Der Aufbau des Rechtssystems in

Deutschland
Ohne ein funktionierendes Rechtssystem könnte kein moderner Staat existieren und das
menschliche Zusammenleben wäre schwierig, vielleicht sogar unmöglich. Was aber ist
ein Rechtssystem und wie ist das Rechtssystem in Deutschland aufgebaut?

Struktura systemu prawnego w Niemczech

Bez funkcjonującego systemu prawnego żadne nowoczesne państwo nie mogłoby istnieć, a
współistnienie ludzi byłoby trudne, a może nawet niemożliwe. Ale czym jest system prawny i jak jest
zorganizowany w Niemczech?

Grundlage unseres Rechtssystems – Das deutsche

Grundgesetz
Das Grundgesetz der Bundesrepublik Deutschland ist das geltende
Verfassungsrecht Deutschlands und Rechtsgrundlage aller heute bestehender
rechtlicher Teilbereiche.
Das Grundgesetz kann nicht durch einen einfachen Regierungsbeschluss verändert
werden, dafür ist eine Zweidrittelmehrheit im Bundestag nötig. Das geltende
Grundgesetz kann nur durch den Beschluss eines neuen Grundgesetzes außer Kraft
gesetzt werden.

Podstawa naszego systemu prawnego – Niemiecka Ustawa Zasadnicza

Ustawa Zasadnicza Republiki Federalnej Niemiec jest obowiązującym Prawem Konstytucyjnym
Niemiec i podstawą prawną dla wszystkich istniejących obecnie podobszarów prawnych.
Ustawa Zasadnicza nie może zostać zmieniona zwykłą uchwałą rządu, ale wymaga większości 2/3
głosów w Bundestagu. Obecna ustawa zasadnicza może zostać uchylona jedynie poprzez przyjęcie
nowej ustawy zasadniczej.

Das Grundgesetz der Bundesrepublik Deutschland trat am 8. Mai 1949 in Kraft und ist
seit diesem Zeitpunkt uneingeschränkt gültig. Lediglich die Wiedervereinigung wurde
zum Anlass genommen, einige Formulierungen teilweise zu ändern. Ein wichtiges
Merkmal des Grundgesetzes besteht darin, dass es rechtlich über den einzelnen
Landesgesetzen steht. Das Grundgesetz ist nicht in Paragraphen, sondern in Artikel
gegliedert. In der Präambel des Grundgesetzes wird die Stellung Deutschlands innerhalb
Europas erläutert und betont, dass die Nationen in Einigkeit und Frieden leben sollen.
Der erste Artikel des Grundgesetzes ist zugleich der wichtigste. Im Artikel 1 des
deutschen Grundgesetzes heißt es wörtlich: „Die Würde des Menschen ist unantastbar.
Sie zu achten und zu schützen ist Verpflichtung aller staatlichen Gewalt.“ Auf diesem
Grundsatz bauen alle anderen Artikel auf.

Ustawa zasadnicza Republiki Federalnej Niemiec weszła w życie w dniu 8 maja 1949 r. i w pełni
obowiązuje od tej daty. Wyłącznie ponowne Zjednoczenie zostało wykorzystane jako okazja do
częściowej zmiany niektórych sformułowań. Ważną cechą Ustawy Zasadniczej jest to, że jest ona
nadrzędną w stosunku do poszczególnych ustaw państwowych. Ustawa Zasadnicza podzielona jest
nie tylko na paragrafy, ale też na artykuły. Preambuła do Konstytucji wyjaśnia pozycję Niemiec w
Europie i podkreśla, że narody powinny żyć w jedności i pokoju. Najważniejszy jest również pierwszy
artykuł Ustawy Zasadniczej.
Artykuł 1 Niemieckiej Ustawy Zasadniczej stanowi dosłownie: „Godność ludzka jest nienaruszalna.
Szacunek i ochrona ich jest obowiązkiem całej władzy państwowej”. Wszystkie inne artykuły oparte
są na tej zasadzie.

Sicherung des Rechtsstaates durch Gewaltenteilung

Das deutsche Rechtssystem ist dreigeteilt und sichert so seinen eigenen
Fortbestand. Die Legislative ist die gesetzgebende Gewalt, also die jeweiligen
Parlamente. Die Exekutive ist die ausführende Gewalt innerhalb des Staates, also die
Regierung und die Verwaltung. Die Judikative, die gesetzsprechende Gewalt, sorgt
dafür, dass die geltenden Gesetze eingehalten werden und sorgt im Fall von Verstößen
gegen diese Gesetze für die strafrechtliche Verfolgung.
Um einen Machtmissbrauch zu verhindern, ist eine Trennung der Gewalten in jedem
Rechtsstaat notwendig.

Zabezpieczenie praworządności poprzez podział władzy

Niemiecki system prawny podzielony jest na trzy części, co zapewnia jego dalsze istnienie.
Legislatywa to władza ustawodawcza, czyli ówczesny Parlament. Egzekutywa to władza wykonawcza
w państwie, tj. rząd i administracja. Judykatywa, czyli sądownictwo, posiadające uprawnienia
ustawodawcze, zapewnia przestrzeganie obowiązujących przepisów i ściganie naruszeń tych
przepisów (????).
Aby zapobiec nadużywaniu władzy, w każdym państwie konstytucyjnym konieczny jest podział
władzy.

Aufbau – Unterteilungen im Rechtssystem

Das deutsche Recht ist ein sogenanntes positives Recht, das bedeutet, es wurde von
den Menschen als allgemein gültiges Recht festgelegt und ist für alle in Deutschland
lebenden Menschen bindend. Das deutsche Recht lässt sich vier Teilbereiche gliedern,
nämlich in die Bereiche Privatrecht, Öffentliches Recht, Strafrecht und Prozessrecht.

Struktura – podział w systemie prawnym

Prawo niemieckie jest tzw. prawem pozytywnym, co oznacza, że zostało ustanowione przez ludzi jako
ogólnie obowiązujące i obowiązuje wszystkich mieszkańców Niemiec. Prawo niemieckie można
podzielić na cztery podobszary, mianowicie obszary: prawa prywatnego, prawa publicznego, prawa
karnego i prawa proceduralnego.

Das Privatrecht gilt für den Umgang einzelner Personen miteinander, die
Rechtsgrundlage ist wie bei allen anderen rechtlichen Teilbereichen das deutsche
Grundgesetz. Das Privatrecht ist in weitere Teilbereiche eingeteilt, beispielsweise in das
bürgerliche Recht, das Handelsrecht, das Gesellschaftsrecht und das Wettbewerbsrecht.
W stosunkach międzyludzkich obowiązuje prawo prywatne, podstawą prawną jest Niemiecka Ustawa
Zasadnicza, tak jak ma to miejsce w przypadku wszystkich podobszarów prawnych. Prawo prywatne
dzieli się na kolejne podobszary, takie jak/np. prawo cywilne, prawo handlowe, prawo handlowe i
prawo konkurencji.
Das öffentliche Recht regelt die Beziehungen zwischen Personen und Institutionen
staatlicher Kontrolle, sowie den rechtlichen Umgang mehrerer Staaten untereinander.
Zum Öffentlichen Recht gehören das Völkerrecht, das Verfassungs- und Staatsrecht,
das Europarecht, das Verwaltungsrecht und das Steuerrecht. Im Gegensatz zum
Privatrecht ist das öffentliche Recht ein Sonderrecht des Staates.
Das Strafrecht ist auf der einen Seite ein Teilgebiet des öffentlichen Rechts, bildet aber
gleichzeitig auch einen eigenständigen Teilbereich des deutschen Rechts. Mit Hilfe des
Strafrechts werden Verstöße gegen geltende Gesetze geahndet. Alle Strafgesetze sind
im Strafgesetzbuch fixiert, sie dienen als Grundlage einer jeder richterlich angeordneten
Strafe und dienen in jedem Strafprozess als Bewertungsgrundlage.
Prawo publiczne reguluje stosunki między osobami i instytucjami kontroli państwowej, a także
stosunki prawne między kilkoma państwami. Prawo publiczne obejmuje prawo międzynarodowe,
prawo konstytucyjne, prawo europejskie, prawo administracyjne i prawo podatkowe. W
przeciwieństwie do prawa prywatnego, prawo publiczne jest szczególnym prawem państwa. Prawo
karne jest z jednej strony gałęzią prawa publicznego, ale jednocześnie stanowi niezależną gałąź prawa
niemieckiego. Z pomocą prawa karnego, naruszenia obowiązujących przepisów prawa są karane.
Wszystkie przepisy karne są określone w kodeksie karnym, stanowią podstawę każdej wymierzonej
kary i są podstawą oceny w każdym procesie karnym.

Auch das Prozessrecht gehört zum öffentlichen Recht, gilt aber wie das Strafrecht
ebenfalls als eigener Teilbereich. Im Falle strittiger Rechtsverhältnisse dienst es bei
gerichtlichen Verfahren als Basis für das Gerichtsurteil.
Prawo proceduralne jest również częścią prawa publicznego, ale podobnie jak prawo karne, jest
również uważane za odrębny podobszar. W przypadku spornych stosunków prawnych służy jako
podstawa do wydania orzeczenia sądowego w postępowaniu sądowym.

Entscheidend für die rechtlichen Teilbereiche ist also die grundlegende Trennung von
öffentlichem und privatem Recht. Die genannten Teilbereiche lassen sich alle noch
weiter unterteilen, so ist das Familienrecht beispielsweise ein Teile des bürgerlichen
Rechtes, welches sich auf das Bürgerliche Gesetzbuch beruft.
Zasadniczy podział prawa publicznego i prywatnego jest zatem decydujący dla podobszarów
prawnych. Wymienione podobszary mogą być dalej podzielone, np. prawo rodzinne jest częścią
prawa cywilnego, które odnosi się do kodeksu cywilnego.

Exkurs: Rechtssprache im deutschen Rechtssystem

Die juristischen Begrifflichkeiten sind für den Laien häufig schwer zu verstehen, da sie
mit dem allgemeinen Sprachgebrauch nur wenig gemeinsam haben. Der Inhalt der
meisten Gesetzestexte ist daher nicht leicht zu entschlüsseln. Einige Begriffe sollten
jedoch geläufig sein.
Wenn von Rechtssubjekten die Rede ist, so sind entweder reale Personen in privater
Eigenschaft gemeint oder aber juristische Personen, also eine sogenannte
Personenvereinigung, beispielsweise ein Verein.
Exkurs/Dygresja: Język prawny w niemieckim systemie prawnym

Terminologia prawna jest często trudna do zrozumienia dla laików, ponieważ ma niewiele wspólnego
z językiem potocznym. Treść większości tekstów prawnych nie jest zatem łatwa do rozszyfrowania.
Niektóre terminy powinny być jednak znane.
Mówiąc o osobach prawnych mamy na myśli albo osoby fizyczne występujące w charakterze
prywatnym, albo osoby prawne, czyli tzw. zrzeszenie bez osobowości prawnej, np. stowarzyszenie.

Rechtsobjekte sind meist Gegenstand einer juristischen Auseinandersetzung. Es handelt

sich dabei also um Dinge oder Tiere.
Przedmioty prawne są zazwyczaj przedmiotem sporu prawnego. Chodzi więc o rzeczy bądź zwierzęta.

Es gibt zahllose weitere Begriffe, die in der Rechtssprache gelten. Sie garantieren, dass
es so wenige Lücken wie möglich in bestehenden Gesetzestexten gibt und sichern so
unseren Rechtsstaat.
Istnieje niezliczona ilość innych terminów, które mają zastosowanie w języku prawnym. Gwarantują
one, że w istniejących tekstach prawnych jest jak najmniej luk, a tym samym chronią naszą
praworządność.