H¢ñãGï }¢ãGÈGêU…G ÜïU Ï¢¢Úï }¢ïæ çÎH™SÐ }¢¢’Hê}¢¢¼ A-1

25

çÜU¼¢Ï¢ ÐÉGÝï ÜUè Îé¥G¢

¥…G : à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜGU¼, ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼, Ï¢¢çݲï ΢’±¼ï §SH¢}¢è, ãG…GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢
}¢¢ñH¢Ý¢ ¥Ï¢ê çÏ¢H¢H }¢éãG}}¢Î §Ë²¢„ ¥Gœ¢G¢Ú ÜGU¢çÎÚè Ú…G±è L
ÎèÝè çÜU¼¢Ï¢ ²¢ §SH¢}¢è „Ï¢ÜGU ÐÉGÝï „ï ÐãHï …ñGH }¢ï´ Îè ãé§ü Îé¥G¢ ÐÉG Hèç…²ï
V …¢ï ÜéUÀ ÐÉGïæx¢ï ²¢Î Úãïx¢¢ J Îé¥G¢ ²ïã ãñ :

¼Ú…}¢¢ : »ï ¥ËH¢ã 1 ! ã}¢ ÐÚ §GË}¢¢ï çãGv}¢¼ ÜïU ÎÚ±¢…Gï ¶¢ïH Îï ¥¢ñÚ ã}¢ ÐÚ ¥ÐÝè
ÚãG}¢¼ Ý¢ç…GH ÈGUÚ}¢¢ ! »ï ¥G…G}¢¼ ¥¢ñÚ Ï¢é…Géx¢èü ±¢Hï J
Ý¢ïÅ : ¥Ã±H ¥¢ç¶GÚ »ÜU »ÜU Ï¢¢Ú ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÐÉG Hèç…²ï J
¼G¢çHÏ¢ï x¢G}¢ï }¢ÎèÝ¢
± Ï¢ÜGUè¥G
± }¢çxGÈGUÚ¼
13 à¢Ã±¢HéH }¢éÜUÚü}¢ 1428 çã.

Ý¢}¢ï çÚ„¢H¢ : H¢ñãGï }¢ãGÈGêU…G ÜïU Ï¢¢Úï }¢ïæ çÎH™SÐ }¢¢’Hê}¢¢¼

çS¢Ýï ¼GÏ¢¢¥G¼ : Ú}¢Á¢G¢ÝéH }¢éÏ¢¢ÚÜU 1444 çã., ¥ÐíñH 2023 §Gü.

¼¢’΢Π: 000

Ý¢çà¢Ú : }¢v¼Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢

}¢ÎÝè §ç˼…¢ : çÜU„è ¥¢ñÚ ÜU¢ï ²ïã çÚ„¢H¢ À¢ÐÝï ÜUè §…¢…G¼ Ýãèæ ãñ J
 H¢ñãGï }¢ãGÈGêU…G ÜïU Ï¢¢Úï }¢ïæ çÎH™SÐ }¢¢’Hê}¢¢¼ A-2
26

H¢ñãGï }¢ãGÈGêU…G ÜïU Ï¢¢Úï }¢ïæ çÎH™SÐ }¢¢’Hê}¢¢¼

²ïã çÚS¢¢H¢ (H¢ñãGï }¢ãGÈGêU…G ÜïU Ï¢¢Úï }¢ïæ çÎH™SÐ }¢¢’Hê}¢¢¼)
à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜGU¼, ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼, Ï¢¢çݲï ΢’±¼ï §SH¢}¢è
ãG…GÚ¼ ¥GËH¢}¢¢ }¢¢ñH¢Ý¢ ¥Ï¢ê çÏ¢H¢H }¢éãG}}¢Î §Ë²¢„ ¥Gœ¢G¢Ú ÜGU¢çÎÚè
Ú…G±è L Ýï ©Îêü …GÏ¢¢Ý }¢ïæ ¼ãGÚèÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ J
ÅS¢Hïà¢Ý çÇТÅü}¢ï‹Å (΢’±¼ï §SH¢}¢è) Ýï §„ çÚ„¢Hï ÜU¢ï çã‹Îè
ÚS}¢éH ¶G¼G }¢ïæ ¼Ú¼èÏ¢ Îï ÜUÚ ÐïࢠçÜU²¢ ãñ ¥¢ñÚ }¢v¼Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢ „ï
ࢢ»¥G ÜUÚ±¢²¢ ãñ J §„ }¢ïæ ¥x¢Ú çÜU„è …x¢ã ÜU}¢è Ï¢ïà¢è Т»æ ¼¢ï ÅS¢Hïà¢Ý
çÇТÅü}¢ï‹Å ÜU¢ï (Ï¢ …GÚè¥G» }¢v¼êÏ¢, §ü }¢ïH ²¢ SMS) }¢éœ¢GH¥G ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ
„±¢Ï¢ ÜU}¢¢§²ï J
Ú¢çÏ¢¼G¢ : ÅS¢Hïà¢Ý çÇТÅü}¢ï‹Å (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
}¢v¼Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢, ç„HïvÅïÇ ã¢©„, ¥çHÈGU ÜUè }¢çS…Î ÜïU „¢}¢Ýï,
¼èÝ ÎÚ±¢…G¢, ¥ãG}¢Î¥¢Ï¢¢Î -1, x¢é…Ú¢¼ J
MO. 9898732611 • Email : hind.printing92@gmail.com

çÜGU²¢}¢¼ ÜïU Ú¢ïÁ¢G ãGS¢Ú¼

ÈGUÚ}¢¢Ýï }¢éS¼GÈGU¢ 6 : S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ ãGS¢Ú¼ çÜGU²¢}¢¼
ÜïU çÎÝ ©S¢ ÜU¢ï ã¢ïx¢è çÁ¢S¢ï Î鋲¢ }¢ï´ §GË}¢ ãG¢çS¢H ÜUÚÝï ÜU¢ }¢¢ñÜGU¥G ç}¢H¢ }¢x¢Ú ©S¢
Ýï ãG¢çS¢H Ý çÜU²¢ ¥¢ñÚ ©S¢ à¢wGS¢ ÜU¢ï ã¢ïx¢è çÁ¢S¢ Ýï §GË}¢ ãG¢çS¢H çÜU²¢ ¥¢ñÚ
ÎêS¢Ú¢ï´ Ýï ¼¢ï ©S¢ S¢ï S¢éÝ ÜUÚ ÝzG¥G ©Æ¢²¢ HïçÜUÝ §S¢ Ýï Ý ©Æ¢²¢ (²¢’Ýè ©S¢ §GË}¢
ÐÚ ¥G}¢H Ý çÜU²¢) J

çÜU¼¢Ï¢ ÜïU ¶GÚèÎ¢Ú }¢é¼±Á…ïã ã¢ïæ

çÜU¼¢Ï¢ ÜUè ¼GÏ¢¢¥G¼ }¢ïæ Ýé}¢¢²¢æ ¶GڢϢè ã¢ï ²¢ „ÈGUãG¢¼ ÜU}¢ ã¢ïæ ²¢ Ï¢¢§ô‹Çx¢ }¢ïæ
¥¢x¢ï ÐèÀï ã¢ï x¢» ã¢ïæ ¼¢ï }¢v¼Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢ „ï L…ê¥G ÈGUÚ}¢¢§²ï J
 H¢ñãGï }¢ãGÈGêU…G ÜïU Ï¢¢Úï }¢ïæ çÎH™SÐ }¢¢’Hê}¢¢¼ 1

²ïã }¢ÁG}¢êÝ “ÝïÜUè ÜUè ΢’±¼” ÜïU S¢ÈGUãG¢ 376 ¼¢ 395 S¢ï çH²¢ x¢²¢ ãñ J

Îé¥G¢» ¥Gœ¢G¢Ú : ²¢ ÚÏÏ¢H }¢éS¼GÈGU¢ ! Á¢¢ï ÜU¢ï§ü 24 S¢ÈGUãG¢¼ ÜU¢ çÚS¢¢H¢

“H¢ñãGï }¢ãGÈGêU…G ÜïU Ï¢¢Úï }¢ïæ çÎH™SÐ }¢¢’Hê}¢¢¼” ÐÉG ²¢ S¢éÝ Hï ©S¢ï §GË}¢¢ï
¥G}¢H ÜUè ΢ñH¼ S¢ï ݱ¢Á¢G ¥¢ñÚ ©S¢ï ±¢çHÎñÝ ± ¶G¢‹Î¢Ý S¢}¢ï¼ Ï¢ï çãGS¢¢Ï¢
Ï¢wGࢠÎï J

ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼

ÈGUÚ}¢¢Ýï ¥¢ç¶GÚè ÝÏ¢è : “çÁ¢S¢ï ÜU¢ï§ü }¢éçàÜGUH
Ðïࢠ¥¢» ©S¢ï }¢éÛ¢ ÐÚ ÜUS¢Ú¼ S¢ï ÎêMÎ ÐÉGÝ¢ Ó¢¢çã²ï v²êæ çÜU }¢éÛ¢ ÐÚ ÎêMÎ
ÐÉGÝ¢ }¢éS¢èÏ¢¼¢ï´ ¥¢ñÚ Ï¢H¢¥G¢ïæ ÜU¢ï Å¢HÝï ±¢H¢ ãñ J”

Œ²¢Úï Œ²¢Úï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ã¢ïࢠ„æ|¢¢HÝï ÜïU Ï¢¢’Î ¼vGÚèÏ¢Ý

ãÚ }¢é„Ë}¢¢Ý H¢ñãGï }¢ãGÈGêU…G ÜU¢ Ý¢}¢ „éÝ Hï¼¢ ãñ HïçÜUÝ „Ï¢ ÜU¢ï H¢ñãGï }¢ãGÈGêU…G
ÜïU Ï¢¢Úï }¢ïæ }¢¢’Hê}¢¢¼ |¢è ã¢ïæ ²ïã …GMÚè Ýãèæ, ¥¢§²ï ! }¢¢’Hê}¢ ÜUÚ¼ï ãñæ çÜU
H¢ñãGï }¢ãGÈGêU…G v²¢ ãñ J H¢ñãGï }¢ãGÈGêU…G ÜU¢ ¼çÁGÜUÚ¢ ÜUÚ¼ï ãé» ¥ËH¢ã ТÜU
ТÚã 30 „êÚ¼éH Ï¢éM… ¥¢²¼ Ý}Ï¢Ú 21 ¥¢ñÚ 22 }¢ïæ §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ :
 H¢ñãGï }¢ãGÈGêU…G ÜïU Ï¢¢Úï }¢ïæ çÎH™SÐ }¢¢’Hê}¢¢¼ 2

¼ÚÁ¢}¢» ÜU‹ÁG¢H é §ü}¢¢Ý : Ï¢çËÜU ±¢ïã ÜU}¢¢H

à¢ÚÈGU ±¢H¢ ÜGéUÚ¥¢Ý ãñ H¢ñãGï }¢ãGÈGêU…G }¢ïæ J
ãG…GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢ }¢éãG}}¢Î çÏ¢Ý ¥ãG}¢Î ¥‹„¢Úè ÜGéUÚ¼éGÏ¢è
¼zGS¢èÚï ÜGéUyG¢éüÏ¢è ç…ËÎ 10 „ÈGUãG¢ 210 ÐÚ §Ý ¥¢²¢¼ ÜïU ¼ãìG¼ çH¶¼ï
ãñæ : ²¢’Ýè ÜGéUÚ¥¢Ýï ÜUÚè}¢ »ÜU H¢ñãG }¢ïæ çH¶¢ x¢²¢ ãñ …¢ï ࢲ¢¼GèÝ ÜUè Ðãéæ™
„ï ÎêÚ, ¥ËH¢ã ТÜU ÜïU Т„ }¢ãGÈGêU…G ãñ J ©GH}¢¢» çÜUÚ¢}¢
çH¶¼ï ãñæ : H¢ñãGï }¢ãGÈGêU…G }¢ïæ }¢wGHêÜGU ÜUè ¼}¢¢}¢ ¥vG„¢}¢ ¥¢ñÚ §Ý ÜïU
}¢é¼¥GçËHÜGU ¼}¢¢}¢ ©}¢êÚ }¢„HÝ }¢¢ñ¼, çÚÁGÜGU, ¥¢’}¢¢H ¥¢ñÚ ©„ ÜïU
ݼ¢§… ¥¢ñÚ §Ý ÐÚ Ý¢çÈGU…G ã¢ïÝï ±¢Hï ÈGUñ „H¢ïæ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ J
H¢ñãGï }¢ãGÈGêU…G ÜUã¢æ ãñ ?
ãG…GÚ¼ï }¢éÜGU¢ç¼H Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ : H¢ñãGï }¢ãGÈGêU…G ¥Gà¢ü ÜUè
΢§üæ (²¢’Ýè „è{è) …¢çÝÏ¢ ãñ J
H¢ñãGï }¢ãGÈGêU…G „ÈGïUÎ }¢¢ï¼è „ï Ï¢Ýè ãñ
ãG…GÚ¼ï §ÏÝï ¥GÏÏ¢¢„ „ï çÚ±¢²¼ ãñ çÜU ¥ËH¢ã ТÜU ÜïU
}¢ãGÏ¢êÏ¢ Ýï §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢²¢ : H¢ñãGï }¢ãGÈGêU…G „ÈGïUÎ }¢¢ï¼è „ï Ï¢Ýè
ãñ, ©„ ÜU¢ ÜGUH}¢ ÝêÚ ¥¢ñÚ çÜU¼¢Ï¢¼ (²¢’Ýè çH¶¢§ü) |¢è ÝêÚ ãñ J

„Ï¢ „ï ÐãHï H¢ñãGï }¢ãGÈGêU…G }¢ïæ v²¢ çH¶¢ x¢²¢ ?

ãG…GÚ¼ï §ÏÝï ¥GÏÏ¢¢„ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ : ¥ËH¢ã ТÜU Ýï „Ï¢
„ï ÐãHè ™è…G H¢ñãGï }¢ãGÈGêU…G }¢ïæ ²ïã çH¶è çÜU }¢ñæ ¥ËH¢ã ãêæ }¢ïÚï 焱¢ ÜU¢ï§ü
§GÏ¢¢Î¼ ÜU¢ }¢éS¼çãGÜGU Ýãèæ ! }¢éãG}}¢Î ( ) }¢ïÚï Ú„êH ãñæ J ç…„
Ýï }¢ïÚï ÈGñU„Hï ÜU¢ï ¼SHè}¢ ÜUÚ çH²¢ ¥¢ñÚ }¢ïÚè Ý¢ç…GH ÜUè ãé§ü }¢é„èÏ¢¼ ÐÚ
 H¢ñãGï }¢ãGÈGêU…G ÜïU Ï¢¢Úï }¢ïæ çÎH™SÐ }¢¢’Hê}¢¢¼ 3

„Ï¢í çÜU²¢ ¥¢ñÚ }¢ïÚè Ýï’}¢¼¢ïæ ÜU¢ à¢éRU ¥Î¢ çÜU²¢ ¼¢ï }¢ñæ Ýï ©„ ÜU¢ï ç„gèÜGU
çH¶¢ ãñ ¥¢ñÚ ©„ ÜU¢ï ç„gèÜGUèÝ ÜïU „¢ƒ ©Æ¢ªæx¢¢ ¥¢ñÚ ç…„ Ýï }¢ïÚï ÈGñU„Hï
ÜU¢ï ¼SHè}¢ Ýãèæ çÜU²¢ ¥¢ñÚ }¢ïÚè Ý¢ç…GH ÜUè ãé§ü }¢éS¢èÏ¢¼ ÐÚ „Ï¢í Ýãèæ
çÜU²¢ ¥¢ñÚ }¢ïÚè Ýï’}¢¼¢ïæ ÜU¢ à¢éRU ¥Î¢ Ýãèæ çÜU²¢ ±¢ïã }¢ïÚï 焱¢ ç…„ï ™¢ãï
¥ÐÝ¢ }¢¢’Ï¢êΠϢݢ Hï J
¼é}¢ ÝzG„ ÜïU ÐèÀï Hx¢ x¢» ã¢ï
ãGÁ…¢… çÏ¢Ý ²ê„éÈGU Ýï ãG…GÚ¼ï }¢éãG}}¢Î çÏ¢Ý ãGÝçÈGU²¢
ÜU¢ï {}¢ÜUè ¥¢}¢ï…G }¢v¼êÏ¢ |¢ï…¢ ¼¢ï ¥¢Ð Ýï …±¢Ï¢ }¢ïæ çH¶¢ :
}¢éÛ¢ ¼ÜU ²ïã çÚ±¢²¼ Ðãéæ™è ãñ çÜU ¥ËH¢ã ТÜU ãÚ Ú¢ï…G H¢ñãGï }¢ãGÈGêU…G }¢ïæ
¼èÝ „¢ï „¢Æ }¢¼üÏ¢¢ Ý…GÚ ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ, ±¢ïã §GÁG…G¼ ¥¢ñÚ ç…GËH¼ Îï¼¢ ãñ,
¼æx¢è ¥¢ñÚ ÈGUÚ¢¶Gè (²¢’Ýè ÜéUࢢÎx¢è) ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ ¥¢ñÚ ±¢ïã …¢ï ™¢ãï ÜUÚ¼¢ ãñ,
ࢢ²Î ©Ý Ý…GÚ¢ïæ }¢ïæ „ï »ÜU Ý…GÚ Ýï ¼é}ãïæ ¼é}ã¢Úï ÝzG„ ÜïU „¢ƒ »ï„¢ }¢àxG¢êH
ÜUÚ çβ¢ ãñ çÜU ¼é}¢ §„ „ï ÈGUÚ¢x¢G¼ ãè Ýãèæ Т¼ï J
çÜGU²¢}¢¼ ¼ÜU ã¢ïÝï ±¢Hè ãÚ Ï¢¢¼ H¢ñãGï }¢ãGÈGêU…G }¢ïæ çH¶è ãé§ü ãñ
ãG…GÚ¼ï §ÏÝï ¥GÏÏ¢¢„ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ : ¥ËH¢ã ТÜU Ýï H¢ñãGï
}¢ãGÈGêU…G ÜU¢ï Ðñ΢ ÈGUÚ}¢¢²¢, ©„ ÜUè H}Ï¢¢§ü »ÜU „¢ï „¢H ÜUè }¢„¢ÈGU¼
(ÈGU¢ç„H¢, ÎêÚè) ƒè çÈUÚ ©„ Ýï }¢wGHêÜGU ÜU¢ï Ðñ΢ ÜUÚÝï „ï ÐãHï ÜGUH}¢ ÜU¢ï
ÈGUÚ}¢¢²¢ ¼ê }¢ïÚè }¢wGHêÜGU ÜïU Ï¢¢Úï }¢ïæ }¢ïÚ¢ §GË}¢ çH¶ Îï Є ©„ Ýï çÜGU²¢}¢¼
¼ÜU ã¢ïÝï ±¢H¢ „Ï¢ ÜéUÀ çH¶ çβ¢ J
ÜUè x¢±¢ãè ÎïÝï ±¢H¢ ΢ç¶GHï …‹Ý¼ ã¢ïx¢¢
ãG…GÚ¼ï ¥Ý„ „ï çÚ±¢²¼ ãñ çÜU ¥ËH¢ã ТÜU ÜïU }¢ãGÏ¢êÏ¢
Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ : “Ï¢ïà¢ÜU ¥ËH¢ã ТÜU Ýï H¢ñãGï }¢ãGÈGêU…G }¢ïæ
 H¢ñãGï }¢ãGÈGêU…G ÜïU Ï¢¢Úï }¢ïæ çÎH™SÐ }¢¢’Hê}¢¢¼ 4

çH¶¢ : “ ” çÏ¢H¢ à¢éÏ¢¢ }¢ñæ ¥ËH¢ã ãêæ ¥¢ñÚ }¢ïÚï 焱¢

ÜU¢ï§ü }¢¢’Ï¢êÎ Ýãèæ }¢ñæ Ýï ¼èÝ „¢ï ΄ „ï ÜéUÀ …G¢§Î (çÜGUS}¢¢ïæ ÜUè) }¢wGHêÜGU Ðñ΢
ÈGUÚ}¢¢§ü ©Ý }¢ïæ „ï ç…„ }¢wGHêÜGU Ýï |¢è ²ïã à¢ã¢Î¼ Îè ±¢ïã …‹Ý¼ }¢ïæ
΢ç¶GH ã¢ïx¢è J”
…‹Ý¼ ÜU¢ ãGÜGUÎ¢Ú ÜU¢ñÝ ?
ãG…GÚ¼ï §ÏÝï ¥GÏÏ¢¢„ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ : “H¢ñãGï }¢ãGÈGêU…G ÐÚ
çH¶¢ ãñ ¥ËH¢ã ТÜU ÜïU 焱¢ ÜU¢ï§ü }¢¢’Ï¢êÎ Ýãèæ, ©„ ÜU¢ ÎèÝ §SH¢}¢ ãñ
¥¢ñÚ }¢éãG}}¢Î ( ) ©„ ÜïU ¶G¢„ Ï¢‹Îï ¥¢ñÚ Ú„êH ãñæ J …¢ï ©„
ÐÚ §ü}¢¢Ý H¢²¢ ¥¢ñÚ ©„ ÜU¢ ±¢’΢ „Ó™¢ çÜU²¢ ¥¢ñÚ ©„ ÜïU Ú„êH¢ïæ ÜUè
§çœ¢Ï¢¢¥G (²¢’Ýè ÐñÚ±è) ÜUè ¼¢ï ¥ËH¢ã ТÜU ©„ï …‹Ý¼ }¢ïæ ΢ç¶GH
ÈGUÚ}¢¢»x¢¢ J”
¥G…Ï¢ Ýãèæ çÜU çH¶¢ H¢ñãG ÜU¢ Ý…GÚ ¥¢» …¢ï ÝvGà¢ï Т ÜU¢ Hx¢¢ªæ xG¢éÏ¢¢Ú ¥¢æ¶¢ïæ }¢ïæ
(S¢¢}¢¢Ýï Ï¢çwGà¢à¢, S¢. 147)

Ï¢ïÅ¢ Ðñ΢ ã¢ïÝï ÜUè çϢࢢڼ

ãG…GÚ¼ï ࢢ㠱çHIJéËH¢ã }¢éãGçg„ï ÎïãH±è ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñæ
çÜU }¢ïÚï ±¢çHÎï }¢¢ç…Î ãG…GÚ¼ï ࢢ㠥GÏÎéÚüãGè}¢ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñæ : }¢ñæ
»ÜU Ï¢¢Ú ãG…GÚ¼ï wG±¢…¢ ÜGéUyGÏ¢égèÝ Ï¢çwG¼²¢Ú ÜU¢ÜUè ÜïU }¢…G¢Úï
}¢éÝÃ±Ú ÜUè ç…G²¢Ú¼ ÜïU çH²ï x¢²¢ J ©Ý ÜUè MãGï }¢éÏ¢¢ÚÜU …G¢çãÚ ãé§ü ¥¢ñÚ
ÈGUÚ}¢¢²¢ : “¼é}ã¢Úï ²ã¢æ ÈGUÚ…G‹Î Ðñ΢ ã¢ïx¢¢ ©„ ÜU¢ Ý¢}¢ ÜGéUyGÏ¢égèÝ
¥ãG}¢Î ڶݢ J” ™êæçÜU …G¢ñ…¢ Ï¢éÉG¢Ðï ÜU¢ï Ðãéæ™ x¢§ü ƒèæ §„ çH²ï }¢ñæ Ýï
¶G²¢H çÜU²¢ ࢢ²Î §„ §à¢¢üÎ „ï }¢éڢΠϢïÅï ÜU¢ Ï¢ïÅ¢ ²¢’Ýè ТＢ ã¢ïx¢¢ J
 H¢ñãGï }¢ãGÈGêU…G ÜïU Ï¢¢Úï }¢ïæ çÎH™SÐ }¢¢’Hê}¢¢¼ 5

ãG…GÚ¼ï wG±¢…¢ ÜGéUyGÏ¢égèÝ Ï¢çwG¼²¢Ú ÜU¢ÜUè }¢ïÚï §„ çÎHè ¶G²¢H

ÐÚ ÈGU¢ñÚÝ }¢éœ¢GH¥G ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ : }¢ïÚè ²ïã }¢éڢΠÝãèæ ãñ Ï¢çËÜU ±¢ïã
ÈGUÚ…G‹Î ¼é}ã¢Úè „éËÏ¢ (²¢’Ýè ÐèÆ) „ï ã¢ïx¢¢ J” ࢢ㠱çHIJéËH¢ã „¢çãGÏ¢
}¢…GèÎ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñæ : ±¢çHÎï }¢¢ç…Î Ýï »ÜU }¢ég¼ ÜïU
Ï¢¢’Î Îê„Úè ¶G¢¼êÝ „ï ¥GvGÎ (²¢’Ýè çÝÜU¢ãG) ÈGUÚ}¢¢²¢ ¼¢ï ²ïã ÜU¢ç¼Ï¢éH
ãéGMÈGU ÈGUÜGUèÚ ±çHIJéËH¢ã Ðñ΢ ãé±¢ J à¢éM¥G }¢ïæ ²ïã ±¢çÜGU¥G¢ ²¢Î Ý Úã¢
¼¢ï “±çHIJéËH¢ã” Ý¢}¢ Ú¶ çβ¢ ¥¢ñÚ ÜéUÀ ¥G„ïü ÜïU Ï¢¢’Î ²¢Î ¥¢²¢ ¼¢ï
Îê„Ú¢ Ý¢}¢ (ãG…GÚ¼ï wG±¢…¢ ÜGéUyGÏ¢égèÝ Ï¢çwG¼²¢Ú ÜU¢ÜUè ÜïU ÈGUÚ}¢¢Ý ÜïU
}¢é¼G¢çÏ¢ÜGU) ÜGéUyGÏ¢égèÝ ¥ãG}¢Î Ú¶¢ J
¥ËH¢ã ТÜU ÜUè ©Ý ÐÚ ÚãG}¢¼ ã¢ï ¥¢ñÚ ©Ý ÜïU „ÎÜGïU ã}¢¢Úè Ï¢ï çãGS¢¢Ï¢
}¢çxGÈGUÚ¼ ã¢ï J
ÐãHï ¶G²¢H ÐÚ v²êæ Ý çÝÜUHï ?
¥ËH¢ã ТÜU ÜUè ¥G¼G¢ „ï ãG…GÚ¼ï à¢ñ¶G …éÝñΠϢx¢G΢Îè
|¢è çÎH¢ïæ ÜïU ãG¢H …¢Ý Hï¼ï ƒï ™éÝ¢‹™ï ãG…GÚ¼ï ¶GñL‹Ý„¢… ÈGUÚ}¢¢¼ï
ãñæ : }¢ñæ ¥ÐÝï Í¢Ú }¢ïæ ƒ¢ çÜU çÎH }¢ïæ ¶G²¢H ¥¢²¢ çÜU ãG…GÚ¼ï à¢ñ¶G …éÝñÎ
Ï¢x¢G΢Îè ÎÚ±¢…Gï ÐÚ ¼à¢ÚèÈGU H¢» ãñæ }¢x¢Ú }¢ñæ Ýï ¼±Á…¢ïã ãÅ¢
Îè }¢x¢Ú çÈUÚ Î¢ïÏ¢¢Ú¢ ¥¢ñÚ „ãÏ¢¢Ú¢ (²¢’Ýè ¼è„Úè Ï¢¢Ú) ²ïãè ¶G²¢H ¥¢²¢,
çÝÜUH¢ ¼¢ï ±¢ÜïUG§üG ¥¢Ð ÎÚ±¢…Gï ÐÚ ƒï, }¢éÛ¢ „ï ÈGUÚ}¢¢²¢ : ÐãHï
¶G²¢H ÐÚ v²êæ Ý çÝÜUHï !
! Îﶢ ¥¢Ð Ýï ! ãG…GÚ¼ï à¢ñ¶G …éÝñΠϢx¢G΢Îè
Ýï x¢GñÏ¢ ÜUè ¶GÏ¢Ú §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢ Îè çÜU “ÐãHè Ï¢¢Ú ¶G²¢H ¥¢¼ï ãè v²êæ Ý
çÝÜUHï !” …Ï¢ ¥¢ñçH²¢ ÜïU §GË}¢ï x¢GñÏ¢ ÜU¢ ²ïã ãG¢H ãñ ¼¢ï }¢èÆï }¢èÆï }¢éS¼GÈGU¢
 H¢ñãGï }¢ãGÈGêU…G ÜïU Ï¢¢Úï }¢ïæ çÎH™SÐ }¢¢’Hê}¢¢¼ 6

ÜïU §GË}¢ï x¢GñÏ¢ ÜU¢ v²¢ }¢ÜGU¢}¢ ã¢ïx¢¢ ! ãG…GÚ¼ï §}¢¢}¢ Ï¢ê„ñÚè
¥ÐÝï }¢àãêÚï …G}¢¢Ý¢ “ÜGU„èλ Ï¢é΢ü à¢ÚèÈGU” }¢ïæ ¥G…üG ÜUÚ¼ï ãñæ :

²¢’Ýè ²¢ Ú„êHËH¢ã ! Î鋲¢ ± ¥¢ç¶GÚ¼ ΢ïÝ¢ïæ

ãéGÁG¢êÚ ÜïU …ê΢ï Ï¢çwGà¢à¢ }¢ïæ „ï »ÜU çãGS„¢ ãñæ ¥¢ñÚ H¢ñãG¢ï ÜGUH}¢ ÜU¢ §GË}¢ (ç…„
}¢ïæ ¼}¢¢}¢ ²¢’Ýè …¢ï ãé±¢ ¥¢ñÚ ã¢ïx¢¢ „Ï¢ çH¶¢ ãñ) ¥¢Ð ÜïU
©GHê}¢ ÜU¢ »ÜU çãGS„¢ ãñæ J) }¢ïÚï ¥¢ÜGU¢ ¥¢’H¢ ãG…GÚ¼ Ï¢¢Úx¢¢ãï
çÚ„¢H¼ }¢ïæ ¥G…üG x¢é…G¢Ú ãñæ :
wG¢é΢ Ýï çÜU²¢ ¼éÛ¢ ÜU¢ï ¥¢x¢¢ã „Ï¢ „ï Î¢ï ¥G¢H}¢ }¢ïæ …¢ï ÜéUÀ ¶GÈGUè ± …Hè ãñ
ÜUMæ ¥G…üG v²¢ ¼éÛ¢ „ï »ï ¥G¢çH}¢éçS„Ú çÜU ¼éÛ¢ ÐÚ }¢ïÚè ãG¢H¼ï çÎH ¶éHè ãñ
à¢ãïüG ÜUH¢}¢ï Ú…G¢ : }¢ïÚï ¥¢ÜGU¢ ¥¢’H¢ ãG…GÚ¼ §Ý ¥à¥G¢Ú
}¢ïæ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñæ :
(1) ²¢ Ú„êHËH¢ã ! ΢ïÝ¢ïæ …ã¢Ý¢ïæ }¢ïæ …¢ï ÜéUÀ ¶GÈGUè ±
…Hè (²¢’Ýè ÀéТ ¥¢ñÚ …G¢çãÚ) ãñ ©„ „ï ¥ËH¢ã ТÜU Ýï ¥¢Ð ÜU¢ï ¥¢x¢¢ã
ÜUÚ çβ¢ ãñ J (2) »ï ¥G¢çH}¢éçS„Ú (²¢’Ýè »ï ÀéÐï ãé» ãG¢H¢¼ …¢ÝÝï ±¢Hï !)
¥¢Ð „ï v²¢ ¥G…üG ÜUMæ ¥¢Ð ÐÚ ¼¢ï }¢ïÚï çÎH ÜUè „¢Úè ãG¢H¼ …G¢çãÚ ãñ J
(1)

çx¢Î¢üÏ¢ï Ï¢H¢ }¢ïæ ÈUæ„ ÜïU ÜU¢ï§ü ¼G²Ï¢¢ ÜUè ¼GÚÈGU …Ï¢ ¼ÜU¼¢ ãñ
„é˼G¢Ýï }¢ÎèÝ¢ wG¢éÎ ¥¢ ÜUÚ çÏ¢x¢ÇGè ÜU¢ï Ϣݢ²¢ ÜUÚ¼ï ãñæ

1 ... §GË}¢ï x¢GñÏ¢ ÜïU }¢é¼¥GçËHÜGU ¼zG„èHè }¢¢’Hê}¢¢¼ ÜïU çH²ï çÚ„¢H» ¶G¢çH„éH »’ç¼ÜGU¢Î
(ÈGU¼¢±¢ Ú…Gç±Ä²¢ 29/411 ¼¢ 483), ¥H ÜUçH}¢¼éH ©G˲¢ (¥…G : „ÎLH ¥ÈGU¢ç…GH
}¢¢ñH¢Ý¢ ݧüG}¢égèÝ }¢éڢΥ¢Ï¢¢Îè ) ¥¢ñÚ …¢¥H ãGÜGU (¥…G : }¢ézG¼è ¥ãG}¢Î ²¢Ú
¶G¢Ý ) ÜU¢ }¢é¼G¢H¥G¢ Ï¢ïãGÎ }¢éÈGUèÎ ãñ J
 H¢ñãGï }¢ãGÈGêU…G ÜïU Ï¢¢Úï }¢ïæ çÎH™SÐ }¢¢’Hê}¢¢¼ 7

±ÈGU¢¼ ÜïU Ï¢¢’Î |¢è ÝïÜUè ÜUè ΢’±¼

„éHñ}¢¢Ý ©G}¢Úè ÜUã¼ï ãñæ çÜU }¢ñæ Ýï ãG…GÚ¼ï ¥Ï¢ê …¢’ÈGUÚ
ÜGU¢Úè ÜU¢ï Ï¢¢’Îï ±ÈGU¢¼ wG±¢Ï¢ }¢ïæ Îﶢ, ÈGUÚ}¢¢ Úãï ƒï : }¢ïÚï |¢¢§²¢ïæ
ÜU¢ï }¢ïÚ¢ „H¢}¢ Ðãé晢 ÎïÝ¢ ¥¢ñÚ ÜUã ÎïÝ¢ çÜU }¢ïÚï ÚÏ¢ Ýï }¢éÛ¢ ÜU¢ï }¢ÜGU¢}¢ï à¢éã΢
¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ ¥¢ñÚ ¥ÐÝè ¼GÚÈGU „ï çÚÁGÜGU §GÝ¢²¼ çÜU²¢ ãñ ¥¢ñÚ ¥Ï¢ê
ãG¢ç…G}¢ ÜU¢ï }¢ïÚè ¼GÚÈGU „ï „H¢}¢ ÜUã ÎïÝ¢ ¥¢ñÚ ÜUãÝ¢ çÜU ã¢ïࢠÜUÚ ¥¢ñÚ „}¢Û¢
΢Úè „ï ÜU¢}¢ Hï v²êæ çÜU ¥ËH¢ã ТÜU ¥¢ñÚ ©„ ÜïU çÈGUçÚà¼ï ¼ïÚè Ú¢¼ ÜUè
}¢…çH„¢ïæ ÜU¢ï Îﶼï ãñæ J
»ÜU ã…G¢Ú Úv¥G¼ Ý}¢¢…G „ï ¥zG…GH
Œ²¢Úï Œ²¢Úï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! §„ ±¢çÜGU»G „ï }¢¢’Hê}¢ ãé±¢ çÜU
ãG…GÚ¼ï ¥Ï¢ê …¢’ÈGUÚ ÜGU¢Úè ÜU¢ï ¥ÐÝè ±ÈGU¢¼ ÜïU Ï¢¢’Î “¥Ï¢ê
ãG¢ç…G}¢” ÜUè „¢ïãGÏ¢¼¢ïæ ÜUè |¢è }¢¢’Hê}¢¢¼ ƒèæ ¥¢ñÚ Ï¢ …G¢çãÚ »ï„¢ Hx¢¼¢ ãñ
çÜU “¥Ï¢ê ãG¢ç…G}¢” Ú¢¼ Ï¢éÚè „¢ïãGÏ¢¼¢ïæ }¢ïæ Ï¢ñƼï ã¢ïæx¢ï §„ çH²ï „H¢}¢ ±
в¢}¢ ÜïU …GÚè»G Ï¢éÚè Ï¢ñÆÜU¢ïæ „ï ¶GÏ¢ÚÎ¢Ú ÜUÚ¼ï ãé» ©‹ãïæ “ÝïÜUè ÜUè ΢’±¼”
ÐïࢠÜUè J Ï¢éÚè „¢ïãGÏ¢¼ „ï ã}¢ „|¢è ÜU¢ï Ï¢™Ý¢ ™¢çã²ï çÜU §„ „ï ¥ÓÀ¢
¶G¢„¢ ÝïÜU §‹„¢Ý |¢è çÏ¢x¢ÇG …¢¼¢ ãñ J ã}¢ïࢢ ÝïÜU Ï¢‹Î¢ïæ ¥¢ñÚ ¥G¢çà¢ÜGU¢Ýï
Ú„êH ÜUè „¢ïãGÏ¢¼ §çwG¼²¢Ú ÜUÚÝè ™¢çã²ï J ãéGÁ…¼éH §SH¢}¢ ãG…GÚ¼ï §}¢¢}¢
¥Ï¢ê ãG¢ç}¢Î }¢éãG}}¢Î çÏ¢Ý }¢éãG}}¢Î çÏ¢Ý }¢éãG}}¢Î x¢G…G¢Hè ÜUèç}¢²¢»
„¥G¢Î¼ }¢ïæ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñæ : »ï„ï §‹„¢Ý ÜU¢ï ¼H¢à¢ ÜUÚï ç…„ ÜUè „¢ïãGÏ¢¼ ¥¢ñÚ
Ï¢¢¼¢ïæ „ï Î鋲¢ ÜUè ÚxGÏ¢¼ ÜU}¢ ¥¢ñÚ ¥¢ç¶GÚ¼ ÜUè ¼GÚÈGU ¼GÏ¢è¥G¼ }¢¢§H ã¢ï
ç…„ ¥¢Î}¢è ÜUè Ï¢¢¼¢ïæ }¢ïæ »ï„è ¼¢„èÚ Ý ã¢ï ©„ ÜUè „¢ïãGÏ¢¼ ÜU¢ï “§GË}¢è
}¢…çH„” Ýãèæ ÜU㢠…¢»x¢¢, }¢‹ÜGêUH ãñ : §GË}¢è }¢…¢çH„ }¢ïæ ãG¢ç…GÚ ã¢ïÝ¢
 H¢ñãGï }¢ãGÈGêU…G ÜïU Ï¢¢Úï }¢ïæ çÎH™SÐ }¢¢’Hê}¢¢¼ 8

»ÜU ã…G¢Ú Úv¥G¼ ݱ¢çÈGUH ÐÉGÝï „ï ç…G²¢Î¢ ¥zGÁ¢GH ãñ J

ãG…GÚ¼ï }¢¢ñH¢Ý¢ M}¢ }¢Sݱè à¢ÚèÈGU }¢ïæ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñæ :

(ƒ¢ïÇGè „è ÎïÚ ÜUè ¥¢ñçH²¢ ÜUè „¢ïãGÏ¢¼ S¢¢ï „¢Hã Ï¢ï çÚ²¢ ²¢’Ýè ¶G¢çH„
§GÏ¢¢Î¼ „ï Ï¢ïã¼Ú ãñ)
™êãï ¥¢ñÚ }¢ï´ÇÜU ÜUè ΢ïS¼è
¥G¢çÚÈGUUçÏ¢ËH¢ã ãG…GÚ¼ï }¢¢ñH¢Ý¢ M}¢ Ï¢éÚè „¢ïãGÏ¢¼ ÜU¢
ÝévG„¢Ý „}¢Û¢¢¼ï ãé» ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñæ : §çœ¢ÈGU¢ÜGUÝ »ÜU ÝÎè ÜïU ÜUÝ¢Úï ÐÚ »ÜU ™êãï
ÜUè }¢ï´ÇÜU „ï }¢éH¢ÜGU¢¼ ã¢ï x¢§ü ¥¢ñÚ Î¢ïÝ¢ïæ }¢ïæ ΢ïS¼è ã¢ï x¢§ü, ™êãï Ýï ÜU㢠çÜU
ÜU|¢è ç}¢HÝï ÜU¢ï çÎH ™¢ãï ¼¢ï ¥¢Ð ТÝè ÜUè x¢ãÚ¢§ü }¢ïæ ã¢ï¼ï ãñæ …ã¢æ ¥¢±¢…G
|¢è Ýãèæ Ðãéæ™ „ÜU¼è ¼¢ï çÈUÚ ¥¢Ð ÜU¢ï §çœ¢GH¢¥G çÜU„ ¼GÚãG ã¢ï ? ¥¢ç¶GÚ
¼Gñ ²ïã Т²¢ çÜU »ÜU ¼¢x¢¢ ({¢x¢¢) ™êãï ÜïU Ð¢æ± }¢ïæ ¥¢ñÚ §„ ÜU¢ Îê„Ú¢ ç„Ú¢
}¢ï´ÇÜU ÜïU Ð¢æ± }¢ïæ Ï¢¢æ{ çβ¢ …¢» J ±vG¼ï …GMÚ¼ §çœ¢GH¢¥G ÜUè ¼ÚÜUèÏ¢ ã¢ï
…¢»x¢è, ™éÝ¢‹™ï »ï„¢ ãè çÜU²¢ x¢²¢ J »ÜU çÎÝ ¥™¢ÝÜU ÜUñï Ýï ™êãï ÐÚ
Û¢ÐÅ¢ }¢¢Ú¢ ¥¢ñÚ ©„ ÜU¢ï }¢éæã }¢ïæ Hï ÜUÚ ©ÇG¢ ¼¢ï }¢ï´ÇÜU |¢è {¢x¢ï }¢ïæ Ï¢æ{¢ ã¢ïÝï
ÜïU „ϢϢ §„ ÜïU „¢ƒ ô¶™¢ ô¶Ó¢¢ ã±¢ }¢ïæ ™H¢ …¢ Ú㢠ƒ¢, }¢ï´ÇÜU Ýï ÜUã¢
çÜU ²ïã ™êãï …ñ„ï Ý¢ ç…‹„ (²¢’Ýè Ý¢ H¢§ÜGU) „ï ΢ïS¼è ÜUè „…G¢ ãñ J }¢¢’Hê}¢
ãé±¢, Ý¢ ç…‹„¢ïæ (Ý¢ H¢§ÜGU¢ïæ) ¥¢ñÚ Ï¢éÚè Ï¢éÚè „¢ïãGÏ¢¼¢ïæ ÜïU „ϢϢ Ï¢ãé¼ ¥¢ÈGU¢¼
Ðãé晼è ãñæ J

(ÈGUçÚ²¢Î ãñ ! Ý¢ ç…‹„ (²¢’Ýè Ý¢ H¢§ÜGU) ΢ïS¼ „ï ÈGUçÚ²¢Î ãñ J »ï ΢ïS¼¢ï ! ÝïÜU

„¢ƒè ¼H¢à¢ ÜUÚ¢ï)
 H¢ñãGï }¢ãGÈGêU…G ÜïU Ï¢¢Úï }¢ïæ çÎH™SÐ }¢¢’Hê}¢¢¼ 9

¥G¢çà¢ÜGU¢Ýï Ú„êH ÜUè „¢ïãÏG ¢¼¢ïæ }¢ïæ Ï¢ñÆ¢ï çÜU ©Ý ÜUè }¢ãGϢϼ ¥¢ñÚ „¢ïãÏG ¢¼
„ï ¶G¢ñÈGïU ¶éG΢ ¥¢ñÚ §GàÜGïU }¢éS¼GÈGU¢ ãG¢ç„H ã¢ï¼¢ ãñ J ãGÎè„ï
ÜGéU΄è ãñ :
¥ËH¢ã ТÜU §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ : …¢ï H¢ïx¢ }¢ïÚè ±Áã „ï ¥¢ÐS¢ }¢ï´ }¢ãGÏÏ¢¼
Ú¶¼ï ãñæ ¥¢ñÚ }¢ïÚè ±Áã „ï »ÜU Îê„Úï ÜïU Т„ Ï¢ñƼï ãñæ ¥¢ñÚ ¥¢Ð„ }¢ïæ ç}¢H¼ï …éH¼ï
ãñæ ¥¢ñÚ }¢¢H ¶G™ü ÜUÚ¼ï ãñæ ©Ý „ï }¢ïÚè }¢ãGÏÏ¢¼ ±¢ç…Ï¢ ã¢ï x¢§ü J

ãGÎè„ï ТÜU Ï¢²¢Ý ÜUÚÝï ±¢Hï }¢éÏ¢çËHx¢G ÜUè çãGÜU¢²¼

ãG…GÚ¼ï ¥GÏ¢Î¢Ý çÏ¢Ý }¢éãG}}¢Î }¢±ü…Gè ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñæ : }¢ñæ Ýï
ãG¢çÈGU…G ²¢’ÜGêUÏ¢ çÏ¢Ý „ézG²¢Ý ÜU¢ï wG±¢Ï¢ }¢ïæ Îﶢ ¼¢ï ÐêÀ¢ :
²¢’Ýè ¥ËH¢ã ТÜU Ýï ¥¢Ð ÜïU „¢ƒ v²¢ }¢é¥¢G }¢H¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ?
…±¢Ï¢ çβ¢ : ¥ËH¢ã ÜUÚè}¢ Ýï }¢ïÚè }¢çxGÈGUÚ¼ ÜUÚ Îè ¥¢ñÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
¼é}¢ ç…„ ¼GÚãG Î鋲¢ }¢ïæ ãGÎè„ Ï¢²¢Ý ÜUÚ¼ï ƒï, ¥¢S}¢¢Ý ÐÚ |¢è Ï¢²¢Ý ÜUÚ¢ï,
™éÝ¢‹™ï }¢ñæ Ýï ™¢ñƒï ¥¢S}¢¢Ý ÐÚ ãGÎè„ï ТÜU Ï¢²¢Ý ÜUè ¼¢ï çÈGUçÚà¼ï }¢ïÚï ТS¢
Á¢}¥G ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ç…Ï¢íèH j Ýï }¢éÛ¢ï ãGÎèS¢ï ТÜU §}H¢
ÜUÚ±¢Ýï ÜU¢ ãGév}¢ çβ¢ çÈUÚ çÈGUçÚà¼¢ï´ Ýï ©S¢ (ãGÎè„ à¢ÚèÈGU) ÜU¢ï „éÝãìÚè
ÜGUH}¢¢ïæ „ï çH¶¢ J
±¢çHÎï }¢ãêüG}¢ „Ï…G çHÏ¢¢„ }¢ïæ }¢ËÏ¢ê„ }¢éSÜUÚ¢ Úãï ƒï
Œ²¢Úï Œ²¢Úï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! Îﶢ ¥¢Ð Ýï ©GH}¢¢» ÎèÝ ¥¢ñÚ
ãGÎè„¢ïæ ÜïU }¢éÏ¢çËHx¢GèÝ ÜU¢ çÜU¼Ý¢ Ï¢éH‹Î LyÏ¢¢ ãñ ! Ï¢¢’Îï ±ÈGU¢¼ }¢çxGÈGUÚ¼
ÜUè çϢࢢڼ |¢è §GÝ¢²¼ ãé§ü ¥¢ñÚ ™¢ñƒï ¥¢S}¢¢Ý ÐÚ çÈGUçÚ༢ïæ ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý
ãGÎè„ï ТÜU Ï¢²¢Ý ÜUÚÝï ÜUè „¥G¢Î¼ |¢è ç}¢Hè, ¥¢ñÚ çÈGUçÚ༢ïæ Ýï ©„
ãGÎè„ï }¢éÏ¢¢ÚÜU ÜU¢ï S¢éÝãìÚè ÜGUH}¢¢ïæ „ï ¼ãGÚèÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ J ¥¢ç¶GÚ¼ }¢ïæ …‹Ý¼
 H¢ñãGï }¢ãGÈGêU…G ÜïU Ï¢¢Úï }¢ïæ çÎH™SÐ }¢¢’Hê}¢¢¼ 10

ÜUè ¼GHÏ¢ Ú¶Ýï ±¢H¢ï ! ¥¢Ð |¢è ΢’±¼ï §SH¢}¢è ÜïU „é‹Ý¼¢ïæ |¢Úï §çÁ¼}¢¢¥G¢¼
¥¢ñÚ „é‹Ý¼ïæ S¢è¶Ýï çS¢¶¢Ýï ÜïU }¢ÎÝè ÜGU¢çÈGUH¢ïæ }¢ïæ ¥G¢çà¢ÜGU¢Ýï Ú„êH ÜïU
ã}¢Ú¢ã „é‹Ý¼¢ïæ |¢Úï „ÈGUÚ ÜïU …GÚè»G §GË}¢ï ÎèÝ ÜU¢ ¶G…G¢Ý¢ §ÜUn¢ ÜUèç…²ï
¥¢ñÚ ÝïÜU ¥¢’}¢¢H ÐÚ ¥G}¢H, „é‹Ý¼¢ïæ |¢Úï Ï¢²¢Ý¢¼ ¥¢ñÚ Ú¢ï…G¢Ý¢ ÈGñU…G¢Ýï
„é‹Ý¼ „ï ÜU}¢ ¥…G ÜU}¢ ΢ï ΄ü Îï ÜUÚ …‹Ý¼éH çÈGUÚ΢ñ„ ÜïU ãéG„êH ÜUè „§üG²ï
Ðñã}¢ (²¢’Ýè }¢é„Ë„H ÜU¢ïçà¢à¢) …¢Úè Ú網ï J ¥¢Ð ÜUè ¼Úx¢GèÏ¢ ± ¼ãìGÚè„
ÜïU çH²ï »ÜU }¢ÎÝè Ï¢ã¢Ú x¢¢ïࢠx¢é…G¢Ú ÜUè …¢¼è ãñ ™éÝ¢‹™ï »ÜU §SH¢}¢è |¢¢§ü
Ýï …¢ï ÜéUÀ Ï¢²¢Ý çÜU²¢ ±¢ïã çÏ¢œ¢„ÚéüÈGU ¥G…üG ÜUÚ¼¢ ãêæ : ©‹ã¢ï´ Ýï ¥ÐÝï
±¢çHÎï }¢ãêüG}¢ ÜU¢ï wG±¢Ï¢ }¢ïæ §ç‹¼ã¢§ü ÜU}¢…G¢ïÚè ÜUè ãG¢H¼ }¢ïæ Ï¢ÚãìÝ¢ çÜU„è
ÜïU „ã¢Úï ÐÚ ™H¼¢ ãé±¢ Îﶢ J ©‹ãï´ ¼à±èࢠãé§ü J ©‹ã¢ï´ Ýï §ü„¢Hï „±¢Ï¢
ÜUè çÝIJ¼ „ï ãÚ }¢¢ã ¼èÝ çÎÝ ÜïU }¢ÎÝè ÜGU¢çÈGUHï }¢ïæ „ÈGUÚ ÜUè çÝIJ¼
ÜUÚ Hè ¥¢ñÚ „ÈGUÚ à¢éM¥G |¢è ÜUÚ çβ¢ J ¼è„Úï }¢¢ã }¢ÎÝè ÜGU¢çÈGUHï „ï
±¢Ð„è ÜïU Ï¢¢’Î …Ï¢ ±¢ïã Í¢Ú ÐÚ „¢ï» ¼¢ï ©‹ã¢ï´ Ýï wG±¢Ï¢ }¢ïæ ²ïã çÎHÜUà¢
}¢‹…GÚ Îﶢ çÜU ±¢çHÎï }¢ãêüG}¢ „Ï…G „Ï…G çHÏ¢¢„ Á¢GïÏ¢ï ¼Ý çÜU²ï Ï¢ñÆï }¢éSÜéUÚ¢
Úãï ãñæ ¥¢ñÚ ©Ý ÐÚ Ï¢¢çÚࢠÜUè ãHÜUè ÈéUËÜUè ÈéU±¢Ú Ï¢Ú„ Úãè ãñ J
}¢ÎÝè ÜGU¢çÈGUHï }¢ïæ „ÈGUÚ ÜUè ¥ãç}}¢Ä²¼ ©Ý ÐÚ wG¢êÏ¢ ©…¢x¢Ú ãé§ü ¥¢ñÚ
©‹ã¢ï´ Ýï ÐvÜUè çÝIJ¼ ÜUè ãÚ }¢¢ã ¼èÝ çÎÝ ÜïU çH²ï ¥G¢çà¢ÜGU¢Ýï
Ú„êH ÜïU „¢ƒ „ÈGUÚ …¢Úè Ú¶êæx¢¢ J
}¢¢æx¢¢ï ¥¢ ÜUÚ Îé¥G¢, ÜGU¢çÈGUHï }¢ïæ ™H¢ï Т¥¢ïx¢ï }¢ég¥G¢, ÜGU¢çÈGUHï }¢ïæ ™H¢ï
wG¢êÏ¢ ã¢ïx¢¢ „±¢Ï¢ ¥¢ñÚ ÅHïx¢¢ ¥G…G¢Ï¢ ã¢ïx¢¢ ÈGUÁGHï wG¢é΢, ÜGU¢çÈGUHï }¢ïæ ™H¢ï
ÈGU¢ñ¼x¢è ã¢ï x¢§ü, x¢é}¢ x¢²¢ ãñ ÜU¢ï§ü }¢¢æx¢Ýï ÜU¢ï Îé¥G¢, ÜGU¢çÈGUHï }¢ïæ ™H¢ï
 H¢ñãGï }¢ãGÈGêU…G ÜïU Ï¢¢Úï }¢ïæ çÎH™SÐ }¢¢’Hê}¢¢¼ 11

v²¢ wG±¢Ï¢ „ï ²ÜGUèÝè §GË}¢ ãG¢ç„H ã¢ï …¢¼¢ ãñ ?

Œ²¢Úï Œ²¢Úï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ¥ÓÀï wG±¢Ï¢ Ï¢ïà¢ÜU ¥ÓÀï ã¢ï¼ï ãñæ J
²¢Î Ú網ï ! ÝÏ¢è ÜU¢ wG±¢Ï¢ ±ãGè ÐÚ }¢éà¼ç}¢H ã¢ï¼¢ ãñ …Ï¢ çÜU x¢GñÚï ÝÏ¢è
ÜïU wG±¢Ï¢ ÜUè ²ïã ãGñç„IJ¼ Ýãèæ ¥¢ñÚ ©„ ÜU¢ wG±¢Ï¢ ãéGÁ…¼ ²¢’Ýè ÎHèH
Ýãèæ ã¢ï¼¢ J }¢„HÝ ¥¢Ð Ýï wG±¢Ï¢ }¢ïæ Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚ„¢H¼ „ï ²ïã çϢࢢڼ „éÝè
ãñ çÜU “¥¢Ð …‹Ý¼è ãñæ J” §„ „ï ÜGUyG§üG …‹Ý¼è ã¢ïÝ¢ }¢éڢΠÝãèæ çH²¢
…¢»x¢¢ v²êæ çÜU }¢é¥G¢}¢H¢ wG±¢Ï¢ ÜU¢ ãñ J Ï¢ïà¢ÜU ¥ËH¢ã ТÜU ÜïU Œ²¢Úï ãGÏ¢èÏ¢
ÜU¢ï ç…„ Ýï wG±¢Ï¢ }¢ïæ Îﶢ ©„ Ýï ãGÜGU Îﶢ çÜU à¢ñ¼G¢Ý ¥¢Ð
ÜUè „êÚ¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU¢ }¢ïæ Ýãèæ ¥¢ „ÜU¼¢ J …¢ï Ï¢¢¼ §à¢¢üÎ
ÈGUÚ}¢¢§ü ±¢ïã |¢è ãGÜGU ãGÜGU ¥¢ñÚ ãGÜGU ÜïU 焱¢ ÜéUÀ Ýãèæ J ¼¢ã}¢ wG±¢Ï¢ }¢ïæ ™êæçÜU
ãG±¢„ }¢éÁG}¢çãGH (²¢’Ýè ÜU}¢…G¢ïÚ) ã¢ï¼ï ãñæ §„ çH²ï ²ÜGUèÝ ÜïU „¢ƒ ²ïã Ýãèæ
ÜU㢠…¢ „ÜU¼¢ çÜU …¢ï ÜéUÀ ÈGUÚ}¢¢²¢ x¢²¢ ±¢ïã wG±¢Ï¢ Îï¶Ýï ±¢Hï Ýï ãGÈüGU
Ï¢ ãGÈüGU ÎéLS¼ „éÝ¢, „éÝÝï ¥¢ñÚ „}¢Û¢Ýï }¢ïæ x¢GH¼G ÈGUã}¢è ÜU¢ ãÚ §}ÜU¢Ý
}¢¢ñ…êÎ ãñ, çH㢅G¢ wG±¢Ï¢ }¢ïæ çβï ãé» ãéGv}¢ ÐÚ ¥G}¢H ÜUÚÝï „ï ÐãHï ãéGv}¢ï
à¢Úè¥G¼ ÜU¢ï Îï¶Ý¢ ã¢ïx¢¢ J ¥x¢Ú wG±¢Ï¢ ±¢Hè Ï¢¢¼ à¢Úè¥G¼ „ï Ýãèæ ÅÜUÚ¢¼è
¼¢ï Ï¢ïà¢ÜU ©„ ÐÚ ¥G}¢H çÜU²¢ …¢ „ÜU¼¢ ãñ ¼¢ã}¢ wG±¢Ï¢ }¢ïæ ç}¢Hï ãé» ãéGv}¢
ÐÚ ¥G}¢H ÜUÚÝ¢ à¢Úì¥GÝ ±¢ç…Ï¢ Ýãèæ ¥¢ñÚ ¥x¢Ú ±¢ïã Ï¢¢¼ ãè ç¶GH¢ÈGïU à¢Úì¥G
ãñ ¼¢ï ¥G}¢H Ýãèæ çÜU²¢ …¢»x¢¢ J §„ Ï¢¢¼ ÜU¢ï §„ ç}¢„¢H „ï „}¢çÛ¢²ï ç…„ }¢ïæ
wG±¢Ï¢ }¢ïæ à¢Ú¢Ï¢ Ý¢ïà¢è ÜU¢ ãéGv}¢ çβ¢ ²¢ }¢‹¥G ÈGUÚ}¢¢²¢ ?
}¢ïÚï ¥¢ÜGU¢ ¥¢’H¢ ãG…GÚ¼, §}¢¢}¢ï ¥ãHï „é‹Ý¼, ãG…GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢
}¢¢ñH¢Ý¢ ¥HãG¢… ¥H ãG¢çÈGU…G ¥H ÜGU¢Úè ࢢ㠧}¢¢}¢ ¥ãG}¢Î Ú…G¢ ¶G¢Ý
ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñæ, »ÜU à¢wG„ Ýï wG±¢Ï¢ Îﶢ çÜU …ݢϢï çÚ„¢H¼ï }¢¥¢Ï¢
(N) ©„ï à¢Ú¢Ï¢ Ý¢ïà¢è ÜU¢ ãéGv}¢ Îï Úãï ãñæ J §}¢¢}¢
 H¢ñãGï }¢ãGÈGêU…G ÜïU Ï¢¢Úï }¢ïæ çÎH™SÐ }¢¢’Hê}¢¢¼ 12

…¢’ÈGUÚï „¢çÎÜGU ÜUè ç¶GÎ}¢¼ }¢ïæ }¢é¥G¢}¢H¢ ÐïࢠçÜU²¢ x¢²¢ J ¥¢Ð
Ýï §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢²¢ : Ú„êHéËH¢ã Ýï ¼éÛ¢ï à¢Ú¢Ï¢
ÐèÝï „ï Ú¢ïÜU¢ ãñ, ¼ïÚï „éÝÝï }¢ïæ ©HÅ¢ ¥¢²¢ J” ¥¢ñÚ ²ïã |¢è ²¢Î Ú¶¢ …¢» çÜU
§„ }¢é¥G¢}¢Hï }¢ïæ ÈGU¢ç„ÜGU ± }¢éœ¢ÜGUè Ï¢Ú¢Ï¢Ú ãñæ J ™éÝ¢‹™ï Ý ¼¢ï }¢éœ¢ÜGUè ÜU¢ wG±¢Ï¢
}¢ïæ çÜU„è ãGév}¢ ÜU¢ „éÝÝ¢, ©„ ãéGv}¢ ÜïU „ãGèãG ã¢ïÝï ÜUè ÎHèH ãñ ¥¢ñÚ Ý ãè
ÈGU¢ç„ÜGU ÜU¢ Ï¢²¢Ý ²ÜGUèÝè ¼G¢ñÚ ÐÚ Û¢êÅ¢ J (ÈGU¼¢±¢ Ú…Gç±Ä²¢, 5/100, }¢¢wG¢ê…GÝ)
}¢ïÚï ¼é}¢ wG±¢Ï¢ }¢ïæ ¥¢¥¢ï }¢ïÚï Í¢Ú Ú¢ïà¢Ýè ã¢ïx¢è }¢ïÚè çÜGUS}¢¼ …x¢¢ …¢¥¢ï §GÝ¢²¼ ²ïã Ï¢ÇGè ã¢ïx¢è
(±S¢¢§Hï Ï¢çwGà¢à¢, S¢. 278)

…Ï¢ »ÜU Ý¢ñ …±¢Ý ÜU¢ï ±éÁG¢ê x¢GH¼G ÜUÚ¼ï Îﶢ

»ÜU Ï¢é…éGx¢ü Ï¢x¢G΢Πà¢ÚèÈGU ÜïU çÜU„è ¥GH¢ÜGïU „ï x¢é…GÚ Úãï ƒï, ©‹ã¢ïæ
Ýï »ÜU Ý¢ñ …±¢Ý ÜU¢ï Îﶢ …¢ï ¥ÓÀï ¼GÚèÜGïU „ï ±éÁG¢ê Ý ÜUÚ Ú㢠ƒ¢ ¼¢ï Ï¢ÇGï
Œ²¢Ú |¢Úï ¥‹Î¢…G }¢ïæ ©„ „ï ÈGUÚ}¢¢²¢ : “»ï Ý¢ñ …±¢Ý ! ±éÁG¢ê ÆèÜU „ï
ÜUèç…²ï, ¥ËH¢ã ТÜU Î鋲¢ ± ¥¢ç¶GÚ¼ }¢ïæ ¥¢Ð ÐÚ »ãG„¢Ý ÈGUÚ}¢¢» J”
²ïã ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ ±¢ïã ¼à¢ÚèÈGU Hï x¢» J ±¢ïã Ý¢ñ …±¢Ý ©Ý Ï¢é…éGx¢ü ÜUè ÝïÜUè ÜUè
΢’±¼ ÎïÝï ÜïU }¢èÆï }¢èÆï ¥‹Î¢…G „ï Ï¢ïãGÎ }¢é¼¥çS„Ú ãé±¢ ¥¢ñÚ ±éÁG¢ê ÜïU
Ï¢¢’Î ©Ý Ï¢é…éGx¢ü ÜUè ç¶GÎ}¢¼ }¢ïæ ãG¢ç…GÚ ã¢ï ÜUÚ Ý„èãG¼ ÜU¢ ¼G¢çHÏ¢ ãé±¢,
©‹ã¢ïæ Ýï (ÝïÜUè ÜUè ΢’±¼ Îï¼ï ãé») ¼èÝ }¢ÎÝè ÈêUH §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢» : (1)
…¢Ý Hèç…²ï ! ç…„ Ýï ÚÏÏ¢ï ÜU¢»Ý¢¼ ÜUè }¢¢’çÚÈGU¼ Т Hè (²¢’Ýè ¥ËH¢ã
ÜUÚè}¢ ÜU¢ï Ðã™¢Ý çH²¢) ±¢ïã Ý…¢¼ Т x¢²¢ (2) ç…„ Ýï ¥ÐÝï ÎèÝ ÜïU
}¢é¥G¢}¢Hï }¢ïæ ¶G¢ñÈGU çÜU²¢ (²¢’Ýè ¥ËH¢ã ТÜU „ï ÇÚ¢) ±¢ï㠼Ϣ¢ãè „ï Ï¢™
x¢²¢ (3) ç…„ Ýï Î鋲¢ }¢ïæ …G¢ïãìGÎ (²¢’Ýè Ï¢ï ÚxGÏ¢¼è ÜU¢ï) §çwG¼²¢Ú çÜU²¢
 H¢ñãGï }¢ãGÈGêU…G ÜïU Ï¢¢Úï }¢ïæ çÎH™SÐ }¢¢’Hê}¢¢¼ 13

±¢ïã ¥ËH¢ã ТÜU ÜUè ¼GÚÈGU „ï …Ï¢ ÜUH ²¢’Ýè Ï¢Ú¢ï…Gï }¢ãGà¢Ú §„ ÜU¢
„±¢Ï¢ Îï¶ïx¢¢ ¼¢ï ©„ ÜUè ¥¢æ¶ïæ Æ‹Çè ã¢ïæx¢è J (çÈUÚ ÈGUÚ}¢¢²¢) v²¢ ÜéUÀ
}¢…GèÎ Ý Ï¢¼¢ªæ ? ¥G…üG ÜUè : …GMÚ §à¢¢üÎ ã¢ï J ÈGUÚ}¢¢²¢ : ç…„ }¢ïæ ¼èÝ
wG¢êçÏ¢²¢æ …}¥G ã¢ï x¢§üæ ©„ ÜU¢ §ü}¢¢Ý }¢éÜU}}¢H ã¢ï x¢²¢ : {1} …¢ï ÝïÜUè ÜU¢
ãGév}¢ Îï ¥¢ñÚ ¶GéÎ |¢è ©„ ÐÚ ¥G}¢H ÜUÚï {2} …¢ï Ï¢éÚ¢§ü „ï }¢‹¥G ÜUÚï ¥¢ñÚ
¶GéÎ |¢è ©„ „ï Ï¢¢…G Úãï ¥¢ñÚ {3} …¢ï ãéGÎêÎï §H¢ãè ÜUè çãGÈGU¢…G¼ ÜUÚï J
(²¢’Ýè à¢Úì§üG ¥ãGÜU¢}¢¢¼ Ï¢…¢ H¢» ¥¢ñÚ à¢Úì§üG }¢}Ýê¥G¢¼ „ï ¶GéÎ ÜU¢ï Ï¢™¢»)
çÈUÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ : v²¢ ÜéUÀ ¥¢ñÚ |¢è Ï¢¼¢ªæ ? ¥G…üG ÜUè : v²êæ Ýãèæ, …GMÚ
§à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢§²ï J ÈGUÚ}¢¢²¢ : Î鋲¢ „ï Ï¢ï ÚxGÏ¢¼ ¥¢ñÚ ¥¢ç¶GÚ¼ ÜU¢ ࢢñÜGU
Ú¶Ýï ±¢Hï ã¢ï …¢§²ï ¥¢ñÚ ¥ÐÝï ãÚ ÜU¢}¢ }¢ïæ ÚÏÏ¢éH ¥Ý¢}¢ „ï „™ ÜU¢
}¢é¥G¢}¢H¢ ÜUèç…²ï Ý…¢¼ ТÝï ±¢H¢ïæ ÜïU „¢ƒ Ý…¢¼ Т …¢»æx¢ï J ²ïã ÈGUÚ}¢¢
ÜUÚ ±¢ïã ¼à¢ÚèÈGU Hï x¢» J ©„ Ý¢ñ …±¢Ý Ýï ©Ý Ï¢é…éGx¢ü ÜïU }¢é¼¥GçËHÜGU
}¢¢’Hê}¢¢¼ ÜUè ¼¢ï ©„ï Ï¢¼¢²¢ x¢²¢ : ²ïã ãGÁ¢GÚ¼ï §}¢¢}¢ ࢢÈGïU§üG ƒï J
¥ËH¢ã ТÜU ÜUè ©Ý ÐÚ ÚãG}¢¼ ã¢ï ¥¢ñÚ ©Ý ÜïU „ÎÜGïU
ã}¢¢Úè Ï¢ï çãGS¢¢Ï¢ }¢çxGÈGUÚ¼ ã¢ï J
Ï¢ï …¢ ¼‹ÜGUèÎ ÜïU Ï¢…¢» §SH¢ãG ÜUÚÝï ±¢Hï Ï¢Ýïæ
Œ²¢Úï Œ²¢Úï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! Îﶢ ¥¢Ð Ýï ÜUÚ¢ïÇG¢ïæ ࢢÈGïU§GIJ¢ïæ ÜïU
Ðïà±¢ ãG…ÚG ¼ï }¢éã}G }¢Î çÏ¢Ý §ÎÚè„, ¥H }¢¢’MÈGU “§}¢¢}¢ ࢢÈGUï §ü”
G
Ýï çÜU¼Ýè }¢ãGÏÏ¢¼ ± à¢zGÜGU¼ ÜïU „¢ƒ §ç‹ÈGUÚ¢Îè ÜU¢ïçà¢à¢ ÈGUÚ}¢¢§ü ¥¢ñÚ ¥ÓÀï
¼GÚèÜGïU „ï ±éÁG¢ê Ý ÜUÚÝï ±¢Hï Ý¢ñ …±¢Ý ÜïU ±éÁG¢ê ÜUè §SH¢ãG |¢è ÜUè ¥¢ñÚ ©„ï
ÝïÜUè ÜUè ΢’±¼ |¢è Îè J ÜU¢à¢ ! ã}¢ |¢è ²ïãè ¥‹Î¢…G §çwG¼²¢Ú ÜUÚÝï }¢ïæ
ÜU¢}²¢Ï¢ ã¢ï …¢»æ, ã}¢ïæ |¢è ²ïã ¼¢ñÈGUèÜGU Ý„èÏ¢ ã¢ï …¢» çÜU …Ï¢ çÜU„è ÜUè
 H¢ñãGï }¢ãGÈGêU…G ÜïU Ï¢¢Úï }¢ïæ çÎH™SÐ }¢¢’Hê}¢¢¼ 14

±éÁG¢ê }¢ïæ x¢GHç¼G²¢æ ¥¢ñÚ Ý}¢¢…G }¢ïæ ÜU¢ï¼¢çã²¢æ Îï¶ïæ, Û¢êÅ, x¢GèÏ¢¼ ± ™éx¢GHè ÜïU
x¢éÝ¢ã¢ïæ }¢ïæ çÜU„è ÜU¢ï }¢éϼH¢ Т»æ ¼¢ï ÐèÀï „ï ©„ ÐÚ Ï¢ï …¢ ¼‹ÜGUèÎ ¥¢ñÚ ©„
ÜUè Ï¢éÚ¢§ü ÜUÚ ÜïU ¶GéÎ x¢GèÏ¢¼ ÜUè x¢ãÚè ¶¢§ü }¢ïæ ÀH¢æx¢ Hx¢¢Ýï ÜïU Ï¢…¢» ©„
ÜU¢ï x¢éÝ¢ã¢ïæ ÜUè ÎHÎH „ï çÝÜU¢HÝï ÜUè „§üG ÜUÚïæ, çÝ㢲¼ ÝÚ}¢è ¥¢ñÚ Œ²¢Ú
„ï ©„ ÜU¢ï „}¢Û¢¢Ýï ¥¢ñÚ „±¢Ï¢ï ¥¢ç¶GÚ¼ ÜïU ¶G…¢G Ýï „}¢ïÅÝï ±¢Hï Ï¢Ýïæ J ã}¢
¶éGHê„ï çÝIJ¼ ÜïU „¢ƒ çÜU„è ÜU¢ï „}¢Û¢¢»æx¢ï ¼¢ï §„ ÜU¢ …GMÚ
ÈGU¢»Î¢ ã¢ïx¢¢ ¥¢ñÚ ÈGU¢»Î¢ v²êæ Ý ã¢ï çÜU „}¢Û¢¢Ýï „ï ÈGU¢»Î¢ Ðãéæ™Ýï ÜU¢ ¶GéÎ
ÚÏÏ¢éH ¥Ý¢}¢ ¥ÐÝï „Ó™ï ÜUH¢}¢ }¢ïæ »’H¢Ý ÈGUÚ}¢¢ ™éÜU¢ (²¢’Ýè
¶GÏ¢Ú §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢ ™éÜU¢ ãñ) ™éÝ¢‹™ï ΢’±¼ï §SH¢}¢è ÜïU ¼Ú…}¢ï ±¢Hï
ТÜUè…G¢ ÜGéUÚ¥¢Ý, “ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý }¢¥G ¶G…G¢§ÝéH §GÚÈGU¢Ý” „ÈGUãG¢
964 ÐÚ Ð¢Úã 27 „êÚ¼éÁG…G¢çÚ²¢¼ ¥¢²¼ Ý}Ï¢Ú 55 }¢ïæ ãñ :
{ } ¼ÚÁ¢}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : ¥¢ñÚ
„}¢Û¢¢¥¢ï çÜU „}¢Û¢¢Ý¢ }¢é„Ë}¢¢Ý¢ïæ ÜU¢ï ÈGU¢»Î¢ Îï¼¢ ãñ J
ç…„ï ÝïÜUè ÜUè ΢’±¼ Îêæ, „éÝï çÎH „ï ÜUÚ}¢ ²¢ ÚÏ¢ !
…GÏ¢¢æ }¢ïæ Îï ¥„Ú ÜUÚ Îï, ¥G¼G¢ …G¢ïÚï ÜGUH}¢ ²¢ ÚÏ¢

±éÁ¢G ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢ (ãGÝÈGUè)

Œ²¢Úï Œ²¢Úï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! }¢ÁGÜêUÚ¢ ±¢çÜGU»G }¢ïæ ãG…GÚ¼ï §}¢¢}¢
ࢢÈGïU§üG ÜïU Ý¢ñ …±¢Ý ÜïU ±éÁG¢ê ÜUè §SH¢ãG ÈGUÚ}¢¢Ýï ÜU¢ ¼çÁGÜUÚ¢ ãñ,
…Ï¢ ©„ ΢ñÚ }¢ïæ |¢è H¢ïx¢ ±éÁG¢ê }¢ïæ x¢GHç¼²¢æ ÜUÚ …¢¼ï ƒï ¼¢ï ¥¢… ÜU¢ ΢ñÚ ¼¢ï
©„ „ï |¢è Ý¢…GéÜU ¼Ú ãñ Ï¢çËÜU §„ Ï¢¢¼ ÜU¢ }¢éࢢã΢ ãñ çÜU }¢é„Ë}¢¢Ý¢ïæ ÜUè
¥vS¢çÚIJ¼ ÎéLS¼ ¼GÚèÜGïU ÐÚ ±éÁG¢ê ÜUÚÝ¢ Ýãèæ …¢Ý¼è çH㢅G¢ ¥¢§²ï ! ã}¢
 H¢ñãGï }¢ãGÈGêU…G ÜïU Ï¢¢Úï }¢ïæ çÎH™SÐ }¢¢’Hê}¢¢¼ 15

|¢è ±éÁG¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢ „趼ï ãñæ J ΢’±¼ï §SH¢}¢è ÜïU }¢v¼Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢ ÜUè
496 „ÈGUã¢G¼ ÐÚ }¢éà¼ç}¢H çÜU¼¢Ï¢, “Ý}¢¢…G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢” „ÈGUãG¢ 7 ¼¢
13 ÐÚ ãñ : ÜU¢’Ï¢¼éËH¢ã à¢ÚèÈGU ÜUè ¼GÚÈGU }¢éæã ÜUÚ ÜïU ªæ™è …x¢ã Ï¢ñÆÝ¢
}¢éS¼ãGÏ¢ ãñ J ±éÁG¢ê ÜïU çH²ï çÝIJ¼ ÜUÚÝ¢ „é‹Ý¼ ãñ, çÝIJ¼ Ý ã¢ï ¼Ï¢ |¢è ±éÁG¢ê
ã¢ï …¢»x¢¢ }¢x¢Ú „±¢Ï¢ Ýãèæ ç}¢Hïx¢¢ J çÝIJ¼ çÎH ÜïU §Ú¢Îï ÜU¢ï ÜUã¼ï ãñæ,
çÎH }¢ïæ çÝIJ¼ ã¢ï¼ï ãé» …GÏ¢¢Ý „ï |¢è ÜUã HïÝ¢ ¥zG…GH ãñ çH㢅G¢ …GÏ¢¢Ý
„ï §„ ¼GÚãG çÝIJ¼ ÜUèç…²ï çÜU }¢ñæ ãéGv}¢ï §H¢ãè Ï¢…¢ H¢Ýï ¥¢ñÚ Ð¢ÜUè
ãG¢ç„H ÜUÚÝï ÜïU çH²ï ±éÁG¢ê ÜUÚ Ú㢠ãêæ J ÜUã Hèç…²ï çÜU ²ïã |¢è
„é‹Ý¼ ãñ Ï¢çËÜU ÜUã Hèç…²ï çÜU …Ï¢ ¼ÜU Ï¢¢ ±éÁG¢ê Úãïæx¢ï
çÈGUçÚà¼ï ÝïçÜU²¢æ çH¶¼ï Úãïæx¢ï J ¥Ï¢ ΢ïÝ¢ïæ 㢃
¼èÝ ¼èÝ Ï¢¢Ú Ðãé晢ïæ ¼ÜU {¢ï§²ï, (ÝH Ï¢‹Î ÜUÚ ÜïU) ΢ïÝ¢ïæ 㢃¢ïæ ÜUè ©æçxH²¢ïæ
ÜU¢ ç¶GH¢H |¢è ÜUèç…²ï J ÜU}¢ ¥…G ÜU}¢ ¼èÝ ¼èÝ Ï¢¢Ú ΢»æ Ï¢¢»æ ªÐÚ Ýè™ï
ÜïU ΢漢ïæ }¢ïæ ç}¢S±¢ÜU ÜUèç…²ï ¥¢ñÚ ãÚ Ï¢¢Ú ç}¢S±¢ÜU {¢ï Hèç…²ï J ãG…GÚ¼ï
§}¢¢}¢ }¢éãG}}¢Î çÏ¢Ý }¢éãG}}¢Î çÏ¢Ý }¢éãG}}¢Î x¢G…G¢Hè ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñæ :
“ç}¢S±¢ÜU ÜUÚ¼ï ±vG¼ Ý}¢¢…G }¢ïæ ÜGéUÚ¥¢Ýï }¢…èÎ ÜUè çÜGUÚ¢¥¼ ¥¢ñÚ ç…GRéUËH¢ã
ÜïU çH²ï }¢éæã ТÜU ÜUÚÝï ÜUè çÝIJ¼ ÜUÚÝè ™¢çã²ï J” ¥Ï¢
„è{ï 㢃 ÜïU ¼èÝ ™éËHê ТÝè „ï (ãÚ Ï¢¢Ú ÝH Ï¢‹Î ÜUÚ ÜïU) §„ ¼GÚãG ¼èÝ
ÜéUçËH²¢æ ÜUèç…²ï çÜU ãÚ Ï¢¢Ú }¢éæã ÜïU ãÚ Ðé…ïüG ÐÚ (ãGËÜGU ÜïU ÜUÝ¢Úï ¼ÜU) ТÝè
Ï¢ã …¢», ¥x¢Ú Ú¢ï…G¢ Ý ã¢ï ¼¢ï x¢GÚx¢GÚ¢ |¢è ÜUÚ Hèç…²ï J çÈUÚ „è{ï ãè 㢃
ÜïU ¼èÝ ™éËHê (¥Ï¢ ãÚ Ï¢¢Ú ¥¢{¢ ™éËHê ТÝè ÜU¢ÈGUè ãñ) „ï (ãÚ Ï¢¢Ú ÝH Ï¢‹Î
ÜUÚ ÜïU) ¼èÝ Ï¢¢Ú Ý¢ÜU }¢ïæ Ý}¢ü x¢¢ï༠¼ÜU ТÝè ™ÉG¢§²ï ¥¢ñÚ ¥x¢Ú Ú¢ï…G¢ Ý
ã¢ï ¼¢ï Ý¢ÜU ÜUè …ÇG ¼ÜU ТÝè Ðãé晢§²ï, ¥Ï¢ (ÝH Ï¢‹Î ÜUÚ ÜïU) ©ËÅï 㢃
 H¢ñãGï }¢ãGÈGêU…G ÜïU Ï¢¢Úï }¢ïæ çÎH™SÐ }¢¢’Hê}¢¢¼ 16

„ï Ý¢ÜU „¢ÈGU ÜUÚ Hèç…²ï ¥¢ñÚ À¢ïÅè ©æx¢Hè Ý¢ÜU ÜïU „êÚ¢¶G¢ïæ }¢ïæ Ç¢çH²ï J
¼èÝ Ï¢¢Ú „¢Ú¢ ™ïãÚ¢ §„ ¼GÚãG {¢ï§²ï çÜU …ã¢æ „ï ¥G¢Î¼Ý „Ú ÜïU Ï¢¢H ©x¢Ý¢
à¢éM¥G ã¢ï¼ï ãñæ ±ã¢æ „ï Hï ÜUÚ Æ¢ïÇGè ÜïU Ýè™ï ¼ÜU ¥¢ñÚ »ÜU ÜU¢Ý ÜUè H¢ñ „ï
Îê„Úï ÜU¢Ý ÜUè H¢ñ ¼ÜU ãÚ …x¢ã ТÝè Ï¢ã …¢» J ¥x¢Ú ΢ÉGè ãñ ¥¢ñÚ »ãGÚ¢}¢
Ï¢¢æ{ï ãé» Ýãèæ ãñæ ¼¢ï (ÝH Ï¢‹Î ÜUÚÝï ÜïU Ï¢¢’Î) §„ ¼GÚãG ç¶GH¢H ÜUèç…²ï çÜU
©æçxH²¢ïæ ÜU¢ï x¢Hï ÜUè ¼GÚÈGU „ï ΢ç¶GH ÜUÚ ÜïU „¢}¢Ýï ÜUè ¼GÚÈGU çÝÜU¢çH²ï J
çÈUÚ ÐãHï „è{¢ 㢃 ©æçxH²¢ïæ ÜïU ç„Úï „ï {¢ïÝ¢ à¢éM¥G ÜUÚ ÜïU ÜU¢ïãçݲ¢ïæ
„}¢ï¼ ¼èÝ Ï¢¢Ú {¢ï§²ï J §„è ¼GÚãG çÈUÚ ©ËÅ¢ 㢃 {¢ï Hèç…²ï J ΢ïÝ¢ïæ 㢃
¥¢{ï Ï¢¢ÁG¢ê ¼ÜU {¢ïÝ¢ }¢éS¼ãGÏ¢ ãñ J ¥vS¢Ú H¢ïx¢ ™éËHê }¢ïæ ТÝè Hï ÜUÚ Ðãéæ™ï
„ï ¼èÝ Ï¢¢Ú À¢ïÇG Îï¼ï ãñæ çÜU ÜU¢ïãÝè ¼ÜU Ϣ㼢 ™H¢ …¢¼¢ ãñ §„ ¼GÚãG ÜUÚÝï
„ï ÜU¢ïãÝè ¥¢ñÚ ÜUH¢§ü ÜUè ÜUڱŢïæ ÐÚ Ð¢Ýè Ý Ðãéæ™Ýï ÜU¢ ¥‹Îïࢢ ãñ
çH㢅G¢ Ï¢²¢Ý ÜU΢ü ¼GÚèÜGïU ÐÚ ã¢‰¢ {¢ï§²ï J ¥Ï¢ ™éËHê |¢Ú ÜUÚ ÜU¢ïãÝè ¼ÜU
ТÝè Ï¢ã¢Ýï ÜUè ãG¢…¼ Ýãèæ Ï¢çËÜU (çÏ¢x¢GñÚ §…¢…G¼ï „ãGèãG¢ »ï„¢ ÜUÚÝ¢)
§„Ú¢ÈGU ãñ J ¥Ï¢ (ÝH Ï¢‹Î ÜUÚ ÜïU) „Ú ÜU¢ }¢SãG §„ ¼GÚãG ÜUèç…²ï çÜU ΢ïÝ¢ïæ
¥æx¢êÆ¢ïæ ¥¢ñÚ ÜUçH}¢ï ÜUè ©æçxH²¢ïæ ÜU¢ï À¢ïÇG ÜUÚ Î¢ïÝ¢ïæ 㢃 ÜUè ¼èÝ ¼èÝ
©æçxH²¢ïæ ÜïU ç„Úï »ÜU Îê„Úï „ï ç}¢H¢ Hèç…²ï ¥¢ñÚ ÐïࢢÝè ÜïU Ï¢¢H ²¢ ¶¢H
ÐÚ Ú¶ ÜUÚ ¶è晼ï ãé» x¢égè ¼ÜU §„ ¼GÚãG Hï …¢§²ï çÜU ãƒïçH²¢æ „Ú „ï
…é΢ Úãïæ, çÈUÚ x¢égè „ï ãƒïçH²¢æ ¶è晼ï ãé» ÐïࢢÝè ¼ÜU Hï ¥¢§²ï, ÜUçH}¢ï
ÜUè ©æçxH²¢æ ¥¢ñÚ ¥æx¢êÆï §„ ΢ñÚ¢Ý „Ú ÐÚ çÏ¢ËÜéUH }¢„ Ýãèæ ã¢ïÝï ™¢çã»æ,
çÈUÚ ÜUçH}¢ï ÜUè ©æçxH²¢ïæ „ï ÜU¢Ý¢ïæ ÜUè ¥‹ÎMÝè „yGãG ÜU¢ ¥¢ñÚ ¥æx¢êÆ¢ïæ „ï
ÜU¢Ý¢ïæ ÜUè Ï¢¢ãÚè „yGãG ÜU¢ }¢SãG ÜUèç…²ï ¥¢ñÚ ÀéæçxH²¢æ (²¢’Ýè À¢ïÅè ©æçxH²¢æ)
 H¢ñãGï }¢ãGÈGêU…G ÜïU Ï¢¢Úï }¢ïæ çÎH™SÐ }¢¢’Hê}¢¢¼ 17

ÜU¢Ý¢ïæ ÜïU „êÚ¢¶G¢ïæ }¢ïæ ΢ç¶GH ÜUèç…²ï ¥¢ñÚ ©æçxH²¢ïæ ÜUè Ðé༠„ï x¢ÚÎÝ ÜïU
çÐÀHï çãGS„ï ÜU¢ }¢SãG ÜUèç…²ï J Ï¢¢’…G H¢ïx¢ x¢Hï ÜU¢ ¥¢ñÚ {éHï ãé» ã¢ƒ¢ïæ ÜUè
ÜU¢ïãçݲ¢ïæ ¥¢ñÚ ÜUH¢§²¢ïæ ÜU¢ }¢SãG ÜUÚ¼ï ãñæ ²ïã „é‹Ý¼ Ýãèæ ãñ J (ÈGU¼¢±¢
Ú…Gç±Ä²¢ ç…ËÎ 4 „ÈGUãG¢ 621 ÐÚ }¢SãG ÜU¢ »ÜU ¼GÚèÜGU¢ ²ïã |¢è ¼ãGÚèÚ ãñ : §„
}¢ïæ çÏ¢H ¶éG„ê„ §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ïæ ÜïU çH²ï ç…G²¢Î¢ „ãêH¼ |¢è ãñ ™éÝ¢‹™ï çH¶¢
ãñ : “}¢SãGï „Ú }¢ïæ ¥Î¢» „é‹Ý¼ ÜU¢ï ²ïã |¢è ÜU¢ÈGUè ãñ çÜU ©æçxH²¢æ „Ú ÜïU ¥x¢Hï
çãGS„ï ÐÚ Ú¶ï ¥¢ñÚ ãƒïçH²¢æ „Ú ÜUè ÜUڱŢïæ ÐÚ ¥¢ñÚ ã¢ƒ …}¢¢ ÜUÚ x¢égè ¼ÜU
¶è晼¢ Hï …¢» J”) „Ú ÜU¢ }¢SãG ÜUÚÝï „ï ÜGUÏH Å¢ïæÅè ¥ÓÀè ¼GÚãG Ï¢‹Î
ÜUÚÝï ÜUè ¥G¢Î¼ Ϣݢ Hèç…²ï çÏ¢H¢ ±Áã ÝH ¶éH¢ À¢ïÇG ÎïÝ¢ ²¢ ¥{êÚ¢
Ï¢‹Î ÜUÚÝ¢ çÜU ТÝè ÅÐÜU ÜUÚ …G¢»¥G ã¢ï¼¢ Úãï §„Ú¢ÈGU ± x¢éÝ¢ã ãñ J ÐãHï
„è{¢ çÈUÚ ©ËÅ¢ Ð¢æ± ãÚ Ï¢¢Ú ©æçxH²¢ïæ „ï à¢éM¥G ÜUÚ ÜïU ÅwGÝ¢ïæ ÜïU ªÐÚ ¼ÜU
Ï¢çËÜU }¢éS¼ãGÏ¢ ãñ çÜU ¥¢{è ôÐÇHè ¼ÜU ¼èÝ ¼èÝ Ï¢¢Ú {¢ï Hèç…²ï J ΢ïÝ¢ïæ
Ð¢æ± ÜUè ©æçxH²¢ïæ ÜU¢ ç¶GH¢H ÜUÚÝ¢ „é‹Ý¼ ãñ J (ç¶GH¢H ÜïU ΢ñÚ¢Ý ÝH Ï¢‹Î
Ú網ï) §„ ÜU¢ }¢éS¼ãGÏ¢ ¼GÚèÜGU¢ ²ïã ãñ çÜU ©ËÅï 㢃 ÜUè ÀéæçxH²¢ „ï „è{ï
Ð¢æ± ÜUè ÀéæçxH²¢ ÜU¢ ç¶GH¢H à¢éM¥G ÜUÚ ÜïU ¥æx¢êÆï ÐÚ ¶Gy}¢ ÜUèç…²ï ¥¢ñÚ
©ËÅï ãè 㢃 ÜUè ÀéæçxH²¢ „ï ©ËÅï Ð¢æ± ÜïU ¥æx¢êÆï „ï à¢éM¥G ÜUÚ ÜïU ÀéæçxH²¢
ÐÚ ¶Gy}¢ ÜUÚ Hèç…²ï J (¥G¢}}¢» ÜéU¼éÏ¢) ãG…GÚ¼ï §}¢¢}¢ }¢éãG}}¢Î çÏ¢Ý }¢éãG}}¢Î
çÏ¢Ý }¢éãG}}¢Î x¢G…G¢Hè ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñæ : ãÚ ©GÁG± {¢ï¼ï ±vG¼ ²ïã ©}}¢èÎ
ÜUÚ¼¢ Úãï çÜU }¢ïÚï §„ ©GÁG± ÜïU x¢éÝ¢ã çÝÜUH Úãï ãñæ J
±éÁG¢ê ÜïU Ï¢™ï ãé» Ð¢Ýè }¢ïæ 70 Ï¢è}¢¢çÚ²¢ïæ „ï çà¢ÈGU¢
H¢ïÅï ±x¢GñÚ¢ „ï ±éÁG¢ê ÜUÚÝï ÜïU Ï¢¢’ΠϢ™¢ ãé±¢ ТÝè ¶ÇGï ã¢ï ÜUÚ ÐèÝ¢
„é‹Ý¼ |¢è ãñ ¥¢ñÚ çà¢ÈGU¢ |¢è ™éÝ¢‹™ï }¢ïÚï ¥¢ÜGU¢ ¥¢’H¢ ãG…GÚ¼, §}¢¢}¢ï ¥ãHï
 H¢ñãGï }¢ãGÈGêU…G ÜïU Ï¢¢Úï }¢ïæ çÎH™SÐ }¢¢’Hê}¢¢¼ 18

„é‹Ý¼, }¢¢ñH¢Ý¢ ࢢ㠧}¢¢}¢ ¥ãG}¢Î Ú…G¢ ¶G¢Ý “ÈGU¼¢±¢ Ú…Gç±Ä²¢”

}¢é¶GÚü…¢ ç…ËÎ 4 „ÈGUãG¢ 575 ¼¢ 576 ÐÚ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñæ : Ï¢çÜGUIJ» ±éÁG¢ê
(²¢’Ýè ±éÁG¢ê ÜïU Ï¢™ï ãé» Ð¢Ýè) ÜïU çH²ï à¢Úì¥GÝ ¥G…G}¢¼ ± »ãGç¼Ú¢}¢ ãñ ¥¢ñÚ
ÝÏ¢è „ï „¢çÏ¢¼ çÜU ãéGÁG¢êÚ Ýï ±éÁG¢ê ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ Ï¢çÜGUIJ¢ ¥¢Ï¢
(²¢’Ýè Ï¢™ï ãé±ï ТÝè) ÜU¢ï ¶ÇGï ã¢ï ÜUÚ Ý¢ïࢠÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ »ÜU ãGÎè„ }¢ïæ
çÚ±¢²¼ çÜU²¢ x¢²¢ çÜU §„ ÜU¢ ÐèÝ¢ „œ¢Ú }¢Ú…G „ï çà¢ÈGU¢ ãñ J
¼¢ï ±¢ïã §Ý ©}¢êÚ }¢ïæ ¥¢Ï¢ï …G}¢…G}¢ „ï }¢éࢢϢã¼
Ú¶¼¢ ãñ »ï„ï (²¢’Ýè ±éÁG¢ê ÜïU Ï¢™ï ãé») ТÝè „ï §çS¼‹…¢ }¢éÝ¢ç„Ï¢ Ýãèæ J
“¼‹±èÚ” ÜïU ¥¢Î¢Ï¢ï ±éÁG¢ê }¢ïæ ãñ : “±éÁG¢ê ÜïU Ï¢¢’Î ±éÁG¢ê ÜU¢ Є}¢¢æ΢ (²¢’Ýè
Ï¢™¢ ãé±¢ ТÝè) çÜGUÏH¢ L¶G ¶ÇGï ã¢ï ÜUÚ çвï J”
¥GËH¢}¢¢ ¥GÏÎéH x¢GÝè ݢϢéHé„è ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñæ : }¢ñæ Ýï ¼…çÚÏ¢¢
çÜU²¢ ãñ çÜU …Ï¢ }¢ñæ Ï¢è}¢¢Ú ã¢ï¼¢ ãêæ ¼¢ï ±éÁG¢ê ÜïU Ï¢çÜGUIJ¢ ТÝè „ï çà¢ÈGU¢
ãG¢ç„H ã¢ï …¢¼è ãñ J ÝçÏ¢Ä²ï „¢çÎÜGU ÜïU §„ „ãGèãG ç¼GÏÏ¢ï
ÝÏ¢±è }¢ïæ Т» …¢Ýï ±¢Hï §à¢¢üÎï çx¢Ú¢}¢è ÐÚ »’ç¼}¢¢Î ÜUÚ¼ï ãé» }¢ñæ Ýï ²ïã
¼GÚèÜGU¢ §çwG¼²¢Ú çÜU²¢ ãñ J

…‹Ý¼ ÜïU ¥¢Æ¢ïæ ÎÚ±¢…Gï ¶éH …¢¼ï ãñæ

ãGÎè„ï ТÜU }¢ïæ ãñ : ç…„ Ýï ¥ÓÀè ¼GÚãG ±éÁG¢ê çÜU²¢ ¥¢ñÚ çÈUÚ
¥¢S}¢¢Ý ÜUè ¼GÚÈGU çÝx¢¢ã ©Æ¢§ü ¥¢ñÚ ÜUçH}¢» à¢ã¢Î¼ ÐÉG¢ ©„ ÜïU çH²ï
…‹Ý¼ ÜïU ¥¢Æ¢ïæ ÎÚ±¢…Gï ¶¢ïH çÎ²ï …¢¼ï ãñæ ç…„ „ï ™¢ãï ¥‹ÎÚ Î¢ç¶GH ã¢ï J
 H¢ñãGï }¢ãGÈGêU…G ÜïU Ï¢¢Úï }¢ïæ çÎH™SÐ }¢¢’Hê}¢¢¼ 19

Ý…GÚ ÜU|¢è ÜU}¢…G¢ïÚ Ý ã¢ï

…¢ï ±éÁG¢ê ÜïU Ï¢¢’Î ¥¢S}¢¢Ý ÜUè ¼GÚÈGU Îï¶ ÜUÚ „êÚ» ÐÉG
çH²¢ ÜUÚï ©„ ÜUè Ý…GÚ ÜU|¢è ÜU}¢…G¢ïÚ Ý ã¢ïx¢è J
(}¢„¢§HéH ÜGéUÚ¥¢Ý, „. 291)

±éÁG¢ê ÜïU Ï¢¢’Î ¼èÝ Ï¢¢Ú „êÚ» ÜGUÎí ÐÉGÝï ÜïU ÈGU…G¢§H
ãGÎè„ï }¢éÏ¢¢ÚÜU }¢ïæ ãñ : …¢ï ±éÁG¢ê ÜïU Ï¢¢’Î »ÜU }¢¼üÏ¢¢ „êÚ» ÜGUÎí ÐÉGï
¼¢ï ±¢ïã ç„gèÜGUèÝ }¢ïæ „ï ãñ ¥¢ñÚ …¢ï ΢ï }¢¼üÏ¢¢ ÐÉGï ¼¢ï à¢éã΢ }¢ïæ à¢é}¢¢Ú çÜU²¢
…¢» ¥¢ñÚ …¢ï ¼èÝ }¢¼üÏ¢¢ ÐÉGïx¢¢ ¼¢ï ¥ËH¢ã ТÜU }¢ñ΢Ýï }¢ãGà¢Ú }¢ïæ ©„ï
¥ÐÝï ¥ç}Ï¢²¢ ÜïU „¢ƒ Ú¶ïx¢¢ J
±éÁG¢ê ÜïU Ï¢¢’Î ÐÉGÝï ÜUè Îé¥G¢ (¥Ã±H ± ¥¢ç¶GÚ ÎéMÎ à¢ÚèÈGU)
…¢ï ±éÁG¢ê ÜUÚÝï ÜïU Ï¢¢’Î ²ïã ÜUçH}¢¢¼ ÐÉGï :
¼Ú…}¢¢ : »ï ¥ËH¢ã ¼ê ТÜU ãñ
¥¢ñÚ ¼ïÚï çH²ï ãè ¼}¢¢}¢ wG¢êçÏ¢²¢æ ãñæ }¢ñæ x¢±¢ãè Îï¼¢ ãêæ çÜU ¼ïÚï 焱¢ ÜU¢ï§ü }¢¢’Ï¢êÎ
Ýãèæ, }¢ñæ ¼éÛ¢ „ï Ï¢çwGà¢à¢ ™¢ã¼¢ ãêæ ¥¢ñÚ ¼ïÚè Ï¢¢Úx¢¢ã }¢ïæ ¼¢ñÏ¢¢ ÜUÚ¼¢ ãêæ J
¼¢ï ©„ ÐÚ }¢¢ïãÚ Hx¢¢ ÜUÚ ¥Gà¢ü ÜïU Ýè™ï Ú¶ çβ¢ …¢»x¢¢ ¥¢ñÚ çÜGU²¢}¢¼
ÜïU çÎÝ ©„ ÐÉGÝï ±¢Hï ÜU¢ï Îï çβ¢ …¢»x¢¢ J
±éÁG¢ê ÜïU Ï¢¢’Î ²ïã Îé¥G¢ |¢è ÐÉG Hèç…²ï
(¥Ã±H ± ¥¢ç¶GÚ ÎéMÎ à¢ÚèÈGU)

¼Ú…}¢¢ : »ï ¥ËH¢ã ! }¢éÛ¢ï ÜU„Ú¼ „ï ¼¢ñÏ¢¢ ÜUÚÝï ±¢H¢ïæ }¢ïæ Ϣݢ Îï ¥¢ñÚ }¢éÛ¢ï
ТÜUè…G¢ ÚãÝï ±¢H¢ïæ }¢ïæ ࢢç}¢H ÜUÚ Îï J
 H¢ñãGï }¢ãGÈGêU…G ÜïU Ï¢¢Úï }¢ïæ çÎH™SÐ }¢¢’Hê}¢¢¼ 20

40 }¢ÎÝè ÈêUH¢ïæ ÜU¢ Ú…G±è x¢éHÎS¼¢

}¢ïÚï ¥¢ÜGU¢ ¥¢’H¢ ãG…GÚ¼, §}¢¢}¢ï ¥ãHï „é‹Ý¼, }¢¢ñH¢Ý¢ ࢢã
§}¢¢}¢ ¥ãG}¢Î Ú…G¢ ¶G¢Ý ÜïU ±éÁG¢ê ±x¢ñGÚ¢ ÜïU }¢é¼¥Gç˼ÜGU §GÝ¢²¼
ÜU΢ü }¢é¼ÈGUÚüÜGU (²¢’Ýè …é΢ …é΢) Úæx¢ çÏ¢Úæx¢ï ¶Géà¢Ýé}¢¢ 40 }¢ÎÝè ÈêUH¢ïæ ÜU¢
Ú…G±è x¢éHÎS¼¢ ÜGUÏ¢êH ÈGUÚ}¢¢§²ï J ¥¢Ð ÜUè }¢¢’Hê}¢¢¼ ÜU¢ï }¢ÎèÝï
ÜïU 12 ™¢æÎ Hx¢ …¢»æx¢ï J ²ïã ¼}¢¢}¢ }¢ÎÝè ÈêUH ÈGU¼¢±¢ Ú…Gç±Ä²¢ }¢é¶GÚü…¢
(ç…ËÎ 4) ÜïU ¥¢ç¶GÚ }¢ïæ çβï ãé» “ÈGU±¢§Îï …HèH¢” „ÈGUãG¢ 613 ¼¢
746 „ï çH²ï x¢» ãñæ J
±éÁG¢ê }¢ïæ ¥¢æ¶ïæ …G¢ïÚ „ï Ý Ï¢‹Î ÜUÚï }¢x¢Ú ±éÁG¢ê ã¢ï …¢»x¢¢ („. 613) ¥x¢Ú
HÏ¢ (²¢’Ýè ã¢ïæÅ) wG¢êÏ¢ …G¢ïÚ „ï Ï¢‹Î ÜUÚ ÜïU ±éÁG¢ê çÜU²¢ ¥¢ñÚ ÜéUËHè Ý ÜUè
±éÁG¢ê Ý ã¢ïx¢¢ J („. 614) ±éÁG¢ê ÜU¢ ТÝè Ú¢ï…Gï çÜGU²¢}¢¼ ÝïçÜU²¢ïæ ÜïU ÐËHï
}¢ïæ Ú¶¢ …¢»x¢¢ J („. 614) (}¢x¢Ú ²¢Î Úãï ! …GMÚ¼ „ï ç…G²¢Î¢ ТÝè çx¢Ú¢Ý¢
§„Ú¢ÈGU ãñ) ç}¢S±¢ÜU }¢¢ñ…êÎ ã¢ï ¼¢ï ©æx¢Hè „ï Î¢æ¼ }¢¢æ…Ý¢ ¥Î¢» „é‹Ý¼
± ãéG„êHï „±¢Ï¢ ÜïU çH²ï ÜU¢ÈGUè Ýãèæ, ã¢æ ç}¢S±¢ÜU Ý ã¢ï ¼¢ï ©æx¢Hè ²¢
¶Ú¶Ú¢ (²¢’Ýè ¶éÎüÚ¢) ÜUÐÇG¢ ¥Î¢» „é‹Ý¼ ÜUÚ Îïx¢¢ ¥¢ñÚ ¥G¢ñÚ¼¢ïæ ÜïU çH²ï
ç}¢S±¢ÜU }¢¢ñ…êÎ ã¢ï …Ï¢ |¢è ç}¢S„è ÜU¢ÈGUè ãñ („. 615) ¥æx¢êÆè ÉèHè ã¢ï
¼¢ï ±éÁG¢ê }¢ïæ ©„ï çÈUÚ¢ ÜUÚ Ð¢Ýè Ç¢HÝ¢ „é‹Ý¼ ãñ ¥¢ñÚ ¼æx¢ ã¢ï çÜU Ï¢ï …éç}Ï¢à¢
çβï ТÝè Ý Ðãéæ™ï ¼¢ï ÈGU…üG J ²ïãè ãéGv}¢ Ï¢¢Hè (²¢’Ýè ÜU¢Ý ÜïU …ïG±Ú) ±x¢ñGÚ¢
ÜU¢ ãñ („. 616) ¥¢’…G¢ ÜU¢ }¢H }¢H ÜUÚ {¢ïÝ¢ ±éÁG¢ê ¥¢ñÚ xG¢éSH ΢ïÝ¢ïæ }¢ïæ
„é‹Ý¼ ãñ („. 616) ¥¢’…G¢» ±éÁG¢ê {¢ïÝï }¢ïæ ãGgï à¢Úì§üG „ï §¼Ýè ¶GÈGUèÈGU
¼ãGÚèÚ (²¢’Ýè ãÚ ¼GÚÈGU „ï }¢¢’}¢êHè „¢) Ï¢ÉG¢Ý¢ ç…„ „ï ãGgï à¢Úì§üG ¼ÜU
§S¼è¥G¢Ï¢ (²¢’Ýè }¢éÜU}}¢H ã¢ïÝï) }¢ïæ à¢éÏ¢¢ Ý Úãï ±¢ç…Ï¢ ãñ („. 616) ±éÁG¢ê
 H¢ñãGï }¢ãGÈGêU…G ÜïU Ï¢¢Úï }¢ïæ çÎH™SÐ }¢¢’Hê}¢¢¼ 21

}¢ïæ ÜéUËHè ²¢ Ý¢ÜU }¢ïæ ТÝè Ç¢HÝï ÜU¢ ¼ÜüU }¢vMã ãñ ¥¢ñÚ §„ ÜUè ¥G¢Î¼
Ç¢Hï ¼¢ï x¢éÝãx¢¢Ú ã¢ïx¢¢ J ²ïã }¢S¥H¢ ±¢ïã H¢ïx¢ wG¢êÏ¢ ²¢Î Ú¶ïæ …¢ï ÜéUçËH²¢æ
»ï„è Ýãèæ ÜUÚ¼ï çÜU ãGËÜGU ¼ÜU ãÚ ™è…G ÜU¢ï {¢ï»æ ¥¢ñÚ ±¢ïã çÜU ТÝè ç…Ý
ÜUè Ý¢ÜU ÜU¢ï (ÈGUÜGU¼G) Àê …¢¼¢ ãñ „êæÍ¢ ÜUÚ ªÐÚ Ýãèæ ™ÉG¢¼ï ²ïã „Ï¢ H¢ïx¢
x¢éÝãx¢¢Ú ãñæ ¥¢ñÚ x¢éGSH }¢ïæ ¼¢ï »ï„¢ Ý ã¢ï ¼¢ï ç„Úï „ï Ý x¢éGSH ã¢ïx¢¢ Ý Ý}¢¢…G
(„. 616) ±éÁG¢ê }¢ïæ ãÚ ©GÁG± ÜU¢ ÐêÚ¢ ¼èÝ Ï¢¢Ú {¢ïÝ¢ „é‹Ý¼ï }¢é¥vÜU΢ ãñ,
¼ÜüU ÜUè ¥G¢Î¼ „ï x¢éÝãx¢¢Ú ã¢ïx¢¢ („. 616, }¢¢wG¢ê…GÝ) ±éÁG¢ê }¢ïæ …ËÎè Ý
™¢çã²ï Ï¢çËÜU ÎÚæx¢ (²¢’Ýè §yG}¢èÝ¢Ý) ± »ãGç¼²¢¼G ÜïU „¢ƒ ÜUÚï J ¥G±¢}¢
}¢ïæ Á¢¢ï }¢àãêÚ ãñ çÜU “±éÁG¢ê …±¢Ý¢ïæ ÜU¢ „¢, Ý}¢¢…G Ï¢êÉG¢ïæ ÜUè „è,” ²ïã ±éÁG¢ê
ÜïU Ï¢¢Úï }¢ïæ x¢GH¼G ãñ („. 617) }¢éæã {¢ïÝï }¢ïæ Ý x¢¢H¢ïæ ÐÚ Ç¢Hï Ý Ý¢ÜU ÐÚ
Ý …G¢ïÚ „ï ÐïࢢÝè ÐÚ, ²ïã „Ï¢ ¥zG¥G¢H …é¤ã¢H (²¢’Ýè …¢çãH¢ïæ) ÜïU ãñæ
Ï¢çËÜU Ï¢¢ ¥¢çãS¼x¢è Ï¢¢H¢» ÐïࢢÝè (²¢’Ýè ÐïࢢÝè ÜïU ªÐÚ) „ï Ç¢Hï çÜU
Æ¢ïÇGè „ï Ýè™ï ¼ÜU Ϣ㼢 ¥¢» („. 618) ±éÁG¢ê }¢ïæ }¢éæã „ï çx¢Ú¼¢ ãé±¢ ТÝè
}¢„HÝ ÜUH¢§ü ÐÚ çH²¢ ¥¢ñÚ (ÜUH¢§ü ÐÚ) Ϣ㢠çH²¢ (²¢’Ýè }¢éæã {¢ïÝï }¢ïæ
}¢éæã „ï çx¢ÚÝï ±¢Hï ТÝè „ï 㢃 ÜUè ÜUH¢§ü Ýãèæ {¢ï „ÜU¼ï çÜU) §„ „ï ±éÁG¢ê Ý
ã¢ïx¢¢ ¥¢ñÚ x¢éGSH }¢ïæ (}¢é¥G¢}¢H¢ …é΢ ãñ) }¢„HÝ „Ú ÜU¢ ТÝè Ð¢æ± ¼ÜU …ã¢æ
…ã¢æ x¢é…GÚïx¢¢ ТÜU ÜUÚ¼¢ …¢»x¢¢ ±ã¢æ Ý» ТÝè ÜUè …GMÚ¼ Ýãèæ („. 618)
¥¢Î}¢è ±éÁG¢ê ÜUÚÝï Ï¢ñÆ¢ çÈUÚ çÜU„è }¢¢Ýï¥G (²¢’Ýè LÜU¢±Å) ÜïU „ϢϢ
¼}¢¢}¢ (²¢’Ýè }¢éÜU}}¢H) Ý ÜUÚ „ÜU¢ ¼¢ï ç…¼Ýï ¥zG¥G¢H çÜU²ï ©Ý ÐÚ
„±¢Ï¢ Т»x¢¢ ¥x¢Ó¢üï ±éÁG¢ê Ý ãé±¢ („. 618) ç…„ Ýï ¶GéÎ ãè ÜGUSÎ (²¢’Ýè
§Ú¢Î¢) çÜU²¢ çÜU ¥¢{¢ ±éÁG¢ê ÜUÚïx¢¢ ±¢ïã §Ý ¥zG¥G¢H ÐÚ „±¢Ï¢ Ý Ð¢»x¢¢,
²êæãè …¢ï ±éÁG¢ê ÜUÚÝï Ï¢ñÆ¢ ¥¢ñÚ çÏ¢H¢ ©G…íG Ý¢çÜGU„ (²¢’Ýè ¥{êÚ¢) À¢ïÇG çβ¢
 H¢ñãGï }¢ãGÈGêU…G ÜïU Ï¢¢Úï }¢ïæ çÎH™SÐ }¢¢’Hê}¢¢¼ 22

±¢ïã |¢è ç…¼Ýï ¥zG¥G¢H Ï¢…¢ H¢²¢ ©Ý ÐÚ }¢éS¼çãGvGÜGïU „±¢Ï¢ Ý ã¢ïÝ¢

™¢çã²ï („. 618) ¥x¢Ú „Ú ÐÚ }¢ïæã (²¢’Ýè Ï¢¢çÚà¢) ÜUè Ï¢êæÎïæ §¼Ýè çx¢Úèæ
çÜU ™ã¢L}¢ (²¢’Ýè ™¢ñƒ¢§ü) „Ú |¢èx¢ x¢²¢ }¢SãG ã¢ï x¢²¢ ¥x¢Ó¢üï ©„ à¢wG„
Ýï 㢃 Hx¢¢²¢ Ý ÜGUSÎ (²¢’Ýè Ý çÝIJ¼ ± §Ú¢Î¢) çÜU²¢ („. 619) ¥¢ï„
(²¢’Ýè à¢Ï¢Ý}¢) }¢ï´ „Ú Ï¢ÚãìÝ¢ (²¢’Ýè Ýæx¢ï „Ú) Ï¢ñÆ¢ ¥¢ñÚ ©„ „ï ™ã¢L}¢
„Ú ÜïU ÜGUÎÚ |¢èx¢ x¢²¢ }¢SãG ã¢ï x¢²¢ („. 619) §¼Ýï x¢}¢ü ²¢ §¼Ýï „Îü
ТÝè „ï ±éÁG¢ê }¢vMã ãñ …¢ï Ï¢ÎÝ ÐÚ ¥ÓÀè ¼GÚãG Ý Ç¢H¢ …¢», ¼v}¢èHï
„é‹Ý¼ Ý ÜUÚÝï Îï, ¥¢ñÚ ¥x¢Ú ÜU¢ï§ü ÈGU…üG ÐêÚ¢ ÜUÚÝï „ï }¢¢Ýï¥G (²¢’Ýè
LÜU¢±Å) ãé±¢ ¼¢ï ±éÁG¢ê ãè Ý ã¢ïx¢¢ („. 620) ТÝè Ï¢ïÜU¢Ú „ÈüGU (²¢’Ýè
¶G™ü) ÜUÚÝ¢ ²¢ ÈïU´ÜU ÎïÝ¢ ãGÚ¢}¢ ãñ J („. 621) (¥ÐÝï ²¢ Îê„Úï ÜïU ÐèÝï ÜïU Ï¢¢’Î
xH¢„ ²¢ …x¢ ÜU¢ Ï¢™¢ ãé±¢ ТÝè wG±¢ã }¢ wG±¢ã ÈïU´ÜU ÎïÝï ±¢Hï ¼¢ñÏ¢¢ ÜUÚïæ ¥¢ñÚ
¥¢ç²‹Î¢ §„ „ï Ï¢™ïæ) Ý¢ÈGU „ï …GÎü ТÝè Ï¢ã ÜUÚ çÝÜUHï ±éÁG¢ê …¢¼¢ Úãï
(„. 622) wG¢êÝ ²¢ ÐèÐ ¥¢æ¶ }¢ïæ Ϣ㢠}¢x¢Ú ¥¢æ¶ „ï Ï¢¢ãÚ Ý x¢²¢ ¼¢ï ±éÁG¢ê
Ý …¢»x¢¢ ©„ï ÜUÐÇGï „ï ТïæÀ ÜUÚ Ð¢Ýè }¢ïæ Ç¢H Îïæ ¼¢ï (ТÝè) ݢТÜU Ý ã¢ïx¢¢
(„. 624) …GwG}¢ ÐÚ Ð^è Ï¢æ{è ãñ ©„ }¢ïæ wG¢êÝ ±x¢ñGÚ¢ Hx¢ x¢²¢ ¥x¢Ú §„
ÜGU¢çÏ¢H ƒ¢ çÜU Ï¢ç‹Îà¢ Ý ã¢ï¼è ¼¢ï Ï¢ã …¢¼¢ ¼¢ï ±éÁG¢ê x¢²¢ ±ÚÝ¢ Ýãèæ, Ý Ð^è
ݢТÜU („. 624) ÜGU¼GÚ¢ ©¼Ú ¥¢²¢ ²¢ wG¢êÝ ±x¢GñÚ¢ …GÜUÚ (²¢’Ýè ©GÁG±ï
¼Ý¢„éH) ÜïU ¥‹ÎÚ Ï¢ã¢ …Ï¢ ¼ÜU ©„ ÜïU „êÚ¢¶G „ï Ï¢¢ãÚ Ý ¥¢» ±éÁG¢ê Ý
…¢»x¢¢ ¥¢ñÚ ÐïࢢϢ ÜU¢ ç„ÈüGU „êÚ¢¶G ÜïU }¢éæã ÐÚ ™}¢ÜUÝ¢ (±éÁG¢ê ¼¢ïÇGÝï ÜïU
çH²ï) ÜU¢ÈGUè ãñ („. 624) Ý¢ Ï¢¢çHx¢G Ý ÜU|¢è Ï¢ï ±éÁG¢ê ã¢ï Ý …éÝéÏ¢ (²¢’Ýè
Ï¢ï x¢éGSH¢) J ©‹ãïæ (²¢’Ýè Ý¢ Ï¢¢çHx¢G¢Ý ÜU¢ï) ±éÁG¢ê ± x¢GéSH ÜU¢ ãéGv}¢ ¥¢Gμ
Ç¢HÝï ¥¢ñÚ ¥¢Î¢Ï¢ 然¢Ýï ÜïU çH²ï ãñ ±ÚÝ¢ çÜU„è ãG΄ (²¢’Ýè ±éÁG¢ê ¼¢ïÇGÝï
 H¢ñãGï }¢ãGÈGêU…G ÜïU Ï¢¢Úï }¢ïæ çÎH™SÐ }¢¢’Hê}¢¢¼ 23

±¢Hï ¥G}¢H) „ï ©Ý ÜU¢ ±éÁG¢ê Ýãèæ …¢¼¢ Ý ç…}¢¢¥G „ï ©Ý ÐÚ x¢éGSH ÈGU…üG ã¢ï
(„. 633) Ï¢¢ ±éÁG¢ê Ýï }¢¢æ Ï¢¢Ð ÜïU ÜUÐÇGï ²¢ ©Ý ÜïU ¶¢Ýï ÜïU çH²ï ÈUH ²¢
}¢çS…Î ÜU¢ ÈGUà¢ü „±¢Ï¢ ÜïU çH²ï {¢ï²¢ ТÝè }¢éS¼¢’}¢H Ý ã¢ïx¢¢ ¥x¢ÚÓ¢üï ²ïã
¥zG¥G¢H ÜGéUÏ¢ü¼ (²¢’Ýè çÚ…G¢» §H¢ãè) ÜïU ãñæ („. 636) Ý¢ Ï¢¢çHx¢G ÜU¢
ТÜU 㢃 ²¢ Ï¢ÎÝ ÜU¢ ÜU¢ï§ü …é…G ¥x¢Ó¢üï Ï¢ï ±éÁG¢ê ã¢ï ТÝè }¢ïæ Ç¢HÝï „ï ÜGU¢çÏ¢Hï
±éÁG¢ê Úãïx¢¢ („. 637) Ï¢ÎÝ „éƒÚ¢ ڶݢ, }¢ñH ÎêÚ ÜUÚÝ¢, à¢Úì¥G }¢ïæ }¢yGHêÏ¢
ãñ çÜU §SH¢}¢ ÜUè çϢݢ (²¢’Ýè Ϣ鋲¢Î) „éƒÚ¢§ü (²¢’Ýè ТÜUè…Gx¢è ± „ÈGU¢§ü)
ÐÚ ãñ J §„ çÝIJ¼ „ï Ï¢¢ ±éÁG¢ê Ýï Ï¢ÎÝ {¢ï²¢ ¼¢ï ÜGéUÏ¢ü¼ (²¢’Ýè ÜU¢Úï „±¢Ï¢)
Ï¢ïà¢ÜU ãñ }¢x¢Ú ТÝè }¢éS¼¢’}¢H Ý ãé±¢ („. 637) }¢éS¼¢’}¢H ТÝè ТÜU
ãñ §„ „ï ÜUÐÇG¢ {¢ï „ÜU¼ï ãñæ }¢x¢Ú §„ „ï ±éÁG¢ê Ýãèæ ã¢ï „ÜU¼¢ ¥¢ñÚ §„ ÜU¢
ÐèÝ¢ ²¢ §„ „ï ¥¢Å¢ x¢êæ{Ý¢ }¢vMãï (¼‹…Gèãè) ãñ („. 637) ÐÚ¢²¢ ТÝè
Ï¢ï §…¢…G¼ Hï x¢²¢ ¥x¢Ó¢üï …GÏ¢Ú ÎS¼è ²¢ ™éÚ¢ ÜUÚ ©„ „ï ±éÁG¢ê ã¢ï …¢» }¢x¢Ú
ãGÚ¢}¢ ãñ J ¥HÏ¢œ¢¢ çÜU„è ÜïU }¢}HêÜU (²¢’Ýè ç}¢çËÜUIJ¼ ÜïU)ÜêæU»æ „ï ©„ ÜUè
}¢é}¢¢Ý¥G¼ ÐÚ |¢è ТÝè |¢Ú çH²¢ ©„ ÜU¢ §çS¼’}¢¢H …¢§…G ãñ („. 650)
ç…„ ТÝè }¢ïæ }¢¢» }¢éS¼¢’}¢H ÜUè {¢Ú Ðãéæ™è ²¢ ±¢…ïGãG ÜGU¼GÚï çx¢Úï ©„ „ï
±éÁG¢ê Ý ÜUÚÝ¢ Ï¢ïã¼Ú („. 650) …¢ÇGï }¢ïæ ±éÁG¢ê ÜUÚÝï „ï „Îèü Ï¢ãé¼ }¢¢’Hê}¢
ã¢ïx¢è §„ ÜUè ¼vHèÈGU ã¢ïx¢è }¢x¢Ú çÜU„è }¢Ú…G ÜU¢ ¥‹Îïࢢ Ýãèæ ¼¢ï ¼²}}¢é}¢
ÜUè §…¢…G¼ Ýãèæ („. 662) à¢ñ¼G¢Ý ÜïU ƒêÜU ¥¢ñÚ ÈêUæÜU „ï Ý}¢¢…G }¢ïæ ÜGU¼GÚï
¥¢ñÚ ÚèãG ÜU¢ à¢éÏ¢¢ ã¢ï …¢¼¢ ãñ, ãéGv}¢ ãñ çÜU …Ï¢ ¼ÜU »ï„¢ ²ÜGUèÝ Ý ã¢ï ç…„
ÐÚ ÜGU„}¢ ¶¢ „ÜïU §„ (±S±„ï) ÐÚ çHãG¢…G Ý ÜUÚï, à¢ñ¼G¢Ý ÜUãï çÜU ¼ïÚ¢ ±éÁG¢ê
…¢¼¢ Ú㢠¼¢ï çÎH }¢ïæ …±¢Ï¢ Îï Hï çÜU ¶GÏ¢è„ ¼ê Û¢êÅ¢ ãñ ¥¢ñÚ ¥ÐÝè Ý}¢¢…G
 H¢ñãGï }¢ãGÈGêU…G ÜïU Ï¢¢Úï }¢ïæ çÎH™SÐ }¢¢’Hê}¢¢¼ 24

}¢ïæ }¢àxG¢êH Úãï („. 697) }¢çS…Î ÜU¢ï ãÚ çÍ¢Ý ÜUè ™è…G „ï Ï¢™¢Ý¢ ±¢ç…Ï¢
ãñ ¥x¢Ó¢üï ТÜU ã¢ï …ñ„ï Hé¥G¢Ï¢ï ÎãÝ (}¢éæã ÜUè Ú¢H, ƒêÜU, Ï¢Ëx¢G}¢) ¥¢Ï¢ï Ï¢èÝè
(}¢S¢HÝ Úè´Æ ²¢ Ý¢ÜU „ï Ý…GHï ÜU¢ Ï¢ãÝï ±¢H¢ ТÝè) ¥¢Ï¢ï ±éÁG¢ê („. 706)
¼}Ï¢èã : Ï¢¢’…G H¢ïx¢ çÜU ±éÁG¢ê ÜïU Ï¢¢’Î ¥ÐÝï }¢éæã ¥¢ñÚ ã¢ƒ¢ïæ „ï ТÝè Тï´À
ÜUÚ }¢çS…Î }¢ïæ 㢃 Û¢¢ÇG¼ï ãñæ (²ïã) }¢ãìG…G ãGÚ¢}¢ ¥¢ñÚ Ý¢ …¢§…G ãñ J („. 706)
ТÝè }¢ïæ ÐïࢢϢ ÜUÚÝ¢ }¢éyGHÜGUÝ }¢vMã ãñ ¥x¢Ó¢üï ÎçÚ²¢ }¢ïæ ã¢ï („. 725)
…ã¢æ ÜU¢ï§ü Ý…¢„¼ ÐÇGè ã¢ï ç¼H¢±¼ }¢vMã ãñ („. 727) ТÝè
…G¢»¥G ÜUÚÝ¢ ãGÚ¢}¢ ãñ („. 728) }¢¢H …G¢»¥G ÜUÚÝ¢ ãGÚ¢}¢ ãñ („. 728)
…G}¢…G}¢ à¢ÚèÈGU „ï x¢éGSH ± ±éÁG¢ê çÏ¢H¢ ÜUڢ㼠…¢§…G ãñ (¥¢ñÚ ÐïࢢϢ
±x¢ñGÚ¢ ÜUÚ ÜïU) ÉïHï („ï ¶éGàÜU ÜUÚ HïÝï) ÜïU Ï¢¢’Î (¥¢Ï¢ï …G}¢…G}¢ „ï) §çS¼‹…¢
}¢vMã ¥¢ñÚ Ý…¢„¼ {¢ïÝ¢ (}¢„HÝ ÐïࢢϢ ÜïU Ï¢¢’Î çÅà²ê ÐïÐÚ ±x¢ñGÚ¢ „ï
„鶢» çÏ¢x¢GñÚ) x¢éÝ¢ã („. 742) (±¢ïã) §„Ú¢ÈGU çÜU (…¢ï) Ý¢ …¢§…G ±
x¢éÝ¢ã ãñ (±¢ïã) ç„ÈüGU (§Ý) Î¢ï „êÚ¼¢ïæ }¢ïæ ã¢ï¼¢ ãñ, »ÜU ²ïã çÜU çÜU„è x¢éÝ¢ã
}¢ïæ „ÈüGU (²¢’Ýè ¶G™ü) ± §çS¼’}¢¢H ÜUÚïæ, Îê„Úï Ï¢ïÜU¢Ú }¢ãìG…G }¢¢H …G¢»¥G ÜUÚïæ
(„. 743) x¢éGSHï }¢çIJ¼ 然¢Ýï ÜïU çH²ï }¢éÎïü ÜU¢ï ÝãH¢²¢ ¥¢ñÚ ©„ï x¢éGSH
ÎïÝï ÜUè çÝIJ¼ Ý ÜUè ±¢ïã |¢è ТÜU ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ ç…G‹Î¢ïæ ÐÚ „ï |¢è ÈGU…üG ©¼Ú
x¢²¢ çÜU ÈGïU’H çÏ¢H ÜGUSÎ ÜU¢ÈGUè ãñ, ã¢æ Ï¢ï çÝIJ¼ „±¢Ï¢ Ý ç}¢Hïx¢¢ J („. 707)
ÎèÝ ÜUè Ï¢¢¼ïæ Úãêæ „éݼ¢ „éÝ¢¼¢ ²¢ wG¢é΢ ¥¢ñÚ Úãêæ §„ ÐÚ ¥G}¢H ÜUÚ¼¢ ÜUÚ¢¼¢ ²¢ wG¢é΢

±éÁG¢ê ÜïU …GMÚè ¥ãGÜU¢}¢ …¢ÝÝï ÜïU çH²ï Ý}¢¢…G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢ }¢ïæ
ࢢç}¢H 63 „ÈGUãG¢¼ ÐÚ }¢éà¼ç}¢H çÚ„¢H¢ ±éÁG¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢ (ãGÝÈGUè) ÜU¢
…GMÚ }¢é¼G¢H¥G¢ ÈGUÚ}¢¢§²ï J