Sie sind auf Seite 1von 227

Alfred Böge I Walter Schlemmer

Lösungen zurAufgabensammlung Technische Mechanik


Lehr- und Lernsystem
Technische Mechanik

• Technische Mechanik (Lehrbuch)


von A. Böge
• Aufgabensammlung Technische Mechanik
von A. Böge und W. Schlemmer
• Lösungen zur Aufgabensammlung Technische Mechanik
von A. Böge und W. Schlemmer
• Formeln und Tabellen zur Technischen Mechanik
von A. Böge
Alfred Böge I Walter Schlemmer

Lösungen zur
Aufgabensammlung
Technische Mechanik
Abgestimmt auf die 20. Auflage der Aufgabensammlung
15., überarbeitete und erweiterte Auflage
Mit 746 Abbildungen

Unter Mitarbeit von Gert Böge, Wolfgang Böge


und Wolfgang Weißbach

STUDIUM

11
VIEWEG+
TEUBNER
Bibliografische Information der Deutschen Nationalbibliothek
Die Deutsche Nationalbibliothek verzeichnet diese Publikation in der
Deutschen Nationalbibliografie; detaillierte bibliografische Daten sind im Internet über
<http://dnb.d-nb.de> abrufbar.

1. Auflage 1975, 2 Nachdrucke


2., überarbeitete Auflage 1979, 1 Nachdruck
3., überarbeitete Auflage 1981
4., durchgesehene Auflage 1981, 1 Nachdruck
5., durchgesehene Auflage 1983
6., überarbeitete Auflage 1984, 5 Nachdrucke
7., überarbeitete Auflage 1990, 1 Nachdruck
8., überarbeitete Auflage 1992, 2 Nachdrucke
9., überarbeitete Auflage 1995, 2 Nachdrucke
10.,überarbeitete Auflage 1999, 1 Nachdruck
11., überarbeitete Auflage 2001
12., überarbeitete und erweiterte Auflage 2003
13.,durchgesehene Auflage 2006
14.,korrigierte Auflage 2009
15.,überarbeitete und erweiterte Auflage 2011

Alle Rechte vorbehalten


© Vieweg+Teubner Verlag I Springer Fachmedien Wiesbaden GmbH 2011
Lektorat: Thomas Zipsner I Imke Zander
Vieweg+Teubner Verlag ist eine Marke von Springer Fachmedien.
Springer Fachmedien ist Teil der Fachverlagsgruppe Springer Science+Business Media.
www.viewegteubner.de
Das Werk einschließlich aller seiner Teile ist urheberrechtlich geschützt. Jede
Verwertung außerhalb der engen Grenzen des Urheberrechtsgesetzes ist ohne
Zustimmung des Verlags unzulässig und strafbar. Das gilt insbesondere für
Vervielfältigungen, Übersetzungen, Mikroverfilmungen und die Einspeicherung und
Verarbeitung in elektronischen Systemen.
Die Wiedergabe von Gebrauchsnamen, Handelsnamen, Warenbezeichnungen usw. in diesem Werk
berechtigt auch ohne besondere Kennzeichnung nicht zu der Annahme, dass solche Namen im
Sinne der Warenzeichen- und Markenschutz-Gesetzgebung als frei zu betrachten wären und daher
von jedermann benutzt werden dürften.

Umschlaggestaltung: KünkelLopka Medienentwicklung, Heidelberg


Technische Redaktion und Satz: Stefan Kreickenbaum, Wiesbaden
Bilder: Graphik & Text Studio, Dr. Wolfgang Zettlmeier, Barbing
Druck und buchbinderische Verarbeitung: Stürtz GmbH, Würzburg
Gedruckt auf säurefreiem und chlorfrei gebleichtem Papier
Printed in Germany

ISBN 978-3-8348-1446-3
Vorwort zur 15. Auflage

Dieses Buch enthält die ausführlichen Lösungen der über 900 Aufgaben aus der Aufga-
bensammlung Technische Mechanik. Das Lösungsbuch ist Teil des vierbändigen Lehr-
und Lemsystems Technische Mechanik von A. Böge für Studierende an Fach- und Fach-
hochschulen Technik.
Die vier Bücher sind in jeder Auflage inhaltlich aufeinander abgestimmt. Im Lehrbuch
stehen nach jedem größeren Bearbeitungsschritt die Nummern der entsprechenden Aufga-
ben aus der Aufgabensammlung. Die zeichnerische Ermittlung der Stabkräfte in Fachwer-
ken (Cremonaplan) wird ersetzt durch eine ausführliche Beschreibung des rechnerischen
Knotenschnittverfahrens.
Die aktuellen Auflagen des Lehr- und Lemsystems sind
• Lehrbuch 29. Auflage
• Aufgabensammlung 20. Auflage
• Lösungsbuch 15. Auflage
• Formelsammlung 22. Auflage .
Das Lehr-und Lemsystem Technische Mechanik hat sich auch an Fachgymnasien, Fach-
oberschulen, Bundeswehrfachschulen und in Bachelor-Studiengängen bewährt. In Öster-
reich wird damit an den Höheren Technischen Lehranstalten gearbeitet.
Bedanken möchten wir uns auch beim Lektorat Maschinenbau des Vieweg+Teubner Ver-
lags, insbesondere bei Frau Imke Zander und den Herren Thomas Zipsner und Stefan
Kreickenbaum für ihre engagierte und immer förderliche Zusammenarbeit bei der Reali-
sierung der vorliegenden Auflage.
Für Zuschriften steht die E-Mail-Adresse aboege@t-online.de zur Verfügung.

Braunschweig, Januar 2011 AlfredBöge


Waller Schlemmer
1. Statik in der Ebene
Das Kraftmome nt (Drehmoment)

1. 8.
a) M = FI = 200 N . 0,36 m = 72 Nm a) MI = F I, = 220N '0,21 m = 46 ,2 Nm
b) Kurbeldrehmoment = Wellendrehmomen t b) Das Kette ndrehmoment ist gleich dem Tretkurbe l-
d drehmoment:
FI = F I 2"
Mk=1'J I
F =F ?l = 200 N . 2 . 0,36 m = 1200 N d,
I d O,I2m F k T=M ,
2. F =2M,=2 '46 ,2Nm =507 7N
M = F 'i = 7 ' 10 3 N · O,2m = 700 Nm k d, O,l82m '
2 2
d2 O,065m
c) M 2 = F k 2 = 507,7 N· - -2 - = 16 ,5 Nm
3.
M 62 Nm d) Das Kraftmoment aus Vortriebsk raft F; und
M=FI F = T = O,2 8m = 221,4N
Hinterrad radius 12 ist gleich dem Drehmoment M 2
4. am Hinterrad .
M =FI r: »:
M 396 Nm
120N =3,3m Fy /2 = M2
M2 16,5 Nm
5. r, = t; = 0,34 5 m = 47,83 N
M= F'i F = 2M = 2 ·860Nm = 3440N
2 d 0,5 m

6.
, ., ~ d,
a)lI1 1=r u T
2M , 2· 10 . 10 3 Nmm
Fu = -d = 0 =200 N
1 1 mm

b) M, =Fu
s, = 200 N · -1802- mm-
T
M , = 18 000 Nmm = 18 Nm

7.
a) d, =Z I m l/2 = 15 · 4 mm =60mm Das Freimachen der Bauteile
d , = Z2 n1 1/ 2 = 30 · 4 mm = 120mm
9.
d 2' = z2'm 2'f3 = 15 ·6 mm = 90 mm
ä, = Z3m2 '/3 = 25 '6mm = 150mm

1"
, 1
d,
b)M, = F U I/ 2 T
2M , 2 ' 120 ' 103Nmm
F UI / 2 = ----cI: = 60 mm = 4000 N /
r,
120mm
c) M 2 = F u 1/ 2 Td, = 4000 N · - -2 - /

M 2 = 2,4 . lO S Nmm = 240 Nm


10.

fP'/
2M2 2 · 240 · 103 Nmm X /
d) F u2'/ 3 = d ' = 90 mm = 5333 N
2

a, 150 mm
e) M 3 = F u 2 '/ 3 T = 5333 N· - 2--
M 3 =4 ' 10' Nmm =400 Nm I /

A. Böge, W. Schlemmer, Lösungen zurAufgabensammlung Technische Mechanik,


DOI 10.1007/978-3-8348-8117-5_1,
© Vieweg+Teubner Verlag I Springer Fachmedien Wiesbaden GmbH 2011
Statik

11. / 12. I 22.


2[~
/~
'-;1
r
r,
r,

/"'i
1,1
~ ~ \ \r,
I F"

"
I I \

4
I
r,

s:»
I \

Fs '.
/ I

13. 14.

~
I ~
\ F,

r, I
F
N \

~!I'- '
\ FN ~

25. 26 .
I \",

I~ ~
\
~- .

F1
_~
F; i Fz ~
I
" 27 . 28 .
"~
r, •
,
F
18.

~ __ F."::;N'~-0 1

/ "
Rechnerische und zeichnerische Ermittl ung
der Resultierenden im zentralen Kräftesystem
(1. und 2. Grun daufgabel
19. 20. 29 .
r, / a) Lageskizze Krafteckskizze

L
Fs If I

r,~
d r, t'f] l l, ' ~
F,
F, ~

«,
~
A F. r F,
~- ."
I

,
F. '

2
Statik

F, 90N 0 IFry I 24 ,31 N


b) a, = arctan F , =arctan 120N =36 ,8 7 b) ßr = arct an IF I
rx
= arctan 20,8 4 N = 49 ,4 0

Fr wirkt im I. Quadr ant en :


30. lk r = ßr = 49 ,4
0

Rechnerische Lösung:
a) Lageskizze

Zeichneris che Lösung:

.:
Fn 100n Fnl: =FncosQn Fny =Fn sinetn Lageplan Krä fteplan (M K = 15 ~)
"
t 70 N I O· + 70,00 N ON
2 lOS N 1135· - 74 ,25 N + 74, 25 N
I - 4 ,25 N + 74,25 N
F,
[
Frx = L F"x =-4,25 N; Fr)! = LFII )! = 74 ,25 N
Fr = VF~x + F~y = V(- 4,25 N)' + (74,25 N)1 A

Fr = 74,37N
_ IFryl _ 74 ,25 N _ 0

b) ßr - ar ctan TFI-
rx
arctan 425 N - 86, 72
,
32 .
Fr wirkt im 11. Quadranten :
Rechnerische Lösung:
r = 180 - ßr =93 ,28
0 0
lk y Die Kräfte werden auf ihren
Wirklinien bis in den Schn itt -
punkt verschoben ( LB, S. 9)
und dann reduziert.
r,
a) Lageskizze

Z eichn erische Lösung:


Lageplan Kräfteplan (MK = 40~)
n F" "11 Fnx :: Fn COSQ" I Fny = Fn sina n
t 50kN 270· OkN I -50,00 kN

,
r 2 50kN 310· + 32 ,14 kN I - 38,30 kN
r,
[~" + 32,14 kN I -88,3 kN

'1~
Frx = LFnx = 3 2,14 k N; Fry = LFlly =-88 ,3kN
Fr =VFr'x + Fr'y =V(32,14kN)' +(-88,3kN)' =93,97kN

A F, IFr)! I 88 ,3 kN 0

b) ßr = arcta n IF I = arcta n 32,14 kN = 70


rx
do'
y Fr wirkt im IV. Qu adranten :
31.
Rechnerische Lösung: r" lk r = 360
0
-
0
70 = 29 0
0

a) Lageskizze

A F" r,
-y
Zeichneris che Lösung:
Fnx=FncosQn F ny = Fnsin O: n
"I 15 N
F"

"" Lageplan Kräfteplan (M K = 40~)
+ 15N ON
A
2 25 N 76,S· + 5 ,836 N +24,31 N
+ 20,836 N + 24,31 N

Frx = L Fnx = 20 ,84 N; Fry = L F"y = 24, 3 1 N r,


Fr = VFr'x + F'(y = V ( 20 ,84 N)' + (24 ,31 N)1 = 32,02 N

-y 3
Statik

33. F,x = IFnx = + 1299 ,2 N; F ry = IFny = -214 ,3N


R echnerische Lösung: Fr = JF;x + F;.v = J (J299,2N) 2+ (-21 4,3 Nf = 13 17 N
a) Lageskizze
IFl), 1 2 14,3 N 0

b) ß, = arcta n IFrx i = arctan 1299 ,2 N = 9 ,37

Fr wirk t im IV. Quad ranten :


Clr =360 0
- ßr = 360 0 - 9 ,37 0
0
o, = 350 ,63
n "'n F nx - F n cos Qn F ny - Fn sinllr:n
I sOON O· + s OON ON
2 300N 280 0 + 52,09 N 295,4 N
+ 552,09 N - 295,4 N
Zeichnerische Losu ng: Kräfteplan (M K = 500 !!n)
F rx=IFnx=552, 1N ; F ry =IFny = - 295 ,4N Lageplan
---- . I t.

~
Fr =.JFr2x + F r2y = V (55 2,1 N)2 +( - 295 ,4N)2 = 626 ,2 N
Fr = 626,2 N I l ~- Wl Fz

~'~
r, •

1-+-....1, '

IFI)'I 295 ,4 N 0

b) ßr = arc tan IFrx l = arctan 55 2 ,1 N = 28,1 5 35.


R echnerische Lösung:
Fr wirkt im IV . Quadrant en : a) Lageskizze
r = 360
Cl
0
- ßr = 360
0
- 28 ,15 0
Clr = 331 ,85 0 f,

Cts = 180
0
ßr = 151 ,85 0

-a
-

Die Resultierende Fr ist nach


rechts un te n gerichtet, die
Span nkraft F s nach link s ob en .
Fn F nx - Fn co sO!n Fny-Fn sin O!n
" "'n
90·
I 1,2kN o kN + 1.2000 kN
Ze ichne rische Lösung:
2 1,5kN 180· - 1,5000 kN OkN
Lageplan Kräftepl an (MK = 200 c~ ) 3 1,0 kN 225· - 0 ,7071 kN 0,707 1 kN
.11 4 0,8 kN 300· + 0,40 00 kN 0,6928 kN
- 1,8071 kN 0,1999 kN
, WIF,
- - - ---C''':<;:--4 - < r

F,x = I F"x = - 1,807 kN ; F,y = IFny =- 0 ,1999kN

F , » JF;x+F;y = J(-1,807kN)2 + (- 0,1999 kN?

34. Fr = 1,818kN d-'

R echnerische Lösung: -~
!~_
r"
x
~_~ F,1
a)
t, -11
n Fn "n F nx = F n COSO"n F ny = F n sinO:n IFry I 0 ,1999 kN _ 0

I 400N 40· + 306,4 N +2s 7,IN b) ßr = arctan IF I = aretau 1,807 1 kN - 6,31



rx
2 3s0N + 3s0 ,ON 0 N
3 300;0.; 330· + 259,8 N - l s O,ON Fr wirk t im 111. Quadran ten :
4 s OO N 320· + 383 ,ON - 32 1,4 N = 180 + ßr = 180 + 6,31
0 0 0
Clr
+ 1299 ,2 N - 214,3 N 0
0, = 186 ,31

4
Stat ik

Zei chne rische Lösung: 37 .


Lageplan Rechnerische Lösung:
a) Lageskizze

F,
Kräfteplan (MK = 0,5 ~)
t:

r,

n Fn "n Fnx = Fn cosa n Fny ==F" sina: n


I 22N 15' ... 21,25 N ... 5,69 N
2 15N 60' ... 7,5 1'1 ... 12,99 N
3 30N 145' - 24,57 N ... 17,21 N
4 25 N 210' - 21,651'1 - 12,5 N
E - 17,47 N + 23,39 N

F rx = 'f, F nx = - 17,47 N; F ry = 'iFny =+ 23,39 N


36.
R echnerische Lösun g:
Fr = K +F;y =J(- 17,47 N)2 +(23 ,39N )2 =29,2 N
a) IFry I 23,39 N 0

b) ßr = arctan iF;;i = arctan 17,47 N = 53,24


n Fn "n Fnx = Fncos"n F ny = r« sin"n Fr wirkt im 11 . Quadranten :
1 400 N 120' - 200 N -t- 346,4 N 0 0
Ci'r = 180 - ßr = 180 - 53,24
0

2 500 N 45° -t- 353,6 N -t- 353,6 N


3 350N 0' ...350 N 0 N Ci'r = 126,76°
4 450 N 270' 0 N - 450 N
Zeichne rische Lösung:
...503,6 N ... 250 N
Lageplan Kräfteplan (MK = 15 !;\;)
F rx = "LFnx = 503,6 N; F ry = "LF ny = 250 N
Fr = V F;x + Fr2y = V (503,6 N)2 + (250 N)2 = 562,2 N

IFryl _ , 250 N = 2640


b) ßr = arctan IF I - arctan 503,6 N '
rx
Fr wirkt im I. Quadranten: F,
0
Ci'r = ßr = 26,4

Zeichnerische Lösung: 38.


Lageplan Kräfteplan (MK = 250 c%) R echnerische Lösung:
F3 a) Lageskizze wie in Lösung 37a .

n Fn "n Fnx = FncosQn Fny = Fn sin"n


1 120N 80' ... 20,84 N "' 118,18N
2 200 N 123' - 108,93 N ... 167,73 N
3 220 N 165' - 212,50 N + 56,94 N
4 90 N 290' ... 30,78 N - 84,57 N
5 150 N 317' ...109,70 N - 102,30 N
-1 60,11 N ... 155,98 N

5
Statik

F rx = 'EFnx = - 160,l N; Fry = 'EFny = + 156 N Z eichne rische Lösung:


Lageplan Kräfteplan (MK = 75 ~)
Fr = JF:x + F~= Jc- 1 60,l W +(15 6 N)'
Fr = 223 ,5 N

IFryl 156N 0

b) ßr = arctan IFIX I = arctan 160 ,1 N = 44 ,26

Fr wirkt im 11. Quadranten :


o, = 180
0
- ßr = 180 0
- 44 ,26°
o.r = 135 ,74°
f,

Zeichn erische Lösung:


Rechnerische undzeichnerische Zerlegung
Lageplan Kräfteplan (MK = 100 c~) vonKräften im zentralen Kräftesystem
(1. und2. Grundaufgabel
Fj

E -----~ r, :~e Einzelkraft wird oft am einfachsten t rigonometrisch


\ in zwei Komponente n zerlegt.

\ ~'"~
s : ! JCkS:iz.zer.
"el
1', = F coso. = 25 N 'cos35° = 20,48 N
1', = I' sin o.= 25N · sin 35° = 14 ,34 N
r,

39.
Re chnerische Lö sung: 41. Krafteckskizzen
1',
a) Lageskizze wie in Lösung 37a. t an c , = Ei
1', = F tan 0.2 = 3600N · tan 45°
n Fn "n Fnx = Fncoscr n F ny - F n sin&n F , = 3600N
I 75 N 27' + 66 ,83 N + 34,05 N
72' + 38,63 N + 118,88 N I'
2 125 N cos «, = 1',
3 95 N 127' - 57 ,17 N + 75,87 N
4 150 N 214' - 124,36 N - 83,88 N 1'2 = ....f- = 3600N
5 170N 270' 0 N - 170,0 N COSfr , cos45°
6 115 N 331' + 100,58 N - 55 ,75 N F, = 509 1N
+ 24,51 N - 80,83 N
~ ---~ -

r.; = 'EF nx = + 24 ,51 N; r., = 'E Fny = - 80 ,83 N


-----L
Fr = *;x + Fr')' = .,)(24 ,51 N)2 +(-80,83 N)' = 84 ,46 N 42_
a) F r)' =Fr cos o.= 68 kN -cos5 2° Krafteck skizze
Fr)' = 41,86 kN

"t?
IFry I 80 ,83 N _ °
b) ßr = arctan IF i = aretau 24,51 N - 73,13

BY
rx b) F,x = Fr sin 0: = 68 kN -sin 52°
o, = 360 0 - ßr = 360° -73,13° = 286 ,87 0
F rx = 53,58 kN

6
Statik

43. Zeichn erische L ösung:


Krafteck skizze Lageplan Kräfteplan (MK = 50 t,;;)
FAx = FA sin 36 ° = 26 kN . sin 36°
:~
'~
FAx = 15,28 kN
FAy = FA cos 36° = 26 kN . cos 36°
FA)' = 21, 03 kN
WIF,
Fr
44.
Trigonom etrische Lösung:
Kraftecksk izze 46.
o = 40 ° gegebe n Lageskizze Krafteckski zze
'Y = 90 ° - ß= 65°
0= 180° - Ca + 'Y) = 180 ° - 105° ~
0 = 75°
~ F
Lösung mit dem Sinu ssatz: ß = 180° - (l' = 110°
F F, F2
'Y = ~ = 35 °
sin'Y = sin 0 = sin a 2
F =F s~n o
= 5.5kN ' sin75: = 5 862 kN Sinus satz :
, sm'Y sm 65 •
. 0: . dn° Fr F
F = F ~ = 5 5 kN · sm . - = 3 90 I kN sinß = sin 'Y
2 sin'Y ' sin 65° ,
sin y sin 35°
Zeichn erische Lösung: F = Fr sin ß = 73 k N · sin 1100 = 44 ,56 kN
Lageplan Kräft eplan (M K = 2,5 ~)

m
' Äf r /\,
47 .
Trigonometrische Lösung:

~ Krafte ckskizze

~ -
L~ 'Y = 1800- (400 +25°)= 115°
45. F
Trigonom etrische Lösung:
Sinussatz :
Lageskizze Krafteckskizze
,. F, ~
F FI F2
sin 'Y = sin 25° = sin 40°
0 0
F 1 = F sin 25 = I I kN . s~n 25 0 = 5 I 2 9 N
~F,
sm 'Y ' sm I15 '

180 ° - a = 35 ° F = Fsi~40° = I I kN · s~n 4000 = 780 2 N


2 sm-r ' sm 115 '
ß =60 °
'Y = 180 ° - (35 ° + 60°)
Zeichn erische Lösung:
'Y = 8 5°
Lageplan Kräfteplan (~1 K =0,4~)
Sinussatz :
Fr F1 F2
sin( 1800 - a ) = sinß = sin'Y
~ ­
sinß sin 60° L-~F
F 1 = Fr sin ( 1800 - a) = 75 N · sin 35 0 = 113 ,2 N
sin 'Y sin 85°
F2 <F; sin (l 800 - a ) = 75 N · sin35 0 = 130 ,3N

7
Statik

48. Trigonom etrische Lösung:


Trigo nometrische Lösu ng: Krafteckskizze
Krafteckskizze
o = (3, + (32 = 90·
'Y t = 90· - (31 = 60·
'Y 2 = 90· - (32 = 30·
d.h , rechtwinkliges Dreieck .

Sinussatz: F I =Fcos'YI = 17 kN ' cos öü" = 8 ,5 kN


F FI F2 F 2 =F COS'Y2 = 17kN ·cos30· =14 ,72kN
sin 'Y = sin 60 · = sin40·
Zeichn erische Lösung
F = F sin 60· = 30 kN . sin 60· = 26 38 kN
I sin 80· sin 80· , Lageplan Kräfteplan (M K = 5 :n,)
F =F sin 40· =30kN ·s in40·n = 19 58kN
2 sin 80· sin 80 ,

Zeichnerische Lösung:
Lageplan Kräfte plan (MK = 1 5 ~)

,I'><
V
Rechnerische und zeichnerische Ermittlung
unbekannterKräfte im zentralenKräftesystem
(3. und 4. Grundaufgabe)

49.
Ana lytische Lösung:
a, = 210·
a2 = 300 ·
a = 90· F,
Lageskizze

I. '2:, Fx =O=F , cosa l +F, coso:, + F coso


[I. '2:,Fy=O= F ,sin al +F 2 sin a: , +F sino.
- F , cosa , - F coso: - F , sina , - F sina
I. = 11. F2 = COSQ', = sin a ,
- F I COSQ,sin o , - F cosa sin o. , = - F , sino , coso , - F sino: cosa ,
F I (sina t cosa, - CoSCt I sin (2 ) = F(coso: sina , - sina COS a:2)
sint o , -0:2) sin( a , - al
F = F sin(n2 - 0:) 17 kN Sjn(30~· - 90·} 8 ,5 kN
I
sm(a , - a ,) sm(210 - 300 )
- F I COSO: I - F cosa: -8 5kN -cos Zl O" - 17 kN ·cos 90·
I. F2 =
cosa:,
= ' cos300
c = 14,72 kN

8
Statik

50. I. "LF" =0 =F G1cos«, + F G2 cosa : + FGJ cos a3


Ana ly tische Lösung: 11. "LFy = 0 = F G1 sina l + F G2 sina: + F G3 sin a3
- F G1 cosal - F G2 cosa2 - F G1sin a . - F G2 sin a2
a) a, =270° I. =11. F G3 = cos a3 sin a3
a: = 155° - F G1 cos o j sin a3 - F G2 cos a 2 sin a3 =- F G1sin al cos c , - F G2 sin a2 cos a3
a 3 = 80° F G2 (sin a: cosa3- cos a: sin(3) = F G1 (cos c, sin a 3 - sin a l cos ( 3)

t., sin (a 2 - ( 3)
sin (a 3 - ar)

~
"
F'1 . Cij
F G2 =FG1 sin(a2 -( 3 )
't;

\tJA r

sin (80 ° - 270)


Yr., b) F G2 = 30 N . sin (1550 _ 800) 5,393 N
Lageskizze ' 0
sin (155 - 270°)
FGJ = 30 N · sin (800 -1550) = 28 ,15 N

Kontrolle mit der trigonometrischen und de r zeich nerische n Lösung.

5 1. I. "LFx = 0 = F 1 cos« , + F 2co sa : + F 3cosa3 + FA cosaA + FBcosaB


Rechnerische Lösung: 1I. "L Fy =0 =F I sino . + F : sina: + F 3 sina3 + FA sin aA + FB sinaB
a) Lageskizze -F,cosal - F:cosa: - F 3coSCl3 - FA cosaA
I. F B = cosaB

- F , sina, - F 2 sina2 - F 3 sin a3 - FA sin a A


11. FB = sin aB
I. = II. - F , cosrr, sinaB - F:cosa: sinaB - F 3cosa3 sinO!B - FAcoSO!A sinaB
= - F 1 sin a, cos cxB - F 2 sin0!2cosO!B - F 3 sin a3coscxB - FA sinaAcosaB
FA (sin o, cosoj, - cos aA sinaB) = F 1 (cos« , sin aB - sin al cosaB )

a l = 35°
F 1 sin(a B - a l ) + F: sin(aB - a:) + F 3sin(aB - (3)
a2 = 55° F= - ---'--=---------,--':-----'.,---- - - -
0
A sin(9'A -aB)
a3 = 160
aA = 225°
FA =184 ,48 N
aB = 270
0 - F , cosal - F 2 cosa : - F 3 COS0!3 - FA coscxA
I. FE = coso j,
Der ET R zeigt als Ergebni s ,,0" un d " Fehler" an (Blinke n) .
Das liegt daran , dass cosaB =0 und die Division durch null
unz ulässig ist.
Oie Kraft r"n kann darum nur aus Gleichung 11. ber echnet werd en :
- F 1sin a , - F 2sina 2 - F 3sin a3 - FA sin aA
II . FB = sinaa

FB = 286 ,05 N
b) Der angenommene Richtu ngssinn war richtig, weil sich für FA
und FB po sitive Beträge ergeben hab en .
FA wirkt nach links unten , Fa wirkt nach unten .
9
Statik

Zeichnerische Lösung: 53.


Lageplan Kräfteplan (MK = ISO -!!n) RechnerischeLösung:
y
Lageskizze

ar = 110°
a2 =150°
a3 = 215 °
a. = 270°
F, a g = 0°

52.
Lageskizze I a) 1. "LFx=0 =Frcosar+F2cosa2+F3cosa3 +F.cosa.+Fgcosag
(fr eigemac ht er Gele nkbolzen) 11. 2:.Fy = 0 = F! sin a , + F 2 sina2 + F 3 sm«, + F. sino, + Fg sinag
F 1 cose, + F 2 coso-, + F3 coso , + F. cosoa
1. - F g = -'-- ---"-- -=---- =------"-- --'-- -'------'
cosag

Fr sin« , + F 2sina2 + F3 sina3 + F. sino,


11. - F g = .
slnag
1. = 11. F 1 coso j sinag + F 2 cos«, sinag + F3 cos«, sin a g + F. coso, sin a g
=Fr stn « , cosag + F 2 sina2 cowg + F3 sino, cosag + F. sin«, cosa g
Krafteckskizze I
F. (coso, sin a g - sinu, cosag)
r,
= Fr (sinaJ cosag - COSO:l sino:g) + F 2 (sin0:2 cosag - COS0:2 sin o:g )

~
2. r, + F 3 (sinc , cosO:g - COS0:3 sino:g )
r; Mit den en tsp rechenden Additionstheo remen
'Prp wird verein facht:
F. sin(ag - a.) = F[ sin(o:, - cos ag) + F2sin(a2 - a g) + F3 sin(a3 - ag)
F;
F, sin(a l - O:g) + F 2 sin(a2 - ag) + F 3 sin(a3 - a g )
Wegen der Symmetrie sind die Kräfte F. = sin (a _ a.) = 2,676 N
g
F 2 und F 3 in beiden Schwingen
gleich groß:

Zeichnerische I.ösung:
Lageskizze 2 Lageplan Kräft eplan (M K = 5 -!!n)
(freigemachter Pre ssenstößcl) Krafteckskizze 2

Fr Fr
F = F 3 cos<p = - ,- cose = - -
p 2 Sln<p 2 tan e
F,
Fpso = 2 tan5 ° = 5 ,715 F,
FJ
Fpro= 2tan1 ° = 28,64Ft

(Kontrolle mit der analytischen Lösung)

10
Statik

54. Berechnung der Komponenten (siehe Kraftecks kizze):


Weil nur drei Kräfte wirken, ist die trigonometrische b) FZx = Fz CO SCi = 28,48 kN · cos 20 ,56° = 26,6 7 kN
Lösung am einfachsten . Fzy = Fz sin Ci = 28 ,48 kN . sin 20, 56° = 10,00 kN
Lageskizze Krafteckskizze c) FDx = FDcos ß = 40,14 kN · cos48,37° = 26,67 kN
(freigemachter Gelenkbolze n) FDy = FD sin ß = 40,14 kN ' sin 48, 37° =30kN

~ ß
' r,
Z eichnerische L ösung:
Lageplan (M L = 1,5 ~) Kräfte plan (MK = 10 ;;")
Fz

F.
F1 = 2 =~ = 120kN = 84 85 k N= F 1 -i l
cos L 2c os l! 2 cos45° ,
2 . 2
(Kontrolle mit der analytischen und der zeichnerischen
Lösung)

55.
Trigon om etri sche L ösung:
l!1
a) Lageskizze Krafteckskizze
(freigemachte Auslegerspitze)
56.
A naly tische Lösung:
Beide Stützkräfte sind wegen
Symm et rie gleich groß . Sie
werd en auf ihren Wirklinien
in den Stangenmittelpu nk t
(Zentralpu nkt) verschoben .

Berechnu ng der Winkel:


. ß /
'i F y =0 = 2 F y - F G =2F sm 2" - F G
r. '"
FG 12 kN
Ci = arctan
1
T;
1
= arct an
1,5m
4 m = 20,56
° F =- - ß =2 . ~in 500 783, 2 N
2 sin 2"
I , + /2 4 5m
ß = arctan - - = arctan 4m =48,3 7° (Kontrolle mit der trigonomet rischen Lösung)
I3 -

'Y = ß-a = 2 7 ~8 1 °
0 = 90° - ß = 4 1,63°
57.
e =900 + Ci = 110 ,56° Trigon om etrische Lösung:
Probe: 'Y + 0 + e = 180 ,00°
Lageskizze Krafteckskizze
Auswertun g der Krafteckskizze nach dem Sinussatz :
(freigemachte Einhängöse)
F Fz FD
sin v sin S =sine
F = F s~n 0 = 20 k N . sin 4 1,63° 28,48kN
z smr sin27 ,810

F =F s~n e = 20 kN . sin 110,56° = 40 14 kN


D sm r sm 27,8 1° ,
(Kontrolle mit der analyt ischen Lösung)

11
Statik

Berechn ung der Winke l : F


F = "2 = ---...f..- = 12kN 7, 83 2 kN
13 = arctan
13 = 25, 4 1°
T; s cos(3 2 cosß 2 . cos40°

-001 (Kont rolle mit der ana lytischen und der zeichnerischen
-y= arctan
13
T; = 38,37
° Lösun g)

Auswert ung der Kraft eckskizze mit dem Sin ussatz : 60.
FG F, F2 Die trig on omet rische Lösung ist am einfach sten :
sin (-y+ (3) = sin (90° - (3) = sin (90° - -y)' ~ Lageskizz eIfreigem achter

;J
pri smatischer Kö rper) Krafte cksk izze
sin (9 0° - ß) sin (90· - 25 ,4 1°) _
F, =FG sin(-y+ß) = 50kN 'sin (38 ,3 7°+ 25 ,4 I o)-50 ,35 kN 1

sin (9 0' - -y) sin (9 0' - 38, 3 7°)


F 2 =FG sin(-y+ ß) = 50 k N ' sin (38 ,37° + 25 ,4 I o) = 43 ,70 kN
( Kon trolle mit der anal ytis chen Lösung)

Zeichn erische Lösung:


Lageplan Kräfteplan (M K = 25 ~)
y ö = 180 ° - (-y+ (3) = 90° ; d.h. das Kraft eck ist ein
rechtwinkliges Dreieck.
....
ö;i; FA = F G COS -y= 750 N . cos 35 ° = 6 14, 4 N
F B = F G cos (3 = 750 N · cos55° = 430 ,2 N

~' (Kontrolle mit der analytischen und der zeichn erischen


Lösung)

61.
58. Trigon om etrische Lösung:
Die t rigonometrische Lösung ist am einfa chs ten : Lageskizze ( freigemachte Walze) Kraftecksk izze

r'
Lageskizze (freigemac ht e Lamp e) Kra fteck skizze

~
' !
7. , '.
I

!
J-~_.r,
F. -sr

, /, r,
r, r; 13 = arctan
I, 280mm
T; = arctan 32 0 mm = 41 ,19
°

Sinussatz nach Krafteckskizze:


F w = F G tan 13 = 220 N . tan 20' = 80 ,0 7 N
FG r, Fr
F= F G = 220 N = 234 I N sin (-y+ (3) = sin (9 0~- = sin (900 - -y)
cos ß cos 20' ,
sin (9 0' - (3) sin (90' - 41 ,I 9')
(K ontrolle mit der an alytischen und der zeichnerische n
F; = F G sin (-y+ (3) = 3 ,8 kN . sin (40 ° + 41 ,19 0) = 2 ,89 4 kN
Lösung)
I~ sin (90' - -y) sin (90 ' - 40')
59. Fr = F G sin (-y +ß) = 3,8 kN . sll1(40' + ~I ,19') = 2 ,9 46 kN
Die trig on om etrische Lösun g ist am einfachs ten :
Lagesk izz e Kra fteckskizze
Analytische Losung:
Lageskizze
F, F.
~<,~--....~-,
YLr" 71r,
0' , =ß=4 1,19° H"
0' 2 = 180' - -y= 140'
0'3 = 270' r,
f
I. z»,=0 =Fr cO S O'\ - r,
COS 0'2 +F G COS 0'3
II. 'LF y = 0 = Fr sin 0' \ + F, sin 0'2 + F G sin 0<3

12
Statik

F s cos Cl2 + F G cos aJ


I. - Fr = COS "I
Fs sin a 2 +FG sin Cl)
H. -Fr = sina l

I. = H. F s COS Cl2 sin Cl\ + Fa cos ClJ sin Cl\ = F; sin Cl2 cos Cl\ + FG sin aJ cos al
F s(sinCl2 cosa \ - cos a 2 sin Cl ,) = F G (sin o , cos aJ - cos a \ sin",)

sin(Cl2 -" I) sin(Cl, - a J)


sin(a l - a J) sin (4 1, 19 ° - 27 0 °) r----------'
F, =F G sin (a2 - Cl \) = 3 ,8 kN ; in (140° - 4 1, 19 °) F = F k = 31,42kNo = 32 04kN
s cos ß cosll,31 '
F s = 2, 89 4 kN
F N = F k tan,ß = 3 1 ,4 2 !cN ' tan !! ,31 ° = 6 ,283kN
eingesetz t in I. od er 11.ergib t
(Kontrolle mit der analytischen und der zeich nerischen
Fr = 2 ,89 4 kN Lösung)
c) M= Fsr= 32,04 ' IOJ N ' O,2m =6408 Nm

Zeichn erische Lösung: 63 .


Lagepl an (M L = 1 2 , 5~) Trigonometrische Lösung:
Lageskizze (freigemachter Kolb en) Kra fte ckskizze

I
!I ~I
§:

~ ._. - a) F N = F tan y = 110 kN · t an 12° = 23 ,38 kN

b) F
p
=L = 110kN = 112 5kN
cos v cos 12° ,
62. Analytische Lösung:
a) Kol benkraft = Dru ck X Kolbenfl äche y
Lageskizze
F k = P A = p TI. d 2 P = 10 ba r = 106 Pa = 106 N2 a\ =0
4 m
6 N 11 a2 - 102°
F k = 10 m 2 4" (0,2 m) ? = 3 14 16 N = 31 ,4 2kN a J = 27 0°

b) Lageskizze (freigemachte r Kreu zkopf)


r
r. ~r a) I. "EFx =0 =FN cosa\ + Fpcosa 2 + F cosa ,
~I __ . ~ II. "E Fy = 0 = F N sin ClI + F p sin a2 + F sin«,
F N COSCl, + FCOSCl, F N sina, + F sin a J
[rN : = arcta n f=11 ,31 ° I. = II. - F p = COS ll'2 sinll',

FN cos«, sinCl2 + Fco sa, sin a 2 = FNsina, coso, + F sin Cl) cos a 2
FN(sina\cosCl2 - cos a l sin (2) =F( sin a 2 cos,,) - cosa2 sin aJ )
sin(ClI -(2)
~r" sin(a, -aJ)
o f3 r. Krafteckskizze F N =F----c.-----:-----,--- 110 kN . sin ( 10 2° - 27 0° ) = 23 38 kN
sm(a, - ( 2) sin (0° - 102°) ,

F Nco sal +FCOSClJ


b) I. F p =- C05a 2

F =- 23 ,38kN ' cos 0° + l1?kN ' cos 27 0° = 112 5 kN


p cos 102 '

13
Statik

64. 66.

~
yt F.
Analytische Lösung : Trigonometrische Lösung:
r., 1

1
Lagesk izze a) Lageskizze -- t

Ci = arctan = z;-
114m
= arctan ];;" = 75 ,96
°
(fr eigemachter Seilring)
r,
Ci! =0 ~ I
Ci2 = 180° - 75,96° = 104 ,04° Berechnung der Winkel I, 11
Ci3 = 270° ß und r :
F x

I) 0 75 m
~ .ß
°
1

ß =a rc t an~ =arctan i ,7 m = 23 ,8 1

°
1 = arctan z;-1 = arctan 0,75
3 m
0 ,7 m = 46 ,97

Kraftecksk izze

F = F ~i n (Ci2-- Ci~ = 2 kN sin (104 ,04 ° --= 270 = 05 kN


0°2
Gsin (Ci t --Ciz) sin(O° - 104, 04 ) ,
Sinussatz:
b) F z = 1,0 31 kN (au s L ode r IL)
FG F1 ~
sin (i3+y) = sin (90 ° - 1) = ~in (90 ° -:'" ß)
65 .

~
I F, F , = F e ~n (90 ° - 1) = 25 kN . sin (90 ° - 46 ,9 7°) __
Voriiberlegung: , sin (ß + r ) sin( 23 .8 1° + 4 6 .9 7° )
F - -
,A F F, =18 ,0 6 kN
F
F =F . sin(90 o - ß) = 25 kN . ~.c90o - 23 .8 1°)
Die Spannkräfte in beiden Riement rums sind gleich z G sill(ß + r ) sin ( 28. 8 1 o + 46 .97 °)
groß F = 150 N . Die Wirklin ie ihrer Resultierenden
F 2 = 24 ,22 kN
läuft deshalb durch den Spannrollen-Mittelpunkt. Wird
der Angriffspunkt der Resultierenden in den Mittel -
punkt verschoben . kann die Resultierende dort wieder in
die beiden Komponenten Fzerlegt werden . Damit ist der
Mittelpunkt zugleich der Zenrralpunkt A eines zentra len
K räfte systems.

Lageskizze
a) L "f,Fx = 0 = F COSCi t + FCOSCi2 +Fp COSCi3 +FG co s o,
Ci, = 0
Ci2 = 130° 11 . "f,Fy = 0 = F sinCi] + P sin Ciz + Pp sin Ci) + p (; sin a.
Ci3 = 150°
Ci4 = 270 °
y
P(cosa] + COS Ci2) sin Ci3 + F G COSCi4 sin o., = P(sin Ci, + sina z) cos« , + F G sin o; COS ci)
F G (sino, COS Ci3 - COS ci. sin o, = F[( cosa, + COSCi2) sin a3 - (sin a , + sin (2 ) cos o j ]
(co s Ci , + COSciz) sin Ci ) - (sin Cil + sin Ci2) cos Ci )
F G =F _ = 14 5 .8 N
S1I1 (a4 - 0:)

b) F p = 61 ,87 N (aus Lader IL)

14
Statik

b) Lageskizze (Punkt B freigemacht) Krafteckskizze Krafteckskizze fiir die trigonometrische Lösung

f\ FG 1 3N
FA = -tan -y = tan 6538
,
° = 1,375 N

F k l =F, sinß = 18,06 kN · sin 23 ,81 = 7,290 kN


0
r, ,~ FB
_ FG1
- .
sm'}'
_
-
sm
3N
,
_
. 65 38 0 - 3 ,300 N
r

F,
F d l =F 1 coss = 18,06 kN' cos 23,81 0 = 16,53 kN
freigem achter Zylinder 2 Lageskizze für
c) Lageskizze (Punk t C freigemach t) Krafteckskizze die analytische Lösung

Ll
F;Z

F;
., .
FdZ
0
F k2 = F 2 sin'}' = 24 ,22kN ' sin 46 ,97 = 17,71 kN
F d 2 = F , cos v = 24,22kN' eos46,97° = 16,53 kN
Berechnung des Winkels ß:
Hinweis: Hier ist eine doppelte Kontrolle fiir alle
Ergebnisse möglich: l>: d,+d3
2/
ß= areeos 2 arccos d, + d - I
d,+d3 3
1. Die Balkendruckkräfte Fd I und F d 2 sind innere -2-
Kräfte des Systems .Krangeschtrr"; sie müssen also
ß = 56 ,94°
gleich groß und gegensinnig sein . Diese Bedingung
ist erfüllt: 16,53 kN = 16,53 kN.
2 . Die Summe der bei den Kettenzugkräfte F k 1 und F k 2
muss der Gewi chtskraft F G das Gleichgewicht halten .
Diese Bedingung ist auch erfüllt :
0:, =ß =56 ,94°
F k 1 +Fk 2=7,29kN+ 17,7IkN=25kN
0:, = 180 °
0:3 = 270°
0:4 = 360° - '}' = 360° - 65 ,38° = 294,62 °

67. Gleiehgewichtsbedingungen nach Lageskizze:


Die rechnerische Lösung dieser Aufgabe erfordert einen
höheren geometrischen Aufwand. I. "iFx = 0 = FD COSO/, + Fe cos«, + F G 2 COS0/3 + FB COS0/4
II. 'EFy = 0 = FD sin 0/, + Fe sin 0/2 + F G , sin 0:3 + FB sin 0:4
Lageskizze
Das sind zwei Gleichungen mit den beiden Variablen

~
(freigemachter Zylinder 1)
A _' _ (Unbekannten) Fe und F D und mit den Lösungen
r Fe = 6,581 N und F D = 9,545 N
Berechnung des Winkels /' : Fa
i, freigemachte r Zylinder 3

l-« u,+u,
y= arcc os u,+u,2
2

r. x
0:5 = 0° {

0:6 = 90 °
0/7 = 180 °+ ß= 236,94°
0'8 = 270 °

15
Statik

I. 'EFx = 0 = FE coso, + FF COSrt6 + FD COS rt, + FG3 coso, Zeichnerische Lösung: Kräftepläne für die Walzen 1, 2, 3
11. :EFy =0 =FE Sin rts +FFsinrt6 +FD sin o -,+FG3 sinrt s Lageplan (ML =4 ~:) (MK = 2,5 ~ )
Das sind zwei Gleichungen mit den beiden Variablen FE
und 1"F und mit den Lösungen
FE = 5,206 N und 1"F = 10 N
Hinweis: Werden die drei Zylinder als ein gemeinsa-
mes System betrac htet. ist eine doppelte Kontrolle
möglich:
1. Die senkrechte Stützkr aft 1"F muss mit der Summe
der drei Gewichtskräfte im Gleichgewicht sein:
FF =FG1+FG2 +FG3 => ION = 3 N+ 5 N +2 N
2. Die drei waagerechten Stützkräfte müssen eben falls
im Gleichgewicht sein:
FA +FE=Fc => 1,375N +5 ,206N =6 ,58IN

68.
a) Analy tische Lös ung für die Kraft F G3 :
Lageskizze
y

0
rt. = -y= 30
rt, = 180 - ß
0

rt3 = 270°

I. :EFx =0 =FG3 cosrt , +F G2 COSrt, + F G , COSrt3


11 . :EFy = 0 = F G3 sin 0<, + F m sin rt, + F G , sin rt3
- F G3 sin rt, - FG1 sin rt3 F G3 sin rtl + F G1 sin rt3
I. = II. sin rt, = -~~---=----'--'--
Fm F G2

/
cos rt, = V I - sm rt, =
· 1 0 I-
( FG3 Sin rt, +FG1 Sin rt3)'
1"
G2

COS rt, = 1
,
j rF--;6;-2- - (F
- - -si-n-rt-,-+-F
G3
.,
F G2
- '-si-
-G n-rt-3)"7"
,

cos rt, =F~2 111"62 --(F G3 sin rt, + F G• sin rt3 )' => =A gesetzt und in I. eingesetzt
I. F G3 cos o , + F G2A + F G, COS0<3 = 0

T:'
F G2A + r G. cos 0<3
F G2 . -i- )1"62 - (F G3 sin 0<, + F G1sin0<3)' + FG• COSrt3
r G2
F G3 = - COSo<. --~~------::::-:-::------------
COSrt,

(F G3 COSo<, + F G1 COSrt3l' = (- J F62 - (F G3 sin 0<. + F G• sinrt 3)' )'


1"63 cos? 0< , + 2 F G3 F G• coso , COS 0<3 + Fa . COS' 0<3 = 1"6 2 - 1"63 sin' rt, - 2 F G. F G3 sinrt.sin0<3 - Fa] sin'0<3
Fa 3(sirr' 0:, + cos' 0:, ) + 2 F G1F G3 (coso , COS 0:3 + sino< , sin0<3) + Fa. sin' rt3 - 1"6 2 = 0
I COS(rt, - rt,)
FG3 =- F G, cos(rt, - rt3) ± JFal cos' (rt, - rt3) - 1"61 sin' rt3 + 1"6 2
F G3 = - F G, cos(rt, - rt3) + ) 1"61[cos' (rt, - 0<3) - sin' rt3l + Fa2

16
Statik

Der negative Wurzelausdruck ist physikalisch ohne Sinn , Hinweis: Stabkräfte werden mit dem Formelzeichen Fs
weil er zu einer negativen Gewichtskraft F G3 führt . bezeichnet.
Trigonom etrische Lösung /iir den Winkel (3: I. 'i:. Fx = 0 = F.~2 COSO<, + FA COS0<2 + Fs, COSO<3
11. 'i:.Fy = 0 = FS2 sin 0<, + FA sin 0<2 + FS1 sin 0<3
Lageskizze (freigemachter Seilring) Krafteckskizze
FA COS0<2 + F.~l COS0<3 FA sin0<2 + F.~ l sin0<3
1.=11. -FS2 = COSO<I = sino,
FA cos0<2sino<, + FS1coso j sin« , = FA sin0<2cosO<I + F.~I sin0<3cosO<I
F.~ I (sino , COS0<3 - coso , sino j ) = FA (sino- coso , - cos0<2sino<,)
_ sin(0<2 - o<d sin(90 °- 0°)
Fs, - FA sin
. (
0<1 _ 0<3 ) 18kN.
sm (0°- 194 ,04°) 74,22kN
Sinussatz: (Druckstab, weil F." auf den Knotenpunkt A zu wirkt)
FG 1 FG 2 FG 2
sin('Y + (3) = sin(9 0° - 'Y) = cos 'Y F.~2 = 72 kN (aus I. oder 11.)
FG 1 (Zugstab, weil F.~2 vom Knotenpunkt A weg wirkt)
sin('Y + (3) = _ . cos 'Y
FG 2

b) 'Y + (3 = arcsin (;~~ cos 'Y)= arcsin (~ ~ . cos 30°) = 43 ,85°


(3=43 ,85° - 'Y = 13 ,85°
F G 3 = - 20 N · cos(-2400)+ v'c20N)2 [cos2(- 240 0) -sin227001 +(2 5 N)2
F G 3 = 28 ,03 N

Z eichn erische Lösung:


Lageplan Kräftep lan (MK = 10 ~) Lageskizze für den Angriffspunkt der Kraft F 1

y <l's

y
69. Berechnung des Winkels 'Y :
R echn erische Lösung:
r.
Lageskizze für
den Knotenpunkt A
0,5m
'Y = arctan ~ = 14,04°
0<4 = 14,04°
Berechnu ng des Winkels (3:'
0<5 = 165,96°

I:?CF
0<6 = 194,04 °
(.I 1,5m ° 0<7 = 270°
" = arctan ~ = 14,04

0<1 =0
0<2 = 90°
0<3 = 194,04°

17
Statik

Hinweis: Die Stabkraft FSI ist jetzt eine bekannte Lageskizze des Krafteckskizze
Größe. Sie wirkt als Druckkraft auf den Konten zu, Knotens 2-3-6
d. h. nach rechts oben . I
I. rF,,= 0 = Fslcostr.t + FS4cosas+ FS4cosll6 + F I cos~
11. EFy = 0 = FSi sin tr.t + FS)sin as + FS4sin ll6 + F I sin ~
Die algebraische Behandlung wie oben führt zu den
Ergebn issen :
FS) = 30,92 kN (Druckstab)
FS4 = 43,29 kN (Druckstab) Hinweis:FS2 ist jetzt Das Krafteck ist ein
bekannt und wirkt als Parallelogramm. Dar-
ZeichnerischeLösung: Zugkraft vom Knoten aus kann ohne zu rech-
m weg (nach links unten). nen abgelesen werden :
Lageplan (ML = 1 - )
cm FS)=F=IOkN
(Druckkraft)
FS6 = FS2 = 12,31 kN
(Zugkraft)
(Kontrolle mit der analytischen und der zeichnerischen
Lösung)

Kräfteplan (MK=25~) 71.


cm
Lageskizze der rechten
Fachwerkecke
(Knoten 1-2 Berechnung des Winkels ß:

C1 'OO ~~
-'<>-"'--f=--~:....o.J-+C>-- J.6m
Fs, x
Im
r ß=arctan - - = 15,52°
70. 3,6m

Die trigonometrische Lösung führt hier schneller zum a.=O


Ziel als die analytische. az= 1800 - ß = 164,48°
a:J = 270°
Lageskizze der linken Fachwcrkeekc
Glcichgewichtsbcdingungcn nach Lagcskizzc:
Berechnung des Winkels Cl: L rF" = 0 = FSIcosal + FS2cosaz + F cosa:J
2m 11. EFy = 0 = FSIsin al + FS2sin az + F sin a:J
a= arctan - - = 23,96°
4,5m die algebraische Bearbeitung dieses Gleichungs-
systems mit zwei Variablen führt zu
Krafteckskizze FSI = 36 kN (Druckstab)
FSI " FS2 = 37,36 kN (Zugstab)

;~. Lageskizze des Knotens 2-3-6


tr.t = 164,48°
F. = _F_= 10kN = 1125kN as =270°
SI 2tana 2. tan23,96° ' ll6 = 344,48°
(Druckkraft, weil rs, auf den Knoten zu gerichtet ist)
F. = _F_= 10kN = 12 31 kN
S2 2sin a 2· sin 23,96° ' I. rF" = 0 = FS6cos~ + FS)cosas + FS2cosll6
(Zugkraft, weil FS2 vom Knoten weg gerichtet ist) 11. EFy = 0 = FS6 sin ~ + FS)sin as + FS2 sin ll6

18
Statik

Ergebn isse: Zeichn erische Lösung (Seileckverfahren)

°
FS 6 = 37,36 kN (Zugs ta b)
F,~ 3 = (Nullstab) Lageplan (ML = 6~) Kräftepl an (M K = 1O ~)
Lageskizze des Knotens 1-3-4 - 5

F. , r
s Stabkraft F,~3 wird nicht
eingezeichnet, weil sie
F
gleich null ist.
Bere chnung des Winke ls "'(: 73 .
R echn erische Lösung:
"'( = arct an 1~2mm = 29 ,05° Lageskizze 1
I I "I
tr,
~
C/7 = 0°
C/s = 180°-"'( = 150 ,95 ° F, t
10

I
C/9 = 180 °
C/ tO= 270
0
tu I
Gleichgew icht sbedingungen : a) F r =+F t -F2 =180N -240N=-60N
I. 'LFx = 0 = F",. - F,~ I - F,~s x = F",. - Fs, - F,,, cos c/s (Minus bede utet hier : nach unten gerichtet)
11. 'LFy = 0 = F,~S y - F = F",SsinC/s- F b) - F r l o = - F 2 1
- F 2 1 24 0 N
F 10kN I = - -= - - '078m = 312m
11.Fss = sin C/s sin 150,9 50 - 20 ,59 kN (Zugsta b) o - Fr 60 N ' ,
(d.h. Fr wirkt noc h weit rech ts von F 2 )
I . F",. = Fs, + Fss cOSC/s = 36 kN + 20, 59 k -cos 150 ,95° = 54kN ( Kont rolle : Bezugspu nk t D auf WLF festlegen,
2
(Dru ckstab) neu rech nen .)
c) Die Resulti erende ist nach unt en gerich te t
Rechnerische undzeichnerische Ermittlung (siehe Lösung a) .
der Resultierenden im allgemeinen Kräfte- Z eichnerische Lösung:
system, Momentensatz undSeileckverfahren
Lageplan (ML = 0,5 .;;;)
(5. und6. Grundaufgabel

72 .
R echn erische Lösung (Momentensatz)

Lageskizze

Kräft eplan (M K = 125 ~)

p
F,
a) F, = -F, -F2=-16,5N
(Minus bedeutet hier : senkrecht nach unten gerichtet)

b) + Fr lo =+Ft l 74 .
F, 5N R echnerische Lösung:
10 = Ji' 1= 16 5N ' 18 cm = 5,455 cm Lageskizze
r ,
(posit ives Ergebnis bedeutet : Annahme der WLFr
links von WL F 2 wa r richtig)
( Kon tro lle : Rech nun g wiederh olen mit Bezugs- a) F r = - F 1 - F 2 - F 3 = - 50 kN - 24 ,5 kN - 24 ,5 kN = - 99 kN
punk t D au f WL F d (Minus bedeu te t hier: nach unte n gerichtet)

19
Statik

b) - Fr lo = -F2I, -F3(l , + I, ) 77.


F 21 , + F 3 (l , + 1,) 24.5k · 5.9m Lageskizze des
IJ
1
1'1 I,
I i!: I
10 = Fr = ::"':":= '-'-":':'=:-:::-:--:7-':':':::'=":-="-= belaste ten Kranes
.
10 = 2,574 m
i'i
~
!r.1 0es r.,V &r,
II
(Kont rolle mit der zeichnerisch en Lösung) I I
.L j
75. a) Fr =-F -FG1 - F G , = -IOkN -9kN -16k.,\I = - 35kN
(Minus bed eut et hier : nach unten gerichtet)
b) -Fr/ o =- F (l , +12) -FG,1 2 + F G2/ 3
- F (/ , +12) -FGI12 + F G2 13
10 = - F
r
1- - lOkN' 4, 5 m - 9 kN ' 0 ,9 m + 16 kN ' I, 2 m
0- - 35 kN
a) F r= - F,-F2-F3 = - 3,l kN
(Minus bedeutet hier: nach un ten gerich tet) 10 = 0,9686 m = 968 ,6 mm

b) - Fr 10 = - F , I, - F,(l, + I, ) - F 3 (l , + 12 + 13 ) Lageskizze des


I IJ I 11
I
F ,I, + F 2(l, + 12 ) + F 3(l , + 12 + 13 )
10 = --=---=-- =--=-:....:....--'-:::--....:....:--'-:--'-:----':..:.
Fr
1 = 0 ,8 k N 'lm + 1,lkN ' 2 ,5 m + 1,2kN '4,5 m = 2 887
unbe lastete n Kranes I

'Fsl !I !ii JI I
:::

~i ~r,7
0-«- r, I
o 3, lkN ' m --0L
(Ko ntrolle mit der zeichnerischen Lösun g)
c) Fr = - F G , - F G2 = - 9 k N - 16 kN

f"j ' .I r.
Fr = - 25 kN (Minus : nach unten gerichtet)
76. d) - Fr/ o = +FG2/ a - FG, /,
R ech nerische Lösung: +FG 2/ , -FG 1 / , 16kN'I ,2m -9 kN 'O ,9m
10 = - F = - J 5 kN = - 0 ,444 m
r -
Lageskizze (Minus bedeutet hier : Die Wirklinie der Resultierenden
liegt auf de r ande ren Seite des Bezugspunk tes D , also

I (0 I I nicht rechts von der Drehachse des Kranes, sondern


links)
(Kont rolle mit dem Seileckverfahren)
a) F r= -F,+ F 2 -F3= -500N+800N -2 100N
F r= -1800N
(Minus bede utet hier : nach unt en gerichtet) 78 .
Lageskizze
b) Die Resulti erend e wirkt senkrec h t nach u nten .

c) - Fr 10 = - F, I, + F 2(l 1 + 12) - F 3 (l , + 12 + 13 )
- F, II + F,(l, + 12) - F 3(l 1 + I, + 13 )
10 = -F ~----~r,
r
1 _ - 500N ' O,15 m + BOON ' O,4 5m - 2100 N ' O,6 m a) F rx = rFnx = F, + F 2x = F, + F 2 cos a
0- - 1800 N
= 1200 N + 35 0N -cos l O" > 1544 ,7N (nach recht s)
10 = 0 ,54 17 m 0
F ry = - F 2y = - F 2 sin a = - 350 N -sin 10 = - 60 ,78N
d.h., die Wirklin ie der Result ierenden liegt (n ach unt en)
zwischen F 2 und F 3 •
Fr = JF;x + F;y = J(l544,7l\')2 + (- 60 ,78 N)2 = 1546 N
Zeichne rische Lösung:
Fr)' -60,78 N 2,250
Lageplan (M L = 200 :;,m) Kräfteplan (M K = 1 00~) b) a r = arcta n Fr x =arctan 1544,7 N

I 2 c) Lageskizze für den


~ ~ ~~ Momentensatz
~i p
~i
f-- '0 J

20
Statik

Als Mom en tenbezugspun k t D wird der Schei ben- 80.


mittelpunkt fest gele gt. Lageskizze
-Fr/o= -F,r+F,r
(F, - F,) r (- 8S0N)· 0,24 m
10 = -F = - IS46 N =0,13 20m
r

d) M = - Fr/o = - I S46 N · O,132 m =- 204Nm


a) F rx = L F nx = F 2x = F 1 COS o = 0,5 kN . cos 4So
(Min us bed eutet hier : Rechtsdreh sinn)
F rx = 0 ,35 36 kN (positiv : nach rechts)
e) ~M(D) = - F,r + F,r =(F, - F,)r = - 8S0 N·O,24m F ry = ~Fny =F 2y - F G - F , = F, sin o - F G - F ,
~M(D) = - 204 Nm F ry = 0 ,5 k N · sin 45 ° - 2 k N - 1,5 kN = -3,146 kN
Das Drehmoment der Resultierenden ist gleich der (n egati v: nach unt en )
Drehmomentensumme der beiden Riemenkräft e.
Fr=JF;x + F;y =J'(0- ,-35
- 3-6-k-N)
-'-'-+-(---3-,1-4-6-k-N-)'
(Das ist zugl eich die Kontrolle für die Teillö sun gen
a, c un d d .) F r = 3 ,166 k N

F ry . . - 3,14 6 kN _ n ~ ~AO
79 . b) Clr = arc lan - = aret au 0 3536 k N - - 0'> , .>0/
F rx ,
R echnerische Lösung (Mome nten satz):
c) (Momente n bezugsp unk t = Punkt 0 )
Lageskizze
+ Fr/ o = - F 2y (I, + 13 ) + FG/ , - F , / ,
- F , sina (l, + 13 ) + FG /, - F , / ,
F, 10 = --=-----.:.-;;-----'-'---=-~-­
Fr
-O.5 kN · sin 45° ·1 ,7m + 2kN ·O ,8m - I ,5 kN · O,2 m
10 = . 3 ,166 kN
10 = 0 ,2208 m

a) F rx = ~ F nx = F sx = F sco s a = 2Sk N ·cos 60°=+ 12,SkN


(Plu s bed eutet: nach rechts)
81.
F ry = ~Fny = - F, + F sy - F, = - F, + F ssin a - F ,
F ry = - 30kN + 2SkN ·sin 60 ° - 20 kN = - 28, 3SkN Lageskizze
(Minu s bedeutet : nach unten)
Fr = JF;x + F;y = J'(1-2-,S-k-N-)~'-+-(-- 2-8- ,-3-S k-N-)-=-' = 30 ,98 kN
Frx 12,5 k N
b) (3 = arctan Fr y = arctan -28 ,3S kN
(3 = - 23,79° a) F rx = L Fnx = - F 3x = - F 3 cos Ct = - 500N ·cos 50 °
F rx = - 32 1,4 N (Minus bedeutet: nach links)
c) (Momentenbezugspunkt = Punkt B) F ry = ~ Fny = - F , - F , - F 3y + F.
F r 10 =F , (I, + I, + 13 ) - F sy (I, + 13 ) + F,I 3 r., = - 30 0 N- 200 N- SOON ·sin 500 + lOON= - 783N
F , (I, + I, + 13 ) - F ssina(/, + 13) + F, I3 (Min us bed eut et : na ch unten)
10 = Fr
J J'( Ncc),:o-+- (-- 7- ,-:-83- . 1-07, N:-:
F r = F ;x + F ;y = -- 3- ,-2-14- · I-Occ2- , :"";;
)'
1 3 0 kN ·4, 2m - 2SkN ·sin 60 ° · 2,2 m + 20kN · O,7 m
Fr = 84 6 ,4 N nach links un te n .
o 30 ,98kN
10 = 2, 98 1 m Die St ützkr aft wi rk t mi t demselben Bet rag im
Lager A nach rechts ob en .

Zeichnerische L ösung (Seileckverfah ren) : Fry - 783 N °


b) Cir = arcta n F = arcta n -3 21 ,4 N = 6 7,68
Lageplan (ML = I,S ~) Kräfteplan (M K = 10 ~) rx

21
Statik

Der Abstand 1 ka nn auf folgende Weise auch unmittelba r I. 'LF" =O = FA,, - F


bere chnet wer den ( Kont rolle!) : 11 . 'LFy = O= FAy - F ,
/, Ill. 'LM(A) = O= F I sin r- F , 1
I F, 500 N
~r, 1.1 F" A
a) III. F = F 1 - . -= - . - = - - =S 774 N
1 sm r sm r sin 60° ,
O~I
.- !
b) I.FA,, =F =S 77 ,4 N
'VF" 11 . FAy = F , = SOO N
FA = v Fl" + Fl y = ../(r S-,7-7-4-· -I O-;O'-N--; S-·1-0"""N)
)':-+- C'-- ~2
- F, y 1= - F, /, - F 3y (I . + I, ) + F. (11 + I, + 13)
- F ,/, - F )sin 0: (I , + I, ) + F . (I, + I, + I) FA = 763 ,8 N
1 = _-=---..:_--=:...._~-~-~:...--=--
-r., c) 0:
FAy
= arctan -F = arct an
500 N
"7 7 <1 N = 40 ,89
°
1= - 200 N' 2m - SOON· sin 50'· 6m + I OO N ' 9,Sm A" ~ ., "

= arcsin ~y
-78 3 N
1= 2,233 m (Kontrolle : 0: oder 0: = arco s ; : ")

82.
Lageskizze 84.
F Analytisch e L ösung:
Lageskizze
(Stange A C
freigema cht )
Die Dru ckkraft au f die Klappenfläch e bet rägt beim
Öffnen I. 'LF" = O= FA,,- F coso.
Fp=PA=P ~ d ' II. 'LFy = O=FA y - Fsino: + F c
I,
F p =6 . !OS m
~2 . 4!1: ' 400 ' 1O- 6 m' =I RR5 N 111 . 'L1H(A) = 0 = F c I1 - F sin o 2"
~ ,
/,
Resultierende F r = Kra ft im Hebeldre hpunkt A : FsinO: -2 F ' l OOON ' 45°
3) IIT. Fc = - 1-,- = s~na = 1 /m = 3S3 ,6N
Fr=Fp - F G + F = 188 ,S N - I I N + SON = + 227,SN
(Plus bedeutet : nach oben) b) I. FA" = F cos o = l OOON · cos45 ° = 707 ,1 N
Momente nsatz um D: . . Fsin o: F sina
11. FAy = F sm a -Fc = F sma - - 2 - = - 2-
Fr lo= -FG/ , «rt,
FAy = 353 ,6 N
-FG l 1 + F 12 - 11 N· 90 mm +50 N · 225mm
10 = Ft ~i. i.~ 7 ,5 iN' FA =JFlx Fl y =../(707 ,1 Nf + (353 ,6 N)2
+
10 = 45 ,10 mrn: d.h ., der Hebeldreh pun kt mu ss links FA = 79 0,6 N
von der WL F G liegen . (Ko ntrolle: Neuer Ansatz m it 'LM(c) = 0)

FAy 353 ,6N °


c) ß = arctan FA" = arctan 70 7,1 N = 26 ,57
Rechnerische undzeichnerische Ermittlung
unbekannter Kräfte im allgemeinen Kräfte-
system
Zeichn erisch e L ösun g :

83. Lageplan ( ML = I z.;;)

/i"
Lageskizz e

rF ~
22
Statik

85. I. 'f,Fx = 0 =FAx - F k COSO'k


Lageskizze ( freigemach te Tür) 11. "'i:,F)' = 0 = FAy - F +F k sinak
III. 'f,M(A) = 0 =Fk sin O'k (J, + 12 ) - F I,
I. xr; = 0 =F Bx - FA Fl 2 8kN ·3m
11 . 'f,F)' = O=FB)' -FG a) III F k = ° = 13,4 2 kN
. sin ak(Jl +12 ) sin26 ,57 ' 4 m
111 . "i.M(B) =0 =FA I1 - F G / 2
b) I. FAX = Fk cos ak = 13,42 kN · cos 26,5 7 =12 kN
0

!!. FAy =F - Fk sinO'k = 8 kN -1 3 ,42 kN ' sin26 ,57° = 2 kN


a) Die Wirklinie der Stützk raft r A liegt waagere cht.
(Kontro lle mit "'i:,M(B) = 0)
b) III . FA = F G 12 = 800 N . 0 ,6 m = 4 80 N
I1 Im O-
FA = JF1" + Fl )' = v'lr 2-kN
=O
-:-:
2-+-(-2=-
kN
=-)-::-' = 12, I7kN
c) I. F Bx = FA = 480 N c) FAx= 12kN; FA)' =2kN (siehe Teillösung b)
11 . F B )' =F G = 800 N

FB = JF~x + F~)' = J (480 N)2 + (8 00 N)2 = 933 N 88.


d) FBx =480N; FBy = 800 N (siehe Tci1lösung c)
Lageskizze (freigemach ter Drehk ran)

'l
86.
Lageskizze (freigemachte Säule)
fasinß
~--- i
F
13 0 ,9 m .".1
ß = arctan G = arctan 1,1 m 1 I. L F x = 0 = F Bx - r A
ß = 39 ,29° ,.;;c;'!>----'--'--- - -l 11. »r, =O =FB)'- F
1Il. "i.M(B) =0 =FA I, - rt,

I. 'EFx = O=F sin O' - FB sin ß +Fcx


a) III . FA = F ~ = 7,5 kN · 01,: 5' : = 18,46 kN
11. 'f, F)' = O=Fc)'- FB cos ß- F cosO' b) I. FBx = FA = 18,4 6 kN
111 . 'EM(C) = 0 =FB sin ßI, - Fs inO'(l,+ /2 ) 11. FB}. =F =7 ,5kN
F sinO'(J, +1,) 2,2 kN ' sin60° ' 2 m
a) 111. FB ' ß
I 2 stn I I m . SIn
' 39 29° FB =JF~x + F~)' = J ('18- ,-46-k-N-Q2=-+- (-7-,5-k-jI,'-)-=-2
t 1

FB =5,470kN F B = 19 ,93 k N
b) I. Fcx = FB sin ß - F sin O' c) FBx= 18,46k N; FBy= 7,5 k N (siehe T eillösung b)
Fcx = 5 ,47 kN -sin 39 ,29° - 2,2 kN -sin 60 ° = 1,559 kN
11. Fey = FB cosf + F cos 0'
Fey = 5,47 kN ·cos 39,29° + 2,2 kN ' cos600= 5,334 kN
89.
Fc = --/F~x + F~. = --/(1 ,559 kN)' + (5,334 kN)2 Lageskizze (frei gemachte Säule)
Fc = 5 ,557kN
I. xr, = O= FA - FBx F
Fc)'_ 5,33 4 kN _ 0
[I. "i.F)' = O= FBy - F
c) O'c= arct an -F. - arctan 1 559 kN - 73 ,71
Cx , 111. 'EM(B) = O= F I, - FA I,

I, O,58m
87. a) 111. FA =F l; =6,3 kN . 2,75 m
Lageskizze ( freigemach ter Ausleger)
FA = 1,3 29 kN

b) I. FBx =FA = 1,329 kN


II.FBy =F = 6,3kN

FB = JF~" + n;= 0:1,329kN)2 + (6,3kN)' = 6,439 kN


13 2m
ak = arctan I , + I, = arc tan 4 m F By 6 ,3 kN °
c) aB = arcta n F = arctan 1,32 9 kN = 78,09
ak = 26 ,57° Bx
23
Statik

90. 91.
Lageskizze (fre igemachte r Gittermast) 0 ,3 m
O<k = arctan 0 ,5 m

i==:==l==$~~~==~""lF.:r~>' O<k = 30,96°

F
i
_ --'_, - --- -, ...............

I. 2:-Fx = O= F , sin ß - FAx ~=---4§~


11. 2:-Fy =O=F, cosß -FG +F Ay I I. 2:- F x = 0 = F sx - FkcoSO<k
III. 2:-M(A)=0=FGlz -F1cosßI, -F,sinß; 11 .2:-1'), =O=Fksinak -F -Fsy
l: 1II. 'LM(s) = 0 = F· 0,5m - Fk sin O<k ' 0,3 m - FkcoSO<k ' O,l m
a) 111. F, =FG I
3 . a) III F =F . 0 ,5m
11 cosß+ '2SInß . k 0 ,3m 'sinO<k+0,lm 'cosO<k

F =29kN. ~ ,lm ° F = 12 kN ' 0 ,5m


, 20 m .cos 55 + 0,65 m . sin 55 k 0,3 m . sin 30,96° + 0 , Im ' cos 30 ,96°
F , = 14 ,74 kN F k = 24 ,99kN
b) I. F A X=F1sinß=14,74kN 'sin55 °=12 ,07kN b) I. Fsx = F k cos O<k = 24,99 kN ·cos 30,96° = 21 ,43 kN
11. FAy = F G - F, cosß = 29 kN - 14 ,74 kN ' cos55° 11. }~y = F k sin O<k - F = 24,99 kN -sin 30 ,96° - 12 kN
F Ay = 20,55 kN Fsy = 0,8571 kN
(Kontrolle : 2:-M(c) = 0) r; = ../F;x + F;y = ../(21 ,43 kN)z + (0 ,8571 kN)z
Fs = 21,45kN
FA = JF~x + Fl y = J(I2 ,07 kN)Z T (20,55 kN)2 Fsy 0 ,8571 kN °
FA = 23,83 kN c) O<s = arctan F
sx
=arctan 21,43 kN = 2,29

c) siehe Teill ösung b! 92.


Lageskizze (freigemach te Leuchte)
d) Lageskizze (freigemachte Pendelstütze) I,

Die Pendelstütze ist ein Zweigelenk-


:f 1Bhc-_-+---,Fe,-,-Si-n-c.,,) ~
stab, denn sie wird nur in zwei Punkten F,
belastet und ist in diesen Punkten
"gelenkig gelagert" .
Folglich bilden die Kräfte F t , F z , F3 t. -12 03 m
ein zentrales Kräftesystem mit dem O<B = arctan -1-- = arctan ~
3
Zentralpunkt B an der Spitze der O<B = 16,7°
Pendelstütze.

Lageskizze für das I. zs; =O=FAx -FBcOSOiB


zentrale Kräftesystem H. "i.Fy = 0 = FAy T FB sin OiB - FG
III . 2:-M(A) =0 =FBsinO<BI 3 +FBcoSOiBlz - FGI.
I.
a) III.FB =F G . -
13 SInO<B + I z COSOiB

F = 600 N . 1,2 m
B Im'sinI6 ,70+2,7m 'cosI6 ,70
FB = 250,6N
I. ~Fx =O=Fzsino<-F, sinß b) I. FAX = FB COSO<B = 250 ,6 N -cos 16,7° = 240 N
11 . 2:-Fy = 0 =F3 - F, cosß - F z cos o 11. FAy = F G - FB sinOiB = 600 N -250,6 N -sin 16,7°
FAy = 528 N
.(F
I . a = arcslnJF t .
sm
ß) = arcsm. (14,74 kN
. 55°\
l3kN' sm ) FA = v'r=F"~-x-+---'F=-~'---y = ../(240 N)z + (528 N)z
z
0< =68,22 FA = 580N
e) II.F3 =F 1 cosß+Fz COSO< FAy 528N °
F 3 = 14,74kN'cos55° + 13kN'cos68,22°= 13,28kN c) O<A = arctan FAx = arctan 240 N = 65,56

24
Statik

93. 95.
Lageskizze (freigemachte Lenksäule mit Vorderrad) Lageskizze I
(freigemachter Hubarm)
Hier wird zweckmäßiger- 1. "EFx =O=FAx -Fh
weise die Längsachse der 11. "EFy =O=FAy - FG
Lenksäule als y-Achse
festgelegt. 111 . "EM(A)=0=Fh(II-g) -FGI3
Die Kraft F muss des-
halb in ihre Komponen-
ten F sin Ci und 13 021m
F cos Ci zerlegt werden . a) III . r, =FG 1 _ ~=1 ,25kN 'I :3m =0 ,2019kN
1 2
b) I.FAx=Fh=0,2019k N
11. FAy =F G = 1,25 kN
FA = JFl x + Fl y = -/(0,2019kN)2 + (l ,25kN)2
FA = 1,266kN
I. »r, =O=FAx-FB -Fsinex
11. "EFy =O=Fcosex-FAy Für die Teillösungen c) bis e) wird eines der beiden
III. "EM(A) =0=FBlj-FsinexI2
Räder freigemacht :
12 sin ex 0 ,75 m ' sin 15°
a) 111. F B = 1' - - = 250N· 02 = 242,6N Lageskizze 2
I1 ' m (freigemachtes Rad)
b) I. FAx = FB + Fsinex = 242 ,6 N + 250N · sin 15°
Hinweis: Jedes Rad nimmt nur
FAx = 307,3 N die Hälfte der Achslast FA auf .
11. FAy = F cos Ci. = 250 N · cos 15° = 241 ,5 N

FA = -/Flx + Fl y = .J(307,3 N? + (241 ,5 N)2


Berechnung des Abstands 14 :

14= V(~)2 _ (~ -12 )2= J(O ,3m? _ (O,lm)2


FA = 390 ,9N
c) F B wi rkt rechtwinklig zur Lenksäule (einwertiges
Lager) ; 'YB = 90°
14 = 0,2828 m
FAx 307 ,3 N 8 0
d)'YA =arctan = arctan 5 N = 51, 4
FAy 24 1, Gleichgewich tsbedingungen:

FA x
1. "EFx =0=Fx - --
94. 2
Lageskizze
FA y
11. "EFy =O=FN+FY-T
(freigemachtes Bremspedal)
FAx
111. '2:M(Bl =0=FN I 4+T (d2- 1, ) -T14
FAy

FAy FAx d d
- 2- 1.- -2- (2 - 12) FAy FAx 2 - 1,
c) IlI. FN = 1
4
=:2 - :2 -1- 4

I. "EFx =O=FAx-FBcosex FN = O,625kN -O,lOlkN ' 0,~;2;m = O,5893kN


11. "EFy =O=FBsinex-F-FAy
111 . "EM(A) =0=FI I-FBsinexI2
FAx
I1 290mm d) 1. r; = - 2- = 0,101 kN
a) 111 . F B = F -1 - '- = 1l0N· 45 . 750 - 733,9 N
2 SIn ex m vsm
11. Fy = F~y - F n = 0,625kN - O,5893 kN = O,03 57 kN
b) I.FAx=FBcosex=733,9N ·cos75°=189,9N
11 . FAy =FB sinex- F = 733,9N' sin 75° - 1l0N F= -/F~ + F~ = -/(0,101 kN/~ (0,0357 kN)2
FAy = 598 ,9N F=0,107IkN
FA = -/Flx + Fl y
FA = J(I,899 '10 2N)2 + (5 ,989 ' 10 2 N)2= 628,3N e) siehe Teillösung d!

25
Statik

96. 98.
Lageskizze (freigemac hter Heb el) Lageskizze (freigemach ter Spannk eil) Kraftec kskizze
11
IJ

I. :1:Fx =O =FAx - Fzcosß Nach Kr aftecks kizz e ist :


11 . 'f,F y =O= Fz sin ß -FAy - F
III . L M(A) = 0 = F z sinß(12 - 13 ) - F z cos ß 11 - F 12 3
) F N = -.f- = 200N 7464 N
tan fr tan 15° ,
12 F 200N
a) III . F z = F (I2 - I3) sm
. ß-I t COS ß b) FA = sinfr = sin 150 = 772 ,7N
F = 60 N . 80 mm
z 15 mm- sin60° l Gmrn-cos 60°
-r
Für die Teillösun gen c) bis e) wird de r Klemm hebel
Fz = 600. 7 N freigemach t.

b) I. FAX = F, cos ß = 60 0,7 N . cos 60° = 300 ,36 N Lageskizz e


11 . FAy = Fz sin ß - F = 600,7 N . sin 60° - 60 N (fr eigemachter Klemmh ebel)
FAy = 460 ,2N
FA = J Fl x + Fl y = J(3 00,36 N) 2 + (46 0,2 N)2
FA = 549,6N

97.
Lageskizze (fre igemac h ter T isch) I. s:r, =O= Fcx - FA Sin fr
11. LFy = O=FA cos fr +FB -Fcy
1J1. 'fM(c) = 0 = F B 13 - F:t12
Hinweis: In der Momentenglei chgewich tsbed ingung
(IIl ) wird zweckm äß igerweise nicht mit den Korn-
ponenten FA sin Cl und FA cos Cl, sondern mit der Kra ft FA
gerechnet.
-y= 180° - (fr + ß) = 80°
III F =F ~ = 772 ' 7N ·35mm =1352N
c) . B A 1
3
20mm
I. »r, =O =FAx -F sinfr +Fk cos-y
d) I. Fc., = F Asinfr = 772,7N ·sin I5 ° =200N
I!. 'f,F y = O=FAy - F cos fr +F k sin-y
[I. Fcy = FA cosfr+ FB=772 ,7N 'cosI5°+ 135 2 N
111. 'f,M(A) =0=Fk sin-y' 21- F cosfrl
Fcy = 2099N
_ I cos fr _ cos a = 5 5 kN . cos 30°
a) 111. Fk - F ~_ I sm ' -y -F 2 sm-y
· , 2 ' sm
' 8 00 Fc = JF~x + Ft y = J(200N) 2 + (2 099 N) 2
F k = 2,4 18 k N Fc =2 108 N
b) I. FA x =Fsi nfr - FkcoS"( e) siehe Teillösun g d) !
FAx = 5,5 k N ' sin 30° -2,418 kN · cos8 0° = 2,33kN
11 . FAy =Fco sfr -Fk sin-y
FAy = 5,5 k N -cos Jü" - 2,4 18kN 's in 80° = 2,382 kN 99.
Hinweis: Dieses Teile rgebnis ent hält be reits eine Lageskizze
Kont rolle der vo rangegangene n Rechnungen : (f reigemac hte r ~ sjn cy

Weil die Belastung F in Tischmi tte wirkt, müssen Schwinghebel)


Fr
die j - Kompc nenten de r Stützkräfte (FA y und r k sin-y)
gleich groß und gleich der Hälft e der Kompon ent e
F cos fr sein .
FA = J Fl x + Fl y = J(2,33kN) 2 + (2 ,382kN)2
FA = 3 ,332kN I. t :e, = O=Fs cosfr -Fz +FAx
FAy 2,382 kN ° [I. 'f Fy = 0 = FA y - F s sin a
c) frA " arct an FAx = arctan 2,33 kN = 45 .63 11I . l:M(A) =O=F,I -Fssinfrr -Fscos ar

26
Statik

Für die Teillösung en b) un d c) wird der Winkelhe bel


a) III. F = F . I
S Z r (smoc + COSQ) A -B - C freigemac h t :
F = l kN . 100mm - Lageskizze l-,,-c_os-,-ß+ _f-- /
S 250mm(sinI5 0+ cosI 50) - 0,3266 kN
b) I. FAx = F z - F; COSQ = 1kN - O,3266kN ' cos l5°
FAx = 0,684 5 kN
11 . FAy = F s sin Q = 0,3 266 kN · sin 15° = 0,0845 kN
FA = JFl x + Fl y = ..)(0 ,6845 kN)Z + (0 ,0845 kN)Z
FA = 0,689 7 kN
FAy 0,0845 kN 7,04° I . "LF x =O= FBx -Fc D
c) ocA = arctan FAx = arctan 0 ,6845 kN
I!. "f:,Fy = O = FBy - FA
III. "LM(B) =O=FAlscos ß -FcDI. cos ß
100.
a) Lageskizze ( freigemacht e Stützrolle) Krafte ckskizze
., • . Is cos ß Is 4 0 mm
0) 1[1. FCD= FA - - = FA - =lkN · - -
14 cos ß 14 90mm
F CD = 0,4444 kN

c) I. F Bx = FCD = 0 ,4444kN
H. FBy=FA = lkN
Fc 20N
F = - = --=34,64N F B = JFl x + F; y = J(0,4444kN) Z+ (J kN)Z
B tan ß t an 30°
F B = 1,094 kN
FD = FC = 20 N = 40 N
sinß sin 30°
(Mit der gleichen Kraft drückt der Zweigelenkstab Für die Teillösun gen d) und e) wird der Wink eJh ebeJ
C-D au fd as Lager D. ) D-E-F freigemacht :
Lageskizze
b) Lageskizze (freigem ach te r Hebel)

I. "LFx =O=FA x -F cos n


I. "LF x = O = FEx + Fc D - FDG sin oc
II. "LF y =O=FAy - F sin n + F B
11. "LFy = 0 = FDG COSIY. + F Ey - FF
III. "LM(A) =O=FB(ll+ /z) -F sinn / ,
III . ~M(E) = 0 = FF ls cosß + FCD 14c os ß
1,+ /z 90 mm - FDG sin IY. 14cos ß - FDG co s o 14 sin ß
III . F=FB I-.-=34,64N · . 60 0 72N
l sm oc 50mm' sm
I. FAX =F cosn=72N 'cos60° = 36 N FF l s cosß + F c n 14 co s ß
JI. FAy = F sinn - F B = 72 N · sin 60° - 34, 64 N = 27,7 1N d) III . F DG = .,.---:.,....,
.=------'--~"-'-'---'----~
14 (sin o cos f + cos o sinji)
FA = JFL + FL = J(36N)2 + (2 7, 7 JN)Z= 45 ,43N (FF ls + FCD I.) COS ß
FDG = 14 sin ( IY.+ ß)
(I kN · 40mm + 0 ,4444kN'90mm) ' co s3 0°
101. F DG = --'------- --'- - -----,,...---- --'- - -
a) Lageskizze 90 mm . sin 80 °
F n G = 0 .7817kN
(freigemach ter Tisch)

=
e) I. FEx FDG sin Q - FCD
1. 'iFy =0 =FA +FF -F FEx = 0,781 7kN ' sin 50o- 0,4444kN = 0,1544kN
11. 'iM(l') =O=FA ' 2 /3 - F 13 11 . FEy=FF -FDG cOSQ
13 F FEy = IkN -0,781 7kN ' cos500=0,4975kN
11. FA = F - = - = I kN = 1000 N
2/32 FE = JFJx + FJ y = y'(0, 1544 kN)Z + (0,497 5 kN)Z
1. FF = F - FA = I kN = 1000 N FE = 0 ,5209 kN

27
Statik

Für die Teillösu ngen f) un d g) wird die Deichsel 103.


freigemacht : Lageskizze
Lageskizze ( freigemach ter St ab)

Berechnung des Winkels o ;

c;= arctan
12
~ = arctan
3m
~ = 7 1,57
°

I. 'ZF:c =0 =FBx -FA cos o


I. "LFx
=O=FDG sinc;-Fh -FKx II . 'ZF y =O=FBy -FG+FA sinc;
11. "LFy =O=FKy-FDGcos c; m. "L M(B) = 0 = - F GI[ + FA sinal2 + FA coso r,
m. "L M(K) = 0 =Fh (/[ + 12) - FDG sin c;I2 I,
a) III. FA =F G 12 sino + 13 coso
12sinc; 180 ' 50 °
f) m. F =F - - = 0 78 17kN . mm ' sm
h DG I, + 12 ' 1280mm F = IOON ' . 20m °
A 3 m ' sm7 1,57 +lm ' cos7 1,57
F h = 0,0842 kN
FA = 63,25 N
g) I. FKx =FDG sinc; -Fh FAx = FACOS c;= 63 ,25 N -cos 71 ,57° = 20 N
F Kx = 0,7817kN ' sin SOo-0,0842kN = 0,5146kN FAy =FA sinc;=63 ,26N ' sin 7 1,57°=60 N
II. FKy =FDGcosa=0,7817kN 'cos500=0,5025kN
F K = JFL, + Fky = J(0,5 146 kN)2 + (0,5025kN)2 b) I.FBx =FA coso = 63 ,25 N -cos f l ,57° = 20 N
F K = 0,7192kN II. FBy = F G - FA sin a = 100 N - 60 N = 40 N

_
«« - arctan F
FKy _ 50 2,5 N _
- arctan 514 ,6 N - 44 ,32
° FB = VF~x + n, = V(20 N)2 + (4 0 N)2 = 44 ,72 N
Kx
104.
102. t.
F,COSOi A 2
Lageskizze ( freigemac h te Leiter)

Berechnu ng des Wink els o :

= arctan 4m = 20 ,56
12 I Sm °
a = arc tan T;
I. 'ZP" =O =FA cosc;- FBx ,--,-,--,,- - J
II. "L F y =O =FAsinc;+ FBy - F G
12 I. "LFx =O=FAx -FB sin a
III. 'ZM(B) = 0 = FG 2 - FA sina l2 - FA coscx l,
11. "LFy =O=FAy -FG +FB cos a
12
a) m .FA =FG c:-:c,-------=------ -
2(l, cos c;+ 12s in c;)
III. 'ZM(A) = 0 = - F G fI cos a+ FBsina (/[ - 12) sin a
+FBcosa (/ , - 12) cos a
F = 800 N · !,Sm I[
A I 2(4m . cos 20 ,56° + 1,5 m . sin 20,56°) 2 cosc; I, cos o
FA = 140,4N III. FB = F G 2 2 =F G - -- -
(l , -1 2)(s in a +cos c;) 2 (/ [ -12)
FAx = FA COS c;= 140 ,4 N ' cos 20 ,56 ° = 13 1,5 N
FAy = FA sin a = 140 ,4 N ' sin 20,56 ° = 49 ,32 N =I
F = 2 5 kN . 2 m . ~os 4 5 ° = I 179 kN
b) I. FBx=FA cosa=1 31 ,5N B , 2 ' 1,5 m '
II. F By = F G - FA sm o = 800N -49 ,32 N = 750,7 N I. FAx = FB sin a = 1,179 kN . sin 45° = 0 ,8333 kN
FB = VF~x + F~y = V (l3 1,6 N)2 + (750 ,7 N)2 11. FAy =F G - FBcoscx = 2 ,5 k N - 1,179 kN ' cos45 °
FB = 762, 1 N FAy = 1,667 kN

28
Statik

b) I. FEx =FA sin o =404,1 N


FA = JFlx + Fl y = J(0,833kN)2 + (1,667kN)2
11. F By =FA cosa - F= 700 N - 350N = 350N
FA = 1,863 kN
FAy 1,667kN ° FB = JFJx + FJy = J(404,1 N)2+ (350N)2
aA = arctan FAx = arctan 0,8333 kN = 63,43 FB = 534,6N

CY.B = 45°, nämlich rechtwinklig zur Platte.


106.
Lageskizze (freigemachte Rampe)
Anordnung ®
Lageskizze(freigemachte Platte)

I. xr; =O=FBx -FAsinß


11 . ~Fy =Q=FBy -FtFAcosß
I. ~Fx = 0 = FAx - FB sin CY. 111. 'EM(E) = Q = - Fl, cOSCY. + FA cosß(l, + 12)cosoc
11. zr, = 0 =FAy +FB cOSCY. -FG t FA sinß(l, + 12) sinoc

III. ~M(A) = 0 = FB sino ·1 2sinCY. + FBcosa '1 2cosa l,cosCY.


11 a) III. FA=F(I ,+ 1)(cos o cos ß + sm
" o sm ß)
-FG "2 COSCY.
2

11cosCY. 2m'cos20°
11 FA=F =5kN ·
(l1+12)COS(OC -ß) 3,5m 'cos(-40j
"2 cos CY. 11 cos a
FA = 3,505 kN
III . FB =FG 2 2 =FG - -
12 (sin CY. + COS CY.) 212 b) L FEx=FA sinß = 3,505kN ' sin60° = 3,035kN
=I IL FBy =F -FA cosß =5 kN - 3,505 kN ' cos60° =3 ,248kN
F = 25 kN· 2 m . cos45° = 3536 kN FB = JFJx + FJy =J(3.035kN)2+ (3,248kN)2
B , I 2 . 0,5 m ' FB = 4,445 kN
I. FAX = FB sin o = 3,536 kN . sin45° = 2,5 kN FBy 3,248 kN °
11. FAy =FG -FB cos «> 2,5 kN -2,5 kN = 0 c) CY.E = arctan F = arctan 3 035 kN = 46 ,94
Ex ,
FA =FAx=2,5kN ; CY.A =0° ; CY.B =45 °

105. 107.
Lageskizze Lageskizze
(freigemachter Hebel) (freigemachter Drehkran)

I. zr; =0 = FBx - FA
11. 'EFy =O=FB)'-FG-F
Berechnung des Abstandes 14 :
IlI . ~M(B) = 0 =FA I3 - F G I2 - F I,
14 = J11 -lj = J(0 ,5 m)2 - (0,4 m)? = 0,3 m F + FI, 8 kN · 0 55 m +20kN ·2 2m
a)III .FA= GI2 ' ,
13 1,2 m
I. 'iFx =O=Fnx-FAsina
11. »r, =O=-FBy+FAcosCY. -F FA = 40,33kN
III. ~M(B) =0=FAcosal 1 -F(l,+14 ) b) I. FEx =FA =40,33kN
IL FB)'=FG+F=8kN+20kN=28kN
a) III . FA =F~ = 350N · 0,3m+0,3mo =808,3N
11 cos o 0,3 m -cos Sü FB = JFJx + FJ)' = J( 40 ,33kN)2 + (28 kN)2
FAx = FA sina = 808,3 N . sin 30° = 404 ,1 N FB = 49,lkN
FAy = F.4 cos CY. = 808,3 N . cos 30° = 700 N . FB)' 28kN °
c) CY.B = arctan F = arctan 40,33 kN = 34 ,77
Hinweis: IIier ist CY. der Winkel zwischen FA und Bx
der Senkrechten , daher andere Gleichungen für FAx
und FAy als gewohnt.

29
Statik

108. 110.
Lageskizze I Lageskizze 2 Rechnerische Lösung:
(freigemachte Spannrolle) (freigemach ter Winkelhebel) Lageskizze (freigemacht er Bogenträger)

I. 'LFx = O=FAx - FB
II. 'LFy = 0= FAy - 2 F
1II. 'LM(A) = 0 = 2 F /2 - FB I 1
12 llOmm
a) 1II. FB =2FT;=2'35N ' = 57,04N
135mm Berechnung des Abstands I. :
b) I. FA x=I.I;'B=57 ,04N
I. = r - 13 = r - ~ = 3,6m -../(3,6m)' - (2,55m)2
II. FAy=2F=2 '35N=70N
I. = 3,6m - ../6 ,4 575 012 = 1,059m
FA = .)Flx + Fl y = J r(5::-::7:,04
-:~N:: -;2):-:+---:(=-70::-::N-=)-:;-2
I. 'LF" = 0 =FDx- F 2 coscy
FA = 90,3 N
11 . 'LF y =0 =FA- F I - F2 sin Ol +FBy
F Ay 70N 30 IJI. 'LM(B) =O= -FAr+FI(r-l l )
c) OIA = arctan FAx = arctan 57 ,04 N = 50 ,8
+ F 2 sin Oll. + F2 cos 01 12

109. F I (r - l I) + F,(l.sin 01 + 12cos Ol)


Lageskizze (freigemachter Träger) a) 1II. FA = r
I,
21 kN ' 2,2 m + 18kN(I ,059m'sin45°+ 2,55 m' cos45°)
FA = 3,6m
FA = 25 ,59kN

b) I. FBx = F 2 cos o = 18 kN . cos 45° = 12,73 kN


II. FBy =F I + F 2 sin cx- FA
= 21 kN + 18 kN · sin45° -25, 59 kN = 8 ,I4 kN
Berechnung des Winkels OIB: F B = J FJx + FJy = ./(12,7 3 kN)' + (8,14kN)2
12 0 ,7 m ° FR = 15, llkN
CXB = arctan 2/ -1 = arctan 0 ,85 m = 39 ,47
1 3 c) siehe TeiUösung b!
I. 'LFx = 0 = FB COS OIB - FAx Zeichnerische Lösung:
11. 'LFy = 0 = FAy - F- F I + FB sin cxB Anleitung: Im Lageplan WL F I und WL F 2 zum Schn itt
III. 'LM(A) = 0 = - (F + F I ) I 1 + FB sin OIB . 2/ 1 bringen. Im Kräfteplan Resultierende Fr aus F 1 und F 2
ermitteln und parallel in den Punkt S im Lageplan ver-
I1 F+F 1
a) III.FB= (F+F I ) 2 / I smOlB
· 2 smOlB
' schieben . Dann 3-Kräfte -Verfahren mit den WL Fr,
WL FA und WL FR anwenden.
F B = 12,74kN
b) I. FAX = FB COSOIB = 12,74 kN · cos 39 ,47° = 9 ,836 kN
Lageplan (M L = 2 :0.) Kräfteplan (M K = 1 0 ~)

II.FAy =F +F 1 -FBsinaB I
FAy = IHN + 1,2kN -12,74kN ' sin 39,47° = 8 ,1 kN A

FA = VF~x + F~y = V (9 ,83 6 kN)2 + (8, 1 kNf


FA = I 2,74 kN
I r.
FAy °
c) CXA = arc tan FAx = arctan 9 8,1
,
kN
836 kN = 39 ,47

Hinweis: Wegen der Wirklinien sym met rie müssen


FA =FB und cxA =cxB sein (siehe Lageskizze).
Die Teillösungen b) und c) ent halte n also zugleich
eine Kontrolle der Rechnungen .

30
Statik

111. für F 2= F , geset zt :


Voriiberlegung: 1. FBx - FA cos aA - F 1sin a =0
11. FBy + FA sin aA - F G - F 1(l + cos o) = 0
III. FA(l8cos aA + / 9 sin aA ) - F G /6
+FI CI, sin er < l , cos a - /d = 0
FGh - F 1(l, sina -/, ( I + cosa))
a) IlI. FA = I I .
8cosaA + .sm aA

F = 9 kN ' 2,4 rn- 30 kN (4 ,899 rn' sin 25· - 5 rn(l + <0525·))


A 2,1 m -cos 33,16 · + 2,143rn ' sin 33 ,16·
FA = 83,76 kN
Die Zu gkra ft F 2 im linken Zu gseil ist gleich der
Belastu ng F1 im rech ten Seiltrum . b) l. FBx ~ FA cos aA + F 1 sin a
Beide K rä fte werden in de n Schnittp unkt ihrer Wirk- FBx ~ 83,76 kN -cos 33 ,16 ° + 30 kN -sin 25° ~ 82,8 kN
linien verscho ben und dort durch ihre Resultierende 11. FBy = F G + F, ( I + cos o) - FA sin erA
F r l •2 ersetzt. Deren Wirklinie verläuft du rch den FBy ~ 9kN +30kN(l +cos 25°)-83,76kN ' sin 33,16°
Seilrollenmittelpunkt. Dann wird die Resultierende FBy ~ 20 ,37 kN
in den Rollenmittelpunkt verschoben und wieder in ihre
Komp onenten F 1 und F 2 zerlegt. FB ~ VF~x + F~y = V (8 2,8 kN)2 + ( 20 ,37 kN)'
Au f d iese Weise erh ält man für beid e Kräfte einen An - FB ~ 85,27 kN
griffsp unk t, der d urch die gegebenen Abmessu ngen ge-
na u festgelegt ist. FBy 20 ,37 kN °
c) «n ~ arcta n F ~ arctan 8 2,8 kN = 13 ,82
Bx

Lageskizze (freigemachter Ausleger)

112.
Nach der gleichen Vorüberlegung wie in Lösung 1I1
werden die A ngriffsp un kte der beiden Kettenspann-
kräfte F 1 ~ 120 N in den Mittelp unkt des Spannrades
versch oben .

"I
Lageskizze I.
I
. '.
I

( freigemachter F,COSCi
Sp annh ebel) " lt 8 F.tr

Bei der Lösun g diese r Aufgabe ist zu r Berechnun g de r I. 'EFx = 0 =FAX - F 1sin a
Wirkabstände und Winkel ein verhältnismäßig großer 11. 'i:. Fy = 0= -F, + F 1coser+FAy - F2
trigon omet rischer Aufwand erfo rde rlich . 11I . 'i:.MCA) = O=F,/, - Fl cos a/, -F,/2

I1 5 I,
ß~ arcsin ~ - ~ arcsin ----!!!. ~ 4 5 58° a) !I1. F 2 =F, (1 - cos o) I;
Is 7 m'
50 mrn
I, ~ I 1 cot ß~ 5 rn : cot 45,58° ~ 4 ,899 m F2 =120 N (I - cos 45 o ) 85 mrn =20,67 N
ls ~14cosß~3m ' cos 45 ,5 8 ° ~ 2, 1 m
19 ~ 14 sin ß ~ 3 m : sin 4 5,58° ~ 2 ,143 rn
b) I. FAx =F, sin a = 120 N . sin 45° = 84,8 5 N
12 - / 8 3,5 rn - 2, 1 m ° H. FAy =F, (1- coso) + F 2
aA ~ arc tan -1.- ~ arctan 2, 143 m ~ 33 ,16 =
FAy 120 N (1 - cos 45 °) + 20 ,67 N =55 ,8 2 N
(K on tro lle m it 'EM CB) =0)
Rech nungsan satz mit den Gleichgewich tsbedingungen :
1. »r; ~O =}Bx - }A cos aA -F2 si na FA = JF~x + Fl y =) (8 4,85 N)2 + (5 5, 8 2 N)2
11. "i. Fy ~O=FBy + FA sinaA - FG - F 2cosa - F 1 FA = 101 ,6 N
1lI. "i. MCB) = 0 = FA cos aA 18 + ~l sin a A19 - F G16
+F 2 sinal, - F 2 ccuxl , - F I/ , c) siehe Teillösu ng b!

31
Statik

113. 115.
Lageskizze Lageskizze
(fre igem ach tes Dach) ( freigemach te Schwinge
mit Motor)

Vorüb erfeKunK: Es dürfen die beiden parallelen Spann-


I. "EFx = 0 = F Bx - FA kräfte F, du rch die Result ierende 2 F s' im Scheibenmit-
11. r,Fy = 0 = FBy - F G - F , -2 F , telpunkt an greifend , ersetzt wer den.
III. r,M(B) =0= FA/ 2 - F G/ 3 - F,/, - F, ' 2 /, I. xr, =0=2 Fscosa -FAx
a) lll . FA =
F G f 3 + (F , + 2 F , ) / ,
I,
II. zr, = O= FAy-2 FS sina - FG + F d
I1I. r,MCA )=O= F d (/, + /2) - FG/, - 2 F s sin a / ,
1,3 kN ' O,9 m + (5 kN + 5 kN)' I ,5m -2 F s cos a/3
FA = = 14 7 kN
1, I m ' FG/ , + 2 F s (/, sin a + 13 cosa)
a) !!!. F d = I , + I,
b) I. F Bx = FA = 14 ,7kN
11. FBy =FG +F, + 2F, 300N'O,35m + 400N (O,35m'sin30° + O,I7m ' cos300)
FBy = 1,3 kN + 5 kN + 2 ' 2,5 kN =1l ,3 kN Fd = 0,65 m
F d = 359,8 N
F B = JFJx + FJy = J(14,7 kN)' + ( 11,3 kN)'
F B = 18,54 kN b) I. FAx = 2 F s cosa= 2 '200N 'cos300=346 ,4 N
11. FAy= 2 F ,sina+FG -Fd
FBy 1I,3 kN °
c) a B =arctan FBx =arctan 147 kN =37,55 = 2 '200N'sin30° + 300N -359,8N = 140,2 N
I
(Kontrolle mit L ~M(B) = 0)
Winkel a ist Kom plementwinkel zu m Winkel aB : , - -- ----0-- - --,-
FA = J Flx + Fj y = J (3 46,4N)2 + (140 ,2 N)2
a = 90 ° - aB = 52,45°
FA = 373 ,7 N

_ FAy _ 140 ,2 N _ ' 03°


114. c) aA - arcta n FAx - arctan 346 ,4 N - T- - ,
Lageskizze
(freigemachte
Laufb ühne)
116.
Vorüberlegung wie in Lösung 11 1.

Lageskizze
(freige machter Spannhebel)
I. »r, =O=F2 sina-FAx r"
11 . "EFy =0=FA y-F, -F+FB -F2COSa
12
I11. r, M (A) = 0 = - F , / , - F
2 +FB I4
- F 2c osa 12 - F 2sina 13 I. r, F x = 0 = FAx - 2 F , - F 2
11. r, F y = 0 = FAy - 2F,
12
F 1 I , + F 2 + F 2 (/2cosa + 13 sin a ) 1lI. "E M(A) = 0 =F , I, + F , I , - F 2/ ,
a) II I. F B = 1
4
2,SkN ' 0,6 m + 1,6kN '1 m + O,5kN (2 m 'cos52°+ 0,8m ' sin 5 2° )
FB - 1,5 m = 2,68 7 kN

b) I. FAx =F 2 sin Cl = 0,5 kN · sin 52° = O,394kN I a) 111. F, = -2 F.I_f ' =F , ~


21
= 100 N . 2..· 35
~ mm
. I, ' 12 J JU mm
11 . FAy =F1 + F + F 2 cos a - FB F , = 63 ,64 N
= 2,5 kN + 1,6 kN + 0,5 kN · cos 52° - 2,68 7 kN
b) I. FAx = 2F, + F , = 2 ·100 N + 63 ,64N = 263, 64 N
FAy = 1,72 1kN
11. FAy = 2 F 1 = 20 0N
FA = J Fl x + Fj y = J (O,394kN)2 + (1,72 1kN)'
FA = J FL + Fj y = J ( 263 ,64 N)' + (20 0Nf
FA = 1,765 kN
FA = 330,9 N
c) siehe Teillösung b! c) siehe Teillösung b!

32
Statik

4-K räfte·Verfahren und Gleichgewichts- FG1/ 1 + (F s +FG2)12


111. Fe = 1
bedingungen (7. und 8 . Grundau fgabe) 3

F. _ 34 k N ' I ,l m + 3 2 k N ' 4 m 59 ,07kN


c - 2.8 m
117 .
I. FB = Fe = 59.0 7 kN
R echnerisch e Lösung: 11. FA =FG1 +Fs +FG2 =66 kN

i --~
Lageskizze
(freigemachtes Man telr ohr
mi t Au sleger)
I ~~~~_-~J 119. h
F" o Lageskizze I, ~
..::'1 (freigemaCht~
er cr,;;na~ V Y\ ...
Anhä nger) ~ ~
I. 2:,Fx =0=FR 1 -FR2 F. Fa
.;;- .:;-$
11. 2:, F y = O=FA - F G Cl r.
JlI. r.M(o ) =0 =F R2 13 - F G I, A ~ F,. cosa.
'r 'I.--' •
a) Stü tzkr äft e in oberste r St ellun g I. zr, =O =F, - FGsin a
11 1,6 m 11. 'LF y =O =FA + FB- FG cos a
III. F R2 = F G T; = 24 kN . 2,4 m = 16 kN 111 . 2:,M(o ) = 0 = Fr, sin a (l) - 12 ) + FGcosa / , - FA ' 21,
I.FR 1 =F R2 = 16 kN a) ,,20 % Gefa lle" bedeutet : der Neigung swink el hat
II.FA = F G =24 k N einen Ta ngens von 0,2 .
a =a rctanO,2 = 11,3 1°
b) Stütz k räfte in unterster Ste llung
Beim Sen ke n des Au slegers verändert keine der vier b) I. F s = F G sin o > 100 kN -sin ii ,31 ° = 19 ,61 kN
Wirklinien ihre Lage . Fo lglich bleiben auc h die (I) - /2) sin a + I, cos a
Stü tzk räfte FA , FR 1 und FR2 unverändert. c) lII . FA =F G 2/ ,

Z eichn erische Lösung: F = 100 kN . 0,5 m 'sin 1i ,3 1° + 2m' co, 11,31 °


Lageplan (M L = I f,;,) A
FA = 51 ,48kN
2 '2m

-i=:> wlFi l III 11. F B = FG coso - FA = 100 k.t'J ' cos 11 ,31 ° - 51 ,48 kN
r.J l r.
'1Ir,
/
FB = 46 ,58 kN
/
/ A

I
/
1 // /

§: //
~I 4...
...
/
~ /
~ /
/ 120.
/ §;' /
/ Lageski zze (freigemachte r Wagen ohne Zugstange)
/

r" I ~' WlF"


r, /
F"
F,

118.
Lagesk izze
(freigem achter Kran) l. "E F x
11. 'f-F y °
= O=Fd cosß -Fsin a
= = F d sinß + FA2 - Fcos a + FAl
111. "E M(A) = 0 =- Fd sin ßI2+F sina. (/4 -1 ,)
- F cos a (13 Is)+FA l I3
I. 'LF x = 0 = F B - Fe sin a sin lO:
11 . 'LF y = 0 =FA - FGI - (Fs + FG2) F =F = 38kN . =7,619 kN
I. d cos ß cos 30
JIl . 'LM(Bl = 0 =Fe / 3 - F G1I, - (Ps + F G2) 12
F d 12 sin ß + F[(/, - 1,) cos a - (/. - l I ) sin a]
Ill. FAl = I)

7,619k.t\l · 1,l m ' sin 30° + 38 kN (1 ,6 m ·cos 10° - 0 ,2 m ' sin 10°)
FA1 = 3') = 19 .6 1 kN
.z rn

33
Statik

II.FA2 = F cos er - Fd sin ß - FA1 Z eichnerische Lösung:


FA2 = 38kN · cos l Oo-7,618kN ' sin 300-1 9,6 1Iu"l Lageplan (M L = 0 ,2 ~ ) Kräftep1an (MK = 6 ~)
FA2 = 14kN
(Kontrolle mit "L M(B) = 0)

121.
Lageskizze (freigemachte Arbeitsbühne)
I,

123 .
Lageskizze ( freigemachte Stange)
I. 'f-F x = O=FB - F e
11. 'EFy = 0 = FA - F
III. 'EM(o) = 0 = F I, - Fe 12
~/y
a) 11. FA =F=4,2kN
~os:
b) I1I. F.e =P-II
• 1 =4. ,_")kN
1,2m 7") kN
. . · -0,75 m = 6 , - j
c
2 I. 'EFx =O=FG sin er - FA -Fa Fr
I. FB =Fe= 6,72kN 1I.'EFy =O=Fc -FG cos er .

III. 'EM(B) = 0=FAI2 -FG Sin er ( ~' - 13 )

122 .
R echn erische Lösung:
III. FA = F G
( +-/
I

12
'
3 ) sin er 1,3 m ' sin12 °
= 7S0 N . - 1- 7 - -
, m
Lageskizze (freigemachte Laufkatze)
FA = 119, 2 N
I. FB =FGsiner-FA = 7S0 N ' sin 12°- 119 ,2 N= 36,69 N
(Kontrolle mit 'EM(A ) = 0)
11. Fe =F G cos e > 750 N ' cos 12° = 733. 6 N

124.
Lageskizze ( freigemachte Leiter)

Berechnung der Abstände


I. 'EFx = 0 = F cos (er - ß) - FG sin Cl un d des Winkels Cl :
11 . 'EFy = 0 = F u + F o - FG coso F sin (Cl - ß)
Nach dem 2. Strahl ensatz ist
r

12
III . 'f-M(o ) = 0 = F o l 2 - [FG COS Cl t F sin (Cl -. ß)] T 14 15
- = - und daraus:
I. 12 '

a)
sino sin 30° kN
I F=F = 18 kN · - o- = 9.317 j 14 / 2 (l , - /3 ) / 2 4 m '3m ..,
. G Cm(Cl -ß) cosl 5 I - - = - --=--- = · m
5 - I, I, 6m -
12 16 = 12 - /5 = 1 m
b) III . F o = [FG COS Cl + Fsin (Cl - ß)] 2 /
2 14 = / , - / 3 =4 m
_1 8kN ' cos 300t 9,3 17 kN 'sin ISO= 9kN 12
F.0 2 I 7 = -2 = 15
-
' m , ebenfalls nach Strahlensatz.
11 . Fu =FG COs Cl t F sin(Q-ß) - Fo
Q
13
= arctan -
2m
= arctan -2m = 45
°
Fu '; 18 kN 'c os300+9,3 17kN'si n ISo- 9kN = 9kN 15

34
Statik

GIeich gewic htsbedingungen : 126.


Lagesk izze (freigemachter Werkz eugscWitte n)
I.'E.Fx = 0 =FA- F2cosa I,
11. 'E. Fy =0 =FB -F, -F2sina
=
1II. LMco) = 0 F I /, + F2sin o r, - F 2cosa l.

17
III. F 2 = F , .
I. cosa - 16 sm a
F 2 = 800N . 1,5 m 56 5,7 N
4m ' cos 45° - Im ' sin 45 ° I,

I. FA =F2 cos a =5 65 ,7 N' cos45 ° = 40 0 N =0 =FVi cos ~ - F V 2 cos ~


"- 2

11. FB = F , + F 2si n a = 800N + 565 ,7 N · sin 45° = 1200N Il. "L Fy =0 =F v , sin i +F V2 sin i -FG + FF
1II. "L A/CO) = 0 = F GI, - FVi sin i (/ 3 + 14) - F V 2 sin i I.
a
cos 2"
I. FV2 = F v , - - a = Fv , ; in Gleichun g III eingeset zt :
cos 2"

1II. F V I =FG I, = 1,5kN ' 380m~ °

LmJ
125.
Voriiberlegung: (I3 + ?_ I' ) SI0
. ~
2
960 mm 's1045

~
FVt = 0,8 39 7 k N
I. FV2 = FV 1 = 0,8397 kN

11. FF=FG - 2FVi Si n~


D ie beiden Radialkräfte F B und Fe an der K ugel werden
in den K ugelmittelp unkt M ( = Wirklinienschnitt punkt) FF = 1,5 kN - 2 · 0,83 9 7kN ' sin 45 ° = 0,3 125 kN
verscho ben (s. Lösung 111).
Diesen Punkt da rf man dann also auch als Angriffs-
127 .
punk t der beiden Reakt ionskräfte F B und Fe an de r
F ühru ngssch iene des T isches an nehmen. Lageskizze (freigemachte r Bettschlitten)

Lageskizze (freigemachter Tisch)


I, I,

F
I. '5:.Fx = 0 =FB cos ß - Fe cos o
11. '5:. Fy = O=FA - F +FB sin ß + Fc sin a
Hinweis: a = 920° = 4 5° . 111. 'E.M(A) = 0 =F I, - FB sin ß I3 - Fes in a (/2 +13 )
cosß
I. Fe = F B cos a; in Gleich ung 1IJ eingesetz t:
I. '2:.Fx =O= FBc osa -Fe cosa
cosß
11. 'E. Fy =O =FBs inat Fe sin a -F + FA 1II. F I, - FB 13 sin ß- FB cos~ . sin a (/2 + 13 ) =0
III . "LM(M) =0 =FA ' 2 11 - Fl ,
I,
FB =F ..,.---,.----.C-- - - -
13 sin ß + (/2 + 13) cos ß tan o
= 18 kN . O,6 m
0,78 m 's in 20° + 0,9 2m ' cos20° ' tan60°
cos o FB =6 ,122kN
I. Fe = FB cos a =F B ; in Gleichu ng " eingese tzt :
cosß cos 20 °
I. Fe = FB cos a = 6,12 2 k N ' - -0 = 11,5 1 kN
11. F = F~ FA = 225 N = 159 IN cos60
B 2 sm a 2' sin 45° , II. FA = F -FB sin ß -FC sin a
= 18 kN - 6 ,12 2 kN ' sin 200- lI ,5 I k N ' sin 6 0°
I. F e =F B = 159 ,1 N FA = 5,9 42kN

35
Statik

128.
Lageskizze I. ss, =O =FAcoSCi - FB- F e
(freigemacht er Support) 11. xr, =O = FA sin Ci -FG
111 . ~M(C) =0 =F B (I, - /2 ) + F G I. +FA sin Ci I) - FA cos o Z,
11 F
. A
~Ci = 1,8
= sin kN = 2800 kN
sin 40 ° ,
FA (I, CO SCi - / 3 sin Ci) - F G I.
I, -/ 2

2,8 kN (0,28 m ' cos400- 0,05 m ' sin400) - 1,8 kN ' 0,09 m
FB = 0,25 m 1,394 kN

I. Fe =FA CO S Ci - FB = 2,8 kN 'cos40° -1,394kN = 0,7508kN


( Kont rolle mit ~M(B) = 0)

129.
Lageskizze (fre igemachter Reitstock) I. "f. F x =0 =FD2 COSCi-FDlsino< - FF
11. sr,= O= FDl eosCi +Fmsino<-FG
111. "f.M(D' ) =0 =F G I, - FF 14 + Fm sin Ci 13
FFI 4 -FG/ I
111. FD2 = I . ; in Gleichungen 1 und 11 eingesetzt :
3 sm o<

FFI. - FGI,
1.I3 sm
' a
Heide
' cos Ci - FDl sin oo - FF = O Gi" h
erc ungen
1
FF I. - FG/ I J nac h FDl
11. F D ' cos Ci + . sin Ci - F G = 0 aufgelost un d
13 sm Ci gleichgesetzt :

FF I4 - F G/ ,
13 tan Ci
sin o COS 0<

cos Ci
(FF I.- FG/d -I - - - FF CO S Ci
3 tan o
. sin Ci
=F G sm 0< - (FF I. - FG/ , ) - 1
I' /3 tan o
3
(FF I4 - F G Id cos Ci - FFI3 sin 00 = F G / 3 sin Ci tan 00 - (FFI. - FG/ I) sinCitanCi
FFI. eos 00 - F G I, cos 0< - FFI 3 sin o =FG13 sin e tan 00 - FFI 4 sin Ci tan 00 + F G I, sin c tan 00
FF(I. eos 00 - / 3 sin Ci + 14 sin Ci tan Ci) = F G (/3 sin o tan 00 + I, sin o tan Ci + I, cos Ci)
FF [/. (cos o + sin 00 tan 00) - / 3 sin Ci] = F G [/ , (cos o + sin 00 tan 00) + 13 sin a tan a]
=I =1
~
cos' 00 + sin" 00 .
= F G I, cos o + I, sm 00 tan Ci

= F (_1
G
_+ 1 sin
cos o
1
3 00 tan 00)

2
F =3 2 kN · 275 mm + 120 rnrn . sin 35° = 2 268 kN
F , 500 rnrn - 120 rnrn . sin35° · cos3 5° ,

F FFI 4 - FG/ , = 2,26 8 kN . 500 rnrn -3, 2 kN . 275 rnrn = 3 694 kN


111 . tn " 13 sin Ci 120rnrn 'sin 350 ,
FG - F D2 sin Ci 3 2 kN - 3 694 kN . sin 35°
11. F Dl = CO S Ci = ' e~s35 0 1,320 kN

36
Statik

130. 11. F N = F = 350 N


a) Lageskizze
(freigemachte s 111 . FB = F~ = 350 N ' llO mm = 1203 N
12 320 m m '
Gestänge mit Motor)
i. FA = FB = J20 ,3 N

1. "J:. Fx = 0 = FB - FA + FN cos o r"cD.;,:sa~+----,


11. "J:. Fy = 0 = FN sin a - F Ia
131.
R echnerische Lö sung:
111. "J:.M(A) =0=FI 1 - FB I2 +F.'1cosa/3 N
a) Lageskizze J
(freigemachte Leiter)
11. F = .E: = 350 N = 404 1 N
N sm a sin 60° ,
FI 1 +FN1 3 cosa
111 . FB = 1
2 Nach dem J. St rahJensatz
E', _ 350 N ' 0,l l m + 404,I N ' 0,16 m ' cos 60° 12 I,
B - 0,32 m ist T; = G' und daraus:
FB=221 ,3N 2"
12 13 J 8 m . 14m
I. FA = Fa + Fr.; cos o = 221,3 N + 404 ,1 N ' cos60° I, = 21J = ~'
'2 ' 2 .e m = 0,504 m
FA = 423 ,4N
1. "i:. Fx = 0 keine vorhanden
(Kontrolle mit "J:. M(B) = 0)
11. 'i;Fy =O =FA+ FB -F
111. "i:.M(A) = 0= - F I, +FB I3
b) Lageskizze
Is 0,504 m
111. FB = F - = 850 N · - - - = 306N
1. "J:. Fx = 0 = FA + FB - F.'1 cos a 13 1,4 m
II. "J:.Fy =O=FN sina -F 11. FA = F- FB = 850 N- 306 N = 544 N
111. "J:.M(A) =O=F l t - FB I2 - FN cosa /3
----::c.Q':- -l

11. F =--!!-= 350 N =4041 N Lageskizze 2


N sm o sin 60° ,
zu den Teillösungen b) und c)
F it -FN 13 cos a
111. FB = 1 (linke Leiterhälfte freigemacht)
2
F - 350N '0,llm - 404,1 N ' 0, 16 m'cos 60°
B - 0,32m

I. FA =F.'1co sa-FB=404,IN· cos600-1 9,28N


FA =1 82 ,8N
(Kontrolle mit 'i;M(B) = 0)

13 13
c) Lageskizze FA T- F (T- Is)
b) 111 . F k = I - I,
1

E', 544N '0,7 m- 850N ' 0,196 m


k = 1,7 m = 126 N

c) I. F cx= Fk=1 26N


I. z r; = O=Fß-FA 11. Fcy = F - FA = 850 N -544N = 306 N
11. xr, =O=FN-F -"'I
111 . "i:.M(A) = 0=F I, -FB I2 Fc = JF~x + F~y = J(I 26 1\') 2+ (306 N)2
F c = 330,9 N

37
Statik

Zeichnerische Lö sung: 133.


F
Lageplan (NIL = 1 .;;;,) Kräft eplan (M K =250 ;!i!;) a) Lageskizze 1
(freigemachter Hubtisch F
n mit Stange und Rolle) Fr

/ ~
s»;
.... /'
/
I. =O=Fp -FE+FDsin a
11. z,Fy =O=FDcosa-F
,
/
I
/
rn .Z,M(E)=0=FDsinaI2- Fp/,
F I

F 250 N
II . Fn = cosa = cos 30 0 = 288, 7 N
IJT c;' _ F n 12sin a _ 288, 7 N '7cm ' sin 30° = ") ") N
Anleitung: Auf die recht e Hälft e der Leiter wirken 'H . , F - I, 5 cm ~0 ~, 1 .
drei Kräfte : FB ,Fk und F c. WL F k und WL F B
I. FE = Fp + FD sin e = 20 2,1N + 288 ,7N ' sin 30 °
werde n zum Schnitt S geb racht ; Gerade SC ist Wirk-
FE = 346,4N
linie von F c (3-Kr äfte-Yerfahr en) . Nun kan n an der
(Kon trolle mit z,M(F) = 0)
Unken Leite rhälfte das 4 -Kräfte·Yerfahr en mit de n
Wirklinien von F, FA, F k und F c angewendet werden .
Lageskizze 2 (freigemachter Winkelh ebel)
Hinweis: Bek annte Kraft
132. ist jetzt die Reaktionskraft
der vorher erm ittelten Etos« "- J,i
a) siehe Lageskizze I in Lö sung 131. Die Kraft F wirkt
Kraft FD . b
jet zt in Höh e der Kette , so da ss lediglich die Länge ls
kürzer wird .
B
12 I
Nach dem I . Strahlensatz ist z; =?1s ' und daraus :
I I
I5 = 2....='.
"l r
= 0,8 m . c1,4 m =0 ,-??- 4 n12
'"'l _ ..,
I. z,Fx =O =Fcx -Fnsin a
L. tt L. - L.,J m Il. "Z F y = O= Fc y - Fn cos ü - F B
II. xe, =O=FA+FB -F
Ur. z, M(c) = O=FDI,-FB 13
III. Z,M(A) = 0 = - Fis + F B 13 I, 5 cm
III . FB=Fn - = 288 ,7N ' - = 360,8 N
13 4 cm
1Il. F = F* = 850 N · °i~;~m = 136 N
B I. Fcx <Fo sin e = 288,7N ' sin 30° = 144 ,3 N
11. Fc y = Fn cos o + FB = 288 ,7 N ' cos30° +360 ,8N
11. FA = F - F B = 850 N - 136 N = 7 I4 N
Fc y = 61O,8N
b) und c) siehe Lageskizze 2 in Lösun g 13 1. Fc= J FE:x + FE:y = J(I44 ,3 N) 2 + (6 10,8 N)2
I. z,Fx =O=Fk-Fcx Fc = 627 ,7N
II. t.r, = O=FA -F+Fc y
13 13
III . z,M(c) =O=F(T -/s)+Fk (l, -/4 ) - FA "2 Lageskizze 3 (freigemachter Hebel mit Rolle B)
Hinw eis: Bekannte Kraft ~.
ist jetzt die Reaktionskraft •
der vorh er ermittelten F.
Kraft FB · 'r
F. '
F.

F. = 714N '0,7m-850 N '0,476m = 56N "- A "

k I ,7m

c) I. F c x =Fk = 56N
I. "ZFx =O = FB sina - F Ax
11. FCy=F-FA= 850 N - 7I4N=1 36 N
II. 'EF y = O=FBcos a - FAy + F h
Fc = JFE:x + FE:y =J(56 N)2 + (l 36N)2 = 147,1N UI. "Z M(A) = 0 = F h ls - F B coSCY.14

38
Statik

I. co s o 2· 30 ° Kontrolle fiiralle Tel/ergebnisse:


IlI. F. '" F - - '" 360 8 N . cm cos
h B I, ' 1 3 ,5 cm Lagesk izzen und Ansatzgleichu ngen sind für die Teil-
Fh '" 178 ,6 N lösun gen a) und b) iden tisch . Die unter a) ermi tte lte
Zu gst angenkraft F h be trägt 178,6 N, die für die Teil,
I . FAx '" FB sin Ci '" 36 0,8N ' sin 30° '" 18 0 ,4 N
lö su ng b) vorgegeb ene Kraft ist F h = 75 N. Alle
11 . FAy '" FB cos o + Fh '" 360 ,8 N . co s 30° + 178 ,6 N
übri gen Kräft e d er Teillösung b) müsse n also das
F Ay "' 49 1, 1 N . 7
17 :' 6 -fache d er Kräfte aus Teillösung a) betr agen.
(Ko n tro lle mit 'f,M(B) '" 0)
FA '" vF1: + Fl y '" y'I'-(1C-:8C-:0-,4- N -'-'-+·-'(-49- 1-,-I ,-N--o),
cc)
134.
FA'" 523 ,2 N R echnerische Lösung:
Lageskizze ( freig emachter Tisch)
b) siehe Lösung a) , Lageskizze 3

I. 'f,Fx "' O"' FB sin o: - rA x


11 . "E.Fy =O =FB coso:-FAy+Fh
111. 'f,M(A) = 0 = Fh I, - F B COSO: I.
I
II!. FB=Fh - ,- - = 75 N · 3,5 cm = 15 1 6 N
I. cos 0: 2 cm . cos3 0° ,
I. FAx = FBsino: = 15 1,6 N ' sin 30 ° = 75 ,78 N
11. FAy = FB COS 0: + Fh = 15 1,6 N . cos 30 ° + 75 N I.'f,Fx = O=FA - F B
FAy = 206 ,3N 11. "E.Fy = O ~ Fs - Fn - F(j
(K o nt rolle mit 'f,M(B) = 0) 111. 'f,M(o ) =0 = F n (I, - 13 ) - FA I, - F G (I, + 13 -I.)
FA '" JFl x + Fl y = J(75 ,8 N)' + (2 06 ,3 N)' 111. FA = Fn(l , - 13)- FG (I,+ 13- 14)
I,
FA = 2 19 ,7 N
F =3 ,2kN '18cm - 0 ,8 kN ' 13 cm _ .
A 2 1cm - 2,248 kN
siehe Lösun g a), Lageskizz e 2
I. FB = FA = 2 ,24 8 kN
Hinweis: Bekannte Kraft ist jetzt die Reak tionskraft 11 . r, «r;
+F G = 3, 2 kN + 0 ,8 kN = 4 k N
der vo rher ermi tt elt en Kraft F B ·
Zeichnerische Lösung:
I. "E.Fx = O= Fcx -FD sin o: An leit un g: Fa und Fn werden na ch dem Seileckver-
11. t.r, =O=Fcy -FD cos a -FB
fa hren zur Resu ltierenden Fr reduz iert . Dann werden
111 . 'f,Jll tC) =O = FD I, - FBI 3
mit Frals bekannter Kra ft die Kräfte FA' FB , F s nach dem
13 4 cm 4-Kräfte-Verfahre n erm ittelt.
111. FD= FB - =15 1,6N ' - = 1 21 ,2N
11 5 cm
I. Fcx = FD sin o = 121 ,2N ' sin 30 ° = 60,6 2 N
135 .
11. Fcy '" FD COS O: + FB = 12 1,2 N · cos 30 ° + 151 ,6 N
Fcy = 256, 6 N Lageskizze 1 (freigemach ter Spannrollenhebel ; siehe
auch Lösung 108 , Lageski zze I)
Fe = JF~x + F~y = .j(60,62N)' + ( 25 6 ,6 N) '
Fc = 26 3 ,6 N

siehe Lösung a) , Lagesk izze I

Hinweis: Bekannte Kraft ist jetzt die Reaktionskraft


de r vorher erm ittelten Kraft F D .
I.'f,Fx =O =FAx -FB
11. 'f,Fy = O=FAy - 2 F
I. 'LFx =O=FF-FE +Fnsino: 11 1. 'f,M(A) = O=2 F I, - FB I,
11 . 'L F v = 0 '" Fn cos cx - F
111. 'f,M(E) = 0 <Fo sin cx I, - FF/ ,
I, 12 0 m m
11. F=FD coso:= 12 1,2 N ' co s 300 = 105N a) 111. FB=2F - = 2 ·50N · - - -=120N
I, 100mm
I, sin o 7 ' 30 °
I. FAx =FB = 120N
111. FF"'FD - 121,2N ' em ' sm = 84 8 7 N
1-=
, S em ' 11. FAy = 2 F= 100N
I. FE =FF+Fnsincx= 84 ,87 N+ 121,2N 'sin 30°
FE = 145 ,5N FA = JFl x + Fl y '" J(l20/l,')' + (l OO N)'
(Kontrolle mit 'f,M(F) = 0) FA = 156 ,2 N

39
Statik

Lageskizze 2 für die b) Lageskizze wie bei Lösung a) , abe r F, und F 2


Te illösungen b) und c) vertauscht.
(freigemachte Spannstange)
I. 'f-Fx =0 =F-F,-F2
H.'f-F y =O=FA - FG +F B d
Hinweis: Bekannte Kraft ist
jetzt die Reakt ion skraft 111 . I:M(o) = 0 = - fA (/3 + 14 ) +F, (I,+ 1 -7' )
2

de r vor her erm it telten Kraft FA . +F2 (/,+/2+ ~ )+FG /4 -


I. F =F,+F2 =100 N +30 N =130 N
I. z»; =O =Fc -FAx-FD
[I. 'f-Fy =O=F-FAy F, (/,+/2-~)+F2 (/,+/2+~ )+ FG/4
111 . 'f-M(c) =0 =FAx 13 - FD 14 111 . FA = I I
3 + 4

IOON'O,l l m + 30N ' 0,2 1m 1'80 N 'O,1m


b) 11. F=FAy = 100N = O,22m -
13 180mm FA = 115 N
c) 1I1. FD =FAXT; =120N ' =98 ,18N
U Omm II. FB =FG -FA = 80N -II5 N= -35 N
I. Fc =FAx + FD =12 0N +98,1 8N =21 8,2N (Minus bedeutet : Kr aft F B wirkt dem angenomme-
(K ont rolle m it 'f-M(D) = 0) nen Richtungssinn entg egen nach unten .)

136. 137 ,
a) R echnerische Lösung: Rechnerische Lösung:
Lageskizze ( fr eigemachte Fuß platte mit Mot or) Lageskizze

I. 'f- Fx = 0 : keine x -Kräfte vo rha nde n


11 . t.r, =O =FA- F + FB
1lI. 'f-M(B) = 0 = FI 2 - FA (I, + 12)

111 F _F _ /2_ _ "50N · 3,15m - 88 8 N


. A - I, + 12 - 1~ 1,3 m + 3,15m - 4,
I. zr, =0= F -F, -F2 [I. FB = F - FA = 1250 N - 884 ,8 N = 365,2 N
Il. 'f-Fy =O=FA - FG+ FB d
1lI . ~M(o) = 0 = - FA (13 + 14) + F, (I, + 1 + i )
2
(K ontrolle m it 'f-M(A) = 0)
Zeichnerische Lösung:
+ F2 (/,+ /2 - ~ )+ Fal. Lagepl an (M L = 2,5";;; ) Kräfteplan (MK = 1000 t,;;)
I. F =F,+ F 2= 100N+30 N=1 30N

=
F, (I,.+ 1 .-.--.------,,------'------"-'------
2+ ~) + F2(/ , + 1 ~) +FG/.
2 .. . A r <:
F.~
1lI. FA
13 + I.
:> -r

Fe F
_ 100 N · 0,21 m + 30 N · 0,11 m + 80 N · 0,1m
- 0.22 m
138,
FA = 146,8 N
Rechnerische Lösung:
H. FB =Fa - FA = 80 N -146,8N =- 66,8N
Lageskizze
(Minu s bedeut et : Die Kra ft F B wirkt nicht wie
angen om men nach oben auf die Fußplatte , sondern
nach un ten .)
I. 'f- F; = 0 : ke ine x-Kräfte vor ha nden
11 . »r, = O= FA + FB - F
1I1. 'f-M(B) = 0 = F /2 - FA(12- I,)
Zeichnerische Losung: nr. FA - F _/2_ - 690N .I ,35m_ ?070N
a) - 12 - I, - 0,45 m - -
Ft. F2 und FG werden zur Resultierenden Frreduziert (Seil-
eckverfahren). Dann werden mit Fr als bekannter Kraft die [I. F/i =F - F A = 690N - 2070 N = - 1380 N
Kräfte F, FA, FB nach dem 4-Kräfte -Verfahren ermittelt. (Kontrolle mit ~ M(A ) = 0)

40
Statik

b) Die K raft FA wirk t gegen sinnig zu F, di e Kraft FB 0


a) Ill. F =F!.:.. =18kN. ,095m =01527kN
gleic hsinnig (Minuszeichen bedeutet: umg eke hrter h I, ' 1,12m '
R ich tu ngssin n als angenommen).
b) I. FBx = F- F" = 1.8 kN - 0 ,1527kN = 1,647kN
Zeichnerische Lösung: (Ko n trolle mit "E ;\[(A) = 0)
11. FBy = 0 ; d . h. es wirkt im Lager B kein e
Lagep lan (~t L = 0 ,5 f,;;) Kräfteplan (M K = 1000~ )
y -Ko mpo nen te , fo lglich ist F B = F Bx = 1,647 kN
.....
!r I
-c~
~ ~ F, r
1 --~----7J P
142.
Lageskizze
... 0
"''--"'
"' (freigem ac hte r Hänge schuh)
~

139.
Lageskizze ( freigemach te r Fr äserdorn )
I. "E F x = 0 : keine x -Kräft e vorha nde n
11. "EFy = O= FA - FB - F
1II. "EM(B) = 0 = FA (/, + 13) - F (/, + 13 + I. )

I, + 13 + I. 35 0 m m
a) 1II. FA =F 1, + 1 =1 4 kN ' 280mm = 17,5 kN
3
I. "E Fx = 0: keine x -Kräfte vorhanden
b) [I. FB = FA - F = 17 ,5 kN - t4 kN = 3 ,5 kN
11. "E F y =O =F - FA -FB
( Kontrolle mit "EM(A) = 0)
111 . "EM(B) =0 =FA (I, + I,) - F I,

- F - I,- - 5 k N· . 170 m m - ? 833 kN


1I 1. F A - 1, + 1, - I 300mm - - , 143. 11 "
1
.- .
11. F B = F - FA = 5 kN - 2,833 kN = 2 ,167 kN Lageskizze 8
A, --'
(Kontrolle mit "EM(A) = 0) (freigemach te Welle)
' I'
~ 'e
F, F,
140.
Lageskizze ( freigema ch ter Support) I. ~ ~r:x = 0 : keine x -Kräft e vorhanden
11. "E Fy = O= FA - F , - F, + FB
III . "EM(A) = 0 = - F , I, - F, (l2+ 13) + FB I,
F,I, + F, (/2 + I, )
111 . FB = I,
F = 6 ,5kN '0,22m + 2kN '0,9 1m = 2 708 k N
I. 'iFx = 0 : keine x -Kr äfte vorhanden B 1,2m '
11 . sr,
=O =FA - FG+FB 11 . FA = F, + F 2 - F B = 6 ,5 kN + 2 kN - 2,708 k N
III . I.M(A)=O = -FG/,+FB/, FA = 5 ,792 kN
(Kon troll e mit "EM(lJ) = 0)
11 1 F = F . l:.- = 2 2 k N ·I 80 m m= 0 76 15 kN
. B G 1, ' 520 mm '
[I. FA =FG - F B = 2,2 k N- 0 ,76 15 kN = 1,4 38kN 144.
(Ko ntrolle mit 'iM(B) = 0) Lageskizze
(freigemach te r
Kragt räger)
141.
I. '2:,Fx = O= FAx
Lageskizze ( freig em achter Hebel)
11. "EFy = O=FAy -F, +FB - F 2
1II. "EM(A) = 0 = - F,I, + F B (I, + 12 ) - F 2 (/ , + 12 + 13 )
A r F II , + F,(l, + 12 + 13 )
111. F B = ---.:..-'---,--'--.,.--- -'-'-
I. »r,
= O= F - Fh - F Bx 8 Fa, I, + 12
11 . 'iFy = O= FBy F = 30kN ' 2 m + 20kt\J ' 6 m = 36 kN
111. 'iM(B) =0 =F h I, - FI,
B
Sm

41
Statik

[I. FAy = F , + F 2 - F B = 30kN +20kN - 36 kN = 14kN c) Lageskizze (fre igemachte Drehlaufka tze)
(Kontrolle mit IM(B) = 0)
I. FAx = 0; d.h . Stützkraft FA = FAy = 14 kN
145.
a) Lageskizze (freigemachte Drehlaufkatze)

I. IFx = 0 : keine vorhanden


11. IFy =O=FA +FB-Fz -FG2

~ III. I}I'[(A) =0 =FB I - F G2 G )-FG+


- 16 z 14 )

G
I. IFx = 0 : keine x-Kräfte vorhanden
11 . IFy =O=FA+FB-F, -Fz-FGZ FG2 - 16) +Fz(i + 14)
III . "kM(B) =0 =FzG + 14)tFG2 G -h) III. F B = I

-F(ls -2" )-FI


1 A
FB = 40kN ' 0,7 ;,;~6 kN ' 2 ,4 m = 117,5 kN

Fz (1 + 14) +FG2 (i -h)- F (I s -i)


1 11. FA =Fz+FG2 -FB=96k N+40kN -11 7,5kN
III . FA = I . FA = 18,55 kN (Kon trolle mit IM(B) = 0)

F = 96kN ' 2,4 m + 40kN'0,7m -60kN'3,lm Lageskizze (freigemachte Kranbrücke mit Drehlauf-
A 2,2m katze)
F = 72,4kNm = 32 91 kN
A 2,2m '
11. FB =F,+Fz+FG2 -FA c
FB = 60kN + 96kN + 40kN - 32,9 1kN = 163,1 kN Fr
(Kontrolle mit IM(A) = 0)

;sr:
b) Lageskizze (freigemachte Kranbrücke mit Drehlauf-
I. IFx = 0 : keine vorhanden
katze) /,

~"
11 . IFy = 0 = F e + F D - FGI - FG2 - F z

:E~-
1lI. IM(D) = 0 = - Fel , + F C l (I, - 13 ) + F C2(lz + h )
+ F z (12 -14 )
------"-------
j " Fc,(I, - 13 ) + F C2(1z + 16 ) + F z (I z -14)
111. Fe = - - - - ... I,
- - - -. F,
_ 97kN·5,6m..+ 40kN '2,6m + 96kN '0,9m

I--"--I----~ -
Fe = 65 ,5 kN
11,2m

I. IFx = 0 : keine vorhanden


Il. F o = F C1 +FC2 +F2 - Fe
11. IFy =0=Fe+FD -Fc, -Fc2-F, -Fz
1II. IM(o) = 0 = - Fel, + F c, (I, - 13 ) + F z (I z + 14 ) F o = 97kN + 40kN + 96kN - 65,5kN = 167,5kN
+ F C2 (lz -1 6) - F, (ls - I z ) (Kontrolle mit }:M(e) = 0)
_ F c l(lI -1 3 ) + Fz(lz +14 ) + F C2(1z - 16 ) -F,(ls-l z)
1II. Fe = I,
_ 97kN '5 ,6m + 96kN'3 ,5m + 40kN 'I ,8m - 60kN ·2m
- 11,2m
Fe = 74 ,2i kN 146.
Rechnerische Lö sung:
11. F D =FC1 +FG2 +F, +F2-Fe Lageskizze
(freigemachter Kragträger)
=97kN+40kN+60kN +96kN 74.21kN
I. I F x = 0: keine vorh anden
r'D = 218 ,8 kN
11. IFy =0=F,+FA+Fn-Fz-F3
(Kontrolle mit IM(C) = 0) 1lI. L;M(B) = 0 = - F, (I, + I z ) - FA 13 + F 2 12

42
Statik

- 1' , (1, + /2) +1'2/2 149.


111 . FA = 1
3 Lageskizze
-15kN '4 3m + 70 kN ' ') m (freige mach ter Werkstattkran)
FA = '3 ,2 m - - = - 7,656 kN
(Minus bedeutet: nach u nten gerich tet!)
11. F B = 1'2 + 1'3- 1' , - FA
= 20kN+ 12kN -151u\' -(- 7,656kN)
F B = 24,656kN I. kF", = 0 : keine vorhanden
11. ~Fy =0 =FA+ Fa - FG -FI -F2
( Kon trolle mit ~M(A ) = 0)
111 . kM(Bl = 0 =-FAI, +F 2 (12 + 13 + 14) +Fd /2'H 4)
Zeichnerische Losung: -1'1(1 , - 14 )
_
Lageplan (ML = 1,5 ;;;) Kräfteplan (M K = 20~)
111. FA =F-=-2-=-(l-=-2_+-....:13=--+_1-4)
=.=--+_F~
G-'-
(l-=-
2_ + ..:..:14:~)_--=.F~,~(I~I_-..:..:/4~)
I,

~
' T _ _t ~ p = 7 kN ' I ,2m + 3,6kN ' 0,5 m - 7,5 kN ' O,7 m
F. 0 1,7 m
A
FA = 2,9 12 kN
F. I
9 J 11. F a =F G +1' , +1'2 - FA
F B = 3 ,6kN + 7,5 kN + 7 kN - 2,912kN = 15,1 9 kN
F;

ISO.
147. Lageskizze (freigemach te Rolleiter)
Lageskizze A
(freige mach te Get riebewelle )

I. ~ 1'", = 0: keine vorhan den


11. ~ Fy = 0 = FA'+ F2 + FB - F, - F 3
111 . ~ M(A) =0= -F,/,+ F2(1, +/2)+FB(/ ,+/2+/3)
- 1'3(I, + 12 + 2 13 )

1',1, -1'2(1, + 12) +1'3(1, + 12 + 2/3) I. k F", = 0 : keine vorhanden


111 . I'B = --'---'---=-~,.......:.~...-::..:.:....:...---:.-_~
11. "LFy = O= FA +FB - FG-F
I, + 12 + 13
III . "LM(B) =0 =FA (I , + 12 + 13) - 1'(1, + 12) - FG/,
_ 2 kN ' O,25m - 5 kN ' O,4 m + 1,5 kN ' O,3 m
- 0,6 m F(I, + /2)+ FGI , 750 N ' l l m + 150 N ' 0 8 m
III. FA = 1,+/ = ' 1,6m -- -' -
FB = - 0 ,5 kN (Minus : nach unten !) 2+/3

11. FA =F, +F3-F2 - FB FA = 590 ,6 N


FA = 2 kN + 1,5 kN - 5kN -(-O,5kN) = - I kN 11. FB= F G +F-FA
(Minus: nach unt en !) Fa = ISO N + 750 N - 590, 6 N = 309 ,4 N
(Ko ntrolle mit kM(B) = 0) (Kontrolle mit "LM(A) = 0)

151.
Lageskizze
148. (freigemacht er Pkw)
Lageskizze
(freigemach ter Balken)

Hinweis: Bei stehendem Pkw entfallen die Kräfte Fw


I. k 1'", = 0: keine vorhanden
u nd F .
11. »r, = O= FA+FB - F -F - F
a) I. 'fF", = 0 : keine vorhanden
111 . LM( A) =0 = - FI 2-F ' 2/2 -F '3/2+FB I,
H. 'E- Fy =O =F,+Fh - F G
111 . "LM(A) =0 =F h/ , -FG/2
1'(/2+ 2 /2+ 3 /2) 61'12 6 ·I OkN ·l m
m. FB = = - -= = 12 kN 12 1,31 m
. I1 I, 5m 111. F h = FG -I = 13,9 kN . ~8 = 6 ,503 kN
11. FA = 3 F - F B = 3 ' IOkN - 12 kN= 18 kN J - , m
( Kontrolle mit L M(B) = 0) 11 .1', =F G -Fh = 13 ,9 kN - 6 ,503 kN = 7 ,397 N

43
Statik

b) I. 'LFx =0 =Fw -F 153.


H. 'LFy =0 =Fv +Fh - F G a) Lageskizze I
III. 'LM(B) =0=Fd/t -/2) -Fv/ t -Fw/ 3 (freigemachte
I. F=Fw=I ,2kN Transportkarre)
F G (l , - / 2 ) -Fw / 3
1II. F V = 1
1

F V = 13 ,9 kN '1 , 49n;~81~ kN ' 0, 75 m '" 7 ,075 kN r. l, F x = 0: keine vorhan den


II. 'L F y =O=FA +FB -F
11. = F G - r, = 13 ,9 kN - 7 ,075 kN = 6 ,825 kN
r;
1I1. 'LM(A) = 0 = - FB (I, + 12 ) + F I3
(Kon troll e mit 'LM(A) = 0)

' :~F\Za
IJI.F = FI 3 =5 kN 'O ,4 m=1 6 kN
152 .
Lageskizze I (freigemachte Welle) A:F,l B I, + 12 1,25 m '
11 . FA =F -FB=5k N - I,6kN= 3 ,4 kN
(Kontrolle mi t 'LM(B) = 0)
Hinweis: Die rechte Stützkraft an der Welle wird von 2
Brechstangen aufgebracht. Bezeichn et man die St ütz- b) Lageskizze 2
kraft an jeder Brechs tange mit F B , dann beträgt die Ge- (fr eigema cht er Schwenkarm)
samt stützkraft 2 F B •
Ermittlung des Winkels ß:
13 2/ 3 2·30 mm I. 'L F x = O= Fe - F Dx
ß = arcsin d = arcsin d = arcsin 120 mm 11. 'LF y =O=FB-FDy
ß = 30 0 '2 _~ 1lI. 'LM(D) = 0 = Fe 14 - F B I,

~"lj III F =FB i t =I ,6kN 'O, 25m = lkN


--+ . e 14 0 ,4 m
Die Kräfte FA und 2 FB werden am einfach sten nach I. F Dx = Fe = I kN
der trigonometrischen Methode berechnet. 11. F Dy = FB = 1,6kN
FD = J Fhx + Fh y = .J('i-kl-N-)2::-+
-(1-,6 kN)2 = 1,887 kN

~
Krafteckskizze
r.
o= c) siehe Teillösung b) !
a) F A= F(;sina =3 ,6 kN 'sin30 I,8kN Cl
b) 2F B = FGcos a 6 •
= 3 ,6 kN . cos 30° = 3 ,118 kN Fr ~ 154.
F B = 1,559kN a) Lageskizze I
(freigemachte Tr ansportk arre)

~
Lageskizze 2 \1
( freigema chte Brech stang e)

~ ''0 I. 'LF x = 0 : keine vo rhanden


II. 'LFy =O =FA+FB -F
111. 'LM(A) =0= F I3 - F B (I, - / , )
I. 'LFx = 0 : keine vorhanden
F I3 5 kN · 0 4 m
11 . 'LFy = O=Fe -FB-F 111 . Fa = 1 - I , = 0 ,75 'm = 2,66 7kN
IIl . 'LM(e) = 0 =FB l t -FI2 2

11 . FA = F - FB = 5 kN - 2,667 kN = 2,333 kN
c) III.F =FB l t = I ,559_k~ ' l lO mm O,I28kN
12 IJ4Umm b) Lageskizze 2
d) 11 . Fe = FB +F = 1,559kN+0,128 kN =I ,687kN (f reigemach te r Schwe nkarm)
e) Fex = Fe sin a = 1,68 7kN'sin30°
Fcx = 0 ,84 34 kN
Fcy =Fecosa= 1,687kN 'cos30°
FCy = 1,461 kN I. 'LF x =0 =FDx - Fe
Ir. 'k F y =O=FB -FDy
111. 'LM(C)= O= Fa lt - FDx I4

44
Statik

III F =FBI, = 2 ,667kN ·0,25 m=1 667 kN Erk enn tni s: Bei zunehmendem Damp fdruck wird
. Dx h 0 ,4 m ' die Stüt zkraft de s Ventilsitzes auf den Ven t iltelle r
I. F c=FDx =1 ,667kN imm er kleine r, bis sie beim Öffnen des Ventil s null
I!. FDy = FB = 2 ,667kN ist : Der Vent ilteller stütz t sich dan n sta tt au f dem
Ventilsitz auf dem Dampf ab .
FD = .JFEx + FAy = ../I'O-,6-6-7-kN
- )--:-2-+-(-2,-66
-7- k-N----=-)2
F D = 3,145 kN 156.
c) sieh e Teillösung b) ! R echnerische L ösung:
Lageskizze (freigemac h ter Balken)
155. \

Zuerst wird die Dru ckkraft F berechn et , die beim Fs


Ö ffne ndes Vent ils auf den Ventilteller wirkt .

F = p A = p .1!.- d 2 = 3 b ar · 1!.- · 60 2mm 2


4 4
= , . 1 ()s N_ . 1!.- . h()2mm"
- - - m' 4 --

F= 3 . 1O- 1 l'!-. 1!.- , 60 2 mm 2 = 848 ,2 N


mm? 4 I. "'iFx =O=FBx -FAx
11 . "2:.Fy =0=FAy+FBy -FI -F2-F3-F.-Fs
Lageskizze III . "2:.M(A) =O=FBy '6i-F,i -F2 ' 2i-F, - 31
(freigem achter Hebel - F. -4/ - F s - 51
mit Ventilkörper) r. .... F"

1lI_ FBy =
F 1 + 2 F 2 +3F, +4F4 + 5 F s
6
I r
>---!.
4 kN + 2 , 2 kN + 3 · I kN + 4· 3 kN + 5 - I kN
FBy = 6
I. "'iFx = 0 : keine vorh and en
II . "'iF y =0=FD+F-FGI -FG2 -Fr.3 F By = 4 ,667 kN
III, "'iM (D) = 0 = FI , - F G1/! - F G2 12 - F G3 X
II. FAy = F j + F 2 + F 3 + F 4 + F s - F By
FI I-FGI/I - F G2 /2 = 4kN + 2 kN + IkN + 3kN+ I kN - 4 ,66 7kN
a) III. x = F FAy = 6 .333kN
G3
= 848 ,2N ·75mm -8N ·75mm - 15N ·3 20mm Aus dem Zerlegungsdreieck für F B ergibt sich:
120N F Bx = F By tan o = 4 ,66 7 kN · tan30° = 2,69 4kN
x = 485,lmm
b) II.FD =FG1 +FG2 + F G3- F F = F By = 4 ,66 7 kN = 5 38 9kN
B cos o cos 30° ,
F D = 8 N + 15N + 120 N - 848,2N = - 705 ,2N
(Minus bedeutet: F D wirk t nach un ten ) Aus der I. Ansatzgleichun g ergibt sich
FAx = FBx = 2 ,694 kN, un d damit

c) Lageskizze
FA = JFj x + Fj y = ../I'(2-,6-9-4-k-N)-2::-+- (6-,3-3-3-k-N---=-)2
(freigemachter Heb el FA = 6 ,883kN
m it Ventil körper)
Z eichnerische Lösung:
Lageplan (ML = 2 er;;,) Kräfteplan (M K = 3 ~)

Hinw eis: Stützkraft Ei am Venti lteller nicht


vergessen .

I. "'iFx = 0 : keine vorhanden


11 . "iFy = 0 = F , - FD - F GI- F G2 - F G3
III. "'iM(A ) =0 =FD/ , - F G2(l2 - l i ) - F G3(x - I, )
F G2 (/2 - /d + F G3 (x - /d
III. FD = I
1

= 15 N ' 245mm+ 120 N-41O,lmm =705 2N


FD 7 5 mm '

45
Statik

157. Die Stre ckenl ast wird durch die Einzellast F 'IJ im
Rechnerische Lö sung: Stre ckenlas tschwerpunkt ersetz t.
Lageskizze (freigemachtes Sprungbrett) I. "EFx =O=FA cOSCI. -FBx
Il. "'EFy = O=FBy +FA sin a - F , - F 'IJ - F2
III. LM(B) = O=FA Sin Cl.· 14 - Fl l , - F '13(l , +12+1- )
-F214
, IJ
F ,I , +F 1, (1, + 12 +T)+F214
a) H1 . FA = 1 Slll
.
I. LFx =0 =FcOSCl.-FLx 4 Cl.
11. LFy =O=F w+ FLy- FG-F sin cx
III. 'i:M(L) = 0 = Fsi n CI.(l, + 12 ) + FG12 - Fwl J
9 kN ' 0 ,4m + 6 m
kN
· Q,6 m· ! m + 6 ,Sk N'I ,8 m
1,8m' sin75°
Fsi nCl.(1 1 + 12 ) +FGI2 FA = 1O,87kN
a) III . F w = 1
3
b) I. FBx = FA COSCl. = 10,8 7 kN · cos 75" = 2,8 13 kN
900 N . sin 60° · 5 m + 300 N . 2,4 m
F w= =2199N 11. FBy = F, + F 2 + F' I3 - FA sin o
2, l m
= 9 kN + 6,5kN + 6 ~ . 0 ,6m -1O,87kN -sin 75°
b) r. FLx = Fecs a = 900 N · cos 60° = 45 0 N F By = 8 ,6 kN
II. FLy =FsinCl.+ F G -Fw (Kontrolle mit "'EM(A) = 0)
F Ly = 900N· sin 60° + 300N - 2199 N = - 1I19N
~=J~+~=~~2-,8-1-3-kN-T)~2-+-(-8,-6-kN-Q~2
(Minu szeichen bede utet : F Ly wirk t dem angenom-
menen Richtu ngssinn entgegen, also nach unten.)
FB =9,049kN

FBy 8,6kN °
c) Cl.B = arctan F- = arctan ? 813lrN = 71,88
Bx -, .....
F Ly 1119N °
Cl.L = arctan F = arctan 450 N = 68,1
Lx

159 .
R echnerische Losung:
F,
16 1,5m
Zeichn erische Lösung: a) CI. = arcta n - = arctan - -
12 0,7 m
Lageplan (ML = 2 f,;;) Kräfteplan (M K = 600 ::)
CI. = 64 ,98°

d"Km"Flf'
b) und c) Lageskizze I (freigemach ter Angriffspunkt

Zent rales Kräftesystem. Lösung am einfachsten


nach der trigonometrischen Methode .

Krafteckskizze
158.

FA =F, tan CI. =2,1 kN ' tan 64 ,98° =4, 5 kN

c) F.
k -
-.!i..- - 2,1 kN =4 ,966kN
cos er - cos 64 ,98°

46
Statik

Lageskizze 2 (freigemachter Stütztr äger mit Kette Statik der Fachwerke


und Pend elstütz e) zu d) und e)
Knotenschnittverfahren, Ritter'sches Schnitt-
verfahren

160.
a) Stabkräfte nach dem Knotenschnittverfahren
Berechnung der Stützkräfte
Ocr Dachbinder ist symm etrisch aufgebaut und sym-
metrisch belastet und alle Kräfte einschließlich der
I. 'L Fx = O= Fs- Fcx Stützkräfte wirken parallel. Folglich sind die Stütz-
11. 'LFy =0=FB+ Fcy +F2 - F, kräfte gle ich groB:
111. 'LM(c) = 0 =- F , [/,-(l ,+ /2+ /3+ 1.) )
Lageskizze
+ F;{/, -I. ) + FB I, -Fsh 111
P, [1, -(1, + 12 + 13 + 1.)) - F 2 (1,- 1.) + F.h
d) 111. FB - I, .

F _ 3 ,8kN·0,7 m-3 kN ·2 ,6 m+2 ,l kN · I ,5 m


B - 3,2 m
F _ 2 ,66kNm - 7 ,8kN m + 3 ,15kN m
B - 3,2 m
F =- 1,99kNm =-0 6219kN
B 3,2m ' Berechnung der Stabwinkel
(Minuszeichen bedeut et: FB wirkt dem angenom-
menen Richtungssinn entgegen, also nach unten.)
e) I. F cx =F. =2, 1 kN
I!. F Cy= F , -FB -F2
Fcy = 3,8kN - (- 0 ,6219 kN) - 3kN = 1,422 kN 2h 2 '0,4 m
a =arctan-1 = arctan--- = 12,8750
Fc = JF~x + F~y = J(2 ,1kN)2 + (I ,422 kN)2 1 3,5m
F c = 2,536 kN ß =arctan 2 (h]+ h 2) = arctan 2 '1,2 m = 34 4390
I) siehe Teillösung e) ! 1 3,5m '

Zeichnerische Lösung der Teilaufga ben d), e) und 1):


Lageplan (M L = 1,25 f.i;) Kräfteplan (MK = 2,5 ~~)

1. ~F. =0 = FS 1 'cosß +FS2 -coszr


II. ~Fy =0 =FA +Fs1'sinß+sina

I. und 11.

F. = Ei -FA
S2 sina -cosa ·tanß
F. _ 4kN -8kN
S2 - sin 12,875° - cos 12,875°. tan 34,439°
FS2 = +8 ,976 kN (Zugstab) = FS4

47
Statik

aus I.
-FS2 ' cosa _ -8,976 kN 'cos 12,875°
FS1 cosß - cos 34,439° F. - (FB- F3)1
FS1= -10,61 kN (Druckstab) = Fss S2 21
2

Knoten II y Berechnung von 12 (Stablängen sind mit s be-


zeichnet) :
FS3
51 = (~)2 +(h 1 +~)2 = J(1,75 m)2 +(1,2 m)2
51=2,122m
x
FS4 12 = 51 sin r= 2,122 m -sin 21,56°= 0,7799 m
(8 kN -4 kN) '3,5 m
FS2 = 2 . 0,7799 m = +8,976 kN (Zugstab)

1 1
I. kFx =0 =FS4 'cosa-FS 2 -coszr kM(ll) =0 =FB '2 -F3 '2 + Fssis
II. sr; =0 = FS3 -Fs2 -sinzr -FS4 ' sin a F. _ (F3- FB)I
ausII. ss - 21
s
FS3 =sina(FS2 +FS4) Berechnung von 15:
FS3 = sin 12,875°. (8,976 kN + 8,976 kN)
FS3 =+4 kN (Zugstab)
54= (~r +hf =J(I ,75m)2+(0,4m)2 =1,795m
Die Berechnung der Knoten III und IV ist nicht erfor-
derlich, weil durch die Symmetrie des Fachwerks und Is = 54sin r= 1,795 m . sin 21,56° = 0,6598 m
dessen Belastungen alle Stabkräfte bekannt sind.
Fss (4 kN -8 kN) ' 3,5 m =-10,61 kN (Druckstab)
2 '0,6598 m
Kräftetabelle (Kräfte in kN)

Stab Zug Druck


I - 10,61
(F3 -FB)I -Fss l 6
2 8,976 - 1
3 4 - 2
4 8,976 -

5 - 10,61

b) Nachprüfung nach Ritter


Lageskizze 16 =lsinß =3,5 m -sin 34,44° =1,979 m

F -4kN ' 3,5 m -(-10,61 kN) '1,979 m =4 kN


111 S3 1,75m
(Zugstab)

161.
a) Stabkräfte nach dem Knotenschnittverfahren
Berechnung der Stützkräfte
(siehe Erläuterung zu 160a)

48
StatIk

Lageskizze Knoten 11
y

4F
FA=FB =-=12JeN
2

Berechnung der Stabwinkel (siehe b) Nachprüfung I. 'iFx =O=FS4 ' cos a - Fs1' cos a+FS1 -cos d
nach Ritter TI. 'iFy =0= FS4 'sina-Fs1 's in a-F-Fs1 ' sin ö
a=38,66°
I F. _ FS1cos a- FS 4cos a
ß=21,804° aus. Sl- cosö
Y= (a- ß) = 16.856° TI F. _ FS4 sin a- FS1sin a- F
aus . sa sin ö
ö= (90°- a) = 51,34°
e=(a+ß) =60,464° I. und II.
FS4 sin s
cos a+ FS4 sin a cos Ö
=FS1 cosösina+FS1 sinöcosa+Fcosö
FS4 [sin(ö+ a)] = FS1 [sin(ö+ a)]+ F cos a

FS4 = FS1+ F cosö= - 23,19 JeN+ 6 JeN (cos 51.34°)


FS4 = - 19.442 JeN (Druckstab) = Fss

mit I.
F. _ -23.19JeN· cos38,66°+ 19.442 JeN. cos38.66°
sa - cos 51.34°
FS)= - 4.685 JeN (Druckstab) = FS9

I. s»; =0=FS1'cos a+FS2 -cos r


11. 'iFy =0= FA-Fy+FSI 'sina+FS2 -sin y Knotenill
y
Fy - FA- FS2 sin y
I. und 11.
sina

Fy-FA
FS2
sin y-cos ytan a
3JeN-12JeN x
FS2
sin 16.856°-cos 16,856° tan 38,66°
FS2 = 18.921 JeN (Zugstab) = FSIO
aus I.
_-..:.F.,2,S2"",'..:
C..:.
O:S...!..
y -18,921 kN -cos 16,856°
FS1 =
coszr cos 38.66°
I. sr; = 0 = FS6 + Fss -cos s-s FS1 cos s- FS2 COS Y
TI. 'iFy =O=Fss 'sine+Fs1 sin ö-FS2 sin r
FS1 =-23,19JeN(Druckstab)=Fs l1

49
Statik

FS3 cos 8+ FS2 cos r- FS6


aus I. Fss
cose
II F. _ FS2 sin r- FS3 sin 8
aus . ss- sin s

I. und II.
FS3 sin e cos8+ FS2 sin scos r- FS6 sine= FS2 sin rcose- FS3 sin 8cose
F. = Fdsin(e- 1')]+ FS3[sin(e+ 8)]
S6 sine
F. = 18,921 JeN. sin(60,464° -16,856°) +( - 4,685 kN). sin(60,464° + 51,34°)
S6 sin 60,464°
FS6 = 9,999 JeN (Zugstab)

mit 11.
F. = 18,921 JeN ' sin 16,856°+4,685 JeN ' sin 51,34°
ss sin 60,464°
Fss = 10,511 kN (Zugstab) = FS7

Kräftetabelle (Kräfte in JeN)

Stab Zug Druck


1 - 23,19 1
LM(VIl) =0=F'4+ FS6 h2 -FS7 /7
2 18,921 -
1
3 - 4,685 F-+F h
F
S7
=---:4!-_s6_2
4 - 19,442 17
5 10,511 -
6 9,999 -
hl
7 10,511 - IV '2 2m
8 - 19,442
I Cl =arctan - 1- =arctan 25
4 - . m
"1-'"'-1-""","---1 4
9 - 4,685
Cl =38 ,66°
10 18,921 -
11 - 23,19

b) Nachprüfung nach Ritter


Lageskizze (Stablängen sind mit s bezeichnet) h]
l,5m s - 4 _ 1m
1,2806 rn
IV 9 - cosa - cos38,66°

Su = (±)2 +( ~ )2 = J(2 ,5 rn)2 +(2 m)2

Su = 3,2016 m
s9 1.2806 m
ß= arctan-= arctan 21.80°
.L-.L.--------\-------L-~VlI
f Su 3,2016m
/7 = 2 susinß= 2 '3.2016 m-sin 21,80° = 2,378 m

50
StatIk

6kN'2,Sm+IOkN'l m 1 'i..Fx =0=FS1+FS2 cosa


FS7 2,378 m =+IO,SlkN(Zugstab)
n, 'i..Fy =0= FS2 sina-Fy
'i..M(V) =FB( ~+lp)- ~ (~+lp)- F lp + Fss $9 aus II.
F 1 F. =..!L= IOkN 6
("2-FBK4"+lp)+F lp S2 sin a sin 23,962° 24, 23 kN (Zugstab) = Fs16
Fss - --"'--_.....:!._---
aus 1

Berechnung von lF (s. vorige Skizze, dunkles FS1 = -FS 2cosa= -(24,623 kN) cos 23,962°
Dreieck): FS1 = -22,S kN (Druckstab) = FS17
lF = $9 sin a= 1,2806 m- sin 38,66° = 0,8 m
Knotenll
(3 kN -12 kN) '(2,S m+0,8 m)+6kN ' 0,8 m
Fss y
1,2806m
Fss = -19,44 kN (Druckstab)

162.
a) Stabkräfte nach dem Knotenschnittverfahren
Berechnung der Stützkräfte
(siehe Erläuterung zu 160a)
Lageskizze F

10
1 'i..Fx = 0 = FS6 cos a- FS2 cos a
n. zr, =0=FS6 sina-F-Fs2 sina-Fs3

aus 1

6F FS6 = FS2 = 24,623 kN (Zugstab) = FSI2


FA =FB =-=3F=60kN
2 aus 11

Berechnung der Stabwinkel (siehe b) Nachprüfung FSJ =-F = -20 kN (Druckstab) = FslS
nach Ritter
a=23,962° Knotenill
ß=4I,634° y

1 sr; =0=FS4 +Fss cosß-Fsl


n. 'i..Fy = 0 =Fss sinß+ FS3+ FA

51
Statik

aus n. Knoten IV y
P. = -FS3-FA _ -(-20kN)-60kN
ss sinß sin 41,634°
Fss = -60,207 kN (Druckstab) = FS13

aus I.
FS4 = -Fss cosß+Fsl
FS4 = -( - 60,207 kN) · cos 41,634° + ( - 22,5 kN)
FS4 = 22,499 kN (Zugstab) = FS14 FS5

I. ~Fx =0= Fss cosa-FS 6 cosa-Fss cosß+FS7 cosß


II. ~Fy =O=Fss sina-FS6 sina-Fss sinß-Fs7 sinß-F

I F. _ -Fsa cosa+FS6 cosa+Fss cosß


aus . S7 - cosß
II F. Fss sin a- FS6 sin a- FsS sin ß- F
aus . S7 = sinß

1. und n.
FSS cosasinß+FSS sinacosß=FS 6 cosasinß+FSS cosßsinß+
+FSSsinacosß+FSS sinßcosß+Fcosß
FS6[sin(a+ ß)]+ 2(FsS COSßsinß)+ F cosß
FSS
sin(a+ ß)
24,623 kN -sin 65,596° + 2(-60,207 kN ·cos 41,634°'sin 41,634°) + 20 kN · cos 41,634°
Fss
sin 65,596°
Fss = -24,621 kN (Druckstab) = FSIO
mit I.
P. _ -( -24,621 kN) 'cos 23,962°+24,623 kN ·cos 23,962°+( -60.207 kN)'cos 41.634°
S7 - cos 41,634°
FS7 = OkN (Nullstab)

Knoten V y aus 11
FS9 = -FslO sin a- Fss sin a- F
FS9 =-2( -24,621 kN)'sin 23,962°-20 kN
FS9 = 0 kN (Nullstab)

x Kräftetabelle (Kräfte in kN)

Stab Zug Druck Stab


Fsa FS 10
Fss 1 - 22,5 17
2 24,623 - 16
3 - 20 15
1 ~Fx =O=FslO cosa-Fss cosa 4 22,499 - 14
n. ~Fy = O=-FSIO sina-Fss sina-F-Fs9 5 - 60,207 13
aus 1. 6 24,623 - 12

Fss 'cosa
7 - - 11
Fss = -24,621 kN (Druckstab) 8 - 24,621 10
cosa
9 - - 9

52
StatIk

b) Nachprüfung nach Ritter 163.


Lageskizze a) Stabkräfte nach dem Knotenschnittverfahren
Berechnung der Stiitzkräfte
(siehe Erläuterung zu 160a)

r
7

Fsx Fa X
1 . 3m

F
}:M(VI) =O=FSIOIIO - FI-F'2/+FB '2/-2:'31
6F
F FA =FB =T=84kN
FI+(F-FB)'21+-'31
'" _ 2
'-SI0 - I Berechnung der Stabwinkel
10
D
Berechnung von 110:
h 2m
a= arcum-- = arcum-- = 23962°
IB+I 4,5m'
~o = (IB + l)sin a= 4,5 m-sin 23,962° = 1,828m
R _ 20kN'1,5m+(-40kN'3m)+10kN'4,5m
SlO - 1,828m
FSlO = -24,62 kN (Druckstab)
}:M(X) =O=FI-FBI+F '21+Fs11 ~I
a= arctan 2 m = 63435°
(FB - F)l- F · 21 1m '
FSII = I
11

Berechnung von 111 (s. Lageskizze):


2
"3 h 1,333m
ß= arcum- = arcum--- = 41,634°
I 1,5m
111 = (IB +1)sinß= 4,5 m -sin 41,634° = 2,99 m

R _ 4OkN'1,5m-20kN '3m
x
Sl1 - 2,99 m 0 (Nullstab)
2h F
LM(VII) = O=FSI 4 3-FI+FBI-2:'21
F. _ (PB-F)l-FI 40kN'I,5m-20kN'I,5 m
SI4 - 'l:h 1,333m 1 }:Fx = 0 = FS2 + Fslcos a
3
=
FSI 4 +22,5 kN (Zugstab)
n. }:Fy = 0 = FsIsin a+ FA
aus 11

R = _-_FA -..:8..:.4.::kN:..:....-
SI sin a sin 63,435°
FSI =-93,915kN (Druckstab)=Fs27

ans 1
FS2 = -Fslcosa= -( -93,915 kN) ·cos 63,435°
FS2 = 42 kN (Zugstab) = FS26

53
Statik

Knoten 11 Knoten IV
y y

x X

Fss

I. "LFx =0 =FS4 +FS3cos a- FS1 COS a I. "LFx =0 =Fss - FS4 - Fss cos a+ Fs7 cos a
1I."LFy =0=-FS1 sina-Fs3 sina 11. "LFy =0 =- Fss sin a- FS7 sin a

aus 11. aus H.

FS3 =-Fs1=93,915 JeN (Zugstab) =FS2S FS7 =-Fss =62,61 JeN (Zugstab)
aus I. aus I.
FS4 = -2(93,915 kN· cos 63,435°) Fss =- 84 JeN + ( - 62,61 kN) ' cos 63,435°
FS4 =-84 JeN (Druckstab) =FS24 -( -62,61 JeN) 'cos 63,435°
Fss =-140 JeN (Druckstab) =FS2 1
Knotenill
y Knoten V
y
Fss
FS9

FS 6 X
Fss X

F
F

I. "LFx = 0 =Fss cos a- FS3 cos a- FS2 + FS6


I. l.Fx = 0 = FslO + FS9 cosa- FS7 cosa- FS6
11. l. Fy = 0 = Fss sin a+ FS3 sin a- F
11. "LFy =0=FS9 sina+FS7 sina-F
aus 11.
aus 11.
F - FS3 sin a 28 JeN - 93,915 JeN. sin 63,435°
Fss F. = F - FS7 sin a 84 JeN -62.61 JeN ' sin 63,435°
sin a sin 63,435°
sin a sin 63,435°
Fss = -62,61 JeN (Druckstab) = FS23
S9

FS9 = -31,305 JeN (Druckstab) = FSI9

aus I. aus I.

FS6 = -( -62,61 JeN) ·cos 63,435°+ FSIO =-FS9 cosa+FS7 cosa+FS 6


+ 93,915 JeN •cos 63,435°+42 JeN Fs10 =-(- 31,305 kN) . cos 63,435° +
FS6 = 112 JeN (Zugstab) = Fm +62,61 JeN · cos 63,435°+ 112 JeN
FslO =154 JeN (Zugstab)

54
StatIk

Kräftetabel1e (Kräfte in kN) aus 11.

Stab Zug Druck Stab I:' = FA = 84kN 93915kN


rSI sin a sin 63,435· '
1 - 93,915 27
FS 1 =93,915 kN (Zugstab) = FS27
2 42 - 26
aus I.
3 93,915 - 25
FS2 =-FS1 cosa=-93,915kN ·cos63,435·
4 - 84 24
FS2 = -42 kN (Druckstab) = FS26
5 - 62,61 23
Knotenll y
6 112 - 22
7 62,61 - 21
8 - 140 20
9 - 31,305 19
10 154 - 18 FS4 x

164.

a) Stabkräfte nach dem Knotenschnittverfahren I. kFx =O=FS4 +FS3 cosa-FS 1 cosa


Berechnung der Stützkräfte II. 'iFy =0 =FS3 sin a+ FS1 sin a
(siehe Erläuterung zu 160a)
aus 11.
Lageskizze
FS3 =-FS1 =-93,915kN(Druckstab)=FS25

aus I.
FS4 = -FS3 cosa+FS I cosa= cosa( -FS3 +Fs1)
FS4 = cos 63,435·( -( -93,915 kN)+93,915 kN)
FM = 84 kN (Zugstab) = F S24
FA = F B = 84 kN (siehe Lösung 163a) Knotenill y
Berechnung der Stabwinkcl
(siehe Lösung 163a)
a» 63,435·
FSB
x

I. 'iFx =0 =FS6 + FS5 cos a- FS3 cos a- FS2


x Il, 'iFy = 0 =- FS5 sin a- FS3 sin a- F

aus 11.
F. = -F-FS3 sina
S5 sin a
F. = -28 kN -( -93,915 kN)'sin 63,435·
I. kFx =0=FS2 +FS1 cosa S5 sin 63,435·
II. kFy =O=FA -FS1 sin a FS5 =62,61 kN (Zugstab)
55
Statik

aus I. h1 1,4m
d=arctaD-=arctan--=494°
FS6 =-FSS cosa+FS3 cosa+FS 2 / 1,2m '
FS6 = -62,61 kN -cos 63,435°+
(-93,915 kN) ·cos 63,435°+( -42kN) y
FS6 = -112 kN (Druckstab)

Alle Stäbe haben die gleichen Ergebnisse wie in


Lösung 163, nur mit umgekehrten Vorzeichen.
FS4
Kräftetabelle (Kräfte in kN) x
Stab Zug Druck Stab
1 93,915 - 27
2 - 42 26
3 - 93,915 25
4 84 - 24 I. LFx =O=-FS4
5 62,6 1 - 23 11. LFy=0=FB+Fs1
6 - 112 22
aus I. F S4 = 0 kN (Nullstab)
aus 11. FS1 = -14 kN (Druckstab)
165.
a) Stabkräfte nach dem Knotenschnittverfahren y
Knoten 11
Berechnung der Stützkräfte
(siehe Erläuterung zu 160a)

Lageskizze FS2
r
x

FS3

7F I. LFx =0=-FS2 cosa-FS3 cosr


FA =FB =-=14kN
2 11. LFy =0 = FS2 sin a- FS3 sin FS1 r:
Berechnung der Stabwinke1 aus I. F. = -FS3 cos r
S2 cosa
FS3sin r+ FS 1
aus 11. FS2 = --"''---.....:..-----''-'-
sma

I. und Il. -FS3 cos rsin a= FS3 sin rcos a+ FS1 cos a

-FS1 cosa -(-14kN)'cos9,462"


h1-h2 1,4m-0,6m FS3
a=arctan---=arctaD 9,462° sin(r+ a) sin 36,027°
4/ 4'1,2m
FS3 = 23,479 kN (Zugstab)
h3
h2+T O,6m+0,4m mit I.
P=arctan---=arctan
/ 1,2 m
39,806°
-FS 3 • cos r -23,479 kN· cos 26,565°
FS2
cos a cos 9,462°
h2 0,6 m
r=arctan-=arctan--=26,565° FS2 =-21,29kN (Druckstab)
/ l,2m

56
Statik

Knoten m Knoten V
y y
FS9

FSB
a
FS 12 Fsa
x

F Fss

I. ~Fx = 0 = FS2 cos a- FS6 cos a 1 ~Fx =O=Fss -FSI2


ll . ~Fy =0=-F+FS6 sina-Fss-Fs2 sina TI. ~Fy=0=Fs9

aus 1 aus 1

FS6 = FS2 = -21,29 kN (Druckstab) FS 12 = Fss = 28,8 kN (Zugstab)

ausII. aus 11.

Fss =-F=-4kN (Druckstab) FS9 = 0 kN (Nullstab)

Knoten IV Kräftetabelle (Kräfte in kN)


y
Stab Zug Druck
1 - 14
2 - 21,29
3 23,479 -
4 - -
5 - 4
6 - 21,29
7 - 10,153
8 28,8 -
1 ~Fx = 0= FS4 +FS3 cos r-FS7 cosß-Fss
9 - -
11 ~Fy = 0 =FS3 sin r+ Fss + FS7 sinß
10 - 30,414
aus II.
11 1,562 -
F. = -FS3 sin r- Fss 12 28,8 -
S7 sinß
F. = -23,479 kN 'sin 26,565°-( -4kN)
b) Nachprüfung nach Ritter
S7 sin 39,806°
FS7 =-10,153 kN (Druckstab) Lageskizze

aus I.

Fss = FS4 + FS3 cos r- FS7 cos ß


=
FSg 0 kN + 23,479 kN· cos 26,565°-
(-10,153 kN) 'cos 39,806°
FSg =28,8 kN (Zugstab)

57
Statik

~M(Vßl) = 0 = FSIO 110 - FI- F · 21 + FB ' 31 ~M(Vf) =O=FB ' 2/ - F I - FSJ2h 4


(F-FB)'31 FB '2/-F/ 14kN ' 2,4 m-4 kN·I.2 m
FslO = 1 FS12 = h Im
10 4

Berechnung von 110: FSI2 = 28.8 kN (Zugstab)

166.
a) Stabkräfte nach dem Knotenschnittverfahren
Berechnung der Stützkräfte
h3 h1 -h 2 Die Tragkonstruktion wird symmetrisch belastet und
a=arctan
41=arctan-41-=
- alle Kräfte einschließlich der Stützkräfte haben paral-
lele Wirklinien . Folglich sind die Stützkräfte FA und
l,4m-0.6m
= arctan"""------'-- F B gleich groß.
4 ·1.2m
a=9,46° Lageskizze

h s =h 2 +0.75 ~ =0.6 m+0.6 m =1.2 m


(0.75 IIJ nach Strahlensatz)
110 = h s cos a= 1.2 m- cos 9,46 0 = 1.184 m
(dunkles Dreieck)

F = (4kN-14kN)·3·1.2m --30,414kN
slO
1.184m (Druckstab)

~M(B) =0=FS1l /1l +Fs10 lio+Fl+F '21

-FslO/io-F'3[
FSll = ~I
Berechnung von 1'10 und [11:

a= arctan -1.5m
- = I 4 030ce
6m '

1,5m 0
Y = arctan--
2m
= 36 87

y
~o = h 2 cos a= 0.6 m- cos 9.46 0 = 0,5918 m
(kleines dunkles Dreieck, rechts)

h3
h 4 =h 2 +T=0,6m+0,4m=lm

h4 1,0m
ß= arctan- = arctan-- = 39.81 0

1 1.2m
(großes dunkles Dreieck, links)

~1 = 3[ sinß= 3 '1,2 m -sin 39,81 0 = 2.305 m

R _ -(-30,41kN) ·O.5918m-4kN·3.6m I. ~Fx = 0 = FS2 + FS1 cosa


SIl - 2,305m II. ~Fy =0 =FS1 sin a+ FA
FSII = 1,562kN (Zugstab)

58
Statik

aus Il. 1. ~Fx =0 =FS6 cos a- FS4 cos a


-FA -20kN
FS1 =- - =--:---:-:--::-=- IT. ~Fy =0 = FS6 sin a- F2 - FS4 sin a- Fss
sin a sin 14,036°
FS1 = -82,464 kN (Druckstab) aus 1.

aus 1. F. _ FS4 cosa


FS2 =-FS 1'cosa=-(-82,464kN)'cos 14,036° S6 - cosa
FS2 = 80,002 kN (Zugstab) FS6 = -FS4 = -41,232 kN (Druckstab)

Knoten IT y
aus IL
Fss = -F2 = -20 kN (Druckstab)

FS4
Knoten IV
x y
FS3 Fe

1. ~Fx =O=FS4 cosa-FS 1 cosa+FS3 cosa


x
11. ~Fy =O=FS4 sina-Fs 1 sina-Fi -FS3 sina

FS1 cos a- FS3 cos a


aus 1. FS4
cosa
FS1 sin a+ Fi + FS3 sin a
I. ~Fx =0=-FS6 cosa-FS7 cos y
sina
IT. ~Fy = 0 = Fa -
FS6 sin a- FS7 sin r
1.und 11. FS3 sin acos a+ FS3 cos asin a=
ausL
=-FS1 sinacosa+FSI cosasina-Fi cosa
-FS6 cosa -(-41,236kN)'cos 14,036°
- fj cos a - 20 kN . cos 14,036° FS7
FS3 cos r cos 36,87°
sin2 a sin(2 '14,036°)
FS7 = 50,006 kN (Zugstab)
FS3 =-41,232 kN (Druckstab)
mit 1.
cos a(FSI - FS3) Kräftetabelle (Kräfte in kN)
FS4
cosa Stab Zug Druck
FS4 =FS1 - Fs3 =-82,464kN-(-41,232kN)
1 - 82.464
FS4 = -41,232 kN (Druckstab)
2 80,002 -
Knotenill y
3 - 41,232
4 - 41,232

Fss 5 - 20
6 - 41,232
x 7 50,006 -
FS4
F2
FS 5

59
Statik

b) Nachprüfung der Stäbe 2, 3, 4 nach Ritter 'i.M(N) =O=.FjI-FA ' 2I+Fs717


Lageskizze 1 F. _ (2FA - .Fj)I
S7 - 1
7

Berechnung von 17 (s. Lageskizze 2):


1 2m
ß = arctan- = arctan- - = 53,13°
h 1,5m

h
17 =3. h sinß= 1 m- sin 53,13°=0,8 m (5. dunkles
};M(D) =0=FS2"3-FAI 3 Dreieck)

F. - 3FAI 3·20kN·2m +80kN(Zugstab) F. - 20kN·2m +50kN (Zugstab)


S2- h 1,5m S7 - O,8m
h
};M(I) =O=-.FjI-"3-FSJ ~ 167.
-.FjI a) Stabkräfte nach dem Knotenschnittverfahren
FSJ=--
IJ
Berechnung der Stützkräfte
Berechnung von IJ (5. Lageskizze 1): Lageskizze
h
a= arctan "3 = arctan 0,5 m = 14036°
1 2m'
(5. dunkles Dreieck)
IJ = 21sin a= 4 m- sin 14,036° = 0,97 m

-20kN '2m
FSJ = -41,23 kN (Druckstab) 1. 'i.Fx = 0: keine vorhanden
0,97m
};M(IIJ) =0=-FS414 +.Fj I-FA ·21 n. };Fy =O=FA +FB -.Fj -F2
1
F
S4
(.Fj -2FA)I _ -20kN'2m --41,23kN m. };M(A) = 0= -.Fj2"-F2 '2l+FB · 3/
14 0,97 m (Druckstab)
.Fj .Fj
(Hinweis: Wcgcn Symmetrie ist 14 = 13; s. Lageskizze 1) (-+2F2)I -2 +2F2
aus m. p, = ~2 _
B 31 3
Nachprüfung der Stäbe 4, 5, 7 nach Ritter
P, = 15kN+20kN 11667kN
Lageskizze 2 B 3 '

ausIT. FA =.Fj +F2 -FB =30kN+10kN-11,667kN


FA = 28,333 kN

Berechnung
der
Stabwinkel
};M(IIJ) =O=.FjI-FA '2I-Fs414
F (.Fj -2FA)I - -20kN'2m --4123kN
S4 ~'-'-_---+,"'----_--+-.L.:=---=';>B
14 0,97 m (Druckstab; s. oben)
I-"-'-'-"'----l---'--~f___--'--___f Fa
};M(V) =0=.Fj '2I-FA '3I-Fs51
F. - (2.Fj -3FA)I 2.20kN-3 .20kN=-20kN a=arctan 1,5m =16 6990
S5 - 1 (Druckstab) 5m '
1,5m
ß = arctan--=
1m
5631°
'

60
StatIk

Knoten II y

x x

FS9

I. 'i.Fx =0 =Fss + FS9 COSß I. 'i.Fx =0=-FS9 cosß+FS7 cosß+FS 6 cosa


II. 'i.Fy =O=FA +FS9 sinß TI. 'i.Fy =0=-FS9 sinß-Fj - FS7 sinß-Fs6 sin a

aus TI. aus I.

-F F. _ FS9 cosß-FS7 cosß


FS9 = . Aß = - 34,052 kN (Druckstab ) S6 - --"''----'-co-s-a"'''''--"'-
sm
aus I. aus H.
Fss = -FS9 cosß= 18,887 kN (Zugstab) F. = -FS9 sinß-Fj -FS7 sinß
S6 sin a

I. und TI.
FS9 cosßsina-FS7 cos ßsina= -FS9 sinßcosa-Fj cosa-FS7 sinßcosa

FS7 sinßcosa-FS7 cos ßsina=-FS9 sinßcosa-FS9 cosßsina-Fj cosa

FS7 [sin(ß- a)] = -FS9 [sin(ß+ a)]- Fjcosa

F. = -FS9[sin(ß+a)]-Fj cosa _ 34,052kN'sin 73.009·-30 kN ·cos 16,699·


S7 sin(ß-a) sin39 .6110
FS7 = 6,008 kN (Zugstab)

mit I.
F. _ -34,052 kN ' cos 56,31°-6,008 kN ·cos 56,31·
S6 - cos 16,699.
Fs6 = -23,2 kN (Druckstab)
Knoten III y aus H.
_
-_F..2-' -6.008 kN . sin 56,31°
s7~s_in-,ß
Fss = . "-
sm zz sin 16,699°
Fss = -17,397 kN (Druckstab)

aus I.
FS4 = Fss + FS7 cos ß- Fss cos a
FS4 = 18,887 kN +6,008 kN - cos 56,31°-
(-17,397 kN)' cos 16,699°
FS4 = 38,883 kN (Zugstab)
I. 'i.Fx = 0= -Fss -FS7 cosß+Fss cosa+FS4
11. 'i.Fy = 0=FS7 sinß+Fss sina

61
Statik

Knoten IV y b) Nacbprüfung nacb Ritter


FS3 Lageskizze (Stablängen sind mits bezeichnet)

FS4
x

31
2 - FA '2/+Fs483
I. ~Fx =0=FS1-FS4 ~M(lll) =0=l'J.
IT. ~Fy =0=Fg3
(2 FA -I,5l'J.)1
FS4
aus I.
FS1 = FS4 = 38,883 kN (Zugstab) Berechnung von 83 (s . Lageskizze):
aus Il.
5..=_1_ (Strahlensatz)
FS3 = 0 kN (Nullstab) h 2,51

Knoten V y 83 =J!..-= 1,5m =0,6 m


2,5 2,5

Fa (2 '28,33kN -1,5'30kN)'2 m +38.89 kN


FS4
0,6 m (Zugstab)

Berechnung von Is (s. Lageskizze):

I. ~Fx =0=-FS2 cosa-FSJ h = arctan---


a= arctan-- 1,5m = 167.
,
2,51 2,5 '2m
H. ~Fy=0=FB+Fs2sina
Is = 21 sin a= 2 ·2 m -sin 16,7· = 1,149 m
aus I.
-FS (2,5'30kN -3'28,33 kN)'2 m -17,4 kN
FS2 =__ I =-40,595 kN (Druckstab)
FS5
1,149 m (Druckstab)
cosa

Kräftetabelle (Kräfte in kN) 1


~M(IV) =0=l'J."2-FA/-Fs6/6
Stab Zug Druck (0,5 Fj - FA)I (0,5' 30 kN - 28,33 kN) ' 2 m
1 38,883 - FS6 = 16 1149m
'
2 - 40,595 FS6 = -23,2 kN (Druckstab)
3 - -
4 38,883 - Hinweis: 16 = 15 wegen Symmetrie (siehe Lageskizze).
5 - 17,397
6 - 23,2
7 6,008 -
8 18,887 -
9 - 34,052

62
StatIk

168. Knoten TI y
a) Stabkräfte nach dem Knotenschnittverfahren
Berechnung der Stützkräfte
Lageskizze
11 x

I. 'iFx = 0: keine vorhanden I. 'iFx =0=-FS9 ' cos ß + FS7 ' cos ß + FS6 -cos zr
1I. 'iFy =O=FB -FA -Fj -F2 TI. 'iFy =0=-FS9 ' sin ß - Fs7 ' sin ß - Fs6 -sin zr

m. 'iM(B) =0=FA/-F2 / - Fj·21 I. und II.


aus ITI. FS9 'cosß-FS 7 'cosß -FS9 'sinß-Fs7 'sinß
cosa sina
-_(F2+2Fj)1
FA 1 F2+2Fj =10JeN+2'30JeN FS9 ' sin acosß- FS7 'sinacosß=
FA =70JeN = -Fs9 'cosasinß- FS7 -cos e sin ß
F. _ -FS9(cosasinß+sinacosß)
aus TI.
S7 - cosasinß-sinacosß
FB =FA +Fj+F2=70JeN+30JeN+I0JeN=110JeN _ -FS9 ' sin(a + ß)
Berechnung der Stabwinkel wie in Lösung 167. - sin(ß- a)
-84,129 kN . sin(l 6,699°+56,31°)
a=16,699° FS7
sin(56,31° -16,699°)
ß=56,31°
FS7 =-126,193 JeN (Druckstab)
y
aus I.
F. - FS9 • COS ß - FS7 • COSß cos ß(FS9- FS7)
S6 - cosa cosa
F. _ cos 56,31°(84,129JeN-(-126.193 kN)
S6 - cosI6.6990
FS6 = 121,802kN (Zugstab)

Knotenill y

I. 'iFx = 0 = Fss + FS9 'cosß


TI. 'iFy =O=-FA +FS9 'sinß
Fsa FS4 X
ausIT.
F 70kN
FS9 = . Aß = . 563 ° = 84,129 JeN (Zugstab)
sm sm,1

aus I.
Fss = -FS9 -cos ß » -84,129 JeN - co s 56,31° I. 'iFx =O=Fss cosa- FS7 cosß+FS4 - FSB
FSB = -46,666 JeN (Druckstab) II . 'iFy =O=Fss sina+FS7 sinß+FB

63
Statik

aus Il, aus rr,


-Fs7 sinß-FB F.
FS2 = - ._1- = 104,405 kN (Zugstab)
sina sma
- ( -126,193 kN) 'sin 56,31°-110 kN
Fss
sin 16,699° Kräftetabelle (Kräfte in kN)
Fss = -17,404 kN (Druckstab) Stab Zug Druck

aus 1. 1 - 99,995

FS4 = FSB + FS7 COS ß- Fss cos a 2 104,405 -

FS4 = -46,666 kN +( -126,193 kN)'cos 56,31°- 3 10 -

(-17,404 kN) 'cos 16,699° 4 - 99,995


FS4= - 99,995 kN (Druckstab) 5 - 17,404
6 121,802 -
Knoten IV
y 7 - 126,193
FS3 8 - 46,666
9 84,129 -

169.
FS4
a) Stabkräfte nach dem Knotenschnittverfahren

Berechnung der Stützkräfte

Lageskizze
o
1. ~Fx =0=FS1-Fs4
n ~Fy =0= FS3 -F2

aus 1.
FS1 = -FS4 = -99,995 kN (Druckstab)

aus II.
FS3 = F2 =10 kN (Zugstab)
Knoten V
y

I. ~Fx=0= FBx -FA cosa


II. ~Fy=O=FA sina-F-FBy
a m. ~M(B) = 0 = F' 211 - FA sin at, - FA cos al3
x
aus III:

F'21
FA = - - - - 't- - -
~ sin a+13 cos a

FA =_1,6_ m_-sin_ 67,166°+0,4


..:..3..:..0_kN-,----
·2_·..:..I,:..:.6_m ----,-
m 'COS 67,166°
1. ~Fx =0=-FS1 - Fs2 cosa
II. ~Fy =O=-Fj +FS2 sina FA = 58,902 kN

64
StatIk

I. FBx =FA cosa= 58,902kN -cos 67,166° = 22,858 kN aus I.


IL FBy = FA sina-F = 58,902kN -sin 67,166°-30 kN
R _Fs1 'cosß Fs1=61,848kN(Zugstab)
FBy = 24,286 kN ss - cosß
FB = ~FJx + F~y = J(22,858 kN)2+(24,286 kN)2 aus 11.
FB = 33,351kN FS3= -Fs1' sinß- Fss ' sinß= - 2, FS1 ' sinß
FS3 = - 2· 61,848 kN· sin 14.036°= - 30 kN (Druckstab)
Berechnung der Stabwinkel
(Lage der Winkel siehe Lageskizze)
Knoten III y
/2 3,8m
a= arctan-= arctan-- = 67,166°
/1 1,6m
/3 O,4m Fss
ß= arctan- = arctan-- =14,036°
~ 1,6m

y Fex x
FS4

I. "i,Fx =O=-Fss 'cosß-F$4 ' cos ß + FBx


n. "i,Fy =O=Fss 'sinß-F$4 'sinß-FBy
F
aus 11.
Fss ' sin ß - FBy
R =~-"""--:,---=:<"
$4 sinß
I. "i,Fx =0=FS1'cosß+Fs2 -coeß
R = 61,848kN'sinI4,036°-24,286kN
n. "i,Fy =0=FS1'sinß-Fs2 'sinß-F
$4 sin 14,0360
I. und 11. F$4 = -38,287 kN (Druckstab)
FS2 ' sin ß + F = - Fs2 'sinß
-F -30kN Kräftetabelle (Kräfte in JeN)
FS2 = - - = =-61848kN
2'sinß 2'sin 14,036° ~ckstab) Stab Zug Druck

aus 1. 1 61,848 -
FS1 = -FS2= - (- 61,848 JeN) = 61,848 kN (Zugstab) 2 - 61,848
3 - 30
Knotenn y
4 - 38,287
5 61,848 -

b) Nachprüfung der Stäbe 1,3,4 nach Ritter


X Lageskizze (Stablängen sind mit s bezeichnet)
FS5 ff

I. "i,Fx =0=-Fs1'cosß+Fss 'cosß


n. "i,Fy =0=-Fs1'sinß-Fss 'sinß-FS3

65
Statik

Lageskizze 2 (Stablängen sind mit s bezeichnet)

Berechnung von I:

$2 =~/?+zl =~(1,6m)2+(0,4m)2 =I,649m


1 0,4m
ß= arctan-3 = arctan-- =14,036°
~ 1,6m
1= $2 sin2ß= 1,649 m -sin 28,07° = 0,776 m

R = 30 kN '1,6 m +61 85 JeN (Zu tab)


SI O,776m ' gs
};M(II) =O=FII +FS4/-FA cosa'2~
-FI, +FA cosa'2/3
FS4 1
Die x-Achse für die Berechnung der Stützkräfte wird
-30 JeN '1,6 m +58,9 JeN -cos 67,17° '0,8 m um den Winkel y in die Längsachse des Auslegers
FS4
O,776m gedreht.
FS4 = -38,29 JeN (Druckstab)
Berechnung des Winkels y
};M(I) =0= FS3 /1 +FS4/+FA sin al; -FA cosal3
l:' _ FA (l3 cosa-ll sina)-Fs4 1
rS3 -
I]
R _ 58,9 JeN (0,4 m 'cos 67,17°-1,6 m 'sin 67,17°) -( -38,29 kN)'O, 776 m
S3 - 1,6m
FS3 = - 30 kN (Druckstab)
a= arctan!l = arctan 0.7 m = 11.634° (5. dunkles Dreieck)
2/ 2·t,7m

ß=arcsin.!L=arcsin~=39.319"
Ss 1,736m
170. r=90·-(a+ ß) = 39,047·
a) Stabkräfte nach dem Knotenschnittverfahren h
,
=-',-
ta11ß
Um
tan39,319·
1343m
'
Berechnung der Stützkräfte einschließlich der Re- ~ =h-h l = 0,657 m
su1tierenden Fr
8 = arctan ~ = arctan 0.657 m = 30849.
Lageskizze 1 Krafteckskizze ~ Um '
r+ 8=39,047.+30,849° = 69,90·

Berechnung der Stützkräfte

1. };Fx =O=FBx -FA COS(Y+Ö)-F,Sin(y+f)

n. };Fy = 0 = FBy + FA sin(y+ Ö)- Fr cos(y+ f)


Hinweis: Seilzug-
kraft und Last F
cos-=-
e
2
F,
2F
m. };M(B) = 0 = FA sin(y+ Ö)1+ FA cos(y+ Ö) i
sind gleich groß. e
F.T = 2F cos~
2 = 2·15 kN·cos 15°
-F, cos(Y+'2) '21

Fr = 28,978 JeN

66
StatIk

E aus I.
Fr cos(Y+"2) 21
ausID. FA
1sin(y+ 8)+ i cos(y+ 8)

F = 28.978 kN . cos 54.047° . 3,4 m


A 1.7 m -sin 69.90°+0.35 m -cos 69.90° aus 11
FA =33.7kN -Fr 'sin(900-~)-FS2' sin (900- ß)
R = 2
aus I. FRx =FA cos(y+ 8)+ Fr sin(r+~) SI sin(y- a)
Fax =33.7 kN·cos 69.90°+28.978 kN'sin 54.047" I. und 11.
Fax =35.039 kN

aus n. FBy = Fr COs(y+~)- FA sin(r+ 8)


-Fr 'Sin[(900-f)-(y- a)]
R = --",-S.-----,,--"-
S2 sin[(900- fJ)-(y- a)J
FBY = 28,978 kN·cos 54,047°-33,7 kN'sin 69.90°
R _ -28.978 kN'sin(75°-27,413°)
FBY =-14.634kN -54.159kN
S2- sin(50.681 ° - 27,4130)
(Druckstab)
(Minus bedeutet: F By wirkt entgegen dem angenom-
menen Richtungssinn nach rechts unten.) mit I.

FB =JFJx +FJy =~(35,039kN)2+(14.634kN)2 Fe - -28978


• kN ·cos 75°-(-54159
, kN)'cos
. 50681 °
SI - cos 27.4130
FB = 37.972 kN
FS1 = 30,209 kN (Zugstab)

Berechnung der Stabwinkel siehe unter Berechnung y


Knoten 11
der Stiitzkräfte
a=11,634°
ß=39.3W
y=39.047°
ö= 30.849°
x
YJ = (y- a) = 27,413°
Y2 = (90° - y) = 50.953°
A = (90°- ß) = 50.681°
y
I. };Fx = 0 = -FS3 COS Y2 - FS4 cos Y. + FS2 cos ß..
11. };Fy = 0 = FS3 sin Y2 - F S4 sin YJ +FS2 sinß..

y-a aus I.
R - -FS4 cos yJ + FS2 . COS ß..
x S3- COS Y2
90°- ~
2
aus 11.
90 0 -ß
R = FS4 sin i'J - FS2 sin ß..
S3 -""'---'s-'-in-r-2><=-----'"-'-

E I. und 11.
I. };Fx = 0 = -r; 'cos(900-2")- FS2 'cos(900- ß)
- FS1 • cos(y- a)
FS4 sin Yi cos Y2 - FS2 sin ß.. cos Y2 =
= - FS4 cos i'J sin Y2 + FS2 COS ß.. sin Y2
n. };Fy =O=-Fr 's in(900-1)-FS2 'sin(900- ß) FS4 sin i'J COS Y2 + FS4 cos Y. sin Y2 =
- FS1 • sin(y- a) =FS2 COS ß.. sin Y2 + FS2 sin ß.. cos Y2

67
Statik

F. =!g[Sin(ßI+Y2)} -54,159 JeN'sin 101,634°


S4 sin(Yl + Y2) sin 78,366°
FS4 = -54,159 kN (Druckstab)

mit II.
F. _ -54,159 kN'sin 27,413°+54,159 kN'sin 50,681°
Berechnung von /2:
S3 - sin 50,9530
FS3 =21,843 JeN (Zugstab) /2 =SIsin2 a= 1,736 m . sin 23.27" =0,6856 m

y F. _ -14,63 JeN'I,7 m-35,04 JeN'0,35 m


Knoten rn
S2 - 0,6856 m
FS2 = -54,17 kN (Druckstab)

x
S3
RBy /-RBx -2
Fss = /5
F. _14,63kN·1,7m-35,04kN ·0.35m
+18.40 JeN
S5 - 0,6856 m
(Zugstab)
I. 'iFx =0 =FS 1 COS YI - Fss . cos ßt
(Hinweis: Wegen Kongruenz ist 15 = 10
+ FS3 COS Y2 - FA costS
n. 'iFy =0 =PsI sin Yl - FS5 sin ßt
- FS3 sin Y2 + FA sin tS
'iM(IV) =0 = FS3 l+ FS2 /2
F. - -F5212 _ -(-54,17 JeN·0.6856m) +21.85
aus I. S3 - I - 1,7 m
F. _ FS1 COS i'i + FS3 COS Y2 - FA COS tS (Zugstab)
55 - cosßt

F. _ 30,209 JeN ·cos 27,413°+21,843 JeN ·cos 50,953°-33,695 JeN ·cos 30,849°
55 - cos 50,681 °
F55 =18,385 JeN (Zugstab)

Kräftetabelle (Kräfte in JeN) 171.


a) Stabkräfte nach dem Knotenschnittverfahren
Stab Zug Druck
30,209 Berechnung der Stützkräfte
2 54,159 Lageskizze
3 21,843
4 54,159
5 18,385

Nachprüfung der Stäbe 2,3,5


nach Ritter
Lageskizze 3 I. 'iFx = 0 = FBx - FA
n. sr; =0=FBy-Fj-F2 - fj
m. 'iM(B) =0=FAh-F2/-Fj · 21

68
StatIk

aus m. FA (F2 + 2Fj) 1 = ..>..(1_0_kN_+_2_·_5kN)----''-·I..:..,2_m_ Knoten II


h 1m y
FA =24kN
aus I. FR. = FA = 24 kN
aus n. FBy =Fj +F2 +F) =5kN +lOkN+5kN =20kN

FBy = JFJx + FJy= ~(24 kN)2 + (20 kN)2


X
FBy=-31 .24kN

Fss
Berechnung der Stabwinkel
siehe b) Nachprüfung der Stäbe nach Ritter

1. IFx =O=-FA +FS4 +Fss cosllt


II. IFy=0=-F3-Fs7-FsssinCl\

aus 11.
F. = -F3 -FS7 -5kN-(-6.144kN)
ss sin llt sin 30°
Fss = 2,288 kN (Zugstab)
a=60·
llt = (90· - a) = 30· aus 1.
ß=18.053·
FS4 =FA - Fss cos llt = 24 kN -2.288 kN -cos 30°
r=56.257·
FS4 = 22.019 kN (Zugstab)

Knotenill
y
y

FBx X

I. IFx =O=FBx +FS6 cosllt 1. IF. = 0 = -Fss cos llt - FS6 cosllt + Fs3 cos r
n. IFy = 0 = FBy + FS7 + FS6 sin llt +FS2 cosß
aus 1. II. I F y = 0 = Fss sin llt -FS 6 sin Cl\ + FS3 sin r
-FB -24kN +FS2 sinß
FS6 = _ _ x =---=-27,713kN (Druckstab)
cos llt cos 30° ausI.
aus II. F. _ Fss cos llt + FS6 cos llt - FS 3 cos r
S2 - cosß
FS7 = -FBy - FS6 sinllt
FS7 =-20 kN -( -27.713 kN) 'sin 30° aus 11.
FS7 = -6,144 kN (Druckstab) F. = - Fss sin llt + Fss sin llt - FS 3 sin r
S2 sinß

69
Statik

I. und 11.
Fss cos aj sin ß + FS6 COS aj sin ß - FSJ cos ysin ß =
= - Fss sin aj cos ß + FS6 sin aj cos ß - FS3 sin Y cos ß
FS3 sin ycos ß - FS3 cos ysin ß = FS6 [sin( aj - fJ)]- Fss [sin( aj + fJ)]
F. = FS6[sin(al - ß)]- Fss[sin(al + ß)]
S3 sin(y- fJ)
F. _ -27.713 kN ' sin (300- 18,053°) - 2, 288 kN ' sin (300+ 18,053°)
S3 - sin(56.257 0 -18.0530)
FS3 = -12.027 kN (Druckstab)

mit I.
F. _ -2.288 kN ' cos 30°+( -27.713 kN)'cos 30°-( -12,027 kN) 'cos 56.257°
S2 - cos 18,0530
FS2 = -16,132 kN (Druckstab)

b) Nachprüfung derStäbe 2, 3, 4 nach Ritter


Knoten IV
y Lageskizze

<0,,,-
.!E
..;, UJ
x <0,,,-

~M(D) =0 =-FiI-Fs2I2

FS2 = - -
-F,J
12
I. ~Fx =0=-FS1-Fs2 cosß
Berechnung von 12 :
n. ~Fy =O=-Fi -FS2 sinß
I
aus I.
I. FS1 = -FS2 cosß= 15.339 kN (Zugstab)

Kräftetabelle (Kräfte in kN) 'tn

Stab Zug Druck h


2 '5 m-tan 60°=0,866m
1m =-tana=O
1 15,339 -
2 - 16,132 Ir = 2I-Im =2,4m-0,866m= 1,534 m
h
3 - 12,027
'20,5m °
4 22,019 - ß = arctan-
11
= arctan-- = 18.053
1,534 m
5 2,288 - 12 = Isinß= 1,2 m -sin 18,053° = 0.372 m
6 - 27,713
F. = -5 kN '1.2 m -1613 kN (Druckstab)
7 - 6,144 S2 0.372 m •
~M(l) =0=F2l+Fs3I3
-F
FS3 = - 2I-
13

70
StatIk

Berechnungvon IJ : aus I.
FAx =FB =41kN

aus II.
FAy =Fj +F2 +F3 +F4 =6kN+12kN+17 kN+5kN
FAy =40kN
21
FA =)Fk +Fly =J(41 kN)2+(40 kN)2 =57,28 kN
h
"2 O,5m
Y= arctan-- = arctan-:-:-:-:-'-:---
FAy 40kN
aA = arctan-= arctan--=44 29
°
11-1 1,534m-l,2m FAx 41kN '
y=56,257°
Berechnungder Stabwinkel:
IJ =lsiny=1,2m'sin 56,257° = 0,998 m
'i
R = -!OkN 'I ,2m -12 03kN(Dru kstab)
SJ O,998m ' c

h
~M(Ill) =O=-Fjlr -F2 (lr -l) +F84 "2
R Fj lr+F2(lr -1) 5 kN '1,534 m+lO kN '0,334 m
S4!!.. O,5m
2 h
FS4 = + 22,02 kN (Zugstab) "2 1m
a= arctan- = arctan-- = 33,69°
12 1,5m
172. h

a) Stabkräftenach dem Knotenschnittverfahren ß = arctan-"2 = arctan-


1m
= 26,565°
IJ 2m
Berechnungder Stützkräfteeinschließlichdes 11 O,5m
Winkels aA zur Waagerechten Y = arctan-=
h
arctan--= 14036°
2m '
Lageskizze
y

1. ~Fx =O=FAx -FB


II. sr, =O=FA y -Fj -F2 -F3 -F4 I. ~Fx =O=-FS2 ' cos ß - Fs1

ru Y..M(A) =O=FBh+Fj 11 -F2 12 -F4 12 -FJ (12 +IJ ) II. Y..Fy=O=Fs2 'sinß-Fj

ausm. aus II.

" _ (F2 + F4 ) 12 + FJ (l2 +IJ )


- Fj 11 R
S2
=...f.L = 17 kN
sin ß sin 26,565°
38 0 3 kN (Z
, 1 ugsta
b)
rB-
h
F, _ 17 kN ' 1,5 m +1 7 kN'(1 ,5 m+2m)-6kN'0,5 m aus I.
B- 2m FS1 =-FS2 'cos ß = - 38,013kN·cos 26.565°=-34 kN
FB =41kN (Druckstab)

71
Statik

Knoten 11 y mit I.
Fsa R _ -FS5 'cosa+FS2 'cosß
S6 - cosß
R _ -(-17,513 kN)·cos 33,69°+38,013 kN·cos 26,565°
S6 - cos 26,565°
x FS6 = 54,305 kN (Zugstab)

Knoten IV
y

I. };Fx =O=-FS4 +FS1


11. };Fy =0=FS3 -F4

ausII. x
FS3 =F4 =5 kN (Zugstab)
aus I.

FS4 =FS1=- 34 kN (Druckstab)


Knoten III y I. };Fx =O=-FB +FS7 ' cos(900- n+FS6 'cosß
ll. };Fy =O=-F! -FS7 'sin(900- r)-FS6 'sinß
FS6 aus I.
R _ FR- FS6 . cos ß 41 kN - 54,305 kN· cos 26,565°
S7 - cos(90 0- r) cos(900-14,036°)
x
FS7 = -31,22 kN (Druckstab)

Kräftetabelle (Kräfte in kN)

Stab Zug Druck


1 - 34
I. };Fx =0=-FS6 ' cos ß - FS5 -cos zz-l- FS2 ' cos ß
2 38,013 -
11. };Fy =0 =-F2 +FS6 . sin ß-FS5 . sin a- FS3
3 5 -
-FS2 'sinß 4 - 34
aus I. 5 - 17,513
R _ -FS5 'cosa+FS 2 'cosß 6 54,305 -

S6 - cosß 7 - 31,22

aus Il.
b) Nachprüfung der Stäbe 4,5,6 nach Ritter
R = F2 + FS5 . sin a+ FS3+FS2 . sin ß
S6 sinß Lageskizze

1.und 11.
R = -FS3 'cosß-F2 'cosß
S5 sin(a+ ß)
R _ -5kN' cos 26,565° -12 kN · cos 26,565°
S5 - sin (33,69° + 26,565°)
FS5 =-17,513 kN (Druckstab)
72
StatIk

h h h a) aus III.
}:M(IIl) = O=FS4 "2+FAx"2-FAyI2+FB"2+Fj(~ +12)
(F2 + 2F) + 3F4 ) 1
h FA h cosa+ 21 sin a
FAy l 2 -(FAx +FB)"2-Fj(11+12)
FS4 = h 73 kN ·1 m _ 38 43 kN
FA O,8m 'cos400+2m'sin40 0 •
2
40kN'I,5m-82kN'1 m-6kN'2m =-34 kN b) aus I.
PoS4-
Im (Druckstab) FBx = FAcos a= 38,453 kN -cos 40° = 29,457 kN

}:M(I) = 0 = -Fssis - FAy(l2 +1)+ FBh+ Fj(11+~+I) aus IT.


Fay = Fj + F2 + Ei + F4 - FAsin a
FBh+Fj(~ +12+1)-FAy (l2 +1)
Fss I Fay = 6kN+IOkN+9 kN+15 kN-38,453 kN'sin40°
s
Fay = 15,283 kN
Berechnung von I s:
FB = ~F~x + F~y = J(29,457 kN)2 +(15 ,283 kN)2
h
FB =33,186kN
a=arctan"2 =arctan~=33,69°
12 1,5 m
_ FBy _ 15.283 kN 27421°
(s. Lageskizze, dunkles Dreieck.) c) aB - arctan - arctan 29 457 kN '
FBx '
Is = (12 + I) sin a= 3,5 m- sin 33,69° = 1,941 m
d) Stabkräfte nach dem Knotenschnittverfahren
Po - 4IkN'2m+6kN '4m-40kN '3,5m -17,5IkN
5S - 1,941m (Druckstab) Berechnung der Stabwinkel ßund y
siehe e) Nachprüfung der Stäbe nach Ritter

"
}:M(A) =0 =-F5616 +Fah+Fj 11
Fah+FjI, ~
Fs6 1
6

Berechnung von 16 siehe Lageskizze


h 2m
ß = arctan = arctan I-1m
~+~+~ ~5rn+1,5rn+2rn
ß> 26,57° ß=14,931°
16 = (12 +I)sin ß= 3,5 m -sin 26,57" = 1,565 m y=28,072°

41 kN ·2 m+6 kN 'O,5 m =+54,3 kN (Zugstab) 0,8m 3866.


ö=arctan--= ,
FS6 1,565m 1m

y
173.
Berechnung der Stützkräfle
Lageskizze

I. }:Fx =O=FBx -FAcosa


11. }:Fy =O=Fay +FAsina-Fj -F2 -F) -F4
I. }:Fx =0=-FS2 -FS1'cosß
m. }:M(B) =0=-F21-Fi ' 2 1- F4 ' 31+
II . }:Fy =0=-F4 -FS1 'sinß
+FA cosa'h+FA sina'21

73
Statik

aus TI. aus 1.


-F, -15kN FS6 = -Fss -cos r+FS2 -FA -coszr
F SI =_4_= --58,217kN (Druckstab)
sinß sin 14,931° FS6 = -33,4 kN -cos 28,072°+56,251 kN
aus 1. - 38,453 kN · cos 40°
F S2 = -FS ] -eos ß « - ( -58,217 kN)'cos 14,931° FS6 = -2,676 kN (Druckstab)
FS2 = 56,251 kN (Zugstab)
Knoten IV
Knoten TI y y

Fss

1. LFx =O=-FS4 cosß+FSI cosß


1. LFx =0=-FS8 cosß+FS4 cosß+Fss cos r
TI. LFy =0 =Fs3 - FS4 sin ß+ Fsl sin ß TI. LFy =0=-FS8 sinß+FS4 sinß+Fss sin r+FS7
aus 1.
aus 1.
FS4 =FS] =-58,217 kN (Druckstab) FS4 cos ß+ Fss cos r
F S3 =FS4 sinß-Fs l sinß FS8 cosß
F S3 = -58,217 kN -sin 14,931 °
-58,217 kN ' cos 14,931°+33,4 kN ' cos 28,072°
- (- 58,217 kN)· sin 14,913° F S8 cosI4.931°
FS3 =0 kN (Nullstab) =
FS8 -27,716 kN (Druckstab)

KnotenID y aus11.
FS7 =FS8sin ß - FS4 sin ß - Fss sin r
FS7 = -27,716 kN -sin 14,931°-( -58.217 kN).
-sin 14,931°-33,4 kN -sin 28.072°
FS7 =-7,859 kN (Druckstab)
x
Knoten V
FS5 y

1. LFx =0=-FS6 -Fss 'cosr+FS2 -FA -cos e FS 6


TI. LFy =0=-F3 -Fss -sin r-FS3 +FA -sin a
x
ausll.

-F) - FS3 + FA -sinzr


Fss
sin y
-9 kN - 0 kN + 38,453 kN · sin 40°
Fss sin 28,072° 1. LFx = 0 = -FSIO - FS9COSb+ FS6
Fss =33,4 kN (Zugstab) TI. LFy =0=-F2 -Fs9sin ö-FS7

74
StatIk

aus TI. e) Nachprüfung der Stäbe 4,5,6 nach Ritter


R = -F2-FS7 -IOJeN-(-7,859JeN) Lageskizze
S9 sin 8 sin 38,66°
FS9 = -3,427 JeN (Druckstab)

aus 1.
FSIO = -( -3,427JeN) 'cos 38,66°+( -2,676 JeN)
FSIO = 0 JeN (Nullstab)

Knoten VI "iM(Ill) =O=-FS4 /4 -F4 /


y
-F /
FS4 = - 4-
14

Berechnung von /4 (s. Lageskizze):


h 0,8m
x ß = arctan -3=1
arctan-- = 14 931°
3m •
14 = /sinß= I m -sin 14.93] ° =0,2578 m
F,
R = -15JeN 'lm -5822JeN(Druckstab)
S4 0,2578 m '

I. "iFx =O=FslO
11. "iFy = 0 =-FSll - Fj

aus TI.
Berechnung von ls
FS11 = -Fj = -6 JeN (Druckstab)
(s. Lageskizze, dunkles Dreieck):

Kräftetabelle (Kräfte in JeN) 2h


3"" 2·O.8m
Y= arctan- = arctan---= 28,072·
Stab Zug Druck 1 3 'lm
I - 58,217 ls = 1sin y= 1m -sin 28,072°= 0,471 m

2 56,251 - F = (38,45JeN'sin400-9JeN)'lm +33,40JeN


ss
3 - - 0,471 m (Zugstab)
4 - 58,217
"iM(IV) = 0 = Fs616 + FAcosa1 6 + FA sinal
5 33,4 -
-F31-F4 ·21
6 - 2,676
-,-(P:~3_+_2_F.~4)~l_-_Fa.A~(16o!...co_sa.:...-+_ls_in_a:....:...)
7 - 7,859 FS6 = -
16
8 - 27,716
Berechnung von 16 (s. Lageskizze) :
9 - 3,427
]0 - - 16 =~h=Lo
3 3 ' 8m=O,5333 m
11 - 6
R _ 39 JeN.]m-38,45 kN '(O,5333 m'cos 40°+1 m'sin 40°)
56 - O,5333m
FS6 = -2,677 JeN (Druckstab)

75
Statik

174. Knoten II
a) Stabkräfte nach dem Knotenschnittverfahren y

Berechnung der Stabwinkel

Fsa

21 31 2h I. LFx =0=-FS6 • cos a + FS2 - cos zr


- = - - + s7=-
s7 h 3 II. LFy = 0= FS6 -sin a-FS3 - Fs2 -sin a

a=arctan~=arctan~=15,524° aus 1.
31 3,6m
FS6 = FS2 = 20,923 kN (Zugstab)
2h 2·1m
ß= arctan-= arctan--= 29,055
°
3 3,6m aus ll.

r=arctan~=arctan~=39,806° FS3 = FS6 -sin a- FS2 'sina=O kN (Nullstab)


1 1,2m
Knotenill
y
y
Fss FS3

x
x
F
F

I. LFx =0=-Fsscosß-Fs4 +FS1


I. LFx =0=-FS2 'cosa-FS1 II. LFy =0=FS3 +Fsssinß-F
II. LFy =0= FS2 -sin a-F
aus 11.
aus II.
-FS3+F 5,6kN
F Fss
Po = - - 5,6 kN = 20923 kN (Zu stab) sinß sin 29,055°
S2 sin a sin 15,524°' g Fss = 11,531kN (Zugstab)
aus I. aus I.
FS1 = -FS2 'cosa=-20,923 kN -cos 15,524°
FS4 = FS1 - Fss cos P
FS1 = -20,16 kN (Druckstab) FS4 = -20,16 kN -11,531 kN · cos 29,055°
FS4 =-30,24kN (Druckstab)

76
StatIk

Knoten IV aus I.
y FSB= FS4 - FS9cos Y
FSB= -30,24 kN -13,121 kN -cos 39,806°
FSB = -40,32 JeN (Druckstab)

Kräftetabelle(Kräfte in JeN)

Stab Zug Druck


1 - 20,16
2 20,923 -
3 - -
4 - 30,24
I. ~Fx =0=-FS10 'cosa+FSS 'cosß+FS6 'cosa 5 11,531 -
II. ~Fy =0= FS10 -sin a-FS7 -Fss 'sinß-FS6 -sin a 6 20,923 -
7 - 2,8
aus I. - 40,32
8
Fss . cos ß+ FS6 • cosa 9 13,121 -
cosa 10 31,385 -
11.531 JeN -cos 29.055°+20,923 JeN -cos 15.524°
Fs lO
cos 15,524° b) Nachprüfungnach Ritter
FS10 = 31,385 JeN (Zugstab) Lageskizze
aus II.
FS7 =Fs lO ' sin a - Fs'sinß-FS6 -sin zr
FS7 = 31,385 JeN. sin 15,524° -11,531 kN· sin 29.055°
- 20,923 JeN. sin 15,524°
r
FS7 = -2,8 JeN (Druckstab)

Knoten V "i..M(N) =0=FS4 /4 -FI-F'2/


y
Po __ - 3_F_I __
-~(3_'5:..:..6.:...k:..::N..:...·...:;I.:..::2..::m~)
30,24 JeN
S4 - 14 - 0.6667 m
(Druckstab)

"i..M(l) =0=FS7 '2/+FI


-FI F
x FS7 =---U-=-"2=-2.8JeN(Druekstab)
FSB
~M(V) =O=Fs lO /10 -FI-F '21
F
3FI
FslO = -
110

I. ~Fx = 0 = -FS9 cos y- FSB + FS4 Berechnung von 110 (s. Lageskizze):
II. }:Fy = 0=FS7 + Fs9sin y- F h Im
a= aretan- = arctan--= 15,524°
31 3.6m
aus II.
2h 2 'lm
110 ="'3 ' cos a= -3-'cos 15.524° = 0.6423 m
Po = F-Fs7 = 5,6 JeN-(-2,8 JeN)
S9 sin y sin 39.806°
Po - 3'5,6JeN'I,2m +31,38 JeN (Zugstab)
FS9 = 13.121 JeN (Zugstab) SIO - 0.6423 m

77
Statik

175. ~
a) Stabkräfte nach dem Knotenschnittverfahren ß = arctan..l... = arctan ~ = 29 249°
1 2'I,25m'
Berechnung der Stützkräfte
3~
Lageskizze 4
y= arctan- = arctan--- = 40 03°
3 'I,4m
1 4'I,25m'

F
2"
I. ~Fx =O=Fax -FA
F
IL ~Fy =O=Fsy-Pi -2"2-3F
I. ~Fx =0=-FS2 -FS1 'cosa
F
In. ~M(B) = O=FA h-Pi '2/-FI-F'2/-F'3/-"2 41
11. ~Fy =0=- ~ +FS1 'sina
ausllI. aus 11,
(2Pi +8F) 1 (2' 20 kN +8 '12 kN) '1,25 m F
FA h 3m F; = 2 = 6kN 22,253 kN (Zugstab)
FA =56,67kN SI sin a sin 15,642°

aus I. aus I.
FS2 =-FS1 'cosa=-22,253kN'cosI5,642°
FBx = FA = 56,67 kN
FS2 = -21,429 kN (Druckstab)
ausIT.
FBy = Pi +4F = 20 kN+4'12 kN= 68 kN Knoten 11
y
FB = ~FJx + FJy = ~(56,67 kN)2 +(68 kN)2
FB =88,52kN
FS4
FBy 68kN
aB = arctan- = arctan = 50,193°
FBx 56,67kN

Berechnung der Stabwinkel


FS3

I. ~Fx =O=-FS4 ' cos a + FS1' cos a


11. ~Fy = 0 =- F + FS4 -sin a- FSl - FS1 -sin a

a= arctan!!L = arctan~ = 15 642° aus I.


41 4'I,25m'
FS4 = FS1 = 22,253 kN (Zugstab)

78
StatIk

aus TI. aus 11.


FS3 =-F+FS4 ' sin a - Fs1' sin a FS7 =-F+Fs8 -sin a-Fss ' sin ß - FS4 -sin a
=
FS3 -12 JeN +22,253 JeN -sin 15,642° =
FS7 -12 JeN +44,506 JeN -sin 15,642°
- 22,253 JeN.sin 15,642° - 24,56 JeN'sin 29,249°- 22.253 JeN 'sin 15.642°
FS3 = -12 JeN (Druckstab) FS7 = -18 JeN (Druckstab)

KnotenID y
Knoten V
y

FS6 x

FS 6 x

F,

I. ~Fx =0=-FS6 -Fss cosß+FS 2


n. ~Fy =O=Fss sinß+Fs3
I. ~Fx =0=-FS9 cosr-FSlO+FS6
aus TI.
n. ~Fy =0=FS7 +FS9 sin r-fj
F. = -FS3 12kN
24,56 JeN (Zugstab)
ss sinß sin 29,249° aus II.

ausI. F. = FS7+fj = 18kN+20kN 59,081 JeN (Zugstab)


FS6 =-Fss cosß+FS 2 S9 sin r sin 40,03°
FS6 = -24,56 kN -cos 29,249°+( - 21,429kN) aus I.
FS6 = -42,858 (Druckstab)
FSIO =-FS9 cosr+FS6
Knoten IV y FSIO = -59,081 JeN -cos 40,03°-42,858 JeN
FSIO =- 88,097 JeN (Druckstab)

Fsa Kräftetabelle (Kräfte in kN)

Stab Zug Druck


X
FS4 1 22,253 -
FS5 2 - 21,429
F 3 - 12
4 22,253 -

I. ~Fx = 0 = -FS8 . cos a+ Fss . cos ß+ FS4 . cos a 5 24,56 -


n. ~Fy =0=-F+Fs8 . sin a - FS7 -Fss 'sinß 6 - 42,858
-FS4 -sin zr 7 - 18
aus I. 8 44,506 -
F. _ FS5 'cosß+FS 4 'cosa
S8 - cosa
9 59,081 -
10 - 88,097
F. _ 24,56 JeN 'cos 29,249°+22,253 JeN 'cos 15,642°
S8 - cos 15,642°
FS8 = 44,506 JeN (Zugstab)

79
Statik

b) Nachprüfungnach Ritter F
~M(V) =0=Fs818 -Fl-2" '21
Lageskizze
2Fl
FS8 = -
/8

Berechnung von /8:

I"J. F I"J.
~M(N) =0=-FS62"-Fl-2"21
-
a-arc
tan--2
21
=arctan-41
I"J. =arctan 104m -1564°
4 '1,25m

-2Fl_ -2'12kN'1,25m --4286kN
FS6 =---;;;-- 07m ' ls = I"J. cos a= 0,7 m -cos 15.64°= 0.6741m
2" ' (Druckstah) 2

~M(I) =0=F·2l+Fl+Fs7 ·21


2 ·12 kN ' 1.25 m +44 .51kN (Zugstab)
F. - -3Fl =_3F =_3'12kN =-18kN FS8 - 0,6741m
S7 - 21 2 2 (Druckstah)

80
2. Schwerpunktslehre

Der Flächenschwerpunkt A xo =A 1 X I + A 2 X2+A 3 X3 + A. x. = ~An x"


A )'o= A 1)'1 + A 2)'2 + A 3 Y 3 + A. y. = L A n y "
201.
LAnx" 1084 rnm"
xo= - - - = 8,65 mm
A 125,25 mm ?
3
_ LA n YII _ 1906 mm _ 152 2
Yo - A - 125,25mm2 - , mm

n A n in cm? Yn in cm An Yn in cm J
204.
1 9 0 ,9 8,1
2 7,05 4,15 29 ,26
A = 16,05 ~A nYn = 37,36

AYo = A 1Y I + A 2Y2 = ~ A n Yn

- ~An Y,,_3 7 ,36em 3 - 23 28 -23?8 n An in cm ? Yn in cm An y" in cm 3


Yo- A - 16,05 cm? - , em - mm
I 720 18 12 960
2 - 336 15 - 5 040
202 . A = 384 E An y" =7 920

A Yo=A j Y I - A 2 )'2 = L A"y"


3
= LA " )'" = 7920 em = 2063 em = 206 3 mm
Yo A 384 em2 ' ,

205 .
n Au in crn? Yn in cm A n Yn in cm 3

1 50 ) 50
2 67,8 30,25 205 1
3 60 59 ,25 3555
A = 177,8 ~ AnYn =5656

A Yo = A1)'1 + A 2Y2 + A 3 y ,= ~A" Yn


An in mm2 x n inmm A nxn in m m-'
~A V 5656 ' "
Yo = ~ A = In ,8em2
em =3181
, cm = 3 18 , 1mm I 2376 0 0
2 -380,1 II 41 81
A = 1996 EA"x,, =4 181
203 .
A xo = A I x, + A 2 X2= ~A" x"
3
= ~A" x" = 4181 mm = 2 095 mm
xo A 1996 mm! '

206.

n An in mrn? x n inmm Y n inmm A n x n in mm 3 A " Yn in mm 3


1 42 14 0,75 58 8 31,S
2 43,5 0,75 16 32.63 696
n A n in cm ? Yn in cm An Y n in cm 3
3 27 9 31,25 243 84 3,8
4 12,75 17,25 26 ,25 219 ,9 334 ,7 1 39,2 0,7 27,44
2 2 ' 42,84 16,7 1430,8
A = 125 ,25 E An x" = 1084 EAn Yn=
1906 A = 124,8 8 E A,, )',, = 1458

81
A. Böge, W. Schlemmer, Lösungen zurAufgabensammlung Technische Mechanik,
DOI 10.1007/978-3-8348-8117-5_2,
© Vieweg+Teubner Verlag I Springer Fachmedien Wiesbaden GmbH 2011
Schwerpun ktslehre

+2A2Y2 =~AnYn
A 1Y I - 1458 cm 3 2 = 11,68 cm=1I 6,8 mm
A Y o=~AnYn
Yo = -A - - 124,88 cm

207 .
• A

A,

82800
- 3794 4
- 27648
413
~I-=~~;-I-- _-.l l: AnYn = 16795

A -2A 3Y 3 -2A 4Y 4 =~AnYn


-A YI- 2Y2 30 7mm
_ A n Yn _ 16795 cm'
Ayo - ",I 2 = 23,07 crn = 2 ,
YO= -A - 728 cm
1YI+ A Y2 =~A nYn
AYo =2A 2 3 - 166 9 m111
LA nYn =2670Cn; =16,69cm - ,
Yo = -A 160 cm
21 1.

208.

+ 2A 2Y2 + A 3Y3 - A 4Y 4 = 2:A n Y n mm


AYo=A 1Yl 0 3 84cm =178 ,4
"'A
.. _n Y n = 572 cm
cm? =17 ,
Yo = A 320,
ö

212.

82
Schwerpunktslehre

A Y o=A, y, -A, y ,- A 3Y 3- 2 A, y_= LAn y" A n in cm? Yn in cm AnYn in cm 3


= LAn Yn = 2445cm = 153'"
3 "
I 2 ' 3,8 44 - 2,2 + 0, 9337 = 42,73 324 ,9
Yo A 159,63 crn? , - cm 2 2 ' 3,8 3 + 2,2 - 0 ,9337 = 4,266 32,44
Yo = 153 ,2 mm 3 2 ' 80 .52 44 - 2,2 - 18,3 = 23,5 3784
4 67 ,32 44 - l,l = 4 2,9 2888
5 2 ' 6 ,9 2,2 + 1,5 = 3,7 51,06
6 67,32 1,1 74,05
A = 324, 7 ~ An)'" = 7155
2 13.
A yo =A , )' , + A 2 )'2 + A 3 )'3 + A, )'_
+Asys +A 6 )'. = LA,, )'n
3
= L A n )'n = 7155 cm = 22 036 cm
Yo A 324 ,7 cm?
.vo =220 ,4mm

11 All in cm? Yn in cm An Yn in cm3


2 15.
I 226 ,2 25 ,09 567 6
2 - 176 ,5 24,5 - 4 324
3 360 12,5 4500
- 286 ,2 - 3792 4J
4 13,25
- 64 4 ,5 - 288 A, A, ! A,
5

~r
6 127,5 2,353 I) 300
S
7 - 18 0 ,5 - 9 ~1 A TI s::
A = 169 l: AnYn = 2063
01 1

5 cm (30 + 2 ' 21) cm


I) )' 6 = -3- ' (30 +21 )cm 2,353 cm

Ayo =A ,)' , - A 2 Y 2 + A 3Y 3- A,)'_ - As Ys


+ A 6 Y 6 - A 7)'7= LA n Yn
11 An in cm ? Y n in cm An Yn in crn3
_ ~ A ")',, _ 2063 cm! _ I'" .., 1
)'0 - - A-- - 169 cm2 - - ,~ cm I 296.5 3 I) 20 5931
2 - 2 ' 44 23 - 2024
Y o = 122, 1 mm 3 - 39 ,6 38,9 - 1540
A = 168,93 l::A")',, = 2366

I) A1 =4A' +2 (36 - 12) '2,2 cm2+2 (40 -12)'2,2 cm2


A , = 296 ,5 3 cm 2

2 14.

A
lEe ,A,
A y o=A , YI - 2 A 2 )' 2 - A 3 )' 3 = LA" y "
3
= L A" )'" = 2366 cm = 14 0 1 cm
)'0 A 168.93 cm? '
)'0 = 140,l mm
J J

4" 5, 5 4,
2 16 .

.vo, = 0.6002 ' 2,2 cm = I ~1 2 cm


I, = )'0' sin Ci = 0,9337 cm

83
Schwerpunktslehre

A y o =2A ,Y , -A , y, = ~A " y"


3
= L A" y" = -4,674 cm = -0 147 cm
Yo A 31,8 2 cm? ,
Yo = -1,47mm
A = t6 (12' - 8' ) em' = 15 ,71 cm?
3
(R 3 - r 3 ) sinll! b) Das Minuszeichen zeigt, dass der Gesamtschwer-
Y03 = 38 ,197 (R' -r ' ) 01° punkt S nicht oberhalb sondern unter halb der
(6 3 - 4 3) cm? - sin 45° Bezugsachse liegt, d . h. also im V-Profil.
Y03 = 38 197 - , , 2 = 4,56 2 cm
, (6 - 4)cm -4 5
13 = Y03 sin o = 3,226 cm

28 + 15 218,
A s = - -2- -7 cm' = 150,5 em'

r h 2a + b 7 56 + 15 a)
Y 05 ="3 - a + b =:3 -28 + 15 cm y,.e,- 2,23cm
Y~s = 3,853 cm A

A6 = ~
16 -1 2'cm '= 2 8 ' 2 7 em'
Y06 = 0,6002 cm = 3,601cm
- ö

A n in crn? y " in cm An Yn in cmö


Y6 = Y06 COSll!= 2,456 cm "
1 42 ,3 2,23 94,3 3
2 2 A, = 31,0 2,5 4 - 78,74
n A n in cm2 Yn in cm A "Yn in cm3 A = 73.3 l: A")',, - 15,59
1 1024 16 16384
2 40 37 1480
3 2A3 = 31,4 2 35,226 1107 - A y o=A, y , - 2A,y, =LA" y"
4 - 644 20.5 - 13202 3
= L A " y" = 15,59cm =- 0 " 13
5 -150,5 5,853 - 880 ,8 Yo _A _ 73 ,3 cm ? ,- cm
6 - 2 A 6 =- 56,55 2,546 - 144
Yo = -2,13mm
A - 244 ,4 l:A"YIJ - 4 744, 2

b) Der Sch werp unk t liegt nicht, wie angeno mmen,


Ayo = ~AIJY " = A ,Y , + A , y , + 2A 3Y3 - A 4Y4 unterhalb der Stegaußenkant e, sondern oberhalb.
- AsYs - 2A 6Y6

l'
~A"YIJ _ 47 44 ,2 cm ' -_ 19 , 4 1 em
= --- -
• 0 A 244 ,4 cm?
)'0 = 194,1 mm 219,

217 .
a) A ,A, nJ,n
~
T~-_t-Yl-.-e,~.-I,;cm
y,.e . l,52cm n An in cm? Yn in cm A nY n in cm3
I
1 2 A , = 31,0 2,54 78,7 4
U4; T U 2 24,0 10 240 j
I
A = 55 ,0 l: An)'" - 318,74J

An in cm 2 An>'" in cm 3
" Y n in ein

1 2A, = 14,82 1,52 22,53


LA"Yn 3
2 17 1,6 - 27,20 318 ,74 cm = 5795 em
YO = -A- - 55 cm? ,
A = 31,82 l: A"Yn = - 4,674
Yo = 58 mm

84
Schwerpunktslehre

Der Linienschwerpunkt I Y o = ~ ln Yn
Lösungshinweis für die Aufgaben 22 0 bis 238 :
_ ~ lnYn _ 8568 mm 2 - 252
Der Richtungssinn fur die Teillin ien (= .T eilkräftc ") Yo - - 1 - - 340mm - , mm
sollte so festgelegt werden, dass sich nach Möglichkeit
posit ive (d.h.linksdrehende) Momente um den Bezugs-
pu nkt 0 ergeben . Bei allen Lösungen wird nach dieser
Empfehlung verfahren, und auf die Pfeile für die Teil- 223 .
linien wird deshalb verzich tet .
Die Längen von Teillinien mit gleichem Schwerpunkts-
abstand von der Bezugsachse wer den zu einer Teillänge
zusammengefasst (z.B. 12 , 13 , I. in Aufgabe 220).

22 0. ~I
n [n,nmm x n in mm In x n in mm?

I 50 0 0
2 20 5 100
3 38 lO 38 0
4 50 22,5 1125 x n in mrn
n ln in mm Inxninmm 2
5 12 35 420
I 15 0 0
1= 170 Eln x n = 20 25
2 12 3 36
_-- 'L......, 3 30 6 180
2 4 16 lO 160
_ ~ In X n _ 2025 mm _ I [ 9 [
Xo- I - 170mm - , mm 5 30 14 4 20
6 22 19 ,5 429
7 15 25 375
22 1. ; ~ i4 0 L inx n = i600

I x ~ = I; lnx n
2
r = ~ I/lx n = 1600 mm 11 <1,",",
Xo I 140mm .. ,.- ..•.. .
Xo = x~ - 6 mm = 5,43 mm
n In in rnm Yn inmm t-» « in mm2
I 32 0 0
2 16 14 224
3 84 21 1764 ~
4 40 24 960 224 . / I,
5 16 34 544 /5
6 32 42 i 1344
!,.
12 I,

I I
! = 220
I
~ I/I)'n = 483 6
I,
S ,
Ifj---"
.
I, )"

- I ,X;
1
1,

r=
~
"
--- -
.J
"5 ' .
J
222 .
n I In in rum I x n in mrn In x n in mm 2

I 56 0 0
2 I 26 7 I 182
3
4
140
252
I 35
38 ,5
4 900
9702
/nYn in mm ?
n
I
In in mm

80
Yn in rum
0 0
5
I 30
I 70 2100

2 50 22 1100 I 1 = 504 I l: lnx n = 16884

3 112 28 3136
4 68 39 265 2 Ix o = ~ In X n
5 30 56 1680
I; In X/I 16884 mm 2
1 = 340 l: I/I)'n =856 8 Xo= -1- = 504mm =33 ,5mrn

85
Schwerpunktslehre

225. n in inmm x n in mrn Yn in mrn _


ln xn. in mm?
. -
[n Yn in mm
._ -
2

1 18 0 9 0 162
2 8 4 0 32 0
3 18 9 18 162 324
4 11,66 11 5 128,3 58 ,3
5 4 16 10 64 40
6 8 18 14 144 112 I
1= 6 7,66 ~ ' nxn = 530 ,3 ~ ln Yn= 696,3
--_ ._ - '--- ._ ._.- ..
- "f. In Xn 5303 mm 2
n In in mm x n in mrn Yn in mrn /nxn in mrn? t- »« in mrn? Ix o= r: In Xn = xo = - 1- = 67,66 mm = 7,84 mm
1 28 0 14 0 392
224
r: lnYn 696,3m m2
2 8 4 28 32 IYo =r:lnYn =Yo= - I- = 67,66mm =1 0,29m m
3 16 8 20 128 320
4 28 14 0 392 0
5 20 18 12 360 240
6 12 28 6 336 72 228.
1= 112 ~In xn= 1248 l:lnYn= 1248

k ln x n 1248mm 2 14 = ! d = 7! , 20 mm = 3142 mm
Ix o = "f.lnxn = x o= - 1- = 112 mm = 11,14mm 2 2 '
r:lnYn 1248mm 2 x~ =0,6366R
IYo= r:lnYn=Yo=-I- = 112mm = 11;14mm = 0,6366 ' 10 mm = 6,366 mm

226.
n in inmm xn in mrn ln xn in mm?

1 30 0 0
2 40 10 400
3 10 20 200
4 31,42 26,37 828,3
1 = 111,42 l: ln x n = 1428,3

I x ~ = r: In Xn
r - kln x n _ 1428,3mm 2 _ 12 82
n In inmm xn in mrn Inxn in mm 2 Xo- I - 11l,4mm - mm
I 38 0 0 Xo = 20mm - X~ = 7,18 mm
2 92 23 2116
3 4
! 30 120
4 40 38 1520 229 .
5 10 46 460
'-----_~~ 184 ~ ln xn =4216
X~ =0,6366 R
Ix o = "f.lnx n = 0,6366 ' 5 mm = 3,183 mm
zt;»; 42 16m m2 X3 = 20mm - 3,183 mm = 16,817mm
XO= - I- = 184 mm =2 291mm
11 11
1----"'-_i--1-.::.<
x' 13 = "2 d = "2 ' lO mm = 15,7 I mm
........,
227 .
~- /n in mm x n in mrn I In xn in mm ?
I i 20 0 0
2 40 10 400

I
3 15,71 16,82 264,2
4 10 20 200
._'.
1= 85,71 -1..l:lnxn=.~~
Ix o = r: In Xn
2
= k lnx n = 864,2mm = 1008
Xo I 85,71mm mm

86
Schwerpunktslehre

23 0.
y

lT
ls =2" . 22 mm = 34 ,56 mm
Xs = 0 ,6366R
XS = 0,6366 · 11mm = 7 mm

n In inmm Xn in mm t,»« in mm 2

) 10 18 180
2 36 9 324
3 40 8 320 n ln in mm Xn in mm .vII inmm [/IX" in mrn ? InYn in mm 2
4 12 2 - 24 I 21 0 10 ,5 0 220 ,5
5 34 ,56 7 - 242 2 9,425 3 22,91 28 .27 2 15.9
1= 13 2,56 E lnx,,= 558 3 15 6 13.5 90 20 2.5
4 13 6 .5 0 84 .5 0
5 7 9,5 6 66,5 42
Ixo = L,/"X n 6 9,425 14,9 1 3 140 ,52 28 ,27
L, In x" 558 mm 2 1 = 74 ,85 E Inx " = 40 9,8 E lny" = 709,2
x O= - I- = 132,56mm=42Imm
L, I" X" 409 8 mm 2
I x o = L, In X" ==> Xo = - 1- = 74,85 mm = 5,47 mm
L, In Y n 709 ,2 mm 2
Iy o = L, I" Yn ==> Y o = - 1 - = 74,85 mm 9,47 mm
231.
233. Yi!

oI /,.
rr
I, = 2" ' 12 mm = 18,85 mm 1.= 0,75 n -Iü mrn = 23,56mm
XI = 6mm -0,6366 mm = 2,18mm - ö _ R s _ R · 2 R sin Ol ' 57,3 0
Yos - b - 2 R 010
12 = n -S mm = 25,13 mm
14 = tt . 2 mm = 6 ,283 mm 0 0
Y os= R SInOI'
' 57,3 = SIn
-;0 . 1350 . 57,3
1350 . R
I s = I. = 18,85 mm
Xs = (28 - 6 + 0,6366 ' 6) mm = 25,82 mm Yos = 0,3001 R = 0,300 1 ' 5 mm = 1,5 mm

In in mm Yn in mm InYn in mm2
n In inm m X n inmm l" x lI in mm? "
I 18 ,85 2,1 8 4 1,1 1 18 0 0
2 25,13 6 150.8 2 36 S 324
3 32 14 448 3 1I 18 198
4 6, 283 22 138,2 4 9 20,25 182,25
5 18 ,85 25,82 486,7 5 15,7 1 26 408.4
6 23,56 27,5 648
1 = 101,1 EI"x n = 1264,8
1= 113.27 l:.1" y" ~ 1760,6

Iy o= L,ln Yn
. - _L,In_X " _ 1"648
~ , mm 2 _ 12 5 1 ~ I" Yn 1760,6 mm 2
.xo- I - 101,lmm - , mm Y o = - 1 - = 113.27 mm = 15.54 mm

87
Schwerpunktslehre

234. n In in m xn in m Yn in m ln x n in m 2 t- »« in m2
1
2
3
1. ,2
1,709
3,4 18
°
0,8
1. ,6
0,6
0,3
0,6
°
1. ,36 7
5 ,46 9
0,72
0 ,513
2.05 1
4 3,2 1,6 0 5,12 0
5 0 ,6 1,6 0,3 0,96 0,18
1= 10,13 r lnx n = 12,92 r InYn = 3,463

:EII/ x n 12 92 m2
Ix o= :Elnx n ~ xo= - 1- = lö:13rn = 1,275m

:E InYn 3,463 m2
IYo= :ElnYn = Yo = - 1- = 10,13 rn = 0,342m

236 .
y X

~ 1/1
Y06= 0,3001R = 0,3001'8mm = 2,4mm
(s. Lösung 233) IJ - 14
I'\ ~ ~
s
Y~ 6 =X~6 =Y 0 6 sin 45° = 2,4 rnm . sin 45° = 1,698 mm A n ItJ in m Xn inm Inxn in m?
X6 = 8 mm + X~ 6 = 9,698 rnm
Y6 = Y~ 6 = 1,698 mm ~~ 1 2,8 1,4 3,920
0 2 2,154 1,8 3,877
In gleicher Weise ergibt sich für den obe ren Drei- 3 2,72 0,4 1,088
4 1,13 1 0,4 0 ,453
viertelkr eis:
X~3 = Y ~3 = 0,8488 mrn - _ 1 =8,806
. r Inx n = 9, 338
X3 = 4,849 mm; Y3 = 18,849 mrn
l x., = :E In x n
:E In X n 9338 m2
n In inmm Xn in mm Yn in mm
-- --
/nxn in mrn? 'nYn in mm?
Xo= - 1 - = 8,806 m =1,06 m
I
2
3
18
6
18 ,85
°
4
4 ,849
9
11
18,85
°
24
91 ,40
162
66
355,3
6 8 24 32
237.
4 1 4
5 .

-l-~7'70
25,13 8
9,698 °
1,698
201 ,1
365 ,6 °
- 64 *)
-- I,
I,

1=109,7 ~ Inx n = 706 ,1 ~ InYn = 551, 3 I,


--
*) Der Schwerpunkt de s Dreiviertelkre ises liegt unt erhalb der x-A ch se,
Dad urch wird das Längenmoment 16Y6 negat iv (rechtsdrehend) .

l x; » :E In X n
:E In X n 706,1 rnrn2
Xo = - 1- = 109,7 mrn 6,44 mm
n In in m
..-
-.!nin m ln xn in m2
Iy o= x i;»,
1 0.78 1 0.3 0,234 3
z t;»; 551,3 mm2 2 0,721 0,3 0,2163
Yo = - 1- = 109,7 mrn 5,03 mrn 3 0.721 0,3 0,2163
4 0 ,781 0,3 0,234 3
5 0 ,8 0 ,6 0,48
6 3,6 2,4 8,64
7 1,844 1,5 2,766
235 . 8 0,4 2,4 0. 96
9 3,6 88 2,4 8.85 08
I--- f--_ ..-.
1 =1 3,34 r Inx n = 22,6

l x., ='i: In X n
:E In X n 226 m2
Xo = - 1- = 13,4 m = 1,695 m

88
Schwerpunktslehre

238 . A =A, +A 2+A 3 = 2n L !::J.lx


A = 2n(l, x , + 12 X2 + IJ XJ)
A = 2 n (0, 031 25 + 0 ,13884 + 0,08) m 1

I, fS A=I ,57 I m 2

(, ~
242 ,

J~' a)

n In in m x n in rn ln xn in m 2

1 4, 6 0 0
2 0,640 3 0,25 0,16
3 4 ,23 0, 25 1,057
4 2,408 1,2 2,89
5 1,992 1,45 2,889
6 0,6403 0, 25 - 0,16 *) 11= 2,l m
7 4 ,23 0, 25 - 1,058
8 5,504 2,75 - 15,135 12 =.../1'0-,2-:1"'-+-0- ,-53-5-=2)-m----=-l = 1,3 14 m
9 5,036 3 - 15,10 8 13 = 0,18m
1= 29 ,2826 ~ In x lJ =- 24,4 6
X, = 0,675 m
*) Die Längenm omente der Längen 16 . . . 18 sind re chts- X2 = 0,4075 m
dr ehend, also negativ . Dasselbe gilt für das Mom en t der x 3=O,14m
Gesamtlänge.
A =A I + A 2 +A 3 = 2 n L 1H x
- I x o = L IIJ X n A = 2n (/1 X , + 12 X 2 + 13 X3 )
A = 2 rr(1 ,4175 + 0,5 354+ 0,0 252) m?
L In XI) - 24 46 m 2
Xo = - - = ' 0,8355 m A =12,43m 1
- I - 29,28 m
b) m =Vp =A sp
kg
m = 12,43 m1 ' 3 ' 10- 3 m · 7850 --:3 = 29 2, 7 kg
m

Guld ln 'sehe Oberfläehenregel R. 120mm


243. ; - -. ----j
i I,
239. A=A , +A 2 = 2 n L!::J.lx
A = 2 n (l, X , + I, Xl )
a) r x, i
i A = 2 n(0,18 165 + 0 ,0220 5) m 2 YQ~cos45°
I
-:: i A = 1,2799m 1 XJ

.~ Probe :
A I= 2 rrx,/, = 1,141 3m 2
1
Al = rr.\'1 = 0,13 85 m 2

@
I, = 0,09 m ; X, = 0 ,045 m
240.
,a6J66/ rr
xF 12 = 2" r2 = a ,03142 m
,tj
\ I Xl = I , + X 01 cos 4 5°
A = I ' 2 rrXo = 11r ' 2 rr ' 0 ,636 6 r
X2 = 0,09 m + 0,9003 . 0,02 m . cos 45 °
/ A = 2 rr2 r2 . 0 ,6366 = 0 ,049 1 m 2
I . /fr X2 = 0 ,10 273 m

24 1. I, = 0 ,25 m
12 =.Jr;hl:-+-(-/3---I-,)~1 =0,4 27 m n
13 =0,4 m 14 =2" r4 = 0 ,0 1570 8 m
X, =0 ,125m X4 =R - X 04 cos 4 5°
""'t-_----c~-~i X, = 0,32 5 m X4 = 0 ,12 m - 0,9003 ' 0,01 m : cos 45°
X 3 = O,2m X 4 = 0,1 1364 m

89
Schwerpunktslehre

A=A ,+A 2+A 3+A4=211'I;!ll x I


A =211(lIXl + 12 X2 +1 3 X3+ 14 X4)
A = 211(0,00405 + 0,003227 + 0,01595 + 0,001785) m 2
13 = J(O , 18 m)2 + (0 ,15 m)2 = JO ,0549 m 2 = 0 ,2343 m
A=0,1572m 2
, kg 2
X3 = 0,825 m
b) m =m A =2 ,6 2" ' 0,1572 m = 0,4086kg 14=0,1 2m; X4 = 0 ,9m
m
15 = 0,9m ; Xs = 0,45 m
244. A =A I + A 2 +A 3 +A 4 + A s = 2 11 'f.!l lx
A = 211(/1XI + 12 X2 + 13 X3 + 14 X4 + ls x s)
A = 211(0,12 + 1,322 + 0 ,1933 + 0 ,108 + 0,405)m 2
A = 13,5 m 2

Guldln'sche Volumenregel

246.

Die Gesamtlänge I der erzeugenden Profillini e setzt sich


zus amm en aus:
1. 101,= 10(R 2-R,)=2 60mm
~Io ,.
0,18m
mit dem Schwe rpunktsabstand
V=A '2 11 XO=rh ·211 !... = 11r 2h = 0 06922 m 3
R, +R 2 2 '
Xl = - -
2 - = 4 5 mm Nachprüfung:
2
V= 11 r h = 0,06922 m 3

t
2. 512= 5111'2= 5 '11' 4 mm = 62,83mm
X02 = 0,6366 1'2 = 2,546 mm 247.
X2 =R , - X02 = 29 ,45 mm
3.513 = 5 11 r 3=511 · 2mm=31 ,42mm
X03 = 0,6366 1'3 = 1,273 mm
X2 = R 2 + X03 = 59,27 mm
A=A l+A 2+A 3=211'I;l x V=A · 211XO= ~r2 . 211 . 0,42441' = 0,4244112 1'3
A =211(101, x, + 512 X2+ 513x3)
V= 0 ,04771 m3
A = 211 ' (0,0117 + 0,001851 + 0,001862) m?
A = 0,09684m2 Nachprüfung:
V=±11r 3=00477lm3
3 '
- ,
245 .
248 .

A, =r h =80cm 2
Xl = .!: = 25 cm
2 '
R -I'
A 2 =--h= 32cm 2
2 R- r
X2 = r+x02 =1'+ - 3- =5 cm + 1,333 cm =6 ,333 cm
a = ar csin 2~ = 4 1,38°
V= V,+ V2 = 211 'I; !lA X
2a 2'4138° V= 2 11 (Al XI + A 2 X2) = 2 11 (200 + 202 ,67) cnr'
12 = 211R . 3600 = 2 11 · 1m . ~ = 1,444 m
V= 2530cm 3

90
Schwerpunktslehre

249. 252.
a)

Die Fläche A 3 darf als Rech teck angesehen werden .


AI = 0,00075 m 2 AI =A 2 = 0,1963 cm2
X I = O, I m XI = 3,7 5 cm; X2 = 0,7 cm
A 2 = 0,0006 m 2 A 3 = 0,5 1cm" ; X 3 = 2,225 cm
X2 = 0,08 1m 1'= 17,+ 172+ V3 =21Tk Ll A x
17= 1', + V2 =21T ~ LlAx 17=2rr(A,x, + A 2X2 + A3X3)
V = 21T (A , x , + A 2 X2) 1' = 21T(0,73631 + 0,13744 + 1,13475) cm"
17 = 2 1T(O,000075 + O,000048 6)m 3 17 = 12,62 cnr'
17 = 0,0007766 m 3 = 0,7766 -10- 3 m 3 85
253 .

~~"'I
kg
b) m = V p = 0,7766 -1O-3m3 - 7,85 -10 3 3 = 6,096 kg a)
m
A. =3 ,6 cm 2
37.5 A :-.: x,
250. XI = 3,95 cm I 7
A 2 =9,8l7cm 2 A, - ~
a) x2 =6cm UU
17 = 1',+ V2 = 2 1T k LlA x
1' = 2 rr(A, x , + A 2X2)
1'= 2rr ( 14,2 2 + 58,90)cm 3
1'= 459 ,5 cm? = 0,4595 . 10- 3 m 3
A I = 0,315 -1O-3m 2
kg
XI = 0,034 m b) m = Vp = 0 ,4 595 ' 1O-3m 3 . 135
, ' 103 3
A 2 = 0,1085 ' 1O- 3m 2 m = 0,6203 kg m
X2 = 0,02275 m

1'= 1'.+ V,= 2 rr~ LlAx 254.


1'= 2rr(A,x , +A,x, )
1' = 21T (0 ,01071 + 0,0024 7) ' IO- 3m 3
17= 0,0828 - 10- 3 rn" = 82,8 crrr'
- - 3 3 kg
b] m = V P = 0,0828 ' 10- ' m . 1,2 ' 10 """3 = 0,09936 kg
m = 99.36 g m A I = I ,4cm 2 ; X, =6 ,2cm
A 2 = 0,48 cm 2 ; X2 = 5,2cm
25 1. A J= 0,2513 cm 2 ; X3 = 5,2cm
a) 17= VI + 1'2 + 173 = 2 rr ~ LlA x
1'= 2rr(A I x, + A 2 X2 + A 3X3)
1' = 21T (8 ,68 + 2,496 + 1,307)cm3 = 78,43 crrr'
Die Fläche A, da rf als Rech teck angesehen werden.
A , = 15 mm 2 255 .
x l = 25mm
A 2 = 78,54mm' a)
X2 = 32,5 mm

1'= 1',+ V2=21T~ LlAx


17 = 2 rr(A , X, + A 2 X2) = 21T(375 + 2553) mm 3
V= 18 394 mm 3 .'I , = iO Y- 12)cm 2 = 0.69 12 cm 2
V = 18,394 - 10- 6 m3 = 18,394 crrr'
X I = 6 ,2 cm
3kg
b) m = Vp = 18,394 '1O-6 m3 -1,15 - I 0 3 = 2 1,15 ' 1O- 3 kg A, = 1,36 cm'
m = 2 I ,I5 g m X2 = 5,1 cm

91
Schwerpunktslehre

V= V, + V2 =21T~~Ax V=V,+V2=2rr~~A x
V= 2 1T (A , x , +A2 X2) V= 2rr(A ,x, +A2 X2)
V= 2 1T (4 ,285 + 6 ,936) cm? V = 2rr(9 ,6 + 7, 187) cm"
V= 70 5 crrr' = 0 0705 ' 1O- 3 m 3 V= 105 ,5 crrr' = 0, 1055 ' 1O- 3 m 3
" kg kg
b)m =Vp= 00705 ·1O- 3m 3 · 8 4 ·10 3 - b) m = V p = 0 ,1055 ' 1O- 3 m 3 . 2,5 ' 10 3 ,
m = 0,5922 'kg , nr' m = 0 ,263 7 kg m

256.
259.
a)
a)

A,=9cm 2
x,=13 cm
A2 = 9 ,75 cm" A , = 0,1007 m'
X2 = 7 cm + X 02 XI = 0,095 m
h a + 2b A 2 = 0,0 86 75 m 2
x02 =3 ' ~ X2 = 0, 19 m + 0,4244 . 0,235 m
3cm Scm+ 3cm X2 = 0,2897 m
X02 = - 3- ' 5 cm + 1,5 cm = 1,23 1 cm
V= V, + V2 =2 tt ~ ~A x
X2 = 8,231 cm
V=21T(A,x,+A 2 x2)
V =V, +V2=2 1T ~~A x V= 2 rr(0,009567 + 0 ,025 13)m 3
V= 2 rr (A,xl +A,X2) V=0,2 18m 3= 2 18 /
V = 21T ( 117 + 80,25) cm 3
V= 1239 crrr' = 1,239 ' 10 - 3 m 3 b)
kg
b) rn = Vp = 1,239 -IO- 1 m 3 . 7,3 -10 33
m= 9 ,047 kg m

257.

A, = 0 ,04465 m 2
X , = 0 ,095 m
A 2 = 0 ,04337 m 2
X2 = 0 ,289 7m
A l = I ,32 cm 2 (Hinweis: X2 ist genauso groß wie unter a), weil der
X l = 4,05 cm Halbkreisschwerpu nkt auf de r Verbi ndungsgeraden
A 2 = 0 ,2513 crn? beider Viertelkreisschwerpunkte liegt.)
X2 = 4,6 cm + 0 ,4244 ' 0,4 cm
V= V,+ V2= 2rr ~~A x
X2 = 4 ,77 cm
V= 2 rr(A I X l + A 2 X 2 )
V =V, +V2= 2 rr~~A x V= 2 rr(0,004 242 + 0,0 12567) m 3
V=2rr (A,x, + A 2 X2) V=0 ,I056m 3 = 105 ,6 /
V = 2 n (5,3 46 + J ,199) cnr' = 41, 12 cm'
50
258. 260.
a) a)

A , = 1,6 cm 2
X , = 6 cm A I =3 ,24 cm 2
A 2 = 1,571 cm? 18 cm
x, = 24 cm + - '- 3- = 24 ,6cm
X 2 = 5 cm - 0,4244 . l ern
X2 = 4 ,576 cm A 2 = 3 ,393 cm?

92
Schwerpunktslehre

c)

A I = 279cm 2
XI = 3 cm
A 2 = 15,75 cm?
X2 = 5, 25 cm
2 rs A 3 = 77 ,62 5 cm 2
X02 =3-b
4,5 cm
X3 = 6 cm + - 3- = 7,5 cm
b = 2 r 0<0'• S = 2 r sin 0<
57,3
0 so
2 r -2 rsino< -5 7 ,3° 2 . 57 ,3
X02 = 3- 2 r 0< = 3r sm 0< - - 0< -
V K em = VI + V,+ V3= 2 1T ~ ~ A x
0
2 -1,2 cm · sm
. 135 0 . 57 ,3 = 0 ,2401 cm V Kern = 21T(At x, + A 2 X2 +A 3 X3)
X02 = 3 1350
V K em = 2 TI (83 7 + 82 ,69 + 58 2,2) cm:'
X2 = 24 cm + 1,8 cm + X02 = 26, 04 cm V K em ~ 9437 cm '

V = V, +V2=21T ~ ~ Ax
V=21T(A, XI+A 2 X2)
V = 21T (79 ,70 + 88 ,35) crrr' 262.
V = 1056 cm 3= 1,05 6 -1Q-3 m 3
kg
b) m =Vp = 1,056 . 1Q- 3m 3-7,85 - 10 33 AI = 2,16m 2
m = 8 ,289kg m
X I =0 ,3m
A,=O,1705m'
x, = O,055m
261. A 3 = 0 ,343m 2
a) 049m
X3 = 0 ,1 1m + - '- 3- = 0 ,2733 m

V= V,+ V2 + V3=2 T1~ Ll. A x


V= 2 1T(A l x, + A 2X2 + A 3 X3)
V= 2 TI (0,648 + 0 ,009378 + 0,09375) m J
V= 4 ,719m 3

263 .
A, =9 cm 2 ; x I= 13~cm
A 2 =34,79 cm? A , = 0.56 m 2
(6 + 10 ,5) cm XI = O,4 m
X2 = 2 + 0 ,5 cm = 8 ,75 cm A 2 = 0,3 15 m 2
X2 = 0 ,22 5 m
Im 2 _Glied diese r Sum me (0 ,5 cm) kan n die gering-
A J = 0,135 m ?
fügig größere Breite des Horizontalschnittes dur ch den
ke geligen Teil ( 10,08 mm gegenübe r 10 mm) vern ach-
=
XJ 0 ,525 m
A . = 0 ,225 m 2
lässigt werden .
0 ,5m
A 3 = 10 ,5 crn" ; X3 = 6,5 cm x . = 0 ,6 m + - - = 0 ,7667 m
3
A. = 8 ,25 cm" ; x. = 8,75 cm A s = 0,08 25 m 2
V = V,+ V2 + V3+ V. = 21T~~Ax O,3 m
Xs = O,8 m + - 3 - = 0,9 m
V= 21T (A l x , +A 2X2+A 3X3 + A.x. )
V = 21T (1 21,5 + 304 ,4 + 68,25 + 72, 19) cm?
V = 355 9 cm? v = V, + V2 + VJ + V. + Vs =2 1T ~ ~ A X
kg V = 21T(A , XI + A , x , + A JX 3 + A.x. + Asx,}
b) m = Vp = 3 ,559 -1Q-3 m 3 ' 7, 2 - 10 3 J V = 2 1T (0 ,224 + 0,070 88 + 0 ,07088 + 0 .172 5 + 0 ,074 25 )m J
m=25 ,62kg m V = 3,84 8 m '

93
Schwerpunktslehre

264. 268. Fco:«


Die Teilflächen A, , A 3 un d A 4 a)
sowie ih re Schwerpunktsabs tände
x , , X3 und X4 sind gegenüb er /

~-r
Au fgabe 263 unv erändert u nd
folglich auc h ihre Flächen-
m om ente A,x"A 3X3 und A4 X4. K

Beim Ank ipp en ist die Stand sicherheit S = I .


Kippe nd wi rk t die Komponent e Fc osa mit dem
Wirk abstand h.
nach dem 2. Str ahlensatz ist :
I 250mm
Ms FG~
S= - = =1
300mm = 550 mm Mk F cos a - h
F= ~= 16kN 'O ,5m = 2 30 9 kN
1 = 3 00 mm · 250 mm = 13636
550mm ' mm, 2h cos Oi. 2 · 2 m . cos 30 ° ,

b)
und damit
r = 1100mm -1 36 ,36 mm = 963 ,64mm = 0,9636 m
A I = 0,9636 m . 0,25 m = 0,2409 m?
r
XI = "2 = 0 ,4818m

A = 0 ,13636 m '0,25m =0017 m'


s Die Mauer beginn t von selbst zu kippen , sob ald der
2 '

x s=r +
I o 136 36 m = 1,00 9 m
=0 ,9636 m+ ' 3
Schwerpunkt lotrecht über der Kippk ant e K liegt.
3 Die Kipparbei t ist das Produkt aus der Gewicht s-
kraft F G un d der Höhendiffere nz f:.h (Hubarbeit ).
=
V= VI + V2 + V3 + V4 + Vs 2 1T l: AA x
V = 21T(AI Xl + A, x, + A 3X3 + A 4X4 + A4 Xs) Berech nung de r Höhendifferenz LI h :
V=21T(0 ,116 1 + 0,07088 + 0,07088 + 0 ,1725 + 0 ,0 172)m 3
V = 2,812m 3 = 28 12 1 I1 = Y(t)' + (~)' = ..j(0,25m)' + ( Im )' = I ,030 78 m
h
Standsicherheit Llh = I 1 - "2 = 0 ,03078 m
W=FGLlh = 16 '1 0 3 N -30 ,78 - 10 - 3 m = 492 ,4 J

Ms FGI, 269.
s = -= - =
u, F I 13 Beim Ankippen ist die Stand sicherheit S = I.
S.» 7 ,5 kN' I ,02m 1, 27 5 M s F G'67 5mm
10 kN '0 ,6 m S = M = F . 540 mm = I
k

675 mm
266. F=FG . 540 mm = 12 ,8 kN ' 1, 25 = 16 k N
M, FG f 2 ' 10 6 N '2 m
S=- =- = = I 389
M k Fwh 0,1 6'10 6N ' 18m ' 270 .
M s F e · 2 50 mm
267. a) S = M = P-:-llOÖmm = I
k
Beim Ankipp en ist d ie St andsic her heit S = I;
250 mm
Kippkante ist die V ord erach se, F = F G ' 1I00mm = 2 kN ' O,2272 7 = O,4 54 5 kN
Ms Fdl2 - Id
S= - = = 1 F G ' 400 mm
Mk r-: 13 S=
F -IIOOmm
=1
I, <l , 101m
F m ox = F G - 1 = 12 kN· 1,8 m = 6,7 33 kN _ .400 mm_ ')
3- F-FG 1I00mm - 0,7_ 73 k N

94
Schwerpunktslehre

F G - 25 0 mm
b) S = F _800 mm = 1 I, = J( ~)2 + (~f = J(6 cm )2 t (34 ,5 cm)'
I, = 35 ,02 cm
F = F . . 2 50 mm = 0 625 kN
c 800 mm ' !!J./z = I, - 'h2 = 35 ,02 cm - 6 cm = 29 ,02 cm
Fe ' 550 mm
S= =1
F · 800 mm ltI = FG!!J. h = mg ß h = 197 ,3 5 kg ' 9 .8 1 ~ - 0 ,290 2 m
ltI = 56 1.8 J s
F =FG - ~500
_ 0 mm
mm = 1,375 kN f) Die Kipp kraft wird kle iner, weil die Stange in Wirk-
F G . 400 mm lichke it steiler steh t und dadurch der Wirk abstand 1
c) S = F. 500 mm = I größer ist.
400 mm
F =FG ' 500 mm = 1,6k N
F G · 550 111m
S= =I
F · 500 mm
F = F c; . 550 mm= 2 2 kN
500 mm ' 1

27 1.

a)

V = 2 11 ~An xn

A, x , = 1,08 ' 1O-2 m 2 ' 3 ' 1O- ' m = 3,24 ' 1O- 3 m 3
A 2 X , = 0 ,555 '10 -' m' ' 1,625 . 10- 1 m = 0 ,90 19 ' 10- 3 m 3 2 · 30 kN ' 4 ,6 01- 22 kN -O.l rn - 9 kN -1 .4 m
A 3 X3 = 0 ,42 '1O- 2m ' · 0,525 ' 10- ' m = 0 .2205 . 10- 3 m' Fc ] = 14 m -- ---

V = 2Jr . (3 ,24 + 0 ,901 9 + 0,2205) ' 10-' m 3 F G 3 = 186 ,6 k N


V = 27 ,4 1 '1O- 3 m 3 b) F G 3 = m g = Vpg
(171 Masse. V Volumen des Fu nda mcntklotzes)
kg
b) m = V p =27 ,4 1 ' 1O- ' m"7,2 ' 10' 3 = 197 ,35 kg F G 3= I ; h pg
m
Iz = -F G -3 = _
186 6 . 103 N
---'-=-=.2.'=---=-=-----'-'--- _
c) I; pg 2 ,8 ' m' - 2.2 . 10 3 ~ . 9,81 ~
m s
h 120 mm = 1,103 m
Ci = arctan d = arc tan 70 Ol m h

Ci = 59,7 4° 273.
1 =I, . sin o = 1,5 01 . sin 59, 74° Kipp kante ist die Hinterachse
1= 1.296 m M s F G1(l . - I ,)
S=- =- - -
M k F G21, t Fl 3
d) Kippk ante ist die rechte un tere Kan te des Rad- FGd ' . - l l )
kr anzes; Standsicherhe it S = I.
FG, I, tFI 3 =- -S--- -

FG1(l . - IJ ) -S FG2 I,
Ms Fc..!j F = SI
S=Mk = ~ =I I 3
F = 18 kN . 0,84 m - 1,3 '4,2 kN ' 1,39 m = 25 19 kN
D D m 0 ,6 9 m 1,3 ' 2,3 m '
F = F G 2/= mg 2/ = 197,35 kg : s.s: ~ . 2 ' 1, 296 m
274.
F = 515,5 N
e) siehe Lösun g 268 b!
r;~
\s\
. -r--
Kippkan te ist die vordere (rec ht e) Radachse.
S = M, = FG(l J- I, )+F, I,
Mk F ,(ll -IJ)
! \ \ ~ l~
s I _ ~ SF , ' , - SF,I, = FGI, - FGI, t F, I 3
I
tz.
0 I! -""'" (F G -r. tSF ,) I J = SF 1I, t FGI,

95
Schwerpunktslehre

SF ll 1 +F G I2
13 = -=------:=----=::-
F o + F 2 +SF I
I = 1,3 · 16 kN . 2,5 m + 7 .5 k."< ' 0,9 m = 1 76 4
3 7,5 kN + 5 kN + 1,3 . 16 kN , m

275.
a) Kippkante ist die rechte Achse.
Kipp kan te K ist die Radachse.
M , F GI (/4 - li ) + F 0 3 (/ l + 14)
Losungshinweis: Die St andsicherheit ist da nn am
S =Mk = F G2 (/2 - 14)
kleinsten, wenn bei Betriebsende nu r noch das freie
S F G212 -SF0 214 = FOlI. - FGII l + F G313 + F 0 3 14 Bandende rechts von der Kipp kante K voll belastet ist.
(F o l +FG3 + S F o 2) 14 =FOIII-F0 3 13 +SFG2 12 M, FoI I 2F o I, 2FG I I
FGI II -FG313 +SF o 2 12 s= - = - -= = -::-;-;,..=--.:'---
14 =----':::--=------:-::::-=---=--=----"--=-=- Ah F ' 12 14 F ' 12 ' I, cos Cl F 'li cos Ct
F Ol +F G3+SF o 2
, 2 F0 i1 2 . 3 5 kN . 1 2 m
F =--- = ' ,
1- 95 kN ' 0,35 m -85kN '2 ,2 m +I ,5 '5 0 kN '6 m SI1 cosCt 1,8 'S,6 2 m 2 ' cos3 0°
4 - 95 kN +8 5kN+I ,5 . 50 kN
I. = 1, 162 m m = 17 1 8 ~
F' = 0 , 1718 kN m l

Radst and 2 14 = 2 ,324 m


277 .
b) Kippk ante ist die linke Achse.
M , F Gl (/ , +14 ) 9S kN ' lS12m
S =- = = '
M k F G3(/ J - 14 ) 85 kN ' I ,038 m
= I '6"8
~

c) d)
r,
a) Der Schlepper kippt, wenn die Standsicherheit
S = I ist.
M, Fo cos Ct (1 -1 )3
S =~ =--=--- - '-":-----=.
2
Mk F o sin Ct . 14

Lagesk izze sin o 12 - /3


COS Ct = tan c > - 1--
4

belasteter Kran : 0,76 m 4 6 ,,-0


Ct = arctan 0, 71 m = , 7)
11. Y:.Fy = 0=Fh +Fv - FGI - FG2 -Fo J
111. Y:.M(Hl =0 = FG3(/3 -14) +F v ' 2 14 -FOI (/4+ 1, ) F G cos Ct (12 - 13 )
- F 0 2 (/4 + 12) b) S= Fo sin Ct ' 14
F OI (/4 + 11) + F G2 (/4 + 12) -F0 3 (/ 3 - / 4) sin o 12 - 13
111. r ; = 21 COSCt = tanCt = ~
4

95 kN · 1.512 m+ SOkN . 7,162 m - 8SkN · 1.038 m _ 0,7 6 m _ " 8 160


2 ,324 m Cl- arctan 2 ' 0,71 m - - ,
F; = 177,93 kN c) Die Gewichtskraft hebt sich aus der Bestimmungsglei-
11. F h =FG 1 +F0 2 +FG3 <F; chung für den Winkel Ct he raus. Sie hat also keinen Einfluß .
F h = 95 kN + SOkN + 85 kN - 177 ,'.1 3 kN = 52 .U7 kN
unb elaste ter Kran :
11 . Y:. F y =0=Fh +Fv - F oJ - F G3
IJI. Y:.M(lll = Q=FG3 (/3 - 14) + Fv '214 -Ftj l(l4+/, )
F GI (/4 + I, ) - F 0 3 (/3 - 14)
JIJ. r, = 21
4

F = '.I S k N· 1,5 I1 m - 85 kN ·I ,038 m = 23 84 kN


,. 2,32 4 m ' M, Fo cosCt'l s t, 0 .625 m
11 . s; =FGI +F 0 3 - F" a) S = - = -----:.----:--
u,
F G SJII Cl'1 4 14 tan Ct = 0 .71 ~ · tan 18°
F h = 95 kN + 85 kN - 23 ,84 kN = 156 .16 kN
S =2 ,700

96
Schwerpunktslehre

b) Er kippt , wenn 8 = I ist.


15
8 = - -=1
14 t an o
15 0,625m
a = arctan T; = arctan 0,71 m
0
o = 41 ,36

279 .

/ 2 8 kN 2 j
. 8 kN ' O,4m' 0,7I m ~ /( 8 kN 'O,4 m ' O,7 I m ) _ ( l4kN' O,4 m) - (O,76 m
sma l,2 = - 14 kN (0 ,712 + 0,7e ) m 2 ± V \14 kN(O,712 +O ,762) m2 (0,7l m)2 +(O,76 m)2

= - 0,15003 ± ..j0,022 51 + 0,48568 = - 0,15003 ± 0,71287

(Xl = arcsin 0,56284 ;:;; 34,25°


0
Cl2 = arcsin( - O,8629) = - 59,64 ; das bedeut et , dass die Böschung nicht nach rechts oben, sondern nach
rechts unten geneigt sein müsste. Diese Lösung erflillt aber nicht die Bedingungen der AufgabensteIlung.
b) ja ; je größer die Gewichtskraft F G ist, desto größer darf der Böschungswinkel sein , ehe der Schlepper kippt .

97
3. Reibung

Reibungswinkel und Reibungszahl b) F = IOOON 0 ,15 = IS9 4 N


cos 30° + 0 ,15 . sin 30° ,
30 1.
Hinweis: Normalkraft F N = Gewichtskraft F G und
Reibungskraft FR (F RO rn ax) = Zugkraft F . 3 10.

C) @]
=F R Oma x
= F = 34 N = 0 189 a) F =F RO rn ax =F N /lo =FG/lo = I kN '0,3 = 300 N
lJ.o FN G 180N ' b) F , =F R =F N /l =FG/l = 260 N
FR 32 N Ms FGI
/l = F = 180N =0,17 8 S= - = - = I
N M k 2 Fh
I
302. 1 "'" Fol IkN ' lm
K F, h =TF =2 ' 0,3kN = 1,667m
Siehe Lösung 30 1.
- F Ro max _ 2S0 N - 05 F G / I kN ·I m
/lo - F
N
- SOON - , d) h = 2F1 = 2 . 026 kN = 1,92 3 m
,
. FR I SON
/l = F = SOO N = 0,3 c) W=F R s = 260 N' 4 ,2 m =10 92J
N

3 11.
303 .
Verschieb ekraft = Summe beide r Reibungskräfte
Hinweis: Neigungswinkel Ci = Re ibungswinkel p (Po).
F =FRA +F RB =FNA Jl+ F NB/l =/l (FNA +F NB)
lJ.o = tan Po = tan ao = tan 19° = 0 ,344
=F NA'+FNB =F G
Jl = tanp = tan o = tan 13° = 0 ,231
F =/l FG = 0 ,11 ' 1650 N = 181 ,5 N
304.
a) /l = tan Ci = tan 25° = 0 ,466 3 12.
b) Die ennillelte Größe ist die Reibungs zahl u. Die maxim ale Bremskraft F b max ist gleich der Summ e
der Reibungskräfte zwischen den Rädern und de r Fahr bahn .
305. a) Fb max = (F v +F h) /lo = 80kN ' 0,5 = 4 0kN
tan a = ta n p = /l = 0,4 b) F b rnax = (F; + F h ) u = 80 kN ' 0,4 1 = 32 ,8 kN
a = arct an /l = arc tan 0,4 = 21,8 °
c) F b rnax =Fh/l o = 24kN

306 . d) F b max = F h /l = 19,68 kN


tan a = tan p = /l = 0,51
Ci = arctan /l = arctan 0, 5 1 = 27° 313 .
Die Zugkraft F rnax kan n nicht größ er sein als die
307. Summe der Reibungskräfte. die an den T reibrädern
Die gesuch ten Ha ftreibungszahlen /lo sind die Tangens- abgestütz t werden kön nen .
funk tionen der gegebe nen Winkel. a) F max a = 3FN/l o = 3 ' 160 kN ' 0 ,I S =72ki'l
b) F ma x b = 3 F N /l = 3 · 160 kN · 0 ,12 = 57,6 kN
30 8.
3N
Die gegebenen Gleit reib ungsza hlen /l sind die T angens. c) M =Fmaxa .tJ.= 72 ' 10 ' I ,Sm = 18 000 Nm
a 3 2 6
fu nktionen der gesuch te n Winkel.
M - Fmax b A : S7,6 ' 10 N ' I ,S m
3
14 400Nm
b- 3 2- 6
Reibung bei geradliniger Bewegung und bei
Drehbewegung - der Reibungskegel
3 14 .
309. F N /l a) Lageskizze
I. 'EFx= O=F cos a -FR
11. 'EFy =O =FN+F sina- F G
F N =FG - F sin Ci
I. F cos a - (F G - F sin Ci) /l = 0 F NA =F sin a =4,1 ki'l 'sin 12° = 8S2 ,4N
F cosa + F sin Ci /l - FG/l =0 F NB =F cosa = 4 ,1 kN · cos 12° = 4010 N
F =F. _ ---'-
/l_ _
98 G COS'" + /l sin '"
A. Böge, W. Schlemmer, Lösungen zurAufgabensammlung Technische Mechanik,
DOI 10.1007/978-3-8348-8117-5_3,
© Vieweg+Teubner Verlag I Springer Fachmedien Wiesbaden GmbH 2011
Reibung

b) Lageskizze 31 8.
a) F R = FNIl = (F G1 + F)p= (I 5 kN + 22 kN) ' 0 ,1 = 3 ,7k;'>;
FNA b) Fy = F R +F, = 3 ,7kN+ 18kN = 2 1,7kN
. F.'1A =F sin 47° = 4 ,1 JeN . sin 4 7° = 2999 N
V· FNI r NB =F sin 43° = 4 ,1 JeN ' sin 43° = 2796 N FR 3,7kN
F 1 c) F ' 100 %= 2 1,7lu~ '100 % = 17,05 %
y

r;», 2 1,7 '103N '50 !f'-


c) FRA =FNAP =85 2,4 N ' 0 ,12 = 102,3N d) P = -I)- = 0 ,8 ' 60 = "~ "- ,6 ' I"'W-
U' -
22 , 6k'"
..
F RB =FN BP ==40 10N 'O ,12=481,2N
d)FRA = F NA P =2999 N ' O,12=3 59 ,8N e) Rei bungskran beim Rückh ub FR = F N P
F RB = F NB P = 279 6N ' 0 ,12 = 33 5,5 N FR = (F G 1 +F G2) p = 3 1 kN ' 0 ,1 = 3 ,1 kN
e) F vl = F RA + F RB = 102,3 N + 481,2 N = 58 3,5 N F R IIR 3 , 1'103 N '6 7 ~
F v ll = FRA + F RB = 359 ,8 N + 335 ,5 N = 69 5,4 N P = - 1)- = 0 ,8 ' 60 =4 ,327 kW

3 15. 319.
F =FR = 8FN P = 8 ' 100N ' 0 ,06 = 48 N Lageskizze

3 16. I.L F x =0=FN1-FN2 Ilo


6 N
a) F = p A = 10 m 2 ' 0 ,1256 6 m = 12 5,66 kN 2
H.zr, = 0 =FN2 +FN I llo -FG
I
Ill . 'f M(.1) = 0 =F G "2 - F N1l t an Q
b) Lageskizz e
- F N J Po I
I. L Fx= O=FN - F psina
11. L Fy =O=FN P+Fpcos a- F F N1 . .
I. F N2 =---;;;- ; m 11. eingesetzt :
FN F N1
I. F p = sin a ; in I!. eingese tz t:
r J. ~ + FN l llo = FG
11. FN Il+ F N cosa _ F= O Fallo
sm o F N1 = - , - ,- -2 ; in Ill . eingesetzt :
J T lJo
F =_ F _ _ = 125,66 JeN
N
P + cot o 0 ,1 +cot 12°
FN = 26 ,15 kN

c) FR =F N P = 26 ,15 kN ' 0,1 = 2 ,6 1 5 lu~

d) I. F = F N = 26 ,15kN = 125 8 kN
p sm o sin 12° ,

3 17. I + p~ - 2 po tan o - 2 1l~ = 0


a) Lageskizze
1+ p~ - 2 p~
tan (1 = 2 po
1. 'f Fx=O=Fcosa -FNPo
I!. 'f Fy=O = FN-Fsin a - F G 1 - 1l5 1 -0 19 2
a = arctan -,,- - = arctan .,. 0 ' 19
- Po - .
11. F N = F sin a + Fe; ; in I. eingesetzt :
1. F cos a - F llo sin a -FGllo =O a =68 ,48° , d.h. a =90 0 -2 p o

F G Po 3 20.
F= . 80 N . 0 ,35 = 40,52 N
cos a - Po sm o cos 30 ° - 0 ,35 sin 30 ° a) Lageskizze

b) Lagesk izze
I. :i.Fx = 0 =F COSOi - F N po
F~ H. :i.Fy =0 = F N + F sinQ -FG
~a 11. F N = FG - F sin (1 ; in 1. eingesetzt:
F. ~'f r.1',
s Ir. I. F COSOi - FGp o+ FposinQ = 0 I.L F x =O = F NA PO- F NB
FGllo II. L Fy = O = F NA + FNBllo- FG
F= .
COS Q + p osmOi
=26.9 N
Ill. LM(A) = 0 = FNBh 1+FNBPoh,cotOi - FGil2 COt Oi

99
Reibung

322_
FNB m
I.F NA =~: - 11. emgese
- t ztt :-
a) Lageskizze I
FN B
II . - ' - + F NB l10 = F G
110
F G l1o . _ .
F NB = - - , ; In III . eingesetzt :
1+ l1ö
2 ' ~AljCOSa. FNArinlX
F Gl10 h l F G l1o h , cot a - 01
I1I· - - - 2- + 2 - F G h 2 cot a - 1- G et
NA/l
1+110 1+110
h , I10 (I + 110 co t o ) I. 'i-Fx = 0 = FNIL + F NA sin o + FNAI1COSa - F
-'--'--'---------'--:2,----------- = h 2 cot a
1+ 110 11. ~ Fy = 0 = FN + F NA u sin o - F NA cos o
cot Q: F -FN J1 F')ol
110 (COI a + 110 cot a ) Ilo cot a ( tan o + Ilo)
h =h =h, - - - - - - 1.=1 1. F;o.IA = sin c f u cos o cos e r- jr sin o
2 t (1 + IlÖ) cot o (I + IlÖ) cot o
F(cosa -Il sino ) -- F N I1 (COSCX -11 sino) = FN( sina + 11 coso)
Ilo (Ilo + tan a) 0 ,28 (0 ,28 + tan 65 °)
h z =h I 1 + ,,~ =4 m . 1 + 0,28 2 F (cos o - 11 sin o)
- ,.u
F N Il(cosa - Il sin o) + (sin a + I1 cos a)
h 2 = 2,5 18 m
F (cosa - Il sin o)
b) In der Bestimmu ngsgleichu ng für die Höhe h 2 er- F N = 11(2 cos a - /1 sin a) + sin 0<
schein t die Gewichtskraft nicht. Sie h at also kein en 200 N( cos 15° - ü.l l isin 15°) _ 05 N
Einfluss auf die Höh e. FN = 0 0 - 40 , I
0 ,11(2 'cos I 5°-0 ,II 'si n I5 )+ sin I5
Ilo (Ilo + t an o) . ..
c) h 2 = h , 2 = h " den n Steigh öh e h 2 soll F R = F N I1 = 400 ,5 N ' 0,1l = 44, 05N
1 + Ilo
gleich Anst ellh öhe h, sein. Daraus folgt:
FN 400,5 N
Ilo (P o + tan o) = 1 + IlÖ
b) 11. F NA = cos a - Il sin a = cos 15° ~""O,ll . sin 15°
Il o t an a = 1 + Il Ö- IlÖ = 1
I F NA = 4 27 ,2 N
tano:= ~
tAU FRA = F NA 11 = 42 7,2 ' 0,1 1 =46,99N
1 I 0
a = arctan - = arctan 0 18 = 74,36
Ilo ,_ c) Lageskizze 2
das heißt, der Anst ellwinkel ist der Komplement - fiACOSQ ~A sina
winkel des Haftre ibungswi nkels.
a = 90 ° - P o = 90 ° - 15,64°!

Fsma~
32 1. a Fcosa
,
a) Lageskizze

I. "f- r'x =0 = FN2 +FN11l, -F cosa


11. "L Fy = O= FNI - FN2112 - F sin o< I. xr; = O ~ Fcx - FN A sin o: -FRA cos o:
F N 1 - F sin a II . 'f,F y =O = FB+FN Acos a -FRAsina - rc'y
1. = 11. FN 2 =F cosa -FNI IlI = J-I2 III. "f- M(C) = O= FB I3 -FNA I2 -FRAlt
F 112 cos o - F N 111 1112 = F NI - F sin 0< F NA 12 + FRA I I
Ill. Fa = 1
F (sina + 112cos a) 3
FN, = I +1l1 112 4 27,2 N ' 35 mm + 46 ,99 N ' IOml1! = 77 1, 1 N
FR 20 mm
_ T sm 15° + 0 ,6 -cos 15° = 1497 N
F NI - 200 N 1 + 0 ,2 -0 ,6 ' d) L Fcx =F NA sin o: +F R A coso:
F R 1 = FN1Ilt = 29,94N F cx = 427 ,2 Nrsin 15° + 46 ,99 N · cos 15° = 156 N
b) IL F N2 = Fcos a- F N111 . =200 N -cos 15° - 29 ,94 N II, Fcy=FR +FNA cosa - FRA sin o
F N 2 = 163 ,2 N F cy = 771 ,1 N + 427 ,2 N -cos 15° - 46 ,99 N -sin 15°
F cy =1 172N
F R2 = Fr;2J.'-2 = 97 ,95 N
F <!.. n Fc =JF~x + F~y = J(I56 2 + 1172 2) N 2
Mn R22 9 7,95 -0 ,15 - 1400 kW =21 54 kW
c) P = 95 50 =955cJ 95 50 ' Fc =1182N

100
Reibung

323. c) Lageskizze 2
fit f Ne
a) Lageskizze 1 Fr ( freigemacht er Zangenarm)
0
(f reigemachte Hülse) F,
frA f NA

Aus der Gleichgewicht sbedingung ~M(o) = 0 ergibt


sich , dass F RA = F RC ist.
'i:-Fx=O=F-FRA - F RC = F - 2 F RA
F
F RA = 2=8,75 N

b) F = FRA = 8,75N =3977N


NA /10 0 ,22 '

Lageskizze 3
(freigemachter Block)
r, r, Wichtiger Losung shinweis: Um den
Block zwischen den beiden Klemm-
fNA rNA flächen A festzuhalten, ist an jeder
~7 Klemmfl äche die Reibungskr aft F R = __F,G

I. ~Fx=O=FRA - F Bx
~ erforderlich. Wenn die Zange mit
II. ~Fy=O =F +FNA - F By Sicherheit fest halten soll, muss diese
Reibungskraft FR kleine r sein als die gr ößt-
d
III. ~ M(B)=O= FNA~) +F RA 'i --F I, I mögliche l Iaftrcibungskraft F Rom ax = FNA 110'

Setzt man für F k = 2 FG


sm Q
(siehe Lösung b) , dann wird
FNAI ) +FRA " 39 ,77N '1 2mm + 8 ,75 N '6mm
III . F = 1 - 28mm I
2
F= 18 ,92N
Das Ergebnis ist positiv, d.h, der angenommene
Richtu ngssinn ist richtig, folglich muss eine Zugfeder
eingebau t werd en.

d) I. F Bx = FRA = 8,75 N d) FROmax =F NA /10 = 80, 27ki'll' 0, 25 = 20 ,07ki'll


II.FBy = F+ F NA = 18,92 N + 39, 77 N = 58,69N
e) Die Tra gsicherheit ist das Verhäitnis zwischen der
FB = JF~x + FEy = J (8,75 ' + 58 ,69 2 ) N 2 = 59 ,34 N größ ten Ilaftre ihungskraft F Ro max , die an den Klemm-
flächen wirken kann, und der wirklich erforderlichen
Reibun gskra ü FR :
324.
a) /1 = 0,25 . weil der Berechnu ng die kl einste zu er-
warte nde Reibungskra tt zugrunde zu legen ist.
b) Lageskizze I
( freigemachter Kettenring) Krafte ckskizze /) .
S _11 + T Sllloe _ 1 m+ O,15m -sin I5 ° -0 25 =3 345
tr.r, - 1, sin o /10 - 0 ,3 m -sin l S" , ,

l) siehe Lösung c, Ansatz u nd Lageskizze 2:


~
r, r,
I. F Bx =Fk cosa +FNA =23 ,18 ki'll- cos15 ° + 80,2 7 ki'll
F Bx =102,7 ki'll
F Fe g) nach Lösung e ist die Tragsieherheii nur von den Ab-
sincr=2 F =2 F
k k messungen I, , 1, , 13 , dem Winkel a und der Reib ungs-
zahl abhängig. Die Gewichtskraft F G des Blockes hat
F k = F e = 12 kN ° = 23 ,18 kN
2 sin a 2 sin 15 also keinen Einfl uss.

101
Reibung

Fe Z eichnerische Lösung:
FR 2
h) 1l0min =F
- = I, . Lageplan (M l = 25 ~::: ) Kräf teplan (M K = 25 0 ~)
NA
Fe 11 + 2 'smo: I
2' 1'2 sinn
12 sin et 0 ,3m ' sinI5 ° = 0 0 74 7
110 min = I) . I m + 0 ,15 m . sin 15° ,
It +T SlnO!

325 .
a) R echnerische Lösung:
Lageskizze
(vergleiche mit Lösu ng 130!)
b) Lageskizze

1. »r, =O=FNB -FNA +FNcosO!


11. 'f.Fy =O=FN Sinet-F -FNAIl -FNBIl
1II. r. M(B) = O= FI , +FN cos o{/ 2 +I )) - F NA 12

F N sino:-F-FNA 11
I. = II.: FNB =F NA - F N COSet= /l I. 'i,F., = O= F NA +FNB - FNcoset
F NA /l -FN /l COS O! = F N sino:-F -FNA /l II . 'LFy =O=FNsin et+FNA/l +FNB/l -F
2 F NA .U = F N (sin O! + /l coso:)-F BI. 'LM(B) =O =FI, +FNA I2 - FNcoset(/2+/))
F N(sin O! + /l coso:)- F F - F N sin Ol - F NA /l
F NA =-'-'-'------:'------'-- I.=II .FNB=FN COSOl -FNA= /l
2/l
F f' /l COSet- F NA /l = F - F N sina - F NA 11
in Gleichung 1II. eingesetzt: F F 350 N
N sino -eu COSet sin60° +0,14 ' cos öü"
FN(sino: + /l COSOl) - F FN = 373 ,9N
III. 0 =Fit + F N coset(/2 + I)) - 2 12
I /l I
FNcoSOl(l2 +/) )- FN(sinOl+ /lcoso:) 2~ = - F -Fit 2: III. F NA =
F N cosOl(12 +/))- Fi t
1
2

(sin O! +/l COSO!) 12 - 2/l COSo:(l2 + I)) 12 +2 /l/, F - 373 ,9 N ' cos60° ·480 fim - 350 N · I W rnn
~ 2 /l F - -2-/l- - NA - 32 0mm

12 + 2/l/) F NA = 160 ,1 N
F
N
=F ...,.-
- -- ---,---:-----,--- - ,..,-----,-,-
(sin O! + /l cOSO!) 1 - 2 /l COSet(l2 + I) ) F RA = F NA /l = 160 ,1 N ' 0 ,14 = 22,42 N
2

F = 350N 320mm+2 '0,14 ' I IOmm =5 285N


N (sin600 +0 ,14cos600) ' 320mm - 2 '0 ,14 cos600 '480mm ' 1

F N (sin 01 + /l cos 01) - F


F NA = 2/l (5. oben!)
1. FNB =FN COSOl - FNA = 373 ,9 N ' cos 60o - 160 , I N
528 ,5 N . (sin öü "+ ü ,14' cos600) - 350 N F NB = 26 ,83N
FNA -- - - - - - -,----,.--2 '0,14
- -'--- -
F RB =FNB/l = 26,83 N '0, 14 = 3 ,756 N
F NA = 516 ,7 N (Kon trolle mit der zeich nerisch en Lösu ng) .
FRA =FNA /l = 5 16 ,7N -0 ,14 = 72 ,33 N
I. FNB = F NA - FNcosa =516,7N-528 ,5N 'cos60°
F NB = 252 ,4N
F RB = FNB /l = 252,4 ' 0 ,14 = 35 ,34N

102
Reibung

c) Lageskizze 327.
r a) Lageskizze 1 Lageskizze 2

m
8
(f reigemachter Spannrollenh ebel) ( freigemachte
Spannrolle)

~~ r, o50N I r,
Fa
Ir.
I. "ZFx = O= FAx -FB
11 . "» = 0 = FAy - 2 F .
..

111. "ZM(A) = 0 = 2F.I, - FB 12

2F. I, 2 · 50 N ' 120 mm


111. FB = - I,- = 100mm = 120 N

II. FAy = 2 F . = IOON


J. FAx = FB = I20 N
FA = JF;'x + F;'y = J(~1-2-0-N,-:;?,--+-(,--1-00-N--:)-; c' = 156 ,2 N
(K ont rolle : Zeichn erische Lösun g mit dem 3-Kräfte-
Verfahren)
b) Lageskizze 3
326. (frei gemachte Hu bstange)
Lageskizze

I. "ZFx = 0 = Fv - F , - F2-FNAJ.1 - F NAJ.1


11. 'LF y =O =FNA -FG -FNB
111. "Z lvJ(B) =0=F,(/, +r)+F2(l, - r)+FvI2+FGI4 1. 'LFx = O=FNC - FND -FAx
- F NA (/ 3 + I. ) 11. 'LFy =O=F,-FAy-FNc/l -FNDJ.1
a) JI. F NB = F NA - F G; in I. eingesetz t: III. 'LM(D) = 0 = FAx (13 + 14) - F Nc I4
1. Fv=F, +F2 +FNAJ.1 +FNAJ.1-FGJ.1 III F =FAx(l3 + 1.) 120N '400mm=2 182N
F NA (/3+ I.) - F I (/ , +r ) -F2(/ , - r) - FGI. . NC I. 220 mm '
JII . r, = 1 F HC= F NC J.1 = 218,2N ' 0 ,19 = 41 ,4 5 N
2
I. = 111. gesetz t: c) l. FND=FNC- FAx= 218,2N -1 20N =98,2N
F, 12 + F 212 + 2F NA J.1 12 - F GJ.1 I, F RD=FNDJ.1= 98 ,2N ·0 ,19 = I8 ,65N
= F NA (l3+ I. ) - F , (l , +r) - F , (I , - r) - FGI. d) 11. F 2 =FAy+FNCJ.1+FNDJ.1= 100N +4 1,45N+ 18 ,65 N
F NA (I , + I. - 2J.112) F 2 = 160 ,1 N
= F , (I, + 12 + r) + F,(I, + 12 - r) + Fd l4- J.1I, )
(Kontroll e : Zeichnerische Lösung mit dem 4 -Kräfte -
F 1 (/, +12 + r) + F,(l. + I, - r) + F G(l4 - J.1 I, )
F NA = -'-.:....:...----''-----'--'------,----,---'----=--'----- -'- Verfahren)
13+1. -2 J.1I,

180N ·2IOmm +60N · 110 mm + 1 50 N ' ( IOO ~ - 0,22 ' 70 nun)


F NA = - -- - - -:-12::'C0::'Cmm
- - +-.-: 30 l ,7 N
10=-=0:-m-m----:2:-·-=O--=,2=-'=2-·=-70=--m-m---'- -- -:-
FRA =FNA /l = 30 1,7 N ' 0 ,22 = 66 ,28N I
328.
b) JI. FNB = F NA - F G = 30 1,7 N - 150 N = 15 1,7 N a) Lageskizze
F RB = F NB J.1 = 151 ,7 N' 0 ,22 = 33 ,38 N ( freigem achte Ku pplu ngshülse)
c) 1. F; = F, + F 2 + F NA /l + FNB J.1
F; = 180N + 60 N + 66, 38 N + 33 ,38N
M=F Rd
F; = 33 9 ,8N
3
(K on troll e mit der ze ichnerischen Lösung: 4 -Kräfte- F R =~ = 10 · 10 Nm m 9 ,091 ' 10 N = 90,91 N
d 1,1 '10 2 mm
Verfahren)
103
Reibung

b) Lageskizze (freigemachte Rcibbackc) 332 .


Prot 184
a)M =9550 n- =9550 " 220 Nm = 79 8,7 Nm
d
b) M = F R ges "2

F =2M=2'798 ,7 Nm =11410 N
329 . Rges d 0,14 m
a) Lageskizze F, r, c) Schra ubenlängskraft F = der von ihr hervorgerufenen
(freigemach te Mitnehm erscheibe) Normalkraft F N •
F R ges = 6 F N f.I. = 6 F f.I.
F = F R ges = 114 10N = 8644N
6 f.1. 6 ' 0,22
An jede r der 4 Mitnehme rscheiben wirkt die Anpress-
kraft F N = 400 N auf beide Seiten . Die Reib ungskratt
FR = F Nf.I. wirkt also an 8 Flächen .
333.
FRges =8FNf.I. = 8 · 400 N ' 0 ,09 = 288N
Lageskizze ( freigemach te Welle)
dm
b) M = F R ges --:2 = 288 N · 0 ,058 m = 16,7 Nm Prot II
M = 9550 n = 9 550 · 250 Nm =420 ,2 Nm

M=FRd =FNf.l.d
330.
a) (siehe Lageskizze Lösung 329)
F = M =4 20 ,2 '103N mm= 46 69 ' 103 N
N ud 0 ,15 '60 mm '
dm
M=2FR --:2 = FR «;
3
F = M = 120 . 10 Nmm = 500 N 334.
R dm 240mm
a) M = 9 550 P~t
b) F = F R = 500 N = 1190 N 15
N f.I. 0,42 M = 955 0 · 630 Nm = 22 ,74 Nm
d d
331. b)M =FR "2= F Nf.I. "2
Pro!
a) M =9550 n _2M_2'2274 N cm
FN -ud - 0 ,33' 18 cm 765,6 N
M = 9550 ·.!.±J. Nm = 1170 Nm
120 c) Lageskizze

F= F N sin o = 765,6 N · sin 55°


I F= 627 ,1 N
Lageskizze J Lageskizze 2
(freigemach te Kupplungshälfte) (freigemachte Welle)

~ "'f7
Sch iefe Ebene

33 5.
a) F = F G(sina + f.l.ocosa)
Hinweis: Die Kupplungsschalen werden auf jede n F = 8 kN (sin 22° + 0 ,2 cos 22°) = 4 ,48 k N
Wellenstumpf durch je 4 Schraub en gepresst. b) F = Fdsina 1" f.I. cos o)
M= F Rd= FNf.l.d=4 Ff.l. d F = 8 kN(sin 22° + 0,1 cos 22°) = 3 ,739 kN

F=
2
~ = 1170 · 10 Ncm = 18 280N c) F =Fdsina- f.l.c osoo)
4f.1.d 4' 0 ,2' 8cm F = 8 kN (sin 22° - 0,1 cos 22 °) = 2 ,255 kN

104
Reibung

336. b) Lageskizze Kraft eckskizze


a) Es liegt der zweite Gru nd fall vo r. r
F=FG(sin a -f.lo cosa) = mg (sinn - f.l o cos a )

= 7, 5 ' 106 k g ' 9 ,8 1 ~ (sin 4 ° - 0.13 . cos 4°)


s
F = - 4,409 ' 106 !\' = - 4 ,4 09 MN
(Minu s bedeu tet : F wi rk t nicht aufwärts, so nd ern
muss ab wä rts schieben) "( = 9 0° - Po + ß = 8 7,83°
b)
o + Po = 3 5, 17°

F res = F G sin o - F N u F FG sin ( a .;. Po)


= - - - F = F· ----,------'-
= mgsin a- m g co s a f.l sin (o + Po) sin "( G sin "(
= mg(sin a - f.l cos o)
F=6 9kN ·sin35 ,17° = 3 9 78kN
F res = 7, 5 ' 10 6 kg ' 9 ,8 1 ~ . (sin 4 ° - 0.06 ' cos4° )
, sin 87, 38 ° ,
s
c) Lageski zze und Kra fteckskizz e wie Teillös ung b.
Fres = 0 ,7286 '10 6 N = 728,6 kN
An die Ste lle von F ROmax und Po tre ten F i{ u nd o,
0
c) Fres= ma=mg(sina- f.l cos a ) "( =90 - p + ß= 92 ,14 ° ; a + p =30 ,86°
a = g (sin 0' - f.l COS 0') F = F . sin (ll I p ) = 6 9kN . sin30 .86 : 3 ,542 kN
G SJn'Y ' 51092, 14
a = 9 ,8 1 ~ '(sin4° -0 ,06 ' cos4°) = O,09 71 ~
s s
d) Lageskizze u nd Kraft eckskizze wie Teillösu ng a.
An die Stelle von FROmax und Po trete n F R u nd p .
33 7. 0
"(= 90 +p + ß =1 15 ,86° ; a -p = 7 ,14°
Es liegt der d ritte Grundfall vo r.
F= F sin (a - p) = 6 .9 k N . sin 7,14°0 = 9 53 .3 N
G sin "( . S1l1 115 ,86
Fu = F tan (o + p ) (Ko nt ro llen mit d en an aly tischen Lösun gen.)
= 180N · tan ( 15° + 6 ,843 °)
Fu = 72 , 15 N
340.
a) Lageskizze I
~ ­
zur Ermitt lun g des Winkel s ß ~~'>{'i
338. '0 ' L
a) F = F G tan (o + p) = I k N ' tan (70 + 9 .09 °) = 288 .5 N " I I,.~
I,' . (l: \"
b) F = F G lan (a - p ) = I k N ' tan (7 " - 9 ,09") =- 36 .5 N $b,9\~\
(vierter Grundfall) r, h<<fod.
=
c) Da Po arc tan 0 ,19 = 10 ,76 °> 0< ist, liegt Selbst-
I. I,Fx = 0 =F cosf, - FN f.lo - FG sin 0<
hemmung vor. De r Körpe r bleibt oh ne Haltekr aft
11 . I, Fy = O =FN -Fsinf, - FG cosa
in Ru he .
F cos f, - F G sin ll
1.=I I.: F N = f.l o = F sin f, + F G cos a
339.
F cos f, - F G sin a = F f.l o sin f, + F G f.lo cos a
a) Lagesk izze Krafte ckskizze
FG
r cos f, - f.l o sin 0 = F (sin 0< + f.lo cos o )

cos o., F cos p o


FG
"( = 90 ° + Po + ß = 120,17° cos (f, + Po) = F sin (ll + Po)
a - Po = 2 ,82 78°
Sinu ssatz : we iter ist f, = 180 ° + 0<- ß = 185 ° - ß
F
--,-:--- =-F G- -
sin (a - Po) sin y
F = FG
sin (a - po)
----,-----
sin "(
F
cos (1 8 5° - ß + Po) = ; sin (0< + Po)
F = 6 9 kN · sin 2,8278 ° = 39 3 8 N
, 1 sin 120 , 17° , I cos(1 9 7.95 ° - ß)= ~G sin 17,9 5° = 0, 30 8 23 ; :

105
Reibung

Lageskizze 2 Lageskizze 2 (Führungsbahn A , neu)


zur Ermittlung des Winkels 'Y
FRA =FAJ1.'= 1078 ,8N '0,1556= 167,83 N

Verschiebekraft F=FRA + FRB =FRA + FBJ1.


F= 167 ,83 N + 571 ,2 N · 0,11 = 230,7 N

346.
L "i:.F",=O= FNJ1.o -FGsino: -F eose Rechnerische Lösung: F
11 . zr, =O=FN - FGeos o:- F sin e a) Lageskizze
rt"l--+---<d-i''fc~'-.
1;,'1'0--"'1
F cas e + F G sin Ci ~~~....J<:L-_ l
L=II .:FN= J1.o Fsin e+FGcosCl:
F cos e + F G sin 0: = F J1.o sin e + F G J1.o cos Cl:
FG
I. 'LF", =O=FN,-FN2 ; F N1 =F N2 =FN
cos e ... J1.o sin e " 'f;- (J1.o cos Cl: - sin o) 11 . 'LFy =0 = 2FN J1.o F G F d d
llI. 'LM(A) = 0 = FGI, + FI 2 - F N 13 - F N J1.o 2. +F N J1.o 2.
sin Po sin e F G ( Sin Poeos Cl: • )
cos e - eos Po = F
eos Po - sm Cl: FG+F . .
IL F N =-2- -; in 11I. eingesetzt :
cos e cos Po - sin e sin Po F G sin Po cos Cl: - eos Posin 0: J1.o
Fe +F
eospo = p' eospo III . 0 =FGI,+Fl2 - - - 1
2 J1.o 3
FG
cos (e + Po) = p sin (Po - 0:) FGI, +F12
13 =2J1.o F +P-
G
weiter ist e = 'Y - 0:
F 13 = 2 '0 , 15 ·400N ·250mm+350N ·400mm 96rnm
cos (r - 0: + Po)= pG sin (Po - 0:) 400 N + 350 N
FGI, +0
FG . 0 FG b)1 3=2J1.o - 0 =2J1.ol, =2·0 ,15 ·250mm= 75mm
eos('Y+7 ,95 °) = p sm7 ,95 =0 ,1386 p Fe +
Die Buchse ist mit 96 mm zu lang für Selbsthemmung,
b) je größer F G , desto größ er wird ß und desto kleiner also rutscht der Tisch .
wird r . c) je länger die Führungsbuchse ist , desto leichter
c) je größ er F , desto kleiner wird ß und desto größer gleitet sie.
wird v. Zeichnerische Lösung:
a) Lageplan(M L = 10~) Kräfteplan
N
(M K = 500 Ciii)
I

Symmetrische Prismenführung, Zylinderführung

345.
a) ,=~= ...Q,lL=01556
}J. sm 0: sin45 0 ,

b) Lageskizze I (Ausführung nach 311)


Losungsweg:
Mitte Buchse festlegen .
11
Buchsen-Inn enwänd e , WI F G und WL F maßstäblich
aufzeichnen.
Kräfteplan zeichnen , mit Seileekver fahren WLFrcs
ermitteln.
Punk t I auf der rechten Innenwand beliebig festlegen
H. zr; =O=FA +FB -FG (= Obe rkante Buchse).
III . "i:.M(A) = 0 = FB I, - F G 12 WL F N J durch Punkt I legen .
0
Unter Po = 8 ,53 dazu WLFe l durch Punkt I legen
und mit WL Fres zum Schnitt S b ringen .
12 , 180mm
111 . FB=FG--;-=1650N' -520 =571 ,2N WLFe2 unter dem Winkel Po zur Waagerechten
I, rnm
durch S legen und zum Schnitt 2 mit der linken
IL FA =FG - F B = 1650 N - 571,2 N = 1078.8N Innenwand bringen.

106
ReIbung

347. Tragzapfen (Querlagerl


a) Lageskizze
349.
a) Lageskizze

I. 'LFx = 0 = F~ 2 - F N , ; F.'1' =F N2 = F N
[I. 'LF y = 0= 2 F N /lo - F ,
III. 'LM(A) =0 = F N / 3-FN /lo b - F,/, 'LFy =O = FA + F B - F G - F, - F 2
FA +FB =FG + F , + F 2
F, Da beide Lagerzapfen den gleichen Durchm esser
H. F N = -2 - ; in III. eingeset zt: haben, dürfen beide Zapfenreibungskr äfte zur Gesamt-
110
reih ungskraft zusammengefasst wer den.
13 /lo b
III. 0 =F'-2 - F ' -2- - F , /,
I: F , F R ges=FRA + F RB =FA/l+ FB/l =(FA +FB)/l
110 /lo
F R ges = (F G +F, +F 2) /l = 133kN '0,08= 10 ,64kN
13 b
0= - - - - /, d
2 110 2 b) M = F Rges 2= 10,64 kN '0,20 5 m = 2, 181 kNm
1 = 1 - /lo b = 50mrn - 0 ,15 ' 30mm = 15 1 7
3

' 2110 2 ' 0 ,15 ' mm

Prüfen Sie mit der zeichnerischen Lösung nach! 350 .


a) M R = Fgesr=4Fw= 4 ' 1,5 ' 103 N ' 9 '10- 3 ' 0 ,03 6 m
M R = 1,944 Nm
b) Lageskizze
b)P. = Mn = 1,944 '3200 kW =065 14kW
rot 9550 9550 '
W Prol
c) P =' = 4

Q = Prol t = 651 ,4 W . 60 s = 9771 J


4 4

Wie in Lösung a) sind beide Normalkräfte F N gleich


groß . Die Reibungskräfte wirken beim Anh eben nach
unten . 351.
11. 'LFy = 0 = F 2 -F, - 2FN /lo a) Pab = Pan TI = 150kW ' 0,989 = 148 ,35 kW
111 . r. M(A )= 0 = F 2/2 +F N / 3 + Fr> /lob -F, /, PR = Pan - Pab = 150 kW-148 ,35kW = 1,65kW

F 2 -F, PR 1,65
11 . F N = - ,.,-

- ; in 11I . eingesetzt:
~ J.l o
b) M R = 955 0 n = 95 50 · 355 = 44 ,39 Nm

13 b c) Lageskizze
11I. 0 = F2 /2+ (F 2 - F d 2 /l +(F2 - F ,) 2 - F , / ,
0
13 13 b b
0 = F 2 12 + F2 2 /l - F, 2 /l + F 2 2 - F , 2 - F,/ ,
0 0

(
F 2 12 + 2 ~/l b) ( ~ b)
2 = F, 1' + 2/l +2
0+ 0
11 . 'LFy = 0= FA+FB -F, -F2
113 - Po b 13 b ) m. LM(B) = 0 = FA (/, + 12) - F , (I, + 12 + 13) - F 2 /,
= F, \ 2)i;;- + 2 /l 0 +2
F , (/ , +/2 +/3) + F 2 /,
2/3 Ill. FA = I, + 12
F 2 = F, -:---:-- ,--- ...,.
2 Po/2+ 13+/lo b
F A = 10,2 kN ' 0,460 m + 25 kN ' 0,23 m = 2983 kN
F 2 = 500 N . 2 ·50 mm ,35 m ' j

2 ' 0, 15' 20 mm +50mm +0,15 ' 30mm 11. F B = F , + F 2 - FA = 10,2lu'l + 25kN - 29 ,83kN
F 2 = 826 ,4N F B = 5,37lu'l

107
Reibung

d) M R =M RA +MRB =F RA YA +FRBYB =FA PYA +FBWB ' I!. FAy = F G +FN sin fr - Fr - F R COSfr
M R =p(FAYA +FBYB) FAy = 430 N + 81 7 ,8 N . sin51 ,19°
MR - 190,4 N - 143,1N · cos 5 1,19° = 787 ,1 N
p= =---"'"'-=:--
FA YA + FBYB FA = JF~ x + F~ y = V (6 24 N)2 + (787,1 N)2
44 ,39 '10 3 Nmm FA = 1004 N
p = 29,83 '10 N · 30 mm + 5,37 ' 103 N· 25 mm
3

p = 0 ,04313
n, d 2
e) i = - = -
n2 d,
e) MA =FA WA = 29 ,83 ' 10 3N ' 0,04313 ' 30 ' 10- 3 m
MA =3 8,60 Nm n2 = n,
d, 2860 . - 1 140mm 8898 · - 1
d; = mm : : 450mm = , mm
MB =FB WB = 5,37 '10 3N ' 0,04313' 25 ' 10- 3m
MB = 5,785 Nm
f) In den Lagern der Gegenradwelle wird die Resul-
f) QA =M RA <{!=M RA · 21TZ tiere nde aus Normalkraft F N und Reibkr aft FR
QA = 38,60Nm '21T' 355 = 8610 31 abgestützt :
QB =MRB'21Tz=5,785Nm'21T '355 = 12905 1
Fres =VF~ + F~ = J(817 ,8 N)2 +(143 ,1 N)2 = 830 ,2N
M R =FresW3 = 830,2N 'O,06 ' 0 ,0 2 m = 0 ,9962 Nm
352.
P 3
a) M R = 9550 n= 9550 · 2860 Nm = IO,02Nm 1' = M R
n
2 = 0 ,9962 ' 889 ,8 kW=O 09282kW=92 82W
g) 11. 9550 9 550 ' ,
F = 2M R = 2 '10 ,02Nm = 143 IN
R d, 0,14 m ' 92,82 W
h) 3000 W . 100 % = 3 ,094 %
FR 143,1 N
b) F R =FNP-FN= Il= ~=817,8N
Spur zapfen (Lä ngslager)
c) , d) Lageskizze

353.
MR n Fpym n
a) PR = 9550 = 9550
3
P = 160 ' 10 N ' 0 ,06 -0 ,165 m ' 120 kW= 19 9kW
R 9550 '
PR 19,9 kW
b) p ' IOO% = 1320kW ' 100 % = 1,508 %

230mm c
a=arctan 185mm =51 ,19 354 .
a) M R =Fpym';' 20000N ' 0 ,08 ' O,04 m = 64 Nm
Ix = Y, COS fr = 70mm ' cos S) ,19 = 43 ,87mm
0

Iy =Y, sin a =7 0 mm ' sin 51,19° = 54 ,54 mm MRn 64 '150


b) PR = 9550 = 9550 kW=I,005kW
I . zr, = O=FAx - FN cos fr - F R sin a
H. :f;F y =O = FAy+Fr -FG -FNsina+FRcosa c) Q = PR t = 1005W · 60 s = 603141"" 60 ,31 kJ
11I . :f;M(A) = 0 = Fr(l, + 12 ) + F R COS fr (I, + Ix)
+ FR sin a(l3 + Iy ) + F N cos a (l3 + Iy )
- F G I, - F N sin a(/, + Ix)

F G I, + (FN sin a - F R COS 0:) (I, + Ix) -- (F N cos a + F R sin fr)(/ 3 + Iy )


HL Fr = - I , + 12 -

Fr = 190,4 N
1. FAx = FN cos o + FR sin o 355.
FAx = 817,8 N · cos 51 ,19° + 143 ,1 N · sin 5 1,19°
a) M R = FJlYm = 4500N ' 0,07 ' 0 ,025 m = 7,875 Nm
FAx = 624N
MRn 7875 · 355
b) PR = 9550 = ' 95 50 = 0 ,2927 kW

c) Q =P R t = 0,2927 kW . 3600 s = 1054 k1 = 1,054 M1

108
Reibung

356 . 2 F r, tan(a + p' )


Fh =
Lageskizze dk r
t,.2.7m 2 · 12566 N' 12,75mm · tan (3,57 1°+ 7,082°)
Fh = 225 mm
F h = 267,9 N

2 F r, tan (a - p')
I. "'E F x = O= FBx - FA d) F h = d
kr
11. "'E F y =0 = FBy - F 2 ·12566 N'12 ,75mm ·tan(3,571° -7,082°)
III. "'E M(B) = 0 = FA 1- Fl , Fh = 225 mm
F"

a) 111. FA = 7' 20 k~~ ~7 m = 38 ,57 kN


Fh = - 87.37 N
(Minusvorzeichen wegen Selbsthemmung)

b) I. FBx = FA = 38,57 kN
359 .
e) 11 . FBy=F =20 kN
d) FRA = FA f.l = 38 , 57lu~ ' 0 ,12 =4,629 kN a) ;/ = ~ ~ e 0;~ 250 = 0,1242
eos _ 0
F RBx = FBx f.l = 38 ,57 kN'O,12 =4,629 kN 2
F RBy = FByf.l = 20 kN ' 0 ,12 = 2,4 kN o ' = arctan f.l' = aretan 0,1242 = 7,082°
e) M A = F RA r= 462 9 N ' O,0 4 m = 185 ,1 Nm
M Bx =MA = 185 ,1 Nm P 7 mm °
b) a = aretan -2 - = arctan 2 18 2 - = 3,493
M By = F RBy rm = 2400 N ' 0,02 m = 48Nm rrrz 1T o rnm O
,

f) M =MA +MBx+lIIBy = 4 18,3 Nm M RG = Fr , tan (0: + p')


M R G = 11.1 03 N' 18,25 ' 10- 3 m -tan (3,493° + 7,082°)
M
g) M = F , / , - F z = T; M R G =37,48 Nm
e) M RA = F f.l, ra = 11' 10 3 N' 0,12 ' 30 -10- 3 m =39,6 Nm
F = 4 18,2 Nm = 154 9 N
z 2.7 m ' d) MA =lI1R G +M R A = 37,48 Nm +39 ,6Nm = 77,08 Nm
e) M" =F~rh
Bewegu ngsschraube F. = lof A = 77,08 Nm = "O ~ 8 N
h rh 0,38 m - -,
357 .
a) p' = arcran u ' = arctan 0,08 = 4 ,574° 360 .
a ) f.l ' -- ---.1!...-ß -- 0,08
s 15° -- 0 .08"8
-
b) M A = F T Q = 400N · 86 em 17200 Nem eos _ co
2 2 2
P 10mm p ' < arctam, ' = aretan O,0828 = 4.735°
~ = arctan ~ -
.- = arctan
2 1T r, 2 tr-37,5 mm 3P 3 '12 mm
b) o:=arc tan-~ - =aretan 2 52
a = 2,43° ... 1Tr 2 1T mm o

M R G = F r , tan(a + p' ) = M A 0: = 6,288° (Hinweis : Das Gewinde ist 3·gängig.)

MA 17 200 Nem M RG = F , r, tan ( 01 + p' )


F = - -----'-'---------;-:- M R G = 240 - 103 N · 52 · 10- 3 m - tan (6,288° + 4,735°)
r, tant o + p' ) 3,75 em -tan( 2,43° + 4.574°)
lI1RG = 2431 Nm
F = 37 333N
d 2 M RG
c) M A =M RG =F R, "2- FR2 = - d -
35 8.
a ) u ' -- -L
ß -- ~ _ ,1 24 "~
150 -0 F =2 . 243 1 Nm = 5720 N
eos 2 eos R2 0 ,85 m

o' = aretan f.l ' = aretan 0,1242 = 7,082° d) F, = F R2 = 5720 N = 20 428 N


• • f.l 0,28
b) F = p A = 25 -lOS : ' . ~ . 8' - 10-4 m' = 12566 N
e) 1)= tanOi
tan (o: + p ')
tan 6 ,288° 0 - - --
I) = tan (6 .288° + 4 ,7350) = ,:>0 :>I
P 5mm
a = aretan 2 trr, = aretan 2 tr· 12.75 mm f) nein, weil der Reibungswinkel p ' kleiner als der
a = 3.571 o Steigungswinkel 01 ist.

109
Reibung

361. MA
,= _/l_ =~ = 0 1')4 ') F= ---~-­
a ) /l IJ cos 15° , - - T 2 tan (Ci + p') + /l a Ta
CQS "2
F= 60Nm
p' = arctan u' = arctan 0 ,124 2 = 7,08 2° 4 ,513 -1O-3 11l -1an 17,06 4° + 0 ,15 - 7 -IO- ' m
2P 2 - I Omm _ °
b)Ci = arct an-
,, -=arctan =) ,197 F = 24,6 4 - 103 N = 24 ,64 kN
_ lIT , 2 tt : 3 5 mm
MR G = FT, tan (Ci + p')
MR G = 25 -10 3 N -35 -10- 3 m -tan (5, 197° + 7,08 2°) Seilre ibung
M RG = 190 ,4 Nm 364.
c) F u = Ftan ( Ci + p ') = 25000N -tan (5 .19 7° + 7.0 82 °)
F u =544IX
d) 1)= tano:, ta n 5, 197° = 0,4 179 b) Lageskizze 1
tan(o:+ p ) la n ( 5, 19 7° + 7,082 °)
e) MA = F[T, tan ( 0: + p') + /la Ta ]
MA = 25 -10 3 N- [35 -1O- 3 m -t an 12,279° + 0,15 -70- lQ- 3 m ] q1) F, 600N

~!W!r, '600N
F 2 = e / a = 5,629 = !06 ,6 N
MA =45 2,9 Nm

P
f) Der Wirku ngsgrad von Sch rau be + Auflage ist das
Verhält nis de r Huba rbeit j e Umdrehung (Nutzarbeit)
zur Dreh arbeit an der Spindel je Umdr ehung (a uf- Lageskizze 2

1',"1',,' . ~ (,OO N · 5.629 " 3377 N


gewen dete Arbe it) :
F - 2P 25 - 10 3N-2 -10 -1O- 3 m

!~.600N
1)S+A =M, -2rr = 452,9 Nm -2rrrad =0 ,1757
r,
g) 7J ges = 7JGetr - 7JS +A= 0,6 5 - 0,1757 = 0, 1142
h) Hu bleistu ng = Hub kraft X Hubgeschwind igkeit . c) F R' =F, - F, = 600 N -106 ,6 N = 493 ,4 N
F R2 =F, - F 2 = 337 7 N-600N = 2777 N
Ph =4Fv =4- 25 ' 10 3N
-;0 ~ = I ,667 kW
_) Ph Ph 1,667 kW
365 .
1 7J ges= P
mo
' ---+ P mOl =7J ges = 0 , 1142 = 14,59kW a) 0: = -
160°
- 0- = 2,793 rad
57 .3 rad

Befestigungsschraube b) e'" = eO,3 -2,793 = 2,3 11

36 2.
F,= ~= 890N _
a) F=2FR=2FN /l c) _ eil" 2,311 - 385, 1 N
F 4kN d) FR =F, - F, = 890N -385,IN = 504,9N
F N = 2 /l = 2 -0,15 = 13,33kN
m
e) P =F R v = 504,9N -18 ,8 S = 9492 W
b) M A = F N [T2 tan(Ci + p') + /l aT a ]
P 1,75mm
Ci = aretan 2 11 T2 = arctan 211 - 5,4315 mm 366 .
a) Erforderliche Rcib ungskraft :
0: = 2,935°
p ' = arcta n u ' = arctan 0,25 = 14,036 ° F = ~=11500 W = 611 7 N
= 0 ,7 d = 0 ,7 - 12mm = 8,4 mm
Ta R v 188!!l
, s
'
M A = 13,33 -10 3 N -(5 ,4315 -10- 3 rntan 16,972°
Spannk raft im ablaufenden Trum :
+ 0,15 -8,4 -10- 3 m) F, =F, - FR = 890N - 6 11,7 N = 278 ,3 N
M A = 3 8,89 Nm
c F, 89 0 N
b) eil = F = 278,3 N = 3 ,198
363 _ 2
In e/ a
M A = F [T , ta n (Ci + p' ) + /loYa ] Ine/ a = p cxlne - 0: = --
p ln e
P 1.5mm °
Ci = arctan -2- = arctan 2 4 5 13 = 3 ,02 8 = ln 3 ,198 =38 75 d
rr r2 1T ' I mrn Ci 0 ,3 ' Ta
p' = arc tan /l' = arct an 0,25 =14,036° 180°
Ta =0,7 d = 0,7 - IOmm = 7 mm 0: = 3 ,875 rad -- - = 222 °
rr rad

110
ReIbung

367.
a) = 2n rad ;
Cl! ella = 2 ,566
Ft 25kN
F 2 = ella = 2 ,566 = 9 ,742 kN

b) Cl!= 6 n rad ; ell a = 16,9


25kN
F 2 = 16,9 = 1,479 kN

c) = IOn rad; ell a = 111,32


Cl!
_ 25 kN _ ..,
F 2 - 11 1,32 - 0,2A6 kN

c) Lageskizze
368. (fre igemachter
a) Cl! = 4n rad = 12,57 rad Bremshebel)
b) e ll a =eO ,18 ' 41T =9,6 F

F, 1600 N ~_. _ .
c) F 2 = ell a = ~ = 166 ,6 N
I. "iFx =O=FDx -FNIl r"
II. "iFy=O=FN -F -FDy
369. III. "EM(D) =0 =F N I, - F N 11 12 - FI
a) Lageskizze
1II. F N =F - '- = 150N . 6201010
"E Fy = 0 = F N - FG COSCl! 1, -1l 12 2501010 - 0,4 '80 1010
F N =FGcOS Cl! =36kN cos 30° F N = 42 6 ,6 N
F N = 3 1,18 kN
FR = F N M= 42 6,6N ' 0 ,4 = 170 ,6N
I. FDx =FN M= 170 ,6 N
11. FDy = FN - F = 4 26 ,6N - 150 N = 276,6N
b) F z = F G (sin Cl! - Mr cos o)
FD = ) Fhx + Fhy = J (170,6 N)2 + (276 ,6N )2 = 325 N
F z = 36 kN(sin3 00 - 0,18 -cos 30°) = 12 ,39 kN
d
, d) M= F R 2 = 170 ,6N'0,15 m = 25,60 Nm
c) ell a = F = F z = 12390N = 30 97
F2 F2 400 N '
e) 12 = 0 (Backenbremse mit tangen tialem Dreh pu nk t)
d) ln ella = Ms o ln e
f)/ , ~MI2
ll a
Cl! = In e = In 30 ,97 = 15 6 rad
Mslne 0 ,22 ' I
2
> ': = 2500,41010 = 625 10m
= 11
180 ° °
Cl! = 15,6 rad : n rad = 894 ,1
Cl! 156 rad . 371.
~ = 9550 ' 4boNm = 23 ,88 Nm
e) z = 2 n = 2 ~ rad = 2,484 WIndung en
a) M R = 95 50

b) F = M R = 23 ,88Nm = 125 7 N
R d/2 0 ,19 m ' 1
Backen- oder Klotzbremse
c) F = FR = 125,7N = 251 3N
N M 0 ,5 '
370. I, IJ
a) Lageskizze d) Lageskizze
(freigemach ter
Bremsh ebel)
F

I. »r, =O=FNM- F Dx
11. "iFy = O= FN - F -FDy
III . "EM(D) = O=FN' t +FNIl12 -FI

111
Reibung

Bei Selbsthemm un g mus s ihre Wirklinie dur ch den


1,+IJ.(l2 - if ) '} + 5 .8
IIl . F =F, 2 = 251 3 N . L Omm 0 , Omm Drehpun kt A verlaufen (Gre nzfall, M = 0) ode r
N I , + 13 ' 870mm links davon liegen . Aus der Ähnlichkeit der du nklen
F= 46 ,22 N Dreiecke ergib t sich :

I. FAx =F;.I IJ. =F R = 125.7 N e FR FR


- =- - e= r - <r u. = 60mm '0 I = 6 mm
r F:o; FN '
11. F Ay= FN -F = 251,3 N - 46,22 , =205 ,IN
e) Die Stüt zkraft FA arn Hebelbolzen ist gleich der Er-
FA = JF.~ x t F.~y = J(l25.7 N)2 + (2 05, I N)2 = 24 0,5 N satzkraft aus Normalkraft F N und Rc ibungskru ft Fj. :
FA = Fe = 13.4 kN (siehe Teillösu ng c)
372. f) Aus Teillö sung d (e = r IJ.) folgt, dass die Selbsthem-
Lageskizze mung nur vom Gehäuseradius u nd der Reibungszahl
beeinfl uss t wird , also nicht vom Bremsmoment.

374.
a) Lageskizze (obe rer Bremshebcl)
I. 'LF x = O=FAx -FNIJ. I /J
1I. 'LFy =0 =F N - F -FAy
IIl . 'i.M(A) =0 =F N 11 - FN 1J.(l2 - i ) - F (I, + 13 )
d

I , + 13
b) IIl . F N =F d
I, - 1J.(/2 - i )
I. 'LF x = O= FNA IJ.- Fcx
8700 mm 11. 'i.Fy =O =FNA -F -Fcy
FN = 46 ,22 N · 120 mm - 0 ,5' 80 rnm = 502,6 N
IIl . :EM(C) = 0 =FNA 12 -FNA 1J.(f - /I) -F(/2 +/ 3 )
FR = F N IJ. = 50 2,6 N ' 0 ,5 = 25 1,3 N
12 13
t
a) I.FAx =F:O; IJ. = 25 1,3 N III. F NA =F d
12 - IJ. ( i - l i)
11. FAy = F;.I - F = 502.6 N - 46, 22 N = 456 ,4 N
FA = J Fl x + Fl y = J(25 I ,3 N)2 + (4 56 ,4 N)2 = 52 1N 600 =
F;.IA =500 N - 180 mm -O,48 ' 50 mm = 192 3 N
d
c) M =F R '2 = 251 ,3N ' O,19 m = 4 7,7 5 Nm FRA =FNA IJ. = 1923N '0 ,48 =923,IN

d) P = Mn =47 ,75 '400 kW = 2 kW I. Fe; = FNA IJ. = 923,1 N


9 550 9550 1I. Fcy =FNA - F = 1923N -5 00 N= 1423N
373 .
3
Fc =JF~x t F~y = J(92 3,1 N)2+ (l 423N) 2 = 1696 N
M 80' 10 Nmm 1333 N
a) M =F J{r- FR = , = 60 = - 1

b) F = ~R = I ,3g~ kN = 13,33 kN
N
b) Lageskizze (unterer Bremshebel)

c) Die Belastung der Gehäusewelle ist gleich der


Ersatz kraft Fe aus Reibungskraft und No rmalk raft :
Fe =JF~ +FÄ = ~i3 kN)2 +(l ,333kN)2 = 13,4 kN

d) Lageskizze
( freigemacht er Klemmheb el)

Die Ersat zkraft Fe aus Normal- F" A . ~


kraft FN und Reibungskraft FR \ ('\ !
~ 12 + 13
darf am Klemmh ebel kein lösend es -;" :'.i:. i ~ III. F;.IB= F d
(linksdrehendes) Moment her- ~. ....
12 +1J.('2 - /.)
vorru fen, d. h , ihre Wirklinie .1
darf nicht recht s vom Hebel- F = )· OON · 600 = 147 1 N
NB • 180 rnm + 0 ,48' 50 nun
drehpunkt A liegen.
F RB =FNBIJ. = 147 1 N ' 0 ,48 = 705 ,9 N

112
Reibung

I. F Dx = FNB Il = 705,9 N Bandbremse


1l. F Dy = F NB - F = 1471 N - 500N = 97 1 N
FD = JFJ x + FJ y = J (7 05,9 N)2 + (9 7 1N)2 = 1200N
37 6 . 0
') ') 5
3) Cl = =-=----O ' 2rr rad = 3,92 7 rad
d
c) MA = FRA 2 = 923 ,1 N ' 0 ,16 m = 147,7N 360
b) e", a = CO,3 ' 3.927 = 3,248
MB = F RB ~ = 705 ,9N ' 0 ,16 m = 112,9 Nm

qr
d) Mges =M A + MB = 260 ,6 Nm
~&.
c) Lageskizze

e) Sowo hl d ie Normalkräfte als auch die Reibungskr äfte


sind an den Bremsbacken A und B verschiede n groß,
(freigemac h te r Bremshebel) A

~M(A ) = 0 = F 2/ , - FI 2
r,r (._
1 - /:-
1-----<

und dem zu folge auc h d ie Ersatzkräft e F e A und F e B


12 500 mm
(zeichnen Sie eine Lagesk izze der Bremssc heibe mit F 2 =Ff; = 150N '120mm = 6 25 N
Welle) . Die Bremsscheibenwelle wird mit der Diffe -
renz der beiden Ersatzkräfte belastet.
d) F, = F 2 e"' G = 6 2 5 N ' 3 ,248 = 2030N
FeA =JF~A +F L =J (l 92 3 N )2 + (92 3,1 N) 2 = 21 33 ,1 N e) FR =F, - F 2 = 203 0 N - 6 25 N = 1405 N
FeE =JF~B + F"/w =J(1471 N)2 + (70 5,9 N) 2 = 163 1,2N
f) M= F Rr = 1405 N ' 0 ,15 m = 2 10, 8 Nm
F w = FeA - F eB = 501 ,9 N

375 .
a) Losungshinw eis: Die Bremsscheibe sitzt auf der An-
triebswelle des Hubgetrieb es. Beim Lastha lte n sind An-
377 .
triebs - un d Ab triebsseite verta uscht : Das Lastdrehrno-
ment ist das Ant riebsmoment M, = 3700 Nm.das Über- a)M =FRr FR =~=~~~: =466,7N
setzu ngsverhäl . Irxe..Ii rt SIe..
..a..t rns . h um CIr· :::: 7I :::: 1) .
34,2
0

b) (1<= 270 . : rad = 4 ,7 12 rad


M 2 =Mb =M, irr ) 180

Mb = 37 00 l"m ' 3l 2'0 ,86 = 93 ,04 Nm c ", a = eO.25·4.712 = 3. 248

cl'"
c) F , = FR ----;;a--
b) Mb ma x = V Mb = 3, 93 ,04 Nm = 279 ,1 Nm er - I
Mb max F , -- 466 ,7 N · 3 ,248
3 ,248 - 674 ? N
c) M b rn• x = F R d - F R =- d - -1- , _1

d) F 2 = F, - FR = 67 4 ,2N - 466,7 N = 20 7,6 N


F R = 279,1
O,32m
Nm = 87') 3N
-,

d) F = FR = 8 72,3 N = 174 5N
N 11 0 ,5
e) Lageskizze
Beide Bremshebe l haben
tangentialen Drehpunkt.

I.~Fx = O= F- F N + F /x t) Lageskizze
II. t.r, =O = FN Il - F /y (freigemac h ter
III . ~ M(o) = 0 = F N I, - F I Bremsh ebel)

I, 180 mm
III. F= F N T = 174 5 N, 480 mm = 654 ,2 N
I. ~ Fx = 0 = F 2x - F, x + FDx
f) I. F/ x =FN - F = 1745 N - 654 ,2 N = 1090,3N 11 . ~ Fy = O = F + F ,y+ F 2y -FDy
11. F/ y = F N 11 = 872,3 N
I. FDx = F, x - F 2x = F , cos 4 5° - F 2 cos 4 5°
F/ = JF/~ + F/~ = .,JirÖ-0-9 -0 ,-3-N--=
) 2;-+-(;-
87- 2-,3;-N
--=:j'"2 = 1396 N FDx = (6 74 ,2 N - 207 ,6 N) ' cos 45° = 3 30 N

113
Reibung

II.FDy =F+ F ly + F 2y = F+ F, sin 4 5° + F 2 sin 45° 380 .


FDy = 196 N + 674 ,3 N · sin 45 ° + 207 ,6 N · sin45°
FDy = 81 9 ,5 N
Fs = F{ = 2 kN . °i~6:nm = 0 ,006 kN = 6 N
FD = J2 FDx+FDy= 2 Ji
(330N)2 + (81 95N) -'
38 1.
' F D = 88 3.4 N
a) Lageskizze
g) Die Drehrichtung der Bremsscheibe hat keinen
Einflus s auf die Bremswirkung. F G ' 2 f=F ' 2,
378 .
F=FG 1= 380 0N ' 0 .07 em = 266 N
a) IX = 21 5° 'lTrad = 3752 rad • r lern
180° ,
b) Die Disku ssion de r Gleichung F = F G ergibt fü r f
kleineren Rollenradius r größere Versehie bek raft F .

b) Lageskizze 382 .
a) siehe Lösu ng 381 a!

F =F ~ = 4 200 N . 0 ,005 em = 35 N
roll G I 0 .6 cm
l. "'EF~ = O= FAx - F ,easCl, d
II. "'E Fy =0=F2+F, sin Cl I -FAy - F b) M = F rou 2= 35 N ' 0, 34 m = Il ,9 Nm
lll. "L M(A)= 0= F 2 / 2 - F I -F I/,
383.
FI d, dl
a) M R = F R 2 = F /1 2 = 30000 N ' 0 ,12 ' 0,0 25 m =90Nm
1ll. 0 = ;.:a /2- F I- F I / I
e
d, f a,
FI=F ~ =IOON' 3 50mm 'I ,965 b)Mroll=FmIl 2 = F -r ' 2
12 < t , elAa 90 mm - 30mm ·1,96 5
0 ,05 em
F I =221 5N M roll = 30000 N . -0 5 . 0 ,025 m = 75 Nm
, em
F = F I = 22 15N = 1127 N
2 elAa 1,965 384.
c) FR =F, -F2 = 2215N-1127N = 1088N a) Lageskizze
d) M = FRr = 1088N '0,1 m = 108 ,8 Nm
r.M(D) = 0 = F sin Cl f + F coso r r- FG f
e) I. FAx = F I cos Cl I = 2215 N . cos 55° = 1270 N
f sin 0: + , cos IX
11 . FAy = F 2 + F , sin o , - F FG =F f
FAy = 1127 N + 22 15 N . sin 55° - 100 N = 2841 N
FA = JFl x+ Fl y = J(l 270 N)2+ (28 4 1 N)2 = 3112 N

f) M= F rl el'a-I F G = 500 N . 5,4 em . sin 3~:+c; em . w s 30 ° = 225 5 N


12 - l t rfO"
M(l2 - I , elAa) 70 Nm (90mm - 30mm ·l ,965) b) siehe Ansatzgleiehung in Teillösun g a!
F= =
r l(elAa - l)
---,----,-~--..,....,..,,------
0,lm '350mm '0,965 F cos o r =FG f - F sin (Y. f

F= 64 .36 N FG -F sin(Y. 3000 N -500N 's in 30 c


r = f F eos (Y. 5 .4 em . - 5 00 N . eos 30 C
r =34 ,3 em ; d = 2r = 686mm
379 .
385 .
a) Lageskizze
a) Lagesk izze Krafteckskizze

'LM (D) = 0 = F G sin Cl . r - F G eos Cl . f


F G sin o °
f = r p- - - = r tan Cl = 5 cm · tan l ,1 =0 ,096 cm
G eos 0:

b) f = r ta n Cl - tan 0' = rf F N = F G sin4 5° = 18 kN ' sin 4 5° = 12,73 kN


f 0,096 em °
IX = aretan r = ar etan 2,5 em = 2,199 b) F = 2FN [ = 2 ·1 2730 N · 0 ,07 cm = 990N
r 1,8em
114
4. Dynamik
Übungen m it dem v. r-Diaqramm 413 .
rr d ~ rrd;
400 . bis 404. sieh e Aufgabensammlung S . 20 1. 4 V2
=4 vI

d; m 2 ,5 mrn)2= "1 125 ~s


Gleichförm ig geradlinige Be\ftJegung lh =Vl 2 = 2 S ( 2 mm
d2
40 5. rrd~ rrd ;
As 1500 sm ' 1,852 ~ km m 4 V3
=T U '
v=-
tJ.t
= 14,84 h=4 ,12 2
::--c::-:-:--:-::-,.--,---::-:~
7 -24 h+ 19h+ O,2 h s
d2 ('-2,5 mm)'2
J.L

l m m
(sm = Seeme ile) V3 = VI 2d
3
=2
s 1-
'
6 - =4 ,883
mm 5
4 06 . 41 4.
v= AS= _J_l _ = 40 m = 1 0 26 !!! a) m = Vp = A 21p - I = -.!!!...
2
At sin a A t sin 60 ° . 45 s ' s A p
60000 kg
1= = 63 17 m
407. (() 1 1 ~)2 ' 7850 ~
\ '-" , .. m3
H'
,
v = As = 92 m = 0666 7!!! = 40 ~
At 138 s ' S nu n b) v = _1_ = 63 1,7 m 1,57 9 2!!...
8At 8 ·50min mm
408. Al :
"'t1 J .

c = 2 ,99 8 . 10 10 cm
s 2 998 · 10 !!!
=' s
8
a) AS1=V2Atl
9 AS 20 km
c = As => At = As = 1,5 ' 10 m = 5003 s At l =-V2 I =-30 -km
Lit c 2,998 ' 108 ~ ,
h

409 .
Citl=~ h=40 min
.) = As = ...l!!!..- = 0 OR11 ..!!!.. b) Cisl = VI At 2
a v At J2 m in "," . . min
Cis l 20km
As 37 5 m . At2= v= ~
b) tst » - =' = 4 5 mm I 18
v 0,0833 ~ 1l
At, = 1,1 11 h = 66,6 7 min
410 . c) At 3 = Cit ges - At2 - At.
nd ? 4 qy
qy =4 v -> v = ;;J2 Cis2 10 km I .

4' 48
2m3
' ' 10 h m m
A t. = ...,-;::- = - -
30 ..: *.
k - = 3" h = 20 nu n

v = rr(0 ,4 m)2 = 38 19 ,7 "h=I ,061 s Cisges 3 0km


A t ges = -. v- = --k- = 1,66 7 h = 100 m in
I 18 :
41 1. At 3 = 100min - 66 ,67 min - 20m in = 13 ,33 min
2 As u At 3 ' 10 5 ~ . 200 . 10- 6 s
v = ---;:;:r - Cis = - 2- = 2
416.
Cis = 3 0 km

4 12. , 2
2! -~fm5=== ===~~-~J 2
rrd-/ B n d IB Bt ginn [ndi
a) V = A 1= -4- - 1= 4Ä-
Wagen 2 muss in der Zei t !J. t einen um !J.s = 2 ·50 m = 100 m
1= rr(3 0 cm)2 · 6 0 cm = 169 6 cm = 16 96 m längeren Weg zu rücklegen .
4 ' 25 cm 2 •
Cis 2 = A s, + Cis
1 I 1696m .
b) v = - - Cit =- = - '- ".- = 13 ,05mm
At v 1,3 m:n
IB 0,6 m m
c) u = At = 1305 min = 0,046 min
At = 0 ,1 km =
5 -h
km
° '
0 2 h = 72 s

115
A. Böge, W. Schlemmer, Lösungen zurAufgabensammlung Technische Mechanik,
DOI 10.1007/978-3-8348-8117-5_4,
© Vieweg+Teubner Verlag I Springer Fachmedien Wiesbaden GmbH 2011
Dynamik

Gleichmäßig beschleunigte oder verzögerte 424 .


Bewegung Av 110- l1 t
1.0= At =~
417.
(vo + vd At
AvtH 6 T' l2 s H.A s= 2
A s = -2- = - -2- - = 36 m
2 As
a) H. l1t= t : t - l1o
41 8 .
A S=D.VD.l _At = 2 As = 2 ' 100 m= 20 s 2 ·5 m m m km
2 Av 10 T 11, = ~ -3,167 5=0,833 3 5= 3 h

2dS
419. m m vO - (61 - vo) 2(110 D. t - A s)
Av 18 min 0,3 S- b) IJ. in I. a=
tH (tH)2
o = 0. = 0,25 s = 0,25 s
2 2 (3,167 ~ . 2,5 s - 5 m) m
a= ()2 - 0,933 3 ,-
2,5 s s
a = 1,2 ~
s

420 . ~~~g=~~=~~ V~
~ ~
Av Vo ~
l. a=A t=At At I1t h
Lls 11 ''' = - 2
- 0
Vo At Llt t
II. As = -2- o Llt t 11, 40T
a) I. At = g =- -m - = 4 ,077 s
9 ,8 1 :;2
m 11\ km
a) I. vo=aAt =3 ,3 ~ ' 8,8s=29,04 S = 104 ,5 h
40 ~ ' 4 077 s
a (tH)2 3 ,3 5·(8 ,8 S)2 b) lI . h = 5 2 ' = 81 ,55m
b) I. in 11. A s = - 2 - = 2 = 127,8 m
426.
All Vo
421. I. a = g= At = A t
Av 110
l.a=),' = D.t = D.t - vo =gAt r Vo- v t
,
Vo I
h H. g =--
At,
110 At _ Al = 2 h
11. As = h = - 2- <.> 110 tl t 110 At
IlI . " = -2-
. 2h h
H. In I. 110 = g v;;- - 2
110 = 2g (110 + I1t ) A t 1
Vo = .J2ih = )2' -' 9-,8-1---'~
"-2-'3-0-m
- = 24 ,26 !f IV. h, = 2

I1Ö (12 00 t1!) 2


a) I. in 111. Ir = ;;- = _ _ .' m = 7339 5 m
422. Lo g 2 ' 9,11 1 ~
All I1t

V~,
a = At = At 110 l2 00 T
b) l. tH= -= - -=1223s
70 m g 98 1 ~ ,
Lls , 52
v, 36 ' S-
At = - = - '- - = 108 s
a 0,1 8 ~ o ~t , t g(Atd 2
52 c) II.I1,=vo-g A t t ; in IV. h,= voAt' - '- -2-

423. 2 Vo 2 h,
(tHd2 - g At . +g= 0
v, r-Diagramrn s. Losung 4 20 !
All 110 (tH,f - 244 ,6 s ' A t , + 2039 S2 = 0
I. a = At = At
Diese gemischt-qua dratische Gle ichung fuhrt zu
110 Al _ At= 2 A s zwei Ergebnissen: ,',.tl = 8,64 sund ,',.t2 = 236 s.
II.A s= - 2 - Be ide sind richtig, denn nach 8,64 s erreicht das
Vo
m2 Ge schoss die Höhe von 10000 m beim Stei gen ,
2 1-
Va _ s2 m und nach 236 s befindet es sich beim Fallen
11.in l. a= - - = - - - = [ -
2 As 2' 0,5 m S2 wieder in 10000 m Höhe.

116
Dynamik

427. a) I. Vt=g At
I a = ~V =vr- Va g(~t)2 ,rn
. ~t ~t I. in II. h=-2- - ~t= Vg
11. ~ s =
(va+ Vt) ~t
2 At=VI 2 ' 45 m = J9 174s m '
2=3
,
029s
9 ,81 ~
a) Nach ~t auflösen , gleichsetzen:
m . m
v, - Va 2~s b) I. vt=9,81 ~'3,029s=29,71 S-
I. = II . ~t = - a - = Va + Vt
c) Nach der halben Fallzeit ~t ist der Weg ~ Sl (senk-
Vt=Jvö+2a~ s recht schraffie rt) zurückgelegt , die Höhe ~h über

vt = 'V(3
- 0 -m
3 ,6 s
)2 + 2 ' 1' I -m. 400 m
S2
dem Boden entspricht der rechts davon liegenden
Trapezfl äche (waagerech t schraffiert) .

m km (v, + 0,5 Vt) At 1,5 v, At


Vt = 30 ,81 s = 110 ,9 h IlI.~h= 2 '2= - -4-
m 30 m
vt -va 30,81 S - 36 s 1,5 ' 29,7 1 ~ '3 ,029 s
b) I. At = - - = ' = 20 ,44 s ~h = 4 = 33 ,75 m
a II ~
, ,2
d) wie c) nach v, z-Dlagramm
428. e) Nach At , ist der zurückgelegte Weg (Dreieck O·A·B)
v,t-D iagramm s. Lösung 424! gleich dem Abstand zum Boden (Tr apez A-C-D-ß).
v,
I a = ~v =Va- Vt
g = Atl - V ,=g~tl
. ~t ~t

(va + Vt) ~t h VI ~tl


11. ~s = 2 2=-2- - h=g(At,)2

A t t =10 =1 /45m ="IIA "I s


Va - Vt 1,4 ~ - 0 ,3 ~ Yg V m a:. ,"T""
a) I.At= - a- = m = 1,375s 9 ,81 ~
0 ,8 ~
431.
(I ,4!P-+ 0 ,3 ~) 1,375 s v, t-Diagramm s. Lösung 427!
b) II.l =~ s= . 2
~v Vt -va
i=I ,169m I. a =g = ~t = ~ - va=Vt-g A t

(v,+ va)~t 2A s
429. Il .~ s= 2 -VO= t;t -VI
v, t-Diagramm s. Lösun g 424!
I. a = ~v = Va- Vt ~s g At 28m 9 ,8 1 5'1,5 s
~t ~t a) I. = 11. Vt = At + - 2- = 1,5 s + 2
(va + Vt) ~t m
11. ~s = 2 Vt = 26,02 S-
2~ s 2 ' 2m
b) 1. Va = Vt - g ~t = 26 ,02 sm - 9,8 1 m~ ' 1,5 s = 11,31 S-
m
b) II. At = Va+ Vt = m m=2 ,222 s
1,5 ,+ 0,3 S

Va - VI 1,5 !p- - 0 ,3 !P- m 432 .


a) I. a = ~ = 2,222 s = 0 ,54 ~ ~V 2va
I. a = g = tl t = t;t
2
430. va At
II.h= -4-
~V v,
I. a= g= ~t = ~t
v, ~t m
11. h = - 2 - g~t 9 ,81 ~ ' 8 s m
a) 1. Va = - 2- = 2 = 39 ,24 s
39 24 ~ . 8 s
b)ll.h= ' 4' = 78,48 m
117
Dynamik

433 . 435.
Llv v v
I. a > Llt = Llt, ; - Llt, =0

11. LlSges = v Llt ges - Lls, - Lls3


vLl t ,
III. Lls, = - 2 -

. v'
I. In III. Llsl = 2 a
v'
11 . Llsges = v Llt ges - 2a - LlS3 Llv VB VB
1. a = - =- -+ Llt , = -
v' Elf Dot l a
2 a - vLlt g", + Llsges + LlS3 = 0
1I. Do s = va Llt B - 2 Do S,
v' - 2a Llt gesv + 2a(Ll Sges + LlS3) = 0 vBLlt , v'
BI. Do s, = - 2- ; I. in III . Do s, = 2~
m m'
144 S ' v + 2200 2
2
V - =0
s v'
a) 1II. in 11. Do s = vBM B _ --.!!.
a
v = 72 I!'.
s - 54 ' 63 I!'.
s = 17 ' 37 I!'. = 6? 55 km
h
S -,
v1
Dos + Do s L'B
Llt = - - - = - + -
a
B VB VB a
434 .
I I!'.
Vorüberlegu ng : LltB = 200 111 + _ _ s_ = 210 s
I I!'. Ol l!'.
Lltges = 3 Llt + 2 Llt p s 52 I

Llt ges - 2 Llt p b) Talfahrt:' rechter Trape zfl äche. Auswertu ng


M = 3 erfo lgt in gleicher Weise :

v~ vi
Llt = 60 min - 6 min Do s, = 2a : Lls = VT Do tT - 2 Ll.I, = vT Do t T - a
3
Llt= 18 m in = 108 0s !!J.t = Dos + vT = 200 m + 1,5 m /s = 148,3 s
T vT a 1,5 m /s O,! rn/s'

Te ilstrecke Lls = 60 km = 20 km
3
436.
Llv v, v,
v i a=- =- - Llt = -
. Llt Llt, 'a
11 . a, = Llt,
I!. LlSI = V , Llt
HI. Lls =v Llt - Do s, - Do s,
1Il . Lls, = v, Llt - DoS 3
v Llt, v'
IV . Do s , = - -2 = 2al Die Wege Lls, (Rechteck)
und Lls, (Tr ape z) sind
VDot, v' gleichgroß.
V. Do s, = - - = -
2 2 a,
v'
IV. Lls3 = 2 : (Dr eieck O-A-B)
IV.+ V. in IIl. Dos =vM - -
v' - -
v'
2 a, 2a, . vi
v' (a, + al ) _ vtu + Lls = 0 a) IV . In III . LlS, = v, Llt - 2a
2a,a,
v~
2Llta,a, 2a la, Lls H. = HI. v, M = v, M - 2,;"
v' - ~ v + al +a, =0
v~ ( 55.56 ~-)'
m m' f1t = 2 ( )= m m m = 73 ,1 s
v' - 243 - v + 4500 - = 0 a V, - V I 2 ' 3,8~(55 ,56 s- 5 0s)
s s'
m m m km
v = 121 ,5 S - 10 1,3 S = 20, 2 S =72 ,71 h b) 11. LlS, = Do s, = v , Dot = 50 sm ' 73 ,1 s = 3655 m

11 8
Dynamik

437. c) A t = A t t + A t , + A t3
I a = Av = -.!!.- _ A t , = !!. ASt 36 m
. At A t, a III . A t. = - = - -=30 s
v. 1 ,2~
v At,
11. As = v At, + -2-
v, - v. 5 ,426~ - I ,2T
v' I. At , = ~ = ~ !:!!. = 2,1 I3 s
I. in 11. A s = vA t t + 2a - s'
2
0 + 2a ~t l u -2a ~ s =O 1), - I)J 5,426 ~ - 0,2 ~
11. At ) = - a- = m = 1,74 2 s
m m2 3-
v' + 6 '12S s'
J
- u - 4 08 -S2 = 0

m m m km A t = 30 s + 2,113 s + 1,742 s = 33 ,85 s


v =- 3,06 S + 20,43 S = 17 ,37 S = 62,53 h
438 . 440.
Av v, -v . Abst and 1= A s, - As.
I. a = A t = ---;:;t;
Bremsweg ASt ( Fläche O-A-D) :
11. ASt = v , At ,
(v, - vd At, Av v v
L at = - = - - At, = -
111 . ASJ = 2 At A t. at
IV. As, = v, A t, - As J vAtI v' ( 16,67 ~)'
11.ASt = -~- = 2 = m
ASt 125 m - a, 2 '5;>
a) 11 . At t = v =- -m- = 6,25 s
• 20 s z
ASt = 27,78 m
v,- v, (v,- v ,)
b) L At' = - a- ; in llI : A S J = ~ Bremsweg A s, ( Fläche O-B -C-D) :
(v, - vd' I. a, = Av = ..!!.... _ A t , = !!..
IIl . = IV. ASJ = - 2
- a- - = v, At t - As, At A t, a,
(v, - vd' (5 ~y m v !H,
a= = =2, 11. As, = v A t 3 + 2
2 (v, A t , -A s, ) 2 (25 ~'6 ,25 s -150m) s
v' m (16,67 ~)'
439. I. in 11. As,= v A t 3 + -
2 a,
= I6 ,67
2 ' 3 ,5 :2 s ' ls+ m

Av v, - V t A s, = 56 ,35 m '
L a,= A t = ~
1= A s, - As , = 56 ,35 m - 27,78 m = 28 ,57 m
Av v, - VJ
11 . aJ = At = ~

III . A St = v, A t , 441.
v. + v, Av VI
IV. As, = ~ A t, I. a , = g = At = At , '.
v,
11. 0, = At,

v, -v , v, A t,
a) I. At , = -----;;:;- Ill. As , = -2-
(v, + vd Cv, - v ,) v~- vi ut tot ).
in IV. As, = 2a , 2a , IV. As, = - 2-

v, ="h a, As, + vi = )2 ' 2 ~


s
. 7 m + CI ,2 ~)' V. .6. s, = iI - .6. s , ; Summe beider Wege = Fallh öhe h
m
v, = 5 ,42 6 S z
v, - v, . v,
b) 11. At J = ---a;-
VJ
I. .6. t , = g; In 111. As, = -2 ;
, g
in V . einse tzen
VI ,
Cv, + v) Cv, - vJ) v~ - v~ V. .6. s, = h - ::;- ; v, du rch 11. u nd IV. ersetzen
in V. A! ) = 2aJ = 2a J
- ~g
,
VI . VI'
(5 ,426 ~)' - CO,2 T?
II. A t ' = il ; In IV. A s,= :;- _ v l = 2 a, A s,
2 _ a2
A s) = m =4 ,9m
in V. einsetzen
2 ·3 ~

119
Dynamik

443 .
St eigen :
I g = I:; v
. Al
=~
Al ,
Vo At t
I I.A S I= ~

442 .
a) I. A t t =
Vo
g =- - m
4T
-
Vo 9,8 1 ~
I. g = Al I x x
M , = 0,4077 s
Vt - vo
11. g= ----;;r; x x x
11. ti s t =
4 ~ ' 0 ,4 077 s
2
Vo Al I ti s t = 0,8155 m
m. ASt = - 2 - x x x
Fallen:
Vo + Vt
IV. As, = - 2- A l , x x x Av vt
b) g = tit = At, - A l,
V. Al = 2 At l + At, x x
Vt = g (M, - M d = 9,8 1 ~ (0 ,5 s - 0,4077 s)
5 Unbe kannte: At I At, vt s, s
Vo
VI = 0 ,905 ~ (abwärts)
m
Die Tabelle zeigt, da ss 11 . und IV. Vt (M , + ti t 3 - A td 0 ,905 , '0 ,34 23 s
die gleichen Variablen enthalten c) ti s, = 2 = 2
und da ss "0 am häufigsten (in 1.,
11 .,111. und IV.) auft ritt . A S2 = 0,1549 m
Folgerung: 11. und IV. müssen
übrigbleibc n, nachdem 6 I , mit
Hilfe der ande ren subst it u iert
worden ist. Al s erste Variable ist
Waagerechter Wurf ,
"0 zu bestimmen. 111 . ka nn zu-
nächst nicht verwendet werden ,
da sie d ie Variab le S I enthäl t,
die in keiner ande ren Gleichung 444.
auft ritt. Av vy
I. g = tit = A t
Vo
I. At I = g; in V. einsetzen : vy ti t
11. 11= - 2 -
2 Vo 2 Vo in H. und IV.
V. I:;t = g +A tz - I:;t2 = I:;t - g ; einsetzen : HI. sx = vx At
Vt - Vo
II. g = ~ - v t = g At - Vo; in IV. einsetzen: Sx
a) III . At = v ; in I. un d I I. eingesetzt :
M- g x
s s;
Vo + g I:; t - Vo ( 2 vo) I. Vy =~
IV. A s, = 2 M - g
v y SX
g M (' 2 VO)' g ts t ? H. 11 = - -
I:; s' = 2 M - g = ~ - vo M
2 Vx

a) IV. Vo = 2
gM I:; sz
- t:t =
m
9,8 1 ~ '6s
2
60 m
- ( f ; = 19 ,43 S
m
.
I. In II. 11 = 2
g
v;s; = 2'g ( Sx )2
Vx

m m m
b) 11. Vt = g M - Vo = 9 ,8 1;> ' 6 s - 19 ,43 S = 39,43 S 9 ,8 1
11= - _
~ ( 100 m )'
. - - = 0 ,1962 m
2 500 T
c) h = A St + I:; s,

~ (2 :j = H~) =~ I1 ;
s
v& (19 ,43 ~i b) 11 '=
III . Lls' = 2 = m =1 9 ,24m
g 2 ' 9 ,8 1 ~
d .h . der Abst and 11' beträgt nur noc h ein Viertel des
h = 19,24m + 60 m = 79 ,24 m vorher be rechneten Abstandes h.

120
Dynamik

445 . ~ v~ ( 1,32 9 T )2
Av vy b) Vx = v2 g h 2 - h 2 = - = - - ---=::_
I. g; M ; M 2g 2 ' 9 ,81~
h 2 =0 ,0900 m =9 em S
vy At
II . h =- 2-

m. Sx = Vx D. t
Sch räger Wurf
1. =11. Vy=gD. t ; ~
M
- M= 1I0g
a) III . sx = vx M ; vx 1/'TI
T ; 2 s 'V ~-
m ~m
-m- = 1 ,8 06 m
9 ,81 ;2
b) 12 = I, - sx ; 4 m - \ ,806 rn > 2,194 m H. s = Vx D. t
446 . gleiehe Zeit M für beid e
Av vy Bewegun gen !
I. g = D. t = .6. t - vy =gD. t
vy D. t s
11. D.t = V
11 . h = - 2- x
2v ya s v = Va cos o 1 .
m. .Ix ; Vx D.t <11 I. = 11. - g- = L'x x . ~ em setzen
vyo :::Vo SInD: J

I. in 11. h = - 2 - -
g (M) 2
M = 1T
/ 2h
2 v~ sin c< cos o = gs III . 2 sin c< eos c< = sin Zo

a) 1I1. 'J!"2h = 250 m . I / 2 · 50 m = 22 17


III. in I. = 11. sin 2 0: = ~s
c-
Sx Vx V g 3 ,6 s Y 9 81~ , m
Va

fl =V2ih
, 52

b) I. v y =g M=g = .J'2-'9-,8-1,~;n,2-' -5 0-n-l 2 0: = aresin ( g~) = aresin ( 9 ,8 1 ~t/s22; ~ m )


VO 22J m s
=11 1 '} !!!
vy .J , .... ' " S 2 01 =aresin 0 ,21 8 = 11.,6° und 167 ,4°
0: = 6 ,3° und 0:2 = 83 ,7°
v =y~
vx + v y = y I.(69,44,
m 2 (
's'
) + 31,3 2 ,m)2 = 76 , 18 m
km Lösu ng ist 0:2 = 83 ,7° , der k leinere Winkel ist die
v; 274 ,3 -;:- zwe ite Lösung de r gon iometrischen Gleichun g a be r
11

31 ,32
vy
tanc<= - = - --=04510 '
T c<= 24 ,28°
keine Lösung des phy sikal ischen Pro blems .

Vx 69 ,44T ' ,
449 .
447 . V5 sin 20:
smax = - -g -
v,t·D iagramm s, Lösu ng 445 !
D.V vy mz: l'/ 9 ,8 1 ~ '90m
= 29 ,94 s
m
~
I. g= M = M . max S
Vo = I - '- 2- = I . 80 0
sm 0: sm
v y tH
11 . h = - 2-

III. SX = Vx D. t 45 0.

tH in m. mit Hilfe von 1. un d 11. ersetzen :


I. vy =g M ; 11 . vy = t:t
2h
12 = h eo t 0: = 1455 ,9 m

2h !2h
1. = 11 . gD.t = -D.t - .6.t = 1/
I -g

Sx Sx D.V vyo - vy
a) III . VX = -/\ = ~
I. g=M=---;;;-
_1 J~"
vyo + vy
. rg = ~ 11. h = - -2-D.t
vx= sx Vfh 0,6m 1/ 9 ,8 1 1= !!!
2 'lm I 1,3 29 s
III. Sx = vx D.!

121
Dynamik

2h
I.=Il.uy=uyo-gt.t= t.t - uyo I!. uy =uosinO' -gt.t=uo sinO'-g ( -2 Uo-g---t.t
sin 0'
ge,
)

yo uy =g t.t ges - Uo sin 0' in III. einsetzen:


(t.t)2 - 2u t.t + 2h =0
g g
_ Uo sin 0' + g t. t ge, - Uo sin a (:iUosin 0' )
t.t = uyo _ "0 ( UY O)2_ 2 h = uyo - JUy~ - 2g h
IIl. h- 2 \ - -g- - t.tges
g ,g g g . 0' t.t , - 'g2 ( tH , )2
h = Uo sm ge ge
in III. eingesetzt :
m ° 9,81 ~ . (15 S)2
Uo coso
JII. SX =- -g- (uo sin 0' - .JU5 sin? 0' - 2gh) h = 100 s ' sin 60 . 15 s - 2
h=195 ,4m
600
s =
x
7' cos 70° (600!!l . sin 70° - J(600 !!l)2.
981 ! ! l ' s
sin270° - 2' 9,81 !!!. 4000 m)
,2
, ,2
Sx= 1558,9 m
Gleichförmige Drehbewegung
I 1 = Sx -/2 = 1558,9 m - 1455,9 m = 103m
453.
451. Uu <n dn = 11'0,035m ' 2800min- 1 = 307 ,9-E,!-
a) Sx =Ux t.tge, = Uo cos« t.tge, mm
Uu = 5,131 W
Sx = 100 'P' cos60°' 15 s 454.
Sx = 750m z 1 1
Vu = 211 rn : n = !:>.t = 24 h = 24 ·3600 s

Uu = 211 . 6,38 . 10 m . 24 . ~600 s - 464


6
T
b) 455 .
Uu =l1dn=11 '1,65m '3000min- l= 15550m~n
Vu = 259,2 'P
456.
a) Die Umfangsgeschwindigkeit Uu ist gleich der
Mittelpunktsgeschwindigkeit VM :
t.u uyo
I. x x km 103m m
g= t.t = t.t, V u = UM = 25 h = 25 · 3,6 ' 103 s = 6,944 s
uyo - uy
11 . g=-- - x x x b) uu=211rn=l1dn 1"=25,4mm=0,0254m
M
(uyo + Uy) M _ ~_ 6,944T _ L . -I
HI. h= x x x x n- 00254 -3108 -186,5mm
11 . ')8" ._,_ _
ä "

m
2 11 - 1"

IV. uyo = Uo sin c< x 457 .


nd n 1000 u 1000·37
V. t.t ges + t.t = 2 t.t, x x u = 1000 -d=-----rrn = 11 .250 mm=47,1l mrn

5 Unbekannte uyo uy h !:>.t, !:>.t


458 .
nd n 60000 u 60000 ·40
Zielgröße h nur in IIl . enthalten: Hauptgleichung; v = 60 000 - d =----:rrn = 11 ' 2800 rnrn = 272,8 mrn
weitere unbekannte Größen mit Hilfe der anderen
Gleichungen ausdrücken. IV. enthält nur uyo und
kann in 1., H. und III. eingesetzt werden. V.liefert 459 .
mit I. einen Ausdruck für t.t, der in I!. und III. a) Vnutz = 2 Vteil
eingesetzt wird.
11 S (d2 - d 2) = 2 11 S (d2m -d.2)
Uo sin o . 4 a '4
I. s: , =- g- m V.: !:>.t =2 !:>.t, - !:>.tge,
I

-I/ d; +d{ , ;(400-m-m


----=)2-+-(-18-0-rn-m-)':"2
2uo sino
t.t =--g-- - t.tges in 11 ., III. einsetzen: d m = . - -2- = V 2....- 2 =31Omm

122
Dynamik

rrdll Uu 0,377 ~ _ _ _ 5 7 rad


b) u= 60000 c) Wa = I +r 0,6 m + 0,15 m 0,5027 - 0, 02
z
60000 U 60000' 30 . - , 1432 , - ,
11, =- rrd
-- . = .,, .__ mm =
.. - <11l1l mm Uu 0 ,377 ~ 1 _ . , rad
wr=lz _ r =0,6m-O,15m 0,8378 - 0 ,83 , 8 5 s
60000 U 60000 -30 - - 1 - 1848 'n - '
112 rrd rr -310 nun - mi
m
U I,
460.
d) Strahlensat z ; u;;S = 1 + r
°
2

= !:Cup = 2 rr rad = 5')36 rad = I 4 54 - 10-4 rad 0,377 T ' 0 ,9 m


w, t1t 12 h ' - h ' 5 Us =
0,75 m
= 2rr rad = 1 745 ' 10-3 rad m m
Wz Ih ' 5 Us = 0,4 524 S = 27,14 min
= 2rr rad = I 047 ' 10-1 rad
W3 60 s ' s
466.
1
461. a) ur =u u =rrd, ll , =rr ' 0, ll1m -900 - -, = 3 13,8 ~
1 m nun mm
uul =r lw = 0 ,06 m ' 18 ,7 s = 1,122 S m
ur= 5,23 I s
I m
uu2 =rzw = 0 ,09m '1 8,7 s = 1,683 S Uu 2 uu 2 '5 ,23 IT _ 4')' ,!, - 94 ')5 rad
b) w'=r; =~ = O, l l im - 9 ' -~ s - , ~ 5
m
uu 3 =r)w = 0 ,12 m ' 18 ,7 s = 2 ,244 S
I
11, d, 11, 0, 111 m ' 90 0min-'
c) i= 11, = d, -d,=d, 11; = 225 min - l
462 .
120m m d, = 0.444 m = 444 mm
a) uM = uu= J6s=3 3,33 s
Uu 467. Uu
26 m
, 1
Uu = nd n - 11 = rrd
, m
a) Uu <n d n -e--» IISch = rrd = rr ' O 28 m = 29 ,56 s
33,33 s i , 1
IISC h = I 7 7 3 - -. = 1773 min - ' '
11 = - - - = 17,11 - = 1027 min " mm
rr '0,62m s
, 11M d, IISch 100mm '1773 min- l
Vu 33 ,33 T I rad b)l = -II
Sch r : I -d,=d' -II-M 9_ ~' O
_
ml'n '
s s
v
b) w = r = 0 ,31m = 107,5 = 107,5
d, = 184 ,7mm
I m
c) ur =u u =rrd,II M= rr'0,1847m'960 = 557,1 min
463 . min
= = ~ s = 3 600 m = 1 5 !!!= 54 km = 9,286 ~
a)
Ur
Uu UM ~t 4 .60 s 5 h
~s 3600 m 468 .
b) tss v n dz - d= rrz = rr.1750 =0,6548 m , 11, dz 11, 1420min-' , -r l
a) I = -11, = - ä, - 112 = -:-
I
= 3,5 = 405 7 mm
15 ~ rad
r
Uu
c) w= = 0 ,3274 m =45 ,8 1 s b) a, = T
d, 320mm
= ~ = 9 1,43 mm

464. I m
c) Ur = Uu = n d , 11, = rr ' 0,09143 m · 142 0 min = 40 7,9 min
a) 11 =
z
~t = 85 = 0 ,0 25 s
05 6 I 3 75 . - (
= , mm
ur = 6 ,798 S
m

b) w
=~<P
~t
= rrrad =
85
° '
3927 rad
5
469 .
I m
c) Uu = wr = 0,392 7 s' 5,4 m = 2,121 S i= -
Zk
=-
ll s
(z Zäh nezahlen , u Umdrehungen) ;
Zs Uk

Us
~ -- 0 .---
-- 3600 "'')2')

Zs = 85 . 4 = 340 (Hit vollen Zahnkranz)

= .2 = 0, 2222 · 340 = 5 397


uk U s zk 14 '

123
Dynamik

470 . 474.
. 11M dT . d2 200 nun _
1= n1 ,2 .3 = d , ,2 , 3 1= d , = 40 nun =:>

- d T . n .-
d .- _ 200 nun 33 33 1
. -
z, = !!.. = 350 nun = 3889 (z, Anzahl der
nM 1500 -.l ' min P 9 nun ' Spindelurndrehungen)
mln z1 (A nzahl der Kurbel-
i= Z2 - z, <i z-. > 5 '38 ,89 = 194,4
d, = 0,1333 mm · min - 33,33 _1_
. = 4,444 mm umdr ehungen)
mm
d, = 0,1333 mm -rnin · 45 _ 1_
. = 6 mm 475. 420 mm
mm
u= nP- n=~= ~ =105~=105min-'
P 4 nun nun
d 3 = 0,1333 mm . min . 78 _ 1_. = 10,40 mm
rmn
476 .
u = sn = 0,05 mrn ' 1420 J?-- = 71 ~
U rrun rmn
471. 180 ~
u =u = rrd Il 4 - 114 = ..!!.- = ~ = 95 49min - 1 477 .
u nd jj' "O ,6m '
Z2 Z 4 n l 111 Z IZJ rrdn
iges = ~=~ -Z2 = ~ a) U = 1000

n= 1000u = lOOO ' 18rnin - 1 =229 2rnin -'


z, = 1430 min-' ·17· 17 = 50,32 "' 50 Zähne nd "Ir ' 25 '
95,49 min I. 86
rnrn U rnrn
b) u = SII = 0,35 U · 229,2 rnin = 80,21 rnin
472.
. z, z. 60 ·8 0 478.
a) 1= z , z, = 15 ' 20=1 6 nd n rr · 100 ·630 rn rn
a) U = 1000 = 1000 rnin = 197,9 min
1
b) ' - nM _ 11M _ 960 min- - 60 ' - 1
1- IIT - nT - i - 16 - mm nun U mrn
b) u = sn = 0,8 U · 630 rnin = 504 rnin
1
c) U= UuT=rr d T nT = rr · O,3 m ·60 - -. =56,55~ 1
mm mm c) u = A t - At = u1 = ------;;;m
160rnrn .
= 0,3175 rnm = 19 ,05 s
504 m in

473 . 479.
a) U = Uu = n dn _ tt d n _ lOOO v _ 1000 ·40 . -J
22 m a) v - - n - ~ - ~ rnm
I OOO
_~_ - 2494 1.- 149 6 ' - 1
3,6 S
lI -
rrd - rr ' O,78 m - ' s" , rrun v = 335,1 min"
I m t
b) Uu = rrd 2 n = rr ' 0,525 rn - 149,6 min = 246.79 min b) S = ~ = A I = _ 1_ = 280 rnrn = 0 1194 rnrn
n n Atn 7rni n ' 335 I ~ ' U
Uu =4,113 Sm , mm

4,113 P 1 rad 480.


r;
Uu
W, = = 0,2625 m = 15,67 S = 15,67 S
u=.J..- _At = L = .!...-= _ I-
At u sn S ~
Uu 4,113 ~ I rad "d
W, = r, = 0,075 rn = 54,84 S = 54,84 S
A t = "Irs Ivd = rr -:! 80
mm
rnrn ' 85 rnrn = 5 438 . = 3" 6 3
mm ' rrun - , s
0,25 - . 5500-:-
c) Uu = n d , nM U mm
VU 4,II3 P 1 . _,
nM= - d = 0 5 = 8,729-=5 23,7 rnm
tt 1 rr : ,I m Mittlere Geschw indigk e it

d) i = '!2 = 525 mm = 3 5 48 1.
d, 150 mm ' 1 rn rn
a) Vu = ndn = "Ir ' 0,33 rn- 500 rnin = 518,4 min = 8,639 S
523 7 min- '
K ontr oll e der Dr ehzahlen : 1= -
• 11M
==-='-"':"":'::":':":'---,- As 2 1h z 2 . 0 33 rn . 500 m
n 149,6 min'"
i =3,50 b) Um = At = M = ' 60 s = 5,5 S

124
Dynamik

482 . Ih Ih ' n . 3600 O' Vma


I m b) Vma = I!J.ta = 0' - n = 36 0 0 I
a) Vu = tt dn = tt : 0,0 95 m : 3300 min = 984,9 min h
Vu = 16,41
m
S 0' = 180
0+2"(
; sin y > ;2
. r . 100 mm 960
21h z 1 ·0 09 5 m ·3300 m "( = arcsm T; = arcsm 600 mm = ,
b) vm= t;(= ' 60s 10,45 s 0 0
0' = 180 + 2 ' 9,6 = 199,2
0

1 9 9 f'20~
483 . n= 3600 . 0,3m~n 36, 89 mlin = 36,89 min'"
2 1h z
vm = ~ Gleichmäßig beschleunigte oder verz ögerte
vm Llt 7 ~ . 60 S Drehbewegung
Ih = ~= 2 ' 4000 = 0 ,0525 m = 52,5 m m
486.
ti.w w,
1 0' = - = -
. ti.t Dot
WtDot
484 . /./1 11.ti.c,o = ---y- = 2 tt Z
. r . 150mm
a) "( =arcsm 1- = arcsm -. -
. . --
2 6UUmm
a) = rr n = rr . 1200 rad = 125 7 rad
"(= 14 ,48° '" 14,5° w, 30 30 s ' 5
rad
0' = 180° + 2 "(= 209 ,0° 125 ,7 S rad
I. 0' = - -5 -s- = 25 ,13 ~
ß = 180 0
- 2 "( = I 5 I ,0°
rad m
b) aT = o r = 25,1 3 "2' '0,1 m = 2,513 2'
s S
rad
w,ßt 125 ,7 s '5 s
c) 11. z = 4;- = 4rr rad = 50 Umdrehungen
I
b) sin -r = 2 ~l - Ih = 2 1, sin y = 2 · 900 mm'sin 14,5 °
Ih=450mm
487.
t; Dow w, ra d rad
c) Vma = ~ Dota Zeit für Kur beldr ehwink el 0' a) I. O'= Ai = M ; wt = O'M= 2 ,3 ~ '15 s= 34 ,5 s
...t a

r = kZeit für I Umd rehung Wt = 30


rrn

ti.t a 0' 0'


T = 36 0° - Do t a = r 36 00 n
= 30 w , = 30 '34 ,5 = 329 5 - 1- = 3"9 5 . _)
rr tt • min - , Olm
0' 209 °
Dot a = 3600= 1 = O,024 19 min
n- 24 min . 36 0°
b) I. Ck' = WH
0 ,45 m m Dot I
vma =002419
, . =18 ,60 -,-
rrun mtn WtI Dot l
II. Doc,o l = 2rrz , = ~
ß 151° . At,
At
d) M, = - - 0 = 1 = 0 ,01 748 nun
n . 360 24 --,-- . 360°
mm wH J _ (Wtl )2
0 ,45 m m I.Dotl ='""Q' in 11. eingesetzt : _ rrz l- ~
V m , = 001 748 . = 25,75 -,-
mm mm
'~ ' 10 = 17 r~d
J

II. wtI = v'4rrO'z, = j 4rr rad ' 2,3

488.
485. ) =rrll =3 000rr =31 42rad
. r In a w , 30 30 ' S
a) sm r = -I = J I (5. Lösung 484 a un d c) rad
2 - I
Dow w t wt 3 14 ,2 s
121h 600mm · 300 mm b) 0'= A t = At; I!J. t=-= - - - = 2805s
r= 2l;' = 2 . 900 mm = 100 mm ...... 0' 112 rad '
, s2

125
Dynamik

489 . 15~ 1 rad


r = 2 ,5 m = 6 5 = 6 5
Vu
ÄW W , -W2 a) =
I. o = t;i = ---s:t W

b) Ä l(!, = 10 · 2 11 rad = 62 ,83 rad


(W, + (2) Ät
1I. Ä 'P2 = 2
1II. Ät, = 2Ä'PI
W in I. eingesetzt:
111 . Ä'P, = w , Ät
, 36 rad'
11 n, rad ~_ s2 _ f\ ")Ju ;;: <: r ad
a) w, = 30 =90,06 5 I. "' I = 2 Ä 'P, - 2 ' 62 ,83 rad - v,~vv " S2

11 n2 rad I11. M, = 2 ' 62 ,83 rad = 2094 s


W 2= 30 =60 5 red ~

rad
6,
W1 - W2 30 ,06 , c) Ä'P3= 7 · 2 11 rad = 43 ,98 rad
I. Ät = - - - = ------ralI = 2, 004 s
o 15- 2 Ä 'P3
rad
,2
V. M 3 = -----w- in 11.eingesetzt:
b) III . Ä 'P. = 90,06 5 ' 2,004 s = 180 ,5 rad 36 ra~' ,
w2 s- rau
15006 rad 1I. "'3 = 2 Ä 'P3 = 2 ' 43,98 rad = 0,4093 7
c) 11. Ä 'P2 = '2 ' . 2 ,004 s = 150,4 rad
V A = 2 ' 43,98 rad = 1466 5
. Qt3 md '
d) Ä<{) = Ä'P. - Ä<{)l = 30 ,1 rad 6,
d) VII. Ä ! 2 = Ät ges - Ät, - Ät3
490 . Ät2 = 45 s - 20,94 s - 14 ,66 s = 9,4 s
Äw w
I. "" = t;i = Ät, rad
IV. Ä <{)l=wÄt, = 6 5 ' 9,4 s = 56 ,4 rad
UJ
W
n. "'3=-
Ät3
VI. Ä'Pges= 62 ,83 rad + 56 ,4 rad + 43 ,98 rad
Ä<t>ges= 163,2 rad
WÄt,
III. Ä'P' = - 2- e) Förderhöhe = Umfangsweg der Treibs che ibe
h = Äs = r Ätpges= 2,5 m -163 ,2 rad = 408 m
IV. Ä 'P, = W Ät 2
WÄt 3 492.
V. Ä'P3 = - 2- co.r-Diagramm siehe Lösung 486!
VI.
VII.
Ä'P = Ä 'P, + Ä 'P2 + Ä'P3
Ät, =Ät ges -Ät,-Ät3
0,,2 1
1 ~
rad
a) '" = r = -0 4 = 2,5 "2 = 2,5 2
, m s s
Ä t, = 42 s - 4 s - 3 s = 35 s
Äw w,
a) 1I1., IV., V. in VI. eingesetzt: b) "'= Ät = M
wÄt , wÄt 3
Ä 'P = - 2 - + W Ä t 2+ - 2- rad rad
Wt = ",M = 2 ,5 7 ' 10s = 25 5
Ä'P 11 rad rad rad m
w = M , ;:,.t , 25 + 35s + 1,5s = 0, 0816 5 c) UM = Uu :: wt r = 25 s · O ~4 m :: l Os
T + Ä t, + 2
rad
0 ,0816 , rad 493 .
b) 1.", ,= 4 =0 ,0204 2
5 5 w, t-Diagramm siehe Lösung 486!
rad
0,08 16 , rad 70 m
11."'3 = 3 = 0,0272 2 v 3,6 S 1 rad
s s a) w, = , = 0,3m =64,81 5=64 ,8 1 s
b) Ä<p = 211 Z = 2 11 rad · 65 = 40 8,4 rad
491.
Äw w t w,Ät 2 Ä'P
w , t-Diagramm siehe Lösun g 490 ! c) I. '" = M = Ät ; n. Ätp= - 2- - M = w;-
I. "' , = Äw = ~ II Äw w 2 rad 2
M Ät , . "'3 = t;t = Ät3 w, (64 ,81,) rad
11. in I. '" = 2 Ä'P = 2 . 408 ,4 rad = 5,143 7
wÄt ,
III . Ä'P1 = -2-
d) II.M= 2Ätp = 2 ' 4 08,4 rad = 12,60 s
w, 648 ,
1 rad
s

126
Dynamik

Dyna misches Grundgesetz und Prinz ip von 499 .


d' Alem bert v,t-Diagramm siehe Lösung 496!
/i v Va Vo :::" t
495 . I. 0 = fi t = fit 11 . ./ls=~
Fres
a) Fr",,=IIlO - 0 = m
a) 11. fi t = 2 ~s in I. eingesetzt :
F res = 10 kN, da keine weit eren Kräfte in
Verzögerungsrichtung wirken v~ (0,05 m JP)'
1. a= 2 A s = 2 '0,1 m = 0,0 125 ;>
10000 kgm
s m
a = -=2-=S-=-
00-=-0::-"-kg- - 0,357 1 ;> b) Fres = mo = 1250 'I OJ kg ' 0,01 25 ~ = 15,63 kN
s
( Kontrolle mit d'Alembert)
500 . 1000 kgm
b) I. a = ./lv
fi t
= Va -
c.t
v,
a) Fres= ma - 0 =
Fr~
m = 3800 kg
s2
0,2632 !!is
(Kon trolle m it d'A lembert)

a = Llv =~

'~7
b) I.
fit fit

11 . /i s = - 2-
v, fi t
r! . j
"
o
I. fit = a
Vt 4 1 -' 1

v
,
t
496 . 11. ß .' = 20
./lv
a) I. o= fit =/i t
Va vt = v2a ß S = )2 ' 0 ,2632 ~'
s
I m = 0 ,72 55!!.1.s

va ./l t 2./l s 501. b


11. /i s = - - - ./lt = - -
mg
2 Va 2
S = - -h = 1
, 60 m , m0 2
. va (3 ,6 , ) m
11. In I. a = ~ = - ,-.-, - = 69 ,44 "2 _. 9S1 ~ ' 08m
L .o..t..) L zm s 15U 52
) •
o = Sh= 1. 2m
h) F= m a = 75 kg ' 69,44 ~ = 52 08 N
s
0= 3,924 !!}
s
497. F.
Fr~ = ma - a= :n es 502.

F - FG (F - F G)g (F -FG)g
0 = - ,;-/ - = - -
m-g-- = F
G
'i:.Fr =O =F -r(; s i n a - r~\ T
(6 5N -5 0 N) '9 ,8 1 ~
s- m T = ma = F -mg sin a - J·~\. m
- T- - --=- = 2,943 ~
a = - - - 5- 0- N
Fo
F
498 . a =--( gs in a+Fw )
m
Lageskizze Krafteckskizze
sin a = tan a = ~ = O 03
1000 '
(~
--J I'" •
r.ma
r -IO N
F = - - - =00-1 -
m
w 1000 kg . S2
280000 kg:n
r, a= ~-
(9, 81 ~ ' 0. 03 + 0. 0-l ~ )
580000 kg
tan Cl = L
F
= lil a = '!
mg g 111
G a =0.1 -1 85 2
s
"2· tan l SO =3,1S 7 "2
0 =gtanCl =9,Sl m m
s s ( Kontro lle mit de m Dynam ischen Grundgesetz )

127
Dynamlk

503 . . f>u I ~ m
Lösung nach d'Alembert Beschl eun igung a = - = - - = 0 8 -
f>t 1,25 s ' s'

~
I. 'E. F y = O=F -m g -m a
F=m (g+ a)
U, r-Diagramrn siehe Lösung 496! 1
t-ma
Fu = 9,8 1 '~(3000 kg - 1800 kg)
s
+ 0 ,8
s
!:i
(3000 kg + 1800 kg)
f>u UD
II. a = M = M "'-mg r; = 156 11 N

UD f>t 2 f>s b) Lösung mit dem Dynamischen Gru ndgesetz:


III. f>s = : !- f>t = v;;- Fahrk orb abwärts: F c • wirkt in Rich tu ng der
Beschleunigung:
. uö (I8 ~)' m Gegengewicht aufwärts: F G2 wirkt der Beschleuni-
IlI . In II. a = 2 f>s = 2. 40 m =4 ,0 5 ~ gung en tgegen .
F = 11000 kg (9. 8 1~
s-
+4 . 05 ~) = 152 460 N
s-
F rc, = F G , - F C2 ~ g (m , - m,)

Die resultierende Kraft muss die Massen be ider


Ansatz nach dem Dynamischen Grundgesetz :
Körper beschleun igen.
F res =F - F G =m a
F = F c + ma = mg + ma = m (g + a) Fres=ma m l
F res n;, - I
g (m, - m, )
a= m = m , + m;- = g 1i1J- (vgl. Lösung 504!)
504 . m, + 1
3000 kg
Rolle und Seil masselos und 'i'8OOi<8 - I g
reibu ngsfrei bedeu te t : a =g 3000kg =4
Seilk räft e F, un d F, haben 1800 kg +I
gleiche n Betrag: F , = F, m
9, 81 ~ m
Körp er 1: 'E. F y = 0 = F , + T, - F c , a = -- 4 - = 2.453 ~
F I = F G • - T l < m cg m ,« r

(Kontrolle mit d'Alcmbert ; s. Lösung 504! )


Körper 2: "i:.Fy = 0 = F , - F C2 - T,
F , = F G2 + T, =m , g +m,a
m.g - mla = m,g+ m,a 506.
m , a +m , a=m, g-m , g

m. -m ,
a = g m , + m , = «r:»:
1-
m,
fiil c§@T . al
.ma S 4~j{
I + fiil
1 - 0.25 m m
[

I,
__
r.
' _1,_ . ..
F.
'
a = -I 0 ') 5 '9,8 1 2" = 5,886 2
+ ,_ s s

.
(Kontrolle mit dem Dyn. Grun dgesetz ; s. Lösung 505b!) a) 'E.M(H)=O =Fvl , -FG/ ,

F = F C I, = 1 100 kz . 9 S 1 JE. . 0,95 JE.


505. v I, '0 " s 2.3 5 m

r1
a) Lösu ng nach d'A lemb ert. F" = 436 2 N
F,
T rommel : .H - 'fF y = 0 =F h + F; - Fe;
F , = F,+ F u F h = F c.; - F " = 1079 1 N - 4362 N = 6429 N
F, . F;
I.Fu =F,- F,
Fahrk or b:
h b) Lösung nach d 'Alemb erl

~
'i:- F y =0 =F, - FG1 - m, a ' 'E. M (H) =0 «r , I , + m ah - F G/,

I
11 . F, =m , g + m, a =m l (g + a) 20 m
Gegengewicht:
':!:oFy = O = F , +nl ,a '- F G2 r, -m,a r.!
IJ~' ~IIi'a~ s; =
Fe I, < moh
I,
f>u 3,6 S m
a= f>t = ~ =3 , 086~

III.F, = m, s m : a = m, (g - a)
r

"I ~ m
F,, = ~ (g l, -all)

III . und II. in I. eingesetzt: 1I00 kg m m


F; = -2 ,3n1
5 (9 ,81 l ' 0,95 m - 3,086 "2' 0,58 m)
s 5
F u =ml(g + a) -nl , (g - 11)
F u = g(m, - m,) + a (mI + m , ) Fv=35 24N; F h= F c - F ,. = 726 7N

128
Dynamik

50 7. 5 10.
(a - J
a) 'f-Fx =O=ma -FRo max a) 'LF, =0 = F - Fw
ma =FNl1 o=FGl1o .
N
m g 110 F =FW = F W m = 350-'
t 36 1= 1260 N
a = ----;:n- = 110 g
C

b) 'LF x = O= F - F.. ma
m m
-r

a = 0 ,3 ' 9, 8 1"2 = 2,943 "2 F =Fw + lIla F


s s

°
= I·~~.m +ma
b) T-F x = =F ROrn ax - F Gx - m a F = m(F\~.+a)
ma = F ROm ax - F Gx lle schleunigung a
I. ma = F N 110 - mg sin a nach Lösung 423:
'f-F y =0 = F N -FGy 1 15 In \2

11. F N = F Gy = m g cos o a=- -


\) 2 l36-::-)
= - '- - = 1.447 -
In
2 t. s 2 , 6 rn $2
II. in I. m a = m g 110 cOSO' - mgsin O'
0 _ kurn \
0' = arctan 0 ,1 = 5,71 3)O ~ rn I
F =3600 kg - - ' - + 1.447 2 ) = 6468 N
a =g (110 coso r sine ) = 9,8 1 !T(O) ' cos 5,710- sin5 ,7 10) [ IOOO kg s
s
a = 1,952 ~
s 511.
Standsicherheit beim
508. An kipp en S = 1
Lösung nach d'Alembe rt

Au ur 0 ,5 ~ m
a = At = A t = - I s- = 0 ,5 ~
s =-
u, =
FGv /
.
mg / cosO'
=1
Tisch und Werkstück k önn en als ein Körper mit der Mk (m a + FGx) 1l m a h + m g h sin 0'
Masse m ges = m , + m , und der Gewicht skraft ma ll = m (g/ cosO'- gh sinO')
F e ges = F G1 + F G2 = m gesg betrachtet werden. /cosO' -h sinO' I ,
'f-F x = °= F - m gesa - FR
a=g

- -I ~
m O.5 m
h

(0.7
=g(hcosO'- smO')

-~) = :>- ,0'' 23 m


FR =FN 11 = (F G1 + F G2) 11 a = Y,lS m ·c os 350 -S1l1
' 3Y ~

F = m gesa + FR = mgesa + m gesg l1


. m m
F = (m ,+ m , ) (a + I1 g) = 5000 kg ( 0,5 ~ + 0,08 '9,8 1 ~)
F= 6424 N 51 2.
(Kontrolle mit dem Dynamischen Grun dgesetz) Lösun g nach d' Alembert

509.
Lösung mit dem Dynamischen Gru ndgeset z. I. xr, = O= ma - F ROmax =ma - F hl1o
11. xr, =O =Fv +Fh -FG
Fr« = ma ; F res = Summe aller Kräft e, die längs des
/
Seiles wirken : Gewichts kraft F G des BI. 'LM(v ) = 0 =FG ' 2 -mah - F h /
rech ten Körper beschleunigend (+),
I
Reibungskraft F R = F G 11 des linken Körpe rs , ma m g'2 - m ah
verzögern d (-). F re, muss beide Körper t. = I1I, F h = ji;; /
mit der Gesam tmasse 2m beschleunigen . /
mal v m g iu, 2 <m a u., h
F res Fe - FR m g - m g l1 1 - 11 I
a = m =2;;;- = Tm =X - - g /lo '2 110 /
2
a = / +/lo h =g 2(1+ /lo h )
= 981!!! 1-0,15 = 4 169 !!!
a 'S2 2 ' S2
- 9 81 !!! . 0,6 . 3 m - ., 6" 8 !!!
(Kontrolle mit d 'Alembert) a- , s' 2(3 m+ 0 ,6 ' 0,6 m) - - ' - 51

129
Dynamik

513. b) I.r,Fx=0=FNfJ. -ma2


maz=FNfJ.
11. r,Fy = 0 =F N - F G
F N =FG =mg

I. = II. ma; = mg fJ.


az = ug = 0,3 ' 9,8 1 ~ = 2,943!!}
s s
a) LM( D) = 0 =F G I 2 - F 1yl l c) VergleicheLösung 427 : Beschleunigte Bewegung
(waagerechte Kräfte treten im Stillstand nicht auf.)
mit Anfangsgeschwindigkeit VI = 1,2!J! und
F GI2 103kg ' 9.81;'t· 0,1m Beschleunigung a, = 2,356 !J! längs des Weges Lis .
F 1 y = - 1-- = 3m = 327 N
1 Lis = _ h_ = ~ = 8 m
Richtungssinn auf Pkw + (Reaktion) sin 0: sin 30°

b) Nach d'Alembert. Es gelten die Kräfte mit dem VI =Jvi + 2 al Lis


~2 - - -m-- - m
Index I.
VI = yll ,44 ~ + 2 '2,356 :;2 . 8 m = 6,256 S
"i,Fx=O=ma l -Fl x; Fl x=m a l=1000kg'2 ~
s
F, x = 2000 N, Richtungssinn auf Pkw .... (Reaktion) d) Länge 1 aus den Größen VI, a2 und Vz mit Hilfe
eines v,t-Diagramms wie in Lösung 424.
LM(D) = 0 =FG 12 + FJ> h , - mal h: - F l yl ,
mgl2 + mal h, - ma l h 2 v~ -v~ (6 ,2569)2-(19)2
F 1y = 1 1= - - = = 6 479 m
1 2 a2 2 . 2 943 ~ ,
) s2
m
F 1y = T; [ g12 - a l (h 2 - h.)]
103kg m m
F 1y = 3""m [9,81 :;2' 0,1m -2 :;2 (l m - 0,4 m) ] Impuls

F 1y = - 73 N Richtungssinn in Skizze falsch ange- 515 .


nommen; Fre, Li t = m Liv
Richtungssinn auf Pkw t (Reaktion).
mLiv 2 '18000kg'2~
c) Es gelten die Kräfte mit dem Index 2. Lit= - -=
F res 6000 kgm
= 12s
'EF x =0=F2x -ma2; F 2x = m a2 s2

F2x = 1000 kg 5 ~ = 5000 N


s 516.
Richtungssinn auf Pkw - (Reaktion) a) Weg Lis '" Dreiecksfläche im V, t-Diagramm :
'EMCD) = 0 = F G 12 + m a, h z - F 2x h , - F 2y 11 Lis =Liv Lit
mgl-. + maz h 2 - m a, h , 2
F 2 y =---='--"------=1-
, -=-----=---.. : .
Li = 2Lis = 2 ' 6,5 m = 0 0 1625 s
m 800.!!!. '
F 2y = J; [g12 + a2 (h z - h ,) ] t Liv s

103kg m m
m Liv
b) Fre, Li t = m Liv - Fres = ----;;:(
F 2y = 3""m [9,8 1:;2 ' O,lm + 5:;2 ' 0,6m] = 1327 N
Richtungssinn auf Pkw + (Reaktion) 15 kg ' 800 ~
F res = 0,01625 s = 738500 N =738,5 kN

514.
a) Lösung nach d'Alembert 517 .
l. 'EFx =O= ma l + FN fJ. -FGsin o: mLiv
a) Fres Li t = m Liv - Fre, = ----;;:(
ma l = mg sino: -FN fJ.
I!. 'EFy =0 =F N - F G cos o 5000kg· 3406 .!!!.
s
F N = mg coso: Fre, = 6 s' = 9,259 kN
11. in I. m ai v mg suu x mg u coea
b) Brernsweg e Dreiecksfläche im ».r-Diagramm:
r

al = g (sin o:- fJ. cos o) = 9,8 1 ~ (sin30o-0,3 'cos300) 40 ~. 6 s


m s Lis = LivLit = 3,6 s = 33 33 m
al =2,356l 2 2 '

130
Dynamik

518 .
a) F res At = m A v; F res = F - F G
(F-FG)At (F -mg)At
Av= = - - --
m m b) I. Fres At2 =In tlv
( 600 kgm - 40 kg . 9 81 m) . 100 S 11 . F res =F -FG
s2 ' s2
Av = 40kg
mA v
I. = 11. -;::- = F - F G
Av=51 9 !!!
s ..t2
kgm

b)Fres=m a - a = m
e;
=
207 ,6 ----;-2
40kg
P=m -
At 2( AV )
+g =150kg ( -10 -W-
' I s
m)
- + 9,8 1 "2
s
F= 2972 N
a = 5 ,19 !!} (Kontrolle mit a = ~~)
s
c) St eighöh e h;, Dreieckstläche im v, r-Diagramm 523 ,
a) u.r-Diagramrn siehe Lösung 500!
AvAt 519 -W- '100s 5 50 Av VI
h = - 2- = 2 = 2 9m
I.g = A t = At
h = 25 ,95 km
Vt At
II.A s = 2
519.
a) F res At =m Av ; Fres = Fw
43 m
m Av 100kg ' 3,6 ,
At = ~ = kgm = 59 ,72 s
w 20 ----;-2

b) Aus rollweg A s ;, Dreiecksfläche im v, t-Diagramm


43 m b) P res At b = m Av =mv u
AvAt f6 , '5 9 ,72 s
As = - 2- = ' 2 = 356,7 m F res =2FR - F G =2FN P. - mg
mv u
A tb = -=-
2--=P=-
N-p.--'-'---m
- g-

520.
1000 kg : 3 m
FrosAt = m Av ; Fros= F br At =
b kgm
s .
m
=04847s
'
kgm 2 ' 20 000 7 . 0,4 -1000kg ' 9 ,8 1 ~
Fbr A t 12000 -;2 ' 4 s m km
Av = ------ril = 10000 kg - 4,8 S = 17,28 h
c) Senkrec hter Wurf mit V = 3 ~ als Anfangs-
km km geschwind igkeit .
Vt = Va- Av = 30 h - 17,28 h
Av Vu Vu 3~
km m g= =- - At = - = - - = 0 3058 s
VI = 12,72 h = 3 ,533 S ..At sr; v g 9 8 1!!'.
,
'
S2

d) Zeit At ges fii r ein Arbeits-


521.
spiel. Teilzeiten bis au f Ath
a) F res At = m Av ; bekann t.
mAv 210000kg·* ~ AS2
I. At h = ~
Fz = ----:s:t = 60 s - 70 kN
11 . h = ASt + AS2 + AS3
72 m
AS2 = h - tl s, - AS2
b) = Av = 3,6 ' =0 3333 !!!
a At 60 s ' S2 VU At b
111. ASt = - 2--
c) Weg As ;, Dreiecksflä che im v, t-Diagramm
Vu At y
72 m IV. A S3= -2-
AvAt f6 , ' 60 s
A s= - 2- = ' 2 =600m

131
Dynamik

Uu a) W = F s = 7,064 kN · 30 00 m
IlI . u. IV . in 11. A S2 = h - 2" (Atb + At v ) W = 21190 kJ = 21,19 MI
in I. eingesetzt: 9 m
b) P = Fu = 7064 N · 3,6 S
Iz - ~ (At b + Al v) = !!- _ At b + At v
I. Ath = - Uu Uu 2 P= 17660N~ = 17,66kW

Ath = 1,6 m _ 0,4847 s + 0,305 8 s = 01381 s


3~ 2 '
529 .
!H ges = Alb + Ath + A t v + A tr+ Atw
At ges = 0 ,4847 s + 0 ,1381 s + 0 ,3058 s + 0,5 711 s + 0,5 s a) W= Fs =zFz/ =3 '1 20000N '20m
A t ges = 1,9997 s IV = 7200000 Nm = 7,2 MJ
b) P = Jf. = 7200000 Nm = 24 0 000 W
Schlagzahl n = - I - = =J
At ges z s
s
I = 0 ,5 I = 30 - I. = 3 0
mm
mm' -' At 30s
P= 240kW

Arbei t, Leist u ng und Wirku ngsgrad bei 530.


geradl in iger Bewegung P=Fu

526.
Antriebskraft F =Hangab tr iebskompo nen te F G sin a
Lageskizze Krafteckskizze P
u= -= - - -
P
F mgsina

o = arctan 0, 12 = 6 ,843 °

4500 N,rn m
u= . 2,139 S
1800 kg- 9,81 ~ . sin 6 ,843 °

. F
a ) sm o = F." -
F = mg sin
. a
G

- I~
F = 2500 kz.... : 9.8 s.:: . sin 23° = 9.5
' 83 kN
53 1.
Wh F G h mgh V p glz
b) W=Fs= 9,583kN '3 8m =364 ,l kJ P = t:t=~ = t::t = ~
(Wh Hubarbeit)
527 .
160m 3 · 1200 kg ·98 1!.'! '12m
ß.F m3 ' s2
a) R = ß.s -> F = R ß.s P= 3600 s
N
N~ = 6278 W = 6,278 kW
F= 8 mm'70 mm = 56 0N

b) Wr '" Dreieck sfläch e


F~
. W,
F
P = 6278

r s, R (ß.S)2 LJs s
Wr = - 2 - = - 2- - 532.
Wh_ mg h 10 000 kg 9,8 1 ~ · 1050 m
8 mm . (70 mm) 2
N
P - _ __ s
Wr = 2 =19600Nmm =19 ,6 J h - ß.t - ß.t - 95 s

Ph = 1084 000 ~m = 1084 kW


528 .
Lageskizze Krafteckskizze
F
533.
cos e = -
r;
tE F,
a)Pn=Fw u ; Pn= PaTl

W
F = Fscosa
F = 8000N 'cos2 8°
=Pn = Pa TI = 25 000 ~ . 0,83 _ 1
Fw u u 30 rn - _,490 kN
F= 7,064kN 3,6' S

132
Dynamik

b) Steigung 4 % = tan o = 0'04~ F" 539 .


sin o "" tan o = 0,04 cg " ~ a) P n=Pmot 1/=F v

Pa = ~
Fv
.
F
t.
~' Antriebskraft F = Hangabt riebskmnpo nente F G sin 0<
" &1 a. des For de rgu te s
2:. F,= O= F -FGx- Fw F =m g sin o
F = F G , + Fw = mgsinoo « E; . PmotTl
Pmot 1/ = m g sm e> • v - m = - -.-
vgsme>
(mg sin oo + Fw )v
Pa= 1/ 4400 ~m . 0,65

(10000 kg ' 9,81 ~ . 0,04 + 249 0 N) ' f.k P-


Pa = 083
m v 779 kg . 1.8 ~
Pa = 64400 N~ = 64,40~W b) qm =m' v =T= 10 m

534.
(m' Masse je Meter Bandlänge = T)
kg kg t
a) PR = FR V = (FGT +FGw }JIV l{m = 140 ,22 s = 504 800 h = 504 .8 h
PR = (mT + mW)g JIV
10 10
PR = (2600 + 1800) k g : 9,81 ~. 0,15 ' 0 ,25 S 540.
34 m
PR = 1619 N~ = 1,619 kW a) Ps = Fsv = 65 00 N· 60 S
10
b) r, <r ;v = 20 kN ' 0,25 S = 5 kW P.s = 3683 Nm
s
= 3 ' 683 kW

c)
P
mot
= P n = Pr+P s = 1,619 kW+ 5 kW =6 89kW
1/ 1/ 0,96 '
b) 1/ = Pn = ~= 3,683 kW= 0,9208
Pa Pmot 4 kW

535. P 541. P 1/
mot17 mot
P h = P mot 1/ = m g v - v= m g. a) Po=Pmot 1/=F vs - F=~
(Ph Hubleistung) iOOOO Nm. 055
F= 1 6~ ' 20630 N = 20,63 kN
445000 Nsm . 0,78 10 m 60S
v=
30 000 kg'9,8 1 ~
= 1, 179 -s = 70 ' 76 -nun.
_Pn_PmotTl _1000 0 ~ '0 ,5 5
- "F- ---r -
10
b) vma' 13800 N 0,3986 S-

536 . vma' = 23 ,91 ~


10m
Wh Feh m g h Vp g h
P h =P mot1/=!::.t = t;t = t;t = ~
542.
V h 1250m 3 '1000 3 · 9 8 1 !TI ' 830 m
kg r; FG h mgh Vpgh
P = ~= m ' s2 a) 1/ges = Pa = j.t P a = !l.( Pa = j.( Pa
mot 1/!l.t 0,72 ' 86400 s
3 kg m
F mot = 163 600 N~ = 163,6 kW 60 m ' ! O OO m 3 ' 9 ,8 ! ~ ' 7 m
Tl ges = = 0,5971
600 s· 11500 N;"
537.
Wh mg h _ _ 1/ges _ 0,5971 _ ')
Ph=Pmot1/ = ~ - Pmot = 11" b) Tl ges - Tlmot 1/p- Tlp - TImet - 0,85 - 0 ,70~5
I..Jr..l I L"U

5000 kg ' 9,81 ~ ' 4,5 10 Nm


Pmot= 096. 12s = 19 200 s Arbeit. Leistung und Wirkungsgrad bei
Pmot =: 19,2 k\V ürehbewegung

543 .
a) Wrot =M .p=M 2 rr z
IVrot =45 Nm ' 2 tt '1 27 ,5 rad =360 50J = 36,05 kJ
Pa1/!::.t 44 000~ '0,77 ' 3600 s l b) IV = IV = F. . _ F. = W;ot = 36,05 kJ
V= - -h- = kg m = 248 ,7 m h rot sS s S 25 m
pg 1000 - · 9 8 1 - · 50 m
m3 s2 1 1', = 1,442kN

133
Dynamik

549 . d
Mn
FlIZIl
Prol = 9550 = 9550
9550 Pro,-2 9550 - 22' 2 __ .. , __ -'
d 2Jf tr Fu d 11 0,3 _120 N = 11 Ö IU N
M" = F G 2: ---+ F G = d = mg
2iMk 2 ·6· 40Nm 550 . d
m= - -= m = 203,9 kg M Il F u l ll
dg O,24m '9 ,8 1 ~ Prot = 9550 = 9550
b) Dreharbeit = Hubarbeit
F. = 955 0 -P rot'2 = 95 50 ' 900 -2 N = 377 000N
M k<{! =FG h 11 dn 12 -3,8 1
F Gh
<{! = 2 rrz = - - F li = 377kN
Mk
FG h 2000 N - 10m 551.
z = 2 rrM = 2 tt : 40 Nm = 79 ,58 Umdrehungen M Il
k
Pro t = 9550
545. 100 · 1800
M2 1 P ro tl = 9550 kW = 18 ,85 kW
a) 1'/=- --:-
M. I
_ 100 . 2800 L n> _ ~ n ~ ~ , _no
Pr o t2 - 9550 1<.. "' - L./' , .J.L K l'V
i= Zh
Zk
(i
.
«: I , ins Schnelle)
d _ zhTJM, 552 .
M2 -»; i = I1'/M , =-Zk -
ll m lH l1 m ot 3600 m in - 1
i I ,Il .1I1 = Il I,Il.m - 111 = ~= 3,5
F. = 2 z h 1'/ M . = 2 · 23 . 0,7 . 18 Nm = 18 58 N
u d Zk 0 ,65m '48 '
l
Iln -
_ n mot
_
_ 3600min' -1636
- -
-- ,
mm
III 2,2

nm = n m ot = 3600 min "


mg sin Cl = Fli - Fw
. FlI- F w
SIn « = - m-- = 18 ~ 58N-IO mN P=Afmotw
__ _ trn _ 3600 11 rad _ 3 ~ ~ rad
""' -30 - 3 0 s - f i S
g 100kg ' 9 , 81-
,2
sin Cl = 0,0 08 743 "" tan Ci
M m ol =
P
W=
65000
rad
"f! = 172,4 Nm = M
Steigung 8,7 :1000 =0 ,87 % m
377 ,

546. Momente verhalten sich umgekehrt wie die Drehzahlen :


= rrn, = 11 ' 1500 rad= 15708 rad MI nmot nmo t
a) w, 30 30 s ' S '-----
f = - n- - MI =M mot - n - = JI,fm ot i[
rad W 1 t: m ot I I
w, t:J.t 157,08 S ' IOs
D.<{! = -2- = 2 MI = 172,4 Nm -3,5 = 603 ,5 Nm
M n = 172 ,4Nm ' 2,2=3 79 ,3Nm
D.<{J = 785,4 rad
b) WR = MRD. <{!= 100Nm' 785 ,4rad 553.
WR = 78540 J = 78, 54 kJ rrdn
a) u = 1000
547 . d _ 1000 u _ 1000 ' 78,6 ' - 1 - 5 00 4 . - .
Mn F' -i ll Tl - tt d - rr . 50 nUll - , mrn
P ro! = 95 50 = 9550
m Nm
b) P; = Fsus = 1200 0 N - 78,6 min = 943 200 ;:nin
P =1 800 ' 0,03 ' 250 kW=14 14 kW
rot 9550 ' ~, Nm _ ' 5 ~~ , 'tr
rn s -_ , "
L ) I L.U
n
S - 1 , I L. .K h"

548 . Fs ,
c) Pv = F v u = 4 s n
P = M w=MD.<{J
ro t At
P = 300 0 N -0,2 mm . 500 4
v U ' mm
= 30 02 00 NI~m
rmn
J?-
P = 30000 Nm . rrrad = 2356 Nm
ro t 40 s S P = 500 4 Nmm = 5 004 Nm = 5 004 W
v s ' s '
P ro l = 2,356 kW

134
Dynamik

554 . d 559 .
Mn F u 2" 11
v = vM = V u = n d , II r
a) Pn = 9550 = 9 550
V
Raddreh zahl II r =-d
P 150· 0,07' 1400 kW = 1 539 kW 1t r
n 9 550 ' II k
i> -n; - ll k < i n,
b) = P n = 1,539 kW = 0 7696 20 m
1)m Pa 2 kW '
iu 5 ,2 ' 36 s I 1
a) nk = -d =
1T r
1 0'5
tt o , m = 8,758 S = 525,5 -mm
.
555.
r; M w
1)=-= - - '
Ilk = 525 ,5 min'"
Pa Pmo t ) d P P 1)
b) M = F ~ =9 550 ~ =9 550 ~
u 2 Il k " k
700 Nm ' 13,09 ~d
1) = = 0 833 2 '9550P mol 1) 2 ·9550 · 66 ·07
II 000 N;n , Fu = dk ll k = 0 ,06 _525,5 ' N = 27989 N
F u = 27 ,99kN
556 .
a) i ges = t, i, i 3 = 15 · 3 ,1 . 4 ,5 = 209,2 5 560.
Il mo t

b) 1)ges= 1)11), 113 = 0,73 ' 0,95' 0,95 = 0,6588


a) 1=
.
n;-
n, aus v = UM = Uu = 11d n,
M = 9550 Prol= 9550 ' 0 ,85 N = 57 17 N
c) I 11 14 20 m , m Vu 20 000 ~ 1 I __
IIr=-d= 0 65 = 9794 -= 163,2-. = 163,2mm 1
11' tr - , m h rrun
Mn = M ( i l 1)1 = 5,717 Nm ·15 ' 0 ,73 = 62,6 Nm
I
i = 3600 m in- = 22 05
1420min-
J
= 94 67 .- , 163,2m in- 1 '
15 ' rmn
b) "Steigu ng 8 %" bedeutet:
M m = M( i, i, 1) 1112 = 5,7 17 ' 15 ' 3 ,1'0,73'0,95 tan er= 0,08 ; er= 4 ,574 °
sin er= 0,07975
M m = 184, 3 Nm
L.Fx=O = Fu -Fusiner - F..... ~ .
11m 1420min- 1 . _
11m = 1,1,
-r-c- = 1-:>' 3 , 1 = 30,54 rnm 1

M ,v = M[ i ges 1)ges= 5,717 Nm ' 209 ,25 ' 0 ,65 88 ~~


M 1v = 788 ,1 Nm Fu =F w + F u sin er = F w + m g sin er

II (V -
_ ll m
i
_ 1420 min- l _
- 209 25
. _,
- 6 ,786 mm
F u = 20 N + 100 kg'9,81 s !!i .sin4 '574 0
= 98 ,23 N
ges , d
c) 1)=-- = - -
Mn r; 2"
557. iMmot iMmo!
r; r; 1 kW Fud 98 23N ·0 65m
a) 1)= Pa - P a = 1l = o:s = I ,25 kW M mo t = 2;ji = 2" 0,7 '22,05 = 2,068 Nm
d
MII F u 2" 11
Jlf mOl Il mo t 2 068 ·3600
b) Pn = 9550 = 9550 d) P mot = 9550 ' 9550 kW = 0 ' 7795 kW
2- 9550' Pn 2 -9 550' 1 N = 1194 N
Fu dn 0 ,16 '1000 '

55 8 .
Energie und Energieerhaltungssatz
Pmo ! 2,6
a) M mot = 9550 "mot = 9550 · 1420 Nm = 17,49 Nm
d 561-
M tr = Fs 2 = 3000 N . 0 ,2 m = 600 Nm m
a) ~Ekin = 2" (vi - vÜ
lvl'r 600 Nm
b) i = - - = = 35 7 !:J. E · = 8000 kg r(' ~ ~ )' - ('1Q ~)' l
M mo t 1) 17,49 Nm ' 0,96 ' km 2 _ 3 ,6 s . .3 ,6 s J

135
Dynamik

2
/:,.Ek in = 169 8000 kg 7m = 1,698 MJ 565 .
/:,.E k in a) W =Epo • +Fh
b) /:,.Ek in = Wa = F u S ---+ F u = - s - II/=mgh + FIz =h img « F)
2
W = 1,5 m (500 kg : 9,8 I ~ + 65 000 N)
1698000 kg m kgm
.2 W= 104 900 J = 104,9kJ
Fu = 150 m 11320y= 11,32kN
b)EE =EA+W",
mu2
- 2- =m gh+ F Iz
') Iz
562. u= 1,1'in (mg + F )
i 5~;kg
a) Schlagarbeit W = E po t = m gh.
u= (500kg ' 9,8 1 ~ + 65 000 N)
h = E po t 70 000 Nm 4 757 m
mg 1500 kg ' 9,81 ~ , u = 20,48 ~

b) u =,;:;;h = J2 ' 9,8 1 ~ . 4,757 m = 9,66 1 ~


2
0 = mu - 2 W, ( 11/, Federa rbeit für einen Puffer)
2 2
563. R Rs
Wf ="2 (s~ -s1)= -2- ; (s , =0)
a) E E =EA - Wah
2 "IR 2
mv2 n
-
=~
2
- R S2 u2 =~
m
0 = - 2- -Fw s
m o'
b)s = - = - - = -
IIl U
2
u2 u =s 1 1f2R
m: R = 3 kN = 3000 N = 300 000 ~
cm 0,01 m llJ
2 F w 2 F!.,1Il 2 F;v
/ 2 . 300 000 li
( 9.5 !!!)2
36 s u = 0,08 m ~ 25000 kg m
s- . 40N = 87,05 m
2' - - -
lOOOkg m km
u = O,39 19 s= 1,411 h
567 .
564.
EE =E A - Wah R =2
mm
~
-.li. = 2000 m
E E = E po t = mgh = m gs sin o a) Federkraft F , = Gewichtskraft F G
tan a = 0,003 "" sin o F , = R /:"s = mg

E _ mu
2 mg IO kg' 9 ,81 ~
A- 2 D. S = R 2000~
Wah «r ; s
/:"s = 0,04905 m = 4,905 cm
n1v2
m g s sin a = 2 - Fw s b)EE=EA -IVah ( Wah = W,)

m v2 o = mg /:" s - -R t.2-
s2 ; quadratische Gleichung
s (mg sin o + Fw ) = - 2- ohne absolut es Glied
O=/:"s ( mg - TR ::.s)
m o'
s = ;:-;--- , - - -=-:
2 (mg sin o + Fw )
/:"s = 0 oder mg -
s s. = 0
2
3...' 000 ..g
•. ' (10
3.6 Sm)2
s = - - - - - - --=- - - --,--
2mg
2 (34000 kg - 9,81 ~ . 0,003+ 1360 ~;) t. s =R
s = 55 ,57m /:" s = 9 ,8I cm (do ppelt so groß wie bei a)

136
Dynamik

568. 572 .
E E ~ EA - Wob E =Ep OI TI = mgh n ( Hinweis: IkW h = 3 ,6 ' 10 6 Ws)
EE~O ; EA ~mgl1~mgs ,si n a
6 kgm ?
W3 b ~1I'r1 + W,z + Wf E 10 000 · 3,6 ' 10 Ws (~ -2 )
n1= - = s
II'rt ~ mg u s, COS Q (mgcos Q Normalkr aft ~ Norma l- g l1 T1 9 ,8 1 ~' 24 m ' 0,8 7
komponent e der Gewich tskraft F G )
m = 175,8 ' 106 kg = 175 800t
II'rZ ~ mgu (s, + ti s)
V= 175800 m 3
R (ß.S)2
II'f ~ --
2-
573.
R (ti S)2
o < mg s , sin o r mg u s , cos Q - mg/l(s2 + ti s ) --~ Ene rgieerhaltungssatz für das du rchströme nde Wasser
je Minut e :
R (ti s)'
s , (m g si n a- mg/l c o s Q) ~ m g /l (S 2+ il s) + 2 -
m v~ 111 v~
- 2- = - 2- - Wa
2 R(lH) 2
2mg/l(S2 + ils) + R (il s) /l (S, + ti s) + Zmg m Z , 45 00 0 kg mZ m'
Si = = 11'. = -2 (VI --VZ)= 2 (22 5 , 2 - 4 ~ )
2 mg (sin u /l cos ü) sin a - /l co s u
11'3 = 4 972 500 J -Pa = 4 972500 ~ ~ 8 28 80 .:1.s
mm
569 .
E E =EA - Wri - Wr2 (s iehe Lösun g 568 !) P n = Pa TI = 82 ,88 iw- 0,84 = 69 ,62 kW
mvi m v1 11
2 = - 2- + mgl1 < m g u coux sinQ r mg u l 574.
v1- vi /l g l1 cos a =Wn = I k\Vh ~ 3 ,6 ' 1 06 Ws = 0 3462
u lg = ~ +g h - sin o TI Q 1O,4MJ 10 ,4' 106J '

v1- vi h v~ - vi 1 (Hinweis : 1 Ws = I J)
1= -.,- - + -/l - 11 cot o = -~-- + h (- - cot o)
- /l g ~ /lg #

(1,2 ~)2 -(l~)2 1 0) 575.


1= m +4 m(O,3 - co t 30 = 6 ,48m Wn Pn il t Pnti t
2 ·03
, ·98
, 1-
S2 1/ = W = mH - m = ~
a

570 . 120 000 Nm · 45 · 60 s


a) a, = a - 90 0= 6 Ic tri = ' ~ 22,04 kg
0 ,35 .42000000 Nm
11 I =I + I , =l + I sin a!
kg

11 , =/ (l + sin c j )
h, = 0 ,655 m ( 1 + sin6 1°) 576.
11 , = 1,228 m Wn Wn
TI = lI'a =m H
lz2 = 1-/, = I - I cosß = / ( 1- cos ä)
6
lz, = 0 ,655 m (1 - cos 48 ,5°) = 0,221 m TI = 3 ,6 ' 10 Ws J = 0 ,3827 (l Ws = 1J )
0,224 kg · 4 2 ' 10 6 i<g
b) E A = FGh , < mgh ,
E A ~ 8 ,2 kg . 9 ,81 ~ . 1,228 m = 98 .77 J
s
c) W= E A - E E Gerader , zentrischer Stoß
E E = m gh, ~ 8,2 kg : 9, 8 1 ~· 0 .22 1 m ~ 17 ,78 J
s 577 .
W= 98 ,77 J - 17,7 8 J = 8 1 J m , v, +m, vz - m z(u! - uz) k
a) c , = O = trI !+ trlz
571. VZ (IIIZk + mz ) = v, (m, k - m , )
E E = EA ± 0 (reibungsfrei) mzk - m, m 2k - m l
m v2 Vz = v, = v,
mz k +m , m, (k + I)
T +lIIg h = m gl
m 20 g . 0,7 - 100 g m
V
Z
=2gl - 2gl1 uz =0 ,5 s ' 20g (0,7+ 1) =- I ,26 5 S-
v = V2g(l - h) (UZ ist gegen VI gerichtet)

137
Dynamik

(ml -m2) Vt + 2m2 V2 c) Energieerhalt ungssatz für Rückp ral1 de r Kugel


b) c.=O= mt+ m2
EE = E A
m2- m, m 20 g-100 g m
ml ci ci (0 ,6 v d 2
2 -- =0,5 $
v2=v'-
m2
40
g
=- 1$ m l g h 1 =- - - h t = - = - - -
2 2g 2g
mt V, +m 2 v2 0 ,36 -2g1( I-cosa)
c) c = O= m i s m, h; > 2g =0 ,361 ( 1 - cos a )
m. m lOOg m h , = 0,36'1 m( l - cos öü") = 0,18 m
V2 =-Vl m 2 = -0,5 $ ' 20g =- 2 ,5 $ -!l t
h 1 = 1( I - cos a d - cOSO! t = I - i
578 .
Unelas tische r Stoß mi t V2 = O. Beide Körper schwingen al ~ arccos ( I - h/)= arccos (1_0 ,; ~m) = 34,92°
mit der Geschwin digkeit c aus de r Ruh elage des Sand- c;
sacks in die Endlage. d) m, t = 1n 2 g 11 As

EE =EA m2 c~ c~
Äs = - - - = -
(mt + ln2)C2 2 m2g ll 2 gll
(mt + m2)gh = 2 (0,4 Vt)2 0,16 ' 2g h 0,16 h
Äs = - - - = ---'----=--
h = 1, - 1, co s o = 1, (1 - cos e} 2g ll 2 g Jl Jl
h = 1(1 - cosa) eingesetz t :
c2 = 2 g h = 2 gis (I - cos o)
0,16/(I -cosa) 0,16 -lm(l -cos600)
c = y2gis (i -cosa) Il s = 11 = 0,15 - 0,5333 m

c aus unelastischem Stoß : e) Energieerh altungssatz für beide Körp er als Pro be :
m, v, +m 2v 2 m,vt m. gh t = m l g h - m 2 g t: Äs
c= m , +m 2 = m. +m2 (V2= 0! ) lni n i l gh - 4 ni l g ji ~ s
gh t =
mi v m , m. v m; h, = h - 4 Il Ä s
VI = c - mt
- - = - t - y2g 1S (I - cos a )
m 0,18 m = 0,5 m - 4·0,15 ' 0,5333 m
10,01 kg j - -----,n ' ° 0 ,18 m = 0,18 m
v, = 0 ,01 kg \ 2 ' 9 ,8 1 ~ ' 2,5 m (I- cas 10)
m 580.
v, = 864, 1 $
a) v, = J;;h = )2 -9 ,8 1 S3 ,262 m = 8 'P
579. b) m , v , + m 2 V2 m , v, (V2 = O!)
c= m t+ m2 = mt + m 2

3000kg -8 T m
c= 36 00 kg =6 ,667 s
m t m2 v1
c) ÄW = 2 (m t +m2 ) (V2 =O! )
m2
1000 kg -600kg - 64 2""
L>.W = 2 '3 600 kg s
a) Vt = y'2iii = -,/2g (l- l cosa) = -,/2g1( I -cosa)
k gm ?
AW= 16000 7 = 16kJ
VI = J 2- 9,81 -W -l m(l- cos600) = 3,13 2 !f
(mI -m:) Vl + 2.rn2 !J2 d) Energieerhaltu ngssatz für beide Körper vom Ende
b)C I = m i-r m; (V2 =0 !) des ersten Stoßab schnittes bis zum Stil1stand :
(m l- m 2) v , m,- 4 mt 3 c2
O= (mt +m2) 2" + (mI + m 2) g LH- F R A s
CI = m, +m 2 =-~ VI = -sVt
m m (m , + m 2) ( ~+ g ÄS)
C, = - 0,6 '3 ,132$ =-1 ,879 S
FR = Äs
(m2 -md v2+ 2ml v,
C2 =- mi r m , (V2= 0!)
3600 kg( 22,22 ~ + 9 ,81 ~ . 0,3 m)
C2 =
2 mt ü t
In t +m2 =
t. ffll VI

m t + 4 m l =S Vt
2
FR = 0:; m s-

m m kgm
C2 = 0,4 -3 ,132 S = 1,253 $ FR = 302000 - 2 = 30 2 kN
s

138
Dynamik

e) 1)= - -m-
1 584.
1+ -2 a) Ci. = Clw . ~w = 11n = 11 ' 1500 rad = 5011 rad
m, Clt ' 30 30 s s
I 5011 rad
1) = 600kg = 0 ,8571 = 85,71 %
= - -'- = 15 71 rad
1+ 3600kg Ci. lO s ' S2
b) M mot = M res =JCi.
581. _ 2 rad _
a) Arbeitsvermögen = Energieabnalune beim M mot - 15 kgm ' 15,7 1 2 - 235 ,6 Nm
s
unelastischcn Stoß.
_ mlml 2
~W-2(ml+m2)tl l ( tl 2 = 0!) 585. rad
,1211- d
2~Wm2 2~Wm2 _ ~Wm2
a) Ci. =~ =_ _ 5_ =7 54 ~
Cl t 5s ' S2
m'=mltl! -2~W 2m2gh-2~W- ghm2 -~W b)Mres=Ma - M R -Ma =Mres+M R
1000 Nm ' 1000 kg
m, = m M; = J Ci. +M R = 3 ,5 kg m 2 . 7,54 ra2d + 0 ,5 Nm
1000kg' 9,81 :;2'1 ,8 m - 1000 Nm s
M a = 26 ,89 Nm
ml = 60 ,03 kg rad
c) P =Maw = 26,89 Nm ·1211 S
1 1
b) 1)= 1+ ml = 60,03kg P= 1014 Nsrn = 1,014 kW
m2 I + IOOOkg

1)= 0 ,9434 = 94 ,34 % 586.


a) Brem smoment = resultierendes Moment aus Impul s-
erhaltungssatz
J~w
MresCl t =J ~w - M, es = ----;:::t

Cl = 11 n = I 500 11 rad = 50 rad


w 30 30 s 11 S
o, 18 kg m 2 • 50 11 rad5
Mrcs=MR = 235s = 0,1 203 Nm
Dynamik der Drehbewegung
d d 2M}{
582. rad
b) M R =FGP 2' = mg ii 2"-- p= mgd
~W 2011,
a) Ci. = t:t = 2 ,6 .60s u» 2 '0,1203Nm =01226
10kg '9 ,81 ~. 0,020m '
5
Ci. = 0 ,4028 ra2d
s
587 .
b)MR=Mres=JCi. I Fl
1 rad a) Mrcs=F2'=JCi.- a= 2J
M R=3kgm '0,4028 2
s
a = 400 N . 40 m = 8 . 10-4 rad
M R = 1,208Nm 2'10 7kgm 2 S2
ClW wt
583. b) a = t:i = ~t - Wt =Ci. t.t
Bremsmoment = resultierendes Moment W = 8 '10-4 rad . 30 s = 2 4 ' 10-2 rad
t S2 ' S
Mres~t
Mres~t =J ~w-J= ~

A = 11 n = 11 . 300 rad = 10 rad


'-'w 30 30 s 11 s

J=100Nm '100s_3183k rn? Wt~t w,t-Diagramm


rad ' g 11. ~«!= -2-
s. Lösung 486!
1011s-

139
Dynamik

Wt 2
Wt
I. /::'/ = - in 11.eingesetzt : /::'.p = - F=m g ~ n ß+ m a+m g~ c ~ ß
e;, 2 e; ,
F = m [a + g (sin ß + 110 co sß»)

F = 10kg [3 ,398 ~ + 9,8 1 ~ (sin 30 ° + 0.2 ' cos300)J


S s
F= 100 N

590 . J
2
rad a) m 2 red = 2"
2 -10 7 kg m 2 - 11,52 _\0-4 2" '2
F, = s = 576 N O,0 5 kgm 2
4 0m m 2red= (Ocl m ) ?
oder m it En ergieerhaltungssatz für Bremsvorgang:
m 2 red = S kg
Ero t E = E ro l A - Wab

E b) mges = m , + m2 red = 7 kg
o =E ro t A -F,/::'s -->F , = ~
ro t A
c) F res = FG 1 = m,g= 2 kg -9 ,8 1 !!}= 19 ,62 N
rad2 s
J W2t 107 kgm 2 _576 _\O-4
F ' , 2 = 576 N Fres
, =2/::, .1 = 2 - 5m d) Fres = mges a - a= m
ges

588. m ,« m,,~
a= - - -=f( ,
~ -. m ,'i+J2
a) Trommel : mt + 2
' 2
"E M = O=Fs , - J o:
F
s
= Jre; a
= 19,62N= 1803!!l.
7 kg -, S2

Last : Wird nach der Kraft F s im Seil während des Beschleu-


"E Fy = 0 =Fs + ma - mg nigungsvo rgangs mit a = 2,80 3 m/s 2 gefragt , führt ein
F, = mg - ma = m g-m o: , geda cht er Schnitt un terhalb der (e ingezeichn eten) re-
duzierten Masse m2 red zum Ziel. ~lit dem dyn ami-
Fs = rJ e; < mg r mar schen Grundgesetz gilt dann :
mgr F s =m2 red - 0
e; = - - - F s = 5 kg - 2 ,80 3 m/s2
J +m,2
F s = 14 ,0 1S kg m/s 2 = 14,01S N
2500 kg · 9 ,g l~ ·O,2 m d
a= 46 ,8 ra 591.
4 ,8 kgm? + 2500 kg -(0 ,2 m)? s2 m , 2 VP , 2 7( , 2 S P , 2
a) J = - 2- = ~ = - - 2-
rad-
b) a =a , = 468 02m = 9 361 !!l.
1 52 ' I s' u 4sp 7(0, 15 m)" -0,00 2 In - 7850 k~
J = - -= lTl
2 2
c) u = .J2a /::'.1= ~ -9,361 s!:".2 -3m = 7 ,494!!l.s
J = 0 ,01 2 484 kg m?
589 _
' _ 1~_ 11(0, lS m)2
a) M res = "EM(M) =J e;- F ROmax' 1- Y 2 - I 2 2 = 0, \061 In
a
0: =, i= 106 ,lmm

z, FR Omax' b)J =~ (R2+,2) =


(R 2 - , 2) 7( S P (R 2 + , 2)
2
, J
7(Sp
J= 2 (R 4 _ , 4)
J
kg
m g co sß 110,2 7( - 0,00 2 m - 785 0 3
a= m,2 = 2 gl1o cos ß J = m (0,lS 4 - 0,0 24 ) m"
- 2- 2
J = 0 ,01 24 8 1 kg m? (d .h . Bohru ng ist vern achlässigbar)
a = 2 -9,81 !!}- 0,2 ' cos 30° = 3 ,398 !!}
s s
b) F res = "E F x = F - F G sin ß -ma - F RO max
i= 1/ 2
2
R + , 2 = / (O,I S m)2 + (0, 0 2 m)2 = 0 107 m
Y 2 '
F = F G sin ß + m a +FRO max i = 107 mrn

140
Dynamik

592 . 594
Einteilung : Große Scheibe I , kleine Scheibe 2, Einteilung :

J= -
mr? 1: 1 Vollscheibe rp 0,5 m X 0,06 m
Wellenrest 3 ,.Jg• s =J, +J2 +J 3 ;
2 2 : I Vollzylinder rp 0,5 m X 0,14 m
np ri h:
kg kg 3: I Vollzylinder rp 0,19 m X 0,24 m
m v mit k = 1TP = 1T ' 7850 - 3 = 24 660 - 3
m m davon abziehen:
wird m = kr 2 }, = 24 660 k~ r 2 h (für Bauteile aus 4: I Zylinder rp 0,46 m X 0,14 m
m 5: 1 Bohrung rp 0,1 m X 0,3 m
Stahl). Damit k önnen die Massen zylindrischer Kör- 6: 6 Bohrungen rp 0,08 m X 0,06 m
per schneller be re chnet werden (auch in den folgen-
(Steiner scher Verschiebesatz)
den Aufgaben).
kg mr?
m=24660 3 r 2h ; (siehe 592.) J =-
h m J m 2
10-4 m 2 10- 2 m kg 10-4 kgm 2 -fo-., r r h m I [1
1O -1 m
J, -tm [1
10 10 0 2 4,932 246 ,6 1 I O-1 m JO-1m l O- l m kg IO- I m 10- 1 kgm 1

5 2 1,233 15,4 1
I
2
2,5 6.2 5
6.25
0,6
1,4
92 .4 8
2 15 ,79
-
-
,I -
-
289.00
6 74,34
2.'
1 5 0 ,1233 0,062 3 0.95 0.90 25 2,4 53.42 - - 24,10
2 262, 1 4 2.3 5.29 1.4 - 182.64 - - - 483.09
J g• s = 0,02621 kgm
5 0.5 0 .25
-- ~ - 18.50 - - - 2.31
6 0,4 0.16 6 -0,6 - '4.21 ' .65 2.723 - 39.81
593. 146 .34 46 2,23

Einteilung : Außenz ylinder 1, Innenzylinder 6


2 Vollscheiben 2, 2 Bohrungen 5, Wellenmittelstück 3,
J 6 = m. (~ + 12) = 14,21 kg (0 ,08 +2,723) . 10- m 2

2 Lagerzapfen 4 . J. = 39,81 ' 1O- 2 kgm2


+
J g• s =J I + 2 J2 + J 3 2 J4 -2 J5 -J.

-r --
a) J g"" = 4,622 kg m2
kg m r'
m = 246603 r 2 h (siehe 592 .) ; J = - b) m = 146,3 kg
m 2
2
4,622 k g m
h m J c) 1- m - \/ 146 ,3 kg = 0,1777 m = 177,7 mm
IO- l m
-
k, kgrn]
10 100 9 22195 11097 .7
9,85 91,0225 2 -0.2 957.1 464 .3 2 Scheiben 595 .
1 I , 6 148,0 0.74 Einteilung : Vollscheibe I , Zentr albohrun g 2,
0.8 0 ,64 2 -3 94,1 0.30 1 Zapfen exzent rische Bohrung 3 _
0,8 0 ,64 2-0.2 - 6,3 - 0 ,02 2 Bohrungen
J g",,= J 1 - J 2 - 3 J 3
9.85 97,02 25 9 - 21534,5 -1 0446.6
1854 ,3 1116.3 kg r2
m = 24 660 3 r 211 (siehe 592.); J = m "2
m

r r2 h m Js I 12 m12 Js + m P
~ 10- 2 m 10-4 m 2 10-2 m kg 10-4 kg rn? 1O- 2 m 1O-4m2 10- 4 kgm 2 10-4 kgm 2
1 9 81 3 5,9928 242, 71 - - - + 242 ,71
2 2 4 3 0,2959 0,592 - - - - 0,592
3 2,5 6,25 3 -3 1,3872 4,335 5,5 30,25 41 ,96 - 46 ,29 8
195,816

,
J g"" = 195,8 ' 10' 4 kg rn? = 0,0 1958 kg m?

a) J g • s = 1116 kg m 2

i
b
b) m =1854kg
596 .
c)
. ri
I =ViiI=ll
/11
16 kgrn?
r-r-

854kg
0,7759 m Einteilung: Nabe I,
Segmentstück 2
ml=rrlp (r 2-r i)
kg _ .J..LL
m, = rn 7850 '3 (0,02 2 - 0,0125 2 ) m?
tt : 0,02
m
m, = 0,1202 kg

141
Dynamik

? + Ti ( 2 2 + 1,25 2) . 10-4 m 2 F ' = 40 N = 40 kg m m


J , =m ~ = 0 ,1202 kg 2 w 103kg 1000 kg s? - 0,04;2
J , = 0,3344 ' 10- 4 kg m ?
( !!!. ~) 2
rrb p(R 2 _ ,.2) A s = ~=3 1 2 5m
2 '004 ~ '
m2 = 6 (~ Hohlzylinder) , ,2

kg m o' J w' •
Ir ' 0,04 m · 7850 3" ' (0,06' - 0 ,02' ) m' b) 0= - 2- + - 2- -Fwml:J. s
In2 = m
6
m , = 0,5261 kg
R 2 + ,.2 (6 2 + 2') ' 10- 4 m 2
J, = m,~ =0,526 1 kg 2

J, = 10 ,52' 10- 4 kg rrr' mr


v' m+"2 v2 ( m )
Jges =J , +J 2 = (0 ,33 44 + 10 ,52) '1O -4 k g m 2 I:J. s = 2F;,.· - -m- = 2 F;" 1 + 2~
J ges = 10,86 ' 10- 4 kg m? = 0,00 1086 kg m'
Masse mr für 4 Räder :
4rrd' s p kg
Energie bei Drehbewegung IIl r =- 4- - = tt ' (0 ,9 m)2 -D.l m ·7850 3"
rn
mf = 1997,6 kg
597 .
J
I:J.Erol = 2(w , - (2)
2 2
As =
(5 ~)'
2 . 0 04 ~
(I+ 1,998
2 ·40
t ) = 3':> 0 3
t m - ,
, ,2
nn, Ir ' 28 00 rad rad
w , = 30 = ----.JO s = 293 ,2 s
600.
2 Jw ~ - 2 I:J.Wrot
W2= J Ene rgie der Kugel an der Abla ufkante = Energie arn
St artpu nkt :
-li
(,) 2- '
145 kgm? . (293,2 r~U)2 - 2 · 1200000 Nm E E = EA : EE mit
berechnet.
Vx = 1,329 sm nach Lösung 44 7
145 kg m?
2
W2 = 263,5 srad m v~
T
1w
+T= m g h 2
30w, I
11 2 = - rr
- = 2516 min = 2516 min " m v~ 2m ,.2 v~
- +- - ' - = lIl gh ,
2 2· 5 ,.2
598 .
v~ J)~
a) I:J. E ro t -- 2~ (w 2, _ w,)
2
2" +5= gh 2
rrll , rad rrll, rad 7 v~ v~
w, = 30 = 100rr s ; w, = 30 = 66 ,67 rr s h2 = lOg = 0 ,7 g
2I:J. E ror 2 ·200000 Nm
J = -2- -2 = , ( 1,329 ~)2
w , -w 2 rr2(l 002 -66672)
, ~
s2 11 2 = 0 ,7 0 ,126 m
J = 7, 29 5 kg m? 9 ,8 1 E}
s
R ' +,. 2 Rech nun g ohne Kenn tnis des Be trages vo n vx:
b) J k= 0 ,9J= m - 2-
Kugel fäll t während I:J. t im freien Fall h = I m tief,
2 .09 J 2 '0,9 ' 7,295 kg m 2 gleichzeiti g legt sie gleichförmig den Weg Sx = 0,6 m
In = R 2: ,.2 = (0 ,4 m)? + (0 ,38 m)? = 43 ,14 kg zurück .

5 99 .
sx =v x H
a) EE =E A - Wab
S2 = v 2 2h -> v 2 =S 2-G..
x x g x x 211
111 u2 , (F~. Fahrwid erstand
0=T - Fw m I:J.S
in N je t Waggonmasse ) (weiter wie oben, vorletzte Zeile :)

I:J.S = -
111
-= - -
v2 v2 0 ,7 g s~ 0 ,7 s~ 0 ,7 . (0 ,6 m)2
2 F':' 111 2F':' 11 2 = 2 gh = ~ = 2·1m = 0,126 m

142
Dynamik

601. 604 .
a) E E =E.... ± 0 ./ 2 2 /lmo. 96 0 min - ' = 120min- '
a) D.JII= 2 (W, -W2) ;/l, = - i - 8
Z
m, ll .12 W
- 2 - + - 2-- = ...
m .• 0u 'h- 11 Il , 11• 120 rad rad
w, = 30 = ----:30 5 =4 11 5
v .
b ) w = r; eingesetzt
Tlllz 11 . 100 rad rad
W z = 3O= ~5 =3 ,3 3311 T
V
2(
~-~ + :~ ) =m . g l: z 2
D.JII = 8kgm z '11z [ ( 4 r~d) - (3, 333 r~d ) ]
12 m , g h /2 - 2 kg ' 9 ,8 1 ~ ' l m D. W = 386 J
v=1/ -m , +!2- =1! 1
'k + 0,05 kgm 2
b) P mot = Af mo t w mo t
r~ - g (0,1 ml 2
_ 11 /lmot _ 11 . 96 0 rad _ 3') rad
V = ')- ,368 !!!.
s Wm o t - 30 - 30 5 - - 11 S

Pmot 1000 Nsm


602 . M mot = - - = - - - = 9,947 Nm
W mo t 32T1 r~d
a) E E =EA ±O
t , w2 t: ( .,2 , M s = iMmot = 8 ' 9 ,94 7 Nm = 79, 58 Nm
- - + ~ + mg (l +-2' ) =3 mg l
2 2 c) M sD.t =JD.w
w
T
2 (m 12 2 m (2 1)2)
- 3- + - -3- =mg(3 / - 1- '])
I J (W , - W2) 16kg m ·TI(4 s -3.3 33
2 rad rad
s )
D.t = b' / s = 7Q__ ,..., ll N
f m ö

mwZ ( f. + ~ ) = ~m g l D. t = 0 ,42 11 s
2 3 3 2
3 w2 /2 3g 1 rg
~=2- w= VI 605 .
./ w
rg
a) Mrc.. D. t =J D.w - D. t = M
res
b) vu = 2 I w = 2 / \' 'f = 2 .JiT 2 rad
0 ,8 kg m ' 33 ,33 11 s
D. t = 50Nm = I ,676s

~-""""
- - t-'--=ii--t-,
T,,/ 7
mg j w D.l Iw
b)D. vF - .., - = 2 11 Z
,_1 2mg V
~ Qmg
BtllJgntJfll'
_
W
',li! wM
.... rad
33 ,33 ' Tl s 'I ,676s
z = 2 -211 = 411
z = 13 ,96 Umdrehunge n

c) WR =MR D. .p = 2T1ZMres (M R =M ,d
603 . WR = 2 . 13,9611 rad : 50 Nm = 4 386 J
a) EE =EA + Wzu
Jw ~
d) Q =4386 J ' 40~ = 175,5 ~
- 2- = 0 + M k D.<p

b) M k = Fr ; D.<p = 211Z
J w~ ~ ~ Fliehkraft
-2- =L. 11 2 rr
6 10.
.I w~ w = 1000 11 rad = 33 33 11 rad . _ _ ') . 80 11 rad _ !!!.
z = 4 11 F r ; 30 5 ' s a) vu- rs w - O,4_ m 30 s -3 ,5 19 _s
.. _ rad '2
3 kg m· l33 ,337f s ) v~ (3 ,519 ~}2
z = 411 '150N '0,4m = 43 ,63 b)Fz= mrsw 2 =m r=110
s
kg 0 4 ')
, zm
= 3242 N

Il, M2
c) M 2 D. t =J !:J.w ; i = - = - - M2= i Mk
Mk "2 611. 2

3 kg rn? . 33,33 11 ~d
2
F z = m r w = 1300 kg . 7,2 m (. ----m-
250 11 rad )
s .
O, I ' 150 N ' O,4 m = 52,36 5 r; = 6 415000 N = 6 ,4 15 MN

143
Dynamik

61 2 .
wm r;
Fz= ~ ;
2
2rm
1"= 11
b)F, = JF~ +F; = m V + (~r
g2

m ' 2 rm w 2 mrm w 2 F =
It
900 kz : 1( (98 ' !!!) ~ -'-~
( 123 5 m 2
2
\2

F,= 271 tt r " f' <20 S2 J ' .\ m

_ 120 kg - 0 ,5 m . (" rad)' F, = 10 ,43 kN


Fz - tr _Otr s

'
F.z -- '1 C -ao o ll..T -
IJ J :;1U l 'l -
"'71: A ' ~ lI. T
I J , ..,. 1\. l "l
tan o = -
F r;
=-
mg sr
=-
t F , m v 2 v2

98 1!!! · 20 m

t
gr ' ,2
613 . Cl, = aretan ;; = ar ct an - -4::"'
O- m--c2-

L Fy = 0 =F, - FG - r; (3 ,6" )
v a, = 57,8 2° - ß =32 ,18°
m u'
F, =m g + - - Fr=m!!
l Fe:omg
! c) Po = ß- 'Y = 32 ,18 ° - 4° = 28 ,18°
F,= m (g + f) /10 = tan po = tan 28 ,18° = 0,535 7
/10 ~ 0 ,535 7
v=V2ih
h <l r l cce a

v = V2gl (1 - cos a)

P, = m ( g + 2g l (1 ~ eOSCl») = In [g + 2 g(! - eos a ) ]


F, = mg (3 - 2 eos o) = 2000 kg -9,8 1 !!}(3 - 2 -cos z ü") 616.
s
F, = 21986 N = 2 1,99 kN a) \VI. der Resultier enden aus F G und F z verläuft dur ch
die Kippkante K.

FG 2h
tan o, = F = T
614. z
FGl mg !
I. L Fy = O= FRom ax -FG F , = 2 h = 2h
II. LFx =0 = F z - F N
m v' = m g I _ v= ~
1. F xo rnax = F N /10 = F G
II .411N = Fz = mr co' , in 1. eingesetzt :
1', 2 1z 1 2h
FR Ornax =m rw 2/10=FG / 9 '8 1 ~
I
' 1435 m '")...00 m
s2 '
v=V 2' 1,35m
mrw
2/1
0 =m g - w = v;.~o m km
v = 32 ,29 S = 116 ,3 h
11-
_ 30 w _ 30
tr -tr
1f!i
/ d /10
b) Uberhö hungswinkel Cl
(Zahl enwert gleichung!)
tr itt zwischen den \VI.
11 = 30
tt
1/ 23' '9,80 ,41 min" = 3861
'
min -t der Kraft F G und der
Resultierenden aus F G
und F z au f.
Fz m v2 v2
tan Cl!= Fe mg r gr
615. z (~ .~11
m u' v 3,6 ,
a) F z = - 1'- Cl! = aretan g r = arctan 5,615 °
9 ,81 !'J · 200 m
s-

1-
900 kg (40 1~)2
F = 3,6
z 20 m sin o = h = l sin o = 1,43 5 m -sin 5,615°

Fz = 55 56 N h =0 ,1404 m =140 ,4 mm

144
Dynamik

617. _ 1f n _ 11 . 180 rad _ 6 rad


w - 30 - 30 s - 1f S
a) ß = cd -y
1 1,5m rad ) 2
tan Cl! = 2 11 = 2 . 1,5 m = 0 ,5
F z = 1100kg' 0,0023 m ( 611 5

Cl! = arctan 0,5 = 26,57° F z = 898 ,9 N = 0,8989 kN


11 ,
sin -Y = T c)

J:. M(A) = 0 = F a U, + 12 ) - (F G +Fz) l,


(FG+Fz) l , (l 0 ,79 + 0,8989 )kN ' 0 ,45 m
Fa =
I, + 12 1.5 m
F a = 3,507 k N

J:. F y = O =FA + F H - FG- F z

'
F A = F G + F z - Fa = 10,79 kN +0 ,8989 kN - 3 ,507 kN
F A= 8 ,183kN

i:
61R. d)
m u:
a) J:. F y = 0 <F; - F G = __ 0 - mg
2 rs s .
m Va / ~
- r - =mg
s F;
Va =,;gr;,
r-r-r-r-r-r-r-rr-r-r-r-

Va = Y 9 ,8 1 ~ ' 2 ,9 m = 5,334 !p = 19,2 k; (10 ,79 - 0,8989) kN· 0 ,45 m


1,5 m
b) EE =EA±O
E p o t 0 + E k in 0 = E k in u
J:. F y =0 =F A + F a - F G +F z
2 2
m uo m Uu F A =FG - F a - F z
mUlr_+--= 2 - 2
' '' 0 _.,
F A = 10,79 kN - 2 ,968 kN - 0,8989 kN = 6,9 24 kN
v~ = 4grs + v~ =4gr s + g r s Beide Stützkräft e sind, wie in der Skizze angenommen ,
nach oben gerichtet.
Vu = & = 1/ 5 · 9,8 1 !!i · 2,9 m
• s
- .. m km
Vu = 11,93 S = 42,94 h
620,
"),, =,f};h _ h= v~ = 5 gr s = n=
11 11 ' 250 rad = 26 18 rad
-/ -u v -0 " •• 2g 2g w 30 30 s ' s
11= 2 ,5rs = 2,5 ' 2,9 m = 7,25 m FG mg 11
a) tan Cl! = - = -- = -
Fz mr co" r
619. m
g 9,8 1 ;2
a) J:.M(A)=O=FaU,+I, ) - FGI, II = - =----"--c~
2
FGI, w (26 ,18 ~d )'
Fa = - -
I, + I, h = 0 ,01431 m = 14,31 mrn
F G = m g = 1100 kg : 9,8 1 N = 10 ,79 kN
g rg
_ 10,79 k N · 0,45 m
Fa - 0,45 m + 1,05 m = 3,237 kN
2
b) w = Tz - w= VTz
/ 9 , 8 1~ ~ rad
J:. F y =O=FA +Fa -FG - FA = m g -'F a
w=\ 0;; 2
~ = 9 ,9 045 s
FA = 1100 kg : 9,81 !!i- 3237 N
s n = 30 w = 30 · 9,9045 min" = 94 ,58 min"
FA = 7554 N = 7,554 kN 1f 11

145
Dynamik

'~
. . C j 180°
y=Asmtlrp=Asm 2rc M ·--)
rr
. y gem
sm tlrp = -:- = - . - = 0,321 => tlqJ= 18,72°

~,
A 2lSem .

2rcj M· 180° = 18,72°


~ Fr rr
Mit den gegebenen Längen [und ro kann im Dreieck . 18,72° .. . 1 1 .. .
die cos-Funktion angesetzt werdcn. j = 0,0 26- ; T=-j=38,46S
2·180°·2s s
Jetzt muss tanß mit Hilfe von cosß
cosß =!2- 622.
[ ausgedrückt werden.

tanß= sinß =" l- cos


J 2
ß
JI- C!2...[O)2 a) T=M =~=04s
z 25 '
z I I
cosß cosß ~ b)j= -=-=2 5-=25 Hz
[
MT ' s '

tanß= - [JP- -rl I r.22


2-=-'1[- -ro
I I
e) w=2rrj=2rc·2,5-=15,71-
s s
ro [ ro
ro _ ~ 623.
---'"
tanß
- ro
Y = Asin(2rcj t) = 30 rnrn -sin ( 2rr · 50~' 2 .1O-2 S)
m
Wo=
-
!.g _= , I-r==~==c'"
V/<-rü J(0,2 m)2 -(0,05 m)2
9,812"
s
y = 30 mrn.sin(2rc)
Y = 30 mrn -sin 3600 = 30 mrn - 0 = 0 (Nulllage)
vy = Aw cos(2rrj t )
rad
Wo _7117
- , - I I
s w = 2rcj = 2rr ·50-= 100rr-
30wo 30·7,117 mm
. -I 6797 . - \ s s
110=--= = , mm
rr rr v = 30 mrn '100!eos (2rc. 50! . 2.1O- 2
Y s s
S)
621. 1 • . m
v =30mrn ·100 ·rc·':' ·cos(2rc)=9,425~
y s s

ay =_yw 2 =-0 -w 2 =0

624.
y
Aus dem Bild der harmon ischen
Schwingun g kann abgelesen werden:

Y2 = 2YI
-J4t.::?~~ T=+ =20~ It
A sin rp2 = 2A sin rp, ; rpz = rpl + tlrp
sin( rp}+ tlrp) = 2s inrp{
--+--""'-------+r -- '-'--·-·--- _ . I---=-----,--=-s::.-. : :z"'--l
sin rp, cos tlrp+ cos rpl sin tlrp = 2 sin rpl ll : sin fI'I Damit wird
,._ .• _ sin tlrp 0,707
1 . sin tl qJ
cos tlrp + --sm tlrp = 2; tan rp, = - - - ' - - um '1" - 2 _ eos tlrp 2 _ 0, 707 0,5468
tan rp, 2 - eos tl rp
=>rpl = 28,7 °
sin tlrp und eos tlrp sind gegebene Größen,
denn es ist Yt = Asinrpl = Asin 28, 7° = 40 cm -0,48 = 19,2 cm

.
smtlrp=sm
T
M) .
. ( 2 rr- =sm ( 2 rc--
2,5s ·1800)
20 s rr
-- =
Y2 = Asin(cp, +tlcp)=40em·sin(28,7"+45°)=
= 40cm · sin 73, 7°
= sin 45° = 0,707 = cos45 ° Y2 = 40em·O,96= 38,4 em= 2y,

146
Dynamik

625. Mit dem Quotienten aus der Periodend auer für bcide
Schw ingungsvorgänge erhält man eine Gleichung zur
g/ 2
a)T = 2 rr !!ER
vii
' =2rr 6,5k .m = 0,179 s
0,8 ·10 kg-rn
Berechnung des gesuchten Trägheitsmoments:
2 4rr2 !J.
I 1 I 71 _ R _J_1_ und daraus
b)f=-=--=5 587-=5 587 Hz
T 0, 179 s ' s ' TJs - 4rr2 J 1 + J KS J 1 + J KS
R
c)vo=A R =0,25 fE 0, 8'104kgm=8.771~ ",2 ",2 2 2 2 2
m V; 6,5 kg S2 m s J
KS
= J~=4622k
1 712 ' gm
2 .°,8 s -0,5 s
0,5 2s 2

626. J KS = 7,21032 kg m'

630.
Die Federrate R des Tor sionsstabes ist der Quot ient
aus dcm Rückstellmoment U R und dem Drehwinkel
m i\ 'f! : R = UR / i\ 'f!.
9,812"
b) f o =J..=....!..- IR;; =....!..-~ mg = I s Mit den in der Festigkeit slehre im Lehrbuch Kapite l
T 2rrV--; 2rr ms s 2rr 5.8.3 hergeleiteten Beziehungen kann ein e G leichung
f o = 3,317 Hz für die r ederrate R des Torsionsstabes entwickel t
werden :
627.
Für hintereinander geschaltete Federn wird die R = MR= MT . M _Lil(!IpG . n ä"
resultierende Federrate Ro berechnet aus:
Lil(! Lil(! ' T - - -
1- ' Ip=n

1 I 1 I I l -ern l -ern 4
- = -- - + - = - + - = - - + --= R = rr d G und mit Gleitmodul G = 80000 N/mm 2 :
Ro R2+ R2 R1 2 R2 R1 190 N 60 N 32-1
=002193
cm
. );>=456~ R = rr (4 mm)4. 80000 N kgm 2
, N ' "0 , cm 2010,62 Nmm=2,011--2-
32·1000 mm · mm 2 s
Für die Pcriodendauer T gilt damit:
(Beacht e: 1 N = 1 kg mJs2, siehe Lehrbuch ,
2 2m Kap. 4.4.4)
r s :« ~=2rr 15kg ·s . 1O- =0 36 s
vI?;; 45,6 kgm ' Mit der Gleichung für die Periodendauer T aus dem
Lehrbuch, Kap. 4.10.5.1, kann nun das Träghe its-
Die Anzahl z der Perioden ist dann:
moment berechnet werden :
2
kg m 2 2
RT 2
2,011 - -2 .0,2 S
J RS = __ = s 2,038 .10-Jkgm2
628. 4rr 2 4rr 2

~ . t: ~
t: = 2rr
I vI?; ' 2
= 2rr
v~
631.
!. "'12 = 4 ~2!J..,. 1 _ 71 g
2
Bei hintere inander geschalteten Federn gilt für die J, " g => 1- 4rr 2
resultierende Federrate Rot:
., r :» \
H. Ti =4rr2/j-t:..I=4rr- l7l-g2-t:..Ij
Ro l = R1 R2 = 2R? = ~ RI g g 4 rr
R] +R 2 3Rl 3
Für parallel geschal tete Federn ist 2 2
T = 71 2 _ 4rr t:..1 = 22s' 4 ·rr ·0,4m 1,55 s
Ro2 = R1+ R2 = 3R1 2
g 981~
, s2
Setzt man 71 = T2 = T und dividiert beide
Gleichungen durcheinander, so ergibt sich: 632.
T 2 4rr 2 mj ·3R1
Jf ~
9 mj . rg;-
2= 2 - ' - , ml:m2=2: 9 a) T = 21t - = 21t - - = 5,6745
T 4 rr . '23 RI ' m: 2 m2 g 981~
, s2
629. 1
Die Periodendauer Teines Schwingkörpers vorn b) f = - = O,176 Hz
T
TrägheitsmomentJ beträgt beim Torsi onsfederpendel
cj arcsi . A . 1,5 m 108
arcsma max =arcslll,=arcslIlg;-= ,
T=2rrg .

147
Dynamik

cos a max = 0,9823 Für Biegeträger ist

Vo = ~2g/(I- cosama,J = 1,67~


R=f..= 48·E ·I . E=21 .10 7 N/em 2
s
1 p ' ,
4
d) Es gilt mity = Ymax = A und ro= 2; = 1= I y =62,7 cm
Für zwei parallel gesehaltete Federn wird die
2n 1 resultierende Federrate:
=--=1,107-:
5,674s s
Re=2R=2. 48 . E . I =15800~
a max = Aco2 = 1 ,5m'I,1072.~ = 1,838 ~ P em
s s Damit wird die Eigenfrequenzji,'
A ' 2ntl ·180· 1,5m .sin 2· 2,5s ·180·
e) YI = -sm T .n 5,674s 2 N
I 15800·10 - I ~ I
YI =0,547m 10 = - m =-V3160s - =8,947-
2n 500 kg 2n s
633.
1
Es gilt 1i = 2nAA und 1'2 = 2nJl2 / g ; also auch nkrit = 6010 = 536,8 min·

1i =.J4 =08944 =12


1'2 15 ' fi 637.
Mit zl , z2 als Anzahl der Perioden und At = 60 s wird Für Torsionssehwingungen gilt:
fi =.:L · f =..2.= :l1-20. 12 = zl-20=09844 ' T=2nH;
1 At ' 2 At At ' fi z\ ' ,
daraus J Trägheitsmoment, R = Re resultierende Federrate
zl = 0,~~56 = 189,4 Perioden, J = .!..pnr4 b = 2,89 kg 10 2
2
Z2 = ZI - 20 = 169,4 Perioden.
7 N 4 4
fi =~= 169,4 =3157 Hz' G d4 0,81·10 - 2 . 5 cm
AI 60s ' , R1 = _ . _I = cm 2,025 .10 7 Ncm
10/1 10·25em
I: =..2.= 169,4 = 2823 Hz Ebenso berechnet wird R2 = 10,49 ' 107 Ncm und
At 60s '
634. RJ = 3,456' 107 Ncm.
Beim Li-Rohr ist die Periodendauer Tunabhängig Für hintereinander geschaltete Federn gilt:
von der Art der Flüssigkeit (Dichte p), sie ist an ein 1 1 I 1
und demselben Ort nur abhängig von der Länge I der -=-+-+-
Re R1 R2 RJ
I (1 I I) I
Flüssigkeitssäule.
T = 2n rr = 2n '/2I .90,281~ = 0, 634 s
v"2i
m
Re = 2,025 + 10,49 + 3,456 .
10-7
Ncm
V ' s2
Re = 1,138 '10 7 Ncm = 1,138'10 5 Nm
635.
R Damit wird die Eigenperiodend auer Ta:
Ep = 2" A = Eth = mF .CStahl AT
2
2
T =2n fZ.=2n 2,89kgm =0,0317s
Beachte: R ist die Federrate, cStahl = 460 J/kg K ist
die spezifische Wärmekapazität!
o f.R; 1,138 '10 5 Nm

365!:l..0122m2 z=!...=~=1895
AT =
RA 2 "
m 0,32 .10- 2 K
r 0,0317 s
2·mFcSlahl 2.018kg .460- J - Die Eigenfrequenzfü dieses Schwingungssystems
, kgK
beträgt:
Die Periodendauer hat also keinen Einfluss !
I 1 1
10 = - = - - = 3 1,58-=31,58 Hz
636. Ta 0,0317s s
Für die Eigenfrequenz eines Federpendels gilt:
Die kritische Drehzahl nkr entspricht der Anzahl z der
l o=.!..=...!- {R;; ;
r 2n V-;; Eigenperioden in der Minute :
m Masse des Schwingers, Ra resultierende Federrate nkr = 60· 10 = (60 .31,58) min- I = 1895 min- I

148
5. Festigkeitslehre

Inneres Kräftesystem und Beanspruchungsarten


Die Lösungen der Aufg aben 651 -656 sind im Ergebnisteil der Aufgabensammlung angegeben.

Beanspruchung auf Zug


d -, / 4F
erf- V 1Tn(uz zul-Ipg)
661. F 12000N N
U. vorh = S = 60 mm . 6 mm = 33 3 mm2 N
1600 __ , 1\1
- . = 200 - '-'-
---:--""=" .'--
662. Uz zul = 8 10-6 m'

Serf= ~ = 25000N = 178 57 mm ?


U z zul 140 ~ ,
.=
mm?

d erf = 15,1 mm ; d = 16 mm gewählt (Normmaß)


d
-eert 1// 1T·222 (200 -10 6 -N
4-40000N
-
kg rn
600m· 7 '85 -10 3 -m 3 -9 '81-)
m2 s2
ode r zusammenfassend:
F F 4F d erf = 1,22 ' 1O- 3 m =1,22 mm
u. =S= ll d 2 = lld2 d = 1,4rrlTIi ausgefiihrt (Nürrruuaß)
- 4-

d rf = / 1lu4 F =, / 4 . 25 000 N = 15 I mm 667.


e 1 z zul V 1l '140 ~ ,
rnrn 2 U
F F 4F
= -= - - = - -
z S n 1fd' 1T n ä?
d = 16 mm gewählt (Normmaß) 4
Z 1T'114 'lmm"300 ~
663. F= 1T n d ; zvorh rnrn' = 26 86 1N
4
Spannungsquerschn itt A s = 157 mm?
N
Fm>.< =UZ2ul A s = 90 -
mm
-, ' 157 mm? = 14130 N 668.
F F 2F
664 . Ü z=S= 1fd' = 1T d'
2T
S rf = ~ = 4 800N = 685 7 mm?
e uz zul 70 ~
rnrn'
, d
e
rf = V 2F
nOzzul
= ~ / 2 . 20 000 N
V
.
," ."n ~
.. ...... mm 2
gewählt M12 mit A s = 84 ,3 mm?
d erf = 15,96 mm
d = 16mm ausgeführt (Normmaß)
665 .
F F
<:» : ~; II Anzahl der Drähte
669.
n' 4
S erf =~=40000N
0 N
=6154
' mrn
z
4F 4 · 90 000 N = 224 Drähte z zu! 65 -
nerf = 'Ir d 2 U z zul = 1T - 1,6"mrn N
. 200 mm 2
rnrn,
gewählt M 33 mit A s = 694 mrn?
666.
F+FG
U. = --
S- . 670.
'lrd· Si = 2850 mm!
F G = mg= Vpg= S/pg =n 4 /p g F F
n
Uz = S = SI - 4d I S d , = 17 mm
ä? s = 5,6 mm
F+n T /pg n Anzahl der Dräht e
Uz = p Dicht e des Werkstoffes
F rn ax =uz zul (S I - 4 d ,s)
tt d ?
n - 4- 17850 kg/rn' fur Stahl)
I g Fallb eschleunigung (9.81 rn/s2)
N
= 140--, (2850mm' - 4 -17 mm ' 5,6 mm)
mm
U z nll d ' = 4F + n n d i l o g
F max = 345700 N = 345,7 kN
d'(nu z'lr -n'lr/pg)=4F

149
A. Böge, W. Schlemmer, Lösungen zurAufgabensammlung Technische Mechanik,
DOI 10.1007/978-3-8348-8117-5_5,
© Vieweg+Teubner Verlag I Springer Fachmedien Wiesbaden GmbH 2011
Festigkeitslehre

671. 677.
P = FR UR (F R Riem enzugkraft, UR Riemen- a) ~ M( D) = 0 < F; 12 COS o<- FI,
P geschwind igkeit)
FR = uR F = ~ 50 N · 80mm = 1703 N
z 12 CQS fi 25 mm · cos 20° ,
FR P 735 0~
a = - = -- = b) = Fz=!'z = 4 F z= 4 '170,3 N = 96 4 ...l'!.-
z SR UR SR 8~' O, 12m ' O,006m a zvam S "dI n d ? rr' 2,25mm 2 ' rnm?
N 4
a z = 1,27 6 mm 2
678 .
672. F F
az =S =~
F yorh = a zyorh S ; S = 2· 32 ,2' 10 2 mm ?
F 3200N
berf= -s a = "T =160mm
F yorh = iOO ~ ·6440 mm ? = 644kN z zul 8 mm . 2 5 - '-'
mm ) m mt

673. 679 .
F F 2F
2 · 5000N N
a z vam = -;:; = ----:;;; = -----:2 = 64 2 = 49,74 - -2 S ger= s (b-d) b
o 2 n ~ - rra rr . mm mm
entwede r b = l Os oder s = 10 einsetzen :
674. b
Sgef = 10 (b - d)
FK = P A F K Kolbenkraft I 1 bar = 105 : 2
n d? P Dampfdru ck I F F iüF
FK = P 4 A Zylinder fläche aZ=Sgef = & (b _ d ) = b2 - bd
rr 2 N rr
F K=20bar ' =20 ' 10 5 m 2 '4 (0 ,38m)' (b 2 -bd)a z -IOF=0 I :oz
4 ' (O,38 m )
F B=I,5FK b' - bd - IOF = 0
FB 15 .20 ' 105 ~2 "'(0 38 m)2 oz
4 '
= - - - = - - ------""---;.,---- -
' m ~~--

(d)' IOF
S rf
e 16 a z zul 16. 60 ~ b erf = ~
2-+ 2" + a z zul
- - _. . .,
Serf = j ) 4,4 mrn"
mm 2

gewählt M24 mit As = 353 mm? (ist nu r geringfügig berr = 12 ,5 mm ± ) 156,25 mrn? + 2 000 mm?
k leiner als Serf) b erf = 12 ,5 mm + 46 mm = 58 ,5 mm
gewählt D 60 X 6
675. F F N
13 2m
tan o = 1 +1 = 4m = 0,5 azvorh = S = s(b - d) = 85, 7 mm' < azul
1 2
a< = arctan 0 ,5 = 26 ,57° 680.
14 = (ll + 12 ) • sin a<=4 m . sin26,5 7° = 1,7889 m F 4F 4 · 14500 N N
~M(A ) = 0 = F K 14 - F l 2 a) azyorh= i d i = rrd i = rr' (2 5 mm)2 29 ,5 mm 2

F = F I2=8 000N '3 m = 134 16N


K
14 1,7889 m
FN FK 2F K
az = y= --;;di = rrd 2
2' 4
/ 2FK / 2 ' 13 4 16 N Sgef = ~ (25 mm )" - 6 rnrn - 25 mm = 340,87 mm?
derf = V rraZZU)= Y rr' 60~ 11,9mm
mm 2
F 14 500 N =42 5 ~
Oz vorh ::: Sgef 34 0 ,87 rnrn? ' mm?
d = 12 mm ausgeführt (Normmaß)

~ ~b
676.
a ) F max,! -- a z zul SJ L,voU -- 140 mm
N . 30 20 mm 2
2 = (4 5 2 mrn? . _25 2 rnm")
F m ax , ) = 422 80 0 N 4- 6 mrn (45 rnm -25 mm) ~. - ~
b) F m ax ,2 = azzul SJL , geschwächt Sger = 97 9 ,56 mm?
N
= 140 - 2' (302 0 - 4 ' 17 , 10)mm 2 a = -.f.. = 14500N =148 N
mm zvarh Sger 979 ,56 mm ? ' mrn?
F max,2 = 327600 N

150
Festigkeitslehre

681. 685.
F F F F 4F
a) Oz = S = hs ; h = 4 s eingesetzt a) ozvorh=S =!!..d' = rrd'
4
0 =--= -
F F
4 ·20000N N
z 4s .s 4 s2 Ozvorh = rr ' 18' mm? = 78 ,6 mm'
serf = 1/r»:
-40zzul
- = yI6 000N
4 .40 -
N = 10 nun
4"0 ~
rnrn2 b) Sicherheit v = O:: rh = - rn;' = 5,3
b) h = 4 s = 4 . 10 mm = 40 mm 78,6 rnrn'

Sgef= D s d s = s(D - d )
686 .
r

F
<:«; = s(D -d)
F R
m S *
= F m ox = 153 000N = 487~
(20 mm)? rnm?
D- d = L
s Oz
68 7.
F Rm Rm RmS
D erf = s Ozzul +d
16000 N
Sicherheit v :::: G vor h ::::
z
f.. r:»:
D erf = N +3 0 mm =70 nun N S
IOmm · 40 rnrn2 420 ;;;;;;2 ' (12 0 ' 12) mm'
v= 150000 N =4

682. ~
688.

JrI
F F G mg
oz = S = S = S- ; m=Vp= S lp

Sgef = SJ L - 2d 1 s S lpg
Oz = s = /pg
= IOI8 rnm 2 - 2 · 11 nun ' 6 nun
= 886 rnm? R = 340 ~ = 340 _N_ = 340 . 106 N
m mm? 10-6 m ' m'
3
o - --.f- - 85 . 10 N = 95 94 ~ 340 ' 106 ~
z vorh - Sgef - 0,886 . 10 3 mm ? ' mm?
Rm rn'. kgm
[zB =Pg kg rn ' ! N =I 7
7,85 ' 103 rn3 ' 9,81;0
683.
kgm
F F
a) 0 =- - =- - 340 .10 6 .' m' kgm -rrr' 's'
z VSJL v · 2S L /B= · - - = 4 41 5 -"'--- -;:----:;2
z 7,85 '10 3 • 9,8 1 kg . ~ kg -rn-s ! ' m
S Lerf = ...,_ _F_ = 120 000 N = 468 75 2 m3 s2
N ' mm
~voz zu l 2 ' 0 ,8 ' 160 - - , lzB = 441 5 m = 4,4 15 km
mm
gewählt L 45 X 6 mit SL = 509 m m ?
b) 0 - F 120 000 N 689.
zvorh - SJ L - 2d ,s 1018 mm? -2 ' 13 m : 6 nun F F N u tz +FG
oz =S = S F G=mg =Vpg=Slpg
N
° zvorh = 139 mm' < Ozul F N u l z = 0zzul S - S / pg = S (Ozzul - lpg)

684. FN t = 320 '1O- 6m ' (18 0 __N_ - 900 m' 785 ' 103 kg . 981!!! )
F F 4F uz 10-6 m" m3 ' S'
f] = - = =
z S *(D 2 -d') rr(D' -d')
Hinweis für die Klammer:
D 2 - d ' = 4F N kgm kg . .
n o; 2 = 2 2 = -,- , d.h. beide Gheder haben
m s m s m dieselbe Einheit.
derf = v'D' - 1f'~ = V400 mm2 _ 4 ' 13 5~ N
z zu) rr . 80 rnrn'
F N u tz = 320 'I<T6m ' (180 '10 6 ~g -69 ,31' 106 ~g )
d erf =13,6mm s m sm
d = 13mm ausgeftihrt F:-lu l z = 35421 N "" 35 ,4 kt\l

151
Festigkeitslehre

690. F = Fsin2 a =20 000N sin 50°


0
a) Reibkraft FR =FN Jl = F= 3, 5 kN I sin y sin 105
F 1 = 15 861 N
F =FR=f=3500N= 23333N
N Jl .U O , ~5 F sin a _ _____ sin 25 0
1'2 = F' -. - = 2UUUU N ~1050
Schraubenzugkraft F s = : = 58 33 N je Schraube sm v sm
. Fs 5 833 N F 2= 8 751N
Spannun gsquerschnitt A s erf = -a - = - - N- Hin wei s: Für Festigkeitsrechnungen reicht die Genauig-
z zul 80 mm 2
keit der zeich nerischen Lösu ng a us. H
ier wird die rechne -
A s er{ = 72,9 mm?
rische Lösung nur zur Kontrolle vorgefüh rt ,
gewähl t M 12 mit A s = 84,3 mm?
F F F1 4F1 4·15 861 N N
0 zt vo rh :::: ~ :::: _ri2 ::::: _.fl~ ................ \ 2 :::: 78,9 - -
2
b) aZ v a'h =S = bs -2ds ; d=1 3 mm ftirM 12 4. u 11 U. 11 \ ~ U UUlI) mrn
3500 N N 4F2 4·8751 N N
azvo,h = I mm(60 mm - 26 mm) = 103 mm 2 a z2 vorh = 11 d 2 11 -( 16 mm)? 43,5 mm 2

.cn'
U7L F F 693 .
a) Reibungskraft FR = F N Jl = F = 5 kN ; F N = JlR =/i 4F 4 ·100000N N
a) a zvorh = 11d2 = 11'(72 mm )2 =24 ,6 mm2
FN F 5000 N
Schraubenzugkraft F s = J = ~ = "J . 0 15 = 16667 N
.. - , ~ ,-
b) az vorh = .:: ; A s = 3060IT'u-n 2 fiir M 68
b)Aser{ = F s =16667N=278mm 2
a z zul 60 ~ 100000N N
mm 2 a zvorh = 3060 mm 2 = 32 ,7 mm 2
gewählt M 22 mit A s = 303 mm?
F F
c) Oz = S = bs - d s ;
F N
a~ = . _ Zug-Schw ellfest igkeit a zSch = 300 mm 2
• tss-s-r as 6 S2 -d s
(6s 2-ds) a z - F = 0 I : az Oberflächen beiwert b , = 0,95
6s 2- ds - F
az =0 I: 6 Größenb eiwe rt b2 = 1

S2_c!.S- L =0 Sicherheit v = 1,5


6 6 az
, -----;;- --
2
- 30 0 ~ · O ' 95-1
mrn 2 N
d ~/ d F
serf = 12 ± V (12) + 6 a z zul a zzul= 1,5' 2,8 = 6 7 ,9 mm2

1/ 3,69mm +
~--2---;:5--;:0~
00;:;7;"
N
b) F m • x = a z zulS = a z zul (~ d 2 - d dIl
Serf = l ,92mm ± N = 6 ,12mm
6·60 mm 2 d= 8 mm ; d, = 2 mm
gewählt CJ 40 X 6 F max = 67 ,9 ~ (* 8 2 mm? - 8 · 2mm 2) = 23 27 N
mm
Spannu ngsnachweis. a z vorh = b F
s - ds
5000 N N N
az vorh = (240 -l1 R)m.m 2 = 49 mm2 < a zzul = 60 mm2 Hookesches Gesetz
, . - - ~ -, -- -- -
696.
F 4F 4 ·60N N
692. a) a zvorh = S = rrd 2 = 11 ' (0, 8 mm )2 119 ,4 mm 2
Lageskizze Krafteckskizze

"1:
o 11 ')~ ,4' - N 2

~
' b) e= .2.= mm = 569'1O- S
~ r · laO·-3a
E 21-lOs ~
,
,
mm?

Tz e '" 0 ,057 ' 10- 2 = 0 ,057 %


F ß : 101
!:l.1
Sinu ssatz nach Krafteckskizze : c) e = -
10
F F1 -.L =!i. !:l.1= e L, = 56 ,9 -1O-s ·120mm = 0 ,06 8mm
sin -r sin 2 a ' sin y sin a

152
Festigke itslehre

6 97. b) F rnax = Uzvorh S ] [


S ] [ = 6440 mm"
U = eE= e.I E
z 10 N
Fm:;x = 137 - -, . 6 440rnm ' = 882 280N "" 882kN
mm
0 z vorh 10
100 mm
~? '6 ' 103mm 702.
e.1= - -
E- = - ---"'.:::..-- '"'
N- - = 2,857mm e. 1
5
2 ,1 ' 10 n- :rn-' a) Uzvorh =eE= Z; E
O,25 mm 5 N N
Uzvorh = - 004 ' 2,1' 10 - -, = 13 1 - -,
6 98. mm rnm mm
M 025mm
a) 0
F
= -= - = -
F 4F b) e =-
10
= - '- -
400mm
= 0 6')5 ' 10- 3
, -

Vr-4-. 4-0-00-0-N = 22 ,6 mm
z S *d' 11d'
d
erf -
-1,--;u;
1Tfj-, =
/ N
703.
zzu 11 ,100 - a) e = M = 4 mm = 2 . 10- 3
mm ? 102 ' 10 3 mm
d = 30mm ausgeführt
b) Uzvorh = eE= 2 · \0 -3·2 1'10 5 ~2 = 420~2
_ F +FG _ F+ S lpg N ,
nun nun
b) uzvorh - - - - - - - = 57 1 - -
S S ' mm' N
c) F vorh = Uz vorh S = 42 0 - -, . 0 ,2 mm " = 84 N
mm
Gz vorh
5 7'1 ~
mm2
c) e = ~ = N = 27,2 ' 10- 5 = 0 ,0272 % 704 .
5 F 50N N
2,1' 10 rnrn' a) Uzvorh = - = - -- = 125 - -
S 0,4 mm? mm ?
d) e. 1= elo = 27 ,2 ' 10 - 5 . 6 . \03 mm
e. 1= 1,63 2 mm b)u = eE=,:"I E
10
FM 125 ~ '800 mm
e) IVf = - 2- Oz vo rh 10 mm 2
e. 1 = - E-- = -....:.::.:-"----~N;--- = 0,476 mm
40 000 N . I 63 2· 10- 3 m 5
IV f = -2 = 32,64 J 2, 1' 10 rnrn'

705 .
699. F 4F 4 '10 00 0N N
2e.1 160mm Uzvorh = S = 11d' = 11 ' 144 mm = 88, 4 mm '
a) e = ~ = 2 . 2 000 mm + 11 . 600 mm = 0 ,0 272 '
U = e.1 E
b) Uzvorh =eE=0 ,0272 '60~ = 1 ,63 2 ~ z 10 N
mm? ' mm U I 884 - ·8 ·1 0 3 mm
N e.1 = zvorh 0 = _---'-r:n::r"-'
n _~--
c) F vorh = Uzvorh S= 1,632 - -, . 500mm ' =816 N E 2 1 ' 105 ~ = 3 ,368 mm
mm , mm 2
706.
700.
a)Fvorh = Uz vorhS = 140 N 1 · ?!. · 2500 mm ' = 27 4 9 kN
a) Ud vorh = eE = z;
e.1 1 -1
E =- 1 E
0

0
-
1 mm 4 '

_ 5mm N N Uz vorh
1 40 rnm?
~
ud vorh - -3 0 . 5 - -, = 0 ,83 3 - -, b) evorh = ~ = N = 0,67 ' 10- 3 = 0,06 7 %
mm mm mm 5
2,1' 10 rnrn
b)derf =V ~= \
.r:»: / 4 · 500 N
N = 27,7mm c) e= M
'

vor 11• 0 ,83 3 rnrn 10


' e. /vorh = evorh 10 = 0 ,67 '10- 3 '8 ' 103mm = 5,36 mm
d = 28 rnrn ausgeführt
Fe.1 500 N ·5 mm d) IV _ Fvorh· e. lvorh 27 49 ·10 3 N ·5 36 ·1O-3 m
f - 2 = ' 2 ' = 736 ,7 1
c) IVf= T = 2 = 1250 Nmm =I ,25 Nm
IVf = 1,251 707,
e. 1 400 mm
a) e = Z; = 6 00 mm = 0,667 = 6 6 ,7 %
70 1.
F 5N N
e.1 b) Uzvorh = -S = 2-- = 2,5 - -,
a) Uzvorh < eE > Z; E mm ' rnm"

25~
= 6 mm . . 5 N _ N c) E= Uzvorh = ' rnrn' - ~
Uzvorh 9200 m m 2,1 10 mm' - 137 mm' e 0667
, -3 ,75 mm 1

153
Festigkeitslehre

708 .
AI Im N N b) S rf = ~ = 56 287 N = 58 6 3 mm?
a) 0zvorh = €E= -zo E= -5
m
· 8 - - , = 1,6 - -,
mm mm
e 0z zut V 1 20 ~'O .8 '
mm
l' l' 41' gewählt L 3 5 X 5 mit S = 328 mm" ,
b) ° z = S = "-d'- = 7Id'
4 also SJL = 65 6 mm?

d vorh =1/ 41'


71Oz vorh
=1/ 4 ' 1000N = 28,2 mm
71 ·1 6~
Fz 56 287 N
c) ° zvorh = SJL - 2d 1 s 656 rnm ? - 2 , 11 mm · 5 mm
, mm 2
N N
c) W = FAI = 1000 N· l m =5001
Ozvorh = 103 mm2 < 0z zul = 120 mm 2
f
2 2 AI F z 56287 N . N
d) Oz = I; E ; °zvorh = Su = 656 mm2 = 85 ,8 mm2

85 8 ~2 . 3 . 103 mrn
0zvorh I 0 ' mm
A /vorh = - -E- - = - ----'e='---- - N- - - = 1,226 mm
1 600 ~
mm
2.1 . lOS m~ 2
F max = 6 ·86 ' ~' 1 , 2' mm? = 25937 N
7 12.
F max "" 25,9 kN Es liegt e in stat isch unbest immtes System vo r, weil drei
Unbekannten (S tab kr ä üe F I , F2 , F] bzw, d ie e nt-
AI
b)Oz= €E =T;E spreche nden Span nunge n) nur zwei Gleic hunge n gege n-
überstehe n:
1600 ~ .22 . 10 3mm IFx = 0 = + F1 sin a - I'i sin a
Ozzut/o 6 mm'
A /vorh = - E- = 27 ,9 mm I Fy = O= + F 2 +2Fjc osa -F. also
JL2
2 , 1' 105 mm
F = F2 + 2 F] cos o:
Weg en Sy mmetrie ist F 1 = F ] .
Feh lende d ritte Gle ichun g ist das Hoo kcschc Ges etz fü r
Zugbeanspruchung. (J = tE> F I S .
Für Stab 2 ist E2 = 1'11110 • für Stah I ist

ö /c os a
C I = - -1- -
_0_
cosa

t ' 16' mrn '


b) Al
. = -E= 0
z vorh 0 +0
z vorh u=11 25 - N-
Oz mittl, 10 2 ' mm? Damit wird :
1'=1'. + 21'1 co s o< = €.ES+ 2€IEScosOi
a z mittL 10 112 ' 5~'80
mm 2 ·
' 1 03 rnrn AI
AI = - -E-- = ---=.:.:.:."------:-:
N -- - = 42,86mm F= T ES(I + 2cos3 (1) und daraus
s
2 ,1 '10 mm' AI 0 l'

711.
t;; ES (I + 2 cos' (1)
F. AI 1'1 AI
a) 0, =-S = -1 E und 0 1 = 03 = - = - E cos2 01
S 10
0

KJ
F .Jl .5kN AI l'

'"
. 10 ES(1 + 2 cos3 0<)
F, 0. =-AI E = - -l'--c;c
3
- (E kürzt sich her aus)
10 S (1 + 2 cos 0<)
Lageskizze Kraft eckskizze
= 40 000 N = 5 54 ~
F 0. 3 14mm2(1+2 'cos330 o) , mrn?
2" l'
tan o = F G I :: 0 3 = . ccs ?«
z S (I + 2 cos 3 0<)
= = 56287 N "" 56 ,29 kN
T:" t:. J:A fl f\N
F. = __
1'_ ~ N
=03 =4 1,6 mm z
U J V VU
z 2 tan (l tan 30 01

Hinweis : Bei Fest igkeit srechnungen würde die


zeichnerische Lösung ausreichen .

154
Festigkeitslehre

Y
713. 717.
~~ F F

1_"
'" '"F 1
F;
'" '"
a) p = - = -
Aproj dl
Lageskiz ze { Krafteckskizze F
1 rf = -.f..- = 18 000 N = 60 mm
FG =FGI + 0,1 FGI+ FGw asser e dplUI 30mm 'lQ ~
mm 2
N 71 kg m
F G = I ,1 ' 94 ,6 m' 10m + 4- (0 .lm)2 ' I Om ' 10 3
3 ' 9 ,8 1 s"2
m b) Pvorh =
F
A---:
proj
= 2ds
F 18 000N N
= 2 . 30 mm .6mm = 50 - -2
mrn
FG = 1040,6 N + 770,5 N"e 1811 N
12 - I , (3 5 - 1) m
tan 0< = - / - ; 0< = arctan ' 5 m = 26 .6°
F G "2
F= 2 = 905 ,5 N = 2022 N

+
sin 0< sin 26, 6°

a) 02 = f

=
1/4 d 2
= 4F 2;
n tt d
Tl Anzahl der Drähte
D erf= V1r~F +d+V4' 800~N + 40 2 mm?
zul rr '6
4F 4 . 20 22 N = 25 7 mm 2
N '
1r·lmm 2 ·100 -mrn? D erf = 57,4 mm D = 58 mm ausgeführt
nert" = 26 Drähte
7 19.
b) Annahm e: Winkel 0< bleibt bei ~
Senkung kon stant, also 0< = 26,6° . Cl" a) d en = 1/ 71 ~F =1 / 4 ' 30 0~ N = 21.9 mm
80
Mit 10 = 5590 mm halbe a1; ~,. , ~
z zul tt : mm
2

Urspru ngslange des Seiles wird . ", . I d = 22 mm ausgeführt


mit dem nach f11 aufgelösten 4.
Hooke'schen Gesetz : ,- b) Den =l1r~ul «ä ? (siehe Herleitung in 7 18.)

fj.[ = ~ = 5590 mm '2022N =~ 63 6


SE 71 N
26' -4 ' 12mm 2 ' 2, 1' lQs - 2
mm
z, mm
D erf "11' 4lT··6300000
-
N
N 2
+ 22 mm? = 33 .5 mm
mm 2
f11 = ~=2 ,636 mm "e 5 9 mm D = 34 mm ausgeflihrt
I sm 0< sin 26.6 ° ,

Beanspruchung auf Druck und Flächenpressung


720 .
F F F F
P = - - = - = - - - = - -,
7 14. A proj dl d 'I,2 d Ud-
F.'! F
P = A" = ;; detf=11 F
' 1,2 P2ul
= V 16 000 N =471 mm
12 '6 ~ ,
IF . 4 , mm?
aerf
1
= I P zul =
16 . 10 N = 200 mm
4- 2
N d = 48 mm ausgeftihrt, dahe r
mm ! = I ,2d = 1,2 ' 48 mm = 57 ,6 mm
71 5. I" 58 mrn ausgeflihrt
FN F F F
P =A = bi =b . 1,6 b = J,6b2
D erf = 11t-k+ d2 (siehe Herleitung in 7 18.)
b erf --Vi F = // 20 ·1Q N
4N
= 311
__ mm
1,6 P2ul 1
1 6 ·1 2 -
, ' mm2 D erf = ' V14 . 7 500N N + 482 mm 2 = 62 ,4 mm
1 = 1,6 b = 1,6 . 322 mm = 515 mm 1r '6 mm 2

D " 63 mm ausgeflihrt
7 16.
F F F 1,6F
P = --=-= - - = - 2 72 1.
A proj dl L. 1 1 F F 4F
1.6
f"I:6F -1
a) P " A pro j = {(D2 -d 2) 1r(D2 -d 2)
1 -I /'-"
1-0-
,6 1-=-2)=-:c
OO -'--N'-'-
o

--=-
.

erf - ( ~- I N =44 ,7mm


2 - d 2) ~ ' 1r '(602 - 44 2) mm 2
50 mm2
7.U 10 mm 2
Fa =Pzul 1r (D4 - -'="------4 - - - - - -
1= 45 mm ausgeführt, dam it d = .i-. = 45 m R: 28 mm
I ,6 I, 6m Fa = 65 34 5 N

155
Festigkeitslehre

b) A s erf = F max = 65 345 N = 8 16,8 rnrn z b - FP _ FP


a zzul 80 ~ ) Pvorh"- rr dz H, m - rrd zH, '0 ,8d
mrnZ
gewähl t M 36 mit A s = 8 17 mm? 11 025 N - 2,5 mm
P 'iorh = 1T ' 18 ,376 mm '1 ,353 rnrn '0,8 · 20 rnrn
722 . N
Pvorh = 22 ,1 rnrn'
a) F max = a z zul A3

F max = 1 20 mrn?
~ '398 rnrn' =47760 N 727.
F
F maxP . "2 F
sm a = - = - -
b) m erf = -----=""""="---- FN 2 FN
rr d, H , pzul
F=~
m erf= 47 760 N ·5rnrn N = 39 ,75mm N 2 sin o
1T' 25,S rnm : 2,5 mm : 30 rnm'
m = 40 mm ausgeführ t
Lageskizze Kraf teckskizze
723.
F 36000 N , F= 2M sina= 2' 110 Nrn ' sin l So = 1424 N
a) A 3 erf = -a - = - - N- = 36 0 rnrn
z zul 100 - . ud 0 ,1 ' 0,4 rn
rn m -
gewählt Tr 28 X 5 mit A 3 = 398 mrn? F
Pvorh = tt d b sin o
FP
b) merf= d H 1424N N
rr, I P zul
Pvorh = 1T .400mm .30rnm -sinIS o 0,14 6 mm z
_ 36 000 N . 5 mm - 74 9
merf - N - , mm
tt : 25, S mm : 2,5 rnrn · 12 rnm'
•"n = 75 m..m ausgeführt 728 .
_ F _ SOOON _ z
a) A s erf - -a - - - - N - - 62 ,5 mm
724 . 80-
z zul
F F mrn'
a) advo rh = S = A gewählt M 12 mit A s = 84 ,3 mm"
3
1Q0 ·1Q3N N
ad vorh = Z = 36,6 - -,
2734 rnrn rnrn b) a= E =!!.lE
S 10
b)
FP
m erf = -----:----=-"----
n d, H, P,u l n; 5 OOON - 350 rnm
t. / vorh = SE = N
_ 100kN'lOrnrn - 97 9 ~ '(12 mm)"2 , 1 - lOs mrnZ
m erf - N - , mrn
1T ·6S mm ·5 mm ' IO- - z t./vorh = 0,0 74mrn "" O,lmm
rnm
m = 98 mm ausgeführt
725.
F F v _ 200kN · 4 _ ,
C) I
, I
~
a)A 3 er f = R =R
- - N - 1333 rnrn d d;. 13mm
-'!! m 6 00 --
rnrn?
gewählt Tr 52 X 8 mit A 3 = 1452 rnrrr'
d erf -_ \/, 4F + d ,, (Herleitung in 7 18.)
FP 1TP, ul J
b) m erf = d H
1T Z 1 Pzu l
/ 4 . 5 00 0 N
_ 200 · 10 N ·8 rnrn
3
- 33 1 6 d; =1 '" + 13 ' mm ? = 38 rnrn
m erf- N - , mrn rf Y 1T.5 _._
.
mm?
rnrn ' 4 mm ' 8 -
1T · 48
rnrn'
m = 332 mm ausgeftihrt FP
d) m erf = -----=-=::-=- -
rr dz n, P zul
726 .
- S OOON -I,7S mm - 54 15
a) F max =0 z , ulAs merf-
1T - 10 ,863
N -
mm . 0,94 7 rnrn . 5 -rnrn-'
, rnrn

F max = 45 ~
rnm? . 245 mm? = 11 025 N m = 55 rnrn ausgef ührt

156
Festigkeitslehre

729.
F F 4F
a) °d = S = l!:(d
4 a
2 -d~)
,

d 2_d.2 = 4F
a I " Gd

d j erf = V' da- 4Fzul


11 0d
8 ,5 ' 10
5 N
;;; N N

V
p= 65' 2 = 25 ' 10
5
, = 2,5 - -2
m mm
d j erf = (2 00 rnm) ? - 4' 320 O~O N = 186 ,85 nun I _~
802 m m 2
1I·8 0 mm 2
d , = 186 mm ausgeführt 732 .
b) Gewichtskraft ohn e Fuß und Ripp en :
F G < m g » Vpg = Sh pg
D erf = V:;r-
p + 4F
zul
d2 (Herleit ung in 7 18.)

~ ~ . ~, kg - ,V/ 4 · 5 000NN + 6 4 00 mm-' > 94 ,6 mrn


PGG = t ,» . IU" rn 3 angen omm en Uerf=
11 ' 2,5 mm 2
F G = ~ (d ; -d j2 ) h pg
D = 9 5 mm ausgeführt
FG = 4E: (0" '2 2 - 0 , l Rfi2 2 kg3 .q" 8 1 ~
" " ) m ' 6 rn · 71• 00 rn S2
733 .
F G = 18 24 N FN F 4F
a) p = - = - =-
F +FG F +F G A ~d2 1Id 2
P = -A-- = *(d; - d 2 )
=V4F 1/r.4:-11' -;-;1. 05::-;0m-;-;;0~
O N~ = 50 45
i =
d erf 11 P N ' nun
4 (F +FG ) 2 zul m
-
d f erf = 11 pzul +d j
2
d = 50rnrn ausgefüh rt

d =, / 4(32U+ I ,824) 'IOJN + 1862 2 b 0 =!!. = 4 F _ 4'IOOOON",,5 N


f erl V _ N mm ) dvorh S 1Id 2 11 ' (50 mrn)2 mm '
11 ' 2,' mm 2

d f erl = 445 ,5 mm
d f = 446 rnrn au sgeführ t
734.
FN 4F
a) p= T = 1I(D2 - d2 )
730. 4F 4F
a) d , erf = 1/
! 2
da - -
11 0
4F
d zul
( Herleitung in 729.) p= 11 [D2 _ (f.~n = 1ID' ( 1 -2.~' )
ä, erf = V 400 2 rn rn ? 4 · 1500 ~1 03 N = 360, 2 rnrn _ . ./ 4F _ /' - --;
4-'"
20'"'0"'
00"""N
""'---

11 · 65 mm 2
Derr- lJ (
11
1 ) -1 11. .( I __
1- 2,Sf Pzul
1 )_ .z,
2.82 2,5 mm?
d, = 360 mm ausgeführt; s = 20 nun D erf "" 108mm
b) Annahm e : Wegen der große n Belastung 108mm
D = 108mm , also d=~ = 38 ,6 rnm ;
(F = 1500 kN) kann die Gewichtskra ft verna ch -
lassigt werden . ausgefüh rt d = 38 mrn
FN F F 4F 4· 20000 N
P =T = a2 b) Odvorh =:4 = 11 (D2 -d2) 11 ( 108 2 - 38 2 ) mm'

aeJ='lll F = Ih s o ' 104N = 6 12 mm _ '"~ ,5 .Ji..


.. P zul 1 4~
mrn?
Gd vorh ...... mm ?

731. 735 .
F F = 4080 mm '
Mit Wasserdru ck Pw = 8 ,5 bar = 8 ,5 ' 10 5 N/m 2 wird
S ][
OdVOrh =S = S][ - 4d , s ' s= 7 rnrn
die Druckk raft
2 = 48000 N - 13 3 ~
F = E:
4 d a Pw .' also die Flächenpressung °dvorh 4080rnm 2 - 4' 17mm -7 mm - ' mrn'

157
Festigkeitslehre

736. 4F
FN F F
P=T= z 'rrdm b = rr zdm ' O,15 d
d m =d+b=d+0 ,15d= d (1 + 0 ,15)= 1, I Sd
D
/ A "
=l/ ~+ dz =V
/4' 0 7 vn r h
. . .. ~
E, d
2

« d?
F F erf I' rrPzul tt Pzul

(0Pzvorh + 1)
p = rrz 'I, 15d 'O ,15d = O,I 725rrz d 2
D = 1 /I d ?
F 12000N erf V zul
Zerf= 2 N
O,l 725 rrd P zui 01 725 · rr . 70 2 mm 2 '1 5mm
- -2
Zerf= 3 ,01
1 ,

/ / 80 N 2
1 -P zul-
Uzvorh mm
D erf = d + 1 = 20 rnrn ' V - - - + 1
Z = 3 ausgefüh rt 20 2!...-
mm?
(die Erhö hu ng der Flächenp ressung wege n Z = 3 < 3 ,0 I D erf = 44 ,8rnrn
ist vertr et bar gering) D = 45 rnm ausgeflihrt

743.
Beanspruchung auf Abscheren F F 2F
Ta = -
S
=- - = -ttd
2 ~d 2
2; Hinw eis: S gef =2 . 4
1!.d2
738.
F min = TaBS = TaB nd s
d erf = 1 / __2 F =1 I/ 2 '1900N=4489
lI.T , mm
F Olm
. = 310~
mm? 'rr '30mm ' 2mm = 58 '4kN
r "' a zul f 1T. 60 m'~ 2
d = 4 ,5 rnm ausgeführt
739 .
z
F max adzu\Sst
s;:-- =
ad zUI;(-d ad zu\d
Ta = - s- = tt d s 4s 744.
N a) S gef = bs - ds = s(b -d)
adzul d 600 ~ '25 mm F
Smax = -4-- = N = 9,6 mm
4 · 390 m m 2 2 F
uzvorh = Sgef = 2s(b - d)
TaB

740 . 7 00 0N = 38 9 ~
° zvorh = 2 ' 1,5 mrn (lO - 4) rnm mm ?
F min = TaB S = TaB4 as
F F 4F
F mm --.!:'L · 4 . 20 mm . 6 rnrn = 204 kN
. = 425 rnrn? b)T a = S = m !!.d 2 = m rrd 2
4
m Schnittzahl (hier ist m = 2)
741.
rr 2 4F 4· 7000N N
a) F max = Ud zul S = ad zul 4" d " a vorh = m rrd 2 = 2 'rr ' 4 2 mm? = 278 ,5 mm 2

600 -1'L2 ' rr ' 30 2 mm? F 7 00 0 N N


F max =
mm
4 = 42 4 ,1 kN
c) 01 vorh = 2 ds = 2 . 4 rnrn '1 ,5 mm = 58 3 mm 2

F F
b) Ta = S = rrds ; TaB = 0,85 R m 745 .
F max a) ~M(D) = 0 = - F Gr Kurbel + F zrKettenrad
Smax = 11_ ".J . A Ol: D
U V , O J H 'rn F =Fr.; r Kurbe! 1000 N . 160 mm = 35 56 N
z YK ette nrad 45 mm
smax = 424100 N N = 14 ,705rnm "" 15 mm
rr ' 30rnm ' 0, 85 · 360 mm Z Fz 3 556 N r, N
b) ° zvorh =S = 2 bs = 2 ·5 mm ' 0. 8 rnm = 444 m m2
r, r,
c) Pvorh = A---: = -2 d
pro] s

3556 N N
Pvorh = 2 . 3 ,5 mm . 0 ,8 mm = 635 rnm 2

Uzvorh i d z = ozvorh = ~ N
80 - 2 N
= 28 6 - - d) "avorh =m- rr-
F,
= 2 <n :»352
4 ' 3 55 6 N N
, mm 2 = 184, 8 -rnm?
-
_ _ _-r-'
Ta vorh = tt : 0 ,7 d 2 4 . 0 ,7 2,8 ' mrn ? -d 2
4
158
Festigkeitslehre

746 .
F rrtin = TaBSL ; S L = 69 1 mm ?

Frrtin=4 S0 N 2 '691mm2 "'311kN


mrn

747.

U =- - - = - - -
F F F F
z Sgef, Zug ~ d? - d s 1S.d 2 -ds =ds
4
F, F F ( u z vorn soll gleich
P= - = -
Lageskizze Krafteckskizze Aproj ds P yorh sein ')
(gleichschenkliges Dr eieck)
!!.d2 -ds =ds
4
Sinus satz nach Krafteckskizze:
~ d 2 _2 ds = 0
F FN F Fa
sin (9 0° - ß) = sin Ci sin (9 0° - ß) = sin 8 d (~d - 2 s) = 0 ;
da d *,O ist, muß ~ d - 2 s=0 sein :
F =F sinCi = F sin 30° = 20 k.~ ' sin 30°
N 'Ir
sin (90° - ß) sin 75° sin 75° 4d =2s
FN = 10,353 kN d= 8 s = 8 · 10 nun = 25 46nun
'Ir 'Ir '
F =F sin 8 = F sin 75° =F= 20kN d = 25 mm ausgeführ t
a sin (90° - ß) sin 75°
Fa Fa Fa
a) Ta =S= lyb+2ly a ly (b+2a)
749. d
2
d,
Fa
I err =- -;:-"---::;---; 20000N = 100 ~ M(D)= 0=F2 -Fs ?:
' y T azul (b + 2 a)
N • mm
I mm2( 120+80) mm Fd 2 350mm
Fs = d;' = 20 kN · 4 50mm = 15,556 kN
FN Fa 20000 N N
b) Py orh = A = ab = 40 . 120nun2 = 4 ,17 mm2 T = r. =- - 4F,
:;------:;-2
a 3 '!J Cd; -d: ) 3 '1r (d; -d j )

Hin weis: Nachdem aus der Krafteckskizze erkannt 2 4 Fs 2


wo rden war, dass ein gleichsche nkliges Dreieck vor- da = -3 - + d j
lTT a
liegt, hätte sofort F a = F = 20 kN hingeschr ieben
werden kö nnen . Die Berechnu ng von F N war nach
der AufgabensteIlung nicht erfor de rlich ; in der d a erf = V 3 ~ + d i2 = 1/ 4 ' 15 556NN + 12 2 mrn 2
'Ir Ta zul • 3 '1r '5 0 -
Praxis wird man sich über alle Größen or ientie ren mrn?
müssen. da erf = 16,6 mm
da = 17 mm ausgeführt, also s = T
d - d·
= 2,5 mm
748 .
a) S ger= 2 [s(11 - s) + ~ ,1 2 1
11 = 3 s eingeset zt 750.
2 'Ir 2 N
S gef = 4 s + 2" s a) F max = Ta zulS = 70 - -2 . 5 mm . 18 mm = 6300 N
nun
S gef = 5,5708 S2 F Il'ISJ. x

F F
b) TaB = bl
T = -=
a Sgef 5 .5708 S2 F max
Rm =---sJ
sen = -\ / F =1/ !3000N =8 82 mm 4 10 ----!'I...2
5,57 08 Ta zul 5,5708 . 30 ..lL ' Rm Olm
I
mm2 berf = r S = - - N- ' 2 nun = 5,86 mm
aB 140 -
S = 10 mm ausgefüh rt, dami t mm2
11 =3 -l Omm =30mrn b = 6 nun ausgeführt

159
Festigkeitslehre

F F F
751.
m Schn ittzahl der Nietverbind un g b) Oz = 8 = b--s - -d-I-s = -6 -s-.t:s; (b = 6 seingesetzt)
F
a) Ta = - -A- n Anzahl der Niete F
mn 6 s2 - d l s = -u
i- d r 1:6
I
AI= Fläche des geschlagenen z
Nietes 2 ä, F
s - -s - -= O
6 6 uz
A F 30000 N - 107rnrn2
ler r = m n Tazul = 1 ' 2 '140 ~-
mm2
d , = 13 mm (A I = 133 mm") gewählt
n Anzahl der Niete
F = 15 rnrn + ' / ( 15 mm )2 23 000N
b) 0 / = -d~
n IS
d I Durchmesser des geschlagenen
Niet es
serr 12 - P
-
V + N
6 ' 120 mm2
S kleinste Blechd ickensurnrne in serf = 7 ,0 5 rnrn
einer Kra ftric htung
berr = 6 serr = 42,3 mm
o -~- 30000N =144~ gewähl t CJ 45 X 8
l vorh- n d t
s - 2 -13 rru-n ' 8 mm mm 2
F
F F c) O/vorh = /l d s (siehe 75 1.)
l
c) uZ = 8 =bs - d s
l
o = 23000 N = 95 8 ~
F _ /vorh 2 . 15 rnrn . 8 mm ' mm?
-
u~ + al s
b erf = zzul = 39,8 mm d) - ---.f..- - 23 000 N - 65 ~
TavOrh-mnA I - I ' 2 '17 7rnm2- rnm!
b = 40 rnrn ausgeführt F F
e) 0zvorh = b s - d S = s(b -d l) (siehe unter b)
l
23000N N
° zvorh = 8 mm(45 -15)mm = 9 5,8 rnrn2
(siehe 751 .)
755.
8 000N 2 F
A qerr = N = 200rnrn a) Tavorh = m/l A (siehe 75 1.)
I
1·1 · 40 rnm
- ?
40000 N = lOS ~
d l = 17 mm (A l = 22 7 mm") gewäh lt Tavorh = 2 '2'95mm2 mm?
F
b) o/vorh = -d~ (siehe 75 1.) b) o = ---f.- = 40000 N = 303 ~
n IS /vorhn d- s 2 ·l l rnrn ·6 mm mm?
F F 40000 N
8 000 N = SR R ~
Oh-orh=I'1 7 mm 'll rnrn - - " mm 2 c) ° zvorh =8 = s( b -d , ) = 6mm(60 -ll} nml
F F 0zvorh = 136 ~
c) Ta = 8 =2as mm!
F 8oo 0N 756.
aerf = - - -: - 12,5mm
2 STazui 2 '8 rnrn ' 40~2 F z max = 0zzul S = 0zz ul s l(b - d l)
mm
N
F zrnBX = 140 - 2 · 12 mm (50 - 2 1) mm = 48 nON
rnrn
753.
F a max = " a zul mnA, (siehe 751. )
F= Tazu l m nA I (siehe 75 1.)
N
F= 120 --1i.... . 2 · 1 ·227 mm? = 54 480 N "" 54 ' 5 kN F a max = 100 mm 2 ' 2 ·1 · 34 6mm 2 = 69 200 N
mm2
Fimax =(]/zulndl S I (siehe 75 1.)
754 . s. ist die kleinste Blechdick en surnrne in einer
F Kraftri chtung.
a) A 1err = m n Ta zul (siehe 75 1.) N
F',I-' x = 240 - -2 ' I ' 21 rnrn ·1 2 mm =60480N
A lerf = 23 000 NN = 143 )75 mm2
00- rnrn

1·2 ·80 - 2 Die drei Rechnungen zeigen Fz max < Fi max < Fa max ,
mm folglich darf F z max =48 no
N "" 48 ,7 kN nicht über-
gewählt d = 14 rnrn (d l = 15 rnrn, AI = 177 mm") schritte n werden .

160
Festigkeitslehre

757 . 759 .
F
80 000N
a)
a) Tavorh : m nA , : 2 ·4 · 227mm 2
r,
b) U
l vorh
: ~:
nd , SI

F
8 u OOO N
4 ' 17 mm : 8 mm
: 147~
mm? ;'~r
"
ß. W F,
~
Fz ~
c) u z : s,(b -2d,) Lageskizze Krafte ck skizze

b rf-
- _ F_ + 2d ,-
- 80 N000N + 34 mm
e u z zu] s, 120 - ' 8mm Sinussat z;
mm2
b erf: 117 ,3mm F2 FI
b : 120 mm ausgeführ t sin a = sin ß

F = F 2 sin ß = 65000 N .sin 45 ° =9 1924 N


758 . , sin a sin 30°
F
a) S erf: U zu, v F = F sin r = 65 000 N sin 105 ° = 125 570 N
z 3 2 sin a sin 30°
S : 120000 N : 1143 mm ?
erf N
140 _ I- - 0 ,75 FI 9 1 92 4 N 8 21 mrn?
mrn? b) S - - ---'-~--'--'-'--
, erf - U z zul V - 140 -1L - 0 8
Serf 114 3 mm? mm2 '
b) b erf : - s : 8 mm 142 ,9 mm
gewä Wt ...JL 40 X 6 mit SJ L = 2 · 448 rnm ? = 896 mm?
b : 145 rum ausgefüh rt

c)naerf =
Ta zu,m
FA :
I IIO
~20000N
' 2 - 227 mm 2
=2 ,4 S2 erf = Uzzul V
F,
= 65 ~O N : 580 rum 2
mm2 140 mm2 ' 0 ,8
also n a = 3 Nie te gewäWt ...JL35 X 5 mit SJL = 2 . 32 8 mm? = 656 mm ''
F 120 000N : 315 _ F 3 _ 125 5 70 N _ 11 21 2
d) IIlerf= - -- N ' S 3 rf - - - - N - mm
ulzu,d 1s 280 mm2 · 17 mm· 8 mm e uzzul V 140 - -08
mm2 '
also 11, = 4 Niete gewählt ...JL 50 X 6 mit SJ L = 2 · 569 mrn? = 1138 rnm?
F 120000 N
e) u z vorh = s (b _4 d , ) 8mm(1 45- 4 '17) mm
N
u zvorh: 195 - -2 > U z zu, : 140 - 2
N c) n, -
erf -
Tazul m
F,
A -
I
_
N
9 192 4 N
120 mm2 - 2 · 133 mm"
- 29
- ,
mm mm
F 120000 N n,= 3 Niete d =1 2mm
t) TavOrh = m nA ,=2 ' 4 '227 m m2
_ F2 _ 65 000 N _ 1 85
N N n2 erf - A - N - -,
Tavorh = 66 mm 2 < Ta zul = 110 rum 2 T. zul m , 120 mm22 ' 95 rum 2

F 120000 N n2 = 3 Niete d = 10 mm
g) U/vorh : nd I S = 4 - J7 rum · 8 mm
F3 125570 N
N N nJ erf :::: A = N = 3,93
Ulvorh : 22 1 - -2 < al zul: 280-- Tazulm 2 120 '2 -133mm 2
mm2
mm mm 2
1/3 = 4 Niet e d = 12 rum
Hinweis:
zu d ) 4 Niete 17 0 würden eine größere Breite b
d o =~= 9 19 24 N = 295 ~
erfordern (N ietabstände nach DlN 9119). Einfacher ) Il vorh n 1d ,s 3 -13mm '8mm mm?
wäre es , die Niete je Seite zweireihig anzuordnen.
zu e) Die vorh andene Zugspannung ist größer als die
o = ~ = 65 000 N =246~
/2 vorh 112d ,S 3 'l1mm. 8mm mm?
zul ässige . Bei der unter d) vorgeschlage nen Au sführung
(zweireihige Nietung) ist der Loch abzu g geri nger und U = ~ = 1255 70N = 302~
/3 vorh n3dl s 4 ' 13mm ·8mm mm?
damit die vor handene Zugspan nung kleine r als die
zulässige . UI 3 vorh = Ul max
161
FestIgkeItslehre

Hinwe is: Für den Stahlhochbau und Kranbau sind - F res _ 283 000 N -2 I
die zulässigen Spannungen vorgeschrieben, z. B. der n.ert - A - N - ,
T.zulm , 140 - 2 ' 2 -49 I mm'
Lochleibungsdruck fiir Niete im Stahlhochbau nach mm
DlN 1050, Tafel b, alzul = 275 Nfmm 2 _ In diesem n = 3 Niete d = 24 mm
Fall müssten die Stäbe I und 3 je einen Niet mehr
nlerf -
-~-- N
283OO0N - 34
- ,
erhalten (n I = 4 und n3 = 5) . al zu1d, s 280 - '25 mm ' 12 mm
mm 2
II = 4 Niete d = 24 mm
Ausführung also mit II = 4 Nieten aus dem zulässigen
Lochleibungsdru ck .
760 .
S - ~ - 100 000 N _ 62 5 2
a) erf - a z zul - 1"Cl ---.!'L - mm
- - - mm 2

gewählt -.JL 35 X 5 m it SJ L = 2 - 328 rnm'' = 656 mm'


(d l = 11 mm) 761.
F 180oo0N 2
a) S _J = - -= = 1125mm
b) S rf = ~ = 24 0 000N = 1500mm' , ou azzul
N
160 -
e a zzul 160 ~ mm?
mm 2
gewählt -.JL 50 X 8 mit SJ L = 2 - 74 1 mm? = 1482 mm?
gewählt -.JL 65 X 8 mit A J L = 2 -985 mm? = 1970mm 2
(d l =17 mm) h' rt
-, v a vo rh
= F
SJ L -2 d , s
180 000 N
1482 mm? - 2 · 17 mm -8 mm
100000N = 3 75 N
N ' azvorh = 149 mm'
140 - 2 - 2'9 5 mm'
mm
n l = 4 Niete d = 10mm c) üz=EE = ~I E ; 10 =1 = 4000 nun
F, 240000N =3 8
d) n2 ert = A 149 --l'L . 4000 mm
Tarol m 1 140~2 ' 2 '227mm' , G z vorh 10 mm2
mm ti./vorh = - -E- - = - - " ' ' ' ' ' - - - N - - = 2,84 mm
n2 =4Niete d =16mm 2,1 - lOS -m n- 11 2

e) a =~= looooON = 227 ~ d) n.ert = F 180000N =2 5


r i vorh nldl s 4 .l1mm .IOmm mm? A N 2'
T. zulm , 160 , -2- 227mm
mm
a, -- = ~ = . 240 000N = 2q4 ~ n. = 3 Niete d = 16 mm
I• vo rh ll,d, s 4 -17mm-1 2mm mm"
_ F _ 180 000 N - 28
FI 100 000 N nlerf- - - - - N - ,
f) aZl vorh= SJ L - 2d ls 656mm'-2 ' l l mm - 5 mm al zu1d, s 320 - 2
'1 7 mm ' 12 mm
mm

az l vom = rss N
ll.j mm 2
1l,= n. = 3 Niete d = 16 mm

F, 24 0000 N
a z2 vorh = SJ L - 2 d ls = 1970mm' - 2 ' 17 mm - 8 mm
N
az2 vorh = 141 mm 2
762 .
g) Zeichnerische Lösung ist a) Die Herleitu ng de r rech nerischen Beziehun gen wird
au sreiche nd _ im Leh rbeisp iel "N ietverbindung im Stahl b au"
Rechneri sche Lösun g mit gezeigt. Mit den dort verwendeten Bezeichn ungen
Hilfe des Kosinussatzes: erhält ma n hier :
F , = ----f!..- = 200 kN .80 mm = li4 kN
• 3 a+ '!. 3 -75 mm + 25 mm .
3

F max = JF~ + (f)' = J (64' + 50' ) kN 2 = 81,2 kN


(a + ß») = cos 105
0
cosr '= cos [180 0
-
T = F max = 81200N = 827 ...li-
a max mnA , 2 ' 1' 49 I mm 2 ' mm?
Fres = J(100kN)' + (24 0kN) 2- 2 · 100kN · 240kN -cos 105°
F max 8 12 00 N N
Fres '= 283 kN I b) al max = -n d IS
- = 1 - 25 mm · 86, mm = 378mm
--2

162
Festigkeitslehre

Flächenmomente 2. Grades und Widerstands-


763. ~
' momente
a)
F ". WO 766.
ft
- a) A = 4d 2
1j
= 282 7 mm "
_ F 86 kN F
smc = F => F I = sina = sin 400 = 133,8kN
I W =.!!....d3 =424 ·103mm3
p 16 '
tana =E => r, =..L = 86 k~ = 102 SkN
F2 tan o t an 40 ' b) A= !(D Z- d 2) = ! [ ( 10 d) 2_ d 2J = !( 100 d Z _ 64 d 2\
FI FI SF, 4 4 8 4 64 64 !
b) U z = 2 ' b s = - - -b = b2
2 · b ' 10 A =...!!..... d 2 (l00- 64)= 1f'36 d ?
256 256
, f5F: . /' 5- '-13-3-8- ' 1-0-3N- 2
berf= V ~
-u- = V ' N =69 ,lmm d= V 256 ' A =", /2 56' 28 27mm = 80mm
zzu l 140 mm
2 361f V 36 1f
gew ählt 2 CJ 70 X 7 d = 80 mm ; D = 10 d= 100mm
8
F.
2
t6(D;d
4 4
FI
c) " scbw = 2a (1-2a) 4 a (1-2a) c) Wp = )

1 rf -- F, +2 - 133800N
a- N + 10 mm Wp =.!!.... (104 cm4- 84cm4 ) =115 9 3
e Tschw zul4 a 90 - ' - ' 4' S mm 16 JOem ' cm
mm 2
l en = 84,3 mm W = 115 ,9 ' 10 3 mm 3
p
1 = 85 mm ausgeführt
F2 767 .
d) Ta = mnS 2
a) W= b h
6
S = 'Ti ä? = '"- (2 0 mm )2 = 314 mm? (Schaftquersch nit t)
4 4 W = 160mm ' (40mm)2 =42 7 .J03 mm3
Fz 102500 N 6 '
n a en = -r- - - S = N = 2,3 3
"a zul m 70 - -2 · 2 · 3 14 rnm? h)
- J
W
_.
= h6
F mm
2
U/ = -nd-s W = (8 0mm)3 = 85 3 . J03 mm 3
6 '
_~_ 102 S00 N -<1
b h 2 40 mm ' (1 60 mm) 2 • •
nlerf - u/ zuld s - 1 60 ~ ' 20 mm ' 8 mm - . c) W= 6 6 ' = 170 ,7' IO' mm '
rnrn?
2
ausgeführt n = 4 Schr aub en M 20 d) W = b h = 20mm ' (320 mm )2 = 3 41 3 ' 103mm 3
66 '
764 . e) W = BH;~bh3
F SOOOON N
a) Uzvorh = bs = 100mm -12mm = 41 ,7 mm 2
80 mm ' ( I JOmm)3 - 48 mm -(50 mm )3
F F SOOOON
b} " schw = S-- = a~(T - 4 a) 6 mm ' (SOO- 4 ' 6) mm
W= 6 . 110 mm
sc hw
N W = 152,2 ' 10 3 mm 3
" scbw = 17,5 mm 2
f" W = ~ mm ' (320 mm )3- 80 mm ' ( 280 mm)2
765 . ) 6 ·320 mm
F F 4F
Ta =S = !C d2 = - d 2 ; IJ,/ = F d . ( Kr äftepaar)
4 2 1T 2

4~ 768.
d. 4M
r, = --2 = - 2- BH 3 + bh 3
n d; 1fd 2 d i a)Ix = 12

_ ~ _ / 4 · 7S00 Nmm _ 80 mm . (240 mm)3 + 100mm -(30 mm )3


d 2 erf - l . - - - - 1 N - 3 ,7mm Ix = 12
y T a zul 1fd , I' SO-2 ' 1f'14mm
mm
(Il06 '106 + 2 7 ' 10 6 ) mm 4
d = 4 nun ausgeführt I = ' = 92 4 ' 106 mm 4
x 12 '

163
Festigkeitslehre

6mm4
b) W = Ix = 92,4 '10 = 770-loJ 3 772.
x H 120rnm rnm
"2 a) I'©J,= ~ (D4 - d 4 )
Hinweis : Um die großen Zahlenwerte zu vermeiden ,
kann man in cm rechnen : = ~[(loomm)"-(80mm)"]=289811 7rnm4
8 cm -(24 cm)3 + 10 cm' (3 cm)3
12
i .!!-
I =
12
(H 3 - h3 )

I:
I =9 24 '103cm4=924'103'104rnm4
= 92,4 ' 106 rnm4 (~ie oben) = 101~ [(400rnm)3 - (100 rnm)3] = 52500 000rnm 4

Nach dem Verschiebesatz von Steiner wird:

769.
BH 3 + bh 3
a) Ix = 12
A © = ~ (D 2 - d 2 ) = ~ [(1oornm)2 - (Bümm)"] = 2827mm 2
30mm . (50mm)3 + 50mm . (lOmm)3
Ix = 12 [2 = 250 2 mm? = 62 500 mm"
Ix = 31,7 ' 104 rnm4 Ix = [52500000 + 2 (2 898117 + 2827'62500») mm"
3 3
Ix = 4 ,1 ' 108rnm4
BH -bh
Iy = 12 b)W = Ix =4,1 ·\08 mm4= I 37.\06 3
x h 300mm ' mm
50mm . (80mm)3-40mm '(50mrn)3 "2
Iy = 12
4mm 4
773.
Iy = 171,7 '10
114 h4
a) I x =T2 - 12
b) Wx = ~ = 31 ,72~I::m4 = 12,7 · 103 mrn3
"2 = (80 rnm)4 _ (60rnm)4 = 233 ' 104 4
t, 12 12 rnm
Wy = ~ 171 ,;~~mm4 =42 ,9 '10 3mm 3
Ix
"2 b) Wx = e ; e Randfas erabstand

770.
Jz4 11
a) t; = I y =/0 - 10= 12 - 64 d 4
(60 mm)4 11 4 4 4_
Ix = - -12-- - 64 '(50mm) = 77,3 ' 10 mm - / y
4 4 e =H sino
b) W =W = Ix = 77 ,3 ' 10 mm =258 '103 3
x y !!. 30mm ' mm
2

771.
BH 3 + bh 3
a) Ix = 12 774.
_ 5mm '(40mm)3 +25mm '(5mm)3 -26'3 ' 4 4
Ix - 12 - , 9 10 mm

Mit denselben Bezeichnungen am um 90 ° gedrehten


Profil :
_ 5 mm - (30 rnm)3 + 35 mm - (5 mm/ 4 4 y
Iy - 12 1,1615 -10 mm
Aet=AtYI-A2Y2
t; 2,69 3 _104 mrn" 3 3
JIIx = H = 20 mm = 1,346 - 10 mm
At =(80 ' 50) mm 2 =4000mm 2
"2 A 2=(40 '34)mm 2= I 360 mm 2
3mm4 A = A t - A z = (4000 -1360) mm?= 2 640 rnm2
W =& =11 ,615'10
y H 15 mm Y t = 40rnm; Y z = 50mm
2
164
Festigkeitslehre

b) t; = I x I + A 1 ti + I x2 + A, li

_ 4000 mm"40mm -1360mm"50mm_


I bh 3 50mm -12 3mm3
I xl= 1"= 12 7200 mm
4
et - 2 - 34 ,mm
8 ....
264 0mm bh3 5mm'883mm 3 4
e,=80mm -34,8mm=45,2mm I X2= 12 = 12 = 283947mm

b) I x = I x I + A I li - (I x2 + A, li) 11 = el - )' 1 = (27 - 6) mm = 21 mm


ti= 441 mm"
(Steine r'sch er Satz) I, = )', - e l = (56 - 27) mm = 29 mm
3 3 3 l i = 841mm'
I =bh = 50 mm ' 80 mm = 2 13 3 ' 104 4
xl12 12 ' mm
3 3 3
l« = (72 00 + 60 0 ·441 + 283 947 + 440 -841) mm"
I = bh = 34 mm -40 mm = 18 13 ' 104 4 I x = 92 5787 mm" = 92,6 '104 mm 4
x2 12 12 ' mm
11 = )'I- el =(40 - 34 ,8)mm = 5,2mm
li "" 27 mm 2
I, =)', - el = ( 50 - 34,8) mm = 15,2 mm
I ~ "" 231 mm?
I x = 213 ,3 ' 10 4 mm 4 + 0,4 ' 104 rnm? - 27 mm?
- 18,13 - 10 4mm 4 - 0,136 -10 4 mm' . 23 1 rnm ?
t , = 174,6 - 1Q4 mm4
. I y = / Y1 - / Y2

I y l =b12
h3 = 80 mm ' 503mm3=833 ' 104
12 ' mm
4

776.
3 40 - ~ 43
= -bh =
3
I mm • . mm = 13 1 -104 4
a) I x = / 0 - / 0
y2 12 12 ' mm - /
0

I y = (83,3 - 13, 1) '1 04 mm 4 = 70,2 . 1Q4 mm 4 1 = 120mm;;03 mm 3 = 343 - 104mm4


4
0
) Wx l = /y = 1746 ' loJmm = 50 ') -103 3 4mm 4
C e. 34 ,8 mm ,- mm I = 1T '3 0 =3976 -104 4
o 64 ' mm
4
W =/ x = 1746 ' l oJmm = 38 6 _103 3
x2 e, 45 ,2mm ' mm 10 = 60mm~;03 mm3 = 13,5 -104mm4
I 3 4
W = 2. = 702 ·10 mm = 28 1-103 3 Ix = (343 - 3 ,976 - 13 ,5) -10 4 mm 4
y e 25mm ' mm
I x = 325 ,5 ' 104 mm 4
l y =I - 2(/ o + A o /' ) - /
o
775. O 3mm3
1 = 70mm - 120 = 1008 -104mm 4
a)
0 12
1 = O,0068 d 4 = 0,0068 '3 04 mm 4 = 0,5508 ' 104 mm 4
0

3 3
10 = 30 mm ' 60 mm = 54 -104mm4
s, 12
A, I
A o = !d'=
8 !8 ' 30'mm' =3534mm'
'
e =4r =4'15mm = 6366mm
A . = ( 50 -12)mm' = 600mm' 1 3 1T 3 1T '
A , = (88 -5) mm ? = 440mm 2 1= 30 mm + el = 36,366 mm ; I ' = 0,132 2 ' 104mm'
A =AJ +A, = 1040 mm' I y = [19 ° 8 - 2 (0,5 508 + 46,7195) - 54] -1Q4 mm 4
)'1 =6 mm ; )',= 56 mm I y = 859 ,5 -104mm4
A ,)'I+ A ,)', (60 0 '6 + 440 '56) rnm3 b) W = I x = 3255 -1 0 mm
3 4
= 93 _ jQ3 mm3
el = A = 1040mm' = 27,15mm x ex 35 mm

e l "" 27mm ; e, = 1Q0mm - 27 mm =73mm W = / y =8595·1Q3 mm 4 = 143 '103mm 3


y ey 60 nun

165
FestigkeItslehre

777 . 3
b) I xI -- 450
--12.- 60- mm4 -- 8 1 . l Os mm 4

3
I = 35 . 50 mm" = 364 583 mm"
x2 12
35 . 40 3
- - mrn" = 186667 mm"
I x3 = - 12

120 · 40 J 4
I
x4 = - - 12 - mm = 64 ' 104 mm4
Il y= e ' - Y I= 8 8 m m
a) A e, = A 1y , +A 2Y2 + A JY 3 =
12y e, - Y2 33 mm =
A, = (200 ' 60) mm? = 12 000 rnrn? 13y = e' - Y J = - 362 mm
A 2 = ( 100 ' 20) rnm? = 2 000 mm? 14y =el-Y4 =-402mm
A J =(20 '320) mm 2 =6 400 mm 2
A = 20400mm 2
i
I x =/x' + A,/fy + / x2 +A 2l y +/x3 + A J/ j y
+ I x4 + A , ISy
Yl = 30 mm
Ix = 11,794 ' 108 mnr'
Y 2 =70 mm
YJ = 240 mm x
c)W x J = e/ l =9995
)
' 10 6 mm J
12 000 . 30 ,+ 2000 . 70 + 6400 . 24 0
e, 20 400 mm
e, = 99,8 mm
e2 = 40 0 mm - e, = 300,2 mrn
779 .
J
b) I 4 = 36 . l Os
X, = 200 12
. 60
mm mm
4

3
I = 100 . 20 rnrn" = 66 667 mrn"
x2 12
20 · 32 0 J
I x3 = - -12- - mm" = 54 6 13 333 mrn"

IIY = e, - y , = 69 ,8 mm
12 y = e ' - Y 2= 29 ,8 m m
13y = e, - Y 3 = -140,2 mm
/i
I x =/ x ' + A , l fy +/x2 +A 2 y + / x3 +A J/jy 1
I x = 2,44 . J08 mm4 a) Ae, = A , x , +A 2X2 +AJxJ
A, = A J = (80 ' 20) mm? = 1600mm 2
A 2 = (20 ' 120) mm? = 2400 mm?
A = 5600 mm?
X, = XJ = 40 mm
x 2 =JO mm
_ 2( 1600 ' 40) + 2400 . 10
778. e, - 5600 mm
a) A e, = A ,Y, +A 2Y2 + A JY 3 + A 4Y 4 e, = 27, 14 mm
A, = (450 . 60) mm" = 27 000 mm? e 2 = (80 -e ,) mm = 52 ,86 mm
A 2 = (35 . 50) mm 2 = 1750 mm?
A J = (35 . 40 ) mm? = 1400 mm? 80 . 2 0~ 4 4
b) lx i =/x3 = - 1-2- mm = 53 333 mm
A 4 = (12 0 ' 40) rnm" = 4800 mm?
3
A = 34 950 mm? I
x2
= 20 . 120
12 mm
, = 28 8 .
,
io- mm 4
y, = 30 m m
Y2 = 85 mm II Y =/ 3y =70 mm
Y3 = 48 0mm 12y = 0 mm
y, =520mm

_ (27 000 . 30 + 1750 · 85 + 1400 . 480 + 4800 · 520)


Ix =/xi +2(A 1 n
I x = 18,77 ' 106 mm 4
y)+ JX2 +A 2 /iy
el - 34950 mm
e, = 118 mm
e 2 = (54 0 - e, ) mm=422 m m
I 20 · 80 J 4
I Y I =IY3= -12-- mm = 853 333mm
4

120 ' 20~


I y2 = 12 rnrn" =80 . 103 mm"
166
Festigkeitslehre

11 x = 13x = e l - X I = - 12,86 rnrn / ' x = (e', - X I) mrn = - 16,67 mrn


12x =el - X2 = 17,14 rnrn /2x = (e; - X2) rnrn = 8,33 rnrn
I y =IY1 + 2(A l 1ix)+ I Y2 +A 2li x i , =IY1 +Atlfx +/1'2 +A :/i x
I l' = 301 . 104 rnrn" I y = 22,6 . 104 rnrn"
IX IX
e) Wx = - = 233 . 103 rnm'
80
e) Wx 1 =-e t =26 '7 · 103 mm '
I t;
Wl' 1 = 2. = 111 3 10 mm " 3
Wx2 = e2 = 14 ,7 ' 10 mm
3
el
t, I
Wy2 = - = 57 150 rnrn 3 WY 1 = -t- = 17,05 ' 10 3 rnm 3
e2 el
I
WY2 = ~ = 6,2 ' 10 3 mrn3
e,

78 1.
0, -

a) A e l =A'Y I +A , Y 2 A e , =A 1Y I +2 ' A 2Y 2 + A 3Y 3
A , = (40 ' 10) mm ? = 400 mm ? A l = (350 ' 200) mm? = 70 000 mm?
A , = ( 10 . 80) mm ? = 800 rnm ? A 2 = (80 ' 200) mrn? = 16000 rnm?
A = 1200 rnrn? n
A 3 = :2 (175' - 95') mm ? = 33929 mrn ?
YI =5 rnrn
Y, =40rnrn A =A I +2A 2+A 3= 135929 rnrn'
_ 400 ·5 + 800· 40 - 28 ~3 3 3
el - 1200 rnrn- ,.> rnrn 2 (D - d ) . D =2 R =35 0 rnrn d=2r = 190rn rn
Y o = 3rr(D' - d' ) , ,
e2 = (80 - el) rnrn = 51,67 rnrn Y , = 100 rnrn
' A e', =A,Xl +A'X 2 )' , = 300 rnrn
X l =30rnrn )' 3 = 400 rnrn +Y o = 488,46 rnrn
X2 = 5 rnrn _ 70 000 ·100 + 2(1 6 000 · 300 ) + 33929 · 488 ,46
, _ 400 . 30 + 800 . 5 - 13 33 e, - 135 929 rnrn
e, - 1200 rnrn - , rnrn
e l = 244 rnrn
e; = (50 - e'd rnrn = 36 ,67 rnrn e, = 575 rnrn - e I = 33 1 rnrn
, 350
_ 10 . 80 3 4 _ 4 el = 2 rnrn = 175 rnrn
b) Ix: - ~ rnrn -4 266 67 rnrn
3
_ 40 · 103 4 _ 4
I xI = 350 .12
200 4 = 23 3 . 107 4
I X2 - - -1 2- m rn - 3333 .3 rnrn rnrn , rnrn
80 · 200 3
/I l' = e , - Y I = 23 ,33 rnrn 1x 2 = ~ mm" = 53 ,3 ' 10 6 rnrn 4
/ 2 l' =e, - y, = 11,67 rnrn
I x 3 = 0 ,1098(R 4 - r 4 ) - 0 ,283 R 'r 2 RR - r
i , = lxi + A I/fy + I x2 + A 2 /i
l'
+r
Ix = 75,7 . 104 rnrn4 (na ch Formelsamml ung , T abelle 4 .13)
80· 103 I x3 = 70 861 246 rnm"
I y I = -12-- mm " = 666 7 rnm"
I ly = e l -Y I = 144 rnrn
10 · 40 3 12 y =e, - )' 2 = -56 rnrn
I = - -- mm" = 53 333 mrn"
l' 2 12 13y =e , - y , = - 244 ,46 rnrn

167
Festigkeitslehre

I x =/ x 1 + A, lly +2 (1x2 +A, 11y) + / x3 + A 3ljy )' 1 = 25 rnm; )' , = 75 nun ; )' 3 = )'4 = 225 rnrn
I x = 39,9 . 108 mrn" 2 (D 3 - d 3)
)' 0 = \ (' 2) nach Formelsammlung Tabelle 4.13
3 3tr D d r

I yl = 200 12
' 350 mm4 = 71 ,46 ' 10 ' nun 4 3
_ 2 (200 - 100 3) nun - 4 rnrn
)'0 - 3 tr(200' - 100' ) - 9 ,5
_ 200 . 80 3 4_ 06 4
I Y2 - - -
12- - mrn -1 7,1 ' I rnm )'S = 399,5 rnm
R4 _ , 4 1754 - 954 x, = 50 rnm; x , = 225 mm; = 275 mm;
I Y3 = n - -8- = tt X3
8 mrn"
X4 = 425 mm; Xs = 350 rnrn

I Y3 = 33,632 ' IO' rnrn4


5000 . 25 + 22 500 . 75 + 2 . 12 500 . 225 + 117 81 . 399 ,5
e, = 6428 1 mm
el = 189 rnm: e, = (450 -189) mm = 261 rnrn
r 5000 ·50 + 22500 ·225 + 12 500 · 275 + 125 00 ·425 + 11781 ·35 0
e, = 6428 1 mm
e', = 283 mm; e; = (450 - 283) mm = 167 mm

II X =O mm b) l XI = 1 001~503 rnm" = I 041 667 mm"


l2x = (175 - 40) mm = 135 rnm
13x = mm° I x2 = 450 "{0 3 mm" = 4 687 500 mm"
1
Iy =/YI + 2 (/ Y2 + A ,lix ) + / Y3
50· 2503
I y = 16 ,34' 108mm 4 mm =65 104 167mm 4
4
I X3=Ix4 = 12
t,
Wx I = -el = 163 52 . lO S mm"
t
I xS = °1098 (R
,
4
- , 4) - 0'>83
,-
R',' R -,
R +,

r; nach For melsammlung Tabelle 4.13


Wx2 = - = 120,54 ' 105 mm?
c,
t, r 4 4
I xs = <0,1098 (100 - 50) - 0,283 '100 · 50 100 +50 Jmm
' 2 100 - 50 1 4
WYI = . = 93.37 ' lO S mrrr' I xs = 7 935 4 17 mrn"
e,

Il y = e, - )' , = (189 - 25) mm = 164 nun


782. ! 2y= e l - Y2 = (189 - 75) mm = 114 11un
13y = 14 y = Y3 -eI = (225 - 189) mm = 36 mm
l5Y =)'5 - e , = (399,5 - 189) rnm = 210,5 rnrn
I x = l X I + A Il l y + I x2 + A,lly + 2 (lx3 + .1 3/jy)
+ I x5 + As/;y
Ix = 11,252 . 108 mm"
50 · 100 3
I yl = 12 rnm" = 4 166 667 mrn"
t-'-
I Y2 = 50 ; ~503 mrn" = 3,7969 . 10" mm "
_ ~J _ II ~ 150 · 50 3
- - mm4 =2604 167 mm 4
I y3 = 1y 4 = --- 12
"
II
I
_ _ _x, - I R4 _ ,4 1004 - 504 4 4
';_ + _ '1.- --i I ys = n - -8- = tt 8 mm = 368 15539 mm

y I l x =e; - X I =(283 - 50) rnm =233mm


a) A e, = .1 J)' , + A , y , + A l y , + A 4J' 4 + ,1 SYs } naCh Fo rmel- I = e ' r:x = (283 - 125' mm = 58 rnrn
, samrnlung 2x ' 2 - )
A e 1= .1 IX, + .1 2 X , + A 3x3 + .1 4 x 4 + A SX 5 Tabell e 1.10 13x = e ; - X 3 = (283 - 275) mm = 8 mm
.1 I = ( 100 ' 50) mm? = 5000 mm? l 4x = X4 - e; = (425 - 283) mm = 142 mrn
.1 2 =(450 ' 50) m~' = 2~ 500mm
2
Ix 5 = X 5 = (350 - - e; 283) mm = 67 mm
A 3=A4= (50 -2~U) mm '= 1 2500mm' _, 2 ,
I y - I YI +.1,/ 1x +I Y2 +.1 , /2x +I y3 +.1 3/3x
2
A s = !!: (R - ,,)=:!1:
2(100'-50')nun'= 11 781 nun' + 1 +.1 I ' +1 +.1 I'
2 y4 4 4x vs 5 5x
.1 = 64 281 mm 2 I y = 10,788 . 108 rnm"

168
Festigkeitslehre

t,
e) Wx l = e;- = 5,9534 ' 10 6 mm"
IX
Wx 2 = e; = 4.31 11 ' 10 6 rnrn3
t,
WYI = -. = 3 ,812 ' 10 6 mm?
e.
I
WY2 =
e2
-+
= 6,45 99 ' 106 mrrr'

783 .

a) Ae. =A. y , +A , y , +A 3Y 3
A , =(90 ' 140) mm ' = 12 600 mm'
A 2 =(30 ' 400) mm 2 = 12 OOOmm'
A J = (400 ' 60) mm? = 24 000 nun '
A = 48600 mm 2
)', = 70mrn
Y, = 340 rnrn
a) Ae, =AIy, +A 2y, +A 3Y 3 Y 3 = 570 mm
.1 1 = (25 ' 29)mrn' = 725 mm? e - 12 600 . 70 + 12 000 . 340 + 24 000 . 570
.1 2 = (10' 61) mm? = 610 mm? ,- 48600 mrn
A 3 = (100 ' I O) mrn' = 1000 rnm? e l = 383 ,6 rnrn
A = 2335 mm? e, = (600 - ed mrn = 216 ,4 rnm
Y I = 14,5 rnrn x ,= x 2 = 115rnrn
Y, = 59 ,S rnrn X3 = 200 rnrn
Y3 = 95 rnm , 12 600 . 115 + 12000 . 115 + 24 000 · 200
725 · 14, 5 + 6 10 · 59 ,S + 1000 · 95 e, = 48 600 mm
e. = 2335 mm e; = 156 .9 7 rnrn
e, = 60 ,73 mrn; e, = (100 - 60,73) rnrn = 39.27 rnrn e; = (600 - e',) mm =443 ,03 mrn

25 . 29 3 _ 90 . 140 3 4_ - 6 4
b) Ix , = - 1-2- mm" = 50 8 10 rnm" b} Ix. - - -1-2- mrn - 20., 8 ' 10 mm
3
10 · 613
I x2 = ~ rnm" = 189 151 mrn" 12
x
=-30 -
· 4 00
12
- mrn" = 16 '10 7 mm4
400· 60 3
100 · 103 1 = - - - mm" = 72 ' 10 5 rnrn4
I x3 = ~ mrn" = 833 3 mm" x3 12

II Y = e , -)' , = 46 ,23 mrn I. y = e, - Y I = 3 13.6 rnrn


I, y ="e, - Y 2 = 1,23 mrn 12y = e , - y, = 43,6 rnrn
13y = e , - Y 3 = - 34,2 7 mrn 13y =e. - Y 3 = - 186.4 rnrn
l« = I x l +A ,lfy +Ix2 +A 2 1]y +Ix3 +A 3 ISy t; = l xi + A ,I fy + I x2 + A ,I]r + I x3 + A 3 (i y
I x = 297.3 · 10 4 mm 4 I x = 22 ,84 . 10" rnm"
140· 90 3
I YI = 12 rnrn" =85,1 '10 5 rnrn"
3
I r2 = 400 /0 rnrn" = 9 · lOS mrn"
1
60 · 4003
I r3 = - -1-2 - rnrn4=3 2 '10 7rnrn 4

I IX = 11< =e', - x, =41 ,9 7 rn rn


13x = e; - X 3 = - 43 ,03 rnrn
I y =IYI + A , lfx +I Y2 +A , I] x + Iy 3 +A 3ISx
I y =4 ,17 ' 10"rnrn 4

169
Festigkeitslehre

c) WXI = Ix = 5 954 119 rnm" = 5.95 ' 106 mrrr'


I , = Ixl + I1 2, + 1, 2 + .12/1y + I x3 + Al?}
J/
,

e,
+ 1, 4 + / /4 11y - (! x S + Il sl l y )
W 2 = Ix = 10 554 529 mrn3 = ]o6 .]o6 rnrn3
x e2 '
1, = 19. 94 5 ·IO Hmm 4
I
WY I = -+
J
e,
= 2 656 559 rnrrr' = 2,6 6 . 106 mm'' c) W,J = ---.1L = 4928342 mm = 4,93 · 10 " mm
eJ
1 1

1
= -+ = I 7 15 838 mrn" = 1,72 . ]0 6 mrrr'
I
WY2 W'2 = ~= 8 8 52 641 mm ' = 8,85 ' 10" mm 3
e2 e2

786.
A,
785.
· - x- · - -- x ~

A,

-'-- - - -

a) A e , =A, y , + A 2Y2
A, = (400 ' 20) mrn? = 8000 mm?
A 2 = (20 ' 500) mm? = 10000 mm?
A = 18 000 mrn?
a) A e , =Al y, + A 2Y2 +A 3Y 3 +A, y, -As y s
A, = (220 ' 30) mm? = 6600 mrn? Y , = 10mm
A 2 = (35 ' 100) mm ? = 3500 mm ? Y2 = 270 rnrn
A 3 = (35 . 80) mm ? = 2800 m m ? _ 8000 . 10 + 10 000 . 270 - 154 4
A , = 220 2 mm? = 48 400 mrn? e, - 18000 mm - , mm
d 2 71 140 2 71 e2 = 520 mm - e, = 365,6 mm
A s = 4 = -4- m m2 = 15 394 mm?

A =A , + A 2 +A 3 +A, - A s =45906mm 2 400 · 20 3


b) l XI = - -12- - mrn" = 266667 mm"
Yl = 15 mm
3
Y 2 = 80 mm I x2 = 20 ; ;00 rnrn" = 2083 . ]oSmm"
Y3 =370 m m
Y , =Y s = 520 mm
e - 6600 ' 15 + 3500 , 80 + 2800 , 370+ 48 400 · 520 - 15 394 · 520
1- 45 906 mrn
e, =404 ,7 rnrn
e2 = 225,3 rnm
3 II Y = e , - Y, = 144 ,4 mm
b) l XI = 220 ;;0 mrn" = 49 ,5 . 10' mm" 12y= e - Y 2=-115 ,6mm
'
35 . 100 3 I x =Ix i +A, l fy +Ix2 +A 2li y
I x2 = - -12- - mrn" = 2 9 16 667mrn'
Ix = 5,09 ' ]08mrn4
35 ' 80 3 20 · 400 3
Iv.1 = - - - mm " = 1493333 rnm' 1 = --- mm" = 1066 .]o Smm 4
'" 12 y1 12
3
I x4 = 220 ;;20 = 195 213 333 mm" 500 · 20 3
I Y2 = - -12-- rnrn" = 33 3 333 mrn"
71 ' 140'
I xs = ~ = 18 857 401 rnm" I y =IY l + I y2 = 1,07 . ]0 8 mm 4

II Y= e, -
Y , = 389,7 rnrn i,
e) Wx = -el = 3 2966 . 10 6 mrrr'
12Y = e , - Y2 = 324 ,7 rnrn l

13Y = e , - Y 3 = 34 ,7 rnrn i;
Wy = -e2 = I '3922 . 106 mrn'
14y =ls y =e' - Y4 =-1 15,3 rnrn

170
Festigkeitslehre

a) Ael '" 2(A IY I) + 2 (A sYs) + A 7Y 7


- 2 (A 4 Y4 ) - (A , y , )
a) Ael "'A, y, +A 2Y2 + A 3Y 3 +A 4Y4
AI =A 3 '" (100 - 35) mm? '" 3500 rnrn2
A, '" (60 - 50) mm? = 3000 mm?
A 2 = A 4 = (25 - 35) mm" = 875 rnrrr'
A 2 = (25 . 20) mm? = 500 mm?
A s = A 6 '" (35 - 180) mm" '" 6300 mm?
A 3 = (25 . 50) mm? = 1250 mm?
A 7 = (270 , 35) mm? = 9450 mrn!
A 4 '" (280 ' 40) mm? '" 11 200 mm?
A, = (60 ' 35) mm? = 2100 mm ?
A '" 15 950mm 2
A = 25 200rnrn'
Y I = 25 rnrn
Y 1 = Y2 = Y3 = Y4 = 17,5 rnrn
Y 2 "'60 rnrn
YS=Y6 = 125 rnrn
Y3 '" 455 mrn
Y, = J' s = 232,5 rnrn
Y4 '" 500 nun
el=2 '35 0 '1 7,5 +2 '6300 - 125+9450 '232 ,5 2 -8 75 '17,5 21002325
25200 . ' rnrn

el = 3000 -25 + 500 ·60 + 1250 ' 455 + 11200 ·5 00 e l = 134rnm


15 950 e2 = 250 rnrn - e i '" 116 rnm
e l = 393 ,34 rnrn 100 . 35 3
e2 '" (520 - e t) = 126,67 mrn 12-- mm" '" 357292 rnrn"
b) l x i = I x3 = - -

25 . 35 3
60 · 503 I x 2 = I x 4 = ~ mrn" = 89 323 mm"
b) l XI = - 1-2- mm" = 625 000 rnm"
35 - 180 3
25 . 203 ~ - mm" = 17 010 000 mm"
I xs = I x6 = ---p-
I x 2 = ~ mm" = 16667 mrn"
270 -353
25 . 50 3 I x7 '" 12 mrn" '" 964 688 rnm"
I x3 = - 1-2- mrn" '" 260 41 7 mm"
60 . 35 3
_ 280 . 40 3 4 3
I x 8 = - 1-2- rnm" = 214 375 mm "
I x4 - 12 11l1ll = 1493 ' 10
I .. 2 . 3 , 4 = (e 1 - Y 1) rnrn '" 116 ,5 rnrn
JIy = e l -Y I = 368 ,34 rnrn
15 • 6 = (ei -Y s) rnm = 9 rnrn
J2y = e l - )", '" 333 ,34 rnrn
J7 , 8 =(e l - Y 7) rnrn =- 98,5 rnrn
J3y = e l - Y3 = - 61 ,66 mm
J4y = e , - Y4 = - 106,66 rnrn I =21,+ 2(A,/l} -2I2 - 2 (A 2J;)+21S
+ 2 (AsJl) + 17 + A 7 J? - I, --A, li
t, = / xi +AIJ ;y +Ix2 +A 2li y + / x3
I N' = 178 893 331 mrn" '" 1.79 ' IO' mrn"
+ A3 J~y +/x4 +A 4JJy
I x = 5,97 ' 10' mm" J1, 2. 3. 4 =Y I,2, 3. 4 = 17,5 rnrn
JS• 6 =Ys.6 = 125 rnrn
J7 • 8 = Y7 . 8 '" 232 rnrn
I N2 =63 1 103131 mm" = 6 ,3 - 1O' rnrn4

IN I 1 79 '10'
c) JII ,N I '" - el '" ' 134 rnrrr' = I ,34 . 106 rnrn3

IN 1 1 79 · 10'
JIIN, I ' '" -
e, =-,--
116 - - mrn? = 154
, r 'n
6
10r n3
IN2
JIIN 2 '" 250 mrrr' = 2,52 - 10 6 mm?

171
FestigkeItslehre

789 . e - 2(1275 ' 127,5) + 2(370 ' 257,5) + 800 · 272,5


1- 4090 mm
el = 179,4 mm
e, = 260 mm + 10 rnm + a -ei
e, = 95,6 mrn

5 . 255 3
b) l xi = I x2 = - - 12- mrn" = 6 908 906 rnm"
74 · 53
I x3 = I x' = - 12- mm" = 770 ,8 rnm"
a) Ael = A IY I +A 2y, + A 3 Y 3 160· 53
A I = (100 ' 40) mrn? = 4000 mm? I x5 2 - rnrn" = 1666,6 mm"
= - 1-
A 2 = (30 ' 160) mrn? = 4800 mm?
A 3 = (100 ' 50) mm? = 5000 mm? I. y=I2y =(e . - Yd =51 ,9mm
A = 13 800 mm? 13Y = 14y = (ei - )' 3) = -78,1 mm
ISY =(el -y s )= - 93 ,1 mm
Yj=20mm ; y, =120mm ; Y 3 =225mm
e l = 129,1 mm; e, = 120,9 mm
In 3I
I x = 2I x 1 + 2A y + 2Ix 3 + 2A jy + I xs
+ A sl gy
100 .40 3 I x = 32 ]37 525 mm " = 32 ,14 . 10 6 rnm"
b)Ix l = ~ mm4 = 5 3,3 ' 104 mm'
30 · 160 3
1 = - - - mm" = 10 24 . 106 mm"
x2 12 '
100 · 50 3
I x3 = - -1-2 - mm" = 10 ,42 . 105 mrn"

IIY = e l - )'1 = 109 ,1 mm


12y = e l - Y, = 9,1 mm 79 1.
13y = el - Y 3 = -95,9 mm

I x = 2 (lxI + A II;y + I x2 + 'A , Ii Y


+ I x3 +A 3Ijy)
I x = 2,116 . 10 8 mm"

a) AI =(62 ' 6)mm' = 1116mm'


A 2 = A 3 = (28 ' 6)rnm 2 = 168 mrn?
A 4 = A s = (6 . 64,5) mm 2 = 387 rum'
790.
62 · 6 3
b) I x l = -1-2 - mm' = 1116mm'
28 · 63
I x2 = I x3 = - 1-2- mrn" = 504 rnm"
6 · 64 53
Ix. =Ixs = - -
12- '- mm" = 134 186,1 mrn"

I. y = (86 - 3) mm =83 mm
12y = 13y = (86 -18,5) mm = 67 ,5 mm
a) Ael =A IYI + A , y , + A 3Y3 + A' )'4 + A s)' s I., = 15 , = (64 ,5/ 2) mm = 32 ,25 mm
AI = A , =(5 ' 255)mm' = 1275 mm?
A 3 =A, = (74 ' 5) mm? =370 mm? I~ = I x • +AI/;y +2Ix2 +2(A, li y) +2Ix4
A s = (160 ' 5) mm" = 800 mm? + 2(A4I~y)
A = 4090 mm' Ix = 2 ' I~ = 10 338 283 mrn" = 10,3 . 106mm4
YI =Y , = 127,5 mm c) e = 86 m m
)' 3 =Y , = 257 ,5 mrn
i,
)'5 = 272 ,5 mm Wx '":: 120213 mrrr' = 120,2 ' 10 3 mm3

172
Festigkeitslehre

792 . l lx = (e; - x I) rnrn = - 20 ,7 mrn


l2x = (e; - x , ) mm = 9,3 rnrn
l3x = (e; - X3) rnrn = 29,3 mm

I y =IY 1 +A11fx +IY2 +A,lix +IY3 +A 3 l 5x


I y =2,966 ' 10 6 rnrn4
t;
e) Tl'XI = -e, = 302 ,2 ' 10 3 rnrn 3
t;
Tl'x2 = e; = 2 11,7 ' 10 3 mrrr'

_ Iy _ Iy _ 3 3
Tl'V I - e""-;-;-
# l1"' 't
0 - -5 4 ,.,)
~ - 54 ,6 ' 10 rnrn

Iy
Tl'Y2 = ---. = 53 ,3 . 10 3 mrrr'
e,
a) Ae, = A 'Yl + A , y , + A 3Y3
A I = (70 . 30) mm" = 2100 mm "

g
793 .
A 2 = (10 ' 150) mm ? = 1500 mm!
A 3 = (50 ' 20) mm ? = 1000 mm ?
A =4600 mm? e' i
)' , = 15m ('x .

y, = 105 rnrn r- - S r --;J- r


Y3= 190 rnrn
I ~lJiiJ
e, =
2 100· 15 + 1500 . 105 + 1000 ·190
46 00 rnrn I
eJ = 82, 4 mm
e, = (200 - ed rnrn = 117,6 rnrn 20· 20 3
- - mrn" = 133 ' 10 4 rnrn4
a). I n-- = - 12
Ae; = A , x J + A,x, + A 3X3
A 1 = A , =4 00 mrn '
x,=35rnrn
X2 :::: 5 mrn
Ilx=110rnrn ; I ly =210mrn
x 3= -1 5rnm b)l, = 2 (10 +A 1 l l y ) mrn4 = 35.3 ' 10 6 mm 4
• _ 2100 ·35 + 1500 · 5 - ( 1000' 15) l y = 2 (Ja + A ,llx ) mm" = 9 ,7 ' 10 6 mm"
el - 4600 mrn
e; = 14 ,3 rnrn e) Wx = et; = 160 · 103 mm '
x
e; = (70 - e'l) rnrn = 55 ,7 rnrn I
= e = 80,8 . 10 3rnrn3
y
Wy
70 · 30 3 y
b) Ix, = - 1-2- mm" = 15 ,75' 10 4 mm"

10 · 150 3 794 .
I X2 = - -12-- mm" = 28 ,13 . 10' rnrn"
_ . 12 mrn · 576 3 mm 3 _ 4 4
a) Ix Sleg - 2 12 - 38 22 1, 10 mrn
50 · 20 3
I x3 = - 1-2 - mm" = 33 ,3 . 10 3 mm"
4 00 mm ' 123rnrn3 )
I x G urt = 2 · ( 12 +400 '12rnrn" 294 'rnm '
IIY = e l - y , = 67 ,4 rnrn
12Y = e , -y , = -22 ,6 rnrn I x G u rt = 2 ' (5,76 ' 104 mm 4 + 41489 ' 10 4 mm 4)
13Y = el - Y 3 = -107,6 rnrn I x G u rt = 82990 ' 10 4 rnm 4
t, 5y
=1' 1 +A, lr y + 1'2 + A , li y + I x3 +A 31 I xL = 4 ' (87,5 '10 4 mrn" + 151Ornrn ' · 264 ,6 ' rnrn/)
I x = 24 ,9 . 10 6 rnm" Aus der Fo rmelsammlung.
30 . 70 3 I x = 87 ,5 ' 104 mrn" sow ie
I YI = ~ rnm" = 85 ,75 ' 10 4 mm" A = 1510 mm ! und e = 23 ,4 mm .
Mit e = 23 ,4 rnm wird da nn
150' 103
1 , = - - - rnrn4 = 1 25 · 104 rnrn4 1= (300 - 12 - 23 ,4) rnrn = 264,6 rnrn.
y 12 '
20 · 50 3 I x L = 4 (87 ,5 ' 104 + 10 572 · 104 ) rnrn"
- - mrn" = -70 ,83 · 104 rnrn4
1y 3 = - 12
I XL =42638 ' 104 mrn"

173
Festigkeitslehre

I x = I x Steg + I x Gurt + I X L = 163 84 9 · 104 rnrn" t;


I x = 16 ,4 ' 108m m 4
b) IV = - - -
x 130rnm
= 757' 103 rnrn?
-f"
I)' Steg- l," ( 576 12
3
')1
. (2 +576 ' 12 ' 106 _ mm 4 IV = -
y
i;
- - = 1032 ' 10 3 mrrr'
200 mm
= 1,55 49 . 10 8 mrn"
_ ., 12 ' 40 03 4_ . 8 4 797 .
I yGurt - - 12 mm - 1,28 10 mm
- 10 . 600 3 4 _ 8 8 4
I yL = [4 (87 ,5 ' 10 4 + 151 0 ' 135 ,4 ' )] mrn" a ) I xSteg - - 1-2- - mm - I , . 10 mm
= 1,1423 ' 10 8 mm 4 _ 780 . 10 3 4_ 04 4
I y = I ySteg + I y Gurt + I y L = 3 ,9772 . 10 8 rnrn" I xGurt- 12 mrn - 6 ,5 ' I rnm
4mm 4 I xL = 87, 5 ' 10 4 mrn" (nach Formelsammlung
b) W = ~=
163 849 '10 = 546" '1 03 3 Tabelle 4.26)
o x e 30 0 mm - mm
I x = 2IxS teg + 2 (lxGurt + A Gurt . I{,urt )
Wx = 5,46 ' 10 6 mm 3
+ 4(lx L +A L/l)
I Ym
IV y = 200 m = 1,9886 . 10 6 mm? A Gurt = 780 . 10 m~2 = 78 00 mm?
IGurt = 305 mm
A L = 15 10mm 2
795 . IL = (300 - 23,4) mm = 276 ,6 mm
a) I x = 22 ,769 . 108 mrn"
t;
b) IV x = 3 10 mm = 7 ,3449 ' J0 6 mm3

c) Mb = Gbzu l • IVx = 1,0283 . 10 6 Nm

798 .
Ix = 2IxU26 0 + 2(IYU180 + A/~) a) t, =I o +4 (lxL +A L/[)+2 (I",+ A", @
Iy = (130 - 70 + 19 ,2) nun = 79, 2 JIlJll - 4 (I D +A o I~)
I x = [2 . 4820· 10 4 + 2 (114 ' 10 4 + 2800 · 79 ,2 2)] mm" Stegblech :
I x = 1,3381 . 10 8 mm" 15 ' 570 3
I = -1-2-mm4 =2 ,3149 '108mm4
Iy =2IXUJ80 + 2 (ly U 260 +Ali) Winkelprofil 120 X 13 :
l« = (90 + 23 ,6) mm = 113 ,6 mm
I y = [2 . 1350 . 104 + 2(3 I 7 . 104 + 4830· 113 ,6 2)] rnm" I xL + A L/l = (394 . 10 4 + 297 0 . 250 ,62) mrn"
I y = 1 ,58 . 10 8 mm" = 1,904 6 . 10 8 rnm"
Gurtpla tt e :
t, 3
b) Wx = 130 mm = 1030 ' 10 mm? 350 , 15 3 )
I CJ+ ACJ/ ~ = ( - -1-2 - + 35 0 ' 15· 292 ,5 2 rnm"
I
IV = - -y - = 878 · 10 3 mrrr' = 4 ,492 7 . J08 mm"
y 180 mm
Bohrung :
796. 10 + A O I~ = (25 ~~83 +25 · 28 . 286 2)m m4
a)
= 0 ,5725 90 29 . 10 8 mm"
I x = 16 ,628 ' lOS mm"
I y = 10 + 4 ( yL + A L/l) + 2IO - 4 (ICJ + ACJI~ )
Stegblech .
570 · 15 3
+ 2Ixu260
I x = I y IPE22 0 ID= ~ mm4 = 160 31 2 ,5mm 4
Ix = (205 . 10 4 + 2 . 4820 · 104) mm"
Winkelp rofil 120 X 13 :
I x = 984 5 . 10 4 mm"
I y L + ALll = (39 4 ' 10 4 + 2970 · 4 1,9 2) mm"
I) = I xp E22 0 + 2 (lyU 260 +AID = 9 ,1542 ' 10 6 nun"
Ix = 110 mm + e l = (1 10 + 23 ,6)mm = 133,6mm
Gurtplatte :
I y = [2770 ' 10 4 + 2(317 · J0 4 +4830 , 133 ,6 2 )]mm 4
15 ' 350 3
I y = 20 646 · 10 4 mm" 10 = 1 2 mm" = 53 ,593750 ' 10 6 mrn4

174
Festigkeitslehre

Bohrung : ( 3
10 + AD/~= 28 ;;5 + 28 · 25 . 87 ,5' mrn"
) 802.
a) I x = 2(I", + A",/';) + 2Ixu
= 2.350833 . 106 mm" 103
l y = 1,3456 ' 106 ilun4 t; = [ 2 (200 '2
1
+ 200 ' 10 ' 105' ) + 2 ' 19 10 ' 104 ) mm"

r;
b) IVx = 300 mm = 5,5427 . 10 6 mrrr'
4
I x = 8233 ' 10 mm"
I. 3
t: b) IVx = 110 mm = 748 ,48 ' 10 mrrr'
W = - - '- = 7689 1 ' \03 mrrr'
y 175mm '
_M - _- 66,8 N'I
mm'
bm
e) 0 b m ax - - ax
-W
799 . X

a) l XI = 4(I xL + AL/[) = 4 (1 77 ' 10· d) ° b m ax = 110 IllIll


+ 1920 . 158 ,82 ) mrn" Ob 100 mm
l XI = 2,0075 . 10" rnm" _ 100 mm _ T ,
Ob - °bm ax " 110 mm - 60, 7 NImm

b) I x 2 = 2 (ID + A D I ~)
133
I X2 = 2 (280 '2 + 280 , 13 . 193 .5' ) mrn " y
1
,IX2 = 2,72 68 ' 10" mrn" 803' x,nl' 1' x
3 , !
e) I = 10 ' 3 74 = 0 43594687 ' 10" mm" e, I ey
x3 12 '
Gegeben : U 200 mit
d) I x = I x 1 + I x 2 + I x 3
I xu = 19 1Oem 4 ; e}, = 2,0 1 em ; A = 32.2 cm?
I x = 5,1702 ' 10" mm4 i }.u = 148 cm"
e) IVx = 2585,1 ' 10 3 mm 3 I = 2 1X u = 3820 cm"

800. I yx -_ 2 r yu + (
'2I + ey) ' A ]
Ll
a) t; = 2Ixu + 2(ID + A D /~ ) - 4 (I [] + A[] /a) I y = 1,2Ix
l XV I, I, r
2 LI yu+ (1.2+ ey)2"_
AJ - 1._") I x
l xv = 6280 ' 104 mrn"
I
xI 12
3
= ('300' 13 + 300 · 13 ' 146 5;) rnrn"
'
I
( - + I'
)2 O,6 I x - IyU
=
0 6 '3820 em' - 148em4
'--=--=.::....:.:"'------:;-'----'--'='--
..::.L;
'

2 y A 32 ,2 em 2
l XI = 8375,77 . 10' rnm" = 66 .58em 2 =B
I x2 -u- 3
= ( 23 . 28 + 23 · 28 . 139' ) mrn" /2
4
I
+ 2'2 ey + e;' =B I ' 4
4 4
I x 2 = 1248 ,4799 ' 10 mm
I x = 2I xu t 2I x I - 4 I x 2
f + 4 ey 1+ 4 1';' - 4 B = 0
I x = 2,4318 ' 10"mm' 11/ 2 = - 2 ey ± ,JfC - y7)2
(2:""e :;--
- -4""'(e
C' ;.- -- B
=)
11/ 2 = - 4,0 2 em ± 14 ,8 em
b) IV = _ I_x_ = 1 5894 , 10 6 mm3
X 153mm ' l erl= 10,78 em = 107,8 mm (Probe erfor derlich!)
41 2 '100 %
c) p V = 21 2I = 17 %
xU + xt 804 .
a) A I' = A lY I t A uYu
80 1.
AIYI tA u Yu
a) I x = 2 Uo + A DI~) t 2 I xu I e=
AI +A v
t, = [2 e 501~1 03 +1 50 ·10 · 55') + 2 · 206 ' 10 ) mrn"4
1030 · 50 + 7 12 · 113,7
1' = 1030+ 712 mm
Ix = 1322 . 104 rnm"
I' = 76,036 mm

b) W = ~ = 220 33 . 10 3 mm" b) I' 1 =1'1 tAllt'


x 60 mm '
1. 1 = (171 ' 10 4 + 1030 . (76 .036 - 50)' ) mrn"
e) M b = h 'x 0b zul = 3,084 7 ' 104 Nm 1' 1 = 240 ,82 . 104 mrn"

175
Festigkeitslehre

I x2 =Iyu +A ul?! 807.


I x 2 = [9 ,12 ' 10 4 + 7 12 '(113 ,7-76,036)'] mrn"
a) Ix =4(I xL + ALlE)
I x 2 = 110 ,12 ' 10 4 mm 4 Ix = 4 [37 ,5 ' 104 t 985 · (150 -18 ,9)2] mm"
c) Ix = lXI + I x2 = 351 . 104 mm" Ix = 6922 . 10 4 rnm"
I y = I y ( + I xu = (15 ,9 . 104 + 26 ,4 ' 104 ) mrn" I
I y =42 ,3 ' 10 4 mm4 b) W = _ _x_ = 461 . 10 3 mm"
x 150 mm

d) Wx l = Ix 3 3
e =462
' ' 10 mm 808. ,

W = X
I
= 56 6 . 103 mm '
Ix = IpE t 2 [ bl~ + b 0 ( ~ + ~) J=Wx (~ t 0)
x2 (138 - 76 ,036) mm '
b03 b o (h
I PE + 6 -t- <)' • . I h .•\
I +2 = Wx \ "2 T lJ)
= 15,4 ' 10 3 mrn'
0
Wy = - -y -
27, 5 mrn
b [ ~ + %(h t 0)']= W(~+ 0) x -IPE
805 .
a) Ix = 4(IxL + A Ll') WxC~t o) -IpE Wx = 4 · 103cm '
b= h = 36 cm; 0 = 2,5 cm
t; =4(1 77 '10 4 + 1920 · (200 -28,2)'] mrn"
;: +% Ch to )' I pE = 16 27 0 cm4
Ix = 23 376 . 104 rnm"
I 400 0 crrr'{ l 8 + 2,5) cm - 16 270 crn" _ 354
3
b) Wx = 200 ':nrn = 1169 . 10 rnm" b = 2,6 crrr' + 1,25 cm . 38 ,5' cm'
- , cm
b = 354 mm (Prob e erforderlich !)

806. Probe:
Mit der ermittelten Gurtbreite b = 354 mm wird:
I x = 2 I xu + 2 [ 22 cm ~~3 3 cm' + Ac:J' 9 ,65' crn' ]
b0 + bO (h
t, =I pE + 2 [12
3
"2 t "2 o)'J
• . . •/ .0. _ 1,3cm ' 223 cm'
Iy= 2LIyuTAU~2TelrJ+2 ' 12
i, = [16270 ' 10 4 t 2 (3 54 '1~53 t 354 · 25 ' 192, 5' ) ] rnm"
Ix = 2 · 1350cm4 + 2[4,028 cm" + 28,6 cm ' · 9,65' cm"]
Ix = 8035 cm" t, =8 ,1952 ' 10 mm 8 4

I y = 2 [114 cm 4 + 28 cm' (f+ ! ,92cm)']+ 2307 cm 4


I
W = _ _x_ = 3,9976 . 10 6 mm!
I y = 228 cm" + 56 cm' (f t 1,92 cm) ' + 230 7 cm" x 205mm

t, = 2535 cm" t 56 cm? cf t 1,92 cm)? Beanspruchung auf Torsion


i. =I y
809.
8035 cm" = 2535 cm" t 56 cm' · (f -t- 1,92 cm)'
M, = 9550 n;:P = n;
K
4 4
(l2 + I ,9 2 cm)' 8035 cm - 2535 cm = 98 2 1 cm?
56 cm ' '
K = 9 550 · 14 70 = 14038500
(f)' + 2 f- 1,92 cm + 1,92 ' cm' = 98,21 cm ? M =!i = 14038500 Nm = 280 770 Nm =MTi
'n i 50
I' ' 9"
4+J., - .. cm" ,1..L.I 1 0'1 2".-2 _o0") 1
J., ~ " lvlU
"m 2 = Q
JU,L"' ''''''
Mit M, = Kin , ; M, = Kin, usw. erhält man
I' + 7,68 cm ·1 t 14,75 cm ' - 392 ,9 crn? = 0 M, = 140385 Nm; M 3 = 35096 Nm;
I' +7,68cm 'I-378,2cm' =0 M 4 = 17548Nm ; M s = 11699Nm
1112 = - 3,84 cm ± v\84 ,'-c-m--C'- t---C3:C:7C:C
8--:-
,2 cm'
Il~2 = - 3 ,84 cm ± ';392,9 cm'
d, erf
.r«:
=1/~--­
I, =-3 ,84cm+19,82cm 0 ,2 TI zul
I, = 15,98 cm "" 160 mm (Probe erforderlich!)
I, nicht möglich 3 /280 770 '10' Nmm
dt erf = 1/ N
I 02
,
,40 mm?
-
d , erf = 328mm
d 1 = 330 mm ausgeführt

176
Festigkeitslehre

Entsprechend ergeben sich C) Wp = ]6d


11 3

d 2 erf = 26 0 nun ; d 2 = 26 0 mm ausge führt


3/' 1'"'6"-;:-
W""p-erf
- ] / 16
d 3 erf = 164 mm ;
d 4 erf= 130mm;
d 3 = 16 5 mm
äs> 130mm
ausgeführt
ausgeführt d e rf = 1• - --
1T
= \1- -8 303 rnrn' = 34 8 nun
' 1f '

d s erf = 114 rnrn; d 4 = 115 mm ausgeführt d =35 mm ausgefüh rt


Hinweis: Soll nur der Wellen dur chmesser d
810. bestimmt werden , dann wird m an b) und c) zusam men-
Wie in Aufgab e 809 mit fassen und derf = t~"fT /O )2 ' 'Tt zul berechnen.
n2 =n, /i I2 = 960 m in- 1/3,9 = 246 m in- 1 und
n ] =n2/i2:3 = 8 7,9 min", 11 D 4 -a:
d) Wp =16 ' - D -
ä, =40mm ; d 2 =60mm ; d 3 =80mm
Hinweis: Wp er! nach b) bleibt gleich groß , weil MT
811. und T l zu! gleich bleiben .
16 WpD
--11-- = D4 - d4

d erf = 3R,5 m m
d = 38 mm ausgeflihrt

e)
812. St rahl ensatz :

° T r I 180° G=8 '10 4 N/mm 2


a) '" = C-; - - 11- r = dl 2 eingesetzt

2 -1 80° -Ttzu"
d = - - -;;--- MT MT
tt '" <p° · e
=W =
erf
Tt.
p
rr
_. _
n 4 -- d4
-
2 '180° - 80 ~2 - 15 ' 103 mm 16 D
3
d erf = mm = 286 ,5 mm 249 , 1- 10 Nm m N
11' 6° -80 000 ---.!'L2 Tt . = tt (454 _ 384) mm 4 = 28 ,3 mm 2
mm
16 - 45 mm
b) P=Mw =M21fn
d N 38 mm N
_ _.
M=MT=T,Wp=T']6d
__ 11 .•
J T, j = T,. 75 = 28 ,3 mm ' . 45 mm = 23 ,9 mm '

_ 1f 3
Pmax-T'zul16d ·2 11 n
814 .
P m• x = '8 .
.".2
Ttzul
_
di n
\f 1 = 9550 P
1 n=9 c c n JJ u ·
10
1460
/C' Al '- , _ - TU
N n l = U J ,' '''t J l 'U Il - .H ·JT l

Z2
P = ~- 80 ~2 ·286 5 3mm3 . 1460 .1. M 2 =M 1 i1); i=Z;
ImX 8 mm ' 60 S
116
""T....... ....... M, = 6 5,4 1 Nm' 29 ' 0,98 = 256,4 1 Nm =Mn
Pm • x = 56 477 -106 " ' ~'" = 56477 -10 3W = 56477 kW

813,
d
1 erf
- V Mn
- V 0 ,2 Tt zul -
_ 3\/ 650,421 .' 3010 ~
.
3
Nmm - 22 2
- , nun
, mm 2
a) },[ = JlJT = 9550 . 11P
12
M= 9550 - 460 Nm = 249 ,1 Nm =MT
d 2 erf = 1 0 ,2Mn
3
/
Tt zul
= V • 02 ,30--
3
256 ,4 1 - 10 :nun = 35 m m
. mm2
. • •. MT einfa cher nach Aufgabe 8 11:
D)Wperf= - -
" t eut 3_ 3jTl6
3 d2erf=dlerf{/i= 22,2mm'l29=3 5mm
Wper! = 24 9, 1'1 0N Nm m = 8 303 mm 3
30 mm 2 d 1= 23 mm , d 2 = 35 nun ausgeführt

177
Festigkeitslehre

815.
a) d er f
-V
- 02
MT
, Tlzul
-
- V 3
410 - 10 Nrnm
02-500--
N
818.
7
a) Wperf = MT = 4 ,9 - 10 Nmrn = 1,5313 - 106rnm3
Tlzul 32 ~
, mm? mm?
d erf = 16 mm (ausgeführt)
b)MT =F - 21 d= V D4 - -16
11' Wp erfD = 250 ,9 mm
= M T =410 -103Nmm=820
I 2F d = 250 mrn ausgeführt
2 - 250 N rnrn
b) Für den gewählten Durchmesser muss wegen
1'11, 180° d = (250 'I' 250 ,9) mm das Flächenmoment
c) ~= cr --11-
berechnet werden:
Diese Gleichung darf nur deshalb benutzt werden, rr (D4 - d 4) = 32
11 ( 4
weil d erf = 16 mm exakt ausgeführt werden soll; I p = 32 280 - 250 4) mrn4
im anderen Fall wäre Tl nicht mehr gleich Tl zul - I p = 2,1994 - 108 rnm"
Dann wird mit dem neu zu berechnenden
lp = 11d 4/32 weiter gerechnet , also Damit kann der Verdrehwinkel <p je 1000 mrn
Länge berechnet werden :
~=MTI-1800 /lpG11 _
MTI 180° 4 ,9 '10 7Nmrn ' 1000 mm ' 180°
Im vorliegenden Fall ergibt sich : ~=- . --=
I G 11 N
p 2,1994 -108mm 4 - 80000 - - . 1f
500 ~ . 550 mm 1800 mm?
~ = mm = 24 6°
80000 -.1L2 • 8 mm 11 '
mm

3 78493Nmm ..
d erf = N = 25 mm (ausgeführt)
02
, · 2 5 -
mm?

b) Zur Berechnung des Verdrehwinkels je Meter Wellen-


länge wird 1= 1000 mm eingeset zt :
1'11 180°
~ =-- ­ (siehe Bemerkungen in 8 15e)
Gr 11
_ 4 l 4_32-1800 'MT '1

~ =
25
mm N
N
-2 - 1000 mm
- - 11- = 1,43
180° 0
dj - V
da 2G ~1f

80000 mm 2 • 12,5 mm
4
dj =
817.
MT ä, = 288mm
a) Tla =W-=
p
MT =
b)Tla=-W MT -_ 50 083 ~
P tt
_._a_-d
_ a:
1
4
rnrn 2
16 da
dj N 288 mm N
Tl; = T la - = 50 ,083 - - 2 - 3- 0 0 = 48 ,1 - - 2
da mm rnm mrn
MTI 180°
b)~=- - - 820.
V V
IpG 11

Ip = ;2 (d: -d7)
a) d
erf
= 16FI =
1f • Tlzul
16 . 3000 N - 350 nun
1f • 400 ~
mrn 2
32 -MT '1'180° = 23 ,7 mm
~= rr2 (d: - d7 ) G
b) Der vorhandene Verdrehwinkel ~ beträgt

~ =
32' 180° - 70 ' 10 3 Nrnrn-3500 mm
= 39 9
° = !!2.gen = E. = 120 mrn = 0,342 857 rad =196°
11
2
(16 4 - 124 ) mrn" -80000 ---.1'L ' ~ Radius I 300 mm '
mm?
178
Festigkeitslehre

Dami t wird die Verdreh länge 825.


_ P 1470
1 = Tropr G =Tr '1 9 ,6°'11 ,85mm ' 80000 N/mm'
I 180T, 180 · 400 Nimm'
M=9) 50 =9 550 ' 300 Nm n
M = 46 795 Nm =MT
l, = 8 10,7 4 mm
MT MT 16DMT 16 · 1,5dMT
821. T, = W =
p
.s., _
D_4 d_4 Tr(D 4 - d 4) rr(I ,54d 4 -d 4)

-11
a) d en - y - - - -
16 M T _ V
V
16 ' 4,0 5 ' 1Q6Nmm 24 dMT
16
24M,
D

Tr 'T' zul Tr '35~ , Tl = n d" (l ,54 -I ) - Trd3(1 ,54 - I)


= 83 ,84 mm mm _13 / 24 MT V ' 2-4-''-- 9-5 -. -IO--=3--:N-m-m-
4-6-7-
d erf - I 4 N
d = 90 mm ausgeftih rt rrT l zul(l ,5 - I) n : 60 - -
" . ( 1,54 - 1)
b) Wegen d = 90 m m f d erf = 83 ,84 mm muss zue rst d erf = 113 ,6 mm mm
das vorhand ene polare Flä ch enmoment lp D erf = 1,5 d erf = 1,5 ' 113 ,6 m m = 170,4mm
berechn et werden :
D = 170 mm , d = 113 ,5 mm ausgeführt - oder besser
32d " ="
~ ~ . 004~ ~4
lp = ' 3; " ' " = 64 4 1246 ,7 mm" mit den No rm maßen :
D = 170 mm un d d = 110 mm .
180° MTl 180 °· 4 ,05 ' 10 6 Nmm . 8000 mm
op= ~ = N
p n : 644124 6 ,7 mm" ·80 000 - - , 826.
op = 3,60 IlIIl1
M= 9550 nP =9550 ' l2ö
59
Nm =4695 ' 1Q3Nmm =MT

822. 16DMT
T = (siehe 82 5 .)
3 J 16"YT,= ~ / 16 · Cf). rr(D 4 - d 4)
V
I
m_
V
- 1Ii 3\.. T
a) d erf = J U " U " UU l = 8 99 4 mm
tt : T'zul N' MT MT
Tr ' 350 , Tl = -W --'00 Wp erf = - -
mm p Tt zu l

d = 9 mm ausgeftihrt 59 · 1Q3 sm
N
P _
b) Da der Unterschied zwischen d erf und d gering ist M = W = ~ ,1 20 , 1 = 4 ,69 5 ' 10' Nm
( 8 ,99 4"'" 9 mm) , kann mit der gleichen Spannung 30
T, = 350 Nimm' gerechnet werden :

I= rroprG = rr ' 10° . 4 ,5 mm ·80 000 Nimm'


W
pe rf - 4 ' 10 N
-=:-
_ 4 ,695 ' 1Q6 Nm m = 1,17 4 ' lQs mm3

mm ?
3 50 Nimm'
0 0
180 • T, 180 •
4 4
W = .!!... D - d --'oo D4 _ ~ D W -d 4 =0
= 179 ,52 mm p 16 D 11 P

I = 180 mm ausgeführt Für D ergibt sich Gleic hu ng 4 . Grades. Vo n ihren


Lösung en sind nu r Werte D > 50 m m Lösungen
823 . der T orsion sau fgabe.
MT = 200 N . 300 m rn = 60 000 Nmm L ösung nach Horn er. Gegeben e Größ en eingeset zt :
D 4 - 597,9 ' ( I Omm)' D - 625 , ( I Omm)" = 0
I = 1200 mm ; d = 20 rnm
Du rch Ausklammern von ( lO rnm) wird d ie nu me rische
i, = 3; d 4 = Tr ' ;~4 mm4 = 15 70 8 mm" Rech nun g ver ein facht. Das Ergebn is für D ist m it
10 mm zu multip lizieren .
=MT I . 180
0
= 328 0
op I pG rr •
D D 4 + OD' + OD' - 598 D ' - 6 2 5 = rC D)
(mit G = 80 000 Nimm' gerechnet) I 0 0 - 598 - 6 25

8 1 8 64 + 51 2 - 688
824. 8 64 - 86 - ! 313

'''h = 9 550 n
P 22
= 9550 1000 Nm = 2 10, 1 Nm + 729 + 1179
~ Vorz. Wechsel!

V
9 1 +9 + 81
9 81 + 131 + 554
d - 16MT
- - - 3\11 6 ' 210,1 ' 10 3Nmm
, ~-="-'-'--,-:-::,--;;-,,= l Vorz .Wcch sel !
erf :" . rr "Tt:lu i - I JJ "80N/mm2 8,1 I 8,7 76 + 66 1 + 54 8
8,7 76 + 63 - 77
= 23 ,74 mm ~ Vorz .Wcch sd !
8,8 I 8,8 77,4 + 681 + 7 12
d = 24 mm ausgeführt
8,8 77,4 + 81 + 87

179
FestigkeItslehre

Lösung liegt zwisc hen 8 ,7 und 8 ,8 . 829.


Außendurchmesser D = 8 ,8 · IOmm = 88 mm "" 90mm M T · / 180 0
( No rmzahl : D = 9 0 mm) l{)= - -' - - M =-L
IpG n 2rrn
Lösung dur ch Ermittlung de s Graph en im Bereich der
Lösung D > 5 · IOmm .J'... t 180 0 0
32 · 180 ·Pl
l{) = -=2-,o"-"-n....,--_ _
y = D 4 - 598 D - 625 ; f2 d 4Grr
2rrl n d 4 G
y(7) = 2401 - 4 186 -625 = - 24 10
y( I O) = 10000 - 5980 - 625 = + 3395 2 rrl l{)zul n d 4 G
Pmax = 3 2 .180 0 /

2:
Die Punkte liegen bei dersei ts de r D·A ch se.
y (9) = 656 1 - 5382 - 6 25 = + 554 0.
2rr 3. 0,25 ~ . 30 4 mm'": 8 ' 10 4 ~
Dur ch die d rei Punk te liegt de r Krümmun gssin n fest. P = mm
m ax 3 2 . 180 ' · 10 3 mm
y
' 000 - t- - - j - N~
-+-- - - +-
P m ax = 5 .8 1 - 10 5 =581 W=0,581 kW

-+- -l- -/---,-


1000 I - -7"+-

2000
830.
nP =9550 ' 500
100

=1' 0
a) M T =9550 Nm = 191 0 Nm

_'Oo:t:
' -Jr//~+
:
M T = 1910 · 103Nmm
,..----- - l- -
-2000 I .< 1-- d erf
_i/V
-
16MT
tt : Tl zu! -
- l'/ 16 · 191 0 . 10N Nmm
73 mm
-1000 -+--
---
. I I
- _ . rr · 25 rnm'
7 8 8.8 9 mm 10 d = 73 rnm ausgefüh rt
Ein e Gerade durch die beiden o beren Pu nkte sch neidet
b) Nach Lösung 82 5 ist
die D-A ch se rechts vom Null durchgang des angenähert en
3/ 16' 2's 'M T
= V tt : Tlz ul (2 ,5 4 -
G raphe n , d amit auf de r siche ren Seite. Abl esu ng 8,8.
D =8 ,8 · IOmm=88mm d erf I)

827.
= 11 16 . 2 ,5 . 1~10 . 10 3 Nmm = 29 ,46 mrn
3 tt 25 - -z . (2, 5 4 - I)
MT = 46 9 5 . 10 Nmm (aus Lösung 826.) m rn

I = !!.. (d 4 - d:t ) = !!.. (90 4 - 50 4 ) mm " d = 30 mm ausgeführt


p 32 a I 32 D = 75 mm
I p = 5827654.4 mm"
MT/ 180 0
l{) = IpG ' - rr-
83 1.
0 F F TaB
," = 180 .4695 ' lO ' Nmm . 2300 m~ = 1 3 27 0
"I' N . a) Ta=S= =4 rrdb
rr . 5827654,4 mrn" . 80 000 - -,
mm b erf ---±E....-
- -
4 ·1200N N --4 ,55 mm
828 . rrdTaB rr '12 rnm ' 28 - Z
mm
M = 9550 nP = 955 0 · 30440 Nm = 1401 . lO' Nmm = M T TaB tt d b
F = - -4- (aus a)
32 · 180 0 M . /
0

M ' / 180 0 180 M -t


l{)= -T- ' -- 1l T _ T
I pG rr J!...d4G - rrz d 4G nd ZbTaB
8 ; b = 5 rnrn ausgeführt
J2 4

d erf
_41/32 ' 180
- . ,
0
MT ./
G
rr . (1 2 mmj? . 5 mm . 28 ---.li...
mmz
11 tpzuJ

d erf = 80mm

180
Festigkeitslehre

c) FK!eb = FR oh' Beanspruchung auf Biegung


11 d b 7 aB = 11 (d - s) s a zB
Freiträger mit Einzellasten

835.
N
410 mm2 l mrn
bert = - -N- ' 12mm '(I2 -I)mm
28 --
mrn ?
bert = 13,4 rnrn Mb max . hoch = Whoch ab zu !
100mm . (200rnm)2 N
Mb max , hoch = 6 -8 rnm2
832 . Mb ma x, hoch = 5 333 . 103 Nrnrn
Hinweis: Die Schweißnah tfläche A s wird zur Verein- Mb ma x, flach = Wflach ab zul
fachung stets als Produkt aus Schweißnahtlänge I und
200mm '(100 mm)2 N
Schweißnah tdicke a angesehen .
Mb max , flach = 6 · 8 rnrn'
a) M = 9550 ~ = 955 0 . :6~ Nm = 87,542 Nm Mb max , flach = 2 667 ' 103 Nrnm
M= 87542 Nrnrn =MT Mb max , hoch = 2 . Mb max, flach
MT 2"YT 2 ·87 542 Nmm
Ful =- =- - = 3502N
d1 d, 50rnrn
"2
F. = 2MT = 2 · 8 7 542 Nmrn 6253 N
uD d2 280 mm '
70 ....!'!....2 · IOmm -( I mm)?
F ul F ul 3502 N mm
T schw I = :4,;"" = 211 d. a = 211·50 rnrn - 5 rnrn 6 . 80 mm = 1,46 N

N
7 schw J = 2,23 rnm"

F u ll F u ll 625 ,3 N
b) 7 schw 11 = AslI = 211 d 2 a = 2 11 ·280 rnrn . 5 rnrn
2 260 ....!'!....2 . 12 mrn . (20 mm)"
N 0 h xul bh mm
Tschw 11 = 0,07 rnrn2 I max = ----r;F =
6 -12000 N
s
I m • x = 17,3 mm

833. 838 .
Wie in 832 wird hier mit
a) Mb max = F/ = 4 200 N · 350 mm = 1470 - 103Nrnm
M= FI =4500 N . 135 rnrn =607500 Nmm =MT
3Nmm
und mit der Annahme , dass jede der beiden Schw eiß- b) W = M b max = 1470 '10 = 1225 -10 3rnrn3
erf Ob zu! 120 ~ ,
nähte die Hälfte des Drehmom entes aufnim mt : mm e
MT MT a3
F I =- - = - (Fu l > Fu 2 , siehe 832 a) und c) c) WO =6
u d1 d l
2'2 aerf = </6 Werf = ~ 12,25 -10 3rnrn3 = 42 mm

7 sehwl
F U1 Fu 1 1l-fT bU/')UU l'l.imm
= ~= 11d1a = 11d~a = 11 '48 2 rnrn2 '5rnrn d) Wo = WD =V2T2
a:
7 schw l = 16,8 mm 2
N
alerf -
_3/I. ,-----
- - - - 11
/
12 Werf _ 3./ 12 -12,25 -1Q3mm3 _
-47 rnm
rx:
t .,J2 V VL
e) Ausfunrung c)

839.
a) M b max =F/ = 500N · IOO mrn = 50 -1Q'Nmrn
3
b) Wert = Mb max = 50 '1 0 ~rnrn = 178,57 rnm '
Ob zu! 280....!'!....
mm2
181
Festigkeitslehre

rr 2
e) WO= J2d
3
d =V 32 Werf = 3\/32 ' 178,57 mm = 12 21mm
eri 1T . 1T '

= 13mm
d ausgeführt
b =
3I/2F(l -~) =13 / 2- 10 -10 3 N -195 mrn _
- 25,3 mrn
_ !.= ~=4F= 4·500N =377 ~ rf N
d) Tavorh - A !!.d 2 n d? 1T'132 mm2 ' mm? e 3 . ob zu! Y 3 . 80 _
mm 2
4
h erf '" 3 - b erf =3 ' 25,3 mm = 75,9 mm
ausgeführt z_B. D 80 X 25
840.
a) Mb = F 1. = 25 000 N - 80 mm = I 000 000 Nmm
2 2
6 844.
b) Werf=~= 10 Nmm = 1,0526 - 104 mm3
°bzul 95 ~
mm?

e) d= V 32;erf = V
32 '1 ,05;6 '10 4mm 3

= 47,507 mm
d =50 mm ausgeführt
Mb Mb 32Mb
A gel =A OYI -AOY2
d) °bvorh = ~
vorh
= rr . d 3 = 1T ' d3
32 A O =A 1= 50mm ·100mm = 5000mm 2
32'10 6Nmrn N A O =A 2 = 40mm' 70mm =. 2 800mm 2
0bvorh = 3 3 = 81,5 - -2
n : 50 rnrn mrn
A[gJ=A =A I - A 2 = 2200mm 2

YI = 50mm ; Y2 = 55 mm

841. A I Y I - A 2Y2 (5000 -50 -2800 '55)mm 3


CI = A = 2200mm2
a) Mbrnax=FIll +F 212+F313
el =43,6mm
Mb rnax =(15 -2 +9 '1 ,5 + 20 -0 ,8)kNm
e2 = IOOmm - el = 56,4mm
Mb rnax = 59,5 kNm = 59,5 -106Nmm
I 1 = Y, -eI = 6,4mm
6
b) Werf = Mbrnax = 59,5 -10 Nrnm = 496 ' 103mm3 12=Y2 - el= 11,4mrn
°bzul 120~
mrn? Mit dem Steiner's chen Verschiebesatz wird:
e) IPE 300 mit I x=I,+A ,tJ-(I2+A 2 tD
Wx = 557 - 103 rnm?
Ix = 416 ,7 -104 mm4 + 0,5 ' I04mm2 ' 4 1mm?
3Nrnm
Mb max 59500-10 = 107~ - (114 ,3 -104mm 4 + 0,28 ' 104 mm2 ' 130 mm 2 )
cl) °b vorh = -W- 557 . 103 mrrr' mm?
Ix = 286,5 ' 104 mm4
(5 -103 ) cm" 4
11 = 12 =416 ,7em ti=4lmm 2
842 . (4 -73 ) cm"
12 = 12 =114,3em 4 1~=130mm2
a)d = 3,/ F ·/2 /2 =1 /57,5 -103N'~Omm
rf
e 0 ,1 -Ob zul Y 0 I . 65 - 4mm 4
, rnm? W = Ix = 286 ,5 -10 = 65 711 mnr'
derf =92,7 mm xl el 43 ,6mm
d = 95 mrn ausgeführt W =~=286,5 '104mm4 =S0798mm3
e2 56,4nun
- ----f..- - J!..- - = 3 36 ~
57,5 -103N
x2

b)Pvorh-A proj. - d 2l - 95mrn -180rnm ' rnrn?

182
Festigkeitslehre

b)
h 2 erf -
-31 260 rnrn ' (900 mm)3 - 12 -3375 ' 106 mrn4
250 mm
h 2 erf = 840mm ; 0 = 30rn rn

846.
Wie in 845 ermittelt man
Mb max 168 lOGN
Werf= - - = . mm=12-ID"mm'
ot, zul 140 ~ ,
mm?
I erf = Werf e = 1,2 -10 6mm 3 · 130 mm = 156 '106mm 4
h, N 23 ,6mm ~ N
Obli =Ob1 e=76,1 - - 2 '4- 3 6 =41 '.(. - -2 Mit dem Steiner' sche n Satz erhä lt man
I mrn , mrn mrn
h2
2
N 46 4 rnm
°b2 i = 0b2 e = 98 ,4 - -2' - 5
mrn
N
'4 6 = 81 - -2
, mrn mrn
Ierf = 2 I u +2 (~~ +bS ' P)
b 3 ' I s3 .\
845. I erf = 2I U + (;S + 2 b sl· = 2I U + b \ 6' + 2s l·)
Aus dem maximalen Biegemoment Mb max und de r I exf - 21U 156 -106mm 4 - 2 -26.9 -106 mm4
berf=s- 3- - - = -2-0-m-m~3----~----
zulässigen Biegespannung a b zul wird das erforderliche
'6 + 2 s/2 ~ + 2 -20rnm -(I 20mm)2
Widerstandsmoment berechnet ( Biege-llaupt gleichu ng)
bexr = 177 mm
6Nrn
M b max 1050 ' I0 rn = 7 5 ' 106rnrn3
Wxerf = °bzul = 140~ ,
rnm ? 847.
Mb FI 6FI
Zur Bestimmung der Gurtplattendicke fJ braucht man ab = IV = b"h2 = b'i1
das erforderliche axiale Flächenmoment Ixerf des Trä- -6- N
gers: Ob zul b h 2 22 mm, -1 20mrn'(25 0mm)'
I = W e = 7.5 · 106 mrn3. 450mrn = 3375 , 106rnrn4_
x erf x erf F max = - 6- 1- - 6 - 1800 U U H

Nun ka nn mit Hilfe des Steiner'schen Verschiebesatzes F max = 15 278N


eine Gleichung filr Ix aufges tellt werden, in der die
Gurtplattend icke 0 enthalten ist, also
848.
t; = l xerf = I S teg + 2 [i G u rt + AG u rt 12 ]
Mbmax =FI = 50 'I O' N '1 ,4 rn =70 - 103 Nm
3
t (h I - 0 )3 [ b0 ( hI 0)2] IVlPE = 557 . 103 mrrr ' nach Fonnelsarnrnlung 4.27
Ix = 12 + 2 12+ b o 2 -2
6
M bmax 70· 10 Nmrn = 125 7 --.1'L
Diese G leichung enthäl t die Variab le (Unbekannte) in °bvorh = W1PE 557 - 103 mrrr' • mm'
der dritten. zweiten und ersten Potenz und erscheint
recht kompl iziert .
Es ist aber auch möglich. das Gesamtflächenmoment I ,
849 ,
als Differenz zweier Teilfl ächenmomente anzusehen. die a) M bmax =F1 / 1 + F 2 / 2 = 10 kN · 1,5 m +
die gleiche Bezugsachse besitzen. Dad urch erhält man + 12,5 kN ' 1,85 rn
eine einfachere Beziehung . die letzten Endes auf die M bmax = 38 ,125 kNm
Gleichung 6
3 3 b) W. n = :bmax = 38 ,125 ' 10 Nmm 272 ,32 - 103mm'
I - Blf - b h hi lä ft
x- 12 naus au , bzul 140 --.1'L
mrn?
die man nur noch auf die Bezeichnu ngen der Aufgabe
umzustellen und auszuwerten hat (B = b ; H = h I ; c) I' } = Werf = 272,32 - 10'mm'_"" _ H\' s
... .• xV 2 2 - - mm J J V .LV

b=b -r t : h =h 2 ) :
Nach Formel sammlung 4.29 wird das Ll-Pro fil mit
bh ~ -(b -t)h~
t; = 12 = I xerf dem nächsthöheren axialen Widerstandsmoment
Wx gewählt :
3/ b ld -l2lxe~ U I80mit
h2 erf = 11 b - t 2 , WxUISO = 2 · 150 · 10' mrrr' = 300 - 10' rnnr'

183
Festigkeitslehre

850.
Mb max =
FA
2"" (S+SI)
- 2-
11 a;- dt -.!!...- . (300 4 - 280 4 ) rnrn 4
w@= 32 . -d- 32 300 rnrn M = 157 0 N · 18 rnm + IOmm
a- b max 2
3
W@=639 ,262 ' 10 rnrn"
Mb max = 2 1980 Nrnrn
ab =w
FI
= 13 /Mbmax = V21 ,98 '1~=154
a )d erf 1 N , rnrn
N 0 , 1 . ab zu! 0 1 . 60 -
639 ,262 . 10 3 mrrr' . 120 - -, , mm 2
JII@abzui mm
F max = - 1 - - = 5 ,2 . 10 3 rnrn d = 16 rnm ausgefüh rt

= 14752 N FA 3140N N
b)Pvorh = d s = 16mm ·j8rnrn = 10 .9 rnrn'
F max = 14 ,752 kN
854 .
851.
L V (A) = 0= - F2 / i + FU I + / 2 )
Mb max = FI = 15 . 10 3N . 2 ,S m = 42 · 10 3Nm
6Nrnrn 1-'2 = I-'/ i + / 2 = 750 N · 400 rnm = 3000 N
_ Mbmax_ 4 2 ' 10 _ . 105 3
11 100 rnrn
Werf - - - 3 mm
a bzul 140~ I.I-'y = 0 = 1-'1- 1-'2 + I-'
2
mn1
FI = F2 - F = 2250 N
Gewähltes Profil: IPE 240 mit JII x = 3 ,24 . 105mrrr'
F , und F 2 sin d die von den Schr aub en zu übertragenden
852 . Rei bun gskräfte. Man berec hnet mi t de r größ ten Reibun gskraft F 2
d ie Schraubenzugkraft:
a)
FR F 2 300 0 N
F s=FN = J.lo = J.lo=~=2 0000N

a)
- -(JF- s
A Serf- _ 20 000 N
-
200 mm?
'EM A =O=FN I, -FNIJ./2 - F 13 zzul 100 ~
mm ?
FI 3 500 N ' 16 00 mm gewählt 2 Schraube n M 20 (A, = 245 mrn" )
F N = 1, -IJ. 12 = 300mrn-0 ,5 . 100 mm = 3200N
Mb F I2 6 FI 2 6FI 2 60 ·F 12
FR = F N IJ. = 3200 N '0 ,5 = 1600N b) a b =W= s b 2 = Y = ".. 'b 2= -b-3-
6 10
Mb max =.M(x) = F(l, - I ,) + FR 12
M b max = 500N ·1300mm + 1600 N · 100 rnrn = S10Nrn
Mb Mb 6M b 6Mb 24 M b
b erf - (J
b zul
V
3 I 6 0 ' F I2 = 3 /60 · 750N .300mm_
_V
N
100 mm 2
-51 ,3mm
b) ab = W = -;J;i = s h 2 = h---; = , /, -

_V
""6 4 'lz ausgeführt CJ 55 X 5
24 Mb max _ 3V '2-4-'-S-1O- '1-0-3-N-rn-rn- _ 69
h rf- - N - rnrn 855.
e ab zu! 60 -
mm2 Fr Fr Fr
a) P = di = d · 1 ,2 d = 1,2 d 2
ausgeführt h = 70 mrn; s = 18 rnrn
r:«: I" ~1-1-
5 0-N
-
853. d erf = 1; -1-2-
'- = \! N = 19,6rnrn
I , Pzul I 1 2 ·2 5 -
Mit den in 8 52 berechnete n Kräften F N = 3200N und , ' mm2
FR = 1600 N er hält man aus d = 20 rnrn ausgeführt
'EFx =O= F Ax - F R = FAx =FR = 16 00 N b) 1= 1,2 · d= 24 rnrn (a usgeführt)
'EF y = 0 = - F Ay +FN -F = FAy = F N - F = 2700N Fa 4 Fa
und damit c) P = ~(D 2 _d 2) 1I(D2 -d 2)

F A = V (F A X )' + {FAy)2
D rf = , ! 4 F a +-d~ = l / 4 ·620N + 20 2 rnrn 2
F A= J (256 ' 10 4 + 729 ' 104 ) N2 = 3140 N e I 11P zul Y 11 . 2 5~
, mm2
s = I S rnrn aus 852 . D erf = 26 ,8 rnrn
D = 28 rnrn ausgeführt

184
Festigkeitslehre

I
Mb Fr 2 32' F r / 858.
d) ubvorh = IV = ~ = 2rr i 3 Fr Fr Fr
nd a) p = d / = d 2 • I ,3d;. = ~ <;;;P Zul
2

Ub vom
=1 6.Fr l=1 6 .1150 N ' 24mm=1 7 6 ~
rr d3 rr (2 0 mm):' ' mm! d
2 erf
=/~ Fr
1,3 ' Pzul
=, / 1260N
3 .25 VI ~
=1 9 ,7 rnm

. ' mm2
d2 =20 mm ausgeführt
856.
l = 1,3 . d 2 = 1,3 . 20 mrn = 26 mm
a) bis c) siehe Leh rbuch Absch nit t 5.7.7 (Üb ungen)
Fa
M'b max e2 b)p = <;;; Pzul
d) Uz max = Ix ; ! (di -di)
4
Hinweis: Zur Zugseite gehört hier e2 , zur Druck- 2 2 4 · Fa
seite e, . d 3 -d 2 = rr ' P Zul

° zmax
F '/ ' e2 F/
= ~ ::::: W
x2
d 3erf =·V/ -rr4.-PZul
· Fa
+d V L
2 -
/

tt :
4 ·410 N u,
N + 2U mm
2 5 _ 1-
2

) mm"
= 24,7 mm
Oz zul " Wx2
F max l = / d 3 = 25 mm ausgeführt
4 00 mm
F max I = 119, 8 kN /
Fr2
1260 N ' 13 mm
~ . 572 ' 10' c)
~ (dirl- dt ) rr ( 20 4 - 4 4 )
Wx 1 180 mm 3 U - -------:...-----:-
mm2
------w-
0 z zu l bvorh - 3
F max2 = / 32 mm
400 mm 3_ . - 2 •
F max2 = 257 ,4 kN
N
Die Belastu ng darf also 1 19,8 kN nich t übersch reiten Ubvorh = 20,9 mm 2
(Fm ax = 119 8oo N) .
859 .
N a)
e) Uz vorh = U z zu l = 50 mm 2
M b max F max /
Ud vom=~= ~ F ' = 10000 N = 125ool'i
O,8m m
1198oo N ·400mm _ 83 J ~ < U siehe Lehrbuch , Abschn itt
Ud vom = 57 2000 mm ' - ,- rnm? d zul
5.9.8

857 . Mb max ;; Aq I + Aq2 + Aq3 + Aq4


a) siehe Lehrbuch S. 226 und folgende Aq , = F l / , = 4 OOO N ' 0 ,8 m = 3 200 Nm

b)d erf = V 32 ' F /,


rr ' ubzul= V! 32 ' 150 60N 'mrn140
3

tt :
N
2
Olm /, + /2 ,
Aq2 = - 2 - . F (I, - /2)

12 m N
= 15 ,2 Olm Aq2 = 2 ' 12500 m.0 ,4 rn = 3000Nm
d = 16 rnrn ausgeführt Aq3 = F 2 /2 = 3 000 N . 0,4 m = 1200 Nm
h 2 / /2 (04 m)2
F /2 bh 2 6 h h3 A q4 =-2
2 F, /2 =F, -.2=
2 12500 l'i·
m -· -' -2 - =I OOONm
c) Werf = Ubzul = 6 = -6- = 36

h=
V 36 F/ 2
--=
ubzul
V 36 . 150 N . 30 0 rnrn
N
6 0 --
=30rnrn
Mb max = 8400Nrn = 8400 ' 10 3 Nmrn
3N
b) Wrf = M b max = 8400 ' 10 mm = 700' 10 3 mm 3
e ub zul 12 ~
mm? mmä

3 2
h = 30 rnrn; b = !!. = 5 mm
6 bh? "4 h ' h h3
c) W~= 6= -6- =8

herf = V8 Werf = {Ii'g-.7-0-0- '-1-0-m-m- = 178 mm 3 3

h = 180 rnm ; b = ~ h = 135 mm ausgeführt

185
Festigkeitslehre

860. 862.
a) p= - = -
F F
A ptoi d l
- F _ 6 0 00 0 N _ ,, ~
d erf - - -i - . N - JO I rnm
Pzul 2 - 2 ' 180 rnrn
mm
F'= 4 kN siehe Lehrbuch , Abschnitt 5.9 .8 d = 170 rnrn ausgefüh rt
rn
Mb rnax 2 A q I + A q 2 FI
b) Mb max = "2
A q I = F I = 1000 N . 1,2 rn = 1200 Nm
M = 6 0 · 10'N ·1 8omrn = 5400 ' IO' Nrnm
Aq 2 = ~ F'I = F' ~ =4000~ ' (J,~rn)2 =2880Nrn bmax 2
M h max Mb max 32 ' Mh m"
Mb rnax = 4 080 Nm = 4 080 . 103 Nrnrn c) ° bvorh = - W
- = - 11
- - = d'
TId ' 11
_ Mb rnax _ 4 080 · 10' Nrnrn _ 34 10' ,
W f - - - . rnrn 32 ' 5 4 00 ' 10' Nrnm = II ') ~
er ab zul 120 ~
rnrn2 ° bvorh == 1T -( 170 mm)3 .- mm?

vi
gewählt IPE 100 mit Wx = 34,2 ' 10' mm '
M , .
Ob vorh = ----w:-
b max 4 080 . 10 Nrnrn = I 19 3 ~
= 34 ,2' 10'rnrn' ' mm? 863 .

861.
a)Mbmax=FI
a)
~':., ,
~~b max =5 000N ·2 ,5m";:::: 12 500 Nm
11,
W Mb max 12500 '10' Nrnrn = 89 3 '1 0'mm ' r
e" = 0bLul = 1 40~ ,

:m,
mm 2 B H' - b . h'
~

gewählt IPE 160 mit ~Vx == 109. 10 3 mnr' W =(2a + s)· (2ü+ 11)3 - s . /; 3
x 6( ~)
FI
b) Mb max = 2 H

" - ,5 QOON2 ' 2,,5 rn -- 6'50N "",


l "Jb max - . :. 1 m

W" = M b max = 6 250 ' IO' Nrnm = 44 6 · 10'rnrn ' Mb =FI= 26 000 N · 3 20 rnm
e Ob zu l 140 ~ , M b= 8 3 20'10' Nrnrn
mm2
gewählt IPE 120 mit Wx = 53 · 10' rnm ' 28 mm . (266 rnrn)' - 12 rnm . (2 50 mrn)'
Wx = 6 ' 266 rnm
c)FGI=FGII=155 1'i' 2 ,5rn = 387,5N Wx = 21 2,7 ' 10' mrrr '
rn
ro r:o' , _ 1 0 .....
_ c N ...
- 2C'J 5 1N Mb 832 0· /0' Nrnrn , ~ . N
rG2-r G 21 -1U ~ m · L. , Jm -
° schwb = Wx = 2 12,7 ' 10' mm' = .) ~,l mrn 2
Für Fall a) ohne Gewichtskraft F G I wird :
Fq r;
b)T =- = --~-"----~-
o = Mb max = 12 500 '/0' Nrnrn = I 15 ~ scbw s A (2a+ s)(2a+h) -sh
b vorh Wx 109 '10'mm ' mm?
T = 26 000 N =58~
Allein durch die Gewich tskraft F GI wird : schw s 28 mm'266 rnrn - 12 rnm ' 250 mm mm ?

FG113875N ' 25 ' 10' mrn N


° = - -= " = 4 44 - -
b vorh 2 W, 2 ' 109 ' 10' mm ' ' rnm ?

Damit ergibt sich :


N N
Ob gesamt = (J 15 + 4 ,44) - -2 "" 119 ,4 - -
rnrn mm
2 < Ob zul

Für Fall b) wird ebenso gerechnet und erkann t:


Die Gew ich tskr aft erh öht d ie vor ha ndene Biegespan -
nung nur geringfügig.

186
Festigkeitslehre

Stützträger mit Einzellasten Auf gleich e Weise FA = 24 720 N


(Kont ro lle m it ~ Fy = 0)
864. Mb max : A q 2 = FII/, = 14 280 N · 2 ,9 m = 4141 2 Nm
a) ~M(A ) = 0 = - F , / , - F 2 (1, + 12 ) + F II I) zu r Kontrolle :
. F ,/, +F2 (1,+1 2 ) =
M b max : A q , FA/ , + (FA -Fd I•
F II = I) =28 ,3 k N M b max = 24 72 0N ' I ,4 m + 9 72 0N ' 0 ,7 m = 4141 2 Nm
I,
Auf gleiche Weise l\Ierf = Mb max = 4 14 12 . I O~ Nmrn = 29 5,8 ' 10 3 mm!
FA = 11 ,7 kN ubzu l 14 0 ~
rnrn ,
(Ko n tro lle mit ~ Fy = 0)
gewählt 2 IPE 2 00
m it l\Ix = 2 · 194 '10 3 mrrr' = 388 ' 103 mm!

b) M b max : A q 2 = A q , 867 .
M b max = F II (/)-/, -12 ) = 28,3 kN ' I m a) Stützkräft e wi e üblich (z . B. 86 4 .. .866) :
M b max = 28, 3 kNm = 28,3 ' 10 6 Nm m FA = 2 1 500 N; F B = 285 00N

b)
865.
a) ~M(A ) =0 =F,/, -F2 (/. - 12 ) + F II /. - F3(/3+ 1. )
F2 (l . - 12 ) + F 3(/3 + I.) - F,/,
F II = I. =4 ,76kN
Au f gleiche Weise FA = -1 ,76 k N (nach unten
gerich tet .] (K ontrolle mit "i F; = 0 .)

b) -.!L..l- E
i I<----::".....,.-t"'-~
---,-,-
' -

M b l : A q ! =F , /, = 10kN 'lm = IOkNm


Mb 11: A q l - A q 2 = FI , - (FA - F , ) I, = - 7 ,25 kNm
M b 11I : A q 4 = F. I. = 10 kN . 2 m = 20 kNm
Mb max = Mb 11I = 20 '106 Nm m

868 .
a) Wie üblich (z . B. 864 . .. 866):
FA = 5 62 0 N; FIJ = - 620 N (nach unten gerich tet)
Mb l A q , = FA/ , = 1760N ' 0 , 1m = 176 Nm
:
b)
Mb ll Aq 1 - A q 2 = FA I, - (F, - FA) ls
:
15 = I. - (I, + 12 )
Mb ll = 176Nm -124 0 N ' 0 ,28 m = - 17 1,2 Nm
(Minus -Vo rzeiche n ohn e Bedeutung)
Mb 11 : A q 4 = F 3 / 3 = 2000 N· 0 ,08 m = 160 Nm
Mb lll =0
866. I, I, I}
F, F; Mb max "A q l = F,/, = 3 ,6 kN · 2 m = 7 ,2 kNm
3
c) l\I rf = Mb max = 7 200 ' 10 Nm m = 60 ' 10 3 mm 3
e Ub wl 1 20 ~
mm 2
gewählt I PE 140 mit Wx = 77 ,3 ' 103 m m?

~ MA =0 =- F , /, - F, (/ 3 - 12 ) +F II /3
F , /, +F'(/3 -12 )
F II = = 1428 0N
13

187
FestIgkeItslehre

869 . FA = F , +F2 1'F3 -FB = 24 ,25 kN


Stüt zkr äfte wie üblich (z. B. 86 4 . ..86 6) : b) M brnax = FB (J - 12) - F 3 (13 - 12 ) = 50 250 Nmm
F A=7 800 N; F B=5 200 N
M b rnax wie ühlich mit Querkraft fläche : c) W . = M brnax =50 250 Nmm=L1'~~5 3
~ err 0b zul 120 N/mm2 . • ~, I mm
Mbrnax = FA /I = 7800 N ' I,8 m = 14040Nm
gewählt : IPE 270
Mb Mb 6 ·M b 15 ·Mb
Ob=W= W=~= ~ Wx = 429 · 10 3 mm 3
- 6- 2,5 ' h

h erf =
3/ 15 ·Mb rnax
1 0 -
V15
~-----

N
3
' 14 040 ' 10 Nmm
- 227 mrn
872.
b zul 18 rnrn'
h = 230 mrn ; b = 90 mm ausgeführt

870.
Bei gleicher Masse m , Länge 1 und gleicher Dichte p LM (A) = 0 = - F , /- F 2 ' 2 1- F 3 ' 3 / - F 4 ' 4 /- F s ' 51
müssen auch die Querschnittsflächen gleich groß sein + F Hy ' 6 1
(AI =A, =A) . Daher gilt I(F, + 2 F , + 3F3 + 4F4 + 5F s )
a) A o = ~d: =A F Hy = 6I = 6500 N
F,
A @=~ (D; - d; ) =A
,
"411 d 21 ="411 [ D 22 - ( 3
2 D,)2 J Fa,

d2 - D 2 _ i9 D 22
1- 2 1,5 kN

=A q l =F,/ +F2' 2/ + (FAy -(F, +F2)] '31


~~

M b rn• x
d 1-
L 9~D ''
Mb max = 1,2 m (2 kN + 6 kN + 4,5 kN ) = 15 kNm
D , <d , ~ = 100m m ' 1,342 1. 1
rV rf-
_ M- b- rn•x _ l ~OO0 .J0~ Nmm _-
- - -
', 7.)
....
< . 103mm 3
D2 = 134 ,2 mm e 0bzul 1 20 ~
rnrn,

d2 =32 D2 =89,S mm gewählt 2 U 140 DIN 1026


mit Wx = 2 · 86 ,4 · 1Q3 mm 3 = 172 ,8·1Q3 mm 3
b) W, = ~ d ~ = 98 ,174 . 10 3 rnrrr'
11 Dj - di 873 .
W =- .- - - = 190 338 ' 10 3 mm 3 F= 2 500N
2 32 D2 '
a)
F 1 FI 1=600mm
c) M b rnax =2 '2' = 4 Bei symmetrischer Belastung
/, . 5F
4 '0 .W
F, = ~--' = 39270 N wird FA=FH= 2
1
Bei sym m etrischer Belastung
F
76 136 N kan n Mb max in I oder in 1I
~i!!L-!:wu:~-t-<:>;-o,
liegen . Nur wenn in bei den
871. '" Quers chnittsstellen der Betrag
des Biegemom entes gleich groß ist (Mb! =MbII) . wird
Mb rnax am klein sten .
Für Qu erschnittsstelle 1 gilt
M bl =A q, =FI ,
eb enso für Quersch nittsstelle 11 :
M bll =A q , - A q2 = FI , - [%F(l-I d + i I]
Beide Au sdrüc ke gleichgesetzt und nach I, aufgelöst
ergib t:
il.fbl = M b II
a) LM(A) =0=-F,I, -F2/ 2-F3/3 +FBI
A q l = A q II - A q l
FI/, +F2/, +F3/3
FB = I 28 ,75 k N 2 A q l = A q ll

188
Festigkeitslehre

3 F _ 3Vl 0 Mb max
2FI, ="2F(l - I')+ yll :F
c) d 3 erf - I
) ' a b zul
3 3 /
21'= "2 1 - "2 1'+ "2 3
7
"21, = 2 1 -11
d 3eri _ 3 1 1078 ' 10 Nmm
N
0 ,1 '50 mm2
= 60
rnrn
(ausgeführt)

4 4
I, = 71 = 7'600mm= 34 2,9mm

h) M b! = FI, = 2500 N . 0 ,3429 m = 857 ,25 Nm


5
M bIl =F '21 -
2F(21- I, )+FI

M bIl =F(2 ,5I, - 2 /) = 2500 N ( 2,5 '


MbIl = - 857 ,14 Nm
*. 0 ,6 - 2 ' 0 ,6) m
I
d l erf = \
3/ II 43 ' 103 N . 20 mm
'
0\
N
, · 50 -mrn ?
.
= 36 mrn (a usgeführt)

M b max =MbI = IMbIlI = 857,25 Nm


d2 -
rf -
31I/~_V8,57
-
' 1 03N '20
N
mm = 33 rnm
e O,J 'abzul 01 '50-' -
c) Werf = M bmax 857,2 5 ' I~Nmm = 7 ,143 8 ' 103 Nmm , mm ?
abtu l 120 _ ' _ d 2 = 34 mrn ausgeführt
mrn?
Es genügt das kleinste Profil : FA 1-l430N N
IPE 80 mit Wx = 20 · 10 3mm 3 e) P Avorh = d, ' 21, = 2 .36 mm'20mrn = 7 9 rnm 2
FB 85 70 N N
P - - -- - 63 -
Bvorh - d 2 ' 2 I , - 2 ' 34 rnm ' 20 rnm - mrn?
874.
Mb max kann nur am Rollenst ülzpunkt wirk en :
M b max = F I , 876 .
_ Mb_~ _~ _ 0,6 'Fl , F (I, + 1 )
2
ab- W - bh 2 - 10h -,, 2- h3
a) M b max = 2' - 2- = 600N '5 ,75mm=3450Nmm
- 6-
W=~d3=~(6mm)3=212mm3
" -13(C!,ab6-FzulI , -13
/ 0,6 -10
3N
8
3
' 2 ,5 · 10 mm
32 32 '
erf- - . ~ a = Mb max = 3 450 Nmm = \63 ~
mm2 b vorh W 2 1,2mm 3 mm!
= 57 ,2 mm
_ F _ 1200 N - 21 ~ ~
,,= 58 mm ; b = 580 mm ausgeführt b) Tavorb - -A - 1t - ,- 2
m 4 '(6 mm) 2' 2 mm

c) - ---.f.- = 12 00N = ~8 6 ~
875. Pmax- 212 d 2 '3 ,5mm '6 mm - mm?
a) St ützkräfte wie üblich:
FA = 11,43 kN; F B = 8,57 kN
877 .
b)
a) Stützkräft e : F A= 883N ; F B=1 767N

r, A1TT11T1T7"'mntr1111
D~",":"=+""

Mb! = M b max = F B I, = 1767 N · 30 mm = 53 · 1Q3 Nmm


Berechnu ng von x mit Strahlensatz :
Mb 11 = FA 12 = 883 N · 4 5 mm = 39 ,7 ' 103 Nmm
M blll = F B 13 = 176 7 N ·5 mm = 8 ,84 ' \ 03Nmm
F FA FA II 43 kN
- =- => x = - 13= - '- - -120mm = 68 ,58 mm
13 x F 20kN

M b max '" A q , =FAI2 + F;X =FA ( 12 + 1)


M b max = 11,43 kN -94 ,29 mm = 1078 - 103 Nrnm

189
Festigkeitslehre

b) abi
M
=-w;-;
bl ~I
~ Schn itt I-I
IV
erf=
M brnax = 1,0 575 - 1O: Nrnm = 1244 ,1 - I0 3mm3
a bzul 85 ~
I_ .~ mrn?
1 IVerf
h
IV, = 6(b -d) IVxerf = 2 = 622 - 103m m,

(I6mm)2 Es bleibt bei IPE 33 0 wie unter a)


IVI = - -6 - -(35 - 16 ) mm = 8 10,7 mm 3
Mbrnax 1,0575 - 108 Nmm N
ab vorh = 2 - IV = 2 - 7 13. 10 3 mm 3 74 ,2 mm 1
o = 53000 Nmm = 65 4 ~ x
bl 810,7mm3 ' mm1
_ Mb n _ 32 -39 700 Nmm _ 98 7 N 880.
c) abll - IVn - rr ' (I 6 mm)3 - ' mm1
A ,Y , + A 1Y 1 + A 3Y 3
- Mb 111 _ 32 -8 840 Nmm 5~ N
a) e, = A
d) a blll- - - - = ' 1-
IVIlI rr ' (1 2mm)3 -, mm? 1 2
A, = b 2 d 1 = (9 0 - 30 )mm = 27 0 0 mm
A 1 = (h d , - d 1 )d 3 = (I 10 '20) mm = 2200 mm 1
r
1
A, = b 1d 1 = {120 -20 )mm 2 = 2 4 00 mm1
A = A, +A 1 +A 3 = 7 3 00 mm 2
878.
a) ~
C> f Fr.. =JF 1 + F 1 + 2 F 1 cos a d2
f F ros = J2I; 2{1 + cos a ) Y' =T=15mrn ; h = 8 5 mm; Y3 = 15 0 rnm

F,u
Fres = J2 -64 (kN)2 - 1,5 = 13,85 kN e,=
(2700 -15 + 2200 -85 + 2400 · 150) mm 3
7 300 mm2 80,5 mm
b)FA=4 155 N; F B= 9695N
e2 = 160rnm - 80,5 mrn = 79 ,5 rnm
Mb rnax =FA1, = 4155 N - 0 ,42 m = 1745 Nm
1i +I 3 + A 3 1;
d)d erf = 1
'/ O,I -ab zul 1
01 ' 90~
3
M b rnax = ' / 1745 - 10 Nmm =5 8mm
b ) 1 =/, +A ,lt+/ 2+A 2

b2 d ~ 90 mm -(30 mm )3 "
, mm 2 I ,= ~= 12 =20,25 - 10 mm
- 174 5 - 10 3 Nmm
e) a - 32 -Mb rnax - 32
,--=----,--,--=-=--...:..::.--=,:;= _ 20 mm ' (1 10mrn)3 _ 8- ' ,
b vorh - nd? - rr(6 0mm)3 12 - 12 - 221, 10 mm
N 120 mm - (2 0 mm)3 8 ' ,
a b vom = 82, 3 mm 1 13 =

r
12 = ·1 0 mrn

Mit der Ungefährbeziehung IV "" 0 ,1 d 3 würde


n= (e,- ~1 = 6 5,5'rnm 1 = 4 290 mm 2
Mb rnax 174 5 -10 ' Nrnrn N
ab vom = 0 ,1 d 3 = 0 ,1 _(6 0 mm):' = 80,8 rnrn' l ~ = (8 5 mm - e l)1 = 20,2 5 mm ?

(e1 - -f)
d 1
l~ = = 4 830mm
1

879_ 1 = (2 0,25 + 0 ,27 -4290 + 22 1,8 + 0 ,22 - 20 ,25


+ 8 +0 ,24 -4830) - lO'mm'
F 12 Fl 2 4 5 - 103N - 10 rn
a) M brnax = 2" -T = 4 = 4 1 = 2572 - IO' mm'

= 1,125 . 1Qs Nrn c) IV =L =25 72 ' 10'mm' 319 ,5 ·103 mm 3


'e i 80,5 mm
8
brnax _1 ,125 . 10 Nrnrn - 13 235
Werf -- M 03 3 IV =1- = 2572 -I O' mm ' = 3235 '103
a -
bzul
N - , . I rnrn
85 - - 2 e1
79 ,5mm , mm
3

mm 1
d) Stüt zk räft e w ie üblich :
Werf
W. erf = - 2- = 661,73 - 1Q3mrn3 je Pro fil F A = 9000N ; F B=6000N
Mb rnax =FAl l =FBI,
gewählt IPE 33 0 mit IV. = 713 - IOJ mrn3
8Nrnm Mb rnax 9 -10 3 N -400 mm N
o = M brnax = 1,125 - 10 = 78 9 ~ ablvorh=~= 319 ,5 -10 3 mm3 =11,3 mm2
bvorh 2 · Wx 2 · 7 13 - IOJ mrn3 ' rnm 1
Mb rnax 9 -10 3 N- 400 mm N
Fl 2 FI, F(l1 - ld a b2vorh = ----w;;;- = 323 ,5 -103mm3 = 11, 1 mm2
b) M brna• = 4 -4 =- 4- -
Die größte Span nung tritt demnach als Biege-Zugspannu ng
M
brnax
= 45 · 103N ~(l O - 0 ,6) m = 1,0575 . 10sNm abI = abz = I J ,3 N/mm 2 an der Unterseite des Profils auf.

190
Festigkeitslehre

Stützträger mit Mischlasten 3


Mb rnax 11534 ' 10 Nmm = 96 I -103mm3
c) Wx erf = a b l UI = 120~ ,
rn rn2

gewählt IPE 160 mit Wx = 109 · 10 3 mm"

884_
F G' ~ '-
=59 rn ~
F ' = 20 m

Mbrnax =Aq l= A q2
F~es = F' + Fa= (20 + 59)~ = 79 ~
, N
F ges = Fgesl = 79 m-5 m = 395 N
I
FA "2 FAI
Mb rna x = - 2- = 4
= 9 000 Nm
Fges
Mb max = 8 1= 0,125 Fges l
Wx = 19,5 - 10 3 mrrr'
882. Mb rnax 01 25 -3 95N -5 -I0 3mm N
F G mg Alpg
FA=FB= ""2= ""2 = - 2 - ab vo rh = x
= ' -----w--
'JO . 103 mm 3
..
12,3 mm 2

FAI Alpgl bhPpg


Mb rnax =-2-=~= 4
885 .
Mb max Mb rnax 6bhPpg 3P pg a) Stüt zkr äfte wie üblich : FA = 500N ; F B = 300 N
ab=-W--=~ = h h?ä 2h

6 2 3 kg m
3 12 3 -100m -1 ,1 -10 - 3 - 9,81,-
h erf = ----.E..1... = m s
2 - ab zul 'J . 10 _ _N_
- 10- 6 m 2

herf = 0 ,16 2 m = 162 mm


herf
berf =""3= 54 mm

883 .
F FA FA 50 0 N
T; = -:;- == x = Ei" 11 = 800 N - 200 mm = 125 mm
I,
14 = 12 - "2 + x = (3 0 0 - 100 + 125) mm = 32 5 mm

c) M b rnax '" A q 1 = Aq2


I,
14 + (/ 2 - 2" )
M b rnax = 2 -FA = 13 I ,25 - 103 Nmm

12 3 ' 'lf
~ M( B) = 0= - FA I , + F2
d) d
erf
=)/ ~
0,1 - ab zu l
FA=F ;2 = 19500N · 2 m =6825 N
11 m 88 _ 3 /13I,25 -103 Nmm_~ "
F B = 12 6 75 N
d erf - \i 0 1 ·80 m
- rn?
N - L') ," mm
I

b) F FA
d =26 mm ausgeführt
-1 =-x
2
== x = -FA
F
1 2 = 0 98 m
'
Mb rnax '" A q1=A q2
F B (l2 - X)
M b rnax = 2 =I 2675 N-0,9Im=11534Nm

191
FestigkeItslehre

886. F'I,
A q\ = F ,I\ + - 2- = 2 ,5 kNm
a)
A q2 = (FA - F 'I , - F ,) ' ~ = 3 ,803 kNm

, r' r» ,
A q, =F,ls + F y (l s + 19 ) + '- 2- =4 ,5 k Nrn
A q 4 = F, I, = 3 k Nm

M bl = A q , = 2500 Nm
M blI =A q2 - A q , = 13 03 Nm
M blll =A q4 =3000Nm=Mbmax
F , = F '12 = 2 m-
kN
3 m = 6 kN
) W = M b max = 300 0 ' 10' Nm m = 25 ' 10 ' m m'
LM(B) = 0 = - FAI, + F(l, -I,) t FI I, C x erf ab zul 120 ~
rnrn 2
F(l, - I,) + F ,I,
FA = I, = 7 000 N gewählt I PE 10 0 mi t Wx = 34,2 - 10 ' mm'

F B= 5000N

888 .

b)Mbrnax"'Aq,=Aq2 a)

I s + x + Is
Mb rnax = 2 FB

= (l + 2 ,5 + 1) rn _5000 N
M b rnax 2
M b rnax = 11 2 50 Nm

88 7.
a)
:!;M(B)=O =F(l , + lz) - FA I, + F, I. + F I s
F (l ,+12 ) +F,/6+ FI s _ •
FA = - 44 ,3kN
12
F B = 7 ,7 kN

Die Quer kraft fläche A q \ (von I nach links gesehen )


ist deutlich erkennbar größer als Aq ] (von 11 nach
'1 '11 1
rechts gesehen, also gilt:
:!;M(A) = 0 =F, I , - F, I. -F2I,+FB 12 - F, (/ 2 +1,)
F ' 1, 1,
_ F,(/, + I, ) +F, I,+F, I. -F, I, =61 0 0N =
Mb rna x '" A q \ F(I, + I,) + -2-~
Fn - 1
2 4 kN - lm'
Mb rnax = 20 k N - 2 m + .. m : 2
FA ~74 00 N

F4 ist d ie Resultierende der St reckenl ast F ', also Mb max = 4 2 k Nm = 42 - 10 6 Nm m

F 4 = F'Is = 2 ~ - 3 m = 6 kN
b) Berec hnung der Länge x aus der Bed ingung, dass an
A, = (20 -5) cm ? = 100 cm? ; y, =2 ,5c m
der TrägersteIle I1 die Summe aller Querkräfte
A, =(4 ' 14) cm' = 56cm 2 ; y , = 12 cm
=
Fq 0 sein muss:
A, = ( 20 ' 6) cm 2 = 120 cm' ; y , = 22cm
xr; = 0 = -F, - F '/ , + FA - F ' x A = 'i.A = 276 cm'
FA -F, - F '/\ 7 ,4 kN - 1,5 kN - 2 kN
rn - Im [(100 - 2,5) + ( 56 -12) + (1 20' 22)] cm'
x= F' 2 kN C\ = 276cm'
rn
x = 1,95 m ; y = 0 ,05 m C, = 12,9cm = 129mm

192
Festigkeitslehre

- 200 . 50 3 4 _ 6 4
C) I xI -~rnrn -2,083 '10 rnrn 890 .
3
_ 40 . 140 4 _ 6 4 a)
I x2 - 12 rnrn - 9, 157 ' 10 rnrn

"00· 60 3
I x3 = - 12 rnm" = 3 ,6 ' 10 6 rnrn"

llY = e l - )' , = 104 ,05 rnrn


12Y = eJ -)', = 9 ,05 rnrn
13Y = e, -)' 3 = - 90,95 rnrn
I , = I x l + A 1/ fy +Ix2 + A , /~y + I x3 +A3 /1y
I x = 222 ,8 . 10 6 mm" I; M( B) = 0 =F 1 (I, + I, ) + F , res 13 - FA l l + F 2 res / 4
- F 1res 15 - F,I,
(F I res = F ; I, ; F 2 res = F~ I.)
F , (I, + I, ) + F ; 1, / 3 + F~ 11 / 4 - F; 1,1, - F,I,
FA =
1,
F A = 3 1,36 kN F B = 34 ,64 kN
b) Die Quer kraft fläche A q 4 (von III nach rech ts
gesehe n) ist erke nnbar größer als Aq I (von I nach
link s geseh en) ; ebe nso ist die Summe - A q l + A q 2
kleiner als A q 4 • Daher gilt:
F ; 1,1,
M b m•x = A q 4 = F,I, + - 2-
. 42' 10 6 Nrnrn
M bm•x •
e) ab i = ~= 1,7265 ' 10 6rnm 3 24 ,3 KImm· kN
13,75ffi · 0.64 m'
Mb max = 8 kN . 0 ,8 rn +
_ Jl1b m ax _ , 2
0b2 - - l-
V- - 22 ,8 NImm
x2 Mb max = 10,8 kNrn = 10,8 ' 106 Nmm

f) 0b m.x = ab' = 24 ,3 NImm' M b max N


c) 0bv orh = -W - = 5.2 - ,
tr itt als Dru ckspann ung an der un teren Profilseite mrn
auf.
89 1. I,
889.
I t;
i I
r,
r,
f1m

a) F l res = F;l , = 4 kN/m . 0,45 rn = 1,8 kN


F 2 res = F;14 = 6 kN/m . 0,3 m = 1,8 kN

I;M(A) = O= FI/, - F l res ( / 1 + ~' ) - F ,(I, + 1, )


a) I, = 4 rn; I. = I rn; I. = 5 ,5 rn
+ FBl, -F2res (ls + !i: ) + F 3(14 +1, ) F I res = F; I, = 6 kNfrn . 4 rn = 24 kN
F~ res = F~ 14 = 3 kN/rn . 5 rn = 15 kN
F B = 1,075 kN ; F A = 0 ,525 kN
I;M(A) =0 =- Ftres/ g - F,/, - F, / 3 - F 2res I.
F, re,l,
b) M bmax = A q l = (F A + F .) (/, + I, ) - F,/ , - -2- +F B(l 3 +/s} - F 3(13 +1, +/6 )
M bmax = 1310 Nm F B = 61 ,92 kN ; F A = 42,08 kN

193
Festigkeitslehre

_ F;I, Mb max = A q1 =A q2
b)MbI =A qI= -2- = 3kNm
_ , FU, G0)
_FA ( Sl + T ) 70 kN ( 30 + 2 mm
M bIl = A q2 - A q1 = (FA - FI I ,) I, - - -2 1, - A Q1
M b max - 2 = 2
M bIl = 44 ,25 kNm I
=
M bII1 A q4 = (F 3 + F~16) 16 - F~ 16 ; = 36 kNm = 2 100 kNm m
M bmax = Mb 11 = 44 ,25 kNm M bmax 2 100 ' 10 3 Nrnm
a b vorh = - --3 =
3
0 ,1 . d 0 ,1 . 28 3 mrrr '
c] W = M bmax = 44 250 · 10 Nmm _ - , -3 3
) erf 0b zul 140 Nimm' -.jl o ·lu mm = 957 Nimm'
c) 0bvo,h = 957 Nimm ' > 0b zul = 140 Nimm'
V
gewählt IPE 240 mit Wx = 324 . 10 3 mm?
drf=
e V Mbm ax =
0 ,1 . Ob zul
3
2 100 '10 Nmm
0 ,1 . 140 Nimm '
892. = 53 ,1 nun
a) FA=FB= 150 kN ausgeführt d = 53,5 mm

4F
b) d) Tavorh = 2rrd ' = 31 N/lIlm '

F 140 ' 10 3 N
e) Pvorh = d- s 2 = 535
.o mm : 60 mrn = 43 ,6 Nimm '

894.
Mb max = A q1 =A q2
a) r-- - "------...-,
FA (;1 + ;2) 0 Im
M b max = 2 = 150kN '
2= 7,5kNm

c) d erf = V M b max =; / 7500 '10


O,I 'O b zul y 01 ' 140~
3Nmm
=82mm
, mm 2

F 300 000 N N
d) Tavorh = :4 = tt = 284 - -,
2. (82 mm)' mrn
4
F 300000 N N
e) Pvorh = ::t---: = 2.82 . 18 = 10 1.6 - 2
prcj mrn rnm m rn
F 30 0000N N
f) Pvorh = -A----:
p ro)
= 8 2 rnrn . 164 mrn = 22,3 rnm
- --,

893 .
a) FA = F B = FI2 = 70 kN = 70 000 N
F 4F A q\ =A q3
T = -- = --
a d'rr Tn d ? F'x-x = F'x ' (1, - I, )
2-
4 2 2

~
F
d erf = ~ = 27 ,3 rnm x=I , - I,
a zul
dgeWählt = 28 rnrn (Normmaß)

/, - I, =
n
I, - 2 /,

, li
I, = 2
I, 4
I, = - = ~ = 2 828 m
-Ji Vi '

194
Festigkeitslehre

Hinweis: 897.
I . Der Flächeninhalt der beiden positiven Querkra ft- a) W = 3... d 3 = 3... . (30 mm)3 = 265 1rnm?
flächen A ql undA q3 muss gleich dem der negativen 32 32
Querkr aft fläche A q2 sein (wegen "2:.M = 0) .
I =W x E.=265I
2 mm 3 ·15mm =39765mm 4
2. Mb max kann nur dann den kleinsten Betrag an-
nehmen , wenn die Biegemomente in [ und 11 = M b max = 2000 N ·200mm = [51 Ji.-
gleich groß sind (A q 1= A q3) . ab max W 2651 mm? mrrr'
3. Die Stützk raft FA ergibt sich aus der Bedingung FI 3
(siehe Querkraft lläche) , dass (von links aus ge- b ) f = 48E I
sehe n) im Schnitt [ die Quer kraftsumme gleich 40 00N · (4000mm)3
null ist : "f.Fq=O=FA -F'x ==
FA=F'x . f= N =0 ,64mm
4 . Aus den beiden vone inander un abh ängigen 48 · 2,1 'IO s mm2 39 765 mm"
Gleichungen "2:. M = 0 und A q I = A q3 ergibt sich je 3f
eine Beziehung für x und darau s dur ch Gleichsetzen c)tana = T
die Beziehung für 12 ,
o = arctan U = arctan 3 . 0 ,64 mm 0 ,275 °
b)Mbm.x =Aq l ; x= /, - /2 =1,17Im I 400mm
kN d) Die Du rchbiegung vervielfacht sich (bei sonst gleich-
F 'x 2 2,5 rn ' (l , 17 I m)2 bleibenden Größen) ent spreche nd der Durchbie gungs-
M b m• x = - 2- = 2 = 1,714kNm
gleichung im Verhältnis:
2 1 ' 105 ~
E St ' mm2
- ----'-'7i'-- = 3
5 N
EA l 0 ,7 ' 10 mm'
h, = 3 . f S t = 3 . 0 ,64 mm = 1,92 mm
1-'/3
e) Aus der Gleichung f = 48 E I ist zu erkennen , dass das
Produkt E I den gleichen Wert erhal ten muss. Da E A 1
nur } Es, ist , muss I AI = 3 . 1S t werden:
896. I e' f = 3 · 1S t = 3 · 39765 mrn" = 11929 5 mm"
FI 3
a) f · = 3 E I I = 3... d 4
64
I = I x = 17 1'104mm 4 l 64Ierf ~~
V
4

f. =
103N - (12 00 mm)3
~ = 1,6 m'll
d erf = V- rr- =
4 4
~ ' 11,93 · 10 mm = 39,48 mm

3 · 21
)
-lO s mm?
- ' - · I7[ -104 mm4

b) F,e.,=F'I=4~ ' 1,2 m = 4 ,8 kN


F /
3
4,8-10 3 N -(1200mm)3
fb =-Tes- =----'----- -;:;----'---------'-----
8 t: I 8 -21
)
- 105 ~
mm t
'17 1 '104 m m4
= 2,89 mm

c) F G = F e I = 79 ~.
m
1,2 m = 94 ,8 N
F G 13 94 ,8 N . (1 200 mm )3
f e = 8EI = N
8 ' 2,1 ' 10 5 - - · 17 1 · 1Q4 mm 4
mm?
f e = 0 ,05 7 mm

d) f,es = f. + f b + f e = 4,547 mm

195
Festigkeitslehre

Beanspruchung auf Knickung


c) merf= - - - -
FP
1Td 2 11 , Pzul
Für alle Aufgaben: siehe Arbeitsplan fllr Knickungsauf-
gaben im Lehrbuch . 3N
m erf -
- 800'10 - '14mm N -- 150 ,2 mm
1T · 113 mm '7mm · 30 rnrn2

898. m = 150 mm ausgeführt


Da hier Durchmesser d und freie Knicklänge s bekann t
d) 1 =~=~ 6400mm
sind, wird der Schlankheitsgrad /I. als erstes bestimmt. 11. 61,5< /"'0, E295 = 89
i d3 104mm
Damit kann festgestellt werden, ob elastische oder
unelastische Knickung vorliegt (llinweis: Für Kreis- Es liegt unelastische Knickung vor (Tetmajer).
querschnitt ist der Trägheitsradius i = d /4 .).
e) aK = 335 - 0,62' /I.
/1.= 5.. = 4 s = 4 · 250mm = 125 > /1. 0 = 89 (Za hlenwertgle i ehung)
i d 8mm
N
Da /I. = 125 > /1. 0 = 89 ist, liegt elastische Knickung vor aK = 335 - 0,62 ' 6 1,5 = 297 mm 2
(Eulerfall) ; damit gilt:
2 F 800 ·1Q3 N N
E Imin 1T 1T 4 f) ad vorh = A 3 = 8.495 '103mm2 = 94 ,2 mm2
'- ;
F K = - -s- Imin = 64 d
297 ..!.'.'-
2 , I . lOs mrn ..! . (8 mm)" ' 1T 2
..!"!-2 . 64 g) V = - -
0K
=-"- rnrn?
- =3 ,15
advorh 94 2 ~
, mm 2

901.
vF s2
l erf = E 1T '

899 . 8 · 6000 N ' (600 mm)' 4


a) Mb max=Fr I . rf = N = 833 7 mm
2,1 'IO s mrn2 ' 1T'
d erf =
V Mbmax
- - - =1
3/400N '350mm
O,I 'ab zu! I 0 1,140 -
N - = 21,6mm
, mrn?
I= .!!..d"
64
4 f64-:j- 4 r;-.. . . ~ ;- -- -4
d = 22 mm d erf =11
I
----..E!.
1T
=1/ ~4 ' 8-, -, 7~ = ) 0 3
1T ' • mm
zm
b)Fr=FStempelro; rO = -2- d = 21 mm gewählt

F = F r = 7, F r = ~400N---.:...350mm = 1867 N /I.·Kontrolle:


Stempel ro z m 30·5 mm
/I.=4 s = 4 ·600 111m = 114 > /1. =89 '
d 21 mm 0 ,
/I. = .s.= 4·21 =4 ·800mm
i d2 36mm Es war richtig, nach Euler zu rechnen : die Rechnung
/I. = 88,9 "" 89 = /1. 0 = 89 ; also gerade noch Eulerfall. ist beendet.

2= 64 . 36 mm)48
1T d 4 = 2448 mm4
1T(
Imin = 64
902.
El m i n 1T 2
FStempel • v= ~ a) M R G = Fr, tan (o + p')

21 'IOs ~'82448mm4 '1T2 Hinweis: Es tritt keine Reibung an der Mutter-


2
v= ' mm = 143 auflage auf, daher wird nicht mit
(800mm)2 ·1867 N MA = F[r2 tan (Cl + p') + p.'a) gerechnet
(Fil ar. = 0).
M RG =Fhl, = 150N , 200 m111 = 30000Nml11
900. '2 = 18,376 mm/2 = 9,188 mm
F 800 ' 103 N
a)A 3erf= -a- = N =8000mm 2 P
d zul 100 ._ , tan o = 21T r2
mm?
b) gewählt Tr 120 X 14 DIN 103 _ 2,5 mm _ ) 48 0
mit A 3 = 8495 mm? Cl - arctan 21T '9,188 mm - . ,

196
Festigkeitslehre

p ' = 10 ,2°für St/ßz - t rocken -


_ / 4F1 _ / 4 ' 14 440 N _
tan (a + p') = tan 12 ,6 8° d ,erf - l1TO -1 N - 12,4 mm
' zu, • 1T ' 120 -
mm?
MR G 30000Nmm = 14512N d, = I3 mm ausgeführt

V
F= ----'~­
T2 tan (a + p' ) 9, 188 mm -tan 12,68°
, f4ii:: 4 · 19 38 0 N
F 1451 2 N N d 2 erf = V ~ = N = 14,3 mrn
b) ud vorh =-A = -245 2 = 59 ,2 - - 2
S mm mm
z zu! 1T '1 20 -
rnrn?
d 2 = 15 mm ausgeführt
C) morf =
FP
--,:-'-:-:------
n d- ll , P,ul
14 512 N · 2,5 mm N '~ 1
=1T - 18,37 6mm ' I,3 53 mm -12 mm 38,7 mm 2
~F"
m erf N

r,
2

m = 4 0 mm ausgefüh rt Lageskizze Kraft eckskizze


4 s 4 · 380 nU ll
d) A= d) = 16 ,93 3mm = 89 ,8 > Ao= 89 ( Eulerfall)
F S1 = F , cos o = 14440 N · cos 23 ,8° = 13 2 15 N
F K 1 =F, sin o = 14440 N -sin 23,8 ° = 5 828 N
F K2 = F - F K 1 = 20000 N - 5 828 N = 14 172 N

2 1 - 10 5 -li...2 . 1T2 11 K=2


SK= 2 11 d2K=2d 2 1T ( l3mm )2 = 265mm 2
vvorh =
l mm
N = 4,3
4
89, 8 2 . 59 ,2 mm2 FK1 5828N N
U' l vorh = % = 265 mm2 = 22 mm2
_FK 2 _141 72N - 5 35 ~

y
Uz2 vorh - SK - 265 mm? - , mm?
903 .
a)
'"
A
"[J

F
,[)1'LL..L d) i =0,25 JD 2 + d 2
Lageskizze Kraftecksk izze
i = 0 ,25 J (60 2 + 50 2)mm 2 = 19,5 mm
ls
t an o = -;-
I,
A
=is = 2400 mm
19 ,5 mm =
1-- - ,
L .L > Ao =
. _-
lU::l
0 ,75 m °
a = arctan ~ = 23,8
Also liegt elastische Knickung vor (Eu lerfall) :
i,
tan ß = - 2 1 -lOs ~ ' 112
/2 0K En 2 , mm 2
0 ,75 m ° Vvo rh = Ud vorh = A Ud vorh = 1232 .15 3 ~ = 9
2
ß = arclan 0 ,7m =4 7 , mm 2

F F,
sin(a +ß)= sin(900- ß)
sin (9 0° - ß) - 43° 904.
F =F = 20kN '~= 1444kN
, sin (o + ß) sin 70,8° ,
a)
F F2
sin (a + ß) = sin (9 0° - a)
rr
A l = 4 d , = 4 (I ,2 mm) = 1,l31mm 2
2 1T 2
sin (90 ° - a ) o; n';'; .,0
F =F ' . = 20 kN . ~ = 19 38 kN
2 sin (a + ß) sin 70,8° , A = (0 ,3 ' 0,4)mm 2 = 0,12 mm ?
2

F 4F A = A I - A 2 = 1,011mm 2
u, = S = 1Td 2 y,=0,6 m m ; Y 2 = 1,0 5 m m

197
Festigkeitslehre

vFs2
b) I erf = E rr2 Für die linke St ütze A gerechnet :
A ,y , -A 2Y2 (1,131 '0,6 - 0,12 ' 1,05) mm 3
e=
A 1,01 'lmm 2 v = 10; F= rA = 9006 N ; s = 1500 mm;
e=0 ,547mm E ll o 1z = 10000N/mm 2

IN = lX I + A, n- (lx2 + A m 10 ' 9006N '(1500mm)2 4 4

.-
2 l erf = N = 205,3 ' 10 mm
- ? ' rr2
10000 rnm
/1 = y, - e = (0, 6 - 0 ,547) mm = 0 ,053 mm
n= 0,053 2mm 2 = 0 ,00281 mrn?
~V
-_

_ 64 / erf _ 4 64'205 ,3 '104mm 4_


d erf - tt - rr - 80 ,4mm
12 = Y2 - e = (1 ,05 - 0,547) mm = 0 ,503 mm
n= 0 ,503 2 mm? = 0 ,253 mm? A= 3..=4 s=4 ·1500mm= 74 6 < A =100
i d 80,4 mm ' 0
Ix ' =6: di =:4 (l ,2 mm)4 = 0 ,10 179 mm 4 also liegt unelastische Knickung vor (Telmajerfall):
bh 3
0,4 mm . (0 ,3 mm)3 4 Da anzunehmen ist, dass d == 81 mm nich t au sreicht,
I X2= )2 = 12 =0 ,0009mm wird auf d = 90 mm erh öht :
I N = [(0,10179 + 1,131'0,00281) A = 4 s = 4 '1 500mm =66 7
-(0,0009 + 0 ,12 . 0 ,253)] mm" neu d 90 mm '
IN = 0 ,07371 rnm" Dam it wird mit der zugeh öri gen ZahJenwe rtgleichung
b h3 nach Tetmajer :
b) I y =l y l -IY2 =64rr 4
d' - 12
0K = 29 ,3 - 0 ,194 ' An cu = 16 ,4 ~:2
l y =0 ,10179mm 4 - 0,3 ,oi~3mm4 =0,lmm 4
° d vorh = s-F = '1T-9006N
-- --
N
= 1,42 - 2
'4 ' (90mm)2 mm
c) i =~ n;; = 0,07 371 mm
4
= 0 27 mm
NVS 1011 mm? '
0K
N
16,4 ;;;;2
d) A= !- = ~ I = 56 mm = 207 > AQ = 89 vyor h = 0 d yorh = N 11,6
IN IN 0 ,27mm 1,42 mm2
also Eulerfall (ela stisch e Knickung) vyorh ist etwa s größer als 10; eine weit ere Rechnung
mit d = 87 mm würde vyo rh = 10 ergeben . In der
2
El min rr Praxis würde man sicherlich bei d = 90 mm bleiben .
e) F K = - - 2- -
S
2, 1 ~2 . 0 '07371 mm 4 'rr 2
·1Os mm
F = ._ - = 48 7 N
906.
K (56 mm)? '
v F s?
l erf = E rr2

3 ,5 '6 0 ' 10 3 N '(1350 mm)?


l er[ = - -- - N = 18,47 '104mm 4
2, 1' 1Os mm2'rr2
905.
a)FG=mg =Vpg=2501 6 N
FG d erf =lfl~ier;
- rr- =
V 64 '1 847 '104mm4
' rr =44mm
xr, =0 = F A +FIl - l ,2 T
FG 907 .
'iM( B) = 0 = - F AI + 1,2 1,
2 Die in de r Schu bstang e wirkend e Kolben-Druckkraft
F = 1,2 FG I1 = 1,2' 25 016 N . 1,5 m = 9006 N bet rägt F s = 24,99 kN (Aufgabe 91 .). Dami t wird
A 21 2 · 2 ,5 m
vFs s2 6 '2 4 99 0 N' (400 mm)2 ,
FB = l,2FG - FA = 1,2 ' 250 16 N - 9006 N = 6004 N lerf = E rr2 = N - 11 5 750101-
2 2 210000 mm2

M b max = F B I, = 6004 N ' 1,5 m = 9006 Nm

W _Mbmax _ 9006'103Nmm -75 103 3


crf - ab zu l - 120 --.!i- - . mm
A= ~ = 4 s = 4 ·4 00 Olm = 72 < A = 89
mm2 i d 22, 2 mm 0 ,

gewählt I PE 140 mit Wx = 77, 3 ' 10 3 mrn ' d.h . es liegt unelastische Knicku ng vor (Tetmajerfall).

198
Festigkeitslehre

Wie in Aufgabe 905 erhöht man den Durchmesser ,


hier z. B. auf d = 25 mm . Damit wird
_11
derf -
64 ·/erf
71
_
-
V64 ' 8905 mm" _
71 - 20,7 mm

A = 4 s = 1600mm = 64 d = 21 mm ausgeführt
neu d 25 mm
und nach Tet majer: A=2.. =4 s=4 ·550mm=1048 ""105=A
i d 21 mm ' 0

uK = 335 - 0 ,6')c : Aneu = 295 ,3 Ji_


mm? Die Rechnung nach Euler war (gerade noch ) berechtigt ;
es kann bei d = 21 mm bleiben .
Fs 24 990N N
Ud vorh = S = 11 = 50 ,9 - -2
4 ' (25 rnm)? mm 910.
F F F F
N a) Ud = S = bh = b ' 3 ,5b = ~
UK 295 ,3 rnrn'
Vyorh = -U--
d vorh
= N
50,9 rnrn2
= 5 ,8
b erf -- ·V3 ,5'Udzul
F -1
- / 20000 N - 9 8 mm
35 , 6 0 - '
N-
Vyorh ist noch etwas kleiner als verf = 6, d. h. der , mm2
Durchm esser muss noch etwas erhöht und die Rech- gewählt c:J 35 X 10; S = 350 mm?
nung von Aneu = .. . an wiederholt werden . hb 3 (35mm) '( IOmm)3 4
Mit d = 26 mm ergibt sich Vyorh = 6,3. Imin = 12 = 12 = 29 17 mm
Hinweis: Der Stab knickt um die Achse, für die das
908 . axiale Fläch enmoment den kleinsten Wert hat ;
Die Pleuelstange würde um die (senk rechte) y -Achse daher muss mit 1 = h b3 /12, nicht mit 1= bh 3 /l 2
knicken , denn ganz sicher ist I y = Imin< I x - gerechnet werden.
10mm ' (20mm)3 + 30 mm ' (15 mm)3 4
29 17
Imin =
= 15104mm 4
12 i ='
V(l;;;;,
S
=1/ mm = 2 89 mm
350mm 2 '
A= 2.. = 300 mm = 104> A = 89
(I x = 9 541 7 mm", also wesentlich größer als Imin') [ 2 ,89mm 0

also elastische Knickung ( Eulerfall) :


. _( -
[ =
i min
-
S 2 2 I . lOs~ . 712
E 11 ' mm? N
S=/lb -(b - s) h = [40' 20 - (20 - 15) '30jmm' UK = Y = 1042 = 191,6 mm2
S = 650 mm? F 20000N N
Ud yorh = S- = - - - 2 = 57 ,1 - 2
350mm mm
i= /1~~~::~4 =4,82mm UK 19 1,6 -2
N

s 370mm . Vyorh = Ud vorh = ~rn = 3,36


A= i = 4 ,82 mm = 76 ,8 < AO = 89 (Tetmajerfall) : 57,1 rnrn 2
N F F
uK=335 -0,62 'A =287,4 - , b) Ud = - =-
mm S a'

= VU:'UI =
F 16000 N N 20000N _ 183
Ud vorh = -S = - - - 2 = 24 ,6 - -2 a erf N - mrn l
650mm mm 60 - ' - 2
rnrn
N
UK 287 ,4 mm' gewählt D 19 X 19
- = 11,7
Vvorh = Ud vorh - 24 6 ~ h4 a4
, mm- Imin=/x =/y =/D= 12=12
(19mm)4 4
909 . Imin= - -12
- - = 10860mm
. 100 mm
sm c > 550 mm =0,1818 Die weitere Rechnung wie unter a) ergibt hier
vyorh = 5,43 ; also größe r als beim Rechteck-
CI = 10,5° que rschnitt.
~M(A) =0=-Flll+F,13 ; 13 = 12 cos Ci

F2 = ~ = 4kN '150mm = 6 ,lkN


12 COSCI 100 rnm -cos 10,5 o

' = 10 210000
2

'<t»:
vF '6100N '(550 mm)2
2s

11
N
- --
= 8905 mm
4
712
mrn'

199
Festigkeitslehre

911. 913. 3N
,
vFs ' 6 '30 ' 10 '(l800 mm) 4 4
a) LM(D) = O= F,/ , - F s /' a) I en = - - , = N = 28 ,1 ' 10 mm
s« 21 ' 105 - '11 '

:4
F = F/, =4kN ' 4 0 rnrn =57 14N 1 2 mm
s I, 28mm j = d
4

b) F K " F s v = 57 14 N ' 3 = 17 142 N 4rnrn 4


den = i! 6\ / e rf = i ! 64 '28 ,1;10 =48 .9 rnrn
FKs' 17142N '(305rnrn)' 4
c)/ en =- -, = r.; = 769 rnrn
d = 50rnrn ausgeführ t
E rr 210000 - ' rr'
mm?
A= ~ = 4 s = 4 · 1800 rnrn = 144 >Ao=89
d) 1 = f4 (D4 - d =f4 [D - (0 ,8 D)4] =f4 (D
4
)
4 4
- 0,4lD 4 ) i d 50rnrn
Die Rechnung nach Eu1er war rich tig.
I = E: D4 (l - 041) = ~ . 0 59 D4
64 6(-' '
4_ _' _-----, b) Mb = F / = 30000N · 3 20 rnrn = 9 ,6 '106Nmrn
_i/
64 ' / ert _ 4/64 ' 769 rnrn 4 _
Den - y 0,59 ' 7f 0.59 ' rr -1
- 12.8 rnrn Mb Mb 6Mb 60Mb
°b = IV = sh' = - h - -
, = J;3
D = 13 rnrn ausgeführt ; d = 10 rnrn 6" w ·/z
60 Mb 3 ;r6- O-'-9-,6- '- 1-0-:-
V
6 N
~'-m-m-
e) i = 0 ,25 JD' + d2 /zen = - - = 11 N = 170 mm
°b zul y 120 -
i » 0,25 J( 13' + 10 2) mrn? = 4 ,1rnrn /zert
mm?

sen = 10 = 17 mrn
I) A= ~ = 305 rnrn = 74 4 > AO . die Rechnu ng nach
i 4 , l rnrn ' ,
Eu1er war rich tig. 9 14 .
912. F 40oo0N 2
a) A J erf = - - = - -N- = 66 7 mrn
F 150 00N N °d zu l 60-
a) 0d vo rh " A
- = 14 5" , = 10.3 -~2 mm 2
3 z mm rnrn
b)Tr40 X 7rnil A 3 = 8 04 mm '
FP 15000 N . 8 nun d 3= 32 mrn
b) Pvorh = 1Id, H, m 1I · 48 rnrn ' 4 rnrn ' 120 rnrn d, = 36 ,5 rnm; r2 = 18.25 mrn
H , =3 ,5mrn
N
Pvorh = 1.66 rnrn 2
c) A= 4 5 = 4 ·800 mrn = 100 > Ao= 89 (Eu ler fall)
S 4 s 4 ' 18 00 rnrn . d3 32 rnrn .
c)A=-:-=-d = 3 = 167 > AO = 8 9, also Eul er
I 3 4 rnrn
d1= : 4 (3 2mrn)4 = 5 14 72 mm 4
114
d) 1 = 6
FK E 1 112 2, I · 10 5 ;;;;;;2 n (43
r.; . 64 rnrn)4 ' 11, F 2 2 ,1 ' 105 ~ ' 5 1 472 mrn4 ' 1I'
d) Vvor h =F = S2 F = (1800 mm ) ? · 15 000 N _ ..-J5:. _ E I 1I = mm ' =4 2
Vvorh - F - 52 F (800 rnm) ? . 0,4 ' 105 N .
= 7.2
FP 40 00 0N · 7mm
F 15000 N
e) m n = = N
e) FR = - -.- -0 = 3 . 600 = 5774 N e 1Id 2 11, P zul 11 ' 36,5 mm : 3.5 mrn · 10 mm 2
3 -sin -sm ö ü
m en = 70 mrn

f) FR 4 · 577 4 N =
67
J"L I) M R G =F,D= Fr2 ta n(fr +p')
Od vorh = ~(D' - d2) 1I(60 ' -50' )rnrn 2 'rnrn '
(Han drad wird mit 2 Hän den gedreht : Kräft ep aar
g) i = 0 ,25 J D' + d 2 = 0,25 J (60' + 50') rnm' = 19,5 mrn mit F , un d Wirk abstan d D.)
s 800 mrn . d2
>.. = i = 19,5mm =41 < >"o.SI37 = 105 (Tetrn ajerfall)
r, = 2 = 18, 25 rnm

h) oK =31O -1,1 4 'A P 7 mm 0


tan o " -,-
.1.1t r 2
: o " arctan 2 tt ' 18 , 25 mrn " 3.49
N
0K = 3 10 - 1,14 ' 41 = 263 rnrn' 0 0
o' " arct an JI.' < arctan 0 ,1 = 5.7 ; o + p' " 9,2
N
0K 26 3 - 2
vvo rh = 0- - = ~ = 39,3 40000 N . 18.25 mm ' Ian 9,2 = 394
0

d vorh 6.7 ~m 2 D 300N mrn

200
Festigkeitslehre

9 15. Knickung im Stahlbau


a) A Jerf -- ---.f..- -- 50 000 N -- 833 mm 2
920.
Ud zul 60 ~
mm? Trag sicher heitsnac hweis nach DIN 18800:
b) Tr 44 X 7 mit A 3 = 1018 mm? s = 2 ·1550 mm 2 = 3100 mrn 2
d 3 =36 mm 4 4
i= [ = 232 .10 mm = 27 357 mm
d 2 = 40 ,5 rnm ; '2= 20 ,25 rnm Vs 3100mm 2 '
H , = 3 ,5 rnm
'K -_ _SK __ 2000 mm
73.104
c) A=4 s =4 . 1400 = 156 > =89 11.
mrn AO i 27,357mm
d3 36mm
I = ~= 73,104 = 0788
d)
'
,= -!... . dj = -!.. (36
64 64
mm)" =82 44 R mm" K
x, 92.9 '

EIrr 2
vvorh = S 2 F =
rnm
~2
· 82 448 rnm'": rr2
2,1 - 10·
(140 0 mm )! . 50 000 N
= 174
I Knickspannungslinie c mit a = 0,49
Abminderungsfaktor K für "K = 0,788 > 0,2 :
" k=O,5.[ ltlX(IK -o,2)+ I t: ]=O,955
_----=:F--=P:-:-_ 50 000 N . 7 rnm
e) m erf = 1
K= 0,669
rr ' d 2 H , Pzul rr · 40 5 mm · 3 5 mm · 8 ~
, , mm? k t ~kLI},
m erf = 98,2 mm N
Fp1 = RcS = 240 - - · 3 100 mm 2 = 744 kN
f) M RG = F'2 tan (o + p') mrn?
M RG = 50 000 N · 20 ,25 rnm : tan (3 ,15° + 9,09° ) Tragsicherheits-Hauptgleichung
mit p' =arctan /1' =arctan 0,16 = 9.09°
F 2 15kN = 0 432 < 1
M RG = 2 19 650 Nmm K F pl O,669 · 744kN '
M R G = F Hand /, Die Bedingung der Tragsicherheits-Hauptgleichung ist
/ _ M RG _ 2 19 650 Nmm - 732 erfüllt.
,-F - 300 N - mm
H and
921.
Mb
g) ob = - d 3 ; Mb =F Hand t, Entwurfsformel für die übersc hlägige Querschnitts-
n: I
ermittlung:
32
Ierf <:: 1,5 .10- 3 F SR = 1,5. 10- 3 .300 . 4000 2 mrrr"
_1
d, -
3
/ F Han d i , · 32
' erf = 720 · 1Q4 mm 4
1T ·obzul

V' 300 N .60732mmmm . 32


I =~ (DLd4 )
3 33 64
d1 = N ' = ,4 mm ,-----
tt : 2 .I
64 I erf
derf= vD4 _-n-
(
= 41 20 mm
)4 64 .720 .104 mnr'
n
9 16.
dcrf = 88,3 mm
FK E I rr2 gewä hlt d = 90 mm; 0 = 15 mm ; S = 4948 rnrn?
v= - = - -
FSI s2FsI
Tragsicherh eitsnachweis nach DIN 18 800:
E I rr
10 000 ~ .
2
mm? 64
(150 mm)4. rr2 s. . i = O,25.JD2 t d 2 =O,25~(1 202t 902 ) mm2 =37,5 mm

I:':
F - - - - -----'-'-"------ - ; ; - - - --
SI - S2 vvorh - (4500 mm)? - 10
F sl=1 2112N
AK = S~ :~~~;; 106,7; I K = ~: = = 1,15

Halbe Winkelhalbieren de des gleichseit igen Dreiecks: Knick spannun gslinie a (Hohlprofil, warm gefertigt)
mit Ct. = 0,2 1
WH = 1500mm = 1732rnm
cos 30 ° Abm inderun gsfak tor K für I K = 1,15> 0,2 :
Neigungswinkel der Stütze : k = 0.5 . [ l ta \AK - 0.2)t I},1
o =arccos WH = arcco s 1732 m m = 674° k =0.5 .[ I t 0,21 (1,15 - 0,2) + 1,152] = 1.261
s 4500 mm '
F ges =3 F S t sin a =3 . 12 112 N . sin 67,4 ° K= -
I
--,,= = =
I
F ges = 33 546 N = 33 ,5 kN kt~k LI}, 1.261 +~I,26J2 -1,15 2
20 1
Festigkeitslehre

K=O,562 'K -_ _SK 4500 mm


A. 117, 65
N i 38,249mm
Fpl = ReS =240-- ·4948 mm? = 1187,52 kN
mm?
XK =~= 117,65 = 1,266
Trag sicherheits-Hauptgleichung: A. 92,9
F 300kN Knickspannungslinie a (Hohlprofil, wann gefertigt)
0,5 <1
K Fp1 O,562·1187,5 2kN mita=O,21 ;
Die BedingungderTragsicherheits-Hauptgleichung ist Abminderungsfaktor xfür XK = 1,266 > 0,2
erfüllt. k = 0,5 [ I + a(x"K -0,2)+ X'k]= 1,413
922. 1
K 0,490
Wie in Lösung 921 wird mit der Entwurfsformel das k +~k2-X'k
erforderliche axiale Flächenmoment ermittelt: N
Fpl = Re S = 240-- · 2137 ,54 mm 2 = 513 kN
t.« ~ 1,5·1O-3F sR rnm?
I"r = 1,5.10- 3 .75 .3000 2 rnrrr' Tragsicherheit s-Hauptgleichung:
l erf = 101,25 . 104 mrrr'
F HOkN 0438<1
gewählt lPE 180 K Fpl 0,490·513 kN '
mill y = 101.10 4 mnr': S = 2390 mm- :
Die Bedingung der Tragsicherheits-Hauptgleichung ist
t=8mm erfüllt.

i = (J; = 101.10 mm
4 4
=20557mm
y fs- 2390 mm? ' 924,
Tragsicherheitsnachweis nach DlN 18 800: a)
AK = ~K = 3000 mm = 145,936 Stab 1: Aus Druck und Biegung wird Zug und
Iy 20,557 mm Biegung;
_ ) .. 1.1<;Q.';
Stab 2: Aus Zug wird Druck ;
AK =~ = .= 1,571; Knickspannungslinie b
'-, , - ~ Stab 3: Druck und Biegung bleibt.
x, 92,9
für Wb = 180 mm/91 mm = 1,98> 1,2 und b)
t =8 rnrn S 40 mm mit a= 0,34 S = ~(2500 mm? + (2000 mm? = 3201 mm
Abminderungsfaktor K für AK = 1,571 > 0,2:
k = 0,5 · l l + a(x"K-0,2}+ XlJ c)
Annahme: 2 L x 8 DIN 1028 mit
k = 0,5 · [I+ 0,34 (1,57 1- 0,2)+ 1,5712]= 1,967 S = 2 . 985 mm 2 = 1970 mrn-
1 1 1= 2 . 37,5 . 104 rnrrr' = 75 . 104 mrrr'
K = -----.,===
k + ~k L A'k 1,967+ ~1,967L 1,5712 Tragsicherheitsnachweis nach DlN 18 800:
K=O ,317 4mm 4
1= fI= 75 ·10 =19512mm
Fpl = ReS = 240 -
N
- · 2390 mm 2 = 573,6kN
Vs 1970mm 2 '
mm? 'K SK _ 3201 mm
A. 164,053
Tr agsicherheils-Hauptgleichung: i 19,512mm
F 75k..1\1 XK = "K
= 164,053 = 1,766
Aa 92,9
Knick spannungslinie c mit a = 0,49 .
Mit AK = 1.766 > 0,2 wird
k =0.5 · [1 +a(XK -0,2}+ X'k]
923.
k = 0,5 .[1 +0,49(1,766-0,2) + 1.766 2]= 2.443
S =7(D2 - d 2)=2137,54 rnrn? K=
1 1
0,242

i =O,25~
k + Jk 2 - Xi< 2,443 + b.443 2 -1,766 2
N
i = O,25~(I14,32 + 101,7 2) rnm? = 38,249 mm
Fpl = Re S = 240-- ·1970 mm? = 472,8 kN
mm?

202
Festigkeitslehre

Tragsic herheits- Hauptgleichung: I


K 0,157

K
F
Fp!
WOkN
0,242·472.8 kN
0874<1

k+~k2-Xk 3.584 + ~3,5842 - 2,27 2
N
Die Bed ingung der Tragsicherheits-Haup tgleichung ist F. t = R S = 240 - - ·1 100 mm? = 264 kt"l
p e mm?
erfüllt.
Tragsicherheits-Hauptgleichung:

925 . F __I7....:._4 _kN


_ _ - 04"
• _ <I
K Fp! 0.157 ·264 kN
Die Bedingung der Tragsicherhe its-Hauptgleichung ist
erfüllt.
E
~.
" 926.
a)
IPE 200 mit Ix = 1940 .10 4 mnr' :
c. = arctan i
= arctan 1,45 m = 31 0 I y =142·\04 mrrr' : S = 2850 mm 2 ; 1 =8.5 mm
1 2.4m
1 2,4 m Tragsicherheitsnach weis nach D1N 18 800:

r;
Sk = - - = - - - = 2 8 m
cosn cos Sl " • 4m 4
i = = 1940 ·10 m =825 mm
12 = 1 sin a = 2,4 m -sin 31° = 1,24 m x VS 2850 mm 2 '
'K SK _ 4000mm
I\, 48,485
ix R2,5mm

X =!:K. =48,485 =0522


K Aa 92.9 '

Knickspannungslinie a bei hJb = 2; 1 = 8,5 rnin;


a =0.21
Mit XK = 0.522> 0,2 wird
Fre, = F ' A = 2,5 kN · 2,4 m ·3 m = 18 kN
m2 k =0,5 · [ 1 + a ~K - 0,2)+ Xi 1
1
LM(A) = 0 =-Fre, -
2
+ F I2 k = 0,5 · [I+ 0,21 (0.522 - 0,2)+ 0.522 2]=0.67
I I
F = Fre, 1 = 18 kN · 2,4 m 17,4 kN K= 0,917
21 2 2 ·1,24m k + ~k LA7'( 0,67+ ~0,67LO,5222
l erf = 0.12 F S( = 0,12 .17,4 . 2,82 crrr' N
Fp! = Re S = 240 -- ·2850 mm? = 684 kN
l erf = 16,4cm 4 =16,4 .10 4 mrrrt mrn?
gewählt USO DIN 1026 mit Tragsicherheits-Hauptgleichung:
I y = 19,4 ·\04mm4 und S = 1100 mm 2 F 380kN
0.606< 1
KFpl 0,9 17 ·684kN
Trag sicherheitsnachweis nach D1N 18 800:

J!i
Die Bed ingung der Tragsicherheits-Hauptgleichun g ist
19 A H \.1 4
i= sY = ,'t . LU ' 111m = 13 280 mm erfüllt.
1I00mm 2 '
b)
AK =~K 2800mm 2\0843
Zy 13.280 mm • y

X = !:K. = 21O,843 = 2 27
K Aa 92,9 '
Knickspannu ngslinie c mit a = 0,49.
Mit XK = 2,27 > 0,2 wird
k = 0,5· [ 1+ a ~K -0.2)+X7-1 J
k = 0.5 . [ I + 0,49(2,27 -0,2) + 2.27 2]= 3,584

203
Festigkeitslehre

I x t 2- bj s?- == l y+ 2 [SI- b?- tbl s1(bj- t S


2J2]
-
FN 6428 N
C) ° zvorh = S = ry-.,OO
N
' = 2,9 2 - -2
12 12 2 2 J( -- mrn mm
d Mb4842 ' IOJ NmITl N
Die algebraische Entwicklung fUhrt zu dem Term: )Obvorh= W = 53 10) J =9 1,4 - -,
11 • rnm rnrn

b13 -s,
( 6
s\
t-
2
Jt b 2
I
s1 s2 - bj (S62
- J==1 -1
- ?t -SI si
xy
e) 0resZug = «, + 0bz = (2,92 + 9 1,4) J'!., = 94,3 ~
rnm rnrn
----......-- '---.,.-' ~
k, k2 k)
Die Näherungsrechnung ergibt b l == 147 ,2 rnm.
Ausge führt wird b l == 150 rnm, also CJ 150 x 8.

Biegung und Zug/Druck f)M h=FNI2 -Fql, =0


A I, = Fql, = 7,66 kN '800 rnrn
927. F, fr-- - h = 953 ,4 rnrn
FN 6 ,428kN
oder
Mb = Fc osa '12 - F sina ' 1, = 0
8
F sin a ' 1, sin a sin 50°
= 6000N ' sin20° = 65 3 ~ /, = - F- - = l, cosa = 800 m m . - - -0 = 953 ,4 rnm
Fq
= F sina
a) "avom = S 2
*d i"(20 mm)? . rnrn
2
cos o cos 50

F N Fc osa 60 00 N ' cos 20° I7 9 ~ 929.


b) o,vorh = -S = - 11-- = 11 ' In rn2
4d2 4 ' (20 mm)2

c) ob h = Mb = F sin a ' l = 6000 N ' sin 20° '60 rnrn


vor IV
32
dJ s.
s.
32
'(20
rnm
)J
N
° bvorlt = 156 ,8 mm '
: I O"
bd .
I (J , , (J.~- "J
d) 0resZug = 0z + 0bz = (17 ,9 + 156 ,8) ~
rnrn A, =7 '3 crn 2=2 1 cm 2
N
° resZug = 174 ,7 rnrn' A, = I ' 4 cm? = 4 cm 2
AJ = \ ' 4 crn2 = 4 crn'
A. = b · 4 crn
928 . A =~A= 2 9 crn ' + b'4 cll1

YI = I ,5 cm: Y2 =5crn; YJ= 29 cm; y . = 33cm


a)
Au s der Sp annungsskizze :
abz + abd = abd
H e,
N
F N = F cos a = )0 kN . cos 50 ° = 6,428 kN abd 150 mm 2
F q = F sin o = 10 kN ' sin 50° = 7,66 kN el = H abz + abd = 35 0 rnrn . - --N- = 262 ,5 rnrn
200 -
Mb =Fcosa ' 12 - Fsina '1, =FN 12 - Fq I, mm'
Mh =6428 N 'O ,2 rn -7660N ' O,8rn = 4842 Nm Mome nten satz für Flächen:

Fq 7660N . N A e , =A , Y I + A 'Y 2 + AJ YJ + b· 4 crn .)' .


b) Ta vorh = -s11 = 2ry O-0
- rnrn
2 = 3 ,48 - -2
rnrn
2
(29crn + b · 4 crn) e , = A, .1' , + A 2y, + A J )' , + b · 4 crn '.1'.
29 crn? . e , + b · 4 crn . e , = A, J' I + A , .1', + A J .1', + b · 4 crn .)' .
b · 4 cm (y. - e, ) = 29 crn2e, - A 'Y I - A ,y, -A JYJ
2
b = 29 cm 26. 25 crn - (21 ') ,5 + 4 · 5 + 4 · 29)crn J
.
4 crn . (33 - 26 ,25) cm
b = 2 1,99crn
b = 220rnm

204
Festigkeits lehre

930 . 931.
a)
Innere s Kräftesystem
im Schn itt A-B .

F Mb
are, Zug = S + W .;; azul
r; = J F;+ F;+ 2 F;cOSCl =J2 F; (I+C OSCl)
F Fl e
F res = F, .)2 ( I + cos Cl) = 20 kN J2(I + cos 60°) = 34 ,6 kN are,Zug = S + I
F rx = Fre, sin %= 34 ,6 kN -sin 30 ° = 17,3 kN

- s .;; a zul
Mb F
F ry = F re, cos %= 34 ,6 kN - cos 30° = 30 kN are,Druck = IV

0 = FS!i - F rx 13 - Fl e F
L·M"( B) = Fr 'l 1'2
are, D ruck = I -S
8
(1 7,3 - 3" + 30 · 2) kNm
- - --=---4:-m- - - - = 26 ,5 kN
FürU 120 ist : S =1 700mm 2
b) '2:.Fx=O=FBx -F,+Frx = F Bx= 9 ,2kN I =43 ,2'104 mm" y
'2:.Fy=O=FBy-Fry = F By=30kN
e , = 16mm
FB= JF~x + F~y = 3 1,4 kN e2 = 39 mm

F, F, 60 ~
c) a = - = - - rnrn2
z S n-1!.d 2 1 450 -39 1 = 1456 N
4
4 F, 4 . 26 500 N (1 700+ 432000) rnrn2
n rf= -- 2 -= N = 50 Draht e
e 11 d a zzul 11 ' (1 ,5 rnm)? - 300 rnrn2 60~2
azul mm
4 Frn ,x 2 =~= 450 -39._1 1 _ = 1499N
d) M b m• x =F,14 =F,(l, - 13) = 26 ,5 kN -3" m = 35 ,3kNm
J' A ( 432000 1700) rnrn2
Mb Mb 32M bD
ab =W = 11 D4 d 4 = [D4 - ( ~D)41
32 ' - -D-- 11 10
32 Mb D
ab = n4 656 1
932.
rr ~ (I ' 10000) a) S rf = ...f..... = 180 · 103N = 1286 mm2
e a, zul 140 ~
32 M b 320000Mb m m?
ab = 3 3439 343911D3
11 D -\(j(j(jQ gewäh lt U 100 mit S = 1350 mrn?

F 180 '1 0 3N N
b) Cl) a , vorh = S= 1,35 -103mm 2 = 133 mm2
r te,
D erf = 2 16 mm
ß) ablvorh = T ; I =~2 + e y =13
- , 5 mm :,
ausgeführt Rohr 2 16 X 12 DI N 2448
ey = 15,5 mm
Mb rnax Mb rn.x 3 2 D Mb max
e) ab vorh = -W-= 11 D4 'd4 = 11 (D4 - d4 ) 3
180 - IQ N - 23 ,5 mm - 15,5 mm = 114 ' Ji..
32 ' - -D - Obi vo r f = N _... 2
293-
,
104 -
rnrn ?
mm

:r; 9:.~2~,-~::::,:~:o:m'r
_ 32 ·2 16 mm' 35 ,3 - 10 Nm m = 95 .li _
6

abvorh - rr(2 164 - 1924) mm4 mm?


FI(b - e y )
= ly b - e y = 34,5 mm
o; = FB = 3 1,4kN =4,08 ~ °b2 vorh

.:~:~,.
180 -10 3N -235mm-345mm N
ab2vorh = -~------'--"--';N
i7-~' =498 - '
293-104 - rnm?
, mm 2

205
Festigkeitslehre

1') UmZug = 0z -t- 0bz = (133


N
-t- 224) - -2
mrn
= 357 -
mrn
N
-2 c) b
2erf
= V6 ·3637 N . 200 mm = 13 15 mm
3 " -,---:-- - - - - -

16 · 120 ---.!i...- '


N N mm?
aresDru ck = 0bd - Oz = (498 - 133) - -2 = 365 - -2
mm rnrn Es wird das gleiche Profil wie unter b) gewählt :
o 54 X 13 ,5 mm
c) Gewählt U120 mit
S =1 700mm 2 F I COS 0< F , sin 0<·300 mm
d) ares Zug = °z + Ob = - b h + 2
I)' = 43 ,2 rnm" I I b,h l
el = 16 mm ; e2 = 39 mm 6
F 180 , 10 3N N _ 1[ cos 60 ° + sin 60 °
. 300 mm . 6 ]
0<) 0zvorh = S= 1700 rum? "" 106 mm2 a resZug - 3000 N 2
(13,5 . 54) mm (13 ,5' 54 2 )mm 3
3N N
ß) o = 180 '10 ' 24mm ' 16mm 160---.!i...- 0resZug = 121 mm 2
bz 43,2 ' 104mm 4 mrn"
180 ' 10 3N ' 24 mm' 39 mm N
°bd = 43 ,2 . 10 4m m 4 = 390 mm2

1') 0res Zug = 0z t

ares D ruck = 0bd -


0bz = (106

0z
t 160) ~
mm
= 266 ~I

N
mm

= (390 - 106) - -2 = 284 --2


N
a)
AM
.~"~r~' : I
mm mm
I
d) In beiden Fälle n ist die resultie rende Normalspann ung I
größe r als die zulässige Spann ung . r
b) IPE I2 0 mi t S= 1320mm 2 ' I = 3 18 · 10 4 mm 4 •
W= 53 .1 0 3m m 3 ' x ,
x
933 .
F Mb
_f Fl e ~ (vgl. 93 1.) aresZug = S t IV . ; ; ° zut
a) 0resZug - S -t- I '" °zul
x
S = 1920 mm? aZU!
az ul F m a• = -1- -1-
1 = (8 + 28 ,2 rnm = 36 ,2 mm
Frnax =(~
-t-
) e = 28, 2 mm
-t -
S i, S W.
I x = 177 ' 10 4 mm4
1 40 ~2
mm
1 40 mm
~? F m a• = 1 67 1 = 69 250 N
(1320 +'3000) mm 2

F m ax 69250N = 52 5 ~
C) °zvorh = -S- 1320 mm? ' mrn?

d) o = F max 1 = 69250N ' 67 mm = 87 5 '~


bvorh W. 53 000 mm 3 ' rnm?

934. N
a) LM{D) = 0 = F I . 35 0 mm . sin 0< - F 2 • 250 mrn e) 0resZug= 0z -l- 0bz = 140 mm 2

F 3 kN . 350 mm . sin 60° = 3637 N N


2 250 mm a res D ruck = 0bd - 0z = 35 mm 2
F 1 sin 0< . 30 0 mm _ 6 F I sin 0< . 300 mm rt: ~ '-4 -4
i2 i =1 / 2 =\ / 318 ' 10 mm =49mm
f) a = T
b) Ob b 4b)2 - 16 b~ x f S 1320 rnm?
l(
6 (49 mm) "
=- 67mm
- - = 35 ' 96 mm
1/ 6 F
b lerf = f
t sino< ' 300 mm
16 . Obzu!
a

bI~
= V 6 · 3000 N . sin 60 ° . 300 mm = 1345
N ' mm
16 ' 1 2 0 -
mm?
gewählt b , = 13,5 mm ; h l = 4b l = 54 mm

206
Festigkeitslehre

936 . 937 .
Für L 100 X 50 X 10 ist : Schnitt A-B:
SL = 1410 mm"; F 900 N N
ex = 36 ,7 mm (e~ = 100rnrn - 36 ,7 mm = 63 ,3 rnrn) ; Oz = S = 5 . 80 rnm? = 2 ,25 mm 2
I x = 141 '104mm4 ; S= 2S L =2820 mrn";
1 = Tl ; = 282 ' 10 4 mm 4 Schnitt C- D:

a) Erste A nnahm e: Oz = 2 ,25 ~ wie im Schnitt A- B


mm
Gmax = ares Z ug = G z + Gbz Mb 900 N - 20 mm N
Ub =W = 80 . 52 = 54 mm '
Umax ~ Uzul > U z + ° bz - -
6
mm 3

N
omax " U z + ob = 56,25 mm'
F m ax l cosa F m ax l sina 'l ' e x
°zul ';;; S + I
Schnitt E-F :
Uzul
Wie Schnitt C- -D.
Fm ax 1 = cos a le; sin a
8 + - -/ -
Schnitt G- H:
140 ---.1'L
F m ax 1 = (~+ 800 . 3~f"Sin 50') _ 1_ = 17 07 0 N T = f.. = 900 N = 2 25 ~
a S S' 80 mm? ' mm?
2820 282 .10 4 mrn?

Z weite A nnahm e: ob = Wb = 900 N ' 17, 5 mm =47 ,25 ~


M
80 - 52 mm?
Omax ;;;;; Ures Dru ck = Ubd - Oz
- - mm 3
6
Gzul
F m ax 2 = / e ~ sin o cos o 938.
--- - -5
Wie üblich werden die Schwerpunktsabstände
JL
140 mm?
e, = 9, 2 mm und e, = 15,8mm und mit der Gleichung
für das f- Profll das axiale Flächenmoment
F max ' = 800 · 63.3 -sin50' oos50' 1 = 10350N
( 282 . 104 - 2820 ) mm 2
I = ~ (Be? - b h! + aeD = 2,1 - 104 rnrn" best immt.
S=410mm 2 ; 1= 65 mm +e l =74 ,2 mm .
Demn ach ist die zweite Anna hme richt ig, und es muss
sein: F m ax = F max 2 = 1035 0 N a) Wie in Aufgabe 936 wird Fmax mit den beid en An-
nahmen bestimmt
b) In diesem Fall ist eindeu tig
"*
(hier mit Oz zul 0d zul) :
Gmax = a res Zug = Gz + 0 bz

° zul
F m ax ~ cos o I e ' sin a
x
8 +- /- -

140 ~
mm?
F max = 0,6428 800.63,3 . 0,766 1 = 1001 2 N
( 2820 + 282 .104 ) mm 2'
F _ °d zul
F max = 10, 0 12 kN m ax2 -~

I S
85 ~
mm '
F max 2 = 74,2 -15,8 I I = 1592 N
(2iOOO - 410) mm'

also ist F max = F max 2 = 1592 N

207
FestigkeItslehre

b) Wie in Aufga be 91 4 . wird Biegung und To rsion


M R G = F rnax r tanfo + p ' ) = M
939 .
d-.
~
n ""6 lTüTI - 4 513 Fl 6Fl
r -- 2 -- = b (5 b)' = 25 b 3
" , U .L.
2 - , mm a) Ob

P » 1,5 mm; d 3 = 8 ,16 mm ; H 1 = O,8 12 mm : 6


As = 58 m m'
b - li
rf-
3 I
V -. 6 --
F 1 -_ . 3V =.-6_' -=-1O:::0:.:0:...:N,-,-'_· .:;:23::.:0::..:n:;.:1=m
p e 25 ° b zu l 25 . 60 ~
tan o = 2 1rr, = 9 .73 mm rnm?

o = arctan 1,5 mm =303 ° gewählt b = 10 mm ; h = Sb = 50 mm


2rr " 4 ,5 13mm '
b) = f- =
T 1000 N =2 ~
A a (10 ' 50 ) mm ' mm?
p ' = a rctan /1' = arcta n 0,15 = 8 ,53°
0 c) MT = FI = 1000 N . 0 ,3 m = 30 0 Nm
0 + p' = 3 ,03 + 8,5 3° = 11. 56°
M= M R G = 159 2 N · 4 ,5 13 mm · ta n 11 ,56°
d) d erf -
- i/y MT _
- y
i! 300 · 103 Nmm = 42 .'),- mm
= 1469 Nmm 0 ,2 Tl zu t 0 ,2 . 20 ~
rnrn'
c) iH = F h , d = 44 mm ausgefüh rt
F _ !!i _1469 Nmlll =24 ,5 N
h- , - 60 1ll1ll Mb 10 0 0 N ' 120 m m N
e) Ob vorh = -1 r - = 'Ir = 14 ,3 '- -,
32 d 3 ]2 '(44mm)3 mm
F max P
d) Inerf = ' d H
Tr 1 I pzul
f) = MT = 1000 N ' 300mm= 1 79~
T t vor h 1r 1T 2 1
- 1592 N 'I ,5mm -346 T6 d 3 T6 '(44mm)3 mm
merf - N - , mm
'Ir ' 9, 0 26 mm ' 0 ,8 12 Illm ' 3 m rn'

m = 35 mm ausgeführt

s 4 s 400 mm --
N)' +3 (0,.-----;-)'
° = IY/ (14 ,3 rnrn! 7 '17 ,9 - =26 -
N
e) A = "7 = - = - -- = 49 < AO= 89 v
mm ' , mrn?
! d , 8 ,!6mm

Es liegt unelast ische Knicku ng vor (Tetmaierfall) : 940.


a) MT = Fh'h = 300 N . 0,4 m = 120 Nm
0K = 335 - 0,62 A
mz 8 mm ' 24
N b)MT =Fu ' ; r =2 = 2 96 mm
0K = 335 - 0 ,62 ' 49 = 304 ,6 - -,
mm
_ F rn.. _ 1592 N _ 27 4 ~ F = M T = 120 Nm = 1250 N
°d vorh - A s - 58 mm? - , mrn? u r 0 ,096 m

N
3 04 ,6 ;;;m'
0K
vvorh = -- = - - - - = I I
°d vo rh 27 4 ~.
rnm? I

L M(B) = 0 = FA I 1 - F u I, - r; 13
F u I, + F h 13
FA = 1 = 49 I N; F B =459 N
1

tHb rnax = FA I.
Mbrna x = 4 91 N . 0,48 m = 236 Nm

208
Festigkeitslehre

c) Mv = JM~ + 0 ,75 (frOMT )2 944 .

u ; = J{23'6~'ljml j '+ 0,75 (0, 7 ' 120 Nm) 2 = 247 Nm a) M ; = JM~ + 0 ,75 (froMd = 13,2 Nm

3 1-~-I--
d)d erf = I/0,I - ab\ zul
3 /~-. - 3 / 24 7 - 103N
= '1/ I ; m =34 ,6mm
b) d l erf
= l' _ _ v_ =
3
1/ ~ --3--
13,_ · 10 N;;m = 12,2mm
0 I -60 - O,IOb zul 0,1 -72 2 -
, mm? , rnrn?

d = 35 mrn ausgefüh rt d , = I3 mm ausgefüh rt


MT 2 M T
F =- =-
94 1. U d, d,
a) Mit FA = 3400 N u nd F B = 2600 N wird 2
M'b ma x = 442 Nm 4MT 4 - 15 000 Nmm
lerf = ~ = N = 30 ,S mm
Dr , 2Pzu l 13 mm - 5 mm - 30 - -
b) MT =F u 2 = 6000 N - 0 ,09 m = 540 Nm rnm ?
1 = 32 mm ausgefüh rt
Mb max Mb max = 32 D Mb rnax Fu 2MT 2 - 15 000 Nmm
c) °bvor h =- W
- = rr D4 -d 4 -4 - 4 d) " o vo r h = ii;i = d,d 21 = 13 mm - 5 mm - 32 mm
32 ' - D- rr(D - d )
N
n = 32 , 120 mm ' 442 - J0 3 Nmm _ ~ ,.l!.... 7 a v or h = 14 ,4 ;nm 2
v b vo rh rr( 1204- S04l mm4 - ~ '~ mm 2

d) 7 _ MT ~_I-;-
T_-, 16DkfT 945.
t vorf - Wp - .E:... _D 4 - d 4 rr(D 4 - d 4 )
a)
16 D
3
16 - 120mm - 540 - 10 Nmm = I 9S ~ F, a
Tt vo rh = 1f ( 1204 _ 804 ) mm" ' m rn2 * - - - +-- - -f6+--_+_
r, r,
e) 0
) Y-- V Gb+
a2 r-:--
+ 3 (N 3 . . 2+
(o:O7't-) 2 --v'{ 3,2 2 r "}l' ro "'l 1('\ 0 , 21
.J \. U , I " 1, ':10j
N
2
J -4
N mm
°v =4 -mrn?
-

942, ~ -~,c===:r----""?i1rmmnn):
Aq!aJ
a) MT = Fr = 500 N - 0 ,12 m = 60 Nm

b) Mb ma x = F 1 = 500 N - 0,045 m = 22 ,5 Nm

c) Mv = JM~ + 0,75 (froMd ~ M(B) = 0 = FA I, - F, 12 + F 2 13


Mv = J (22 ,5 Nm)2 + 0,75 '-(0-,7-
'6-0-N- m-)--=-2= 43 Nm FA = 400 N; F 13 = 19600 N

d) d erf - ~ -
.v«: _ 3~mm
0 1- I' _
-- N - 17,5mm
b) Mb (. ) ~ Aq(a)
M b (. ) = FA I. = 400N - 20 mm = S -10 3Nmm
, ab zul 0 , I · 80 rnrn
- ?

d = 18 mm ausgefüh rt
d aen = 1/ ~ =
3~
13/1S0OO.1
,,~m = 10 mm
0,1 ab zul ~ 0 I -SO-
mm?
943 . l

d. = 10mm ausgeftih rt
a) M b rn• x = F I= SOOON -O,12 m = 960Nm
Mb (b )~A q (b )
b) MT =Fr = SOOO N - 0,1 m = SOO Nm Mb(b)= F 2 13 - (F B - F 2 ) 14
Mb(b)= 12 - 103N · 120 mm - 7,6 - J0 3N -20 mm
c) M; = JM~ + 0 ,75 (frOMT ) 2 = 1076 Nm M b (b) = 12S8 - 10 Nmm
3

d)den = U Mv =31/ 1 076 -1 03 ~mm = 5 I mm M V(b) = JM~ (b) + 0,75( froM T )2


VO,l ob ZUI 0 I -SO-
l mm ? MV(b) = J (l288 Nm)2 + 0,75 (0,77 -1000 Nm)2
d = 52 mm ausgeftihrt M V(b) = 1450 '10 3N mm

209
Festigkeitslehre

d
_!. / MV(b) -
berf-V a:0,1 Ob zul - V 1450 ·'IQ3Nr;;;; = 56 6
0 1·80 -
N ,mm
c) M; = J416 2 + 0,75 (0 ,7 '20W Nrn =433 Nm

d b = 58 mm ausgeführt
l mm?
d) d erf = 113 !43J.~N = 42 mm ausgeführt
0,1 '60 rnrn 2

=
M b (2 ) A q (2 )
M b (2 ) = F.I s = 12 '10 3N · I OOmm = 1200 ' 103Nmm 948.
u; Mb Mb 24M
a) ob = IV = w = w = 7-b
Mv (2) =JM~(2) + 0 ,75 (0:0MT )2 = 1370· 10 3 Nmm - 6- 4-6
-1 /24Mb -1
d
2 erf
= 1
3

1
Mv (2 )
0,1 Ob zu l
=V
~
i3"70'103N:m =55 ,6mm
0 , I · 80 -rnm?
3
h-« - / :-0- -
_ 3/ '2-4-. 8-0-0-N- '-17-0-m
b zul
N
-m-_
- 32 rnm
J00 r-nrn-2
he rf
d. = 56 mm ausgeführt b erf =4 = 8mrn

) _ FA _ 400 N _ 1 J'L b) "- Mb = 32 ' 800 N ' 280 mm = 84 5 J'L


C PAvorh - da IA - (lO'40)mm 2- rnrn? ° b vorh !!. d 3 Ir ( 30mm? ' mrn?
32
= FB = 19600N = 8 4 J'L MT 16·800N·200mm N
PBvorh d b IB (58 ' 40) rnm? ' mrn? c) 7lVorh = -Ir - = (30 )3 = 30,2 - -2
Ud 3 Ir 111m mm

d) o; =Jo~ T 3 (0:0 7t)2 =92 ,1 mm


~
946.
_ !lOON · 150 mm _ 298 J'L 949. 4
a) Ob vorh - Ir - 2 a) MI = 9550!!. = 9550 . - Nm = 39,8 Nm
32 '( 16mm) 3 mm 11 960
N b) d, =m l 12 Zl = 6 mm ' 19 = 114mm
0bW 600 rnrn2 z,
b) vvorh = = ...- ... '" 2
° bvorh 298 ~ c) il = Z ;~ Z 2 = Z l i l= 19 '3 ,2 =6 1
mrn?
MI 2 MI 2 '398 '10 3 Nmll1
= 800 N . 100 rnrn = 99 5 J'L d)F tl = -;;;- = - - = '114 mm = 698 N
C) T t vo rh 1T ' 2 d1
16 ' (16 rnrn)3 rnrn T
I.
d) o; = y[ 298 2 + 3 (1 ' 99,5)2) -
N = 344 - N - e) F r l = F tl tan o = 698 N · tan 20° = 254 N
rnm? mm?
N K raf teck
0bW 600 rnrn2
e) Vvorh = ---0 = - -N- = 1,7 F N I Zahnnorrnaikraft
v 344 rnrn2 F I 1 Tangentialkraft
Fr I Radialkraft
f) ab vorh -
- 800N ·130rnm - 314
1T 3 -
J'L2
32(1 5 rnrn) mm f) Lageskizze der Welle I
= 800 N . 170 mm = 205 J'L
g) "t vorn Ir 2
16 ' (15 rnm)3 mm

h) o; = ~4;'+ 3 (0 ,7 ' 20W~ = 400 ~


mm mm

947 .
a) FA = 5840N; (wie üblich)
y. z-Ebene:
b)
I. Fy = 0 = - FA y + Fr I - F uy
I. M(A)=O=Frl l - F By · 3 1
F = Fr I 1 = 254 N . 0,1 rn = 84 7 N
By 31 0,3 rn ' j
Mb rnax =FB 13 = 4160 N ' 0,1m = 416 Nm FAy = Fr 1 . F sy = 254 N - 84,7 N = 169,3 N

210
Festigkeitslehre

x . y -Ebene: y , z-Ebene:
'fFx= O= -FAx+ FtJ Fox 'fF y = 0 = Fcy - Fr2 +F r3 - F o y
~ M(A) = 0 = F t! I - Fox . 3 I I:M (C) = 0 = · Fr2 1+ Fr3 · 2 1 - FDy · 3 /
F = FI I I = 698 N . 0 ,1 III = 232 7 N F = Fr3 . ~/I- F r21 = 226 N
Ox 31 0,3 0' ' ll y

f Ax = F t l - Fox = 69 8 N - 23 2,7 N = 465,3 N Fc y = Fr2 - Fr3 + F o y = 14 N


FA = .)Fl x + F1 y = .)(465, 3 N)2 + (169 ,3 N)2 Fc = .JF1:. x+ F~l' = v'i'( 8-9-2-N-')""'2-
" t- (-1-4- N
-')""'"2 = 89 2, 1 N
= 495 N Fc "' 892N
FB = .Jr-F~~-
x -+-F---O~c-y = .J(D2 ,7 N)2 + (84 ,7 N)2 Fo = .)F6x + n; = ,fi 1086 N )2. + (226 N) 2
= 248 N F D = 1109 N

g) Mb max I =FA I =F B . 2 I P)M b 2 = Fc l = 89 2 N · 0 . l m = 89,2 Nm


M h maxl = 495 N · 0 ,1 0' = 49 ,5 Nm M b3 =F'o 1= II 09 N ' 0 ,1 01 = 110 ,9 Nm
.",t h max l = 248 N · 0 ,2 01 = 49 ,6 Nm '" 49 ,5 Nm M hm . xll '" 111 Nm
2
h) M v l = . )M ; max l + 0, 75 (0 ,7 ' Md

M v! = .)(49, 5 Nm )2 + 0 ,75 (0 ,7 . 39 ,8 Nm? = 55 Nm


. 3 32 Mv ! 3 ~ 103 Nmm _
I) d 1erf = - - - = 1/
11a b zul
N
I'
=---.::..::-:-
- 22,4 Olm
11. SO mm 2
d l = 23 Olm ausgeführt
Z2 61
q) Mv" = 0~t-;;:~ u + 0 .75 (0 ,7 . M u )2
k) M n = iV! I z;- = 39 ,8 Nm ' 19 = 128 Nm Mvn = .)(1 11 Nm) 2 t 0 .75 (0). 128 N;'j2
= 135 Nm
I) d 2 = m 1l 2 Z2 = 6 0101 · 6 1 = 3660101
d ) = m ) :. z ) = 8 Ol m . 25 = 200 Olm _ 3 ~'2 Mv-;;- _ 3 / 32 '13 5 ' 10) Nmm
m) a, =Z ) ; 2 = 25 ' 2 ,8 = 70 r) d ll erf - V 11a b zul - l'
tt : so Ji....
mm 2
d ; = m ),. z. = 8 Olm . 70 = 56 0 Olm Olm
= 30 ,2
2 M lII 2 M n
n) F t3 = ~ = --;;;- =2 ·0,212801Nm - 1280 N
d u = 30 Olm ausgeführt

F r3 = FtJ tan o = 1280 N · t an 20° = 466 N


0) Lageskizz e de r Welle Il
Fo = 698 N; Fr2 = 254 N 950 .
F tJ = 1280 N ; Fr3 =466 N
a) Di e Absc herfe stigkeit 't aB beträgt für Stahl 85 %
der Zugfestigkeit Rm ('taB = 0 ,85 . Rm• siehe
Lehrbuch oder Formelsammlung).
Für Werk stoff E335 beträgt Rm = 600 N/mm 2 und
damit
N N
TaO = 0 ,85 ' 600 IllIll1 = 5 10 Ill lll 2 .

Der gefährde te Querschnitt beträgt


d 2 11 d 2 1r .
A gef = 2 =2 und m it
4
x , z-Ebene: Fm • x 2F • '
Ta = -A = - n dm2 x W ird
s:r, =O=Fc x - Ft 2 - FtJ +Fj)x gef

~ ilf(C) = 0 = - F; 2 I - F tJ . 2 1+ FD x . 3I
derf=1/ 2 Fmax =1 / 2 ' 60 000 N = 8,654 0101
F t2 1+FtJ ' 2 1 = 1086N V TrTaB V 1r . 5 10 ~
Fo x = 31 0101 2
Fe, = Ft 2 + FtJ - Fox = 892 N d = 8 Olm ausgeführt

211
FestigkeItslehre

F max 2
Mit F« je Sch rauben-Umfangskraft und d L = 680 mm
b) °zvorh = T ; A gef = a ad
gef
r

Lochkreisdurchmesser wird
a =30 mm : d =8 mm
F max F max
°zvorh =a2 - ad =a (a - d ) Die Umfa ngskraft F u soll du rch Reibung übertragen
60 00 0N = 909 ~ werden : F u = F R = F N /1 .
Oz vorh F N ist die Normalkraft = Schra uben längskraft.
[30 -(30 - 8)) mm > ' mm?
die der Spannu ngsq uerschnitt A s der Schraube zu
F max
c) p = ~ ; A p roj = d(b -al übert ragen hat ; F N = Oz zul A s -
proj
Zusammenfassun g:
F max
F dm
p =a(b .:.;;) r;» 4d = F R
L
F dm
F R = FN /1 = - -
4 dL
60 000 N
berf = N + 30 mm = 5 1.4 mm F dm
350---8 mm ozzul A s/1 = 4d
rnm- L

b = 52 mm ausgeführt .4 0 _ =_ F dm 40000 N · 528 mm


- - ~crf 4 dL /1 o z zul
4 - 680mm '0,1 '400 ~
mm-

951. A Serf = 194 ,1 mm?

F 4F
gewählt: Schraube ~120 mitA s = 24 5 mrrr'
a) Oz = -;- = -2-
d 1f d 1f

4
953 _
/ 4F / 4 -40 000 N
derf=V~=V N = 22 ,6mm a) In der Praxis wird das zu über tragende Drehoment
z zu! tt - 100 _ _
mm- mit der Zahlenwertgleichung berechnet :
P 3
d = 23 mm ausgeführt
M = 9550 n= 95 50 450 Nm = 63,7 Nm
F F
b)p= - d
A p roj 1i(D' -d') Mit M =F Welle
4 u 2
d 2=y/4 -40000N " 32 F = 2 M _ 2 . 63 ,7 . 10 3 Nmm
D erf =y/4 F + N + - mm
2
u -d-- - 40 mm = 3 185 N
1f
Pz ul 15 - - - rr We ne
mrn-
= 62 ,6 mm Fu 2 Fu
b) Ta = - d2 = -d 2
2 ---.1i. n
D = 63 mm ausgeführt 4

2 Fu _ V 2 ' 3185N _
1fT - N - 8 ,22 mm
F 40000 N az ul 1f ' 30 - -
h rf = - -- N =9,2 mm mms
e d 1TTa zul
23 mm -rr -60 - - d = 8 mm oder 10 mm nach DIN 7 .
mm r
In der Ko nst ruk tionspraxis wähl t man den Stift-
h = 10 mm ausgeführt
durchmesser je nach Mindcst-Ab schcrkra ft, z. B_
nach DIN 1473 .

952_
Die Last F bewirkt das Drehmoment M= Fd m /2_
d m = (500 +28) mm = 528 mm

212
Festigkeitslehre

95 4. . , ji;;::;. 8437 ,5 mm 4 ~ 4 3
M 16M d .
I = Vs ~ 450 rnrn" ' mm
a) T1vorh ~ .z, (di -d 4 )
i rr(di - dr) A
vorh
= ~ =1.. ~ 200 mm = 465< A
i i 4.3 mm ' 0
~ lOS für St 37
16 d.
Wegen Avorh ~ 46 ,5 < Ao gelt en die Tet m aj ergleic hu ng en :
16· 220 · 10 3 Nmm . 25 mm ~ 82 4 ~
Ttvorh::: 7T(2S4 - 1S4)mm 4 , mm ' )11 N
0K = (3 10 - 1,14 ' Avorh) ---'----, = (3 10 -I ,14 ' 46, 5) - 2
mm mm
a: - d ·
.
4

Wird m it Wp ~ 0, 2 ~. gerec hnet , ergibt sich N


0K = 25 7 mm 2
N
T1vorh ~ 80,9 mm 2 FA 1467 N N
°dvorh ~ S = 450 mm 2 = 3 ,2 6 mm 2

0K
257~
rnrn?
v - - - - - ---,-;- = 78 ,8
d, N 15 mm N vorh - ° dvo rh - 3 2 6~ -
Tti ~ "t vor h -d ~ 82,4 - -2 ' 2- 5 ~ 49 ,4 - -2 rnm?
a mm rnm mm l

M FR 2 FB
c) M ~ Fp l => FP ~ I; 1 ~ 5 0m m i) Ta = - d2 ~ -d2
7-----.!!- 11
- 4
Fp M 220 · 10 3 Nmm
Pv orh ~ A ~ Ibs ~ 50 mm · 20 mm · 22 mm

N
.sr«:
7T Ta zul -
2 · 2933 N

P vorh ~ 10 mm 2 tr'35 ~
mm"

d) F ~ E. ~ 220 .10 Nmm ~ 4400 N


3 d erf = 7 .3 mm
p 1 50 mm
~M(A) ~O ~ -Fpll +FBIge,

F ~ Fp I, ~ 4400 N · 200 mm ~ 293 3 N 955 .


B
I ges 300 mm
a) F Zug ~ F sin/l' = 30 kN 'sin4 5° = 21,2 13 kN
~M(R) ~ 0 ~ F p l 2 - F A I ge,
b) F Bieg ~ F COS/l' ~ 2 1.213 kN , weil sin o = COS /l'
F 12 I
FA= -P-=F . - ~ 1467N F Z ug 4 F Zug 4 · 21213N N
Iges p 3
c) °zvorh = d 2 11 ~ d 211 = 602 .tr = 7,5 mm 2
e) Mb m ax ~ F A11 ~ F B 12 4
Mb ma x 29 33 N ' 0 ,1 m 29 3 ,3 Nm
~ ~
d) ° ~~Hieg · 1 ~ 32 · 2 1 2 13 N·80mm ~ 80 ~
Mb rnax M bmax 6 M b m ax b vurh 1Id3 11 . 60 3 m m -' mm?
I) ° b vorh ~ ~ ~ blz2 ~ ~ 32
6 Mit W ~ 0 ,1 . d 3 w ird (J"b vorh = 78 ,5 N2
3 mrn
6 .293 3 ' 10 Nmm N
- ' ~88 9 _ 1 -
Ob vorh - 22 mm . 30 2 mm! 'mm 2 e T ~FB ieg ~ 4 ' 2 12 13N= 75 ~
) avo rh d2 n 60 2 mrn? ' 11 ' m m?
FA 2 ·1467N N 4
g) Tavorh ~ - d2 = 82 2 ~ 14,6 - -2
2 ._tr_ mmvrr mm
F z ug 4· F Z ug
4 f) P ~ -=--~-
1!.(D 2 - d 2) 1I(D2 -d 2)P zu l
h) Da di e Querschnittsma ße (b, Iz) bekannt sind , wird 4
zu erst festges tell t, o b elast ische Kn ickung (Eul er-
fall) od er une last ische Knick ung (Tetmajerfall) 4 F Z ug + d 2 = / 4 '2 1213N
11-- , + 602 mm 2
vorliegt. Dazu dien t die Übe rp rüfung der Euler - Pzul tt '1 20 ~
bed ingung mit Avorh Ao : > mm?

30mm'15 3mm 3 _ 4
D erf = 6 1,8 rnm ; D ~ 62 mm ausgeführ t.
I m in -t; = 12 - - ~ 843 7., mm
g)lzerf~ ~ ~ 2 12 13 N r = 1, 9 mm
S ~ bh ~ 15 mm . 30 mm ~ 450 mrn? d 1l Ta zui 60 mrn -jr · 60 ~
mm?

213
Festigkeitslehre

956. b) !:M( o) = 0 = -F,/z +Fs I,


F s I, 577 3,5 N . 0 ,1 rn
F, = 4 = 0 ,25 rn = 2309 ,4 N
A r = 4?!. o: -d Z
i ) = ?!. z z
4 (60 mm? - 50 mrn")
(c~~a -I,) + F o y t, - FOx 12 tan o
ge 0

c) !:M(A) = 0 = - F s
A ger = 863 ,94rnrn z
N
F max = 140 - -Z . 86 3 ,94 rnm? = 120951 N Fs(~-/l) -FDx/ 2tana
rnrn F OY I
z
F m ox = 121 kN
~Fx =0= +Fox-Fssina~FDX = Fssina
N
b) F m ox = TozulAgef= 120 - z . 863,94 mrn? Fox = 5773,5 N - sin 30° = 2886 ,8 N
rnrn
= 103 673 N ~Fy = 0 = F 1 - Fscosa + F o y ~ F o y = Fscosa-F 1
F mox = 104 kN 0 ,25 rn ) 0
5773 ,5 N ( ~-O ,I rn -2886,8 N '0 ,25 m : tan 30
Fo y = cos 0 ,25 rn = 2690 ,6 N

_rr (d:-dt)_
c) Wox - 32 ~ - 10979 rnrn
3
F o = JFöx + Ff,y = J(2886 ,82 + 2690,62 ) N2 = 3946 N

d) I rf = vFs I; = 10 , 5773 ,5 N ' 300 2 2


rnm = 250 7 mrn"
N
Mbmo~ = 0b zul Wox = 140 - 2 ' 10979 mrrr'
e En? 210000 ~ ' rr2
rnrn mm?
= 1537089 ,7 Nrnrn rrd 4

M bmox = 1537 Nm
10 =6=1
d) WpO! = 2 Wox
d erf =
1/64 'Ien
-rr-=V
: /64 , 2507
rr
mm"
=15rnrn
N 3
T max = Tl zu! ' 2 Wox = 100 rnrnz ' 2 ·10979 rnrn Überprü fung der Euierbedingung Avorh > AO :
= 21 95800 Nrnrn
T max = 2 196 Nm
i = e:
4
15 rnrn = 375 rnrn
4 '
e) Eulerprüfung mit Avorh > Ao :
i = 0,25 Jd; + df = 0 ,25 J (6'"'
r
0'z-+--=5""
O:z;'7)-m- rn' Z
Avorh = ~I = .'~0705
,
rnrn = 80< x, = 89
rnm
für St 50

= 19,5 rnrn Da Avorh < Ao ist, gelten die Tetmajergleichungen :


I 1000 mrn .. Annahme : d = 17 rnrn
Avorh =-;- = -19 5 = 51 ,3< Ao = 105 fur St37 ,
I , mrn 13
also gelten die Tetrnajergleichungen :
i=eJ.4 =425
' mm :, A=j=70,6

N N
0k = 310 - 1,14 Avorh = (310 -1 ,14 ' 51 ,3) mrnz 0k = 335 - 0 ,62 ' A = (335 - 0,62 . 70 ,6) mm 2

= 251 ,52!.-
mm? =291 ,2 ~
rnm
Fs N
ad vorh = A = ;--- -.- = 25 ,4 rnrn2
_ . 17 mrn?
2
4
N N
F max = 0d zu! A = 41 ,9 - -2 . 863 ,94 mm? 291,2 - -2
rnm ak mm
V= - - = - - - - -= 11,5
(siehe unter a) advorh 25 4 ~
, mrn?
F m ox = 36,2 kN
Die Annahme d = 17 mm ist brau chbar , denn es
ist vvorh = 11 ,5 > V gefordert = 10.

e) M b max =F,c05a C~:a -I,)


957.
0 ,25-
M b max = 2309, 4 N . cos30 o ( - rn 0 ,1 rn )
a) F = .E: = 5000 ~ = 5773 5 N
0 -

s cosc cos 30 ' c0530


= 377,35 Nm

214
Festigkeitslehre

M b m ax Mb 6Mb M
f) ob = -w
- - = b h' = bh Z
° 6
. h . h
~ht b= 3 wird b = .3 und

6M 18 M
ab =-h-b = ---;;Jb
- h'
3

h rf -
_V 3
' 18 M b m ax _ V l8 · 3 77 350Nmm
-
e 0b zul 100 ~
mm'
=40 ,8 mm

gewählt h = 42 mm
b = 14mm FI 19 31 7 N N
d) Gd vo rh = A = 28 5 mm? = 6 7 ,8 mm'
s
F, =1 931 7 N
958 . d, = 19 ,35 mm
N 11, = 0 ,54 2 mm
Fm ax = 0 z z" 1 A =140 --z'
nun
120 mm -B nun =134 400 N
m =40mm
F m ax = 134 ,4 kN N
p=14 ,7
mm z
959. f) M b =F.I , = 19 3 17 N . 50 mm = 965 8 50 Nmm
o =E.= eE= M E W - bh' _lO rnm ' 70 ' mm ' -8166 7 3
A 10 0- 6 - 6 - , Olm

F 10 200 N . 2628 mm = 42 nun Mb 96 5 85 0 Nmm N


Al erf = AE = N Gb vorh = Wo = 8 166 ,7 rnrrr ' = 118 mm z
250 mm 2 . C f\ - --
.lU rnm"

L=.t "'- ~
g) _1
'-'.11'-----_ _ .-,
Alerf
s = -2- = 21 mm

1F,~19JI7N A Fa

960 .
~ M(B) = 0 = 19 3 17 N . 86 mm - FA . 125 mm
a) Der Querschnitt A-B wird belaste t dur ch :
eine rechtwinklig ZUITI Schnitt wirkende Normalkraft F = 19 3 17 N ' 86 m m =3 2607N
F N = F · cosß, sie erzeugt Druckspannungen 0d; A 125 mm
eine im Schn itt wirkende Querkraft F q = F . sin ß, ~M(A ) =0 = 19 3 17 N ' 86 mm -FB · 125 mm
sie erzeugt Abscherspann ungen Ta ; ein rechtw inklig
F = 19 31 7 N . 86 m m = 13 29 0 N
zur Schnitt fläche stehendes Biegem ome nt B 125 111111
Mb = F · sin ß . I , es erzeugt Biegespannungen ob '
Kontrolle : ~Fy = 0

) _ _ E.(cosß sinß '6 '[ ) - 19 31 7 N + 32 60 7 N - 13 290 N = 0


bares - °d + Ob - b e + e'
FA 32 60 7N . __ ,
h ) A s r= - - = = Itljmm-
er 2 0 z zul 2 ' I OO ~
mm'
961.
Gewählt nach der Gewindetabelle aus der
a) M=Fh/ = 500 N · 0,1 m
Fo rmelsamml ung:
M = 50 Nm = 50 . 10 3 Nmm
2 Schraub en MI6 m it A s = 157 nun'
b) Nach der Form elsammlung ist oder

M A = M =F, [ ~' tan (a+ p')+IJara ] 2 Schra ub en MI 8 mit A s = 192 mm?


i) Der gefährdete Quer schnitt CD h at die Maße :
p Imm
Daraus wird mit a = arctan d- = 19 35 .
, 1r ., mm 1r
.;: -H= = = = 9
= 0 ,94 2°

215
Festigkeitslehre

Mb = 13290 N , 6 1 mm = 810 690 Nmm


w _!..!t.. _
"0 - 6 - 6
2
-
2
10mm ' 75 mm - 93 75
mm
3

u; 810690 Nmm N
°bvorh = Wo = 9375 rnrrr' . = 86 ,5 mm 2

k) Mb = 19 3 17 N ' 50 mm = 965 850 Nm


A @=55 ' 1T ' 5 mrn? = 864 rnrn?
4 4
1T (60 - 50 ) mm"
3
W@=32 ' 60mm =10 979mm
19317N N
Tschw s = 864 mm" = 22 ,4 mm 2

a = 965 850 Nmm = 88 -.J::!_


schw b 10 979 mrrr' mm?

216
6. Fluidmechanik (Hydraulik)

Hydrosta t ischer Druck. Ausbreitung des Druckes c) Der Kessel wird im Längsschni tt eher reißen als im
Que rschnitt ,
1001.
F F 2s o
zB
2 ' 0,006 m- 600- 106 ~
p=- = - d) p = - d- - 0,45 m
A !!. d 2
4
Ji.2 = 160 - 10'
d=1ßf=
p
1/rr4- 160
. tt
-80000N = 79 79 mm
- IO Pa ' S
p = 16-10 6
m
Pa

1006.
1002 . pd
s= - -
F F 2 ti, ul
p=-= -
A !!.d 2 = 0.8 - 10 00 m = 6 154
4
s 2 -65 m , mm
F=4 1!.. d 2 p = 1!..
4 • (0' 01 5 m)? - 4 ,5 - lo S Pa = 79 ,5 2 N

1007.
F 4F 4 '520 -10 3N
1003. a) p = - = - = "':"-::'=--7''--:'-'-
F F A n ä? rr - O,2 12 m 2
p= - = - p = 1501 3 _/03 Pa
A !!.d2
4
_ V n d " ! rr(0 ,21 m )2 - 0 ,93 m
F= 1!.. d 2 p = 1!.. - (0 15 m)2 ·15 -lOs Pa = 0 26 51 -lO s N b) V = tJ.t = 4 tJ.t = 4 - 20 s
4 4 ' ,
3
F = 26, 5 1kN V = O,OOI 6 11 01
s
= 96,63 --i-
rmn

1004 .
FI F, 1008.
p=- =-
A I !!.d 2 F 4F
4 I P= A" = rrd 2
rr n
=1/ 4rrFp I = 1t/ rr4-80-3000
2
F I = :4dlP = :4 - (0 ,02 m) 2 -6 _los Pa = 188 ,5 N
dl N = 0 02 185 m
-los Pa '
F2 F2
p=- =- d, = 2 1,85 mm
A 2 !!.d 2

rr
4 2

tt
F 2 = :4d~ P =:4 (0,08 m) ? -6 - W s Pa = 30 16 N
d2 = 1/ 4 F2
rrP
= 1/ 4 -200000N = 0 ,1 784 m
Y tt - 80 . loS Pa
d, = 178 ,4 mm

i005 . tt
P'4 d 2
FI pd ?
a) 0,=,4,'= rr (d+ s) s = 4 s (d + s)

40-105 N2 -045 2m 2
m ' N
01= = 740 1 - 10 5 ~ F I = F 2 = F = Kraft in der geme insamen Kolbenstange
4 -0,006m -0 ,456m ' m?
N
0 , = 74 ,01 m m 2

pd
b) 02 = 2S
sN
40 ·/0 ;;;2- 0 ,4 5 m N N
02 = ') , 0 006 = 1500 -/05 2' = 150 - -2
... , m m mrn

217
A. Böge, W. Schlemmer, Lösungen zurAufgabensammlung Technische Mechanik,
DOI 10.1007/978-3-8348-8117-5_6,
© Vieweg+Teubner Verlag I Springer Fachmedien Wiesbaden GmbH 2011
Fluidmechanik (Hydraulik)

1010. 1014 .
F = p ,A I =p,A 2 - P l d ~= P2 d i p = p g lz
kg N
d-. =

l/P2'
P
, d ~= d ~~ ' IO~ Pa ' 0 2 2 m2 = 0 1414 m
t w Pa '
bU ' I ,
P = 1030 _
In "'
m
. 9,8 1 _ . 6000 m = 606,3 . 10' -
S2 m2

d 2 = 14 1,4 mm p = 606 ,3' 10 ' Pa

1011. 1015. kg m
) = E = 4F = 4 ·6 500 N ='299 ' 10' N p = p g h = 1700) ' 9,8 1 2 ' 3,25 m
a P A n d? rr'(O,06 m)? - , m2 m s
p = 54200 Pa = 0.542 · 10' Pa
p =22 ,99 ' 10' Pa
F - Fr F Fr rrpd ilplJI 1016.
b ) PI= ~ = A - A = P- A P
p= p g l l - h = p g
rrdil J1 ) pd
100000 N2
p =p, ( 1+ ~d 2 ' Pl = d +4 h J1 m
q h = kg m = 0,750 1 m = 750 ,1 mrn
13590 -
m3
' 9 8 1 -52 1

P, = 22,99 · 10' Pa · 60 mm = 21.61 . 10' Pa


60 nun + 4 ' 8 mm ' 0 ,12
1017 .
F= p A = p g h n r'
kg m
= 1030 ) ' 9,8 1 2 ' 11000 m ' !T ' (1 ,1 m)'
m S

'.
p =n d , (d, + 4 J1"1) ~ - '~2 ,5 ·
r - .. .L 106 7
kgm--4'2 ~IN
_ ,5 11
4 · 2000N
20 ' 1O-3 m '(20 + 4 ' 0 ,12 ' 8) '1O- 3 m

ij)
P= 11'
1018.
N I. ...'e".
P = 5,34 1' 106 -'.."2 = 53 ,4 1 ' 10' Pa
m Al
. .-
1 -4 ,0 12 , 20mm
, 280 mm
. ,
I +4 . 0 I' . 8mm
, - 20 mm

1/ = 0 ,8102

1." di
e)• r2vr = rI 271 = 2000 [N. (28 -) ,- ' 08
_( - cm)? , 102 = 31
' 7 bU
' 0 ' "N
d, 2 em
F~ = 3 17,6 kN
32 d~ F l = p , (A I + A 3 ) = pg il l (A , + A 3 )
d) St = di g
F, = 7,2 .10 3 k 3 · 9 ,81 ~ . 0,21 rn (34,8 7 + 6 ,6) ' 1O- 3m'
d~ (20 mm)' rn s
S1 = SI 2 = 30 mm ' ( 8 )2= O,153I mm F, = 6 15,1 N
d2 2 Omm
e) W , = F; SI = 2000N '0,03 m =6 01 F = P2 A, = p gil,A 2
'
f) W, = r; S2 = 3 17,6 ' 10 3N ' 0 ,153 1' 1O-3m = 48,611 kg m
F 2 = 7,2 '1 0 3 3 ' 9 ,8 1 2 ' 0,24 m : 82,94 ' 1O-3m'
m s
- s _ 28 nun -1 82 ,9 -- 1 83~I
g) z - S; - 0 ,153 1 mm -
"b
. u e F, = 1406 N
F = F l + F 2 = 20 2 1 N
Druckverteilung unter Berücksichtigung der
Schwerkraft
1019 .
1013 . k F b =p g hA
g m
p = p g h = 1000) '9,8 1 2 'O ,3 m
m s kg m n
F b = 1000) ' 9,81 , ' 2,4 m : -4' (0,16 rn)2 = 473 ,4 N
P = 2943 Pa m s

218
Fluidmechanik (Hydra ulik)

1020 . k Bernou lll'sche Gleichung


g m 11
F s = pgAyo = 1000 3 ' 9,812"'-4 ' (0 ,08 m) ? ' 4,5 m
m S

F. = 221 ,9 N 1025 .
a) AI VI =A , V,

1021.
AI ~d~ di
a) F s = p g A y o V2 = " I - = Vl - - = \-'1-
A2 !!.d 2
4
di
kg m 2
Fs = 1000 3 ' 9,81 2" ' 3 ,5 m '0,4m 'I ,75 m = 24 030 N m (3 cm) 2 rn
m s 1'2 = 4 - ' - - =9 -
I s (2 crn)2 s
b) e = A yo
b) Bernoulli'sc he Dru ckgleichung
e= bh
3

12 ' b h ' "2


h
= !! = 3 ,5 m
6 6
= °'
5833 m p
P I + 2: d = P2 +
p
2: \'i
(h Höhe des Wasserspiegels über dem Boden) _ p( 2 2)
P, -PI + "2 V,- V2
y = Yo +e; h\=h - Y
(h, Höhe des Dru ckmitt elpunktes über dem Boden)
h, = h - yo -e = 3 ,5m - 1,75 m - 0 ,5833 m = 1,167 m
kgm .
P 2 =- 22500 S2 2 =- 0.225 ' 10' Pa (Unterdruck)
c) Mb = Fsh, m
Mb = 24 030 N '1 ,167 m = 28 040 Nm

1022. 1026 .
P2 hl p p
a) r;; = "2 P I + _2 \,2I = p 2 + _2 V:1
Z

h, kg 12 mm kg erforderliche St römun gsgeschwindigkeit :


P2 = P I h; = 1000 m3' 13,2 mm = 909 ,1 rn3
p 2_ P 2
kg 2:V2- P I - P2+ 2'V I
1100 --3
P, m
b) h\ < h« -P = 13 ,2mrn ' - - k- = 14 ,52mm
1000..!. _ / P I - P2 +'i vi
-l
I
m3 1'2 E.
h, Höhe der Wassersäule über der Trennfl äche 2
h 2 Höhe der ö1säuie über der T rennfiäche
5000 1'L + 40000 1'L + 500 ~ . (4 !!!)2
m2 m2 m3 S m
k = 10,3 S
Auftriebskraft 5 00 ~3
m
H inweis: - P2 = - (- 0,4 ' 10' Pa) = + 0,4 · 10' Pa.
1023.
F . =Vpg =FG +F AI V I = A 2 \'2 (Kontinuitätsgleichung)
F =Vp g -Fo =g(Vp - lIl)
g
F =981 m
- ( -1T ' 0 4 3m 3 ' 1000k- - 0 5 kg )
, S2 6 ' m3 '

F = 323,8 N

1024 . 102 7. m
1'2 ( 12,f
F . =Fnu'z+Fo , + F G 2 a) ? = m = 7 339 m
r, zg 2 ' 9 ,8 1 ~
F nulz =F. -FG 1 -Fo 2 = I'P wg - m, g- m 2g
v2
F nutz = (VPw - m , -m2 ) g b) H = h + 2g = 15m+ 7,339m= 22,34 m
F nutz = (10300 kg - 300 kg - 7000 kg) ' 9 ,81 ~ kg m
c) P = p g h = 1000 - 3 ' 9 ,8 1 - ' 15 m
kgm s m S2
F nulz = 2943 0 - 2- = 29,43 kN P = 147150 Pa
s

219
Fluidmechanik (Hydra ulik)

Ausfluss aus Gefäßen c) Ve = J.t~d 2V2g(hl - h2)

1028 . V·e = 0 ' 63 . 4~ (0 '08 m) 2 . Vt· 2-.9-8,- I--=!!l=--(6-m---2-m-)


r
52
a) v = Y r;-:-gh=J2
1.g h '981
, ~
s2 ' 09m = 4202~
's · m3 m3
'
Ve =0 ,02805 -s= 101 h
. 11
b) Ve=Ve t= J.tAv t = J.t4"d 2vt
1033.
~ . (0 ' 02 m)2 . 4 ' 202 ~
V.e = 0 ,64 . 4 . 86 400 s
S
v= V'2-g-(-h-+-~
--:~--:)
Ve =73 m 3

, / ( PU) =Y, ~
v =y 2g O+ pg T
1029.
. Ve . 2' 6' IOS~2
Ve=t= J.tV m m
v= kg = 34 ,64 S-
- -- :-"'--
V Ve 1000 m3
=- e. =-
t
J.tV
-:,,=
J.tA Vfiii (Kontrolle mit Pu = Iv 2
)
3
t= 200 m
0,815 ' 0,001 963 m 2 . J2 ' 9 ,81 ~ . 7,5 m 1034 .

t = 10 30 6 s = 2 h 51 min 46 s
a) Ve = l{i J2ih = 0,98 J 2 '9 ,81 ~ . 2 ,3 m = 6 ,583 !p
b) Ve = J.tA .J2ih = 0 ,64 ' 0 ,00785 m 2 . ) 2 '9 ,81 ~ . 2,3 m
· m 3 I S
Ve = 0 ,033 77 S = 33 ,77 S
1030.
.
V. = J.tA y 2gh
. F'-L
A =- -
Ve _ ~ _ 2 m · 8 m . 1,7 m 8055
---+ c) t 1 - . - 3 - , S
e J.t Vfiii Ve 003377 !!!-
, S

t i = 13 min 25 ,5 s

d) t = 2V.2 2 '2 m ' 8 m '2 ,3m


2
J.t A V2 g h0,64 ' 0 ,0078 5 m 2)2 ' 9,8 1 ~ . 2,3 m
t 2 = 2 179 ,7 s = 36 min 19 ,7 s
t ges = t 1 + t2 = 49 min 45 s

1035 .
103 I. a) ve =l{i j2;h = 0,98J2-9 ,8 1 ~ '280 m = 72 ,64 !P
V
v:e = J.t A Vfiii =-t e
b) Ve =J.t~d 2 v'2Kh
J.t = - --=== Ve
tA ../2iii v..e = 0 ' 98 . 4~ . (0 ' 15 m)2. y.12 , 9 ,81 !!!
s2 , 280 m
3
J.t = 1,8m = 0 ,9717 · m3
Ve = 1,284 S-
106 ,5 s· 0,001963 m 2. )2 ' 9 ,8 1 ~ ' 4 m
c) P =.!!' =E k ln
t t
W Arbeitsvermögen des Wassers = kine tische Energie
1032.
mv2
a) v e =", --/2ih 2
p= 2 = m v = ,;, ~
. , - --:m=---- m t 2t 2
V e = 0 ,98 y 2 ' 9 ,8 1 ;2 m = 10,63 S-
- ö

m Massenstrom. d .h. die Masse des je Sekunde dur ch


b) Ve = J.t A Vfiii = J.t ~ d 2 Vfiii die Düse st römenden Wassers

v..e = 0 ' 63 . 4~ (0 '08 m)2 . y.1'2 -,9-8,- I--:!5'2!l=---·-6 -m P = 1284 - .


kg (72,64 T )2 kg m!
= 3 386 000 - -
s 2 ~
. m3 m3
Ve = 0 ,03436 s = 123 ,7 h Nm kgm2
J
P=3386kW ( I ~ = I~ 'ls = I s = I , =IW)
kgm m

220
Fluidmechanik (Hydraulik)

Strömung in Rohrleitungen 1038.


a) V = A v = 4!!: d 2 V , -_ _----=-
1036.

ffi v = \/ 3
a) Ve =Av 4 ' 0 002 m
d = -
rrv
' mS
rr'2,
=0,03568 m
. ve
Ve t4 Ve
d=36mm (NW36)
v = A =!!. d 2 = rrd 2 t
4 3
V· 4 ' 0 , 002 mS m
4'l1m 3 m b) v =T= rr ' (0 ,036m)2 - 1,965 -S
v = rr(0,08 m)? . 3600 s =0,6079 S
I p 2 300m kg m2
_ I p 2- 230 m kg m2 c) t:..p =A- - v =0 025· - _ . 500 _ 3 . (I 965 -)
b) t:..p - Ad 2: v - 0,028 ' 0,08m' 500 m3 ' (0,6079 , ) d 2 ' 0,036 m m ' S

t:..p = 14873 Pa t:..p =402 160 Pa


p 2 kg m 2
d) 2: v = 500 ml ' (1,965 ,) = 1930,4 Pa
1037.
a) Ve
.
=Av - v= -+
4V.
nd t
(s. Lösung 1036)
p 2
e) Pges= ZV +pgh+t:..p
kg m
4'280m 3 m pglz = 1000 - 3 '981 - ' 20 m
v = n ' (0,125 m)2. 3600 s =6,338 S m ' S2

_ I p 2_ 350m kg m2
=196200Pa
b) t:..p -A d 2 v -0,015 ' 0 ,125m · 500 m3 ' (6,338 , )
Pges= 0,0193 ' 10' Pa + 1,962 ' 10' Pa + 4,022 ' 10' Pa
t:..p = 843 500Pa Pges = 6,003 . 10' Pa
Energie W Pges V
f) Leistung =---zcit - P= t = - t-

V ·
P=p ges -t = p ges V =6003·
N
\Os m2
~
- · 2 · \O-3 - s
'

P =12,01 '102 W =1,201 kW

221

Das könnte Ihnen auch gefallen