Beruflich Dokumente
Kultur Dokumente
Formelsammlung zu
Grundlagen der Elektrodynamik
und
Technische Elektrodynamik
Koordinatensysteme
Rechtssysteme Kartes. Koord. Zylinderkoord. Kugelkoord.
z
P (x, y, z) x ∈ (−∞, ∞) % cos ϕ r sin ϑ cos ϕ
~ey (hy = 1) ~e% sin ϕ + ~eϕ cos ϕ ~er sin ϑ sin ϕ + ~eϑ cos ϑ sin ϕ + ~eϕ cos ϕ
~ex cos ϕ + ~ey sin ϕ ~e% (h% = 1) ~er sin ϑ + ~eϑ cos ϑ
~ex sin ϑ cos ϕ + ~ey sin ϑ sin ϕ + ~ez cos ϑ ~e% sin ϑ + ~ez cos ϑ ~er (hr = 1)
~ex cos ϑ cos ϕ + ~ey cos ϑ sin ϕ − ~ez sin ϑ ~e% cos ϑ − ~ez sin ϑ ~eϑ (hϑ = r)
Vektoroperationen
∂Φ ∂Φ ∂Φ
grad Φ = ~ex + ~ey + ~ez
kartesische Koordinaten
∂x ∂y ∂z
∂Φ 1 ∂Φ ∂Φ
grad Φ = ~e% + ~eϕ + ~ez
∂% % ∂ϕ ∂z
Zylinderkoordinaten
∂Φ 1 ∂Φ 1 ∂Φ
grad Φ = ~er + ~eϑ + ~eϕ
∂r r ∂ϑ r sin(ϑ) ∂ϕ
Kugelkoordinaten
2
~ = 1 ∂(r Ar ) +
div A
1 ∂[sin(ϑ)Aϑ ]
+
1 ∂Aϕ
r 2 ∂r r sin(ϑ) ∂ϑ r sin(ϑ) ∂ϕ
~= ~er ∂[sin(ϑ)Aϕ ] ∂Aϑ ~eϑ 1 ∂Ar ∂(rAϕ ) ~eϕ ∂(rAϑ ) ∂Ar
rot A − + − + −
r sin(ϑ) ∂ϑ ∂ϕ r sin(ϑ) ∂ϕ ∂r r ∂r ∂ϑ
2
1 ∂ ∂Φ 1 ∂ ∂Φ 1 ∂ Φ
∆Φ = 2 r2 + 2 sin(ϑ) + 2 2
r ∂r ∂r r sin(ϑ) ∂ϑ ∂ϑ r sin (ϑ) ∂ϕ2
Fachbereich 18, Elektrotechnik und Informationstechnik
Institut für Theorie Elektromagnetischer Felder
Schlossgartenstraße 8, 64289 Darmstadt
Telefon (06151) 16 60 94, Telefax (06151) 16 46 11
Vektoranalytische Beziehungen
Vektoralgebraische Beziehungen
~ · (B
A ~ × C)
~ = B
~ · (C
~ × A)
~ =C ~ · (A~ × B)
~
~ × (B
A ~ × C)
~ = B(
~ A~ · C)
~ − C(~ A~ · B)
~
~ × B)
(A ~ · (C~ × D)
~ = (A
~ · C)(
~ B ~ · D)
~ − (A ~ · D)(
~ B ~ · C)
~
~ × B)
(A ~ × (C
~ × D)
~ = [(A
~ × B)
~ · D]
~ C~ − [(A
~ × B)
~ · C]
~ D~
Fachbereich 18, Elektrotechnik und Informationstechnik
Institut für Theorie Elektromagnetischer Felder
Schlossgartenstraße 8, 64289 Darmstadt
Telefon (06151) 16 60 94, Telefax (06151) 16 46 11
~ · ~eu
Au = A
~ · ~ev
Av = A
~ · ~ew
Aw = A
Fachbereich 18, Elektrotechnik und Informationstechnik
Institut für Theorie Elektromagnetischer Felder
Schlossgartenstraße 8, 64289 Darmstadt
Telefon (06151) 16 60 94, Telefax (06151) 16 46 11
Spiegelungsgesetze
Bei den im Folgenden angegebenen Beziehungen wird angenommen, dass die Material-
verteilung (abgesehen von den diskreten Materialgrenzen) homogen ist. Das Material sei
zudem linear und isotrop.
Raumteil 1 Raumteil 2
ε
ε κ>0 Q −Q
Q
Das Rechengebiet ist homogen mit dem
h h
h Material von Raumteil 1 zu füllen.
Raumteil 1 Raumteil 2
ε Das Rechengebiet ist homogen mit dem
ε1 ε2 Q Q0 Material von Raumteil 1 zu füllen.
Q
Für die Spiegelladung Q0 gilt:
h h
h ε1 − ε2
Q0 = · Q.
ε1 + ε2
Punktladung vor dielek- Ersatzmodell für
trischem Halbraum Raumteil 1
Raumteil 1 Raumteil 2
ε Das Rechengebiet ist homogen mit dem
ε1 ε2 Q00 Material von Raumteil 2 zu füllen.
Q
Für die Ersatzladung Q00 gilt:
h
h 2ε2
Q00 = · Q.
ε1 + ε2
Punktladung vor dielek- Ersatzmodell für
trischem Halbraum Raumteil 2
Raumteil 1 Raumteil 2
µ1 Das Rechengebiet ist homogen mit dem
µ1 µ2 I I0 Material von Raumteil 1 zu füllen.
I
Für den Spiegelstrom I 0 gilt:
h h
h µ2 − µ1
I0 = · I.
µ2 + µ1
Stromleiter parallel Ersatzmodell für
zu Materialgrenzfläche Raumteil 1
Raumteil 1 Raumteil 2
µ2 Das Rechengebiet ist homogen mit dem
µ1 µ2 I 00 Material von Raumteil 2 zu füllen.
I
Für den Ersatzstrom I 00 gilt:
h
h 2µ1
I 00 = · I.
µ1 + µ2
Stromleiter parallel Ersatzmodell für
zu Materialgrenzfläche Raumteil 2
Fachbereich 18, Elektrotechnik und Informationstechnik
Institut für Theorie Elektromagnetischer Felder
Schlossgartenstraße 8, 64289 Darmstadt
Telefon (06151) 16 60 94, Telefax (06151) 16 46 11
Raumteil 1
ε ε
Raumteil 2 λ −λ λ0 Das Rechengebiet ist homogen mit dem
λ
s2 R Material von Raumteil 1 zu füllen.
κ>0 R Es gilt:
s1 s2 = R 2 .
s1 s1
Falls der Zylinder isoliert ist gilt λ0 = λ,
Linienladung parallel zur Ersatzmodell für ansonsten λ0 = 0.
Achse eines leitfähigen Raumteil 1
Zylinders
ε P
λ |~
r|
unendlich Φ(P ) = − 2πε · ln %0
λ ~r
ausgedehnte
Linienladung ~ )=
E(P λ
· ~r
2πε r |2
|~
Differentialgleichung Lösung
d2 y
=0 y = C1 + C 2 x
dx2
d2 y
− p2 y = 0 ; p ∈ R, p 6= 0 y = C1 cosh(p x) + C2 sinh(p x)
dx2
d2 y
+ p2 y = 0 ; p ∈ R, p 6= 0 y = C1 cos(p x) + C2 sin(p x)
dx2
d2 y dy
x2 2
+x + (p2 x2 − q 2 )y = 0 y = C1 Jq (p x) + C2 Nq (p x) ; p 6= 0
dx dx
d2 y dy
x2 2
+x − (p2 x2 + q 2 )y = 0 y = C1 Iq (p x) + C2 Kq (p x) ; p 6= 0
dx dx
2
2d y dy
x +x =0 y = C1 + C2 ln(x)
dx2 dx
d2 y dy
x2 2
+x − p2 y = 0 ; p ∈ R, p 6= 0 y = C1 xp + C2 x−p
dx dx
d2 y dy
x2 2
+x + p2 y = 0 ; p ∈ R, p 6= 0 y = C1 sin(p ln(x)) + C2 cos(p ln(x))
dx dx
d2 y dy
x2 + 2x − p(p + 1)y = 0 ; p ∈ R, p 6= 0 y = C1 xp + C2 x−(p+1)
dx2 dx
m2
d 2 dy
(1 − x ) + n(n + 1) − y = 0;
dx dx 1 − x2
y = C1 Pm m
n (x) + C2 Qn (x)
n ∈ N, m ∈ Z, −n ≤ m ≤ n
Rekursionsformel: Rekursionsformel:
2n 2n
Jn+1 (x) = Jn (x) − Jn−1 (x) Nn+1 (x) = Nn (x) − Nn−1 (x)
x x
Ableitung: Ableitung:
d n d n
Jn (x) = Jn (x) − Jn+1 (x) Nn (x) = Nn (x) − Nn+1 (x)
dx x dx x
0 0
Spezialfall: J0 (x) = −J1 (x) Spezialfall: N0 (x) = −N1 (x)
210 1,511
110
19
0,59
08 08
01 0,5
2 13 1,5
4 25 2,5
6 37 xx 01 0,5
2 13 1,5
4 25 2,5
6 37 xx
Modifizierte Bessel-Funktionen 1. Art Modifizierte Bessel-Funktionen 2. Art
Rekursionsformel: Rekursionsformel:
2n 2n
In+1 (x) = In−1 (x) − In (x) Kn+1 (x) = Kn−1 (x) + Kn (x)
x x
Ableitung: Ableitung:
d n d n
In (x) = In (x) + In+1 (x) Kn (x) = Kn (x) − Kn+1 (x)
dx x dx x
0 0
Spezialfall: I0 (x) = I1 (x) Spezialfall: K0 (x) = −K1 (x)
Z Z
1 1 1 1
2
sin (x)dx = x − sin(2x) sinh2 (x)dx = sinh(x) cosh(x) − x
2 4 2 2
Z Z
cos(x)dx = sin(x) cosh(x)dx = sinh(x)
Z Z
1 1 1 1
2
cos (x)dx = x + sin(2x) cosh2 (x)dx = sinh(x) cosh(x) + x
2 4 2 2
Z Z
1 1
sin(x) cos(x)dx = sin2 (x) sinh(x) cosh(x)dx = cosh2 (x)
2 2
Fachbereich 18, Elektrotechnik und Informationstechnik
Institut für Theorie Elektromagnetischer Felder
Schlossgartenstraße 8, 64289 Darmstadt
Telefon (06151) 16 60 94, Telefax (06151) 16 46 11
sin(α ± β) = sin α cos β ± cos α sin β cos(α ± β) = cos α cos β ∓ sin α sin β
sin α · sin β = 12 (cos(α − β) − cos(α + β)) cos α · cos β = 12 (cos(α − β) + cos(α + β))
z2
sinh z ≈ z cosh z ≈ 1 + 2
√ z
1+z ≈1+ √1 ≈1− z
2 1+z 2
ez ≈ 1 + z