Beruflich Dokumente
Kultur Dokumente
ISBN 978-9941-25-391-1
I. saxelmZRvanelos koncefcia 4
gamoyenebis Sesaxeb 4
3
I. saxelmZRvanelos koncefcia unda iTqvas, rom Tanamedrove qarTul sa-
saswavlo kompleqti warmodgenilia sami bavSvo mwerlobaSi amgvari teqstebis SerCeva
wignis saxiT: `qarTuli ena da literatura~ 8-wlianebisTvis cota Wirs). warmodgenilia
(moswavlis wigni), `aqtivobebis rveuli~ da rogorc mxatvruli, ise martivi dargobrivi/
maswavleblis wigni. aRweriTi teqstebi; qarTveli mwerlebis
aqtivobebi `moswavlis wignSi~ warmodge- garda, warmovadineT ucxoeli klasikosi
nilia ZiriTadad ori mimarTulebiT: zepir- mwerlebic (mark tveni, jani rodari...).
metyveleba da kiTxva; `rveulSi~ ki yuradRe- wera _ saweri aqtivobebi warmodgenilia
ba maxvildeba rogorc zepiri, ise weriTi `rveulSi~. SevecadeT, isini gagvemraval-
sametyvelo unar-Cvevebis Camoyalibebaze. ferovnebina da sawer masalad moswavleebs
zepirmetyveleba: saxelmZRvanelos mixed- SevTavazeT:
viT zepirmetyvelebaze muSaoba am etapze a) kiTxvebze pasuxi,
sami mimarTulebiT xorcieldeba: a) leqsi- b) teqstis nawilebad dayofa da dasaTaureba,
kuri maragis gamdidreba, b) frazeologiuri g) saTauris/dasawyisis/dasasrulis/sayrde-
muSaoba, g) Txrobaze, gabmul metyvelebaze ni sityvebis mixedviT martivi teqstis ageba,
muSaoba. swored am mizniT gaxlavT warmodge- d) deformirebuli teqstis aRdgena,
nili iseTi aqtivobebi, rogoricaa: 1) ucnobi e) martivi dargobrivi teqstebis ageba,
sityvebisa da frazebis axsna, maTi gamoye- v) martivi sakomunikacio teqstebis Sedgena,
nebiT winadadebebis Sedgena, 2) sinonimebsa z) sagnis/movlenis/literaturuli per-
da antonimebze muSaoba... 3) kiTxvaze pasuxis sonaJis aRwera...
gacema, 4) sityvagamotovebuli winadadebis aqve warmodgenilia enobrivi da logikuri
Sevseba, 5) deformirebuli winadadebis/ savarjiSoebis sistema, romlebic sruldeba
teqstis aRdgena, 6) Sinaarsis gadmocema, 7) individualurad, wyvilebSi, jgufurad. yur-
ese (zepiri Txzuleba) Tavisi variantebiT: adReba maxvildeba enis gramatikul aspeqteb-
a) sagnis/movlenis aRwera, b) STabeWdile- ze, punqtuaciisa da marTlweris sakiTxebze,
baTa gadmocema, g) zepiri teqstis ageba leqsika-frazeologiis sakTxebze.
sayrdeni sityvebis gamoyenebiT, saTauris maswavleblis wignSi warmodgenilia kiTxvis
mixedviT, dasawyisis/dasasrulis mixedviT, swavlebis diferencirebuli midgomis magali-
d) Txzuleba andazis mixedviT, e) Txzuleba Ti. aswavlebels SeuZlia warmatebiT gamoiy-
fabulis mixedviT, v) wakiTxuli nawarmoebis enos swavlebisas. Seadginos moswavleTaTvis
gagrZeleba... am etapze aseve sagangebo yur- sxvadasxva sirTulis teqstebi da davalebebi.
adReba eqceva martivi sakomunikacio unar- swavlebisas Seqmnas adaptirebuli varianti.
Cvevebis ganviTarebas. maswavleblis wignSi warmodgenilia dife-
kiTxva: moswavle ukve dauflebulia gawa- rencirebuli midgomis magaliTi. yvela klas-
fuli (swori da ramdenadme swrafi) kiTxvis Si gvyvavs gansxvavebuli monacemebis, codni-
Cvevebs, am etapze yuradReba maxvildeba sa da miRwevebis moswavleebi. mniSvnelovania
gamometyvelebiTi kiTxvis mxareebze (pauza, moswavleTa saWiroebis gaTvaliswineba _ gan-
tempi, intonacia, logikuri da fsiqologi- sxvavebulad swavleba. swavlebis diferenci-
uri maxvili...), Cumi kiTxvis Cvevis formire- reba iTvaliswinebs erTi klasis moswavleTa
baze, teqstis gaazrebaze, implicituri masa- dajgufebas doneebis mixedviT, gansxvave-
lis moZiebaze, striqonebs Soris kiTxvaze, buli meTodebis da resursebis gamoyenebas.
wakiTxulis analizze, sinTezze, Sefasebaze. warmodgenili meToduri masalis mizania
kiTxvis swavlebis maRali donis ganmsaz- konkretuli sagakveTilo gegmis magaliTze
Rvreli pirvel rigSi gaxlavT sakiTxavi maswavleblebs SesTavazos diferencirebuli
masala, amitom SevecadeT, rom SegverCia midgomiT swavleba.
maRalmxatvruli, moswavleTaTvis sain- maswavleblis wignSi Setanilia davalebebi
tereso da gasagebi teqstebi (Tumc isic ist-is gamoyenebiT.
4
II. informacia saxelmZRvanelosa paralelebis gavleba adre wakiTxulTan/mos-
da `aqtivobebis rveulis~ menilTan/nanaxTan..., maT Soris msgavsebisa da
gamoyenebis Sesaxeb gansxvavebis dadgena, saTanado daskvnebis ga-
keTeba da dasabuTeba, sxvadasxva saazrovno
II.1. moswavlis wigni
operaciis daufleba, teqstobriv monacemTa
sakiTxav teqstze muSaoba Semdegi ru- safuZvelze teqstis analizisa da gaazrebis
brikebis mixedviT mimdinareobs: unaris gamomuSaveba...
a) kiTxvisaTvis mzadeba _ es rubrika miznad
kiTxvis strategiebis dauflebisaTvis
isaxavs teqstis wakiTxvamde moswavleTa pro-
sistemuri xasiaTi miveciT gegmis Sedgenaze
vocirebas, maTSi saTanado ganwyobis Seqmnas.
muSaobas. imisaTvis, rom sawyis etapze mo-
ZiriTadad es aris adre wakiTxulis gaxseneba
swavles gavuadviloT am kuTxiT muSaoba, te-
(ra vici mocemuli sakiTxis/Temis Sesaxeb),
qsti dayofilia nawilebad, rac aRniSnulia
sakiTxav masalasTan dakavSirebuli andazis
analizi, zepiri teqstis ageba am andazis saTanado numeraciiT. maswavlebels vTxovT,
mixedviT,suraTis aRwera, sayrdeni/sakvanZo am faqts yuradReba miaqcios.
sityvebis gamoyenebiT zepiri Txzulebis Sed- d) enobriv masalaze dakvirveba _ sakiT-
gena, maswavleblis mier winaswar miTiTebuli xavi teqstebis enas mWidrod ukavSirdeba ara
masalis moZieba da misi analizi, `gonebrivi mxolod enis gamomsaxvelobiT mxareze dak-
ieriSis~/asociaciuri ruka, mocemul Temas- virveba, aramed enis lingvisturi aspeqtebis
Tan dakavSirebiT raime problemis dasma da gaazrebac. enaSi savarjiSo masala, rogorc
mis gadasaWrelad gzebis Zieba, maswavleblis wesi, sakiTxavi teqstidan gaxlavT amoRe-
Sesavali saubari, videofilmebis naxva... buli. am dros moswavleTa aqtivizaciisa da
b) sakiTxavi teqsti da ilustracia _ CarTulobisaTvis farTod viynebT enaze dak-
saxelmZRvaneloSi dialogur teqstebTan virvebis meTods. am rubrikaSi warmodgenilia
erTad warmovadineT monologuri teqste- leqsikur-frazeologiuri, punqtuaciuri,
bic, maTze muSaobis meTodika ramdenadme orToepiul-orTografiuli savarjiSoebi.
gansxvavdeba. es SevacadeT gveCvenebina radganac am etapze lingvituri unar-Cvevebis
`maswavleblis wignSi~. vecedeT, sakiTxavi formirebisaTvis ver xerxdeba saTanado
teqstebi Janrobrivad mravalferovani yofi- Teoriuli bazis Seqmna, enis gramatikul
liyo. aq aris sabavSvo moTxrobebi, leqsebi, aspeqtebze muSaobas wminda praqtikuli xa-
igav-arakebi, zRaprebi, martivi dargobrivi siaTi aqvs. am mizans emsaxureba rubrika _
teqstebi... rac Seexeba ilustraciebs, xSir daimaxsovre, rogor iwereba.
SemTxvevaSi es aris feradi slaidebi, isto-
riuli freskebi, cnobili mxatvrebis namu-
II.2. moswavlis rveuli
Sevrebi, romelTac garkveuli saganmanaTle-
`moswavlis rveuli~ moswavlis wignis
blo daniSnuleba aqvT da amave dros, emsax-
damatebaa da misi aucilebeli atributi.
ureba literaturis integrirebul aRqmas
gTxovT, yuradReba miaqcioT im garemoebas,
xelovnebis sxva dargebTan erTad. sakiTxavi
teqstebi dalagebulia Tematur-budobrivi rom aq mocemuli savarjiSoebi emsaxureba
principis mixedviT, rac, Cveni azriT, gauad- ara mxolod weriTi, aramed zepiri me-
vilebs maswavlebels muSaobas da uzrunve- tyvelebis ganviTarebasac. isic unda iTqvas,
lyofs kavSirs Zvelsa da axal masalas Soris. rom am savarjiSoebs xSirad garkveuli sa-
teqstebi gaerTianebulia 13 TemaSi. ganmanaTleblo informaciis miwodebac aqvT
g) ifiqre, imsjele _ gulisxmobs wakiTxu- dakisrebuli. es gansakuTrebiT iTqmis im
lis Sefasebasa da gaazrebas sxvadasxva donis davalebebze, romlebic teqstis konstruire-
kiTxvebis meSveobiT. es aris kiTxvis strate- bas isaxavs miznad. teqstebis konstruirebis
giebis daufleba, teqstidan eqsplicituri Semdeg moswavle iZens garkveul dargobriv
da implicituri masalis amokreba, litera- informacias, romelic ZiriTad sakiTxav
turuli personaJebis martivad daxasiaTeba, teqstTan aris dakavSirebuli da romelTa
5
gaazrebac, moswavleTa saerTo wignierebis tis damuSaveba. migvaCnia, rom maswavlebels
donis amaRlebis garda, xels uwyobs gamWoli kviraSi erTi Tavisufali saaTi unda darCes
kompetenciebis ganviTarebas. klasTan damoukidebeli muSaobisaTvis.
Seamowme Seni codna _ es davaleba testu- `maswavleblis wignis~ siaxlea e.w. ko-
ri xasiaTisaa da damoukideblad sruldeba miqsebiT swavleba, romelic teqstebze
moswavlis codnis TviTSefasebisaTvis. muSaobisas evropisa da amerikis skolebSi
wyvilebSi muSaoba _ am rubrikaSi moqceu- sakmaod gavrcelebuli strategiaa da qar-
lia is savarjiSoebi, romlebic partniorTan Tul skolaSic ikidebs fexs. aqve warmovadgi-
erTad unda Sesruldes. xSir SemTxvevaSi es neT proeqtgakveTilis nimuSic. amgvari
aris `ormxriv CanawerTa dRiuri~, `vicodi, gakveTilebi erTgvari siaxlea Cveni maswav-
viswavle, minda gavigo~... leblebisaTvis. amdenad, saWirod CavTvaleT,
am tipis aqtivobebzec gagvemaxvilebina yu-
III. meToduri miTiTebani radReba.
`maswavleblis wignis~ wignSi ama Tu im sakiTxTan dakavSirebiT
gamosayeneblad Setanilia damatebiTi informaciebic. rogor
moaxdens am informaciis adaptirebas moswav-
`maswavleblis wignSi~ mocemulia sanimu-
leebisaTvis, es pedagogis gadasawyvetia.
So gakveTilebis gaSlili scenarebis miznebis,
gakveTilis scenarebSi, garda miznebisa
aqtivobebis, gakveTilis ZiriTadi momentebi-
da Sedegebis rukisa, miTiTebuli gvaqvs e.w.
sa da Sedegebis miTiTebiT. aqve davurTeT
gamWoli kompetenciebic.
codnis Semowmebis sqemebi, gamWoli kompeten-
ciebi, savarjSoebisa da testebis pasuxebi... `maswavleblis wigni~ mxolod da mxolod
damatebiTi informaciac pedagogisaTvis, orientiria da ara mzamzareuli recepti. vi-
romelic mas mocemuli Temis damuSavebaSi medovnebT, rom misi SemoqmedebiTi gamoyene-
daexmareba. TiToeul teqsts daaxloebiT 2-3 ba pedagogs daexmareba e s g-is mier dasaxuli
saaTi eTmoba, kviraSi rekomendebulia 2 teqs- miznebis miRwevaSi.