Durga Sapthasathi - Vaddiparti

l eTVü‰>∑D≤~Û|‘ü j
· T˚ qeT'
l>∑Ts¡TuÛÀ´ qeT'
l <äTsêZ dü|üÔX¯‹
l Á|üDe |”sêƒ ~Û|‹ü , Á‹uÛ≤cÕ eTVü‰düV≤ü ÁkÕe<Ûëì

ÁãVü≤àl e~›|ü]Ô |ü<ëàø£sY>±s¡T
II N^Œ∞~åæÜ≥ÿ∞ #=∞ó II
J^äŒ N ^Œ∞~åæãÑ¨ â
Î̈ f
◊
"≥Ú^Œ\˜ J^è•ºÜ«∞=Ú
„Ñ¨^=Œä ∞ K«i„`«=Ú
"Õ∞^è•|∞∞+≤ ã¨∞~°^äŒ=∞Ç¨~åA#‰õΩ, ã¨=∂kè J#∞ "≥·â◊√º#‰õΩ ÉèíQÆ=u =∞Ç≤Ï=∞#∞
`≥Å∞Ñ¨ÙK«∞ =∞^èŒ∞ÔH·@Éèí =^èŒ =$`åÎO`«=Ú#∞ qxÑ≤OK«∞@
qxÜ≥∂QÆó
FO „Ñ¨^=Œä ∞K«i„`«ãº¨ „|Ç¨‡ |∞∞+≤ó, =∞Ç¨HÍm ^Õ=`å, QÍÜ«∞„f
Kè«O^Œó, #O^• â◊HÎ̃ó, ~°HõÎ^ŒOuHÍ c["£∞, Jyflã¨Î`«Î fi"£∞, |∞∞ˆQfi^Œó
ã¨fi~°∂Ñ¨"∞£ , N=∞Ç¨HÍm„Ñ‘`º« ~ˆ ÷ „Ñ¨^=Œä ∞K«i„`«[¿Ñ qxÜ≥∂QÆó II
^è•º#"£∞
FO Y_»Oæ K«„HõQ^Æ +Õ µ¨ KåÑ¨Ñi¨ Ñ¶∂¨ <£ â◊¥ÅO Éè∞í â◊√O_ôO t~°ó
â◊OYO ãÖ^Œ^èŒfO HõÔ~·¢ã≤Î#Ü«∞<åO ã¨~åfiOQÆÉèí∂ëê=$`å"£∞ I
hÖÏâ◊‡^Œ∞ºu=∂ã¨ºáê^Œ^Œâ◊HÍO ¿ã"Õ =∞Ç¨HÍeHÍO
Ü«∂=∞™œÎ`«ûfiÑ≤`Õ Ç¨Ï~“ Hõ=∞Å*’ Ç¨ÏO`«∞O =∞^èŒ∞O ÔH·@Éèí"£∞ I
qxÜ≥∂QÆ=Ú : D „Ñ¨^=Œä ∞ z„`«=Ú#‰õΩ „|Ç¨Ï‡ |∞∞+≤, =∞Ç¨HÍm^Õ=`å,
QÍÜ«∞„fKèO« ^Œã∞¨ û, #O^• â◊H,Î̃ ~°H^Îõ OŒ uHÍ c[=Ú, Jyfl`«`Î« fi=Ú, |∞∞ˆQfi^Œ=Ú
ã¨fi~°∂Ñ¨=Ú – N=∞Ç¨HÍm^Õq „Ñ‘uH˘~°‰Ωõ „Ñ¨^=Œä ∞K«i„`«=Ú áê~åÜ«∞}=Ú
KÕÜ«∞|_»∞K«∞#flk.
^è•º#=Ú : q+¨µÉ‚ Qíè "Æ å#∞_»∞ x„kOK«∞K«∞O_»QÍ =∞^è∞Œ HÔ @· Éè∞í Å#∞~åHõã∆ ∞¨ Å#∞
ãÖÇ¨ÏiOK«∞@H˘éÔH· „|Ç¨Ï‡^Õ=Ù_»∞ U ÉèíQÆ=ux ã¨∞ÎuOK≥<À, J\˜ì ^Õq
Y_»=æ Ú#∞,K«„Hõ=Ú#∞, QÆ^#Œ ∞, ÉÏ}=Ú#∞, ^è#Œ ∞ã¨∞û#∞, ÑïÑ¶∞¨ #∞, â◊¥Å=Ú#∞,
Éè∞í â◊√O_çx, =∞ãÎ̈H=õ Ú#∞, â◊OY=Ú#∞, `«# KÕ`∞« Å`À ^èiŒ OK«∞K«∞#flkÜ«Ú#∞,
=¸_»∞Hõ#∞flÅ∞ HõÅkÜ«Ú#∞, Éè∂í +¨}=ÚÅKÕ #ÅOHõiOÑ¨|_ç# ã¨~åfi=Ü«∞=ÚÅ∞
HõÅkÜ«Ú#∞, hÅ=∞}˜=Öˇ „Ñ¨HÍtOK«∞K«∞#flkÜ«Ú#∞, Ñ¨k=ÚY=ÚÅ#∞,
Ñ¨káê^Œ=ÚÅ#∞ HõÅkÜ«Ú<≥#· =∞Ç¨HÍoHõ#∞ Éèlí O`«∞#∞.
–: "≥Ú^Œ\˜ J^è•ºÜ«∞=Ú :– 85
FO #=∞â◊ÛO_çHÍÜ≥∞ÿ II
'FO SO— =∂~°¯O_ÕÜ∞« L"åK« II 1 II
™ê=i‚ó ã¨∂~°º`«#Ü≥∂ Ü≥∂ =∞#∞ó Hõ^äŒº`Õ-+¨ì=∞ó I
xâß=∞Ü«∞ `«^Œ∞`«ÊuÎO qã¨Î~å^£ QÆ^Œ`À =∞=∞ I 2
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : =∞Ç¨HÍm =~°‚#=Ú "≥·Hõ$uHõ~°Ç¨Ïã¨º=Ú#O^Œ∞ HõÅ^Œ∞. =∞Ç¨HÍm^ÕqH˜
Ñ¨k=ÚY=ÚÅ∞, Ñ¨kÉèí∞[=ÚÅ∞, Ñ¨káê^Œ=ÚÅ∞ LO_»∞#x K≥Ñ¨Ê|_ç#k. WkÜ«∞O`«Ü«Ú#∞
™êOˆHuHõ=ÚQÆ „QÆÇ≤ÏOÑ¨=Åã≤Ü«ÚO_»∞#∞. Ñ¨kãÖYº ^Œâ◊kâ◊Å‰õΩ ã¨∂K«Hõ=Ú. D
qâ◊fi=Ú#O^Œe Ñ¨kk‰õΩ¯ÅÖ’##∞ T~°úfi=∞^èŒºJ^èÀÉèÏQÆ=ÚÅÖ’ J=∞‡"åiÜ≥ÚHõ¯
WO„kÜ«∞ =∞<Àâ◊‰õΩÎÅ x~°O`«~° Hõ~°‡„Ñ¨=$uÎÜ«Ú, "åºÑ¨Hõ`«fi=Ú#∞ WO^Œ∞ ãÖˆHuOÑ¨|_ç#q.
Wk Éèí∞=#HÀâ◊ã¨fi~°∂Ñ¨=Ú. â◊s~°=ÚÅ∞, JOQÆ=ÚÅ∞, WO„kÜ«∞=ÚÅ∞ =Ú#flQÆ∞#q
ã¨QÆ∞}Ñ¨Hõ∆=Ú# W@∞¡ ã¨~°fiqâ◊fiã¨fi~°∂Ñ¨=Ú#∞ ^èŒiOzÜ«ÚO_»QÍ, HÍm=∂`«‰õΩ
qâßfif`«ã¨fi~°∂Ñ¨=Ú#∞ HõÅ^Œ∞. HÍÅ=Ú J#O`«"≥∞ÿ#k. P^ŒºO`«=ÚÅ∞ÖËx HÍÅ=Ú#O^Œe
K≥·`«#ºâ◊H˜ÎÜÕ∞ HÍm. D J#O`«â◊H˜Î#∞O_çÜÕ∞ ã¨$+≤ì„áê^Œ∞~åƒù= u~À^è•#=ÚÅ∞
ãÖÉèíqOK«∞K«∞#flq. J#QÍ qâ◊fiã¨$+≤ìÜ«∞O`«Ü«Ú qâßfif`« „|Ç¨Ï‡=Ú#∞O_çÜÕ∞
U~°Ê_»∞K«∞#fl^Œx ÉèÏ==Ú. HÍmâ◊|Ì=Ú =~°‚"åz‰õÄ_»#∞. Wk `«"≥∂QÆ∞}=Ú#∞ `«=∞ã¨∞û#∞
ã¨∂zOK«∞K«∞#fl^≥·##∞ JYO_»„|Ç¨Ï‡=Ú#‰õΩ x~°∞æ}ã¨fi~°∂Ñ¨ ã¨∂zÜ≥ÿ∞ Ü«Ú#flk. J#QÍ
„|Ç¨Ï‡=Ú #Å¡^Œ#=Ú=Öˇ xifiâı+¨"≥∞ÿ#^Œx `å`«Ê~°º=Ú.
FO K«O_çHÍ^ÕqH˜ #=∞™ê¯~°=Ú. (1)
=∂~°¯O_ÕÜ«∞ =∞Ç¨|∞∞+≤ (`«# t+¨µº_»QÆ∞ ÉèÏQÆ∞i J#∞"åxH˜) W@∞¡
K≥ÑC¨ K«∞<åfl_»∞ – Zxq∞^Œ= =∞#∞=ÙQÆ K≥ÑÊ¨ |_»∞ =∞Ç¨`«∞‡_»∞ ™ê=i‚. J`«_∞»
ã¨∂~°ºÉèíQÆ"å#∞x Ñ¨Ù„`«∞_»∞. J\˜ì ™ê=i‚ [#‡qâı+¨=ÚÅ#∞ QÆ∞iOz
q=iOK«∞K«∞<åfl#∞. „â◊^QúŒ Í q#∞=Ú. (2)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : =∞#∞=Ù J#QÍ „Ñ¨Éèí∞=x Ü«∞~°÷=Ú. =∞#fiO`«~°=∞#QÍ „Ñ¨Éèí∞`«fiHÍÅ=Ú.
„Ñü =∞#fiO`«~°=Ú#O^Œ∞#∞ =∞#∞=Ù, =∞#∞Ñ¨Ù„`«∞Å∞, WO„^Œ∞_»∞, ^Õ=QÆ}=ÚÅ∞,
ã¨Ñ¨Î|∞∞+¨µÅ∞, JOâß=`å~°=Ú J#∞ Pé∞q^èŒ=ÚÅ∞QÆ #∞O_»∞#∞. =∞#fiO`«~ˆ =∞#∞ˆ~"Ì å
=∞#∞Ñ¨Ù„`åã¨∞ûˆ~â◊fi~åó I |∞∞+¨Ü∂≥ Oâß=`å~°âÛ◊ Ç¨Ï~ˆ +¨_fiç ^è=Œ ÚK«º`Õ II „Ñü =∞#fiO`«~°
HÍÅ=Ú# WO^Œ∞ ¿Ñ~˘¯#|_ç#"å~°∞ "åi"åi ™ê÷#=ÚÅ ##∞ãïOz =∞Ç‘Ï=∞O_»Å=Ú#
<åÅ∞æáê^Œ=ÚÅ ^èŒ~°‡=Ú#∞ „Ñ¨=iÎOÑ¨*ËÜ«ÚK«∞O^Œ∞~°∞. 1 ™êfiÜ«∞OÉèí∞= 2. ™êfi~Àz+¨ 3.
L`«Î=∞ 4. `å=∞ã¨ 5. Ô~·=`« 6. Kå‰õ∆Ω+¨ 7. "≥·=ã¨fi`« 8. ã¨∂~°º™ê=i‚ 9. ^ŒHõ∆™ê=i‚ 10.
„|Ç¨Ï‡™ê=i‚ 11. ^èŒ~°‡™ê=i‚ 12. ~°∞„^Œ™ê=i‚ 13. ~“K«∞º_»∞ 14. Éè∫K«∞º_»∞ Jx Ñ¨^Œ∞#Å∞QÆ∞~°∞
=∞#∞=ÙÅ∞ ^ÕgÑ¨Ù~å}=Ú# ¿Ñ~˘¯#|_çi. ã¨Ñ¨Îâ◊uÜ«∞O^Œ∞ WK«@ ¿Ñ~˘¯#|_ç# ã¨∂~°º™ê=i‚
86 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
=∞Ç¨=∂Ü«∂#∞ÉèÏ"Õ# Ü«∞^ä• =∞#fiO`«~åkèÑ¨ó I
ã¨ |Éèí∂= =∞Ç¨ÉèÏQÆó ™ê=i‚ã¨Î#Ü≥∂ ~°"Õó I 3
™êfi~Àz¿+-O`«ˆ~ Ñ¨Ó~°fiO K≥·„`«=Oâ◊ã¨=Ú^Œƒù=ó I
ã¨∞~°^äÀ <å=∞ ~å*ÏÉèí∂`«û=∞¿ãÎ H˜∆u=∞O_»ÖË I 4
`«ã¨º áêÅÜ«∞`«ó ã¨=∞ºH± „Ñ¨*Ïó Ñ¨Ù„`åx"Ò~°™ê<£ I
|Éèí∂=Ùó â◊„`«"À Éèí∂áêó HÀÖÏq^èŒfiOã≤#ã¨Î^• I 5
~åÉ’=Ù Zxq∞^Œ= =∞#fiO`«~°=Ú#‰õΩ „Ñ¨Éèí∞=Ù HÍÉ’=ÙK«∞<åfl_»x `≥eÜ«∞=Öˇ#∞. (WÑ¨Ù_»∞
=∞#=Ú x=ã≤OK«∞K«∞#fl =∞#fiO`«~°HÍÅ=Ú U_»=k) ã¨=~°‚Ü«∞#QÆ KèåÜ«∂^Õq. P"≥∞ Ñ¨Ù„`«∞_»∞
HÍ=Ù#, ™ê=i‚ J#|_≥#∞.
`åII ã¨∂~°∞ºx `«#Ü«Úx ¿Ñ~°∞ ™ê=i‚. J`«_∞» Zxq∞^Œ= =∞#∞=ÙQÍ
K≥ÑÊ¨ |_≥#∞. J\˜ì Q˘Ñ¨Ê ÉèÏQÆºâßeÜ«∞QÆ∞ ™ê=i‚ [QÆ[#˚ xÜ≥ÚHõ¯ J#∞„QÆÇÏ¨ =ÚKÕ`«
=∞#fiO`«~°=Ú#‰õΩ JkèÑüQÍ J~Ú# q^èŒ=Ú#∞ QÆ∞iOz# qâı+¨=ÚÅ#∞
q=iOK«∞K«∞<åfl#∞ `≥eã≤H˘#∞=Ú. (3) Ñ¨Ó~°fiHÍÅ=Ú# ™êfi~Àz+¨
=∞#fiO`«~=° Ú#O^Œ∞ K≥„· `«=Oâ◊ ã¨=Ú^Œƒ=ù Ù_»Q∞Æ ã¨∞~°^∞Œè _»#∞ ¿Ñ~°∞QÆÅ"å_»∞ ã¨=∞ã¨Î
Éè∂í =∞O_»Å=Ú#‰õΩ ~å[Ü≥∞º#∞. (4)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : ™êfi~Àz+¨=∞#fiO`«~°=Ú Ô~O_»=k. D Ô~O_»= =∞#fiO`«~°=Ú#
L^ŒƒùqOz# ã¨∞~°^äŒ∞_»∞ `«# ™ê^èŒ<å =∂Ç¨`«‡º=Ú=Å# ã¨∂~°∞º#‰õΩ `«#Ü«Ú_≥· Zxq∞^Œ=
=∞#fiO`«~°=Ú#‰õΩ „Ñ¨Éèí∞=Ù HÍQÆÅ∞QÆ∞@ XHõ qâı+¨=Ú. J\˜ì B#fl`«º=Ú#∞ ™êkèOK«∞@‰õΩ
r=Ù_»∞ "≥Ú^Œ@ ã¨∞~°^äŒ∞_»∞ HÍ=Öˇ#∞. ã¨∞~°^äŒ∞_»#QÍ ^ÕÇ¨Ï~°^äŒ=∂„`«^è•iHÍHõ â◊√ÉèËK«ÛùKÕ
`«=∞ ™ê^èŒ#Ü«∞O^Œ∞ `«# z`«ÎˆH∆„`«=Ú#∞ ^èŒfiOã¨=ÚKÕã≤ xifiâı+¨µ_»∞ HÍ=Öˇ#∞.
`åII ã¨∞~°^=Œè ∞Ç¨~åA „Ñ¨[Å#∞ Hõ#fla_»Å¤ =Öˇ ÑïáêeOK«∞K«∞O_≥#∞.
HÀÖÏÜ«∞<≥_∞» XHÍ<˘Hõ#QÆ~=° Ú#∞ ^èfiŒ Oã¨=Ú KÕã#≤ ~åAÅ∞ J`«xH˜ â◊„`«∞=ÙÖˇi· .
(5)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : HÀÖÏq^èŒfiOã¨∞Å∞ J#∞#k XHõ Hõ∆„uÜ«∞*ÏuH˜ ¿Ñ~°∞ HÍ=K«∞Û#∞. ^ŒH˜∆}
ÉèÏ~°`«^Õâ◊=Ú# HÀÖÏÜ«∞#∞ #QÆ~°=Ú „Ñ¨ã≤^Œú"≥∞ÿ#k. Jk „áêp#HÍÅÑ¨Ù ~å[^è•x. ^•xÃÑ·
^ŒO_»Ü«∂„`«KÕã≤ ^•xx P„Hõq∞OK«∞H˘x# Hõ∆„uÜ«∞ „Ñ¨Éèí∞=ÙÖË HÀÖÏq^èŒfiOã¨∞Å∞ Jx
K≥Ñ¨Ê|_ç<å~°∞.
–: "≥Ú^Œ\˜ J^è•ºÜ«∞=Ú :– 87
`«ã¨º `≥·~°Éèí=^£ Ü«Ú^Œú=∞u„Ñ¨|Å^ŒO_ç#ó I

#∂º<≥·~°Ñ≤ ã¨ `≥·~°∞º^Õú HÀÖÏq^èŒfiOã≤aèi˚`«ó I 6
`«`«ó ã¨fiÑ¨Ù~°=∂Ü«∂`À x[^ÕâßkèáÈ-Éèí=`ü I
P„HÍO`«ó ã¨ =∞Ç¨ÉèÏQÆÃãÎÂã¨Î^• „Ñ¨|ÖÏiaèó I 7
J=∂`≥·º~°ƒeaè~°∞ÌÃ+ìÂ~°∞Ì~°ƒÅã¨º ^Œ∞~å`«‡aèó I
HÀâ’ |ÅO KåÑ¨Ç¨Ï$`«O `«„`åÑ≤ ã¨fiÑ¨Ùˆ~ `«`«ó I 8
`«`À =∞$QÆÜ«∂"åº*Ë# Ç¨Ï$`«™êfi=∞ºó ã¨ Éèí∂Ñüó I
UHÍH© Ç¨ÏÜ«∞=∂~°∞Ç¨Ïº [QÍ=∞ QÆÇ¨Ï#O =#"£∞ I 9
`åII q∞H˜¯e |e+¨"ª ∞≥ #ÿ K«`∞« ~°OQÆ|Å=ÚÅ`À <˘Ñ¨CK«∞#fl P â◊„`«∞~åAÅ`À
ã¨∞~°^äŒ∞#‰õΩ Ü«Ú^Œú=Ú [iÔQ#∞. P HÀÖÏq^èŒfiOã¨∞Å∞ ãÖMÏºq+¨Ü«∞=Ú#
`«‰Ωõ ¯=Ãã#· º=Ú HõÅ"åÔ~#· #∞ ã¨∞~°^∞Œä _»∞ "åiKÕ F_çOÑ¨|_≥#∞. (6) Ü«Ú^Œ=ú Ú#O^Œ∞
F_çáÈ~Ú# HÍ~°}=Ú# `«# #QÆ~=° Ú#‰õΩ =zÛ Hˆ =Å=Ú `«# P„Hõ=∞}Å‰õΩ
Ñ¨Ó~°fi=Ú#HõÅ ^Õâ=◊ ∂„`«=Ú#‰õΩ „Ñ¨É∞íè =Ü≥∞º#∞. J^Œ$+ì̈âßeÜ«∞QÆ∞ P ã¨∞~°^∞Œè _»∞
q∞H˜¯e |ÅâßÅ∞Ô~#· â◊„`«∞=ÙÅKÕ`« P„Hõq∞OÑ¨|_≥#∞. (7)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : D â’¡Hõ=Ú# `«# F[ã¨∞û K≥_ç F@q∞áêÅ~Ú# ã¨∞~°^äŒ∞x
'=∞Ç¨ÉèÏQÆ∞_»∞— Jx J^Œ$+¨ìâße â’¡HõHõ~°ÎÜ«∞QÆ∞ "åºã¨ÉèíQÆ"å#∞_»∞ ¿Ñ~˘¯#∞@ H˘O`« qz„`«=∞x
Páê`«`«ó `ÀK«∞#∞. HÍx, P â◊|Ì=Ú#O^Œe Bz`«º=Ú â’¡HõHõ~°ÎÜ≥ÚHõ¯ ^Œ∂~°^Œ$+≤ì`À#x
„QÆÇ≤ÏOÑ¨=Öˇ#∞. =Ú#∞‡O^Œ∞ ã¨∞~°^äŒ∞_»∞ Éèí∞=#ã¨∞O^Œi J#∞„QÆÇ¨Ï=ÚKÕ`« ã¨∂~°º`«#Ü«Ú_≥·
™ê=i‚QÍ =∞#fiO`«~åkèÑ¨`«º=Ú#∞ =Ç≤ÏOÑ¨É’=ÙK«∞<åfl_»∞QÆ^•!
`åII ^Œ∞+¨µÅì ∞#∞, ^Œ∞~å`«∞‡Å∞#∞, |ÅâßÅ∞~°∞#∞ S# ã¨∞~°^∞Œä x =∞O„`«∞ÖË
~å[^è•x #QÆ~°=Ú# ~å[ã¨=∞Hõ∆=Ú#<Õ ^èŒ<åQÍ~°=Ú#∞, Ãã·#º=Ú#∞ ‰õÄ_»
™êfinè#=Ú KÕã∞¨ H˘xi. (8) J=∂`«∞ºÅ∞ |ÅHÀâß^Œ∞Å#∞ JÑ¨ÇÏ¨ iOz# Ñ≤^ÑŒ ¨
„Ñ¨É∞íè `«fi=Ú #∞O_ç ^Œ∂~°∞_≥#· "å_≥· XHõ<å_»∞ P ã¨∞~°^=Œä ∞Ç¨~åA XO@iQÆ<Õ
QÆ∞é]=Ú<≥H¯˜ "Õ@‰õΩ áÈ=Ù<≥Ñ=¨ Ú# ^Œ∞~°=æ ∞"≥∞#ÿ J~°}º=Ú#‰õΩ "≥à§‹ #∞. (9)
88 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
ã¨ `«„`å„â◊=∞=∞„^•H©∆^£ kfi[ =~°ºã¨º "Õ∞^èŒã¨ó I
„Ñ¨âßO`«âßfiÑ¨^•H©~°‚O =ÚxtëÈºÑ¨â’aè`«"£∞ I 10
`«™œ÷ HõOz`«û HÍÅO K« =Úx<å `Õ# ã¨`«¯ $`«ó I
W`«âıÛ`«â◊Û qK«~°Oã¨Îã≤‡#∞‡x=~å„â◊"Õ∞ I 11
™È-zO`«Ü«∞`«Î^• `«„`« =∞=∞`åfiHõ$+¨ìKÕ`«#ó I
=∞`«∂ÊÔ~· fió áêe`«O Ñ¨Ó~°fiO =∞Ü«∂ Ç‘Ï#O Ñ¨Ù~°O Ç≤Ï `«`ü I 12
`åII P ã¨∞~°^∞Œä _»∞ P J~°}º=Ú#O^Œ∞ XHõ P„â◊=∞=Ú#∞ K«∂K≥#∞. Jk
„ÉÏÇ¨Ï‡}=ˆ~}∞º_»QÆ∞ "Õ∞^è•|∞∞+≤ P„â◊=∞=Ú. JK«@ =Úx=$uÎÖ’#∞#fl
t+¨µºÅO^Œé∞#∞ â’ÉèÏÜ«∞=∂#=ÚQÆ „Ñ¨HÍtOK«∞K«∞O_çi. `«`Ê« iã¨~=° ÚÅÜ«∞O^Œ∞
JK«Û@K«Û@ ãÖK«iOK«∞K«∞#fl Ñ¨ÙÅ∞Å∞, W`«~° „‰õÄ~°[O`«∞=ÙÅ∞#∞ q∞H˜¯e
„Ñ¨âßO`«=ÚQÆ #∞O_≥#∞. (10)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : =∞Ç¨`«∞‡Å∞ L#flKÀ@ U „áê}˜Ü≥ÿ∞##∞ `«=∞ ã¨Ç¨Ï["≥∞ÿ#
„‰õÄ~°`«fi=Ú#∞ =∞éz „Ñ¨âßO`«=ÚQÆ#∞O_»∞@ qz„`« ã¨`«º=Ú. Jk ã¨÷Å=ÚÜ≥ÚHõ¯
=∂Ç¨`«‡º=Ú. J#QÍ JK«@#∞O_»∞ =∞Ç¨`«∞‡x `«Ñ¨â◊≈H˜ÎH˜ „Ñ¨Hõ$u JO`«Ü«Ú#∞
q^èÕÜ«∞=ÚQÆ #∞O_»∞#x `å`«Ê~°º=Ú.
`åII ã¨∞~°^∞Œä _»∞ "Õ∞^è•=Úx P„â◊=∞=Ú# W@∞#@∞ u~°∞QÆ∞K«∞O_»QÍ P
=Úx W`«xx K«∂z ã¨`«¯iOK≥#∞. ã¨∞~°^äŒ∞_»∞#∞ H˘O`«HÍÅ=Ú JK«@<Õ
LO_çáÈÜ≥∞#∞.(11) ã¨∞~°^∞Œä _»∞ P P„â◊=∞=Ú#O^Œ∞ W@∞#@∞ ãÖK«iOK«∞K«∞
=∞=∞`åq+¨ì =∞#ã¨∞¯_≥· W@∞¡ zOuOK≥#∞. ''Ñ¨Ó~°fiHÍÅ=Ú# =∂ Ñ¨Ó~°∞fiÅKÕ`«
~å[^è•h#QÆ~°=Ú ÑïáêeOÑ¨|_ç#k. JkÜÕ∞ WÑ¨C_»∞ <åKÕ`«
Ç‘Ï#"≥∞ÿáÈ~Ú#kHõ^•!—— (12)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : ZO`«*Ï˝xÜ≥ÿ∞##∞ "åã¨<å|^Œ∞ú_≥· JÇ¨ÏOHÍ~°=∞=∞HÍ~°=ÚÅ`À
H˘@∞ìq∞\Ïì_»∞K«∞O_»∞#∞. ã¨∞~°^äŒ∞_»∞ qA˝_≥·##∞ XHõ^Œâ◊Ö’ `«# ~å[^è•h#QÆ~°=Ú `«#
Ñ¨Ó~°∞fiÅKÕ "≥·Éèí==ÚQÆ ÑïáêeOÑ¨|_ç#^ŒxÜ«Ú#∞, WÑ¨C_»∞ J^Õ Ñ¨@ì}=Ú `«#KÕ`«
Ç‘Ï#"≥∞ÿáÈ~Ú#^Œx ÉÏ^èŒÑ¨_≥#∞. =∞=∞HÍ~°=∞#∞#k ZÑ¨C_»∞#∞ ÉÏ^è•¿ÇÏ`«∞"ÕHõ^•!
–: "≥Ú^Œ\˜ J^è•ºÜ«∞=Ú :– 89
=∞^Œƒù$`≥·ºÃãÎÂ~°ã¨^Œfi$`≥ÎÂ~°ú~°‡`«ó áêÅº`Õ # "å I

# *Ï<Õ ã¨ „Ñ¨^è•<À "Õ∞ â◊¥~°Ç¨Ïã‘Î ã¨^•=∞^Œó I 13
=∞=∞ "≥·i=â◊O Ü«∂`«ó HÍ<£ Éè’QÍ#∞Ñ¨ÅÑ¨ûº`Õ I
ÜÕ∞ =∞=∂#∞QÆ`å x`«ºO „Ñ¨™ê^Œ^èŒ#Éè’[<≥·ó I 14
J#∞=$uÎO „^è∞Œ =O `Õ-^Œº‰õΩ~°fiO`«º#º=∞Ç‘ÏÉè$í `å"£∞ I
Jã¨=∞ºQÆfi ºÜ«∞jÖˇ·ÃãÎÂó ‰õΩ~°fikƒùó ã¨`«`«O =ºÜ«∞"£∞ I 15
ãÖz`«ó ™È-u^Œ∞óMË# Hõ∆Ü«∞O HÀâ’ QÆq∞+¨ºu I
U`«KåÛ#ºK«Û ã¨`«`«O zO`«Ü«∂=∂ã¨ áêi÷=ó I 16
`åII ^Œ∞+¨ì=~°Î#∞Öˇ·# <å Éèí$`«∞ºÅ∞ ^èŒ~°‡|^Œú=ÚQÆ áêeOK«∞K«∞O_ç~À?
ÖË^À? `≥eÜ«∞ÖË‰Ωõ <åfl#∞. J>Ë¡ Ñ¨~å„Hõ=∞=O`«"∞≥ #ÿ <å =ÚYº=∞QÆ∞ =∞^ŒÑÙ¨ >Ë#∞QÆ∞
â◊„`«∞=ÙÅ=â◊"≥∞ÿáÈ~Ú Jk ã¨∞Y=ÚQÍ L#fl^À? ÖË^À? `≥eÜ«∞ÖË‰õΩ<åfl#∞.
x`«º=Ú<å"≥O@#∞O_ç# <å J#∞K«~°∞Å∞ ^ŒÜ«∂^•H˜∆}º=ÚÅ q+¨Ü«∞=Ú#,
^èŒ#„^Œ=º=ÚÅ q+¨Ü«∞=Ú#, Éè’[#ÉèÏ[#=ÚÅ q+¨Ü«∞=Ú# ZÅ¡Ñ¨C_»∞#∞
##∞fl J#∞ãïOzÜ«ÚO_≥_∞» "å~°Å∞. HÍx, <Õ_∞» xâ◊ÛÜ«∞=ÚQÆ Ñ¨~~° åAÅ#∞
P„â◊~ÚOz rqOK«∞K«∞<åflˆ~"≥∂! qK«ÛÅq_çQÍ ^è#Œ =ºÜ«∞=Ú KÕÜÚ« "åiKÕ`«
x~°O`«~°=ÚQÆ ^èŒ#=∞O`«Ü«Ú#∞ Y~°∞ÛKÕÜ«∞|_»QÆ q∞H˜¯e Hõ+¨ì=Ú`À
ãÖáêkOÑ¨|_ç# ^èŒ<åQÍ~°=∞O`«Ü«Ú#∞ <åâ◊#"≥∞ÿáÈ=Ù#∞QÆ^•? W\˜ì
q+¨Ü∞« =ÚÅ#∞ QÆ∂iÛ, WOHõ#∞ ~å[º=Ú#‰õΩ ãÖ|OkèOz# W`«~° JOâ◊=ÚÅ#∞
QÆ∂iÛÜ«Ú, ã¨∞~°^=Œä ∞Ç¨~åA ZÅ¡ÑC¨ _»∞ ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» K«∞ PÖ’zOK«∞K«∞O_≥#∞.
(13–16)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : QÆ`«ã¨‡$`«∞Å∞ r=Ùx x~°O`«~°=Ú "ÕkèOK«∞K«∞<ÕÜ«ÚO_»∞#∞.
QÆ`«ã¨‡$`«∞ÅÖ’ ã¨∞YHõ~°"≥∞ÿ#q‰õÄ_® LO_»∞#∞QÆ^•! Jx#KÀ, J\˜ìq WÑ¨C_»∞ ÖËHõáÈÜ≥∞#∞
QÆ^Œ Jx ÉÏ^èŒ HõÅ∞QÆ∞K«∞O_»∞#∞.
90 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
`«„`« q„áê„â◊=∂ÉèÏº¿ã "≥·â◊º"Õ∞HõO ^Œ^Œ~°≈ ã¨ó I
ã¨ Ñ¨$+¨ì¿ãÎ# Hõã¨Î fiO Éè’ ¿ÇÏ`«∞âßÛQÆ=∞<Õ-„`«Hõó I 17
ã¨â’Hõ W= Hõ™ê‡`«Î fiO ^Œ∞~°‡<å W= ÅHõ∆ º¿ã I
W`åºHõ~°‚º =K«ã¨Îã¨º Éèí∂Ñ¨`Õó „Ñ¨}Ü≥∂k`«"£∞ I 18
„Ñ¨`«∞º"åK« ã¨ `«O "≥·â◊ºó „Ñ¨„â◊Ü«∂=#`À #$Ñ¨"£∞ I 19
"≥·â◊º L"åK« II 20 II
ã¨=∂kè~åfl=∞ "≥·â’º-Ç¨Ï=Ú`«Ê<Àfl ^èŒx<åO ‰õΩÖË I 21
Ñ¨Ù„`«^•Ô~·ifl~°ã¨Îâ◊Û ^èŒ#Ö’ÉèÏ^Œ™ê^èŒ∞aèó I
qÇ‘Ï#â◊Û ^èŒ<≥·~åÌÔ~·ó Ñ¨Ù¢`≥·~å^•Ü«∞ "Õ∞ ^èŒ#"£∞ I 22
`åII JK«@ "Õ∞^è•|∞∞+≤ P„â◊=∞ã¨g∞Ñ¨=Ú# ã¨∞~°^=Œä ∞Ç¨~åA XHõ "≥â· √◊ ºx
K«∂K≥#∞. K«∂z J`«xx W@∞¡ J_çQÔ #∞. 'F~Ú h=Ù Z=~°=Ù?— h=Ù WK«\ H˜ ˜
=K«∞Û@‰õΩQÆÅ HÍ~°}"Õ∞q∞? (17) ''U HÍ~°}=Ú=Å# h=Ù qHõÅ=∞#ã¨∞¯_»"·≥
^Œ∞ódOK«∞K«∞#fl@∞¡ Hõ#Ê@∞ìK∞« <åfl=Ù—— Jx W@∞¡ „¿Ñ=∞Ñ¨Ó~°fiHõ=ÚQÍ J_çy#
ã¨∞~°^∞Œä x „Ñ¨âfl◊ qx Q“~°=ÉèÏ==Ú`À q#„=Ú_≥· P "≥â· √◊ º_»∞ ã¨∞~°^∞Œä #‰õΩ W@∞¡
|^Œ∞Å∞K≥ÃÑÊ#∞. (18–19)
`åII "≥â· √◊ º_»∞ W@∞¡ K≥ÃÑÊ#∞ – (20) ''<Õ#∞ ^è#Œ =O`«∞Å WO@Ñ¨Ù\ì̃#
ã¨=∂kè J#∞¿Ñ~°∞QÆÅ "≥â· √◊ º_»#∞——. (21) ^è#Œ =Ú g∞k q∞H˜¯e Pâ◊=Å# HÀ_»O„_»∞
##∞fl "≥_Å» Q˘\˜iì . Pq^è=Œ ÚQÍ <å‰õΩQÆÅ ^è#Œ =Ú#O`«ÜÚ« #∞ HÀÖ’Ê~Úux.
WÑ¨Ù_»∞ ÉèÏ~åºÑ¨Ù„`«^Î <Œè å^Œ∞ÖËqÜ«Ú ÖËx"åx=Öˇ UHÍH˜<á·≥ È~Úux. (22)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : P^•Ü«∞ J#∞=∂@‰õΩ Ñ¨Ù„`≥·ó ^•Ô~·ó J#∞"åix Hõ~°ÎÅ∞QÍ *Ëã≤ "å~°∞
^èŒ#=Ú#∞ „QÆÇ≤ÏOz#@∞¡QÆ "åºMÏº`«Å∞ „"åã≤i. Hõ~°Î `«$fÜ«∂O`«=∞O^Œ∞#flKÀ „H˜Ü«∞
Hõ~°‡}˜Ö’ #∞O_»=Öˇ#∞QÆ^•! P^•Ü«∞ J#∞#k Hõ~°‡}˜ HÍ<Õ~°^Œ∞. P^•Ü«∞ Jx
âßO`«#g\©HÍHÍ~°∞_»∞ =¸Å=Ú#ÖËx „Ñ¨Ü≥∂QÆ=Ú#∞ „QÆÇ≤ÏOK≥#∞. JÑ¨C_»∞ J~°÷=Ú
ãïÑ¨_»∞#∞HÍx, =¸Åáê~î°=Ú#‰õΩ aè#fl"≥∞ÿ# „Ñ¨Ü≥∂QÆ=Ú#∞ „QÆÇ≤ÏOÑ¨*ÏÅ=Ú Hõ^•!
JO^Œ∞KÕ ^ŒÜ«∞ J#∞ ^è•`«∞=ÙÜ≥ÚHõ¯ HÍÎfi~°÷~°∂Ñ¨ J~°÷=Ú#∞ W@ „QÆÇ≤ÏOzuq∞. ^ŒÜ«∞^è•`«∞=Ù
–: "≥Ú^Œ\˜ J^è•ºÜ«∞=Ú :– 91
=#=∞ÉèÏºQÆ`À ^Œ∞óv x~°ã¨ÎâßÛÑ¨Î|O^èŒ∞aèó I

™È-Ç¨ÏO # "Õk‡ Ñ¨Ù„`å}ÏO ‰õΩâ◊ÖÏ‰õΩâ◊ÖÏu‡HÍ"£∞ I 23
„Ñ¨=$uÎO ã¨fi[<å<åO K« ^•~å}ÏO Kå„`« ãÖã≤`÷ ó« I
HÕ #∞ `ÕëêO QÆ$¿ÇÏ Hˆ =∆ ∞=∞ˆH=∆ ∞O HÕ #∞ ™êO„Ñ¨`"« ∞£ I 24
ÉèÏfik QÆ}=ÚÖ’xk. P`«‡<ÕÑ¨k. ^ŒÜ«∞ – ^•# QÆu ~°Hõ∆} Ç≤ÏO™ê^•<Õ+¨µ J#∞ ^è•`«fi~°÷=Ú.
^èŒ#Ö’Éèí=∞#∞#k Pf‡Ü«∞`«Å#∞ |O^èŒ∞`«fi=ÚÅ#∞ QÆ}ÕÑ¨ÖË#\˜ì XHõ ã¨Ç≤ÏOÑ¨~åx
qëê^Œ=Ú. HõeÜ«ÚQÆ =∂Ç¨`«‡º=Ú# ¢ã‘ÎÅ∞ 'â◊fiâ◊√~° „^ÀÇ¨ÏHÍi}ºó— Jx
=i‚OÑ¨|_çÜ«ÚO_»∞@ KåÅq^èŒ=ÚÅ∞QÆ ã¨`«º=∞x `ÀK«∞#∞. =º‰õΩÎÅ∞ ã¨fi`«ã≤û^Œú=ÚQÆ
™ê^èŒ∞=ÙÖË J~Ú##∞, ^èŒ#"åº"≥∂Ç¨Ï=ÚKÕ`« J™ê^èŒ∞=ÙÅQÆ∞@ HõeÖ’x qO`«.
`åII PÑ¨ÙÎÅQÆ∞ |O^èŒ∞=ÙÅKÕ u~°ã¨¯iOÑ¨|_ç ^Œ∞ód`«∞_»<≥· =#=Ú#
Hˆ `≥Ozux. WÑ¨C_»∞ <Õ#∞, <å Ñ¨Ù„`«∞ÅÜ≥ÚHõ¯ â◊√ÉèÏâ◊√Éè=í ÚÅ "å~°#Î ∞ `≥eã≤H˘#ÖËHõ
áÈ=ÙK«∞<åfl#∞. (23)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : D â’¡Hõ=Ú# Ñ¨Ù„`«∞Å#∞ QÆ∞iOz XHõ Hõ#fl`«O„_ç P"Õ^Œ#
„Ñ¨ã¨∞Êù@=∞QÆ∞K«∞#flk. H˘_»∞‰õΩÅ∞ HÀ_»O„_»∞ =Ú#flQÆ∞"åiH˜ Ü«∞[=∂xÜ≥ÚHõ¯ ^èŒ#=Ú
HÍ=Öˇ#∞. J\˜ì ^èŒ#=ÚH˘é‰õΩ J`«xx ÉÏkèOK«∞@ HÍ=Öˇ#∞. J\˜ì ^èŒ#=ÚH˘éˆH J`«xx
WO\˜#∞O_ç "≥_»ÅQ˘@∞ì@Ü«Ú HÍ=Öˇ#∞. HÍx J`«xH˜ =∂„`«=Ú "åi Ü≥∂QÆˆH∆=∞=ÚÖË
HÍ=Öˇ#∞. Ju„HÍO`« ã¨∞MÏóHÍÖÏó Ñ¨~°∞ºÑ¨ã≤÷`«^•~°∞}Ïó I â◊fió â◊fió áêÑ≤+ª̈k=™êó
Ñ¨$kägQÆ`Ü « ∞« ø=<å II JxÜ«Ú, Å∞Ñ¨Î ^è~Œ ‡° „H˜Ü∂« Kå~À ^Õâó◊ HÍÖ’ Éèqí +¨ºu II JxÜ«Ú#∞
"åºã¨ÉèíQÆ"å#∞_»∞ W\˜ì qz„`«qëê^Œ=ÚÅ#∞ ^Œi≈OzÜÕ∞ HÍÉ’Å∞ JÅ<å_Õ
TÇ≤ÏOÑ¨QÆeÔQ#∞.
`åII D J~°}º=Ú# #∞#fl <Õ#∞ JK«@ WO\˜Ü∞« O^Œ∞#fl ÉèÏ~°ºÅÜ≥ÚHõ¯Ü«Ú
|O^èŒ∞=ÙÅÜ≥ÚHõ¯Ü«Ú r=#q^è•#=Ú#∞ QÆ∞iOzQÍx, WÑ¨Ê\˜ "åi
Ü≥∂QÆ̂H=∆ ∞=ÚÅ∞ HÍx (=∞OzK≥_Å¤» ∞QÍx) `≥eã≤H˘#ÖË‰Ωõ <åfl#∞. (24)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : WO\˜#∞O_ç ^Œ∂~°=ÚQÍ `«iq∞"ÕÜ«∞|_ç##∞ P ÉèÏ~°ºÅÜ≥∞_»Å
P|O^èŒ∞=ÙÅÜ≥∞_»Å, =∞=∞HÍ~°=Ú#∞ =^ŒÅHõ "åi ˆH∆=∞qâı+¨=ÚÅ#∞ QÆ∞iOz
P~å@Ñ¨_»∞K«∞O_»∞@ |bÜ«∞"≥∞ÿ# ãÖ™ê~°"åº"≥∂Ç¨Ï=∞x K≥Ñ¨Ê#QÆ∞#∞. UHõÑ¨Hõ∆„¿Ñ=∞Å∞
Pf‡Ü«∞`«Å∞ q∞H˜¯e ^•~°∞}"≥∞ÿ#q. U+¨}„`«Ü«∞=Ú ZO`« |bÜ«∞"≥∞ÿ#^ÀHõ^•?
92 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
Hõ^äŒO `Õ HÕ #∞ ã¨^£=$`åÎO ^Œ∞~°fi$`åÎó HÕ #∞ "Õ∞ ã¨∞`åó I 25
~å*’"åK« II 26 II
Ü≥ÿ∞ifl~°™ÈÎ Éèí"åOÅ∞ÉˇúÂó Ñ¨Ù„`«^•~åkaè~°ú<≥·ó I 27
`Õ+¨µ HÕ Éèí=`«ó ¿ãflÇ¨Ï=∞#∞|^è•flu =∂#ã¨"£∞ I 28
"≥·â◊º L"åK« II 29 II
U="Õ∞`«^Œº^ä• „áêÇ¨Ï Éèí"å#ã¨‡^£QÆ`«O =K«ó I 30
HÕ Hõ~Àq∞ # |^è•flu =∞=∞ x+¨µª~°`åO =∞#ó I
Ü≥ÿ∞ó ãÖ`«º[º Ñ≤`«$¿ãflÇ¨ÏO ^èŒ#Å∞ÉˇúÂifl~åHõ$`«ó I 31
`åII <å ‰õΩ=∂~°∞Å∞ ã¨„`«Ê=~°#Î HõÅ"åÔ~· LO_ç~å? ÖËHõ ^Œ∞~å‡~°∞Åæ ∞QÍ
#∞O_ç~å? "åi „Ñ¨=~°#Î Z@∞¡#fl^À? (25)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : ‰õΩ=∂~°∞Å∞ Q˘Ñ¨Ê"åÔ~· Ü«∞â’=O`«∞Öˇ· `«# =Oâ◊Q“~°=„Ñü+¨ªÅ#∞
`«#‰õΩ q∞Oz =$kúKÕÜ«∞=Öˇ#x „Ñü `«O„_çÜ«Ú `«Ç¨Ï`«Ç¨ÏÖÏ_»∞K«∞O_»∞#∞. HÍx 'xÜ«∞uó
HÍ~°}O Ö’ˆH— J#∞#@∞¡ „áê~°|ú„Ñ¨"åÇ¨Ï=Ú# „Ñü"å_»∞#∞ H˘@∞ìH˘x áÈ=ÙK«∞O_»∞#∞.
`«O„_»∞Å∞ HÀ~°∞#k XHõ\˜HÍQÍ Ñ¨Ù„`«∞Å∞ `«kƒù#fl=ÚQÆ „Ñ¨=iÎOK«∞K«∞O^Œ∞~°∞. JO^Œ∞ˆH
HÍÉ’Å∞ XHõKÀ@ PKå~°ºâ◊OHõ~°∞Å∞ 'â◊„`«∞=ÙÅ∞ Ñ¨Ù„`«∞Å∞QÍ [x‡O`«∞~°x =HÍ¯}Õzi.
~åA ÑëHÔ #∞ – (26) Å∞|∞úÖ#·ˇ ÉèÏ~åºÑ¨Ù„`«∞ÅKÕ`#« ∞ (ÖËHõ HÀ_»O„_»K`Õ #« ∞),
^è#Œ =ÚÅKÕ`#« ∞ g∞~°∞ u~°ã¯¨ iOÑ¨|_çui. S`Õ J\˜ì "åiÜ«∞O^Õ g∞ =∞#ã¨∞û
¿ãflÇ¨Ï=Ú`À `«Q∞Æ ÖÁ¯x Ü«ÚO_»∞>Ëq∞? (27–28)
"≥â· √◊ º_»∞ ÑëHÔ #∞ – (29) g∞~°∞ K≥ÑÊ≤ #=∂@ <åÜ≥∞_»Å Ü«∞^ä•~°"÷ ∞≥ #ÿ k.(30)
U ^è#Œ Å∞|∞úÅKÕ`« Ñ≤`$« „¿Ñ=∞#∞ x~åHõiOz u~°ã¯¨ iOÑ¨|_çu<À, J\ì̃"åiÜ≥∞_»
<å =∞#ã¨∞û HÍiî#º=Ú#∞ =Ç≤ÏOz Ü«ÚO_»*ÏÅHõáÈ=ÙK«∞#flk. (31)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : J#QÍ ÃÑ^ŒÌÅ„¿Ñ=∞ Ñ≤#flÅ"≥·Ñ¨Ù x~å@OHõ=ÚQÆ „Ñ¨=Ç≤ÏOK«∞#∞QÍx
Ñ≤#flÅ „¿Ñ=∞ ÃÑ^ŒÌÅ"≥·Ñ¨Ù „Ñ¨=Ç≤ÏOÑ¨^Œx `å`«Ê~°º=Ú. W@∞¡ u~°™ê¯~°=ÚÅ∞ Ñ¨~åÉèí==ÚÅ∞
Hõey##∞ F~°∞Ê`À ã¨Ç≤ÏO`«∞~°∞QÍx ^•xx ZkiOÑ¨*ÏÅHõáÈ=Ù@ =∂Ü«∂ÅHõ∆}=Ú.
''=∞=∞ =∂Ü«∂ ^Œ∞~°`º« Ü«∂—— (w`« 7–14) Jx Hõ^• ÉèíQÆ"å#∞x "åHõº=Ú.
–: "≥Ú^Œ\˜ J^è•ºÜ«∞=Ú :– 93
Ñüã¨fi[#Ç¨~°ÌO K« Ç¨iÌ `Õ¿+fi= "Õ∞ =∞#ó I

H˜"Õ∞`«<åflaè*Ï<åq∞ *Ï##flÑ≤ =∞Ç¨=∞`Õ I 32
Ü«∞„`ÕÊ=∞„Ñ¨=}O z`«ÎO qQÆ∞}Ë+¨fiÑ≤ |O^èŒ∞+¨µ I
`ÕëêO Hõ$`Õ "Õ∞ xóâßfi™È ^Ò~°‡#ã¨ºO K« *ÏÜ«∞`Õ I 33
Hõ~Àq∞ HÕ Ü«∞#fl =∞#¿ãÎ+¨fi„Ñ‘u+¨µ x+¨µª~°"£∞ I 34
=∂~°¯O_ÕÜ∞« L"åK« II 35 II
`«`«™œÎ ã¨Ç≤Ï`Ò q„Ñ¨ `«O =ÚxO ã¨=ÚÑ¨ã≤÷`Ò I 36
`åII ^èŒ#Å∞|∞úÖˇ·# ^•~åÑ¨Ù„`å^Œ∞Å∞ Éèí~°ÎÜ«∞xQÍx, ã¨fi[#∞_»xQÍx
ÉèÏqOÑ¨Hõ <åÜ«∞O^Œ∞ Pf‡Ü«∞ÉèÏ==Ú#∞ =^ŒeÃÑ\˜iì . S##∞ "åiÜ«∞O^Õ <å
=∞#ã¨∞û „¿Ñ=∂ã¨H"Îõ ∞≥ Ü
ÿ Ú« #flk. =∞Ç¨|∞kú=∞O`«∞_»"#·≥ F ~å*Ï! Wk <å‰õΩ
`≥eÜ«ÚK«∞#fl#∞ `≥eÜ«∞‰õΩO_»HõáÈ=ÙK«∞#fl^Õq∞? (32)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : D â’¡Hõ=Ú# r=ÙxÜ≥ÚHõ¯ „Ñ¨QÍ_è»"≥∞ÿ# "åã¨<å~°Ç¨Ïã¨º=Ú q∞H˜¯e
ã¨∞O^Œ~°=ÚQÆ =i‚OÑ¨|_ç#k. '*Ï##flÑ≤ <åaè*Ï<åq∞— J#∞ =∂@ÅÖ’ r=Ù_»∞ ã¨`«ºq+¨Ü«∞
Ñï*Ï˝`« JÜ«Úº#∞ xã¨ûÇ¨Ü«∞=ÚQÆ Jx"å~°º=ÚQÆ#∞ "åã¨#‰õΩ Z@∞¡ Ö’|_çáÈ=Ù<À,
Ç¨Ï$^Œº=ÚQÆ K≥Ñ¨Ê|_ç#k. JO`ÕHÍHõ Ö’Hõ=Ú#O^Œe ÉèÏ~åºÑ¨Ù„`å^Œ∞Å „‰õÄ~°"≥∞ÿ# =$uÎ
`«=∞ Éèí~°Î$ã¨fi[#∞Å Z_»Å ZO`« qâ◊$OYÅ=ÚQÆ #∞O_»∞<À D ã¨xfl"Õâ◊=Ú ã¨Ê+¨ì=Ú
KÕÜ«ÚK«∞#flk. S##∞, r=Ù#‰õΩ "≥·~åQÆº=Ú JO‰õΩiOÑ¨^Œ∞QÆ^•? =∞Ç¨=∞`Õ Jx ãÖÉ’kèOz
ã¨∞~°^äŒ=∞Ç¨~åA#∞ ‰õÄ_» "≥·â◊√º_»∞ uHõ=∞HõÃÑ@∞ì@ J~°÷=ÚHÍx ã¨$+≤ì"≥·z„u QÆ∂iÛ =∞iO`«
P#O^Œ=Ú#∞ HõeyOK«∞#∞.
`åII ^Œ∞+¨ì|∞^Œ∞úÖˇ·# ÉèÏ~åºÑ¨Ù„`å^Œ∞Å=O\˜ |O^èŒ∞=ÙÅÜ«∞O^Œ∞QÆÅ <å
„¿Ñ=∞=∞Ü«∞"≥∞ÿ# z`«Î=Ú#∞QÆ∂iÛ, "å~°Å q+¨Ü«∞=Ú#∞QÆ∂iÛ <å‰õΩ ÉÏ^èŒ
HõÅ∞QÆ∞K«∞#flk. =∞<À"Õ^Œ# ‰õÄ_» HõÅ∞QÆ∞K«∞#flk. (33) JO`ÕHÍ^Œ∞,
„¿Ñ=∞~°Ç≤Ï`«∞ÅQÆ∞ ^•~åÑ¨Ù„`å^Œ∞ÅÜ«∞O^Œ∞ <å =∞#ã¨∞û HÍiî#º=Ú#∞
=Ç≤ÏOÑ¨*ÏÅ‰õΩ#flk. Uq∞ KÕÜÚ« ^Œ∞#∞? (34)
=∂~°¯_ÕÜ«Ú_»∞ W@∞¡ J<≥#∞ – (35) (D ^ÕgHõ^äŒÅ∞ JxflÜ«Ú#∞
=∂~°¯O_ÕÜ∞« =∞Ç¨Ïi¬, *ˇq· ∞x =∞Ç¨Ïi¬H˜ É’kèOK≥#∞) ã¨∞~°^Œä ã¨=∂^è∞Œ Å=∞^èºŒ
94 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
ã¨=∂kè~åfl=∞ "≥·â’º-™œ ã¨ K« áêi÷=ã¨`«Î=∞ó I
Hõ$`åfi `«∞ `Ò Ü«∞^ä•<åºÜ«∞O Ü«∞^ä•~°›O `Õ# ãÖq^Œ"∞£ I 37
LÑ¨qëœì Hõ^ä•ó HÍtÛK«Û„Hõ`«∞Ô~· fiâ◊ºáêi÷"Ò I 38
ÉèíQÆ=O™êÎ fi=∞Ç¨ÏO „Ñ¨+¨µìq∞KåÛù"Õ∞ºHõO =^Œã¨fi `«`ü I 40
^Œ∞óMÏÜ«∞ Ü«∞<Õ‡ =∞#ã¨ó ã¨fiz`åÎÜ«∞`«Î`åO q<å I
=∞=∞`«fiO QÆ`«~å[ºã¨º ~å*ÏºVıæ+¨fidÖË+¨fiÑ≤ I 41
ÃÑ#· K≥ÑÊ¨ |_ç#@∞¡ ãÖÉèÏ+¨} [iy# Ñ≤=∞‡@ W~°∞=Ù~°∞#∞ Hõeã≤ "Õ∞^è•=Úx=^Œ‰Ì Ωõ
U`≥Ozi. (36) ã¨=∂kèÜ∞« #∞ ¿Ñ~°∞QÆÅ P "≥â· √◊ º_»∞#∞, ã¨∞~°^=Œä ∞Ç¨~åA#∞
W~°∞=Ù~°∞#∞ <åºÜ«∞"≥∞ÿ#suÖ’ `«=∞ J~°›`«Å#∞ |\˜ìÜ«Ú "Õ∞^è•=Úx`À
#=∞™ê¯~å^Œ∞ÅQÆ∞ „áê^äqŒ ∞Hõ"∞≥ #ÿ Ñ¨Å∞HõiOÑ¨ÙÅ∞ KÕãi≤ . Ñ≤^ÑŒ ¨ P =Úx P[˝`À
Ü«∞^äÀz`«"∞≥ #ÿ Pã¨#=ÚÅÃÑ· ‰õÄ~˘Ûxi. P `«~åfi`« "å~°∞ W~°∞=Ù~°∞ `«=∞‰õΩ
ãÖ|OkèOz# U"À qâı+=¨ ÚÅ#∞ K≥ÑÊ¨ ^˘_»yi. (37–38)
ã¨∞~°^=Œè ∞Ç¨~åA W@¡<#≥ ∞ – (39) |∞∞+≤ã`¨ =Î« ∂! XHõ q+¨Ü∞« =Ú#∞
QÆ∂iÛ q∞=Ú‡ „Ñ¨tflOÑ¨^ÅŒ Ozux. ^•xx QÆ∞iOz <å‰õΩ q=iOz K≥ÑC¨ =Ú.
(40) <å =∞#ã¨∞û ™êfinè#=Ú# ÖËHáõ È=Ù@=Å# áÈ~Ú# ~å[º=Ú#O^Œ∞#∞,
~å[º=Ú#‰õΩ ãÖ|OkèOz# ã¨=∞ã¨Îq+¨Ü«∞=ÚÅO^Œ∞#∞ U =∞=∞`«fi=Ú
HõÅ∞QÆ∞K«∞#fl^À, Jk ^Œ∞óY=Ú H˘éˆH JQÆ∞K«∞#flk. (41)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : Éè’QÍ¿ÑHõ∆ HõÅ"å_çH˜ Éè∫uHõ „Ñ¨ÑÖK«=ÚÃÑ· qâı+¨"≥∞ÿ# =∞=∞HÍ~°=Ú
LO_»∞#∞. =∞=∞HÍ~°=Ú=Å# J*Ï˝#=Ú ÃÑ~°∞QÆ∞K«∞O_»∞#∞. J*Ï˝#=Ú ÃÑ~°∞QÆ∞@KÕ =∞#ã¨∞û
™êfinè#=Ú `«Ñ¨C#∞. Ñ¶ë`«=ÚQÆ Éè∫uHõ „Ñ¨ÑÖK«=Ú#‰õΩ#∞, =∞#ã¨∞û#‰õΩ#∞ =∞^èŒºQÆÅ
ã¨=∞#fiÜ«∞=Ú „Éèí+¨ì=∞QÆ∞#∞. WkÜ«∞O`«Ü«Ú#∞ =∞=∞`åqÖÏã¨=∞xÜÕ∞ K≥Ñ¨Ê#QÆ∞#∞.
nx<Õ =∂Ü«∞ J#=K«∞Û#∞. nx „Ñ¨ÉèÏ==Ú#<Õ =ã¨∞Î=Ù `«#^≥·#Ñ¨C_»∞ `«#kHÍ‰õΩO_»
áÈ~Ú#Ñ¨C_»∞#∞ =∞=∞`«fi=Ú K≥^Œ~°Hõ xezÜ«ÚO_»∞#∞. "≥·~åQÆº[x`«"≥∞ÿ# *Ï˝#"Õ∞ nxH˜
zH˜`«ûÜ«∞QÆ∞#∞.
–: "≥Ú^Œ\˜ J^è•ºÜ«∞=Ú :– 95
*Ï#`À-Ñ≤ Ü«∞^ä•[˝ã¨º H˜"Õ∞`«#∞‡xã¨`«Î=∞ I

JÜ«∞O K« xHõ$`«ó Ñ¨Ù¢`≥·~åÌÔ~·~°ƒù$`≥·ºã¨Î^äÀ*òi≠`«ó I 42
ã¨fi[<Õ# K« ãÖ`«ºHõÎ¿ãÎ+¨µ Ç¨sÌ `«^ä•Ñ¨ºu I
U="Õ∞+¨ `«^ä•Ç¨ÏO K« ^•fi=Ñ¨º`«ºO`«^Œ∞ód`Ò I 43
^Œ$+¨ì^À¿+-Ñ≤ q+¨ÜÕ∞ =∞=∞`åfiHõ$+¨ì=∂#™œ I
`«u¯"Õ∞`« #‡Ç¨ÉèÏQÆ Ü«∞<À‡Ç¨ÏŸ *Ï˝x<À~°Ñ≤ I 44
`åII F =Úhâ◊fi~å! `≥eã≤ÜÚ« `≥eÜ«∞x"åx=Öˇ D <å =∞=∞`«fi"Õ∞q∞?
D "≥â· √◊ º_»∞‰õÄ_» H˘_»∞‰õΩÅKÕ`,« ÉèÏ~°ºÅKÕ`,« ¿ã=‰õΩÅKÕ`« =OzOÑ¨|_ç ^Œ∂~°=Ú
KÕÜ«∞|_ç<å_»∞. (42)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : `≥eã≤#"å_»∞‰õÄ_» `≥eÜ«∞x"åx=Öˇ „Ñ¨=iÎOK«∞@ XHõ Q˘Ñ¨Ê qz„`«=Ú.
nxH˜ HÍ~°}"Õ∞q∞? J#∞ „Ñ¨â◊fl‰õΩ ã¨=∂^è•#=ÚÖË^Œ∞. UÅÜ«∞# „áê~°|ú ~°Ç¨Ïã¨º=ÚÅ#∞
"åã¨<å~°Ç¨Ïã¨º=ÚÅ#∞ q=iOK«∞"å_»∞ P ã¨~°fiA˝_˘Hõ¯_Õ. |Ç¨˙x "Õ∞ =ºf`åx [<å‡x
`«=Kå~°∞˚# I `å#ºÇ¨ÏO "Õ^Œ ã¨~åfi}˜ # `«fiO "Õ`«÷ Ñ¨~°O`«Ñ¨ II (w`« 4/5) J#∞
ÉèíQÆ"å#∞x ÉèÏ==Ú W@ ã¨‡iOÑ¨^Œy#k.
`åII ã¨fi[#∞ÅKÕ`« q_çzÃÑ@ì|_ç# "å_»ÜÚ« º#∞ D`«_∞» "åiÜ«∞O^Õ
q∞H˜¯e „¿Ñ=∞HõÅ"å_≥· Ü«Ú<åfl_»∞. Dq^è=Œ ÚQÆ W`«_∞» #∞, <Õ#∞#∞ q∞H˜¯e ^Œ∞ó
d`«∞Å"≥∞ÿ Ü«Ú<åfl=Ú. (43)
`åII F |∞∞+≤=~åº! "Õ∞=Ú W~°∞=Ù~°=Ú „Ñ¨`«ºHõ∆=ÚQÆ ^À+¨=Ú#∞
QÆ=∞xOK«∞K«∞#fl q+¨Ü∞« =Ú#O^Œ∞ =∞=∞HÍ~°=ÚKÕ PHõi¬OÑ¨|_ç# =∞#ã¨∞ûÅ∞
HõÅ"å~°"∞≥ uÿ q∞. `≥eã≤#"å~°"∞≥ #ÿ =∞=Ú‡Å#∞‰õÄ_» D "≥∂Ç¨Ï=Ú ZO^Œ∞Å‰õΩ
ÉÏkèOK«∞K«∞#flk? (44)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : ã¨`«ºq+¨Ü«∞"Õ∞=∞#QÍ Z=Ô~·##∞ *Ï˝#∞ÖËÜ≥ÿ∞#KÀ "åix =∞=∞HÍ~°=Ú
ÉÏkèOÑ¨^Œ∞. J>Ë¡ =∞=∞HÍ~°=Ú HõÅ ™ê=∂#º=∂#=ÙÖˇ·#KÀ, "å~°∞ *Ï˝#∞Å∞ HÍ~°xÜÕ∞
`å`«Ê~°º=ÚHõ^•? WK«Û@ ã¨∞~°^èŒ ã¨=∂^èŒ∞Å∞ J#∞ Hõ∆„uÜ«∞"≥·â◊√ºeé∞=Ù~°∞#∞ =∞=∞HÍ~°=Ú
g_»‰õΩ#fl#∞ `å=Ú *Ï˝#∞Å=∞x ÉèÏqOK«∞K«∞<åfl~°∞. D ^Œâ◊#∞ *Ï˝#∞Åx Ü«∞#∞@Hõ#fl
*Ï˝#|O^èŒ∞=ÙÅ#∞@ Öˇã¨û. UÅÜ«∞# q+¨Ü«∞=Ú `≥eÜ«Ú@ "Õé∞, ^•xx J#∞+≤ªOK«∞@
"Õé∞. q+¨Ü«∞=Ú `≥eã≤Ü«Ú J#∞+≤ªOÑ¨x"å~°Å#∞ *Ï˝#|O^èŒ∞=ÙÅx Ü≥∂QÆ"åã≤+¨ªHÍ~°∞_»∞
¿Ñ~˘¯x<å_»∞. "åºK«¿+ì Ü«∞ó Ñ¨~î°u K« âß„ã¨ÎOÉè’QÍÜ«∞ tÅÊ=`ü I ãÖ^èŒ`ÕÎ #
96 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
=∞=∂ã¨º K« Éèí=`Õºëê q"ÕHÍO^èŒã¨º =¸_è»`å I 45
|∞∞+≤~°∞"åK« II 46 II
*Ï˝#=∞ã≤Î ã¨=∞ã¨Îã¨º [O`Àifi+¨Ü«∞QÀK«ˆ~ I 47
q+¨Ü«∞â◊Û =∞Ç¨ÉèÏQÆ Ü«∂u K≥·=O Ñ¨$^äŒH± Ñ¨$^äŒH± I
k"åO^è•ó „áê}˜#ó ˆHz„^•„`å=O^è•ã¨Î^ä•Ñ¨ˆ~ I 48
ˆHzkÌ"å `«^ä• ~å„`Ò „áê}˜#ã¨∞ÎÅº^Œ$+¨ìÜ«∞ó I
*Ï˝x<À =∞#∞*Ïó ã¨`º« O HÕ`«∞ `Õ # Ç≤Ï Hˆ =Å"£∞ I 49
`«fi#∞ëêª#O *Ï˝#|O^èŒ∞ ã¨û LK«º`Õ II HÍ=Ù# *Ï˝#|O^èŒ∞=ÙÖˇ·#O`« =∂„`«=Ú#
*Ï˝#∞Å=Ú Jx á⁄~°Ñ¨_»∞@ ^À+¨=Ú.
`åII =∂ ~Úé∞=Ùi J*Ï˝#=Ú Uk U^À `≥Å∞ã¨∞H˘#*ÏÅx „QÆ∞_ç"¤ åx
ã≤u÷ =Öˇ<Õ Ü«Ú#flk. (45) "Õ∞^è•=Úx W@∞¡ K≥ÃÑÊ#∞ – (46) „áê}∞ÅxflO\˜Hx˜
WO„kÜ«∞=ÚÅKÕ „QÆÇÏ≤ OÑ¨^yŒ # q+¨Ü∞« =ÚÅ *Ï˝#=Ú HõÅ^Œ∞. (47)
`åII J~Ú`Õ =Úx=~åº! WO„kÜ«∞QÀK«~°=ÚÅQÆ∞ Ñ¨^•~°÷=ÚÅ∞
qq^è=Œ ÚÅ∞QÆ #∞O_»∞#∞. JO`ÕHÍHõ, „áê}∞ÅÖ’ H˘O^Œé∞ Ñ¨QÅÆ ∞ „QÆ∞_ç"¤ åÔ~#· KÀ,
=∞iH˘O^Œé∞ ~å„uã¨=∞Ü«∞=Ú# „QÆ∞_ç"¤ å~°∞QÆ #∞O^Œ∞~°∞. (48)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : k"åO^èŒâ◊|Ì=Ú#‰õΩ QÆ∞_»¡QÆ∂|Ü«∞x Ü«∞~°÷=Ú. Jk XHõ Ñ¨H˜∆qâı+¨=Ú.
^•xH˜ q∞H˜¯e "≥Å∞QÆ∞QÆ#∞#fl Ñ¨QÆ\˜ ã¨=∞Ü«∞=Ú# =ã¨∞ÎÖËqÜ«Ú#∞ Hõ#Ê@ì=Ù. HÍx
~å„uÜ«∞O^Œ∞ Hõ#Ê@∞ì#∞. J>Ë¡ =∞#∞ëêºk „áê}∞Å‰õΩ Ñ¨QÆÅ∞ Hõ#Ê@∞ì#∞. ~å„uÜ«∞O^Œ∞
"åiH˜ UkÜ«Ú#∞ Hõ#Ê_»^Œ∞. J#QÍ Uk „Ñ¨`«ºHõ∆"≥∂, Jk ã¨`«º=Ú J#∞ ÉèÏ=# HõÅ"å~°∞
ÃÑ· L^•Ç¨Ï~°}=ÚÅ∞ QÆ=∞xOz Hõ#Ñ¨_»∞@ Hõ#Ñ¨_»‰õΩO_»∞@ J#∞#k ™ê¿ÑH˜∆Hõ=ÚÅx
„QÆÇ≤ÏOÑ¨=Öˇ#∞. HÍ=Ù#, „Ñ¨`«ºHõ∆=Ú ã¨~°fi^ä• „Ñ¨=∂}=Ú HÍ^Œx „QÆÇ≤ÏOÑ¨=Åã≤Ü«ÚO_»∞#∞.
=∂#=ÙÅ∞ „Ñ¨ÑÖK«=Ú# `«=∞‰õΩ Hõ#Ñ¨_»∞ =ã¨∞Î*ÏÅ"Õ∞ ã¨`«º"≥∞ÿ#^Œx ÉèÏqOK«∞@
ã¨`«º=ÚHÍ^Œx `≥eã≤H˘x, Uk WO„kÜ«∂f`«"≥∂, Uk Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°`«`«Îfi"≥∂ ^•xx
™êkèOK«∞@‰õΩ L^Œºq∞OÑ¨=Öˇ#x WO^Œe xˆ~Ìâ◊=Ú.
`åII H˘O^Œé∞ „áê}∞Å∞ Ñ¨Q\Æ Ü
˜ ∞« O^Œ∞#∞, ~å„uÜ«∞O^Œ∞#∞ ã¨=∂#"≥∞#ÿ
^Œ$+≤ìHõÅ"å~°∞QÆ #∞<åfl~°∞. J#QÍ Ñ¨QÆÅ∞ ~å„uÜ«Ú Hõ#Ñ¨_»∞@Ü«Ú
–: "≥Ú^Œ\˜ J^è•ºÜ«∞=Ú :– 97
Ü«∞`À Ç≤Ï *Ï˝x#ó ã¨ˆ~fi Ñ¨â◊√Ñ¨H˜∆=∞$QÍ^ŒÜ«∞ó I

*Ï˝#O K« `«#‡#∞ëêº}ÏO Ü«∞`ÕëÎ êO =∞$QÆÑH¨ }
∆˜ Ï"£∞ I 50
=∞#∞ëêº}ÏO K« Ü«∞`ÕÎëêO `«∞Åº=∞#º`«Î^äÀÉèíÜ≥∂ó I
*Ï˝<Õ-Ñ≤ ãü Ñ¨â‹·º`å<£ Ñ¨`«VÍæ&ÍÛù=K«&µÛ+¨µ I 51
Hõ}"≥∂H∆Í^Œ$`å<À‡Ç¨fÊ_»º=∂<å#Ñ≤ ‰õ∆Ω^è• I
=∂#∞ëê =∞#∞["åº„Ñ¶¨∞ ™êaèÖÏëêó ã¨∞`å<£ „Ñü I 52
Ö’ÉèÏ`ü „Ñ¨`«∞ºÑ¨HÍ~åÜ«∞ #<Õfi`å<£ HÕ # Ñ¨â◊ºã≤ I
`«^ä•Ñ≤ =∞=∞`å=ˆ~Î "≥∂Ç¨ÏQÆˆ~Î xáêu`åó I 53
Hõ#Ñ¨_»‰õΩO_»∞@Ü«Ú giÜ≥∞_» [~°∞QÆ∞K«∞O_»∞#∞. W\˜ì"å~°∞ *Ï˝#∞Åx
ÉèÏqOÑ¨=K«∞Û<å? "åã¨Î==Ú#‰õΩ g~°∞ JK«Û"≥∞ÿ# *Ï˝#∞Å∞ HÍ~°xÜÕ∞
x~°‚~ÚOÑ¨#QÆ∞#∞. (49)
`åII `«∞Åº^Œ$+¨µìÅ∞ J#QÍ ã¨=∂#"≥∞ÿ# K«∂Ñ¨ÙQÆÅ"å~°∞
ãÖÑ¨Ó~°*‚ Ï˝#∞Å∞HÍ~°x ÃÑ· â’¡H=õ Ú# K≥ÑÊ¨ |_ç# JOâ◊„Hõ=∞=Ú D â’¡H=õ Ú#
K≥Ñ¨Ê|_»∞K«∞#flk. *Ï˝#∞Åx K≥Ñ≤Ê#KÀ Ñ¨â◊√=ÙÅ∞, Ñ¨‰õ∆ΩÅ∞, =∞$QÆ=ÚÅ∞
"≥Ú^ŒÅQÆ∞#=xflÜ«Ú#∞ *Ï˝#=Ú HõeyÜ«Ú#flqÜÕ∞Hõ^•. U ™ê^è•~°}*Ï˝#=Ú
(WO„kÜ«∞[#º*Ï˝#=Ú) =∞$QÆ=ÚÅ‰õΩ, Ñ¨‰Ω∆õ Å‰õΩ HõÅ^À, =∞#∞+¨µºÅ‰õΩ ‰õÄ_»
J\ì̃ *Ï˝#"Õ∞ HõÅ^Œ∞. (50)
`åII F |∞∞+‘âfi◊ ~å! =∞$QÆÑH¨ Í∆ º^Œ∞Å‰õΩ U WO„kÜ«∞*Ï˝#=Ú HõÅ^À, J^Õ
=∞#∞+¨µºÅ‰õΩ ‰õÄ_»HõÅ^Œ∞. Pq^èŒ=ÚQÆ W`«~åOâ◊=ÚÅÜ«∞O^Œ∞#∞ =∞#∞+¨º,
Ñ¨â√◊ Ñ¨HÍ∆ º^Œ∞Å *Ï`«∞Å ~Ô O_çO\˜Hx˜ , ã¨=∂#ã≤u÷ Ü«ÚO_»∞#∞. W\ì̃ *Ï˝#=Ú
L#fl#∞, `å=Ú PHõe`À ÉÏ^èŒÑ¨_»∞K«∞#∞, "≥∂Ç¨Ï=Ú=Å# `«=∞ tâ◊√=ÙÅ
<Àà◊§Ü«∞O^Œ∞ ^è•#ºÑ¨ÙyO[Å#∞ q_»∞K«∞@Ü«∞O^Œ∞ P^Œ~=° ÚQÆÅ D Ñ¨‰Ω∆õ Å#∞
K«∂_»∞=Ú. =∞#∞+¨µºÅ∞ W@∞¡HÍHõ, `«=∞ Ñ¨Ù„`«∞ÅÜ≥∞_» U^À „Ñ¨`∞« ºÑ¨HÍ~°=Ú#∞
HÀi "åix áÈ+≤OK«∞K«∞O^Œ∞~°∞QÆ^•? (51–52) =∂#==∂„`«∞Å∞ `«=∞
Ñ≤Å¡ÅÜ≥∞_»Å „Ñ¨`«∞ºÑ¨HÍ~å¿ÑHõ∆`À „Ñ¨=iÎO`«∞~°∞. D Ñ¨‰õ∆ΩÅ#∞ K«∂_»"Õq∞?
(Jq ZO`« x~åfi º[=ÚQÆ `«=∞ Ñ≤Å¡Å‰õΩ PÇ¨~°=Ú#∞ WK«∞ÛK«∞#fl"À
98 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
=∞Ç¨=∂Ü«∂„Ñ¨ÉèÏ"Õ} ãÖ™ê~°ã≤÷uHÍi}Ï I
`«<åfl„`« qã¨‡Ü«∞ó HÍ~Àº Ü≥∂QÆx„^• [QÆ`«Ê`Õó I 54
=∞Ç¨=∂Ü«∂ Ç¨Ï~ˆ â‹ÛÂ ëê `«Ü∂« ã¨"∂≥ ‡Ç¨Ïº`Õ [QÆ`ü I
*Ï˝x<å=∞Ñ≤ KÕ`åOã≤ ^Õg ÉèíQÆ=f Ç≤Ï ™ê I 55
|ÖÏ^•Hõ$+¨º "≥∂Ç¨Ü«∞ =∞Ç¨=∂Ü«∂ „Ñ¨Ü«∞K«Ûùu I
`«Ü«∂ qã¨$[º`Õ qâ◊fiO [QÆ^Õ`«K«Û~åK«~°"£∞ I 56
Ãã·ëê „Ñ¨ã¨<åfl =~°^• #$}ÏO Éèí=u =ÚHõÎÜÕ∞ I
™ê q^•º Ñ¨~°=∂ =ÚˆHÎˆ~›`«∞Éèí∂`å ã¨<å`«h I 57
QÆ=∞xOÑ¨"qÕ ∞) Wk `≥eã≤ÜÚ« , =∞=∞`«Ü∞« #∞ ã¨∞_çQ∞Æ O_»=ÚQÆÅ "≥∂Ç¨ÏQÆ~=Î° Ú#
=∂#=ÙÅ∞ Ñ¨_»„^ÀÜ«∞|_»∞K«∞<åfl~°∞QÆ^•! (53)
`åII [QÆ„`«ÊÉèí∞=QÆ∞ q+¨µ‚^Õ=ÙxÜ≥ÚHõ¯ Ü≥∂QÆx„^ŒÜÕ∞ =∞Ç¨=∂Ü«∞
J#|_»∞#∞. D ãÖ™ê~°ãu÷≤ H˜ ¿ÇÏ`«∞"≥#· P =∂Ü«∞Ü≥ÚHõ¯ „Ñ¨ÉÏè ==ÚKÕ`« W@∞¡
ãÖÉèqí OK«∞K«∞#flk. JO^Œ∞KÕ`« Pâ◊Û~°ºÑ¨_#» Hõ¯~°Ö^Ë ∞Œ . (54)
`åII D Ü≥∂QÆx„^ŒÜ∞Õ q+¨µ^‚ =Õ ÙxÜ≥ÚHõ¯ =∞Ç¨=∂Ü«∂. P"≥∞KÕ`<« Õ D
[QÆÒÎ« `«ÜÚ« #∞ "≥∂Ç≤ÏOÑ¨*Ü Ë ∞« |_»∞K«∞#flk. *Ï˝#∞Öˇ#· "åi |∞^Œ∞Åú ∞‰õÄ_» D
=∂Ü«∞‰õΩ =â◊=ÚÖˇ· „Ñ¨=iÎÅ∞¡K∞« #flq. P"≥∞ ™êH∆Í`«∞QÎ Í ÉèQí =Æ uÜÕ∞. J=∞‡"åˆ~!(55)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : q+¨µ‚^Õ=ÙxÜ≥ÚHõ¯ =∂Ü«∞ÜÕ∞ „Ñ¨Hõ$u. „Ñ¨Hõ$uÖ’x qâı+¨=ÚÅKÕ`«<Õ
=∂#=ÙÅ∞ "≥∂Ç¨Ï=Ú#‰õΩ QÆ∞iÜ«∞QÆ∞K«∞<åfl~°∞. qz„`«"Õ∞=∞#QÍ *Ï˝#∞Öˇ·#"å~°∞‰õÄ_» D
=∂Ü«∞‰õΩ QÆ∞iHÍHõ `«Ñ¨C@ÖË^Œ∞. ^Œ∞~åfiã¨∞x HÀÑ¨=Ú, qâßfiq∞„`«∞x Jã¨Ç¨Ï#jÅ`«,
[_»Éèí~°`«∞x "åº"≥∂Ç¨Ï=Ú, Ñ¨~åâ◊~°∞x Ö∫Åº=Ú, ^èŒ~°‡~åA „H©_®=ºã¨#=Ú, cè+¨µ‡x
Ñ¨Hõ∆áê`«=Ú, Hõ}fi=∞Ç¨Ïi¬ Ñ¨Ù„uHÍ"å`«ûÅº=Ú =O\˜=xflÜ«Ú#∞ W\˜ì"Õ. '^≥·g¿ÇÏºëê
QÆ∞}=∞~¸ =∞=∞ =∂Ü«∂ ^Œ∞~°`º« Ü«∂— Jx Hõ^• Hõ$+¨‚ÉèíQÆ"å#∞x "åHõº=Ú! r=ÙÅ∞
U =∂Ü«∞KÕ "≥∂Ç≤Ï`«∞ÅÜ≥∞º^Œ~À, P =∂Ü«∞ÜÕ∞ Ñ¨~°=∂~°÷=Ú#∞ ‰õÄ_» JOkOÑ¨QÆÅ^Œ∞.
`åII D =∞Ç¨=∂Ü«∞ r=Ùx |ÖÏ`å¯~°=ÚQÆ PHõi¬Oz "≥∂Ç¨Ï=ÚK≥O`«
Ñ¨_"» Ü
Õ Ú« #∞. uiy P =∂Ü«∞KÕ`<« Õ ™ê÷=~°[OQÆ=∂`«‡Hõ=∞QÆ∞ „Ñ¨ÑO¨ K«=∞O`«ÜÚ«
qâ◊fi=Ú#∞O_ç q_»∞=|_»∞#∞. (56) P =∂Ü«∞ÜÕ∞ J#∞„QÆÇ≤ÏOK«∞#^≥·,
–: "≥Ú^Œ\˜ J^è•ºÜ«∞=Ú :– 99
ãÖ™ê~°|O^èŒ¿ÇÏ`«∞â◊Û Ãã·= ã¨ˆ~fiâ◊fiˆ~â◊fis I 58

ÉèQí =Æ <£ HÍ Ç≤Ï ™ê ^Õg =∞Ç¨=∂ÜÕ∞u Ü«∂O Éè"í å<£ I 60
„|gu Hõ^äŒ=Ú`«Ê<åfl ™ê Hõ~å‡™êºâ◊Û HÕ kfi[ I
Ü«∞„`«ÊÉèÏ"å K« ™ê ^Õg Ü«∞`«ûfi~°∂áê Ü«∞^Œ∞^Œƒ"ù å I 61
`«`«û~°fiO „â’`«∞q∞KåÛùq∞ `«fi`ÀÎ „|Ç¨Ï‡q^•O =~° I 62
|∞∞+≤~°∞"åK« II 63 II
x`≥·º= ™ê [QÆ#∂‡iÎã¨ÎÜ«∂ ã¨~°fiq∞^ŒO `«`«"£∞ I 64
=~°=ÚeK«∞Û#^≥· =∞#∞+¨µºÅ#∞ ãÖ™ê~°|O^èŒ=Ú#∞O_ç q_çÑ≤OK«∞@‰õΩ
ã¨=∞~°∞÷~åÅQÆ∞K«∞#flk. J\˜ì „áêp#"≥∞ÿ# „âı+¨ª"≥∞ÿ# =∞Ç¨=∂Ü«∂ =∞O„`«"Õ∞
(q^ŒºÜÕ∞) "≥∂Hõ=∆ Ú#‰õΩ HÍ~°}=∞QÆ∞K«∞#flk. (57)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : J#∞„QÆÇ≤ÏOK«∞@=Å¡<Õ J=∞‡ =~°^•~ÚxÜ«∞QÆ∞#∞. ãÖ™ê~°=Ú#∞O_ç
`«iOÑ¨*ËÜ«Ú#∞. P"≥∞ ã¨<å`«# =∞O„`«"Õ∞ q∞H˜¯e„âı+¨ª"≥∞ÿ#^≥· "≥∂Hõ∆=Ú#‰õΩ
HÍ~°}=∞QÆ∞K«∞#flk. J#QÍ P"≥∞#∞ Ñ¨ÓlOz##∞, P"≥∞ =∞O„`«[Ñ¨=Ú#∞ J#∞+≤ªOz##∞
"≥∂Hõ∆™ê„=∂[º=Ú ÅaèOK«∞#x ÉèÏ==Ú.
Dâ◊fi~°∞ÅÔHÅ¡#∞Dâ◊fii – ã¨~ˆ fiâ◊fi~ˆ â◊fiiÜ«∞QÆ∞ D =∞Ç¨=∂Ü«∞ÜÕ∞
ãÖ™ê~° |O^è=Œ Ú#‰õΩ#∞ HÍ~°}Éè∂í `«∞~åÖˇ· qÅã≤Å∞¡K∞« #flk. (58)
`åII ã¨∞~°^=Œä ∞Ç¨~åA W@¡<#≥ ∞ – (59) ¿ÇÏ! ÉèQí "Æ å<£! F |∞∞+≤=~åº!
„|Ç¨Ï‡q^Œfi^Œfi~åº! `«=∞~°∞ Z=ix =∞Ç¨=∂Ü«∞Ü«∞x K≥ÑC¨ K«∞<åfl~À, P Ü«∞=∞‡
Z=~°∞? Z@∞¡ Ñ¨Ù\˜ì#k? P"≥∞ Uq∞ KÕÜ«Ú#∞? Z\˜ì „Ñ¨ÉèÏ==Ú HõÅk?
Z\˜~ì ∂° Ñ¨=Ú HõÅk? ZK«\ #˜ ∞O_ç Ñ¨Ù\˜#ì k? D q=~°=ÚÅ#xflO\˜x g∞#∞O_ç
q#QÀ~°∞K«∞<åfl#∞. (60–62)
`åII "Õ∞^è•=Úx W@¡<#≥ ∞ – (63) ~å*Ï! P =∞Ç¨=∂Ü«∞ x`«º"≥∞#ÿ k.
J#QÍ [##=∞~°}=ÚÅ∞ ÖËxk. JO^Œ∞KÕ P"≥∞#∞ J[ Ü«∞O^Œ∞~°∞. P"≥∞ÜÕ∞
D [QÆÒÎ« `«ÜÚ« #∞ ã¨fi~°∂Ñ¨=ÚQÍ HõeyÜ«Ú#flk. D [QÆÒÎ« `«ÜÚ« P"≥∞ÜÕ∞
"åºÑ≤OzÜ«Ú#flk. (64)
100 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
`«^ä•Ñ≤ `«`«û=Ú`«ÊuÎ~°ƒÇ¨ï^è• „â◊¥Ü«∞`åO =∞=∞ I
^Õ"å<åO HÍ~°ºã≤^Œúº~°÷=∂q~°ƒù=u ™ê Ü«∞^• I 65
L`«Ê<Õflu `«^• Ö’ˆH ™ê x`åºÑ¨ºaènèÜ«∞`Õ I
Ü≥∂QÆx„^•O Ü«∞^• q+¨µ‚~°˚QÆ`ÕºHÍ~°‚gHõ$`Õ I 66
Pã‘Î~°º âı+¨=∞Éèí[`«¯ÖÏÊO`Õ ÉèíQÆ"å<£ „Ñ¨Éèí∞ó I
`«^• ^•fi=ã¨∞~“ Ñ¶¨∞’~“ qMÏº`Ò =∞^èŒ∞ÔH·@Éè∫ I 67
`åII J~Ú##∞ =∞~˘Hõ=∂@ K≥ÃÑÊ^Œ#∞ q#∞=Ú. ^Õ=`«Å HÍ~°ºã≤kHú ˘~°‰Ωõ
J=∞‡"å~°∞ x`«ºÜÕ∞Ü≥∞ÿ ##∞ JÑ¨C_»ÑC¨ _»∞ PÜ«∂ ~°∂Ñ¨=ÚÅÖ’ J=`«iOK«∞
K«∞O_»∞#∞. P Ü«∞=`å~°=ÚÅ<Õ P"≥∞ [#‡=ÚÅ∞QÍ Ö’‰õΩÅ∞ J<ÕHqõ ^è=Œ ÚÅ∞QÍ
K≥Ñ¨CH˘#∞K«∞O^Œ∞~°∞. (65)
`åII =∞Ç¨=∂Ü«∞Ü«∞QÆ∞ Ü≥∂QÆx„^Œ „uHÍÖÏÉÏ^èŒº"≥∞ÿ#k. S##∞,
^Õ=HÍ~°ºã≤kHú ˘é‰õΩ Pq~°ƒqù Oz#Ñ¨Ù_»∞ Ö’Hõ=Ú#O^Œ∞ P"≥∞#∞ [x‡Oz#^Œx
¿Ñ~˘¯#∞K«∞O^Œ∞~°∞. HõÖÏÊO`«=Ú#O^Œ∞ – „Ñ¨àÜ ◊ ∞« ã¨=∞Ü«∞=Ú# [QÆÒÎ« `«ÜÚ«
ã¨=Ú„^Œ=ÚQÍ KÕÜ∞« |_ç#Ñ¨C_»∞ ÉèQí "Æ å#∞_»∞ JQÆ∞ N=∞<åfl~åÜ«∞}∞_»∞ Pkâı+µ¨ x
â◊Ü∞« ºQÍ Ñ¨~K° ∞« H˘x Ü≥∂QÆx„^Œ#∞ á⁄O^≥#∞. (66)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : „Ñ¨à◊Ü«∞=ÚÅ∞ =¸_»∞q^èŒ=ÚÅ∞. XHõ\˜ <≥·q∞uÎHõ=Ú. Ô~O_»∞
„áêHõ$uHõ=Ú. =¸_»∞ P`«ºOuHõ=Ú. <≥·q∞uÎHõ=∞#QÍ ¢`≥·Ö’Hõº„Ñ¨à◊Ü«∞=Ú. WO^Œ∞
N=∞Ç¨q+¨µ‚=Ù ã¨∂~°∞ºx ã¨Ñ¨Î~°â◊√‡ÅO^Œ∞ „Ñ¨"ÕtOz ã¨=∞ã¨Î [Å=ÚÅ#∞ Ñ‘eÛ"Õã≤
HÍÖÏyfl~°∞„^Œ∞_≥· =ÚÖ’¡Hõ=ÚÅ#∞ ^ŒÇ≤ÏOz"ÕÜ«Ú#∞. WkÜÕ∞ HõÅÊ„Ñ¨à◊Ü«∞=∞#|_»∞#∞.
„áêHõ$uHõ „Ñ¨à◊Ü«∞=∞#QÍ „|Ç¨Ï‡„Ñ¨à◊Ü«∞=Ú. ã¨fi=∂#=ÚKÕ â◊`åÜ«Ú=Ù Ñ¨ÓiÎK≥Ok#
„|Ç¨Ï‡ P Ö’Hõ=ÚÅ`À ã¨Ç¨ Ñ¨~°=∂`«‡Ü«∞O^Œ∞ b#=∞QÆ∞#∞. P`«ºOuHõ „Ñ¨à◊Ü«∞=∞#QÍ
Ñ¨Ù#~å=$uÎ ~°Ç≤Ï`«=∞QÆ∞ "≥∂Hõ∆=Ú. Ü≥∂QÆx„^ŒÜ«∞#QÍ [QÆ`«ÎO`«Ü«Ú ÅÜ«∞"≥∞ÿáÈQÍ
q+¨µ‚ÉèíQÆ"å#∞_»∞ Ñ¨Ù#óã¨$+≤ì Ñ¨~°ºO`«=Ú xifiâı+¨µ_≥·, x„+≤¯Ü«Ú_≥· ã¨=∂kèã¨∞÷_≥·Ü«ÚO_»∞@.
`åII q+¨µÉ‚ Qíè "Æ å#∞_»∞ âı+â¨ Ü◊ ∞« ºÃÑ· Ü≥∂QÆx„^•=â◊√_≥Ü · Ú« #fl `«~∞° }=Ú#
W^ŒéÌ ∞ „Ñ¨ã^≤ ∞Œ Åú ∞#∞ ÉèÜ
í ∞« OHõ~∞° Å∞#∞ S# =∞^è∞Œ HÔ @
· Éè∞í Å#∞ ~åHõã∆ ∞¨ Å∞ q+¨µ^‚ =Õ Ùx
Hõ~=‚° ∞Å=Ú#∞O_ç Pq~°ƒqù Oz „|Ç¨Ï‡^Õ=Ùx K«OÑ¨Ù@ÔH· L^Œºq∞Ozi. JÑ¨C_»∞
–: "≥Ú^Œ\˜ J^è•ºÜ«∞=Ú :– 101
q+¨µ‚Hõ~°‚=∞Ö’^Œ∂ƒù`Ò Ç¨ÏO`«∞O „|Ç¨‡}=Ú^Œº`Ò I

ã¨ <åaèHõ=∞ÖË qëÈ‚ó ã≤÷`À „|Ç¨‡ „Ñ¨*ÏÑüó I 68
^Œ$ëêìfi `å=ã¨∞~“ KÀ„Q“ „Ñ¨ã¨∞Ñ¨ÎO K« [<å~°Ì#"£∞ I
`«∞ëêì= Ü≥∂QÆx„^•O `å"Õ∞HÍ„QÆÇ¨Ï$^ŒÜ«∞ã≤÷`«ó I 69
qÉ’^èŒ<å~å÷Ü«∞ Ç¨Ïˆ~~°›i<Õ„`«Hõ$`åÅÜ«∂"£∞ I
qâıfiâ◊fisO [QÆ^•ú„fO ã≤÷uãÖÇ¨~°HÍi}©"£∞ I 70
x„^•O ÉèíQÆ=fO qëÈ‚~°`«∞ÖÏO `Õ[ã¨ó „Ñ¨Éèí∞ó I 71
„|Ç¨ÏŸ‡"åK« II 72 II
`«fiO ™êfiÇ¨ `«fiO ã¨fi^è• `«fiO Ç≤Ï =+¨\òHÍ~°ó ã¨fi~åu‡HÍ I 73
ã¨∞^è• `«fi=∞Hõ∆ˆ~ x`Õº „u^è• =∂„`åu‡HÍ ã≤÷`å I
J~°ú=∂„`åã≤÷`å x`åº Ü«∂#∞KåÛ~åº qâı+¨`«ó I 74
„Ñ¨*ÏÑüÜ«∞QÆ∞ „|Ç¨Ï‡^Õ=Ù_»∞ q+¨µÉ‚ Qíè "Æ å#∞x <åaèH=õ ∞Å=Ú#O^Œ∞ LO_≥#∞.
(67–68) L„QÆ∞Öˇ#· Wé∞=Ù~°∞ ~åHõã∆ ∞¨ Å∞ Ü≥∂QÆx„^•=â◊√_≥#· q+¨µÉ‚ Qíè "Æ å#∞x
K«∂zi. JÑ¨C_»∞ „|Ç¨Ï‡^Õ=Ù_»∞ UHÍ„QÆz`«∞_Î ·≥ Ü≥∂QÆx„^Œ#∞ ™ÈÎ„`«=Ú KÕÃã#∞.(69)
=∞Ç≤Ï=∞‰õΩ „Ñ¨É∞íè "≥#· „|Ç¨Ï‡^Õ=Ù_»∞ Jã¨=∂#"≥∞#ÿ kÜ«Ú, ÉèQí =Æ uÜ«Ú, q+¨µ=‚ Ù#‰õΩ
K≥Ok#kÜ«Ú, J`«x Hõ#∞flÅ<Õ `«# x"åã¨=ÚQÆ KÕãH≤ ˘x#kÜ«Ú#∞, qâ◊fi=Ú#‰õΩ
Dâ◊fiiÜ«Ú, Ö’Hõ=Ú#∞ ^èŒiOK«∞#kÜ«Ú, Ö’Hõ=ÚÅ ã≤÷uÅÜ«∞=ÚÅ‰õΩ
HÍ~°}Éè∂í `«∞~åÅQÆ∞ x„^•^Õqx ã¨∞uÎ OK≥#∞. (70–71)
`åII „|Ç¨Ï‡^Õ=Ù_»∞ (x„^•^Õqx) W@∞¡ ã¨∞uÎ OK≥#∞– (72) F x„^•ÉèQí =Æ f!
h=Ù ^Õ=`«ÅH˜K∞« Û Ç¨Ï=ºã¨fi~°∂Ñ¨=∞=Ù. Ñ≤`$« ^Õ=`«ÅH˜K∞« Û Hõ=ºã¨fi~°∂Ñ¨=∞=Ù.
=+¨\ò W`åºk =∞O„`«=ÚÅ`À DÜ«∞|_»∞ Ç¨Ïqã¨∞ûÅ`À‰õÄ_ç# Ü«∞[˝ãfi¨ ~°∂Ñ¨=∞=Ù.
(73) "Õ^•~°÷xˆ~Ìâ◊Hõ=ÚÅQÆ∞ L^•`«Î J#∞^•`«Î ã¨fii`« ã¨fi~°∂Ñ¨=∞=Ù.
JHõ~∆ ã° fi¨ ~°∂Ñ≤}!© F x`åº! h=Ù J=∞$`«ãfi¨ ~°∂Ñ≤}q˜ . JO`ÕHÍHõ, JHÍ~° LHÍ~°
102 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
`«fi"Õ∞= ãÖ^è•º ™êq„f `«fiO ^Õq [#h Ñ¨~å I
`«fiÜ≥ÿ∞`«^•ú~°º`Õ qâ◊fiO `«fiÜ≥ÿ∞`«`«û$[º`Õ [QÆ`ü I 75
`«fiÜ≥ÿ∞`«`åÊÅº`Õ ^Õq `«fi=∞`«ûºO`Õ K« ã¨~°fi^• I
qã¨$ëœì ã¨$+≤ì~°∂áê `«fiO ã≤÷u~°∂áê K« áêÅ<Õ I 76
`«^ä• ãÖÇ¨Ï$u~°∂áê<ÕÎ [QÆ`À-ã¨º [QÆ#‡ÜÕ∞ I
=∞Ç¨q^•º =∞Ç¨=∂Ü«∂ =∞Ç¨"Õ∞^è• =∞Ç¨ã¨‡ $uó I 77
=∞Ç¨"≥∂Ç¨ K« Éèí=f =∞Ç¨^Õg =∞Ç¨ã¨∞s I
„Ñ¨Hõ$uã¨Î fiO K« ã¨~°fiã¨º QÆ∞}„`«Ü«∞qÉèÏqh I 78
=∞HÍ~° ã¨q∞‡o`«=∞QÆ∞ FOHÍ~° ã¨fi~°∂Ñ≤}˜q. WOHõ#∞ „|Ç¨Ï‡q+¨µ‚=∞¿ÇÏâ◊fi~°
â◊‰õΩÎÅ ã¨"Õ∞‡à◊#ã¨fi~°∂Ñ≤}˜"≥· L<åfl=Ù. Ñ¨~°"Õ∞â◊fis! h=Ù FOHÍ~°=Ú#O^Œe
=∂„`«„`«Ü∂« #O`«~=° Ú# LK«ÛiOK«∞@‰õΩ â◊Hºõ =ÚHÍx, J~°=ú ∂„`«ãfi¨ ~°∂Ñ≤}q˜ .
J#QÍ JÑï}Ï=∞jÅ"≥#· `«∞sÜ«∞ã¨fi~°∂Ñ≤}q˜ , h"Õ ãÖ^èºŒ =Ù, h"Õ ™êq„uq,
h"Õ Ö’Hõ=ÚÅHõxflO\˜Hx˜ [#xq. (74–75)
`åII Éèí∞=<Õâ◊fis! c[Éèí∂`«=ÚQÍ#∞#fl D qâ◊fi=Ú#O`«Ü«Ú#∞ h=Ù
^èŒiOK«∞K«∞<åfl=Ù. h=Ù D [QÆ`«∞Î#O`«\ ˜x ã¨$+≤ìOK«∞K«∞<åfl=Ù. h"Õ nxx
áÈ+≤OK«∞K«∞<åfl=Ù. z=~°QÍ h"Õ nxx Ç¨ÏiOz"ÕÜÚ« K«∞<åfl=Ù. (75–76)
`åII ã¨~fi° A˝~åÅ=QÆ∞ F Éè∞í =<Õâfi◊ s! h=Ù D [QÆ`∞« #Î ∞ ã¨$+≤Oì K«∞@Ü«∞O^Œ∞
ã¨$+≤ìã¨fi~°∂Ñ≤}˜"≥·, áêeOK«∞@Ü«∞O^Œ∞ ã≤÷uã¨fi~°∂Ñ≤}˜"≥·, ÅÜ«∞HÍÅ=∞O^Œ∞
„Ñ¨à◊Ü«∞ã¨fi~°∂Ñ≤}˜"≥· „Ñ¨HÍtOK«∞K«∞<åfl=Ù. (76–77)
`åII F [QÆ[#˚ x! h=Ù =∞Ç¨q^•ºã¨fi~°∂Ñ≤}q˜ . Jq^•ºã¨fi~°∂Ñ≤}q˜ ,
Jx~°fiK«hÜ«∞"≥∞ÿ# =∂Ü«∂â◊H˜Îq, =∞Ç¨"Õ∞^è•â◊H˜Îq, =∞Ç¨^è•~°}Ïâ◊H˜Îq,
~åQÆ^fiÕ ëêk~°∂Ñ¨=∞QÆ∞ J*Ï˝#â◊HqÎ̃ , ã¨HÅõ ^Õ=`åâ◊HqÎ̃ , ã¨HÅõ ~åHõã∆ ¨ â◊HqÎ̃ Ü«Ú#∞
h"Õ J~ÚÜ«Ú<åfl=Ù. (77–78)
`åII F J=∂‡! h=Ù ã¨HõÅK«~åK«~°=ã¨∞Î=ÙÅÜ≥ÚHõ¯ =¸ÅHÍ~°}
ã¨fi~°∂Ñ¨Ù~åÅ=Ù. ã¨`Î« fi~°[ã¨"Î ∂≥ QÆ∞}=ÚÅ ã¨$+≤Hì „õ iÎq, qÉèÏQÆH„õ iÎq ‰õÄ_» h"Õ.(78)
–: "≥Ú^Œ\˜ J^è•ºÜ«∞=Ú :– 103
HÍÅ~å„u~°‡Ç¨~å„u~À‡Ç¨Ï~å„uâ◊Û ^•~°∞}Ï I
`«fiO Nã¨Î fig∞â◊fis `«fiO „Ç‘Ïã¨Î fiO |∞kú~Àƒ^èŒÅHõ∆}Ï I 79
Å*Ï˚ Ñ¨Ù+≤ìã¨Î^ä• `«∞+≤ìã¨Î fiO âßOuó H∆ÍOuˆ~= K« I
Y_çæh â◊¥eh Ñ¶¨∞’~å QÆkh K«„H˜}© `«^ä• I 80
â◊Odh KåÑ≤h ÉÏ}Éèí∞â◊√O_ôÑïÑ¶¨∂Ü«Ú^è• I
™œ=∂º ™œ=∞º`«~åâı+¨™œ"Õ∞ºÉèíºã¨Î fiuã¨∞O^Œs I 81
Ñ¨~åÑ¨~å}ÏO Ñ¨~°=∂ `«fi"Õ∞= Ñ¨~°"Õ∞â◊fis I
Ü«∞K«Û HÕz`«¯ fiz^Œfiã¨∞Î ã¨^Œã¨^•fidÖÏu‡ˆH I 82
`åII JO`ÕHÍHõ, HÍÅ~å„uq, =∞Ç¨~å„uq, ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ#
"≥∂Ç¨Ï~å„uqÜ«Ú#∞ h"Õ J~ÚÜ«Ú<åfl=Ù. h=Ù ÅH˜∆ ‡q. h"Õ Éè"í åxq. „Ç‘ÏO
ã¨fi~°∂Ñ¨=Ú h"Õ. h"Õ xâ◊ÛÜ«∂u‡Hõ=∞QÆ∞ |∞kú~∂° Ñ≤}q˜ , *Ï˝#ÅHõ}∆ =Ú HõÅ^•#=Ù
h=Ù. h"Õ Å*Ï˚ãfi¨ ~°∂Ñ≤}q˜ . Ñ¨Ù+≤ãì fi¨ ~°∂Ñ≤}q˜ , `«∞+≤ãì fi¨ ~°∂Ñ≤}q˜ h"Õ. h=Ù
âßOu~°∂Ñ≤}q˜ . H∆ÍOuã¨fi~°∂Ñ≤}q˜ ‰õÄ_» h"Õ. (79–80)
`åII F [QÆ[#˚ h! h=Ù Y_»=æ Ú#∞, „uâ◊¥Å=Ú#∞, QÆ^#Œ ∞, K«„Hõ=Ú#∞,
â◊OY=Ú#∞, ^èŒ#∞ã¨∞û#∞, ÉÏ}=ÚÅ#∞, ÑïÑ¶¨∞#∞, Éèí∞+¨µO_çx, ^èŒiOz
ÉèÜ
í ∞« OHõ~åHõ$uQÆ #∞#fl^•#=Ù. (80–81)
`åII F J=∂‡! h=Ù ™œO^Œ~°º=uq. q∞H˜¯e ™œO^Œ~°º=uq.
™œO^Œ~º° =`«∞ÅÖ’ÔHÅ¡#∞ Éèií OK«~åx ™œO^Œ~º° =Ú HõÅ^•#"≥· "≥Å∞QÆ∞K«∞<åfl=Ù.
„âı+"ª̈ ∞≥ #ÿ ^Õ=`«Å JO^ŒiÖ’##∞, ™ê^è•~°} ^Õ=`«Å JO^ŒiÖ’##∞ h=Ù q∞H˜¯e
„âı+µ¨ ~ª åÅ=Ù. JO`ÕHÍHõ, h"Õ Ñ¨~"° ∞Õ â◊fiiq. UÔHH· õ ã¨`åÎãfi¨ ~°∂Ñ≤}q˜ ‰õÄ_® h"Õ.
(81–82)
`åII JO`«~å`«‡ã¨fi~°∂Ñ≤}©! D [QÆ`«∞Î#O^Œe [_»KÕ`«# =ã¨∞Î=Ù
ÅxflO\˜Ü«∞O^Œ∞#∞ h â◊H˜ÎÜÕ∞ qÅã≤Å∞¡K«∞#flkHõ^•? J#QÍ JO`«~åºq∞
ã¨fi~°∂Ñ¨=Ú# JO`«@#∞ h"Õ LO\˜qHõ^•? J\˜ì ã¨=∞Ü«∞=Ú# h=Ù Z=iKÕ`«
104 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
`«ãº¨ ã¨~fi° ã¨º Ü«∂ â◊HóÎ̃ ™ê `«fiO HÕ ã¨∂Ü
Î ∞« ¿ã `«^• I
Ü«∞Ü«∂ `«fiÜ«∂ [QÆ„`«ûëêì [QÆ`åÊ`«ºuÎ Ü≥∂ [QÆ`ü I 83
™È-Ñ≤ x„^•=â◊O h`«ó Hõ™êÎfiO ™ÈÎ`∞« q∞¿ÇÏâ◊fi~°ó I
q+¨µ‚ó â◊s~°„QÆÇ¨Ï}=∞Ç¨Ïg∞âß# U= K« I 84
HÍi`å¿ãÎ Ü«∞`À-`«™êÎ fiO Hõó ™ÈÎ`∞« O â◊H=Î̃ ∂<£É"íè `Õ ü I
™ê `«fiq∞`«÷O „Ñ¨ÉèÏ"≥·ó Ãã· fi~°∞^•Ô~·ˆ~Ìq ãÖã¨∞Î`å I 85
"≥∂Ç¨ÏÜ≥ÿ∞`Ò ^Œ∞~å^èŒ~å¬=ã¨∞~“ =∞^èŒ∞ÔH·@Éè∫ I
„Ñ¨É’^èŒO K« [QÆ`åûfig∞ hÜ«∞`å=∞K«∞º`À ÅÑ¶¨Ú I 86
É’^èŒâ◊Û „H˜Ü«∞`å=∞ã¨º Ç¨ÏO`«∞"Õ∞`Ò =∞Ç¨ã¨∞~“ I 87
ã¨∞uÎ OÑ¨|_≥^=Œ Ù? Z@∞¡ ã¨∞uÎ OÑ¨|_≥^=Œ Ù? WO`«‰Ωõ #∞ h=Ù ã¨∞uÎ OÑ¨|_≥^"Œ å?
x#∞fl ™ÈÎ„`«=Ú KÕÜÚ« "åÔ~=~°∞? (82–83)
`åII D [QÆ`«ÎO`«Ü«Ú hKÕ ã¨$lOÑ¨|_ç#k. J\˜ì [QÆ`«∞Î#‰õΩ ã≤÷u,
áêÅ#=Ú ãÖÇ¨Ï~°}=Ú KÕÜ«∞QÆÅ"å_»∞<≥·# q+¨µ‚^Õ=Ù_»∞ ‰õÄ_» x„^•=â◊√_≥·
áÈÜ≥∞#∞. J\ì̃ì« WHõ x#∞fl ™ÈÎ„`«=Ú KÕÜ∞« QÆÅ ã¨=∞~°∞_÷ ∞» "Õ~˘Hõ_∞» Z=_»∞
HõÅ_»∞? (83–84)
`åII „|Ç¨Ï‡^Õ=Ù_»<#·≥ <Õ#∞, q+¨µ=‚ Ù, t=Ù_»∞#∞ ã¨$+≤qì ^è∞Œ Å#∞ x~°fiiÎOK«∞@ÔH·
J=`å~°=ÚÅ#∞ ^•eÛ â◊s~°=ÚÅ ^èiŒ Oz hKÕ ã¨$+≤Oì Ñ¨|_çuq∞. ZO^Œ∞=Å#
ã¨$+≤Oì Ñ¨|_çu"≥∂ P HÍ~°}=Ú# x#∞flQÍx h QÆ∞}QÆ}=ÚÅ#∞QÍx ã¨∞uÎ OK«∞@‰õΩ
=∂Ö’ ã¨=∞~°∞_÷ =≥ _»∞? Z=_»∞#∞ ÖË_»x ÉèÏ==Ú. (84–85)
`åII F [#h! h L^•~°„Ñ¨ÉèÏ==ÚÅ`À‰õÄ_» h=Ù W@∞¡ ™ÈÎ„`«=Ú
KÕÜ∞« |_ç<å=Ù. (x#∞fl Dq^è=Œ ÚQÆ ã¨∞uÎ Ozuq∞) =∞^è∞Œ HÔ @ · Éè∞í Å#∞ ~åHõã∆ ∞¨ Å∞
^Œ∞~åÌO`«∞ÅQÆ∞ x„QÆÇ≤ÏOÑ¨~åx"å~°∞ HõÅ~°∞. "åix ^Œ∞+¨ìãÖÇ¨~°=ÚQÆ
J}z"ÕÜ«Ú=Ú. (85–86)
`åII [QÆ`åûfiq∞Ü«∞QÆ∞ q+¨µ‚ÉèíQÆ"å#∞x Ü≥∂QÆx„^Œ#∞O_ç j„Ñ¶¨∞=ÚQÆ
"Õ∞Å∞H˘Å∞Ñ¨Ù=Ú. Ö’HõHõO@‰õΩÅQÆ∞ D =∞^èŒ∞ÔH·@Éèí∞Å<≥_ç ~åHõ∆ã¨∞Å#∞
ãÖÇ¨ÏiOK«∞@ÔH· J`«xH˜ É’^èŒÑ¨~°K«∞=Ú. (86–87)
–: "≥Ú^Œ\˜ J^è•ºÜ«∞=Ú :– 105
|∞∞+≤~°∞"åK« II 88 II
U=O ã¨∞Î`å `«^• ^Õg `å=∞ã‘ `«„`« "Õ^èŒ™ê I 89
qëÈ‚ó „Ñ¨É’^èŒ<å~å÷Ü«∞ xÇ¨ÏO`«∞O =∞^èŒ∞ÔH·@Éè∫ I
<Õ„`åã¨º<åã≤HÍÉÏÇ¨ï Ç¨Ï$^ŒÜÕ∞Éèíºã¨Î^äÀ~°ã¨ó I 90
x~°æ=∞º ^Œ~°≈<Õ `«™œ÷ „|Ç¨Ï‡}À-=ºHõÎ[#‡#ó I
L`«Î™œ÷ K« [QÆ<åfl^äŒã¨ÎÜ«∂ =ÚHÀÎ [<å~°Ì#ó I 91
UHÍ~°‚"Õ-Ç≤Ïâ◊Ü«∞<å`«Î`«ó ã¨ ^Œ^Œ$âı K« `Ò I
=∞^èŒ∞ÔH·@Éè∫ ^Œ∞~å`å‡<å=ug~°ºÑ¨~å„Hõ=∞ø I 92
"Õ∞^è•|∞∞+≤ W@¡<#≥ ∞ – (88) q+¨µ=‚ Ù#∞ "Õ∞ÖÁ¯Å∞Ñ¨Ù@‰õΩ#∞ =∞^è∞Œ HÔ @· Éè∞í Å#∞
ãÖÇ¨ÏiOK«∞@H˘é‰õΩ#∞, Ç¨Ïi<Õ„`« Hõ$`åÅÜ«∞Ü≥ÿ∞# `«"≥∂~°∂Ñ≤}˜Ü«∞QÆ∞
x„^•^Õ=`«#∞ JÑ¨C_»K@« D „Ñ¨HÍ~°=ÚQÆ „|Ç¨Ï‡^Õ=Ù_»∞ ™ÈÎ„`«=Ú KÕÃã#∞.(89–90)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞: ''`«=∞ã¨Îfi*Ï˝#[O qkú "≥∂Ç¨Ï#O ã¨~°fi^ÕÇ≤Ï<å"£∞ I
„Ñ¨=∂^•Åã¨ºx„^•aèó `«xfl|^è•fluÉèÏ~°`« II—— (w`« 14–8) JxÜ«Ú#fl#∞ x„^•^ÕqH˜
`å=∞ã≤Ü«∞#∞ â◊|Ì=Ú ™ê~°÷Hõ"≥∞ÿ#k. WK«@ `«=∞â◊≈|Ì=Ú QÆ∞}É’^èŒHõ=Ú HÍ^ŒxÜ«Ú
x„^•=â◊=Ú# <Õ~°Ê_»∞ pHõ\˜ "≥Å∞ˆQÜ«∞xÜ«Ú ã¨∞ÅÉèí=ÚQÆ<Õ „QÆÇ≤ÏOÑ¨|_»∞#∞. K«‰õ∆ΩiO„kÜ«∞
QÀK«~°=∞QÆ∞ „Ñ¨HÍâ◊=Ú#∞ xÅ∞Ñ¨Ù@ÜÕ∞ WK«\˜ `å`«Ê~°º=ÚHÍx `«^Œ=ã¨÷Ü«∞O^Œe
„|Ç¨Ï‡„Ñ¨HÍâß#∞Éèí==Ú x~ÀkèOK«∞@HÍ^Œ∞. ã¨=∂kèÜ«∞# J~°÷xg∞e`« <Õ„`«`«fi=Ú`À
„|ÃÇ·Ï‡HõºÉèÏ=#Ü«∞O^Œ∞ ÖËHõ P`«‡~°uÜ«∞O^Œ∞ x=∞QÆfl=∞QÆ∞@. HÍ=Ù# P ã≤÷uÜ«∞O^Œ∞
ÉÏÇ≤Ï~°=ÚÅQÆ∞ `«=∞ó„Ñ¨HÍâ◊=ÚÅHõf`«=ÚQÆ <˘Hõ "≥Å∞QÆ∞=O\˜ J#∞Éèí==Ú =∞#ã¨∞û#‰õΩ
HõÅ∞QÆ∞K«∞O_»∞#∞. D ^Œâ◊Ü«Ú#∞ ^•\˜#KÀ J#∞Éèí"åf`«ã≤÷u U~°Ê_»∞#∞.
`åII Ü≥∂QÆx„^•^Õq q+¨µÉ‚ Qíè "Æ å#∞x Hõ#∞flÅ∞, =ÚY=Ú, =Ú‰õΩ¯, ÉÏÇ¨ï
=ÙÅ∞, Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =Ú, =Hõã∆ Å÷¨ =Ú =Ú#flQÆ∞ JOQÆ=ÚÅ#∞O_ç "≥Å∞Ñ¨Å‰õΩ =zÛ,
J=ºHõ[Î #∞‡_≥#· „|Ç¨Ï‡^Õ=ÙxÜ≥ÚHõ¯ Hõ#∞Å=ÚO^Œ∞ ™êH∆Í`«¯iOK≥#∞.(90–91)
`åII [QÆ„`«ÊÉèí∞=QÆ∞ <å~åÜ«∞}∞_»∞ „Ñ¨à◊Ü«∞ã¨=Ú„^Œ=Ú#O^Œe
âı+â¨ Ü
◊ ∞« ºÃÑ#· ∞O_ç x„^•=Ú‰õΩ_Î ·≥ ÖËz xeK≥#∞. J@∞Ñ≤=∞‡@ P =∞^è∞Œ HÔ @
· Éè∞í Å#∞
K«∂K≥#∞. "å~°∞‰õÄ_» J`«xx K«∂zi. (91–92)
106 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
„HÀ^èŒ~°ˆHÎHõ∆}Ï=`«∞ÎO „|Ç¨‡}O [x`À^Œº=∞ø I
ã¨=Ú`å÷Ü∞« `«`™« êÎÉÏè ºO Ü«ÚÜ«Ú^èÕ ÉèQí "Æ å<£ Ç¨Ïió I 93
ÑÖK«=~°¬ã¨Ç¨Ï„™ê}˜ ÉÏÇ¨ï„Ñ¨Ç¨Ï~°}À qÉèí∞ó I
`å=Ñ¨ºu|Ö’#‡`ÒÎ =∞Ç¨=∂Ü«∂q"≥∂Ç≤Ï`Ò I 94
LHõÎ=O`Ò =~À-ã¨‡`ÀÎ „qÜ«∞`åq∞u ˆHâ◊="£∞ I 95
N ÉèQí "Æ å#∞"åK« II 96 II
Éèí"Õ`å=∞^Œº "Õ∞ `«∞ëœì =∞=∞ =^è•º=ÙÉèÏ=Ñ≤ I 97
H˜=∞<Õº# =ˆ~}Ï„`« U`å=kú =$`«O =∞=∞ I 98
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : Å~ÚOzáÈ~Ú# [QÆ`«ûO|O^èŒ=∞QÆ∞ c[~åtÜÕ∞ âı+¨µ_»∞. 'âı+¨â◊Ü«∞º—
J#QÍ [QÆ`«∞ÎÜ≥ÚHõ¯ c[âı+¨=Ú. Jk q+¨µ‚^Õ=Ùx áê#∞ÊQÆ~°∂Ñ¨=Ú#∞ ãÖ`«iOK«∞H˘#∞#∞.
Jk =∞~°Å ã¨$+≤ìQÆ Pq~°ƒùqOz#Ñ¨Ù_»∞ P âı+¨ÅHõ∆}=ÚÅ∞ JxflÜ«Ú#∞ JO^Œ∞
xa_ôHõ$`«=ÚÖˇ· LO_»∞#∞. 't+¨º`« Wu âı+¨ó— Jx âı+¨â◊|Ì=Ú#‰õΩ =Ùº`«ÊuÎ. Pq^èŒ=ÚQÆ
âı+¨µ_»∞ [QÆnƒ[âı+¨ ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_»∞QÍ K≥Ñ¨Ê|_≥#∞.
`åII ^Œ∞+ì̈ãfi¨ ÉèÏ=ÙÅ∞, q∞H˜¯e |ÅÑ¨~å„Hõ=∞=ÚÅ∞ HõÅ"å~°∞#∞, „HÀ^è=Œ ÚKÕ
Zé]x=~°=‚ ÚQÆÅ Hõ#∞flÅ∞ HõÅ"åÔ~#· =∞^è∞Œ HÔ @ · Éè∞í Å∞ „|Ç¨Ï‡^Õ=Ùx „q∞OQÆ∞@‰õΩ
L^Œºq∞Ozi. JÑ¨C_»∞ âı+¨â◊Ü«∞ºÃÑ·#∞O_ç ÖËz# "≥O@<Õ q+¨µ‚ÉèíQÆ"å#∞_»∞
=∞^è∞Œ HÔ @
· Éè∞í Å#∞ ~åHõã∆ ∞¨ Å`À Ü«Ú^Œ=ú Ú KÕÃã#∞. (92–93)
`åII ÉèQí "Æ å#∞_≥#· NÇ¨Ïi JÑ¨C_® =∞^è∞Œ HÔ @· Éè∞í Å`À S^Œ∞"ÕÅ ãÖ=`«û~°=ÚÅ
=~°‰Ωõ ÉÏÇ¨ïÜ«Ú^Œ=ú Ú KÕÃã#∞. q∞H˜¯e |Å=ÚKÕ L#‡`«∞ÖÎ #·ˇ =∞^è∞Œ HÔ @ · Éè∞í Å∞
=∞Ç¨=∂Ü«∞KÕ`« "≥∂Ç≤Ï`«∞Öˇi· . (94)
`åII =∞Ç¨=∂Ü«∞KÕ`« "≥∂Ç≤Ï`«∞Öˇ·# =∞^èŒ∞ÔH·@Éèí∞Å∞ Wé∞=Ù~°∞#∞
q+¨µÉ‚ Qíè "Æ å#∞x`À '`«=∞#∞ U^≥#· =~°=Ú HÀ~°∞H˘#∞—=∞x Ñë¯i. (95)
N=∞<åfl~åÜ«∞}∞_»∞ W@∞¡ ÑëHÔ #∞ – (96) 'g∞~°∞ <åÜ≥∞_» ãÖ`«$Ñ≤Î
K≥Ok#KÀ <åKÕ g∞~°∞ K«OÑ¨|_ç#"å~°∞ HõO_»∞. "Õ~˘Hõ =~°"∞≥ O^Œ∞Å‰õΩ? <Õ#∞
HÀi#k WO`«=∂„`«"∞Õ . (97–98)
–: "≥Ú^Œ\˜ J^è•ºÜ«∞=Ú :– 107
|∞∞+≤~°∞"åK« II 99 II
=Oz`åÉèÏºq∞u `«^• ã¨~°fi=∂áÈ=∞Ü«∞O [QÆ`ü I 100
qÖ’Hõº `åÉèÏºO QÆk`À ÉèíQÆ"å<£ Hõ=∞ÖËHõ∆}ó I
P"åO [Ç≤Ï # Ü«∞„`Àsfi ãëÖË# ÑïÑ¨Ù¡`å I 101
|∞∞+≤~°∞"åK« II 102 II
`«^äÕ`«∞ºHÍÎ fi ÉèíQÆ=`å â◊OYK«„HõQÆ^•Éèí$`å I
Hõ$`åfi K«„ˆH} "≥· zÛù<Õfl [Ñ¶¨∞<Õ t~°ã‘ `«Ü≥∂ó I 103
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : =∞^èŒ∞ÔH·@Éèí∞Å∞ =~°q∞K≥Û^Œ=∞x qé]gQÆ∞@Ü«Ú q+¨µ‚^Õ=Ù_»∞ –
JO^Œé˜H˜ =~°=ÚeK«∞Û"å_≥·##∞, "åi#∞O_ç =~°=Ú á⁄O^Œ∞@Ü«Ú qz„`«"≥∞ÿ# ã¨xfl"Õâ◊=Ú.
Uk ÜÕ∞"≥∞ÿ##∞ q+¨µ‚=Ù‰õΩ HÍ=Åã≤#k ^Œ∞+¨ìtHõ∆}ÜÕ∞Hõ^•? D „Ñ¨Ü≥∂[#=Ú#∞
<≥~°"Õ~°∞ÛH˘#∞@H˘é‰õΩ "åi Ü«∞Ç¨ÏOHÍ~°=Ú#∞ `«$Ñ≤ÎÑ¨éK«∞K«∞ g∞~°∞ <åKÕ =^èŒ∞ºÅ∞
HÍ=Öˇ#∞ Jx =~°=Ú HÀ~°∞@Ö’ J`«x HõÑ¨@<å@Hõ ã¨∂„`«^è•i`«fi=Ú ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ#k.
"Õ∞^è•=Úx W@¡<≥#∞ – (99) '=Oz`«∞Öˇ·# =∞^èŒ∞ÔH·@Éèí∞e~°∞=Ù~°∞#∞
[Å=∞Ü«∞"≥∞#ÿ ã¨~fi° [QÆ`∞« #Î ∞ K«∂z ''ZK«Û@ Éè∂í q∞ h@ =ÚxyÜ«ÚO_»Ö^Ë À,
JK«Û@ =∞=Ú‡ ãÖÇ¨ÏiOÑ¨Ù——=∞x q+¨µÉ‚ Qíè "Æ å#∞x`À ÑëH˜i.(100–101)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : [QÆ`«∞Î#Hõk „Ñ¨à◊Ü«∞HÍÅ=Ú. JO`«Ü«Ú [Å=∞Ü«∞"≥∞ÿÜ«ÚO_≥#∞.
ZK«Û@#∞ [Å=ÚÅO^Œ∞ =Ú#∞QÆx „Ñ¨^Õâ◊"Õ∞ÖË^Œ∞. J\˜ìã≤÷ux QÆ=∞xOz# =∞^èŒ∞ÔH·@Éèí∞Å∞
=OK«#‰õΩ „Ñü=OK«#QÍ h~°∞ÖËx `å=Ù# `«=∞#∞ ãÖÇ¨ÏiOÑ¨Ù=∞x q+¨µ‚^Õ=Ùx HÀii.
h~°∞ÖËx `å=Ù ZK«Û@#∞ ÖË^Œ∞. HÍ=Ù#, q+¨µ‚=Ù `«=∞#∞ ãÖÇ¨ÏiOÑ¨*ÏÅ_»x "åi qâßfiã¨=Ú,
^è≥·~°º=Ú. `å=Ú =~°q∞zÛ#@∞¡#∞, Jk `«=∞ „áê}=ÚÅg∞kH˜ ~å‰õΩO_»∞#@∞¡#∞ "å~°∞
*Ï„QÆ`«ÎÑ¨_çuq∞ Jx ÉèÏqOzi.
"Õ∞^è•|∞∞+≤ W@¡<#≥ ∞ – (102) q+¨µ^‚ =Õ Ù_»∞ J>Ë¡ HÍx=∞‡x ÑëH˜, â◊OY=Ú,
K«„Hõ=Ú, QÆ^Œ#∞ ^èŒiOz# ÉèíQÆ"å#∞_»∞ =∞^èŒ∞ÔH·@Éèí∞Å t~°ã¨∞ûÅ#∞ `«#
Hõ\ „˜ Ñ¨^âÕ =◊ Ú# #=∞~°∞ÛH˘x, K«„Hõ=Ú`À YO_çOK≥#∞. (103)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : =∞^èŒ∞ÔH·@Éèí∞Å∞ `«=∞#∞ Éèí∂ÉèÏQÆ=Ú# ãÖÇ¨ÏiOÑ¨Ù=∞x HÀii. HÍx
q+¨µ‚=Ù "åix [Ñ¶¨∞#=ÚÃÑ· KèÕkOK≥#∞. [Ñ¶¨∞#=Ú LifiÜ«∞QÆ∞@Ü≥∞@∞¡? J#∞ „Ñ¨â◊fl ~åQÍ
108 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
U="Õ∞ëê ã¨=Ú`«Ê<åfl „|Ç¨Ï‡}Ï ãÖã¨∞`Î å ã¨fiÜ«∞"£∞ I
„Ñ¨ÉÏè ==∞™êº ^Õ"åºã¨∞Î Éè∂í Ü«∞ó â◊$}∞ =^•q∞`Õ II SO FO II I 104
II Wu N =∂~°¯O_ÕÜ∞« Ñ¨Ù~å}Ë ™ê=i‚Hˆ =∞#fiO`«~ˆ ^Õg=∂Ç¨`Õ‡º
=∞^è∞Œ HÔ @· Éè=í ^èÀ<å=∞ „Ñ¨^"Œä ∂≥ -^è•ºÜ«∞ó II 1 II
L"åK« ´ 14, J~°âú ’¡HÍó ´ 24, â’¡HÍó ´ 66, U==∂k`«ó ´ 104

''J„`«ã¨÷ÅÑ¨ˆH∆ T~Àfió ã¨=∂Ç¨~°ó Tsfi J`«ó [Ñ¶¨∞<Õ JÑ≤ Tsfi—— Jx

K«`«∞~°ús"åºMÏºHÍ~°∞_»∞ [Ñ¶¨∞#=Ú#‰õΩ Lsfi`«fi=Ú#∞ ™êkèOz Bz`«º=Ú#∞ „Ñ¨Hõ\ÕK≥#∞.
''J^äŒ"å ^Õ=`«fiã¨º áêi÷=`åfi`ü [Ñ¶¨∞#=∞Ñ≤`«^äÀK«º`Õ—— Jx ÉèíOQÆºO`«~°=ÚQÆ‰õÄ_»
`«^Òz`«º=Ú#∞ ™êkèOK≥#∞. 'Ñ¨$^äŒ∞`åfi`ü Ñ¨$käg— (qâßÅ"≥∞ÿ#k) Ñ¨$kä"åºó W^ŒO áêi÷="£∞.
ÉèíQÆ"å#∞x [Ñ¶¨∞#=Ú [ÅÑ¨Ù¡`«=Ú HÍxk Hõ#∞Hõ, LifiÜ«∞QÆ∞K«∞#flk Jx
âßO`«#g"åºMÏºHÍ~°∞_»∞ "åºMÏºxOK≥#∞.
`åII Pq^è=Œ ÚQÆ „|Ç¨Ï‡^Õ=ÙxKÕ`« ã¨fiÜ«∞=ÚQÆ ™ÈÎ„`«=Ú KÕÜ∞« |_ç#^≥· D
Ñ¨~"° ∞Õ â◊fii Pq~°ƒqù OK≥#∞. D ^ÕqÜ≥ÚHõ¯ „Ñ¨ÉÏè ==Ú#∞QÆ∂iÛ h‰õΩ =∞iH˘O`«
K≥ÃÑÊ^Œ#∞, q#∞=Ú. (104)
II Wk N=∂~°¯O_ÕÜ∞« Ñ¨Ù~å}=Ú# ™ê=i‚Hõ =∞#fiO`«~=° Ú#O^Œe
^Õg=∂Ç¨`«‡º=Ú#O^Œ∞ '=∞^èŒ∞ÔH·@Éèí=^èŒ— Ü«∞#∞ "≥Ú^Œ\ ˜ J^è•ºÜ«∞=Ú II
II FO `«`«û`ü II
II N^Œ∞~åæO|‰õΩ [Ü«∞=Ú, [Ü«∞=Ú II

~Ô O_»= J^è•ºÜ«∞=Ú
=∞^èºŒ =∞ K«i„`«=Ú
^Õ=`«Å `Õ[=Ú#∞O_ç ^Õq „áê^Œ∞~°ƒùqOK«∞@–=∞Ç≤Ïëêã¨∞~°Ãã·#º =^èŒ
qxÜ≥∂QÆó
FO =∞^èŒº=∞K«i„`«ã¨º q+¨µ‚ó |∞∞+≤ó, =∞Ç¨ÖH©∆ ‡ˆ~Ì=`å,
L+≤‚H± Kè«O^Œó, âßHõOÉèís â◊HÎ̃ó, ^Œ∞~åæ c["£∞, "åÜ«Úã¨Î`«Î fi"£∞,
Ü«∞Aˆ~fi^Œó ã¨fi~°∂Ñ¨"∞£ , N=∞Ç¨ÅH©∆ ‡ „Ñ‘`º« ~°O÷ =∞^èºŒ =∞K«i„`«[¿Ñ
qxÜ≥∂QÆó II
^è•º#"£∞
FO JHõ„∆ ã¨H± Ñ¨~â° √◊ O QÆ^+Õ µ¨ ‰õΩeâ◊O Ñ¨^‡Œ O ^è#Œ ∞+¨µ¯O_çHÍO
^ŒO_»O â◊H=Î̃ ∞ã≤O K« K«~‡° [Å[O Ñ¶∞¨ O\ÏO ã¨∞~åÉèÏ[#"£∞ I
â◊¥ÅO áêâ◊ã¨∞^Œ~°≈<Õ K« ^Œ^èŒfO Ç¨ÏÃãÎÂó „Ñ¨ã¨<åfl#<åO
¿ã"Õ Ãã·iÉèí=∞iÌhq∞Ç¨Ï =∞Ç¨ÅH©∆ ‡O ã¨~À[ã≤÷`å"£∞ I
qxÜ≥∂QÆ=Ú : D =∞^èºŒ =∞ K«i„`«=Ú#‰õΩ q+¨µ=‚ Ù |∞∞+≤ =∞Ç¨ÅH˜∆ ‡^Õ=`«–
L+≤H‚ ± KèO« ^Œ=Ú – âßHõOÉèsí â◊HÎ̃ – ^Œ∞~åæc[=Ú – "åÜ«Ú=Ù `«`Î« fi=Ú –
Ü«∞Aˆ~fi^Œ=Ú ã¨fi~°∂Ñ¨=Ú – N=∞Ç¨ÅH©∆ ‡^Õq „Ñ¨ã¨#fl`«H˘~°‰õΩ
=∞^èºŒ =∞K«i„`«=Ú#∞ áê~åÜ«∞}=Ú KÕÜ∞« |_»∞K«∞#flk.
^è•º#=Ú : JHõ∆=∂Å, QÆO„_»Q˘_»¤e, QÆ^Œ, ÉÏ}=Ú, =„*ÏÜ«Ú^èŒ=Ú,
`å=∞~°ÑÙ¨ =Ùfi, ^è#Œ ∞ã¨∞û, [Å‰õΩO_çH,õ ^ŒO_®Ü«Ú^è=Œ Ú, â◊HÍÎºÜ«Ú^è=Œ Ú, Y_»=æ Ú,
_®Å∞, â◊OY=Ú, Ñ¶∞¨ O@, =∞^è∞Œ áê„`«=Ú, â◊¥Å=Ú, áêâ◊=Ú, K«„Hõ=Ú J<≥_ç
Ñ¨^∞Œ <≥xq∞k PÜ«Ú^è=Œ ÚÅ#∞, `«# Ñ¨^∞Œ <≥xq∞k KÕ`∞« Å`À ^èiŒ Oz#kÜ«Ú,
„Ñ¨ã¨#fl"≥∞ÿ# =ÚY=Ú HõÅkÜ«Ú, =∞Ç≤Ïëêã¨∞~°∞x =∞iÌOz#kÜ«Ú,
Hõ=∞ÅQÆ~ƒ° xù "åã≤xÜ«Ú<≥#· =∞Ç¨ÅH©∆ ‡^Õqx ¿ãqO`«∞#∞.
110 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
'FO „Ç‘ÏO— |∞∞+≤~∞° "åK« II 1 II
^Õ"åã¨∞~°=∞Éèí∂^Œ∞º^ŒúO Ñ¨Ó~°‚=∞|Ìâ◊`«O Ñ¨Ù~å I
=∞Ç≤Ï¿+-ã¨∞~å}Ï=∞kè¿Ñ ^Õ"å<åO K« Ñ¨Ù~°O^Œˆ~ I 2
`«„`åã¨∞Ô~·~°‡Ç¨gÔ~·ºˆ~Ì=Ãã·#ºO Ñ¨~ål`«"£∞ I
l`åfi K« ã¨HõÖÏ<£ ^Õ"åxO„^À-Éèí∂#‡Ç≤Ïëêã¨∞~°ó I 3
`«`«ó Ñ¨~ål`å ^Õ"åó Ñ¨^Œ‡Ü≥∂xO „Ñ¨*ÏÑü"£∞ I
Ñ¨Ù~°ã¨¯ $`«º QÆ`åã¨Î„`« Ü«∞„`Õâ◊QÆ~°∞_»^èŒfi*∫ I 4
Ü«∞^ä•=$`«ÎO `«Ü≥∂ã¨Î^Œfi#‡Ç≤Ïëêã¨∞~°KÕ+≤ì`«"£∞ I
„u^Œâßó Hõ^äŒÜ«∂=∂ã¨∞ˆ~Ì"åaèÉèí=qã¨Î~°"£∞ I 5
"Õ∞^è•=Úx W@∞¡ K≥ÃÑÊ#∞ – (1) Ñ¨Ó~°fiHÍÅ=Ú# ~åHõã∆ ∞¨ ÅÑ¨H=∆õ Ú#‰õΩ
=∞Ç≤Ïëêã¨∞~°∞_»∞ <åÜ«∞Hõ`fi« =Ú =Ç≤ÏOK≥#∞. ^Õ=`«Å Ñ¨H=∆õ Ú#‰õΩ WO„^Œ∞_»∞
PkèÑ`¨ º« =Ú =Ç≤ÏOK≥#∞. JÑ¨C_»∞ "åi=∞^èºŒ #∂éËO_»=¡ é‰õΩ ^Õ"åã¨∞~°ÜÚ« ^Œ=ú Ú
[iÔQ#∞. (2)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : JÑ¨Ê\˜HÍÅ=∂#=ÚÅ∞ "Õé∞. ^Õ=`«ÅÜ≥ÚHõ¯Ü«Ú, ~åHõ∆ã¨∞Å
Ü≥ÚHõ¯Ü«Ú PÜ«ÚóÑïq∞`«∞Å∞ "Õé∞. JO^Œ∞KÕ =O^ŒãÖ=`«û~°=ÚÅ∞ xO_»∞QÍ Ü«Ú^Œú=Ú
[~°∞QÆ∞K«∞O_»∞@ Pâ◊Û~°º=Ú HÍ^Œ∞. Wk ~°[ã¨Î"≥∂QÆ∞}=ÚÅ =∞^èŒº ãÖÉèíqOz# Ü«Ú^Œú=∞x
ÉèÏqOÑ¨#QÆ∞#∞.
`åII ^Õ"åã¨∞~°=∞Ç¨ãÖ„QÍ=∞=Ú# q∞H˜¯e |ÅâßÅ∞Ô~·# ~åHõ∆ã¨∞Å∞
^Õ=`«ÅÃã·#º=Ú#∞ F_çOzi. ^Õ=`«Å#O^Œé˜x [~ÚOz =∞Ç≤Ïëêã¨∞~°∞_»∞
WO„^ŒÑ¨^Œqx JÅOHõiOK≥#∞. (3) JÑ¨C_»∞ F_çáÈ~Ú# ^Õ=`«ÅO^Œé∞#∞
„|Ç¨Ï‡^Õ=Ùx `«=∞ <åÜ«∞‰õΩxQÍ KÕãH≤ ˘x, t=ˆHâ◊=ÙÅ∞O_»∞ `å=Ù#‰õΩ "≥_e» i.(4)
^Õ=`«ÅO^Œé∞#∞ t=ˆHâ◊=Ùeé∞=Ù~°‰Ωõ =∞Ç≤Ïëêã¨∞~° „Ñ¨=~°#Î QÆ∞iOz, ^Õ=`«Å‰õΩ
[iy# Ñ¨~å[Ü«∞=Ú QÆ∞iOzÜ«Ú L#flk L#fl@∞¡QÍ, [iy#k [iy#@∞¡Q#Æ ∞
q=iOzi. (5)
–: Ô~O_»= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 111
ã¨∂ˆ~ºO„^•QÆflºxÖËO^Œ∂<åO Ü«∞=∞ã¨º =~°∞}ã¨º K« I

J<ÕºëêO KåkèHÍ~å<£ ã¨ ã¨fiÜ«∞"Õ∞"åkèu+¨ªu I 6
ã¨fi~åæxfl~åHõ$`åó ã¨ˆ~fi `Õ# ^Õ=QÆ}Ï Éèí∞q I
qK«~°Ou Ü«∞^ä• =∞~åÎº =∞Ç≤Ï¿+} ^Œ∞~å`«‡<å I 7
U`«^Œfió Hõkä`«O ã¨~°fi=∞=∞~åiqKÕ+≤ì`«"£∞ I
â◊~°}O =ó „Ñ¨Ñ¨<åfló ™È‡ =^èŒã¨Îã¨º qzO`«º`å"£∞ I 8
W`«÷O xâ◊=∞º ^Õ"å<åO =KåOã≤ =∞^èŒ∞ã¨∂^Œ#ó I
K«HÍ~° HÀÑÖ â◊OÉèí∞â◊Û „Éèí∞‰õΩ\©‰õΩ\˜ÖÏ#<Ò I 9
`åII ã¨∂~°ºK«O„^Œ∞ÅÜ≥ÚHõ¯Ü«Ú, WO„^•QÆ∞flÅÜ≥ÚHõ¯Ü«Ú, "åÜ«Ú=Ù

Ü≥ÚHõ¯Ü«Ú, Ü«∞=Ú_»∞, =~°∞}∞_»∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞ W`«~° ^Õ=`«ÅÜ≥ÚHõ¯Ü«Ú
JkèHÍ~°=ÚÅ #xflO\˜x =∞Ç≤Ï+¨µ_»∞ `å#∞ =â◊Ñé ¨ K«∞H˘<≥#∞. (6) ^Œ∞~å‡~°∞_æ #·≥
=∞Ç≤Ï+¨µxKÕ`« ^Õ=`«ÅO^Œ~°∞#∞ ã¨fi~°æ=Ú#∞O_ç „`Àã≤"ÕÜ«∞|_çi. JO^Œ∞KÕ
"å~°O^Œ~∞° #∞ Éè∂í Ö’Hõ=Ú# =∞#∞+¨µºÅ=Öˇ u~°∞QÆ∞K«∞<åfl~°∞. (7)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : ''^Õ=QÆ}Ïó ã¨ˆ~fi Éèí∞q Ü«∞^ä• =∞~åÎºó qK«~°Ou—— J#∞ "åHõº=Ú
™êaè„áêÜ«∞=Ú, ^Õ=`«Å‰õΩ =∂#=ÙÅHõ#fl H˘xfl qâı+¨ ÅHõ∆}=ÚÅ∞O_»∞#∞. áê^Œ=ÚÅ∞
<ÕÅÃÑ· P#‰õΩO_»∞@, Hõ#∞Ô~Ñ¨ÊÅ∞ "ÕÜ«∞‰õΩO_»∞@, ¿ãfi^Œ=Ú ~å‰õΩO_»∞@#k. ^èŒiOz#
Ñ¨Ù+¨ÊÇ¨~å^Œ∞Å∞ "å_çáÈ‰õΩO_»∞@, W\˜ìq ^Õ=`«Å qâı+¨ÅHõ∆}=ÚÅ∞. Ü«∞^ä•=∞~åÎºó–
J#∞@KÕ "å~°∞ `«=∞ qâı+¨ÅHõ∆}=ÚÅ#∞ HÀÖ’Ê~Ú#"åi=Öˇ, =∂#==∂„`«∞Å=Öˇ
ãÖK«iOK«∞K«∞O_çi. J#QÍ =∞Ç≤Ï+¨µx=Å# "å~°∞ q∞H˜¯e ÉèíÜ«∞=Ú K≥Ok~°x
`å`«Ê~°º=Ú.
`åII F t"å! F Hˆ â◊"å! =∞Ç≤Ï+¨µxÜ≥ÚHõ¯ ^Œ∞+ì̈K+Õ `ì≤ =« ∞O`«ÜÚ« g∞‰õΩ
q=iOzuq∞. q∞=Ú‡ â◊~°}∞"Õ_»∞K«∞ „Ñ¨Ñ¨#∞flÅ"≥∞ÿuq∞. JO^Œ∞KÕ`« P
^Œ∞+¨ì~åHõ∆ã¨∞x ãÖÇ¨~°=Ú#∞ QÆ∞iOz PÖ’zO`«∞~°∞QÍHõ. (8) Dq^èŒ=ÚQÆ
^Õ=`«Å =$`åÎO`«=Ú#∞ qx Ç¨ÏiÇ¨Ï~°∞Å∞ Wé∞=Ù~°∞#∞ Hõ#∞ÉÁ=∞Å∞ =Ú_ç"\≥ ˜ì
~åHõã∆ ∞¨ xÜ≥∞_» q∞H˜¯e P„QÆÇÏ≤ Ozi. (9)
112 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
`«`À-uHÀÑ¨Ñ¨Ó~°‚ã¨º K«„H˜}À =^Œ<å`«Î`«ó I
xâ◊Û„HÍ=∞ =∞Ç¨Ï`ÕÎ*’ „|Ç¨Ï‡}ó â◊OHõ~°ã¨º K« I 10
J<ÕºëêO K≥·= ^Õ"å<åO â◊„HÍn<åO â◊s~°`«ó I
x~°æ`«O ã¨∞=∞Ç¨Ï`ÕÎ[ã¨ÎK≥ÂÛHõºO ã¨=∞QÆK«Ûù`« I 11
Jf= `Õ[ã¨ó ‰õÄ@O [fiÅO`«q∞= Ñ¨~°fi`«"£∞ I
^Œ^Œ$â◊√¿ãÎ ã¨∞~åã¨Î„`« *ÏfiÖÏ"åºÑ¨ÎkQÆO`«~°"£∞ I 12
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : „HÀ^èŒ=∞#∞#k ~°*’QÆ∞}"≥∞ÿ##∞, XH˘¯Hõ¯Ñ¨C_»∞ Jk „Ñ¨Ü≥∂QÍ~°›"≥∞ÿ#
ã¨^Œ∞æ}=ÚQÆ ~°∂Ñ≤OÑ¨|_»∞#∞. J^èŒ~°‡q<åâ◊=Ú#‰õΩ, ^èŒ~°‡ãÖ~°Hõ∆}=Ú#‰õΩ J#QÍ
t+¨ì~°Hõ∆}=Ú#‰õΩ ^Œ∞+¨ìtHõ∆}=Ú#‰õΩ HÀÑ¨=Ú#∞ „Ñ¨^Œi≈OK«∞@Ü«Ú L„^ÕHÕK«∞@Ü«Ú
HÍ~°º™êÑ¶¨Åº=Ú#‰õΩ „¿Ñ~°Hõ"≥∞ÿ XHõ L`«Î=∞ÅHõ∆}=ÚQÆ<Õ ÑïQÆ}ÕÑ¨|_»∞#∞. J^èŒ~°‡=Ú#∞
Z^Œ∞iOK«∞ Ñ¨@∞ì# HÀÑ¨=Ú QÆ∞}"Õ∞ HÍx, ^À+¨=ÚHÍ^Œ∞.
`åII P ã¨=∞Ü«∞=Ú# q∞H˜¯e HÀÑ≤Oz# q+¨µÉ‚ Qíè "Æ å#∞x, „|Ç¨Ï‡^Õ=Ùx,
Dâ◊fi~°∞x Ü≥ÚHõ¯ =ÚY=ÚÅ#∞O_ç XHõ J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ `Õ[ã¨∞û |Ü«∞Öˇfi_»Ö#ˇ ∞.(10)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : J=∞‡"å~°∞ qâıfiâ◊fii, [QÆ^•ú„u ã≤÷`«ãÖÇ¨~°HÍi}˜. JO^Œ∞KÕ P"≥∞
J=ã¨~°"≥∞ÿ#Ñ¨C_≥Å¡#∞, PÜ«∂ ã¨fi~°∂Ñ¨=ÚÅÖ’ J=`«iOK«∞K«∞O_»∞#∞. ''^Õ"å<åO
HÍ~°ºã≤^ºúŒ ~°=÷ ∂q~°ƒ=ù u—— Jx [QÆ<å‡`«Ü≥ÚHõ¯ ã¨∞Êù~°} =i‚OÑ¨|_ç#k. „u=¸~°∞ÎÅ#∞O_ç
D `Õ*’x„ã¨∞u`À [QÆ<å‡`« `«# J=`å~°Pq~åƒù==Ú#‰õΩ NHÍ~°=Ú K«∞\˜ì#k.
`åII WO„^Œ∞_»∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞ W`«~° ^Õ=`«Å â◊s~°=ÚÅ#∞O_çÜÚ« J\˜kì ÜÕ∞Ü≥∞ÿ #
J^Œ∞ƒù`=« ∞QÆ∞ `Õ[ã¨∞û "≥Å∞=_ç#k. JkÜ«∞O`«ÜÚ« #∞ XHõ¯KÀ Hõeã≤H˘<≥#∞.(11)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : J=∞‡"åi â◊‰õΩÎÅxflÜ«Ú Ñ¨$^äŒHõ¯$`«=ÚÖˇ· qâ◊fi=∞O`«Ü«Ú
"åºÑ≤OzÜ«Ú#flq. ^Õ=`«ÅÖ’#∞#fl qâı+¨ â◊‰õΩÎÅ∞#∞ qâßfiO`«óã¨÷=ÚÖË. Wq HÍHõ#∞ P"≥∞
â◊‰õΩÎÅ∞ qâßfif`«=ÚQÆ‰õÄ_» J#O`«=ÚÖˇ· Ñï_è»qÅ∞¡K«∞#flq. Jã¨∞~°ãÖÇ¨~°=Ú#ÔH· D
`Õ*’~°∂Ñ¨^Õ=`å â◊‰õΩÎÅxflÜ«Ú#∞ UH©Hõ$`«=ÚÖˇ· =ÚÖ’¡Hõ=ÚÅ#∞ K«∞\˜ì"ÕÜ«∞QÆÅ XHõ
=∞Ç¨`Õ*’~°∂Ñ¨â◊H˜ÎQÍ PHõ$u#Ok#k. Pq^èŒ=ÚQÆ P PHõ$u [QÆ[˚#xQÆ ~°∂á⁄Ok#k.
`åII =∞O_çáÈ=ÙK«∞#fl XHõ ÃÑ^ŒÌ Ñ¨~°fi`«=Ú=Öˇ#∞#fl Ju=∂„`«=∞QÆ∞
`Õ[ã¨∞ûÅ~åt kQÆO`«~åà◊=Ú#O^Œ∞ (k‰õΩ¯Å #_çq∞ÉèÏQÆ=ÚÅÖ’) ZQÆãÑ≤ _¨ ∞» K«∞#fl
=∞O@Å∞QÍ "åºÑ≤OK≥#∞. K«∂_»â◊Hõº=ÚQÍx P `Õ*’~åtx JK«@ KÕi#
^Õ=`«ÖÅˇ ~¡ ∞° #∞ K«∂zi. (12)
`åII ^Õ=`«Å JO^Œi â◊s~°=ÚÅ#∞O_ç Ñ¨Ù\˜#ì ™ê\˜ÖxË P HÍOu XHõ¯KÀ
–: Ô~O_»= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 113
J`«∞ÅO `«„`« `«`ÕÎ[ó ã¨~°fi^Õ=â◊s~°["£∞ I

UHõã¨÷O `«^ŒÉèí∂<åfls "åºÑ¨ÎÖ’Hõ„`«Ü«∞O ufiëê I 13
Ü«∞^ŒÉèí∂KåÛù=∞ƒù=O `Õ[¿ãÎ<å*ÏÜ«∞`« `«#∞‡Y"£∞ I
Ü«∂"Õ∞º# KåÉèí=<£ ˆHâß ÉÏÇ¨Ï"À q+¨µ‚`Õ[™ê I 14
™œ"Õ∞º# ãÎ̈#Ü≥∂~°∞ºQÆ‡O =∞^èºŒ O K≥O· „^Õ} KåÉè=í `ü I
"å~°∞}Ë# K« [OÑ¶¨∞’~°∂ x`«O|¿ãÎ[™ê Éèí∞=ó I 15
KÕ~Ô #∞. J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ HÍOuKÕ`« =ÚÖ’¡H=õ ÚÅ#∞ "åºÑ≤Oz# P `Õ*’~åt XHõ
¢ãÎ‘ =¸iÎQÍ ~°∂á⁄O^≥#∞. (13)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : ^Õ=`«ÅO^Œé˜ â◊s~°=ÚÅ#∞O_ç Ñ¨Ù@∞ì@ =ÚÖ’¡Hõ=ÚÅ#∞ "åºÑ≤OK«∞@
J#∞ ÅHõ∆}=ÚÅ∞QÆÅ `Õ[ã¨∞û [QÆ[˚#xQÍ ~°∂á⁄O^Œ∞##∞@Ö’ ã¨~°fi„Ñ¨Hõ$uÜ«Ú
[_»KÕ`«<å`«‡Hõ=∞QÆ∞ ã¨~°fi=ã¨∞Î*ÏÅ=ÚÅ∞#∞ ^Õ=`å=∞Ü«∞=ÚÖˇ· "≥#∞"≥O@<Õ,
„|Ç¨Ï‡=∞Ü«∞=ÚÖˇ· U~°Ê_ç# ã¨=∞+≤ì~°∂Ñ¨=ÚÜ≥ÚHõ¯ =¸iÎÜÕ∞ ÉèíQÆ=uÜ«∞x ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ#k.
'JÇ¨Ï=∞dÅO[QÆ`ü— J#∞ J=∞‡"åi =∂@‰õΩ =¸iÎÉèÏ="Õ∞ D ¢ã‘Î ~°∂Ñ¨=Ú.
â’¡Hõ=Ú#O^Œe <åsÜ«∞#∞=∂@ ™êaè„áêÜ«∞"≥∞ÿ XÑ¨CK«∞#flk. '#$}Ïu#Ü«∞uã¨fi=â◊O
Ñ¨Ù~°∞+¨q∞u <ås—— Ñ¨Ù~°∞+¨µx ã¨fi=â◊=Ú KÕã¨∞H˘#∞#k <åi Jx =Ùº`«ÊuÎ ¿Ñ~˘¯#|_ç#k.
`åII t=Ùx `Õ[ã¨∞ûKÕ`« =ÚY=Ú, Ü«∞=Úx `Õ[ã¨∞ûKÕ`« P"≥∞ "≥O„@∞HõÅ∞#∞,
q+¨µ`‚ [Õ ã¨∞ûKÕ`« P"≥∞ ÉÏÇ¨ï=ÙÅ∞#∞ ~°∂á⁄O^≥#∞. (14) K«O„^Œ∞xHÍOuKÕ`«
K«#∞flQÆ=Ü«Ú, WO„^Œ∞x HÍOuKÕ`« #_»∞=ÚÉèÏQÆ=Ú, =~°∞}∞x `Õ[ã¨∞ûKÕ`«
Ñ≤H¯õ Å∞, `˘_»Å∞, Éè∂í `Õ[ã¨∞ûKÕ`« Hõ\ „˜ Ñ¨^âÕ =◊ Ú J=∞‡"åiH˜ ~°∂á⁄O^≥#∞. (15)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : K«O„^Œ∞_»∞ K«Å¡x"å_»∞, ã¨∞^è•=∞Ü«Ú_»∞, J=∞‡"åi ã¨Î#=ÚÅ∞,
P"≥∞ [QÆ`«ûO`å#=Ú#‰õΩ =∞^èŒ∞~åÇ¨~°=ÚxzÛ PáêºÜ«∞`«#∞ HõÅ∞QÆ*ËÜ«Ú@ WO^Œe
=ºO[#. ''ÉèHí ÍÎ<£ ãÖáêÜ«∞ÜÕ∞`ü ^Õg ã¨~fi° HÍ=∞^Œ∞Ñ¶∞¨ øã¨<Î Ò—— Jx =¸iÎ~°Ç¨Ïã¨º=Ú#
=i‚OÑ¨|_ç#k. WO„^Œ∞_»∞ ã¨fi~åækèÑü. ã¨fi~°æ=∞#QÍ ã¨fi~À¡Hõ=Ú. J#QÍ PHÍâ◊=Ú J#QÍ
â◊¥#º=Ú#‰õΩ Ñ¨~åºÜ«∞=Ú. #_»∞=Ú#∞ â◊¥#º=Ú`À áÈÅ∞Û@ Hõq ã¨=∞Ü«∞=Ú. =~°∞}∞_»∞
[ÖÏkè^Õ=`«, [Å=Ú [QÆ`«∞Î#‰õΩ r=#=Ú#∞ „Ñ¨™êkOK«∞#k. â◊s~°=Ú xÅ∞K«∞@‰õΩ
[OÑ¶¨∞Ü«Ú T~°∞=ÙÅ∞ „Ñ¨^è•#=ÚÖˇ·#q. Éèí∂q∞ [QÆ`«Ê^•~°÷=Ú #O`«\˜H˜
P^è•~°Éèí∂`«"≥∞ÿ#@∞¡ ^ÕÇ¨Ï=Ú xÅ∞K«∞@‰õΩ x`«O|=ÚÅ∞ P^è•~°=ÚÅ∞.
114 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
„|Ç¨Ï‡}¿ãÎ[™ê áê^Ò `«^ŒOQÆ∞Ö’º-~°¯`Õ[™ê I
=ã¨∂<åO K« Hõ~åOQÆ∞Åºó H“ÉËˆ~} K« <åã≤HÍ I 16
`«™êºã¨∞Î^ŒO`åó ãÖÉèí∂`åó „áê*ÏÑ¨`Õº#`Õ[™ê I
#Ü«∞#„u`«Ü«∞O [*Ë˝ `«^ä• áê=Hõ`Õ[™ê I 17
„Éèí∞"Ò K« ãÖ^èŒºÜ≥∂¿ãÎ[ó „â◊=}Ï=xÅã¨º K« I
J<ÕºëêO K≥·= ^Õ"å<åO ãÖÉèí=¿ãÎ[™êO t"å I 18
`åII „|Ç¨Ï‡`Õ[ã¨∞ûKÕ`« áê^Œ=ÚÅ∞, ã¨∂~°∞ºx `Õ[ã¨∞ûKÕ`« áê^Œ=ÚÅ„"Õà√◊ §,
=ã¨∞=ÙÅ `Õ[ã¨∞ûKÕ`« KÕu„"Õà√◊ §, ‰õΩÉË~∞° x `Õ[ã¨∞ûKÕ`« <åã≤H=õ Ú U~°Ê_≥#∞.(16)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : „|Ç¨Ï‡`Õ[¿ãû P"≥∞ áê^Œ=ÚÖˇ·#KÀ WHõ `«H˜¯# JOQÆ=ÚÅ=∂@
K≥Ñ¨Ê<ÕÅ? J~°¯`Õ[=Ú=Å# P"≥∞ áê^•OQÆ∞à◊√Å∞ U~°Ê_ç#=xKÀ P J~°∞}˜=∞‰õΩ#∞, P
„Ñ¨HÍâ◊=Ú#‰õΩ `«∞ÅÖË^Œ∞Hõ^•? 'PÇ¨Ï`«º=ãÖfu =ã¨=ó—— J#∞ =ã¨∞â◊|Ì=Ùº`«ÊuÎx
|\˜ì Hõ~åOQÆ∞à◊√Å∞ á⁄OkHõQÍ#∞O_»∞@ ™œO^Œ~°º^Àº`«#=Ú PÇ¨Ï`«º J#QÍ Hõeã≤ Jx
J~°÷=∞QÆ∞@KÕ =ã¨∞=ÙÅ∞ ZÑ¨C_»∞#∞ q_çq_çQÆ#∞O_»~°x `å`«Ê~°º=∞QÆ∞K«∞#flk.
‰õΩÉË~°â◊|Ì=Ú#‰õΩ ‰õΩuû`«ÉË~°∞_»∞ JxÜÕ∞HÍHõ, Ñ¨$näfi`«`«Îfiâ◊s~°=Ú HõÅ"å_»xÜ«Ú J~°÷=Ú.
'QÆO^è=Œ fÑ¨$käg— Jx `«~°¯âß¢ã¨Î „Ñ¨=∂}=Ú#∞|\˜ì ‰õΩÉË~°∞_»#QÍ QÆO^èŒ=K«Ûùs~°=Ú
HõÅ"å_»x J~°÷=Ú. QÆO^èŒ=Ú ã¨∞QÆO^èŒ"Õ∞ Ü«∞QÆ∞#∞. `«kƒù#flq∞K«@ „Ñ¨ã¨HõÎ=ÚHÍ^Œ∞. HÍ=Ù#
Ñï=∞à◊Éèíi`«=∞QÆ∞ ‰õΩÉË~°∞x `Õ[ã¨∞û=Å# U~°Ê_ç# <åã≤HõÜ«Ú J#QÆ `«^Œæ`«âßfi™êxÅ=ÚÅ∞
q∞H˜¯e Ç¨Ï$^Œº=ÚÖˇ·# Ñï=∞à◊=ÚÅ`À ‰õÄ_»∞H˘x Ü«ÚO_»∞#x Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=Ú.
=∞iÜ≥ÚHõ=∂@ „|Ç¨Ï‡~°O„^èŒ™ê÷#=Ú# t=™ê=∞~°ã¨º=Ú <˘O^Œ∞@‰õΩ <åã≤HõÜÕ∞
„Ñ¨^è•#™ê÷#=∞QÆ∞@KÕ`«, Jk ‰õΩÉË~° `Õ[ã¨∞ûKÕ <Õ~°Ê_»∞@KÕ`« ™ê^èŒHõÑ¨Hõ∆=Ú#, Ü≥∂QÆã≤kúH˜
J`«ºO`« J#∞‰õÄÅ"≥∞ÿ#kÜ«∞x ã¨∂zOÑ¨|_»∞K«∞#flk.
`åII P"≥∞ ^ŒO`«=ÚÅ∞ q^è•`«$`Õ[=Ú=Å# Hõey#q. P"≥∞ Hõ#∞flÅ∞
=¸_»∞#∞ Jyfl`Õ[=Ú=Å# Ñ¨Ù\ì̃#q. (17)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : ^ŒO`«=ÚÅ∞ „Ñ¨à◊Ü«∂#O`«~° ã¨$+≤ìH˜ ãÖˆH`«=ÚÅ∞QÍ ÉèÏqOÑ¨#QÆ∞#∞.
UÅÜ«∞#, ^ŒO`«=ÚÅ∞ áÈ=Ù@ uiy Ñ¨Ù@∞ì@ [~°∞QÆ∞K«∞O_»∞#∞. JO`ÕHÍHõ
áêâ◊√Ñ¨`«=∞`«=Ú# [QÆ`«Î`«Îfi=ÚÖ’ =ÚÑ¨ÊkÔ~O_»∞ ^ŒO`« ãÖYº‰õΩ ãÖˆH`«=Ú.
Jyfl`Õ[ã¨∞û‰õΩ#∞, ã¨∂~°ºK«O„^Œ∞Å `Õ[ã¨∞û#‰õΩ#∞ #Ü«∞#„u`«Ü«∞=Ú ãÖˆH`«=∞QÆ∞@
ã¨=∞O[ã¨=ÚQÍ#∞#flk.
`åII „áê`«™êûÜ«∞OãÖ^èºŒ ÅÜ≥ÚHõ¯ `Õ[ã¨∞û Hõ#∞ÉÁ=∞Å∞QÆ#∞, "åÜ«Ú`Õ[=Ú
Hõ~°‚=ÚÅ∞QÆ#∞, WOHõ#∞ `«H˜¯# ^Õ=`«Å `Õ[ã¨û=Ú^•Ü«∞=ÚÅxflÜ«Ú#∞
HõÖÏº}~°∂Ñ≤}Ü ˜ ∞ÿ≥ # J=∞‡"å~°∞QÆ ~°∂á⁄O^≥#∞. (18)
–: Ô~O_»= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 115
`«`«ó ã¨=∞ã¨Î^Õ"å<åO `Õ*’~åtã¨=Ú^Œƒù"å"£∞ I

`åO qÖ’Hõº =Ú^ŒO „áêÑ¨Ù~°=∞~å =∞Ç≤ÏëêiÌ`åó I 19
â◊¥ÅO â◊¥ÖÏkfix+¨¯ $+¨º ^Œ^Ò `«Ãã·º Ñ≤<åHõ^èŒ$H± I
K«„HõO K« ^Œ`«Î"å<£ Hõ$+¨‚ó ã¨=Ú`åÊ^Œº ã¨fiK«„Hõ`«ó I 20
â◊OYO K« =~°∞}ó â◊H˜ÎO ^Œ^Ò `«Ãã·º Ç¨ï`åâ◊#ó I
=∂~°∞`À ^Œ`«Î"åOâßÛÑÖ ÉÏ}Ñ¨Óˆ~‚ `«^äÕ+¨µnè I 21
=„[q∞O„^Œó ã¨=Ú`åÊ^Œº ‰õΩeâß^Œ=∞~åkèÑ¨ó I
^Œ^Ò `«Ãã·º ã¨Ç¨Ï„™êH∆À Ñ¶¨∞O\Ï"≥∞ÿ~å=`å^£ QÆ*Ï`ü I 22
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : ã¨$+≤ìÜ≥ÚHõ¯ Hõ^ŒeHõÅ‰õΩ J#QÍ „Ñ¨=$uÎx=$`«∞ÎÅ‰õΩ, =$kúÇ¨#∞Å‰õΩ,
"≥Å∞QÆ∞pHõ@¡‰õΩ ãÖ^èŒºÅ∞ HÍ~°}^Àº`«Hõ=ÚÖˇ· Ü«Ú#flq. J>Ë¡ =ÚY=Ú#O^Œe qq^èŒ
ÉèÏ"åaè=ºH©ÎHõ~°}Å‰õΩ <Õ„`«=ÚÅ`Àáê@∞ Hõ#∞ÉÁ=∞Å∞‰õÄ_» =ºOlOK«∞K«∞O_»∞#∞. HÍ=Ù#
ãÖ^è•º`Õ[ã¨∞ûÅKÕ Hõ#∞ÉÁ=∞ÖË~°Ê_»∞@Ö’ Bz`«º=Ú HõÅ^Œ∞. WHõ "åÜ«Ú=Ù
PHÍâ◊ãÖKå~°=Ú HõÅk. PHÍâ◊=Ú â◊|ÌQÆ∞}=Ú. PHÍâ◊=Ú# ãÖK«iOK≥_»∞
"åÜ«Ú„Ñ¨ÉèÏ==ÚKÕ`«<Õ â◊|Ì=ÚÅ∞ Ñ¨Ü«∞xOz „â◊=}=ÚÅ‰õΩ KÕ~°∞K«∞O_»∞#∞. Pq^èŒ=ÚQÆ
"åÜ«Ú=Ù `Õ[=ÚKÕ`« J=∞‡"åi „â◊=}=ÚÖË~°Ê_»∞@Ö’ ™ê=∞O[ã¨º=Ú HõÅ^Œ∞.
^Õ=`«ÅO^Œé˜ `Õ[=Ú ã¨~°fi=∞OQÆà◊Hõ~°"≥∞ÿ#k HÍ=Ù#, ^•x`À ã¨~°fi=∞OQÆà◊~°∂Ñ≤}˜ U~°Ê_»∞@
XHõ J^Œ∞ƒù`«=Ú.
`åII ^Õ=`«ÅO^Œé˜ `Õ[ã¨ûÅ ã¨=¸Ç¨Ï=Ú#∞O_ç „áê^Œ∞~°ƒqù Oz# ÉèQí =Æ ux
K«∂z =∞Ç≤Ï+¨µxKÕ`« ÉÏkèOÑ¨|_ç# ^Õ=`«ÅO^Œé∞#∞ ãÖ`À+≤Ozi. (19)
Ñ≤<åHõáê}˜Ü∞« QÆ∞ t=Ù_»∞ `«# â◊¥Å=Ú#∞O_ç =∞iÜ≥ÚHõ â◊¥Å=Ú#∞ ã¨$+≤Oì z
P ÉèQí =Æ uH˜ WK≥Û#∞. J>Ë¡ q+¨µ^‚ =Õ Ù_»∞ `«# ã¨∞^Œ~≈° #K«„Hõ=Ú#∞O_ç J\ì̃^Õ
=∞iÜ≥ÚHõ K«„Hõ=Ú#∞ ã¨$+≤Oì z J=∞‡"åiH˜ ã¨=∞iÊOK≥#∞. (20) =~°∞}∞_»∞
â◊OY=Ú#∞ |Ç¨˙HõiOK≥#∞. Jyfl^Õ=Ù_»∞ â◊HÍÎºÜ«Ú^èŒ=Ú#∞ WK≥Û#∞.
"åÜ«Ú^Õ=Ù_»∞ ^èŒ#∞ã¨∞û#∞, ÉÏ}=ÚÅ`À xO_ç# Ô~O_»∞ `«∂}©~°=ÚÅ#∞
J=∞‡"åiH˜ Xã¨QÔ #∞. (21) ã¨ÇÏ¨ „™ê‰õΩ∆ _»∞#∞, ^Õ=`«ÅHõkÑè u¨ Ü«Ú#∞ S# WO„^Œ∞_»∞
`«# =„*ÏÜ«Ú^è=Œ Ú#∞O_ç =∞iÜ≥ÚHõ =„*ÏÜ«Ú^è=Œ Ú#∞ ã¨$lOz WK≥Û#∞. J>Ë¡
S~å=`«=∞#∞ `«# U#∞QÆ∞ HõO~î=° Ú#∞O_ç XHõ Ñ¶∞¨ O@#∞ fã≤ÜÚ« J=∞‡"åiH˜
HÍ#∞HõQÍ WK≥Û#∞. (22)
116 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
HÍÅ^ŒO_®^Œº"≥∂ ^ŒO_»O áêâ◊O KåO|∞Ñü~°Ì^Ò I
„Ñ¨*ÏÑüâßÛHõ∆=∂ÖÏO ^Œ^Ò „|Ç¨‡ Hõ=∞O_»Å∞"£∞ I 23
ã¨=∞ã¨Î~À=∞‰õÄ¿Ñ+¨µ x[~°j‡<£ k"åHõ~°ó I
HÍÅâ◊Û ^Œ`«Î"å<£ Y_»æO `«™êºâ◊Û~°‡ K« x~°‡Å"£∞ I 24
H©∆~À^ŒâßÛ=∞ÅO Ç¨~°=∞[ˆ~ K« `«^ä•O|ˆ~ I
K«∂_®=∞}Õ `«^ä• k=ºO ‰õΩO_»ÖË Hõ@HÍx K« I 25
J~°úK«O„^ŒO `«^ä• â◊√„ÉèíO ˆHÜ«¸~å<£ã¨~°fiÉÏÇ¨ï+¨µ I
#∂Ñ¨Ù~“ q=∞Ö∫ `«^Œfi^£ ¢ÔQ·"ÕÜ«∞Hõ=∞#∞`«Î=∞"£∞ I 26
JOQÆ∞bÜ«∞Hõ~°`åflx ã¨=∞™êÎã¨fiOQÆ∞b+¨µ K« I
qâ◊fiHõ~å‡ ^Œ^Ò `«Ãã·º Ñ¨~°â◊√O Kåux~°‡Å"£∞ I 27
`åII Ü«∞=∞^è~Œ ‡° ~åA `«# HÍÅ^ŒO_»=Ú#∞O_ç J\ì̃^Ü Õ ∞ÿ≥ # =∞iÜ≥ÚHõ
^ŒO_»=Ú#∞ ã¨$+≤Oì z WK≥Û#∞. =~°∞}∞_»∞ áêâ◊=Ú#∞, „Ñ¨*ÏÑü JHõ=∆ ∂Å#∞,
„|Ç¨Ï‡^Õ=Ù_»∞ Hõ=∞O_»Å=Ú#∞, J=∞‡"åiH˜ HÍ#∞HõQÍ ã¨=∞iÊOzi.(23)
`åII ã¨∂~°ºÉèQí "Æ å#∞_»∞ `«# H˜~}° „Ñ¨HÍâ◊=ÚÅ#∞ J=∞‡"åi ~À=∞‰õÄÑ¨=ÚÅ
Ü«∞O^Œ∞ xOÃÑ#∞. Ü«∞=∞^è~Œ ‡° ~åA J=∞‡"åiH˜ XHõ Hõ~"° åÅ=Ú#∞ ã¨fiK«Û"ù ∞≥ #ÿ
_®Å∞#∞ |Ç¨˙HõiOK≥#∞.(24) H©∆~°ã¨=Ú„^Œ=Ú XHõ ã¨fiK«Ûù"≥∞ÿ# Ç¨~°=Ú#∞,
q#∂`«fl"≥∞#ÿ ~Ô O_»∞ k"åºO|~°=ÚÅ#∞, „Ñ¨HÍâ◊=O`«"∞≥ #ÿ t~À~°`fl« =Ú#∞, ~Ô O_»∞
Hõ~°‚Éèí∂+¨}=ÚÅ#∞, qq^èŒ=ÚÅQÆ∞ HõOHõ}=ÚÅ#∞, J=∞‡"åiH˜
|Ç¨˙HõiOK≥#∞.(25) âıY~°=Ú#O^Œ∞ ^èiŒ OK«∞@‰õΩ â◊√„Éè"í ∞≥ #ÿ J~°Kú O« „^Œ∞x,
ÉÏÇ¨ï=ÙÅxflO\˜ Ü«∞O^Œ∞ ^èiŒ OK«∞@‰õΩ Hˆ Ü«¸~°=ÚÅ#∞ =∞iÜ«Ú áê^Œ=ÚÅ‰õΩ
^èiŒ OK«∞@‰õΩ „Ñ¨HÍâ◊=O`«"∞≥ #ÿ ~Ô O_»∞ =∞Or~°„âı}∞Å#∞, J^Õq^è=Œ ÚQÆ q∞H˜¯e
„âı+"ª̈ ∞≥ #ÿ HõO~îÇ° ¨ ~°=Ú#∞, Jxfl„"Õà§◊ ‰õΩ ^èiŒ OK«∞#@∞¡ ~°`åflOQÆ∞mÜ«∞Hõ=ÚÅ#∞
‰õÄ_» H©∆~°ã¨=Ú„^Œ∞_»∞ J=∞‡"åiH˜ ã¨=∞iÊOK≥#∞. ^Õ=teÊÜ≥ÿ∞# qâ◊fiHõ~°‡
J=∞‡"åiH˜ x~°‡Å"≥∞#ÿ QÆO„_»Q˘_»¤ex WK≥Û#∞. (26–27)
–: Ô~O_»= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 117
J„™êÎ}º<ÕHõ~°∂áê}˜ `«^ä•ÉèË^ŒºO K« ^ŒOâ◊#"£∞ I

J=∂¡#ÑÖHõ*ÏO =∂ÖÏO t~°ã¨∞º~°ã≤ KåÑ¨~å"£∞ I 28
J^Œ^Œ[˚Åkèã¨ÎÃã·º ÑÖHõ[O Kåuâ’Éèí#"£∞ I
Ç≤Ï=∞"å<£ "åÇ¨Ï#O ã≤OÇ¨ÏO ~°`åflx qq^è•x K« I 29
^Œ^•=â◊¥#ºO ã¨∞~°Ü«∂ áê#áê„`«O ^èŒ<åkèÑ¨ó I
âı+¨â◊Û ã¨~°fi<åˆQâ’ =∞Ç¨=∞}˜qÉèí∂+≤`«"£∞ I 30
<åQÆÇ¨~°O ^Œ^Ò `«Ãã·º ^èŒ`ÕÎ Ü«∞ó Ñ¨$kägq∞=∂"£∞ I
J<≥·º~°Ñ≤ ã¨∞Ô~·ˆ~Ìg Éèí∂+¨}ˇÿ~åÜ«Ú^è≥·ã¨Î^ä• I 31
ã¨=∂‡x`å #<å^ÀK≥ÛÂó ™ê@ìÇ¨ãÖ =ÚÇ¨ï~°∞‡Ç¨ïó I
`«™êº <å^Õ# Ñ¶¨∞’ˆ~} Hõ$`«ûfl=∂Ñ¨Ói`«O #Éèíó I 32
`åII qâ◊fiHõ~°‡ ‰õΩ~îå~°=Ú<ÕHÍHõ– J<ÕHõq^èŒ=ÚÅQÆ∞ PÜ«Ú^èŒ=ÚÅ#∞,
JÉè^Ë ºŒ =∞QÆ∞ Hõ=K«=Ú#∞‰õÄ_» ÉèQí =Æ uH˜ ã¨=∞iÊOK≥#∞. WHõ ã¨=Ú„^Œ∞_»∞ "å_çáÈ=x
`å=∞~°ÑÙ¨ +¨Ê=ÚÅ =∂ÅÅ#∞ ~Ô O_çO\˜x– XHõ\ ˜ t~°ã∞¨ ûÃÑ#· #∞, =∞é˜ÜÚ≥ Hõ\ ˜
=Hõã∆ Å÷¨ =Ú##∞ ^èiŒ OK«∞@H˘éÔH· J=∞‡"åiH˜ |Ç¨˙HõiOK≥#∞. JO`ÕHÍHõ, q∞H˜¯e
ã¨∞O^Œ~=° ∞QÆ∞ `å=∞~°ÑÙ¨ +¨Ê=Ú#∞ Ç¨ÏãÎ̈=Ú# ^èiŒ OK«∞@ÔH· WK≥Û#∞. Ç≤Ï=∞=O`«∞_»∞
ã≤OÇ¨Ï"åÇ¨Ï#=Ú#∞, qq^è=Œ ÚÅQÆ∞ ~°`fl« =ÚÅ#∞ J=∞‡"åiH˜ ã¨=∞iÊOK≥#∞.
(28–29). ^è<Œ âÕ fi◊ ~°∞_»Q∞Æ ‰õΩÉË~∞° _»∞ J=∞‡"åiH˜ =∞^Œº=Ú`À xO_ç# áê„`«#∞
|Ç¨˙HõiOK≥#∞. ã¨~°Ê~å[QÆ∞ âı+¨µ_»∞ J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# XHõ =∞}˜Éèí∂+≤`«"≥∞ÿ#
<åQÆÇ¨ ~°=Ú#∞ HÍ#∞HõQÍ ã¨=∞iÊOK≥#∞. (30) Ñ¨$näfi=∞O_»Å=Ú#∞ Éèií OK«∞K«∞#fl
<åQÆ~å[QÆ∞ âı+µ¨ _»∞ J=∞‡"åiH˜ XHõ <åQÆ=∞}˜Ç¨ ~°=Ú#∞ |Ç¨˙HõiOK≥#∞.
J^Õq^èŒ=ÚQÆ W`«~°^Õ=`«ÖˇÅ¡~°∞#∞ J<ÕHõq^èŒ=ÚÅQÆ∞ Éèí∂+¨}=ÚÅ`À,
â◊¢™êÎ¢ã=Î̈ ÚÅ`À [QÆ<å‡`«#∞ ã¨`¯« iOzi. (31)
`åII ^Õ=`«ÅO^Œé∞#∞ `«=∞ `«=∞ PÜ«Ú^è=Œ ÚÅ`À#∞ PÉè~í } ° =ÚÅ`À#∞
J=∞‡"åix ã¨=∂‡xOzi. JÑ¨C_»∞ P"≥∞ =∞~°Å=∞~°Å J@ìÇ¨ ã¨=Ú`À aQÆéæ QÍ
JéK≥#∞. P"≥∞Ü≥ÚHõ¯ ÉèÜ í ∞« OHõ~=° ∞QÆ∞ D <å^Œ=Ú`À PHÍâ◊=∞O`«ÜÚ« xO_ç
=∂~°∞„"≥∂ÔQ#∞. (32)
118 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
J=∂Ü«∞`åu=∞Ç¨Ï`å „Ñüâ◊É’Ì =∞Ç¨#Éèí∂`ü I
K«∞‰õ∆ΩÉèí∞ó ã¨HõÖÏ Ö’HÍó ã¨=Ú„^•â◊Û K« HõOÑ≤ˆ~ I 33
K«KåÅ =ã¨∞^è• KÕÅ∞ó ã¨HõÖÏâ◊Û =∞Ç‘Ï^èŒ~åó I
[ÜÕ∞u ^Õ"åâ◊Û =Ú^• `å=¸K«∞óã≤OÇ¨Ï"åÇ≤Ïh"£∞ I 34
`«∞+¨µì=Ù~°∞‡#Ü«∞â‹ÂÛ<åO ÉèíH˜Î#„=∂`«‡=¸~°ÎÜ«∞ó I
^Œ$ëêìfi ã¨=∞ã¨ÎO ãÖ‰õ∆Ω|úO ¢`≥·Ö’Hõº=∞=∞~å~°Ü«∞ó I 35
ã¨#fl^•údÅÃã·<åº¿ãÎ ã¨=Ú`«Îã¨∞÷~°∞^•Ü«Ú^è•ó I
Pó H˜"Õ∞`«ku „HÀ^è•^•ÉèÏ+¨º =∞Ç≤Ïëêã¨∞~°ó I 36
`åII JÑïq∞`«=Ú, Ju=∞Ç≤Ï`«=Ú<≥#· P â◊|=Ì Ú`À XHõ¯ Q˘Ñ¨Ê „Ñü^èfiŒ x
q#|_≥#∞. ^•x`À Ö’Hõ=ÚÅxflÜ«Ú ãÖ‰õΩ∆ |ú=ÚÅÜ≥∞º#∞. ã¨=Ú„^Œ=ÚÅxflÜ«Ú
PO^Ào`«=ÚÅÜ≥∞º#∞. (33) J=∞‡"å~°∞ KÕã#≤ P J@ìÇ¨ ã¨=Ú#‰õΩ Éè∂í q∞
K«eOz#k. Ñ¨~°fi`«=ÚÅxflÜ«Ú HõOÑ≤Oz#q. ^Õ=`«ÅO^Œé∞#∞ q∞H˜¯e
ãÖ`À+¨=Ú`À ã≤OÇ¨Ï"åÇ≤ÏxÜ«∞QÆ∞ J=∞‡"åixQÆ∂iÛ [Ü«∞[Ü«∞^è•fi#=ÚÅ∞
ÑëH˜i. (34) ÉèHí `Î̃ À q#„=∞=ÚÖˇ#· â◊s~°=ÚHõÅ"åÔ~#· =Ú#∞Å∞ J=∞‡"åix
K«∂z ãÖ`À+≤Ozi. =ÚÖ’¡H=õ ÚÅÖ’x „Ñ¨^âÕ =◊ ÚÅxflÜ«Ú#∞ H∆ÀaèOK≥#∞. WHõ
~åHõã∆ ∞¨ ÅO^Œé∞ `«=∞ Ãã#· º=ÚÅ#∞ PÜ«∞`«ÑÎ ~¨ z° `«=∞ `«=∞ PÜ«Ú^è=Œ ÚÅ#∞
ÃÑHÔ· uÎ ÖËz xÅ|_çi. =∞Ç≤Ïëêã¨∞~°∞_»∞ q∞H˜¯e HÀÑ¨=Ú`À 'JÉ’ƒ Wk Uq∞?—
Jx J~°K«∞K«∞ P â◊|Ì=Ú =zÛ#"≥·Ñ¨Ù Jâı+¨=∞QÆ∞ ~åHõ∆ã¨Ãã·#º=Ú`À J@∞
Ñ¨~°∞ÔQ`≥Î#∞. (35–36)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : J=∞‡"å~°∞ Pq~°ƒùqOK«∞@`À =ÚÖ’¡Hõ=ÚÅ∞#∞ QÆ[QÆ[ÖÏ_ç#q.
J#QÍ Ö’Hõ=ÚÅxflO\˜x xÜ«∞O„uOÑ¨QÆÅ J^Œ∞ƒù`«â◊H˜ÎÜÕ∞ D [QÆ[˚#xÜ«∞#QÍ D
~åHõ∆ã¨∞Å ™ê=∞~°÷º"Õ∞áê\˜k? JO^Œ∞KÕ`«<Õ ^Õ=`«ÅO^Œé∞ `«=∞‰õΩ Ñ¨\˜ì# ~åHõ∆ã¨Ñ‘_»
q~°QÆ_≥·#^Œx ãÖ`À+≤Ozi. J=∞‡"åi J@ìÇ¨ã¨=Ú#∞ qx =∞Ç≤Ï+¨µ_»∞ XHõ"≥·Ñ¨Ù
Pâ◊Û~°º=Ú#∞, =∞iÜ≥ÚHõ"≥·Ñ¨Ù Jã¨Ç¨Ï#=Ú=Å# „HÀ^èŒ=Ú#∞ á⁄O^≥#∞.
–: Ô~O_»= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 119
JÉèíº^è•=`« `«O â◊|Ì=∞âıÃ+·~°ã¨∞Ô~·~°fi$`«ó I

ã¨ ^Œ^Œ~°≈ `«`À ^ÕgO "åºÑ¨ÎÖ’Hõ„`«Ü«∂Oufiëê I 37
áê^•„HÍO`åº #`«Éèí∞=O H˜s\’e¡d`åO|~å"£∞ I
H∆Àaè`åâı+¨áê`åÖÏO ^èŒ#∞~å˚ ºxóã¨fi<Õ# `å"£∞ I 38
kâ’ Éè∞í [ã¨ÇÏ¨ „¿ã} ã¨=∞O`å^£ "åºÑ¨º ãÖã≤`÷ å"£∞ I
`«`ó« „Ñ¨==$`Õ Ü«Ú^ŒOú `«Ü∂« ^Õ"åº ã¨∞~°kfiëê"£∞ I 39
â◊¢™êÎ¢ÃãÎÂ~°ƒÇ¨ï^è• =ÚÔHÎÂ~ånÑ≤`«kQÆO`«~°"£∞ I
=∞Ç≤Ïëêã¨∞~°¿ã<åhtÛ‰õ∆Ω~åM’º =∞Ç¨ã¨∞~°ó I 40
Ü«ÚÜ«Ú^èÕ Kå=∞~°âßÛ<≥·ºâ◊Û`«∞~°OQÆ|ÖÏxfi`«ó I
~°^ä•<å=∞Ü«Ú`≥·ó +¨_£aè~°∞^Œ„QÍM’º =∞Ç¨ã¨∞~°ó I 41
`åII J=∞‡"å~°∞ KÕã#≤ J@ìÇ¨ ã¨^fiŒè xx J#∞ãïOK«∞K«∞ =∞Ç≤Ïëêã¨∞~°∞_»∞
`«# ~åHõã∆ Q¨ }Æ =Ú`À Ñ¨~∞° QÔ `≥#Î ∞. J@∞Ñ≤=∞‡@, `«# HÍOuKÕ`« =ÚÖ’¡H=õ ÚÅÖ’
"åºÑ≤Oz# ^Õqx K«∂K≥#∞. (37) P"≥∞ áê^Œ=ÚÅ∞ P„Hõq∞OK«∞@KÕ`« Éè∂í q∞
=Oy, „‰õΩOyáÈ=ÙK«∞O_≥#∞. H˜s\Ï„QÆÉèÏQÆ=ÚKÕ`« PHÍâ◊=Ú#O^Œ∞ ˆ~Y=Öˇ
wÜ«∞|_»∞K«∞O_≥#∞. P"≥∞ `«# ^è#Œ ∞+ì̈OHÍ~°^fiŒè xKÕ`« áê`åàÏk ã¨ÑÖÎ̈ ’Hõ=ÚÅ#∞
HõOÑ≤OÑ¨KÜ Õ Ú« K«∞O_≥#∞. (38) J\ì̃ ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ `«# "Õ~Ú Éè∞í [=ÚÅ`À
k‰õΩ¯ÅxflO\˜Ü«∞O^Œ∞ "åºÑ≤OzÜ«ÚO_ç# J=∞‡"åix =∞Ç≤Ï+¨µ_»∞ K«∂K≥#∞.
JÑ¨C_»∞ WHõ J=∞‡"åi`À ~åHõã∆ ∞¨ Å‰õΩ Ü«Ú^Œ=ú Ú „áê~°OÉè=í ∞Ü≥∞º#∞. (39)
J=∞‡"åiH˜x, ~åHõã∆ ∞¨ Å‰õΩ#∞ =∞^èºŒ K≥Å~ˆ y# Ü«Ú^Œ=ú Ú#O^Œ∞ LÉèÜ í ∞« Ñ¨H=∆õ ÚÅ
#∞O_çÜ«Ú qq^èŒ=ÚÖˇ·# â◊¢™êÎ¢ã¨Î=ÚÅ∞ JãÖMÏºHõ=ÚÅ∞QÆ q_»∞=|_≥#∞.
k‰õΩ¯Å=∞^èºŒ ÉèÏQÆ=ÚÅxflÜ«Ú#∞ "åxKÕ`« q∞H˜¯e „Ñ¨HÍâ◊=O`«=ÚÅÜ≥∞º#∞. P
Ü«Ú^Œ=ú Ú#O^Œ∞ =∞Ç≤Ïëêã¨∞~°∞x Ãã<· åº^èºŒ ‰õΩ∆ _»∞, Q˘Ñ¨Ê |ÅâßeÜ«Ú<≥#· z‰õΩ∆ ~°∞_»∞
J#∞ ¿Ñ~°∞QÆÅ ~åHõã∆ „¨ âı+µ¨ _ª ∞» Ü«Ú^Œ=ú Ú#O^Œ∞ J=∞‡"åi`À `«ÅÑ¨_#≥ ∞. (40)
L^Œ„QÆ∞_»#∞ ¿Ñ~°∞QÆÅ =∞Ç¨~åHõã∆ ∞¨ _»∞, Kå=∞~°∞_»#∞"å_»∞#∞, ~°^,Œä QÆ[, Ç¨ÏÜ«∞,
Ñ¨^•u |Å=ÚÅ`À ‰õÄ_ç#"å_≥· WOHõ#∞ Jé∞=k"ÕÅ W`«~° ~°^ÃŒä ã#· º=ÚÅ`À#∞
Ü«Ú^Œú=Ú KÕÃã#∞. (41)
120 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
JÜ«Ú^èŒº`åÜ«Ú`å<åO K« ã¨Ç¨Ï„¿ã} =∞Ç¨Ç¨Ï#∞ó I
ÑÖKåâ◊kƒùâ◊Û xÜ«Ú`≥·~°ã≤Ö’=∂ =∞Ç¨ã¨∞~°ó I 42
JÜ«Ú`å<åO â◊`≥·ó +¨_çƒù~åƒ+¨¯Ö’ Ü«ÚÜ«Ú^èÕ~°}Ë I
QÆ["ålã¨Ç¨Ï„™œÃÑ¶∞ÿ~°<ÕÔH·ó Ñï"åi`«ó I 43
=$`À ~°^ä•<åO HÀ\Ïº K« Ü«Ú^Õú `«ã≤‡#flÜ«Ú^èŒº`« I
a_®ÖÏM’º-Ü«Ú`å<åO K« ÑÖKåâ◊kƒù~°^ä•Ü«Ú`≥·ó I 44
Ü«ÚÜ«Ú^èÕ ãÖÜ«ÚˆQ `«„`« ~°^ä•<åO Ñï"åi`«ó I
J<Õº K« `«„`åÜ«Ú`«â’ ~°^äŒ<åQÆÇ¨ÏÜ≥ÿ∞~°fi $`åó I 45
`åII =∞Ç¨Ç¨Ï#∞=#∞ ~åHõ∆ã¨∞_»∞ HÀ\˜ãÖYºQÆÅ Ãã·#º=Ú`À#∞,
Jã≤Ö’=Ú_»#∞ ~åHõã∆ ∞¨ _»∞ U|kÅHõÅ∆ Ãã#· º=Ú`À#∞, Ü«Ú^Œ=ú Ú# xezi(1).
(42) ÉÏ+¨¯Å∞_»#∞ ¿Ñ~°∞QÆÅ ~åHõã∆ g¨ ~°∞_»∞ Jé∞=k ÅHõÅ∆ Ãã#· º|Å=Ú`À#∞,
J<ÕH=õ ÚÅQÆ∞ ~°^•ä â◊fiã¨ÇÏ¨ „ã¨=ÚÅ ã¨=¸Ç¨Ï=ÚÅ`À#∞ ‰õÄ_ç# Ñï"å~°=Ú`À
P ãÖ„QÍ=∞=Ú#O^Œ∞ Ü«Ú^Œ=ú Ú KÕÃã#∞. (43) Ñ¶∞¨ ’~°"∞≥ #ÿ P Ü«Ú^Œ=ú Ú#O^Œ∞
HÀ\˜~^° =Œä ÚÅ‰õΩ <åÜ«∞Hõ`fi« =Ú =Ç≤ÏOz L„QÆ^~Œ ≈° #∞_»∞, S^Œ∞ ÅHõÅ∆ ∞ =∞iÜ«Ú
Ñ¨k"ÕÅ∞#∞QÆÅ Ãã·#º|Å=Ú`À a_®Å∞_»∞#∞ Ü«Ú^Œú=Ú KÕã≤i. (44) P
Ü«Ú^Œ=ú Ú#O^Œ∞ Ñï"åi`«∞_»#∞ ~åHõã∆ ∞¨ _»∞ ^Œâã◊ Ç¨ Ï¨ „ã¨ ãÖMÏºHõ=ÚÖˇ#· ~°^=Œä ÚÅ`À
Ü«Ú^Œ=ú Ú KÕÃã#∞. J>Ë¡ W`«~° ~åHõã∆ ∞¨ Å∞#∞ JO`Õ ãÖYºÖ’QÆÅ ~°^|Œä Å=ÚÅKÕ`«
QÆ[|Å=ÚÅKÕ`« Jâ◊fi|Å=ÚÅKÕ`«#∞ <åÜ«∞‰õΩÅ∞QÍ =iOÑ¨|_ç Ü«Ú^Œú=Ú
ãëÊi. (45)
1. xÜ«Ú`«=∞#QÍ ÅHõ∆ Jx J=∞~°xÑ¶∞¨ O@∞HÍ~°∞_»∞ `≥ÖÊˇ #∞. ''ÅH∆ÍxÜ«Ú`«OK«
`«`ü——. UHõO ^Œâ◊â◊`«OK≥·= ã¨Ç¨Ï„ã¨=∞Ü«Ú`«O `«^ä• I ÅHõ∆O K« xÜ«Ú`«OK≥·= HÀ\˜
~°~°∞ƒ^Œ "Õ∞= K« I |$O^ŒO Y~Àfi xY~°fiâ◊Û â◊OY Ñ¨^Ò‡ K« ™êQÆ~°ó I JO`«ºO
=∞^èŒºO Ñ¨~å~°÷O K« ^Œâ◊=$^•úº Ü«∞^ä•„Hõ=∞"£∞ II Wu „|Ç¨‡O_Õ Jx <åQÀrÉè@ í ∞ì
D â’¡H"õ åºMÏº<å=ã¨~=° Ú# D â’¡H=õ Ú#∞ L@OHÕK≥#∞. WO^Œ∞ ÅHõ∆
xÜ«Ú`« â◊|=Ì ÚÅ∞ "Õ̂~fi~°∞QÆ ¿Ñ~˘¯#|_»∞@KÕ xÜ«Ú`«=∞#QÍ Ñ¨kÅHõÅ ∆ x
J~°÷"Õ∞~°Ê_ç#k. ÃÑ· â’¡Hõ=Ú#O^Œe Ñï"åi`«∞_»#∞ ~åHõ∆ã¨∞xH˜ |^Œ∞Å∞QÍ
L„QÆ^Œ~°≈#∞_»x âßO`«#g"åºMÏºHÍ~°∞_»∞ ¿Ñ~˘¯<≥#∞.
–: Ô~O_»= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 121
Ü«ÚÜ«Ú^è∞Œ ó ãÖÜ«ÚQˆ ^Õ"åº ã¨ÇÏ¨ `«„`« =∞Ç¨ã¨∞~åó I

HÀ\˜HÀ\˜ã¨Ç¨Ï¢Ãã·ã¨∞Î ~°^ä•<åO ^ŒOu<åO `«^ä• I 46
Ç¨ÏÜ«∂<åO K« =$`À Ü«Ú^Õú `«„`åÉè∂í #‡Ç≤Ïëêã¨∞~°ó I
`À=∞Ô~·iƒùOkáêÖˇ·â◊Û â◊H˜Îaè~°∞‡ã¨Öˇ·ã¨Î^ä• I 47
Ü«ÚÜ«Ú^èŒ∞ó ãÖÜ«ÚˆQ ^Õ"åº Y_≥æÂó Ñ¨~°â◊√Ñ¨\ ˜ìâ‹·ó I
ˆHzK«Û zH˜∆Ñ¨Ùó â◊H©Îó ˆHz`åÊâßOã¨Î^ä•Ñ¨ˆ~ I 48
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : ~°[ã¨Î"≥∂QÆ∞}=ÚÅ‰õΩ#∞, ã¨`«ÎfiQÆ∞}=Ú#‰õΩ#∞ =∞^èŒº# U~°Ê_»∞
ãÖÑ¶¨∞~°¬}ã¨fi~°∂Ñ¨"Õ∞ D Ü«Ú^Œú=Ú. ã¨`«Îfi=Ú‰õÄ_» QÆ∞}„`«Ü«∞=Ú#O^Œe XHõ ÉèÏQÆ"Õ∞
J~Ú##∞ JkÜ«Ú#∞ „Ñ¨Hõ$uãÖ|O^èŒ"Õ∞ J~Ú##∞ „Ñ¨Hõ$uH˜x Ñ¨~°=∂~°÷=Ú#‰õΩ#∞
=∞^èŒº Jk XHõ "å~°kèQÆ „Ñ¨=iÎOK«∞#∞. ã¨`«Îfi=Ú#∞O_ç kQÆ∞=‰õΩ *Ïi#KÀ „Ñ¨Hõ$u
ãÖã¨~°æ=Ú |bÜ«∞=∞QÆ∞#∞. J>Ë¡ ã¨`«Îfi=Ú#∞O_ç ZQÆ∞=‰õΩ Ñ¨Ü«∞xOz#KÀ Ñ¨~°=∂~°÷ÖÏÉèí=Ú
HõÅ∞QÆ∞#∞.
ã¨`åÎfi`ü ãÖ*ÏÜ«∞ `Õ *Ï˝#O ~°[™È Ö’Éèí U= K« I
„Ñ¨=∂^Œ"≥∂Ç¨Ï∫ `«=∞™È Éèí=`À-*Ï˝#"Õ∞= K« II (w`«. 14–17)
Jx w`åKå~°∞ºÅ LÑ¨^Õâ◊=Ú. ã¨`«Îfiã¨fi~°∂Ñ≤}˜Ü≥ÿ∞# J=∞‡"å~°∞ „|Ç¨Ï‡q^•º„Ñ¨^•~ÚxÜ≥ÿ∞
"≥Å∞Q˘O^Œ∞K«∞#flk. JO^Œ∞ÅˆH #"å~°‚ =∞O„`«ÉèÏ==Ú#∞ _®=∞~°`«O„`«q∞@∞¡ q=iOz#k.
x~°∂ú`« xdÅ^è•fiO`Õ x`«º=ÚˆHÎ Ñ¨~å`«Êˆ~ I
JYO_» „|Ç¨Ï‡q^•ºÜ≥∞ÿ z`«û^•#O^Œ~∂° Ñ≤}˜ II
J#∞ãÖ^Œ^‡Œè "Õ∞ x`«ºO =Ü«∞O `åfiÇ¨Ï$^ŒÜ∂« O|∞*Ë I
W`«÷O qâ◊^ŒÜ«∞`Õºëê Ü«∂ HõÖÏº}© #"åHõ∆s II
`åII "ÕÅHÀ@¡ ~°^|Œä Å=ÚÅKÕ`#« ∞ JO`Õ ãÖYºQÆÅ U#∞QÆ∞Å |Å=ÚKÕ`#« ∞
P =∞Ç¨~åHõã∆ ∞¨ ÖˇÅ~¡ ∞° J=∞‡"åi`À Ü«Ú^Œ=ú Ú KÕãi≤ . (46) P Ü«Ú^ŒÉú ∂íè q∞Ü«∞O^Œ∞
=∞Ç≤Ïëêã¨∞~°∞_»∞ qq^èŒ=ÚÖˇ·# PÜ«Ú^èŒ=ÚÅ#∞ ^èŒiOz#"åiH˜ <åÜ«∞‰õΩ_≥·
LO_≥#∞. Ãã·x‰õΩÅÖ’ H˘O^Œé∞ ÃÑ^ŒÌHõ`«∞ÎÅ∞, =∞iH˘O^Œé∞ QÆO„_»Q˘_»¤à◊√§,
J_»H¤ `õ ∞« ÅÎ ∞, HõeyÜ«ÚO_çi. Y_»=æ ÚÅ`À#∞, Q˘_»O¤ „_»`À#∞ Ü«Ú^Œ=ú Ú KÕãi≤ .
H˘O^Œé∞ ~åHõã∆ ∞¨ Å∞ â◊HÍÎºÜ«Ú^è=Œ ÚÅ#∞, =∞iH˘O^Œé∞ áêâ◊=ÚÅ#∞ qã¨~∞° K«∞
áÈ\Ï¡_»∞K«∞O_çi. (47–48)
122 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
^ÕgO Y_»„æ Ñ¨Ç¨ ~Ô ã· ∞¨ Î `Õ `åO Ç¨ÏO`«∞O „Ñ¨K„« Hõ=Úó I
™êÑ≤ ^Õg `«`«™êÎx â◊¢™êÎ}º¢™êÎ}˜ K«O_çHÍ I 49
bÅÜ≥ÿ∞= „Ñ¨zKÕÛù^Œ x[â◊¢™êÎ¢ã¨Î=i¬}© I
J<åÜ«∞™êÎ#<å ^Õg ã¨∂ÎÜ«∞=∂<å ã¨∞~°i¬aèó I 50
=Ú"≥∂Kåã¨∞~°^Õ¿ÇÏ+¨µ â◊¢™êÎ}º¢™êÎ}˜ KÕâ◊fis I
™È-Ñ≤ „‰õΩ^Àú ^èŒ∞`«ã¨\’ ^Õ"åº "åÇ¨Ï#ˆHã¨s I 51
K«Kå~åã¨∞~°Ãã·<Õº+¨µ =<Õ+≤fi= Ç¨ï`åâ◊#ó I
xóâßfi™ê<£ =Ú=ÚKÕ Ü«∂Oâ◊Û Ü«Ú^èŒº=∂<å ~°}Ë-OaHÍ I 52
`« U= ã¨^Œºó ãÖÉèí∂`å QÆ}Ïó â◊`«ã¨Ç¨Ï„ã¨â◊ó I
Ü«ÚÜ«Ú^èŒ∞¿ãÎ Ñ¨~°â◊√aiƒùOkáêÖÏã≤Ñ¨\ ˜ìâ‹·ó I 53
`åII P ~åHõ∆ã¨∞ÖˇÅ¡~°∞ HõuÎ^≥|ƒÅKÕ`« J=∞‡"åix ãÖÇ¨ÏiOK«∞@‰õΩ
Ñ¨Ó#∞H˘xi. HÍx, "å~°∞ „Ñ¨Ü∂≥ yOz# â◊¢™êÎ¢ã=Î̈ ÚÅ#∞ ^Õq q∞H˜¯e HÀÑ¨=Ú`À
`«# â◊¢™êÎ¢ã¨Î=ÚÅ`À J=bÅQÆ KèÕkOK≥#∞. JÑ¨C_»∞ ^Õ=`«Å∞ |∞∞+¨µÅ∞#∞
P"≥∞#∞ ™ÈÎ„`«=Ú KÕãi≤ . ~åHõã∆ ∞¨ Å PÜ«Ú^è=Œ ÚÅ#∞ z`«∞KÎ ãÕ Ü
≤ Ú« , PÜ«∂ã¨=ÚÖËx
=ÚY=Ú`À P"≥∞ „Ñ¨ã#¨ fl=ÚQÆ #∞O_≥#∞. (49–50)
`åII J=∞‡"å~°∞ `«# â◊¢™êÎ¢ã¨Î=ÚÅ#∞ ~åHõ∆ã¨∞Å ^ÕÇ¨Ï=ÚÅO^Œ∞
„Ñ¨Ü∂≥ yOK≥#∞. q∞H˜¯e HÀÑ¨=Ú K≥Ok# J=∞‡"åi "åÇ¨Ï#=∞QÆ∞ ã≤OÇ¨Ï~å[=Ú
‰õÄ_» EÅ∞q^ŒeOz Jã¨∞~°¿ã<å=∞^èºŒ =Ú# (QÍO„_çOK«∞K«∞) ãÖK«iOÑ¨*ÁK≥Û#∞.
(51) J=∞‡"åi "åÇ¨Ï#=∞QÆ∞ ^èŒ~°‡ã¨fi~°∂Ñ¨"≥∞ÿ# ã≤OÇ¨Ï=Ú ~åHõ∆ã¨=$uÎx
ã¨ÇÏ≤ OÑ¨*ÏÅxkÜ≥∞ÿ , HÍiÛK«∞Û=Öˇ Ãã#· º=∞^èºŒ =Ú# u~°∞QÍ_»*ÁK≥Û#∞. Ü«Ú^Œ=ú Ú
KÕÜÚ« K«∞#fl JOaHÍ^Õq xy_çÛ# x@∂ì~∞° ÊÅ#∞O_ç JÑ¨Ê\˜HÑõ C¨ _Õ H˘xfl=O^ŒÅ
"ÕÅ Ü≥∂^è∞Œ Å∞, ã¨=¸Ç¨Ï=ÚÅ∞QÆ Pq~°ƒqù Ozi. P Ü≥∂^è∞Œ ÅO^Œé∞#∞ Q˘_»O¤ „_»∞,
"å@∞ QÆ∞kÜ«∞Å∞, Y_»=æ ÚÅ∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞ PÜ«Ú^è=Œ ÚÅ#∞ ^èiŒ Oz ~åHõã∆ ∞¨ Å`À
áÈ~å_»™êyi. (52–53)
–: Ô~O_»= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 123
<åâ◊Ü«∞O`À-ã¨∞~°QÆ}Ï<£ ^Õgâ◊‰õΩÎºÑ¨|$OÇ≤Ï`åó I
J"å^ŒÜ«∞O`« Ñ¨@Ç¨<£ QÆ}Ïó â◊OMÏOã¨Î^ä•Ñ¨ˆ~ I 54
=∞$^ŒOQÍOâ◊Û `«^ä≥·"å<Õº `«ã≤‡<£ Ü«Ú^Œú=∞Ç¨ÏŸ`«û"Õ I
`«`À ^Õg „uâ◊¥ÖË# QÆ^ŒÜ«∂ â◊H˜Î=$+≤ìaèó I 55
Y_®ækaèâ◊Û â◊`«â’ x[Ñ¶¨∂# =∞Ç¨ã¨∞~å<£ I
áê`«Ü«∂=∂ã¨ K≥·"å<åº<£ Ñ¶¨∞O\Ïã¨fi#q"≥∂Ç≤Ï`å<£ I 56
Jã¨∞~å<£ Éèí∞q áêâı# |^•úfi Kå<åº#Hõ~°¬Ü«∞`ü I
ˆHz^£ kfi^è• Hõ$`åã‘ÎÔH∆‚Âó Y_»æáê`≥·ã¨Î^ä•Ñ¨ˆ~ I 57
`åII J=∞‡"åi â◊HKÎ˜ `Õ « Ñ¨Ù\˜Ãì Ñiy# Ãã#· º|Å=ÚÅÖ’ H˘O^Œé∞ Ü≥∂^è∞Œ Å∞
~åHõã∆ ∞¨ Å#∞ #tOÑ¨*Ü Ë Ú« K«∞O_çi. =∞iH˘O^Œé∞ #QÍ~åÅ#∞, â◊OY=ÚÅ#∞
„"≥∂yOK«∞K«∞O_çi (54) P Ü«Ú^Œú =∞Ç¨ÏŸ`«û==Ú#O^Œ∞ J=∞‡"åiKÕ ã¨$+≤Oì Ñ¨|_ç#
Ããx· ‰õΩÅ∞ H˘O^Œé∞ =∞$^ŒOQÆ=ÚÅ#∞ "å~ÚOÑ¨*ÁzÛi. JO`«Ö’<Õ [QÆ[#˚ xÜ«∞QÆ∞
ÉèQí =Æ u `«# „uâ◊¥Å=ÚKÕ`,« QÆ^•Ü«Ú^è=Œ ÚKÕ`,« â◊HÍÎºÜ«Ú^èŒ =~°¬=ÚÅKÕ`,«
Y_»æ=ÚÅ∞ =Ú#flQÆ∞ PÜ«Ú^èŒ=ÚÅKÕ`«#∞ =∞Ç¨~åHõ∆ã¨∞Å#∞ =O^ŒÅH˘ÅkQÆ
#tOÑ¨*ÃË ã#∞. ^Œ∞ã¨ûÇ¨Ï=∞QÆ∞ Ñ¶∞¨ O\Ï<å^Œ=ÚÅKÕ`« "≥∂Ç≤Ï`«∞Öˇ#· W`«~° ~åHõã∆ ∞¨ Å#∞
„HÕ^Œ Ñ¨_»"≥·K≥#∞. (55–56)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : =∞$^ŒOQÆ=ÚÅ∞ ÅÜ«∞|^Œú=ÚQÆ „"≥∂QÆ∞#∞. ÅÜ«∂`«‡Hõ`«Ö’ XHõ
ã¨Ê$Ç¨ãÖ=e`« ã≤÷u`Àáê@∞ `«#‡~¸ÉèÏ==Ú‰õÄ_» LO_»∞#∞. WkÜÕ∞ =∞#∞+¨µºx „Ñ¨ÑÖK«,
„Ñ¨ÑÖKåf`«ÉèÏ= ã¨"Õ∞‡à◊#=Ú`À ãÖ"≥∂Ç¨Ï#=Ú HÍqOK«∞K«∞O_»∞#∞. WHõ x~°O`«~°
Ñ¶¨∞O\Ï<å^Œ=Ú „âß=º`«Hõ#fl =∞#ã¨∞û#∞ pHÍ‰õΩÑ¨~°K«∞#∞. D <å^Œ=ÚÅÖ’ XHõ
J^Œ∞ƒù`«=∞QÆ∞ =∂Ü«∂â◊H˜ÎHõÅ^Œ∞. JkÜÕ∞ |∞kú™ê=∞~°÷º=Ú#∞ Ç¨ÏiOK«∞K«∞O_»∞#∞. JO^Œ∞KÕ
D â’¡Hõ=ÚÅO^Œe Ü«Ú^Œú=∞Ç¨ÏŸ`«û"Õ Ñ¶¨∞O\Ïã¨fi#q"≥∂Ç≤Ï`å<£ =O\˜ „Ñ¨Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞
J~°÷™ÈÊù~°Hõ=ÚÖˇ· `«`å¯Å Ñïã≤÷ux `Õ@`≥Å¡=Ú KÕÜ«ÚK«∞O_»∞#∞. Wq ~°ã≤HõÇ¨Ï$^ŒÜ≥ÿ∞Hõ
"Õ^Œº=ÚÅ∞.
`åII J=∞‡"å~°∞ ~åHõã∆ ∞¨ Å#∞ áêâ◊=ÚÅ`À |OkèOz <ÕÅÃÑ· ~åÑ≤_Kç ÃÕ ã#∞.
H˘O^Œix f„="≥∞#ÿ Y_»áæ ê`«=ÚÅKÕ`« ~Ô O_Õã≤ =ÚHõ¯Å∞QÍ YO_çOK≥#∞. (57)
124 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
qáÈkä`å xáê`Õ# QÆ^ŒÜ«∂ Éèí∞q âı~°`Õ I
"Õ=Úâ◊Û ˆHz„^Œ∞kè~°O =Úã¨ÖË# Éèí$â◊O Ç¨Ï`åó I 58
ˆHzxflÑü`å Éèí∂=∞ø aè<åfló â◊¥ÖË# =Hõ∆ã≤ I
x~°O`«~åó â◊~“¿Ñ¶∞} Hõ$`åó ˆHz„^Œ}Ïlˆ~ I 59
âıº<å#∞HÍi}ó „áê}Ï<£ =Ú=ÚK«∞¢ã≤Î^Œâß~°Ì<åó I
ˆHëêOz^£ ÉÏÇ¨Ï=tÛù<åfltÛù#fl„w"åã¨Î^ä•Ñ¨ˆ~ I 60
t~åOã≤ ¿Ñ`«∞~°<Õºëê=∞<Õº =∞^èÕº q^•i`åó I
qzÛù#fl[OÑ¶¨∂ã¨Î fiÑ¨ˆ~ ¿Ñ`«∞~°∞~åfi ºO =∞Ç¨ã¨∞~åó I 61
UHõÉÏÇ¨ÏfiH˜∆K«~°}Ïó ˆHz^ÕÌ"åº kfi^è• Hõ$`åó I
zè<Õfl-Ñ≤ Kå<Õº t~°ã≤ Ñü`åó Ñ¨Ù#~°∞u÷`å I 62
`åII H˘O^Œ~∞° ~åHõã∆ ∞¨ Å∞ QÆ^•Ü«Ú^è=Œ ÚKÕ`« H˘@ì|_ç <ÕÅÃÑ· Ñ¨_áç È~Úi.
=∞iH˘O^Œ~°∞ =Úã¨ÖÏÜ«Ú^èŒ=ÚKÕ`« f„="≥∞ÿ# ^≥|ƒÅ∞ ux ~°HõÎ=Ú
„QÆ‰Ωõ ¯H˘xi.(58) H˘O^Œ~∞° ~åHõã∆ ∞¨ Å∞ é˘=Ú‡ÅO^Œ∞ â◊¥Å=ÚKÕ pÅÛ|_ç <ÕÅÃÑ·
Ñ¨_Q» ˘@ì|_çi. J>Ë¡ =∞iH˘O^Œ~∞° ~åHõã∆ ∞¨ Å∞ ÉÏ}ã¨=¸Ç¨Ï=ÚÅ „Ñ¨Ü∂≥ QÆ=ÚKÕ`«
â◊s~°=Ú QÍÜ«∞Ñ¨~K° ∞« @KÕ tkäÅ=Ú KÕÜ∞« |_çi. (59)
`åII H˘O`«=∞Ok ~åHõã∆ ∞¨ Å∞ ^Õ=`«ÅKÕ`« H˘@ì|_ç#"åÔ~· „QÆ^ÅÌŒ =Öˇ <ÕÅÃÑ·
Ñ¨_ç „áê}=ÚÅ#∞ =^ŒeÃÑ\˜ìi. J>Ë¡ =∞iH˘O^Œ~°∞ ~°Hõ¯ã¨∞Å∞ ÉÏÇ¨ï=ÙÅ∞
KèkÕ OÑ¨|_»QÍ, WOHõ#∞ H˘O^Œ~∞° ~åHõã∆ ∞¨ ÅÜ≥ÚHõ¯ `«ÅÅ∞ #~°∞Hõ|_≥#∞. (60)
`åII H˘O^Œé∞ ~åHõã∆ ∞¨ Å `«ÅÅ∞ `≥yÑ¨_áç ÈÜ≥∞#∞. =∞iH˘O^Œ~∞° â◊s~°ÑÙ¨
#_çq∞ÉèÏQÆ=ÚÅO^Œ∞ #iH˜"Ü Õ ∞« |_çi. =∞iH˘O^Œ~∞° Q˘Ñ¨Ê ~åHõã∆ ∞¨ Å∞ Ñ≤H¯õ Å∞
`≥y <ÕÅÃÑ· Ñ¨_áç È~Úi. (61) J=∞‡"å~°∞ H˘O^Œ~∞° ~åHõã∆ ∞¨ Å#∞ XˆH Éè∞í [=Ú,
ÖËHõ XˆH Hõ#∞fl J^è"Œ å, XˆH áê^Œ=Ú HõÅ"åiQÍ KÕÃã#∞. =∞iH˘O^Œix ~Ô O_Õã≤
=ÚHõ¯Å∞QÆ KÕÃã#∞. WOHõ H˘O^Œ~∞° ~åHõã∆ ∞¨ Å#∞ `«ÅÅ∞ #iH˜ „HÕ^Œ Ñ¨_Q» ˘>ì̌#∞.
J~Ú##∞ "å~°∞ =∞~°Å ÖËzi. (62)
–: Ô~O_»= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 125
Hõ|O^è• Ü«ÚÜ«Ú^èŒ∞ˆ~Ì"åº QÆ$Ç‘Ï`«Ñ¨~°=∂Ü«Ú^è•ó I

##$`«∞âßÛÑ¨ˆ~ `«„`« Ü«Ú^Õú `«∂~°ºÅÜ«∂„t`åó I 63
Hõ|O^è•tÛù#flt~°ã¨ó Y_»æâ◊HõÎ º $+≤ìáê}Ü«∞ó I
u+¨ª u¿+ªu ÉèÏ+Ö`À ^Õg=∞<Õº =∞Ç¨ã¨∞~åó I 64
áêu`≥· ~°^äŒ<åQÍâ‹· fi~°ã¨∞Ô~·â◊Û =ã¨∞O^èŒ~å I
JQÆ=∂º ™êÉèí=`«Î„`« Ü«∞„`åÉèí∂`«û =∞Ç¨~°}ó I 65
â’}˜`ÒÑ¶¨∂ =∞Ç¨#^Œºó ã¨^Œºã¨Î„`« „Ñ¨ã¨∞„ã¨∞=Ùó I
=∞^èÕº Kåã¨∞~°Ãã·#ºã¨º "å~°}Ïã¨∞~°"ål<å"£∞ I 66
Hõ∆}Ë# `«#‡Ç¨Ãã·#º=∞ã¨∞~å}ÏO `«^ä•OaHÍ I
x<Õº Hõ∆Ü«∞O Ü«∞^ä•=Ç≤Ïflã¨Î $}^•~°∞=∞Ç¨K«Ü«∞"£∞ I 67
`åII „âı+=ª¨ ÚÖˇ#· PÜ«Ú^è=Œ ÚÅ#∞ fã≤H˘x H˘xfl "≥ÚO_≥=ÚÅ∞ J=∞‡"åi`À
Ü«Ú^Œú=Ú KÕÃã#∞. J>Ë¡ =∞iH˘xfl "≥ÚO_≥=ÚÅ∞, JK«\ ˜ Ü«Ú^Œú=Ú#O^Œe
"å^Œº=ÚÅ „"≥∂`«‰õΩ ãÖ|OkèOz# ÅÜ«∞#∞ J#∞HõiOK«∞K«∞ <å@º=Ú
KÕÜ∞« ™êÔQ#∞. (63) `«ÅÅ∞ #~°∞Hõ|_ç#\˜ì "≥ÚO_≥=ÚÅ∞, Hõ`∞« ÅÎ ∞ â◊‰Ωõ ÅÎ ∞ |∞∞+¨µÅì ∞(1)
(Hõ`∞« ÅÎ ∞) =Ú#flQÆ∞ PÜ«Ú^è=Œ ÚÅ∞ Ñ¨@∞ìH˘x# KÕ`∞« Å∞ HõÅ"åÔ~· <å@º=Ú KÕãi≤ .
=∞iH˘O^Œ~°∞ ~°Hõ¯ã¨∞Å∞ 'PQÆ∞=Ú PQÆ∞=Ú— Jx JéK«∞K«∞ J=∞‡"åix
Ü«Ú^Œ=ú Ú#‰õΩ Ñ¨ÙiH˘Å∞ÊK«∞O_çi. (64)
`åII P =∞Ç¨Ü«Ú^Œ=ú Ú [iy#KÀ@ ^Õ=Ãã#· º=ÚÅ`À Ñ¨_Q» ˘@ì|_ç#
~°^QŒä [Æ `«∞~°QÆ Ñ¨^•u|Å=ÚÅ`À Éè∂í q∞Ü«∞O`«ÜÚ« #∞ xO_çáÈ~Ú „Ñ¨"tÕ OK«∞@‰õΩ
gÅ∞ÖËxkQÆ =∂iáÈÜ≥∞#∞. (65) Ü«Ú^Œ=ú Ú [iy# „Ñ¨^âÕ =◊ Ú#O^Œ∞ ~åHõã∆ ¿¨ ã#Å
=∞^èŒºÉèÏQÆ=Ú#O^Œ∞ U#∞QÆ∞Å∞, QÆ∞é]=ÚÅ∞, ~åHõ∆ã¨∞Å∞ =Ú#flQÆ∞"åi
~°HãÎõ =¨ ¸Ç¨Ï=ÚÅ∞ JÑ¨Ê\˜HÑõ C¨ _Õ JK«Û@ #^Œ∞Å∞QÆ =∂i „Ñ¨=Ç≤ÏOK≥#∞. (66)
QÆ_ç¤x, Hõé]Å#∞ =Ú#flQÆ∞"åx ã¨=¸Ç¨Ï=Ú#∞ JyflÇ¨ÏŸ„`«∞_≥@∞¡ Hõ∆}=Ú#
Éèãí ‡‘ Ñ¨@Å=Ú KÕÜÚ« <À, J>Ë¡ ~åHõã∆ =¨ ∞Ç¨Ãã#· º=ÚÅ#∞ ‰õÄ_» JOaHÍ=∂`«
`«H} ∆õ =Ú#<Õ #tOÑ¨*ÃË ã#∞. (67)
1. |∞∞+≤ì – J#QÍ XHõ"≥·Ñ¨Ù Ñ¨^Œ∞#∞QÆÅ HõuÎ Jx H˘O^Œ~°O^Œ∞~°∞.
126 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
ã¨ K« ã≤OÇ¨ÏŸ =∞Ç¨<å^Œ=Ú`«û$[<£^èŒ∞`«ˆHã¨~°ó I
â◊sˆ~Éè’º-=∞~ås}Ï=∞ã¨∂x= qz#fiu I 68
^Õ"åº QÆ}ˇÿâ◊Û `≥·ã¨Î„`« Hõ$`«O Ü«Ú^ŒúO =∞Ç¨ã¨∞Ô~·ó I
Ü«∞^äë·≥ êO `«∞`«∞+¨µ~ˆ "Ì åó Ñ¨Ù+¨Ê=$+≤=ì ÚKÀ kq II FO II I 69
=∞Ç≤Ïëêã¨∞~°Ãã#· º=^èÀ<å=∞ kfifÜ≥∂-^è•ºÜ«∞ó II 2 II
L"åK« ´ 1, â’¡HÍó ´ 68, U="£∞ ´ 69, U==∂k`«ó ´ 173

`åII J=∞‡"åi "åÇ¨Ï#=∞QÆ∞ P ã≤OÇ¨Ï=Ú ~åHõã∆ ∞¨ Å â◊s~°=ÚÅ#∞O_ç

"åi „áê}=ÚÅ#∞ U~°∞H˘#∞K«∞#fl^•x=Öˇ cèH~õ =° ∞QÆ∞ <å^Œ=Ú#∞ "≥Å∞=iOK«∞K«∞
EÅ∞ q^ŒeOK≥#∞. (68)
`åII ^Õ=`«ÅO^Œ~°∞ ãÖ`À+¨Ñ¨_»∞#@∞¡ PHÍâ◊=∞O^Œ∞O_ç Ñ¨Ù+¨Ê=$+≤ìx
‰õΩiÑ≤OÑ¨QÆÅ∞QÆ∞#@∞¡ J=∞‡"åi ã¨=¸Ç¨Ï=ÚÅxflÜ«Ú#∞ Q˘Ñ¨Ê ~åHõ∆ã¨∞Å`À
Ü«Ú^Œ=ú Ú KÕã#≤ q. (69)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : ã¨HõÅ^Õ=`åã¨fi~°∂Ñ¨=ÚÅ∞QÆÅ J=∞‡"åi ~°∂Ñ¨=ÚÖË ^ÕgQÆ}=ÚÅx
K≥Ñ¨Ê|_≥#∞. D ^ÕgQÆ}=ÚÖË JYO_»â◊H˜ÎÜ«Ú‰õΩÎÅ`À =∞Ç¨~åHõ∆ã¨∞Å#∞ Ãã·`«=Ú
=∞@∞ìÃÑ@ìQÆeÔQ#∞. ^•x`À ^Õ=`«ÅO^Œé∞#∞ q∞H˜¯e ãÖ`À+≤Oz PHÍâ◊=Ú#∞O_ç
Ç¨Ï~å¬uˆ~Hõ=Ú# Ñ¨ÓÅ"å#Å∞ ‰õΩiÑ≤Ozi. D Ñ¨Ù+¨Ê=$+¨µìÅ∞ "åi Ç¨Ï~°¬=Ú#‰õΩ `«∞+≤ìH˜x
Jaè=ºH©ÎHõ~°}ÖË HÍHõ, ^ÕqH˜h, ^ÕgQÆ}=ÚÅ‰õΩ#∞ Ñ¨Ó[Öˇ· Ñï_è»qe¡#q.
II Wk N=∂~°¯O_ÕÜ«∞ Ñ¨Ù~å}=Ú ™ê=i‚Hõ =∞#fiO`«~°=Ú#O^Œe
^Õg=∂Ç¨`«‡º=Ú#O^Œ∞ '=∞Ç≤Ïëêã¨∞~°Ãã·#º=^èŒ—Ü«∞<≥_ç
Ô~O_»= J^è•ºÜ«∞=Ú II 2 II
II JOÉÏ=∂`å [Ü«∞=Ú, [Ü«∞=Ú II

=¸_»= J^è•ºÜ«∞=Ú
=∞^èºŒ =∞ K«i„`«=Ú
–: ã¿ <åkèÑ`¨ ∞« Å`Àáê@∞QÍ =∞Ç≤Ïëêã¨∞~°∞x =kèOK«∞@ :–
^è•º#"£∞
FO L^Œº^•ƒù#∞ã¨Ç¨Ï„ã¨HÍOu=∞~°∞}H∆“=∂Ot~À=∂eHÍO
~°HÍÎeÑ¨ÎÑ¨Ü≥∂^èŒ~åO [Ñ¨=\©O q^•º=∞cèuO =~°"£∞ I
Ç¨Ï™êÎÉˇ˚Â~°Ì^èŒfO „u<Õ„`«qÅã¨^Œfi¢HÍÎ~°qO^Œ„tÜ«∞O
^ÕgO |^ŒúÇ≤Ï=∂Oâ◊√~°`«fl=Ú‰õΩ\ÏO =O^Õ-~°qO^Œã≤÷`å"£∞ II
'FO— |∞∞+≤~°∞"åK« II 1 II
xÇ¨Ï#º=∂#O `«`≥· û#º=∞=Ö’Hõº =∞Ç¨ã¨∞~°ó I
¿ã<åhtÛ‰õ∆Ω~°ó HÀáê^ŒºÜ«∞ø Ü≥∂^Œ∞Ì=∞^ä•OaHÍ"£∞ I 2
ã¨ ^ÕgO â◊~°=ˆ~¬} ==~°¬ ã¨=∞ˆ~-ã¨∞~°ó I
Ü«∞^ä• "Õ∞~°∞yˆ~ó â◊$OQÆO `ÀÜ«∞=ˆ~¬} `ÀÜ«∞^Œó I 3
^è•º#=Ú : L^Œ~ÚOK«∞K«∞#fl "Õ~Úã¨∂~°∞ºÅ „Ñ¨HÍâ◊=Ú=O\˜ „Ñ¨HÍâ◊=Ú`À
L\˜Ñì _¨ ∞» K«∞#flk. Zé]x Ñ¨@∞ìÑ`‘ åO|~°=Ú#∞ ^èiŒ Oz#k. QÆà=◊ Ú# HõáêÅ=∂Å#∞
^èiŒ Oz, =H∆À[=ÚÅHõO`«@#∞ ~°HKÎõ O« ^Œ#ÖËÑ#¨ =Ú #Å^Œ|_ç#k. [Ñ¨=∂eHõ#∞,
=~°^Œ JÉèÜ í ∞« *Ï˝#=Ú„^ŒÅ#∞ KÕ`∞« Å`À ^èiŒ Oz#k. =¸_»∞Hõ#∞flÅ`À â’aèÅ∞¡K∞« #fl
=ÚMÏ~°qO^Œ ™œO^Œ~º° =Ú L[˚fiÅ=ÚQÆ L\ì̃Ñ_¨ ∞» K«∞#flk. t~°=ÚÃÑ· ^èiŒ Oz#
H˜s@=ÚÃÑ·# K«O„^Œˆ~Y ~°`«fl„Ñ¨Éèí`À HÍO`«∞b#∞K«∞O_»QÆ `å=∞~°Ñ¨Ù=ÙfiÃÑ·
Pã‘#∞~åÖˇ#· J=∞‡"åiH˜ #=∞ã¨¯iOK«∞K«∞<åfl#∞.
"Õ∞^è•=Úx W@¡<#≥ ∞– (1) ~åHõã∆ Ã¨ ã#· º=∞O`«ÜÚ« #∞ ãÖÇ¨ÏiOÑ¨|_»∞@
K«∂z Q˘Ñ¨Ê ~åHõã∆ ∞¨ _»∞#∞, ~åHõã∆ ¨ ¿ã<åkèÑu¨ Ü«Ú#∞, J~Ú# z‰õΩ∆ ~°∞_»#∞"å_»∞
J=∞‡"åi`À Ü«Ú^Œú"≥Ú#~°∞Û@‰õΩ q∞H˜¯e HÀÑ¨=Ú`À |Ü«∞Å∞^ÕÔ~#∞. (2)
"Õ∞~°∞Ñ¨~fi° `«tY~°=Ú#∞ "Õ∞Ñ¶Ú¨ _»∞ `«# [Å=Ú#∞ =i¬OK«∞@KÕ`« _èHô ˘x#@∞¡,
z‰õΩ∆ ~°∞_»#∞ ~åHõã∆ ∞¨ _»∞ ‰õÄ_» `«# ÉÏ}=~°¬=Ú`À J=∞‡"åix _èHô ˘>ì̌#∞. (3)
128 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
`«ã¨º zÛù`åÎ fi `«`À ^Õg bÅÜ≥ÿ∞= â◊~À`«¯~å<£ I
[Ñ¶¨∂# `«∞~°QÍ<£ ÉÏ}ˇÿ~°ºO`å~°O K≥·= "ål<å"£∞ I 4
zKÕÛù^Œ K« ^èŒ#∞ó ã¨^Àº ^èŒfi[O Kåuã¨=Ú„zÛù`«"£∞ I
q"åº^èŒ K≥·= QÍ„`Õ+¨µ zè#fl^èŒ<åfi#=∂â◊√ÔQ·ó I 5
ã¨zÛù#fl^èŒ<åfi q~°^äÀ Ç¨Ï`åâ’fi Ç¨Ï`«™ê~°käó I
JÉèíº^è•=`« `åO ^ÕgO Y_»æK«~°‡^èŒ~À-ã¨∞~°ó I 6
ã≤OÇ¨Ï=∂Ç¨Ï`«º Y_Õæ# fHõ∆‚^è•ˆ~} =¸~°úx I
P[Ñ¶¨∂# Éèí∞*Ë ã¨"Õº ^Õg=∞Ñ¨ºu"ÕQÆ"å<£ I 7
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : "Õ∞~°∞Ñ¨~°fi`«tY~°=ÚÃÑ· "Õ∞Ñ¶¨Ú_»∞ ZO`« â◊H˜Î=O`«"≥∞ÿ# =~°¬=Ú#∞
‰õΩiÑ≤Oz##∞ Ñ¨~°fi`«tY~°=Ú K«eOK«∞<å? J>Ë¡ J=∞‡"åiÃÑ· z‰õ∆Ω~°∞_»∞ ZO`« Q˘Ñ¨Ê
ÉÏ}=~°¬=Ú#∞ ‰õΩiÑ≤Oz##∞ P"≥∞‰õΩ K«Å#=Ú WOK«∞ÔH·##∞ HõÅ∞QÆ^Œx `å`«Ê~°º=Ú.
`åII z‰õΩ∆ ~°∞_»∞ ‰õΩiÑ≤Oz# ÉÏ}=~°¬=Ú#∞ J=∞‡"å~°∞ bÅQÍ „`«∞Oz"≥K· #≥ ∞.
J>Ë¡ QÆ∞é]=ÚÅ#∞ ~°^™Œä ê~°kxä ‰õÄ_» K«OÑ≤"ÃÕ ã#∞. (4) J=∞‡"å~°∞ z‰õΩ∆ ~°∞xÜ≥ÚHõ¯
qÅ∞¡#∞ q∞H˜¯e L#fl`«"∞≥ #ÿ >Ô̌H¯=Ú#∞ JÑ¨Ê\˜HÑõ C¨ _Õ KèkÕ OK≥#∞. ÉÏ}=ÚÅKÕ`«
J`«x J=Ü«∞==ÚÅ#xflO\˜x QÍÜ«∞Ñ¨~K° #≥ ∞. (5) ^è#Œ ∞ã¨∞û qiyáÈÜ≥∞#∞.
QÆ∞é]=ÚÅ∞ K«xáÈÜ≥∞#∞. ™ê~°käÜ«Ú „áê}=ÚÅ∞ HÀÖ’ÊÜ≥∞#∞. ~°^äŒ=Ú
x~°∞Ñ¨Ü∂≥ QÆ=Ú JÜ≥∞º#∞. JÑ¨C_»∞ z‰õΩ∆ ~°∞_»∞ Y_»=æ Ú#∞, K«~å‡Ü«Ú^è=Œ Ú#∞
(ˆH_≥=Ú ÖËHõ _®Å∞#∞) KÕ`Q« ˘x J=∞‡"åiÃÑH· ˜ Ñ¨~∞° QÔ uÎáÈÜ≥∞#∞. (6) fHõ"‚∆ ∞≥ #ÿ
Y_»^æ •è ~°`À P J=∞‡"åi "åÇ¨Ï#"≥∞#ÿ ã≤OÇ¨Ï=Ú `«ÅÃÑ· H˘\ì̃, q∞H˜¯e "ÕQ=Æ Ú
HõÅ"å_≥· J=∞‡"åi Z_»=∞Éè∞í [=ÚÃÑ· „"Õ@∞"ÕÃã#∞. (7)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : ã≤OÇ¨Ï=Ú ^èŒ~°‡ã¨fi~°∂Ñ¨=Ú. z‰õ∆Ω~°∞_»∞ ã≤OÇ¨Ï=Ú#∞ `«ÅÃÑ· H˘>ˇì##QÍ
P`«_»∞ ^èŒ~°‡=Ú#∞ H˘>ˇì#x J~°÷=Ú. ''^èŒ~°‡ U= Ç¨Ï`ÀÇ¨ÏOu ^èŒ~À‡~°Hõ∆u ~°H˜∆`«ó——
J#∞#@∞¡ ^èŒ~°‡=Ú#∞ ~°H˜∆OK«∞"å_Õ `å#∞ ~°H˜∆OÑ¨|_»∞#∞. J@∞¡ ^èŒ~°‡=Ú#∞ Ç¨Ï`«=Ú
KÕÜ«∞#∞^Œºq∞OK«∞"å_»∞ `å<Õ Ç¨Ï`«∞_»QÆ∞#x ÉèÏ==Ú. ^•xH˜ `À_»∞QÆ 'Ü«∞`À
Î À[Ü«∞ó— JxHõ^• JaèÜ«ÚHÀÎH˜Î. nx`À z‰õ∆Ω~°∞x JÑ¨[Ü«∞=Ú xâ◊Û~ÚOÑ¨|_ç#k.
^è~Œ ‡° ã¨`
ÉÏÇ¨Ï"À q+¨µ` ‚ [Õ ™ê Jx#@∞¡ J=∞‡"åi ÉÏÇ¨ï=ÙÅ∞ q+¨µ‚`Õ[=Ú=Å# <Õ~°Ê_ç#q.
~åHõ∆ã¨∞_»∞ ÉÏÇ¨ï=ÙÅÃÑ· H˘>ˇì##QÍ q+¨µ‚`Õ[ã¨∞û#∞ J==∂#Ñ¨~°K≥#x J~°÷=Ú. q+¨µ‚=Ù#‰õΩ
–: =¸_»= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 129
`«™êºó Y_Àæ Éèí∞[O „áêÑ¨º Ñ¨á¶êÅ #$Ñ¨#O^Œ# I

`«`À [„QÍÇ¨Ï â◊¥ÅO ã¨ HÀáê^Œ~°∞}Ö’K«#ó I 8
zˆH∆Ñ¨ K« `«`«ã¨Î`«∞Î Éèí„^ŒHÍÖÏºO =∞Ç¨ã¨∞~°ó I
*Ï[fiÅº=∂#O `Õ*’cè ~°qaO|q∞"åO|~å`ü I 9
^Œ$ëêìfi `«^•Ñ¨`«K«∂ÛùÅO ^Õg â◊¥Å=∞=ÚOK«`« I
`«K«∂ÛùÅO â◊`«^è• `Õ# h`«O ã¨ K« =∞Ç¨ã¨∞~°ó I 10
Ç¨Ï`Õ `«ã≤‡#‡Ç¨gˆ~º =∞Ç≤Ï+¨ã¨º K«=¸Ñ¨`Ò I
P[QÍ=∞ QÆ*Ï~°∂_è»âßÛ=∞~°¢ã≤Î^Œâß~°Ì#ó I 11
™È-Ñ≤ â◊HOÎ̃ =Ú"≥∂Kå^äŒ ^Õ"åº™êÎ=∞OaHÍ „^Œ∞`«"∞£ I
Ç¨ïOHÍ~åaèÇÏ¨ `åO Éè∂í =∞ø áê`«Ü∂« =∂ã¨x„+¨ÊÉèÏ"£∞ I 12
JÑ¨HÍ~°=Ú `«ÅÃÑ\˜ì#"å~°∞ Z=fi~°∞#∞ ÉÏQÆ∞Ñ¨_»ÖË^Œ#∞@‰õΩ ÉèÏQÆ=`«"Õ∞ =∞#‰õΩ
Ñ¨~°=∞„Ñ¨=∂}=Ú.
`åII z‰õ∆Ω~°∞_»∞ „Ñ¨Ü≥∂yOz# Y_»æ=Ú J=∞‡"åi Éèí∞[=ÚÅ‰õΩ `åH˜
qiyáÈÜ≥∞#∞. F ã¨∞~°^=Œä ∞Ç¨~å*Ï! JÑ¨C_»∞ "å_»∞ q∞H˜¯e HÀÑ≤Oz Zé]x
Hõ#∞flÅ∞ HõÅ"å_≥· J=∞‡"åix „ÑüÑ¶∞¨ \ÕK«∞@‰õΩ â◊¥Å=Ú#∞ KÕ|∂<≥#∞. (8)
Q˘Ñ¨Ê ~åHõ∆ã¨∞_»QÆ∞ z‰õ∆Ω~°∞_»∞ Éèí„^ŒHÍoÃÑ· â◊¥Å=Ú#∞ qãï"≥·K≥#∞. Jk
PHÍâ◊=Ú#∞O_ç ã¨∂~°ºaO|=Ú Ñ¨_∞» K«∞#fl@∞¡ q∞H˜¯e „Ñ¨HÍâ◊=O`«"∞≥ #ÿ HÍO`«∞Å`À
"≥Å∞QÆ∞K«∞O_≥#∞. (9) z‰õΩ∆ ~°∞_»∞ â◊¥Å=Ú#∞ qã¨∞~°QÍ<Õ ^•xx K«∂z J=∞‡"å~°∞
‰õÄ_» â◊¥Å=Ú#∞ qã≤~Ô #∞. ^•x`À z‰õΩ∆ ~°∞x â◊¥Å=Ú qiy =O^ŒÖÏkQÍ
`«∞<å`«∞#HõÅÜ≥∞º#∞. Q˘Ñ¨Ê ~åHõã∆ ∞¨ _≥#· z‰õΩ∆ ~°∞_»∞ ‰õÄ_® J<ÕHqõ ^è=Œ ÚÅ∞QÍ
=ÚHõ¯Å∞=ÚHõ¯ÅÜ≥∞º#∞. `«`Ê« eù `«=ÚQÆ J`«x „áê}=ÚÅ∞ QÍeÖ’ Hõeã≤áÈÜ≥∞#∞.
(10) =∞Ç≤Ïëêã¨∞~°∞x Ãã<· åºkèÑu¨ Ü«Ú, Q˘Ñ¨Ê Ñ¨~å„Hõ=∞=O`«∞_»∞#∞ J~Ú#
z‰õ∆Ω~åã¨∞~°∞_»∞ K«OÑ¨|_ç# Ñ≤^ŒÑ¨ QÆ*Ï~°∂_è»∞_≥·# Kå=∞~°∞_»#∞ Jã¨∞~°∞_»∞
Ü«Ú^Œ~ú O° QÆ=Ú#‰õΩ =K≥Û#∞. (11) J=∞‡"åi |Å=Ú#∞ Z^Œ∞~˘¯#∞@ÔH· Kå=∞~°∞_»∞
â◊HÍÎºÜ«Ú^è=Œ Ú#∞ „Ñ¨Ü∂≥ yOK≥#∞. JOaHÍ=∂`« "≥O@<Õ XHõ¯ Ç¨ïOHÍ~°=Ú`À
^•xx xsfi~°º=Ú KÕã≤ <ÕÅÃÑ· Ñ¨_Q» ˘>ì̌#∞. (12)
130 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
ÉèíQÍflO â◊H˜ÎO xÑü`åO ^Œ$ëêìfi „HÀ^èŒã¨=∞xfi`«ó I
zˆH∆Ñ¨ Kå=∞~°ó â◊¥ÅO ÉÏ}ˇÿã¨Î^ŒÑ≤ ™êzÛù#`ü I 13
`«`«ó ã≤OÇ¨Ïó ã¨=Ú`«Ê`«º QÆ[‰õΩOÉèÏO`«ˆ~ ã≤÷`«ó I
ÉÏÇ¨ïÜ«Ú^Õú# Ü«ÚÜ«Ú^èÕ `Õ<ÀK≥ÛÂ¢ã≤Î^Œâßi}Ï I 14
Ü«Ú^Œúº=∂<Ò `«`«™œÎ`«∞ `«™ê‡<åflQÍ#‡Ç‘ÏO QÆ`Ò I
Ü«ÚÜ«Ú^è•`Õ-uãÖ~°É∫ú „Ñ¨Ç¨Ô~·~°u^•~°∞}ˇÿó I 15
`«`À "ÕQÍ`ü Y=Ú`«Ê`«º xÑ¨`«º K« =∞$QÍi}Ï I
Hõ~°„Ñ¨Ç¨ˆ~} t~°âßÛ=∞~°ã¨º Ñ¨$^äŒHõ¯ $`«"£∞ I 16
L^Œ„QÆâ◊Û ~°}Ë ^Õ"åº tÖÏ=$H∆Íkaè~°›`«ó I
^ŒO`«=Ú+≤ì`«Öˇ·â‹ÂÛ= Hõ~åÅâ◊Û xáêu`«ó I 17
`åII `å#∞ „Ñ¨Ü∂≥ yOz# â◊HÎ˜ ÉèQí flÆ =∞QÆ∞@ K«∂z# Kå=∞~°∞_»∞ J=∞‡"åiÃÑH· ˜
â◊¥Å=Ú#∞ qã¨Ô~#∞. P"≥∞ ^•xx ÉÏ}=ÚÅ`À „`«∞Oz"ÕÃã#∞. (13) P
ã¨=∞Ü«∞=Ú# J=∞‡"åi "åÇ¨Ï#=∞QÆ∞ ã≤OÇ¨Ï=Ú Ç¨Ï~îå`«∞QÎ Æ <≥yi Kå=∞~°∞_»∞
‰õÄ~°∞Û#fl U#∞QÆ∞Ü≥ÚHõ¯ ‰õΩOÉèãí Å÷¨ „Ñ¨^âÕ =◊ Ú# ^Œ∂HÔ #∞. JK«Û@#∞O_ç P ~åHõã∆ ∞¨ x`À
ÉÏÇ¨ïÜ«Ú^Œú=Ú`À áÈ\Ï¡_≥#∞. (14) Kå=∞~°∞_»∞ =∞é˜Ü«Ú ã≤OÇ¨Ï=Ú
ÉÏÇ¨ïÜ«Ú^Œú=Ú KÕÜ«ÚK«∞ U#∞QÆ∞ÃÑ·#∞O_ç „HÕ^ŒÑ¨_çi. J~Ú##∞ q∞H˜¯e
L„^ÕHO˜ z XHõi<˘Hõé∞ ^•~°∞}"≥∞#ÿ ^≥|ƒÅ∞ H˘@∞ìH˘#∞K«∞ Ü«Ú^Œ=ú Ú KÕãi≤ .(15)
`åII JO`«Ö’ ã≤OÇ¨Ï=Ú Ç¨Ï~îå`«∞QÎ Æ ÃÑHÔ· yi =∞éÅ „HÕ^Œ‰Ωõ ^Œ∞q∞H˜
Kå=∞~°∞x t~°ã∞¨ û#∞ `«# =ÚO^Œé˜ HÍe (ÑÖ*Ï) ^≥|ƒ`À â◊s~°=Ú#∞O_ç "Õé∞
KÕÃã#∞. (16) W^Õq^è=Œ ÚQÆ L^Œ„QÆ∞_»#∞ ~åHõã∆ ∞¨ _»∞ J=∞‡"åi`À [~°∞QÆ∞ P
Ü«Ú^Œ=ú Ú#O^Œ∞ éÏà◊§KÕ`#« ∞, K≥@∞¡ =Ú#flQÆ∞"åx KÕ`#« ∞ H˘@ì|_ç Ç¨Ï`«∞_»Ü∞≥ º#∞.
J>Ë¡ Hõ~åÅ∞_»#∞ ~åHõ∆ã¨∞_»∞ U#∞QÆ∞^ŒO`«=ÚÅKÕ`«, =Ú+≤ìÑ¶¨∂`«=ÚÅKÕ`«
(Ñ≤_„ç QÆ∞^Œ∞ÅÌ KÕ`)« =∞é˜ÜÚ« KÕuH˜ Hõ@∞ìH˘x# `ÀÅ∞ ÑïHõ~=° ÚÅKÕ`« H˘@ì|_ç
K«OÑ¨|_≥#∞. (17)
–: =¸_»= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 131
^Õg „‰õΩ^•ú QÆ^•áê`≥·â◊¥Û~°‚Ü«∂=∂ã¨ KÀ^Œú`«"£∞ I

"å+¨¯ÅO aèOkáêÖË# ÉÏ}ˇÿ™êÎ„=∞O `«^ä•O^èŒHõ"£∞ I 18
L„QÍã¨º =Ú„QÆg~°ºO K« `«^ä≥·= K« =∞Ç¨Ç¨Ï#∞"£∞ I
„u<Õ„`å K« „uâ◊¥ÖË# [Ñ¶¨∂# Ñ¨~°"Õ∞â◊fis I 19
a_®Å™êºã≤<å HÍÜ«∂`åÊ`«Ü«∂=∂ã¨ "≥· t~°ó I
^Œ∞~°ú~°O ^Œ∞~°∞‡YO KÀÉè∫ â◊Ô~·ifl<Õº Ü«∞=∞Hõ∆Ü«∞"£∞ I 20
U=O ãÖH©∆Ü«∞=∂}Ë `«∞ ã¨fiÃã·<Õº =∞Ç≤Ïëêã¨∞~°ó I
=∂Ç≤Ï¿+} ã¨fi~°∂¿Ñ} „`åã¨Ü∂« =∂ã¨ `å<£ QÆ}Ï<£ I 21
HÍOtÛ`«∞ÎO_»„Ñ¨Ç¨ˆ~} Y∞~°ˆH∆ÃÑ·ã¨Î^ä•Ñ¨~å<£ I
ÖÏOQÆ∂Å`å_ç`åOâßÛ<åº<£ â◊$OQÍÉèÏºO K« q^•i`å<£ I 22
`åII „HÀ^èŒ=Ú`À xO_çáÈ~Ú# J=∞‡"å~°∞ L^Œú`«∞_»#∞ ~åHõ∆ã¨∞x
QÆ^•Ñ¶∂¨ `«=ÚÅKÕ`« Ç¨Ï`«=∂Ô~Û#∞. ÉÏ+¨¯Å∞_»#∞ ~åHõã∆ ∞¨ x QÆ∞kÜ«∞KÕ`,« `å„=Ú_»∞,
JO^è‰Œ Ωõ _»∞ J#∞ ~åHõã∆ ∞¨ Å#∞ ÉÏ}=ÚÅKÕ`« ãÖÇ¨ÏiOK≥#∞. (18) L„QÍã¨∞º_»∞,
L„QÆg~°∞º_»∞ =∞iÜ«Ú =∞Ç¨Ç¨Ï#∞_»∞ J#∞ =Ú=Ùfi~°∞ ~åHõã∆ ∞¨ Å#∞ ‰õÄ_» =¸_»∞
Hõ#∞flÅ∞QÆÅ ~“„nâ◊HÜ Î̃ ∞« QÆ∞ J=∞‡"å~°∞ `«∞^Œ=Ú\ì̃OK≥#∞. (19)
`åII J=∞‡"å~°∞ a_®Å∞_»#∞ ~åHõã∆ ∞¨ x `«Å#∞ Y_»Ñæ Ù¨ "Õ@∞`À â◊s~°=Ú#∞O_ç
"Õé∞KÕã≤ „HÕ^ŒÑ_¨ "» K·≥ #≥ ∞. ^Œ∞~°~ú ∞° _»∞, ^Œ∞~°∞‡Y∞_»∞ J#∞ x^Œ~Ì ∞° ~åHõã∆ ∞¨ Å#∞
ÉÏ}=ÚÅ`À H˘\˜ì "åix Ü«∞=∞Ö’Hõ=Ú#‰õΩ ÑÖÃÑ#∞. (20) Dq^è=Œ ÚQÍ `«#
Ãã·#º|Å=Ú „Hõ=∞„Hõ=∞=ÚQÆ #tOzáÈ=ÙK«∞O_»QÍ =∞Ç≤Ïëêã¨∞~°∞_»∞ `«#
x[~°∂Ñ¨=∞QÆ∞ =∞Ç≤Ï+¨ãfi¨ ~°∂Ñ¨=Ú#∞ ^èiŒ Oz ^Õ=`åÃã#· ºQÆ}=ÚÅ#∞ ÉèÜ í ∞« ÃÑ@∞ì@
„áê~°OaèOK≥#∞. (21) =∞Ç≤Ïëêã¨∞~°∞_»∞ `«# ^Œ∞#fláÈ`«∞ ~°∂Ñ¨=Ú`À,
"≥∂~°„‰õΩ=Ú‡ÅKÕ`« H˘O^Œix, y@ìÅ`À `«#∞flK«∞ =∞iH˘O^Œix, `ÀHõ`À H˘@∞ìK∞«
WOHõ#∞ H˘O^Œix, H˘=Ú‡Å`À á⁄_»K«∞K«∞ =∞iH˘O^Œix ÉèíÜ«∞ÃÑ@∞ìK«∞
Ñ¨_Q» ˘@∞ìK∞« O_≥#∞. (22)
132 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
"ÕˆQ# HÍOtÛ^ŒÑ¨~å<åfl^Õ# „Éèí=∞}Ë# K« I
xâß≈fiã¨Ñ¨=<Õ<å<åº<£ áê`«Ü«∂=∂ã¨ Éèí∂`«ÖË I 23
xáê`«º „Ñ¨=∞^ä•hHõ=∞Éèíº^è•=`« ™È-ã¨∞~°ó I
ã≤OÇ¨ÏO Ç¨ÏO`«∞O =∞Ç¨^Õ"åºó HÀÑÖ K«„Hˆ `«`À-q∞ƒHÍ I 24
™È-Ñ≤ HÀáê#‡Ç¨g~°ºó Y∞~°‰õ∆Ω}‚=∞Ç‘Ï`«Åó I
â◊$OQÍÉèÏºO Ñ¨~°fi`å#∞KåÛOtÛˆH∆Ñ¨ K« #<å^Œ K« I 25
"ÕQÆ„Éèí=∞}q‰õ∆Ω}Ï‚ =∞Ç‘Ï `«ã¨º =ºj~°º`« I
ÖÏOQÆ∂ÖË<åÇ¨Ï`«âßÛaúó áê¡=Ü«∂=∂ã¨ ã¨~°fi`«ó I 26
^èŒ∞`«â◊$OQÆqaè<åflâ◊Û YO_»O YO_»O Ü«∞Ü«Ú~°…<åó I
âßfi™êxÖÏ™êÎó â◊`«â’ x¿Ñ`«∞~°flÉèí™È-K«ÖÏó I 27
`åII =∞Ç≤Ïëêã¨∞~°∞_»∞ ^Õ=Ãã·#ºQÆ}=ÚÅÖ’ H˘O^Œé˜x "ÕQÆ=ÚQÆ
Ñ¨~°∞ÔQ`«∞Î@KÕ`«#∞, H˘O^Œé˜x `«# Jé∞Ñ¨ÙÅKÕ`«#∞, =∞iH˘O^Œé˜x
=ÅÜ«∂HÍ~°=ÚQÆ y~°y~° „uÑ¨C@KÕ`#« ∞, WOHõ#∞ H˘O^Œéx˜ x@∂ì~∞° ÊQÍÅ∞Å
|Å=ÚKÕ`#« ∞, <ÕÅÃÑ· Ñ¨_Q» ˘>ì̌#∞. (23) =∞Ç≤Ïëêã¨∞~°∞_»∞ W@∞¡ ^Õ=`«Å#∞
Ñ¨_Q» ˘\ì̃ J=∞‡"åi "åÇ¨Ï#=∞QÆ∞ ã≤OÇ¨Ï=Ú#∞ Ç¨Ï`«=∂~°∞Û@ÔH· =ÚO^Œ∞#‰õΩ
Ñ¨~∞° QÔ `≥#Î ∞. ^•x`À [QÆÔŒ aHõq∞H˜¯e „‰õΩ^Œ∞~ú åÅÜ≥∞º#∞. (24) =∞Ç≤Ïëêã¨∞~°∞_»∞
q∞H˜¯e HÀÑÿOz#"å_≥· `«# y@ìÅKÕ <ÕÅ#∞ Ñ≤O_çKÜ Õ Ú« K«∞O_≥#∞. H˘=Ú‡ÅKÕ
ÃÑ^ŒÌ ÃÑ^ŒÌ Ñ¨~fi° `«=ÚÅ#∞ qãï"ÕÜÚ« @ÜÕ∞ HÍHõ, ÉèÜ í ∞« OHõ~=° ÚQÆ QÆiO˚ K≥#∞.
(25) q∞H˜¯e "ÕQ=Æ Ú`À u~°∞QÆ∞@KÕ`« Éè∂í q∞ Ñ¨Q∞Æ à◊√§ K«∂Ñ≤ tkäÅ=∞Ü≥∞º#∞.
=∞Ç≤Ï+¨µ_»∞ `«# `ÀHõ`À ã¨=Ú„^Œ=Ú# H˘@ìQÍ Jk Ü«∞O`«@#∞ ZQÆãÑ≤ _¨ #≥ ∞.
(26) =∞Ç≤Ïëêã¨∞~°∞_»∞ f„="ÕQÆ=Ú`À H˘=Ú‡Å∞ q^ŒeOK«∞@KÕ`« aè#fl"≥∞ÿ#
"Õ∞Ñ¶¨∞=ÚÅ∞ =ÚHõ¯Å∞=ÚHõ¯Å∞QÆ =∂iáÈÜ≥∞#∞. "åx x@∂ì~°∞ÊQÍÅ∞ÅKÕ`«
ÃÑHÔ· QÆiáÈ~Ú# Ñ¨~fi° `«=ÚÅ∞ J<ÕHqõ ^è=Œ ÚÅ∞QÆ aè#fl=ÚÖˇ· „HÕ^ŒÑ_¨ #≥ ∞. (27)
–: =¸_»= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 133
Wu „HÀ^èŒã¨=∂^è•‡`«=∂Ñ¨`«O`«O =∞Ç¨ã¨∞~°"£∞ I
^Œ$ëêìfi ™ê K«O_çHÍ HÀÑÖ `«^Œfi^è•Ü«∞ `«^•Hõ~À`ü I 28
™ê H˜á∆ êÎ fi `«ãº¨ "≥· áêâ◊O `«O ||O^èŒ =∞Ç¨ã¨∞~°"∞£ I
`«`åº[ =∂Ç≤Ï+Ö ~°∂ÑÖ ™È-Ñ≤ |^Àú =∞Ç¨=∞$^èÕ I 29
`«`«ó ã≤OÇ¨ÏŸ-Éèí=`«û^Àº Ü«∂=`«Î™êºOaHÍ t~°ó I
zè#uÎ `å=`«∞Ê~°∞+¨ó Y_»æáê}˜~°^Œ$â◊º`« I 30
`«`« U"åâ◊√ Ñ¨Ù~°∞+Ö ^Õg zKÕÛù^Œ ™êÜ«∞ÔH·ó I
`«O Y_»æK«~°‡}Ï ™ê~°úO `«`«ó ™È-Éèí∂#‡Ç¨QÆ[ó I 31
Hõˆ~} K« =∞Ç¨ã≤OÇ¨ÏO `«O K«Hõ~°¬ [QÆ~°˚ K« I
Hõ~°¬`«ã¨∞Î Hõ~°O ^Õg Y_Õæ# x~°Hõ$O`«`« I 32
`åII HÀÑ¨=Ú`À ~Ô zÛáÈ~Ú# =∞Ç≤Ïëêã¨∞~°∞_»∞ ÃÑÃ· ÑH· ˜ =K«∞ÛK«∞O_»QÍ
K«∂z, K«O_çHÍ^Õq "åxx =kèOK«∞ #∞^Œº=∞=ÚÖ’ q∞H˜¯e HÀÑ¨=Ú#∞ á⁄O^≥#∞.
(28) J=∞‡"å~°∞ áêâ◊=Ú#∞ qãï =∞Ç≤Ïëêã¨∞~°∞x |OkèOK≥#∞. P
=∞Ç¨Ü«Ú^Œú=Ú# |OkèOÑ¨|_ç# =∞Ç≤Ï+¨µ_»∞#∞ `«# =∞Ç≤Ï+¨ã¨fi~°∂Ñ¨=Ú#∞
=^ŒeÃÑ>ì̌#∞. (29) =∞Ç≤Ï+¨~∂° Ñ¨=Ú#∞ =^Œe P ~åHõã∆ ∞¨ _»∞ JÑ¨Ê\˜HÑõ C¨ _Õ
ã≤OÇ¨Ï~°∂Ñ¨=Ú#∞ ^èŒiOK≥#∞. JÑ¨C_»∞ JOaHÍ=∂`« P ã≤OÇ¨ÏÑ¨Ù`«Å#∞
YO_çOK«∞#O`«Ö’#<Õ ã≤OÇ¨Ï=Ú#‰õΩ |^Œ∞Å∞QÍ P ™ê÷#=Ú# Y_»=æ Ú#∞ ^èiŒ Oz#
=∞#∞+¨µº_»∞ Hõ#Ñ¨_#≥ ∞. (30) J=∞‡"å~°∞ "≥O@<Õ Hõu,Î _®Å∞ ^èiŒ OzÜ«Ú#fl XHõ
Ñ¨Ù~°∞+¨µx ~°∂Ñ¨=Ú#QÆÅ =∞Ç≤Ïëêã¨∞~°∞x ÉÏ}=ÚÅ`À peÛ"ÕÃã#∞. JÑ¨C_»∞
"å_˘Hõ Q˘Ñ¨Ê U#∞QÆ∞QÆ =∂iáÈÜ≥∞#∞. (31) QÆ[~°∂Ñ¨=Ú#∞ ^èiŒ OzÜ«Ú#fl
=∞Ç≤Ï+¨µ_»∞ `«# `˘O_»=Ú`À J=∞‡"åi "åÇ¨Ï#"≥∞#ÿ ã≤OÇ¨Ï=Ú#∞ Ñ¨\ ì̃ ÖÏÔQ#∞.
JO`ÕHÍHõ, aQÆ~æ Q° Í Ñ¶∞‘ OHõiOK≥#∞. J@∞¡ ÖÏQÆ∞K«∞#fl `˘O_»=Ú#∞ J=∞‡"å~°∞
`«# Hõ~"° åÅ=Ú`À YO_çOz"ÕÃã#∞. (32)
134 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
`«`À =∞Ç¨ã¨∞~À Éèí∂Ü≥∂ =∂Ç≤Ï+Ö =Ñ¨Ù~åã≤÷`«ó I
`«^ä≥·= H∆ÀÉèíÜ«∂=∂ã¨ ¢`≥·Ö’HõºO ã¨K«~åK«~°"£∞ I 33
`«`«ó „‰õΩ^•ú [QÆ<å‡`å K«O_çHÍ áê#=Ú`«Î=∞"£∞ I
Ñ¨áœ Ñ¨Ù#ó Ñ¨Ù#â‹ÂÛ= [Ç¨™ê~°∞}Ö’K«<å I 34
##~°Ì Kåã¨∞~°ó ™È-Ñ≤ |Åg~°º=∞^À^Œú`«ó I
qëê}ÏÉèÏºO K« zˆH∆Ñ¨ K«O_çHÍO „Ñü Éèí∂^èŒ~å<£ I 35
™ê K« `å<£ „Ñ¨ÇÏ≤ `åO ¿ã#Î K«∂~°Ü
‚ ∞« Of â◊~À`«¯~Ô ó· I
L"åK« `«O =∞^À^Œ∂ú`«=ÚY~åQÍ‰õΩÖÏHõ∆~°"£∞ I 36
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : Jq"ÕHõ=O`«∞Å „Ñ¨`åÑ¨=Ú W@∞¡O_»∞#∞. ã≤OÇ¨Ï=Ú`À áÈ\Ï¡_»∞@‰õΩ
=∞Ç≤Ï+¨µ_»∞ QÆ[~°∂Ñ¨=Ú#∞ ^èŒiOK«∞@ xã¨ûOâ◊Ü«∞=ÚQÆ |∞kúÇ‘Ï#`«ÜÕ∞ Ü«∞QÆ∞#∞Hõ^•!
`åII JÑ¨C_»∞ =∞Ç≤Ïëêã¨∞~°∞_»∞ =∞éÅ =∞Ç≤Ï+¨~∂° Ñ¨=Ú#∞ ^èiŒ OK≥#∞. P
~°∂Ñ¨=Ú`À_»<Õ ™ê÷=~°[OQÆ=∂`«‡Hõ"∞≥ #ÿ Ö’Hõ¢`ÜÎ« ∞« =Ú#∞ HõÅ`«ÃÑ>ì̌#∞. (33)
JÑ¨C_»∞ [QÆ<å‡`«Ü∞« QÆ∞ K«O_çHõ q∞H˜¯e HÀÑ≤Oz „âı+=ª̈ ∞QÆ∞ =∞^è∞Œ áê#=Ú#∞
=∞éÅ=∞éÅ „`å"≥#∞. Zé]x Hõ#∞flÅ`À ‰õÄ_ç P "≥∞Hÿ =õ ÚÖ’ #"≥fi#∞. (34)
|Åg~°º=ÚÅKÕ`« QÆifi`«∞_≥#· =∞Ç≤Ïëêã¨∞~°∞_»∞ aQÆé æ QÍ QÆiO˚ K≥#∞. PÃÑ· `«#
H˘=Ú‡ÅKÕ`« H˘O_»Å#∞ ÃÑHõeOz J=∞‡"åi"≥Ñ· Ù¨ qã¨~*° ÁK≥Û#∞. (35) J=∞‡"å~°∞
=∞Ç≤Ï+¨µxKÕ qã¨~|° _ç# H˘O_»Å#∞ ÉÏ}ã¨=¸Ç¨Ï=ÚÅ`À Ñ≤O_çKÜ Õ Ú« K«∞, „`åy#
=∞^è∞Œ =ÙÜ≥ÚHõ¯ "≥∞Hÿ =õ Ú`À Zé]ÉÏi# =ÚY=Ú`À, `˘„@∞Ñ¨_∞» K«∞#fl LKåÛ~°}`À
W@∞¡ ÑëÔH#∞. (36)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : J=∞‡"åiH˜ =∞^èŒ∞áê#"≥ÚHõ q<À^Œ„H©_». =∞^èŒ∞áê#=Ú KÕã≤#"å~°∞
=∞_»`«<åÅ∞Hõ`À =∂\Ï¡_»∞@ XHõ qâı+¨=Ú. P"≥∞ ã¨fiÜ«∞=ÚQÆ JHõ∆~°^Õ=`«. ''UHõÑ¨k
kfiÑ¨k K«`∞« +¨Êk JëêìÑk¨ #=Ñ¨k ã¨ÇÏ¨ „™êHõ~∆ å—— Jx J=∞‡"åi ã¨HõÅ âß¢ã¨Î
ã¨fi~°∂Ñ¨`«fi=Ú#∞ "Õ^Œ=Ú Ñ¶¨∞’+≤Oz#k. J\˜ì`«i P"≥∞ `˘„@∞Ñ¨_»∞K«∞ =∂\Ï¡_»∞@
Uq∞? J#QÍ Jk P"≥∞ qÖÏã¨=Ú. q<À^Œ=Ú. Ñ¨ã≤"åi`À ÃÑ^ŒÌ"å~°∞ Ñ¨ã≤ÉèÏ+¨Ö’
=∂\Ï¡_»∞@ =∞#‰õΩ `≥eÜ«Ú#∞QÆ^•!
–: =¸_»= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 135
^Õ=Ùº"åK« II 37 II
QÆ~°̊ QÆ~°̊ Hõ}
∆ O =¸_è» =∞^è∞Œ Ü«∂=uÊÉÏ=∞ºÇ¨Ï"£∞ I
=∞Ü«∂ `«fi~Ú Ç¨Ï`Õ-¢`=·≥ QÆi+˚ º¨ O`åºâ◊√ ^Õ=`åó I 38
|∞∞+≤~°∞"åK« II 39 II
U==ÚHÍÎ fi ã¨=Ú`«Ê`«º ™ê--~°∂_è® `«O =∞Ç¨ã¨∞~°"£∞ I
áê^Õ<å „Hõ=∞º HõOˆ~î K« â◊¥ÖË<≥·#=∞`å_»Ü«∞`ü I 40
`«`«ó ™È-Ñ≤ Ñ¨^•„HÍO`«ã¨ÎÜ«∂ x[=ÚMÏ`«Î`«ó I
J~°úx¢ëê¯O`« U"åã‘^£ ^Õ"åº gˆ~º} ãÖ=$`«ó I 41
J~°úx¢ëê¯O`« U"å™œ Ü«Ú^èŒº=∂<À =∞Ç¨ã¨∞~°ó I
`«Ü«∂ =∞Ç¨ã≤<å ^Õ"åº t~°tÛù`åÎ fi xáêu`«ó I 42
[QÆÔŒ aHõ W@∞¡ ÑëHÔ #∞ – (37) Fi =¸~°∞_ö ®! XHõ Hõ} ∆ =Ú <Õ#∞
=∞^è∞Œ áê#=Ú KÕÜÚ« #O`«=~°‰Ωõ h=Ù JéK«∞K«∞O_»∞=Ú. WHõ J@∞ÃÑ· h=Ù <åKÕ
WK«Û@<Õ K«OÑ¨|_»QÍ ^Õ=`«ÅO^Œ~∞° #∞ Ç¨Ï~°¬^•è fi#=ÚÅ∞ KÕÜÚ« ^Œ∞~°∞.(38)
"Õ∞^è•|∞∞+≤ W@∞¡ K≥ÃÑÊ#∞ – (39) Dq^è=Œ ÚQÆ K≥ÑC¨ K«∞ J=∞‡"å~°∞ Zyi
P ~åHõã∆ ∞¨ xÃÑ<· H≥ ¯˜ XHõ HÍe`À"åxx Jkq∞Ñ¨\ ,ì̃ "åx HõO~î=° Ú# â◊¥Å=Ú`À
á⁄_çK#≥ ∞. (40) J=∞‡"åi áê^Œ=ÚKÕ`« P ~°H¯õ ã¨∞_»∞ J}z"ÕÜ∞« |_≥#∞. P"≥∞
|Å=Ú=Å# J}z"ÕÜ∞« |_ç, "å_»∞ `«# =ÚY=Ú#∞O_ç |Ü«∞@‰õΩ =K«∞ÛK«∞#fl>Ë¡
Ü«ÚO_≥#∞. (41)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : ''=ÚMÏ`ü Jkèx„ëê¯O`«ó—— J#QÍ J=∞‡ áê^Œ=ÚÅ XuÎ_ç â◊H˜Î=Å#
~åHõ∆ã¨∞_»∞ `«# <À\˜#∞O_ç „áê}=Ú#∞ =^Œ∞Å∞K«∞#fl@∞¡O_≥#∞. „áê}=Ú áÈ‰õΩ#fl#∞
„áê}=Ú áÈ~Ú#O`«Ñ¨x J~Ú#^Œx, "åxH˜ JxÑ≤OK«∞#@∞¡, P"≥∞ `«# |Å=Ú#∞
„Ñ¨Ü≥∂yOK≥#∞.
`åII =∞Ç¨~°H¯õ ã¨∞_»Q∞Æ =∞Ç≤Ï+¨µ_»∞ ã¨Q=Æ Ú „áê}=ÚáÈ~Ú# "å_»ÜÚ« º#∞
Ü«Ú^Œ=ú Ú KÕÜÚ« K«∞O_≥#∞. JÑ¨C_»∞ J=∞‡"å~°∞ `«# Q˘Ñ¨Ê Y_»=æ Ú`À "åx
`«Å#∞ #é˜H"˜ ÃÕ ã#∞. Dq^è=Œ ÚQÍ =∞Ç≤Ïëêã¨∞~°∞_»∞ K«OÑ¨|_≥#∞.(42)
136 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
`«`À Ç¨Ç¨Hõ$`«O ã¨~°fiO ^≥·`«ºÃã·#ºO #<åâ◊ `«`ü I
„Ñ¨Ç¨Ï~°¬O K« Ñ¨~°O [QÆ∞‡ó ã¨HõÖÏ ^Õ=`åQÆ}Ïó I 43
`«∞+¨µì=Ù™êÎO ã¨∞~å ^ÕgO ã¨Ç¨Ï k"≥·º~°‡Ç¨Ïi¬aèó I
[QÆ∞~°Oæ ^è~Œ fi° Ñ¨`Ü
« ∂≥ ##$`«∞âßÛÑ¨û~ÀQÆ}Ïó II FO II I 44
=∞Ç≤Ïëêã¨∞~°=^èÀ<å=∞ `«$fÜ≥∂-^è•ºÜ«∞ó II 3 II
L"åK« ´ 3, â’¡HÍó ´ 41, U="£∞ ´ 44, U==∂k`«ó ´ 217

`åII =∞Ç≤Ï+¨µ_»∞ Ñ¨`#« =∞QÆ∞@`À ~åHõã∆ Ã¨ ã#· º=Ú# Ç¨Ç¨HÍ~°=ÚÅ∞ Ñ¨Ù>ˇ#ì ∞.

P Ñ≤^ÑŒ ¨ P Ãã#· º=∞O`«ÜÚ« #∞ HõxÑ≤OK«‰Ωõ O_»áÈÜ≥∞#∞. ^Õ=`åQÆ}=ÚÅxflÜ«Ú#∞
Ñ¨@ì~åx ãÖ`À+¨=Ú#∞ á⁄Oki. (43) ^Œ∞~åæ^Õqx QÆ∂iÛ
k=º=∞Ç¨Ï~°∞¬Å`Àáê@∞QÆ ^Õ=`«ÅO^Œ~∞° #∞ q∞H˜¯e ãÖ`À+≤Oz, P"≥∞#∞ ã¨∞uÎ Ozi.
QÆO^è~Œ fi° *Ïu <åÜ«∞‰õΩÅ∞ QÍ#=Ú KÕãi≤ . JÑ¨û~°¢ãÅÎ‘ ∞ <å@º=Ú KÕãi≤ .(44)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : XHõ ~åHõ∆ã¨=$uÎ ãÖÇ¨~°=Ú ^Õ=`å`«`«ÎfiÇ¨Ï~°¬=Ú#‰õΩ =¸Å=Ú. Wk
XHõKÀ\˜H˜ ãÖ|OkèOz# xÜ«∞=∞=Ú HÍ^Œ∞. ã¨~°fiHÍÅ=ÚÅÜ«∞O^Œ∞#∞,
ã¨~°fi^Õâ◊=ÚÅÜ«∞O^Œ∞#∞, ã¨~°fi„áê}∞ÅÜ«∞O^Œ∞#∞ D =$uÎ „Ñ¨=iÎOK«∞K«∞O_»∞#∞.
^èŒ~°‡q[Ü«∞"Õ∞ ^Õ=`åq[Ü«∞=∞QÆ∞#∞. WHõ ãÖw`«<å@º=ÚÅ∞ ã¨HõÅ~°ã¨™ÈÊù~°Hõ=ÚÖË
J~Ú##∞ W@ „Ñ¨^è•#=ÚQÆ Ç¨Ï~°¬[#Hõ=ÚÖˇ·#q. =∂#=Ùx „Ñ¨^è•#"≥∞ÿ# J#∞Éèí∂`«∞Å‰õΩ
Ç¨Ï~°¬â’Hõ=ÚÅÖ’ â’Hõ=Ú#‰õΩQÆÅ ~°ã¨„ÑüÑüÎ Ç¨Ï~°¬=Ú#‰õΩ‰õÄ_» LO_»=Åã≤Ü«ÚO_»∞#x
JxÑ≤OK«∞#∞. |Ç¨ïâ◊ó Jk âßO`«~°ã¨=Ú#<Õ JO`«~°ƒùqOK«∞#x HÍÉ’Å∞. ^•xx ÅHõ∆}Hõ~°ÎÅ∞
„Ñ¨`ÕºHõ=ÚQÆ ¿Ñ~˘¯xÜ«ÚO_»ÖË^Œ∞.
^Õg=∂Ç¨`«‡º=Ú# '=∞Ç≤Ïëêã¨∞~°=^èŒ—Ü«∞<≥_ç
=¸_»= J^è•ºÜ«∞=Ú II 3 II
II =∞Ç≤Ïëêã¨∞~°=∞iÌh=∂`«‰õΩ [Ü«∞=Ú, [Ü«∞=Ú II

<åÅ∞QÆ= J^è•ºÜ«∞=Ú
=∞^èºŒ =∞ K«i„`«=Ú
WO„^•k ^Õ=`«Å∞ ^Œ∞~åæ=∂`«#∞ ã¨∞uÎ OK«∞@
^è•º#"£∞
FO HÍÖÏ „ÉèÏÉèÏO Hõ\ÏÔH∆Â~°i‰õΩÅÉèíÜ«∞^•O =∞øe|^ÕúO^Œ∞ˆ~MÏO
â◊OYO K«„HõO Hõ$áê}O „utY=∞Ñ≤ Hõ~Ô ~· ∞° ^ŒfiÇ¨ÏOfO „u<Õ„`å"£∞ I
ã≤OÇ¨Ïã¨¯O^è•kè~∂° _è®O „uÉè∞í =#=∞dÅO `Õ[™ê Ñ¨Ó~°Ü∞« OfO
^è•ºÜÕ∞^£ ^Œ∞~åæO [Ü«∂MÏºO „u^Œâ◊Ñï=$`åO ¿ãq`åOã≤kúHÍ"≥∞ÿó II
^è•º#=Ú : #Å¡x"Õ∞Ñ¶¨∞=Ú=Öˇ „Ñ¨HÍtOK«∞#kÜ«Ú, ˆH=Å=Ú

Hõ_»QÆO\˜K«∂Ñ¨Ù`À â◊„`«∞=ÙÅ‰õΩ ÉèíÜ«∞=Ú HõeÊOK«∞#kÜ«Ú, K«O„^Œˆ~YKÕ`«
JÅOHõiOÑ¨|_ç# t~ÀÉèÏQÆ=Ú HõÅkÜ«Ú, â◊OYK«„Hõ=ÚÅ∞ Y_»„æ uâ◊¥Å=ÚÅ∞
KÕ`∞« ÅÖ’ ^èiŒ OzÜ«Ú#flkÜ«Ú, =¸_»∞ Hõ#∞flÅ∞ HõÅkÜ«Ú, ã≤OÇ¨ÏÑ¨Ù =¸Ñ¨ÙÃÑ·
Jkè~ÀÇ≤ÏOzÜ«Ú#flkÜ«Ú, =ÚÖ’¡H=õ ÚÅ#∞ `Õ[ã¨∞ûKÕ`« xOÑ¨Ù#kÜ«Ú, ^Õ=`«ÅKÕ
P=iOÑ¨|_ç#kÜ«Ú, ã≤kúHÍ=ÚÅKÕ`« ¿ãqOÑ¨|_»∞#kÜ«Ú, [Ü«∞ J#∞
¿Ñ~°∞HõÅkÜ«Ú#∞<≥#· ^Œ∞~åæ^qÕ x ^è•ºxOÑ¨=Öˇ#∞.
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : J=∞‡"å~°∞ 'HÀ\˜ã¨∂~°º„Ñ¨ÉèÏÉèÏã¨=∂#, J~Ú##∞ HÍo J=`å~°=Ú#
HÍÅ"Õ∞Ñ¶¨∞=Ú=Öˇ „Ñ¨HÍtOK«∞#∞. Éèí‰õΩÎÅÜ≥∞_» Hõ_»QÆO\˜ K«∂Ñ¨Ù`À Hõ~°∞}~°ã¨=Ú#∞
‰õΩ~°∞Ñ≤OK«∞#∞. J^ÕK«∂Ñ¨Ù`À â◊„`«∞=ÙÅ‰õΩ ÉèíÜ«∞=Ú#∞ ‰õÄ_» HõeÊOK«∞#∞. =ÚÖ’¡Hõ=ÚÅ‰õΩ
Ö’Hõ`«fiã≤÷u HõeÊOz ã¨r="≥Ú#iOÑ¨QÆÅ =∂Ç¨`«‡º=Ú P"≥∞^Õ. P"≥∞ K«∂Ñ¨ÙÖËx<å_»∞
Ö’Hõ=ÚÅ∞ Ö’Hõ`«fi=Ú#∞ HÀÖ’Ê~Ú [_»=ÚÅQÆ∞#∞. P"≥∞‰õΩQÆÅ [Ü«∂Yº J~°÷=O`«"≥∞ÿ#k.
P"≥∞#∞ `«Åz# KåÅ∞#∞. [Ü«∞=Ú Hõ~°`«ÖÏ=∞ÅHõ=∞QÆ∞#∞. S##∞ P"≥∞ ^Œ∞~°æÜÕ∞.
J#QÍ JzO`«º J=ºÑ¨^Õâ◊º WO„kÜ«∞ â◊‰õΩÎÅ‰õΩ JO^Œxk. =∞#ã¨∞û`À JO^Œ∞HÀ~åxk.
J@¡Ü«Úº#∞ `«# Éèí‰õΩÎÅÜ≥∞_» JYO_»"≥∞ÿ# Hõ$áê=~°¬=Ú#∞ ‰õΩiÑ≤OK«∞K«∞O_»∞#∞.
SÇ≤ÏHõã≤^Œ∞úÅ∞ HÍ=Åã≤=zÛ##∞, ÔH·=Åºã≤÷u HÍ=Åã≤=zÛ##∞, P"≥∞ J#∞„QÆÇ¨Ï"Õ∞
HÍ=Öˇ#∞.
138 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
'FO— |∞∞+≤~°∞"åK« II 1 II
â◊„HÍ^ŒÜ∞« ó ã¨∞~°Q} Æ Ï xÇ¨Ï`Õ-ugˆ~º
`«ã‡≤ <£ ^Œ∞~å`«‡x ã¨∞~åi|ÖË K« ^Õ"åº I
`åO `«∞+¨µ=ì Ùó „Ñ¨}u#„=∞t~À^è~Œ åO™ê
"åyƒùó „Ñ¨ÇÏ¨ ~°¬ÑÙ¨ ÅHÀ^Œ=æ ∞Kå~°∞^ÕÇ¨ ó I 2
^Õ"åº Ü«∞Ü«∂ `«`q« ∞^ŒO [QÆ^•`«‡â◊HÍÎº
xâı≈+¨^Õ=QÆ}â◊H˜Îã¨=¸Ç¨Ï=¸~åÎº I
`å=∞OaHÍ=∞dÅ^Õ==∞Ç¨Ïi¬Ñ¨Ó*ÏºO
ÉèHí ÍÎº #`åó ã¨‡ q^Œ^•è `«∞ â◊√ÉèÏx ™ê #ó I 3
Ü«∞™êºó „Ñ¨ÉÏè ==∞`«∞ÅO ÉèQí "Æ å##O`À
„|Ç¨‡ Ç¨Ï~°âÛ◊ # Ç≤Ï =‰õΩ=Î ∞ÅO |ÅO K« I
™ê K«O_çHÍdÅ[QÆ`Ê« iáêÅ<åÜ«∞
<åâßÜ«∞ Kåâ◊√ÉèÉí Ü íè ∞« ã¨º =∞uO Hõ~À`«∞ I 4
"Õ∞^è•|∞∞+≤ W@∞¡ K≥Ñ¨Ê™êÔQ#∞ – (1) Ju |ÅÑ¨~å„Hõ=∞ãÖÑ¨#∞fl_»∞,
q∞H˜¯e ^Œ∞~å‡~°∞_æ ∞» J~Ú# =∞Ç≤Ïëêã¨∞~°∞_»∞, J`«x Ãã#· º=Ú, ^Œ∞~åæ^qÕ KÕ`«
ãÖÇ¨ÏiOÑ¨|_ç# Ñ≤^ŒÑ¨ WO„^Œ∞_»∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞ ^Õ=`«Å ã¨=¸Ç¨Ï=ÚÅ∞
t~°ã¨∞ûÅ∞=Oz, Éèí∞[=ÚÅ#∞ =Oz, q#„=ÚÖˇ· #=∞ã¨¯iOK«∞K«∞ q∞H˜¯e
ãÖ`À+¨=Ú`À Ñ¨ÙÅH˜`«ã¨∞O^Œ~°^ÕÇ¨ïÖˇ· J=∞‡"åix Dq^èŒ=ÚQÆ ã¨∞ÎuOzi.
(2) ã¨=∞ãÎ̈"∞≥ #ÿ ^Õ=`«Åã¨=¸Ç¨Ï=Ú Ü≥ÚHõ¯ â◊HãÎ̃ fi¨ ~°∂Ñ¨=ÚQÆÅ U J=∞‡"åi
P`«‡â◊HKÎ̃ `Õ « D [QÆÒÎ« `«ÜÚ« #∞ "åºÑ≤OzÜ«Ú#fl^À, J\ì̃ ã¨=∞ãÎ̈^=Õ `«ÅKÕ`#« ∞,
=∞Ç¨Ï~°∞¬ÅKÕ`#« ∞ Ñ¨ÓlOÑ¨^yŒ # [QÆ<å‡`«‰Ωõ ÉèHí `Î̃ À #=∞ã¨¯iOK«∞K«∞<åfl=Ú.
P"≥∞ =∂‰õΩ =∞OQÆà=◊ ÚÅxzÛ HÍáê_»∞QÍHõ! (3) ™ê\˜ÖxË Z=i „Ñ¨ÉÏè ==Ú#∞
|Å=Ú#∞ q=iOz K≥Ñ¨C@‰õΩ Pkâı+¨µ#‰õΩ HÍx, „|Ç¨Ï‡^Õ=Ù#‰õΩHÍx,
t=Ù#‰õΩHÍx ™ê^èºŒ =Ú HÍ^À, J\ì̃ [QÆÔŒ |Ü«∞QÆ∞ K«O_çHÍ^Õq ã¨~fi° [QÆ`∞« #Î ∞
áÈ+≤OK«∞@‰õΩ#∞ J>Ë¡ J=∞OQÆàÉ◊ Ü íè ∞« =Ú#∞ ÑïÇ¨ÏiOK«∞@H˘~°‰Ωõ #∞ `«# |∞kúx
ã≤^=úŒ Ú KÕÜÚ« QÍHõ! (ãÖHõeÊOK«∞#∞QÍHõ!) (4)
–: <åÅ∞QÆ= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 139
Ü«∂ Nó ã¨fiÜ«∞O ã¨∞Hõ$u<åO Éè=í <Õ+fi¨ ÅH©∆ ‡ó

áêáê`«‡<åO Hõ$`«kÜ è ∂« O Ç¨Ï$^ŒÜ∞Õ +¨µ|∞kúó I
„â◊^•ú ã¨`åO ‰õΩÅ[#„Ñ¨É=íè ã¨º Å*Ï˚
`åO `åfiO #`åó ã¨‡ ÑïáêÅÜ«∞^Õq qâ◊fi"£∞ I 5
HÕ =~°Ü‚ ∂« =∞ `«= ~°∂Ñ¨=∞zO`«º"Õ∞`«`ü
HÕ Kåug~°º=∞ã¨∞~°HÜ ∆õ ∞« HÍi Éè∂í i I
`åII Ñ¨Ù}Ïº`«∞‡ÅÉè=í #=Ú#O^Œ∞ U ^Õ=`«=QÆ∞ h=Ù ã¨fiÜ«∞=ÚQÆ ÅH˜∆ ‡QÍ
qÅã≤Å∞¡^Œ∞"À, áêáê`«∞‡Å QÆ$Ç¨Ï=ÚÅÖ’ ^•i„^Œº~°∂Ñ¨=Ú##∞O^Œ∞"À,
Ñ¨Ó`å`«∞‡ÅQÆ∞ "åi Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =ÚÅO^Œ∞ K≥`· #« º=O`«=∞QÆ∞ |∞kú~∂° Ñ¨=Ú##∞,
ã¨`∞« Ê~°∞+¨µÅ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =ÚÅO^Œ∞ „â◊^•ú~∂° Ñ¨=Ú##∞, ã¨^fiŒ Oâ◊=Ú# Ñ¨Ù\ì̃#"åx
Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =Ú#O^Œ∞ Å*Ï˚~∂° Ñ≤}Q˜ #Æ ∞ „Ñ¨HÍtOK«∞#\˜ì `«b!¡ x#∞fl #=∞™ê¯~°=ÚÅ`À
Ñ¨ÓlOK«∞K«∞<åfl=Ú. F [#h! D qâ◊fi=Ú#O`«ÜÚ« #∞ HÍáê_»∞=Ú. (5)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : J=∞‡"å~°∞ Jxfl ~°∂Ñ¨=ÚÅÖ’#∞O_»∞#∞. P"≥∞ HÍxk UkÜ«Ú#∞
ZK«Û@#∞ ÖË^Œx `å`«Ê~°º=Ú. J#QÍ Jã≤Î`«fi=∞#∞#k P"≥∞‰õΩ ÅHõ∆}=Ú HÍx ÅHõ∆}=Ú.
D qâ◊fi=Ú#O^Œe ã¨HõÅ=ã¨∞Î=ÙÅ =ã¨∞Î`«fi^èŒ~°‡=ÚÅxflÜ«Ú#∞ P"≥∞ÜÕ∞.
ÑÖK«=∂^è•ºÜ«∞=Ú#O^Œe ^Õ=`«Å∞ KÕã≤# J=∞‡"åi ã¨∞ÎuÜ«∞O^Œ∞ 'Ü«∂ ^Õg ã¨~°fiÉèí∂`Õ+¨µ—
W`åºkQÆ P"≥∞ qq^èŒ~°∂Ñ¨=ÚÅ#∞QÆ∞iOz =i‚OK«∞@ [iy#k. QÆ=∞xOÑ¨=Åã≤#^Õ=∞#,
P"≥∞ UÜÕ∞ ~°∂Ñ¨=ÚÅÖ’ ZK«Û>ˇK«Û@ x=ã≤OK«∞K«∞O_»∞<À, WK«@ H˘xfl q=~°=ÚÅ∞
ã¨Ê+¨ì=Ú KÕÜ«∞|_ç#q. J#QÍ Ñ¨Ù}Ïº`«∞‡Å∞ Sâ◊fi~°º=O`«∞Å∞QÆ#∞ (Sâ◊fi~°º=∞#QÍ `«$Ñ≤Î)
áêáê`«∞‡Å∞ ^Œi„^Œ∞Å∞QÆ#∞ (JãÖ`«$Ñ≤ÎÑ¨~°∞Å∞QÍ) LO_»∞@‰õΩ P"≥∞ LÑ¨ã≤÷`« J#∞Ñ¨ã≤÷`«∞ÖË
HÍ~°}=ÚÅx TÇ≤ÏOÑ¨#QÆ∞#∞. ã¨`«∞Ê~°∞+¨µÅÖ’ „â◊^Œú Ü«ÚO_»∞#∞. ã¨[˚#∞ÅÖ’ Å[˚
LO_»∞#∞. D Å[˚ qã¨‡iOK«~åx XHõ ™ê=∂lHõ ^èŒ~°‡=Ú. W\˜ì ã¨Å¡Hõ∆}=ÚÅ∞ P"≥∞
ã¨fi~°∂Ñ¨=ÚÖË. (5)
`åII ^Õg! h ~°∂Ñ¨=Ú#∞ U=∞x =i‚O`«∞=Ú. UÅÜ«∞#, Jk
=∞#ã¨∞ûHõO^Œxk Hõ^•? =∞Ç¨~åHõ∆ã¨∞Å q<åâ◊#=Ú#‰õΩ ãÖ|OkèOz#
Ü«Ú^Œú=ÚÅÜ«∞O^Œ∞ h Jx"å~°º=∞QÆ∞ Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú#∞ U=∞x =i‚O`«∞=Ú.
~åHõã∆ ∞¨ Å`À_ç Ü«Ú^Œ=ú ÚÅO^Œe h bÅÅ#∞ U=∞x =i‚OÑ¨QÅÆ =Ú. ^Õ=`«Å∞,
140 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
HÕ KåÇ¨Ï"Õ+µ¨ K«i`åx `«"å^Œ∞ƒù`åx
ã¨~ˆ fi+¨µ ^Õ=ºã¨∞~°^=Õ QÆ}ÏkˆH+¨µ I 6
¿ÇÏ`«∞ó ã¨=∞ãÎ̈[QÆ`åO „uQÆ∞}ÏÑ≤ ^ÀÃ+·
~°fl *Ï˝Ü∞« ¿ã Ç¨ÏiÇ¨Ï~åkaè~Ñ° º¨ áê~å I
ã¨~åfi„â◊Ü∂« dÅq∞^ŒO [QÆÔŒ â◊É∂íè `«–
=∞"åºHõ$`å Ç≤Ï Ñ¨~=° ∂ „Ñ¨H$õ uãÎ̈ fi=∂^•º I 7
Ü«∞™êºó ã¨=∞ãÎ̈ã∞¨ ~°`å ã¨=Ún~°}#Ë
`«$Ñ≤OÎ „Ñ¨Ü∂« u ã¨HÖõ +Ë µ¨ =∞MË+µ¨ ^Õq I
™êfiÇ¨ã≤ "≥· Ñ≤`$« QÆ}ã¨º K« `«$Ñ≤¿Î ÇÏ`«∞–
~°∞KåÛ~°º¿ã `«fi=∞`« U= [<≥ó· ã¨fi^è• K« I 8
Ü«∂ =ÚHÎ̃¿ÇÏ`«∞~°qzO`«º=∞Ç¨„=`å `«fi–
=∞Éèºí ã¨º¿ã ã¨∞xÜ«∞`ÕO„kÜ«∞`«`Î« fi™êÔ~ó· I
~åHõã∆ ∞¨ Å∞ =Ú#flQÆ∞ ã¨=∞ãÎ̈ „áê}˜HÀ\˜Ü∞« O^Œ∞#∞QÆÅ h qÅHõ} ∆ =ºHÎ̃`fi« =Ú#∞
U=∞x =i‚O`«∞=Ú. (6)
`åII J=∂‡! h=Ù ã¨=∞ãÎ̈[QÆ`∞« #Î ‰õΩ HÍ~°}"≥∞#ÿ ^•#=Ù. „uQÆ∞}=ÚÅ`À
‰õÄ_çÜ«Ú#fl#∞, `«`«ûO|O^èŒ ~åQÆ^Õfiëêk ^À+¨=ÚÅ`À ‰õÄ_ç#
=∂#==∂„`«∞ÅKÕ`«#∞, Ç¨ÏiÇ¨Ï~°„|Ç¨‡k ^Õ=`åQÆ}=ÚÅKÕ`«#∞, h=Ù
`≥eÜ«∞|_»=Ù ã¨∞g∞? ã¨=∞ãÎ̈[QÆ`«∞Î#‰õΩ P„â◊Ü«∞"≥∞ÿ#^•#=Ù. D Jâı+¨"≥∞ÿ#
qâ◊fi=∞O`«ÜÚ« #∞ h#∞O_ç U~°Ê_ç# XHõ ÉèÏQÆ=Ú =∂„`«"∞Õ . h=Ù =¸Å„Ñ¨H$õ uq.
q∞H˜¯e „âı+"ª¨ ∞≥ #ÿ ^•#=Ù. "Õ~∞° Ñ¨~K° ∞« @‰õΩ â◊Hºõ =ÚHÍx^•#=Ù, Jã‘q∞`«=ÙHõ^•!(7)
`åII J=∂‡! ã¨=∞ãÎ̈=ÚÖˇ#· Ü«∞[˝=ÚÅO^Œ∞ U â◊|=Ì ÚÜ≥ÚHõ¯ LKåÛ~°}KÕ`«
^Õ=`åQÆ}=Ú ÅxflÜ«Ú#∞ `«$Ñ≤áÎ ⁄O^Œ∞<À, J\ì̃ ™êfiÇ¨ â◊|=Ì Ú h"≥Ü · Ú« <åfl=Ù.
J@∞ÖË, Ñ≤`$« ^Õ=`å ã¨=¸Ç¨Ï=ÚÅ `«$Ñ≤HÎ Í~°}"≥· h=Ù =∂#=ÙÅKÕ ã¨fi^è•Ü«∞x
LK«ÛiOÑ¨|_»∞K«∞<åfl=Ù. (8) Z=~°∞ =ÚHÎ̃H˜ HÍ~°‰Ωõ Ö’, Z=~°∞ zOuOK«∞@‰õΩ
gÅ∞ÖËx =∞Ç¨„=`«=ÚÅ ã¨fi~°∂Ñ¨=ÚÖ’ F ^Õg! J\ì̃ h=Ù "≥∂H∆Í~°∞Å÷ KÕ`#« ∞,
–: <åÅ∞QÆ= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 141
"≥∂H∆Íi÷aè~°∞‡xaè~°ã¨Îã¨=∞ã¨Î^ÀÃ+·–
ifi^•ºã≤ ™ê ÉèQí =Æ f Ñ¨~=° ∂ Ç≤Ï ^Õq I 9
â◊ÉÏÌu‡HÍ ã¨∞q=∞Å~°ºæ AëêO x^è•#–
=Únæ^~Œä =° ∞º Ñ¨^áŒ ê~î=° `åO K« ™ê=∂fl"£∞ I
^Õg „`«~¸ ÉèQí =Æ f Éè=í ÉèÏ=<åÜ«∞
"å~åÎ K« ã¨~fi° [QÆ`åO Ñ¨~=° ∂iÎÇÏ¨ O„f I 10
"Õ∞^è•ã≤ ^Õq qk`ådÅâß¢ã™Î¨ ê~å
^Œ∞~åæã≤ ^Œ∞~°Éæ =íè ™êQÆ~<° Ò~°ãO¨ QÍ I
Nó HÔ @
· ÉèÏiÇ¨Ï$^ŒÜ∞ÿ≥ HõH$õ `åkè"å™ê
Q“s `«fi"Õ∞= â◊t=∞øeHõ$`«„Ñüëêª I 11
=Ú#∞ÅKÕ`#« ∞, x~ÀÌ+µ¨ ÅKÕ`#« ∞, K«H¯õ QÍ Láêã≤OÑ¨|_»∞K«∞<åfl=Ù. J\ì̃ h"Õ
+¨_»∞æ}ˇÿâ◊fi~°º=ÚÅKÕ qÅã≤Å∞¡^•#=Ù. g∞^Œ∞q∞H˜¯e „âı+¨ª"≥∞ÿ#^•#=Ù.
=∞O„`«ãfi¨ ~°∂Ñ≤}q˜ h"Õ JÜ«Úº<åfl=ÙQÆ^•! (9)
`åII [QÆ<å‡`å! h=Ù â◊|„Ì |Ç¨Ï‡ã¨fi~°∂Ñ≤}q˜ . q∞H˜¯e ã¨fiK«Û"ù ∞≥ #ÿ â◊|=Ì ÚÅ∞QÆÅ
|∞∞QÆºA~°‡O„`«=ÚÅ‰õΩ#∞, LK≥ÛãÂ fi¨ ~°=Ú# FOHÍ~å^Œ∞ÅKÕ QÍ#=Ú KÕÜ∞« |_»∞
„â◊=}¿ÑÜ«∞=ÚÅQÆ∞ Ñ¨^Œ=ÚÅ`À ÑïîOÑ¨|_»∞ ™ê=∞"Õ^Œ =∞O„`«=ÚÅ‰õΩ#∞
PÅ"åÅ"≥∞#ÿ \˜^ì •xq. F ^Õg! h=Ù "Õ^„Œ `«Ü∞« ã¨fi~°∂Ñ≤}q˜ . +¨_∞» }æ âÿˇ fi◊ ~°ºã¨"∞Õ `«"#·≥
ÉèQí =Æ uq. ãÖ™ê~°ãO¨ |O^è=Œ ∞QÆ∞ Jã≤`Î fi« =Ú#ÔH· Hõ$+≤ QÀ~°H∆õ "å}˜*Ïºk =$`«∞ÅÎ
ã¨fi~°∂Ñ¨=Ú# „Ñ¨H@ õ "≥∞#ÿ ^•#=Ù. ã¨~fi° „Ñ¨ÑO¨ K«=Ú#‰õΩ ãÖ|OkèOz# f„="≥∞#ÿ
"Õ^Œ#Å#∞ #tOÑ¨*ËÜ«Ú `«e¡q h"Õ. (10) FÜ«∞=∂‡! ã¨=∞ã¨Î âß¢ã¨Î=ÚÅ
™ê~°Éèí∂`«=∞QÆ∞ *Ï˝#=Ú#∞ HõeyOK«∞#\˜ì "Õ∞^è•â◊H˜Îq h"Õ. `«iOK«∞@‰õΩ
â◊Hõº=ÚHÍx ãÖ™ê~°ã¨=Ú„^Œ=Ú#‰õΩ <ÒHõ=Ü«Úº#∞ xi¡Ñ¨Î"≥∞ÿ#^•#=Ù.
JOuÜÕ∞HÍHõ, JQÆ=∞º"≥∞#ÿ ^•#=Ù. HÔ @· Éè∞í x â◊„`«∞=QÆ∞ q+¨µÉ‚ Qíè "Æ å#∞x Ç¨Ï$^ŒÜ∞« "Õ∞
x"åã¨"≥∞ÿ# ÅH©∆ ‡^Õqq h"Õ. K«O„^ŒâıY~°∞_»QÆ∞ t=^Õ=Ùx „Ñüëêª™ê÷#=ÚQÆ
KÕãH≤ ˘x# áê~°fif^Õqq h"Õ JÜ«Úº<åfl=Ù. (11)
142 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
D+¨`û« Ç¨ã¨=∞=∞ÅO ÑïÑ¨Ó~°K‚ O« „^Œ
aOÉÏ#∞HÍi Hõ#HÀ`«=Î ∞HÍOuHÍO`«"∞£ I
J`«º^Œ∞ƒùÒ« „Ñ¨ÇÏ¨ $`«=∂`«~Î ∞° ëê `«^•ä Ñ≤
=¢HOÎõ qÖ’Hõº ã¨ÇÏ¨ ™ê =∞Ç≤Ïëêã¨∞~ˆ } I 12
^Œ$ëêìfi `«∞ ^Õq ‰õΩÑ≤Ò« „Éè∞í ‰õΩ\©H~õ åÅ
=Ú^ŒºK«Ûâù ßOHõã^¨ $Œ â◊KÛ« qù Ü«∞#fl ã¨^ºŒ ó I
„áê}Ï#∞‡"≥∂K« =∞Ç≤Ï+¨ã^Î̈ fŒ = z„`«O
HÔ s· =˚ º`Õ Ç≤Ï ‰õΩÑ≤`åO`«H^õ ~Œ ≈° <Õ# I 13
^Õq „Ñ¨ã^‘ Œ Ñ¨~=° ∂ Éè=í f Éè"í åÜ«∞
ã¨^Àº q<åâ◊Ü∞« ã≤ HÀÑ¨=f ‰õΩÖÏx I
q*Ï˝`"« ∞Õ `«^^Œ ∞Œè <≥=· Ü«∞^Œã"Î̈ ∞Õ `«–
hfl`«O |ÅO ã¨∞qÑ¨ÙÅO =∞Ç≤Ïëêã¨∞~°ãº¨ I 14
`åII ÖË`« z~°∞#=Ùfi`À „Ñ¨HÍtOK«∞#kÜ«Ú, ã¨fiK«Û"ù ∞≥ #ÿ kÜ«Ú, xO_»∞*Ïae¡
~°∂Ñ¨=Ú#∞ J#∞HõiOK«∞K«∞#flkÜ«Ú#∞, K˘Hõ¯Ñ¨Ù |OQÍ~°=Ú#∞ áÈe# HÍOu`À
PHõi¬OK«∞K«∞#flkÜ«Ú, q∞H˜¯e Pâ◊Û~°º=Ú#∞ H˘Å∞Ñ¨ÙK«∞#fl\˜kì Ü«Ú#∞, HÀÑ¨=ÚKÕ`«
P„Hõq∞OÑ¨|_ç#kÜ«Ú<≥·#, J=∞‡"åi =ÚY=Ú#∞ =∞Ç≤Ïëêã¨∞~°∞_»∞
™êÇ¨Ïã≤OzK«∂K≥#∞. (12)
`åII J=∂‡! Hõ#∞ÉÁ=∞Å∞ =Ú_çÃÑ@∞ì@=Å# ÉèÜ í ∞« OHõ~=° ÚQÆ =∂iáÈ~Ú,
q∞ug∞i# „HÀ^è=Œ Ú`À xO_çáÈ~Ú# h =ÚY=Ú L^Œ~ÚOK«∞K«∞#fl K«O„^Œ∞x=Öˇ
J~°∞}˜=∞`À „Ñ¨HÍtOK«∞K«∞#flk. J\˜ì h =ÚY=Ú#∞ K«∂zÜ«Ú =∞Ç≤Ï+¨µ_»∞
`«Hõ∆}"Õ∞ „áê}=ÚÅ∞ =^ŒÅHõáÈ=Ù@ q∞H˜¯e qz„`«=Ú. HÀÑÿOzÜ«Ú#fl
Ü«∞=∞^è~Œ ‡° ~åAÜ≥ÚHõ¯ ^Œ~≈° #=Ú`À Z=~°∞ =∂„`«=Ú rqOÑ¨QÅÆ ~°∞? rqOK«∞@
J™ê^èºŒ =∞x `å`«Ê~°º=Ú. (13) ^Õg! h=Ù q∞H˜¯e „âı+"ª¨ ∞≥ #ÿ ^•#=Ù. Ö’HõHÖõ Ïº}=Ú
H˘é‰õΩ J#∞„QÆÇÏ≤ OÑ¨Ù=Ú. h=Ù HÀÑ≤Oz#Ü≥∞_»Å ‰õΩÅ=ÚÅxflÜ«Ú#∞ <åâ◊#=Ú
KÕÜÚ« ^Œ∞=Ù. P q+¨Ü∞« q∞Ñ¨C_Õ `≥eã≤#k. UÅÜ«∞# Ü«Ú^ŒÉú ∂íè q∞H˜ H˘x~å|_ç#
=∞Ç≤Ïëêã¨∞~°∞xÜ≥ÚHõ¯ D =∞Ç¨Ãã#· º=∞O`«ÜÚ« #∞ #tOzáÈ~Ú#kHõ^•? (14)
–: <åÅ∞QÆ= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 143
`Õ ã¨=∞‡`å [#Ñ¨^+Õ µ¨ ^è<Œ åx `ÕëêO

`ÕëêO Ü«∞âßOã≤ # K« ã‘ûŒ ^è~Œ ‡° =~°óæ I
^è<Œ åºãÎ̈ U= xÉè$í `å`«‡[Éè$í `«º^•~å
ÜÕ∞ëêO ã¨^•Éè∞í º^ŒÜ∞« ^• Éè=í f „Ñ¨ã<¨ åfl I 15
^è~Œ å‡º}˜ ^Õq ã¨HÖõ Ïx ã¨^=·≥ Hõ~å‡–
}º`åº^Œ$`«ó „Ñük#O ã¨∞Hõ$f Hõ~Àu I
ã¨fi~°Oæ „Ñ¨Ü∂« u K« `«`À Éè=í f„Ñ¨™ê^•–
Ö’¡H„õ `«Ü∞Õ -Ñ≤ Ñ¶Å¨ ^• ##∞ ^Õq `Õ# I 16
^Œ∞~ˆ æ ã¨‡ $`å Ç¨Ï~°ã≤ cèu=∞âı+[¨ O`Àó
ã¨fiÃãóÂ÷ ã¨‡ $`å =∞u=∞f= â◊√ÉèÏO ^Œ^•ã≤ I
^•i„^Œº^Œ∞óYÉèÜ í ∞« Ç¨i}˜ HÍ `«fi^Œ<åº
ã¨~ÀfiÑ¨HÍ~°H~õ }
° ÏÜ«∞ ã¨^•--¢~zÌ° `åÎ I 17
`åII `«b!¡ h=Ù Z=iÜ≥∞_»Å „Ñ¨ã#¨ ∞fl~åÅ=QÆ∞^Œ∞"À "å~°Å‰õΩ ZÅ¡ÑC¨ _»∞
=∞OQÆà=◊ ÚÅ#∞ WK≥Û^Œ=Ù. "åˆ~ „QÍ=∞=ÚÅO^Œ∞ Q“~°qOÑ¨|_»∞^Œ∞~°∞. "å~°ÖË
^è#Œ =O`«∞Å∞#∞, H©i=Î ∞O`«∞Å∞#∞ JÜ≥∞º^Œ~∞° . "åˆ~ ^è~Œ å‡~°H÷ Í=∞"≥∂HõH∆ ~õ ‡° Å#∞O_ç
â‹k· Åä º=Ú#∞ á⁄O^Œ~∞° . "åˆ~ Hõ$`å~°∞Å÷ ∞. "åˆ~ ^è~Œ ‡° |^Œ∞Åú QÆ∞ Ñ¨Ù„`«∞Å`À#∞,
¿ã=‰õΩÅ`À#∞, ÉèÏ~°ºÅ`À#∞ â’aèOK«∞K«∞O^Œ∞~°∞. (15)
`åII =∂`å! Ñ¨Ù}ºÑ¨Ù~°∞+¨µ_≥#· |∞kú=∞O`«∞_»∞ ZÅ¡HÍÅ=Ú „Ñük#=Ú‰õÄ_»
q∞H˜¯e P^Œ~°=Ú`À qq^èŒ=ÚÖˇ·# ^èŒ~°‡HÍ~°º=ÚÅ∞ KÕÜ«ÚK«∞O_»∞#∞.
^•x„Ñ¨ÉèÏ==ÚKÕ Ñ¨~°=Ú#O^Œ∞ ã¨fi~°æ=Ú#‰õΩ‰õÄ_» áÈ=Ù#∞. JO^Œ∞=Å#
xâ◊ÛÜ«∞=ÚQÍ =ÚÖ’¡H=õ ÚÅÜ«∞O^Œ∞#∞ =∞<À"åOzè`« Ñ¶Å¨ „Ñ¨^•`«=Ù h"Õ. (16)
^Œ∞~åæ=∂`å! x#∞fl ã¨‡iOz#KÀ Ö’Hõ=ÚÅO^Œ∞ U „áê}˜=Å# HõÅ∞QÆ∞
ÉèÜ í ∞« =Ú<≥#· #∞, #tOÑ¨*ÜË Ú« ^Œ∞=Ù. J>Ë¡ ã¨fiã¨=÷ ∞#ã¨∞¯Å∞ (ã¨=∞ã¨ºÅ∞ ÖËx"å~°∞)
ã¨‡iOz#KÀ, "åiH˜ q∞H˜¯e â◊√Éèí„Ñ¨^Œ"≥∞ÿ# |∞kúx „Ñ¨^•#=Ú KÕÜ«Ú^Œ∞=Ù.
^•i„^Œº ^Œ∞óY=Ú =Å# HõÅ∞QÆ∞ ÉèÜ í ∞« =Ú#∞ x"åiOK≥_∞» `«b!¡ ã¨~∞° fiÅ‰õΩ#∞
LÑ¨HÍ~°=Ú KÕÜÚ« @H˘~°‰Ωõ ^ŒÜ∞« QÆÅ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =Ú HõÅ"å~°∞, hHõ#fl J#∞ºÖˇ=~°∞
HõÅ~°∞? (17)
144 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
Uaè~°›`≥·~°̊QÆ^Œ∞ÃÑ·u ã¨∞YO `«^ä≥·`Õ
‰õΩ~°fiO`«∞ <å=∞ #~°HÍÜ«∞ z~åÜ«∞ áêÑ¨"∞£ I
ãÖ„QÍ=∞=∞$`«∞º=∞kèQ=Æ ∞º k=O „Ñ¨Ü∂« O`«∞
=∞`Õfiu #∂#=∞Ç≤Ï`å<£ qxÇ¨ÏOã≤ ^Õq I 18
^Œ$Ã+fiÂì = HÕ # Éè=í f „Ñ¨H~õ Àu Éèãí ‡¨
ã¨~åfiã¨∞~å#i+¨µ Ü«∞„`«ÊÇ≤Ï}À+≤ â◊¢ã"Î̈ ∞£ I
`åII F ^Õg! D ~åHõã∆ ã¨ O¨ Ç¨~°=ÚKÕ`« [QÆ`∞« #Î ‰õΩ ã¨∞Y=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞.
D ~åHõã∆ ∞¨ Å∞ W>Ë¡ n~°H… ÍÅ=ÚQÆ ZÅ¡ÑC¨ _»∞ áêÑ¨=ÚÅ#∞ KÕÜÚ« K«∞<Õ LO^Œ∞~°∞QÍHõ!
J#QÍ Jk "åi #~°Hõ„áêÑ≤ÎH˜ ¿ÇÏ`«∞=Ù JQÆ∞K«∞O_»∞#∞. `å`å¯eHõ=ÚQÆ
Ü«Ú^ŒÉú ∂íè q∞Ö’ =∞~°}O˜ K«∞@=Å# ã¨fi~°=æ Ú#∞ á⁄O^Œ∞^Œ∞~°∞QÍHõ! Jx ~Ú@∞¡
zOuOz â◊„`«∞=ÙÅQÆ∞ ~åHõã∆ ∞¨ Å#∞ h=Ù ãÖÇ¨ÏiOzuq. (18)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : ''~åHõ∆™êó áêÑ¨Ü≥∂#Ü«∞ó—— J#∞#@∞¡ ~åHõ∆ã¨∞Å‰õΩ áêÑ¨=Ú
KÕÜ«ÚK«∞O_»∞@ÜÕ∞ =$uÎ. D áêÑ¨=$uÎH˜ Ñ¶¨Å=Ú #~°Hõ"Õ∞ `«Ñ¨Ê =∞iÜ≥ÚHõ\˜HÍ^Œ∞.
Ñ¨Ù}ºã¨ºÑ¶¨Åq∞K«ÛùOu Ñ¨Ù}ºO <ÕK«ÛùOu =∂#"åó I
# áêÑ¨ Ñ¶¨Åq∞K«ÛùOu áêÑÖ ‰õΩ~°fiOu Ü«∞`«fl`«ó II
Wk =∂#=ÙÅ Ñ¨Hõ∆=Ú# K≥Ñ≤Ê##∞ ~åHõ∆ã¨∞ÅÜ≥∞_» ãÖÑ¨Ó~°‚=ÚQÆ J#fi~°÷=∞QÆ∞#∞. "åi
rq`«=∞O`«Ü«Ú#∞ áêÑ¨HÍ~°º=ÚÅ=∞Ü«∞"Õ∞. J~Ú##∞ "å~°∞ WÇ¨Ï=Ú##∞ Ñ¨~°=Ú##∞
ã¨∞Y=Ú<Õ HÀ~°∞K«∞O^Œ∞~°∞. ~åHõ∆ã¨∞Å D „Ñ¨=$uÎx P^è•~°=ÚQÆ *Ëã¨∞H˘x J=∞‡"å~°∞
Ü«Ú^ŒúÉèí∂q∞Ö’ =∞~°}ÕK«∞ #=HÍâ◊=Ú#∞ "åiH˜ XãÖy#k. S#<Õq∞ Jk `å`å¯eHõ"Õ∞.
"åi g~°ã¨fi~°æÑ¶¨Å=Ú #tOÑ¨QÆ<Õ n~°…HÍÅ áêÑ¨Ñ¶¨Å~°∂Ñ¨"≥∞ÿ# #~°Hõ=Ú#∞ "≥O@<Õ
á⁄O^Œ∞^Œ∞~°∞. Wk J=∞‡"åi PÖ’K«#. "åiH˜ ã¨fi~°æ„áêÑ≤Î J=HÍâ◊=Ú#∞‰õÄ_» HõeÊOz
J#QÍ ã¨fi~°æ=ÚÜ≥∞_» "åiH˜ Pâ◊ HõeyOz P Ñ¶¨Å=Ú#∞ á⁄OkOK«∞@ÔH· "åix P"≥∞
ãÖÇ¨ÏiOK«∞@ XHõ Ü«ÚH˜Î.
`åII J=∂‡! h=Ù XHõ¯K«∂Ñ¨Ù K«∂z#O`«=∂„`«=Ú#<Õ D ~åHõ∆ã¨∞Å
#O^Œé#∞ Éèãí ‡¨ =Ú KÕÜ∞« ÖË"å Uq∞? `«ÑÊ¨ Hõ KÕÜ∞« QÆÅ=Ù. HÍx, "å~°O^ŒiÃÑ#·
PÜ«Ú^è=Œ ÚÅ#∞ „Ñ¨Ü∂≥ yOz "åix =∞@∞ìÃÑ@∞ìK∞« <åfl=Ù. J#QÍ, â◊„`«∞=ÙÅ∞‰õÄ_»
PÜ«Ú^èŒ„Ñ¨Ç¨~°=ÚÅKÕ Ñ¨q„`«∞Öˇ· Ñ¨Ù}ºÖ’Hõ=ÚÅ‰õΩ áÈ=Ù^Œ∞~°∞QÍHõÜ«∞#∞
L^•`«"Î ∞≥ #ÿ PÖ’K«#KÕ J@∞¡ KÕÜÚ« K«∞<åfl=Ù. Hõ#∞Hõ, ~åHõã∆ ∞¨ ÅÑ¨@‰¡ Äõ _» h=Ù
–: <åÅ∞QÆ= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 145
Ö’HÍ<£ „Ñ¨Ü∂« O`«∞ iÑ¨"À-Ñ≤ Ç≤Ï â◊¢ãÑÎ̈ Ó¨ `å

W`«O÷ =∞u~°ƒ=ù u `Õ+fi¨ Ñ≤ `Õ-u™ênèfi I 19
Y_»æ„Ñ¨ÉèÏxHõ~°qã¨∞Êù~°}ˇÿã¨Î^äÀ-¢ÔQ·ó
â◊¥ÖÏ„QÆHÍOu x=¿ÇÏ# ^Œ$â’-ã¨∞~å}Ï"£∞ I
Ü«∞<åflQÆ`å qÅÜ«∞=∞Oâ◊√=∞kO^Œ∞YO_»
Ü≥∂QÍº##O `«= qÖ’HõÜ∞« `åO `«^`Õ `« ü I 20
^Œ∞~°fi$`«=Î $`«âÎ =◊ ∞#O `«= ^Õq jÅO
~°∂ÑÖ `«^`·≥ä ^« qŒ zO`«º=∞`«∞Åº=∞<≥º· ó I
g~°ºO K« Ç¨ÏO`«$ Ç¨Ï$`«^=Õ Ñ¨~å„Hõ=∂}ÏO
"≥i· +¨fiÑ≤ „Ñ¨H\õ `˜ =·≥ ^ŒÜ∂« `«fiÜÕ∞`«"÷ ∞£ I 21
J#∞„QÆÇÏ¨ =Ú HõÅ^•#"Õ ã¨∞=∂! (JO^Œ∞Hˆ h=Ù =ÚQÆ∞~°=∞‡Å =¸ÅÑ¨Ù@=∞‡=Ù.
=ÚÖ’¡H=õ ÚÅ‰õΩ J=∞‡=Ù. KåÅÃÑ^Œ=Ì ∞‡=Ù Hõ^•!) (19)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : U Ö’Hõ=ÚÖ’ HÍ~°º=Ú #_»∞K«∞K«∞#fl^À, P Ö’Hõ^èŒ~°‡=Ú#∞ áê\ÕK«∞@
q[˝`«Ü«∞QÆ∞#∞. Jk W`«~°∞Å‰õΩ P^Œ~°≈=Ú‰õÄ_» #QÆ∞#∞. g~°∞ Ü«Ú^Œú=Ú KÕã≤#k
=∞~°ÎºÖ’Hõ=Ú#. =∞~°ÎºÖ’Hõ ^èŒ~°‡"Õ∞=∞#, Ü«Ú^ŒúÉèí∂q∞Ü«∞O^Œ∞ g~°=∞~°}=Ú K≥Ok#KÀ
"åi áêÑ¨Ñ¨Ù}º=ÚÅ`À xq∞`«Î=Ú ÖËHõÜÕ∞ "åiH˜ g~°ã¨fi~°æ=Ú ÅaèOK«∞#∞. D ^èŒ~°‡=Ú#∞
J=∞‡"å~°∞ |ÅÑ¨~°Ñ¨^ŒÅzÜÕ∞ ~åHõ∆ã¨∞Å#O^Œé∞#∞ PÜ«Ú^èŒ=ÚÅ`À K«OÑ≤ "åix
J#∞„QÆÇ≤ÏOz#k.
`åII ÉèÜ
í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ ÃÑ^ŒÌ Hõ`∞« ÅÎ "≥∞~°∞Ñ¨ÙÅ ã¨=¸Ç¨Ï=ÚKÕ`#« ∞, â◊¥Å=ÚÅ
z=~°QÆÅ „Ñ¨ÉèíÅ ã¨=¸Ç¨Ï=ÚÅKÕ`«#∞, ~åHõ∆ã¨∞ÅHõ#∞flÅ∞ z\˜¡áÈ‰õΩO_»∞@‰õΩ
HÍ~°}"Õ∞=∞#, K«Åx¡ HÍO`«∞b#∞K«∞#fl K«O„^ŒaO|=Ú=O\˜, ã¨∞O^Œ~"° ∞≥ #ÿ h
=ÚY=Ú#∞ "å~°∞ (~åHõã∆ ∞¨ Å∞) K«∂K«∞K«∞O_çi. P Ñ¶e¨ `«=ÚQÆ<Õ "åi Hõ#∞flÅ∞
HõiyáÈHõ xezÜ«ÚO_≥#∞. (20)
`åII ^Õg! h jÅ=Ú ^Œ∞+ì̈„Ñ¨=~°#Î Hõey#"åi #_»=_çH#õ ∞ L`«=Î ∞OQÍ
fiÛk^Œ∞Ì#k. WHõ h ~°∂Ñ¨=Ú zOuOK«∞@‰õΩ gÅ∞HÍxk. W`«~°∞Å`À
áÈeÛK≥Ñ¨Ê~åxk. J>Ë¡ h |ÅÑ¨~å„Hõ=∞=ÚÅ∞‰õÄ_» XH˘¯Hõ¯Ñ¨C_»∞ ^Õ=`«Å∞
ãÖáêkOK«∞H˘x# |Å=ÚÅ#∞‰õÄ_» Ç¨ÏiOz "ÕÜ«∞QÆey#k. Dq^èŒ=ÚQÆ
â◊„`«∞=ÙÅÃÑ#· ‰õÄ_» h ^ŒÜ∞« „Ñ¨H\õ `˜ "« ∞≥ #ÿ k. (21)
146 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
Hˆ <ÀÑ¨=∂ Éè=í `«∞ `Õ-ã¨º Ñ¨~å„Hõ=∞ã¨º
~°∂ÑÖ K« â◊„`«∞ÉèÜ í ∞« HÍ~°ºuÇ¨i ‰õΩ„`« I
z`ÕÎ Hõ$áê ã¨=∞~°x+¨µ~ª `° å K« ^Œ$ëêì
`«fiÜÕ∞º= ^Õq =~°^Õ Éè∞í =#„`«Ü∞Õ -Ñ≤ I 22
¢`Ö·≥ ’Hõº"Õ∞`«^dŒ ÅO iÑ¨Ù<åâ◊<#Õ
„`å`«O `«fiÜ«∂ ã¨=∞~°=¸~°xú `Õ-Ñ≤ÇÏ¨ `åfi I
h`å k=O iÑ¨ÙQÆ}Ï ÉèÜ í ∞« =∞Ñ¨ºáêãÎ̈–
=∞™ê‡Hõ=Ú#‡^Œã∞¨ ~åiÉè=í O #=∞¿ãÎ I 23
=~åÅxK≥Û_»∞ =∂`å! h Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú#‰õΩ ™ê\˜Ö^Ë ∞Œ . h ~°∂Ñ¨=Ú#∞
q∞Oz# ~°∂Ñ¨=ÚÖË^∞Œ . F Ü«∞=∂‡! â◊„`«∞=ÙÅ‰õΩ ÉèÜ í ∞« =Ú#∞ HõeyOK«∞#\ì̃ h
ÉèÜ
í ∞« OHõ~~° ∂° Ñ¨=Ú "Õ~Ô Hõ¯_»‰Äõ _® ÖË^∞Œ . h =∞#ã¨∞Ö’ L#fl ^ŒÜ∞« Jáê~°"∞≥ #ÿ k.
J"åº["≥∞#ÿ k. J>Ë¡ Hõi#î `«fi=Ú‰õÄ_® JO`«∞ÖËxk. D q+¨Ü∞« =Ú# "Õ∞=Ú
WÑ¨C_Õ h Ü«∞O^Œ∞ K«∂z<å=Ú. =~°^•#=ÚKÕÜÚ« hÖ’ =∂„`«"∞Õ XHõ"Ñ·≥ Ù¨
^ŒÜ∞« , =∞iÜ≥ÚHõ"Ñ·≥ Ù¨ Hõi#î `«fi=Ú J<Õ D ~Ô O_»∞ Ñ¨~ã° Ê¨ ~° q~°∞^ŒQú ∞Æ }=ÚÅ∞
HõÅ=Ù. JO^Œ∞Hˆ , J=∂‡! D =ÚÖ’¡H=õ ÚÅÜ«∞O^Œ∞#∞ hÖ’ `«ÑÊ¨ =∞Ô~=iÜ«∞O^Œ∞#∞
D ~Ô O_»∞ QÆ∞}=ÚÅ∞ Hõ#Ê@ì=Ù Hõ^•. (22)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : J=∞‡"åi=O\˜ Ñ¨~å„Hõ=∞âße =∞iÜ≥∞=~°∞#∞ ÖË~°∞. WO^Œ∞KÕ P"≥∞
^Œ∞~°æ. P"≥∞ ™œO^Œ~°º=Ú=O\˜ ™œO^Œ~°º=Ú =ÚÖ’¡Hõ=ÚÅÖ’ ZK«Û@#∞ÖË^Œ∞. JO^Œ∞KÕ
P"≥∞ „uÑ¨Ù~°ã¨∞O^Œi. Ñ¨~°ã¨Ê~° q~°∞^Œú=ÚÅ#∞ H˘#|_»∞ ^ŒÜ«∂™êÇ¨Ïã¨=ÚÅ∞ Ô~O_»∞#∞
P"≥∞ =∞#ã¨∞û#O^Œ∞ `«Ñ¨Ê =∞iÜ≥∞K«Û@#∞ ÖË^Œ∞. JO^Œ∞KÕ P"≥∞ x„QÆÇ¨#∞„QÆÇ¨Ïã¨=∞~°÷
Jx H©iÎOK«|_ç#k.
`åII ^Œ∞~åæ=∂`å! Ü«Ú^Œú=Ú#O^Œ∞ ã¨=∞ã¨Î â◊„`«∞=ÙÅ#∞ #tOÑ¨*Ëã≤
=¸_»∞Ö’Hõ=ÚÅ#∞ ~°HO∆˜ zuq. h KÕuÖ’ xÇ¨Ï`«∞Öˇ#· â◊„`«∞=ÙÅO^Œéx˜ ‰õÄ_®
ã¨fi~°=æ Ú#‰õΩ ÑÖÑ≤uq. =∞kOz QÆifiOz# ~°H¯õ ã¨∞Å=Å#QÆÅ ÉÏ^è#Œ ∞, ÉèÜ
í ∞« =Ú#∞
‰õÄ_® =∂‰õΩ ÖË‰Ωõ O_» KÕãu≤ q. Hõ#∞Hõ, F J=∂‡! t~°ã∞¨ =Oz "Õ∞=Ú, h‰õΩ
#=∞ã¨¯iOK≥^Œ=Ú. (23)
–: <åÅ∞QÆ= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 147
â◊¥ÖË# áêÇ≤Ï <À ^Õq áêÇ≤Ï Y_Õæ# KåOaˆH I

Ñ¶¨∞O\Ïã¨fi<Õ# #ó áêÇ≤Ï KåÑ¨*Ïºxóã¨fi<Õ# K« I 24
„áêKåºO ~°Hõ∆ „Ñ¨fKåºO K« K«O_çˆH ~°Hõ∆ ^ŒH˜∆}Ë I
„ÉèÏ=∞}Ë<å`«‡â◊¥Åã¨º L`«Î~°™êºO `«^äÕâ◊fii I 25
™œ=∂ºx Ü«∂x ~°∂áê}˜ ¢`≥·Ö’ˆHº qK«~°Ou `Õ I
Ü«∂x Kå`«º~°÷Ñ¶¨∞’~å}˜ `≥· ~°H∆Í™ê‡Oã¨Î^ä• Éèí∞="£∞ I 26
`åII ^Õg! =∞=Ú‡ â◊¥Å=Ú`À HÍáê_»∞=Ú. [#h! Y_»=æ Ú`À ‰õÄ_»
HÍáê_»∞=Ú. Ñ¶¨∞O\Ï^èŒfixKÕ`« =∞iÜ«Ú ^èŒ#∞ã¨∞ûÜ≥ÚHõ¯ JÖˇ¡„`å\˜ ^èŒfix
(^è#Œ ∞+ì̈OHÍ~°=Ú) KÕ`‰« Äõ _» =∞=Ú‡ HÍáê_»∞=Ú. (24)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : â◊¥Å=ÚKÕ`«#∞, Y_»æ=ÚKÕ`«#∞ =∞=Ú‡ HÍáê_»∞=∞#QÍ "åxx =∂
â◊„`«∞=ÅÃÑ· „Ñ¨Ü≥∂yOz "åix ãÖÇ¨ÏiOK«∞@^•fi~å =∞=Ú‡ HÍáê_»∞=∞x Ü«∞~°÷=Ú. WHõ
Ñ¶¨∞O\Ï<å^Œ=ÚKÕ`« ~åHõ∆ã¨∞Å∞ ÉèíÜ«∞Ñ¨_ç áêiáÈ=Ù^Œ∞~°x „Ñ¨ã≤^Œú=Ú. 'QÆ=∞<å~°÷O`«∞
~°Hõ∆™êO— Jx Ñ¶¨∞O\Ï~°==ÚKÕÜ«Ú ã¨=∞Ü«∞=Ú# K≥Ñ¨CK«∞O_»∞@ t+¨ìãÖ„Ñ¨^•Ü«∞=Ú.
WHõ ^èŒ#∞~å˚º@OHÍ~°=Ú‰õÄ_» â◊„`«∞=ÙÅ QÆ∞O_≥ÅÖ’ QÆ∞|∞Å∞ Ñ¨Ù\˜ìOK«∞#x Ü«Ú^Œúâß¢ã¨Î"Õ`«ÎÅ
J#∞Éèí==Ú.
`åII K«O_çHÍ! Dâ◊fis! h=Ù h â◊¥Å=Ú#∞ #Å∞"≥Ñ· Ù¨ Å „uÑ¨CK«∞ `«∂~°∞Ê
k‰õΩ¯##∞, Ñ¨_=» ∞\˜ k‰õΩ¯##∞, ^ŒH}
∆˜ kâ◊Ü∞« O^Œ∞, L`«~Î k° â◊Ü∞« O^Œ∞ =∞=Ú‡Å#∞
~°HO∆˜ Ñ¨ÙK«∞O_»∞=Ú. (25) F [#h! =ÚÖ’¡H=õ ÚÅÜ«∞O^Œ∞#∞ u~°∞QÆ∞K«∞O_»∞ h
™êuÎ fiHõ~∂° Ñ¨=ÚÅ`À =∞iÜ«Ú q∞H˜¯e ÉèÜ í ∞« OHõ~=° ÚÖˇ#· ã¨fi~°∂Ñ¨=ÚÅ (â◊‰Ωõ ÅÎ )
KÕ`« =∞=Ú‡Å#∞ =∞iÜ«Ú D ã¨=∞ãÎ̈É∂íè =∞O_»Å=Ú#∞ HÍáê_»∞=Ú. (26)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : ã¨$+≤ìx KÕÜ«Ú@ =∞iÜ«Ú áêeOK«∞@=O\˜ HÍ~°º=ÚÅ#∞ KÕÃã_»∞
=¸~°∞ÎÅ ™êufiHõ=¸~°∞ÎÅx <åQÀlÉèí@∞ì "åºYº. J>Ë¡ J`«º~°÷Ñ¶¨∞’~å}˜ – J#∞ =∂@‰õΩ
ãÖÇ¨~°HÍi}∞Å∞ Jx ÃÑ· "åºMÏº#HÍ~°∞_»∞ J~°÷=Ú KÕÃã#∞. âßO`«#g\©HÍHÍ~°∞_»∞ W^Õ
q+¨Ü«∞=Ú#∞ q=iOK«∞K«∞
J#∞QÆ$Ç¨ÏO‚ u Ü«∂<£ ^Õg `ÕëêO ™œg∞ [QÆ#‡Ü«∂"£∞ I
<å#∞QÆ$Ç¨Ï‚Ou Ü«∂<£ ^Õg `ÕëêO Ñ¶¨∞’~å [QÆ#‡~¸II J#QÍ [QÆ<å‡`«
148 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
Y_»æâ◊¥ÅQÆ^•nx Ü«∂x Kå¢™êÎ}˜ `Õ-q∞ƒˆH I
Hõ~°Ñ¨Å¡=ãÖwx `≥·~°™ê‡<£ ~°Hõ∆ ã¨~°fi`«ó I 27
|∞∞+≤~°∞"åK« II 28 II
U=O ã¨∞Î`å ã¨∞Ô~·iÌ"≥·ºó ‰õΩã¨∞"≥∞ÿ~°flO^Œ<À^Œƒù"≥·ó I
JiÛ`å [QÆ`åO ^è•„f `«^ä• QÆO^è•#∞ÖËÑ¨<≥·ó I 29
ÉèíHÍÎº #=∞ÃãÎÂ¢ã≤Î^Œâ‹·iÌ"≥·º~°∂úÃÑ·ã¨∞Î ^èŒ∂Ñ≤`å I
„áêÇ¨Ï „Ñ¨™ê^Œã∞¨ =Úv ã¨=∞™êÎ<£ „Ñ¨}`å<£ ã¨∞~å<£ I 30
Z=iÜ«∞O^Œ∞ J#∞„QÆÇ¨Ï=Ú K«∂Ñ¨Ù<À, J\˜ì Éèí‰õΩÎÅ‰õΩ ™œ=∞ºã¨fi~°∂Ñ≤}˜QÆ
„Ñ¨Hõ\˜`«=∞QÆ∞#∞. Z=iÜ«∞O^Œ∞ P"≥∞ J#∞„QÆÇ¨Ï=Ú LO_»^À, J\˜ì JÉèí‰õΩÎÅ‰õΩ
ÉèíÜ«∞OHõ~°=¸iÎQÆ „Ñ¨Hõ@=∞QÆ∞#∞.
`åII JOaHÍ=∂`å! zQÆ∞~°∞Å=O\˜ ã¨∞‰õΩ=∂~°=ÚÖˇ·# h KÕ`«∞Å`À
^èiŒ OzÜ«ÚO_»∞ Y_»=æ Ú, â◊¥Å=Ú, QÆ^Œ "≥Ú^ŒÅQÆ∞ PÜ«Ú^è=Œ ÚÅ KÕ`‰« Äõ _»
=∞=Ú‡ Jxfl"≥Ñ· Ù¨ Å#∞O_ç ~°HO∆˜ Ñ¨Ù=Ú (Jx Dq^è=Œ ÚQÆ ^Õ=`«Å∞ J=∞‡"åix
ã¨∞ÎuOzi). (27)
J#O`«~=° Ú "Õ∞^è•|∞∞+≤ ã¨∞~°^=Œä ∞Ç¨~åA`À W@∞¡ ÑëHÔ #∞ – (28)
[QÆ`«∞Î#∞ áÈ+≤OK≥_»∞ J=∞‡"å~°∞ k"ÒHõã¨∞ÅQÆ∞ ^Õ=`«ÅKÕ`« Dq^èŒ=ÚQÆ
ã¨∞uÎ OÑ¨|_ç#k. J#O`«~=° Ú #O^Œ#=∞#∞ `À@Ö’ Ñ¨Óz# Ñ¨Ù=ÙfiÅKÕ`#« ∞,
ã¨∞QÆO^è=Œ ∞Ü«∞=ÚÅQÆ∞ "≥∞Ñÿ Ó¨ `«ÅKÕ`#« ∞ ^Œ∞~åæ=∂`«#∞ ^Õ=`«Å∞ Ñ¨ÓlOzi.(29)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : ^Õ=`«Å∞ ™ÈÎ„`«„Ñ≤Ü«ÚÅ∞. "åiH˜ ™ÈÎ„`«=ÚÅ∞ KÕ~ÚOK«∞H˘#∞@`Àáê@∞
KÕÜ«Ú@Ü«Ú Öˇã¨ûQÍ `≥eÜ«Ú#∞. ™ÈÎ„`«=ÚÅ`À ^Õ=`«ÖË „Ñ¨ã¨#∞flÅQÆ∞^Œ∞~°x#KÀ, WHõ
=∂#=ÙÅ =∂@ K≥Ñ¨Ê#Hõ¯~°ÖË^Œ∞. ã¨∞QÆO^èŒ„^Œ=º=ÚÅ∞, ã¨∞O^Œ~°=ÚÖˇ·# Ñ¨Ù+¨Ê=ÚÅ∞,
QÆO^è•^Œº#∞ÖËÑ¨#=ÚÅ∞ Ñ¨Ó[ºÑ¨Ó[‰õΩÅ∞ W~°∞=Ù~°‰õΩ#∞ „Ñ¶¨∂}<Õ„`« `«~°Ê}=ÚÅ∞
HõeyOK«∞K«∞O_»∞#∞. Ñ¨ÓAºÅQÆ∞ ^Õ=`«Å‰õΩ nx=Å# „Ñ¨ã¨#fl`« HõÅ∞QÆ∞@Ü«Ú, Ñ¨Ó[‰õΩÅ‰õΩ
Ñ¨ÓAºÅ‰õΩ „Ñ¨ã¨#fl`« Hõey#^Œ#∞ qâßfiã¨"Õ∞~°Ê_»∞@Ü«Ú, W\˜ì LÑ¨Kå~° „^Œ=º=ÚÅ^•fi~å
HõÅ∞QÆ∞K«∞O_»∞#∞. Ñ¨Ó[‰õΩÅ Éè∫uHõ=ã¨∞Î`åºQÆ=Ú ‰õÄ_» D LÑ¨Kå~° ã¨=∞~°Ê}=ÚÖ’QÆÅ
XHÍ<˘Hõ ~°Ç¨Ïã¨º=Ú Jx QÆ=∞xOÑ¨=K«∞Û#∞.
`åII ^Õ=`«ÅO^Œé∞#∞ ÉèHí `Î̃ À k=º=ÚÖˇ#· ^è∂Œ Ñ¨=ÚÅ#∞ ã¨=∞iÊOz,
`«ÅÅ∞=Oz #=∞ã¨¯iOz J=∞‡"åix Ñ¨ÓlOzi. JÑ¨C_»∞ P"≥∞ „Ñ¨ã#¨ fl=^Œ#Ü≥∞ÿ
^Õ=`«ÅO^Œix L^ÕtÌ Oz W@¡<#≥ ∞. (30)
–: <åÅ∞QÆ= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 149
„qÜ«∞`åO „u^Œâßó ã¨~ˆ fi Ü«∞^Œã‡¨ `ÀÎ-aè"åOzè`"« ∞£ I 32
^Õ"å TK«∞ó II 33 II
ÉèíQÆ=`åº Hõ$`«O ã¨~°fiO # HÕz^Œ=t+¨º`Õ I 34
Ü«∞^ŒÜ«∞O xÇ¨Ï`«ó â◊„`«∞~°™ê‡HõO =∞Ç≤Ïëêã¨∞~°ó I
Ü«∞k KåÑ≤ =~À ^ÕÜ«∞ã¨Î fiÜ«∂™ê‡HõO =∞¿ÇÏâ◊fii I 35
ãÖã¨‡ $`å ãÖã¨‡ $`å `«fiO <À Ç≤ÏO¿ã^ä•ó Ñ¨~=° ∂Ñ¨^óŒ I
Ü«∞â◊Û =∞~°Îºó ã¨Î"≥·ˆ~aè™êÎ fiO ™ÈÎ+¨º`«º=∞ÖÏ#<Õ I 36
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : „Ñ¶¨∂}`«~°Ê}=ÚÅQÆ∞ ^èŒ∂Ñ¨=ÚÅKÕ`« J™êfi^Œº=ÚÅQÆ∞ <≥·"Õ^Œº=ÚÅ
KÕ`«, „âß=º=ÚÅQÆ∞ ™ÈÎ„`«áê~î°=ÚÅKÕ`« JxflO\˜x q∞Oz Ç¨Ï$^ŒÜ«∞Ñ¨Ó~°fiHõ"≥∞ÿ# ÉèíH˜Î`À
¿ãqOz#Ü≥∞_»Å U ^Õ=`«Ü≥ÿ∞##∞ „Ñ¨ã¨#∞fl~åÖˇ· Éèí‰õΩÎx‰õÄ_» „Ñ¨ã¨#∞flx KÕÜ«Ú#∞. WkÜÕ∞
ã¨QÆ∞}Àáêã¨#Ö’x PO`«~°º=Ú.
^Õq W@¡<#≥ ∞ – (31) ^Õ=`«ÖÏ~å! g∞~°O^Œ~∞° #∞ g∞‰õΩ W+¨"ì ∞≥ #ÿ Jcè+=ì¨ Ú#∞
QÆ∞iOz =~°=Ú#∞ HÀÔ~^Œ~∞° QÍHõ! (32)
^Õ=`«e@¡xi – (33) (^Õ=`«ÅO^Œ~°∞#∞ ãÖ`À+≤Oz L`åûÇ¨Ï=Ú`À
x@∞¡ ÑëH˜i.) ''J=∂‡! `å=Ú ã¨~fi° =Ú#∞ KÕãu≤ i. HÀ~°∞H˘#∞@‰õΩ "Õ̂~ U
H˘OK≥"∞≥ #ÿ #∞ q∞yeÜ«ÚO_»Ö^Ë ∞Œ . (34)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : U HÍ~°º"≥∞ÿ##∞ ™êHõÅº=ÚQÆ KÕÜ«Ú@ ÖËHõ q∞QÆ∞Å‰õΩO_» KÕÜ«Ú#@∞¡
KÕÜ«Ú@ L`«Î=ÚÅ‰õΩ =∂„`«"Õ∞ ™ê^èŒº=Ú. UÅÜ«∞#, ™êÑ¶¨Åº„áêÑ≤ÎÜ«∞#∞#k
ã¨`«ûOHõÅ∞ÊÅ‰õΩ „H˜Ü«∂jÅ∞~°‰õΩ, L`«Î=∞ã¨fiÉèÏ=ÙÅ‰õΩ, Ö’HÀÑ¨HÍ~°∞Å‰õΩ =∂„`«"Õ∞
™ê^èŒº=∞QÆ∞#∞. `«`«ÊùÅ=Ú#∞ J#∞ÉèíqOK«∞@‰õΩ "åˆ~ J~°∞›ÅQÆ∞^Œ∞~°∞.
`åII =∞¿ÇÏâ◊fis! XHõ"Õà◊ h=Ù =∂‰õΩ =~°q∞Ü«∞º=Åã≤Ü«Ú#fl#∞‰õÄ_»
JO^Œ∞‰õΩQÍ#∞, =∂ â◊„`«∞=QÆ∞ =∞Ç≤Ïëêã¨∞~°∞x ãÖÇ¨ÏiOzuq. HÍ=Ù#, =∂‰õΩ
ã¨~fi° =Ú#∞ WzÛ#>ˇ#Â¡ k. WHõ h=Ù KÕÜ∞« =Åã≤#k UkÜ«Ú#∞ q∞ye Ü«ÚO_»Ö^Ë ∞Œ .
(35) Ñ¨q„`«"∞≥ #ÿ =ÚY=ÚQÆÅ F `«b!¡ "Õ∞=Ú ã¨‡iOÑ¨QÍ ã¨‡iOÑ¨QÍ =∂‰õΩQÆÅ
Ñ¨~=° ∞ãÖHõ@=ÚÅ#∞ #tOÑ¨*ãË u≤ q. J>Ë¡ F =∂`å! D ™ÈÎ„`«=ÚÅKÕ U
150 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
`«ã¨º q`«ÎiúqÉèí"≥·~°ú#^•~åkãÖÑ¨^•"£∞ I
=$^ŒúÜÕ∞-ã¨‡„`«Êã¨<åfl `«fiO Éèí"Õ^ä•ó ã¨~°fi^•OaˆH I 37
|∞∞+≤~°∞"åK« II 38 II
Wu „Ñ¨™êk`å ^Õ"≥·~°˚QÆ`À-ˆ~÷ `«^ä•--`«‡#ó I
`«^äÕ`«∞ºHÍÎ fi Éèí„^ŒHÍm |Éèí∂"åO`«i›`å #$Ñ¨ I 39
W`Õº`«`«¯kä`«O Éèí∂Ñ¨ ãÖÉèí∂`å ™ê Ü«∞^ä• Ñ¨Ù~å I
^Õg ^Õ=â◊sˆ~Éè’º [QÆ¢`«ÎÜ«∞Ç≤Ï`≥·+≤}© I 40
=∞#∞+¨µº_»∞ x#∞fl ã¨∞ÎuOK«∞<À, "åxH˜x ^èŒ#=Ú#∞, ÉèÏ~åºÑ¨Ù„`å^Œ∞Å=O\˜
ãÖÑ¨^ÅŒ #∞ ã¨=∞ã¨"Î ∞≥ #ÿ Jaè=$^Œ∞Åú `À, Sâ◊fi~°º=ÚÅ`À =$kúá⁄OkOK«∞@‰õΩ‰õÄ_»
h=Ù =∂Ü«∞O^Œ∞=Öˇ "åxÜ«∞O^Œ∞#∞ ZÅ¡Ñ¨C_»∞ „Ñ¨ã¨#∞fl~åÅ=QÆ∞^Œ∞=Ù
QÍHõ!—— (36–37)
|∞∞+≤ ~Ú@¡<#≥ ∞ – (38) ~å*Ï! Dq^è=Œ ÚQÆ [QÆ`¯« ÖÏº}=Ú H˘~°‰Ωõ #∞
`«=∞ HõÖÏº}=Ú H˘~°‰Ωõ #∞ ^Õ=`«ÅKÕ`« ã¨∞uÎ OÑ¨|_ç „Ñ¨ã#¨ ∞fl~åÖˇ#· Éè„í ^ŒHÍo
'J>Ë¡ JQÆ∞QÍHõ!— Jx K≥ÑC¨ K«∞ JO`«i›`∞« ~åÅÜ≥∞º#∞. (39) ã¨∞~°^~Œä å*Ï! ^Õ=`«Å
"Õ∞Å∞HÀi#^≥· =ÚÖ’¡H=õ ÚÅ‰õΩ „âıÜ∞« ã¨∞û HÀi#^≥,· ã¨HÅõ ^Õ=`«Å â◊s~°=ÚÅ#∞O_ç
P [QÆÔŒ | Z@∞¡ „áê^Œ∞~°ƒqù Oz#^À, P q=~°=∞O`«ÜÚ« #∞ h‰õΩ K≥ÑÊ≤ ux.(40)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : ''ã¨~fi° ^Õ= â◊s~ˆ Éè’ºÜ«∂-q~°∂ƒù`å-q∞`«„Ñ¨ÉÏè —— Jx J=∞‡"å~°∞
H˘xÜ«∂_»|_ç#k. UÜÕ∞ ^Õ=`«^ŒQÆæ~° UÜÕ∞ â◊H˜ÎHõÅ^À, PÜ«∂ â◊‰õΩÎÅxflÜ«Ú#∞
ã¨=∂Ç¨~°~°∂Ñ¨"≥∞ÿ ^Õq Pq~°ƒùqOz#k. JO^Œ∞KÕ`« Láêã¨‰õΩ_»∞ XH˘¯Hõ¯ Jcè+¨ìã≤kúH˜
XH˘¯Hõ¯ ^Õ=`«#∞ Láêã≤Oz „Ñ¨Ü«∂ã¨Ñ¨_»#Hõ¯~°ÖËx suQÆ XHõ¯ J=∞‡"åix
Láêã≤Oz#KÀ, ã¨~°fiq^èŒ=ÚÖˇ·# "åOKè«Å∞ ã≤kúOK«∞#x ã¨Ê+¨ì=∞QÆ∞K«∞#flk. ãÖÉèí∂`å
J#QÍ Ñ¨Ù\˜ì#kÜ«∞x J~°÷=ÚHÍHõ, =ºHõÎ"≥∞ÿ#k Jx J~°÷=Ú KÕã≤H˘#^ŒQÆ∞#∞.
^Õ"å<åO HÍ~°ºã≤^Œúº~°÷O Pq~°ƒù=u ™ê Ü«∞^• I
L`«Ê<Õflu `«^•Ö’ˆH ™êx`åºÑ¨ºaènèÜ«∞`Õ II Jx |∞∞+≤ "åHõº=Ú##∞ãïOz P"≥∞
x`«ºÜ≥ÿ∞##∞ Ñ¨Ù\˜ì#kÜ«∞x Ö’Hõ=Ú ÉèÏqOK«∞K«∞#flk.
–: <åÅ∞QÆ= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 151
Ñ¨Ù#â◊Û Q“s^ÕÇ¨`åû ã¨=Ú^Œ∂ƒù`å Ü«∞^ä• Éèí=`ü I

=^è•Ü«∞ ^Œ∞+¨ì^≥·`åº<åO `«^ä• â◊√OÉèíxâ◊√OÉèíÜ≥∂ó I 41
~°Hõ∆}ÏÜ«∞ K« Ö’HÍ<åO ^Õ"å<å=ÚÑ¨HÍi}© I
`«KÛ« $ù }∞+¨fi =∞Ü«∂--MÏº`«O Ü«∞^ä•=`«¯^äÜ
Œ ∂« q∞ `Õ I
I „Ç‘ÏO FO I 42
â◊„HÍk ã¨∞uÎ ~åfl=∞ K«`∞« ~À÷-^è•ºÜ«∞ó II 4 II
L"åK« ´ 5, J~°âú ’¡H“ ´ 2, â’¡HÍó ´ 35, U=O ´ 42,
U==∂k`«ó ´ 259

`åII P [QÆ[˚#x ^Œ∞~å‡~°∞æÖˇ·# ~åHõ∆ã¨∞ÅÜ≥ÚHõ¯Ü«Ú â◊√OÉèíxâ◊√OÉèí∞Å
Ü≥ÚHõ¯Ü«Ú ãÖÇ¨~°=ÚH˘é‰õΩ áê~°fif^Õq ^ÕÇÏ¨ =Ú#∞O_ç Z@∞¡ Pq~°ƒqù Oz#^À
J\ì̃ Hõ^äŒÜ«Ú#∞ q#∞=Ú. (41)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : Q“s ^ÕÇ¨ `«û=Ú^Œ∂ƒù`å Ü«∂ã¨`fiÎ≥ HÂ õ QÆ∞}Ï„â◊Ü∂« I ™êH∆Í`«û~°ãfi¨ f
„áÈHÍÎ â◊√OÉèÏã¨∞~° x|~üÇÏ≤ }© II Jx "≥·Hõ$uHõ ~°Ç¨Ïã¨º=Ú q=iOz#k. Q“s^ÕÇ¨Ï=Ú#∞O_ç
ã¨~°ã¨fiu Pq~°ƒùqOz#k. P"≥∞ ã¨`«ÎfiQÆ∞} „Ñ¨^è•#^Õ=`«. J~Ú##∞ â◊√OÉèíxâ◊√OÉèí∞Å#∞,
~åHõ∆ã¨∞Å#∞ ãÖÇ¨ÏiOz#k. ''â◊√OÉèíxâ◊√OÉèí∞ÅÖ’ Z=Ô~·##∞ =iOÑ¨Ù=∞x—— "åi^Œ∂`«Å∞
P"≥∞#∞ J_çy#Ñ¨C_»∞, P"≥∞ ã¨=∂^è•#=Ú K≥Ñ≤Ê# f~°∞Ö’ P"≥∞ Ü«ÚH˜Î =ºHõÎ"≥∞ÿ#k. Q“s
^ÕÇ¨Ï=Ú #∞O_ç L^ŒƒùqOz# P"≥∞ H“tH˜Ü«∞x Ñ≤Å∞=|_ç#k. H“tH˜ Pq~°ƒùqOz# Ñ≤^ŒÑ¨
áê~°fiu #Å∞Ñ¨Ù"å~°∞@KÕ HÍoHõÜ«∞#|_ç#k.
`åII ^Õ=`«Å‰õΩ LÑ¨HÍ~°=Ú KÕÜ«Ú#kÜ«Ú, Ö’Hõ=ÚÅ#∞
~°H˜∆OK«∞#kÜ«Ú#QÆ∞ P [QÆ[˚#x Z@∞¡ „Ñ¨Hõ@=∞Ü≥∞º<À, P
=$`åÎO`«=Ú#O`«ÜÚ« #∞ L#flk L#fl@∞¡QÆ h‰õΩ `≥eÃÑ^Œ#∞ „â◊^QúŒ Í q#∞=Ú.(42)
II Wk N=∂~°¯O_ÕÜ«∞ Ñ¨Ù~å}=Ú# ™ê=i‚Hõ =∞#fiO`«~°=Ú#O^Œe
^Õg=∂Ç¨`«‡º=Ú#O^Œ∞ 'WO„^•k^Õ=`«Å∞ ^Œ∞~åæ=∂`«#∞ ã¨∞ÎuOK«∞@— Ü«∞<≥_»∞
<åÅæ= J^è•ºÜ«∞=Ú II 4 II
II N ^Œ∞~åæ=∂`å [Ü«∞=Ú, [Ü«∞=Ú II

S^Œ= J^è•ºÜ«∞=Ú
L`«~Î ° K«i„`«=Ú
^Õ=`«Å∞ ^Õqx ã¨∞uÎ OK«∞@ – K«O_»=ÚO_»∞Å∞
JOaHÍ~°∂Ñ¨=Ú#∞ Ñ„ â¨ O◊ ã≤OK«∞@#∞ qx â◊√OÉè∞í _»∞ ^Õq=^Œ‰Ì Ωõ
^Œ∂`«#∞ ÑÖÑ¨Ù@ – P ^Œ∂`« x~åâ◊`À uiy "≥à√◊ §@
qxÜ≥∂QÆó
FO Jã¨º NL`«~Î K° i« „`«ãº¨ ~°∞„^Œ |∞∞+≤ó, =∞Ç¨ã¨~ã° fi¨ f ^Õ=`å,
J#∞+¨µìÑπ Kè«O^Œó, cè=∂â◊HÎ̃ó, „ÉèÏ=∞s c["£∞. ã¨∂~°ºã¨Î`«Î fi"£∞,
™ê=∞"Õ^Œó ã¨fi~°∂Ñ¨"£∞, =∞Ç¨ã¨~°ã¨fif„Ñ‘`«ºˆ~÷ L`«Î~°K«i„`«áêˆ~î
qxÜ≥∂QÆó II
^è•º#"£∞
FO Ñ¶¨∞O\Ïâ◊¥ÅÇ¨ÏÖÏx â◊OY =Úã¨ÖË K«„HõO ^èŒ#∞ó ™êÜ«∞HõO
Ç¨Ï™êÎÉˇ˚Â~°Ì^èŒfO Ñ¶¨∞<åO`«qÅã¨pÛù`åOâ◊√`«∞Åº„Ñ¨ÉèÏ"£∞ I
qxÜ≥∂QÆ=Ú: D L`«~Î ° K«i„`«=Ú#‰õΩ ~°∞„^Œ∞_»∞ |∞∞+≤ – =∞Ç¨ã¨~ã° fi¨ f
^Õ=`«– J#∞+¨µÑì π KèO« ^Œã∞¨ û – cè=∂â◊HÎ̃ – „ÉèÏ=∞s c[=Ú – ã¨∂~°∞º_»∞
`«`«Î fi=Ú – ™ê=∞"Õ^Œ=Ú ã¨fi~°∂Ñ¨=Ú – N=∞Ç¨ã¨~°ã¨fif J#∞„QÆÇ¨Ï=Ú
á⁄O^Œ∞@H˘~°‰Ωõ D L`«~Î K° i« „`«=Ú áê~åÜ«∞}=Ú KÕÜ∞« |_»∞K«∞#flk.
^è•º#=Ú : Ñ¶∞¨ O@, â◊¥Å=Ú, =Úã¨ÖÏÜ«Ú^è=Œ Ú, Ç¨ÏÖÏÜ«Ú^è=Œ Ú, â◊OY=Ú,
K«„Hõ=Ú, qÅ∞¡, ÉÏ}=Ú J#∞ PÜ«Ú^è=Œ ÚÅ#∞ `å=∞~°Å=O\˜ `«# Zxq∞k
KÕ`∞« ÅÖ’#∞ ^èiŒ OzÜ«Ú#fl\˜kì Ü«Ú, â◊~`° å¯Å=Ú# „Ñ¨HÍtOK«∞K«∞O_»∞ K«O„^Œ∞x`À
ã¨=∂#"≥∞#ÿ HÍOu HõÅkÜ«Ú, áê~°fif^Õq â◊s~°=Ú#∞O_ç Pq~°ƒqù Oz#kÜ«Ú,
=ÚÖ’¡H=õ ÚÅ‰õΩ#∞ P^è•~°É∂íè `«"∞≥ #ÿ \ì̃kÜ«Ú, â◊√OÉè∞í _»∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞ ~åHõã∆ ∞¨ Å#∞
–: S^Œ= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 153
Q“s^ÕÇ¨Ïã¨=Ú^Œƒù"åO „u[QÆ`å=∂^è•~°Éèí∂`åO =∞Ç¨–

Ñ¨Ó~åfi=∞„`« ã¨~°ã¨fif=∞#∞Éèí*Ë â◊√OÉèÏk^≥·`åºiÌh"£∞ II
'FO H©¡O— |∞∞+≤~°∞"åK« II 1 II
Ñ¨Ù~å â◊√OÉèíxâ◊√OÉèÏÉèÏº=∞ã¨∞~åÉèÏºO â◊pÑ¨`Õó I
¢`≥·Ö’HõºO Ü«∞[˝ÉèÏQÍâ◊Û Ç¨Ï$`å =∞^Œ|ÖÏ„â◊Ü«∂`ü I 2
`å"Õ= ã¨∂~°º`åO `«^Œfi^ŒkèHÍ~°O `«^ä≥·O^Œ="£∞ I
H“ÉË~°=∞^äŒ Ü«∂=∞ºO K« K«„HÍ`Õ =~°∞}ã¨º K« I 3
`å"Õ= Ñ¨=#iúO K« K«„Hõ`«∞~°fiÇ≤ÏflHõ~°‡ K« I
`«`À ^Õ"å qx~°∂ú`å „Éèí+¨ì~å*Ïºó Ñ¨~ål`åó I 4
ãÖÇ¨ÏiOz#kÜ«Ú, =∞Ç¨Ü«∞#∞ qâı+} ¨ =Ú `«# ¿Ñ~°∞‰õΩ =ÚO^Œ∞ HõÅkÜ«Ú
J~Ú# =∞Ç¨ã¨~ã° fi¨ fÜ«∞#∞ ^Õ=`«#∞ WÑ¨Ù_»∞ x~°O`«~=° ÚQÆ Éèlí O`«∞#∞.
"Õ∞^è•|∞∞+≤ ã¨∞~°^=Œä ∞Ç¨~åA`À W@∞¡ ÑëHÔ #∞ – (1) Ñ¨Ó~°fiHÍÅ=Ú#
â◊√OÉèí∞_»∞ xâ◊√OÉèí∞_»∞ J#∞ ¿Ñ~°∞QÆÅ W~°∞=Ù~°∞ ~åHõ∆ã¨∞Å∞ `«=∞
JÇ¨ÏOHÍ~°|Å=Ú=Å# WO„^Œ∞xÜ≥ÚHõ¯ =ÚÖ’¡H=õ ÚÅ PkèÑ`¨ º« =Ú#∞ =∞iÜ«Ú
Ü«∞[˝ÉÏè QÆ=ÚÅ#∞ ‰õÄ_» JÑ¨ÇÏ¨ iOz"Õãi≤ . (2)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : WO„^Œ∞xk XHõ Ñ¨^Œq =∂„`«"Õ∞. ^Õ=`«ÅÜ≥ÚHõ¯Ü«Ú,
~åHõ∆ã¨∞ÅÜ≥ÚHõ¯Ü«Ú P"≥∂^Œ=Ú =∞iÜ«Ú `«# Ñ¨Ù}ºÑ¶¨Å=Ú „Ñ¨=iÎOz#O`«HÍÅ=Ú
J`«_® Ñ¨xÖ’ H˘#™êQÆ∞#∞. HÍx J`«∞º„QÆ`«`«Ñ¨ó „Ñ¨ÉèÏ==Ú KÕ`«#∞, â◊`åkèHõ=ÚÖˇ·#
Ü«∞[˝x~°fiÇ¨Ï}=ÚÅKÕ`«#∞, ÖËHõ W`«ˆ~`«~° =~°„áêÑ¨ÙÎÅKÕ`«#∞ WOHõ#∞ W\˜ì W`«~°
HÍ~°}=ÚÅ=Å##∞ WO„^ŒÑ¨^Œqx Z=~À JÑ¨Ç¨ÏiOz"ÕÜ«ÚK«∞O^Œ∞~°∞. â◊√OÉèí xâ◊√OÉèí∞Å∞
„|Ç¨Ï‡^Õ=Ùx QÆ∞iOz `«Ñ¨=∂K«iOz =~°=ÚÅ#∞ á⁄Oki. JO`ÕHÍHõ, "å=∞#Ñ¨Ù~å}=Ú
##∞ãïOz g~°∞ W~°∞=Ù~°∞#∞ WO„^Œ∞xHõ#fl#∞ q∞H˜¯e |Å=O`«∞Öˇ· Ü«ÚO_çi.
`åII â◊√OÉèí xâ◊√OÉè∞í e~°∞=Ù~°∞#∞ ã¨∂~°ºK«O„^Œ∞ÅÜ≥ÚHõ¯ JkèHÍ~°=Ú#∞,
Ü«∞=∞=~°∞}∞ÅÜ≥ÚHõ¯ PkèÑ¨`«º=Ú#∞, ‰õΩÉË~°∞xÜ≥ÚHõ¯ JkèHÍ~°=Ú#∞
™êfinè#Ñ¨~K° ∞« H˘x ã¨~fi° =Ú#∞ `å"Õ∞ x~°fiÇ≤ÏOK«∞K«∞O_çi. (3) WOHõ#∞ â◊√OÉèí
xâ◊√OÉè∞í Å∞ "åÜ«Ú=ÙÜ≥ÚHõ¯ JkèHÍ~°=Ú#∞, Jyfl^Õ=Ùx JkèHÍ~°=Ú#∞‰õÄ_»
"åˆ~ x~°fiÇ≤ÏOÑ¨*ÁzÛi. D ã≤÷uÖ’ ^Õ=`«ÅO^Œ~°∞#∞ â◊√OÉèíxâ◊√OÉèí∞ÅKÕ
F_çOÑ¨|_ç#"åÔ~· JkèHÍ~°„Éè+í µ¨ Öì ·ˇ u~°ã¯¨ iOÑ¨|_çi. (4)
154 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
Ç¨Ï$`åkèHÍ~å¢ã≤Î ^Œâß™êÎÉèÏºO ã¨ˆ~fi x~åHõ$`åó I
=∞Ç¨ã¨∞~åÉèÏºO `åO ^ÕgO ãÖã¨‡~°O`«ºÑ¨~ål`å"£∞ I 5
`«Ü∂« ™ê‡HõO =~À ^Œ`ÀÎ Ü«∞^ä•--Ñ¨`∞« ûã¨‡ $`ådÖÏó I
Éèí=`åO <åâ◊~Úëêºq∞ `«`üHõ∆}Ï`«Ê~°=∂Ñ¨^Œó I 6
Wu Hõ$`åfi =∞uO ^Õ"å Ç≤Ï=∞=O`«O #ˆQâ◊fi~°"£∞ I
[QÆ∞‡ã¨Î„`« `«`À ^ÕgO q+¨µ‚=∂Ü«∂O „Ñ¨`«∞+¨µì=Ùó I 7
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : ^Õ=`«Å‰õΩ =~°=ÚeK«∞Û@Ü«∞O^Œ∞ Z\ì̃ Ü«∞kèHÍ~°=Ú HõÅ^À, JkèHÍ~°=Ú
HÀÖ’Ê~Ú#<å_»∞ ^Œ∞~°^Œ$+¨ì=Ú#∞ J#∞ÉèíqOK«∞@Ü«∞O^Œ∞‰õÄ_» =∂#=ÙÅ‰õΩ =Öˇ<Õ "åiH˜x
J#∞Éèí==Ú `«Ñ¨Ê^Œ∞. HÍ|\˜ì =∂#=Ù_»∞ ^Õ=`«Å#∞ P^Œ~°≈=ÚQÍ fã≤H˘x Hõ+¨ì#+¨ì=ÚÅ#∞
ã¨Ç≤ÏOK«∞@Ü«∞O^Œ∞ <Õ~°∞Ê#∞ F~°∞Ê#∞ =Ç≤ÏOÑ¨=Åã≤Ü«ÚO_»∞#∞. =∂#=ÙÅ‰õΩ ÖËx
^Œ∞~°^Œ$+ì̈=Ú XHõ\˜ ^Õ=`«Å‰õΩ J^Œ#=ÚQÍ HõÅ^Œ∞. J^Õ=∞#, J=∞$`«áê#=ÚKÕ`« ^Õ=`«Å‰õΩ
^ÕÇ¨Ï`åºQÆ=ÚÖË^Œ∞. =∞iÜ≥ÚHõ\˜, =∂#=ÙÅ∞ `«=∞ Láêã¨#|Å=ÚKÕ`« "≥∂Hõ∆=Ú
™êkèOK«∞H˘#∞@‰õΩ J~°∞›Öˇ· Ü«ÚO^Œ∞~°∞. HÍx, ^Õ=`«Å‰õΩ P J=HÍâ◊=ÚÖË^Œ∞.
`åII â◊√OÉèí xâ◊√OÉè∞í Å∞ J#∞ ~åHõã∆ ∞¨ e~°∞=Ù~°∞#∞ JkèHÍ~°=ÚÅxflO\˜x
JÑ¨ÇÏ¨ iOz ^Õ=`«ÅO^Œix ã¨fi~°=æ Ú#∞O_ç "≥_Å» Q˘\˜iì . JÑ¨C_»∞ ^Õ=`«ÅO^Œé∞#∞
F@q∞<≥~∞° QÆ#\ì̃ JÑ¨~ål`«Ü∞ÿ≥ # J=∞‡"åix ãÖã¨‡iOzi. (5)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : ^Õ=`«Å‰õΩ ãÖHõ@Ñïã≤÷u Hõey#Ñ¨C_»∞ "åi^ÕÜ≥ÿ∞# ãÖÑ¶¨∞\˜`« ã¨=∞+≤ìâ◊H˜Î
JÑ¨~ål`«Ü«∞#∞ <å=∞=Ú`À „Ñ¨Hõ@"≥∞ÿ "åix P^Œ∞H˘#∞#∞. Z\˜ì ã≤÷uÜ«∞O^Œ∞#∞ â◊„`«∞"≥O`«
g~°∞_≥·##∞, Å|ú=~°„Ñ¨™ê^Œ∞_≥·##∞ ^Õ=`«Å Ñ¨Hõ∆=Ú# xÅz# P"≥∞‰õΩ F@q∞Ü«∞#∞#k
ÖË^Œ∞. HÍ=Ù#, nx#∞O_ç '=º+≤ìâ◊H˜ÎHõ#fl#∞, ãÖÑ¶¨∞\˜`«â◊H˜Î q[Ü«∞=Ú#∞ ã¨=∞‰õÄiÛÃÑ@∞ì#∞—
J#∞ JOâ◊=Ú#∞ =∂#=Ù_»∞ `≥Å∞ã¨∞H˘#=Öˇ#∞.
`åII ZÑ¨C_»∞ PÑ¨^ŒÅ∞ HõÅ∞QÆ∞<À JÑ¨C_»∞ ^Õ=`«ÅO^Œ~°∞#∞ ##∞fl
ã¨‡iOz#KÀ, ''`«H}
∆õ "Õ∞ g∞‰õΩ Hõey# Q˘Ñ¨Ê PÑ¨^ÅŒ #∞ #tOÑ¨*Ü
Ë Ú« ^Œ∞#∞——
Jx J=∞‡"å~°∞ =∂‰õΩ =~°=ÚxzÛ#k Hõ^•! Hõ#∞Hõ, =∞#=Ú P ^Õqx P„â◊~ÚOz
„áêi÷OÑ¨=Öˇ#∞. (6) JÑ¨C_»∞ ^Õ=`«ÅO^Œ~°∞#∞ W@∞¡ xâ◊ÛÜ«∞|∞kúHõÅ"åÔ~·
Ç≤Ï=∂ÅÜ«∞ Ñ¨~°fi`«„âı+¨ª=Ú#‰õΩ áÈ~Úi. JÑ¨C_»K«@ q+¨µ‚=∂Ü«∞Ü«∞QÆ∞
[QÆ<å‡`«#∞ Dq^è=Œ ÚQÆ ™ÈÎ„`«=Ú KÕãi≤ . (7)
–: S^Œ= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 155
#"≥∂ ^Õ"≥·º =∞Ç¨^Õ"≥·º t"åÜ≥ÿ∞ ã¨`«`«O #=∞ó I
#=∞ó „Ñ¨H$õ `≥º· Éè„í ^•Ü≥∞ÿ xÜ«∞`åó „Ñ¨}`åó ã¨‡ `å"£∞ I 9
~“„^•Ü≥∞ÿ #"≥∂ x`åºÜ≥∞ÿ Q“Ô~º· ^è•¢`º·≥ #"≥∂ #=∞ó I
*’º`åûflÜ≥∞ÿ KÕO^Œ∞~°∂Ñ≤}ºÿ̌ ã¨∞MÏÜ≥∞ÿ ã¨``« O« #=∞ó I 10
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : ^Õ=`Àáêã¨‰õΩÅ‰õΩ UHÍO`«„Ñ¨^Õâ◊=ÚÅQÆ∞ Ñ¨~°fi`«=ÚÅ∞, Ñ¨~°fi`«QÆ∞Ç¨ÏÅ∞
L`«Î"≥∂`«Î=∞™ê÷#=ÚÅ∞. Láêã¨º^Õ=`« ã¨~°fi„`«QÆÜ≥ÿ∞##∞, Láêã¨‰õΩx =∞<Àxâ◊ÛÅ`«fi=Ú
H˘~°‰õΩ „Ñ¨`ÕºHõ™ê÷#=ÚÅ∞ xˆ~ÌtOÑ¨|_çÜ«Ú#flq. Ç≤Ï=∂ÅÜ«∞ Ñ¨~°fi`«„áêO`«=ÚÅO^Œ∞
WÑ¨C_»∞#∞ `åÑ¨ã¨∞Å∞, ã≤^Œ∞úÅ∞, „|Ç¨Ï‡"Õ`«ÎÅ∞ LO^Œ∞~°x „Ñ¨fu. Ç≤Ï=∞=O`«q∞\˜ì
„Ñ¨^Õâ◊=∞QÆ∞@ KÕ`«#∞, JÅ<å_»∞ ^Õ=`«ÅO^Œ~°∞#∞ KÕiÜ«ÚO_»∞@KÕ`«#∞ P „Ñ¨^Õâ◊=Ú#‰õΩ
^Õ=`å™ê÷#=∞x „Ñ¨ã≤kú Hõey#k.
^Õ=`«Å∞ W@∞¡ ÑëH˜i – (8) ^ÕqH˜, =∞Ç¨^ÕqH˜ #=∞™ê¯~°=Ú.
t=ã¨fi~°∂Ñ≤}H˜ ˜ ã¨~fi° ^• =O^Œ#=Ú. „Ñ¨H$õ uH˜, HõÖÏº}=∞~ÚH˜ #=∞™ê¯~°=Ú.
„uHõ~}
° =ÚÅ`À xÜ«∞=∞|^Œ∞Åú "≥∞ÿ J=∞‡"åiH˜ „Ñ¨}`«∞ÅiÊOK«∞K«∞<åfl=Ú. (9)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : 'ã¨$+≤ìH˜ HÍ~°}Éèí∂`«"≥∞ÿ# ^ŒQÆ∞@KÕ '„Ñ¨Hõ$u—Ü«∞xÜ«Ú, HõÖÏº}HÍi}˜
Ü«∞QÆ∞@KÕ 'Éèí„^Œ—Ü«∞xÜ«Ú, `å#∞ „Ñ¨HÍtOK«∞#^ŒQÆ∞@KÕ '^Õq—Ü«∞xÜ«Ú, „|Ç¨‡k^Õ=`«Å#∞
„Ñ¨HÍtOÑ¨KÕÜ«Ú#^ŒQÆ∞@KÕ '=∞Ç¨^Õq— Ü«∞xÜ«Ú, P#O^Œã¨fi~°∂Ñ≤}˜Ü«∞QÆ∞@KÕ 't"å—
Ü«∞xÜ«Ú J=∞‡"åiH˜ ¿Ñ~°∞¡ QÆÅ=Ù.
`åII ~°∞„^Œ~°∂Ñ≤}˜H˜x #=∞™ê¯~°=Ú. x`åº J#QÍ – „ÑüÑ¨^•kukä
~°∂Ñ≤}H˜ x˜ , áê~°fiuH˜x, [QÆ^•ú„uH˜x =∂\˜=∂\˜H˜ =O^Œ#=ÚÅ∞. K«O„kHÍ
ã¨fi~°∂Ñ≤}˜H˜x, (HÍ~°º~°∂Ñ≤}˜H˜) K«O„^ŒaOÉÏ#∞Hõ$uH˜x (HÍ~°}~°∂Ñ≤}˜)
ã¨∞YHÍi}˜Hx˜ ZÅ¡ÑC¨ _»∞ J<ÕHÍ<ÕHõ #=∞™ê¯~°=ÚÅ∞. (10)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : ^Œ∞+¨µìÅQÆ∞ ~åHõ∆ã¨∞Å#∞ ãÖÇ¨ÏiOK«∞"Õà◊, „HÀ^è•"Õâ◊=Ú##∞O_»∞#k
HÍ=Ù# '~“„^Œ— Ü«∞xÜ«Ú, „uHÍÖÏÉÏ^èŒº"≥∞ÿ# Jã≤Î`«fi=ÚHõÅ^ŒQÆ∞@KÕ 'x`«º—Ü«∞xÜ«Ú,
qâ◊fi=Ú#O`«Ü«Ú#∞ ^èŒiOzÜ«Ú#flk HÍ=Ù# '^è•„u— Ü«∞xÜ«Ú, „Ñ¨ã¨#∞fl~åÖˇ· =ÙO_»∞#Ñ¨Ù_»∞
"≥<≥flÅ=Öˇ K«Å¡x^≥· Ü«ÚO_»∞@KÕ '*’º`«ûfl— Ü«∞xÜ«Ú, [QÆ<À‡Ç¨Ï# ™œO^Œ~°º=ÚHõÅ
=ÚY=ÚHõÅk Ü«∞QÆ∞@KÕ 'WO^Œ∞~°∂Ñ≤}˜— Ü«∞xÜ«Ú, Láêã¨‰õΩÅ‰õΩ#∞, Éèí‰õΩÎÅ‰õΩ#∞
J#∞„QÆÇ¨ÏÑ¨Ó~°fiHõ=ÚQÆ ã¨∞Y=Ú#∞ HõeyOK«∞K«∞O_»∞#∞. HÍ=Ù#, 'ã¨∞Y— Ü«∞xÜ«Ú
J=∞‡"åiH˜ ¿Ñ~°∞¡.
156 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
HõàÏº}ÿ̌º „Ñ¨}`åO =$^≥úÂºó ã≤^≥úÂºó ‰õΩ~À‡(1) #"≥∂ #=∞ó I
<≥~· |ü ∞∞`≥º· Éè∂í Éè$í `åO ÅÔH∆ ‡º â◊~åfi}ÿ̌º `Õ #"≥∂ #=∞ó I 11
^Œ∞~åæÜ≥ÿ∞ ^Œ∞~°æáê~åÜ≥ÿ∞ ™ê~åÜ≥ÿ∞ ã¨~°fiHÍi}ˇÿº I
MÏº`≥·º `«^ä≥·= Hõ$ëê‚Ü≥ÿ∞ ^èŒ∂„=∂Ü≥ÿ∞ ã¨`«`«O #=∞ó I 12
`åII „âıÜ∂≥ ~°∂Ñ≤}Ü
˜ ∞« QÆ∞ [QÆ<å‡`«‰Ωõ „Ñ¨}Ï=∞=ÚÅ∞. Jaè=$kú~∂° Ñ≤}=˜ QÆ∞,
J}˜=∂kã≤k~ú ∂° Ñ≤}q˜ Ü«Ú #QÆ∞ h‰õΩ J<ÕHõ #=∞™ê¯~°=ÚÅ∞ JiÊOK≥^=Œ Ú.
Jã¨∞~°âH◊ qÎ˜ Ü«Ú, ~å[ºÅH˜∆ ‡qÜ«Ú, t=ã¨fi~°∂Ñ≤}q˜ Ü«Ú#QÆ∞ h‰õΩ =∂\˜=∂\˜Hx˜
#=∞™ê¯~°=ÚÅ∞. (11)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : ^Õ=`«Å‰õΩ#∞, =∂#=ÙÅ‰õΩ#∞, ~åHõ∆ã¨∞Å‰õΩ#∞, „âıÜ≥∂^•~ÚxÜ«∞QÆ∞@KÕ
'HõÖÏº}˜—Ü«∞xÜ«Ú, ã¨~°fi„áê}∞ÅÜ«∞O^Œ∞#∞ KÕ`À~°∂Ñ¨=Ú# #∞O_»∞@KÕ '|∞kú—Ü«∞xÜ«Ú
J+¨ìã≤^Œ∞ÌÖËHÍHõ, áê~°ºOuHõ ã≤kúÜ«∞QÆ∞ =ÚH˜ÎÜÕ∞ ã¨fi~°∂Ñ¨=ÚQÍ HõÅkÜ«∞QÆ∞@KÕ 'ã≤kú—
Ü«∞xÜ«Ú, Jã¨∞~°∞ÅÜ≥ÚHõ¯ J"≥∂Ñ¶¨∞=~°„QÆÇ¨Ï} ã¨=∞~°÷=∞QÆ∞ `«Ñ¨â◊≈H˜ÎH˜x, "≥·Éèí==ÚÅ‰õΩ#∞,
ã¨fi~°∂Ñ¨=∞QÆ∞@KÕ '<≥·|∞∞u—Ü«∞xÜ«Ú, ~åAÅ‰õΩ#∞ K«„Hõ=~°∞ÎÅ‰õΩ#∞ "åi"åi ~å[º=ÚÅ
ã¨fi~°∂Ñ¨=∞QÆ∞@KÕ '~å[ºÅH˜∆‡—Ü«∞xÜ«Ú, „Ñ¨à◊Ü«∞HÍÅ=Ú#O^Œ∞ ã¨~°fi„áê}∞Å#∞
Ç≤ÏOã≤OK«∞#∞. HÍ=Ù#, 'â◊~åfi}˜— Ü«∞xÜ«Ú J=∞‡"åiH˜ ¿Ñ~°∞¡. D â’¡Hõ=Ú#O^Œe '‰õΩ~°‡ó
— J#∞ â◊|Ì=Ú#‰õΩ |^Œ∞Å∞ '‰õÄÔ~·‡ºó— J#∞ áê~îåO`«~°=Ú HõÅ^Œ∞. ‰õÄÔ~·‡º J#QÍ
Éèí∂ÉèÏ~°=Ú#∞ L^ŒúiOK«∞ ã¨=∞~°÷`«QÆÅ ‰õÄ~°‡=Ú#‰õΩ J#QÍ q+¨µ‚=Ù#‰õΩ
„Ñü~°∂Ñ≤}˜Ü«∞QÆ∞@KÕ '‰õÄi‡— JxÜ«Ú, ÖËHõ '‰õÄ~°‡ãÖ|OkèxÜ«∞QÆ∞ 'HõK«ÛùÑ‘^Õq— Jx
‰õÄ_® J=∞‡"åiH˜ ¿Ñ~°∞¡ K≥Ñ¨Ê|_ç#q.
`åII ^Œ∞~åæ – JO^Œ∞@‰õΩ ™ê^èºŒ =ÚHÍxkÜ«Ú, ^Œ∞~åæáê~å – JO^Œ∞@‰õΩ
™ê^èŒº=ÚHÍx ÅHõ∆}=Ú#‰õΩ Jf`«"≥∞ÿ#kÜ«Ú, ÖË^• ãÖHõ@=ÚÅ#∞O_ç
^•\ÕK«∞#kÜ«Ú, ™ê~° – „áêÑÖzHõ áê~°=∂i÷Hõ q+¨Ü«∞=ÚÅxflO\˜H˜x
™ê~°É∂íè `«"∞≥ #ÿ kÜ«Ú, ã¨~fi° HÍi}˜ – Ñ¶∞¨ @<åÑ¶∞¨ @# ã¨=∞~°`÷ « HõÅkÜ«Ú, MÏºu–
ã¨~fi° Ö’Hõ=ÚÅO^Œ∞ „Ñ¨ãk≤ ú HõÅkÜ«Ú, Hõ$ëê‚–^è∂Œ „=∂^ÕqÜ«∞QÆ∞ ^Œ∞~åæ=∂`«‰Ωõ
ã¨~fi° HÍÅ ã¨~åfi=ã¨Å÷ Ü«∞O^Œ∞ #=∞™ê¯~°=Ú. (12)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : `≥Å∞ã¨∞H˘#∞@‰õΩ ™ê^èŒº=ÚHÍxk HÍ=Ù# ÖËHõ q∞H˜¯e ^Œ∞óY=Ú`À
(ˆH¡â◊=Ú`À) á⁄O^Œ^Œy#kHÍ=Ù# '^Œ∞~°æÜ«∞xÜ«Ú, ãÖHõ@=ÚÅ#∞O_ç ^•\ÕK«∞#k HÍ=Ù#
'^Œ∞~°æáê~å—Ü«∞xÜ«Ú, ã¨~°fiq^èŒ=ÚÖˇ·# |Å=ÚÅ‰õΩ ™ê~°Éèí∂`«"≥∞ÿ#k. Hõ#∞Hõ,
'™ê~°—Ü«∞xÜ«Ú, ã¨=∞ã¨Î=ã¨∞Î=ÙÅ#∞ Ñ¶¨∞@<åÑ¶¨∞@#=ÚÅ#∞ KÕÜ«∞QÆÅ∞QÆ∞#k. HÍ=Ù#,
1. ‰õÄÔ~·‡º –J#∞ áê~îåO`«~°=Ú HõÅ^Œ∞.
–: S^Œ= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 157
Ju™œ=∂ºu~“„^•Ü≥ÿ∞ #`åã¨ÎÃã·º #"≥∂ #=∞ó I

#"≥∂ [QÆ„`«ÊuëêªÜ≥ÿ∞ ^Õ"≥·º Hõ$`≥·º #"≥∂ #=∞ó I 13
Ü«∂ ^Õg ã¨~°fiÉèí∂`Õ+¨µ q+¨µ‚=∂ÜÕ∞u â◊aÌ`å I
#=∞ãÎ̈Ãã·º I 14 I #=∞ãÎ̈Ãã·º I 15 I #=∞ãÎ̈Ãã·º #"≥∂ #=∞ó I 16
'ã¨~°fiHÍi}˜— JxÜ«Ú ã¨~°fiÖ’Hõ=ÚÅÜ«∞O^Œe ^Õ=^•#"åk „áê}∞ÅO^Œ~°‰õΩ#∞
qMÏº`«"≥∞ÿ#k. Hõ#∞Hõ 'MÏºu—Ü«∞xÜ«Ú, '`«™êºO qx~°æ`åÜ«∂O`«∞ Hõ$ëê‚-Éèí∂`ü
™êÑ≤ áê~°fif— Jx W^Õ J^è•ºÜ«∞=Ú#O^Œe =Hõ∆º=∂} â’¡Hõ=Ú#O^Œ∞ K≥Ñ¨Ê|_ç#@∞¡
áê~°fif^Õq â◊s~°=Ú#∞O_ç H“tH˜ |Ü«∞ÅÊ_ç# Ñ≤^ŒÑ¨, áê~°fiu #Å¡x=~°‚=Ú Hõey#O^Œ∞#
'HÍoHõ—Ü«∞xÜ«Ú, á⁄QÆ=O\˜ Hõ$+¨‚=~°‚=Ú HõÅk. HÍ=Ù#, '^èŒ∂„=∞—Ü«∞xÜ«Ú J=∞‡"åiH˜
¿Ñ~°∞¡.
`åII q∞H˜¯e Åe`«ã¨fiÉèÏ==ÚHõÅkÜ«Ú, q∞QÆ∞Å „HÀ^èŒã¨fiÉèÏ==Ú
HõÅkÜ«Ú#QÆ∞ ^ÕqH˜ q#Ü«∞Ñ¨Ó~°fiHõ =O^Œ#=ÚÅ∞. [QÆ`«∞ÎÅ‰õΩ
P^è•~°É∂íè `«"∞≥ #ÿ kÜ«Ú, [QÆ`,ü ã≤u÷ , ãÖÇ¨~°HÍ~°}"≥∞#ÿ kÜ«Ú#QÆ∞ J=∞‡"åiH˜
Ñ¨^Õ Ñ¨^Õ #=∞™ê¯~°=ÚÅ∞. (13)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : Éèí‰õΩÎÅ#∞ Hõ$áê¢~°Ìz`«Î=Ú`À J#∞„QÆÇ≤ÏOK«∞ ã¨~°à◊ã¨fiÉèÏ==Ú
HõÅkÜ«∞QÆ∞@KÕ 'Ju™œ=∞º—Ü«∞xÜ«Ú, „‰õÄ~°∞Öˇ·# ~åHõ∆ã¨∞ÅÜ≥∞_» q∞H˜¯e „HÀ^èŒ=Ú HõÅk
HÍ=Ù#, 'Ju~“„^Œ—Ü«∞xÜ«Ú, Ö’Hõ=ÚÅO^Œ∞ „Ñü+¨ªHõÅkHÍ=Ù# ÖËHõ, Ö’Hõ=ÚÅ#∞
„Ñü+≤ªOK«∞#k Hõ#∞Hõ, ÖË^•, Ö’Hõ=ÚÅO^Œ∞#∞ Láêã¨‰õΩÅ JO`«~°OQÆ=ÚÅÖ’#∞,
„Ñü+≤ªOÑ¨|_çÜ«ÚO_»∞#k HÍ=Ù#, '[QÆ„`«Êu+ª̈—Ü«∞xÜ«Ú, ã¨$+≤ì, ã≤÷u, ãÖÇ¨~°HÍ~°º=ÚÅ∞#∞,
JÑ¶¨∞@# Ñ¶¨∞@<åk HÍ~°º=ÚÅ∞#∞ KÕÜ«ÚK«∞O_»∞#k. Hõ#∞Hõ, 'Hõ$`«º—Ü«∞xÜ«Ú J=∞‡"åiH˜
<å=∞=ÚÅ∞.
`åII ã¨~fi° „áê}∞ÅÜ«∞O^Œ∞#∞ q+¨µ=‚ ∂Ü«∞Ü«∞x Ñ≤Å∞=|_»∞ ~°∂Ñ¨=Ú##∞#fl
^Õg! h‰õΩ #=∞™ê¯~°=Ú. `«b!¡ h‰õΩ =O^Œ#=Ú. =∂`å! h‰õΩ „Ñ¨}Ï=∞=Ú.
[#h! h‰õΩ J<ÕHõ #=∞™ê¯~°=ÚÅ∞. (14–16)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : Ñ¨~°=∂`«‡Ü«∞QÆ∞ q+¨µ‚xÜ≥ÚHõ¯ =∂Ü«∞ÜÕ∞ q+¨µ‚=∂Ü«∞Ü«∞#|_»∞#∞.
nxˆH =¸ÖÏq^ŒºÜ«∞x ¿Ñ~°∞. D q+¨µ‚=∂Ü«∞ ™êufiHõ, ~å[ã¨, `å=∞ã¨ÉèË^Œ=ÚÅ`À
=¸_»∞ q^èŒ=ÚÅ∞. #=∞ó J#∞ Ñ¨^Œ=Ú „Ñ¨™ê^Œ=Ú#, ãÖ„Éèí=∞=Ú#, K≥Ñ¨Ê|_»∞#∞.
'qëê^Õ q„Éèí"Õ∞ Ç¨Ïˆ~¬ MË^Õ ^≥·<Õº-=^è•~°}Ë. „Ñ¨™ê^Œ<Õ, ãÖ„Éèí"Õ∞ K« kfi ¢ã≤Î~°∞HõÎO
#^Œ∞+¨ºu— J#QÍ – zO`«–â’Hõ=Ú, „Éèí=∞–x"≥fi~°áê@∞, ãÖ`À+¨=Ú, ^Œ∞óY=Ú – Ñ‘_»,
n#`«fi=Ú – ^Œi„^Œ=Ú, xâ◊ÛÜ«∞=Ú, „Ñ¨ã¨#fl`« – J#∞„QÆÇ¨Ï=Ú, cèu – `«`«Î~°áê@∞ –
158 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
Ü«∂ ^Õg ã¨~°fiÉèí∂`Õ+¨µ KÕ`«<Õ`«ºaènèÜ«∞`Õ I
Ü«∂ ^Õg ã¨~°fiÉèí∂`Õ+¨µ |∞kú~°∂¿Ñ} ãÖã≤÷`å I
Ü«∂ ^Õg ã¨~°fiÉèí∂`Õ+¨µ x„^•~°∂¿Ñ} ãÖã≤÷`å I
J`«∞º`åûÇ¨Ï=Ú =O\˜q Hõey#Ñ¨C_»∞, XˆH =∂@#∞ Ô~O_Õã≤ =¸_Õã≤™ê~°∞¡ K≥Ñ≤Ê##∂,
Jk `«Ñ¨CQÍ ÖˇH˜¯OÑ¨|_»^Œ∞. ÃÑ·QÍ, Jk P =ºHÎ̃Ü≥ÚHõ¯ Ñïã≤÷ux „Ñ¨Hõ\ÕK«∞#∞. JO^Œ∞=Å#
D ™ÈÎ„`«=∞O„`«=ÚÅÜ«∞O^Œ∞ #=∞â◊≈|Ì=Ú kfi~°∞H˜ÎQÆ#∞, „u~°∞H˜ÎQÆ#∞ „Ñ¨Ü≥∂yOÑ¨|_çÜ«Ú,
nxH˜ Ñ¨Ù#~°∞HÎ̃^À+¨=Ú =iÎOK«^Œ∞. H˘O^Œ~°∞ D #=∞™ê¯~°=ÚÅ Ñ¶¨Å=Ú#∞ =¸_»∞™êÔ~¡Â#KÀ
„uHõ~°}=ÚÅ`À#xÜ«Ú, H˘O^Œ~°∞ =¸_»∞ „Ñ¨^ŒH˜∆}=Ú ÅxÜ«Ú K≥Ñ¨CK«∞O^Œ∞~°∞.
`åII ã¨=∞ã¨Î „áê}∞ÅÜ«∞O^Œ∞ U [QÆ[˚#x z`«Î=$uÎ qâı+¨=ÚQÍ
¿Ñ~˘¯#|_»∞<À J\ì̃ J=∞‡"åiH˜ #=∞™ê¯~°=ÚÅ∞. J\ì̃ `«eH¡ ˜ HÔ "· ∂≥ _»∞ÊÅ∞. J\˜ì
[#xH˜ =O^Œ#=ÚÅ∞. J<ÕHõ #=∞™ê¯~°=ÚÅ∞. (17–19) ã¨~fi° „áê}∞ÅÜ«∞O^Œ∞
|∞kú~∂° Ñ¨=ÚQÍ xezÜ«Ú#fl [QÆ<å‡`«‰Ωõ #=∞™ê¯~°=Ú. J\˜ì =∂`«‰Ωõ =O^Œ#=Ú.
J\ì̃ [#xH˜ HÔ "· ∂≥ _»∞Ê. J\ì̃ J=∞‡"åiH˜ Ñ¨^ÑÕ ^¨ Õ #=∞™ê¯~°=Ú. (20–22)
ã¨~fi° „áê}∞ÅÜ«∞O^Œ∞ x„^•~°∂Ñ¨=ÚQÆ #∞O_»∞#\˜ì J=∞‡"åiH˜ #=∞™ê¯~°=Ú.
J\ì̃ =∞Ç¨^ÕqH˜ =O^Œ#=Ú. J\ì̃ [#xH˜ #=∞™ê¯~°=Ú, Ñ¨^Õ Ñ¨^Õ #=∞™ê¯~°=Ú.
(23–25)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : 'xÜ«∞`«O „^•}O x„^•— â◊Ü∞« #O – ^•‰õΩ`åûÜ«∂O QÆ`Ò— J#QÍ
xÜ«∞`«=ÚQÍ á⁄O^Œ∞K«∞O_»|_»∞ â◊Ü«∞<å=ã¨÷‰õΩ x„^ŒÜ«∞x ¿Ñ~°∞. „áê}∞ÅÖ’ J=∞‡"å~°∞
x„^•ã¨fi~°∂Ñ≤}˜QÆ ã≤÷uHõeyÜ«Ú#flk. Wk XHõ ^≥·gÜ«∞=ã¨÷Ü«∞x K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. 'Ü«∞„`«
ã¨∞áÈÎ # HõOK«# HÍ=∞O HÍ=∞Ü«∞`Õ, #HõOK«# ã¨fiÑ¨flO Ñ¨â◊ºu `«`«∞û+¨µÑ¨ÎO,
ã¨∞+¨µÑ¨Î™ê÷#ó UH©Éèí∂`«ó, „Ñ¨*Ï˝#Ñ¶¨∞# U"å#O^Œ=∞Ü≥∂ Ç¨º#O^ŒÉèí∞H±—, Jx
=∂O_»∂HÀºÑ¨x+¨`«∞Î q=iOz#k. D Ü«∞=ã¨÷ÜÕ∞ ã¨HõÅÉèË^Œ ã¨Ç≤Ï`«=∞QÆ∞ P^è•ºu‡Hõ,
Pkè^≥·qHõ, PkèÉè∫uHõ, [QÆ`«∞Î JO`«Ü«Ú#∞ Ñ¨Ù@∞ì@‰õΩ HÍ~°}=∞QÆ∞K«∞O_»∞#∞. JO^Œ∞KÕ`«<Õ,
nxx HÍ~°}Ï=ã¨÷Ü«∞xÜ«Ú ¿Ñ~˘¯#∞K«∞O^Œ∞~°∞.
–: S^Œ= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 159
Ü«∂ ^Õg ã¨~°fiÉèí∂`Õ+¨µ ‰õ∆Ω^è•~°∂¿Ñ} ãÖã≤÷`å I

Ü«∂ ^Õg ã¨~°fiÉèí∂`Õ+¨µ KåÛùÜ«∂~°∂¿Ñ} ãÖã≤÷`å I
Ü«∂ ^Õg ã¨~°fiÉèí∂`Õ+¨µ â◊H˜Î~°∂¿Ñ} ãÖã≤÷`å I
`åII ã¨HÅõ „áê}∞ÅÜ«∞O^Œ∞#∞ ‰õΩ∆ ^è• (PHõe) ~°∂Ñ¨=Ú##∞#fl J=∞‡"åiH˜
#=∞™ê¯~°=Ú. P `«e¡H˜ ÔH·"≥∂_»∞Ê. P [#xH˜ =O^Œ#=Ú. =∂\˜=∂\˜H˜
#=∞™ê¯~°=Ú. (26–28)
`åII ã¨~°fi„áê}∞ÅÜ«∞O^Œ∞ KèåÜ«∂~°∂Ñ¨=ÚQÆ#∞O_»∞#\˜ì [QÆ[˚#xH˜
„Ñ¨}Ï=∞=Ú. J\˜ì =∂`«‰Ωõ #=∞™ê¯~°=Ú. P =∞Ç¨^ÕqH˜ KÕ"∂≥ _»∞Ê. =∂\˜=∂\˜H˜
#=∞™ê¯~°=Ú. (29–31)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : KèÜ« ∞« u zè#uÎ ãÖ`åÑ¨q∞u KèåÜ«∂ J#QÍ ZO_»#∞ ("Õ_çq∞x)
KèÕkOK«∞#∞ HÍ=Ù#, KèåÜ«∞ J#|_»∞#∞. J#QÍ, „ÑüaO|~°∂Ñ¨=∞x J~°÷=Ú.
'„ÑüaO|=∞<å`«Ñ¨ó— J#∞ Jaè^è•#=Ú`À KèåÜ«∂ â◊|Ì=Ú#‰õΩ J<ÕHõ J~°÷=ÚÅ∞#fl#∞
„Ñ¨Hõ$uH˜ „ÑüaO|"Õ∞ KèåÜ«∞Ü«∞#∞ J~°÷"Õ∞ ã‘fiHõiOÑ¨|_»∞#∞. D „ÑüaO|=∞#∞#k
"Õ^•O`«ÑïÉèÏ+¨Ü«∞O^Œ∞ r=`«`«ÎfiÉ’^èŒHõ=Ú. P`«‡Ñ¨^•~°÷=Ú Ü≥ÚHõ¯ „ÑüaO|"Õ∞
„Ñ¨Hõ$uÜ«Ú, r=Ù_»∞#∞, J~Ú#O^Œ∞=Å# r=`«`«Îfi=∞#∞#k „Ñ¨Hõ$uqÉèÏQÆ=Ú#ˆH K≥O^Œ∞#x
ã¨Ê+¨ì=Ú. HÍ‰õΩ#flKÀ, r=`«`«Îfi=Ú#∞ Ñ¨~å„Ñ¨Hõ$uÜ«∞x w`åKå~°∞º_»∞ ¿Ñ~˘¯<≥#∞. U`å=`å,
WK«\˜ KèåÜ«∂â◊|Ì=Ú ãÖ`åÑ¨âßOuH˜x r=ÅHõ∆}=Ú#‰õΩ#∞ „Ñ¨Hõ$u ã¨~°fiã¨fi=Ú#‰õΩ#∞
ãÖˆH`«"≥∞ÿÜ«Ú#flk.
`åII U J=∞‡"å~°∞ ã¨HÅõ Ñ¨^•~°=÷ ÚÅÜ«∞O^Œ∞ â◊H~Î̃ ∂° Ñ¨=ÚQÆ#∞O_»∞<À,
J\ì̃ N=∂`«‰Ωõ #=∞™ê¯~°=Ú. J\ì̃ [QÆ<å‡`«‰Ωõ =O^Œ#=Ú. J\ì̃ Ö’Hõ=∂`«‰Ωõ
#=∞™ê¯~°=Ú. =∞~°Å =∞~°Å #=∞™ê¯~°=Ú. (32–34)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : â◊Hõ#O â◊HÎ̃ó =ã¨∞ÎQÆ`«"≥∞ÿ# ™ê=∞~°÷º"Õ∞ â◊H˜Î. „Ñ¨ÑÖK«=Ú#O^Œe „Ñü
=ã¨∞Î=Ù#‰õΩ#∞ XHõ ã¨Ç¨Ï[^èŒ~°‡=ÚO_»∞#∞. L+¨‚=Ú#‰õΩ ^•Ç¨ÏHõâ◊H˜Î, "åÜ«Ú=Ù#‰õΩ
„Ñ¨"åÇ¨ÏHõâ◊H˜Î, PHÍâ◊=Ú#‰õΩ â◊|ÌQÆ∞}Hõ â◊H˜Î, [Å=Ú#‰õΩ ~°ã¨`«fiâ◊H˜Î J\˜ì"Õ. „Ñü =ã¨∞Î=Ù#‰õΩ
QÆÅ P =ã¨∞Î`«fiÅHõ∆}"Õ∞ ^•x â◊H˜ÎÜ«∞#|_»∞#∞.
160 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
Ü«∂ ^Õg ã¨~°fiÉèí∂`Õ+¨µ `«$ëê‚~°∂¿Ñ} ãÖã≤÷`å I
Ü«∂ ^Õg ã¨~°fiÉèí∂`Õ+¨µ H∆ÍOu~°∂¿Ñ} ãÖã≤÷`å I
Ü«∂ ^Õg ã¨~°fiÉèí∂`Õ+¨µ *Ïu~°∂¿Ñ} ãÖã≤÷`å I
`åII U J=∞‡"å~°∞ ã¨HõÅ„áê}∞ÅÜ«∞O^Œ∞ `«$ëê‚ ~°∂Ñ¨=ÚQÆ <≥ÅH˘x
Ü«ÚO_»∞<À, J\ì̃ N^ÕqH˜ #=∞™ê¯~°=Ú. J\ì̃ [QÆ<å‡`«‰Ωõ „Ñ¨}Ï=∞=Ú. J\˜ì
[QÆ[#˚ xH˜ =O^Œ#=Ú. Ñ¨^ÑÕ ^¨ Õ =O^Œ#=Ú. (35–37)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : â◊s~°^è•iÜ≥ÿ∞# „Ñü„áê}˜H˜x D `«~°¬}^èŒ~°‡=Ú LO_»∞#∞. WkÜÕ∞
`«$+¨‚Ü«∞#|_»∞#∞. J#QÍ LÑ¨Éè’QÆxq∞`«ÎHõ"≥∞ÿ# JaèÖÏ+¨. nxH˜ ÑÖKÕO„kÜ«∞=ÚÅ∞
JO`«iO„kÜ«∞=∞QÆ∞ =∞#ã¨∞û, Hõˆ~‡O„kÜ«∞=ÚÅ∞ WOHõ#∞ [~î°~°HÀâ◊=Ú
[#<ÕO„kÜ«∞HÀâ◊=ÚÅ∞, "≥~°ã≤ ^ÕÇ¨Ï=∞O`«Ü«Ú#∞ ZÑ¨C_»∞ U^À XHõ Éè’QÆ=Ú#∞,
J#∞Éèí==Ú#∞ HÀ~°∞K«∞O_»∞#∞. Wk "≥Ú`«Î=ÚQÆ „áê}∞ÅH˘Hõ Jx"å~°ºÅHõ∆}"≥∞ÿ
„Ñ¨=iÎOK«∞K«∞O_»∞#∞. Wk âßaÌHõ=ÚQÍ Pâ◊ J#∞ z#fl =∂@ÜÕ∞Ü≥ÿ∞##∞ PHÍâ◊=∞O`«
^˘_»¤k. nx#∞O_ç `«Ñ≤ÊOK«∞H˘#∞ „áê}˜ ™ê^è•~°}=ÚQÆ ÖË^Œ∞. JxflÜ«Ú =Úãëq
Ü«∞~ÚáÈ~Ú##∞ '`«$Ã+‚ÂHÍ`«~°∞}ÏÜ«∞`Õ— Jx Éèí~°Î$Ç¨Ïi K≥Ñ≤Ê#@∞¡ PÜ«Ú=Ù `«iy#H˘Åk
`«$+¨‚ ÃÑ~°∞QÆ∞K«∞O_»∞#∞. U"≥∞ÿ#<Õq∞ „áê}˜ ÅHõ∆}=∞QÆ∞ `«$ëê‚~°∂Ñ¨=Ú# J=∞‡"å~°∞
q~ålÅ∞¡K«∞O_»∞#∞.
`åII ã¨HÅõ „áê}∞ÅÜ«∞O^Œ∞ F~°∞Ê~°∂Ñ¨=Ú# <≥ÅH˘xÜ«Ú#fl\˜ì J=∞‡"åiH˜
=O^Œ#=Ú. J\˜ì =∂`«‰Ωõ „Ñ¨}Ï=∞=Ú. J\˜ì `«eH¡ ˜ Ñ¨^ÑÕ ^¨ Õ #=∞™ê¯~°=Ú.(38–40)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : 'Hõ∆=∞}"Õ∞ H∆ÍOu— JÑ¨HÍi}º#Ñ¨HÍ~°zH©~å¬ J#QÍ JÑ¨HÍiH˜
uiy JÑ¨HÍ~°=Ú#∞ KÕÜ«∞‰õΩO_≥_ç WK«ÛùÜÕ∞ âßOu. JÑ¨HÍ~°=Ú KÕã≤#"åiÜ≥∞_» „Ñü‰õÄÅ
ÉèÏ=#HÍHõ ^•x ™ê÷#=Ú# L¿ÑH∆ÍÉèÏ==Ú =Ç≤ÏOzÜ«ÚO_»∞@ H∆ÍOuÜ«∞QÆ∞#∞. Hõ∆O ã¨Ç¨Ï<Õ
J#∞ ^è•`«∞=Ù`À D â◊|Ì=Ú U~°Ê_ç#k. „Ñü JÑ¨HÍ~°=Ú KÕÜ«∞QÆÅ ã¨=∞~°÷`« LO_çÜ«Ú
L¿ÑHõ∆=Ç≤ÏOzÜ«ÚO_»∞@ H∆ÍOu Ü«∞#|_»∞#∞.
`åII ã¨HõÅ„áê}∞ÅÜ«∞O^Œ∞#∞ Ñ¨Ù@∞ìHõ~°∂Ñ¨=Ú# L#fl\˜ì J=∞‡"åiH˜
#=∞™ê¯~°=Ú. J\ì̃ Ö’Hõ=∂`«‰Ωõ =O^Œ#=Ú. J\ì̃ [QÆ<å‡`«‰Ωõ #=∞™ê¯~°=Ú.
Ñ¨^ÑÕ ^¨ Õ #=∞™ê¯~°=Ú. (41–43)
–: S^Œ= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 161
Ü«∂ ^Õg ã¨~°fiÉèí∂`Õ+¨µ Å*Ï˚~°∂¿Ñ} ãÖã≤÷`å I

Ü«∂ ^Õg ã¨~°fiÉèí∂`Õ+¨µ âßOu~°∂¿Ñ} ãÖã≤÷`å I
Ü«∂ ^Õg ã¨~°fiÉèí∂`Õ+¨µ „â◊^•ú~°∂¿Ñ} ãÖã≤÷`å I
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : '*ÏÜ«∞`Õ Wu *Ïuó— Ñ¨Ù@∞ì#∞ HÍ=Ù#, *ÏuÜ«∞#|_»∞#∞.
J<ÕHõ=ÚÅO^Œ∞ UHÍHÍ~° ÅHõ∆}=Ú‰õÄ_» *ÏuÜÕ∞. [h„áê^Œ∞~åƒù"Õ D â◊|Ì=Ú#‰õΩ
=¸Å=Ú. 84 ÅHõ∆Å r=~åã¨∞ÅÜ≥ÚHõ¯ Ñ¨Ù@∞ìHõ‰õΩ#∞, PÜ«∂ ™ê=¸Ç≤ÏHõ ÅHõ∆}=ÚÅ‰õΩ#∞
J=∞‡"å~°∞ HÍ~°}=∞QÆ∞@KÕ P"≥∞ *ÏuÜ«∞x K≥Ñ¨Ê|_»∞K«∞#flk.
`åII ã¨~°fi„áê}∞ÅÜ«∞O^Œ∞ ã≤QÆ∞æ~°∂Ñ¨=Ú# qÅã≤Å∞¡#\˜ì N^ÕqH˜
#=∞™ê¯~°=Ú. J\˜ì N=∂`«‰Ωõ =O^Œ#=Ú. J\˜ì N=∞Ç¨~ål˝H˜ „Ñ¨}Ï=∞=Ú.
Ñ¨^ÑÕ ^¨ Õ #=∞™ê¯~°=Ú. (44–46)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : 'Å[˚#O Å*Ï˚— KÕÜ«∞^Œy# Ñ¨xx KÕÜ«∞‰õΩO_»∞@ÔH· W`«~°∞Å#∞O_çQÍx,
`«##∞O_çQÍx Ñ¨Ù\˜ì# ãÖHÀK«=Ú Å[˚Ü«∞#|_»∞#∞. W\˜ì ã¨∂Hõ∆‡ÉèÏ==ÚÅ∞ =∞#∞ëêºk
„áê}∞ÅÖ’ HõÅ∞QÆ∞@ ã¨Ç¨Ï[=Ú. Wk „Ñ¨`ÕºHõ=ÚQÍ ™ê=∂lHõ ^èŒ~°‡"≥∞ÿ L#fl#∞ Z_»<≥_»
=º+≤ì ^èŒ~°‡=ÚÅ‰õΩ‰õÄ_» „Ñ¨=iÎOK«∞K«∞O_»∞#∞. J=∞‡"å~°∞ Å*Ï˚~°∂Ñ¨=Ú#
=∂#=„áê}∞ÅÖ’ Ü«∞^ä•ãÖÉèí==ÚQÆ „Ñ¨Hõ@=∞QÆ∞K«∞O_»∞#∞. HÍ=Ù#, Å[˚Ü«∞x P"≥∞‰õΩ
¿Ñ~°∞ Hõey#k.
`åII ã¨~fi° „áê}∞ÅÜ«∞O^Œ∞#∞ âßOu~°∂Ñ¨=Ú# #∞O_»∞#\˜ì J=∞‡"åiH˜
=O^Œ#=Ú. J\ì̃ qâ◊fi=∂`«‰Ωõ #=∞™ê¯~°=Ú. J\ì̃ Ö’ÔHH· =õ ∂`«‰Ωõ #=∞™ê¯~°=Ú.
=∂\˜=∂\˜H˜ #=∞™ê¯~°=Ú. (47–49)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : âßOuÜ«∞#QÍ â◊=∞#=Ú. q+¨Ü«∞=ÚÅ#∞O_ç LÑ¨~°=∞=Ú#∞ á⁄O^Œ∞@
âßOu. ÖËHõ, „HÀ^è•kÉèÏ==ÚÅ#∞O_ç â◊=∞#=Ú á⁄O^Œ∞@. q+¨Ü≥∂Ñ¨~°uÜ«∞x <åˆQâ◊Éèí@∞ì
"åºYº. JO`«iO„kÜ«∞x„QÆÇ¨Ï=∞x ~å=∂„â◊Ü«Ú_»∞. H˘O^Œi ^Œ$+≤ìÜ«∞O^Œ∞
WO„kÜ«∞=ÚÅÜ≥ÚHõ¯ qHõ$`«`«Îfi=ÚÅ#∞O_ç â◊=∞#=Ú á⁄O^Œ∞@ âßOu. W\˜ì âßOu
ã¨HõÅ„áê}∞ÅÖ’#∞ PÜ«∂ ãÖ^Œ~°ƒù=ÚÅÖ’ HÍ#=K«∞ÛK«∞O_»∞#∞.
`åII Jxfl „áê}∞ÅÜ«∞O^Œ∞ „â◊^•ú~°∂Ñ¨=ÚQÆ #∞O_»∞#\˜ì J=∞‡"åiH˜
#=∞™ê¯~°=Ú. J\ì̃ [QÆÔŒ aHõ‰Ωõ =O^Œ#=Ú. J\ì̃ =∞Ç¨`«eH¡ ˜ #=∞™ê¯~°=Ú.
=∞~°Å=∞~°Å #=∞™ê¯~°=Ú. (50–52)
162 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
Ü«∂ ^Õg ã¨~°fiÉèí∂`Õ+¨µ HÍOu~°∂¿Ñ} ãÖã≤÷`å I
Ü«∂ ^Õg ã¨~°fiÉèí∂`Õ+¨µ ÅH©∆ ‡~°∂¿Ñ} ãÖã≤÷`å I
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : âß¢™ÈÎHõÎ=ÚÅQÆ∞ J~°÷=ÚÅÜ«∞O^Œ∞ Pã≤ÎHõº|∞kúÜÕ∞ „â◊^ŒúÜ«∞#|_»∞#∞.
P^Œ~°=Ú`À P~åkèOK«∞@ ÉèíH˜Î. HÍQÍ Pã≤ÎHõº|∞kú „â◊^Œú. „â◊^ŒúÜ«∞# Pã≤ÎHõº|∞kúÜ«∞xÜ«Ú,
JaèÖÏ+¨Ü«∞xÜ«Ú ÃÇ·Ï=∞ xÑ¶¨∞O@∞=Ù ¿Ñ~˘¯x#k. QÆ∞~°∞ "Õ^Œ"åHõº=ÚÅÜ«∞O^Œ∞ qâßfiã¨=Ú
‰õÄ_» „â◊^ŒúÜÕ∞. ã¨~°fi[#∞ÅÜ«∞O^Œ∞ ^ŒÜ«∂ÉèÏ==Ú HõeyÜ«ÚO_»∞@Ü«Ú „â◊^ŒúÜÕ∞.
ã¨kfi+¨Ü«∞=ÚÅO^Œ∞ x~°uâ◊Ü«∞"≥∞ÿ# ÉèÏ=##∞ J#∞ãïOK«∞ |∞kúÜ«Ú „â◊^ŒúÜÕ∞Ü«∞x
^Õ=Å∞_»∞ K≥ÃÑÊ#∞. ã¨`å¯~°º=ÚÅÜ«∞O^Œ∞ D~°¬º ÖËHõáÈ=Ù@, J~°∞÷ÅÜ≥ÚHõ¯
^Œ~°≈#=Ú#O^Œ∞ ^ŒÜ«∂ÉèÏ==Ú HõeyÜ«ÚO_»∞@Ü«Ú „â◊^ŒúÜ«∞#|_»∞#∞. „â◊`ü ^Œ^f Œè u
„â◊^•ú– qâßfiã¨=Ú#∞ HõeyOK«∞#k „â◊^Œú Jx `å`«Ê~°º=Ú.
`åII Jxfl„áê}∞ÅÜ«∞O^Œ∞ U [QÆ[˚#x HÍOu~°∂Ñ¨=Ú#
<≥ÅH˘xÜ«ÚO_»∞<À, J\˜ì J=∞‡"åiH˜ #=∞™ê¯~°=Ú. J\˜ì N^ÕqH˜ „Ñ¨}Ï=∞=Ú.
J\ì̃ =∞Ç¨`«eH¡ ˜ #=∞™ê¯~°=Ú. =∞~°Å =∞~°Å #=∞™ê¯~°=Ú. (53–55)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : [#=ÚKÕ HÀ~°|_»∞ PHõ~°¬}ÜÕ∞ HÍOuÜ«∞#|_»∞#∞. â’Éèí,
Hõ=∞hÜ«∞`«fi=Ú, WK«Ûù, „Ñ¨HÍâ◊=Ú, Kè«q, =Ú#flQÆ∞#q HÍOuH˜ Ñ¨~åºÜ«∞=ÚÅx K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞.
HÍOu ã¨fi~°∂áÈ [fiÅ`Õ – L[˚fiÅ"≥∞ÿ# ã¨fi~°∂Ñ¨"Õ∞ HÍOuÜ«∞x H˘O^Œ~°O^Œ∞~°∞. J=∞‡"å~°∞
ã¨~°fi^• ã¨~°fi^ä• Ö’Hõ=ÚÅKÕ`« HÀ~°|_»∞K«∞O_»∞#∞. HÍ=Ù# P"≥∞ HÍOu~°∂Ñ≤}˜Ü≥ÿ∞
ã¨HõÅÉèí∂`«=ÚÅÜ«∞O^Œ∞#∞ „Ñ¨HÍtOK«∞K«∞O_»∞#∞.
`åII ÅH©∆ ‡~°∂Ñ¨=Ú`À U Ü«∞=∞‡"å~°∞ ã¨HõÅ„áê}∞ÅÜ«∞O^Œ∞
q~ålÅ∞¡K∞« O_»∞<À J\˜ì ÅH©∆ ‡^ÕqH˜ #=∞™ê¯~°=Ú. J\ì̃ JOaHõ‰Ωõ =O^Œ#=Ú.
J\˜ì [QÆÔŒ |‰õΩ #=∞™ê¯~°=Ú. =∂\˜=∂\˜H˜ #=∞™ê¯~°=Ú. (56–58)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : ÅHõ∆^Œ~°≈<åOHõ#Ü≥∂ó J#∞ ^è•`«∞=Ù#∞O_ç ÅH©∆‡â◊|Ì=Ú U~°Ê_ç#k.
ÅHõ∆Ü«∞#QÍ ^Œi≈OK«∞@, QÆ}ÕK«∞@ Jx Ü«∞~°÷=Ú. ã¨~°fi„áê}∞ÅÜ«∞O^Œ∞#∞ U^À XHõ
„Ñ¨`ÕºHõ ÅHõ∆}=Ú Hõ#Ê@∞ì#∞. HÍ=Ù#, P =ºH˜ÎÜ≥ÚHõ¯ QÆ}hÜ«∞`«#∞, "åK«º`«#∞ „Ñ¨Hõ@=Ú
X#~°∞ÛK«∞O_»∞#∞. HÍ=Ù#, J=∞‡"å~°∞ ã¨HõÅ„áê}∞ÅÖ’ ÅH©∆‡~°∂Ñ¨=ÚQÍ #∞O_»∞#x
K≥Ñ¨Ê|_ç#k.
–: S^Œ= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 163
Ü«∂ ^Õg ã¨~°fiÉèí∂`Õ+¨µ =$uÎ~°∂¿Ñ} ãÖã≤÷`å I

Ü«∂ ^Õg ã¨~°fiÉèí∂`Õ+¨µ ã¨‡ $u~°∂¿Ñ} ãÖã≤÷`å I
`åII ã¨HÅõ „áê}∞ÅÜ«∞O^Œ∞ =~°#Î (=$uÎ) ~°∂Ñ¨=ÚÖ’ LO_»∞#\˜ì ^ÕqH˜
#=∞™ê¯~°=Ú. J\˜ì N^ÕqH˜ =O^Œ#=Ú. J\˜ì N=∂`«‰Ωõ =O^Œ#=Ú. Ñ¨^ÑÕ ^¨ Õ
#=∞™ê¯~°=Ú. (59–61)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : =~°#Î O =$uÎó – =$uÎÜ«∞#QÍ r=<ÀáêÜ«∞=Ú. „Ñ¨=iÎOK«∞ q^è•#=Ú.
Pr"ÀrqHÍ "å~åÎ =$uÎ~fi° ~°#Î r=<Õ– Jx =$uÎH˜ Ñ¨~åºÜ«∞ "åK«Hõ=ÚÅ∞. Ñ¨â◊√áêÅ#=Ú,
"å}˜[º=Ú, Hõ$+≤ J#∞#q ‰õÄ_» =$`«∞ÎÖË. HÍx, P^èŒ∞xHõ r=#=Ú# r=<ÀáêÜ«∞=ÚÅ∞
ÃÑ‰õΩ¯ q^èŒ=ÚÖˇ·Ü«Ú#flq. ÖËHõ Jaè^è•, ÅHõ∆}Ï, =ºO[<å, J#∞#q ‰õÄ_® â◊|Ì=$`«∞ÎÅ∞.
WK«@ „Ñ¨^è•#=ÚQÍ =º‰õΩÎÅÜ≥ÚHõ¯ „Ñ¨=~°Î# q^è•#=Ú#∞, r=<ÀáêÜ«∞=Ú#ÔH· "å~°∞
KÕÜ«ÚÑ¨x =$uÎÜ«∞x K≥Ñ¨Ê|_ç#k. =ºH˜Î „Ñ¨=iÎOK«∞ q^è•#=∞O`«Ü«Ú#∞ J=∞‡"åi
qÖÏã¨=∞xÜÕ∞ K≥Ñ¨Ê=Öˇ#∞. JO`ÕHÍHõ, =∂#=„áê}∞Å∞ LÑ¨Ü≥∂yOK«∞ ÉèÏ+¨Ö’x
â◊|Ì=$`«∞ÎÅ∞‰õÄ_» P "åˆQÌg qÖÏã¨"Õ∞ Hõ^•!
`åII Jxfl „áê}∞ÅÖ’ ã¨‡ $u (ã¨‡~°}) ~°∂Ñ¨=Ú# qÅã≤Å∞¡#\ì̃ [QÆ[#˚ xH˜
#=∞™ê¯~°=Ú. J\ì̃ [QÆ<å‡`«‰Ωõ #=∞™ê¯~°=Ú. J\ì̃ N=∂`«‰Ωõ #=∞™ê¯~°=Ú.
=∞~°Å =∞~°Å #=∞™ê¯~°=Ú. (62–64)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : ã¨‡$uÜ«∞#QÍ ã¨‡~°}=Ú. J#∞Éèí∂`«ÉèÏ==ÚÅ#∞ ¿Ñ~˘¯<≥_»∞ ãÖ™ê¯~°
HÍ~°}=∞QÆ∞ *Ï˝#qâı+¨"Õ∞ ã¨‡$u Ü«∞#|_»∞#∞. '™êº`ü zO`å ã¨‡$u ~å^è•º#"£∞— Jx
J=∞~°=Ú. J#QÍ zOuOK«∞@, Öˇã¨ûQÍ ^è•ºxOK«∞@ ã¨‡$u Ü«∞QÆ∞#∞. 'ã¨‡~°}
nèKåÛùã¨∞âß¢¿ãÎ— Wu ã¨‡$uó–Jx ÃÇ·Ï=∞xÑ¶¨∞O@∞=Ù J#QÍ âß¢ã¨Îq+¨Ü«∞=ÚÅ#∞
ãÖÑ¨Ó~°‚|∞kú`À WKåÛÑ¨Ó~°fiHõ=ÚQÆ áœ#óÑ¨Ù#º=ÚQÆ ã¨‡~°}=Ú KÕÜ«Ú@
ã¨‡$uÜ«∞#|_»∞#∞. ã¨‡$ P^è•º<Õ J#∞ ^è•`«∞=Ù`À ã¨‡$u â◊|Ì=Ú U~°Ê_ç#k. ã¨=∞„QÆ=ÚQÆ
^è•ºxOK«∞@ÜÕ∞ ã¨‡$u. J=∞‡"å~°∞ „áê}∞ÅÜ«∞O^Œ∞ J#∞Éèí∂`« Ñ¨Ó~°fiq+¨Ü«∞ã¨‡~°}
*Ï˝#qâı+¨~°∂Ñ¨=ÚQÆ <≥ÅH˘xÜ«ÚO_»∞#∞.
164 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
Ü«∂ ^Õg ã¨~°fiÉèí∂`Õ+¨µ ^ŒÜ«∂~°∂¿Ñ} ãÖã≤÷`å I
Ü«∂ ^Õg ã¨~°fiÉèí∂`Õ+¨µ `«∞+≤ì~°∂¿Ñ} ãÖã≤÷`å I
`åII ã¨HÅõ „áê}∞ÅÖ’ ^ŒÜ∂« ~°∂Ñ¨=Ú# ã≤u÷ HõeyÜ«ÚO_»∞#\˜ì N^ÕqH˜
#=∞™ê¯~°=Ú. J\ì̃ `«eH¡ ˜ =O^Œ#=Ú. J\ì̃ =∂`«‰Ωõ #=∞™ê¯~°=Ú. Ñ¨Å∞=∂~°∞¡
#=∞™ê¯~°=Ú. (65–67)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : ~°H˜∆OÑ¨=ÅÜ«Ú#<≥_ç ÉèÏ=#ÜÕ∞ ^ŒÜ«∞. Ñ¨~°^Œ∞óY=Ú#∞
`˘ÅyOÑ¨=ÅÜ«Ú#<≥_ç ÉèÏ=#Ü«Ú ^ŒÜ«∞ÜÕ∞. JO`ÕHÍHõ, W`«~°∞Å ^Œ∞óY=Ú`À
ã¨=∞ÉèÏ==Ú#∞ HõeyÜ«ÚO_»∞@ ÖËHõ ™ê#∞Éèí∂ux á⁄O^Œ∞@ ‰õÄ_® ^ŒÜ«∞Ü«∞QÆ∞#∞.
'^ŒÜ«∞ ^•# QÆu Ç≤ÏO™ê ~°Hõ∆}Ë+¨µ— Jx Ñ¨~åºÜ«∞"åK«Hõ=ÚÅ∞ Jx K≥Ñ¨Ê|_ç#k. ÖËxk
WK«∞Û@, UH©ÉèÏ==Ú#∞ á⁄O^Œ∞@, Jx+¨ìq+¨Ü«∞=Ú#∞ Ç≤ÏOã≤OK«∞@, â’Hõ=Ú#∞O_ç
~°H˜∆OK«∞@ ^ŒÜ«∞ J#=K«∞Û#∞. „áê}∞ÅO^ŒiÖ’#∞ J=∞‡"å~°∞ ^ŒÜ«∂~°∂Ñ¨=Ú# QÆ∞Ñ¨Î=ÚQÍ
#∞O_»∞#∞. ã¨∂~°∞º_»∞ Ñ¨^•‡Hõ~°=Ú#∞, K«O„^Œ∞_»∞ HõÅ∞=Å#∞, qHõã≤OÑ¨KÕÜ«Ú#∞. "Õ∞Ñ¶¨Ú_»∞
J_»∞QÆ‰õΩO_»QÆ<Õ [Å=ÚxK«∞Û#∞. ã¨`«∞Ê~°∞+¨µÅ∞ ã¨fiÜ«∞=ÚQÆ<Õ Ñ¨~°Ç≤Ï`«=Ú#O^Œ∞
Jaèx"Õâ◊=Ú HõÅ"å~°∞ Jx Éèí~°Î$Ç¨Ïi =∞Ç¨â◊Ü«Ú_»∞ ^ŒÜ«∂ÅHõ∆}=Ú#∞ Öˇã¨ûQÆ
q=iOK≥#∞.
`åII U ^Õg ã¨HÅõ „áê}∞ÅÜ«∞O^Œ∞#∞ ãÖ`À+¨~∂° Ñ¨=Ú# =ã≤OK«∞K«∞O_»∞<À,
J\˜ì P Ñ¨~"° ∞Õ â◊fiiH˜ #=∞™ê¯~°=Ú. J\˜ì [QÆnâ◊fiiH˜ „Ñ¨}Ï=∞=Ú. J\˜ì Ö’ˆHâ◊fiiH˜
=O^Œ#=ÚÅ∞. ÃÑ‰õΩ¯ Ñ¨~åºÜ«∞=ÚÅ∞ #=∞™ê¯~°=ÚÅ∞. (68–70)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : `À+¨}"Õ∞ `«∞+≤ì, á⁄O^Œx q+¨Ü«∞=ÚÅ#∞ ÖËHõ á⁄O^Œ∞@‰õΩ HÀiHõQÆÅ
q+¨Ü«∞=ÚÅ#∞ á⁄Ok#Ñ¨Ù_»∞, =∞#ã¨∞û#O^Œ∞ HõÅ∞QÆ∞ ÉèÏ=qâı+¨=Ú `«∞+≤ìÜ«∞#|_»∞#∞.
q+¨Ü«∞=ÚÅÜ≥ÚHõ¯ LÑ¨Éè’QÆ=Ú#∞ á⁄Ok, `«`«ûO|O^èŒ"≥∞ÿ# JaèÖÏ+¨<˘Ok
LÑ¨~°q∞OzÜ«ÚO_»∞Ü«Ú `«∞+≤ìÜÕ∞. q+¨Ü≥∂Ñ¨Éè’QÆ=Ú#∞ á⁄Ok =∞~°Å `«^ŒaèÖÏ+¨#∞
á⁄O^Œ‰õΩ#fl#∞ á⁄Ok##∞, á⁄O^Œ#∞#fl#∞ HõÅ∞QÆ∞ =∂#ã≤Hõ ã¨∞Y=Ú ‰õÄ_» `«∞+≤ìÜ«∞xÜÕ∞
K≥Ñ¨Ê|_»∞#∞. J=∞‡"å~°∞ „Ñü„áê}˜Ü«∞O^Œ∞#∞ Dq^èŒ"≥∞ÿ# =ã¨∞Î„áêÑ≤Î ~°∂Ñ¨ '`«^ÀƒùQ~Æ ∂° Ñ¨—
ã¨xflÇ≤Ï`«Éè’QÆ~°∂Ñ¨=ÚQÆ HõÅ∞QÆ∞ =∞<ÀÉèÏ==ÚÜ≥ÚHõ¯ ã≤÷ux =ÚY=Ú#O^Œ∞
^Œi≈OÑ¨*ËÜ«Ú@ J#∞ q^èŒ=Ú# „Ñ¨Hõ@=∞QÆ∞K«∞O_»∞#∞. J#QÍ „áê}∞ÅÜ≥ÚHõ¯
=ÚY=Ú#O^Œe ãÖ`À+¨qHÍã¨=ÚÅ∞, „Ñ¨ã¨#fl`« =Ú#flQÆ∞#q J=∞‡"åi `«∞+≤ì~°∂Ñ¨=ÚÖË
Jx `≥eÜ«∞=Öˇ#∞.
–: S^Œ= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 165
Ü«∂ ^Õg ã¨~°fiÉèí∂`Õ+¨µ =∂`«$~°∂¿Ñ} ãÖã≤÷`å I

Ü«∂ ^Õg ã¨~°fiÉèí∂`Õ+¨µ „ÉèÏOu~°∂¿Ñ} ãÖã≤÷`å I
`åII ã¨HÅõ Éè∂í `«=ÚÅÖ’ J=∞‡~°∂Ñ¨=ÚQÆ =ã≤OK«∞K«∞O_»∞#\ì̃ J=∞‡‰õΩ
#=∞™ê¯~°=Ú. J\˜ì J=∞‡"åiH˜ =O^Œ#=Ú, J\˜ì J=∞‡ÅQÆ#flÜ«∞=∞‡‰õΩ
#=∞™ê¯~°=Ú. =∂\˜=∂\˜H˜ #=∞™ê¯~°=Ú. (71–73)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : =∂#º`Õ Wu =∂`å, =∂#Ñ¨Ó*ÏÜ«∂O, =∂uQÆ̂~ƒù J™êºO Wu
"å =∂`å – gxx QÆ~°ƒù=Ú#O^Œ∞ ^èŒiOz áÈ+≤OK«∞#∞. HÍ=Ù#, `«e¡ ^ÕÇ¨Ï=Ú#∞ Jkè+≤ªOz
Ü«Ú#fl =~å‚aè=∂xxÜ«∞QÆ∞ ^Õ=`«. ã¨~°fiÉèí∂`«=ÚÅÜ«∞O^Œ∞ [#~Ú`«=º~°∂Ñ¨=Ú#,
=∂`«$~°∂Ñ¨=Ú#, „Ñ¨Hõ$u~°∂Ñ¨=Ú#, HÍ~°}~°∂Ñ¨=Ú# <≥ÅH˘xÜ«ÚO_»∞#k, HÍ=Ù#,
=∂`«$~°∂Ñ¨=Ú# #∞O_»∞#x K≥Ñ¨Ê|_ç#k. HÍ=Ù# ã¨HõÅ„áê}∞ÅÖ’#∞ `«e¡ÉèÏ=##∞
K«∂_»QÆÅ∞æ@ XHõ Ñï}u. 'JÑ¨~å^èŒ Ñ¨~O° Ñ¨~å=$`«O # Ç≤Ï =∂`å ã¨=Ú¿ÑHõ` ∆ Õ
ã¨∞`«O, ‰õΩÑ¨Ù„`À *ÏÜÕ∞`« Hõfiz^ŒÑ≤ ‰õΩ=∂`å # Éèí=u—— Jx PKå~°º â◊OHõ~°∞Å∞
K≥Ñ≤Ê#@∞¡ Zxfl `«Ñ¨CÅ∞ KÕã≤##∞, ZO`« ^Œ∞~å‡~°∞æ_≥·##∞, =∞#ã¨∂ÊùiÎQÍ Hõ∆q∞OÑ¨QÆÅ
L^•`«Î`«‰õΩ „Ñ¨fHõÜÕ∞ `«e¡.
`åII U [QÆ<å‡`« ã¨~fi° „áê}∞ÅÖ’ „Éè=í ∞~°∂Ñ¨=ÚQÆ #∞O_»∞<À, J\ì̃ J=∞‡‰õΩ
=O^Œ#=Ú. J\ì̃ =∂`«‰Ωõ „Ñ¨}Ï=∞=Ú. J\ì̃ [#xH˜ #=∞™ê¯~°=Ú. Ñ¨^ÑÕ ^¨ Õ
#=∞™ê¯~°=Ú. (74–76)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : XHõ =ã¨∞Î=ÙÜ≥ÚHõ¯ J#∞Éèí==Ú#O^Œ∞ U~°Ê_»∞ HõOQÍ~°∞=Å#, P
=ã¨∞Î=ÙÜ≥ÚHõ¯ Ü«∞^ä•~°÷*Ï˝#=Ú HõÅ∞QÆ∞@‰õΩ |^Œ∞Å∞, `«kƒù#fl =ã¨∞Î„QÆÇ¨Ï}=Ú [~°∞QÆ∞#∞.
J#QÍ P =ã¨∞Î=ÙÜ≥ÚHõ¯ JÜ«∞^ä•~°÷ *Ï˝#=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞. WkÜÕ∞ „ÉèÏOu Ü«∞#|_»∞#∞.
'J`«^•è #Ñ≤ `«^•ä ãÖã≤` ÷ åx= Ç¨Ï$^ŒÜ∞Õ Ü«∂ ã¨∂K«Ü∞« u ™ê „ÉèÏOuó— J\˜ìk
HÍ‰õΩ#fl#∞ J\˜ìkQÍ Hõ#Ê@∞ì ÉèÏ=qâı+¨=Ú „ÉèÏOu. PKå~°º â◊OHõ~°∞Å∞ [QÆxfl~°∂Ñ¨}
q+¨Ü«∞=Ú# ~°A˚ ã¨~°Ê„ÉèÏO`åº^Œ∞Å#∞ q=iOz ^•x q∞^äŒº#∞QÆ∂iÛ q=iOzi.
„Ñü„áê}˜Ö’#∞ D „ÉèÏOu*Ï˝#=Ú Ü«∞^ä• ãÖÉèí==ÚQÆ HõÅ∞QÆ∞K«∞O_»∞#∞. Jk J=∞‡"åi
qÖÏã¨=∞xÜÕ∞ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. '„Éèí=ÚK«Å<Õ— ^è•`«∞=Ù#∞O_ç „ÉèÏOu â◊|Ì=Ú U~°Ê_ç#k.
166 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
WO„kÜ«∂}Ï=∞kèëêª„f Éèí∂`å<åO KådÖË+¨µ Ü«∂ I
Éèí∂`Õ+¨µ ã¨`«`«O `«Ãã·º "åºÑ≤Î^Õ"≥·º #"≥∂ #=∞ó I 77
zu~°∂¿Ñ} Ü«∂ Hõ$`«ûfl"Õ∞`«^£ "åºÑ¨º ã≤`÷ å [QÆ`ü I
`åII qâ◊fi=Ú#O^Œe ã¨HÅõ Éè∂í `«=ÚÅÜ«∞O^Œ∞#∞, ã¨HÅõ „áê}∞ÅÜ≥ÚHõ¯ P
Ü«∂ Hõ~‡° *Ï˝<OÕ „kÜ«∞=ÚÅO^Œ∞#∞, UÜ«∞=∞‡ P^è•~°^=Õ `«QÍ #∞#fl^À, ã¨~fi° =Ú#∞
"åºÑ≤OzÜ«Ú#fl^À, J\˜ì Ö’Hõ=∂`«‰Ωõ ZÅ¡"àÕ Å◊ Ü«∞O^Œ∞#∞ #=∞™ê¯~°=ÚÅ∞.(77)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : Ñ¨$kè=ºÑπ`Õ*’ "åÜ«Ú~åHÍâ◊=ÚÅÜ«∞O^Œ∞#∞, =∞Ç¨Ï^ŒÇ¨ÏOHÍ~°=ÚÅ
Ü«∞O^Œ∞#∞, „áê}∞ÅÜ≥ÚHõ¯ `«fiHõÛ‰õ∆Ω„â’„`« lÇ¨fi„Ñ¶¨∂}=ÚÅQÆ∞ ÑÖK«*Ï˝<ÕO„kÜ«∞=Ú
ÅO^Œ∞#∞, "åHÍÊ}˜áê^ŒáêÜ«Ú LÑ¨ã¨÷Å∞ J#∞ S^Œ∞ Hõˆ~‡O„kÜ«∞=ÚÅO^Œ∞#∞,
`«^Œkèëêª#^Õ=`«Ü≥ÿ∞ J=∞‡"å~°∞ "≥Å∞Q˘O^Œ∞K«∞O_»∞#∞. XHõ¯ =∂@Ö’ K≥Ñ¨Ê=Öˇ##fl
P"≥∞ ÖËx `å=Ù ÖË<ÕÖË^Œ∞. 'JÇ¨Ï=∞dÅO [QÆ`—ü Jx ^Õ=º^äŒ~°fij~°¬=Ú "åH˘#∞K«∞#flk.
„áê}∞Å „Ñü Hõ^ŒeHõÜ«Ú, „Ñü ã≤÷uÜ«Ú, „Ñü QÆuÜ«Ú P"≥∞ „Ñ¨ÉèÏ==Ú =Å#<Õ Ü«∞#∞@
xifi"å^Œ=Ú. W@∞¡ HÍxKÀ qâ◊fi=Ú#O^Œe Éèí∂`«=ÚÅxflÜ«Ú ã¨ÎOaèOzáÈ=Ù#∞. „áê}∞Å
WO„kÜ«∞=ÚÅxflÜ«Ú#∞ xsfi~°º=ÚÅQÆ∞#∞. |∞^Œ∞úÅ∞ QÆu `«Ñ¨C#∞. JO^Œ∞KÕ P [QÆ<å‡`«
ã¨~°fi"åºÑ≤xÜ≥ÿ∞ LO_»∞@KÕ`«<Õ qâ◊fi=∞O`«Ü«Ú K≥·`«#º=∞Ü«∞=∞~Ú L#fl^Œx x~°ÌfiO^Œfi=ÚQÆ
K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. P"≥∞‰õΩ x~°O`«~°=ÚQÆ #=∞ã¨¯iOK«∞K«∞O_»∞@ XHõ =∞Ç¨Ï^•ƒùQÆº=Ú.
`åII P Ö’Hõ=∂`« D qâ◊fi=∞O`«ÜÚ« #∞ „Ñ¨`º« HÔ ÛÂ`#« º~°∂Ñ¨=Ú# Ñï"åºÑ¨"Î ∞≥ ÿ
Ü«Ú#flk. J\ì̃ z`«ûfi~°∂Ñ≤}H˜ ˜ #=∞™ê¯~°=Ú. J\ì̃ zK«ÛHù HÎ̃ ˜ #=∞™ê¯~°=Ú. J\˜ì
^ÕqH˜ #=∞™ê¯~°=Ú. Ñ¨^ÑÕ ^¨ Õ #=∞™ê¯~°=Ú. (78–80)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : zuÜ«∞#QÍ ‰õÄ_»Éˇ@∞ì@Ü«∞x J~°÷=Ú. PÜ«∂ =ã¨∞Î=ÙÅ#∞O_ç PÜ«∂
ãÖÑ¶¨∞@#Å#∞O_ç, PÜ«∂ ã¨xfl"Õâ◊=ÚÅ#∞O_ç, PÜ«∂ QÆ∞~°∞=ÚY=ÚÅ#∞O_ç,
`«~°`«~°=ÚÅ∞QÍ r=Ù_»∞ ãÖ„QÆÇ≤ÏOz ÃÑ@∞ìH˘x# *Ï˝#=∞O`«Ü«Ú#∞ zuâ◊|Ì=Ú`À
K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. ÖËHõ Ñ¨`«ºH±„|Ç¨Ï‡ ã¨fi~°∂Ñ¨=Ú *Ï˝# „¿Ñ~°Hõ"≥∞ÿ Ü«ÚO_»∞@KÕ, K≥·`«#ºã¨fi~°∂Ñ¨"≥∞ÿ
Ü«ÚO_»∞@KÕ, ã¨fiÜ«∞=ÚQÆ *Ï˝#"Õ∞ J~ÚÜ«ÚO_»∞@KÕ ^•xx ‰õÄ_» zu „Ñ¨`«ºH˜Ûu
JxÜ«Ú#∞ ¿Ñ~˘¯#=K«∞Û#∞. WHõ¯_» [QÆ<å‡`«$ã¨fi~°∂Ñ¨=Ú#∞, zuã¨fi~°∂Ñ¨=ÚQÆ
¿Ñ~˘¯#∞@KÕ`«, „Ñ¨`«ºQÍ`«‡`«`«Îfi"Õ∞ WK«\˜ „Ñ¨Hõ~°}=Ú#∞|\˜ì É’^èŒº=∞QÆ∞K«∞#flk.
„Ñ¨ÑÖK«=Ú#O^Œe ã¨HõÅÑ¨^•~°÷=ÚÅÜ«∞O^Œ∞#∞ Jq [_»=ÚÖˇ·##∞, KÕ`«#=ÚÖˇ·##∞,
D „Ñ¨`«ºH˜Ûu JO`«~åºq∞ ã¨fi~°∂Ñ¨=Ú# PÜ«∂ Ñ¨^•~°÷=ÚÅ#∞ xÜ«∞O„uOK«∞K«∞#flk.
–: S^Œ= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 167
ã¨∞`Î å ã¨∞~Ô ó· Ñ¨Ó~°fi=∞cè+ãì̈ O¨ „â◊Ü∂« –

`«^Î •ä ã¨∞~ˆ O„^Õ} k<Õ+µ¨ ¿ãq`å I
Hõ~À`«∞ ™ê #ó â◊√Éè¿í ÇÏ`«∞sâ◊fis
â◊√ÉèÏx Éè„í ^•}ºaèÇÏ¨ O`«∞ KåÑ¨^óŒ I 81
Ü«∂ ™êO„Ñ¨Ò« KÀ^Œ`ú ^« `·≥ º« `åÑ≤`·≥
~°™ê‡aèsâß K« ã¨∞~Ô ~· fl° =∞ã¨º`Õ I
Ü«∂ K« ã¨‡ $`å `«`Hü } ∆õ "Õ∞= Ç¨ÏOu #ó
ã¨~åfiÑ¨^À ÉèHí qÎ̃ #„=∞=¸iÎaóè I 82
^•xx „|Ç¨Ï‡=∞#fl#∞, Ñ¨~°=∂`«‡Ü«∞#fl#∞, zuÜ«∞#fl#∞, ÉèíQÆ"å#∞_»#fl#∞, ÉèíQÆ=uÜ«∞#fl#∞
JÉèíºO`«~°=ÚÖË^Œ∞.
`åII Ñ¨Ó~°fi=Ú =∞Ç≤Ïëêã¨∞~°∞x ãÖÇ¨ÏiOK«∞ ã¨=∞Ü«∞=Ú# ^Õ=`«ÅKÕ
™ÈÎ„`«=Ú KÕÜ«∞|_ç# ^Œ∞~åæ=∂`« "åi Ü«∞aè=∞`«=ÚÅ#∞ <≥~°"ÕÔ~Û#∞. J>Ë¡
PÜ«∂ u^äŒ∞ÅÜ«∞O^Œ∞ ^Õ"ÕO„^Œ∞xKÕ`« ‰õÄ_» P~åkèOÑ¨|_≥#∞. J\˜ì
HõÖÏº}HÍi}˜Ü≥ÿ∞# Ñ¨~°"Õ∞â◊fii =∂‰õΩ ã¨HõÅâ◊√Éèí=ÚÅ#∞, ã¨=∞ã¨Î"≥∞ÿ#
HõÖÏº}=ÚÅ#∞ HõeyOK«∞QÍHõ! J>Ë¡ =∂ Ü«∂Ñ¨^ÅŒ xflO\˜x `˘ÅyOK«∞QÍHõ!(81)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : Ñ¨~°"Õ∞â◊fii ™ÈÎ„`«„Ñ≤Ü«∞. x[=Ú#‰õΩ ^Õ=`«ÅO^Œé∞#∞ ™ÈÎ„`«„Ñ≤Ü«ÚÖË.
™ÈÎ„`«=Ú KÕÜ«Ú@KÕ "å~°∞ ãÖ`À+≤OK≥_ç |ÅÇ‘Ï#∞Å∞HÍ~°∞. W\˜ì =∂#ã≤Hõ |ÅÇ‘Ï#`«
=∂#==∂„`«∞ÅˆH LO_»∞#∞. JO^Œ∞KÕ`« ™ÈÎ„`«=Ú KÕÜ«Ú@Ü«∞#QÍ Láêã¨‰õΩx
ÉèíH˜Î„Ñ¨Ñ¨`«∞ÎÅ#∞, Ç¨Ï$^ŒÜ«∞ áêiâ◊√^Œúº=Ú#∞ Láêã¨º^Õ=`«‰õΩ x"ÕkOK«∞@Ü«∞QÆ∞#∞. D
=∂#ã≤Hõ â◊√kú=Å#<Õ HÍ~°º=ÚÅ∞ ã¨Ñ¶¨Å=ÚÅQÆ∞K«∞O_»∞#∞. WO^Œ∞ ^Õ=`å#∞„QÆÇ¨Ï=Ú
Ü≥ÚHõ¯ áê„`«Ü«Ú KÀ@∞ KÕã¨∞H˘xÜ«ÚO_»∞@KÕ q„ÑüÑüÎÖË^Œ∞. J=∞‡"å~°∞ PÜ«∂
u^äŒ∞ÅÜ«∞O^Œ∞, PÜ«∂ #Hõ∆„`«=ÚÅÜ«∞O^Œ∞, PÜ«∂ "å~°=ÚÅÜ«∞O^Œ∞
P~åkèOÑ¨|_»∞K«∞O_»∞@ HõÅ^Œ∞.
`åII „Ñ¨ã∞¨ `Î =« Ú =∞^ŒQ~Æ fi° =ÚÅ`À L#‡`«∞ÖÎ #·ˇ – ~Ô zÛáÈ~Ú# ~åHõã∆ ¨
â◊„`«∞=ÙÅ`À ^Õ=`«Å=∞QÆ∞ "Õ∞=Ú ÉÏ^èÅŒ #∞ J#∞Éèqí OK«∞K«∞<åfl=Ú. J=∂‡!
[QÆ<å‡`«! x#∞fl ã¨‡iOK«∞"å~°Å PÑ¨^ÅŒ #∞, `«H} ∆õ "Õ∞ `˘ÅyOz"ÕÜÚ« ^Œ∞=Ù.
J=∂‡! [QÆnâ◊fis! q#Ü«∞q^èÜ Õ ∞« `«Å`À, ÉèHí `Î̃ À x#∞fl ã¨‡iOK«∞H˘#∞K«∞, h‰õΩ
#=∞ã¨¯iOK«∞K«∞<åfl=Ú. `«b!¡ =∂ PÑ¨^ÅŒ #∞ JxflO\˜x ^Œ∂~°=Ú KÕã≤ =∞=Ú‡
~°H˜∆OÑ¨Ù=Ú. (82)
168 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
|∞∞+≤~°∞"åK« II 83 II
U=O ã¨Î"åkÜ«ÚHÍÎ<åO ^Õ"å<åO `«„`« áê~°fif I
™êfl`«∞=∞ÉèÏºÜ«∞Ü«∞ø `ÀÜÕ∞ *ÏÇ¨Ïfl"åº #$Ñ¨#O^Œ# I 84
Î ∞« `Õ-„`«HÍ I
™ê„|g`åÎ<£ ã¨∞~å<£ ã¨∞„Éè∂í ~°ƒ=ù kƒùó ã¨∂Ü
â◊s~°HÀâ◊`«âßÛ™êºó ã¨=Ú^Œ∂ƒù`å„|gzÛù"å I 85
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : ~åHõ∆ã¨∞Å∞ =~°„Ñ¨™ê^ŒÅ|ú|ÅQÆifi`«∞Öˇ· ^Õ=`«Å#∞ q∞OzáÈ~Ú#
â∫~°º„Ñ¨`åÑ¨=ÚÅ`À "åix Z<Àflq^èŒ=ÚÅ J==∂#=ÚÅáêÅ∞ KÕÜ«ÚK«∞O^Œ∞~°∞. J\˜ì`«i
"å~°∞ PiÎ`À Ç¨iÌHõ=ÚQÆ P"≥∞‰õΩ #=∞ã¨¯iOÑ¨QÍ P"≥∞ "≥O@<Õ ã¨ÊOkOK«∞#∞. =∞#ó
Ñ¨Ó~°fiHõ"≥∞ÿ# ÉèíH˜Î`À XHõ¯™êi ã¨‡iOÑ¨QÍ `«Hõ∆}"Õ∞ "åi Ü«∂Ñ¨^ŒÅ `˘ÅyOK«∞#∞. Éèí‰õΩÎÅ∞,
Láêã¨‰õΩÅ∞, ™ê^èŒ‰õΩÅ∞, Z=Ô~·#<Õq∞ ÉÏÇ≤Ï~°"≥∞ÿ# „Ñ¨^Œ~°≈#=ÚÅHõ#fl PO`«~°"≥∞ÿ#
ã¨=∞ºH˜Û`«Î=Ú`À, P"≥∞#∞ `«Åz# KåÅ∞#∞. P"≥∞‰õΩ #=∞ã¨¯iOz# KåÅ∞#∞. PÑ¨^ŒÅ∞
Ñ¨\ÏÑÖK«ÅQÆ∞#∞. J@∞¡ „áê~°|ú=Ú Ñ¨Hõfi=∞QÆ∞#Ñ¨Ù_Õ J=∞‡"åix `«ÅK«∞H˘#∞@,
#=∞ã¨¯iOK«∞@, ãÖÑ¨Ó~°‚"≥∞ÿ# z`«Îâ◊√kú`À P"≥∞#∞ ¿ãqOK«∞@, ãÖÉèíqOK«∞K«∞O_»∞#x
=∞Ç¨`«∞‡Å =K«#=Ú.
"Õ∞^è•|∞∞+≤ W@∞¡ ÑëHÔ #∞ – (83) ã¨∞~°^~Œä å*Ï! Dq^è=Œ ÚQÆ ^Õ=`«ÅO^Œé∞#∞
J=∞‡"åix ™ÈÎ„`«=Ú KÕÜÚ« K«∞O_»QÍ, QÆOQÍ#n[Å=Ú# ™êfl#=Ú KÕÜÚ« @H˘~°HÔ ·
|Ü«∞Å∞^Õi# áê~°fif^Õq ^Õ=`«Å ã¨=Ú‡Y=Ú#‰õΩ =K≥Û#∞. (84) ^Õ=`«ÖÏ~å!
g∞~°∞ Z=ix QÆ∂iÛ ã¨∞uÎ OK«∞K«∞<åfl~°∞ Jx áê~°fiu „Ñ¨tflOK≥#∞. "≥O@<Õ P"≥∞
â◊s~°HÀâ◊=Ú#∞O_ç H“tH˜ Pq~°ƒùqOz P"≥∞ „Ñ¨â◊fl‰õΩ Dq^èŒ=ÚQÆ
ã¨=∂^è•#=Ú K≥ÃÑÊ#∞. (85)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : „Ñ¨â◊fl J_çy#k XHõ~°∞. ^•xH˜ ã¨=∂^è•#=Ú K≥Ñ≤Ê#k, K≥Ñ¨Ê=Åã≤#"å~°∞
HÍHõ =∞iÜ≥ÚHõ~°∞ K≥Ñ≤Êi. J_çy#k áê~°fiu. ã¨=∂^è•#=Ú K≥Ñ≤Ê#k H“tH˜. P"≥∞<Õ t=
Jx W@ ¿Ñ~˘¯#|_ç#k. nxH˜ HÍ~°}"Õ∞=∞#, WO^˘Hõ ^Õ=~°Ç¨Ïã¨º=Ú HõÅ^Œ∞.
'JÜ≥∂x*Ï`«∞ Ü«∂Hõ<åºãÎ̈ºOQÆ HÀâ◊ã¨=Ú^Œƒù"å I J*Ï`«Ñ¨ÙOã¨Ê~°≈~°u ~°ÅO|º K«
Ñ¨~å„Hõ=∂ I `«Ü«∂`«∞ <Ò=^èŒó ãÖMËº `«™êºO HÍ=∂aèÉèí∂`«Ü≥∂ó— Jx
t=Ñ¨Ù~å}=ÚÖ’x "åÜ«∞gÜ«∞ ãÖÇ≤Ï`«#O^Œ∞ K≥Ñ¨Ê|_ç#@∞¡, ¢ã‘Î Ü≥∂x#∞O_ç [x‡OÑ¨Hõ
Ñ¨Ù~°∞+¨ã¨Ê~°≈ „¿Ñ=∂k x~°¿ÑHõ∆=ÚQÆ ¢ã‘Î â◊s~°HÀâ◊=Ú#∞O_ç L^ŒƒùqOz#
J*ËÜ«∞Ñ¨~å„Hõ=∞âßeÜ≥∞_» "Õ∞=Ú HÍ=∂ã¨‰õΩÎÅ"≥∞ÿ#Ñ¨C_»∞ P"≥∞ÜÕ∞ =∞=Ú‡ Ü«Ú^Œú=Ú#O^Œ∞
K«OÑ¨=Öˇ#∞, Jx â◊√OÉèíxâ◊√OÉèí∞e~°∞=Ù~°∞#∞ „|Ç¨Ï‡KÕ =~°=Ú#∞ á⁄Oki. J@∞¡ á⁄O^Œ∞@KÕ
–: S^Œ= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 169
™ÈÎ„`«O =∞"≥∞ÿ`«`ü „H˜Ü«∞`Õ â◊√OÉèí^≥·`«ºx~åHõ$`≥·ó I

^Õ"≥·ó ã¨"Õ∞`≥·ó ã¨=∞ˆ~ xâ◊√OÉèË# Ñ¨~ål`≥·ó I 86
â◊s~°HÀâß^Œº`«Î™êºó áê~°fi`åº xóã¨$`åOaHÍ I
H“tH©u ã¨=∞¿ãÎ+¨µ `«`À Ö’ˆH+¨µ wÜ«∞`Õ I 87
`«™êºO qx~°æ`åÜ«∂O `«∞ Hõ$ëê‚Éèí∂`åûÑ≤ áê~°fif I
HÍeˆHu ã¨=∂MÏº`å Ç≤Ï=∂K«ÅHõ$`å„â◊Ü«∂ I 88
`å=Ú Z=i=Å##∞ ãÖÇ¨ÏiOÑ¨|_»=∞x xtÛO`«QÆ #∞O_çi. UÅÜ«∞# XHõ ¢ã‘Î =∞iÜ≥ÚHõ
¢ã‘Î â◊s~°=Ú#∞O_ç Ñ¨Ù~°∞+¨ ã¨Ê~°≈ x~°¿ÑHõ∆=ÚQÆ Pq~°ƒùqOK«∞@ ãÖÉèí==Ú HÍ^Œ∞ Hõ^•!
Ü«∞x "å~°∞ qâ◊fiã≤Oz Ü«ÚO_çi. Uk ãÖÉèí==Ú HÍ^Œ#∞H˘x~À, JkÜÕ∞ ~ÚÑ¨Ù_»∞
ãÖÉèí="≥∞ÿ#k. â◊√OÉèíxâ◊√OÉèí∞Å =^èŒHÀã¨"Õ∞ D H“tH˜ J#QÍ ã¨~°ã¨fiu Pq~°ƒùqOz#k.
Q“s^ÕÇ¨ `«û=Ú^Œ∂ƒù`å Ü«∂ ã¨`fi·≥ Hõ QÆ∞}Ï„â◊Ü∂« I ™êH∆Í`«û~°ãfi¨ f „áÈHÍÎ â◊√OÉèÏã¨∞~°
x|i›}© II Jx "≥·Hõ$uHõ ~°Ç¨Ïã¨º=Ú#O^Œ∞##∞ K≥Ñ¨Ê|_ç#k. â◊√OÉèíxâ◊√OÉèí∞e~°∞=Ù~°∞#∞
J*Ï˝#=Ú#‰õΩ#∞, "≥∂Ç¨Ï=Ú#‰õΩ#∞ „Ñ¨fHõÅQÆ∞@KÕ`« "åix ãÖÇ¨ÏiOz# ã¨~°ã¨fif^Õq
q^•ºkèëêª#^Õ=`« (K«^Œ∞=ÙÅ`«e¡) Ü≥ÿ∞#k.
`åII â◊√OÉèÏã¨∞~°∞xKÕ`« u~°ã¨¯iOÑ¨|_ç#\˜ì =∞iÜ«Ú xâ◊√OÉèí∞_»#∞
^≥`· ∞« ºxKÕ`« Ü«Ú^Œ=ú Ú#O^Œ∞ F_çOÑ¨|_ç#\˜ì ^Õ=`«ÅO^ŒiKÕ`#« ∞ ##∞fl QÆ∞iOzÜÕ∞
D ™ÈÎ„`«=Ú KÕÜ∞« |_ç#k. (86) áê~°fif^ÕqÜ≥ÚHõ¯ â◊s~°HÀâ◊=Ú#∞O_ç "≥Å∞=_ç#
HÍ~°}=Ú# P ã¨~ã° fi¨ f=∂`« H“tH˜Ü∞« x ¿Ñ~°∞`À ã¨~fi° Ö’Hõ=ÚÅÜ«∞O^Œ∞#∞
H©iOÎ Ñ¨|_»∞K«∞#flk. (87) áê~°fif^Õq â◊s~°=Ú#∞O_ç ã¨~ã° fi¨ f^Õq Pq~°ƒqù Oz#
Ñ≤^ŒÑ¨ P Ç≤Ï=∞yi"åã≤xÜ«∞QÆ∞ áê~°fif^Õq `«# â◊s~°=~°‚=Ú#∞ HÀÖ’Ê~Ú
#Å¡xkQÍ =∂Ô~#∞. JÑ¨C_»∞ P"≥∞ Ç≤Ï=∂ÅÜ«∞=Ú#∞ `«# x"åã¨™ê÷#=ÚQÍ
KÕãH≤ ˘x 'HÍoHÍ^Õq— J#∞ ¿Ñ~°∞`À qMÏºu<˘O^≥#∞. (88)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : 'HÍÖ’ã≤‡Ö’HõHõ∆Ü«∞Hõ$`ü— Jx `«##∞ ÑïK«Ü«∞=Ú KÕã¨∞H˘x#
ÉèíQÆ=næ`«Ü«∞O^Œe HÍÅ∞_Õ D ^Õg=∂Ç¨`«‡º=Ú#O^Œe HÍo. w`«Ü«∞O^Œe ã¨∂÷ÅãÖ™ê¯~°
qÅÜ«∞=Ú, WK«@ ã¨∂Hõ∆‡ãÖ™ê¯~°qÅÜ«∞=ÚQÍ =i‚OÑ¨|_ç#k. â◊s~°QÆ`«"≥∞ÿ# ã¨∂Hõ∆‡`«=∞
c[~°∂Ñ¨ ãÖ™ê¯~°qÅÜ«∞=Ú ™ê^èŒ‰õΩÅ Ñ¨Hõ∆=Ú# WK«@ HÍoHõ. D"≥∞ =∞^èŒ∞ÔH·@Éèí∞Å#∞
~åHõ∆ã¨∞Å#∞ ãÖÇ¨ÏiOz# =∞Ç¨^Õq. D Ü«∞=∞‡"å~°∞ Ñ¨k`«ÅÅ∞, Ñ¨kÉèí∞[=ÚÅ∞,
Ñ¨káê^Œ=ÚÅ∞ Hõey hÖÏO[# ã¨=∂ÉèÏã¨Ü≥ÿ∞ =ÚÑ¨ÊkHõO_»∞¡ Hõey ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ#
~°∂Ñ¨=Ú`À qÅã≤Å∞¡K«∞O_»∞#x Y_»æÉÏ}Ï^Œ∞Å`À „Ñ¨HÍtOK«∞K«∞O_»∞#xÜ«Ú
=i‚OÑ¨|_ç#k. D"≥∞ÜÕ∞ q+¨µ‚=∂Ü«∞Ü«∞xÜ«Ú Ñ≤Å∞=|_»∞K«∞O_»∞#∞.
170 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
`«`À-OaHÍO Ñ¨~O° ~°∂ÑÖ a„ÉèÏ}ÏO ã¨∞=∞<ÀÇ¨Ï~°"∞£ I
^Œ^~Œ ≈° K«O_À =ÚO_»âÛ◊ Éè$í `Òº â◊√OÉèxí â◊√OÉèÜ
í ∂≥ ó I 89
`åÉèÏºO â◊√=∂ƒùÜ∞« KåMÏº`å Jf= ã¨∞=∞<ÀÇ¨Ï~å I
HÍáêº¿ãÎ ¢ã‘Î =∞Ç¨~å[ ÉèÏã¨Ü«∞Of Ç≤Ï=∂K«Å"£∞ I 90
<≥·= `å^Œ$H± Hõfiz„^Œ∂ÑÖ ^Œ$+¨ìO ˆH#z^Œ∞`«Î=∞"£∞ I
*Ï˝Ü«∞`åO HÍÑ¨º™œ ^Õg QÆ$Ç¨Ïº`åO Kåã¨∞ˆ~â◊fi~° I 91
¢ã‘Î~°`«fl=∞uKå~°fiOw ^Àº`«Ü«∞Of kâ◊ã≤Î fiëê I
™ê `«∞ u+¨ªu ^≥·`ÕºO„^Œ `åO Éèí"å<£ „^Œ+¨µì=∞~°›u I 92
`åII J#O`«~=° Ú â◊√OÉèxí â◊√OÉè∞í Å ¿ã=‰õΩÅQÆ∞ K«O_»∞_»∞, =ÚO_»∞_»∞
J#∞ W~°∞=Ù~°∞#∞ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« OQÆ=∞"≥∞#ÿ q∞H˜¯e PHõ~¬° }Ü© ∞« "≥∞#ÿ ã¨fi~°∂Ñ¨=Ú#∞
^èiŒ Oz# JOaHÍ=∂`«#∞ K«∂zi. (89)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : J=∞‡"å~°∞ H“tH˜ J#QÍ D"≥∞ÜÕ∞ HÍe. ã¨~°fiÉèÏ==ÚÅ#∞ HõÅ#=Ú,
ãÖÇ¨~°=Ú KÕÜ«Ú#∞. HÍ=Ù# D"≥∞ HÍeÜ«∞x Ñ≤Å∞=|_»∞K«∞#flk. P"≥∞ =∞#ã¨∞ûQÆÅ"åi
=∞#ã¨∞û#∞ Ç¨ÏiOÑ¨QÆÅ^Œ∞. K«∂_»QÆÅ"åi ^Œ$‰õΩ¯Å#∞ ‰õÄ_» Ç¨ÏiOÑ¨QÆÅ^Œ∞. D
Ü«∞^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# PHõ~°¬}=Ú`À<Õ P"≥∞ XHõ =∞Ç¨Ï`«Î~°"≥∞ÿ# ãÖÇ¨~°â◊H˜ÎQÍ ~°∂á⁄Ok#k.
Ü«∞^ä• „Ñ¨nÑÎ̈O [fiÅ<Õ Ñ¨`«OQÍ, qâ◊Ou <åâßÜ«∞ ã¨=∞$^Œú"ÕQÍó I `«^ä≥·= <åâßÜ«∞
qâ◊OuÖ’HÍó I `«"åÑ≤ =„HÍÎ}˜ ã¨=∞$^Œú"ÕQÍó II (w`«. 11/29) Jx P"≥∞ ã¨∞ÎuOÑ¨|_ç#k.
J#QÍ Ö’Hõ=∞O`«Ü«Ú#∞ HÍb (HÍÖÏ) â◊H˜Î"≥·Ñ¨Ù J#QÍ `«=∞ q<åâ◊=Ú"≥·Ñ¨Ù Hõ∆}Hõ∆}=Ú#∞
Ñ¨~°∞ÔQ`«∞ÎK«∞#flq. Jk P"≥∞ Ñ¨~°~°∂Ñ¨„Ñ¨ÉèÏ==Ú. Jk P"≥∞ =∞<ÀÇ¨Ï~°~°∂Ñ¨ „Ñ¨ÉèÏ==Ú.
WHõ K«O_»=ÚO_»∞Å∞ ™ê^è•~°}r=ÙÅ∞. Z=Ô~\˜ì ÉèÏ==Ú`À P"≥∞#∞ ã¨g∞Ñ≤O`«∞~À, "åiHõ\˜ì
ÉèÏ==Ú`À<Õ HÍ#=K«∞ÛK«∞O_»∞#∞.
`åII F â◊√OÉè™í ê~°fiÉè∫=∂! Ç≤Ï=∂ÅÜ«∞=Ú#O`«#∞ "≥∞iÑ≤OK«∞K«∞#fl Z=~À
XHõ ¢ãÎ‘ JK«Û@ HõÅ^Œ∞. P"≥∞ Éèií OK«Ö#Ë O`« ™œO^Œ~º° =Ú#∞ HõeyÜ«Ú#flk Jx
K«O_»=ÚO_»∞e~°∞=Ù~°∞#∞ â◊√OÉè∞í #‰õΩ P"≥∞ q+¨Ü∞« =Ú#∞ x"ÕkOzi. (90)
JO`« ã¨∞O^Œ~"° ∞≥ #ÿ ~°∂Ñ¨=Ú#∞ WÑ¨Ê\˜=~°‰Ωõ Z=~°∞#∞ ZÑ¨C_»∞#∞ U H˘OK≥"∞≥ #ÿ #∞
K«∂zÜ«ÚO_»Ö^Ë ∞Œ . P ¢ã=Î‘ ¸iÎ Z=~À `≥Å∞ã¨∞H˘#∞_»∞. JO`ÕHÍHõ F ~åHõ¿∆ ãâ◊fi~å!
P"≥∞#∞ ÉèÏ~°ºQÍ ã‘fiHõiOÑ¨Ù=Ú. (91) P"≥∞ ¢ã‘ÎÅÖ’ „âı+¨ª"≥∞ÿ#k. q∞H˜¯e
ã¨∞O^Œ~=° ÚÖˇ#· J=Ü«∞==ÚÅ`À ‰õÄ_çÜÚ« #flk. k‰õΩ¯Å#∞ `«# HÍO`«∞ÅKÕ
„Ñ¨HÍtOÑ¨KÜ Õ Ú« K«∞#fl P"≥∞ JK«@ xezÜ«Ú#flk. F ~åHõ¿∆ ãâ◊fi~å! P"≥∞#∞
K«∂K«∞@‰õΩ h"Õ `«yÜ«Ú<åfl=Ù. (92)
–: S^Œ= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 171
Ü«∂x ~°`åflx =∞}Ü≥∂ QÆ*Ïâßfinx "≥· „Ñ¨Éè’ I

¢`Ö·≥ ’ˆHº `«∞ ã¨=∞™êÎx ™êO„Ñ¨Ò« ÉèÏOu `Õ QÆ$¿ÇÏ I 93
S~å=`«ó ã¨=∂h`À QÆ[~°`«flO Ñ¨Ù~°O^Œ~å`ü I
áêi*Ï`«`«~°∞âßÛÜ«∞O `«^ä≥·"ÀK≥ÛÂó„â◊"å Ç¨ÏÜ«∞ó I 94
q=∂#O Ç¨ÏOã¨ãÖÜ«ÚHõÎ"Õ∞`«uÎ+¨ªu `Õ-OQÆ}Ë I
~°`«flÉèí∂`«q∞Ç¨h`«O Ü«∞^•ã‘^Õfi^èŒ™È-^Œ∞ƒù`«"£∞ I 95
xkèˆ~+¨ =∞Ç¨Ñ¨^Œ‡ó ã¨=∂h`À ^èŒ<Õâ◊fi~å`ü I
HÕ[e¯hO ^Œ^Ò Kåaú~å‡ÖÏ=∞=∂¡#ÑÖHõ*Ï"£∞ I 96
Kè«„`«O `Õ "å~°∞}O ˆQ¿ÇÏ HÍOK«#„™êq u+¨ªu I
`«^•ä Ü«∞O ã¨ºO^Œ#=~À Ü«∞ó Ñ¨Ù~å--ã‘„`«Ê*ÏÑ¨`óÕ I 97
`åII F ~åHõã∆ ~¨ å*Ï! =ÚÖ’¡H=õ ÚÅÜ«∞O^Œe J=¸Åº=ÚÖˇ#· ~°`fl« =ÚÅ∞,
=∞}∞Å∞, U#∞QÆ∞Å∞, QÆ∞é]=ÚÅ∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞ ã¨=∞ãÎ̈=ÚÖˇ#· =ã¨∞=Î ÙÅ∞#∞ WÑ¨C_»∞
h „áê™ê^Œ=Ú# „Ñ¨HÍtOK«∞K«∞#flq. (93) QÆ[„âı+¨ª"≥∞ÿ# S~å=`«=Ú,
áêi*Ï`«HÅõ Ê=$Hõ=∆ Ú, LK≥Û„Â â◊==∞<≥_∞» QÆ∞é]=Ú, WO„^Œ∞x#∞O_ç H˘x~å|_ç#q.
WHõ Ç¨ÏOã¨ÜÚ« Hõ=Î Ú, ~°`fl« Yz`«=Ú S# „|Ç¨Ï‡^Õ=Ùx=^ŒQÌ ÅÆ q=∂#=Ú H˘x~å|_ç
WÑ¨C_»∞ h ~ÚO\˜ =ÚOy@ xezÜ«Ú#flk. (94–95) ‰õΩÉË~°∞x#∞O_ç
=∞Ç¨Ñ¨^Œ‡(1)=∞#∞xkè H˘x~å|_ç#k. J>Ë¡ ã¨=Ú„^Œ∞_»∞ ˆHã¨~°=ÚÅ`À
„Ñ¨HÍtOK«∞K«∞#fl "å_çáÈ=x `å=∞~°ÑÙ¨ =ÙfiÅ Ç¨~°=Ú#∞ h‰õΩ WzÛÜ«ÚO_≥#∞.
(96) h Éèí=#=Ú#O^Œ∞ |OQÍ~°Ñ¨Ù HÍO`«∞Å`À „Ñ¨HÍtOK≥_»∞ =~°∞}∞x
Q˘_»∞QÆ∞HõÅ^Œ∞. J>Ë¡ Ñ¨Ó~°fi=Ú „Ñ¨*ÏÑüH˜ ãÖ|OkèOz# „âı+"ª̈ ∞≥ #ÿ ~°^=Œä Ú‰õÄ_»
h~ÚO@<Õ L#flk. (97)
1. =∞Ç¨Ñ¨^Œ‡â◊Û Ñ¨^Œ‡â◊Û â◊OM’ =∞Hõ~° HõK«Ûùáœ I =Ú‰õΩO^Œ ‰õΩO^Œ hÖÏâ◊Û =~°â◊Û
(x^èÜ
Œ ∂≥ #=) II J#QÍ – 1. =∞Ç¨Ñ¨^‡Œ =Ú, 2. Ñ¨^‡Œ =Ú, 3. â◊OY=Ú 4.
=∞Hõ~=° Ú 5. HõKÛ« Ñù =¨ Ú 6. =Ú‰õΩO^Œ=Ú 7. ‰õΩO^Œ=Ú 8. hÅ=Ú 9. =~°=Ú
(Y~°fi=Ú) J#∞#q #=q^è=Œ ÚÅQÆ∞ x^è∞Œ Å∞QÍ ¿Ñ~˘¯#|_ç#q.
172 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
=∞$`Àº~°∞„`å¯Ou^• <å=∞ â◊H˜Îsâ◊ `«fiÜ«∂ Ç¨Ï$`å I
áêâ◊ó ãëÅ~å[ã¨º „ÉèÏ`«∞ã¨Î= Ñï„QÆ¿ÇÏ I 98
xâ◊√OÉèí™êºaú*Ï`åâ◊Û ã¨=∞™êÎ ~°`«fl*Ï`«Ü«∞ó I
=Ç≤Ïfl~°Ñ≤ ^Œ^Ò `«∞Éèíº=∞yflâ∫KÕ K« "åã¨ã‘ I 99
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : `«`«Î¿ãÎ„ÉèÏ`«~° W"Õ∞ „Ñ¨*Ï<åO Ñ¨`«Ü≥∂ #= (2–6–28) Jx
ÉèÏQÆ=`«=Ú #O^Œe â’¡Hõ=Ú#‰õΩ =Oj^èŒ~°∞_»∞ `˘=∞‡O_»∞QÆ∞~°∞ „Ñ¨*ÏÑ¨`«∞Å#∞ ¿Ñ~˘¯<≥#∞.
=∞sz, J„u, JOy~°ã¨∞_»∞, Ñ¨ÙÅã¨∞Îº_»∞, Ñ¨ÙÅÇ¨ï_»∞, „Hõ`«∞=Ù, Éèí$QÆ∞=Ù, =t+¨µª_»∞, ^Œ‰õ∆Ω_»∞
J#∞"å~°∞P `˘=∞‡O_»∞QÆ∞i ¿Ñ~°∞¡.
`åII F ~å*Ï! =∞$`«∞º=Ù#‰õΩ ãÖ|OkèOz# L„`å¯Ou^Œ=∞#∞¿Ñ~°∞QÆÅ
„áê}Ç¨Ï~°}â◊HxÎ˜ |ÖÏ`å¯~°=ÚQÆ h=Ù „QÆÇÏ≤ Ozuq. WHõ h ™È^Œ~∞° _»Q∞Æ xâ◊√OÉè∞í _»∞
ãÖáêkOz# "åxÖ’ [Å=ÚÅ‰õΩ JkèÑüÜ≥ÿ∞# =~°∞}∞x áêâ◊=∞<≥_»∞
PÜ«Ú^è=Œ Ú HõÅ^Œ∞. (98)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : =∞$`«∞º=Ù ‰õÄ_» XHõ ^Õ=`«. Hõ#∞Hõ, ^Õ==~°æ=ÚÖ’x ^Õ=`«ÅO^Œi
#∞O_çÜ«Ú U^À XHõ J=¸Åº=ã¨∞Î=Ù ãÖ„QÆÇ≤ÏOz#@∞¡, â◊√OÉèí∞_»∞ =∞$`«∞º=Ù#∞ ‰õÄ_»
=^ŒeÃÑ@ìÖË^Œ∞. =∞$`«∞º=Ù=^ŒÌ „áê}=Ú#∞ L„`«¯=∞}=Ú KÕÜ«∞QÆÅ â◊H˜Î XHõ\˜ HõÅ^Œ∞.
L„`«¯=∞}=∞#QÍ ÃÑHõeOK«∞@, „áê}^ÕÇ¨Ï=ÚÅ∞ Ô~O_»∞#∞ z~°HÍÅ=ÚQÆ ã¨Ç¨Ï"åã¨=Ú
KÕã≤Ü«Ú#flO^Œ∞=Å# Jq Ô~O\˜x "Õ~°∞KÕÜ«Ú#Ñ¨Ù_»∞ ^ÕÇ¨Ï=Ú#∞O_ç „áê}=Ú#∞
ÃÑHõeOÑ¨=Åã≤=K«∞Û#∞. J\˜ì ÃÑHõeOK«∞â◊H˜Î =∞$`«∞º=Ù=^ŒÌ<Õ HõÅ^Œ∞. JkÜÕ∞ L¢`å¯Ou^•
J#|_»∞#∞. â◊√OÉèí∞_»∞ =∞$`«∞ºâ◊H˜Îx ‰õÄ_» ãÖ„QÆÇ≤ÏOz ÃÑ@∞ìH˘<≥##QÍ J`«_≥O`«\˜
â◊H˜Î=∞O`«∞_À ã¨Ê+¨ì=∞QÆ∞K«∞#flk. =~°∞}∞x áêâ◊â◊H˜Î ‰õÄ_» Ñ¨~°„áê}Ç¨~°Hõ"Õ∞ HÍ=Ù#,
â◊√OÉèí∞_»∞ ^•xx‰õÄ_» ãÖ„QÆÇ≤ÏOK≥##QÍ =∞$`«∞º=ÙÃÑ·# ‰õÄ_» J`«_»∞ xÜ«∞O„`«}
HõeyÜ«ÚO_≥#x `Õ@`≥Å¡=∞QÆ∞K«∞#flk. =∞$`«∞º=#Ü«∞=Ú_»xÜ«Ú J~°÷=Ú. Jx#Ñ¨C_»∞
Ü«∞=ÚxÜ≥ÚHõ¯ „áê}Ç¨~°Hõâ◊H˜Îx ãÖ„QÆÇ≤ÏOK≥#x Ü«∞~°÷=∞QÆ∞#∞. J#QÍ â◊√OÉèí∞_»∞
Ñ¨~°=∂`«‡HÍ~°º=ÚÅQÆ∞ ã¨$+≤ìã≤÷u ÅÜ«∞=ÚÅÖ’ H˘O`« ÉèÏQÆ=Ú#∞ ™êfinè#Ñ¨~°K«∞H˘x
^≥·=„Ñ¨}ÏoHõÜ«∞O^Œ∞ *’Hõº=Ú KÕã¨∞H˘#∞K«∞O_≥#x `å`«Ê~°º=Ú.
`åII ã¨=Ú„^Œ=ÚÜ«∞O^Œ∞ Ñ¨Ù>ˇ_ì ∞» ã¨=∞ã¨=Î ÚÖˇ#· ~°`fl« *Ï`«∞Å∞ xâ◊√OÉè∞í x=^ŒÌ
HõÅ=Ù. WHõ Jyfl^Õ=Ù_»∞ Jyflâ∫K«=ÚÅ#∞ ¿Ñ~°∞HõÅ =¢ã^Î̈ fiŒ Ü«∞=Ú#∞ hH˜KÛ≥ #∞.
(99)
–: S^Œ= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 173
U=O ^≥·`ÕºO„^Œ ~°`åflx ã¨=∞™êÎ<åºÇ¨Ï$`åx `Õ I

¢ã‘Î~°`«fl"Õ∞ëê HõàÏº}© `«fiÜ«∂ Hõ™ê‡#fl QÆ$Ç¨Ïº`Õ I 100
|∞∞+≤~°∞"åK« II 101 II
xâ◊"∞Õ ºu =K«ó â◊√OÉèóí ã¨ `«^• K«O_»=ÚO_»Ü∂≥ ó I
„¿Ñ+¨Ü∂« =∂ã¨ ã¨∞„w=O ^Œ∂`«O ^Õ"åº =∞Ç¨ã¨∞~°"∞£ I 102
Wu KÕu K« =HõÎ"åº ™ê QÆ`åfi =K«<å#‡=∞ I
Ü«∞^ä• KåÉèºË u ãÖ„Ñ‘`åº `«^•ä HÍ~°ºO `«fiÜ«∂ ÅÑ¶Ú¨ I 103
ã¨ `«„`« QÆ`åfi Ü«∞„`å¿ãÎ â‹·Ö’^ÕÌâı-uâ’Éèí<Õ I
™ê ^Õg `åO `«`ó« „áêÇ¨Ï â◊H¡ ∆õ‚O =∞^è∞Œ ~°Ü∂« y~å I 104
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : Ñïâ◊√„Éèí=Ú KÕÜ«Ú@‰õΩ =∞#=Ú [Å=Ú#∞ LÑ¨Ü≥∂yOz#@∞¡
=¢ã¨Î=ÚÅ#∞ â◊√„ÉèíÑ¨~°K«∞@‰õΩ, XHõÑ¨C_»∞ Jyflx LÑ¨Ü≥∂yOK≥_»∞"å~°∞. 'JˆQfló â∫K«O
<≥~· ‡° ÅºHÍ~°}O Ü«∞Ü≥∂iu Jyflâ∫KÕ— Jx =Ùº`«ÊuÎ. HõÅÊ=$H∆ÀÑ¨Heõ Ê`«O Jyfl
„Ñ¨Hˆ á∆ ê`ü <≥~· ‡° ÅºO "å™ÈÜ«ÚQÆ‡O Jyflâ∫KåYº=∂Ç¨ïó – Jx <åQÀrÉèí@∞ì "åºMÏº#=Ú.
J#QÍ HõÅÊ=$Hõ∆=Ú KÕ`« HõeÊOÑ¨|_ç JyflÖ’#∞OK«∞@KÕ`« Ñïâ◊√^Œú=ÚÅQÆ∞ =¢ãÎ̈ qâı+¨=ÚÅ<Õ
Jyflâ∫K«=ÚÅx Ü«∞O^Œ∞~°∞. 'JQ“fl xˆH∆Ñ¨`«ó â∫K«O x~°‡bHõ~°}O Ü«∞Ü≥∂ó `Õ
Jyflâ∫KÕÜ«∞"åã¨ã‘— Jx âßO`«#g"åºMÏºHÍ~°∞_»∞ „"åÃã#∞. D =¢ã¨Î=ÚÅ∞
ã¨fi~°‚=∞Ü«∞=ÚÖˇ·# ^Õ=`å =¢ã¨Î=ÚÅQÆ∞@KÕ JyflÖ’ Wq ^ŒQÆú=Ú HÍ=Ù. JO^Œ∞‰õΩ |^Œ∞Å∞QÍ
Ñïâ◊√^Œú=ÚÅQÆ∞#∞. J\˜ì J=¸Åº=¢ã¨Î=ÚÅ∞ Jyfl^Õ=Ù_»∞ â◊√OÉèí∞#H˜K≥Û#∞.
`åII ~åHõ∆¿ãâ◊fi~å! J<ÕHõq^èŒ=ÚÖˇ·# ~°`«fl*Ï`«∞Å#∞ L`«¯ $+¨ì=ÚÅQÆ∞
=ã¨∞Îqâı+¨=ÚÅ#∞ ™⁄O`«=Ú KÕã¨∞H˘<åfl=Ù. HÍ=Ù#, h=Ù HõÖÏº}„Ñ¨^Œ"≥∞ÿ#
ÅHõ}∆ =ÚÅ∞ HõÅ D ¢ã~Î‘ `° fl« =Ú#∞ UÅ ã‘fiHõiOÑ¨‰Äõ _»^∞Œ ? (100)
|∞∞+≤ ~Ú@¡<#≥ ∞ – (101) Dq^è=Œ ÚQÍ K≥ÑÊ≤ # K«O_»=ÚO_»∞ÅÜ≥ÚHõ¯
=∂@Å#∞ qx â◊√OÉè∞í _»∞ J=∞‡"åi=^Œ‰Ì Ωõ =∞Ç¨~åHõã∆ ∞¨ _»Q∞Æ ã¨∞„w=Ù_»∞ J#∞
^Œ∂`«#∞ ÑÖÃÑ#∞. (102) <Õ#∞ K≥ÑÊ≤ # "åHõº=ÚÅ#∞O_ç Wk W@∞¡ Jk ~Ú@∞¡
Jx h=Ù ^Œ∂`«QÍ áÈ~Ú, P"≥∞‰õΩ K≥ÑÊ¨ =Öˇ#∞. Uq^è=Œ ÚQÆ P"≥∞ „¿Ñ=∞`À =∞#
ã¨=ÚY=Ú#‰õΩ ~åQÆÅ^À, Pq^è=Œ ÚQÆ h=Ù HÍ~°º=Ú ã¨ÑÅ¨¶ =Ú KÕÜ∞« =Öˇ#∞ Jx
â◊√OÉè∞í _»∞ ã¨∞„w=Ù#‰õΩ K≥ÑÊ≤ ÑÖÃÑ#∞. (103) q∞H˜¯e ã¨∞O^Œ~"° ∞≥ #ÿ H˘O_» ÃÑ·
„Ñ¨^âÕ =◊ ∞O^Œ∞ P"≥∞ ‰õÄ~˘ÛxÜ«Ú#fl `å=Ù#‰õΩ P ã¨∞„w=Ù_»∞ KÕ~∞° H˘<≥#∞. `«^∞Œ Ñï
P"≥∞`À ã¨=Úz`«"∞≥ #ÿ , ãÖQÆ`"« ∞≥ #ÿ suÖ’ fÜ«∞x "å‰õΩ¯Å`À x@¡<#≥ ∞.(104)
174 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
^Œ∂`« L"åK« II 105 II
^Õq ^≥·`Õºâ◊fi~°ó â◊√OÉèí¢ÃãÎÂÖ’ˆHº Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°ó I
^Œ∂`À-Ç¨ÏO „¿Ñ+≤`«¿ãÎ# `«fi`«ûHÍâ◊q∞Ç¨QÆ`«ó I 106
J"åºÇ¨Ï`å[˝ó ã¨~åfiã¨∞ Ü«∞ó ã¨^• ^Õ=Ü≥∂x+¨µ I
xi˚`ådÅ^≥·`åºió ã¨ Ü«∞^•Ç¨Ï â◊$}∞+¨fi `«`ü I 107
=∞=∞ ¢`≥·Ö’Hõº=∞dÅO =∞=∞ ^Õ"å =âß#∞QÍó I
Ü«∞[˝ÉèÏQÍ#Ç¨ÏO ã¨~åfi#∞áêâßflq∞ Ñ¨$^äŒH± Ñ¨$^äŒH± I 108
¢`≥·Ö’ˆHº =~°~°`åflx =∞=∞ =âßº#ºâı+¨`«ó I
`«^ä≥·= QÆ[~°`«flO K« Ç¨Ï$`åfi ^Õ"ÕO„^Œ"åÇ¨Ï#"£∞ I 109
H©∆~À^Œ=∞^äŒ<À^Œ∂ƒù`«=∞â◊fi~°`«flO =∞=∂=∞Ô~·ó I
LK≥ÛÂó„â◊=ã¨ãÖ[˝O `«„`«Ê}˜Ñ¨`«º ã¨=∞iÊ`«"£∞ I 110
`åII ^Œ∂`« W@∞¡ ÑëHÔ #∞ – (105) F Dâ◊fis! â◊√OÉè∞í _»#∞ ~åHõ¿∆ ãâ◊fi~°∞_»∞
Éèí∂~°∞ƒù=ã¨∞û=~À¡Hõ=ÚÅ‰õΩ ™êH∆Í`«∞ÎQÍ Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞_Õ. <Õ#∞ J`«x ^Œ∂`«QÍ
WÑ¨C_»∞ h ã¨g∞Ñ¨=Ú#‰õΩ ÑÖÑ¨|_ç U`≥Ozux. (106) F ^Õg! J`«_∞» ã¨HÅõ
^Õ=*Ï`«∞Å‰õΩ#∞, J#∞Å¡OÑ¶¨∞º=∞QÆ∞ âßã¨#=Ú HõÅ"å_»∞, JO`ÕHÍHõ,
ã¨HõÅ^Õ=`«Å#∞ [~ÚOzÜ«Ú#fl"å_»∞, J\˜ì â◊√OÉèí∞_»∞ K≥Ñ≤Ê# =∂@#∞
™ê=^è•#=ÚQÆ q#∞=Ú. (107) =ÚÖ’¡H=õ ÚÅ∞#∞ <å ™êfinè#=Ú# #∞#flq.
^Õ=`«ÅO^Œ~°∞#∞ <å P[˝‰õΩ Ö’|_ç „Ñ¨=iÎOK«∞K«∞O^Œ∞~°∞.
Ü«∞[˝=ÚÅxflO\˜Ü«∞O^Œ∞#∞ ã¨=∞iÊOÑ¨|_ç# Ç¨Ïqã¨∞ûÅ#∞ JxflO\˜x <Õ#∞
"Õ~∞° "Õ~∞° QÆ PÇ¨ÏiOK«∞K«∞O^Œ∞#∞. (108) =ÚÖ’¡H=õ ÚÅÜ«∞O^Œe ã¨HÅõ =ÚÖˇ#·
„âı+=ª̈ ∞QÆ∞ ~°`fl« =ÚÅ∞ <å =â◊"∞≥ #ÿ q. J>Ë¡ ^Õ"OÕ „^Œ∞x "åÇ¨Ï#"≥∞#ÿ QÆ[~°`fl« =Ú
<åKÕ JÑ¨ÇÏ¨ iOÑ¨|_ç#k. (109) H©~∆ ã° =¨ Ú„^Œ=Ú#∞ =∞käOK«∞@KÕ`« Ñ¨Ù\ì̃#\ì̃
LK≥Û„Â â◊==∞#∞ ¿Ñ~°∞QÆÅ „âı+=ª̈ ∞QÆ∞ QÆ∞é]=Ú ^Õ=`«ÅKÕ`« #=∞™ê¯~°ÑÓ¨ ~°fiHõ=ÚQÆ
<å‰õΩ J#QÍ – â◊√OÉè∞í #‰õΩ ã¨=∞iÊOÑ¨|_ç#k. (110)
–: S^Œ= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 175
Ü«∂x Kå<åºx ^Õ"Õ+¨µ QÆO^èŒˆ~fi+¨Ø~°ˆQ+¨µ K« I

~°`«flÉèí∂`åx Éèí∂`åx `åx =∞ÜÕ∞º= â’Éèí<Õ I 111
¢ã~Î‘ `° fl« Éè∂í `åO `åfiO ^Õq Ö’ˆH =∞<åº=∞¿ÇÏ =Ü«∞"£∞ I
™ê `«fi=∞™ê‡#∞áêQÆKÛ« ù Ü«∞`À ~°`fl« Éè∞í *’ =Ü«∞"£∞ I 112
=∂O "å =∞=∂#∞[O "åÑ≤ xâ◊√OÉè=í Ú~°∞q„Hõ=∞"£∞ I
Éè[í `«fiO K«OK«ÖÏáêOy ~°`fl« Éè∂í `åã≤ "≥· Ü«∞`«ó I 113
Ñ¨~°"≥∞ÿâ◊fi~°º=∞`«∞ÅO „áêÑ¨ûº¿ã =∞`«Êi„QÆÇ¨`ü I
U`«^£ |∞^•úº ã¨=∂Ö’K«º =∞`«Êi„QÆÇ¨Ï`åO „=[ I 114
|∞∞+≤~°∞"åK« II 115 II
W`«∞ºHÍÎ ™ê `«^• ^Õg QÆOcè~åO`«óã≤‡`å [Q“ I
^Œ∞~åæ ÉèíQÆ=f Éèí„^• Ü«∞ÜÕ∞^ŒO ^è•~°º`Õ [QÆ`ü I 116
`åII ^Õ=Ö’Hõ=ÚÅÜ«∞O^Œ∞#∞, QÆO^èŒ~°fiÖ’Hõ=ÚÅÜ«∞O^Œ∞#∞ áê`åàÏk
Ö’Hõ=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞#∞ UÜÕ∞ J=¸Åº=ÚÅ∞, J^Œ∞ƒù`=« ÚÅ∞<≥#· =ã¨∞=Î ÙÅ∞ HõÅ"À,
JqÜ«∞xflÜ«Ú#∞ WÑ¨C_»∞ <å ™êfinè#=Ú#O^Õ L#flq. (111) ^Õg! D
Ö’Hõ=Ú#QÆÅ ¢ãÅÎ‘ Ö’ x#∞fl „âı+=ª̈ ∞QÆ∞ ¢ãQÎ‘ Æ ÉèÏqOK«∞K«∞<åfl=Ú. WHõ „âı+=ª̈ ∞QÆ∞
=ã¨∞=Î ÙÅ#∞ J#∞Éèqí OK«∞@‰õΩ "Õ∞"Õ∞ JkèHÍ~°∞Å=Ú. Hõ#∞Hõ, ¢ãÎ‘ ~°`fl« Éè∂í `«=QÆ∞
h=Ù =∂ =^Œ‰Ì Ωõ ~°=Ú‡. (112) K«OK«Å=∞QÆ∞ K«∂Ñ¨ÙÅ∞QÆÅ^•<å! h=Ù „âı+"ª̈ ∞≥ #ÿ
¢ãqÎ‘ Ü«∞QÆ∞@KÕ`« „Ñ¨ã^≤ ∞Œ Åú =∞QÆ∞ ##∞flQÍx ÖËH,õ Jq∞`«Ñ~¨ å„Hõ=∞ âßeÜ«∞QÆ∞ =∂
`«=Ú‡_»∞ xâ◊√OÉè∞í xQÍx ÉèÏ~°ºQÍ ¿ãqOÑ¨Ù=Ú. (113) ##∞fl ÃÑO_®¡_∞» @KÕ`«
h=Ù q∞H˜¯e „âı+=ª¨ ∞QÆ∞ JkèHÍ~°=Ú#∞ á⁄O^Œ∞^Œ∞=Ù. D q+¨Ü∞« =Ú#∞ hÖ’ h=Ù
ÉÏQÆ∞QÆ PÖ’zOK«∞H˘x <å Ñ¨ffl`«fi=Ú#∞ á⁄O^Œ∞=Ú.(114)
"Õ∞^è•|∞∞+≤ W@¡<#≥ ∞ – (115) ^Œ∂`« W@∞¡ K≥ÑÊ≤ # Ñ≤^ÑŒ ¨ HõÖÏº}HÍi}˜ÜÚ« ,
ÉèQí =Æ uÜ«Ú, ^Œ∞~°Üæ Ú« S# P ^Õq Ö’Ö’# #=ÙfiH˘x W@¡<#≥ ∞. (116)
176 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
ã¨`º« =ÚHõOÎ `«fiÜ«∂ <å„`« q∞^ä•º HÕz`«Î fiÜ≥∂k`«"∞£ I
¢`≥·Ö’HÍºkèÑüó â◊√OÉè’ xâ◊√OÉèíâßÛÑ≤ `å^Œ$â◊ó I 118
HÕ `«fi„`« Ü«∞„`«Êu*Ï˝Ò« q∞^ä•º `«„u¯Ü«∞`Õ Hõ^"Œä ∞£ I
„â◊¥Ü«∞`å=∞ÅÊ|∞kú`åfi„`«Êu*Ï˝ Ü«∂ Hõ$`å Ñ¨Ù~å I 119
Ü≥∂ =∂O [Ü«∞u ãÖ„QÍ"Õ∞ Ü≥∂ "Õ∞ ^Œ~Ê° O =ºáÈÇ¨Ïu I
Ü≥∂ "Õ∞ „Ñü|Ö’ Ö’ˆH ã¨ "Õ∞ Éèí~åÎ Éèíq+¨ºu I 120
`«^•QÆKÛ« `ù ∞« â◊√OÉè’-„`« xâ◊√OÉè’ "å =∞Ç¨ã¨∞~°ó I
=∂O l`åfi HÕ zˆ~}Ï„`« áê}Õ QÆ$Ç¨`‚ ∞« "Õ∞ ÅÑ¶Ú¨ I 121
^Õq W@¡<#≥ ∞ – (117) h=Ù ã¨`º« =Ú K≥ÑÊ≤ uq. h=Ù K≥ÑÊ≤ #^•xÖ’
P=O`«ÜÚ« #∞ J|^Œ=ú Ú ÖË^∞Œ . â◊√OÉè∞í _»∞ =¸_»∞Ö’Hõ=ÚÅ‰õΩ JkèÑu¨ . xâ◊√OÉè∞í _»∞
‰õÄ_» J\ì̃"å_Õ. (118)
`åII HÍx, <Õ#∞ KÕã#≤ „Ñü[˝ Z@∞¡ ÉèOí QÆ=Ú KÕÜ∞« QÆÅ#∞? UÅÜ«∞#
Ñ¨Ó~°fiHÍÅ=Ú# J<åÖ’z`«K~« º° QÍ XHõ „Ñü[˝ KÕãÜ ≤ Ú« O\˜x. q#∞=Ú. ^•xx
Ju„Hõq∞OÑ¨ÖË#∞Hõ^•! (119) (D â’¡Hõ=Ú# J=∞‡"å~°∞ `«# „Ñü*Ï˝
ã¨fi~°∂Ñ¨=Ú#∞ „Ñ¨H\õ O˜ K«∞K«∞#flk.) – ''Z=_»∞ ##∞fl Ü«Ú^Œ=ú ÚÖ’ [~ÚOK«∞<À,
Z=_»∞ <å QÆ~fi° =Ú#∞ J}K«∞<À, D Ö’Hõ=Ú#O^Œ∞ Z=_»∞ ##∞fl Z^Œ∞~˘¯#∞
|ÅâßeÜ≥∂, J\˜"ì å_»∞ <å‰õΩ Éèí~°Î HÍQÆÅ_»∞——. (120)
`åII <å ~¸ „Ñü*Ï˝ ãÖ^Œ~ƒ° =ù Ú# â◊√OÉè∞í _»∞QÍx, ÖËHõ =∞Ç¨~åHõã∆ ∞¨ _»Q∞Æ
xâ◊√OÉèí∞_»∞QÍx WK«\ ˜H˜ =K«∞ÛQÍHõ. WO^Œ∞‰õΩ ##∞fl [~ÚOz j„Ñ¶¨∞"Õ∞
áê}˜„QÆÇÏ¨ }=Ú#∞ KÕãH≤ ˘#∞#∞QÍHõ! WHõ, PÅã¨º"≥∞O^Œ∞Å‰õΩ? (121)
–: S^Œ= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 177
^Œ∂`« L"åK« II 122 II

J=eáêÎã≤ "≥∞=ÿ O `«fiO ^Õq „|∂Ç≤Ï =∞=∂„QÆ`ó« I
¢`≥·Ö’ˆHº Hõó Ñ¨Ù=∂Oã≤Î¿+ì^Œ„ˆQ â◊√OÉèíxâ◊√OÉèíÜ≥∂ó I 123
J<Õºëê=∞Ñ≤ ^≥·`åº<åO ã¨ˆ~fi ^Õ"å # "≥· Ü«Úkè I
u+¨ªOu ã¨=Ú‡MË ^Õq HÕ Ñ¨Ù#ó ¢ã‘Î `«fi"Õ∞H˜HÍ I 124
WO„^•^•ºó ã¨HÖõ Ï ^Õ"åãÎ̈ã∞¨ ~ˆ÷ ºëêO # ãÖÜ«ÚQˆ I
â◊√OÉèÏn<åO HõÔŒä `ÕëêO ¢ãÎ‘ „Ñ¨Ü∂« ã¨ºã≤ ã¨=Ú‡Y"£∞ I 125
™ê `«fiO QÆKÛ« ù =∞Ü≥∞ÿ "ÀHÍÎ áê~°≈fiO â◊√OÉèxí â◊√OÉèÜ
í ∂≥ ó I
ˆHâßHõ~°¬}x~°∂ú`«Q“~°"å =∂ QÆq∞+¨ºã≤ I 126
^Œ∂`« W@¡<#≥ ∞ – (122) F ^Õg! h=Ù x~°H¡ ∆õ º=ÚQÆ#∞<åfl=Ù. <å =ÚO^Œ∞

W@∞¡ =∂\Ï¡_‰» Ωõ =Ú. UÅÜ«∞#, Ü«Ú^Œ=ú Ú#O^Œ∞ â◊√OÉèí xâ◊√OÉè∞í Å =ÚO^Œ∞ U
Ñ¨Ù~°∞+¨µ_≥#· #∞ xÅ|_»∞@‰õΩ D =ÚÖ’¡H=õ ÚÅÜ«∞O^≥=_≥#· #∞ HõÅ_®! (123)
`åII F ^Õg! ^Õ=`«ÅO^Œ~°∞#∞ W`«~° ~åHõ∆ã¨∞Å Z^Œ∞@ Ü«Ú^Œú=Ú#
xÅ∞=*ÏÅ~°∞. WHõ h=Ù ¢ãqÎ‘ . ÃÑQ· Í XO@i^•#=Ù. WHõ K≥ÑC¨ @ˆH=Ú#flk.
(Ñ¶∞¨ ’~°Ñ~¨ å[Ü«∞=Ú <˘O^Œ∞^Œ∞=Ù). (124)
`åII P â◊√OÉèÏk~åHõ∆ã¨∞ÅÜ≥ÚHõ¯ Ü«Ú^Œú=Ú#O^Œ∞ WO„^•^Œ∞ÅQÆ∞
^Õ=`«ÖÅˇ ~¡ ∞° #∞ ã≤~÷ =° ÚQÆ xÅ∞=*ÏÅ‰õΩO_çi. J\˜"ì åi Ü«Ú^Œ=ú Ú#O^Œ∞ =x`«"#·≥
h=Ù Z@∞¡ Z^Œ∞~˘¯#QÆÅ=Ù? (125)
`åII W@∞¡ KÕÜÚ« @=Å# h =∞~åº^Œ, Q“~°==Ú ~°HO∆˜ Ñ¨|_»∞#∞. <Õ#∞
K≥ÑC¨ @KÕ`<« Õ h=Ù â◊√OÉèxí â◊√OÉè∞í Å ÉèÏ~°ºQÍ "åi „Ñ¨H¯õ ‰õΩ áÈ=K«∞Û#∞. ÖËxÜ≥∞_»Å
A@∞ì Ñ¨\ ì̃ ÖÏQÆ∞@KÕ Q“~°=ÉèOí QÆ=Ú K≥Ok "åi „Ñ¨H¯õ ‰õΩ áÈ*ÏÅ=Ù. (126)
178 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
U="Õ∞`«^£ |b â◊√OÉè’ xâ◊√OÉèíâßÛug~°º"å<£ I
HÕ Hõ~Àq∞ „Ñü*Ï˝ "Õ∞ Ü«∞^Œ<åÖ’z`å Ñ¨Ù~å I 128
ã¨ `«fiO QÆKÛ« ù =∞Ü≥∂HõOÎ `Õ Ü«∞^Õ``« û« ~°fi=∂^Œ$`«ó I
`«^•K«H∆Ífiã¨∞ˆ~O„^•Ü«∞ ã¨ K« Ü«ÚHõÎO Hõ~À`«∞ `«`ü I FO I 129
^Õ"åº^Œ∂`«ãO¨ "å^À<å=∞ ÑÖK«"∂≥ -^è•ºÜ«∞ó II 5 II
L"åK« ´ 9, „uáê#‡O„`åó ´ 66, â’¡HÍó ´ 54,
U=O ´ 129, U==∂k`«ó ´ 388

`åII ^Õq W@¡<#≥ ∞ – (127) â◊√OÉè∞í _»∞ Q˘Ñ¨Ê |Åâße. xâ◊√OÉè∞í _»∞ ‰õÄ_»
q∞H˜¯e g~°º=O`«∞_»∞. Jk ã¨`«º"Õ∞. HÍx Uq∞ KÕÜ«Ú^Œ∞#∞? Ñ¨Ó~°fi=Ú
PÖ’zOÑ¨‰Ωõ O_» „Ñü[˝ KÕãÜ ≤ Ú« O\˜xHõ^•! (128)
`åII HÍ=Ù#, <Õ#∞ K≥ÑÊ≤ #^ŒO`«ÜÚ« #∞, P^Œ~} ° `À ã‘fiHõiOz, h=Ù á⁄=Ú‡.
~åHõ¿∆ ãâ◊fi~°∞_»Q∞Æ â◊√OÉè∞í #‰õΩ WkÜ«∞O`«ÜÚ« #∞ x"ÕkOÑ¨Ù=Ú. J`«_∞» ‰õÄ_» Uk
Lz`«"∂≥ , Jk KÕÜÚ« #∞QÍHõ! (129)
^Õg=∂Ç¨`«‡º=Ú#O^Œ∞ '^Œ∂`«ãÖ"å^Œ=∞—<≥_»∞
S^Œ=J^è•ºÜ«∞=Ú II 5 II
II N ^Œ∞~åæOÉÏ [Ü«∞=Ú, [Ü«∞=Ú II

P~°= J^è•ºÜ«∞=Ú
L`«~Î ° K«i„`«=Ú
^è∂Œ =„ ∞Ö’K«# – =^èŒ
^è•º#"£∞
FO <åQÍnèâfi◊ ~°q+ì̈~åO Ñ¶} ¨ Ñ˜ }
¨¶ À`«OÎ ™È~°∞~°`åfl=b–
ÉèÏã¨fi^ÕÌÇ¨ÏÅ`åO k"åHõ~°xÉèÏO <Õ„`«„`«Ü≥∂^•ƒùã≤`å"£∞ I
=∂ÖÏ‰õΩOÉèHí áõ êÅh~°[Hõ~åO K«O„^•~°Kú ∂« _®O Ñ¨~åO
ã¨~fi° *Ë̋âfi◊ ~°É~·è̌ "° åOHõxÅÜ«∂O Ñ¨^•‡=fO zO`«Ü∞Õ I
'FO— |∞∞+≤~°∞"åK« II 1 II
W`åºHõ~°‚º =KÀ ^Õ"åºó ã¨ ^Œ∂`À-=∞~°¬Ñ¨Ói`«ó I
ã¨=∂K«+¨ì ã¨=∂QÆ=∞º ^≥·`«º~å*ÏÜ«∞ qã¨Î~å`ü I 2
`«ã¨º ^Œ∂`«ã¨º `«^•fiHõº=∂Hõ~å‚ºã¨∞~°~å\ò `«`«ó I
ã¨„HÀ^èŒó „áêÇ¨Ï ^≥·`åº<å=∞kèÑÖ ^èŒ∂„=∞Ö’K«#"£∞ I 3
^è•º#=Ú : ã¨~Ê° ~å[QÆ∞ Pkâı+µ¨ _Õ Pã¨#=ÚQÍ HõÅkÜ«Ú, ã¨~Ê° =ÚÅ
Ñ¨_Q» ÅÆ Ü«∞O^Œ∞ ã≤Q|Æ O`«∞Å∞QÍ#∞#fl ~°`fl« ã¨=¸Ç¨Ï=ÚÅ=Öˇ „Ñ¨HÍtOK«∞K«∞#fl
fQÆ=O\˜ â◊s~°=Ú HõÅkÜ«Ú, ã¨∂~°ºHÍOu=O\˜ HÍOu HõÅkÜ«Ú, =¸_»∞
Hõ#∞flÅ`À â’aèOK«∞#kÜ«Ú, Ñ¨Ù+¨Ê=∂Å, ‰õΩOÉè=í Ú, HõáêÅ=Ú, Ñ¨^‡Œ =Ú, KÕ`∞« ÅÖ’
^èiŒ OzÜ«Ú#flkÜ«Ú, =∞øo ÃÑÉ· Ïè QÆ=Ú# K«O„^Œ~ˆ Y HõÅkÜ«Ú, ^Õ=`å=¸iÎÜÚ« ,
ã¨~fi° A˝Å‰õΩ „Ñ¨É∞íè =QÆ∞ Éè̌~· =° Ùx X_çÜ∞« O^Œ∞ ‰õÄ~˘Ûx L#flkÜ«Ú<≥#· Ñ¨^•‡=f
J#∞ J=∞‡"å~°∞#∞ ^è•ºxOK«∞K«∞<åfl#∞.
"Õ∞^ä• |∞∞+≤ ~Ú@¡<#≥ ∞ – (1) J=∞‡"åi=∂@Å∞ qx ^Œ∂`«Ü∞« QÆ∞ ã¨∞„w=Ù_»∞
HÀÑ¨=Ú`À TyáÈÜ≥∞#∞. J@#∞O_ç "≥_e» J`«_∞» â◊√OÉè∞í x=^Œ‰Ì Ωõ KÕ~Ô #∞.
[iy# q+¨Ü∞« =Ú#O`«#∞ ™êHõÅº=ÚQÆ ^≥`· º« ~å[QÆ∞ â◊√OÉè∞í #‰õΩ qxÑ≤OK≥#∞.(2)
â◊√OÉè∞í _»∞ ^Œ∂`«Ü∞« QÆ∞ ã¨∞„w=Ùx^•fi~å J=∞‡"åi ãÖ^Õâ=◊ Ú#∞ qx q∞H˜¯e
HÀÑ≤Oz ~åHõã∆ Ã¨ ã<· åºkèÑu¨ Ü«∞QÆ∞ ^è∂Œ „=∞Ö’K«#∞x`À W@¡<#≥ ∞– (3)
180 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
¿ÇÏ ^èŒ∂„=∞Ö’K«<åâ◊√ `«fiO ã¨fiÃã·#ºÑï"åi`«ó I
`å=∂#Ü«∞ |ÖÏ^£ ^Œ∞ëêìO ˆHâßHõ~°¬}qÇ¨ÏfiÖÏ"£∞ I 4
`«`«Êi„`å}^Œó HõtÛ^Œºk "ÀuÎ+¨ª`Õ-Ñ¨~°ó I
ã¨ Ç¨ÏO`«"Àº-=∞~À "åÑ≤ Ü«∞H∆À QÆO^è~Œ fi° U= "å I 5
|∞∞+≤~°∞"åK« II 6 II
`Õ<å[˝Ñ¨Îã¨Î`«ó j„Ñ¶¨∞O ã¨ ^≥·`Àº ^èŒ∂„=∞Ö’K«#ó I
=$`«ó +¨ëêì º ã¨ÇÏ¨ „™ê}Ï=∞ã¨∞~å}ÏO „^Œ∞`«O Ü«∞Ü«∞ø I 7
ã¨ ^Œ$ëêìfi `åO `«`À ^ÕgO `«∞Ç≤Ï<åK«Å ãÖã≤`÷ å"£∞ I
[QÍ^ÀK≥ÛóÂ „Ñ¨Ü∂« Ç‘Ïu =¸ÅO â◊√OÉèxí â◊√OÉèÜí ∂≥ ó I 8
# KÕ„fÊ`åº^Œº Éèí=f =∞^Œƒù~åÎ~°=ÚÃÑ·+¨ºu I
`«`À |ÖÏ#flÜ«∂"Õ∞º+¨ ˆHâßHõ~°¬}qÇ¨ÏfiÖÏ"£∞ I 9
`åII F ^è∂Œ „=∞Ö’K«#! h=Ù h Ãã#· º=Ú#O`«ÜÚ« #∞ "≥O@ fã≤H˘xáÈ~Ú,
P ^Œ∞~å‡~°∞æ~åex |ÖÏ`å¯~°=ÚQÆ A@∞ìÑ¨\ ˜ì D_»∞ÛH˘x~°=Ú‡. (4) P"≥∞
~°H} ∆õ H˘~°‰Ωõ Z=Ô~#· #∞ Z^Œ∞~˘¯#∞@‰õΩ ÖËz#Ü≥∞_»Å, J\ì̃ W`«~∞° _»∞ ^Õ=Ù_≥#· #∞,
Ü«∞‰õΩ∆ _≥#· #∞, QÆO^è~Œ ∞° fi_Õ J~Ú##∞, "åxx K«OÑ≤"Ü Õ ∞« =ÅÜ«Ú#∞. (5)
|∞∞+≤ ~Ú@¡<#≥ ∞ – (6) â◊√OÉè∞í xKÕ P*Ï˝ÑO≤ Ñ¨|_ç# ^è∂Œ „=∞Ö’K«#∞_»#∞
Ãã<· åºkèÑu¨ J~°∞=k"ÕÅ Ãã#· º=Ú`À ‰õÄ_ç "≥O@<Õ Ü«Ú^Œ=ú Ú#‰õΩ |Ü«∞Å∞
^Õ~Ô #∞.(7) ^è∂Œ „=∞Ö’K«#∞_»∞ Ç≤Ï=∂ÅÜ«∞ Ñ¨~fi° `«=ÚÃÑ· #∞#fl\ì̃ J=∞‡"åi`À
''h=Ù â◊√OÉèxí â◊√OÉè∞í Å=^Œ‰Ì Ωõ KÕ~∞° H˘#∞=Ú—— Jx aQÆ~æ Q° Í J~°K∞« K«∞ K≥ÃÑÊ#∞.(8)
JO`ÕHÍ^Œ∞, D k#=Ú# =∂ ~åAQÍ~°Q∞Æ â◊√OÉè∞í x=^Œ‰Ì Ωõ h=Ù „¿Ñ=∞`À KÕ~∞°
H˘#xÜ≥∞_»Å, h A@∞ì Ñ¨@∞ìH˘x ÖÏQÆ∞K«∞ |Å=O`«=ÚQÆ fã¨∞H˘xáÈÜ≥∞^Œ#∞.(9)
–: P~°= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 181
^≥·`Õºâ◊fiˆ~} „Ñ¨Ç≤Ï`À |Å"å<£ |ÅãÖ=$`«ó I
|ÖÏ#flÜ«∞ã≤ =∂"Õ∞=O `«`ó« HÕ `Õ Hõ~À=∞ºÇ¨Ï"£∞ I 11
|∞∞+≤~°∞"åK« II 12 II
W`«∞ºHõÎó ™È-Éèíº^è•=`åÎ=∞ã¨∞~À ^èŒ∂„=∞Ö’K«#ó I
Ç¨ïOHÍˆ~}ˇÿ= `«O Éèíã¨‡™êK«ÛHÍ~åOaHÍ `«`«ó I 13
J^äŒ „‰õΩ^ŒúO =∞Ç¨Ãã·#º=∞ã¨∞~å}ÏO `«^ä•OaHÍ I
==~°¬ ™êÜ«∞ÔH·ã‘ÎÔH∆‚Âã¨Î^ä• â◊H˜ÎÑ¨~°â◊fi^è≥·ó I 14
`«`À ^èŒ∞`«ã¨@ó HÀáê`«¯ $`åfi <å^ŒO ã¨∞Éèˇ·~°="£∞ I
Ñ¨áê`åã¨∞~°¿ã<åÜ«∂O ã≤OÇ¨ÏŸ ^Õ"åºó ã¨fi"åÇ¨Ï#ó I 15
HÍOtÛ`ü Hõ~°„Ñ¨Ç¨ˆ~} ^≥·`åº<å¿ãº# KåÑ¨~å<£ I
P„Hõ=∞º Kå^èŒˆ~}Ï<åº<£ ã¨ [Ñ¶¨∂# =∞Ç¨ã¨∞~å<£ I 16
^Õq W@¡<#≥ ∞– (10) |Å=O`«∞_»"#·≥ h=Ù Ãã#· ºã¨"∞Õ `«∞_»"·≥ â◊√OÉè∞í xKÕ`«
ÑÖÑ¨|_çuq. J\˜ì h=Ù ##∞fl |Å=O`«=ÚQÆ fã¨∞H˘xáÈ~Ú#KÀ, WHõ x<Õflq∞
KÕÜ«∞QÆÅ#∞? (11)
"Õ∞^è•|∞∞+≤ ~Ú@¡<#≥ ∞ – (12) J=∞‡"å~°∞ W@∞¡ K≥ÑÊ¨ QÍ<Õ ^è∂Œ „=∞Ö’K«#∞_»∞
HÀáêq+¨µ_ì ·≥ P"≥∞#∞ Ñ¨@∞ìH˘#∞@‰õΩ P"≥∞ÃÑH· ˜ LiÔH#∞. "≥O@<Õ J=∞‡"å~°∞ XHõ¯
Ç¨ïOHÍ~°=Ú`À "åxx Éèãí ‡¨ =Ú KÕã"≤ K·≥ #≥ ∞. (13)
`åII ^è∂Œ „=∞Ö’K«#∞x =∞~°}=Ú `«~∞° "å`«, JK«\ ˜ ~åHõã∆ Ã¨ ã#· º=Ú q∞H˜¯e
HÀÑ≤Oz, P"≥∞ÃÑ· fHõ"‚∆ ∞≥ #ÿ ÉÏ}=ÚÅ#∞, â◊HÍÎºÜ«Ú^è=Œ ÚÅ#∞, QÆO„_»Q˘_»O¤ _»#¡ ∞
=~°¬=ÚQÍ ‰õΩiÑ≤Ozi. (14) JÑ¨C_»∞ J=∞‡"åi "åÇ¨Ï#"≥∞#ÿ ã≤OÇ¨Ï=Ú EÅ∞
q^ŒeOz ÃÑ^ŒÃÌ Ñ@∞ì# QÆiO˚ z q∞H˜¯e HÀÑ¨=Ú`À, ~åHõã∆ Ã¨ ã#· º=Ú g∞^ŒÑ_¨ #≥ ∞.
(15) P ã≤OÇ¨Ï~å[=Ú H˘O^Œ~∞° ~åHõã∆ ∞¨ Å#∞, ÑÖ*Ï^≥|ƒÅKÕ`#« ∞, =∞iH˘O^Œix
<À\˜KÕ`«#∞, WOHõ H˘O^Œ~°∞ ~åHõ∆ã¨∞Å#∞ J^èŒ~°=ÚKÕ`«#∞ P„Hõq∞OK«∞H˘x,
ãÖÇ¨ÏiOz"ÕÃã#∞. (16)
182 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
ˆHëêOz`åÊ@Ü«∂=∂ã¨ #Mˇ·ó HÀëêªx ˆHã¨s I
`«^ä• `«Å„Ñ¨Ç¨ˆ~} t~åOã≤ Hõ$`«"å<£ Ñ¨$^äŒH± I 17
qzÛù#flÉÏÇ¨ït~°ã¨ó Hõ$`å¿ãÎ# `«^ä•Ñ¨ˆ~ I
Ñ¨áœ K« ~°∞kè~°O HÀëêª^Œ<ÕºëêO ^èŒ∞`«ˆHã¨~°ó I 18
Hõ∆}Ë# `«^£|ÅO ã¨~°fiO Hõ∆Ü«∞O h`«O =∞Ç¨`«‡<å I
`Õ# ˆHãï}Ï ^Õ"åº "åÇ¨Ï<Õ<åuHÀÑ≤<å I 19
„â◊√`åfi `«=∞ã¨∞~°O ^Õ"åº xÇ¨Ï`«O ^è∂Œ „=∞Ö’K«#"£∞ I
|ÅO K« Hõ∆~Ú`«O Hõ$`«ûflO ^Õg ˆHãï}Ï `«`«ó I 20
K«∞HÀÑ¨ ^≥·`åºkèÑüó â◊√OÉèíó „Ñ¨ã¨∞Êùi`å^èŒ~°ó I
P*Ï˝Ñ¨Ü«∂=∂ã¨ K« `Ò K«O_»=ÚO_Ò =∞Ç¨ã¨∞~“ I 21
`åII P ã≤OÇ¨Ï~å[=Ú, H˘O^Œ~∞° ~åHõã∆ ∞¨ ÅÜ≥ÚHõ¯ [~î~° H° Àâ◊=ÚÅ#∞, `«#
"å_çÜ∞ÿ≥ # QÀà◊§KÕ`« peÛ"ÕÃã#∞. J^Õq^è=Œ ÚQÆ H˘O^Œi ~åHõã∆ ∞¨ Å t~°ó„Ñ¨^âÕ =◊ ÚÅÃÑ·
^•~°∞}"≥∞#ÿ ^≥|ƒÅ∞ "ÕÜÚ« @^•fi~å, "åi `«ÅÅ#∞ „=Ü«∞ºÅ∞ KÕÃã#∞. (17)
`åII P ã≤OÇ¨Ï=Ú H˘O^Œé˜ ÉÏÇ¨ï=ÙÅ#∞ KèÕkOK≥#∞. =∞iH˘O^Œé˜
t~°ã∞¨ ûÅ#∞ YO_çOK≥#∞. WOHõ#∞ H˘O^Œé˜ [~î~° H° Àâ◊=ÚÅ#∞O_ç ~°H=Îõ Ú#∞
„`åÔQ#∞. (18) q∞H˜¯e HÀÑ≤Oz#"å_»∞#∞, =∞Ç¨`«∞‡_»∞#∞, ^Õg"åÇ¨Ï#=Ú#∞
J~Ú# P ã≤OÇ¨Ï=ÚKÕ`« XHõ¯Hõ∆}=ÚÖ’ P ~åHõ∆ã¨Ãã·#º=∞O`«Ü«Ú#∞
#tOzáÈ=Ù#@∞¡ KÕÜ∞« |_≥#∞. (19)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : "åÇ¨Ï#=ÚÅ#fl x@∞¡O_»=Öˇ#∞Hõ^•! Ü«∞[=∂xH˜ J}∞=∂„`«"≥∞ÿ#
Ñï„â◊=∞ HõÅ∞QÆ‰õΩO_» XHõ¯Hõ∆}=ÚÖ’ Ü«∞[=∂x =∞<Àcè+¨ì=Ú <≥é˜y Ñ¨x Ñ¨ÓiÎKÕã≤#"å~°∞
=∞Ç¨`«∞‡_»∞ HÍHõ, =∞i ÜÕ∞=∞QÆ∞#∞.
`åII â◊√OÉè∞í _»∞ `å#∞ ÑÖÑ≤# ^è∂Œ „=∞Ö’K«#∞_»#∞ Ãã<· åºkèÑu¨ x J=∞‡"å~°∞
ãÖÇ¨ÏiOz#@∞¡#∞, WHõ Ãã#· º=Ú#O`«ÜÚ« #∞ J=∞‡"åi "åÇ¨Ï#=∞QÆ∞ ã≤OÇ¨Ï=Ú
#tOÑ¨KãÕ #≤ @∞¡Q#Æ ∞ q<≥#∞. (20) Ãã#· º=Ú Hõ~∆ ÚOz#"å~°Î qx# ^≥`· º« ~åA
â◊√OÉè∞í _»∞ „HÀ^è•q+¨µ_ì Ü» ∞≥ º#∞. J`«x „HÕkÃÑ^Œq HõOÑ≤OK«∞K«∞O_≥#∞. "≥O@<Õ
=∞Ç¨~åHõã∆ ∞¨ ÅQÆ∞ K«O_»=ÚO_»∞_»#∞"åix W@∞¡ P*Ï˝ÑO≤ K≥#∞. (21)
–: P~°= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 183
¿ÇÏ K«O_» ¿ÇÏ =ÚO_» |Öˇ·~°ƒÇ¨ïaèó Ñï"åi`Ò I

`«„`« QÆK«Ûù`« QÆ`åfi K« ™ê ã¨=∂hÜ«∞`åO ÅÑ¶¨Ú I 22
Hˆ âıëêfiHõ$+¨ º |^•úfi "å Ü«∞k =ó ãÖâ◊Ü∂≥ Ü«Úkè I
`«^•âıëêÜ«Ú^è≥·ó ã¨Ô~· fi~°ã¨∞Ô~·ifixÇ¨Ï#º`å"£∞ I 23
`«™êºO Ç¨Ï`åÜ«∂O ^Œ∞ëêìÜ∂« O ã≤O¿ÇÏK« qxáêu`Õ I
j„Ñ¶¨∞=∂QÆ=∞º`åO |^•úfi QÆ$Ç‘Ï`åfi `å=∞^ä•OaHÍ"£∞ I FO I I 24
â◊√OÉèxí â◊√OÉè¿í ã<åh^è∂Œ „=∞Ö’K«#=^èÀ <å=∞ +¨ëÈª-^è•ºÜ«∞ó II 6 II
L"åK« ´ 4, â’¡HÍó ´ 20, U=O ´ 24, U==∂k`«ó ´ 412

`åII F K«O_»∞_®! F =ÚO_»∞_®! q∞H˜¯e |Å=ÚQÆÅ J<ÕH=õ ÚÖˇ#· Q˘Ñ¨Ê

Ãã#· º=ÚÅ#∞ "≥O@ fã≤H˘xá⁄O_»∞. P ^Õq LO_≥_∞» Ç≤Ï=∞=`«Ê~°fi`« „áêO`«=Ú#‰õΩ
á⁄O_»∞. áÈ~Ú j„Ñ¶∞¨ =ÚQÍ P"≥∞#∞ WK«@‰õΩ H˘x`≥O_»∞. (22)
`åII P ^Õqx A@∞ì Ñ¨@∞ìH˘x ÖÏQÆ∞K«∞HÍx, ÖËHõ Hõ\"ì˜ ãÕ H≤ Íx, fã≤H˘x~°O_»∞.
XHõ"àÕ ◊ Ü«Ú^Œ=ú Ú [iy#KÀ, P"≥∞#∞ [~ÚOÑ¨Ö=Ë ∞x ãÖ^ÕÇÏ¨ =Ú Hõey#KÀ,
JO^Œi ~åHõã∆ ∞¨ ÅKÕ`#« ∞, Jxfl PÜ«Ú^è=Œ ÚÅKÕ`#« ∞ P"≥∞ K«OÑ¨|_»∞QÍHõ! (23)
P ^Œ∞~å‡~°∞~æ åÅ∞ K«OÑ¨|_ç# Ñ≤^ÑŒ ¨ ã≤OÇ¨Ï=Ú‰õÄ_» Ñ¨`#« "≥∞#ÿ Ñ≤^ÑŒ ¨ "≥O@<Õ
P"≥∞#∞, |OkèOz fã≤H˘x uiy=`«∞~Î ∞° QÍHõ! Jx â◊√OÉè∞í _»∞ P*Ï˝ÑO≤ K≥#∞.(24)
II N=∂~°¯O_ÕÜ«∞ Ñ¨Ù~å}=Ú ™ê=i‚Hõ =∞#fiO`«~°=Ú#O^Œe
^Õg=∂Ç¨`«‡º=Ú# â◊√OÉèíxâ◊√OÉèí∞Å ¿ã<åxÜ«∞QÆ∞ '^èŒ∂„=∞Ö’K«#∞x=^èŒ— J<≥_»∞
P~°= J^è•ºÜ«∞=Ú II 6 II
II N^Œ∞~åæOaHõ‰õΩ [Ü«∞=Ú, [Ü«∞=Ú II

U_»= J^è•ºÜ«∞=Ú
L`«~Î ° K«i„`«=Ú
K«O_»=ÚO_»∞Å – =^èŒ
^è•º#"£∞
FO ^è•ºÜÕ∞Ü«∞O ~°`fl« Ñ‘~ˆ î â◊√HõHÅõ Ñï`î O« â◊$}fifO âßº=∞ÖÏOwO
#ºÃãÎÂHÍO„Ñ¶≤∞O ã¨~À*Ë â◊tâ◊HõÅ^èŒ~åO =Å¡H©O "å^ŒÜ«∞Of"£∞ I
HõÖÏ›~å|^Œú=∂ÖÏO xÜ«∞q∞`«qÅã¨KÀÛeHÍO ~°HõÎ=¢™êÎO
=∂`«OwO â◊OYáê„`åO =∞^èŒ∞~°=∞^èŒ∞=∞^•O z„`«HÀ^•ƒùã≤ÉèÏÖÏ"£∞ II
'FO— |∞∞+≤~°∞"åK« II 1 II
P[˝áêÎ¿ãÎ `«`À ^≥·`åºâ◊ÛO_»=ÚO_»Ñ¨Ù~ÀQÆ=∂ó I
K«`«∞~°OQÆ|Ö’¿Ñ`å Ü«∞Ü«Ú~°Éèí∞º^Œº`åÜ«Ú^è•ó I 2
^è•º#=Ú : ~°`fl« ã≤OÇ¨ã¨#=Ú#O^Œ∞ Jkè+Oª≤ zÜ«Ú#flkÜ«Ú#∞, zÅ∞HõÜÚ≥ Hõ¯
=∞^è∞Œ ~°w`«=Ú#∞ q#∞K«∞#flkÜ«Ú#∞, #Å∞Ñ¨Ù=<≥fl â◊s~°=Ú HõÅkÜ«Ú#∞, `«#
XHõ áê^Œ=Ú#∞ `å=∞~°Ñ¨Ù+¨Ê=ÚÃÑ· LOz#kÜ«Ú#∞, K«O„^Œˆ~Y#∞
^èŒiOz#kÜ«Ú#∞, g}#∞ "å~ÚOK«∞K«∞#flkÜ«Ú#∞, HõÅfiÑ¨Ù=ÙfiÅ Ç¨~°=Ú
^èiŒ Oz#kÜ«Ú#∞, XHõ „Hõ=∞=Ú# „Ñ¨HÍtOK«∞K«∞#fl ~°qHõÜÚ« #∞, Zé]x p~°ÜÚ« #∞
^èŒiOz#kÜ«Ú#∞, â◊OY=Ú#∞ áê„`«QÍ Hõey#kÜ«Ú, fÜ«∞x =∞^èŒ∞=Ù#∞
„`åQÆ∞@KÕ =∞kOz#kÜ«Ú#∞, JO^Œ"∞≥ #ÿ ÉÁ@∞ìK`Õ « „Ñ¨HÍtOK«∞K«∞#fl #∞^Œ∞~°∞
HõÅkÜ«Ú#∞ S# =∂`«OyÜ«∞#∞ ^Õ=`«#∞ ^è•ºxOK≥^#Œ ∞.
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : qKåiOzK«∂_»QÍ =∂`«OyÜÕ∞ K«^Œ∞=ÙÅ`«e¡Ü«∞x `≥eÜ«ÚK«∞#flk.
"åyfiÖÏã¨=ÚÅ∞ g}Ï<å^Œ=ÚÅ∞ =Ú#flQÆ∞"åx`À ãÖw`«™êÇ≤Ï`«º âß¢ã¨Î=ÚÅ‰õΩ P"≥∞
Jkè^Õ=`«Ü«∞x JxÑ≤OK«∞K«∞#flk. HÍo^•ã¨ =∞Ç¨Hõq ‰õÄ_» D =∂`«Oy^Õqx W@∞¡
=i‚OK≥#∞ – =∂}˜Hºõ g}Ï =ÚÑ¨ÖÏÅÜ«∞OfO =∞^•Å™êO =∞OAÅ "åyfiÖÏ™ê"£∞I
=∂¿ÇÏO„^ŒhÅ^Œ∞ºu HÀ=∞ÖÏOwO =∂`«OQÆH<õ åºO =∞#™ê ã¨‡~åq∞ II
"Õ∞^è•|∞∞+≤ ~Ú@¡<≥#∞ – (1) â◊√OÉèí∞x P[˝#∞ t~°™ê=Ç≤ÏOz
K«O_»=ÚO_»∞Å#∞ ~åHõã∆ ∞¨ Å∞ <åÜ«∞Hõ`fi« =Ú =Ç≤ÏOÑ¨QÍ Jâ◊fi, QÆ[, ~°^,Œä Ñ¨^•u
–: U_»= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 185
^Œ^Œ$â◊√¿ãÎ `«`À ^Õgg∞+¨^•ú™êO =º=ã≤÷`å"£∞ I

ã≤OÇ¨Ï™ÈºÑï â‹·ÖËO„^Œâ◊$OˆQ =∞Ç¨Ïu HÍOK«<Õ I 3
`Õ ^Œ$ëêìfi `åO ã¨=∂^•`«∞=Ú^Œº=∞O K«„‰õΩ~°∞^Œº`åó I
PHõ$+¨ìKåáêã≤^èŒ~åã¨Î^ä•<Õº `«`«ûg∞Ñ¨QÍó I 4
`«`«ó HÀÑÖ K«HÍ~ÀK≥ÛÂ~°OaHÍ `å#s<£ „Ñü I
HÀ¿Ñ# Kå™êº =^Œ#O =∞+‘=~°‚=∞Éèí∂`«Î^• I 5
„Éèí∞‰õΩ\©‰õΩ\˜ÖÏ`«Î™êº ÅÖÏ@Ñ¶¨ÅHÍ„^Œ∞Ì`«"£∞ I
HÍb Hõ~åÅ=^Œ<å qx„ëê¯O`åã≤áêth I 6
J#∞ <åÅ∞QÆ∞ q^è=Œ ÚÖˇ#· Ãã#· º^Œà=◊ ÚÅ`À ^≥`· ∞« ºÅ∞ JO^Œé∞#∞ PÜ«Ú^è=Œ ÚÅ#∞
ZuÎÑ@ ¨ ∞ìH˘x, Ü«Ú^Œ=ú Ú#‰õΩ |Ü«∞Å∞^Õii. (2)
`åII Ç≤Ï=∞=`«Ê~°fi`«=ÚÃÑ#· QÆÅ L#fl`«"∞≥ #ÿ |OQÍ~°∞ tY~°=ÚÃÑ,· `«#
"åÇ¨Ï#=∞QÆ∞ ã≤OÇ¨Ï=ÚÃÑ· ‰õÄ~°∞ÛO_ç, z~°∞#=Ùfi zOkOK«∞K«∞#fl J=∞‡"åix
K«O_»=ÚO_®k ~åHõã∆ ∞¨ ÅO^Œ~∞° K«∂zi. (3) J=∞‡"åix K«∂z ~åHõã∆ ∞¨ ÖˇÅ~¡ ∞°
`«=∞ `«=∞ ^èŒ#∞~åƒ}=ÚÅ`À#∞, Y_»æ=ÚÅ`À#∞, Ü«Ú^Œú=Ú KÕÜ«Ú@‰õΩ
L|ÖÏ@Ñ¨_»∞K«∞O_çi. =∞iH˘O^Œ~°∞ P"≥∞ ã¨g∞Ñ¨=Ú#‰õΩ KÕ~°∞H˘x,
Ü«Ú^Œ„ú Ñ¨Ü∞« `«fl=Ú#∞ „áê~°OaèOK«∞@‰õΩ ã≤^ÑúŒ _¨ iç . (4) JÑ¨C_»∞ â◊„`«∞=ÙÖˇ#·
~åHõ∆ã¨Ãã·#º=Ú#∞ K«∂K«∞@`À_»<Õ JOaHõ HÀÑ¨=Ú PHÍâ◊=Ú#O>ˇ#∞. P
HÀÑ¨=Ú=Å# P"≥∞ =ÚY=Ú #Å¡x =<≥fl`À =∂iáÈÜ≥∞#∞. (5)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : J=∞‡"å~°∞ x„QÆÇ¨#∞„QÆÇ¨Ï ã¨=∞~°÷. „Ñ¨ã¨#∞fl~åÖˇ·#KÀ "åOzè`«Ñ¶¨Å=ÚÅ∞
=~°¬=Ú=Öˇ ‰õΩiÜ«Ú#∞. P„QÆÇ≤ÏOz#KÀ, „Ñ¨ÑÖK«=Ú `«Å„HÕ^Œ∞ÅQÆ∞#∞. P"≥∞
P„QÆÇ≤ÏOK«∞@‰õΩHÍx, J#∞„QÆÇ≤ÏOK«∞@‰õΩHÍx, ™ê^èŒ‰õΩx jÅ=Ú, xëê¯Ñ¨@º=Ú, ^èŒ~°‡=$uÎ,
Ü«ÚHÍÎÜ«ÚHõÎ q"ÕHõ=Ú =Ú#flQÆ∞#q HÍ~°}=ÚÅQÆ∞#∞.
`åII JÑ¨C_»∞ J=∞‡"åi Hõ#∞ÉÁ=∞Å∞ =Ú_çÃÑ@ì|_ç#q. Pq^è=Œ ÚQÍ
=Ú_ç=_ç# #∞^Œ∞\˜ÉÏè QÆ=Ú #∞O_ç "≥O@<Õ cèH~õ "° ∞≥ #ÿ =ÚY=Ú Hõey#\˜,ì
Y_»áæ êâ◊=ÚÅ#∞ ^èiŒ Oz#\˜ì HÍoÜ«∞#∞ ^Õ=`« „Ñ¨H@
õ =∞Ü≥∞º#∞. (6)
186 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
qz„`«Y\ÏfiOQÆ^èŒ~å #~°=∂ÖÏqÉèí∂+¨}Ï I
nfiÑ≤K«~°‡Ñ¨s^è•<å â◊√+¨¯=∂O™êuÉèˇ·~°"å I 7
Juq™êÎ~°=^Œ<å lÇ¨fiÅÅ#cè+¨}Ï I
x=∞QÍfl~°HõÎ#Ü«∞<å <å^•Ñ¨Ói`«kV√‡MÏ I 8
™ê "ÕˆQ<åaèÑü`å Ñ¶¨∂`«Ü«∞Of =∞Ç¨ã¨∞~å<£ I
Ãã·<Õº `«„`« ã¨∞~ås}Ï=∞ÉèíHõ∆Ü«∞`« `«^ŒƒÅ"£∞ I 9
áê~ü+≤‚ „QÍÇ¨O‰õΩâ◊„QÍÇ≤ÏÜ≥∂^èŒÑ¶¨∞O\Ïã¨=∞xfi`å<£ I
ã¨=∂^•Ü≥ÿ∞HõÇ¨Ï¿ãÎ# =ÚMË zˆH∆Ñ¨ "å~°}Ï<£ I 10
`åII P"≥∞ Pâ◊Û~°ºHõ~°"≥∞ÿ# =∞OK«Ñ¨ÙHÀ_»∞=O\˜ PÜ«Ú^èŒ=Ú#∞
^èŒiOzÜ«ÚO_≥#∞. HõáêÅ=∂Å#∞ Éèí∂+¨}=ÚQÍ JÅOHõiOK«∞H˘x,
"åº„Ñ¶¨∞K«~°‡=Ú#∞ =¢ã¨Î=ÚQÍ Hõ@∞ìH˘xÜ«ÚO_≥#∞. P"≥∞ â◊s~°=Ú#O^Œe
=∂Oã¨=Ú ZO_çáÈ~Ú Jã≤Ñ÷ O¨ [~°=Ú=Öˇ K«∂K«∞@‰õΩ q∞H˜¯e ÉèÜ í ∞« OHõ~=° ÚQÆ
P HÍm=∂`« Hõ#Ê@∞ìK∞« O_≥#∞. P HÍm=∂`« <À~°∞ q∞H˜¯e q™êÎ~"° ∞≥ Ü ÿ Ú« O_≥#∞.
<åÅ∞Hõ#∞ |Ü«∞@‰õΩ KåK«∞@KÕ`« ÉèÜí ∞« =ÚQ˘Å∞ÊK«∞O_≥#∞. Ö’`«∞‰õΩ áÈ~Ú#@∞¡#fl
Zé]x Hõ#∞flÅ∞HõÅ^≥· ÃÑ^ŒÃÌ Ñ^ŒÌ Jé∞Ñ¨ÙÅ`À #Å∞"≥Ñ· Ù¨ Å#∞ =∂~°∞„"≥∂yOK«∞K«∞
JuÉèÜ í ∞« OHõ~=° ÚQÆ LO_≥#∞. (7–8)
`åII P HÍoHÍ^Õq ÃÑ^ŒÌ ÃÑ^ŒÌ ~åHõã∆ ∞¨ Å#∞ Ç¨Ï~îå`«∞QÎ Æ ÃÑ|· _çH˘@∞ìK∞« ,
K«O_»=ÚO_»∞Å Jnè#=ÚÖ’ L#fl Ãã#· º=Ú#O`«ÜÚ« #∞ ux"ÕÃã#∞. (9)
`åII P HÍoHÍ^Õq =ÚO^Œ@#∞#fl U#∞QÆ∞Å Ãã·#º=ÚÅ#∞O_ç,
"≥#∞HõÉèÏQÆ=Ú#∞ ~°H˜∆OK«∞ áê~°≈fi~°Hõ∆‰õΩx =ÚO^Œ∞ÉèÏQÆ=Ú# ‰õÄ~°∞ÛO_ç
JO‰õΩâ◊=Ú`À U#∞QÆ∞#∞ xÜ«∞O„uOK«∞ =∂=\©x, U#∞QÆ∞ÃÑ· =∞^èºŒ ÉèÏQÆ=Ú#
‰õÄ~°∞ÛO_ç â◊„`«∞=ÙÅ`À Ü«Ú^Œ=ú Ú KÕÜÚ« Ü≥∂^è∞Œ x`À ã¨ÇÏ¨ U#∞QÆ∞ "≥∞_»Ö’x
Ñ¶∞¨ O@Å ã¨=¸Ç¨Ï=Ú`À ‰õÄ_ç# U#∞QÆ∞Å ã¨=¸Ç¨Ï=ÚÅxflO\˜x XˆH™êi
<À\˜Ö’ "Õã∞¨ H˘<≥#∞. (10)
–: U_»= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 187
`«^ä≥·= Ü≥∂^èŒO `«∞~°ÔQ· ~°^äŒO ™ê~°kä<å ã¨Ç¨Ï I

xH˜∆Ñ¨º =¢ˆHÎ ^Œâ◊<≥·â◊Û~°fiÜ«∞O`«ºuÉèˇ·~°="£∞ I 11
UHõO [„QÍÇ¨Ï ˆHâı+¨µ „w"åÜ«∂=∞^äŒ KåÑ¨~°"£∞ I
áê^Õ<å„Hõ=∞º K≥·"å#º=Ú~°™ê#º=ÚáÈ^äŒÜ«∞`ü I 12
`≥·~°∞‡HÍÎx K« â◊¢™êÎ}˜ =∞Ç¨¢™êÎ}˜ `«^ä•ã¨∞Ô~·ó I
=ÚMË# [„QÍÇ¨Ï ~°∞ëê ^Œâ◊<≥·~°‡kä`å#ºÑ≤ I 13
|e<åO `«^£ |ÅO ã¨~fi° =∞ã¨∞~å}ÏO ^Œ∞~å`«‡<å"£∞ I
=∞=∞~åÌÉèíHõ∆Ü«∞KåÛ<åº#<åºOâßÛ`å_»Ü«∞`«Î^ä• I 14
Jã≤<å xÇ¨Ï`åó ˆHz`Õ¯ z`«ö\ÏfiOQÆ`å_ç`åó I
[QÆ∞‡ifi<åâ◊=∞ã¨∞~å ^ŒO`å„QÍaèÇ¨Ï`åã¨Î^ä• I 15
`åII W^Õq^èŒ=ÚQÆ =∞Ç¨Ãã·#º=ÚÖ’ Ô~O_»=„âı}˜Ü«∞O^Œ∞ HõÅ
~°^|Œä Å=Ú#O^Œe Ü≥∂^è∞Œ Å#∞ ™ê~°k`ä À ã¨ÇÏ¨ QÆ∞é]=ÚÅ#∞, QÆ∞é]=ÚÅ`À‰õÄ_»
~°^=Œä ÚÅ#∞ ‰õÄ_», HÍoHÍ^Õq `«# <À@ ÃÑ@∞ìH˘x q∞H˜¯e ÉèÜ í ∞« OHõ~=° ÚQÆ `«#
ÑÖ_»`¡ À Hõ~,° Hõ~° #q∞e"ÕÃã#∞. (11) XHõxx A@∞ìÑ@ ¨ ∞ìH˘xÖÏy, WOH˘Hõxx
HõO~î=° Ú Ñ¨@∞ìH˘x ÖÏy, =∞iÜ≥ÚHõxx áê^Œ=Ú „HÕ^Œ #eÑ≤"ãÕ ,≤ =∞iÜ≥ÚHõxx
é˘=Ú‡# Ñ≤_„ç QÆ∞^Œ∞ÅÌ ∞ "Õã≤ Kå=H˘>ì̌#∞. (12)
`åII P ~åHõã∆ ∞¨ ÅKÕ`« „Ñ¨Ü∂≥ yOÑ¨|_ç# â◊¢ã=Î̈ ÚÅ#∞, J¢ã=Î̈ ÚÅ#∞ ‰õÄ_»
P HÍm^Õq <À\˜`À „QÆÇÏ≤ OK≥#∞. `«^∞Œ Ñï ~À+¨=Ú`À "å\˜x `«# ^ŒO`«=ÚÅ`À
#q∞e"ÕÃã#∞. (13) ^Œ∞~å‡~°∞Öæ #·ˇ ~åHõã∆ ∞¨ ÅÖ’ |Å=O`«∞Öˇ#· "åi |Å=Ú#∞
=∞iÌOK≥#∞. H˘O^Œix ux"ÕÃã#∞. =∞iH˘O^Œix H˘\˜Kì O« ÃÑ#∞. (14) H˘O^Œ~∞°
Y_»æ=ÚKÕ`« K«OÑ¨|_çi. =∞iH˘O^Œ~°∞ Y\ÏfiOQÆ=∞#∞ PÜ«Ú^èŒ=ÚKÕ`«
Kå=Q˘@ì|_çi. WOHõ#∞ H˘O^Œ~∞° ÑÖ_»H¡ ˘ã¨ÅKÕ`« H˘iH˜ "ÕÜ∞« |_çi. Pq^è=Œ ÚQÆ
~åHõã∆ ∞¨ ÅO^Œ~∞° #∞ q<åâ◊=Ú#∞ á⁄Oki. (15)
188 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
Hõ∆}Ë# `«^£ |ÅO ã¨~°fi=∞ã¨∞~å}ÏO xáêu`«"£∞ I
^Œ$ëêìfi K«O_À-aè^∞Œ „^•= `åO HÍb=∞ucè+} ¨ Ï"£∞ I 16
â◊~°=Ô~¬Â~°‡Ç¨cè"≥∞ÿsƒù=∂H©∆O `åO =∞Ç¨ã¨∞~°ó I
Kèå^ŒÜ«∂=∂ã¨ K«„ÔH·â◊Û =ÚO_»ó H˜∆ÃÑÎÂó ã¨Ç¨Ï„ã¨â◊ó I 17
`åx K«„HÍ}º<ÕHÍx qâ◊=∂<åx `«#∞‡Y"£∞ I
|Éèí∞~°º^ä•~°¯aOÉÏx ã¨∞|Ç¨˙x Ñ¶¨∞<À^Œ~°"£∞ I 18
`«`À [Ç¨™êu~°∞ëê cè=∞O Éèˇ·~°=<åkh I
HÍmHõ~åÅ=¢HÍÎO`«~°∞Ì~°Ì~°≈^Œâ◊<À[˚fiÖÏ I 19
L`å÷Ü«∞ K« =∞Ç¨ã≤O Ç¨ÏO ^Õg K«O_»=∞^è•=`« I
QÆ$Ç‘Ï`åfi Kåã¨º ˆHâı+¨µ t~°¿ãÎ<åã≤<åzÛù#`ü I 20
J^äŒ =ÚO_À-Éèºí ^è•=`åÎO ^Œ$ëêìfi K«O_»Oxáêu`«"∞£ I
`«=∞Ñ¨ºáê`«Ü«∞^Œ∂ƒù=∞ø ™ê Y_®æaèÇ¨Ï`«O ~°∞ëê I 21
`åII Dq^è=Œ ÚQÆ P ^ÕqKÕ`« XˆHXHõ Hõ} ∆ =Ú# ~åHõã∆ Ã¨ ã#· º=∞O`«ÜÚ«
#tOzáÈ~Ú#k. Jk K«∂z K«O_»∞_»∞ q∞H˜¯e ÉèÜ í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ HÍoHÍ^ÕqxQÆ∂iÛ
Z^Œ∞~°∞QÍ ÑïQÔ `≥#Î ∞. (16) Q˘Ñ¨Ê ~°H¯õ ã¨∞_≥#· =ÚO_»∞_»∞ ÉèÜ í ∞« OHõ~=° ÚÖˇ#·
ÉÏ}=~°¬=ÚÅ`À#∞, „Ñ¨Ü∂≥ yOÑ¨|_ç# "Õ#"ÕÅ K«„Hõ=ÚÅ`À#∞, cèuQ˘ÖˇÊ_»∞
Hõ#∞flÅ∞QÆÅ J=∞‡"åix HõÑÊ≤ "ÕÃã#∞. (17) "Õ∞Ñ¶∞¨ =Ú Hõ_∞» Ñ¨ÙÖ’xH˜, J<ÕH=õ ÚÖˇ#·
ã¨∂~°ºaO|=ÚÅ∞ „Ñ¨"ÕtOz#@∞¡ =ÚO_®ã¨∞~°∞_»∞ =^Œe# J<ÕHõ=ÚÖˇ·#
K«„HÍÜ«Ú^è=Œ ÚÅ∞ ‰õÄ_» J=∞‡"åi =ÚY=Ú#O^Œ∞ „Ñ¨"tÕ OK≥#∞. (18) P
HÍoHÍ^Õq `«# ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# <À\˜Ö’x K«∂_»â◊Hõº=ÚHÍx ^ŒO`«=ÚÅ`À,
„Ñ¨HÍtOK«∞K«∞O_≥#∞. JÑ¨C_»∞ P"≥∞ cèuQ˘ÖˇÊ_»∞ ^èfiŒ x KÕÜÚ« K«∞ q∞H˜¯e HÀÑ¨=Ú`À
qHõ\Ï@ìÇ¨ ã¨=Ú KÕÃã#∞. (19) J=∞‡"å~°∞ Q˘Ñ¨Ê Y_»=æ Ú#∞ ÃÑHÔ· uÎ q∞H˜¯e
HÀÑ¨=Ú`À K«O_»∞x "≥#∞Hõ Ñ¨~∞° QÔ uÎ, J`«xx A@∞ìÑ\¨ ì̃ ÖÏy, J`«x `«Å#∞
#é˜H"˜ ÃÕ ã#∞. (20) K«O_»∞_»∞ Y_®æÑ∂¨¶ `«=ÚKÕ Ñ¨_Q» ˘@ì|_»QÍ, JkK«∂z#
=ÚO_»∞_»∞ P"≥∞ Ü≥∞_»‰Ωõ Ñ¨~∞° QÔ `≥#Î ∞. JÑ¨C_»∞ P"≥∞Ü«Ú#∞ q∞H˜¯e „HÀ^è=Œ Ú`À
"åxx‰õÄ_» Hõu`Î À H˘\ì̃ <ÕÅÃÑ· Ñ¨_"» K·≥ #≥ ∞. (21)
–: U_»= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 189
Ç¨Ï`«â+ı O¨ `«`ó« Ãã#· ºO ^Œ$ëêìfi K«O_»O xáêu`«"∞£ I

=ÚO_»O K« ã¨∞=∞Ç¨g~°ºO kâ’ Éè*Ë Ë ÉèÜ í ∂« `«∞~°"∞£ I 22
t~°â◊ÛO_»ã¨º HÍb K« QÆ$Ç‘Ï`åfi =ÚO_»"Õ∞= K« I
„áêÇ¨Ï „Ñ¨K«O_®@ìÇ¨ã¨q∞„â◊=∞ÉèËº`«º K«O_çHÍ"£∞ I 23
=∞Ü«∂ `«"å„`ÀÑ¨Ç¨Ï$`Ò K«O_»=ÚO_Ò =∞Ç¨Ñ¨â◊¥ I
Ü«Ú^ŒÜú ∞« *Ë̋ ã¨fiÜ«∞O â◊√OÉèOí xâ◊√OÉèOí K« Ç¨Ïx+¨ºã≤ I 24
`åII Q˘Ñ¨Ê Ñ¨~å„Hõ=∞âßÅ∞~°Q∞Æ K«O_»=ÚO_»∞Å∞ W^ŒéÌ ∞#∞ Ç¨Ï`«"∞≥ áÿ È=Ù@#∞
K«∂z, q∞ye# Ãã#· º=∞O`«ÜÚ« #∞ ÉèÜ í ∞« =Ú`À "åº‰õΩÅ=Ú K≥Ok #Å∞"≥Ñ· Ù¨ Å‰õΩ#∞
Ñ¨ÖÏÜ«∞#=Ú z`«yÎ OK≥#∞. (22) P `«~åfi`« HÍoHÍ^Õq J@ìÇ¨ ã¨=Ú`À ‰õÄ_ç#
„HÀ^è=Œ Ú`À K«O_»=ÚO_®ã¨∞~°∞Å t~°ã∞¨ ûÅ#∞ fã≤H˘x K«O_çHÍ^Õqx ã¨g∞Ñ≤Oz
W@¡<≥#∞. (23)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : J=∞‡"åi ÅÖÏ@Ñ¶¨ÅHõ=Ú#∞O_ç Pq~°ƒùqOz# HÍoHÍ^Õq
K«O_»=ÚO_»∞Å#∞ ãÖÇ¨ÏiOz "åix t~°ã¨∞ûÅ`À J=∞‡"åi=ÚO^Œ∞‰õΩ fã≤H˘x=K≥Û#∞.
ÅÖÏ@Ñ¶¨ÅHõ=Ú#∞O_ç Pq~°ƒùqOz#^Œ#QÍ 'HÀ¿Ñ# Kå™êº=^Œ#O =∞+‘ =~°=‚ ∞Éè∂í `«^Î •—
Jx K≥Ñ¨Ê|_çÜ«ÚO_ç#@∞¡ HÀÑ¨=Ú, #Å¡`«#=Ú „Ñ¨fHÍˆ~K«Ûù HõeÑ≤ HÍo Ü«∞=`«iOz#^Œx
`å`«Ê~°º=Ú. P"≥∞ PHõ$u qâı+¨=∞O`«Ü«Ú#∞ J=∞‡"åi "Õ∞^è•[x`«"≥∞ÿ# TÇ¨Ï‰õΩ
„Ñü~°∂Ñ¨=∞x K≥Ñ¨Ê#QÆ∞#∞. P"≥∞ Uk ÉèÏqOz#^À, Uk "åOzèOz#^À, JkÜ«∞O`«Ü«Ú#∞
HÍm~°∂Ñ¨=ÚQÍ „Ñ¨Hõ@"≥∞ÿ#k. JO`«â◊≈‰õΩÎÅ#∞, ™êHÍ~°=ÚQÆ KÕã≤, „Ñ¨Ü≥∂yOK«∞@ WkÜÕ∞.
=∂#==∂„`«∞Å ÉèÏ=# ZO`« f„="≥∞ÿ##∞ Jk =∞#ã¨∞û#O^Œ∞ QÆ∞Ñ¨Î=ÚQÆ #∞O_»∞#∞.
|∞∞ëêº^Œ∞Å ÉèÏ=#Å∞ f„==∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ âßáê#∞„QÆÇ¨Ï~°∂Ñ¨=ÚÅO^Œ∞ „Ñ¨=iÎOK«∞K«∞O_»∞#∞.
WK«@ =∞Ç¨ÏŸ#fl`«=∞QÆ∞ ^Õ=`å=¸iÎÜ≥ÚHõ¯ ÉèÏ=# q∞H˜¯e f„="≥∞ÿ ™êH∆Í`«∞ÎQÆ PHõ$u<Õ
^èŒiOz LkÌ+¨ìHÍ~°º=Ú ã¨Ñ¶¨Å=Ú KÕã≤#k.
`åII ^Õg! =∞Ç¨Ñ¨â√◊ =ÙÅ=O\˜ K«O_»=ÚO_»∞Å∞ J#∞ ~åHõã∆ ∞¨ Å â◊s~°=ÚÅ#∞
h H˘é‰õΩ HÍ#∞HõQÍ `≥zÛux. Ü«Ú^Œ=ú ∞<≥_∞» Ü«∞[˝=∞O^Œ∞ h=Ù ã¨fiÜ«∞=ÚQÆ<Õ
â◊√OÉèxí â◊√OÉè∞í Å#∞ ~åHõã∆ ∞¨ e~°∞=Ùix ãÖÇ¨ÏiOÑ¨QÅÆ =Ù. (24)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : ^Õ=`å=¸~°∞ÎÅ TÇ¨ÏÅxflÜ«Ú#∞ ™êHÍ~°=ÚÅQÆ∞#x Ö’QÆ_»
K≥Ñ¨Ê|_ç#k. WÑ¨C_»∞ HÍo Dq^èŒ=ÚQÆ â◊√OÉèíxâ◊√OÉèí∞Å Ç¨Ï##=Ú h=Ù ã¨fiÜ«∞=ÚQÆ<Õ
190 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
|∞∞+≤~°∞"åK« II 25 II
`å"åh`Ò `«`À ^Œ$ëêìfi K«O_»=ÚO_Ò =∞Ç¨ã¨∞~“ I
L"åK« HÍmO HõàÏº}© Åe`«O K«O_çHÍ =K«ó I 26
Ü«∞™ê‡K«ÛO_»O K« =ÚO_»O K« QÆ$Ç‘Ï`åfi`«=ÚáêQÆ`å I
Kå=ÚO_Õu `«`À Ö’ˆH MÏº`å ^Õq Éèqí +¨ºã≤ I FO I I 27
K«O_»=ÚO_»=^èÀ<å=∞ ã¨Ñ"Î̈ ∂≥ -^è•ºÜ«∞ó II 7 II
L"åK« ´ 2, â’¡HÍó ´ 25, U=O ´ 27,
U==∂k`«ó ´ 439

KÕÜ«∞QÆÅ=x K≥Ñ¨C@ XHõq^èŒ=ÚQÆ P`å‡=É’^èŒ=Ú=O\˜k. H“tH˜ÜÕ∞ „HÀ^èŒã¨=Ú[fiÅÜ≥ÿ∞
K«O_çHõÜ≥ÿ∞#k. P"≥∞ÜÕ∞ HÀáêq+¨µì~åÖˇ· HÍoHõQÍ J=`«iOz#k. P HÍoHõÜÕ∞ WÑ¨C_ç@∞¡
K≥Ñ¨CK«∞#fl^Œ#QÍ J=∞‡"å~°∞ `«#Ö’ `å#∞, `«#ÔH·`å#∞, P`«‡qâßfiã¨=Ú#∞,
^Œ$_è»Ñ¨~°K«∞H˘x#^Œx#=∂@. Éèíq+¨º`å¯Å=∞O`«Ü«Ú "åi TÇ¨ÏÅÖ’ u~°∞QÆ∞K«∞O_»∞#∞.
P TÇ¨ÏÅ =º=ã¨÷ Ü«∞O`«Ü«Ú#∞ ^Õ"åã¨∞~°=∂#"åk „áê}˜*Ï`«=Ú#‰õΩ,
ã¨`«ºã¨xfl"Õâ◊=ÚÅ∞QÆ ™êH∆Í`«¯iOK«∞K«∞O_»∞#∞.
|∞∞+≤ ~Ú@¡<#≥ ∞ – (25) "Õ∞^è•|∞∞+≤ J=∞‡"åi „Ñ¨ÉÏè ==Ú#∞ QÆ∂iÛ
~åA#‰õΩ#∞, "≥·â◊√º#‰õΩ#∞ q=iOK«∞K«∞ W@∞¡ K≥ÃÑÊ#∞– =∞Ç¨~åHõ∆ã¨∞Öˇ·#
K«O_»=ÚO_»∞Å#∞ "åix HÍo Ñ¨@∞ìH˘x~åQÍ, "åi ^ÕÇ¨Ï=ÚÅ#∞ K«∂z
=∞OQÆà„◊ Ñ¨^∞Œ ~åÅQÆ∞ K«O_çHÍ=∂`« HÍo`À =∞$^Œ∞=ÙQÆ W@∞¡ K≥ÃÑÊ#∞. (26)
`åII ^Õg! K«O_®=ÚO_®ã¨∞~°∞Å ^ÕÇÏ¨ =ÚÅ#∞ fã≤H˘x=zÛuq. HÍ=Ù#,
D ã¨=∞Ü«∞=Ú#∞O_ç h=Ù 'Kå=ÚO_»—Ü«∞#∞ ¿Ñ~°∞`À Ö’Hõ=Ú#O^Œ∞ „Ñ¨ã^≤ ∞Œ ~ú åÅ=Ù
HÍQÆÅ=Ù. (27)
^Õg=∂Ç¨`«‡º=Ú#O^Œ∞ 'K«O_»=ÚO_»∞Å=^èŒ— J#∞ ¿Ñ~°∞QÆÅ
U_»= J^è•ºÜ«∞=Ú II 7 II
II Kå=ÚO_® [Ü«∞=Ú, [Ü«∞=Ú II
Zxq∞^Œ= J^è•ºÜ«∞=Ú
L`«~Î ° K«i„`«=Ú
~°HõÎc[ – =^èŒ
^è•º#"£∞
FO J~°∞}ÏO Hõ~°∞}Ï`«~°Oy`åH©∆O
^èŒ$`«áêâßO‰õΩâ◊ÉÏ}KåÑ¨Ç¨Ï™êÎ"£∞ I
J}˜=∂kaè~å=$`åO =∞Ü«¸Mˇ·
~°Ç¨Ïq∞`Õº= qÉèÏ=ÜÕ∞ Éèí"åh"£∞ II
^è•º#=Ú : Zé]x "Õ∞xKèåÜ«∞ HõÅkÜ«Ú#∞, ^ŒÜ∞« `˘}˜Hã˜ Ö¨ Ï_≥_∞» Hõ#∞flÅ∞
HõÅkÜ«Ú, áêâ◊=Ú, JO‰õΩâ◊=Ú, Ñ¨Ù+¨Ê=Ú, ÉÏ}=Ú, Ç¨Ïã¨Î=ÚÅO^Œ∞
^èŒiOz#kÜ«Ú, J}˜=∂k ã≤^Œ∞úÅxflÜ«Ú#∞, H˜~°}ã¨=¸Ç¨Ï=Ú=Öˇ
P=iOzÜ«Ú#flkÜ«Ú#∞ J~Ú# Éè"í åh=∂`«#∞ <Õ<Õ Jx ÉèÏqOK«∞K«∞<åfl#∞.
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : Wk ™ê^èŒ‰õΩx J^≥·fi`«ÉèÏ=# Ñ¨~åHÍ+¨ª#Ok# ^Œâ◊.
'P`«‡|∞^è•º`«fi"Õ∞"åÇ¨ÏO— J<≥_»∞ P`«‡`«`«Îfi„QÆÇ¨Ï}=ÚÖ’##∞ ã¨QÆ∞}™êHÍ~°
ã¨fi~°∂Ñ¨=Ú#∞ ÉèÏqOK≥_»∞ D ã≤÷u, x~°∞æ}Ï#O^Œã≤÷uH˜ Ñ¨Ó~°fi^Œâ◊Ü«∞#=K«∞Û#∞.
J~°∞}â◊|Ì=Ú#‰õΩ 'WÜ«∞ºiÎQÆK«Ûùfu J~°∞}Ï— J#∞ #~°÷=Ú K≥Ñ≤Ê#KÀ
QÆ`«º~°÷=ÚÅxflÜ«Ú#∞ *Ï˝<å~°÷=ÚÅ∞QÆ ÉèÏqOz#KÀ, J~°∞}â◊|Ì=Ú ã¨`«ºO, *Ï˝#O, J#O`«
„|Ç¨Ï‡ J#∞ „â◊√u "åHõº=Ú#O^Œe *Ï˝#â◊|Ì=Ú#∞ ^èŒfixOÑ¨KÕÜ«ÚK«∞O_»∞#∞. 'JÇ¨ÏO
„|Ç¨‡ã≤‡— J#∞ =∞Ç¨"åHõºQÆ`«"≥∞ÿ# <Õ#∞ „|Ç¨Ï‡=Ú#∞ J#∞ *Ï˝#=Ú#‰õΩ J~°∞}â◊|Ì=Ú
„Ñ¨fHõQÍ xÅ∞K«∞#∞. `«H˜¯# ã¨QÆ∞}É’^èŒHõ qâı+¨=ÚÅxflÜ«Ú JYO_»ãÖq„`åÊÑ≤Î ~°∂Ñ¨=∞QÆ∞
„|Ç¨Ï‡`«fi„áêÑ≤ÎH˜ ™ê^èŒHõ xˆ~Ìâ◊=ÚÅ∞QÆ ÉèÏqOÑ¨=K«∞Û#∞. D â’¡Hõ=Ú#‰õΩ Láêã¨º Láêã¨Hõ
ÉèË^Œ~°∂Ñ¨=∞QÆ∞ ^≥·finèÑ¨^Œúux ‰õÄ_» J#fi~ÚOK«∞@‰õΩ ™ê^èŒºÑ¨_»∞#∞. Jk Z@¡# 'JÇ¨ÏO
Éèí"åhO J~°∞}ÏO W`Õº=— 'Hõ~°∞}Ï `«~°Oy`åH©∆O W`Õº=, ^èŒ$`«áêâßO‰õΩâ◊
Ñ¨Ù+¨ÊÉÏ}Ç¨Ï™êÎO W`Õº=, J}˜=∂kaèó =∞Ü«¸Mˇó· P=$`åO W`Õº= qÉèÏ=ÜÕ∞—
Jx K≥Ñ≤Ê#KÀ ^≥·fi`«=∞QÆ∞#∞.
192 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
'FO— |∞∞+≤~°∞"åK« II 1 II
K«O_Õ K« xÇ¨Ï`Õ ^≥·`Õº =ÚO_Õ K« qxáêu`Õ I
|Ç¨ïÖË+¨µ K« Ãã·<Õº+¨µ Hõ∆~Ú`Õ+¨fiã¨∞ˆ~â◊fi~°ó I 2
`«`«ó HÀÑ¨Ñ¨~ånè#KÕ`åó â◊√OÉèíó „Ñ¨`åÑ¨"å<£ I
L^ÀºQÆO ã¨~°fiÃã·<åº<åO ^≥·`åº<å=∂k^Õâ◊ Ç¨Ï I 3
J^Œº ã¨~°fi|Öˇ·Ô~ÌÂ`åºó +¨_»ju~°∞^•Ü«Ú^è•ó I
HõO|∂<åO K«`«∞~°juifl~åºO`«∞ ã¨fi|Öˇ·~°fi$`åó I 4
HÀ\˜g~åº}˜ ÑÖKåâ◊^Œã¨∞~å}ÏO ‰õΩÖÏx "≥· I
â◊`«O ‰õΩÖÏx ^èÒ„=∂}ÏO x~°æK«ÛùO`«∞ =∞=∂[˝Ü«∂ I 5
HÍÅHÍ ^Ò~°› $^• =∞ø~åºó HÍÅˆHÜ«∂ã¨Î^ä•ã¨∞~åó I
Ü«Ú^•úÜ«∞ ã¨*Ï˚ x~åºO`«∞ P[˝Ü«∂ `«fii`å =∞=∞ I 6
|∞∞+≤ W@¡<#≥ ∞ – (1) K«O_»=ÚO_»∞Å∞#∞, JãÖMÏºHõ=ÚÖˇ#· Ãã#· º=ÚÅ∞#∞
#tOzáÈ=QÍ, „Ñ¨`åÑ¨=O`«∞_»∞#∞, ~åHõ∆ã¨~åA#∞ J~Ú# â◊√OÉèí∞_»∞
HÀÑ¨Ñ~¨ =° â◊√_≥· ~åHõã∆ Ã¨ ã#· º=ÚÅxflO\˜Hx˜ Hõ~=Î° º=Ú#∞ P^ÕtOK≥#∞. (2–3)
D "Õà◊ Z#∞|k Pé∞"ÕÅ ~åHõã∆ ¨ Ãã#· º=Ú#∞, Z#∞|k <åÅ∞QÆ∞"ÕÅ HõO|∞=ÙÅ
Ãã·#º=Ú#∞, `«=∞`«=∞ J#∞K«~°Ãã·#º=ÚÅ`À K«`«∞~°OQÆ=ÚÅ`À,
ã≤^•úÜ«Ú^èŒ=ÚÅ`À „Ñ¨Ü«∂}"≥∞ÿáÈ=Ù^Œ∞~°∞QÍHõ! (4) Ñ¨~å„Hõ=∞=O`«∞Öˇ·#
~åHõã∆ ‰¨ Ωõ Å=ÚÅ"å~°∞ U|kHÀ@∞¡#∞, ^èÒ„=∞‰õΩÅ=ÚÅ"å~°∞ #∂é∞ãÖYºÖ’#∞,
<å Ü«∂[˝KÕ Ü«Ú^Œ=ú Ú#‰õΩ Ñ¨Ü∞« #"≥∞ÿ áÈ=Ù^Œ∞~°∞QÍHõ! (5) HÍÅ‰õΩÅ∞, ^Ò~üÇÏ¨ $^Œ∞Å∞,
=∞ø~°∞ºÅ∞, HÍÅˆHÜ«ÚÅ∞ J#∞ ~åHõã∆ ∞¨ Å∞ <å P[˝K`Õ « "ÕQ=Æ ÚQÍ Ü«Ú^Œ=ú Ú#‰õΩ
ã≤^ŒúÑ¨_ç#"åÔ~· „Ñ¨Ü«∂}ÕK≥^Œ~°∞QÍHõ! (6)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : HÍÅHÍó HÍÅ∞_»#∞ ¿Ñ~°∞QÆÅ ã¨=Oâ◊Hõ~°ÎÜ≥ÚHõ¯ ¿Ñ~°∞# Ñ≤Å∞=|_»∞"å~°∞
HÍÅ‰õΩÅx K≥Ñ¨Ê|_»∞^Œ∞~°∞. ^Œ∞+¨ì=ÚÖˇ·# Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=ÚÅ∞ HõÅ"å~°O^Œé∞#∞ ^Ò~°›$^Œ∞Å∞,
ÖËHõ ^Œ∞+ì̈"≥∞ÿ# Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=ÚHõÅ =¸ÅÑ¨Ù~°∞+¨µ_»∞ ^Ò~°›$^Œ∞_»∞. "åx =OjÜ«ÚÅ∞ ^Ò~°›$^Œ∞Å∞.
=Ú~°∞=OjÜ«ÚÅ∞ =∞ø~°∞ºÅ∞, HÍÅ‰õΩ_»#∞ ¿Ñ~°∞QÆÅ XHõ ^•#=ÙxÜ≥ÚHõ¯ ãÖ`å#=ÚÅ∞,
HÍÅˆHÜ«ÚÅ#∞ ãÖ[˝ HõÅ"å~°∞ g~°∞ =∞Ç¨ÉèÏ~°`«=∞O^Œ∞# ‰õÄ_» „Ñ¨ã≤^Œ∞úÅ∞.
–: Zxq∞^Œ= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 193
W`åº*Ï˝áêºã¨∞~°Ñüó â◊√OÉè’ Éèˇ·~°=âßã¨#ó I

x~°˚QÍ=∞ =∞Ç¨Ãã·#ºã¨Ç¨Ï¢ÃãÎÂ~°ƒÇ¨ïaè~°fi$`«ó I 7
PÜ«∂O`«O K«O_çHÍ ^Œ$ëêìfi `«`≥· û#º=∞ucè+¨}"£∞ I
*Ïºã¨fi<≥·ó Ñ¨Ó~°Ü«∂=∂ã¨ ^èŒ~°}©QÆQÆ<åO`«~°"£∞ I 8
`«`«ó ã≤OÇ¨ÏŸ =∞Ç¨<å^Œ=∞f= Hõ$`«"å<£ #$Ñ¨ I
Ñ¶¨∞O\Ïã¨fi<Õ# `«<åfl^Œ=∞OaHÍ KÀÑ¨|$OÇ¨ÏÜ«∞`ü I 9
`åII cèH~õ "° ∞≥ #ÿ âßã¨#=Ú HõÅ"å_»∞#∞, ~åHõã∆ ~¨ åA#∞ S# â◊√OÉè∞í _»∞
J<ÕH=õ ÚÅQÆ∞ "ÕÖÏk ãÖYºÅÖ’x Ãã#· º=ÚÅ`À ‰õÄ_ç#"å_≥,· Ü«Ú^Œ=ú Ú#‰õΩ
Ñ¨Ü«∞#=∞Ü≥∞º#∞. (7)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : â◊√OÉèí∞_»∞ Éèˇ·~°=âßã¨#∞_»QÆ∞@ xifi"å^Œ"Õ∞. `«Ñ¨ã¨∞û KÕã≤##∞, ^Õ=`«Å#∞
"≥∞Ñ≤ÊOz##∞, „Ñ¨[Å#∞ áêeOz##∞, Ü«Ú^Œú=Ú KÕã≤##∞, XHõ „Ñ¨`ÕºHõ"≥∞ÿ# Hõ~°¯â◊`«fi=Ú
J`«xÖ’ xa_ç"≥∞ÿ Ü«ÚO_»∞#∞. JxflO\˜x q∞Oz `«Åz# JOâ◊=Ú#∞,Ñ¶¨Å=O`«=Ú
KÕã≤H˘#∞@ÜÕ∞ P`«x =$uÎ. JO^Œ∞ˆH J`«x q^èÕÜ«ÚÖˇ·# ~åHõ∆ã¨*Ï`«∞Å#xflO\˜x
J=∞‡"å~°∞`À [~°∞QÆÉ’Ü≥∞_»∞ Ü«Ú^Œú=Ú#‰õΩ ã≤^Œú=Ú KÕÜ«Ú@ [iy#k.
K«ifi`«K«~°fi}=ÚQÆ =∞iÜ≥ÚHõ™êi K≥Ñ¨Ê=Åã≤# q+¨Ü«∞"Õ∞=∞# XHõ J|Å`À KÕÜ«∞^ŒQÆ∞
Ü«Ú^Œú=ÚH˘~°‰õΩ, "ÕÅ‰õΩ "ÕÅ cèHõ~°Ãã·#º=Ú#∞ P`«_»∞ ã¨=∞‰õÄ~°∞ÛH˘x<å_»∞. Jk P`«x
q"ÕHõ"≥∂, Jq"ÕHõ"≥∂, HÍx „áê~°|ú=Ú =∂„`«=Ú ã¨`«º=∞x K≥Ñ¨Ê#QÆ∞#∞. P`«_»∞
Jq"åÇ≤Ï`«Ü«∞QÆ∞ Ñ¨Ù~°∞+¨ãÖÑ¨~°¯=ÚÖËx ¢ã‘ÎH˜ [xOz# Hõ#º=Å# =∞~°}=Ú á⁄Ok
`«iOK«∞@ÔH· D ã¨<åflÇ¨Ï=∞O`«Ü«Ú#∞ KÕÜ«ÚK«∞<åfl_»x ã¨Ê+¨ì=∞QÆ∞K«∞#flk.
`åII q∞H˜¯e ÉèÜ
í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ â◊√OÉè∞í x =∞Ç¨Ãã#· º|Å=Ú =K«∞ÛK«∞O_≥#∞.
Jk QÆ=∞xOz# K«O_çHÍ=∞Ç¨^Õq Éèí∂#Éè’O`«~åà◊=ÚÅ∞ ^Œ^ŒÌiÅ∞¡#@∞¡QÍ
^è#Œ ∞~å˚ º@OHÍ~°=ÚÅ#∞ xOÑ≤"K·≥ #≥ ∞. (8)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : J#QÍ J=∞‡"å~°∞ ~åHõ∆ã¨∞Å WO„kÜ«∞â◊‰õΩÎÅxflO\˜x
ãÖ"≥∂Ç¨Ï#Ñ¨~°K«∞#@∞¡QÆ "åi QÆ∞O_≥Å^Œi K≥^ŒiáÈ=Ù#@∞¡QÍ, ^èŒ#∞+¨ìOHÍ~°=Ú KÕã≤#k.
Jk P"≥∞ D Ü«Ú^Œú=Ú# „Ñ¨Ü≥∂yOz# "≥Ú^Œ\˜ J¢ã¨Î=Ú.
`åII ã¨∞~°^=Œä ∞Ç¨~å*Ï! ãïQÍ J^Õ ã¨=∞Ü«∞=Ú# J=∞‡"åi "åÇ¨Ï#=∞QÆ∞
ã≤OÇ¨Ï=Ú q∞H˜¯e ÉèÜ í ∞« OHõ~=° ÚQÆ QÆiO˚ K≥#∞. JÑ¨C_Õ J=∞‡"å~°∞ Ñ¶∞¨ O\Ï<å^Œ=Ú
KÕ`,« ã≤OÇ¨ÏQÆ~#˚° ‰õΩ ãÖ|OkèOz# <å^Œ=Ú`Àáê@∞ =∞iO`« ^èfiŒ xx ÃÇÏzÛOK≥#∞.
(9)
194 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
^èŒ#∞~å˚ ºã≤OÇ¨ÏÑ¶¨∞O\Ï<åO <å^•Ñ¨Ói`«kV√‡MÏ I
x<å^≥·sƒù+¨}ˇÿó HÍb lˆQº q™êÎi`å#<å I 10
`«O x<å^Œ=ÚÑ¨„â◊√`«º ^≥·`«ºÃã·<≥·ºâ◊Û`«∞iÌâ◊"£∞ I
^Õg ã≤OÇ¨Ïã¨Î^ä• HÍb ã¨~ÀÃ+·ó Ñï"åi`åó I 11
U`«ã≤‡#flO`«ˆ~ Éèí∂Ñ¨ q<åâßÜ«∞ ã¨∞~°kfiëê"£∞ I
Éèí"åÜ«∂=∞~°ã≤OÇ¨<å=∞ug~°º|ÖÏxfi`åó I 12
„|¿ÇÏ‡â◊QÆ∞Ç¨Ïq+¨Ø‚<åO `«^äÕO„^Œã¨º K« â◊HõÎÜ«∞ó I
â◊sˆ~Éè’º qx„+¨¯=∞º `«„^Œ∂ÃÑ·â◊ÛO_çHÍO Ü«∞Ü«Úó I 13
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : Ü«Ú^Œú=Ú#O^Œ∞ qq^èŒ=ÚÖˇ·# ^èŒfi#∞Å`À â◊„`«∞Ãã·#º=ÚÅ#∞
QÆO^Œ~°QÀà◊Ñ¨~°K«∞@, HÕHõ~°Î=º`å =¸_»∞Å#∞ KÕÜ«Ú@, =∂#ã≤Hõ â◊‰õΩÎÅ#∞ Ç¨ÏiOK«∞@,
PÖ’K«#Å#∞ ã¨ÎOaèOÑ¨KÕÜ«Ú@, "≥Ú^ŒÅQÆ∞#q KÕÜ«ÚK«∞O^Œ∞~°∞. JO^Œ∞KÕ`«<Õ
^èŒfixHÍÅ∞+¨º=∞#∞#k U ã≤÷uÖ’#∞#fl "åi<≥·##∞ "åi xt`«|∞kúx K≥~°z"ÕÜ«Ú#∞.
XH˘¯Hõ¯Ñ¨C_»∞ "åix L<å‡^Œ∞Å#∞QÆ ‰õÄ_» KÕÜ«∞=K«∞Û#∞. ^èŒ#∞+¨ìOHÍ~° „Ñü^èŒfi#∞Å∞
ã¨=∞ã≤áÈ=Hõ=ÚO^Õ WK«@ ã≤OÇ¨ÏQÆ~°˚#=Ú, Ñ¶¨∞O\Ï<å^Œ=Ú ^•xH˜ `À_≥·#k. P ^èŒfi#∞Å∞
KÕÃã_ç"åiH˜ =∂#ã≤Hõ ãÖã≤^Œú`«Ü«ÚO_»∞#∞. HÍ=Ù# "åiÃÑ· "åx „Ñ¨ÉèÏ==∞O`«QÍ #∞O_»^Œ∞.
HÍx W`«~°∞ÅÃÑ· =∂„`«=Ú "åi xâ◊ÛÅ`«#∞ K≥iÑ≤"ÕÜ«∞QÆÅ „Ñ¨ÉèÏ==Ú `«Ñ¨ÊHõ LO_»∞#∞.
`åII XHõ"Ñ·≥ Ù¨ qO\˜<åi, =∞iÜ≥ÚHõ"Ñ·≥ Ù¨ ã≤OÇ¨ÏQÆ~#°̊ =Ú, WOH˘Hõ^ã≥ ¨
Ñ¶∞¨ O\Ï<å^Œ=Ú, "≥Ú^ŒÖ#·ˇ "åx ^èfiŒ #∞Å∞ K≥Å~ˆ QÔ #∞. Jq kQÆO`«~åà◊=ÚÅ=~°‰Ωõ
"åºÑ≤OK≥#∞. J\˜ì ÉèÜ í ∞« OHõ~=° ÚÖˇ#· <å^Œ=ÚÅ`À, HÍm^Õq `«# <À~°∞#∞ =∞iO`«
ÃÑ^ŒQÌ Í `≥~z° â◊„`«∞=ÙÅ‰õΩ ÉèÜ í ∞« =ÚQ˘Å∞Ñ¨ÙK«∞ "åix xâıÛ+¨µÅì #∞ KÕã"≤ ÃÕ ã#∞.
(10) P =∞Ç¨<å^Œ=Ú#∞ qx# P ~åHõã∆ Ã¨ ã#· º=Ú#∞ q∞H˜¯e HÀÑ≤Oz ^ÕqÜ«∞QÆ∞
HÍox =∞iÜ«Ú ã≤OÇ¨Ï=Ú#∞ <åÅ∞QÆ∞ k‰õΩ¯Å#∞O_ç P=iOz ÉÏ}Ï^Œ∞ÅKÕ
PKåÛùkOzi. (11) ~å*Ï! JO`«Ö’ ~åHõ∆ã¨∞Å q<åâ◊=ÚH˘~°‰õΩ, ^Õ=`«Å
Jaè=$kúH˘~°‰õΩ#∞, ^Õ=`å„âı+¨µªÅ∞#∞, q∞H˜¯e g~°º=O`«∞Å∞#∞ S#, „|Ç¨Ï‡,
t=Ù_»∞, +¨}∞‡Y∞_»∞, q+¨µ=‚ Ù, WO„^Œ∞_»∞, "≥Ú^ŒÖ#·ˇ "åi â◊‰Ωõ ÅÎ ∞ "åi"åi â◊s~°=ÚÅ
#∞O_ç, qx~°`æ "« ∞≥ ÿ "åi"åi ~°∂Ñ¨=ÚÅ`À, K«O_çH#õ ∞ ã¨g∞Ñ≤Oz#q.(12–13)
–: Zxq∞^Œ= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 195
Ü«∞ã¨º ^Õ=ã¨º Ü«∞„^Œ∂ÑÖ Ü«∞^ä•Éèí∂+¨}"åÇ¨Ï#"£∞ I

`«^Œfi^Õ= Ç≤Ï `«K«ÛùH˜Î~°ã¨∞~å<£ Ü≥∂^Œ∞ú=∂Ü«∞Ü«∞ø I 14
Ç¨ÏOã¨Ü«ÚHõÎq=∂<å„ˆQ ™êHõ∆ã¨∂„`«Hõ=∞O_»Å∞ó I
PÜ«∂`å „|Ç¨Ï‡}ó â◊H˜Î¢~°ƒÇ¨‡}© ™êaènèÜ«∞`Õ I 15
=∂¿ÇÏâ◊fis =$ëê~°∂_è® „uâ◊¥Å=~°^è•i}© I
=∞Ç¨Ç≤Ï=ÅÜ«∂ „áêáêÎ K«O„^Œˆ~MÏqÉèí∂+¨}Ï I 16
H“=∂s â◊H˜ÎÇ¨Ï™êÎ K« =∞Ü«¸~°=~°"åÇ¨Ï<å I
Ü≥∂^Œ∞ú=∞ÉèÏºÜ«∞Ü«∞ø ^≥·`åº#OaHÍ QÆ∞Ç¨Ï~°∂Ñ≤}© I 17
`«^ä≥·= "≥·+¨‚g â◊H˜Î~°æ~°∞_ÀÑï ãÖã≤÷`å I
â◊OYK«„HõQÆ^•âß~üVæ Y_»æÇ¨Ï™êÎÉèí∞ºáêÜ«∞Ü«∞ø I 18
`åII U ^Õ=ÙxH˜ U ~°∂Ñ¨=ÚHõÅ^À, UÜÕ∞ PÉè~í } ° =ÚÅ∞ HõÅ"À, UÜÕ∞
"åÇ¨Ï#=ÚÅ∞ HõÅ"À, UÜÕ∞ ^èŒfi[Ñ¨`åHÍ^Œ∞Å∞ HõÅ"À, ãïQÍ J\˜ì"ÕÜ≥ÿ∞#
ã¨fi~°∂áê^Œ∞Å`À, P â◊‰õΩÎÅxflÜ«Ú#∞ ~åHõ∆ã¨ãÖÇ¨~°=Ú#ÔH·, Ü«Ú^ŒúÉèí∂q∞H˜
J=∞‡"åi ã¨g∞Ñ¨=Ú#‰õΩ =K≥Û#∞. (14)
`åII Ç¨ÏOã¨`À ‰õÄ_ç# q=∂#Ñ¨Ù ÃÑ· ÉèÏQÆ=Ú# Jkè+Oª≤ z, [Ñ¨=∂Å#∞,
Hõ=∞O_»Å=Ú#∞ ^èiŒ Oz#\ì̃ „|Ç¨Ï‡â◊HÎ̃ JK«\ H˜ ˜ U`≥OK≥#∞. P"≥∞ „|Ç¨‡}˜Ü∞« x
¿Ñ~˘¯#|_»∞#∞. (15)
`åII #Ok"åÇ¨Ï#=Ú<≥H¯˜ „âı+"ª¨ ∞≥ #ÿ „uâ◊¥Å=Ú#∞ ^èiŒ Oz, Q˘Ñ¨Ê ã¨~Ê° =Ú#∞
=ÅÜ«∂HÍ~°=ÚQÆ ^èiŒ Oz, K«O„^Œ̂~YKÕ`« JÅOHõiOÑ¨|_ç#^≥· =∞¿ÇÏâ◊fi~°âH◊ Î̃
Ü«Ú^ŒÉú ∂íè q∞H˜ KÕ~∞° H˘<≥#∞. (16) â◊HÍÎºÜ«Ú^è=Œ Ú#∞ KÕ`« ^èiŒ Oz#k. „âı+=ª̈ ∞QÆ∞
<≥=∞e<≥H¯˜ #k. ‰õΩ=∂~°~∂° Ñ¨=Ú# #∞#fl\ì̃ `«eÜ ¡ ∞« QÆ∞ ‰õΩ=∂~°âH◊ Î̃ ~åHõã∆ ∞¨ Å#∞
[~ÚOK«∞@ÔH· Ü«Ú^ŒÉú ∂íè q∞H˜ KÕ~∞° H˘<≥#∞. (17)
`åII J>Ë¡ QÆ~°∞_»"åÇ¨Ï<å~°∂_è»Ü≥ÿ∞#k. â◊OYK«„HõQÆ^• ^èŒ#∞ã¨∞ûÅ#∞
Ç¨Ïã¨=Î ÚÅÜ«∞O^Œ∞ ^èiŒ Oz#k. J\˜ì q+¨µã‚ O¨ |O^è=Œ ∞QÆ∞ â◊HÎ˜ JK«\ H˜ ˜ =K≥Û#∞.(18)
196 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
Ü«∞[˝"å~åÇ¨Ï=∞`«∞ÅO ~°∂ÑÖ Ü«∂ a„Éèí`À Ç¨Ïˆ~ó I
â◊HóÎ̃ ™êáêºÜ«∞Ü«∞ø `«„`« "å~åÇ‘ÏO a„Éèfí `«#∞"£∞ I 19
<å~°ã≤OÇ‘Ï #$ã≤OÇ¨Ïã¨º a„Éèíf ã¨^Œ$â◊O =Ñ¨Ùó I
„áêáêÎ `«„`« ã¨\ÏˆH∆Ñ¨H˜∆Ñ¨Î#Hõ∆„`«ãÖÇ¨Ïuó I 20
=„[Ç¨Ï™êÎ `«^ä≥·"≥·O„n QÆ[~å*’Ñï ã≤÷`å I
„áêáêÎ ã¨Ç¨Ï„ã¨#Ü«∞<å Ü«∞^ä• â◊„Hõã¨Î^ä≥·= ™ê I 21
`åII Ü«∞[˝"å~åÇ¨ÏãÖ|O^è"Œ ∞≥ #ÿ ~°∂Ñ¨=Ú#∞ ^èiŒ Oz#^≥,· q+¨µ=‚ ÙÜ≥ÚHõ¯
â◊H˜Î "å~åÇ‘Ï ~°∂Ñ¨=Ú#∞ ^èŒiOz P Ü«Ú^ŒúÉèí∂q∞H˜ U`≥OK≥#∞. D"≥∞ÜÕ∞
"å~åÇ‘Ï Jx Ñ≤Å∞=|_»∞#∞. (19)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : =~°O „âı+Oª̈ PÇ¨ÏOfu =~åÇ¨Ïó– „âı+¨ª"≥∞ÿ# =~°=ÚÅ#∞ =$kú
KÕÜ«Ú#k =~åÇ¨Ï=Ú. ã¨~åfi=Ü«∞==ÚÅ∞ Ü«∞[˝=∞Ü«∞"≥∞ÿÜ«ÚO_»∞#k Ü«∞[˝"å~åÇ¨Ï=Ú.
J#QÍ =~åÇ¨Ï~°∂Ñ¨=Ú# `«# J=Ü«∞==ÚÅxflÜ«Ú#∞ Ü«∞[˝ãÖ|O^èŒ=ÚQÆ HõeÊOÑ¨|_ç,
„âı+¨ª"≥∞ÿ# `«`«ÊùÅ=ÚÅ#∞ ÃÇÏzÛOz WK«∞Û q+¨µ‚=ÙÜ≥ÚHõ¯ â◊H˜Î~°∂Ñ¨ qâı+¨=Ú Ü«∞[˝"å~åÇ≤Ï
ã¨fi~°∂Ñ¨=Ú. q+¨µ‚=ÙÜ≥ÚHõ¯ P =~åÇ¨Ï~°∂Ñ¨â◊H˜ÎÜÕ∞ W@ D Ü«Ú^ŒúÉèí∂q∞H˜ U`≥Oz#k.
D"≥∞ÜÕ∞ "å~åÇ≤ÏÜ«∞x Ñ≤Å∞=|_»∞#∞. q+¨µ‚ÉèíQÆ"å#∞_»∞ =~åÇ¨Ï~°∂Ñ¨=Ú# Ñ¨$käqx `«#
^ŒO`«=ÚÅ`À ÖË=<≥uÎ „Ñ¨à◊Ü«∞™êQÆ~°=Ú#∞O_ç |Ü«∞@ÃÑ>ˇì#∞. Wk q+¨µ‚x =¸_»=
J=`å~°=Ú. D J=`å~°=Ú^•fi~å<Õ Ç≤Ï~°}Ïº‰õ∆Ω_»#∞ ~åHõ∆ã¨∞_»∞ K«OÑ¨|_≥#∞. ÉèíQÆ"å#∞_»∞
=~åÇ¨Ï^ÕÇ¨Ï=Ú q_»∞K«∞#Ñ¨C_»∞ P ^ÕÇ¨Ï=Ú Ü≥ÚHõ¯ JOQÆ„Ñ¨`«ºOQÆ=ÚÅ#∞O_ç
Zxq∞k"ÕÅHõ#fl JkèHõ=ÚQÆ Ü«∞[˝=ÚÅ∞ =∞iÜ«Ú Ü«∞r˝Ü«∞"≥∞ÿ# LÑ¨Hõ~°}=ÚÅ∞
L`«Ê#fl=ÚÖˇ·#q. nx=Å#<Õ q+¨µ‚=Ù#‰õΩ Ü«∞[˝=~åÇ¨Ï™êfiq∞ J#∞ ¿Ñ~°@ „Ñ¨ã≤kú HõeÔQ#∞
(HÍoHÍÑ¨Ù~å}=Ú).
`åII #~°ãO≤ Ç¨ïxÜ≥ÚHõ¯ â◊HÎ̃ JK«Û=ÚQÆ #$ã≤OÇ¨ïx ã¨fi~°∂Ñ¨=Ú<Õ ^èiŒ Oz
`«# EÅ∞ HõêŒ OÑ¨QÍ `å~°Å∞ |Ü«∞ÅÊ_»∞K«∞O_≥#∞. J\ì̃ <å~°ãO≤ Ç‘ÏÜ«∞#∞ â◊HÎ˜
Ü«Ú^ŒÉú ∂íè q∞ˆH`≥OK≥#∞. (20) =„*ÏÜ«Ú^è=Œ Ú#∞ KÕuÜ«∞O^Œ∞ ^èiŒ Oz#kÜ«Ú,
S~å=`«=Ú#∞ Jkè~ÀÇ≤ÏOz#k, "Õ~ÚHõ#∞flÅ∞ HõÅk. JK«Û=ÚQÆ WO„^Œ∞x=Öˇ<Õ
L#flkÜ«Ú<≥#· SO„n J#∞ WO„^ŒâH◊ Î̃ Ü«Ú^ŒÉú ∂íè q∞H˜ KÕ~Ô #∞. (21)
–: Zxq∞^Œ= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 197
`«`«ó Ñï=$`«™êÎaèsâß<À ^Õ=â◊H˜Îaèó I

Ç¨Ï#ºO`å=∞ã¨∞~åó j„Ñ¶¨∞O =∞=∞ „Ñ‘`åº--Ç¨Ï K«O_çHÍ"£∞ I 22
`«`À ^Õgâ◊s~å`«∞Î qx„ëê¯O`åucè+¨}Ï I
K«O_çHÍâ◊H˜Î~°`«∞º„QÍ t"åâ◊`«x<åkh I 23
™ê KåÇ¨Ï ^èŒ∂„=∞[\˜Åg∞âß#=∞Ñ¨~ål`å I
^Œ∂`« `«fiO QÆKÛ« ù ÉèQí =Æ <£ áê~°≈fiOâ◊√OÉèxí â◊√OÉèÜ
í ∂≥ ó I 24
`åII J#O`«~=° Ú D ^Õ=`åâ◊‰Ωõ ÅÎ xflO\˜K`Õ « Ñï=$`«∞_≥#· Dâß#∞_»∞
''D ~åHõã∆ ∞¨ ÅO^Œ~∞° #∞ ã¨`fi« ~°"∞Õ K«OÑ¨|_»∞^Œ∞~°∞QÍHõ—— Jx (H“tH©) K«O_çHÍ^Õq`À
ÑëÔH#∞. (22)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : Ü«Ú^ŒúÉèí∂q∞H˜ „ÉÏÇ¨‡ºk ^Õ= â◊‰õΩÎÅxflÜ«Ú#∞ =zÛKÕ~°QÍ<Õ
JÑ¨Ê\˜HõÑ¨C_»∞ JK«@ Dâß#∞_»∞ „Ñ¨Hõ@=∞Ü≥∞º#∞. áê~°fiuÜÕ∞ Dâß#â◊H˜Î HÍ=Ù#, P"≥∞ÜÕ∞
WK«@ H“tH˜QÍ K«O_çHõQÍ „Ñ¨^è•# Ü«Ú^Œúx~åfiÇ¨Ï‰õΩ~åÅ∞QÍ #∞#flO^Œ∞# P"≥∞#∞ q_çQÍ
^Õ=`åâ◊H˜ÎQÍ Jaè=i‚OK«∞@ [~°∞QÆÖË^Œ∞. x[=Ú#‰õΩ Wxfl ^Õ=`åâ◊‰õΩÎÅ∞, WO`« „Ñ¨Ü«∂ã¨=Ú
á⁄Ok ~åHõ∆ã¨∞Å#∞ ãÖÇ¨ÏiOK«∞@ Ü«∞#∞#k „Ñ¨ÑÖKå~°÷=∞x Zé∞OQÆ=Öˇ#∞. UÅÜ«∞#
D =∞Ç¨^Õ=`«ÅO^Œ~°∞#∞ ãÖHõÅÊã≤^Œ∞úÖË Hõ^•!
`åII JÑ¨Ù_»∞ ^Õg â◊s~°=Ú#∞O_ç q∞H˜¯e ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ#kÜ«Ú#∞,
Ju=∂„`«"∞≥ #ÿ HÀÑ¨=Ú HõÅkÜ«Ú#∞, #∂~°∞ #Hõ¯Å ^èfiŒ x`À ã¨=∂#"≥∞#ÿ ^èfiŒ x
HõÅkÜ«Ú#∞ S# K«O_çHõ „Ñ¨H@ õ "≥∞#ÿ k. (23) JÑ¨[Ü«∞"≥∞~°∞QÆx K«O_çHÍ^Õq
^è∂Œ „=∞[\˜Å∞_≥#· Dâ◊fi~°∞x L^ÕtÌ Oz W@¡<#≥ ∞ – '¿ÇÏ ÉèQí =Æ <£! â◊√OÉèxí â◊√OÉè∞í Å
=^Œ‰Ì Ωõ h=Ù "å~åÎÇÏ¨ ~°∞x ÉèÏ==Ú =Ç≤ÏOz áÈ=Öˇ#∞—. (24)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : K«O_çHÍ^Õq WÑ¨C_»∞ ™ê„=∂[˝. Ü«Ú^Œúx~°fiÇ¨Ï}=Ú#‰õΩ PkèÑ¨`«º=Ú
=Ç≤ÏOz#k. â◊H˜Î â◊H˜ÎÜÕ∞. UÅÜ«∞#, â◊H˜Î ÖËx^Õ t=Ù_»∞#∞ Uq∞Ü«Ú KÕÜ«∞*ÏÅ_»x ''t=ó
â◊HÍÎºÜ«ÚHõÎó—— J#∞ â’¡Hõ=Ú# PKå~°º â◊OHõ~°∞Å∞ P"≥∞#∞ H©iÎOzi. JO^Œ∞=Å#
P"≥∞‰õΩ WÑ¨Ù_»∞ t=Ùx‰õÄ_» âßã≤OK«∞ JkèHÍ~°=Ú Jaƒ#k. J`«xx ^Œ∂`«QÍ ÑÖÑ¨Ù@‰õΩ
JkèHÍ~°"Õ∞~°Ê_ç#k. JkÜÕ∞ â◊H˜ÎqÖÏã¨=Ú. [QÆ„`«ÊÉèí∞"≥·# Dâ◊fi~°∞x âßã≤OÑ¨QÆÅâ◊H˜Î
J`«x â◊H˜ÎH˜QÍHõ, =∞i WOÔH=iH˜Ü«ÚO_»∞#∞.
198 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
„|∂Ç≤Ï â◊√OÉèíO xâ◊√OÉèíO K« ^•#"å=uQÆifi`Ò I
ÜÕ∞ Kå<Õº ^•#"åã¨Î„`« Ü«Ú^•úÜ«∞ ã¨=ÚÑ¨ã≤÷`åó I 25
¢`≥·Ö’Hõºq∞O„^À ÅÉèí`åO ^Õ"åó ãÖ`«∞ Ç¨Ïq~°∞ƒù[ó I
Ü«¸Ü«∞O „Ñ¨Ü∂« `« áê`åÅO Ü«∞k rq`«∞q∞K«Û^ù Œä I 26
|ÖÏ=ÖËáê^Œ^äŒ KÕ^Œƒù=O`À Ü«Ú^ŒúHÍOH˜∆}ó I
`«^•QÆK«Ûù`« `«$Ñ¨ºO`«∞ =∞zÛù"åó Ñ≤t`Õ# =ó I 27
Ü«∞`À xÜ«ÚHÀÎ ^Ò`Õº# `«Ü∂« ^Õ"åº t=óã¨fiÜ«∞"£∞ I
t=^Œ∂fu Ö’ˆH-ã≤‡Oã¨Î`«ó ™ê MÏºu=∂QÆ`å I 28
`Õ-Ñ≤ „â◊√`åfi =KÀ ^Õ"åºó â◊~åfiMÏº`«O=∞Ç¨ã¨∞~åó I
J=∞~å¬Ñ¨Ói`å [QÆ∞‡~°º„`« HÍ`åºÜ«∞h ã≤÷`å I 29
`åII q∞H˜¯e QÆifiOzÜ«Ú#fl â◊√OÉèí xâ◊√OÉè∞í Å‰õΩ#∞, JK«@ Ü«Ú^Œ=ú Ú#‰õΩ
ã≤^ÑúŒ _¨ Ü
ç Ú« #fl W`«~° ~åHõã∆ ∞¨ Å‰õΩ#∞ W@∞¡ K≥ÑC¨ =Ú. (25)
`åII ''F â◊√OÉèíxâ◊√OÉèí∞ÖÏ~å! Ü«Ú^Àú#∞‡Y∞Öˇ·Ü«Ú#fl ~åHõ∆ã¨∞ÖÏ~å!
g∞HõO^Œ~‰° Ωõ #∞ „|`«∞‰õΩÃÑ· Pâ◊ÜÚ« O_≥<hÕ g∞~°O^Œ~∞° #∞ áê`åà◊=Ú#‰õΩ KÕ~∞° H˘x
JK«@ `«Å^•K«∞H˘O^Œ∞~°∞QÍHõ! WO„^Œ∞_»∞ Ñ¨Ó~°fi=Ú=Öˇ „`≥Ö· ’HÍºkèÑ`¨ º« =Ú#∞
=Ç≤ÏOK«∞#∞QÍHõ! ^Õ=`«ÅO^Œ~∞° #∞ Ñ¨Ó~°fi=Ú=Öˇ<Õ Ç¨Ïq~ÀƒùHÅÎõ ∞ JÜ≥∞º^Œ~∞° QÍHõ!
(26)g∞~°∞ |ÅQÆ~°fi=Ú`À Ü«Ú^Œú=Ú<Õ HÀ~°∞H˘#∞K«∞#flÜ≥∞_»Å ~°O_»∞. g∞
=∂Oã¨=ÚÅ`À D „áêO`«=Ú#QÆÅ #Hõ¯ÅxflÜ«Ú#∞ `«$Ñ≤ÑÎ _¨ ∞» #∞QÍHõ!—— (27)
™êH∆Í`«∞QÎ Í t=Ùx ^Œ∂`«HÍ~°º=Ú#‰õΩ xÜ«Ú‰õΩxÎ KÕã,≤ ÑÖÑ≤#O^Œ∞=Å# J=∞‡"åiH˜
D Ö’Hõ=Ú#O^Œ∞ t=^Œ∂uÜ«∞x „Ñ¨ãk≤ ú HõeQÔ #∞. (28)
`åII P ~åHõã∆ ∞¨ Å∞ J=∞‡"åi f„="≥∞#ÿ =∂@Å#∞ t=Ù_»∞ K≥ÑÊ¨ QÍ qxi.
"≥O@<Õ P ~°H¯õ ã¨∞Å∞ JO^Œ~∞° q∞H˜¯e „HÀ^è•"Õâ=◊ Ú`À HÍ`åºÜ«∞h J=∞‡"å~°∞
L#flKÀ\˜H˜ "≥o§i. (29)
–: Zxq∞^Œ= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 199
`«`«ó „Ñ¨^äŒ=∞"Õ∞"å„ˆQ â◊~°â◊HõÎ º $+≤ì=$+≤ìaèó I

==~°∞¬~°∞^Œú`å=∞~å¬™êÎO ^Õg=∞=∞~å~°Ü«∞ó I 30
™ê K« `å<£ „Ñ¨Ç≤Ï`å<£ ÉÏ}Ï#∂ÛùÅâ◊H˜ÎÑ¨~°â◊fi^è•<£ I
zKÕÛù^Œ bÅÜ«∂--^è•‡`«^èŒ#∞~°∞‡ÔHÎÂ~°‡¿ÇÏ+¨µaèó I 31
`«™êº„QÆ`«ã¨Î^ä• HÍm â◊¥Åáê`«q^•i`å<£ I
Y\ÏfiOQÆáÈkä`åOâßÛs<£ ‰õΩ~°fif =ºK«~°`«Î^• I 32
Hõ=∞O_»Å∞[ÖÏˆH∆Ñ¨Ç¨Ï`«g~åº<£ Ç¨Ï`Ò[ã¨ó I
„|Ç¨‡}© KåHõ~ÀK«Ûù„`«∂<£ ÜÕ∞# ÜÕ∞# ã¨‡ ^è•=u I 33
=∂¿ÇÏâ◊fis „uâ◊¥ÖË# `«^ä• K«„ˆH} "≥·+¨‚g I
^≥·`åºO[Ñ¶¨∂# H“=∂s `«^ä• â◊HÍÎºuHÀÑ¨<å I 34
`åII P ã¨=∞Ü«∞=Ú# „Ñ¨„Ñ¨^=Œä ∞=ÚQÆ<Õ =ÚO^Œ∞ÉèÏQÆ=Ú#O^Œ∞ ÉÏ}=ÚÅ∞,
â◊HÍÎºÜ«Ú^èŒ=ÚÅ∞, z#fl Y_»æ=ÚÅ∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞"åx =~°¬=ÚÅ`À, ~åHõ∆ã¨∞Å∞
QÆ~°fi=Ú`À ‰õÄ_ç# HÀÑ¨=Ú`À J=∞‡"åix HõÑ≤Ê"Õã≤i. (30) ~åHõ∆ã¨∞ÅKÕ`«
=~°¬áê`«=ÚQÆ „Ñ¨Ü∂≥ yOÑ¨|_ç# ÉÏ}=ÚÅ∞, â◊¥Å=ÚÅ∞, â◊‰Ωõ ÅÎ ∞, Q˘_»O¤ „_»∞
"≥Ú^ŒÅQÆ∞"åxx JxflO\˜x J=∞‡"å~°∞ ^è#Œ ∞+Öì HÍ~°ÑÓ¨ i`«=ÚQÆ =^Œe# Q˘Ñ¨Ê<≥#·
ÉÏ}=ÚÅKÕ`« J<åÜ«∂ã¨=ÚQÆ KèÕkOz"≥·K≥#∞. (31) Ü«Ú^Œú=ÚÜ≥ÚHõ¯
=ÚO^Œ∞ÉèÏQÆ=Ú# HÍoHÍ^Õq â◊„`«∞=ÙÅO^Œéx˜ , H˘O^Œix â◊¥ÖÏ„QÆ=ÚÅ`À#∞,
=∞iH˘O^Œé˜x #~°ÑÖ[~°∞Å (Y\ÏfiOQÆ=ÚÅ)`À#∞, K«OÑ≤"ÕÜ«ÚK«∞, JK«@
qÇ¨ÏiOÑ¨™êÔQ#∞. (32)
`åII „|Ç¨Ï‡â◊H˜ÎÜ«∞QÆ∞ „|Ç¨‡}˜ `«# Hõ=∞O_»Å=ÚÖ’x [Å=ÚÅ#∞
`å<≥Hõ¯_≥Hõ¯_» u~°∞QÆ∞K«∞#fl^À, JHõ¯_»Hõ¯_»QÆÅ ~åHõ∆ã¨∞ÅÃÑ· z=Ú‡K«∞ "åix
|ÅÇ‘Ï#∞Å∞QÆ#∞, `Õ*’qÇ‘Ï#∞Å∞QÆ#∞ KÕÃã#∞. (33) t=â◊H˜Î `«#
„uâ◊¥Å=ÚKÕ`«#∞, q+¨µ‚â◊H˜Î `«# K«„HÍÜ«Ú^èŒ=ÚKÕ`«#∞, +¨}∞‡Yâ◊H˜Î `«#
â◊HÍÎºÜ«Ú^è=Œ ÚKÕ`#« ∞ ~åHõã∆ ∞¨ Å#∞ ãÖÇ¨ÏiOK≥#∞. (34)
200 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
SO„n‰õΩeâ◊áê`Õ# â◊`«â’ ^≥·`«º^•#"åó I
¿Ñ`«∞ifi^•i`åó Ñ¨$^ä•fi ºO ~°∞kè~“Ñ¶¨∞„Ñ¨=i¬}ó I 35
`«∞O_»„Ñ¨Ç¨~°q^èŒfi™êÎ ^ŒO„ëêì„QÆHõ∆`«=Hõ∆ã¨ó I
"å~åÇ¨Ï=¸~åÎº #ºÑ¨`«Oâ◊Û„ˆH} K« q^•i`åó I 36
#Mˇ·ifi^•i`åOâßÛ<åº<£ ÉèíHõ∆Ü«∞Of =∞Ç¨ã¨∞~å<£ I
<å~°ã≤OÇ‘Ï K« Kå~å*∫ <å^•Ñ¨Ó~°‚kQÆO|~å I 37
K«O_®@ìÇ¨Ãã·~°ã¨∞~åó t=^Œ∂`«ºaè^Œ∂+≤`åó I
¿Ñ`«∞ó Ñ¨$kä"åºO Ñü`åO™êÎOâ◊ÛMÏ^•^äŒ ™ê `«^• I 38
`åII WO„^Œâ◊H˜Î „Ñ¨Ü≥∂yOz# =„*ÏÜ«Ú^èŒáê`«=Ú=Å# ^≥·`«∞ºÅ∞#∞,
^•#=ÙÅ∞#∞(1), =O^ŒÅH˘ÅkQÆ pÅÛ|_ç ~°HõÎã¨=¸Ç¨Ï=ÚÅ#∞ =i¬OK«∞K«∞
Éè∂í q∞ÃÑ· Ñ¨_áç È~Úi. (35) "å~åÇ‘Ïâ◊HÎ̃ `«# =Ú>ì̌`À H˘O^Œéx˜ HÀ~°Å`À
pÅ∞Û@KÕ`« =∞iH˘O^Œéx˜ , K«„HÍÜ«Ú^è=Œ ÚKÕ`« WOHõ H˘O^Œéx˜ K«OÑ≤"ÃÕ ã#∞.
Dq^è=Œ ÚQÆ P"≥∞ ~åHõã∆ ∞¨ Å#∞ Ç¨Ï`«=∂iÛ <ÕÅÃÑ· Ñ¨_"» K·≥ #≥ ∞. (36) q∞ye#
Q˘Ñ¨Ê Q˘Ñ¨Ê ~åHõã∆ ∞¨ Å#∞ QÀà◊§`À peÛ"≥z· , "åix ÉèHí O∆˜ K«∞K«∞ Éè∂í #Éè’O`«~åà◊=ÚÅ∞
"åºÑ≤OK«∞#@∞¡ QÆ~°˚#Å∞ KÕÜ«ÚK«∞ #~°ã≤OÇ¨Ïâ◊H˜Î Ü«Ú^ŒúÉèí∂q∞Ü«∞O^Œ∞
qÇ¨ÏiOÑ¨™êÔQ#∞. (37) t=^Œ∂uKÕ`« „HÀ^èŒÑ¨Ói`«"≥∞ÿ# J@ìÇ¨ã¨=ÚÅ`À
â◊ÑO≤ Ñ¨|_ç#"åÔ~,· ~åHõã∆ ∞¨ Å∞ <ÕÅÃÑ· Ñ¨_áç È~Úi. J@∞¡ Ñ¨_áç È~Ú#"åix "≥O@<Õ
P"≥∞ ux"ÕÃã#∞. (38)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : J=∞‡"åiH˜ PÜ«Ú^èŒ=ÚÅ`À Ñ¨xÜÕ∞q∞? ˆH=Å=Ú
x„QÆÇ¨#∞„QÆÇ¨Ï=ÚÅ`À =∂@Å∞ LK«ÛiOz# KåÅ∞#∞. JkÜ«Ú#∞ JHõ¯éÖË^Œ∞. ãÖHõÖÏÊ#∞
™ê~°=ÚÖˇ· HÍ~°º=ÚÅ∞ [~°∞QÆ∞K«∞O_»∞#∞. WK«@ P"≥∞ „HÀ^è•"Õâ◊=Ú`À, ~åHõ∆ã¨∞Å#∞
u>ˇì#∞. J#QÍ â◊Ñ≤OK≥#∞. P âßÑ¨"åHõº=ÚÅ∞ ãÖHõÅÊ~°∂Ñ¨=Ú ^èŒiOz ^Œ∂+¨}"åHõº=ÚÖˇ·
PÜ«Ú^èŒ=ÚÅHõO>ˇ q∞#flQÍ "åx HÍ~°º=ÚÅ#∞ x~°fiiÎOK≥#∞. Ñ¶ë`«"Õ∞ ~åHõ∆ã¨∞Å
Éèí∂Ñ¨`«#=Ú. Ñ¨`«#=Ú K≥Ok# ~åHõ∆ã¨∞Å#∞ J=∞‡"å~°∞ PÇ¨ÏiOK≥#∞. JO^Œ∞KÕ P"≥∞
PÜ«Ú^èŒ=ÚÅ∞#∞, ã¨=∞‰õÄ~°∞ÛH˘x# |Å=ÚÅ∞#∞, ˆH=Å=Ú „Ñ¨^Œ~°≈#=∂„`«=ÚÖˇ·#q.
1. ^≥`· ∞« ºÅ∞, ^•#=ÙÅ∞ "Õ~∞° , "Õ~∞° `«Å∞¡Å ãÖ`å#=ÚÖË S##∞, "åi „Ñ¨=$uÎ
XHõ\Ü ˜ ∞Õ JQÆ∞@KÕ`« JO^Œix '~åHõã∆ ∞¨ Å∞— JxÜÕ∞ =º=Ç¨ÏiOK«∞K«∞O^Œ∞~°∞.
–: Zxq∞^Œ= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 201
Wu =∂`«$QÆ}O „‰õΩ^ŒOú =∞~°Ü Ì ∞« O`«O =∞Ç¨ã¨∞~å<£ I

^Œ$ëêìfiÉèí∞ºáêÜ≥ÿ∞ifiq^è≥·ˆ~flâ◊√ˆ~Ì"åiÃã·xHÍó I 39
Ñ¨ÖÏÜ«∞#Ñ¨~å<£ ^Œ$ëêìfi ^≥·`åº<£ =∂`«$QÆ}ÏiÌ`å<£ I
Ü≥∂^Œ∞ú=∞ÉèÏºÜ«∞Ü«∞ø „‰õΩ^Àú ~°HõÎc*’ =∞Ç¨ã¨∞~°ó I 40
~°HõÎaO^Œ∞~°º^• Éèí∂=∞ø Ñ¨`«`«ºã¨º â◊s~°`«ó I
ã¨=Ú`«Ê`«u "Õ∞k<åºO `«„`«Ê=∂}ã¨Î^•ã¨∞~°ó I 41
Ü«ÚÜ«Ú^èÕ ã¨ QÆ^•áê}˜iO„^Œâ◊HÍÎº =∞Ç¨ã¨∞~°ó I
`«`«â‹ÛÂO„n ã¨fi=„*Ë} ~°HõÎc[=∞`å_»Ü«∞`ü I 42
‰õΩeâı<åÇ¨Ï`«™êºâ◊√ |Ç¨ï ã¨∞„™ê= â’}˜`«"£∞ I
ã¨=Ú`«Îã¨∞÷ã¨Î`À Ü≥∂^è•ã¨Î„^Œ∂áêã¨Î`«Ê~å„Hõ=∂ó I 43
Ñ¨#∞ÅxflÜ«Ú#∞ LÑ¨Hõ~°}=ÚÅ ã¨Ç¨Ü«∞=Ú ÖËHõÜÕ∞ ™êQÆ∞K«∞O_»∞#∞. '„H˜Ü«∂ ã≤kú
ã¨û`Õfi =∞Ç¨Ï`åO <ÀÑ¨Hõ~°}Ë— J#∞ "åHõº=Ú J=∞‡"åiÜ≥∞_»Å JHõ∆~°ã¨`«º"≥∞ÿ
„Ñ¨HÍtOz#k.
`åII q∞H˜¯e HÀÑÿOz# „ÉÏÇ¨‡ºk=∂`«$QÆ}=Ú Q˘Ñ¨Ê ~åHõã∆ ∞¨ Å#O^Œix
=∞iÌOK«∞K«∞O_»∞@#∞ K«∂z, `«H˜¯# ~åHõ∆ã¨Ãã·x‰õΩÅO^Œ~°∞#∞ qq^èŒ=ÚÅQÆ∞
LáêÜ«∞=ÚÅ`À Ñ¨ÖÏÜ«∞#=Ú z`«ÎyOzi. (39) =∂`«$QÆ}=ÚKÕ`«
ãÖÇ¨ÏiOÑ¨|_»∞K«∞#fl ~åHõã∆ ∞¨ Å∞ „áê}ÉèÜ
í ∞« =Ú# Ñ¨ÖÏÜ«∞#=Ú z`«yÎ OK«∞K«∞O_çi.
"åix K«∂z, Q˘Ñ¨Êâ◊HâÎ̃ ßeÜ«∞QÆ∞ ~°HcÎõ A_»#∞ ~åHõã∆ ∞¨ _»∞ Ü«Ú^Œ=ú Ú KÕÜÚ« @ÔH·
JK«\ ˜ˆH`≥OK≥#∞. (40) ~°HõÎcAx â◊s~°=Ú#∞O_ç <ÕÅÃÑ·Ñ¨_ç# XH˘¯Hõ¯
~°HÑÎõ Ù¨ ÉÁ@∞ì#∞O_ç =∞iÜ≥ÚHõ ~°HcÎõ A#O`«\ "˜ å_»∞ Ñ¨Ù@∞ì#∞. (41) „Ñ¨|Å∞_≥#·
P ~°HcÎõ A_»∞ QÆ^•Ç¨Ïã¨∞_Î ·≥ SO„k`À Ü«Ú^Œ=ú Ú KÕÜÚ« @‰õΩ P~°OaèOK≥#∞. P
ã¨=∞Ü«∞=Ú# SO„k `«# =„*ÏÜ«Ú^è=Œ Ú`À ~°HcÎõ Ax H˘>ˇ#ì ∞. (42) SO„k `«#
=„*ÏÜ«Ú^èŒ=Ú`À H˘@ìQÍ<Õ ~°HõÎcAx â◊s~°=Ú#∞O_ç qâı+¨=ÚQÆ ~°HõÎ=Ú
„ã¨qOK≥#∞. "≥O@<Õ P ~°H=Îõ Ú#∞O_ç J^Õ ~°∂Ñ¨=ÚQÆÅ J^Õ Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚQÆÅ
Ü«Ú^Œgú ~°∞Å∞ J#QÍ ~°HcÎõ AÅ∞ Pq~°ƒqù Ozi. (43)
202 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
Ü«∂=O`«ó Ñü`åã¨Îã¨º â◊s~å„^ŒHõÎaO^Œ=ó I
`å=O`«ó Ñ¨Ù~°∞ëê *Ï`åã¨Înfi~°º|Åq„Hõ=∂ó I 44
`Õ KåÑ≤ Ü«ÚÜ«Ú^èŒ∞ã¨Î„`« Ñ¨Ù~°∞ëê ~°HõÎãÖÉèí"åó I
ã¨=∞O =∂`«$aè~°`«∞º„QÆâ◊¢ã¨Îáê`åucè+¨}"£∞ I 45
Ñ¨Ù#â◊Û =„[áê`Õ# Hõ∆`«=∞ã¨º t~À Ü«∞^• I
="åÇ¨Ï ~°HõÎO Ñ¨Ù~°∞ëêã¨Î`À *Ï`åó ã¨Ç¨Ï„ã¨â◊ó I 46
"≥·+¨‚g ã¨=∞ˆ~ K≥·#O K«„ˆH}Ïaè[Ñ¶¨∂# Ç¨Ï I
QÆ^ŒÜ«∂ `å_»Ü«∂=∂ã¨ SO„n `«=∞ã¨∞ˆ~â◊fi~°"£∞ I 47
`åII ~°HõÎcAx â◊s~°=Ú#∞O_ç Zxfl ~°HõÎaO^Œ∞=ÙÅ∞ <ÕÅ~åe#"À,
JO`«=∞Ok ~°HcÎõ A#O`«\ ˜ g~°∞Å∞ Ñ¨Ù\ì̃i. (44)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : ~°HõÎcA_»∞ KÕã≤# `«Ñ¨ã¨∞û#‰õΩ "≥∞zÛ â◊OHõ~°∞_»∞ J`«xH˜ D =~°=Ú#∞
WK≥Û#∞. J#QÍ ~åHõ∆ã¨∞Å∞ `«éK«∞QÍ „|Ç¨‡^Œ∞Å QÆ∞iOz `«Ñ¨=Ú#∞ KÕÜ«Ú@Ü«Ú qq^èŒ
Ñ¨^Œú`«∞ÅÖ’ `«=∞‰õΩ =∞~°}=Ú ÖË‰õΩO_»∞#@∞¡ =~°=ÚÅ∞ á⁄O^Œ∞K«∞O_»∞@Ü«Ú Hõ^Œ∞Ì.
~°HõÎcA_»∞ á⁄Ok# D =~°=Ú=Å# ~°HõÎc[=ÚÅ#∞O_ç Pq~°ƒùqOz# JãÖMÏº‰õΩÅQÆ∞
~°HõÎcAÅ∞ Ü«Ú^Œú=Ú KÕÜ«ÚK«∞O^Œ∞~°∞. W@∞¡ Ü«Ú^Œú=Ú [~°∞QÆ∞#Ñ¨C_»∞ x["≥∞ÿ#
~°HõÎcA_≥=~À, ~°HõÎaO^Œ∞*Ï`«∞_≥·# ~°HõÎcA_≥=~À, â◊„`«∞=Ù‰õΩ JO`« ã¨∞ÅÉèí=ÚQÆ `≥eÜ«∞^Œ∞.
J@∞¡ K«OÑ¨ÙK«∞O^Œ∞~°∞. "å~°∞ Ñ¨Ù@∞ìK«∞O^Œ∞~°∞. x["≥∞ÿ# ~°HõÎcA_»∞ Ü«∞^ä•Ñ¨Ó~°fi=ÚQÆ
LO_çáÈ=Ù#∞. Wk P`«_»∞ á⁄Ok# =~°=∂Ç¨`«‡º=Ú.
`åII ~°HõÎcAx ~°HõÎ=Ú#∞O_ç Pq~°ƒùqOz# Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ∞‰õÄ_» q∞H˜¯e
^•~°∞}"≥∞ÿ# PÜ«Ú^èŒáê`«=ÚÅ`À, ÉèíÜ«∞OHõ~°=∞QÆ∞#@∞¡QÆ =∂`«$QÆ}=Ú`À
ã¨=∂#=ÚQÆ áÈ~å_çi. (45) =∞iÜ≥ÚHõ `«_=» ~°HcÎõ Ax `«ÅÃÑ· =„*ÏÜ«Ú^èÑŒ Ù¨
^≥|ƒ`À, PÇ¨Ï`«=∞Ü≥∞º#∞. JÑ¨C_»`x« ~°H=Îõ Ú Ué∞QÍ áêÔ~#∞. ^•x#∞O_ç
"ÕÅH˘ÅkQÆ ~°HcÎõ AÅ∞ Ñ¨Ù@∞ìH˘x=zÛi. (46) "≥+· g‚¨ â◊HÎ̃ "åxx K«„Hõ=Ú`À
H˘>ì̌#∞. J>Ë¡ J^Õ ã¨=∞Ü«∞=Ú# SO„nâ◊HÜ Î̃ Ú« #∞ "åxx, QÆ^•Ü«Ú^è=Œ Ú`À
H˘>ˇì#∞. (47)
–: Zxq∞^Œ= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 203
"≥·+¨‚gK«„Hõaè#flã¨º ~°∞kè~°„™ê=ãÖÉèí"≥·ó I
ã¨Ç¨Ï„ã¨â’ [QÆ^•fi ºÑ¨ÎO `«„`«Ê=∂}ˇÿ~°‡Ç¨ã¨∞Ô~·ó I 48
â◊HÍÎº [Ñ¶¨∂# H“=∂s "å~åÇ‘Ï K« `«^ä•ã≤<å I
=∂¿ÇÏâ◊fis „uâ◊¥ÖË# ~°HõÎc[O =∞Ç¨ã¨∞~°"£∞ I 49
ã¨ KåÑ≤ QÆ^ŒÜ«∂ ^≥·`«ºó ã¨~åfi U"åÇ¨Ï#`ü Ñ¨$^äŒH± I
=∂`«$Ïó HÀÑ¨ã¨=∂qëÈì ~°HõÎc*’ =∞Ç¨ã¨∞~°ó I 50
`«™êºÇ¨Ï`«ã¨º |Ç¨ï^è• â◊H˜Îâ◊¥ÖÏkaè~°∞ƒùq I
Ñ¨áê`« Ü≥∂ "≥· ~°H“ÎÑ¶¨∞¿ãÎ<åãÖKè«`«â’-ã¨∞~åó I 51
`≥·âßÛã¨∞~åã¨$HõûOÉèí∂`≥·~°ã¨∞Ô~·ó ã¨HõÅO [QÆ`ü I
"åºÑ¨Î=∂ã‘`«Î`À ^Õ"å ÉèíÜ«∞=∂[QÆ∞‡~°∞`«Î=∞"£∞ I 52
`åII q+¨µâ‚ H◊ Ü
Î˜ Ú≥ Hõ¯ K«„HÍÑ¶∂¨ `«=ÚKÕ`« aè#fl"≥∞#ÿ ~°HcÎõ Ax â◊s~°=Ú#∞O_ç
„ã¨qOz# ~°H=Îõ Ú=Å# J^Õ „Ñ¨=∂}=ÚQÆÅ ~°HcÎõ Ax =O\˜"å~°∞ "ÕÅH˘ÅkQÆ
[QÆ`∞« #Î O^Œ∞ "åºÑ≤OzáÈ~Úi. (48)
`åII =∞Ç¨ Jã¨∞~°∞_≥·# ~°HõÎcAx XHõ"≥·Ñ¨Ù# H“=∂iÜ«Ú `«#
â◊HÍÎºÜ«Ú^è=Œ Ú`À H˘@ìQÍ, =∞iÜ≥ÚHõ"Ñ·≥ Ù¨ "å~åÇ≤Ï â◊HÜ Î̃ Ú« #∞, "åxx `«#
Y_»æ„Ñ¨Ü≥∂QÆ=ÚKÕ`« QÍÜ«∞Ñ¨~°K≥#∞. =∞iÜ≥ÚHõ =OHõ =∂¿ÇÏâ◊fii `«#
„uâ◊¥Å=Ú`À "åxx á⁄_çz"ÕÃã#∞. (49) q∞H˜¯e â∫~°º=O`«∞_≥#· ~°HcÎõ A_»#∞
^≥·`«∞º_»∞‰õÄ_» „HÀ^è•"Õâ◊=Ú`À `«# QÆ^•Ü«Ú^èŒ=Ú#∞ „Ñ¨Ü≥∂yOK«∞K«∞
=∂`«$HõÅ#O^Œéx˜ "Õ~∞° "Õ~∞° QÆ H˘@∞ìK∞« O_≥#∞. (50) â◊H,Î̃ â◊¥Å=Ú "≥Ú^ŒÅQÆ∞
J<ÕHõ=ÚÖˇ·# PÜ«Ú^èŒ=ÚÅ`À qq^èŒ=ÚÅ∞QÆ H˘@ì|_ç# P ~°HõÎcAx
â◊s~°=Ú#∞O_ç <ÕÅÃÑ· |_ç# ~°HãÎõ =¨ ¸Ç¨Ï=ÚÅ`À =O^ŒÅH˘ÅkQÆ =∞Ç¨~åHõã∆ ∞¨ Å∞
[x‡Ozi. (51) ~°HcÎõ Ax â◊s~°=Ú#∞O_ç „ã¨qOz# ~°H=Îõ Ú=Å# Ñ¨Ù\˜#ì
~åHõã∆ ∞¨ Å`À, [QÆÒÎ« `«ÜÚ« #∞ "åºÑ≤OzáÈÜ≥∞#∞. ^•x=Å# ^Õ=`«ÅO^Œé∞#∞
q∞H˜¯e ÉèíÜ«∞Ñ¨_çi. (52)
204 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
`å<£ q+¨}Ï‚<£ ã¨∞~å<£ ^Œ$ëêìfi K«O_çHÍ „áêÇ¨Ï ã¨`fi« ~å I
L"åK« HÍmO Kå=ÚO_Õ qã‘Î~°‚O =^Œ#O ‰õΩ~°∞ I 53
=∞K«Ûù¢ã¨Îáê`«ãÖÉèí∂`å<£ ~°HõÎaO^Œ∂#‡Ç¨ã¨∞~å<£ I
~°HõÎaO^Àó „Ñ¨fK«Ûù `«fiO =„ˆHÎ}Ï<Õ# "Õy<å I 54
ÉèíHõ∆Ü«∞Of K«~° ~°}Ë `«^Œ∞`«Ê<åfl#‡Ç¨ã¨∞~å<£ I
U="Õ∞+¨ Hõ∆Ü«∞O ^≥·`«ºó H©∆}~°HÀÎ QÆq∞+¨ºu I 55
ÉèíHõ∆ º=∂}Ïã¨Î fiÜ«∂ KÀ„QÍ # KÀ`«Ê`«ûºOu KåÑ¨ˆ~ I
W`«∞ºHÍÎ fi `åO `«`À ^Õg â◊¥ÖË<åaè[Ñ¶¨∂# `«"£∞ I 56
=ÚMË# HÍb [QÆ$¿ÇÏ ~°HõÎc[ã¨º â’}˜`«"£∞ I
`«`À-™ê"å[Ñ¶¨∂<å^äŒ QÆ^ŒÜ«∂ `«„`« K«O_çHÍ"£∞ I 57
`åII Dq^è=Œ ÚQÆ qëê^Œ=Ú#∞ á⁄Ok# ^Õ=`«Å#∞ K«∂z K«O_çHõ HÍoHõ`À
W@¡<#≥ ∞– Kå=ÚO_ô ''(HÍm) h<À\˜x qâßÅ=ÚQÆ `≥~∞° =Ù=Ú——. (53) <Õ#∞
q_çz# PÜ«Ú^è=Œ ÚÅ=Å# ~°HcÎõ Ax â◊s~°=Ú#∞O_ç „ã¨qOz# ~°HaÎõ O^Œ∞=ÙÅ∞
ZxflÜ≥∂ <ÕÅÑ¨_#≥ ∞. J>Ë¡ ZO`À=∞Ok "åx ~°∂Ñ¨=Ú#∞ QÆey# ~°HcÎõ AÅ∞
Pq~°ƒqù OK«∞K«∞<åfl~°∞. HÍ|\ì̃ h"≥O`«=∂„`«=Ú PÅã≤OÑ¨Hõ P ~°HaÎõ O^Œ∞=ÙÅ#∞,
"å\˜#∞O_ç Ñ¨Ù@∞ìK∞« #fl ~°HcÎõ Ax „Ñü~°∂Ñ¨ÙÖˇ#· "åix „q∞Oy"ÕÜÚ« =Ú. (54)
`åII HÍm! ~°HõÎ=Ú#∞O_ç Ñ¨Ù\˜ì# P ~åHõ∆ã¨∞Å#O^Œix ÉèíH˜∆OK«∞K«∞
Ü«Ú^Œú=Ú#O^Œ∞ qÇ¨ÏiOÑ¨Ù=Ú. Dq^èŒ=ÚQÍ D ~°HõÎcA_»#∞ ~åHõ∆ã¨∞_»∞
~°HÇÎõ Ï‘ #∞_≥· q<åâ◊=Ú#∞ á⁄O^Œ∞#∞. (55) ~°HcÎõ Ax „Ñü~°∂Ñ¨ÙÖˇ#· ~åHõã∆ ∞¨ Å#∞
h=Ù „q∞Oy"ÕÜ∞« QÍ, WHõ J\ì̃ „‰õÄ~°∞Öˇ#· ~åHõã∆ ∞¨ Å∞ [x‡OK«‰Ωõ O^Œ∞~°∞ Jx
Dq^è=Œ ÚQÆ HÍoHÍ^Õq`À K≥ÑÊ≤ J=∞‡"å~°∞ P ~°HcÎõ Ax â◊¥Å=Ú`À á⁄_çz
ãÖÇ¨ÏiOK≥#∞. (56) J=∞‡"åi â◊¥ÖÏÑ¶∂¨ `«=ÚKÕ`« „ã¨qOz# ~°HcÎõ Ax <≥`∞« \Î x˜
HÍm^Õq `«# =ÚY=Ú`À ã‘fiHõiOK≥#∞. J@∞ÃÑ· "å_»∞#∞ HÀÑÿOz `«#
QÆ^•Ü«Ú^è=Œ ÚKÕ`« K«O_çHÍ^Õqx "≥∂^≥#∞. (57)
–: Zxq∞^Œ= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 205
# Kå™êº "Õ^Œ<åO K«„ˆH QÆ^•áê`À-eÊHÍ=∞Ñ≤ I

`«™êºÇ¨Ï`«ã¨º ^ÕÇ¨`«∞Î |Ç¨ï ã¨∞„™ê= â’}˜`«"£∞ I 58
Ü«∞`«ã¨Î`«ã¨Î^Œfi„ˆHÎ} Kå=ÚO_® ãÖ„Ñ¨fK«Ûùu I
=ÚMË ã¨=Ú^Œæ`å ÜÕ∞-™êº ~°HõÎáê`å#‡Ç¨ã¨∞~åó I 59
`åOâ◊ÛMÏ^•^äŒ Kå=ÚO_® Ñ¨áœ `«ãº¨ K« â’}˜`"« ∞£ I
^Õg â◊¥ÖË# =„*Ë} ÉÏ}ˇÿ~°ã≤aè~ü|∞∞+≤ìaèó I 60
[Ñ¶¨∂# ~°HõÎc[O `«O Kå=ÚO_® Ñ‘`«â’}˜`«"£∞ I
ã¨ Ñ¨áê`« =∞Ç‘ÏÑ¨$¿+ª â◊¢ã¨ÎãÖÑ¶¨∞ã¨=∂Ç¨Ï`«ó I 61
`åII ~°HõÎcAx QÆ^•Ñ¶¨∂`«=Ú=Å# J=∞‡"åiH˜ H˘OK≥"≥∞ÿ##∞ <˘Ñ≤Ê
HõÅ∞QÆ‰Ωõ O_≥#∞. HÍx, J=∞‡"åi â◊¥ÖÏÑ¶∂¨ `«=ÚKÕ ~°HcÎõ Ax â◊s~°=Ú#∞O_ç
Ju=∂„`«"≥∞ÿ# ~°HõÎ=Ú „ã¨qOK≥#∞. (58) HÍoHÍ^Õq XHõ"≥·Ñ¨Ù ~°HõÎ=Ú
Ñ‘Å∞ÛK«∞O_≥#∞. HÍx J^Õã¨=∞Ü«∞=Ú# ~°HõÎáê`«„Ñ¨ÉèÏ==Ú=Å# P"≥∞
=ÚY=Ú#∞O_çÜ∞Õ ~°HcÎõ [ „Ñü~°∂Ñ¨ÙÅ∞ Ñ¨Ù@∞ìK∞« O_çi. (59)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : WkÜÕ∞q∞ Ü«∂â◊Û~°º=Ú. ~°HõÎcAx ~°HõÎÑ¨ÙÉÁ@∞ì <ÕÅÃÑ· Ñ¨_ç#Ñ¨C_»∞
=∂„`«"Õ∞ `«„`«Êu~°∂Ñ¨ÙÅ∞ Ñ¨Ù@∞ì@ "å_»∞ á⁄Ok# =~°=Ú. HÍx, WÑ¨Ù_»∞ <Õ~°∞QÆ HÍoHÍ^Õq
Ñ‘ÖˇÛ_ç ~°HõÎ=Ú=Å# P"≥∞ =ÚY=Ú#∞O_çÜÕ∞ ~°HõÎcAÅ∞ Ñ¨Ù@∞ì@ Pâ◊Û~°ºHõ~°=Ú. =∞iÜ«Ú
q~°∞^Œú=ÚQÆ‰õÄ_» Hõ#Ê@∞ìK«∞#flk. Wk Ü≥∞@∞¡ ã¨=∞#fiÜ«∞=∞QÆ∞#∞. D ãÖ^Œ~°ƒù=Ú#
\©HÍHÍ~°∞_»QÆ∞ q^•ºq<À^Œ∞_»∞ W@∞¡ K≥Ñ¨CK«∞<åfl_»∞– 'Kå=ÚO_Õâ◊fii =¸Å„Ñ¨Hõ$u
JOâ◊Éèí∂`«=Ú. Ñ¨$kä"åºkHÍ~°º Ñ¨^•~°÷=ÚÅxflÜ«Ú#∞ P"≥∞Ö’ =º=ã≤÷`«"≥∞ÿÜ«Ú#flq.
WqÜ«∞xflÜ«Ú#∞ ã¨∂Hõ∆‡~°∂Ñ¨=ÚQÆ P"≥∞Ö’ LO_»∞@KÕ`« P"≥∞ =ÚY=Ú#O^Œ∞ áêi÷=`«fi=Ú
‰õÄ_» ã≤kúOK«∞K«∞#flk. J#QÍ P"≥∞ =ÚY=Ú#QÆÅ Ñ¨$käg`«`«Îfi„Ñ¨ÉèÏ==ÚKÕ ~°HõÎcAx
~°HõÎ=Ú `«„`«Êu~°∂Ñ¨=ÚÅ#∞ ã¨$+≤ìOK«∞K«∞#flk—. WHõ gx#∞O_ç x+¨¯$u á⁄O^Œ∞@ Ü≥∞@∞¡?
`åII HÍoHÍ^Õq „Ñü~°∂Ñ¨ÙÅ#∞ JO^Œix ux"ÕÃã#∞. J`«x ~°H=Îõ Ú#∞
„`åy"ÕÃã#∞. J@∞Ñ≤=∞‡@ â◊¥Å=Ú, =„*ÏÜ«Ú^è=Œ Ú, ÉÏ}=ÚÅ∞, Y_»=æ ÚÅ∞,
z#flHõ`«∞ÎÅ∞#∞ „Ñ¨Ü≥∂yOz "åxx ãÖÇ¨ÏiOK≥#∞. Pq^èŒ=ÚQÆ „`åQÆ|_ç#
~°H=Îõ Ú HõÅ"å_≥,· J<ÕH=õ ÚÅQÆ∞ PÜ«Ú^è=Œ ÚÅ`À H˘@ì|_ç#"å_≥,· P ~°HcÎõ A_»#∞
~°H¯õ ã¨∞_»∞ Éè∂í q∞ÃÑ· Ñ¨_çáÈÜ≥∞#∞. (60–61)
206 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
h~°HõÎâ◊Û =∞Ç‘ÏáêÅ ~°HõÎc*’ =∞Ç¨ã¨∞~°ó I
`«`«¿ãÎ Ç¨Ï~°¬=∞`«∞Å=∞"åÑ¨Ù¢ã≤Î^Œâß #$Ñ¨ I 62
`ÕëêO =∂`«$QÆ}À *Ï`À ##~åÎã¨$V‡^À^Œú`«ó I 63
~°HcÎõ [=^èÀ<å=∞ J+ì̈"∂≥ -^è•ºÜ«∞ó II 8 II
L"åK« ´ 1, J~°âú ’¡Hóõ ´ 1, â’¡HÍó ´ 61, U=O ´ 63,
U==∂k`«ó ´ 502
`åII F ~å*Ï! ~°HcÎõ A_»∞ =∞Ç¨~åHõã∆ ∞¨ _»∞. S#<Õq∞ HÍÅ=Ú Hõeã≤~å#Ñ¨C_»∞
ZO`«\ ˜ Ñ¶∞¨ #∞_≥#· #∞, ZO`« Q˘Ñ¨Ê=~°=ÚÅ∞ á⁄Ok##∞ =∞\ì̃ Hõ~∞° =Hõ `«ÑÊ¨ ^Œ∞.
JÑ¨C_»∞ P`«_∞» K«xáÈÜ≥∞#∞. ^Õ=`«ÅO^Œé∞#∞ q∞H˜¯e ãÖ`À+≤Ozi. (62)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : HÍÅã¨fi~°∂Ñ¨=Ú#∞ Dâ◊fi~°ã¨fi~°∂Ñ¨=Ú#‰õΩ=Öˇ<Õ x~°fizOK«∞@‰õΩ
Hõ+¨ì=∞QÆ∞#∞. HÍÅ=Ú Hõ|oOÑ¨^ŒÅz#KÀ |Å=O`«∞Åx, |ÅÇ‘Ï#∞Åx, =~°„áêÑ¨ÙÎÅx,
â◊Ñ¨ÙÎÅx, K«„Hõ=~°∞ÎÅx, ¿Ñ^ŒÅx, Sâ◊fi~°º=O`«∞Åx, ™ê=∂#∞ºÅx, ZO`«=∂„`«=Ú ÉèË^Œ=Ú#∞
áê\ÕÑ¨^Œ∞. JO`ÕHÍHõ, 'J`«∞º`«¯>ÿ̌ó Ñ¨Ù}ºáêÃÑ·ó WÃÇ·Ï= Ñ¶¨Å=ÚK«º`Õ— J#∞#@∞¡
â◊√OÉèíxâ◊√OÉèí∞Å=O\˜ `«^Œ#∞K«~°∞ÅQÆ∞ =∞Ç¨Ü≥∂^èŒ∞Å=O\˜ ~°Hõ¯ã≤`«`«Îfi=ÚÅ‰õΩ
ZÑ¨Ê\˜HõÑ¨C_Õ PÜ«∂ Ñ¶¨Å=ÚÅ∞ „áêÑ≤ÎOK«∞K«∞O_»∞#∞. HÍ=Ù#, Z=Ô~·##∞ áêÑ¨Ñ¨Ù}ºq"ÕHõ=Ú
Hõey ^èŒ~°‡=∂~°æ=Ú# rqOÑ¨=Öˇ##∞@ ã¨`«º=Ú.
`åII P ^Õ=`«ÅÖ’QÆÅ „ÉÏÇ¨‡ºk =∂`«$QÆ}=Ú ~°HõÎ=ÚKÕ`« Hõey#
=∂^ŒH`õ fi« =Ú=Å# ^Œ~Ê° =Ú HõÅkÜ≥∞ÿ <å@º"≥Ú#iOK≥#∞. (63)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : ~°HõÎáê#=Ú KÕã≤#k HÍoHÍ^Õq =∂„`«"Õ∞, S##∞ ~°HõÎ^Œ~°≈#=Ú
`«`åÊ#^Œ~°≈#=Ú =∂`«$HõÅO^ŒiÖ’##∞ XHõ =∞`«∞Î HõeyOz#k. P =∞`«∞Î QÆ~°fi=Ú#∞
HõeyOz#k. D ã¨xfl"Õâ◊=ÚÅ#∞O_ç ‰õÄ_» =∂#=Ù_»∞ `≥Å∞ã¨∞H˘#^Œy# JOâ◊=Ú U=∞#QÍ,
U áê#=Ú S##∞ =∞^Œ=Ú HõeyOK«∞#∞. ^•x=Å# JÇ¨ÏO ã¨Ê$Ç¨Ï ÃÑ~°∞QÆ∞#∞. Ñ¶ë`«=ÚQÆ
Ü«ÚHÍÎÜ«ÚHõÎqK«Hõ∆} ã¨#flyÅ∞¡#∞. =∂`«$QÆ}=Ú #~°Î#=Ú KÕã≤#KÀ, Jk ã¨=∞O[ã¨=ÚQÆ#∞,
JO^Œ=ÚQÆ#∞ LO_»∞#∞. HÍx, W`«~°∞Öˇ=fi~°∞#∞ ~°HõÎáê#=ÚÅ∞, =∞^ŒQÆ~°fi=ÚÅ∞, P@áê@Å∞
=Ú#flQÆ∞"åxx ^ŒiKÕÜ«∞hÜ«∞~å^Œ∞.
II Wk N=∂~°¯O_ÕÜ«∞ Ñ¨Ù~å}=Ú#O^Œ∞ ™ê=i‚Hõ =∞#fiO`«~°=Ú#O^Œe
^Õg=∂Ç¨`«‡º=Ú#O^Œ∞ '~°HõÎc[=^èŒ— J<≥_»∞
Zxq∞^Œ= J^è•ºÜ«∞=Ú II 8 II
II HÍÅq<åtx HÍm [Ü«∞, [Ü«∞ II

`˘q∞‡^Œ= J^è•ºÜ«∞=Ú
L`«~Î ° K«i„`«=Ú
xâ◊√OÉèí – =^èŒ
^è•º#"£∞
FO |O^è∂Œ HõHÍOK«#xÉèOí ~°∞z~åHõ=∆ ∂ÖÏO
áêâßO‰õΩâ∫ K« =~°^•O x[ÉÏÇ¨ï^ŒO_≥ó· I
a„ÉèÏ}q∞O^Œ∞â◊HÖõ ÏÉè~í }
° O „u<Õ„`«–
=∞~åúOaˆHâ◊=∞xâ◊O =Ñ¨Ù~å„â◊Ü∂« q∞ II
'FO— ~å*’"åK« II 1 II
qz„`«q∞^Œ=∂MÏº`«O ÉèíQÆ=<£ Éèí=`å =∞=∞ I
^Õ"åºâ◊Ûi`«=∂Ç¨`«‡ºO ~°HõÎc[=^è•„t`«"£∞ I 2
^è•º#=Ú : ^•™êxÑ¨Ù=Ùfi =∞iÜ«Ú |OQÍ~°=Ú=O\˜ =<≥fl (~°HÑÎõ `‘ q« ∞„t`«
=~°=‚ Ú) HõÅkÜ«Ú, ã¨∞O^Œ~"° ∞≥ #ÿ ~°∞„^•Hõ=∆ ∂Å#∞ ^èiŒ Oz#kÜ«Ú, `«# KÕ`∞« ÅÖ’
áêâ◊=Ú, JO‰õΩâ◊=Ú (JÉèÜ í ∞« „Ñ¨^•#=Ú„^Œ) =~°^•#=Ú„^Œ#∞ ^èiŒ Oz#kÜ«Ú,
K«O„^Œˆ~Y#∞ PÉèí~°}=ÚQÍ HõÅkÜ«Ú#∞, =¸_»∞Hõ#∞flÅ`À â’aèOK«∞
K«∞#flkÜ«Ú#∞, S# J~°<ú åsâ◊fi~°=¸iÎx x~°O`«~=° Ú ~ˆ ~ÚO|=à◊√§ P„â◊~ÚOz
Ü«ÚO^Œ∞#∞.
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : t=â◊‰õΩÎÅ JÉèË^Œx~°∂Ñ¨}=ÚH˘~°‰õΩ J~°ú<åsâ◊fi~°`«`«Îfi=Ú
HõeÊOÑ¨|_ç#k. t=Ù_»∞ÖËxk â◊H˜ÎÖË^Œ∞. J>Ë¡ â◊H˜Î q<å t=Ù_»∞#∞ÖË_»∞. t=Ù_»∞ â◊H˜ÎÜ«Ú‰õΩÎ_»∞
HÍ#Ñ¨C_»∞ ã¨$+≤ìH˜x P™ê¯~°=ÚÖË^Œ∞. ã¨$+≤ìÖËxKÀ ã≤÷uÅÜ«∞=ÚÅ‰õΩ ‰õÄ_» Jã≤Î`«fi=Ú
ÖË^Œx ZOK«=Öˇ#∞. â◊H˜ÎÜ«∞# „H˜Ü«∂ã¨fi~°∂Ñ¨=Ú. t=Ù_»∞ x[=Ú#‰õΩ x„+≤¯Ü«Ú_»∞. JO^Œ∞KÕ
J\˜ì t=Ù_»∞ â◊H˜Îã¨Ç¨Ü«∞=Ú#<Õ Ö’Hõã¨$+≤ìx HÍqOK«∞K«∞O_»∞#∞. "≥Ú`«Î=Úg∞^Œ t=â◊‰õΩÎÅ
J^≥·fi`«ÉèÏ=#"Õ∞ J~°ú<åsâ◊fi~°`«`«Îfi=ÚQÍ Zé∞QÆ=Öˇ#∞.
ã¨∞~°^=Œä ∞Ç¨~åA W@¡<#≥ ∞ – (1) F =∞Ç¨Ïs¬! ~°HcÎõ Ax=^è‰Œ Ωõ ãÖ|OkèOz#
qz„`«=∞QÆ∞ J=∞‡"åi Hõ^•ä =∞Ç≤Ï=∞#∞ g∞~°∞ <å‰õΩ q=iOzui. (2)
208 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
Éèí∂Ü«∞âıÛKåÛù=∞ºÇ¨ÏO „â’`«∞O ~°HõÎc*Ë xáêu`Õ I
K«HÍ~° â◊√OÉè’ Ü«∞`«¯~°‡ xâ◊√OÉèíâßÛuHÀÑ¨#ó I 3
|∞∞+≤~°∞"åK« II 4 II
K«HÍ~° HÀÑ¨=∞`«∞ÅO ~°HõÎc*Ë xáêu`Õ I
â◊√OÉèÏã¨∞~À xâ◊√OÉèíâ◊Û Ç¨Ï`Õ+¨fi<Õº+¨µ KåÇ¨Ï"Õ I 5
Ç¨Ï#º=∂#O =∞Ç¨Ãã·#ºO qÖ’HÍº=∞~°¬=Ú^ŒfiÇ¨Ï<£ I
JÉèíº^è•=xflâ◊√OÉè’-^äŒ =ÚYºÜ«∂ã¨∞~°¿ã#Ü«∂ I 6
`«™êº„QÆ`«ã¨Î^ä• Ñ¨$¿+ª áê~°≈fiÜ≥∂â◊Û =∞Ç¨ã¨∞~åó I
ãÖ^Œëœì+ª̈Ñ¨Ù\Ïó „‰õΩ^•ú Ç¨ÏO`«∞O ^Õg=ÚáêÜ«∞Ü«Úó I 7
P[QÍ=∞ =∞Ç¨g~°ºó â◊√OÉè’-Ñ≤ ã¨fi|Öˇ·~°fi $`«ó I
xÇ¨ÏO`«∞O K«O_çHÍO HÀáê`«¯ $`åfi Ü«Ú^ŒúO `«∞ =∂`«$aèó I 8
`åII ~°HõÎcAx Ñ¨`«#=Ú `«~°∞"å`« â◊√OÉèí∞_»∞#∞, „HÀ^èŒã¨fiÉèÏ=Ù_≥·#
xâ◊√OÉè∞í _»∞#∞, Uq∞KÕã~≤ À, J#∞ q+¨Ü∞« =Ú#∞ QÆ∂iÛ WOHõ#∞ q#QÀ~°∞K«∞<åfl#∞.
(3)
"Õ∞^è•|∞∞+≤ W@¡<≥#∞ – (4) ~°HõÎcA_»∞#∞, W`«~° ~åHõ∆ã¨Ü≥∂^èŒ∞Å∞#∞
Ü«Ú^Œ=ú Ú#O^Œ∞ Ç¨Ï`«∞Öˇá· ÈQÍ â◊√OÉè∞í _»∞#∞, xâ◊√OÉè∞í _»∞#∞ q∞H˜¯e „HÀ^è•q+¨µÖì i·ˇ .
(5) „Ñ¨ÉÏè ==O`«"∞≥ #ÿ Ãã#· º=∞O`«ÜÚ« #∞ #tOzáÈ=Ù@#∞ K«∂z, â◊√OÉèÏã¨∞~°∞_»∞
„Ñ¨^è•#Ãã·#º=Ú#∞ ã¨=∞‰õÄ~°∞ÛH˘x ^•x`Àã¨Ç¨ ÉèíiOK«ÖËx HÀÑ¨=Ú#∞
=Ç≤ÏOz#"å_≥· Ü«Ú^ŒúÉèí∂q∞"≥·Ñ¨Ù Ñ¨~°∞ÔQ`≥Î#∞. (6) xâ◊√OÉèí∞x
=ÚO^Œ∞"≥#∞HõÅÜ«∞O^Œ∞#∞, W~°∞áê~°≈fi=ÚÅÜ«∞O^Œ∞#∞ Q˘Ñ¨ÊQ˘Ñ¨Ê ~åHõ∆ã¨∞Å∞
LO_çi. "å~°O^Œ~∞° #∞ q∞H˜¯e „HÀ^è=Œ Ú`À ÃÑ^Œ=ÙÅ∞ Hõ~K° ∞« H˘#∞K«∞, ^Õqx
ãÖÇ¨ÏiOK«∞@‰õΩ P"≥∞#∞ ã¨g∞Ñ≤Ozi. (7) =∞Ç¨|ÅâßeÜ≥∞ÿ # â◊√OÉè∞í _»∞‰õÄ_»
`«# Ãã#· º=ÚÅ`À P=iOÑ¨|_ç#"å_≥· JK«@ „ÉÏÇ¨‡ºk=∂`«$HõÅ`À Ü«Ú^Œ=ú ÚKÕã≤
„HÀ^è=Œ â◊√_≥· J=∞‡"åix ãÖÇ¨ÏiOK«∞@ÔH· =ÚO^Œ∞‰õΩ =K≥Û#∞. (8)
–: `˘q∞‡^Œ= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 209
`«`À Ü«Ú^Œú=∞f"åã‘^ÕÌ"åº â◊√OÉèíxâ◊√OÉèíÜ≥∂ó I

â◊~°=~°¬=∞f"À„QÆO "Õ∞Ñ¶¨∞Ü≥∂i= =~°¬`Àó I 9
zKÕÛù^•™êÎOKè«~åO™êÎÉèÏºO K«O_çHÍ ã¨fiâ◊~À`«¯Ô~·ó I
`å_»Ü«∂=∂ã¨ KåOˆQ+¨µ â◊¢™œÎÃÑ¶∞ÿ~°ã¨∞ˆ~â◊fi~“ I 10
xâ◊√OÉè’ xt`«O Y_»æO K«~°‡ Kå^•Ü«∞ ã¨∞„Ñ¨Éèí"£∞ I
J`å_»Ü∞« #∂‡iúfl ã≤OÇ¨ÏO ^Õ"åº "åÇ¨Ï#=Ú`«=Î ∞"£∞ I 11
`å_ç`Õ "åÇ¨Ï<Õ ^Õg ‰õ∆Ω~°„¿Ñ}Ïã≤=Ú`«Î=∞"£∞ I
xâ◊√OÉèí™êºâ◊√ zKÕÛù^Œ K«~°‡ KåÑ¨º+¨ìK«O„^ŒHõ"£∞ I 12
zè<Õfl K«~°‡}˜ Y_Õæ K« â◊H˜ÎO zˆH∆Ñ¨ ™È-ã¨∞~°ó I
`å=∞Ñ¨ºã¨º kfi^è• K«„ˆH K«„ˆH}Ïaè=ÚMÏQÆ`å"£∞ I 13
`åII JÑ¨C_»∞ J=∞‡"åi`À â◊√OÉèxí â◊√OÉè∞í Å Ü«Ú^Œ=ú Ú ÉèÜ í ∞« OHõ~"° ∞≥ ÿ
™êÔQ#∞. ~Ô O_»∞ =i¬OK«∞K«∞#fl "Õ∞Ñ¶∞¨ =ÚÅ=Öˇ â◊√OÉèxí â◊√OÉè∞í e~°∞=Ù~°∞#∞ Z_»`Q≥ xÆ
ÉÏ}=~°¬=ÚÅ#∞ ‰õΩiÑ≤Ozi. (9) â◊√OÉèxí â◊√OÉè∞í ÅKÕ`« q_»∞=|_ç# ÉÏ}=ÚÅ#∞
`«# ÉÏ}ã¨=Ú^•Ü«∞=ÚKÕ`« J=∞‡"å~°∞ KèkÕ Oz"ÕÜÚ« K«∞O_≥#∞. JOuÜÕ∞HÍHõ
"åix qq^è=Œ ÚÖˇ#· PÜ«Ú^è=Œ ÚÅ`À "åi Ü«∞OQÆ=ÚÅÜ«∞O^Œ∞ H˘>ˇ#ì ∞. (10)
xâ◊√OÉè∞í _»∞ XHõ fHõ"‚∆ ∞≥ #ÿ Y_»=æ Ú#∞ "≥∞~°ÜÚ« K«∞#fl _®Å∞#∞ `≥zÛ, J=∞‡"åi
„âı+"ª̈ ∞≥ #ÿ "åÇ¨Ï#=∞QÆ∞ ã≤OÇ¨Ï=Ú `«ÅÃÑ· H˘>ì̌#∞. (11)
`åII `«# "åÇ¨Ï#=∞QÆ∞ ã≤OÇ¨Ï=Ú xâ◊√OÉè∞í xKÕ`« H˘@ì|_»QÍ, "≥O@<Õ
J=∞‡"å~°∞ (HÀÑ≤Oz) xâ◊√OÉè∞í xÜ≥ÚHõ¯, „âı+=ª¨ ∞QÆ∞ Y_»=æ Ú#∞ =∞iÜ«Ú J+¨Kì O« „^Œ
z„`«=ÚÅ∞QÆÅ _®Å∞#∞ XHõ J~°Kú O« „^•HÍ~°ÑÙ¨ ÉÏ}=Ú`À „`«∞Oz"ÕÃã#∞. (12)
`åII `«# HõuÜ Î Ú« _®Å∞#∞ =ÚHõ¯Öˇá· ÈQÍ P ~åHõã∆ ∞¨ _»Q∞Æ xâ◊√OÉè∞í _»∞
â◊HÍÎºÜ«Ú^è=Œ Ú#∞ P"≥∞"≥Ñ· Ù¨ qãÔ̈~#∞. Z^Œ∞~°∞QÆ =K«∞ÛK«∞#fl ^•xx ‰õÄ_» ^Õq
`«# K«„HÍÜ«Ú^è=Œ Ú`À `«∞xÜ«∞Å∞ KÕÃã#∞. (13)
210 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
HÀáê^è•‡`À xâ◊√OÉè’-^äŒ â◊¥ÅO [„QÍÇ¨Ï ^•#=ó I
PÜ«∂`«O =Ú+≤ìáê`Õ# ^Õg `«KåÛÑ¨ºK«∂~°‚Ü«∞`ü I 14
Pq^è•º("åº)^äŒ QÆ^•O ™È-Ñ≤ zˆHÑ∆ ¨ K«O_çHÍO „Ñü I
™êÑ≤ ^Õ"åº „uâ◊¥ÖË# aè<åfl Éèíã¨‡`«fi=∂QÆ`å I 15
`«`«ó Ñ¨~°â◊√Ç¨Ïã¨ÎO `«=∂Ü«∂O`«O ^≥·`«ºÑ¨ÙOQÆ="£∞ I
PÇ¨Ï`«º ^Õg ÉÏ}∫ÃÑ¶∞ÿ~°áê`«Ü«∞`« Éèí∂`«ÖË I 16
`«ã≤‡xflÑü`Õ Éèí∂=∞ø xâ◊√OÉèË cè=∞q„Hõ"Õ∞ I
„ÉèÏ`«~º° f= ãÖ„‰õΩ^Œóú „Ñ¨Ü∞« Ü«∞ø Ç¨ÏO`«∞=∞OaHÍ"£∞ I 17
ã¨ ~°^äŒã¨÷ã¨Î^ä•`«∞ºK≥ÛÂ~°æ$Ç‘Ï`«Ñ¨~°=∂Ü«Ú^è≥·ó I
Éèí∞*ˇ·~°ëêìaè~°`«∞Öˇ·~åfi ºáêºâı+Ö |Éè∫ #Éèíó I 18
`«=∂Ü«∂O`«O ã¨=∂Ö’Hõº ^Õg â◊OY=∞"å^ŒÜ«∞`ü I
*Ïºâ◊|ÌO KåÑ≤ ^èŒ#∞+¨â◊ÛHÍ~åf= ^Œ∞óã¨Ç¨Ï"£∞ I 19
`åII HÀÑ¨=Ú`À L_çHá˜ È~Ú# ~åHõã∆ ∞¨ _»Q∞Æ xâ◊√OÉè∞í _»∞ â◊¥ÖÏÜ«Ú^è=Œ Ú#∞
„Ñ¨Ü∂≥ yOK≥#∞. =K«∞ÛK«∞#fl P PÜ«Ú^è=Œ Ú#∞ J=∞‡"å~°∞ `«# =Ú+≤Ñì ∂¨¶ `«=ÚKÕ`,«
Ñ≤O_çQÍ KÕÃã#∞. (14) J@∞Ñ≤=∞‡@ xâ◊√OÉè∞í _»∞ `«# QÆ^#Œ ∞ XHõ™êi „uÑ≤Ê
K«O_çHõ"≥·Ñ¨Ù qã¨Ô~#∞. JkÜ«Ú#∞ J=∞‡"åi „uâ◊¥Å=ÚKÕ`« aè#fl"≥∞ÿ HÍe
|∂_ç^Œ JÜ≥∞º#∞. (15) Q˘_»¤eKÕuÜ«∞O^Œ∞ ^èŒiOz `«# ÃÑ·H˜ =K«∞ÛK«∞#fl
~åHõã∆ „¨ âı+µ¨ _ª Q» ∞Æ xâ◊√OÉè∞í x, J=∞‡"å~°∞ ÉÏ}ã¨=¸Ç¨Ï=ÚÅKÕ`« K«OÑ≤, <ÕÅÃÑ·
Ñ¨_»"≥·K≥#∞. (16) q∞H˜¯e Ñ¨~å„Hõ=∞=O`«∞_»QÆ∞ xâ◊√OÉèí∞_»∞ =∞\˜ìHõiK≥#∞.
<ÕÅH˘iy# ™È^Œ~∞° _»Q∞Æ xâ◊√OÉè∞í x K«∂z# â◊√OÉè∞í _»∞ q∞H˜¯e „HÀ^èÀnÌÑ`≤ ∞« _≥·
JO|#∞ Ç¨Ï`«=∂~°∞Û@‰õΩ ã¨#fl^Œ∞ú_≥· =K≥Û#∞. (17) xâ◊√OÉèí∞_»∞ Zxq∞k
Éè∞í [=ÚÅKÕ`« „âı+=ª¨ ÚÅQÆ∞ PÜ«Ú^è=Œ ÚÅ#∞ ^èiŒ Oz ~°^=Œä Ú#O^Œ∞ ‰õÄ~°∞ÛO_≥#∞.
Jk KåÅ Z`«∞#Î ‰õΩ "åºÑ≤OzÜ«ÚO_ç, PHÍâ◊=∞O`«@#∞ „Ñ¨HÍtOK≥#∞. (18)
q∞H˜¯e J@ìÇ¨ ã¨=ÚQÆ =K«∞ÛK«∞#fl â◊√OÉè∞í xK«∂z J=∞‡"å~°∞ â◊OY<å^Œ=Ú#∞
KÕÃã#∞. JO`ÕHÍHõ, q∞H˜¯e ã¨ÇÏ≤ OÑ¨~å#O`«\ ˜ ÉèÜ í ∞« OHõ~=° ÚQÆ qO\˜ÜÚ≥ Hõ¯
JÖˇ„¡ `å\˜x ‰õÄ_» „"≥∂yOK≥#∞. (19)
–: `˘q∞‡^Œ= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 211
Ñ¨Ó~°Ü«∂=∂ã¨ Hõ‰õΩÉè’ x[Ñ¶¨∞O\Ïã¨fi<Õ# K« I

ã¨=∞ã¨Î^≥·`«ºÃã·<åº<åO `Õ*’ =^èŒq^è•~Ú<å I 20
`«`«ó ã≤OÇ¨ÏŸ =∞Ç¨<å^≥·™êÎºl`ÕÉèí=∞Ç¨=∞^≥·ó I
Ñ¨Ó~°Ü«∂=∂ã¨ QÆQÆ#O QÍO `«^ä≥·= kâ’ ^Œâ◊ I 21
`«`«ó HÍm ã¨=Ú`«Ê`«º QÆQÆ#O H∆Í‡=∞`å_»Ü«∞`ü I
Hõ~åÉèÏºO `«xfl<å^Õ# „áêHõûfi<å¿ãÎ u~ÀÇ≤Ï`åó I 22
J\Ïì@ìÇ¨ã¨=∞t=O t=^Œ∂f K«HÍ~° Ç¨Ï I
`≥·ó â◊ÉÌ̌Â~°ã¨∞~å¢¿ãÎã¨∞ó â◊√OÉèíó HÀÑÖ Ñ¨~°O Ü«∞Ü«∞ø I 23
^Œ∞~å`«‡Oã≤Î+¨ª u¿+ªu "åº[Ç¨~åOaHÍ Ü«∞^• I
`«^• [ÜÕ∞`«ºaèÇ≤Ï`«O ^Õ"≥·~åHÍâ◊ãÖã≤÷`≥·ó I 24
`åII ~åHõ∆ã¨Ãã·#º=ÚÅÔHÅ¡#∞ ã¨=∞~À`åûÇ¨Ï=Ú#∞ _ôÅ∞Ñ¨~°K«∞#@∞¡QÍ,
J=∞‡"å~°∞ `«# Ñ¶∞¨ O\Ï<å^Œ=Ú`À k‰õΩ¯Å#∞ Ñ≤H¯õ \˜ÅK¡ ÃÕ ã#∞. (20)
`åII JÑ¨C_»∞ Ñïã¨~=° ÚÅO^Œ∞QÆÅ U#∞QÆ∞Å∞ `«=∞ `«=∞ =∞^Œ=ÚÅ#∞
HÀÖ’Ê=ÙK«∞O_»∞#@∞¡, J=∞‡"åi "åÇ¨Ï#=∞QÆ∞ ã≤OÇ¨Ï=Ú PHÍâ◊=Ú#∞, Éè∂í q∞x,
Ñ¨kk‰õΩ¯Å#∞ ‰õÄ_» `«# cèH~õ "° ∞≥ #ÿ QÆ~#°̊ =Ú`À xOÑ≤"ÃÕ ã#∞. (21)
`åII Ñ≤=∞‡@ HÍoHÍ^Õq PHÍâ◊=Ú"≥Ñ· Ù¨ #‰õΩ Öˇãû¨ QÍ Ü≥∞QÆã,≤ `«# ~Ô O_»∞
KÕ`∞« Å`À <ÕÅÃÑ· aQÆ~æ Q° Í H˘>ì̌#∞. P <å^Œ=Ú=Å# JO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ "≥Å∞=_ç#
ã≤OÇ¨ÏQÆ~#°̊ =Ú Ñ¶∞¨ O\Ï<å^Œ=Ú, ^è#Œ ∞+ì̈OHÍ~°=Ú, â◊OY<å^Œ=Ú JxflÜ«Ú#∞
JO`«iOzáÈÜ≥∞#∞. (22) t=^Œ∂u ~åHõã∆ ∞¨ Å‰õΩ Jâ◊√Éè=í Ú#∞ HõeyOK«∞#\˜,ì
"åiH˜ Ç¨xHÍ~°H=õ ∞QÆ∞#\ì̃ÜÚ« , J@ìÇ¨ ã¨=Ú KÕÃã#∞. P ^èfiŒ #∞ÅKÕ`« ~åHõã∆ ∞¨ Å∞
ÉèÜ
í ∞« Ñ¨_áç È~Úi. JO`ÕHÍHõ, â◊√OÉè∞í _»∞ q∞H˜¯e HÀÑ¨=Ú#∞ á⁄O^≥#∞. (23)
`åII ''Fs! ^Œ∞~å`«∞‡_®! xÅ∞=Ù=Ú, xÅ∞=Ù=Ú—— Jx J=∞‡"å~°∞ Hˆ HõÅ∞
"ÕÃã#∞. JÑ¨C_»∞ PHÍâ◊=Ú#O^Œ∞#fl ^Õ=`«ÅKÕ`«, [Ü«∞[Ü«∞^è•fi#=ÚÅ∞
KÕÜ«∞|_≥#∞. (24)
212 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
â◊√OÉèË<åQÆ`«º Ü«∂ â◊H˜Î~°∞‡HÍÎ *ÏfiÖÏucè+¨}Ï I
PÜ«∂Of =Ç≤Ïfl‰õÄ\ÏÉèÏ ™ê x~°™êÎ =∞Ç¨ÏŸÅ¯Ü«∂ I 25
ã≤OÇ¨Ï<å^Õ# â◊√OÉèíã¨º "åºÑ¨ÎO Ö’Hõ„`«Ü«∂O`«~°"£∞ I
x~å…`«xóã¨fi<À Ñ¶¨∞’~À l`«"å#=hÑ¨`Õ I 26
â◊√OÉè=í ÚHÍÎ<£ â◊~å<£^gÕ â◊√OÉèãí „Î̈ `«ÊÇ≤Ï`å<£ â◊~å<£ I
zKÕÛù^Œ ã¨fiâ◊Ô~·~°∞¢ÔQ·ó â◊`«â’-^äŒ ã¨Ç¨Ï„ã¨â◊ó I 27
`«`«ó ™ê K«O_çHÍ „‰õΩ^•ú â◊¥ÖË<åaè[Ñ¶¨∂# `«"£∞ I
ã¨ `«^•aèÇ¨Ï`À Éèí∂=∞ø =¸iÛù`À xÑ¨áê`« Ç¨Ï I 28
`«`À xâ◊√OÉèíó ãÖ„áêÑ¨º KÕ`«<å=∂`«ÎHÍ~°∞‡Hõó I
P[Ñ¶¨∂# â◊Ô~·ˆ~ÌgO HÍbO ˆHãï}O `«^ä• I 29
`åII â◊√OÉèí∞x`À áê@∞QÆ L„QÆ=ÚQÆ [fieOK«∞K«∞#fl XHõ â◊H˜Î
J=∞‡"åi"≥Ñ· Ù¨ #‰õΩ =K«∞ÛK«∞O_»Q<Æ ,Õ P"≥∞ ^•xx XHõ cèH~õ "° ∞≥ #ÿ LÅ¯`À (=∞O@ÖËx
xÑ¨C`À) K«ÖÏ¡iÛ"≥·K≥#∞. (25)
`åII ~å*Ï! â◊√OÉèí∞xÜ≥ÚHõ¯ ã≤OÇ¨ÏQÆ~°˚#=O\˜QÆ~°˚# Éèí∂~À¡Hõ=Ú,
Éè∞í =ù ~À¡H=õ Ú, ã¨∞=~À¡H=õ ÚÅ<≥_∞» =¸_»∞ Ö’Hõ=ÚÅO^Œ∞, "å\˜=∞^èºŒ ÉèÏQÆ=Ú
ÅO^Œ∞#∞ "åºÑ≤OK≥#∞. JO`«HOõ >ˇ <≥‰Ωõ ¯_»∞QÆ â◊√OÉè∞í _»∞ `«# HõO~î~° =° =ÚKÕ`«
'K«OÑ¨Ù_»∞, H˘@∞ì_»∞— Jx J~°z# J~°Ñ¨ÙÅ∞ Ju ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ J`«_»∞
WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ Jiz# ã≤OÇ¨ÏQÆ~#°̊ =Ú#∞ [~ÚOK≥#∞. (26) â◊√OÉè∞í xKÕ`«
=^ŒÅ|_ç# ÉÏ}=ÚÅ#∞ ^ÕqÜ«Ú#∞, ^ÕqKÕ`« „Ñ¨Ü∂≥ yOÑ¨|_ç# ÉÏ}=ÚÅ#∞
â◊√OÉè∞í _»∞#∞ `«=∞ ÉèÜ
í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ ÉÏ}=ÚÅ`À =O^ŒÅ∞QÆ, "ÕÅ∞QÆ#∞ `«∞<å`«∞#HõÅ∞
KÕã≤i. (27) JÑ¨C_»∞ K«O_çHÍ^Õq q∞QÆ∞Å HÀÑ¨=Ú<˘O^≥#∞. "≥O@<Õ
â◊¥ÖÏÜ«Ú^è=Œ Ú#∞, â◊√OÉè∞í x Jaè=ÚY=ÚQÍ H˘>ì̌#∞. J@∞¡ H˘@ì|_ç# "≥O@<Õ
P`«_∞» =¸iÛù`∞« _≥· <ÕÅÃÑ· Ñ¨_áç ÈÜ≥∞#∞. (28) WO`«Ö’ xâ◊√OÉè∞í _»∞ =¸~°Û#ù ∞O_ç
`Õ~∞° H˘<≥#∞. "≥O@<Õ ÖËz ^è#Œ ∞ã¨∞û#∞ KÕ`|« ∂x, Kå=ÚO_®^Õqx =∞iÜ«Ú
"åÇ¨Ï#=∞QÆ∞ ã≤OÇ¨Ï=Ú#∞ ÉÏ}=ÚÅ`À H˘>ì̌#∞. (29)
–: `˘q∞‡^Œ= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 213
Ñ¨Ù#â◊Û Hõ$`åfi ÉÏÇ¨˙<å=∞Ü«Ú`«O ^Œ#∞*Ëâ◊fi~°ó I

K«„HÍÜ«Ú^èÕ# ku[âßÛù^ŒÜ«∂=∂ã¨ K«O_çHÍ"£∞ I 30
`«`À ÉèíQÆ=f „‰õΩ^•ú ^Œ∞~åæ ^Œ∞~åæiÎ<åth I
zKÕÛù^Œ `åx K«„HÍ}˜ ã¨fiâ◊Ô~·ó ™êÜ«∞HÍOâ◊Û `å<£ I 31
`«`À xâ◊√OÉè’ "ÕˆQ# QÆ^•=∂^•Ü«∞ K«O_çHÍ"£∞ I
JÉèíº^è•=`« "≥· Ç¨ÏO`«∞O ^≥·`«º¿ã<åã¨=∂=$`«ó I 32
`«™êºÑ¨`«`« U"åâ◊√ QÆ^•O zKÕÛù^Œ K«O_çHÍ I
Y_Õæ# t`«^è•ˆ~} ã¨ K« â◊¥ÅO ã¨=∂^Œ^Õ I 33
`åII JO`ÕQÍHõ, ~åHõã∆ „¨ Ñ¨É∞íè =QÆ∞ xâ◊√OÉè∞í _»∞ `«# =∂Ü«∂„Ñ¨ÉÏè ==ÚKÕ`«
`«# ÉÏÇ¨ï=ÙÅ#∞ Ñ¨k"ÕÅ∞QÆ KÕã≤, J=∞‡"åix K«„HÍ^•ºÜ«Ú^èŒ=ÚÅKÕ`«
HõÑ≤Ê"ÕÃã#∞. (30)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : xâ◊√OÉèí∞_»∞ ^Œ#∞Ñ¨Ù„`«∞_»∞. J~Ú##∞ kuÑ¨Ù„`«∞Å`À ã¨=∂#=ÚQÆ
J`«x ã¨fiÉèÏ==Ú ~åHõ∆ã¨"≥∞ÿ Ü«ÚO_≥#∞. JO^Œ∞=Å# J`«_»∞ ^Œ#∞A_»∞ =∞iÜ«Ú
^≥·`«∞º_»∞#∞‰õÄ_». =∂~°¯O_ÕÜ«∞ Ñ¨Ù~å}=Ú##∞ãïOz Hõâ◊ºÑ¨Ù_»∞, ^Œ‰õ∆Ωx Ñ¨^Œ=ÚQÆ∞æ~°∞
Hõ#ºÅ#∞ q"åÇ¨Ï=∂_≥#∞. "åiH˜ J`«x=Å# Ñ¨^Œ=ÚQÆ∞æ~°∞ qaè#fl*Ï`«∞Å"å~°∞ L`«Ê#∞flÖˇ·i.
1. Jku#∞O_ç ^Õ=*Ïu 2. ku#∞O_ç ^≥·`«∞ºÅ∞ 3. ^Œ#∞=Ù#∞O_ç ^•#=ÙÅ∞ 4. q#`«#∞O_ç
QÆ~°∞_»∞_»∞, J~°∞}∞_»∞ 5. YQÆ#∞O_ç Ü«∞‰õ∆ΩÅ∞, ~åHõ∆ã¨∞Å∞ 6. Hõ„^Œ∞=#∞O_ç <åQÆ∞Å∞, 7.
=Úx#∞O_ç QÆO^èŒ~°∞fiÅ∞, 8. „HÀ^èŒ#∞O_ç ‰õΩÅºÅ∞, 9. Ji+¨ì#∞O_ç JÑ¨û~°Å∞, 10. W~å#∞O_ç
S~°=`åk =∂`«OQÆ∞Å∞ 11. `å„=∞#∞O_ç „âı}˜ "≥Ú^ŒÅQÆ∞ Hõ#ºÅ∞ 12. WÖÏ #∞O_ç
áê^ŒÑ¨=ÚÅ∞ (=$Hõ∆=ÚÅ∞) =∞iÜ«Ú 13. „Ñ¨^è•#∞O_ç Ñ¨`«OQÍ^Œ∞Å∞ L^ŒƒùqOzi.
`åII JÑ¨C_»∞ ^Õ=`«ÅÜ≥ÚHõ¯ Éèií OÑ¨~åx ÉÏ^èÅŒ #∞ `˘ÅyOK«∞#kÜ«Ú,
+¨_∞» } æ âÿ̌ fi◊ ~°º ãÖÑüÎ HõÅkÜ«Ú#∞ S# ^Œ∞~åæ=∂`« q∞H˜¯e „HÀ^è=Œ Ú#∞ K≥Ok
xâ◊√OÉè∞í _»∞ „Ñ¨Ü∂≥ yOz# K«„Hõ=ÚÅ#∞, ÉÏ}=ÚÅ#∞ ‰õÄ_» `«# ÉÏ}=ÚÅ`À
KèÕkOz"ÕÃã#∞. (31)
`åII Ñ≤=∞‡@ xâ◊√OÉèí∞_»∞ QÆ^•Ü«Ú^èŒ=Ú#∞ ^èŒiOz K«O_çHõ#∞
ãÖÇ¨ÏiOK«∞@ÔH· ~åHõã∆ ¿¨ ã#`À ‰õÄ_ç J=∞‡"åi "≥Ñ· Ù¨ #‰õΩ Z^Œ∞~°∞QÍ "ÕQ=Æ ÚQÍ
Ñ¨~∞° QÔ `«∞HÎ ˘x=K≥Û#∞. (32) K«O_çHÍ^Õq fHõ"‚∆ ∞≥ #ÿ "å_çQÅÆ `«# Y_»=æ ÚKÕ`«
xâ◊√OÉè∞í _»∞ qã≤i# QÆ^#Œ ∞ =K«∞ÛK«∞O_»Q<Æ Õ "≥O@<Õ =ÚHõ¯Å∞ =ÚHõ¯Å∞ KÕÃã#∞.
x~åÜ«Ú^è∞Œ _≥#· xâ◊√OÉè∞í _»∞ â◊¥ÖÏÜ«Ú^è=Œ Ú#∞ KÕ|∂<≥#∞. (33)
214 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
â◊¥ÅÇ¨Ïã¨ÎO ã¨=∂Ü«∂O`«O xâ◊√OÉèí=∞=∞~å~°Ì#"£∞ I
Ç¨Ï$k q"åº^èŒ â◊¥ÖË# "ÕQÍq^Õú# K«O_çHÍ I 34
aè#flã¨º `«ã¨º â◊¥ÖË# Ç¨Ï$^ŒÜ«∂xflóã¨$`À-Ñ¨~°ó I
=∞Ç¨|Ö’ =∞Ç¨g~°ºã≤Î¿+ªu Ñ¨Ù~°∞ëÈ =^Œ<£ I 35
`«ã¨º x„ëê¯=∞`À ^Õg „Ñ¨Ç¨Ïã¨º ã¨fi#=`«Î`«ó I
t~°tÛKÕÛù^Œ Y_Õæ# `«`À-™ê=Ñ¨`«^Œ∞ƒùq I 36
`«`«ó ã≤OÇ¨Ïâ◊ÛMÏ^À„QÆO ^ŒO„ëêì‰õ∆Ω}‚t~À^èŒ~å<£ I
Jã¨∞~åO™êÎOã¨Î^ä• HÍb t=^Œ∂f `«^ä•Ñ¨~å<£ I 37
H“=∂sâ◊H˜Îxiƒù<åfló ˆHz<Õflâ◊√~°‡Ç¨ã¨∞~åó I
„|Ç¨‡}©=∞O„`«Ñ¨Ó`Õ# `ÀÜÕ∞<å<Õº x~åHõ$`åó I 38
`åII ^Õ=`«Å#∞ ÉÏkèOK«∞K«∞O_≥_∞» xâ◊√OÉè∞í _»∞ â◊¥ÅÇ¨Ïã¨∞_Î ·≥ =K«∞ÛK«∞O_»QÍ
K«O_çHÍ^Õq â◊¥Å=Ú#∞ "ÕQÆ=ÚQÆ „uÑ¨CK«∞ "åx Ç¨Ï$^ŒÜ«∞™ê÷#=Ú#O^Œ∞
f„==ÚQÍ H˘>ˇ#ì ∞. (34) J=∞‡"å~°∞, xâ◊√OÉè∞í x Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ™ê÷#=ÚÃÑ· â◊¥Å=Ú#∞
„Ñ¨Ü≥∂yOÑ¨QÍ P`«x Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=Ú pÅÛ|_ç JO^Œ∞O_ç =∞iÜ≥ÚHõ
Ñ¨~å„Hõ=∞âßeÜ«Ú, |Å=O`«∞_»∞#∞ S# Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞ 'xÅ∞=Ù=Ú xÅ∞=Ù=Ú—
J#∞K«∞ |Ü«∞@‰õΩ =K≥Û#∞. (35)
`åII J=∞‡"å~°∞ aQÆ~æ Q° Í #qfi xâ◊√OÉè∞í x Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =Ú#∞O_ç "≥Å∞=_ç#
P Ñ¨Ù~°∞+¨µx `«Å#∞ Y_»=æ Ú`À YO_çOz"ÕÃã#∞. JÑ¨C_®`«_∞» <ÕÅÃÑ· Ñ¨_áç ÈÜ≥∞#∞.
(36) xâ◊√OÉèí∞_»∞ =kèOÑ¨|_ç# Ñ≤^ŒÑ¨ J=∞‡"åi "åÇ¨Ï#=∞QÆ∞ ã≤OÇ¨Ï=Ú
~åHõã∆ ∞¨ Å#∞ "åi `«ÅÅ#∞ ÉèÜ í ∞« OHõ~=° ÚQÆ pÅ∞ÛK«∞ ux"ÕÃã#∞. J>Ë¡ HÍoÜ«Ú,
t=^Œ∂uÜ«Ú#∞ W`«~° ~åHõã∆ ∞¨ Å#∞ „q∞Oy"Õãi≤ . (37)
`åII H˘O^Œ~°∞ ~åHõ∆ã¨∞Å∞ H“=∂i „Ñ¨Ü≥∂yOz# â◊HÍÎºÜ«Ú^èŒ=ÚKÕ`«
=ÚHõ¯Å∞=ÚHõ¯Öˇ· xÇ¨Ï`«∞Öˇ·i. =∞iH˘O^Œ~°∞ „|Ç¨‡}˜ „Ñ¨Ü≥∂yOz#
=∞O„`«[Å=ÚÅKÕ`« #tOzáÈ~Úi. (38)
–: `˘q∞‡^Œ= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 215
=∂¿ÇÏâ◊fis„uâ◊¥ÖË# aè<åfló ¿Ñ`«∞ã¨Î^ä•Ñ¨ˆ~ I

"å~åÇ‘Ï`«∞O_»Ñ¶¨∂`Õ# ˆHzK«∂Ûs‚Hõ$`å Éèí∞q I 39
YO_»O YO_»O K« K«„Hˆ } "≥+· "‚¨ åº ^•#"åó Hõ$`åó I
=„*Ë} K≥·O„nÇ¨Ï™êÎ„QÆq=ÚˆHÎ# `«^ä•Ñ¨ˆ~ I 40
ˆHzkfi<Õâ◊√~°ã¨∞~åó ˆHz#flëêì =∞Ç¨Ç¨Ï"å`ü I
ÉèíH˜∆`åâßÛÑ¨ˆ~ HÍb t=^Œ∂f=∞$QÍkèÃÑ·ó I FO I I 41
xâ◊√OÉè=í ^èÀ<å=∞ #="≥∂-^è•ºÜ«∞ó II 9 II
L"åK« ´ 2, â’¡HÍó ´ 39, U=O ´ 41, U==∂k`«ó ´ 543

`åII H˘O^Œ~∞° ~åHõã∆ ∞¨ Å∞ =∂¿ÇÏâ◊fis â◊HÎ̃ „Ñ¨Ü∂≥ yOz# „uâ◊¥Å=ÚKÕ`«

ã¨=∞ã≤áÈ~Úi. =∞iH˘O^Œ~°∞ "å~åÇ‘Ï „Ñ¨Ü≥∂yOz# =Ú>ˇì^≥|ƒÅ`À
#∞A˚#∞A˚QÍ<≥· Éè∂í q∞ÃÑ· Ñ¨_ç =∞~°}O˜ zi. (39)
`åII "≥+· g‚¨ â◊HKÎ˜ `Õ « q_»∞=|_ç# K«„HÍÜ«Ú^è=Œ ÚKÕ`« H˘O^Œ~∞° #∞, SO„^ŒâH◊ KÎ˜ `Õ «
„Ñ¨Ü≥∂yOÑ¨|_ç# =„*ÏÜ«Ú^èŒ=ÚKÕ`« =∞iH˘O^Œ~°∞ ~åHõ∆ã¨∞Å∞#∞
YO_»YO_»=ÚÅ∞QÍ YO_çOÑ¨|_ç Ç¨Ï`«∞Öˇ·i. (40) H˘O^Œ~°∞ ~åHõ∆ã¨∞Å∞ D
=∞Ç¨Ü«Ú^Œú=Ú=Å# qQÆ`«„áê}∞Öˇ·i. =∞iH˘O^Œ~°∞ |∞kúÇ‘Ï#∞Å∞#∞,
JOQÆqHõÅ∞~°∞#∞ J~Úi. WOHõ#∞ H˘O^Œ~∞° HÍoHÍ^Õq KÕ`#« ∞, t=^Œ∂uKÕ`#« ∞,
J=∞‡"åi "åÇ¨Ï#=∞QÆ∞ ã≤OÇ¨Ï~å[=Ú KÕ`#« ∞ „q∞OQÆ|_çi. (41)
^Õg=∂Ç¨`«‡º=Ú#O^Œ∞ 'xâ◊√OÉèí=^èŒ—Ü«∞<≥_ç
`˘q∞‡^Œ= J^è•ºÜ«∞=Ú II 9 II
II K«O_çHÍ=∂`« [Ü«∞=Ú, [Ü«∞=Ú II

Ñ¨kÜ«∞= J^è•ºÜ«∞=Ú
L`«~Î ° K«i„`«=Ú
â◊√OÉèí – =^èŒ
^è•º#"£∞
FO L`«ÑÎ ¿Î̈ ÇÏ=∞~°∞z~åO ~°qK«O„^Œ=Ç≤Ïfl
<Õ„`åO ^è#Œ ∞â◊≈~°ÜÚ« `åO‰õΩâ◊áêâ◊â¥◊ Å"£∞ I
~°"≥∞ÿº~°∞ƒù*ˇ·â◊Û ^Œ^èŒfO t=â◊HÎ̃~°∂áêO
HÍ"Õ∞â◊fisO Ç¨Ï$k Éè*í Ïq∞ ^è$Œ `ÕO^Œ∞ÖËMÏ"£∞ II
^è•º#=Ú : Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù, Zé∞Ñ¨Ù Hõey# =~°‚=Ú`À ÉÏQÆ∞QÍ HÍÅÛ|_ç#

"Õ∞eq∞ |OQÍ~°=Ú=Öˇ „Ñ¨HÍtOK«∞K«∞#flkÜ«Ú#∞, ã¨∂~°ºK«O„^•QÆ∞flÅ<≥_∞» =¸_»∞
Hõ#∞flÅ`À â’aèOK«∞#kÜ«Ú, `«# ã¨∞O^Œ~°=ÚÖˇ·# Ç¨ÏãÎ̈=ÚÅÖ’ ÉÏ}=Ú`À
‰õÄ_ç# ^èŒ#∞ã¨∞û#∞, JO‰õΩâ◊=Ú#∞, áêâ◊=Ú#∞, â◊¥Å=Ú#∞, ^èŒiOz
Ü«Ú#flkÜ«Ú#∞, K«O„^Œ~ˆ Y#∞ =∞øoÜ«∞O^Œ∞ JÅOHõiOK«∞H˘#flkÜ«Ú#∞ S#
t=â◊HÜÎ̃ ∞« QÆ∞ HÍ"Õ∞â◊fiix =∞#ã¨∞û#O^Œ∞ ¿ãqOK«∞K«∞<åfl#∞.
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : D â’¡Hõ=Ú#O^Œ∞ t=ÙxÜ≥ÚHõ¯ ¢ã‘Î =¸iÎÜ«∞QÆ∞ HÍ"Õ∞â◊fii
=i‚OÑ¨|_»∞K«∞#flk. ˆH=Å t=Ù_»∞ P#O^Œ„Ñ¨^Œ∞_»∞ =∂„`«=Ú HÍQÍ t=â◊H˜ÎÜ«∞QÆ∞ HÍ"Õ∞â◊fii
ã¨~°fiHÍ~°º Ñ¶¨∞@<å ã¨=∞~°∞÷~åÅQÆ∞#∞. t=Ù_»∞ Ñ¨ÙO~°∂Ñ¨=∞QÆ∞KÀ HÍ"Õ∞â◊fii ¢ã‘Î ~°∂Ñ¨=∞QÆ∞#∞.
HÍ"Õ∞â◊fiiÜ≥ÚHõ¯ Ñ¨Ù~°∞ëêHõ$u t=Ù_»∞. WO^Œ∞ =i‚OÑ¨|_ç# PÜ«Ú^èŒ=ÚÅ∞, ã¨fi~°∂Ñ¨=Ú
t=Ùx^Õ. t=Ù#‰õΩ HõÅ =~°‚#=ÚÅxflÜ«Ú#∞ '#"≥∂Ç≤Ï~°}ºÉÏÇ¨Ï"Õ, „`«ºO|HõO
Ü«∞*Ï=∞ÃÇÏ, #"≥∂-ã¨∞Î ^èŒ#fi<Õ, W+¨"Õ #=∞ó— =Ú#flQÆ∞#=xflÜ«Ú t==~°‚=ÚÖË.
t=â◊‰õΩÎÅ‰õΩ JÉèË^Œ=Ú ã¨∞„Ñ¨ã≤^Œú=Ú. t=Ù_»∞ PÑ¨ÎHÍ=Ú_»∞. P"≥∞ HÍ"Õ∞â◊fis. J#QÍ
HÍ=∞=ÚÅHõxflO\˜H˜# D t=`«fi=Ú =Ç≤ÏOz#\˜ì `«# ã‘fiÜ«∞â◊H˜Îx JÉèË^Œ=ÚQÍ
á⁄OkÜ«ÚO_»∞@KÕ J`«_®Ñ¨ÎHÍ=Ú_≥·<å_»∞. U HÀiHõÅ∞ ÖËx"å_Õ Jxfl HÀiHõÅ#∞
á⁄Ok#"å_»QÆ∞K«∞<åfl_»∞. nx<Õ u~°ˆQã≤ K≥Ñ≤Ê#KÀ Jxfl HÀiHõÅ#∞ á⁄Ok#"å_Õ U
HÀiHõÅ∞ ÖËx"å_»QÆ∞#∞.
–: Ñ¨kÜ«∞= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 217
'FO— |∞∞+≤~°∞"åK« II 1 II
xâ◊√OÉèOí xÇ¨Ï`«O ^Œ$ëêìfi „ÉèÏ`«~O° „áê}ã¨q∞‡`«"∞£ I
Ç¨Ï#º=∂#O |ÅO K≥·= â◊√OÉèíó „‰õΩ^Àú-„|g^ŒfiK«ó I 2
|ÖÏ=ÖËáê^Œ∞Ì¿+ì `«fiO =∂ ^Œ∞ˆ~æ QÆ~°fi=∂=Ç¨Ï I
J<åº™êO |Å=∂„t`«º Ü«Ú^Œúº¿ã Ü«∂u=∂xh I 3
UÔH·"åÇ¨ÏO [QÆ`«º„`« kfifÜ«∂ HÍ =∞=∂Ñ¨~å I
Ñ¨â‹·º`å ^Œ∞+¨ì =∞ÜÕ∞º= qâ◊O`Àº =∞kfiÉèí∂`«Ü«∞ó I 5
`«`«ó ã¨=∞™êÎ™êÎ ^Õ"Àº„|Ç¨‡}©„Ñ¨=ÚMÏ ÅÜ«∞"£∞ I
`«™êº ^Õ"åºã¨Î<Ò [QÆ∞‡ˆ~ÔH·"åã‘`«Î^•OaHÍ I 6
"Õ∞^ä•|∞∞+≤ W@¡<#≥ ∞ – (1) „áê}ã¨=∂#∞_≥#· ™È^Œ~∞° _»Q∞Æ xâ◊√OÉè∞í x
J>Ë¡ ~åHõã∆ Ã¨ ã#· º=Ú#∞ K«OÑ¨|_»∞@#∞ QÆ∞iÎOz â◊√OÉè∞í _»∞ q∞H˜¯e HÀÑ≤Oz#"å_≥·
W@¡<#≥ ∞ – (2) W`«~° ¢ãÅÎ‘ ã¨ÇÏ¨ HÍ~°=Ú`À Jqh`«∞~åÅ"≥· F K«O_çHÍ! QÆ~fi° =Ú#∞
K≥O^Œ‰Ωõ =Ú. Jaè=∂#=u=QÆ∞ h=Ù W`«~∞° Å â◊‰Ωõ ÅÎ ÃÑ· P^è•~°Ñ_¨ ç Ü«Ú^Œ=ú Ú
KÕÜÚ« K«∞O\˜q Hõ^•! Jx â◊√OÉè∞í _»∞ J=∞‡"åix ZQÆ`åo KÕÃã#∞. (3)
^Õq W@¡<#≥ ∞ – (4) Fs ^Œ∞~å‡~°∞_æ ®! WK«@ D „Ñ¨ÑO¨ K«=Ú# <Õ<˘Hõ¯~Ô <Î Õ
L<åfl#∞. <åHõO>ˇ aè#fl"≥∞#ÿ "å~°∞ D Ö’HõOÖ’ "Õ~Ô =~°∞ HõÅ~°∞? <å ~¸
Dâ◊fisÜ«∞â◊‰Ωõ ÅÎ xflÜ«Ú#∞ <åÖ’<Õ b#=∞QÆ∞@#∞ K«∂_»∞=Ú. (5) P ã¨=∞Ü«∞=Ú#
„|Ç¨‡}© "≥Ú^ŒÅQÆ∞ ^Õ=`«ÅO^Œ~°∞ [QÆ<å‡`«Ü«∞QÆ∞ K«O_çHÍ^Õq â◊s~°=Ú#
ÅÜ«∞"≥∞áÿ È~Úi. JÑ¨C_»∞ K«O_çHÍ^Õq XHõ¯~Ô Ü Î ∞Õ q∞yeáÈÜ≥∞#∞. (6)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : „Ñ¨ÑÖK«=Ú# Z<Àfl â◊‰õΩÎÅ∞ HõÅ=Ù. WO^Œ∞ H˘xflO\˜x Láêã¨‰õΩÅ∞
`«=∞ Ü«∞aè~°∞K«∞Å#∞ J#∞ãïOz ¿ãqOK«∞K«∞O^Œ∞~°∞. HÍx, Ñ¨~°=∂~°÷`«ó â◊‰õΩÎÅxflÜ«Ú#∞
Pkâ◊H˜ÎÜ«∞QÆ∞ J=∞‡"åiÜ≥ÚHõ¯ ~°∂áêO`«~°=ÚÖËÜ«∞x, "åxÖ’ ÉèË^ŒÉèÏ==Ú
Wã¨∞=∞O`«Ü«Ú ÖË^Œx ã¨Ê+¨ì=∞QÆ∞K«∞#flk. JO`ÕHÍHõ, „|Ç¨Ï‡=Ú#‰õΩ#∞, `«K«ÛùH˜ÎH˜x
JÉèË^Œ=Ú#fl>Ë¡ â◊‰õΩÎÅxflO\˜=∞^èŒºÜ«Ú#∞ JÉèË^Œ"Õ∞Ü«∞x QÆ=∞xOÑ¨=Öˇ#∞. U`å=`å
218 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
JÇ¨ÏO qÉèí∂`åº |Ç¨ïaèiÇ¨Ï ~°∂ÃÑ·~°º^•ã≤÷`å I
`«`«ûOÇ¨Ï$`«O =∞Ü≥ÿ∞ÔH·= uëêª=∂º*∫ ã≤÷~À Éèí= I 8
|∞∞+≤~°∞"åK« II 9 II
`«`ó« „Ñ¨==$`Õ Ü«Ú^ŒOú ^Õ"åºó â◊√OÉèãí º¨ KÀÉèÜ
í ∂≥ ó I
Ñ¨â◊º`åO ã¨~°fi^Õ"å<å=∞ã¨∞~å}ÏO K« ^•~°∞}"£∞ I 10
â◊~°=Ô~¬Âó t`≥·ó â◊¢ÃãÎÂã¨Î^ä•„ÃãÎÂâ‹ÂÛ= ^•~°∞}ˇÿó I
`«Ü≥∂~°∞º^Œú=∞Éèí∂^Œ∂ƒùÜ«∞ó ã¨~°fiÖ’HõÉèíÜ«∞OHõ~°"£∞ I 11
„Ñ¨ÑÖK«=Ú `«^ŒO`«~°æ`« r=`«`«Îfi=Ú „Ñ¨Hõ$uÜ«Ú ã¨~°fi=Ú#∞ „|Ç¨Ï‡=Ú#O^Œ∞
JO`«~°ƒùqOK«∞K«∞O_»∞@KÕ J^≥·fi`«"Õ∞ Ñ¨~°=∂~°÷=ÚQÍ ã≤kúOK«∞K«∞#flk.
J=∞‡"å~°∞ W@¡<#≥ ∞ – (7) <Õ#∞ Uq^è=Œ ÚQÍ <å bÅ`À J<ÕH~õ ∂° Ñ¨=ÚÅ∞QÆ
#∞O\˜<À, J^Õq^è=Œ ÚQÆ P ~°∂Ñ¨=ÚÅ #xflO\˜x LÑ¨ãO¨ Ç¨ÏiOK«∞H˘x WÑ¨Ù_»∞
XO@iQÍ<Õ D Ü«Ú^Œú=Ú# xÅzÜ«ÚO^Œ∞#∞. h=Ù ã¨#fl^Œ∞ú_»"≥· ã≤÷~°=ÚQÆ
#∞O_»∞=Ú. (8)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : WK«@ 'UÔH·"åÇ¨ÏO— J#∞ J=∞‡"åi „Ñü[˝ ™ê~°÷Hõ=∞QÆ∞K«∞#flk.
QÆ=∞xOÑ¨=Åã≤#^Õ=∞# â◊H˜Î~°∂Ñ¨"Õ∞^≥·##∞, ¿Ñˆ~^≥·##∞ â◊H˜Î XHõ¯\˜ÜÕ∞ Ü«∞xÜ«Ú, P
â◊H˜ÎÜÕ∞ XHõ"≥·Ñ¨Ù |Ç¨ï~°∂Ñ¨=ÚÅ∞QÆ #∞#fl#∞ =∞iÜ≥ÚHõ"≥·Ñ¨Ù JzO`«º„|Ç¨Ï‡~°∂Ñ¨=ÚQÆ
ã¨`åÎ=∂„`«"≥∞ÿ Ü«ÚO_»∞#∞. HÍ=Ù#, ÉèË^Œ"å^Œ=ÚHõ#fl J^ŒfiÜ«∞"å^Œ"Õ∞ „âıÜ≥∂^•Ü«∞Hõ=Ú.
"Õ∞^è•|∞∞+≤ ã¨∞~°^äŒ=∞Ç¨~åA`À W@¡<≥#∞ – (9) P ã¨=∞Ü«∞=Ú#
J=∞‡"åiH˜x â◊√OÉè∞í #‰õΩ#∞ =∞^èºŒ Ñ¨~ã° Ê¨ ~°=ÚQÆ Ñ¶∞¨ ’~°"∞≥ #ÿ ãÖ„QÍ=∞=Ú [iÔQ#∞.
^•xx ^Õ=`«Å∞#∞ ~åHõ∆ã¨∞Å∞#∞ L`«¯O~î°`À K«∂K«∞K«∞O_çi. (10)
ÉÏ}ãÖÑ¶¨∂`«=ÚÅKÕ`«#∞, xt`«=ÚÅ∞#∞, ^•~°∞}=ÚÅ∞<≥·#
PÜ«Ú^èŒ=ÚÅKÕ`«#∞, ã¨HõÅÖ’Hõ=ÚÅ∞ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»∞#@∞¡QÍ, J=∞‡"åiH˜x,
â◊√OÉè∞í #‰õΩ#∞ =∞^èºŒ =∞iÜ≥ÚHõ™êi Ü«Ú^Œ=ú Ú [iÔQ#∞. (11)
–: Ñ¨kÜ«∞= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 219
k"åº#º¢™êÎ}˜ â◊`«â’ =Ú=ÚKÕ Ü«∂#º^ä•OaHÍ I

|ÉèíO[ `åx ^≥·`ÕºO„^Œã¨Î„`«ÊfÑ¶¨∂`«Hõ~°Î $aèó I 12
=ÚHÍÎx `Õ# Kå¢™êÎ}˜ k"åºx Ñ¨~°"Õ∞â◊fis I
|ÉèíO[ bÅÜ≥ÿ∞"À„QÆÇ¨ïOHÍ~ÀKåÛ~°}Ïkaèó I 13
`«`«ó â◊~°â◊`≥·ˆ~Ìg=∂KåÛù^ŒÜ«∞`« ™È-ã¨∞~°ó I
™êÑ≤ `«`«∞¯Ñ≤`å ^Õg ^èŒ#∞tÛKÕÛù^Œ KÕ+¨µaèó I 14
zè<Õfl ^èŒ#∞+≤ ^≥·`ÕºO„^Œã¨Î^ä• â◊H˜Î=∞^ä•^Œ^Õ I
zKÕÛù^Œ ^Õg K«„ˆH} `å=∞Ñ¨ºã¨º Hõˆ~ ã≤÷`å"£∞ I 15
`«`«ó Y_»æ=Úáê^•Ü«∞ â◊`«K«O„^ŒO K« ÉèÏ#∞=∞`ü I
JÉèíº^è•=`«Î^• ^ÕgO ^≥·`åº<å=∞kè¿Ñâ◊fi~°ó I 16
`åII JOaHÍ^Õq ~åHõã∆ ~¨ å[QÆ∞ â◊√OÉè∞í xÃÑ· =O^ŒÅH˘ÅkQÆ k=º"≥∞#ÿ
J¢ã=Î¨ ÚÅ#∞ „Ñ¨Ü∂≥ yOK≥#∞. JÑ¨C_»∞ J`«_∞» "åxx ÉèQí flÆ Ñ¨~K° ∞« @‰õΩ Ü≥∂QÆº"≥∞#ÿ
ÉÏ}ã¨=Ú^•Ü«∞=ÚÅ`À "åxx JxflO\˜x ÉèOí QÆÑ~¨ K° #≥ ∞. (12) â◊√OÉè∞í _»∞
„Ñ¨Ü≥∂yOz# k"åº¢ã¨Î=ÚÅ#∞ P Ñ¨~°"Õ∞â◊fii J=∞‡"å~°∞ qq^èŒ=ÚÅQÆ∞
„HÀ^è•q+¨ìâ◊|Ì=ÚÅ#∞ KÕÜ«ÚK«∞ bÅQÆ<Õ „`«∞Oz"ÕÃã#∞. (13) J@∞ÃÑ·# P
â◊√OÉèÏã¨∞~°∞_»∞ =O^ŒÅH˘Åk ÉÏ}=ÚÅ`À J=∞‡"åix HõÑÊ≤ "ÕÃã#∞. P"≥∞Ü«Ú#∞
^•xH˜ q∞H˜¯e HÀÑ≤Oz ÉÏ}=ÚÅ`À "åx ^è#Œ ∞ã¨∞û#∞ qiz"ÕÃã#∞. (14)
`åII `«# ^èŒ#∞ã¨∞û qiyáÈ=QÍ "≥O@<Õ ^≥·`ÕºO„^Œ∞_»QÆ∞ â◊√OÉèí∞_»∞
â◊HÍÎºÜ«Ú^è=Œ Ú#∞ fã¨∞H˘<≥#∞. JO`«Ö’<Õ J=∞‡"å~°∞ K«„Hõ=Ú#∞ „Ñ¨Ü∂≥ yOz
P`«x KÕ`#« ∞#fl P PÜ«Ú^è=Œ Ú#∞ aè#fl=Ú KÕÃã#∞. (15)
`åII `«# â◊HÍÎºÜ«Ú^è=Œ Ú aè#fl"≥∞#ÿ Ñ≤^ÑŒ ,¨ ~åHõã∆ K¨ „« Hõ=iÎÜ∞« QÆ∞ â◊√OÉè∞í _»∞
XHõKÕ`« Y_»æ=Ú#∞, =∞iÜ≥ÚHõKÕ`« JãÖMÏºHõ=ÚÖˇ·# K«O„^Œˆ~MÏHõ$`«∞Å`À
HõeÊOÑ¨|_ç ã¨∂~°ºH˜~} ° „ÑüÑ¶Å¨ #=ÚÅ`À „Ñ¨HÍtOK«∞K«∞#fl _®Å∞#∞, fã≤H˘x
J=∞‡"åiH˜ Z^Œ∞~°∞QÍ Ñ¨~∞° QÔ `≥#Î ∞. (16)
220 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
`«™êºÑ¨`«`« U"åâ◊√ Y_»æO zKÕÛù^Œ K«O_çHÍ I
^èŒ#∞~°∞‡ÔHÎÂó t`≥·~åƒ}ˇÿâ◊Û~°‡ Kå~°¯Hõ~å=∞Å"£∞ I 17
Ç¨Ï`åâ◊fió ã¨ `«^• ^≥·`«ºtÛù#fl^èŒ<åfi q™ê~°käó I
[„QÍÇ¨Ï =Ú^Œæ~°O Ñ¶¨∞’~°=∞OaHÍx^èŒ<À^Œº`«ó I 18
zKÕÛù^•Ñ¨`«`«ã¨Îã¨º =Ú^Œæ~°O xt`≥·ó â◊Ô~·ó I
`«^ä•Ñ≤ ™È-Éèíº^è•=`åÎO =Ú+≤ì=Ú^Œº=∞º "ÕQÆ"å<£ I 19
ã¨ =Ú+≤ìO áê`«Ü«∂=∂ã¨ Ç¨Ï$^ŒÜÕ∞ ^≥·`«ºÑ¨ÙOQÆ=ó I
^Õ"åºã¨ÎO KåÑ≤ ™ê ^Õg `«ÖË<À~°ã¨º`å_»Ü«∞`ü I 20
`«Å„Ñ¨Ç¨~åaèÇ¨Ï`À xÑ¨áê`« =∞Ç‘Ï`«ÖË I
ã¨ ^≥·`«º~å[ó ã¨Ç¨Ï™ê Ñ¨Ù#ˆ~= `«^äÀu÷`«ó I 21
`åII â◊√OÉèÏã¨∞~°∞_»∞ Y_»=æ Ú#∞, _®Å∞#∞ Ñ¨@∞ìH˘x Ñ¨~∞° QÔ uÎ J=∞‡"åiÃÑ·
Y_»æ=Ú#∞ „Ñ¨Ü≥∂yOK≥#∞. Jk =K«∞ÛK«∞O_»QÆ<Õ ^•xx =∞iÜ«Ú
^èQŒ ^Æ QŒè "Æ ∞≥ ~°ÜÚ« K«∞#fl _®Å∞#∞ ‰õÄ_», ^è#Œ ∞ã¨∞ûKÕ =^ŒÅ|_ç# fHõ"‚∆ ∞≥ #ÿ ÉÏ}=ÚÅ`À
K«O_çHÍ=∂`« KèkÕ Oz"ÕÃã#∞. (17)
`åII JO`«Ö’<Õ ~åHõ∆ã¨∞_»QÆ∞ â◊√OÉèí∞x QÆ∞é]=ÚÅ∞ =∞iÜ«Ú ™ê~°kä
K«OÑ¨|_≥#∞. J`«x ^è#Œ ∞ã¨∞û WO`«‰Ωõ =ÚO^Õ qiz"ÕÜ∞« |_ç#k. JÑ¨C_»∞ P
^≥`· ∞« º_»∞ JOaHÍ=∂`«#∞ K«OÑ¨Ù@‰õΩ „Ñ¨Ü∞« uflOK«∞ kâ◊QÍ, XHõ ÉèÜ í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ
=Ú^Œ~æ =° ∞<≥_∞» W#∞Ñ¨Q∞Æ kÜ«∞#∞ fã¨∞H˘<≥#∞. (18) â◊√OÉè∞í _»∞ „Ñ¨Ü∂≥ yOz#
=Ú^Œæ~°=Ú#∞ (Ö’Ç¨ÏÑ¨ÙQÆ∞kÜ«∞#∞) fHõ∆‚"≥∞ÿ# ÉÏ}=ÚÅKÕ`« J=∞‡"å~°∞
YO_çOz"ÕÃã#∞. J>ˇ#Â¡ #∞ P`«_∞» `«#∞ ayOz# Ñ≤_Hç e˜ ÖË=<≥uÎ P"≥∞"≥Ñ· Ù¨
q∞H˜¯e "ÕQ=Æ ÚQÆ Ñ¨~∞° QÔ `«™Î êÔQ#∞. (19) â◊√OÉè∞í _»∞ Ñ≤_Hç e˜ aQÆÑ\¨ ì̃ J=∞‡"åi
=Hõó∆ ã¨Å÷ =Ú# H˘>ì̌#∞. P"≥∞‰õÄ_» `«# J~°KuÕ ^≥|ƒ`À "åx =Hõó∆ ã¨Å÷ =Ú#
"≥∂^≥#∞. (20)
`åII J=∞‡"åi J~°KuÕ ^≥|ƒ`À, ~åHõã∆ ~¨ å[QÆ∞ â◊√OÉè∞í _»∞ <ÕÅÃÑ· Ñ¨_áç ÈÜ≥∞#∞.
S##∞, ZO`« "ÕQ=Æ ÚQÍ Ñ¨_áç ÈÜ≥∞<À, JO`« "ÕQ=Æ ÚQÆ#∞ =∞~°Å ÖËK#≥ ∞. (21)
–: Ñ¨kÜ«∞= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 221
L`«Ê`«º K« „Ñ¨QÆ$Ç¨ÏŸºK≥ÛÂˆ~ÌgO QÆQÆ#=∂ã≤÷`«ó I

`«„`åÑ≤ ™ê x~å^è•~å Ü«ÚÜ«Ú^èÕ `Õ# K«O_çHÍ I 22
xÜ«Ú^ŒúO MË `«^• ^≥·`«ºâ◊ÛO_çHÍ K« Ñ¨~°ã¨Ê~°"£∞ I
K«„Hõ`«∞ó „Ñ¨^äŒ=∞O ã≤^Œú=Úxqã¨‡Ü«∞HÍ~°Hõ"£∞ I 23
`«`À xÜ«Ú^ŒúO ã¨∞z~°O Hõ$`åfi `Õ<åOaHÍ ã¨Ç¨Ï I
L`åÊ`«º „ÉèÏ=∞Ü«∂=∂ã¨ zˆH∆Ñ¨ ^èŒ~°}©`«ÖË I 24
ã¨ H˜∆áÈÎ ^èŒ~°}©O „áêÑ¨º =Ú+≤ì=Ú^Œº=∞º "Õy`«ó I
JÉèíº^è•=`« ^Œ∞ëêì`å‡ K«O_çHÍx^èŒ<ÕK«ÛùÜ«∂ I 25
`«=∂Ü«∂O`«O `«`À ^Õg ã¨~°fi^≥·`«º[<Õâ◊fi~°"£∞ I
[QÆ`åºO áê`«Ü«∂=∂ã¨ aè`åÎ fi â◊¥ÖË# =Hõ∆ã≤ I 26
`åII â◊√OÉè∞í _»∞ P"≥∞ Hõ~„° Ñ¨Ç¨ ~°=Ú# „HÕ^ŒÑ_¨ Ü ç Ú« , ã¨`fi« ~°"∞Õ ÖËz, P
ÖËK∞« @`À_»<Õ J=∞‡"åix fã≤H˘x, PHÍâ◊=Ú#‰õΩ ZyÔ~#∞. JK«Û@ P"≥∞#∞
=^ŒeÃÑ>ˇ#ì ∞. S##∞ JK«Û@<Õ P x~åHÍâ◊=Ú#O^Õ K«O_çHÍ=∂`« x~åÅO|=ÚQÆ
xÅ|_ç "åx`À Ü«Ú^Œ=ú Ú ™êyOK≥#∞. (22)
`åII JÑ¨C_»∞ ~åHõã∆ „¨ Ñ¨É∞íè =QÆ∞ â◊√OÉè∞í _»∞#∞, K«O_çHÜõ Ú« #∞, PHÍâ◊=Ú#O^Œ∞
Ñ¨~ã° Ê¨ ~°=ÚQÆ ÉÏÇ¨ïÜ«Ú^Œ=ú Ú#∞ „áê~°OaèOzi. Jk "≥Ú^Œ@ PHÍâ◊Kå~°∞ÅQÆ∞
ã≤^∞Œ Åú ‰õΩ#∞, =Ú#∞Å‰õΩ#∞ Pâ◊Û~°º=Ú HõeyOK«∞#kQÆ #∞O_≥#∞. (23) JÑ¨C_»∞
JOaHõ n~°H… ÍÅ=ÚQÆ "åx`À, PHÍâ◊=Ú#<Õ ÉÏÇ¨ïÜ«Ú^Œ=ú Ú#∞ ™êyOK≥#∞.
J#O`«~=° Ú "åxx ÃÑH· ˜ ÖË=<≥uÎ K«∞@∞ì#∞ y~°y~° „uÑ≤Ê <ÕÅÃÑH· ˜ qãïH˘>ˇ#ì ∞.(24)
`åII â◊√OÉè∞í _»∞ „HÕ^Œ‰Ωõ qãï"ÕÜ∞« |_ç#"å_≥· <ÕÅÃÑ· Ñ¨_#≥ ∞. "≥O@<Õ
ÖËz `«# ayOz# Ñ≤_Hç e˜ x ÖË=<≥u,Î K«O_çH#õ ∞ K«OÑ¨=Öˇ#<≥_ç L^ÕâÌ =◊ Ú`À
^Œ∞+¨Çì Ï¨ $^ŒÜ∞« =Ú HõÅ"å_≥,· P"≥∞‰õΩ Z^Œ∞~°∞QÍ Ñ¨~∞° QÔ `≥#Î ∞. (25) ~åHõã∆ Ö¨ ’Hõ=Ú#‰õΩ
~å[QÆ∞ â◊√OÉèí∞_»∞ Ñ≤_çH˜e<≥uÎ `«#"≥·Ñ¨Ù#‰õΩ =K«∞ÛK«∞O_»QÍ K«∂z, "≥O@<Õ
J=∞‡"å~°∞ "åx =Hõó∆ ã¨Å÷ =Ú# â◊¥Å=Ú`À peÛ <ÕÅÃÑ· Ñ¨_Q» ˘>ì̌#∞. (26)
222 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
ã¨ QÆ`åã¨∞ó Ñ¨áê`À~åfi ºO ^Õgâ◊¥ÖÏ„QÆqHõ∆`«ó I
KåÅÜ«∞<£ ã¨HÖõ ÏO Ñ¨$näfiO ™êaúnfiáêO ã¨Ñ~¨ fi° `å"£∞ I 27
`«`«ó „Ñ¨ã¨#fl=∞dÅO Ç¨Ï`Õ `«ã≤‡<£ ^Œ∞~å`«‡x I
[QÆ`ü ™êfiã¨÷º=∞f"åÑ¨ x~°‡ÅO KåÉèí=#flÉèíó I 28
L`åÊ`«"Õ∞Ñ¶¨∂ó ™ÈÖÏ¯ ÜÕ∞ „áêQÍãÖ¿ãÎ â◊=∞O Ü«∞Ü«Úó I
ãï`À =∂~°æ"åÇ≤Ï#ºã¨Î^ä•ãÖã¨Î„`« áêu`Õ I 29
`«`À ^Õ=QÆ}Ïó ã¨ˆ~fi Ç¨Ï~°¬x~°ƒù~°=∂#™êó I
|Éèí∂=ÙiflÇ¨Ï`Õ `«ã≤‡<£ QÆO^èŒ~åfi Åe`«O [QÆ∞ó I 30
J"å^ŒÜ«∞Oã¨Î^ä≥·"å<Õº ##$`«∞âßÛÑ¨û~ÀQÆ}Ïó I
==Ùó Ñ¨Ù}Ïºã¨Î^ä• "å`åó ã¨∞„Ñ¨Éè’-Éèí∂kÌ"åHõ~°ó I 31
`åII J=∞‡"åi â◊¥ÖÏ„QÆÉèÏQÆ=Ú`À qâı+¨"≥∞ÿ# QÍÜ«∞=Ú#∞ á⁄Ok#
â◊√OÉè∞í x „áê}=ÚÅ∞ QÍeÖ’ Hõeã≤áÈÜ≥∞#∞. J#O`«~=° Ú ã¨=Ú„^Œ=ÚÅ`À#∞,
nfiÑ¨=ÚÅ`À#∞, Ñ¨~fi° `«=ÚÅ`À#∞ ‰õÄ_ç# Éè∂í `«Å=Ú#O`«\x˜ HõOÑ≤OÑ¨KÜ Õ Ú« K«∞
qQÆ`„« áê}∞_≥#· P`«x â◊s~°=Ú „HÕ^Œ Ñ¨_áç ÈÜ≥∞#∞. (27) ^Œ∞ëêì`∞« ‡_≥#· â◊√OÉè∞í _»∞
K«OÑ¨|_ç#g∞^Œ@ „Ñ¨ÑÖK«=∞O`«Ü«Ú q∞QÆ∞Å P#O^ŒÉèíi`«=∂Ü≥∞#∞.
[QÆ`«ÎO`«Ü«Ú#∞ TÑ≤i Ñ‘Å∞ÛH˘x Ç¨~Úx J#∞ÉèíqOK≥#∞. PHÍâ◊=Ú
x~°‡Å=∞Ü≥∞º#∞. (28) â◊√OÉèÏã¨∞~°∞_»∞ =∞~°}O˜ K«∞@‰õΩ Ñ¨Ó~°fi=Ú, PHÍâ◊=Ú#∞O_ç
Jyflâ◊HÅõ =ÚÅ#∞ =i¬OK«∞ Jâ◊√Éè"í ∞≥ #ÿ "Õ∞Ñ¶∞¨ =ÚÅ∞ âßOux á⁄O^≥#∞. â◊√OÉè∞í _»∞
Ñ¨_Q» ˘@ì|_»∞@`À #^Œ∞Å∞ ‰õÄ_» Ü«∞^ä•Ñ¨Ó~°fi=ÚQÆ „Ñ¨=Ç≤ÏOÑ¨™êÔQ#∞. (29)
â◊√OÉè∞í _»∞ K«xáÈ~Ú# `«^∞Œ Ñï ^Õ=QÆ}=ÚÅ‰õΩ K≥Ok#"å~°O^Œé˜ =∞#ã¨∞ûÅ∞
ãÖ`À+¨=Ú`À xO_ç á⁄OyáÈ~Ú#q. QÆO^è~Œ ∞° fiÅ∞ =∞<ÀÇ¨Ï~°=ÚÖˇ#· Åe`«
~åQÆ=ÚÅ#∞ áê_çi. (30) QÆO^è~Œ fi° *Ï`«∞ÅÖ’ W`«~∞° Å∞ g}Ï"Õ}∞ =∞$^ŒOQÍk
"å^Œº=ÚÅ#∞ "å~ÚOzi. JÑ¨û~° ¢ãÎ‘ QÆ}=ÚÅ∞ <å@º=∂_çi. QÍÅ∞Å∞ ã¨fiK«Û=ù ÚÖˇ·
â◊√Éè„í Ñ¨^=Œ ÚÖˇ· gz#q. WHõ ã¨∂~°ºÉèQí "Æ å#∞_»∞ ã¨∞O^Œ~"° ∞≥ #ÿ HÍOuHõÅ"å_≥·
„Ñ¨HÍtOK≥#∞. (31)
–: Ñ¨kÜ«∞= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 223
[[fiÅ∞âßÛQÆflÜ«∞ó âßO`åó âßO`å kQÆ̊x`«ã¨fi<åó I FO I I 32

â◊√OÉè=í ^èÀ<å=∞ ^Œâ"◊ ∂≥ -^è•ºÜ«∞ó II 10 II
U==∂k`«ó ´ 575
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : J^èŒ~°‡=~°Î#∞Å∞, Ö’HõHõO@‰õΩÅ∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞"å~°∞ Ö’Hõ=Ú#
rqOzÜ«Ú#flO`«HÍÅ=Ú, L`åÊ`«=ÚÅ∞, "≥·Ñ¨s`«º=ÚÅ∞ HõÅ∞QÆ∞K«∞O_»∞#∞. JqÜ«Ú#∞ "åi=Öˇ
Ö’Hõ=ÚÅ#∞ ÉÏkèOK«∞K«∞<Õ Ü«ÚO_»∞#∞. "å~°∞ JO`«iOz# "≥O@<Õ „Ñ¨Hõ$u âßOuOK«∞#∞.
â‹·`«º=∂O^ŒºÑï=∞à◊Éèíi`«=ÚÖˇ·# "åÜ«Ú=ÙÅ∞ gK«∞#∞. ã¨∂~°ºK«O„^Œ∞Å∞‰õÄ_» `«=∞ JO^Œ"≥∞ÿ#
HÍO`«∞Å`À Ö’Hõ=ÚÅ#∞ LÖÏ¡ã¨Éèíi`«=ÚQÆ KÕÜ«ÚK«∞O^Œ∞~°∞.
`åII JÑ¨C_»∞ JyflâßÅÅÜ«∞O^Œe "≥k· Hõ JQÆ∞flÅ∞ x~°‡Å=ÚQÆ, „Ñ¨âßO`«=ÚQÆ
"≥eÔQ#∞. P Ü«∂ k‰õΩ¯Å#∞O_ç =K«∞ÛK«∞#fl ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# ^èŒfi#∞Å∞#∞
âßOuOK≥#∞. (32)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : WK«@ JQÆflÜ«∞ó J#∞#k „`Õ`åyflx ã¨∂zOK«∞Ñ¨^Œ=Ú. PÇ≤Ï`åyflÜ«∞QÆ∞
QÆ$Ç¨Ïã¨∞÷ =¸_»∞q^èŒ=ÚÖˇ·# JQÆ∞flÅ#∞ HõeyÜ«ÚO_»∞#∞. JqÜÕ∞ XHõ\˜ PÇ¨Ï=hÜ«∞=Ú
PHõ~°‡ã¨=∂¿ÑÎó Ç¨ÏŸ`«=ºó PÇ¨Ï=hÜ«∞ó– „H˜Ü«∂ ã¨=∂Ñ≤Î Ñ¨~°ºO`«=Ú Ç¨ÏŸ=∞=Ú KÕÜ«∞^Œy#k
Hõ#∞Hõ, Wk PÇ¨Ï=hÜ«∞=Ú J#|_»∞#∞. Ô~O_»=k QÍ~°›Ñ¨`«º=Ú. QÆ$Ç¨ÏÑü<å W`«~åyflÉèÏºO
Ñ¨Ó~°fiO ãÖã¨¯$`À-yfló QÍ~°›Ñ¨`«ºó – Ü«∞[=∂#∞xKÕ W`«~åQÆ∞flÅHõO>ˇ Ñ¨Ó~°fi=∞O^Œ∞
ãÖã¨¯iOÑ¨|_ç# Jyflx QÍ~°›Ñ¨`«º=Ú JO^Œ∞~°∞. =¸_»=k ^ŒH˜∆}Ïyfl. "Õ^•º^ŒH˜∆}À-yfló
^ŒH˜∆}Ïyfló – "ÕkH˜ ^ŒH˜∆}"≥∞ÿ# Jyflx ^ŒH˜∆}Ïyfl JO^Œ∞~°∞. (PÇ≤Ï`åyflÜ«∞#QÆ JyflÇ¨ÏŸ„`«=Ú#∞
LOK«∞H˘x Ü«ÚO_»∞"å_»x Ü«∞~°÷=Ú) D =¸_»QÆ∞flÅ∞#∞ x~°‡Å=ÚQÆ „Ñ¨âßO`«=ÚQÆ "≥ey#q.
J#QÍ "≥·kHÍQÆ∞flÅ∞ Ü«∞^è•qkèQÍ ™êQÆ∞K«∞O_≥#∞. kQÆ̊x`«ã¨fi<åó – â◊√OÉèí∞_»∞ rqOzÜ«Ú#fl
HÍÅ=Ú# PÜ«∂ k‰õΩ¯ÅÖ’ J=∞OQÆà◊~°∂Ñ¨=ÚQÆ z@Ñ¨@ÖÏ_»∞ JyflÜ≥ÚHõ¯ ^èŒfi#∞Å∞ âßOuOz,
P`«_»∞ K«xáÈ~Ú# Ñ≤^ŒÑ¨ P JQÆ∞flÖË âßOuOz „Ñ¨âßO`«=ÚQÆ "≥eÔQ#x ÉèÏ==Ú. 'JÑ¨Kåˆ~}
#~å}ÏO LÑ¨ã¨~°æó áêÑ¨ãÖK«Ü«∂`ü Éèí=u. ãÖã¨∂K«Ü«∞Ou k"åºO`«iHõ∆
Éè∫=∂ãÎ̈^Œ∞`åÊ`åó =∞#∞*Ï<åO JÑ¨Kå~å`ü JÑ¨~°HÍÎó ^Õ=`åó ã¨$[O`Õº`å<£, – Jx
|$Ç¨Ï`«ûOÇ≤Ï`«Ö’ =~åÇ¨Ïq∞Ç≤Ï~°∞_»∞ L^•…\ÕK≥#∞. J#QÍ =∞#∞+¨µºÅÜ≥ÚHõ¯
áêÑ¨ãÖK«Ü«∞=Ú=Å# KÕÜ«∞|_»∞ JÑ¨Kå~°=ÚÅKÕ`«, L`åÊ`«=ÚÅ∞ HõÅ∞QÆ∞K«∞#flq. Ñ¶ë`«=ÚQÆ
JO`«iHõ∆=Ú #O^Œ∞#∞, Éèí∂q∞Ü«∞O^Œ∞#∞, "≥·Ñ¨s`«º=ÚÅ∞ Ñ¨Ù@∞ì#∞. =∞#∞+¨µºÅ JÑ¨Kå~°=ÚÅ=Å#
"Õ^Œ#K≥Ok ^Õ=`«Å∞ W\˜ìq ã¨$+≤ìOK«∞K«∞O^Œ∞~°∞. (|$Ç¨Ï`«ûOÇ≤Ï`« 46/2–3)
^Õg=∂Ç¨`«‡º=Ú#O^Œ∞ 'â◊√OÉèí∞x=^èŒ— J#∞¿Ñ~°∞QÆÅ
Ñ¨kÜ«∞= J^è•ºÜ«∞=Ú ã¨=∂ÑÎ̈=Ú II 10 II
II ^Œ∞~°æu<åtx ^Œ∞~åæ=∂`å [Ü«∞=Ú, [Ü«∞=Ú II
Ñ¨^ŒH˘O_»= J^è•ºÜ«∞=Ú
L`«~Î ° K«i„`«=Ú
^Õ=`«Å∞ ^Õqx ã¨∞uÎ OK«∞@ – ^Õq ^Õ=`«Å‰õΩ =~°q∞K«∞@Û
^è•º#"£∞
'FO— ÉÏÅ~°q^Œ∞ºuq∞O^Œ∞H˜s\ÏO `«∞OQÆ‰õΩKåO #Ü«∞#„`«Ü«∞Ü«ÚHÍÎ"£∞ I
¿ã‡~°=ÚvO =~°^•O‰õΩâ◊áêâßcèuHõ~åO „Ñ¨Éèí*Ë Éèí∞=<Õj"£∞ I
'FO— |∞∞+≤~°∞"åK« II 1 II
^Õ"åº Ç¨Ï`Õ `«„`« =∞Ç¨ã¨∞~ˆ O„^Õ ¿ãO„^•ó ã¨∞~å =Ç≤ÏflÑ¨Ù~ÀQÆ=∂™êÎ"∞£ I
HÍ`åºÜ«∞hO `«∞+¨µì=Ùi+¨ìÖÏÉèÏ^£ qHÍt=„HÍÎ|˚qHÍt`åâßó I 2
^è•º#=Ú : ÖË`«ã¨∂~°∞ºx=O\˜ =~°‚=Ú# „Ñ¨HÍtOK«∞#kÜ«Ú,
K«O„^ŒHs˜ @=Ú#∞ =∞øoÜ«∞O^Œ∞ ^èiŒ OK«∞#kÜ«Ú, Z`≥#ÂÎ ‰õΩK«=ÚÅ∞ HõÅkÜ«Ú#∞,
=¸_»∞ Hõ#∞flÅ∞ HõÅkÜ«Ú#∞, zé∞#=Ùfi"≥∂=Ú HõÅkÜ«Ú#∞, =~°^,Œ JÉèÜ í ∞« ,
JO‰õΩâ◊, áêâ◊, Ç¨ÏãÎ̈=ÚÅ`À â’aèOK«∞#kÜ«Ú<≥#· Éè∞í =<Õâfi◊ s^Õqx q∞H˜¯e
ÉèHí `Î̃ À ¿ãqO`«∞#∞.
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : K«`«∞~°∞ƒù[=ÚÅ#∞ Hõey#k Éèí∞=<Õâ◊fii. D"≥∞#∞ K«`«∞~°∞ƒù*Ë
K«O„^ŒHàõ Ï=`«O¿ã W`åºkQÆ ÉèíOQÆºO`«~°=ÚQÆ HÍo^•ã¨∞ =i‚OK≥#∞. 'ÉÏÅ~°q^Œ∞ºu"£∞—
W`åºkQÍQÆÅ â’¡Hõ=ÚÅ∞ âß~°^• uÅHõ=Ú#O^Œeq. D"≥∞ÔHxflÜ≥∂ =¸iÎÉèË^Œ=ÚÅ∞
HõÅ=Ù. `«O„`«âß¢ã¨Î=Ú#O^Œ∞, D"≥∞ ~°HõÎ=~°‚QÍ, kfiÉèí∞[QÍ H˘xflKÀ@¡#∞, =∞iH˘xflKÀ@¡
âßº=∞=~°‚QÆ#∞, K«`«∞~°∞ƒùlQÆ#∞ =i‚OÑ¨|_ç#k. Ñ¨Ù~°â◊Û~åº~°‚==Ú Ü≥ÚHõ¯ #==∞ `«~°OQÆ=Ú#
Éèí∞=<Õâ◊fis „Ñ¨Hõ~°}=Ú HõÅ^Œ∞. âßHõÎ„Ñ¨"≥∂^Œ=Ú# ‰õÄ_» D „Ñ¨Hõ~°}=Ú HõÅ^Œ∞.
`«O„`«™ê~°=Ú# Éèí∞=<Õâ◊fis Ñ¨Ó*ÏÑ¨^Œúu HõÅ^Œ∞. ^ÕgÉèÏQÆ=`«=Ú#‰õÄ_» (12/12)
J^è•ºÜ«∞=Ú#O^Œ∞, =∞}ñfiÑ¨"åã≤xÜ«∞QÆ∞ Éèí∞=<Õâ◊fis q=~°}=Ú HõÅ^Œ∞.
"Õ∞^è•|∞∞+≤ ã¨∞~°^=Œä ∞Ç¨~åA`À ~Ú@¡<#≥ ∞ – (1) =∞Ç¨~åHõã∆ „¨ Ñ¨É∞íè "≥#·
â◊√OÉè∞í _»∞, J=∞‡"åiKÕ`« K«OÑ¨|_ç# `«~∞° "å`« ^Õ=`«ÅO^Œ~∞° #∞ WO„^Œ∞x`À‰õÄ_»,
JyflÇ¨ÏŸ„`«∞x =ÚO^Œ∞OK«∞H˘x J=∞‡"åi=^Œ‰Ì Ωõ KÕi P"≥∞#∞ ™ÈÎ„`«=Ú KÕãi≤ .
JÑ¨C_»∞ "åi "åOzè`å~°=÷ Ú <≥~"° iÕ #O^Œ∞=Å# "å~°O^Œi =ÚYHõ=∞Å=ÚÅ∞
qHõãO≤ zÜ«ÚO_≥#∞. "åi „Ñ¨HÍâ◊=Ú=Å# k‰õΩ¯Å∞ nÑ≤=Î ∞O`«=ÚÅÜ≥∞º#∞.(2)
–: Ñ¨^ŒH˘O_»= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 225
^Õq! „Ñ¨Ñ<¨ åfliÎÇÏ¨ ~ˆ ! „Ñ¨ã^‘ Œ „Ñ¨ã^‘ Œ =∂`«~Q˚° `Æ À-dÅã¨º I

„Ñ¨ã^‘ Œ qâıfiâ◊fii! áêÇ≤Ï qâ◊fiO `«fig∞â◊fis ^Õq! K«~åK«~ã° º¨ I 3
P^è•~°Éèí∂`å [QÆ`«ãÎ̈ fi"Õ∞HÍ =∞Ç‘Ïã¨fi~°∂¿Ñ} Ü«∞`«ó ã≤÷`åã≤ I
JáêO ã¨fi~°∂Ñ¨ã≤÷`«Ü«∂ `«fiÜ≥ÿ∞`«^•áêºÜ«∞`Õ Hõ$`«ûfl=∞ÅOÑ¶¨∞ºgˆ~º I 4
`«fiO "≥·+¨‚g â◊HÎ̃~°#O`«g~åº qâ◊fiã¨º c[O Ñ¨~°=∂ã≤=∂Ü«∂ I
ã¨"≥∂‡Ç≤Ï`«O ^Õq! ã¨=∞ã¨Î"Õ∞`«`ü `«fiO "≥· „Ñ¨ã¨<åfl Éèí∞q=ÚH˜Î¿ÇÏ`«∞ó I 5
`åII F [#h! â◊~}° ÏQÆ`∞« ÅQÆ∞ Éè‰í Ωõ ÅÎ PiÎx Ç¨ÏiOK«∞^Õg! J#∞„QÆÇÏ≤ OÑ¨Ù=Ú.
F `«b!¡ D [QÆ`∞« #Î O`«\ x˜ „Ñ¨ã#¨ ∞fl~åÅ"≥· J#∞„QÆÇÏ≤ OÑ¨Ù=Ú. F qâıfiâ◊fii!
ã¨HÅõ qâ◊fi=Ú#∞ J#∞„QÆÇÏ≤ Oz ~°HO∆˜ K«∞=Ú. F ^Õg! [OQÆ=∞™ê÷=~å`«‡Hõ"∞≥ #ÿ
D ã¨HÅõ =Ú#‰õΩ#∞ h"Õ ã¨„=∂l˝q Hõ^•! (3)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : J=∞‡ PHõeÜ«∞x Ü«∞_çy#<Õ J#fl=Ú ÃÑ@∞ì#∞QÆ^•! HÍ=Ù#, Ñ¨~°"Õ∞â◊fii
‰õÄ_», `«=∞#∞ `å=Ú JiÊOK«∞H˘#∞"å~°Å „uq^èŒ ^Œ∞óY=ÚÅ∞#∞ Ç¨ÏiOz"ÕÜ«Ú#∞.
J#QÍ `«# ™êÜ«Ú[º=ÚxzÛ P#OkOÑ¨*ËÜ«Ú#∞. Ö’Hõ=Ú#O^Œ∞#∞ xã¨ûÇ¨Ü«Ú_≥·
qÅÑ≤OK«∞K«∞#fl `«#Ü«Úx<Õ J=∞‡ J‰õΩ¯# KÕ~°∞ÛH˘#∞#∞QÆ^•! W@ ™êÜ«Ú[º=∞#QÍ
J‰õΩ¯# KÕ~°∞ÛH˘#∞@ÜÕ∞. `«H˜¯# "å~°ÅO^Œé∞#∞ `«# a_»¤ÖË J~Ú##∞, "åi"åi
â◊‰õΩÎÅ"Õ∞~°‰õΩ, "åi"åi áêÑ¨Ñ¨Ù}ºÉè’QÆ=ÚÅ‰õΩ P"≥∞ =^ŒeÃÑ@∞ì#∞. J#QÍ "åi"åi
áêÑ¨Ñ¨Ù}º=ÚÅ`À, "å~°∞ ãÖÑ¶¨∞i¬OK«∞K«∞O_»QÍ P"≥∞ ™êH˜∆Ü≥ÿ∞ K«∂K«∞K«∞O_»∞#∞. J=∞‡"å~°∞
[QÆ`«∞ÎÅxfl\˜H˜x „Ñ¨ã¨q„uÜ«∞QÆ∞@KÕ P"≥∞‰õΩ ã¨HõÅ=Ú#‰õΩ `«e¡Ü«∞QÆ∞@ ™ê~°÷Hõ=Ú. `«e¡ÜÕ∞
Ñ≤Å¡Å ÉÏQÀQÆ∞Å#∞ K«∂K«∞K«∞O_»∞#∞. HÍ=Ù# Dâ◊fiiÜ«∞#∞@Ü«Ú ™ê~°÷Hõ"Õ∞. r=ÙÖˇ·#"å~°∞,
HÍÖÏO`«~°=Ú# [_»∞Å∞QÍ [x‡OÑ¨=K«∞Û#∞. J>Ë¡ [_»r=ÙÅ∞ ‰õÄ_® "åi Hõ~°‡ÑïÑ¨Hõfi=Ú
K≥Ok#Ñ¨Ù_»∞, K«~°r=ÙÅ∞QÍ [x‡O`«∞~°∞. HÍ=Ù# J=∞‡"å~°∞ K«~åK«~°=ÚÅxflO\˜H˜x
`«e¡ÜÕ∞. JxflO\˜H˜h Dâ◊fiiÜÕ∞ ã¨HõÅ=Ú#‰õΩ ™ê„=∂l˝ P"≥∞ÜÕ∞Hõ^•!
`åII J=∂‡! h Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú JÅOÑ¶¨∞hÜ«∞=Ú. ^Œ∞~åæ! h"˘Hõ¯~°Î"Õ
Ñ¨$näfiã¨fi~°∂Ñ¨=Ú# #∞O_»∞@KÕ`«, ã¨=∞ã¨Î[QÆ`«∞Î#‰õΩ P^è•~°Éèí∂`«∞~åÅ=Ù
J~Ú<å=Ù. J>Ë¡ [Åã¨fi~°∂Ñ¨=ÚQÆ#∞#fl h"Õ D ã¨=∞ã¨Î=Ú#∞
áÈ+≤OK«∞K«∞<åfl=Ù.(4) h=Ù q+¨µ‚â◊H˜Îq. J#O`«"≥∞ÿ# |Å=ÚHõÅ^•#=Ù.
ã¨~fi° qâ◊fi=Ú#‰õΩ =¸Å"≥∞#ÿ ^•#=Ù. F [#h! h"Õ =∂Ü«∂ã¨fi~°∂Ñ≤}q˜ . D
[QÆ`«∞Î#O`«\ ˜x "≥∂Ç≤ÏOÑ¨KÕÜ«ÚK«∞<åfl=Ù. J#∞„QÆÇ≤ÏOz#KÀ „Ñ¨ã¨#∞fl~åÅ"≥·
D Ö’Hõ=Ú#‰õΩ =ÚHÎ̃HÍ~°}=Ú h"Õ JQÆ∞K«∞<åfl=Ù. (5)
226 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
q^•ºó ã¨=∞™êÎãÎ̈= ^Õq ÉèË^•ó ¢ã≤ÎÜ«∞ó ã¨=∞™êÎó ã¨HõÖÏ [QÆ`«∞û I
`«fiÜ≥ÿ∞HõÜ«∂ Ñ¨Ói`«=∞O|Ü≥ÿ∞`«`ü HÍ `Õ ã¨∞Îuó ã¨Î=ºÑ¨~åÑ¨~ÀH˜Îó I 6
ã¨~°fiÉèí∂`å Ü«∞^• ^Õg ã¨fi~°æ=ÚH˜Î„Ñ¨^•~Úh I
`«fiO ã¨∞Î`å ã¨∞Î`«ÜÕ∞ HÍ "å Éèí=O`«∞ Ñ¨~°"≥∂HõÎÜ«∞ó I 7
ã¨~°fiã¨º |∞kú~°∂¿Ñ} [#ã¨º Ç¨Ï$k ãÖã≤÷`Õ I
ã¨fi~åæÑ¨=~°æ^Õ ^Õq! <å~åÜ«∞}©! #"≥∂-ã¨∞Î `Õ I 8
HõÖÏHÍëêªk~°∂¿Ñ} Ñï}Ï=∞„Ñ¨^•~Úx I
qâ◊fi™ÈºÑ¨~°`Ò â◊ˆHÎ! <å~åÜ«∞}˜! #"≥∂-ã¨∞Î `Õ I 9
`åII q^ŒºÅxflÜ«Ú (=∞O„`«=ÚÅxflÜ«Ú) h aè#fl aè#fl ã¨fi~°∂Ñ¨=ÚÖË.
Ö’Hõ=ÚÅO^Œe ¢ãÎ‘ ÅO^Œé∞#∞ h JOâ◊ãfi¨ ~°∂Ñ≤}∞ÖË. D qâ◊fi=∞O`«ÜÚ« #∞
`«e"¡ #·≥ h`À_»<Õ xO_çÜÚ« #flk. ™ÈÎ„`«=Ú KÕÜ∞« ^Œy# =∂@ÅxflÜ«Ú#∞ hÖ’<Õ
Ü«ÚO_»∞@KÕ WHõ h ™ÈÎ„`«=Ú J<Õk "Õ~ˆ Uk HõÅ^Œ∞? ã¨∞uÎ OÑ¨^yŒ # „âıëêªu„âı+"ª¨ ∞≥ #ÿ
=∂@ h ™ÈÎ„`«"Õ∞ HÍx, J#º"≥∞ÿ#k Uq∞ HõÅ^Œ∞? (6) J=∂‡! h=Ù
ã¨~°fiÉèí∂`«ã¨fi~°∂Ñ≤}˜q. „Ñ¨HÍâ◊=∂#ã≤÷u HõÅ^•#=Ù. ã¨fi~°æ=Ú#∞ HÍx,
"≥∂Hõ∆=Ú#∞HÍx, DÜ«∞HõÅ^•#=Ù. ã¨~°fi=Ú#∞ h"Õ JÜ«Úº#∂ ™ÈÎ„`«=Ú
KÕÜ∞« |_»∞K«∞<åfl=Ù. x#∞fl ã¨∞uÎ OK«∞@‰õΩ U =∂@Å∞ Ü≥∂QÆº=ÚÅ∞ HÍQÆÅ=Ù?(7)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : ^ÕgÑ¨Ù~å}=Ú#O^Œ∞ W@∞¡ K≥Ñ¨Ê|_çÜ«Ú#flk. ™ÈÎ`å `«fiO K« ã¨∞Îu
ã¨ÎfiOK«, "Õ`åÎ `«fiO "Õkh K« `«fi"£∞ I HÀ-Ç¨ÏO ™ÈÎ`å ã¨Î=OHõã¨º „H˜Ü«∞`Õ
"å„HõÊÖÏÑ¨#"£∞ II J#QÍ F `«b¡! h"Õ ã¨∞ÎuOK«∞^•#=Ù. h"Õ ã¨∞Îuq. h"Õ *Ï˝`«=Ù. h"Õ
Zé˜yOK«∞^•#=Ù. ™ÈÎ„`«=Ú KÕÜ«Ú <Õ<≥=_»#∞? ã¨∞ÎuOK«∞@ Z=ix? WkÜ«∞O`«Ü«Ú
"å„HõÊOK«"Õ∞ Hõ^•! ã¨~fi° O Yefi^ŒO „|Ç¨Ï‡ J#∞ ÉèÏ=# J=QÍÇ¨Ï#Ö’xH˜ =K«∞Û#Ñ¨Ù_»∞
J\˜ì J=QÍÇ¨Ï# á⁄O^Œ∞ =∞#ã¨∞û`À ã¨Ç¨ Láêã¨‰õΩ_»∞ Láêã¨º=Ú#O^Œ∞ UH©Éèí∂`«∞_»QÆ∞#∞.
Wk ãÖÑ¨Ó~°‚"≥∞ÿ# J^≥·fi`å#∞Éèí==Ú.
`åII ã¨~°fi„áê}∞Å Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=Ú#O^Œ∞#∞, |∞kú~°∂Ñ¨=Ú##∞ L#flk.
ã¨fi~°=æ Ú#∞, "≥∂Hõ=∆ Ú#∞ „Ñ¨™êkOK«∞#k‰õÄ_® h"Õ. J\ì̃ <å~åÜ«∞}˜ ^Õq! h‰õΩ
#=∞™ê¯~°=Ú. (8) `«b!¡ HÍÅ=ÚÜ≥ÚHõ¯ q∞H˜¯e z#flÉèÏQÆ=ÚÅQÆ∞ HõÅ, HÍ+ª̈,
=Ú#flQÆ∞ ~°∂Ñ¨=ÚÅ`À qq^è=Œ ÚÖˇ#· JÇ¨ÏŸ~å„`«=Ú, "å~°=Ú, Ñ¨H=∆õ Ú, =∂ã¨=Ú,
ãÖ=`«û~°=ÚÅ∞QÆ HÍÅ=Ú#∞ qq^è=Œ ÚÅ∞QÆ Ñï}q∞OÑ¨KÜ Õ Ú« @Ö’#∞, J>Ë¡
–: Ñ¨^ŒH˘O_»= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 227
ã¨~°fi=∞OQÆÅ=∂OQÆÖËº t"Õ ã¨~åfi~°÷™êkèˆH I

â◊~°}Ëº „`«ºO|ˆH Q“i! <å~åÜ«∞}˜! #"≥∂-ã¨∞Î `Õ I 10
ã¨$+≤ìã≤÷uq<åâß<åO â◊H˜ÎÉèí∂`Õ ã¨<å`«x I
QÆ∞}Ï„â◊Ü∞Õ QÆ∞}=∞ÜÕ∞ <å~åÜ«∞}˜! #"≥∂-ã¨∞Î `Õ I 11
â◊~°}ÏQÆ`«n<å~°ÎÑï„`å}Ñ¨~åÜ«∞}Ë I
ã¨~°fi™êºiÎÇ¨Ïˆ~ ^Õq! <å~åÜ«∞}˜! #"≥∂-ã¨∞Î `Õ I 12
Ü«∂=„`«ÊÑÖK«=Ú#∞, ãÖÇ¨ÏiOK«∞@Ü«∞O^Œ∞#∞, ã¨=∞~°∞~÷ åÅ"≥#· F ÅH©∆ ‡^Õg!
h‰õΩ #=∞™ê¯~°=Ú. (9)
`åII F <å~åÜ«∞}©! h=Ù ã¨~fi° â◊√Éè=í ÚÅ‰õΩ q∞H˜¯e â◊√Éè"í ∞≥ #ÿ ^•#=Ù.
P#O^Œãfi¨ ~°∂Ñ≤}q˜ . ã¨=∞ãÎ̈=ÚÖˇ#· „Ñ¨Ü∂≥ [#=ÚÅ#∞ ã≤kOú Ñ¨*Ü Ë Ú« ^•#=Ù.
Ö’Hõ=ÚÅxflO\˜KÕ â◊~°}∞ á⁄O^Œ^Œy#^•#=Ù. J#QÍ â◊~°}ÏQÆ`«=`«ûÅ=Ù.
=¸_»∞Hõ#∞flÅ∞ HõÅ^•#=Ù, ã¨fiK«Ûù"≥∞ÿ# =~°‚=Ú HõÅ Q“s^Õqq. J\˜ì h‰õΩ
#=∞™ê¯~°=Ú. (10) ã¨$+≤ãì u÷≤ ÅÜ«∞=ÚÅ ™ê=∞~°º÷ =Ú#‰õΩ Pã¨Ê^Œ"∞≥ #ÿ ^•#=Ù.
ã¨$+≤Hì ˜ Ñ¨Ó~°fi=Ú#∞O_çÜÚ« LxH˜ QÆÅ^•#=Ù. „uQÆ∞}=ÚÅ‰õΩ P„â◊ÜÚ« ~åÅ=Ù.
`«^Œ∞æ}=ÚÅ J=™ê÷~°∂Ñ¨=ÚQÆ#∞ #∞#fl^•#=Ù. J\˜ì <å~åÜ«∞}©! h‰õΩ
#=∞™ê¯~°=Ú. (11) h"Õ â◊~°}=∞x ~°Hõ∆}Ï~°∞÷Öˇ· =zÛ# ÉÏkè`«∞Å#∞,
~°HO∆˜ K«∞@Ü«∞O^Œ∞ x=∞QÆfl"≥∞Ü
ÿ Ú« O_»∞ `«b!¡ „ÑüÜ≥ÚHõ¯i ÉÏ^è#Œ ∞ `˘ÅyOK«∞#\˜ì
^ŒÜ∂« =∞~¸! [#h! F <å~åÜ«∞}©! h‰õΩ #=∞™ê¯~°=Ú. (12)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : Ö’Hõ=Ú#O^Œ∞ qq^èŒ=ÚÖˇ·# ÉÏ^èŒÅ∞ `«Ñ¨Ê ã¨∞YâßO`«∞Å∞ ÖË=Ù. J@∞¡
ÖË‰õΩO_»∞@ÜÕ∞ ãÖ™ê~°ÅHõ∆}=Ú. Uq^èŒ=Ú<≥·# ^Œ∞óY=ÚÖˇ·##∞ `˘ÅyáÈ=Ù@‰õΩ XˆH XHõ
=∂~°æ=Ú `«Ñ¨Ê "Õ~°∞=∂~°æ=ÚÅ∞ ÖË=Ù. ''<å#ºó Ñ¨<å÷ JÜ«∞<åÜ«∞ q^Œº`Õ—— J#∞#@∞¡
Ñ¨~°=∂`«‡#∞ â◊~°}∞á⁄O^Œ∞@HõO>ˇ r=Ùx x+¨¯$uH˜ "Õé∞ =∂~°æ=Ú UkÜ«Ú#∞ ÖË^Œ∞.
Ñ¨~°=∂`«‡Ü«∞# ¢ã‘Î Ñ¨ÙO #Ñ¨ÙOã¨HÍk ÉèË^Œ=ÚÅ∞ÖËx XHõ J^ŒfiÜ«∞Ñ¨~°=∂~°÷ =ã¨∞Î=Ù.
Láêã¨‰õΩÅ∞ `«=∞ Ü«∞aè~°∞K«∞Å##∞ãïOz U^À XHõ ~°∂Ñ¨=ÚÃÑ· „Ñ¨`«ºÜ«∞=Ú
HõeyÜ«ÚO^Œ∞~°∞. 'Láêã¨HõÇ≤Ï`å~å÷Ü«∞ „|Ç¨Ï‡}À~°∂Ñ¨HõÅÊ<å— Ü«∞<≥_ç
JaèÜ«ÚHÀÎH˜Îx|\˜ì Láêã¨‰õΩx Jaèx"Õâ◊=Ú#∞|\˜ì „|Ç¨Ï‡=Ú#‰õΩ ~°∂Ñ¨"Õ∞~°Ê_»∞#∞. P
~°∂Ñ¨=Ú ¢ã‘Î HÍ=K«∞Û#∞, t=Ù_»∞ HÍ=K«∞Û#∞, ~å=Ú_»∞, Hõ$+¨µ‚_»∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞
228 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
Ç¨ÏOã¨Ü«ÚHõÎq=∂#¿ã÷ „|Ç¨‡}©~°∂Ñ¨^è•i}˜ I
H“âßOÉèíóHõ∆iˆH ^Õq <å~åÜ«∞}˜! #"≥∂-ã¨∞Î `Õ I 13
„uâ◊¥ÅK«O„^•Ç≤Ï^èŒˆ~ =∞Ç¨=$+¨Éèí"åÇ≤Ïx I
=∂¿ÇÏâ◊fisã¨fi~°∂¿Ñ} <å~åÜ«∞}˜! #"≥∂-ã¨∞Î `Õ I 14
=∞Ü«¸~°‰õΩ‰õΩ¯@=$`Õ =∞Ç¨â◊H˜Î^èŒˆ~-#¿Ñ¶∞ I
H“=∂s~°∂Ñ¨ãÖ™ê÷<Õ <å~åÜ«∞}˜! #"≥∂-ã¨∞Î `Õ I 15
â◊OYK«„HõQÆ^•âß~üVæQÆ$Ç‘Ï`«Ñ¨~°=∂Ü«Ú^èÕ I
„Ñ¨ã‘^Œ "≥·+¨‚g~°∂¿Ñ <å~åÜ«∞}˜! #"≥∂-ã¨∞Î `Õ I 16
QÆ$Ç‘Ï`À„QÆ=∞Ç¨K«„ˆH ^ŒO„ëÈì^Œú$`«=ã¨∞O^èŒˆ~ I
=~åÇ¨Ï~°∂Ñ≤}˜ t"Õ! <å~åÜ«∞}˜! #"≥∂-ã¨∞Î `Õ I 17
WuÇ¨ã¨„Ñ¨ã≤^Œ∞úÅQÆ∞ Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ∞#∞ HÍ=K«∞Û#∞. WK«@ [QÆ<å‡`« Láêã¨º^Õ=`«QÍ
LkÌ+ì̈"≥∞ÿ#k. P"≥∞#∞ â◊~°}∞"Õ_ç#"åiH˜ ™êO™êiHõÉÏ^èŒÅ∞ ÉÏkèOK«=Ù J#∞#k ã≤^•úO`«=Ú.
nxH˜ ãÖÑ¨Ó~°‚"≥∞ÿ# ^Œ$_è»qâßfiã¨=Ú HÍ=Öˇ#∞.
`åII F ^Õg! h=Ù Ç¨ÏOã¨`À ‰õÄ_ç# q=∂#=Ú#O^Œ∞ ãÖK«iOK≥^=Œ Ù.
„|Ç¨Ï‡â◊H˜Î~°∂Ñ¨=Ú#∞ ^èŒiOz#^•xq, ^Œ~°ƒùãÖ|O^èŒ"≥∞ÿ# [Å=ÚÅ#∞
PÜ«Ú^è=Œ ÚÅ∞QÍ „Ñ¨Ü∂≥ yOz â◊„`«∞=ÙÅ#∞ ãÖÇ¨ÏiOK≥^=Œ Ù! F <å~åÜ«∞}©!
h‰õΩ #=∞™ê¯~°=Ú. (13) =∞¿ÇÏâ◊fi~°âH◊ Î̃ ã¨fi~°∂Ñ¨=Ú`À, KÕ`« „uâ◊¥Å=Ú#∞,
=∞øoÜ«∞O^Œ∞ K«O„^Œ~ˆ Y#∞, HõO~î=° Ú#O^Œ∞ ã¨~Ê° =Ú#∞ ^èiŒ Oz, #Ok"åÇ¨Ï#=ÚÃÑ·
ãÖK«iOK≥_∞» F <å~åÜ«∞}©! h‰õΩ #=∞™ê¯~°=Ú. (14) ‰õΩ=∂~°âH◊ Î˜ ã¨fi~°∂Ñ¨=Ú#
#∞#fl F ^Õg! h=Ù <≥q∞à◊§KÕ`#« ∞, HÀà◊§KÕ`#« ∞, P=iOÑ¨|_çÜÚ« #fl ^•#=Ù,
Q˘Ñ¨Ê<≥#· zÅ¡HÀÅÜ«∞#∞ PÜ«Ú^è=Œ Ú#∞ ^èiŒ OzÜ«Ú#fl^•#=Ù! áêÑ¨~Ç° Ï≤ `«∞~åÅ=Ù.
S# F <å~åÜ«∞}©! h‰õΩ #=∞™ê¯~°=Ú. (15) â◊OY=Ú, K«„Hõ=Ú, QÆ^,Œ ^è#Œ ∞ã¨∞û,
J#∞ „âı+¨ª=ÚÖˇ·# <åÅ∞QÆ∞ PÜ«Ú^èŒ=ÚÅ#∞ ^èŒiOz# F "≥·+¨‚gâ◊H©Î!
J#∞„QÆÇÏ≤ OÑ¨Ù=Ú. F <å~åÜ«∞}©! h‰õΩ #=∞™ê¯~°=Ú. (16) ÉèÜ í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ
ã¨∞^Œ~°≈# K«„Hõ=Ú#∞ ^èŒiOzÜ«Ú#fl^•#=Ù! h ^ŒO¢+¨ìKÕ`« Ñ¨$näfiQÀà◊=Ú#∞
L^Œiú Oz#^•xq! =~åÇ¨=`å~°∞_»Q∞Æ q+¨µ^‚ =Õ Ùx â◊HÜ Î˜ ∞« QÆ∞ "å~åÇ‘Ï~°∂Ñ¨=Ú#∞
^èiŒ OzÜ«Ú#fl F =∞OQÆàã◊ fi¨ ~°∂Ñ≤}!© <å~åÜ«∞}©! h‰õΩ #=∞™ê¯~°=Ú. (17)
–: Ñ¨^ŒH˘O_»= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 229
#$ã≤OÇ¨Ï~°∂¿Ñ}À„ˆQ} Ç¨ÏO`«∞O^≥·`åº<£ Hõ$`À^Œº"Õ∞ I

¢`≥·Ö’Hõº„`å}ã¨Ç≤Ï`Õ <å~åÜ«∞}˜! #"≥∂-ã¨∞Î `Õ I 18
H˜s\˜x =∞Ç¨=„*Ë ã¨Ç¨Ï„ã¨#Ü«∞<À[˚fiÖË I
=$„`«„áê}Ç¨Ïˆ~ K≥·O„k <å~åÜ«∞}˜! #"≥∂-ã¨∞Î `Õ I 19
t=^Œ∂fã¨fi~°∂¿Ñ} Ç¨Ï`«^≥·`«º=∞Ç¨|ÖË I
Ñ¶¨∞’~°~°∂¿Ñ =∞Ç¨~å"Õ <å~åÜ«∞}˜! #"≥∂-ã¨∞Î `Õ I 20
^ŒO¢ëêìHõ~åÅ=^Œ<Õ t~À=∂ÖÏqÉèí∂+¨}Ë I
Kå=ÚO_Õ =ÚO_»=∞^ä<Œ Õ <å~åÜ«∞}˜! #"≥∂-ã¨∞Î `Õ I 21
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : Ñ¨Ó~°fiHÍ~°}ÏQÆ=∞=Ú# "å~åÇ‘Ï^è•º#=Ú W@∞¡ ¿Ñ~˘¯#|_ç#k –
Hõ$+¨‚Ñ‘`åO|~° âß~üV©æ ã¨~°fiãÖÑ¨`«¯~å=∞$QÍO, Ñ¨q„`åÅOHõ$`À~°ã¨¯ áê^Œ#∂Ñ¨Ù~°–
ãÖÜ«Ú`å I ã¨"Õº-ÉèÜ í ∞« Ç¨ÏÅO K≥=· =Úã¨ÅO =~°=∞#ºˆH, =~åÇ¨Ï =¢H©Î "å~åÇ‘Ï
Ü«∞=∞Éèí∂+¨} Éèí∂+≤}© II J#QÍ – "å~åÇ‘ÏÜ«∞#∞ ^Õ=`« =~åÇ¨Ï=ÚY=Ú Hõey Ü«∞=ÚxH˜
QÆÅ∞æ Éèí∂+¨}=ÚÅ=O\˜ Éèí∂+¨}=ÚÅ∞ JÅOHõiOK«∞H˘x "åÇ¨Ï#Ü«ÚHõÎÜ≥ÿ∞ Hõ$+¨‚=~°‚Ü≥ÿ∞
Ñ‘`åO|~° ^è•i}˜Ü≥ÿ∞, ^èŒ#∞~åúi}˜Ü≥ÿ∞ Éèí‰õΩÎÅ‰õΩ ã¨~°fiãÖÑ¨^ŒÅxK«∞Û#^≥· Ü«ÚO_»∞#∞.
D"≥∞ Ñ¨q„`«∞~åÅ∞ =Hõ∆ã¨÷Å=Ú# JÅOHõiOK«∞H˘x#k Ô~O_»∞ áê^Œ=ÚÅÃÑ·# #∂Ñ¨Ù~°=ÚÅ∞
HõeyÜ«ÚO_»∞#∞. Ô~O_»∞ ‰õΩ_ç KÕ`«∞ÅÖ’ JÉèíÜ«∞=Ú„^Œ =∞iÜ«Ú Ç¨ÏÖÏÜ«Ú^èŒ=Ú† Ô~O_»∞
Z_»=∞ KÕ`«∞ÅÖ’ =Úã¨Å=Ú =∞iÜ«Ú =~°^•#=Ú„^Œ#∞ HõeyÜ«ÚO_»∞#∞. '"å~åÇ‘Ï— J#∞
D"≥∞ q+¨µ‚^Õ=Ùx =~åÇ¨=`å~°=Ú#‰õΩ ãÖ|OkèOz# â◊H˜Î.
`åII ÉèíÜ«∞OHõ~°=∞QÆ∞ #~°ã≤OÇ¨ïx~°∂Ñ¨=Ú`À, „‰õÄ~°~åHõ∆ã¨∞Å#∞
ãÖÇ¨ÏiOK«∞@‰õΩ „Ñ¨Ü∞« `«fljÅ"≥#· F <å~°ãO≤ Ç‘Ï! =ÚÖ’¡H=õ ÚÅ#∞ ~°HO∆˜ K«∞@Ü«∞O^Õ
^ŒÜ∞« #∞ Hõey#\ì̃ <å~åÜ«∞}©! h‰õΩ #=∞™ê¯~°=Ú. (18) H˜s@=Ú#∞, fHõ∆‚"∞≥ #ÿ
=„*ÏÜ«Ú^è=Œ Ú#∞ ^èiŒ Oz "Õ~ÚHõ#∞flÅ`À L[˚fiÅ=ÚQÆ „Ñ¨HÍtOK«∞K«∞ =$„`åã¨∞~°∞x
Jã¨∞=ÙÅ#∞ Ç¨ÏiOz#\ì̃ WO„^ŒâH◊ Î̃ ã¨fi~°∂Ñ≤}!© <å~åÜ«∞}©! h‰õΩ #=∞™ê¯~°=Ú.
(19) t=Ùx^Œ∂`«QÍ ÑÖÑ≤# H“tH©^qÕ ~°∂Ñ¨=Ú##∞#fl^•#=Ù. ~åHõã∆ ∞¨ Å#∞
ãÖÇ¨ÏiOz# Q˘Ñ¨Ê|Å=Ú#∞ HõÅ^•#=Ù. ÉèÜ í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ ~°∂Ñ¨=Ú HõÅ^•xq.
fHõ∆‚=∞QÆ∞ HõO~î^° fiŒè x Hõey#\˜ì <å~åÜ«∞}©! h‰õΩ #=∞™ê¯~°=Ú.(20) HÀéÅ`À
‰õÄ_ç# ÉèÜ í ∞« OHõ~=° ∞QÆ∞ =ÚY=Ú HõÅ^•#=Ù! HõáêÅ=ÚÅ =∂Å#∞ PÉè~í } ° =ÚQÆ
^èiŒ Oz#^•#=Ù! HÍoHÍ^Õg! =ÚO_®ã¨∞~°∞x ãÖÇ¨ÏiOz#\˜ì <å~åÜ«∞}©! h‰õΩ
#=∞™ê¯~°=Ú. (21)
230 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
ÅH˜∆ ‡ Å*Ë˚ =∞Ç¨q^Õº „â◊^Õú Ñ¨Ù+≤ìã¨fi^èÕ „^èŒ∞"Õ I
=∞Ç¨~å„u =∞Ç¨-q^Õº <å~åÜ«∞}˜! #"≥∂-ã¨∞Î `Õ I 22
"Õ∞^èÕ ã¨~°ã¨fiu =ˆ~ Éèí∂u ÉÏ„Éèíq `å=∞ã≤ I
xÜ«∞`Õ `«fiO „Ñ¨ã‘^Õâı <å~åÜ«∞}˜! #"≥∂-ã¨∞Î `Õ I 23
ã¨~°fiã¨fi~°∂¿Ñ ã¨ˆ~fiâı ã¨~°fiâ◊H˜Îã¨=∞xfi`Õ I
ÉèíÜÕ∞Éèíº¢™êÎÇ≤Ï <À ^Õq! ^Œ∞ˆ~æ! ^Õq! #"≥∂-ã¨∞Î `Õ I 24
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : =∞Ç¨HÍm„Ñ¨ÉèÏ==Ú „HÕ^Œ\˜ J^è•ºÜ«∞=ÚÅÖ’ qâı+¨=ÚQÆ
=i‚OK«|_ç#k. Ñ¨Ù~°â◊Û~åº~°‚= `«O„`«=Ú# 1. ^ŒH˜∆}HÍm 2. =∞Ç¨HÍm 3. Éèí„^ŒHÍm 4.
â◊‡âß#HÍm 5. QÆ∞Ç¨ÏºHÍm 6. HÍ=∞HõàÏHÍm 7. ã≤kúHÍm 8. ã≤^ŒúÅH©∆‡ Jx Zxq∞k q^èŒ=ÚÅ∞QÆ
=i‚OÑ¨|_ç#k. J>Ë¡ [Ü«∞„^Œ^äŒÜ«∂=∞à◊=∞`«=Ú#O^Œ∞ Ñ¨^ŒH˘O_»∞ q^èŒ=ÚÅ∞QÆ#∞,
ã¨<À‡Ç¨Ï# `«O„`«=Ú#O^Œ∞ U_»∞q^èŒ=ÚÅ∞QÆ#∞ K≥Ñ¨Ê|_çÜ«Ú#flk. K«O_»=ÚO_»∞Å#∞
=kèOz "åi t~°ã¨∞ûÅ#∞ fã≤H˘x=K«∞Û@KÕ`« Kå=ÚO_®Ü«∞#∞ ãÖ[˝ U~°Ê_ç#k.
`åII q+¨µÑ‚ f¨ fl! „Ç‘Ï ã¨fi~°∂Ñ≤}!© (Å*Ï˚~∂° Ñ≤})˜ =∞Ç¨q^•º – „|Ç¨Ï‡q^•º
ã¨fi~°∂Ñ≤}!© („â◊^•ú ã¨fi~°∂Ñ≤})˜ Pã≤HÎ ºõ ^è•~°}~°∂Ñ≤}!© , Ñ¨Ù+≤~ì ∂° Ñ≤}˜ – Ñ¨Ù~°∞ëê~°÷
™ê^è#Œ ™ê=∞~°º÷ =Ú HõÅ^•xq ã¨fi^è•~°∂Ñ≤}˜ – Ñ≤`$« Ç¨Ïq~åú# =∞O„`«ãfi¨ ~°∂Ñ≤}!©
^è$Œ =~°∂Ñ≤}˜ – „uHÍÖÏÉÏ^èºŒ "≥∞#ÿ x`«º`«fi=Ú HõÅ^•#=Ù! =∞Ç¨~å„u ã¨fi~°∂Ñ≤}˜
– ã¨∞Yã¨fi~°∂Ñ≤}!© =∞Ç¨q^•ºã¨fi~°∂Ñ≤}© – =∂Ü«∂~°∂Ñ≤}© (Jx`«º–Jâ◊√z
^Œ∞óY–J<å`«‡–ã¨fi~°∂Ñ≤}!© „Ñ¨ÑO¨ K«~∂° Ñ¨=∞QÆ∞ =∂Ü«∂ã¨fi~°∂Ñ≤}!© F <å~åÜ«∞}©!
h‰õΩ #=∞™ê¯~°=Ú. (22) F "Õ∞^è•ã¨fi~°∂Ñ≤}!© "å„QÆ∂Ñ≤}!© ã¨~fi° „âı+ãª̈ fi¨ ~°∂Ñ≤}!©
ã¨`«Î fi~°[ã¨Î"≥∂ ~°∂Ñ≤}©! xÜ«∞=∞ã¨fi~°∂Ñ≤}©! ã¨HõÖÏnèâ◊fis! <å~åÜ«∞}©!
J#∞„QÆÇÏ≤ OÑ¨Ù=Ú. h‰õΩ #=∞™ê¯~°=Ú. (23) ã¨~fi° ã¨fi~°∂Ñ≤}© – ã¨~fi° =Ú h^≥#·
PHÍ~°=ÚHõÅ^•xq! ã¨ˆ~fiâ◊fis – ã¨=∞ã¨Îqâ◊fi=Ú#‰õΩ ã¨„=∂l˝q! ã¨~°fiâ◊H˜Î
ãÖÑ¨#∞fl~åÅ=Ù – ã¨HÅõ =ÚÖˇ#· ™ê=∞~°º÷ =ÚÅ`À ‰õÄ_çÜÚ« #fl^•#=Ù! F ^Õg!
=∞=Ú‡ ã¨=∞ã¨Î ÉèíÜ«∞HÍ~°}=ÚÅ#∞O_ç ~°H˜∆OÑ¨Ù=Ú. F ^Œ∞~åæ=∂`å! h‰õΩ
#=∞™ê¯~°=Ú. (24)
–: Ñ¨^ŒH˘O_»= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 231
U`«`ÕÎ =^Œ#O ™œ=∞ºO Ö’K«#„`«Ü«∞Éèí∂+≤`«"£∞ I

áê`«∞ #ó ã¨~fi° cèuÉèºí ó HÍ`åºÜ«∞x! #"≥∂-ã¨∞Î `Õ I 25
*ÏfiÖÏHõ~åÅ=∞`«∞º„QÆ=∞âıëêã¨∞~°ã¨∂^Œ#"£∞ I
„uâ◊¥ÅO áê`«∞ <À cè`Õ~°ƒù„^ŒHÍo! #"≥∂-ã¨∞Î `Õ I 26
Ç≤Ï#ã≤Î ^≥·`«º`Õ*ÏOã≤ ã¨fi<Õ<åÑ¨Ó~°º Ü«∂ [QÆ`ü I
™ê Ñ¶∞¨ O\Ï áê`«∞ <À ^Õq áê¿ÑÉè’º-#ó ã¨∞`åx= I 27
Jã¨∞~åã¨$QÆfi™êÑÖHõK«iÛ`«¿ãÎ Hõ~À[˚fiÅó I
â◊√ÉèÏÜ«∞ Y_Àæ Éè=í `«∞ K«O_ç̂H! `åfiO #`å=Ü«∞"£∞ I 28
`åII ¿ÇÏ HÍ`åºÜ«∞h! D h =ÚY=Ú ã¨∞=∞¿Ñâ◊Å"≥∞ÿ =¸_»∞ Hõ#∞flÅ`À
JÅOHõ$`«"≥∞ÿ Ü«Ú#flk. Jk =∞=Ú‡ ã¨HõÅq^èŒ=ÚÖˇ·# ÉèíÜ«∞=ÚÅ#∞O_ç
HÍáê_»∞QÍHõ! h‰õΩ #=∞™ê¯~°=Ú. (25)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : J=∞‡"åi XHõ Hõ#∞fl ã¨∂~°ºã¨fi~°∂Ñ¨=Ú. =∞iÜ≥ÚHõ Hõ#∞fl
K«O„^Œã¨fi~°∂Ñ¨=Ú. ÅÖÏ@=Ú#O^Œe =¸_»=Hõ#∞fl Jyflã¨fi~°∂Ñ¨"≥∞ÿÜ«Ú#flk.
„Ñ¨ÑÖK«=∞O`«Ü«Ú#∞ qq^èŒ=ÚÖˇ·# qHÍ~°=ÚÅ‰õΩ xÅÜ«∞=Ú. gxÖ’ U
HÀ}=Ú#∞O_çÜ≥ÿ∞##∞, U Hõ∆}=Ú#O^≥·##∞, U ~°∂Ñ¨=Ú#O^≥·##∞, U^À XHõq^èŒ=∞QÆ∞
ÉèíÜ«∞=Ú Ñ‘_çOK«∞K«∞O_»=K«∞Û#∞. Ñ¨~°=∂`«‡Ü≥ÚHõ¯ UÔH·Hõ`«fi„QÆÇ¨Ï}=Ú#O^Œ∞ `«Ñ¨Ê
ãÖ™ê~°=∞O`«Ü«Ú#∞ q∞H˜¯e ÉèíÜ«∂=Ç¨Ï"≥∞ÿ r=Ùx "ÕkèOK«∞K«∞O_»∞#∞.
'kfifÜ«∂^≥·fiÉèíÜ«∞OÉèí=u— Jx „â◊√u ÃÇÏK«ÛiOz#k ‰õÄ_». Ñ¨~°=∂`«‡ã¨fi~°∂Ñ¨Ù~åÅQÆ∞
J=∞‡"åˆ~ D ÉèíÜ«∞=ÚÅ#∞O_ç ~°H˜∆OÑ¨QÆÅ^Œ∞.
`åII Éèí„^ŒHÍm! Jyfl*ÏfiÅÅ=Öˇ cèHõ~°=Ú#∞, q∞H˜¯e L„QÆ=Ú#∞,
~åHõ∆ã¨∞ÅO^Œ~°#∞ =∞@∞ìÃÑ@ìQÆÅkÜ«Ú<≥·# h „uâ◊¥Å=Ú =∞=Ú‡ ã¨=∞ã¨Î
ÉèÜ
í ∞« =ÚÅ#∞O_ç ~°HO∆˜ K«∞QÍHõ! =∞OQÆàH◊ Íi}˜=QÆ∞ HÍm! h‰õΩ #=∞™ê¯~°=Ú.(26)
^Õg! U Ñ¶∞¨ O@ `«# <å^Œ=Ú`À [QÆ`∞« #Î O`«#∞ xOÑ≤ ~åHõã∆ ∞¨ Å `Õ[ã¨∞û#∞
Ç¨ÏiOÑ¨*Ü Ë Ú« <À, J\ì̃ Ñ¶∞¨ O@ `«e^¡ OŒ „_»∞Å∞ `«=∞ Hõ#fla_»Å¤ #∞ HÍáê_»∞#@∞¡
=∞=Ú‡ áêÑ¨=ÚÅ#∞O_ç ~°HO∆˜ K«∞QÍHõ! (27) ~åHõã∆ ∞¨ Å ~°H=Îõ ÚÜ≥ÚHõ¯ „H˘=ÙfiÜ≥ÚHõ¯
ÑÖHõ=ÚKÕ`« Ñ¨ÓÜ«∞|_ç h KÕu=Å# q∞H˜¯e „Ñ¨HÍâ◊=O`«"∞≥ ÿ "≥Å∞QÆ∞K«∞#fl h
Y_»æ=Ú t+¨ì„áê}∞Å ~°Hõ∆}H˘~°‰õΩ ˆH∆=∞=Ú#∞ HõÅ∞QÆ*ËÜ«ÚQÍHõ! ^Õg! h‰õΩ
#=∞ã¨¯iOK«∞K«∞<åfl=Ú. (28)
232 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
~ÀQÍ#âıëê#Ñ¨ÇÏ¨ Oã≤ `«∞ëêì
~°∞ëêì `«∞ HÍ=∂<£ ã¨HÖõ Ï#cèëêì<£ I
`åfi=∂„t`å<åO # qÑ¨#fl~å}ÏO
`åfi=∂„t`å Ç¨º„â◊Ü∞« `åO „Ñ¨Ü∂« Ou I 29
U`«`¯« $`«O Ü«∞`«¯^Œ#O `«fiÜ«∂^Œº
^è~Œ ‡° kfiëêO ^Õq =∞Ç¨ã¨∞~å}Ï"£∞ I
~°∂ÃÑ·~°<ÕÔH·~°ƒÇ¨ï^è•--`«‡=¸iÎO
Hõ$`åfiOaˆH `«„`«ÊHõ~Àu HÍ<åº I 30
q^•ºã¨∞ âß¢¿ã+Î µ¨ q"ÕHnõ ¿Ñ–
ëêfi^Õº+¨µ "åˆHº+¨µ K« HÍ `«fi^Œ<åº I
`åII FÜ«∞=∂‡! h=Ù P~å^èŒ<å^Œ∞ÅKÕ `«$Ñ≤Îá⁄Ok#KÀ, ã¨HõÅ=ÚÖˇ·#
~ÀQÆ=ÚÅ#∞, LÑ¨„^Œ==ÚÅ#∞, áÈHÍ~°ÊQÆÅ=Ù. J>Ë¡ „HÀ^è=Œ Ú =Ç≤ÏOz#KÀ
Jâı+¨=ÚÖˇ·# HÀiHõÅ#∞ (™ê^èŒ‰õΩx) HÍ=∞#Å#∞ #tOÑ¨*ËÜ«∞QÆÅ=Ù. x#∞fl
â◊~}
° ∞á⁄Ok# "åiH˜ PÑ¨^ÖŒ Ë HõÅ∞QÆ=Ù. x#∞fl P„â◊~ÚOz#"å~°∞ x["≥∞#ÿ
P„â◊Ü∞« =Ú#∞ á⁄Ok#"å~°Q∞Æ ^Œ∞~°∞. ÖËHõ W`«~∞° Å‰õΩ P„â◊Ü∂« Éè∂í `«∞ ÅQÆ∞^Œ∞~°∞.(29)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : ÃÑ· 29= â’¡Hõ=∞O„`«=ÚKÕ`« ãÖÑ¨Ù\©Hõ~°}=ÚKÕã≤ ã¨Ñ¨Îâ◊ux
áê~åÜ«∞}=Ú KÕã≤#KÀ, ã¨HõÅq^èŒ=ÚÖˇ·# ~ÀQÆ=ÚÅ#∞O_ç q=ÚH˜Î ÅaèOK«∞#∞. J=∞‡"åiH˜
Uq^èŒ=ÚQÆ<≥·##∞ JãÖ`«$Ñ≤Îx HõeyOz P"≥∞#∞ ‰õΩÑ≤`«∞~åex KÕã≤#KÀ, <≥~°"Õ~°#∞#fl
Jcè+¨ì=ÚÅ∞ ã¨Ç≤Ï`«=Ú #+¨ì"≥∞ÿáÈ=ÙK«∞O_»∞#∞. JO^Œ∞KÕ`« J=∞‡"åi ãÖ|O^èŒ=ÚQÆ
#@#Å∞HÍx, =OK«#Å∞HÍx, HõÑ¨@=ÚÅ∞HÍx ZO`«=∂„`«=Ú#∞ Ñ¨xH˜~å=Ùã¨∞=∂!
`åII F ÉèQí =Æ f! F JOaHÍ=∂`å! h ã¨fi~°∂Ñ¨=Ú#∞ ÃÑ‰õΩ¯q^è=Œ ÚÅ∞QÍ
J<ÕH~õ ∂° Ñ¨=ÚÅÖ’xH˜ =∂~°∞ÛK«∞ ^è~Œ ‡° ^Õfi+¨µÖˇ#· =∞Ç¨~åHõã∆ ∞¨ Å`À Ü«Ú^Œ=ú Ú
KÕã≤ "åix ãÖÇ¨ÏiOzuq. W\ì̃ HÍ~°º=Ú#∞ "Õ̂~ U ¢ãÎ‘ Ü≥∞ÿ ##∞ KÕÜ∞« QÆÅ^•?
Z=fi~°∞#∂ KÕÜ∞« ÖË~x° ÉèÏ==Ú. (30) `«~¯° "≥â· +ı H≤ Ík q^ŒºÅÜ«∞O^Œ∞#∞ ÖËHõ
ëÈ_»âßºk =∞Ç¨=∞O„`«=ÚÅÜ«∞O^Œ∞#∞, tH∆Ík+¨_O» QÆ=ÚÅÜ«∞O^Œ∞#∞, <åºÜ«∂k
–: Ñ¨^ŒH˘O_»= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 233
=∞=∞`«fiQÆˆ~Î-u=∞Ç¨O^èŒHÍˆ~
q„ÉèÏ=∞Ü«∞`Õº`«^fŒ = qâ◊fi"£∞ I 31
~°HÍ∆ Oã≤ Ü«∞„`À„QÆqëêâ◊Û <åQÍ
Ü«∞„`å~°Ü∂≥ ^Œã∞¨ º|ÖÏx Ü«∞„`« I
^•"å#Ö’ Ü«∞„`« `«^•ä aú=∞^èºÕ
`«„`« ã≤`÷ å `«fiO Ñïáêã≤ qâ◊fi"£∞ I 32
qâıfiâ◊fii `«fiO Ñïáêã≤ qâ◊fiO
qâßfiu‡HÍ ^è•~°Ü∞« ã‘u qâ◊fi"£∞ I
+¨_~Ì» ≈° #=ÚÅÜ«∞O^Œ∞#∞, Dâß^Œ∞ºÑ¨x+¨`∞« ÅÎ Ü«∞O^Œ∞#∞, |∞∞QÍk "Õ^"Œ åHõº=ÚÅ
Ü«∞O^Œ∞#∞ FÜ«∞=∂‡! hHõO>ˇ J#∞ºÖˇ=~°∞ =i‚OÑ¨|_çÜ«Ú<åfl~°∞? q∞H˜¯e
ÉèÜ
í ∞« OHõ~=° ∞QÆ∞ JÇ¨ÏOHÍ~° =∞=∞HÍ~°=ÚÅ`À‰õÄ_ç# Q˘Ñ¨Ê pHõ\ `˜ À xO_ç#
QÀuÖ’ D qâ◊fi=∞O`«ÜÚ« #∞ xÅ∞Ñ¨Ù^ŒÅ ÖË‰Ωõ O_» u~°∞QÆ∞K«∞#flk. (31)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : *Ï˝#É’^èŒHõ=ÚÖˇ·# âß¢ã¨Î=ÚÅ∞, =∞O„`«~å[=ÚÅ∞, "Õ^•O`«=ÚÅ∞,
Hõ~°‡É’^èŒHõ=ÚÖˇ·# „QÆO^äŒ=ÚÅ∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞#=xflÜ«Ú#∞, h ~°∂Ñ¨=ÚÖËHõ^•! WHõ D
ãÖ™ê~°=∂? JÇ¨ÏOHÍ~° =∞=∞HÍ~°=ÚÅ<≥_»∞ Jã¨Ç¨ÏºHõ~°=ÚÖˇ·# QÀu=O\˜
ãÖ™ê~°=Ú#O^Œ∞ D qâ◊fi=Ú Ñï„Éèíq∞OK«∞K«∞#flk. J#QÍ D qâ◊fi=∞O`«Ü«Ú#∞
"≥∂Hõ∆x~À^èŒHõ"≥∞ÿ# ÉèíÜ«∞OHõ~°=∞QÆ∞ ™ê÷#=Ú. nx â◊$OYÅ#∞O_ç q_ç=_ç „|Ç¨‡#O^Œ=Ú#∞
J#∞ÉèíqOK«∞@‰õΩ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ=ÚÅ∞QÍ L#flq. *Ï˝#™ê^èŒ#=ÚÖˇ·# âß¢ã¨Î=ÚÖË. P
âß¢ã¨Î=ÚÅ∞ h=Ù. D qâ◊fi=Ú#∞ <Õ#∞ . HÍ=Ù# ##∞fl hÖ’ HõÅ∞Ñ¨ÙH˘#=Åã≤#^Œx WO^Œe
q"ÕHõ=Ú.
`åII ~åHõã∆ ∞¨ Å∞#flKÀ@, ÉèÜ
í ∞« OHõ~=° ∞QÆ∞ q+¨=ÚQÆÅ ã¨~Ê° =ÚÅ∞#flKÀ@,
â◊„`«∞=ÙÅ∞#flKÀ@, KÀ~°Ãã·#º=ÚÅ∞#flKÀ@, HÍiÛK«∞ÛQÆÅ J~°}º=∞O^Œ∞,
|_»ÉÏ#Å=ÚQÆÅ ã¨=Ú„^Œ=Ú#O^Œ∞ z‰õΩ¯Ñ¨_#ç Ñ¨C_»∞ FÜ«∞=∂‡! h"Õ LO_ç D
r=ÙÅ#∞, „Ñ¨ÑÖK«=Ú#∞ ~°H˜∆OK«∞K«∞O^Œ∞=Ù. (32) qâıfiâ◊fis! D ã¨=∞ã¨Î
„Ñ¨ÑO¨ K«=Ú#∞, h=Ù ÑïáêeOK«∞K«∞<åfl=Ù. F qâßfiu‡HÍ! „Ñ¨H$õ uã¨fi~°∂Ñ≤}"˜ ·≥
h"Õ D qâ◊fi=Ú#O`«#∞ ^èiŒ OK«∞K«∞<åfl=Ù. qâ◊fi<å^ä∞Œ #‰õΩ– t=Ù#O`«\ "˜ åxH˜
234 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
qâıfiâ◊=O^•º Éè=í f Éè=í Ou
qâßfi„â◊Ü∂« ÜÕ∞ `«fi~Ú ÉèHí #Î̃ „=∂ó I 33
^Õq „Ñ¨ã^‘ Œ ÑïáêÅÜ«∞ <À-icè`–Õ
ifl`«ºO Ü«∞^ä•ã¨∞~°=^è•^Œ^∞Œè <≥=· ã¨^ºŒ ó I
áêáêx ã¨~fi° [QÆ`åO „Ñ¨â=◊ ∞O #Ü«∂â◊√
L`åÊ`«áêHõ[x`åOâ◊Û =∞Ç¨ÏŸÑ¨ã~¨ åæ<£ I 34
„Ñ¨}`å<åO „Ñ¨ã‘^Œ `«fiO ^ÕqqâßfiiÎÇ¨i}˜ I
¢`≥·Ö’Hõº"åã≤<åg∞_Õº Ö’HÍ<åO =~°^• Éèí= I 35
‰õÄ_» h=Ù =O^ŒhÜ«Ú~åÅ=QÆ∞K«∞<åfl=Ù Jx W\˜ì ÉèÏ=#`À Z=~°∞ h‰õΩ
„¿Ñ=∞`À ÉèíH˜ÎÑ¨Ó~°fiHõOQÍ #=∞ã¨¯iO`«∞~À, "å~°∞ qâ◊fi=Ú#HõO`«\ ˜H˜x
P„â◊Ü∞« =Ú#∞ WK«∞Û"å~°Q∞Æ ^Œ∞~°∞. (33)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : J=∞‡"å~°∞ qâıfiâ◊fiiÜ«∞QÆ∞@KÕ`« [QÆ`«∞Î#∞ ÑïáêeOK«∞K«∞#flk.
ã¨~åfiO`«~åºq∞Ü≥ÿ∞ D ã¨=∞ã¨Î=Ú#∞ ^èŒiOK«∞K«∞#flk. Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞_»QÆ∞ t=Ù#‰õΩQÆ∂_»
P"≥∞ #=∞ã¨¯iOÑ¨^Œy#k Ü«∞QÆ∞K«∞#flk. W\˜ì qâßfiã¨=Ú ZO`«=∞OkH˜ HõÅ^Œ∞? J@∞¡
HõÅ"å~°∞ U H˘kÌ=∞OkÜ≥ÿ∞##∞, „Ñ¨ÑÖK«=Ú "åix P„â◊~ÚOK«∞K«∞#flkHõ^•! XHõ "åºã¨∞_»∞,
XHõ "åb‡H˜, XHõ =ã≤+¨µª_»∞, XHõ ~å=∞Hõ$+¨‚Ñ¨~°=∞Ç¨ÏOã¨, XHõ ~°=∞}=∞Ç¨Ïi¬ =Ú#flQÆ∞"å~°∞
J=∞‡"åi `«`«Îfi=Ú#∞ J#QÍ P`«‡`«`«Îfi=Ú#∞ Zé˜y#"å~°∞.
`åII FÜ«∞=∂‡! J#∞„QÆÇÏ≤ OÑ¨Ù=Ú. WÑ¨C_»∞ ~åHõã∆ ∞¨ Å#∞ K«OÑ≤ `«H} ∆õ "Õ∞
=∞"≥∞‡@∞¡ ~°HO∆˜ zu"À, J>Ë¡ â◊„`«∞cèu#∞O_ç ZÅ¡"àÕ Å◊ =∞=Ú‡ HÍáê_»∞K«∞O_»∞=Ú.
J>Ë¡ D [QÆ`«∞Î#O`«@#∞ qq^èŒ=ÚÅQÆ∞ J^èŒ~°‡HÍ~°º=ÚÅKÕ`« U~°Ê_ç#
áêÑ¨ÑÅ¨¶ =ÚÅ =Å# HõeQÔ _»∞ ÉÏ^èÅŒ #∞, ÉèÜ í ∞« OHõ~=° ÚÅQÆ∞ LÑ¨„^Œ==ÚÅ#∞,
áêÑ¨=ÚÅ#∞ `«Hõ∆}"Õ∞ â◊q∞OÑ¨*ËÜ«Ú=Ú. (34) =∂`å! qâ◊fi=Ú#O^Œe
ÉÏ^èÅŒ #xflO\˜x #tOÑ¨*Ü Ë ∞« QÆÅ `«b!¡ D =ÚÖ’¡H=õ ÚÅÖ’ x=ã≤OK«∞K«∞#fl,
h‰õΩ #=∞ã¨¯iOK«∞K«∞#fl [#∞ÅO^Œ~°‰õΩ#∞ =~°„Ñ¨^•#=ÙHõ=∞‡x x#∞fl
„áêi÷OK«∞K«∞<åfl=Ú. J#∞„QÆÇ≤ÏOÑ¨Ù=Ú. (35)
–: Ñ¨^ŒH˘O_»= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 235
=~°^•Ç¨ÏO ã¨∞~°QÆ}Ï =~°O Ü«∞#‡#¿ãK«Ûù^äŒ I
`«O =$}∞^èŒfiO „Ñ¨Ü«∞KåÛùq∞ [QÆ`å=ÚÑ¨HÍ~°Hõ"£∞ I 37
ã¨~åfiÉÏ^è•„Ñ¨â◊=∞#O ¢`≥·Ö’Hõº™êºdÖËâ◊fii I
U="Õ∞= `«fiÜ«∂ HÍ~°º=∞ã¨‡^≥· fiiq<åâ◊#"£∞ I 39
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : [QÆ`«∞ÎÅÜ≥ÚHõ¯ ã¨$+≤ìã≤÷uÅÜ«∞=ÚÅ‰õΩ P Ü«∞=∞‡ÜÕ∞ HÍ~°}=Ú.
JO^Œ∞KÕ`«, [QÆ`«∞ÎÅO^Œe ÉÏ^èŒÅ#xflO\˜x â◊q∞OÑ¨*ËÜ«Ú@Ü«Ú#∞ ã≤÷uHõ¢iÎQÍ ÖËHõ
=∂`«$^Õ=`«QÍ P"≥∞ ÉÏ^èŒº`«ÜÕ∞. Z=iH˜, ZÑ¨C_»∞, Z@∞¡, U ÉÏ^èŒÅ∞ =zÛ##∞ P"≥∞‰õΩ
Ç¨Ï$^ŒÜ«∞Ñ¨Ó~°fiHõ=∞QÆ∞ ÉèíH˜Î`À XHõ¯ #=∞™ê¯~°=Ú KÕã≤#Ü≥∞_»Å "åiH˜ JÑ¨C_»∞, J@∞¡,
P ÉÏ^èŒÅ#∞ x=$uÎKÕÜ«∞QÆÅ ã¨=∞~°÷`« P"≥∞‰õΩ HõÅ^Œx `≥eÜ«∞=Öˇ#∞.
J=∞‡"å~°∞ W@¡<#≥ ∞ – (36) ^Õ=`«ÖÏ~å! <Õ#∞ =~°=ÚeK«∞Û^•##∞,
g∞~°∞ g∞ =∞#ã¨∞û‰õΩ W+ì̈"∞≥ #ÿ =~°=Ú#∞ HÀ~°∞H˘#∞_»∞, J\ì̃ Ö’HÀÑ¨HÍ~°H=õ ∞QÆ∞
=~°=Ú#∞ WK≥Û^Œ#∞. (37)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : HÀi#=~°=ÚeK«∞Û@ÜÕ∞ J=∞‡"åi Ñ¨x. P =~°=Ú
Ö’HÀÑ¨HÍ~°Hõ"≥∞ÿÜ«ÚO_»∞@ qâı+¨=Ú. JOuÜÕ∞HÍHõ, =~°=Ú#∞ HÀ~°∞"å~°∞ x+¨¯Å‡+¨
Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=Ú`À ÉèíH˜Î`À HÀ~°=Öˇ#∞. ™ê=∂#º=ÚQÆ J=∞‡"å~°∞ =~°^•~Úx Jx #q∞‡
H˘O^Œé∞ Éèí‰õΩÎÅ∞ ˆH=Å=Ú `«=∞ ™êfi~°÷=ÚH˘~°‰õΩ SÇ≤ÏHõ"åOKè«Å#∞ f~°∞ÛH˘#∞@H˘~°‰õΩ
P"≥∞#∞ „áêi÷OK«∞K«∞O^Œ∞~°∞. HÍx, W\˜ì =~°=ÚÅxK«∞Û@‰õΩ J=∞‡"å~°∞ ^Œ∞~°æÜ≥ÿ∞
Ü«ÚO_»∞#∞. ™ê=∂lHõ"≥∞ÿ# (ã¨=∞+≤ì) LÑ¨HÍ~°=Ú#∞ "åOzèOz#KÀ, P"≥∞
ÉèíHõÎã¨∞ÅÉèí∞~åÅxÜ«Ú `≥eÜ«∞=Öˇ#∞.
^Õ=`«Å∞ W@¡xi – (38) JdÖËâfi◊ s! WÑ¨C_»∞ h=Ù KÕã#≤ @∞¡QÆ W^Õq^è=Œ ÚQÆ
=∂ â◊„`«∞=ÙÅQÆ∞ ~åHõã∆ ∞¨ Å#∞ ãÖÇ¨ÏiOK«∞K«∞O_»∞=Ú. `«^•Ìfi~å =ÚÖ’¡H=õ ÚÅ‰õΩ
HõeQÔ _»∞ ã¨=∞ãÎ̈=ÚÖˇ#· ^ŒóY=ÚÅ#∞ â◊q∞OÑ¨KÜ Õ Ú« K«∞O_»∞=Ú. WkÜÕ∞ hKÕ`«
KÕÜ∞« |_»∞K«∞O_»∞QÍHõ! Jx =∂ HÀiHõ. (39)
236 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
"≥·=ã¨fi`Õ-O`«ˆ~ „áê¿ÑÎ JëêìqOâ◊u"Õ∞ Ü«ÚˆQ I
â◊√OÉè’ xâ◊√OÉèíâ‹ÂÛ"å<åº=Ù`«Ê`Õûº`Õ =∞Ç¨ã¨∞~“ I 41
#O^ŒQÀÑ¨QÆ$¿ÇÏ *Ï`å Ü«∞â’^•QÆ~°ƒùãÖÉèí"å I
`«`«™œÎ <åâ◊~Úëêºq∞ qO^è•ºK«Åx"åã≤h I 42
Ñ¨Ù#~°Ñ¨ºu~“„^Õ} ~°∂¿Ñ} Ñ¨$käg`«ÖË I
J=f~°º Ç¨Ïxëêºq∞ "≥·„Ñ¨z`åÎOã¨∞Î ^•#"å<£ I 43
J=∞‡"å~°∞ W@¡<≥#∞–(40) ^Õ=`«ÖÏ~å! "≥·=ã¨fi`« =∞#fiO`«~°=∞O^Œe
W~°∞=k Ü≥∞xq∞kÜ«∞= Ü«ÚQÆ=Ú#O^Œ∞ â◊√OÉè∞í _»∞ xâ◊√OÉè∞í _»∞ J#∞ ¿Ñ~°∞
Hõey# "Õ̂~ W~°∞=Ù~°∞ Q˘Ñ¨Ê ~åHõã∆ ∞¨ Å∞ [x‡O`«∞~°∞. (41)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : "≥·=ã¨fi`« =∞#fiO`«~°=Ú#O^Œ∞ 71 K«`«∞~°∞ºQÆ=ÚÅ∞ (=∞Ç¨Ü«ÚQÆ=ÚÅ∞)
HõÅ=Ù. "åxÜ«∞O^Œ∞ W~°∞=kÜÕ∞_»∞ K«`«∞~°∞ºQÆ=ÚÅ∞ QÆ_çzáÈ~Ú#q. WÑ¨C_»∞ W~°∞=k
Ü≥∞xq∞^Œ= K«`«∞~°∞ºQÆ=Ú #_»∞K«∞K«∞#flk. D K«`«∞~°∞ºQÆ=ÚÜ≥ÚHõ¯ Hõ$`«, „`Õ`«,
^•fiÑ¨~°Ü«ÚQÆ=ÚÅ∞ QÆ_çzáÈ~Ú#q. WÑ¨C_»∞ HõeÜ«ÚQÆ=Ú #_»∞K«∞K«∞#flk. HõeÜ«ÚQÆ
„Ñ¨=∂}=Ú 4,32,000Å ãÖ=`«û~°=ÚÅ∞. =~°Î=∂#Ñ¨Ù W~°∞=k Ü≥∞xq∞kÜ«∞=
K«`«∞~°∞ºQÆ=Ú #O^Œe ^•fiÑ¨~° – HõeÜ«ÚQÆ=ÚÅ ãÖkèHÍÅ=Ú# ÉèíQÆ=uÜ«∞QÆ∞ #O^•^Õq
Pq~°ƒùqOz â◊√OÉèíxâ◊√OÉèí∞Åx ¿Ñ~°∞QÆÅ ~åHõ∆ã¨∞e~°∞=Ùix ãÖÇ¨ÏiOz#k. NHõ$+¨µ‚_»∞
‰õÄ_» D W~°∞k Ü≥∞xq∞^Œ= Ü«ÚQÆ=Ú#O^Œ∞ J=`«iOz#"å_Õ. 'L`«Ê`Õûº`Õ— J#QÍ
Ñ¨Ù@ìQÆÅ~°∞ Jx Ü«∞~°÷=Ú. K«O_ô=∂Ç¨`«‡º=Ú ##∞ãïOz ™êfi~Àz+¨ =∞#fiO`«~°=Ú#
J#QÍ Ô~O_»= =∞#fiO`«~°=Ú# "Õ∞^è•|∞∞+≤ LO_çÜ«ÚO_≥#∞. J`«_Õ â◊√OÉèíxâ◊√OÉèí∞Å
Ñ¨Ù@∞ìHõ#∞ QÆ∂iÛ =i‚OK≥#∞. ^•x##∞ãïOz "≥·=ã¨fi`« ÖËHõ U_»= =∞#fiO`«~°=Ú#O^Œ∞
â◊√OÉèíxâ◊√OÉèí∞Å Ü≥ÚHõ¯ „áê^Œ∞~åƒù==Ú ã¨∞^Œ∂~° Éèíq+¨º`å¯Å Ñ¶¨∞@#=Ú. JO^Œ∞KÕ`«<Õ
L`«Ê`Õûº`Õ– Ñ¨Ù@ìQÆÅ~°∞ Jx „Ñ¨Ü≥∂yOÑ¨|_ç#k. J#QÍ |∞∞+¨µÅ∞ ZO`«\˜
^Œ∂~°^Œ$+≤ìHõÅ"å~À qâ◊^Œ=∞QÆ∞K«∞#flkHõ^•!
`åII QÀáêÅ‰õΩ_»Q∞Æ #O^Œ∞x~ÚO\˜Ü∞« O^Œ∞ JÑ¨C_»∞ <Õ#∞ J`«x ÉèÏ~°ºÜ«∞QÆ∞
Ü«∞â’^ŒÜÚ≥ Hõ¯ QÆ~ƒ° =ù Ú#O^Œ∞ J=`«iOz qO^èºŒ Ñ¨~fi° `«=Ú# x=ã≤OK≥^#Œ ∞.
JK«\ ˜#∞O_çÜÕ∞ (â◊√OÉèí∞_»∞ xâ◊√OÉèí∞_»∞ J#∞) P ~åHõ∆ã¨∞Å∞ W~°∞=Ùix
ãÖÇ¨ÏiO`«∞#∞. (42) =∞~°Å <Õ#∞ q∞H˜¯e ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# ~°∂Ñ¨=Ú`À
Éèí∂=∞O_»Å=Ú#O^Œ∞ (#O^Œ[QÍ) J=`«iOz "≥·„Ñ¨z`«∞ÎÅQÆ∞ ~åHõ∆ã¨∞Å#∞
ãÖÇ¨ÏiOK≥^Œ#∞. (43)
–: Ñ¨^ŒH˘O_»= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 237
ÉèíHõ∆Ü«∞O`åºâ◊Û `å#∞„QÍ<£ "≥·„Ñ¨z`åÎ#‡Ç¨ã¨∞~å<£ I

~°HÍÎ ^ŒO`å Éèíq+¨ºOu ^•_çg∞‰õΩã¨∞"≥∂Ñ¨=∂ó I 44
`«`À =∂O ^Õ=`åó ã¨fiˆ~æ =∞~°ÎºÖ’ˆH K« =∂#"åó I
ã¨∞Î=O`À "åºÇ¨Ïi+¨ºOu ã¨`«`«O ~°HõÎ^ŒOuHÍ"£∞ I 45
Éèí∂Ü«∞â◊Û â◊`«"åi¬HÍº=∞<å=$ëêì º=∞#OÉèíã≤ I
=Úxaèó ãÖã¨∞Î`åÉèí∂=∞ø ãÖÉèíqëêº=∞ºÜ≥∂x*Ï I 46
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : "≥·„Ñ¨z`«∞ÎÅ#∞ =∂@‰õΩ „Ñ¨Hõ$+¨ì*Ï˝#=Ú#‰õΩ q~°∞^Œú"≥∞ÿ# *Ï˝#=Ú
HõÅ"å~°x J~°÷=Ú. ~åHõ∆ã¨∞ÅO^Œ~°∞#∞ W\ì̃ q~°∞^Œú*Ï˝#=Ú HõÅ"åˆ~ HÍ=Ù#, "åiH˜ "≥·„Ñ¨z`«∞ÎÅx
WK«@ qâı+¨}=Ú "å_»|_ç#k. "åÜ«ÚÑ¨Ù~å}=Ú#O^Œe 68= J^è•ºÜ«∞=Ú# 14
"≥·„Ñ¨z`«∞ÎÅ∞ ¿Ñ~˘¯#|_çi.
`åII ÉèíÜ«∞OHõ~°∞Å∞#∞, J*Ï˝#∞Å∞#∞ S# "≥·„Ñ¨z`«∞ÎÅ<≥_»∞ P Q˘Ñ¨Ê
~åHõã∆ ∞¨ Å#∞ u#∞K«∞O_»QÍ <å ^ŒO`«=ÚÅ∞ ^•x=∞‡ Ñ¨Ù=ÙfiÅ=Öˇ Zé]<á·≥ È=Ù#∞.
(44) JÑ¨C_»∞ ã¨fi~°=æ Ú#O^Œe ^Õ=`«Å∞#∞, Éè∂í Ö’Hõ=Ú#O^Œe =∞#∞+¨µºÅ∞#∞,
##∞fl ™ÈÎ„`«=Ú KÕÜÚ« K«∞ ZÅ¡ÑC¨ _»∞#∞ ##∞fl '~°H^Îõ OŒ uHõ—Ü«∞x K≥ÑC¨ K«∞O^Œ∞~°∞.
ÖËHõ ~°HõÎ^ŒOuHõ Ü«∞x K≥Ñ¨CK«∞ ã¨∞ÎuOK«∞K«∞O^Œ∞~°∞. (45) =∞~°Å #∂~°∞
ãÖ=`«û~°=ÚÅ Ñ¨~º° O`«=ÚQÆ ZK«Û@#∞ hˆ~ÖËx f„==∞QÆ∞ HÍ@Hõ=Ú =K«∞Û#∞.
=Ú#∞ÅKÕ`« ™ÈÎ„`«=Ú KÕÜ∞« |_ç#^•#<≥· JÜ≥∂x[QÍ J=`«iO`«∞#∞. (46)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : ^ÕgÉèÏQÆ=`«=Ú#O^Œe 7= ã¨¯O^èŒ=Ú# 28= J^è•ºÜ«∞=Ú# â◊`åH˜∆
J#∞ J=∞‡"åi Hõ^äŒ HõÅ^Œ∞. ~°∞~°∞ J#∞ Jã¨∞~°∞x Ñ¨Ù„`«∞_»QÆ∞ ^Œ∞~°æ=Úx HÍ~°}=ÚQÆ
Éèí∂Ö’Hõ=Ú#O^Œ∞ "Õ^Œ=ÚÅ∞ Å∞Ñ¨Î=ÚÅÜ≥∞º#∞. Ü«∞[˝=ÚÅ∞ PyáÈÜ≥∞#∞. ^Õ=`«Å∞
^Œ∞~°ƒÅ∞Öˇ·i. ~åHõ∆ã¨∞Å∞ ã¨fi~°æ=Ú <å„Hõq∞Ozi. Ü«∞[˝=ÚÅ∞ ÖË#O^Œ∞=Å# #∂~°∞
ãÖ=`«û~°=ÚÅ =é‰õΩ =~°¬=ÚÅ∞ ÖËHõ „áê}˜Ö’Hõ=Ú JÅ¡HõÖ’¡Å=∞Ü≥∞º#∞. JÑ¨C_»∞
=∞ø#∞ÅO^Œ~°∞#∞ Ç≤Ï=∂ÅÜ«∞=ÚÅ‰õΩ "≥_»e J=∞‡"åix ÉèíH˜Î`À „áêi÷Ozi. P"≥∞ JÑ¨C_»∞
J#∞„QÆÇ≤ÏOz `˘q∞‡k k#=ÚÅ∞ =~°∞ã¨QÍ =~°¬=Ú#∞ ‰õΩiÑ≤OK≥#∞. D â◊`åH˜∆ÜÕ∞
â’¡Hõ=Ú#O^Œ∞ ¿Ñ~˘¯#|_ç# JÜ≥∂x[.
238 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
`«`«ó â◊`Õ# <Õ„`å}ÏO xsH˜∆ëêºq∞ Ü«∞#∞‡h<£ I
H©~°Î~Ú+¨ºOu =∞#∞*Ïó â◊`åH©∆q∞u =∂O `«`«ó I 47
`«`À-Ç¨Ï=∞dÅO Ö’Hõ=∂`«‡^ÕÇ¨Ïã¨=Ú^Œƒù"≥·ó I
Éèíiëêºq∞ ã¨∞~åó âßÔH·~å=$¿+ìó „áê}^è•~°ÔH·ó I 48
âßHõOÉèísu qMÏºuO `«^• Ü«∂™êº=∞ºÇ¨ÏO Éèí∞q I
`«¢`≥·= K« =kèëêºq∞ ^Œ∞~°æ=∂YºO =∞Ç¨ã¨∞~°"£∞ I 49
`åII JÑ¨C_»∞ <Õ#∞ <å #∂~°∞Hõ#∞flÅKÕ`« =Úx„âı+¨µªÅ#∞ K«∂K«∞@
HÍ~°}=ÚQÍ JÑ¨Ê\˜#∞O_ç ##∞fl =∂#=ÙÅO^Œ~°∞#∞ 'â◊`åH˜∆—Ü«∞#∞ ¿Ñ~°∞`À
H©iÎOK«∞K«∞O^Œ∞~°∞. (47)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : â◊`åH˜∆ <å=∞=Ú#O^Œe â◊`« â◊|Ì=Ú Ü«∞^ä•ãÖYº=ÚQÍ „QÆÇ≤ÏOÑ¨~å^Œ∞.
â◊`«Ü«∞#QÍ J#O`«=ÚÅx Ü«∞~°÷=Ú. J=∞‡"åiH˜ J#O`«=ÚÅQÆ∞ Hõ#∞flÅ∞ HõÅ=Ù.
^ÕgÉèÏQÆ=`«=Ú# W@∞¡ HõÅ^Œ∞. Jã¨‡KåÛùO`«º~°÷=∞`«∞ÅO Ü≥∂[<å<åO ã¨Ç¨Ï„ã¨Hõ"£∞I
`«fiÜ«∂ Ü«∞`À ^èŒ$`«O ^Õq â◊`åH©∆ `«fiO `«`À Éèí= II =∂ âßOuH˘~°‰õΩ "Õ~Ú Hõ#∞flÅ`À
h=Ù =∞=Ú‡ K«∂zuq. Hõ#∞Hõ, ^•x =¸Å=Ú# h=Ù â◊`åH˜∆q JQÆ∞=Ú. ã¨Ç¨Ï„ã¨=∞#
"Õ~ÚHÍ^Œ∞. â◊`«=∞# #∂~°∞ HÍ^Œ∞ =∞i – ÖˇHõ¯ÖË#xflÜ«∞x J~°÷=Ú.
^ÕgÉèÏQÆ=`«=Ú##∞ãïOz â◊`åH©∆^Õq Ç¨Ïiâ◊ÛO„^Œ K«„Hõ=iÎH˜ W+¨ì^≥·==Ú.
`åII ^Õ=`«ÖÏ~å! =~°¬=ÚÅ∞ ‰õΩiÜ«Ú#O`«=~°‰õΩ <å â◊s~°=Ú#∞O_ç
Ñ¨Ù\˜ì#\˜ìqÜ«Ú#∞, „áê}=ÚÅ#∞ ~°H˜∆OK«∞#\˜ìqÜ«Ú#∞ S# âßHõ=ÚÅKÕ`«
(PÇ¨~°Ñ^¨ •~°=÷ ÚÅKÕ`)« ã¨HÅõ qâ◊fi=Ú#∞ HÍáê_»∞K«∞O^Œ∞#∞. (48) JÑ¨C_»∞
<Õ#∞ 'âßHõOÉèií —Ü«∞x D Ö’Hõ=Ú# „Ñ¨ãk≤ xú á⁄O^ŒQÅÆ #∞. P ã¨=∞Ü«∞=Ú#
^Œ∞~°=æ ∂Y∞º_»Q∞Æ =∞Ç¨~åHõã∆ ∞¨ x =kèOÑ¨QÅÆ #∞. (49)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : âßHõ=ÚÅ#∞ ÉèíiOK«∞@KÕ`« P"≥∞‰õΩ âßHõOÉèíiÜ«∞#∞ „Ñ¨ã≤kú HõeÔQ#∞.
^Œ∞~°æ=Ú_»∞, ~°∞~°∞ J#∞ Jã¨∞~°∞x ‰õΩ=∂~°∞_»∞. J`«_»∞ „|Ç¨Ï‡=Å# =~°=Úá⁄Ok
"Õ^Œ=ÚÅ#∞ ™êfinè#=Ú KÕã≤H˘x Éèí∂Ö’Hõ=Ú#O^Œ∞, Ü«∞[˝Ü«∂QÍ^Œ∞Å#∞
x~ÀkèOK«∞@^•fi~å Q˘Ñ¨Ê J<å=$+≤ìH˜ HÍ~°‰õΩ_»Ü≥∞º#∞. ^•x`Àáê@∞QÍ ^Õ=`«Å#∞
xsfi~°∞ºÅ#∞ KÕÃã#∞. W`«_»∞ ã¨$+≤ìOz# HÍ@Hõ ã¨=∞Ü«∞=Ú# #∂~°∞ ãÖ=`«û~°=ÚÅ
=é‰õΩ J=∞‡"å~°∞ `«# ^ÕÇ¨Ï=Ú# âßHõ=ÚÅ#∞ Ñ¶ëOÑ¨KÕã≤, `«# Éèí‰õΩÎÅQÆ∞ =∂#=ÙÅO^Œé˜x
~°H˜∆OK≥#∞. D ^Œ∞~°æ=∂ã¨∞~°∞x, J=∞‡"å~°∞ ãÖÇ¨ÏiOz W@∞ =∂#=ÙÅ‰õΩ#∞, J@∞
^Õ=`«Å‰õΩ#∞ HõÖÏº}=Ú#∞ ã¨=∞‰õÄÔ~Û#∞.
–: Ñ¨^ŒH˘O_»= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 239
^Œ∞~åæ ^Õgu qMÏº`«O `«<Õ‡ <å=∞ Éèíq+¨ºu I

Ñ¨Ù#âßÛÇ¨ÏO Ü«∞^• cè=∞O ~°∂ÑÖ Hõ$`åfi Ç≤Ï=∂K«ÖË I 50
~°H∆ÍOã≤ ÉèíHõ∆~Úëêºq∞ =Úh<åO „`å}HÍ~°}Ï`ü I
`«^• =∂O =Ú#Ü«∞ó ã¨~ˆ fi ™ÈÎ+º¨ O`åº#„=∞=¸~°Ü Î ∞« ó I 51
cè=∂ ^Õgu qMÏº`«O `«<Õ‡ <å=∞ Éèíq+¨ºu I
Ü«∞^•~°∞}ÏYº¢ÃãÎÂÖ’ˆHº =∞Ç¨ÉÏ^è•O Hõi+¨ºu I 52
`«^•Ç¨ÏO „ÉèÏ=∞~°O ~°∂ÑÖ Hõ$`åfi-ãÖMËºÜ«∞+¨@Ê^Œ"∞£ I
¢`≥·Ö’Hõºã¨º Ç≤Ï`å~å÷Ü«∞ =kèëêºq∞ =∞Ç¨ã¨∞~°"£∞ I 53
`åII JÑ¨Ù_»∞ <å‰õΩ '^Œ∞~°—æ Ü«∞<≥_∞» „Ñ¨ã^≤ "úŒ ∞≥ #ÿ <å=∞"Õ∞~°Ê_»∞#∞. =∞éÅ
<Õ#∞ ÉèÜ
í ∞« OHõ~° ã¨fi~°∂Ñ¨=Ú#∞ ^èiŒ Oz Ç≤Ï=∂ÅÜ«∞ Ñ¨~fi° `«=Ú#O^Œ∞ =Ú#∞Å#∞
~°H˜∆OK«∞@H˘~°ÔH· ~åHõ∆ã¨∞Å#∞ ÉèíH˜∆OK≥^Œ#∞. P ãÖ^Œ~°ƒù=Ú# ##∞fl P
=Ú#∞ÅO^Œ~∞° #∞ q∞H˜¯e q^èÜ Õ ∞« `«`À ##∞fl ™ÈÎ„`«=Ú KÕÜÚ« ^Œ∞~°∞. (50–51)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : =∞Ç≤Ïëêã¨∞~°=∞iÌxÜ«∞QÆ∞ ^Œ∞~åæ^ÕqÜ«Ú, ^Œ∞~°æ=∂ã¨∞~°ãÖÇ¨i}˜Ü«∞QÆ∞
^Œ∞~åæ^ÕqÜ«Ú, `«`«Îfi`«ó XHõ¯ˆ~ Ü≥ÿ∞##∞, bÖÏÉèË^Œ=Ú# ã¨fi`«O„`«∞Å∞. gi
J=`å~°HÍÅ=ÚÅ∞, ã¨÷Å=ÚÅ∞, HÍ~°º=ÚÅ∞, aè#fl=ÚÅx QÆ=∞xOÑ¨=ÅÜ«Ú#∞. WO^Œ∞
"≥Ú^Œ\˜ ã¨fi~°∂Ñ¨=Ú Ü≥ÚHõ¯ Pq~åƒù=HÍÅ=Ú ™êfiÜ«∞OÉèí∞= =∞#fiO`«~°=Ú. ã¨÷Å=Ú
Ç≤Ï=∂ÅÜ«∞=Ú. HÍ~°º=Ú =∞Ç≤Ïëêã¨∞~°=^èŒ. Ô~O_»= ã¨fi~°∂Ñ¨=Ú Ü≥ÚHõ¯ Pq~åƒù=HÍÅ=Ú
"≥·=ã¨fi`« =∞#fiO`«~°=Ú. ã¨÷Å=Ú qO^è•ºK«Å=Ú. HÍ~°º=Ú ^Œ∞~°æ=∂ã¨∞~°=^èŒ. D Ô~O_»∞
ã¨fi~°∂Ñ¨=ÚÅ =∞^èŒºHÍÅ=Ú 5 =∞#fiO`«~°=ÚÅ ÃÑ· zÅ¡~°QÍ #∞O_»∞#∞.
`åII ^Œ∞~åæ^qÕ QÍ <Õ#∞ ÉèÜ í ∞« OHõ~~° ∂° Ñ¨=Ú#∞ ^èiŒ Oz Ç≤Ï=∞=`«fi~°fi`«=Ú
#O^Œ∞ ÉèÜ í ∞« OHõ~=° ∞QÆ∞ ~åHõã∆ ∞¨ Å#∞ ãÖÇ¨ÏiOK≥^#Œ ∞. JÑ¨C_»∞ <å‰õΩ cè=∂^Õq
Ü«∞#∞ ¿Ñ~°∞ HõÅ∞QÆ∞#∞. J~°∞}∞_»#∞ ¿Ñ~°∞QÆÅ ~åHõã∆ ∞¨ _»∞ =ÚÖ’¡H=õ ÚÅ‰õΩ q∞H˜¯e
^Œ∞óY=Ú#∞ HõeyOK«∞#∞. JÑ¨C_»∞ <Õ#∞ =ÚÖ’¡H=õ ÚÅ‰õΩ "Õ∞Å∞ HõÅ∞QÆ∞@H˘~°‰Ωõ
ÖˇH¯õ ÖË#xfl Pé∞HÍà◊√§QÆÅ `«∞"≥∞‡^ŒÅ`À ‰õÄ_ç# „ÉèÏ=∞s~°∂Ñ¨=Ú#∞ ^èiŒ Oz
"åxx ãÖÇ¨ÏiOÑ¨QÅÆ #∞. (52–53)
240 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
„ÉèÏ=∞su K« =∂O Ö’HÍã¨Î^• ™ÈÎ+¨ºOu ã¨~°fi`«ó I
W`«÷O Ü«∞^• Ü«∞^• ÉÏ^è• ^•#"À`å÷ Éèíq+¨ºu I 54
`«^• `«^•=f~åºÇ¨ÏO Hõiëêº=∞ºiãÖHõÜ
∆ ∞« "£∞ II FO II I 55
^Õ"åºó ã¨∞uÎ ~åfl=∞ UHÍ^Œâ’-^è•ºÜ«∞ó II 11 II
U==∂k`«ó ´ 630
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : ~°HõÎ^ŒOuHÍ, â◊`åH©∆, âßHõOÉèís, ^Œ∞~åæ, cè=∂, „ÉèÏ=∞s, J#∞ h
J=∞‡"åi J=`å~°=ÚÅ∞, D âıfi`«=~åÇ¨ÏHõÅÊ=ÚÜ≥ÚHõ¯ Ñ¨Ó~°fiHõÅÊ=ÚÅÜ«∞O^Œ∞,
=∞#fiO`«~° Ü«ÚQÆÉèË^Œ=ÚÅ`À PÜ«∂ HÍ~°º=ÚÅ#∞ x~°fiÇ≤ÏOK«∞@H˘~°‰õΩ
ãÖÑ¨#fl=ÚÅÜ≥∞º#∞. JO^Œ∞KÕ`«<Õ ™ê^èŒ‰õΩÅ∞ D ^Õ=`å=¸~°∞ÎÅ#∞ `«=∞ `«=∞
‰õΩÅ^Õ=`«Å∞QÍ ÉèÏqOz Láêã≤OK«∞K«∞O^Œ∞~°∞.
`åII JãÖMÏºHõ"∞≥ #ÿ „Éè=í ∞~°=ÚÅ`À (`«∞"≥∞‡^ŒÅ`À) „ÉèÏ=∞s ~°∂Ñ¨=Ú#∞
^èiŒ Oz# ##∞fl „Ñ¨ÑO¨ K«=∞O^ŒO`«@#∞, [#∞Å∞ '„ÉèÏ=∞i—Ü«∞x H©iOÎ K«∞K«∞O^Œ∞~°∞.
Dq^è=Œ ÚQÆ ~åHõã∆ ∞¨ Å=Å# ZÑ¨C_≥ÑC¨ _»∞ ÉÏ^èŒ HõÅ∞QÆ∞K«∞O_»∞<À, JÑ¨C_»ÑC¨ _»∞
<Õ#∞ J=`«iOz â◊„`«∞=ÙÅ#∞ ãÖÇ¨ÏiOK«∞K«∞O^Œ∞#∞. (54–55)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : 'J„Ñ¨ÑÖKå`ü „Ñ¨ÑÖK«`ÕfiÇ¨Ïº=`«~°}O J=`å~°ó— J#QÍ
J„Ñ¨ÑÖK«=Ú #∞O_ç „Ñ¨ÑÖK«=Ú#O^Œ∞ ÉèíQÆ"å#∞_À, ÉèíQÆ=uÜ≥∂ „áê^Œ∞~°ƒùqOK«∞@
J=`å~°=∞#|_»∞#∞. Ñ¨$kä"åºÑ¨¿ãÎ*’"åÜ«Ú~åHÍâ◊=ÚÅ qHÍ~°=ÚÅKÕ xi‡`«"≥∞ÿ#k
„Ñ¨ÑÖK«=Ú. D ÑÖK«Éèí∂`«=ÚÅ‰õΩ Jf`«"≥∞ÿ#k Ñ¨~°"Àº=∞=Ú. JkÜÕ∞
J„áêHõ$`«^è•=∞=Ú. ÖËHõ ^•x<Õ J„Ñ¨ÑÖK«=∞xÜ«Ú K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. HÍ=Ù#, t+¨µìÅ ~°Hõ∆}ÜÕ∞
HÍ~°}=ÚQÆ ÉèíQÆ=`«Î`«Îfi=Ú D „Ñ¨ÑÖK«=Ú# „áê^Œ∞~°ƒùqOK«∞K«∞O_»∞#∞. J#QÍ J=∞‡"å~°∞
ã¨∂÷Å, ã¨∂Hõ∆‡~°∂Ñ≤}˜. J>Ë¡ =ºHõÎJ=ºHõÎ ã¨fi~°∂Ñ≤}˜ ‰õÄ_». x~åHÍ~°Ü«∞QÆ∞K«∞#∞, PHÍ~°=Ú#∞
^èŒiOÑ¨QÆÅ^Œ∞. P"≥∞#∞ Z=~°∞ `≥eÜ«∞QÆÅ~°∞? Láêã¨‰õΩÅ „âıÜ«∞ã¨∞ûH˘~°‰õΩ, JOaHÍ=∂`«
qq^èŒ=ÚÖˇ·# ~°∂Ñ¨=ÚÅ#∞ ^èŒiOK«∞#∞. kfiÉèí∞[QÍ, K«`«∞~°∞ƒù[QÍ, +¨_»∞ƒù[QÍ, J+¨ìÉèí∞[QÍ
qq^èŒ â◊¢™êÎ¢ã¨Î=ÚÅ#∞ ^èŒiOz qâ◊fi=Ú#∞ ~°H˜∆OK«∞K«∞O_»∞#∞.
^Õg=∂Ç¨`«‡º=Ú#O^Œ∞ '^Õgã¨∞Îu—Ü«∞#∞¿Ñ~°∞QÆÅ
Ñ¨^ŒH˘O_»= J^è•ºÜ«∞=Ú II 11 II
II Éèí∞=<Õâ◊fis=∂`å [Ü«∞=Ú, [Ü«∞=Ú II
Ñ¨<≥flO_»= J^è•ºÜ«∞=Ú
L`«~Î ° K«i„`«=Ú
^Õg K«i`„ « Ñ¨~#°î =∂Ç¨`«‡º=Ú
^è•º#"£∞
FO q^Œ∞º^•Ì=∞ã¨=∞„Ñ¨ÉÏè O =∞$QÆÑu¨ ã¨¯O^èãŒ `÷≤ åO cè+} ¨ ÏO
Hõ<åºaèó Hõ~"° åÅMË@qÅã¨^™úŒ êÎa~è å¿ãq`å"£∞ I
Ç¨ÏÃãâÂÎ Û◊ „HõQ^Æ •ã≤M@
Ë qtMÏOâßÛÑÖ QÆ∞}O `«~h°̊ O
a„ÉèÏ}Ï=∞#ÖÏu‡HÍO â◊t^è~Œ åO ^Œ∞~åæO „u<Õ„`åO Éè*í Ë II
'FO— ^Õ=Ùº"åK« II 1 II
Uaèó ãÎ̈"â·≥ Û◊ =∂O x`«ºO ™ÈÎ+º¨ `Õ Ü«∞ó ã¨=∂Ç≤Ï`«ó I
`«™êºÇ¨ÏO ã¨HÖõ ÏO ÉÏ^è•O <åâ◊~Úëêº=∞ºãÖâ◊Ü∞« "£∞ I 2
^è•º#=Ú : â◊s~åOQÆ=ÚÅ∞ "≥∞é∞Ñ¨ÙfQÆ=Öˇ „Ñ¨HÍtOK«∞K«∞#flk.
ã≤OÇ¨Ï~å[=ÚÃÑ· ‰õÄ~°∞ÛO_çÜ«Ú#flkÜ«Ú, ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ#kÜ«Ú, Y_»æ=ÚÅ∞,
_®à◊√§, =Ú#flQÆ∞"åxKÕ „Ñ¨HÍtOK«∞K«∞#fl KÕ`∞« Å`À, <˘Ñ¨CK«∞#fl Ü«Ú=`«∞Å`À
JO`«@#∞ ¿ãqOÑ¨|_»∞K«∞#flkÜ«Ú, `«# KÕ`∞« ÅÜ«∞O^Œ∞, K«„Hõ=Ú, QÆ^,Œ Y_»=æ Ú,
_®Å∞, ÉÏ}=ÚÅ∞, ^èŒ#∞ã¨∞û, áêâ◊=Ú, `«~°˚h=Ú„^Œ, ^èŒiOzÜ«Ú#flkÜ«Ú,
Jyfl=∞Ü«∞"≥∞ÿ#kÜ«Ú, K«O„^Œˆ~Y#∞ t~°ã¨∞û# ^èŒiOzÜ«Ú#flkÜ«Ú, =¸_»∞
Hõ#∞flÅ∞ HõÅkÜ«Ú#∞ S# ^Œ∞~åæ=∂`«#∞ ¿ãqO`«∞#∞.
J=∞‡"å~°∞ W@¡<#≥ ∞ – (1) ^Õ=`«ÖÏ~å! UHÍ„QÆz`«∞_Î ·≥ W\ì̃™ÈÎ„`«=ÚÅ`À
##∞fl „Ñük#=Ú ã¨∞ÎuOz#"åx ÉÏ^èŒÅ#xfl\˜x xã¨ûOâ◊Ü«∞=ÚQÆ
Ç¨ÏiOz"ÕÜ«∞QÆÅ#∞. (2)
242 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
=∞^èŒ∞ÔH·@Éèí<åâ◊O K« =∞Ç≤Ïëêã¨∞~°Ñ¶¨∂`«#"£∞ I
H©~°Î~Ú+¨ºOu ÜÕ∞ `«^Œfi^£ =^èŒO â◊√OÉèíxâ◊√OÉèíÜ≥∂ó I 3
J+¨ì=∂ºO K« K«`«∞~°ÌâßºO #==∂ºO K≥·HõKÕ`«ã¨ó I
„â’+¨ºOu K≥=· ÜÕ∞ ÉèHí ÍÎº =∞=∞ =∂Ç¨`«‡º=Ú`«=Î ∞"£∞ I 4
# `ÕëêO ^Œ∞+¨¯ $`«O HÕz^£ ^Œ∞+¨¯ $`À`å÷ # KåÑ¨^óŒ I
Éèíq+¨ºu # ^•i„^ŒºO # K≥·"Õ+¨ìqÜ≥∂[#"£∞ I 5
â◊„`«∞`À # ÉèíÜ«∞O `«ã¨º ^Œã¨∞º`À "å # ~å[`«ó I
# â◊¢™êÎ#Å`ÀÜ«∞øÑ¶¨∂`«¯^•z`«ûOÉèíq+¨ºu I 6
`«™ê‡#‡"≥∞ÿ`«<å‡Ç¨`«‡ºO Ñïî`«=ºO ã¨=∂Ç≤Ï`≥·ó I
„â’`«=ºO K« ã¨^• ÉèHí ÍÎº Ñ¨~O° ã¨fiãÎ̈ºÜ«∞#O Ç≤Ï `«`ü I 7
`åII =∞^èŒ∞ÔH·@Éèíq<åâ◊=Ú#∞, =∞Ç≤Ïëêã¨∞~° =∞~°Ì#=Ú#∞, J>Ë¡
â◊√OÉèíxâ◊√OÉèí∞ÅÜ≥ÚHõ¯ =^èŒ#∞, Z=~°∞ H©iÎOK«∞K«∞O^Œ∞~À, =∞iÜ«Ú
J+¨qì ∞Ü«∞O^Œ∞#∞, K«`∞« ~°tÌ Ü«∞O^Œ∞#∞, #=g∞ukäÜ∞« O^Œ∞#∞ UHÍ„QÆz`«∞_Î ,·≥ ÉèHí `Î˜ À
<å „âı+¨ª"≥∞ÿ# =∂Ç¨`«‡º=Ú#∞ Z=~°∞ „â◊=}=Ú KÕÜ«Ú^Œ∞~À, J\˜ì"åiH˜
H˘OK≥"≥∞ÿ##∞ áêÑ¨=∞O@^Œ∞. áêÑ¨Ñ¶¨ÖÏ#∞Éèí=~°∂Ñ¨"≥∞ÿ# PÑ¨^ŒÅ∞ HõÅ∞QÆ=Ù.
^•i„^ŒºÉÏ^èŒ HõÅ∞QÆ^∞Œ . J>Ë¡ W+ì̈|O^è∞Œ qÜ≥∂QÆ=Ú#∞ HõÅ∞QÆ^∞Œ . (3–5)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : ™ÈÎ„`«áê~î°=ÚÅ∞ KÕÜ«Ú@, =∞iÜ«Ú q#∞@, JkÜ«Ú#∞ xiÌ+¨ì=∞QÆ∞
„Ñ¨`ÕºHõ ukäÜ«∞O^Œ∞ KÕÜ«Ú@ =∞Ç¨Ñ¨Ù}º„Ñ¨^Œ=∞x K≥Ñ¨Ê|_ç#k. ~°∞„^ŒK«O_çÜ«∞O^Œ∞
Hõ$+¨‚#=q∞, Hõ$+¨‚K«`«∞~°Ìt, â◊√HÍ¡+¨ìq∞, =∞iÜ«Ú Ñ¨~°fik#=ÚÅÜ«∞O^Œ∞ K«O_ôáê~î°
áê~åÜ«∞}=Ú KÕÜ«Ú@ qâı+¨Ñ¶¨Å„Ñ¨^Œ=∞x K≥Ñ¨Ê|_ç#k.
`åII ^Õg ã¨ÑâÎ¨ u◊ Ü≥ÚHõ¯ áê~åÜ«∞}=Ú KÕÜÚ« "åxH˜, â◊„`«∞=ÙÅ=Å#
HÍx, ^˘OQÆ=Å# HÍx, ~åA=Å#HÍx, PÜ«Ú^è=Œ Ú=Å#HÍx, Jyfl=Å#HÍx,
h\˜=Å#HÍx, ZÑ¨C_»∞#∞ Uq^è"Œ ∞≥ #ÿ ÉèÜ í ∞« =Ú HõÅ∞QÆ^∞Œ . (6)
`åII HÍ=Ù#, <å ~¸ ™ÈÎ„`«~°∂Ñ¨"≥∞ÿ# =∞Ç¨Ï`«∞Î#∞ ã¨=∂Ç≤Ï`«z`«∞ÎÖˇ·,
ÉèíH˜Î`À ÑïîOÑ¨=Öˇ#∞. =∞iÜ«Ú ZÅ¡Ñ¨C_»∞ q#=Öˇ#∞‰õÄ_®. JkÜÕ∞
HõÖÏº}HÍ~°H"õ ∞≥ #ÿ =∂~°=æ Ú. (7)
–: Ñ¨<≥flO_»= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 243
LÑ¨ã¨~åæ#âıëêOã¨∞Î =∞Ç¨=∂sã¨=Ú^Œƒù"å<£ I
`«^ä• „uq^èŒ=Ú`åÊ`«O =∂Ç¨`«‡ºO â◊=∞ÜÕ∞#‡=∞ I 8
Ü«∞¢`≥·`«`«Ê~î°º`Õ ã¨=∞ºV˜fl`«º=∂Ü«∞`«<Õ =∞=∞ I
ã¨^• # `«kfi"≥∂H∆Íºq∞ ™êxfl^èŒºO `«„`« "Õ∞ ã≤÷`«"£∞ I 9
|e„Ñ¨^•<Õ Ñ¨Ó*ÏÜ«∂=∞yflHÍˆ~º =∞Ç¨ÏŸ`«û"Õ I
ã¨~°fiO =∞"≥∞ÿ`«K«Ûi`«=ÚKåÛ~°ºO „âß=º"Õ∞= K« I 10
*Ï#`å-*Ï#`å "åÑ≤ |eÑ¨Ó*ÏO `«^•ä Hõ$`å"£∞ I
„Ñ¨fzÛùëêº=∞ºÇ¨ÏO „Ñ‘`åº =Ç≤ÏflÇ¨ÏŸ=∞O `«^•ä Hõ$`«"∞£ I 11
â◊~°`å¯ÖË =∞Ç¨Ñ¨Ó*Ï „H˜Ü«∞`Õ Ü«∂ K« "åi¬H© I
`«™êºO =∞"≥∞ÿ`«<å‡Ç¨`«‡ºO „â◊√`åfi ÉèíH˜Îã¨=∞xfi`«ó I 12
`åII =∞Ç¨=∂s "≥Ú^ŒÅQÆ∞ qÑ¨s`«ã`÷≤ ∞« Å#∞O_ç [xOK≥_∞» LÑ¨„^Œ==ÚÅ#∞,
P^è•ºu‡HÍk =¸_»∞q^è=Œ ÚÅQÆ∞ L`åÊ`«=ÚÅ#∞, <å =∂Ç¨`«‡º=Ú =i‚OÑ¨|_ç#
™ÈÎ„`«áê~î°=ÚÅ∞ KÕÜ«Ú@=Å# â◊q∞OÑ¨KÕÜ«∞QÆÅ=Ù. (8) ZK«Û@QÆÅ <å
„áê™ê^Œ=Ú#O^Œ∞ ™ÈÎ„Î `«áê~î=° Ú [~°∞QÆ∞K«∞O_»∞<À, JK«Û@ ZÅ¡ÑC¨ _»∞#∞ <å
LxH˜x, ã¨xflÇ≤Ï`«`Î« fi=Ú#∞ =^ŒeÃÑ@ì‰Ωõ O_» LO_≥^#Œ ∞.(9) ‰õÄëê‡O_®k |ex
WK«∞Û#Ñ¨C_»∞#∞, LÑ¨Kå~°=ÚÅ`À Ñ¨ÓlOK«∞#Ñ¨C_»∞#∞, ™êfiÇ¨HÍ~°=ÚÅ`À
Ç¨Ï=#=Ú KÕã≤#Ñ¨C_»∞#∞, x`Àº`«û==Ú, =∂™È`«û==Ú,
ãÖ=`«û~À`«û==ÚÅÜ«∞O^Œ∞#∞ <å ~¸ ™ÈÎ„`«áê~î°=Ú K«Hõ¯x LKåÛ~°}`À
ÑïOî Ñ¨=Öˇ#∞ =∞iÜ«Ú qxÑ≤OÑ¨=Öˇ#∞. (10) `≥eã≤HÍx, `≥eÜ«∞HõHÍx, `«=∞
Ñ¨^`úŒ ∞« ÅÖ’ KÕÜ∞« |_»∞ |e, Ñ¨Ó*Ï, Ç¨Ï=#=Ú "≥Ú^ŒÅQÆ∞"å\˜x <Õ#∞ q∞H˜¯e
„¿Ñ=∞`À ã‘fiHõiO`«∞#∞. (11)
`åII „Ñü =`«û~°=Ú#∞ â◊~°`å¯Å=Ú#O^Œe #=~å„`À`«û==Ú#O^Œ∞
KÕÜ∞« |_»∞ =∞Ç¨Ñ¨Ó[ ãÖ^Œ~ƒ° =ù Ú# <å ~¸ ™ÈÎ„`«=Ú#∞ ÉèHí „Î̃ â◊^ÅúŒ `À qx#
244 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
ã¨~åfiÉÏ^è•qx~°∞‡HÀÎ ^èŒ#^è•#ºã¨∞`åxfi`«ó I
=∞#∞ëÈº =∞„`«Ê™ê^Õ# Éèíq+¨ºu # ãÖâ◊Ü«∞ó I 13
„â◊√`åfi =∞"≥∞`ÿ <« å‡Ç¨`«‡ºO `«^•ä KÀ`«Ê`«ÜÎ ∞« ó â◊√ÉèÏó I
Ñ¨~å„Hõ=∞O K« Ü«Ú^Õ+ú µ¨ *ÏÜ«∞`Õ x~°ƒÜ ù ∞« ó Ñ¨Ù=∂<£ I 14
iÑ¨=ó ãÖHõ∆Ü«∞O Ü«∂Ou HõàÏº}O KÀÑ¨Ñ¨^Œº`Õ I
#O^Œ`Õ K« ‰õΩÅO Ñ¨ÙO™êO =∂Ç¨`«‡ºO =∞=∞â◊$}fi`å"£∞ I 15
âßOuHõ~°‡}˜ ã¨~°fi„`« `«^ä• ^Œ∞óã¨fiÑ¨fl^Œ~°≈<Õ I
„QÆÇ¨ÏÑ‘_®ã¨∞ KÀ„QÍã¨∞ =∂Ç¨`«‡ºO â◊$}∞Ü«∂#‡=∞ I 16
=∞#∞+¨µº_»∞ <å J#∞„QÆÇ¨Ï=Ú`À ã¨=∞ã¨Î=ÚÖˇ·# ÉÏ^èŒÅ#∞O_ç =Ú‰õΩÎ_≥·,
^èŒ#^è•#º=ÚÅ`À#∞, Ñ¨Ù„`«Ñ¨Ù„uHõÅ`À#∞ ‰õÄ_ç#"å_»∞ HÍQÆÅ_»∞. WO^Œ∞
ZO`«=∂„`«=Ú#∞ ãÖ^ÕÇÏ¨ =ÚÖË^∞Œ . (12–13)
`åII <å D =∂Ç¨`«‡º=Ú#∞, <å ™ÈÎ„`«=ÚÅ#∞, Ö’HõHÖõ Ïº}=Ú H˘é‰õΩ
L^ŒƒùqOz# <å J=`å~°=ÚÅ#∞ QÆ∂iÛ qx#"åxH˜ Ü«Ú^Œú=ÚÅÜ«∞O^Œ∞
Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú (g~°`fi« =Ú) HõÅ∞QÆ∞#∞. J\ì̃ Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞ Ü«Ú^Œ=ú Ú#O^Œ∞ xsƒù`∞« _≥·
„Ñ¨=iÎOK«∞#∞. (14) <å =∂Ç¨`«‡º=Ú#∞, ™ÈÎ„`«=Ú#∞ qx# =∂#=ÙÅ‰õΩ
â◊„`«∞=ÙÅ∞ LO_»<Õ LO_»~°∞. â◊√Éèí=ÚÅ∞ ãÖÉèíqOK«∞#∞. =Oâ◊=∞O`«Ü«Ú
P#O^Œ=Ú`À #∞O_»∞#∞. (15) qq^è=Œ ÚÅQÆ∞ LÑ¨„^Œ==ÚÅ‰õΩ „Ñü„H˜Ü∞« QÍ
KÕÜ«∞|_»∞ âßOuHõ~°‡Å JxflO\˜Ü«∞O^Œ∞#∞, J>Ë¡ ÉèíiOÑ¨~åx ÉÏ^èŒÅ∞
ãÖÉèqí Oz#Ñ¨C_»∞ ^•~°∞}"≥∞#ÿ „QÆÇÏ¨ Ñ‘_Å» Ü«∞O^Œ∞#∞ <å =∞Ç¨Ï`«∞#Î ∞QÆ∂iÛ#
™ÈÎ„`«=Ú#∞ „â◊=}=Ú KÕÜ∞« =Öˇ#∞. (16)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : =∞`«ûºÑ¨Ù~å}=Ú#O^Œ∞ qq^èŒ „Ñ¨HÍ~°=ÚÖˇ·# âßOuHõ~°‡Å q^è•#=ÚÅ∞
¿Ñ~˘¯#|_ç#q. K«O_ôáê~î°=Ú^•fi~å J`«ºO`« ÉèíÜ«∞OHõ~°=∞QÆ∞ „QÆÇ¨ÏÑ‘_»Å
x"å~°}=ÚÅ∞#∞ HõÅ=Ù. "å~åÇ‘Ï `«O„`«=Ú# XHõ=ÚYºqâı+¨=Ú HõÅ^Œ∞. J^Õ=∞#, Z\˜ì
„QÆÇ¨Ï^À+¨ âßOuÔH·##∞, S^Œ∞ Ñ¨~åºÜ«∞=ÚÅ∞ ^Œ∞~åæã¨Ñ¨Îâ◊ux áê~åÜ«∞}=Ú#∞ „â◊^ŒúQÍ
KÕÜ«∞=Öˇ#∞. ã¨∂~åºk #=„QÆÇ¨Ï=ÚÅ‰õΩ XH˘¯Hõ¯^•xH˜ XH˘¯Hõ¯ W+¨ì^Õ=`«Ü≥ÚHõ¯
=∞Ç¨q^ŒºHõÅ^Œ∞. 1. ã¨∂~°∞º#‰õΩ =∂`«Oy, 2. K«O„^Œ∞#‰õΩ Éèí∞=<Õâ◊fii, 3. JOQÍ~°‰õΩ#‰õΩ
–: Ñ¨<≥flO_»= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 245
LÑ¨ã¨~åæó â◊=∞O Ü«∂Ou „QÆÇ¨ÏÑ‘_®â◊Û ^•~°∞}Ïó I

^Œ∞óã¨fiÑ¨flO K« #$aè~°Ì$+¨ìO ã¨∞ã¨fiÑ¨fl=ÚÑ¨*ÏÜ«∞`Õ I 17
ÉÏÅ„QÆÇ¨aèÉèí∂`å<åO ÉÏÖÏ<åO âßOuHÍ~°Hõ"£∞ I
ãÖÑ¶¨∂`«ÉèË^Õ K« #$}ÏO "≥∞ÿ„fHõ~°}=Ú`«Î=∞"£∞ I 18
|QÆàÏ=Úd, 4. |∞^èŒ∞#‰õΩ ëÈ_»j, 5. |$Ç¨Ïã¨ÊuH˜ `å~°, 6. â◊√„‰õΩ#‰õΩ Hõ=∞Å,
7. â◊xH˜ HÍm 8. ~åÇ¨ï=Ù#‰õΩ zè#fl=∞™êÎ, 9. ˆH`«∞=Ù#‰õΩ ^èŒ∂=∂=f W+¨ì^Õ=`«Å∞. PÜ«∂
„QÆÇ¨Ï=ÚÅ Ji+¨ìã≤÷uÜ«∞O^Œ∞ PÜ«∂ =∞Ç¨q^ŒºÅ∞ áê~åÜ«∞} KÕÜ«∞=Öˇ#∞. ÖËHõ
K«O_ôáê~î°=Ú KÕã≤#KÀ PÜ«∂ „QÆÇ¨Ï=ÚÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz# W+ì̈^Õ=`«ÅO^Œ~°∞#∞ „Ñ¨ã¨#∞flÖˇ·
„QÆÇ¨Ï[#ºÑ‘_»#∞ x"åiOz â◊√Éèí=Ú#∞ ã¨=∞‰õÄ~°∞Î~°∞.
`åII WOHõ#∞ L`åÊ`«=ÚÅ∞, ^•~°∞}=ÚÖˇ#· „QÆÇÏ¨ Ñ‘_Å» ∞ #tOK«∞#∞.
=∞#∞+¨µºÅKÕ K«∂_»|_»∞ Ñ‘_»‰õÅÅ∞ â◊q∞Oz, â◊√Éèí=Ú#∞ HõeyOK«∞ HõÅÅ∞
HõÅ∞QÆ∞K«∞O_»∞#∞. (17)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : „|Ç¨Ï‡"≥·=~°ÎÑ¨Ù~å}=Ú# NHõ$+¨µ‚_»∞ #O^Œ∞#‰õΩ LÑ¨^ÕtOz# JOâ◊=Ú
„Ñ¨HÍ~°=ÚQÆ Ñ¶¨∞$`åHõÎ"≥∞ÿ# ~°HõÎK«O^Œ#Ñ¨Ù ã¨q∞^èŒÅ#∞ PÇ¨ïu KÕÜ«Ú@^•fi~å =∞iÜ«Ú
ã¨Ç¨Ï„ã¨QÍÜ«∞„f[Ñ¨=Ú KÕÜ«Ú@^•fi~å ^Œ∞óã¨fiÑ¨flã¨∂z`«=ÚÅQÆ∞ ^Œ∞+¨ÊùÅ=ÚÅ∞
`˘ÅyáÈ=Ù#∞. ÖËHõ ''FO „Ç‘ÏO NO H©¡O ^Œ∞~°æu<åt<≥·º =∞Ç¨=∂Ü«∂Ü≥ÿ∞ ™êfiÇ¨——
J#∞ D =∞O„`«=Ú#∞ Ñ¨k Ñ¨~åºÜ«∞=ÚÅ∞ [Ñ≤Oz#KÀ ^Œ∞óã¨fiÑ¨flÑ¶¨Å=Ú
ã¨∞ã¨fiÑ¨flÑ¶¨Å=ÚQÆ =∂~°∞#∞. =∞$`«∞ºã¨∂K«Hõ"≥∞ÿ# ^Œ∞óã¨fiÑ¨fl=Ú Hõey#KÀ ''FO #"≥∂
=∞$`«∞ºO[Ü«∂Ü«∞ ™êfiÇ¨—— J#∞ =∞O„`«=Ú#∞ [Ñ≤OK«=Öˇ#∞.
`åII WO`ÕQÍHõ, ÉÏÅ„QÆÇÏ¨ =ÚÅKÕ Ñ‘_Oç Ñ¨|_»∞ Ñ¨ãÉ≤ ÏÅ∞~°‰Ωõ ™êfiã¨º÷ =Ú#∞
KÕ‰Äõ ~°∞Û#∞. =∞iÜ«Ú =∞#∞+¨µºÅ=∞^èºŒ Ñ¨~ã° Ê¨ ~° q^Õfi+¨=ÚÅ∞ Hõey#Ñ¨Ù_»∞ Wk
J#QÍ D =∂Ç¨`«‡º=Ú ¿ãflÇ¨Ï=Ú#∞ J#∞ãÖ^è•#Ñ¨~K° ∞« #∞. (18)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : ÉÏÅ„QÆÇ¨Ï=ÚÅ#QÍ _®H˜<åº^Œ∞Å∞, Ñ¨Ó`«<å^Œ∞Å∞, ÉÏÅ∞~°#∞ Ñ‘_çOK«∞
„QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞. 'ã¨∞„â◊√`«ãÖÇ≤Ï`«— 'ÉèÏ=„Ñ¨HÍâ◊=Ú— J<≥_»∞ PÜ«Úˆ~fi^Œ „QÆO^äŒ=ÚÅO^Œ∞
ÉÏÅ∞~° ~ÀQÆ=ÚÅ QÆ∞iOz „"åÜ«ÚK«∞ J<åKå~° HÍ~°}=ÚQÆ ÉÏÅ∞~°‰õΩ „QÆÇ¨ÏÑ‘_»
HõÅ∞QÆ∞#x K≥Ñ¨Ê|_ç#k. ^Õ=`«Å#∞, W`«~°∞Å#∞, „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å#∞, Ju^äŒ∞Å#∞,
Ñ¨ÓAºÅ#∞, x~°¡Hõ∆º=Ú KÕÃã_ç ‰õΩ@∞O|=ÚÅÜ«∞O^Œ∞#∞, W`«~° J<åKå~° „Ñ¨=$uÎ Hõey#
‰õΩ@∞O|=ÚÅÜ«∞O^Œ∞#∞ ÉÏÅ∞~°‰õΩ W\˜ì „QÆÇ¨ÏÑ‘_»ÖË~°Ê_»∞#∞. D „QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞
`˘q∞‡kÜ«∞x K≥Ñ¨Ê|_ç#k. 1. ã¨¯O^Œ 2. ãÖ¯^•Hõ™ê‡~° 3. â◊‰õΩx 4. ˆ~=u 5. Ñ¨Ó`«#
246 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
^Œ∞~°fi $`åÎ<å=∞âıëê}ÏO |ÅÇ¨xHõ~°O Ñ¨~°"£∞ I
~°H∆ÀÉèí∂`«Ñ≤âßKå<åO Ñ¨~î°<å^Õ= <åâ◊#"£∞ I 19
ã¨~°fiO =∞"≥∞ÿ`«<å‡Ç¨`«‡ºO =∞=∞ ã¨xflkèHÍ~°Hõ"£∞ I
Ñ¨â◊√Ñ¨ÙëêÊ~°… º^èŒ∂ÃÑ·â◊Û QÆO^èŒnÃÑ·ã¨Î^äÀ`«Î"≥∞ÿó I 20
q„áê}ÏO Éè’[<≥·~À›"≥∞ÿó „áÈHõ∆}©Ü≥ÿ∞~°Ç¨Ïiflâ◊"£∞ I
J<≥·ºâ◊Û qq^è≥·~ÀƒùÔQ·ó „Ñ¨^•<≥·~°fi`«ûˆ~} Ü«∂ I 21
„Ñ‘uˆ~‡ „H˜Ü«∞`Õ ™êã≤‡<£ ã¨Hõ$`«∞ûK«i`Õ „â◊√`Õ I
„â◊√`«O Ç¨Ï~°u áêáêx `«^•ä --~ÀQÆºO „Ñ¨Ü∞« K«Ûuù I 22
6. JO^èŒÑ¨Ó`«# 7. j`«Ñ¨Ó`«# 8. =ÚY=ÚO_çHõ 9. <≥·QÆ"Õ∞Ü«∞. ~å=}Hõ$`«"≥∞ÿ#
ÉÏÅ`«O„`«=∞#∞ „QÆO^èŒ=Ú# =∞iH˘xfl „QÆÇ¨Ï=ÚÅ¿Ñ~°∞¡ HõÅ=Ù. Jq 1. `«O„^Œ 2.
ã¨∞`«O„^Œ 3. Hõ@Ñ¨Ó`«# 4. J~°ºHõ 5. ã¨∂uHõ 6. x~°∞`« 7. Ñ≤eÑ≤zÛùHÍ 8. HÍ=ÚHõ
"≥Ú^ŒÅQÆ∞#q. PÜ«∂ „QÆÇ¨Ï=ÚÅ Ñ¨Ó[Å∞ KÕã≤#KÀ, Jq ÉÏÅ∞~°#∞ =^ŒeÃÑ\˜ì
"≥_»eáÈ=Ù#∞. "åiH˜ ã¨fiã¨÷`« HõÅ∞QÆ∞#∞. K«O_ôáê~î°=Ú`À D „QÆÇ¨Ï=ÚÅxflÜ«Ú#∞
âßOuOK«∞#∞.
`åII K«O_ôáê~î°=Ú KÕÜ«Ú@KÕ`« ã¨=∞ã¨Î"≥∞ÿ# ^Œ∞„+¨Ê=~°Î#HõÅ
=º‰õΩÎÅO^Œé˜Ü≥ÚHõ¯ |Å=ÚÅ#∞, â◊H˜Î=O`«=ÚQÆ H©∆}ÕÑ¨KÕÜ«Ú#∞. D
™ÈÎ„Î `«áê~åÜ«∞}=Ú KÕÜÚ« @`À_»<Õ ~åHõã∆ ∞¨ Å∞#∞, Éè∂í `«=ÚÅ∞#∞, Ñ≤âßK«=ÚÅ∞#∞
#tOzáÈ=Ù#∞. (19)
`åII D <å ™ÈÎ„`«áê~î=° ∞O`«ÜÚ« #∞ <å ™êxfl^èºŒ =Ú#∞ HõeyOK«∞#∞.
JO`ÕQÍHõ Ñ¨â◊√|Å∞ÅKÕ`«, Ñ¨Ù+¨Ê=ÚÅKÕ`«, J~°…º=ÚÅKÕ`«, ^èŒ∂Ñ¨=ÚÅKÕ`«,
ã¨∞"åã¨#ÅKÕ`«, nÑ¨=ÚÅKÕ`«, „âı+¨ª=ÚÅQÆ∞ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å Éè’[#=ÚÅKÕ`«,
Ç¨Ï=#=ÚÅKÕ`«, ÑÖKå=∞$`åk Jaè¿+Hõ „^Œ=º=ÚÅKÕ`«, ~å„uO|=Å∞#∞
qq^è=Œ ÚÅQÆ∞ Éè’QÆ=ÚÅ#∞ ã¨=∞‰õÄ~°∞Û@KÕ`,« qq^è=Œ ÚÅQÆ∞ LÑ¨Kå~°=ÚÅ#∞
ã¨=∞iÊOK«∞@KÕ`«, XHõ ãÖ=`«û~°=Ú#O^Œ∞ <å Ñ¨Ó[ KÕã≤ ##∞fl
ãÖ`À+≤OÑ¨KÕÜ«Ú@KÕ`« U „Ñ¨ã¨#fl`« HõÅ∞QÆ∞<À, <å =∂Ç¨`«‡º=Ú#∞ XHõ¯
Ñ¨~åºÜ«∞=Ú q#∞@KÕ`« JO`«\ ˜ „Ñ¨ã#¨ fl`« HõÅ∞QÆ∞#∞. „â◊=}=∞#∞#k áêÑ¨=ÚÅ#∞
Ç¨ÏiOz"ÕÜÚ« #∞. P~ÀQÆº=ÚxK«∞Û#∞. (20–22)
–: Ñ¨<≥flO_»= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 247
~°H∆ÍO Hõ~Àu Éèí∂`ÕÉè’º [#‡<åO H©~°Î#O =∞=∞ I

Ü«Ú^Õú+¨µ K«i`«O Ü«∞<Õ‡ ^Œ∞+¨ì^≥·`«ºx|~°›}"£∞ I 23
`«ã‡≤ <£„â◊√`Õ "≥i· Hõ$`«O ÉèÜ
í ∞« O Ñ¨ÙO™êO # *ÏÜ«∞`Õ I
Ü«Úëê‡aèó ã¨∞`Î Ü « ∂≥ Ü«∂â◊Û Ü«∂â◊Û „|Ç¨Ï‡i¬aóè Hõ$`åó I 24
„|Ç¨Ï‡}Ï K« Hõ$`å™êÎã∞¨ Î „Ñ¨Ü∞« K«ÛOù u â◊√ÉèÏO =∞u"£∞ I
J~°}Ëº „áêO`«ˆ~ "åÑ≤ ^•"åyflÑï"åi`«ó I 25
^Œã¨∞ºaè~åfi =$`«ó â◊¥<Õº QÆ$Ç‘Ï`À "åÑ≤ â◊„`«∞aèó I
ã≤OÇ¨Ï"åº„Ñ¶¨∂#∞Ü«∂`À "å =<Õ "å =#Ç¨Ïã≤Îaèó I 26
~å*Ï˝ „‰õΩ^Õú# Kå[˝áÈÎ =^èÀº |O^èŒQÆ`À-Ñ≤ "å I
PÑ¶¨¸i‚`À "å "å`Õ# ã≤÷`«ó áÈ`Õ =∞Ç¨~°‚"Õ I 27
`åII <å D K«i„`«=Ú Ü«Ú^Œú=ÚÅÜ«∞O^Œ∞, ^Œ∞+¨ì~åHõ∆ã¨∞Å#∞
ãÖÇ¨ÏiOK«∞@Ü«∞O^Œ∞, ã¨=∞~°"÷ ∞≥ #ÿ k, J\˜ì <å J=`å~°=ÚÅ =∂Ç¨`«‡º H©~#Î° =Ú
„áê}∞Å JO^ŒiH˘~°‰Ωõ #∞ ~°H} ∆õ #∞ HõÅ∞QÆKÜÕ ∞« HõÅ^Œ∞. (23) ^Õ=`«ÖÏ~å! g∞KÕ
KÕÜ«∞|_ç# ™ÈÎ„`«=ÚÅ#∞, „|Ç¨‡^Œ∞Å∞, |∞∞+¨µÅ∞ =Ú#flQÆ∞"å~°∞ KÕã≤#
™ÈÎ„`«=ÚÅ#∞, qx#"å~°Å‰õΩ â◊„`«∞=ÙÅKÕ HõeQÔ _»∞ ÉèÜ í ∞« =ÚÅ∞ HõÅ∞QÆ<Õ HõÅ∞QÆ=Ù.
(24) „|Ç¨Ï‡KÕ`« KÕÜ∞« |_ç# ™ÈÎ„`«=ÚÅ∞ „âıÜ∂≥ ^•Ü«∞Hõ=∞QÆ∞ |∞kúx „Ñ¨™êkOK«∞#∞.
J~°}º=Ú#O^Œ∞#∞, x~å‡#∞+¨º Ñ¨^äŒ=ÚÅÜ«∞O^Œ∞#∞, HÍiÛK«∞ÛKÕ`«
P=iOÑ¨|_ç#Ñ¨C_»∞ <å D K«i„`«=Ú#∞ ã¨‡iOK«∞ =∂#=Ù_»∞ „Ñ¨=∂^Œ=ÚÅ#∞O_ç
~°H˜∆OÑ¨|_»∞#∞. (25)
`åII ^˘OQÆÅKÕ K«∞@∞ì=Ú@ì|_ç##∞, x~°˚#„áêO`«=Ú# â◊„`«∞=ÙÅKÕ`«
Ñ¨@∞ì|_ç##∞, J_»qÖ’ ã≤OÇ¨Ï=ÚÅ∞, Ñ¨ÙÅ∞Å∞, "≥Ú^ŒÅQÆ∞ „‰õÄ~°[O`«∞=ÙÅ∞
"≥O|_çOz##∞ ÖËHõ J_»q ÜÕ∞#∞QÆ∞Å∞ "≥O@|_ç##∞ (26) HÀÑ≤Oz# ~åAKÕ`«
=∞~°}tHõ∆ qkèOÑ¨|_ç##∞, HÍ~åQÍ~°tHõ∆ qkèOÑ¨|_ç##∞, ã¨=Ú„^Œ=∞^èºŒ =∞O^Œ∞
<ÒHõÃÑ· „Ñ¨Ü«∂}ÕK«∞#Ñ¨C_»∞, ÉèíÜ«∞OHõ~°=∞QÆ∞ `«∞á¶ê#∞QÍeÖ’
z‰õΩ¯|_çáÈ~Ú#Ñ¨C_»∞ (27)
248 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
Ñ¨`«`«∞û KåÑ≤ â◊¢¿ãÎ+¨µ ãÖ„QÍ"Õ∞ Éèí$â◊^•~°∞}Ë I
ã¨~åfiÉÏ^è•ã¨∞ Ñ¶¨∞’~åã¨∞ "Õ^Œ<åÉèíºi÷`À-Ñ≤ "å I 28
ã¨‡~°#‡"≥∞ÿ`«K«Ûi`«O #~À =ÚKÕº`« ãÖHõ\Ï`ü I
=∞=∞ „Ñ¨ÉèÏ"åuûOÇ¨^•º ^Œã¨º"À "≥·i}ã¨Î^ä• I 29
^Œ∂~å^Õ= Ñ¨ÖÏÜ«∞O`Õ ã¨‡~°`«â◊Ûi`«O =∞=∞ I 30
|∞∞+≤~°∞"åK« II 31 II
W`«∞ºHÍÎ fi ™ê ÉèíQÆ=f K«O_çHÍ K«O_»q„Hõ=∂ I 32
Ñ¨â◊º`å"Õ∞= ^Õ"å<åO `«¢`≥·"åO`«~°nèÜ«∞`« I
`Õ-Ñ≤ ^Õ"å x~å`«OHÍó ™êfikèHÍ~å<£ Ü«∞^ä• Ñ¨Ù~å I 33
Ü«∞[˝ÉèÏQÆÉèí∞[ó ã¨ˆ~fi K«„‰õΩifixÇ¨Ï`å~°Ü«∞ó I
^≥·`åºâ◊Û ^Õ"åº xÇ¨Ï`Õ â◊√OÉèË ^Õ=iáœ Ü«Úkè I 34
`åII q∞H˜¯e ÉèÜ í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ Ü«Ú^Œ=ú Ú#O^Œ∞ â◊¢ã=Î̈ ÚÅKÕ Ñ‘_Oç Ñ¨|_ç,
<ÕÅÃÑ· Ñ¨_áç È~Ú#Ñ¨C_»∞, ã¨=∞ã¨=Î ÚÖˇ#· fHõ"‚∆ ∞≥ #ÿ ÉÏ^èÅŒ Ü«∞O^Œ∞#∞, =∞<À"Õ^#Œ KÕ`«
Ñ‘_Oç Ñ¨|_ç#Ñ¨C_»∞#∞ (28) <å ~¸ K«i„`«=Ú#∞ ã¨‡iOK«∞@=Å# =∞#∞+¨µº_»∞
ã¨∞ÅÉè=í ÚQÆ PÑ¨^#Œ ∞O_ç QÆ>‰ì̌ Ωõ ¯#∞. <å =∞Ç≤Ï=∞KÕ`« ã≤OÇ¨Ï=ÚÅ∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞
„‰õÄ~°[O`«∞=ÙÅ∞, Ç≤ÏOã¨‰Ωõ ÅQÆ∞ KÀ~°∞Å∞ =∞iÜ«Ú â◊„`«∞=ÙÅ∞ (29) <å K«i„`«=Ú#∞
ã¨‡iOK«∞@KÕ`« ^Œ∂~°=ÚQÍ áêiáÈÜ≥∞^Œ~∞° . (30)
"Õ∞^è•|∞∞+≤ W@¡<#≥ ∞ – (31) u~°∞QÆ∞ÖËx Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú QÆey# ÉèQí =Æ uÜ«∞QÆ∞
P K«O_çHÍ^Õq W@∞¡ K≥ÑÊ≤ , J@∞g∞^Œ@ ^Õ=`«ÅO^Œ~∞° K«∂K«∞K«∞O_»Q<Æ Õ JK«Û@<Õ
JO`«i›`∞« ~åÅÜ≥∞º#∞. J=∞‡"å~°∞ ^Õ=`«Å â◊„`«∞=QÆ∞ â◊√OÉè∞í x ãÖÇ¨ÏiOK≥#∞.
J#O`«~°=Ú q∞ye# ~åHõ∆ã¨∞ÅO^Œix‰õÄ_® Ç¨Ï`«=∂Ô~Û#∞. J@∞g∞^Œ@
^Õ=`«ÅO^Œ~∞° ‰õÄ_» U Ü«∂@OHõ=ÚÅ∞ ÖËx"å~°Ö,·ˇ `«=∞ `«=∞ Ü«∞[˝ÇÏ¨ q+¨º=ÚÅ#∞
ã‘fiHõiOK«∞K«∞ xâ◊≈„`«∞=ÙÖˇ,· x~°ƒÜ ù Ú« Öˇ· `«=∞ `«=∞ JkèHÍ~°=ÚÅ`À Ö’HõáêÅ#
KÕÜ«∞™êyi. (32–34)
–: Ñ¨<≥flO_»= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 249
[QÆkfi^èŒfiOã≤x `«ã≤‡<£ =∞Ç¨ÏŸ„ˆQ-`«∞Åq„Hõ"Õ∞ I

xâ◊√OÉèË K« =∞Ç¨gˆ~º âıëêó áê`åÅ=∂Ü«∞Ü«Úó I 35
U=O ÉèíQÆ=f ^Õg ™ê x`åºÑ≤ Ñ¨Ù#ó Ñ¨Ù#ó I
ãÖÉèí∂Ü«∞ ‰õΩ~°∞`Õ Éèí∂Ñ¨ [QÆ`«ó ÑïáêÅ#"£∞ I 36
`«Ü≥ÿ∞`«<À‡Ç¨Ïº`Õ qâ◊fiO Ãã·= qâ◊fiO „Ñ¨ã¨∂Ü«∞`Õ I
™ê Ü«∂z`å K« q*Ï˝#O `«∞ëêì |∞∞kúO „Ñ¨Ü∞« K«Ûuù I 37
"åºÑ¨ÎO `«Ü≥ÿ∞`«`«ûHõÅO „|Ç¨‡O_»O =∞#∞*Ëâ◊fi~° I
=∞Ç¨HÍÖÏº =∞Ç¨HÍÖË =∞Ç¨=∂sã¨fi~°∂Ñ¨Ü«∂ I 38
`åII [QÆ`«∞Î#∞ Ç≤ÏOã≤OK«∞"å_»∞#∞, q∞H˜¯e „‰õÄ~°∞_»∞#∞, ™ê\˜ÖËx
Ñ¨~å„Hõ=∞âßeÜ«Ú, =∞Ç¨g~°∞_»∞#∂ S#, P xâ◊√OÉèí∞_»∞ J=∞‡"åiKÕ
ãÖÇ¨ÏiOÑ¨|_ç# Ñ≤^ÑŒ ¨ `«H¯˜ # ~åHõã∆ ∞¨ ÅO^Œ~∞° #∞ áê`åà◊=Ú#‰õΩ "≥_e» áÈ~Úi.
(35) F ~å*Ï! Dq^è=Œ ÚQÆ ÉèQí =Æ uÜ«∞QÆ∞ J=∞‡"å~°∞ x`«º"≥∞#ÿ ^≥#· #∞ =∞~°Å
=∞~°Å J=`å~°=ÚÖˇ`∞« KÎ ∞« [QÆ`∞« #Î ∞ ÑïáêeOK«∞K«∞O_»∞#∞. (36)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : J=∞‡"å~°∞ 'ã¨`º« O *Ï˝#O J#O`«O „|Ç¨Ï‡— J#∞ â◊$u"åHõº=Ú#O^Œ∞
=i‚OÑ¨|_ç#@∞¡ ã¨„^Œ∂Ñ≤}˜, *Ï˝#~°∂Ñ≤}˜, |$Ç¨Ï„^Œ∂Ñ≤}˜. P"≥∞‰õΩ [##=∞~°}=ÚÅ∞
ÖË=Ù. HÍx, PÜ«∂ ãÖ^Œ~°ƒù=ÚÅÖ’ ^Œ∞+¨µìÅ∞ q[$OaèOz t+¨µìÅ#∞ ÉÏkèOK«∞
`«~°∞}=ÚÅÜ«∞O^Œ∞ "Õ~°∞"Õ~°∞ ~°∂Ñ¨=ÚÅÖ’ "Õ~°∞"Õ~°∞ PÜ«Ú^èŒ=ÚÅ`À, "Õ~°∞"Õ~°∞
"åÇ¨Ï#=ÚÅÜ«∞O^Œ∞, "Õ~°∞"Õ~°∞ `«`«Îfi=ÚÅ`À, "Õ~°∞"Õ~°∞ ¿Ñ~°¡`À „Ñ¨Hõ@=∞QÆ∞K«∞O_»∞#∞.
P"≥∞ ~Ú@∞¡ „Ñ¨Hõ@=∞QÆ∞@ÜÕ∞ P"≥∞ [#‡=∞x H˘O^Œé∞ ÉèÏqO`«∞~°∞. HÍx
`«`«Îfi=Ú<≥é˜y#"å~°∞, P"≥∞ x`«º`«fi=Ú#∞, <≥·~°∂Ñ¨º=Ú#∞ „QÆÇ≤ÏOK«∞K«∞O^Œ∞~°∞.
`åII D [QÆÒÎ« `«ÜÚ« #∞ P"≥∞=Å#<Õ "≥∂Ç¨Ï=Ú #O^Œ∞K«∞#flk. P"≥∞ÜÕ∞
D qâ◊fi=Ú#∞ ã¨$+≤Oì K«∞K«∞#flk. Hˆ =Å=Ú „áê~°#÷ KÕÜÚ« @`À P"≥∞ ãÖ`À+≤Oz,
q*Ï˝#=Ú#∞, Jaè=$kúx „Ñ¨^•#=Ú KÕÜ∞« QÆÅ^Œ∞. (37)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : ÉèíQÆ=u =∞Ç¨=∂Ü«∞. P"≥∞ =∂Ü«∞Ü«∞O^Œ∞ zHõ¯x „áê}˜ÖË^Œ∞.
JÇ¨ÏOHÍ~° =∞=∞HÍ~°=ÚÅ∞ "≥Ú^ŒÅ∞H˘x „Ñ¨ÑÖK«=Ú#O^Œe =∂Ü«∞ÅxflÜ«Ú P"≥∞
ã¨fi~°∂Ñ¨=ÚÖË.
`åII ã¨∞~°^äŒ=∞Ç¨~å*Ï! =∞Ç¨„Ñ¨à◊Ü«∞HÍÅ=∞O^Œ∞‰õÄ_» =∞Ç¨=∂s
ã¨fi~°∂Ñ¨=Ú ^èiŒ OK«∞#\ì̃ P =∞Ç¨HÍm^Õq`À D ã¨=∞ãÎ̈ „Ñ¨ÑO¨ K«=∞O`«ÜÚ« #∞
xO_çÜ«Ú#flk. (38)
250 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
Ãã·= HÍÖË =∞Ç¨=∂s Ãã·= ã¨$+≤ì~°ƒù=`«º*Ï I
ã≤÷uO Hõ~Àu Éèí∂`å<åO Ãã·= HÍÖË ã¨<å`«h I 39
Éèí=HÍÖË #$}ÏO Ãã·= ÅH©∆ ‡~°fi$kú„Ñ¨^• QÆ$¿ÇÏ I
Ãã·"åÉèÏ"Õ `«^ä•-ÅH©∆ ‡ifi<åâßÜ≥∂Ñ¨*ÏÜ«∞`Õ I 40
ã¨∞Î`å ãÖÑ¨Ól`å Ñ¨ÙÃ+ÊÂ~°∂úÑ¨QÆO^è•kaèã¨Î^ä• I
^Œ^•u q`«ÎO Ñ¨Ù„`åOâ◊Û =∞uO ^èŒ̂~‡ QÆuO â◊√ÉèÏ"£∞ I FO I I 41
Ñ¶Å¨ ã¨∞uÎ ~åfl=∞ ^•fi^Œâ’-^è•ºÜ«∞ó II 12 II
L"åK« ´ 2, J~°âú ’¡H“ ´ 2, â’¡HÍó ´ 37, U=O ´ 41,
U==∂k`«ó ´ 671
`åII P J=∞‡"åˆ~ „Ñ¨àÜ ◊ ∞« HÍÅ=Ú#O^Œ∞ =∞Ç¨=∂iQÆ#∞, `«#‰õΩ
Ñ¨Ù@∞ìHÖõ xË ^≥#· #∞, P"≥∞ÜÕ∞ ã¨$+≤~ì ∂° Ñ≤}Q˜ #Æ ∞, ã¨$+≤Ñì Ó¨ ~°fi=Ú#∞O_çÜÚ« HõÅ
P"≥∞ÜÕ∞ ã≤÷uHÍÅ=Ú#O^Œ∞ ã¨~°fi„áê}∞Å#∞ ~°H˜∆OK«∞K«∞#flk. (39)
ãÖÑ¨`å¯Å=Ú#O^Œ∞ QÆ$Ç¨Ï=Ú#O^Œe =∞#∞+¨µºÅ‰õΩ P"≥∞ÜÕ∞ ÅH©∆ ‡^ÕqQÍ,
J=`«iOK«∞K«∞#flk. J>Ë¡ ^•i„^ŒºHÍÅ=Ú#O^Œ∞ ÉÏ^èÅŒ ∞ ÃÑ@∞ì@H˘éÔH,· P
`«eÜ ¡ ∞Õ JÅH˜∆ ‡QÍ ÖËHõ *Ëºëêª^qÕ QÍ, J=`«iOK«∞K«∞#flk. (40) QÆO^èÑŒ Ù¨ +¨Ê
^è∂Œ Ñ¨náê^Œ∞Å`À Ñ¨ÓlOz, J=∞‡"åix ™ÈÎ„`«=Ú KÕÜÚ« @=Å# P"≥∞
^è#Œ =Ú#∞, Ñ¨Ù„`«∞Å#∞, ^è~Œ ‡° „Ñ¨=$uÎÜ∞« O^Œ∞ K«iOK«∞ |∞kúx, xó„âı≈Ü«∞ã¨
ã≤u÷ x J#QÍ „âıÜ∂≥ ^•Ü«∞Hõ=∞QÆ∞ L`«=Î ∞QÆux ™êkèOK«∞#∞. (41)
^Õg=∂Ç¨`«‡º=Ú#O^Œ∞ 'Ñ¶¨Åã¨∞Îu—Ü«∞<≥_»∞
Ñ¨<≥flO_»= J^è•ºÜ«∞=Ú II 12 II
II [Ü«∞=Ú, [Ü«∞=Ú ^Œ∞~åæ=∂`å II

Ñ¨^Œ=¸_»= J^è•ºÜ«∞=Ú
L`«~Î ° K«i„`«=Ú
ã¨∞~°^∞Œä #‰õΩ, ã¨=∂kè "≥â· √◊ º#‰õΩ ^Õq =~°^•#=Ú
^è•º#"£∞
FO ÉÏÖÏ~°¯ =∞O_»ÖÏÉèÏ™êO K«`«∞~åƒÇ¨ïO„uÖ’K«<å"£∞ I
áêâßO‰õΩâ◊=~åcèf~åú~°Ü«∞OfO t"åO Éèí*Ë II
'FO— |∞∞+≤~°∞"åK« II 1 II
U`«`ÕÎ Hõkä`«O Éèí∂Ñ¨ ^Õg =∂Ç¨`«‡º=Ú`«Î=∞"£∞ I
U=O„Ñ¨ÉèÏ"å ™ê ^Õg Ü«∞ÜÕ∞^ŒO ^è•~°º`Õ [QÆ`ü I 2
q^•º `«^ä≥·= „H˜Ü«∞`Õ ÉèíQÆ=kfi+¨µ‚=∂Ü«∞Ü«∂ I
`«Ü«∂ `«fi"Õ∞+¨ "≥·â◊ºâ◊Û `«^ä≥·"å<Õº q"ÕH˜#ó I 3
^è•º#=Ú : L^Œ~ÚOK«∞K«∞#fl ã¨∂~°∞ºx =∞O_»Å=Ú=Öˇ, „Ñ¨HÍtOK«∞
K«∞#flkÜ«Ú, <åÅ∞QÆ∞ Éè∞í [=ÚÅ∞ HõÅkÜ«Ú, =¸_»∞Hõ#∞flÅ∞ HõÅkÜ«Ú, áêâ◊=Ú#∞,
JO‰õΩâ◊=Ú#∞, =~°^•#=Ú„^Œ#∞, JÉèíÜ«∞=Ú„^Œ#∞ ^èŒiOzÜ«Ú#flkÜ«Ú<≥·#
Éè"í åxx ¿ãqOK«∞K«∞<åfl#∞.
"Õ∞^è•|∞∞+≤ W@¡<#≥ ∞ – (1) F ã¨∞~°^=Œä ∞Ç¨~å*Ï! Ñ¨~=° ∞„âı+"ª̈ ∞≥ #ÿ D ^Õg
=∂Ç¨`«‡º=Ú h‰õΩ K≥ÑÊ¨ |_ç#k. D „Ñ¨ÑO¨ K«=∞O`«ÜÚ« #∞ ^è•~°} KÕÜÚ« K«∞#fl\˜ì
J=∞‡"å~°∞ Dq^èŒ"≥∞ÿ# „Ñ¨ÉèÏ==Ú HõÅk. J#QÍ D [QÆ`«ÎO`«Ü«Ú#∞
J}∞=}∞=Ù#∞ P"≥∞ ^èiŒ OK«∞K«∞O_»∞@ÜÕ∞ HÍHõ, =∞Ç¨=∞Ç¨ ~åHõã∆ ∞¨ Å#∞, "åi
PÜ«Ú^èãŒ O¨ Ñ¨`∞« ÅÎ #∞, ~°^QŒä [Æ `«∞~°QÍ^Œ∞Å#∞ P"≥∞ U Hõ}
∆ =Ú#‰õΩ P Hõ} ∆ =Ú#
„QÆãO≤ z# f~°∞, Jx`«~° ™ê^èºŒ =∞QÆ∞ P"≥∞ „Ñ¨ÉÏè ==Ú Jx `≥eÜ«∞=Öˇ#∞. (2)
`åII ã¨~fi° "åºÑ≤xÜ«∞QÆ∞ Ñ¨~=° ∂`«∞‡x =∂Ü«∞KÕ`<« Õ *Ï˝#=Ú HõÅ∞QÆ∞K«∞O_»∞#∞.
P"≥∞ (=∞Ç≤Ï=∞) KÕ`<« Õ h=Ù, ã¨=∂kèÜ∞« #∞ ¿Ñ~°∞QÆÅ D "≥â· √◊ º_»∞, W`«~∞° ÅQÆ∞
*Ï˝#∞Å∞ ‰õÄ_» "≥∂Ç¨Ï=Ú#∞ á⁄O^Œ∞K«∞<åfl~°∞. W>Ë¡ WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ ZO^Œ~À
252 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
"≥∂Ç¨ÏºO`Õ "≥∂Ç≤Ï`åâ‹ÂÛ= "≥∂Ç¨Ï"Õ∞+¨ºOu KåÑ¨ˆ~ I
`å=ÚÃÑ·Ç≤Ï =∞Ç¨~å[ â◊~°}O Ñ¨~°"Õ∞â◊fis"£∞ I 4
P~åkè`å Ãã·= #$}ÏO Éè’QÆã¨fi~åæÑ¨=~°æ^• I 5
=∂~°¯O_ÕÜ∞« L"åK« II 6 II
Wu `«ã¨º =K«ó „â◊√`åfi ã¨∞~°^äŒó ã¨ #~åkèÑ¨ó I 7
„Ñ¨}˜Ñ¨`«º =∞Ç¨ÉèÏQÆO `«=∞$+≤O â◊Oã≤`«„=`«"£∞ I
xifi}À‚-u=∞=∞`Õfi# ~å*ÏºÑ¨Ç¨Ï~°}Ë# K« I 8
"≥∂Ç¨Ï=Ú#OkÜ«ÚO_çi ‰õÄ_®. J>Ë¡ WHõ=ÚO^Œ∞‰õÄ_® W`«~∞° Å∞ "≥∂Ç¨Ï=Ú#∞
á⁄O^Œ∞K«∞O_»QÆÅ~°∞. HÍ=Ù#, F ã¨∞~°^äŒ=∞Ç¨~å*Ï! J\˜ì P Ñ¨~°"Õ∞â◊fiix
â◊~°}∞á⁄O^Œ∞=Ú. (3–4)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : =∂Ü«∞ J#∞#k W^Œq∞`«÷=ÚQÆ x~°fizOK«∞@‰õΩ ™ê^èŒº=ÚHÍxk.
Jq^Œº, „Ñ¨Hõ$u=O\˜ Ñ¨~åºÜ«∞ â◊|Ì=ÚÅ`À Ñ≤Å∞=|_»∞K«∞O_»∞#\˜ì P =∂Ü«∞KÕ`«
„Ñ¨ÉèÏq`«∞Å∞ HÍx"å~°∞ÖË~°∞. =∞Ç¨, =∞Ç¨ *Ï˝#∞Å∞‰õÄ_» `«<å‡Ü«∂ „Ñ¨ÉèÏ==Ú#‰õΩ
=â◊√ÅQÆ∞^Œ∞~°#flKÀ, ™ê=∂#∞ºÅ =∂@ K≥Ñ¨Ê<ÕÅ? ''=∞=∞=∂Ü«∂ ^Œ∞~°`º« Ü«∂—— Jx
w`åHÍ~°∞_»∞ =∂Ü«∂`«`«Îfi=Ú J#∞Å¡OÑ¶¨∞hÜ«∞=∞x ã¨Ê+¨ì=Ú KÕÃã#∞. =∂u Dâ◊fi~°q∞u
=jHõ~Àfu =∞Ü«∂ I Ü«∞^•fig∞Ü«∞`Õ *Ï˝Ü∞« `Õ Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~°ó J#Ü«∂ Wu =∂Ü«∂II
J#QÍ – Dâ◊fi~°∞x‰õÄ_® =jÉèí∂`«∞x KÕã≤H˘xÜ«ÚO_»∞#k =∂Ü«∞. ÖËHõ, ^Õx =¸Å=Ú#
Dâ◊fi~°∞_»∞ Z~°∞QÆ|_»∞<À, JkÜÕ∞ =∂Ü«∞ Jx `«`«Îfi„Ñ¨HÍtHÍHÍ~°∞_»∞ q=iOK≥#∞.
=∞Ç¨=∂Ü«∞ Ô~O_»∞ q^èŒ=ÚÅ∞QÆ#∞#fl^Œx K≥Ñ¨Ê|_»∞K«∞#flk. =ÚH˜Î„Ñ¨^•~ÚxÜ«∞QÆ∞
=∞Ç¨=∂Ü«∞#∞ q^ŒºÜ«∞xÜ«Ú, ãÖ™ê~°|^Œú`«#∞ HõeyOK«∞ =∂Ü«∞#∞ Jq^ŒºÜ«∞xÜ«Ú
K≥Ñ¨Ê#QÆ∞#∞.
`åII `å#∞ Ñ¨ÓlOÑ¨|_»∞@KÕ`« ÖËHõ J=∞‡"åix Ñ¨ÓlOK«∞@=Å# P
J=∞‡"åˆ~ =∞#∞+¨µºÅ‰õΩ SÇ≤ÏHõÉè’QÆ=ÚÅ#∞, ã¨fi~°æ™œYº=Ú#∞, "≥∂Hõ∆=Ú#∞
„Ñ¨™êkOK«∞#∞. (5)
=∂~°¯O_ÕÜ«∞=∞Ç¨Ïi¬ (H“+¨µìH˜`À) W@¡<≥#∞ – (6) (gi^ŒÌi ãÖ"å^Œ
q+¨Ü∞« =Ú<Õ "Õ∞^è•=∞Ç¨Ïi¬ ã¨∞~°^∞Œä _»#∞ ~åA#‰õΩ#∞, ã¨=∂kèÜ∞« #∞ "≥â· √◊ º#‰õΩ#∞
K≥ÑC¨ K«∞<åfl_»∞). Jx ~¸q^è=Œ ÚQÆ K≥ÃÑÊ_»∞ "Õ∞^è•|∞∞+≤ Ü≥ÚHõ¯ "åHõº=ÚÅ#∞
qx ~å[QÆ∞ ã¨∞~°^äŒ∞_»∞ Q˘Ñ¨Ê x+¨ªQÆÅ"å_»∞#∞, `«Ñ¨ó„Ñ¨ÉèÏ=âßeÜ«Ú#QÆ∞
–: Ñ¨^=Œ ¸_»= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 253
[QÍ=∞ ã¨^Œºã¨ÎÑ¨¿ã ã¨ K« "≥·â’º =∞Ç¨=Ú<Õ I

ãÖ^Œ~°≈<å~°÷=∞OÉÏÜ«∂ #nÑ¨Ùe#ãÖã≤÷`«ó I 9
ã¨ K« "≥·â◊ºã¨ÎÑ¨¿ãÎ¿Ñ ^Õgã¨∂HõÎO Ñ¨~°O [Ñ¨<£ I
`Ò `«ã‡≤ <£ Ñ¨Ùe<Õ ^Õ"åºó Hõ$`åfi =¸iÎO=∞Ç‘Ï=∞~¸"£∞ I 10
"Õ∞^è•|∞∞+≤H˜ ™êëêìOQÆ=ÚQÆ #=∞ã¨¯iOK≥#∞. J`«_∞» q∞H˜¯e =∞=∞`«fi=∂e#º=Ú
KÕ`#« ∞, `«# ~å[º=Ú JÑ¨ÇÏ¨ iOÑ¨|_ç Ü«ÚO_»∞@KÕ`#« ∞ ZO`«Ü∂≥ d#∞fl_≥·
Ü«ÚO_≥#∞. JÑ¨Ê\˜HÑõ C¨ _Õ P =∞Ç¨~åA q~°‰Ωõ _Î ·≥ ã¨=∂kèÜ∞« #∞ "≥â· √◊ ºx`À_»
J=∞‡"åix ^Œi≈OK«∞H˘#∞@ÔH· `«Ñã¨ ∞¨ û KÕÜÚ« @‰õΩ |Ü«∞Å∞^Õ~Ô #∞. JK«@ XHõ
#kÜ≥ÚHõ¯ Wã¨∞Hõ u<≥flÃÑ#· ‰õÄ~˘Ûx `«Ñã¨ ∞¨ û#‰õΩ LÑ¨„Hõq∞OK≥#∞. (7–9)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : W`«~°∞Å‰õΩ ^Œ∞+¨¯~°"≥∞ÿ#, f„=`«~°=∞QÆ∞ J#∞ëêª#=Ú HõÅ"å_»∞
â◊Ot`«„=`«∞_»∞ Jx `«`«Îfi„Ñ¨HÍtHÍHÍ~°∞_»∞ q=iOK≥#∞. xifi}∞‚_»#QÍ ^Œ∞óY=ÚKÕ`«
"åº‰õΩÅ∞_»∞. =∞=∞`«fi=∞#∞#k ÉèíÜ«∞OHõ~°=∞QÆ∞ <˘Hõ *Ï_»º=Ú. D *Ï_»º=Ú`À
Ñ‘_çOÑ¨|_»∞"å_»∞ W+¨ì=ã¨∞Î qÜ≥∂QÆ=Ú#∞ á⁄Ok#KÀ, JO`«HõO>ˇ ÉèíÜ«∞OHõ~°=∞QÆ∞ #~°Hõ=Ú
=∞iÜ≥ÚHõ\˜ÖË^Œ∞. D =∞=∞`«fi=∞#∞#k JÇ¨ÏOHÍ~å„t`«"≥∞ÿ#k. JO^Œ∞KÕ`«, D JÇ¨ÏOHÍ~°
=∞=∞HÍ~°=ÚÅ#∞ ãÖÑ¨Ó~°‚=ÚQÆ q_çzÃÑ@ì=Öˇ#x WK«\˜ q"ÕHõ=Ú.
`åII „âı+¨ª"≥∞ÿ# ^Õgã¨∂HõÎ=Ú#∞ [Ñ≤OK«∞K«∞ P ~Ú~°∞=Ù~°∞#∞
Wã¨∞Hõu<≥flÜ«∞O^Œ∞ =∞\˜`ì À J=∞‡"åi q„QÆÇÏ¨ =Ú#∞ KÕãi≤ . "≥â· √◊ º_»∞, ã¨∞~°^∞Œä _»∞#∞
J=∞‡"åix QÆ∂iÛ `«Ñã¨ ∞¨ û#∞ KÕãi≤ . (10)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : ^Õgã¨∂HõÎ=∞#QÍ „â◊√uÑ¨Ù~å} `«O„`« ÉèË^Œ=ÚÅ`À J<ÕHõq^èŒ=ÚÅ∞QÆ
#∞#flk. |∞∞ˆQfi^Œ ^Œâ◊=∞=∞O_»Å=Ú# 'JÇ¨ÏO ~°∞„^Õaè~°fiã¨∞aèâ◊Û~åq∞— W`åºk Zxq∞k
=∞O„`«=ÚÅ`ÀQÆÅ ^Õgã¨∂HõÎ=Ú q∞H˜¯e „Ñ¨K«∞~°"≥∞ÿ#k. Nã¨∂HõÎ=Ú‰õÄ_» ^Õgã¨∂HõÎ=∞x
H˘O^Œé∞ ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞A˝Å∞ K≥Ñ¨C^Œ∞~°∞. ÅH©∆‡`«O„`«=Ú ##∞ãïOz ã¨Ñ¨Îâ◊uÖ’x 5=
J^è•ºÜ«∞=Ú#O^Œ∞ ^Õ=`«ÅKÕ KÕÜ«∞|_ç# '#"≥∂ ^Õ"≥·º =∞Ç¨^Õ"≥·º, W`åºkQÍQÆÅ
=∞O„`«=ÚÖË ^Õgã¨∂HõÎ=ÚQÍ ¿Ñ~˘¯#|_ç#k.. <åQÀrÉèí@∞ì‰õΩ ‰õÄ_® W^Õ JOwHÍ~°=ÚQÍ
#∞#flk. ã¨∞~°^äŒã¨=∂^èŒ∞e^ŒÌ~°∞#∞ D ã¨∂HõÎ=Ú<Õ [Ñ≤Ozi. JyflQÆ~°ƒù ^Õg„Ñ¨}==Ú
^Õgã¨∂HõÎ=ÚQÍ K≥Ñ¨Ê|_»∞K«∞#flk.
254 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
J~°›}ÏO K«„Hõ`«∞ã¨Î™êºó Ñ¨Ù+¨Ê^èŒ∂áêyfl`«~°Ê}ˇÿó I
x~åÇ¨~“ Ü«∞`åÇ¨~“ `«#‡#™œ¯ ã¨=∂Ç≤Ï`Ò I 11
^Œ^Œ`«∞™œÎ |eO K≥·= x[QÍ„`åã¨$QÆ∞H˜∆`«"£∞ I
U=O ã¨=∂~å^èŒÜ«∞`À ¢ã≤Îaè~°fiÔ~¬Â~°º`å`«‡<Àó I 12
Ñï`«∞ëêì [QÆ^•ú„f „Ñ¨`«ºHõ∆O „áêÇ¨Ï K«O_çHÍ I 13
Ü«∞„`åÊ~°º÷ `Õ `«fiÜ«∂ Éè∂í Ñ¨ `«fiÜ«∂ K« ‰õΩÅ#O^Œ# I
=∞`«Îã¨Î„`åÊÑ¨º`åO ã¨~°fiO Ñï`«∞ëêì ^Œ^•q∞ `«`ü I 15
=∂~°¯O_ÕÜ∞« L"åK« II 16 II
`«`À =„"Õ #$áÈ ~å[º=∞q„ÉèíOâ◊º#º[#‡x I
J„`≥·= K« x[O ~å[ºO Ç¨Ï`«â◊„`«∞|ÅO |ÖÏ`ü I 17
`åII ã¨∞~°^äŒ∞_»∞ =∞iÜ«Ú ã¨=∂kè J#∞ W~°∞=Ù~°∞#∞ LÑ¨=ã≤OK«∞K«∞,
^ÕÇ¨Ï^è•~°}ÔH· xÜ«∞`«"≥∞ÿ# PÇ¨~°=Ú#∞ ã‘fiHõiOK«∞K«∞ „Hõ=∞„Hõ=∞=ÚQÆ
x~åÇ¨~°∞Öˇi· . Ñ¨Ù+¨Ê^è∂Œ áêk ã¨=∞~°Ê}=ÚÅKÕ`#« ∞, Ç¨Ï=#=ÚÅKÕ`#« ∞, qq^èŒ
LÑ¨Kå~°=ÚÅ#∞ JiÊOK«∞@KÕ`#« ∞, J=∞‡"åix `«$Ñ≤ÑÎ ~¨ K° ∞« K«∞, P [QÆÔŒ |#∞
Ñ¨ÓlOzi. "å~°∞ W~°∞=Ù~°∞#∞ `«=∞ â◊s~°=ÚÅ#∞O_ç „ã¨qOK≥_∞» ~°H=Îõ Ú#∞
„áÈHõ}∆ =Ú KÕã≤ J=∞‡"åiH˜ |ex WzÛi. Dq^è=Œ ÚQÆ UHÍ„QÆz`«=Î ÚQÆ =¸_»∞
ãÖ=`«û~°=ÚÅ=~°‰Ωõ "å~°∞ JOaHõ#∞ P~åkèOzi. "åi `«Ñã¨ ∞¨ û‰õΩ `«$Ñ≤ÑÎ _¨ #ç
[QÆ^•ú„uÜ«∞QÆ∞ K«O_çHÍ^Õq ™êH∆Í`«¯iOz "åi`À W@¡<#≥ ∞. (11–13)
J=∞‡"å~°∞ W@¡<#≥ ∞ – (14) F ~å*Ï! h =Oâ◊=Ú#‰õΩ P#O^Œ=Ú#∞
KÕ‰Äõ ~°∞Û#\˜ì F "≥â· √◊ º_®! g∞~°∞ W~°∞=Ù~°∞ HÀ~°∞K«∞#fl\˜ì ã¨=∞ã¨=Î Ú#∞ HÍ=Åã≤#O`«QÆ
<å=Å# á⁄O^≥^~Œ ∞° QÍHõ! <Õ#∞ q∞H˜¯e ãÖ`«$Ñ≤KÎ O≥ kux. HÍ=Ù#, g∞~°∞ HÀi#
HÀiHõ#∞ ãÖÑ¨Ó~°=‚ ÚQÆ <≥~"° ~ÔÕ Û^Œ#∞. (15)
=∂~°¯O_ÕÜÚ« _»∞ W@¡<#≥ ∞ – (16) JÑ¨C_»∞ ã¨∞~°^=Œä ∞Ç¨~åA â◊„`«∞=ÙÅ‰õΩ
–: Ñ¨^=Œ ¸_»= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 255
™È-Ñ≤ "≥·â◊ºã¨Î`À *Ï˝#O =„"Õ xifi}‚=∂#ã¨ó I

=∞"Õ∞`«ºÇ¨Ïq∞u „áê[˝ó ãÖQÆqK«∞ºuHÍ~°Hõ"£∞ I 18
ã¨fiÖˇÊ· ~°ÇÏ¨ Ÿaè~fl° $Ñ¨`Õ ã¨fiO ~å[ºO „áêÑ¨ûº`Õ Éè"í å<£ I 20
Ç¨Ï`åfi iÑ¨Ó#ã¨öe`«O `«= `«„`« Éèíq+¨ºu I 21
=∞$`«â◊Û Éèí∂Ü«∞ó ãÖ„áêÑ¨º [#‡ ^Õ"åkfi=ã¨fi`«ó I 22
™ê=i‚HÀ <å=∞ =∞#∞~°ƒù"å<£ Éèí∞q Éèíq+¨ºu I 23
KÕlH˜¯# ~å[º=Ú#∞ uiy `«# |Å=ÚKÕ`« â◊„`«∞=ÙÅ#∞ QÔ ez `«# ~å[º=Ú#∞
`å#∞ á⁄O^Œ∞#@∞¡QÍ#∞ =∞iÜ«Ú =∞~°∞[#‡Ö’‰õÄ_® `å#∞ ~å*ˇ· `«#‰õΩ
K≥‰Ωõ ¯K≥^~Œ x° ~å[º=Ú HÍ=ÅÜ«Ú#x J=∞‡"åix HÀÔ~#∞. (17) P ã¨=∂kèÜ∞« #∞
"≥â· √◊ º_»∞ ‰õÄ_» q∞H˜¯e ^Œ∞óY=Ú`À "åº‰õΩÅ=Ú K≥Ok# =∞#ã¨∞û HõÅ"å_≥,· <Õ#∞
– <åk J#∞ ÉèÏ=#Å#∞O_ç `«##∞ "Õ~°∞ KÕÜ«∞QÆÅ L`«Î=∞ *Ï˝#=Ú#∞
„Ñ¨™êkOÑ¨Ù=∞x P [QÆ<å‡`«#∞ HÀ~°∞H˘<≥#∞. (18)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : JÇ¨ÏOHÍ~° =∞=∞HÍ~°=ÚÅ∞ ãÖ™ê~°|O^èŒ=Ú#‰õΩ HÍ~°}=ÚÅ∞.
^•x#∞O_ç q_ç=_»∞@ÜÕ∞ "≥∂Hõ∆=Ú. HÍ=Ù#, "≥∂Hõ∆=Ú#∞ á⁄O^Œ∞@ KåÖÏ ã¨∞ÅÉèí=Ú Jx
ÉèÏqO`«∞~°∞. HÍx, ^•xH˜ „Ñ¨^è•#=ÚQÆ ãÖ™ê~°=ÚÃÑ· ãÖÑ¨Ó~°‚"≥∞ÿ# q~°H˜Î L^Œ~ÚOK«=Öˇ#∞.
x`«º"Õ∞^À? Jx`«º"Õ∞^À? q=∞~°≈ HÍ=Öˇ#∞. x`«º=Ú P#O^Œ=Ú#‰õΩ Z@∞¡ ¿ÇÏ`«∞"À,
Jx`«º=Ú â’Hõ=Ú#‰õΩ Z@∞¡ ¿ÇÏ`«∞=QÆ∞<À PÖ’K«# HÍ=Öˇ#∞. D q=∞~°≈‰õΩ#∞, D
PÖ’K«#‰õΩ#∞ JÇ¨ÏOHÍ~° =∞=∞HÍ~°=ÚÅ#∞ `«ºlOz#, xifiâı+¨=∞QÆ∞ =∞#ã¨∞û HÍ=Öˇ#∞.
^•xH˜ H˘xfl [#‡Å ™ê^èŒ# HÍ=Öˇ#∞. WkÜÕ∞ *Ï˝#=Ú. D *Ï˝#"Õ∞ r=Ù_»∞ Ñ¨~°=∂`«‡Ü«∞O^Œ∞
ÅÜ«∞=∞QÆ∞@‰õΩ HÍ~°}=Ú.
J=∞‡"å~°∞ W@¡<#≥ ∞ – (19) F ~å*Ï! H˘xfl k#=ÚÅÖ’<Õ h=Ù h
â◊„`«∞=ÙÅO^Œéx˜ ãÖÇ¨ÏiOz h ~å[º=Ú#∞ h=Ù á⁄O^ŒQÅÆ =Ù. JÑ¨C_»∞ JK«@
h ~åK«iHõ=Ú, h ™ê„=∂[º=Ú ã≤~÷ =° ÚQÆ #∞O_»QÅÆ ^Œ∞. (20–21) WHõ¯_» h
â◊s~°=Ú#∞ =^Œe# `«~åfi`« ‰õÄ_» =∞~°Å, „Ñ¨É∞íè =QÆ∞ ã¨∂~°∞ºx=Å# [x‡OK≥^=Œ Ù.
JÑ¨C_»∞ D Éè∂í q∞Ü«∞O^Œ∞ h=Ù ™ê=i‚Hõ =∞#∞=Ù J#∞ <å=∞=Ú`À „Ñ¨ã^≤ ∞Œ _ú =» Ù
HÍQÆÅ=Ù. (22–23)
256 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
"≥â· º◊ =~°º `«fiÜ«∂ Ü«∞â◊Û =~À-ã¨‡`ÀÎ-aè"åOzè`ó« I 24
`«O „Ñ¨Ü«∞KåÛùq∞ ãÖã≤^≥ÌÂº `«= *Ï˝#O Éèíq+¨ºu I 25
=∂~°¯O_ÕÜ∞« L"åK« II 26 II
Wu ^Œ`åÎ fi `«Ü≥∂ˆ~Ìg Ü«∞^ä•aèÅ+≤`«O =~°"£∞ I 27
|Éèí∂"åO`«i›`å ã¨^Àº ÉèíHÍÎº `åÉèÏº=∞aè+¨µì`å I
U=O ^Õ"åº =~°O ÅÉÏúfi ã¨∞~°^äŒó Hõ∆„uÜ«∞~°¬Éèíó I 28
ã¨∂~åº[˚#‡ ã¨=∂™ê^Œº ™ê=i‚~°ƒùq`å =∞#∞ó I 29
`åII "≥â· º◊ =~åº! hKÕ`« HÀ~°|_ç# q^è=Œ ÚQÍ h‰õΩ =~°=Ú#∞ WK«∞ÛK«∞<åfl#∞.
D =~°„Ñ¨ÉÏè ==ÚKÕ`« "≥∂Hõ=∆ Ú#∞ „Ñ¨™êkOK«QÅÆ *Ï˝#=Ú h‰õΩ ÅaèOÑ¨QÅÆ ^Œ∞.
(24–25)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : ã¨=∂kèÜ«∞#∞ "≥·â◊√º_»∞ *Ï˝#=Ú<Õ HÀÔ~#∞. WHõ
Hõ~°‡qÉèÏQÆ=Ú#O`«Ü«Ú#∞ ã¨HÍ=∞=ÚQÍ KÕã≤#Ü≥∞_»Å ã¨fi~°æ=Ú W`«~°=ÚÖˇ·#
Ñ¨Ù}ºÖ’Hõ=ÚÅ∞ ÅaèOK«∞K«∞O_»∞#∞. HÍx, =∞~°Å =∞~°Å [#‡Å∞ HõÅ∞QÆ∞K«∞O_»∞#∞.
ã¨∞Y^Œ∞óY=ÚÅ J#∞Éèí==ÚÅ∞ ÃÑ~°∞QÆ∞K«∞O_»∞#∞. HÍx, xëê¯=∞=ÚQÆ Hõ~°‡KÕã≤#
Ü≥∞_»Å "≥∂Hõ∆=Ú ÅaèOK«∞#∞. "≥∂Hõ∆=Ú#O^Œ∞ HÀiHõ HõÅ"å~°∞, Jk XHõ HÍ=∞"≥∞ÿ##∞,
xëê¯=∞=Ú JxÜÕ∞ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. J\˜ì"å~°∞ #∂\˜H˜ HÀ\˜H˜ XHõ¯~°∞O^Œ∞~°∞. JO^Œé˜H˜x
„Ñ¨ÑÖK«ã¨∞Y"Õ∞ HÍ=Åã≤Ü«ÚO_»∞#∞ J#∞=∂@ XHõ ^Œ∞~°^Œ$+¨ìHõ~°"≥∞ÿ#kQÍ K≥Ñ¨Ê#QÆ∞#∞.
=∂~°¯O_ÕÜ∞« =∞Ç¨Ïi¬ W@¡<#≥ ∞ – (26) Jx Dq^è=Œ ÚQÆ ã¨∞~°^Œä ã¨=∂^è∞Œ Å‰õΩ
"å~°∞ HÀi# =~°=ÚÅxzÛ, q∞H˜¯e ÉèíH˜Î`À ã¨∞ÎuOÑ¨|_ç# JOaHÍ^Õq
JÑ¨Ê\˜HÑõ C¨ _Õ J^Œ$â◊º"≥∞áÿ ÈÜ≥∞#∞. Hõ„∆ uÜ«∞„âı+µ¨ _ª Q» ∞Æ ã¨∞~°^∞Œä _»∞ Dq^è=Œ ÚQÆ
J=∞‡"åiKÕ`« =~°=Ú#∞ á⁄Ok ã¨∂~°º^Õ=Ùx=Å# =∞~°Å [#‡=Ú#∞ á⁄Ok
™ê=i‚Ü∞« #∞ ¿Ñ~°∞`À =∞#∞=Ù HÍQÆÅ_»∞. Hõ„∆ uÜ«∞„âı+µ¨ _ª Q» ∞Æ ã¨∞~°^∞Œä _»∞ J=∞‡"åiKÕ`«
=~°=Ú#∞ á⁄Ok, ã¨∂~°∞ºx=Å# =∞~°Å [#‡=Ú#∞ á⁄Ok ™ê=i‚Ü∞« #∞ ¿Ñ~°∞`À
=∞#∞=Ù HÍQÆÅ_»∞. (27–29)
qâıëêOâ◊=ÚÅ∞ : <å~°ã≤OÇ¨ÏÑ¨Ù~å}=Ú ##∞ãïOz Éèí$QÆ∞=∞Ç¨Ïi¬ ‰õΩ=∂~°∞_»∞ =∞$HõO_»∞_»∞.
J`«xH˜ Ñ¨Ù„`«∞_»∞ Hõey#Ñ¨Ù_»∞ *’ºu~°æ}=Ú##∞ãïOz J`«_»∞ 12 ãÖ=`«û~°=ÚÅ
=é‰õΩ =∂„`«"Õ∞ rq`«∞_»~Ú LO_»∞#x x~°‚~ÚOÑ¨|_≥#∞. `«e¡^ŒO„_»∞Å∞ q∞H˜¯e
–: Ñ¨^=Œ ¸_»= J^è•ºÜ«∞=Ú :– 257
U=O ^Õ"åº =~°O ÅÉÏúfi ã¨∞~°^äŒó Hõ∆„uÜ«∞~°¬Éèíó I

ã¨∂~åº[˚#‡ ã¨=∂™ê^Œº ™ê=i‚~ƒ° qù `å =∞#∞ó I H©O¡ FO I
ã¨∞~°^"Œä â·≥ º◊ Ü≥∂ ~°fi~°„Ñ¨^•#O<å=∞ „`«Ü∂≥ ^Œâ’-^è•ºÜ«∞ó II 13 II
L"åK« ´ 6, J~°âú ’¡HÍó ´ 11, â’¡HÍó ´ 12, U=O ´ 29,
U==∂k`«ó ´ 700
ã¨=∞™êÎ L"åK« =∞O„`åó ´ 57, J~°âú ’¡HÍó ´ 42, â’¡HÍó ´ 535
J=^•<åx („uáê#‡O„`«ó) ´ 66

^Œ∞ód`«∞Öˇ·i. Jk `≥eã≤ =∞$HõO_»Ñ¨Ù„`«∞_»QÆ∞ =∂~°¯O_ÕÜ«Ú_»∞ `«e¡^ŒO„_»∞Å ^Œ∞óY=Ú#∞
ÉÏÑ¨Ù@ÔH· Ñ¶¨∞’~°`«Ñ¨ã¨∞û KÕã≤ n~°…rq JÜ≥∞º#∞. J`«_»∞ U_»∞ HõÖÏÊO`«=ÚÅ=é‰õΩ rqOK≥#∞.
J`«x t+¨µº_Õ „HÀ+¨ì. J`«xˆH =∂~°¯O_ÕÜ«Ú_»∞ D q=~°=ÚÅxflÜ«Ú K≥ÃÑÊ#∞. Jaè+µ¨ ` ì å
– `«fiO [QÆ`åO „ã¨¢+‘ì ~°H˜∆„f ãÖÇ¨Ï¢sÎ [#hKÕu ãÖã¨∞Î`å ã¨f, Jx âßO`«#g
"åºMÏºHÍ~°∞_»∞ ã¨∞~°^äŒ∞_»∞ J=∞‡"åix ã¨∞ÎuOz# Ñ¨^Œúux q=iOK≥#∞.
™êfiÜ«∞OÉèí∞=, ™êfi~Àz+¨, L`«Î=∞, `å=∞ã¨, Ô~·=`«, Kå‰õ∆Ω+¨ J#∞ Pé∞QÆ∞i =∞#fiO`«~°HÍÅ=Ú
QÆ_»záÈ~Ú#k. WÑ¨C_»∞ U_»=^ŒQÆ∞ "≥·=ã¨fi`« =∞#fiO`«~°=Ú. ~åÉ’=Ù =∞#fiO`«~°=ÚÅ∞
U_»∞ HõÅ=Ù 1. ã¨∂~°º™ê=i‚ 2. ^ŒHõ∆™ê=i‚ 3. „|Ç¨Ï‡™ê=i‚ 4. ^èŒ~°‡™ê=i‚ 5. ~°∞„^Œ™ê=i‚
6. ~“K«º ÖËHõ ^≥·=™ê=i‚ 7. Éè∫`«º ÖËHõ WO„^Œ ™ê=i‚ – ™êfi~Àz+¨ =∞#fiO`«~åkèHÍ~°
HÍÅ=Ú# J#QÍ Ô~O_»= =∞#fiO`«~° HÍÅ=Ú# ã¨∞~°^äŒ=∞Ç¨~åA J=∞‡"åix P~åkèOz
=~°=Ú#∞ á⁄O^≥#∞. `«`«Êùe`«=ÚQÍ Zxq∞kÜ«∞= =∞#fiO`«~åkèHÍ~°=Ú J`«xH˜ ÅaèOK≥#∞.
J#QÍ ~åÉ’=Ù ã¨∂~°º™ê=i‚ =∞#fiO`«~°HÍÅ"Õ∞ J`«x âßã¨#HÍÅ=Ú HÍQÆÅ^Œ∞.
^Õg=∂Ç¨`«‡º=Ú#O^Œ∞ 'ã¨∞~°^äŒ "≥·â◊√ºÅ‰õΩ =~°„Ñ¨^•#—=∞#∞ ¿Ñ~°∞QÆÅ
Ñ¨^Œ=¸_»= J^è•ºÜ«∞=Ú II 13 II
II Éèí"åh=∂`å [Ü«∞=Ú, [Ü«∞=Ú II

L"åK« =∞O„`«=ÚÅ∞ "≥Ú`«Î=Ú – 57† J~°úâ’¡Hõ=ÚÅ∞ "≥Ú`«Î=Ú ´ 42† â’¡Hõ=ÚÅ∞
"≥Ú`«=Î Ú ´ 535† J=^•#=ÚÅ∞ (5= J^è•ºÜ«∞OÖ’QÆÅ #=∞ã¨ÎÃã·º (1) #=∞ã¨ÎÃã·º (2)
#=∞ã¨ÎÃã·º #"≥∂#=∞ó (3) J#∞ "åxx 'J=^•#=ÚÅ∞— JO^Œ∞~°∞. JO^Œ∞Ö’ Wq (66)
HõÅ=Ù). "≥Ú`«Î=Ú ´ 66† Ñ¨ÓiÎ "≥Ú`«Î=Ú ãÖYº ´ 700 (U_»∞=O^ŒÅ∞ – ã¨ÑÎ̈â◊`«=Ú)
LÑ¨ãÖÇ¨~°=Ú
Dq^è=Œ ÚQÍ ã¨ÑâÎ̈ f◊ áê~î=° Ú Ñ¨ÓiÎ J~Ú# Ñ≤^ÑŒ ¨ "≥Ú^Œ@ #"å~°‚
[Ñ¨=Ú QÍqOz# Ñ≤=∞‡@, ^Õgã¨∂Hõ=Î Ú#∞ ÑïOî K«=ÅÜ«Ú#∞. HÍ=Ù#,
WK«@ ‰õÄ_® #"å~°‚qkè L^ŒúiOÑ¨|_»∞K«∞#flk. JxflÜ«Ú#∞
„áê~°OÉè=í Ú#O^Œ∞ =Öˇ<Ü Õ Ú« O_»∞#∞.
qxÜ≥∂QÆó
NQÆ}Ñü~°˚Ü«∞u I FO Jã¨º N#"å~°‚=∞O„`«ã¨º
„|Ç¨Ï‡q+¨µ‚~°∞„^• |∞∞+¨Ü«∞ó – QÍÜ«∞„`«∞º+≤‚QÆ#∞+¨µìÉèíâ◊ÛùO^•Oã≤,
N=∞Ç¨HÍm =∞Ç¨ÅH©∆ ‡ =∞Ç¨ã¨~ã° fi¨ `Àº ^Õ=`åó – SO c["£∞–
„Ç‘ÏO â◊HóÎ̃ – H©O¡ H©ÅHõ"∞£ – N=∞Ç¨HÍm =∞Ç¨ÅH©∆ ‡ =∞Ç¨ã¨~ã° fi¨ f
„Ñ‘`º« ~ˆ ÷ [¿Ñ qxÜ≥∂QÆó II
|∞∞ëêºk<åºã¨ó
„|Ç¨Ï‡q+¨µ~‚ ∞° „^Œ|∞∞+≤É’è º #=∞ó – t~°ã≤ I QÍÜ«∞„`«∞º+≤Q‚ #Æ ∞+¨µÑì –π
KèO« ^ÀÉè’º #=∞ó – =ÚMË I =∞Ç¨HÍm =∞Ç¨ÅH©∆ ‡ =∞Ç¨ã¨~ã° fi¨ f
^Õ=`åÉè’º #=∞ó – Ç¨Ï$k I SO c*ÏÜ«∞ #=∞ó – QÆ∞¿ÇÏº I „Ç‘ÏO
â◊HÜ Îõ ∞Õ #=∞ó – áê^ŒÜ∂≥ ó I H©O¡ H©ÅHÍÜ«∞ #=∞ó – <åÉè∫ II
'FO SO „Ç‘ÏO H©O¡ Kå=ÚO_®Ü≥∞ÿ qKÕÛ— – Wu =¸ÖË# Hõ~“
ãÖâ’^èŒº
Hõ~°<åºã¨ó
FO SO – JOQÆ∞ëêªÉÏè ºO #=∞ó I FO „Ç‘ÏO – `«~h°̊ ÉèÏºO
#=∞ó I FO H©O¡ – =∞^èºŒ =∂ÉèÏºO #=∞ó I FO Kå=ÚO_®Ü≥∞ÿ –
J<åq∞HÍÉèÏºO #=∞ó I FO qKÕÛ – Hõx+≤Hª ÍÉèÏºO #=∞ó I FO SO
„Ç‘ÏO H©O¡ Kå=ÚO_®Ü≥∞ÿ qKÕÛ – Hõ~`° Å« Hõ~Ñ° $¨ ëêªÉÏè ºO #=∞ó II
–: LÑ¨ãÖÇ¨~°=Ú :– 259
Ç¨Ï$^ŒÜ«∂k<åºã¨ó
FO SO – Ç¨Ï$^ŒÜ∂« Ü«∞ #=∞ó I FO „Ç‘ÏO – t~°¿ã ™êfiÇ¨ I
FO H©O¡ – tMÏÜ≥∞ÿ =+¨\ò I FO Kå=ÚO_®Ü≥∞ÿ – Hõ=KåÜ«∞
Ç¨ï"£∞ I FO qKÕÛ – <Õ„`«„`«Ü∂« Ü«∞ "Ò+¨\ò I FO SO „Ç‘ÏO H©O¡
Kå=ÚO_®Ü≥∞ÿ qKÕÛ – J„™êÎÜ∞« Ñ¶\¨ ò I
JHõ∆~°<åºã¨ó
FO SO #=∞ó – tMÏÜ«∂"£∞ I FO „Ç‘ÏO #=∞ó – ^ŒH} ∆˜ <Õ„`Õ I
FO H©O¡ #=∞ó – "å=∞<Õ„`Õ I FO KåO #=∞ó – ^ŒH} ∆˜ Hõ̂~‚ I FO
=ÚO #=∞ó – "å=∞Hõ̂~‚ I FO _®O #=∞ó – ^ŒH} ∆˜ <å™êÑ¨Ù>Ë I FO
Ü≥∞ÿ O #=∞ó – "å=∞<å™êÑ¨Ù>Ë I FO qO #=∞ó – =ÚMË I FO KÕÛO
#=∞ó – QÆ∞¿ÇÏº I
'U=O q#º™êº+ì̈"å~°O =¸ÖË# "åºÑ¨HOõ ‰õΩ~åº`ü—
(Dq^èŒ=ÚQÆ <åºã¨=Ú KÕã≤# Ñ≤^ŒÑ¨ Zxq∞k=∂~°∞Å∞
=¸Å=∞O„`«=Ú`À "åºÑ¨H=õ Ú KÕÜ∞« =ÅÜ«Ú#∞.)
kVò<åºã¨ó
FO SO – „áêK≥·º #=∞ó I FO SO – PˆQflÜ≥ÿ∞º #=∞ó I FO
„Ç‘ÏO – ^ŒH˜∆}ÏÜ≥ÿ∞ #=∞ó I FO „Ç‘ÏO – <≥·~ü|∞∞`≥·º #=∞ó I FO
H©O¡ – „Ñ¨fK≥º· #=∞ó I FO H©O¡ – "åÜ«∞"≥º· #=∞ó I FO Kå=ÚO_®Ü≥∞ÿ –
LnK≥·º #=∞ó I FO Kå=ÚO_®Ü≥∞ÿ – Sâß<≥·º #=∞ó I FO SO „Ç‘ÏO
H©O¡ Kå=ÚO_®Ü≥∞ÿ qKÕÛ – T~åÌfiÜ≥∞ÿ #=∞ó I FO SO „Ç‘ÏO H©O¡
Kå=ÚO_®Ü≥∞ÿ qKÕÛ–Éè∂í "≥∞ºÿ #=∞ó II
260 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
^è•º#"£∞
Y_»æO K«„HõQÆ^Õ+¨µKåÑ¨ÑïÑ¶¨∂<£ â◊¥ÅO Éèí∞â◊√}©¤O t~°ó
â◊OYO ãÖ^Œ^èŒfO HõÔ~·¢ã≤Î#Ü«∞<åO ã¨~åfiOQÆÉèí∂ëê=$`å"£∞ I
hÖÏâ◊‡^Œ∞ºu=∂ã¨ºáê^Œ^Œâ◊HÍO ¿ã"Õ =∞Ç¨HÍoHÍO
Ü«∂=∞™œÎ`«ûfiÑ≤`Õ Ç¨Ï~“ Hõ=∞Å*’ Ç¨ÏO`«∞O =∞^èŒ∞OÔH·@Éèí"£∞ I 1
JHõ∆„ã¨HõÊ~°â◊√O QÆ^Õ+¨µ‰õΩeâ◊O Ñ¨^Œ‡O ^èŒ#∞ó ‰õΩO_çHÍO
^ŒO_»O â◊H=Î̃ ∞ã≤O K« K«~‡° [Å[O Ñ¶∞¨ O\ÏO ã¨∞~åÉèÏ[#"£∞ I
â◊¥ÅO áêâ◊ã¨∞^Œ~°≈<Õ K« ^Œ^èŒfO Ç¨ÏÃãÎÂó „Ñ¨ã¨<åfl#<åO
¿ã"Õ Ãã·iÉèí=∞iÌhq∞Ç¨Ï=∞Ç¨ÅH©∆ ‡O ã¨~À[ã≤÷`å"£∞ I 2
Ñ¶∞¨ O\Ïâ◊¥ÅÇ¨ÏÖÏx â◊OY=Úã¨ÖË K«„HõO ^è#Œ ∞ó ™êÜ«∞HõO
Ç¨Ï™êÎÉˇÂ̊~°Ì^èŒfO Ñ¶¨∞<åO`«qÅã¨pÛù`åOâ◊√`«∞Åº„Ñ¨ÉèÏ"£∞ I
Q“s^ÕÇÏ¨ ã¨=Ú^Œƒ"ù åO „u[QÆ`å=∂^è•~°É∂íè `åO =∞Ç¨–
Ñ¨Ó~åfi=∞„`« ã¨~°ã¨fif=∞#∞Éèí*Ë â◊√OÉèÏk^≥·`åºiÌh"£∞ I 3
W@∞¡ <åºã¨=Ú, ^è•º#=Ú KÕã≤ =∂#ã≤HÀÑ¨Kå~°=ÚÅ`À ^ÕgÑ¨Ó[
KÕÜ∞« =ÅÜ«Ú#∞. `«~∞° "å`« 108, ÖË^• 1008 =∂~°∞¡ #"å~°=‚ ∞O„`« [Ñ¨=Ú#∞
KÕÜ«∞=ÅÜ«Ú#∞. [Ñ¨=Ú#∞ P~°OaèOK«∞@‰õΩ =ÚO^Œ∞ 'SO „Ç‘ÏO
JHõ∆=∂eHÍÜ≥ÿ∞ #=∞ó— J#∞ =∞O„`«=Ú`À [Ñ¨=∂Å#∞ Ñ¨ÓlOz,
„áêi÷OÑ¨=ÅÜ«Ú#∞–
FO =∂O =∂ÖË =∞Ç¨=∂ÜÕ∞ ã¨~°fiâ◊H˜Îã¨fi~°∂Ñ≤}˜ I
K«`«∞~°fi~°æã¨Î fi~Ú #ºã¨Îã¨Î™ê‡<Õ‡ ã≤kú^• Éèí= I
FO JqÑ¶∞¨ flO ‰õΩ~°∞ =∂ÖË `«fiO QÆ$Ç¨q‚ ∞ ^ŒH}
∆˜ Ë Hõ̂~ I
[Ñ¨HÍÖË K« ã≤^Œúº~°÷O „Ñ¨ã‘^Œ =∞=∞ ã≤^ŒúÜÕ∞ I
–: LÑ¨ãÖÇ¨~°=Ú :– 261
''FO JHõ=∆ ∂ÖÏkèÑ`¨ Ü « ∞Õ ã¨∞ã≤kOú ^ÕÇÏ≤ ^ÕÇÏ≤ ã¨~fi° =∞O„`å~°™÷ êkèx

™ê^èÜ
Œ ∞« ™ê^èÜ
Œ ∞« ã¨~fi° ã≤kOú ÑïHõÅÊÜ«∞ ÑïHõÅÊÜ«∞ "Õ∞ ™êfiÇ¨——
W@∞¡ „áê~°#÷ QÍqOz [Ñ¨=Ú#∞ P~°OaèOÑ¨=ÅÜ«Ú#∞. [Ñ¨=Ú#∞
Ñ¨ÓiÎQÍqOz, [Ñ¨=Ú#∞ ÉèQí =Æ uH˜ PiÊOK«∞K«∞ W@∞¡ ÑïOî Ñ¨=ÅÜ«Ú#∞–
QÆ∞Ç¨ºuQÆ∞Ç¨ÏºQÀ„Ñ‘Î `«fiO QÆ$Ç¨}Ïã¨‡`«¯ $`«O [Ñ¨"£∞ I
ã≤kú~°ƒù=`«∞ "Õ∞ ^Õq `«fi„`«Ê™ê^•#‡¿ÇÏâ◊fii I
`«~∞° "å`« D „HÕ^Œ K≥ÑÊ≤ #@∞¡ <åºã¨=Ú#∞ KÕÜ∞« =Öˇ#∞.
Hõ~°<åºã¨ó
FO „Ç‘ÏO – JOQÆ∞ëêªÉÏè ºO #=∞ó I FO K«O – `«~h°̊ ÉèÏºO
#=∞ó I FO _çO – =∞^èºŒ =∂ÉèÏºO #=∞ó I FO HÍO – J<åq∞HÍÉèÏºO
#=∞ó I FO Ü≥∞ÿ O – Hõx+≤Hª ÍÉèÏºO #=∞ó I FO „Ç‘ÏO K«O_çHÍÜ≥∞ÿ –
Hõ~`° Å« Hõ~Ñ° $¨ ëêªÉÏè ºO #=∞ó II
Ç¨Ï$^ŒÜ«∂k<åºã¨ó
FO Y_çæh â◊¥eh Ñ¶¨∞’~å QÆkh K«„H˜}© `«^ä• I
â◊Odh KåÑ≤h ÉÏ}Éèí∞â◊√}©¤ÑïÑ¶¨∂Ü«Ú^è• II
Ç¨Ï$^ŒÜ∂« Ü«∞ #=∞ó I
FO â◊¥ÖË# áêÇ≤Ï <À ^Õq áêÇ≤Ï Y_Õ#æ KåOaˆH I
Ñ¶¨∞O\Ïã¨fi<Õ# #ó áêÇ≤Ï KåÑ¨*Ïºxóã¨fi<Õ# K« II
t~°¿ã™êfiÇ¨ I
FO „áêKåºO ~°H∆õ „Ñ¨fKåºO K« K«O_ç̂H ~°H∆õ ^ŒH}
∆˜ Ë I
„ÉèÏ=∞}Ë<å`«‡â◊¥Åã¨º L`«Î~°™êºO `«^äÕâ◊fii II
tMÏÜ≥∞ÿ =+¨\ò I
262 –: N ^Œ∞~åæã¨ÑÎ̈â◊f :–
FO ™œ=∂ºx Ü«∂x ~°∂áê}˜ ¢`Ö·≥ ’ˆHº qK«~O° u `Õ I
Ü«∂x Kå`«º~°÷Ñ¶¨∞’~å}˜`≥· ~°H∆Í™ê‡Oã¨Î^ä• Éèí∞="£∞ II
Hõ=KåÜ«∞ Ç¨ï"£∞ I
FO Y_»âæ ¥◊ ÅQÆ^•nx Ü«∂x Kå¢™êÎ}˜ `Õ-OaˆH I
Hõ~°Ñ¨Å¡=ãÖwx `≥·~°™ê‡<£ ~°Hõ∆ ã¨~°fi`«ó II
<Õ„`«„`«Ü«∂Ü«∞ "Ò+¨\ò I
FO ã¨~°fiã¨fi~°∂¿Ñ ã¨ˆ~fiâı ã¨~°fiâ◊H˜Îã¨=∞xfi`Õ I
ÉèíÜÕ∞Éèíº„™êÎÇ≤Ï <À ^Õq ^Œ∞ˆ~æ ^Õq #"≥∂-ã¨∞Î `Õ II
J¢™êÎÜ«∞Ñ¶¨\ò I
^è•º#"£∞
FO q^Œ∞º^•Ì=∞ã¨=∞„Ñ¨ÉÏè O =∞$QÆÑu¨ ã¨¯O^èãŒ `÷≤ åO cè+}
¨ ÏO
Hõ<åºaèó Hõ~°"åÅMË@qÅã¨^Œú™êÎaè~å¿ãq`å"£∞ I
Ç¨ÏÃãÎÂâ◊Û„HõQÆ^•ã≤MË@qtMÏOâßÛÑÖ QÆ∞}O `«~°˚hO
a„ÉèÏ}Ï=∞#ÖÏu‡HÍO â◊t^è~Œ åO ^Œ∞~åæO „u}Ë„`åO Éè*í Ë II

మూలము
గీతా ప్రెస్, ఘోరఖ్పూర్

Durga Sapthasathi - Vaddiparti

Hochgeladen von

Dokumentinformationen

Copyright

Verfügbare Formate

Dieses Dokument teilen

Dokument teilen oder einbetten

Freigabeoptionen

Stufen Sie dieses Dokument als nützlich ein?

Sind diese Inhalte unangemessen?

Copyright:

Verfügbare Formate

Durga Sapthasathi - Vaddiparti

Hochgeladen von

Copyright:

Verfügbare Formate

l eTVü‰>∑D≤~Û|‘ü j

l Á|üDe |”sêƒ ~Û|‹ü , Á‹uÛ≤cÕ eTVü‰düV≤ü ÁkÕe<Ûëì

`«ã¨º `≥·~°Éèí=^£ Ü«Ú^Œú=∞u„Ñ¨|Å^ŒO_ç#ó I

=∞^Œƒù$`≥·ºÃãÎÂ~°ã¨^Œﬁ$`≥ÎÂ~°ú~°‡`«ó áêÅº`Õ # "å I

=#=∞ÉèÏºQÆ`À ^Œ∞óv x~°ã¨ÎâßÛÑ¨Î|O^èŒ∞aèó I

Ñüã¨fi[#Ç¨~°ÌO K« Ç¨iÌ `Õ¿+fi= "Õ∞ =∞#ó I

*Ï#`À-Ñ≤ Ü«∞^ä•[˝ã¨º H˜"Õ∞`«#∞‡xã¨`«Î=∞ I

Ü«∞`À Ç≤Ï *Ï˝x#ó ã¨ˆ~ﬁ Ñ¨â◊√Ñ¨H˜∆=∞$QÍ^ŒÜ«∞ó I

ãÖ™ê~°|O^èŒ¿ÇÏ`«∞â◊Û Ãã·= ã¨ˆ~fiâ◊fiˆ~â◊fis I 58

q+¨µ‚Hõ~°‚=∞Ö’^Œ∂ƒù`Ò Ç¨ÏO`«∞O „|Ç¨‡}=Ú^Œº`Ò I

''J„`«ã¨÷ÅÑ¨ˆH∆ T~Àfió ã¨=∂Ç¨~°ó Tsfi J`«ó [Ñ¶¨∞<Õ JÑ≤ Tsfi—— Jx

ã¨∂ˆ~ºO„^•QÆﬂºxÖËO^Œ∂<åO Ü«∞=∞ã¨º =~°∞}ã¨º K« I

`åII ã¨∂~°ºK«O„^Œ∞ÅÜ≥ÚHõ¯Ü«Ú, WO„^•QÆ∞ﬂÅÜ≥ÚHõ¯Ü«Ú, "åÜ«Ú=Ù

J`«∞ÅO `«„`« `«`ÕÎ[ó ã¨~°ﬁ^Õ=â◊s~°["£∞ I

`«`«ó ã¨=∞ã¨Î^Õ"å<åO `Õ*’~åtã¨=Ú^Œƒù"å"£∞ I

J„™êÎ}º<ÕHõ~°∂áê}˜ `«^ä•ÉèË^ŒºO K« ^ŒOâ◊#"£∞ I

JÉèíº^è•=`« `«O â◊|Ì=∞âıÃ+·~°ã¨∞Ô~·~°ﬁ$`«ó I

Ü«ÚÜ«Ú^è∞Œ ó ã¨OÜ«ÚQˆ ^Õ"åº ã¨ÇÏ¨ `«„`« =∞Ç¨ã¨∞~åó I

Hõ|O^è• Ü«ÚÜ«Ú^èŒ∞ˆ~Ì"åº QÆ$Ç‘Ï`«Ñ¨~°=∂Ü«Ú^è•ó I

`åII J=∞‡"åi "åÇ¨Ï#=∞QÆ∞ P ã≤OÇ¨Ï=Ú ~åHõã∆ ∞¨ Å â◊s~°=ÚÅ#∞O_ç

`«™êºó Y_Àæ Éèí∞[O „áêÑ¨º Ñ¨á¶êÅ #$Ñ¨#O^Œ# I

^Õg „‰õΩ^•ú QÆ^•áê`≥·â◊¥Û~°‚Ü«∂=∂ã¨ KÀ^Œú`«"£∞ I

`åII =∞Ç≤Ï+¨µ_»∞ Ñ¨`#« =∞QÆ∞@`À ~åHõã∆ Ã¨ ã#· º=Ú# Ç¨Ç¨HÍ~°=ÚÅ∞ Ñ¨Ù>ˇ#ì ∞.

^è•º#=Ú : #Å¡x"Õ∞Ñ¶¨∞=Ú=Öˇ „Ñ¨HÍtOK«∞#kÜ«Ú, ˆH=Å=Ú

Ü«∂ Nó ã¨ﬁÜ«∞O ã¨∞Hõ$u<åO Éè=í <Õ+ﬁ¨ ÅH©∆ ‡ó

`Õ ã¨=∞‡`å [#Ñ¨^+Õ µ¨ ^è<Œ åx `ÕëêO

Ö’HÍ<£ „Ñ¨Ü∂« O`«∞ iÑ¨"À-Ñ≤ Ç≤Ï â◊¢ãÑÎ̈ Ó¨ `å

â◊¥ÖË# áêÇ≤Ï <À ^Õq áêÇ≤Ï Y_Õæ# KåOaˆH I

Ñ¨Ù#â◊Û Q“s^ÕÇ¨`åû ã¨=Ú^Œ∂ƒù`å Ü«∞^ä• Éèí=`ü I

Q“s^ÕÇ¨Ïã¨=Ú^Œƒù"åO „u[QÆ`å=∂^è•~°Éèí∂`åO =∞Ç¨–

Ju™œ=∂ºu~“„^•Ü≥ÿ∞ #`åã¨ÎÃã·º #"≥∂ #=∞ó I

Ü«∂ ^Õg ã¨~°ﬁÉèí∂`Õ+¨µ ‰õ∆Ω^è•~°∂¿Ñ} ã¨Oã≤÷`å I

Ü«∂ ^Õg ã¨~°ﬁÉèí∂`Õ+¨µ Å*Ï˚~°∂¿Ñ} ã¨Oã≤÷`å I

Ü«∂ ^Õg ã¨~°ﬁÉèí∂`Õ+¨µ =$uÎ~°∂¿Ñ} ã¨Oã≤÷`å I

Ü«∂ ^Õg ã¨~°ﬁÉèí∂`Õ+¨µ =∂`«$~°∂¿Ñ} ã¨Oã≤÷`å I

ã¨∞`Î å ã¨∞~Ô ó· Ñ¨Ó~°ﬁ=∞cè+ãì̈ O¨ „â◊Ü∂« –

™ÈÎ„`«O =∞"≥∞ÿ`«`ü „H˜Ü«∞`Õ â◊√OÉèí^≥·`«ºx~åHõ$`≥·ó I

Ü«∂x ~°`åﬂx =∞}Ü≥∂ QÆ*Ïâßﬁnx "≥· „Ñ¨Éè’ I

U=O ^≥·`ÕºO„^Œ ~°`åﬂx ã¨=∞™êÎ<åºÇ¨Ï$`åx `Õ I

Ü«∂x Kå<åºx ^Õ"Õ+¨µ QÆO^èŒˆ~ﬁ+¨Ø~°ˆQ+¨µ K« I

^Œ∂`« L"åK« II 122 II

^Œ∂`« W@¡<#≥ ∞ – (122) F ^Õg! h=Ù x~°H¡ ∆õ º=ÚQÆ#∞<åﬂ=Ù. <å =ÚO^Œ∞

¿ÇÏ K«O_» ¿ÇÏ =ÚO_» |Öˇ·~°ƒÇ¨ïaèó Ñ¨i"åi`Ò I

`åII F K«O_»∞_®! F =ÚO_»∞_®! q∞H˜¯e |Å=ÚQÆÅ J<ÕH=õ ÚÖˇ#· Q˘Ñ¨Ê

^Œ^Œ$â◊√¿ãÎ `«`À ^Õgg∞+¨^•ú™êO =º=ã≤÷`å"£∞ I

`«^ä≥·= Ü≥∂^èŒO `«∞~°ÔQ· ~°^äŒO ™ê~°kä<å ã¨Ç¨Ï I

Ç¨Ï`«â+ı O¨ `«`ó« Ãã#· ºO ^Œ$ëêìﬁ K«O_»O xáêu`«"∞£ I

W`åº*Ï˝áêºã¨∞~°Ñ¨uó â◊√OÉè’ Éèˇ·~°=âßã¨#ó I

Ü«∞ã¨º ^Õ=ã¨º Ü«∞„^Œ∂Ñ¨O Ü«∞^ä•Éèí∂+¨}"åÇ¨Ï#"£∞ I

`«`«ó Ñ¨i=$`«™êÎaèsâß<À ^Õ=â◊H˜Îaèó I

`«`«ó „Ñ¨^äŒ=∞"Õ∞"å„ˆQ â◊~°â◊HõÎ º $+≤ì=$+≤ìaèó I

Wu =∂`«$QÆ}O „‰õΩ^ŒOú =∞~°Ü Ì ∞« O`«O =∞Ç¨ã¨∞~å<£ I

# Kå™êº "Õ^Œ<åO K«„ˆH QÆ^•áê`À-eÊHÍ=∞Ñ≤ I

`«`À Ü«Ú^Œú=∞f"åã‘^ÕÌ"åº â◊√OÉèíxâ◊√OÉèíÜ≥∂ó I

Ñ¨Ó~°Ü«∂=∂ã¨ Hõ‰õΩÉè’ x[Ñ¶¨∞O\Ïã¨ﬁ<Õ# K« I

Ñ¨Ù#â◊Û Hõ$`åﬁ ÉÏÇ¨˙<å=∞Ü«Ú`«O ^Œ#∞*Ëâ◊ﬁ~°ó I

=∂¿ÇÏâ◊ﬁs„uâ◊¥ÖË# aè<åﬂó ¿Ñ`«∞ã¨Î^ä•Ñ¨ˆ~ I

`åII H˘O^Œ~∞° ~åHõã∆ ∞¨ Å∞ =∂¿ÇÏâ◊ﬁs â◊HÎ̃ „Ñ¨Ü∂≥ yOz# „uâ◊¥Å=ÚKÕ`«

^è•º#=Ú : Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù, Zé∞Ñ¨Ù Hõey# =~°‚=Ú`À ÉÏQÆ∞QÍ HÍÅÛ|_ç#

k"åº#º¢™êÎ}˜ â◊`«â’ =Ú=ÚKÕ Ü«∂#º^ä•OaHÍ I

L`«Ê`«º K« „Ñ¨QÆ$Ç¨ÏŸºK≥ÛÂˆ~ÌgO QÆQÆ#=∂ã≤÷`«ó I

[[fiÅ∞âßÛQÆflÜ«∞ó âßO`åó âßO`å kQÆ̊x`«ã¨fi<åó I FO I I 32

^Õq! „Ñ¨Ñ<¨ åﬂiÎÇÏ¨ ~ˆ ! „Ñ¨ã^‘ Œ „Ñ¨ã^‘ Œ =∂`«~Q˚° `Æ À-dÅã¨º I

ã¨~°ﬁ=∞OQÆÅ=∂OQÆÖËº t"Õ ã¨~åﬁ~°÷™êkèˆH I