Beruflich Dokumente
Kultur Dokumente
D r. Alb r e c h t S c h r a u f,
i
ru ss s ch en m i
nera log sch eni Gesells ch a ft zu S t Petersb urg
. u . a. m .
M it 43 Bo lz s oh ni tte n .
6
WI E N .
W i e n, 24 . April 1 86 9 .
D r Alb
. . S ch ra u f .
Inh altsverzoichniss .
Se it
e
Härte u nd G wicht e 25
Ueber Wärme E lectricitiit u nd Magnetismu s
, 36
D ie 42
Feld pa th Qua
s ,
rz
D ie S chm ksteine n
uc vo bla u e
r gru nb la u e r o d e r v io
lette Färbu ng
r
T be llen
a Ve gl
zu r r e ic h u n g d er Eigenscha ften ge s ch nitte ne r Ed elsteine 245
S h gi te
ac re s r . 2 50
Ka p ite l
.
D ie a ll em ein en
g V erh ältnisse d e r E d elstein e .
E s li e gt in d e n M e tall e n u nd S te in e n d ie w ir m it d e m ,
d e r e rfreu te u n d ihm d e n S te i n gl e i c h e i ne r Bl u m e d e s Fe ld e s
li eb u nd w e rth m achte D ie S eltenh e it d es Vorkom m e ns wa r
.
g e n d e r M od e do c h,
d ie Ed e l st ei n e a u f d e m w e chs e l nd e n
D
r. S h c f E d l t i k
ra u , d
e s e n un e. 1
d erte n_
. Nam entlich ab e r d er L u xu s we l ch en d ie Ro m
,
e r m it
m achen ,
kö nne n na ch d e n U eb erlie fe ru nge n d er ro m isch en
Schriftste ll e r nicht in Ve rgl e i ch gezogen w erde n m it j e ner
Fülle v o n Ju wel e n m it w e lch e n d a s alte Ro m sich s chm ü ckte
,
.
via n Zirkon
,
.
1 .
praktischen B enennu ngen wu rd en D er Liebha b er u nd Samm
.
alle rothen all e bla u en, alle grü nen Stei ne v o n gl eich e r Sch ö n
,
w e i se di e se m G e brau ch e tr e u g e bli e b e n .
V o n di es e n äu ss e r e n K e nn z e i ch e n a ls Farb e
, ,
Glan z ,
e in od e r d e r and e re St e in m it gr ö s s e r e r Vorli e b e a ls S c hm u ck
öh l ch i e kl e in e Ab we ichu ng v o n Roth in s V io lb la u e ,
’
g e w n i e n
—
v o m R u bin Spine ll ve rschi ed en en m ine ra logisch e n G e schle chts .
z u e i ne r V e r e i nigu n g u nd T re nn u ng v o n Art e n d e r J u we l e n
,
d en Pr e is d e s Ju wels z u fäll e n .
z u k ö nne n .
D en B e we is fü r d ie Richtigke it di e s es Satz es wird die
na ch folg e nd e Erö rte ru ng li e fe rn .
1
) J . S m i t h S i11im ,
A m J n
. 1 8 5
. 0 I I S
our l X 3
.5 4 . er . vo . . .
2
) K l p a t h (B
ro e it ä g I 47 r 8 0
e ) h t
. te f ü S p.h i n b t
a E ise n r a r e s n o ch
d e s Na m en s u nd ü b e r d ie V erhältn is s e d es Pr e is e s j ed e rz e it
richtig e Au fs chlü sse v e rsc ha fl e n kö nne ?
'
,
!
Vol u m e n Was s e r s .
i
e ne s Lichtst r ahl s das,
i n t e r e ssa n t e st e Probl e m in d e r L e h re
z u ge hör en “
.
, ,
ge zoge n w erden .
II Ka pite l
. .
n d r l e tzt e n Jahrz e h nt e Wä h r n d m a n fr ü h e r n u r d ie
g e e e .
S a u e r sto ff d e r L u ft .
Au s sol che n G ru nd sto fl en d e r en wir gegen 70 k enne n
'
, ,
m en
“
z u Ato m g ru pp e n
, „
M
, o le c ü le n m “
it ,
d e n Ato m e n an
E s bringt nu n j e d e s El e m e nt in d a s M o le c ü l e i nen An
th e il s e ine r Eige nschafte n s e in e s Volu m e ns s e in e r Wir
, ,
schaften .
s c ho n s e i n e E i e n s c h a ft e n ah ne n la ss e n s o kö n n e n w ir au c h
g ,
li ch fü r d ie Ed e l steinku nd e h oh e n Werth .
Natu r v o n s e lbst .
fü r d ie Z we ck e prakti s c h e r J u we le nb e stim m u n g nu r d ie m o r
h o lo gisc h e n u n d p hy sikali s c h e n K e nn z e ich e n
p .
in e b e st im m te G e s talt w e l c h e ge s ta tte t d e n Un te rs c h ie d
e ,
ra lie n o d e r Ed e l s te i n e n z u fe h l e n D e rb e zackige a n d er
“
,
.
,
e r s c h e i nt li e gt j e doch n i c ht i m m e r so kla r fü r d ie Be o b a c h
,
n am l c h nicht in e in e r Gl e i c h h e it d e r Grö s se s o nd e rn
i ,
i n
e i ne r Gl e ic hh e it d e r Lag e d er d ie Fo r m b e gr e nz e nd e n Flä c h e n .
Ist e s dahe r z u ve rwu nde rn , we nn eine solch e nu r ,
Un s e r A u ge nm e rk m u s s da h e r ni c ht so s e hr a u f d ie
Gro s s e so nd e rn v o r all e m a u f d ie La ge d er Fläche n ge
,
a n u n d läs st d ie Flä c h e du r c h j e d e d e r se lb e n g e h e n u n d v o n
ü b e rd ie s e ine b e s ti m m t e Einh e it d e s L ä u ge nm a s s e s Li ni e ,
Rau m e s e i nand e r gl e i ch n ah e um
Fig I .
si n d (V l Fig M a n pfl e gt s ol c h e
g . .
z u e i na nd e r l i h la u fe rid e Flä c h e n p a
g e c
lo gra ph ie a ls Ei n s z u b etrachte n M a n .
*
2
sieht dah e r j ene Fläche n a ls verschi e den a n d e re n Di
nu r ,
m e nsio n e n nach Länge Bre ite u nd Höh e ni cht d u rch e infa che
,
s ehe n .
D ie Gr u ndsätz e
ach welch e n e ine solch e Ano rdnu ng
, n
e rört e rn .
Fig 2 . . Fig 3 . .
Fig 2 u nd d ie d opp elte Pyra
.
,
m id e Fig 3 D ie Va riatio ne n di e s e r
. .
Fig 5. , Fig 6 .
z o nta le
.
n Ra u m e i n h e it e n ,
u nd dah er v e rwan d e lt d e r
Würfel in di es en Fä ll e n
s e ine Ge stalt in e in e b ö
h er e 4 od e r ö se itige Sa u l e
( s Fig 4 u nd a n .w e lc h e
. r
Säu l e sich n och s u cce s siv e m e h re re Fläche n au sz u bild en v e r
m ög e n s e dass wi r 8 10 12 l e itige Säu l e n a n d e n
K rysta llen b e obacht en (V erg Fig
. . .
wir e b enfalls
i ach rü ck
e ne n
Fig 1 0
. . Fig 1 1
.
D
.
i a m an t u nd Spine ll e igen d ie
l2 se itige S äu l e d em B e ryll , S m a
ra d u nd Koru n d Fi 6 Co m bi
g g ; . na
tio ne ri v o n Sä u l e n m it pyra m id m ar
tiger Z u schärfu ng b e obachten wir ,
g e n d e r T u r m a li n u nd P h e n a k it ( Fig .
ü b e r e i n stim m en
. Nam e ntlich ge li ngt e s solch e r ege lm äs sige
,
m e hr a ls d er and e re .
d e r Dr u ck we lch e n d ie Hand au s ü b e n m u ss u m e in e n
, ,
n o thi
g is t um
,
d a s M i n e ral z u ritz e n a u ch d en r elativ e n
,
s ch wä ch e r e Korp er n achgibt .
ra lo ge n z e hn Grad e d e rs e lb e n a n w e lch e v o n 1
,
1 0 a u fstei
gend d e n M i ne ralie n : l T a lk , 2 G lim m e r ode r G yps,
. .
3 K a lkspa th , 4 Flu ssspa th, 5
. Ap a tit 6 Fe ldspath 7 Qu arz
. .
,
.
,
.
,
be di nge n .
e rhob e n .
M itte e inhält m it ,
w ide rstan d .
„ G e w icht“
b e z e ich ne t wird .
d e r Käu fe r v o n 1 000 K r t a s e n M s —
adra G e wi chts in A ms te r
d a m d s re n 1 00 7 b e s itz t . Trotz al le r di e s e r U e b e lstä n d e
ve rm a g sich ni cht d e r Diam anten u nd Pe rlenhande l v o n
ihnen fre iz u m ac h e n obgle ich w ie schon oben e r wähnt d ie all
, , ,
ge m e i
ne Annahm e d es Z ehntelgramm (D ecigra m m ) , welch e s
de m halbe n Ka ra te fa st gl eich ist a u f d ie einfachste u nd
l e ichteste We is e Einh eit d e s System s herv orhräch te .
stim m te s m e ssb a re s St ü ck ,
z B e i nen W ü rfe l v o n ge wiss e r
. .
m ach e n ,
n äh e r ode r weite r v o n e inander sind d a s h e isst ,
Ist es n ach d em
bish e r ge sagten gere chtfe rtigt v o n d en
Be stim m u nge n d er Eigensch wer e Schl ü ss e a u f d ie Mol ec u lar
dichte z u m ach en, so h ätte n wir hierdu rch ein Mitte l ge wo n
n e n e be nfa lls oh ne Z e rstöru n d r Su bsta nz du rch ch e m is c h e
, g e
sp e c ifis c h e G e wichte .
nu r e in g e ri ng e r e s G ew icht hab e n so wü rd e au ch s e in G e
,
im m e r b etrag en .
U eb e r Wa rm e , E le ctricität u nd Ma gn etism u s .
e n Kält e e in D ie in e in e m P u n kt e d e s Körp e rs e rr e gt e n
g .
.
b ild e t au ch e in Be stim m u ng sm erkm al d er Ju wel e n D ie Mehr .
s e lb e n z u e ntsch e id e n
. Hie r kö nnte m a n sich wohl e ine s
b ekannten Mi neraloge n e ri nner n we lcher d ie Wette e i ngi ng,
,
d u rch d e n Z u flu ss v o n Wärm e v o n au ss e n h er s e i ne n M o
lec u la rz u sta nd z u änd e rn z u r B e nü tz u ng v e r we ndbar W e nn
,
.
nö th ig ist ,
u m e ine n Körp e r z ur Ve rä nd e r u n g s e i n e s M ol e
—
Grade d er Sc hm e lzbarke it v o n 1 6 ko nne n d ie Mine ra ls
Antim onglanz Natrolith Granat Strahlstein K a life ld spa th
, , , ,
gröss ere n Lu ftz u tritt wird w ohl d ie Flam m e horizo nta l gerich
tet all e in d ie K o h lenthe ilc h e n in d e rs e lb e n ko m m e n z u
,
s elbe n .
re its ele ctrisch g eword ene Korp er e inande r so u nte rsch eid en
,
d u rch Reih en erlangte E lectric ität b ere its nach Stu nde,
w ähre nd and er e Ste in e hing egen n och nach 1 2 1 4 Stu nden
e rke nnbar e le ctris ch si nd .
V I Ka p ite l
. .
sich a llm älig se ine T e m p era tur die Inte nsität d e r B e wegu nge n
,
z u gl üh e n u nd ,
da d ie in ihm e rregten Sch wingu ngen sich
au ch in die Um ge bu ng u nd b is in u ns er Au ge fo rtpfla nz en,
so l e u cht e t er.
zwis ch e n Mü nz e u nd A u g e im Wa ss er e in a nd e r er s e i n m ü ss e
wie in d e r L u ft .
m it ei ne m Fa rb e nsa u m e äh nlich d em R e ge n
,
( , )
a b d u rch e in s olch e s Pris m a in s e i n e B e sta n d th e ile , d e r e n
w erd e n ka nn .
g g
u n e n n ach z w e i m orphologisch u n gl e ich e n Di m e n sio ne n
. .
,
a u f u nd wir ko nn e n so m it a u s d e m Vorko m m e n di e se r l e tz
,
gezählt werd e n m u ss .
bre chu ng rä u m lich ve rschie de ne n A nordnu ng d e r
in d er
M o le cüle im K rysta ll z u su ch e n, wod u rch e s e rklärlich w ird ,
D ie B e obacht u ng e n ü b e r d e n D i c h r o i s m u s ge sch eh e n
a m z w e ckm ä ssigst e n m itt e lst d e r soge nannt e n „ d ic hro sko p i
s ch e n Lo u p e w e lch e d ie das J u we l du rchdr u ngene n Licht
,
“
so ist e s hie du rch m oglich, s e lbst e inen geri nge n Unte rs chie d
in d er Färb u ng d ers elb en wahrz u n eh m e n Ist l etztere s wirk
.
u nd p rü fe n d e n se lb e n d ur ch Re ih e n d e r S u b sta nz a u f e i ne r
Porz e llan Bisc u itpla tte
-
.
m u s se n w ir ab e r j e ne z u fälli ge n Fa rb e na n wa nd lu nge n e in
z e ln e r M i ne ral s u nt e rsch e id e n w e l ch e u nte r d e n Nam e n
,
„
I risire n,
“
O pa lis ire n u nd L a b ra d o ris ire n b e ka nn t si n d
„
“ “
,
g pp c e n e n a e n n e n e n c te e c t e r
l e ih en .
du rch dass e lbe eine Schwächu ng ihre r I nte nsität Hie rdu rch .
g g
nü tzt we rden kann Ab er a u ch e inige Jnwele e rla ngen d ie
.
V II Ka pite l
. .
thätig war e n .
d e Bla c a s 1 82 8 P i 2 V l
. ar s . o .
Rs lic s di sc o v ere d t Th b L nd n 1 8 6 3 4
a e es . o o . .
L a y a r d D is c o ve in ru ins f N ini
r. L nd n 1 8 5 3
o v e. o o . 8 .
u n z w e ckm a sei s r For m d i s i ch nm it t lbar d rch d i
g e u e u e
Schle ifen v o n Fläch en a n kle inen Ste ine n e ine horizo nta l
li eg e nd e Sch e ib e ; während m a n für d a s Du rchsch ne iden u nd
E ntz ws ith eilen v o n gröss e ren Stü cke n e ine ve rtical s Sch e i b e
anwend e n wird .
nu r d e r z u b ea rb e ite n d s Th e il h e rvorst e ht An d er D e c ke .
Richtu ng z u ge b en .
D e r Stei n in d e r D e c ke ge fasst
, wird nu n a n d ie ,
ch e re Ju w e l e n angew e nd et w e rd en Da ab e r di e se M e tall.
s ch e ib e n do ch v o n w e it g e ri n g e re r Harte a ls d ie J u w e l e n si nd
S m irgel a n
,
Uneig e ntlich ne nnt m a n im T e ch nisch e n vi e l e
.
we nd e n w el c h es m it Schl e i fp u lv e r b e stre u t
, d u rch s e i ne
s ch n e lle B e w e gu ng a llm äli in d e n Ste i n e i n sch n e id e t u nd
g
d en s e lbe n e ntz we i the ilt ; od er e s wird a u f e i nen Bogen e in
Eis en od e r Ku p fe rdraht ode r e in Stahlblatt b efe stigt u nd m it
S chm irge l b e streu t ü be r d e n Ste i n geführt, wodu rch a llm älig
e in e F u rch e in d e n St e i n e i n e sch nitt e n w ird
g .
na nnt e „ G rau e n
“
we l c h e s d u rch d a s Ane ina nd e rrs ih e n z w e i e r
,
e rh ält
.
e i si ge Fl e ck e n b e ko m m e n w ü rd e d ie d e m S chl e i fe n gross e
,
we il da nn d ie u nt e re n Fac e tt e n ni c h t im Ei nklang m it d e n o b e
re n w irk e n d ie Lichtstrahle n z u s tark g e bro ch e n u nd dad u rch
,
u nd d e m Li c h te a u sse tz t D u rc h da s Be n e tz en erh ä lt d e r
.
m a cht ,
gro ss e u nd kl eine Steine na c h de n s e lb e n Principien
z u b e han d e l n u n d l etzt e r e in d e n fü r n oth we n dig e rkannt e n
n d e n b e spr e ch e n w ill
g e .
5
Form e n d ess elben na h e rn s i c h im allge m eine n etwa e i n e r
dopp elten Pyra m id e ode r ei nes O cta ed ers, de s se n ob e re n u nd
u nte re n Spitz e n d u rch Fläch e n abge stu m p ft sind D ie ob e re
“
E g 21
V o n d e m T a fe lsch nitt u nte rsch eide t si c h d e r
l
Fi8 2 2 Fi
‘
g 2
.
2 u n d 2 3 .vor Di e s e Form wird m e ist fii r d ie
.
1
) Be i d e n Z eichnu ngen d S er f
c h n itt orm e n stellt im m er e in e Figu r di e
An sic h t vo n O ben d i e a n d
,
e re n Figu ren die Ansi h t
c von V o rn e d ar
ve rm inde rt werden, während m a n a m O b ertheile n ur in d en
s elte n sten Fällen 3 Fa ce ttenreih en anbringt .
Th il e v o n d er
z u r Ru n diste
) 5 e
we rd e die s e s V e rfahre n im Ka
pite l üb er Diam ant noch m als erwähnen .
sa m in z we i R e ih e n e i ne R e ih e Ste rn u nd e i n e R e ih e Qu e r
,
,
M B rilla ntschlifie e
'
F ig 2 8 n ü e nd e Di c k e d e r C u lass e so gibt m
. .
g a n
g
z u g e b e n so we nd e t m a n d e n e i nfach en ge m ischten Sch nitt “
, „
F ig 2 9
an (taill e e n f ac e tte s d e ss u s
) (F ig . .
ode r Rau te .
—
4 1 2 e c kig e S te ine e in schle chte s Farb e nspi el v e ru rsach e n .
te n (Fig . ode r
6 Stern un d 18
g
bis d e s D u rch m e ss e rs .
I ch hab e di e s e Form bi sh e r n u r a n
e in e m ,
sich e r v o r m ehr als 1 00 Jahr e n ge
s ch lifl e n e n Kan e e lste i n v o n Zoll D u rch
'
M it di e s e r Ra u te nfo rm kan n m a n d ie R e i h e j e n e r
Sch nittform e n für ge schlo sse n e rachten w e l ch e d en S ch m u c k ,
g
( Fig . 35 ) v e r e i n igt Es e nts t e h e.n da n n C o m b ina tio ne n
j e na ch ,
si n d
,
fast in ih re r gan z e n H öh e fa c ettirt .
„
K a p pgu t we rd e n j e do c h S tei n e m it vollko mm e n u nre gel
“
d e ku n st e in .
eh e n d e n Form a u f grös s e r e n od e r kl e in e re n S ch e ib e n v o n
g
Ku pfe r u nd Eis e n w e lch e du r ch e ine d rehb a nka rtige Vor
,
ode r S chm irgel als Po lirm ittel wird fiir d ie h ärte re n Ste ine
,
das s sie in das Inn ere d e s Ste in e s e ingefü hrt w e rden konnen .
V III . Ka p ite l .
e rsch e i n en
, als d er hoh e We rth we lch en du rch e in allge
,
l a ss en .
, ,
, ,
verbü rgt .
.
,
1
) Ve gl Gilb e t Ann d e Ph y ik
r . r . r s . 11 . 39 3 I V 408
. . . LV . 20 . LV . 65 .
g
voll ko m m e n gla tt u nd glänz e nd sond e rn oftm als e t was u n
,
e ben ,
m it kl eine n Riss e n u nd fast d u rc hwe gs co nv e x g eg e n
au ss e n h in gekrü m m t D ie natü rlic hen Krysta lle h ab e n d ie
.
krysta llisirte n I ndividu en so wohl s ich l e icht spa lte n lasse n als ,
p u lv er z e rstoss e n .
g e w öh n li c h . So b e sitzt d a s k k H
. o fm ine ra lie nc a b in et e in e n
.
s e h r kl e i ne n we iss e n P ü nkt ch e n b e sä e t g la s lä nz e n d o h ne
g ,
si c h m e ist nu r a n d a s h e ll strah l e nd e w as s e rh e ll e Ju w e l e r
g e lt e n das
,
s d ie f ärb e n d e n B e sta nd th e ile n icht e t w a blos s
S a m m u ng l ge sc h n itten e r in Ring e g e f
a s s te r Ed le ste ine .
t z d e s Diam ants chem i sch verb u nd en si nd Obgl e i ch
s an .
z u s e i n e m Na m e n w e l c h e r u rs ru n lic h im G ri e c his c h en Ad a
, p g
m a s „ d e r Unb e z wi nglich e hi e s s u nd u ngefäh r i m 1 3 Jahr
“
,
.
d e ren was serh e lle n u nge sc hlifl en e n Ste ine n z u tre nnen I n
’ ‘ '
ra u in s s c h wärz li c h e nd rla n t in d e s to d u n kl e r e s gl e i c h
g u e g
,
e
t w e n i e r Pe rs o n e n wa r S o v i e l is t s ich e r da ss d ie Be
g u g .
,
h ob e n u n d di e s e lb e n gl e ich sa m a ls e in e Va ri e tät e i n e s e i s e n
hältige n M in eral s S id e rit e s b e trac ht et u n d sie a ls v e r wa n dt
d e m Magne te i se n st e i n b e i ge fügt .
I n d er Z eit
Volke rwand e ru ng ging j e d e nfalls fu r
d er
E u ropa di e K en ntn iss v o n d er Exi sten z ge s ch nitt e n e r D ia
m ante n v e rlore n u n d wir s e h e n dah e r in d e n späte r e n S c h rif
te n n i c h t m e h r d e s h e ll stra h l e nd e n J u w e ls e r wäh nt so n ,
id e nt h i e lt Erst na ch d en K reu z z u ge n u nd d e n Fa h rt en
.
3 Jah rh u n d e rt e rhalt e n h ab e n
. fin d e t m a n m e i st n och n a
,
s ch e i n t di e s m it Re c ht d a s V e rdi e n st d e s L u dwig v o n Be r
Fig 36 .
s e it s m it Fac e tte n v e rs e h e n e Ste i ne v o n
.
Sn y a c
b e dingt falsch so ist d ie Anlage d e r Fa
.
c e tte n ,
s e lbst d e r e n r e lativ e Grö s se fu r b e id e Ste i ne n ah e z u
s it z t
. D ie b eig e fü gt e n Figu r e n we rd e n d ie Aeh nlichke it
v o llko m m e n klar m ach e n u nd erkl äre n waru m ich in m ei ne r ,
“
d e n Be rq u e m a ls Urh e b e r ans e h e D e r „ Flor enti n er
h a t na ch d e r v o n m ir vorg en o m m e nen Wägu ng ein G ewic ht
v o n 1 33 Karat Wiene r G e wich t (1 i Gram m u n d . .
S c h ra u f
. G wi e c h ts b e stim m u ng , a u s ge fu h rt a n d e m gro s se n Di a m a nte n
d es k k
. . o ste rre ic h i s c h e n
‘
S e h a tz e s , ge n a nnt „ Fl o re ntin e r
“
S itz b . d er
Wi en . Aka d e m . 1 86 6 .
Fig 37 . . Fl alte re n Z e it ge b e n fü r
o re n ti n e r .
d e n Flore ntin er e in
Ge wich t v o n 1 39
Karat a n we l che
Angab e si ch nu r a u f
d ie l ei cht e ren Flo
re ntin e r K arat e b e zi e h t D e r Sancy wi e gt .
„
“
s ch ätz te s e lb st s e i n e n Ve rl u s t s o h o c h w ie d e n e i n e r Pro v i nz .
E in S c h w e iz e r fand ih n u nd v e rkau ft e ih n u m e in en G u l
d e n v o n w o e r a n d e n B e rne r Ka u fm a nn Ma i d u r c h die se n
, ,
u ng e fäh r u m Gu ld e n a n d en m ailändi sc h e n H er z og
S forza u nd s ch l ie ssli ch a n d e n S c hatz d e s G ro s sh e rz o gs v o n
Toskana ka m w oh er e r d e n Bei na m e n Flore ntin e r e rh i e l t
, ,
te rs u c hu nge n e in F e u e r e r st e n Range s w e l c h e s s e i ne s e h r ,
s ch e n V ic e re e nte n a n D e m id o fl u nd n e u e st e ns v o n di e s e m
g ,
d en s ein .
Au s d e r Form die s er b e ide n b e sproch enen Ste ine ent
w i c k e lt e si ch z u nächst d ie späte r ge wöh nlich a nge wend e t e
Form d e r Rau te oder Ro se D ere n G e sta lt wird scho n
.
se tt e a b u n d m a n b e dau e rt e vi e l fa ch
,
das o ft sch ö ne M ate
,
e rhalt e n ,
schl ei ft m a n v o n d er Spitz e d es O cta e d ers
d er G e sa m m th öh e d e s O cta e d crs u n d v o n d er u nt eren Spit z e
ab,
hi e rdu rch ble ibt d em O b e rth e il u nd d em U nte rth e il
s elben h äu fig h e rvorg e ru fe n .
Als e in i e nes
Diam a nt Pitt „
“
,
Fig 38. .
au ch R e g e nt „
“
ge nannt gelte n ,
.
Fi u nd
( g 38 .
D er Ste in ,
d er u r
s
p ru n
gge ge n
lich
41 0 Karat ge wo
ge n h a t w u rd e
vom e ng li s ch en Go u verne u r Pitt in Indi e n z u G o lko nda im
Jah r e 1 702 e r worb e n u nd w u rd e v o n d em s elb e n a n d e n He r z og
v o n Orl e an s R eg ent en v o n Fra nkr e ich fü r d e n fra n z o eisc h e n
, ,
u nd do c h w e ni e r M at e ri a l v e rl u st a ls d e r l e t z t
F ig 40
. .
g
ge nannte e rford e rt Es ist näm lich d er Ober
.
s c ha ft e n d e s Ste i n e s ni c ht ge n u ge n d e nt spr e ch e n zu er ,
.
,
d e n H a nd e l ko m m e n m u s s m a n wi e d e r a u f ih re Fo rm Be
,
sin d ,
so da s s sie b e i m S ch neid e n e ntwe d e r e i ne m i nd e r schö ne
For m e rh a lte n od e r ab er s e h r vi el a n Ma te rial u nd Ge wi c ht
ve rli e r en I n b eid e n Fäll e n j e doch wird e s sich n o ch ü b e r
.
S te ll e n A d e rn S p rü ng e Ri s se u nd ähn li c he u nt e r all e rl e i
, , ,
.
d e s S tei n e s z u b er ü c k s ic hti ge n s e i n i nd e m d ie w as s e rh e ll e n ,
F arb e z i
e ge n in di s
e e m Fall e s i nd s ie n o c h se lt e n e r u n d
w e rth v o lle r a ls d ie farb lo s e n b e d e u te nd ni ed er e r im
W erth e ge ha lte n w e rd e n .
Ma n ch e id et in Be z ie hu ng a u f Fe hl e rlo sigk e it
u n e rs t ,
Re ge l h ierf ür an zu ge b e n .
m en n i c ht e i nz el n v e rka u ft s o nd e r n d as s Pa rti e n
,
gro s se ,
u nd kl e i ne St e i ne g e m e n gt v i e ll e i ch t v o n m e h r er e n tau s e n d
,
, ,
—
wird das Karat mi t 2 3 Gu ld e n b e z ah lt .
.
,
w e nn er e i ne n Ka ra t s c h w e r ist m it 200 — 2 50 G u ld e n b e
,
T h e h i st o ry o f J e we l s (L o n d o n 1 6 72 se tzt 3 5 d e n
‚ p g
a . .
80 — 1 20 fl u n se r e s Ge ld e s e nt spri c ht
. .
s e tz t 1 750 e i n e n
g l e i c h e n Pr e i s fü r d a s e r s t e Karat a n . .
al so 1 8 0 G u l d e n ang e ge b e n w ird , .
d ie s d e r nie de rste P re is ge we s e n z u s e i n d e n n v o n h i e r a n ,
m e hr g e sti e ge n ist .
D ie S c hw a n ku nge n d e r Pr e i se las se n s i ch v o n d e n s o
c ia le n V e rhältn i ss e n d e r Z e it e n abl e it e n Ho h e Pr e i se d e r .
D ia m a nt e n t re t e n nu r z u d e n Z e it e n e in w o d e r gr o s s te ,
U e b e rfl u s s a n Ed e lm e tall e n h e rr s cht u n d h i e rd u r ch d e r
W e rth d e s G e ld e s ge su n ke n ist D ie u n e rm e ssli c h e n S chätz e .
S ilb e r d ie im 1 6 Ja h rh u nd e rt a u s P er u na ch E u ropa ka m e n
, .
,
h a b e n d e n B e ge h r a n Diam an t e n ge ste ig e rt u n d d a in di e s e n
T a ve rn ie r Vy o a ge s en T u rq u ie , en Fe rs e , et a u x In d e s. P a ri s 1 6 76 .
2
) D f
e r a u ric h tige k f t M 1 772
J u b e lie re r . F ra n ur a . .
3
) J ffe e ri s s : T ti n Di m d L d n 1 750
rea se o a on s . on o .
Bl m u : T a sc h b d Ed l t ink n d S t ttg t 1 8 82
en . . e s e u e u ar .
5
) Kl g u e : Ha ndb h d Ed l t i k nd L ip ig 1 86 0
uc er e s e n u e. e z .
Em a nu e l: D i m n d L nd 1 8 6 5
a o s. o on .
Z e ite n relative Au sbeu tu ng di e s e r in Indi en n icht gro ss
d ie
w a r s ch ne llte d e r Preis di e s e s S c h m u c kste ine s in d ie Höh e I n
,
.
I n d e r Mitt e d e s 1 9
J a h rh u n d
. e rts w o d ie Z u fu hr der
Ed e l m etall e v o n C a lifo rn ie n wi e d e r rie sige Dim ensio ne n
ang e no m m e n hat wo ü b e rdi e s in Folg e d e r Ve rs u ch e d ie ,
e r st e m W ass e s m it 2 00
r — 2 5 0 H b e zah le n , so ist e s n o ch
.
ge wäh re n w ohl d ie ,
d en U eb e rliefe ru nge n z u fo lge alt e
i ndis ch e Re ge l d ie richtig ste s e in .
e in e s Brilla nt e n v o n 4 K a rat gl e ic h 4 X 4 X 2 00 32 00 fl .
Di e s e Re ge l wird für ge wo hnlic h d em Tave rni e r u nd
J e fl erie s z u ge sch ri e b e n do ch m it vollem Unre chte inde m d ie
‘
, ,
s e lb e b e r e it s ü b e r h u nd e rt Ja h r e ü b e r b e ka n nt wa r D as .
e r st e g e dr u c kt e B u c h w el c h e s di e se w ie e s schi e n alt e ) 1
,
li ch 2 00 8 00 1 400 2 2 00 u nd 32 00 Gu l d en ) m it d er e r
, , , ,
d e r Karat e z u m Qu ad ra t e rh a lte n wu rd e so si n d l e t z te r e ,
v o n d en e u r o p äi s c h e n M arktpr e i se n w ard ab e r s c h o n 1 6 0 9
v o n Boot in s e i n e m b e rü h m te n B u ch e g e rü gt u n d v o n ihm ,
e nd e t w e rd e n z u kö n ne n a di e s e Bo o t s c h e R e ge l fü r
’
g e w D .
fah re n b e r u ht .
V l Hi t y
e rg . s or of Je w e l s L d on on 1 6 70 . a
p g . 32 .
L in s c o tiu s , Ja n H u gh . Di s c o u rs of vo y a
ge s i n to th e Ea s t a nd We st
I n die s . L d on on 1 5 9 8 fo l .
wi cht d e s Ste ine s z u m Q u a drat u nd m u ltip lic irt d a s s e lbe
m it d e m Pr e i s d e r Oitava d e s Au s sc hu ssd ia m a nte n .
, ,
b ei 1 0 fl .
s e tte n v e rw e n d b ar e St ei ne ko st e n e i n e n halb e n Gu ld e n w ä h
,
Gu lden b e zahlt w e rd e n .
ode r a u s d em D u r chm es se r d er
Ru nd is te e i ne r ru nd e n Ro se tt e d e
re n G e wicht a bl e se n l ä sst D ie .
Dista nz AC hi nge ge n d e n D u rc h
m es s e r d e r Ro se tte n Z u b em e rke n
.
m u n g a u f d ie Di c ke d e s Ste i ne s
w o h l acht z u g e b e n ist i nd e m
,
di e se s Sch e m a nu r fü r regelm a
s i ge Ste i n e für w e l ch e d ie Höh e
, ,
e s c h n itt e n u nd d ie Ho h e g e na u d e r S e it e d e r Ru nd is te
g ,
L L
m it 2 00 n ach d er F o rm e l K a ra tz a h l . Be i
, l et 5 . v on .
2 00
d e r Ru nd iste ist s o w i e fü r St e i n e d ie ge g e n d e n n or m al
, ,
ni c ht m it d e r blo ss e n M e s su n d r Ru nd iste b e g nü g e n so n
g e ,
L L 3 H
K a ra tg .
40 0
d a s Prod u c t a u s Lä ng e B re it e u nd d o pp e lt er H öh e d u r ch
,
300 d iv id irt n a ch d e r Fo rm e l
,
L Br 2 H
K a ra tg .
300
E s di e se Re ge ln w e l ch e l ei ch t z u h and hab e n
m o ge n ,
s i nd u n d n u r d e r li n e ar e n M e ss u n g m it d e m M illim ete rm a ss
s ta b e b e d u rfe n w o h l ge e i gn e t s e i n
, in m a n c h e n Fall e n d ie ,
a ls Brillan t e n l e ic h e n G e w i ch t s im Pr e i s e g e h alt e n w e rd e n
g .
V o n b e id e n Fa rb e n s i nd z w e i s c h ö n e S c hm u c k ste i n e h o h e re n
G e wi ch ts b e ka nnt I m r u ssi s c he n T h ro n s c h a tz e ist e in v o n
.
K a i se r Pa u l 1 u m fl a ng e ka u ft e r ro th e r Bril lant v o n
. .
S ol ch e Ste i n e e nt z i e h e n s i ch fa st j e d e r re ge lre c ht e n Pr e i s
b e st im m u ng d a n u r d ie S e lte nh e it u nd S c h ö n h eit d e r Fa rb e
,
d e n W e rth b esti m m t .
IX .
'
Ka p ite l .
V o rko m m en u nd G ewin n u n g d er D ia m a n te n .
e in h a rt e s M e tall o d e r e in e n h art e n K o rp e r v e rs ta n d e n
_
u nd ,
u n s e r n Ed e l s te i n v i e ll e icht u nt e r d e m d a m al s h ä u fige n u n d
a l l e m e i n e n Na m e n K rysta ll b e sc h ri e b e n I s t e s in d i e se r
g
B e z ie h u ng d as Ve rdie nst d es T h e 0 p b ra st a u f d e n Diam ant ,
a u fm e rk sa m g e m a c h t z u h a b e n s o h a t z u e r s t d e r u nb e ka nnt e , ,
V e rg l . u b er d ie G e s c h ic h te d es Di a m a n te s i m Alte rth u m e d ie wi ch
B l in
er 1 82 9 . 8 .
2
) Arria nni Perip l . M a ria E rytr . ed : H du so n G e o gra ph . V et . Mi n . 1,
pag . 32 .
m a n d ie gro ssten u nd Exem plare in d e n S ch atz s ch o n ste n
F e r i s h ta . Histo y r e d id . by B igg T I
r s . . 1 87 . v erg l Ritt E dku nd
. er r e
Ot i s a s en IV . 1 . 535 .
2
) H W . . V oy s e y : on th e Di d Mi n s f S th n
amon e o ou er d
I n ia in : T ra ns
A c co u nt o f th e S t t f D i m nd Mi
ra a o a fM o nes o a lliv a lly : E d inb g .
Ph il J . ou r n . 1 8 20 . V . 72 .
s oge nannt e D ia m a ntensch ichte i
s ei e n e S a nd ste inb rec cie, d er
T ho nsc h ieferfo rm a tio n Fe ld ihrer m ög
a nge h o rig , u nd das
lich en V erb reitu ngssphäre se i vi ell e icht weita u s gross er ,
.
,
.
,
z u w e rd en .
B H
. e y ne : on Di a mo n d Min es in In dia in T ra c ts of d
I n ia . L nd o no
1 8 1 4, p g .
92 .
R i tt e r E dk r u nd e , Asie n . I V . 2 346
. v er
gl J C:l d . a er: G a me r O b se rv a t
. .
s
7
nar u nd Kista b ei Ba nga npa lly ; d ie Ellor e Gru pp e a m u n -
S o ne fl ü sse n .
F n k l i n Ja m Ca p t O n th e Dia m o nd Mine s o f Pa rm in Bu nd l
ra . . : a e
and N b u d d a h in M o m o f We ne
er N a t Bist S o c E din b u g 1 82 2
. . r r. . . . r .
I V 33 . 0
M le l m s o n : Tra ns t f th g o l S o c o f L o nd o n 1 1 S er V 543
a o ac . o e e . . . . . .
1 86 Karat ; d er im ru ssisch en Schatz s b efindlich e „ Orlo w h in “
Ste ine sind u nre gelm ässige Ros etten e i nem ha lb d u rch schnit ,
F ig 4 1 . .
Fig 41 stellt d en .
Orlo w Fig 42 d en ,
.
k e in Zwe ife l da ss ,
, ,
G Ro se R
. . e is e na ch d em U l ra . 1 837 . I . 50 .
P ll R i
a a s
’
e se in d ie sii dl. S ta tth a lte reie n Ru ssl nd a s . L ip
e z ig 1 803,
p a g . 2 2 9 —2 30 .
3
) M a s k lyne e in d em Be ri ch te d er Lo ndo n er In du st i
r ea u s ste ll u ng v o m
J . 1 851 .
ü b e rge gange n u nd ha b e
sich in d ers e lbe n ve re rbt bis er ,
d e r For m d e s O rlo w s ü b e r ei n
’
M h m dB b
Z e h ire d d in a a e a er, Em p e ro r o f Hind o sta n : M m i w itt n
e o rs r e
by h im l f in th lh g
se e a a ta r T k
ur s a nd tra n s l a te d by L id n nd e e a
E k in L n d n 1 8 2 6 4
rs e. o o . .
T ni
a v er Vyg P er o a es. a ri s 1 703
. v o l. 11 .
p g
a . 277 u nd 372 .
au ch e rklärlich , dass d a s Gewicht d es ga nz en roh en D ia
m ante n 79 3 Karat b etru g d enn e in G e wichtsv e rlu st v o n etwa
,
e rfo l gt e w ie sc h on fr ü he r e rw äh nt im Jah re 1 72 7 in d e r
, ,
Pr o v i nz M i na s G e ra e s v o n B e r nh Fo ns e ca Lobo w el ch e r .
so wa r e s nicht wu nd e r z u n eh m e n w e n n sich Ta u s e n d e ,
v on Ne ge rn di e s e r A rb e it d e s D ia m a ntsu c h e ns w idm e n
m usste n D ie Au fh e b u ng d e s S c la v e nha nd e ls e rhöhte d a h e r
.
v io nen ,
d ie m e i st ih r E ntste h e n d e r Z e rtrü m m e r u ng d e s
Sand ste i ng e birge s ve rdanke n u nd d ie si c h z wi s ch e n d e m
16 — 26
°
sü dli c h e r Br e ite hi n zi eh e n D e r S c hu tt Ca sc alh o .
,
R e z e nd C I Mm i b e . .Di m nt n B il Ri J n i
e or a so re os a a es o ra s . o a e ro
1 8 36 . 8 .
M w P R i n in d Inn
a e . n B
e se ili n gli h n
as h d n ere vo ra s e ,
v o rz u c ac e
G ld nd D i m nt nd i t i t n A s d m Engl i h n L eip ig 1 8 1 6 8
o u a a e s r c e . u e sc e . z . .
G d n G R i n in B ili n b nd d h d i G ld nd
a r e r . e se ra s e , e so e rs u rc e o u
D i m n t nd i t i t
a a Au d m E n gli h n L ip ig 1 848 8
e s r c e . s e sc e . e z . .
T sc h di R i u in B ili n L ip ig 1 8 6 6
. e se l 11 C p 2ra s e . e z . vo . . a . .
3
) Spi x uM ti n . R i in B ilie n 1 1
a r s. e se ra s . .
die s e m G e ro lle u nd Sand e find en sich nu n vorz üglich in
d en E ins ch nitt en u nd U e b e rfl u thu ngsgeb ieten d e r Fl ü ss e u n d
Bäch e d ie Diam anten als los e Fi ndli nge B e ständige B egl e i ter .
ch en für e in e sol ch e A n na h m e .
Es c h w
W G e gn ti ch G em äld
e g e . o os s es e v on Bra silien u nd w a hr
2
) C l a s n P No te G l giq u su l
u se . s eo o es r a Pro v inc e de Min as G
e ra e s
d B ra il (A B u ll d A ) B s l 1 841 n V
'
u s . us . c. ru s e . 8 . H e lm r e i c b e . v .
Ueb er d g gn stis h V k m m en d
as eo o c e or o er Di m a a nten u nd ih re G e
winnu ng m th d n u f d s S e d e G ra o
o e a er e rra Mog or in d Min
. as Gera es
in B ra il ie n Wien 1 846 8
s . . .
la d iu m di e s en S ei fengebirgen in einz el nen Kor
w e rd e n in
ne r n ge fu nd e n u nd b e gl eite n d e n Diam an t ab we chs el nd a n
la d iu m ge w o nne n .
z eigte n .
L äng B it H h
e re e o e
2
300
d a s G e wi cht d St e i n e s es
z u e t w a 1 2 8 Kar a t D ie A n gab e n , .
fiec h e s G e wicht wa r 3 52 8 .
Unte r d en in Bra silien gefu nde nen Stei nen ist fe rner d e s
Diam ants z u erwäh nen w e l che r noch u nge schlifl e n ein G e
'
,
wicht v on Karat hat u nd 1 775 no rd lich v o n Rio Prado
a m Ab a itéfl u ss g e fu n d e n wu rd e
nete n Topas .
c a litä te n ,
w orin mit Sich e rh eit Diam an te n g e fu nd e n word e n
si nd Nach Silli m an ) sind di e s e Fu ndorte : Franch Corral
.
3 -
,
Ve gl M w
r . Ri a e s
’
e se . 38 3 .
Sillim n Am ica n J
a er o u rna l . 2 S er . II . 2 53 XV .
S illim n L I n tit t P
a .
’
s u . a ri s 1 86 8 .
wichte etw Karat u nd in L o ndon sollen 5000 H für
a 20 , .
w u rd e n d e n
,
n s cho n Pli n i u s e r w ä h n t dass sich di e s elb en
in d e n Goldb e r g w e rk e n d e r A e tb io p ie r fi n d e n .
D a i m a n te n b e g le i te r Br a sili e n s e ri n n e rt .
C ap f G d H p P p 1 8 6 7
e o oo o e a e r. .
pg . 524 .
Mu rra y . M e m o ir o f Di a m on d s. L d on o n.
pg 30. .
m ant in i Bach e Irlands gefu nd e n hab e u nd in Spa
e ne m
t No ti di d e l O u ra l ( i M Ac a d P et
’
P a rro . ce su r le s a m a n ts n e m . . e rs
bu g 1 832 p g
r . .
L o n h a d P p lä Vo le ng n III 498
e r . o u re r su e . . .
5
) B ibli th equ ni
o lle d e Gene nd C m p t
e u verse ve u o . re n d .
S im m l e P gg Ann v l 1 05 46 6
r. o . . o . . .
Inne rn d er Erde sich entw i ck el nd e Kohlensäu r e d u rch ein e n
hoh en Dru ck flü ssig gem ach t we rde u nd dass hi e rau s d e r
Diam ant krysta llisire .
D e sp re tz XXIX 709
. C om pt ren d P
. a ri s . . .
2
) V gl Wüh l H nd wö t b h d r Ch mi I I 5 78
er . er . a r er u e e e e . . .
8
) B w t
re Po gg Ann XXXVI 56 4 E dinb ph il JT ol 57 36 5
s e r. .
. . . . v . . .
5
) P t h o l d t B it äg
e z N t g h i ht d Dia m a nt n L ip ig 1 842
. e r e z. a ur e sc c e er e . e z .
6
) W öh l Ann l d Ch em 1 Ph a rm a i L ip ig X L I 347
er . a . . . 1. c o. e z . . .
3
) W i s o n in ro c eed ings o f
l P
o ci et o f in u rgh 1 8 50 R S . . . Ed b . .
p g 30 1. .
aus d er Pfla nz enfa ser, so konn en wir vi ell e icht an neh m en, m a g
au ch di e s e n kl e inen G e o d en v o n E rz ha rz
in . sich du rch a ll
m älige U m w andlu n g d ie V e rbind u ng im m er ko hle nsto fireic h ér
'
d e s Di a m ant en bilden .
X Ka pite l
. .
K o ru n d : Ru b in u nd S a p h1 r .
a u s d en G attu ng e n R u b i n S ap h i r, S p i n e l l S m ar agd
, ,
n o m m e n u nd di e s e r W e rth m it d em Q u adrat d e r K a ra tz a h l
K a ra tz a h l K ara tz a hl 1 00 fl .
rie tät S ap h ir “
,
als J u we l betrachtet d e m Ru bins nach
,
n ah e st e h en u nd d e m s elb e n u nt erschob en we rd e n ko nn e n .
beid e r gleich si nd .
a u f 30 fl , v o n 2 Ka rat a u f 6 0 H v o n 3 Ka ra t a u f 1 00 fl
.
, .
,
1 000 H .
p licirt n a ch d e r For m e l
K a ra tz ahl Pr eis 1 K a ra t H
.
fe stg e s e tzt w e rd en .
Topas “
Chrysolith Aq u a m arin
“
, „ A m e thyst D ie Pre ise
“
, „
“
.
sa ch e di e s e s Lichtsc h e i ne s l ie gt in d e n fe i n e n Schicht e n d e s
in d e r Tarta r e i .
s te i n e i n se tz e n od e r a u s d e m s e lb e n a u sg ew itte rt si nd Ne bst .
g e n E is e u vorha n d e n si nd d a,
nn d ie g rü n li c h e n K ryst a ll e ,
s iu e ll g e nannt we rd e n
p .
D ie roth e Farb e d es Spinell e ist feu erb e sta ndig doch ,
n i ch t h e ll ge nu g s o di e nt e in gl ä nz e nd e s Goldblätt c h e n a ls
,
D e r W erth d e s Spinell e v a ru rt m it d e r S ch o n h e it d e r
Farb e u nd e rr e i ch t fu r d ie ge schätz te ste Sorte u nge fäh r d e n
h alb e n Pr e is e i n e s gle ich s ch we re n Brillant e n e rst en W a s
se r s
. D iese b evorz u gte Ru b in sp iu e ll Sort e ha t e i n e tie fge -
n am e Ru b in sp iu e ll d ie v e rm e i nt e G le ic h we rthigke it b e id e r
“
„
g e lb r o th e n St e i n e h i ng e g e n R u bic e ll e g „
e n a nn t D ie Bal “
sa .
di es er S u m m e be za hlt w erden .
kom m en sind hin geg en tief d u nkelgru n D ie Farb e d er l e tz
, .
Stü cke in Folge ihr er fas erige n S tru ctur e ine n bl äu lich od e r
g rü n w e is sen w og e n d e n L ic htsch e i n ,
d er d e m e in e s Katz e n
s e lte n
.
*
9
fuu d o rte de ss e lb e n , lange Z e it we it hoh er als a u f d en eu r o
ä isch e n Märkte n I m A llg e m e i n en kann m a n d en W e rth
p .
du rc h e in en b e so nd e re n Na me n au sge z eichn et no ch e i ne r
B e achtu ng im Hande l gewü rdigt I m Hand e l hat m a n sich
.
e r s ch e int
,
we nn m a n d ie Fu nd e v o n S m a ragde n in d e n M u
m ie ngräb ern k ennt . Ein e solch e alte La gerstätte d e s S m a
ra gd sch eint a u ch C a illa u d im Gebirg e v o n Zah arah b ei
K o sse ir a m A rabisch e n M e erb u se u w ie d e r a u fge fu n d en z u
hab en doch li e ferte die G ru b e bisher nur Ex e m plare u nte r
,
Js tz t we rd en d ie s e it 1 56 8 b ekannte n Mine n v o n M u so im
T u nka th a le b ei N eu Grana da ausg eb eu tet w o sich d ie K ry
-
,
p la re N e bst
. d en gross e n pr a chtvoll en a ls T a felste ine
g e
u nd Schö nh e it
, doch nu r s e lt e n vollko m m e n d u rchsi c htig ,
m e ist sind sie ha lbdu rchsich tig u nd e t was rissig Ihr e Grös se .
v o n m e hre r e n Zoll en .
V l L wy : d Chim P i 1 8 58
'
e rg . e An . . . ar s .
2
) K o ks ch a ro w: Ma teria l z u r Miner l R
. a . u ss a n l ds . v o l. II .
pg . 181 .
A u s ser die sen beiden La ger stätten d e s Sma ra gd sind
n och e inige a nd e r e j e doch v o n m ind ere r Wichtigke it für d en
,
,
’
in s Ge lblich e ne igt D e r a u f de m s e lb e n sich z eige nde Far
.
edl e n Op a l anr e ih e n z u m ü ss en .
.
,
m ap a n in M e xiko .
( „
M ilch in Fr a nkr e ich z u M eh u n roth e V a ri e
täten vor .
e r K a lm u cke n Opal r Gl a s O p a l fin d et
( P e rl m u tte r od ) D e -
.
-
liche trau bige G esta lten er ist j edoch gelb lichgra u gefärb t,
scho ne Hyaz i nth e erha lte n Brilla ntfa cetten D ie farblos en Zir .
—
ste in e s m a g im m e rhin no ch a u f 2 0 30 fl ange ge b en w e rd en . .
w öhn lich ste Körp e rfarb e d e s Topas ist w ass e rh ell ode r w e i n
g e lb do ch z i eht di e s e l etzte re Fa rb e au ch m anchm al in s
,
’
1
) Gl o cken D e To p a z io . B e sl
r au 1 82 4.
im 1 7 Jahrhu nde rte ) wu rd en d ie B e schre ibu nge n d e s Pli
.
1
G ranat (S p e ssa rtin) 5 K a lkeise n Granat (Me lanit Allo c hro it)
,
.
-
, ,
.
,
u nd in d e m S ch we mm la nd e u m Kolin , v o n we lch em l e tz
tra g en .
’
g e m m a ru m 1 6 0 9 d en W e rth e i ne s t a u b e n e igrosse n P yrop e
ka m m er .
w 3 —
G e icht 5 3 6 kenn z eichnet ihn, s elbst oh ne Untersu ch u ng
d e r S u bsta nz a u f D 0 pp e lb re chu ng d e s Lichte s , als Grana t .
e ig ne n wü rde .
p o la relektrisc h
, so dass a m El e ktroskop d a s e i n e K r
y s ta ll
e n d e positive
,
d a s e ntg e ge n g e s e tzt e K r
ysta ll e n d e h i n g e g e n
1
) K o ks c h a ro w
. Ma te Miner l
r. a . la nd s
Ru ss . v o l. III .
p g
a . 37 .
„ Z we i farbig “
, „
D ic hro i“
t .Ha ndel trägt di e ses Mi neral
Im
a u c h di e Na m en „ C o rd ie rit J o lith W a ss e r ode r L u c hssa hir
“
, , p .
s e lbst gröss ere Exem pla re v o n fast Z o llgrö sse e rre ich en nu r
m e hre r e Hu nd ert G u lden We rth D as k k H o f M ine ra li en
. . .
-
vi e rs eitige n Säu len m it au fge s e tzte r stu m pfe r Pyra m ide ist
du rchsch e ine nd bis du rchsichtig u nd d opp e lbre ch end S e ine .
“
m ark e n in Sch we d e n sie trag en d en Na m en „ Cypri n
,
.
doch ist deren Pre is nur sehr gering u nd ihr V erb re itu ngs
b e zirk grö sstentheils in d em genannten Lande Die s m ag .
D er An d a lu s it be steht Ki es el u nd T ho ne rd e
aus
( S i O „
A I„
O , )
u n d kr
y sta lli sirt in n a h e r e cht w i n k e lig e n v i e r
s e iti e n Säu l e n
g d ie o,
ft b e d eu t e n d e Gross e e rr e ich e n . S e in
p h
s e c ifisc e s G e wicht ist 3 1 — 3 2
°
s °
e i n
,
e Härt e 7 Di e s e
ö fters v erschlifl en
'
l e gt D ie Hart e ist
.
— 7 d as sp ecifisch e G e wicht 3 2 ; er
,
„
Sappar e “
h at .
ringe rs H arte 5 0 °
b ei e i nem sp ecifische n G e wich te
v on 3 6 ,
h ind ert j e doch d ie voll end ete Schär fe d e s Sch nitte s .
D er Cy a nit krysta llis irt m eist in l a ngge str e ckte n vi ers e itig en
Säu len u nd ist nach eine r Fläch e di e se r Säu l e a u s nehm e nd
l e icht sp altb ar S eine Fa rb e ist we iss gra u in s Bra u ne
.
,
’
d ig si nd
V o n d er Minera lsp e cie s N e p h e l i n m a ch en nu r in d e n
s e lte nst e n Fäll e n Li e bh a b e r e i n e n G e brau ch D ie B e sta n d .
se rh e lle
'
e i n e äu ss e rst b e schränkte s e in .
g r u n e Ex e m plar e v o n m e hr e r e n Z e ll e n Gröss e g e fu n d e n ,
e i n en e i enthü m lic h e n
g d e m ,
O p a l ä h n lic h e n Licht s ch e i n z ei
g e n . A ls s olch e si n d v o m K a life l d s
p a th ( O rth o c la s
) d i e V a
„ Labrador b e ka“
nn t .
„
Wass e r O pal
-
F isc h a
,
u g e u n d
“
ko
,
m m t n a m e n tlich v o n d e n
Q u a rz k r
ysta lle si n d e nt w e d e r wa ss e rh ell od e r g ra u lic h we iss
“
spie l end e n Stü cke he iss en Citrin ode r böhm isch e Topas e ,
„
—
h er w o d ie G la sfa b rica tio n n icht d ie hoh e Stu fe d er Voll
,
m a l th eils z u G efäss en .
Q u a r z m a s se g e g e n d e n C ha ra k t e r d e s e in g e schlo ss e n en M i
n e rals z u rü ck Wir u nte rsch eiden in die s er B ez i ehu ng d en
.
Pra sem od e r S m a ra gd m u fl m .
XV . Ka p ite l .
nis s e rm öglicht, z u g eb e n .
a m Ha rz e a u f d e m B a s t e u nd h a t dah e r au ch d e n Na m e n
N u r im igentlich en Sinn e da rf m a n d en B e r n s t e i n
u ne
L e inöl wird ferner da z u b enü tzt, m ehrere Stü cke ane inander
z u kitt en B estr eicht ma n die Fläch en m it L einö l, erhitzt u nd
.
pre sst di e Stü cke ane i nander so bild et sich eine fe ste c o m
,
d e r N äh e G u m b innens 1 2 M e il en v o m Strand e ge fu n d e n
,
.
.
nu r in d er M od e , sond ern n am entlich in d em m a s s enhaften
Vorkom m en d es Flu ssspa th es s e lbst welcher scho n s e it alte rs
,
S achs e n .
am orph e n K i e s e l e r d e V a r i e t ä t e n we lche u n te r d en
-
,
Q u a rz v a rie täte n v o n fe in s
p littrige m Br u ch e d ie ,ab e r e i n e ge
k
ti en- Ca binet in fb wa hrt wi d
Wie n au e r . D ie lb ist in S a rdonyx
se e
g e sc hnitte n 9
,
Z o ll h o h 8 Z o ll l
c g,
u n d an ist so wo hl na ch G rösse a ls
nac h S ch önhe it d Arb it die b e rüh m te ste
er e .
auf u m lau fe nden a rz hältige n S a nds te inen o der b ei Face t
q u
n ennt m a n di e s e dr e i Va ri etäten C a r n e o l , S a r d e r u nd
I n d er N e u z e it w o d er Jaspis a n vi e l en Or te n n am entlich ,
Ja spis “
D er egyptisch e Jasp is „ N ilkiese l find et sich in
.
“
l d i all g a t B t d th i l v r i tr d
"
p a re
, e e e n nn e n e s a n e e e e n e n a g en e n ,
Ve ra rb e itu ng b egü nstigt L etz ter e Ste ine steh en dahe r zie m
.
d er Achat hoch gea chtet, wie se in Nam e (er b e deu tet „ gu ter
S te in ) b e z eu gt, u nd s elbst di e v erschi e denen Fa rb e nnüa n cen
“
Z u d en Ha lb Ed elst i
-
e n en si d och n n m eh rer e M i ne ra li e n
z u zahl e n welch e in kl e i n e n S t ck
,
ü e n e in fr e u nd ic s A s h
l h e n e e n
stein find et sich als das r e ichste Eis ene rz wohl a n allen
legentlich P e rl I i
m ta
-
tio nen u n d a h nlic h e kl e in e Gala n t e ri e
hi nge ge n fü r K al k d en Grad 3 b e i e i ne m ,
s
p e c ifi s c h e n
la n e e wa a re
t ri n Bildha ue r a rb it
e e n u n d a n d e r e n a r c h it e k to n i
sch en Werk e n b e nü tz t w erden D ie ke rnige Vari e tät d es .
g p p
e l a i e r u n d sch li e s slich w ird er m it S m ir el od e r Colcothar
, g
fe i n p o lirt . Bei w eisse m M ar m or wir d d ie Politu r z w e ck
m assig w e ge n d er Farb e m it Z i nnasch e e rz e u t D w i
g e r e .
e i n e Härt e v o n 6 b e i e i n e r Di c ht e v o n b e sitz e n Da .
s ch eid b a r sin d
. D ie we ich er e n Vorko m m niss e v o n d e r H ä rte ,
XV I . Ka p ite l .
w ir K rysta ll ne nnen .
d en l etztere n W eg u nd d ie M eh rz a hl d er Mi ne ra li en bildet
s ic h in u nu nte rbroch ene r R e ih en folg e a ls Ni e d e rschläg e a u s
d er T em ep rat u r u n d b e i A n w e n d u n g d e s K n a ll g ga s e b lä s e s
erz eu gten .
era tu re n D ä m p fe g be n d a nn d Chl o r o d er Fl u or a n a n
p e , a s
D a ub r Co m p t nd P i
ée . re . ar s l8 54 . vo l 39 .
p a g. 1 53 .
T h n Bitt
o B yll Z i k n
er er r o u nd K l k dea er .
)
3
St Cl i
. D i l l C m pt
a re ev e: o . d
re n . Pa ris v o l. 46 , pa g . 76 4.
Letz tere sc h lägt si ch b ei d er A bk ühlu ng a ls T honerd e ni ed e r
u nd krysta llisirt Eine solch e Com binatio n v o n Flu o ra lu
.
wü rd e d e ns e lben so wi e d ie M od e v o n d e n sp a rs a m en G e
, ,
soll en einz elne C o m b ina tio nen A u ssicht a u f Erfo lg gewäh ren,
doch konnte bis z u m h eu tigen Tage noch nicht d ie Wiss en
scha ft eine wirklich e E rz e u gu ng v o n Diam a nten c o hsta tiren .
. .
e ise n .
D e sp re tz : C o m pt . re nd . Pa ris vol
. 37, pa g . 36 9 .
lich e m Weg e wah re
Edel stei ne d ie in alle n ih ren Eigen
,
en
g
schaften nachah m e n u nd statt d er wahre n J u we l en e nt
,
u d
n W ü n sc h e n d e s L u x u s M it Er folg.v e r m öcht e g e g e n d e n
e cht e n a u s d e r H a n d d e s C he m i ke rs e rh a lt ene n
,
R u bine n ,
d er G em m e n alle r Fa rb en ge nü gte .
oxyd ,
Eis e noxyd Tho n
,
Kalk ; e ine u nd u rch
,
Bl e ioxyd ,
Ei se n oxyd, Kalk erd e T h o n erd e ,
.
C ylu
a s: Re ch erch . d . Antiq u it . P a ris 1 75 1 . I . 1 98 . II I . 1 93 .
m u ss ü b e rhau pt i m m e r a ng e we nd e t we rd en w e nn sich F e h l e r ,
d e s Granat 50 Antim o no x yd ,
Goldp u rpu r ode r
Brau nste in .
lich ist .
e in ge r eiht w e rd e n ka nn .
B e r y l l , T u r m a l i n , B e r g k r y s t a l l N e p h e l i n u nd
,
d e n, u nd nu r
m ali n ;
—
5 6 : Stra ss Ne ph e li n
,
.
Härte 7 : Qu arz ;
Zirko n Tu rm alin ;
,
—
7 5 8 : B e ryll u nd Phe na kit .
__hin eg g e n l e tz te r e ,
na m e ntlich so ge n a nnte P o larisa tio n sa ppa ra te
e r d ie d o ltb rs c h e nd e S u bsta n z s i n s St i ne s d em rü
pp e e e e
p
fe nd en Au ge d e s O ptike rs ve rbe rge n
V e rgle ich t m a n nu n d ie Liste d er optisch en Eige n
schaften m it d er be re its b ekannten Härte, so si eht m a n, da ss
hi e rdu rch bere its einige d er wichtige ren vorkom m enden Fäll e
u nz we ife lh a ft b e sti m m t si nd, näm lich :
Wage anh eim doch lass en sich noch früher anders Hilfs '
Qu a rz : Härte 7
T 0 p a s : H ärt e 8
b e stim m en Z u bem e rken ist da ss gera d e die s e b eiden Ju
.
,
H a i d i ng e r : U s her d en an e
g b lich en D ia m ant vo n D u po isa t S itz
. . d .
Wiener Aka d e m . 1 8 58 .
de ren in üb er wi egender Masse und in gross en Stüc ken vor
ko mm e n B eid e s ind ü brigens was s e rhe ll u nd wirken in F o lge
.
s e in
,
d ie A nz e ich e n d es D ic hro sko pe s zu r ge nau e n Erke n
nu ng z u v e r we rth e n
'
sch eiden sich wi e der durch ihr e H ärte indem T u rm a lin nur ,
d ie D ichte v o n
Qu arz 2 65
°
B e ryll ! 2 68
°
Ph e na kit 2 98 ,
T u rm ali n
T a pa s 3 53,
Zirkon 4 70 .
we chs l d
e n e r ch em isch e r Z u s a m m ens e t z u ng n i cht in d e n e n
g
Zirko n D . 4 70-
4 7 1 01
T u rm ali n . a m
Phena kit
Beryll
Qu arz
Neph elin
Stra ss .
D ie in d e r er äte n C olu m ns
g geb enen Z a hle n sind
an e
darbietet
D ie V ergl eich u ng d e r in obig e r Tab ell e z u sa mm e n ge
stellte n Zahlen fiir d ie Di chten d er w ahren Schm u ckste ine
z e igt üb e rdi e s ,dass e s ni cht z w e ckm äs sig wär e, d ie Unter
s u ch u ng d er ge sch nittene n Ge m m en m it d er B e stim m u ng
d e r Dichte z u b e gi nne n i nd e m Diam a nt T o pa e u nd Stras s,
, ,
U eb er di e gelb en u nd rü n
g li ch gelb en S chm u ckstein e .
,
’
u nm e rkbar ,
dass e s sch wer wu rd e , ge sond e rte Me rk m al e fiir
d ie g e lb en od e r gr ünlich ge lb e n A barte n anzu ge b en Au s .
we rde n m u ss .
B e ryl l T u rm al in V e s u v i a n G rana t C h ry s o l i t h
, , , , ,
E p id o t T o p a s , Z i r k o n C h ry s o b e r y l l , K o r u n d ‘
, ,
d en e infa chb re c h e nd e n
b
d er e e n id g e n a n n t e n J u w e l e n doch n u r i n h e ll e r e u n d
du nkle re v o n e ina nde r nu r sch wa ch ve rs chi e dene N üa nce n
au flös en Be m erke n swe rth ist nu r d e r e ige nthüm lic he b läu
.
fe h lt
. Intensive r a ls Chrysob e ryll u nd Koru nd u nd d e shal b
au ch e rkennbare r wirkt d er Topas a u f d a s Dichroskop D ie .
Härte 9: Koru n d D
C hrysob e ryll
äch sten Gru pp e we l ch e „ Zirkon B eryll u nd
I n d er n , ,
si nd E s ist d ie D ichte v o n
.
Z irko n
Tu rm a l in
Be ryll 2 71 .
D .
B e ryll
T u rm a li n
u n d h ält s ich b e i d e nse lb e n in d e n e ngs te n G r e n z e n
. s o da s s ,
14 "
L u p e l e hrt u ns lich das s d ie ho niggelbe K o rp srfa rb e
näm
’
Ue be r d ie Eigenschaften d es grüngel b e n „ Chryso li th e ve rgl “
.
S e ite 2 31 .
3 —
65 4 05
—
3 53 3 5 4
°
2 °
—
65 2 66 .
Topas ist nicht e ine natü rliche sondern e ntsteht (vgl S eite 1 43)
, .
farb en, sin d d ie Gru ndfa rb e n d e r roth en Ste i ne wie sie u ns die ,
stire n a u ch Spi n e ll e ,
we lch e in Fo lge ihre s hö h e ren E is e nge
h a lte s e in sp ec ifisc h e s G ewicht bis b e sitz en währ e nd
,
Ru bin 25 0
Pyro p G ra na t
-
26 1
Spinell 27 7
T opas 28 1
Diam ant 28 4
T u rm ali n 32 8
D ie Dichte u nd d er p ro ce ntu a ls G ewichtsv erl u st d e s
„ S tra ss si nd j e doc h im V orhi ne in nicht b e stim m bar da b e id e
“
,
Hie r tritt die s e l etz tgena nnte noch als ein we itere s Kenn
ze ich e n hin z u , u nd sind die K rysta llfläch e n ziem lich gu t
au sge b ildet d er Ste in nicht a bgerollt, so l eitet d ie Form
,
g g
e e n d ie For m d es T u rm a li n w
,
ä hr e nd schli e sslich Fi gu r 1 1
d ie K rysta llge sta lt d es T o pa e da rstellt .
XX Ka pitel
. .
G rana t ,
T u r m a l i n S t a u r o l i t h Q u a r z ( M o rio n )
, ,
A x i n i t V e s u v i a n u nd E p i d o t dene n m a n di e N a ch
, ,
v i e l m e hr Li ebhab e r e i en d ie m it m a n ch en lo ca le n V o rko m m
,
s e h en w ird .
sko isch e n L u p e k n t m s hr l i c h t d i d r i Gr n d
p er e n a n e e e e u
is t
. D ie Färb u ng d es z irko nb ra u ne n T urm a li n z e rle gt sich
nach d em Ge sagte n in e in a ) licht es G e lb lichb ra u n u nd in e in
D er ra u chb ra u n e Qu arz
„
de ss e n Farb e ohne B e im e n
“
,
„
“ —
I n d e r dritten G ru pp e (Härte 6 7) ko m m e n nu n
in B e tracht : Ve su via n E pid o t Ax init , I n A ns ehu n g d er
,
.
E pid o t a)
lichtb ra u n 5) grü n 0 ) d u nk e lbrau n
, , .
XX I Ka pite l
. .
B e r y l l ( S m a ragd ) E n o l a s T u r m a l i n G r a n a t ( U wa
, , ,
, .
,
U a ro wit) D i d Stras
( w , o pta s u n s ;
lar) u nd D io p sid ;
ei n e s e hr licht e gr ü ne Farb e
U wa ro w it) u nd Strass ;
von d e n d o pp e ltb re c he nd e n : Koru nd ( ori e nta lisc her
Chrysolith) Chrysoberyll (A lexandrit) E ne la s Be
, , ,
e olith ,
Ve s u vian D ie p sid u nd D io p ta s
,
.
’
1 5
t
fii r d e n S r sa s bi e t e t da n n d e ss e n n i e drig e z w is c h e n —
5 6
schwa nke nd e Härte d a r .
e infa c h b rec h e nd e n
6 Granat ,
—
5 6 : S trass ;
u nd d en d o pp eltb re c h end e n
Härte 9 : Kor u nd (ori entalis ch e r Chry s olith) ,
Chry s ob e ryll (u nd Al exandrit)
7 5 —8 : B eryl l (S m a ra gd u nd Aqu am ari n) ,
E l
uc a s
7 Tu r m alin ,
7 Q u arz ( Chrysopras)
Chry s olith ,
Ve s u vian ,
—
5 6 : D io p sid ,
5 : D io p ta s .
5 — 6 ,
verbu nde n m it vollko m m ene r D u rch si ch ti gk e it u nd
Gl e i chh e it d er Farb e im Di ch ro skop d en e infa chb re c h e nd e n
,
u nt e r s c h e id et
.
g r ü n
,
m it gross e m U n t e rs chi e d e in d e r Inte n sität .
chigen Schim m er .
B e ryll (S ma ragd)
T u rm alin
E uc as l 3 09o
—
Vari etäten hi nge ge n gröss e re (3 1 0 3 1 1 ) Dichte als E ne la s
° °
s o w oh l d u rc h R e ib e n a ls a u c h d u rch Er wä rm e n s e h r l e i c h t
Sch lie sslich ste ll e ich d ie Mitte lwe rth e z u sam m e n w e lch e ,
Diam ant
Chrysoberyll 3 71 — 3 74
Koru nd
V o n d e n ge nann ten Sch m u ckste i ne n ko m m e n d e r Be ryll ,
D io pta s e in Rho m bo e d e r .
D ich ro it Härte 7
Qu arz (A m ethyst) 7 7 5 °
Cyanit —
5 7
Ist d ie Härt e b ekannt so läs st sic h dann d u rch d ie
d ichro sko p isc h e L u p e Koru nd D ic hr o it
„
A m e thyst
‘
, „
“
„
“
u nd „
Cyanit vollko m m e n b e stimm en D ie G ru ndfa rb en d e s
“
.
\
kelv io lb la u .
am se .
B e ryll Dichte
E u cla s —3 10'
Top a s
un e t rs ch eide t .
E u cla s
Tu rm a lin
D d u nklerb la u e n, m e ist
twas in s Grünlich e zieh e nd e n ’
en e
xxm Ka p ite l
. .
C hrysoberyll .
77
C h rysob eryll D .
Kor u nd
V o m Fe ldspath ge b ore n d ie Va ri e tät e n d e s M o nd u nd
S o nne nsteine s u nd Av an tu rin— Fe ldspath s in d ie vorli e ge n d e
Gru ppe D er M o nd u nd So nne nstei n z eigt in w eissem
.
„
“
g e g e n a u f d u n kl e m Gr u nd e e i n e n l e b h a f t e n g ol d g e lb e n R e fl ex
e nthalte n
,
n a c h g e ah m t. M a n e rk e n nt j e do c h d i e I m it a tio n e n
g ) .
ist d ie —
Härte 5 6 Dich te u nd d ie
B a ) V o n d en e i nfarbig w e i s s e n Mi nerali e n w e rd e n
.
Fa se rka lk 3,
U e b e rd ie s wird Fa se rgyps du rch Sau ren ni cht ange
g r i ffe n ,
w ä h r e n d d e r Kalk w en n e r m it e i n e m Trop fe n Sal z
,
( F lu
p 6 ; Q u arz 7) l e i c h t e rka nn t .
6 ) V o n d e n g e l b e n r o t h e n g r u n en e i nfarbige n
, ,
w e nd et e n M i ne ra li en si n d w i e d e r dr e i z u b e rü c k sichti ge n
d erb er Qu arz in s e in er Ab art Pra sem u nd Plas m a grü ne r ,
Flu ssspa th 4
Fe ldspath 6
Pre h nit 6 6 5
°
Q arz
u (Pras o m P las m a ) 7
D er Ma l a chit rdi e s k e nntlich du rch s eine eige n
ist übe
th üm lic h e c o nc e ntrisc h sc ha a lige S tru ctu r so wi e d u rch d a s
, ,
c
) Wichtig e r a ls dies e g e na nnt en Ha lb e d e l s te ine si nd
T ürkis —
Härte 5 5 6 D ichte 2 6 2 70 ,
H y (
a u n Las u rs te in) 5 5 — 6
°
La pis la z u li) Laz u lith (Bla u spa th) d er blau gr üne Arago nit
u nd d er b la u vi o l e tte Flu ssspa th z u e rw ähn e n . D e re n Kenn
ze iche n ha b e ich s ch o n vorh e r au s e ina nde rg e s e tz t . D er statt
La s u rste i n etwa ve r we ndbare Bla u spa th v o n Krie gla ch in
S te i e rm a rk ist j ed och v o n s e hr lichter grünlich bis grau
,
5 Eis e nglanz
2 — 3 Gagat l 3 °
ra lie n a u s
. Ritzt m a n näm lich d en Koru nd so ist das er ,
16 °
u nd G e wi c ht v ollko m m en ge nügend die S ubsta nz d es (Blu t
stein s) E i se ngla nz .
g e n o mm e n L
. e tzt e r e w u rd e in e in e r m öglichst e i nfa ch e n u nd
doch sich er en We is e vorgetrage n u m s elbst m it d e n ge
,
v o n o ft tau s e nd e n v o n G u ld e n z u e nts ch e id e n . Vi e l fa ch e
Unters u ch u ngen welch e d er Verfa ss er nach die s e n Pri n
cip ien d u rch führte ,
di e nte n als Pr üfsteine für d ie Richtig
k eit de rs elbe n ; die Method en we rd en au ch in A nd ere r Hände
die s elben D ienste leisten .
11 . T a b elle d er H ärte d er d u rch sich tig en
b ra u n b is
Hä te
r
ü n li b b nn
gr c ra
Bernstein U
Ne ph elin
Vesu via n
E p id o t
Quar z (C h a lce Q
u arz (C arneo l) U Qu a r
z (M a rio n)
d e n) U
G ra na t
Z irko n
—8
C hryso b yll
er Ch yso b eryll
r
Ko ru nd (S ph i )
a r Ko r n d
u
G a ga t U
M la chit U
a Ara go nit U
Flu s sp th U
s a Flu ss sp a th U
G l mei U
a
S
! as ]
t r s S
! t ra s s
] S
! t ra s s ]
Bla u sp a th U Eisengl a nz
D ie p sid L a s u rstein U Op l Ua
V e su v ia n Bla u sp a th U
Ch y r s o lith
Q u a rz ( C h y r so Q u a rz ( Am e th y st) Ob s id ia n U Q u a rz U
PM )
D ic h ro it
7
Tu rma l in Tu rm a lin U
E ne la s E u cla s
Diama nt D ia m ant (C a rb o
na d o ) U
111 . T a b e lle d er sp eoifl so h en Gle
N ph li
e e n
Qu a rz ( C t
i ri n
)
Ph e na kit
T u rm a li
n T u rma li n
V e su v ia n
Di a m a nt
K o ru n d ( S a h ip
r
) Ko ru n d
Gra na t
Z i ko n
r Z i ko n
r
S a c h r e g i s t e r.
Ach ro it Ch l da ce on
C h ia sto lith
Ch lo ro sp ine ll
l
A a b a ste r Ch y b yll
r so er
Al exa n d rit Ch y li th
r so
Allo c h ro it i n t li
or e a sch e r
Alm a n ind Ch y pr so ra s
Alm a nd in sp in ell C it in
r
Am a z o n e n stein C o rdie ri t
Am e th y st Cy itan
C ym p h o an
D em a n tsp a th
— o rienta lisch er Di a m a nt
Ara go nit V k o r o mm e n
Aste rie o o o o o o o o
E ntsteh u ng o o
o o o o o o o o o o o
P
o o
re ise
B o rt
m a rm o ro sc h er
Au to m o lit
Bo r
Av e ntu rinfeld sp a th
D ic h ro it
Av e ntu rinq u a rz
D io p sid
Ax init
o
D io p ta s
D isth en
Fa se rka lk
F e ttste in
79 , 1 07 Fl o re nti ne r
1 06
L a su rstein
L azu lith
L u ch ssa p hi r
L u m a ch ellenm arm o r
O O O O O O O O O O O O O O O O O
o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
O O O O O O O O O O O O O O O O O O
N phe e lin
N ep h rit
o o o o o o o o o o o o o o o o o o o
N ilkie se l
O b idi s an
O livin
O nyx
Op l a
o rie nta li s ch e r
Ol wr o
Fa sten, u nd u rc h sic h ti
ge
Pe c h gra na t
O O O O O O O O O O O O O O O O O O O
O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O
O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O
O O O O O O O O O O O O O O O O O O
O O O O O O O O O O O O O O O O O O O
o o o o o o o o o o o o o o
o o o o o
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 R a u c h to p a s
o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o
O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
ge b
ra nnter
böhmi s ch er
S donyx
ar
S c h ille rsp a th
S h w f lkie
c e e s
U wa ro wit
S e pentin
r
S ib rit
e V e rme ille gra na t
V e su via n
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O
O O O O O O O O O O O O O O O O O O
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O