J=∞#ã¨∞¯_»∞ 1

J=∞#ã¨∞¯_»∞
1
Jk „ѨÉèÏ`« ã¨=∞Ü«∞=Ú. pHõ\˜ "≥Å∞QÆ∞QÍ =∂~°∞`«∞#fl
J^Œ∞ƒù`« ã¨xfl"Õâ◊=Ú. PHÍâ◊=ÚÖ’ ~°OQÆ∞Å q<åºã¨=Ú#∞
QÆ=∞xOK«∞ r=ÙÅ#∞ PHõi¬OKÕ Hõ=∞hÜ«∞ ^Œ$â◊º=Ú. ã¨=Ú„^Œ
`«~°OQÆ=ÚÅ #∞O_ç Ñ≤Å¡"åÜ«Ú=ÙÅ∞ r=ÙÅ#∞ ã¨Ê$tOz
â◊√ÉèÏHÍOHõÅ
∆ ∞ JOkã¨∞#Î flq. Ö’HÍʼnõΩ K≥`· #« º=Ú „Ѩ™êkOK«\ÏxH˜
=∞~˘Hõ=∂~°∞ L`åûǨÏ=Ú`À ÉÏÅÉèÏ#∞_»∞ L^Œ~Úã¨∞Î<åfl_»∞.
H˜~°}=ÚÅÜ≥ÚHõ¯ HÍOu ã¨=Ú„^Œ `«~°OQÆ=ÚÅÃÑ· |OQÍ~°Ñ¨Ù
~°OQÆ∞#∞ „ѨuaOaã¨∂Î =Ù#flk. ã¨$+≤ì "≥·Éèí==Ú#∞ „Ѩu L^ŒÜ«∞O
r=ÙʼnõΩ QÆ∞~°∞ÎKÕ¿ã q^èŒ=ÚQÍ Éèí∂q∞, PHÍâ◊=ÚÅ∞ ã¨∂ÊùiÎ
xã¨∞Î#flq.
"Õ∞ÖϯOz# r=ÙÅ∞ Z=i Ѩ#∞ÅÖ’ "å~°∞ `«Å=Ú#
HõÖˇ· =Ù<åfl~°∞. "Õ∞ÖϯOz# ^ŒQÆæ~°#∞O_ç PǨ~°=Ú#ÔH· „Ѩܫ∂ã¨,
^èŒ#=Ú#ÔH· J<Õfi+¨}, U^À `≥eÜ«∞x P~å@=Ú JO^Œih
~å@flO uѨÙÊ`ÀOk. `«=∞H˘é‰õΩ, `«=∞ ‰õΩ@∞O|=Ú H˘é‰õΩ,
`«=∞"å ~°#∞‰õΩO@∞#fl"åi H˘é‰õΩ ÖËz# ^ŒQÆæ~°#∞O_ç XHõ>Ë
`åѨ„`«Ü∞« =Ú. ã¨=Ú„^Œf~°=ÚÖ’ Ñ≤Å"¡ åÜ«Ú=ÙÅ K«Åx¡ ã¨Ê~°≈#=Ú
J#∞Éèíqã¨∂Î rq`«Ñ¨Ù ~°OQÆ∞Å ~å@fl=Ú #∞O_ç D=ʼnõΩ =zÛ
„ѨÉèÏ`« ã¨=∞Ü«∞Ѩ٠k=ºHÍO`«∞Å#∞ P™êfikã¨∂Î, „ѨHõ$u
~°=∞}©Ü«∞`«#∞ âߡѶ≤∞ã¨∂Î, „ѨâßO`« =∞#ã¨∞¯_≥·, XHõ Ѩã≤"å_»∞
 2 J=∞#ã¨∞¯_»∞
‰õÄ~°∞Ûx =Ù<åfl_»∞. J`«_»∞ Ѩk ã¨O=`«û~°=ÚÅ „áêÜ«∞=Ú "å_»∞.
q∞ã¨q∞ã¨ÖÏ_Õ â◊s~°KèåÜ«∞ P~ÀQƺHõ~°"≥∞ÿ# ^ÕǨxfl ã¨∂z™ÈÎOk.
=ÚY=~°Ûã¨∞û "≥Å∞QÆ∞#∞ xOѨىõΩx =Ù#flk. "≥Å∞QÆ∞#∞ =∂„`«"Õ∞
J<Õfi+≤OK«∞K«∞#fl Hõ#∞flÅ∞ xt`«=ÚQÆ#∞, xâ◊ÛÅ=ÚQÆ#∞ q∞~°∞q∞@∞¡
Q˘Å∞ѨÙK«∞#flq. J`«xÜ«∞O^Œ∞ ã¨Ç¨ ^蕺ܫÚʼnõΩ#fl P~å@=ÚÖË^∞Œ .
rq`«=Ú#, ˆH=Å=Ú P~°˚#=Ú, â◊s~° áÈ+¨}=Ú =∂„`«"Õ∞HÍHõ
k=º"≥ ∞ ÿ # q+¨ Ü « ∞ =ÚÅ#∞ `≥ Å ∞㨠∞ H˘#∞@, J#∞Éè í ∂ u
K≥O^Œ∞@Ü«∞O^Œ∞ Z‰õΩ¯= Pã¨HÎ̃ Hõey#@∞¡QÍ QÀK«iOK«∞K«∞<åfl_»∞.
J`«_»∞ ™ê=∂#º ÉèÏ==ÚÅ#∞ q∞Oz ^Õx<À `≥eÜ«∞x ^•xx
J<Õfi+≤OK«∞K«∞#fl@∞¡QÍ Hõ#Ê@∞ìK«∞#flk. J`«_»∞ W`«~°∞ʼnõΩ
aè#fl=ÚQÆ Hõ#Ê@∞ìK«∞<åfl_»∞.
`«e¡`«O„_»∞Å#∞, ™È^Œ~°∞Å#∞, |O^èŒ∞=ÙÅ#∞, q∞„`«∞
Å#∞ Ö’`«∞QÆ Ñ¨ijeOz# "åi r=#=Ú J`«xH˜ Ü«∂O„uHõ=ÚQÆ
#∞#flk QÍx ~°™ê#∞Éèí∂u H˘é‰õΩ J<Õfi+≤OK«∞K«∞#fl@∞¡QÍ J`«xH˜
Hõ#Ê@∞ì@ ÖË^Œ∞. W`«~° r=ÙÅ=Öˇ `å#∞#∞ Hõ~°Î=º=Ú Å#∞
Ü«∂O„uHõ=ÚQÆ x~°fiiÎOK«∞ K«∞#flѨÊ\˜H© ֒ѨŠU^À `≥eÜ«∞x
^•xx J<Õfi+≤OK«∞ `«Ñ¨# XHõ\˜ Ü«Ú#flk. J<Õfi+¨} ^Õxx
QÆ∂iÛÜ≥∂ `≥eÜ«∞^Œ∞. HÍx #_»K«∞K«∞#fl rq`«=Ú ˆH=Å=Ú
Ü«∂O„uHõ"Õ∞ Jx =∂„`«=Ú `≥eÜ«Ú#∞. rq`«=Ú#, ™ê=∂#∞º
ÅO^Œ~°∂ #∞#fl ã≤÷uHõ#fl q∞‰õΩ¯@"≥∞ÿ# „ѨÜ≥∂[# "Õ∞kÜ≥∂
HõÅ^Œx `ÀK«∞K«∞#flk. JkÜÕ∞ J`«x J<Õfi+¨}=Ú#∞ XHõ
`«Ñ¨ã¨∞ûQÍ fiÛk^Œ∞ÌK«∞#flk. Jk HÍ~°}=ÚQÍ W`«~°∞ʼnõΩ
aè#fl=ÚQÆ J`«_»∞ „ѨÉèÏ`« ã¨=∞Ü«∞=Ú# PHÍâ◊=Ú, Éèí∂q∞ =ºHõÎ
J=∞#ã¨∞¯_»∞ 3

"≥ Ú #~° ∞ ÛK« ∞ #fl k=º q<åºã¨ = ÚÅ#∞ QÆ = ∞xOK« ∞ K« ∞

=ÙO_çáÈ~Ú<å_»∞.
''J=∞#™ê¯!—— Jx J`«x `«e¡ Ñ≤ez#k. J`«_»∞
^Œ∂~°f~°=ÚÅ #∞O_ç ã¨Ê$ǨÏÖ’xH˜ =zÛ<å_»∞. `«e¡x „ѨâßO`«
=∞#ã¨∞¯_≥· K«∂z<å_»∞. J`«_»∞ J=∞#ã¨∞¯_»∞. `«e¡ =∞<À
ÉèÏ==ÚÅ#∞ QÆ=∞xOz<å_»∞. z~°∞#=Ùfi`À `«ex¡ =∞#fl# KÕã<≤ å_»∞.
`«e¡ ~Ú@∞¡ „ѨtflOz#k. ''J=∞#™ê¯! Uq∞ h ÉÏ^èŒ? `À\˜
Ñ≤Å¡Å=Öˇ h "≥O^Œ∞‰õΩ "≥∞ÅQÆ=Ù? JO^Œ∞Ö’x Hõ+¨ì"Õ∞q∞?
JO^Œi=Öˇ ZO^Œ∞‰õΩ u#=Ù? P_»=Ù? u~°∞QÆ=Ù?——– J=∞#ã¨∞¯_»∞
XHõ =ÚǨ˙~°ÎHÍÅ=Ú xâ◊≈|Ì=Ú =Ç≤ÏOz<å_»∞. ''"åi=Öˇ
#∞O_»∞@ Hõ+¨ì=Ú HÍ^Œ=∞‡. HÍx ~ÚO`«‰õΩ q∞Oz# rq`«=Ú
=∞~˘Hõ\˜ =Ù#fl^Œx, Jk U"≥∂ `≥Å∞ã¨∞H˘#=Öˇ#x, JǨÏiflâ◊Å∞
Ö’# XHõ P~å@=Ú HõÅ∞QÆ∞K«∞#flk. =∞#ã¨∞# <Õ <≥QÆ∞~°QÆÅ#x—
ã¨Ç¨Ï[=ÚQÍ QÍeÖ’ u~°∞QÍ_»QÆÅ#x XHõ ÉèÏ=# HõÅ∞QÆ∞K«∞#flk.
Jk Z\’¡ <å‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞. ^•x H˘éÔH· Ü≥∂zOK«∞K«∞<åfl#∞——
Jx ѨeH˜<å_»∞. WO`«Ö’ J=∞#ã¨∞¯x `«O„_ç JHõ¯_»‰õΩ
KÕi<å_»∞.
`«O„_ç : ''TǨÏÅÖ’ rqOK«∞@ J^Œ∞ƒù`«=ÚQÆ #∞O_»∞#∞
QÍx TǨÏÅ∞ J#fl=Ú ÃÑ@ì=Ù, PHõex f~°Û=Ù. â◊s~°áÈ+¨}=Ú
H˘é‰õΩ „Ѩu rqÜ«Ú x~°fiiÎOK«∞ HÍ~°º=ÚÅ#∞ h=Ù#∞
x~°fiiÎOѨ=Öˇ#∞. TǨQÍ#=Ú HÍ~°}=Ú# Hõ~°Î=º=Ú Å#∞
q㨇iOK«~å^Œ∞. "Õ∞=Ú#∞ h=Öˇ TǨÏÅÜ«∞O^Œ∞ rqOz#KÀ
=∞# JO^Œi L^Œ~° áÈ+¨}=Ú Z@∞¡ [iÔQ_çk? h=Ù#∞ =∂
 4 J=∞#ã¨∞¯_»∞
=Öˇ<≥, tHõ∆} á⁄O^Œ∞=Ú. TǨÏÅ#∞ J@ ÔHH˜¯OK«∞=Ú. K«Hõ¯QÆ
K«^Œ∞=ÙH˘#∞=Ú. =∞Oz L^ÀºQÆ=Ú ã¨OáêkOK«∞=Ú. ÃÑO_ç¡
KÕã¨∞H˘#∞=Ú. ã¨O`å#=Ú á⁄O^Œ∞=Ú. "åix áÈ+≤OK«∞=Ú.
`«^Œ#∞Éèí∂ux á⁄O^Œ∞=Ú.
J=∞#ã¨∞¯_»∞ `«O„_çx q#Ü«∞=Ú`À „ѨtflOK≥#∞. ''rq`«
„ѨÜ≥∂[# =∞OuÜÕ∞<å? JO`«‰õΩ q∞Oz Uq∞Ü«Ú#∞ ÖË^•?——.
`«O„_ç : ''ã¨OѶ¨∞=Ú# "Õ∞=∞O^Œ~°=Ú J>Ë¡ rqOK«∞
K«∞<åfl=Ú Hõ^•! =∂ ÃÑ^ŒÌÅ∞ =∂‰õΩ É’kèOz#^Õ "Õ∞
=∂K«iOK«∞K«∞<åfl=Ú. `«#∞fl `å#∞ áÈ+≤OK«∞ H˘#∞@ÜÕ∞ „Ѩ^è•#
^èŒ~°‡=Ú. J=HÍâ◊=Ú#∞ |\˜ì W`«~°∞Å#∞ ‰õÄ_» áÈ+≤OѨ=K«∞Û#∞.
WO`«‰Ωõ q∞Oz ÉèÏ=# KÕÜÚ « @ PK«~} ° â◊¥#º`«#∞ HõeyOK«∞#∞.
|∞kú=∞O`«∞_≥·# "å_»∞ ~åÉ’=Ù HÍÅ=Ú#‰õΩ ‰õÄ_» =Åã≤#O`«
Pi˚Oz, ~°Hõ∆}=Ú á⁄O^Œ∞ K«∞<åfl_»∞. rq`«=Ú# P~°˚#=Ú
JO^Œ∞=Å# =ÚYº „ѨÜ≥∂[#=ÚQÆ xÅ∞K«∞K«∞#flk.——
J=∞#ã¨∞¯_»∞ =∞ø#=Ú =Ç≤ÏOz<å_»∞. Jk JOwHÍ~°
=ÚQÆ `«e¡`«O„_»∞Å∞ ÉèÏqOz<å~°∞.
`« e ¡ ` « O „_» ∞ Å∞ `≥ e Ñ≤ # q+¨ Ü « ∞ =ÚÅ#∞ „â◊ ^ Œ ú Q Í
q=∞i≈OK«∞H˘x ÉèíH˜ÎѨÓ~°fiHõ=ÚQÆ J\Ï¡K«iOK«∞@ P~°OaèOz
<å_»∞. `å#∞#∞ `«# ã¨Ç¨^蕺ܫÚÅ=Öˇ „Ѩ=iÎOK«∞@‰õΩ
„Ѩܫ∞uflOz<å_»∞. ã¨Ç¨^蕺ܫÚÅ „Ѩ=~°Î#=Ú J`«xH˜ Ѩiq∞`«
=ÚQÆ `Àz#k. H˘\Ï¡_»∞H˘#∞@, áÈ\©Ñ¨_»∞@, J|^Œú=Ú ÖÏ_»∞@,
Jã¨∂Ü«∞ Ѩ_»∞@ J`«xx x~åâ◊ Ѩ~°z#q. ''gi=Öˇ <Õ
J=∞#ã¨∞¯_»∞ 5

rqOK«ÖË#∞, HÍx `«e¡`«O„_»∞Å∞ W>Ë¡ rqOѨ =Öˇ#x

É’kèOK«∞K«∞<åfl~°∞. rq`«=Ú =∂„`«=Ú Wk HÍ^Œ∞—— Jx „Hõ=∞â◊ó
JO`«~°OQÆ=Ú# ã¨∂K«# [~°∞QÆ∞K«∞#flk. J=∞#ã¨∞¯_»∞
Ѷ¨∞~°¬}Ü«∞O^Œ∞ xÅ|_ç<å_»∞.
''^•ˆ~+¨}, ^èŒ<Õ+¨}, Ѩل`Õ+¨}——. WO`Õ<å rq`«O J#fl
qxH˜_ç`À LeH˜¯Ñ¨_ç ÖËKå_»∞ J=∞#ã¨∞¯_»∞. Z=~°∞ ѨeHÍ~À
`≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅx ѨiH˜Oz K«∂âß_»∞. Z=~°∂ Hõ#Ѩ_» ÖË^Œ∞.
Z=~°∂ Hõ#Ѩ_»Hõ ''qxH˜_ç ZHõ¯_ç#∞Oz =zÛOk?—— „Ѩâ◊fl
„Ѩâ◊flQÍ<Õ q∞yeáÈ~ÚOk. ã¨=∂^è•#=Ú ~åÖË^Œ∞. L^ŒÜ«∂<Õfl
qxÑ≤Oz# D ÉèÏ==Ú J=∞#ã¨∞¯_çx PÖ’K«#Ö’ Ѩ_»"Õã≤Ok.
K«^∞Œ =Ù‰õΩO\Ï#∞, L^ÀºQÆ=Ú ã¨Oáêk™êÎ#∞, ÃÑo§ KÕã∞¨ ‰õΩO\Ï#∞,
Ñ≤Å¡efl HõO\Ï#∞, "åiHÀã¨O ã¨Oáê k™êÎ#∞, J=HÍâßxfl |\˜ì
ã¨OѶ¨∞OÖ’ H©iÎ QÆ_ç™êÎ#∞, ѨÅ∞‰õΩ |_ç`À =∞iO`« ã¨Oáêk™êÎ#∞,
ã¨Oáê^Œ#`À =∞iO`« PkèѨ`«ºO ™êkè™êÎ#∞. P `«~åfi`« UO
K≥Ü«∂ºe? D ֒ѨŠ=$^•úѨºO =ã¨∞ÎOk. ~ÀQÍÅ∞ g∞^Œ
Ѩ_»`å~Ú. "åig∞^Œ gig∞^Œ P^è•~°Ñ¨_ç H˘O`«HÍÅO ™êkè™êÎ#∞.
P `«~åfi`« JO^ŒiÖψQ x„+¨¯q∞™êÎ#∞. Wk JO^Œ~°∂ rqã¨∞Î#fl
rq`«"Õ∞. r=ÙʼnõΩ D QÍ#∞ÔQ^Œ∞Ì rq`«"Õ∞<å? WOˆH"≥∞ÿ<å
ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ xˆ~tÌ OKå_®? D rq`«OÖ’<Õ ~°™ê#∞Éè∂í u á⁄O^Œ=∞x
`«e¡ `«O„_»∞Å∞, ‰õΩÅÃÑ^ŒÌÅ∞ K≥ѨÙÎ<åfl~°∞. D K≥ѨÙÎ#fl "åÔ~=~°∂
~°™ê#∞Éè∂í u`À =Ù#fl@∞¡QÍ QÀK«iOK«@O ÖË^∞Œ . ZѨÙÊ_»∂ H˘\Ï¡@ÖË!
‰õΩ=Ú‡ÖÏ@Å∞, H˘\Ï¡@Å∞. XHõi<˘Hõ~∞° u\˜áì È`«Å∞ KÕã∞¨ ‰õΩO@∂
rqã¨∂Î J^Õ ~°™ê#∞Éèí∂u Jx "≥∂ã¨=Ú KÕã¨∞ ‰õΩO@∞<åfl~°∞.
 6 J=∞#ã¨∞¯_»∞
Éèíq+¨º`«∞Î QÆ∞iOz ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞`«∂ P ÉèíÜ«∂xH˜ =∞O^Œ∞QÍ XHõ
^Õ=Ù_çx ã¨$+≤ìOK«∞‰õΩx ÉèíÜ«∞"Õ∞ ÉèíH˜ÎQÍ ÉèÏqã¨∂Î Pã≤ΉõΩÅ=∞x
„Éèí=∞Ѩ_»∞`«∞<åfl~°∞. ˆ~Ѩ\˜ ‰õΩO_»^Õ"≥∂ J<Õ ÉèíÜ«∞O`À rq`åxH˜
㨠i Ѩ _ ® áȈ Q 㨠∞ HÀ=@OÖ’ áÈ\© Ñ ¨ _ ç XHõ i <˘Hõ ~ ° ∞
^ÀK«∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. JÖÏ ^ÀK«∞HÀx "åix `≥eq`«‰õΩ¯= "å_çQÍ
ÉèÏqã¨∞Î<åfl~°∞. rq`åÅ∞ ~åQÆ^Õfi+¨ ѨÓi`«=ÚÖˇ· `«=∞"å~°∞,
W`«~°∞Å<Õ Hõ~°_»∞QÆ\˜ì# ÉèÏ==ÚÅ`À =~°æ=ÚÅ∞ =~°æ=ÚÅ∞QÍ
U~°Ê_ç P[#‡=Ú Ñ¨~°ã¨Ê~° â◊„`«∞`«fi=Ú =Ç≤Ïã¨∞Î<åfl~°∞.
`«=∞ Jaè„áêÜ«∞=ÚÅ#∞ W`«~°∞ÅÃÑ· ~°∞kÌ, JO^Œih
Q˘éˇ]Å =∞O^ŒÅ∞QÍ `«Ü«∂~°∞KÕã≤ `«=∞ ™êfi~°÷ „ѨÜ≥∂[#=ÚÅÔH·
=∞iH˘O^Œ~°∞ `≥e"≥·#"å~°∞ "å_»∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. =∞iH˘O^Œ~°∞
^≥·==Ú ¿Ñ~°∞# [#∞Å#∞ PHõi¬Oz `«=∞ =ºH˜ÎQÆ`« „Ѩ}ÏoHõʼnõΩ
"åix |eKÕã≤ P#OkOK«∞K«∞<åfl~°∞. "≥Ú`«Î=ÚQÆ g~°O^Œ~°∞#∞
"åi "åi ÉèÏ==ÚÅ Hõ=Ú‡_»∞ áÈ~Ú#"åˆ~ HÍx ÉèÏ==Ú#‰õΩ
ѨÙ@∞ìHõ ™ê÷#"≥∞#ÿ `«=∞x `å=Ú Z~°∞QÆH,õ rq`«=ÚÃÑ· ™êfiq∞`«fi=Ú
ÖËHõ ÉÏxã¨Å=Öˇ rqOK«∞K«∂ W`«~°∞Å∞ ‰õÄ_» J\˜ì
ÉÏx㨠` « fi =∞O^Œ ∞ rqOK« = Öˇ # x PHÍH˜ ∆ O K« ∞ K« ∞ #fl@∞¡ Q Í
`ÀK«∞K«∞#flk. WO^Œ∞ ~°ã¨ "Õ∞=Ú#flk? J#∞Éèí∂u U=Ú#flk?
rq`«=Ú k=º"≥∞ÿ#^Œx gˆ~ K≥ѨÙÊ^Œ∞~°∞. k=º "≥·Éèí==Ú#∞
J#∞Éèí∂u K≥O^Œ∞@ Z\’¡ `≥eÜ«∞ˆH rqOK«∞=∞x É’kèOK«∞
K«∞<åfl~°∞!
❉ ❉ ❉
J=∞#ã¨∞¯_»∞ 7

W@∞=O\˜ ÉèÏ=Ѩ~O° Ѩ~Å ° `À „ѨÉÏè `« ã¨=∞Ü«∞ =∞O`«Ü¸ «

QÆ_»z#k. J=∞#ã¨∞¯_»∞ k‰õΩ¯`ÀK«Hõ x~åâß xã¨Ê$ǨÏÅ`À
^≥·#Ok# HÍ~°º„Hõ=∞=ÚÅ ‰õΩ#∞‡Y∞_≥·<å_»∞. ÃÑ^ŒÌÅ∞ K≥Ñ≤Ê#
suÖ’ Ü«∂O„uHõ=ÚQÍ q^•ºÉèϺã¨=Ú KÕÜ«ÚK«∞<åfl_»∞.
q^•º~°∞÷ÅÖ’ H˘O^Œ~°∞ `«# su ÉèÏ=#Å∞ Hõey
Ü«Ú#fl#∞, "å~°∞ ÉÏ^茺`åÜ«Ú`«∞Å∞QÆ QÀK«iOѨÖË^Œ∞. "å~°∞
ˆH=Å=Ú ã¨OѶ¨∞=ÚÜ≥ÚHõ¯ Hõ@∞ìÉÏ@¡#∞, ™êO„Ѩ^•Ü«∞=Ú#∞
kèHõ¯iOK«∞@ Ü«∞O^Œ∞ P㨉õΩÎÖˇ· Ü«Ú<åfl~°∞ QÍx, rq`«
„ѨÜ≥∂[#=Ú H˘é‰õΩ J<Õfi+≤OK«∞@ Ü«∞O^Œ∞ ÅQÆfl"≥∞ÿ Ü«Ú#fl@∞¡
`ÀK«ÖË^Œ∞. "å~°∞ qѨ¡= ÉèÏ==ÚÅ∞ Hõey x~å‡}Ï`«‡Hõ=Ú,
ã¨$[<å`«‡Hõ=Ú J~Ú# ÉèÏ==ÚÅ#∞ HÀÖ’Ê~Ú L<å‡^Œ∞Å=Öˇ
QÀK«iOK«∞K«∞<åfl~°∞. ¿ãfiK«Ûù, ™êfi`«O„`«º=Ú, ã¨=∞`«fi=Ú J#∞
Ѩ^Œ=ÚʼnõΩ `«=∞^≥·# x~°fiK«#=Ú KÕã¨∞H˘x ã¨OѶ¨∞=Ú #O^Œe
ã¨=∞ã¨=Î Ú#∞ J=¿ÇÏà◊# KÕÜÚ « @ Q˘Ñ¨ÊQÍ ÉèÏ=# KÕÜÚ « K«∞<åfl~∞° .
J@∞ ÃÑ^ŒÌÅ#∞ K«∂z#, ™êO„Ѩ^•Ü«∞=∞O^Œe „ѨÜ≥∂[#=ÚÅ#∞
=∞~° z , xs˚ = =Ú, Ü« ∂ O„uHõ = Ú J~Ú# r=#=Ú
QÆ_»∞ѨÙK«∞#fl@∞¡QÆ `ÀK«∞K«∞#flk. W@∞ Ñ≤#flÅ#∞ K«∂z#,
ÉÏ^茺`å~åÇ≤Ï`«º=Ú, qѨ¡= L<å‡^Œ=Ú QÀK«iOK«∞ K«∞#flk.
XHõ~°∞ ã¨$[<å`«‡Hõ â◊H˜Îx HÀÖ’Ê~Úi. =∞iÜ≥ÚHõ~°∞ ã¨$[<å`«‡Hõ
â◊H˜ÎÜ«Ú#∞, ™êO„Ѩ^•Ü«∞=Ú#∞ HÀÖ’Ê~Úi. =∞iÜ≥ÚHõ~°∞ *Ïu
J#∞Éèí==Ú#∞ „QÆÇ≤ÏOz Q“~°qOѨÖËHõ, qѨ¡= L<å‡^Œ=Ú#
Ѩ_çi. Ô~O_çO\˜ Ü«∞O^Œ∞#∞ J=∞#ã¨∞¯xH˜ „âıÜ«∞ã¨∞û QÀK«iOK«∞@
ÖË^Œ∞. XHõ~°∞ r= ™êfi`«O„`«º=Ú#∞ ѨiѨÓ~°‚=ÚQÆ HÀÖ’ÊQÍ,
 8 J=∞#ã¨∞¯_»∞
=∞iÜ≥ÚHõ~°∞ ™êfi`«O„`«º=Ú ¿Ñ~°∞# ã¨OѶ¨∞ qzÛù#fl HÍ~°‰õΩÅ∞QÆ
`«Ü∂« ~°Q∞Æ K«∞<åfl~∞° . ™êfi`«O„`«º =Ú`À ‰õÄ_ç# ™êO„Ѩ^•Ü«∞|^Œ"ú ∞≥ #ÿ
=∞iÜ«Ú ÉÏ^茺`åÜ«Ú`« "≥∞ÿ# r=#q^è•# "≥ÚHõ\˜ =ÙO_ç
LO_»=Öˇ#∞. Jk `«#‰õΩ `≥eÜ«∞=Öˇ#∞. LO_ç=Ù#flk HÍ=Ù#,
`≥eÜ«∞QÆÅ^Œ∞. J<Õfi+¨} "≥ÚHõ\˜ÜÕ∞ ^•xH˜ ^•i. ''k=º
ã¨OHõÅÊ=Ú`À, =∞ø#=Ú`À J<Õfi+¨} ™êyOK≥^Œ#∞—— Jx
J=∞#ã¨∞¯_»∞ Hõ$`«xâ◊ÛÜ«Ú_≥· rq`«=Ú#∞ ™êyOK«∞K«∞O_≥#∞.
=∞ø#=ÚQÆ q^•ºÉèϺã¨=Ú QÆ~°Ñ¨ÙK«∂ fiHõ ã¨=∞Ü«∞=∞O^Œ∞
㨄^ŒæO^äŒ Ñ¨~î°#=Ú KÕÜ«ÚK«∂, ÃãÅ=Ù k#=ÚÅÖ’ TiH˜,
ã¨OѶ¨∞=Ú#‰õΩ ^Œ∂~°=ÚQÆ ã¨=Ú„^Œ f~°=∞O^Œ∞ UHÍO`«=Ú#∞
J#∞Éèqí OK«∞K«∂, P UHÍO`«=Ú# `«# J<Õfi+¨}=Ú#∞ f„==ÚQÆ
H˘#™êyOK«∞K«∂ rq`«=∞#∞ „QÆO^ä=Œ Ú# "≥Ú^Œ\˜ J^蕺ܫ∞=Ú#∞
HÍÅ„Hõ=∞ =Ú# J=∞#ã¨∞¯_»∞ ѨiѨÓiÎ QÍqOK≥#∞. J`«xH˜
W~°∞=k ã¨O=`«û~°=ÚÅ∞ xO_ç#q. `«#ÃÑ· `å#∞ xÅ|_»∞@‰õΩ
=Åã≤# q^Œº#∞ JÉèíºã≤OK«∞@ ѨÓiÎ J~Ú#k. `åxHõ `«e¡
`«O„_»∞ÅÃÑ· P^è•~°Ñ¨_» =Åã≤# JQÆ`«º=Ú ^•\˜#k. `«#^≥·#
rq`«=Ú#∞ `å#∞ x~å‡}=Ú KÕã¨∞H˘#=Öˇ##∞ L`åûǨÏ=Ú
J=∞#ã¨∞¯x Ü«∞O^Œ∞ ÃÑiy#k. W`«~°∞ʼnõΩ |~°∞=Ù H͉õΩO_»
`«# rq`«=Ú#∞ XHõ #=º=Ú, k=º=Ú J~Ú# ѨO^ä•Ö’
#_»∞ѨÙH˘# =ÅÜ«Ú#x, #∂`«# L`åûǨÏ=Ú`À J=∞#ã¨∞¯_»∞
xÅz<å_»∞.
J=∞#ã¨∞¯_»∞ 9

2
Jk =∂Ѷ¨∞ ѨÓi‚=∞, J=∞#ã¨∞¯x 21= ѨÙ\˜ì#~ÀA.
J=∞#ã¨∞¯_»∞ „ÉÏǑχ =ÚǨ˙~°Î=Ú "Õà◊ x„^ŒÖËz, JÉèíºOQÆ#
™êfl#=∂K«iOz =_ç=_çQÍ ã¨=Ú„^Œf~°=Ú "≥Ñ· Ù¨ #‰õΩ ™êyáÈÜ«∂_»∞.
ã¨iQÍ 12 ã¨O=`«û~°=ÚÅ „H˜`«O `«# ѨÙ\˜ì#~ÀA <å_»∞ `≥Å¡"å~°∞
*Ï=Ú# J=∞#ã¨∞¯xH˜ XHõ HõÅ =zÛ#k. P HõÅÖ’ PHÍâ◊
=∂~åæ# Ѩܫ∞xã¨∞Î#fl H˘O`«=∞Ok =∞#∞+¨µº Å#∞ K«∂âß_»∞. P
=∞#∞+¨µºÅ∞ `«# =~°‰õΩ ky=zÛ, `«#∞‰õÄ_» "åi ã¨OѶ¨∞OÖ’
KÕ~åÅx, <ÕÅg∞^Œ #_çKÕ =∞x+≤Hõ<åfl PHÍâ◊OÖ’ Zyˆ~ =∞x+≤
Z‰õΩ¯= "≥·Éèí"åxfl ~°∞z K«∂™êÎ_»x, Ѩiq∞`«`«ÎfiO#∞Oz
JѨiq∞`«`«ÎfiOÖ’xH˜ J_»∞QÆ∞ ÃÑ_»`å_»x, „Ѩu =∂#=Ù_çH˜ D
q^èŒOQÍ PHÍâ◊QÆ=∞#O KÕ¿ã J=HÍâ◊O LO^Œh `≥eáê~°∞.
JѨÊ\˜#∞Oz J=∞#ã¨∞¯_ç =∞#ã¨∞û D J^Œ∞ƒù`« ã¨xfl"Õâ◊O
QÆ∞iOz f„=OQÍ PÖ’zã¨∂Î<Õ L#flk. JO^Œ∞Hõ<Õ J`«xH˜
rq`«=∞O>Ë JO^Œ~°∂ ™êyã¨∞Î#fl „Ѩܫ∂}OQÍ HÍHõ, =∞ˆ~^À
‰õÄ_® L#fl^Œ#fl ÉèÏ=# Ѩ\˜+¨ªOQÍ <å@∞‰õΩáÈ~ÚOk. J^Õq∞\’
`«#‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞. ˆH=ÅO uO_ç, |@ì, ã¨Oáê^Œ#, ‰õΩ@∞O|O,
ѨÅ∞‰õΩ|_ç, ã¨OѶ¨∞O QÆ∞iÎOѨٖ g\˜Ö’ Z‰õΩ¯= ~°∞z ÖË^Œx,
WO`«‰õΩ q∞Oz# ã¨`«º"Õ∞^À rq`«OÖ’ xO_ç =ÙO^Œx, Jk
á⁄Ok#ѨÙ_Õ =∞x+≤H˜ `«∞+≤,ì ѨÙ+≤,ì âßOu, P#O^ŒO HõÅ∞QÆ∞`åÜ«∞x,
^•xˆH^À xiÌ+¨ì"≥∞ÿ# =∂~°æO LO_ç =ÙO@∞O^Œx, W<åflà◊¥§ ÉèÏ=#
KÕã¨∂Î =KåÛ_»∞.
J`«x q^•ºÉèϺã¨O Ü«∂O„uHõOQÍ ™êyáÈ`«∂<Õ L#flk.
 10 J=∞#ã¨∞¯_»∞
ã¨OѶ¨∞Ѩ~°"≥∞ÿ# rq`åxH˜ HÍ=Åã≤# J~°›`«Å∞ ‰õÄ_® U~°Ê_ç#q.
WHõ `å#∞ ã¨OѶ¨∞ r=#OÖ’xH˜ K˘~°|_»@O [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
rq`«O =∞iH˘O`« Ѩ$näfi`«`«ÎfiO"≥·Ñ¨Ù =∞à◊√§`«∞Ok. `«#∞ z#fl`«#O
#∞Oz Hõ#fl HõÅ=∂„`«O HõÅQÍ<Õ q∞ye áÈ~ÚOk. Jk HõÅ
HÍ^Œx, Jk ‰õÄ_® x["Õ∞#x, P x*ÏxH˜, `«#H© =∞^茺 U^À
XHõ `≥~° J_»∞¤QÍ xÅzO^Œx `«#‰õΩ `≥Å∞ã¨∂Î<Õ LOk. P~å@"Õ∞
`«Ñ¨Ê ~ÚO`«=~°‰õΩ =∂~°æO `≥eÜ«∞ÖË^Œ∞. `«# P~å\Ïxfl J~°÷O
KÕã¨∞‰õΩ<Õ"å~°∞ ‰õÄ_® Z=~°∂ Hõ#|_»@O ÖË^Œ∞. |O^èŒ∞=ÙÅ H˜k
Ѩ@ì^Œ∞. ¿ãflÇ≤Ï`«∞ʼnõΩ K≥a`Õ JѨǨ㨺O KÕã¨∞Î<åfl~°∞. ÃÑ^ŒÌ
Å#∞H˘<Õ"å~°∞ `«#ˆH^À XHõ ~°Hõ"≥∞ÿ# Ñ≤zÛ Ñ¨\˜ì#^Œ<Õ ÉèÏ=# ‰õÄ_»
Hõey L<åfl~°∞. `«# Ѩiã≤÷u `«#ˆH JÜ≥∂=∞Ü«∞OQÍ =ÙOk.
JO^Œi=Öˇ<Õ `å#∞ ‰õÄ_» rqOKåÅx „Ѩܫ∞uflOz<å
JO`«~°OQÆOÖ’ f~°x "Õ^Œ#, Jã¨O`«$Ñ≤Î QÀK«iã¨∞Î<åfl~Ú. `«#
TǨ Ö’HõOÖ’H˜ „Ѩ"ÕtOK«_®xH˜ =∂~°æO ^˘~°Hõ_»O ÖË^Œ∞. `å#∞
HõÅQÆ#fl ^•xH˜, „Ѩã¨∞Î`« Ѩiã≤÷uH˜ =∞^茺 XHõ `≥eã‘ `≥eÜ«∞x
ã≤÷uÖ’ |OnHõ$`«∞_≥· =Ù<åfl_»∞. Wk rq`«=¸ HÍ^Œ∞, =∞~°}=¸
HÍ^Œ∞. =∞~°}=∂– JO>Ë, `å#∞ rqOKÕ L<åfl_»∞. rq`«=∂–
JO>Ë, ã¨=∞ã¨Î=Ú #O^Œ∞ Jâ◊HõÎ`«, q~°H˜Î xO_ç Jk =∞~°}=Ú
=Öˇ QÀK«iOK«∞K«∞#flk. `«#‰õΩ HõÅÖ’ Hõ#|_ç#@∞=O\˜
k=ºr=ÙÅ∞ =∞~°Å Hõ#Ѩ_ç U^≥<· å =∂~åæxfl ã¨∂z¿ãÎ ÉÏQÆ∞O_»∞#<Õ
P~å@O D 12 ã¨O=`«û~åÅ #∞O_ç `«#`Àáê@∞ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∂<Õ
L#flk. Jk ˆH=Å "≥ÚHõ Pâ◊QÍ<Õ q∞yeáÈ~ÚOk. Pâ◊ ™ê÷#OÖ’
x~åâ◊ ѨÓiÎQÍ KÀ@∞ KÕã¨∞‰õΩOk. x~åâ◊ xã¨Ê$ǨωõΩ ^•ifã≤Ok.
xã¨Ê$Ç¨Ï xã¨ûǨÜ«∞ ã≤÷u Hõey™ÈÎOk. xã¨ûǨÜ«∞`« xsfi~°∞º}˜‚
J=∞#ã¨∞¯_»∞ 11

HÍq™ÈÎOk. WHõ `«#‰õΩ FÑ≤Hõ ÖË^Œ∞. D ã¨=Ú„^Œf~°=Ú "≥O|_ç

â◊s~°OÖ’ „áê}O L#flO`«=~°‰õΩ #_»záÈ`å#∞, ZHõ¯_» „áê}O
Ѩ@∞ì =^ŒÅ∞`«∞O^À, JHõ¯_» Ѩ_çáÈ=@"Õ∞ ã¨∞YO. W^˘Hõ¯>Ë
`«#‰õΩ Ѩiëê¯~°O. `«# `«Ñ#¨ ‰õΩ W^˘Hõ¯>Ë Ñ¨iëê¯~°O! J#∞‰õΩO@∂
J=∞#ã¨∞¯_»∞ ™êyáÈ`«∞<åfl_»∞. ^Œ∂~° ^Œ∂~° f~åÅ=~°‰õÄ JÖÏ
™êyáÈÜ«∂_»∞. ã¨∂~°∞º _»∞^Œ~ÚOK«_»O, #_ç<≥uÎH˜ KÕ~°_»O,
Jã¨Îq∞OK«@O ‰õÄ_® [iyOk. Jk `«# ѨÙ\˜ì#~ÀA, ~À[O`å
ѨzÛhÔ~·<å =Ú@ìÖË^Œ∞. ã¨∂~åºã¨Î=∞Ü«∞ ã¨=∞Ü«∞ =ÚÖ’
ѨÓ~°‚K«O„^Œ∞_»∞ `«∂~°∞Ê# L^Œ~Úã¨∂Î QÀK«iOKå_»∞. ã¨=Ú„^ŒO
ÃÑ·#∞O_ç K«Å¡x "åÜ«Ú=ÙÅ∞ J`«x â◊s~åxfl ã¨Ê$tOKå~Ú.
J`«_»∞ Wã¨∞Hõ u<≥flÅÃÑ·H˜ XiyáÈÜ«∂_»∞.
XHõ „ѨHõ¯ â◊s~°O X~°∞QÆ∞`«∂ LO>Ë, K«Å¡x ã¨Ê~°≈#∞
á⁄Ok# =∞#ã¨∞û PHÍâ◊OÖ’H˜ L~°HõÅ∞ "Õã≤Ok. K«O„^ŒaO|O
#∞O_ç =KÕÛ "≥<≥flÅHÍOuÖ’ #∞O_ç ã¨∂\˜QÍ Ô~O_»∞ H˜~°}ÏÅ∞
`«#"≥·Ñ¨Ù‰õΩ ^Œ∂ã¨∞H˘x=KåÛ~Ú. XHõ H˜~°}O =∞#ã¨∞ûx, =∞~˘Hõ
H˜~°}O â◊s~åxfl `å‰õΩ`«∞<åfl~Ú. J=∞#ã¨∞¯_»∞ ѨÓ~°‚ KÕ`«ã¨∞¯_≥·
xÅ|_®¤_»∞. Ô~O_»∞ "≥<≥flÅ H˜~°}ÏÅ∞ Ô~O_»∞ =∂#"åHÍ~åÅ∞QÍ
~°∂Ѩ٠K≥O^•~Ú. =∞O^Œã≤‡`«O`À J=∞#ã¨∞¯x ѨÅHõiOKå~°∞.
ѨÓ~°‚KÕ`«ã¨∞¯_≥·# J=∞#ã¨∞¯_»∞ "åi ^Œ~°≈#O`À XHõ Hõ∆}O
k„Q̓ùOu K≥O^•_»∞. Hõ#∞flÅ∞ J„â◊√^è•~å ѨÓi`«=ÚÖˇ·#q, QÆ^Œæ^Œ
ã¨fi~°O`À "åix 'g∞ Ô~=~°x— „ѨtflOK«É’Ü«∂_»∞, HÍx HõO~î°O
#∞O_ç gѨÙ=~°‰õΩ PáêºÜ«∞OQÍ xq∞i ''J=∞#™ê¯!—— "Õ∞=Ú
h q∞„`«∞Å=Ú, h‰õΩ ™È^Œ~°∞Å=Ú, x#∞fl h QÆ$ǨxH˜ fã¨∞‰õΩ
áÈ=\ÏxH˜ =KåÛ=Ú. h `«Ñ¨# D 12 ã¨O=`«û~åÅÖ’ XHõ
 12 J=∞#ã¨∞¯_»∞
`«Ñ¨ã¨∞ûQÍ =∂iOk. h `˘q∞‡^Œ= ѨÙ\˜ì# ~ÀA<å_»∞ P HõÅÖ’
QÀK«iOz#k "Õ∞"Õ∞, hÖ’ D 12 ã¨O=`«û~°=ÚÅÖ’ Hõey#
`«Ñ¨# HÍ~°}OQÍ h=Ù =∞=Ú‡Å#∞ ^Œi≈OK«∞@ ™ê^茺Ѩ_çOk.
h=Ù ‰õÄ_® =∂ÖψQ PHÍâ◊ QÆ=∞#O KÕÜ«∞QÆÅ=Ù, JO^Œ∞‰õΩ
=∂~°Oæ K«∂Ñ≤OK«\ÏxˆH "Õ∞=Ú =KåÛ=Ú. =∞#=∞O`å ™È^Œ~∞° ÅO.
=∞# ™È^Œ~°|$O^ŒO =∞~˘Hõ f~°OÖ’ L#flk. h=Ù‰õÄ_® ™È^Œ~°
|$O^Œ=ÚÖ’ KÕ~°=K«∞Û. x*ÏxH˜ =∞# ™È^Œ~°|$O^ŒO L#fl
f~°"Õ∞ h x[ x"åã¨O—— Jx ѨeHÍ~°∞. J=∞#ã¨∞¯_»∞ Ѩi`«$Ñ≤Î
K≥O^•_»∞. `å#∞ ~ÚO`«HÍÅO ^Õx <åtOz `«Ñ¨# K≥O^•_À P
=∂~°æO `≥ÅѨ\ÏxH˜ ^≥·="Õ∞ J#∞„QÆÇ≤ÏOz W^ŒÌ~°∞ ã≤^Œ∞úÅ#∞
ѨOÑ≤#@∞¡ ÉèÏqOKå_»∞. rq`«O PtOz# =∞Å∞Ѩ٠u~°∞QÆÉ’`ÀOk.
[iy# rq`«O, [~°∞QÆÉ’=Ù rq`«O =∞^茺 kfi=∞#ã¨∞¯_≥·
J=∞#ã¨∞¯_»∞ xeKå_»∞.——
''x*ÏxH˜ <åˆH x"åã¨=¸ ÖË^Œ#∞‰õΩO@∞<åfl#∞.
WO`«=~°‰õÄ <å ÔH=~°∂ ÖË~°∞‰õÄ_®! Z=i P^Œ~°} ‰õÄ_®
ÅaèOK«ÖË^Œ∞. XO@i<≥· u~°∞QÍ_»∞`«∂ JÅã≤ L<åfl#∞. <ÕxѨÙÊ_»∞
g∞~°∞ `≥eÑ≤# f~°O =~°‰õΩ ~åQÆeæ# ã≤÷uÖ’ ÖË#∞, „áê}=ÚÅ∞
Hõ_»`«Ñ≤Ê, â◊s~°O Ѩ`«<å=ã¨÷Ö’ L#flk. g∞ ^Œ~°≈#O <åÔHO`À
P#O^•xfl HõeæOz#ѨÊ\˜H© D <å â◊s~° Ѩiã≤÷u ##∞fl QÆ=∂ºxH˜
KÕ~°ÛÖË^Œ∞. D [#‡‰õΩ WO`«\˜`À ã¨i. g∞ ^Œ~°≈# ÉèÏQƺOKÕ`«
Hõey# D ã¨∂ÊùiÎ =∞~°∞ [#‡H˜ ##∞fl =∂~°æOÖ’ xÅɡ_ç`Õ JO`Õ
KåÅ∞. WѨÊ\˜H˜Hõ ##∞fl =∞xflOz â‹ÅqÑ≤ÊOK«O_ç—— J<åfl_»∞.
k=ºÑ¨Ù~°∞+¨µ e^ŒÌ~°∂ XHõi <˘Hõ~°∞ K«∂ã¨∞H˘x, ÖÏÅ#QÍ
J=∞#ã¨∞¯_»∞ 13

J=∞#ã¨∞¯x`À W@∞¡ ѨeHÍ~°∞. ''J=∞#™ê¯! h=Ù h ѨÓ~°fi

ÉèÏ==ÚÅÖ’ xÅz LO_»∞@KÕ`« hHõ@x¡ Ñ≤OK«∞K«∞#flk. hqѨÙ_»∞
JѨÓ~°∞fi_»=Ù, xsfi~°∞º_»=ÙHÍ^Œ∞. xã¨ûǨÜ«Ú_» =ã¨ÖË HÍ^Œ∞.
h"˘Hõ™êi h â◊s~°=Ú#∞ ѨiH˜OK«∞H˘x K«∂_»∞=Ú. WO`«=~°‰õΩ
h=Ù rqOK«∞#k XHõ~°Hõ"≥∞ÿ# áê~î°âßÅ. WHõ=ÚO^Œ∞ h=Ù
rqOK«∞#k k=º=Ú, #=º=Ú<≥·# q^•ºÅÜ«∞=Ú. WO^Œ∞ h
Ѩiq∞ `«`«Îfi=ÚÅxflÜ«Ú, „Hõ=∞â◊ó J^Œ$â◊º"≥∞ÿ, h x[ã≤÷ux á⁄O^Œ
QÆÅ=Ù. XHõ™êi h â◊s~°=Ú#∞ =∞~°Å ѨiH˜Oz K«∂K«∞
H˘#∞=Ú.——
J=∞#ã¨∞¯_»∞ tkäÅ"≥∞#ÿ `«# â◊s~°O"≥Ñ· Ù¨ XHõ™êi ѨiH˜Oz
K«∂âß_»∞. q+¨µ‚ ã¨Ê~°≈=Å# kfiQÆ∞}©H$õ `«"∞≥ #ÿ QÆ*OË „^Œ∞x â◊s~°=Ú=Öˇ
`«# â◊s~°=Ú Ñ¨\˜+¨ªOQÍ#∂, `Õ*’=O`«=ÚQÍ#∞ QÀK«iOzOk.
J=∞#ã¨∞¯_»∞ ã¨O„Éèí=∞=Ú, P#O^Œ=Ú, L`åûǨÏ=Ú, ã¨∂ÊùiÎ
JxflO\˜h XHõ¯™êiQÍ á⁄O^•_»∞. Z^Œ∞~°∞QÍ L#fl k=º=¸~°∞ÎÅ
áê^Œ=ÚÅÃÑ· Ѩ_®¤_»∞. "å~°∞ Pj~°fikOz ''|Ü«∞Å∞^Õ~°∞^•=∂?——
Jx „ѨtflOKå~°∞.
''<Õ#∞ ã¨~°fiOã¨Ç¨ ã≤^Œú=Ú. g∞ P[˝#∞ t~°™ê=Ç≤ÏOK«
QÆÅ#∞. W@∞ÃÑ· rq`«=Ú g∞~°∞ #_çÑ≤OѨQÆÅ~°∞. #_»∞K«∞@‰õΩ
<Õ#∞ ã¨Oã≤^∞Œ _ú » <≥#· ѨÊ\˜H© g∞ Pj~°fiK«# |Å=Ú#∞ HÀ~°∞K«∞<åfl#∞.
ã¨OHõÅÊ =∂„`«=ÚKÕ`« PÜ«Ú+¨µ¬#∞, P~ÀQƺ =Ú#∞ ~ÚzÛ<å~°∞.
Dâ◊fi~°`«fi=Ú "≥·Ñ¨Ù #_çÑ≤OѨ=∞x <å „áê~°÷#. WHõ ã¨~°fi=Ú g∞Ô~·
=∂~°æ=Ú# xÜ«∞q∞OѨÙ_»∞—— Jx „áêi÷OKå_»∞.
k=º â◊s~° ^è•~°}`À J=∞#ã¨∞¯_»∞ `«# ã¨∞Ѩiz`«
 14 J=∞#ã¨∞¯_»∞
„Ѩ^Õâßxfl =^Œe L`«Î~° kâ◊QÍ Ñ¨Ü«∞#O ™êyOKå_»∞. `«#∞ ѨÙ\˜ì
ÃÑiy# „Ѩ^âÕ ßxfl z=i™êiQÍ XHõ¯™êi K«∂Kå_»∞. D „Ѩ^âÕ O◊ Ö’<Õ
Hõ^• `å x<åflà◊√§ QÆ=∞ºOHÀã¨O "Õz=Ù#flk, Jx ÉèÏ=# KÕâß_»∞.
`«#"å~°#∞‰õΩ#fl "åÔ~=~°∞ `«# Pâ◊Ü∂« Å#∞ J=QÍǨÏ# KÕã∞¨ HÀÖË^∞Œ .
JQ“~°= ѨiKå~°∞ ‰õÄ_». "åiH˜ rq`«=Ú# u#∞@, x„kOK«∞@,
uO_çH˘~°ÔH· P~å@Ѩ_»∞@ `«Ñ¨Ê q∞ye# q+¨Ü«∞=ÚÅÜ«∞O^Œ∞
ZO^Œ∞‰õΩ „â◊^Œú, Pã¨H˜Î ÖË^À `«# H©<å\˜H© JO`«∞ Ѩ@ìÖË^Œ∞.
`åxѨÙ_»∞ JO^Œix =^Œe `å<≥#∞fl‰õΩ#fl =∂~°æ=ÚÖ’ =ÚO^Œ∞‰õΩ
™êyáÈ`«∞<åfl_»∞.
k=º=¸~°∞Î e^ŒÌ~°∞ J=∞#ã¨∞¯x K≥~˘Hõ Éèí∞[=Ú
Ѩ@∞ìH˘x ÖËÑ≤ „Hõ=∞â◊ó PHÍâ◊=ÚÖ’H˜ ÖËKå~°∞. J=∞#ã¨∞¯x
HÍâ◊Û~°º=Ú "Õã≤#k, `«##∞ ~ÚÖÏ ZO`«^Œ∂~°=Ú "≥∂ã¨∞‰õΩ
áÈQÆÅ~°∞ J#fl ÉèÏ=# `«#Ü«∞O^Œ∞ Hõey# =∞~°∞Hõ∆}=ÚÖ’<Õ,
"å~°∞ z~°∞#=Ùfi`À "Õ∞=Ú "≥∂Ü«∞@=Ú ÖË^∞Œ , h=Ù ZQÆ∞~°∞`«∞<åfl=Ù.
h "≥QÆ∞~°QÆÅ=x h‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞, =∂‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. „Ѩã¨∞Î`«=Ú
=∂ ã¨=∞Hõ∆=ÚÖ’ h‰õΩ ѨÓ~°‚ qâßfi㨠=ÚO_»∞@KÕ`« "Õ∞=Ú
HÍ~°}OQÍ ZQÆ∞~°∞`«∞<åfl=x h=Ù ÉèÏ=# KÕã¨∞Î<åfl=Ù. x*ÏxH˜
h"Õ ZQÆ∞~°∞`«∞<åfl=Ù. J=∞#ã¨∞¯_»∞ Pâ◊Û~°º K«H˜`«∞_»Ü«∂º_»∞.
x*ÏxH˜ Éèí∞[=ÚÅÃÑ· P k=º=¸~°∞ÎÅ ã¨fi~°≈*Ï˝#=Ú =Ù#flk
`«Ñ¨Ê "å~°∞ `«#x "≥∂Ü«Ú@ ÖË^Œx QÆ=∞xOKå_»∞. "åi`À
áê@∞QÆ "Õ∞Ѷ¨∂Å#∞ ^•\˜ ÃÑ·# qǨÏiã¨∞Î#flѨÙÊ_»∞ ã¨fiK«Ûù"≥∞ÿ#
ã¨∂~°º~°t‡H˜ "åi ^ÕǨÅ∞ =∞iO`« Ç≤Ï~°}‡Ü«∞ HÍO`«∞Å∞
"≥^[Œ Å∞¡K∞« QÀK«iOz#q. `«# â◊s~°=Ú#∞ ѨiH˜Oz K«∂ã¨∞‰õΩO>Ë
`«# â◊s~°=Ú‰õÄ_» HÍOu á⁄O^Œ∞`«∂ "åi â◊s~°=Ú =Å<Õ
J=∞#ã¨∞¯_»∞ 15

QÀK«iOz#k. J`«_»∞ =∞~°Å qã¨∞ÎáÈÜ«∂_»∞. `«# â◊s~°=Ú

=∂~°∞Ê K≥OkOk. =Ú#∞Ѩ\˜=Öˇ ÖË^Œ∞ Jx ÉèÏ=# KÕâß_»∞.
D â◊s~°O`À `å#∞ PHÍâ◊=ÚÖ’ qǨÏiOK«QÆÅ ##fl ^Œ$_è» qâßfiã¨
"Õ∞~°Ê_ç#k. L`åûǨÏ=Ú`À "åi`À ã¨=∂#"≥∞ÿ# "ÕQÆ=Ú`À
=ÚO^Œ∞‰õΩ ™êQÍ_»∞.
''=∞# P„â◊=∞ „áêO`åxH˜ KÕ~°∞H˘O@∞<åfl=Ú. Wk
Ç≤Ï=∂ÅÜ«∞=ÚʼnõΩ L`«Î~° „áêO`«=Ú. =∞# q∞ѨÙ_»∞ D H˘O_»
K«iÜ«∞ÅÖ’xH˜ <≥=∞‡kQÍ kQÆ∞^•=Ú.—— Jx k=º=¸~°∞ÎÅ∞
`≥eáê~°∞. PHÍâ◊=Ú #∞O_ç Éèí∂q∞H˜ ky=K«∞Û ã¨O^Œ~°ƒù=ÚÖ’
L`«Î~° „áêO`« Ѩiã¨~°=ÚÅ#∞ J=∞#ã¨∞¯_»∞ QÆ=∞xOKå_»∞. P
„áêO`«=ÚÖ’ `«#ÖÏQÆ qǨÏiã¨∞Î#fl =∞iH˘O^Œ~°∞ QÀK«iOKå~°∞.
''g~°O`å =∞# |$O^Œ=ÚÖ’x ã¨Éèí∞ºÖË—— J<åfl~°∞ k=º=¸~°∞ÎÅ∞.
g~°∞ h‰õΩ ™È^Œ~°∞Å∞, D „Ѩ^Õâ◊=Ú h ã¨fi^Õâ◊=Ú Jx `≥eáê~°∞.
J=∞#ã¨∞¯_»∞ ѨiH˜Oz K«∂Kå_»∞. ^Œ$â◊º=Ú „H˘`«ÎQÍ #∞#flk.
ÉèÏ==ÚÅ∞ k=º"≥∞ÿ Ü«Ú#flq. „H˘`«Î „Ѩâ◊flÅ∞ ѨÙ@∞ìH˘ã¨∞Î#flq. `«#
^Õâ◊=Ú#O^Œ∞ QÆ∞@ìÅ∞ QÆ∞@ìÅ∞QÍ r=ÙÅ∞ QÀK«iOKÕ"å~°∞. WHõ¯_»
JO^Œ∞Ö’ ã¨Ç¨Ï„ã¨=Ú =O`«∞ ‰õÄ_® HõxÑ≤OK«@=Ú ÖË^Œ∞.
Pâ◊Ü«∞ã≤kú HÀã¨=Ú áê@∞Ѩ_Õ"å~°∞ WO`« `«‰õΩ¯=QÍ =ÙO\Ï~å?
Jx J=∞#ã¨∞¯x HÍâ◊Û~°º=Ú "Õã≤#k. Éèí∂q∞x `åˆH ã¨=∞Ü«∂xH˜
`«#‰õΩ „â◊=∞ `Àz#k. `«#`À Ѩܫ∞xOz# "å~°∞ „â◊=∞Ѩ_ç#@∞¡
QÀK«iOK«Ö^Ë ∞Œ . D ÉèÏ=# Hõey# =∞~°∞ Hõ}∆ OÖ’<Õ k=º=¸~°∞Å Î ∞
z~°∞#=Ùfi`À ''„â◊=∞ J#∞#k h ÉèÏ="Õ∞, Wk=~°H\ õ ˜ ã¨∂Å
÷ â◊s~°OÖ’
h‰õΩ „â◊=∞ J#fl ÉèÏ=# JÉèϺã¨=∞~ÚºOk. JÉèϺ㨠=â◊=ÚKÕ`«
 16 J=∞#ã¨∞¯_»∞
„â◊=∞ J#∞‰õΩO@∞ <åfl=Ù HÍx x*ÏxH˜ „â◊=∞ÖË^Œ∞, x„^Œ‰õÄ_»
ÖË^Œ∞—— Jx `≥eáê~°∞.
P„â◊=∞„áêO`«O KÕ~°QÍ<Õ XHõ Ѩ<≥flO_»∞QÆ∞~°∞ ™È^Œ~°∞Å∞
`«##∞ K«∞@∞ì=Ú\Ïì~°∞. z~°∞#=Ùfi`À ™êfiQÆ`«O ѨeHÍ~°∞. D
P„â◊=∞=Ú `«# ã¨fiQÆ$ǨÏOQÍ ÉèÏqOK«=∞<åfl~°∞. `«#∞ x=ã≤OK«∞
QÆkH˜ ^•iK«∂áê~°∞. H˘O`«¿ãѨ٠q„â◊q∞OѨ=∞x `≥eáê~°∞. `«#∞
K«^Œ∞=Ù‰õΩ<Õ ~ÀAÖ’¡ ã‘xÜ«∞~°∞¡ ExÜ«∞~°¡#∞ U_çÑ≤OK«∞‰õΩ
u<Õ"åà◊√§. WHõ¯_» q^•º~°∞Å
ú ∞, „H˘`«QÎ Æ =zÛ# "åix P^Œiã¨∞<Î åfl~∞° .
Jk JHõ¯_ç PKå~°O. Wk ~ÚHõ¯_ç PKå~°O. x*ÏxH˜ Wk
J<åKå~°O. J<åQÆiHõ`«. WkÜÕ∞ <åQÆiHõ`«. J=∞#ã¨∞¯_»∞
q„â◊q∞OKå_»∞.
rq`«=ÚÖ’ `«#H˜k ã¨∞n~°…"≥∞ÿ# ~ÀA. `å#∞ x^Œ∞~°
ÖË=@=Ú, áœ~°‚q∞ Ѷ¨∞_çÜ«∞Å#∞ J#∞ Éèí∂u K≥O^Œ∞`«∂ ã¨=Ú„^Œ
f~°=ÚÖ’ XO@iQÍ Ñ¨Ü«∞xOK«@O, PHõe ^ŒÑ¨ÙÊÅ#∞ =∞~°z
=ÚO^Œ∞‰õΩ ™êQÆ@=Ú, Pâ◊Ü«∞ ã≤kúH˜ `«Ñ≤OK«@=Ú, xã¨Ê$ǨÏ
K≥Ok <ÕÅ H˘~°QÆ@=Ú, k=º=¸~°∞ÎÅ∞ ^Œ~°≈# q∞Ü«∞º@=Ú,
"åi`À ã¨OÉèÏ+≤OK«@=Ú, PHÍâ◊ QÆ=∞#=Ú K≥Ü«∞º@=Ú,
Ç≤Ï~°}‡Ü«∞ â◊s~°=Ú#∞ á⁄O^Œ@=Ú, P`«‡ |O^èŒ∞=ÙÅ#∞
HõeÜ«∞@=Ú, D L`«Î~° „áêO`«=ÚÖ’ q„â◊q∞OK«@=Ú– Wxfl
ã¨OѶ¨∞@#Å∞ QÆ|QÆÉÏ XˆH~ÀA [iy, J`«xfl LH˜¯iaH˜¯i
KÕâß~Ú.
J=∞#ã¨∞¯_»∞ 17

3
„H˘`«Î „Ѩ^Õâ◊OÖ’ „H˘`«Î "å`å=~°}OÖ’ J=∞#ã¨∞¯_»∞
„ѨÉèÏ`« ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ x^Œ∞~° ÖËKå_»∞. JK«Û\˜ |$O^Œ=ÚÅ
"å~°O`å L^ŒÜ«∂<Õfl f„="≥∞ÿ# ^蕺#OÖ’ x=∞QÆfl"≥∞ÿ Ü«Ú<åfl~°∞.
"å~°O^ŒiH˜ =∞iH˘O`« L#fl`« ã≤÷`«∞Å#∞ HõeÊOKÕ =∂~åæxfl
É’kèã¨∞Î#fl XHõ É’^茉õΩ_»∞ HõxÊOKå_»∞. J`«_»∞ "åiH˜ âßfiã¨,
ã¨ÊO^Œ#=Ú, ã¨∂Hõ∆‡ ã¨ÊO^Œ#=ÚQÆ∂iÛ É’^èŒ# KÕã≤ ™ê^èŒ#
KÕ~Úã¨∞Î<åfl_»∞. =∞#ã¨∞û#∞ âßfiã¨g∞^Œ ÅQÆflO KÕÜ«∞=∞x, âßfiã¨
^•fi~°=Ú# ã¨ÊO^Œ<å`«‡Hõ „Ѩ[#˝ ∞ KÕ~=° ∞x, ã¨ÊO^Œ<å`«‡Hõ „Ѩ[#˝ ∞O_ç
ã¨∂Hõ∆‡ ã¨ÊO^Œ#=ÚÖ’H˜ „Ѩ"ÕtOK«=∞x, `«`«Êùe`«=ÚQÆ Ç¨ÏOã¨
ã¨fi~°∂ѨÙ_≥· J#O`«"≥∞ÿ# `«`«Îfi=ÚÖ’xH˜ „Ѩ"ÕtOK«=∞x É’^èŒ
KÕã¨∞Î<åfl_»∞. "å~°O^Œ~°∞ „â◊^•úà◊√=ÙÖˇ· ^蕺#=∞O^Œ∞ É’^茉õΩ_»∞
~ÚzÛ# ã¨∂K«# „ѨHÍ~°=Ú x=∞QÆ∞flÖˇ· Ü«Ú<åfl~°∞. J=∞#ã¨∞¯_»∞
ã¨=∞™êÎxfl QÆ=∞xã¨∂Î xÅ|_ç Ü«Ú<åfl_»∞.
WK«Û\˜"åi Ѩiã≤÷u ‰õÄ_» ™ê^èŒHõ ã≤÷uÜÕ∞, ѨÓ~°‚`«fi=Ú
HÍ^Œ∞. ѨÓ~°‚`«fi=Ú HÀã¨=Ú g~°∞ „Ѩܫ∞`«fl=Ú KÕã¨∞Î<åfl~°∞.
HÍHõáÈ`Õ =Ú#∞Ѩ\˜ rq`«=ÚÖ’x |O^èŒ=ÚÅ∞ ~ÚO^Œ∞ ÖË=Ù.
„ѨâßO`«"∞≥ #ÿ "å`å=~°}O T~°fiú =ÚYOQÍ KÕ`#« „ѨÜ∂« }˜OK«∞@‰õΩ
J#∞=ÙQÍ =Ù#flk. ã¨`åû^茉õΩÅ ™êOQÆ`«º =Ú#flk. ѨÓ~°}`«fi=Ú
K≥O^Œ\ÏxH˜ J#∞"≥·# Ѩiã≤÷`«∞Å∞ ã¨=∞$kúQÍ =Ù<åfl~Ú. WO`«
„ѨâßO`«"≥∞ÿ# rq`åxfl J#∞Éèí∂u K≥O^Œ∞`«∞#fl"å~°∞ =∂„`«=Ú
|ǨïH˘kÌ=∞Ok =∂„`«"Õ∞ =Ù<åfl~°∞. H©K«∞ÖÏ_»∞H˘O@∂, áÈ\©
Ѩ_»∞`«∂, `«QÆ=ÙÖÏ_»∞`«∂ uO_çHÀã¨"Õ∞ rqã¨∞Î#fl HÀ\Ï¡k r=ÙÅ∞
 18 J=∞#ã¨∞¯_»∞
D r=# q^è•#=ÚÖ’x ~°∞z á⁄Ok`Õ ZO`« ÉÏQÆ∞O_»∞#∞?
Jx ÉèÏ=#KÕã¨∂Î J=∞#ã¨∞¯_»∞ =∞<À Ö’HõOÖ’ qǨÏiã¨∂Î =ÙO>Ë
JK«Û\˜ É’^茉õΩ_»∞ J`«x =^ŒÌ‰õΩ =zÛ WÖÏ „Ѩã¨OyOKå_»∞:
''Éè∂í q∞ r=ÙÅÖ’ ÅHõ∆ H˘HõxH˜ D q^è"Œ ∞≥ #ÿ „ѨâßO`« r=#=Ú#O^Œ∞
Pã¨H˜Î HõÅ∞QÆ∞ `«∞Ok. J@∞=O\˜ "åiÖ’ =∞~°Å ÅHõ∆ H˘HõxH˜
h‰õΩ#fl `«Ñ¨# U~°Ê_»∞`«∞Ok. WK«Û\˜ "å~°O^Œ~°∞, n~°… HÍÅ=Ú
J#QÍ [#‡Å `«~°|_ç J\˜ì Pã¨H˜Î, `«Ñ¨# HÍ~°}=ÚQÆ ~ÚHõ¯_çH˜
KÕ~°∞HÀ=@=Ú [iyOk. h‰õΩ rq`«=∞O>Ë x„^Œ, ^èŒ#=Ú, Ѩ^Œq,
QÆ∞iÎOѨ٠"≥Ú^ŒÖˇ·#q =∂„`«"Õ∞ HÍ^Œx, JO`«‰õΩ q∞Oz#^Õ^À
rq`«=Ú# L^ÕÌtOѨ|_ç#^Œx f„="≥∞ÿ# ÉèÏ=# Hõey#k Hõ^•!
D ÉèÏ=# HõÅ∞QÆ∞@‰õΩ =ÚO^Œ∞ hÔHxfl [#‡Å∞ Hõey#"À h‰õΩ
`≥eÜ«Ú<å? "ÕÅ [#‡Å ™ê=∂#º rq`«=Ú#∞O_ç h=Ù á⁄Ok#
™ê~åOâ◊=ÚQÆ h Hõ\˜ì ÉèÏ=#Å∞ Hõey#q. W\˜ì PÖ’K«#Å∞
Hõey# `«~°∞"å`« ѨÓ~°‚`«fi=Ú QÆ∂iÛ KÕÜ«Ú ™ê^èŒ#=Ú# =O^ŒÅ
[#‡Å∞ QÆ_»K«∞#∞. WK«Û@ =∞#=Ú <Õ~°∞ÛH˘#∞ L#fl`«"≥∞ÿ#
q+¨Ü«∞=ÚÅ#∞ |\˜ì L#fl`« Ö’Hõ=ÚÅÖ’ rqOK«∞@‰õΩ gÅ∞
Ѩ_»∞K«∞O_»∞#∞. Uq∞Ü«Ú <Õ~°∞ÛH˘#Hõ, L#fl`« ÉèÏ==ÚÅ#∞
ÃÑOá⁄OkOK«∞H˘#Hõ, L`«=Î ∞ ã¨O™ê¯~°=ÚÅ#∞ HÀ~°Hõ rqOz#KÀ,
™ê=∂#º"≥∞ÿ# r=#=Ú =∞~°Å =∞~°Å HõÅ∞QÆ∞K«∞O_»∞#∞. J^Õ
~°Hõ=ÚÖˇ·# Ѩiq∞`«`«Îfi=ÚÅ∞, ã¨=∞㨺Å∞, |~°∞=ÙÅ∞, ÉÏ^茺`«Å∞
Ñ‘_çOK«∞K«∞O_»∞#∞. J\˜ì q+¨Ü«∞=ÚÅ#∞O_ç |Ü«∞ÅÊ_»∞@‰õΩ
f„==ÚQÆ =Ù#fl ÉèÏ==ÚÅ <å„â◊~ÚOK«∞@ XHõ¯>Ë =∂~°æ=Ú. h
ÉèÏ==Ú #O^Œ\˜ì f„=`« =ÙO_»∞@KÕ h=Ù D Ѩq„`« „Ѩ^Õâ◊=Ú#∞
KÕ~°∞H˘# QÆeyuq. h"å ~°#∞H˘#∞"å~°∞ ~Ú\˜ì ÉèÏ=##∞
J=∞#ã¨∞¯_»∞ 19

`«Ñ㨠∞¨ ûQÆ PK«iOK«Hõ áÈ=Ù@ =Å# "å~°H¯õ _Õ J`«ºO`« Ѩiq∞`«"∞≥ #ÿ

rq`«=Ú#O^Œ∞ H˘@∞ìq∞\Ïì_»∞K«∞<åfl~°∞. [# #=Ú, =∞~°}=Ú
J#∞ q+¨Ü«∞=Ú#O^Œ∞ fiHõQÍ u~°∞QÆ∞ K«∞<åfl~°∞. "åiH˜ h
ã¨∂ÊùiÎ HõÅ∞QÆ#O`« =~°‰õΩ J^Õ =ÅÜ«∞=Ú#, J^Õ Ö’Hõ=Ú#
[#‡ Öˇ`«∞ÎK«∞O^Œ∞~°∞.——
`«# =∞#ã¨∞ûÖ’x ÉèÏ==ÚÅ#∞ `å#∞ =ºHõÎѨ~°K«HõÜÕ∞
D É’^茉õΩ_»∞ „QÆÇ≤ÏOz<å_»∞. `«##∞ ~ÚK«Û\˜H˜ fã¨∞‰õΩ=zÛ#
k=º=¸~°∞ÎÅ∞ ‰õÄ_® `«# =∞<À ÉèÏ==ÚÅ#∞ Ju j„Ѷ¨∞=ÚQÍ
„QÆÇ≤ÏOz ã¨=∂^è•#=Ú ezÛ<å~°∞. ÉèÏ==Ú#‰õΩ ÉèÏ+¨Ü«∞#∞
`˘_»∞QÆ∞ <≥H˜¯Oz Q˘O`«∞#∞O_ç =ºHõÎ=Ú K≥Ü«∞ºHõÜÕ∞ giH˜
`≥eÜ«ÚK«∞#flk. D Ö’Hõ=Ú# ÉèÏëê „Ñ¨"Õ∞Ü«∞=Ú ÖË#@∞¡#flk.
HÍ=Ù# ÉèÏëê qÉèË^Œ=ÚÅ∞ ÖË=Ù. "Õˆ~fi~°∞ ÉèÏ+¨Å#∞ =∂\Ï¡_»∞
"å~°∞, "Õ~°∞ "Õ~°∞ =~°æ=ÚÅ∞QÆ U~°Ê_»∞@, ÉèÏëêaè=∂#=ÚKÕ
W`«~° ÉèÏ+¨Å "åix "Õ~åÊ@∞ ^èÀ~°}˜Ö’ K«∂K«∞@ =O\˜
Ѩiq∞`«`«Îfi=Ú#‰õΩ WK«Û@ `å=Ù ÖË^Œ∞.
ÉèÏ==Ú#∞ „â◊=}=Ú KÕÜ«∞QÆey# „Ѩ[˝ HõeyÜ«Ú#fl
ѨÙ_»∞ ÉèÏ+¨‰õΩ „áê^è•#º=Ú ÖË^Œ∞. "≥·Ys "å‰õΩ¯ Ü≥ÚHõ¯
„Ѩ"Õ∞Ü«∞"Õ∞ÖË^Œ∞. 'Wk ÉèÏ==∞Ü«∞ „ѨѨOK«=Ú HÍÉ’Å∞— Jx
J=∞#ã¨∞¯_»∞ `«ÅK«∞K«∞O_»QÍ É’^茉õΩ _ç@¡<≥#∞: ''ÉèÏ==∞Ü«∞
„ѨѨOK«=Ú ‰õÄ_» Ѩiq∞`«`«Îfi=Ú`À ‰õÄ_ç#^Õ. HÍ=Ù# „Ѩ*Ï˝
=∞Ü«∞ „ѨѨOK«=Ú Ö’xH˜ Ѩܫ∞xOK«∞@ h „Ѩã¨∞Î`« Hõ~°Î=º=Ú.
x#fl\˜ì „Ѩ[˝Ü«∞O^Œ∞ xÅ∞ѨÙ@‰õΩ =∂~°æ=Ú K«∂ѨÙ@ <å „Ñ¨ã¨∞Î`«
Hõ~=ΰ º=Ú. HÍ=Ù# =∞iH˘O`« JO`«~∞° ‡Y∞_» =QÆ∞@‰õΩ ã≤^ÑúŒ _¨ ∞» =Ú.
=∂~°æ=Ú#∞ `≥eÃÑ^Œ#∞, „â◊^ŒúQÍ q#∞=Ú.
 20 J=∞#ã¨∞¯_»∞
â◊s~°=Ú#∞ ã¨∞Y=∞QÆ∞ Pã¨#=Ú# #∞OK«∞=Ú.
ã¨~åfiOQÆ=ÚÅ #∞O_ç KÕ`«##∞ ã¨g∞Hõ~°}=Ú KÕã≤ =∞#ã¨∞û
#O^Œ∞ xÅ∞ѨÙ=Ú. =∞#ã¨∞û#∞ ǨÏ$^ŒÜ«∞=Ú# x~ÀkèOѨÙ=Ú.
QÆ∞O_≥ H˘@∞ìH˘#∞@#∞ QÆ=∞xOz#KÀ =∞#ã¨∞û ǨÏ$^ŒÜ«∞=Ú#
xÅ∞Ѩ |_»∞#∞. QÆ∞O_≥ H˘@∞ìH˘#∞@ #∞O_ç „Hõ=∞â◊ó =∞#ã¨∞û
ǨÏ$^ŒÜ«∞ ã¨ÊO^Œ#‰õΩ KÕ~°∞#∞. ã¨ÊO^Œ#=Ú# xÅz# =∞#ã¨∞û
ǨÏ$^ŒÜ«∞=Ú #∞O_ç "≥∞Å¡QÍ T~°úfi=ÚQÍ Ñ¨Ü«∞xOK«∞#∞. „Hõ=∞â◊ó
ã¨ÊO^Œ#=Ú „Éèí∂=∞^茺=Ú#‰õΩ KÕ~°∞ ã¨=∞Ü«∞=Ú# âßfiã¨, QÆ∞O_≥
H˘@∞ìH˘#∞@, ã¨ÊO^Œ#=ÚÅ∞ „Ѩ[˝Ü«∞O^Œ∞ â◊q∞OK«∞#∞. JѨÙÊ_»∞
„Ѩ[˝ XHõ "≥Å∞QÆ∞QÆ#∞, <å^Œ=ÚQÆ#∞ QÀK«iOK«∞#∞. J\˜ì „Ѩ[Ü
˝ ∞« O^Œ∞
ã≤÷~°Ñ¨_»∞@‰õΩ „Ѩܫ∞uflOK«∞=Ú. hH˜k =∞e"≥∞@∞ì. „ѨâßO`«=ÚQÆ
D ™ê^èŒ##∞ H˘#™êyOK«∞=Ú. h H˜K«Û@ ™ê^èŒ#‰õΩ JO`«~åÜ«∞
=ÚÅ∞ ÖË=Ù. hÜ«∞O^Œ∞ QÆÅ ã¨OHõÅÊ|Å=Ú Ü≥ÚHõ¯ f„=`«ÜÕ∞
`«Ñ¨ã¨∞û. `«Ñ¨ã¨∞û#∞ |\˜ì ã≤kú HõÅ∞QÆ∞#∞. Ü≥∂QÆ=Ú# h qѨÙ_»∞
=∞i =¸_»∞ "≥∞>ˇ¡H˜¯ ''^è•~°}——#∞ á⁄O^ŒQÆÅ=Ù. h‰õΩ â◊√Éèí=∞QÆ∞
QÍHõ! WK«Û@ |$O^Œ=ÚÖ’x "å~°O^Œ~∂° ‰õÄ_® W^Õ HÍ~°º„Hõ=∞=Ú#
x=∞QÆ∞flÖˇ· Ü«Ú<åfl~°∞. h=Ù ‰õÄ_» "åi=Öˇ<Õ „Ѩܫ∞`«fl=Ú
H˘#™êyOѨÙ=Ú.——
J=∞#ã¨∞¯_»∞ É’^茉õΩxH˜ #=∞㨯iOz Pj~°fiK«# =Ú#∞
á⁄Ok `«Ñ¨ã¨∞û# ‰õΩѨ„Hõq∞OK≥#∞. `å#∞ ÉèÏ==∞Ü«∞ „ѨѨOK«=Ú#
#∞O_»∞@KÕ =∞#ã¨∞û „Éèí∂=∞^茺=Ú# ÅQÆfl=ÚHÍHõ ã¨OHõÅÊ=ÚÅ∞
HõÅ∞QÆ∞K«∞O_≥#∞. =∞#ã¨∞û#‰õΩ `≥Å∞ã¨∞H˘# =Öˇ##fl ‰õΩ`«∂ǨÏÅ=Ú
ã¨Ç¨Ï[=Ú. Hõ#∞Hõ<Õ XHõ JOâ◊=Ú `«~°∞"å`« =∞iÜ≥ÚHõ JOâ◊=Ú
J=∞#ã¨∞¯_»∞ 21

ã¨∞ÊùiOK«∞K«∞ J#O`«=ÚQÆ PÖ’K«#Ü«∞O^Œ∞ =Úxy Ü«ÚO_»∞#∞.

KåOK«Åº=Ú =∞#ã¨∞ûÜ≥ÚHõ¯ ã¨Ç¨Ï[ QÆ∞}=∞x `«ÅK≥#∞.
Hõ#∞Å∞ `≥~°K≥#∞. É’^茉õΩ#‰õΩ J=∞#ã¨∞¯x =∞<ÀÉèÏ==Ú J=QÆ`«
=∞QÆ∞@KÕ z~°∞#=Ùfi`À W@¡<≥#∞.
''ã¨OHõÅÊ=ÚÅ∞ HõÅ∞QÆ∞K«∞#fl=x J^è≥·~°ºÑ¨_»~å^Œ∞. Zxfl
=∂~°∞Å∞ ã¨OHõÅÊ=ÚÅ∞ HõÅ∞QÆ∞K«∞#fl#∞, HõÅ∞QÆ∞K«∞#fl
ã¨OHõÅÊ=Ú#∞ ѨijeOK«∞ K«∞O_»∞=Ú. ѨijÅ# Ü«∞O^Œ∞ F~°∞Ê,
x^•#=Ú Hõey Ü«ÚO_»=Öˇ#∞. `«fi~°Ñ¨_»~å^Œ∞. `«fi~°Ñ¨_»∞@
Ü«∞#QÍ =∞~°Å =∞#ã¨∞ûQÍ ky =K«∞Û@ÜÕ∞. ™ê^èŒ# Ü«∞O^Œ∞
ã≤kú PÅ㨺 =∞QÆ∞K«∞#fl^Œx ÉèÏqOѨ~å^Œ∞. PÅ㨺=∞#QÍ
ã≤kúá⁄O^Œ∞ HÍÅ=Ú#∞ `å#∞ =ÚO^Œ∞QÆ x~°‚~ÚOK«∞ H˘#∞@ÜÕ∞
Hõ^•! Jk =∞<Àx~°‚Ü«∞"Õ∞ QÍx HÍÅ x~°‚Ü«∞=Ú HÍ^Œ∞ QÆ^•!
HÍ=Ù# F~°∞Ê`À x^•#=ÚQÆ K≥ѨÊ|_ç# ™ê^èŒ# KÕÜ«Ú@ÜÕ∞ QÍx
=∞iÜ≥ÚHõ PÖ’K«#‰õΩ `åq=fi‰õΩ=Ú. PÅ㨺=∞#∞ ÉèÏ==Ú
~°*’QÆ∞}=Ú =Å# HõÅ∞QÆ∞#∞. ÉèÏ==ÚÅ∞ Hõey#ѨÙÊ_≥Å¡
ÉèÏ==Ú#∞ ѨijeOѨÙ=Ú. h=٠ѨijÅ# K≥Ü«∞ºQÆ<Õ ÉèÏ==Ú
J^Œ$â◊º=∞QÆ∞#∞. ÉèÏ=<å ѨijʼnõΩ_»∞QÍ h=Ù#flO`« =~°‰õΩ ÉèÏ=
=Ú^ŒƒùqOK«^Œ∞. h‰õΩ =∞~°∞Ѩ٠Hõey# Hõ∆}=Ú# ѨÓ~°fi "åã¨#
HÍ~°}=ÚQÆ =∞~°Å ÉèÏ==Ú Å∞^ŒƒùqOz Ѩ~°∞"≥`«∞Î#∞.
^˘OQÆ áêiáÈ=ÙK«∞O_»QÍ Ñ¨@∞ìH˘x ~å=Öˇ##flKÀ "åx
"≥O@ Ѩ~°∞ÔQ`«Î=Öˇ#∞. ™ê^èŒ#Ö’ =∞#ã¨∞û qq^èŒ ÉèÏ==ÚÅ∞QÆ
`«Ñ≤ÊOK«∞H˘x áÈ=ÙK«∞#flѨÙ_»∞ ѨijeOK«∞@ J#∞ ÉèÏ==Ú#∞
 22 J=∞#ã¨∞¯_»∞
„H©_»QÆ ã¨Å∞Ѩ=Öˇ#∞. ѨijeOz# Hõ∆}=Ú# ÉèÏ= =∞^Œ$â◊º"≥∞ÿ
ÉèÏ==Ú#‰õΩ ѨÙ@∞ìHõ ™ê÷#=∞QÆ∞ „Ѩ[˝ =∂„`«=Ú q∞QÆ∞Å∞#∞.
=∞#ã¨∞û K«OK«Å=Ú QÆ#∞Hõ Ѩ~°∞ÔQ`«∞Î#∞. „Ѩ[˝ ã≤÷~°=Ú QÆ#∞Hõ
Ѩ~∞° "≥`HΫ õ Ѩ~∞° QÔ `«∞K
Î ∞« #fl =∞#ã¨∞û#∞ ã¨Ê$tOz `«#Ö’xH˜ =∞~°Å∞Û
H˘#∞#∞. D „Ѩܫ∞`«fl=Ú# "≥Ú^Œ@ =∞#ã¨∞û ~°*’QÆ∞} „Ѩ=$uÎ
#∞O_ç |Ü«∞ÅÊ_ç „Ñ¨âßO`« =∞QÆ∞#∞. „ѨâßO`«"≥∞ÿ# =∞#ã¨∞û
„Ѩ[˝Ü«∞O^Œ∞ ã≤÷~°Ñ¨_»∞@‰õΩ Pã¨H˜Î K«∂ѨÙ#∞. J#∞‰õÄeOz „Ѩ[˝
Ü«∞O^Œ∞ Hõ~°QÆ∞#∞.——
J=∞#ã¨∞¯_»∞ ã¨∂ÊùiÎ`À ѨÙ#ó „áê~°OÉèí=Ú KÕÃã#∞.
J=∞#ã¨∞¯_»∞ =∞~°Å `«Ñ¨ã¨∞û# ‰õΩѨ„Hõq∞OK≥#∞. `«#
Ü«∞O^Œ∞ qq^èŒ=ÚÖˇ·# ÉèÏ==Ú Å∞^ŒƒùqOK«∞ K«∞O_»QÍ "åxx
QÆ=∞xOK«∞@, ѨijeOK«∞@ J#∞ „Ѩܫ∞`«fl=Ú „Hõ=∞=ÚQÆ
KÕÜ«∞QÆeÔQ#∞. `«#Ü«∞O^Œ∞ HõÅ∞QÆ∞K«∞#fl Jã¨OMϺHõ"≥∞ÿ#
ÉèÏ==ÚÅ#∞ QÆ=∞xOz Pâ◊Û~°ºÑ¨_≥#∞. ÉèÏ==Ú `«# QÆ=∞xHõ#∞
`«ÑÊ≤ OK«∞H˘x ã¨OKå~°=Ú KÕÜÚ « @, `å#∞ QÆ=∞xOK«Q<Æ Õ ÉèÏ==Ú
ÖËHõ `å#∞O_»∞@ [~°∞QÆ∞K«∞O_≥#∞. (`å #∞O_»∞@ Ü«∞#QÍ `å
#∞<åfl ##fl ÉèÏ==ÚQÆ #∞O_»∞@, =∞iÜ≥ÚHõ ÉèÏ==Ú ÖˉΩõ O_»∞@.)
`å #∞O_»∞@, `å#∞ qq^èŒ"≥∞ÿ# ÉèÏ==ÚÅ∞QÆ #∞O_»∞@ ‰õÄ_»
„Hõ=∞=ÚQÆ QÆ=∞xOѨ QÆeÔQ#∞. `å#∞QÆ #∞#flѨÙÊ_»∞ ÉèÏ==ÚÅ∞
ÖË=Ù. ÉèÏ==ÚÅ∞QÆ #∞#flѨÙ_»∞ `å#∞ `å#∞QÆ ÖË_»∞. `å#∞ ÉèÏ=
=∞QÆ∞K«∞<åfl_»∞. ÉèÏ= =∞QÆ∞@, „Ѩ=$uÎÖ’xH˜ „Ѩ"ÕtOK«∞@QÍ
J=QÍǨÏ# J~Ú#k. ÉèÏ==Ú ÖËHõ `å#∞QÍ #∞O_»∞@ x=$uÎQÍ
J=QÍǨÏ# J~Ú#k.
J=∞#ã¨∞¯_»∞ 23

`«Ñ¨ã¨∞û# "≥Ú^Œ\˜ ^Œâ◊ÅÖ’ ÉèÏ==ÚÅ∞ qáêÊ~°∞@

Z‰õΩ¯=QÆ #∞O_≥_çk. `å#∞QÆ #∞O_»∞@ `«‰õΩ¯=QÆ #∞O_≥_çk.
`«#‰õΩ#fl ã¨O™ê¯~°=ÚÅ#∞ |\˜ì `«#Ü«∞O^Œ∞ qq^èŒ=ÚÖˇ·#
ÉèÏ=# ÖË~°Ê_»∞K«∞#fl=x QÆ=∞xOK≥#∞. ã¨=∞HÍeHõ"≥∞ÿ# =∞#∞
+¨µºÅ∞, ã¨=∞㨺Å∞ `«# =∞#ã¨∞û#∞O_ç L^ŒƒùqOK«∞@ QÆ=∞
xOK≥#∞. JqHÍHõ =∞#∞+¨µºÅ‰õΩ ã¨=∞㨺ʼnõΩ ã¨O|OkèOz#
Jaè„áêÜ«∞=ÚÅ∞ ‰õÄ_» [xOK«∞K«∞#fl=x QÆ=∞xOK≥#∞. H˘xfl\˜
=Å# ~åQÆ=Ú Ñ¨Å∞‰õΩK«∞#flk. H˘xfl\˜ =Å# ^Õfi+¨=Ú, D~°¬º,
Jã¨∂Ü«∞ HõÅ∞QÆ∞K«∞#flk. H˘xfl\˜ =Å# ÉÏ^èŒ HõÅ∞QÆ∞K«∞#flk.
=∞iH˘xfl\˜ =Å# ÉèíÜ«∞=Ú HõÅ∞QÆ∞ K«∞#flk. Wxfl ~°Hõ=ÚÅ
=∞#∞+¨µºÅ∞, ã¨xfl"Õâ◊=ÚÅ∞ =ÙO_»QÆ, "åxHõ#fl q∞‰õΩ¯@=ÚQÆ
"åxx QÆ∂iÛ# Jaè„áêÜ«∞=ÚÅ∞ HõÅ∞QÆ∞K«∞O_»∞@ QÆ=∞xOz
J=∞#ã¨∞¯_»∞ q„ÉèÏOu K≥O^≥#∞.
=∞<À „Ѩ=$uÎÜ«∞O^Œ∞ J#O`«"≥∞ÿ# ÉèÏ==ÚÅ∞ ~Ú@∞¡
L^ŒƒùqOK«∞K«∞O_»QÆ, `å#∞ Pkâı+¨µ=Ù=Öˇ `«# ÉèÏ==∞Ü«∞ã¨$+≤ìH˜
P^è•~°=ÚQÆ xeK≥#x ‰õÄ_» `≥eÃã#∞. `å#∞ P^è•~°=ÚQÆ, `«#
ÉèÏ==∞Ü«∞ ã¨$+≤ì `«# K«∞@∞ì#∞ U~°Ê_»∞K«∞O_»∞#x `≥Å∞ã¨∞H˘<≥#∞.
`å#∞ c[=ÚQÆ#∞, `«# #∞O_ç =ºHõÎ=∞QÆ∞ D ã¨=∞ã¨Î"≥∞ÿ#
ÉèÏ==Ú ÅxflÜ«Ú c[=Ú#∞O_ç =ºHõÎ=∞QÆ∞K«∂, qã¨ÎiOK«∞K«∞#fl
=∞Ǩ=$Hõ∆=∞x `≥Å∞ã¨∞H˘<≥#∞. `«#Ü«∞O^Œ∞ ÉèÏ= =Ú^ŒƒùqOK«∞
#ѨÙ_≥Å¡ `å<Õ P ÉèÏ= =∞QÆ∞K«∞<åfl_»x `≥eÃã#∞. `«e¡^ŒO„_»∞Å∞
`«ÅѨÙ#‰õΩ =zÛ#ѨÙÊ_»∞ `å#∞ Ѩل`«∞ _»QÆ∞K«∞<åfl_»∞. ™È^Œ~°∞Å∞
QÆ∞~°∞ΉõΩ =zÛ#ѨÙ_»∞ `å#∞ ™È^Œ~°∞ _»QÆ∞K«∞<åfl_»∞. |O^èŒ∞=ÙÅ∞
 24 J=∞#ã¨∞¯_»∞
QÆ∞~°∞ÎH˘zÛ#ѨÙ_»∞ `å#∞ |O^èŒ∞ =QÆ∞K«∞<åfl_»∞. `«_»=H˘Hõ '<Õ#∞—
K˘Ñ¨ÙÊ# `å<Õ H˘xfl "ÕÅ '<Õ#∞—Å∞QÆ =∂~°∞K«∞<åfl_»∞. ã¨xfl"Õâ◊=ÚÅ
HÍ~°}=Ú# D ÉèÏ==∞Ü«∞ Hõ^äŒ `≥QÆHõ ™êQÆ∞K«∞O_»∞#x
QÆ=∞xOz<å_»∞. D ã¨=∞ã¨"Î ∞≥ #ÿ ÉèÏ==∞Ü«∞ã¨$+≤Hì ˜ `å#∞ Hˆ O„^Œ=ÚQÆ
`≥Å∞ã¨∞H˘x <å_»∞. `å #∞O_»∞@ ‰õÄ_» `«# Jaè„áêÜ«∞"Õ∞ Jx
QÆ=∞xOz <å_»∞. D Jaè„áêÜ«∞=Ú =∞#ã¨∞û# HõÅ∞QÆ∞K«∞#flk
Jx `≥eã≤#k. HÍx ~Úk „Ѩ=$uÎ K≥O^Œ∞ =∞#ã¨∞#Hõ#fl Ö’`≥·#
=∞#ã¨∞û, „Ѩ=$uÎ K≥O^Œ∞ =∞#ã¨∞û#‰õΩ P^è•~°"≥∞ÿ# ''<Õ#∞—— J#∞
ÉèÏ==∞x `≥eã≤#k. ''<Õ#∞——, ''`å#∞—— =ÙO_»∞@ Ü«∞#QÍ Jk
=¸Å ÉèÏ==∞x `≥eã≤#k. D =¸Å ÉèÏ="Õ∞ JǨÏOHÍ~° =∞x
ÃÑ^ŒÌÅ∞ x~°fizOK«∞ K«∞<åfl~°x ‰õÄ_» `≥eã≤ #k. <Õ #∞<åfl ##∞
ÉèÏ==Ú#∞ P^è•~°=ÚQÆ ~Ú`«~° ÉèÏ= =ÚÅ#∞ U~°Ê~°K«∞H˘x
JO^Œ∞ Pâ◊Å∞, K«∞@ìiHõ=ÚÅ∞, Pã≤Î áêã¨∞ÎÅ∞, Jaè„áêÜ«∞=ÚÅ∞,
Jaè„áêÜ«∞ ÉèË^Œ=ÚÅ∞ U~°Ê_ç ã¨O™ê~° =∞QÆ∞K«∞#fl^Œx
`≥Å∞ã¨∞H˘x<å_»∞.
J=∞#ã¨∞¯_»∞ 25

4
H˘O_» K«iÜ«∞ÅÖ’x XHõ L^•º#=#OÖ’H˜ Ü«∞^ä•
ÖÏѨOQÍ „Ѩ"tÕ OKå_»∞ J=∞#ã¨∞¯_»∞. `å#∞ x~°fiiÎã∞¨ #Î fl JO`«~∞° ‡Y
â’^èŒ##∞ QÆ∞iOz PÖ’zOK« ™êQÍ_»∞. `å#∞, <Õ##∞ ÉèÏ==Ú
#O^Œ∞ xÅz Ü«Ú#flѨÙÊ_»∞ W`«~°=ÚÅ∞ ÖˉõΩO_»∞@ J`«xH˜
Pã¨H˜Î HõeyOz#k. HÍx P ÉèÏ==Ú# LO_»Hõ W`«~° ÉèÏ==ÚÅ∞
‰õÄ_» U~°Ê_»∞K«∞O_»∞@ `«# „Ѩ"Õ∞Ü«∞=Ú ÖËHõÜÕ∞ [~°∞QÆ∞K«∞#flk.
Wk ÜÕ∞q∞ qz„`«=Ú! `«# ÉèÏ==Ú#O^Œ∞ `«#‰õΩ ™êfiq∞`«fi=Ú
ÖË^•? ÉèÏ==ÚÅ∞ `«##∞O_ç ѨÙ@∞ìK«∞#fl#∞ Jq `«#ÃÑ·
™êfiq∞`«fi=Ú K«∂ѨÙ@ ÜÕ∞q∞? XH˘¯Hõ¯=∂~°∞ XH˘¯Hõ¯ q+¨Ü∞« =Ú
#O^Œ∞ `«QÆ∞Å∞ H˘#∞@, JO^Œ∞O_ç `≥=∞e# ã¨=∞Ü«∞=Ú# =∞i
Ü≥ÚHõ q+¨Ü«∞=Ú `«QÆ∞Å∞H˘#∞@QÍ „|uH˜ Ü«Ú#flO`« HÍÅ=Ú
=∂#=Ù#‰õΩ [~°∞QÆ∞K«∞<Õ Ü«ÚO_»∞<å? <Õ##∞ =¸ÅÉèÏ==Ú
#O^Œ∞O_»∞@‰õΩ D J=~À^èŒ=Ú Öˇ>Ë¡~°Ê_»∞K«∞#flq?
''JO`«Ü«¸ JÉèϺã¨=â◊=Ú# U~°Ê_»∞K«∞#flq.—— Jx
z~°∞#=Ùfi`À É’^茉õΩ_»∞ ã¨=∂^è•#=Ú xK«∞ÛK«∂ „Ѩ`«ºHõ∆"≥∞ÿ<å_»∞.
=ÚO^Œ∞ â◊|Ì=Ú q#|_»∞@, `«~°∞"å`« É’^茉õΩ_»∞ JQÆ∞Ѩ_»∞@
J=∞#ã¨∞¯xH˜ Pâ◊Û~°º=Ú, P#O^Œ=Ú HõeyOz#k. É’^茉õΩ_»∞
q=~°OQÍ K≥ѨʙêQÍ_»∞. ''JÉèϺã¨=â◊=Ú# =∞#ã¨∞û qq^èŒ=Ú
Öˇ·# q+¨Ü«∞=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞ `«QÆ∞ÖÁ¯x Ü«ÚO_»∞#∞. U q+¨Ü«∞
=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞ Pã¨H˜Î "≥∞O_»∞QÆ #∞O_»∞<À P q+¨Ü«∞=ÚÅÃÑ·H˜
=∞~°Å =∞~°Å =∞#ã¨∞û „Ѩã¨iOK«∞ K«∞O_»∞#∞. h=Ù WѨÙÊ_»∞
„H˘`«Î ~°∞z Q˘xÜ«Ú#fl ÉèÏ=# ''<Õ#∞—— J#∞ ÉèÏ=#. HÍx WOHõ#∞
 26 J=∞#ã¨∞¯_»∞
áê`« ~°∞K«∞Å∞ g_»ÖË^Œ∞. „H˘`«Î~°∞z Ü«∞^ä•â◊H˜Î Ü«Ú#fl#∞ áê`«
~°∞K«∞Å Ü«∞O^Œ∞ |OkèOѨ|_ç# =∞#ã¨∞û JÉèϺã¨=â◊=ÚKÕ
J„Ѩܫ∞`«fl=ÚQÆ áê`« ~°∞K«∞Å"≥·Ñ¨Ù, `«`«ûO|Okè`«"≥∞ÿ# ÉèÏ=#Å
Ü«∞O^Œ∞ z‰õΩ¯H˘#∞ K«∞O_»∞#∞. „H˘`«Î ~°∞zH˜ |Å=Ú HõÅ∞QÆ∞=~°‰Ωõ ,
Jk ã≤÷~°Ñ¨_»^Œ∞. =∞#ã¨∞û ã≤÷~°Ñ¨_»=Öˇ ##flKÀ qã¨∞QÆ∞, q~å=∞=Ú
ÖËHõ xã¨Ê$Ç¨Ï K≥O^ŒHõ JÉèϺã¨=Ú KÕÜ«Ú@ XHõ¯\˜ÜÕ∞ =∂~°æ=Ú.
''ã¨$+≤ìÜ«∞O^Œ∞ „ѨHõ$u Zxq∞k q^èŒ=ÚÅ∞QÆ =iÎOK«∞
K«∞#flk. J>Ë¡ hÜ«∞O^Œ∞‰õÄ_». J>Ë¡ „Ѩu „QÆǨÏQÀà◊=Ú #O^Œ∞#∞,
ã¨∂~°∞ºx Ü«∞O^Œ∞#∞ =iÎOK«∞K«∞O_»∞#∞. Wq =~°∞ã¨QÍ Ñ¨$käq,
[Å=Ú, Jyfl, "åÜ«Ú=Ù, PHÍâ◊=Ú, =∞#ã¨∞û, |∞kú,
JǨÏOHÍ~°=ÚÅ∞. ''<Õ #∞<åfl#∞—— J#∞ ÉèÏ=#ÜÕ∞ Zxq∞^Œ=
„ѨHõ$uÜ≥ÿ∞# JǨÏOHÍ~°=Ú. Jk ˆHO„^Œ=ÚQÆ U~°Ê_ç, U_»∞
P=~°}=ÚÅ∞QÆ q∞ye# `«`«Îfi=ÚÅ∞ á⁄~°Å∞QÆ U~°Ê_»∞#∞.
qq^èŒ=ÚÖˇ·# á⁄~°Å‰õΩ ã¨O|OkèOz# ÉèÏ==ÚÅ Ü«∞O^Œ∞
<Õ##∞ „Ѩ[˝ =iÎOK«∞K«∞O_»∞#∞. |∞kú J#∞ P=~°}=Ú ‰õÄ_»
„ѨHõ$u P=~°}"Õ∞. Jk <Õ##∞ JǨÏOHÍ~° „Ѩ[˝‰õΩ ™êg∞Ѩº=Ú#
#∞O_»∞#∞. HÍ=Ù# âß„™êÎ^茺 Ü«∞#=Ú ‰õÄ_» ™ê^茉õΩx XHõ
P=~°}=Ú# |OkèOѨQÆÅ^Œ∞. `å#∞O_ç# Hõ^•! `«#‰õΩ
âß„™êÎ^茺ܫ∞#=Ú. `å##∞ „Ѩ[˝‰õΩ |∞kú "≥Ú^Œ\˜ P=~°}=Ú
JQÆ∞K«∞#flk. ѨOK«Éèí∂`å`«‡Hõ"≥∞ÿ# „ѨѨOK«=Ú "≥·Ñ¨Ù „Ѩ[˝ `«#
^Œ$+≤ìx =∞~°eÛ#ѨÙ_»∞ |∞kú J#∞ P=~°}=Ú #∞O_ç =∞#ã¨∞û
J#∞ P=~°}=ÚÖ’xH˜ „Ѩ[˝ „Ѩ"ÕtOK«∞#∞. |∞kú P=~°}=Ú
Hõ#fl =∞#ã¨∞û P=~°}=Ú ã¨∂÷Å=Ú. JHõ¯_ç#∞O_ç „Hõ=∞â◊ó ѨOK«
Éè∂í `«=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞ ã¨OKå~°=Ú KÕÜÚ « „Ѩ[˝ Ѩ$käq P=~°}=Ú#
J=∞#ã¨∞¯_»∞ 27

J`«ºO`« ã¨∂÷Å"≥∞ÿ# q+¨Ü«∞=ÚÅÖ’ z‰õΩ¯#∞. |∞kú #∞O_ç

Ѩ$käq =é‰õΩ QÆÅ U_»∞ P=~°}=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞ ã¨OKå~°=Ú
KÕÜ«Ú „Ѩ[˝ – Zxq∞^Œ=k JQÆ∞ JǨÏOHÍ~° „Ѩ[˝ÜÕ∞. "≥Ú`«Î=Ú
„Ѩ[˝ `«#Ü«∞O^Œ∞ `«#=Öˇ `å#∞QÍ „ѨHÍtOK«∞@ÜÕ∞ JǨÏOHÍ~°=Ú.
Wk ‰õÄ_» „ѨHõ$u `«`«Îfi"Õ∞. J#QÍ "≥Ú`«Î=Ú „Ѩ[˝‰õΩ Zxq∞k
P=~°}=Ú Å∞#flq. =ºH˜ÎQÆ`« „Ѩ[˝‰õΩ U_»∞ P=~°}=Ú Å∞#flq.
"≥Ú`«Î=Ú „Ѩ[˝#∞ ''=∞Ǩ„Ѩ[˝—— JO^Œ∞~°∞. ÖËHõ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞,
=∞Ǩ „ѨHõ$u JO^Œ∞~°∞. Jk `˘q∞‡^Œ=k. ^•xÜ«∞O^Õ q∞ye#
Zxq∞k „ѨHõ$`«∞Å∞ L^ŒƒùqOz ÅÜ«∞ =∞QÆ∞K«∞#flq. D Zxq∞k
„ѨHõ$`«∞Å∞#∞ "≥Ú`«Î=Ú „Ѩ[˝‰õΩ L`«ÊuÎ ™ê÷#=ÚÅ∞. Jk
P^è•~°=ÚQÆ =ºH˜ÎQÆ`« „Ѩ[˝ q∞ye# U_»∞ P=~°}=ÚÅ∞
JÅ∞¡H˘#∞K«∞#flk. =ºH˜ÎQÆ`« „Ѩ[˝#∞ "≥Ú`«Î=Ú „Ѩ[˝`À
J#∞ã¨O^è•#=Ú KÕÜ«Ú@ =∂„`«"Õ∞, D Zxq∞k P=~°}=ÚÅ
#∞O_ç |Ü«∞ÅÊ_»∞@‰õΩ =∂~°æ=Ú. "≥Ú`«Î=Ú „Ѩ[˝`À =ºH˜ÎQÆ`«
„Ѩ [ ˝ J#∞㨠O ^è • #=Ú K≥ O ^Œ x ã≤ ÷ u Ü« ∞ O^Œ ∞ Zxq∞k
„ѨHõ$`«∞ÅÜ«∞O^Œ∞ z‰õΩ¯H˘#∞#∞. =∞Ǩ „Ѩ[˝#∞ ^èŒiOz
U=∞~°∞áê@∞ ÖËHõ rqOK«∞@ÜÕ∞ *Ï˝# =∞#|_»∞#∞. nxH˜
x~°O`«~° ™ê^èŒ# =∂=â◊ºHõ=Ú.——
É’^茉õΩ_»∞ ~ÚOHõ#∞ q=iOK«™êÔQ#∞. ''=ÚO^Œ∞ K≥Ñ≤Ê#
q^èŒ=ÚQÆ =ºH˜ÎQÆ`« „Ѩ[˝#∞ "≥Ú`«Î=Ú „Ѩ[˝`À *’_çOz rqOK«∞@
J`«∞º#fl`«"≥∞ÿ# ™ê^èŒ#, W@∞¡ *’_çOK«∞@ÜÕ∞ Ü≥∂QÆ=Ú. D
q^è=Œ ÚQÆ *’_çOѨHõ Ü≥∂QÍÉèϺã¨=Ú ZO`« KÕã#≤ #∞ ѶŠ¨ =ÚÖË^∞Œ .
=∞Ǩ „Ѩ[˝Ü«∞O^Œ∞ ã≤÷~°Ñ¨_ç# =ºH˜ÎQÆ`« „Ѩ[˝, ã≤÷~°„Ѩ[˝ Ü«∞QÆ∞#∞.
ã≤÷~°„Ѩ[˝#∞ „ѨHõ$u P=~°}=ÚÅ∞ |OkèOѨÖË=Ù. W@∞¡ Ü≥∂yOѨHõ
 28 J=∞#ã¨∞¯_»∞
~°H~õ H° =õ ÚÅ JÉèϺã¨=ÚÅ∞ KÕÜÚ « "å_»∞ ~°H~õ H° =õ ÚÅ q+¨Ü∞« =ÚÅ
Ü«∞O^Œ∞ z‰õΩ¯H˘x K«xáÈ=Ù#∞. Ü«∞uflOK«∞"åiÖ’ ÅHõ∆H˘Hõx
K˘Ñ¨ÙÊ# =∞Ǩ„Ѩ[˝#∞ JO\˜Ü«ÚO_»∞#∞. J`«_»∞ x~°O`«~°
JÉèϺã¨=â◊=Ú# ã¨=∞ ã¨Î=Ú#O^Œ∞#∞ =∞Ǩ„Ѩ[˝#∞ ‰õÄ_»
^Œi≈OK«∞K«∞O_»∞#∞. J#QÍ =ã¨∞=Î ÙÅ#∞, =º‰õΩÅ Î #∞, Ö’Hõ=ÚÅ#∞
K«∂K«∞#ѨÙ_»∞ =∞Ǩ„Ѩ[˝ Jã≤Î`«fi=Ú#∞ JO^Œ∞ =∞~°∞=_»∞. J@∞¡
=∞~°∞=Hõ ^≥=· =Ú#∞, Ö’Hõ=ÚÅ#∞ ã¨=∞HÍeHõ=ÚQÆ ^Œi≈OK«∞@ÜÕ∞
*Ï˝# q*Ï˝#=Ú Å#∞ *’_çOK«∞@. J\ì̃"å_»∞ Ü≥∂yQÆ ã≤÷~°Ñ¨_»∞#∞.
ã¨OMϺѨ~°=ÚQÆ ÃÑ· q+¨Ü«∞=ÚÅ#∞ |∞∞+¨µ b q^èŒ=ÚQÆ
q=iOz Ü«Ú<åfl~°∞.
„ѨHõ$`«∞Å∞ ´ 8, r=Ù_»∞ ´ 9= "å_»∞, ^≥·==Ú´10.
r=Ù_»∞ ^≥·==Ú`À Ü≥∂yOz# `˘q∞‡k Ѩk`À KÕi 10
JQÆ∞#∞. Z@¡#QÍ 9{10´19, 1{9´10.
r=Ù_»∞ „ѨH$õ u`À Ü≥∂yOz# „ѨH$õ u |^Œ∞_ú Q» ∞Æ K«∞<åfl_∞» .
Jk Z@¡x# 9{8´17, 1{7´8.
HÍ=Ù# ѨÓ~°‚`«fi=Ú#ÔH· ѨÓ~°‚`«`«Îfi=Ú#∞ P~åkèOK«∞@
L`«Î=∞=∞x |∞∞+¨µÅ∞ ¿Ñ~˘¯xi.
J=∞#ã¨∞¯_ç@¡x „ѨtflOK≥#∞. ''„ѨHõ$u `«`«Îfi=ÚÅ∞
Zxq∞^Œx `≥eÑ≤ui. =∞Ǩ „ѨHõ$u ÖËHõ =∞Ǩ „Ѩ[˝ ÖËHõ
ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ `˘q∞‡^Œ=k Jx `≥eÑ≤ui. ѨkÜ«∞= `«`«Îfi=Ú
U^≥·Ü«Ú#flk? WO`«‰õΩ#∞ r=Ù_»∞ Zxq∞^Œ= „ѨHõ$u `«`«Îfi"≥∞ÿ#
J=∞#ã¨∞¯_»∞ 29

JǨÏOHÍ~°=ÚQÆ `≥eã≤ Ü«Ú<åfl_»∞. Zxq∞k, `˘q∞‡k, Ѩk

`«`«Îfi=ÚÅ#∞ ã¨q=~°=ÚQÆ `≥Å∞ѨÙ_»∞?—— É’^茉õΩ_ç@¡x `≥eÃÑ#∞.
J„Ѩ=∞`«∞Î_»"≥· q#∞=Ú. =∞#Ö’ Zxq∞k `«`«Îfi=ÚÅ∞
=Ù#fl@∞¡ QÆ∞iÎOѨ=K«∞Û#∞. 1. Ѩ$käq : QÀà◊√§, K«~°‡=Ú,
^ŒO`«=ÚÅ∞, Z=ÚHõÅ∞, A@∞ì =Ú#flQÆ∞ Ѷ¨∞# Ѩ^•~°÷=ÚÅ∞.
Wq JxflÜ«Ú Éèí∂q∞Ö’x Yx[=ÚÅKÕ KÕÜ«∞|_ç#q. D
Ѷ¨∞#Ѩ^•~°÷=Ú<Õ Ñ¨$käq ÖËHõ Éèí∂q∞ JO^Œ∞~°∞. 2. [Å=Ú: =∞#
^ÕÇϨ =Ú# [Å=Ú#flk. ~°H=Îõ ÚÖ’ ‰õÄ_» [Å=∞Ü«∞ „^Œ=º=Ú#flk.
Éèí∂q∞ÃÑ·##∞ [Å=Ú#flk. 3. Jyfl : =∞# ^ÕǨÏ=Ú #O^Œ∞#∞
Ѩ^•~°÷=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞#∞ ‰õÄ_» "Õ_çq∞ Ü«Ú#flk. nx<Õ Jyfl
JO^Œ∞~°∞. 4. "åÜ«Ú=Ù : =∞#Ü«∞O^Œ∞ "åÜ«Ú=Ù âßfiã¨QÍ, „áê}
„Ѩ=$`«∞ÎÅ∞QÆ =Ù#flk. =∞# K«∞@∂ì Éèí∂q∞ÃÑ· QÍe Ü«Ú#flk. 5.
PHÍâ◊=Ú : =∞# ^ÕǨÏ=Ú #O^Œ∞#∞, ^ÕǨÏ=Ú K«∞@∞ì#∞ KÀ@∞
=Ù#flk. WO\˜ ֒ѨÅ, WO\˜ |Ü«∞@ KÀ@∞ =Ù#fl@∞¡. nxx
PHÍâ◊=∞O^Œ∞~°∞. D SkO\˜x ѨOK« Éèí∂`«=ÚÅx ¿Ñ~˘¯O^Œ∞~°∞.
Wq JxflÜ«Ú Ñ¨~°`«`«Îfi=Ú #∞O_ç á⁄~°Å∞ á⁄~°Å∞QÆ ã≤÷u ÉèË^Œ=Ú
K≥Ok U~°Ê_ç#q. Éèí∂QÀà◊=Ú gx`À<Õ KÕÜ«∞|_ç#k. =∞# â◊s~°
=ÚÅ∞ ‰õÄ_» gx`À<Õ U~°Ê_ç#q. Wq HÍHõ =∞#Ö’ =∞#ã¨∞û,
|∞kú ‰õÄ_» ѨxKÕÜ«ÚK«∞#flq. J>Ë¡ QÀà◊=Ú K«∞@∞ì#∂ ‰õÄ_»
QÀà◊=ÚÜ≥ÚHõ¯ =∞#ã¨∞û, |∞kú ѨxKÕÜ«ÚK«∞O_»∞#x „QÆÇ≤ÏOѨ
=Öˇ#∞. ÃÑ^ŒÌÅ∞ J@∞¡ „QÆÇ≤ÏOz "å\˜H˜ Éèí∂q∞ |∞kú, Éèí∂q∞
=∞#ã¨∞û Jx ¿Ñi_ç<å~°∞. Éèí∂q∞ =∞#ã¨∞û#∞ WH∆Ífi‰õΩ Jx,
Éèí∂q∞ |∞kúx "≥·=ã¨fi`«∞_»x ¿Ñ~˘¯x<å~°∞. Wq =~°∞ã¨QÍ 6,7
„ѨHõ$`«∞Å∞. =∞# ^ÕǨÏ=∞O^Œ∞QÆÅ D `«`«Îfi=Ú ÅxflÜ«Ú
 30 J=∞#ã¨∞¯_»∞
QÆ∞iÎOK«∞ `≥eqQÆ =∞#=Ú<åfl=Ú. <Õ#∞, <åHõ#fl q∞ye#
„ѨѨOK«=ÚQÍ QÆ∞iÎOK«∞ `≥eqx JǨÏOHÍ~° =∞O^Œ∞~°∞. Wk
Zxq∞^Œ= „ѨHõ$u `«`«Îfi=Ú. W@∞¡ "≥Ú`«Î=Ú <Õ##∞ „Ѩ[˝
Zxq∞k q^èŒ=ÚÅ∞QÍ ã≤÷u ÉèË^Œ=Ú K≥O^Œ∞K«∞#flk. Zxq∞k
q^èŒ=ÚÅ∞QÍ =iÎOK«∞@ÜÕ∞ "åx ã¨fiÉèÏ==Ú ÖËHõ „ѨHõ$u. D
J+¨ì „ѨHõ$`«∞Å∞ „Ѩu ^ÕǨÏ=Ú#O^Œ∞#∞, „Ѩu QÀà◊=Ú #O^Œ∞#∞
=iÎOK«∞#∞. D "≥Ú`«Î=Ú#∞ =iÎOѨKÕÜ«Ú „Ѩ[˝#∞ `˘q∞‡^Œ=
^•xQÆ, <Õ##∞ "≥Å∞QÆ∞QÍ Z~°∞QÆ∞=Ú. nxÜ«∞O^Œ∞ ~Ú`«~°=Ú
ÅxflÜ«Ú [xOz, =$kúK≥Ok ÅÜ«∞=∞QÆ∞ K«∞O_»∞#∞. nx<Õ ã¨fi,
W`«~=° ÚÅ∞ J#∞ Éè^Ë =Œ Ú ÖËx "≥Å∞QÆ∞QÆ QÆ∞iÎOK«∞=Ú. JǨÏOHÍ~°
„Ѩ[˝Ü«∞O^Œ∞ <Õ#∞, W`«~° =ÚÅ∞ Hõ#Ê@∞ìK«∞O_»∞#∞. `˘q∞‡^Œ=
„Ѩ[˝Ü«∞O^Œ∞ W`«~°=ÚÅ∞ ÖËHõ `å<Õ Ü«ÚO_»∞#∞. D `˘q∞‡^Œ=
"≥Å∞QÆ∞#∞ =∞Ǩ „ѨHõ$u Ü«∞x, ^≥·==∞x ¿Ñ~˘¯O\˜x. WO^Œ∞
ã‘fi`«~° ÉèË^Œ=ÚÅ∞ ÖË=Ù. D "≥Å∞QÆ∞ ‰õÄ_» J=ºHõÎ=Ú #∞O_ç
L^ŒƒùqOz#^Õ. Jk Jx~°fiK«hÜ«∞=Ú. Jk ã¨$+≤ìÖ’ `˘q∞‡^Œ=k
J~Ú# "≥Å∞QÆ∞QÆ #∞O_»∞#∞. ã¨$+≤ì Hõ=`«Å J=ºHõ=Î ÚQÆ #∞O_»∞#∞.
ã¨=∞ã¨Î=Ú #O^Œ∞ JO`«~åºq∞QÆ #∞O_»∞#∞. Wk ѨkÜ«∞=k.
nx<Õ "Õ^Œ=Ú #O^Œ∞ „|Ǩχ=Ú Jxi. „|Ǩχ=Ú`À [`«
Ѩ_»∞@ÜÕ∞ Ü≥∂QÆ Ñ¨~°=∂=kè.—— É’^茉õΩ_»∞ W@∞¡ q=iOz
J=∞#ã¨∞¯#‰õΩ =∞ø#=Ú „Ѩ™êkOK≥#∞.
J=∞#ã¨∞¯_»∞ 31

5
É’^茉õΩ_»∞ `≥eÑ≤# QÆOcè~°"≥∞ÿ# Ü≥∂QÆѨ~° q+¨Ü«∞=Ú
Å#∞ J=∞#ã¨∞¯_»∞ „â◊^•úÉèí‰õΩÎÅ`À PÅH˜OK≥#∞. XHõ „ѨâßO`«
"≥∞ÿ# „Ѩ^Õâ◊=Ú <≥#∞flH˘x `«#Ü«∞O^Œ∞ `«#=֡ܫÚ#fl JO`«
~åºq∞ ^Œ~°≈#=Ú#ÔH· ѨÙ#ó „Ѩܫ∞`«fl=Ú P~°OaèOK≥#∞. „Hõ=∞â◊ó
=∞#ã¨∞û#∞ âßfiã¨ÃÑ· xÜ«∞q∞OK«∞@ n~°…HÍÅ =∞ÉèϺ ã¨=Ú
KÕÃã#∞. Jk HÍ~°}=ÚQÆ ã¨ÊO^Œ<å`«‡Hõ K≥·`«#º=Ú#∞ KÕÔ~#∞.
D ã¨ÊO^Œ<å`«‡Hõ K≥·`«#º"Õ∞ ˆHO„^Œ=ÚQÆ `å #∞<åfl#x ^Œi≈OK≥#∞.
D ã¨ÊO^Œ# =∂^è•~°=ÚQÆ<Õ âßfi™ê^Œ∞Å∞ #_»∞Ѩ|_»∞ K«∞#fl=x
`≥eÃã#∞.
`å#∞ ã¨ÊO^Œ#=∞x `≥eã≤# Hõ∆}=Ú# `«#K«∞@∞ì `å
<Õ~°Ê~°K«∞H˘#fl Jaè„áêÜ«∞=ÚÅ á⁄~°Å∞ `˘Åy `å#∞O_»∞@QÆ `«#
„Ѩ[˝ ÅQÆfl=∞Ü≥∞º#∞. `å#∞ ã¨ÊOkOK«∞@‰õΩ HÍ~°}"Õ∞q∞? J#∞
„Ѩâ◊fl J`«xH˜ [xOz#k. `«#Hõ#fl Jf`«=ÚQÆ ã¨ÊO^Œ#=Ú#∞
x~°fiiÎOK«∞ =∞iÜ≥ÚHõ „Ѩ[˝ =Ù#fl^Œx `≥eã≤#k. nx<Õ É’^茉õΩ_»∞
JO`«~åºq∞Ü«∞x `≥eÑ≤<å_»x ‰õÄ_» `≥eã≤#k. JO`«~åºq∞`À<Õ
`å#∞ KÕÜ«∞|_ç<å_»x `≥eã≤#k. ã¨=∞ã¨Î r=~åã¨∞Å#∞ ‰õÄ_»
W@¡O`«~åºq∞ Ü«∞O^Õ ã¨ÊOkOK«∞K«∂ HÀ\Ï#∞HÀ@¡ ˆHO„^Œ=Ú
Å∞QÆ Ñ¨Ù\˜ì ÃÑiy b#=∞QÆ∞K«∞<åfl~°x ‰õÄ_» `≥eã≤#k. =ºHõÎ "≥∞ÿ#
D ˆHO„^Œ=ÚÅ#∞ =º‰õΩÎÅ∞QÆ QÆ∞iÎOK«∞K«∞<åfl~°x `≥eã≤ #k.
`å<˘Hõ =ºH˜Î J#QÍ <Õ"≥∂ `≥eã≤#k. JO`«~åºq∞ÜÕ∞ XHõ
 32 J=∞#ã¨∞¯_»∞
ˆHO„^Œ=ÚQÆ =ºHõÎ"≥∞ÿ#ѨÙÊ_»∞ `å#∞<åfl##∞ ÉèÏ=# `«#‰õΩ
HõÅ∞QÆ∞K«∞#flk. JO`«~åºq∞Ü«∞O^Œ∞ `å#∞#flѨÙÊ_»∞, `å#∞<åfl
##∞ ÉèÏ=#‰õÄ_» HõiyáÈ=ÙK«∞#flk. J#O`«=Ú, Jáê~°=Ú
J~Ú# „Ѩ*Ï˝ ã¨=Ú„^Œ=Ú#O^Œ∞ JÅÅ=Öˇ ã¨=∞ã¨Î r=~åã¨∞Å∞
=ºHõÎ=∞QÆ∞@, J=ºHõÎ=ÚÖ’xH˜ b#=∞QÆ∞@ bÖÏ„áêÜ«∞=ÚQÆ
`≥eã≤#k. J=ºHõÎ=∞#QÆ, =ºH˜ÎQÆ `å#∞ ÖËHõ "≥Å∞ÔQ Ü«ÚO_»∞@
WkÜÕ∞ É’^茉õΩ_»∞ `≥eÑ≤# x=ã≤÷u. ã¨=∞ã¨Î=Ú JO`«~åºq∞
#∞O_çÜÕ∞ =ºHõÎ=∞QÆ∞K«∞#fl@∞¡ ÉèÏã≤Oz#ѨÙ_»∞ ^Õ=`«Å∞, =∞O„`«
`«O„`å^Œ∞Å∞, ѨÓ[Å∞, J~°Û#=ÚÅ∞, JÉèϺã¨=ÚÅ∞ "åxÜ«∞O^Œ∞
u~°∞QÆ∞ `«~°OQÆ=ÚÅ=Öˇ QÀK«iOz#q. Wxfl\˜ Ü«∞O^Œ∞#∞
JO`«~åº q∞QÆ ^≥·==Ú x`«º=Ú ÉèÏã≤OzÜ«ÚO_»QÆ ^≥·==Ú#∞
K«∂_»Hõ =∞O„`«=ÚÅ#∞, `«O„`«=ÚÅ#∞, ѨÓ[Å#∞, J~°Û#=ÚÅ#∞,
qq^èŒ=ÚÖˇ·# ^Õ=`å ~°∂Ѩ=ÚÅ#∞ ^Œi≈OK«∞@ QÆ=∞xOz
J=∞#ã¨∞¯_»∞ #=ÙfiH˘<≥#∞.
Jxfl\˜Ü«∞O^Œ∞#∞ JO`«~åºq∞x K«∂K«∞@ JO`«~°∞‡Y
=ÚQÆ#∞, |Ç≤Ï~°∞‡Y=ÚQÆ#∞ J=∞#ã¨∞¯_»∞ XHõ nHõ∆QÆ x~°fiiÎO
K«∞@ P~°OaèOK≥#∞. ѨÙ@∞ì@, ÃÑ~°∞QÆ∞@, K«xáÈ=Ù@ J#flq
‰õÄ_® JO`«~åºq∞Ü«∞O^Õ [~°∞QÆ∞K«∞O_»∞@ QÆ=∞xHõ‰õΩ =zÛ
P#O^Œ=Ú`À ‰õÄ_ç# Pâ◊Û~°ºK«H˜`«∞ _»Ü≥∞º#∞. JO`«~åºq∞x
K«∂K«∞"å~°∞ ^ÕǨÏ=Ú q_»∞K«∞@Ü«∞O^Œ∞ ‰õÄ_» K«∂K«∞K«∞<åfl~°∞
QÆ#∞Hõ K«xáÈ=Ù@ ÖË^Œx `≥eã≤#k. "å~°∞ JO`«~åºq∞x
ÉèÏqOK«∞@KÕ K«xáÈ=Ù@#∞ ÉèÏqOK«∞@ ÖË^Œ∞. K«xáÈ=Ù@ ‰õÄ_»
J=∞#ã¨∞¯_»∞ 33

ÉèÏ=#ÜÕ∞ Ü«∞x `≥eã≤ JÉèϺã¨=Ú# `«iOK≥#∞. J=∞#ã¨∞¯_»∞

ã¨∂Hõ∆‡|∞kú`À W@¡x ÉèÏqOK≥#∞.
''Z=_»∞ U ÉèÏ=##∞ ÉèÏqOK«∞<À "åx Hõk ã¨`«º=ÚQÆ
^Œ~°≈# q∞K«∞Û#∞. `«# ÉèÏ="Õ∞ `«#‰õΩ ã¨`«º=∞x ÉèÏã≤OK«∞@KÕ
^•xÜ«∞O^Œ∞ rqOK«∞#∞. ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞"åxH˜ ÉèíÜ«∞=Ú ã¨`«º=Ú.
D~°¬º Ѩ_»∞"åxH˜ D~°¬º ã¨`«º=Ú. ÖË^Œ#∞H˘#∞ "åxH˜ ÖËHõáÈ=Ù@
ã¨`«º=Ú. L#fl^Œ#∞H˘#∞ "åxH˜ =ÙO_»∞@ ã¨`«º=Ú. ã¨O^ÕǨÏ
Ѩ_»∞"åxH˜ ã¨O^ÕǨÏ=Ú ã¨`«º=Ú. ‰õΩÅ, =∞`«, =~°æ, *Ïu
ÉèÏ==ÚÅ∞ HõÅ"åiH˜ Jq ã¨`«º=Ú. H˘O^ŒiH˜ ÉÏ^èŒÅ∞ ã¨`«º=Ú.
=∞iH˘O^ŒiH˜ kQÆ∞Å∞ ã¨`º« =Ú. W@∞¡ JO`«~åºq∞ Ü«∞O^Œ∞O_çÜÚ «
`«#Ü«∞O ^Õ~°Ê_ç# ÉèÏ==ÚÅÜ«∞O^Œ∞ rqOK«∞@KÕ P ÉèÏ==ÚÖË
ã¨`«º=ÚÅ∞QÆ QÀK«iOK«∞K«∞#flq. JO`«~åºq∞Ü«∞QÆ∞ ^≥·==Ú<Õ
Ñ≤O_çÉÁ=∞‡Å∞QÆ <Õ~°Ê~°K«∞H˘x Jq ã¨`«º=ÚQÆ ÉèÏqOK«∞K«∞
rqOK«∞@ ‰õÄ_» ÉèÏ="Õ∞ QÆ#∞Hõ JO`« =ÚO_»∞#∞. [xOz#
ÉèÏ==Ú#‰õΩ JO`« =ÚO_»Hõ `«Ñ¨Ê^Œ∞. ÉèÏ==Ú# HÍ^è•~°"≥∞ÿ#
JO`«~åºq∞Ü«∞O^Œ∞ xÅ|_çÜÚ « #flKÀ Hõ~∆ =° ∞QÆ∞ ÉèÏ==ÚÅÜ«∞O^Œ∞
z‰õΩ¯H˘#Hõ JHõ~∆ ∞° _≥· JO`«~åºq∞ Ü«∞O^Œ∞#fl@∞¡ `≥eÜ«ÚK«∞#flk.——
W\˜ì ã≤÷uÖ’ J=∞#ã¨∞¯#‰õΩ `«# ^ÕǨÏ=∞O^Œe
JO`«~åºq∞`À ^Œ$_è»"≥∞ÿ# ã¨O|O^èŒ "Õ∞~°Ê_» ™êy#k. ^ÕǨÏ=Ú`À
ã¨O|O^èŒ=Ú `«yæ#k. ^ÕǨÏ=Ú ÖˉõΩ#fl#∞ `å#∞O_»∞@ U"≥∂
`≥eÜ«∞™êy#k.
J=∞#ã¨∞¯x `«Ñ¨ã¨∞û =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êy#k. `å<˘Hõ
 34 J=∞#ã¨∞¯_»∞
ã¨ÊO^Œ<å`«‡Hõ=∞QÆ∞ aO^Œ∞=ÙQÆ Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=Ú# QÀK«iOz „Hõ=∞â◊ó
T~°fi÷ =ÚY∞_≥· „Éè∂í =∞^躌 =Ú# KÕi<å_»∞. JK«@ `«# „Éè∂í =∞^躌 =Ú
Ô~O_»∞ H˘O_»Å #_»∞=∞#∞#fl Ö’Ü«∞=Öˇ#∞, H˘O_»Å JOK«∞#
U~°Ê_ç=Ù#fl J#O`«"≥∞ÿ# hÖÏHÍâ◊=Ú#∞ J`«ºO`« ~°=∞}©Ü«∞=ÚQÆ
QÀK«iOz#k. J`«ºO`« PǨ¡^Œ=Ú HõeyOK«∞ <å^Œ "≥ÚHõ\˜
L^Œ ƒ ù q Oz `« # ‰õ Ω â◊ = ∞=Ú Ñ¨ Ó ~° ‚ = ÚQÆ Hõ e yOz#k.
Ѩ~°=∂#O^Œ=Ú Hõey#k. "Õ}∞<å^Œ"≥∞ÿ „Ѩ}= <å^Œ=Ú
L^Œƒqù OѨQÆ „|Ǩχ^ŒO_»=∞O^Œe ã¨=∞ã¨Î <å_»∞Å∞#∞ =¸ÖÏ^è•~°=Ú
=é‰õΩ ã¨Ê$tOѨ|_ç ^ÕǨÏ=Ú Ñ¨ÙÅHÍOH˜`« =∞Ü≥∞º#∞. T~åúfi
J^äŒã¨∞ûÅ∞ UHõ"≥∞ÿ <å^Œ=Ú# Ѩ~°=∂#O^Œ Éèíi`«∞_≥· xÅK≥#∞.
„|Ǩχ^ŒO_»=Ú# `å<˘Hõ "≥Å∞QÆ∞ã¨ÎOÉèí=ÚQÆ QÀK«iOK≥#∞. ^•x
<å„â◊~ÚOz +¨@Û„Hõ=ÚÅ∞, +¨\òHõ=∞Å=ÚÅ =Öˇ QÀK«iOz#q.
JO^Œ∞O_ç =$Hõ∆ =¸Å=ÚÅ#∞O_ç U~°Ê_ç# âßYÅ=Öˇ ã¨=∞ã¨Î
<å_»∞Å∞, <å_ô ˆHO„^Œ=ÚÅ∞ `Õ*’ =∞Ü«∞"≥∞ÿ QÀK«iOz#q.
WO„kÜ«∞=Ú ÅxflÜ«Ú JO`«~°∞‡Y"≥∞ÿ QÀÑ≤HõÅ=Öˇ <å^ŒQÍ#=Ú
#O^Œ∞ "≥∞ÿ=∞~°z#q.
„Hõ=∞â◊ó `«#Ü«∞O^Œe D <å^Œ=Ú „Éèí∂=∞^茺 ™ê÷#
=∞<≥_»∞ PHÍâ◊=Ú# xÅz <å^Œ ~°∂Ѩ"≥∞ÿ `«<åfl=iOK≥#∞.
JO`«~°∞‡Y=ÚQÆ D <å^Œ=Ú Ñ¨Å∞ ~°Hõ=ÚÅ∞QÆ J=∞#ã¨∞¯_»∞
J#∞Éèí∂u K≥O^≥#∞. QÆ*ˇ˚Å „"≥∂`«Å∞ q#|_ç#q. Ѷ¨∞O\Ï<å^Œ=Ú
q#|_ç#k. â◊OY<å^Œ=Ú q#|_ç#k. g}Ï <å^Œ=Ú P#O^Œ=Ú
HõeyOz#k. `åà◊ <å^Œ=Ú =∞~˘Hõ P#O^Œ=Ú HõeyOz#k.
J=∞#ã¨∞¯_»∞ 35

"Õ}∞<å^Œ=Ú Ñ¨~°=∂#O^Œ=Ú HõeyOz#k. ÉèËi, =∞$^ŒOQÆ

"Õ∞Ѷ¨∞<å^Œ=ÚÅ∞ `«##∞ J`åºâ◊Û~°ºHõ~°=ÚQÆ "åºÑ≤Î QÍqOz#k.
`å#∞ ã¨ÊO^Œ<å`«‡Hõ aO^Œ∞=ÙQÆ#∞, qâßfi`«‡Hõ ã¨ÊO^Œ#=ÚQÆ#∞
‰õÄ_» J=∞#ã¨∞¯_»∞ J#∞Éèí∂u K≥Ok<å_»∞.
ÃÑ· q^èŒ=ÚQÆ „Ѩ}= <å^•=∞$`«=Ú#∞ J=∞#ã¨∞¯_»∞
áê#=Ú KÕÜ«ÚK«∞O_»QÆ J`«x „|Ǩχ^ŒO_»=Ú #O^Œe
+¨\òHõ=∞Å=ÚÅ∞, <å_ô ˆHO„^Œ=ÚÅ∞, <å_»∞Å∞ `Õ*’=O`«=ÚÖˇ·
„ѨHÍtOz#q. "≥Å∞QÆ∞ â◊s~° x~å‡}=Ú#∞ HÍqOz#q,
J=∞#ã¨∞¯_»∞ Ѩiâ◊√^Œ∞ú_≥·, [~å=∞~°}=ÚÅ Hõf`«∞ _»Ü≥∞º#∞.
Ö’HÀ`«Î~°∞_»~Ú<å_»∞. J#QÍ Ö’Hõ=ÚÅ∞QÆ, P=~°}Å∞QÆ U~°Ê_ç#
„ѨHõ$ux ^•\˜<å_»∞. 9= ^•xQÆ, =∞Ǩ„ѨHõ$uQÆ, ^≥·==ÚQÆ,
"≥Å∞QÆ∞QÆ, <å^Œ=ÚQÆ, PHÍâ◊=ÚQÆ xez<å_»∞.
J=∞#ã¨∞¯_»∞ ǨÏO㨠=∞O„`«=Ú <å^è•~°=ÚQÆ `«Ñ¨ã¨∞û
H˘#™êyOK«∞K«∞<Õ Ü«ÚO_≥#∞. `å#∞ ã¨ÊO^Œ<å`«‡‰õΩxQÆ ã¨=∞ã¨=Î Ú#∞
J#∞Éè∂í u K≥O^Œ∞K«∞ #∞O_≥#∞. ã¨ÊO^Œ#=Ú ^ŒfiÜ«∂Hõi∆ `«#Ü«∞O^Œ∞
[~°∞QÆ∞K«∞O_»QÆ Ö’^Œ$+≤ì ÜÕ∞~°Ê_ç z`«¯à◊Å#∞ HÍOK≥#∞.
^ŒÇϨ ~åHÍâ◊=Ú#O^Œ∞ q∞~°∞q∞@∞¡ Q˘Å∞Ѩ٠#Hõ„∆ `«=ÚÅ#∞ QÍOK≥#∞.
#Å¡x PHÍâ◊=Ú#∞ QÍOK≥#∞. „Hõ=∞â◊ó Jk Z~°∞ÃÑH˜¯ „Ѩà◊Ü«∞HÍÅ
=∞O^Œe Jyfl=Öˇ Ju ÉèÜ í ∞« OHõ~=° ÚQÆ #∞O_»∞ Zé]x PHÍâ◊=Ú#∞
QÍOK≥#∞. =∞~°Å JkÜÕ∞ KÀ@∞Ö’ HõiyOz# |OQÍ~°Ñ¨Ù ~°OQÆ∞QÆ
PHÍâ◊=Ú Hõ#|_≥#∞. JHõ™ê‡`«∞ÎQÆ =∞~°Å P PHÍâ◊=Ú HÀ\˜
ã¨∂~°º„ѨÉèíÅ`À ~ålÅ∞¡K«∞O_ç#@∞¡ HÍOK≥#∞. JkÜÕ∞ PHÍâ◊=Ú
 36 J=∞#ã¨∞¯_»∞
=∞~°Å áêÅ ã¨=Ú„^Œ=Ú=Öˇ ã¨fiK«Ûù"≥∞ÿ# `≥Å¡x `«~°OQÆ=ÚÅ`À
QÀK«iOK≥#∞. J`«ºO`« PHõ~°¬}©Ü«∞"≥∞ÿ# K«O„^Œ„ѨÉèíÅ`À ‰õÄ_ç#
PHÍâ◊=Ú#O^Œ∞ Hõ~°∂Ê~° `«~°OQÆ=ÚÅ∞ QÀK«iOK≥#∞. WO„^Œ
hÅ=Ú, "≥·_è»∂~°º=Ú, ѨQÆ_»=Ú, Ѩ^Œ‡~åQÆ=Ú, =Ú`«º=Ú,
QÀ"Õ∞kèHõ=Ú "≥Ú^ŒÅQÆ∞ „âı+¨ª=∞QÆ∞ HÍO`«∞Å∞ P PHÍâ◊=Ú#
QÀK«iOz J^Œ$â◊º =∞QÆ∞K«∞O_≥#∞.
W@∞¡ |Ǩïq^èŒ=ÚÅQÆ∞ Hõà◊Å∞ n~°…HÍÅ=Ú J#∞Éèí∂u
K≥O^≥#∞. D Hõà◊ʼnõΩ P^è•~°=ÚQÆ ã¨ÊO^Œ#=Ú, <å^Œ=Ú
[~°∞QÆ∞K«∞<Õ Ü«Ú#flq. „Hõ=∞â◊ó Hõà◊Å∞ â◊q∞Oz x~°‡Å"≥∞ÿ#
hÖÏHÍâ◊=Ú ã≤~÷ Ñ° _¨ #ç k. JO^Œ∞ =∞^躌 ÉèÏQÆ=Ú# ã¨∂~°º aO|=Ú
QÀK«iOK≥#∞. P ã¨∂~°∞º_»∞ `å<Õ Jx ‰õÄ_» J=∞#ã¨∞¯_»∞
^Œi≈OK≥#∞. `å#∞ ™êH˜∆QÆ ã¨=∞ã¨Î HÍ~°º=ÚÅ∞ `«##∞O_ç
„Ѩ=iÎOѨ|_»∞@ ‰õÄ_» J=∞#ã¨∞¯_»∞ ^Œi≈OK≥#∞. P *Ï˝#
ã¨∂~°∞º_»∞ „Éè∂í =∞^躌 =∞<≥_∞» Ѩ~fi° `«Ö’Ü«∞Ö’ #∞O_ç L^Œ~ÚOK«∞
K«∞O_»∞@ ‰õÄ_» QÆ=∞xOK≥#∞. `«#Ö’x H˘O`«ÉèÏQÆ=Ú P
ã¨∂~°∞ºxH˜, J`«x „ѨHÍâ◊=ÚʼnõΩ #=∞㨯 iOK≥#∞. J@∞Å<Õ
Hõ#∞flÅ#∞O_ç P#O^Œ ÉÏ+¨Ê=ÚÅ∞ =i¬OK≥#∞. =i¬Oz# P#O^Œ
ÉÏ+¨Ê=ÚÅ#∞ Hõ#∞Ñ≤OK«∞K«∞#fl ã¨∂~°∞º#‰õΩ J~°…º„Ѩ^•#=Ú
KÕÃã#∞.
Ñ≤^ŒÑ¨ J^Õ PHÍâ◊=Ú# K«O„^ŒaO|=Ú QÀK«iOK≥#∞.
J=∞#ã¨∞¯_»∞ âßOuOK≥#∞. ã¨∂~°ºK«O„^•`«‡Hõ"≥∞ÿ# „|Ǩχ=ÚQÆ,
`«#∞fl `å#∞ J#∞Éèí∂u K≥O^≥#∞. Ѩ~°=∂#O^ŒÉèíi`«∞ _»Ü≥∞º#∞.
J=∞#ã¨∞¯_»∞ 37

6
J=∞#ã¨∞¯_»∞ Hõ#∞Å∞ `≥iK≥#∞. `«# Z^Œ∞@ z~°∞
^Œ~°Ç¨ã¨=Ú`À É’^茉õΩ_»∞ xÅ|_ç Ü«ÚO_≥#∞. Pjó ѨÓ~°fiHõ"≥∞ÿ#
^Œ$+≤ì É’^茉õΩx Hõ#∞flÅ#∞O_ç J=∞#ã¨∞¯x ÃÑ·H˜ „Ѩã¨iOK≥#∞.
J=∞#ã¨∞¯_»∞ É’^茉õΩ#‰õΩ áê^•aè=O^Œ#=Ú KÕÃã#∞. É’^èŒ ‰õΩ_»∞
z~°∞#=Ùfi`À h "≥=~°=Ù? Jx „ѨtflOK≥#∞. J=∞#ã¨∞¯_»∞ ''<Õ#∞
<Õ<#·≥ <Õ#∞#∞—— Jx ã¨=∂^è•#=Ú xK≥Û#∞. É’^艌 Ωõ _»∞ ã¨O`À+≤Oz
''h=Ù WѨÙ_»∞ ã¨~°fi ã¨fi`«O„`«∞_»=Ù, h"≥@∞¡ x~°‚~ÚOK«∞H˘O^Œ∞"À
W@∞ÃÑ· h rq`«=∞@∞¡ ™êQÆQÆÅ^Œ∞. J#O`«"≥∞ÿ# P#O^Œ=Ú h
™⁄`≥·Î#k.—— Jx ѨeÔH#∞. J=∞#ã¨∞¯ _ç@¡<≥#∞. „Ѩu r=Ù#‰õΩ#∞
WkÜÕ∞ ã¨Ç¨Ï["≥∞ÿ# ã≤÷uÜ«∞x `≥eÜ«∞=K«∞ÛK«∞#flk. nx H˘éÔH·
~° H õ ~ ° H õ = ÚÅ∞QÆ r=Ù_» < Õ fi +≤ O K« ∞ K« ∞ <åfl_» x ‰õ Ä _»
`≥eÜ«∞=K«∞ÛK«∞#flk.
''D âßâ◊fi`«=Ú, JѨiq∞`«"≥∞ÿ# P#O^Œ=Ú H˘é‰õΩ
Jâßâ◊fi`«=Ú, ^Œ∞óYHÍ~°H"õ ∞≥ #ÿ `å=ÙÅÜ«∞O^Œ∞ r=Ù_»∞ "≥`‰« Ωõ H˘#∞@
J`åºâ◊Û~°ºHõ~°=ÚQÆ #∞#flk. âßâ◊fi`å#O^Œ=Ú#‰õΩ xiÌ+¨ì=∞QÆ∞
=∂~°æ=Ú#fl#∞ WO^Œ∞ r=Ù_»∞ *Á~°Ñ¨_»Hõ `«=∞`«=∞ ^èպܫ∞=Ú
H˘éÔH· J#º =∂~°=æ ÚÅ #<Õfi+≤OK«∞K«∞<åfl_∞» . WO`«H#õ fl WO„^Œ*ÏÅ
"Õ∞q∞Ü«Ú ÖË^Œ∞. J<Õfi+≤OK«∞K«∞#fl r=ÙʼnõΩ D =∂~°æ=Ú#∞
ã¨Ê+¨ì=Ú KÕã≤#KÀ r=ÙʼnõΩ „Ѩܫ∂㨠`«QÆ∞æ#∞ Hõ^•!—— É’^茉õΩ_»∞
XHõ¯™êi Ѷ¨‰õΩ¯# #qfi W@¡<≥#∞. r=ÙÅ∞ P#O^Œ=Ú H˘é‰õΩ
 38 J=∞#ã¨∞¯_»∞
J<Õ fi +≤ O K« ∞ @ 㨠` « º =Ú. J<Õ fi +¨ } Ö’ 㨠$ +≤ ì Ü « ∞ O^Œ e
^ŒfiO^ŒfiѨÓi`«"≥∞ÿ# J#∞Éèí==Ú Å#∞ J<ÕHõ=ÚÅ#∞ á⁄Ok "å\˜
"å\˜ `å`å¯eHõ`«#∞ „Hõ=∞â◊ó „QÆÇ≤ÏOz xiÌ+¨ì=∞QÆ∞ Ü≥∂QÆ
=∂~°æ=Ú# „Ѩ"ÕtO`«∞~°∞. =∂~°æ=Ú ZѨÙÊ_»∞#∞ ã¨Ê+¨ì=ÚQÆ<Õ
Ü« Ú #flk. HÍx ^•xÜ« ∞ O^Œ ∞ „Ѩ " Õ t OK« ∞ @‰õ Ω =Åã≤ #
ã¨O™ê¯~°=ÚÅ∞ r=ÙxÖ’ „Hõ=∞â◊ó U~°Ê_»∞#∞. =Åã≤#
ã¨O™ê¯~°=ÚÅ∞ U~°Ê_ç#<Õ QÍx =∂~°=æ Ú ~°∞zOѨ^∞Œ . J<Õfi+¨}=Ú
XHõ `«Ñ¨ã¨∞ûQÆ U~°Ê_ç P `«Ñ¨ã¨û<Õ JyflÖ’ ã¨=∞ã¨Î=ÚÖˇ·#
‰õΩã¨O™ê¯~°=ÚÅ∞ `«QÆ∞Å|_»∞K«∞#fl ã¨=∞Ü«∞=Ú# =∂„`«"Õ∞
JO`«~°∞‡Y=∞QÆ∞ =∂~°æ=Ú# Pã¨H˜Î HõÅ∞QÆ∞#∞. JO`«‰õΩ =Ú#∞ѨÙ
HÍ~°ºHÍ~°} ã¨O|O^èŒ=ÚQÆ |Ç≤Ï~°OQÆ=Ú# ѨÅ∞ q^èŒ=ÚÅQÆ∞
HÍ~°º=ÚÅ#∞ x~°fiiÎOK«∞K«∞ Hõ+¨ìã¨∞Y=ÚÅ∞, =∞OzK≥_»¤Å∞, H©iÎ
JѨxO^ŒÅ∞ J#∞ _ÀÖÏÜ«∞=∂# [QÆ`∞« #Î Ty㨠ÖÏ_»∞K«∞O_»∞#∞.
^èŒ~°‡=Ú <≥O`« P^ŒiOK«∞<À J^èŒ~°‡=Ú#O`« ^Õfi+≤OK«∞@KÕ
^ŒfiO^Œfi =Ú#∞ ^•@ÖËHõ Ѷ¨∞~°¬} Ü«∞O^Œ∞ rqOK«∞K«∞O_»∞#∞.
^èŒ~°‡=Ú <åK«iOK«∞ "å~°∞ J^èŒ~°‡=Ú#∞ ^Õfi+≤OK«∞@ `«QÆ^Œ∞.
J^èŒ~°‡ „Ѩ=$uÎ Ü«∞O^Œ∞#fl "åi J*Ï˝#Ѩ٠ã≤÷ux QÆ=∞xOz ^ŒÜ«∞
K«∂ѨÙ@ÜÕ∞ Ü«ÚO_»=ÅÜ«Ú#∞. J^èŒ~°‡=Ú#∞ tH˜∆Oz#ѨÊ\˜H˜
‰õÄ_» ^•xÜ«∞O^Œ∞ ^Õfi+¨=Ú ÖËHõ tH˜∆OK«∞@ N~å=Ú_»∞,
NHõ$+¨µ‚_»∞ K«∂Ñ≤# =∞ǨÏ`«Î~°"≥∞ÿ# =∂~°æ=Ú. ã¨$+≤ì ã¨=∞ã¨Î=Ú
^≥·==Ú#∞O_ç U~°Ê_ç#^Õ HÍ=Ù# ã¨$+≤ìÖ’x ^ŒfiO^Œfi=ÚÅ#∞ ‰õÄ_»
^≥·==ÚQÆ K«∂K«∞@ J#∞ D =∂~°æ=Ú# „Ѩ"ÕtOK«∞@‰õΩ
J=∞#ã¨∞¯_»∞ 39

J<Õfi+≤OK«∞ r=Ù#‰õΩ H˘O`« HÍÅ=Ú Ñ¨@ìHõ `«Ñ¨Ê^Œ∞. HÍ=Ù#

=∂~°æ=Ú ã¨Ê+¨ì=ÚQÆ #∞#flѨÊ\˜H˜, JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’ #∞#flѨÊ\˜H˜x
JO`«∞Ѩ@ìHõ Ü«ÚO_»∞@ [~°∞QÆ∞K«∞#flk.——
''WѨÙÊ_»∞ <å Hõ~=ΰ º"Õ∞q∞?—— Jx J=∞#ã¨∞¯_»∞ „ѨtflOK«Q,Æ
''h Hõ~°Î=º=Ú#∞ h"Õ x~°‚~ÚOK«∞H˘# =ÅÜ«Ú#∞. h ÉèÏq
rq`«=Ú#‰õΩ h"Õ „|Ǩχ=Ù. `«QÆ∞ sux Ü≥∂K«# KÕã≤
x~°‚~ÚOK«∞H˘#∞=Ú—— Jx É’^茉õΩ_»∞ `≥eÃÑ#∞. J=∞#ã¨∞¯_»∞
`«#Ü«∞O^Œe JO`«~åºq∞ #∞O_çÜ∞Õ Hõ~=ΰ º=Ú#∞ `≥Å∞ã¨∞H˘#QÀi
=∞~°Å Hõ#∞Å∞ =¸ã¨∞H˘<≥#∞.
J=∞#ã¨∞¯_»∞ `«# Hõ~°Î=º=Ú `≥eÜ«∞QÀi =∞~°Å
^蕺#=Ú# xÅK≥#∞. `å<≥=~À, `«# x[ã¨fi~°∂Ѩ "≥∞\˜ì^À `«#‰õΩ
`≥eã≤#k. JO`«~åºq∞ „Ѩ[˝ÜÕ∞ `«#Ü«∞O^Œ∞ `«#=Öˇ #∞#flk
QÍx `å<˘Hõ_∞» „Ѩ`ºÕ Hõ=ÚQÆ ÖË_x» `≥eã≤ÜÚ « #flk. JO`«~åºq∞ÜÕ∞
HÀ\Ï#∞HÀ@¡ r=ÙÅ∞QÆ =ºHõÎ=∞QÆ∞K«∞<åfl_»x `≥eã≤#k. W@∞¡
=ºHõÎ=∞~Ú# r=ÙÅ∞ `«=∞^≥·# Jã≤÷`«fi=Ú ÖË~°Ê~°K«∞H˘#∞@ =Å#
J*Ï˝#Ѩ٠á⁄~° Hõq∞‡ =º‰õΩÎÅQÆ∞ K«∞<åfl~°x, Z=iH˜ "å~°∞QÆ
`«=∞H˘éÔH· rqOK«∞K«∞<åfl~°x ‰õÄ_» `≥eã≤#k. `«=∞ H˘éÔH·
`å=Ú rqOK«∞@ J#∞ JÉèϺã¨=Ú# `«=∞K«∞@∂ì =ºH˜ÎQÆ`«
=ÅÜ«∞=ÚÅ#∞ xi‡OK«∞ H˘#∞K«∞ `«=Ú‡ `å=Ú |OkèOK«∞H˘#∞
K«∞<åfl~°x ‰õÄ_» `≥eã≤#k. J\˜ì |O^èŒ#=Ú# Ѩ~°ã¨Ê~°
Éè^Ë ÉŒ Ïè =#Å∞, Ѷ∞¨ ~°}
¬ Å∞, `«`Ê« eù `«=ÚQÆ H˘\Ï¡@Å∞, Ü«Ú^Œ=ú ÚÅ∞
‰õÄ_» [~°∞QÆ∞K«∞#fl=x `≥eã≤#k. J*Ï˝#Ѩ٠á⁄~°Å∞ ^Œ@ì"≥∞ÿ
 40 J=∞#ã¨∞¯_»∞
|e+¨ª"≥∞ÿ r=ÙÅ #_»∞=∞ JQÍ^èŒ=Ú ÖË~°Ê~°K«QÆ, r=Ù_»∞ n#∞_≥·,
|OnHõ$`«∞_≥· ^Œ∞ódOK«∞@ QÀK«iOz#k.
W@∞¡ ^Œ∞ódOK«∞K«∞#fl r=ÙÅ#∞ F^•~°∞Û r=ÙÅ∞ ‰õÄ_»
Hõ#Ѩ_çi. "åiÜ«∞O^Œ∞ „Ѩ*Ï˝ qHÍã¨=Ú H˘O`« "≥∞~°∞QÆ∞QÆ
QÀK«iOz#k. ^•i HÀi# r=ÙʼnõΩ ^•i K«∂ѨÙ"å~°∞, *Ï˝#=Ú
HÀi# r=ÙʼnõΩ *Ï˝#=Ú xK«∞Û"å~°∞, n#∞ʼnõΩ ¿ã=ÅOkOK«∞"å~°∞
x~°‡Å=ÚQÆ q^•º "≥·^Œº=Ú#∞ QÆ~°Ñ¨Ù"å~°∞, ã¨OѶ¨∞„âıÜ«∞ã¨∞ûÔH·
áê@∞Ѩ_»∞"å~°∞. x~°‡Å=Ú „ѨâßO`«=Ú J~Ú# r=# q^è•#=Ú
#OkOK«∞"å~°∞ – W@¡<ÕHõ r=ÙÅ∞ Ö’HõÇ≤Ï`«∞Å∞QÆ Ñ¨xKÕÜ«Ú@
‰õÄ_» QÀK«iOz#k. W\˜ì Ö’HõÇ≤Ï`«∞Å Ü«∞O^Œ∞ XHõ Ѩ~°OѨ~°
‰õÄ_» QÀK«iOz#k. J=∞#ã¨∞¯#‰õΩ L`åûǨÏ=Ú Hõey#k.
HÀ\Ï¡k r=ÙÅ #_»∞=∞ "≥Å∞QÆ∞ ~°=fiÅ=Öˇ u~°∞QÍ_»∞K«∞#fl
Ö’HõÇ≤Ï`«∞Å#∞ QÆ=∞xOz ã¨∂ÊùiÎ K≥Ok<å_»∞. "≥Å∞QÆ∞~°=fiÅ
Ü«∞O^Œ∞‰õÄ_» H˘xfl z#flq QÆ#∞ H˘xfl ÃÑ^ŒÌqQÆ#∞ QÀK«iOz#q.
Pã¨H˜ÎHõ~°=ÚQÆ ÃÑ^ŒÌQÆ ~°=fiÅ ~°∂Ѩ=Ú# "≥Å∞QÆ∞K«∞#fl r=ÙÅ#∞
„Ѩ`ÕºHõ=ÚQÆ Ñ¨iH˜Oz ѨijeOz K«∂z<å_»∞. J`åºâ◊Û~°ºHõ~°"≥∞ÿ#
^Œ$â◊º=Ú QÀK«iOz#k. J=∞#ã¨∞¯_»∞ ѨÙÅH˜Oz<å_»∞. P#O^Œ=Ú
Lá⁄ÊOy#k. P ѨiH˜Oz# "≥Å∞QÆ∞~°=fi Z=fi~À HÍ^Œ∞ `«#
É’^茉õΩ_Õ!
J=∞#ã¨∞¯_»∞ É’^茉õΩx ^蕺#=Ú# QÆ=∞xOz#
Hõ∆}=Ú#<Õ É’^茉õΩ_»∞ ‰õÄ_» J=∞#ã¨∞¯x QÆ=∞xOz zeÑ≤QÆ
J=∞#ã¨∞¯_»∞ 41

z~°∞#=Ùfi #"≥fi#∞. P #=Ùfi#∞O_ç PǨ¡^ŒHõ~°"≥∞ÿ# HÍO`«∞Å∞

„Ѩ ã ¨ i Oz J=∞#㨠∞ ¯x ã¨ Ê $tOK≥ # ∞. ^è • º#=Ú#O^Œ ∞ #
J=∞#ã¨∞¯#‰õΩ Hõ#∞Å#∞O_ç *ÏÅ∞QÆ h~°∞ HÍÔ~#∞. `«# É’^茉õΩ_»∞
`«#É’\˜ "åiH˜ tHõ∆} xK«∞ÛK«∞ xifi~å=∞=ÚQÆ Éè∫uHõ Ö’Hõ=Ú#
"≥Å∞QÆ∞ xOѨÙ@ÔH· Hõ$+≤KÕÜ«Ú@ K«∂ã≤ J`«x ǨÏ$^ŒÜ«∞=Ú
„^ŒqOK≥#∞. `«# É’^茉õΩ_»∞ ã¨~°fi ã¨fi`«O„`«∞_»∞. JO`« =∂„`«=Ú
KÕ`« T~°÷fi Ö’Hõ=Ú# #∞O_»Hõ ^≥·= „¿Ñi`«"≥∞ÿ# ã¨$+≤ìÜ«∞O^Œ∞
`«# =O`«∞ Hõ~=ΰ º=Ú#∞ x~°‡Å=ÚQÆ x~åO_»|~°=ÚQÆ xQÆ∂_è=» ÚQÆ
xâ◊≈|Ì=ÚQÆ x~°fiiÎOK«∞K«∞<åfl_»∞! WO`«‰õΩ q∞Oz# Hõ~°Î=º
"Õ∞=Ú#flk. J`«_»∞ `«##∞ `«#O`« "åxQÆ fiÛkkÌ<å_»∞. `«##∞
ã¨fi`«O„`«∞x *Ëã≤<å_»∞. J@∞ÃÑ· Hõ~°Î=º=Ú#∞ `«#<Õ x~°‚Ü«∞=Ú
KÕã∞¨ H˘#=∞x<å_»∞. ZO`«\˜ =∞Ǩϟ#fl`« ã¨O™ê¯~°=Ú! ™ê^è•~°}=ÚQÆ
QÆ∞~°∞=ÙÅ∞ t+¨µºÅ#∞ xˆ~ÌtO`«∞~°∞. D`«_»∞ Z#fl_»∞#∞ `«##∞
Uq∞Ü«¸ xˆ~ÌtOѨÖË^Œ∞. <å Hõ#∞=QÆ∞ =∂~°æ=Ú `≥eÑ≤ ##∞fl
<å‰õΩ =ke<å_Õ QÍx, `«# `«O„`«=Ú# ayOѨÖË^Œ∞. Uq∞
HÍ~°∞}º=Ú! ZO`«\˜ "≥∞ÿ„f ÉèÏ==Ú!! HÍ=Ù# `å#∞#∞ J>Ë¡
x~°fiiÎOѨ =Öˇ#x xâ◊Û~ÚOK«∞H˘<≥#∞. J=∞#ã¨∞¯x ^蕺#=Ú
J`«xx Hõ~°Î"Àº#∞‡Y∞xQÆ xeÑ≤#k. ^蕺#=Ú Py#k.
J=∞#ã¨∞¯_»∞ Hõ#∞Å∞ `≥~°K≥#∞.
 42 J=∞#ã¨∞¯_»∞
7
Hõ#∞Å∞ `≥~°z J=∞#ã¨∞¯_»∞ `«#K«∞@∞ì#∞ ѨiH˜Oz
<å_»∞. =∞~°Å Pâ◊Û~°º=Ú Hõey#k. `«# K«∞@∞ì#∞ `«#
`«e`¡ O« „_»∞Å∞, ™È^Œ~∞° Å∞, |O^è∞Œ =ÙÅ∞, q∞„`«∞Å∞ KÕi Ü«Ú<åfl~∞° .
`«e¡`«O„_»∞Å Hõ#∞ÅÖ’ ÉÏ+¨Ê=ÚÅ∞ QÀK«iOz#q. J=∞#ã¨∞¯_»∞
=∞iO`« ѨiH˜Oz K«∂_»QÆ J`«_»∞ `«# `«e¡`«O„_»∞Å x"åã¨=Ú
#O^Œ∞<Õ "Õ∞ÖϯOz#@∞¡ QÆ∞iÎOK≥#∞. H˘O`« `«_»=Ù JÜ≥∂=∞Ü«∞
=Ú# Ѩ_≥#∞. `åxK«@ Z@∞¡O_≥#∞? JO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ É’^茉õΩx
P„â◊=∞=Ú# =ÙO_≥_ç"å_çx Hõ^•! Uq∞Ü«Ú JO`«∞ Ѩ@ìÖË^Œ∞.
`«e¡"≥·Ñ¨Ù K«∂ã≤ ''<Õ xHõ¯_ç ÔH@∞¡ =zÛux——? Jx „ѨtflOK≥#∞.
`«e¡ W@¡<≥#∞: ''h=Ù Hõ#∞Å∞ =¸ã≤ Ѩ<≥flO_»∞ =∂ã¨=ÚÖˇ·#k.
D ~ÀA =∂Ѷ¨∞ áœi‚=∞. „H˜O^Œ\˜ =∂Ѷ¨∞ áœ~°‚q∞<å_»∞ h=Ù
ã¨=Ú„^Œ f~å# ã¨∞n~°…=ÚQÆ #_»z ™⁄Åã≤ Ѩ_çáÈ~Úuq. x#∞fl
"≥^Œ‰õΩH˘x =∞#"å~°∞ WO\˜H˜ Q˘x=zÛ<å~°∞. D ã¨O=`«û~°
=∞O`«Ü«Ú x#∞fl QÆ∂iÛ# "Õ^Œ# <å‰õΩ#∞, h `«O„_çH˜x
JѨiq∞`«"≥∞ÿ#k. h=Ù ã¨Ê$ǨÏHÀÖ’Ê~Ú ã¨O=`«û~°"≥∞ÿ#k.——
J=∞#ã¨∞¯_»∞ ã¨O=`«û~° HÍÅ=Ú `«~åfi`« ã¨Ê$ǨÏÖ’xH˜
=K«∞Û@ WO\˜ "åiH˜x, |O^Œ∞=ÙʼnõΩ =ÓiÖ’x "åiH˜x
ã¨O`«∞+≤ì HõeyOz#k. D ã¨O=`«û~° HÍÅ=Ú J=∞#ã¨∞¯xH˜
=∂„`«=Ú |Ç≤Ï~°æ`«=ÚQÆ ã¨Ê$Ç¨Ï HÀÖ’Ê=Ù@QÍ [iy##∞
JO`«~°æ`«=ÚQÆ qq^èŒ=ÚÖˇ·# J#∞Éèí∂`«∞ʼnõΩ `åqK≥Û#∞. J`«xH˜
„Hõ=∞â◊ó [iy# ã¨OѶ¨∞@# ÅxflÜ«Ú [˝Ñ≤Î =K≥Û#∞. `å#∞ ã≤^Œ∞úÅ
J=∞#ã¨∞¯_»∞ 43

ã¨Ç¨ÏHÍ~°=Ú# ã¨∂Hõ∆‡ Ö’Hõ=Ú#∞ „Ѩ"ÕtOK«∞@, k=ºâ◊s~°

x~å‡}=Ú [~°∞QÆ∞@, ^蕺# =∂~°æ=Ú# *Ï˝# q*Ï˝#=ÚÅ#∞
|_»ÜÚ « @, `å#∞ JHõ~∆ ∞° _»#x `≥eÜ«Ú@, <å^ŒaO^Œ∞ HõàÏ`«‡Hõ"∞≥ #ÿ
J#∞Éèí∂`«∞Å#∞ ‰õÄ_» <˘O^Œ∞@ QÀK«iOz#q. Wq JxflÜ«Ú
<˘Hõ Z`«∞Î, `«# É’^茉õΩ_»∞ XHõ Z`«∞Î. É’^茉õΩx 㨇~°} HõÅ∞QÆQÆ<Õ
=∞~°Å J=∞#ã¨∞¯x ǨÏ$^ŒÜ«∞=Ú á⁄Oy#k, Hõ#∞Å#∞O_ç
ÉÏ+¨Ê=ÚÅ∞ *ÏÅ∞"åi#q. J`«_≥O`«\˜ ^ŒÜ«∂„~°Ì ǨÏ$^ŒÜ«Ú_»∞,
J`«x ǨÏ$^ŒÜ«∞ "≥∞O`« x~°‡Å=Ú. J`«x #=Ùfi "≥<≥flÅ#∞
q~°l=Ú‡K«∞ `«##∞ PǨ¡^Œ Ѩ~°K«∞K«∞ „áÈ`«ûÇ≤ÏOK«∞ K«∞O_≥_çk
Hõ^•! J`«#OkOz# ã¨∂„`«=ÚÅ∞, xˆ~Ìâ◊=ÚÅ∞, z~°∞#=Ùfi `«#
#`« º O`« = ÚQÆ „áÈ`« û Ç≤ Ï OK« ∞ K« ∞ O_≥ _ ç q . `å #`« x `À
âßâ◊fi`å#O^Œ=Ú#∞ J#∞ÉèíqOK«∞ K«∞O_≥_ç"å_»∞. J`«x`À `«#‰õΩ
[iy# `«∞k ã¨OÉèÏ+¨}=Ú =∞~°Å QÆ∞~°∞Î =zÛ#k. ''WѨÙÊ_»∞
<å Hõ~°Î=º"Õ∞q∞? Jx J=∞#ã¨∞¯_»∞ „ѨtflOK«QÆ, ''h Hõ~°Î=º=Ú#∞
h"Õ x~°‚~ÚOK«∞H˘# =ÅÜ«Ú#∞. h ÉèÏq rq`«=Ú#‰õΩ h"Õ
„|Ǩχ=Ù, `«QÆ∞ sux Ü≥∂K«#KÕã≤ x~°‚~ÚOK«∞H˘#∞=Ú—— Jx
É’^茉õΩ_»∞ `≥Å∞ѨÙ@. ~Ú`åºk ã¨=∞ã¨Î q+¨Ü«∞=ÚÅ∞ =~°∞ã¨QÆ
QÆ∞~°∞Î =zÛ#q. `å<˘Hõ ã¨O=`«û~°=Ú ã¨Ê$ǨÏHÀÖ’Ê~Ú<å_»∞.
Pâ◊Û~°º=Ú! `«#HÍ ã¨OQÆuÜÕ∞ `≥eÜ«∞^Œ∞. J<Õfi+¨‰Ωõ _≥· ™êQÆ~f° ~å#
Ѩ_çáÈ=@O =~°‰õÄ `«#‰õΩ#flk ÉÏǨϺã¨Ê$Ç¨Ï J@∞ÃÑ· [iy#
k=º ™ê^èŒ#=∞O`«Ü«¸ JO`«ó ã¨Ê$ǨÏ. `å#∞ á⁄Ok# tHõ∆}
Ü«∞O`«Ü«¸ JO`«~°∞‡Y"Õ∞! `«##∞ ã¨∂Hõ∆‡ Ö’HÍʼnõΩ k=º
ѨÙ~°∞+¨µe~°∞=Ù~°∞ Q˘xáÈ=Ù@, `«#H˜Ñ¨Ù_»∞ J~°÷=∞~Ú#k. "å~°∞
 44 J=∞#ã¨∞¯_»∞
Q˘xáÈ~Ú#k `«# ã¨∂Hõ∆‡ â◊s~°=Ú<Õ. ã¨=∞ã¨Î tHõ∆}=Ú ã¨∂Hõ∆‡
â◊s~°=Ú# [iy#k. `«# ã¨∂÷Å â◊s~°=Ú =∂„`«q∞K«@<Õ
Ü«Ú#flk. Jk ã¨Ê$ǨÏHÀÖ’Ê~Ú ã¨O=`«û~°HÍÅ=Ú `«# `«e¡
^ŒO„_»∞ÅKÕ Ñ¨i~°H˜∆OѨ|_ç#k. JO`«Ü«¸ J=∞#ã¨∞¯x q„ÉèÏOu
QÍqOz#k.
Ö’HõÇ≤Ï`«∞Å Ü«∞[˝r=#=Ú `«#‰õΩ ã¨∂ÊùiÎ HõeyOK«∞@
=Å# `å#∞‰õÄ_» `«#"åi Ѩi}uÔH· Hõ$+≤ KÕÜ«∞=Öˇ##∞ `«#
ã¨OHõÅÊ=Ú =∞~°Å QÆ∞~°∞Î=zÛ#k. Jk HÍ~°}=ÚQÆ `å#∞
â◊s~°=Ú# "Õ∞ÖϯOK«∞@ [iy#^Œx `≥eÜ«∞ =zÛ#k. J=∞#ã¨∞¯x
=∞#ã¨∞û ‰õΩ^Œ∞@ Ѩ_ç#k. É’^茉õΩ#‰õΩ ǨÏ$^ŒÜ«∞=Ú #O^Œ∞
#=∞㨯iOK«∞H˘<≥#∞. Pj~°fiK«# =Ú„^Œ`À, =∞O^ŒÇ¨ã¨=Ú`À
É’^茉õΩ_»∞ ǨÏ$^ŒÜ«∞=Ú# QÀK«iOK«∞ K«∞<åfl_»∞. `«#=O`«∞
Ö’HõÇ≤Ï`« HÍ~°º=Ú#‰õΩ =Åã≤# „Ѩ}ÏoHõ‰õΩ ~°∂ѨHõÅÊ# KÕÜ«Ú@
„áê~°OaèOK≥#∞.
`«#"åiH˜, `«# TiH˜ =Åã≤# q+¨Ü«∞=Ú ÖËq∞? Jx
„ѨtflOK«∞H˘#QÆ q^Œº, "≥·^Œº=Ú, Ü≥∂QÆ=Ú Jx ã¨=∂^è•#=Ú
=zÛ#k. D =¸_çO\˜x `«#=O`«∞ Hõ~°Î=º=ÚQÆ ã¨OѶ¨∞=Ú#
„Ѩ"Õâ◊ÃÑ@∞ì@‰õΩ Hõ$+≤ ã¨eÃÑ^Œ#x x~°‚~ÚOK«∞ H˘<≥#∞.
„Ѩ„Ѩ^äŒ=∞=ÚQÆ `«e¡`«O„_»∞Å#∞ ã¨O`À+¨ÃÑ\˜ì "åi J#∞[˝ "Õ∞~°‰õΩ
HÍ~°º=ÚÅ#∞ x~°fiiÎOѨ =Öˇ#x ‰õÄ_» x~°‚~ÚOK«∞H˘<≥#∞. `«O„_ç
„Ѩ*ÏѨuÜ≥ÿ∞# „|Ǩχ^Õ=Ù#‰õΩ „ѨfHõ. `«e¡ „ѨHõ$uH˜ „ѨfHõ.
"åi~°∞=Ùi =∞#ã¨∞û#∞ ã¨O`À+¨ ÃÑ@∞ì@KÕ `«QÆ∞ Pj~°fiK«#
J=∞#ã¨∞¯_»∞ 45

|Å=ÚO_»∞#x ÉèÏqOK≥#∞. J=∞#ã¨∞¯_»∞ „Hõ=∞â◊ó PǨ~°=Ú

ã‘fiHõiOK«∞@ ^•fi~å â◊s~° ѨÙ+≤ìx á⁄O^≥#∞. J`«<˘Hõ<å_»∞
L^ŒÜ«∞=Ú# `«∂~°∞Êkâ◊QÆ ‰õÄ~°∞ÛO_ç n~å…Ö’K«# Ü«∞O^Œ∞O_»QÆ
J`«x `«e¡`«O„_»∞Å∞ ã¨g∞Ñ≤Oz W@¡xi.
''h=Ù „|uH˜ |@ì Hõ\˜ìuq, =∂HõkÜÕ∞ P#O^Œ=Ú.
z#fl`«#=Ú #∞O_ç h=Ù "≥∞`«Îx "å_»=Ù, x~°‡Å ã¨fiÉèÏ=Ù_»=Ù.
x#∞fl ã¨OѶ¨∞=Ú `«# ™êfi~°÷=ÚKÕ „q∞OQÆ∞<Õ"≥∂ J#fl ÉèíÜ«∞=Ú#
h ÉèÏ==Ú Hõ_∞» ¤ Ѩ_uç q∞. h "≥@∞¡ h rq`«=Ú#∞ =∞ÅK«∞H˘x##∞
=∂‰õΩ ã¨=∞‡`«"Õ∞. h=Ù =∂Ü«∞O^Œ∞O_»∞@ÜÕ∞ =∂ HÀiHõ. h
ÉèÏ==ÚʼnõΩ J_»∞¤=zÛ# HÍ~°}=Ú# h=Ù WÅ∞¡ =^Œeuq.
ã¨=Ú„^Œ f~°=Ú# h‰õΩ =∞~°}˜Oz#O`« Ѩx J~Ú#k. =∂
=é‰õΩ h=Ù =∞~°Å „|uH˜ =zÛ#>Ë¡. Ü«∞^äÕK«ÛùQÆ rqOѨÙ=Ú, =∂
ã¨OѨÓ~°‚ ã¨Ç¨ÏHÍ~°=Ú h‰õΩ QÆÅ^Œ∞.——
J=∞#ã¨∞¯# HÍâ◊Û~°º=Ú Hõey#k. P#O^Œ=Ú ‰õÄ_»
Hõey#k. `å#∞ „Ѩ„Ѩ^=Œä ∞=ÚQÆ `«e`¡ O« „_»∞Å#∞ ã¨O`«$Ñ≤ΠѨ~K
° =« Öˇ
##∞H˘<≥#∞. ^•xH˜ |^Œ∞Å∞QÆ `«e¡`«O„_»∞Å∞ `«$Ñ≤ÎѨ_ç `«#
ã¨O`«$Ñ≤Î H˘é‰õΩ ã¨Ç¨ÏHÍ~° =∞OkO`«∞ =∞xi. `«# HÀiHõÜÕ∞
=~°=ÚQÆ `«# =^ŒÌ‰õΩ uiy=K«∞Û@ â◊√ÉèÏ~°OÉèí=∞x ÉèÏqOz
`«e¡`«O„_»∞ʼnõΩ #=∞㨯iOK≥#∞.
ã¨fiã¨`÷ « KÕ‰Äõ i# J=∞#ã¨∞¯_»∞ `«∂~°∞Ê ã¨=Ú„^Œ f~°=ÚÖ’
"åºÇ¨ºoÔH· |Ü«∞Å∞ ^Õ~å_»∞. `«# ã¨=∞ã¨Î ™ê^èŒ# P ã¨=Ú„^Œ
f~°=Ú=^ŒÌ UHÍO`«=ÚQÍ ™êyOk. `«# HõHõ¯_Õ k=ºÑ¨Ù~°∞+¨µÅ
 46 J=∞#ã¨∞¯_»∞
ã¨O^Œ~°≈#=Ú [iyOk. P `«~°∞"å`« "åi`À `«#∞ ã¨∂Hõ∆‡
Ö’HÍÖ’¡H˜ Ѩܫ∞xOz ã¨O=`«û~°=Úáê@∞ ã¨=∞ã¨Î tHõ∆}=Ú
á⁄O^•_»∞. `«#‰õΩ P J#∞Éèí==∞O`å Éè∫uHõ"Õ∞ JxÑ≤OzOk.
HÍx `å#∞ P ã¨=Ú„^Œ f~°=ÚÖ’ =¸iÛùe¡#@∞¡ QÍx,
`«e¡`«O„_»∞Å∞ "≥^ŒH˜H˘x `«#x WO\˜H˜ fã¨∞‰õΩ =zÛ#@∞¡QÍx,
ã¨O=`«û~°=Úáê@∞ ã¨∂÷Å â◊s~° ã¨Ê$Ç¨Ï `«#‰õΩ ÖË#@∞¡QÍx `«#‰õΩ
JxÑ≤OK«<Õ ÖË^Œ∞. `å#∞#fl>Ë¡ `«#H˜ ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# ÉèÏ=#. P k=º
Ö’HÍÅÖ’x ™È^Œ~°|$O^Œ=Ú JO`å ‰õÄ_» `«#‰õΩ Éè∫uHõOQÍ<Õ
QÀK«iOKå~°∞. P Ö’Hõ=ÚÖ’ É’^茉õΩ_»∞ `«#H˜zÛ# tHõ∆}#O`å
‰õÄ_» `«#‰õΩ Éè∫uHõ"Õ∞. P J#∞Éèí==∞O`å Éè∫uHõ"≥∞ÿ`Õ =∞i D
Éè∫uHõ ã≤÷u Uq∞\˜? `«#Ö’ #∞O_ç `«#‰õΩ ã¨=∂^è•#q∞ÖÏ
qxÑ≤OzOk. ''JO`å Éè∫uHõ"∞Õ . HÍHõáÈ`Õ Éè∫uHõ=Ú ã¨∂Å ÷ =ÚQÍ#∞,
ã¨∂Hõ‡∆ =Ú QÍ#∞ U_»∞ á⁄~°ÅÖ’ "åºÑ≤Oz =ÙO@∞Ok. XHõ^•xHõ#fl
XHõ\˜ ã¨∂÷Å=ÚQÆ U~°Ê_ç U_»=ã≤÷uÖ’ Ѩ$kägã≤÷u HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
ã¨∂Hõ∆‡=Ú #∞Oz ã¨∂÷Å=ÚÖ’H˜, ã¨∂÷Å=Ú#∞O_ç ã¨∂Hõ∆‡=ÚÖ’H˜
"≥∞@¡^•i XHõ\˜ HõÅ^Œ∞. D ^•iÜÕ∞ h=Ù #_»z# ^•i. Wk
ã¨<å`«#=Ú. nx<Õ Ü≥∂QÆ =∂~°æ=∞x Ü≥∂QÆ∞Å∞ `≥Å∞ѨÙ^Œ∞~°∞.
''<å—— =∂~°=æ ∞x ÉèQí =Æ O`«∞_»∞ `≥Å∞ѨÙK«∞<åfl_∞» . k=º Ö’Hõ=ÚÅÖ’
#∞#flѨÙÊ_»∞ hHõq "åã¨Î==Ú. Éè∫uHõ Ö’Hõ=ÚÖ’ #∞#flѨÙÊ_»∞
J#QÍ ã¨∂÷Å Ö’Hõ=ÚÅÖ’ =Ù#flѨÙÊ_»∞ hH˜k "åã¨Î==Ú.
ZѨÊ\˜HõѨÙÊ_»∞ ZHõ¯_ç HõHõ¯_» "åã¨Î==ÚQÆ #∞O_»∞#∞. x[=Ú#‰õΩ
~Úxfl\˜Ü«∞O^Œ∞ h=ÙO_»∞@ "åã¨Î==Ú. ã¨=∞ã¨Î=Ú #O^Œ∞ <Õ#∞QÆ
"åºÑ¨#=Ú K≥O^Œ∞@ "åã¨Î==Ú.——
J=∞#ã¨∞¯_»∞ 47

J=∞#ã¨∞¯_»∞ ã¨=∂^è•# Ѩ_≥#∞. ã¨=Ú„^Œ f~°=Ú#

PHÍâ◊=Ú#∞, ã¨=Ú„^Œ=Ú#∞, Ô~O\˜x P=iOzÜ«Ú#fl "≥Å∞QÆ∞#∞
^Œi≈ã¨∂Î JÖψQ HÍ¿ãѨ٠xâ◊ÛÅ∞_≥· =ÙO_çáÈÜ«∂_»∞. É’^茉õΩ#‰õΩ
`åxzÛ# "åQÍÌ#=Ú [˝Ñ≤ÎH˜ =K«∞ÛK«∞#flk. `å#∞ Éèí∞qH˜ ky=zÛ
`«# "åiH˜ kqx ѨiK«Ü«∞=Ú KÕÜ«∂Åx, "å~°∞ ‰õÄ_® D
P#O^Œ=Ú á⁄O^•Åx, ^•xH˜ `«y# Hõ$+≤ ã¨Å∞ѨÙ`å#x
ÉÏqOKå_»∞. Jk HÍ~°}=ÚQÆ<Õ =∞~°Å Éè∫uHõ ^ÕǨÏ=ÚÖ’
"Õ∞ÖϯOKå_»∞. `«# HÍ~°º„Hõ=∞=Ú ZHõ¯_» "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\Ïìe, ZÖÏ
"≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\Ïìe, Z=i`À "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ\ÏìÖ’ `«# Hõ~°÷O HÍÖË^Œ∞.
''ã¨~åfi~°OÉèí Ѩi`åºw "Àº=∞^ŒƒùHõÎó ã¨"Õ∞ „Ñ≤Ü«∞ó—— J#∞
w`å"åHõº=Ú Ö’#∞O_ç `«#‰õΩ qxÑ≤Oz#k. P~°OÉèÏxH˜ `«#Hˆ q∞
`˘O^Œ~°? ÉèíQÆ=O`«∞_Õ `«y# ã¨xfl"Õâ◊=Ú HõeÊ™êÎ_»∞. JO`«=é‰õΩ
`å#∞ ֒ѨÅ, |Ü«∞@ "åºÑ≤OzÜ«Ú#fl "≥Å∞QÆ∞ #O^Œ∞ rqã¨∂Î
=ÙO\Ï#∞. <åÔH· <Õ<ÕÅ "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ@ì=Öˇ#∞. ã¨xfl"Õâ◊=Ú HÍÅ=Ú
~°∂Ѩ=Ú# `«# =^ŒÌ‰õΩ H˘x~å|_ç`Õ ^•xH˜ „Ѩuã¨ÊOkOz#
KåÅ∞#∞ Jx J¿ÑHõ∆ ÖËHõ ^≥·==Ú#∞ J¿ÑH˜∆OK«∞K«∞ ã¨=Ú„^Œ
f~°=Ú=^ŒÌ u~°∞QÍ_»™êQÍ_»∞.
WÖÏ H˘O`«HÍÅ=Ú `å^•`«‡º=Ú`À J=∞#ã¨∞¯_»∞
ã¨=Ú„^Œ f~°=ÚÖ’ „Ѩuk#=Ú H˘xfl QÆO@Å∞ QÆ_»∞ѨÙ`«∂
=Ù<åfl_»∞. WO`«Ö’ XHõ~ÀA J^Õ f~°=ÚÖ’ XO@iQÍ
u~°∞QÍ_»∞`«∞#fl XHõ Ü«Ú=‰õΩ_»∞ `å~°ã≤ÖÏ¡_»∞.
 48 J=∞#ã¨∞¯_»∞
ã¨=Ú„^Œ f~°=ÚÖ’ u~°∞QÍ_»∞`«∂ HõxÑ≤Oz# Ü«Ú=‰õΩx
"≥·Ñ¨Ù J=∞#ã¨∞¯x áê^•Å∞ J„Ѩܫ∞`«fl=ÚQÍ „Ѩܫ∂}=Ú
™êyOKå~Ú. P Ü«Ú=‰õΩ_»∞ f„="≥∞ÿ# JâßOu`À ‰õÄ_ç#
=^Œ#O`À QÀK«iOKå_»∞. J`«xx "≥#∞Hõ#∞O_ç ^ŒiKÕi "≥∞Å¡QÍ
ã¨Ê$tOz J=∞#ã¨∞¯_»∞ z~°∞#=Ùfi`À WÖÏ „ѨtflOKå_»∞.
''h"≥=~°=Ù? WK«Û@ ZO^Œ∞H˜ÖÏ u~°∞QÍ_»∞K«∞<åfl=Ù?—— P
Ü«Ú=‰õΩ_»∞ ''<Õ <≥=~°<À `≥eÜ«∞HõÜÕ∞ D u~°∞QÍ@=Ú,
P~å@=Ú. <å‰õΩ `≥eã≤# <Õ#∞, <Õ#∞ HÍ^Œx =∂„`«=Ú
`≥eÜ«Ú#∞. HÍx Jã¨Å∞ <Õ <≥=~À =∂„`«=Ú `≥eÜ«∞@=Ú
ÖË^Œ∞. Jk `≥eÜ«∂Å<Õ `«Ñ¨#`À<Õ WHõ¯_» u~°∞QÆ∞`«∂ =Ù<åfl#∞.
WÖÏ uiy`Õ `≥Å∞ã¨∞ÎO^Œx HÍ^Œ∞. HÍx WOˆHg∞ KÕÜ«∞ÖËHõ WÖÏ
XO@iQÍ u~°∞QÆ∞`«∞<åfl#∞—— J<åfl_»∞.
J=∞#ã¨∞¯_»∞ 49

8
J=∞#ã¨∞¯_»∞ J`«_˘Hõ ã¨fiK«ÛùO^Œ"≥∞ÿ# J<Õfi+¨‰õΩ_»x
„QÆÇ≤ÏOKå_»∞. =∞m§ WÖÏ „ѨtflOKå_»∞. ''h"≥=~À `≥Å∞ã¨∞HÀ"å
Å<Õ `«Ñ¨# hÔHO^Œ∞‰õΩ HõeyOk? ZÖÏ HõeyOk? JÖÏ HõÅ∞QÆHõ
=ÚO^Œ∞ h"Õq∞ KÕã¨∂Î =ÙO_Õ"å_çq?—— P Ü«Ú=‰õΩ_»∞ WÖÏ
ã¨=∂^è•#=Ú K≥áêÊ_»∞. ''g∞~°_çy# „Ѩâ◊flʼnõΩ z=i „Ѩâ◊fl#∞O_ç
„áê~°OaèOz ã¨=∂^è•#=Ú K≥ѨÊ@=Ú <å‰õΩ ã¨=∞O[ã¨
=∞xÑ≤™ÈÎOk. <Õ#∞ z#flѨÊ\˜#∞O_ç Pâ◊Ü«∞=ÚÅ`À ‰õÄ_ç#
P^Œ~°≈=O`«"≥∞ÿ# rq`«=Ú QÆ_»áêÅx HÀ~°∞‰õΩO@∂ =ÙO_Õ"å_çx.
Jk HÍ~°}=ÚQÆ „â◊=∞HÀiÛ L#fl`« q^•ºÉèϺ™êxfl QÆiáê#∞.
J@∞ÃÑ·# L^ÀºQÆ=ÚʼnõΩ J=Ú‡_»∞áÈHõ q"åÇ¨Ï |O^èŒ=ÚÅO^Œ∞
~Ú~°∞HÀ¯Hõ ã¨fiK«ÛùO^Œ=ÚQÆ XHõ P^Œ~°≈=O`« "≥∞ÿ# q^•ºÅÜ«∂xfl
„áê~°OaèOKåÅx ã¨OHõeÊOKå#∞. ã¨OѶ¨∂xH˜ ã¨iÜ≥ÿ∞# qÅ∞=Å`À
‰õÄ_ç# ÉÏÅ∞~°#∞ fiÛkkÌ JOkOKåÅx Pâ◊Ѩ_®¤#∞. HÍx
ã¨OѶ¨∞=ÚÖ’ D qÅ∞=Å#∞ QÆ∂iÛ =∂\Ï¡_Õ"åˆ~ HÍx x~°fiiÎOKÕ
"å~°∞ ÖË~∞° . =∂ =O`«∞ =#~°∞Åhfl ã¨=∞~°Ê}=ÚKÕã≤ q^•ºÅÜ«∂xfl
„áê~°OaèOz<å, ''=∂‰õΩ _»|∞ƒÅ∞ ã¨OáêkOKÕ K«^∞Œ =ÙÖË =ÚYº=Ú.
g∞~°∞ K≥¿ÑÊ q^ŒºÅ∞ ‰õÄ_»∞ ÃÑ@ì=Ù–—— Jx `«e¡`«O„_»∞Å∞ KÕiÛ#
ÉÏÅÉÏeHõÅ#∞ áê~î°âßÅ #∞O_ç fã¨∞‰õΩ "≥o§áÈ~Ú qiqQÍ
_»|∞ƒÅ∞ Hõ\˜ì Q˘Ñ¨Ê Q˘Ñ¨Ê áê~î°âßÅÅÖ’ KÕiÊOKå~°∞. <å
q^•ºÅÜ«∞=Ú ‰õΩO@∞Ѩ_çOk, =¸`«Ñ¨_çOk. ã¨OѶ¨∞=ÚÖ’
Q˘éˇ]Å=∞O^Œ =∂kiQÆ #_»záÈÜÕ∞ "åˆ~ HÍx ã¨$[<å`«‡Hõ"≥∞ÿ#
r=# q^è•<åxfl JO^Œ∞‰õΩO^•=∞<Õ Pã¨H˜Î HõÅ"å~°∞ ÖË~°∞.
 50 J=∞#ã¨∞¯_»∞
J|^•úÅ qÅ∞=ňH ÃÑ^ŒÌÑ‘@. Jã¨Å∞ qÅ∞=ʼnõΩ P^Œ~°} ÖË^Œ∞.
áêuˆHà◊§ rq`«=ÚÖ’ U~°Ê~°K«∞H˘#fl Pâ◊Ü«∂Å∞ ##∞flK«∂ã≤
"≥H˜¯iã¨∞Î<åfl~Ú. KåÅ J==∂#Hõ~°OQÍ ÉÏ^èŒ K≥O^Œ∞`«∂ =Ù<åfl#∞.
##∞fl Hõ#fl `«e¡`«O„_»∞ʼnõΩ ‰õÄ_» <å=¸Å=ÚQÆ ^Œ∞óY"Õ∞
q∞yeOk. <å `À\˜"åi ÖÏQÍ <Õ<≥O^Œ∞‰õΩ ÖË#∞? JO^Œ~°∂
#_»z# ^•i# <Õ <≥O^Œ∞‰õΩ #_»=@=Ú ÖË^Œ∞? <Õ <≥O^Œ∞H˜\Ï¡
„Ѩâßfl~°÷Hõ=ÚQÍ q∞ye áÈÜ«∂#∞? J<Õ „Ѩâ◊flÅ∞ Ö’#∞O_ç ѨÙ\˜ì
z=iH˜ g∞~°_çy# "≥Ú^Œ\˜ „Ѩâ◊fl WѨÙÊ_»∞ ##∞fl "≥<åfl_»∞`ÀOk.
Jã¨Å∞ <Õ <≥=~°∞? <åÔHO^Œ∞‰õΩ JO^Œ~°∂ #_çKÕ ^•i #K«Û@=Ú
ÖË^Œ∞? ZO^Œ∞‰õΩ „H˘`«Î^•i, <Õ#∞ HÀi# ^•i U~°Ê_»∞@ÖË^Œ∞?
J#fl ÉèÏ"åÅ∞ "≥<åfl_»∞`«∞<åfl~Ú. <å „Ñ¨â◊flʼnõΩ D PHÍâ◊=Ú,
ã¨=Ú„^Œ=Ú, Wã¨∞Hõu<≥flÅ∞, H˘O_»Å∞, ã¨~°∞QÆ∞_»∞ `À@Å∞ U^≥·<å
ã¨=∂^è•#=Ú `≥Å∞ѨÙ`åÜÕ∞"≥∂#x WHõ¯_» <å PÖÏѨ# =∞ø#=ÚQÍ
H˘#™êyã¨∞Î<åfl#∞. WѨÙÊ_»∞ g∞~°∞ `å~°ã≤ÖÏ¡~°∞.
Ü«Ú=‰õΩ_»∞ ѨeH˜# ѨÅ∞‰õΩÅ∞ qx, J=∞#ã¨∞¯_»∞
=∞O^ŒÇ¨ã¨=Ú KÕã¨∂Î WÖÏ Ñ¨eHÍ_»∞. ''q∞„`«=∂! J^è≥·~°ºÑ¨_»
=Å^Œ∞. F~°∞Ê =Ç≤ÏOK«∞. h Pâ◊Ü«∞=ÚÅÖ’ QÍx, h J<Õfi+¨}Ö’
QÍx, á⁄~°áê@∞ Uq∞Ü«Ú#∞ ÖË^Œ∞. h=Ù x~°‚~ÚOK«∞H˘#fl
q^è•#=Ú#O^Õ á⁄~°áê@∞#flk. P á⁄~°áê@∞ ‰õÄ_» J#∞Éèí==Ú
ÖËq∞KÕ Hõey#^ÕHÍx, =∞iÜ≥ÚHõ\˜ HÍ^Œ∞. Ü«∂O„uHõ=ÚQÆ
u#∞K«∞, u~°∞QÆ∞K«∞, x^Œ∞iOK«∞K«∞#fl r=ÙÅ#∞ ã¨$[<å`«‡Hõ"≥∞ÿ#
r=# q^è•#=∞O^Œ∞ „Ѩ"Õâ◊ÃÑ@ì=Öˇ##fl h `«ÅOѨ٠Ѩq„`«"≥∞ÿ#k.
J=∞#ã¨∞¯_»∞ 51

r=ÙÅÜ«∞O^Œ∞ h‰õΩ QÆÅ ã¨ÇϨ ["≥∞#ÿ Pf‡Ü«∞`«, „¿Ñ=∞ HÍ~°}=ÚQÆ

h‰õΩ `≥eã≤# =∞Ozx "åi HõOkOK«=Öˇ#x ÉèÏqOz<å=Ù. HÍx
h ã¨ÊO^Œ#‰õΩ „Ѩuã¨ÊO^Œ# Ü«Ú#flÑÙ¨ _Õ h Pâ◊Ü∞« =Ú <≥~"° ~Õ Q° Å
Æ ^Œ∞
HÍx, =∞iÜ≥ÚHõ q^èŒ=ÚQÆ gÅ∞Ѩ_»^Œ∞ Hõ^•! "åix QÆ∞iOz
h=Ù HÀi# =∞Oz, "åiH˜x =∞Oz JxÑ≤OK«=Öˇ#∞ Hõ^•!
J@¡xÑ≤Oz# <å_»∞ "å~°∞ „Ѩuã¨ÊOkO`«∞~°∞.——
''J@¡xÑ≤OK«xKÀ <å Pâ◊Ü«∞=Ú#‰õΩ <Õ#∞ uÖ’^ŒHõ
=ÚÅ∞ =^ŒÅ=Öˇ<å?—— Jx Ü«Ú=‰õΩ_»∞ „ѨtflOz<å_»∞.
J=∞#ã¨∞¯_»∞ z~°∞#=Ùfi`À ''J=ã¨~°=Ú ÖË^Œ∞. h
Pâ◊Ü«∞=ÚÅ#∞ h=Ù =^ŒÅ#=ã¨~°=Ú ÖË^Œ∞. =Åã≤#^ŒÖÏ¡ F~°∞Ê,
<Õ~°∞Ê =∂„`«"Õ∞. h‰õΩ ~ÚѨÙ_»∞ =Åã≤#k "ÕzÜ«ÚO_»∞ F~°∞Ê
=∞iÜ«Ú W`«~°∞Å #=QÍǨÏ# KÕã¨∞H˘#∞ <Õ~°∞Ê. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ
XHõ áêbÜ«∞x ˆQ^≥ =Ù#fl^Œ#∞H˘#∞=Ú, Jk áêeK«∞Û@‰õΩ Uq∞
KÕÜ«ÚK«∞<åfl"À QÆ=∞xOѨÙ=Ú. XHõ U_»∞ÛK«∞#fl Ñ≤Å¡"å_»∞<åfl_»∞,
J`«_∞» U_»∞Ѩ٠=∂#∞@‰õΩ `«e¡ Uq∞ KÕÜÚ « K«∞#fl^À QÆ=∞xOѨÙ=Ú.
™êyáÈ=ÙK«∞#fl „`åK«∞#∞ Ѩ@∞ì@‰õΩ áê=ÚÅ"å_»∞ Uq∞
KÕ Ü « Ú K« ∞ <åfl_À K« ∂ _» ∞ =Ú. „Ѩ = Ç≤ Ï OK« ∞ K« ∞ #fl #kx
c_»∞Éè∂í =ÚʼnõΩ LѨÜ∂≥ yOK«∞@ Hˆ q∞ [~°∞QÆ∞K«∞#fl^À K«∂_»∞=Ú.
„ѨH$õ uÜ«∞O^Œ∞ =$Hõ=∆ ÚÅ∞, [O`«∞=ÙÅ∞ „Ѩ^iŒ ≈OK«∞K«∞#fl <Õ~∞° Ê#∞
QÆ=∞xOѨÙ=Ú. áêeK«∞Û@‰õΩ Q˘_»∞¤#‰õΩ áêÅ"å_»∞ QÆ_ç¤<À ÖËHõ
^Œ∂_»<À ZéQÍ K«∂ѨÙ#∞. U_»∞ÛK«∞#fl Ñ≤Å¡"åxH˜ P@=ã¨∞Î"À,
uO_çѨ^•~°÷"≥∂ `«e¡ ZéQÍ K«∂ѨÙ#∞. áê=ÚÅ"å_»∞ áê=Ú#‰õΩ
 52 J=∞#ã¨∞¯_»∞
<å^Œ=Ú ZéQÍ K«∂ѨÙ#∞. #kH˜ Hõ@ì"Õã≤, h~°∞#∞ =∞o§Oz
|∞kú=∞O`«∞_»∞ c_»∞#∞ ѨO@Éèí∂q∞QÆ KÕÜ«ÚK«∞<åfl_»∞. „ѨHõ$uÖ’
=$Hõ∆=ÚÅ∞, [O`«∞=ÙÅ∞, W`«~° r=ÙÅ∞ ‰õÄ_» W\˜ì <Õ~°∞Ê<Õ
J=ÅOaOK«∞K«∞#flq. KÕѨÅ"å_»∞ KÕѨÅ#∞ Ѩ@∞ì@‰õΩ [Å=ÚÖ’
J@∞x@∞ P"Õâ◊=ÚQÆ D^Œ∞K«∞<åfl_®? Zé K«∂Ñ≤ Ѩ@∞ìK«∞<åfl_»∞.
ã¨OѶ¨∞=Ú# ^Œ∞+¨µìÅ∞ ‰õÄ_» "ÕÖÏk=∞Ok [#∞Å#∞
ZéK«∂Ñ≤ =â◊Ѩ~°K«∞H˘#∞K«∞<åfl~°∞. "å~°∞ K«∂Ѩ٠"≥∞~°"≥∞~°Å‰õΩ
Ö’<≥· „Ѩ[Å∞ `«O_ÀѨ`«O_»=ÚÅ∞QÆ =â◊Ѩ_ç "≥∂ã¨yOѨ|_»∞
K«∞<åfl~°∞. JO^Œ~°∞#∞ <Õ~°∞Ê`À<Õ `«# HÍ~°º=ÚÅ#∞ ѨiѨÓiÎ
QÍqOK«∞ K«∞O_»∞@ „ѨHõ$uÜ«∞O^Œ∞ QÆ=∞xOѨ=Öˇ#∞. ZÅ∞Hõ
<Õ~°∞Ê`À QÆ$ǨÏ=Ú#O^Œe PǨ~°=Ú#∞ ^˘OyeOK«∞#∞. Ñ≤e¡
<Õ~°∞Ê, F~°∞Ê Hõey ZÅ∞Hõ#∞ Ѩ@∞ì#∞. ˆH=Å=Ú ã¨^•â◊Ü«∞=ÚÅ∞,
ã¨^Œ∞æ}=ÚÅ∞ =∂„`«"Õ∞ „âıÜ≥∂^•Ü«∞Hõ"≥∞ÿ# HÍ~°º=ÚÅ#∞
ã¨OѶ¨∞=Ú# ã≤kúOѨ KÕÜ«∞=Ù. ã¨^Œ∞æ}=ÚʼnõΩ `≥eq ÖËHõ <Õ~°∞Ê
‰õÄ~°Û=Öˇ#∞. |OQÍ~°∞ Ñ¨à‹§~°=Ú# ÔH·##∞, QÀ_» KÕ~°∞Ê HÍ=Öˇ#∞
Hõ^•! W\˜ì <Õ~°∞Ê <˘O^Œ∞@ h „Ѩ^äŒ=∞ Hõ~°Î=º"≥∞ÿ Ü«Ú#flk.
<Õ~°∞Ê#‰õΩ, F~°∞Ê#∞ ‰õÄ_» [`«KÕã≤#KÀ HÍ~°º=Ú „Hõ=∞â◊ó ã≤kú
á⁄O^ŒQÆÅ^Œ∞.——
''g∞~°∞ `≥eÑ≤# <Õ~°∞ÊÖ’ "≥∂ã¨=Ú HõxÑ≤OK«∞K«∞#flk.
Zé K«∂Ñ≤OK«∞@ "≥∂ã¨=Ú HÍ^•? ^Œ∞+¨µìÅ =Öˇ Zé K«∂Ñ≤Oz,
=∞#∞+¨µºÅ#∞ =â◊=Ú KÕã¨∞H˘#∞@ áêѨ=Ú HÍ^•? <åÜ«∞O^Œ∞
J=∞#ã¨∞¯_»∞ 53

D ~°*’QÆ∞} „Ѩ=$uÎx g∞ˆ~Å „ѨKÀ^Œ#=Ú KÕÜ«ÚK«∞<åfl~°∞?——

Jx Ü«Ú=‰õΩ_»∞ „ѨtflOK≥#∞.
''XHõ q+¨Ü«∞=Ú "≥∂ã¨=∂? HÍ^•? J#∞#k h
L^ÕÌâ◊º=Ú#∞ |\˜ì Ü«ÚO_»∞#∞. L^ÕÌâ◊º=Ú ™êfi~°÷ѨÓi`«=Ú
HÍxKÀ, ѨiѨÓ~°‚=ÚQÆ W`«~°∞Å „âıÜ«∞ã¨∞û H˘~°ˆH xˆ~ÌtOѨ|_ç#
^≥·#KÀ "åiÜ«∞O^Œ∞ `«QÆ∞ =∂„`«Ñ¨Ù Pã¨H˜Î HõeyOK«∞@ "≥∂ã¨
"≥∞#fl\˜H˜x HÍ^Œ∞. ã¨kfi+¨Ü«∞=Ú#O^Œ∞ ~°∞z, Pã¨H˜Î HõeÊOK«
=Öˇ#∞ Hõ^•! Jk HÍ~°}=ÚQÆ<Õ ã¨kfi+¨Ü«∞=ÚʼnõΩ „Ѩuã¨ÊOkO
K«∞@ Ü«ÚO_»∞#∞ Hõ^•! L#fl`« Pâ◊Ü«∞=ÚʼnõΩ L#∞‡Y`«fi=Ú
HõeyOK«∞@ˆH D „Ѩܫ∞`«fl=Ú. J#fl=Ú u#x Ñ≤Å¡"åxH˜ `«e¡
J`«xH˜ ~°∞z HõeyOK«∞ q^èŒ=ÚQÆ J#fl=Ú ÃÑ\˜ì áÈ+≤OK«∞@
"≥∂ã¨=∞QÆ∞<å? áÈ+¨Hõ Ѩ^•~°=÷ ÚʼnõΩ ã¨ÇϨ [=ÚQÆ ~°∞z ÖˉΩõ #fl#∂
~°∞z HõeÊOK«∞@ ^•fi~å áÈ+¨Hõ Ѩ^•~°÷=ÚÅ#∞ ã‘fiHõiOѨ=K«∞Û#∞
Hõ^•! WO^Œ∞ `«e¡ L^ÕÌâ◊º=Ú Ñ≤Å¡"åx áÈ+¨}"Õ∞ HÍx,
=∞iÜ≥ÚHõ\˜ HÍ^Œ∞. ~°∞z H˘~°ÔH· Éèí∞lOz##∞ Ñ≤Å¡"åxH˜
áÈ+¨}=Ú [~°∞QÆ∞K«∞#fl^Œx QÆ=∞xOѨ=Öˇ#∞. áÈ+¨}=ÚÖËx
~°∞z Ѩ^•~°÷=Ú Ç¨xHõ~°=Ú. ~°∞z ÖËx áÈ+¨} Ѩ^•~°÷=Ú
J<åã¨H˜ÎHõ~°=Ú. JO^Œ∞ÅÔH· áÈ+¨}=Ú „áê^è•#º=ÚQÆ ~°∞z
HõeÊOK«∞@ ^èŒ~°‡"Õ∞. r=ÙÅ „âıÜ«∞ã¨∞ûÔH· J\˜ì ~°∞z U~°Ê~°K«∞@Ö’
"≥∂㨠"Õ∞q∞Ü«Ú#∞ ÖË^Œ∞. "Õ^Œ=Ú#O^Œ∞ „ѨuáêkOѨ|_ç#
`«`fiΫ =Ú #O^Œ∞ Z=iH˜x ã¨~åã¨iQÆ ~°∞z U~°Ê_»^∞Œ . "Õ^=Œ Ú#O^Œ∞
`≥Å∞Ѩ|_ç# ã¨`«º=Ú Ñ¨iѨÓ~°‚=Ú. "Õ^Œ=ÚÅ∞ ^èŒ~°‡
 54 J=∞#ã¨∞¯_»∞
„Ѩuáê^ŒHõ=ÚÅ∞, `«`«Îfi x~°∂Ѩ}=ÚÅ∞. HÍx, Ñ≤Å¡=∞#ã¨∞#‰õΩ
Jq ã¨~åã¨iQÆ É’^èŒÑ¨_»=Ù. P ã¨`«º=Ú#∞, âßâ◊fi`« ^èŒ~°‡=ÚÅ#∞
JOkOK«∞@ˆH LѨx+¨`«∞ÎÅ∞, ѨÙ~å}=ÚÅ∞, WuǨã¨=ÚÅ∞,
LáêMϺ#=ÚÅ∞ =∞iÜ«Ú Ñ≤@ìHõ^äŒÅ∞. Pâ◊Ü«∞ã≤kúH˜ =Åã≤#
P~ÀǨÏ} „Hõ=∞=Ú#∞ ‰õÄ_» JOkOѨ=Öˇ#∞. JѨ٠_»O^Œ∞H˘#∞@
ã¨∞ÅÉèí=Ú. ~°∞zHõ~° =∞QÆ∞@KÕ JO^Œ∞H˘#∞@ Ü«ÚO_»∞#∞.
"Õ^Œ"Õ∞ <å^Œ"≥∞ÿ#ѨÊ\˜H© ^•x #OkOK«∞@‰õΩ ™Èáê# „Hõ=∞=Ú#
Éèí[#Å∞, w`«=ÚÅ∞, ™È΄`«=ÚÅ∞, ã¨∂HõÎ=ÚÅ∞, =∞O„`«=ÚÅ∞,
c*ÏHõ∆~°=ÚÅ∞, FOHÍ~°=Ú U~°Ê~°zi Hõ^•!——
''HÍ=Ù# F~°∞Ê`À#∞, <Õ~°∞Ê`À#∞, ã¨^Œ∞ƒkú`À#∞ ¿ã"å
HÍ~°º„Hõ=∞=ÚÅ#∞ x~°fiiÎOK«∞ K«∞O_»=Öˇ<Õ HÍx, x~°∞`åûǨÏ
Ѩ_»~å^Œ∞. ã¨OѶ¨∞ „âıÜ«∞ã¨∞û h=Ù HÀi<å=Ù. ã¨OѶ¨∞=Ú ‰õÄ_®
Jk „âıÜ«∞ã¨ûx `«ÅѨ=Öˇ#∞ Hõ^•! JO^Œ∞ňH h "Õ~°Ê~°K«∞K«∞#fl
Pâ◊Ü«∞=ÚÅ∞ ã¨OѶ¨∞=Ú#‰õΩ ~°∞zHõ~°=ÚÅ∞ HÍ=Öˇ#x
`≥Å∞ѨÙK«∞<åfl#∞. Pâ◊Ü«∞=ÚʼnõΩ H˘O`« "≥∂ǨÏ#`«fi=Ú
<Õ~°Ê~°K«=Öˇ#∞. JѨÙ_»∞ „Ѩ[Å∞ PHõi¬OѨ|_»∞^Œ∞~°∞. U PHõ~°¬}Ï
ÖËx ã¨^•â◊Ü∞« =ÚÅ#∞ JO^Œ~∞° #∞ P^ŒiOѨÖ~Ë ∞° . h Ѩ^HŒä =õ ÚÅ#∞
PHõ~°¬}©Ü«∞=ÚQÍ fiÛk^Œ∞Ì=Ú. =∂~°æ=Ú ã¨∞ÅÉèí=Ú HÍQÆÅ^Œ∞.——
Ü«Ú=‰õΩ_»∞ L`åûǨÏ=Ú á⁄Ok, J=∞#ã¨∞¯#‰õΩ
#=∞㨯iOz, ''g∞ ã¨O^Õâ◊=Ú <å‰õΩ ã¨=∞‡`«=ÚQÆ #∞#flk,
#∂`«# L`åûǨÏ=Ú`À =∞~°Å „Ѩܫ∞`«fl=Ú KÕÜ«∞QÆÅ"å_»#∞.
ZѨÊ\˜HõѨÙÊ_»∞ J=ã¨~°=Ú#∞ |\˜ì g∞ ã¨ÅǨÅ#∞ JO^Œ∞
J=∞#ã¨∞¯_»∞ 55

H˘#∞K«∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êÔQ^Œ#∞. =∞# ã¨OÉèÏ+¨} „áê~°OÉèí=Ú#

g∞~°∞ <Õ <≥=~°x „ѨtflOz<å~°∞. <Õ <≥=~À <å‰õΩ `≥eÜ«Ú@ ÖË^Œ∞
Jx `≥eÑ≤<å#∞. "åº=ǨiHõ=ÚQÆ <å ¿Ñ~°∞ P#O^Œ∞_»∞. <Õ
<≥=~À <å‰õΩ `≥eÜ«∞=Öˇ#x ‰õÄ_» <å‰õΩ l*Ï˝ã¨ HõÅ^Œ∞. D
q+¨Ü«∞=Ú# ‰õÄ_» <å‰õΩ H˘O`« ^•i K«∂Ѩ=∞x „áê~°÷#.——
J=∞#ã¨∞¯_»∞ z~°∞#=Ùfi`À W@¡<≥#∞ : ''h "≥=~À
`≥Å∞ã¨∞H˘#∞@‰õΩ h=Ù KÕÜÚ « „ѨÜ∞« `«fl=Ú#‰õΩ =ÚO^Œ∞ hÜ«∞O^Œ∞
=∞iH˘xfl ã¨O™ê¯~°=Ú ÖË~°Ê_»=Öˇ#∞. JO^Œ∞ "≥Ú^Œ\˜k r=ÙÅ
¿ã=. Jk h=Ù q^•ºÅÜ«∞ ~°∂Ѩ=Ú# U~°Ê~°K«∞H˘#∞@‰õΩ
ã¨Oã≤^Œ∞ú_»"≥·<å=Ù. x™êfi~°÷=ÚQÍ r=ÙÅ#∞ ã¨O™ê¯~°=O`«∞Å∞QÆ D
¿ã"å HÍ~°º„Hõ=∞=Ú# fiÛk^Œ∞=Ì Ú. ~Ô O_»=k *Ï˝# ã¨=Úáê~°#˚ =Ú.
Jk 㨄^ŒæO^äŒ Ñ¨~î°#=Ú =Å##∞, =∞Ǩ`«∞‡Å É’^èŒ#Å =Å##∞,
Ü≥∂QÆ∞Å ™êxfl^茺=Ú #O^Œ∞#∞ á⁄O^ŒQÆÅ=Ù. h‰õΩ #zÛ#
㨄^ŒæO^äŒ=Ú#∞ „â◊^•ú Éèí‰õΩÎÅ`À „Ѩuk#=Ú#∞ ѨiîOK«∞=Ú.
JO^Œ∞ É’kèOѨ|_ç# ^èŒ~°‡ ã¨∂Hõ∆‡=ÚÅ#∞, *Ï˝# ã¨∂„`«=ÚÅ#∞,
ã¨∂Hõ∆‡ |∞kú`À „QÆÇ≤ÏOѨÙ=Ú. h â◊H˜Î "Õ∞~°‰õΩ "åxx h r=#
q^è•#=Ú# J#∞ã¨iOK«∞=Ú. Jk HÍ~°}=ÚQÆ =∞<ÀqHÍã¨=Ú
HõÅ∞QÆ∞ K«∞O_»∞#∞. |∞kúÖ’Hõ=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞ ~°∞z U~°Ê_»∞#∞.
JѨÙ_»∞ h‰õΩ =¸_»= JOâ◊"≥∞ÿ# ^蕺#=Ú#‰õΩ =Åã≤# "ÕkHõQÍ
=∞#ã¨∞ U~°Ê_»QÆÅ^Œ∞.——
''r=ÙÅ ¿ã=, *Ï˝# ã¨=Úáê~°˚#=Ú J#∞ Ô~O_»∞
q+¨Ü«∞=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞ „â◊^•ú Éèí‰õΩÎÅ∞ Hõey ѨÙ~ÀQÆq∞OK«∞=Ú.
 56 J=∞#ã¨∞¯_»∞
h‰õΩ â◊√Éèí=ÚÅ∞ HõÅ∞QÆQÆÅ=Ù!—— J#∞K«∞ J=∞#ã¨∞¯_»∞
ã¨fi™ê÷#=Ú#‰õΩ "≥à◊√§@‰õΩ L^Œº‰õΩÎ_»Ü≥∞º#∞.
P#O^Œ∞_»∞ ''Ü≥∂QÆ∞Å ™êxfl^茺=Ú J=ã¨~°=∞x g∞~°∞
`≥eÊui. g∞Ü«∞O^Œ∞ J\˜ì Ü≥∂yx <Õ#∞ ^Œi≈OK«∞ K«∞<åfl#∞,
g∞ ™êxfl^茺=Ú#∞ <å HõOkOK«∞_»∞,—— Jx HÀÔ~#∞.
''™êxfl^ºŒè =Ú Éè∫uHõ=Ú =∂„`«"∞Õ HÍ^Œ∞. J~Ú #ѨÊ\˜Hx˜
h=Ù HÀiuq Hõ#∞Hõ Jk ™ê^茺Ѩ_»QÆÅ^Œ∞. É’kèOz#
q+¨Ü«∞=ÚÅ#∞ „â◊^•ú Éèí‰õΩÎÅ`À PK«iOK«∞@ =Å# ™êxfl^茺=Ú
J=QÍǨÏ# HÍQÆÅ^Œ∞. ˆH=Å=Ú Éè∫uHõ=ÚQÍ Ü≥∂y K«∞@∞ì#∞
u~°∞QÍ_ç##∞, "åx`À ~åáê_ç##∞ Jk L<å‡^Œ =∞QÆ∞<ÕQÍx,
™êxfl^茺=Ú HÍ*ÏÅ^Œ∞. JO^Œ∞=Å# xˆ~ÌtOz# q+¨Ü«∞=ÚÅ#∞
áê\˜OK«∞@‰õΩ Z‰õΩ¯= „â◊^Œú K«∂Ѩ=Öˇ#∞. É’^èŒ#Å#∞ 㨇iOK«∞@
=Å# ‰õÄ_» ™êxfl^茺=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞. HÍ=Ù# ™êxfl^茺=Ú
Éè∫uHõ=∞x ÉèÏqOѨHõ, JO`«Hõ#fl ã¨∂Hõ∆‡"≥∞ÿ# q+¨Ü«∞=ÚQÍ
„QÆÇ≤ÏOѨ=Öˇ#∞. XˆH ^Õâ◊=Ú#‰õΩ K≥Ok#"å~°=Ú HÍ=Ù# h=Ù
HÀi# ™êxfl^茺=Ú ‰õÄ_» ÅaèOѨQÆÅ^Œ∞. Éè∫uHõ"≥∞ÿ# ™êxfl^茺=Ú
Z‰õΩ¯"≥·#KÀ Jk "åº"≥∂ǨÏ=ÚQÍ Ñ¨i}q∞OѨ QÆÅ^Œ∞.
"åº"≥∂ǨÏ=Ú ã¨`åº<Õfi+¨ ‰õΩx ^•i#∞O_ç =∞o§OK«∞#∞. hH˜k
J=QÍǨÏ# J~Ú#^Œx `«ÅK≥^Œ#∞.——
J=∞#ã¨∞¯_»∞ 57

9
P#O^Œ∞_»∞ `«$Ñ≤ÎѨ_ç L`åûǨÏ=Ú`À „QÍ=∞=Ú#‰õΩ
uiy=K≥Û#∞. J=∞#ã¨∞¯_»∞ É’kèOz# =∂~°æ=Ú# q^•ºÅÜ«∞
=Ú#∞ H˘O`« PHõ~°¬}©Ü«∞=ÚQÆ U~°Ê~°K«∞H˘<≥#∞. „áê^äŒq∞Hõ
q+¨Ü«∞=ÚÅÜ«∞O^Œ∞ =∂~°∞Ê KÕÜ«∞Hõ, q^•º „Ѩ^•# „H˜Ü«∞Ö’
J=ã¨~°=∞QÆ∞ ~°=∞º`«#∞ ~°∂á⁄OkOK≥#∞. P@Å∞, áê@Å∞,
<å\˜HõÅ∞, qǨ~°Ü«∂„`«Å∞, H˘O`« Ü≥∂QÍã¨#=ÚÅ∞ „Ѩ"Õâ◊
ÃÑ>ˇ#ì ∞. „Hõ=∞â◊ó q^•ºÅÜ«∞=Ú#‰õΩ K«H¯õ x „Ѩuã¨ÊO^Œ# ~å™êy#k.
gÅ∞ "≥O|_çx J=∞#ã¨∞¯x ã¨O^Œi≈OK«∞ K«∞O_≥_ç "å_»∞.
J=∞#ã¨∞¯_»∞ ‰õÄ_» q^•ºÅÜ«∞=Ú#∞, P#O^Œ∞x ^Œi≈Oz,
ѨijeOz, `«QÆ∞ ã¨∂K«# eK«∞ÛK«∞O_≥_ç"å_»∞. J=∞#ã¨∞¯x
Hõeã≤#ѨÙ_»ÖÏ¡ P#O^Œ∞_»∞ ¿ã"å HÍ~°º„Hõ=∞=Ú Å#∞ QÆ∂iÛ,
`å#∞ ѨiîOz# „QÆO^äŒ=ÚÅ Ü«∞O^Œe ã¨`«º, ^èŒ~°‡, *Ï˝#
q+¨ Ü « ∞ =ÚÅQÆ ∂ iÛ, `« # ˆ H ~° Ê _ç # 㨠O ^Õ Ç ¨ Ï =ÚÅ#∞
f~°∞ÛH˘#∞K«∞O_≥_ç"å_»∞. J=∞#ã¨∞¯x ã¨kfixÜ≥∂QÆ "≥Ú#~°∞Û
H˘#∞ K«∞O_≥_ç"å_»∞.
J=∞#ã¨∞¯x J#∞ã¨iOK«∞K«∞#fl P#O^Œ∞x K«∞@∞ì#∞
J`«x ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞ QÆ∞q∞QÆ∂_»∞@ "≥Ú^Œe_çi. "å~°O^Œi`À#∞
P#O^Œ∞_»∞ J=∞#ã¨∞¯x QÆ∂iÛ „Ѩ™êÎqOK«∞@ ‰õÄ_» P~°OÉèí
"≥∞ÿ#k. Jk HÍ~°}=ÚQÆ J=∞#ã¨∞¯_»∞ „Hõ=∞â◊ó `«# =Ói
Ü«∞O^Œ∞ QÆ∞iÎOѨ٠á⁄O^Œ™êÔQ#∞. Jxfl =~°æ=ÚÅ "å~°∞#∞ "åi
 58 J=∞#ã¨∞¯_»∞
"åi rq`« ã¨=∞㨺Å#∞ J=∞#ã¨∞¯x`À ã¨O„ѨkOK«∞@
„áê~°OÉèí"≥∞ÿ#k. `«# K«∞@∞ì#∞ H˘O`«=∞Ok JO`«~°Oy‰õΩÅ∞
U~°Ê_ç<å~°∞. "å~°∞ l*Ï˝ã¨∞=ÙÅ∞. "å~°O^ŒiÖ’#∞ P#O^Œ∞_»∞
K«∞~°∞HÔ #· "å_»∞. ã¨∂Hõ‡∆ "≥∞#ÿ q+¨Ü∞« =ÚÅ#∞ `«fii`«QuÆ x J=QÍǨÏ#
KÕ ã ¨ ∞ H˘#∞@, PK« ~ ° } =Ú# "åix qxÜ≥ ∂ yOK« ∞ @
KÕÜ«ÚK«∞O_≥_ç"å_»∞. q^•ºÅÜ«∞=∞O^Œ∞ ѨQÆÅ∞ `«#=O`«∞
Hõ~°Î=º=Ú#∞ x~°fiiÎOK«∞K«∞, q∞ye# ã¨=∞Ü«∞ =∞O`«Ü«Ú
J=∞#ã¨∞¯x ™êxfl^茺=Ú# QÆ_»∞ѨÙK«∞O_≥_ç"å~°∞. J=∞#ã¨∞¯_»∞
`å#∞ #_»z# =∂~°æ=Ú# P#O^Œ∞x ‰õÄ_» „Ѩ"Õâ◊ÃÑ\˜ì
=∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fi=Ú =Ç≤ÏOK«∞@ "≥Ú^Œe_ç<å_»∞. Jã¨OMϺHõ=ÚQÆ
J#∞Ü«∂Ü«Ú ÖË~°Ê_ç#ѨÊ\˜H˜ P#O^Œ∞#‰õΩ W`«~° JO`«~°Oy
‰õΩʼnõΩ „Ѩ`ÕºHõ „â◊^Œú`À nHõ∆xzÛ tHõ∆}=Ú xK«∞ÛK«∞O_≥_ç"å_»∞.
^èŒ~°‡ã¨∂Hõ∆‡=ÚÅ#∞ „ѨѨOK« „QÆO^äŒ=ÚÅ#∞O_ç K«Hõ¯QÆ q=iOK«∞
K«∞O_≥_ç"å_»∞. W@∞¡ H˘O`«HÍÅ=Ú QÆ_»z#k. „Hõ=∞â◊ó
¿ã"å`«`«Ê~°∞Å∞, l*Ï˝ã¨∞=ÙÅ∞ J~Ú# JO`«~°Oy‰õΩʼnõΩ ^蕺#
=∂~°æ=Ú#∞ LѨ^Õâ◊=Ú KÕã≤<å_»∞. âßfi㨠<å^è•~°=ÚQÍ Q˘x
JO`«~°∞‡Y∞ ÅQÆ∞@‰õΩ =Åã≤# ™ê^èŒ# ™ê=∂„y #O`«#∞
JOkOz<å_»∞.
=∞#ã¨∞ûʼnõΩ qHÍã¨"Õ∞~°Ê_»∞@‰õΩ qâ◊fiq*Ï˝# q^Œº#∞
É’kèOz<å_»∞. ^èŒ~°‡=Ú#∞ É’kèOz<å_»∞. HÍ=∞ã¨fi~°∂Ѩ
ã¨fiÉèÏ==ÚÅ#∞, ^èŒ#ã¨fi~°∂Ѩ ã¨fiÉèÏ==ÚÅ#∞, ã¨OѶ¨∞ã¨fi~°∂Ѩ
J=∞#ã¨∞¯_»∞ 59

ã¨fiÉèÏ==ÚÅ#∞ q=iOz<å_»∞. =∞#fiO`«~° Hõ^ÅŒä ~°ÇϨ 㨺=ÚÅ#∞,

ã¨$+≤ì, =∂#=ÙÅ x~å‡} Hõ^äŒÅ#∞ q_»=∞~°z `≥eÑ≤<å_»∞.
=∂#=*Ïu ѨÙ@∞ìHõ, ÃÑ~°∞QÆ∞^ŒÅ, <åQÆiHõ`«Å∞ q=iOz<å_»∞.
=∞`åf`« ã¨`åºÅ#∞ Ѩq„`« „QÆO^äŒ=ÚÅO^Œ∞ K«∂Ñ≤<å_»∞.
^èŒ~°‡qã¨Î~°}ÔH· Hõ$+≤ KÕã≤# |∞∞+≤ rq`«=ÚÅ∞ É’^èŒKÕã≤<å_»∞.
JǨÏiflâÅ
◊ ∞ Hõ$+≤ ã¨eÑ≤<å_»∞. ѨQÅ
Æ ∞ `«=∞Hõ~=ΰ º =ÚÅ#∞
QÍqOz ™êÜ«∞O„`«=Ú, J~°÷~å„u J=∞#ã¨∞¯x K«∞@∂ì
P#O^Œ∞_®^è•~°=ÚQÆ, JO`Õ"åã¨∞ ÖË~°Ê_»∞K«∞<åfl~°∞. "åi Ü«∂ã¨ÎH˜
##∞ã¨iOz, J=∞#ã¨∞¯_»∞ qq^è=Œ ÚÖˇ#· HÍ~°º„Hõ=∞=ÚÅ <Õ~Ê° iz
„áÈ`«ûÇ≤ÏOK«∞K«∞O_≥#∞.
ã¨OѶ¨∞=Ú# Z‰õΩ¯= Ü«Ú=`« `«# =∂~°æ=Ú# HÍHõi¬OѨ
|_ç#k. ÃÑ^ŒÌÅ∞ ѨÓ~°‚"≥∞ÿ# ã¨=∞‡`«=Ú ÖˉõΩ#fl#∞ ã¨OѶ¨∞
Ѩ~°=ÚQÆ =∞Oz [~°∞QÆ∞K«∞#fl^ŒxÜ«Ú, J<ÕHõ r=ÙʼnõΩ `«QÆ∞
q^è=Œ ÚQÆ Ñ¨iëê¯~°=ÚÅ∞ ÅaèOK«∞K«∞#fl=x, J=∞#ã¨∞¯x Ü≥∞_»Å
ã¨O`«$Ñ≤Î K≥Oki. H˘O^Œ~°∞ =∞ø#=Ú =Ç≤ÏOzi. =∞iH˘O^Œ~°∞
qq^è=Œ ÚÅ∞QÆ K«iÛOK«∞H˘#∞K«∞O_çi. JO`«~O° y ‰õΩÅ∞ JO`«~O° QÆ
™ê^èŒ#=Ú# ã¨∞ã≤÷~°`« á⁄O^Œ∞@#∞ QÆ=∞xOz J=∞#ã¨∞¯_»∞
„Hõ=∞â◊ó |Ç≤Ï~°OQÆ=Ú# HÍ~°º„Hõ=∞=ÚÅ#∞ `«yOæ K≥#∞. ^蕺#=Ú#‰õΩ
ã¨=∞Ü«∞=Ú ÃÑOK≥#∞. Z‰õΩ¯=QÍ =∞ø#=ÚQÍ #∞O_»∞@
"≥Ú^Œe_≥#∞.
P#O^Œ∞#‰õΩ ^蕺#=Ú# „Hõ=∞â◊ó Ö’`«∞QÆ ÃÑiy
 60 J=∞#ã¨∞¯_»∞
JO`«~∞° ‡Y=ÚQÆ J=∞#ã¨∞¯x ^Œi≈OѨ*ÏÖˇ#∞. J`«x`À ã¨OÉèÏ+¨}
™êyOK≥#∞. JO`«~∞° ‡Y=Ú# ‰õÄ_» J`«_∞» É’^è#Œ Å#∞ JO^Œ∞H˘#∞
K«∞O_≥_ç"å_»∞. XHõ<å _»∞^ŒÜ«∞=Ú JO`«~°OQÆ=Ú# J=∞#ã¨∞¯x
^Œi≈Oz# P#O^Œ∞_»∞ D q^èŒ=ÚQÆ ã¨OÉ’kèOz <å_»∞. ''g∞
™êxfl^茺=Ú# <å =∞#ã¨∞û# Ѷ¨∞~°¬}=Ú Ñ¨i+¨¯iOѨ |_ç#k.
„ѨâßO`« z`«∞Î_»<≥·ux. ã¨OѶ¨∞=Ú# ¿ã"å HÍ~°º„Hõ=∞ =ÚÅ∞
|$O^Œ ã¨Ç¨ÏHÍ~°=Ú`À K«Hõ¯QÆ ™êQÆ∞K«∞#flq. g∞ É’^èŒ#Å∞
ã¨∂ÊùiÎ=∞O`«=ÚÖˇ· k=º Ö’Hõ=ÚÅ ã¨Ê~°≈#∞ HõeyOK«∞K«∞#flq.
D =∂~°æ=Ú# JO`«~åºq∞ ^Œ~°≈#=Ú [~°∞QÆQÆÅ^Œx J^Õ
=∂~°æ=Ú# <Õ <≥=~À <å‰õΩ `≥eÜ«Ú#x ‰õÄ_» `≥eÜ«ÚK«∞#flk.
k‰õΩ¯ÖËx"å_»∞QÆ u~°∞QÍ_»∞K«∞#fl <å‰õΩ g∞~°∞ kÔH¯· #_çÑO≤ z<å~°∞.
g∞`À #_»∞K«∞@‰õΩ <Õ#∞ ã¨~°fi^• ã¨Oã≤^Œ∞ú_»#∞—— Jx ѨeH˜#
P#O^Œ∞#‰õΩ JO`«~°OQÆ=Ú #∞O_ç W@∞¡ q#Ѩ_ç#k. ''WHõÃÑ·
=∂~°æ=Ú#∞ h=ÙQÆ #_»∞==Åã≤ Ü«Ú#flk. JOkOz#
ã¨∂„`«=ÚÅ#∞ áê\˜OK«∞K«∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êQÆ=Öˇ#∞. ™êxfl^茺=Ú
JO`«~°∞‡Y"≥∞ÿ ^˘~°∞HõQÆÅ^Œ∞. =∂~°æ=Ú# XO@i"≥· #_»K«∞@‰õΩ
ã¨Oã≤^Œ∞ú_»=Ù Hõ=Ú‡!—— D ѨÅ∞‰õΩÅ∞ q#QÍ<Õ P#O^Œ∞_»∞
LeH˜Ñ¨_≥#∞. ^蕺#=Ú #∞O_ç "Õ∞ÖϯOz =_ç=_çQÆ J=∞#ã¨∞¯x
x"åã¨=Ú KÕÔ~#∞. J=∞#ã¨∞¯_»∞ ‰õÄ_» J^Õ ã¨=∞Ü«∞=Ú#
^蕺#=Ú =ÚyOK«∞H˘x D=ʼnõΩ =K≥Û#∞. P#O^Œ∞x =ÚY=Ú
#O^Œe PO^Àà◊##∞ QÆ∞iÎOz z~°∞#=Ùfi`À W@¡<#≥ ∞. <Õ #O^Œ∞‰õΩ#fl
=∂~°æ=Ú#∞ h HõOkOK«∞@ [iy#k. D =∂~°æ=Ú# WHõÃÑ· h"Õ
J=∞#ã¨∞¯_»∞ 61

=∞#"åi #O^Œix #_çÑ≤OK«=Öˇ#∞. <å Hõ~°Î=º=Ú#∞ h ã¨Oã≤^Œú`«

HÍ~°}=ÚQÆ <≥~°"Õi#k. h=Ù ‰õÄ_» h=O\˜ "å_ç <˘Hõ_çx
ã¨Oã≤^Œ∞úx HÍqOK«∞K«∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êQÆ∞=Ú. D~ÀA =∂Ѷ¨∞
ѨÓi‚=∞. <å =é‰õΩ Wk XHõ =∞Ǩ Ѩ~°fik#=Ú. <å‰õΩ Ô~O_»=
[#‡ Hõey# ѨÙ}ºk#=Ú. D ™êÜ«∞OHÍÅ=Ú =∞# q∞~°∞=Ù~°=Ú
XHõ „Ѩ`ÕºHõ ^蕺#=Ú#∞ ã¨eÃÑ^Œ=Ú. h=Ù#∞ â◊√zÜ≥ÿ∞ ™êÜ«∞O
ã¨=∞Ü«∞=Ú#‰õΩ ~ÚK«Û\˜H˜ KÕ~°∞=Ú.——
™êÜ«∞O ã¨=∞Ü«∞=Ú#‰õΩ P#O^Œ∞_»∞ J=∞#ã¨∞¯x
x"åã¨=Ú#‰õΩ KÕÔ~#∞. J=∞#ã¨∞¯_»∞ Ѷ¨ÅǨ~°=Ú, `Õh~°∞
JOkOK≥#∞. W^ŒÌ~°∞#∞ ^蕺# =∞Ok~°=Ú Ö’xH˜ áÈ~Úi.
^蕺#=Ú "≥Ú^Œe_çi. ^蕺#=Ú# P#O^Œ∞#‰õΩ #∂`«<À`ÕÎ[=Ú
Hõey#k. `å#∞ Éè∂í q∞ÃÑ· #∞O_ç ^蕺xOK«∞K«∞#fl@∞¡ QÀK«iOz#k.
QÀà◊=Ú `«# „H˜O^Œ =Ù#fl@∞¡ ÉèÏ=# Hõey#k. ^蕺#=Ú#<Õ
J=∞#ã¨∞¯x ^Œi≈OK≥#∞. W^ŒÌ~°∞#∞ T~°÷fi =ÚY=ÚQÆ PHÍâ◊
=∂~°æ=Ú# K«iOK«∞K«∞#fl @¡xÑ≤Oz#k. HÍOu=O`«"≥∞ÿ#
Ö’Hõ=ÚÅ#∞ KÕi# ÉèÏ==Ú ‰õÄ_» P#O^Œ∞#‰õΩ Hõey#k. `«#
â◊s~°=Ú, J=∞#ã¨∞¯x â◊s~°=Ú HÍOu=O`«=ÚQÆ QÀK«iOz#q.
`«#Hõ#fl Jq∞`«"≥∞ÿ# HÍOu`À J=∞#ã¨∞¯_»∞ QÀK«iOz<å_»∞.
J@∞ÃÑ·# J=∞#ã¨∞¯_»∞ Hõ} ∆ HÍÅ=ÚÖ’ J^Œ$â◊√º_≥<· å_»∞. P#O^Œ∞
_˘O@iÜ≥∞ÿ J=∞#ã¨∞¯x "≥^∞Œ HÍ_» ™êy<å_»∞. KåÅ ^Œ∂~°=Ú#∞O_ç
P#O^Œ∞#‰õΩ XHõ ^èŒfix q#Ѩ_ç#k. ''P#O^Œ∞_®! h=Ù „â◊^•ú
Éèí‰õΩÎÅ`À h ™ê^èŒ# H˘#™êyOK«∞ K«∞O_»∞=Ú. =∞~°Å HÍÅ=Ú
 62 J=∞#ã¨∞¯_»∞
xˆ~Ìâ◊ =∞#∞ã¨iOz Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ HõÅ∞=QÆÅ=Ú. h=Ù L^ŒÜ«∞=Ú
`≥eÑ≤# q+¨Ü«∞=ÚÅ#∞ =∞iÜ≥ÚHõ =∂~°∞ <≥=∞~°∞ "Õã¨∞H˘#∞=Ú.
h‰õΩ â◊√Éè=í ∞QÆ∞ QÍHõ!—— P#O^Œ∞#‰õΩ P"Õ^#Œ , ^Œ∞óY=Ú XHõ¯™êiQÆ
Hõey#k. Hõ#∞Å∞ `≥~z° <å_»∞. „ѨH¯õ <Õ=Ù#fl J=∞#ã¨∞¯x K«∂z<å_»∞.
J`«_»∞ Ѩ^•‡ã¨<åã‘#∞_≥· xâıÛ+¨µì_≥· Ü«Ú#fl@∞¡ QÀK«iOz<å_»∞.
P#O^Œ∞_»∞ Hõ^ŒeOѨɒ=QÆ â◊s~°=Ú XiyáÈ~Ú#k. P#O^Œ∞_»∞
x~å…O`«áÈ~Ú<å_»∞. J`«_ç K≥=ÙÅÖ’ ''WHõÃÑ· =∂~°æ=Ú# h=ÙQÆ
#_»∞=Ù=Ú. h‰õΩ â◊√Éèí=∞QÆ∞#∞!—— Jx =∞~°Å qxÑ≤Oz#k.
P#O^Œ∞_»∞ =∞ø#=Ú =Ç≤ÏOz =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êÔQ#∞.