris
SerCeuli koloriti, rogor aris gadmocemuli sivrce (wina da ukana xedebi), dRe-Ramis
konkretuli monakveTi, amindi.
gakveTilis dasasruls maswavlebeli sTavazobs moswavleebs, gamoTqvan azri mxatvro-
bis, literaturis, musikis SesaZleblobebze siuJetis gadmocemis TvalsazrisiT. moswav-
leebma msjelobis procesSi unda gaakeTon daskvna, rom Tu literaturul da musikalur
nawarmoebSi mwerals, kompozitors SeuZlia gadmosces siuJetis/mxatvruli azris ganvi-
Tareba, mxatvars mxolod konkretuli scenis aRbeWdva SeuZlia.

Sefasebis kriteriumebi:
moswavleebi Sefasdebian imis gaTvaliswinebiT, Tu ramdenad SeuZliaT gamoavlinon:
• erTsa da imave Temaze Seqmnili xelovnebis nimuSis literaturul da musikalur
nawarmoebebTan kavSiris gacnobierebis unari;
• bunebis movlenebisa da amindis Taviseburebebis saTanado mxatvruli xerxebiT
gadmocemis unar-Cvevebi;
• sakuTari azris gamoxatvisa da dasabuTebis unar-Cvevebi.

damatebiTi resursi:
https://www.youtube.com/watch?v=Vra-6i--nVs – klod debiusi, `mTvaris Suqi~.
https://www.youtube.com/watch?v=8y_ep4ucCt8 - klod debiusi, `Rrublebi~.

66
rekomendaciebi Semajamebeli SefasebisaTvis (II.13-14)

me-13 gakveTili. maswavlebeli sTavazobs moswavleebs muSaobas testze (mxatvrobis


mravalsaxeoba).

Sefasebis baraTis nimuSi:

TariRi: moswavlis saxeli, gvari:

Sesrulebuli samuSao: testi (mxatvrobis mravalsaxeoba)

davaleba #1. Seadare mocemuli ferweruli namuSevrebi, amoicani da Cawere, romel


Janrs miakuTvneb TiToeul maTgans da ratom.

ogiust renuari. baRSi ogiust renuari. zafxulSi

davaleba #2. amoicani da Cawere, peizaJis romel saxeobas miakuTvneb TiToeul ni-
muSs da ratom.

pol siniaki. senis sanapiro kamil pisaro. monmartris bulvari

67
davaleba #3. Seadare mocemuli nimuSebi da Cawere mxolod gansxvavebuli niSnebi.

vinsent van gogi. mebaRis antonis van deiki. qalbatoni


portreti adornos portreti

davaleba #4. ganixile mocemuli nimuSi, SeurCie saxelwodeba, gamoxate Seni damokide-
buleba _ ra mogwons, ra _ ara.

edgar dega. gaseirneba

maswavlebeli monacvleobiT uCvenebs moswavleebs TiToeuli davalebisaTvis gansaz-


Rvrul vizualur nimuSebs. moswavleebi yuradRebiT ecnobian da akeTeben Sefasebis ba-
raTebSi Sesabamis Canawerebs.

Sedegi da indikatorebi: s.g.IV.4. 2,3; s.g.IV.5. 1,2,4.

68
II.1. Semajamebeli Sefasebis cxrili

TariRi: moswavlis saxeli, gvari:

samuSaos mocemuloba: testi (mxatvrobis mravalsaxeoba)

kriteriumebi/Sefaseba kargi saSualo saWiroebs gaum- komentari


jobesebas
1. saxviTi xelovnebis sxvadasxva Janris
nimuSebis Sedareba, Janris amocnoba da
dasabuTeba
2. erTi Janris gansxvavebuli nimuSebis
Sedareba, saerTo da ganmasxvavebeli niS-
nebis aRniSvna
3. Janris saxeobebis amocnoba da dasa-
buTeba
4. konkretuli Janris nimuSisadmi saku-
Tari damokidebulebis gamoxatva da das-
abuTeba
5. Sesabamisi terminologiis gamoyeneba

testze muSaobis dasrulebis Semdeg, maswavlebeli sTavazobs moswavleebs monawile-


obis miRebas saklaso konferenciaSi, romlis farglebSic maT unda Seiswavlon qarTuli
dazguri ferweris cnobil warmomadgenelTa Semoqmedeba.
moswavleebs ukve aqvT saklaso konferenciis organizebisa da masSi monawileobis
garkveuli gamocdileba. amjerad maT vTavazobT, TiToeulma jgufma SearCios TiTo qa-
rTveli fermweri, moiZion masTan dakavSirebuli informacia, vizualuri masala da gaac-
non Tanaklaselebs. maswavlebelma unda urCios moswavleebs, Tu ra principiT gainawilon
jgufis wevrebma Sesasrulebeli samuSao, magaliTad, mokle biografiuli cnobebi, in-
formacia im JanrebTan dakavSirebiT, romelsac es mxatvari aniWebda upiratesobas, Jan-
ruli mravalmxrivobis SemTxvevaSi ki SearCion maTi azriT, gansakuTrebiT saintereso
namuSevrebi, romelTac prezentaciis procesSi gaacnoben Tanaklaselebs. prezentaciebis
dasrulebisas TiToeulma jgufma unda moawyos maT mier SerCeuli mxatvris suraTebis
STabeWdilebebiT Seqmnili namuSevrebis gamofena.
maswavlebelma unda urCios maT, rom namuSevrebze muSaobisas gamoiyenon maTTvis
cnobili mxatvruli xerxebi, romlebic STabeWdilebebis gadmocemaSi daexmareba: gansaz-
Rvron saTanado koloriti, saWiroebisamebr, gamoiyenon ferTa SezavebiT miRebuli ax-
ali ferebi, Ria da muqi tonebi, kontrastuli ferebi, sivrcis gadmocemisas saTanadod
gadmoscen wina da ukana planebi, maTTvis cnobili romelime xerxiT gamoyon namuSevarSi
mTavari da a.S.
saWiroebis SemTxvevaSi maswavlebels SeuZlia gamoiyenos sarezervo saaTi, romelzec
moswavleebi ganixilaven konferenciisaTvis momzadebul masalebs, Seitanen saTanado ko-
reqtivebs. sayuradReboa, moswavleebma muSaobisa Tu prezentaciis procesSi aqtiurad
gamoiyenon informaciuli da sakomunikacio teqnologiebi. maswavlebelma unda miuTiTos
maT beWdviTi da internetresursi maTTvis saWiro informaciisa da vizualuri masalis
mosaZieblad.
me-14 gakveTili. mniSvnelovania maswavlebelma uzrunvelyos prezentaciebis procesSi
vizualuri masalis CvenebisaTvis proeqtoris gamoyeneba. gasaTvaliswinebelia agreTve,
rom moswavleebma icodnen da daicvan moxsenebebisTvis gansazRvruli dro.
moswavleebma yuradRebiT unda moisminon TiToeuli jgufis prezentacia da mxolod
dasrulebis Semdeg dasvan kiTxvebi, gamoTqvan azri _ romelma jgufma warmoadgina ufro

69
saintereso informacia, romeli qarTveli mxatvris SemoqmedebiT dainteresdnen, romeli
jgufis/moswavleTa namuSevrebSi iyo saTanado STabeWdileba Seqmnili, romeli mxatvru-
li xerxebi gamoiyenes da a.S.

damatebiTi internetresursi moswavleTaTvis: www.burusi.wordpress.com/art/

Sedegi da indikatorebi: s.g.IV.1. 2,4,9,11; s.g.IV.2.1; s.g.IV.3. 1,3,4; s.g.IV.4. 1,2,3,4; s.g.IV.5. 1,2,4.

II.2. Semajamebeli Sefasebis cxrili:

TariRi: moswavlis saxeli, gvari:

samuSaos saxeoba: saklaso konferencia (`qarTveli mxatvrebis Semoqmedeba~)

kriteriumebi/Sefaseba kargi saSualo saWiroebs komentari


gaumjobesebas
1. TanamSromloba jgufis wevrebTan, monaw-
ileoba erToblivi samuSaos dagegmvasa da
ganxorcielebaSi
2. moxsenebis TemasTan Sesatyvisoba, azris
mkafiod da gasagebad gadmocema
3. Sesabamisi terminologiis gamoyeneba
4. drois limitis dacva
5. dasmul kiTxvebze adekvaturi pasuxebis
gacema
6. kavSiri auditoriasTan

III Tavi. qandakeba da arqiteqtura

mocemuli Tavis farglebSi moswavleebi gaecnobian qandakebisa da arqiteqturis


dargobriv maxasiaTeblebs, masalebsa da teqnikebs, romlebic qandakebaSi gamoiyeneba,
qandakebis saxeobebsa da maT gamomsaxvelobiT SesaZleblobebs, arqiteqturis nimuSeb-
sa da zogierTi cnobili arqiteqtoris SemoqmedebiT ideebs, mocemuli Tavis daskvniT
gakveTilebze, proeqtze muSaobisas, gaiRrmaveben codnas Zveli qarTuli xuroTmoZ-
Rvrebis Zeglebze. SeZenili codnis safuZvelze moswavleebi Tavad ganaxorcieleben mx-
atvrul ideebs _ gansxvavebuli xerxiT Seqmnian mcire plastikis nimuSebs, Seasruleben
arqiteqturul eskizebs, gaakeTeben maketebs da a.S., rac daexmareba am sferoebTan daka-
vSirebuli profesiuli saqmianobis gacnobierebaSi.
TiToeuli axali Temis/sakiTxis ganxilva efuZneba moswavleTa winare codnasa da ga-
mocdilebas, dakvirvebas, Sedarebas, sakuTari mosazrebebis warmoCenas, rac mniSvnelova-
nia moswavleTa motivaciis amaRlebisaTvis.
swavlebis Sinaarsi gansazRvravs saganTSorisi kavSirebis ganxorcielebas qarTul
enasa da literaturasTan, sazogadoebriv mecnierebebTan, rac xels Seuwyobs moswavleTa
mier am sagnebSi SeZenili codnisa da unarebis gansxvavebul konteqstSi gamoyenebisa da
mniSvnelovani kompetenciebis ganviTarebas.
mocemuli Tavis farglebSi maswavlebels SeuZlia rogorc mimdinare, ise Sualeduri
Sefasebis ganxorcieleba. Sualeduri SefasebisaTvis SesaZlebelia sxvadasxva formis gam-
oyeneba (magaliTad, namuSevrebis ganxilva, Sedareba, ese, testi da sxv.). Sualeduri Se-
faseba rekomendebulia ganxorcieldes me-4 Temis dasrulebisas. Semajamebeli Sefasebi-
sTvis gansazRvrulia: proeqti _ `Cveni qveynis xuroTmoZRvreba~.
70
gakveTilebis calkeul aqtivobebTan dakavSirebuli meToduri
rekomendaciebi
gakveTili III.1 vewvioT moqandakis saxelosnos. sasurvelia, gakveTilis dasawyisSi mo-
swavleebma daasaxelon saxviTi xelovnebis dargebTan dakavSirebuli profesiebi da isau-
bron TiToeul maTganze. aseve, maswavlebelma uCvenos maT sxvadasxva dargis nawarmoe-
bebi (ferwera, grafika, qandakeba), romelTac moswavleebi Seadareben gamomsaxvelobiTi
xerxebis, masalisa da teqnikis TvalsazrisiT.
praqtikuli saqmianobisaTvis gansazRvrulia figurebis Zerwva moswavleTaTvis uc-
nobi xerxiT _ mavTulis karkasis gamoyenebiT. miuxedavad imisa, rom rubrikaSi `Cveni
saxelosno~ mocemulia adamianis figuris Zerwvis nimuSi, sasurvelia, moswavleebs mieceT
SesaZlebloba, survilisamebr, gamoZerwon maTTvis saintereso forma/figura;
pasuxebi interaqtivis SekiTxvebze:
1. moswavleebi aRniSnaven, rom qva myari masalaa da ufro Zneli dasamuSavebelia,
vidre xe, xolo Tixa advilad izileba. Tumca TiToeuli masaliT muSaoba ostatisagan
Sesabamis codnasa da gamocdilebas moiTxovs;
2. savaraudod, moswavleebi aRniSnaven, rom Sesworebebis Setana advilia Zerwvis
dros, gamokveTilis Secvla ki rTulia.
3. Zerwvisas sasurveli forma nel-nela iZerweba, raRac emateba, swordeba da sab-
oloo saxes iRebs. gamokveTisas xis an qvis masalas scildeba `zedmeti~ nawilebi da
forma nel-nela gamoTavisufldeba-gamoikveTeba.
pasuxebi interaqtivis SekiTxvebze:
gakveTili III.2. Zveli da axali qandakebebi. ix. sarekomendacio scenari.
gakveTili III.3 mcire plastika. mocemuli gakveTili ufro metad moswavleebis Semoq-
medebiTobisa da praqtikuli unar-Cvevebis gamovlenazea orientirebuli. amitom, gasaT-
valiswinebelia maTi uzrunvelyofa praqtikuli saqmianobisaTvis saWiro mravalmxrivi,
rogorc xelovnuri, ise bunebrivi resursiT. moswavleebs unda mieceT SesaZlebloba,
mosinjon sxvadasxva praqtikuli xerxi, Caataron martivi eqsperimenti gansxvavebuli ma-
salebis SesaZleblobebis gamosavlenad. namuSevrebis ganxilvisas ki mniSvnelovania, maT
ara mxolod daasaxelon gamoyenebuli masala da teqnika, aramed isaubron muSaobis pro-
cesze, konkretul teqnikur xerxebze.
pasuxebi interaqtivis SekiTxvebze:
2. mcire plastikis nimuSebSi fers xSir SemTxvevaSi mniSvnelovani roli eniWeba. misi
saSualebiT xdeba rogorc calkeuli detalebis gamokveTa, aseve namuSevris saerTo xasi-
aTis gansazRvra;
3. detalebs mcire plastikis nimuSebSi gansakuTrebuli roli eniWeba. maTi meSveo-
biT figura cnobad saxes iRebs, anu mnaxvelisTvis ukeT gasagebi xdeba, Tu ra an vin aris
gamosaxuli;
4. didi da mcire qandakebebi orive skulpturaa _ moculobiTi formebia, Tumca isini
gansxvavdeba zomebiT, daniSnulebiTa da Sesrulebis xasiaTiT.
gakveTili III.4 ras mogviTxrobs reliefi. moswavleebs ukve aqvT martivi reliefuri
gamosaxulebis Seqmnis gamocdileba, amasTan, orive xerxiT _ Cakawruli da amoburcu-
li. amjerad maT, gakveTilze miRebuli STabeWdilebebiT, plastilinis feniT dafarul
muyaoze, unda gamosaxon raime siuJeturi scena, meti gamomsaxvelobisaTvis gamoiyenon
msxvili konturi, saTanado tipis xazebi, gadmoscen statika an dinamika (figuris moZrao-
bis gadmocemis xerxebi maTTvis cnobilia), survilisamebr, figurebs Seuqmnan garkveuli
fonic (Tundac, peizaJis elementiT an arqiteqturuli detaliT). Cakawruli (dabali)
reliefis SemTxvevaSi muyaoze plastilinis fena unda iyos SedarebiT sqeli da masze
raime wvetiani sagniT Rrmad amoikveTos naxati, amoburculi (maRali) reliefis SemTx-
vevaSi ki calkeul figurebs TandaTanobiT unda daamaton plastilinis masa amoziduli
formis miRebamde. mniSvnelovania, maswavlebelma moswavleTa individualuri SesaZle-
blobebis gaTvaliswinebiT miuTiTos samuSaos martiv (Cakawruli) an garTulebul (amo-
burculi) variantze. namuSevrebis wardgenisas moswavleebma unda isaubron Canafiqrsa da

71
mis gansaxorcieleblad gamoyenebul mxatvrul xerxebze.
pasuxebi interaqtivis SekiTxvebze:
1. warmodgenil reliefebSi adamianTa figurebi, calkeuli detalebi, arqiteqturu-
li foni Tu sxv., zedmiwevniT zustad da didi ostatobiT aris gadmocemuli;
2. moswavleebi savaraudod CaTvlian, rom triumfaluri TaRebi Tavisi arqiteqtu-
riTa da reliefebiT did STabeWdilebas moaxdenda Zvel romaelebze da samxedro gamar-
jvebebis ufro aRmatebulad Sefasebas, romis imperiis uZlevelobis ideis ganmtkicebas
Seuwyobda xels;
3. aseTi saxis reliefebi mniSvnelovan informacias gvawvdis istoriuli kuTxiT.
maTi saSualebiT bevrs vigebT im periodis samxedro saqmis, jariskacTa aRWurvilobis,
safortifikacio (TavdacviTi) nagebobebisa da sxva sakiTxebis Sesaxeb.
gakveTili III.5. ra aris arqiteqtura. moswavleebi winaswar unda iyvnen informirebuli
imasTan dakavSirebiT, rom internetis saZiebo sistemebidan an Jurnal-gazeTebSi moiZion
maTTvis saintereso, raime niSniT gamorCeuli arqiteqturuli nagebobebis fotoebi,
romelTac mocemul gakveTilze arqiteqturisadmi miZRvnil stendze fotokolaJiis sax-
iT warmoadgenen. maswavlebels SeuZlia SesTavazos moswavleebs, daweron mcire eseebi
Temaze `me rom arqiteqtori viyo~, romelTac stendebis prezentaciisas gaacnoben Tanak-
laselebs.
pasuxebi interaqtivis SekiTxvebze:
2. arqiteqturas adamianis cxovrebaSi Zalze didi mniSvneloba eniWeba, radgan qmnis
adamianis sasicocxlo garemos. sacxovrebeli, saswavlo, samuSao, gasarTobi Tu sxva ara
erTi daniSnulebis Senoba _ arqiteqturuli nagebobebia.
gakveTili III.6. arqiteqturis saocrebani. praqtikuli saqmianobis dawyebamde sasurve-
lia, maswavlebelma urCios moswavleebs, rom jgufis wevrebma gansxvavebuli tipis nage-
bobebi gamosaxon namuSevrebSi, magaliTad, xidi, sadguri, Teatri, bavSvTa gasarTobi cen-
tri, skola, stadioni da sxv.
pasuxebi interaqtivis SekiTxvebze:
1. Zvel da Tanamedrove piramidebs saerTo aqvT forma, Tumca isini gansxvavdeba ma-
saliT, daniSnulebiT da, Sesabamisad, arqiteqturuli gaazrebiT;
2. moswavleebi savaraudod aRniSnaven, rom dubais caTambjeni gaSlil afras miagavs,
aseve afrebs miamsgavseben sidneis operis Teatris Senobas. gugenhaimis muzeumi SeiZleba
lokokinis formas mivamsgavsoT.
gakveTili III.7-8. didi arqiteqtorebi. ix. sarekomendacio scenari.
gakveTili III. 9-10. esec arqiteqturaa! gakveTilze ganixileba landSafturi arqiteq-
tura (termins _ `landSafturi~ _ maswavlebeli am etapze ar iyenebs). sakiTxis ukeT
gacnobierebisaTvis mniSvnelovania rogorc saTanado TvalsaCino masalis ganxilva, ise
moswavleTa piradi STabeWdilebebis gaziareba. mocemuli Temis pirvel gakveTilze mo-
swavleebma unda gaakeTon eskizebi parkis sxvadasxva monakveTisaTvis (magaliTad, parkis
Sesasvleli, Sadrevnebi, qandakebebi, atraqcionebis zona, gamwvaneba da sxv.). eskizebis
ganxilvis Sedegad miRebuli gadawyvetilebebis safuZvelze moswavleebma unda gaakeTon
parkis gegma, mis safuZvelze ki _ maketi. gasaTvaliswinebelia praqtikuli samuSaosaT-
vis moswavleTa saTanado masaliT uzrunvelyofa: xatva _ ferweruli foni, obieqtebis
gamosaxva/gaformeba, Zerwva figurebi, aplikacia _ gamwvaneba, xeebi, qaRaldis plastika _
calkeuli obietebi da sxv.). momdevno gakveTilze moswavleebi daasruleben samuSaos da
Seadgenen kompozicias (maketi).
prezentaciebis dasrulebisas sasurvelia, moswavleebma miiRon monawileoba disku-
siaSi _ ramdenad mniSvnelovania didi qalaqis mosaxleobisTvis gamwvanebuli terito-
riebis arseboba (magaliTad, baRi, parki, skveri, bulvari da sxv.), sadac iqneba Ria
saTamaSo moednebi, sabavSvo atraqcionebi da sxva dasasvenebeli, gasarTobi, sportuli
daniSnulebis nagebobebi.
praqtikuli samuSao SesaZloa Sesruldes kompiuterul saxatav programaSi (Paint). mo-
swavleebs SeuZliaT gamoiyenon programaSi arsebuli mza geometriuli formebi, ferebi
an xaton `Tagvi~ (Mouse) saSualebiT.

72
sarekomendacio scenarebi

gakveTili III.2. Zveli da axali qandakebebi

saswavlo miznebi: moswavleebma Se- resursi: moswavlis wigni, plas-


Zlon Zveli samyarosa da Tanamedrove tilini/Tixa, saZerwi dafa, plastmasis
qandakebis zogierT maxasiaTebelze dana, mavTuli, boTlis sacobebi, liTo-
msjelobis, Tanamedrove qandakebis ni- nis nivTebi, plastmasis boTlebi da sxv.
muSebis interpretirebis, fantaziis,
SemoqmedebiTobisa da praqtikuli unar- moswavleTa organizebis forma: indi-
Cvevebis gamovlena. vidualuri/wyvilSi, jgufuri, saerTo
saklaso.

Sedegi:
s.g.IV.1. moswavlem unda SeZlos sakuTar interesebsa da gamocdilebaze dayrdnobiT,
Canafiqris, ideis, guneba-ganwyobis(emociebis) da/an garemoze dakvirvebis Sedegad miRebuli
STabeWdilebebis asaxva namuSevarSi saxviTi xelovnebis elementebisa da principebis gamoy-
enebiT.
• irCevs mxatvrul xerxebs (elementebi da principebi) sakuTari Canafiqris, STabeW-
dilebisa da emociis gadmosacemad;
• akvirdeba garemoSi formaTa mravalferovnebas da asaxavs namuSevarSi;
s.g.IV.2. moswavlem unda SeZlos sxvadasxva masalisa da teqnikis SerCeva da gamoyeneba
sakuTari Canafiqris da ideis gansaxorcieleblad.
• Zerwavs da qmnis mcire plastikis nimuSebs, martiv kompoziciebs, konstruqciebs
sxvadasxva (bunebrivi, xelovnuri) masalis gamoyenebiT;
• muSaobis procesSi iyenebs gansxvavebul xerxebs, atarebs eqsperimentebs sxvadasx-
va masalis gamoyenebiT;
s.g.IV.3. moswavlem unda SeZlos TanaklaselebTan TanamSromlobiT (wyvilSi, gundSi) Ses-
asrulebeli samuSaos dagegmva da ganxorcieleba.
• erToblivi muSaobisas (RonisZiebis dagegmva/ganxorcieleba, namuSevris Seqmna
wyvilSi/jgufSi) uziarebs Tanaklaselebs gansxvavebul mosazrebebs, ideebs, maTTan
erTad iRebs saerTo gadawyvetilebebs;
• iCens sxvebTan TanamSromlobis iniciativas da exmareba Tanaklaselebs;
• irCevs samuSao iaraRebs, masalas, awesrigebs maT gansazRvruli drois monakveTSi.
s.g.IV.4. moswavlem unda SeZlos individualuri da erToblivi namuSevris wardgena; az-
ris, ideebis, STabeWdilebebis gaziareba da saubari sakuTar, TanaklaselTa an cnobil xe-
lovanTa namuSevrebze Sesabamisi terminologiis gamoyenebiT.
• individualuri,erToblivi namuSevris wardgenisas saubrobs Canafiqris, ideis
Sesaxeb (Tu risi asaxva surda), asaxelebs gamoyenebul elementebs (mag., xazi, forma,
feri), principebs (mag., ritmuli gamosaxulebebi), masalas da sxva;
• sxvebs uziarebs sakuTar STabeWdilebebs TanaklaselTa an cnobil mxatvarTa na-
muSevris Sesaxeb (namuSevris Sinaarsze, Janrze, dargze, ra moswons an ar moswons) da
cdilobs daasabuTos sakuTari pozicia;
• namuSevris wardgenisas mxars uWers da amxnevebs Tanaklaselebs.
s.g.IV.5. moswavlem unda SeZlos saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis dargebisa da zogi-
erTi Janris gansxvaveba erTmaneTisgan, maTi dakavSireba yoveldRiur cxovrebasTan da sxva
sagnebSi ganvlil masalasTan.
• asaxelebs da axasiaTebs saxviTi xelovnebis dargebTan dakavSirebul profesiebs
(mxatvari, moqandake, arqiteqtori da sxv.

73
gakveTilis msvleloba:

aqtivoba 1. maswavlebeli sTavazobs moswavleebs, gaixsenon maT mier nanaxi qandakebis


nimuSebi da gauziaron amxanagebs STabeWdilebebi: sad naxes, rogor garemoSi iyo dadg-
muli, riT daamaxsovrdaT da a.S. SesaZloa, scadon qandakebis aRwerac, magaliTad, qanda-
kebis zoma, formebi, raime damaxasiaTebeli niSnebi da sxv.
amis Semdeg maswavlebeli acnobs moswavleebs gakveTilis Temas da uCvenebs Zvel sa-
myaroSi Seqmnil da Tanamedrove qandakebis ramdenime nimuSs. moswavleebma unda imsjelon
da scadon imis gansazRvra, Tu romelia maTgan Zveli, romeli – Tanamedrove da daas-
abuTon sakuTari mosazrebebi. sasurvelia, moswavleebma gaixsenon wina Tema da scadon
TiToeul SemTxvevaSi gamoyenebuli masalis dasaxelebac.

aqtivoba 2. moswavleebi ecnobian saswavlo masalas, Temis sailustracio nimuSebs da


pasuxoben interaqtivis SekiTxvebs. amis Semdeg maT unda Seadaron Zveli samyarosa da
Tanamedrove xelovnebis nimuSebi adamianis figuris gadmocemis TvalsazrisiT, magali-
Tad:
1. ZvelberZnuli qandakeba `mokrive~ da henri muris `ojaxi~;
2. romis imperatoris Zegli da alberto jakometis `mosiarule kaci~.
Tanamedrove qandakebis mravalferovnebis ukeT gacnobierebis mizniT, maswavlebels
aseve SeuZlia SesTavazos moswavleebs, Seadaron erTmaneTs alberto jakometis `mosia-
rule kaci~ da entoni gormlis `adamiani~.
moswavleebma erToblivad (jgufebSi) unda airCion maTTvis sasurveli wyvili da
Caweron mosazrebebi T – diagramaSi (aRniSnon mxolod ganmasxvavebeli niSnebi).

I nimuSi II nimuSi

mniSvnelovania, Sedarebisas moswavleebma yuradReba gaamaxvilon Tanamedrove qan-


dakebisaTvis damaxasiaTebel zogad niSnebze, rogorica, formebis gamartiveba, xSirad _
darRveva. moswavleebma unda aRmoaCinon, rom alberto jakometis namuSevarSi figura Za-
lzed gawelilia. sasurvelia, maswavlebelma miawodos maT informacia figuris simaRles-
Tan dakavSirebiT (daaxloebiT, or metramde), moswavleebma ki gamoTqvan azri, ramdenad
uCveulo STabeWdilebas moaxdens amgvari figura mnaxvelze.
maswavlebeli esaubreba moswavleebs, rom Tanamedrove qandakeba Zalzed mraval-
ferovania rogorc formis, ise moqandakeTa mier gamoyenebuli mxatvruli xerxebisa da
ra Tqma unda, masalebis TvalsazrisiT. Tanamedrove moqandakeebi xSir SemTxvevaSi uars
amboben tradiciuli masalebis gamoyenebaze (magaliTad, xe, qva, Tixa da sxv.), an mimar-
Taven maT uCveulo SeTanxmebas (magaliTad, xe da rkina), meti gamomsaxvelobisaTvis ki
xSirad iyeneben fers.
pasuxebi interaqtivis SekiTxvebze:
1. mocemuli qandakebebis mixedviT Cans, rom pirvelyofili adamianebi kargad ic-
nobdnen cxovelebis formebs da zustad gadmoscemdnen saxasiaTo niSnebs;
2. warmodgenil nimuSebSi Zveli ostatebi sinamdvilesTan miaxloebulad gadmosce-
men adamianis figuras, xolo Tanamedrove moqandakeebi gansxvavebuli xedviT, pirobiTad
gadmoscemen formebs.
aqtivoba 3. gakveTilze miRebuli STabeWdilebebiT moswavleebma unda Seqmnan Taname-
drove qandakebebis msgavsi namuSevrebi. maT sruli Tavisufleba aqvT rogorc masalis,
ise gamoyenebuli xerxebis TvalsazrisiT, SeuZliaT imuSaon individualurad an wyvilSi.
Sesabamisad, mniSvnelovania moswavleTa mravalmxrivi masaliT uzrunvelyofa (magali-
Tad, plastilini/Tixa, mavTuli, boTlis sacobebi, liTonis nivTebi, plastmasis boTlebi
74
da sxv.). mniSvnelovania maTi fantaziisa da SemoqmedebiTobis gamovlena, ris safuZvel-
zec maT unda Seqmnan originaluri, amasTan, uCveulo namuSevrebi.
Tanamedrove qandakebis nimuSebiT dainteresebisa da interpretirebis unaris gamo-
muSavebis mizniT, sasurvelia, praqtikuli saqmianobis dawyebamde maswavlebelma uCvenos
moswavleebs damatebiTi TvalsaCino nimuSebi, romlebic gamoirCeva uCveuli mxatvruli
gadawyvetiT, gamoyenebuli masalebiT.
aqtivoba 4. TiToeuli jgufi samuSao magidaze ganalagebs namuSevrebs. moswavleebma
unda isaubron, Tu ra ideebi hqondaT da rogor ganaxorcieles. sasurvelia, maswavle-
belma SesTavazos moswavleebs Sesrulebuli namuSevrebiT saxaliso scenebis gaTamaSeba.
Sefasebis kriteriumebi:
moswavleebi Sefasdebian imis gaTvaliswinebiT, Tu ramdenad SeuZliaT gamoavlinon:
• gansxvavebul epoqebSi Seqmnili qandakebis nimuSebis Sedarebisa da zogierTi maxa-
siaTeblis gacnobierebis unari;
• Tanamedrove qandakebis nimuSebis interpretirebis unari;
• Canafiqrisadmi SemoqmedebiTi midgomisa da praqtikuli saqmianobis unar-Cvevebi.

III. 7-8. didi arqiteqtorebi

III. 7-8 didi arqiteqtorebi

gasuli saukunis kidev erTi cnobili arq-


iteqtori, amerikeli frenk loid raiti aseve
did mniSvnelobas aniWebda nagebobisa da
bunebis erTianobas. misi proeqtiT agebuli
Senobebi bunebriv garemos erwymis da TiTqos
mis nawils warmoadgens.

frenk loid raiti.


saxli CanCqerze

guelis parki. barselona


isaubre, rogor saxlSi icxovrebdi, rogor garemos isurvebdi Seni saxlisaTvis
cnobilma espanelma arqiteqtorma antonio gaudim gasuli saukunis (gamwvaneba, sportuli moedani da a.S.).
dasawyisSi barselonaSi daaproeqta parki, romelic 18 heqtaris terito- rogor fiqrob, ra unda gaiTvaliswinos arqiteqtorma Senobis proeqtis Seqmnisas?
riazea gadaWimuli. aq mwvane nargavebi, Sadrevnebi, gasarTobi da dasas- eTanxmebi Tu ara le korbuziesa da raitis mosazrebebs? amxanagebTan erTad im-
venebeli adgilebi, uCveulo, TiTqos zRapruli nagebobebia ganlagebu- sjeleT Senobisa da garemos kavSiris Sesaxeb.
li. is barselonas erT-erT mTavari RirsSesaniSnaobaa. parks yovel wels
asiaTasobiT turisti stumrobs. mas guelis parksac uwodeben, radgan am
proeqtis ganxorcielebaSi arqiteqtors misi megobari, mewarme da poli- Cveni saxelosno
tikuri moRvawe eusebi gueli daexmara.
sainteresoa, rom Tavdapirveli proeqtis mixedviT, antonio gaudim
parkSi specialuri zona gamoyo, sadac sacxovrebeli saxlebi unda age- amxanagebTan erTad `aageT~ sacxovrebeli kompleqsi: sxvadasxva zomisa
buliyo. es misi ocneba iyo – Seeqmna qalaqi-baRi, sadac adamianebi bune- da formis kolofebisgan SeqmeniT Senobebi da ganalageT muyaos dafaze.
bis siaxloves, mwvane garemoSi icxovrebdnen, Tumca sabolood es gegma gamoiyeneT aseve feradi qaRaldi, flomasterebi. SegiZliaT qaRaldisagan
ver ganxorcielda: sacxovrebeli saxlebi parkSi ar aigo. gamoWraT xeebi, Robeebi da sxva.

XX saukunis erT-erTi yvelaze cnobili


arqiteqtori le korbuzie zrunavda adamiane-
bisaTvis ukeTesi sacxovrebeli pirobebis
Seqmnaze, qalaqebis keTilmowyobaze. misi az-
riT, didi mniSvneloba hqonda nagebobis kav-
Sirs bunebasTan. amitomac arqiteqtori gan-
sakuTrebul yuradRebas aqcevda mwvane
nargavebis gaSenebis problemas. amisTvis man
specialurad SeimuSava burjebze mdgomi,
brtyelsaxuraviani sacxovrebeli saxlebis
le korbuzie. proeqtebi. burjebs Soris da saxuravze dar-
sacxovrebeli saxli guli mcenareebi, farTo fanjrebi Senobasa da
garemos erTmaneTTan akavSirebda.

56 57

saswavlo miznebi: moswavleebma gaac- resursi: moswavlis wigni, feradi


nobieron arqiteqturisa da garemos qaRaldi, muyao, makrateli, webo, sur-
urTierTkavSiris mniSvneloba cnobil vilisamebr, sxvadasxva formisa da zo-
arqiteqtorTa mosazrebebisa da ideebis mis kolofebi, mavTuli, niJarebi da sxv.
gacnobis, sakuTari poziciis praqtikul
saqmianobaSi gamoxatvis saSualebiT, ga- moswavleTa organizebis forma: indi-
moavlinon jgufuri muSaobisa da sako- vidualuri, jgufuri, saerTo saklaso.
munikacio unar-Cvevebi.

75
Sedegi:
s.g.IV.2. moswavlem unda SeZlos sxvadasxva masalisa da teqnikis SerCeva da gamoyeneba
sakuTari Canafiqris da ideis gansaxorcieleblad.
• Zerwavs da qmnis mcire plastikis nimuSebs, martiv kompoziciebs, konstruqciebs
sxvadasxva (bunebrivi, xelovnuri) masalis gamoyenebiT;
s.g.IV.3. moswavlem unda SeZlos TanaklaselebTan TanamSromlobiT (wyvilSi, gundSi) Ses-
asrulebeli samuSaos dagegmva da ganxorcieleba.
• erToblivi muSaobisas (RonisZiebis dagegmva/ganxorcieleba, namuSevris Seqmna
wyvilSi/jgufSi) uziarebs Tanaklaselebs gansxvavebul mosazrebebs, ideebs, maTTan
erTad iRebs saerTo gadawyvetilebebs;
• iCens sxvebTan TanamSromlobis iniciativas da exmareba Tanaklaselebs;
• irCevs samuSao iaraRebs, masalas, awesrigebs maT gansazRvruli drois monakveTSi.
s.g.IV.4. moswavlem unda SeZlos individualuri da erToblivi namuSevris wardgena; az-
ris, ideebis, STabeWdilebebis gaziareba da saubari sakuTar, TanaklaselTa an cnobil xe-
lovanTa namuSevrebze Sesabamisi terminologiis gamoyenebiT.
• individualuri, erToblivi namuSevris wardgenisas saubrobs Canafiqris, ideis
Sesaxeb (Tu risi asaxva surda), asaxelebs gamoyenebul elementebs (mag., xazi, forma,
feri), principebs (mag., ritmuli gamosaxulebebi), masalas da sxva;
• sxvebs uziarebs sakuTar STabeWdilebebs TanaklaselTa an cnobil mxatvarTa na-
muSevris Sesaxeb (namuSevris Sinaarsze, Janrze, dargze, ra moswons an ar moswons) da
cdilobs daasabuTos sakuTari pozicia;
• usmens, acdis sxvebs azris gamoTqmas, svams da pasuxobs kiTxvebs, urCevs da Tavad
iRebs rCevebs, xmarobs koreqtul gamoTqmebs;
• namuSevris wardgenisas mxars uWers da amxnevebs Tanaklaselebs.
s.g.IV.5. moswavlem unda SeZlos saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis dargebisa da zogi-
erTi Janris gansxvaveba erTmaneTisgan, maTi dakavSireba yoveldRiur cxovrebasTan da sxva
sagnebSi ganvlil masalasTan.
• asaxelebs da axasiaTebs saxviTi xelovnebis dargebTan dakavSirebul profesiebs
(mxatvari, moqandake, arqiteqtori da sxv.).

kavSiri sxva sagnebTan:


qarT.dawy.(I).15. moswavlem unda SeZlos weris nacnobi strategiebis gamoyeneba miznis
Sesabamisad.
• iyenebs models, sayrdenebs, miTiTebebs; saWiroebisamebr iyenebs martiv grafikul
maorganizeblebs;
saz.mecn.dawy.(I). 7. moswavlem unda SeZlos sxvadasxva profesiisa da saqmianobis mniSvn-
elobisa da saWiroebis gacnobiereba.

me-7 gakveTilis msvleloba:

aqtivoba 1. maswavlebeli sTavazobs moswavleebs, gaixsenon da isaubron arqiteqto-


ris saqmianobaze (idea, proeqti, maketi, nageboba), Semdeg ki maT yuradRebas amaxvilebs
sacxovrebel Senobebze. moswavleebma unda gaixsenon maT qalaqSi agebuli axali mraval-
biniani sacxovrebeli nagebobebi da gauziaron erTmaneTs STabeWdilebebi _ ra moswonT
da ra _ ara (magaliTad, Senobis iersaxe), rogor garemoSia agebuli, aris Tu ara gam-
wvaneba, xom ar gaiCexa mSeneblobisTvis xeebi, gaTvaliswinebulia Tu ara bavSvebisaTvis
teritoria da a.S.

aqtivoba 2. maswavlebeli esaubreba moswavleebs, rom mocemul gakveTilze isini im-


sjeleben arqiteqturuli nagebobisa da bunebis/garemos urTierTkavSirze.

76
saswavlo masalis gacnobis Semdeg, moswavleebma unda ganixilon TiToeuli arqiteq-
toris mosazrebebi, gamoxaton da daasabuTon sakuTari pozicia.
pasuxebi interaqtivis SekiTxvebze:
2. arqiteqtorma proeqtis Seqmnisas unda gaiTvaliswinos nagebobis daniSnuleba,
garemo, romelSic unda aigos Senoba, nagebobis kavSiri bunebasTan, sxva nagebobebTan.

aqtivoba 3. maswavlebeli sTavazobs moswavleebs jgufur samuSaos, romelic maT


swrafad unda Seasrulon: ubralo Savi fanqriT formatis centralur nawilSi sqematu-
rad unda gamosaxon mravalsarTuliani sacxovrebeli saxli (am mizniT maswavlebels Seu-
Zlia internetidan moZiebuli nebismieri, erTgvarad `usaxuri~,, davalebis Sesatyvisi
fotos qseroaslebis gamoyeneba). gakveTilze miRebuli STabeWdilebebiT moswavleebma
unda `gaacocxlon~ nagebobebi, ufro STambeWdavi gaxadon rogorc Senoba, ise misi gare-
mo. am mizniT maT SeuZliaT feradi fanqrebis, flomasterebis an pastelis gamoyeneba.

aqtivoba 4. moswavleebi ecnobian rubrikaSi `Cveni saxelosno~ mocemul miTiTebebs:


maT erToblivad unda `aagon~ sacxovrebeli kompleqsi. mniSvnelovania, moswavleebi wi-
naswar iyvnen informirebuli da moitanon sxvadasxva zomis muyaos yuTebi, romelTac sa-
kuTari/erToblivi mosazrebisamebr gamoiyeneben. maT aseve SeuZliaT mocemuli samuSaos
Sesasruleblad aplikaciis teqnikis SesaZleblobebis gamoyenebac.
jgufuri namuSevrebis ganxilva momdevno gakveTilze ganxorcieldeba.

me-8 gakveTilis msvleloba:


aqtivoba 1. maswavlebeli sTavazobs moswavleebs, jgufuri namuSevrebis prezentacie-
bamde, erToblivad gansazRvron sakiTxebis CamonaTvali, romelTa gaTvaliswinebac, maTi
azriT, mniSvnelovania arqiteqtorebisaTvis, gansakuTrebiT, sacxovrebeli nagebobebis
daproeqtebisas.
maswavlebeli iyenebs segmentur meTods (moswavleebs ukve aqvT am meTodis gamoy-
enebis garkveuli gamocdileba): jgufis wevrebi saerTo formatze xazaven sqemas, romlis
ganapira segmentebSic TiToeulma maTganma unda Caweros sakuTari mosazrebebi (sakiTxe-
bi/wesebi), amasTan, yovelgvari ganxilvisa da urTierTSeTanxmebis gareSe. samuSaos das-
rulebis Semdgom, moswavleebi ganixilaven yvela mosazrebas da amjerad ukve erToblivi
SeTanxmebisameb akeTeben saTanado Canawers sqemis centralur segmentSi.
segmenturi meTodis sqema:

aqtivoba 2. TiToeuli jgufi dafaze akravs maT mier SemuSavebuli sakiTxebis nusxas,
agreTve waradgens erToblivad gakeTebul makets. jgufis wevrebma unda gaacnon Tanak-
laselebs erToblivi mosazrebebi, detalurad ganixilon maT mier gakeTebuli maketi.

aqtivoba 3. prezentaciebis dasrulebis Semdeg maswavlebeli sTavazobs moswavleebs


monawileobas diskusiaSi Temaze: `arqiteqturuli nageboba da garemo~, romlis fargleb-
Sic isini gamoTqvamen azrs jgufur namuSevrebze, agreTve imsjeleben maT mier gakveTil-
ze ganxilul Temas, gamoxataven da daasabuTeben sakuTar pozicias.

77
gakveTilis dasasruls maswavlebeli sTavazobs moswavleebs, gaaerTianon maTi
Canawerebi da miscen `arqiteqtoris samaxsovros~ saxe.

rekomendaciebi Semajamebeli SefasebisaTvis (III.11-12)

me-11 gakveTili. moswavleebma unda gaixsenon, qarTuli xuroTmoZRvrebis romel Zeg-


lebs gaecvnen xelovnebis gakveTilebze (magaliTad, xerTvisis cixe, awyuris cixe, svanuri
koSki, varZia, ufliscixe da sxv.). agreTve maT unda gauziaron amxanagebs STabeWdilebebi
im ZeglebTan dakavSirebiT, romlebic unaxavT.
amis Semdeg maswavlebeli sTavazobs moswavleebs monawileobis miRebas proeqtSi, rom-
lis farglebSic maT unda Seiswavlon Zveli qarTuli xuroTmoZRvrebis Zeglebi, Tumca
manamde sTavazobs, gaakeTon Canawerebi sqemis _ `ra vici, ra viswavle, ra minda vicode~ _
mxolod I grafaSi (II da III grafebs isini proeqtis dasrulebisas Seavseben.
moswavleebi ecnobian saxelmZRvaneloSi mocemul proeqtis dagegmvasa da ganxor-
cielebasTan dakavSirebul miTiTebebs, ganixilaven Zveli qarTuli xuroTmoZRvrebis zo-
gierT ZeglTan dakavSirebul damatebiT informaciebsa da fotomasalas. moswavleebma
SesaZloa sruliad gansxvavebuli Zeglebi SearCion, Tumca aRniSnuli masalis gacnoba
sayuradReboa maTTvis axali codnis SeZenisa da motivaciis aRZvrisaTvis. garda amisa,
moswavleebi ukeT gaacnobieron, Tu ra saxis informaciaze unda gaamaxvilon yuradReba
masalebis moZiebisa da damuSavebis procesSi.
moZiebuli masaliT (informacia, foto) moswavleebma unda gaaformon stendi, gaake-
Ton masze saTanado warwerebi, agreTve moamzadon mcire moxsenebebi, romlebiTac Tanak-
laselebis winaSe wardgebian.
prezentaciebis dasrulebisas moswavleebma unda warudginon Tanaklaselebs mopove-
buli fotomasalis STabeWdilebiT Seqmnili namuSevrebi, rasac SeiZleba warmoadgendes:
• fanqriT, naxSiriT an pasteliT gakeTebuli Canaxatebi;
• guaSiT Sesrulebul ferwerul fonze aplikaciis xerxiT gamosaxuli saTanado
xedi;
• sxvadasxva zomis muyaos kolofebisagan ZeglTan miaxloebuli (da ara misi Sesa-
tyvisi) maketis gakeTeba, magaliTad, cixe-koSkis da sxv.
gasaTvaliswinebelia:
• maswavlebelma saWiroebisamebr gamoiyenos sarezervo saaTi proeqtze muSaobis Su-
aleduri Sedegebis ganxilvisaTvis;
• prezentaciebis dros uzrunvelyos vizualuri masalis ara mxolod stendze war-
modgena, aramed proeqtoriT Cvenebac, rac mniSvnelovania TiToeuli nimuSis aRqmisa
da masTan dakavSirebuli informaciis ukeT gacnobierebisaTvis;
• moswavleebTan SeTanxmebiT ganisazRvros prezentaciebisaTvis gankuTvnili dro.

me-11 gakveTili. jgufebma monacvleobiT unda miiRon prezentaciebSi monawileoba da


warudginon Tanaklaselebs proeqtis farglebSi maT mier erToblivad Sesrulebuli sa-
muSao.
mniSvnelovania moswavleTa aqtiuri CarTuloba rogorc saprezentacio masalis, ise
namuSevrebis ganxilvis procesSi _ maT unda gauziaron erTmaneTs sakuTari mosazrebebi,
dasvan kiTxvebi.
mniSvnelovania, maswavlebelma moswavleebTan erTad dagegmos eqskursia qarTuli xu-
roTmoZRvrebis romelime Zeglis gasacnobad, risTvisac isini winaswar unda moemzadon.
eqskursia moswavleTa yuradReba unda gamaxvildes kulturuli memkvidreobis Zeglebis
mimarT mzrunvelobis grZnobis gamovlenaze, am Zeglebis dacvis mniSvnelobaze. eqskur-
siis Semdeg ki moewyos Tematuri diskusia.
proeqtis dasrulebisas moswavleebma unda Seavson sqemis `vici, viswavle, minda vi-
code~ II da III grafebi.
78
Sedegi da indikatorebi: s.g.IV.1. 1,2,3,8; s.g.IV.2. 1,2; s.g.IV.3. 1,3,4; s.g.IV.4. 1,2,3; s.g.IV.5. 4.

kavSiri sxva sagnebTan: qarT.dawy.(I).13. 2; saz. mecn. dawy. (I).7. saz. mecn. dawy. (I).11. saz. mecn.
dawy. (I).17.

III Semajamebeli Sefasebis cxrili

TariRi: moswavlis saxeli, gvari:

samuSaos mocemuloba: proeqti (`Cveni qveynis xuroTmoZRvreba~)

kriteriumebi/Sefaseba kargi saSualo saWiroebs komentari


gaumjobesebas
1. TanamSromloba jgufis wevrebTan pro-
eqtiT gansazRvruli samuSaos dagegmvisa da
ganxorcielebis procesSi
2. saprezentacio masalis TemasTan Sesatyvi-
soba, Sesabamisi terminologiis gamoyeneba
3. azris mkafiod da gasagebad gadmocema, ka-
vSiri auditoriasTan
4. praqtikul namuSevrebSi masalisa da teqni-
kis dasaxuli miznis Sesabamisad gamoyeneba
5. dasmul kiTxvebze adekvaturi pasuxebis
gacema
6. aqtiuroba jgufuri prezentaciebisa da
praqtikuli namuSevrebis ganxilvis proces-
Si, sakuTari azris gamoxatva da dasabuTeba

IV Tavi. mogzauroba warsulSi

mocemuli Tavis mizania, moswavleTa SemecnebiTi interesis aRZvra warsuli epoqebis


umniSvnelovanes kulturaTa mimarT. moswavleebi gaecnobian Zveli egviptis, saberZneTis
romis, CineTis xelovnebis zogierT nimuSs da maTi ganxilvis, Sedarebis safuZvelze Ta-
vad gansazRvraven TiToeuli qveynis xelovnebis ramdenime maxasiaTebels, Zveli qarTuli
samefoebis _ iberiisa da kolxeTis teritoriebze aRmoCenili artefaqtebis ganxilvi-
sas ki imsjeleben zogadad, siZveleTa dacvis mniSvnelobaze. mocemuli Tavis farglebSi
ganxiluli qveynebis xelovnebis nimuSebis STabeWdilebiT Seqmnian namuSevrebs sxvada-
sxva masaliTa da teqnikiT, imuSaveben proeqtze `mogzauroba warsulSi~ da gaifarToeben
codnas, gamoavlenen masalis damoukideblad moZiebisa da wardgenis unars.
aRniSnuli qveynebis xelovnebis zogierT nimuSs moswavleebi ukve icnobdnen wina
klasebis saswavlo masalidan, Tumca maT sxva wyaroebidanac aqvT zogadi warmodgena
(animaciuri Tu mxatvruli filmebi, berZnuli miTebi da sxv.), Sesabamisad, am sakiTxebis
ganxilva, codnis gafarToeba xels Seuwyobs motivaciis amaRlebas. ganxorcieldeba sa-
ganTSorisi kavSirebi qarTul enasa da literaturasTan, sazogadoebriv mecnierebebTan.
mocemuli Tavis Semajamebeli SefasebisaTvis gansazRvrulia proeqti, Tumca maswavleb-
els SeuZlia sakuTari mosazrebebiT damatebiT sxva formebis gamoyenebac.

79
gakveTilebis calkeul aqtivobebTan dakavSirebuli
meToduri rekomendaciebi

gakveTili IV.1. karnakis taZari. mocemuli Tavis pirveli gakveTilis pirvel aqtivo-
bad, sasurvelia, ganisazRvros gonebriv rukaze muSaoba (jgufuri muSaoba). moswavle-
ebma unda gaixsenon da gaakeTon saTanado Canawerebi ara konkretulad Zveli egviptis,
aramed zogadad, Zveli samyaros xelovnebis Sesaxeb. SesaZlebelia, amave mizniT sqemis _
`vici, viswavle, minda vicode~ _ gamoyeneba, romlis pirvel grafas moswavleebi mocemuli
gakveTilis dasawyisSi Seavseben, meore da mesame grafebs ki _ Tavis dasrulebisas (pro-
eqtis prezentaciebis Semdgom).
agreTve, maswavlebelma unda miawodos moswavleebs informacia imasTan dakavSire-
biT, rom mocemuli Tavis daskvniTi gakveTilebi gansazRvrulia proeqtze muSaobisaTvis
(`mogzauroba warsulSi~). amitom maT unda moiZion TiToeuli maT mier ganxiluli qveynis
xelovnebasTan dakavSirebuli mravalmxrivi informacia, fotomasala, rasac proeqtze
muSaobisas sakuTari mosazrebisamebr gamoiyeneben;
pasuxebi interaqtivis kiTxvebze:
1. Zveli egvipturi nagebobebis grandiozuli masStabebi, didi zomis qandakebebi did
zemoqmedebas axdens mnaxvelze, radgan adamiani mZafrad grZnobs maT sidiades;
2. Zveli egvipturi nagebobebis masStabi Tu formebi RmerTebis da faraonebis gan-
didebas, maTi siZlierisa da yovlisSemZleobis warmoCenas emsaxureba;
3. moswavleebi uTuod aRniSnaven Zveli egvipturi xelovnebisaTvis damaxasiaTebel
niSnebs – grandiozuli masStabebi, masiuri, aradetalizebuli formebi, statikuroba.
gakveTili IV.2. RmerTebi da gmirebi. mniSvnelovania moswavleebis mier imis gacnobiere-
ba, rom ZvelberZnulma miTebma saukuneebis ganmavlobaSi SeinarCuna aqtualoba da dRe-
sac saTanado popularobiT sargeblobs. miTebis siuJetebma, scenebma, personaJebma asaxva
pova xelovnebis sxvadasxva dargis nimuSebSi _ qandakebaSi, ferweraSi, Teatrsa da kinoSi,
musikaSi.
praqtikuli samuSaosaTvis gansazRvrulia larnakis gamosaxulebis Semkoba ornamen-
tiT (aplikacia), Tumca, maswavlebels, moswavleTa SesaZleblobebis gaTvaliswinebiT,
SeuZlia maTTvis davalebis garTulebuli variantis SeTavazeba. am SemTxvevaSi, sasurve-
lia, moswavleebs vuCvenoT sxvadasxvagvari formis, zomis, Semkulobis ZvelberZnuli
larnakebis nimuSebi. moswavleebs SeuZliaT larnaki daxaton, Seamkon ara mxolod orna-
mentuli zolebiT, aramed gamosaxon masze raime scena romelime ZvelberZnuli miTidan
an sxv.
pasuxebi interaqtivis kiTxvebze:
1. moswavle savaraudod aRniSnavs, rom ZvelegvipturTan SedarebiT, sinamdvilesTan
ufro miaxloebulad adamianis figuras Zveli berZnuli qandakeba gadmoscems;
4. saqarTvelos teritoriaze Zveli berZnuli keramikis mravlad aRmoCenis faqti sa-
berZneTTan mWidro kavSiris arsebobaze miuTiTebs.
gakveTili IV.3 arqiteqtura Zvel romSi. mocemul gakveTilze praqtikuli saqmiano-
bisaTvis gasazRvrulia mozaikis Seqmna saTanado zomis nawilebad daWrili feradi qa-
Raldisagan, Tumca moswavleebs, survilisamebr, SeuZliaT mozaikis plastilinis patara
burTulebisgan, feradi mZivebisa Tu Rilebisgan gakeTebac, risi gamocdilebac maT ukve
aqvT. aseve, Sesasrulebeli samuSaos moculobis gaTvaliswinebiT, maT SeuZliaT namu-
Sevris mewyvilesTan erTad Sesruleba.
pasuxebi interaqtivis kiTxvebze:
1. gardis xidsa da triumfalur TaRebSi gamoyenebulia erTi da igive arqiteqturuli
forma – TaRi;
2. moswavleebi savaraudod aRniSnaven, rom Zveli romis arqiteqturaSi mravalmxri-
vi daniSnulebis Senobebs agebdnen, iyenebdnen Tamam arqiteqturul konstruqciebs,
sacxovrebel vilebSi qmnidnen saukeTeso sacxovrebel pirobebs;
3. panTeoni da parTenoni qviTaa nagebi da orive ZeglSi svetebia gamoyenebuli. isini

80
gansxvavebulia, radgan panTeoni wriuli gegmarebis, didi gumbaTiT gadaxuruli nage-
bobaa, xolo parTenons sworkuTxa gegma da orferda saxuravi aqvs. panTeons svetebi
mxolod erT mxares, xolo parTenons oTxive mxares aqvs.

sarekomendacio scenarebi
IV.4 saocari aRmosavleTi

IV. 4 saocari aRmosavleTi

CineTi ganTqmulia Tavisi uZvelesi istori-


iT, xelovnebiT, grandiozuli arqiteqturuli
nagebobebiT. am nagebobebs Soris gamoirCeva
CineTis didi kedeli, romelic TiTqmis 9000
kilometris sigrZezea gadaWimuli da kosmosi-
danac ki Cans. kedeli daaxloebiT 15 saukunis
win aigo. is mosaxleobas momTabare tomebis Se-
mosevebisgan icavda.
Cineli xalxis siamayea imperatorebis sa-
saxleebi da baRebi, romlebic qveynis dedaqa-
laqSi – pekinSi mdebareobs. qalaqis es nawili CineTis didi kedeli
kedliTaa gamoyofili da mas `akrZalul qalaqs~
uwodebdnen, radganac iq Sesvla imperatoris
nebarTvis gareSe akrZaluli iyo. sasaxleebsac
saintereso saxelwodebebi aqvs – magaliTad,
`RvTaebrivi Zalis~, `zeciuri simSvidis~, `dRe-
grZelobis~ da sxva. amJamad `akrZaluli qala- daakvirdi sasaxlis fotos da scade aRniSno, ra geCveneba uCveulod.
qis~ teritoria muzeums warmoadgens. SenTvis cnobil zRaprebsa da miTebSi rogori arsebaa drakoni? rogor fiqrob,
`akrZaluli qalaqis~ yvela nageboba fera- Seesabameba Tu ara is Cinelebis warmodgenas drakonis Sesaxeb?
dovani ornamentebiTaa Semkuli. maTSi xSirad damoukideblad moiZie CineTis xelovnebis nimuSebis, tradiciebis amsaxveli
vxvdebiT drakonis gamosaxulebas, romelic Ci- fotoebi da gaacani Tanaklaselebs.
neTSi adamianebis mfarvel keTil arsebad iTv-
leba. yviTeli drakoni ki Tavad imperatorebis `akrZaluli qalaqis~ sasaxle
simbolos warmoadgenda.
Cinelebi dRemde icaven Zvel wes-Cveule- Cveni saxelosno
bebs. yvelaze mniSvnelovani dResaswauli axa-
li welia, romelic 21 ianvridan 21 Teberv- gaakeTe qaRaldis drakoni ise, rogorc amas Cine-
lamde periodSi aRiniSneba da warmoudgenelia lebi akeTeben dResaswaulebze. yuradRebiT gaecani
tradiciuli qaRaldis farnebisa da drakonebis samuSaos Tanmimdevrobas.
aRlumis gareSe. drakonis gasakeTeblad feradi qaRaldi, muyao da
webo dagWirdeba.

drakonebis gamosaxulebebi `akrZalul qalaqSi~

68 69

saswavlo miznebi: moswavleebma Se- resursi: moswavlis wigni, muyao, fe-


Zlon CineTis kulturisaTvis damaxa- radi qaRaldi, makrateli, webo, Cxirebi,
siaTebeli zogierTi arsebiTi niSnis damatebiTi bunebrivi da xelovnuri ma-
gacnobiereba da mis safuZvelze Cinuri sala (magaliTad, feradi mZivebi, brWyvi-
saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis ni- ala qaRaldi da sxv.),
muSebis amocnobis, sakuTari azris
gamoxatvisa da dasabuTebis, praqtikuli moswavleTa organizebis forma: indi-
unar-Cvevebis gamovlena. vidualuri/wyvilSi, jgufuri, saerTo
saklaso.

Sedegi:
s.g.IV.2. moswavlem unda SeZlos sxvadasxva masalisa da teqnikis SerCeva da gamoyeneba
sakuTari Canafiqris da ideis gansaxorcieleblad.
• Zerwavs da qmnis mcire plastikis nimuSebs, martiv kompoziciebs, konstruqciebs
sxvadasxva (bunebrivi, xelovnuri) masalis gamoyenebiT;
• muSaobis procesSi iyenebs gansxvavebul xerxebs, atarebs eqsperimentebs sxvadasx-
va masalis gamoyenebiT;

81
s.g.IV.3. moswavlem unda SeZlos TanaklaselebTan TanamSromlobiT (wyvilSi, gundSi) Ses-
asrulebeli samuSaos dagegmva da ganxorcieleba.
• erToblivi muSaobisas (RonisZiebis dagegmva/ganxorcieleba, namuSevris Seqmna
wyvilSi/jgufSi) uziarebs Tanaklaselebs gansxvavebul mosazrebebs, ideebs, maTTan
erTad iRebs saerTo gadawyvetilebebs;
• iCens sxvebTan TanamSromlobis iniciativas da exmareba Tanaklaselebs;
• icavs drois limits yvela tipis aqtivobis Sesrulebisas;
s.g.IV.4. moswavlem unda SeZlos individualuri da erToblivi namuSevris wardgena; az-
ris, ideebis, STabeWdilebebis gaziareba da saubari sakuTar, TanaklaselTa an cnobil xe-
lovanTa namuSevrebze Sesabamisi terminologiis gamoyenebiT.
• individualuri, erToblivi namuSevris wardgenisas saubrobs Canafiqris, ideis
Sesaxeb (Tu risi asaxva surda), asaxelebs gamoyenebul elementebs (mag., xazi, forma,
feri), principebs (mag., ritmuli gamosaxulebebi), masalas da sxva;
• sxvebs uziarebs sakuTar STabeWdilebebs TanaklaselTa an cnobil mxatvarTa na-
muSevris Sesaxeb (namuSevris Sinaarsze, Janrze, dargze, ra moswons an ar moswons) da
cdilobs daasabuTos sakuTari pozicia;
• usmens, acdis sxvebs azris gamoTqmas, svams da pasuxobs kiTxvebs, urCevs da Tavad
iRebs rCevebs, xmarobs koreqtul gamoTqmebs;
s.g.IV.5. moswavlem unda SeZlos saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis dargebisa da zogi-
erTi Janris gansxvaveba erTmaneTisgan, maTi dakavSireba yoveldRiur cxovrebasTan da sxva
sagnebSi ganvlil masalasTan.
• agrovebs informacias cnobil arqiteqturul Zeglebze, ferwerul namuSevrebze,
qandakebebze, dekoratiul-gamoyenebiTi da xalxuri Semoqmedebis nimuSebze da ac-
nobs Tanaklaselebs; muSaobs integrirebul proeqtebze (qarTuli, bunebismetyvele-
ba, musika da sxv.);

kavSiri sxva sagnebTan:


qarT.dawy.(I).7. moswavlem unda SeZlos standartiT gansazRvruli sxvadasxva tipis te-
qstis wakiTxva da gageba-gaazreba; teqstSi verbaluri da araverbaluri formiT mowode-
buli informaciis (mag., ilustraciisa da teqstis) urTierTdakavSireba.
• sakuTari sityvebiT gadmoscems teqstis mokle Sinaarss;
• gamoyofs teqstis mTavar sakiTxs, calkeuli monakveTis arsebiT informacias;

gakveTilis msvleloba:

aqtivoba 1. maswavlebeli uCvenebs moswavleebs mocemuli Tavis farglebSi ganxiluli


Temebis Sesatyvis TiTo nimuSs, agreTve CineTis arqiteqturis an sxva, Tundac dekora-
tiul-gamoyenebiTi xelovnebis nimuSs. moswavleebma unda amoicnon TiToeuli maTgani
da miakuTvnon konkretuli qveynis xelovnebas, gamoTqvan mosazrebebi im nimuSTan dakav-
SirebiT, romelic mkveTrad gansxvavebulia.
wina Temebisagan gansxvavebiT, aRmosavleTisa da kerZod, CineTis xelovnebis nimuSebi
naklebad aris cnobili moswavleTaTvis. amitom maswavlebeli sTxovs maT, gauziaron
erTmaneTs azri, ra smeniaT msoflios erT-erTi udidesi qveynis _ CineTis Sesaxeb. Sesa-
Zloa, romelime maTgani raime saxis informaciasac flobdes CineTis xelovnebasTan da-
kavSirebiT, magaliTad, dekoratiuli da gamoyenebiTi namuSevrebis nimuSebze.

aqtivoba 2. moswavleebi ecnobian saswavlo masalas, fotomasalis ganxilvisa da inter-


aqtivis kiTxvebze msjelobis Semdeg, maT jgufurad unda gansazRvron da dausvan kiTx-
vebi Tanaklaselebs axal informaciasa Tu gakveTilis Temis sailustracio nimuSebTan
dakavSirebiT.
pasuxebi interaqtivis kiTxvebze:

82
1.savaraudod, moswavleebi aRniSnaven, rom sasaxles uCveulo, `boloebakecili~ sax-
uravi aqvs;
2. zRaprebSi, rogorc wesi, drakoni boroti arsebaa, CineTSi ki is keTilia da Zalian
uyvarT.

aqtivoba 3. maswavlebeli urigebs jgufebs baraTebs, romlebzec mokle damatebiTi


informacia aris mocemuli:
• `akrZaluli qalaqi~ msoflios udidesi samefo kompleqsia. mas uzarmazari teri-
toria ukavia da galavniT aris garSemortymuli. galavans garSemo wyliT savse Txri-
li gasdevs (`oqros wyali~). samefo sasaxleTa kompleqsSi arsebuli 9 999 oTaxi isea
daproeqtebuli, rom TiToeuli maTganis fasadi samxreTiT gadis, rac uZveles Cinur
tradicias Seesabameba;
• sayuradReboa, rom abreSumi da qaRaldi Cinuri kulturis umniSvnelovanesi el-
ementebia. maTi damzadebis saidumlos saxelmwifo mkacrad icavda. qaRaldisa da
abreSumis gragnilebze tuSiTa da kalmiT Sesrulebuli suraTebi didi ostatobiT
gamoirCeva;
• Cinuri arqiteqturis mTavari damaxasiaTebeli niSania kideebaprexili, mravalia-
rusiani saxuravebi. xis feradi svetebi da fantastikuli cxovelebisa da frinvelebis
gamosaxulebebi tradiciuli Cinuri arqiteqturis dekoratiuli elementebia;
• saimperatoro sasaxleSi amJamad mdebareobs CineTis istoriisa da xelovnebis
muzeumi (guguni). mis umdidres koleqciaSi milionze meti unikaluri eqsponatia (sag-
amofeno nivTi). muzeumis damTvalierebeli ecnoba sasaxleTa cxovrebis wess, Cinuri
xelovnebis tradiciuli dargebis nimuSebs (mxatvroba, faifuri, brinjao, kaligrafia
da a.S.). muzeumSi daculia abreSumze Sesrulebuli tradiciuli Cinuri mxatvrobis
koleqciac.
moswavleebi jgufebSi unda gaecnon am informacias, gaacnobieron da gaamdidron
sakuTari mosazrebebiTa Tu gakveTilze miRebuli STabeWdilebebiT. amis Semdeg moawyon
mokle prezentaciebi.

aqtivoba 4. moswavleebma kidev erTxel unda gaamaxvilon yuradReba masze, Tu ra dat-


virTva aqvs CineTSi zRaprul arsebas – drakons, Semdeg ki Seudgnen maTTvis saxaliso
davalebaze muSaobas _ drakonis gamosaxulebis Seqmnas feradi qaRaldis saSualebiT.
rubrikaSi `Cveni saxelosno~ mocemulia davalebis SesrulebisaTvis saWiro detalebi,
agreTve dasrulebuli namuSevari, Tumca maswavlebeli urCevs moswavleebs, sakuTari
fantaziiT Seitanon nebismieri saxis cvlileba, gamoiyenon kontrastuli ferebi da a.S.
moswavleebs SeuZliaT praqtikuli samuSao Seasrulon individualurad, survili-
samebr, wyvilSi, sakuTari mosazrebisamebr gamoiyenon damatebiTi masala, magaliTad,
qsovilis naWrebi, feradi mZivebi, Zafebi, brWyviala qaRaldi da sxv.

aqtivoba 5. moswavleebi yuradRebiT ecnobian erTmaneTis namuSevrebs. msjelobis


procesSi maT yuradReba unda gaamaxvilon masze, Tu romeli namuSevaria sxvebisgan raime
niSniT (gamoyenebuli masalis, ferebisa da sxv.) gansxvavebuli. moswavleTaTvis saxaliso
iqneba Sesrulebuli namuSevrebiT drakonebis `aRlumis~ mowyoba.
gakveTilis dasasruls maswavlebeli sTavazobs moswavleebs, gakveTilis TemasTan da-
kavSirebuli damatebiTi informaciisa da fotomasalis moZiebas, rasac isini mocemuli
Tavis daskvniT gakveTilebze proeqtze muSaobisas gamoiyeneben.

Sefasebis kriteriumebi:
moswavleebi Sefasdebian imis gaTvaliswinebiT, Tu ramdenad SeuZliaT gamoavlinon:
• Cinuri xelovnebis nimuSebze msjelobis unari;
• CineTis kulturis zogierTi maxasiaTeblis gansazRvris unari;
• praqtikuli saqmianobis unar-Cvevebi;
• sakuTari azris gamoxatvisa da dasabuTebis unari.
83
IV.5 kolxeTi da iberia

IV. 5 kolxeTi da iberia

saukuneebis win saqarTvelos teritoriaze


ori samefo arsebobda: dasavleT saqarTvelo-
Si – kolxeTi, aRmosavleTSi ki – iberia. maT
mWidro da mravalmxrivi kavSiri hqonda Zveli
samyaros uZlieres qveynebTan: Zvel saberZneT-
Tan, romTan, iranTan. amitom kolxeTsa da ibe-
riaSi kargad icnobdnen im epoqis miRwevebs
sxvadasxva sferoSi, rasac adasturebs saqarT-
velos teritoriaze arqeologiuri gaTxrebis
Sedegad mopovebuli nimuSebi. vercxlis Tasi mcxeTidan
Zvel qalaqebSi – mcxeTaSi, ZalisSi, uflis- samkaulebi mcxeTidan
cixeSi, vanSi, cixisZirSi, biWvinTaSi da sxv. –
mravladaa aRmoCenili damcavi galavnebi, sa-
saxleebis, taZrebis, sacxovrebeli saxlebis
naSTebi, samarxebi, WurWeli, qandakebebi, sabr- gamoTqvi azri, raze mianiSnebs kolxeTsa da iberiaSi mdidruli
Zolo da samuSao iaraRebi, Zvirfasi samkauli WurWlisa da samkaulis aRmoCena arqeologiuri gaTxrebis dros?
da sxva. amis mixedviT SegviZlia vimsjeloT, rom rogor fiqrob, ratom iyo mniSvnelovani kolxeTisa da iberiisTvis
Zvel kolxeTsa da iberiaSi maRal doneze iyo sxva qveynebTan kavSirebi?
ganviTarebuli samSeneblo saqme, gamoyenebiTi
Seni azriT, ramdenad aucilebelia siZveleebis Seswavla, movla da
xelovnebis sxvadasxva dargi, gansakuTrebiT _
dacva?
oqromWedloba. Zveli saqarTvelos xelovnebis
nimuSebis didi nawili warmodgenilia saqarT-
velos erovnuli muzeumis sagamofeno darba- oqros moneta vanidan
zebSi. Cveni saxelosno
feradi mZivebiT, RilebiT, feradi ZafebiT ga-
akeTe samkauli an raime nivTis mosarTavi (magali-
Tad, CanTis an gasaRebis sakidi da sxva).

taZris naSTebi. armazis cixe vercxlis Tasi. vani

samkaulebi vanidan

70 71

saswavlo miznebi: moswavleebs resursi: moswavlis wigni, formatebi,


SevuqmnaT erovnuli kulturuli mem- flomasterebi/markerebi, makrateli, mav-
kvidreobis Seswavlis motivacia, gamo- Tuli, feradi mZivebi, Rilebi, Zafebi, len-
vumuSaoT informaciis gaanalizebisa da tebi, SesaZloa, qsovilis naWrebi da sxv.
interpretirebis, komunikaciis unari da
praqtikuli unar-Cvevebi. moswavleTa organizebis forma: indi-
vidualuri, jgufuri, saerTo saklaso.

Sedegi:
s.g.IV.2. moswavlem unda SeZlos sxvadasxva masalisa da teqnikis SerCeva da gamoyeneba
sakuTari Canafiqris da ideis gansaxorcieleblad.
• Zerwavs da qmnis mcire plastikis nimuSebs, martiv kompoziciebs, konstruqciebs
sxvadasxva (bunebrivi, xelovnuri) masalis gamoyenebiT;
• qmnis dekoratiuli da gamoyenebiTi xelovnebis nimuSebs mravalferovani masalis
saSualebiT (Tasebi, mZivebi da sxv.);
• muSaobis procesSi iyenebs gansxvavebul xerxebs, atarebs eqsperimentebs sxvadasx-
va masalis gamoyenebiT;
s.g.IV.3. moswavlem unda SeZlos TanaklaselebTan TanamSromlobiT (wyvilSi, gundSi) Ses-
asrulebeli samuSaos dagegmva da ganxorcieleba.
• erToblivi muSaobisas (RonisZiebis dagegmva/ganxorcieleba, namuSevris Seqmna
wyvilSi/jgufSi) uziarebs Tanaklaselebs gansxvavebul mosazrebebs, ideebs, maTTan
erTad iRebs saerTo gadawyvetilebebs;
• iCens sxvebTan TanamSromlobis iniciativas da exmareba Tanaklaselebs;
• icavs drois limits yvela tipis aqtivobis Sesrulebisas;
• irCevs samuSao iaraRebs, masalas, awesrigebs maT gansazRvruli drois monakveTSi.
s.g.IV.4. moswavlem unda SeZlos individualuri da erToblivi namuSevris wardgena; az-
ris, ideebis, STabeWdilebebis gaziareba da saubari sakuTar, TanaklaselTa an cnobil xe-

84
lovanTa namuSevrebze Sesabamisi terminologiis gamoyenebiT.
• individualuri, erToblivi namuSevris wardgenisas saubrobs Canafiqris, ideis
Sesaxeb (Tu risi asaxva surda), asaxelebs gamoyenebul elementebs (mag., xazi, forma,
feri), principebs (mag., ritmuli gamosaxulebebi), masalas da sxva;
• sxvebs uziarebs sakuTar STabeWdilebebs TanaklaselTa an cnobil mxatvarTa na-
muSevris Sesaxeb (namuSevris Sinaarsze, Janrze, dargze, ra moswons an ar moswons) da
cdilobs daasabuTos sakuTari pozicia;
• saubrisas iyenebs Sesabamis terminologias (masalis CamoTvlisas, saxviTi xe-
lovnebis elementebis dasaxelebisas, mag., sqeli konturi gamoviyene da sxva);
• usmens, acdis sxvebs azris gamoTqmas, svams da pasuxobs kiTxvebs, urCevs da Tavad
iRebs rCevebs, xmarobs koreqtul gamoTqmebs;
s.g.IV.5. moswavlem unda SeZlos saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis dargebisa da zogi-
erTi Janris gansxvaveba erTmaneTisgan, maTi dakavSireba yoveldRiur cxovrebasTan da sxva
sagnebSi ganvlil masalasTan.
• agrovebs informacias cnobil arqiteqturul Zeglebze, ferwerul namuSevrebze,
qandakebebze, dekoratiul-gamoyenebiTi da xalxuri Semoqmedebis nimuSebze da ac-
nobs Tanaklaselebs; muSaobs integrirebul proeqtebze (qarTuli, bunebismetyvele-
ba, musika da sxv.);

kavSiri sxva sagnebTan:


qarT.dawy.(I).7. moswavlem unda SeZlos standartiT gansazRvruli sxvadasxva tipis te-
qstebis wakiTxva da gageba-gaazreba; teqstSi verbaluri da araverbaluri formiT mowode-
buli informaciis (mag., ilustraciisa da teqstis) urTierTdakavSireba.
• sakuTari sityvebiT gadmoscems teqstis mokle Sinaarss;
• gamoyofs teqstis mTavar sakiTxs, calkeuli monakveTis arsebiT informacias;
saz.mecn.dawy.(I).11. moswavlem unda SeZlos legendebisa da miTebis, kulturul-isto-
riuli Zeglebis, mniSvnelovani movlenebis, istoriuli da Tanamedrove pirovnebebis lo-
kalur garemosTan dakavSireba.

gakveTilis msvleloba:

aqtivoba 1. maswavlebeli esaubreba moswavleebs, rom amjerad isini Cveni qveynis


Soreul warsulSi `imogzaureben~. moswavleebma unda gaixsenon, ra ician Cveni qveynis
istoriaze mxatvruli filmebidan, sabavSvo enciklopediebidan, qarTuli enisa da liter-
aturis gakveTilebidan an sxva wyaroebidan (SesaZloa, maT romelime Tqmuleba/legendac
gaixsenon) da gauziaron erTmaneTs STabeWdilebebi.
amis Semdeg maswavlebeli acnobs moswavleebs gakveTilis Temas. moswavleebi yur-
adRebiT ecnobian saswavlo masalas, uziareben erTmaneTs STabeWdilebebs sailustracio
nimuSebze, Semdeg ki msjeloben interaqtivis kiTxvebTan dakavSirebiT.
maswavlebeli sTavazobs maT, Caweron webovan baraTebze sakiTxebi, romlebiTac gan-
sakuTrebiT dainteresdnen an romlebTan dakavSirebiTac kiTxvebi gauCndaT (magaliTad,
Zveli qarTuli samefoebis sxva qveynebTan kavSirze, arqeologiur gaTxrebze an sxv.).
moswavleebma baraTebi unda gaakran dafaze, gakveTilis dasasruls ki kvlav gadaxedon,
ramdenad gaeca pasuxi yvela kiTxvas. saWiroebis SemTxvevaSi maswavlebelma unda misces
maT saTanado ganmartebebi.
pasuxebi interaqtivis kiTxvebze:
1. kolxeTsa da iberiaSi mdidruli WurWlisa da samkaulis aRmoCena zogadad, sazoga-
doebis ganviTarebaze, daxvewili gemovnebis arsebobasa da oqromWedlobis maRal doneze
miuTiTebs;
2. kolxeTisa da iberiisTvis sxva qveynebTan kavSiri axali ideebis, xerxebis gacnobis,
mowinave qveynebis gamocdilebis gaziarebis saSualeba iyo;

85
aqtivoba 2. maswavlebeli sTavazobs moswavleebs, jgufebma Tavad gansazRvron, romel
uZveles qarTul samefosTan dakavSirebul informaciaze imuSaveben, amis Semdeg maswav-
lebeli urigebs maT baraTebs saTanado informaciiT (maswavlebels SeuZlia sakuTari
mosazrebisamebr dayos mocemuli teqsti an Seavsos sxva saxis informaciiT):
• iberiis samefo. Zveli berZeni geografis, strabonis aRweriT, „iberia metwilad
kargad aris dasaxlebuli qalaqebiTac da dabebiTac. aq aris kramitiani saxurave-
bi, saxlebi arqiteqturulad mowyobili, bazrebi da sxva sazogadoebrivi daweseb-
ulebani“. qarTlis samefos saTaveSi edga mefis sagvareulo, romlis rezidenciac
mcxeTaSi mdebareobda. qveyanaSi gabatonebuli mdgomareoba ekavaT qurumebsac. maT
gankargulebaSi iyo didi sataZro mamulebi da mdidruli ganZebi, romelic Semowiru-
lobebis gziT grovdeboda wlebis manZilze. qveyanaSi ganviTarebuli iyo vaWroba. aq
gadioda didi savaWro gza, romliTac berZnebi Soreul indoeTs ukavSirdebodnen.
Zv.w. II saukunidan igive gza gamoiyeneboda evropis CineTTan dasakavSireblad, said-
anac SemohqondaT abreSumi. amdenad, es gza „abreSumis didi gzis“ saxeliTaa cnobili.
• kolxeTis Zveli samefo. Zvel kolxeTSi kargad iyo ganviTarebuli mesaqonleoba
da metalurgia, gansakuTrebiT, rkinis warmoeba. cnobilia, rom aq rkinis mdidari
sabadoebi arsebobda da aqauri qarTuli tomebi saxelganTqmulni iyvnen rkinis da-
muSavebiT. aRniSnuls adasturebs arqeologiuri gaTxrebis Sedegad aRmoCenili mdi-
dari masala: brinjaosa da rkinis sabrZolo da samuSao iaraRebi, Zvirfasi liTonis
samkaulebi, WurWeli da sxv. sayuradReboa, kolxeTis samefosTan dakavSirebiT Zvel-
berZnul miTebSi gadmocemuli informaciac. magaliTad, argonavtebis Sesaxeb saber-
ZneTSi gavrcelebul miTSi, legendarul ambebTan erTad, istoriuli sinamdvilec
aris asaxuli. magaliTad, berZnebma gadmosces cnobebi kolxeTis maRal metalurgiul
da samiwaTmoqmedo kulturaze, qveynis politikur siZliereze, medicinis ganviTa-
rebaze da sxv. qarTveli tomebis damsaxurebas metalurgiis danergva-ganviTarebis
saqmeSi asaxavs agreTve ZvelberZnuli miTi promeTeze, romelic Zalian hgavs uZveles
qarTul Tqmulebas amiranze. promeTem zevss cecxli mostaca da adamianebs misca. am
cecxliT adamianebma liTonis gamodnoba SeZles. promeTes Tqmulebis saqarTvelo-
sTan kavSirs isic adasturebs, rom ganrisxebulma zevsma es Tavdadebuli gmiri, ka-
vkasionis mTaze miajaWva.
moswavleebi jgufebSi unda gaecnon maTTvis gansazRvrul informacias, kargad gaiaz-
ron da erToblivi SeTanxmebisamebr gamokveTon maTi azriT, gansakuTrebiT mniSvnelovani
sakiTxebi (SesaZloa, TiToeuli testidan 3-4), romelTac mokled Caweren formatze, Sem-
deg ki dafaze gaakran. moswavleebi unda gaecnon Canawerebs da dasvan kiTxvebi, romle-
bzec Sesabamisi jgufis wevrebi sakuTari interpretaciiT upasuxeben.
aRniSnuli meTodi daexmareba moswavleebs dargobrivi teqstobrivi masalis gac-
nobierebis, mniSvnelovan sakiTxebze yuradRebis gamaxvilebisa da interpretirebis un-
arebis gamovlenaSi.
sakuTari mosazrebisamebr, maswavlebels SeuZlia mocemuli aqtivobis, agreTve dam-
atebiTi videomasalis Cvenebisa da saklaso msjelobisaTvis gamoiyenos sarezervo saaTi,
mocemul gakveTilze ki praqtikul samuaoze gaamaxvilos yuradReba.

aqtivoba 3. praqtikuli saqmianobis dawyebamde, sasurvelia, maswavlebelma uCvenos mo-


swavleebs vizualuri masala – konkretulad, arqeologiuri gaTxrebisas aRmoCenili
samkauli da sxva, dekoratiul-gamoyenebiTi xelovnebis nimuSebi. moswavleebma unda im-
sjelon, ra daniSnuleba aqvs ama Tu im nivTs, ra masaliT aris gakeTebuli, ra damaxasi-
aTebeli niSnebiT/detalebiT gamoirCeva da a.S.).
amis Semdeg moswavleebi, Seudgebian rubrikiT `Cveni saxelosno~ gansazRvrul praq-
tikul samuSaos. maswavlebeli urCevs maT, Tavdapirvelad gaakeTon eskizebi im samkauli-
sa Tu raime sxva mosarTavisTvis/nivTisTvis, romelic maT unda gaakeTon.
mocemuli samuSaos Sesasruleblad moswavleebs dasWirdebaT mravalmxrivi masala
(magaliTad, feradi mZivebi, Rilebi, Zafebi, lentebi, mavTuli, SesaZloa, qsovilis naW-
rebi da sxv.), amitom maswavlebelma moswavleTa aqtiuri CarTulobiT unda uzrunvelyos

86
maTi saTanado resursiT uzrunvelyofa.

aqtivoba 4. moswavleebi ecnobian erTmaneTis namuSevrebs da msjeloben rogorc sa-


kuTar, ise erTmaneTis namuSevrebze (Canafiqri, gamoyenebuli masala da iaraRebi da
sxv.). sasurvelia, maT gamoavlinon TviTSefasebis unari da aRniSnon, ramdenad SeZles
Canafiqris ganxorcieleba, xom ar Secvlidnen an daamatebdnen raimes da sxv. maswavle-
belma unda dausvas moswavleebs kiTxva _ xelovnebis romel dargs miakuTvneben maT mier
gakeTebul nivTebs da ratom.
namuSevrebze msjelobis dasrulebis Semdeg, moswavleebma kidev erTxel unda gadaxe-
don maT mier gakeTebul Canawerebs da erToblivad scadon pasuxis gacema im kiTxvebze,
romlebTan dakavSirebiTac maT pasuxi ver miiRes.
gakveTilis dasasruls maswavlebeli axsenebs moswavleebs, rom momdevno gakveTile-
bze isini imuSaveben proeqtze (`mogzauroba warsulSi), risTvisac unda moitanon maT
mier moZiebuli masala (informacia, foto).

Sefasebis kriteriumebi:
moswavleebi Sefasdebian imis gaTvaliswinebiT, Tu ramdenad SeuZliaT gamoavlinon:
• Zveli qarTuli samefoebis xelovnebasTan dakavSirebuli informaciis gac-
nobierebisa da interpretaciis unari;
• gunduri muSaobis unar-Cvevebi;
• praqtikuli saqmianobis unar-Cvevebi.

rekomendaciebi Semajamebeli SefasebisaTvis (IV.6-7)

me-6 gakveTili. Semajamebeli SefasebisaTvis gansazRvrulia muSaoba jgufur proeq-


tze _ `mogzauroba warsulSi~, rasTan dakavSirebiTac moswavleebi jer kidev mocemu-
li Tavis pirvel gakveTilze iyvnen informirebuli. Sesabamisad, maT gakveTilze unda
moitanon sxvadasxva epoqasa da kulturasTan dakavSirebuli, maT mier damoukideblad
moZiebuli mravalmxrivi masala.
Tavdapirvelad moswavleebi unda gaecnon saxelmZRvaneloSi mocemul miTiTebebs,
romlebic proeqtis Sinaarssa da dagegmvis etapebs exeba:
• jgufis wevrebma erToblivad unda ganixilon maT mier moZiebuli informacia
da fotomasala, gansazRvron, romeli qveynis xelovnebis Sesaxeb Seqmnian alboms.
saWiroebis SemTxvevaSi daazuston damatebiTi informaciisa Tu fotoebis moZiebis
SesaZleblobebi (magaliTad, internetis saZiebo sistemebis, sabavSvo enciklopediebis
da sxv. saSualebiT);
• albomis TiToeul gverdze moswavleebma unda warmoadginon informacia da Sesa-
bamisi foto, gaukeTon Sesabamisi warwerebi (albomis gverdebis raodenobas moswav-
leebi damoukideblad gansazRvraven);
• calkeuli gverdebi unda akinZon da miscen albomis saxe, Sesabamisad gaaformon
yda;
• moamzadon mcire moxsenebebi, romlebsac gaacnoben Tanaklaselebs;
• moswavleebma aseve unda Seqmnan namuSevrebi Zveli samyaros xelovnebis nimuSebis
STabeWdilebebiT (daxaton, gamoZerwon, gamoiyenon Sereuli teqnika _ aplikacia da
xatva an gaakeTon raime nivTi);
• individualurad Seqmnili albomebis prezentaciebis dasrulebisas, jgufebi war-
moadgenen maT mier Sesrulebul namuSevrebs.
mocemul gakveTilze moswavleebma unda imuSaon albomebze (moamzadon calkeuli
gverdebi, akinZon da gaukeTon ydebi). amave gakveTilze maT unda gansazRvron, Tu ra
saxis namuSevrebs Seqmnian. mniSvnelovania, rom moswavleebi uzrunvelyofili iyvnen mra-
valmxrivi samuSao masaliT: maT SeuZliaT gamoZerwon Tasi, Seqmnan reliefi drakonis
87
gamosaxulebiT, gaakeTon samkauli, muyaos kolofebiT _ triumfaluri TaRis msgavsi
konstruqcia, imuSaon mozaikaze, Sereuli teqnikiT gamosaxon ZvelberZnuli larnaki,
Seqmnan naxatebi Zvelegvipturi moxatulobis STabeWdilebebiT da sxv.
maswavlebels SeuZlia, saWiroebisamebr, gamoiyenos sarezervo saaTi proeqtze muSao-
bis Sualeduri Sedegebis ganxilvisaTvis: jgufis wevrebma ganixilon albomebi, moxsene-
bebi, namuSevrebi, imsjelon, rogor warsdgebian Tanaklaselebis winaSe, rogor ganalage-
ben/gamofenen namuSevrebs.
gakveTilis dasasruls, maswavlebeli esaubreba moswavleebs proeqtis Sedegebis
wardgenis organizaciul sakiTxebTan dakavSirebiT, moswavleebTan erTad gansazRvravs
drois limits TiToeuli jgufis da konkretulad, moswavlisaTvis.
me-7 gakveTili. jgufebi monacvleobiT wardgebian Tanaklaselebis winaSe. maT unda
daasabuTon erToblivi arCevani, mokled isaubron, ra saxis informacia SearCies al-
bomebisTvis, uCvenon TiToeuli informaciis Sesatyvisi fotoebi, waikiTxon moxsenebebi,
prezentaciebis dasrulebisas ki waradginon namuSevrebi (romeli qveynis xelovnebis ni-
muSebis STabeWdilebiT Seqmnes, ra masala da xerxi gamoiyenes da a.S.).
moswavleebma yuradRebiT unda mousminon erTmaneTs, Caiweron kiTxvebi, romelTac
prezentaciebis dasrulebis Semdeg dausvamen erTmaneTs.
mniSvnelovania proeqtis Sedegebis ganxilvaSi moswavleTa aqtiuri CarTuloba. maT
unda gauziaron erTmaneTs STabeWdilebebi albomebis Sinaarsobriv da vizualur mxareze,
Seafason namuSevrebi.
gakveTilis dasasruls moswavleebma unda Seavson sqemis `ra vici, ra viswavle, ra
minda vicode~ _ meore da mesame grafebi, romlis pirveli grafac maT mocemuli Tavis
pirvel gakveTilze Seavses.

Sedegi: s.g.IV.1. 2; s.g.IV.2. 2,3; s.g.IV.3. 1,3,4; s.g.IV.4. 1,2,3,4,5.

kavSiri sxva sagnebTan: qarT.dawy.(I).13. 2; qarT.dawy.(I).15. 1,3,4.

IV Semajamebeli Sefasebis cxrili (rubrika).

TariRi: moswavlis saxeli, gvari:

samuSaos mocemuloba: proeqti (`mogzauroba warsulSi~)


kriteriumebi/Sefaseba kargi saSualo saWiroebs komentari
gaumjobesebas
1. TanamSromloba jgufis wevrebTan pro-
eqtiT gansazRvruli samuSaos dagegmvisa da
ganxorcielebis procesSi
2. saprezentacio masalis TemasTan Sesatyvi-
soba, Sesabamisi terminologiis gamoyeneba
3. azris mkafiod da gasagebad gadmocema,
kavSiri auditoriasTan
4. praqtikul namuSevrebSi masalisa da te-
qnikis dasaxuli miznis Sesabamisad gamoye-
neba
5. dasmul kiTxvebze adekvaturi pasuxebis
gacema
6. aqtiuroba jgufuri prezentaciebis pro-
cesSi, sakuTari damokidebulebis gamoxatva
da dasabuTeba

88
damatebiTi resursi moswavleTaTvis:
• j. bingemi, f. Cendleri da sxv. Zveli msoflios istoriis enciklopedia moswavle-
TaTvis (qarTuli gamocema). bakur sulakauris gamomcemloba, 2006.
• e. uitli, s. reidi. arqeologia moswavleTaTvis. bakur sulakauris gamomcemloba,
2009;
• pier koleri. SemecnebiTi kaleidoskopi. grandiozuli nagebobebi. gamomcemloba
`palitra L~, 2010.

V Tavi. esec xelovnebaa!

am Tavis daniSnulebaa, moswavlem gaacnobieros xelovnebis mravalsaxeoba, misi roli


adamianis cxovrebaSi. moswavleebi imsjeleben dekoratiul-gamoyenebiTi xelovnebis ka-
vSirze xalxur tradiciebTan, am dargis mniSvnelobasa da ZiriTad maxasiaTebelze (or-
namenti), gaecnobian mxatvar-dizaineris profesias, monawileobas miiReben SemoqmedebiT
konkursSi da gamoavlenen dizaineruli eskizebis Seqmnis, sxvadasxvagvari masalisa da
teqnikis SemoqmedebiTad gamoyenebis unar-Cvevebs, gaecnobian da daeuflebian komiqsebis
Seqmnis Taviseburebebs, gaacnobiereben Teatris specifikas da integrirebuli proeqtis
farglebSi (xelovneba, qarTuli ena da literatura, musika) dadgamen Tojinebis speqtak-
ls. Sesabamisad, aRniSnuli Tavi ZiriTadad, praqtikul saqmianobazea orientirebuli,
moswavleebs aqvT sruli Tavisufleba samuSao masalebisa da xerxebis gamoyenebis, mxat-
vruli ideebis ganviTarebisaTvis, rac uzrunvelyofs motivaciis amaRlebasa da praqti-
kuli gamocdilebis gamdidrebas.
mocemuli Tavis specifika gansazRvravs saganTSorisi kavSirebis ganxorcielebas qa-
rTul enasa da literaturasTan, musikasTan. garda mimdinare Sefasebisa, SesaZlebelia
moswavleTa Sualeduri Sefasebis ganxorcielebac (magaliTad, SemoqmedebiTi konkursis
Sedegebis Sesabamisad). Semajamebeli SefasebisaTvis gansazRvrulia integrirebuli pro-
eqti _ `giwvevT Tojinebis speqtaklze~.

gakveTilebis calkeul aqtivobebTan dakavSirebuli


meToduri rekomendaciebi

gakveTili V.1 adamiani da nivTebi. moswavleebma ukve ician, rom ornamenti gamoyenebiTi
xelovnebis nivTebis mosarTavad gamoiyeneba. maT aqvT martivi ornamentis Seqmnis gamoc-
dilebac (ganmeorebadi xazebis, ferebis, geometriuli figurebis gamoyenebiT). amjerad
maswavlebels SeuZlia miawodos maT damatebiTi informacia masTan dakavSirebiT, rom
ornamentSi sagnis/gamosaxulebis (magaliTad, cxovelis, mcenaris, SesaZloa, adamianis)
forma ar gadmoicema zedmiwevniT zustad, aramed gamoisaxeba yvelaze mTavari, saxasiaTo
niSnebi. sasurvelia, praqtikuli saqmianobis dawyebamde, rac xaliCis eskizis Seqmnas iT-
valiswinebs, jgufis wevrebma sakuTari fantaziiT, individualurad Seqmnan ornamentuli
zolebi, romelTac Semdeg gamoWrian, daawebeben saerTo formatze da gaacnoben Tanak-
laselebs.
praqtikuli samuSao SesaZloa Sesruldes kompiuterul saxatav programaSi (Paint).
(ix.: gv. 72.).
pasuxebi interaqtivis kiTxvebze:
1. ornaments dekoratiul-gamoyenebiT xelovnebaSi Zalian didi roli eniWeba. is erT-
erTi mTavari Semamkobeli saSualebaa sxvadasxva daniSnulebis nimuSebisaTvis.
gakveTili V.2. profesia dizaineri. ix. sarekomendacio scenari.
gakveTili V.3-4. SemoqmedebiTi konkursi. maswavlebelma unda gaiTvaliswinos, rom mo-
swavleTa fantaziisa da SemoqmedebiTobis gamovlenis mizniT, mniSvnelovania, konkur-
sisaTvis moswavleTa mravalmxrivi samuSao masaliT uzrunvelyofa, raSic, sasurvelia,

89
Tavad moswavleebma miiRon aqtiuri monawileoba. moswavleebs unda mieceT sruli Tavi-
sufleba rogorc masalisa da teqnikis, ise Sesasrulebeli samuSaos Sinaarsis, Tundac,
namuSevrebis raodenobis TvalsazrisiT. maT SeuZliaT namuSevrebis Seqmna rogorc indi-
vidualurad, wyvilSi, ise erToblivad.
gakveTili V.5. naxatebiT moTxrobili ambebi. ix. sarekomendacio scenari.
gakveTili V.7. speqtaklis mxatvruli gaformeba. sasurvelia, gakveTilis dawyeba gon-
ebrivi ieriSiT (sayrdeni sityviT `speqtakli~). moswavleebma unda gamoTqvan mosazrebebi
speqtaklis dadgmis procesTan dakavSirebiT da gaakeTon saTanado Canawerebi (magali-
Tad, ra profesiis adamianebi monawileoben da vis ra wvlili Seaqvs).
alternatiuli varianti: maswavlebeli acnobs moswavleebs gakveTilis Temas. moswav-
leebma unda gaakeTon saTanado Canawerebi maTTvis cnobili grafikuli sqemis _ `vici,
viswavle, minda vicode~ _ pirvel grafaSi, meore da mesame grafebs moswavleebi gakveTi-
lis dasasruls Seavseben.
gakveTili V.8. Tojinebis Teatri. rubrikaSi `Cveni saxelosno~ mocemulia SedarebiT
martivi davaleba, Tumca, moswavleTa SesaZleblobebis gaTvaliswinebiT, maswavlebels
SeuZlia maTTvis garTulebuli variantis SeTavazeba. magaliTad, moswavleebma sakuTari
xeliT daamzadon dekoraciebi Crdilebis TeatrisaTvis. am mizniT maT SeuZliaT gamoiy-
enon muyaos mozrdili yuTi, romlis or, erTmaneTis mopirdapire mxares ar unda hqondes
kedlebi da saxuravi. erT gverdze gadaiWimeba pergamentis qaRaldis ekrani, meore mxare
ki unda iyos carieli, raTa im mxridan ekrans sinaTle moxvdes. yuTs saxuravi ar unda
hqondes, raTa moswavleebs gauadvildeT muyaos TojinebiT manipulireba.
Txel muyaoze moswavleebma fanqriT unda daxaton da Semdeg gamoWran warmodgenis
personaJebis siluetebi, romelTac ukana mxridan daumagreben grZel, Txel joxebs. am
joxebiT unda aamoZraon maT Tojinebi. Tojinebi unda SeiRebos muqi feris saRebaviT.
moswavleebma unda daxaton dekoraciis siluetebic da ganalagon ekranis ukan. ekranis
da dekoraciis ukan unda moTavsdeba naTurac. moswavleebma ganaTeba ise unda daaregu-
liron, rom mayurebelma ekranze dainaxos dekoraciis da Tojinebis muqi siluetebi da
ver SeamCnios im moswavleTa Crdilebi, romlebic Tojinebs amoZraveben.
pasuxebi interaqtivis kiTxvebze:
1. moswavleebi aRniSnaven, rom Teatris mxatvari mniSvnelovan rols asrulebs To-
jinebis speqtaklis SeqmnaSi: qmnis eskizebs, romlis Sesabamisad mzaddeba TiToeuli per-
sonaJis Sesatyvisi Teatraluri Tojina, agreTve dekoraciebi;
2. moswavle uTuod aRniSnavs, rom Crdilebis Teatris warmodgena mniSvnelovnad gan-
sxvavdeba sxva Tojinuri speqtaklebisagan, radgan aq mniSvnelovania personaJis `formis~
moxazuloba da ara feri, detalebis gaformeba Tu sxva.
3. Tojinebis Teatris speqtaklis dadgmaSi mxatvris garda monawileobs reJisori,
romelic dgams speqtakls; msaxiobebi, romlebic `acocxleben~ Tojinebs; kompozitori
qmnis musikas da sxv.
gakveTili V.9-10. giwvevT Tojinebis speqtaklze. im SemTxvevaSi, Tu moswavleebi
gadawyveten `marionetebis~ gamoyenebas, maT SeuZliaT `scenis~ damzadeba didi zomis muy-
aos yuTisagan, romelsac moxsnili eqneba wina da zeda gverdebi. moswavleebma yuTi mTli-
anad unda SeRebon maTTvis sasurveli feriT/ferebiT. ukana kedelTan moswavleebma unda
daamagron Sesabamisi zomis muyaoze daxatuli zRapris Sinaarsis Sesabamisi dekoracia.
moswavleebma speqtakli unda gaiTamaSon Zafebze Camokidebuli muyaosagan gamoWrili
TojinebiT.

90
sarekomendacio scenarebi
V.2 profesia - dizaineri

V. 2 profesia _ dizaineri

dizaini xelovnebis gansakuTrebuli dargia, romelic


nebismieri nivTis daniSnulebis Sesabamisad mxatvru-
lad gaazrebas, anu mxatvrul proeqtirebas gulisxmobs.
Tanamedrove warmoeba warmoudgenelia dizainerebis ga-
reSe, radgan nebismieri produqcia swored am profesiis
adamianebis muSaobis Sedegad iRebs dasrulebul gareg-
nul saxes.
dizaineris profesia Zalze rTuli da sainteresoa. is
iTvaliswinebs mraval sakiTxs: momxmareblis gemovnebas,
Tanamedrove modur tendenciebs, mecnierebisa da teqnikis
miRwevebs da sxva.
dizainerebis mier Seqmnili eskizebisa da proeqtebis
mixedviT iqmneba WurWeli, aveji, samosi, samkauli, saTa-
maSo, eleqtroteqnika, avtomobilebi da sxva.

SearCie gakveTilSi mocemuli romelime nimuSi da gamoTqvi azri,


Tu ras iTvaliswinebda mxatvar-dizaineri muSaobis procesSi.
daasaxele raime nivTi Seni sacxovrebeli garemodan da isaubre mis
dizainze. scade aRniSno, ra daniSnuleba aqvs mas, ramdenad mosax-
erxebelia misi gamoyeneba, mogwons Tu ara am nivTis forma, feri
da a. S. Seitandi Tu ara am sagnis dizainSi raime saxis cvlilebas?
dawere mcire ese Temaze `me rom dizaineri viyo~.

76 77

saswavlo miznebi: moswavleebma Se- resursi: moswavlis wigni, formati,


Zlon dizaineris profesiis specifi- saxatavi furclebi, ubralo Savi/fera-
kis gacnobiereba saTanado nimuSebze di fanqrebi, flomasterebi.
msjelobisa da profesiisadmi sakuTari
damokidebulebis gamoxatvis safuZvel- moswavleTa organizebis forma: indi-
ze, gamoavlinon jgufuri muSaobisa da vidualuri, jgufuri, saerTo saklaso.
sakomunikacio unar-Cvevebi.

Sedegi:
s.g.IV.1. moswavlem unda SeZlos sakuTar interesebsa da gamocdilebaze dayrdnobiT,
Canafiqris, ideis, guneba-ganwyobis (emociebis) da/an garemoze dakvirvebis Sedegad miRe-
buli STabeWdilebebis asaxva namuSevarSi saxviTi xelovnebis elementebisa da principebis
gamoyenebiT.
• irCevs mxatvrul xerxebs (elementebi da principebi) sakuTari Canafiqris, STabeW-
dilebisa da emociis gadmosacemad;
s.g.IV.3. moswavlem unda SeZlos TanaklaselebTan TanamSromlobiT (wyvilSi, gundSi) Ses-
asrulebeli samuSaos dagegmva da ganxorcieleba.
• erToblivi muSaobisas (RonisZiebis dagegmva/ganxorcieleba, namuSevris Seqmna
wyvilSi/jgufSi) uziarebs Tanaklaselebs gansxvavebul mosazrebebs, ideebs, maTTan
erTad iRebs saerTo gadawyvetilebebs;
• iCens sxvebTan TanamSromlobis iniciativas da exmareba Tanaklaselebs;
• icavs drois limits yvela tipis aqtivobis Sesrulebisas;
s.g.IV.4. moswavlem unda SeZlos individualuri da erToblivi namuSevris wardgena; az-

91
ris, ideebis, STabeWdilebebis gaziareba da saubari sakuTar, TanaklaselTa an cnobil xe-
lovanTa namuSevrebze Sesabamisi terminologiis gamoyenebiT.
• individualuri,erToblivi namuSevris wardgenisas saubrobs Canafiqris, ideis
Sesaxeb (Tu risi asaxva surda), asaxelebs gamoyenebul elementebs (mag., xazi, forma,
feri), principebs (mag., ritmuli gamosaxulebebi), masalas da sxva;
• sxvebs uziarebs sakuTar STabeWdilebebs TanaklaselTa an cnobil mxatvarTa na-
muSevris Sesaxeb (namuSevris Sinaarsze, Janrze, dargze, ra moswons an ar moswons) da
cdilobs daasabuTos sakuTari pozicia;
• saubrisas iyenebs Sesabamis terminologias (masalis CamoTvlisas, saxviTi xe-
lovnebis elementebis dasaxelebisas, mag., sqeli konturi gamoviyene da sxva);
• namuSevris wardgenisas mxars uWers da amxnevebs Tanaklaselebs.
s.g.IV.5. moswavlem unda SeZlos saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis dargebisa da zogi-
erTi Janris gansxvaveba erTmaneTisgan, maTi dakavSireba yoveldRiur cxovrebasTan da sxva
sagnebSi ganvlil masalasTan.
• asaxelebs da axasiaTebs saxviTi xelovnebis dargebTan dakavSirebul profesiebs
(mxatvari, moqandake, arqiteqtori da sxv.);

kavSiri sxva sagnebTan:


qarT.dawy.(I).13. moswavlem unda SeZlos standartiT gansazRvruli sxvadasxva tipis
mcire zomis martivi teqstebis Seqmna nacnob Tematikaze.
moswavle:
• adgens martiv pragmatul teqstebs (werils, SekiTxvebs interviusTvis);
• adgens martiv dargobriv/informaciul teqstebs, miznis Sesabamisad warmoadgens
saTanado informacias;
saz.mecn.dawy. (I).7. moswavlem unda SeZlos sxvadasxva profesiisa da saqmianobis mniSvne-
lobisa da saWiroebis gacnobiereba.

gakveTilis msvleloba:

aqtivoba 1. moswavleebi merxebze ganalageben maT mier motanil nivTebs, razec


winaswar iyvnen informirebuli. SesaZloa, ramdenime maTgans erTi da igive daniSnuleba
hqondes. moswavleebma unda Seadaron amgvari nivTebi da gamoTqvan azri, ra aqvT maT
saerTo (savaraudod, daniSnuleba), ra ganasxvavebT (forma, ferebi da sxv.), romeli ufro
moswonT da ratom, xom ar Seitandnen raime saxis cvlilebas mis garegnul iersaxeSi.
amis Semdeg moswavleebma unda isaubron imasTan dakavSirebiT, Tu ra profesiis ada-
mianebi zrunaven sxvadasxva daniSnulebis nebismieri, didi Tu patara nivTis garegnul
iersaxeze. SesaZloa, moswavleebma ramdenime versia ganixilon, romelTagan erT-erTi
mxatvar-dizaineris profesias daukavSiron.
moswavleTaTvis saintereso iqneba informaciis miwodeba dizainis axal dargebze,
romelTa Seqmnasac xeli Seuwyo teqnikis ganviTarebam. aseTia magaliTad, kompiuteruli
dizaini, wignis dizaini, grafikuli dizaini (abrebis, etiketebis, sareklamo plakatebis
Seqmna da sxv.).

aqtivoba 2. moswavleebi ecnobian saswavlo masalas, ganixilaven Temis sailustracio


nimuSebs da uziareben erTmaneTs STabeWdilebebs, gamoTqvamen mosazrebebs interaqtivis
kiTxvebTan dakavSirebiT. mniSvnelovania, msjelobis procesSi maswavlebelma moswavle-
Ta yuradReba gaamaxvilos mxatvar-dizaineris muSaobis processa da dizainis TiToeul
dargSi gamoyenebul masalebze,
pasuxebi interaqtivis kiTxvebze:
1. SerCeuli nimuSze azris gamoTqmisas, moswavle Tavdapirvelad yuradRebas mis dan-
iSnulebaze gaamaxvilebs, Semdeg ki Seexeba garegnul saxes.

92
aqtivoba 3. maswavlebeli sTavazobs moswavleebs, warmoidginon, rom mxatvar-dizainere-
bi arian, TiToeuli jgufis wevrebma airCion raime nivTi, imsjelon mis dizainze, gaake-
Ton eskizebi, Semdeg ki gaacnon amxanagebs. maswavlebeli aZlevs maT rCevas, rom gamoiy-
enon gansxvavebuli formebi, saintereso ferTa Sexamebebi da sxv.
samuSaos dasrulebisas TiToeuli jgufidan gamoiyofa TiTo moswavle da Seiqmneba
`eqspertTa jgufi~. am jgufis wevrebma unda gansazRvron, ra kriteriumebiT Seafaseben
jgufur namuSevrebs _ garegnuli iersaxe (forma, feri, zoma), momxmareblis gemovnebis
gaTvaliswineba (vin gamoiyenebs da moewoneba Tu ara). `eqspertebma~ unda Seafason jgu-
furi prezentaciebi, gamoxaton da daasabuTon sakuTari azri.

aqtivoba 4. maswavlebeli sTavazobs moswavleebs, daweron mcire ese Temaze: `me rom
dizaineri viyo~ _ ramdenad sainteresod miaCnia es profesia, TviTon rom dizaineri iyos,
romel sferos SearCevda (samkauli, samosi, aqsesuarebi, teqnika, WurWeli, saTamaSoebi da
sxv.), visTvis iqneboda gankuTvnili misi dizainiT Seqmnili sagnebi, ras gaiTvaliswinebda
da a.S.

aqtivoba 5. moswavleebi acnoben amxanagebs sakuTar mosazrebebs mxatvar-dizaineris


profesiasTan dakavSirebiT (kiTxuloben eseebs), Semdeg ki uziareben erTmaneTs STabeW-
dilebebs.

Sefasebis kriteriumebi:
moswavleebi Sefasdebian imis gaTvaliswinebiT, Tu ramdenad SeuZliaT gamoavlinon:
• dizaineris profesiis specifikisa da mniSvnelobis gacnobierebis unari;
• sagnis/nivTis dizainis gansazRvris, eskizebis Sesrulebisa da wardgenis unar-
Cvevebi;
• dizaneris profesiisadmi sakuTari damokidebulebis werilobiTi formiT gamox-
atvisa da saprezentacio unar-Cvevebi.

V.5 naxatebiT moTxrobili ambebi

V. 5 naxatebiT moTxrobili ambebi

pirveli mxatvari, romelmac naxati isto- mSvenieri dilaa, la-la, la! Cveni saxelosno
riebi Seqmna, Sveicarieli rudolf topferi
iyo. mis mier Seqmnili komiqsebi, anu naxatebiT
moTxrobili saxaliso ambebi, didi mowonebiT gsurs amxanagebTan erTad Seqmna komiqsi?
sargeblobda. pirvel rigSi, gansazRvreT, vin iqnebian Tqveni komiqsis personaJebi;
mogvianebiT, amerikelma mxatvarma da re- imsjeleT, rogor warmogidgeniaT TiToeuli maTgani (gamometyve-
Jisorma uolt disneim Seqmna komiqsebis pirveli leba, Cacmuloba, xasiaTi da a.S.), SegiZliaT gaakeToT Canaxatebic;
krebuli miki maussa da mis megobrebze, romelic axla ki moifiqreT mxiaruli istoria, romelic maT Tavs gadaxdaT;
Zalian popularuli iyo. am periodSi Seiqmna netav, ra gansazRvreT, vin romel epizodze imuSavebs da SeudeqiT muSaobas.
komiqsebi supergmirebzec: betmenze (adamiani- xdeba? personaJebis `gaxmovanebisaTvis~ SegiZliaT gamoiyenoT mocemuli ni-
Ramura), spaidermenze (adamiani-oboba) da sxva. muSebi, romlebsac komiqsebSi `Rrublebs~ uwodeben. aseT `RrubelSi~
komiqsebi mTel msoflioSia popularuli. personaJis mier naTqvami teqsti iwereba.
maT safuZvelze xSirad iqmneba animaciuri da
mxatvruli filmebi, idgmeba speqtaklebi.

rudolf topferis komiqsi

davima- netav sad


icnobT?
loT! arian?!

meSinia!!!

dafiqrdi da gamoTqvi Seni mosazreba imasTan dakavSirebiT, Tu


rogor iqmneba komiqsi.
riT gansxvavdeba komiqsi ilustraciisagan? daasabuTe Seni azri.

80 81

93
saswavlo miznebi: moswavleebi resursi: moswavlis wigni, Tabaxis
gaecnon komiqsis Janrs, misi Seqmnis furclebi, feradi fanqrebi, flomas-
specifikasa da etapebs, SeZlon erTo- terebi, formati, webo.
blivi namuSevris Seqmnisas Semoqmede-
biTobis, praqtikuli da sakomunikacio moswavleTa organizebis forma: indi-
unar-Cvevebis gamovlena. vidualuri, jgufuri, saerTo saklaso.

Sedegi:
s.g.IV.1. moswavlem unda SeZlos sakuTar interesebsa da gamocdilebaze dayrdnobiT,
Canafiqris, ideis, guneba-ganwyobis(emociebis) da/an garemoze dakvirvebis Sedegad miRebuli
STabeWdilebebis asaxva namuSevarSi saxviTi xelovnebis elementebisa da principebis gamoy-
enebiT.
• irCevs mxatvrul xerxebs (elementebi da principebi) sakuTari Canafiqris, STabeW-
dilebisa da emociis gadmosacemad;
• iyenebs sxvadasxva tipis xazs, kontursa da Strixs;
• sxvadasxva xerxiT (formiT, zomiT, feriT) gamoyofs namuSevarSi mTavars;
• sxvadasxva mxatvruli xerxiT namuSevarSi gadmoscems dinamikas (qari, fexburTi,
foTolcvena da sxv.).
s.g.IV.3. moswavlem unda SeZlos TanaklaselebTan TanamSromlobiT (wyvilSi, gundSi) Ses-
asrulebeli samuSaos dagegmva da ganxorcieleba.
• erToblivi muSaobisas (RonisZiebis dagegmva/ganxorcieleba, namuSevris Seqmna
wyvilSi/jgufSi) uziarebs Tanaklaselebs gansxvavebul mosazrebebs, ideebs, maTTan
erTad iRebs saerTo gadawyvetilebebs;
• iCens sxvebTan TanamSromlobis iniciativasa da exmareba Tanaklaselebs;
• icavs drois limits yvela tipis aqtivobis Sesrulebisas.
s.g.IV.4. moswavlem unda SeZlos individualuri da erToblivi namuSevris wardgena; az-
ris, ideebis, STabeWdilebebis gaziareba da saubari sakuTar, TanaklaselTa an cnobil xe-
lovanTa namuSevrebze Sesabamisi terminologiis gamoyenebiT.
• individualuri,erToblivi namuSevris wardgenisas saubrobs Canafiqris, ideis
Sesaxeb (Tu risi asaxva surda), asaxelebs gamoyenebul elementebs (mag., xazi, forma,
feri), principebs (mag., ritmuli gamosaxulebebi), masalas da sxva;
• sxvebs uziarebs sakuTar STabeWdilebebs TanaklaselTa an cnobil mxatvarTa na-
muSevris Sesaxeb (namuSevris Sinaarsze, Janrze, dargze, ra moswons an ar moswons) da
cdilobs daasabuTos sakuTari pozicia;
• saubrisas iyenebs Sesabamis terminologias (masalis CamoTvlisas, saxviTi xe-
lovnebis elementebis dasaxelebisas, mag., sqeli konturi gamoviyene da sxva);
• namuSevris wardgenisas mxars uWers da amxnevebs Tanaklaselebs.
s.g.IV.5. moswavlem unda SeZlos saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis dargebisa da zogi-
erTi Janris gansxvaveba erTmaneTisgan, maTi dakavSireba yoveldRiur cxovrebasTan da sxva
sagnebSi ganvlil masalasTan.
• adarebs saxviTi xelovnebis sxvadasxva dargis nimuSebs gamomsaxvelobiTi xerxebis,
masalis, teqnikis mixedviT.

kavSiri sxva sagnebTan:


qarT.dawy.(I).2. moswavlem unda SeZlos standartiT gansazRvruli sxvadasxva tipis te-
qstis mosmena, gageba-gaazreba da gadmocema.
• mihyveba mxatvruli nawarmoebis siuJetur xazs da Tanamimdevrulad gadmoscems
faqtebsa da movlenebs;
• gadmoscems aramxatvruli teqstebis Sinarss logikuri xazis dacviT.
qarT.dawy.(I).13. moswavlem unda SeZlos standartiT gansazRvruli sxvadasxva tipis

94
mcire zomis martivi teqstebis Seqmna nacnob Tematikaze.
• adgens mcire zomis teqstebs cxovrebiseuli da/an literaturuli gamocdilebis
safuZvelze, Tanamimdevrulad gadmoscems faqtebsa da movlenebs;
• adgens aRweriT teqstebs, cdilobs mniSvnelovani detalebis warmoCenas; gamoxat-
avs sakuTar mosazrebas/damokidebulebas, cdilobs mis axsnas.

gakveTilis msvleloba:

aqtivoba 1. maswavlebeli acnobs moswavleebs gakveTilis Temas da sTavazobs, jgufeb-


Si ganixilon maT mier motanili komiqsebis nimuSebi (Jurnal-gazeTebidan, interneti-
dan amobeWdili da sxv.), razec winaswar iyvnen informirebuli da gauziaron erTmaneTs
STabeWdilebebi. erToblivi msjelobis procesSi unda gamoikveTos komiqsisaTvis dam-
axasiaTebeli Taviseburebebi _ siuJetis Tanmimdevruli ganviTareba naxatis meSveobiT,
komiqsSi mocemuli teqstebis daniSnuleba, personaJebis `gaxmovanebis~ xerxebi da sxv.

aqtivoba 2. moswavleebi ecnobian saswavlo masalas, TvalsaCino nimuSebs, msjeloben


interaqtivis kiTxvebTan dakavSirebiT. maT unda gamoTqvan azri, Tu riT gansxvavdeba
komiqsi wignis ilustraciisagan. savaraudod, moswavleebi aRniSnaven, rom orive maT-
gani raimes uambobs mkiTxvels, orive nabeWdi grafikis nimuSia, Tumca ilustrirebul
wignebSi ambavi teqstSia moTxrobili, ilustraciebze ki mTavari personaJebi an gansa-
kuTrebiT mniSvnelovani epizodebia asaxuli, komiqsebSi swored naxatebis saSualebiT
aris gadmocemuli Sinaarsi. moswavleebi gamoTqvamen azrs komiqsis Seqmnis procesTan
dakavSirebiTac.
damatebiTi aqtivoba: moswavleebma unda imsjelon topferis cnobil gamoTqmasTan da-
kavSirebiT: `is, vinc xatavs, yovelTvis ajobebs mas, vinc wers~.

aqtivoba 3. praqtikuli saqmianobis dawyebamde, im mosazrebiT, rom moswavleebma ukeT


gaacnobieron komiqsis Seqmnis specifika, ZiriTadi etapebi da teqnikuri xerxebi, mas-
wavlebeli sTavazobs moswavleebs, jgufis wevrebma scadon erTmaneTTan gasaubreba
komiqsebis tipis naxatebiT. magaliTad, erTma moswavlem daxatos sakuTari Tavi (komiqsis
personaJis magvari), Caweros e.w. `RrublebSi~ mokle fraza da gadaawodos amxanags da a.S.
maswavlebelma unda auxsnas maT, rom ar aris aucilebeli, naxati zustad gadmoscemdes
msgavsebas. mniSvnelovania masze gamokveTili iyos konkretuli moswavlis xasiaTis an
garegnobisaTvis damaxasiaTebeli niSnebi.

aqtivoba 4. moswavleebi ecnobian rubrikaSi `Cveni saxelosno~ mocemul miTiTebebs.


maT unda moifiqron siuJeti, ganixilon komiqsis personaJebis saxasiaTo niSnebi, garemo,
romelSic siuJeti viTardeba. garda amisa, mniSvnelovania naxatebis saWiro raodenobis
gansazRvra. am mizniT maT SeuZliaT gamoiyenon grafikuli sqema `movlenaTa jaWvi~, ga-
akeTon grafebSi mokle Canawerebi da siuJetis ganviTarebisa da grafebis raodenobis Se-
sabamisad gansazRvron naxatebis raodenoba (saWiroebis SemTxvevaSi maT SeuZliaT Seamok-
lon siuJeti da Sesabamisad, Seamciron naxatebis raodenobac).
maswavlebeli aZlevs maT praqtikul rCevas: Tavdapirvelad gaakeTon konturuli
naxatebi da mxolod Semdeg gamoiyenon feri, meti efeqtisTvis gamosaxulebebs Semoavlon
muqi konturi, gamokveTon mTavari gamosaxuleba, gadmoscen moZraoba (zogierTi xerxi
maTTvis cnobilia), emocia (magaliTad, sixaruli, gabrazeba da sxv.). samuSaos dasrulebis
Semdeg moswavleebi akinZaven komiqsis gverdebs da moemzadebian prezentaciisaTvis.

aqtivoba 5. maswavlebels SeuZlia namuSevrebis ganxilvis gansxvavebuli formebis gam-


oyeneba:
• moswavleebma waradginon klasis winaSe erToblivi namuSevrebi, mokled gaacnon
siuJeti, daaxasiaTon mTavari personaJi/personaJebi, aRniSnon, `gaxmovanebis~ romeli

95
xerxebi gamoiyenes da a.S.;
• jgufebma gacvalon erTmaneTSi maTi Seqmnili komiqsebi, ganixilon da Seafason;
• gakveTilis dasasruls moswavleebi aRniSnaven, romeli jgufis komiqss udevs
safuZvlad saintereso siuJeti, romel komiqsSia ufro saxasiaTo personaJebi, rom-
eli ufro moewonaT naxatis Sesrulebisa da gaxmovanebis xerxebis gamoyenebis Tval-
sazrisiT da a.S.

aqtivoba 6. gakveTilis dasasruls moswavleebi gamoTqvamen azrs, ramdenad saintere-


so iyo maTTvis mocemul davalebaze muSaoba da aqvT Tu ara survili damoukidebladac
Seqmnan komiqsebi. agreTve gaacnoben erTmaneTs sakuTar ideebs, rac SeiZleba exebodes
rogorc komiqsis Sinaarsobriv mxares, ise misi Seqmnis process.

Sefasebis kriteriumebi:
moswavleebi Sefasdebian imis gaTvaliswinebiT, Tu ramdenad SeuZliaT gamoavlinon:
• komiqsis Janris Taviseburebebis gacnobierebis unari;
• sakuTari azrebis amxanagebisTvis naxatebis saSualebiT gaziarebis unari;
• erToblivi namuSevris Seqmnis procesSi sakuTari mosazrebebis warmoCenis unari;
• komunikaciisa da praqtikuli unar-Cvevebi.

rekomendaciebi Semajamebeli SefasebisaTvis (V.9-10)

me-9 gakveTili. maswavlebeli sTavazobs moswavleebs muSaobas integrirebul proeq-


tze (xelovneba, qarTuli ena da literatura, musika), romelic iTvaliswinebs Tojinebis
speqtaklis dadgmas.
moswavleebi ecnobian saxelmZRvaneloSi proeqtis dagegmvisa da ganxorcielebis Ziri-
Tad etapebTan dakavSirebul miTiTebs, Tumca maswavlebels SeuZlia damatebiTi rCevebis
micemac:
• literaturuli nawarmoebis SerCevis Semdeg, moswavleebs SeuZliaT sqemis `mov-
lenaTa jaWvi~ _ saSualebiT gansazRvron nawarmoebis yvelaze mniSvnelovani epizo-
debi, romlebic `scenaze~ unda warmoadginon;
• gaiTvaliswinon, rogor aris nawarmoebSi aRwerili garemo, romelSic moqmedeba
viTardeba (SerCeuli epizodebis Sesabamisad), rac mniSvnelovania saTanado dekora-
ciebis Sesaqmnelad:
• daaxasiaTon nawarmoebis personaJebi (aRweron, gamokveTon saxasiaTo niSnebi, xasi-
aTi), risi gaTvaliswinebac sayuradReboa Teatraluri Tojinebis Sesaqmnelad;
• SeuZliaT Tejiris gaformeba TiToeuli scenis Sesabamisad cvalon;
• musikaluri gaformebis mizniT gamoiyenon musikis gakveTilebze Seswavlili,
speqtaklTan Tematurad dakavSirebuli simRerebi an ganwyobilebis Sesatyvisi, cno-
bil kompozitorTa nawarmoebebi;
• organizaciuli sakiTxebi erToblivad ganixilon da gainawilon Sesasrulebeli
samuSao.
mocemul gakveTilze moswavleebma unda dagegmon proeqtis farglebSi Sesasrulebe-
li samuSao (sasurvelia, maT formatze Camoweron Sesasrulebeli sakiTxebi da dafasTan
gaakran), gainawilon funqciebi. magaliTad:
I jgufi imuSavebs literaturul teqstze (teqstis epizodebad dayofa, dialogebis
momzadeba, saWiroebis SemTxvevaSi, mTxrobelis funqciis gamoyeneba da sxv.);
II jgufi gaakeTebs Tojinebs;
III jgufi imuSavebs speqtaklis mxatvrul gaformebaze (dekoraciebis gakeTeba, Tejiris
moxatva);
IV jgufi izrunebs musikalur gaformebaze;

96
V jgufi moagvarebs organizaciul sakiTxebs (afiSa, mosawvevi baraTebi da sxv.).
maswavlebelma unda uzrunvelyos moswavleTa saTanado samuSao masalebiT uz-
runvelyofa, daexmaros maT teqnikuri sakiTxebis mogvarebaSi (magaliTad, musikalur
CanawerebTan dakavSirebiT).
me-10 gakveTili. moswavleebi agrZeleben jgufebSi muSaobas. gakveTilis dasasruls
maT SeuZliaT repeticia gaiaron, rac maT uCvenebs, saWiroa Tu ara raimes Secvla, dam-
ateba da a.S. samuSaos moculobis gaTvaliswinebiT, maswavlebels SeuZlia speqtaklis
`premierisTvis~ gamoiyenos sarezervo saaTi an arasaswavlo dro.
sasurvelia, moswavleebma speqtakli skolis darbazSi warmoadginon. im SemTxvevaSi,
Tu speqtakli saklaso oTaxSi gaTamaSdeba, moswavleebma urTierTdaxmarebiT unda Seqm-
nan mayurebelTa darbazTan miaxloebuli garemos Seqmna (merxebis ganlagebis Secvla da
TejirisaTvis adgilis miCena).
sasurvelia, speqtakls daeswon mSoblebi, sxva umcrosklaselebi, mowveuli stumre-
bi. maT ara marto speqtaklis msvlelobas unda adevnon Tvalyuri, aramed daakvirdnen
dekoraciebs, Tojinebs, musikalur gaformebas da a.S., raTa speqtaklis dasrulebisas
gauziaron moswavleebs miRebuli STabeWdilebebi, gamoTqvan azri, ra moewonaT gansa-
kuTrebiT da a.S. maswavlebelma unda misces moswavleebs SesaZlebloba, isaubron maT
mier Sesrulebul samuSaoze _ ra masaliTa da xerxiT gaakeTes dekoraciebi, Tojinebi,
rogor moxates Tejiri da a.S.
speqtaklis dasrulebisas maswavlebelma moswavleebsa da stumrebTan erTad unda in-
tegrirebuli proeqtis farglebSi Sesrulebuli samuSao da madloba gadauxados moswav-
leebs saintereso speqtaklisaTvis.

Sedegi da indikatorebi: s.g.IV.1. 2; s.g.IV.3. 1,3,4,5; s.g.IV.4. 1,2,3,4,5; s.g.IV.5. 4.

kavSiri sxva sagnebTan: qarT.dawy.(I).2. 1,5,6,7; qarT.dawy.(I).3. 1,3,6; qarT.dawy.(I).7. 2,4,10,12;


qarT.dawy.I.8. 5,6,7; mus.dawy.(I).1. mus.dawy.(I).4.

V Semajamebeli Sefasebis rubrika (cxrili)

TariRi:
samuSaos saxeoba: Tojinebis speqtakli (integrirebuli proeqti)

moswavle Sefasebis kriteriumebi komentari


TanamSrom- sxva sagnebSi dakisrebuli proeqtis msvl-
loba Tanak- SeZenili funqciis Ses- elobisa da ganx-
laselebTan codnisa da rulebisas ilvis procesSi
erToblivi sa- gamocdilebis iniciativisa da sakuTari pozi-
muSaos dageg- gansxvavebul SemoqmedebiTo- ciis gamoxatva
mvasa da ganxo- konteqstSi bis gamovlena da dasabuTeba
rcielebaSi gamoyeneba
1.
2.
3.

97
VI Tavi. Cveni studia

saswavlo wlis daskvniTi Tavis mizania, moswavleTa praqtikuli gamocdilebis gafar-


Toeba (rogorc maTTvis cnobili sxvadasxva masalisa da teqnikis SesaZleblobebis, ise
axali, gansxvavebuli xerxebis gacnoba da daufleba). Sesabamisad, mocemuli Tavi sru-
lad aris orientirebuli moswavleTa praqtikuli, agreTve sakomunikacio unar-Cvevebis
ganviTarebaze. moswavleebi gamoiyeneben qaRaldis mravalmxriv SesaZleblobebs, Seqmnian
Tixis nakeTobebs, kolaJis nimuSebs, monotipiisa da sxva, gansxvavebuli xerxebis saSu-
alebiT Seqmnian mravalferovan namuSevrebs, daskvniT gakveTilebze ki monawileobas mi-
iReben saklaso/saskolo Semajamebel gamofenaSi. aRniSnuli qmnis safuZvels motivaciis
amaRlebisTvis da rac aranakleb mniSvnelovania, moswavleTa TviTgamoxatvis uzrunve-
lyofisaTvis, stimuls miscems fantaziisa da SemoqmedebiTobis gamovlenas.
mocemuli Tavis gakveTilebze moswavleebi ZiriTadad, jgufebSi imuSaveben, gauziare-
ben erTmaneTs miRebul gamocdilebasa da STabeWdilebebs, erToblivad ganixilaven da
Seafaseben namuSevrebs. Semajamebeli Sefaseba ganxorcieldeba saklaso/saskolo gamofe-
nis Sedegebis gaTvaliswinebiT, Tumca SesaZlebelia Sefasebis sxva, damatebiTi formebis
gamoyenebac (magaliTad, testi mravalferovani davalebebiT, ese, krosvordi da sxv.).

gakveTilebis calkeul rekomendaciebTan dakavSirebuli


meToduri rekomendaciebi
mniSvnelovania saswavlo wlis daskvniTi gakveTilebisaTvis (`Cveni studia~), romlebic
ZiriTadad, praqtikul saqmianobazea orientirebuli, moswavleebi uzrunvelyofili iyvnen
mravalmxrivi samuSao masaliT, raTa maT SeZlon fantaziis, SemoqmedebiTobis gamovlena,
masalisa da teqnikis flobis unarebis warmoCena da rac gansakuTrebiT mniSvnelovania,
xeli SevuwyoT maT TviTgamoxatvas. `Cveni studiiT~ gansazRvruli gakveTilebi, savarau-
dod, pirveli gakveTilis (`qaRaldis samflobeloSi~) sarekomendacio scenaris analo-
giurad SeiZleba daigegmos da warimarTos, Tumca maswavlebels SeuZlia moswavleTa in-
teresebisa da SesaZleblobebis gaTvaliswinebiT, sakuTari mosazrebisamebr warmarTos
saswavlo procesi.
VI. 2 ra SeuZlia Tixas. moswavleebs ukve aqvT saZerwi masalis, maT Soris Tixis gamoy-
enebis garkveuli gamocdileba. amjerad sasurvelia maswavlebelma SesTavazos maT, er-
Toblivi mosazrebisamebr Seqmnan iseTi gamosaxulebebi, romelTaganac Semdgom Seadgenen
martiv kompoziciebs, aseve urCevs namuSevrebisaTvis feris aqtiurad gamoyenebas (guaSis
saRebavebi), rac Tixis nakeTobebs saTanado feradovnebas mianiWebs.
VI.3. ra aris kolaJi. mocemuli gakveTilisaTvis mniSvnelovania moswavleTa mraval-
ferovani resursiT uzrunvelyofa, raSic sayuradReboa uSualod moswavleTa CarTu-
loba. maT SeuZliaT gakveTilze moitanon qsovilis naWrebi, metalis detalebi, feradi
mZivebi, Rilebi da mravali sxv., rac xels Seuwyobs moswavleTa fantaziisa da Semoqmede-
biTobis gamovlenas, mravalferovani namuSevrebis Seqmnas.
VI.4. anabeWdi. moswavleTaTvis cnobilia martivi anabeWdis praqtikuli xerxi. amjerad
isini gaecnobian monotipiis sxvadasxva saxeobas, Semdeg ki mocemuli nimuSebiT miRebuli
STabeWdilebebiT gamoiyeneben maTTvis sasurvel xerxs. mosazrebaTa urTierTgaziarebis
procesSi ki isini ukeT gaacnobiereben, rom monotipiis xerxiT maT sruliad gansxvave-
buli da Zalzed saintereso namuSevrebis Seqmna SeuZliaT.
VI.5-6. gansxvavebuli xerxebi. ramdenadac am TemisaTvis ori saaTia gansazRvruli, sa-
yuradReboa, moswavleebma mosinjon yvela xerxi, ganixilon miRebuli Sedegebi da gauzi-
aron erTmaneTs STabeWdilebebi, Semdeg ki sakuTari mosazrebisamebr gaakeTon arCevani,
romeli axali xerxis gamoyeneba daexmareba maT Canafiqris ganxorcielebaSi.

98
sarekomendacio scenari
VI.1 qaRaldis samflobeloSi

1 qaRaldis samflobeloSi

qaRaldis Soreul winapars papirusi hqvia. Zveli egviptelebi pa- gaixsene aplikaciisa da qaRaldis plastikis nimuSebi, romlebic
piruss amzadebdnen amave saxelwodebis mcenarisagan, romelic uxvad xelovnebis gakveTilebze Seqmeni. yuradRebiT gaecani mocemul nimu-
izrdeboda mdinare nilosis napirebze. Sebsac da Seni fantaziiT Seqmeni namuSevrebi, romlebsac saklaso gamo-
qaRaldi CineTSi gamoigones. Cinur qaRalds bambukisagan, TuTis xis fenaze warmoadgen.
foTlebisa da abreSumisagan amzadebdnen. mogvianebiT arabul qveynebSi
qaRaldis dasamzadeblad bambas iyenebdnen.
qaRaldis pirveli fabrika evropaSi daaxloebiT eqvsi saukunis win
daarsda. qaRaldis warmoebisaTvis xis masalis damateba ki sakmaod gvi-
an, daaxloebiT, 200 wlis win daiwyes. amis Semdeg qaRaldis warmoeba
sagrZnoblad gaizarda.
dReisaTvis qaRaldis mravali saxeoba arsebobs. Senc SegiZlia qa-
Raldi sxvadasxva mizniT gamoiyeno: xatvisaTvis, aplikaciisa Tu mocu-
lobiTi formebis Sesaqmnelad da sxv.

gaiTvaliswine, rom fanqriT, naxSiriT, pasteliT


xatvisaTvis umjobesia xaoiani zedapiris qaRaldi,
iyeneben tonirebul (ferad) qaRaldsac.
flomasterisaTvis saukeTesoa priala qaRaldi.
akvarelisa da guaSisaTvis sasurvelia mkvrivi,
sqeli qaRaldis gamoyeneba, romelic wyals kargad
iwovs. priala qaRaldis zedapirze saRebavi cudad
Sreba.

90 91

saswavlo miznebi: moswavlem gaac- resursi: moswavlis wigni, saxatavi


nobieros qaRaldis mravalmxrivi Ses- furclebi, feradi qaRaldi, makrateli,
aZleblobebi mxatvruli ideebis re- webo, feradi fanqrebi/flomasterebi,
alizebisaTvis, SeZlos Canafiqris guaSis saRebavebi, akvareli, pasteli,
ganxorcielebisadmi SemoqmedebiTi mid- wylis WurWeli, damatebiTi resursi
goma midgomisa da saTanado praqtikuli (feradi mZivebi, Rilebi, Zafebi da sxv.).
unar-Cvevebis gamovlena. moswavleTa organizebis forma: indi-
vidualuri, jgufuri, saerTo saklaso.

Sedegi:
s.g.IV.1. moswavlem unda SeZlos sakuTar interesebsa da gamocdilebaze dayrdnobiT,
Canafiqris, ideis, guneba-ganwyobis(emociebis) da/an garemoze dakvirvebis Sedegad miRebuli
STabeWdilebebis asaxva namuSevarSi saxviTi xelovnebis elementebisa da principebis gamoy-
enebiT.
• irCevs mxatvrul xerxebs (elementebi da principebi) sakuTari Canafiqris, STabeW-
dilebisa da emociis gadmosacemad;
• iyenebs sxvadasxva tipis xazs, kontursa da Strixs;
• ferebis SezavebiT iRebs sasurvel fers (mag., moyviTalo mwvane, molurjo mwvane);
• TeTris an Savi feris damatebiT cvlis feris tonalobas (naTeli-bneli, vardis-
feri, ruxi, cisferi da sxva);
• iyenebs kontrastul ferebs;
• SearCevs da ganalagebs sxvadasxva zomis gamosaxulebebs wina da ukana xedis gad-
mosacemad;
• sxvadasxva xerxiT (formiT, zomiT, feriT) gamoyofs namuSevarSi mTavars;
99
s.g.IV.2. moswavlem unda SeZlos sxvadasxva masalisa da teqnikis SerCeva da gamoyeneba
sakuTari Canafiqris da ideis gansaxorcieleblad.
• mravalferovani masalisa da teqnikis gamoyenebiT qmnis namuSevrebs sxvadasxva
JanrSi (portreti, naturmorti, peizaJi, yofiTi Janri);
• Zerwavs da qmnis mcire plastikis nimuSebs, martiv kompoziciebs, konstruqciebs
sxvadasxva (bunebrivi, xelovnuri) masalis gamoyenebiT;
s.g.IV.3. moswavlem unda SeZlos TanaklaselebTan TanamSromlobiT (wyvilSi, gundSi) Ses-
asrulebeli samuSaos dagegmva da ganxorcieleba.
• erToblivi muSaobisas (RonisZiebis dagegmva/ganxorcieleba, namuSevris Seqmna
wyvilSi/jgufSi) uziarebs Tanaklaselebs gansxvavebul mosazrebebs, ideebs, maTTan
erTad iRebs saerTo gadawyvetilebebs;
• iCens sxvebTan TanamSromlobis iniciativas da exmareba Tanaklaselebs;
• irCevs samuSao iaraRebs, masalas, awesrigebs maT gansazRvruli drois monakveTSi.

gakveTilis msvleloba:

aqtivoba 1. maswavlebeli esaubreba moswavleebs, rom mocemul da momdevno gakveTile-


bze isini ZiriTadad, praqtikul samuSaos Seasruleben, gamoiyeneben sxvadasxva masalas,
teqnikas, iaraRebs, SeZleben sakuTari ideebis ganxorcielebas. am gakveTilebze isini
jgufebSi imuSaveben, Tumca namuSevrebs, survilisamebr, individualurad, wyvilSi an
erToblivad Seqmnian, Semdeg ki jgufebSi ganixilaven.
amis Semdeg maswavlebeli acnobs moswavleebs gakveTilis Temas da iyenebs gonebrivi
ieriSis meTods sayrdeni sityviT `qaRaldi~. moswavleebma unda gamoTqvan mosazrebebi da
gaakeTon dafaze saTanado Canawerebi, Tu ra ician qaRaldis Sesaxeb, magaliTad, risgan
mzaddeba, ra mizniT aris SesaZlebeli misi gamoyeneba, saxviTi xelovnebis romeli dar-
gisTvis aqvs mas gansakuTrebuli mniSvneloba, ra saxis namuSevrebis Seqmna SeuZliaT qa-
Raldis saSualebiT, ra saxatavi Tu arasaxatavi masalebis gamoyeneba SeiZleba qaRaldTan
erTad da sxv.

aqtivoba 2. moswavleebi ecnobian saxelmZRvaneloSi mocemul informacias, romelSic


qaRaldis gamogonebaze, mis warmoebasa da gamoyenebasTan dakavSirebuli maTTvis sain-
tereso faqtebia warmodgenili. maswavlebeli moswavleTa yuradRebas amaxvilebs im
faqtTan dakavSirebiT, rom qaRaldis warmoebisaTvis xis masala gamoiyeneba da sTavazobs
azris gamoTqmas _ ratom unda gvaxsovdes es.
amis Semdeg moswavleebi ecnobian praqtikuli saqmianobisaTvis gankuTvnil rCevebs.
maswavlebeli sTavazobs, jgufis wevrebma Camoweron ideebi – ra saxis namuSevrebs Se-
qmnidnen qaRaldis saSualebiT (xatva, aplikacia, qaRaldis plastika, Sereuli teqnika
da sxv.), Semdeg ki erToblivad ganixilon da SearCion maTgan gansakuTrebiT saintereso,
romelTac ganaxorcieleben.

aqtivoba 3. moswavleebi Seudgebian Canafiqris ganxorcielebas. maswavlebeli urCevs


maT, survilisamebr, Seqmnan ara erTi, aramed ori gansxvavebuli iaraRiTa da xerxiT
Sesrulebuli namuSevrebi (magaliTad, individualurad Seasrulon naxati, mewyvilesTan
erTad ki aplikacia an qaRaldis plastikis nimuSi da a.S.).

aqtivoba 4. moswavleebi jgufebSi ganixilaven namuSevrebs da uziareben erTmaneTs


STabeWdilebebs, gamoTqvamen azrs – romel maTganSi ra moewonaT, risi gaumjobeseba
SeiZleboda da a.S.

Sefasebis kriteriumebi:
moswavleebi Sefasdebian imis gaTvaliswinebiT, Tu ramdenad SeuZliaT gamoavlinon:
• samuSao masalisa da teqnikis flobis unar-Cvevebi;

100
• Canafiqris ganxorcielebisadmi midgomisa da fantaziis unari;
• jgufuri muSaobis unar-Cvevebi.

rekomendacia Semajamebeli SefasebisaTvis (V.7-8)

me-7 gakveTili. mocemuli gakveTili srulad eTmoba saswavlo wlis daskvniTi Semaj-
amebeli saklaso/saskolo gamofenisaTvis mzadebas. maswavlebeli sTavazobs moswavleebs,
jgufebSi ganixilon da SearCion namuSevrebi, romelTac gamofenaze warmoadgenen, gaiT-
valiswinon, rom TiToeuli moswavle gansxvavebuli masaliTa da teqnikiT Seqmnili ni-
muSebiT wardges Tanaklaselebisa da stumrebis winaSe.
namuSevrebis SerCevis Semdeg, moswavleebma maTTvis cnobili xerxiT unda gaake-
Ton CarCoebi naxatebisTvis, gaukeTon sakidebi, saTanado warwerebi. maT unda izrunon
agreTve afiSisa da mosawvevi baraTebis momzadebaze. sasurvelia, gamofenas daeswron
sxva sagnis maswavleblebi, maTi mSoblebi, megobrebi, mowveuli stumrebi.
moswavleebma urTierTdaxmarebiT unda Seqmnan saklaso oTaxSi gamofenis Sesatyvisi
garemo, gamoakran afiSa, daarigon mosawvevi baraTebi.
me-8 gakveTili. Tavdapirvelad stumrebi, mSoblebi da a.S. daaTvaliereben gamofenas,
Semdeg ki moswavleebi monacvleobiT wardgebian maT winaSe. moswavleebma unda isaubron
sakuTar namuSevrebze (Canafiqri, gamoyenebuli masala da xerxi, mxaatvruli xerxebi).
prezentaciebis dasrulebis Semdeg mniSvnelovania damswreTa aqtiuri monawileoba
namuSevrebis ganxilvis procesSi _ gauziaron moswavleebs maTi namuSevrebiT miRebuli
STabeWdilebebi, survilisamebr, dausvan kiTxvebi, Seajamon maTi SesaZleblobebi.

Sedegi da indikatorebi: s.g.IV.1. 2; IV.2. 1,2,3,5; s.g.IV.3.1,3; s.g.IV.4. 1,2,3,4,5.

Semajamebeli Sefasebis cxrili (rubrika)

TariRi: moswavlis saxeli, gvari:

samuSaos saxeoba: saklaso gamofena

saWiroebs
kriteriumebi/Sefaseba kargi saSualo komentari
gaumjobesebas
1. monawileoba erToblivi RonisZiebis
dagegmvisa da ganxorcielebis procesSi
2. mravalmxrivi masalisa da teqnikis floba
3. mxatvruli xerxebis Canafiqris Sesabam-
isad gamoyeneba
4 saubari sakuTar/sxvaTa namuSevrebze, Se-
sabamisi terminologiis gamoyeneba
5. monawileoba namuSevrebis ganxilvaSi, sa-
kuTari azris gamoxatva da dasabuTeba

maswavlebels sakuTari mosazrebisamebr SeuZlia gamofenis farglebSi SesTavazos


moswavleebs monawileoba eseebis konkursSi Temaze `xelovneba Cems cxovrebaSi~, aseve
jgufur muSaobaSi monawileobis TviTSefasebis sqemis Sefaseba.

101
jgufur muSaobaSi monawileobis TviTSefasebis sqemis nimuSi

# kiTxvebi yovelTvis zogjer arasdros


1. vTanamSromlob jgufis wevrebTan (samuSaos dagegmva,
funqciebis ganawileba, erToblivi gadawyvetilebis
miReba)
2. gamovTqvam da vasabuTebs sakuTar azrs
3. viTvaliswineb gansxvavebul azrs
4. vasruleb dakisrebul funqcias
5. mxars vuWer jgufis wevrebs namuSevris wardgenisas

danarTi

damatebiTi diagnostikuri masala

I Tavi

1. winaswari grafikuli Canaxati;


2. qarTveli fermweri, romelsac Sesrulebuli aqvs ilustraciebi sabavSvo wignebisTvis;
3. Sav-TeTris xelovneba;
4. mkveTrad gansxvavebuli ferebi;
5. ferad grafikaSi gamoyenebuli saxatavi masala;
6. ferTa erToblioba xelovnebis nawarmoebSi;
7. wylis saRebavi.

krosvordis pasuxebi:

1. eskizi; 5. pasteli;
2. axvlediani; 6. koloriti;
3. grafika; 7. akvareli.
4. kontrastuli;

102
II Tavi

2 12

3 11

10

1. molberti – samfexa dazga, romelzec mxatvari muSaobis procesSi aTavsebs CarCoze


gadaWimul tilos;
2. holandieli mxatvari, romelsac Seqmnili aqvs mravali avtoportreti;
3. qarTveli mxatvari, romelsac ekuTvnis avtoportreti sarkeSi;
4. saxviTi xelovnebis Janri, romlis nimuSebSic aisaxeba adamianis yoveldRiuri cxovrebis
amsaxveli scenebi;
5. peizaJis saxeoba;
6. mxatvris mier Seqmnili sakuTari portreti;
7. saxviTi xelovnebis Janri, romlis saxelwodebac iTargmneba rogorc `mkvdari buneba~;
8. qarTveli mxatvari, romelsac ekuTvnis msaxiob veriko anjafariZis portreti;
9. peizaJis saxeoba;
10. saxviTi xelovnebis Janri;
11. monumenturi ferweris saxeoba;
12. feradi minis naWrebiT Seqmnili gamosaxuleba.

krosvordis pasuxebi:

1. molberti; 7. naturmorti;
2. rembrandti; 8. maRalaSvili;
3. kakabaZe; 9. urbanistuli;
4. yofiTi; 10. portreti;
5. marinistuli; 11. mozaika;
6. avtoportreti; 12. vitraJi.

103
II Tavi

daakavSire xazebiT TiToeuli suraTi Sesabamis JanrTan.

portreti
peizaJi
naturmorti
yofiTi

IV Tavi

104
1. udidesi moqandake Zvel saberZneTSi;
2. grandiozuli taZari Zvel egvipteSi;
3. uZvelesi samefo Zvel saberZneTSi;
4. gamoyenebiTi xelovnebis dargi, romelic maRal doneze iyo ganviTarebuli Zvel kolx-
eTsa da iberiaSi;
5. yvela RmerTis taZari Zvel romSi;
6. adamianis mfarveli keTili arseba Zvel CineTSi;
7. axali samSeneblo masala, romelic romaelebma gamoigones;
8. qalRmerT aTenas taZari Zvel saberZneTSi.

krosvordis pasuxebi:

1. fidiasi; 5. panTeoni;
2. karnaki; 6. drakoni;
3. kolxeTi; 7. betoni;
4. oqromWedloba; 8. parTenoni.

105
Seamowme Seni codna

dargi
nageboba

Janri

dargi
qveyana

qandakebis saxeoba

qveyana

saxatavi masala

106
mxatvrobis dargi qveyana

qveyana

Janri

monumenturi ferweris
saxeoba

kontrastuli ferebi

dargi

saxatavi masala
peizaJis saxeoba

107
informacia moswavlis wignSi gamoyenebuli ilutraciebis avtorebze

elene axvlediani (1901-1975) _ qarTveli fermweri, grafikosi, Teatrisa da kinos mxatvari.


merab berZeniSvili (1929) _ qarTveli moqandake.
piter breigeli (1525-1569) _ flamandielifermweri.
gigo gabaSvili (1862-1936) _ qarTveli fermweri, grafikosi.
pol gogeni (1848-1903) _ frangipostimpresionistimxatvari.
entoni gormli (dab. 1950) _ ingliseli moqandake.
antonis van deiki (1599-1641) _ flamandieli fermweri, portretisti.
reber delone (1885-1941) _ frangi mxatvari.
andre dereni (1880-1954) _ frangi fovisti mxatvari da skulptori.
albreht diureri (1471-1528) _ Crdilouri aRorZinebis erT-erTi TvalsaCino warmomad-
geneli, germaneli fermweri, grafikosi, xelovnebis Teoretikosi.
antonio gaudi (1852-1926) _ katalonieli arqiteqtori.
vinsent van gogi (1853-1890) _ holandieli fermweri da grafikosi, romlis namuSevrebic,
ZiriTadad, safrangeTSia Seqmnili.
el greko (domenikos Teotokopulosi) (1541-1614) _ berZnuli warmoSobis espaneli fer-
mweri.
ian vermeeri (1632-1675) _ holandi elifermweri.
kiril zdaneviCi (1892-1967) _ polonuri warmoSobis saqarTveloSi moRvawe fermweri,
grafikosi, scenografi, ilustratori.
uiliam Terneri (1775-1851) _ ingliseli fermweri.
mose ToiZe (1871-1953) _ qarTveli fgermweri, grafikosi.
daviT kakabaZe (1889-1952) _ qarTveli fermweri, grafikosi, Teatrisa da kinos mxatvari,
gamomgonebeli.
edmund kalandaZe (1923) _ qarTveli fermweri.
paul klee (1879-1940) _ germaneli mxatvari.
le korbuzie (1887-1965) _ Sveicareli arqiteqtori da dizaineri.
vilem kalfi (1619-1693) _ holandieli fermweri.
piter klaesi (1597-1660) _ holandieli fermweri
miqelanjelo merizi da karavajo (1573-1610) _ italieli fermweri
jon konstebli (1776-1837) _ ingliseli fermweri, peizaJisti.
kamil koro (1796-1875) _ frangi realisti fermweri.
leonardo da vinCi (1452-1519) _ aRorZinebis epoqis italieli fermweri, grafikosi, moqa-
ndake, arqiteqtori, inJineri, mecnieri, gamomgonebeli.
franc marki (1880-1916) _ germaneli fovisti mxatvari.
eduard mane (1832-1883) _ frangifermweri, impresionizmiserT-erTifuZemdebeli.
anri matisi (1869-1954) _ frangi fermweri, grafikosi, moqandake, mxatvruli mimdinareobis
108
_ fovizmis _ fuZemdebeli.
qeTevan maRalaSvili (1894-1973) _ qarTveli fermweri, portretisti.
mironi (Zv. w. V s.) _ Zveli berZeni moqandake.
miqelanjelo buanaroti (1475-1564) _ italieli fermweri da moqandake.
klod mone (1840-1926) _ frangi fermweri, impresionizmis erT-erTi fuZemdebeli da Tval-
saCino warmomadgeneli.
pablo pikaso (1881-1973) _ espaneli fermweri, grafikosi, romelic moRvaweobda safrangeTSi.
kamil pisaro (1830-1903) _ frangiimpresionistifermweri.
rafael santi (1483-1520) _ aRorZinebis epoqis mxatvari.
ogiust renuari (1841-1919) _ frangi fermweri, impresionisti.
rembrandt harmens van reini (1606-1669) _ holandieli fermweri da grafikosi.
mark roTko (1903-1970) _ amerikeli mxatvari, abstraqtuli eqspresionizmis warmomadgeneli.
piter paul rubensi (1577-1640) _ flamandieli mxatvari, barokos stilis warmomadgeneli.
pol siniaki (1863-1935) _ frangi puantilisti fermweri.
alfred sislei (1839-1899) _ frangi impresionisti fermweri.
Salva qiqoZe (1894-1921) _ qarTveli mxatvari.
Jan batist simeon Sardeni (1699-1779) _ frangi fermweri.
aleqsandre cimakuriZe (1882-1954) _ qarTveli fermweri.
alberto jakometi (1901-1966) _ Sveicareli moqandake, mxatvari.
hans holbain-umcrosi (1497-1543) _ germaneli fermweri, grafikosi.
henri muri (1898-1989) _ ingliseli moqandake.

cnobari
avtoportreti _ mxatvris mier Sesrulebuli sakuTari portreti.
akropolisi _ qalaqis SigniT, maRlobze agebuli cixesimagre.
aqsesuari _ samosis, interieris gaformebis damatebiTi detalebi.
betoni _ saSeni masala, romelic miiReba cementis, qviSis, xreSisa da wylis nareviT.
grafikuli Canaxati _ Canaxati fanqriT, naxSiriT da sxv., romelSic mxatvari Tavis ideas
afiqsirebs.
beWdviTi grafika _ grafikis saxeoba, yvela saxis beWdviTi produqciis (Jurnal-gazeTebi,
wignebi, plakatebi da sxv.) gaformeba.
dazguri ferwera _ SedarebiT mcire zomis, damoukidebeli, CarCoTi SemosazRvruli su-
raTebi, romlebic sagangebo dazgaze (molbertze) sruldeba.
dekoratiul-gamoyenebiTi xelovneba _ sayofacxovrebo nivTebis mxatvruli gaformeba.
dekoracia _ TeatrSi _ nivTebi da gamosaxulebebi, romlebic warmoaCens garemos, sadac
TamaSdeba moqmedeba.
dizaini _ nebismieri nivTis, samrewvelo produqciis mxatvruli proeqtireba.
eskizi _ winaswari Canaxati, romelSic mocemulia raime namuSevris Canafiqri (ferweruli

109
namuSevris, qandakebis, arqiteqturuli nagebobis, dizaineruli namuSevris, teqnikuri
gamogonebis da sxv.).
vitraJi _ monumenturi ferweris saxeoba, romelic sarkmelze feradi minis saSualebiT
iqmneba.
ieroglifi _ naxatis msgavsi gamosaxulebebi, romlebic aRniSnavs raime sityvas.
interieri _ Senobis Sida sivrce.
karkasi _ nagebobis, qandakebis da sxv. Sida sayrdeni nawili.
kedlis mxatvroba, anu monumenturi ferwera _ arqiteqturuli nagebobis kedelze Ses-
rulebuli didi zomis ferweruli nawarmoebebi.
kolaJi _ nawarmoebi, romelic raime zedapirze sxvadasxva masalis dawebebiT iqmneba.
koloriti _ mxatvrul nawarmoebSi gamoyenebuli ferebisa da tonebis erToblioba.
komiqsi _ naxatebiT gadmocemuli ambavi.
kontrasti _ Zlieri gansxvaveba, dapirispireba; xelovnebaSi: mxatvruli xerxi.
kontrastuli ferebi _ ferTa borbalze erTmaneTis sapirispirod ganlagebuli ferebi.
kontrastuli wyvilebia wiTeli da mwvane, yviTeli da iasamnisferi, lurji da narinjis-
feri.
marinistuli peizaJi _ peizaJis saxeoba, romlis nimuSebSic aisaxeba zRvis xedebi.
marioneti _ Teatraluri Tojina, romelic moZraobaSi modis Zafebis saSualebiT.
miniatura _ xelnaweri wignis ilustracia. aseve _ mcire zomis portreti, Sesrulebuli
spilos Zvlis, faifuris da sxv. firfitaze.
modeli _ winaswari forma, romelSic momavali qandakebis, nagebobis, danadgaris da sxv.
ZiriTadi formebi aisaxeba.
molberti _ samfexa dazga, romelzec muSaobis procesSi aTavseben dazguri ferweris
namuSevars.
monasmi _ kvali, romelsac suraTis zedapirze (tiloze, qaRaldze, muyaoze da sxv.)
tovebs saRebaviani funjis moZraoba.
mozaika _ monumenturi ferweris saxeoba, feradi kenWebis saSualebiT Sesrulebuli na-
muSevari Senobis kedelze, iatakze da sxv.
necke _ iaponuri mcire qandakebis saxeoba.
obeliski _ waxnagovani formis, zeda nawilSi Seviwroebuli didi zomis qvis sveti.
papirusi _ mcenare; qaRaldis msgavsi saweri masala, romelic am mcenarisagan mzaddeba.
plani _ suraTze gamosaxuli sivrcis zonebi (axlo, anu wina plani, Sori, anu ukana palni).
pleneri _ ferweruli namuSevris Ria cis qveS, garemoze uSualo dakvirvebiT Sesrulebis
meTodi.
Janri _ saxviTi xelovnebis saxeoba. Janrebi gansxvavdeba gamosaxvis obieqtis mixedviT
(mag., portreti, naturmorti, peizaJi da a. S.).
silueti _ konturis xaziT Semowerili brtyeli forma.
skulptura _ qandakeba.
smalta _ feradi minisa da sxvadasxva mineralis SereviT damzadebuli masala, gamoiyeneba
mozaikisaTvis.
sfinqsi _ zRapruli arseba lomis taniTa da adamianis TaviT.

110
terakota _ gamomwvari Tixa da misgan Seqmnili nakeTobebi.
toni _ erTi feris sxvadasxva elferi.
triumfaluri TaRi _ TaRovani formis nageboba, romelsac gamarjvebis aRsaniSnavad
agebdnen.
urbanistuli peizaJi _ peizaJi, romelSic asaxulia qalaqis xedi.
faifuri _ maRali xarisxis TeTri Tixa (kaolini) mineraluri minarevebiT. iyeneben Wur-
Wlisa da sxvadasxva nivTis dasamzadeblad.
fasadi _ Senobis gareTa mxare.
faqtura _ sagnis zedapiris Tvisebebi; xelovnebaSi: maTi gamovlena mxatvruli xerxebis
saSualebiT.
feradi grafika _ grafikis saxeoba (naxati akvareliT, pasteliT, feradi carcebiT da
sxv.), romelSic feri damxmare rols asrulebs.
forumi _ Zvel romSi _ qalaqis mTavari moedani, sazogadoebrivi, savaWro centri.
yofiTi Janri _ saxviTi xelovnebis Janri, romelSic aisaxeba scenebi adamianis yoveldRi-
uri cxovrebidan.
Sabloni _ raime gamosaxulebis gamzadebuli forma.
Strixi _ grafikaSi _ erTmaneTis miyolebiT ganlagebuli sxvadasxva sigrZisa da sisqis
xazi.

damatebiTi dargobrivi literatura


• i. arseniSvili, qarTuli dazguri ferwera. Tb., 2017;
• g. baramiZe. mze Ria sarkmelSi (impresionizmi da misi korifeebi). gamomc. `xelovne-
ba~, Tb. 1984;
• e. h. gombrixi. xelovnebis ambavi. gamomc. `logos presi~, 2012;
• `didi mxatvrebi~ (albomebis seria), gamomc. `palitra~;
• r. dikinsi, mxatvroba bavSvebisaTvis (wigni + interneti). bakur sulakauris gamom-
cemloba, 2010;
• r. dikinsi, m. grifiti. mxatvroba moswavleTaTvis (wigni + interneti). bakur su-
lakauris gamomcemloba, 2004;
• elene axvlediani. albomi, Tb., 1980;
• n. maWaraSvili, n. silagaZe. msoflio xelovneba. gamomc. „meridiani“. Tb., 2010;
• n. maWaraSvili. saubrebi xelovnebaze. damxmare saxelmZRvanelo xelovnebis maswav-
leblisaTvis. gamomc. „meridiani“, Tb. 2004;
• k. maCabeli. Sedevrebi da saukuneebi. gamomc. `nekeri~, 2001;
• n. xundaZe. qarTuli mxatvroba. gamomc. `palitra L~, Tb., 2015;
• n. xundaZe, d. vaCnaZe. qarTuli xuroTmoZRvreba. `palitra L~, Tb., 2016;

meToduri literatura:
• efeqtiani swavleba. Teoria da praqtika. gamocdebis erovnuli centri. Tbilisi,
2010;
• i. basilaZe, n. WoxoneliZe, n. kostava. swavlebisa da swavlis interaqtiuri meTo-
debi, aqtivobis formebi, Sefasebis kriteriumebi, pedagogiuri teqnologiebi da maTi

111
zogadpedagogiuri daxasiaTeba. quTaisi. 2011. 192 gv.;
• m. meliqiSvili. bavSvis ganviTarebis asakobrivi Taviseburebebi. maswavlebelTa
profesiuli ganviTarebis erovnuli centri. 2013. 102 gv.;
• m. meliqiSvili. konstruqtivizmi. maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis cen-
tri. 2012. 47 gv.;
• rogor vaswavloT moswavleebs azrovneba. nawili pirveli. erovnuli saswavlo
gegmebisa da Sefasebis centri. 2007. 84 gv.;
• robert j. marzano, debra j. fiqeringi, jeini foloqi. efeqturi swavleba skola-
Si. maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis centri. 2009. 213 gv.;
• jon safieri, robert goueri. gamocdili maswavlebeli. ilias universiteti. 2010.
548 gv.;
• saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba. gzamkvlevi maswavleblebisaTvis (2011-2016
wlebis erovnuli saswavlo gegmis mixedviT). saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis
saministro, erovnuli saswavlo gegmebis centri. 2011;
• n. maWaraSvili. efeqturi swavlebis teqnologiebi da strategiebi. saxviTi da gam-
oyenebiTi xelovneba. gamomc. „meridiani“. 2012. 144 gv.;
praqtikuli saqmianobisaTvis:
• wigni xelovnebaze (praqtikuli kursi). gamomc. „palitra“. 2007.
informaciuli da sakomunikacio teqnologiebis gamoyenebisaTvis:
• informaciuli da sakomunikacio teqnologiebi. 2012. erovnuli saswavlo gegmebisa
da Sefasebis centri. saxelmZRvanelo zogadsaganmanaTleblo dawesebulebebis peda-
gogebisaTvis. 68 gv. http://elibrary.emis.ge/ge/books/details/134;
• n. jamaspiSvili. informaciuli da sakomunikacio teqnologiebi. V klasi. maswavle-
blis saxelmZRvanelo. 2011. `diogene~. http://www.diogene.ge/media/usercontent/books/book-
files/bookfile_50646111b26bf.pdf

vebgverdebis misamarTebi
www. burusi.ge www.metmuseum.org
www.abcgallery.com www.musee-orsay.fr
www. wikiart.org www.artcyclopedia. com
www.wikipedia.org www.1st-art-gallery.com
www. printerest.com www.dzeglebi.ge
www.hermitagemuseum.org www.monument.ge

112
am saxelmZRvanelos gayidvis faqtis aRmoCenis SemTxvevaSi, gTxovT,
dagvikavSirdeT cxel xazze (+995 32) 2 200 200

damatebiTi informacia saxelmZRvanelos/seriis Sesaxeb


ixileT veb-gverdze:
xelovneba
saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba

moswavlis wigni

xelovneba
saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba

maswavleblis wigni

dafinansebulia `moswavleebis saxelmZRvaneloebiT


uzrunvelyofis programis~ farglebSi

Das könnte Ihnen auch gefallen