Über dieses Buch

Dies ist ein digitales Exemplar eines Buches, das seit Generationen in den Regalen der Bibliotheken aufbewahrt wurde, bevor es von Google im
Rahmen eines Projekts, mit dem die Bücher dieser Welt online verfügbar gemacht werden sollen, sorgfältig gescannt wurde.
Das Buch hat das Urheberrecht überdauert und kann nun öffentlich zugänglich gemacht werden. Ein öffentlich zugängliches Buch ist ein Buch,
das niemals Urheberrechten unterlag oder bei dem die Schutzfrist des Urheberrechts abgelaufen ist. Ob ein Buch öffentlich zugänglich ist, kann
von Land zu Land unterschiedlich sein. Öffentlich zugängliche Bücher sind unser Tor zur Vergangenheit und stellen ein geschichtliches, kulturelles
und wissenschaftliches Vermögen dar, das häufig nur schwierig zu entdecken ist.
Gebrauchsspuren, Anmerkungen und andere Randbemerkungen, die im Originalband enthalten sind, finden sich auch in dieser Datei – eine Erin-
nerung an die lange Reise, die das Buch vom Verleger zu einer Bibliothek und weiter zu Ihnen hinter sich gebracht hat.

Nutzungsrichtlinien

Google ist stolz, mit Bibliotheken in partnerschaftlicher Zusammenarbeit öffentlich zugängliches Material zu digitalisieren und einer breiten Masse
zugänglich zu machen. Öffentlich zugängliche Bücher gehören der Öffentlichkeit, und wir sind nur ihre Hüter. Nichtsdestotrotz ist diese
Arbeit kostspielig. Um diese Ressource weiterhin zur Verfügung stellen zu können, haben wir Schritte unternommen, um den Missbrauch durch
kommerzielle Parteien zu verhindern. Dazu gehören technische Einschränkungen für automatisierte Abfragen.
Wir bitten Sie um Einhaltung folgender Richtlinien:

+ Nutzung der Dateien zu nichtkommerziellen Zwecken Wir haben Google Buchsuche für Endanwender konzipiert und möchten, dass Sie diese
Dateien nur für persönliche, nichtkommerzielle Zwecke verwenden.
+ Keine automatisierten Abfragen Senden Sie keine automatisierten Abfragen irgendwelcher Art an das Google-System. Wenn Sie Recherchen
über maschinelle Übersetzung, optische Zeichenerkennung oder andere Bereiche durchführen, in denen der Zugang zu Text in großen Mengen
nützlich ist, wenden Sie sich bitte an uns. Wir fördern die Nutzung des öffentlich zugänglichen Materials für diese Zwecke und können Ihnen
unter Umständen helfen.
+ Beibehaltung von Google-Markenelementen Das "Wasserzeichen" von Google, das Sie in jeder Datei finden, ist wichtig zur Information über
dieses Projekt und hilft den Anwendern weiteres Material über Google Buchsuche zu finden. Bitte entfernen Sie das Wasserzeichen nicht.
+ Bewegen Sie sich innerhalb der Legalität Unabhängig von Ihrem Verwendungszweck müssen Sie sich Ihrer Verantwortung bewusst sein,
sicherzustellen, dass Ihre Nutzung legal ist. Gehen Sie nicht davon aus, dass ein Buch, das nach unserem Dafürhalten für Nutzer in den USA
öffentlich zugänglich ist, auch für Nutzer in anderen Ländern öffentlich zugänglich ist. Ob ein Buch noch dem Urheberrecht unterliegt, ist
von Land zu Land verschieden. Wir können keine Beratung leisten, ob eine bestimmte Nutzung eines bestimmten Buches gesetzlich zulässig
ist. Gehen Sie nicht davon aus, dass das Erscheinen eines Buchs in Google Buchsuche bedeutet, dass es in jeder Form und überall auf der
Welt verwendet werden kann. Eine Urheberrechtsverletzung kann schwerwiegende Folgen haben.

Über Google Buchsuche

Das Ziel von Google besteht darin, die weltweiten Informationen zu organisieren und allgemein nutzbar und zugänglich zu machen. Google
Buchsuche hilft Lesern dabei, die Bücher dieser Welt zu entdecken, und unterstützt Autoren und Verleger dabei, neue Zielgruppen zu erreichen.
Den gesamten Buchtext können Sie im Internet unter http://books.google.com durchsuchen.
 B.COLL .
VALGIR.S.J .
j
vey . Lagoot 29% un fait curiame raporté per Patricing

>
 R3044

DISQUISITIONUM

MAGICARUM

LIBRI SEX

MARTINI DEL -RIO .

Editio V.in Germania .

mum.
Ad illuft. ac Reverendißimum D. FRANCISCUM EGONEM & c .

Metrop. Eccleſ. Colonienl. Decanum ,doo ,

co
mo

SU
BIBLIOTHÈQUE SIMS NN
Les Fines AS
Y 9
* 41
ya

M ET V S

Vaiverfum opus Diſqu'Gtionum in cres TomosPartior , & fingulis Tomis duos

libros aſsigno ,quibus continentur, quzlubjango.

LIB: 1. De Magia generatim , & de Naturali, Artificial, o Prey

Aigiatrice agirur.
LIB. 11 De Magia Damoniacart cins efficacitate.
LIB . IU . De Maleficio & vana obfervatione.
LIB . IV . De Prophetia, Divinatione, & Conie &tarione.
LIB . V. Deludicis officio & ordine iudiciarioin hoc crimins
LIB VI. De officio Confeffarij, ac remedijs licitis & illicitis

BIBLIOTHÈQUE S. J.
Les Fontaines
60 - CHANTILLY
 SA on
ill
2 pap

Exod . cap. "

Exodus. Cap.v. Exodus. Cap .XI.

DISQUISITIONVM

MAGICARVM

LIBRI SEX ,
QVIBVS CONTINETVR ACCURA
TA CURIOSARVM ARTIVM , ET
vanarum fuperftitionum confutatio, vtilis
Theologis Jurisconſultis, Medicis,
.
Philoloğis.
AVCTORE
Exodus, Cap.YILD (Exodus.Cap . X.
MARTINO DEL - RIO
SOCIET. IESV PRESBYT.
LL.LICENT ET THEOL , DOCT.
olim in Academia GreTCEN.
si, et SALMANTICENSI
publico S.Script.
Profeffore.
Prodit opus vltimis curis longe
accuratius ac caftigatius.
Superiorum Permiſsu et Licentia.

Exotits. Cap. vu . Exodus. Cap. X.

SYSCO

Exodus.Cap. VIII Exodus. Cap.VIII

COLONIÆ AGRIPPINA .
xodus. Cap . VIIL , Sumptibus Petri Henningir: Exodus. Cap . VIII.)
pleANNO M.D.C.LVIE
4
 ILLVSTRISSIMO ET REVERENDISSIMO DOMINO,

D. FRANCISCO EGONI

COMITI IN Fürſtenberg Heiligenberg ET

Weidenberg / LANDTGRAVIO BAHRENSI , ET
STAELINGĚNSI , DOMINO HAVSENSI IN Kunkigerthal
SVPŘA Beiträ & c. METROPOLITANA ELECTORALIS CO .
tonien Gis Eccleliz Decano , Cathedralium Argentin : & Leodiens:
Eccleliarum refpe & ive Thelauratio , Canonico & Capitulari,
Regalium & Illuſt. Eccleſiarum S. Gereonis Colon .
& B. V. Marize Aquiſgr. Præpofitos
SERENISSIMOREM ET REVERENDISSIMORVM PRINCÍPVM

MAXIMILIANI HENRICI

Archiepiſcopi Colon, Vtriulque Bavariæ Ducis , nec non

Leopoldi GUILIĒLMI Archiducis Auſtriæ & c. reſpective Se
treti & fapremiConfilii Aulici Præſidi , ſupremo Aulæ Præfc & o ,
Supremo Camicratio & c. Superioris muneris dari ia
Ruffach locum reſpective . Tenenti & c.
Domino o Moecenati meo Gratiofifsimo.
PETRUS HENNINGIV S.
ILLUSTRISSIM E REVERENDISSIME DOMINÉ

Ypis meis alcera více ablolutum MARTINUM DELRIO,

Magicarum diſquiſitionum cam exa &tum tractatore,
ut nemo in hoc genere credatur cxa& tius opus dare
poffc,fero ad Reverēdiſsimos pedes Illuſtriſsimæ Gras
tiæ T. & Gnogi dcdignetur gratioſiſsimas manus . Caulas non eſt
neceſſe percontari,quoniam facile conjectari poſſút ab eo qui me
fiovcrunt, aut Ill.mx Gratix in Ecclefia Metropolitana Colonix
dignitateri Decanalem . Quid enim e domolcu Bibliopolio meo

proſpiciens intucor: nil vel. T. Gr. Ili moze præfentia opłatam ,auč
abſentis curiam , quæ poft tot fæcula perT. Excell. Magnificentiam
inſtaufatur, non folum ad utilitatem pofterorum ,lcd etiam ad de
corumEccleGæ Ill.nz Trium Regum , & ornamentum Auguſtz ci.
vitatis. Parum hoc eſt; illufttem Ěccleliams
. Gerconis regali pala.
tio ctiamnum inſtruis, quo vix aliud aptius principum aut impe.
263 fatorum
 EPISTOLA DEDICATORIA .

tatorum mantioni reperietur inter tot palatia Vrbis . Etiana

fummæ ædi coc fæculis ſqualenti, poſt deceffum Archite&orum
Magnorum , animum dicicur T. GratioGffima & Reverendiſſima
Excellentia adieciffe,quæ tamen non Principum fed Rcgum opus
cenſeri juce ſuo debet, cum non infimæ notæ archite & us invene.
tit, unicuique fpatio pedali in hac bafilica educendo circumcirca,
30000. Imperialium conſtituta. Quid ? Ipfa patria univerſa ſecun
duin Sereniffimi Principis & Ele & oris Maximiliani Henriciſum
mam providentiam , Tux Excellentiflimæ Gratiæ confilio & au.
thoritate maximc fulcitur, & conſervatur.Sed eft hæc hæreditaria
Virtus generis tui, cuius rami illuftriſſimis familiis per Imperium
inſertifructus gloriofilimostam Toga quàm Sagote& osprotule
runr. Nolo in Genealogicam arborcm familiæ Illuftriffimz con
fcendere; quam magis iuxta congſtens gaudeo admirari & honor
rare,in parentem Heroem . & matrem Heroinam , G Colum reſpe
xero.abunde eft,unde filio digniſſimo eciaml ſuis ornamcatispro.
prijs deftitueretur,pofſem graculari .Quanta in illis Pictas in Deum
& fidesinS.Romanam tum Eccle Gam cum Imperjum clucellebat;
quantum etiain ornamenti horum gloriæ adjecerunt cæteræ pro
fes, fratres ac ſorores illuſtriſſimæ Gratiæ tuær ita ut etiamnum
gaudeam me aliquando ,, parentem
parentem T. illuftrillimæ Gratiæ

adhuc viventem , dedicatione Hiſtoriæ Schismatis Anglicani

Nicolao Sandero & R. P. Ribadencira Authoribus honoraſſe,
Adeo virtuseius & gloria mihieriamnum animoinhærent mco ,uc
memoria cius,ne quidem tam Seni memoriæ meæ excidere poſit.
Sed T. IN.4x Gratiæ vim aut pene iniuriam fecero , & lon
giore ſermone tenere velim in Ecclefiafticis pariter & civilibus
tum Archidiæcefis tun Imperij negorijs ac rebus diſtentiffimum ,
ac pene, nik divina quædam capacitas animo illiineffer, inſuffi .
cientem , quam ut diuciſſime Imperio & patriæ potiſſimum noſtra
proficua eſſe poſſit, cum bonis cun &is Deo Opt Maximo Diviſ
que tutelaribus cunctis animicus.commendo, Coloniæ 1657.

PRO
 PROLOQVIVM

DE DIFFICULTATE

ET NECESSITATE HVIVS

TRACTATIONIS

SVMMARIAPI
PROLOQVILA

1. Demonum füperbia ,do odium et doli.z. Scriptionis occafio, & dificultas. 3. Ato
& oris confilium der inftitutum , 4. Operis neceſsitas. 5. Locusad Ephef. 6. v. 12.expla
Carus. 6. Hodie tot maleficiob defe&tum fidei.7 . Pſeudo chrifti do pſeudo toannes plures.
8. Magifuns do bererici.9 Et HæreticiplerumqueMagi aur Magie propinqui.ro. Cis
refis in maleficia definat quinque caufa ex Madonaso eduntur. J. Canclufio e prer
sario Authoris , 4c Methodus.

Ordior arma, quibus cæli fuper aurca templa,

Molitur folium ſupremo aquilonc locare
Prava Dei fuboles , patrio congdere regno
Quæ vetica : atque inimis Erebi detruſa ſub antris .
Gliſcit atrox odijs animisque furentibus iras
Nutrit, nec damnis hominum cxſacurata quietcit.

RORSD'S iraef. nalla font inducie , Pax nulla: ubinec odij, nee
invidia modus aur finis ullus boftium Dei luperbia afcendit lem .
perga sugetur malitia, crudelitasinvalefcit. amat fibi tribula mi
tere, dum nobis fpinas forat: gaudet ſuns agere penas do fupplicia
2 propria exacerbare, dummodoincruciatusecernipartem quam plu .
rimos homines afcifcat, divine huic illudens imagini, pretiofe
CHRISTI fanguine dealbatam decoloret afferramg, in libertatem , prißinamansiperfer
vituri, & Cadmejaplanevictorse perdas pereur:do perque latusboftile in fuamet ferrum
viſceraconvertat. Nihil finit inaufum ,nihilintentatum relinquit. Videt animã imbecila
bem peridumque circuit us leo,ac vim intentat novis imperterrita conftantēque vulpema
indait , exupium ponie leoninum.Hou , quam mulib parres vulpium ſunt o fuered quot
luctator doloſus pellassis technioirretitos ſupplantevil?Mille nocendiartes haberinny
meris writur felis,præcipuum omni aiatede eadem pharetra fuit illicitum , quám curian
faruem tàm fu perfitiofarumartium , quám multa ram ftultademonum commentamax
dium animos demensantia , que cuncta magiæ nomen ambitu fuo comprebendir.
2. DE
Pfal.7.2in fin, 62[61,66.in fine
 PROLO RUI U M.
. Dequa difceptare.futurum neſcio difficultatis fit maioris an zeceßitatis . Etening
abique locorum graffesteprecantridum og maleficorum collo vie dirisima, mededi altre
facere neceſſarium , fed eandem facere invererati Grecrudeſcenti ferper malo , difficile
inprimis ei laboriofumi. Nam e si fuereconati quàm plures,guide Magicis fcripſere: que
tamen illi hıc de re feripiis mandarunt,vel quod fidei& moribusobnoxia ,a.petitaque le
&tionis, repellenda; vel quod perpaura ( exilia , multiplicanda & augenda , pel quod ab .
fcurè, fine methodo & parum firmètraditaluculentius & ordinariusproponenda, ratio
mibufquè & auctorit ateteftium melius ftabilienda fuere.Sane , gus fibras amnes arrium
ſuperſtitiofarum unusfit fcrutatus erúerit, neminem melegerememini.Scripfere Phi.
lofophi, turiſconſulti,Theologi fed fuo quiſque duntaxat inftituto, utcum ſua ſchole fer
daquè ut cunquèfatisfecerut ceteris,certèminus profuiſe,minus cöfuluiffe videatur.Equta
dem debitorem meomnibus.agnofco , & in his tribusfacultatibus longo temporeperſatums
fi dicamunecmentiat, quiaverum dicam ,nec gloriabor , quiaprofe & um ,mibi non.4irogo,
Culturam profiteor operam de fru &tu judicium aliis permitto.
3. Conatus,aliquò progredi, & hoc opere commune tribus fcientiis ftadium ingredi:quod
videren triun.communem non, uniuspeculiarem ,hunc fundum atque hereditatem . Qua
vel quod negle &tum ,vel minus ab aliis animadverſum ) ſuperftitiofarum artium funda
menta diligenter,inveſtigavi,& ex fcitis humana divinaqueſapientia nervoſisus quam pro.
lixius ſubruendafufcepi:gnarus elle Chriſtiani hominis fallacias has non ignorare, & ſpi
ritalia nequitiz ( ut ait Tertulian ) non quidem focia conſcientia , ſed inimica
ſcientia noffe; nec invitatoria operatione,fed expugnatoria dominatione cra
& are, multiformem luem mentis humanæ totius erroris artificem , falutis pari
ter animzquevaſtatorema(Noter Calumniator bunu operis intentionem Scriptoris
Sacram : )Nec in ſpeciem adfinxi quidquam ,quod refellerem ,fed ex ipforum vanitatis ac
perfidie magiftrorum arcanis & myfteriis, ipfaab, incunabulis crepundia deliriorum de lia
bris obſcuriffimis deprompta ,in lucem extuli:deinde inre,ut diffufifſima,ita diminutiſſi .
ma,ad artem rationemque revocanda ,non minimum laboris.pofui, & nifi fallor,non in
commodamethodo digeſj , ur huc illuc lacera ediſiecta membra in unum quafi corpus
coalefierent : denique , ut à quovis facilè intelligantur,plano o dilucido, quai utimur
in ſcholis,ſtylo, inlucem publicam typis mandavi.
4. Quod ut facerem ,licet benèmultorum ,quiflagitabant,defideria nonnihil exçi
tarint,longètamen fortius impulitlues quàm obſcene,càm proferpens, veneficorum in
Cantatorum: que hoc noviſſimoſeculo fe per omnem indies Europam longius ac latius
diffundit. Vt iure quam oprimo liceat ingerere auribus mentibuſque illud ſonore Cino
pictæ Ecclefie perreb. Sobrij eltote & vigilate ,quia adverſarius veſter diabolus,
tanquam leo rugiens, circuit,quzrens quem devoret.
si Nec non eandem in fententiam alia Gentium Apoftoli,c Induite vos armaturam
Dei,ut poffitis ftare adverfus infidias diaboli:quoniam non tantum ) eſt nobis
collu
a Cornelii Agrippa Petri de Abono , Picatricis Hifp .Anſelmi Parmenfis , loan . Bodini,
Joan.VVieri, Georg.Godelmannidlom.item Trithemii Sroganographic PeuceriErafti,Danuta
a b 1. Petr.s.verf.8. b ad Eph.6.veryday
 PRO LO QV I V M.

nobis collactatio adverfus carnem & ſanguinem ( adverſus homines , qui carne con
Aant & fanguine,ac proindèfragilesac caduci,facilè laſſantur ac vincuntur ſed (pracipuè )
adverſas principes & poteftates ( videlicet ) adverſus mundi rectores tenebrarum
harum , contra ſpiritualia nequitiæ in cæleftibus : boc eft contra naturas non corpo
reas,fed fpirituales,longe ut potentiores,fic & vafriores hominibus,& quarum babitatio non
in luteis hiſce domibus,ſed in fublimi, & aeris regionibus. Revera non cum anilibus delira
mentis,autidiotarum inſomniis,quod quidam dictitant,depugnandum , ſed cum ipfis damo..
nibus ( quorum ope, confilio magi utuntur ,quod ratio & experientia docet ) nobis nunc ma
nus conferende. Hi,ut auctores : & fatores , fic etiam fautorespropagatoreſqueſuperſtitionis
omnis funt habendi. Hi ſe de tot animarum ,quas ſubiecerunt,pofleſsionedeturbari, & ab il
laqueandis aliis,quasfpe devoraverunt,ratione & iure, velut armata manu, depelli,tulerunt
ſemper iniquo animo,nunc eoferuntmoleftius ,quod, cum inſtante ultima die Lucifer ſoluen
dus ,fit iuxtafac.lit.dictamen multò fitiuntavidiùs fuam explere in genus humanum crile
delitatem .
6. Siquis ſuperioris ævi Annales non indiligenter evoluat, ſtatim comperiet, nunquam
101 , ubiqueprovinciarum examina maleficorum deprehenfa , quot ſe hodierna die iudicibus,
vel levem aliquam quarendi curam adhibentibus, offerunt, & à non quarentibus etiam repe
riuntur. Quid miram ,exundare perfidiam , vera fideexareſtente: Sunt quidem alia quoque
peccata mortalium , divini buiusflagelli cauſſa: fed peſtilitatispartem maximam ſibi vendi
cat,languor quidam & contemptus Catholicæ fidei. Fides enim una maximè eft virtus , qua
cancta diaboli confilia ,ftudia ,conatus,vireſque omnes refringuntur. hanc horret , hanc refu
git ,cum hac metuit compulfare . Sapienter ided B.Petrus eam rugienti, velut panopliam , ut
obiiciamus,admonet : cuirehſtite( inquiens) fortes in fide. a Conſentit invictus athleta
Paulus college fuo,quando fpondet nos in omnibus hoc eft in primis & fuper omnia ) Scu
to fideioninia tela ocquillimi ignea exſtincturos. b Confirmat experientia five pre
teriti,fivè preſentis temporis,ſemper acriùs &petulantius Tartareas acies hominibus inful
taſſe , quotieſcumque fidei diminutio vel depravatio aliqua viguit. Ante falutarem Chrifti
Dominiadventum idololatria totum penè orbem occupabat: nonne damonum ubique ràn
multitudo maxima paſsim in fimulacris loquebatur, & cætus hominum frequenter inviſe
bar, & in virerü fæminarkm jue ſpecieconſpiciendam ſeſeprabebatinato tandem lefu,quibus
locis fidesnondum annunciata :peſtis eadem idololatriam comitatur, & veneficis referta fcm
tentomnia , ut locupletesſuni teſtes noftrorumſociorum de rebus Indicis epiſtola & hiſtorie
quibus vero regionibus ſemel recepta Evangelii prædicatio refrixit, vel variis errorum macu .
Lis obſolevit , vel ab hærefibus oppreſſa penitus elanguit,ut in Africa & Afia inter Mabume
tanos.in Germania , Gallia , Britannia inter bereticos, in Italia d aliis loci inter Catho.
litosplane languidos , quos Politicos rocant : iiſdem quoque in locis Magica fuperftitio nimis
invaluit. Sic agros olim tritici mire feraces,cicuta , & aconitum , & alia venena teterrima
contaminarnnt. Herefibusprofecto, ut umbram corpori,fic Magicamfpurcitiem ancillari,
adeo manifeftum eft , ut protervie ſit negare.
7. Pracipui olim harctici eriam Magifuere, ab his artibus Princeps hæreticorum cogno
:)::( men

a ſuprof.so bohrmp.6.verf.13.
 P R O LO QV I V. M.
t
men adeptus fuit,Samaritanus ille Simon Magus. a De Carpocrate, Menandro, Marco, Ekke
phrate,Ophitis,Sevopbianis eorumque diagrammate;de b Priſcilliano , & Berengario fidē
faciunt graviſsimi & veraciſsimiſcriptores. Vtenim q, ua de Simone Clemensfuſiſsimepro.
didis,prætermittam ;quade hoc & fucceffore fimul,luftinusMartyr eorum conterraneus tra .
didit,adfcribam :is,d in hanc ſententiam :Simonem ,inquit, quendam Samaricam or
tum de Gitta oppido, qui lub Claudio Cæſare ſubnixus ope dæmonum , & fretus
Magicis artibus,in hac urbe Regia,Deuseſt habitus , & qualiDeus honoratus, ſtao
tua poſita in Tyberiinter duos pontes eſt , cum hoc Latino titulo , SIMONI DEO
SANCTO , & C. Deinde: Menandarum etiam æque Samaritam huius Simonis diſci
pulum ,inſtructum viribus dæmoniacis , & profectum Antiochiatn , multos arte
Magica decepiſſe cognovimus. D. autem Irenæus e de Marco fic breviter : Marcus
Magicæ impoſturæ peritiſſimus, , per quam viros multos, & non paucas fæmi
nas fcducens,ad ſe convertit , & c. Mox, Anaxilai enim ludicra, cum nequitia co
rum qui dicuntur Magi , commiſcens, per hæc virtutesperficere putatur apud
eos , qui ſenſum non habent, & àmeste luaexceſſerunt. ] quibus fubiungit Irenaus
nonnullas hæretici huius preſtigias,vinum album in rubrum niutare, non ipſum mo
do, ſed & alios per iplum , Paredri dæmonis opera vaticinari, & huiufmodi alia . De
diſcipulis Carpocratianis fic Epiphanius: Magia apud ipſos(ait )excogitata eſt, incanta
tiones que diverſas ad omnem machinationem invenerunt ad amorem & adille
ctamenta. Quin & Paredros danones fibiipſis attrahunt ,ad hoc, ut per multas
præftigias in magna poteftate , omnibus dominentur quibus velint , & ut unuſ
quiſque quamcunque actionem aggrediaudeat. Nimirum ſeipſos decipientes ad
perfectionem occæcatæ mentis iplorum .] Priſcillianum ,quiGnofticoruw veçoniam in
Hiſpanias intulit, Marci Ægyprii diſciplinis (quiMagusfuit) imbutum , Severus fcribit ge
mino indicio auditum convi & umquè maleficij, nec diffidencem obſcænis ſelu
duiſſe doctrinis.]D.Hieronymus,f Priſcillianum (ait) Zoroaftris Magi ſtudiohllimú
& ex Mago Epiſcopum . ]idem Severus Sulpitius , in vita S. Martini, talem quendam
niemorat Anatolium :narrat etiam eodem tempore in Hifpaniis quendam fuifſe iuvenem ,qui
falfis fretus miraculisſeprimo Eliam ,poftea CHRISTVM effe fitprofeſſus,inquo etiam Rufo
Epiſcopo fic illuferit,ut quafi Domiuum adoraret : codem tempore, in Oriente quendam exfti
tiſſe, queſe loannem eſſe iactitaret.
8. Magi etiam hæretici: Machomerus bereticus fuit, fed “ Magus, tefte Zonara tom .
3. & Paulo Diacono lib.8.hiſt.Gallorum Hiſtorici tres nobis Pſeudochriſtos hereticos de
pingunt, magici preſtigiisexcelluiffe addunt: nec mirum Antichriſti anteambulones mi
taculafimulajſe. Vnus Bituricenfis fuit,alter Burdegalenſis, de utroque legendus Gregorius
Turonenſ.de priore lib.12.hiſt.de poſteriore lib.9.Tertius Eun vocabatur, natione Bri
tannus,de quo mirifica referunt Robertus in Chronico , & Guilhel. Neubrigienſis lib.i.re.
rum Britan.cap 91. Nec diſsimilis in Hiſpania diæcefi Conchenfi fuit quidam Gondiſfaluus
tempore

a ClemensRomanus lib.z.recognit. Iren.l.1.cap.21.24. Eufe.l.z. Hift.c.20.Epiph her.27.

b Seu.Sulpi.in Sac.hiſt.lib.2 . c Nangia in Chrox. d Apolo. 2. el.2.c.8. fEpift, ad Creſiphoma,
tem contraPelag.
 PRO LO Q v I v M.

tempore Innocentii VI. qui damone viſibiliter apparente & docente librum diftauit , quem
pocabat VIRGINALEM , in quo fe Deifiliam ab æternogenitum ,immortalem , mundi con .
verſorem , & damnatorum omnium Salvatorem profitebatur: qui Nicol. Eymerico Barchi
nona una cum diſcipulo & ſcriptorelibri Nicol. Calabro publice pænas perfidiæ dedit. Vide
Bernard . Luxemb.in Catal.litt.G . & lit. N. In Aſia vero Sergius ille doctor hereſis Armeni
cas & inftitutor ieiunii Artzibartzi,de quo ex Damaſceno Euthymius p. 2.Panoplia tır. 20 .
buic Paredrius erat damon caninas comes, ut Agrippa. Ad Berengarium quod attinet , sa
cramentariorum Principem . Nangiaci hiſtoriam ,qui voler legat , liber ad manum mihi non
eft ,ut verba repreſentem . Es quid opus ?
9. Magna ſemper hareticis cum magis commercia ,ut notavit Tertullianus Præſcriptione
adu baret.a 6 lib.de animab priore loco hac habet: Notata ſunt ctiam commercia bæ.
reticorum cum Magis quamplurimis , cum circulatoribus, cum Aſtrologis, cum
Philoſophis,curioſitatiſcilicet deditis. Quærite, & invenietis, ubiquememine
sunt[poſteriore vero Magiam vocat hæreticarum opinionum au &tricem .] Merito non
enim confirmatmodohæreticorum deliria ,ſed & veteribus adiungit nova , novaſqueſchelas
Aperit curiofitatis. Legimus, poft Sarracenicam per Hiſpanias illuvionem , tantum invaluiſſe
Magicam , ut cum litterarum bonarum omnium , fumma ibi eſſet inopia & ignoratio , ſola
ferme demoniaca artes palam Toleri,Hiſpali, & Salamantica docerentur. In hac quidēcivi
zate,bonarum nunc artium matre ,cum illic degerem , oftenfa mibi fuit crypta profundißima
gymnaſii nefandi veftigium ,quam virilis animi mulier Iſabella Regina , Ferdinandi Catho
lici uxor, vix ante annos centum camentis ſaxiſqueiufferar obturani. Invaferunt prius Bohe
miam Huſsita, poftea Germaniam Lutherani:illos quanta maleficorum vis fueritfubfecuta ,
Sprenger & Nider,charetice pravitatisquafitores, docuerunt: bivero , quos Sagarum tor
rentes in Aquilonarem tra&tum infuderint,norunt qui hoc frigore Arctoo quaſigelati , metu
torpuerunt. vix enim illis in locis quidquam innocuum vel immune ab his ſub bumana
Specie feris,dicam neſcio ,an demonibus. Plerique qui atate provectiores non in eculeo modo,
fed poſt queſtiones quoque Trevirenſ in ditione,confitebanturiudicıbus, ſe hac labe primums
imburos,quo tempore tetrum illud & Tartareum Lutheraniſmi fulcrum.ipfe quoque Magi
cæ nomine famoſus, Albertus Brandenburgicus , provinciam illam flamma ferroque prada
bundus vaſtabat. Quotquot Inalpinas regiones vicinas Heluetiis incolunt, raras illic faminas
maleficii expertes, pleraſquecrimine uno nobiles norunt : nec alia rerior autpromptior occur .
rit caufa,quam quod,in hanc uſque horam V Valdenſium reliquia nefaria ,illuc , ut in fpelais,
occultat& halerunt. Nihil per Angliam ,Scotiam, Franciam , Belgium hancpeſtem celerius doo
uberius propagavit,quă dira Calviniſmi lues. Antea paucis in locis, de non multis libus
tantum incertusrumorſpargebatur,nunccum ipfa barefi,ut cum febrifuror plurimespaſsim
& palam nobilitate,eruditione,divitiis& dignitate claros invafit.Su Behemoth inſaturabi.
lis epoto iam pelago ſperat, quod Iordanis influer in os eius,delectoque paftuscibo ip
Sam Domini fortem devaftabit. Quid ? quod Danaus Calvinianusminifter ſtrigum conven
tum Geneve ordinariumeffe prope fummam adem , & in ea urbe Sparto trium menfiumplus 1
) : 0: 2 quam
a cap.43.cum feq. b cap 57 , cis Malleo inalef. dr in Formicario . d Iob.40.verf.18.Ha
46.1.0.16 .
 PROLOQ VI V M.

quam quingentas perſonas iudicum ſententia morte punitas narrat? lege Creſpetum de
odio latauæ ll.diſcurlu 15.Caufas autem mihi perquirenti.cur hæreſim comitetur afsidue
Magica, commodum occurrere ,quas meus quondam Doctor lo . Maldonatus Societatis leſse
Presbyter ,vir do &tus iuxta & ſanctus,difertiſsimeprodidit , cum de demonibuspublice Lute
tia Pariſiorum profiteretur : ille cauſas commemorabat quinque , his verbis :
10. Prima cauſa eft,quod demones in hæreticis,at olim in idolis,habeant domicilium . Re
& te enim ſolet Hieronymus dicere,diabolum cum idola, in quibus habitabat ante, difiežta vin
diffet,peiora idola in bæreticorum animis ex ipfisdivinis litteris fabricaſſe. Caſsianusgratis
& antiquusauctor Coll.7.c.32 . affirmatſe damonem audiviſe confitentem , ſe per Arium
Ø Eunomium impietatem facrilegi dogmaris edidiffe.Quarè neceffe eft,ut:quemadmodum fi
mito bello milites per omnespartesdiffufa prædones fiunt,omneſque vias obſident:ita damonesa
inclinatis aut abolitis hærefibus, quæ antè vigebant , quafi everfis templis in quibus celeban
tur, novas in altis hominibusfepesquarant. Solent enim damones , cùm ex homine , in quo
erant, egredi coguntur,facere :quod ij faciunt,qui obfidione fatigati, coguntur arcem trade
Te,quam tenebant. Petunt enim conditionis loco,utfibi liceat ſe in alium locum recipere :qued
exemplo illius legionis intelligimus, qua à Chriſto petipis , ut fineret feporcos occapare.
Secunda cauſa eft quod omnisharefis in itio violenta eſt prorſus & vehemens: fed ftarein
eodem gradu non poteft. quia, preterquam quoded divina providentia non patitur , natura
quoque ipſa ita fe haber , ut non poſsis error diu veritatem imitari. Quarèomnem hæreſim
ueceffe eft,nifi ad eam religionem ,unde egreffa eft,maturè reperiatur , autin magicas artes,
aut in extremam atbeiſmiimpietatem degenerare. Cum enim duæ fint potiſsimum cauſa ,
quibus hørerici homines efficiantur: altera fuperbie laſcivientis ingenii , nibilque credentis,
nifi quod oculis cernat; altera curioſitas quedam intemperans & Stadium novitaris:fit omni
ſuperbia haretici facti ſunt,cum ,quam prima inventionis ardore in ea ſe.
nè neceffarid ,ut qui
éta ,quam nimis ſubitò amplexi lucem effe iudicabant:eodem ardore frigefcente , tenebras este
comperiant ,defperatione alibi inveniende veritatis,prorſus nibil credant: & quos in hereſim
curioſitas impulerat,cum ea qua principio nova eſſe videbantur , paululum inveteraverint,
eadem curioſitate & ad ineundam cum demonibus familiaritatem , & ad difcendas exercens
daſque demonum artes impellantur.
Tertia caufa ,quod ita videatureſſe nature comparatum ,ut quemadmodum famem per
Ailentia fequitur,ita , bareſim varia curiofaruin artium genera ſequantur. Nam & hærefisi
fames quedam effe verbi DeiAmos 8. Et enim ut in annone caritate bomines coguntur cibis
uti non ſalutaribus,undè fit ,ut corruptishumoribus gignaturpeſtis : ita harefi vigente , dum
homines corruptis ſcripture fenfibusutuntur,ad Magicas tandem artes deveniunt,qua. quafi.
animi morbe filmt.
Quarta caufa,quod ſoleantdemones hæreticis uti ad fallendos homines, quaſi formofis
meretricibus. Nam hæreſim in fcriptura meretricem appellarimanifeſtum eft.Ifa.i. Quo
modo facta eſtmeretrix , civitas fidelis ? Quare quemadınodum lenones,quando fcorti
forma defloruit, ex ſcorto lenam faciunt:itu demones,cum prima berefas ſpecies ita periit , ut
minus homines in errorem pelliciantur :ex bereticis, Magosfaciunt.
Quinta caufa eft,at opinor , negligentia corum qui regunt Ecclefiam . Nam quemadmo
dum
 PROLO Qv i v M.

dam in incultis agris locuftegigniſolent:ita ,ex inopia verbi Dei gignunturpreſtigioſa artesi
Nam & locufte in fcriptura demones fignificantApoc. 9. Itaque videtur etiam in hoc tém
pus convenire,quod ait loelc. 1. Reſiduum erucæ comedit locuſta, & reſiduum locu
ftæ comedit bruchus. Nam quod haretici reliquum fecerant, malefici demonum arte por
pulantur, & quod malefici relixquuntathei perdunt. ] Hac non minus acutè , quam verè
Puster Maldonatus.
11. Atque utinam non in oculos ea nobis incurrerent. Vidimus , olim florentes,Belg« ,
Geufios fios Calviniſmo, Lutheraniſino. Anabaptiſmo erucarum inftar cun &ta depafcen
tes. Vidimus hos tres immundos ſpiritus,de draconis ore, & deore beſtiæ , & ore
Pſeudoprophetæ exeuntes,a Videmus illis iam marceſcentibus & ipfa temporis diutuka
nitarefermèexſpiranribus, varia locuftarurifortiariarum examina totum Septentrionem
depopulantia. Videmus parte alia fic creſcere numerum atheorum fivepoliticorum : ut , cum
tam pauci ſuperfint ferventes do viri Catholici , ipfa paucitateplanè nulli queant videri.
Hæreticisillis,de SOCIETAT E noftra multi ſe ſtrenuè oppofuerunt, & eorum rabieni pre
clarè fcriptis libris infregerunt.b Atheos quoque Theologi & Philofopbi noſtri,non ſemel,hya
dre lerned'inftar repullularibus capitibus, ignito veritatisgladio reſecantesprofligarunt.Loo
cuft as haſce ,quas illi prætermiſere, velobiter & leviter tantum velitari cum illis fiuere,nunc
mihi ex profeffo, difputationis ventilabro di pellendas,& verisatis caritatiſque, velut chaly
beo specuto,uftulindas delegi,non virium vlla mearum fiducia,(ed fupremi Numinis auxilio
præfumpto.Illud enim ,pro cuius honore & gloria hoc certamen fufcepi,ſuum utiſpero puga.
lem non deſeret. Age, ô vera da eterna SAPIENTIA , cuius nomen perfidiMagi abnegarunt:
juva & tuere. Tu ,ố VIRGO SACRATISSIM A ,quam præcalitibus cinais depreciant, esto
deſpuunt: clientem tuum protege, & fave,pugnanti, Tuô Janče MICHAEL cum athereis
quibus præes legionibus,qui Luciferum cum fociis rebellionis,celo deturbafti, in abyſsipro
. Voſque superi omnes, Beata animex
fundum compulifti,auxiliarein arenam defcendenti
hanc infernorum fpirituum tyrannidem reprimite , & à fratrum veftrorum mentibus du
ac terrorum cacodemonum acies;
riffimam peftem aversite, 6 Sapetriumphatas furorum
ucifoletis:cadite fternite.profligate.Veftrisfretus ſuggeſtionibus atqueſupperiis,quod
que mihi lectoribuſque vertat bene; fiprius deſuperftitioneipſa.
nonnulla ad ſequentium intelligentiam clarorem
meceffaria delibarorem aggredigr.

):( ģ IN

a Apoc.16 viis, 6 Turrianus, Bellarminus,Buzeus Caniſius Coſterms, Tyreus, Valen

cia , Molina,Suarez,Funfeca, Pererius.Serarius Vaſquius, Pollevinus, Maldonarus, Gretjerus
 IN R. V IN EASDEM

MARTINI DELRII PARODIA .

DIS Q VITIONES
MAGIC AS . M Agia,quam libro boc videti ob .
fidem ,
luſti Lips ! Carmen .
Ait fuille fraudium peculium ,
Cu Vins doctum opus boc ? quod ima, | Neque ulliusmedenci arte gloriam
mm
a
Neguiſſe prevalere, five toxico
Penna permeat , ſagace mente Opus foret necare,five faſcino.
Sagas Slygias ftriges revelat? Et hoc negat feraciøra Theſali
Quodtu Theffala terra , volque Colchi,
Negare ruta,noxiumque Caucaſum .
Infames male cantibus patraſtis; Scyıbeque faxa ,conſciofque Colchicos,
Quod Panes,Satyrique Dufrique
iberiam tuum que Taure verticem :
Peccaſtis genius improbum Jalaxque:
Totum hoc eruit, eruris medetur: Vbiifta poft Magia floruit prins
Agreſtis herba ,nam Promotbesin ingo
Sed quis? Delrius eruditione,
Vapore fepetabido imbuitſata .
Idem religione,clarus ergo
Zarate Mede lethiferqueDardane,
Hic pura liquida omnia; hic venena
Tibebec fuiffe celle cognitiffima
Nulla ,qua timeas opinionum .
Ait Magia; poftuma exorigine:
Huic libro faveas,fave tibi ipſe,
Tua exuffe dicit è proſapia ,
Atqueiftum lege, ni ima fumma noris.
Tuo exaralle perfidas ſtylo notas:
Et inde tot per amule dolos manus
IN EVNDEM .
Decus tuliffe ,lava ſive dextera
TRIMETRJ . Opus patraret.aut wirumgue mutuas
Audebat ORCVS arte damonas Suo dediffet impigre vices hero.
Gaudebat ORCVS arte demonas Neque ulla vora Noxialibus Deis

Mag.ci'que monſtris vertere ORBEM Sabielle fa ta,cum veniret à viro

cardine: Noviſſimo boc ad ufque faculum re
:
Gemebat ORBIS tarlari victus dolo , cens.
Malufque tabefiebat ager cantıbus. Sed hæc prius vere;nunc Apolline
Quid boc?gemit nunc O'RCVS,ever Silet loquente ſegur dedicat tibi
A vice Apollo Delrie ,atque Apollo Delrii.
Letarur ORBIS fraudibus liger Styga.
Etiamne SORTI tertio in regno locus?
Non.ifta virtus eft viri.cuius viri? HERIBERT. ROSWEIDVS
DELRIO.notum BELGICIS nomen Soc, lesu.
Scholis,
Notumque IBIRIS . plura vis ?librum
lege.

IOANNES GAVDA . S.I.

APPRO
 APPROBATIO SVPERIORV M.

Go Oliverius Manareus Societatis Ieſu per Belgicam

Viceprovincialis ; pro conceſſa mihi à Reverend.

admod.Patre Claudio Aquaviva,Societatis eiuſdem

Præpofito generali,poteſtate , concedo P.Martino

Delrio Societatis noftræ Presbytero facultatem , edendi in vul

gus: Sex libros Magicarum Diſquiſitionum: gravium & doctorum

Theologorum iudicio approbatos : in cuius permiſsionis fi

dem ,nomen meum huic breviculo fubfcripſi. Datum Leodii ,

VI.menf.lulii.Anni clɔ.lɔ.xcviis ,

OLIVERIVS MAN AREV S.

APPROBATIO CENSORIS.

Vos iſtos priores Magicarum Diſquiſitionum

Theologo conſcriptos ,quodinultiplici variaque finteru

ditione referti,nihilquecontineant, quod Catholicæ fi

dei adverſetur, dignos iudico qui prælo mandentur: Dar

tum Lovanii 8. Febr. Ann ,Dom.1599 .

Guilhelmus Fabricius Noviomagus Apoftolic.

ac Regius librorum Cenfor.

LICEN
 LICENTIA R. P. PROVINCIALIS IN PROVINCIA RHENANA INFERIORE .

VMS.Cæſar.Maieſtatis decreto omni

bus & fingulis Typographis ac Biblio

polis , ac aliis quamcunque librariam

negotiationem exercentibus feriò firmiterque

inhibeatur , ne quiſquam ullos libros à noſtris

Patribus hactenus editos & in pofterum eden

dos intra Sacri Romani Imperii regnorum &

dominiorum ſuę Cæf.Maieſt.hæreditariorum

fines ſimili vel alio characteris genere , aut for

ma five in toto fivein parte recudere,vel alio re

cudendos mittere,aut alibietiam impreſſos ad,

ducere,vendere, & diſtrahere, clam feu palam ,

citra iudicium ac teftimonium ſupradictorum

Patrum audeat ac prælumat :concedo ego Go

SWINUS NICKELL Societ. Iesu per inferiorem

Rheni provinciam Præpofitus Provincialis PE

TRÓ HENNINGIO BIBLIOPOLÆ Colonienſi fa

cultatem excudendi R. P. Martini Delrii So

cietatis Ieſu Presbyteri Diſquiſitionum Magicas

rum libros fex.In cuius rei fidem hoc ei teftimo.

nium propria manu fubfcriptum dare volui

mus.Coloniæ 16.Octobris.Anno 1631 .

GOSVVINYS NICKELL .
PRO
 55. os X

MARTINI DELRIO

PRESBYTERI , SOCIE

TATIS IESV ,

LIBER PRIMUS.

DE MAGIA Generatim , & de Naturali, Artificiali

& præftigiatrice in ſpecie.

SVMMARIA BREVIA ET ACCVRATA

LIBRI PRIMI,

& à finali.ab illa in Naturalem ,Artificiofam ,

CAPVT 1.
De fuperftitione & eius fpeciebus.
Tymologia ſuperfiitionis ,ſe-
cundumilidorum , & locuse
tus .
jus2.explica
Superftitio Chriftianis in
malam partem ſumitur . Lu
cas Act.17.v.22.cxplicacus.
SO90
3.Superſticio & religio differunt conrra E
picuræos .LocusCicer.emendac & Alius No.
oli.Lactancii dictum diſcuffum
4.Religio quid fit , qux vitia illi contraria,
quomodo, fic exceffus in religione ? Superfti.
sio fall cultus : ideon quod idololatria , quæ
duplex tacita , & expreſia .Superftitio indebiti
culous Locus 1.Paral.16.0.26 . explicat.
Cap.Il De Magiæ definitione, isvifione, MAI
gorum variis appellationsbus,
1.Perfarum Magia duplex , Naturalis & Su
1. Magia in communiquid .
2.Dupliciter dividitur ab efficiente caufa, i perftitiofa.
& Dæmonjacam ; ab hac in bonam & malam ,
malæ definitio ,& quatuor ſpecies, Magia ſpe
cialis.Divinario .Maleficium .Vaga obſervaa .
ria , quid
3 * Magorum varia ex SSc . nomina , quid
Haovoch & Iddeghonim & c . importent .
4. Locus Exord.22.6.18 . quid ,ibi malefici?
Re9 v 22. Iezabel malefica Samaritis hocma .
lum affricuit.Samaricanus pro incantatore di
cifolicum , Locus loano.8.v 48. & 49 .
sorpua fue quid lignificet LXX interp.
6. Græcorum nomina; étraod's , MOVIIS,
otpunxede yoga
2.Latinorum ; Magi , venefici , Thefali,
Chaldæi Aigares, Arioli,Aruſpices Genctha
liaci, Lamia ,Scriges,Maſcæ ,Veratrices, Sor.
tilegi,Sorriarii .
Cap III. DeMagia naturali, feu phyfice.
А 2. Qgod
 SVMMARIA
2.Quod initium ſeu origo utriuſque.
3.Zoroafter quis, & quot !
4 .. NaturalisMagiæ author,quid fit ea, Sao
hedricæ quales Magi fuerint. Magiæ datura
lis definitio & exempla ,
s .Qualis Magia ,Salomonis ,Trium Regum
& Apollonii.
6. Magiæ naturalis divilio .
7.Iudicium de feriptis, quæ in hoc genere
edita , quæ licita,quæ illicita , & c.
Q.I Quid cæli aſpe&tus influxus ad Magicom
effectus conferant
1. Fundameorum magorum ab Aftrologia
eft mutuatum .
zu Die imaginibuscælenibus & earum fym . 1 216 Anfolo conta:tu, affiatu ,viſus,voce:ofculo
pathia cum inferioribus figmeatum refurai.
tur ,refponfum argumentis eorum
3.Nogacitas derecta ex ipforummet politio
nibus .
4. Cælum & altraadimæ expertia funt.
ş. Regula ad intelligenda varia SS.loca; quæ
videntur iis animam rribuere:
6.In Hventiæ an ullæ , & quares.
7. Quidcæli & aſtra in hæc inferiora poco
fine.
8 De diebus criticis .
9. Asticulus de hac re Pariſ. confirmar di .
Eta,
2:11.An huiufmodi effe& us magics miraculis for aſpectum menftruatæ.
miles oriri pofsini ex hominis naturali com
plexione.
1. An animæ humanæ res materiales om
Desobediant: quodoon , contra Avicen. &
Pomponatium .
2. Neque hoc provenire extemperamento
æqualitatis,contra quofdam medicos.
3. Nullos naſci medicos vel faſcinatores:
2.111.Quantaqualiſque fia vi imaginatio.
kis,quo adhusu /modi effettu ?
1. Authores de vi imaginationis tractada' no folio ; velibidis penna; vipera,& fagina'vir
OCS
2. Plurimum poteft in corpus proprium.
3. Noclambuli, & horum cauſai
Exemplum mirabile.
¿ Quæ ad hoc concurrere debeant. Ali
quit şfficiunt in corpus proprium & diſpo - te & ferro,tauro ad'ficum alligaco. De puella
læum .
6.In corpus diftan's aut alienum , nihil po
relt omnino contramultos.
7. Imaginatio non poceft alium locomo
verc, fanare, vel faſunare, nec poreſt rempe
ftates velpluvias cicrc.
8.Calphurnii locus explicatur & Genel 30"
Locus De varierate partus propter imagina
cionem velance conceptum velpoft,Varia cx
emplar
9. Erao fufficiat alterius parentis imagi
natio ,
10.Pavones albi quo paéto fiant.
11.D.Auguftiai Locusde excacico :
vēlnudi liniei applicatione vuinera velmor
biCanari,alia huiufmodi mira per:
fici fint naturallkr.
1. Fuodamentum eorum , quiaffirmade
2. Sed contra.Non efle hoc tribuendum yoe
cifoli,De cauro cadence & erecto : De parco
rum execratione exempla , Weſtphalæ mulic
ris filium voce reddentis immobilem
3.Nec etiam afpectus nec cum imaginatio ..
ne , id poteft. Vilio fit recipiendo non emir .
tendo
4. Amor quomodo nafcatur afpe & u :
silcem lippitudo & iofe &tio fpeculorum per
6. Afpe &tus vecularum quomodo noceat:
pucris.
7.Galgalus quomodo faner ictericum
8. Quo pacto lupiingerapt raucedirem .
2. Struciocamelus & reſtudo ao vilu oya ex-
cludant ,
10. Lco cur metuit gallinaceum
Ir. De Hiſpaniæ Zahauriz ,feu lynccisi Nec :
-ctiam conatus folusad hoc fufhcici
12. Nec Tactuscft caufa fafcinationum .
13. Explicantur variæ experientiæ , deroro
pedinci&tu hyæna umbia ' ; Serpenre & quer
gula ; veſpertilione & foliis plata di capra &
eringio, aquilæ peonis,lepore marino, lupinis
agninifque fidibus
14. DeEchineide ſeu re'mora , una fides all
terius citharæ invitum provocar. De magne
nagello enutrica, De cadaverefanguinanceis
Bræſeos
 LIBER 1.
præſentia occiſoris, Locus Lucret. explica ;. De figillis & chara & eribus.Nullam bis
omnibus vim loete,
tus15.
fundamentum
Vis curacivaPomponatii
eſt donum , Dei & gratia 4. Sigilla Hermetis, & Lud . Dulcis lib.no
gratis'mafcu ves , & cacus .
proli data,natis
læ &die parafce
Angliæ Regum feptim
chriſma tiæ, s Cai. & Pomp.fundamenta fubruuncur Fi.
Elizabetha án hoc donum habeas. guræ an vis ſic ulla :formalirer,live ,quafigura.
16 Ideo Tookeri liber diſcuſſus uti vanus, 2.11. An numeris magicis vis ulla ?
17.emMiracu
ibid Polydoru s Virgi
la vera e defolius ſſus. a Ro
lius diſcuEccleli : Quomodo Parres de numeris Philofo
phari.
manæ feu Cacholicæ , 2 Pars abouens defenditur.
18.DcRegum Francorum vi curativa : & 3 Deando climacterico & partu octime.
reius certitudine pro Fide Romana , contra ftri & dierum cricicorum numero .
Casdanum .
19. De Pyrrhi Regis digito fanante alios. - De reprenario numero .
.20 . Quidam aliquando contactu fana s Dcherba Pentaphylli ; de granis heliotro
pii in ligaturis , de pilulis inæquali numcro da :
Tuot.
21. Defalutatoribus.Hifpan . difputatum . tis, de numeris pſalmorum ſeu mulieis.
6 Quo fenfu Magiloquantur de numero .
Navarri locus explic. 7 C.Pec.Greg reprehenſus , & Patres de
22. Veracruzii fundamenta diſcuſſa. fenſi.
23.Mendacia ſalutatorum & fuperftitiones 8 Fabii Paulini liber , de numero feptena.
24. De lapidibus berbis & fimil. Fuada
rio .
meatum Pomponatii evertitur . 9 De vi mufices Orphei fufcime difputa.
25. De gentilibus S. Pauli. tum , & Platonica.deluja refutaca.
26. De curatione militari falſo a ſcripta D.
10 Ibidem de locantation ſerpentum per
Anrelma.
carmina
27. De duobus pueris -Alb . -Magni .
28. De Pollis & Marlis Alchimilocus . 11 Antidota cootra platonica deliria à Fa .
bio paulino relata .
Cap IV DeMagis artificials, 12 Eorum fundamenta diſcuſa.
1. Magia.hæc duplex eft quædam divina. iz Seprem inodi fuodamentis malis indixi
exploduntur incer bæc quoque Macrobii lo
m ix.
toria , quæda
2. Operat rix,, Operatr
quædam Mathematica, qux .cus,Magnes:Pandaura , Androdamas . Auco.
dam Pref.gi atriz . Marbem aticæ exempla va mara Ferd. II.Archiducis, Speculorum infe.
sir & auctores.Osaëneuen Alberci Magni lo- ctio , Echo.Selenites, Theriaca ,MarfiliiFicini
curum non fuit contra Guilhelm . Pariſ. & regulæ notatæ , & Taraoculæ morſus & cu •
alios. ratio .
3. Præſtigiatrici
4.Ea dem Thaumatus exempla
rgica plurima
& Natur.alis di. Quæft III An verbis da incantationibus vis in .
ci poteft , quæ bona eft per fe , per accidens fit morbos ſanandi,aut alia mirsfica
perfi:iendi?
mala
Vade
6.Vui fa &tum Virgiolic
fæpèin Deab æ ft vela
ne Colon ienfimem , i.
, Triſc 1 Varii errores , & eorum fundamenta .
lino Sadechias luædus , Eunus,Liodorus Cz 2 Vera ſentencia ; explicatur & probatur
Sarii Maltelius. ibidem poculo Zelotypiæ.
| 3 Triplex ordoin rebus, Naturalis præter.
Q. 1. Ar vis charakterum ,annulorum , figillorum naturalis, & fupernacuralis. Nacuralis opera
imagsnú fit,qualem magi con , tio quor modis fumatur fusè explicará & cla .
sendunt ? sè ; item artificialis ordo quod , quid , & quare
tum poflit.
Opiniones variæ .
2. Imaginum triplex genus , & de ſingulis. 4 Spondani error.
A 2 S. Pom .
 SVMMARIA
s Pomponatii futilia fuodamenta item Fer .
serii .
6 Origenis , & Piei & Petri Gregorii di & ta
diſcuri
2 Tiia Srulca Magorum Pundamenta pro
efficacia vocum ,ibi culpatur Ananias, qui in
cautèquædam de hac re.
8 QuoinodoDeusnomina rebus vocat Pfal..
146.1.4. & Quomodo quorundam nomina
fcripta in cælis,Luc.io.v.19.
9 Nomina non ligoificant per influxum
celellem .
10. Cumplexæ orationis non eſt vis major
quàm incomplexæ :ubi quartum Magorum ar
gumentum maxime Magicum pro efficacia
verborum , foluitur argumentum Agrip :
PX ,
11. Circumftantiæ , quas addunt,variæ & va .
næ ; & conclufio quæit,
Quijt.IV.De amulitis dan periaptisi
I Romanorum amuleta , præfifcini, Græco .
rum quoque & Iudæorum Phyla &teria, varia
eorum nomina.
2 Chriſtianis quæ licira, & quæ non ibi Ci
ruelus noracus, & quæ vishorum , & Hifpani.
co de Gagare pueris appendi ſolito .
3 Reliquiæ S5.& benedicta licitè geſtantur
pro his D.Bali focerius,Chryſoit. & Hier.ex
plicati contra Scaligerum .
4 Superftrinſa vero phyla &eria ut Alex
andri Magoi oumifmata & D. Leoni falfo in
ſcripta orario damoancuri
SHærericiuf his fallis perian matis.
6 Falfa in quibus vana Angel.comina, quæ
ſcriptura non norit :& de his decretum Coo :
cil . Rom fub Zacharia contra Adelbertum &
Clement : Hæreticos in Germania.
Cap. V. Arscurifattoria yusm Albinism
wicant.ad qram Magia fpeciem
ha referenda?
Queft: I. Anbosatte verum anrum confia
-
Se & . I. Quid
nominis ,fit & quandi Læc 875
inventa,
i Alchimia nec Græcum ,nec Arabicum ,feat !
Hebræum vocabulum . Ægyptus non vocala?
Chemia , ſexi Chamia, live Chammia . Items
Mirzraim leu Maſra Alchimia our Spagiriga:
di & a.Maoilii locus explicafus.
2 Chymicestorius laudes,ampliando ex
plicata infcriptio vetus.
3.Chryfopoeiæ quæ origo & antiquitas,re.
furantur fabulæ multæ ſemi- blafphemæ. De
Adamo.de Noe , de More & forore eius Maria ,..
de Salomone.
4 De Pandoræ poculo , vellere Colchico ,
de femore aureo Pýthagora , de Crareiz fa
cro terræ opere.LocusEſdr.4.cap.8iv.2
ſ Fuit cercius hæc ars ſubCaligula ex Pli.
nio ; & Diocletiano cx Suida. Græci de ea .
fcriptores Zozymus & Nicephorus Bleromi.
das . Præcipaus non primus ſcriptor Go
brus Arabs.
Se & . II. De efficacita !e artis in duri pra :
duétione.
, Tres de ea fententiæ ,imò quatuor, & caa
rum affertores relati.
2 Argumeota purantium non poffe aurum
verum , effici,oftenditur ea non probare.
3 De Lapide philoſophico & de ciufdem
materia & modo conficiendi.
4 -De natura metallorum .
5 Ea effe inanimata,nec vivere .
6 De mecalli generatione Paracelfarum ?
locutiones impropriæ.
7.Aurum faciliusgigniex metal!n. quam in
reois metallum , ibi Auricaula eficiens. De
faodaracha, orichalco , ftonomare.
8 De metallorum , præcipuè auri materia .
ca duplex, remota & proxima ,
9 Ariſtocelicorum doctrina defensa ,ciere
mora, Chimycosintentia explicata & defen .
fa,conciliataque, vem pe de proxima , quomo
do reſolurio fiat in hæc princip.proxima.
10 De artis & Dacutæ poteftate ac vi .
11. An metalli unica fit ſpecies,auruit ; ibi :
stefar
 LIBEK
definitio metalli.Diverſitas ſpecifica,nonbe.
Isprobator per definit.generis.
iz De aberratione naturæ à scopo poſ.
funt imperfe & a & eciam monſtra de inferio
ribu s lois prædicari.
13 Poteft in nimatorum fpecie differentium
materia proxima eſe eadem , aliter atque ali.
cer diſpoſita.
14 Curcicius aurum fiat per artem , quam
per naturam .
1s Angemmas fic poflic veras producere .
Agens principale hic eft femcnauri.
See , 111, Deeadem efficacitate.
I Probabile eft fic aurum produci poffe.ar:
gumentis quinque ſuadetur , quibus admi .
fcentur hæc : Calor ignis ad varia efficax ,ut &
nativos
2 Variarum transformaatiooom experien .
tiæ. Ex cadavere veſpæ & crabones. Ex fi.
mo ſcarabæi, Ec Bafilico ſcorpii. Exauri .
pigmento olim aurum , Cayri fornacibus
educuntur ex ovis pulli.Galena plumbivena.
Vermiculi mutancur in muſcas.Sal,bitumen,
acramentum arcificio fiunt , non minus quàm
natura .Triticum & liligo mutatusin invicem
Lolium commutatum in triticum . Calchitis. denc.de crim.falfi. In extrauag.com :
migrat in Mifi. Ligoi per aquam Japider
cunt, Fructus arborum , & frufta navium fiunt
anates in Scoria .
3 Dæmones ſalrem poruat modos tranſmu .
tapdi meralla ,
Sitt. IV . An aliqui verum súrum '
fecere!
I ' Negarur à multis ob quatuor argu-
menta.
2 Sed fit credibile exemplis defenſis : ano
tymus Gallus quidam Arnoldus Villanova :
pus.Ber: Trevif Raim . Lullius . Antoo.Ta .
ruilo .
3 De Græculoterapore Anaftafi.
4 Rcfpondctur exempla impugnantibus ,
explicarem cap. fpondent, de crimin . falfi, in do facræ fcripturæ verbis vel ſacris pi&turis
extrav . Teftimonia pauperum , vel ' ſocio
rum aut familiarius quæ admittcoda . Ne :
mo ultimum astis ullius apicem confequi
T.
Quæft. II. An Chral pæia habena ime numita
ro artium ingenuarum , an mechanscis annu
weranda
I Secundum fe eft ingenua & pars Phyſi
ces quoad Theoriam , aut Mechanices quoad
applicationem igoium & c , inftrumento
rum.
2. Ipfi Chimici vel mechanici vel Philo
fophi.
Quæft. III. Alchimia niquam Mazia ſpeciem
pertincat?
'Subdiftin &tione pertinere ad omnes O •
Itcoditur exemplis .
3. Exempla Naturalis.
3 Exempla Dæmoniacæ ,
4 Exempla Delaforiæ .
Queſt IV . Licita an illicita fit All:
chimia ?
1
I Direotiunt Authores.
2 Lure communi non eſt prohibita , explic
cantur cap.Epiſcopi.26.quxſt.s.& cap. fpon
3 In foro conſcienciæ pauciſlinis eft per '
miſa proprer circumſtantias varias finis, mo
ditemporis & perfonæ .
4 Peccatur defe &tu finis , per auaritiami
Auro alchimico quo pa & o liceat vti. Non ad
commercia,nec medicinas: quando ad orna .
tum & utenlilia . Nunquam admifcendum
moneræ, fulcuro hinc lucrum petere ,pecca
cur etiam per curioſitatem , & quam hoc fit
periculofum . '
s Peccarur ratione modorum , live me
diorum , fi ex fuperftitione vel pacto ,cum dz
mone agatur . Alchimiltæ mulci Magi vel
faltem ſuſpecti Præſumptio Magiæ eft con
tra Alchimiſtas & de facto fit adhibitis ſu:
perftitiofis , vergunc in maleficium philiro
rum yel venenorum . Peccacur eciam quan .
abutuntur,
6 Pcccatur ratione temporis , malè impenli
aut omiſlis aliis opportunis ,ad quæ quistence
bacus.
A zi 7.Peco
 SVMMARIA
9 Peccetur ratione perſooz , quia non fatis
dives; pārvijudicii,aucingenii.Gaudences de
cipere,feu verfipelles Incontinentes,ucluxu
rioli & iracundi.Variabiles,inconftantes, im
paticates,indo &ti & philofophiæimperiti,ſu-
perbi; curiofi,impii,iniuſti,non cimences De
um ,nec proximum amantes,vel impuri.
8. Quomodo quiſque ſeipſum.deberexami .
oare.Quomodoconfeſſariusſe debeat gerere
cum alchimico pænitente. De opinionepu
caacium poffe hominem hac arte yerúgigoi.
, Lex Anglize deberet ubique promulgati
& fervari,utDon ni Priacipis permiffu hzc
ars exerceaturà fubditis.
10. Sed & non niſi à Priocipibus, aur val
dè opulcotis.
1. Opinio illa communis Iuriftaruin
non excufat à peccato in hac re & qua
re.
12. Quam vim ubique debeat obtinercdia .
.cap.fpondeat.

CAPVT 1.

De Superſtitione & eiusfpeciebus.

I. Tymologiam nimis cu- 1 nam Lucretio , ut & aliis gentibus, religio

riosè D.llidorus a ſcruta- ponitur pro ſuperſtitione. Etymologia
tur his verbis:ſuperſtitio di- 1.autem illa etiam Servio placuit : cui cju
ita eo,quod fit fuperflua ,aut perſtitio eſt,ſuperftantium rerum (id eft ,calea
ſuperſtatura obſervatio. Alii ftium & divinarum ,qua fupernos ftant.) ina
dicunt , à ſenibus,quia multis annis ſuperſtites, 1 nis & ſuperfluustimor.De ſenibus quodad
per atatem delirant, & errant fuperftitione dit AntiſtesHiſpalenſis,non eft eius com
quadam ,neſcientes que verera colunt, aut qua mentum : fic enim Donatus, vel quiſquis
veterum ignari aſciſiünt. Lucretius autem fu- ille : d ſuperſtites ſuntſenes vel anus, quia atate
perſtitionem dicit ſuperſtartium rerum , ideft, multis ſuperſtites jam delirant. Vnde & ſuper
cæleftium ſeu divinarum que ſuper nos ftant: Stitiofi,quiDeos timent nimis,quod fignum eft
ſed malè dicit] non malè fianalogiam , fed deliramenti.
fi mentein (pectes. Nam Epicurcuspoeta 2. Chriſtianis ſcriptoribusnomen ſu
nullam Deo rerum humanarum curam perſtitions in malum fumi ſolet, etiam in
eſſe cenlebat,& ideò ſupremi numinis tia illo D.Pauli : Viri Athenienſes, per omnia
morem ſuperſtitionem vocabat , eò quòd, quafi fuperftitiofos vos eſſe video. Syriacè eſt,
quali horribili aſpectu ,timor iſtemorta- nimios incultu dæmonum , Græcè Setos
libus ſuperſtet & impendeat,alludit cniin darpov sép&s, æquo fuperftitiofiores: cò
aduersus illosLucretiib. ſcilicet , quòd vanô dæmoniorum timo
Humana antè oculos fædè cum vita iaceret re lapides,ligna,fpiritus, ignota quoque&
In terris oppreſa gravi ſub relligione. ambigna numina,colerent. Quo lenlu
Qua caput à cali regionibus oſtendebat, gentilium errorem Patres Superſtitionem
Horribili ſuper aſpectu mortalibus in- nuncupant,non Religionem :nih addicâ vas
flans. næ'vel falla denotatione,
3 Quo
a lib.8.Orig.c.3. b lib.i. cin VIII. Æneid . din Teren . Andr. c Ad.17.0.2 2.
 LIBER I. CAP. L 7

Quoniam inter Religionem & Superſti- , dum oportet id faciant. Optimè enim
tionem multum intereſt. Synæſius reéte | Theologi noſtri. Religionem definiunt virtu
Sativexovicu ait vitium elle virtutis ede- tem , qua Deo vero cultum verum ac debitum
Bica's perſona circumdatum ,ep.67. None- exhibemus, ideoque dictitant, duo illi vitia
• nim philofophifolùm ( ait Cicero a ) verùm extremarepugnare:Vnum in defectu po
etiam maiores noftri Religionem à ſuperſtitione | firum ,quod cùm debito honori detrahat,
ſeperaverunt', nam'qui'rotos dies precabantur ( irreligioſitas vocatur : alterum in exceffu ,
& immolabant , ut fui fibi liberi ſuperſtiteses- quod non quidem verum cultum æquó
fent, Superftitiofi funt appellati quod nomen maiorem exluber: ( quis enim , quantum
patuit poftea latiùs. Qui autem omnia ;quæ ad par eſt, queat exhibere illi infinitæ bonita
cultum Deipertinerent,diligenter retracarent ci,immenlæque majeſtati?) ſed ideò ni.
& tanquanı relegerent , ſunt dićti religiofi ex mium:quia nec verum , nec bonum , ſed
Felegendo',uteleganresex'eligendo , tanquam à fuperfluâ quadam circumſtantiâ vitiatum
diligendo diligentes; ex intelligendo intelligen- quæ ,quòd perperan & in Dei potiùs iti
tes.Hisenim verbis omnibus ineft'vis legendi ea- iuriam , quàm honorem , materiæ debitæ
dem ,quæ in religiofo.lta fa &tum eft in fuperfti adiicitur : ideò in excelſu pofitum vitium
tiofo do religioſo ,alterum vitii nomen , alterum vocant. d Cum enim bonum idem fit

laudis.) Adſcripſi verba ut legenda cen- quod perfectum , omnemque defectum

feo ex Lactantio :bex quo& D. Augufti- live vitium repellat:nihil etiam verum di
no c corrigendus . Non Marcellus cadem cimereatur , niſi quod idem ſit bonum :
aliter referens: Nonius etiam vult Super- perfpicuè intelligitur; ſimali quippiam in
ftitiofos dici, quod pra cultura deorum catera cultu divino reperiatur , verum cultuni
ſuperſedeant.id eſt,negliganr:itidem & re eum non eſſe , quarè nec Religionem dici
ligioſo squafi relinquofos (fic membrana ) poſle :Deindè cùm Superftitio omnis , no
quod caterisreli&tis, folis facrificiis deſerviant, mine fuo vitium in cultu ineſſe indicet,
ridiculum comment. & Nonio dignum conſequitur nullum cultum qui ſuperſti
Lactantius eruditè,quâ Colet argumento- tiofus fit, verum cultum vocandum :at
rum vi & copiâ Ciceronis difcrimen re- que adeòſuperſtitionem omnem fallicul
fellit, & concludit, Religio veri cultuseft,su- tus eſſe,ut Lactantius dixerat. Sed fallitas
perftitio fali.]hoc præclarè: non ita quod iſta non uno tantum ex fonte , ut putabat,
fübdit:Omninò quid'colas intereft, non quem ſed ex duobus oritur. Capitalis omninò
admodum colas aut quid precere.] parum id eſt quem il'e non ignoravit : ſi videlicetid
conſideratè dictum :nam fuperftitio quo- i pro Deo colatur, quod Deus non eſt:
que naſcitur, fiquod oporter coli ( Deum hunc noſtri nominant Superſtitionem falfi
optimum Maximum ) , non ut oporrer co- cultus alter minùs cft deleterius, fæpè ta.
las aur precêre: men lethalis, ſemper noxius , quem Fir
4. Religioni duntaxat locus : Si qui uni fmianus perperam videturà ſuperſtitione
ac vero Dco fupplicant, ita quemadmo- excludere ;îi cui,qui debetur cultus , non
quo

* Kb.1.denat.Deor. b 1.4.c.28. c lib.24.de civit.Deicap.30 . d videGregor,Valentiam.zf

Hifp. 6.9.10.punët.primov
 DISQUISITIONVM MAGICACVM

quô debetur n :odô,exhibeatur:huncvo- | feu facultas, vi creata, & non ſupernaturali,

cane Thcologi, indebiti cultus ſsperftitionem , quadam mira & inſolita efficiens ; quorum ra
cò quod non ,qualis debetur. Prior gene- tio ſenſum communem hominum captum ſu
rali nomine folet Idololatria vocari, quia perat. Vfus ſum terminis latiſlimis, quia
quidquid, cùm non fit Deus,uti Deus a video viros magnos.Fr.Victoriam cſecu
doratur, idolum nominatur, juxta illud | tos ,dum pomeria circumdant ſtrictiora,
a: Omnes Diipopulorum.idola, hoc eſt, vani- | artificiofam & naturalem excluſille. 17
tas. & inania, nihilque minùs quàm quod tem dixi,ſeu Facultatem ,pro quavis cogni
volunt haberi.Nain vis ifta eſt vocis He tione & operatione , apodicticà, topicâ
bræè ELIL . Poſterior nomen ſuum reti- ſcientiam gignente vel non gignente, ine.
inct,nec proprium ,quod fciam , aliud ha- chanica vel liberali , artificiosâ vel artis
bet: nec impoluit D. Auguſtinus, b con experte , verâ vel circulatoriâ , ſuperſtitio
tentus deſcripsiffe,cùm de imaginariis in - sâ; velvirii experte. Efficiendi vocabulum
debiti cultus lignis ageret ,his verbis : qua pro omnis inentis animi,lenlus,autmem
ad remediorum ,aliarumque obſervationum cu- brorum functione poſui. Vim intelligo,
tam petirent. qua non funt divinitus ad di- fivè rei adhibitæ, live perfonæ adhibentis,
lectionem Dei & proximi, tanquam publicè hominis nempè,veldæmonis.Creatam
conſtitutæ,fed perprivatas appellationes rerum non ſupernaturalem nominavi , ut exclude
temporalium.corda dißipant miferorum .] rein vera miracula ;quæ ſolius Dei ſunt o
:: 4. De hoc indebito culcu nulla nuncà pus:quocirca malui mira,quàm miracula
nobis diſputatio inſtituitur : de falli tan dicere. Communis denique captus & ſenſus,
tùm cultus ſuperſtitione differendum ; inentionem inſerui, quia multorum ma
cumque ea duas ſpecies complectatur Ex . gicorum effectuum caula ſoli ſapientio .
preſſam dololatriam ,quando cultus Deo de res , qui omni ætate pauci
bitus clarè & diſertè transfertur in crea quuntur
turam ut cùm Iudæi vitulum ,Ægyptii A 2. Tam latè fumptæ Magiæ diviſio pe
nubim , Romani Quirinum coluere ; é i tendiex cauſis , finali & efficiente. Ab ef
Tacitam , ſive ut alii vocant Implicitam : ficiente,diciturdivifio in Naturalem , Artifi
nosillan quoque priorem nuncmiſlam ciofam & Diabolicam ; quia cuncti effectus
facimus, contenti , quæ ad pofteriorem eiusadfcribendifunt,vel inſitæ rebus na
pertinent , & ſunt obſcuriora , pro modu- i turæ ,vel humanæ induftriæ , vel cacodæ .
lo noftro elucidare. Tacita idololatria eft monis malitiæ . A finalis caufa , rectè di
omnis magia prohibita, ut luô locô oſten - (partias; primò in bonam ,li bonâ intentio
demus. ne & licitis mediis vratur ; ( quod tantum
CAPVT II. competit artificioíæ ac naturali ) & in ma
De Magia , ciuſque diviſione, di Magorum lam, cujus nempè finis vel media , quibus
variis nominibus. utitur,prava ſunt : hxc peculiaris eſtMa
Agiam vniverfim fumptam de giæ prohibitæ ; quàm idololatriam taci
finio terminis latiſſimis,utfitars
"MAN tam & ſuperſtitionis ſpcciem elle diximus.
Hæc
a Paral.16.0.26.4078 b lib . 2.dedo&.Chriſtian.c.23. crelio.de Manum . 8, Angles in
floribus ad 2.0.7.06 alios.
 LIBER I. CAP. II.
9

Hæc prohibita Magia ſic deſcribi poteft, | fignificandum , qui ſtygijs hiſce myſterijs
Facultas feu ars, qua,vipacti cum demonibus forent initiati . Proſequamur præcipuas
initi,mira quadam , & communem hominum appellationes . Quædam Hebræorun ,ad
captunt fuperantia,efficiuntur.Dixi,vi pacti, | lolam diuinationem videntur pertinere,
quoniam omnisMagiæ huius vis, pactô vt duo illa coniungi ſolita , HROVOTH
tacitô vel expreſsô nititur , vt fuố locô & IDDEGHONIM ;quorum nih fillor
docebo . Tacitam vocant idololatriam . poſterius latiuis paulò patet , ideoque in
Theologi, quia non tam ( vt plurimum facris litteris illi ſolet poſtponi locis 4
certè ) intenduntMagicultum illum ex- paflim obuijs. Aquoth , à radice 218 , of,
hibere creaturæ ,vtDeo ; quàm tanquam quod vox reddatur obfcurior & quali
benefactori cuidam & munifico , à quo ex vere ſtridens.bnam OF primò ſignifi
aliquid conſequantur.Quæ intentio ,ra cat ipſum dæmonem reſpondentem , let
tione multiplicis ſui obiecti, quatuor cundò ſignificatMagum qui reſponſum
quali ſpecies huius tacitæ idololatriæ, ſeu elicit: ſicut & Python & ventriloquus, vo
prohibitæ Magiæ gignit. Fit enim ali catur , vel ipſe dæmon inhabitans , & ex
quando , vt duntaxat extraordinarij & imo hominis reſpondens : vel ipſe homo,
miri effectus cognitio vel operatio quæ- cui dæmon inhabitat. < Græcis etiam
ratur ; & tunc labi nomen Magiæ fpecialis, tupuris vtrumque ſignificat, à quodam
ac ſtrictèfumptæ , vindicat : aliquando Encycle, qui Pythonem habebat, & pri

n
fit, vt quis oitacur cognofcere res furu mus ventriloquus Athenis fuit, vnde &
ras , vel etiam præteritas aut prafentes, alij ćupurrãs dicti.quod docent Suidas &
ſedarcanas & occultas ; conatus iſte Di- Heſychius , & Scholaftes Ariſtophanis d
ninatio nominatur: aliquando deſiderat & ex Ariſtophane , Plutarchoque
inſtrui & iuuari, non vt prolit, led vr no- poffetprobari. IDDEGHONInon fpe
ceat alijs, vel vltionem fuinat huic ſcele- ctat ad Chiromanticos & funiles, ve qui
ri Maleficium eſt nomen Denique lune | dam cenlet ; ſed ad oracula dæmonum ,
aliquando, quibusdecretum eſt,fine no- fiueper AOVOTH , fiuè ex viſceribus
xâ cæterorum , fibi velalijs hoc opere telluris , fiuè per vmbrarum euocatio
prodeffe vtilitate vel voluptate , & tunc nem , vt colligitur comparationeloco
Theologi nuncupant Nugatoriam feu va rum SS . vbi hoc nom n vfurpatum : e fi
nam obferuantiam . Sic Magia reproba, in uead genus quoddam divinationis , de
Magiam ſpecialem , Dininationem , Malefi- quo libro tertio & quarto .
cium , d Vanam obferuantiain diuiditur,de Alia nomina non tain quid damon
quibus fingulis ordine diſputabimus. efficiat , quàm quid Magus conetur , l'e
3. Ab hacfpecierum Magiæ diuerf- fpiciunt, pateniquelatiùs. Adomnese
tate , mira nominum varietis apud He nim diuinationes pertinent, NACHAS .
bræos Græcos, Latinos manauit , ad eos KASAM , GHONEN , ad omnes
B vero
77731377
Da Lexi.19.verf.31.6 24.verf 6.Deut.19 verf.11.4.Reg. 2 } » b 941 Eja
8.9.!6 .19. verf 3.cReg.28.verf.7.69.c V docui pluribus comm in 1f2.c.8. verſ.19.d Sure. lle.
lych. sn voce. iupuxans Plutar, läb.de offeétu oraculor.Ariftophan. in Velpis ,ibi. Scol. e fup.lie B.
‫קסס נחש‬
1 ) DISQUISITIONVM MAGICACVM
verò incantationes , CHABAR &.
LACHASCH ;ad omnem denique Ma-
gicam in genere, CHARTVMMM, &
MECHASSEPHIM , de quibus nunc
agendum . NACHAS fignificat augu-
res, & omnes alios coniectores vanos:
quiex fortuitis quibufdam futura ſolent | gioſa miracula operantur . immò &
diuinare ; qualem le,prudenti vocis æquofcumque incantatores & veneficos
quiuocatione, ad tempus loſephus fin -
xit. a hæc diuinatio prohibitæ multis lo
cis b .
KASAM ſignificat vniuerfim diuina-
re,vndè KISAM diuinans ſeù ariolus , &
KESEM diuinatio, ſumitur etiam in ma-
Jam partem de quacunque, rerum quo
que non fortuitarum , prohibita conie
ctatione.pallim in SS.eius mentio obuia
eſt c.
GHONEN quibuslibet auguribus &
coniectoribus accommodatur d etiam
Onirocriticise. quarè perperam Rabbi-
ni recentiores reſtringunt ad eos,qui ſu
nos , qui ad naturalem ſeu bonam Ma
giam videntur referre. Q :læſo , ſihanc
lignificaret ,curtam feriò in Ss.prohibe
retur :'Equidem puto hoc nomen com
pleci Magorum genus omne; qui, cum
dæmone fæderati, diuinantg.vel præſti
comprehendere probatur, quia Lxx.
modò vertunt expoſitores , igyurasi:
modò peppaxous veneficos k. inodò
iwandous incantatores l. Vulgatus quo
quenoſter aliquando vertit coniectores
m.aliquando verò ariolos n. aliquando
maleficos o. vt iftorum auctoritate vo
cabulum intelligamus adeò diffuſum
elle ,
Denique MECHASSCHEPHIM
vox , eſt orta ex radice , CASCHAPH ,
ſignificans quemuis maleficum præſti
gijs,vel alijs quibuſuis malis artib.magi
cis, vtentem Ideò nofter tam latè inter

perſtitiosè dies & tempora obſeruant, pretatur , maleficos, p, maleficas artes q .

fauſtá fint an infauſt . ſed hoc genus , maleficia , raut veneficia , s.
ne a
ad omnia pertinet. 4. Non defuit tamen quidam vehe
CHABAR f. & LACHAS g. quo- menter huius criminis ſuſpectus, & ex
modo diſcrepent,nondum inueni; qua- i profeſſo fagarum patronus, qui lectori
rè ( ni fallor ) idem ſignificant,nempè bus conaretur perſuadere hoc vocabu
in acvadu ,Incantatorem ,feu ( vt Gentiles lum , faltem in lege ExodiXXII. cap. re
vocabant) exorciſtam , qui profanis ſeù ſtringendum ad folos venenarios , cuius
malis verbis aut mullitationibus mira error facilè refellitur. Primò, quia radix
patraret. nominis , CASCHAPH , non ſignificat
De CHARTVMMIM falli puto , toxico perimere { vt ipſe putat)ſed quan
Abenezram.Ben -Natam & alios Rabbi do ſolitariè ponitur,nec ſententia narra
tionis
D'yununaGCN -14v.5.& 15.b Leuit.19 verf.26.NU.23.V.23. & 24.verf.1.Deut.18.v.
102. Par.33.0 6.c vid.ver.23 & c.verf.10.1.Reg.28.v.8 .Reg 0.17 Íſm.3.v.z.lerem.27. v. 9. Ezec.
12.V.28. dd.loco.Ier . Mich.s.v.v.it.e vi Deu.18.verf.10 . 2.Par,33.v.6.f Iob.40. ver 25.6
PS:77.0.6 D'DU7gId v ... Ec c 10 v.13.h vtGen.41.ver / 8 - 24. i vt Exod.7.0 11.22
8.0.7,4c.18.c.9 0.11.k vin Genef fupralviin Ex fupramin Exod.n in Gen.o Daniei. I. verf.20 .
6 2. ver.2,p In Exoſupr.D'DUJDJU Exod. 7.v.1. 22 V.16.5 2.Pars. 33.verf.6.s Iſa.
4.verf.1. & 2 lerem . 27.ver.y Daniel.2.2. ve...Mic.s.vorf:12.Nabum 3.ver.o.Malach. 3.v . 5 .
Reg.9.vet/ 12
 LIBER I. CAP. II.
tionis reſtrictionem poftulat, tunc Ma 5. Secundum adfert locum Exodic ,
gicorum ludibriorum genus omne con 22 , eò quod Lxx . verterint papua kous:
tinet,vt apudMalachiam ,& Nahum , & quod ipſe contendit ſolos venenarios
in libris derelictorum : Si quando autem ſignificare:cam bonus certè Græcus , quá
reſtringatur,id contingit rei,quæ deſcri- bonus Chriſtianus : refellitur ipfa con
bitur , conditione hoc poftulante. Sic ! ſuetudine Lxx. Interpretum , quos con
Exod. 7.reſtringitur ad præſtigiatores ftat câ voce latius vti. Primò, quia Exod.
propriè dictos, de quibus tantıìm age- 7.v.11.etiam vertune paguaxcus ,vbicon
batur:ſic apud leremiam ponitur pro di- . ftat agi de præſtigiatoribus: nam & in
uinatoribus ; apud Danielem , pro ſom - cantationem ſeù præſtigias ibi vocant
niorum interpretibus. Det aduerſarius paghaxids; & quos antè paquexoùs dixe
locum vllum , vbi pro ſolis Venenarijs rat,ijdem ab illis vocanturécoidoi, De
vſurperur. Benè eft , quòd duo tantum indè æquè diffusè ſumpſerunt in Parali
loca adduxit. Vnum de a lezabel , quæ pomenis, ipapucxtuito. Tertiò quoniam
clanculum venenis , & non ferrô palam in Ieremiæ verbis , nomine opfxXÉWL ,
atque cædibus in prophetas graſlari fuc- complexi ſunt diuinatores . Quartò quia
rit lolita. Quanto verifimilius eſt fæmi. inter fomniorum interpretes , apud Da
nam inſano dæmonum cultu furentem , nielem , recenſent papraxoùs. Tam ergò
incantationibus quoque , & rhombis, latè ſumunthoc vocabulum leniores iſti
alijſque philtris Achabum , & alios de Hebræorum doctiſſimi:quod verò peri
mentallézvt ibidem benè , poſteriore lo- tiid faciant , ſiputarem operæ pretium ,
cô , cenſuit Toftatus. Sanè antè Iezabe & antè non alij id feciſſent; probarein
lem Magiæ fuſpecta non fuit Samaria; Hippocratis,Platonis,Ariſtotelis, Theo
poſteà, per hanc fortè exercitam , peſtis criu & aliorum veterum teſtimonijs.lo
hæc immiffa , hæft adeò pertinaciter , vt fephus vt non fuffragaturaduerfarijs, Go
Samaritani nomen pro incantatore y nec nobis refragatur. Pro nobis ſtant
ſurparetur . Vndè & IESV Domino ob- Philofoph.lib.de ſpecialibuslegibus cir
iectum , Samaritanus es , & demonium hae ca medium , & Catholici Patres c pleri
bes, ut quaſi genti proprium eſſet ; cum que qui legem illam Mofis ad omnes
dæinone commercium habere.Quarè & Magorum ſpecies retulerunt : Hæc de
Doniinus conuitium illud vnicâ nega- Hebraicis,
tione refutauit , ego damonium non habeo, 6. Græcis ſua quoque ſunt nomiva ;
quaſi dicat ,cum dæmonio paredro , vel quæ , ſtrictè ſumendo , differunt: nam
eurycli fæderato, nulla mihi familiaritas é corso incantatorem , uéves Ariolum
intercedit, qua propter nec Samaritanus feù drinum , papresexiùs Venenarium ,
fum : & poft Chriftum Dominum ,fol. zows Præſtigiatorem propriè lignificat,
lemnes Samariæ Magi principes eorum- ! Sed frequenter primum , tertium &
que ſcholá Simonianorum ſcilicet, & quartum , ad omnem Magiam porri
Menandrianorum . guntur. gens etiam quemcunque deno
B 2 tat
a 4 Rrg.6.verſ 22 b Ioan.8.v.48.6 8.c D Hieron . in Ierem . & Daniel.D. Aug. 1.21.de cix.
Dei ,co Ilych 16.in Leuit.6.1920 .Raban. alii add.c zz Exod .
iz DISQUISITIONVM MAGICARVM
tatimpoſtorem . Videas illa tria Homo- d Mathematicis. Idem cenſer ab hoftili
nymôs coniungi à Platone, Syneſio, He . maleficio , de quo libro tertio agendum
rodoro ,Chryloſtomo, & Helychio. Ad- dictas olim Simulatrices ,à feſto : & Filtri
de qua babes inferius l.s.fect.16.litt. yy. ces à Tertulliano . Longobardi fais legi
3. Sic Latinis alia eſt propria fignifica- bus Maſcas nominant:eò fortè , quòd in
tio ,alia per extenſionem accommodata, conuenticulis ſuis laruis le tegant; dvel
Magorum nomen à Barbaris ad Græcos, quod deformi ſpecie oris vt funt pleræ
Latinosque traductum , initio Perlis & que, laruis ſeu maſcaris , quàm foeminis
Chaldæis in honore fuita , vt proprium fimiliores.Sortilegos veteres nominabant,
Sacrorum antiftitibus, Regum modera- qui quarumlibet ſortium ſurpeſtitioſo
toribus,philofophis atque Theologis ,in iacu aliquid diuinare nitebantur e. Scd
infamiam ccepit vergere , & cunctis ma- Theologi & luriſperiti poſteriores cum
lis artibus attribui. Venefici dicebantur nefando ftrigum crimine confuderunt,
antè ſoli , qni malis pharmacis lædebant, Sortiarios eoſdem , & fortiarias , vocatos
& venenarii vocantur: poſtea de incanta- comperio iam indè ab Hincmari Re
toribus hoc nomen vſurpatum , & cun menlis Archiepiſcopi
@is Theſſalis accommodatúvani (apud fimul & Dæmonis valalli Ligij funt,
capitoliun . ) Arioli , Augures, Auruſpices, quarè pollunt etiam dici Satanici Vene
Chaldai, Theſſali, Gennethliaci,fæpè con- narii. Horum crimen vetus , & antè
funduntur.Lamia dictæ ,quodpueris ne- CHRISTI Domini aduentum . Tales
cem adferant, deſumpto nomine , vel à enim Canidia Horatij , & Eriſichto Lu
famoſa illa & crudeli Repinâ Lamiâ , decanı,Martina Taciti, & Theftalæ Lucia
qua Anton . Liberalis , Diodorus & alij , ni , & Apulei.Nomen ſortiariorum recen
vel à fuccubis dæmonibus, de quibus i ciuscſt .
Phyloſtratus: velà feris Lybicis, de qui
bus Dion . Sophiſta b . Striges ,ab infauiſta, CAPVT III .
& nocturna aue , quæ creditur exitium
infantulis ad ferre c. VeteribusetiamRo De Magia naturali feu Phyfica.
manis apud Apuleium dictæ hæ mulie
res ſunt, veratrices, quod diuinandi Ici Vi fupra mottales omnes Magi
entiam profiteantur, vt ſolent ille feces, Q cis dediti fuêre , Perfæ ; à quibus
quæ ſe iactant Ægyptias , colluuie om . | id Marcion & Manes mutuati ;duos cre
nium populorum ac nationum : veteres | didére Dcosauctores , & rerum Domi
enim rerare dicebant: Ennius fatin vates nos ; alterum bonum Oromazim vel
Perant & tate in agunda fortallis & veracu- ! Oromagda m ;
Oromagdanı quem Solem cenfebant ,
quem
le , vt conijcit vir doćtus apud Suetoniú i & malam alterum Arimanem , fiuè Plu
in Vitellio : Nullis infenfior quam veraculis tonem : g . deindè ab his numinibus du
Ifcenu
a Hieron inc.2 , Daniel. Apuleus 2. Apol.Hefych.dSuidas.b Vid. Adagi. Lamje turres, com
munen , nefrumin Seiecæ Tragæd Vide comm.sh Slecteam v 73.z.d Remig i demonolat.c 18. e ex
dratit.de fortileg.fçap.vit.33.9.1 g Plutarch.de Ifide Olyride. Laertas initio fuæ hiftoria Aga .
th as ó alii.
 LIBER 1. CAP. 111 . 13

plicem Magiam deduxerunt; vnam quæ | nenfis & alii , qui bonam illi tantum tri
ſuperſtitiola tota,cultum falſorum Deo - buunt. Secundus fortè Badrianus; qui
rum tradebat, & hujuſmodi plura ; alte cum Nino bellum gefferit, de quo Pli
ram , quæ naturas intimas rerum calle- nius, Iuftinus & Arnobius; Tertius qui
bat , quam Perſis utramque Apulejusa & Erus dictus, five Armenii filius , jux
adſcribir. t . Clementem Alexandrinum ; five Oro
2. Fallax prior & nociva , ſatis dia- | mazi , juxta Platonem : nec enim arbi
bolum indicat auctorem , qui ante dilu. tror hos Eros fuifie diverie, uit cenfuit

vium eam docuit malos illos gigantes, Fr. Patricius . Suidas videtur primum
à quibus eâ Chamus imbutus; ab hoc, cum fecundo confundere, non quartum

ejuspoſteri Ægyptii , Chaldæi, Perſæ : aliquem ſuggerit. Arnobius quatuor

fic enim interpretor D. Clementis ver
ba b de Angelis peccatoribus ; docuerunt
(ait ) homines quod daniones artibusquibu: -
dam obedire mortalibus, id eſi , magicis invo
Cationibus poſſent: ac velut ex fornace qua
dam & officina malitie totum mundum fub
tractô pictatis lumine, impietatis fumo reple-
verunt. Probis & aliis nonnullis cauſis di
luviimi miundo introductum efi , & omnes,
qui erantfuper terras , deleti funt , exceptá
Noe familiâ , qui cum tribus filiis eorumque
uxoribusfuperfuit : ex quibus unus Cham no
mine, cuidam ex filisſuis , qui Mezraim ap-
pellabatur, à quo Aegyptiorum & Babylonio-
Tum & Perſarum duciturgenus , malè com
pertam Magicam tradidit difiiplinam hunc
commemorat : primum illum Chal
dæum : ſecundum Bactrianum , tertiun
Pamphilium genere , qui & Erus diétus;
quartum Armeniurn genere , non Ar
menii filium , de quo Clemens : fed a
lium Hoſthanis nepotein : Quinti fortè
meminit Suidas cum Zoroaftri Aftro
pomi meminit , & Perfomedum dicit
fuific . Sexti Preconnefii mentionem fa
cit Plinius , omnes hi Magi fuêre. Sic
etiam de dæmonibus agens Lactantius
1, Magorum quoque ars omnis , e potentia
borum adſpirationibus conftat , 6c. Idem
aflerit & D. Cyprianus, & additd Hoſt
hanem Magorum præcipuum fuiſſe,
huic famoſosalios addit Tertullianus, e:

gentes qua tunc eranı Zoroaftrem appella- hisverbis ; Hoſihanes,Typhon , & Dardanus,
verunt , admirantes primuin Magicæ artis & Damigeron , o Nectabis, Berenice, publica
auctorem , cujus nomine etiam libri plurimi | jam litteratura eſt, que , . Hisconlen
fuper hoc habentur, & c .] addit hunc poft. tiunt Arnobius, li rectè verba diſpungas
ea ictum fulmine , Zoroaftrem quali vi- f. & cum Euſebio i : D . Auguftin , ac
vens aftrum , & dictum , & pro Deo ha- 1 Marcellinus.
bitum. 4. Zoromazdis meminit Suidas,
3. Zoroafter non unus > fed multi Azonacis Plinius , eumque facit præce

fuêre (nam Goropiusnugatur qui nul- | ptorem Zoroaftris. Corrupit vocem

lum puitat fuile) Primus ifte Chaldæus Noachi : ab hocenin Cham & filiejus
Magiæ inventor : falluntur Sixtus Se Chus Magiam bonam edoctı. Scripsere
Bš Retiain
Idolaniiale 6.16.
a Apol. I. b lib . 4. recign c l.2.c.14 idem affirmat e 16 . d l. de
e lib . de anima,c.penult. fl. 1. coutragent. g Eufeb . 1.10.de præparat . Aug eft 1.12 . deciv .
Dei, Marcell. hiſt. 1.,13.
14 DISQUISITIONVM MAGIC ARVM

etiam Magica, Iulianus Chaldæus phi- videntur. Velut cum Tobias paternam
de dæmonibus : & cæcitatem felle piſcis diſcuſſit , b quam
Theurgicorum auctor illius filius, Iu- vim Callynomio piſci tribuunt cum
lianus ideò Theurgus vocatus , de qui- Galeno cplerique item . cum tympani
bus, Suidas & Proclus conſulendi, Por ex lupina pelle ſonus aliud tympanum ,
phyrius citat quendam Palladem , & ex agninâ tenſum ,diſtenſum diſrumpit :
Symbulum , & alios,nempe Adelphium , d cum Venetiis Turca quidam liquato
Acylinum , Alexandrum ..ybicum Phi- plumbo manuslavit innoxius e , illuftria
locomum , Demoſtratum Lydum , Zo . quoq; illa quæ narrat B.Auguſtinus lib.
ftrianum , Nicotheum , Allogenem ,Me- de Civitate Deic.4.5. & fexto depavonis
fum , quorum impiis ſcriptis atebantur carne neſcia putreſcere;de paleis frigore
Gnoſtici. Picus teſtatur etiam legiſſe ſe luo nives cõfervantibus,& calore fructus
libros Chaldaicè ſcriptos Eſre & Mel- maturantibus,vi contraria :de calce que
chiar magorum . Ex his hodie tantum cum ignitam in ſe vim habeat , aquis ac
exſtant, Zoroaſtri xandairá leu Mayend i cenditur ol o infuſo non accenditur, de
hóvia , quæ ex Platonicorum ſcriptis la- Agrigentino ſale ,qui liquatur igne; aqua
boriosè collegit Fran. Patricius, obſcu- verò induratur & crepitat:de magnete,
ritatis majoris, quam utilitatis : in quæ de pyrifonte & fimilibus his addunt alii
exſtant comment. Græca Plethonis & patres f de dictamno , quo cervus ſagit
Plelli. tas expellit, & chelidonia , qua hirundi
Naturalem verò legitima'nque Magi- nes cæcos oculant pullos. Confirmat
cen cuin cæteris fcientiis Adamo Deus Pliniusg de Pſyllis & Marlis odore ſer
largitus : à quo poſtericas docta , perpente loporantibus & impunè laceſſen
manus & orbem eam propagavit : de tibus de Picis h Martụi herba cuneos ada
hac arbitror intelligendum , quod ex ctos expellente : unde communis fabula
Thalmudicis Quincarboreus in cap.s. | increbuitcam ſeras aperire. Confirmat
Threnor. tradit Sanhedritas ludæorum | Alex.ab Alexandro , i de veneno , Ta
Magiæ peritos eſe lebuille. Ea (ur Pſel- rantulæ leu Phalangii Calabri , à quo
lus & & Proclus advertêre ) nihil eft morſis non aliud vitæ & remedii
præ
aliud , quam exactior quædam arcano ſidium , quàm ſi certo muſicæ ſono fatia
rum naturæ cognitio , quâ cælorum ac re' ad numerum compellantur, donec
Giderum curſu & influxu, & fympathiis concidant fatigati. Prætereo innumera,
atque antipathiis reriim ſingularum ob- quæ congeſsére Ariſtoteles ( ſi auctor
ſervatis , ſuo tempore , loco , acmodo , ipſe libri de admirandis auditionibus )
res rebus applicantur , & mirifica quæ- ! & Guilhelm . Alvernusopere pererudi
dım hoc pacto perficiuntur ;quæ cauſa- ! to , de univerlok , & ex Belgis Robert.
ruin ignaris præſtigioſa , vel miraculola | Triezius auctor libri de damonum dece
ptionibus;
Pſellus de demon : b. Procl. 1. de Magia . 6 Tobiæ 7 . c Gall. I. 10. fimpl. medicam .
Plinius. Aelianus alis. d Oppianus / 3 Cynege . c Cardarnus 1.6. de fubtil Boiſkau Hiff.
Prodigio c . 8. f Tertullianus l.depænitentiac ult .Pacianus l. de pænitent. D Hierouym. in Ec
clef. 8 libo 7,6. 2. h 1.10.6.10. i b. z . Genial die. k partis 2. principal.pag. 3.6.32.
cap.4 .
 LIBER I. CAP. III. is

ptionibus; a apud quos tamen duos quæ- | monis ufum operâ, faciunt quæ perdo
dam narrantur , meritò Satanici pacti i ctè ſcripſit Eufebius contra Hieroclem .
ſuſpecta, ut quod Guilhelm . narratHe 6. Naturalis Magia dividitur in ope
liotropiam facere homines inviGbiles , & ratricem & divinatricem , hæc in abditis &
de qua
argento viyô interduascannas poſitô in futuris conjectandis verſatur ,
cantationes impediri . Vt quod Rober- libro fequenti differendum nobis copio
tus docet , rutam furtô ſublatam ,& oci- sè: illa miros effectus producit de qua
mum cum convitiis plantarum uberius nunc agimus .
provenire : item feptem certæ herbulæ Multi de ea libros ediderunt, quorum
gramına , jacta in fympofio , convivas qui catalogum nudum proponunt * line
omnes ad rixas & Lapitharum certami- antidoto, videndum ne venenum aurcô
na provocare. Nec minus frivola ſunt Babylonis calice propinent incautio lm
quæ Ludovicus Dulcis memorat de vi primis ab hoc numero removeo , ut dæ
gemmarum per eas effici poſſe, quicquid moniacos Magos , Robertum perfcrutato
homo queat imaginari . lib. degemmis c. 1 . rem , cujus Magiam baremonialem , & libr. }

ô vanam auxeſim ! an gemmæ omnipo- de myſteriis ſecretorum Agrippa legerat , &

tentes ? Solidiora longè & tutiora peti ex iis decerpferat non pauca ; Picatricem
poffunt exempla , ex Sirenio , Fracaſto - hiſpanum , Anſelmum Parmenſem ,cicchum
rio , & Langio.be Eſculanum , Petrum de Arbono , e Cornel.
. Naturalishujus Magiæ peritiflimum Agrippam , & Paracelſum , & auctorem
fuille Salomonem Regem minimè du- i peftilentis libri senys innomina
bitandum . Quæ tamen de morbis ab tum , ſed mirum hypocritam ; homines
eodem Rege curatis incantatione , Fla- partim atheos, partim hæreticos. Al
vius Joſephus reculit,c ea vel falla funt, chindus, Rogerius Bachonus & Geber Arabs
vel in illud referenda tempus , quo ſe multis ſcatent ſuperftitioſis. ideò vecitæ
idololatriæ & omni ſuperſtitioni im lectionis etiam hos putârim . Raymundus
merferat. Tres Magos Euangelicos hâc i Lullius, & Arnoldus Villanovanus , ſunt

Naturali Magiâ imbutos volunt non- ipli quoque in nonnullis hæreſeos nota
nulli, & crediderim . Sedan hac ſolâ & ti: e quarè libros eorum nullus deberet
non dæmoniaca quoque ? poſt Chri- j legere, qui Theologicorum dogmatum
ftum Dominum adoratum , cerrô cer non ſit probèperitus, In eandem claf
rius, à crimine hoc alicnos ; quid ante ſem referendus Thoma Bungeyl.b. de ma- ,
fuerint, parùm refert. Sanè Theophy.. gia naturali, & eôdent titulô lib. Gregorii
lacus de cenſuit etiam verita imbutos. Riplay, qui poft mortem necromanticus
De Apollonio Tyanzo : videtur Iuſti- | fuiſſe judicatus dicitur , Ponceti & Ardoini
nuse Martyr eum Phyficis magis annu libri de venenis, legendi non videntur,niſi
'merare : ſed , ut frequentiùs credam de- 1 à medicis conſientiæ timoratæ ac piæ :
cæteris

a cap 4. b Siren. lib.4. de fato 0.6. Fracalfor. lib. de sympao. en antipat. Toan Langio
cpift. 33 c Libro 8. Antiqui. d'in Matt, r . quaft. 24. ad Orthodoxo. * Mich Medina
kb. 2. de retain Deum fidecap 7.ex Agrippæ libris.' e Vode Dire&terium Inquifitorum Eimeciri
6 Marianum 1 14. de rebus Hifpan.c. y . 125.6.4 .
16 DISOVISITIONVM MAGICARUM

cæteris ea lectio intuta. In Cardani de Vndè & ab Inquiſitoribus Romanis,ju .

Subtilitate & Varietate libris paſſim , latet re opriizô , liber ille inter vetitos refer
anguis in herba, & indigent expurgatio tur. De theatro univerſe natura , ejuſdem
ne Ecclefiafticæ linæ , Ioan. Baptiſta à | Bodini , li Deus vitam dederit, oftendam
Porta , fpecioſo Magic Naturalistitulo lu - alias, plus in eo corpore Rabbinicorum
perſticiofa multa & illicitæ Magicæ ve elle deliriorum ; quàm folidæ philoſo
lare nititur,verbi gratia de conficiendo phiæ , multa quoque cum Theologicis
ſagarum ungento, & his fimilia. De An- placitis adeò pugnantia , ut qui leniùs
tonio Mizaldi Naturalis Magie libro , non de illis loqui veliterronea , & prorsus
habeo quod dicam , quia nondum legi : temeraria cogatur vocare , de quo alias.
ſuſpicor, quod facit in Centuriismemora Adeò lubricum & periculolum de his
biliunt luperſtitioſa illum à Naturalib . dillerere, niſi Deum ſemper , & Catho
non fecreviſſe. Alberto Magno tributus li- licam fidem , Ecclefiæque Romanæ cena
berdeMirabilibus vanitate &:ſuperſticione furam , tanquam Cynofuram fequaris.
refertus eſt; ſed magno Doctori partus quæ quidem breviter à me commemo
ſuppoſititius. Cicchi de Éſculo Comment. rata ſunt, ut juvenibus conſultum , tion
in ſpherum Sacròbuſii inter ſuperſtitioſa ut viros doctos irem fugillatiin . Nunc
fcripta collocandus Pomponarii deIncan. quædam diſcutiamus dubia, undè le
tationibus opuſculum , certè miratus fui quentium deciſio dependet.
tain diu tolerari ab Eccleſia , nunc recens
& meritò , in Romano indice damnatur: QV Æ STIO I.
verillimum enim , quod ab Anthonio
Mirandolano a ſcriptú hoc opere Pom Quid cæli adſpectus influxus ad
ponarium ,fed necPhilofophum bonum , Magicos effectus conferat.,
nec quod fædius, Chriſtianum bonum
exhibuifle , cum effcctus omnes mirificos Mnium ſuperſtitionum caput
cælorum influxionibus adſcribit , adcò præcipuum hoc veterum Mago
ut velit & religiones & leges , earumque rum fundamento nititur , de
latores ab iis dependere. Quod prorfus quibus ita Pſellus cum exponit sóyiz
eft impium . Edidêre quidam , nomine i zapoáspou. Magicas verò rationes conſti
Franciſci pici Comitis Mirandulani poſitio- tuunt, à fummispoteftaribus , & à terrenis
nes Magicas , in quibus certè funt quæ | materiebus.compati ajuneſupera inferis, &
meritò, criam Bodinus , ut noxiæ ſuper- ì præfertim fublunaria ) Hos ſecuti recen
ftitionis, reprehendit. Quid ipſe cenſor tiores , quæcunque per characteres, fi
ille ? Demonomaniam ſuam multis erro guras ac numeros ipli perficiunt , ca
ribus referfir . nec qui poftea edidere , ut produci volunt à virtute iis figuris com
emendaram , Antuerpienſes ,uti par erat, į municatâ ab aliis figuris fublimioribus ,
, Manent multa noxia, &
expurgârunt ex ſympathiâ quâdam naturali rerum in
quæ amiviguum auctoris fidem fatis con . ter ſe ſimilium , quatenus hæ figuræ ad
teftantur, nocereguelegentibus pollint. amulim invicem coaptantur. Quod
confir
2 1 6. de fingularicertamine,
 LIB. I. CAP. II. QVÆST. I. 17

confirmant fimilitudine non unâ . Pri: | fimilitudo inter terminos extremos ,

mò , ficut Echo ex oppofiro pariete cau- lem urentem & lignum quod uritur. In
fatur. Secundo : ficur in concavo ſpecu- cytharis autem , evidens requiritur à par
lo collecti radii oppoſitum corpus re te rei convenientia , intentionis modus
percuſu inflammant. Tertiò , ficut cy- idem , fidium concinnitas , cythara
chara eôdem modô , quô alia , tenfis fidi rum debita propinquitas , limilis acris
bus,fiferias, alteram tinnitu ſuô cogit | criſpatio , quæ lonitum quali ple &tra
concinere: ſic iſtas imaginum , numero. eliciat,
rum , characterumque fimilitudines ef Denique quis figurarum hujuſmodi
ficientiam miram contendunt habere. characterumque vires , atque ſimilitu
Sed ifta prorsùs frivola elle convincun- dines unquam nugonibus iſtis revelavit?
tur. quod revelationis teſtimonium profe
2. Primò, quia ſimiles illæ , quasin frunt?fi Chaldæos, Ægyptios , & plato
cælo comminiſcuntur imagines,prorſus nicos laudent, quæram rurſus à quibus
funt fictitiæ ,& quædam (ut Philoſophiifti acceperint , quod fanè mortalium
vocant) entia rationis , quatenus figuræ nullus lolo ſtudio vel experimento , in
quædam funilicudo & imago picturæ il - telligentiâ quivit conſequi,
lis aſcribitur , nominaque ad placitum 3. Præterea fatentur Magi, quaſdam
impofita, ftellasab invicem diſtinguen- imagines non ad fimilitudinem cæle
condi cauſa, ut bene Bartholom. Sibyllanus ftium illarum ,quas diximus , ſed ad fimi
& advertit : & patet ex imaginibus pictu- litudinem rei,quam operansanimo con
silque Aftronomorum . quis enim ne- cepit conficiendas , verbi gratia : lima
Lcit nullas in cælo elle verasurfas ; an - gusopter duos committere, duorum in :
gues, leoncs, crateres, naves, Pegaſos; ter fe pugnantium : fin vero amorem
fed hæc, dicis causâ tantum nos imagi- conciliare velit , duorum ſe comple
nari ? Fictitiæ verò figuræ nulla poreſt atentium effigies ſculpendas : [ fecundi
elle efficiencia , quâ talis eft, nec cum aliquid petitur, in rectâ iconis ſuperfi
vera figura ſympathia , vel amor natu - cie : fi verò infauftum quid , in dorlo leu
ralis : id enim quod non eſt, quem ef- averſa parte infcribendum , quod velis
fectum , in eo quod eſt , queat produ- j evenire, Harum imaginum Nectana
cere ? bum tradunt inventorem , & Albertum
Deinde comparationes illæ nihil pror- \ in Speculo , approbatorem : quæ omnia
fus ad rem faciunt. In Echo cuncta | ſeipſa vanitatis arguunt & poftea rçfel
lunt realia entia , homo loquens , yox lentur b. Ex his tamen deliriis pergunt
repercnlla, paries repercutiens : nec ta- | majora ſereredeliramenta .
men ulla parietis cum homine fimilitu Primò, li cui morbum vel fanitatem
do ,ut illarum ipfi dicunt eſte imaginum . velisadferre, principio id attendendum ,
In (peculis quoque illis incendiariis, utætati ejus conveniens planeta deliga
omnia ponuntur reipſa conſiſtentia, ni- tur, verbi gratia , feni Saturnus, puero
hil confingitur : peculla quoque forma | Mercurius, viro lupiter , deinde etiam
с plai eta
a Peregrinat qua . I , Decad.c 9. qua principis. 9.1.2 . b infracap. 3.9 . 1 .
 -18
DISQUISITIONVM MAGICARVM

planera conveniens affectioni ſeu qua- I pabolen , ut quando lapides dicuixur

licati inducendæ ; ut odio Mars , amoclamaturi, terra dicitur aſpectu Dei
ri Venus : denique lignum quod parti, tremere, vel reſponſura interroganti.f
corporis, quam velis juvare vel læde- | Quarto per Analogiam & Metaphorani,
re, præfit, ut ſi capiti aries ; ſi pedibus ur cum ſoldicitur præeſſe dici,g Luna
piſces. Nituntur hac ratione , qua ca nocti, Luna vocatur regina cæli, ftellis
jeftibus corporibus non Hebræi mo tribuitur immunditia a
, ſtra dicuntur
do & Græci Gentiles, ſed ex Catholi- laudare Deum , item nominantur vir
cis etiam olim quidam Patres & recen tutes cælorum . Quintonon ex veritate,
tiores philoſophi Itali a'animam intel- ſed ex hominum opinione, ut cum h legi
ligentem tribuerunt. mus militiam cæli de aftris & ftellis.
4. Sed hæc omnia ut ſtolida,ita fal- Quâ regulâ aprè accommodatâ fol
fa ex periculofa. Imprimis dicere cæ vuntur omnia Pauli Ritii & Gniilium
lam aut aftra ſenſu vel intelligente ani- impioram de animatione cæli argu
. ma prædita,damnatum olim fuit Con menta ex facris literis verita .
ftantinopolitana fynodô, & articulis 6. Deinde cælorum & aſtrorum
Pariſienlibus : eſtque erroris & ſcan- putida illa analogia ad ſingulas ætates
dali plena opinio propter fuperftitio- & corporispartes , & animiquoque
nem & idololatriam annexam , ut cum affectiones, nonne nugatoria eft : lane

alii , tum copiofillimè Eckius & Espen- qui rectèphilofophantur, illi velnul
( aus b.docuerunt. los præter lucem & motum influxus

s. Patres autem qui videntur hoc in hæc inferiora cælis & aftris conce
aſſeruiſſe, illi de cæli anima figuratè & duntzi vel potiùs influentias quidem
allegoricè funt locuri , ut & ipſa S. S. i agnoſcunt å motu & lumine realiter
cujus omnia loca quibusid innuitur, diſtinctas: per quas , non calorem
uno ex quinquemodis,accipienda do- | ( hunc enini motu & luce producunt)
esit me loan . Maldonat , noſter, c Pri- ; fed alias elementorum qualitates etiam
mo
per Proſopopæiam , qua quæ anima- | gignunt , quarnm incorporearum rer.
torum fine inanimis tribuuntur, ut rum temperamentum , vis eft aliqua.
mari videre & fugere, cælis & terræ Sed addunt hanc poteſtatem certis
audire ac placere, & c . d Secundò per cancellis circumſcribendam . Primò
Metonymiam , continens ponitur pro poſſe cælos per fe res inanimas , mixta
contento , ut cum terra dicitur corru & elementa,producere. Secundo cælos
Deo judicanda , aut urbiali- viventia imperfecta quando naſcuntar
pta; velà
cuiremifliusfuturum . e Tertiò per Hy - ex putredine, gignere per accidens la -
men :
a Arcbangelus Mercenarius, Balduin . demonte aures, Paul. Pernumia. 6 Eckius lib de
pradeftinas. Eſpencaus lib. de Animationecælorum . c in 1. fent. d Pfalm. 113. verf.3,
Levis 26. 34. Deuter.32. v. 1 . c Genef 6. v. 11. 1. Paralip. 16. U 23 . Matt . II . v. 22.
f Luc 19. verf. 40. Pſal. 105.v.7. g Genef.1. v. 16. ferem . 7. v.18.6 4+. verf. 17.
Job. 15. v. 15. & 3. 8.0.7 . Pfal.32. verf.6. Daniel. 4. v. 32 . h Topbon 1. V.5. cum limit.
U Picu lib.z. centra. Afrolog. Medina li z. de re&ta fid.cap . 1, Bucf. ferrous in 2. ek
cale .
 LIB. I. CAP. II. QVÆST. I. 19
men : {cilicet quando particulares cau 7. Quare meritò tales aſtrologoma
fæ materiam ſic difpolucrunt, ut litle - gorum obſervationes àmedicis pacitis
men aprum viventis , tunc enim huic rejiciuntur, ut inter cæteros à Bapt.
temperamento cæli ſuo influxu majo- | Condroncho de morbis veneficis h 2 6: 6,
sem calorem largiuntur, & illud per- & jam olim fuêre decretis Eccleſiæ
fectius reddunt. Terriò conſentiunt, damnatæ , ut fuit oſtenſum à Pico &
quoad perfecta viventia. ad eorum ge- Bened . Pereriò c Meritò D. Bafilius
nerationem non poſſe cæleſtia corpora fcripfit,dridiculum eſſe aſtrologis con
aliter concurrere quam coadjuvando tradicere, cùm corum dicta fint omnia
particularem cauſam ejuſdem (peciei ignorantiæ & impietatis plena . Et D.
cum re genita. quo ſenſu ſol & homo Bonaventura e obſervationem hanc
dicuntur hominem gignere: quæ cun- eſſe à Dco maledictam , & ab Eccleſia
& a in Scholis Peripateticis contra interdictam : & , quæ per aſtra procu
quoſdam a ſunt receptiora. Quartò rantur,dæmonum illuſiones atquede
quoad aniiniaffectiones facilè concel- ceptionem eſſe. Hæc cauſa fuit , cur
lerim , quoniam hæ fequi folent cor- Tertullianus f aſtrologiam inter Ma
poris diſpoſitionem , etiam aftra influ- giæ fpecies recenſucrit : multis etiam
xu ſuo , mediante corporis temperie, Glycas. P. I. Hiftor. in Mathematicos
hominem nonnihil inclinare: ſemper hujuſmodi inveharur.
tamen arbitrii libertas integra manet 8. Objiciunt , de dicbus Critiiis, quos
homini . Fuſiùs iſta diſſerunt & pro medici in fanguine minuendo, & po
bant multib ſcriptores hujus ævi per- tionibus præbendis ſervant , eò quod
eruditi : cos cenfeo conſulendos iis, talibus diebus Planetæ certiægritudi
quibus iſta non ſufficiunt.Attamen his , niilli propellendæ idonei dominantur ;
nihil confirmatur figmentum illud Verùm hæc cauſa, quam adferunt , nec
aſtrologorum : quia cælum & aſtra | vera eſt, nec propoſito ſubfervit. Agite
cauſæ ſunt communes tantum & uni- į enim , certum aliquem Planetam no
verſales, quatenus conſervant inferio- minate : qui dominetur primo die cri
ra ne à contrarijs fuis diffolvantur : at- tico v.g.dies fit craftinus,cuiLunapræ
quc ira indirectè tantum & mediatè į fit: fint ergo feptem ægrotantes , qui
particularibus agentibus ad agendum lingulis feptem diebus continuis in
fuppetias terunt: ſed cum iiſdem caul- ! morbum inciderint : profectò tunc fil
lisparticularibusimmediatè adagen- | ruri ſunt ſeptem dies critici continui:
dum concurrere nequaquam poflint. nam primus erit ſeptimus dies criticis
Vnde & illud confequitur, quod, cùm primi , ſecundus ſecundi, atq ; deinceps
influunt in folam unam corporis par ita finguli leprem aliorum ordine fuo :

cem ncqneantinfluere , quin ſimal in ſeptem etiam continuis Luna diebus

alas influant.
a Contra Avicennam . And.Caefalpinum ,
Georg VenetusCanes.libz Harmoc.mundi à
Sugra philofop.cap.31. c Fr. Picus dupere.
Centiloquii f I. de idololat, ante medium .
præerit, quo nihilabſurdius. Cauſaigi
C2 tiir
& alios. b Ant. Mirandul. 1.22 fingu certam.
07. Veracrucius in lib.1 . Meteor. Vislepius de
Ide Druids Aftrolog. d in Hex , cs.part .
 20 .
DISQUISITIONVM MAGICARVM .

tur verior petenda, ex ipſa humoris in ullam elfentialem formam impri

corpore cunc fæuientis proprietate.Ná muni : fed manentibus eadem forma
quidem humores adeò celeres & acres & materiâ, qualitatibus etiam opera
funt , vt vnoquoq ; die ſubiectum inua-
inua | civis iiſdem perſeverantibus quæ priùs
dant : alij ſecúdo die:funt qui tertio, & fuerant , årre tantum nova figura ex
qui quartò ( vndè Febriuin differentiæ ! crinſecus advenit , ad quam nihil fidera
manant) quidam tardiores ſeptimo pertinent, & quæ nihil poteſt in ea, in
tantuin veloctavo die recurrunt. Ha- quæ priùs non potuerat :nifi fortè ce
rum accellionum dies medicis conje ram vel aliam inateriam mollem figil
j

cturam præbent, quid fperandum ſit lare, quod tamen facit ,non quatenus
de ægri valetudine . Vnde & decretorii fic vel ſic eſt figurata, ſed quatenus du
feu critici dies vocantur. Nihilergo hoc rior eſt, & angulos aſperos habet. Vi
cælicolis iſtis ſuffragatur. derunt hoc multi , qui ſobrii, etiam
Ø. Concluſio fit, ex articulo Pari non Chriſtiani. Nam Rabbi Mores
fien ſi xxr. Quod imagines ex metallo velMayınon, a Tatianus, & aliipoftea ci
eera vel alia materia, ad certas conſtellatio- randi, ſatis clarè hoc profitentur.Idem
nes fabricata, pel cereô charactere, aut fi- afferunt Iuriſconſulti quidam , & plu
gura efformate, aut etiam baptiſate, exor res cum D. ThomaTheologi. 6 Multa
cifatæ, aut confecrata, aut potiùs execrata, de his imaginibus lectu grata habet
fecundum prædi&tas artes, & ſub certis die Laurentius Ananias Lib. 4.de Nat.de
bus, habeant virtutes mirabiles , quæ in lią, mon. À fol. 168.
bris huiuſinodi fuperftitiofis recitantur: e7
ror eft in fide, & philofophia naturali , a QV Æ STIO II.
aſtronomia verz . Probatur conclufio .
Fidei hoc repugnat , quia peccatum eſt An effe tus Magici huiufmodi miraculis
idololatriæ , effeétus', qui à folo Deo fimiles, oriri poſsint ex naturali hou .
procedunt, exſpectarea dzmone, vel minis complexione ?
conſtellationibus; blaſphemum quo

que & facrilegum eit ritus facramen Q Wihoc arbitrati, nec olim de

perſtitionibus inquirare. Phyficæ & cenna quidem id homini tribuit , ra

tione animæ , nam cenfet intellectui
aſtronomiæ iſta repugnant, quia nec
ifta tales fuderum influxus agnoſcit:nec i benè diſpofito & fupra materiám ele
illa naturalibus cauſis tales effect:is at vato , res cunctas ó quæ materia con
tribuit . Nam hæ figuræ neque vim ha- ſtant, cæleftes, & terrenas, fimplices
bent quicquam ex aftris eliciendi, ne- | ac mixtas , obedire. Quod fi de mo.
.

que in fubjectum novam aliquam rali dictum obedientiâ infanum eſt:

qualitatum mixturam inducunt , aut quia hæc ſolis ratione præditis compe
rit :
a cap. 726 Du & ores dubitant. 66 Martinus
Martinus de A les lib. 4. de fuperft. D. Thomas
2. quaſ 96. art. 2. lib . 4. contra gent. c 104. doi jos. Gibt Ferrar.Sylv. ver.fua
perftitio quaft. 20. Vairus lib. 3. de Fapsino cap. 14. Petrus de Logher lib , a . de lpey
8.6.
 LIBRI I. CAP, III. QVÆST. II. 21

tir:fi denaturali obedientia dictum , pa- aliorum . Nam fi fpeciei ratione loc
fum id philoſophicè. Nam creaturæ ipi- compereret , omnes tales eſſent;& ſpeciei
ritualis & corporalis, vnius quoque fpe. ratione non competit , cedo ( fødes) quæ
ciei ad aliain fpeciem , nulla nunc eft na fint illæ conditiones indiuiduæ, quæ hoc
turalis ſubiectio , nifi ratione actionis & naturaliter tribuant ſuppolito ſed vide
pallionis, & propter quam quod imbe- ! de hac re Leonard . Vairum . e
Cillius eſt ,id cedit fortiori Sed illa , quam
Arabs videtur infinuare obedientia , V
QVÆSTIO III,
niuerſalis , foli Deo rationeomnipoten
tiæ debetur, & à creaturis exhibetur.Me
ritò igitur fioc delirium refellunt Theo- Quanta qualiſque ſit vis imaginationis, quo
logi. ad effectus boſce miros ?
2. Alij hanc virtutem largiuntur ips
ciali cuidam temperamento corporis r. E vi imaginationis mulci multa
Confingunt enim temperamentum ſcripsere,vePicus Mirandulanus
quoddam æqualitatis ex humorum & li.de imaginat. Marlil . Ficinus lib. 13. de
qualitatum actiuarum ad pondus æqua Theolog.Platonicâ , & in Priſciani Lydi
mixtione reſultare. b quo qnilit prædi- commentar. de phantaſia & intellectu ,
tus , afferunt temerarij, poſle miracula Antonr.Mirandulanus libr.29. de ſingu
eum perficere :& ,vt videas non confilte - lar.çertam . Toſtatusin Gen.cap.30 . Mi
re vnoir gradu impietatem , adijciunt , chael Medina l.2. de recta in Deum fide
blaſphemiam , huius temperamenti vi , C.7. Vaiguslib.2.. de faleino e . 3 . Valeſius
CHRIST VM Dominum tor miraculis de facra philofoph.cap. 11. Pererius in d .
corufcaffe: fic impijnon tantuim Magisc cap. 30.Gen. & Conimbricenſes noftri
fed & Fulginas Medicus. in 7.phyſicor.cap.2. q 1. & alij mo ; si
Verùm hoc tocum prorsus ridiculum , tandi .
oftendit Condronchus medicus, lib.z.de 2. In eo conueniunt omnes , imagina
morbis venef. cap. 4. & impium efle , tam tionis vim efle maximam : & quia vis
accuratè docuit Mich . Medina, dvr ma- | hæc cóſiderari poteft, vel quo ad corpus
liin eò vos remittere, quam nihil adden ipſius imaginantis, vel quoad corpusal
do mutandovealtena ſcrinia, compilare. ierius: ideò de vtroque
Mihi ſemper viſum parùm philoſophicè | rendū. Conueniunt omnes, quoad cor
talem japaoins feùevtiplivocant) iuſti pus proprium imaginantis plurimum
ciale temperamentum bumanæ comple- in illud poſle, docetur id ratione &
xionis ,excogitar*: quod fi non impoſſi- experientia. Ratione , quia imaginatio ,
bile prorsus tamen eft fuperuacuum. duin retractat rerum obiectarum ſenſu
3. Ex hoc conlequitur neminem na perceptarum furulacra , excitat porem
eura naſci vel medicum vel faſcinatorem tiain appetitiuam ad timorem , veld
C3 pu?
1 Ananias 1.4 Sibyllan Decades peregrin qu. 3 6.8.b Sic Halginas , Fortiuius Garbus,
ónhij, medics.c Agripe Paracell -Concilia'or Differ *x quitamen co nomine Fælginalem repreber
deran dd.12 6.7. à fol, 66. lib. de Fafoino cap. 6
22 DISQVISITIONVM MAGICARVM

pudorem ,vel ad iram , velad triſtitiam : tum habet proprium , appetitum fcilicet , qui
hæ verò affectiones hominem ſic affi - spectra imaginationi repræſentat. Cum ergo
ciunt , ve calore vel frigore alte perfomnum ferientur cætera facultates ani.
retur, vt palleſcar vel rubeſcat, vt males, ſola imaginatio ita plerumqueopera
quaſi exiliat ſeù efferatur , vel tor tur , vt vim motricem , & cæterasinferiores ;
peſcat ſeù deijciatur. Et ided S. Thom . ceù mancipia quadam moueat, quod cum fit,
optimè tradidit , imaginatione poſle in Spiritusanimales motui inferujentes ad ſua or
corpus imaginantis omnia , quæ natura- gana ire coguntur. Excitantur autem prædi&ti
Tem coordinationem habent cum imagi- motus , ex rerum ad id cogentium ſeruatis in
natione : vt ſunt motus localis in dor- trdspeciebus. Huic porro affectui ſuntobnoxij,
mientibus & alterationes per frigus & qui ſanguine Spumante c multo feruidoque
calorem , & quæ hanc alterationem con- Spiritu abundant.] Hæc ille , & triúexem
ſequuntur,nullam verò vim obtinere ad plaadjicit. Galeni,quidefomno oppref
alias proprijcorporis diſpoſitiones, quæ fum integrum ferè ſtadium confeciſſe
naturalem cum imaginatione coordina narrat , nec à fomno excitarum priuſquá
tionem non habent, vt puta ad figuram in lapidem impegiffet . Theonem Stoi
manus vel pedis : vel , vr quisadijciat (ta. cum dormientem in fomnis ambulare,
turæ ſuæ palmum vnum , & quæ funt fi- Periclis ſeruum in ſummo tetto ſpaciari
milia.Vide D.Thom 3.part.q.13.art.3.in ad . folitum . Putârim verò hoc contingere
3. & l.3.contra gent.c.103. potiſſimum in his , quorum imaginatio
3. Experientiâ quotidianâ cernitur in vehementior eft, & acrius perturbari , ac
Noctambulis illis, qui in ſomnis iníra fa- renaciùs apprehendere ſunt foliti, & ſuf
ciunt , in quibus conftat hæc per imagi- ficere ve quæ imaginantur aliquando
nationem fieri ſenſibusſopitis,dequibus lenla aliquo perceperint, vel totum illud
exſtat Andreæ Libauij liber. Breuiùs au- imaginantur coniunctim , vel partes eius
tem rem expedit alter medicus Andreas ſeorlim , vt cum quis Chymæram vel
Laurentiuslib.4. liſt . Anatom.q.1.his į Tragelaphum aut fimilia voluit imagi
verbis , Dicamus mo?leri dormientes , quia natione Necenim necellariuin arbitror,
exigua vis in mufculis latens á forriimagina- vt fimul ſenſu percipiat : neque ve paulò
tione excitatur:propterea non mouentur ſom- ; antè perceperit: neque ve ad eum mo
niantes , nifi valida imperante imaginatione, dum ,quem imaginatio repræſentat; per
brutorum ; imaginationi ſimillima. Eft autem ceperit ſenſıı.
dormientiam imaginatio brutorum imagina 4. Narrabo quod geſtùm Legione, in
tioni fimilis, quia rationem repugnantem non quodam Religioſoruni collegio ante
babet. Vnde fic,vt illi nulta moliantur, que annos vix viginti:noui perſonas, quibus
vigilantes non auderent, tellum ſublimecon accidit. Erat Laicus vnus,ſolitusinterdiu
fcendunt per trabes , & lucunaria oberrant, pueros rudimentis Catechiſmiimbuere,
mnia denique audent intrepidè , quia imagi- ! cogitationes eædem dormienti recurre
1:atio vaporum caligine conſopita , pericula bant , ita vt in ſomnis & præcineret , &
non agnofilt Non ſentiunt autem dormientes, doceret , & hortaretur , & increparet
quia obiectum ſenſusnon adeſt, at motus obie- pucros æquè clamosè & feruenter , ac
folebat
 LIBRI I. CAP. III. QVÆST. II. 23

folebat interdiu: fic turbabat vicinorum nis, quæ remotiſfima à nobis vel tempo .
fomnum , itaquc qui propinquior illi ha revel loco , imaginationem moueri &
bitabat alius Laicus, & læpè monuerat, ! præſagire nobis, quæ certò poftmodum
quodam die illi per iocum minatur , fi eueniunt, Ariſtoteles faretur,in lib.de Di
pergat hos clamoresedere, lurrecturum uinatione. Nec abfurdum mihi videtur,
fe fioctu , & ad thalamum eius iturum , & res fucuras aliquando , priuſquam con

Aagello ex funiculis intemperies haſce | ringant, ſignificaciones quaſdam aduen

abacturum . Quid Gundifaluus: fic enim tusſuipræmittere, quæ aerem ambien .
vocabatur ; furgit circa noctis medium tem nos molieant, quô motò, ſenſus 110
dormiens, & egreſſus, vt decubuerat, in ſter mouetur , & fic leolus motiò, præpa
indulio cubiculum fratris collegæ ingre. ratio quædam eft ipfius imaginationis :
ditur , manu forfices ferens & præten & ad præparacionem imaginationis ne.
tans , & recta ad lectulum alterius, cui ceſſaria elè ſenſus motio , ad ipfam verò
fuerat interminatus,contendit.Vide Dei imagtnationem , nullo alio lensíis motu
prouidentiam . Luna lucebat , & nox in præterea indigemus , hæc haud dubiè eſt
nubiserat, & frater iſte vigilabat : videt ſententia D Ildor . & D.Hieronymi , &
accedentem ; & celeriter fe de lecto deij . Thomæ Mori, mox citandorum , nec
city quâ paries erat nonnihil remotior. ampliùs probant argumenra Avd. Cæ
Noctambulus lectulo proximus forfici- ſalpini , libr.s.Peripateticar .quaft.cap. vlt.
bus culcitram ter quatervé petit , & con vbi contendit imaginationem à rebus
feftim redit vnde venerat. Mane facto externis moueri pofle, 1100 moto fenfu .
interrogatus, negat fe meminiffe, neque 6 Quoad corpus alienum , nonnulli
idfacere vnquam in animum ; vel levi- cenſent imaginationisvin ſe longitſimè
ter , induxiffe ;tantum cogitaffe, balter porrigere: adeò vt poflir etiam reinotio
cum Hagello ad fe accederet, illum inten . res faſcinare, vel fanare, & res locomo
tatis forficibusperterrefacere , & abigc- uere,& fulgura, & pluuias cælo deduce
te. re: vt Auicenna libr.deanima rect 4.1.4 . &
4. Non ergo neceſſe eſt, cum ,cùm inia- alij, quitamen in modo efficiendi cxpli
ginatio operatur , immediatè præce{fille cando diffentiant. quidam hoc illamı
rei externæ fenfum.licer neceſſe fit,ve ca- poſte volant, per certos, quos ipſilon
rum rerum fit naturæ ſenſus aliquis , & niant,radios ( Alkindus libr, deimaginibus)
carum fenfu quis à natiuitate deftitutus alij per fpiritus ex corpore viimaginatio ..
son fuerit: ideò enim ,nec cæcus à pariui nis expulſos ; ( Paracelſuslib . de imagini.
rate colores, nec furdus& natiuitate lo- 1 bus. Pomponarius libr.incantament, cap 3.6

nos imaginaripoterit : nam imaginatio 4. And .Catanaus tib. de mirabil. effectutem

mofus eft à ſenſu actu factus, auctore cauſis. Sibyllan.d cap.8.q. 3. ) Catericum
Ariſtot.z . deanima. Sufficit etiam vrre Auicenna & Fulginate , lolo animæ præ •
rum ,quasimaginamur,fimilitudines ali- ftantioris imperio: imaginationis virtuti
quas lenſu aliquando perceperimus: fic ! hoc tribuit Augerius Ferrer.lib.z.metho
enim velillud idem , vel fimile aliquid dic. 11. non indicar vrrum animæ impe
potcrimus imaginaci , & fæpè ab exter rio , an fluore ſpirituum mcdiante : fed
puto
14 DISQUISITIONVM MAGICARUM

puto eum in Auicennæ ſententiam con dum & algentem alium à me remotum
ſpirare. calefaciat.Si quid tale valeretvis imagi
Sed nihilominus (it concluſio 1. talis ; narrix ,iam pridem alchimiciaureosmó
In corpus alienum diſiunctum & feparatum tes ellent adepti . Denique ſpiritus hos
ab imaginante , anima humana neque per neceſſe eſt , liſunt, rem eſſe planè debi
imaginationem neque per aliam potentiam , lem :quæ ,cùm -extra imaginantem , velut
mediantibus vllis radijs,spiritibus, velfpecie. 1 extra macris vterum fætus, cffuſa, ſtarim
bus , vlla mirifica huiuſmodi poteft efficere. ab aere circumſtante corrumperetui .
Hæc concluſio eſt communis Theolo Cæterum quæ aduerfarij obijciunt , ea
gorum. D. Thom . Ferrarienſ. Medinæ, vel falla ſunt,velin ijs ad imaginationem
Pici,Vaicicicatorum , & medicorum Va- adio per contactum acceflit , quarèper
leſij ,Condror chi,Bokelij, & Cæſalpini. tinent ad lequentem concluſionem ,
& aliorum . Probatur, quoniam imagina- Hinc porrò eliciuntur tria , primò non
tio eft actio immanens : & ideò anima poſſe aucupem ſolo viſu & imaginatio
imagin ns nullam realem quaktatem neauescælo detrahere, quod tamen al
poteſt imprimere ,rei difiunde, quod yt feruit Michael Montanus. lib. 1. de. Ef
in eam agat,foret neceffarium . Confirma- fuis,cap.2.Secundò non poſſequenquam
tur;quia radijtales, nulli ſunt:fpirituum Cola imaginatione alterius faſcinari, ve
tanta vis eſſe non poteft: ſpecies duntaxat accuratè oftendit Valeſius libr.ſacræ phi
habent vim repræſentandi: animæ deni- lofophia , cap. 68. Tertiò multo minùs lic
que vnius ad alterius animam velcorpus aliud fanari poſſe: vt rectè Ariſtoteles
nulla eft naturalis coordinatio. Et ideò in problem . & Gratarolus apud Pompanat,
præſtigiator ille Mirabiliarius Cæſarius cap. 6.
Malcela,quiAntvverpiæ anno 1599. for Secunda concluf. fatis veriſimile eft, per
cilegas quaſdam diuinationes fic pallia- accidens poſſealiquid imaginationem in cor,
bat: qualiſpiritûs ſui efficacia prædomi. pus ricinum , ar &ta quapiam coniun &tione, co
nantis ſpiritui alterius, alter ad eligen contactu eicopulatum , ſitamen & imagina
dum , quod ipſe volebat , cogeretur præ- tio fit valdè intenſa , & vicinum corpus ad
clarè mentiebatur, eam affectionem valdè difpofitum .
Pomponius contendit , has ſpecies 7. Sic puto conciliari poſle ſententias
{pirituales poſſe gignere aliquid reale, contrarias , vnam abſolutè negantium
nempe id cuiusfuntſpecies; ficut faciunt imaginatricem vim externa corpora im
ideæ in mente diuina . Verùm hoc impe- i mutare polle , quæ eſt Fran , Soarez. di
ritè dicitur. Nam ideæ in mente diuina ſputat.18.Metaph .ſect.8.9, 28. & Conim .
ſunt lubſtantiæ ,non accidentia : ſuntetiã bricenfium in 7.Phyfic.c.2.q.1.21.7. Va
altioris ordinis ,quàm hi ſpiritus: nec ille i lenciæ 2.2 di p.6.qu.13.punéto 2. Vairi 6
quicquam in Deo innouantaut immu- aliorum , alteram abſolutè id affirmanti
fanc. in creaturis verò nunquam viſum um ,vt MichaelisMedinæ lib.2.de recta fi
fuit, vt imaginaria ſpecies ſibi ſimile pro- dec.7.Marſilij Ficini l.13.de Theol.Platoni
ducat. v . g . ſpecies cqui gignat equum : ca. & Bened. Pererij fup. qui folent ad
ſpecies caloris,quam ego imaginor , nu- hoc probādum adducere mirifica exem
pla
 LIB. I. CAP. II. QVÆST. L

pla diverſitatis liberorum à parentibus, tribui poffunt imaginationi matris , vt

vt artificium rufticum ,de quoColumel tribuit D.Iſidorus his verbis : hanc enim
la lib.8 . & ad quod alluſum à Calpurnio | fæminarum dicunt effe naturam , vt quale
Eglo.2. perfpexerint, fivèmente cogitaverint ,in extre
Me dacet ipſa Pales,cultū gregis: yt niger alba mo voluptatis aftu,dum concipiunt, talem fo
Terga maritusopis naſcenti mutet in agna. bolem procreens. Etenim anima in oſu vene
Qua neque diverſi ſpeciem fervare parentis seoformas extrinfecas intus tranſmittit ele
Poſsit , & ambiguo teftetur vtrumque colore. rumque ſatiata typis, rapit ſpecies eorum iu
quod primùm facticalle Iacobi Patriar- propriam qualitatem . quod apertè à D.
cham leginiusGé.xxx. & licet D. Chryf. Hieron. Tradit. in Gen.capit.30. accepic:
som . 57. in Geneſ. cenfuerit hoc naturæ quimatriquoque totam vim tribuit : vt
modum tranſcédiſſe , & Iſidor. l. 12.Orig . & D.Aug. de Api bovc agens lib. 18. de
6. L. contra naturam fuiſſe ſignificet, id ciu.Dei,cap.s. ſed & Thom. Morus Mare
tamen non ita capiendum quafi negent tyr.carmine lepido: quod etſi torum Pe
naturali rationiconfentaneam hanc co- rer. refert, ego partem decerpam , quæ
lorum in fætu varietatem : ſed tantum nobis vſuieft :
præter ordinarium naturæ curſum : nam Atqui graves tradunt ſophi:
lolent parentibus colore {imiles agni Quodcunqué matres interim
gigni: hic autem induftria Iacobi , quam Imaginantur fortiter
ab Angelo tamen edoctus erat , teſte Dum liberis dant operam :
Thcodoreto q.88.in Gen. contra accidit. Eius latenter , e notas
Nec enim naturali rationi conſentaneu Certas , & indelebiles,
id fuiſſe ,ignoravit Iſidorus,qui rationem Modeque inexplicabili,
mox fubiunxit, & exemplis confirmauit: In femen ipſum congers?
#t & D.Hiero . & D.Auguft. & Galenus, Quibusreceptis intime
& Plinius , quorum o'r nium verba ha Simulque concrefcentibus:
bes apudPererium noftrum : & quædam Amentematris infitam
apud Alfon .Mendozam in Quodlibet. Natusrefert imaginem .
9.9. Poſitiva. & Andr.Laurent hiſt.Ana- | & ita vult factum , vt quæ marito qua
tom . lib.8 c.20 . Addit Pererius fimile e- tuor diffimiles proles legitimas pepere .
zemplum de prole albâ, ex vtroque pa rat , quia ſecura de ablente alio cogita
rente Æthiope ex Heliodori Æthiop. bat : unum tamen cuinque ex adulrerio
hiſt.l. 1. Et tale, quod Buſcoducis perſo- , conceptum viro ſuo fimillimum edide
natus dæmon cum vxore concubuit , al. rit:cò quodconcipiens metuerii , ne ve
ſerens, vt ſuntpetulantes ebriofi, le dæ- | lire lupusin fabula, maritus interveniret.
monem gignere velle ; natusexeo con- | Diſsimilitudinis tamen illius caufa.elle
cubitu infans dæmoni facie ſimilis, qui potuit:quòd dum illos conciperet;men
fimul ac natus laſciuire & ſaltitare cæ - te & imaginatione alijs mæcha intende
pit. narraturab Hier. Torquemada in Horto ret.
Florum . Sed hoc exemplo & fimilibus Putârim itaque fieri poffe , vt propter
conclufio non fatis probacur. Nam hæc folum fomine imaginationem id con
D cingal,
26 DISOVISITIONUM MAGICARUM .

cingat, licet fatear ec plurimum concur- | conferatæquè, & folam materiam lupo
rere imaginationem vtriuſque ut docet
Fran . Valeſius d.lib.de Sacra philofophia, c. Quicquid eft, illud conſtarex imagina
11. Neuter tamen tuncagit per imagina-
tionem in corpus alterius. Nam imagi
natio operatur duntaxatin ſemen proli-
ficum , quod pars imaginantis fuit , &
ideò ſemini anima imaginantis non qui-
dem actu talem formam imprimit ( v.g,
colorem cutis velcriſpitudinem capillo
tum ) cuius actu ſemencapax non eſt;fed
virtutem quandam & ex generante de
ferendi & conferendi in fætum , quem
format,ea quæ generantiſecundum ani
mam inſunt, ut in corporegenerato in-
cipiat elle corporaliter , quod in animâ
generantis eratſpiritualiter. lege eundem
Valefium , cuius ſententiam coniunxi cum ex
plicatione Toſtat.q.10 in d.cap.30. Gen.Sed
an fufficiat ad hoc imaginatio foliusma-
ris videtur velle Plinius.1.7.0.12. dum
ytriuslibet cogitationen memorat , &
fortè Marſilius Ficinus ſuprà, dum pro-
miſcuè parentum meminit, & Calpur-
nius verſibus antè laudatis ? putarim ta
peditet;probabiliusforet, non fufficere,
tione tempore conceptus , non fatis effi
cacem effe conclufionis noſtræ proba
tioné . Magis vrget imaginatio quæ poſt
conceptionem fuccedit. Nam videmus
prolem etiam iam formata in vtero ma
ternæ imaginationis difpendia ſentire,ut:
in prægnamibus accidit quotidiè. Legi
Witebergæ civem cadaveroſa facie na
tum : co quòd mater urecú ferens obvio
cadavere ſubito fuillet pavcfacta : lſena
cipudicam & formoſam marronā : {cri
bunt peperifle glirem ; quia ex vicinis alï-
quisgliri nolium appenderat, ad cuiusfonicum :
reliquifugarentur: is occurrit mulieri gravi
da ,queignara rei',Julito occurſu á aſpectu
gliris,ita eſt conterrıta,vt færus in vtero dege.
neraret in formam beftiola. Nicol . 3 Poiti
fice Romæ quodam in palatio mulier
infantem vrlo ſimilem peperit , cò quod
( inedici iudicarunt) ibidė varijs in locis
vrfi depicti cernebantur. Paderbornæ
mulier Hæretica ante annos fexdecim

men eos id noluiſſe ,fed requirere vtriuf- plusmimàs (resibi cum nota ) peperit fi
que concurſum :nó maris duntaxat : qui i lium nodô Eccleſiaſticorum palliatú &
an folusſufficiat, problematicum , quia pilearım ; quæ ex vehementiodio in Pa
incertum eſt quid ,& quantum conferat piſtas,ut vocant, obvijs ſemper maledia
femé virile aut tæemineum ad fætus ina- i cebat. Sed hoc fortè divinæ vltionis fuit:
teriam atque conformationem .Sifæmi . Quid aliundè exempla peto maternum ,,
na femen non emittit ;vt voiuit Ariſtotel parernumq; genus fuggerit . Fuit in ma
le ; in lib. 1. & 2. de generar. anin al. aut literno genere Antverpiæ , quæ vterum
formam viventitribuit folus pater , vegetans , fimiam in delicijs habebat, uni .
nonnullis viſum : aut fiad generationem ca ei nata filia,multa ſimiorú retinuit , nā
utriuſque ſemen pro materia & forma , & puelluta laticare, & geſticulari, & lis
fimulaccurrat, quod medicorum præ - milia non pauca.Ex paterno, Ludovicus
cipuis placuit : probat ile eſt,patris ima Delrio . Vir honoribus clarus, ob fidele

ginationem fufficere:fi verò paterſolam Regi navatam operam à perduellibus

ad formam conferat, mater ad formam Bruxellæ captusin pleno Senatu : uxor;
gravida .
N. Dom meys.in o, Gen.30 .
 LIBRI 1 CAP. III . QVÆST. 111 .
gravida, cum in domum irrumpentes abſtraxerit à ſenſu rerum præfentium .
feditioforú duces vidiffet,extercita: poft Cogita ( lector an
) non fit veriſimilius
dæmonis ex
peperit, quem de fonte luftrali ſulcepi:is | hunc magum fuiffe , & ope
infans.ſemper oculis externatis maternú pasto in exſtaſim fic abripi conſueviſſe.
pavorem ; iam adolefcensemotæ mentis Nam huiufmodi effettus omnem ima
. Fugio domeſtica mala . ginationis vim clarè ſuperat , cum exfta
perliftit
2. ScribitFernelius lib. de hominis pro Tis à voluntate humana non dependeat ,
creal. pavonem , fi dum ovis.incubat, lin vt fuo loco oftendetur. Pergam no ad
teis albis circumtegatur , albos omninò aliam quæſtionem .
pullos,nó variantis coloris edere. Quæ
fo,num ova non ſunt corpus ſeiunctum ? QVÆSTIO IV,
Vides tamen imaginationis efficacita An ſolo contactu ,viſu,voce ,afflatu ,oſculo, vel
tem in illud. Prætereà, cum imaginatio nudi lintei applicatione vulnera & morbi
accenderit - calorein in corpore imagi Janari, & alia mira huiuſmodiperfici
nantis; cur cótiguum ei corpus nequeat 1 naturaliter poſsint.
eriam calefieri? Non tango illam quæ 1. Vot Qvot afferuêre ,.commut
ſtionen av folius imaginationis tanta Q
mune hoc ponunt fundamen
vis ſit in hac fimilitudinis efficacitate , vt
plerique à Fernelio lib . 7. phyſiol. opi. tum ſuperſtitionis ſuæ : ſpiritus per arte
nantur an verò partem Gbi motus femi- riam ex corde promanare , & per viſum
nis & vis formatrix vindicent, vt docet aſpicientis, vel per os loquentis, velpec
Andr. Laurentius lib.8.hiſt.Anato.7.20. poros tangentis erumpere ; & viſi au
dientis,vel tactiſearrerijs inlinuare , in
eum
19.Ego .
poteſtistollo
legeremanum de tabula : mo. , deque cor petere , & eò efficacius pene
neo tantum , vel moveo potius dubium . trare; quò ſpiritus vehementiori volun
B.Auguſt.narrat quendam ; quandocum rate videntis, loquentis , auttangentis
que ei placebat,ad imitatasquaſi lamentantis fuerint emilli.
2 Prima concluſio , vis ifta voci non eft
cuir slibet hominis voces,ita ſe atiferre à fenfi .
fimillimum ; vt tribuenda. probatur , quia vox in audien
bus, & iacere folitum mortuo
nonfolùm vellican tes atque pungentes no ſen tem nihil poteſt operari niſi per acci
siret ; ſed aliquandoetiam igneuretetur ad - dens , ratione foni vel ſignificationis
moto,fine vllo doloris fenfu ,nifipoftea ex vul- verborum , alterans audientem e3
nere. Hunc porrò non obnitendo, fed non ſen- quam adfert lætitiâ , timore , mærore ,
tiendo non moviſſe corpus fuuń probat : quod & c.vr optimè Vairus docuit á Non ob
tanquam in defuncto , nullius inveniebatur ftat quod adferunt, mirabiles effectus
anhelitus: hominum tamen voces néclarius i malis carminibusMagos operari,v.g.in
loquerentur, tanquam de longinquo inaudiſſe ſuſurratis quibuſdā verbis in auré cau
Sepoftea referebat. lib. 14 de'civ.Dei,c.23. ribelluá proſterníut mortuam ; rurſus
Hoc vireruditus fa & um yult , quia per alijs,eam in pedes erigi.Parentú quoque
vehementem imaginationem ille ſeipsú execrationes vix unquam irritas cadere :
D 2 Non
ad hbr.2.c.IlItem Condronchusls. 1 de morbis venef.c.s.
 DISQUISITIONVM MAGICARVM

Non inquam hæc obſtant , quia illa de l nunc breviter removenda.

tauro ac fimilia fiunt à dæmoire, vi pacti. | 4. Viſus Amoris initij & increments,
Execrationum verò effe& us ; fi repenti- duntaxat eſt occafio quædam : nam
nus ; oriri poteſt ex vehementi alterano- principio vilæ formæ fiinulachrum vi
ne verecundiæ , timoris , triftitiæ : fi verò | ſus offert imaginationi : quod ſimula
lentus fit & tardus , non id putandum ſ crum phantaſia voluens ac revoluenss
ſono verborum perfici, fed Deum puni caufa eſt , cur homo iſtud obiectum iu
re iuſto iudicio liberorum nequitiam dicet dignius eſſe, quod ametur & expe
& impietatem . Húcego retulerim illud | tatur,rebus cæteris.Sic incipit quis ama
Weſtphalæ mulieris, quæ diris & devo re : mox amor præſentiä rei amatæ fove
tionibus filium reddidit immobilem ; tur & gliſcit :non quòd obiectum exter
quod ad dæmonis operationem alij re niscoulis videat : ( nam & abfentes ma
rulere. A
gis amorecraciantur ) led quòd alliduè
3. Secunda concluſio, nec etiam vifio fo- de illo cogitet, illudque plùs quàm par
la , vel cum imaginatione nuda , ad hoc fatis, eſtæſtimet, & fibimet imaginando fo
efficax eft. Hoc de faſcinatione probant menta & faces præbeat ardori.Etenim ſo
Vairus l.2.c.9. Ananias d . l. 4. Condronchus non intrinſecum malum foret, & ab ex
d.l.2.c.2 . Bokelius l,de pbiltris c .1. Andr. Lau ternâ penderet viſione , cur, cùm plures
rent.l.10 .bift anatom . q. 2. ſed de ſanitate ſimul eandem videant; & ab eadem vi
& fimilibus effectibus par ratio eſt. Sup . deancur , unus iſte deperit, contemnunt
ponunt contrariæ ſententiæ auctores, cæteri ?
oculum aliquid emittendo cernere :cum s . Lippitudo , & à menſtruatæ viſar
Platonicis. Sed quomodo iam pridem fpeculis inuſtæ maculæ , non ab ipfa vš
exhauſti nó ſunt viſiui radii iſti , ant quæ Gone & oculi organo manant; fed vel ab
hæc vis ſuppeditatrix novæ ſemper ma halitu infectoper os ac nares erumpen
teriæ ? verior longè ac receptior eſt ſen- te ,vel ex concavitatibus oculo vicinis, &
centia Peripateticorum & Theologo - luffufioni mixtis ſpiritibus contagiolis.
rum ,de qua lege Lauren.d .q.2. viſione Ad oculum enim eft foramen , cui indi
ficri intro ſuſceptione fpeciei obiectum ta papilla , ex qua per nervum opticam
reprælentantis ; potcftatemque videndi, viſio procedit,actio fanè innoxia . Elte
potentiam eſſe pallivam , quæ alterari , tiam foramen cerebrialiud , vndè ner
vus motivus, de fecundo nervorum có
non alterare queat. Vifio quoque actio
immanens eft; quâ finitâ nihil in obie- ingio natus,prodit, per hoc foramen ce
& o fuperelt,vepote cui nihil acceflit: vel rebrum fundit lacrymas , lippitudinem ,
in illud tranfivit. Sunt hæc veriffima, & alios pravos humores ac ſpiritus, &
multa tamen primâ ſpecie videntur re inde per exteriores oculi partes,& orbis
pugnare. Amorex mutuo aſpectu ,lippi- | ipfius circumferentiam , inter palpebras
tudo,anicularum faſcinatio ,ſpeculorum & tunicam candidam , hujuſmodiffuo.
,
vitiario,galgali lupiftruthio cameli , gal res ſtillant.
linacei, & reguli per viſum efficacia; quæ 6. Trux aſpectus vetularum , deformi
fao .

a Ananias lib.4.de Nat.dam ,

 LIBRI I. CAP, III. QVÆST. 11.

foo ſquallore ac tetritudine , poteſt in- | viſivos in inſtanti deſiccet: 's ardfaolis
fantulos perterrefacere , fimor poftea arteriæ deliccentur, & lic instrume : 9
concicans humores facit , vt citius mor vocis obligatiùs impedito hominein
bierumpant ,ad quos tenellum corpuſ- raucellere lib.z.de apib. C4p . 57. P. 39. Ve
culuni iam erat diſpoſitum ac præpara- run hoc de radijs non admitto. Ided
Eum . Sic Tiberius non oculoruin radijs, malim cú alijs dicere, id accidille, quod
fed alpectu horridô militem terrore qui in feram improviſam incidunt , ob
quafi attonitum reddidit . micantes eius oculos & afpectuin för
7 Galgalum ,feù rupiculam ,feù hian - midabilem , meruuntveheinentiis: ti
ticillam , avem { cribunt Plutarchus mor repentinus fanguinem ad cor fu
Heliod. fi oculos in ictericum defi gat , & frigus cæteris membris inducit,
gat, fibi morbum ,ægro ſanitatem adfer & fubitam totius corporis alteratione:
re.quod fi verum , de quo meritò Vairus hinc raucedo & vocis impedimentum .
dubitat;retulerin , ad occultam aliquam Nec vàna videtur rario venatorum ,
fimilitudinem acſympathiam morbi & nempè lupum ;li prior hominem videat ,
avicala ,non ad eius vifionem , hæc tan ſe ad vindictain reco!ligere, & fic noxiú
tùm occafio eſt alterationis , quæ rem quendam illi, neclamare queat , vapo
perficit. rem quaſi inſulare; qui cum venenatus
8. Mærim lupi,quia priores viderant, fit poteft raucedinem adferre; cùm verò
vocis ei facultatem eripuerunt. Miffas ſeab homine iam deprehenſum videt,ac
fae , bone vir , nugas poetarum de Mæ viſum fuiſſe metuere & fugam medi
11 ,qnin potius D. Ambrofium laudas ,ita tantem , dehoc vapore , emittendo non
feribentem ; Lupifi quem priores bominem cogitare. Iul . Scaliger hoc de lupo to
viderint : vocem ei quâdam naturæ vi viden tum falſum contendit.
tur eripere : ſi autem eos homo priùs viderit, 9. Nec ftruthio - camelus, nec tardi
exagitari memorantur:libr.7. in Luc. cap . grada & domiporta teſtudo aſpectu
10.hoc ridiculum dicit Andr . Laurent. pullos ovis excludunt: in arenis enim ea
delupo ,& Ionn. Brodæus lib . 7. miſcel: relinquunt, & afpiciunt , lolum vt ar
cap.7. fcribit eos, qui rationem huius rei ceant nocitura : poftea benigna mater
quærunt ,planè defipere: fed iple non fa- , tellus ea calore maturat ; ficut & lacer
tis ſapiebat , confundir enim lupum vi cis accidit.
fum cum vidente Lupo viſo interdum 10. Ferarum rex Gallinacei meruit al.
homo obmutefcit,fed vifo qui prius ho- | pectum reverâ nec fucūs eſt dæmotum
minem viderat : hoc tantum vult Theo- ( vt quidam ſeripſit: a ) led meruit ex
critus . Cur porrò lupus vifum præve- quâdam arcanaantipathia. Sic enim vi
niens vidédo raucedinem adferat, nunc | deas buffone hiante, quaſi coactam ,mi
caufam cape.Thom.Cantipratenſis ,hoc ro cum eiulatu mnttelam ſe ori devo
valtfieri , quia lupus radijs oculorum randam inferere,
fuorum immiflis homini, eius fpiritus De reguli feù bafiliſci intuitu notior
narratio eft quàm verior . Si reperitur
D3 hoc
1 c.l.s rompofim.6.7.6 Heliod 13.6.13 Aesb . b Ananias . lib.4.
 30 DISQUISITIONVM MAGICARVM

hx animal , volunt Nicand. in Theriac. ſtendi & indicari. Poteft acies oculorú ,
Din corid.lib.6 .Pliniuslib 8. Soljn. cap . 30. quando nullum denſum corpus interij
Scalig. exerc. 24. Mercurial. libr.i. de vene citur,diffublima ſpacia tranſmittere :ſcd
His cap. 21. violento halitu ac virulentomedium iftud farcophagorum aut tel
Vicinum inficit acrem , ifte necat acce luris ,tam denfum , folidum , & opacum ;
denes.fic adr. Lauren d.qusſt.11. Quod ¡ id velomninò expers ; vel parum capax
ac dife in aqua pura & limpida co- eft illuminationis & pelluciditatis ; quæ
Terit fummet emori:dicam verbolo , ad videndum neceſſaria. Accedit, quòd
non credo. Nam fi fpiritus ifti ex eius o hanc ifti facultatem videndi folent ad
culis exirent, ipfi videnti forent comna certos dies reftringere, feriā tertiã & ſex
turales, quarè pecinterimerent: fin con tam , quod latentis pacti indicium eſt.
naturales non fint priùs in oculis inclu- Quin etiam rubedo oculorum , quæ in
ſi, debuerant nocuille : ab aqua verò eos Zahuris maxima conſpicitur , plus no
infici & venisriridiculum . ceat quam iuvet acumen oculorum , li
is Adijciam his Vairi argumentis. u- quet .
num quod mihi videtur difficilius. No 12. Concluſio tertia , Neque contactus
runt Hiſpaniæ genus hominum , quod folus per ſe ad hæc eft idoneusfatis.] De faliż
vocant ZAHVRIS,aos Lyncospolluinus natione probaiti Vairus & Condron
nuncupare,cùm Madridi'Annocls.lo chus ; ſedargumenta id æquè convin
Lxxy. verſarer , talis ibi puer vilebatur. cunt de cæteris mirandis effectibus. Pri
Ferun : hoſce ridere, quæ abdica in peni mò enim Ta& us , quatenus tactus,ho
tis terræ viſce ibus, venas aquarum & minidatus fuit ad propriæ vitæ conſer
metallorú thefauros & fub larcophagis varionem ,nec vim habet aliam , n:fi tan
fita cadavera ,res receptiflima & celeber- 1 gendi. Si verò vim aliquam habet huiuf
rima eſt : & fieripoſlecenfuerunt , non modi mira perpetrandi, vis illa fit opor
Pindarus , Tzetzes & alij poetæ modo; ret Salutaris naturâ fuâ, vel noxia.Si lalu
fed & philoſophi: a quorum nonnulli taris;ſuo priùs corpori ſalutem adferret:
vim hanc humori melancholico , & na Ginoxia,priùsnecaret eum cui inelt :no
torum indè Ipirituum vchementiæ al. rum tamen nihil cernimus contingere.
cribunt : Melior hac ratio foret G tátum Deindè in omnesæqualiter ageret, quos
putarent ſe videre non viſa : nunc ciua tangeret : lanaretque vel læderet etiam
vilis veritas reſpondeat, inane eſt. quid quos nollet. Nullis denique foret opus
fer.tirem ,aliàs explicui , b nec mụto ſen- alijs obſervationibus ac ritibus , quæ
tentiam :venas aquæ noverunt, ex vapo- cuncta videmus aliter ſe habere.
ribus manè & velperi locis illis expira 13.Scio farragines multiplices experi
ris. Venas metallorum cognoſcunt , ex menterum contra ſententiain noftram
terbæ quodam genere illic naſci folico. , adferri: ſed parui ſunt momenti . Primò
Theſauros & cadavera ( dicunt enim tradunt torpediné lariſsá ictam tenentis
quæ & qualia }pucârım à dæmonibus o manum corpuſque totum torpefaceræ :
hyena

aCal. R rolig.lib.6.antiq 1685 6.2 . Vairus d.l2.c.4. b Comment.in Medea v 231.cada

11.30 11.2.6.3:
 LIBRI E CAP. II. QVÆST. IV . 31

hyenæ vmbrâ canes obmutelcare : ſer III . V'na fides aliam vniſonam cagio
pentem quernis contactam frondibus tinnire. Refp.cùmæqualiter utraque dic
enorica len ji vidis pennâ liſti:viperam extenſa , nec admodum procul ab invi
arundinis vel fagina virgulæ perculio- cem remotæ fint,recipiunt eandem aeris
ne obftupefcere : veſpertili nes folijs criſpati reverberationem .
platani abigi , eryngium capræſumptun IV .Magneti ferrum affrictum porcít
ose , greges totos fiftere : cæteras pennas aliud ferrum attrahere, & fe ad cardines
aquilæ pennis mixtas, contactu abſumi: mundi certos convertere & ſiſtere uti
lepore marino viſo vel tacto , necari magnes. Taarum furentem fi ficui alli
nonnullos : lupinas fides liungas agni- ges,ſtatim manfuefcet. Reſp. vtrumque
pis , iftas dililire. Reſpondeo hæc cuncta fieri poſſe occultâ quâdam ſympathia
jatone antipathiæ naturalis evenire, & atque conſenſu qualitatú . De nagnete
occultarum qualitatum diffurfione no multis noftri Conimbric. d q.1.a. 3. eos
xia his alijs, nec valet conſequentia , fi adi . a Detauro non ego credulus, nec
inde ad hominis contactum quo tangir quivelim periculam facere, ſcio tamen
alum hominem argumenteris uram lo- ad cauſam phyſicā referri à Glycâ ; quod
no homini ſpecie fimilis eſt, nec natura ficus inter arbores ſucci pleniſſima liti
lis antipathia in eâdem ſpecie locum ha- i quamobré halitum ex ſe calidum aerem
ber: in illa fpecie differunt ab ijs , quibus fecantem , penetrabilemque emittere ;
nocent. quitaurialligati ferociam domet, & ap
14. Secundo illud Lucani de Echinei- 4 penfarum carnes, auium mollefaciat.
de feu remorâ , vrgent : V. Cùm puellâ napellô educatâ , ſi
Puppim retinens aurâ tendente ruden- Alexander Macedo confueffet ; lethalis
tes. ei , iudice Ariſtotele , contactus fuflet.
Inmedijs echineis aquis . Refpi non contactu ſolò , fed fudoris &
Refpondeo,id cum ſemel aur bis tantùm halitus commixticontagione,hanc eum
acciderit,faccidit, calui ex alia quapiam i peftem furille hauſurum . Sed contagio
caufa accidiſſe . Ecquid poft tot centu nibil habet mirum neque inſolitum .
riasannorum.tain frequenti navigatio VI. Cadaver coram occifore , propter
ne ,caufæ , lirihil huiuſinodi audiatur ? præcedentem contactum , fanguinem
certè non mortia fpecies; Vidi unam ſolet fundere. Refp. Varias reddi cauſas.
apud lacob . Plateau Tornacenfem , ha- quidam miraculo retribuunt ; quidam
bent & alij alias. Vis potiùs illa fiftendi cafui,quo factum fit aliquando,ut cada
conficta firit ;ſed quia DD . Bafilius & ver tum cruorem mitterer, cum prælens
Ambroſ in Hexam . meminêre : potes erat reas homicidij, recenſui alio loco
confugere ad occulram aliquam quali. I multas hac de re ſententias , & auctores
tatem huius beſtiolæ ,quæ viin habeat fi- laudavi : i.neq ; adhuc dúvideo , quid (o
ſtendi morus. Legeli lubet Conimbri- lidiusadferaturilla antipatliia ex velo
cenſes noftros in 17.Phyſic.2.q.1.4.6 . mentiodio occiſ . in. occilorem ; quod

quali J
& Poftcos ali Kir herum , Cabeum de Magnele recentiores feriptores i Comment in O & ...
viam Senet & ver. 127 .
 DISQV1SITIONVM MAGICARVM

matatein latentem , & arcanam im num conferende ſanitatis five curationis , effe
gisterit carpori.cum cadavere perma donum ſupernaturale , & gratiam gratis à
suntem : & hucceferendum illud Lu Deo datam . ) hoc certâ fide tenendum ,
cretij. ex D. Pauli verbis . k. alij quidemper fpi
Idque petit.gorpus mens vndè eft faucia a ritum datur ſermoſapientia ? alij autem fer
112ore mo ſcientia,ſecundum eundem fpiritum ,alte
Naingue fomines plerunque cadunt in ri fidesin eodem fpiritu ; alij gratia ſanitatum
puinus, illam . in vno fpiritu ; alij operatio virtutum , alij
Emicat in partēſanguis , vndè icimur icku . prophetia: alii diſcretio Spirituum .] Tale
Es fe cominùs eft. hoftem ruber occupat curationisdonum ; fed à febribus tátum
horror. ſanandi , habere putantur in Flandria ,
Vt lit vivi amantis , & mortui hoftis quotquot nati ſunt ipfo die Paralceves;
comparatio . Sic Lemnius libr. 2. de occul. & quotquot nullo fæmineo foetu inter
natur mirac capit. 7. Largits epift. 40. Pi- i cedente leptimi maſculi legitimộ thorê
&torius Dialogo 9.Gemma.lib .1. de characte- luot nati : ſed hæc viscurandinequit ad
rifm.cap.6. naturalem cauſam reduci quar pro
. è di
15. Septimò, obijciuntur varia cura- į gioſa eſt curatio , & , fi nihil fuperftitio
tionum genera mirè frequentia. Inpri- nis accedat, reducenda ad hanc primam
mis praxis quotidiana militum , qui dolo concluſionem , noneniin abfimile vere
aflatu , oſculô , aut nudi linthei appol- eft , ob diei honorem & myſterij fancti
tione fanant etiam atrociflıma vulnera ; tatem , & honorem coniugij , hoc Deum
quam vocant artım $ . Anſelmi. item ge- ! concellille.Nec etiam potuit niſi virtute
nus illud Salutatorum , ut vocantin Hif divinâ fieri,quod refertur RegesAngliz
paniâ , vel Gentiliun , aut S. Catharina , aut olim quoſdam annulos benedixiſle uti
S.Pauli, vt nuncupant in Italia , vel ferie les nervorum contractioni & ſpalino,ac
VI . parafıeves filiorum ut nominant Bel- 1 morbo comitiali: coſdem etiam conta
gæ , qui omnes donô ſanitatis in varijs | Auſtrumoſos fanare folitos , & vtrum ,
morbis fe præditos gloriatur. luvat cos que conceſſum D. Eduardi Regis meri .
auctoritas Pomponatij lib. de Incantatio- tis,ſcribit Polydorus Virgilius lib.3.Hift.
nibus ,capit.3.qui reſpondet, ſicut in her- Ang.fol. 140. Nelcio an eodem referen
bis ,lapidibus & animantibus inveniun- dum illud Petri Blefenfis Archidiaconi
eur hæ virtutes ſanandı: fic nihil repug- Barhonienfis ( cujus opera ſtudiô loan
nare , quin & ' in tota humana ſpecie li nis Bulxinoſtri partim denovo , partim
miles viresinveniantur, ut in uno homi- i correctius edıca ſunt ab anno fuperiore)
de lit virtus talis lapidis, in alio talis plā- i ſcribit is ,Bleſ. Fateor quidem quod ſanctum
tæ . Quod ergo planta hæc vel lapis ille est Domino Regi afsiftere: ſanctus enim ege
poſlit i
, dem hominem etiam hunc & il- Chriſtus Domini eſt , nec in vacuum accepit
lum naturæ vi effecturum . ] Implicatior vnctionis regia ſacramentum , cuius efficacia
hæc reselt , quàm vt una propoſitione , fi neſcitur,ant in dubium venit fidem eius
qucat enodari . Quarè dico primò , De- pleniſsimam facies defectus inguinariepeftis,
CH
ki.Cor.1, voiſin 141600.Moguntia .
 LIBRI I. CAP. III. QVÆST. IV .
e o curatio fcrophularum .]tantùm ille epift. dam mulierem ſtrumoſam perfanáſle;
150. vd clericosauta Regia. nec unum verbum additum de luccello ,
16. Prodijt antè annos duos liber be rum chriſmate ,ut nec à Tagantio , quem
nè prolixus cuiufdam Guilhelmi Too- | ipfe etiam adducit , & vtriufque verba
keri, cuiticulus Chariſma fiuèdonum fa- adſcribit ; 'ut in manifeſto mendacio de
nationis, quo conaturdocere hoc charif- prehendatur. Splum ergò illi de Eduar
mate ſanandæ ſtrumæ præditam , quæ do probârunt. Addo ex BleſenliHenri
hodie regnat in Anglia Elizabethainjac - cum 11. de quo loquebatur:Polydorus
cepi librum dono Illuſtris Viri Marci ! addit lui temporis Henricum vit . &
Velferi Patricij & Conſularis Auguſtani, Henricum fortè octavum , fed nondum
qui qnâ eft eruditione & humanitate , ſchiſmaticum , nódum hæreticum : nam
noluit me beneficentiæ fuæ Hiſtoriam antè ſcripſerat. Quid G Poly
expertem
eſſe. Eo in libro mihimultum adulatio - doro dicam , mecredere , fi ipſe Henri
nis , & fuci, parum ſinceritatis & verita
cus viii. pro mendaciſſimo fcriptore
tis vilum ineſſe; nec fidem mereri.In pri eum non habuit ; (i non idem Cambde
mis vult hoc donum RegibusAngliæ ab nus , & quotquot rerum Anglicarum
iplo uſque Lucio competijſle; nec quid benè periti, iudicant ? Res tanta unico
quamaffert ad id probandum , nec fieri teſte non poteſt probari . Tookerus au
id poteſt. Nam poſt Lucium multi Re tem idem donum contendit non cm
ges no Chriſtiani fuêre; quos ille vnctospliciter conceſſum Elizabethæ, led mul

.*
non dicet opinor. deſijt ergò penes illos to excellentiùs, quia fanctior Eduardo.
chriſma & chriſma interruptum fuit . Et Non mirêre : nam & Apoftolis , & San
cur meritis D. Eduardi demit , quò tri- Atis omnibus , & ipfi Sancto Sanctorum
brunt cæterian ut Franciæ Regibus an eandem præfert eo libello in Præfa & c.
riquioris privilegij iplendorem eripiat? 3.4. non femel. Demum quo pacto pro
an utdoceat ( quod impudēter aßerirp.84 ) | bat hoc Reginale miraculum 2 Priinum
Reges Francia per quandam propagi- | pag . 90. per fictitiú quoddam ſuum col
nem ab Angliæ Regibus accepiffe: & vi- loquium cum Pontificijs quibuſdam ,
de ,ur probet. quia Francorum ferè totæ
quorum nec nomina , nec colloquij lo
provinciæ juriſdi& ioni Regum Anglia cum aut tempus addit ; ne deprehenda
fubijciebantur. bellam rationem & dige tur , cur non finxiſti , Sanderuin , Cana
nam à Francis elucidarii quod non difti pianum , Alanum , Stapleronum glorio
do facturos : nili inepto huic ardelionisè dehis triumphares.Nunc refpondeo ,
roſpondere dedign ntur.Nec illud qui- effe quendam ; qui de quodam , cuidam m7
.ir
dem probat.ut nec Polydorus, licet affe- ! credit vis fcire :ego,tibi,de roto hoccol
rat idem fuccefforibus Eduardi colla- | loquio . Summa colloquii , fe illos con
tum , quod Eduardo : de quo quis non vicifle , bullas excommunicationis in
immeritò dubiret . nain nec in Piilâ Cº . Henricum vins . à Clemente yit . & à
nonizationis D.Eduardi , nec vita eius Paulo II. & in Elizabetham a Pio V ..
conſcripta ab Erlthedo Rhivallengi am- latæ ,impias fuiffe ;quia ReginæElizabe
plius habetur , quam D. Eduardum qua ! tha chriſma fanaticni integrum remini
E
Lilla
 34 DISQVISTIONVM MAGICARVM .

kfc pofsit oſtendere. quo audito , illos
quali animis confternatos ſubito conti-
cuille', opinor impudentiam tantam ad- I
mirantes; velmetu delationis negare no
audentes. Sed quô pacto probat-primùm
çe à teſte fide digno inaudivisſe quendam
Romanenfium fidei,in via libi occurril
ſe propèLondinum , qui fateretur, fe
ftrumå Reginæ contactu liberatú .Qua-
fiverò ille unicus teſtis ; nec nominatus,
pi&tioribus atque poetis , quidlibet audendo
femper fuit aqua poreſtas . Nec habet plit
ra probandi gerrera:poftea cap:9.ſolvere
conatur obiectiones adverfariorú , quas
ita propoiuit, vt appareat cum Puritanos
& cæteros merè Calviniſtas planè habe
re diſſentientes , & inficiantes ac dam
nantes totám hanc fcrophulanam ſtro
pham.li nec fratres eius Evangelici cre
dunt : fruftra petat,meCatholicuni Gbt

.
nec iuratus , nectemporis , nec circum - credere:qui& ipfum & fraterculosillos
ftantiacum cæterarum memor fufficiat omnes pro hæreticis habeo : & ex ipfiuſ.
ad convincendum . His addit poftea teſtes mecopere poffum efficaciter Catholicis
alio curatos tempore quosnominat omni- | (nam Calvinianosaut Calvino-papiſtas
nò quatuor,daosmaſculos, & fæmellas nihil'motor) perſuadere nó temerè cre
toudem :utſint duo paria.Et hi ſunt mul dendum libro Took no .
samilka,quosaitſanalle, & velle ac poſle in Argumenta bæcſunt. Miracula propria
finitiorem numerum . Probat etiam à cære ſunt Ecclefiæ Catholicæ , & nulli dantur
moniarum fanctitate ; quæ mihi ſuſpe- qui fit extra Eccleſiam Catholicam ( uti.
ctæ ,quia video medicospriùs, emplaftra probatio veræ religionis )hoc probatc. s .
applicare; & eas longè diverſas eſſe , ab Scd Elizabetha eſt extra Ecclefiam Ca
ijs quibus vſum fuiſſe, D.Eduarduin ,extholicam . ergo Elizabethæ non dantur.
Eilthedo Tookerus non ignorat, Tertia miracula .Min.probo.quia Ecclefia Ró..
probatio deducitur , ex co quod Regina Cola eſt Cathol.Elizabetha, vt ſchiſmati
nec omnibus, nec ſemper,ſed aliquibus ca,eft extraEcclefiam Rom.E. Elizabe .
aliquando hanc gratiam , & gravatè lo- tha elt extra Eccleſ. Cathol.Maior pro.
let impertiri(pag.105-106 .) item quòd | barur , quia Ecclef. Cathol.eadem eſt,
pars magna hominum curata iſtius gra- quæ univerſalis.. Romana ſola eft uni
tiæ beneficio, quaſi celabiturin priſtinú verſalis ad Rom.v.8. ergo ſola eſt Ca
morbiftatum (d.p.1.06.) quod potiùseft tholica. ſolam eſſe univerfalem ; docent
indicio , non eſſe hoc chariſma à Deo; omnia hiſtoriarum monumenta : certè
cuius perfecta ſunt opera & fanationes; veftra Anglicana cuius caput eft Eliza
contra , quæ ope: malorum ſpirituum į betha , mediam inſulam non egreditur.
fiunt, nec planè ſanant, nec perpetuo li- Secundà, Non poſſuntmiracula fieri , ad
berant.Nec ad rem facit,quodex.Chry - confirmationem falcæ fidei:(non ſemel hoc
foftomo ſubdit :: nam id ad principium dicis, & verè dicis. Sed fides quam profis
fanationis pertinet , non ad recidivam tetur Elizabetha eſt fallafides : ergò ad
morbi: de qua nunc loquimur.. Probar confirmationem fidei, quam profitetur.
y esiam quia quidam ľudocus Hundius cã | Elizabetha, non poffunt fieri miracula.
mirationem pictam in lucem dedit.cur | Minorem negabis ; probabo", quando
monaddidit epigramma aliquod : Nam | articulos fidei Elizabethinæ mihi pro
poluetis
 LIB . I. CAP.. III
CAP III.. QVÆST. IV.
poſueris, interca qnia Catholicoś allo- cæ'articulis per omnia conveniatis, aut à
quor , quibus certum eſtElizabetham quo nos in ullo diſfentiamus. Ergò non
eſſe Sacramentariám , & proindè hæreti- vos,fed nos,in ipſorum Ecclegia, hoceft
cam , argumentum eſt prorſus apodicti- vera , ſumus. Ergò præterea fateariso
cum . Nec potes retorquere , dicendo; portet , ut illorum miracula non fuiffe
non faceret iniracula niſi vera eius fides veramiracula , vel Reginæ veltræ: quæ
foret ; ſed facir, ergo vera eft eius fides. alterius fidei eſt, quàm illi fuêre vera mi.
nam aſſumis pro explorato, id de quo racula non elle.
diſceptamus: ego verò præmiſlis nitor, 18. Denique liquæramàte: cur in Ta
que Catholicæ ſuntfidei,hoc eſtcertif- | nitatibus à Veſpaſiano, Pyrrho & alijs
.
fimæ. Tertiò, in Eccleſia Catholica fem- Gentilibus,vel hæreticiscollatis , non re
per effulfide chariſma Canitatış, probas cognofcas manuin Dei,fed Diaboli z re
toro cap.4.ex D. Irenzeo , D.Auguſtino, ſpondes C.s. quia infidelium opera hu
& D.Nyſleno ,D.Gregorio Magno, & iuſmodi au & factu impuroruin ſpiri
alijs,de reliquijs D.Stephani, deGrego - tuum fiunt,& laudas D.Auguftin. huius
rio Thaumaturgo , Hilarione , & alijs fententiæ veritsimæ auctorem . m Ref
Sanctis, vſque ad noſtra fermè tempora. pondeigitur cum hanc fententiam verá
Vndè argumentor:Horum fuit vera Ec . ellecredas :an fas tibi Gt,credere miracu

clelia: nos Papiſtæ ſumus in eadem in lis , quæ Chriftianiflimi Franciæ Reges
lis,
qua iplifuêre. ergo nos fumus in vera in hoc genere ad fidei Apoſtolicæ Ro
Éccleſia: Vos in alia eftis,quàm nos: ergo manæ confirmationem operarentur : ſi
yos non eſtis in vera Eccleſia. Vndè fe- fas credere,ergo iam concedis in proba
quitur verum & invictum eſſe primum rionein falſæ fidei ( fic enim profiteris)
argumentum noſtrum . Illorum Patrum vera miracula patrari poſſe, quod negâ
veram Ecclefiam fuiſle, tu ipſi fateris; fti, & eft falliflimum . Siverò dicisid tibi
quia fareris, perhæc miracula illorum fas non effe :necnobis Catholicis fas erit
probari miraculorum continuam effi 1 credere, quæ facit Elizabetha ad confir
credere, quæ
cientiam . Negat,nos in eadem cum illis mationem fidei tuæ ,Deiope fieri,autver
Eccleſia eſſe probo . Illi Romanum Pó- ra eſlemiracula : ſed ea cogimur dicere ,
tificem ,pro capiteEcclefiæ viſibili agno- j vel fictitiá ;ſi non verè ægri:vel fieri phy
verunt,ut & nos: illicrediderunt, quic- rica aliqua vi emplaftrorum , aut aliorú
quid noscredimus: purgatorium , ſep - adhibitorum : vel ex pacto racito velex
tem Sacramenta, præfentiam corporis i preſſo cum dæmone , à quonec hæreti
Dominici in Euchariſtia , orandum pro corum genius , nec aliæ quædam cir
defunctis , & c . quæ Vos negatis , Nos cumſtantiæ multú abludunt. Tu Too
-profitemur ; nec nos quicquam credi- į kere videris , quid me horum omnium
mus,quod illi non crediderunt : vosau, malis credere : nam tibi credere , inijs
tem necunum illorum , quos nominaſti quæ afferis nondum decretum mihi ne
miraculorum verorum patratorem ,laus que conſtitutú. Neque tu cures ſuadeo ,
dare poteſtis, quo cum in fidei Catholi- quid ego de hac re credám :pergere po
E 2 rius
13.10.de civis.Dei.
 ONVM
36 DISQUISITI MAGICARVM

tiùs Doininam tuam palpare , & ſcribe- Salmanticenſi: interdum ad totam vitá
re , vndè caput vnctius queas referre .De non redeunte morbo. Ad tempus quide
Francia regibus: quorum adhucnullus id contingit , quando lanaos id à Dec
apertè hæreſim profelfus fuit: res non impetravić certam ob caufam ,majuſque
Annalium modò , fed & medicorum pu . , bonum fanati , v.g. ne fanitate is abuta
blicis libris, ut Guidonis in Chirurg. magna tur , aut ad maius meritum patientiæ ,
tract.2.doctri.2.5 . & loann . Tagautij lib. 1. alioqui ordinariè caraciones miraculo

se
Inftitut. chirurgicar. & quotidiana certa fæ perfcctæ effe confueverunt. Sanatio
que experientiâ eſt conteſtara : hoc illis verò naturalis far ad tempus , quando
beneficium quondam conceffum fuiſſe, l ſubſecuta in melius immutitio , proficif
ut contactu ítrumas ( eu ( crofulas fana- citur ex lola vi imaginatriceægri , ut de
rent . Si vis ea naturalis fuiffet, non per puero illo cenſuit idem Media.
traducem hæreditariam regni tranſivil 21. Eft in Hiſpania genushominum ,
f.cin Regem folum ,exclufis cæteris fra- quod Saludadores vocant: vel Enſalma
tribus: quorum ſæpè temperies, & com dores, co diſerimine , quòd ifti dicant fe
plexio patri fimilior , quam Regis iplius.lapare vi orationum , quas conceptis
Conditio quoque fceptri feù corona , verbis dicunt : illi , vi ſaliuæ & halitus,
cui comes illa facultas media, nihil tale quemægro inſpirant de his dico 3.Salu
poterat naturaliter largiri. Quòd verò tatores;do Enſalmatores.ncc poſſunt diffrictè
Hieron Cardanus lib. contradiction . & inaniverſum damnari , nec etiam in uni
medicar. ( cripfit Reges Francor. ex lon- verſum approbari. ] etenim poteft fieri ut
go elu aromatum hanc vim habere, ridi aliquando nonnulli habeant donum la-
culum , vanum , & dignum eſt ſcutica nitatis : Gc Victoria & Veracrucius : 0 &
loan . Brodæi lib . 8. miſcellan c.12 . lic admittenda quæ Navarrus'p. fcriptis
19.De Pyrrhi Regis digito , contactu his verbis ; Porrò illi vulgò saltitatores vo
morbos ſanante : iure optimô Anton . cantur ( quantumcunque aliis fint perditif
Mirandulanus cenſuit hoc mendacijsſsimi tomiñes-} licite poffunt(uò munere pers
jacredibilibus adnumerandum :vel, ut fungi: quoniam gratia illa gratis diuta hu
puto , dæmoniacis potiùs. Nihilominus , iuſmodi hominibus à folo Deo, inteditur ins
20. Dico 2 negandum non eft aliquando utilitatem aliorum , & aliegat, Margaritam
nonnt:lles inventos deinveniri , qui folo con- confeffor. ] Sed hoc nimis generaliter die
taitu Canant. hæc conclufio probatur lc- ctum : rarò enim ficuti utunur, liciste
gendis fanctorun paflim , & quotidiana atuntur: nec credendum tothomi burs.
experientiâ Et hæ ſanirates conferuntur , peffimishoc domum à Deo attributun.
interdum , dumtaxat accercat tempus, Quamobrem confulo Vicarijs & Offi
vt legimus de S. Beniamin apud Sozom . ! cialibus Epiſcoporum , cæreriſque ordi
lib.6. & Niceph.l.11. & ſcimus B. Petro- , barijs,ut priuſquain permunt eos , hoc
nillam à S.Perro , ſpirituali eius parente. curationis munus obire ; diligenterexá
ad breve tempus ſanatam fuiffe; & quod ! minent , an nararalibus utantur sme
murrat Mich .Medinan. de puero quodã | dijs, an verò per gratiam gratis datam ,
an
* d1..7 . Visbr.rekli de Magia. Veracrului na fpeculat 2 Manual.ann 35

f
 LIBRI I. CAP. III. QVÆST. IV . 37

an per pactum cum dæmone operentur : quor tunc tangent. Si de vtraque fimul,
quæ ſunt ex circumſtantijs cognoſcen- annus ille magnus intercellerie op rter,
da. Quòd univerlum non (in reijcien- ' qui eandem felların poliruram & 11
di contra quam infinuat Ciruelus 3.p.de | Auxus reduxerit quando tangit ; quie
fuperftitione.c.3 . & 7.probatur, quia nun rant , quando natus , at quis tanto vivit
quam abbreviatur manus Domini, ne vel vixit tempore? Alioquin non porerit
hanc grariam quibus vultlargiatur: cer hoc aliâ die præſt ?re, quam quando po
tum tamen puto hanc nunquam largiri fouræ æqualiças iſta, quum oportet , ac
niſ Catholicis:hactenùsenim nulla hæ- ciderit, quàm igitur ince ta furu a lic
reticimiracula fecerint: & prudentilli- curatio: Secundò quod vulgarer i 'amde
mè luminus Franciæ Senatus deciſione faſcinatione opinion in a nutit , boc
quadam vni.ex hoc genere empirico ,an poftcà docebo prorſus å vera Platafo
1577.veruit donec ab ordine & collegio phia alienum . Terriò peccar illariene: neg
'medicorum approbacus elit, agrotis enim fequitur,nociva eft qu 'itas ':oni.
politiones ullas imperare, aut medica nis in hominem ; ergò & qualisis bomi.
menta præbere vel morborum curam nis in hominem fitenda eft efic Gauati
publicè profiteri, lege An Robertum va . nam auctore Ariſtotele q plura ne
rerum iudicatar.l.ac.s.doctillimè difcelaria ad fanitatem , quàm ad agritudi
ferentem . nem . malum enim ex quovis detect ,
22. Dico 4. folo contactu aut fibilo , aut bonum ex integra cauſa deinde conta
halitu,aut oſculo ,naturaliter quemquam al gio lolo hauritur aflatu .
tëri gravem & verum auferre morbum , vel 23. Verum in hac curatione fedulo

Pulnera ſanare , vel ferrum extrahere poffe,
non credo , hæc conclufio tota eft contra
Pomponarium . Quo ad contactum ,
etiam repugnar Veracruicio , illius fun
damentum iam poſui, huius autem hoc
ett : naturali complexionevel conſtellatione
quandam funt nocivi , quod in faimatione pa-
tetex folaaſpectu , ergò ex iiſdem caufis, qui-
dam naturali complexione vel conffellatione
erunt alutaris do me lici . Sed tam paucis
verbismulra lopponit , non conceden-
da.Priolò quod de coſtellationibus. Al
bertum fecurus,ait,verum non eft. Silo
quitur de conftellatione , quando ute
onceb. tur : omnes enim eam vim habi-
turellent, quitum nari . quod quis cre
: dat : licte conſtellatione fub tempus con-
tactus ; potuerunt lanare omnes ; quot
q Proble fe8.7.
obſervant nodos rangerdicertos , nui:
meram & alias ceremonias. Accedunt
muta livſpicione plena & periculo . Pria
iròqnod falutatores illidicunt,ad riill
tem hanc exercendan multô vini potu
opus ſe habere ; fieri alten con poteft,
ui vini porus profit ad contrariorum
morborum curationem : fiprofit frigi
dis,tion proderit calidis . Sécundo; folent
feadresim porrigere mortis
panem aå ſeadmesfilm
à cane rabido,vel infectis toxicô:cuina
ni neutra caufarum Veracrucis fufia
gatur. Tertiò dicunt in pra ſenia alteriors
Calutatoris vim maiorem lutand: 10+
bentis ,fe lanare nequire.quodit :blur
dum deberer enim potiùs visi la fina
turalis eller, magis intendi. Quartò :nnen
liuntur, cùm dicunt naturaliter rum
E 3 Lalutas
 UM
SITION ARUM
38 DISQVI MAGIC .
ſalutatorem ab alijs falutatoribus cog - teriadimis: cur non in magneté quoque
noſci, licet éuin prius nunquam vide- & rupica hæc diverlitas , ratione indivi-,
riut : quod eft fignum alicuiusnotæ illis dui, reperitur, ut unus magnes nequeat,
à denione impreſlie. Sanè pleriſque rotæ quod poteſt alter 2 Neutra ergò ex parte
veftigium ineſt, ut dictitantipſi, s. Ca- limilitudo locum habet. Itein quod cha
thurinæ vel Quiteriæ. Quintò falluntur , | barbarum bilem temperet ,id facit ratio
dum putant hanc vim competere lepti- , nepeculiaris ſui temperamenti . cuncta
mo cuique filio;ſi maſculinum ordinem eniin ſpeciei illius individua & nulla al
famineus partus nó interruperit. quod rerius , côdem planè modô morbis me
eit ridiculum naturæ adſcribere, & non | dentur . Sed in hominibus non poteft ef
miraculo . Sextò fæpè iactitant fibi reve- fe hæc fimilitudo & paritas tempera
lari, quæ proculin corum abſenciâ geftamenti: quia hominis forma diverlilima
fuere, ut ille qui Torquemadæ patrem à eſtà forma rhabarbari; quare & tempe
morſu canis rabidi ſanavit.narrat Hiſto
ramentum corporis diſcrepat à tempe
riam ipſe Torquemada Septimò glo- ramento rhabarbari.nam aliàs longè re.
riancut line nocumento ſetractare poffe quirit dilpolitiones materiæ forma ho
carbones & ardentem clibanum ſubire; | minis ,quàm forma plantæ , lucciuè.Quô
riæ naturaliter fieri nequeunt ; niſi ſe ergô pactó vis eadem naturalis ratione
æmuniant lotione & inunctione re- temperamenti competat homini ; quæ
rum frigidillimarum , quæ tamen non rupicæ , vel rhabarbaro ;
pollunt,niſi ad inodicum tempus ,iguis 25. Quoad illos autem ,qui genus &
activitati refiftere. Vndè & Vairus s cognationem B. Pauli tumidis buccis
narrat ,ex hoc grege quendam , cùm in - crepan t,, ſegue'
crepant angues finelæſione con .
feque'angues
greflus furnum fuiffet,& alius ,eo ignaro i trectare pofle ; iam pleriſque impoſtura
ianuam occlufiflet, ibi Hammisabłump- cognita eſt, ſolere priùs contra morſum
tum . lele antidotis præmunire.
24. Venio ad Pomponatij fundamen 26. De militari illa vulnerum cura
tum , & reſpondeo ; lapides, herbas& a . tione;audacter dico , niti dæmonico pa.
nimalia , quæ vim aliquă beneficam hu- Ao ; & ex genere ſuo, id lethalecținen
iuſmodi à naturâ acceperunt , cam obti- j loquor de illa quæ ſolum obligat linteo:
nere ex temperamento certo & definito nam quæ olcô , & vinô vtitur , licongruð
toriusſpeciei, fit enim indè , ut omnis temporis intervallo Canet, nec mala
magnes fertum attrahat , omne rhabar murmura his addat , aut alias luperſti
baram bilem expurget , omnis rupica riones , phyſicis licitis remedijs annume
morbum ictericumn lanét . Oporteret er randa . Blaſphemum quoque eft voca
gò , li falutatoribus vis ea naturalis inel reartem D. Anſelmi, qui fuit Magi il
fet ;rationefpeciei humanæ eam aceepil- lius Anſelini Parmenſis commentum .
fent , & fic omnes homines câ vi-polle- Accedit quod lic à vulneribus aur
rent. Si ratione individui & fingularis morbis fanati, poſtea in dolores gravif
complexionis hoc vni tribuis , quod al- fimos & fæpè morbos fæviores reinci
dant

r Herts Florum colleg.3. ó lib. 2 de Fafciso o,ili

 LIBRI I. CAP. III. QVÆST. IV . 32
datt & ut plurimum vitæ exitum pof- f nibus freros fuiffe Pfyllos& Marlos , fa
Inimum fortiantur ; quod poſlem mihitis colligitur ex Plutarcho , Plinioque,
notorum multorum exemplis aftruere. clarius etiam Alchinius Avitus lib . 2 his
Sedparco nominibusmortuorum . verlibus:
27.Reſta quiddam AlbertiMagniju Iam Magicam dignè valeat quis dicere frak
dem :
qui refert duosſe vidiſſe pueros, quorú
unus cum ferretur iuxta oftia claula , o Occultastacitô tentantem pectore vires?
mnia quæ ad dexterum eius latus lica,2- Legifer ve quondam vates , fub rege ſuperbo,
periebantur :abaltero verò idem in (ini- Dum nova monftraret iufsi niracıla figni .
Atrisoftijs præftabatur.curnon ergo fer Commovit livore magos , ut talia tentent ,
rum ex vulnere ad ſolum contactum vel | Accumulentque fuas zelo fervente ruinas ,
præſentiam alicujuscxcidariNonne fcri Q : eis for
an fi ſuppeteretnon vana potcflid,
bit Matthiolus, in Italiæ montibus her Demere , non etiam properarentaddere mont
bamſe nbville, qua ab eqnis calcará con stra ,
tinuò ferreicalcei ſoluqntur. Pici herbâ Æmula ſed ſignis tantùm ,non viribus equa.
cuneum ada& ú extrahi,teſtibusDemo- Quod removere nequit,duplicatâ fuftinet irin
crito & Theophraſto.Æthiopide herba Hinc eft laudato quod poſſunt carmine Marfi,
certo ritu incantata , ſeras omnes li ad . cùm tacità ſavos producunt arte dracones
moveatur aperiti; & ſuo tempore Vene- abſentes ( ſapèinbent confligere fecum .
tijs furem ſuſpendio damnatum , cui fic Tunc ut quiſque gravem bello perſenjerit hy
fores omnes patefiebant. ) :fic ille epift. drum .
Nuncupatoria in Dioſcoridem . Reſp .In vlaspidis aut dura clauſas cognoverit iras .
timis duobus apertam incantationem concutit interiùs fecreticarminis arına ; '
accefliſſes in prioribus duabus herbis , Protinus & laxisverbo lactante venenis,
occultam attrahendi & difijçiendivim a Moximpunè manu coluber tradatur incrmi.
bacura inſitam : quæ vis naturaliterho. Et morſustătum ,non virus in angue tinetur:
minibusineſſenequit, nec ratione ſpeci . Interdum perit incantans,ſi callida ſurdu
ficâ,quia non omnes habent. nec
indivi- Adiuratoris contempfit murmuraſerpens.
duali: quia conditiones individuantes Hoc quoniam de matre trabuntca origine
non producunttalem effectum . Quare prima,
tec Ariſtoteles,necquiſquam reétè phi- Anguinea fraudis quod fic, linguæque periti
lofophantium ,hoceftcrediturus.miran- Infpeciem redduntcommercia mutua fundi.
dumquevehementervnum Albertum , plura
narrare folum , fe.huiuſmodicreditis difficilia CAPVT I V.
sipidiffe, quàm ad illum vſque( ut ait Anton .
- Mirandulanus) cateri qui exſtantfcriptores De Magia artificiali.
tot ſaculorum fimulomnes, ] Si tamen hoc
oldits damonis prætigijsadſcriben induftriam : cantem
H humanamquædam perficie per
adamu
28. Cuius ctiam pacto,& incantatio- enim nunc loquor de operatrice : divi
nato.
u.calibr. 3 demolu animaliumi. Ciria,qua Anguitis.
40 DISQUISITIONVM MAGICARVM
natoria ſuum locum refervo . I ris requirunt. Quæcum huic capiti de
Magica operatrix artificialis & ipfa du- j fuerint omnia :ſiloquebatur, ille in capi
plex et, Mathematica & perftigiatoria . te loquebatur,qui inftatuis idolorum ora
Mathematicam voco , quæ nititur princi cula fundebat ; qui lolus cacodæmon
pes geometricis, arihineticis , velaftio- 1 fuit. Notum enim ſimulacra vocis pro
Tonicis, huiusexempla funt Sphæra illa priæ expertia fuiſſe. simulacra , enim Gen
Archimedus,fecundum Claudianum vi
tium argentum & aurum : os habent c non

..
trea ,de quaM.Tullusa & in Siracula. i loquentur. neque enim eft fpiritus in ore ipſo
rum oblidione navium per fpecula co rum f. Fuit illa ſententia Guilhelmi; &
buſtiones: 6 Archytæ columba lignea olim Hermeris : fed à Theologis confu
yolansc Leonis Imp. aviculæ aureæ can- tata iampridem.g Huc pertinet globus il
tillantes: d & Boetij æreæ , volantes & le artificiofus,leu ahenea ſtatua , fic confe
cantillantes lerpentes ex eodem metallo Ita,ut ex occulio loco , funiculo qui in
Gibillantes , & fimilia multis narrata. e tenſus erat remillo fagittas in ſpectátem
Hæc Magia vocatur ab Herone & Pap- eiacularetur: quo pacto Kennethum lll.
po & Luhatsup yený. Supponendum au Scotorum Regem , à Fenella interemp
tem nibil hac efficcrc poffe quod rerum tum , in Maioris & Boeti Scotie Annalibus
naturæ repugnet : quin imò indigere legitur. Eoden reducendaquorundam
cauſarum baturalium ope certo motu & mirifica folertia , ut artificis illius qui
dimenſionibus applicatarum : ut in fpe- Romano Imperatori ,vitrum flexile , &
culis illis Archimedis, & hydraulicis no non fragile obrulit , de quo poſt veteres
Itris & automatis pater. Quarèfi quis ef:. Guido Aretinus epiſt.ad Michaelē Mo
fectus proponatur caufarum naturaliú nachum . Ferentium immania pondera
cílicacitatem ſuperans, ille ad prodigio- fronte, & funambulorum globis inf = '
ſos referri debet, etiamfihumana ir.du- ftentium ( ve vidi ) & qui meinbra , quaíi
ftria ad inftrumenti confectionem mo lutea confractive,uti luber, Hectuni , de

tumve concurrerit. Idcircò diſienuo à quibus egit D. Chryſoft. homil. 19. circa
Guilhel. Pariſienſi, Medina & alijs : qui fin .ad Pop .Antiochen. ad quæ foletpluri
capatæneum Alberti Magni ( quod nar inum iuuare corporea dilpolitio , & na

rant)
tè human: o
locutu credun
enim tartificioarticula-
m nec humana induſtria
huc vſque pertingit : nét naturalis ratio
patitur,ut res inanimata , vocem huma
nam , ad lubitum interrogantium rel.
pondendo , emittat nam hæc vitam , &
reſpirationem in loquente, & perfectil-
Gmam vitalium organorum coopera
tionem ,& diſcurſum quendam loquen-
turalis agilitas, ut plurimisexemplis do
cet Andre.Libavius p. 2. Mirabilium tra
& a, de Noctambulis in fine operis.
3. Altera fpecies tuidicra & decepto
ria , vocari poteft praeftigiatrix : ( à qua
factum ye mira Magorum à Græcis
a gáguia & xebesz;à Latinis ludi, & ludi
cra , & ludibria vocata Gint, vide Heral
dumm lib . 1. Arnobijpag . , 1. ) cuius effe
aus

a 1.Info.Go 2 de nu. Dest. Plutarc.in Marcel Zonaras tom .2. cGellius k 10. No.d Glycos
* Minifis in Annal cCaſsiodor 1.varia.epift pen & Polsısan . in Panepiſtemone. f Pfal. 13 t. 6
1, D The lib 3. comragene 6 104 Vislencia 2. 2; do 12.p.2.
 LIB. I. CA P. III. QVÆST. IV. 49
dus non funt quales aut qui videntur. primòquando in malum finem referunt,
Ad eam pertinent pleraq; quæ ab agyr- Secundò quando ſcando ſcandalú oritur,
tis , circulatoribus & funambulis cre- eò quôd putentur hæc fieri dæmonum
duntur patrariincantationibus , cum a- operâ: quarè non deberent huiulmodi
gilitate pedum vel manuum fiant,ut que permitti , niſi.circulatorespublicum &
de Reatino quodam narrat Pompona- 1 idoneúà Catholicis haberent artis ſuæ
tius.:interdum fiunt etiam per animalia teſtimoniú. Tertiò ſi quod inde fpirituale
bruta longo vſu edocta, ut quæ loannes vel temporale damnú corporis aut ani
Leonarrat , de aſino & camelo b inter mæ immineat ipſi circulatori, vel ſpecta.
dum per meram impofturam , & meatus toribus. Ex hocenim capite damnantur,
occultosaliquibusſubingrellis,ut facie- qui fine neceſſitate vel causâ iuftâ , ſe
bant facerdotes Beli qui à Dracone ci. mortis periculo per luſum exponunt . n.
bos devorari fingebant ; i & fiebat cele s . Cæterum Naturalis & Artificioſa
bri in Colis mensa , k quam vulgus pere- Magia duo lunt velamina ; quibus fe ac
grinorum putabat ſponte luâ cibos ſug- culere ſoler Magia Diabolica. ſemper e
gerere , reverâ tamen cibi à vicinæ urbis nim velnaturæ vim mentitur, ve in iis
incolistuggerebantur.1. Et etiam acci- 1 quæ de aftrorum influxu , & temperię
debat ; in fiQitijs illis idolorum amori- hominis ſuperiore capite diſſervimus:
bus ac ſtupris , de quibus lofephus, & velmentitur artificium ; ut in characte
Rufinus.mitem -quando Barchochabas, ribus, imaginibus & huiuſmodi, de
pſeudomellias Iudæorum , ſtippulam in quibus diſputandum q.ſeq. Hoc ur in
ore ſuccenfam anhelitu ventilans, fan - telligatur de præſtigiatrice quædam ,ad
mas vomere videbatur,teſte D.Hieron . ) alia quæ poftea differentur lib.2.quaft. 8 .
Apolog.adverſus Rufinum : ſimileputârim , hoc loco addam Sapienter ab Vlrico Mo
giod deCaco latrone narrar in Alcide litore lib de Phytonicis mulierib. animad
poeta.Talia quæ vocatírenæuslib z.ad verfum fuit à Diabolo fic medium dif
verſus hæref.cap. 4.Anaxilai ladicra. v . poni polle, ut una res alia videatur : &
facereut convivæ videantur habere talia experimenta plurima fieri à iocula
Æthiopicum nigrorem , vel defunctorú coribus: cùm autem fatanasſit magiſter
pallorem , afinina aut equina capita. ( ait ) ioculorum ; nemini dubium cíle ,
commentum yecusPlinio li.28. & 35. & quin ſubtiliùs hæc Diabolus operari
fexto Empirico notum lib. 1. Pyrrho- poſfic. hic , nunquam diſcipulus eſt do
niar. ut docet Marfilius Cagnatuslib .3. 1 dior præceptore, Talis illa , de qua Ni
varior.cap 10 derius , in Formicario , cap. de maleficis de
4. Eadem dici poteſt Thaumaturgica, eorum deceptionibus ; Colonie , inquit , c .
quæ ut & Magia naturalis per fe bona tabatur virgo quadam , qua mira in confpe
eft , & licita , ut omnes artes per le ſunt au nobilium feciſſet , qua arte magicâ vide
bone . Per accidens vtraque fit illicita, bantur fieri, mappam enim quandam di
F cebatur

h Deferiptio . Africa lib & lib.9 i Daniel 14. k D.Hier epift.103.ad Paulin 1 Hered. lib. 3 ,
o Iwepb la 28.ans.cap.4 .Rufin.lib.2.bift Eochcap.25. o Siu . & Fumus in verb.ars Nau.cop.is,
Km.8 .
 DISQUISITIONVM MAGICARVM

cebatur laceraffe, & fubitò in oculis omnium onuſtum fæno cum equis & auriga; any
redintegraſſe : vitrum quoddam ad parietem putare capita :manus & pedes;quæ pelui
à ſeiactatum & confractum , in momento re coram impofita fanguine ftillantia cun-
paraffé & fimilia. Manus inquifitoris euáſit | étis ſpectanda præbebat,& ea ftatim ho-
excommunicata.Bodinusnotat, eos folere minibus illæfis luo quoque loco reſti
decem magicis præftigijs unum ſubtili : tuebat:venationes,decurſiones, & haſti-
tatis ſeu agilitatis artificiofæ actum mi- | ludia , & quæ homines in terrisagitant,
ſcere,utperſuadeant ; quæcunqueabip- ea in aere audiri faciebat:media brumai
ſis geruntur ,citra præſtigiuin ,folâ dex- hortum amæniffimum , in Cæfaris pala
teritate & artefieri, procurant, ut quic- tio ,arboribus , herbis , Horibus, cantilla
quid ſortilegij admiſcent ,id ſubtilitatis tioncavicularum , fubitò natis& auditis
& agilitatis effe videatur: Amat ſatan producebat: Si quis pedem attraheret,
homines ad riſum provocare , ut læti ac alterius pes ſubſequebatur , & homo in.
hilares imbibantimpietatem , fic præſti- noxius perſiſtebat. In Sicilia Eunum pro-
giatores iftiagyrtæ ;iocularıj, miriones, ponunt, ſed eius facinusillud ,quo inter
circulatores ,ipſosiudices fæpè ad inep - verba flammam ore videbatur vomere,
tam quandam lætitiam & admiratione artificio quoque non præftigijs diaboli
pertractos falcinant, ut cuncta ipſis io - planè tribuendum : nam in orcabditam
catoria tantum ', nec punienda videan nucem ſulphure & igne plenam habe
tur.frequenstalium ſemper vbique pro - bat;quâ leniter.exfpiratione motâ , fun
ventus fuit & leges etiam hodiè in aulis debat Hammam , ut ſcribitThomas Fac
quorundam Principum , allio & cicuta rellus dècad.2.rerum Sicularum lib.s.cap.2 ..
nocentior.In Francia Triſcalinus. o coram idem c.1.libr.z.deca.l.mira refert de quo-
Carolo IX.aliàs laudato Rege ; ex cuiuf- dam Diodoro , quem vulgus L'iodorum
dàm nobilis , ab eo remoti , torques an vocat : hunc magica arte imbutum , mi
nellos ad ſe ſigillatim cunctis fpectanti- randa præſtigiorum machinatione Ca-
bus pelliciebat; eosque manu recipiebat i tanæfloruiſle. Is namquepotenti carminum :
advolantes ut videbatur : nihilominus fuorum vi homines in bruta animantia con
mox torquis integer, & illæfus repertus vertere , omniumquefermèrerum formasjn:
fuit.Hic convictus multorum , quæ nec novas metamorphoſes transfundere , longifa.
arte, nec actu humano3 nec naturâ fieri fimisque à ſe ſpatiisdiſsitos, repentè ad ſetra
poterant ; falſus eſt ope diaboli cuncta ſeherepoſſe videbatur:Catanenſes prætereà adeò
perfeciſſe, quod antè obſtinatusnegave- i crebris laceſſebatiniuris, & contumelijs de- .
rat. Ioannes Trithemius; ex antiquiori- honeftabat; ut vaniſsima credulitatis laqueis :
bus refert ; an . 876. tempore Ludovici circumventi ;, ad cultus ei pendendi ftudium
Imp. Sedechiam quendam religione. Iu- i concitarentur.Qui cùm capitis reus cruci tra-
dæum , profeſſione medicum , ſtupenda dendus effet,eliciorum carminum præfentiſsim.
quædam coram Principibus viris fecif ma artè è Catana.Byzantium , cuius impe
fé. videbatur hominibus devorare Ho- rium eo tempore sicilia agnofcebat , & rurſus;
plomachum equitem , currum quoque è Byzantio Catanam è lictorum manibus diu.
lapfusss

o Resinindamony
 LIBRI I. CAP, I. QVÆST, IV.
43
"lapſus,paruo temporum interſtitio , per aerem granuin mente delegiſſer indicabat; etiã
derebi ſe iuſsit. Quibus veneficijsadeò populo liquis, in deligenda re propofitâ, dubi
factus eſt admirabilis,ut in ipſo quandam nu , taſſet , addebat hæſtationem &, reſolu
minis potentiam effe rati; errore ſacrilego cul tionem : iactabat quodalter eſſer electu
tum ſacrisdebitum ei exhiberent. Sed tandem rus , id fe diu ante prænoville , & alia
à Leone Catanenſis Epiſcopo, divinâ virtute multa :propter quæ tertiò in ius ab Illu
ex improviſo captus, frequenti in media vrbe ſtriſfimo Archiepiſcopo Mechlinienſi.
populo, in fornacem igneam iniectus , ignis in- D. Houio anno 16oo . vocatus ; cum fi
cendio conſumptus eſt. ] Sic divina iuſtitia ſtere ſe pollicitus eſlet,aufugit ad aſylum
prævaluit, & qui ſe iudicibus fortè mi- omniumAntichriſti præcurſorum.Prin
nus iuſto zelo motis eripuerat , è fancti | ceps ille; qui præftigiatorem iudicio, au
viri manibus elabi non potuit. His ſimi- ctoritate, non iure eripuerat ; vix bien
lia præſtigia narrabo ſequ.libr.6.in prin . nium ſupervixit, & forente ætate inte
& quædam Cratiſtheni cuidam tribuit rijt ; nec quicquam illipoftquam malæ
Creſpecus ex Athenæo, & alijs quibuſ caufæ defenſionem ſuſceperat, poſtea fe
dam , & Antonij Guevare Epiſcopi Mo- liciter in gubernatione ceſſit . Non im
donedenſis lib. 3. horologij principum cap. punitos vnquam Deus Principes finit,
43. & 44. & meritò ſubdit, quodiam hoftium defenſores: quia nominatim
nonuiiſtosioculatores, quamtumvis vetuit , ne præſtigiatricem quis vivere
artificioſos , opera dæmonum adhibere; patiatur. Exod.22.v.18. hoc eſt, ut Philo
ideó legibus latis Franciæ Reges , S.Lu- interpretatur,noluit differri ſupplicium :
dovicus, PhilippusAuguftus, & Henri- ſed ipſo quo convicta forer die , interfici
cus III. regno exularetales ſanciverunt. mandavit.
Creſpet.de odio Satana diſcur.12.libr. 1.No.
ftristemporibusCæfarium Malteſium Pa QVÆSTIO I.
riſijs captum fuiffe , fed aftu carceribus
claplum ferebant; idque eiBaxius inqui- | An vis characterum , annulorum , ſigilloruinin
ſitor inter cætera in iudicio obijciebat ; aut imaginum fit,qualem Magi
sed cum vrgeretur & damnationem contendunt ?
metueret, à gubernatore, qui tùm erat
iudicibus Ecclefiafticis ſuſpendere iuf
" CXm Magis ſentiuntPtolomæus,
fis,ereptus,in aulam irrepfit, & ibi mul Aphrodiſæus , Porphyrius & alij
ta de novo cæpit edere, chartas luſorias | Platonici, & ftultiſſimi Artephius ac
in alterius eas tenentisſmanu, ipſe di- Thebith ; ex recentioribus Pompona
ftans, fic mutabat ,ut bis terque alia in eis | tius Ficinus,Dulcis , & Anton.Mizaldus
figura appareret : in alteræ menſæ parte in Centur , Memorabil , ſed ſuperſti
poſita vaſa ad fe alliciebat motò vitri tiosè.
tantum fruſtulo : cogitationesnonnun . Verè & prudenter negarunt Hippo
quam divinabat alienas , ut cum ſparsâ . crates, Galenus & quos citabimus infer.
faccari granorum minutorum in men 9.3 . omnes Sanè remacu tetigit Tatia
lammagnâ multitudine , quod quis ſibi nus Affyrius; cenſens , ſi quid his efficia
F2 tut ,
 44 DIS QVISTIONVM MAGICARVU .

tur, id ex conftituto fieri, duntaxatquia | Ægyptio , & Thori Gieco : tales erantº
dæmones hæc fibi ſigna conſtituerunt, numerant quatuor salomonis annu
& quaſdam quaſi teſteras militares, aut los. talia cuncta patet annumeranda pri
pacta conventa , ut homines ſolene ver mo generi ſuperſtįtioſorum & execra ·
borum certas formulas:Mofes Maymon biliam ; nec vim ullam habere pofle , nifi
pronunciat, amendaces & ftultos eſſe, à dæmone : quo Do & ore & Dedicatore
qui foli figuræ, ſoli ſcripturæ, ſolis deni- miſeri ea acceperunt: quæ per ſe vana &
que lineamentis, aut vocibusaere fracto inania eſte de licijs & laminis agens, do
natis , tantam mirabilium poreftatem cuit D.Hieron e Fatentur etiam ipfimet
adſcribunt, conſentiunt Medici , Theo . Albertus Magnus , & Rogerius Baco
logi , & Iurifperiti noſtri, b nus . Eft etiam in fide error, quod unus
2. Notandum ex Conrado Wimpi- dæmon ſit Rex Orienris. Alius Occi.
na ,c Magos triplex genus imaginum leù dentis , & præſeram ſuo merito.f.
figurarum habere. Primum eſt quibus Tertiam fpeciem genuit axioma quod
adhibendas docent fuffum gationes & dam Ptolomæi, vultus inferiores cælo ſu
incantationes, & per quinquaginta qua. biectospultibus cæleftibus; & hinc inculê.
tuorangelorum nomina exorciſationes reſcorpios omnes terreſtres regi å ſcor-
, uæ perfida funt & manifeſtam
& alia q pio cæleſti , piſciculos omnes Huuiatiles -
continent idololatriam .Primò, quia hæc à cæleftibus piſcibus : hoc nugamena
nomina non niſi à dæmonibus potue tum defenduntcum Ptolomæo permula
runtaccepifle ( quod Cardanus fatetur: ci.g. Sed ſuperius iam ex parte hoc con
d ) Secundò, quia dicere quòd tales fumi futatum fuit . b nunc addo , ſi tam po- *
gationes honorent Deum , aut Deo pla- tens illa correſpondentia imaginariæ fi
ceant, eſt error in fide : dicere auté quod i guræ fuperioris in hanc veram figuram
talibus vii , non ſit dæmones facrificio inferiorem : eradiungunt ritus quor
honorare: & ideò damnabiliter iSonora- dam ſuperſtitiofos ? v. g . ut Stalem
TPEÚLIU , etiam eſt error. Vtrumque defi i expectas effectum , in tergo figuræ eumi..
nivit. Facultas Theologica Lutetiana . debeas inſcribere,fi contrarium ,in fron
Arcic.10.17 du . re , idque faciendum aliquando inanu :
Alterum genus imaginum , caracteribus , dextera,aliquando lænâ : ſigillum modò
& ſculpturis innititur, barbaris & pere fodiendum capitedeorſum, njodò capi"
grinis , in quibus funt novem caldariæ, tefurlum , & cærera de hoc genere . Vn
& nomina quatuor principum huius | de nihilvereor concludere, cum Gerlo
mundi cardinum , & ter ſeptem nomina ne , & Wimpina , hanc etiam vltimam
ex Mahamericis delitijs Arabum de- ! lpeciem ſuperſtitioſain damnatam effe .
cerpta : quas illi figuras auctoribus trio | Fundantur enim hæc omnia in aptíorif
buunt Germoni Babylonico. Hermeti mo Magico libri impij: qui -inferibitor
AR
a'Deftor dubitant.c.27.6 D.Tho 22.9 96.4 76 4.Contr.geni c. 104. Tos ibi Férrar Silu .
vorb fupereft q 10.Ciruelus de ſuporſtir.p.8.Martinusde Arles lab de fuper/ tır.Condronchus lib.z de
morb venefic.cat. Bokelius libr.de philiris.c.1 Vairus Ansn.d als cl de ſuperfti.ca. pen.o vis .
dls 16 de variet.e in vita s Hilarionis,circa med. f Arti Parif.25 g Tersulisa Alberius Baconusa.
Mizaldus.bfupc24.1 .
 LIBRI I: CAP. IV . QVÆST, I.

ARBAGNTEL 8871978 in Septenâ 2. , decerpam nonnulla,ex /eálico lib.Indo

vbi traditur , quod qnando Deus nonni vici Dulcis:qui non utili exemplo fiar:cija
na rebus velperſonis impofuit. fimulcú Salomonis & Hermetis figilla in lucem
hominibus vires & officia quadam illis cuidit, deceret potiùsin Ecclefia Cacho
diſtribuit: & ita characteres ac nomina lica talia obruililentijcinere, quam ty
conſtellata (h.Imagines fub certa conftellan pis tàm ſplendidè evulgari, Aiunt ergo
Hone format& noininate ) habent vim non nugones : Quigemmam pollideat , cui:
ratione figuræ vel pronunciationis, ſed infculprus aries,leo,vel ſagittarius cunctis
I-:cione virtutis feu officij illius, quod eum gratum & gratioſum fore: cui vise
Deus ad mlenomével characterem or- go,taurus,capricornus huncreligionis am .
dinavit ]Hoctotum eft mendaciucon plectendæ avidumefici; cui gemini,lıbra,
Actum ad ſtabiliédam hanc fuperftitio- aquarius, bosamicos fidos , legá tenaces
Bein . Nomina quidem Deus in ſcriptu- & concordiæ ftudiofos fore, contra cui
fis impolvit ſanctis quibuſdam myfteri cancer, ſcorpius,piſces ,ijs inferendú amoré
ſignificandicaulla & officio eorum , quo iniquitatis levitati-,mendacij:cui Satur
iltifundari convenientia : ſed ipli no- ni character is glifeens robore ; cui loris,
mini Deus vim effectivam nullam indi: amabilis ,fortunatus ;ad fummos hono
dit. Animantibus verò cunctis Adam res provehendus ; cuiMartis , invictusa
pomina indidit , non Deus.
*

cui solis ,opulentus; cui Veneris , conver

3. Pipratio eft de annulis & figillis labilis, & omnium compos votorum :
Magicis , quantumvis præferantfpecio . idem ,cui Lune. Qind multarnulla eft i
forma nosina Raphaelis , Machabæo- mago ftellæ ,cui nò peculiarisefficacitas
sim , Salomonis,Elizæi, Zachariæ , Con- inhæreat Mitto ftellas, draconis figura,
Stancus & quorundam ſanctorum : qui- i lærá facit, & divité ;aſtrolabij,fatidicum ;
bis nominibus etiam intervenit blat: idem (ride) afiniſichryſolitho infculpræe
phemia dum hofce fanctos finguine ne ranæ , inimicos ad pacem , amicos ado
firie Magicis initiatos, item quia lig diú impellie:cameli;demones cogit,& c.
rum crveis , quo in figno vicit ille Mag- 1 bac ille lıb 3.degemmis à c.6. vſque ad c. ult .
mus Imp.annumerantfigillis fuis dæmo- Sinugabatur', certè craſsè rider Prælatú
niacis. illum , vnum ex Ecclefiæ cardinibus : cui
Denique certò tetiendunr, quando ef- opus , inſcribit: fi feriò, no habeo, qui ex
fectus aliquis ſequitur vfum characterü , ! culem , cum ea quæ ſolius Deiſunt; in
annulorum , figillorum vel imaginum : fundere propheciam , & religionis ae fi
quòd fieriinterdum contendunt : i Id *dei amorem ,tenacitaremgne & fimilia,
forumådæmone fieri, quicöſtitararum tribuir aſinorú & liderum Äguris: Non
dle nugarum credulitatem conarur , vel ne hoc eſt ſuadere , ut relictis bonis artid
de novo mentibusinferere, vel inferram bus , & ftudijs Ethicis , demergat fe hur
protnndiùs & ftabiliùs inſigere. manacuriobras in barathrin figerft
4. Porrò ut nugaciras Hermeris & fi rionin , & facere, ur cuione 60 Deusans
miliam deprehendatur ,velab indoctis, nulus ſculptus quem dextra gerir ?
F 3 $. Sed
in piene2 od epub Trallanus 1.10 6.1. Philoftrar lib '; vitæ Afollon i, lo ſèphus 7 s antiq.6.23
 DISQVISITIONUM MAGICARUM .
15. Sed alia ex parte negotium facel quarum etiam vltima fortaſſis falfa elt.
ſunt Pomponat. & Caietanus . Ille, cùm vix enim ferrum in tantam latitudinem
obijcimus , pentagonos circulos , & alia quæatextenuari,ut porosú fiat, & aquis
huiuſinodi ligna aut characteres dunta- 1 immerlabile Sedeſto fiat, erit non ratio
xat elle qualitates quaſdam quantitatis: ne figuræ , fed ratione quantitatis, quære
siplam verò quantitatem non efle princi- non differt ab ipſa ſubſtantia, ſecundùm
pium operativum ; Reſpondet, non eſſe fi- multos.quæro enim ,quâ figurâ velit ef
guram principium operationis; fed tamé | fe ferrum ,circulari,quadra,an pentago
ad operationem plurimum conferre: fic na : li dicat, hac vel illa : inferam idem fo
enim deformem materiæ figuram ho- reſi alia fit formata lamina ; æquè tenui
minis animo triftitiam , fpeciofam verò & lata figura : quod indicium eſt nihilo
cidem gaudium adferre . quod fine ra - perari figuram ,fidicat qualibet in figura
tione ab eo dicitur , quia Magici chara- lufficere illam extenſionem & diductio
éteres ,nihil neque pulchritudinis,neque nem ferri; cortè fateatur neceſſeeſt , à fi
deformitatis notatu dignæ , aut idoncæ gura hoc non pendere, non minus enim
ad has paſſiones gignendas,habét.Quod differunt extenſio quantitatis, & figura
cum ipſemet videret Pomponat , tande quantitati extenlæ impreſſa,quàm albe
confugit ad credulitatem ijs utentium . do à ſuperficie parietis dealbati. Secundò
Verùm credulitatis non maior vis eſt, , adfert fundamentum illud tertiæ fpeciei
quam imaginationis: de quavide
vide dicta imaginum.quodiam exploſum eſt. Ter
præcedenti capit. tiò prætendit auctoritatem D.Tho.qua
Caietan ut erat acurô ingenio & per- i lifanctus doctor.d.cap.104. concefferit,
acri , ultrò etiam communem fenten- imagines haſce virtutem aliquã de cælo
tiam nónullos lacellit. k . Primòfic ratio- | habere,quatenus ſunt imagines ,& rem
cinatur.figura , licet non fit ipſum prin- conftituunt in ſpecie artificiali.Reſpondeo
cipium operationis,eft tamen comprin- D. Thomam cùm cô capite has ſuper
cipium.ergo,uteft figurazhabet peculia- ftitiones impugnet , hoc tantum ex per
rém effe & um . Antecedens probat , tum ſona adverfàriorum dixiſſe , quaſidicat;
quia in artificum ivſtrumentis efficit fi licet tibi de imaginibus id concederem,
gura,ut illa ſic,velfic operentur : tííquia de characteribus tamen hoc falſum fo
ferrum latum luper aquas fertur, quod ret. Quartò ſubdit: videri durum & dif
fi in formam aliain contrahas,demerge- ficile cos omnes damnare , qui talibus
rur.Refpondeo, figuram eſſe conprincipiú vtuntur imaginibus. Refpondeo, ſtulto.
in motu locali , & operationibus quæ per rum elle numerum infinitum ; ideò fuf.
hunc motum fiunt:utfunt variæ diviſio. ficere quod reverâ res fit mala ,& ſuper
nes continui per dolabrú , per malleum , ſtitiola. Hactenus ſufficiant dicta : plu
per aſçiam ,per ſerram : non verò in ope ra ſuppeditant, qui ex profeſſo de hac
cationibus, quæ fiunt per alterationem : re .
neque id probant eius confirmationes
QVÆ

k2,209,96 2.1 Largine d'cp 34.Medmail.c.7.fol.72. Ananiasa 1.4 Cardanushow.deven,

. 2.18 dejubtilisas.Cirueiusfup. Bap.Segnus.deveroftudio Cbriftiano6.7.
 LIBRI I. CAP. IV . OVÆST: IT.
octimeſtris partus minimè vitalis, fi non
CAPVT II. aliquid momentinumerus habet ?Quo
ad partum octimeſtrem , id contingit ,
An-numerisarithmeticis aut muficis magica i quia femen humanum multiplex efto
pis olla infit ? quoddam perficit fætum ſeptimo men
ſe , & tunc fætus poft ſextum menſum
ATRES Orthodoxi paſſim de nu conaturexire : quod fi non reperit ma
"P contente que desen van de respinge
loſophantur: ijdem tamen dumtaxat , in robuftus ; fi verò reperit , continua illa
hac proportione & connexione nume menfis pugna debilitatur , & octauôn
rali; Rationalem quandam vim folum , menfe debilis atque invalidus admodú
& cum illa divina quædam myſteria co- prodit in lucem . Aliud femen perficit
templabantur , necvllam vim Natura- fætum nono tantùm menſe , & tunc
lem ,velMagicam ,numeris iplis ,quâ ta - fætus ante hunc menſem non conatur
les,tribuebant. Pythagoræiverò & Pla- exire, foletque adeò robuſtus eſſe, ut im
conici,pucideſuperſtitioſi in hac refue- pedimenta cuncta contraria , vel ei non
Lune . reſiſtant , velper reſiſtentiam , quando
2: Concl.Numerus; qua numerus eft, mater ucerum fert diaciùs , non admo
sullam neque naturalem ,neque ſupernatura- dum debilitetur. Vide Hippocratem lib.
lém vim operandi continet. ] Hanc qui ne. de O &timeſtri partu , quem tutiùs hac in re
gac, philoſophum negat Andr.Lauren requeris, quàm Academicos ad nume
tius 1.8.hift Anatom.q.10: & probatop- rorum vini ſuperſtitiosè confugientes,
timè Leonard .Yairus.I.2.de fáſcino c.ir quoram diđainvenies in opere erudi
& Catholici cæterijad unum , cócedunt: to Fabij Paulini lib 6.Hebdomad.c.4.Hip-
præſertim , quotquot numerum , nihil ipocratem ſecutus idem refpondit Andr..
reale eſſe à rebus numeratis diſtinctum Laurentius lib.8.hiſt.Anatom .cap. 9. &
contendunt.quid enim operetur, quod 9.30: Anriorum climactericorum ratio,
ipfum folummodò imaginarium eft ? ut & Criticorum dierum , potiſſimum
fed & ab illis concedenda concluſio,qui pender ab humorum & complexionis,,
voluit elie aliquid reale rebus numera- , quæ in hominibus ſunt , ratione ac pe
tis ſuperadditum Fatentur enim ,nume; riodo quadam naturali :: Nam ad muſi-
rum efle quantitatem : quantitas verò corum numerorum vim confugientes:
per ſe non eſt operativa,niſifortè morus Pythagoræos, & ad Arithmeticos cal
localis,de quo nuncnon agitur. Deniq ; culos reducentes alios , aut aſtrologorú :
quæcumquede figura diximus, eadem planerarias nugas provocantes Aſtrolo-
in numeris locum obtinent. Numerus j gos accuratè refutar And Laurentius l ..
enim eft quantitas diſcreta,cuius, quàm 3.de criſibus , uſquead cap. 8. Fracaſto-
continuæ ; non poteſt eſſe maior effica- rium , qui li decauſis criticorum dierum :
citas. omnia retulit ad motum humoris meo
3. Cur igitur(dicat aliquis )annus cli- lancholici,refellit idem c.9. & 10. & pos
maltericus homini foleceſe lethalis, & ftea tandem cap: 13. ſuam ſententiana
propone
 DISQUISITIONVM MAGICARVM

proponit, cauſas elle duas , materialem | tempus, quo nuotusſuos & criſes perficit.Tema
* efficientem . Materialem eſſe quemli- pus illud fola experientia( quam folam Hip
bet humorcm noxium quantitate vel pocrates fecutus, ut docuit idem c.sl. )
qualitate peccantem . Eficientem eſſe septimo die, decimoquarto, vigeſimo , perfe
duplicem ,univerſalem & particularem . Atas & ſalutares criſes ſapè contingere: Sunt
Vniverſalem & remotam eſſe ccelum , igitur prafixi illi dies, & à natura ordinati,
cujus vires ferè omnes Luna excipiat , & 4. Cur autem ſeptewarium potius , quàm
nobis communicet. Particularé & pro alium numerum , fibi pro delicijs elegerit na
pinquam eſſe ipſam naturam , quá Hip - tura : Fatetur id altioris efle contempla
pocrates vocatcalorem inſitum , Gale tionis, & Theologicam reddit rationé.
nus facultatem corpus diſpenſantem , Hoc ideo factum ,quia rerum omnium Parens
alij temperiem ſivè fpiritum vocat: quae Creator Deus eam Nature legem impo
fic motionesfuas ftatis circuitibus per- fuit Nam đ diesſeptimobenedixit Deus, &
ficit , quaſi ratione uteretur : quòdGali- cum filijs Iſrael , tanquam celebratiſsi
quando errat , id à materiæ vitio proce mum commendavit, & ſéptimo die poſi abſo
dit ,eain contumacia ſua vincentis. Ita lutam univerſi iſtins, quod oculis cernimusi
que quod cardior vel celerior fit criſis, creationem , quievit ab operibusfuis. Natu .
id partim materiæ , partim efficienti ram ergò cuiuſque particularem criſes
caulæ tribuendum. Si enim humor ſit feptimo quoque die perfectas motiri,
temperamento calidus ſubſtantia tenuis, nec eas,alio unquam aggredi die, niſi aur
& qualitate benignus, facilius à natura impedita aut laceſſita fuerit ; & ideò
doinari, celeriùs.caqui, & excerni: Si propter huiuſmodi impedimenta , non
craſſus, frigidus & contumax difficilius, nunquam intercedentibus diebus feu
item à validiore natura, citiùs à debilio- , inter calaribuscriſes fiunt (de quo idem
re,tardiùs coqui.Quòd autem nuncpa egit lib.2. cap.13. & hoc lib.13.cap 15
si ,nunc impari die contingatcriſis, id à Particularem deniquehanc caulam ab
Cola materiali cauſa provenire , nempè illa univerſali efficiente,nempècælimo
peculiari humoris cuiuſque motu ; bilétu , invari; ut fi aliquando accidat luna
tertiô quoq; die moveri,pituitam quo- leprimanas cum ſeptenarijs morbis con
tidie, nielancholicum humorem quartô currere, critis indèmeritò fæliciet faci
die , Ergò bilioſos morbos omnes impallorquefperetur & hactenus tantùm à
ribus iudicari diebus , cæteros quotidiè | Galeno in lib. de diebus decretorijs A
ex paribus: quia ijfdem diebusmorbiiu- | ſtrologos iuvari , de quibus egerat Lau
dicandi , quibus moventur. Huius quo rentius d.lib.3 . cap.7 . & 8.Cur denique
tidiani, tertiani, & quartani motus cau quilibet leptenarius luum habeat indi.
fam non minus occultam effe , quam cem ,nempè quaternarium , cauſam effe
magnetis aut chatarticorum ſunt pro- commune phyſicis & arithmeticis axio
prietates.Quod denique feptenarijs tan ma,partesde ſuis proximis totis iudica.
tum perfectæ & falutares criſes perfi- re , vt cum architectus ex fundamento
ciantur,id torum efficienti cauſæ tribué- parietes , ex parietibus tectum futurum ,
dum . Natura ( inquit ) definitum fibielegit totamque domum colligit. Sepięnacij
partes
 LIBRI I, CAP. IV . QVÆST. 1 1.

partes in quas proximè refoluitur duas ternariis ſua quoque non fit perfectio.
effe:quatuor fcilicet, & tria: Sed propin- Dicunt etiam Pfal.10. In Domino confido,
quior eſt quaternarius, indicabit ergò telicem eſſe , quia denarius numerus eſt
quartus ſeptimum : & vndecimus , qui bonus:& quia centenarius ex decies de
fecundæ teprimanæ quartås eft , deci cem conftatur, ideò adhuc feliciorem
mumquartum ; & decimus ſeptimus,qui effe centeſimum Pfalmum , Mifericordiă,
tertiæ leptimanæ quartus eft , vigeſimú. & iudicium . Refelluntur , quia denarius,
Quinetiam quartus dies ſeprimanæ me aut centenarius , quatenusnumeri ſunto
dius eft, pariquc cum extremis iungitur bonitatem realem nullam habent. Nam
focietate ,vndè fit,ut fi primus dies mor nec phyſicam , nec ethicam boritatem
bum diſcutere aggrediatur, ei finem habent, fed artificioſam tantùm abima
quartusimponat:Siprimus nihil tentet, ginatione numerantis procedenté , quae
fed quartusmorbum indicare aggre non obtinet ullam in corpora , feù res
diatur , feptimus finem imponat. ] quæ numerantur ,efficacitatem . Deinde
Hactenus ille Regis Chriſtianillimi me in Hebræo fonte alius ordo Pſalmorú ,
dicus. quàm in verſione Latina : ergo qui pral
* Ex dictis fequitur, liquos Pentaphylli mus felix eſt ſecundum verſionem Lati
herba effectus habeat ,non ipſi quinario, nam , infelix erit ſecundum fontem He
fed fubftantiæ foliorum ,tribuendos.Su- bræum , quod eft dictu abſurdilimum :
perftitiolum autem efle, quod vnum e - vel, dicenti. Hebraicè unus eritfelix, &
ius folium ephemeram , tria tertianam , dicenti Latinè alius : quod æquè ridicu
quatuor quartaham lanene , item quod lum ,Meritò igitur hos numerarios pfal
beliotropij grana tria tertianæ , quatuor miſticos damnat Ciruelus Daronenſis
quartanæ proſint; item alia huiuſmodi | p.3.de ſuperſtitionib.c 6.in fine.
in medicinisper ligamenta ſeryari ma 6.Cæterùm fraus & dolus Magorum
lo exemplo ſolitis :tale quoque fuerit ar numerariorum ex co quoq ; deprehen
- bitrari pilulas ſeu catapotia impari nu - i ditur , quòd Archimagus ex Proclo tra
merô plus prodeſſe,quam pari, licet æ- | didit : non agereipſosdenumero ſenſili
quali præbeantur quantitate.Muſicinu- & materiali, ſed de formali ( ut vocant)
meri vi magna pollent, non utnumeri , & rationali . Etenim ratio formalis nus
ſed uttonorum varietate , & foni mo meri nihil eſt aliud quàm illud ipſum ,
dulamine ſuaviter animum afficientes: quò plura individua, plura funt & abu
quade remox plura. Sequitur etiam ex nitate recedunt , quod ſivè fit pura ncga
di& is vanos efle ac ſuperftitiolos, qui tio , live quid poſitivum ,certè nihilado
vim aliquam ineffe volunt certis pſal. I perandum efficax individuis adiúgit.Ni.
mis: cò quod certo numero fint collo- mirum nebulones , lab hac voce forma
cati, & eos credunt efficaces,ut proſperè | lis numeri , aliquid oceulunt , quodad
cæpta legenti ſuccedant,vel ut gravibus ipſam dæmonis ex pacto operationera
periculis liberentur,ut Pfal. 1. Beatus vir : pertineat. Confirmatur hæc coniectura
--quia unitas eft quid perfe& um ,quali ve- vehementer,quia priſci hæretici , qui nu
rò ſeprenarijs & fenarijs, & quinarijs, & meris mulcum tribuerunt , de magia
G ijdem
 DISQUISITIONVM
ijdem convicti non femel fuerunt. Dc | arboribus imperaffe. Sic cnim Ovidius
Balilidianis.id Irenæus prodita,poſt que de arboribus;
cæteri b. idem de Marco conſtat vetu
ftiſsimo illo hæretico , & de Gnofticis
omnibus. d .
7. Cautè igitur legenda.quæ , de efh
cacia imparis numeri,majore,quàm pa
ris , congerit, nec laris digerit , Petrus
Gregorius in Syntaxi artis mirabilis : e
qui, quod eam ſententiam tribuit ortho
doxis patribus D. Hieronymo & Cy
priano , magnam illis injuriam facit.cú
que loca eorum nulla citet,meritò vani
tatis in ea re arguitur , dum quod Patres
de imparisnumeri myfterijs , ( quodu-
nitas , & Trinitas in ſacroſancta cernan
tur Trinitate ) & præftantiâ differunt:
hoc ille , ad neſcio quam vim phyſicam ,
cum Agrippa Mago & hæretico , quem
patribus teftem adiungit ,ne quid dicam
graviùs , inconſideratè retulit :Vide D.
Hieron . apolog. pro libris contra lovi
nianum ſub finem , & deprehendes me
ritò hæcà medicis ; & ab Hieronymo ,
Origenem , Tertullianum , Cyprianum
que citari. quibus hoc Perrus Gregor.
impegit ..
8. Videndum etiam ne quid vanæ fu-
perſticionis hausias ex libro Fabij Pauli -
ni de numero Septenario:nam quæ ille ,non
tàm ex fua , quàm Platonicorum ſenten-
cia,plurimarerulit, ea Catholicæ Theo
logiæ parum ſunt conſentanea , utquod
illimuſicis numeris Magicam vim fatis
apertè tribuerunt:) Nam quæ de vi mu
tices commenti poetæ , illa Platonici in
Numerorum , quà numeri', virtutem
tranftulerunt . Scripſerant de Orphei
muſica ; illam dæmonibus brutis , faxis,
a l.1 c 28.6.Tertuldi præfc.c.46 Epiphan baref:14.& alicie Drenzus lä, t.c.ia. d . Irenæus
13b.2.6.17, c lib. 35.670 ..
MAGICARVM
- qua poftquam parte reſedie
DIS genitus vates, & fila ſonancia movit ::
Vmbra loco venit; non Chaonis abfuit Ara
bor .
Non nemus. Eliadum non frondibus eſcut
lus altis,
Nec tilia molles , nec fagusdá innuba laman
TUS.
Vos quoque flexibiles hedera veniftis, doo
vna.
Pampineæ vites , & amicta vitibus vlmi,
& c.
Metamorph . libr. 10. & Seneca Herc.
Fur. addic dedæmonibus, feris, & faxis ,
& fuuijs.
Que filvas, & aquas , ſaxaque traxerat..
Ars , que prabuerat fluminibus moras:
Ad cuius fonitum conſtiterant fer& ,
Mulcet non ſolitis vocibus inferos.
Ventos addit Horatius
Vnde rocalem temerè inſecutie:
Orphea filue:
Arte materna rapidos morantem .
Fluminum lapſus , celereſqueventosi.
De manibus, & dæmonibus idem tra
didêre Virgilius 4.-Georg & 6 . Æneid .
Ovid , Seneca ,Horatius,Propertius ,&
hæc breviter complexus Manilius , ad
finxitdelideribus.
At lyra diductis per cælum cornibus inter
Sidera confpicitur, qua quondam ceperat
Orpheus
Omne quod attigerat tantu; Maneſque per
ipſos
Pecititer domuitq; infernas carmine leges.
Huic fimilis honos , fimilifque potentia
caufa ::
Tunc
 LIBRI I. CAP. IV . QVÆST. II. st"

Tunc fidera | phine , ad Megarenſes vel Thebanos

filuas , &Saxa trahens , nunc
ducit , muros argumentantur , non allentior.
Et rapit immenfum mundi revolubilis or
capi carmine fera poruit , laxa non po
bem. tuere. Nihilominus ceriſet vir ille do

Ecce utviin muſici numeri porrigant in aus, diſputandiſaltem ( ut ait )gratiâ o

aquam ,aerem ,terram ,cælum , fidera , & ftendi pofle, hanc attractionem filua
inferos. Sed & illud invenio apud Pli rum & faxorum veram fuiſſe : Sed po
nium de cantu ; Figlinarum opera multi ſtea fol. 184. proteſtatur , fe quæ ad pro
rumpi credunt tali modo, & de ſerpentibus , bandum affert omnia ex Platonicorum
contrabi Mufarum cantusetiam in nocturna Colummodò mente aſſerere; nec allen
quiete , libr. 28.6. 22 . tiri, nifi quatenus cum lacrofan & æ Exc
10.Cuiusrei,quamuis noſter amicus, clefiæ fan & tionibus conſentiunt. Prudé .
de re litteraria , ut qui optimè meritus , ter hoc & cautè , libi: melius etiam alijs
credat rationem non quærendam , fed caviſſet , fi poſtquam poetarum illa &
elle anilem quádam veterum opinione: Platonicorum deliria , tam diligenter &
incantatione
tamen , quia de ſerpentum callidè aliquot capitibus propofuerat;
nonnulla in S. S. mentio eft , ut oftendam cenſuram ſingulis leu antidotum ex Ca
-

lib.feq.videtur ratio diligenter inveſtiga- tholicæ Theologiæ apotheca appoſuiſ

da. In primis arbitror , diſtinguendum di &tisminus erudi
let, ne phaleratis illis
inter modos muſicos, & ſuſurros magi- ti decipiantur.Non fecit ille, quarè non
cos ,ſeùmala carmina : his nullam vim nullum precium operæ futurum , li co
inefle naturalem , fed dæmonem ex pa ner præſtare quod ab inſtituto noſtro
Co ſerpentes ſoporare , venas diffringe- minimè alienum arbitror : ftri& tim ta
re, & quæ talia ,facere:illis vím phyficam men & indicando , quid in cius argu
inelle.Veverò intelligamus, quæ & quá- mentis lectori cavendum .
ta infit, rurſus diſtinguendum inter ea, 11. Primum cap.s. citat poetas , & quos
quæ ſenſu prædita & quæ ſenſus exper- citava ſcriptores Ethnicos ; quibus qua
tiá , nam nihil dubito animalia ſenſu au- tenus credendum,non repeto. Nec Ni
ditus prædita , muſicis modis capi poffe, colai Vicētinimuſiciverba pertinent ad .
& eatenus admiſerim , quæ de miris mu fabuloſa illa de Amphione & Orpheo ;
fices effectibus adferant prædicti poe- fed ad veros effectus, quos veteres mc
tæ, & ,ut ipfe ait, ſenilem recitansfabulan . | morarunt ; nec Steuchus Eugubinus in
Martianus Capella li.de Muſica.Nã quod | Pfal.67.initiô aliud adfert , quam nudā
Fabius Paulinus ea vult ulteriùs obtine . fabulæ Threiciæ commemorationem .
re, non credo :Sed in ijs,quæ ad animan- Hæc quo ad auctoritates ab eo citatas
tia aurita pertinent,veriſimilia fateor; ut ſufficient. cap. 6. 67. modos proponit
& in Euſebij verbis de laudibus Conftanti- omnino feptem , quibus hæc mira Or
ni; quæ verò ad inſenſibilia , reijcula & pheus facere potuerit ; quos priuſquam
ridicula puto, & de faxis & filuis, & c. Et i diſcutiamus , illud mihiſpero neminem
ideò argumento Plutarchi in Sympoſ. & fore, qui non concedat : non qui pro
Solini ca. 7. Polihift, quo ab Arionis del- 1 bat fieri potuiſſe, cum continuò id fa
G2 dum
 32 DISQVISITIONVM MAGICARVM

etuin evincerc , quid; qui ſe demonſtra- | antur , & fuperiora corpora in hæc infe
curum id pollicitus, neprobabiliter qui- riora vires ſuas infundant:cogor repete
dem (aut fallor magnoperè ) id fieri pof- ! te nonnulla ex c.3.9.1 . & leviter iterum
fe probauit , niſi ultimâ ratione, qua ad delibare . Fateor cælorum orbes & aſtra
muſices vim nihil omninò facit. nonnihil influere virium in res inferio

12 Et principio fundamentum locat res ; fed non quidvis promiſcuè cuiuis,

omnium modorum ,quod eſt huiuſmo. verùm pro natura ſubſtantiæ fivè eſſen
di.moveturcælum harmoniî, & potiſsimum tiæ cuiuſque rei,aprè & diverfimodè, &
ipſi planete. quid fi cum Ariſtotele id ne- præterca pro diſpoſitione quoque qua
gem ? nonne delebitur tota ædificij deli- litatum . & conditione , ſingulorum in
neaciojagain benignius. eſto. quid tum ? dividuorum . Sic enim , non adamas,ſed
hæc Harmonia ( ipſo Proclô & Platoni- magnes convertitur; non ad Orientis
cis alijs teſtantibus) non eſt ſenſu corpo viciniora ſigna,ſedad Arcton. Si cyno
reo perceptibilis , ſed animô tantùm acfura influit in magnetem quia inferior,
mente ; cuius qui ſaxa & arbores exper cur non in ferrum ,plumbum , aut alios
tes eſſe neget, caucesipfe fit profectò & lapides ? Deindè multô præſtantioris eſt
caudex.Deindè,ait, inferiora omnia fubie- efficaciæ , vim attrahendi tribuere alteri:
& a effekplanetis, & à Stellis vim accipere, i quam ipſum illud attrahere ad ſe. verbi
quod , quia nimi , indefinitè , & univer- gratia , efficaciore influxu indigeret cy
fim dictum , certè negamus. probat ex . nolura,ad dandum magneti vim ferrum
perimentô florum & herbarum ;quæ ad alliciendi, quàm ad attrahendum ipſum
lunæ incrementa & folis converſiones magnetem .Nec fequitur , magnes attra
mutantur ,moventur, creſcunt, marcel- hit ferrum , & magnes attrahitur à cyno .
cunt ; anin alium quoque quæ ſiderum i ſura:ergo magnes vim ferrum attrahen
naturas ſequuntur; & lapidum , quorum diaccepitinfluxu cynoſuræ. Quæ poteſt
eadem lex eſt,ut Heliotropij, qui ſolem eſſe tanta visefficaciæ fiderum , ut in res
imitatur,Selenitis qui lunam , Helioſeli- adeò differétes ſpecie ac genere; ventos,
ni qui utrunque ſidus , magnetis quicy- Auuios, montes, filvas, Taxa , dæmones;
noluræ . Quæ tamen omnia dicimus ad inulicum ſonum faciant efficaciter hæc

quaſdam qualitates , ijs rebus inſitas, re- ; omnia imperiôquôdam operante : quô
ferenda , nam fi non pendet hoc à pecu - pactô idem fonus unius cytharæ ràm di
liari natura lapidum , animalium , fruti- verſa pocuit attrahere ? frultrâ confu
cum horum , li hoc totum oritur à ſubie- i gias ad fympathias & antipathias : nam
étionc illa inferiorum corporum ad ſtel hæ non defuunt ex fideribus , non

las ; cur non cæteræ herbæ,animalia, la- | defluuntur ab orbibus cæleftibus ,

pides idem perpetiuntur z ſed pergit, & j ſed ipfas rerum differentias & fpc
admirandos ſyrapathiæ & antipathiæ cificas formas conſeqnuntur. Atque de
memorat effectus, & contendit eos indè peculiari illo chara & ere aftrorum Pla
naſci , quòd omnes res naturales à ſtella- tonici iactitant ; ea Theologi ( hoc eſt
rum radiis illis dicitis, peculiari chara- Philofophi Chriſtiani) ut commentitia,
derc virtutis canum participe inſigni- 1 & de ſuperſtitione vehementer lulpe
eta
 LIBRI I. CAP. IV . QVÆST. 11. 53

& a , iampridem exploſerunt. Nos crgò mæum Philoponus libro primo de anima
iubeamus illa valerc, quia Catholici łu- & alij , & multis.Paulinuscapite ſextonie
mus , quia ſuperſtitionem deteſtamur. citur probare;vivunt animâ propriâ ,nó
Quæ addit , maioris momenti non ſunt. communi ; & propriâ , quali vivæ ſunt
Necenim naturalis Magia, cùm vylt fum- arbores,vegatante dumtaxat, non lenſ
mis infima ineffe, & in imis latere ſumma, tivâ. nec aliud vel Hippocratis lib. dena
tam confulum chaos voluit inducere , ut tura pueri,vel Plorini 4.Ennead. 4. argu
cunctis imis omnia fumma & cuncta i- mentis probatur . Quale verò illud, & an
ma ſummis omnibus velit ineſſe ; ſed | Ecclefiæ tolerandum :ſtellas viſu & ratio
quçdam quibuſdam :nempè ijs,quorum nepreditas, quod dicitur fol.198. cuius
formæ ſpecificæ idoneæ funt, ad ſum - dogmatis fallitas erronca doctiſſimè ab
morum influxusrecipiendos :quæ con- Eſpencæo libr.de animatione cælorum antè
ditio infenfilibusiftis deelt. Vnus eſt ac multosannosfuit demonſtrata. At lapi
ſolus Deus : in quo uno cætera omnia des varij variè à ſtellarum radijs moventur:
excellenti quâdam eminentiĝue funt utfelenites,qui non folùm figura & colo
dignitate: ipſe ſolus eſt harmonia ſui , & ribus lunam imitatur , ſed etiam motu :
univerſi : & höcſénſu ſolummodò verú illam enim uſque ſubſequitur, vel po
eſt,dpuovídvouVÍZEV TÓ TÖv , harmoniam tiùs cum illa circumfertur :ut magnes,qui
univerſa continere: quia videlicet Deus vim quoque morum alijs tradendi, & in
omnia in numero,pondere, & menſura alios transferendi accepit ; ut pantaura,
difpofuit.Quod ulteriùs Anton. Mizal- lapis ab Apollonio inuentus, qui cætc .
dusterenderit lib. de harmonia cæli& ter- ros ipſe lapides trahit; ut androdamas, qui
re,factum ab co, nec piè,nec philofophi. argentum ,æs, & ferrum ; ut lapis ille Cy
cè. Quod Macrobius aſſerit, Muſica capi zici fugitivus , quem Argonautæ pro an
omne quod vivit : id G de muſica ſoni cor chora vſi ibi reliquerant, & Cyzicæni è
porei & veri loquimur: non nifi de illis Pritanão tæpè profugum plumbo fixe
creaturis verum eſt, quæ fenſu auditus runt : utautomata varia Boetij & alio
verè prædita funt : fi de muſica capias rum ,quæ motum hunc accepêre àradijs
metaphorica vel imaginaria aut fpecu- liderum ,ſeſe in loca & corpora iſta infe
lativa illa , quæ in nuda quadam propor- riora penetrantium , & in ea agentium :
tione quantitativa poſita eſt ; nihil ad ficut etiam obiecta imago in fpeculare vi
Dionyſium ,quod aiunt:nam faxa, & fil - trum , & paries in vocem reflectendam , &
vas talis muſica, non niſi imaginariè & ignis in fulphur atque eſcam . Hæc ille:
metaphoricè duxerit. Mundianima qua- quæ meà ſententia nequeunt dimovere.
dam , animari vivere quacumque in mun Nam ſine neceſſitate ulla hi radij conſti
do ſunt,eft merum figmentum gentilium tuuntur , quos aliàsrefutavimus. Auto
philoſophorum in Theologorum ſcho mata illa,cùm fint artificiofa ,abartificio
lis iampridem damnatum : cùm nulla ſit humano per certa quædam inſtrumenta
mundianima ſegregata à formis fubfta- | mathematicis fulta proportionibus,ten
tialibus rerum ſingularum . Si ſaxa viva diculis ,totulis, & c.vim acceperunt,non
funt, ut voluêre polt Thaletem & Ti- | à ftellis, & ab intrinſeco ,non extrinfecus
G3 patie.
 DISQVISITIONVM MAGICARVM
pariebantur; & movebantur , ut cernere litatc ad certos effectus idonea reperiri.
eftin illo B.Franciſco , & alijs nonnullis, & quæ talia, illa quovis tempore vim il
quæ ſereniſſimus Archidux Auſtria ,dux | lam apta nata funtexercere, nec opus eft
Seyriæ ,Carinthiæ ,& c.Ferdinandus Ca- I expectare, dum iftud vel illud aſtruma
roli F. Ferdinandi N. majoribus ſuis re dominetur.
ligionis zelo & virtute,digniſſimus,pof Vanitas commenti huius Platonici

ſidet.Igxis agit in ſulphur& in eſcam , nó | adhuc clariùs elucefcit, fimodum ip

in alia, quia alia carent diſpoſitionibus fum , quem ex refutatishiſce argumen
ad fubitam inflammationem requiſitis. tis eliciunt,preſsius conſideres: huncita
Specula reddunt imagines ſola ſuperfi- expreſſum habes. fol.centeſimo nonageſimo
ciei politura diaphana, & ſplendida æ- ſeptimo. Quemadmodum excerta berban
qualitate per congruam incruſtationem rum & vaporum commiftione & compoſi
terminata. Echo ſolâ vocis repercuſſione tione , per artem medicam aſtronomicamque
reſultat: & hæc omnia promiſcuè obti- confecta, conflatur communis quædam forma
pent , quôvisplanetâ , aut fidere domi- velur harmonia,fiderum muneribus é quaſi
nante. Quod & in magnete, androda- i dote ornata; vt in theriaca , qua mirificam
-mante , pantaura ; & alijs lapidibus de- babere vim exiftimatur , adverſusadventan
prehendas. Vndè patetnõ â cæleſti cor tem fene&tutem atque venenum , tribus in ea
pore,fed à propria ( quod cogor ſæpiùs i pariter conſentientibus virtutibus , cælefti ſci
repetere, quia adverſarij cadem ſæpius licet,per artificium oportuna admixtionis ac
inculcant) forma & ſpecie hanc vim hil- cerfita ; altera item cælefti, fed partibuseius
cegemmis inditam colô nilil largien- i naturaliter infita;tertia demum elementari,
tc,præter communem ſuum & ordina- Sic ex tonis, primo quidem ad fiderum nor
rium influxum : atque ita ſelenites pro mam dele &tis , deinde ad eorummetexemplar
pter occultam aliquam qualitatem , à & convenientiam inter ſe compoſitis commu
ad-
ſpecifica differentia eiusmanantem ,ad nis quaſi quadam harmonie forma colligitur
mirandas illas mutationes colorum&&in ea cæleftis etiam visfuboritur: cæleftiil..
motus edit ;eò quod qualitas illa lunari- la buic fimiliter temperate reſpondenti har
bus qualitatibus amicâ quâdam naturæ monie,qua virtus cælitùs devocata poſsit ani
ſimilitudine, & ( vt ſic loquar ) amoris mos flectere, delenire , ad iram impellere , co
phyſici vinculô , colligetur. Nec mirum bibereque. ]
nos has qualitates explicare non poſſe; In quibus verbis congeriem quanda
quia ipſifontes earum , nempè differen. , video fallarum ſuppoſitionum . 1. Quod
ciæ ſpecificæ , nos latent. Ponendasta per aſtrologicas obſervationes vult the
men differentia ſpecifica convincit. Ná riacam & cætera medicaméra componi
diverſa ſpecies diverſas diſpoſitiones , admiſceri , quæro quo tempore phar
naturales requirit : & medicis experi- macopæo firaftrorum iſte litùs conſide
menta ompertum eſt,quædam ſe totis, randus, an herbarum legendarum , ak
hoc differentiæ ſpecificæ ſeu formæ ra miſcendarum , an vtroque? ſi vtroque,

sione; quzdam non nifi vnâ aliquâ qua- annus Platonicus ille magnus eſt exſpe
dau .
 LIBRI I. CAP. IV. QVÆST. IT. If
& andus , & interea virtus herbarum e cationibus, quæ lideribus jiſdem ſtuder
marceſcet: ' Si legendarum ; atqui quan- exponere.
do hiſcebuntur , fors erit influxus con Tertia eſt regula , animadvertere fitus
trarius:fimiſcendaru 1 ; non vno die,led | aſpectulque ftellarum quotidianos, &
fæpèmulcis hæc commiſtio fit, deindè fub his explorare ad quales potiſſimum
qui fieri poreſt , ut cum tanta fit diverſi- ſermones,cantus, motus, lalcus mores,
tas,immò & contrariæ quandoque qua- , actus incitari homines, & res ſingulæ ad
licates herbarum miſcendarum , unus & quos effectus ſoleant;ut fimilia pro viri
idem coeli influxus, uno tempore , idem | li in cantibus adhibeat, & imitetur colo
tribuat ſingulis,quod fingula requirunt, fimili placituris fimilemque ſuſcepturis
& quod conveniat univerGis:Itein com influxum :Hactenùs illi:quæ omnia nos ,
muni : illa forma eſt chymæra tantum ut futilia & magiæ veritæ quædam tego
Platonica , & quoddam ens rationis, mina & involucra,reijcimus ,cap.3,quaft.
nuſquam ſubliſtens, vel exiſtens , ut er - 1.cap.4.quaft.I & ,quoad verba illa ſigni
jam prima illis vis cæleſtis dependens à ficantia reijciemus mox feq. quæſtione.
cerca dierum , & menfium , & annorum Prima regula illis fallis fundamentis in
obſervatione ſuperſtitioſa. Hanc deni- nitur, & obſervationem exigit, cui adi
que vim voluntcommiſceri virtuti pri- piſcendæ nullius hominis vita , ſed nec
mæ cælo devocatæ ( nonne videris , le cornicis ſæcula, fufficiant,
& or, tibiaudire ricus magicos Numæ de in leincertiſſima. Secunda non eſt ex
Ioue Elicio, & fimilibus : ) fed pergunt; pers erroris & hærefis, cenſentium aſtra
ad devocãdum autem , eſte nec elle cog hominibus donsinari,de qua differemus
nitionem convenientiæ conorum cum ( Deo dante) libr. 3. difputationum contra
regulis; ad hanccognitionem reſte Fici- divinationem aſtrologicam . Tertia , quoad
no, tres regulas aſtronomos præſcribe. res ſenfus expertes, cantu aut voce mo .
re. Primaeſt, indagare ', quas in le vires vendas, ut docui', ridicula & indigna
.habeat, & quos effectusex ſe producat | philofophis eft cenſenda.
quælibet ſtella, ſidus , & aſpectus; & quæ 13. Cum ergô talia fint Platonicorum
horum quodque ferat, & quas auferat: fundamenta non obſcurum eſt aliquid
& in ſonis atque verborum lignificatio- i videntibus, quàm ſolidè & prudenter .
nibus hæc cuncta inferenda ; reijcere arenæ inædificentur fepté illimodi,qui
oportere quæ auferant , & ea muſicum bus cap.7.afferit,Orpheum verè & reipu
dereftari,probare verò , quæ ferant. Se la faxa, & Gluas; trahere că animantibus
ainda eſt conſiderare quæ ftella,cuiloco, ad cytharæ modulos potuiſſe : Sed qui
vel rei, vel homini maximè dominetur; iſtimodi:Primus eſt,id fieripotuiſſe viip
& obſervare qualibuspaflim ſonis atq; jsâ muſices cælorum ,ut dixi, inftuxum
cantibus illi homines utantur, & ex quo eliciente, deducente, attrahente. ] Hic
genere harmoniæ quælibet ex natura modus nititur duabus falls hypotheſi
res fit conſtituta ( id eſt, quâ proportio- | bus: ſcilicet eſſe quandam mundi ani
ne , & quomodo. ) ut ipfe fimiles qual mam ,harmonicis numeris compoſitam ,
dam mulicusadhibeat, iina cum ſignifi- res fingulas pervadentem ;. quæ mufico
conceh
‫ کر‬6 DISQUISITIONUM MAGICARUM .

concentu delectetur , item cælum & li- | à fol. 210.fed miſcet vera fallis, comper
dera effe aniniata anima rationis com ta incompertis: ijs quæ in SS legimus,
pote, & quæ ira cócitetur, & voce ſono- quæ apud poetas leguntur: & quæ
ra demulceatur . Quæcuncta à Theolo- j nô facta miraculo , ijs quæ naturali vi...
gis improbari, ipſemet Paulinus fatetur. perficiuntur. Quid enim cum natura
Secunduseſt , hac virtute præditum eſſe commune robori Samſonis ? aut quæ
cantum ,non ſoni tantùm ratione, ſed ex | virtus illa naturalis comæ vel capillisin
occulta quoque vi verborum , quâ cce litar nec ulla vi naturali Franciæ Reges
leftem illam vim detrahideſuperna ſede ſtrumam ſanant contactu : nec afina Ba
poſle cenſent ; - & confirmant prodigij laam loquens, nec campanaVilillæ , nec
plenis verborum alijs effectibus, quæ piſciculi cænobijMauriciani , inter na
omnia prudenter Paulinus ex Theolo turæ admiranda debuerunt numerari:
gorum præſcripto ad dæmonum frau. nec veriſimileeſt Orpheo vim illam ar
des referenda non diffitetur fol. 204. tractivam lapidum ac ſilvarum à natura
206.Tertius eſt dependens ex illa aſtrolo- datam . Nam exemplorum ,quæ phyGcâ
gica obſervatione,cui Ptolomæus & Al. ratione conſtant , & ab eo referuntur 0
bumazar, & fimilesplurimum tribuêre: mnia ſic vim exſerunt in unius tantum
hunc quoque Paulinus fol.207.Magicæ fpeciei materiain , ut in alterius nihil tale
annumerat ; addere debuit , illicitæ & queant. Magnes ferrum attrahit nonau,
dæmoniacæ ,ne quis de naturali accipiat, ri minorem molem ,Tentiritas crocodi.
Quartus indèpetitur, quòd proportio- li fugiunt ,non aſpides aut hippopotami .
nes numerorum vim habeant fimilem lupini tergoris tympanum in agninæ
figuris : figurarum verò certis lineis & pellistympanum valet ,non in vitulinæ ,
punctis conformatarum admiranda fit Galli cantum formidat leo , non vulpes,
cfficacia : & quia lyra Orpheijad cæleſtis & ficde cæteris dicendum . AtOrpheum
lyræ figuram fuerit conformata. Sed cenſent iſti vim habuiſſe deducendican,
hanc rationem : & Platonicorum de fi tủ non tantum quercus , ſed omnes om
gurarum virtute deliramentum ,meritò ninò ſpecies arboreas , nec arborés tan
Paulinus cum Theologis nugas & fom- tùm , fed & qualiacunque laxa & mar
nia effe credit, & addit Concilijs acPon- mora, rupes ipfas & vaſtos montes , Ol.
tificum decretis eſſe prohibitum huius- ſam ,Rhodopen , & c.animalia quoque,
modi ftudium , Ego refutavi.d.c. 1. q. 4 . non docilia modò , ut ſunt elephas , ac
Quintus modus , eſt petitus à vi quadam delphin , & cervi : ſed feras maximè effe
eximia naturæ , quâ id foli Orpheo , vel rasac ftolidas , cuiuſque fpeciei. Sextus
cum paucis , eratconceſſum ; per quan- modus tradit admixtionem artificioſam
dam lympathiæ rationem illi cum rebus & naturalem elementorum . Verum
omnibus: per quaſdam individuascon- hæc etſi mirifica quandoque perficiat ,in
ditiones ad hocaptas; indicam : ut vide- 1 quæſtione tamen, de qua nunc agimus,
mus rebus innumeris à natura quaſdam , eſt ſuperAua. Nam hic nulla naturalis
virtutes mirificas infitas , quarum pluri- elementorum admixtio intervenit ; ſed
ma exempla idem accumulat Paulinus nuda per fonú cytharæ acris verberatio,
qux
1
 LIBRI I. CAP. IV . QVÆST . II. 37

quæ res inanimas non poteſt attrahere , ni , de quo non loquimur modò : alte
nec ſenſus aurium expertia demulcere. rum eſt ex genere araneorum , ſeu pha
1
Naturalis clemétorum in cantu admix. I langiorum , Hiſpaniæ ( quod ſciam ) ig.
tionisnihil ceperio : ſed ſolam illam ima- | notum ;huic peculiare eſt,quodex Mat
ginoſam triplicis generis virium com chiolo in Dioſcoridem libr.2.capit., 7.refe
mixtionem , quam eſſe nullam oftendi. ram . Vagaturæſtare in campis, & pro
/
Septimus modus eſt visattra&iva quædã ferpit ex terræ cavernulis , & icit mello
faſcinatrix ſeu magica: quam cum Ploti res , quorum crura ocreis non munita .
nus d. libro 4. fieri velit , vel ex occultis ! icti alij perpetuò canunt , alij rident, alij
quibuſdam qualitatibus rerum velfigu- plorant , alij faltant, aliiclamitant; alij
ris, vel cantu veldeſiderio ſeu imagina dormiunt , alij vigilijs afficiuntur , alij
tione ; ſecundum & tertium modum ia vomitionibus laborant, alij ludant, alij
reiecimus:quartum quoque,qua tribuit tremebundifiunt , alil pavoribus infe
imna ginationivirtutem efficacem in lon- ftantur; alij alia patiuntur incommoda,
geab imaginante diſtantia : fed & pri- fiuntquephreneticis , lymphaticis , ac
mum refutavi, oſtendens nullam dari maniacisfimiles.Sed mirum (addit Mat
poſle phyſicam qualitatem occultã quæ thiolus )certè ,quam facilèbuiufce veneni vis
in tam diverfæ ( peciei , imò & gene- mufica mulceatur. Quandoquidem ,vt equi
ris res fimul eodem modo quear ope- dem atteftari poffum , auditis lyricis inſtru
rari , cùm id cam fit neceſſe facere per mentis, vel tibiarum ſono , primo ſtatim oc
modum cauſæ , nõ primariæ feu univer- curſu à languoribus ceffant, & in medium
ſalis ,ſed ſecurdariæ & particularis.Nec tripudiare & ſaltare incipiunt , tamque diu
cnim ulla qualitas ineſtſingulari ulli rei rem profequuntur , ac fi ſanieffent, & nullo
fingulari, quâ fingularis eſt, quin ad dilo i vnquam tenerentur dolore; quod ſieveniat, ut
politiones individuas pertineat , & ab tibicines tantillum conquiefcant, ac interpo
ipſis dimanet ; & proinde non niſi effe nant , non multo poſt tempore in terrain con
Zum particularem & fibi proportiona- i cidunt,& ad priftinos redeunt languores , nifi
cum poteſt producere. tamdiu indeficientefonitu ſaliant , atque tri
Reſtar ergò , illa quæ de inanimatorum pudient,donec veneni viruspartim infenfibili
Attra&tione feruntur,effe velfabulofa,vel da ter per cutis meatus , partim per ſudorein
moniaca operationis , ut veriffime iudica exeat & diſcutiatur.
vit Pauſanias libr.6.Nam Orpheum ma Obid igitur tibicines ſtipendio conducun
gum inſignem fuiſſe , memini me apud | tur,alternatimque mutantur , ut abſque vlla
Suidam legere.
Sonitus intermiſsione , tamdiu tripudicat de
Addamus muſices effectum alium mi- morſi, quouſque penitus curati : cum tamen
rabilem , Tarantulam vocant, infcctum ab | dum hac aguntur, fint , qui antidotis eos cor
urbe Tarento Apuliæ, ubi frequens cius roborent ,nimirum theriaca mitbridatio , ac
duo funtgenera , quæ videntur Buſta- alijs, qua venenoſorum morſibus adverſan
mantius in libro de animantibus facrafcrip- tur.] Hæc ille,quibus addendum videri
ture & alij,non ſatis diſcernere. Vnumejt i mulicam iuvare, quia melancholicos &
ex genere lacertarum ,quod ftellio vo- lymphaticos affectus venenum illud in
cari poteſt,salmanquefam vocant Hiſpa H
ferit,
 ĐISQVISITIONVM MAGICARVM

ferit, fi ad hoc aprum nacta humorem
corporis : & ideò muſica,quod S.S.pro-
fitetur,lætitiam in animogignente , pcl.
liqur noxa contraria. Confirmatur:quia
non quivismoduli quibuſvis admorſis,
ſed certi certis proſunt. Vnde natum , ut
quidam hoc non perpendentes , qui in
eos inciderant , quibus congrua modu
latio non adhibebatur , hanc.experientia
aufi fuerint negare lippis & tonloribus
notiflimam . Audivi, qui.adderent; fi
quæ pupugerat tarantula , etiam in alio
loco ,moreretur,confeſtim morbo libe
rari ictum ab ea: quod fi verum , admi-
randum fanè eft huius veneni miracu-
ftæ quarti ordinis . Nam ut hoc obiter
dicam , tot corum ſunt ordines primus
corum ,, qui ſequunturtraditionem R.
eorum
Rambani ſuper Geneſim , de quinqua
ginta portis intelligentiæ.Secundus, qui
fequuntur Abraham à veneris , qui in li
bro ſuo de creatione .mandi ponit tri
ginta duas ſemitas fapientiæ , quas am
plexi R. Iſaac, & Iacob Cohen . In his
duobus nihildeprehendomagicum, ſed
ſolas nugas . Tertius ordo fuit ponenciú
decem enumerationes, Nezer Zephyroth ,
ut loſeph Caſtilienſis in ſua llagoge, lo
feph filius Carnicol. in libro portarum
iuſtitiæ ; & PaulusRitius in Porta lucis:

lum :de cuius cauſa mihi non liquet.quæ hi incipiunt viam ſternere ſuperſtitioni.
enim dependentia veneni tam remoti à Quarti ordinis-funt, qui conſticuunt
fua matrice ſeu fonte ? aut quæ hæc ope- plura principia, nam quinquaginta por
ratio in tam diſtansi: tis addunt , litteras 22.alphabeti, & fic
faciunt numerum 72. quem vocant
QVÆSTIO ; III. ' , SCHEM HAMPHORASCH , nomen
expoſitorium Dei , & dicunt effe nume
Anyerbis, & incantationibus vis inſit mor ruin LXXII.Angelorum præſidium or
bos ſanandi, aut mirifica perficiendi : bis , & per quosinvocatos edantur mis
racula ab hominibus, hanc docuere lo 1
I.: IDETVR Origenes 4 non ims ſeph Carnitof.& Recanath ,& alij.Hæc
· munis ab,hoc errore , quem ſe- i el Cabala merè blaſphema & magica.
cuti quidam medici valdè fuperftitiofi. Verùm hi omnes diverfis fundamentis
Q :Serenus,b & Aetius, & alij. Conatur nituntur. Quidim impiè negant curan
Trallianus etiam Galeno adſcribere : i dum , hiſce rebus dæmonum opera in
canſentiunt Arabes ferè omnes Cabali- terveniat,necne( ut Paracelfus)qui pro,
ftæ , & recentiores ludæi; Magi quoque | inde ſatis indicant ea naturaliter non
omnes ,cum Agrippa & Paracello: Pli- | perfici : & hoc dicere hæreticum eſt.Alij
nius , c & cum eo recentioresquidam , d ( ut, quos citavi ,medici, & Plinius) ſolis
qui Platoni nimis addicti, Item Cabali- I adhærent experimentis, & quæ fieri vi
dent,

a l.i.dos.contra Cellum . b Serenus lib.de remed . Aetius1.8.c .$ .Odavianus in Euporiſtis Mar.

wie Trallianus pafsim . c l.28.c.2 . d Picus in Poption. Magicis, Ficin.l. de vita ftudiofer .Pom .
pona.c.ex l.C.etiam Grillan.de fortil.q.8.6 Petide Loyer ....despelt c.vlt . 1,4.09.4.6 Augult.
Thyanus in Parabata vinito dicens,verbamedenturmorbis corporis,& c.quod fanèerroneum eft. Nifi
funt patto nixa : fed hoc foretimproprie vim verbis :
quis ellos velit excufare dicendo, loqui de verbis,ut
tribuere :qua mncx ijs,fedex pactoconventu , & quidem per demonem DW DOMU
 LIBRI I. CAP. IV . QVÆST. III. 59

dent , leviter nimis illis ipſis, quæ cer- , & fingulis dedit proprias huic naturæ
nunt adhiberi , medijs aftcribunt, de ijs congruentes operationes:quæ vocantur
quæ non vident nihil cogitantes, Plato- l operationes naturales, quia naturæ ſuppo
nici quoque Phyſiologiæ minus addi- liti ſunt convenientes. Deindè Deusad

cti, Magicisautem nugis nimis creduli: didit alium ordinem ſupernaturalem , qui
facilè pro naturalibus ſuperſtitioſa mul- ! poteft dividi in duas fpecies, prima eft
ta receperunt. ordo gratia feu miraculoſus, ( pro ijſdem
2.Contra hos omnes hanc ſtatuimus. enim hæc duo nunc fumo ) ad quem or
Concluſionem , Nulla vocabula vim ha- dinem pertinent quædam operationes,
bent naturalem vulnera vel morbos ſanandi, quæ vires hominum & Angelorum om
vel noxas alias depellendi.Dixi 1. Nulla (ne- nium exſuferant : quarum operationum
gans de quovis verborum genere) live ! principium non eſt rei fingularis natu
ore prolata,ſivèſcriptô comprehenſa: fi- | ra, fed ipſailla Dei gratia, voluntas abſo
vè ſola & incomplexa ( ut vocant ) live | lura, & omnipotentia :hæ dicuntur ope
complexa, & in propoſitionem vel ora- rationes gratia da ſupernaturales ſtricte
tionem aliquam verſu aut prosâ relata: ſumprâ voce, item operationes miraculoſe.
fivè ſignificativa, ſivè nihil lignificantia: Altera eſt,ordoprodigiofus, qui ordo reip
fivè Hebræa ,ſivèalterius linguæ :fivè di. sâ non excedit terminos naturalis ordi
eta cum libiio aut afflatu , fivè aliter, nis , fed tantum dicitur excedere ratio
quomodocunque,abſente, vel præſentene modi, quem vel omnes homines ,
ægro.Dixi 2 'Vimnaturalem , quia Zelo vel pleriqueignorant : & ideò folemus
typiæ illa adiuratio & lex TORATH eum quoque vocare lupernaturalem ,
KINA , quicquid habebat efficacitatis, largè accepto vocabulo , clariùs autem
de lurſum habebat: ferè ficut hodiè, pre ac ſignificantiùs vocatur ordo praterna
ces Eccleſiaſticæ ; formulæ Sacra- turalis ; ad quem referunturmultæ mi
mentorum & Sacramentalium ; & rificæ operationes factæ per bonos, vel
exorciſmi , vim habent ſupernatu- malos Angelosmotu locali , vel ſubitâ
ralem ex Dei inſtitutione , velgra- naturalium agentium applicatione .
tiofo concurrendi modo: qua de re non Quoniam verò in his , effectus naturæ
eft noftri inſtituti nunc dillerere. Nece rerum ſecundum eflentiam non repug
nim ( quod pro tota hac materiâ notan nat , necmodusoperandi vires Angeli.
dum ) nuncagimus de opere naturali , ut cas exſuperat; ideò tales effectus potiùs
opponitur operi animali ,vel operi libe- i funt naturales latè ſumptâ voce, quàın
ro ,vel operi violento , ſed ut opponitur fupernaturales: aut miraculofi propriè
operi artificiali, vel etiàm operilupera- | loquendo : & præternaturales,quàm có
turali. trarij naturæ aut violenti : quia tamen
3. Deus ad huius univerſi perfectio vulgo cenſentur ordinem naturæ fupe
nem primò ftatuit quendam ordinem na rare, ideò ſolent ſupernaturalibus an
ture , dum rebus ſingulis largitus eft na numerari , led proprié ac preſsè præter
turam ſuam atque eſſentiam peculiare, naturales, autmiri, aut prodigioſi,de
H2 bent
‫ קנאה חילה‬Nata ...
80 DISQUISITIONVM MAGICARUM

debentvocari. Tres ergò Deo ordincs merandas. fuit medicorumb & philo
ſtatuit, naturalem , miraculofum , & fophorum faniorum . c Vt auctoritate ,
prodigioſum : ſeu , ſi duos malis , na- | fic & ratione prævalemus. Ita enim ra
curalem & ſupernaturalem . His alium tiocinamur. Verba nullam vim.neque
adiunxit ordinem homo, nempe Rerum artificialem ,neque naturalem habent,
artificialium : quando res naturales, fini ad hujuſmodi effectus.de vi artificiali,
à ſeintento accommodans, & applicans, nemo vnquam vel ſuſpicatus fuit. Su
diverſas rebusformasindidit: quas illis pernaturalis ſi foret: gratiæ ,aut miracu
natura non tribuiſſet, niſi induftria hu- ! li foret : hoc autem dici nequit.
mani intellectus adlaboraſſet. Nunquã quia Deus nihil tale promiſit,necEccle
tamen poteſt humana induſtria quid liæ revelavit , quale Magi ia &tant : nec
quam efficere, quod rerum naturæ uni Deus iuvat Magicas incantationes : nec
verſæ repugnet : quarè naturaliordini in Beelzebub fic operatur , ne gloriam
acceditiſteartificialis,non verò eum de- illi fuam câ menſura communicet,quâ
fruit. & fubſervit potiùs quă tranſcen . folet Angelis & Beatis.
dit & naturale. in hac & cæteris hoc 4. Vndèapparet, quàm incautè nu
tractatu quæſtionibus primo tantùm perus ille Homeri interpres Spondanus
illo modo ſumimus : ut tres illos alios 1 ( d) ſoleat repetere illud axioma: Deibo
ordines excludamus: artificialem , pro- nitatis effe,adejusque gloriam pertinere, tam
digioſum , & miraculoſum . admirandas effectiones creaturæ , nempè de
Notandum præterea, naturale effec- i moni , conceßiffe: Sed Calvinianus erat ,
tum à natura non produci , niſi motu, cùm illa iuvenis ſcriberet : maturior æ
velmutatione ſanitasautem mutatione tate, cùm reſipuit, & ad Catholicos re
fat neceſſe eſt mutatio non contingit , diit, nunquam hoc effurijſſet. Si ſuper
fine qualitum activarum virtute.activæ naturalis iſta vis non eſt :reſtat , ut fit
qualitates ad operandum exigunt ſub- ) prodigioſa, vel naturalis. Si prodigioſa:
jectum aptum , & idoneè ad agendum , non ft miniſterio bonorum Angelo
præparatum . rum : quia ( ut poſtea docebo ) hi ſe non
Ex hoc fundamento contra cunctas | immiſcent Magicis operationibus :ergo
adverſariorum machinas validè coſur . i miniſterið malorum Angelorum , quod
git conclufio quæfuit
fuit omnium Patrum :: negant adverſarij quidem , ſed vim ar.
omnium Patrum
exceptô fortaſſis. Origene : D. Thomæ, 1 gumenti nequeunt evadere : farentur
Gerſonis & Theologorum cunctorum alij, & ideò coguntur etiam fateri vim
( quod ſciam :) Vlpiani etiam 1.C. ne verbis nullam inefle.
gantis a incantationes medicinis annu Deneque nullam verba hæc vim ha
bent

aliin Princ D.de extraordi.cognit. b Hippoc li .de facro morb Gs'en 16. do 10.fimplime.li Favus
los de abdie.rer caufis 12 c de curſup nat Beniuen läb de abd.morb.caur loa LangiiEgil 33 Franc.
Valefij de facra philofoph c 3. Auger. Ferr I. L.methoc. 11 Scalig.lb o de fubtil.c 3 + 9 .Condronchl.
2 de mor, venefics Boke'y li dephiltrisca 1. c Theop. libo de Hift plani.Plutarch in vita Periclis.
Rab.May.mon lie1.perplex c.72. LeoVairi le 12 de Faſcinoc. 11 Ant Miran lib ,16 defing cortom ,
Grévins.1:6 2.de tienen din Odxl agensde Cicanthropis.
 LIBRI I. CAP. IV. QVÆST. 111. 6ý

bent naturalem . quia verba ſcripta, confugit anchoram ; hæc contingere

ſunt quid mortuum , & omnis energiæ propter fidem vehementem incantato .
cxpers: quęfi quam vim habentyab atra- ris , & incantati. Hæc dicens caulam

menci vel chartæ , cui inſcripta ſunt, prævaricaris (Pomponati) & vim ver
temperamento vim illam accipiant o bis omnem detrahis.fi totum illud, cre
poriet. & proindè fuâ propriâğue vi ! dulitas operatur ? quam tu fidem nun
non operantur :Ore verò prolata verba, cupas ? quæro qualisiſta fides? non di
vim tantùm habent contactu aerem fe . cet opinor ſupernaturalem : fic enim
riendi ,ut & animalium reliquorumque vocare ſuperſtitionem atque perfidiana
inanimorum ſoni. Sed ſonus tactum prorſus impium & perfidum . dices es
non magisvalet immutare', quàm co go naturalem , five humana!. euge ,
for auditum , veldulcedo viſum , quia habes tuæ caufæ faventem Ferrerium ,
non funt ſenſuum iftorú obiecta. Qua e qui fiduciam hanc etiam ab adſta!
rè cùm ad fanationem corporis neceſſe tibus exigit. ridiculè, quaſi poflit ima
fit,fenlum cactus immutari: fateantut ginatio , veladftantium , vel ipfius in
oportet“, ſânationi morborum folam cantaroris , quicquam operari in æ-

$
verborum prolationem vel ſcriptio- groriimaginationem ,corpus, vel ani
niem nihil conferre. mam . f Ipfius ægri credulitas confi
s . Reſpondet Pomponatius , verbis dentis fe iuvari poſſe ab ea re , quæ nul
primò & per ſe duntaxat audicum , af- lam iuvandi vim habet naturalem , tam
fectionibus deinde animi immutatis vehemens eſſe poſſet; ut humorum in
per accidens tactum quoqueimmuta- ducat alterationem , vndè fanitas ſub
ri. Sicut videmus ( ait) fieri aboratoribus lequeretur , ut benè Galenus , fi tamen .
facultate Rhetorice, & à peritis muſicis vi i iple auctor libri de Incantationibus ::
harmonia . ) Sed contra : Oratores non fed eo cafu fanitas verbis dumtaxat ad
verbis nudis , verùm pondere fenten- fcribenda utoccaſioni cuidam , non ut .
tiarum & rationum momentis perſua- ' caufæ .
dent : fi nuda tantùm barbaraque & 6. Simili modò finceræ & rectæ plii
nihil ſignificantia, vel parùm apta per- | lofophiæ repugnant , ſententia Orige
moyendis animis , aur velana & ridi- nislibr. 1. & 5.cont. Celfum , nomina in
cula , ut ſunt incantatorum verba , pro una lingua producere effectus , quos
ponerent : nunquam animos concita nequeant in aliam translata : & fenten
rent: in muſicis , ipfa concentus ſuavi tia Pici in conclufionibus Cabaliſticis
tas & harmonica modulatio diſtrahit ( quem optimè refellit Petrus Ciruelis
animum à doloris cogitatione, & ad | Darocenſis in quæſt. de Cabala & Ma
lætitiam provocans lenit & contempeſ gia ludæorum ,quæ eft vltima inter eius ·
rat humores: cui , quid fimile in horri- | Paradoxas quæftiones , barbara & nihil
ficis ac ftridulis fibilis atque ſuſurris ſignificantia nominaplus habere effica.
magorum ? Vidit etiam Pomponatius citatis, ea quo ; quæ GregoriasTolofansus
hic le operam lulille: quare ad facramg tradidit:cùm de Hiſtrionibus,& pre
H3

& lococitate f'Refúrstum id ſup.cap proxim & lib.:9 9,5 " ax.ca" ..
 ‫وی بی‬ DISQVISITIONUM MAGICARUM .

tis dicta, ad excantatores accommodat: pridem definivitartic.9.10.deMagia Teka

.
quod eorum verba tùm demum rata tid ſomniant , nomina propria radios
Mint & efficacia , cùm animô intentô & quofdam eſſe rerum ,quas ſignificant, &
obfirmatô ea proferunt. non enim iſti | in ipſis nominibus, quaſi vitam quanda
perſuadendo & affectiones concitando latere. Quid dignum Anticyriss finon
operantur , utilli,. iſtud ? Quicquid enim Platonici dicant,
7. Videte nunc frivola & impia Ma nomina ſunt hominum arbitratu indi
gices patrocinia , & quibus ſuperædifi- ta . Nomina quoque nec ſunt ſubſtantiæ
cat, una fundamenta :quæ Cabaliſticæ corporeæ aut ipirituales ,nec ſunt acci
tamen inſaniæ amatoribus mirifice pla- | dentia inhærentia fubiecto: quarè vitam
cuerunr. Afferunt primò litteris & fylla- 1 in ſe habere non poffunt: adveniunt
bis quandam effe cum cæleſtibus cor quoque ſeu induntur rebus, quas ſigni
poribus & mentibus ſympathiæ conne ficant atque denominant, extrinſecus
xionem . quod tamen non probant ulla planè : quarè neçemanantesà rebus ra
ratione, acne traditione quidem : nec dij dicendi.Multa quoque ſuntnomina
poffet probari , nifi illorum teſtimoniô, nihil ſignificantia: multa quid aliud à rei
quibus id à dæmonibus foret revelatú, natura ſignificantia: quin & ipla illa, quę
dæmones autem ſunt mendacillimi, naturam reiſignificant ( qualia putan
nunquam fpontè verum dicturi , neca tur, quæ creaturis Adainus impoſuit, b)
magis,ut verum promant,compelli pof- hæc nullum potuerunt à naturis rerum
funt,id nunc fuppono inferiùs probatu . influxum recipere: quia res corporeæ
rus. Secundò dicunt verba illa majoris naturaliter nihil efficere poſſunt in id,
naturâ fuâ efficaciæ eſſe, quæ ſunt orta à quod corporis expers eft, ut ſunt no
lingua digniore & à fanétiore dignitate mina .
inſtituta , & quæ res fanctiores lignifi 8. Objiciunt nobis, Deum ipſum re
cant: qua in rem irè nugatus deprehen- bus nomina indidille. Probant , quia
ditur Laurent, a Ananias. Hoc diabolus ſcriptum fit,omnibus ijs nomina vocat ,c &
commentus, ut fanctiffimis quibuſque alibi:d gaudete, quia nomina veſtra fcripta
rebus faciliùs & libentiùs myſtas ſuos ſuntin cælis. ] Reſpondeo Deum quidem ,
faciat abuti. Sed refellicur , quia nec rei noſſe cunctarum rerum , lingulorum e
lanétæ fignificatio, nec lingliæ dignitas, tiam Angelorum , & ſtellarum ( de qui
nec probitashominis inſtituentis,ullam . bus eô locô agit propheta ) naturas pro
qualitatem phyſicam operativam pola i prias, & licea , cum lubets proprijs no
funt vocabulisimprimere. Deus etiam minibus, hoc eſt convenientibus earum
formulis Magorum nihilgratiæ vel vir naturæ , vocare poffe: fed ea nomina
cutis promiſit, nec elargitur, quomodo i mortalibus incognita ſunt, nec magis
Sit Deus fibi contrarius ? quomodo ap- revelata. deindè præſens poſitum pro
probet artes , quas ipſe vetuit denique il futuro , vocabit;ut patet ex Hebræo vo
talia afferere blaſphemum & erroneum cabulo, quod futuri eſt temporis . Prior
efle Pariſienſis facultas Theologica iam ergo locus nihil iuvat hos argutatores ;
multò

b lib.z de natur demonf99.a Geneſ 2.v.20,6 Pfal.146 verſ,4.1 Luc. 1o.verf.19+

 L'IBRI' 1. CAP. ' : IV. QVÆST. 117. 63'?

multò minus poſterior:nihil enim aliud 10. Quartum delirium eſt,vim com
eft nomina diſcipulorum in cælo ſcrip- plexorum verborum , ( propoſitionum
t - elle:quàm efle in amicorú Dei relata | {cilicet & orationum )efficatiorem eſtě.
albüm ,quod alibi dicitur in ſcripta éſſe li- | Primò quiaveritas (inquit Archimagus)
bro vita ; quod live accipias ſecundum in ipſa propoſitione contenta hic accedit : cu
æternam Dei prædeſtinationem , quæ ius veritatis vis maxima eft, quando formula
mutari nequit;fivè fecundùm ^prælenté | feu carmen virtutis ac operationis aftri fete
iuſtitiam ,quæ mutationi obnoxia ;certè numinis, quod cõprecamar,continetcomme
id homines impij parum reverenterad ! moratiónem .) O Satan , Satan tibi quàm
---

inditicia nomina, quibus ab hominibus perpetuo fimilis es? pergis hoc telodi
dilcipuli compellabantur;audent trans ? vinos honorescófequi. Nonnè ſatis hoc
ferrc, quid magnoperè gaudendum il- indicant, quæ myftes ille tuus , exempla
lis,ob communem libi nominationem " petit ; ex Hymnis Orphei & Apulei
cum cæteris hominibus,brutis etiam & fcriptis,idololatriæ plena : tum quia au
ufticis:quorum nomen non minùsDeo " ctoritates illæ poetarum refertæ vanita
notum erat, quinovit omnia ?? tis : cùm quia lenſum ac intellectum car
9. Hinc tamen illi inferunt, voces ſi - minis aftris aſſcribit:tum quia per hoc

gnificativas primariò;per influxum cæl numé intelligit cacodemones; quos alt

leſtem ,fignificarea ſecundariò, tantùm
per hominum impoſitionem : & quia in
ſignificativis nominibus utrumque có
concurrit,in'non ſignificativis alterum
tantùm ;ideo plus virium habere nomi-
Ha ſignificativa. Quod imprimis 'alij
ris & fiugularum rerú fpeciebus, Magi
ca diſtribuit.Conatur etiã probare, quia
qui integram orationis texturam pro
mit, magis animo dictis intendit, quàm
qui verbum unum atque alterum : qua
te vis quoque vehementior imagina

".
pernegant,qui non ſignificativis ampli- tionis concurrit, & ipiritus copiofior in
ùs deferunt. Equidem lubet ab his om rem incântatam tranſit.Quæ vana lunt,
nibus querere:numi neceffe non lit qué- nec empſiranda titivillitio. Necenim i
libet inAuxum cæleftium orbium per maginatio extra imaginantem in resle
traduces qualitates in lubicctum tam iunctas vini habet ullain ; nec ſpiritus
remotum inAuere;ipſis influentijs reci- ullus à loquentè prodit, qui rem incan
piendis aptum & accommodatum ? de- | tatarri contingit :præter afHatum : afHa
indè,num res incorporeč,ut ſunt nomi tus autem facultas ad fanitatem nulla
na, ſint ſubiectum idoneum recipiendis eft ;ad morbuni & noxam per contagio
qualitatibus corporeis ? quorú ut prius | um aliqua,utdocuimus.
nequit negari ita pofterius nequit affir i 1r . Ex his 'manifeſtum ſit falla quo
mari. Nihil ergò tribuit energiæ pri- que eſſe, quæ ex eain bellis axiomatibus '
mus ille influxus celeſtis,Impoſitio quo | inferunt corollària quod aſſerunt opor
que humana,cùm fit nuda & merè arbiacere,utſic ſanantes afhentægro, & ei vo.
traria denominatio, quid qucat influe- cabula quaſi inhalent.z.quamliber hu .
rc ,nec Argus videat, quem feruntfuiffe iuſmodi incantationem præter ordi.
oculatiffimum . nem ſo licum & retrogradè prolatama. "
IL
% 4 " LIB . 1. CAP . III. QVÆ . IV .
ST
aut fcriptam , inſolitos effe & us gignere. & Faſcini nomen intcr obſcena rclatú )
3.debere ea, quæ Magus vult impetrare, alia quoque amuleta ſuccini 'aut altc
inſcribi rei, quam ut inſtrumentumad- rius materiæ contra morbos geſtitabát
hibet, exempli gratia,li tabella , velper-
quæ dicta amoletă, amolimentas ſervato
gamento ,vel herbæ folijs utatur debere ria, probra, quemadmodum Re Græcis
infcribere tolio,membranæ vel tabellæ, 1 ſua fuêre ,repiatra , nepiduata ,árospo
ad quem id effectum faciat,cur cedoran poja ,dodTbUTA Quraxtápla, malorum ,
quod verba non fatis efficacia per le utputabant, averruncatoria. Sic etiam
prolata : an quod alioqui dæmon fur- prodeſſe ſibi putabant Iudæiſua phyla
aus,ut ea non audiat; vel quòd (cripta, eteria ,ſequeper illa cuſtodiriac præſer
quàm audica meliùs intelligit ? an quòd vari à malis , perperam accipientes divi
ad memoriæ lapfum fulciendum opus num præceptum . b Eundem errorem
hâc induſtriânihil horum in cau ca , led Catholicis , nó hæreticus tátú Wierus ;
water ille vanarum obſervationum mul. | ſed & qui Catholicus videtur ex ſcrip
tiplicatione , veluc varijs retium plagis, ris , Remigius Lotharingus , c impingit;
lic pluribus peccatis miſeros amarilla- hinc omnium periaptorum uſum te
gucare.Lugiexempla quæ Leon . Vairus merè condemnantes ex Patribus non
collegit , led in his omnibus pactum facis intellectis.
cum dæmone intercedens cauſa fuit ef 2.Dico primò Amuleta huiuſmodi,que

fectionum.Vide inf.lib.6.anacephalcol. collo dependent , vim nullam obtinent natu

monito. ralem ratione verborum ,characterum , velfi
QVÆSTIO IV . guræ ,vel conſtellationis: ſed duntaxat ratione
materia , ſiqua huic , antipathie vel Sympa
De amuletis & periaptis.
thia naturalis vis infit ) Hæc concl.eſt Ca.
OTA eft Græcorum athletarum tholicorum omnium , & etiam gentiliū,
NOTA
conſuetudo, ſed paucis : philacte- quos præcedenti quæſtione citavimus.
rijs uli ad victoriam ne niceterijs magi- i Probatur, quia phyſicæ ligaturæ facul
cis ſuperaret adverſarius.monimentum tas neceſſe eſt, ut à natura reiipſius de
huius rei habes in antiquis gloſlis lu- pendeat,quæ non competit,niſi ratione
venalis Sat. 111. his verbis; ruſtici didice -i materiæ ſeu ſubiecti. Quarè fi quis et
yurt luxuriam & paleſtris uti, & fracterijs fe &tus producatur, cujus cauſa ncquit
( corr.phila &terijs) ut athleta ad vincendum , eſſe vis naturalis fubiecti : effe & us ille
mox : nam & niceteria ſillateria ( iterum i prodigioſus erit, & amuletum ſuperſti
corr.phila &teria ) ſunt, quæ ob victoriam fie- tioſum , qualia multa congellit Coſta
bant, o de collo pendentia geftabantur. & c. | Ben - Lucas ludæus Luſitanus:d Hucre.
Cunctis autem nota Romanorum gen- ferendū, li figurá attendunt; quod Hif
tiliuni conſuetudo , qui ſoliti puerulis panicis pueris ex Gagate ad collú deli
de collo res turpiculas ſuſpendere, Pra- gát,manu in derisú inferto intra digitos
fifcini,ut dicebãt ,ne falcinarentur (unde primores pollice, cóformata. Higam vo
cant . Dico
m 21. deFocin.c.s . Exod.13.Deus.6.8.Morb, 23. v.s.vbip'ura nosamus in com .
..ment. b 13.damomolab.6.3. lede ligaduris,
 LIBRI I. CAP . IV. QVÆST, IV .

: Dico ſecundd ; Quando in ipſis verbis quias ita ſemper maiores noftri lune
modo fcriprionis,crucium numero figura vel venerati:
fimilibusfpesnon ponitur; pium &fanctum 3. Agnicereiad hoc à folo Pontif.
et, reverentia cauſa Sanctorum reliquias, Maximo quotannis benedicuntur : fa
cereas agni Deieffigies, Evangelium S.loan cræ ſcripturæ teftimonia , ue licet ore
nis. Pfalmum Davidis, & fimilia S. Scrip- proferre;licetetiam defcripta collo de
tureteſtimonia fecum geſtarecollo appenfa: ferre , & narrat Leontius Epiſcopus
fed effectus,qui indeoritur,erit ſupernatura- fanctum Simeonem Salum mulieri
lis, Da beneficentia adſcribendus , Alijs magæ amuletum in tabella conſcrip
autěligaruris uti,quas vel uſus Eccleſia Ca- lifle; quo geſtato illa non potuit ain
shol,vel proborum medicorum ars non com- pliùs dívinare ,nec magica amuleta fa
mendat , uti onninò eft prohibitum .Quod cere , ( Sur.1. Iul.) necullusfanctorum
ad reliquiasattinet , hoc loco videtur Patrum hoc unquam improbavit. Ná
non fatis cantè locutusinſignis Doctor D. Bafilius e damnat apprépjata cha
Theologus Ciruelus Darocenſis lib. de racteribus ( nempe magicis ) inſignita.
fuperft.cap. 4.p•3. quandº leviculis ful- Incertus audor in Matt. qui exftat in
cus rationibus facrarum reliquiarum rer Chryſoſtomi opera , f invehitur in
ad collum geſtationemimprobare non duo nequam genera hominú :primum ,
veretur.Dillentit ille ab hæreticis. nam qui ex huiuſmodi ad collum luſpenſis
ipſe concedit reliquias Sanctorum in ipli ſanctiores volebant videri, ut Pha
templis honorificelervari, & adorari: j riſæiolim :ſecundum , qui ex eadem {u
ſed non vulceas à privatis.collo appen- perbia , quæ ad collum alij fuſpende
ſasgeſtari; temerevel incaute repre- rent, ipfi decapillis, velveſtimentis ſuis
hendens antiquam virorum valde fan- j largicbantur.Ipſe D.Chryſolt: mulier
&torum conſuerudinem .Nonné B.He- culas illas reprehendit , vel quod non
lena clavorum CHRISTI unum fræ- rectâ , fed Pharifaicâ id intentione fa
no cqui alium galcæ Conſtantiniindi- cerent; velquòd , per opinionis erro
dit ?Nonne BeatusAntonius palmatam j rem , non gratia miraculofum
illam Anachoretæ S. Pauli & ipfius auxilium , ſea abipfamateriâ, velforma
Antonij tritum cum melote pallium ſcripturæ , id præſtolarentur,utfaciunt
exultans Athanaſius tulit.- Similia de hodiè , quidicunt debere eſſe ſcriptum
TheodoriMartyris puluere Nyſſenus: Evangelium in membrana virginea,
decatena B. Petrimagnus Gregorius. 1 vel litteris vel lineis miniatis & cæte
Sed in re nota non eft immorandum . ra . Sanè Chryſoſtomusradein id men
Conclufionis prior pars probatur. Ec te reprehendit. qua divus Hierony
clefiæ Cathol. inveterato & falutari mus,g quifatis indicat , phariſaicam il
more , nec non ſententia D.Thomæ. lam ſuperſtitionem præſidium ab ipſis
Maldon. à Navarr. Silveſtri, & alio- pittraciolis , non deſuper à Cuſt de
rum . Ratio eſt, quia Sanctorum reli- | lfrael, Deo Saboth , exſpectantem , le
1 repre
Maldon
d Tho.2.2-9.6.17,4. in 1,62p.Ioan, c.Hom.in Pfal.45, f Hem.34 . in Matth.se
Matt.bom ,72. g Ind.c.23 Narb.
 66 DISQUISITION YM MAGICARVM
tchendere; item quod quæ extrinfecùs que adeo,fratresmei,ut illi ipfi qui ſeducunt
gerebant , eorum cultum & obſervan per ligaturas,per pracantationes, per machi
tiam intrinfecam , quæ præcipua, negli- | namenta inimici miſceant précantationi
gebant. Denique in vita S. Antoniniin bus ſuisnomen Chriſti, qui iam non poffunt
feſtationem quandam dæmonum ,cùm ſeducere Chriſtianos, ut dent venenum ad
preces quaſdam membranulæ inlcrip dantmellis aliquantum . ) Chryſoſtomus
fiſſet ; & in cubiculo antè Deiparæ Vir- | homil. 25. ad P :Antiochen .
ginis imaginem affigi iufliffet, legimus Quid verò diceret aliquis debis, qui car
diſpuliſſe . Surius tom.3.fol.34.) Aucto- minibus, & ligaturis utuntur: & decircum .
ritas D. Gregorij Papæ idem probat ligãtibus aurea Alexandri Macedonis numiſ
epiſt. ad Theodelineam , quem iure mata capiti velpedibus ? Dic mihi,benè funt
ſuo, id eſt, Calviniſtico, carpit lol.Sca ſpes noftra,ut poſtcrucem & mortem Domi
liger in Elencho cap. 8. verba divi Hie ni gentilis legis imagine ſpem falutis habeam
ronymi contra mentem eius decor- mus?& c. damnarunt hæc etiam tempo
quens . Sed bene , quod ovillum la re Caroli MagniPatres Concilij Turo .
nitium iam deponere. Scaliger ince - nenſis cap. 42. & ipfe Carolus. libr. 6.
pit.. Capitulorum c.72 & prius Conſtantia
Poſterior pars conclufionis proba- nus Imp,apud Ammian .l.19. & Anto
tur canonibus , quianathema fulmi- ninus Caracalla ,apud Spartianu in cius ·
nant in eos , qui philacterijs ( hoc eſt vita. Tales ſunt nefariæ illæ formula
conſervatorijs ) utuntur; & ficlericiea precum ;quas contra vulnera, & peri
faciant,iubent eosEccleſijs eijci . Can.l.cula ignis ; aquæ & alia , quidam per
04.26.9.5.qui canones quomodo fint mendacium adfcribunt B. Leoni , &
intelligendi , & de quo genere phila- alijs fanctis , & ( proh dolor)multi ho
Eteriorum loquantur , petendum ex, die geſtitant; quibus Diabolus ſemper:
alio canone ,neinpè ult. eiuſdem quaftionis, tandem imponit , & quando ſunt in ita
ubi inter cætera in hunc modum fcri tu peflimo lethalis culpa ,finitcos occi.

bit beatus Ifidorus. ad her nertinentliga - J'ai & delerit ,quos antè aliquoties de
ture exſecrabilium remedion , qua ars | fenderat.Poffem nominare mihi probè
Cairmendat medicorum , ſeu in pracantatio- | notum ; cui id accidit. Norunt Franci, .
fuſpendendis atque
nibus feu in characteribus cum ſuperioribus annis, cú BaroneDa
ligandis: in quibus omnibusarsdamonum eft nou ', hæreticorum Germanorum exa
quadam peftifera ſocietate hominum . An- | 'mina inFranciam irrupiffent, & à Duce
gelorum malorum ,exorta. quæ ſumpſità Guiſio ſtrenuè debellata fuiſſent,huiufs
D. Auguſtino lib. 2. de doctrina Chri modiſchediaſmata collo cæorum fe
ſtiana.Idem alibi confirmat, D. Augu . re omnium appenfa , fuiſſe reperta ab ;
ftin. a his verbis , Fingunt ſpiritusmaligni j ijs , qui cadavera poliarunt. Hoc ge
umbras quafdam honoris fibimetipfis, vtfit nus' ſuperſtitionis" ſubfannat Lucia-
decipiant eos , qui fequuntur Chriftum . Vf i nus bo & Antonium Caracallam ſup
pļicijs, s

a arada 7.in Ican : bin itibil philofa .

 LIBER I. CAP . V. QVÆST.I.

plicijs compeſcere, conſtituiffe teſtatur continebantur hæc verba : ſupplico vos

Spartianus. Et TațianusAlyrius a hæc Angelus Vriel , Angelus Raguel, Angelus
omnia refert ad Dæmonum.dolos , & | Tubuel, Angelus Michael, Angelus Adimis,
pacta per Magos cum illis inita. Huc | Angelus Tubuas , Angelus Sabaoth , Angelus
etiam refero quod de urſariis, fic refert simihel.]
Ballamon Comment, Syn.o.in Trullo; Quibus lectis ZachariasPapa, inter
Vrſas traheredicuntur ij, qui arctotrophi rogavit Epiſcopos , fententiam de his
appellantur , quiquidem in capite & totius fuam proferrent: illi damnandum Al
animális corpore tincturas appendentes, debertum pronunciarunt , ut hæreti
pilosex ipſo tondentes eos una cum tincturis cum : cauſa verò ſubditur & ipfum De
dan perindeac remedia & amuleta , tan cretum concilij his verbis : octo enim no .
quam contra morbos.c .faſcinantes oculos mina Angelorum ,qua in ſua oratione Alde
conferre pofsint. ] Huc pertinent etiam bertus invocavit,non Angelorum ,præter Mid
formulzomnes , quibus immiſeentur chaelis, fed magis demonum nomina ſunt,
nomina ignora Angelorum , hoc eft quos ad præftandum fibi auxilium invoca
alia præter ,Michael,Gabriel,Raphael. vit. Non autem , ut à veftro fancto Apoſtola
hoc mirum fortaffis alicui videbitur : tu edocemur , & divina tradit auctoritas non
quia Trithemius,& Rabb.alia quoque plis quam trium Angelorum nomina ag
nominaconfingunt eorum , quos dinoſcimus: id eſt,Michael , Raphael. Zacha
cunt efle motores orbium cæleftium , rias Papa dixit , optimè previſum eft à ve
item fata decernere, & fatales cafus ad- Strafanctitate , ut conſcripta illius omnia
miniſtrare , & mirifica quædam homi igne concrementur:fed opportunum eft , ut
nesab his diſcere; & fimiles impietates, ad reprobationem eius in fcrinio no
quibus ille liber XMy378 [catet. In Aro conſerventur ad perpetuam confufio.
Sybillis quoque oraculis lib.z. hic ver nein .
fus exſtat, iuxta quofdá codices is ouor Nunc verò , quia omnia peracta ſunt,
Mixa últe ræbgth, Tapanat' cupiti . deutrorumque fententia , quorum fuperius
Sed in alijs libris habes écopión , cupena mentio facta eft nunc pertraétatum eft.Vni.
Gavina : á sýnte , in quibus primum ilo verſum concilium dixit: Aldebertus, cuius
lud eft corruptum pro Ispezina'stertium nobis actus é nefaria commenta lecta ſunt:
probari , ut vocantcos Trithemiuse qui ſe Apoſtolum cenfuit nominari , &
& alij, quicælorum motores eos fa- | qui capillos & ungulas ſuas populis pro ſan
ciunt. Sed nitor auctoritate & fanctio- ctitate tribuit , quiquefub obtentu Angelo
ReconcilijRomani,quod fuit congre. rum damones in fuum auxilium invocat : fit
gatum Romæ lub Zacharia Pontifi ab omni officio ſacerdotalisalienus, &c. ] 6
ce , ad danınandos errores Aldeberti Igitur ex concilijhuius ſententia , dam
& Clementis hæreticorum Germa- | nanda cuncta periammata , periapta
níam perturbantium : ubi inter cæte. | ligaturarum & fimilia. ubi alia nomi.
ra , le &ta unaoratio Aldeberti, in qua | na leguntur , quam trium , quos
12 facra
3

a Ord.contra gene. b Vook apud Sur.tomo z menfe Junio in vit.S. Bonifacijfol 49 4

 DISJOVISITIONIS MAGICARVM
facra ſcriptura nominat , Angelorum. cié pertineat ?quartò licita ſit, an illicitas !
Nominatur quidem Vriel. 4. Eſdr.4.v.
1. Sed liber ille Canonicus non eft , nec QV ÆSTIO 1.
tantæ auctoritatis? & in podem reperias An aurum hac arte verum conficiatur ?
Ieremiel , quem nemo recipit: Aldeber.

ti verò cætera nominanonnibil fupe D or quaftio hacer complecientide

corum libris habentur. Sed de Vriel fieri foleat.? quorum non eadem ratio
accurate ſcripſit Nicol.. Serarius noſter eſt: priùs quam decidamus quæſtio
comment.in cap.12. Tobiæ 9.10.cum nem , quædam de nomine & origine:
quatuor ſequentibus.Illud quoque at ſunt præmittenda.
tendendum ,ne ipsAngelorum nomi SECTIO I.
nibus veris Vcentes ea malis Angelis
accommodarint.. cur non locauſint , Quid nominis fitAlchimia & quando
inventa ?
quiauſi licabutinominibus Dei ? audi
Procopium in Levit : contra quoſdam 1,,
curioſos hocutentes prætextu his ver Nomem- Arabicum
viri docti; elle volunti
& id indicare nomi
bis agentem . Attamen (obijciuntquidem ) ni præfixum ;al;ut in Almanach,a Alma
invocant Zabaoth. Quid tum ?impiè.hocfa geſtum , & limilibus, Mixtobarbarum
ciunt. Nam illam appellationem non Deo, ergo vocabulum fuerit , ex Arabico ai,
ſed demonibus tribuunt, & plerumque illi & Græcosx w ſeu xuwv; quod'idem ac
demoniaci ufurpant:nomina divina, dum ea fundo , alij Græca pland vocem cenſent,
imponunt demonibus , quorum ambitioni: ex quibus eſt loannes Chryfipp. Fania
ferviunt. hocfit in precibus Magorum , i nus , qui deducit, rape tøv Zuverengi
quibus inſerta magna( ſic.vocãt )nominaine ,à ſale & fuſione 6 Sed huic Græci
ſcriptores repugnant's qui plerumque
CA PVT V., ſcribunt méan : c . non xuuzav. Sed
quidxmuda ſignificat? quidam ex Plu
Ars aurifactoria ,quam Alchimiam núna
tarcho-d'tradunt Ægyptú ſacra lingua
cupant, ad quam magia Speciem facerdotibus vocari Chemiam :& indè
fit referenda
ſuſpicantur,vocari Chemiam , quali Æ
quæ- sypriam : videlicet quia primimortaliú
ſtioni refponderi, niſipriùs con Ægyptij illamaMizraimoChami filio .
ftet", quo le uſque vires eius extendant .. acceperint; ab Ægyptijs Arabes didice
quarè quatuor ſunt diſcutienda,primò, rint , & articulum illum ſuum Al , ad-
anarsiſta finem fuum conſequatur?Je= | diderint: ab Arabibus', Europæi acce-
cundò habendanein numero actium li perint& nomen & artem , ut & reli .
betalium . tertio ad quam ;Magiæ:{pe- quam ferèmedicinam & philoſophiam
Græca .
a N.commons.in Mávil, 6 Dialoge.deChryfopæiaz, c Codrenus in Annal.Suid mox ;standa
Juide Oft.Ifid
& ..
 LIBER I. CAP . V. QVÆST. I. 60

Græcanicam . Nimis iſtibenigni ſunt in chimiæ , quæ in extrahendo fivè ſepa-

Arabes.Nomen enim notum Romanis rando & in congregando fivè coagu
fuit antequam ulli noti philoſophi vel lando ex aliis mecallis auro; tota occu
dodiimer Arabes,& quo tempore A- patur : undè non malè spagiricam vo
rabia adhuc Chriftiana: Invenias illud cant'nonnulli', nape to owāvdaycípev.
apud lulium FirmicumLarinum afcri- à ſegregando & congregando.Ad hane
prorem ,qui tempore vixit Conſtantini'l quidam rețulit illum Manilii verſum
Magni. Apud Ægyptios quidem fhæc | gMateriamquemanu certâ duplicarier ar-
ars in uſu eciam Diocleriani tempore te quisquia deAlchimia & deAlchimi
videtur füiffe, fi Suidæcredimas,b & ab cis dicere videtur , ( quæ eft Critica au
iis fortè Romaniacceperunt. Verum dacia contraveterum codicum fidem ,
illud de Chemia -merum eſt commen : cum tollendüm ; ut fpurium judicavit.
tum :* Ægyprus enim non Chemia ;, ſed utrumque'malè nam & Maniliiverſi
Chammia di& a à Chamo? : - fic enim inculus eft, & non deChryfopæis, fed de
Pſalmis legimuss in tabernaculis Cham , Bracteariis accipiendus,qui malleando
CÆgyptiorum , & poftea;deterra Cham ; aurum, in brađeas (eu foliola tenuifli

» | diducunt & dilatant :

men facerdotes , ut teſtimonjumanci- ciemadeo dilatā m quaſi duplicant. Alo .
quitatis fuæ affervârunt, vulgo Mitz- chimicè certè non tam duplicant ma
raim dicebatur Ægyptus : undè & ho- nu , quàm igne:
die adhuc Turcæ & Arabes vocant, 2. Non ſtatui autem de tota Chy
Mara Quarè li Arabes voluiſſent ab micâ agere; quam ego artem , quà me
Ægypto hanc artem denominare : & dicinæ adminiculatur, fanè laudo, &
addere ſuum illud; al,vocaſſent’Almal veneror ; ut phyſiologiæ fætum pre
ram . Quid'ergo? fufpicorsurmulta A- ftantiffimum , inventricem auri po
rabum vocabula , efleHebræum illud; tabilis , rei non minus utilis ad fa
y ac
& quidem ſolidè nec aliud fignificarcſ nandum ; quàm ad'alendum
quam artem fuforiam fivè liquatorião quoad keri poreſt', vitam prorogan
Etenim Hebræiss Halichim , eſignificat dam ;fpiritus enim ſubtiliffimos ex mc
itinera liveAuxus. ab Halech,quod lig- j ; tallis,gemmis,plantisque educeris; quo
wificat facereambulare ſeu fuere.fun fubtiliora,hoc puriora; & quo puriora,
dè ars liquans feu fundensmetalla: ad hoc efficaciora remedia præbet ; me
jecta litrerula , ab Halichim , fit Alchimia , talla depurat; ſegregat, perficit;lapides
facillima formacione. Quid enim eſt conflatjaquam elicit ,ignem vegetat, &

Alchimia , quam pyrotechnica ſiveig in igne vegetatô , ac quaſi perennatô,

niaria ars; reſolurdria , & purificatoria | Ipecimen edit artis & efficacitatis fuæ,
metallorum ? quæ ut Chymieſpecies in humanâ vitâ propagandâ. Mihi qui.
quædameſt: fic etiam aurifactorià, fivè dem dubium non eft liquorem illum
Chryſopæia; fpecies quædam eft Al- | Olibii Maximi; cujus beneficiô lucerna
I 3: multis
L76 3in Liunedecreti b in Dioclet.c Pſal. 78 s7id Pfalcosizzie D ' in Flob.29.61.
3,03 lob.24.10 h 4: Aff.105
 DISQUISITIONVM MAGICARVM
.multis feculis contervata fuit ardens, | pfiſle: An , quia Moyſes in omni Ægyp
Chymicum fuiffe : de quo Bernardus ciorum ſapientia excellens , idcirco &
Scardeonus, a ſ¢ribit, Patavii antè ali- ipfe, & foror ejus (miror Aaronem nó
1 quot annos , urnam fi & ilem effoflam additu & Beſeleel) animú ad alchinja
his inſcriptam verſibus. excolendam adjecêre?An, quia Cabali
PLVTONI ( acrum munu neattingite fures Næ nugantur Chamum in arcaNoacho
ignotum eftvobis hoc quod in orbe later. patri ſuo libros de Magia naturali furatú,
Namque elemēta graviclaufit digeſta labore quos Miſraimo filio luo donaverit; id
V aſeſub hoc modico Maximus Olibius. circò inter illos etiã Chymici libri fue
Adſit fæcundo cuftos fibi copia cornu, resſed Chamú ſcimus non philofophiæ
Ne pretium tanti depereat laticis. naturalis , verum Magiæ Dæmoniacæ
Plutoni Deo divitiarum dedicavit hoc fuiſſe propagatorem . b Hermetis.Trif
ſuæ artis fpecimen homo gentilis , di- megiſti non pauciſuperſunt libri; quis
vitiasilli acceptas ferens , Intra majo - quæſo vel color tenuis in illis hajusar
rem illam urnam minor alia reperta: in tis ? erućt opinor, qui Phaetontxo auli
hac duæ ampullæ adfabrè laboratæ ,ar- cò detorlerunt,quæ de Turri Babel,&
gentea una , aurea alcera : purißimo quæ de terra promiſionis, SS.commc
quodam ambæ liquore plenæ ;quo lu- moravit; & quæ Salomon in Ecclefiafte
cerna mulcis jam fæculis ardens, con de meretrice : mores ejus depingens,
ſervata cenfebatur , Spiritu ſancto afflatus, fcripfit, illi ad
3. De folâ Chryſopæiâ ftatui dicerc: Chymices myfteria deflexerút: qui auli
quæ vel ex adfperfis pauculi pulveris divitias , quas economicæ prudentiæ ,
aurei ramentis , aurum multiplicat, vel & navigationiin Ophir , difertè acce
ex uno auro verum aurum producit : ptas refert Regum Hiſtoria; Salomonis
nam quæ ex auro liquato tantumdem alchimia adjudicare. In quos (ut mitiſ
vel ninùs auri producit , ſed purga- fimèagam ) nihil dicam aliud , quàm
tius ; ca nomen aurifactoriæ non me- i quod faruis ſolemus, ſanam mentem iis
retur . , Chrylopæix igitur originem oprandam . Minore longè periculo pec
quidam nobis valdè faciuntantiquam , cant,Aimar,Ranconetus & Cardanus,
qui præclarô Adami titulô libellum i qui Sibyllæ vaticiniú illud ; évveg ypéra
quendam infignem obtrudunt : ut & ματ' έχω. τετρασύλλαβ- εμινούμε . & c.
alii Moylis; & Mariæ ſororis ejus , & ad Arſenicú ,adınirandi lapidis materiā
Salomonis, & Hermetis Triſmegiſti , & tranſtulerúe;quaſiquatuor ſyilabarū &
Ariſtorelis , & Pythagorcorum quo novem litteratum vox alia nulla foret.
rumdam libros venditant : hæc enim 4. Item qui Pandore peculum hoc efle
omnia pro impofturis habenda duxe- contendunt, ab Heliodo notatü : ſed hi
rim , & ociolorum hominum fomniis plurs Epimecheos , ex ſola ſpe reliquâ
Quid ? an quia ab Adamo prima ſcier.- quá Promethcos, ex hocgrege fatcātur
tiarum principia, idcircò & dehac illc oportet.Nec minùs illi ſuaves, qui Sily :
arte ſcripſit,quem de nullâ conftat fcri. I phịú ſaxum extollunt, & propter hujus
lapidis
a in Hif Patavina, b in lib.i. a.3. c Syſiph.quafooiboogQ.
 LIBRI I. CAP . v. QVÆST. I. zi!

lápidis invétioné meruiffe només quali apocryphus eſt: nequeclaró locô & an
divina ſapienti aurumant: proptér pro: pertó antiquitatem artis ſe probare.
miſcuim in vulgus beneacii communi. s . Cæpifle ſub Caligula docet Pli
cationé, ad inferos détrusú ſemper re- | nins, brationem exauripigmento aurá
volubilis fáxi fubvectionc dănată .ho- liquandi,fed mox delille. Foditur hoc
mines præparce avari . Liberaliores alii in Syria auri colore , fragili lapidum
cum Soida Colchis auratam pellem ad- | fpecularium modo . Vim tjus magnana
vertüt.illud enim Sipas tò xpurópamov, Caligula,auriquàm fanguinis non mi.
Jaſonis ;- librosfuifle in membranis a - nùs avidus excoqui juffit: & planè flu
rietinis deſcripciós ; artis alchimicæ do xit aurum excellens, led itá parvipon
& rinam aurifadoriam continentes . deris,urdetrimentum ſentiret,nec po
Addunt alii, hoc iad aureum fuiſſe fe- ſtea tentátum ab illo. Diuturnum po
mur ,xpuolijupov, juxta Laert . libr.8. ſtea ſcriptoribus filentium fuir. Víque
Ælian.var.hift.li.2.Lucian . & alios.live ad Diocletianum filvere. Nam Suidas
( ut corrigunt alii ) xpůcov pwr,aureum auctor eſt , cùn'co regnante Ægyptii
flumen ,àPythagora in Olympiis often res novas molirentur, cæde multorum
fúm , quod tamen Origenes eburneum illüſtrițm virorum in ipfo exordio hoc
appellavit libr. O. contra Cellum . Hoc incendium ,ſopituin fuiſſe:& conquiſi
illud effe apud Hippocratem mira tá cùm ibi veterum de argenti & auri
bile & - fufione ſcripta , omnia tyranni juſſu
quo animantia,planta alimenta, phar- Aammis tradità , ne ex illa arte ditati
miaca, fortuna, & ipfe Plutus proflu- | Ægyptii, pecuniis freti, Romanis in
añt. a Hinc apparet quàm vetuſtam poſterunf'rebellarent. c Aliquot annis
iftioriginemartiarceffant. Equidem poſtea Zözyinus Græcus fcripror vi
opinor vetuftam : fed'cerra teſtimonia xit, cujus de arte ſacrâ , & Chryſopæiâ
antè ævum Caligulæ non comperio. libri Minu Scriptiaffervanturin Regis
Nam quæ di &ta, mera ſunt conjectanea Chtiſtianiſſimi Bibliothecâ Főtis belli:
-necmagis certum , quod quidam pro- ubi & Blemmidæ liber de eadem Chry
bantex Eſdr.libr.4.cap.8.v.2. Quomodo fopæiâ dicitur exftare . Hic ille Nice
autē interrogabis terram & dicettibi: quo- phorus Blemmidas eſt , qui ſub Duca
niam dabit terram multam magis", undè imp . multa præclara philofophiæ mo
fiat fiátile , parvum autem pulverem unde niménta edidit. Zozymo Græcum an
aurum fit. Hoc enim perſpicuè non tiquiorem , non novi :ille Arabes om
ad artem fuloriam , fed ad naturales nes , qui circumferuntur dvộantece- '
metalli ex terræ pulvere productioné | dit : fiétitiúm Morienum ( Eremitam !
poteſt' referri. Si tamen quis conten Romanúm fingunt inepti Arabicè
derer, ad materíamiauritranſmutato feribentem ) & verum Geber, fivè Ge-
riam pertinere ; is ſciat , vequeinfalli- l brum Arabem : qui non inventor ar-
bili ſe teftimonio niti , quia liber ifte / tis; ut patadt Fallopius & Eraſtas: led -
J cultor

a Hippocrain epiftol.de çraseiab hzz.hiff: cap.4.c Šuidas in Diocletiano?"

 DISQUISITIONVM MAGICARVM

cultor & ornator præcipuus. Hæc del fol. 168. Secunda fententia ( ut opinor)
origine habui dicenda. verè fuit D. Thomæ, nam licet, ubi no
luit quæſtionem decidere, ibi ex hypo .
SECTIO 11. theli.cantum locutus fuerit: & tamen
ubi abfolutè & deciſivè locutus, ibi a .

De artis alchimica in auro faciendo pertè & clarè hanc ſententiam tenuit :
efficacitate. producipoſle aurum , quoad externas
qualitates, fed quod ad intrinfecam au ,
Irum contrarium riperfectionein non pertingat : b quod
MI funis contentiolus crahatur. ctiam Cajetano ,c.& reliquis Thomiſtis
culoces alchimia afirmativam adeò placuit poftea citandis.
Tertia ſententia
tuentur; uf & perfectiusaurum ſuisfe left omnium Chymicorum , & præterea
fornaculis fovere, & educere,quàm ,na , Timonis in lib.3. Meteor.g. ult.Antonii
dura, ſolica ,.contendant. Olores Chy- Mirandulani deſingula.certam. lib. to.
micorum contra omnia hujuſmodi,ut . Marcelli Palingenii Cardani , Lacinit,
præftigias, ludibria , & meros jactato- & aliorum ,quam accuratè tueturAnde.
rum bombos opinanwr.Equidem pu- Libavius Syntaxi 2. lib . 1. ſingularium .
to inter hæc extrema, ut fit, mediâ viâ , Quartam his ſententiam poffemus ad
cuciflimè incedi. Itaque tres invenio dere Pyrrhoniam , & Academnicam
fententias. prima eft, non poſſe aurum Dubitantium ; qui fatentur fibinon la
verum ,fic produci,ſecunda,poſſe aurum cis liquere; quam puto verè.commu
quidem quaſi verum , fed quod tamen niorem eſſe hominum hujus ætatis. Ex
pro vero , nec liceat vendere æquali noſtris illam defendere Benedict. Peo ,
pretio , quo verum venditur: nec liceat , rerius, & Gregorius à Valencia ;'d nam
illud in medicinis exhibere. tertia ,per- de bonitate & perfectione alchimici
fectius & purius aurum fic fieri poſſe, auri dubitant : & ſuſpicantur , nun
quam quod in cerca viſceribus gigni- ; quam ab ullo veram & perfectum ,au
tur. rum fuille productum : & Valencia e
Prima fententia cſt Toſtati in Exod.cap. 1 quoque indicat ſtudio & arte humana
7.quaft.10. Ægid Romani,quodlib.3.9.&. velnon pofle,vel vix fieri pofle, Qud
( qui Avicennam quoque pro ſe citat, dicemus? Amicus Plato,amicusSocra
fed malè . nam Avicen . vere.cenſuit.co tes , led magis amica veritas .
trariam , & cx profello de hac arte fcri 2.Axio.1.Nullis idoneis argumentis.con
pfit ) negårunt etiam Averr in lib .1. de tra ſentientes convincunt aurum verum per
Generat . Aponenſis,differ. 200. Sed & alchimiam fieri non posſe. Ad probatio
ipfemet Chymicus Paracelſus.lib.de phi | nem hujus.conclufionis fufficit onus
Loſoph. & videtur id voluiſſe Bernardin. probandi transferre in adverſarium :
Gometius à Medis docto & ſalito ope- quia eſt concluſio negativa : & adfir
re de ſale libr.2.4.20 . fecundæ editionis 1 mantielle impoflibile; incumbit onus
often

a 22.quaff.77.4.2.ads. bin 2.ſen.d.7.quaft.3.4.1. caddoa.2 . d difp.deMagiae in 12

difp.6.g.13.punct, 2 .
 1
LIBER I. CAP. V. QVÆST. I.
ofendendi, carid fit impollibilc , ed i perandi diverſiflimos comminiſcun .
quod is contendat, ſeid idoneis argu- tur , & de co inter ſe digladiantur, cum
mentis pofſe convincere; quod nos ne Brachelco certat Tauladanus , Villano
gamus. Veruntamen ſic poreſt conclu vanum impugnat Treviſanus , alii
lio probari: neque ex parte materiæ alios, & invicem fe facuos ignorantel
ſeu lubjecti,nequc ex parte modi repu . I que nuncupant. Sed de lapidis mate
. Non ria fortè faltem confentiunt; nihil mi
gnat naturæ talis metainorphoſis
ex parte materiæ , nam illa elt altera. nus ſunt, qui ferri ( coriam , ſunt qui ſa
ri,& corrumpi apta , & perduci etiam ! lem ,alumen ,magneliam ,cadmiam ,cal.
apra ad formam præftantiorem , & eft canthum , arſenicum expoſcant: ſunt
capax formæ introducendæ . Non ex qui obtrudant bufones,capillos, ovo
partc modi : quia modus eſt , per de ram putamina , menftruum fuorem
coctionem naturalem ignis ;qui deco- vel humanum fanguinem . Refpondeo,
& ionem naturalem caloris natura tam diverfis nominibus eandem rein
lis proximè imitatur. Quid ergò deſit? ſignificarisſed his uſos ſcriptores ſcien
aucli quid horum , oftendatur . Often tiæ occultandæ causâ, quam non
dere conatur ſequentibus argumentis, | luêre pallim intelligi, licuit fanè Ægy
quæ ſigillatim diluemus adfusâ folu- ptiis fymbola ſuaadhibere , licuit poc
tione. Primo argumentancur ab artistis per metaphoras & fabulas ſapientiæ
ipfius incertitudine & diſſenſione arti- principia occulere , licuit Ariſtoteli ſe
ficum , quia chymici inter fe nec conve dictorum obſcuritate ,ut læpius folet ,a
niunc in modo loquendi, nec in modo tramento involuere; ipfæ facræ litteræ
operandi , nec de materia aut nomine in Parabolis loquuntur. curculpas, fi
lui lapidis. & hi diverſis nominibus, lusêre ? Si quid
3. Conveniunt, beneficio lapidis hanc minus aptè,& feliciter ,& piè ,ignolces
transformationem tribuendam ; fed rem vide, verba deſpice: nunquam rei
hunc ipſum lapidem , quô appellent veritatem ,aut artis efficacitatem ,inep
nomine , non conveniunt. Longum tia aut infantia docentis potuit exſtino
fit omnia Merculini , Treviſani, Fa - guere. Deinde quid mirum hanc quo
niani, Talienſis,Roſarii,& aliorum no- quc artem habcre ſuas compulſationes
mina congerere , quæ funt ſignifica- dillidentium ; quibus nec philolophiæ
tionis planè diverſæ. Ex paucis cætera pars ulla ,necmedicina,nec juriſprudé.
pollunt dijudicare , vocant xpurut tep- tia , nec Scholaſtica Theologia noſcitur
udvaquam vivam , aquam vitæ , quam carere ? Diffenfio illa de materia , vel
ficcam ,lignum vitæ ,fanguinem huma. verborum eft & nominum , vel Cane
num , lac virginis, Mercurium philo- fuit , cum ars minùs culta & magis in
lophorum, draconem , corvum, laton cognita: periti in ( ulphur & hydrargy
elixir , medicinam morborum om rum conſentiunt.
nium , id de quo bibit non moritur, 4. Probantpoftea SECUNDO natură
& fimilia partim ridicula , partim pu- metallorum ab iis ignorari. primò,quia
gnantia, partim irreligioſa. Modoso. I cenſent illa vivere & nutriri;cum Car
K dano :
 DISQVISITIONVM MAGICARVM

10 :: vel ſuperioris ordinis animam | vere ,ut hæc illis omnia largiamur,nihil
abere , verum valdè reconditam , cum aliud conſequi,quam Alchimicos fic or
F.Georgio in Harmon.mundi:Secundd, pinantes non eſſe veros philofophos,
quia, lapides putanteſſe rejectamenta neq; caulas operationis fuæ teneie, nec
Liderum ( ut Paracelſus ) metalla verò operari ſcientificè, fed duntaxat effe
adipem & medullam lapidum ;& pro nudos faturarios pyrotechnicos ; mc
indè metalla , cæli eſſe præſtantiora ex - chanicos, & non philologos.nullo au
crementa: Tertiò, quia unicam volunt tem pacto coſequitur , probandum 1
elle perfe tam fpeciem metalli, nempe quod erat', aurum ab illis confici non
aurum ; cæteras eſſetantùm rude & in- poffe: non enim gladium non facit fa-
choatum aurum , de
de quo mox plura. ber, quia quæ ferri natura, quæ gladi :
Quartò , non habent perfpectam auci ad pugnam rotatio vibratioque fit aco
fui caulam efficientem , qui foli calori commodata, neſcit: non aquam rola ..
efficientiam tribuunt : quo tamen ſolo ceam minus perfectam Chymicus eli ---
nó poteftauri ſubſtantia perfici. Opor- cit , quicætera adhiberarterequiſira,
tet enim ,ut folaquæ ſubſtantiam pri- etiamli rolæ eſſentiam , & vim ignis, &
mum calore concoquar & commuter: principia diſtillationis ignorer. Quid i
Frigus deindè & ficcitas terrena,faciant igitur ; li qui nataram ignoret metalli,
aquã concreſcere. Quintò de auri ma. ſegregatione congelationeque requiſi-
teria valdè diſcrepant. Gilgil vult elle ta,cæteris quoque omnibus peritè uta
cinerem ex terra genitum , & aquæ mi- . tur , minuſnè ad Aarum compoſitio-
ſtum : Braceſchas vitriolum , plerique : nemg; ejus, quàm ad alterius,nihilad :
ſulphur, & argentum vivum ,nec deeft , operationem effé &tumq; amplius præ
qui arſenicon addat:quain reindagan- ter caufarum cognitionem adjicientis,
da videmurs ut Umbri, indicium lagæ visexco &trix ignium eſt effc & tura ? In
naris ſecati, certam ſanè, ut ad cervæ telligentiæ igitur já ignis particeps, qui i
cunabu la perducat: fallax in rerum ef unum inter & alium novit diſcrimen..
lentiâ diſcernenda. . Præterea quomo- Pone autem aliquem , qui opțimè me-
do poflunt mixta reſolvi in mixram rallorum naturam noverit ; huiocertè
illud , cx quo proximegenerata fue- nihilargumentatio hæc oberit, quoad !
rant? nonne prius oportet reſolvantur auriproductionem : poreritergo pro-
in corpora ſimplicia:igitur fi, quod eo- duciabaliquo: -
run eſt fundamentum ,metalla in ſuloi si Sufficerent iſtā :: dicane ramen’ı
fur & hydrargyrum reſolvuntur, certè quid de ſingulis illis cenſeam , . Vives
hæc duo nequeunt elle propria metal- re & nutriti metalla , ut animam ha
Jorum materia. Hoc argumentum | bentia vegetativam : id non admodum :
muhasinvoluit quæſtiones, quas five- abfurdum eſt , , led . fateor , verius,
lim ex.ctè diſcutere ; non ſectionis u - liquod Ačiſtótelescenſuit', 4 nec- lapi
nius, fed libri opus integri futurum . des , nec follia hujuſmodi vivere vel
Uno fortaſliš verbo præftiterit abfol- | nutriri: excreſcere autem ; per adjen
ctionem

ahal.magno.morale ,
 LIBER I. CAP. V. QVÆST. 1.

Dioné materiæ , decrcſcere per ſubtra- metallum coaluit in metalli ſubſtantia

dionem ciuſdem :cùm veròPlinius a & iam ignis ſolus poterit ſupplere, quæ
alij,dicunt ea concipis parturire ,vivere, ad perficiendum commutandumq; il
ſeneſcere, mori , metaphorice tantú lo . l lud in alteriusmetalli qualitates erunt
quuntur.ſed de hoc plura Scaliger,Fal-, neceſſaria. quia qualitates illæ acciden
lopiuſque. b. Volo cum illis liberaliter tariæ ſunt & quæ activitatis.ignez vim
: depaciſci.Efto, nó vivant metalla :quid non exſuperant. Quod exemplo poteft
.inder facilior profectò inanimæ rei in declarari, nam landaracha naturalis nó
aliam inanimam , quam inanimatæ in poteſt gigni citra frigus illud : ſed poſt
animatam erit tranſmutatio . quam plumbum lemel in terræ vifceria
6. Paracelliſtarum illas locutiones bus genitú turc , fi illi mifceas acetum ,
Lane non ſatis rectas, nec commodas, ceruſlam conficies : c ur verò ex.cerulla
ſedimproprias & traslacitias,nihil mo- prodeat ſandaracha, nullâ iam opusre
ror :loquunturilli inquinatè, ſentiunt frigeratione,ſed ſufficiet ſola aduftio ,ut
perperam : cos non defendo : dere lo landaracha fi &titia ſeu ſandyx Syricum
quor,non vocabulis. Hocunum veril- naſcatur. d Orichalcum quoque fine
fimum puto , neque negari poflc , plus frigoreex ære,vitri puluere , & calami
humidi pinguis, & li visplus adipoſi el - naris lapidistinctuca ſit; ſolaquedeco
fe ſucci inmetallis ,quam in lapidibus ctione & percolatione.per ignemindi
ac gemmis. hincenim metalla ductilia get: ecim tamen folatium & naturale,
& dilatabilia ſunt, quod lapidibus ab ili quod eft huiufmodi, etiam frigus il
ariditaté & ficcitaté denegatu. Vnica- lud poftularet. Quid ,quod & f Plinius,
ne ſpecies metalliſit, mox videbimus. centiu ,lolo igne lapides in æs fundi, &
7. De auri efficiente cauſa, conſide- j ferrum gigni:Quid ,quod & fola deco
randum. puro longe plura requiri, vt ctione ferrum fit souwus Græcorum .
ex terra, arque ut ita dicam , clementis & feu Challamiſch Hebræorum ? quod
ferè nudis primum corpus mixtam c- nos hodie chalybem vocamus fivè a
xiſtat & coaguletur:quam requirantur. ciariam , vetereslatini ferrinucleum , quia
ut ex mixto iam coagulato & exiſtente proprio nomine deſtituebanrur, nam
aliud conficiatur mixtum , dumtaxat chalybs illis idem , quòd ferrum in ge
differens perfectione. Auri ſubſtantia, nere. h Neque in his alio frigore opus,
ex terræ puluere & aquæ liquore in veo quàm cum amnia peregit ignis ,ut tunc
'niscavernarum ſolo.calore non poteft materia ſe ad naturale frigus recipere
perfici, ſed frigiditas quoque & ficcitas linatur: vel aquæ iniecta citiùs refrige
excequiruntur;poftquam verò iam ſemel retur & induretur:
K 2 8. Por

a:Pl.li.37.cap. 18. do 19. Leo Baptift. Albertusl.z.de edifi.c.9. b Scalg. exercit. I. Fallopius
61.de metallis og foſsil. c Galen.l.9.de fomp.medicam.facul. Pl.l.34. in fin. Vitruu 1.7, d Plin ,
115.1.6 . Aerius li 2 Amat . in Diofco.li.s.enar 63. Vide PL.L33.c.4.5 . Vannocium l.1. pyrag
technie c.8 V8 . flibr.26.0.27. g Arift.li.4 Metcor. Varnocins dold, 6.7 . Alb. Mas
li_2.de lapid.trans h vide.Hier. Magium hz.miſcel.6.B
 76 DISQUISITIONVM MAGICARVM
8. Porrò quam ſubdunt de auri ma- 1 puri, ac ſolidi, ſplendida adeò ac nitrida
teria diffonantiam , obftrepit illa , non ſunt metalla.
obtundit.fcedo; quam illi eſſe volunt? 9. Et hæceft fententia Platonis & A .
quamcunque dixerint,ex hac etiam cæ, i riſtotelis ac ſequacium a Neq; huic ſen
terametalla conſtare phylofophi chy- tentiæ repugnat (mco judicio ) corum
mici contendent:ſic facilem forcadau . ! Chynticorú, qui phyſica principiano
tú tranſicum , Sed doctiores conveniút runt & amplectuntur. (hoceftnó Em
in unam fententiam : quam ego quoq; pyrici , fed philoſophiſunt ) fententia.
fequor, & ſic Ariſtotelem cum
his au Tales enimfacile aſſentiuntur huic re .
& toribus conciliari poſſeputo. Nona- moto principio metallorú omnium.E
gitur núc demateriâ remotiſlimi, quæ quidem mihi videtur negari non pofle.
eſt materia prima , quam eandem efle Quæro enim ,nú argentum vivũ & ſul.
nemo addabitat : lcd agitur, de mate - phur fic immediatè ex materia prima
ria ſecunda : quæ jam certis formis eſt line enata ? liadfirmas quæro qua diſpo.
imbuta ,hæc rurſuseſt, quædam remo , litione præcedente hæc potiùs,quã alia.
tior, & quædã propinquior. non enim forma,ſitintroductaqli negas, immc.
ftatim ab altimaad primam hic immediate prodiiffe: quæro quæ præceſſerica
diatus eſt tranfitus : capiamus ergò ex nó enim omni formâ potuit illa mate
empli gratia,aurum.hoc aucum materia caruiſſe . Negandum itaq; id nó cſt:
riam remotiorem habebit cxhalatio- fed ulterius progrediendú , & poft hác
nem quadam humectatam una ex par- materiam comunem , adeò remotam ,
te ( quæ materia liquida è quibuſdam quæréda quædãmareria propinquior.
vocatur, vel aqua intrinſecus unctuo- De hac eſt omnis diſceptatio . Cenlue
fa , ab aliis unctuoſum aqueum incor- rim itaq; illam materiam tenoram , no
poratum , vel humidum liquidum ) ex fubitò prætermiſlis mediisabextremo
alia parte
habebit terre portionem ad extremú progredi; & , quod dici ſo
craffam & viſcofam :fic huicterræaqua | let, per faltupromoveri:ſed primò gig
illa pinguis & aerea commiſta, corpo- ni imperfectiora quædã:& fic naturam
ratur in primam ,& ( ut lic vocem ) ele- progrediad perfectiora. Ex illâ mate
mentarem auri materiam . hæc mate riâ remotâ primùm gigni ſulphur , &
zia non eft adhuc propria auri mate argentum vivum ſivè udpápyupov: iſtud
ria , fed eſt materia communis omnium potiſsimum coaleſcere ex humido iſto ,
inetallorum , & ctiam lapidum.ctenim i pingui & aerco (ideò adeò mobileeſt:)
fi plus habeat ariditatis, deficiente hu ex terræ verò pinguedine ſeu vilcofita
miditate, fitlapis: 'ſi plus habeat pin te potiſſimum gigni ſulphur : Sulphur
guedinis humidæ ,exitin metallum: & I illud poſtea in metalli generatione fun
propter copiam hujus , humidi,nicidi, 1 gi vicé virizós pápyupov vicéfænuinæ, uti
volunt

a Plato.in Timeo, ibi Procl. d .Cálchidius. Arift.l.3. Meteori.infi. Theophr.l.de lapid.Iar

nu Lacinilius Minorita.l.1.Chimica art.c.13. Albert.l.3. de reb.metahir.1.6.2.Conrarien.l.
philofp.6.9. Georg.Agricol.dereMetall.
 LIBRI I. CAP . IV. QVÆST, IV . 77

volunt a Chymici : hoc parum refert, rem . Ad ultimum itaque argumenti

crediderim potius utrumquc agere & membrádicimus ; meralla reſolui im
pati in invicem reactione. Nec convin mediatè in illa ſua principia , quando
cit contrarium quorundam obiectio; ) alcerantur, & per alterationé deſinunt
nec in pleriſque fodinis ſulphuris, vel videri calia metalla, & fiunt quid liqui
argenti vivi , inveniri agrum ;nec inau dum ,vel aridum , retinens principiorú
ti pleriſque inveniri ſulphur aut argen- illorum qualitates multas ; & cum hoc
tum vivum . Sufficit enim in quibufdá fit , tunc quodammodo reſoluuntur i
veſtigia horum reperiri,ut pyrotechni- terum in corpora fimplicia leu elemé
1

ci læpè experti. Et, ut ex his gignuntur, taria ,nempè in liquidum , humidum &
tanquam ex materia ; fic in hæc rurſus terreum pingue: Gicut etiam paulatim ,
. metalla reſolui voluntchymici & hanc per varias alterationcs pyrotechniæ ,
refolutionem adore probant, & guſtu ; principalia illa proxima in iftud vel il
-fe in materiâ reſolutâ qualitates ful- lud metallum coaluerunt .
phuris & argenti vivi dicantes inveni 10. TERTIO argumentantur: funda
-ic. Quoniam verò hic agimus de acci menta Chymicorum , ſipenitùs inſpi
dentarijs dumtaxat differentijs,quibus ciantur ,velfalla elle, vel prorsùs dubia :
hæc inanimata dignoſcuntur ſolis:fru- & proponunt , ac impugnant ſequen
iftrà obijcitur odora canum vis. Nó enim tia: quibus ſigillatim acordine ſolutio
dicitur hæc refolui in ſulphur & hy- nes adjungam . Primum ergo adferunt
drargyrum formale atque perfectum , illud Rogerij Baconis b', licet natura po
fed inmateriam quandam , quæ ſulphu tens fit,& mirabilis; tamen ars , utens natu
ris & hydrargyri qualitates pleraſquera pro inſtrumento potentior eft virtute na
retinens, ſatis indicatformam præcel | turali. Hoc ergo videcureſſe falſum .
ale horum fofilium : ficut homo oc tùm quia nihil poteſt ars . humana,
eiſus cùm eſt, & iam cadaver ferè diſſo- quod vires ſuperet naturæ ( quæ nihil
lutum corruptione , indicium facit fe eft aliud, quàm ordinaria Deiin crea
tor , corpusillud carneum fuiſſe , aut turis diſpoſitio ::) quarè fi quis effectus
quod fimilius, cùm falem velfaccarum producitur;quia naturam rerum ſupe
in aliquod ferculum diſſoluis,fapor in - ret.illc non humanus, fed vel divinus,
dicat , ſubſtantiam illarum rerum con- velprodigioſuseſt. tum quia omnis ars
dimenti huius materiem füiffe: & odor | mechanica naturæ ,ut bafi;infiftit, & cã
equæ diſtillatæ , fatis apertè docet, quæ | imitatur,nec ſuis poteſt conatibus ope
herbæ diſtillatæ fuerint præterea non rum naturæ perfectiones adæquare.
eft neceſſe res omnes reſolui in proxic | Nam veriſſime Fabius;ita ſctipfit; imi
mam ſuam materiam :nec corpusreſol- tatio quaArtis eft propria;nunquam tam fe
uitur in femen : fed fufficit reſolui in liciter naturam exprimit : quin inter hanc:
materiám.remotiorem , ſivè elementar l Gillam femper aliquid interfit, ipſaque ve
K 3 ritas:

1 Avicen.epifiad Hazon .Geber, Lwlinsenlii,videLacin.d.lib.z. b li.de mirabilibus:

parffat. artis de naturay

 DIS QVISITIONIS MAGICARVM

veritas pluribus parafangis fuaſequentem maturiùs re perpenſa, video illa iplas

viſtigia hypocriſin poſt ſe relinquat a ) qui quæ tum attuli argumenta ;ut obfelli
neger iubendus agri lilia cum veris, lolent, laccis laneis,arietis impetum in
Dedali volatum cum alitibus compa. ' fringere: poſſe commoda explicatione,
rare , & cum Praxitelis aut Phidiæ ca. cxarmari , & enervari. Arietes ifti tres
ballo hoſtiles manus cffugere. Refp. I crant triplici teſtudine contexti, Pri .
Comparationem natura & artis infti- mus petitur à definitionc niecalli,quam
tui duobus modis poffe. uno quidem Geber, Petrus Bonus, & multi chymici
preciſe ac nude ſola cum ſolaconferen- admittunt: -metallum , eft corpus foſsike,
do. unumque alteri,ſive utrinfque po- durum , & naturam ſuam ſervans à malleo
tentiam , ſeorſim invicem & mutuò dilatabile. Sed hæc tota definitio æquc
componendo, hoc G Baconus voluit,ut convenit argento, & plumbo ,ac auro ,
inde fornaculisſuis ca tribuat, quæna. . que ergòlunt mctalla , atque aurum .
turæ denegata; fateor omniillum.re- Refpond . differencias rerum eſſentiales
præterquam hominis , nobis efle igno
prehenſione digniſſimum fuiſſe , & ar-
gumentuin contrarium ſolide probari.tas: ideò nos cogi definitiones formare
Altero vero modo poſſunt iſta compa- ab accidentarijs differentijs, quæ pof
rari , non præſcindendo unum ab altc- ſunt fæpe communes elle pluribus;que
ro ,fedextenſive,verbigratia,artificium probabiliter videntur fpecic differre.
humanú cum ipſa natura ; qua'incom- xeluti lidefinias canem , certe definias
paratione, artificium prælupponit na- per proprietatem ; latratus,hyena tamen
turæ vim , plus autem tum políc artem hunc imitatur, quæ canis non eft : & fic
natura fubnixam & adiutam , quam totum iſtud congeftum , canis eſt ani.
porfit natura ſola, plurimis patet expe- malirrationale, quadrupes, velox , la
rientijs. ſic enim naturalis operatio ,iv - trabile,convenietetiam hyenæ .nam &
vațur, acceleratur & perficiturper hu- illa erit, animatirrationale ,quadrupes,
manam induftriam & artem :quod vo velox , latrabile . Nemo tamen inferat
luiſle dumtaxat Rogerium eius verba canis nomen hyena competere , vel
indicant, & veriflimum eft. hyenam æquecanem effe : fed potius
11. Secundo reprehendunt quod dici- | inferendum , quiddam in hyena repe
tur à Chymicis, ubicum eſſe perfectum riri,quod in cane ſit perfe &tius. Sic dico
metallum, ſive unicam metalliſpeciem definitionis ' huiuſmodi accidentariz
( aurum ) cætera merafta dumta xat elle condiciones in fingulis metallis inven
auri inchoationes ; & ideò tam facile cas,non convincere fingula hæc quibus
njetalla reliqua ad aurum, naturalem conveniuntmetalli fpecies eſſe . Nam
ſuam perfectionem ,reduci ; quam ho. hæc non eſt convenientia generis in
moæger ad fanitatem , & ovum ad pul- ſubftantia, ſed duntaxat quaſi generis
lum.Hocilliţriplici ariete ſibi,ron tam in accidentibus. Specificæ namque dif
quatere,quam ſubruere viden ur: & ita ferentiæ ab eflentia rei ſunt. defumen

mihi quoquc aliquando viſum : nunc dæ , Quarcut adverſarijprobentà defi

finitio
„ a lib.z.inftit. orato
 L'IBRT I. CAP . QVÆST . I. 79

nitlone,identitatem genericam ;neceſſe natura non multiplicat rerum imper:

cft,priùs probent, vel fimul , & coníe-
quenter probent,prætenfarú ſpecierú
differencià eſſenciálem vel quid
eiquo-
dammodò æquipollens ; v.g. Homo &
cquas fpecies funt fub animalis genere,
id probari ncquit eo duntaxat, quòd
animalis definitio ,quæ tamen eſſentia
fectarú individua,ut videmus,monftra
ſterilitatis damno mulråta. hæc autem
metalla deſuis individuisre & è prædi
cantur ;út argentum de hoc vel illo. Re
fpondeo. Mon aber rat à ſcopo ſuo natu
ra, quia finis eius eſt ; rerum varierarc '
huncmundum ornare : & perfectiora

lis eſt conveniat utrique ( ſic enim con- vulc eſſe rariora.fit autem hominú ava-
venit Petro & Paulo ; & tamen P. & P. ritia, qui mctalla effodiunt priuſquam
ſpecic non differumt')ledprobaripræ- ad debitam perfectionem perveniant;
téreà debet ; quia homoeft rationis có- utminusaurifit,quàm cæterorum me.
pos , cquus non eſt.fic etiá quod aquila rallorum . Sicuti quia vituli pleriq; oc
& leo differantſpecie,non probandum ciduntur à lanionibus, idcircò paucio
tánram cò ,quòd ratio generica illis res boves exiſtunt;ſıhis parceretur,bo •
competat, ſed etiam , quia utriuſqueer- ves fierent; fi illis abſtineretur effodien
ſentia diverla eft, cum unuſit volatile, dis, paulatim'aureſcerent. Enunciandi
aliud beſfia leu gradiens.Sic igitur, non verò ratio ,quædam eſt ſpecierum ,ſivè
quia hæc definitio cadem quæ auto, generiča; quædam verò interè acciden
competitargento :ideò hæc duo fpecie taria. Monſtrorum de inferioribus at
diftinguuntur: ſed ſequitur folummo: tributiva enunciatio accidentaria ', po
do ambo hzcmetalla effe : argentú qui- teft æquè locü habere, ac argenti,auri,
dem imperfecte ,quia poteftperfici,au . & c . Gicut enim dicas rectè , hoc vás eſt
rum perfecillimè, quia nequit in me argeatum , fic etiam rectè dicas,Gorgo ,
talli ratione perfici. Infantiiuxta ac vi- eſtmonſtrum ; fphinx eſt monſtrum :&
To conyenit hominis definitio,ut & vi- ficut etiam dicas vafis buius effentia eſt
tulo ac bovi animalis : fed infans adhuc | ſtannea , vel materia - cius eft ftannum :
perfici & definitionis membra 'perfe nihil prohibet quin vere dicas,pygma
& iùsporeſt participate:non tamen in- us ifte eſt monſtroſus, vel fubftãtia hu
fans& vir funt hominis lpecies: idemi | ius pygmæjeſt monſtrofa.Sed parú hæc :
de alijsmetallis , & auro ftatuendum , ad rem quae de prædicatione. Quia re
nam alia illa natura ad hoc inſtituit , ut vera : nó quicquid imperfectuin adhuc
queancad aurea perfectione progredi: eft, co nomine mõſtrolum eft:maxime
12. Verùm bic novæ fuboriunturdif- fiaptum fie perfectioncm ſuam recipe
ficultates; novi fcopuli affurgunt. dicat re, pullus in ovo nó eſt monſtroſus ,vi
cnim aliquis,hinclequeretur :Primo na . tulus non eſt monſtroſus , infans nó cft
turam fic fæpiùs à ſcopo fuo aberrares monſtroſus, quia hic advirú,illead bo
quàm finem fuum confequi.quod con. vom , ille ad gallinaceum tendit: etiam
vlciú ferretur in Deum , Naturæ quoq; | lunt poteftate,quod actú futuri, idé de
aberrationes de fuis inferioribus, more metallis alijs ab auro dicunt Chymici.
Specierum , non folentprædicari, qyia Sterilitate damnata funt tancum mon-
Aras
80 DISQUISITIONYM MAGICARUM

ftra perfectorum animantium ; non in- fient ſtannum argentum , aurum . Co

fectorum , non inanimatorum . Atque natur quidem natura ſemper aurum
ita ruit hæc replicatoria machina. producere:ſed, cum nequit co minera
13.Secundo contédunt adverſarij pro- lis decoctio pertingere , contenta eft '
ximam metallorum omnium materiã aliorum metallorum generatione pro
eandem elle non poſſe, ſed uniuſcuiuf- modo virtutis & materiæ proximæ dil
que ſpeciei debere eſſe materiam pro- poſitionc. Si non laris multum adlit
ximam diverſam , quod etiam nonnulli | fulphuris ſubtilis ac rubei, adfit tamen
Chymici fatentur , a & probatur: quia fatis hydrargyri ſubtilis & albi : fiet ac
diverſæ ſpecie formæ eandem ſpecie gentum : fi verò vis ſulphuris excedat,
materiam nequcunt informare : ut de & unctuoſum illud liquidum omni fit
anima humana & cquina pater,quarú ex parte probs defæcatum , produceret
neutra corpus alterius apta eſt infor aurum.
mare:videretur alioqui,vetus illud de 14.Tertius illorum aries erat. Numqua
lirium ſtabiliti poſle :omnia ex omnibus, conquiefcere naturam , fponte fua : fed
five quodlibet ex quolibet gigni: & fic ,limoveri & moliri donec perfectionem
remotæ materiæ fufficeret identitas, ſuā fit indepra : metalla vero hæc appa
poſſet unus Alchimicus alterum , in A. rere omnibus, etiam præſente causå ef
puleium illum , vel Lucianum auritum ficiente.in venis ſuis conquieſcere, ni .
transformare. Refpond. Animas anima- hil ſolicita , ut in aurum transformen
lium perfectorum requirere corpora cur. licet enim centum annis illic - per
organica, certis perfectemodis diſpoſi- maneant non impedita, numquam ta
ta :animas animalium imperfectorum , men magis illa aurelcent, ſed in ſuo ſta
iplas quoque; quia ex materia educun tu permanebunt,ferrum ,plumbum ,ar.'
fur,requirere luam & propriam ininus gentum.Si fic igitur quieta iacent, ſuam
tamen perfectam organorum corporis nacta ſunt perfectionem . Reſpondent.
compoſituram , quæ compoſitura , ſiue i Chymici & benereſpondent, nos hanc
(ut dicam organizatio ,de illius indivi- commutationem deprehenderc non
dui eſſentia eft. Inanimas verò res dum - poſſe:ſed cur nequeamus,incredibilem
taxat cenſeo requirere, materiam illam reddunt rationem : quod ad alterius
communem , & præcipueconſtantem metalli in aurum metamorphoſin mil
partibus homogeneis , eiſdem eſſe & lenarium annorum tempus requira
perfectius diſpolitam ,ad plumbi , ſtan tur . Quis hoc illis definitum tempus
ni, argenţivelauri formam : quia for- revelavit: quis credat cum ad cæterorú
mæ iſtæ , non ad compoſituræ velorga- | metallorum perfectionem , curſus vi
norum fabricam , ſed ad qualitatum į ginti vel triginta ſufficiat 'annorum ?
primarum maiorem minoremve parti- Maiorergo in auro formando mora,
cipationem ,conſequuntur. Si plus ha- | ſed non tot ſeculorum admittenda . Si
beant terrenæ admixtionis , ficnt fer cut autem herbarum & arborum in
rum,æs,plumbum ; ſi plus acrei liquidi, crementa non cernimus dum creſcunt:
ſed
a Richardus Angelic.in Corredorio ,& loan.Bracefcus conETA Tauladanum .
 LIBRI I. CAP.IV. QVÆST. 1V . 75
led creviſſe deprehendimus: ita latens , & fubordinario iſta eodem modo ро
eſtalteratio hæc & commutatio metal- teſtintelligi deplumbo & auro, ſtanno
lorum :quæ ,non ,duin fit, ſed dum facta | & argento : quo illi de his intelligunt,
eſt ; cerni poteſt :quod verò illam non quæ in tertia ſect. producemus.
cernimus, impatientia fecit & cupidi 15. Quartum argumentum eft , ars iſta
stas , dum malunt homines prælens lu- nequit veras gemmas transformare in
crum mínus capere,& quale eſt metal- | gemmas alias veras..crgò nec.meralla
lum effodece : quàm (pem precio redi- | poreſt in alia. Reſpond. gemmas , li quæ
mere,& illam tam longinquam operiri 1 lint liquabiles , poſſe ad maiorem for
tranſmutationem.Sed cur ad hanc, for - taſſis.redigiperfectionem : non tamen
naculis & follibus ſuis le tiennio per- : in alias diverfæ fpeciei murati poffe
venire poſle Eanianus & alij gloriatur, quia non poteft ignis quemlibet indu
cere colorem : nec gemmæ ad gemma
ſi non niſ luftrisaliquot exactis id po
telt natura cauſam puto , quia in terræ ea cognatio eſt , quæ metalliad metal
veuis plus liquidihumidiaffuit, & ca lum.Gemmæ verò pleræque vel potiùs
lor quoqueagit leniter ac paulatim :hic omnes , quia lapidum ex genere ſunt,
3
in chryſollo ,nihilaffluit liquidi : quare etiam (unt illiquabiles: quia non habét
quicquid refiftit, & revocatcurſum ef- humidum unctuoſum , vt meralla : fed
ficientis caula , id faciliùshic abſumi- aqueum , quod igne difHatur. b
tur: ignis quoqueeſt continuus , & non Vltimò obijciunt , non dari cauſam
impeditus , & quantun poteft urger. fufficientem ,quæ hoc operetur : cælos
Præterea nonnunquam aliquid auri enim naturaliter hæc metaHa in venis
matuci & perfecti artifices admilcent, producere per calorem , & frigus : non
cut ficars adjuvans naturam , caufa fit qua calorille vel frigus qualitas tātùnı
velocius reliquum convertendi,utno- eſt, fivè calor aut frigus : ſed quà eft or
tat Trevilanus, libr. de tranſmutat.me- ganum ac inſtrumentum cælorum , ia
his appacer admo-
tallor antemediū . Ex cuius virtute agit. hic verò nec frigus
dùm probabilem eſſe ſententiam Calm adelle in Chemica operatione: nec ca
lifthenis. AlbertiMagni, & Chemico- lorem.operari ut inftrumentum agen .
rum ,unicam elle perfeétam metalh ſpe. tis principalis, quia hic non adeſt agens
ciem , a Sed pergam eſſe liberalis ac.co- principale. Refpondeo, de frigore iam di
mis:efto ſpecie differant metalla , quid ximus. de caloreverò dico nunc agere,
tum ?ſpeciei finquiunt) in fpeciem quæ j ut inſtrumentum ignis; & effe eiuſdem
non at alteri ſubordinata immutatio fpecieicni calore cælefti ſeu elemen
impoffibilis eſt naturæ . Nos mox non tari. Agens autein principale cft lemon
elle impoflibilem oſteitdemus. Necad 1 auriipſis metallisinſitum : quod ſemen
rem facitillud de ſubordinatione. Re- l calore fovetur, & adolefcit in aurum .
vera enim multorum commutatio 0- Probatio verò huius ,non incumbit -
Atendirur, quæ fic ſubordinata no lunt: 1 lia, quam ab experiencia, ad quam al
L chimici

3.Alb.Magnilib.z.de metaldraa. 1.6,7. Gobri,Roſarii Vannoccii.Biringuccii, aliar

bfic Alb, Magn, ins.Metapo
 DISQUISITIONIS MAGICARVM
chimici ſolét provocare. ſolemus enim
à pofteriore probare vim ſeminis alicui
reiinfuiſſe,cum genitúex eo aliquid &
ex potentia eius in actum deductum
cernimus . Denique concluſio noſtra
dumtaxat exigebat, nos oſtendere na-
turæ rerum hanc non eſſe contrariam
argumenta
Chryſopæiam , neque id argumenta
adverf arioru m convin cere . quod puto
ſufficienter oſtenſum à nobis. Hæc de
primo axiomate.
SE CTIO . enim quæ illarum quod fi fingulis par ,
De eadem efficacitate.
It 2.axioma. longè probabiliuseft , posle
Said
alchymicam artem finem fuum conſe
qui, & alia in aurum igne tranſmutare:quă
non poſſe.Dico eſſe probabilius,quia reve-
ra id non probatur apodi & icè, fed tan
nes , liquationem , leparationem , con
gregationem , & alias huiuſmodi: ficut
& calor nativus , cibum poteſt variè
conformare, priuſquam augeat & in
crementum præbeat ipli alico. necmi
nus eſt miranda illa cibi , puta pomi, in .
carnem : quàm hydrargyri in aurum
commutatio . Denique li ſingulas illas
alterationes conſideres: quas Chryſo .
pæi requirunt,etiam qui plurimas:nulo
lam invenias ; quæ vices ignis in mare
riam diſpoſitam agentis excedat cedo
cur non ſuccelliuèomnibus , cùm eius
vis non recundatur, ſuggeſtis ſemper
novis fomentis ?
2. Quintò , perſuadereid debent in
tellectuinon malèdiſpoſito ,cùm variæ
fimilesexperientiæ , cùm plurimorú id
ſe confecutos afferentium affertio . hoc

cùm topicè. ſic tamen , ut moraliter terè
convincant rationes. Primum argumen-
tum , quo conclufio probatur , pendet
ex fupradi&tis, quia contraria negativa
habet argumenta non concludentia ,
imò nec admodùm urgentia.Secundum ,
quia multarum rerum caufæ naturales
nos latent, & poteft hæc eſſe de illarum
numero : multa quoque fiunt naturali-
ter , quæ quis , proptercaufarum igno .
rationem , & facta ceriò neſciat : vel ne
get facta,vel non fa & a naturaliter,con
tendat. Tertium quia Magorum illa in
duftria , quia mutarunt angues in vir
gas, & è converſo :iuxcaD. A uguſtinum
A naturalis mutatio fuit: mirabilior ta- ; terià efficit , & , quæ in eius potentiâ late .
men eſt hac, de qua nos agimus. Quar. i bant, edučit. 2. aurum exauripigmento
sum . quia calor ignis vim habet trans-
formnandi metalla per varias alteratio .
pofterius probabo lectione lequenti:
prius verò probatur, ijs quæ fusè retu
lerunt Scaliger b & Benedict. Perer.
primùm ars poteftgignere veſpas, ſca
rabæos crabroneſq ; ex cadaveribus , &
ex ſtercore animalium : immò & ſcor
piones , ex herba Baſilico ritè pofita &
collocata certis locis : ſed viventia hæc
funt excellentiora metallis: poterit igi
tur & metalla. Dices in his hominem
arte tantùm materiam materiæ appo
nere , cætera naturam per putrefactio
nem & calorens ſolis producere : Verú
in noftro quoque caſu manum tantùm
homo adhibet ,cætera calor ignis in ma.
produci arte Plinius auctor eſt,utdixi
mus , fi dicas auripigmentú venam effe
auri

a libr.3.de Trinit. b exercit.23, cqueft. dealchim.lib.de Magia.

 LIBRI I. CAP. V. QVÆST. II. SECT. III . si

auri ſterilem ac inopem ,hoc eſt ,aurum tore ? ſcimus enim quid inter triticum
imperfectum ,ut ait Fabianus :a hoc, ut & lolium interlit 8. calchicim in miſij
dicitur ſine probatione, negati quoque naturam mutari, fatis notum eft, veriG.
potelt.Nam plusvidetur differre ab au. milius etiam ea ſpecie differre, quàm
ro, quàm cuprum : nam cuprum metal- idem effe.9, lapideſcere ligna , î in fon
lisannumerandum , illud verò potiùs | rescertosincidant : nôrunt Arduennæ,
coloribus ac tincturis.3. ex ovis b calore | & lignum ſit caudexque,qui neget.Be
fornacis Cayrı ſolent pulli educi , non ne eſt non negant adverfarij : Sed hanc
fecus quàm foru matris: cur non & hic dicent fortè commutationem in dete
fornax luppleat uteri terræ vicem ? fidi rius , viventis nempè ligni , in lapidem
cas, ovum natura ordinariad pullú , & vitæ expertem :mortem hancelle quan
eſſe pullú potentiâ: contendunt alchi- dá ligni. facilius res degenerare quam
mici idem eſſe plumbum auri reſpectu, meliorentur. Vrgeo , etiam meliorari.
imò & argénti;ideoque ſolere hæcme nam in Scotia ex putridis navium frag
talla iuxta invice reperiri. Sanè Plinius mentis, & ex arborum fructu in mare
dicite venam plumbi , quæ vicina ſolet deciduo ( res eſt vulgo notiſlima,& pro
eſſe & contiguæ venæ argenti: vocari babitur libro fequ.) gignuntur anates.
galenam . Sed & ovum quoq; magis dif- Sitam admirabilem effectum tranfmu.
fertà pullo , quam inter le metalla. 4. cationisaquanobis exhibet : cur ignis
Naturaliter videmus multos vermicu- efficacitati , cuiusmaior longe vis eft in
los mutari in volatilia, utpote muſcas: agendo ,malignè detrahimus:Herodo
& tamen reptile& volatile , pluſquam tus etiam fcribit platanum in oleam
ſpecie diſtant.s.utnaturaproducit ſalé, vertiſſe:& alij cadavera , in ſtatuas ſalis,
bitumen , a atramentum : Sic etiam illa , de quo plura dicam l.2.9.18. in fine.
nobis artificum exhibet induftria. Si di 3. Denique notiflimum eſt poſſe ſal
cas ſpecie differre hæc ab illis : contra tem dæmones producere , per applica
urgebo : cum caſdem habeãt qualitates i tionem naturalium agentium , nomo
( quod docet experientia ) non magis dò res inanimas, fed & animalia imper
differre,quàm pulli quos fornacesCay. | fecta quæcumque ex putrefactione
ri produxerant, à pullis adpectoratis à į naſcuntur: e multò igitur faciliùspote.
matre. 6. Plinius auctor eſt triticum & rit metallum unum ,in aliud eadem ap

Gliginem in invicem commutata.dices, plicatione commutari. quia longè mi

folis accidentibus ea differebant, eadé . nor eſt metallorum differentia , quam
que fuifle ſpecie ? Galeni d quidem ſen inanimis & animati.Sed Diabolusnul
tentia videtur,fed multis id non proba - lum buiuſmodi effectum producere
tur ,eſto ramen : hoc liverum , quid ad 7. I poreſt ,qui naturæ vires ſuperet:ut con-.
Nam Theophraſto lolium quoque in ſtat: alioqui poflet vera cdere miracula .
triticum fuit mutatum : loliumne hoc ergò effectus huiuſmodi naturæ vires
Silveſtre triticum fuiſſe dicent ? quô au- | non ſuperat. Igitur poteſt fieri ut vel
L 2 docente
a cap.4. dic.lib.de re metallica. b Scal.lo cli. 33.6.6 . d lib.2 . ad G aucum cap.7 . c Eft
Scoti Lycheri communisin z. b.7.rel.3.to probab,li.feq.q.14.
 DISQUISITIONVM MAGICARVM

docente Diabolo , vel induſtria & ftu- | quæ de illo Villamontius itinerarij lib.3.c.
dio tandem homo ad hanc cognitio 28. vel poffunt eſſe prodigiofæ ,dæmo
ne faciente. 4. quia hanc artem nemo
nem pertingat.
unquam calluit : quod pater,'cò quod
SECTIO IV . nemo ſeumquam dixit ultimum eius
effectunt conſecutum : nemo eriam
An aliqua narratione conſiet aurum verbis vel ſcriptis eam aliosdocere po
hac arte fáctum ? tuit . His illi pugnant:
2. Sit conclulio . De facto aliquos hac ar
NVlum adverſariji fortiuste te verum aurum feciſſe,videturejſe valde creó
lum intorquent, quàm ab ex . dibile:
perientia ; cur igitur, inquiunt , nullus. Probo', quia tot ea de re narrationes;
hactenus effectum confecutusicurom - funt diverſorum , ut videatur procacis
nes oleum & operam perdidere?nonne animi & perfrictæ frontis , nulli crede-
mili ad ma
moraliter hinc colligimus , id effe- im - re. adſcribam quæ nunc
poſſibilibus annumerandum ? 2. quia, num . Cælius Rhodiginus auctor eſt
quæcumque adferuntur experientiæ , b ſuo tempore in Gallia quendam * exi
niuntur teftimonijs ipſorum chymi- infima plebe hominem , mirè ſagacem ,
corum , quibus minime credendú: tùm modum excogitaſſe , quo chryſulcæ æ-
quòd in cauſa propria ; tum quòd men quæ vi, ex'metallo quolibet aurum ſew
dicitas & paupertas fide detrahat , cùm cerneret : & addit tales artifices vo .
quòd ſpefaſcinati & iimaginationis ve cari Chryſoplintas , officinam vero Cbry
Kementi apprehenfione, pútant elleau- | Sophifium . De ArnoldoVillanovano res
rum quod non eſt utait pontifex loan- ferunt graviſsimi Turiſconſulti's c eum
mis 22.4 .z. quia poffunt eſſe operatio- virgulas aureas chemica arte produ-
ses , vel fraudulentæ & deceptoriæ , ut ! xiſlé ; quảsomnium examini ſubiecerit:
fuit Bragadini Veneri Alchimia : quiininaula Pontificiss .& idcò concludunt:
Bavaria ſupplicio affectus anno 1595: chemiam veram effe fcientiam Obijcia
coram omnibusimpofturam ſuam co- l unt; Arnoldum fuiſſe valdè ſuſpectum
fellus fuit: ſeex auri ' ramentis pulueri | familiaritatis cum dæmonibus: d & id
buſque quos mixtos: carbonario pulcò vel dæmonem hoc verè feciffe , veli
neri: habebat",, aurum ſuum liquaffe. faltem verum aurum ſuppofuiſſe: Re-
Quare cavendum ne lectorē decipiat pon. haseſſemalitioſas conjecturas. Si
deceptus ipſe Villamontius, pertinaci- lulpectus Arnoldus , quomodo nonin
ter defendenszveram fuiſſe & ſinceram Romana curia , ubi aſliduus erat,com
Auton.Bragadini Chryſopæiam : cììmprehenſus , utmaleficus ,& caſtigatusr"
enim illa fcriberet , nondum dies frau mera autem conjectura eft, dæmonem
dem huius Cyprijplani aperuerat.Vidė. verum aurum ſuppoſuiſſe: Alij;dicunt
examinii
a Extrau.ſpondent decrimin.falli cap.13:.6 libro zr.cap. 13. c ló. And.in additiumad'Spea.
eutitu.de crimin.falſi.Old.confi.77. de ſortil.Abb. in c. ex tuarum de forril doibid. Bald. 10 * :.
Platean in l.1.C.de argentprec:quod in theſoinfer.lib.102. d Penna.Com:3oad zip.Dire&t.Eyjan
merici g, 11
 LIBER I. CAP. V. QVÆST. IL 8
examini ſubjeciſſe, hoceſt, obtuliffe: [ Antonium pharmacopulam Tarviſie
Non verò quemquam veritatis peri- num ,coram And Gritto Duce; & præ .
wulam feciſe: primùm explicatio il cipuis patriciis Venetis , argentum vi
lai verbo non congruit, deindè quis vum inauruin com mutafle, & ejus 0
stedat illo offeréte aurum ad examen , peris quædam adhuc exſtare vertigia.
neminem Romæ periculum feciſſe; Hoc Julius Scaliger', in contradictoria:

dis and nonfcribiturI exercitatione; cluditpotiùs , quàm dif

ab auctoribus illis falſum aurum de folvit,dicens; ihoc verum aurum fuif
prehenfum ; probabilius crediderim fer, Veneros eum fuiffe Coacturos, Ret .
dxperientiam Arnoldo fuffragatam . publicæ operam hanc navare, velarti
Sanè id confirmat quod deipfius cum ficium'indicare. Quis enim Scaligero
Raymundo Lullio concertatione au indicavit , Tarviſinu eis non indicaffe ?
& or Theatri humanæ vitæ tradidit ' , ſanè crediderim Venetos,velincerti e .
Raymundum huncBalearicum ,homi. ventus fpem contempliffe , vel præſti
nem acutiflimum , multis rationibu's gris effectum adſcripliſſe . Tu, Lector
demonftralle Villanovano artis hujus ne idem ſentias ;accipe teſtimonium a
aduvapias, tum Arnoldum diſputandi liud'ejaldem'rei,utin Cardani & Ara
pertælum ; quin potitis,inquit,te ſenſu goſii fide,hoc experimentum ſter. Gu
craftinâ convincam die: quæ cum illu ilhelmus iſte Aragoſius , vir philoſo
xiffet, metamorpholimilli'oculará ex phiæ & medicinæ apprimèperitus, ſtu
hibuit fide:quaillemotus,hanc ipſc ar- diorum causa degebat Patavii: femel,
tem amplexus, multa de cadem fcripfit anno'isso : Venetias excurric; & hono
opuſcula , ante annos fermè zso . De ris causa Hectorem Auſoniuin ', mar ,
hocLullio fcribit quidam noftritem theſis & inedicinæ laude clarum , invi
poris medicus: non alchimiſtà ; b Hunc | fit: ibi'cum intra alia'Alchimicæ aurifi- . "
ego inquirendocomperio apud' Anglos , te cæ mentio fieret, eamque Guilhelmus
quidem verâ praftitiffe , quod -ſuis libris ; folidis, ur ipſicum videbatur,argumé
profitetur: & in arce Londini, iuffu Regis tisſubrueret: Aufonius in fequentem diem
probatißimum aurum confeciffe : mihique conventum indixit; eoque trespatriciosVer
genusnummi oftenfum eft, quodadhuc ap- netos ; è nobilißima Corneliorum gente ad
pellant Nobile Raymundi; auri ſcilicetpuri | du &tos: 'ex'eoauro;quod Tarviſinus fpectan-
cobryzi,ſumimaque indicatura. ] Idem tibus patribus,hoc eſt; celeriter, non magna
mudor Theſauri, hoc etiam narrat de i interpofita mora ,momento feciſſet ,conſectos
Berbardo Treviſano ; eum cum initiò annulos (pectandos contrectandoſque exhi'.
fruftrà maghas opes in hac Chryſo: bere ciravit. Ipſe deincepsArogofius Tarvi
plyntica' prodegiſſet; tándem accura- | fium excurrens hiſtoriam facti didicit:Nar:
efore ſtudio conſecutum ' , ut bicn- rabat ille à Gallo quodam ', Arogofio facie '
nio artem in opus;fpem in rem ,dedu- |ſimillimo, dómiſuæ per aliquot 'menfés ho
séret:. Hieronym Cardanus teſtătur, I spitaliter accepto , eu ſepulverem honorarii!
L 3 loco)
a vol.2 o.lib.z.edit.Baſileenſis in Colonienfi vide Indicem . bR: C.in Nomenclatore izan
Fetium fcrip. c Opere de fubtilitatili.demetallis
 84 DISQVISITIONVM MAGICARVM

loco accepiſſe ſed ut in eo tamquam arcano qui honeftam indè rerum naturæ co
uteretur.Severò non tam privati commodi, gnitionem dumtaxat petunt. Nec ve
quam publicefidei erga Rempublicam ve rum eft, nullos nilimendicos vel pau
netă ſtudio ,eoinfcio, Venetias navigaſſe ,rem peres huic ſtudio incumbere ; quod
patribus indicaffe:ſpecimen artis exhibuiſſe: Principes viri multi non fugiunt , nec
privatim quoque in Corneliorum edibus nõ ! eriam paupertas omnis à teſtimonio
ſemel.Interea verò Galium illum inſalutatis arcet: fed tantum ; quam vilitas aut vi
omnibus diſceßiffe, nequeſe quidquam de eo tiofitas vitæ dehoneſtat. Phocion pau
amplius refcire potuiſſe. a Vides cautam per erat :plus illi tamen injurato ,quam
cur Veneti non urſerint Tarviſinum , jurato Paridi credidiffem . Teſtimonií
& quam inanis illa magni viri, led læpè in propria cauſa rejicitur , fed hic teſti
iniqui Cardanomaſtigis , fufpicio . monium dixere ſcriptores, qui non c
3. Fortaſſis cadem arte apud Cedre . rant Alchimiftæ.acceperant illiquidem
num ille frenum aureum confecrat , hoc ab Alchimiſtis ; fed alchimici di
quod Anaſtaſio Imperatori obtulit: cta ſua,factis probarant.Nec fanè do
ſed videtur iſte præſtigiator potiùs fu- meſticum teſtimonium , ut nec alia a
iſle quam Chymiſta ,poſt primam ope- lias inidonea,rejiciuntur , quando ali
ris hujus editionem incidi in librum undè teſtimonia habere non queunt, i
And. Libavii medici, quipo1. ſingula- Et quæſo undè hic initium hiſtoriæ ha.
rium ,Syntaxi 11.de re metallica, plura te- beri potuit , niſi ex ipſorumartificum
ſtimonia retulit. dictis & relatione ? Ad 3.poſle aliquan
4. Nuncad objectionesreſpondca- do eſſe tales , & fuiſle: hinc tamen non
mus . Ad primum ; multos ego comme - ſequi,nullas non fuille tales.Ad 4.mul.
moravi, quos nonChemicitantùm ,fed ros hanc artem verbis ſcriptisque pro
& medici & I.C.graviſſimiteſtantur ré didiſſe, & hodiè tam tenere , & alios
ipfam factam exhibuiſſe , Arnoldum , docere ,fi qui contingantin praxierro .
Lullium , Tarviſinum . Et hodiè nomi res , nihil mirum : quia facilè peccatur

nare poflem ,quos noviviros graves,in in iis , quæ ab ignis operationc depen
dignitate pofitos, & Deum timentes; dent. Nec ullius artificis eft, in iis, quæ
qui de ſe iplis idem profitentur. Quos į ab activitate extrinfeci agentis natura
mentiri , vel impoſturis, aut præftigiis, lis pendent, ſecurum ſemper effectum ,
aut dæmoniacis artibusuti , nunquam ) [pondere. dere. Nec ulla quoquears alia,in
in animum meum polſim inducere: & qua quis mente fanâ perfectionis ulti
ſine injuriis viris honeftiflimis , qui mum apicem ſe conſecutum afleveret.
queant id lufpicari.Ad z.dico.Pont.lo ſemper aliquid diſcendum ſupereſt:ne.
qui de gregalibus,fivè fece illa Chemi- ' que huicarti peculiare, quod opponi
corum , quilucrum captant, & avidita tur .
te pecuniæ in præcepsruunt,non de iis
QUÆ

a Theſau.vita hom . Ju. Omitto quod defefimilia Fernelius tefterar lib.de abd. rer.cauf.
b Per.Gerar.ling. 300.Hippol.fing.71.1
 LIBER I. CAP. V. QVÆST.IT.
entiæ : ut in medico, & chirurgo fatis eſt
QUÆSTIO I f. manifeſtum

An Chryſopæia habenda ex numero artium QUÆSTIO III.

ingenuarum ,an mechanicis annu
meranda ? Adquam magia ſpeciem pertinent
Chryſopæia ?
Acilis eft deciſo;nihil in ea mecha
nicum effe prater ipſam operationem , 1.
A què expeditum eft reſponde.
Gigniariam illam applicationem : Theori re huic quæftioni. Si alchimicus
cam verò fivèspeculationem artis ipſiusphy- effectus verus non eft, quia fallum eſt aut
fiologia, in remotißimis latebris larentem , apparens duntaxat aurum , pertinet ad
aque ingenuam , què ſcientificam effe natu- magiam preſtigiatricem ,fiverus eft effectus,
Ta ſua,quam firphyſica :cuius eft portio non tunc autfit opedæmonis, &pertinet ad De
ignobilis:aut medicina, cuiſubſervit& ar moniacam : verum effectum voco,
cillatur:eoque nomineacromaticis & epop - quando aurum verum quis conſequi
ricis difciplinis annumerandum . tur: hoc autem poteſt fieri dupliciter,
2. Si verò conſideres ipſos Alchimi- vel verà tranſmutatione , vel ſuppo
ſtas , quidam illorum meri ſunt me . litione: quando hoc facit dæmon ,po
chanici, & faturarii, ac cipiflones: qui- teſt etiam reducihoc factum , ad præ
dam verò philoſophorum nomen ho- ſtigatricem : quando illud , non niſi, ut
neftum in primis ac laudabile , jure dixi , ad dæmoniacam . Si verò perum au
fuo fibi vendicant.Etfi enim omnis Al- rum , fineope damonis homo extrahit pyro
chimiſta ingenio fimulac manu , uta- technia fua , tunc alchimia pertinet, fecun.
tur: tamen id omni mechanico artifici dum ſe& propriè; ad Magiam naturalem :
communécft, & manus præcipuam o- per accidens ad artificiofam . Nam , quis
peris partem in illis vendicat:qui,prin- j ad fupernaturalem referunt, propter
cipia cauſalque artis ignorantes, nec cælorum infuxus : illi meo judicio
certum in rebus præparandis ufum ,ju- falluntur : nihil enim hic cernitur ;
xta præcepta congrua & ſcientifica ad- ut oſtenſum , quod naturæ vires ex
hibétes, tempus & carbones abſumút; cedat .
faliginofi itaque &merè mechanici di 2. Naturalis ergo alchimia exempla ,
cendi fant, ſed quiin oleis , & aquis , & | jam nonnulla propoſui.
gummis , & auro extrahendo,cauſas & 3. Dæmoniacæ refert unum auctor
præcepra artis norunt : quibus fretief- ! dæmonomania : ble exGuilhelmo Có
fectum libipollicentur: fi, etſi manumftantino, famoſo alchimico ,audiviſſe
ingenio ,& operationem ſpeculationi ſocios ipfius , cùm perdiu flantibus,
adjungant: non mechanici, ſed philo. l ſpes ſpecieſve aurioſtenderetur nulla,
fophidicendi:operatio eniin illa ,& ma. I conſilium à Diabolo petiiffe, ritene o
nuum auxilium , accidentaria ſunt ſci perarentur, & optatum finem contin
gerent:
a Arogofius & Svinger. b Supra queſtiones, Seguls,
 M
ONV VM
IS ITI CAR
DI SQV MAG
I
36
gerent : an in aliquo peccatum ab ipſis , vare , demum ille nihil aliud retulie
ellet , quod metallum arceret expeti- quam , ftrenuè laborate.
tum ). Diabolum ( ut ſolet ) latebrofum 4. Deceptorii effectus duæ Hiſto
dedille reſponſum : quàm breve , tàm riæ occurrunt , prior præſtigatorius
ambiguum : laboratezlaborate.hocillos Diabolicus : poſterior ad deceptorios
pro lecunda pollicitatione arreptum & emunctorios per huinanam callidi
mirè,animalle: ergò perrexiſle infan- tatem pertinet. Priorem ſic narrat Ce
do, & fornaculis.continuandis , idque drenus : Quidam ex eorum numero, qui
adeò ftrenuèut in nihilum cuncta re- Chemicam artem profitentur, callidus bo
degerint : parati nihilominus pergere, minum oculos impoftura prefiringere , ar
& ad imum ,cundam ,rem decoquere, gentariis aliiſque obtulit manus pedeſque
& pro philoſophico lapide bona cun- ſtatuarum , & alia aurea, dicens ſë theſau.
eta dilapidare : niſimilertus dementiæ rum reperiſſe , multoſque ita deceptos ad
Conſtantinus ſuggelliflet, morem húc paupertatem redegit.Famâ vulgatá captus,
elle demonis:utdecipiat amphibologia ad Anaftafium perductus frenum equi ex
ſignificati: cùm laborare jullit, hoc vo- ' folido auroconflatum ac margaritis confera
luille defifterent ab irrito conatu, & ad tum obtulit . Sed Imperator ,freno accepto:
honeſtum opificium aliquod ſe tranſ- Ut omnes, inquit, fefelleris, meprofe
ferrent , in quo certiùs operæ pretium ctò non decipies:ftatimque hominem , in .
cerneretur,ſicille. Sed alii paulò aliter caſtellum quoddam relegavit , in quotan .
narrant , idque ſe exore Natalis , quidem periit. nimirum hæc aurea, nihil
Conſtantini focius fuit, accepifle, bo erant niti per magiam omnia faca o
nâ fide, fcribunt: hos operarios auri a- culoruin ludibria. Poſteriorem deſcri•
yidos familiarem paredrum lub ſpecie i bit leremiasMederus,in Acromat. Chy
unius nymphæ excivifle, & facro car- miſtas duos ſocietatem initampacto firma
mine lapidis confectionem ab co po- ſe, ut alter Chryſopæiæ certißimam arten
ftulalle, dæmonen juffifle , uti ex fex fetenere profiteretur , alter rhizotomum A
metalli ( ut dicunt )aniſatis , hoc eſt æ , geres,feu agyriam empyricam ,& inter cete
quali proportione, & hydrargyricertâ va ſcobem auri atro infectam colore,prolu
mole mixtis, malagma componerent, j nariæ pulvire , venderet. ErneftusBadenfis
cùm itaque hoc igni impoſuiſſent,ecce Marchio mirè deditus erat pyrotechnie,
tibi,fraudis miniſter, catus ille Mercu hunc ergò prior ille adir , & circumvenit ,
rius, more grandinis cum tonitru me ilireos montes pollicitus atria divitis
talla hucilluc dificit , & fpem fimuleo . Craſi,parantur omnia, o jumille , cetera
tum : cachinnante lulus cacodæmone. ( belle, inquit: unum dumtaxat opus, Nefch .
Illı abacti à chryfollo , nó à furore:rur pocant ( Hebraa voce ) huiuspulveres faci
fus magiftellum adeunt , expoſtulant les inpentu , apud quemvis pharmacopaum ,
primum de injuria : deinceps fupplices vel rhizoterium . Marchio puerum mittit :
funt , & ut nunc faltem , meliore fide, , commodum in palatii aduuille alter mer,
quid agendum doceat, pergunt obſer- 1 ces fitasexpofuerat : & ut folentboc genus,
mihil
 LIBER I. CAP. V. QVÆST. III. SECT. IV . 89

nihil fibi deeſſe ſtentorea voce prædicabat. ) culam conduxit , in eaque fornacem cum te
Adit eum Principis puer. Ille Reſch ex - liquis inſtrumentis Chymicis fecretò con
promit de pixidula fumioſa , & pro folido af- !.ſtruxit: iamque convocatis amicis, atque
pendit; & quaſi quid foret obvium ac con imprimis quatuor ditiſsimis fibinotis Hiſpa.
culcatum , addit fuperpondium .Puer Domi nis mercatoribus : horum in negotiando
no refert. impoftor eum puluerem infpergittarditatem exprobare, atque ad maiora eo,
hydrargyro , & aurum verum producit , ſed compendia excitare cæpit. Effe quippe ſibi
quod liquatum ex puluere, fit exainen , ve artem profeſſus eft , qua brevi ac compendio.
Tum aurum deprehenditur . Marchioni res fineque periculo , & navigatione , ditari
mirègrata , & ipſe in magiſtrum beneficus ipfi amplifsimè, atque vel Mide, Crafique
ac gratus probè donatum dimittit. Chryfo- divitiasnullo negotio ſuperare poſſent. Id.
pæiam pergit urgere : feliciter , quamdiu que ad oculum prompto ſe monſtraturun
Reſch duravit :ubi eitus refiduum parùm experimento , ſi auri ſibi nummi quinde
fuit : undique conquiri iuſsit auriprolificam cim , boni, probatique ponderis praberen
hancmateriam . Negabant omnes fe , quis tur. At illi protinùs totidem libentiſsimè
puluis, Reſch diceretur, audiſſe vel didicif- erogarunt. Itaque acceptis ille nummis , ut
ſeumquam , itaqueMåribio quod fupera- num quemvis ex mercatorum pediſe
ret igne folùm liquat,cauri ſcobem ,impo- quis ad ſe accerfiri iubet : cui intranti,
fturamque fimul deprehendit. æquè lepi- duobus tantùm regalibus impenſis : vade,in
dum eft quod narrat probè coinper- quit ,in domum , qua primaoccurrat phar
tum Gomes à Medis lib . 2. de fale, his į macopole , à quopete lapidem , qui Onaſtros
verbis : si quidem fuperioribus annis dum appellatur, qui tametſi vilioris fitpretii, 14
agerem Lutetiæ adlerat unà etiam fiudioſus ) inen utemascitius , totum impende. Que
quidam ,quiſquis ille fuerit,ſatis mihi notus, abeunte heus , ait , re longam nobis moram
iamque conſtant isætatis homo,atque in om- facias, ito rectà ad cum , quièregione por.
nire, & fcientia doctiſsimus , experientiſsi- } se maioris templi confiftit , vidi quidem
muſque,fed qui ingenio eſſet ad fingendum a . hefterno die eiuſcemodi lapides proftare
criore :ad perſuadendum vero quampar fuit apud hunc; longè præſtantiores quàm alibi.
ſubtiliore.Et quivarijs, tametfi negotijs im- Aſturè nanquè ille rem omnem , ac per
plicitus Chymica tamen arte , quam occultè quam cautè peryenerat. Nam maſſam qui
exercebat, mirè delectaretur. Is puero Fran dem auream triginta pondo auri probatiſsi
ciſco Gallorum Regi familiaris valdè gratus micoegerat, eamque in modum lapidis com
atquein oculis erat;ac, quo tempore diutur- pactam , variis appingi fecerat, atque cir
num illud & exitiale bellum apud Belgas, cumveſtiri coloribus: quam eidem noto fibi
anno 1542. ab eodem Franciſco.commotum, pharmacopola , fortè doliconſcio, lucrique
à Carolo quinto Ceſare .confirmatus vige- participi commendarat
, : data teffera , ut
bat.è Gallia ille in Belgas profectuseft, atque cuiufcumque petenti Onaftrum lapidem
Hiſpanum fe fimulans idiomate.confiſus,Loquantulocumque oblato pretio exhiberet:
panium primò,quòipſe paulò antea eiufdem | unde occurrentipediſſequo lapis eſt datus :at
Cauſa belli è Lutetia palſus me receperam ; quead manusArchichymiſtadignus eft enim
deindè Antverpiam fecontulit ,ubi domun- | hoctitulo )perlatus. Tum ille lapidem oſten:
M
 DISQUISITIONVM MAGICARUM

tans , ac fefquipedalia de corbaproferens, crepuſculo veſpertino ad fenummos, adducir

jubet accendifornacem , ollas educi; inftru. iußir: fucreſque ad ipſum profecto quatuor
menta apponi, quin lapidem inungere , la aureorum millia allata :nam teftimonio mio
yareque,cæpit, Demum oblatos fibiaureos bi funt ,qui adnumerarunt.Quos ille accipié
dentibus premebat , poft malleolis tun ens:atque ad præparandos eosintegrum dari
dens, cum quadam tacita verborum in- fibidiem petens,mercatores dimifit.ftatimq;
teriectione , in cllam immittebat. Quibus fub ipfo no &tis conticinio admißis equis,quos
rebusſpectatorum oculos in fe ,non intentos preparari iufferat;quàm ceterrimè ſeingal.
modò : ſed quafi colligatos tenebat. Ex.quo liam intulit, atque Lutetiam tandemi turus
illi,caca ducerharitia, lapidem curiosè lu- | pervenit. ] Hæcille: Sinis non foret icri-
frare oculis , fummopere admirari-, fpe . bendi,li quæ fingulis diebus talia con
fimul & exfpectationeaccendi, Þortarique tingant,vellem perſequi. Utilius erit;,
ſe invicem , neque cunétandum experimentū quod reliquum eft, & ad animælaluá
ſucclamabant. Tandem cominiftis aureo tem ſpectat;diſcutere.
cum lapide aureis quoque nummis,univerſal Q_V ÆSTIO IV .
eduda maſſa , excretiſque per ignem colori
bus, iam non ſed Licitanean illicitayıt alchimia ??
bucurii farreferebat
putum eferebat. Que iHico
ittico perdue pillvatio,afed id nullo jure pro
Rohibitam :
mercatoribus ad aurifices delata eft, eaque: Clavalio
probata fatis triplum habéri inventa eftex. bat; verùm ratiovibus duntaxat,R. Vào,
auro purißimo , atque aftimatione primo. leucia eò inclinat ,ut faltem ratione cir:
Quo nuntioallato domum , atq; occluſo poft cumſtantiarum lit illicita & pernicioſa ::
ſe oftio: mira omnes exultare lætitia , ac tri idem P.Pererius cenſuit: urerque locis
umphare gaudio.expetunt: Quare muraòfe antè citatis. Licitam verò necullo jure:
imprimis iureiurandoaftringentes, ne cui- prohibitam , immò & interartes me-
quam hominum hoc tantum arcanum rete zallarias à jure civili receptam , com-
gerent: protinus experimentum , qaod plaf- i munis eſt ſentencia juris interpretum :·
quam pro comperto habebant,non denisam- b-Pedetemini progrediendum :nam fai.
filius, centeneſve , ſed millenis, ceo plaes " cilis hicin via lubrica,lapſus.
Aureis iterandum cenfuerunt. Idiaqueſecon ziPrima Conclufio . Nullö iare in foro )
sos Archichymiſta,tamquam alteri Plútoni : fori hec ars videturprobibit aut non liceat :
pecuniarum Deo, devoventes ; precibus ab . ) eam exercere “ , ex defenfioneiuris poſitivi
eo perierunt ,utmillenis ab unoquoqueobla: | Quad jus civile & commune Roma
tis aureis experimentum geminaret : nam fi norun ( de communi enimjure nung :
ſuccederet siam non perchiliadas.fed permy, I loquor'; no departicularibus locoruny
riades ipſum deindèexperturum : Quibusillej tacutis, vel regnoruin ſanctionibus ) :
lentè atquegrandioribusquàm antea verbis : res eft expedita : nec ulla conſtitutio .
reſpondens , tandem annuit : atque ſub talis reperitur. . Quo ad jus Canonis.
cum,
a in verb .Alchimiai b Obradi lóan. And . Abbat.co Baldilocis fuitit 9.2fe & .4 Alberici :
de Roſat-in ver.alchinia. Guido. Papa decif.388.Fabiani trad.de'emp . & vendi.g.s Zancrinki
4AbXitAide accufai,Thóma Arfoncini,quodam de hac reconfilios .
 LIBER I. CAP. V. QVÆST. IV.SECT. IV .
icam , videntur obftare duo canones,
nempè , .cap.Epiſcopi.26 quaft. 6.& cap.
fpondentin Extravagant.commun .libr s . I
de crimin.falli. Sed , fi benè conſideres,
neuter canon convincit intentum .
Nam . d.Co Epiſcop:tantummodo dam -
nat eos quicredunt perfonarum tranf-
mutationem in varias ferarum ſpecies
fiec : quod & ratio daçet addita : si
quidem ( ait ) Satanas transformat fe in
varias ſpecies ferarum . ] Non eft igitur
cur ad quamlibet fpeciei in ſpeciem
tranfmutationem canon extendatur.
Et licet eo extenderetur , dicerent
alchimici ſe non credere ' haric à dæ-
monc,led a natura fieri njetamorpho -
lim :nec eam eſſe veræ ac,perfectæ fpe-
.ciei, in aliam perfectam fpeciem , led
imperfecti & inchoati in fuam perfe- enter, vel argento ,vel auro ufifuerint ver
ctionem . Fortiùs.ſtringit alterumilluddendo vel dando in folutum : verum tan .
cap. Spondent, nam illud.diſertè alchi- ;
miam prohibery & infamiæ carcerilque
pænam præfigit,clericos etiam poffel- |
lis beneficiis privat,& ad.capiendared-
dic inhabiles. Reſponder Arloncinus,
Pontificem egiſſe tantum de iis , qui
Sophiſticè tranſmutationem confin
gunt :tamen Canonis verba fatis clarè
indicant cenſuiſſe Joann . 22. nullum à
quoquam eorum verum aurum fieri,
& ideò omnes pro impoftoribus habu .
iffe ; fic enim verbo tenus habet fan
& io; Spondent,quasnon exhibent, divitias
pauperes alchimiſte pariter , qui ſe ſapien
tes exiftimant, in foveam incidunt quam
fecerunt. Nam baud dubiè huius artis al.
chimie profeffores alterutrum ſe ludifi-
cent: cùm ſua ignorantia conſcii eos , qui | uruntur ad monetarum adulteratio
fupra ipſos aliquid huiuſmodidixerint , ad
mirentur : quibus cùm veritas quafita non
ſuppetat, diem cernunt , facultates exhau
riunt, iidemque verbis diſsimulant falfita
tem ,uttandem , quod non eft in rerum na .
tura , effe verum aurum vel argentum ſo
phiſtica tranſmutatione confingant : eoque
interdum eorum temeritas damnata &
damnanda progreditur,ut ( * ) fidis metal
lis cudant publica moneta characteres fidis
aculis, & non alias alıbimicum fernacis ig.
nem vulgum ignorantem eludunt. Hæc igi
tur perpetuis polentes exulare temporibus,
hac edictali conftitutione fancimus : ut
quicuinque bujuſmodi aurum vel argen
tum fecerint , relfierifecuro factomanda
verint , vel ab hac fcrenter ( dum id fie
ret ) facientibus miniftraverint , aut fii
ti penderis aurum vel argentum pæna no
mine inferre cogantur in publicum pau
peribus erogandum : quantum alchimicum
exiftat, circa quod eosaliquo pradi &torum
modorum legitimè conftiterit deliquiſſe:
facientibus nibilominus aurum vel argen
tum alchimicum , aut ipfo ut præmittitur
fcienter utentibus perpetuæ infamia nota
refperfis. Quod fi ad prefatam pænam pe
cuniariam exolvendam delinquentium ip
forum facultates non fufficiant ,poterit dif
creti moderatio iudicis , pænam hanc in
aliam ( puta carceris vel alteram iuxta
qualitatein negotii , perfonarum differes
tiam , aliaſqueattendendo circumſtantias )
commutare. illos verò , &c. Subdit pe
nam in eos qui alchimica materia ab
M ' 2 nem,

Sielegitur in editione eriam Plansiniana de Romana , fed depravAIS ac murilt. Vas

bensia.conc.legens.fi &tis facilimusatione.Sed adhuc reliquamendosa manens.)
 ONVM ARVM
ISITI MAGIC
so DISQU
nem , de quibus eſtejuſdem Pont.con- | optimè probant argumenta Angeli &
ftitutio alia, in capit. prodiens extravag. auctorú primæ fententiæ , contra præ
cedentem verò vim habent nullā . Nos
fingular, titul. de crimine falſi . Ad hunc
Canonem duplex mihi occurrit re tandum quoque,quicquid illiciti eft,id
fponfio , una cum non fuifle uſu rece non ex artis natura ( quæ in ſe mala no
prum ,velnon ufu abolitum. Nampo- elt, imò, quatenusarselt, & ſcientias i
Itea hæcars in ipla adhuc urbe viguit: mitatur, fecundum fe bona eſt,ut & cę.
maximè, vix centum annis poſtea, lub teræ ſpeculativæ cognitiones ) profi
Leone X. nam illi Aurelius Augurel- ciſci,led à vitio circumſtantiarum ,quæ
lus egregius poeta librum luum de ur plurimum in hac operatione inve
Chryſopæia,dedicavit: Qui inter cætera niuntur. Hæ fidelint, non video quid
illud nimis jactanter , de philoſophico reprehendi queat:fed quia vix umquã
fuo lapide. delunt omnes,rarò fic ut alicujus ratio.
ipſius ut tenui proiecta parte per vndas. ne non adlit vitium & peccatum . Ideò
Æquoris argentum ſivirum tum foret dixi,pleriſque pernicioſam & illicitam cena
aquor , Sendam . Sed quæ iſtæ circumſtanie?
Omné vel immenſum verti marepoffet præcipuæ & capita cæterarum ; qui
in aurum . tuor;finis,modi, temporis & perſonæ.
Pici quoque Mirandulani circum 4. Si finis fit lucrum , & avaritia: illici
fertur liber hac de re titulo , Deauro con ta eft, quia lucrú ex hac arte eſt illicitī,
ficiendo: nec hujuſmodi in Italia libriex non enim licet hoc auro uti ad com
illo tempore vecitæ lectionis umquam mercia contractuſve, ac ftatuit Joann .
fuêre. Altera Canonem ex hypotheſi 22. Intellige,lipro vero auro quis uti ,
procedere ( aurum omnealchymicum vellet, nam hoc illicitum contendunt
effe falfam ) & ideò damnari tantum, communiter DD . de hac re fcribentes:
qui falſum cudant : idquead lucrum : a & meritò ,nam aurum iſtud velnum ,
nempè , ut utanturin contractibus & quam habet proprietates omnes veri
ſolutionibus ( quod clarè indicat tex- auri, vel id adeò rarò contingit , ut
tus ) ideò non damnantur hoc capite, cenſendum fit non contingere, qua
qui verum aurum producunt , & acti i rè tam veriſimili causâ dubitandi ex
vacant animidumtaxat causâ , nolen- iftente , non licer in commercium de
tes in commerciis aut ſolutionibus hâc ducere,ut verum aurum : vendi ramen
arte uti. Quarè non ars, quæ ritè inſti- i poſle pro'auro alchymico ; & juxta æſtia
tuitur, & exercetur : ſed artis abufus mationem peritorum aurifabrorum ,
damnaretur.Sic igitur nemo DD . illorum negat, neque ne
3. Secunda concluſio ; in foroconſci- į gandum eſt. Non licet etiam id facere,
entia non promiſcuè,fed cum dele&tu ars bac ut in medicamentis quis eo utatur : nã
permiſſa: immò plerifque,ut pernicioſa, fic propter rationem jam memoraram ,
illicita cenſendt. Hanc conclafionem nec veriauri vires falutares habere,nec
noxiis

a Si: D.Thom.in z.d.7.9.3. art. 3 12.9.77.art.3,ad 11. ib. Caict s.In.dó Funus in so
Fabia.l. q.8. Alber.in ver.emprio.
 gr
LIBRI I. CAP . IV. QVÆST, IV . SECT. IV .

noxiis qualitatibus,ab igne carbonario ſuperſtitionis initium docet B.Augu .

& venenato hydrargyro contractisca- ftinus libr.2.de do&tr. Chrift. cap. 22.0
tere cenſendum . Multò minus licer 23. Et divinæ fcripturæ teftimonio ,
co uti ad monetarum mixtionem : hoc | qui amat periculum peribit in illo . Sic
enim unum capur forer criminis nio enim ſapiens loquitur : In fupervacuis
fetarii, juxca dictam ſanctionem Jo- rebus noli ferutari multipliciter, & inplu
aon. 22. & prædi& ti DD . juris conce- ribus operibus eius ( Dei ) non eris curio
dunr tales pudiendos pæna monetæ ſus. Multos enim ſupplantavit ſuſpicio co
adulteratæ .Hiscafibus fubeffet pecca- rum ( hoceſt vana fpes & exfpectatio.)
tú Mortale. Si verò quis illud cuderet Es in vanitate derinuit ſ'enfus illorum . De
fivè produceret tantum ea gratia , ut nique fubdit : qui amat periculum peribit
ipſemet in annulos, cathenas, aut ſup- | in eo.Eccleſiaſtic .3.à verl.24 . Denique
pellectilem propriam eò uteretur : huic uno verbo,quandofinismalus,ars illicita :
omnicura foret adnitendunt , & vi- qualis finis,tale exercitium .
gilapciâ , ne quis eò vivn vel mortuo s. Simodus ( hùc media pertinent )
per hoc deciperetur. Alioqui pro ne- exercendi artem illicitus, arsquoque:fi va
gligentiæ latitudine , hic quoque pec nus , ars vana : ſi fordidus & inquinatus,
catigravitas naſceretur:& quantumvis ars erit inquinata & impura. Huc re
quis diligens , vix vaniratis culpam e- terenda media ſuperſtitioſa, ut ſi ex pa
vaderer. Núquam ſanè ſtultitiæ & im- | Cto expreſſo vel tacito cum dæmone;
prudentiæ culpã euadit,quiex hac arte quod frequens eſſe docuit auctor Dæ
lucrum quærit. Semper enim ftultus moriomaniæ, a & fanè docet experien
eft mercator, qui in illud negotiationis ta:adeò ut Arnoldus Villanovanus, &
genus incumbit ,quo videt nullum ,vel i Lullius, & Geber, & Bachonus, & Ri
de millibus aliquot unum , lucrum fe- chardus Anglicus, Magiæ hujus nigræ
ciſſe: omnes verò , velmille contra v- ſuſpecti vehementer fuerint: & Para
nú facultates fuas .
abſumplille Quod ¡ celſus, & Agrippa , & ille Guilh. Con
cum alchymicis contingatsidem de his ftantinus , & alii nonnulli deprehenſi:
damni lucrionibus dubio proculſen- & inter inſtructiones inquiſitorum fi .
tiendum , Nec tuti in confcientia, qui į dei fit una , hâc quoque notâ Magos
hac in re ſola vana ducuntur curioſita- hæreticos dignoſci,Director. Inquifit. fi
te,nam curiofitas, peccatum eſt oppoſi- deip 3 fol.4 43.edition. Romanæ,quæ in lucē
tum ſtudioficati,per exceffum : quo quis i prodiit iuſſu Gregorii 13. ubi rationem
defiderat immoderare ſcire quod non ſubdit auctor libri , Nicola. Eymeri
expedit, vel pluſquam expedit ipfi, vel cus ; quia ut plurimum alchymiſtæ ,
modo quo non expedit: & eft ex filia- 1 quando non poffunt pertingere ad fi
bus fuperbiæ , Vide S. Thom . 2. 2. quaft. nem intentum , quæruntauxilium dæ
167. Ér animus deditus vanitatibus , monis (exemplum poſui præcedenti que
atque infanjis fallis , exponit fe decípi- ftione ) eum invocant & implorant, &
endum Diabolo : atque hoceſſe omnis implorando obſecrant, & tacitè velex
M 3 preſse
a lib. 3.C.fo
 DISQVISITIONIS MAGICARVM

preſsè ei ſacrificant.) Accedit experien. | aliud charitatisautiuftitiæ poſtulat : ut

tia , quia quandocumque viguit inter ad ſeria magis ſeconferant : v. g. magi.
multos alchimia , etiain inter multos | Itratum quis.gerit ?non poteſt detrahe
tùm viguerunt-maloficia & fertilegia, 1re horis, quæ ad rectè niunusexercen .
ut hoc infelici ævo expeçiinur. Tuim dum neceliariæ : familiæ præeft rcco .
nomia recta non debet incommodum
quia non defunt, qui adhibentvanas
obſervantias cæremoniarum , nihil ad lentire.Eccleſiaſticus eft: quæ ratio 01
effectum conducentium , utcertæ diei, dinis poftular ea præponenda fornacu
tunicæ ex lino crudo ,certorum ciború lis; & voluptati ſuæ . Proximi neceflicas
abſtinentiam , & alia huiulmodi inania. operam cuam depofcit ? charitasei juz
Quod fi ad aviditatem odium accedat, bet adeſſe ,non facis?peccas Demum ,
aur incontinentia , proclive admodum unô dicam verbô : quod tempus ocio,
fuerit ad.philtra & intoxicationcs re licet honeftè dare , illud licebit his ſtu
currere . Peccatur quoque non leviter dijs : necamplius. Ocium voco ,quie
in artis.traditione,quando facræ Scrip - tem & vacationem ab actionibus &
turæ nominibus & verbis aburuntur ftudijs , ad.quæ quis tenetur,
ad ſuas nomenclaturas vel præcepta: 7.Denique perſonarum conditio hic od
neque minus, quando libris ſuis infe- potiſsimum diſcrimen inducit : hæc e
runt figuras feu imagines,velplanè ob- nim , & finem lolet illicitum intende,
fcænas, vel etiam propter abuſum rei re, & in modo.crroresgignere , & tem
facræ prorſus blafphenias , quod fecit puis , inopportunum facero. Inprimis
ille typographus Baúlienſis , qui Rola ars hæç illicita cenſenda pauperibus,
rium excudit ; & lacræ Triadis, Chriſti immò x privatis omnibus periculi
Domini relurgen tis , & B. Virginis Ma- į pleniſſima eſt , manifeftum id fit tum
riæ coronationis icones : quas homines quia hi ſolent lucrum fpe &tare, & lic
hæretici templis eiecerant,casad alchi- arcentur eorum ratione , quæ dicta
mica myfteria , & transformationes i funtin circumſtantia finis , nam auro
tranſtulit. Sed mirum id non eft , ſumc illo intendunt uti ad.commercia , me
j
enim Sacramentari ubique præpofte- dicinas, vel monetam : aut ( ipſi non
ri . Peccatur denique nimis curioſis fæ- uſuri , periculum apertum eſt, neutan
pe experimentis , dum modò handra tur hæredes. Ifti hac arte depauperan
tionem , modò illam ſequuntur, & fic rur : faniiliæ neceflaria non præbent:
numquam ſciunt, quod ſemper addif- cauſa ſunt ut uxores & filiæ cogantur
cunt . { indigno le quæſtu ſuſtentare : cùin me
6. Temporis quoquecircumſtantia per dia & inftrumenta , propter inopiam
pendende .Nam temporis iactura pretio deficiunt, facile progrediuntur ad ſu
lillima : ciuſque malè conſumpti ratio perſtitiofa , immò & pacta quæ dixi.
reddéda Deo , quare peccant , qui niinis nus in circumſtantia modi: fano hoc
multum his vacant artibus, item quico ipſi quoque chymici ſcriptores ſunt te
tempore ;quo officij ratio , vel debit um ) [taţi.Nam Geber a non ergò, inquit , hac
fcientia
A Rofarij philosop.fol.21 4 .
 LIBRI I. CAP. V. QVÆST. 11. SECT . III.
fcieticia pauperi & egenti'convenit : ſed po- fimpatientes : quia hi facile, cum non
eius eft illis inimica.Secundo Polyr.dicitphi- luccedit, ad dæmoniaca ſubſidia cori
Toſophus, impoſsibile eft,indigentem philo- | fugiunt. Arcet eos, qui obtuſo ſuntin
fophari. Jh ,e alchimiæ ſtudere(nam ſo- genio, quia oleum perdunt& operam ,
los alchimicos. in libris Turba pbilofo item qui philofophiæ veræ imperiti,
phorum , vulgati illi vocant philoſophos candem ob cauſáin confirniat'id Arse
fatis fuperbe.)Er idemGeber alibi;a Ar noldus Villanovanjus a'his verbis; Qui
tíficem (ait) huius ſcientieoportet effe fubti- cumque velit ad hanc fcientiain pervenire,
liſsimi ingenij . & naturas metallorum & & non eft philofophus ,fatuus eff: quia hæc
eorum generationes,infirmitates & imperfe- ſcientia non eft ; niſi dé occultis philofo
& iones in ſuismineris ſcire O'cognoſierė an . phorum . ). proptec jrritos itaque cona
tequam perveniat ad banc artem . Non au tus , teinporis & ſumptuum iacturam ,
teřn ad ipfam indagandam accedat artifex his quoque videtur illicita: & cumple
groſſo ingenio & duro replėtus, nec cupidus, rique alchimici vulgares ſine tales ; fe
néc aváriusin fumptibus da expenfis. ] Nec quitur pleriſque illicitam eſſe, in foro
vir duplex animo, finefelle & cervicé , vel poli,de quo nunc agiinus.Denique exi
mente variabilis , nec nimis feftinus: ſed do- gunt artis nragiſtri& meritò, utfit ho
& rine jiliús , vir ſubtiliſsimo ingenie déco mo humilis juſtus, pius, & Deum ti
Tafus fufficienter locuplés,largus,fanus-fir- | mens, cităpturiſta Hermetis * : Oportet
mhus in propofito & conftansipatièns?mitis; | illum , qui introduci vult in hancartem ego
longanimis & témperatus.) Avaro igitur, Sapientiain occuliam ,arrogantie vitium à fe
& pauperi hæc fcientia , ſecundum eius repellere ,& psum effe,acprobum ,& poſtea;
Principem Gebrú, inacceſſum & veti Fili ante omnia Deum oportettimere,in quo
tú habet limen " Et nora requirere ſuffi. diſpoſitionis tuæ vifus eft. & illud Alphidij
cienter locupleténı:hoc eft ,cuifuperſir, neſcio cuius : Scirofili, quod iftam ſcien .
à neceflarijs, ad hoc ſtúdium . Arčeret tiam ' baberi non potes , quouſque mientem
iám ſimplices & parui iudicij, cum di tuam Deo purificés, & fciatté Deus babere
citjbideni; debere eſſe ſine félle & certum animum acre&tum .] Cum ſuper
cervice : huiufmodi eniin facillióre à bos arcet , döcer illicitam eſſe curioſis: :
dæmone, & alijs impoſtoribus circum cuit pietárém , ſuperſtitioſos reijcit:
veniuntur:ideò vetita illis hiæc ars pro- cum probitatein & Dei timorem , &
prer periculum .Arcetetiain eos, quia- ! animi puritatein : vicioſas omnes quas
mantaliosdecipere,cum addit ; nec vir 'diximus circumſtantias deteftatur. Nó
diplex , quia hos arcet pernicies alio- alij ergo licita ratione circumſtantia
rum , quam quærunr. Arcetintempe rùm , alchimia ; quam huiuſmodi.
Fånres , nt lúxuriofos & amantes vindi. 8. Hinc poreſt unuſquiſque ſecunha
& tæ , cum vult effe longanimes & tem perpendere primo anipſe'talis:& anula
perí tös : alioqui periculum eft ne tés ! , & quæ , pericula ipli ex aliquo'ha
currantad maleficii hoftilia vel ama rum circumſtantiarum defectu immin
Eoria , Arcèt variabiles, inconftantes, & neant: & ea cuni Confeffarijs fuis com
mung,
ati.deperfe& omagifterio, bd.f.224 : cà quarto tradanum Rofar.fo. 223 ,
 NVM
SI TIO RY
QUI ICA
5€ DIS MAG M
municare, & eorum ſequi iudicium de- , ellet propagatum hoc corpus , & homo
bet conceptus : nec indigeret Chriſti re
Secundo poteſt videre confeſarius , demptione : quæ hæretica quoque

à
.
quando fit talis à peccato iminunis , vel | omnias
quando adſit veniale, aut etiam morta 9. Ex his omnibus patet , optimam
le ; quando impendenda , deneganda, efle ,( quam aiuntAngliæ )legem , ne cui
vel differenda talium abſolutio :diffe- ' line permiſſu Principis, ſub pæna capi
renda , cum recidivæ veriſimile peri- tis , liceat alchymicam exercere. quam
culum : deneganda, quando graviter, legem expediret etiam alibi ferri. Nam
contra juſtitiam vel charitatem ob ftu tùm cum delectu Princeps talia poteſt
dium iſtud peccat, nec vult defiftere. permittere, conſideratiscircumſtantijs
Tertio. Quia fæpius curioſitas cauſa prædictis: ipfi enim reddenda Deo ra
eſt ſtudij & hoc vitium valdè proferpit tio ( ſitemerè permittat & promiſcuè)
à mimoribus ad .najora, diligenter vi- damnoruin inde ortorum . Tuncetiam
dendum , ne quis ad experientias & o . ceſarent pericula pleraque , quæ dixi
pinioneserroneas excurrat : v.g.ne pu mus.
ter bacarte hominem verum , modò à 10. Etiam patet ( niſi quæ circun
natura ad hanc generationem non in . ftantia impediar) ordinariè hanc artein
ftituto: ſed urina vel alio humore , igne Principibus , & valde locupletibus elle
aut fole in vitreis phialis decocto.poſle licitam : qui & ea funt philoſophiæ co
produci,quod temerè lul . Camillus al- i gnitione, & cô ingeniò,utfraudibus &
feruit, & incaute Thom . Garzonus dif- impoſturis non pareant: & ea pietate ,
cur . 41. Fori univerſ.credidit, & quidam , ut in proximi & Dei offenſione le ab
hoc inventum Arnoldo Villanovano ſtineant . & _illis opibus, ut ſubditos
tribuunt , veroan mendacio diſputare proptereà non gravent: & eò ſubdiro
non eft neceſſe, inquit Mariana libr. 14. rumąmore, ac Deitimore , lit publi
rer :Hiſpan cap. 9 Nam quod tale quid į cum regimen yel pauperum ſubyen
fieri queat vel aſſerere,vel expeririſtul- tionem proptereà non negligant , &
tum , impium , erroneum & blaſphemú habenas ſibi à Deo creditas ipli abije
foret. tum quia , cùın homo præſup - 1 ciant, & alijs plane tradant. Vt enim
ponat corpus & animam rationalem , fi alijs honeſtis ſtudijs animum princi
quod producit homo eſt: ſequeretur, ) pes ,quastumi opus eſt,ſic & hoc ſtudio
Deum ex lege & ordine , quem naturæ relaxare quin poflint, non eft dubitan
præfixit, teneri huic animam rationa. dum . Sane quod Eymericus de indicijs
lem corpori infundere , quod blaſphe Magiæ hæreticæ dixerat, eam præſum
mum :velrationalem animam ex mate- | ptionem in Principibus viris & valde
riæ potencia illic educi , quod hæreti- locupletibus non efle admittendam ,in
cum : foret enim tunc apima corru cæteris locum habere , ibi in Com .
ptioni obnoxia & mortalis. Deinde ta ment. optime Penna annotavit. Et
Jis anima non haberet peccatum origi- Card . Caietan. diſerte fcripfit , ac pru
nale : quia per generationem viri non depter: hanc artem yel nullorum hominum
eſſe:
 LIBRI 1. CAP. V. QVÆST. IV . 95
effe:vel Principum duntaxat, audito ſapi- | Bal. Brun . & Fabianus ) nullus verò ip
entum confilio , effe.Sanè pericula plera- forum omnium ,præter Thom . Arton
que ſuperioribus commemorata cel cinum , mentionem fecit d.extrava
lare in Principibus,manifeftum eft. gantis Pontificiæ ,f.spondent, & veleius
11. Cæteri, non eft cur ſibi blandi- non ſunt recordati, vel nonbonâfide
antur, vt cutos conſciencia ſe arbitren- | diſſimularunt12. Et licet,vſu canon il
tur opinione illå Oldradi & aliorum le non obſervetur: tanti tamen Ponti
Iuriſconſ. Nam illi de foro tantum ex ficis fententia , & iudicium fufficere
teriorc agebant,de quo abillis quære- decet, vt vulgus hominum ( hoc eſt,
batur.Er pleriquccorumremnondif- | quibuſcunq; condiciones ſuperius re
cufferunt: fed , vt oves folent ducem quiſicæ defunt)ſibi exiſtimet, ab hoc
gregis caprum ,ficipliOldrad um (cu- | Audio abſtinendum : quod gravisſimis
ius etiam argumenta iam diffolvimus verbis Summus PontifexRomanus &
damnandum , & à quo
ijs quæ dicta ſunt ) claufisoculis , vt bi cenſuit
oraculum , - funtfecuri , nihil eius ad . illos tam ſtudiosè Chriſti vica
dentcsdidis( veloan. Andr. Abb. Albe rius, Petri ſucceſſor dehor ,
Tic. Guido Pap. ) pleriqueetiam am tatur. Sed hæc fuffecerint,
bigue loquuntur ,li faciant verum au demateria non pasſim
obvia .
xum ,idq;arte naturali)vt Oldrar.Iſern

FINIS LIBRI I

N MAR
MARTINI DEL RIO

SOC. TESV PRESBYTERI

LIBER SECVNDVS,

De Magia Dæmoniaca a ejus Efficacitate ;.

SVMMARIA LIBRI. 1 !.

7. An fit aliqua magia demoniaca ; Pro- Communia his pactis folemnia:

barur elle .
2. Vnde for hec Magis, five quem habeas | D.Irenei locus correctus.
primum anitorem .
Nonelle à Deo, ut gratiæ gratis datæ.
Non efle effeâus bonorum Angelorum
Magia nulla alba , & de falla Theurgia,
Planeraria ars .
Eft'orta & admiciftracur per malos AQ
gelos .
Glycæ error ipſe & alij quidam Græci ! Quam malum ſrcum eo paciſci aut fæde
Hiſtorici rili ſuperftitiofi fuere .
Paliogenij impietas .
Non fiunt magici effectus per animas de
functorum .Grimöyrie artis vanitas .
Efficiens harum artium caufa elt diabolus,
& humadt ingenij depravatio.
Apoſtolus de generatione & ortu magiæ .
23. Quefue divifio demoniase magia
de ejuslibris
Refellitur Agrippå divifio
Omnis magia iſta nititur pacto cum dæ
mone.
Auctores qui de hac fcripferunt & ideo ca
Signa dæmonis, in his vecoſta & nova !
Promilla fimilia factis hæreticorum no
ſtrorum .
. Quæ utrimque vis huius pacti. & quale
peccatuin .
Pictum tacitum five implicicum quale .
Quid Jæmonem inducar ad pactum & 0 .
bedientiam .
rarii
Quo pactô Chriftus & Apoftoli fatana
imperaverint ?
Pacta hac vada , ipania , & periculi pleoa *
funt.
Theori Maillotij faétum .
Germanus à dæmone necatus.
jus: quibus indicijs diſcernendi effe &ius:
Magie ex pacto conventò, abeffectibusphy.
ficis, artificiofis, e miraculofis ?
Ratione diftantiæ ,
Ratione verborum , characterum .
Circumftantiarum , rituum, obſervantia-
$

vendi Zabulus, quis Barnabas Cyprias rom .

Item fictitij libri Adx Atelis Enochi A. Cauſr à qua .
brahæ Pauli Cypriani Honorij 2.6. An hac Magia habeat quofdam effe &tuse
De clavicula, & alijs libris Silomonis veros, sin quo pactó dignofcantur?
Trithemijſteganographia itē libriAgrip Effectus triplices funt, falſi, veri, mixti.
pæ & recentiorum nominati, & veriti. Exemplå præftigiatoriorum effectuum .
9.4. Di bali husus Magia, paltoque explici De Lamia & Menippo.
to e implicito. D : Gelo & Mauricio .
Probatur tale pactum intercedere . DeParere, 8mjus obolo .
Locus 1 aix c , 28. v . 15 . Simonis Magivaria.
Alius Mátthæi 4.1.2 , DeMago qui fecit à Domino cuncta vala
Similitudines dux huius pacti . frangi
Demoni liberum fillere pactum, De Zytone Bohemo,
Libellum offcrunt Mági Sybillis. De herbis magicis.
Padti exprefſi formæ & genera, & exem Circulatoris cuiufdam moderni præſtigia.
pla . verorum effe & vum exempla.
Grillandi error, Incantatio ferpcorum '
Sigoa !
 LIBERIL, QUÆ ST. XXVI. SECT.V.
Sigaa Pſeudoprophetarum in Evangelio .
Bo Samuël per Pytonilla iv ſuſcitatus verè Demutatione medij.
Locus I.Rog . 28 & ccle 46. v . vlt .
De effectibus Magorum Pharaonis , Ex
od . 7. verf.11.
Quomodo virgæ mutatz
Deeffectibus mixtis , co relata $ S.exempla. Gallinaceus habeas feftucam videatur trai
De duorum magorum certamine, cx Tric
zio.
Quomodo effectus diſcernendi, regulæ
duæ .
2.7 . Anmagi poſſint facere aliquod verum
miraculum ?
Opinio affirmativa multorum erronea.
Miraculum & mirum quomodo differant
& diſcerni debeant.
Non poffunt miracula fieri niſ à folo Deo.
Miracolis efficaciter fides probatur .
Elizabethx regiaz Angliz curatio ſtru
maria.
Non poffunt Magi facere abſolute mira :
locus pfal. 71. v . 81.
Poflunt facerc mira , quæ finereſpectu no
ftri.
De partufæminarum in regno Neapolita-
no quarum forum ranunculi præce
dunt decretonj.
Cu : Nero non potuerit quidquam miri per
Magiam ?
De miraculis Antichriſti. Item hæretico
rum Calvinianorum , & c
Q. 8. Quópatto magi per diabolum bacmia
raperficiant.
Qux poflit per morum localean ,
Non poteft integrum « lementum loco
movere . Firmiliani locus explicatus .
Coleritate menticus transformaciones , ut
If higeniæ & aliorum gentiliun .
Adorius hanc fraudé in Phenicia dcccxic.
Quæ pollit applicando pallivis .
Quo pacto nic dænion lie caufa, & quomo .
doconliderandatum iis 112curæ, acc
Tate in veftigatum .
. Qux fasiat mita praiticions !
De rriplici modo deceptionis , pet mura
cionem obiccti medij , vel organi.
Demutatione multipli obiccti , wasia ex
empla .
Per forameu ad lae ! is videnrur imagines,
quzluptnudæ & inconditæ lineæ .
Paliæ & iunci inimori videntur iespoo.es
Calcitantes.
Vepræfenres videanturele ſpectra.
Videantur habere Capica afinina ,
Denarius in ſcurellæ fundo vidcatur eſſe
in ſuperficie.
bem trahere.
Claudia veſtalis quomodo navem zona
traxerir .
Variæ appariciones per coofpicilia
Ros - videtur præſens cum lic abſens & re
mot2 .
Vifio plilofophi apud D. Auguſtinum
qualis.
De deceptione ratione organi
Vt res abſentes videantur præſentes.
Vt quod vnicum videatur geminum .
Dekoraſia Sodomorum , Geneſ. 19 .
De præftigijs Zedechiæ ludæi .
Regula difcernenda præftigia a veris effc
tibus
Quomodo faciant videri repente Aumen
in cubiculo . >
Videnturequos vorare & reftituere ,
Videntur magaos ſerpentes immicceres
ut fecit
Eonis hæretici præftigia,
Michaël Sicidiresi
lacobi Meltiniki Poloni feſtivæ lycor
phastis per fimulata miracula.
Circulatoris praſtigia apud Apuleium
29.94am admirandos effectus veteres Mae
gis tribuerint .
Quid Saxo Grammaricus de Magis ſepten
triopalibus .
De Lappis , Finnis , Biarnis
De Tarcaris quibuſdam .
De alijs famofis Magis fagulis Zoroaſtre ,
Doitheo, Sirocc, Pytagora, Orpheo,
Baiano , Ollero .
Item , Ericus Rex Gothorum , Apollonia
lis , Iulianus, Mauethoa
| Apuleius, Regina , Copa,
lain olim quædam fage dictæ Regine
Pamphila Hypatendis,
De effcctibusmagicis , herbarum , lapi
dum , layenz ,
Vis agorum apud poetas, Empedoclis,
Moöridis
Circes , Carmcocis ; Med x , dc alia qua
-N % dan
 DISQVISITIONVM MAGICARUM .
dam Tibulli.
Aia Pocronij,Nemeſiaci Folia & Canidia .
De Erichto Lucaoi & alijs Theſalis. De
Medea ex Sen. de alia fago quadam, A.
lecto .
9. 10. Quid poffint Magi circa leg natura do
ordinem univerſi!
Non poſſe circa has leges velordinem uni.
verf Exempla
Non polle ullam formam ſubſtantialem
vel accidentalem immediate producere
Nec creare , nec ex quolibet facere quid
libet, occ quovis inſtrumento quemvis
caffectum , nec eodem tempore.
Nec in inſtantioperari.
Nec vacuum producerey:
Necinfinitum producere, neceſſe ubique
Locus Terrullianiexplicacus.
Non poffunt collere connexionem , acque
conſervarioncm partium voiverfi, agen
rium naruralium activitatem directe
impedire
Linreum exCaryſtiolape purgaturigne.
Adamas impedit activitatem Magactis.
Lutheri error de halone , corona, & c.de
ignibus Ætbox Mcdcæ ignes
Marci Iefuari miracolum .
Icſuari alijà Ieſuitis,
Abbatis locus correctos.
Fumi crror. Balæierror,
Paperij Maffoni improbus error cum hy-
pocrifi.
De flammis non vientibus feu facuis ig.
oibus ,
De igoe ad aquas Stantias .
De alboigne Ś. Thelmi, in naufragijmeru.
De flammis loquentibus
De brachijs & digitis ardentibus fine noxa .
De Æshpæ ignibus noo liquanribus pivé.
De cribro Tucciæ nó efflucore. De flamma
Bon coolumenre lovisApamcoitemplí. !
2.11 . Quemagorum poteftasin orbescæleffes,
lidera de elementa ?
Augu. Thuani crror .
Non cæleftem motum vel fyderú curſum
impedire , vel ca corrumpere poffunt
Nop poffuor Lusam detrahere cælo;
Vode orra fabula de afino;quiLunam puta
barur bibiffe .
Non poffunt integrum clementum loco
morere vel deftruere :
Idem de cæteris partibus vnigerli pra
cipuis.
poffunt terrammovere ,, ventos ciere. De
dolijs duobus Brachmanum . Sopater
magus ideô fupplicio affectus .
Poſluor procellas & tempeftates, & rimbos
producere , & ledare.
Cleonis fuere ſpeculatores graadinis , &
quomodo avercebant .
Seneca reprehenfus Recentiores refütatip
qui eum ſequuntur.
Regulaquomodo in S. S.Deo tribuabcury
quæ homines quoque poſſunt.
Vlrici Molitoris error , & Burchardi locus
Locus lob.1 & alius Exod. 9. & alius Apoc.7.
Magi tempeftatem fedarunt temporc Xce
xis .
De Finnis vedros vendentibus.
Ariſtæus Ecelia's elicere docuit. Scd & ig
magi eliciebant Hypæpis, ritus Oy
vus Strigao.in Lotharingia .
Hiſtoria deruſticella TrevirenfiMos vetus
fcrobiculam fodiendi & commovendi ,
fceleftiffima ratio , qua quidam facrifi
cus in regno Neapolitano tempeſtatem
excitavit, vr hoſtes oblidionem folve
reot. Propertij locus explicarus.
Ritus trahendifacras imagines in flumen &
malè tractandi vodd manarit? Conſtan
tinopolitanorum factum .
Explicatus Canon Concilij Braccarenſis:
Primi
Fulmana ciere poffunt.
Poffunt tenebiasipducere, fecere Tartaric
Poffunr aerem contagione inficere , too
.
Tum odorcm excitare. (niarentur,
Fecêre magi Perfici, ve Marutham calum
PofTunt fontes producere & ficcare, filios
fiftere; aquas dirimere, & c . vias.
Poffunr permineralia mira efficere ,vt plu
2.12. Quid magi valeant circa externa lesi
forruna bona ?
( Greges & armenta perimere,
Mefes aliò traducere , vc Saga
Trevirenlis laco
Poffunt Meſfes & fructus perdere, & fte
silitarem inducere. Modi varij.
Soon
Domos idcendere , vi oppidum
Schilrachigini
Poſluge varijs modis nocere fainz alieoz .
Dc
 SVMMARIA
De Triſcalino presbyterum diffamante.
De Moguntino dæmone.
Poffunt fociosin conventibus repræſenta
sc,led pop innoxios, & curs' Sic infama
vit B.Sylvanum , S.Kunigundim .B , Eu
ftochiam Patavinam .
Vicinas tempore S -Germani.
Per çpergumenos interdum diffamantur,
ut quida in Germ. & Dorotheus Abbas .
Quæ convivia exhiberi poſſint & foleant,
Fitta, Brachmanum , Paretis,Scorti , Ve
1a & qualia ordinarie. Cur lal & panis
folcantadelle .
Polupt carceribus& vinculis eripere.Hi
ftoria Friderici Auftriaci.Apollonius fe
cippo eripuit , Vcftales mancipia fugiti
va Giftcbant .
Anin bellis ad victoriam poffint monume
tum adferre ? probatur poffc, fi Deus fi
pat. Probaturexemplismultis Septen
trionalium , & Tartarorum :Lucenfium ,
Chincn fum . Noëma numen & Saga.
Ephefior Chryſampes, Hunnorum,
Sed fæpè Deusnon permittit, & ronc Dia-
bolus fuos fallit, vt Magpeprium , Erri.
cum Regem Sueciæ ;Hadingum , Ferran
tem comirem Flandriæ , Guidonem lu
liacenfem , Iuverem quendam Bohe
mum , Frid. Stuphium .
Lopocentius Papa noluir per Magos ab ob -
sidione liberari. Allobrogum Comes
refpuitauxilium Magi , & cum gladio
Becavit.
Pofluor dignitates & honores procurare
* De Martino 2. De Sylveftro 2.De Bepe
di&to 13. Ioanne 21.22. & deGregorio 7 .
de libro Cardinal. Benonis.
De Theoph .vice domino de Stuph.de Ba
ToneRaitzio Bricaono y Duce Aurelia-
genfi
Poffunt Deo permittente veros thefauros
& divitias largiri, & cur Deus non per
mitrat :fed ipfimet femper ferè fiot valde
ipopes.
Pſellus & Damhauderius explicati. Quo
modo dæmon mareriam & formam mo.
petæpoffit produceretquomodo potue
rit Deus per Angelos creare mundum ?
exempla varna deceptionum , & cur das
mon golit etiam quando poteſt veras&
roulas largiri pecunias Exempla male
LIB. II.
pereuntiam qui fic thefauros quere "
bant , Græculus quidam , Macrianus &
alius Baflex & Anaftafius, Pifani quida.
Saraceni cuiuſdam factum . Melindenfium
ſuperſtitio quædam,
Caroli V. Imp. faus reſpuentis calia.
Q 13. An magi valeant incantare anima
lix bruta ?
Poffunt , vt Atyr , Medæa, Nigritz , Mar
fi , Peruani , Andini:
Locus D. Hilarij explicarusconciliatus
cum alijs patribus.
Salzburgenfis Magus à ſerpente necatus
Locus pfal.57.v.$ & Ierem .-8.v . 17 .
Aoidem poflior in alia animantia:D. Av
guftini locusexplicatus.
Magus raurum funiculo domans , Grillan
drerrore
Ao colores queant immucare. Aquarum
varia miracula , fontium , Aluminum .
2. 14. Ax'arte fuâ poffint aliqua mixta pro
ducere?
Poflunc imperfecta vicentia, vtinfecta.
Quomodo id ſolcadefacere? Anfercs Sco
ticos imperfectos , an perfecta animalia
poflint,mira'er Guilh : Parvo . Cancs rc.
perrivivi in lapide imperuio.
Monſtra quædam inſolita & quomodo de
Mooſtro Balleenfi & de Saxonicis.
Denatis ex commiſtione hominum & fe
rarum , hominis com elephanto, Lcone;
carro ,cane, porco , mirus partus mulie
ris Auguftanæ ,de maliere Lufitana,quæ
ex fimio duas proles peperit. Gotrici
Reges exurſo .
Sianitæ & Pegufiani ex cape orti .
Refurata & explicara hæc omnia.
Monſtra ex hominibus & fimiis.
dil
| De viro, qui putabatur ex vacca narus,
quiſitio .
Cælalpidi opinio de homine ex putrefa
ctione examioara .
Mopſtra ex divina ulrione.
Docomenſes caudari .
Angli caudaci.
2.15. An fintulli demoneſuccu
s be de incubi,
den an extali copula proles naſci queat ?
Probatur ſolere boc dæmones , & agere,
pati.
Probatur pofie er incubo dæmone nafci
prolé, & explicatus, quốid modo feri
qucar N 3
 JIOO DE MAGIA
Dæmones inter fe non multiplicantur ,
contra Nillenum non habent corpora
aerea , contra Caieranum . Nec etiam
proprium ſemeo , contra Tertullianum ,
Iofephum & alios veteres .
Seotentia Chryfoft. Caſſiani explicara.
Refpondetur contrarijs argumentis.
Exempla oatorum ex tali comiſtione,Semi
dei Gentilium ,Merlinus,Hunni , Clivix
duces, lapovum Xaca , muliercula Lo .
vanienfis; & alijmulti,Corocoton.
Ex diverſa ſpeciepoffe aliquid palci,
Marci Ephenj argumentum refellitur &
explicatur.
Ex fuccaba dæmone prolem ſuſcipi non
polles
De Melulima, & ftemmate Comitum Pi& a .
vorum , & Andegauenfium , deBavarivx.
ore reſuſcitata , & pofiea evaneſceare.
De Cambionibus feu vagionibus .
De puero Gallæco feu Afture .
Quomodo Dæmon virginem poflit illæ ſo
clauſtro imprægoare? Non poteft idem
in partu .
Calviniftæ virginitatem adimuntDeiparæ ,
Explicatur narratio Niderij de virgine
Bambergenfi.
De miris aliis conceptibus , Hebræorum
fabula de filia Ieremiæ & nepote cius .
Dæmones ciim fagis interdum cxercere
libidinem præpofteram .
An gigantes à dæmone produci queant fu
jieGig , probatur .
Gigas Anrverpienfis defenditur contra
Goropium .
Siculi Gigantes,Britanni& alij.
pigmeine pofiint producit ? fuiffe, & qua
Ics , de hodiernis in Peruvia , Eze.cap27 ,
V.11.explicatum ,
Q.16 . De notturnis fagarum conventibus, o
an vera fitillarum de loco ad locum trans
latio ?
Auctores fententiæ negantis refelluntur,
ſolutis 3rgumentis. lllufionum varia
exempla.
Sabfticni loco abeuntium aliquid .
Explicatat lacus lib.de ſpiritu & āima.c.28
Item ca. Epifcopi 26.95
Navaitis explica'us :
Auctores ſegreprix affirmativa ,hæcmul
ris probata.
DÆMONIA CA.
Coguntur lagæ adeſſe conventui , probao
tur exemplo quodam ex Gullando.
Deſcriptio convétûs fagarum , & ſolemnia
ad orationis conviuij, choreæ, & c.
Sacrilegia inuoctiones , translatio , & c.
Curdæmon vnguento vcarur ad tranſvecta
ionem ,quae vis vnguento iulit .
Loca Matth.4.v.8 . & Luc.4.verfic.9.
napthaubőveV
Ad transferendam æqualis vis dæmonis
& boni angeli contra Vlricum Molitore.
Exempla varia translationum dæmonia
farum , prædictæ futuræ tempore Anti
chriſti. Anglicum vetus exemplum.
Doctoris Edelini : Moos Veneris:Puerulus
Avenionenſis Marguillonquid
Simon Magus, Abbaris, Baduduș. Ericus.
Berengarius, Angia venefica, Comes Ma
circonenſis
Puerulus quidam , Lucretia quædam , &
alia mulier Sabinenfis.
De puella Bergomati . De muliere vallis
Tellioæi.
De Hollando , de Lotharingicis fagis va
rijs
Probatur hæc non potuille elle illuſoria
& phantaftica . Iudicis curiofi fuppli
cium .
De quatuor modis translationum .
Cur Dæmon conventusioſticuat ?
Quô pactô queat Diabolus rem corpore
amiccô movere .
Pofle dæmonem deferre, fine defatigatio
nehominis quem transfert, contra Rc
migium .
2.17. An poffit damon quantitatem corporum
Sic mutare, vi penetratio partium ſeque .
:
tur : fivè vnum corpus in duobus locus di.
fiunétis, vel duo corpora in loco confii.
tkere ?
Nihil horum poteít.
Exempla corum qui viſietre duobus locis ,
quonodo intelligenda?
S. Nicol. s . Agathi, S. Bened . filius
Conſtantini Imp.
Avanias reprehenius,quomodo duos amul
kõines poſſidere, veltérare dear on pollic
No poflic tacere vt homo converfusio mu
ftclam per exilem ruinam ingrediatur :
velianuas clauſas.
Apuleij fabula. Remigius deceptus.
Scafi
 SVMMARIA LIB . I l TOT

Scafiimendacium . Quomoda Dæmon la 2.19 . An magipelint facere beftias loqui,

tepteraperiat, & claudat januas præce an intelligant vocem beftiarum ?
deas antè Magos . Quỗ pactô bruta wres inanimg, Angeloru
Dlacus A & .2.deB. Perro. Locus D.Chry operá, qucant loquis & quo pactó nobis
foft.expenſus, apparitionis de modo pa de hac talilocutionc loquendum fit.
rictum per fiffionem .Depræftigio Mig , De Angelo io rubo alloquente Molem &
dalcnz Cruciæ . Eſdram Exod.3.V.24 1d.14.
Chriftus Dominus verè ingreffus claufis De filia Spiridionis ex fepulchro loquente .
januis, contra Calvinum . Etde egreflu De Cadavere Macarii juffu indicante ho . "
erutero virginis , & fepulchro contra micidam.
Bezam . De Calvaria eidem loquente.
Dæmoy non poteft aliquod corpus facere De Africæ confcfforibus loquentibus fàc
Ferdinvifibile , fed benèpoteft facere lingua .
inviſum . De Angelo Sacerdore .
Quomodo inviſibiles,Apollonius; Gyges: De capite loquace inter cadavera Hunga.
De Perſei ſcuro.Ioan . rica poftulante confeffionem , mira hi
Iuliaceolis deceptio . ſtoria, contra hæreticos , cui fimilis alia
Heliotropia gemma non reddit inviſibile. citatur.
Vimembia grandiora,vel minora, vel ſub- Pſeudomiracula gentilium varia in hoc
lataapparcant Cichoranorum opinio . genere .
0.18. Angiqueant corpora ex una ſpecie Caput homicidiú indicans , Orpheus mor
transformare in aliam , falſa quorundam cous , Cyro prædicit exitium . Narratio
opinio.Diodorus. Vberius Pendragon. Ni. mira de Polycrito Publii Romani caput
caraguani? varicinatur. Columbæ locutæ. Vt &
Noipofieperfectam fpeciem'in aliam per. qucrcus Dodonez , Argus carina , equus
fe & am & organicam . Achillis. Vimus Gymnoſophiſtarum ,
Non poteít anima hominis informare cor Caufus flumen , canis Simonis Magi , &
pus bellux , nec ex adverſo. Nec poteft alius Franciſcæ Sepenfis ? Theotechnus
corpus & animafimul fić mutari, ftatuam lovis fecit loqui .
Lotus Horatii in Epod.Spondani error. Nulla creatura poreſtfacere, ur bruta vel !
Diftinguendum inter ipfam transforma inapima intelligant, que loquuntur:be
tioncm , & effe &tus eam concomitantés: ne ramen , ut aprè fuo tempore & artifi
hiveri, illa illuſoria eft. ciosè id faciant
De Lycanthropia feu inſapiælupinæ'mora De ſerpente E pidaurio, de Apollonii Leo
bo Quomodo videnturfibi tales, & non ne, deanno Cayri . De Greta Ezlingenfi ;
'aliis voces ip uteris pregnantium .Brutorum
Quomodo faciat Diabolos, ut & aliis tales voces ur edat homo, facilefacir dæmon ;
videantur. Magi quas brutorum voces queant in
De variis exemplis & quomodo fiat, utre . telligere,quas non ?
linquant terræ impreſſa veſtigia lupioa, | Porphyri locus de Apollonio.
ut inveniadror homines ixcin mébris, An bettix Te invicem intelligant ?
quibus illatam lapo , vel carto vulous . Exempla lephansi ſcorpii,niſcium . '
De laga.Ferra.deália Flandr.mutata io bu . 9.20. An intelligentiam difcurfiuans queat
fonem , demon brutis largiri ?
Demucatióne Nabuchodonofos , Din. 4. Contra multos, beluas, nec rationem , nec
V.30.& 33.& uxoris Loth.Genef.10. prudentiam ,nec providentiam , nec dif
De platano verſa in oleam apud Hiro . curfum ,nec ſapientiam haberei
dór & cadaveribushominum in ſtarvas j.Quid Gaien . vocet év SibdETOV abyov «
Lalis. contra Eraſ.
3. S.Spiridone vertente Serpentem in au Cardinalis Hofius cxplicatus .
• rem , & aurum in ferpentem : Sunt quædam in illis rationen & prudens
tiana
 DE MAGIA DÆMONICA
riam & providentiam citantia. Quo Aliæ duæ apud Fulgofum , vt & duæ olim
modo fcriptores intelligendi, qui ratio. apud Phlegantem .
nem videotur illis tribere, & pruden Alia io Picardia ,
tiam. Ratio naturalis, qua hoc contingat,
Quomodo animalia tendant in fuum fi. Suſpicio, hosandrogynos factus. Si fitna :
pem , & ad eum.cognoſcant. cura :paflcà dæmone nullo curari.
Alius eft finis rei particularis , alius upi Exempla dæmoniacæ commutationis per
vera. ( ſtorii. idola. Non pofle.cx viro fæminam fieri.
Pulcher & acutus .diſcurſus Hier. Praca Auſanii locus dehacrepon credibilis,
9. 21. An poffint demones facere ut homo non opinio auctoris de hycoa.
rentiat, vel ut longiffimo tempore dormiat, 2:23. Andamon poffit feniiuventā reddere ?
aut inediam ferat? Problematice decidiwr, quoad acciden
lamblici lacus noracus : cia , quæ fenium à juventute diſcrimi
Cur.Deusfolicus permitcere ,utMarty . nant, pofle.
ics gladio aecarentur ; quos à beftiis, į Explicantur Ovidii & poëtarum dicta de
flammis ,& ſimilibus præftiterat illæſos ? tali Metamorphoſi.
Locus ad Heb.11.V -34. Locus pfal.1o2.v.5. & Efa. 40. v.fin.de
Superftitiofa quibus aliqui fe putant in : aquilæ juventuts. Serpens cum liberis
yulacrabilcs ,arma incantata.Crucifixus deposit feaium .
compunctus. Camila inferni . Orati. Fabula dealino fereace poculum juvence ,
Lconis Pap. & Caro .Mago . tis.Corvi candidi .
Exemplum cujuſdam Quirini Belgæ sic Exempla ſenum , juventuti reſticurorum
decepti. hiſtorica.
Item Scafii aliusHelvetii. Tarcatinus quidam fener . Et alius Rioſas
Vade fiar, ut quidam malefici tam fortiter bus.Er abbacilla Monuedrienfis.
& coatemtim ſuſtineant cormeota . Indus quidam.Fonsin Bonicaid præſtaos,
Caufæ tres . aliucın Lucaia.
De ſtigmare :quod fagis dæmon imprimic, Vitæ humanæ periodus quæ & quomodo
& mirum deſtigmate Ioan.de Vaulx, & intelligenda.
alia quædam exempla. Locus Genef.6.v.6 .
De diucurpo quorumdam fomno dilquil . LocusDeutro 31.v.2.Valeſiusreprehenfus.
cio :ruſtici Germani , ebriorum in Apa- Ao humidum radicale poſlitreparari!
turiis, Epimenidis , Heroum Sardorum . Quod ita ,no camé poffet fic vita æternari.
Scptem dornientium , Deligno vitæ locus Gencf.2.9.9 expenſus.
Quo pacto contingat , ut quis diu perferat | 2.24.Quid magia poffit circa animam.quam
inedia de herba Coca,Schythica & aliis . dix illa corpusfuum informat ?
Locus Hippocratis . Quid poilic in leplus externos.
Exempla vera,de Anglicana puella , Sacer . Zardicili.
dote Gallo , puella Spirepfi. Achemenidoo .
De fanctorum jejuniis miraculoſis.Bacco Adamantis.
nus refutatus. Otriusla.
2. 22. An Magicis artibusopera demonum Potomantis .
jexusmutariqueat ? Theangelis.
Exempla eorum , qui ex mulieribus facti Manicum Salonum ,
viri;vetera or Plinio & Gellio , & Hip- Gelorophylis ,
pocrate & aliis. Ocoothetis & fimiles.
Gallina in gallum converſa, Iovianus in Quid in fenfum interdum , maximè phan
Neapolitana Hiſtoria & Sabellicus mul . tagam .
ta exempla popunt, quæ in Italia conti- | Quid in appetitum concupiſcibilem & ira
gerunt . Icibilem . ( contra hæreticos.
Alia duo mira valdè,quæ in Hiſpania. Concupiſceptiæ motus non funt peccata
Quid
 SVMMARIA LIBIL
Quid poffitio memoria Memoria mira A.
thalidæ , & Apollonii . Oblivio Sacerdo
tis Germani, & Simcois Turbaii Angli .
Quid in intellcctum . Contrariz operatio
Desbonorum & malorum Angelorum .
Pofficuc damou arces & ſcientias intelle
etui inferere, & quomodo Exemplum
tempore fancti Nortberri . Anabaptiſta
rum hodid. Et Sagarum per unctionem
ia Germania.
Modus& uſus unguenti ex pueri corpore
confecti.
Ritus promotionis ad magi&erium lamia
TUM.
Diſcuricer opinio eorum , & decegicur fal
lacia dæmonis .Hift.deS.Ignatio Loyola .
DeChryſanthiSardizoifilio . Item Evage ,
Thynico , Amphiarao, Anupindari , So
patra ,recens de Romano Ramirez Mo
tilcobe in Hiſpania .
Quid & quam modicum poflit in volupta
Ecm . Voluptas cogioequit, contra hære
cicos.Locus x.Cor.10.1.13. explicacus ,
contra quoſdam . Neceos cogi pofle, qui
fanc in morcali.Necimpedire poteft, ne
faga qucanc pænitere,contra dubitatio
nem sol.Remigii. B.Angelæ de Ful
gioo crationes in voluptate vehemen .
tilfimz.
Quid Diabolus questin anima à corpo.
reſeparanda,ipſaqueſeparatione?ubi deec .
ftafi & admirandis circa cadavera .
Ecftalis naturalis,& dæmoniacæ modi.,
Lapiporum ecftaſis mira . Olaus notatus.
Errorcs hacin reCardaoi,deSpontino cap
cu.B.Virgines Cæfarauguftanæ , & Mag
dalenæ Cruciæ raptus. Bodini crror re
fellitur de animacorpus relinquente. De
ere Armenio, de Ariftca proconelio. De
anima militis ex ore imagine muſtellæ
egrefta & ingreffa. Fionis,Hermitimo.
Locus plal.1s5.v.15. Qualis D.Paulirap
tus ?dubium ,aec loquenda decifio B Hi !
degardis. Aphrefa & ecftalis differunt.
Errorrefellitur copfundencium raptus di
vinos cum magicis; Deraptu difquirun : ) Pofle apimas oculis corporeis, velalio feo
tur (cripta Moceoigi. Quale fit fubjcctú
raptus, Quæ caufa formalis. Quæ finalis .
Quz elicicos, & quomodo hoc duplex .
Quomodo coccurrac iorelle & us agens.
Raptus fupernacuralis ex partc hominis
eft in voluntarius exemplum virgiais
.
Burgenſis.
Non poteft ideelleAus agens ſolus effe cau
fa raptus efficiens. Deus quomodo intel
le &us , & multa cognoſcit extra ſe - An er
rores ſuos induçicin graves errores. An
raptus omnis füccefliyus. Diabolus po .
teft occidere homines. Multa poteſtin
cadaveribus mortuorum .
Vt ſanguis Aluat ut cadavera non puteant,
nec putreſcant. Hoc etiam naturaliter
fit,ut in cadaveribus Perſarum . Erundd
hoc proveniat , diverfæ caufæ . Decada
verein Elæa . Item ne cadaver comburi
poffit, quæ caufa. Ve capilli & barba dc
functorum creſcant. Miraculum cruci
fixi Dammeoſis.Furor iconoclaſticus,
Miraculum in puero Lintzienzi .
6:26. An opera damonum fieripoffit, ut fpirs .
tus ſeu anime defun & orum viventibus ap
pareant?
Vtrum animæ umquam qucant apparere.Et
fuffimè probatur pars afirmativa con
tra Epicureos. Lavatherum & alios po .
ftritemporis hæreticos .
Sec.1. Nocata temeritas Magii, Tiraquelli
& aliorum
Geocilium priſca fententia , etli vapa, pro
nobis tamen.Parer verbis poëtarum , pa
tec ex Necromantia. Et ritu animas pe
regre mortuorum in patriam revocandia
Violenter occiſos efle vexatores ſuorum
homicidarum Remuria, Silicernia , culi
na parentationes. Platonis & rectatorum
dehac re do & rina. Quid Genii ; Lares,
Larvæ , Lemures, Mancs.Differentia agi
n
mæ , umbre , fimulachri . Exempla appari,
tionum à gentilibus tradica varia.Lernte
Sedi.2 philofophia idem docet .
Quomodo anima ſit in loco , & moveatur
localirer. Concilianter modi loquendi
varii , poflet una anima in pluribus locis
elle , & quo pacto.Quomodo moveancur
loco.
Quomodo corpus ſubeat & intret.
ſu percipi, & quomodo .
Cardinalis dictum ridiculum explofum .
Cæſarii Ciſtercienſis dictum de forma ani
mæ feparatx perpenfum & explica.
cum . Vifio & viſum differupt, Apparitio
triplex

104 + DE MAGIA
triplex.Intellectualis,imagioaria,corpo .
rata, & quid fingula, quo pacto fiat ipi
ritualis, quo pactó corporca . An anima
feu fpiritus defunctorum aliquando allur
mat corpora .
Moles quo in Moore Thabor modo appa :
ruerit. Temerariè dictum Aug. Thuapi
& judiciú de ejus Tragedia . Item de iis ,
qui cum Chrifto Domino refurrexerunt.
Quando anima apparet in corpore aereo,
an ipſa ,an angelus hoc fabricetur, & quo
pacto ? Item quomodo fubeat corpus &
illud moveat.
S427.3. Quo pacto doceat, & utile fit, Deum
hoc aliquando permittere. '
Eſtucile iplis animabus.
Locus 2.Cor.siv.4 ,
A:
DÆMONIAC
apparitionibus loquuntur. Sic teftes haw .
bemus plures deapparitionibus factis. .
Século 1.B.M.V.Cæſar Auguſtæ in Hiſpa
Dia, cum adhuc viveret facta,Chriftido.
mini cam B.Petro, quam Carpo Epiſco
ро facta, B. Valeria M. facta S.Marriali .
Epiſcopo.
Século 2.apparitionesveras fieri docuerunt
Luftious M. Tertullianus , & Origioes,
apparuitque S. Potamiepa Caroificifuo.
Seculo 3.apparueruat B.V.M. & S.loannes
Gregorio Thaumaturgo : Filius M. ma
tri lux Quarrilofx :S.Cyprianus plaribus
S. Petrus Agathæ : S. Agatha amicæ : 1
S. Agnes parentibus. ::
Seculo 4. apparuerunt, Chriſtus D.Petro ;
Alexandrino :ConftantinoMagoo SS.De. '

3
Eft'ucile nobis viventibus . trus & Paulus : Item B.V.Maria.
Quo pacto fpiritusà dæmonibus velange- Spiridion & Triphillius.Conftantino.
lis bonis difcernendi. Filia patri Spiridioni reſpondit poft obitú.
Iacobi de Chufa'liber hoc docens. Ecalius Duo Epiſcopi mortui ſubſcripsêce.
Thiræi . Explicatus Canon Conc.Eliberitapi.
Regulæ ad dignoſcenduin dæmonem ab B.Virgo iterum & S.Mercurius Balilio .'
avgelo vel animabeati, Item S. Artemius & S.Mercurius item
Quomodo difceroi queat damnata anima, S.Febronia ,item D.Ammon.S.Adtonio.
dæmone. Item B. Virgo, & anima Larronis .
De aoima Andreæ Romani deliis quiætér. D. Cæſarius, D.Paulus, & S.Mins.
oum damnati dicuntur revixifle. Hoc tepuêre D.Bafilius. Nianzb & Ne
Quo pacto Angelorum & beatorum ab in melius .
vicem apparir. Saculo soapparuerunt, D.Martinus, S.Am
Angelus apparuit Anchoreta, in forma fe brolio & S.Severino Coloniæ , & c.
nis, D.Arguſtino in formapueri, Vt & S.loannes Baptiſta.·
B.Dorothea . , aliis forre'habita fomi S.Gerval. & Prochalius Ambrolio.
Deo , & in forma colūbæ. Etaliis aquilæ . S.Ambrolius diverfis locis & viris...
Sect.4.1
4.Probario ab auctoritate.Philoſopho- S. Eulalia io columbæ ſpecie.
rum . S Fluctuoſus.
Aſtrologorum , Chaldæorum , Mahumeta Larro quidam in fepultus D. Germano.
jum ,Rabbivorum ,Magorum . Iiydorum , Felix Nolaous, & alii multi , ut Evagr. Phia
Item legum , & Iuris interpretuin . lofophus,Gamaliel, & Stephaous, Mi
Item facræ fcripturæ veteris & novi ceſta cheas & Abacuc,S.Zacharias, Euthymius
mentin. Reg . 28, Samuelis auimavere Ab . B.Virgo cum, SS.loanne Baptiſta &
excitata defenditur. Refellün : ur obje Evangeliſta , S. Ianuarius, S. Petrus & A
itiones Leloyherii . probatur exemplis pollinar. S.Cyprianus, S.Eulalia , iterum
Mious, Icremix & Ooiæ .Locus,Luc.2.4. - Saodus Petrus , Säctus Leo , S.Barnabas ,
V.37 loan.:o verſic. 19. Matth. 34. 8. 16 . D. Hieronymus teftis & explicatur . irem
307.12.v.15.Gal.s.v.16 . & 17.1.Pet.3.1.19 D.Auguftinus , & explicatur D.Chryfo .
47.4.1.1 , ftomus, & explicatur . Au & . cpift ad 'Cy
561.5 . Probario ab exemplis & auétoritate rill.de morte Hieronym.reiectus .
fcriptorum , quifingulis fæculis vixerüt.Seculo 6.apparait quidam damuntus. Item
ont ditur eorum dicta fiinpliciter & Deipara cum SSFæmiais, Item Joannes
citra me ..phorum accipirada', cum de li filentiarius, S , Bartholomæus Ap. & vin
fum
 SVMMARIVM L I B. 11.
ffum oblatum Macedonio, Flaviano & E
liæ Patriarchis de Anaftafio Imp.Item de
Theodorico R. Eremitæ io Lypara.Item
de Neſtorio & bæreticis dampatis. Ap
paruerunt SS . Apoft . Ss. Comas & Da.
miaous S.Petrus , B.V.M.S.Eutychius,
vifum oblaen Guntramo Regi,iterum
B.V. M Icem s . Sergius.
Saculo 7. Tenuere hanc fententiam , ; Pro .
copius, Evagrius & alii , Er B.Mufæ ap
paruit Deipata, SS : Iuvenalis & Eleuth.
Thcodor. Rex,.,& monialis quædam . Vincentius BelluaceoſCaſarius Ciſterciés.
* Paſchagusitem.Diaconus & Balnei Do
minus. Juſtus monachus . Deipara appa
ruit S. Ildephonſo, S.Leocadia.
Tengere hancfententiam .
D. Gregorius Magnus.
Gregorius Turonenſis.
S.Ildephonſas -Toletanus.
s.llidorus Hiſpalenſis.
Seculo 8. apparueruor's Suibertus . Deipara
& B.Sabinus , SS . Euphemia & Glyceria ,
B. Tharafius, S. Andreas Apoft. S. Ger
trudis , & D. Iacobus major Lebuious
Conf.tenuerunt autem cam fententiam ,
Julianus Pomerius , Vegerabilis Beda.
Ioannes Epiſcopus Ierofolym . Paulus
Diaconus .
Seculo 9. apparuere D.Iacobus Apoftolus.
D Mauritius Dux & M. Pandulphusty
rannus. Item dæmones Tenucreautem
fententiam de apparitionibus fpirituum . Senior quidam excommunicatus fed mar
Iulianus Tolet.junior. Thcophylactus,
&Jaliieo fæculo.
Seculo ro . SS . Petr. & Paulus B.Virgo S.
Mauricius , D. lacobus cenderunt aurem
hoc dogma.in
Ea hymius Monachu's Gr.
Hugo Ætheria aus Latin ,
Seculo TE . Apparuerc Chriftus, Deipara ,BB.
A softoli & multiAngeli D. Andreas Ap .
A limarus. Quidam amicus Dinſtani,
Bodilo ,Favcòțini duo. Benedictus 8. &
& 9.B.Gregorius.
Canonicus Paribis, Pelgrinus Epiſcopus.
Colonienfis , S. Benno Toquerunt cam
doctrinam .
Petrus Damianus , Item .
Guilhelmus Tyrius , & c . hoc fæculovi.
yeus. ( & fæpè Patrum
Seculo 12.Apparuere Chriſtus, D. llidorus, | cxplicata. Cphilacti, & Tertulliani.
; ‫ܕܤܐ‬
B. Virgo Beocdict.X .
B. Norbertus , Godefridus renuere cam
doctrinam ,
Dodechinus, D.Bernard .Petrus Clupia .
cenfis,Rupercus, & Hooor , Auguſtodu
neoſ.
Seculo 13. Apparuêre B.Vrſula & inoumeri ,
apud auctores citacos , & de Martino
Presbytero Canonico Regulari Legio
penſe ejuſque ſcriptis.
Tenuere hanc fententiamplurimi.
Helioandus , Thomas. Caotiprat. D.
Thom. D. Bonavent & Guilhelm. Pari
liepſis.
Saculo 14.cenuêre hoc Scotus,Richard . de
----
Mediavilla,Paludan .
S. Aproninus , Gerfon, Jacobus Cufanus,
Dionyf.
Saculo 15. Tenuêre idem Carthul & epiſc.
Abulenſ. Toftatus, quiomnes varia fup
peditant exempla.
Secula 16. Tenuêre & cxempla retulere Ca
tholici plurimi , iidemque viri doctilli
mi,in libris Theologic. Domin . Sotus,
Pclrabus , Caoilus , Maldonar . Bellar,
min . Valeoria , Tyræus , Marulus , Sabel
Ticus , Egoatius , lovius, Sigonius , Krác
zius, Fulgof.Baron. Oforius, & Maps
ius.
Variis temporibus appar.
tyr . Hiſtoria y donis Epifc. Magdebur
geoſis & Galeatii Sfortiæ, Alodiſii Imo
leoſis pater.: Ferdinandus rex Neapolit.
locus Guicciardini. Ioan . Picus Miran
dulæ comes MarGlius Ficinus , Perri de
Paz tribuni, Catharinæ indæ exempla.
Quæſtio de ſpectris incer Catholicos , &
Novatores ſectarioscontroverſa , limilis
caufæ Scauriana oftenditur.
Se&t. 6. Solvuntur argumenta adverſario
rum , Melanchthonis , loapois Rivii,
Marbachii , Centuriatorum , & Lavache
ri,locus Lnc.14 . v.26. Item 2 Petr.3 . V.
4.1.Theffal. 7.v.js. Dormientes pro mo
rientibus in Ss.locus 2.Reg.14 . V.24.pl.
102,v.15 .& 16 Job ,7.v.9.
Sententia SD.Auguſtini,Anaſtaſii Nille
Patrum 3 Di, D. Chryfoft. & Z.Thed ,
O..2 Seat
 DE MAGIA
SkyDæmones non poffunt exbibere vc.
ras defunctorum apimas.Superſtitioſum
eft , putare apimas corum , quimorituri
dextcram porrexerint, apparituras . Peri
culoſum paſci cum moricate ,vcapparet.
Exemplums. Lutgardis . Excmplum
Monachorum Zamorenfium .
9.27.De Damorum apparitionibus,de fpectis,
gua Dæmones nebisobijciunt.
Sect.1.Naturalia quædam , habétur pro ſpe
Aris. Ignes facui,inſulæ patitantes, irem
flux , ligga putrida luceotia , Ciciodela
Indica, Igoes concurrentes & compulſan.
tes,apudSyrtim .Auditûs deceptiones.E
cho itato. Memoonis, murus Mugaren
fis , caverna Britannica, D. Patricijan
trum . Perſici montes .
Artificialia,quæ pro fpectris; vtaujoudto,
ftatuæ Dædalis . Archyræ , Archimedis ,
Boetij,aquila volaos; triremis ex argen.
co, hydraulica,fietitix ſpectrorum voces,
Bonifacij VIH.coniugia his obtenta. à
Scoris de Pictorum gente victoria. Ter
tudioes cum caudelis , Abderitanorum
juvegum Plauri ſeruuli, Cimonis Ache
pienlis Mundi. Tirannionis . Nedanabi,
qui pater Alexandri Magni .
Quale peccatum fit in fictione ſpectrorum
Ex fenfuum vitio quædam habentur pro
ſpectris, quæ non funt non talia, de ebrijs
Locus prou.z3 . & 33i Oculorum morbi,
fuffufio halahol. arcuatus morbus , qui
bustai vmbra ſeniper obſervaitr, altera
tio oculorum ex'inſpectione ſolis.
Auditus vitia in hoc genere , Phrepitis , &
corylantiaſmos ſpecies morbiimaginoli:
Vitia exaudicu & guftu , Goryza,Polypus.
Vitia ex phantafiz rriplicilæhone. de ijs,
qui puravt fibiadefic tibicines , Exem
pla:Voum Thcophili,aliud Argivi,tertio |
um Abydeni, quartum eius , qui putabat
Daves omnes cil'e ſuas, quintum Tauro
inioitanorum iuvegum putantiuni ſe pa
ti paufragium , cum effor Agrigenti io .
diverſorio .
Hem de hydrophobia.
Veitur hismorbis dextrè dæmon , & feim: ;
miſcer frequens. ftudia.
Sie zuVaria dæmovú genera,ac fpecies, ac
Tepeſtres vocantur,feræ , feu cases.
Lubcgter vexancipitia Rcligioſorum com : I
DÆMONIACA!
veoruum.
Vt Divi Antonij, Divi Simeobis , Sandi
Norberti, Societatis Ielu viuo ad huc. .
Igaatio , & eius virtute precum ceffanti
bus terriculamentis.
Diſputatio de fpeciebus Dzmonum & dir:
cinctio à Tritthemio propoſita , diſcuſſa;
explicataqnc fufifime
De igaeis :ad fint Auguſtini locus.
De aëris & quæ illorum patura .
De terreſtribus , & variæ fpecies iftos
rum & ſtudia .
Helequioi familia.locus PetriBlefenGs.De
aquaticis, varia horum ſtudia & appariti
ones ,
De ſubterraneis :fpecies &iftudia iftorum .
De Sibilla Nurſina raræ quædam fabula .
Dominicus Mirabellius .
Thefaurici dæmones.Mammoo !
De Lucifugis.
Aſmodeus locus Ged.zi , v . 24% varijerit
res Tritthemij in his refutati.
Nomina Græcorum ,Hebræorum , Larigoas
rum ,Hifpanorum ,Gallorum .Italorú , & c.
co , & Pluro. & Scrapbi,-& Mammonary
Charon . Cerberus .
Luctácores dæmones, vt Temefius .
Alaſtor qui& exterminans;& Nemeſis.
Locus Apoc. explicarus & à depravatione
fervatus ,contra Bezam.Apoc.9.3 :14.
Primafij & Ausbesierror ,
DeSatyris & Fauno , varia eorum in Sacra:
Scriptura domini , onoſcelides , piloſi,ſi
tenes onocentauri,lamia , & alia hiuſce
modi,
Eorum tripudia.
Locus pfal.go.v.5. & 6. de dæmonio meri
diapo. Refelluntur Novatores.
Dæmon meridianas, & dæmos deſerti, pro
ferociori,cidem & cur, dæmones defertis
gaudeur .
Locus lob.div.:g :
Dzmõio meridie ferocior & importunior
Pan dæmon meridianus.
De Rulliæ dæmope meridizoo.
Cum invadepte peſte cernuntur fpec'sa
demonum ,veſub luftipiano.
Gonfatenfe fpearum in India .
De Empuſa & opoſcelide feu onocentauro:
renodurnis dæmonibus & Lucifugis.
Los
 SVMMARIA
Locus Senecæ in Oedipo,
Locus Geni32,124 .
De Lilich . Dcincubo.
Et locusHymaiAmbrofani.
De Panc ,curlauus dictus,
Locus Caffani explicatus.
Nulli dæmonum amant homincs , omnes
odêre.
De Ephialtemorbo , de Marce ; ſeu conque
mare, Eurynomus, Sphinx : & quid Har.
pyæ .Gorgones. Syrenes, Eumenides feu
pana.Nympharum omoia geocra, quos
morbos huiuſmodi dæmones inferant,
quiNymphatis veriti , attoniti , pavidi,
vexati vano meru .
Nutricum mormolycia , Acco , Alpbito ,
Mormo.Gello & Gilo diverſa .
Nicephorilocus notarus, Lamiæquid.
Suriges.Læſtrionges:Alwen .
D. Hieronymi locus explicacus.
Pilolus ſeu Zahir, cur cemplis gentilium
affixz ſpecics leonina .
Variæ forma animalium , in quibus Diabo
lus apparet.
Beelzebub.Noctua Athenienfis.
Serpeas Epidaurius Miræ apparitiones
fa &tæ cuidam converſo in Francia.
De fpecris acitrum ,caſtrorumg; militari.
um : quæ oblata ,S. Norberto: SGuthla
co , Monacho Limpurgio ,
Leloy herij fententia improbata .
Duz viſe propè Montenakum acies.
Dub armigeritemere ad videndum propi:
usacceſsere .
MilesRhenagus à talibusIerofolymam ve-
& us & oredux.
Ante Nacham Poloni propter Quadragé-
fimæ ieiudium violarum à ſpectris de
cepri cladem acceperc.
Familia Hellequini:
Q tooſg; ſe vistalium militum porrigat.
Spectra matronarum & ' pucllarum varia. "
Ruffiana matrona: Sibyllæ albæ, Domi .
næ pofturaz. Dominæ bonæ & Regioa
Abugdia. Fatales Nymphæ. Melulina,
Alcina Morga .
Spectra gigantæa denunciantia peftem ,
bellum & fimilia mala .
tpeetta ſolita certis locis turbas dire , &
vcrationes exhibere , vtThemefius dæ
mon,& alijpallimcitācum admina & loco
LIB. II. 189
Au conductam domuin propecrea liceae
relinquere ?
Quæ veræ cauſæ huiuſmodi inquietatio .
som exemplis oftenfum .
Quo pacto Spiritus poffunt ſaxum vel la
pidem iacere?
Spectra famulantia in Boruſſia Koltri feu
Koboldi, Sucopum Erulli,
Gutelkens, Robautelkens.
Eros & Aoteros. Montani virunculiip
fodinis.
Dæmones metallici .
Combali Dæmoties non funt animaatiai
contra Georg. Vallam.
Theophraſti Paracelá hærefis de quatuor
hominum ſpeciebus confutata..
Dæmonum theſauros cuftodicorium ſpece
tra. Fogârunt Cabaden Perſarum Rc
gem . Bear. Thefaurus BaGlenlis.
Cur ficta fabula cuſtodis aureorum malo
rum, & aurei vellcris ; & in thelauris cur
ſoliti poni ferpentes aurei. Magus the
faurum quærensoppreſlus.
2.28. Quomodo poffir damon , cum feinviſibia
lis jeviſibilem corporeis otulis exhibere?
Seni.Quo pacto pollit affumere, &move
re cadaver aliquod , & in illo comparere.
Poteft illudſic temperare, vt ſenſum cactûs
fallar.
Løcus Luc.vlt.v.39 .
Cur hæc cadavera fentianturfrigida . '
Illufio militis cuiuſdam .
Hiſtoria Polycriti & alia Machatis , & Phi
lenij .
Phlegóntis laus.
Baltazarus dæmon ſic apparuic.
Agrippæ facinas fimile, & aliorum'aliquot
exempla .
Sic etiam plerumque fagarum amafij.
Sagaru in odor cadaverofus vnde ?
Seč z. Quo pacio poflit fibi formire corpuss
cx elementis, & in illo moven & apparere.
Nou atſumir ex folo aere . '
Error Magorum Mantenfium .
Poteſt exhibere folidum palpabile .
Locus Genef.19.
Locus Virgilij .
Dæinon fæpè apparet in forma vaporis,
Demoniacarum apparition un exempla.
Fratrum Tarquiniorum .
Athegodori , Eacij Cardapi,Philippi Me:
03 lanche
 68 DE MAGIA DÆMONICA
I lanchonis colloquia cum dæmoniaco
ſpectro.
Perla inceftuofi. & alia plurima, & quotier
cumque evaneſcunt.
Difcrimen harun duarum affumptionum .
Vode proveniat facilitas molis augendæ,
i & minuendæ in ſpectris?
Genus mirum per ftaciüculasſeu figmenta,
: Sect.3. An dæmon poflc tamaccuratè cor.
pus effingere , vtoullo figno quear dig.
Dolçı?
Deſignis quibus dæmon dignolcitur .
Si Alberto obiectum ſpectrunt.
Cur nondum viſus in formaagoi , velco
Lümbæ . Curin formis, hirci , canis, catei,
equi,muſtelæ , veſpertilionis. Galligal- |
linacei, & innumera alia.
SACHIR cur dæmon Hardius & Follop,
feu Façucllus,
Item io fornia Dei, vel Chriſti Domini, vel
"Angeli:humanam formam induit omnis
condicionis , fexus, ætatis : probatum id
exemplis .
Qui defectus vt plurimum in eius appari
tionibus.
Cur morientibus ſemper adeò terribilis
apparcar.
Quomodo loqui poflit in corpore aflúpto ?
Au poſlicandiri& videri tantum , à quibus
vult ipſe ?
Capita leu calvariæ quæ loqueiam immita
ta :
exempla verera , novaque quomodo-fi
ar hæc locutio .
Sect . vlt. Anliccat procurare vrappareant
nobis fp . & rat
Cur antiquis tam crebró dæmones viſi,
$
nobis tam rarò ?
229. An diabolus poffit facere,vt homoverè
refurgai?
SeEt.1 Errores hac de re varij
Avinalia quæ naſcuntur ex putrefactione ,
poteft viuificare.
Vicilious avis .
Perfectiora non poteft.
. Item numero producere non poteſt.
Non poteft facere , vt anima.vnius bruci
migret , vel informer corpus alterius
broci.
1Hominem nullo modo poteft viuificare.
Poflunt fimulatas refurrcctiones facere
ſubintrapdo in corpora .
Lovanij id olim Corael . Agrippa curanse
factum .
Şect. 2. Difcuffa exempla falſarum reſur
rectionum primo fabulofarum : deinde
cæterorum Gentilium . ve Galieni,
Zacla, Apollobij, Simonis Magi , E
narchis.
Mirum exemplum , & c. -recens ex Nicolo '
Remigio .
Mortuus amplectens Comitem Richar
duni.
Populi Lucomoriæ quotannis rediviui.
Dæmonum in his fraus.
Aliquando ſubſtituir alios ac ſupponit.
Aliquando ipſe corpora ſubidcrat& movet.
Apulei. Platonis , Philoſtrati loca .
Aliquando fingit mortuos , qui non ſunt,
De morbis qui faciunt , vtquis morcuas
appareat.
De bobus quas ftriges putant reſuſcitari,
Ioannis Duns Scori mors .
Chriſti Domini & Sauctorum reſuſcitario .
nes quo pacto ab his morbis diſcernan
tur.
2.30. Quid magia poflit in ipſos cacodamo
ness
Sec.1.Barriadis in Campeſtris libri .
Quam vim habeant boni Angeli ia malos.
Quam cacodæmonesinio vicem .
Species eorum .
Pythonici ; Paredeij » Catabolici Onico
ротрі .
As fit fubortioatio inter malos gcaios.
lob , locus , C 9.1.22.
Caliavilocus.
Locus ad Ephef.vlt.v.12.
Certamina Magoruni.
Vounin Burgundis.
Secundum in Anglia .
Tertium i11Germania.
Quartum in Bohemia .
Quintuin in Succia.
Sixtum in Davia .
Seprimum in Græcia .
Se& . 2. Sancti homincs quartam vim ac
cepurivt magos & dæmoncs comper
condi.
Vis exorciſmi.
Salomonis exorciſmi quales,
Lo .
 DISQUISITIONÝM MAGICARVM . ,
Locus Luc.11.v.19 .
Dæmones à Magis non coguntut , fed ex | Proſperi locus .
pacto obtemperant tantum.
Magi vim non habent eliciendi: mabe's vel
ſpectra .
Varia exempla .
Imprimis Ioannis Teutónici .
Nec habent vim evocaodi vrbium cuſto .
des .
San & is vis ifta quandoque conceſla,
sed.3. Res corporeæ , vt herbæ quædam .
thura , vadiones & verbera , quam
vim habeatis dæmonc accuratè difpu
tarum . "
Etrotes hac in re varij infidelium : fed &
abulus Catholicorum exorciſtarum qui
dam.
Andagra obſellisinfligenda.
Ad balnea profiot?
Quid rura , cornu cerui & fimilia,'.
Locus Iofephi explicatur .
Locus Tobiæ c.6.7.8 ,"
Chriſtus cur dictus izdoso
Locus.1 . Reg . 16.v.vlt.
Nec dæmones certis rebus ligari , aut lociss
includi per magos queant .
Vana hacin rears Hermeris.
Periculoſum taleshabere ipcarceraros!
Probatur vno exemplo , quod in Germa
pia contigic .
Fa & umfigoo crucis ſecurçà s . Lupo Se
noncnſi.
Saravam ligatum quid in S$. focus Apoc.9.
v.14 & 75 & 29 . V.2 ;
Tob 8.7.2 .
A Sandis quomodo dámone's ligari que
ant.
Locus D. Hieronymi .
Locus Euſebij.
De Paredris illos fponte fervire , ratio ex
Toſtato & quam periculoſum id ſemper. '
Exeinpla varia , in his voum mirum nili
ris Germani.
MARK
 boc

MARTINI DELRIO

MAGICA R V M

DISQVISITIONVM

LIBER SECVNDV S.
QVI EST
DE MAGIA DÆMONIA CA.

Præcipua hæc operis noftri tra & atio eft, & ideò pluribus capiti
bus, five quæftionibus luculenter,quoad poterimus,
diſcutienda.Sic

QVÆST 10 :1. opitulari, hoc probant,cum B. Augu

Itino Theologi Catholici omnes , &
An ſit aliqua Magia damoniaca ?
philoſophi plerique Triſmegiſtus &
Vidamones effe negant, Pythagoræi; ex Platonicis, Pſellus,Plo
etiam hanc effe negarāt unus, Proclus, Jamblicus, Chaldius &
cum Sadducæis , De- | Apuleius;& Ariſtot.Theoph. Ammon .
mocrito , Ariſtotele, Philoso . Avic, & Algazel.Anne dare
Averroc & fimplicio, reſponla de furris occultis , & dethes -
quorum ſententia eft im. ! faucis ; confequi fcientias nonnullas
pia & haretica . ſtarim , & fine labore addiſcendi ; ſubo
Nam & dæmones effe & dæmoniacam trahere corpus pralens oculis viden
Magiam ; quæ nec induſtria aut artificio cium (& :innumcra huiuſmodi, queans
hominum , nec naturalibus caufis,ſed reduci ad ullam aliam cauſam ; quam
-immateriali quapiam & feparata vir- intellectualem aliquam & ſeparatam
tute nititur ; hoc & facræ fcripturæ te naturam ;Deniquefcimus Salmantice ,
Itimoniis , & omnium ætatum memo . & Toletiin Hiſpania & in Italia ad la
ria atque experimentis tam eft com .cum Nurſinum , & in ſpelæo Vilgnia
pertum ,ut velle probare ; nihil ft aliud no > adhuc avorum memoria huius
quàm lychnis accenſis meridianæ luci ' Goeriæ celebres ſcholas fuſie.b
QVÆS .
a August ( 11.de ciu.D.c.6 D.Th.13. contine gent.c.104 do quioprimè vi& oria ,deMagia nu.9.
bi vide Laurent.Animalis.de nat.demon.fol.104.
 LIBER I. CAP. V. QVÆST. III. SECT. IV.
Neceriam huiuſinodiDei donagratui
QV ÆSTIO II. ta pollunt aliis , per diſciplinæ ac præ .
ceptorum modum , tradi: Magi verò
Vndèfit hacMagia, fivèquem habeat pri- j ſuis diſcipulis hancMagicam tradunt;
mum auctorenia & auditores,magiſtrorum ſecuti præ
cepta,quæ magiftri, eadem operantur,
Vnt qui dæmones eſſe fateantur; e Alij dicunt hos effe effe&tus bonorurit
Sang indemanenhatte Ausgames que opere interne kom ons
are dedicando
dæmonibus ſeu diabolis manalle: tri- cant, Spiritus.Sic iaditabat his andisce
buunt autem effectus eius vel imme- lebris ille magus Scotus Parmenſis; qui
diatè Deo per magos huiuſmodi ope . Gebhardum Truchfefium Epiſcopa
ranti; velDeo per angelos bonos ea tus Ubiorum Apoftatamn :dementavit:
perficienti. Priores dicunteffe quaſdam eſtque perventusimpoſtura magorum
gratias gratis datas, ficut ſunt gratiæ lin . maximè Platonicorum.Iamblici,Por
guarum Canitatumb & hæc dona ut phyrij Plotini,Procli& lulianiApofta
Balamoc lic & alijs improbis conceditæ.Ex quorum traditionc, Magia, om
non rarò folere.de nis dividitur in Albam , quam cenlent
Dico primò, hæcfententia eft mere bla- eſſe licitam ; & Nigram , quæ fit illicita.
sphema tribuit enim magicis artibus id , Albam ergo vocant oleogpíav, & Ni
quod eſt proprium gratiarum gratis | gram yoouteixy. Verum hanc ficticiam
datarum ; & cum vecis miraculis præ planè & palliatam f Theurgiam ſatis
ſtigias confundit. Deindè gratuita Dei ipſe Archimagusg rejicit ,cum diſertis
dona ſubjicit humano antiſcio , & cer- verbis teftatur ſæpiſsimè fub nominibus
tisacridiculis obſervationibus. Deni- | Deiđ Angelorum ,malisdemonum falla
queinique & invidè Deus vcratet , id cijseam abfringi. Glicer eius.ceremoniarī
quod ipſe hominibus,uti gratiam ,gra- fars maxima ,munditiam animi, corporis
tiosè largiatur. Adverſariorum argu . Grerumexternarum , 11tenſiliumque often
nienta ex locis illis fcripturæ petita,ſo- tet, immundos tamen ſpiritus: & deceptrices
lum probant, aliquatenus fimiles effe . I poteftate hanc exquirere , utadorentur pro
ausper artes magicas & per gratias |Diis. ] Poſtea addit , hujus ſpeciem effe ar
gratis datasfieri; Deum quoque per tem Paulinam ,artem revelarionum , 14
malos áliquando miracnla edere,ad fi. iufmodi ſuperſtitionum plura , quseo ipfo
dei & divinæ gloriæ propagacionem . (inquit ) ſuntperniciofiori, gr!o apparent
Accedit,quod qui ex dono gratiæ grau imperitis diviniora. ] Habeant illi hoc
tis datæ operatur ; ille ad certuin tem Principis & antelignani ſui de hac alba
pus,occafionem ,aur ceremonias cerias Magia iudicium , ab homine mendaci
non reſtringitur,ar folent magis qui ,li veritatem meram . h Damnat eandem
vel in minimo deficiant;nihilefficiunt. | Theurgiam D. Auguſtinuslibr. denti
P litate

a r - fententia. Eſſe à Deo. b 2.Cor.12.v.8.. Num.23. d Matt.7.13.V I.None Te à Der

2. Sententia . eſſe à bonis Angelis . fNulla Alba Magia . g lib. de vanit., cienr. Knulla
Theurgia
 DISQUISITIONVM MAGICARVM

litare credendi contra Manichæos. His | ta exercent, iampridem ſancti Patres ab'auts
adde fictitiam illam artem Planetariam , la iufferunt exire , co quod omnia hæc artifio

laminis infcriptam , & ad Carolum cia , vel potiusmaleficia peſtifera quadams.

Magnum à quodamBedæ diſcipulo(fic | familiaritate demonum & hominum nove
mentiuntur & Alkindum , Alcuino ſuppo- runt profluxiffe. ] Deindè probatur ra
nunt)miſlam ,utilem ( ſcilicer) obtinen- tionc, hos fpiritus bonos dici non pof
dæ omni cognitioni fupernaturali ar fe. tùm quia jubent le tanquain Deos
tium & fcientiaram , & confequendis adorari; & facrificia fibi fieri; quod bo
dignitatibus divitijs , robori , amoris ni angeli iubere nequeunt . tum quia
fruitioni , & c . hæ artes non minus diriguntur ad in-
a Dico Secundò cum Catholicis , ut ferendum alijs exitium , per furta , ne-
nec per fe,ficnec per bonos angelos his magi- cessadulteria, & c. quam ad iuvandum .
cis operationibus Deum ſe immifcere magistùm quia miſcent multa mendacia &
quàm cæteris rebas , in quibus concurrit , ut deceptiones, tùm quia docentur Magi
cauſa univerſalis. Quarè cenfeo hæc omnia in ſpiritus uti imperio , & c'actionc,:
inſtituta fuereà malis angelis , fic etiam ab immò & minis rerum impoflibilium
illis perfici 6 ,adminiſtrari, & contrariam acplanè abſurdarum , utapud Eufebiu ?
eft erroneum .] Probatar primo ex varijs c docet Porphyrius quorum nihil bo-
Canonum refcriptis , quæ Gratianuis nis angelis poteſt convenire.
adhibet caufa xxvi. b . Secundò ex Da . d'Hincapparet conſideranter legerra
riſienſibus artic:9:19: & 23. Verba funt, , dum Glycam , e dum Magiam ſic di-
quod Deus per artes magicas & maleficia. ftinguit à Goetia , quòd illa , ſitbenei .
inducatur compelleredamones ſuis incanta corum geniorum ad boni alicuius ef
tionibus obedire : Error . 1 : Quod boni an . fectionem . Goetiâ , maleficorum ad
geli incladantur in lapidibtis & confecrent mali effectionem . Nam non tantam
imagines ;vel veſtimenta , aut alia faciant, impropriè uſurpavit nomen Magie :
quein iftis artibuscontinentar a :Error & genericum , pro ſpecifico theurgia , **,
blaſphemia Quod aliqui damones boni. fed in errorem quoque labitur ponen-
fint,alijomnia fcientes,alijnec damnari nec riuni Albam Magiam , & eius admini-
ſaluati. Error. ] Tertiò ex his Arnobij | ftrationem bonis angelis tribuentium .
Cont.gent.Maginon tantum ſciuntdemo- Vtq; hoc femel moneam ſcriptor iſte,
nes, fed etiam quidquid iniraculi edunt'; per ) ut & Conftan Manaffes, Gregoras , &
demones faciunt: illis afpirantibus & infun Nicetas , nimis multum tribuere vi

dentibus præftigias edunt, vel quæ funt non detur ſuperſtitiofæ prodigiorum obo
videri Cri & ex his loan . Salisberienfis fervationi.
libr.i.de nugis curialium cap.9. Eos ad fErravit eundem errorem Palinge
tem qui nocentiora praſtigia arteſque magi nius Stellatus,dum in vetito jure libro
cas , e varias fpeciesmathematica reproba- l Zodiaci 8 cenſet aerem etiam bonis dæ.
moni

a Non eſſe à bonis Angelis.. b'c.illud quod in fin.c.qui fire v.vle 26.9.2 . ex epiſc, in primo:
26.9.5 clib.3.de praparatio 4.6 ..d Glycaerror: epa. Biano, f Palingerii impjetado"
 LIBRI II . QVÆST. II.

monibus plenum eſſe , quos harum ar iuvabit ;Vanitas (inquit) olim iuncta mi
tium
auctores facit , & Deosappellat, raculo , furtivo concubitu genuitMagiam
Plocini & lamblici delirijs nimis dedi- fecundam cognomine , reformidanſque ne
tus : & quam nó malus poeta , tam non . fortè veritas , cum qua perpetuas inimici
bonus Chriſtianus , utpote hæreticus riasgerit , à qua etiam paribus fignis con
potius ( ſeripta probant )quam cathogreſſa, ſæpiusprofligataeft , fuum partum
licus, Aulus tamen opusillud Ferrariæ enecaret , illum impudentiæ ac timori
Duci dedicare . iunctis connubiali federe commendavit : at
Succedit his error 3.corum , qui cen illi in fuu incomprehenſibilitatis è ve
Jebant Magicos effectus per animas defun- ftigio collocarunt furtim , & fubpræſtigia
Forum fieri a quos Catholici Theologi rum crepundiis educandam . Que mox in
iampridem exploſerunt, b idque non grandiorem atatem adulta ,iamquepinnulis
difficulter. nam quæ rationes id con premunita evolavit in facuorum arces,
vincunt de bonisfpiritibus eædem in ibiq ; nidulans , credulitatem peperit.Que
animabus beatorum locum habent: utpote parentis beneficiis grata ,illam mutuo
quæ verd in purgatorio ſunt animæ, enutrit, & quafi GUTIDENSYızel, alioqui
nonexeunt, nec fpeciali permiſsione brevi interituram . ]Hæc ille,pasi,acumi.
Dei,ut petant ſuffragia vivorum : ani ne & veritate . Pergamus nos quoque
mæ denique perpetuis addictæ ſuppli- pro Veritate confligere , & Vanitatem
cijs , nulla dæmonum licentiâ vel per- expugnare , & fugatis timore & impu
millione poffuntexire , utpote , divino identia ,labyrinthum illum incomprehen
iyſlu ,pellino carceri mancipatæ. Aper . ſibilitatis) quisenim , quæ nihil funt , vel
tiflimæ lunc igitur impofturæ : quæ de intelligat, velcomprehendat.?) Theo .
evocandis per Grimoyriam animabus. i logiæ veræ filio permetiri: & præftigia
Necromantici con inxere. Si exirent, rum crepundiis in lucem prolatis , tan
ad unius Dei exirent imperium . cur dem fatuorum hanc arcem demoliri , & è
verò id Deus jubeat vel permittat,cau . | nidulis ſuis credulitatem adeò pernicio
fa fubeft nulla . Vrad magorum preces lam profligare : quod utinam Deus
& incantationesid iubeat, impium cft | Opt. Max. nobis largiatur.
opinari.c
Præcipua ergò efficiens cauſa iſtarú QVÆSTIO III.

artium eſt,iple Diabolus , proxima , eſt Quæ fitdiviſio damoniacæ Magia ? clo
humani ingenij ex originali labe de de libris eius.
alba
porta indoles , quam feftivi Atologi Cymnul
Magia , la ciuiTheurgia nneque
hanc
quam Galse, Cælius Calcagninus Libel- | prodigiolam Magian , non aliam ,
lo de Amatoria Magia , cuius verba non quam Goetiam & nigram : hanc folemus
påget adſcribere,& vos ,ni fallor, legere , vocare Magiam ſpecialem .cã Archima .
P2 gus
Non effe ab animabus defun & arum . bvidor de Magia nu. 17. Angles in 2. ſent.g.de ar
sé Magica 4.2 . c Grimoyrie arris vanitas. d vide Anan.libr.3.de Nat. dam . fol.97 .Petril.
" Thirat.de apparit. fpiris,c.12.À n ¥ .216.06.13 anu.302. Refellitur Agrippe divifio.
 114 DISQUISITIONVM MAGICARUM

gus in duas , ſpecies diſtinguit.unam , Tobiæ Comite Raphaele revelataa

cuius cultores dicit ſe dæmoni ſubmit - Prætexunt etiam Salomonis auctorita .
tere , ei ſacriticare, & eum adorare : alte- tem , cuius quandam Claviculam (quam
ram quam ipfevellet perſuadere à pa- egregiè refutat Bap Segnius lib. de vero
cto cum dæmonibus immunem eſſe, Studio Chriſtiano c. 7. ), aliud ingens polu
fed eam dæmonibus vel invitis impe men in feptem diftin &tum obtrudunt, ple
fare , virtuteque quadam divinorum num Sacrificijs & incantationibus dæ
nominum adjuratos advocare , & co. monun. Hunc librum Iudæi & Ara .
gere;priorem illam fateturelle legibus bes in Hiſpania luis poſteris hæredita .
humanis diviniſque vetiram , nefandil- frio jure relinquebant, & per eum mira
dimam , & aun &tis ignibusplectendam , quædam arque incredibilia operaban ,
poſteriorem afferit ,,conſequi quidem tur. Sed quotquot inveniri potuerunt
quod prætendit, nempè dæmones co- exemplaria,iuſtiſsime flammis inquili
gere(quod poſt oftendetur effe idoneum ) ſed tores fideiconcremarunt, & urinam
---

tamen manifeftis.periculis .illufionum ultimum exemplar nactituiſſent a: Vix

obnoxiam eſſe: De:priore verum eſt
priore verum eft dubito aliquod in manus loan. Trithe
eius teſtimonium , de poſteriore bis mij incidille , undè & parcitionem &
mentitur: primd, dum negat eam niti fædere materiam ſuæ Steganographies periculi
cum damonibus inito:nam revera ſemper & ſuperſtitionispleniſsimæ, acceperit,
expreſſo vel tacito pacto-corrumpitur? cuius operis nomen , quod nondum
Secundày, cum afferit ea demones cogi, de prohibitis ab Ecclefia libris ſit inſertú ,
quo poſtea: a Voluntveritæ huius Ma- lulpicor accidiffe : quia liber nondum
giæ inventorem fuiile, quendam Mer- typis vulgatus, in palicorum manusin
curium fic contra Symmachum . Prudencidit: alioqui, quando prohibiti libri
tius, & Salisberienſis li... Polycrat.c.9. alij omnes Magici, ſatis iſte prohibituscen
quendam Zabuluin quem ergo non ſendus, quiinter aliosfamiliam ductat.
alium exiſtimo ab ipſo cacodæmone, į idem dixerim , de Agrippæ libris tribus :
cui D.Cyprianus & alij,Pátres hoc no de occulta Philofophia, & omnium perni
men tribuunt).deindemagiſtrum lau - cioſiſsimo quartofeorfim poſtea addito
dant , quendam Barnabam Cyprium & edito :necnon de ThomæEboracen
( hunc confinxere in contumeliam D. fis, Petri Aponi& fimilium venevis,
Barnabæ: Apoſtoli, utdeformi ſuæ me libro artis Grimoyria : qui, Patrum 110a
..

retrici lenocinarentur. ) Etem oſtentát, ftrorum ætate , circumferebatur docés

paris mendacij iactantia , libros Adæ,
Abielis, Enoch Abrabæ ,Pauli ,Cypria-
ni,Honorij; Alberti Magņi , & aliorus
& blalphemèmentientes dicunt, quæ
his libris continentur , ea fuiffe tradita
ab Adamicuſtode angelo Raziele, & à
mortuoruin evocationes. Omnia ho .
rum placita-ſcelelta', de antiquioribus:
etiam illis operæ pretium duco Archi
magi verba adſcribere: credendum illi
in arte fua , nec magiſtri auctoritatem .
diſcipulis licet fubterfugerc ..ſic ergo
fcribit:

a Authores libri profeſſorishuius artis. b Eimericus Director,inquiſitor.pizic. 2816

Pennaibi comin, ens.s3 . meminit. Nicetas hift.li, 4..
 LIBER I. CAP. V. QVÆST. IV.SECT. IV. 118

fcribit : Hi libri acutiùs intuenti præcepto- ctione Imperatoriac : Multi magicis ar

tum ſuorum canonem ,ritum , confuetudinē tibus iuſi elementa turbare, vitam infontium
Terborum , & characterum genus , exſtru- labefactare non dubitant', & manibus acci
& ionis trdinem ,inſulfam pbraſim ,apertele tis ( fic legendum ) audent ventilare, ut
feprodunt, nonniſimeras nugas & impoftu- | quiſquisſuos conficiat malis artibus inimi.
TAAcontinere, & pofterioribustemporibusà l cos: hos( quoniam natura peregriniſunt) fe
perditiſsimis perditionum artificibus elle | ralis peftisabfumat. )
conflaros, ex prophanis quibuſdam obſerva Tertio, id ftatuitur credendum arti
tionibus , noftra religionis ceremoniis per culis Parifienfis fcholæ d in hæc verba :
mixtus, infitifque ignoris multis nominibus Quod inirepactum cum demonibus tacitum
ac fignaculis,utperterreantrudes & fim- fit idololatria vel ſpecies
velexpreſſum , non
plices, & ſupori fineinſenſatis', & his qui idololatrie: Error. Er intendimuis elle pa
neſciunt bonas litteras.) Hæc miſer ille, cum implicitum in omni obſervatione fu .
qui vidensmeliora;in finem uſque vi i perſtitioſa, cuius effectus non debet à Deo vel .
rædererioribus adhæſit. natura rationabiliter exſpectari. )
Quartò id ratio perſuadet.hoc enim
QV ÆSTIO IV. & multimali homines optant , & dæ
mon cupit: nec eorum id vires ſuperat.
Debafi Magie huiusfive de pacto expreſso; docet hoc Iſaias Propheta esapud quem
& implicito : impij'dicunt percuſsimus fæduscum morte
& cum inferno fecimus pactum . quod S.
Oncl.1 . Omnes operationes magicas Thom : fatis probabili interpretatione
velut baſi, innituntur pa&to per magos Magis acconimodat, ut & Ponti fices,
cum demone inito: ita ut quotieſcunque loannes 22. in Extravag: contra Ma
collibirum mago aliquid efficereadminiculo gps , quæ incipit : Super Specula.& Sixtus
artis fue, expreſsè ', pel implicitè teneatur V.in Bulla contra Aſtrolog. Maliergò
adamone poſcere , ut ex condi&to concur- hoc lubenter faciunt , nec minùs ipſe
dæmon : qui, ipfi quoque Chriſto Do
Probatur hoc primò Patrum aucto mino y auſus pacti conditionem offer
citate. D.Cyprianusa'dicit, eoshabere ref : Hac omnia '( inquit) tibi dabo,ſi pro
fædus cum dæmoneD. Auguſtini ver - cidens adoraveris me : ubividere licet pa
bab retulit Gratianus in Decretorum cuni contractus innominati, do ut fa
codicem , quæſunt ifta : Omnes artes hu cins. Ita nunc diabolus Magis ait . ſite
iufmodi,velnugatoria ,vel noxia fuperftitio- mibi addixeris , ulciſcar te, ditabo te , & r.
nis,ex quadam pefifera ſocietate hominum quæ germana & perfecta eft pacti for
demonum, quafi pacta infidelis & doloſ& mulag. Deinde, ut dixi , hæc funt ope
amicitia , conſtituta .) ra dæmonum , non magorum viribus :
Probatur deinde ex jure civili', ſans dæmones ab hominibus cogiriequeút,
P 3 utid

a lind duplici martyr: hlib'z.de do& Chriftia ca 23 habes e illud. v.vlt 26.9 2 : cl.multie.
C de malef mathemat, dartil.3 C0.28.0:1ši fMatt.4 89 v.1 Labeo foribit.d. surifgents.
ok pact.Bald.co Cacciclu intal depalli
 LIBRI II. CAP. IV. QVÆST. V.
rut id faciant ſponte ergo dæmones ac spernendique timor ?cuius comercia pati
currunt . Dæmones autem gravi homi Obftriétos habuêreDeos :parereneceffe eft,
nem odio proſequuntur , quarè nec An Hvat ? ignorâ tantum pietate me
putandi gratis accurrere , led vicidim rentur,
An tacitis valuére minis ? hoc iuris in om
aliquod operæ ſuæ precium ftipulari.
Undè patet talem efiè hanc conventio nes
niem & focietatem : qualis eft duorum Eft illis fuperos , an habent hac carmina
larronum , quorum alter palàm in fyl certum
va vagatur, alter clam in lubtellis lati Imperioſa Reum , qui mundum cogere
rat: excitatusque certò líbilo vel ſigno quicquid
prioris , viatorem poſterior doloſa la Cogitur ipſe poteft: f
gitta transfigit : priore id læpè nec vi Solus lagarum patronus recalcitra
dente, nec gnarò , quo necem telo in . tur, adeò futilibus ratiunculis chartas
tulerit,-in mileri tamen necem conſen - implens guecontemnendas potiùs , &
tiente.priori magus , pofteriori dæmon ſilencio tradendas, quàm cefellendas
Innilis. Satis enim idonea rei declaran - mihi cenfuerim , maximè cum alii id
dæ fimilitudo eft:quæ petitur à poten-. diligentiùs , quam difficiliùs præſtite..
tibus vindictæ auidis :qui manu prom . runt.b
ptos ſicariosſibi adjungunt : quibus Conc . hac paétum dæmoni, librum eſt,
conſtituto ſiguo innuunt , quos & præftare,vel fallere.] probatur experien
quando ,velint interfici. tiâ & ratione . ratio docet dæmonein
Deniq ; conſentiunt bacin re Theo- cogiab hominenon poffe, ut fer pro
logi tàm veteres,a quàm recentioresab millis: experientia vero, mendacilli
Juriſconſulti quoque , 6 & Medici, mum efle
mum elle ,; decipiendi cupidiflimum :
Condronchus li.1,de morbis Venefic.& .Ce- ideoque rarò præſtare , quod pollici
Salpin.diſquiſit.dem . & res proclus com tus : cùm verò ſtat promillis ( quod fi
perta , vnanimi maleficorum & fagacit nonnunquam ) non facit coactus,
rum confellione , mirè per Europam fed lpontè ac fubdolè , ut lic Magos ſi.
omnem ,& cunctas ætates conſentien . bi retineat devinctos, & alios alliciat,
te . Lucanuseriam dubius licet, tamen & hujuſmodi nugis vim iftam inelle
hujuſinodi fædus agnovit, co tantum . perſuadeat.
deceptus, quod cogi pacto dæmonem Tertia Concl. Pactum huiuſmodi due
exiſtimet.f | plex eft, unum expreffum , alterum tacitung :
Quis labor hic ſuperis canties herbaſque de utroque verò , non idem per omnia iudi
fequendi cium . ) Explicanda hæc concluſiopo
tiùs

a D.Tho.2:2.9.96.Guil.Parif.Scot.Gabr.Gerfon . Trithem q.1 . b Abulenf.Alph.à C4

ftro, Victoria Valentia .Binsfeld. Spineus,Ang Sprenger, de alii Navar. Grillam . Remig. Bins
feld.prælud.6.com alii. d 16. paulo post medium f Exempla padorum pete ex vita D. Bafil.per
Amphilochium conſcripta apud Surium tom.I. eod.10 d : Theophilo Alenenſi, por nibitis Leo
diniapud C &f.1.2.6.21 dequib.alias.gl:6 depraftig.shamon.com lode Lamins. Binsfeldrubifix
zra Eraſtus Bod. Trithe.d.a.s.
 LIBRI 11. CAP. V. QVÆST. 1V. 447

elds quám probanda. pro explicatione effectum , ut mali ſpiritusipſisper om.

notanda ſequentia. nia promptè obediant , juxta formulas
Primò ſciendum pacti expreſsi hu- conjurationis in libris contentas ; &, '
jūs triplicem effe modum . Primus fitfolem- ut vocati , ipfis fine noxâ appareant in
mitate paria, & ipfi cacodæmoni viſibi --formâ pulchri hominis ; & ne fit necef
licer in corporea aliquâ formâ appa recirculum ulluin facere ,anr ſubire, in
renti, coram teſtibus fidelifas , & domibus ant agris. Secundò ut Sibyl-
homagium promittitur. a Hujuſmo. læ libris lignum fuum feu characterem
di pactum inivit nobilis ille ditionis imprimant ( tres erant numero libri )uc
Leodicenfis narrante Cæſario Hei- plus efhcaciæ & domini; libris ineſſet
ſterbacenfi , b ubi tamen dæmon lo- in prædi& osfpiritus. Tertiò ut ſuppli
quens audiebatur , ſed non cerne ces reddantur tuti à judicum inſidus
batur . hinc inter cætera , juvenis ille & punitione. Quartò,ut cæpta omnia ?
inconfultus creatorem ſuam ore ne . & ſtudia illis profperè in aulis & ami
gar, manuque exfeltucat, & diabolo citiis principum ſuccedant : in ludis
bomagium præſtar; hic viciffim , illidi . quoque ſemper quandocunque vo
vitias & honores pollicetur , eò lecto lent lucrentur: Quintò ne inimicripſis :
rem amando', fpondeoque lectionis , valeantnocere. Pro his viciſlim polli
& laboris ſui uberem legendo- fru ceti fefe, quod prædictas Sibyllas, pro
čtum relacurum . Huic etiam referen- Dominabus & Principibus luis perpe
dum Theophyli Vicedomini factum , cuờlmt habituri, & quotannis lingu
qui ad dignitatem recuperandam à princi- las animas ſe eis oblaturos (hoc eft,neca
pe dæmoniorum opem , ( ut ſcribit Sigif- f-turos & facrificaturos , vel certè ad hunc "
bertus , c ) expetüt ; & ab eo iuffus abej eundem perfidie ritum initiaturos homi
negare Chriſtum filium Dei eiuſque ma- nem unum ) quamdiu vivant, hoc ipſo
trem Mariam cum omni Chriſtianiſmi conſecrationis librorum die , - hac ta

propoſito, & ipfam abnegationem feripto men lege ut Sybillæ hæc poftulata eis :
firmare , e firiptam fignare', & ligra- fide bonâ præſtarent. Hi Pariſiis am
1am ſibitradere, esus ſe cervitio addicere. ] nes cum ipſis libris combuſti fuêrc.
In hac teſtis fuit Magus; in illa villieus Narrat Creſpetus li.de odio Sarana, diſcur
iniquitatis : fuis:
Aliquando id faciunt per libellum Alius modus priori liinilis cætera , '
fupplicem ', quem diabolo præſentant: nifi quod fine teſtibus peragitur. Ter
Sic noſtro tempore Mantenles in Nortius per vicarium initur , Mgum vi
mandia magi libelluny confcripferant; dicer,vel tertium aliquem ; cum pacia
quem oblatari erant Sybillis Migiæ fcuns dæmonis aſpectum vel collo
Necromanticx prælidibus, cujus fum- quum teformnidat, hoc tertium genus
ma; Seorare Dominas; -uti dignentur malè Grillandinus 7. 3 vocat Tacitum ; i
libros ſuosmagicos cófecrare; ad eum : quamvis enim profeflio hic fiat alteri,
quam

a Ho defcribiturin Malleo male ſc.$.29.1 6.2.0 ab Alfi à Caftro l.1.de iuft, harer.puniti
1.6761 z .illujt.miraculorum ,6,12, anno Domini 537 .
 118 DISQUISITIONIS MAGICARVM
quam dæmoni;ficramen expreſsè,& in .ditur: ( ut Roverenlis Cuno, Barbicapra
dæmonis nomine; ut patet ex iis, quæ vocatus fuit ) nonnè cognofcis figu
ipſemet tradit q 3. num.d. & feqq. For ram hujus rei in præclatis illis Satanæ
tallis ad exprellum pactum percinet | membris ? Ægypt. Pharao Joſephi no
formailla racior, in exemplo Germa men mutat sienef.45. Sed s. s.co illum
nicæ fæminæ , quæ obverſo tergo, ex nomine nunquam compellat. Nabu
balneatorio lebete exGliens, proclama- chodonoſor alia inponit nomina Da .
bat, Quantum à Chrifto fic ſaliendorece. nieli & fociis ( Dan. 3. ) ſed Daniel
deret,tantum fe ad demonem accedere : di- ! ſenaper le Danielem vocat , & tres illi
cam fufius lib.s. in ipſo clybano Hammante , Benedi
His pactis omnibus quædam ſunt cite, canunt , Anania , Afaria,Miſael Do
communia. Primum et abnegare fi- mino : hoc dicentes nimirum , cui ô
dem & Chriſtianiſmum ; Dei obedien- Deus non Regis terreni milites fu
tiæ ſe fubtrahere.B . Virg .Mariæ patro mus, tibi,non tyranno , non dedimus.
cinium repudiare , & convitiisinlu- Abnegare quartò patrinis & marcinis
per incefferc. Solene blaſphemè, per cogit, tam bap : i mi, quàm confirma
contemprum ,vocare ruffam ,latam ex- tionis, & novos illis alios affignat, quia
cenfam . Sic ergo , venit Diabolus, & tollit ſuſceptores ifti, ſunt quaſi & det ſpon
verbum de cordeeorum , neſalvi fiant. Luc . ſores, & tenentur , quod credendum ,
8. verf.12.hocelt, tollit veram fidem ,' {pirituales filos ſuos docere. Quintò
ejuſque confeſſionem , quia divinos dant diabolo fcrutum aliquod veſti
ambit honores ( vide D. Auguftir. libr. menti , quia Diabolus patrem rerum
10.de civitat.Dei,cap.20.6 libr.20.contra ſingularum libi ftuder vindicare ; ex
Fauſt.cap.22. Ideò cogit primum baptiſ į ſpiritualibus gratiæ bonis , fidem ac
---
mo repunciare, quo quis verò Deo fuit , baptiſmum ; ex bonis corporis, ſangui
initiatus. Quarè & Hippolytus Mar nem , ut in facrisBaal. 3. Reg. 18. ex
tys.libr. de conſumm . mundi, ſcribit co bonis naturæ , filias, ut fuo loco often
acturum dæmonem , ut dicant : Nego detur ; ex bonis fortunæ , fragmen
creatorem cæli di terra ,nego baptiſma, re cum veſtis. fors , an quia Regi ſoliti
go adorationem Deo à me præftari ſolicam : j lubſternere veſtimenta , in Domi
tibi adhæreſco, in te credo. Ideò unguem nii agnitionem ? 4 Reg.9. Matt. 21. Sex
illis dæmoniu frontem injicit, fingens tò , juſjurandum dæmoni præftant
fechriſma abradere,& baptiſwi chara- i fuper circulo in terram {culpto. An,
cerein delere: Secundò, fictè quoqueil quia circulus expers principii & fi
los novo tingit lavacro baptiſınašis, 1 ms, fymbolum eft divinitatis; & ter.
non ignorabathoc Tertull.libr. debap- | ra,ſcabellum Dei? fic certè veller eos
tiſm . Hic quoqueftudium ( inquit ) Diabo - çedere , eum efle Dominum cæli &
lirecognofcimus, res, Dei amulantis ,cum e terræ . An quia circulus contrariam ;
ipſe baptiſinum in fuis exerceat Ideò tertiò, cò quod omni caret angulo ; habet fi
negato priore nomine, novum illis in guram crucis , quæ valdè apguloſa ?
certè
a Michael Pneumalog.fchol 4.
 LIBER II. QVÆST. IV.

certè hanc odic vehementer , in qua fuâ D. Joannes teſtatur , Apor.13.0.16.

ife triumpharum meminit & mæret. quod litterali ſenſu de vero characte
& ideo amat figuram contrariam , in- reſeu ſigno beſtiæ accipiendum , cum
venias inter magica.Gigila crucem in Primalo & Ansberto in Apocal. & D.
medio circulo locatam , quafi capri- Hippolyco,di& .libr.de.conſummat, munn
vam : quod :figilllum ( ut Gregor. I di . Quod dæmon jam -ab initiomun
Theologus contra Iulianum fcribens 6-1 di facere conſuevit. Amat enim ac
goificat ) ille magicis addictilimusa- ; quillimus Deum imitari; quiin vete
poftata fic interpretabacur , ut præfu- l ri Teſtamento ſuos ſigno circumci.
meret lignum crucis calcandum & honis, in novo autem ſignat ligno cru.
abolendum planèbrevi. Septimò, pe- cis, quod circumciſionis ſucceitiſe vo
tunc à dæmone fe deleri de libro ai lunt ſigno Nazianzenus & Hierony
ta, & .infcribi in libro mortis ; & fic le mus . Sic euam Diabolus ab incunabu
gimus Avinionenſes Magos inlcriplis Eccleſiæ hæreticos illos, qui Magi
-tos libr.nigerrimo. O & avo; pollicen- cis fimulimpliciti , certâ inlignivit no
tus ſacrificia , ut illiMantenſes , de câ. Auctores ſunt gravifimi , quido .
quibus paulò antè fata locutus & cent. Irenæus, cùm tradidiffet,a Car .
quædam ſtriges promitrum , fe'lingu- pocratianes artes magicas, incantatio .
lismenfibus, vel quindenis, unumin nes operari, philtra quoque, a chariteſia,

**
fantulum ftringando ( h.e.exlugendo) la paredros oniropompos, & reliquas ma
ocçıluras:fic Spmeus qu.de ftrigib 6.2. No- dignationes , dicentes fe poteftatem habere
no , quotannis aliquid ſuis magiſtellis ad dominandum * etiam principibus doo
dæmonibus penderetenentur , utvel fabricationibus mundi huius ; fubdit de
plagarum mecum , yel earum , quibus ligno injufto his verbis : Alii vero ex
ex pacto funt obnoxit præſtationum ipfis fignant cauteriantes fuos diſcipulos
sediinant vexationem : nec legitimum in poſterioribus partibus extantia dextra
eft aliquid , nifi fit atri coloris. multis auris.3 Solitus alios dæmon fignare
hoc probar Nicol. Remigius libr.1.damono- in fronte, ut indicat Tertullianus blic
{ cribens ; A diabolo fcrlicet cuius ſunt
Decimò,corporis alicuiparti, modò partes intervertendi veritatem , qui ip
huic ,modò illi, ( frequentiùs latenti- fas quoque res facramentorum divino
bus) ftigmafeu characterem fuum ,verum in idolorum myſteriis amulatur.
lut de lapidèempris mancipiis fugiti. Tingit do ipfe quoſdam , utique creden .
vistoler imprimere ; quod eft infenfi tes de fideles ſuos , expiationem deli&to.
le etiam acu perforatum . Nonmirabe rum de lavacro repromittit : fic adhuc
cis, li recorderis Antichriſtum ultimis , initiat Mithra :fignat adhug in frontibus
temporibus lignum beftia Diaboli) milites fuos. Quos ? utique Baſilidia
impreſurum manui , vel fronti luo nos qui Abraxan colebant : Abra
cum partiariorum , ut in revelatione ; xas cnim idem qui Michra, teſte Divo
Q Hiero

ali.6.6.24 * malizwigoinm , 6 deprafcrips.Adver.heret.poftmed.

I20 DISQUISITIONVM MAGICARVM

Hieronymo ; a tam vetus ergò ori- | in ſigna, quibus ex copdicto utendum

go hujus ſtigmatis , de quo aliàsplu- commigrat: cogi le Gmulat verfipellis,
ra. 6. Vndecimo., Lic ſignati promit- & fpontè perficit., quicquid Magica
cunt complura noftrorum Geulio- iſta profitetur.
rum Orgiis fimillima ; nunquam In bis tribus pactis lethalc peccatum
ſe Euchariſtiam adoraturos ; inju- ! graviſſimum intercedit idololatriæ :
rios ſe perpetuò ac contumeliofos in quia culrus idololatriæ expreſsè crea
B.Virginem , fanctosque reliquos , fu- curis exhibetur. Quod Gex animo fi
turos,non verbis tantùm , ſed & factis: dem Magi abjiciant , ſunt etiam apo .
conculcaturos enim , . conſpurcaru- ſtatæ : fi verò non totam fidem abjici
ros , & confracturos, qualvis ſancto- ant, duntaxat credentes hanc diabolo
sum reliquiasac imagines ſigno cru. cultum deberi , vel diabolum ea poſſe ,
cis , aquâ luftrali, lale benedicto, ce quæ fides Catholica negat poſle , ſunt
reis & reliquis , ab Eccleſiâ benedi- hæretici : ſin hæc omnia fiatè faciant,
ctis ,conſecratiſvè ſeabſtenturos: con nec apoftatæ , nec hæretici ſunt, pece
fellionem peccatorum integram ſe cant tainen mortaliter & gravillime5
nunquam manifeftaturos facerdoti , quia fpontè fapiunt actum idololatri
iftudque commercium cum dæmone cum . etenim fi à dæmone compulli
pertinaci filentio obfcuraturos: ſtatis ex gravi.tįmore id fecerint , ( ut ali
diebus , ad conventus,li queant, ad. l.quando contingit c ) committunt pec
yolaturos ; & quæ illic peragenda; catum mortaleminus grave , contra
non fegniter obituros denique, fidei confeffionem . In his pactis ex
quotquot poterunt , dæmonis ſervi- preſlis dignoſcendis manifeſta ex fo .
tio adjuncturos. . Vicillim Diabolus lemniis indicia deprehenduntur Quz
pollicetur , fe illis ſemper præſto fu- quia Grillandus clarè admodum pro
turum , fein hoc mundo , votis eo ſecutus fuit , & quæ dixi , optimě
rum ſatisfactorum : ſe poſt mortem , ¡ confirmavit ex confeſſione unius Seri
illos beaturum . Ex hispactis non naf- gis , eius verba ex quæft. 7. non piger
citur obligatio mutua : fed diſpar ad - bit afcribere ? Qua quidem mulier Jub
modùm eſt conditio paciſcentium ; ho- ſpe vitæ cun &ta à principio uſque adific
mines enim ſc morti æternæ addi- nem recenſuit , qua profeßio ipſa requi
cunt , & per peccatum vera Diabolik rit , exprimendo omnia fingula illius ca
mancipia efficiuntur ; dæmoniacæ- | pitula. Primam enim dixit, quod quan
que donec ad Der gratiam iterum do addacta fuit per illam eius Magiftram
perveniant , ſubjiciuntur teterrimæ ante tribunal Principis earum qui eff
fervituti: veruntamen hominibus hoc | Diabolus in forma Regis preſidens in folio
pacto nihil juris, vel virium , in dæmo- Majeſtatis inftru & a prius à magiftraquid
nem acquiritur : nihil etiam facultatis ! factura erät, venit& oportuit primò abu
.

negare

al..comment. in Hamos. b inf.q 19.vide Remio. lib.t.demoniolatr, cap.So Nider.libisin

Tornicarii Strenger.d alios. Vide Remigium lib.t.demonolar..So
 LIBRI II. QVÆST . IV . 121

negare Baptiſmum , & omnia Chriſtiana | maiora munera conſequetur. ] Hæc ille
fidei documenta relinquere : ( En Apo - Addebat loann . de Vaulx Stabulen
Italia ) deindèEcclefiafticafacramenta cun ſis fortiarius , perſuaſiſfe fibi diabo
Ea proiicire , pedibuſque propriis concul- | lum , ſortiarios poſt hanc vitam
care crucem & imagines B. Mariæ Virgi- dæmonibus fimiles futuros , & in
nis, O altorum Sanctorum : ( en facrile dæmonas convertendos , & in aere

gium ) quamvis hæc ultima non funtco- principatum obtenturos. Quæ facile
ram eo, fed alibi poftea : ſatis eft, quodiſta quiſque intelligit in Origenica ludi
promittant fe facturas,quamprimum ſe bria recidere.
det occafio : ( en profeſſionem ) Deinde Pactum tacitum duplex eſt. primum ,
fecit obligationem per folemnem ftipulatio. quando quis ſciens volens , ſuperſti
nem in manibus ipfius Principis , qua vo. tiofis utitur fignis , quibus uti lolent
vit & promifit, quod perpetuò illi erit fi- magi ,quæ quidem ex libris aut ſermo
delis, obediens , & omnibus eius man . nibus eorum vel aliorum acceperit:
datis parebit. ( En votum ). Deinde me hoc quoque mortale eſt crimen . nec
ſcripturis ,ſuper quo
dio iureiurando,táctis enim ullo modo licet fcienter ullam
dam magno libro obſcuras paginas conti directè vel indirectè cum pravis ſpiri
nente, praffitit homagium five perpetuum tibus ſocietatem inire , ut Theologi &
Vaſſallagium ( en homagium ) & quod Canoniſtæ b ſentiunt. Si quis autem
nunquam redibit ad fidem CHRISTÍ , Nec remedium aliquod naturale ex ma
divina precepta fervabit; ſed ſolum ea ,qua gorum libris vel ſermonibus accepil
per ipſum Principem eruntdecernenda ; dolet,& ab omni pacto foret alienus: ille
quodperpetuis fururis temporibus erit obe licitè tali remedio uteretur. Iftudpa
diens illi , eveniet continuè, cum poca & ti genus facilè dignoſcitur. Secundum
ta fuerit ad ludos da congregationes no pacti taciti genus eft , quando quis i
& urnas , & qua in eis per alias mulieres gnorans utitur magicis fignis , quia
fiuit, ipfa faciet , & quod etiam aderit ſa- neſcit elle mala à dæmone inſtituta:
crificiis illorum nocturnes & folitaspre- quod illis ſolet accidere ,qui bona fide
ces & Cultum adorationis praftabit : ( en libros legunt ſuperſtitioſos, putantes
idolomániam ) vcta, quacunque , que eos eſſe probatorem philoſophorum ,
ipfam praſtare contigerit, pro Viribus ad aut medicorum : item iis qui accipiunt
implebit , & quoſcunque poterit altos ad ea ab hominibus, vulgò habitis bonis
eandem profeſsionem adducet (en dogma. & fidelibus. Hoc in idiotis vel nullum
tiſationem . ) Econverfo autem ipfe Prin- vel leviſſimum eſt peccatum , liduæ
ceps, egregia fronte , promifit eidem mulieri conditiones accedant. Prima eft , fi
fac prafenti praſtare perpetuam felicitatem . | ignorantia fit probabiles, v.g. eorum
a grandia , immenſa , & voluptates ,quaſ qui hoc fcire non tenentur , quo ad
cunque in hoc mundo habere defiderave- ! eos qui ſcire tenebantur , ut Eccleſie
Tie ; demum poft hanc vitam longè I paftores, confeſlarii,concionatores&
Q 2 Docto .

fermè omnes
Scrib.gaudia immenſa. b D. Aug.lib.z.de Geneload lit.c.pen, du canones
26.quaf.s.
 DISQYISITIONVM MAGICARUM

Doctores: ii utplurimum laborant-ſu - docui olim in Monitis ; nunc hic tarci

pinâ & craſsâ ignorantia : adhuc ra tum inferam , & addam alia multa,quæ
men iſtorum peccatum minùs eft gra- ! cum aliistum Sebaſt. Michaelis gravif
ve , quam eorum qui ſcienteriſta deGallimè fripfit Pneumalogica cap. 7. cune
gnant. tra eos dilputans, qui Magos excufant,
Secunda conditio eft , ut ignorans li nocumentum aliisnon inferant: cdi
.
ifta , paratus fit , quando admonitus quod tales Patronomagi contendant,
nihilefle m
: ali; uti dæmoniorum ope
fuerit hujuſmodi ſuperſtitionem re
linquere . quia poſtadmonitionem de- ra ad bonum ; præfertim iis imperan
ficitignorantia ,& oritur contumacia. do :quod & Chriftuin & Apoftolos fer
pro cujus gravitate ,delicti magnitudo cile legamus.
creſcit. Hoc pactum ultimum diſcer Iple contra & jure optimo affirmaty ,
nere à naturali vel miraculoſo effecta , ſuminum eſle malum , ſic argumenta.
difficillimum eſt. Qua de re dicam fe- fri , & ſignum elfe animiprorlus infa-
quenti quæſtione.. tuati , & Deum contemnentis :juxta il
Interea, li quæras :: Quid demonem lud , Impius cum in profundum ( peccati:);
inducat adpactum , obſequium , ſeu pas venerit conteinnit. Prov. 18. viz. Sicenim
sientiam huiuſmodi Videtur elle quæ- omnia illum ſubſannare. Si quis tie
dam fimilitudo malitiæ: malefico - mendas dicat infernipænas , & dam-
rum & dæmonis , quæ amicitiæ fimi- nandos in perpetuum impaniten-
Jem aliquam familiaritatem gignit: ex res , ridet , & negatadeò metuendum
hac.paulatim naſcituri mutua confi- Avernum , Deum nollemortem pec
dentia :hæc gignit minoris in majorem catoris ',. non creafle hominem ut ?
quandam præſumptionem , &auda pereat , &c hos fànè ( Theodore-
ciam quaſ imperandi; & in majore; to judice ) iplis dæmonibus elle de
voluntatem aliqoatenùs , præftandi, teriores. quia démones credunt & con-
quod à fæderato imperatur: Ita fit ut tremifcunt, ifti nec credunt, nec con-
& maleficus dæmoni confidar? , .cui le tremifcunt. deceriores etiam funthæ
putat imperare , & dæmon fimuiette reticis : nam hæreticorum coriphæus ;
imperium agnofcere. hoc fusè & be . Arus à D. Athanaſio interrogatus,
nè oftendit Abb . Tritthem.queſt.z.iib .quid cenſéret eumne qui Satảnam :
octa quaftionum : ſed'in eo diffentio, adoret, rectèaa malèfacere ? reſpon
?

quod ille putat dæmonem velle luis j dics, impium hunc & fine Deo ' effe ,',
mancipiis gratificari obcdiendó quo nec communem fenfum habere , nec
velit pacto, qui odit eos a cerbiffimèp mereri hominis appellationem . D.A
facit potiùs , ut fortiùs fx arctiùs irre- i thanaf. in difp . in Con. Niceno: Quod al
tiat,devinciat, & perdar certiùs, cele-- mendaci dictum verifimè, & in Sors
riusquer tiarios accomniodare.nam hi Saranam
Denique illud maximè animadver- adorant.
tendum, graviſſimum effe peccatum Sed Chriſtus » & Apoftoli Satana ?

pacto ullo dæmonibusfæderarij, ut il imperárunt', quod ab co fierivellenti

iubene
 LIBER 11. QVÆST, I'v .
inbentes. Cur non & nos poſſumus? quos adverſarios noſtros elle, & ficut

Dicere poffem ,non quæcunque à San- rugientes leones circuire , quærentes

ctis aut Deo frunt nobis licet imitári. I quam devorent animam , fciebant: Pol
Nam in rebus divinis , quædam funt luit Deus ab initio mundi inimicitias
credenda , utincarnatio ,transſubſtan- inter hominem & diabolum . Genéſ.3.0.
datio , Trinitas, purgatoriuin , & fmi- ! 15. iſti foedus ineunt cum Dei inimico
lia: qnædam admitatione honotanda, & iurato hofte,Iob poftquam multa de
ut Chriſti dominis, & fanctorun ho- dæmonis malitia dixiflet. cap. 40.0.276*
minum miracula , quædain etiam imi- ! concludit:Memento belli : nec ultra addas
tanda ,utquæ ad morum & vitæ inſti- loqui. quaſi dicat necfruftra tibi de ins
zutionem pertinent , quæ Chriſtusdif ducijs aut pace cum illo percuffa glo.
cére nosiulit,ut'manſuetudo, humili- rieris vel blandiaris,cave . & ſta pranlus
rás,charitas:de quibusillud eft Apoſto- paratus,ut in procinctu , ligņam prælij !
licum , imitatores meieftoré, ficut & ego exſpectans. Bellum Deus, ut Paterpa
Chrifti. Velle in illis prodigiofis effecti- tracus, indixit: inter Deum & Diabo .
busimitarišeſt'animiprorlus ſuperbî, k lum perpetuum eſt bellum ,nam ſuper ?
& Aulti, & volentis ambientifque Dei bia eorum qui Deum'oderunt; afcendit fem
ſimilitudinem in omnipotentia , aut per : & Diabolus Satan ,h.e. adverſárius
omni ſcientiá , tales imitantur Diabo- ideò nominatur ,quarè nos , quivaſallë
lum , qui ſimilis elle voluit altiſlimo, fuinus Dei, non poſſumuscum hoſte
düm per imperium ; ſicuti Chriſtus, į eiusdepaciſci inducias", aut commer
volunt damonas cogere : tales , dum ciüm håbere. Clamat Apoftoluis. Nolo '
arcana & futura ex eisdifcere volunt, | fociós vos fieri demoniorum .1.Cor.io.v.21.
Gmiles funtproroplaſtis , qui fcientiam Hóc' in baptiſmo promiſimus Sacra
Ecclefiæ rogan
divinæ fimilem appetierunt. Hoc ve mer to adacti, nomine
tuit Deus, quando dixit : gloriam meam l - te S cerdote, & patrinis pro nobisref
alteri non dabo: ego verò corde tales in - pondentibus iterum atque iterum : Nos
quiunt,etiamlinolis, eam mihiolurpa- abrenunciare Satana(adverſario) & pom
bo. Vrebantur quidem prifciChrifii- pis eius.Data eft poteſtasChriſtianiscal-
ni imperio in dæmones:( ut aitTertul candi ferpentes: & D. Paul. pollicetur ,"
lianus) non invitatoriä operatione,fed ex- Deus conteret Satanam ſub pedibus veftris:
pugnatoria dominatione.Ideò refpondeo, cureius pedibus advoluuntur ? In no =
hos quípactum habent eum dæmoni- mine Chrifti miracula faciendi, & de
bus,non inodò non imitári Dominum monęs eijciendi virtus,Ecclefiæ repro-
&ë Apoftolos, ſed planè contrarium ta- miſſa, cur ad nomen & invocationem
cere,nam ilk non advocabant ; nec có- Beelzebub confugiunt ? Cum itaque
filebant dæmones , nec eorum operáhod bellum initio mundi conditi indi ---
utebantur: fed eos incrépabant'; pelle ! cum , & innio Ecclefiæ Chriftianæ
bant,torquebant; etiam vera loquen- rúba Apoſtòlica renovatum : & à nobiss
tes obmuteſcere iubebant , nec aliter cum in Ecclefia tumus regenerati, iu-
quântinfenfiffimos hoftes tractabant, rejurando votivo fit promiffum : pond
Q -3 acco
124 DISQUISITIONVM MAGICARVM

ne ſequitur, cum quicum Ecclefiæ & patre veritatem expectare, quam de

Dei adverſarijs pactum ullum , vel fa- mentia eſt ? nonne Iefusaitde illo ? non
miliaritatem colat perfidiæ ,transfugij, eft veritas in eo , cum loquitur mendaciuma
& apoſtaſiæ reum non minus eſſe: quá | exproprijsloquitur: quia mendax eſt, eg
G monachus votivam deferat profel- pater eius . Ioan. 8.v.44 . fruftra ergò cum
fionem ,quam fimilesad hoſtem trans illo paciſceris: quiexmendacio & per
fugiat ; quam li Chriſtianus ad Mahu- fidia conatus eſt. crede illi:G , quem
metiſmumn, ludaiſmum , aut aliam hæ- nunquam deceperit, ullum invenias:
reſim ſe recipiat. Prudenter Orig. lib. 8. contra Cell.ſcri
Quæ omnia contra primum præce - bit , probabile eſt demones , cum fint mali,
ptum ſuntpeccata : & idco graviſſima ne cultoribus quidem ſuisfidem , datamque
meritò cenſentur. Illud enim ut ordi dexteram fervaturos. Immònon proba
ne, lic & dignitate primum eſt. Nam , bile id tantum , ſed prorlus improba-
ratione obiecti, digniora lunt primæ bile ſervaturos,nam inendaces funt, &
tabulæ præcepta præceptis ſecundæ ta homines irreconciabili odio proſe
bulæ : & inter tria primæ tabulæ ,præci- quuntur , quod à lapſus ſui tempore
puum eſt primum præceptum . Tertiú nunquam remiſerunt , nec unquam
enim potiffimum agit decultu Dei ex- minuent vel remittent. SiDeus permit
terno .: fccundum de verbis exhibendo teret : cito illi mortales omnes interi.
honore : primum deamore& fidelita merent : quod quia videntlibi non li
te interna Deo præſtanda & virtute re cere : ideò affidue hominibus animæ
ligionis, feu Theoſebias , ſeu Latriæ. mortem moliuntur , per varias & mul
Quarè cum hæc virtus Deo fit omniú | tiplices peccandiillecebras:ne, quaipfi
acceptiſſima, contrarium quoque vi- beatitudine excidere, homines potiah
tium eidem oportet eſſemaximèodio . tur. Odij magnitudo patet ex vehemé
ſum : & ideò huic primo præcepto à tia & acerbitate cruciatum , ac vexa
Deo addita fuit pæna : quando teſtatur cionuni quas intulere, quotieſcunque
ſe fortem & zelotem efle , & hoc pec- tantillum Deus permiſit lobo , Saræ
catum uſque in tertiam & quartam gemaritis ,D.Antonio & alijs innumeris.
nerationem ulurum , & eius præcepti i Pertinaciam odij docet Iob :c.41.v . 15.
tranfgreffores vocat oſores ſui. Exod. dicens, Coreius indurabitur tanquam la
20. v.s. Tam ergo grave peccatum eſt ! pis, & ftringeturquafimalleatoris incus. &
cum dæmone paciſci. Servator nofter loan 8.v.44. ex operi.
Præterea talia pacta lunt vana & in- bus filiorum patris genium declarat :
ania : nam dæmon nunquam fidem ſer- ! vos ex patre diabolo eftis, o defideria patris
vat , nec ullo promiſſo ſe ligari putar. veſtri pultis facere:& ille homicida erat ab
Qui Chriſto auſusmentiri, cùm dixit: initio : quibus verbis indicat hunc eius
Hac omnia dabo tibi ,ſiprocidens adorave eſſe perpetuum conatum : ad hoc cum
ris me:ſcilicet te reverebitur. Cypriano | nequit viaperta ,graſſatur dolis , & be
Mago nonne pollicitus alius Iuſtinæ nevolentiæ fimulatione, ut præclarè
fruitionem :quid piæſtitit? A mendacij | docet B.Athanal, ad Ægypti & Lybie
Epifcopos
 LIBRI II. QVÆST. IV . 125

Epifcopos fcribens contra Arium orat. 1. in atque humilis, atque famulatus mercenaria
principio. Stultiergo ſunt, quiei fidunt, conditione , in qua tìm erat ignobilis & de
& immemores eius, quid Spiritus fan- fpicatus,nullam ne deregendi quidem amoris
& us per eundem lob. c.40.à V. 22. nos ſui honeſtam fatis rationem videbat. ] Ergo,
admonuit,impoſſibile eſſe ſuperbæ illi ut deſperatis rebus, & ipſa ſe iam deferente
vertici,ſe cuiquam ſubijcere, Numquid exſpectarione,homines ad quodvis confilium
( ait) multiplicabit adtepreces ,aut loquetur se facilè convertunt, ac nullo delectufugien
tibimollia ? ex animo ſcilicet & fide bo- da ſequendave amplectuntur : Maillotius
Numquid feriet
na,utcibicomplaceat. Numquidferiet conſervumex Germania , cuiaudiveratda
tecum pa& um ,& accipieseum quaſi ſervum monem eſſe ad quacunque obſequia paratiſ
fempiternumz finger &pollicebitur , ſed limum ,adit, huicque fuam agritudinem a
non præftabit promilla. Indicat crgo perit,rogans, ut ſiquod ei remedium adferre
hæc adóvata cenſenda. Nullis enim poffet , id'negravatè faceret. ingrato enimo
vinculiseum à nobis ligari, nullis can non iri locatum beneficium . Hanc Germa- ,
cellis includipoffe : Numquid illudes ei nus occafionem libens arripit,ut cuiex pacto
quali avi,autligabis eum ancillis tuis? Scili- | intradiespaucosneceſſe erat, vel ſe: ſuo de
cer parebit homini, qui maluit carere moneliberare , atque expedire adducto alio ,
beatitudine æterna, quàm parere Deo, qui iftud feu æs alienum in ſe tranſcriberet,
& Verbum hominem factum adora- vel ab eo obrorta cervice necari atque inter
re . fici ( fiquidem hac ei pacto lex addita fue
Denique non vana tantum & ina rat. ) Agendo itaque ei negocio conſequentis

nia funthæc pacta&familiaritascum diei diluculum in clauſoatque recondito

dæmo ne: fed pericu lofa & pernic iofa | quoda m conclavi condicit : ubivix dum se
fupra modum . Ait D. Leo, benefi cia i ſliterant,cum repentè patefactis foribus ſe
Dæmo num cuncti s eſſe nocent iora infert lepida & liberali forma puella ( hoc
vulne ribus, & præſta re illoru m odium habitu dæmonprimumſe oftendere volebat,
quam pacem meruiſſe. hom . 19. depafine Maillotius ad formidabilem eius afpe
fione Domini: Confirmar ratio , quia ni & am cxhorrefceret) eamque ſeeſſe prædicat,
hil exitialius eſt morte animæ:hanchis: quæ illi nuptias quas tantopere ambiebat,
pactis & familiaritate incurrunt , nec faciles eſſet confectura,modo vellet in ijs que
animæ tantum , fed & corporis fæpe effet præceptura obſequi. Ac illo avide at
namero. Unoid nunc exemplo doce- tentequeexfpectanti ,quanam eius effetfen
bo,aliàs pluribus. Nicolaus Remigius rentia:inprimis cæpit edicere, ut furtis,.cra
libro primo, Demonolatria capite nono,his pulis,libidinibus,blafphemia ,cateriſque que
verbis deſcribit TheodorusMaillotius is animum inquinant vitijs temperaret , pie
propreturam in vafti regniprovincia , que tatem colerer, inopes facultatibus fubleva
dirionis eff Lotharingica ſenex obtinuir ret , ſeipſum in hebdomada bis ieiunio mace
cum adhuciuvenis , ampliſsimafamilia na- raret, folemnes ac quotidianas precationes
tam adolefcentulam inmatrimonium depeneintermitteret;eaqueſedulo obiret omnias
firet , & illi eius potiunda fpes omnis effet quæ Chriftianum hominem decet atque
fufa arqueereptas (nam & fortunaegens equum eft facere. iftisenim omnibus , fi fe
 M
IONV M
ISIT CARV
4:26 DISQ
U MAGI

Yellę nuncupatis verbis obftringere ,fucu. | ad hunc effe & um :nec etiam rationabi
cum ut pocitis thalamisfineulla difficulta- liscaula fuppetat cur.Dco vel Angelis
te potiretur. Hæcqueficelocuta, ac conftituto | bonis effcctus adfcribatur. VultValen .
intra quemrefponfum auferret die , le for as tia adhanc notamreduci defectum ex
que loci
tantum fibi bene . I am diſtantem non poſſe agere, nifi per
ficiumobtendi;iam nihil cun&tandum puta- medijlalterationem : unde Gi eadem
bat, quin id gratusaclubens acciperet. Sed caula non ageret proximè vel propius
dum magismagifque in eam rem cogitatio- ' applicata, quæ tamen agit in diftans, e
videns videtur ei , hoc naturaliter non
" nem.incendie,atquehucilluc varieinter vid
ſpam metumqueimpellitur,ex eius vultu doo Seri. Aliud fore dicit, ſapiens duntaxat,
mefticus.quidam Sacerdos conijciens aliquid profiteretur fe cauſam ignorare , nam
fubeffe, quofic diftraheretur ; eum blandè a . rerum naturalium vires & analogia
dorius, ac quid animo agitaret expiſcatus, cum effe & u fæpiùs nos latent. Aliud
e
-

monitis ſuis pervicit , ne amplius ad collo tiam foret, mea fententia , G diffenfio
quium ullum cum damone deſcenderet. Sic- foret inter fapientes , num id narurali
que fruftratus fua exfpectatione Germanus, ter fieripollit necne; verbigratia, ſia
nou longe abijt,quin ex pacti formulapænas i geretur de effectu producto in re pa
penderet. Nam nonadeòmultis poft diebus, cum diftanti: dubium enim eft , utrum
equoplana atque aperta via decidens, inque res aliqua poffit agere immediatè in
caput proruens exanimis momento temporis paffum àſe diſtans nihil in medium o
repertus eft. ] Hæc Reinigius. perando; & utrum agens ac patiens res
neceffariò debeant,elle.conriguæ ,fimul
QVÆSTIO Y, fecundum.contactum , quem vocant
quantitativumjan vero ſufficiat fe con
Quibus indicijs difcernendi effectus Magia tingere tactu virtuali(quem appellant)
ex pacto convento, ab effectibus Phyſi co quod paffum ( uum fit incra (patium
cis , & miraculofis , & arti illud,ad quod fe vis agentis poſt exten
faciofis ? dere . licet enim ſententia vegans D.
Thomæ plurium ſit, & probabilior;af
Bi nec miraculi , necnatura vis , nec i firmans tamen rationibus nititur pro
artificij folertia invenitur , pactum | babilibus admodụm , & graviſſimis vi
intercedit . Sed hoc ninis obſcurè ac ris placuit.b
breviter dictum.conſuevere Theologi Secundo, cenſent Theologi ijdem ,ad
latiùs explicare. « Ad dæmoniacan | demopiacair. Magiam pertinere tria
magiam pertinere, primò li opera na- ' quoque alia vitia , primum eſt , Gadhi.
turalem facultatem excedunt.quod lo . beantur verbaignota,falſa ,apocripha;
cum habet, si poſitivè concludatur res abſurda, nihil cohærentia ,que ad quem
adhibita non habere vim ſufficientem , non ſunt inſtituta:yel & aliqua nomina
Dei

a Caiet.in fumm .verbo incantatio.Vi& oria de Magia num.1.6 , Valentiadif.6.g. 12.puna.

2. in 22.Din, Th. b Scoto do Ocamoin 1.dift.37. Avicenn. Nyph. Frans. Valesso do alii.
 LIBER 11. QVÆST. IV . Izy

Dei incognitæ ſignificationis, vel etiam mentis Deus , in Sacramentalibus Ec

bonorum Angelorum ignota , vel ma. clefia ) item quando ipſe effe & us non
lorum Angelorum nomina in ſerantur, ' poteſt provenire, niſi å cauſa intellectu
quæ non novit Eccleſia ,de quibus per- prædita, & circumſtantia requiſita eius
eruditè differvit Guilhelmus Parifien - generis eſt, ut non vidcatur idonea , vel
lis. a idem erit,fiadhibeantur certi cha non ſolica movere Deum , vel angelos
racteres,aut figuræ aliæ, præter fignum ad effectum producendum : tunc enim
crucis, velipla.cruxnon utoportet lo- luce clariuseft, non nih à inalo ſpiritu
cata ,formataque , vel ubi non oportet effectum ſperari poſſe, v.g. Si quis à fta
poſita , velfuperfluecertis locis ac mu . cua reſponſum poftulans de rebus oc
mero iterata : denique li quid appona- minas vel precesablurdas & ri
cultis,
turaliud , nihil pertinens ad effectum , diculas adhiberet, quales ſunt Mago
qui talioperatione intenditur. Secun- rum apud Porphyrium, b & ijs geinma
dum eft , quando efficacitas operis tri- | Lacheſis apud Cl. Claudianum c illa
buiturcertisritibus atque obſervantijs rum fortallisimitatione confi &tæ .
quibuſdam peculiaribus,& ad hoc de E contra , quando huiuſmodi effe
Gignatis,verbi gratia,ur id fiat certis die aus miri conſequuntur à quocunque,
busvelhoris , ad certum ſtellarum fio , & quotieſcunque hoc applicatur, &ine
tum , fub certo numero crucium vel aliis cæremonijs vel obſervationibus
candelaruti,certa corporis poſitura: in meritò iudicamus effcctum effe natu
tali charta, talis coloris & figuræ . Ter- ralem.Sedulò cavendum hic duplex ex
tium eſt , quando viscollocatur in ob tremum , alterum nein hac difquifitio
ſervantijs alijs planè ſuperfluis & in ne temerè ftatim cenſeamus omnes ef

differentibus , v . g. ut ad expellendum | fectas naturales ; quia multoties dæ

dæmonem pili radancur,ut quis indua . mon quædam naturalia admiſcet, ut
tur telâ nunquam lorâ , operetur uno totumnaturale putetur: alterum ne te
pede nudo,diſon & us,ſparſo capillo , & j merè condemnemus, multarum enim
quæ huufmodi. ( ut D. Auguft. docet d ) rerum naturæ
Quando dicitur his omnibus , vel a- noftram ſcientiam ſuperant & fallunt.
liquo iftorum opus eſſe ad effectio Artificialia diſcerni poffunt mini
nem resmeritò plufquam fufpecta eſt; mo negotio, ſi vel magiſtratui (ad hunc
præſertim cum duo concurrunt. ſcili- pertinet in exteriori foro examinare,
cet , quod credatur res non eſſe pro- & publicum licentiæ teſtimonium his
portionata ad effectum producendum ; mirionibus dare ) vel confeffario ,
nec adhibeatur ex legitima auctorita quoad forum internum ,oc
cultè fiat artis demon
te : hoceft , quando is , quiinſtituit vel
præſcripſit hanc rem , ut ſignum ad ta ſtration
lem effe & um ,non poterat naturæ defe.
&um ſupplere: ( quod facit in Sacra
R QV -
a Sum.de univerſo cap.uk, b Epift.ad Axebonens. cde raptu Proſerpina lib.i. d.lib.21.
ciu.Dei cap.4.
 DISQUISITIONYM MAGICARUM

tullianusd Magos appellat circulatores

QVÆSTIO VI. ac Sophiſtas. Ego illis tertiam fpeciem
adiungo, mixtorum effectuum ex veris
An bac Magia quoſdam habeat effectus ve & fallis , Givè apparentibus tantum .
Tos, & quopactodignofcantur ? Adpraftigiatorios refero primò , quos
recenſui lib. 1.cap.4.item illud,quod de

omnes effectus eſſe præftigiatorios, tiarum cum Lamia apparatu atque un

vel credat omnes veros.fæpius dæmon tenlilibus ſcriptum à Philoftrato , quod

fallic,a quia mendacij pater eft:ideò fæ- fuit à nobise alibi commemoratum : &
pè perftringit oculos, aut lenſibus alijs quod de Empuſa feu yełw Nicepho
illudit vanã obiectâ imagine, nec rarò rus , feam fæpe infantem Mauritium è
Deusimpedit, ne quod in Magorum cubili, veluc mox devoraturam extu .
graciam facere vellet , ac poffet, id verè liffe , nullo accepto incommodo . Se
Liciat:quodcum cernit ; ad præftigiascundò , quod de Palete proditum ,incan
confugit, ne impotentia ipfiusdetegatamentisquibuſdam facere folitum , ut
tur. Quando autem & Deus permittit , repente convivium ſumptuofum exhi
& dæmon verum vult effectum produ , beri videretur:rurfus,ubi libuiſſet,om
cere ; fi is viresipfiusnon fuperet, nihil nia evanefcerent; lolitum quoque res
profecto prohibet , quominus verum emere , & pretium numerare, verùm
effectum producat Etenim caufæ natu moxnummiclamàvenditore ad emp
rales vernim effectum gignunt : uti illis torem redijile cernebantur : g Tertiò ta

poteft diabolus & activa pallivis appli- lia pleraque quæ de Simone Mago le
care : poterit igitur tùm effectus verosi gimus apud D. Clementem h Roma
producere. Minor propoſitio proba- num , cum ex aere novum hominem
tur , quia divino Dionyfio Athenienli creaſſe; quibus volebat , inviſibilem fa
anctore b donorum naturalium pec- ctum ;laxa, quali lutum, penetraße; ſta
cando ille nullum amifit : vnde fit, vt & tvasarimafle ; in igne pofitum non ar
vires naturales habeat valentiflimas, life; duas , velut lanum facies haben
diuturnam & multiplicem experien. rem fe oftendifle ;in ovem aut capram ſe
tiam ;eſlentiæ & qualitarum , quæ rebus immutaſle ; in aerem ſublatum volaſſe;
quibuslibet peculiares , lcientiam exa aurum plurimum exhibuille repentè;
ctam : adcò dit verè effeétum , quod cu- i reges facere co que deijcere potuiffe ;
pit,dare poſſit commodiſſimè.Pruden- falci præcepille, ut ipſa iret & meteret ,
ter itaque communis ſcholaTheologo camgue iviſſe & decuplo plus cæteris
rum duplices effectusMagiæ ;veros, & | meſfulleseundem , cùm eflet aliquando
apparentesagnofcit, Propter hoc Ter- Selene meretrix in turre quadam , &
accurril
a E Paustriplices funtMegie : veri.fali, mixri. bc.4.dedivin.nom . cpoll Origenem .
Auguft.eá Thom .Alp.à Caſtro de sujla here purit Vi& oria ubi fupra a. s . Spreng. mallei q . s.
Mich.Medina d.c.7 folo61.86 alii. d Apolog.c.23 . liedeidololat.c.9.e quodlibee deLamiis,
quaed11m adverſar.in Senecam . fh 18,hift.c.9. & Suidas ex appione, in verbo naoms
hl.2.recognition.com 1.6.conftit . Apoft.
 LIBRI II. QVÆST. VI. 129

accürrillet multitudo ingens ad cam transformans. Et aliquotiesfronti iliorum

videndam , turrimque circumcinxiffet cornua cervina latiſsima adiiciens , quoties
adítancium corona , feciſſe ut illa per videlicet è feneftris ad ſubitum spectaculum
cunctas feneſtras turris illius omni fi- profpicerent , ne rurfus caput & ora ad men
mul populoprofpicere & procumbere ſam referre poſſent.Atque ut oftenderet ſe pe
videretur ; deniquequod pueri incor. cuniam quoque pro ufu ſuo facilè conflare
taptiviolenter necati animam adiura- poſſe,trigintaſues bene ſaginatos,ex manipu
mentisevocaſſet, eiuſque adiutorio ta los fænieffingit ,illofque paſtum proxime Mi
lia patraret. Hæc Clemens. Addit non chaelis cuiufdam piſtorislocupletis, extrudir;
nulla Anaftafius Nicenus . Statuas ( in- proponitque venales,quo piſtor poluit precio :
quit ) faciebatambulare ,& in ignevoluta- hoc tantum emptorem monens, ne gregern
tus non urebatur, & in aere volabat, & ex novum ad flumen lotum compellat. Qua ille
lapidibuspanes faciebat : ſerpens fiebat , & monitione neglecta , cernit in flumine mani
i'i aliquas abas beftias transformabatur: pulos fluitare,ſuibusſubmerſis.Ergo diu ven
dras habebatfacies, in aurum converteba- ditore quaſito ,atque in taberna vinaria tan
tur ,in conviviisexhibebatSpectra omnis ge- dem reperto , in qua porre&tispedibus in ſcamo
neris:vafa queerant in adibus faciebatvide- no recubabat , dum ftomachabundusaltero
fi tanquam qua fua fponte moverentur ad pede correptum excitare vult ,eum à corpore
minifterium iis qui portabant,non viſi: effi protinus cum coxendice avellit: clarè Zijro
ciebat, ut multe umbra eum præcederent, ne quiritante; & obtorto collo emptoren ad
quas dicebat eſſe animas defun &torum . ab Iudicem trabente. Quid faceretpiſtor,in ma
his deſumpta, quæ in eandem ſenten . nifefto deprehenfus,ut fibividebatur, facino
tiam refert Glycas b Hiſtoricus. Quartò re ,niſi ut damnum damno adderet , atque de
huc fpectat illud Niceræ Choniaræb de l hac inſuper iniuria cum Žijtone decideret ? ]
Mago, per quem factum , ut cuncta ſua Ha &tenus Dubravius libr. 23. Denique ia
vafa remex frangeret. Quintò loco me. Etatoria illa Magorum de quibuſdam
moriæ occurrunt præſtigiæ Zyronis herbis , ut de verbenaca , de latace ; de
Bohemi (de quo etiam acturiſumus ſe- æthiopide , de chamaleonre apud Pli
quentis libri'capite ultimo ) bic artem nium & Gellium.d
fuam oſtentans , nunc fua , nunc aliena facie Talia denique quæ ( proh dolor) ni.
ſtaturaque, item in purpura de ferico ac con mis creduli Principes quidam , aliàs pij)
feftim in lana ac panno fordido , regi ſe offe- coram ſe fieri ſinebant, res ferreas ( li
rebat; ambulantique in terra , ipfe tanquam ne magnete ) argenteas pateras & fin
in aqua adnavigabat : aliquoties equis rhe milia .nagni ponderis ſuper menſa lo
dariis vettumi, gallis gallinaceis ad epiredium cata, fine funiculo, capillo , vel ullo in
fuum alligatis ſubfequebatur.Convivaspra- ſtrumento, ab uno extremo ad aliud
terea Regis varie ludebat : interdum manus fubfultantia , attrahere : chartam aba.
illorum ,neillas adpatinas porrigerevalerēt, lio ex toto faſciculo claw extractam,
in pedes boum ,interdum in ungulas equorum | in manu extrahentis manentem , nova
R2 indu.
a qu.zz infac.Scrip, bp.a. ann . c lib.4.de vita Emanue,in fin. dvide Gelli 10.6'12. Plin .
L.25 16.628
 13 @ DISQVISITIONÝM MAGICARVM
‫ܕ‬
inducta forma ter facere immutari: lubdititium adveniſſe, ſcriptores fans
fpecula fabricari, in quibus quæ remo- graves hoc arbitrati d . Verum Divus
tis admodum locis fiunt videantur: Auguftinus libro de cura.pro mortuis c. 1S.
trium horarum ſpacio arbuſculam ve affirmanter afſeveçat ( quem plerique
cam ſpitamæ longitudine è menfa fa- cum Toſtato & Lycano ſequunturNeo
cere , ut excreſcat ; ut arbores ibidem l recici , alibi à me laudati:) d , verain Saw
frondiferæ & fructiferæ ſubito enal. | muelisanimam apparuiſſe Sauli; non vi
cantur : certò lucernæ lumine accenſo carminis Magicievocatam ( hoc enim
efficere , ut quotquot adfunt mulieres, rectè Tertullianus & fequaces eius re
veſtibus ſe nudent , & quæ natura do- fellunt ) ſed Dei imperio adventantem
cet tegenda oculis obijciant, & ficnu- ut impium Regem corriperet eumque
dæ tripudiare non deſinant, quamdiu ad pænitentiam , denunciato mortis
ardet in medio appenſa. lucerna certis metu.provocaret. Hæc mibi ſententia
inſculpta characteribus , & leporino a. videtur verior atque fecurior. Noner
dipe plena, & alia in huiuſmodi, quæ dú enim adverfarij fatis efficaciter ree
novitij circulatores ex Baptiſtæ à Porraſpondere
{pondere clariſlimo teſtimonio librisyo ;
fcriptis & dilciplina obtrudunt : quo- racidæ f ,ubi de Samuele ilta legimus,
rum cum nec naturales , néc artificiofæ Et poft hoc dormivit ( hoc eſt mortuus
caufæ idoneæ proferantur , præftigijs quievit ) & notun fecitRegi ( cui, fi non
adſcribi debent..
Sauli ? & quando , non hac vice ? ) com
Verorum effectuum exempla ſunt fecun- oftendit illi finem vitæ ſuie (prædixit , cum
dum pleroſque ſerpentum incantatio ; die craftino moriturum ) & exaltavit vo- x
de qua Propheta. a Furor illis ſecundum cem ſuam de terra in prophetia. quid hoc

fimilitudinem ſerpentis,ſicut afpidis ſurda eeſt, niſi egreſſum ex inferno , qui eſt in
obturantis aures fuas:Qua non exaudiet vo terræ centro ? quid hoc , niſi quod lor
cem incantantium , & venefici incantantis quens propria voce proplietavicrutique
Sapienter: item figna & prodigia pſevdo . non alius, quam ille qui inortuus dore $
prophetarum in Evangelio DiviMat mierat. Nec obſtat , quod obijciunt, ..
thæi b & quæ ſuis locis docebo poſſe eum dicere , Cias mecum eris, quod de
fieri , & facta fuille. Duo funt in lacris vera Samuelis anima dici non queat:
litteris , de quibus admodum ambigi- quia hæc in limbo ,Saulin inferno.quo- x
tur, an veri , an apparentes tantum eſſe modo mendacium tribuatur Prophe
· Otus fuerint. Priuseſt de ſuſcitato per tæ ? non inquam hoc ol ſtar , velenim
Pythoniſfàm Samuele c.illuforijs annu- poffunt illa verba ( ut ait B. Auguſtinus
merant : qui volunt non ipfam Samue- $ ) ad fimilem mortis conditionem re
lis animam , ſed dæmonem larvarum ac ferri,quafi dicat, cras mecum eris , non
unus
a Pſal.2 7.verf.6 . bc.24.V.29. C1.San.28. c Tert.li. de anima 6.59 . Cyr.l.de ador.ſpi.
Anajt.9.17.inſerip. Auffor qu à Gentilib.propoſitorum.qui falfo dicitur Iuft.mar 9-57. Auctor
lii2 de mirabilibus S Scrip.cz. ea l.queft.ver. novi Teſta.q.27 quilibrinon funt D. Augufto
ipfe tamen Aug videtur huc inclinarein refponfiad 99.Simpliciani, & ad 99: Dulcitii: aperte
vero tenuit D.if.Bafin cap 8.1/.Euch. Bed. Hildeg.do Salisberienſ. 2. Poly.c. 27. do abigen,
non parum D.Tho.non uno loco. e Comment.in Here.Oera adv.458. ad de Martini Marri.Hy
posy.hg.Reg. nic Alphon Mendozamin Quodlibet. fErclefia.c.49.v.xl. gadz . qu.Simplisi
 LIBRI IIT . QVÆST. VI. 2331

dnus viventi ,ſed unus mortuorú.cra- | advertentibus ( pectatoribus , centens

ftinus tibi dies ultimus illuceſcet. Vel virgas ſubtraxiſłe & earum loco veros:
fanè ad loci & habitationis vicinam re terpentes virgis mole æquales fuppo
ferentes, dicere poffumus : eum aliquo fuifle, tam fubitò & fubtiliter ut Æ
elle, qui in eadem eſt urbe, licet non in gyptij ſpectantes omnino crederent ip
eadem domo Limbus verò Patrum & ſarun virgarum fic commutatam for
locus gehennæ eiuſdem inferni ſunt di mam fuiſſe. & propter hoc erroneum
verla habitacula, ut domus unius oppi iudicium ſpectatorum , dixiſſe ſcriptu
di. Plura dehac re dicentur poſtea hoc ram virgas in dracones converſas ,non
eodem libro 9 26 fect.4 . rei veritate , led hominum opinione,
Pofterius dubiú eſt,de Magis Ægyp- Quarè volunt fimilitudinem in eo po
tijs, qui cú Moyſe demiraculorú patra. fitam , quod ſicut Moyfis-ſerpens ve ".
tione certarunt. Sic enim fcribitur: Fece rus , ſic & veri fuerunt Magorum ſer
runt etiá ipſiper intantariones Ægyptiacas, pentes: non autem in eo , quod ficut er :
& arcana quadă fimiliter,proieceruntq; ſin- virga Moyſis tanquam termino ex quo '
guli virgasfuas,qua verſe funt in dracones. ccepta converſio,productiſerpentes, ut
in alijs quoq;multis poftea a dicuntur, terininus in quo deſije converſio : fic
fimiliter acMoyſes fecifle b;conatitandem etiam virgis Magorum acciderit , ſcio ' ,
finuliter ciniphes producere irrito co cur hoc dicant , & quid adferant cau-
nacu :nam additur c,nec facere potuerunt. ſæ,tamen (mea fententia ) nihil repug
Defendi quidé poreſtſententia putātiú nat Philolophiæ placitis, li cam D. Au
hos Magorú ferpentés ac ranas præſti- guſtino & Caietano dixerimus, ex ve. "
grofas dantaxat fuiffe d. Veruntaméfarisvirgis, ut ex materia converſionis ,
lidior & probabilior mihi seper vifa sé veros ſerpentes & ranas prodijſſe. ſunt
tentia cæterorue; quia ſcripturæ magis hæc animalia inſecta & de numero im
confentanea ,nec abhorrenisà Philofo- perfectorum , qua diabolus brevitem
phiæ ſcitis.Nonne dicunturMagi fic fe pore ex putrefactis virgis potuit proc
ciſſe quemadmodú Moyſes :fed iſte ve dusere , neque id vires eius fuperat.
ros ſerpentes, veras ranas produxit. si nam quod folis całor multis diebus ef

Magorúapparentes tantú fuerunt,cur , ficeret , id ille'poteſt exiguo tempore,

fraudem Moyfes no derexit :an & illa applicando activa,quæ novit ad hoc ef
in re rany graviDeus decipi paffus:-curficaciora. Nihil ne ergo inter hæc mira -
Magi dicunturconati ciniphes ' , nó po- | magorum & Moyſis intereſt ? primo
tuiſle : fiveros ciniphes producere non quod Moyſis operatiomiraculofa,ma
conabantur. De modo huius produ- gorum miranda tantum . deindè . Gly
&ionis adhuccótrovertitor.expeditior camaudi,& ipfi quidem virgas in ſerpentes:
eft ratio corumf,qui diabolum , non commutabant , verum virga Moyfis ipſorum
4 R3 virgas

a Exod.7.0.11. b viilid Ex0.8 0.177.cdic.8.v.18 d Sic Phil.l. 1. devità Moyſis Los

feph.b. 1:antiq;D.Iuft.Dia.adv.Trip.ee auctor libri refp. ad quaft. Genrilium . q.26. Ter.li. de
asima 6.52.Hiero. Ambr.in 2.Tim . 3 : Procop. Rupért. Riab Hugo in Exo . e D. Aug.l. 3. de
Trinit.c.7.4 8.6 l.85.queftionum q.79: Theodo.in Exo.9.18.Glycap. 1.Anna.D.Thom . Lyra.
To.Burgen . Caier. ff Tofta. T.Chies, Lipomani
 DISQUISITIONVM MAGICARVM

virgas deglutiebat: mutabant & ipſo aquam
in ſanguinem , ſed immutatam femel natura
priori reftituere non poterant : educebant &
ipfi ranas, ſed ab iiſdem ades Ægyptiorum
repurgare non poterant: ijſdemfacultas erat
cuius cancellos collo & capite promi
nebat,defpicientem , immanibus fubito
fronte protuberantibus cornibus de.
honeſtat, & à repagulis ferreis mágni
tudine ramolæ frondis fic illaqueat &

..
Ægyptios vexandi,fed fedandi ſupplicii po- ſuſpendit:ut per clatros caput retrahere
teftatem nullam habebant. Quin etiam ipſo- non valeret, præcipitij vero altitudine
rum corpora Deus magis poftulis afflixir, deterritus, fe demittere non auderet.Ita
quàm reliquorum : ut binc manifeftum fie- coactus corniger , pacta ſalute prius
ret , non folum ipſos pænas divinitùsirroga- mutua, & diſrupto ligamine ,raptorem
tas inhibere non potuiffe,fed etiam cum cete cum præda dimittit , qui rurſus nube
ris eadem fupplicia pertuliſſe. cava cectus in aerem ſe levavit:alter de
Mea igitur fententia,illud de Samue- poſitis cornibus , magna cum ſpectad
lis anima omnino pertinet ad mixco tium voluptate,falvum in cænationem
rum claffem . Vera enim fuit Samuelis caput retraxit. Credo volarum accidil
anima, quæ apparuit: fallitas tamen ſiuè re : fed dæmone equuleum ſublevante
deceptio fenfuum in eo reperitur, quod non proprium , qualis eſt àvium : fieri
viſa obtemperare voci Pythoniſfæ : item poteſt ut raptor verus & rapta vera.de
corpibus illud alterum totum puro
quia verum luum corpus , aut veram
fyndonem non attulerat , ut videbatur . præſtigioſum .
Alterum exemplum de Magis Ægyp Reſtar quo pacto effectus finceri à
tijs , li fequamur ſententiam agnoſcen- fucatis dijudicentur. Cum hæc mira
tium duntaxat celerem ſuppofitionem non à Magis , fed ab ipſo dæmone perfi.
ſerpentum , pertinebat ad mixta :fi verò ciantur : non poterunt Magi perfi
placeat ſententia D.Auguſtini,pertine- cere , quæ dæmon nequeat ( ur incautè
bit ad vera . Lubenter etiam his mixti quidam b ſcripſere ) led quæcunquç
generis annumerem mirandam narra dæmon revera poteft efficere , ea per
tionem Roberti Triezij Inſulenfis a dedæmonem ex pacto poterunt Magi,
certamine duorum Magorum . Rapue Quo fundamento polito recte luper
rat unus puellam formâ egregiâ , & e ſtruitur ſeries regularum ſequentium ,
quo ligneo impoſitam per aera abſpor- veluti columnarum huiusædificij. l.re
tabat. alter in caſtro quodam Burgun - 1 gula , ſi effectus magicus eiuſcemodi
diæ ,celebri convivio præſens, quod ca. fit ,ut potentia dæmonis ſuperet ( qua
ſtrum raptor prætervolabat, carmini- | lesſunt, qui ſoli divinæ omnipotentiæ
bus cogit raptorem in caſtri aream del reſervantur, ) tunc effectus cenferi de
cendere, & immobilem illicoram om- bet præſtigiatorius . 11. regula. quando
nibus mæſtum cum præda erubeſcente non conſtat effectum ſuperiorem effe
liftit.Nec ſegnilis captor , nihil tale me viribus dæmonis , res planèdubia eſt,
tuentem , eum à quo ita vinctus, laten- & oportet recurrere ad circumſtancias.
ter incantat & è feneſtra editiffima, per ratio dubij , quia nec dæmoni Deus
ſemper
ab de technis & impofturis demon.c.s. b Ananias Remigius d alii recentiores .
 LIBRI II. QVÆST. VI.

femper permittit facere quicquid pof-
fet, Deo non impediente :nec dæmon
"femper vuk yerè facere quicquid face
se permittitur: ſed gaudet præftigiator
hominum deceptione Vtrum verò ef-
fectus ſuperet vires dæmonis, id lucu-
lentius docebitur mox dicendis a .
YÆSTIO VII .
An Magi poſsintfacere aliquod verum
miraculum .
X dictis in fine præcedentis quæ
ftionis manifeftum fit , idem effe
U
lum hoc tractatu me non accipere pro
quovis admirando effectu , ut capiunt
prophani ſeriptores: led Theologos ſe
qui, qui ſtrictiùs ſumunt, pro eo quod
Græcitd Oeyaseffe &tu tantum producto
præter & ſupra naturæ creatæ vires.
( verbi gratia , cæco nato vilum reddi
re,mortuos fuſcitare. ) Quando autem
effectus reſponder viribus creaturæ , )
v.g.ciere pluvias ac ventos,à febri fana
re & c. ( id baõua folent vocare , non
niiraculumfimpliciter, fed cum addito mio
raculum fecundum quid, feu reſpectu noftris
vel mirum aut mirabile. Hæc mira rurfus
dividunt in abfolutè mira , quæ fimplici

quzrere. V.Magus aliquid pofsit, & :V.da ter & fecundum ſe digna forent admi
mon aliquid foſsit: quoniam Magi opera ratione ,etiamfi caufas & modum ſcire
vi pacti à dæn one perficiuntur, Mira mus quo fiunt, & in mira fecundum quid
culorum ergò editionem Magi olim fi feu reſpectu noftri, qui ea admirantur ,
bi vindicarunt. nam apud Clementem quia caufas neſcimus, non admiraturi ſi
Romanum , b Simon Samarita gloria - cauſas cognofceremus.e
tur, nihilnon quod velit ſe poſle facere , Noræ vero quibus mirum à miraculo
fibique obtemperare omnia . Porphy diſcernatur , nunc mihi iftæ occurrunt.
rius libr.defacrificiis cap.deſpeciebus demo prima, ut dixi, lieffectus fuperet, vires
num , fcribit, quoties ſuon m prodigio - reicreatæ & naturam , miraculum erit.
rum machinas dæmones adhibent, | 2.Si effectus non habeat propofitum fi
multa cos naturæ
confueto ordine alie- nem bonum , para ſalutem ſpiritualem
niſſimaefficere.Idcircòilloslamblichus vel corporalem , fed tantummodo fine
evocat Deorum pedeſſequos,quiadmiran . malum , ut puta curiofitatem , vel quid
dis operibus Deorum veſtigia ſubſequi aliud bonis moribus,aut veræ fidei re
proximè videantur. Eadem fuit exiſti pugnans ,non eſt miraculum.ex hoc ca
matio poeraram ; quorum ſuis locis pite probatur,prodigia illa, & ſtupenda
verba fortaffis inſerentur commodius . Antechriſti opera , vera miracula non
videntur in hunc errorem incidere quis futura,fed falla, ut D. Paulus Theflalo
dans recentiores. dum inquiuntd , na nicenfibus ſcripſit. hinc patet quid de
tura leges in magicis operibus non atten curatione ftrumarum illa Elizabetliæ
dendas . Nos hoc diligentiùs ferate- į Anglorum reginæ , hæreticæ princiris
mur. fit iudicandum , fi faciat in fielei fuæ
Obſervare lectorem velim , miracu- confirmationen , ut Gnato ille Too
keruis

* 19.7.6 & bl,derec. c demyt.Ætydp c.1, d Nic. Remigius l. 3. c . 12. Spondan in Home
Olyf. c-vide D.Tho. p. 110.2.4,hd 2. D. Aug.lib , 1c.de ciu .Drir.16 .
11:44 DISQVISITIONVM MAGICARVM

kerus affirmat.3 .dæmonum mira fæpè nem , ut quando dedit prophetiam

deficiuntin minimis, miracula perte Balaamo & Caiphæ : in fallæ fidei con
cta ſunt,utpote Dei opera, patet. Exodi firmationem nec dedifle unquam , nec
s enim mendacii
4. dæmonum mica veris miracula lu- confirmationem poteſt Deusmiracu
pervenientibus cuaneſcunt ut virgæ lis comprobare , quàm poteſt ipſa ve
Magorum decoratæ à virga Molis, & ritas mentiri. Itaque miracula vera
oracula dæmonuin coram fanctis ho- pſeudoprophetarum fin nomineChrio,
minibus abmutuerunt . Denique mi iti eduntur , & proinde in veræ fidei
racula funt,per apertam & teriam Dei confirmationem . Ex his paterdiligen
invocationem, mira magorum ,femper ter diſtinguendum inter hanc illacio
admixtis ablonis,abditis, vanis, ridicu nem : Fecitmiraculum ,ergò fides ejus
lis aut ſuperſtitiolis precibus vel lignis. eft vera , & hanc; fecit miraculum ve
His pofitis. rum in confirmationem fidei , quam
Sit 1. Concluſio, Miracula propriè di profitebatur ipſe , ergò hæc fidesiplius
da nullimagi poſſunt edere . Ell commu crat vera. prior enim falla eſſe poreſt,
nis Theologorum cſententia, & pro- quia per infideles Deus potelt miracu ,
batur primo , quia facere miraculum lum -operari : polterior ſemper vera,
eftpotentiæ infinitæ, & idcò divinitati quia non poteft Deusad fallæ fideicó
selervatum.omnis etiam creaturæ po firmationem per ullum operari mira
tentia naturæ cancellis limitatur: alio- culag. Confirmat.noftram concluſio
qui non haberemus efficax argumen . nem dictam Nicomedi de miraculis
tum probandæ veritatis fidei , quam Chriſti loquentish, Nemopoteſi bécſig
femper Eccleſia miraculis aftruxit: dina facere,niſi fuerit Deus,cum.co Præterea
.imitara Salvatorem noftrum , qui hoc hæc eft fententia Origenis lib. 2. contra
argumento probavir,excuſarinon por, Celſum D. Auguſtini. libr.3. de Trinitate
fe Judæorum incredulitatem , propter cap.8 . & D.Ifidori in cap.non mirum.26 .
manifeſta miracula coram ipfis edita: el quaft.2 . Plura de hac re, & pererudita
Siopera non feciffem , queremo aliusfecit : Franciſc. Toletuscommentar.in loan
peccatum non haberent. Si objicias àma nem : ubi tamen quodait ; dæmones a
fis quoque & perperam de fide ſenti- liquandaca facere, quæ miracula non
encibus nonnunquam miracula .edica modò videantur , fed & ſint, id cautè
fuille : & ideò miracula non debere i legendum , miraculi namque vocabu
cenleri efficacem fidei probationem : lum extendit ad mira quævis & fpuria
Occurram : folere Deum aliquando miracula :quod repugnar communi in
hanc gratiam gratuitò etiam talibus ter Theologosvocisacceptioni .
largiri , led id in veræ fidei probatio 2. Concluſio; nec etiam poffun: Magi
opera

2 Exod.7. 6 D. Iuſti.in 1.Apol.Chryf libcontra gentesde S. Babylo. c Alex de Hal 2.p.

4.4.D.Thom .D.Bona.Fr.Vido.fuper num 18. 19. Aug. in 2. q.uni de dam . de qui gentilium
exemplis oprimè reſpondet Mich. Medina d.c 7.d Greg.l.27. Moralium c .&rclo.15.0.24.f Mati.
7.021.g vide Maldon Acum add.val.b 20.3.4.2 .
 LIBER II. QVÆST. VI.

operari abfolutèmira. patet id. quia nihil , Anton. Torquemada f quibuſdam ra

reverâ abfolutè ,& perfe mirum , quod gni Neapolitani locis , quando fæmi
non idem fit miraculum . Quo lenſu næ enituntur , puero naſcituro præire
prolatum illud propheticum.a, Benedi unum vel plures ranunculos five rube.
& us DominusDeusIſrael, qui facitmirabi- tulas : quorum ſi quis terram conti
lia folus , b & illud,quifacit mirabilia ma- gerit ( Itatim verò incipere ſaltitare huc
gna folus.c illuc ) confeſtim p: erperam emori.
Quædam ignaris cauſarum ſolent Quapropter folere foreis infterni to
videri abſolute mira, quæ non luntor tum ſolum , & parietes undequaque
ta ex cauſis naturalibus,ut illud , quod | auleis conveſtiri, ne funeſti ante ambu .
refert Curopalara, demortui Michae- lones iſti, dum cadunt ex utero , vel
lis Cerularii dextra in crucis figuram ſubfiliunt, terram contingant. ideò
conformata ,quæ firma manſit.Sed de etiam obſtetrices lebetes penes ſe ha
ceptionem aperit Baronius tom . 11 . bere ſolitas , vel poculum aliud aqua
ann ,anno 105 8. defuncti hominis ! plenum , in quod animalcula hæc co
membra calentia ,quam quivelit reci- niiciant, & probè obturarum deferre
perc formam & fitum & obrigeſcentia ad fluvium , ibique demergere. Hoc
frigorc ficimmobiliter permanere. Et ! ille, ut certâ compertum famâ refert.
addit ſapienter debere talia eſſe mira- Si fir, fieri puto dæmonis artificio : qui
cula ſchiſmaticorum humana arte hasranas mentitur, & ad malefici cu
compolita:addo & hæreticorum . juſpiam petita, puerperam interemit ,
3. Concl. Magi poſſuntoperari multa Deo id juſtıs de caulis permittente :ſinc
mirabilia fecundum quid , feu reſpectu 10 hoc permiſlu nihil eum poffe ,hinc ma.
fri,demoneadiuvante, & Deo permitten- nifeſtum fit , quia non modò potuit
te concluſionis probatio inde peten- quod erat optatiſſimum , arbitrio ſuo
da,quòd plurimifunt, miri & occuli Jobum lædere:fled nec perfidum re
effectus rerum , quos omnes optimè
..
gem mancipium ſuum decipere : &
novit diabolus : & quoſcunque natu imò nec porcos invadere. b Hinc fa
raliter novit poſle produci, coscler ctum , utcum Neroni Imp , nec inge
rimè , non tam en in inſtanti poteſt nium ,nec opes, nec voluptas, nec ftu
producere. Quarè ( quod alicubi dixit dium ,nec præceptores deeſſent: nun
D.Auguft. ) difficillimum eft homi quam tamen , per illum , Diabolus
ni intelligere, quouſque le diaboli po magiæ vel unum experimentum edere
teſtas exrendat ", de qira propheticus poterit: ficq; Nero inagicen contemp
fermo profatur. d Non eß fuper terram ferit, i videlicet non paſſa fuit Dei pro
poteftas, que comparaturii , quifactus.eft , vida bonitas hoc inſtrumentum , ad
ut nullum timeret . Nolo raula conge- nocendum aptiflimum , fummæ po
rere , pro cunctis unum fit exemplum centiæ & malitiæ depravatiſſimæ ac
plenam admirationis narratum ab ¡ cedere.
S. De

ad.c3.n.7 . b Pſal.71.7. 18. cP ;135.4. d lob.41. v.pen. e fortiflorum diab. flobeli tyn
2. g3.Reg,22.v.22. h Matth.8.v.31. i Vide Pliele30.6.2.

DISOVISITI
148
De hoc mirorum genere futura | animos oculoſque intuentium fallarz
prodigiofa opera Antechriſti ,
RVÆSTIO VIIE
Quo pacto magiper diabolum hæc mira
efficianta
Cientiam cuncta dæmones operari
velactione immediata per motum
SCIE
localem , vel mediata: idque duplici
ter vel illudendo ſenſibus , vel ap-
plicando activa pallivis per alteratio-
eft communis do & ri-
na Theologorum . a operantur ergò per
motum localem per alterationem , & per de
lufionem .
Quoad motum localem inferiora cor-
poraparentangelis , adeò ut & cælos
rotare queant :an de facto fint tales or
bium motores, alibi difquirendum : fed
cùm queant eos movere, fequitur nul-
lum adcò vaftum effe corpus,utid dæ
mones , quadam impulſus impreſſione
loco movere nequeant, dummodò ta-
men ea morione ordo univerſi non
turbetur : quarè nec integrum elemen-
tum loco ſuomovere valebunt, ( quo
pacto capienda quæ Firmilianus ad D. bus fupernatafſe : atque ita ad rem illam ,
Cyprianum ſcripfit.quæ de terræ mo
tu locali ſeu partiali vera non forent ) nihilum interiiſſe, uſque adeò ut nullum in
nec poterunt etiam cælorum curlum
mutare velimpedire , c Movereverò i miraculuni.
corpora localimoru poteft dæmon ve.
Jocillimè , & quo vidimus motu c & .
los celerrimè moveri. Vndè fit,ut que
at renı aliquam oculis fubtrahere, & a
liam ſubſtituere tam præproperè , ut
ONVM
MAGICARVM
eilque perſuadeat prioris in hanc po
ſteriorem integram converfionem , ta
les credende gentilium metamorpho
ſes , Diomedis fociorum in aves, &
Iphigeniæ in cervam , ut d D. Aug.ob.
ſervavit, & fraudem aperuit Aftyrius:
cujus factum e Euleb . ab oblivione
vindicavit.Caſarea Philippi,quam phanii
ces Paneada vocant,fertur vittimam quan
dam in fontes, qui illicex radicibus montés
Panei prorumpunt, ex quibus lordanes pro
rumpere dicitur: in quadam diei feftiGen
cilium ſolemnitate,mactatam coniici:atque
eam demonis vi ac poteftate mirandum in
modum abeorum aſpectu evaneſcere , mira
culumque videri preſentibus valdè memor
rabile
. Quibusdum gerebantur Aftyriž quos
dam tempore fortèinterfuiffe, ac cum vide-
ret tam multos illius rei admiratione obftu-
pefactos,eorum erroris admodum mifertum .
effe : deindè ſublatisin cælum oculis Deum
omnium moderatorem per Chrifum fuppli
cem ,precatum ,utdamonium illud ,quod po
pulun tantò errorececaviſſet , comprimea
ret, ipfum fraude at fallacius,quas bomini
busfoletintendere,coerceret: Hoc modo , cum
Deum oraviſſet , repentinò victimam fonti
quam tantopere admirari conſueverant, in
pofterum ex eo loco, ex ea omninò ederetur
Alter modus erat alina paßivis applie
cando,per quem alteratione live muta
tione reruin mirabilia fæpè facit, quo
rum naturales funt caufæ :fed nobis in
cognitæ , ipfi notiflimæ. Videt enim
natura

a: D. Aug.lib.de divin.de c.3.ds.coliz de Trin.c.7.8.9.Diu .Th. Soril.9.de iuft.q.3.Vi

dor. -- Anglesjupr.Molina do Valentia in I p. bepift.s, D. Tho.qq. difputatisqu.16.4.10 .
# 218.de civit. Dei c.18 . 11.7.Ecchhiffrollo
 LIBRI II. QVÆST. VIII. 147
naturaliuna rerum omnium ſubſtan , ſubſtantiam , modum, vel celeritatem
cias,& proprietates peculiares lingula-, admiranda producunt. b Nunquam
rum perſpectas labet , commoda no tamen hæc opera naturæ cancellos ef
vit applicanditempora, folertiæ, & ar- i fugiunt, cò quod vim naturalem cau
rificii vix eſt quicquam quod ignoret: principalis
fæ non excedunt. Inlunte
quid cnim , adeò diuturna & aſlidua | nim reverå hi effectus in iplis naturali
experientia atque obſervatione , non | bus agentibus,eomodo applicatis ;qui
.
Gt affecutus?præſertim cum norir cun bus agentibus diabolus nihil confert
& a , quæ boni angeli à mundi exo : - applicando , præter conditionem ſine
dio patrarunt , & quæ homines exco qua effectus iſte non produceretur. li.
gitarunt , & plurima per bonos ange cet enim dæmon utatur rerum appli
los, Dei juffu Satanæ revelentur, quæ catarum vi naturali , operatur tamen
illi à Deo didicerunt.a Itaque fæpenu- ) iple potillimum per modum artificio
merò efficiuntur multa , quæ naturæ lum.Sicut coquus,cùm ſuave edulium
foliusoperatio nunquam feciſſet, niſi concinnat, mediante arte per ignem id
dæmoncs illam artificioſa applicatio- excoquit, licet ignisnaturaliter opere
nejuviflent, atqueilli tunc agentia na tur , quod ſolus ignis niſi tali eflet arte
turalia,utinſtrumenta ſumunt, inſtru • applicatus nunquam effeciſſet. quid
menti verò conditio eft, effe &tum pro tamen hic coquus igni confert , nili
ducere , non tantum naturali ſuæ vir- modum & conditionem , fine qua non ?
cuti æqualem , ſed longè etiam excel- '; viin verò , quæ cauſæ phyſicæ nomen
lentiorem ac agenti principalis , à mereacur igni nullam infuit . Duo igi
quo inovetur facultati reſpondentem . tur hic obſervanda. Primum quod nec
Securis ex fe duntaxat , virtutem ha- fola activitas rei naturalis fecundum fe
bet fecandi; ſed quatenus eft inftru debet attendi , nec ſola quoque ſecun
mentum periti fabri , poteſt menfam dum fe applicatio dæmonis: led vis na
velftatuam facere. Calor nativus , qui , curalis, ut applicata à dæmone ſecun
eſt in humano ſemine , qua calor dum , quod cauſa inſtrumentalis in his
eft , poteft calefacere, rarefacere, ſe- operationibus eſt res applicata ; cauſa
gregare , & condenſare; ſed qua in principalis ipledæmon applicans:Qua.
frumentum eſt animæ ; póteſt olla, rè ut dicatur effectum non poffe natu
nervos, carnem generare, Pari rationeraliter produci; debere eſle talem , qủi
intuemur cauſas iſtas naturales à dæ- | utriuſque cauſæ conjun & tæ ſuper fa
monibusapplicatas, fuis ipſarum pro- culratem . Hæc de alteratione, nunc de
priis viribus quodammodo præſtan- deluſione.
tiora effecta dare, quia quæ fecun . Quando nec motus localis, nec ap
dum communem fuum curſum nun- plicatio hujuſmodi ſatis juvant , tunc
quam produxiflent, li à dæmone non folentmagiconfugeread circulatorias
fuiſſent applicatæ : ea nunc, ut à dæ- deceptiones, & mendaci ſpecie fenfi
monibusmota inſtrumenta , quoad bus illudunt humanis, ita ut quæ facta
S 2 minimè

a D. Aug.hz.deGenef.adlie.c.17.0 D Thorp.q.110.6.2.ad 3,& 1.3 adu.gent.c.103;

 UM
SITION ARVM
148 DISQUI MAGIC
minimè lunt , à deceptisfacta puten- | apponitur longè aliud appareat. Quo
tur. Deceptionis nomen latè diffundo caſu ſolet dubitari' , num corporiad
utpræftigium ' , deceptionem & erro . dito vis naturalis infit hoc faciendi:'an
rem comprehendat: quæ folent diftin- verð dæmon qualitatem illam obje
gui.a Decipitauté drabolus tribus ma cto imprimat : an verò tantum inipfo
ximèmodis permutationem ,mutando medio qualitatem producat: quâ mc
vel objectum ',vel'aerem medium , vel diante ſpecies per medium delatæ lic
ipfum organű , quod cæteris quia me inodificentur , ut cauſam præbeant,
lius.nofter Molina b explicuit, eum ſe- 'cur objectum , quam eſt, aliud appa
quamur : docer ergò ex parte.quidem ob - reat ; co modo , quo velum cæruleum
icæti hoc poffe,primò oftenfarum rerum per dioptram viridem viride appa.
celeri agitatione , ſubitâ occultatione; ret..
yariâ collocatione ; feparatione vel Ex parteaeris medii hæc faciunt ,pri
conglucinatione: latente : ut faciunt mò fi impediant ne ſpecies ad ocu
circulatores agyrrę;variisligaminibus, lum vel alium ſenſum deferantur. v.g

globulis , fcyphulis, &c . Secundò; per quando viſui totum objectum , quod
artem perſpectivæ , certâ quâdam di coram eſt,occultant, vel aliquam ejus
{poſitione objecti in ordine ad oculú partem tantum , zi ſi medium imbuant
videntis, verbi gratia, cum lineæ con- aliqua qualitate', qua fpecies per me
fufo ductæ ordine ( ut fit manifeftum , dium tranſeuntes, fic modificantur,ur
quando quis directè ex adverſo illas objectum non quale eſt repræſentent,
videt ) aſpicienti per foramen , velro- v.gi ſi aceto commiſceatur fal , & lin
tara tabula, ſpeciem exhibent artificio- teus pannus id acetum benè imbibat ,
fæ alicujus picturæ . Sic volunt Docto- poſtmodum verò fuppofita candela
res gravillimi c juncos & paleas humi inflammerur pannus,ſpecies , quæ dife
ftratas , G lucerna de cera & corio ſer- fundentur per medium hac Hamma
pentis ſulphurato acc enſa infe ratur ; , ill uminatum , formidabiles admodum
videri ſerpentes ſaltitantes : ego hoc facies præſentium exhibebunt. d Item
exemplum ad mixtam Magiam ex na Gi de femine afinino & cera fieret can

turali & artificioſa malim referre. 1 dela , quæ fola in convivio luceret ; 0
Tertiò , cùm formant lubitò ex cle mnes ( G fas credere Pariſienſi Anti
mentis , potiſſimum acre objectum , ! ftiti e ) convivæ viderentur onoce
& illud ofterunt ſpectatoribus , v.g: 1 phali. 3 ; ſi medium circa iplum obje
quando vel'ipfī affumunt , vel alte- etum inſpiſſetur , muratur objectif
ri rei circumponunt corpus aereum afpe & us: ut quando denarius injectus
favè phantaſticum ', fimile rei putati- , in ſcuteltam aquæ plenam ;viderur ma.
tiæ . Quartò, Cum apponunt corpusali- ior , & jacens in fundo , apparetin ſu-
quod mixtum ,puta minerale; quod vi perficie.Eodem pertinet,fi vapores in
luâ naturaliſit in cauſa ,, utcorpuscuitermedii: aeris . condenſentur , unde :
contin
a vide Valentiam in 1.p.diſ:4.9.2.pur.&ti 2.b 1.pq11r.art.4 : D. Bonaventur. di Gab.in
ad 8. Guil Parifienf.p.ul.deuniu.c.zz.d Molina ubifupra.cGuil Parif.Tupra 6,22.
 LIBRIIT. QVÆST . VI .. 1410

kontingitue luna multimodis minui & oculus eſt incluſus,digitoque compreſ

mucari videatur, & ut putemusà galli- ro eleves veldeprimas oculum , facies
naceo trahitrabem , cùm revera feſtu : ut res ſimplex gemina videatur. ſecun
cam trahat. 4. fi moto aere medio fimul | dò , Si humores agitentur vel pertur
ſpeciesmoveantur,undè fit ut navigan , bentur, res aliter ac ſunt conſpicientur ,
tibus videanturad navigij motum ar ur contingit ebrijs ac furiolis , quicre
bores moveri : fic fecit diabolus , ut dunt
Claudiazonam navis , quæ vehebat Ma duplicem folem do geminas ſe cernere:
trem Idæam fequi videretur , si non Thebas,
nunquam contingit falli ſenſum ex va- Huc referendæ ſunt ludificationes :
ría conformatione vel multiplicatione zedechiæ ludæi , qui fuit tempore Lu
ſpecierum ſenſilium : quod contingit dovici Pij, & hominem in aera iacta
aliquando ex forma inſtrumenti , per bat, & in membra difcerpebat , & ea re
quod videmus', v. g : quando unicum collecta adunabat , currum etiam onu
conſpicillum plures nobis unius obre - ftum fæno cum equis & agitatore co
& ifiguras exhiber:aliquando ex inſtru ram toro populo abſorbebat c. quam :
mentorum collocatione ac fitur, ut fi quam in his etiam ex primo genere &
plura fpecula diverſis locis diſponan- fecundo mixta nonnulla . Tertiò, ſolet
tur , poterunt torde loco in locum ſpe impedire ſenſationeni, craffiorealiquo
ciesmultiplicari', ur quæ in uno loco humoreobſtruens viam ne ſpiritus ad
fiunr, in alio appareant ,& intuitiva rei organium perveniant, vel alia ratione
præfentis eſſe vilio videatur : baliquan- vim fentiendihebetans.qua fortè ratio
do poteſt contingere per ſolum fpecie- ne Angeli Sodomæos aoraſia f percuf
rum ſenſilium , quæ funt in phantaſia ferunt. Cum vero dæmon hominibus
tranfitum uſque ad ſenſum exteriorem , perſuadeat eos immutatos eſſe in be .
velfaltem ad ſenſum communem , qui itias , tunc non organum dumtaxat im
fenfus eodem modo à fpeciebus afi- 1 murar , ſed interdum & medium , fem
ciantur , quo affecti forenr, ſirevera ab per verò fimul phantaſiam , ut accidit
obiectis externis eò ſpecies mitteren - Præſtantij patri apud D. Auguſtinum g.
tur , huic quidam referunt relatam à i Poteſtenim diabolus ſic componere &
Diuo Aug : d'apparitionem philofophi ordinare phantaſmata ,ut quis etiam vi
dubia foluentis . gilans ( quod dicitur ) ſomnier', more
Denique déceptio ex parte organi' non | dormientium , & puret ſe ca ſentire , quæ
minusvaria eſt.Naſcitur primò, muta non ſentit,h inſtarinaniacorum.Hoc fic
to fitu organi unde facit rem , quæ uno in Turcarum incantatione qua fugiti
in locoeſt , viderieſſe in alio , vel gemi- | vosretrahunt, quam deſcribit Bartho
nam quæunica eft ficuti ſidigitum mir, lom . Giegorgievizius lib . de Turcaruin :
ras inter oculum & concavitatem cuirl , moribus fol.93;
S 3: Porrò
Tertul.apo.c.22. Minuciusin Otavio D. Aug.l.1o.deciu , Deic.15 . b Tignoſus in I 2.de
Animafol.177. c D.Tho.in 2,8,8.qiuni ,ar.s.ad 4. dl.18.de ciu.Doi c.31'. E c Trirem.in Chron .
Hirfang: f Gen 19. g d.6.187 h Caieti 2 : 2.9.950431
 DISQVISITIONVM MAGICARVM

Porrò Preſtigiatorij effeftus duabus re- I li damnatum, cum ad mortem dacerea

gulis deprehenduntur. Prima eft, ſi effe tur , ſæpius ad terram dixifTet Terra fins
ctus non oritur à motu locali , & fupe- l dere, idque irrito conatu legimus apud
ratcauſarum naturalium applicatatur | Robertum in Chron. Sic dæmon ludit
activitatem ( v . g. luſcitatio mortui, præftigijs, nec contentus miracula pra -
aut veræ cæcitatis curatio ) intervenit Aigijs imitari, conatur in hæreticis e
deceptio & præftigium . Secundo quá tiam ipla præftigia ſubdolis Sycophan
do id , quod vifumeft, ftatim evanelcit, tis adumbrare. Legi exemplum adeò
nec permanet, eſt præſtigiola machina lepidum & feſtivum , ut quod me re .
tio . Prioris exemplum eſt , quando creavit , eo lectores huius libelli ne
Magi poſito in camera arcu de certo qucam fraudare , ſed lubens, honefte
ligno, & lagitra alterius ligni , & chorda voluptatis eorum gratia , deſcribendi
certi fili,ſagittam eiaculantur, & fic fa l laborem hoc loco aſſumam . Tempore Si
ciunr apparere in loco Aumen enatum giſmundi primi regis Poloniæ , Iacob. Mel
tantæ latitudinis, quantæ fuit ſagittæ ia. Itinki prætor oppidi Brezini, levitate quadă
&tus a.Pofterioris ut cum videntur la- animi , auctoritatem nomenque Chrifti fibi
cerare & vorare equum , qui mox fa- adſcivit , vtrumque Zatorki Cracovienſen ,
nus fiftitur b. item in illo facto magi , ceterofque fibi fimileslatrones duodecim ele .
quod narrat de ſimulato ſerpente Ni git , finguliſquenomina apoſtolorum impo
ceras c. Cum ex editiore palatij Conſtanti. fuiit, ſe vero Iefum Chriſtum appellavit. Qui
siopolitani loco Michael Sicidites naviculam per villas ubique ambulantes prodigia mo
vidiffet , qua olla & patina vehebantur, car. rionum & o preſtigiatorum more exercebant
mine magico effecit, utnanta exſurgeret i fycophantafque alios & latrones;velutmore
va a non prius ferire deſiſteret , quam in i tuos,fubornantes ſufiitabant,pifces.in palito
puluerem redegiſſer. At paulo poſt barba des lutofasprimòimpofitos,ubi nunquam eos
prehenſa lamentari , amotaque caligine , ſe naſci poſsibileerat , in nomine Chrifti fuis
ut iranuminis agitatum deplorare.Rogatus, manibus capiebant , panes in fornaces impa
Cur merces ſuas ita tractaſſet ? cum dolore nebant , in nomineque Chriſti fui : cum illic
r.arrabat , ſe remis intentum , horribilem antè non effent , depromebant, cum ingenti
ſerpentem ſuper vaſa porrectum , oculis in- fimplicis vulgi admiratione. Quodam tem
conniventibus in feconverfum inſtar derora - pore ad.Ceſtochoviam monafteriā, D.Virgie
turi , vidiffe, qui prius volutarinon deftite nis imagine c : lebre cü ſuisApoftolis venit ,cùm
rit , quam fictilia confracta effent. inde ſua que illic aliquot diebus morarentur ,unum.cx
bito ex oculis evanuiſſe. ] DE Eonis hære- ſuis quaſi obſeſsã à demone fubornaverunt,
tici & magi præftigijs teſtatur Guilh. cuius opera vietū acquirebant. Ille enim per
Neubrigenlis d . itaoculos horninum faſcio hofpitia ambulascarnes de coquina rapiebat,
i

safle, ut videretur magnani virorum tur in ſuoſq; proijciebat, qui cruce illas muniētes
bampenes ſe habere , & regiis delicis cibo- carnes.comedebant.Cumque ingens illic.con
ใน 1 & apparatusfplendidiſsimiabunda- curſus populi ad Diva Virginis imaginé,ſj
re.]Sed hunc tandem concilio Remen - cophante illi obfeffum ſuŭ ad altare ducunt,
duplics
aGmi.Par,infr.c.22. b idem Guil.fup.c.25. clodian. dlou.hift.Aug.6.19.
 LIBRI III . QVÆST. VIII.

duplici veſteindutam , in cuius intercapedi- | ſequitur, Tum Pſeudo- Chrifus ad illum ,

nem neceſſaria imponerepoffet : lapıllos verò qui vocabatur Petrus, dixit : lam mea paf
jatra indufium ei impoſuerunt: cumque ad !fio Petre, calixque qutem bibiturus fum ,apo
drare deduceretur , ille èmanibus deducen - propinquat, Cui Petrus, é mibi , ut video ,
tium furibundus fefe proripiens, in altare do- Domine, imminet. Ille verò dixit : Petre ego:
narijs onuftum irruit, pecuniaſque rapiens aliternon poſſum , nifi per feneftram , hinc
ix veſti duplicata incercapedine eas abfcon evadere. Tum Petrus: & ego te , quoad vi
dit. Monachus ab altari divino intermiffo vam , non derelinquam : fed ,quocunque fu
officio aufugit. cæteri monachi accurrentes geris, fequar. Ergo per feneſtram aufugit ::
cingulum eius foluunt.Ibi lapilli duntaxat in cateri quoque Apoftoli, qua potuerunt; eeo
terram ceciderunt , pecunia vero in veſte vaferunt, Ruſtici eos fecutibaculis fuftibuſ
duplicata remanfes, Monachi pecuniam arte que cacidere : dicentes : Prophetiza nobis
demonis in lapillos transformaram patan . Chriſte,cum tuis Apoſtolis,qua in filva bacu
fes , exorciſmis * eam in priftinam formam liiſte creverint. Ergo plagis emendati vitami.
transformarenitebantur :ſed cum lapilliro- fuani poſtea emendarunt , dicentes: Difficia
manerent, Monachushbrum ſacrum indig - le eſt nobis Chriftipaſsionem . Apoftolorum
nabundus in terram proiecit , dicens : fimi- que tormenta fubire. Sic Poloniæ Chro
lem demonem nunquanı habuimus : abitenica a
am co ad omnes diabolos : ſycophante Agnoſcis puro lector eundem infi
illi cum pecunia re&ta in Sileſiam fugerunt. delitatis & blafphemiæ ſpiritum in his
Ibiapud matronam nobilem in quodam pa- i ſycophantis qui fuit olim in Cyrila A
go divertentes , cum illa viro abſente eosreci riano , & poftea in Calvino eiuſque fer
pere nollet ,ſaltem mappam veltelam ad fai quacibus.nimirum omnes eiuſdem Sao
crificandum perierunt. At mulier faſcicu- tanæ organum fuere.DeAriano Cyri
lum Falc illis obtulit. Tunc illi, hanc nobif- la res notifſima:de Albigenſibus ex Lu-
cum accipiemus, & Chriſtus tibi benedicet, ca Tudenfi illorum temporum ſcrip
ut tibi linum abundantinscreſcat. Oſtende , tore fimilia lectu digna refert Mariana
diam fihabes:quam cum fimiliter accipere libro duodecimo de rebus Hiſpania ', capite
vellent,mulier recuſavit ,maritum timens. I primo. de Belgicis Calvinianis teſtatur
Illi autem fruftulum fomitis cum igne in te- | ipſe, per qué res geſta Matth . Launous.
lam clam in voluentes, mulieri reddiderunt. in narratione caalarum converſionis
Itaque biſta à tela , a cifta verò domus accen fuæ de Calviniſmo ad Catholicam re
ſa conflagravit. Viro domum reverſo, u ligionem.Lege ſi lubet ( lector ) eius fc
xor ob Chriſtum cum Apoſtolis malè tracta cundam , quam cum focio Penneterio
tum boc ſibi iuftè contigiffedixit : At vir ira etiam converfo ,edidit Apologiam ,an-
axcandeſcens : latro bit (inquit ) nequif- tè annos aliquot Lutetiæ impreſſam .
Mihi nunc liber non eft ad manum Fi
hmus , & non Chriftus fuit. Itaque cum
vicinis eos inſequitur.& in quadam villa af- niam itaq ; -cum Apuleio b: Ante Poecilen
porti

Opinabantur dimonis præftigiisita videri mutatam , ego pullo per exorc. demoneprafijo
giasceſſaturas depecuniam ficpriftina forma reddendam a Mariin.Biels Ki in annal. Ci Guain
guin.in vita Sigiſmundi. b lib.z.de - Aſino.
1952 DISQUISITIONVM MAGICARVM

porricum , ifto gernino obtutu circulatorem homineſque violentia duntaxat carminisat

ad pexi equeſtremn , ſpatham preacutam mu
trone infefto devoraffe : ac mox eundem invis
tamento exigueftipis venatoriam lanceam ,
qua parteminatur exitium , in ima viſcera
condidiſſe. & ecceponèlancca ferrum , qua
bacillum inverſiad occipitium per inguen fu-
bit, puer in mollitiem decorus exfurgit, inque
flexibus tortuoſisenervam , & exoſſam falta-
tionem explicat,.cum omnium ,quiaderamus
admiratione. ] Hæchaud dubiè dæmon
perfecit, fpeciebus falli obiecti in ocu
los immillis, per medium aeremijs im-
butum .
QV ÆSTIO IX .
Quàm admirandos effectus veteres Magis
tribuerint.
Rnobius libro primo , agens de
A Magbiumhib merancis , en
nationes & inaleficia,utad capita revo -
cat his verbis : Quis enim hos neſciat aut
imin :inentia ſtuderepr&noſcere , que neceſſa-
riò ( velint nolint ) fuis ordinationibus ve
cidunt ; c. ] non.eſt.omnia colligere.a
nimus , nec operæ pretium : fed quæ
nunc occurrunt, & præcipua videntur,
Ab Aquilone ordinamur, undè , pro
pheta teſte,malum omne panditur. Sa=
xo Grammaticus b, apud Septentriona
les ſcribit, Gigantes Magoſque inauditige
neris miracula diverſis preſtigijs exercuiffe,
& per fummam ludificandorum oculorum
peritiam proprios alienoſque pultus variis
rerum imaginibusadumbraffe , illicibuſque
formis veros confpectus obfcuraſſe. ] Olaus
Magnus, deLappis , Finnis , & Biarmis
auctor eſto, quamcumque volunt figuram
affumere: item quæ in alio gerantur orbe ab
amicis vel inimicis , linea veſtis prttio, explo
rare,ventosquoquequos optent navigantibus
vendere. ] Tres Tartarorum hordas,ul
tra Cazanenſeregnum incantationibus
ſupra modum deditas ,iis caligines, aliaf
que tempeſtates cæli frequenter excitare,
hocquemodo hoftes profligare ,narrat Ale
xan , Guagninus f. A populis ad fingu
losſi deſcendamus, occurrunt plurima.
Zoroaſtres ex ſtellis velut ſcintillas eli

muunt : aut mortiferam.immittere quibus li- j ciebat g. Dofitheus olim mira perfecit,
buerit tabem ,aut familiarum dirumpereca ſed eum diſcipulus Simon Magus lupe
ritates : aut ſineclavibus referare que claufa ravit , de cuius prodigijs egimus iam
junt, aut ora filentio vincire ,aut in curriculis , prius. & breviter . ita Glycas part. 2 .
equos debilitare, incitare,mardare,autnxori Effecit vt ftatua ambularent , idemquein
bus & liberis alienis inconceſsi amoris flam . ! ignem profiliens:non tamen urebatur, in aera.
m.25 ( ſirè illi mares fint, fivèfæminei gene ſubvolabat:ex lapidibuspanesfaciebat:alias
ris ) & furiales immittere cupiditates,loan. atque alias in formasmigrabit: fecies alia
Salisberienſis libro primo Polycraßici capi- quando binas habebat : in columna converte
te decimo. Domino, inquit , permittente ele- batur : efficiebat ,, ut ianus clauſe fua fponte
menta concutiunt , rebus adimunt ſpecies aperirentur , raſa domeſtica jponte moveri
fuas , veistura plerumque pronunciant , tur ad uſushumanos viderentur : umbræ ipfum13
bant mentes hominum , immittunt fomnia, 1 rnultæ præcederent,quas mortuorum animas
cfle
a li.. hit, Dan. bl.1.c.1. als 1.3.c.18. сin Tartaria. d Clemens , in itinera B. Petri, five
Cleme.fifaljo afcriptus liber,five( vt putolipfius,fed à mala corruptus manu.
 LIBER II. QVÆST. XI. 153
effe dicebat. Cum aliquando à Caſare per- | femper præ ſe contempferit Apollo
quireretur, terrore perculfus, alteri forma nium Tyanæum Apuleius ipſe,multo ,
fua reli&ta fugit. ] & poftea idem de eo rum teſtimonio magus , deduabusfæa
dem Simonea : habuiffe canem alligatum minis ſcribit admiratione digniſlima:
Cathena in domus limine, devorantem eos, primum ide quadam Cauppna, regina
quotquotad Simonem iniuſsi adire conareno ſagarum ( utIciasetiam tum quafdam
tur.Canis verò Petrum intrare iuſsit,& hu- abijs hoc titulo honoratas ) Saga, in
mana voce Petrum adeffe nunciavit . ) vides quit, eft & divini potens,cælum deponere con
divinæ ,quæ in Petro virtuti,Diabolică terram ſuſpendere, fontesdurare, montes di
vim cerille, & Cerberum ,qui nequibat luere.manes ſublimare,Deos infirmare,ſide
nocere , adulaſſe. Quæ de Orpheo & ra exftinguere, tartarum ipſum illuminare.
Amphione commenti poetæ & vimu Amatorem ſuum , quod in aliam teneraſſer,
ficæ eorum ,ea magiæ utriuſq; nonnul unico verbo mutavit in firam caſtorem :
li adſcripſerunt c . Pythagoras femur quod ea beſtia captivitati metuens , fé ab in
ſuum aureum oſtentavie,carmineaqui ſequentibus repræciſione genitalium liberat:
lam cicuravit ,cum qua frequens collo- *ut illi quoque fimile,quod vcnerem babuit in
quebatur c. Numa Pompilius cænæ o aliam , proveniret. Cauponem quoque vici
pipare apparatum ,cum nihil domi ob- num , atque ob id emulum ,deformavit,in ra .
Toniorum habuiffet, exhibuit d.Baianus nam : & nunc fenex ille dolium innatans vi

Bulgariæ rex , ſe quoties volebat in lu- ni ſui, adventores priſtinos in feceſubmiſſus

pum , velin cuiuslibet alterius beſtia i officiofis ronchis taucus appellat Alium de
formam mutare cernebatur , interdum foro, quiddam quod adverſus eam locutus ef
faciebat ut à nullo videretur e. Ollerusſer ,in arietem deformavit : & nuncaries ille
offe incantato ,tanquam navigio , vaſtir- cauſas agit. Eadem amatoris ſui uxorem ,
fima maria ſuperabat f.Ericus rex Gor- quod in eam dicacule probrum dixerat, iam
thorum quocumque verteret pileum , in ſarcinam impregnationis,obſepto utero e
inde ventum profperum eliciebat g.Mi. ( refigrato færu , perpetua pregnatione dam
ra quoque de Apollonio refert Philo - navit :& ,ut cuncti numerant, octo annornm
ftratus, & de lulianoChaldæo Suidas h . I miſella illa, velut elephantem paritura ,pon
quem in hac arte & ſubitò ſedanda ur. dere diſtenditur. ] poſtea de Pamphilo ,k
bispeſte Apollonium ſimulcum Apul . Maga priminominis, & omnis carminis ſe
cio ,coram Domitiano, ſuperafle narrat pulchralis Magiſtra creditur:quæ furculis &
Anaſtaſius b . huius luliani mentio a- lapillis, & id genus frivolis inhalatis omnem
pud Arnobium libr . ) ,ubi duo docti vi- iſtam lucem mundi ſideralis,imis tartari, &
fi alucinatı dum Vulcanum reponunt : in vetuftum chaos ſubmergere novit. Nani
addit,idem Anaftafius, & ex eo Cedre- fimul quenquam conſpexitfpecioſa formaiu
nus Manechoner , magicarum opera. venem ,venuftate eiuscapitur, & ilico in alion
tionum adeò fuifle peritum , ut palam ex oculum & animum detorquet. Minu
T
morige
apar.3. Annal. b Paula.1,6. c Plutarc .in Numa igo Ammis . d Sabellic. lib.z. Ennead:
2. e Trithe.Chro. Hirſaugienſ . f Saxo li .3, Danie. g 10. Mag.c.17, Gesiohift. his voce Iulian,
rq.in S.S.23 . k li.s.de afino aureo. I lib.z.deafino aur.
15 DISQVISITIONVM MAGICARVM

morigeros viles faftidiens, in faxa , & in ftés Latini, qui hæcuberiùs & elegan :
pecua , & in quodvis animal punctè refor: ciùs deſcriplere ..
mat:alios vero prorſusexſtinguir..] nihil at
tinet limilia ex Luciani afino deſcribero Virgilius di

Plinius, a ſed irridens ex Aſclepiade , Carmina vel cælo poſunt deducere lunam :
Aethiopide herba amnes ac. Stagna ficcari Carminibus Circefociosmutavis Vlyſsis.
coniectu , tactu.clauſa omnia aperiri. Alchi- Frigidus in pratis cantando rumpitur. an
menide conie &ta in aciem hoftium-, trepidare guis ; &
agmina ac terga vertere. Latacen dari folia Has herbas atque hæc ponto mihi lecta pene
tam à Perfarum Rege legatis , ut quocunque 14 :
veniffent,omnium rerum copia abundarent.] Ipſe dedit Moeris ; nafcuntur plurima Ponto.
De hyænæ partium effectis plurima idē . His ego ſæpè lupum fieri & ſe condere ſilvis,
alibi , b de varijs lapidibus etiam magis Moerimi ,ſæpè animas imis excireſepulcris,
incredibile, cachatis ſuffitu tempeſtates in Atque ſaiasalio viditraduceremeffeis,
Perſia averti; & flumina fifti ; filapis fimilis Ovidius in Metam .e poftquam narra-
fit pelli leonina: hyane pellifimilem , diſcorvic Vlyllis ſocios in ſues mutatos , Cir
dialem effe domibus ; cum qui unius coloris, ces amores, & odio PicumRegem co
invictum athletis:eandem vim ale &torie Mi- piofior ; inter cætera;de Carmente,ſea ?
lonem expertum , & c. Veniamusad poe Canente Pici uxore;
tas.Empedocles ,apud Laertium in hanc Rara quidem facie',ſed varior arte canendi,',
fententiam valde iactabundus. ( Vnde canens dicta eft )filuast ſaxamor,
Pharmaca , quis pellas morbos, leves ſene verej :
Etam Et mulcere feras, & fluminalonga morari
Percipies , qua cun &ta tibicommunico foli Oreflio , volucreſque vagas retinere folebat,
Compeſceſque cruces ventorum ritè procellas. Et paulò pòſt ,deipfa Circe ,quæ Pico )
Exorti inſanis qui vaſtant flatibusagros. viſo ;amore correpta , inquit .
Surſum ,ſi libeat ; mox flumina pigra ciebisz. Nentamen effigies, vento rapiare licebit ,
Et media induces ex tempeftateſerenum , si modò me novifi non evanuit omnis
Induces media pluuiasæftateſalubres , Herbarum virtus; nec me mea carmina fala
lunt.
Etflatus ficca quiperftent omnia nieffe,
Exſtinctumque hominem nigro revocabis abi Dixit, & effigiem nullo cuin corpore falli. --
0700 , Finxit apri, præterque oculos tranſcurrere ?
Et fubdit ex Timæi hiſtorijs, Empedo regis :
clem. Etefijs aliquando vehementer flantibus, iuſsit, & in densătrabibus nemus ire videri.
adeò ut fruges corrumperent;excoriari aſinos Quem inanem aprum , dum Picus e-
Buſsiffe,factiſqueutribus eos collibus es inon- 1 quo admiſſo infequitur, ab ea folus de
sium verticibus admoveri ad compellendos prehenſus; verbis in fagitium invita
flatus : ceffantibuſqueventis , abeventu reitus & carminemalo ; : .
xwiuo a videos vocatum effe." unus iſte ex Concipit illa preces; & verba precantia di
xit , ,
Græcis ſufficiat ; locupletiores ſunt te
ignon
al.i6.6.4 . b hi8.6.8. c lib.36.c.2op d lins de viti Pbil.dc Eclog.89 f lib.14 . -
 LIBRI ' II . QVÆST. XIV . 1955

Ignotofque Deosignoto carmine adorat Devovet abſentes , fimulachraque certa fin

Quo folet& nivea vultum confundere luna, git,
Ee patrio capiti bibulas ſubtexere nubes. Et miferum tenuesin iecur vrget acus.
Tunc quoque cantato denſatur carmine cæ Tibullus b. vt mihi verax.
> slum , Pollicita eſt magico ſaga miniſterio.
Etnebulasexbalat' bumus, & c. Hanc ego
ego de cælo ducentemfidera vidi,
Sed cum ille mæchamcaſtus averſare- | Fluminis hæc rapidicarminevertit iter :
tur , in furorem verſa. Hac cantu finditque folum ,maneiſqueſepub
Tum bis ad occafum ,bisſeconvertit aid ortă , cbris.

Ter iuvenem baculo tetigit, tria carminadi-
Et ille in avem mutatus , pennas incor
pore vidit. Denique cum famuli ab | Cum liber hac triftidepellit nubila celo:
malefica vi, minilque adhibitis regem
ſuum repoſcerent.
Illa nocensſpargitvirus ,ſuccoſque veneni. Sola feros Hecates perdomuiffe canes .
Exiluere loco dictu mirabile ) filue,
Ingemuitquefolum vicinaque palluit arbor ,
sparſaq; funguineis rubuerunt pabula guttis
Etlapidesviſi mugitus edere raucas,
Et latrarecanes, e humus ſerpentibus atris
Squallere , e tenues anima politare viden
Attonitum monſtrisvulguis pavet, illa pa-
ventum
Ora venenata tetigit mirantia virga;
Chius ab
Injuvenes veniunt , nulli ſua manfit ima
Et de Medæa , Circes nepte , a
illa relu & antem curfu deducere lunam
Nititut e tenebris abdere Solis e
quos :
lila refrenat aquas , obliquaque fulmina fi- ! Invidie fuimus ? nū nos Deus obruit ? an qux
ftit ,
illa leco filvas, vivaque faxa movet :
Per tumulos errat fparfis diftinéta capil.
lis ,
Citaque de tepi lis colligit olla regis:
a Epi.Hippiles. b Eleg.2, Eleg. 8 .
Elicit, do tepido devorat offa rogo.
lam ciet- infernas magico ſtridore cateryas,
lam iubet aſperſas lacte referre pedem .
Cum libet , aftivo provocat orbe nives.
Hæc mihi compofuit cantusqueis fallerepos
fes ;
Ter cane , ter dictis deſpue carminibus:
Ille nihil poterit de nobis credere-cuiquam ,
Non fibi,fiin molli viderit effe finu
Tu tamen abftineas aliis , ñiam cætera cernet
Omnia : de me uno ſentiet effe nihil.
Quid credam ? nempe bac eadem fedixitás
mores
Cantibusaut'herbis ſoluerepoffe meos.
Nūte carminibus , num te pallentibus berbis
Devovit tacito tempore noctis anus ?
Cantus vicinis fruges traducit ab agris,
Cantus & irata derinet anguis iter.
Cantus eu è curru Innam deducere tentat ,
Et faceret : fi non era repulfa fonent.
Propertius lib.1.Eleg.12.
Lecta Promethais dividit herba iugis?
Non ſumiego , qui fueram .
Petronius arbiter inducit fagam fic
gloriantem ;
Quicquid in orbe vides , paret mihi. Florida
tellus, T 2 Cum
is6 DISQUISITIONVM MAGICARVM
Cum volo ficcatisarefcit languida fuccis:
Cum volofundit aquas, ſcopulos atque arida | Deripere lunam vocibuspoſſum meis,
ſara
Indigenas iaculantur aquas , mihi pontus
inerteis
Submittit fluctus ; Zephyrique tacentia po- pter grandiloquentiam , & cellum il
nunt.
Inte meosſua flabra pedes.mibi fluminapa-
rents
Hircanæque tygres , & iuſsi ſtare dracones.
Quid leviora loquor z luna deſcendit imago
Carminibus deducta meis : trepiduſque fuo
renteiss,
Electre Phiæbus equos revolute cogitur orbe ,
Tantum dicta valent. taurorum flamma
quieſcit
Virgineis extincta facris , phæbeaque Circe
Carminibus magicis ſocios mutavit vlyſsis.
Nemeſranns Bucoliorum ſcriptor.a
Cantavit quod luna timet , quo rumpitur
anguis.
Quo currunt fcopuli migrant fata rellitur
arbor,
Et lyræ latinæ princeps de lagis tribus
famofillimis , b de Folia ,
Que fidera excantata voce Theſſala ,
Lunamque deripit.
Et ibidem fic canidia canit ,
Non uſitatis ( vare ) potionibus ;
o multa fleturum caput ;
Ad me recurres : nec vocatamens tua :
Marſis redibit vocibus.
Maius parabo, mavus infundam tibi
Faftidientipoculum :
Priuſquecælum fidet inferius mari,
Tellure porrecta ſuper:
Quam non amore fic meoflagres, uti
Bitumen artis ignibus.
Er poftmodum eadem
Qua movere cereas imagineso
a Eclocote b Epod. Ode si codulo
Vt ipfe nofti curiofus & polo.
Poſſum crematós excitare mortuos ,
Defiderique temperare poculum .
Sed omnium accuratiſſimè; licet ,
proa
lum fpiritum , obſcurius, M. Lacanus
de Erilichro..
Carmine Theſſalidum dura in precordia
flua
xit ,
Non fatis addu tus,amor, flammiſqueſeveri
illicitis ar ſere ſenes , nec noxia tancum
Poculo proficiant , aut cum turgentiaſucco ..
Frontisamaturæfubducunt pignora feta
Mens hauſti nullaſaniepolluta veneni,
Excantata perit, quos non concordia miti
Alligat ulla tori, blandaque potentia formes,
Traxerunt torti magica vertiginefili.
Ceſſavere vices rerum , dilataque longa
Hafit no &te dies : legi non paruit ether ,
Torpuit & præcepsaudito carmine mundus ,
Axibus drapidis impulſos Iupiter vrgens
Miratur non ire polos, tunc omnia complent
imbribus, & calido producuntnubila Pheer
bos
Et tonat ignaro cælum love: vocibus iifdem
Humenteis late nebulas, nimboſque ſolutis
Excuſſere comis: ventis ceſſantibus æquor
Intumuit, rurſus, vetitum fentire procellas;
Conticuit , turbante Noto:puppimqueferene
teis
Inventum tumuere ſinus , de rupepependit,
Abſciſa fixus torrens", amniſque concurrit,
Non que pronus erat . Nilum non extulit:
aftas;
Meander direxit aquas , Rhodanumque mo
rantem
Præcipitauit Arar ,ſummifo vertice monter
Explicuere iugum . nubes ſuſpexit Olympuse
Solibus & nullis Scytica, cum bruma rigeret
Dimeo
d'lib.6 .
 LIBRI II. QVÆST , IX .
Dimovere nives impulſam fidere Tethyn .
Reppulit Hemonidum defenſo littore car-
men .
Terra quoq;immoti concuſsitponderis axě
Ermedium vergens,nifu titubavit in orbem .
Tanta molis onus percuffum voce receſsit,
profpe & umque dedir circū labentis Olympi: | Compreſsir undas omnibus ripis påger:
omneperensanimal lethi, genitumque no
cere .
Et pavet Hemeniás & mortibus inſtruit ar-
teis .
Has avida rygres , & nobilis ira leonum .
Ore fovensblando ; gelidos bis explicat or- | Apud eundem non minora abi vendi
beis
Iniquepruinofo coluber diftenditur arvo:
Piperei coeunt,abruptò corpore,nodi.
Humanoque cadit ferpens afflatá veneno.
Etmox:Illis & fidera primum
Tracipiti deductapolo , Phæbequeſerena
Non aliter dirisverborum obſeſſavenenis
Palluit; & nigris ferrenisque ignibus arſit;
Quam fi fraterna prohiberet imagine tel
lus,
Inſererentque ſuas flammis cæleftibus um
bras :
Etpatitur tantoscantu depreſſa labores.
Donec fuppofitas propior deſpumet in ber-
basi
Nec minuseruditè patrulusLucani,pal.
lio clarus & cothurno; reliquiæ Latia-
lis Orcheltræ ,noſter Seneca:&
Nuno meis vocatafacris noctium fidusveni ,
Peſsimos induta vultus, fronte non una mi-
folvens comam .
Tibi,more gentis vinculo
Secreta nudo nemora luftravit pede,
Et evocavinubibus ficcis aquas,
Igique ad imum maria, & Oceanosgraveis
Interins undas aftibus vi tis dedit:
Pariterque mundus,lege confufa ætheris,
Medea v 752. 6 Hercu 10et.ver.4501 clib.z.in Ruffini
197
Etfolem & aftra vidit, & vetitum mare
Tetigiftis urſa temporum flexiviceis.
Aeſtiva tellusfloruit:cantu meo:
Meſſem coatta vidit hybernam Ceres,
Violenta Phaſis vertit in fontem vacca ,
Et Iſter ,in tor ora diviſus,truceis
Senuere fluctus,tenuirinfanun mare
Tacente vento ,nemoris antiqui domus
Admiſit umbram , vocis imperio meæ .
Die reli &to Phabus in medio ftetit ,
Hyadeſquenoftris cantibus more labant.
cat Nurrix illa :b
Artibusmagicisferè
Coniugia nupteprecibus admixtis ligant,
Vernare iuſsi frigorein medio nemus:
Miſſumquefulmen ftare, concuſsi fretum
Ceſſante vent),turbidum explicui mare,
Et ficca tellus frontibus patuit novis,
Habuere motumſaxa diſcuſsiforeis.
Vmbra ftetiftis,& nea iuſsi prece
Manes loquuntur,fonuit infernus canis .
Maresterra,coelum ,Tartarusſervitmihi.
Noxmedia folem vidit , & noctem dies,
Nihilque legesad meos cantus tenet.
Denique, & pueritiæ meæ labor ac ſtu
dium Claudian.c
Namquemihimagicevireis, avique futuri.
Preſcius ardor ineft. Novi, quo Thefja !
canti ,
Eripiat lunare iubar: quid fignaſagacis
Aegypti valeant; quà gens Chaldea vocatis
Imperet arte Deis,nec me latuere frientes,
Arboribusfucci,funeſtarumque potefias
Herbarum ;quicquid lethaligerminepollens:
Caucafas , e Scythica Vernant in gramına
rupesy
Quas legit Medea ferox,& callida Circe .
Sæpius horrendos Maneis, Macriſque litavi
T 3 Necius
 VM
SITION ARVM
2.88 DISQVI MAGIC

No & urnis Hecaten . , & condita funera traxi tionc agentium & patientium per alte
Carminibus victura meis: multofque canen rationem , corruptionem , generatio
do, nemve ( quæ funt eius actiones media
Quamvis Parcarum reftarent fila , peremi. ræ )poffe quidquam , quod naturam ſu
Ire vagas quercus, & flamina ftare coegi. peret, & proinde, necid , quo mutetue
Veraque non prono curvavi flumina lapſu ordo , feu lex univerG : Sic Divus Au
Infontes reditura (vos.Neu vana locuram , guſtinus & D.Thomas , a probatur å
Mefortaſſeputes: mitatos cerne penateis. Scholaſticis auctoritate Apoſtoli. b Non
Dixerat & nirea ( mirum ) capere columne fubiecit Deus Angelis orbem terra futurum .
Ditari , fubitoque trabes lucere metallo. Vt interpretati D. Chryſ. Theophilac.
Tam multa , tam magna ſibi hæc va D.Thom . & Sasbaut. non malè. quan
nitasvendicat:quædam falsò ,quædain quam revera verba illa de mundo no
· vetè:led quæ falsò, quæ verè,nuncno.. vo ſeu Eccleſia potius agants, cuius ca.
bis, quoniam alij idomiſere, diſcutien- put eſt Chriſtus, & de quo non femel
dum eft. rem totam certa methodo ad Prophetæ. c Melius probant ratione
ſua capita reducemus ; illud femper me . quia pars non poteſt plus tolo . Ex hoc
moria revoluentes , quicquid demon po.. axiomate inferuntur multa particula
teft,id pereum ,ex pacto,magospoffe:nihilqueria.
facpoſle magos , quod nequeat damon . Primò non poſſe, Magos dæmonis
opera producere immediatè ullam for
QV Æ STIO X. mam ſubſtantialem vel accidentalem .
quia naturæ lex eſt, ut corporeum ſub
Oxid poſsint Magi circa ordinem natura iectum nequeat à re incorporea imme
diatè alterari:diabolus autem eft incore.
& leges univerfi ?
poreus , formæ autem illæ ex potentia
rei corporeæ ſunt educendæ. hinc le
N ctis univerfi ſuperiorem fe ( ut le- | quitur non poſſe diabolum immediate
giſtis j magica gloriatur : ullam qualitatem corpoream & per
Mare.cælum , terra , Tartarus ſervit mihi ; manentem imprimere. V. g . calorem,
Nihilcze leges admcoscantus tenet. frigus, albedinem , & c. d.
Falfum boc imprimis , da Soli Deo om 2. Non poſſuntaliquid creare , pro
nipotenti reſervatum . Naturæ ordinem priè loquendo,fivè ex nihilo , quia cau
nutare nequit, niſ auctor naturæ ; nec læ naturalis activitas non extenditurin
luges univerſi refigere , niſi qui fixit. id quod nihileft, hoc enim eſt virtutis
fcitum & ratum clt hoc Theologorum | infinitæ,
decretum , nec motu locali ( quæ actio 3 Nec ex qualibet re naturali poffunt
clt immediata dæmonis ) nec applica- facere quamlibet. quia nequeunt im
mediate

á D. Aug.libr.3 de Trin. D.Tho.lz.cons.gen.ca.108.889.16.demalo.ar.8. quos ſequitur.

Vif.11.35. b ad Heb.2.0.5 . CES 9.0.c.dec.65.0.17. Pſal 102.v. 19. hoc eft ipſis hominibus,
guiomnhas
. faltem poft iudicij diem credituri, foc Photius Primaſ, Ans.es Haym . d D. Ang dih
3 c.8. communiter Theologia
 L'IBER II. QVÆSTI XV.
mediare formam introducere; ut au- in loco ( alioquin fequeretur' etiam
tenseam mediate introducant, necella. poſſe movere corpus per vacuum , &
rium eftaptas diſpoſitiones præcedere: ! quamlibet intercapedinem ) nec in in-
nulla verò res eſt capax cunctaruiu dif- | tanti vel quantalibet celeritate corpus
pofitionum , quæ ad omnes formas re movere aut transferre. quia vis eorum
quifitæ ſunt. Hinc etiam fit , utneque motiva certiseft finibus limitata . Qua
ant , quovis inftrumento vel caufa, rè intelligendum fanè , quod Tertul.
quemlibet effectum gignere : tùm quia lianus fcripfit a ; damones momento eſſe
pendent à pacto inito , quodcerta præ- ubique : Item ) totum orbem illis unum esſe
ſeribitinedia : tum quòd , cùm non a locum .-} Nam improprie totus orbis
guntimmediatè , caufa vel inſtrumen unus illis locus eft ,cum conftetfic v.g.
tum debet idoneam proportionem eos eflt in Oriente , ut ſimul tunc non
cum effectu habere. Ime in Occidente . five enim per ſub
4. Nequcum . formas ſubſtantiales Itantiam ſuam fint in loco ( quod pro
(ut dixi ) Ine prævijs alterationibus ac - babiliùs , fivè per virtutis applicatio . "
diſpoſitionibus producere. Neceriam nem ( ut multi volunt ) adæquatus co
id ipſum poffunt. facere in inſtanti rum & proprius locus omnium iudi-
( quia mutatio per creaturas nulla fit, cio ; certum habet & limitátum ambi-
nifi in tempore ) . nec etiam poffunt tum , vel virtuti vel ſubſtantiæ propor
quantumlibet paruo aut æquali tém conatum . & ubique efle, omnia im
pore quicquid voluut perficere : nam plere eft : quod folius Dei proprium .
naturaliter ad unam rein plus, ad aliam Momentan ctiam uſutpavit pro cele
minus moræ requiritur , fecundum ri-adeò motui , ut ab hominibus vix i
plures aut perfectiores unius quam al- | queat percipi .
terius diſpoſitiones 6. Ex co quoddictum eſt non poſſe :
5.5. Præfuppofita Ariſtotelis & ſequa- tollere connexionem & fubordinatio
cium ſententia , qua in Lycæo Peripa- | nem partium univerſi ; ſequitur etiam ,
tético ,& ſcholis Theologorum récep non poſſe tollere earum conſervatio
cior eſt :non poterunt vacuum intérúm pemi : quæ eſt ordinis & connexionis il

naturam inducere ; nec infinitum ut lius cauſa finilớ ; hinc porro fequuntur,
lum actu ; nec à privatione ad habituim quæ decalorum motu & elementoru !
regredi;nec ordinens, qui inter formas translatione , ſeguenti quæſtione dice
ac difpofitiones rerum naturalium in- tur :fequitur etiam non poſſe impedire : -
ducendo , extremas prætermillis me-- proximè & directè (ficut faciebat Deus,
dijs , vel pofteriores amèpriores, im- quando in tā varijs ac enormibus fup
mutareaur pervertere ; nec corpus de plicijs Martyres fervabat iliæfos b non
extremo ad extremum transferre non poffe ( inquam , ficinpedire actionem
tranfiniſſo medio; nec corpus longè à agentis naturalis, quod habet omnia
fédiſtanslocalitermovere; quia necef- ad agendum requifita :fed dumtaxat idi
fdek , ut movens acmotum ſimul dine poſle indire& è & medio aliquo artifi-
cido

a pékázni b Anglimin c.qihni,dedamo, 4. 4.dub. i.diffic.ss

 DISQVISITIONVM MAGICARVM
cio aut medicina , ficut faciunt homi- | vel patibula ; quoniam cr corporibus
nes videlicet primò adhibita contraria vilcolæ exeuntexhalationes ;quæ,ficut
cauſa ,quealterius cauſæ vim exeri im- dictum ,motu illo inHammantur, præ
pediat,v.g.fi mantile de mollibuslapi- cedere vel ſubſequi
viatorem pután
dum filis ex Caryſto peritis , & inftar tur , quia progreſſu citaciore homo
telæ contextis , in flammá conjiceretur, aerem commovet ; idcircò liconeris
id nó modo no ambureretur,fed fplen- apprehendere, diffugere videntur, ab
didius, nitidiusq; exiret a item ſi ada- aere pullæ . Legi Nuperum ſcriptorem
manté admoveas, impedieturmagnes Iuriſconſultum d,quicenſet hçc omnia
ne ferrum attrahat. b Sic fortè diabolus dæmonum eſſe ludibria , & hisignibus
gentiles decepit, quando fecit ne flam - malum genium inſitum eſſe. cur enim
maexureret capillos luli , cauc Servii alioqui hominesfic(ait)pelliciuntin ſtagne
Tullii aut L.Marcii, aut tunicam Ser rum fluminum voragines ac præcipitiar
viiAnagnini, Poteſttamen & alia prononilla ( mihomo) pelliciunt; ſed fit,
digii tam celebris cauſa reddi . Nempè , quia nocturnum filentium , & Hamma
hosignes ex illo Hammæ generetuiſle: novitas ignaris cauſæ metum accon
quem vulgd vocant Ignem Fatuum : ſternationem inducunt; & faciunt à via
cujus origo hæc à Philolophis traditur. aberrare, & fic in malum aliquod ruc
Exhalationes ab aere frigido , & nimis repræſertim in flumina vel ftagna:Na
condéfato, propè nos detineri:pofteà, tura enim ſua hiignes( ut flammæ quas
per vehemençem quarundam exhala. Æthna eructat in fretum feruntur).et
tionum invicem fuccedentium com iam voluuntur verſus aquas ( ut re &tè
pulſationem , calefieri & inflammari : Leloyher obfervavit libroprimo,deſpectr.c.
diverſos quoque colores & figuras re- i s .) ideò qui perturbati ſeu conſternati;
cipere, prout vapor craffior & ſubtilior velducti curioſitate,hos ſequuntur fæ .
fuerit, & prout diverſimodè fuerit cope ſubmerſionis periculum ſubeunt.Si
figuratus,rubram apparere vel nigrami qua coactio extrinſeca ad ſequendum
flammam in materia cralliore , candi- 1 quandoque deprehendatur ; illa certè
diorem & clariorem in ſubtiliore , & naturalis non elt, ſed à dæmone. Nam
cæteram figuræ varietatem ex lucis re- ; non neget quandoq; poffe fieri,ut his
flexione repræſentare.Apparent ctiam fe flammis dæmon adiungat. ſed cùm
hujuſmodiphantaſmata (Gallivocant naturalem cauſam Hammarum tenea
des Advis, Germanni Stallichten , alii mus, haudacbitror cum plebecula ad .
Drueclichter ) vel inter equorum au- prodigioſas cauſas confugiédum . Cur
res , vel ſupra verticem hominum vi- verò his non uſtulentur equorum au
no , ira , vel alia ex caufa efferveſcen- res,vel hominum capita,cauſam puta
tium : item iuxta ſepulchra, buftuaria, rim ; quod ex ſententia veterum philo
ſophorum ,

a Plutarc.li.de defe & u oraculor. b Plin . lib. 37. cap. 4. do D. Aug.lib. 1.1.de ciu ,Deic.fi
c vide Vir. Æncid, 2. i . lib 1. P Im.lib.2.6.107 . Obfeguentede Proak d Libr.z. demonolate
cap. 3 .
 LIBER II. QVÆST. X. 165

fophorum ,aignis duo ſunt genera ( ſeu & non dubito, nulla reddita ratione phia
partes potius) flamma & pruna: pru - loſophiam evertit: codem jure,quo fi
næque proprium lit, vrere ac non lu- | dem ; ut in Deum , licin naturam jus
cere ; Hammæ verò , lucere & vrere, fibi uſurpans: Lunam vocat, illas, quas
quando perfecta eſt flamma ; quando dixi Hammulas: aut li lunam vidit e
verò imperfecta (ut de qua agimus ) ! quorum auribus inſidentein ; vidit,
tunc tamen poſſit lucere ; licet vim quando lunaticus. Et tamen hanc cen
urendi non habeat. Et nomen fatis in- fet eſſe unam firmiſsimam & certiſsimam
dicat , hunc non verum eſſe aut perfe- ( verba ejuslunt) demonftrationem ,quod
& um ignem , ſed quid igni ſimile, ficut omnes illa impreſsionessut vocant,fintopera
caprificus & ficus fatua non vera eſt fi- Dei ,vel etiam damonum. Iris, & cometa
cus ,fed degenerás quid & ficui ſimile. quidem ,ſecundum illum , Dei ; cætera
Confirmant, quod narrantbad aquas dæmonum ſunt. Gaudeant tali Do
Şcantias Hammam exire: quæ invalida & ore,qui amant delipere. Quod verd
fit quando tranſit , nec longè in alia legimus de erraticis fainmarum glo
materiâ queat durare: & fuper hunc ig . bis humanam edentibus vocem , & de
neum fontem , quæ illum contegit fra : refecto cadaveris cú humero coſtiſque
xinus, æternum virere cernitur: quod brachio dextro , in uſum luminis no
nonforet , ſi hæc flamma vera perfe & urni: cujus extremi digiti fláma ſul
ctaque foret. Talis etiam albus ille qui phurea ac violacea tantiſper arſerunt,
poft tempeſtatem nautis apparet , & dum ſtriges venenum malum totum
ſuper malum , naviumque armenta fi- dormienti infudiſſent , idý; quod con
dens , nihil adurit : Gentilibus Diofcu- ftituerant totum perfeciſſent , demum
rorum leu Caſtrorum alba ſtella , no Aamma extindatá integros illibatosý;
bis S.Telmus dicitur. c Videte nuncin- manſiſſe digitos, quam ſi lumini fomi.
fignem mathæologi Lutheri Metco tem nullú antè præbuiſſent, quod Ma
rologia.commentar.in c.9 .Ge.fo.146. de igas,quoties volunt, facere Remigius d
iride diſputans,non contentus Iridem affeverai , id omne idem rectè ad dæ
cum Halone vel Corona confudifle. monis technas retulit . Ceterum quod
fubdit : Ego non dubito faltantes capras, ¡ Cl.Claud.ecanit in Aethnæ cacumino
volantes dracones; lanceas , & fimilia ef- nives illæſas permanere , quia vaítum
ſe effecius malorum fpirituum in aereſic lit- ) illud incendium ſub nivibus fervarefidē,
dentium ,uts terreant, allt decipiant ho & lambit contiguas , innoxia flamma prui
mines: gentes flammasin naribus apparen nas ,hoc nó eſt fabuloſum (ſuffragantur
ses iudicarunt Caftorem & Pollucem eſſe. I enim hiſtorici , philoſophiquef ) led
Et apparet aliquãdo luna ſuper aures equo eft abditum naturæ fecretum , fortè , an

rum. Hæc omnia certum eft effe ludibria quòd flamma nimis violenta propal
demonum in aere. ] Sic ille per certum eſt, lione ejecta ,minus activitatis habet in
V circum

a Galeni l.4.defimplic.medicum facultat.Platonis in Timeo do ipſius Timai Lucrib Plin.de

6107 c vide qua dixi commen.in Hercul.Fur.v.14. dd.r.z. e derapeu Proſcrip: fSorabo.Soli
nus.Plin.do Seneca.
 DISQUISITIONVM MAGICARVM .

circumjacentia , quæ tam obiter atein . præpofitus, homo idiota ſanè,ſed prudens& ?
git : quod fi verum eſt,pertinent ad po . dilectus Deo argutè refpondit: Vis ( inquit)
Iteriorem activitatis impediendæ mo Pater , quoniam in bosfermones incidimus: -
dum . Alterenim modus hujus impedir utrum unus ex noftris fratribus, ita fimplicex
menti fit per aeris interjecti celerem quodam modo Deo eblatus : an comes ifte
ac violentum motum ; quo impeditur tuus- publicè tria-vota profeffus fuperiori
actio naturalis , ne ſe itt objectum in- | ſuo obedientiam exhibeat finceriorem ? Ano
finuet . ſicut ſolemus moto aere fumú, nuit ille ignarus, quidem lebens. Tum - Ieftija
ne noceat oculis abigere , ficut etiam 14 ad hunc noftrum Marcum quamprimum
diabolus effecit , ne difflueret aqua, converſus, qui ibi fortè accumbentibus mi-
quam Tukcia Velialis cribro portabato niftrabat,ait:Marce frater ,hi ſodalesnoſtri
a Sic flunmam tinctain atri dæmonis frigent: in virtute ſandid obedientiæ adfe
fpectrum impedivit, ne Jovis Apume- ras huceis citd è coquina nudis manibus ara -
m fanum abfumerer,donec divino mi dentesprunas,utconfeftim cælefiant. At ille
raculo aquæ bencdi tæ aſperlio dæ :, haud cunétabundus ( ut erat ad obedientis
mones abegit.b promptus) nibil forecredens , quodfieri non
Sic ad Medeæ incantationes tauro - poffet , fi fub obedientiæ pracepto mandares
rum Aaminivomorum halitum inno tur : feftinus nihil hæfitans à coquina ad !
cuum factum Poetæ ćanunt.Semper e- menfam ardentes prunas quă plurimasam- ·
nim Dei miracula diabolus conatur 0 - libabus man : bus iun &tis,abfqueullo detrimena :
mulare. Scit lanctosper fidem (ut ait A to antlajione ſuiportavit , utrique eas por-
poſt.) impetum ignis extinxiſſe.Heb.17.v.rigensad frigus tollendum : quas iterum , is-
34.utfecerint tres pueriHebræi: Dan . bente præpoſito , cunctis admirantibus ad !
3.00 fecit B.Franciſcus de Paula,aliique locum unde detulerat deportavit. Hine :
uno contentus ero exemplo,in quo , cū prepoſitus ille Dominicus ultra modum
fide , meritupi quoq ; religioſæ feu cæ- "obftupefa &tus comitem ſuum intuetur, quaſa :
cæ obedientiæ reſplender :Scardeonius idem eſſet 'illi ilicò pracepturus. At ille co
ita ſcribit: Accidit aliquando fortè försu- gnata re nihil cunctandum ratus, quam prit
nâ, ut præpoftus quidam prædicatorum D: mum in hæc verba prorupit. Pater Reverent :
Âuguft.illic apud hos ( leluntosD. Coli: ¡ de,apagete, ne me iubeas tentareDeum ,ada.
bini lectatores )' ad prandium invitatus feram ,fi,voles,ignem ,prout foleo,teſtula,non ?
accumberet : qui anotis epulis , femoriſque manibus.
arbitris, dataque loquendi venia, cæpit de At illi admirabindi ob t... um mirachs -
Dominico profeßionis inerito copiofe adnio- | liim , liinc taciti intra jeſtupebant; hinc re
dium ,arroginterque differere: tacitè expro- 1 pentino comitus reſponfo delectati,ſe umutuò
.
brās eis, quod profeſsionem trium votoritms 1 in picientes fubriferunt. Subrideat fortè
cum inter cænobitas connumerarentur pu & aliquis lefuitarú hoſtis hæc legens
blicè , palamque cum cæteris nionachis folta Ac Scardeoni'is lefuita nó fuit,quin &
non profiterentur formi. Adid lefuitarum . ( Ieſuitarum tenuem admodum cogni
tionem
a Valet. Max.l.8 Tårtul. Apolo.c.23. Minuciusin Odavio, D. Aug.lio ,de ciu , Dei c.16. .
bThorer.lib.s. Hift.Eccl.cap.250 .
 LIBER II . QVÆST. XI.

tionem habebats qui tum recens.Pata | tatio : libri ſunt corrigendi Abbatiso
vium advenerant.Ille namque nos vo Fumi,Scardeonii, ( miror ) id ab eis,
cat-Sacerdotesnominis lefu libr. 2. claſſe sol qui nuperis editionibus præfuerunt,
fol.gs. leſuitas autem in prædicta nar- | non animadverſum . Veniâ plane dig
ratione d . libr. 2. claſſe 6. fol. 113. vocat nus Fumus, fi ante Soc.leſn inſtitutam
cos,quipropriè. Zeſuari nominantur,il (cripfit. Venia indignusBaleus hæret.
li auctorem ordinis habent B.loannem Anglus in Lib.fcriptorum Britannia,qui
Columbanum , & ferè ad unum laici nos fingit, additis ( ut illi folemne) fa
funt: nos auctorem habemus ordinis bellis, Theatinos eſſe, & Venetiis pri
noftri B.Ignatium Lojolam , & in íin . mum à Paulo Caraffa, qui poftca Pau
gulis domibus multos Sacerdotes. Illi lus . IV. Inſtitucos.Minus tamenMiran
ab Urbano V.Papa,anno 1309. confir- dum.Anglo Calvin . nomen noftrum
mati fuere: nos primúà Paulo III. poft ignotum fuiſſe,ſed planèmiranda ma
annum 1540. illi leſuati S. Hieronymi , lignitas & ſtupor Pariſ.advocati,Papy
nos clerici Societatis lefu ſumus vocati . rii Maſloni .: qui cum in noſtra ſocie .
de illis lege Paulum Morigiam libr. de tate non paucisannis vixiſſet; ur rabula
orig.religionā.c. 33. & 35.dę nobis vitam fori fieret , eam deferens maledicentiæ
P.ignacri Loiolæ à Patre Petro Riba- , qualityrociniuni fecit , in nomine no
deneyra, & P.Petro Maffeio accuratè ftroinſectando.nam :in Paulily. Pon .
delcriptam . Erravit ergo Scardeoniustificis vitæ rapſodiis, fcribit nos in Hi .
in nomine , ut & cæteri; qui lcluicas cú i ſpania Ignatianos: Nolæ in Campania
leſuatis confundunt. Ecex hoc errore | iejuinos vocari, & ſiciple appellat: curr
Bartholom.Fomus in Armill.aurea.verb . né noviſſe videatur , & utapoſtaſiam

religio.num.4. latis inconfideratè negat tegat,malè noverat,à quibustàm malè

Ieſuitas proprie religioſos eſſe & au tam malo exemplo defecit. Si tam pa
&orem laudat Abba. in rub . de regular. rú illi noti, undè, aut qua, in intima ſe
num . 3. qui tamen duntaxat ſcribit eos | arcana cordis iſte cardiu & renú ſcru
non propriè dici regulires : quod & tator penetravit, ut nihil vereatur af
ipſum falfam . nam leluitæ utrumque firmare:eos fibiſolos videri focietatem
fapt Regulares , qui regulam certam cum Jeſu contraxiſle : & in eo nimium
: clerici ſuntreligiofi, quia
profitentes fapientes eſfe , quod ſe putentcælo vel
quidem tria vota etiam folemnia, quæ ipſi quandoqueimperaturos:Quicor
Abbas requirit, emittunt; & nihilomi- ! dis eorum tam penita perſpexerat ar
nùs qui ea non emittunt, fimplicium cana, quo potuit pacto name ignoraſ
emitſione religioſos eſſe PP.Maximi, ſe : fi nec nomé noverat,nó potuit fe in
Gregorius XII . & XIII. definierunt. hæc latibula profunda cordis penetraſ
Verum Abbas errabat in facto : & Fu : j fe.Teneo te Spiritus apoſtarice. Brutio
mus imperitè Abbatis ſententiam ex rum brutus ifte mos eſt , ut quos Hagi
Gerplit. ambo autem de leluatis præ- | tiosè deſeruerunt quia diſciplinam
dictis loquebantur. nam Abbatistem non ferebant;illos infrunito ore & lin

porc de leluitis nulla dum erat cogi- gua virulenta conentur proſcindere,
V ne non
}

164 DISQUISITIONVM MAGICARVM

ne non meritò transfugiffe videantur. | runt a, Concluſionem noftram D. Au
Ad rem redeo à diverticulo , in quod
me Scardeonius pertraxerat.
QV ÆSTIO XI.
1 poeta cuius fragmentum , ut à Turne
Qua Magorum poteftas in orbes cæleſtes
fidera & elementa:
Erendi ſunt Empedocles,Soſipha .
Fees
nes , Apollonius, Virgilius & alii
poetæ , ut quæſtione præcedente do-
cui,plus nimium Magis tribuentes:fe -
rendi, quia gentiles: led quis ferat ho
minem Chriſtianum , & qui Catholi -
cusamat audire. In parabata vincto , ſic
canentem ?
Verba vel alto errantia coelo.
siſtere fydera. verba potentem
Noctis poffunt ducere lunam .
guſtin.confirmat. b Veteris fabulæ orie
go nata ex ignoratione caulæ , cur luna
naturaliter deliquium luminis patia
tur tefte Plutarcho c, & veteri quodam
bo d accepimus,digniſſimum eſt, quod
pluribus locis legatur.
Sed tamen incurvus per pondera terreani
tens .
Dicam quurfeſſo liveſcat circulus orbe,
Purpureumqueiubar nivei cur tabeat oris
Non illam, ut populi credunt, nigrantibus
antris:
Infernas ululans mulier predira fubumbras
Detrahit altivago èſpeculo , nec carmine
victa ,
Vel rores tygias *
Vincibilemque petit clamorem . quippe per
etbram ,

quod ethnicum eſt , ſtolidum eft, & Quà citimu limes difpefcit turbida puriss
mere fabuloſum . Inviolata meat: ſed vaſto corpore tellus,
Primo,nec cæli,nec liderum motum Qua medium tenet imapolum ,dum lumi
ſiſtere ,vel eorum ſtatos curſus retroa nafratris
gere magicen poſſe. hoc enim foret u Detinet umbriferis metis,tum fidere callo
niuerſi ordineni turbare. Hinc vero Palleſcit teres umbra rote :dum trăſeat axé.
concidit fabula veterum de lunæ de i Aggerei velox tumuli,Speculoque roſanti.
tractione : non magis conſentanea ra Fraternas reparat per cælum libera flam
tioni , quàm recentior noſtris tenipo mas .
ribus ridicula populicujufdam opinio, Addit poftea multa dilertillimè,
arbitrantis lunam ab alino epotam : quibus hanc ſententiam confirmat, ibi
quia pecus Arcadicu de Alumine bibe- legere poterit, quem capit priſcorum
fat, in quo noctu lunæ facies, ut fit ,lu . | poetarum lectio.
centis reddebatur cum biberet :eoque Secundò nequeunt integrum clc
recedente ſubita nube luna velata vi mentum de loco fuo naturali in alium
deri deluffet : ideò miferum Sileni ve- transferre: nec partes ; quibus integra
etoré in carcerem conjecere , in equu tur mundus , tollere vel luomovere lo .
leum egere, & alvo reſcilla, at lunam co. Ratio eft eadem , quæ præcedentis
mundo redderet , ſæviflimè exencera- i conclufionis, eſtg; ſentencia comunis
Theo

a Narrat. Vives comment. lin . lib.5o.de ciu .Dric.4. h d . 6. 4. clode pracept.connubial dhe
19 -adverfar.6.3.
 LIBER II. QVÆS.T IX . 165
Theologorum ,atque hoc voluit Firmi hoc fanguine litabat. Nec minus ab huius
lianusad D. Cyprian. fcribens. Terræ - agello grando fe apertebat , quam ab illo , in
motustamen poffunt efficere : nempè quo maioribus hoftijs exorata erat. Ratio
immiſſo quopiam vehementiſpiritu in nem buius rei quidam quærunt. Alteri ut ho
cavernas terræ , vel vehementer agitato mines fapientiſsimiosdecet , negant poffe fieri:
aere , qui in terræ viſceribus eſt inclu ut cum grandine aliquis paciſcatur, & tein
lus. Non id poetæ tantum aſſeruerunt, peftatesmunuſculisredimat , quamvis mu
ventis magos imperare: fed & Philo nera e Deos vincant.
ftratus ,dum fcribit Apollonium apud Alterifufpicari ipfos aiunt,eſſe in ipſo ſano
Brachmanas duo dolia vidiſſe : quibus guine vim quandam potentem avertendæ nu.
apertis, imbres & venti' erumpebant, bis ac repellende Sed quomodo intam exiguo
clauſis ſerenitas & tranquillitas aeris ſanguine poteft effe vis tanta , ut in alium
redibat.Sopater quoque Philoſophus, penetret , & illam ſentiantnubes ? Quantò
affectus ultimo fupplicio fuit , quòd expeditiùs erat dicere, mendacium & fabula
accularetur carmine magico ventos eft. At Cleone indicia reddebant in illos , qui
vinzille, ne annona Byzanicum invehe- bus delegata erat cura providenda tempeſta
retur. « DeEmpedocle , & Rege , cui tis , quod negligentiæ eorum vines vapulal
cognomen , Pileus ventofus , iam dixi- fent,aut fegetes procidiſſent. Et apud nos in
mus . XII. tabulis cavetur. NE QVIS alienos
Tertid, quod huic affine eſt, poffunt FRVCTVS EXCANT ASSIT. Redis ad
Magitempeſtarešſedare, poffunt exci- i huc antiquitas credebat , & attrahi imbres
fare fulgura,& tonitrua, grandines , & cantibus, & repelli : quorum nihilpoſſe fieri,
imbres, & fimilia Meteorologica ciere, tam palam eft,ut huius rei caufa nullius phi.
& in agros quosvoluhr immittere. Ir- | lofopbifchola intranda fit, quàm forriter
riſthoc olim Seneca Philofophus b ita afferit , quod ignorabat? aerem verbe
fcribens; illud incredibile Cleonis fuiffe rat , ipſe falſas comminiſcens cauſas
publice propofitos yana Lopúxexas fpecu- ' quas refutet : nihilhorum dicturus, fi
latoresfuture grandinis.Hi cum fignum de- hoc pacto cum dæmone fieri ſciviſſet.
diffent , adeffe iam grandinem , quid expe- | Audierunt hoc & legere læpiùs recen
& as,uthomines ad penulasdifcurrerent, aut tiores illi,quinegant, tàm Catholici , c
adforeas?Immò pro ſequiſque, aliusagnumquam hæretici, quorum potiſſimæ ra
immolabat , alius pullum : protinus illa nu riones ſunt, ab homine nec unam aquæ
bes alio declinabant, cum aliquid guſtafſent guttulam gigni poſſe ; quafi verò dica
fanguinis. mus , folum hominem fuis iſta viribus
Hoc rides? accipe quod rideas magis, fi perficere:fed id dæmoni affcribimus ex
quis nec agnum ,pullumvehabebat: quod fine pactis conventis operanti. Addunt nos
damno fieripoterat,manusfibiadferebat, & , impiè dæmoni adicribere: cum in SS.
metu avidas aut crudeles exiftimes nubeis:dic pruinæ , grandinis, pluviæ & fimilium
gitum ſuum beneacute graphio pungebat,& origo adſcribatur Deo . Quod non ig
V 3 nora
* Eunapiasdeviris Phild Suidas, bli. 4.natur.quaſ. c Calcagn onzinibiuſque
vyierusmedicus. Fodemannus iuriſta
166 DISQUISITIONVM MAGICARVM

norabamuszut nec illud plurima paflim | dovult poſſe, licet alias tum tempeftas
in S. S. tribui Deo , qua tameir conftat nulla naturaliter fuerit oritura . Scio ;
humanas vires non ſuperare: ut percu- Burchardus libro decimonono.Decret: titul.
· cere , occidere , fanare,a Sed nimirum dearte magica. verſ. credidiſtiunquam ,idé
Deus hæc omnia facit ut caula efficiens negavit , & cenſuit magosid credentes
principalis , independens , ut univerſa- elle ſuperſtitioſos, ſuperſtitioſi ſunt,
lis: creaturæ verò, ut caufæ efficientes, ! quia magi: item ſi credantſe hæc etiam
particulares, dependentes , ac minùs non permittente Deo pofle; immò &
principales. Ulricus Molitor,in Dialogo hæretici tuin forent ,.ex hoc capite .Sed
Auſtriaci,paululum deflectit ab aliorum rectè ſentiunt, G ſuppoſita Dei permiſ
errore,& ingeniosè comminiſcitur,dia Lone,vipacti, leid per dæmonem poſle
bolum quidem non poſſe aerem turba- | facere arbitrantur. Et hæc omninò les
re , grandinare, & c . cùm vult ; nihil ta- quenda, quæ eſt communis fententia
men adfert ad probandum , cur id ne Theologorum , & Iuriſconſultorumb
queat :ſed quod quando futuram præ- probatur Primò , ex S.S.Nam ibi Sata
videt tempeſtarem , tunc ſagas impelle- nas.c facit
nas.c de.cælo
ignem de
facit ignem . decidere &
read faciendú ca , quæ procurandæ té . abfumere ſervosac pecora lobi : excitat
peſtati facere cöſueverunt,& iis perſua- quoqueventum vehementem , qui a
dere rebus feu factis illis hanc vim con lios ac filias convivantes ruina oppref

citandæ procellæineſſe ;non nego,poſle lit : quæ diabolummecibifeciſſe patres

id aliquando contingere, ſed ut pluri- , orthodoxi decent d. Deinde grandiné ,
mum aliter fieri contendo. Nálagæ u qua Ægyptij puniti , expreſsè.S.S. dicit
nanimiter confitentur, ſe quandocum . per malos Angelos immiffame. Tertiò
que lubet hæc poffe perficere; & id.con ſe offerunc quatuorangeli ſtantes ſuper
firmat experientia , quoties à iudicibus terræ angulos.. yentorum fatus iin
& invitæ coguntur:ſequitur enim effe- pedituri , & fic damna viventiblis illa .
Eus,dæmon ergò id ex pacto condi & o iuti maxima f: quos eſſe genios ala
ad fignú concurrens perficit. Fallitur e- i ſtores plerique Sanctorum cenfuerunt
ciā.Molitor , nimisieiunè & frigidè hic | 8. Denique cur ab Apoftolo toties vo
& toto libello diſputans,dú probat,line cantur dæmones,principes aeris huius?
Dei permiſſione hocdæmonénon pof- potiſſimum propter magnam in aerem
fe , quis uriquam , Catholicorúhoc non poteſtatem . Hoc confirmat non mo
afferuit? omnes clamatfus permillionë do lex vetus XII. tabularum , quas
Dei neceffariam elle : at contendimus eo nomine laudant Plinius & Divus
Deo permittente, & caufis naturalibus Auguſtinus h : fed & Imperaroriæ , &
non impedientibusdæmoné , id,, quan- quan | Pontificiæ ſanctiones į Confirmant
& .ij.
a Deut.31.434.1 Reg, 2.v.6.cum fimil. b quos citar.Birsfeld.9.40.'in 14.C de malefi.
mathe.cui addo Holozed.li. 1.de vera onfall.pro pyoc 1.9. (Inb. 1.v.16.8519. d And.Cefariens.
in c.3 . Apoc.verf.13.D.Thom.co alii in lobi.v 19. e Exo-99.Pfal. 77.0.49. de quoibi Opr.D.
Auguft. f Apoc.7.0.1.recogn .D. g D. Cle.li 4 Hic.l.7, in E ). D Arg.l.s. contra lulian. c . š.
Strabus in Apo. h Plin.li.28.Nat.hiſtor 6,2.031.30.c.D. Aur. ' 8.de ciu . Deinc.19 . bo mula
tis 6.C.demalefc.conec mirum 16.9.5.de bulla Innoc.S.comt.maleficos.
 LIBRI 111. QVÆST. Xi. 767
& ij. quoscitavi Patres omnes , Cle- impotes fiunt:utmortui videantur: ſed ubi in
mens, Hieronymus , Auguftinus, An- je redierint , mel aqua & maizo mifcent,
dreas , Strabus ,Divus Thomas , & alij : 1 quibus permixtis nubės aſpergunt. Die ſe
præterea complures's ut Orig libr. octa- | quenti nobilem atiquem ; aut confpicuum &
vo cont. Cell loan:Salisberienf.libro primo, venerandum quempianr
ſenem inlečtum de
capite decimo , Henricus Theutonicus, quem ponunt. ſubiecto lento igne , atque ubiſudare:
ſequitur Cantipratenſis libro . Secuiido, cap: cæperit ſuderem vafe excipit Magus, anſeri
57.part.29. Quartò probatur hiſtoriis no ſanguiniadmifcet ,atque ex radice expref
& exemplis , de ventis& tempeſtate le- le aquæ rurfum in aera iactat , nubes ut tin
data à Magis tempore Xerxis, teſtis eſt gat:rogat , per fudorem , ſanguinem , dan
Herodotusa: De Finnis& Lapponibus quam , ut deſideratam pluviam largiantur:
fic fcribirOlaus bzolim vlercatoribus ven- Quod ficafu -ea eo die quo»ſunt ſuperſtitiofe
tos penalesexhibebant ; tres nodes Magicca pluat,gratias agunt ftellis ;magumque mul
artë facratos,quorum primo foluto placidos tis, muneribus ornatum efferunt.) Tantò
ventos,fecundovehementiores , tertio vehe nimirum Diabolus facilius ftat pacto ,
menti simos fine habituri. [ Olm Ari- quando pluvia vel grando in perniciem
ftæus docuit incolas- Cycladum certis alıorum depoſcitur,ut vix unquam tal
rétibusac hoftijs Erehas æſtivo tempo . lar, quam quando in commune bonú ,
te elicere , & fic ſuavi frigore fqualo- quoui hi pofcunt Indi, quos ut pluri
rem & fterilitatem ab agris arcerec :demum -ludificatur: cum tamen non mi.
pluvijscælo devocatis per Magos,ple: nus eorumy Magi ; quam noftri forciarij
na Túnt veterum monumenta d . Plu- vi pacti operentur.

-
viam etiain Cianitæ Indi ridiculo vitu Nemini porro videri debet mirum
fic procurant; utin Epiſtolis Pervann ; de aqua:cum Pauſanias ſcribat , è lignis
noſtrorum , arini 1590. & 1591. narra nullo admotis igne puriſſimain fam
tam, bis verbis excerpfit Gaſpar Stirit mam Hippæpis folitam barbarico cara
lius : Quando pluvia indigent, Magiu quif- i mine educi Recentiora exempla nupe
piam magiia vocis contentione & accelera- rifcriptores prodiderunt . Admiratio
tione clamat, Aroninesad montem confcen- | ne dignum eft, quod de ritu noftraruin
dant:quo poftquam pervenerunt , utquilibet | Atrigum tradit Remigius,libro primo,de
. Eft autem
conſueto more à cibis abftineat monolatr:140-25 , his verbis: Hoc certème
eorum hoc ieiunium , ut à fale pipere, cibis | mini teftatum fpontanea o libera affertio
coctis conrineant: quod ubifa& um eft , voce ne plus minus dicentorum hominum ,quime
imenfa & clamore fummoftellasinvocant, ditum : iro damnante incendio crimen forti.
aquamque precantur, & ad terras', caſtell.gij luerunt :ftatis cerriſque diebus folitos ſe
lumque paganum ſeje vettünt '; porióneir convenire gregatim ad 7am vel ftrgni vel
quandam manibus tenent, quamulinobilis rivuli alicuius, maximequefiquis effet quam
alicuius adoleſcentulemann porrettam ebi . ! folitudë pratereuntiuntoculus
Sepofitum ha
berint: ita à fenfibus abducuntur , mentiſque beret : atqurillic aquas , accepta à damnone
virge
a Lib.7, bli.3.c.16 . Vittori.li. 19.Varia left.c.21. d Pan,4 in Arcsic.Dion . Caſsius het
56. Xiphili.in Anton ...
 VM
SITION ARVM
163 DISQUI MAGIC

virga, íanti perdiverberare ,dum vapores fuo unum lepidum , horrendum alterum ..
moſque abunde excitarent , quibuſcum una In ditione Trevirenſi ruſticus fuit , qui
ſublimes efferrentur. Illud deinde,quod fic ef- cum filio la ſua octenni, caules planta
ſer excitatum , fe in nubes denſas ac caligino- | bat in horto:filiolam fortè collaudavit,
ſas induere : quod poftquam vna cum demo- quod aptè hoc munus obiret illa", ſexu
nibus ci effent involuti , agerent fellerentque ! & ætate garrula ,ſe noſe alia facere,ma.
qua erat libitum , ac tandem multa pre- gis ſtapenda iactat,pater, quod id foret
cipitatum grandine in terras decuferent. ] ſciſcitatur,fecede paululum , inquit , &
Hic nullam puto deceptionem aliam in quam voles horti partem fubitum
intercedere, quàm quod diverberatio- imbrem dabo , miratusille : age fece
ne lua ſe putane vapores illos excitare: dam , ait:quo recedente,(crobem puella
hoc dænon facit;& ſtriges effere perfodit , in eam de pedibus ( ut cum He
aerem in iplis nubibus & ne præfucen- bræis loquar pudentius)aquam fundit,
tur , præbet remedia. Siper nubes fe . camque bacillo turbidat, neſcio quid
runtur ; an negandum illas , dæmone ſubmurmurans. Et ecce tibi ſubitò plu
differente,ex nubibus in terram decide. viam de nubibusin condi &tum locum .
re polle ? ſed de hoc poftea. Remigius Quis ( inquit obſtupefactus pater) te
addit ſolitas aliquando priuſquam fic hoc docuitămater,relpondet , huius &
undam diverberent , in eam imittere ol-, aliorum fimilium peritiſſima. Zelo in
lam fictitem , cui aliquid arcanum dæ . citatus agricola, poſt paucosdies, invia
mon incluſerit; vel etiam lapides, ad ea | tatum fead nuptias ſimulaos , uxorem
magnitudinem : quantam voleb.int cum gnata , feſtinè nuptiali modo ex
grand inem decide re: Inter dum cande ornaras in currum inponit , in vicinum
las tantiſper in ſtagnum devexas , aclu oppidum devehit, & iudicitradit ma
wine pronas tenere ; dum ſtagnum af leficij crimen fupplicio expiaturas,hoc
fatim guttis illis defluentibus inbuit mihi fide digpiſlimorum virorum nar
fenes pulverem præterea medicatum in ratio ſuggellit; ubi notandus modus
aquasipargere.Vtplurimum uti ad di- ſcrobiculam faciendi, & quod in cam
verberandam aquam virgis nigris à ieceris bacillo confutandi. Sic intelli.
dæmone datis , & his conſtantiſſime a- gendum illud Propertij, de anus qua
quam Aagellare , & diras ſimul verbo- laga, lib.4.eleg s.
rum execrationes ingeminare. Quæ Quippe Collinas ad foſſam moverit
dam etiam confeffæ , dolia tranſverfa berbas

per nubes à ſortilegis dæmone auxi Stagnaſque currentidiluerentur aqua .

liante impelli ,donec loco , quem ani
mo deſtinarunt ſuperimpendeant: cùm
dirumpi illa iu ſaxa & Aammas, & ve
loci impetu obvia queque valtare ac
coaterere. Multa refert idé exempla , d .
cap.25 & libro eodem cap.26 . addam duo,
ali. s.belli Napolit.
Sequens exemplum lovinianus Pon .
tanus memoriæ mandavit a . Ferdinan
dus Neapolitanorum Rex Marcos oppidum ,
arci montis Draconis ad Maſsicorum mon .
tium exitum fitæ ,fubiectum ,Andegavenfium
fattionifavens arcta obfidionepremebat, &
defecta
 LIBRI II. QVÆST. XI . 169

defe &tu aquarum prope ad deditionem com- | bani, ac aliorum in Germania , & Aqui
pulerat: cùm quidam impij ſacerdotes magi- tania ad impetranda commoda anni
gicis artibusimbres elicere aufi funt.Ingenti tempora, contra quos in Cantabria li
enim ex oppidanisatque obſeſsifunt, qui no brum de ſuperſtit. Martinus de Arles
durnis tenebris deceptis caftrorum vigilijs, edidit ; videri initium accepiſſe à ſuper
per aſperrimasrupespartim profe&ti ad lit- ftitione magica , & taciti pacti iure quá
tusstrahentes fecum'imaginem affixi ad cru- oprimo ſuſpectos haberi . Nam & Vin
cem Chrifti , maledictis illam prius ac dirocentius Belluacenſis prodidit a Con
proſecuti carmine, poſt in nare execrabundi ftantinopolitanos ,ſuaſu cuiuſdam Ma
immiferint : cælo; mari , terriſque tempefta- gi , D. Virginis imagine in mare demer- ]
tem imprecati. Quo eriam tempore ſacerdo- la Saracenorum clafli tempeftatem im
tes quidam mortalium omnium fceleftiſsimi, mififfe. Nonne animadvertis ( Lector)
dum ſatisfacere prophanis militum artibus ſanctorum effigies dæmoni admodum
fudens,ritum nefarium fecuti ( quo , ut di- odiolas eſſe hinc licet colligas quo no
aumel in huiuſmodielici imbrespritantur) ſtri iconomachi genio agantur. His ni
afino pro edis foribusconftituto, tanquam a - hilobat Canon Concilij Bracarenſis
genti animam , cecinere funeſtum carmen, primi. Anathema dicens ei; qui crederet ali
poftdivinaEuchariſtia in illius os palatum- quas immundas creaturas ( Diabolum ) do
que iniecta conclamatum afinum funereis tonitrua & fulgura ,& tempeſtates, & ficci
cantibus virum tandem , ibidem pro templitates,propria auctoritate facere, cum Priſcil
foribus humavere . Hic verò vix dum profe- i liano. Vera enim ſententia Canonis eft
do ſacro , obnubeſcere aer , ac mare agitari damnare hæreticos illos, qui cenſebant
ventis cum cæpiffet , dieſquemedius offundi eum primum eſſe principium , & virtu
tenebris, ac nunc cælum micaret ignibus, į tem creandi has res habere diabolum,
nunc lux eriperetur,tonitru cælum terræque cafque producere poſſe, etiam non per
horrefcerent , volitarent evulfæ ventis arbo- | mittente Deo , quæ omnia ſunt hæreti
res, difciffaquefulminibus faxa complerent ca , & Mago Priſcilliano digna.
auras fragoribus: prorupit tanta è nimbis Ar quod à nobis nunc aſſeritur , id
pluvia ,imbreſque tam validi, ut non ciſterna divinæ & humanæ fapientia placitis
modò colligendis aquis fatis non effent ,fed planè contentaneum eſt , & experientia
arentia faxä tupeſque exufte ſolibus terren- compertiſſimum , non deſ pluvia , &
tes undequaque prolapſosdiffunderent. Ita grandine, & ventis tantum : fed de ful
Rex , qui fola in fitipotiundi oppidi ſpein col . mine quoque , cuius eadem ratio eft.
locaverat, fruſtra ab ea habitus ad Savonem Andreas Cæſalpinus Peripateticus , in
veterain caftra rediit ] Eo lubentiùs iſta Dæmonuni inveſtigatione capite undecimo,
adſcripſi,ut monearis mi(Lector ) ritus, ita ſcribit : Viri repertiſunt,qui non folum
quiper abuſum , & prælatorum negli- grandines,ſed & fulmina concitabant, non
gentiam quafdam in regiones irreple- tamen ladere poſſe fatebantur, quofcumque
. runt, trahendi crucifixi, & ſanctorum vellent:ſed eos tantum , quos Deus dereliquiſ
imagines;ut fancti Martini, fancti Vr- ſet. ( hoceft , fic reor , qui per mortale
X pec
a lib.23.Spec.Hift.6.147,
 DISQUISITIONVM MAGICARVM

peccatú Dei gratia excidiſſent. ) Eori 7 nomine faveret ifdigerdes: Magi, timentesi
quidam hunc modum fervabat , in campis fua religioni, quacumque Rex effet tranfitu-
Principem damonum invocabat , orabat Tus , illic intolerandum fætorem excitants,
que , ut aliquem ex.ſuus mitteret , qui defti- | calumniamque confingunt ; comites Chri-
natum à ſe percuteret fulmine : cui.poftea in ftianos iftius effe artifices : ſed deprehenfi , re .
bivio pullum nigrum immolabat & in ae penitius cognita Magiſupplicio affectiſunt. 1 ;
rem proijciebat : quem cum poftea demon ita Nicephorus libro decimoquarto ; Hiſtor
affumpfiffet , procellam acerrimam conci- Ecclef.6.18.
tabat cum fulmine,ſed raro in hominem de 6. PofluntMagiimpedire ignis actio
Signatum cecidifle. ). Nimirum plus dæ vitatem ; ita ut quis innoxius per pru- :
moni Deus folet in agros , quàm in ho nas ambulet , & non comburatur ( nilai
mines permittere Deus impediat, ut ſolet in ſummo da
Quartò , ut tempeſtates, fic & tene mpatis ad ignem.-) Sic enim olim Dia-
næ Caltabalis facerdotillæ non lædee
bras excitarepoffunt legi apud Marcú
Venetum a. Tartaros adeò pollere da. bantur abigne(Strabo libr.s ) Sic.Hir
monum præſtigijs;ut tenebras cum ve-- pi in Phaliſcis per ignem illæ ſi ambu
lint, & ubi velint, inducant : ſemelque labant,teſtibus Strabone lib. 12. & Plie
à latronibus hac arte fe circumventum niô lib. 7. cap. 2 Sic poliant facere ne:
vix evaſiſſe. Haitonus quoque narrat be quis aquis mergatur, utquotidièvide
prælio inclinatam Tartarorum aciem mus fieri in Proba aquæ frigidæ : poſee
à vexillario Mago : qui præcantatione i lunt Huvios ad tempus ſiſtere , fontes:
tenebras hofti obſcuriſimas offudit; ' venis exſiccatis durare;ſcopulns & ſaxa:
reftitutam vicifle . novis fontibus terra productis diluercsó
Quintò , poffumt aerem & aquam aquas dirimere,& in caputrepellere,utx
certis in locis corrumpere & tabificam retrofluere videantur, quod fuis cemer
lethalemque reddere iuxta Origenem poribus accidiffe Pliniusc fatetur. De-
d . l. 8. & .probatur ratione , quia pot nique poffunt; per mineralia quædam
funt ijs tetrum -odorem conciliare,qua meteorologica opera facere : quæ etſiz
lis eft Italiæ Avernus , aut ludææ mare videantur prodigiofa , ſunt tamen na
mortuum . Deaqua id facilius eft credi- jruralia :ut congregare in cavernis mons
tu : de aere probatur,quia licet aer con- cium mineralia aluminoſa , & nitro
tinuò fluat , vim tamen haber imbecil- commixta ſuccendere , & fic ſubitami
lam ad refftendum , fed levimomento excitare nubem , quæ admediam
frigeſcit ac caleſcit: fic enim idem in aeris regionem elevata ,ibi
antumno manè frigidus , meridiè cali tandem in imbrem re-
dus, ferò tepidus , qui tam mollis ad ca foluatur ;
lorem , cur durior ad odorem tetrum ?
Denique cum Maruthas Meſopotamia
Epifcopus legatione fungereturapud Ifdiger
sem Perfarum Regem , & Epifcopo pictatis QUÆ

a in peregr, Afiatica : bir hift.SATMATATUM . chizicap,1094.

 LIBRI II . QVÆST. XII.. 14

crediti , velinſimulati magis artibus a

QV ÆSTIO XII, lienosacervos in ſua horea traducere. 1
Superioribus annis cum Moguntiaci
Quid Magivaleant circa externa ſeu degerem . Treviris affecta fuit ultimo
fortuna bona? fupplicio faga nominis notillimi: quæ
in domus ſuæ pariere impacto epiſto
Orum cum lint homines avidiffi- mio , lac omne vaccarú alienarú clicic
mi ; præcipuæ quoque fünt dx - bat, videlicet interea dæmon ullas mul.

monisillecebræ ,nos ſigillatim agemus, gebat, & celerrimèlac eò traſportabat.

& à facilioribusad difficiliora progre 3. Facilius poffunt quaslibet fruges,
diemur. terræque fru &tus perdere,& agris ſteri
1.Nemodubitat greges & armenta liratem inducere. Magi malo carmine
poſſe perimere: quod faciunt (parſo.af- dæmonem accerſunt, ille fruges mox
fricato , velaliter exhibito veneno: in- perdit & anni proventum , fic intelli
terdum & moru locali quando dæmon genda iſta, Ovid .
beltiarum ſubic.corpora, eaque præfo Carmine leſa Çeres ſterilem vaneſcit ix
herbam :
cat ,præcipitat , vel diſcerpit: nonnun
quam & Ludacione ſola,dæmone inte Deficiunt laſi carminefontis aqua:
rea clanculum perniciem adferére,Nec Ilicibus glandes , cantataque vitibus uva
aliter admittédum , quod Gellius ſcrip Cecidit, & nullo poma movente fluunt.
to prodidita; ld etiam in ijfdem libris ſeripo Solent (teſte Remigio ) acceptum
tum offendimus, quod poftea quoque in libro dæinone minutum puluerem ſpargere,
Plinij Secundi naturalis hiftoris 7. legi: effe undè crucæ , bruchi,locuſtæ , limaces,
quafdam in terra Africa familias hominum i campe , & id genus peſtes agrorum &
voce atque lingua if :ſcinantium :qui,fi im- hortorum confeftim enatæ , omnia de
penfius forte laudaverint pulchras arbores, vaſtant & depopulantur fata olera,fru
Segeresletiores, infantes amaniores , egregios į Aus, ipſaqueinterdum gramina: inter
equos , pecudes paſtu atque cultu opimas, e dum muriú copiam hoc facto excitant,
moriantur repente hæc omnia , nulli alia I qui ilico in terram ſe abdunt, & germi
cauſa obnoxia. ] na radiceſque omnes abſumunt: inter.
2. Polluntmeſſes & fructus alienos dū iumentis æftrum immittunt, à quo
pellicere & aliò traducere: ut narrant tandem iteratis aculeis crudeliter in
Servius, in Eclog.Virg . Apuleiusin Apo- terficiuntur, interdum lupos illoſo quo .
log. & D. Auguſt. h. g. de civitat. Dei. nec dam in arborem gramine ex arboris ,
mirum , cúid ſolo motu locali perficia- ut videtur cavo educunt, eo in quod
curà dæmone . Non videtur alienum à volunt ovile ,gregemqueabigunt;unde
ratione ſuſpicari ; hoc fuiſſe Dardani non niſi gravi ſtrage illata revertantur:
Magi inventú,liquidem Turnebus etiã horum omnium iudiciarias confeflio
bcenſuit à Dardano vocatos ,Dardana- nes idem Remig.exhibet31.1.C 21.6 24.
rios , annonæ flagellatores: cò quod ,vel & cenſet tùm à dæmone non producă
X2 de
al.9. No.Atric.c.m.619.4duit.cap. 16 .
 172 DISQUISITIONVM MAGIĆARVM
de novo has peſtes, ſed undique celeri ceret : talis eciam ille dæmon Mogunti
cer ab eo collecta in unum locuin con. nus , diffamator mirificus , de quo Ly
gregari, quod quin facere poffit , nihil cofthenes ir prodig.anni858 & dæmon
cſt ambigendum.Lupos illos : quia gre- | alius lanctum quendam monachum in
gi & ovili certo ac definito , & cui
iufli, 1uſitaniæ Santareno exhibens,de quo
& quantum vult iubens , nocent & in- infr.l.6.c.2.q.3.fect.3. Políent etiã, quod
fidiantur, verifimile viderur, dæmones tenet Cumanus, in lucerna inquiſito.n.13.

eſſe , qui ſpecie lupina talem pauperiem in fine,aſſumpta hominum innoxiorum

faciunt.Locuſtas,& reliqua infecta , & figura in conventibus ſuis comparere:
mures : quia ex putredine naſci pof- fi Deus id non impediret : quem id ha
ſunt: nihil vetat , quin activa pallivis ctenus permiſille mihi & illectum &
applicando , dæmonem producere ex inauditum adhuc,in crimine Magiæ : in :
materia diſpoſita poſle cenſeamus, quo pactum cum dæmone intercedit :
tempote tamen ad id requiſito : quod & , ratione huius pacti & confpiratio .
breviſſimum etiam ipſi ſufficiat. nis fæderatæ , poteft & folet exhibere
Recentia exempla quotidiana funt , figas eriam ablentes , ut rectè Petrus
& ab alijs congeſtaplurima a. Et legi in Loyher. 2.de fpe&tr.c.s.contra Alciatum
Hiſpania literas Inquiſitorum qui tum diſſervit . Quinimò lagæ omnes faten
Pompeiopoli verſabantur, & id fecon- tur, eos qui criminis huius ſeu pa &ti
Itanter comperiſſe teſtabantur,& con- ſunt expertes & alieni, repræſentare in
vincit auctoritas ſummorum Pontifi- i conventibus ſe non pofle , quod multis
cum , quorum hac de re bullæ exſtant: docet , eruditione egregia, nec minori
Innocentij octavi ad Inquiſitores Ale- fide quam dignitate, TrevirenſisSuffrae
maniæ , lulij (ecundiad Inquiſitorem ganeus Petr. Binsfeldiusc ,fatiſque ma .
Cremonenſem , & Hadriani ſexti ad nifeftum eftpertinere ad divinam proa ,
Inquiſitores Lombardiæ , Vide spineum i videntiam , utin innocentes nihil tales
q. deftrigib.c.15 . perfidia poflit: fi verò ad tempusbreve
4.Pofluntigne domos ablumere,ut aliquando conſimile quid Deus per
contigit integro oppido Sciltochio , / miſerit: mox fane dæmonis technas,ut:
quod in Suevia anno 1533. fuit à qua- | arancorum relas difjcit, & innocen. ,
dam făga concrematum ,b : tiam fartam tectamgae tnetur: quodi
s. Poßunt alienæ famæ nocere , mul- ! legimus deBeato Silvano Epiſc.Nazaar
tismodis,primò,damoniacis præftigijs | reno d: & de B.Kunegundi (apud Krătaiei ..
& ludificatione fenfuum : ut Cenoma- i zium ) fic diffamata'per dæmonem dei
nenfis illeTriſcalinus: qui infimulavit ſtupro de multitudine illa dæmonum , .
parochum geſtati lub brachio charta- qui nocturnú convivium celebrabant,
breviario manipu & le hoſpitij vitinosarquevicinas fallis ,
li:quod & ipfi parocho perſuaſit : fecit- larvis mentiebantur : fed fraudem D...
que ut rubore fuffufus, volumen abij- I Germanus patefecit e. Faciliùs Deus
permit
a Vairo 1.3 de Fafeino.cap.1.Binsfeldio cô aliis.. b Lycoft.l.deprodig: cde confeff. maleficio
in fine din legenda DiHieron.fi fides huic legenda conftaret. e in vita s Germani.
 QVÆST. XIT. 175
LIBRI II.

permittat eos repræſentare imagines hibebat fuperioribus annis Scotus. Par

magorum , & eorum qui aliquando menſis , ex cuius epulisfaturi, ut libi
hoc crimine fueruntirretiti. Non tamé viſi , convivæ , mox fame vera crucia
negandum , abſolutè polle dæmonem i bantur:velex veriscibis: quos cum dæ
inngcentum exhibere formas, li Deus mon præbet ſagis, utplurimum inorti
finat:qui cum id finit,vel fraudem mox cina ſunt,mali guſtus & odoristetri, b,
aperit , ut dixi, velpropter alia peccata nimirum divina fapientia rarò permit
ineorum remifſionem , vel ad maius tit utſuaves cibos apponat: ne gumijs
meritum & gloriam fufferentiæ ,id per- ! hæc fit ad ineſcandum cfficax illecebra;
mittit,videBartol. Spineum quaft.de ftri- ſalut plurimum deeſt , fæpè panis for
gibus c 14.0 apolog.3. 6. 3. Denique poltè an ut divinis myſterijs orgia inſti
:

funt famam lædere: inftrumenta male tuat contraria? nam in veteri teſtamen
ficij certislocis reponendo : ubi ea in to panes propofitionis quotidiè co
nocentes ilti, quos volunt diffamare, ram Domino ponebantura : & omnis
victima atq; oblatio ſaliebatur di nunc
putentur abſcondiſſe :ut fic illi pro ma-
leficis habeantur.Invenio id fecifle Mā
etiam baptilino ſal miſcetur , & in Eu
mon dæmonem ,obfefforem B. Euſto.charittia pafcimurvivifico Chriſti Do
chiæ virginis Patavinæ :quam Deo ma mini carne panis fpeciebus five acci
joris gratiæ & gloriæ cauſa toto vitæ dentibus velata,an hæc odij caufa in ſa
rempore, quod illa patientiſſime & fan lem , & panem: Non dubito , fi Deus ( i
& illimè tranfegit, energumenam eſſe nat , & iple velit , pofle & ſalem , & pa .
permiſit: & cuius defunctæ corpuſculo nem , & benè ac opiparè conditos cibos :
inſcriptú indelebili charactere inven - apponere , rarò id facit :non rarò iubet
tum , nomen Ielu fuit. Lege Bernardin. invitatos fymbolúconferre, & quem-
Scardeonium . l. 2. Antiquita. Patavine que quo veſci volet fecum adferre :
civita.claſ.6.fol.12r.Item poffunt famam | quod fagæ nonnunquam confeffe iu- .
lædere peccata occult revelando ', ut dicibase.
folent energumeni;vel falſo inſimulan 7. Quando Deus finit , poſſunt
do ,ut tempore Ludovici II.Imperar.fe- | captivos carceribus & vinculis eripere ,
cit quidam in Germania , quod narrant motu locali tantum ad hoc opus eſt , &
Sidisber , & Vincem . Bclluacenf. a & a perfra &tionc: quod cum homines va
lius dæmon inſimulans de eodem cri. leant; cur non & dæmon ? Narratio ex

mine Dorotheum , ut narrat Meta- ftar de Lupoldo Duce Auſtriæ apud

phraſt. apud Surium , Ianuar.si Tritħemium f,digna memoratu : Anno
6. Poflunt exhibere convivia , vel Domini 1333. Fridericus dux Auſtria qui:
pliancaſtica planè, utarbitror fuiſſe Æ- contra Ludovicum Bavarum Imperator de
gyptiorum , dequibus apud Origenem lectus erat, inter Oetingam ở Moludorfum
Celfus , & Brachmanum apud Philo magno prælio victils, & Ludovico traditus,
ftratum : & Paletis apud Şuidam : & ex- qui in arcem munitam eum affervandum
X 3 33:iſit.
a Sigisber.in Chron .Vince,in ſpec.hift: 1.15.c.37.!6 Remig.1 1.c.19.er iudiciariis confej
ſponib.ſagarum. c Leu.24 . dLevit.2.c lona deVaulx-Stapuletiann.15-97;. f in Chron.Hirjaug:
174 DISQUISITIONVM MAGICARVM
imifit. Magus interim quidam Lupoldo fra- tico-b, qui de Oddone Danico pirata fic
utri eius in Auſtria promiſit , fefuaarteFri Icribit 6; Abſque carina alium pererrans,
dericum incolumem eductorum unius bol boftilia fæpènavigia concitatuscarminepros
; refpacio , fi digna fibi merces numerare - cellis evertit negotiatoribusinfeftus, clemens
tur. Dux liberaliter promifit. Ergò demon agreftibus.
ad Fridericum ablegatus avolat in Ba Inito cum Normannis conflictu , ita vi
variam , formaque peregrini affumpta , carminum boftilem hebetavit aſpectum , uc
cuſtodiam ingreditur , inquiens : ſi ex diftri&tos Danorum enſes emimus radios ia
captivitate liberari vis > hunc equum cereputarent : cominus verò ne ferrum quia
aſcende, & te in Auffriam ad fratrem tuum dem vagina extractum viſu.excipere pote
I upoldum incolumem perducam . Cuidux , rant : victa quippe fulgoreaises preſtigiofa
Quis es turad quem ille : Noli interrogare, coruſcationis impatienserat. ) Similia de
quis fim ,quia nihiladrem : ſed aſcende hunc Biarmengbus Olaus & de Haquino
equum ,quem tibi exhibeo. Hic, cum ducem , Norvego memorat Saxo : d de Bulga
alioquin audacißimum , horror invafiffet, risita vincentibus . Anaſtaſium Culpie
& figno fe fanétæ crucis muniviſſet :Spirisus nianuse: de Tartarorum contra Polo
cum nigro equo difparuit, c vacuus ad mit nos memorabili victoria Cromerus,
tentem reverſuseft: à quo increpatus, quod

..
his verbis : Poloni Tartaros anno Chrifti
von adduxiſſet captivunizordinem reigefta 1240.ad Legnicam.commiffo præliograpi.
narravit.] De Apollonio ſcribit Philo- ter urgebant, Gfugientibus inftabant. E
ftratus eum le cippo eripuiffe : & Vefta 7,4t in extimo Tartarorum . agmine , inter the
les Romanorum luis creditæ precatio- lia figna, vexillum infigne,cuiuspictureX.
nibus mancipia fugitiva , nondum ur- litera figuram præ fe ferebat: in cuſpide verd
be egreffà fiftere.st figura erat tetra nigraque , capiru humani
8. Mihi dubium non eft poſſo ma- barbati: Id vexillum cum fignifer vehemen
gicen per dæmones ( Dei permiflu qui tiùs quateret, fumum atque nebulam den
Deus Sabaoth eſt & cui placct victoriam įſiſsimi cfædiſiram exhalabat. Eane
largitur ) præftigiis , & induftria vária, bula non modo afpeétum barbarorum Polo
qua ( ut & robore ) plus cunctis mor nis adimebat , verum etiam odore teterri
talibus pollét; & urbes oblidione libe mo eos enecabat. Incantationibus id quibuf
rare ( ut exemplo Marcolano fupra q . dam Tartari effecerant : quibus iuxta ario
11 probavimus ) & expugnandas præ - lationibus, divinationibuſque cateris, cùm
bere, & in præliis victoriæ cauſam elle. | alias , . tùm in bello plurimum utuntur , ex
non defunt exempla , nec ratio repu- | humanis etiam extis de futuris eventibus
gnat , cum hominibus non rarò laus coniectari ſoliti. Barbari,ibiPelonos trepi
Victoriæ meritò adjudicetur . Ollerus darefenferunt, cohortari fefe invicem , im
Inagica arteapud Suecos, armisclarus preſsionem ,in.eos faciunt , perturbatiſque
evalit , adeò ut divinitatis opinionem ! ordinibus nuagnam cedem ediderunt. Tan
fit adeptus, auétore Saxone Gramma. I tus.eo prelio interfectorum Chriftianorum
numeris
a Plin . lib . 28. 1. b :Saxo 1.3 Dana colibr.s. colaus l.3 6.19.Saxo ho . Cin Anak
hift. Pok
 LIBER II. QVÆST. XIT:

numerus fuit , ut fingula auricula à Tarta- | pugnaſſe , nihilque io condicta pom .

ris praciſá novem ingentes faccosexplerent. tuille : quod Ephelins in talo patrios.
Scribit Dubravius, libr.z. hiftor. Boem . illos characteres haberet : quod fimul
in pugna qua victor Siderius , omnes i ac animadverfum à judicibus, adem -
Lucenfes ur nec ultra progredi;necre- pras litteras, & Ephefium , qui jam tri
tid pedem referre poflent à ſaga ſuo ! ginta defatigarat, fuccubuiſle. Polya
quemque loco , -ne profugeret , mirò nus etiam au & or eſt a Chryſammen :
ſtupore injecto affixum . Chinenles veneficam arte ſua. Cnopo victoriam ·
Neomam virginem pro fancta colint. de Erythræis peperiffe :non tamen car
de hac lcribit Gonzaluus Mendoza, mine , fed venenatis tauri carminibus .
11.2 Hifl.chinens6.2 cam hunccultum furorem hoſtibus immiliſle. Sed Fran.
magicis arcibus adeptam fuiſſe. Nam corum exercitum Rege Sigeberto ab
cum quidam dux belli , Compo no Hunnis profligatumn , carmine objectis.
mine, regis juffu claſſem in quandam ſpectris memorat Gregor. Turonenf.
inſulam ductaret , is nulla vianchoras libro quarto, hift. cap. 28. Ut plurimum
folverepotuitad abnavigandum.Tan- Deus non permittit victoriam in dæ
dem advertit navis chenilco inopinam monis poteltate : læpè hic etiam fuos
Noemáaflidere.Accedit venerabúdus mavlik decipere veterator . Sanè Ma
& opem conſiliumqiimplorat.Illa re- gnentius fic vana fpeplenus , vincen
fert,nih ſe ductrice Chinenſes victoriâ dum fe præbuit Conftantino Impera
non potituros. Unà ergo proficiſcitur, corio
& hoſtes magicis præftigiis fidences, Sic Ericusille Rex Sueciae , fum
majoribus præftringit. Illioleo in ma - mus hujus cultor vanitatis , poft rota
re fuſo , quali clallis incendio abſume- victorias manus Oſtanis evadere ne
retur , omnia fictitiis flammis involue- quivit b. In cadem Suecorum hiſto .
bant. Noema exſtinguebat, & fimilia ria legimus , Hadingum , ab Othi-
corum ludibria diſpellebat arte effica no dæmone juſlum cum Curetibus
ciore : adeò ut cum omnia incalfum , confligere prælio , profigatum : po
conari ſe viderent, , victos ſe profelli, cione quidem ab co roboratum , ſed
Campo dediderint , additMendoza vincere non potuiffe , donec à fene
& alia nonnulla . Permittit ifta quan- quodam exercitus inftruendi indu
doque Deus peccatis profligatorum ftriam aſſequeretur , fallacillimosgue
cxigentibus. Sanèperantiqua hæcMa- j'dæmones eum plurimis ac variis bel
gices bellica præftigiamenta . Nam le- lorum calibus expofuiſſe, nunc victo-
gitur apud Diogenianum adagiogra- 1 rem efferendo , nunc victum omnio-
be

phum Epheſis-notulas quafdam & pe diftituendo : - ſic tandem ſeipſum

vocesmagicas fuifle , quibus utentes in ſuſpendio publicè necari curaſie vi-
omni certamine victoria potirentur. &tum mæroris magnitudinec. Dein
Et Suidas reſtåtur,Mileſium quendam de inter cæteras cauſas cladis magnæ ,',
cam Ephefio in Olympiis palæſtra de- quam Flandrià Francis cæli ; anno,',
1302
148.Stratag,blomz ,Magonslj. 17 thift.Gotr.c toaniMagnus linap
176 DISQVISITIONVM MAGICARVM

1302 ,acceperunt,memorac Meierus li. rituro, Vratislaum in pugna cufarum , ne

10.Chronic . quod Flandrorum militiæ ioremque populi partem cum eo interitu
Imperator Guido Juliacus, ſortilegos 1 rampradixit:poffe tamen euudere iuvenem ,
ae necromanticos libi adhibuit, & ca- i fiſibipareret. Adoleſcenti imperata factu
codæmonas adjuravit , & confuluit. rum reſpondenti, iuſsit: ut primum ,qui ob
Eandem caufam Ferdinandi Luſitani, viusfieret , occideret, atque utraſquz aures
Flandriæ comitis per uxorem , cladi & abſoiſſasin pera reconderet : mox gladio ins
captivitati adfcribunt, macrisejusſor- ter prioresequi pedes cruce in terra facta,
tilegium, Gaguinus & alii Hiſtorici deoſculata , fugam maturaret. Pugna in
Franci: ſed id reticét Flandri . Sed idem campo, cui Thuſco nomen eſt,commiffa, cafe
Meierus anno 1304. de Guidonc illo Vratislao: adolecens qui noverte paruerat,
refertiſta : fama eft deceptum fuiſſeà quo- domum incolumnis effugit:fed uxorem,quam
dam Nicromantico:abs quo artem didiciſſet, valdè amabat , interemptam reperit, ca
qua ille pollicebaturfore eam , quandocum- rentem , auribus, pectuſquc confoſſam , fic .
que vellet ,in quamlibetmagno periculo, in quas hofti amputaverat aures coniugis fue
vifibilem . At ca incantatio nihilei hic pro- fuiſſe.ſtupens triftiſque cognovit .] digna
fuit ad vit& falutem . ] ad veræ & æternæ merces conſultæ de victoria lagx , for
mortis ſupplicium apprimè utilis fuit. tallis & uxor venefica fuit, & le præ .
Pergamenles etiam olim conati ſe ma- lio immiſcuit , quod ſolicæ mulieres
gicis artibus oblidione liberare , irrito Boemæ : vel genus huic maleficii , per
conatu operam luſerunt , ut narrat imaginem lethalem in prælio exhibi
Paulus Diaconus libr. 20. rerum Roma tam , dæmone, interea domi miſerain
narum . iiſdem vulneribus inulētante , qua de
Tempore Leonis llauri Maſalmas re libro quarto diflerendum . Sed &
Princeps Sarracenorum Pergamum Fridericus ille Stuphius, qui ſe Frideri
pallo negotio occupavit : quamvis ci- cum II . mentiebatur , cum ex magi
ves freti mago quodam horrendum ca pecunia bellum pararet : à Rudol
Diabolo facrificium immolaflent, le- fo Habfpurgenſi oppreſſus , captus &
cta prægnante fæminâ ; & fætu vivo crematus legitur , in Boiorum hiſter.
extracto & in cacabo elixato : & cun libr.7 .
ctis bellatoribus manus dexteræ mani. Quarè non minus ſapienter , quam

cam tain impio facrificio funeſtanti- religiosè factum ab Innocentio Pon

bas: auctor Theophanes. Aliud quo-
que, memini ludibrii hac in re exem
plum nobile .
Vratislaus Lucenſis Dux ( verba ſunt
Æncæ Silvii a ) Vratislavie conditor, bel-
lum contriz Gremozislaum Boemie Du
cem , nepotem ſuum ſuſceperat : ibi mulie.
rem fuiſſe tradunt,queprivilegio bellum pe-
a in Hift. Boem . b Soxom . I. 9.cap.7.
tifice: qui vocatos ab Ethnicisè Thu
ſcia magos , & promittentes le Ro
mam Alarici obſidione liberaturos,
urbe curavit expelli b judicans capi
urbem præftare , quam magicis arti
bus cripi : ficut le Larinam oppidum
cripuifle gloriabantur. Non diflimi
lis prudentia , ſed juſtitiæ diſtrictior
ultio
Solymus lib.is,
 LIBER II. OVËS T. XII.
ultio fuit in Allobrogum Comite.Co-
mitatusifteducem Andegavenſem ſi
mul caſtrum Ovi, quod Neapoli mu
nitiſſimum , undique mari alluebatur,
à Duceaccerfitus conſilii gratiâ , num
oblatio cuiuſdam acceptanda, nec ne?
Magus ifte erat, & gloriabatur ſe hanc
ipſam arcem artibus ſuis Carolo Paci-
fico ( quiin eam cum ſe receperat ) in
manusdediffe , paratum eadem techna
Andagavenſibus arcem tradere præ-
177
minis apicem ſicaſcendiſſe tradunt va
rii hiſtorici b nempè Martinum II .
Benedictum IX. loan. XXI . & XXII.
Silveſtrum II. & Gregorium VII.
Scd reſpondeo de Martino II. dici ma
lis artibus ad Pontificatum pervenit
fe , fed à Pontificum oſoribus :
neceſſemalas artes de magicis accipi:
mala eft ars, ambitus : mala, calum .
niæ :mala, ſimonia & hujúlmodi. Sil
vel. Il . ſummus fuit geometra , &

ਸ
ftigiis fe ex nube denſata pontem ex dearte illa librum ſcripfit : qui M. S.
ſtructurum , & à continente in muro fcilicet habetur in bibliotheca Farne
rum arcis lummitatem perducturum : Gana : Philoſophiæ quoque peritilli
fic metu propugnatores ad deditio mus, fæculo tam inecadito ,ut philoſo
snem priùs à le compulſos fuiffe , cave- phi ac geometræ pro magis habe .
rent cantum milites , qui
ponte tranſi- rentur : àvulgi igitur errore multi
turi:ne velmanu,vel brachiis, vel tibiis, plex deillo fabula fuit, per Martinum
autarmis crucis ullum lignum contor. Ciſtertienſem & Calfridum incautè
marent:tum enim pontem illum , cum diſperſa.
tranfeuntium interitu , fumi inftar dit Deutroque loanne , & Benedicto,
Sipandum . & Gregorio , quæ fparſa feruntur:
Comes iis intellectis, Ducem ora- | in ſchiſmaticorum Imperatorum ejus
rávit, utiMagusad ipſum mitteretur, ¡ temporis gratiam fuiſſe diſſeminata,
de re tota cum certiorem facturus.Ve- nihil dubitandum . Benno quidem
nitmiſer , & eadem Comiti narrat ille Cardinalis , hoſtis dum vixit fuit
fpondetque. Contra Comes,Numquă į juratus Gregorii , & librum ſuum re
Je commiffurum , ut tam ftrenuis militibus, ferſit tot impudentiffimis mendaciis:
exprobetur,Caro .
veteranifquebelli ducibus ut vel voluille videatur animi cauſa
Tum Pacificum ab iis,fine vetitis artibus,in- j Pontificis peſlimi ideain exprimere,
famiaquetanta debellari non poruiffe , fibi ficut in Cyro Xenophon optimi Re
fpem in Deo, & virtute collocatam . Simul í gis : vel lanè , liber ab hæretico quo
magum carnifici traditum capiteferiri iufpiam patrum memoria, nomine Ben
fit 7 ] Acciderehæc anno 1383 nonis , fuerit conſcriptus : lanè ipſi
Nonum litde dignitaribus & ho-- ſcriprores qui Gregorii tempore vie
noribus , ad quos promoveri quoc | xerunt , apertè illi contradicunt , ut
dam arte Magica,multa funtquæ ſua- Onufrius & Bellarminus c docue
deant. Primo proferuntur Pontifi re : Nec crediderim , Deum unquam

ces Romani, quos ad Apoſtoliciculo 1 permiſſurum , ut ſedes Apoſtolicama

SAU Y
gico
LaFroilardus lib.9.cap.71 b Vincènt. Benno Simo.netta Platina, d. Naucleru.c Onufridus
quinquelibris nondum editis,& ad Platinam addi.Rob.Bellin tom.1.h4 de Ro . Pon .: 13 .
 278 DISQVISITIONVM MAGICARUM
gico inſeſſore contaminaretur. Secun- lus fcribit b.nihil eorum que diabolusprou
dò igitur alia quædam exempla pro mittit > ex ſe præſtare illum pofle , sed
feruntur ;. ut Theophili , qui Vice -viſy tantum inania ſuis cultoribusprabere,
domini dignitatem dæmonis auxilio , id lide eo , quod facere folet- , loqua
recuperavit a & fimilia. Nec miran tur, verum : lide eo , quod poteft , fale
dum polle magicas artes , quod fæpè fum . Quod etiam à viro CI. c tradi
-

poteſt ambitus,fimonia ,& fimiles cor tum : non poſſe dæmonem , Deo per :
ruptelæ : id enim tùm ſuccedit , quan mittente ( hoc enim fupponitur) ullam :
do Deuspermittit : quicum permit veram ac germanam pecuniæ mate-
tit , velmaturam fceleratorum ultio
riam producere , nec.veram formam
dare : hoc diſtinctione fulciendum eft,
nem , vel divini cultus augmentum ,
vel aliud bonum indè folet elicere. cum enim forma pecuniæ fit inſcrie
Ipfe quidem : Diabolus ut plurimum ptio numılinatis , quæ eſt merèartifi- ,
magos decipit , inani dignitatis, Prin- cialis:nihil dubitandum , quin aurea ;!
cipatulve ſpe, & pro fceptro palum , & argentea numiſmata, qualia volet,
pro corona rogum urendis largitur. diabolus cudere pollit: Materiam
De Stuphio illo narrant Annales Bo quoque numiſinatis , ſcilicet corpus .
joruin ; de Barone de Rais Britanno, mixtum metallicum ,, poteſt produ
Monſtreletus , libro 2. Hiſtor.cap. 248. cere , applicando activa paflivis pero
de Duce Aurelianenſi fusè Meierus modum naturalis & artificiofæ pro

libro decimo tertio . Prorfus verò ri ductionis , fic enim poteſt producere :
is omne
diculum eft , quod auctor ille nugi Jinlecta viventia quæ metall
vendulus 4873378.narrat Judæum nibus ſunt perfectiora. Neque tamen
quendam Magum arte ſua effeciſle: hæc productio eſt vocanda creatio .
ut ultimus Rex ItalusNeapolitano re Per veram namque creationem nequit .
gno deiectus fuerit , & nullus Italicæ Diabolus nummi materiam gignere ,
nationis in æternum illic queat impe- quia vera creatio eft pecuniæ ex nihis
rare :nec effe remedium : nili.Magus il. io produ & io , quæelt opus omnipo
le ab alio potentiore evocatus , coga tentiæ ſoli Deo propriæ . Undè com
tur factum , recantare. ( Sic mendacil: muniter Theologi , contra Platoni
ille fcribit aphorif.35 .)quo nihil dici po- cos , .Simoniacos . , ; & Avicennam ,
telt inaniùs.aut ftultius. Nec pofitum à docent non potuiſle Deum per anges
me, niſi ut vanitas Magorum cunctis , los mundum creare; ut per cauſasetti
cientes inſtrumentales ,
appareat. quæeffectum
10. Quod de dignitatibus, idem immediatè attingant ad morem cau ,
judicium eſt de veris divitiis & the- ſarum phyficarom : nam quod pec :
lauris ; poſle dæmonem ., li. velit & caufas efficientes inſtrumentales in-
Deus perinitrat : non ſolere, niſirarif- ter cauſarum moralium pertingentes
lime varias ob cauſas.Nam quod.Plél- 1 ad effectum . ( ficut in ultimo judicio,
ad ate .
a Sigiber.in Chron.b'o decollationib.'auri de virtutis c Ludic . Dam háuderio in Morais
prompt rario.c.depecunia vituperio..
 LIBER II. QVÆST . XII. 179

adangelicæ tubæ ſonum mortui ſulci- | dire ) ſed nec, niſi rarò id dæmon valt,
tabantur ) id per angelos Deus por nec Deus unquam iubet,permittit ve
fit,mihi quidem longè probabilius ap- rò non nifi rariflimè. Ipſum nolle, pa
paret. tet : quia videmus eum ſuos plerum
Quarè poffet Deus abſoluta por que ludificari, & licet paucis aliquan
tencia permittere , ut , diabolo quid- do paucas& veras largiatur pecunias,
piam agente vel dicente , per creatio ut Treviris fecerat Doctori Vlaet : 12

nem aurum de novo gigneretur , ſed men ut plurimum decipit inani ſpe ac
revera tunc Dei permillio ac volun- ! ſpecie , quod multis exemplis confir
fasforet caufa efficiens principalis: ad matRemigiusteſtis oculatus , libro pria
effectum per modum caufæ naturalis mo damonolat capite quarto. his verbis :
immediate pertingens : diabolus ve Sennel armentaria Duck 1- Kal. Octob .
rà tantum foret morale creationis 86. accepta à demone , ut fibividebatur,
huius inſtrumentum . Nec arbitror, li pecunia ,geftiens domum properè rediit, eam
rem fpc &tes hæc negari poſle , lilo ut numeraret ,ſed excuffofacco, nihil niſi te
guendimodum objicias , nolo doyo- ftas & carbones reperit. Catharina Metena
pazar. Idem probatur, quia dæmonisDuza prid .non . Novemb. 1686. fuccer .
novit omnes theſauros abfconditos, dam : Claudia Morelia Serræ.3. Non. Dece.
& in mari fubmerſas divitias, auri at 1585.Benedictus DrigensHaracurie 18. Kal.
que argenti fodinas, unionum & gem lan. Dominica Petronina Pangai 13. Kal.
marum latibula : & indè poflet , ne Novemb 1586.at plerique alii arborum fo
imine valeute ant audente reſiſtere,quæ lią. Ioanna à Banno Manerii. 3. Non . Iul.
vellet, fumere : longè quoque va- 1586.cum nummum aureum charta invo
friùs ; & occultiùs poteft ex cujuſvis i lutum in via reperiſſet , uti demon eventu
fermo vel ſacciperio nummos fubdu . rum prædixerat, atque elm marito cupidè
cere , quám quifquam mortalium : qua- oſtentaret:advertit tandem , non fine pudo
rè cum furunculi, & crumenælegi id i re , pro auronaćtam ſe calculum ferrugi.
fæpè faciant , proculdubio poterit & neum , quinetiam contactu primo facilè in
iple. fruſt.'a dißiliret. Vna Catharina Ruffa Val
Quod confirmant exempla va le& ad Moſellam.s. Kal. Anguſt. 1587. ag
Fiorüm "; quibus dicitur pecunias nofcit nummos ſe tres ſemel ab eo fine fraut
dæmon ſuppeditaſſe. Damhauderius de accepiffe.] Hæc ille omnia exactis ju
quidem de pecuniæ vituperio dil- diciariis ſe judice exceptis ,cuius exem
ferens , quatnor exempla commemo- pla libens ulurpo ,quia fidepublica no
rar, quilegiillc poterunt, Stuphius tariorum , qui judiciis interfuete fun
( quem dixi ) magicis pecuniis exer conteſtata .
citum ftipendiavit . Nihilominus ad Sic fert fama Fauſtum ,& Agrippam
do, pofle quidem Diabolum fuos di- Magos; cum iter facerent,folitos nun-
tare GiDeuspermitteret, & ille vellet: mosad oculum finceros in diverſoriis
item fi Deusjuberet , & ipfe nollet . numerare ; quos qui receperant, poft
( invitus enim Deo cogeretur obc . I pauculos dies cornuú frutta velferu
Y 2
ta vig
180 DISQUISITIONVM MAGICARVM

ta vilifima reperiebant.Sic cuidam in- alliciantur a li diabolus poſſet arbitraa

fauftæ , licet nobili, matronæ Moſella tu ſuo, quos veller ditare ; quæ eſt mor.
næ ; quæ obcrimen ſortiarium ,paucis talium ferè cunctorum auri facra fa.
ab hinc annis, apud aquas Confluentes mes : valdè metuendum foret, ne ad
flammis tradita, fiſcellam dederat ple dæmonolatriam homines ferè omnes
nàm ſcutatis, ut apparebat: illa repo- | adigeret , maximè eos qui à recta fide
fuit in arcam : verum cum uti voluit, deviarunt, Impiis erum hac raticne
loco numiſmatum fimum reperit e- diabolus pecuniam ,bellinervum ,fup
quinum. Alia hujuſmodi narrantur peditaret : quarè facilè pios opprinie.
compluria, gaudet enim decipere, & f rent , nig Deus miraculo novo lubve
ad iracundiam homines irritare. Lau- niret. Meritò itaque ditandi homines
rent . Ananias,a cur nolit ,caufam red poteſtatem atque arbitrium Deus Gibi
reſervavit .
dit aliam ; malos genios eſſe deditosa.
Omnia dat Dominus, nec habet indè mia
varitiæ & theſaurosac pecunias huiul.
modi aſſervare Antichriſko , filio per TUS.
ditionis , ut eiad ſumprum lufficiant; Dei eſt terra & plenitudo eius , ipſe de
idq; dæmonem ariolo cuidam reſpon- peritmanum fuam , & implet omne animal.
dille ,quamvis autem dæmoni, ut men- benedictiove,ipſe dat cuique , & non impro
duci,minimè credendum ; res tamen à perat , in finiftra eius divitia & gloria ..
verò parum abhorrer. Certior ramen Ipſe malos ditat , ut,ejus bonitatem
cauſa , Deum id'nec jubere unquam , agnoſcant , & convertantur: vel falo
( quia non cooperatur ad malum ) nec tem , ut aliqua eorum bona opera com ..
nilirarò permittere, cur alioqui videa penſet: quod de Cyro & Nabucho
mus hoc hominum genere , quibus donoſor conſtat. dicat & bonos , ut
tam ſplendidè divitias, dignitates,gra. rectè utantur , & in operamiſericor .
tiam principum pollicetur dæmon :ni- diæ expendant.Diabolus de ſuo, quod
hil'elle vilius, egenius, abjectiùs odio- det non habet: & revera maleficos Va
fiùs? ſi antèdivites erant , depauperan- tiniano proſequitur odio , tantum
tur : fipauperes , nunquam dirantur. queblanditur ut decipiat , & ut adæ
Lucianus brefert Apollonium arte ſua terna perducat ſupplicia ; quod ut ci
theſauros ſolitum quærere : ſed nec tiùs obtineat , non rarò ipſemet prodit
Lucianus ; nec Philoſtratusteſtantur, contubernales , & judiciquaſi.inma
unquam cum conſecurum quidquam , num tradit. gaudet enim hominum ,
undè caput unctius referret. Perriner ( quos odit , ut imaginem Dei ) miſe
hoc etiam ad divinam providentiam, riis , calamitate , & interitu . Hinc
& probant mundiatque Eccleſiæ mio fit , ut videamus.eum homines lacta
litantis gubernationem : quæ in nimis re vana: inveniendorum theſaurorum
evidens,eam ob cauſam , difcrimen de- fpe : & cum quærere contra humanas
duceretur. quotallicerentur inexițiū ; etiam leges , c perſuaferit: tum cosi
veris opulentiis , cùm innumeri fallis vel metu exaniniet,velcrudeliter præ
fo.co

ali z.denat.damon . bin Alex : cliprima C.de the

 1
LIBER IT. QVÆST. X I. 18
focet. Andre. Treverusa narrat ab ocu- | Quin etiam affirmabat bis ſeſe virginena
fato tefte acceptum , de Græculo quo- deoſculatum : bis tam horribiles geſtus in ea:
dam Macriano, eum dum in Paro inlu- pra gaudio ſperate liberationis obfervaffe, ut
la theſaurum quæreret , à terra abſorp: 1 libi,ne vivus ab ea difcerperetur neteendum
rum , Similia quædamin Anaſtaſio re- fuerit A quibufdam neporibus in ganeum
fere Cedrenus, & alij plures alia , unum deductus , nunquam poftea aditum ad' crype
adfcribam admiratione nó indignum : tam invènire potuit ,nedum ingredi.b ]Quis
Circa annum Chrifti.1520. Bafileæ quidam non deprehendic illuſionem ?iunenis il
ſartor ingenio fimplex ,voce balbus, incertum le mentis non benè compos, vel magis ,
qua arte cryptam illam , qua Auguſta Rau illa de genere Lamiarum , dæmonofcu
Tacorum patet ingreffus , & ulterius quam lum petebat , devoratura poft rertium ,
ulli alii unquam potuerantprogreſſus, më: non permifit Deus, canesilli duo : alij
tanda quadarn ſpectra referebat. Cerro con dæmones, vel veri vel ficticijtheſaurë
fecrato accenfo in cryptam deſcendens,primo cuſtodes , numiſmara quædam forie:
per ferream portam ſetranfiriſſe aiebar. inde vera , & Deo permittente data . Poſtan
ex una concameratione in aliam , atque etiä nos aliquot alius civis Baſileenſis e.n
inhurtospulcherrime virentes. In medio au dem cryptam ingreflus , ut familiæ ſuæ:
lam magnificeornatam fpectari , & virgi- paupertatem levaret,nihil præter cada
nem formoſiſsimampuberenus,aurco diade verum hamanorum ofla invenit, & fu
mate capur cimetam ,crinibus ſolutis , inferne bitò correprus horrore , feftinus egrel
in horridam ſerpentem definentem , & qua fus,intemperijs actus fuit', donec tertia:
manu ad fcrinium ferreum dedu &tusfuerit, poft die miferè interirer. c Paucos antè
fcrinio duos moloffos nigros incubare,& ter annos quidam Prior Margullinæ cum
ribili latratu accedentes arcere . duobus locijs follam quandam in ſpe
- At virginem minabunda ſimilem eos.com . lunca Regis Safai prope Puteolos the
pefcere: Tum clavium fafce,quem collo alli faurorum caula ingreſſus ,miſerè inte
gatum geſtaret, foluto , arcam recludere , & i rijt ; nec amplius viſus, utnarrat Valla
omnis generisnumiſmatä aurea , argentea, montius libr.i. Itinerarij ſuicap 23. Andr ..
area depromere. Quorum non pauca libera- | Cæſalpinus,in ſuaDemonum inveſtigatio
litate virginis ex ipſa crypta ſeretuliffeoften: 1 ne cap 12.fcribit, quibushæc confirmā .
debat.Addebat virginem narrare folitam ditur,theſaurorum quidem , ( inquit indagile
ris imprecationibus,fe fe,cum regio effet orta tores per magicas facultates multos novi .
ftemmate i , am olim devoram , in tale mon- mas:fedquiaſſecuti fuerint,compertuninon
ftrum muratam fuisſe ,neque aliam ſaluris habeo:Piſis tentaverunt quidam noftris tem
recuperandærationenz ſugereſſe : quam ſi ab poribus affoderes ſed rei difficultate vici ab
illibati pudoris adoleſcente ter deofculata opere ceſſarunt. Tandem anno elapfo locum ,
fuiffet , tuntenim formam priftinam fibire in quo Neronis ædificia exſtitiſſe ferunt , ho
Atuentum iri, & dotis nomine thefaurum om die autem facris virginibus dicatım ,effodere:
nem ,quico lori lateret ,liberatori ceſurun . cæperunt, ubi erat ingenspini arbor : fed do
Y 3 dicina

al.8, Coſmog cr. 6 Stumph in Chron Heluet: c idem Scumphins fup.es Rhenam linze
German ,
 M M
TIONV CARV
1982 IDIS QVISI MAGI

damonibus adeo infeſtatiſunt,ut præ timore quodiſti ſortilegi,magi,necromantici ,erfa

ab incepto deſiſtere coacti fuerint:quo tempo- miles funt cateris Chrifti fidelibuspauperio 1
se mult& ex virginibus locum habitantibus à l res fordidiores,do viliores, & in hoc mundo,
damone obſeſſæ ſunt. ) Deo permittente , calamitofam vitam com
Quid mirum , lihanc theſauri illici - muniter peragunt,demum vero infelicimok
tam ſcrutationem in ſuo ſolo fieri per- tepereunt , sterniignis incendio crucian

miſerant, in hoc mundo pænam Deus se ir, ur in cap. firmiffimè.extr.de hæret.

indíxit , ut in alia vita parceret. Nemo & c . nec mirum.26.9.26.9.5. Et eg argu
( mea ſententia ) prudentiùs aut verius tia,qua demon illos decipit, eadem & fimili.
hac de re tora differuit Paulo Grillan- bus promiſsionibus ipfi nos decipere ſtudent:
do , lib.de fortileg.q.3.nu.12. quamobrem ſed non capiunt, nifi aliquos:qui funtfimplicis
conducibile reor , eius verba vobis cognitionis, & carent intellectu , & ratione:
tranſcribere : Arte huiuſmodi iectant fe vel quifunt nimium creduli da curiofi : qui
poſſe invenire theſauros in locis valdè yeme- apiditate quadam impudenter appetunt foire
tisfubterraneis abſconditos, e quando ea , qua nulla ratione,aut honeſta cauſacom
que inducunt homines su talem inſaniam , ut petit fibi inveſtigare , d.cap. nec mirum .
foveris quam ingentes.conficiant.pro inve- auguria . verl.potentis.]HactenusGril
niendi tbffariris huiuſmodi: & iſtá videtur landus.Melindenſes Indos invenio fo
mihi, quod ſit una ex turpióribita illuſioni- litos merces , quarum iacturam fece
bus , quasdemon hominifaciat , quia in rei runt, conarıincantationibus è pelagi
veritare nunquam legi,vidi,nec aidivi quen- fündo extrahere. quo eventu neſcio .
quam ex necromanticis,magicis aut fortile Lege Caftannedam ; }ibr.1:Hiftor. In
gis huiuſmodi aliquos unquam iureniſſe the dic. cap. 30. permittente Deo nonnun
Sauros , aut alias aurum vel argentum : fed quam Diabolus merces effert , ut cos in
quamplures vide huic operi incumbentes, qui fua fuperſtitione roboret : non permita
mirabiliter conati funt , velle experiri: qui tente, nequit, & culpam in aliquoder-
poft multos labores , & diabolicas obfervan ratum incantantium conijcit. Notans ...
tiis, demum nihil viderunt nec invenerunt, dum etiam hac in re: quofdam dici the
niſiterrani: ſauros inveniſſe magicis artibus : qui
Etratio eft, quia Deus non permittit, nec id conſecuti ſolerti, atque ſagaci conie
vult damonem poſſe theſaurizare, quia alias | iectura : ut Sarracenus ille , tempore
ſequeretur , quod iſti magici , Necromanti- GuiſcardiNormanniin Apulia, cuius,
ci, ac cateri diabolicæ fideiprofeffores , eſſent factum Magiæ Platina a & Collenu
cæteris Chrifti fidelibusditiorcs , ac praftan - cius; ſed prudentiæ meliùs adfcribitle
tiures : ac quamplures reperirentur, ex ipſas trarcha,pro quo fententiam feret, quiſ ,
. Chriſti fidelibus , qui animo ditandi proſe- quis rem iuſta lance trutinarit.Claudat
querentur illos , nec curarent . Chriſtianam hoc caput Carolus Vifortiflimus & re
ipfam proſtergare fidem : ut magno theſauro i ligiofiffimus Imper. qui ivre , oprime
alundarent & venerarentur ab omnibus. Cornelium Agrippam , & duos alios
Quinimo videmus hodie totiyn oppofitum , nobiles ,aula & regnis fuis exulare iuſ .
fit ;co
a Platina in Leon.Colleum in hift.Neapol.do Bonfinius in Hungarica.
 1833
LIBRI II. QVÆST. XIII.
fitzeò quod illi thefaurorum , per artem Et omne monftrum . Itact amagiciscantibus.
magicain , ſpem obtuliffent. Benè tibi -squammea latebris turba defertes adeft.
fit,& ftemmarituo Carole : tu quidem Hic feraferpens corpus immenfum trahit,
beatitudine iam frueris : viver, vincet- Trifidamque linguam exfertat, & quarens's
que poſteritastua : quamdiu Catholi . quibus
cam tuebuntur, & ab impijs curioſif: Mortifera veniat : carmine audiro ,fuper,
que artibusabhorrebunt. Huc ſidevo. | Tumidumque nodis corpusaggeftis plicat ,
Juantur; quàm virtutestam fortuna tibi Cogit in orbes.
funt dilliiniles futuri. Manilius lib.s.
Non inimica facitſerpentumi membra cream
QV Æ STIO XII, tis.
Accipient fenibuſquefuispeploque fluenti.
Anmagi valeant incantare animalia Ofculaque horrendis iungent impunè vene-
bruta ? nis ."
Sic enim legenda hæc carmina Seni-
Eſerpentibus, id non poetæ tan- bufque ; rectè eft in Gemblacenſim.f.fi
tum , fed & Chriſtiani credidere. cutenim veteres, Vergilium & Virgilium ,
Poetas laudavilup. 4. 9. plerofque lic fenus & Sinus,fcripfere, Nonne fequi
Virgilium , Ovidiam .Nemetianum , iis turapud eundem Manilium ?
nunc accedant Lucilius in Satýr- libro
Etfenibus viresfumit ,ftuctumquiefigurat.
Marſu colubras Viderint critici , cur iſta corrum
Diſrumpit cantu, venas cumextenderit on Ip
. I ar i ,redeo ad inſtitutum . Quæ dixi ea
pant
de
nes . confirmatfufiùs idem poftea , agens
Horatius Epod. natis fuburſa ſigno :idé cófirmat ,quod
Gapåtge Marſa di silire nania ; legi in noftrorum hominum annuis lit.
Ovidins de medicamine faciei. "teris Peruanis , daris anno 1591. viperä
Ei medie -Marſis findentür cantibus an innoxiain contrectationem in Magoru :
indicorum ludibrijs ,ad miráculú fortè
gues.
Sopire cantu tradidit Maro lib.7 B. Pauli elevandum á dæmone excogi
Item P. SilicusItalicus.. tatam ,iita narrat in collectan fuisSpi
Serpentes diroexarnare Venero. tillus ; Celebrant exfiftum aliud ſuperiore
Doctus Arya , taduque graves ſopire chely- i non minus fuperftitiofum, Puerlim decora ..
dros. facie, & qui toto caſtello formoſiſsimus ha
& Seneca , qui fufiùs deſcribir Med. betur, cubiculo includuntzenque tamdiu reiu-
act .42 nium imperant ,dum excrefcant capilli, tum
triſtekeva complicans facrum mani Magi preſtigiatores cum ſenioribus edućtūs
Piſtes vocarquafcunque ferrentis creat veluti applicatione quadam ; in edis amici
Arena Libye, quaſque perpetua nive alicuiusarčtiſsimeilli iuniti deducunt , ibi '.
Taurus coercet frigoreArctoorigens. vetule puerum quærula voce lamentantur , i
& plebsg.)
Portarcha in Exempleade Prudentia
 DISQVISITIONVM MÁGICARUM
& plebs, qua interea cogitur & convenit lem poſuiſſe vetulæ cuiuſdam carmin
paulatini pueri capillos præfcindir,oblato in bus olim exarmatos : nunc etiam afpe
fingula capita anſere uno coco, Altera diectu tantum terrere ,cætera innocuos el
Magus iuniores ad venandas feras mittit, | ſe. Rurſus idem confirmat Indicarum
alios ut feſtum opportunum apparent able. | Navigationum hiſtoria ,hanc enim vim
gat , puellis ut bonum vinumexcoquant im- Nigritis Africæ populis tribuit Aloſius
perat, Senioribus muſica utinftruméta com- Cadamuſtusa.Quodque caput eſt,pa
ponant , & ex ea hora eadem pulfare inci- j tribus Chriſtianis id lacræ Scripturæ
piunt , atque ab eo tempore , quieas in res à loca videtur indicare : dum ea ur fo .
Mago emiſsi ſunt,liberè furari poffunt, quid- | nans, accipiunt: & quæ de Marſis vete.
quid extra cuiufvis domum repererint.Invi- j res tradidere , ut veriſimilia admittunt
iantpopulos vicinos, ut varijs armis inftru- | DD.Hier. & Bafil. D. Auguſt. Arnob.
eti ad feftum conveniant. Puer feſti tempore quoque Theodoret.Alcymus. Beda, &
coronatus,altera manu telo inſtructa , altera 1 Euthymius.b. Nec puto ijs D.Hilar, re
vipera vira dependente, poſitam in loco quo- pugnare c,nam ipſe de dæmone accipit,
d.im ornatiſsimo fedem occupat , unde facile allegoricè : de veris ferpentibus, patres
colligiturdemonis eſſe artes, cùm à vipera alij ſenſu litterali: ipfe de Marlis fabu
nos mordeatur. Corpori etiam pueriplures lam putat eatenus , quà vulgus putabat
ali e vipere mort!le alligatæ funt. Quæ ve ea , vicarminis contingere: cæteriada
natione apprehendit iuventas, cum coctis da mittunt eò ſenſu , quem Hilariusnega
a sisanferibus, repofita ſuntad unum pueri ret , & quem nos rétinemus , ad incan
l.stus: altérum claudit bona vini quantitas.tationem ſcilicet, ut ad tefferam , ma
Pofteaquam milites.ad feftum vocati, mili lum genium advolare , ipſumque fer
tari quodam ordine & delectu ,ingreſsi ſunt, pentesvelexarmare,vel lopire , vel ne
& viperam adorarunt, ad puerum accedunt, care. Docet celebre exemplum Magi
vinum illi proximum ebibunt, & prepara- Saltzburgenſis ,qui cum omnes,ad ună
das pueroqueadhærentes epulas fumunt:tum milliare,ſerpentesin quandam foveam
ad adorandum rurfus viperam regrediun- , cogere niteretur : tandem ab ingenti
" tur , eundemque cibum e potum repetunt, uno & annolo , in eum ex Gliente , neca
totoſque tres dies hac ratione abſuniunt,qui tus fuit. Nimirum cæteros dæmon co
bus evolutis viperam necant. Exin fæmineſ compulerat:hunc noluit cogere , ſed in
( que toto feſti tempore claule domi, bare maguin concitare maluit . Etenim fi vi
bait egrediunturclamantes: Victoria. In carminis cæteriin foveam adacti , ea
celebritate huiufmodi frequcnterdemon ap dem ſe vis in hunc quoque exeruiflet,
paret:adconbibendum , comeſſanduin , feſtof- idem patetex ridicula & inepta verbo ,

que dies lete hilariterque agendos exhor .
cins. Sed & Per . Chieza fcribit omnes
-Andinorum montium vaftos ſerpen-
res omnsın ferociam , vimque noxia
rum formula, quamagi utuntur : quam
ſi alij charuis non illeuillent, melius cu
riolis ingenijs conſuluiſſent.Loca fcrip .
turæ duo funt, Apud Davidem legi
mus ;

2 Vatiga.1 ;2'.r.28. bin P.57. cin d. Pf.57.

 LIBRI III. QVÆST. XI. 18;

mas :sicut afpidis furda és obturantisau- chordula quadam fatia debili ,artetamen
Tesfuas:que non exaudiet vocemincantan- magica fabricata caurum ipſum ligatuni,
rium , & venefici incantantis ſapienter a . quo voluit adduxitmedia nocte,circiter q4.2 .
Naturali ergo inſtinctu novit vim ſibi tuor aut quinque milliaribus : qua viſa fue
ab incantationeinferri poſſe,hoc genus runtper ducentos & ultra viros. ]Sed errat
aſpidis trahit Euthymius,Palemnem ,vo. Grillandus, cùm putat hæcomnia ipfa
cari apud Hieron.b;Ego mittam vobisfer . | verborum potentia effici potuifle,util.
pentes regulos ,quibusnon eft incătatio. Hoc le Magus afferebat. quod. lib. I. refutá
cltquinequeuntincantari , poflinter- cum . Quod in Circenſibusſoliti incan
go cæteri, quamquam ne quid diſſimu- tatione ſuis equis velocitatem ,adverſa
lem ,ſenſus poteft elle, adeò lethales fo- riorum verò carditatem , moramquc
re ſerpentes, urnequeanteorum mor- adferre,docent Arnobius,lib.1.Hieron,
ſus fanari: quam explicationem confir- in vita Hilarionis.Caffiodorus, lib.3. epi
mant LXX.dum vertunt,ſerpentes mor- ftol.si,
tiferos:quibus non eft incantatio : & morde Quærat aliquis an ut aniinos, fic &
buntvos inſanabiliter. Melior ergò ad colores ferarum dæmones verè queant
probandum eftille locus Davidis : nec immutare ? nihil dubitem, quia norunt
intelligamus, magos vi pacti hæc poſſe aquas, quibus id naturaliter perficitur.
in ſerpentes ; nondubito idem poſle in Ariſtoteles,lib.3.de Hift.anim.č.12.teſtis
cæteras belluas : unde Silus : eſt his verbis : Sunt aqua multis in locis,
quas cum oves biberint, moxque inierint, ni
Harcelo non pavidus fåtas mulcere lea-
grosgenerantagnos :utin terra Aylſyritide,
Etenim in cocodilos id ſolere pilaagri Chalcidi Thracia facit amnis, quem ob
çatores, docet Villamontius, itinerarij i nimiam frigiditatem pſychrum vocant:
lib.z.cap.i2. Veriſimile camen fateor, in Antandria duofunt fluvij , quorum alter
quod cenſuit D. Auguſtin . 6 , ob frau cindoreni , alter nigritiein pecoribus facir.
dem , qua primiparentes å ferpente de Scamander etiam amnis flavus reddere oves
cepti. Deum frequentiùs permittere creditur , quamobrem Xanthum pro Sca
ſerpentum , quam aliarum ferarum in mandro vocarum ab Homero autumast. ]
cantationes, & maiorem illorum eſſe | Varro quoque apud Solinum tradidit,
cum dæmonibus familiaritatem ; non in licore inatis rubrieſie fontem , quem
natura,ſed divina permiflione quadam . lioves biberint , mutene vellerum qua
Sanè Grilland 9.8. in fin.Et ego alijs ( ait ) litarem & antè candidas , poſt hauftum
vidi Roire quendam Magum excellentiſsi- furuo nigrecere colore . Plura memo
mum ,Græcam , tempore fla triani II Ante faut aquarum uracula , quæ ſi reapſe
quam perveniret al urbem ipſė Pontifex: contigerunt, pollent circa animantia
quod folis verbis compr.fferat vires cuiufdam per aquas hæcomniaMagi.pergam ad
ferociſsimitauri, exiftentisin armento in lo Jere nonnulla. P. Nazo , 16. 15. Meta
Cofilveftri:quep ficaffixum , ut ita dixerini, , morph.
bumiliatum apprehendirpercornia , Ó
z Medie

a Pfal.37.v.g. ad hunc locum reſpicie Alonuslia , b 8. v.17 , clib.si rie Gerefi ad lit.c.18.
88 DISQUISITIONVM MAGICARVM

- Medio tua corriger Ammon. iufmodi infe &ta , & alia que ex putrefa
Vnda die gelida eft, ortuque obituque calef- throne naſcuntur, poffunt producere celeri
cit. tër : non creando, fed activa paſsiuis appli
Admotis Athamantis aquis accendere lig- | cando. Hæc Divus Auguſtinus, quem
num , Ichola Thcologica ſequitur a. solene
Narratur, minimos cu luna recefferit orbes. autem hæc producere magi, ex pacto,
Flumen habentCicones , quod potum faxea per dæmonem adtiua pallivisapplican
reddit tem , nam ipſi magi plerumque neſ
Viſcera, quod ta&tis inducitmarmora rebus.ciunt,quo ifta pacto gignantur, & cau
Cratis á hinc Sybaris veſtris conterminus fas ignorant, ut quando diabolus dat
oris , fagis minutum pulviſculum , cuius in
Electro fimilesfaciuntauroque.capillos acrem iactu diverla fpecies locuſta
Quodque magis mirum . Sunt, qui non cor rum , bruchorum ,murium ,erucarum
pora tantum , & liinilium animalculorum varia pe
Verum animos, etiam valeant niutare li- ftes, ſtatim naſcuntur , iubet interdum
quores. primam quæ obvia plantam ex agro il
Cuinon audita eft obfcæna Salinacis unda? To , quern vaſtar volunt , evellere: aue
Aethiopeſque lacus quos fiquis faucibus hau . gramen perdendæ arboriillidere , &
fir, lias tales nænias adhibere,quæ vim nul
Aur fuit , aurpatitur mirum gravitate folam habent naturalem b . Sic poſſent:
porem. Magi etiam produccre quoſdam anſe.
Clitorio quicumqueſitim de fonte levarit , res imperfectiores, qui ſolici gigni ex
Vina fugit,gauderquemeris abſtemius undis. deciduis fructibus arborum in marii
Huicfluir effectu difpar Lynceſtius annis : putreſcentibus, vel ſanè ex lignis navi
Quem quicumque parum moderato gutture giorum putridorum , ut norunt con
traxit, ringere Scoti , & Hebridum incolæ ,
Haud aliter titubat , quam fi mera vina bir
quibus vocantur , Klakis & Bernicles o.
biffet. Sed an perfecta (quæ vocantur anima
De admirandis Siciliæ aquis mulrallia probabilius mihi eſt , activa palli
Thomas Fazellus. 1.decad.libro primoca- | vis applicando non poſſe , quia hæcex
pire quinto , quod eft.dc mirabilibus. Si putrefactione naſci non poffeprobabi
ciliæ . lius , & non niſiex prolifico parentum
QV Æ STIO XIV. femine, vel à parente, vel à dæmone
incubo matriinfuſo , prout poſtea di
An pofsint aliqua mixta , maximè fenfibilia cetur. Poffet etiam dæmon talia iam
producere feu gignereArte ſua?
producta muliebri utero includere , &
callidè indè educta , . occulra
fečta ,muſcas,prim a , ranas, & hu- 1 clancularij meatus via ipfi cognita; in
, vermes
locis

a D. Aug.lizide Tri.in c.7. Bonav.do alij in z ;di. 7.Alex.déHales 2.p qua. 43 : D.Th.rupo.
4.114.41.4. b vide Nic.Remigi.l.damonolatr.6.2 buc Card.lib.7.dere varier. Lobeliss.in pa ..
lib.de biftsherbar..
 LIBRI II. QVÆST. XIV . 189

locis remotis ubi nata videantur fove- origo indubitata.Sic enim peperit oliin
se,alere , & reſpirare facere:urpote in bello Malico alcippe elephantum c: lic
ter ſaxa , in quibus non rarò imperfecta anno 1378. apud Helueticos alia leonč
nalci confueverunt,muſcæ ,mures , & d: Gic anno poftea 1 471. quædam Papiz
Amilia. Hocomnino crediderim con- catrum , Brixiæ canem alia :ſic 1571. mu- '
rigiſſe in canibus illis , quorum mentio lier Auguftæ Vindelicorum , codé par
fic à Guilhelmo Neubrigenci his ver tu ,enixa primò caput humanum mem
bis.Dum in quadam lapidicina petra ingens branisinvolutum , mox ſerpentem bi
ferramenris finderetur , apparuereduocanes pedem , tertiò porcum integrume: &
capacem fuiineadem petra capacitatem re . quæ varia huiuſmodi leguntur apud
plentos abſque omnifpiraculo ( intello per- recentiores f. Illud ſuperat admiratio
ceptili ) videbantur autem eſſe ex eo canum nem reliquorum,quod Caftanneda re
genere , quos leporarios vocant , ſed vulta culit , in Annal: Lufitanie : mulierem ob
truces, odore graves, pilorum expertes. Et quoddam crimen in inſulam defertam
unus quidem eorum ut dicitur, citò defecit. i navi deportatam :cum ibiexpofita fuiſ.
Alterum verò ftupende,ut aiunt , edacitatis ſet, eam ſimiorum , quibus frequens
Henricus V vinconienf.Epiſcopus diebus plu- | locus, agmen circumſteriſſe fremebun
rimisin delicijshabuit .] libro primo,Hi- j dum , fuperveniſſe unum grandiorem ,
&or.Anglor.capite vigelimo octavo , & cui reliqui loco ceſſerint, ab hoc mulie
ſubdit, in alio lapide inventum bufo rem blandè manu captam in aptrum
nem catenulam auream circum collum í ingens abductam , eique cùm ipſum ,
habentem . Cenſeo huic catenulam à tùm cæteros copiam pomorum , nucú,
dæmone addicam , nam iple bufo ibidé radicumq; variarum appoſuiſſe, & nu
naſci potuit, ut in carbonarijs fodinis j tu ,ut veſceretur, invitadle: tandem fera
Leodicenſibus filices ingentes non coactam ad ſtuprum : facinus hoc mul
numquam reperiri, intra quosyivi bu- tis diebus continuatum , adeò ut duos
fones conditi , ut in nativitatis fuæ cu ex fera liberos ſuſceperit, ita miſeram
nis , latebant, ( quantò mors oprabilior ! ) victitalle
Poffunt etiam dæmones producere per annos aliquot:donecDeusmiſerrus
quædam inſolita monftra : quale illud navim cò Luſitanam detuliſſet:cumque
in Braſilia, altum palmos ſeptendecim , milites in terram aquarum ex proximo
tcctum corio lacercæ , mammis prætu- adantrum fonte exſcendiffent, abeſſet
midis,brachijs lconum ,oculis rigenti- i que forte fortuna limius : foeminam ad
bus , & flammeis , ſcintillantibus, luni. inviſos diu mortales accurride, & acci
li lingua , a qualia fortè monſtra , quæ | dentem ad pedes ſupplicaffe, uti ſe faci
in Saxoniæ filuis , femihumana facie, nore & calamitolidima fervitute irent
capra anno 1240.b. Nig fortallisilla ſint ereptum : adſentientibuſque , & ca
ex nefario hominum ac feracum coitu ſum mirantibus illis, eam cum iplis na
nata ; quæ monftrorum plurimorum vim adſcendiffe : fcd ecce tibi (imium
Z 2 ſuper
a Anan.li.4.de Nar.demon . b Lycoften.de Prodig. c Alex.ab Alc.lib. 2. d Stumph.chro.
Lycosh.fupra. fCardan l.16.de varies.Lemnium lion.de aerulina miras.cap.8.
188 DISQUISITIONVM MAGICARVM

fupervenientem , inconditis geſtibus & cur ſibi ſimili,vel alteri bruto perfedz:
fremitibus conjugem non conjugem fpeciei , brutum ullam geniturum .
revocantem , ut vidit vela ventis data, Confirmat hanc fententiam cordati
concito curſu de liberis unum matri o . Hiſtorici Perri Chiezæ narratio , qua
ftentat,miņatur;ni redcat,in mare præ- tradit cupices illosAndinos ſolitos ine
cipitaturum : ' nce legniter fecit, quod gentibus limijs fe commiſcere: & natos
minatus,tum recurritad antcum , & carinde fotus capur humanum & puden
dem velocitate adlitus rediens, often- da habere,cætera finijs fimileseffe : fc
tat alteram ,minatur, & a demergit: ſub- ros iuxta ac fædos, qui norrloquantur,
ſequitur & ipfe fürens ,tamque diu na- red'terribiliter ululent :& ab ipfis quam .
vim ,natatu inſequitur,donccundæ na- que indis, pro monſtris haberi, Deni-
tantem vicere.Rem tota Luſitania teſto que in provincia Aulaga mulierem IQ- .
*notiſlimam , & à rege mulierem Vliffi dam ex canetriamonſtra peperiffe.hæc
ponæ :addictam ignibus, quorumdam ille , 1.part.Hiſtor . Perpana.cap: 95.Prz .
precibus vita impetrata lethum cum cerea in nonnullisexemplis citatis,ima-
clauſtro perpetuò commutaſſesMirarisginatrix vis & corruptio feminis, & fu
Lector?en tibi SaxoGrammaticus,cum perfluorum in utero humorum copia ,
duobus Magnis, Vpſalėsibus.Epiſcopis: luam ſibi ſingula partem poffunt vin
narrant Gotthicosreges exVtſo & Vir- dicare. Fieri poteſt prætereà, ut mulies :
gine nobili originem ducere :: & loan- res harum aliquæ de ſtrigụm numero :
nes de Barros Pegụlianos & : Sianitas fuerint ; & dæmon incubuscalidum ho..
Indiæ gentes, à canc , qui cum muliere rum animalium femen illis ipfuderit.
corpus miſcuerat. Verum his ego non cur quipoteft humano fic abuti, non
fum credulus: quicertusſum ex homi- poſſit, & ferino ? Sanè in illis exemplis,
ne, & fera verum hominem nalci non de Indorum populis & Gothorum re
poſſe, quia fecinum ſemen perfectionis . gibus putarim hoc dicendum : quod
illius eſt expers; quærad tam nobilis ani- dæmon in ferarum calium effigie fæ .
mæ domiciliúrequiritur, quarè li quid minas compreſſerit , quod cum poſle
ex tali mixtione naſcatur,nonſtrum id docebit ſequens quaſtio . Veriffimam
fuerit;non homo. Sequitur enim dete- narrationem his adiungo. In hoc ipfo
rioris feminis conditionemtalis -fætus: Belgio fuit nefarius quidam ; qui vaccæ
quarè.ut: ſummum hominis aliquam fecommiſcuit:Poft viſa bos prægnans.
{peciem præbebit: Necenim credide . & poft aliquor menſes edere malcu .
rim , cenſendum perfectum brutum lum fætum ,non vitulum , fed puerum : :
ejus fpeciei, cuius alterurer parentum : adfuere non unus; déque matris vaccæ .
( vig.ex Lufitana nati,nec fmij,nec hocadentem utero adfpexerunt; lėvatum-
mines erant ) ſed inonfttum quoddam quedeterra nutrici tradiderunt; ado-
mixtæ fpecici& imperfectæ , ut mulus levit puer; baptizatos, & inſtitutus
ex equo & alino, thoes.ex hyæna & lu... Chriſtianæ vitæ præceptis , pietati fe :
po : quarè necarbitror , fi commifcea- addixit: & , pro patre, ferio pænie.

a Videte Torque.mandam Horii florid,Dials,

 189
LIBRI II. QVÆST. X1.

tentiz vacat operibus: homo quidem | Queft.q. I. undè ſequeretur arte Magi
perfectus, fed quiſentiat in animo pro ca hæc omnia produci poffe applica
penſiones vaccinas , pafcendi prata , & tone agentium ad patibilia : mihinon ,
herbas ruminandi. Quid de hoc ſen . Jum potui in mentem producere ,ut id
tiendum ? nounc hominem elle : planè verum effe,velſulpicer: Qui non ignc
crediderim : ſed ex vacca matre natum rem , præparationem materiæ ad for
abnuo , quid'ergo ? Diabolus peccati mas animantium , quæ perfecta nuncu
illius gnarus & impulſor', mox vaccam pantur, dependere à virtute ſeminaria,

prægnantem fecit videri : cùm voluir, & formatrice: quæ ad perfe & ianimalis
alicundè infantem furreptum attulit & conformationem opus habet, non ta
vaccæ parturienti', quæ vento gravi- menjprimarum qualitatum mixtura &
da erat , puerum.fic ſuppofuit :ut à temperamento, quod à cælorum influ
vacca fundi videretur: Hincnata opi- xu , & ſolis calorerecipit: fed præterea
nio : & puerperſualūsſevaccæ filium , perfectianiniantiscooperationem exi
matris putata propenſiones haulitima- git, ut cordatiomnes Theologi & Phi
ginando. Nam urverushomo , ex fe- loſophi farentur, quos citant Conim
minis vaccini materia , nafcatur , & bricenfes noftris eruditè hoc commen.
organicæ illa diſpoſitio perfecta huma cum refellettes. in 2.de cælo c.3.9.6.art.
micorporis , in vaccæ utero , & vaccina 3.6.4.quos( curiosè lector) ſuadeo tibi
animæ calorcac virtutes perficiatur:id legendos.Illudetiam confidera, homi
philoſophos omnes mceum - arbitror, ii nem quoad corpus ſic gigni, vel fibi in
inter adovat do computararos Ilūd his verbis contradicere ,vel hoc tantum
verò Manili ,monftrorum productio- dicere, fic monkrum gigni poſſe :imò
nem aftrorum influxibus & fato Stoi necmonftrum quidem : quia inanima
tum ,, quæro enim qua illa humani cor
co afcribentis , lectæ cft deliramen- tum
tum : 'poris maſſa animaanimabitur ? huma
Permifcet ſapè ferarum nadat hoceft'delirium ParacelG ,hæreti .
Corpora cum membris hominum : non ſemi- cum ,uralià oſtendi:ferina?fed ferarum
anima non poteſt humanum corpus in.
Partuseris ; quid enim nobis commune fe- formare ; quia longè alias requirit diſ
krifque:
poſiciones , longè diffimiliores , quàm
Quifve in porcentij noxam peccarit adul: animabovis& canis,conftáttamécor
ter ? pus caninumà bovis anima informari
flia novant formas; cælümque interferir non pofle ; qualeergo hoc monſtrum ,
ork , aut quid farurum ?
Cæterum- Andra Cæfalpini Para Certum eſt monſtra naſci aliquan-
doxuvo : hoc femine, bruta perfecta e do divina ultione . Docet Dockumer --
quos, boves,cléphantos imò & homi- lium Frifiorum pæna , ob'eorum E
bem quoad corpussex Solis calore ; & Ipiſcopam S. Bonifacium cum lócijs
pareredinc ſola naſci poffe;quod mul- cælum . Nam horum San & órum indigo
tis probare conatur ; lib' si Peripatetit .. nam mortem (ait Kempenfis ) in filios.
Z:3 : filio
 DISQVISÍTIONVM MAGICARVM

fliorum Deus vindicavit : ut paßim ex eo Nobili cuidam venationis gratia feftos

rum familijs ( quorun2 maiores tam nefa- dies prophananti,ex uxore-natam pro
rium ſcelus perpetrarunt ) in hunc diem vie ! lem canino ri&u , & auribus bracco
ideantur in occipite habere,groſſos crines ſub- rum (ut vocant)more flaccis ac depen
albi coloris, in modum cauda cuiufdam bru-- dulis.
ti animalis,ut iuftè dixeris.
Sentit adbuc prokes,quid commiſere .
parentes.
Ita-Cornel. RempiusDockumelis, Anfint unquam damones incubi & fuccor
lib z.de Orig. Friſior. cap. 21. Imitemur ba , dean ex tali congreffu prolesnaſci
Samfonem , & caudam caudæ conne queat ?
ctamus, ſcribit Polyd Virgilius, Hift.
Angelor. lib. 13. in hanclententiam : eò XIOMA I. lt, solentmaleficiGla .
quod Rex Henricus II. oftenderet ſele A. mia cum demonibus illi quidem fuc
infenfum B.Thomæ Cantuar.fanctum cubis: havero incubis: ačtum Venereum ex
virum ,jam ficrulgò negligi cæpiffe.contem . ercere. Perperam hoc negarunt com
--911, & odio haberi : ut cùm vidiffet aliquan- plures hæretici;inter quospars iſta ne
do strodum :qui vicus fituseft ad ripam Me- gativa communior videtur;ex Catho
duciefluminis, quod flumen Roceftriam al licis etiam nonnulli : fed pauci admo
" luit : eius loci incola cupirli bonum patrem dum , ex Belgis Philippus Broideus, ex
ita deſpectum ignominia aliqua afficiendi: Italis Cardanus Ponzinib . & Bapt. à
xon tlubitarint amputare caudam .equi, Porta,led horum auctoritasnon mago
quem ille equitaret , feipfosporpetuo probre na , ili cum contrarium afferentibus
obligantes. Nam poſtea nutu Dei ita aces eam componas.
dit , ut omnes exeo hominum genere , qui Placuit enim affirmatio axiomatis

id facinus feciſſene , nati fint inftar bru- adeòmultis, utverendum fit ne perti
torum animalium caudati. Sed ea infa- i naciæ & audaciæ fit ab iis diſcedere:
mia nota iampridem , cum gente illa eorun Communis namque hæc eſt ſententia
hominum quipeccarunt , deleta eft. ] Sic | Patrum , Theologorum , & Philoſoa
Polydorus : cuius ultima clauſula, an phorum doctiorum , & omnium fere
in gratiam adfiata , an ex vero : no læculorum atque nationum experien

«VitDeus , convitium certè in gentem tia comprobata. Ut cæteros tacea,vo- .

totam manavit , & durat inter homi luere Plato ,in Crarylo, Philoſophus, &
nes protervós; qui , linguæ petulantio- vecusSynagoga D. Cyprian D.Juſtinus
ris , nihil habent penli vera an falla Mart.CleniensAlexand. Tertullian . &
effuriant. Siquid talis dedecoris per. 1 alii, qui vetuſtiores patres, in eo quod
maneret, Guilhelmus TookerusRevoluerunt dæmones,pofle.cum mulie
ginæ ſuæ , etiam huiusappendicis de- - ribus rem habere,optimè ſenleránt,in
mendæ virtutem mirificam tribuif co verò à recentioribus iure reprehen
fet. Citra jocum : apud Thom . Can- duntur,quòd de hujuſmodiconcubitu
tipraceníem reperio , libr. 2.de Apibus . Moſis etiam verba , de filiis Dei & fi
Jiabus
 LIBER II. QVÆST. XV.

lábus Caini receperunt. Solidior ergo trici fic infundere , vel naturaliviar
adhucprobatio hujus fententiæ delu.trahendum exhibere , & muliebriſen
mitur à D. Hieron. in c.6. ad Eph . & mini commiſcere. Hanc concluſte
D.Aug.quem communis fcholaTheo nuerc auctores poſtea citandi.
logorum cum D. Ilidoro ſequitur; & Axjoma III. Attamen damones neque
pro eadem pugnar Bulla Innocentii 8. ' unt vi ſua & ex propria fubftantia,more da
Pontif.contra maleficos, nimantium ,generare.
Probantur hæc rationc & fimul Probatur, quia nec dæmoncs in
explicătur:Dæmones( quod poſtea do ter ſe ullam habent individui, vel fpe
cebo ) poffunt defunctorum corporaciei multiplicationem , nccdæmones
affumere, velde novo libi ex acre & a corpus acreum , vel ullum habent om
His elementis ad carnis fimilitudinem ninò (urcontra Platonicos M. Anton.
palpabilia cffingere ac formare poſſunt Natta. libro 7. de Deo, fol. 7s. docuit,
illa pro libito-movere & calefaccre, & Franciſc . qnoque Georg. & Caietan ..
crgò poflunt, quem natura non habent & tenendum elt) quarè nec in proprio
fexum artificiosè exhibere , & viris fpe- luo corpore commiſceri poffunt, ( ut
cicfæminca , fæminis fpecie virorum optimè docetPerer. d.lib.& tifpenf, 2 ..)
abuti, & hasſubjicere & illis fe ſubſter nec ullum (emen ; nedum prolificum ,
nere . poffunt etiam aliundè acceptum quantumvis tenue , habent ( qui fuic
verum femer adferre , & naturalem error Marci Epheſii,Joſephi:& fortaf
sjus emillionem imitari. Poffunt ergolis Athenagoræ, Tertullia , & vetuſtio
illa omnia facerc; quæ axioma iftud prie cum illorum Patrum .) quomodo pro
muinſupponit: quod cùm poffint, & prium lemen habere pofline's.cum leo
ſubſtantiæ corporeæ viventis
cos facere doceat experientia , non eft ; men fit ſubſtantiæ
cur dubitemus. pars, & reſiduum cibi optimè conco
Axiom . II. Poteft etiam ex ' buiuf- & i, ex meliorum ſcriptorum ſenten
modi concubitu demonis incubi proles i tia é dæmones verò lunt ſubſtantiæ
naſci: ] Major eſt difficultas hujus incorporeæ , & idcò de ſuo non pola
axiomatis, quæ tamen tollitur, quan . ſunt corporeum femen præſtare: funt
do benè & dilucidè tota res explica- j etiam expertes animæ , vegetantis au
tur. Sciendum ergo quod poteft, tem animæ functio eſtnaturali calore
( præterea quæ diximus ) diabolus ſe- cibum acceptum concoquere. Ideo:
men aliunde acceptum (v.g.in ea ,quæ certiflimum eft hocaxioma, quod au
fomnianti viro contingit ,illufione ) de . ctores præcedentis axiomatis admit
ferre ,& qua elt agilitate & naturalium tunt : & hanc duntaxat conclufionem
rerum peritia, calorem prolificum in | aſſerere voluerunt ; non verò, præcé .
femine quantumvis ille ſubtilis & ae . dentem fecúdam negafunt feriprores
seus fit ac facilè dilipabilis, conſerva- ! quidam inagni nominis , ur D. Chry
té,& illud deniquequo momento mu: Coſtom .& alii;quorum ſententiam re
lier ad concipiendum optimè diſpoli tuli & explicui olin ,Comment in Seneca .
ta ,quod eumnon latet, cum illudma Herc.Furent.p.447 .
192 DISQVISITIONVM MAGICARUM

Quæ adverſarii objiciunt exempla, | Japones talem elle volunt: nec defumt
illufarum aliquando muliercularum ; qui Lutherum in hanc claffem retule
ca nos non refellimus, nec rejicimus, ! rint. Et antè ſexennium , in primario
præſertim conteſtata illa mira apud Ia- | Brabantiæ oppido , punica fuit mulier,
querium & Martinium Arelatenf, ſed quod ex dæmone peperiſſet : & noftris
contendimusineptè illos hincinferre; temporibus id conrigille , ctiam Lud.
aliquando deluduntur :nunquam ergò Molina, ex noftræ docictatis Theolo
id verè contingit , cx particuları affir- gis, prodidit, & compluresalii gen
mativa inferunt univerfalem etiam af rium diverſarum Scriptores allacis.ex.
firmativam, in materia non neceſſaria , emplis confirmarunt.
quod ineptum eſt. Videre nunc quam levia fint argu
Dicimus ergò : Ex concubicu incubo menta , quibus hanc alii ſententiam
cùm ex niudicre aliquando prolem nafci pof- impugnant,maxime Nic . Remi.quo
fe :& càm prolis verum patrem non fore de rum primum arg.eft. Damon & homo
inonem :fed illum hominem ,cujus ſenune de ſpecie differunt.ergò cx hac copula le ,
men abufus fuerit.Negarunt hoc Plutar. | quinequit proles ,Reſp.conſequentiam
chus, in Numa , Paracelſus hæreticus, effe nullam , tum quia ex equo & afina,
Vlric . Molitor de Pythonicis mulier.cap. & aliis ſpecie diſcrepantibus animali
ulti & Nicol.Remig. lib.1 . demonolat.c. busmuli,thoes, leopardi, pantheræ &
o. fed argumentis fulti leviculis : non alie hybrides gignuntur: tum quia gco
negat,dubitat, duntaxatBened, Perer . neracio hic non tribuitur dæmoni, fed
noſter ,lib.3 in Geneſ.difp.3. Sed hoc olim homini , cujus eſt ſemen , ut rectè D.
affirmarunt Ægyptii teſte Plutarcho, Thom . quodlibet.6.a.s.ado . & ideò
& affirmant conimuniter Scholaſtici , hic ex homine,hoc ex viro & fæmina,
qui omnes criam optimi Philofophi naſciturhomo,
fuere . Probatur manifcfta ratione ex 2. Argum . Dæmon eſt expers vitæ , &
iis, quæ dicta fuere pro explicatione2. | origo mortis . ergo nequit eſſe auctor
Axiom . Accedunt plurima exempla ab & origo actus vitalis. Refp. Vim hanc .
illis & aliis narrata : quæ li vera funt, vitalem non ineſſe dæmoni , ſed ipfi
haud dubiè juxta has concluſiones ex- | lemini : ſicut vis calefaciendi non in
..

plicanda funt. Veru tas obtrudit ſuos eft (cypho propinanti , feu tnbo fun
Temideos,Hercules,Sarpedones,Æne- denti, fed ipli vino . vide D. Thom .
as,Servios Tullos ; Anglia ,Merlinum : | ſup. ad 5. & Sprengerum 1.p. Mallei g.
Pannonia , Hunuiosex Arlunis ftrigi- 4.ad 2.
ibus Gothicis & Faunis natos. Chieza 3. Argum . Semen, quod dæmon in
Cap.27.p.2.biſt. Peruſ. fcribit in Hiſpa- fundit, ſagæ fatentur effe frigidum &
niola ſolitum Crocoton dæmonem nullam adferre voluptatem , fed hor
milceri mulieribus, & ex.eo natos bi rorem potiùs : quare nec poterit indè
cornes naſci. Clivenlum quoque du- ) generatio contequi. argumentum hoc
cluſten nahucretulit Helinandus fuit Marci Epheſii , apud Pſellum .
11.4.apud Belluacenfem . Xacam ſuum 1.Confirmat Remigius confeſſione ſa
garum ,
 LIBRI II. QVÆST. XV. 193

gatum ,quæ fafli funt, omnem ſenſum Quæritur autem , non tam quid fieri
voluptatis è tali copula abelle, imò & foleat , quàm quid fieri polit. Vndè
fummum fe dolorem percipere. Refp. | ad confirmationem quoque argumen
cogit argumenti futilitas , quàm vel- j ti , pater ſolutio : voluptatis ſenſum
lemmeplura in re inani & fpurca real quando abeſt, abeſſe: vel quia Deus id
fellenda,inſumere verba. Certum er- ! prohibet providè,vel quia dæmon vult
gò videtur dæmonem , quando vult , eum non adeſſe: ut ficmajor ſitpeccati
lub certi alicujus viri ſpecie delude fæditas atque malitia ,adeffe autem po
re , & non vult ( cire ſe elle dæmonem , teſt hic fenfus : fi Deus non prohibeat,
tunc quam poteſt aptiffimè imitari, | & dæmon velit , eum à ſuccuba pera
quæcunquc in veri viri & mulieris co- cipi : profectò quæ ad delectatio
pula requiruntur : quarè neceſſariò nem in hac fpurcitia neceſſaria , hæc
tunc curat, ut liquidem vult genera- | omnia dæmonem incubum adhibuiſ
tionem ſequi, ( quod rariſſimè acci. ſe non rarò , conftat exemplis illis,
dit nec enim ipſeſua unquam cauſa quæ narrant plurima , Sprengerus,
generationem intendit, qui libi ſimi Binsteldius , & Ananias , & potiffi
ienequit gignere:fed aliquando dum . mùm uno Sardicenſis ſagæ, & Virginis
taxat, in gratiam fuccubæ id optantis, Hiſpanæ nobilis deceptæ , quæ inve
conatur generationem ex alio femi- nias apud Torquemadam Dialog. 3. &
ne ) adhibeat neceſſaria ad genera. Grilland.quaft.7.numer 8. & 9.idem ex
tionem : quarè & prolificum femen plurium confeflione afferit Alfonſ,à
quærit, & inventum conſervat,& tan Caftro libr. I. de iuſta hæret. punit. capi ,
ta celeritate perfert: ut vitalis ſpiritus te16 .
:

non evaporetur , & quando ac quale 4. Denique addunt : haud elle cre
oportet infundit - Quando verò non dendum : Dominum Deum concur
intendit generationem & tunc infun rere ad huiuſmodi actum aut ani
dit aliquid feminis inftar , calidum ta mam tali corpori ex hujuſinodi coitu
men , ne fraus deprehendatur : fic- nato infundere , & inchoato dæmo
que etiam corpus affumptum tempe- nis operi coronidem addere.Reſp. da
rat , ne contactu timor , horror', aut monem quo ad naturæ operationem ,
aſpernatio adferatur.Sed quando cum hic duintaxat elſe inſtrumentum , &
illis rem habet, quæ dæmonem elle nő | applicare ſolummodo agens principa
ignorant; ut plurimum ſemen fictitiú į le : quod eſt verum lemen huma
& frigidun exhibet, ex quo concedi num . Deum itaque concurrere ad ul
mus prolem naſcinon pofle. timam dispoſitionem organici corpo

Deindè conftat, fæpè cuminterro- ris, ab humano femine nati: acciden

gare fuccubas : num velint impre- tarium verò quid eſſe, & morale dum
gnari? quæ fi affentiantur , aliumit taxat , peccatum, ſaga: atque dæmo
verum femen aliundè actu carnali de- ! nis malitiam , juvat Dcus , ut auctor
cilum , utdixi, & docet Sprengerusa naturæ naturanı , peccato vero, cuius
Aa .. auctor
Flap.2.mallei q . 1.6.2 .
 204 DISQVISITIONVM MAGIGARVM
auctor non ,eft , non adminiculatur. Si in fætu alendo , & alia penè innamera 1
quid huiuſmodi valerent argumenta . nararæ arcana: quæ omnia utrum sam
fequeretur , neque ex fornicatione, ne multa , tamdiu dæmon in affumipto
que ex adulterio , neque ex incæſtu, corpore queat præftare, plurimùmdu
proles gignipoffe. Reſpondent diver- bito, & potius arbitror non poffe: fi
fam efle rationem :quoniam in his ordo pollit , etiam fuccuba poterit conci
naturæ ſervatur , non verò in illo dæ pere . Interea dum quis convincat hæc
monis Hymenxo.Hæc reſponſio frivo . | illum omnia pofle , cenſeo, quos le
la eft. nam etiam in cafu noftro naturæ gimus matre luccuba dæmone natos ;
ordo.quo ad phyſica generationis præ- vel ſuppoſititios fuille alterius fæminæ
cipua principia , ſervatur. natura enim veros partus, vel ab alio dæmonepro
dumtaxat poftulat, ut ex viriprolifico lem ementiram , ut non rarò contin
femine , aptè mixto femini muliebri, git , ad priorem ſuppoſitivi - partus
proles naſcatur. vlt.Molitor argumen . fraudem lubens retulerim cum lo .
tatur , ſecundum Conciliatorem princi. Reynardo [ libro de peregrinat. generis
pium gignendi eft cor :ergo dæmon il- bum . ſerm . de impugnat. hom . per dia .
lo ſeminc non poteft ad generationem bol. ] quod de Pictavorum Comitum
uti . quia deelt virtus cordialis calo- ex Meluſina origine referunt fabulo
rem ,ut oportet, temperans. Refp. fivè à fæ Francorum Hiftoriæ , item de Ane
corde ſivèà cerebro vis gignendi oria- degavenſis familiæ ftemmate Polyd .
tur , ſpiritus genitalis ipli ſeminieſt im- Virgil. a & alterius cuiuſdam , ex Gal.
plantatus in ipſa ſeminis ab , humano | frido narrat Vincene. Bell. b & quod
corpore deciſione dæmon verò hunc exore ducum Bavariæ & Saxoniæ ac
ſpiritum.cum calore ſuo tantunt con- ceptum narrat Sabinius c : nec admo
fervar :' dum diſſimile , quod de nobili Bavaro
Quid igitur , dičataliqais , eciam è narrant alij. , ei , cum defun &tam uxo
ex viro incubo, & dæmone ſuccuba li- i rem ferret impatientiùs: quadam no
beri naſci poterunt : hóc ne Ægyptij. ctefæminam fedijſſe , ſeque reſuſcita
olim concedebant " ; nec ego credide tam dixifle , & marito convixille , &
rim fieri poffe: Longè enim plura hic j ereo liberos ſuſcepille : quodque fue -
requiruntur ; & ad prolis generatio- rurum prædixerar , tandem , convicijs
..nem partumque longè plura marres & blaſphemijs non fe abſtinente ma-
quam patres fuppeditant, in concep- , rito , ſubitò muliebri veſte penes
tione parfortè utriuſque conatus:poſt, llum derelicta', evanuiſſe. Demon fic
omnia : folius :ſunt marris , fequi : | Nobili huic impoluit ; & aliunde lub
ritur tractus remporis', ut ſemen in tractos futro liberos fibi fuppofuit. Ad
corpus organicum commutetur ; & pofterius genus fraudis refero paruu
abſolutiſlima illa humani corporis 'ar- los: quosnonex incubis, ſed per fraue
· chitectura perficiator:requiritur etiam dem ; quali ex ſuccubis dæmonibus
continua vegetantis iàniinæ operatio natos vulgo Cambiones vocant : & fe
runte
a lesz. halif.Anglib Hif 13.4.16 c Noi.in Metamo. Ovidi.
 ' LIBER II. QVÆST. XV. ITS
Frunt adeò effe lacte inſaturabiles , ut, quæ virtuti divinæ réſervatur: id, fine
ctiam quatuor nutricum rumis ex- fpeciali miraculo fieri non poteſt.
.

hauſtis, macilenti perſeverent. pon- | Propterca , cum Calviniſtæ negant

deroſiflimi,tamen , & tandem poft ali- | hoc ſeptum virginitatis in partu Chri
quotannos cyaneſcant. Itali, à conti. fti Domini clauſum manfiffe : præci
nuo vagita', Vagiones appellant : Ger . puain certè miraculi & veræ virginita
mani,utindicent ſuppoſitivos eſſe, no . tis prærogativam tollunt. Exemplum
minant, Wedſelbaig vel Wedi feltindi quoque deBambergenſipuella, quod
debis vide Spreng.2.p. mallei q. 2. capite recitat a Oiderius , caure legendum
SeptimoGuilb .Pariſ.p. ult. de univerſeca- eft, & de mentis tantum virginitate ac
pite vigefimo tertio. Anan. libro quarto decipiendum ; carnis enim integritatem
nar.dam.Motiorem de Pythonic mulier.ca . amiſerat per eandem copulam , qua
piseſexto . conceperat. Nec à viro mulier cognof
Talem arbitror fuiſſe puerum ,quem ci poteſt , ſine virginitatis jactura, nec
per Galliciam & aſturias Hiſpaniæ an imprægnari , niſi cognofcatur. Scio
te annos 15.Mendicusquidam ,ſumma quid multi ſcriptores narrent de va
cum defatigationehumeris bajulabat: riis, quæ conceperint dumtaxat ex fe
cum ex noftris eum quidam in itinere mine, quod inbalneo,in quo illæ lotæ ,
repertum propeAumen , ut tranſuada- 1 priùs fuerat effufum ,fed non credo , &
ret, mifericordia motus, retro le in ju- video id etiam negari ab Andr. Lau
mentum luftuliffet , vix valida beſtia rentio libro octavo . hiftor. anatom .

potuit eum in alteram ripam expone
re. Paulò poft mendicus comprehen-
eum puerum , non puerum ,
fus, fatetur
ſed diabolum fuiffe , qui Gibipromifif-
ſet, omnes fe ad eleemofynas ei confe
rendas pelle & uritm , quamdiu ſic cir
9.11 . quia neque virtus attractivama
tricis , tam à ſe longè queat vim exfe
rere , neque aqua folertiam habet,
qnam dæmon ſpirituum evaporatio
nem prohibendi,& ſemen illud , fi fæ
cundum fuiffet , fundum aque pe

cumferretur habitu pueri morboli, & iiſfet , non ſupernataſlet. Sic He

falcis involuti . bræi fingunt Benſyram ex filia Jere
His conſentaneum eft ,poſſedemones į miæ Prophetæ natum . Sedmentiun
efficere, ut virgo mente e corpore perma tur. Ieremias enim virgo manſit. Si
nens,non tamen fine virili femineconcipiat. , mile refert Averroes & de alia Alex,
probatur. quia poteſt virgini dormi- | Magnus, de format. hominis capite pri
enti & ignaræ aliunde fumptum ve mo. Minus incredibile eſt, quod ſcrie
rum & fæcunduin femen , fine con bit D. Thomasb , poſſe fortaſſismu

grellu carnali , hymene aliifve clauſtris | licrem , abſque miraculo & falva vir
virginitatis incorruptis,infundere. Ut ginitate omnimoda, concipere : ficut
autem in partu virginitas conſervetur, ! ( ait ) dicitur accidiſſe cuidani puella ianz
hoc dæmon nequit. cum enim ab hoc pubeſcenti , quam propter pudoris cuſto
vera corporum penetratio requiratur: diam in lecto fuoparer hubebat: qui cum in
Aa 2 fomno
á Formic.c.1o.hs. b Thom.quod 6.art, 18,
 193 DISQUISITIONVM MAGICARVM

fomno pollueretur , femen eius ad matri- | mum , craciflimum , calidiflimum ,

cem filie deſcendit , & inde puella concepit,
hoc ſequitur , & à dæmone idem præ-
ftari pofle, contendit Abulenſis com .
in c.19. Gen.
Item quæri ſcio , an dæmones cum
ſpiritibus affluens, & ſeriexpers:Id vcs
ro eis facilè elſe conquirere , deligen .
do homines calidos,cobuſtos, & abun
dantes molto ſemine, quibus ſuccum .
bant: deindè & mulieres fimilis con .

fagis nonnunquam exerceant præpo- | ditionis, quibus incumbant: & utrif

Iteram libidinem ? fciendum hoc la que & viris , inquam , & fæminis, V.
trunculatoribus. Quidam , ut poft luptatem maiorem ſolito afferendo , tan .
comp. Theolog. & Antonin. 1.p.ſum . tò enim abundantius femen emittitur ,
titul. de luxur. Ponzinibius, deLamiis quanto ( ait ) cum maiori voluptate excer
nitur : poterant verò illi voluptatem auge
numer. 64. & Benedic . qui hos non ci
tat librofecundo , peccar. ſum.6.8. hoc re, & titillandoplurimum , & imaginario
omnino
negant : neque id comper- niplurima ad rem facientia reprafentan ,
tum confeflione Sagarum Hiſpaniæ, do. plurima enim pars veñereorum mow !
Germaniæ , Galliæ : fed de lamis Ita tuum ab imaginationefluit. Quòfit, ut re
liæ id quafi notiflimum affirmat Sil- ligioſi viri, & Deo adeò dediti, ut imagic.
veſter Prieras de sirigomag. & Ananias Nationem etiam compefcant , eiuſmodi mo
libr, 4. denat.danon .fol. 148. & erian , tus non perſentiſcant. Robuftiergò: & gran
ab illis affirmari fatetur Ponzinibius des, ut naſcerentur , ita poterunt damona
fupra. Nimirum nihil adeò lordidum procurare.
cſt ,quod non xcxegyòs iſte fubeat , ut Hæc ille doctus fimul phyſicus &
hominum animas certiore exitio in Philofophus, de eo quod fieri pocuit
volvar, ideò offert cuique, quo illum præclarè, ſed erroneè , quatenus Gi
capi poſſeſperar. Nec ullum ſcelus eſt, gantes illos SS. putar ex dæmonibus
quod fæx iſta hominum averſerur. incubis & fuccubis ita procreatos ,

Poffunt itaque Iudices etiain de hoc i quod jam à Theologis improbatum

docui. Nos indè fumamus tantum ,
inquirere. Nec ratio ulla eſt, quæ con
trarium convincat. Porrò ſciar con non repugnare hoc dæmonis poten
feffarius , tunc videri effe duplex cri tiæ & induſtriæ . Nam Gigantes fuifle,
men mortale ,unum contra genus, al- impudentis proterviæ fit negare, cum
terum excra vas naturale : & ideò gra- | in S.S.teſterur Geneſ cap.6 . & omnium
vius peccatum , quàm fi cum dæmone | Gentium Annales fimilia multa pro .
more humano , ac naturalı commiſce- ferant. Diodor.l's & 9. Plutarch. in Ser
rentur. torio Philoſtratus, in Heroic, Plin . Solinus
Vltima in hac quæſtione dubira- | Marian.Scorus & aliis memini me non
rio naſcitur , Vtrum vi magica fieriqueat, nulla notaſie adverſariis in Senece TVA
as gigantes nafcantur, vel pigmai ? Quoad gædias: & miror Goropio Becano pla
Gignantes Fra . Valeſius d. c . 8. affir- cuiſſe ,ram ardenter in ea, quæ de Ants
Fnac id fieri poſſe, fi dæmones ſeligantverpienli noftro Gigante narrantur
femen non qualecumque , ſed pluri- I declamare. Dentis cius magnitudinem
teste
 LIBRI II. QVÆST. XVI. 297

ferre non potuit. quid illa tamen , ad į remanfille; quod etiam in denre illo
maiores molares Siculorum Ciclo- | Anrverpienfi olim vifebatur. Herruf
pum , quos vidit appendit ,penes ſe, in- corum gigantuny vetus quoddam ,An .
fignis hiſtoricus . Thom . Fazellus ha- Pomponij lethi epigramima nyeminit,
buit ? Non injucunda lectio verborum Britannicorum Camdenus : aliorum

eius opinorfutura civibus meis , ut hoc alij.

antiquitatis parriæ cymelium libi ab Ipfe Divus Auguſtinus ſcribit ſe vis
homine Campinienſitam facilè extor diffe in littore VicenG molarem den
queri non patiantur. Prolixa planè res tem adeò magnum , ut molaribus cen
eft,adſcribam & decerpam breviteroad tumcommunibus poſſer exæquari ,libo
Érycem montem anno 1342.cadaver in 15. de civitat. Dei , cap:9. Prætereo quæ
antro inventum portentolæ magnitu . France Patricius Dial. 3. de Hiſt.ex He
dinis, cuius anterior cranij pars aliquor mone Eremita de Emiphimis & Gygi
Sicilienſium modiorum capax erat : cur nis retulit , quia fabulofa.
ius etiam Bocatius fecerit mentionem Reftat de Pygmais : poſſe demonem effice
lib .4. de Geneal. Deorum cap. 68. Anno I re cauſis contrariis adhibitis , ut ad iuftant
1516. in Mazareno agro cæmentarios humani corporis ftaturam hominesnon per
effodille cadaver hominis cubitorum veniant, non eft dubitandum .fic enim vi
ſtaturæ circiter 20. Caput habens dolijdemus artificio humano , nempe potu
inſtar, molares dentes fingulos, uncia- viniadufti,& incluſione in ollis paruis,
rum s.pondusæquaſſe,quos (ait) ſelvi- pufillos illos carellos, delicias domicel
diſſe . Penes ſe alios effe non paucos, larum parari : & lucri avidi parentes,
Melillis effofforum gigantum dentes, impiè certè, certis medicamentis effi
quaternarum unciarum : habere quo- i ciunt,ut filij pumiliones nafcantur. O
que le os humeri latiſſimum & penè mnino ramen crediderim hac in re mi.
monftrorum alteriusgigantis Hycca- nimam quoquecorporis humani qua
renſis .Duos fibi molaresalios , 4« fin - 1 titatem , etfiignotam dari , infra quan

gulos unciarum , datos à Simeone Pi- nequear anima racionalis potentijs fuis
glione', cadaveris 18. cubitorum propè , uti , & efficaciter corpus illud informa
Panormum , anno 1547. Sequenti an re.Quarè ſcriptoribus etiam illis afſen
no ibid.à Geor. Adorno cadáver aliud, tiorqui
, licet agnoſcant cubitales ſe
cubitorum 20. repertum . Iarralis an crium ſpitamarum homullos , quos
no 1550. inventum cadaver cubitorum Pygmæos vocanr, gruum hoftes, poſt
circiter 22. cuius caput 1o. ferè circui Ariſtotelem lib. 2. de hiſt, animal.cap. 12.
cum pedum mentiebarur. Addit mul . Philoſtrar. in Hercule dormiente Plinius
ca fimilia , quibus fingulis recenſen- libr.r7.cap.2.Claudianus,luvenalis.Soli
dis non eft , cur inhæream illud no nus , & a'ij deſcripſere: tamen merito
tat cæteris ctiam oflibus in cinerem ! arbitrantur , eos non effe veros homi
contactu tandent abeunribus dentes nes , ſed brura , vel monftra, & ad claffern

noftrisfimiles , fed maiores , integros, Simiarum referendos. Vide ſe tubet, Gel

effigiatos , ſubalbos s & caric carentes | lium lib. 9.6.4 . Cælium Rhodiginum lib.
Lecto
 NVM ARUM
1128 DES QV ISITIO MAGIC

lect.antiq.cap.3. & Cardanum libr. 8.de te- | iaculis luispenetrare, Aliud itaque fa
rum.varietat . & Lud :Vivem . in ca. 8. libr.de is ingeniosè commentus Lyranus, ro
wn . Dei Bonifacium Simonettam lib . 4. I bur Tyri deſcribi, & munitionum eius,
epift. c 10. Repertam anno 1600. in Petale, ut etiain a pumillis iſtis turres des
ruvia Nanocom provinciam ,ingè fcri- fendi potuerint contra hoftes poten
bitur litteris P. Ruizij , quas hoc anno !:tiſsimos. Contorţum id quoque,ne fa
1601. legi. tis benevolum aut confentiens contex
Nec nogari poteſt Pygmæos fuiſſe ; & tui. Rcor omnino , cuftodem ſeu robuffo
ſtaturæ breviſlimæ. colligo utrumque rum , ( uit vertunt LXX. ) mentionem
ex loco Ezech.27.verf.12. Pygmeiin tur - fieri ; led hos vocari Pygmaos : non quod
ribus tuis ; lcio hoc aliter & aliter verti, ſtatura tales,ſed quia currestam altæ ,ut
& verliones poni à D.Hieron. ad eum viri etiam fortiffimi & maximi in imo
locum : fed nofter meritò fecutus eſt A- verſantibus vix cubitales apparerent.
quilam ita vertentem , Symma . Medas fic vulgatam cum LXX. verſione &
vertit ,quod.placuit Theodoreto ,Chal- cum Hebræo fonte conciliari debere
dæus Paraphraftesy- Cappadoces. Verú y nunc quidem cenſeo,paratus ſequi do
eft de vocis radice,& ideo Theodotion, centem certiora .
non ſatis certus , quid og lignifica De pumilionib.his ex Nonnolo iſta
ret , Hebræum D'1 gammadin re Photius Bibl . fol 3. 8. από τη φαρσαν .
tinuit. Divus Hieron.gnarus,17lig - wovle Tớ Nowów , Tů do xétuus
nificare,cubitum brachij, ſeu menlurárão VÁO WVXXTutxiók Toldr o Ti OutBay *
cubitalem Iud.3.verf.16.vndè 70xcu- Saújs as axşoue , vtTugce yap koi pop
bitalis,vertir, Pygmeos , quorum hæc eſt pou pile à idéav 8x891 av&pwninyo. Bpara
menſura ſtaturæ. Item Diu . Hieronym . ; XEITÁTOIS À TÒ Mlyesoo Kh Méhari TÀ
ad vocem Græcam Aquilæ attendens, xpóavowo dl .afixov descouupévols. And
Pygmeos non accepit, ut nomen pro- TAVTÒSTĒ otápaT05.Eixovro dirois ávšposma
prium , ſed ut appellativum , quia in σικ γυναίκες παραπλήσια και παδάρια
terpretatur bellatores, promptiflimos, éri ßpaxútepal , Tõv trap durois åvšpôve
giati dedicatur από της πυγμής , cuius | γυμνοί δ .ήσαν άπαντες πλών δέρμαι τινέ
vocis una interpretatio eſt , pugna ſeu uexpo rhv 0480 depExGNUATON , ITIPO6.6k
pugillatus, altera menfura cubiti,quod xóres Ojoiws & volpės te xj yuvāxes. ãyplay .
fequitur Diu . Auguſtin. libr. 16 de ciu. δε ουδέν επιδείκω το ουδε ανήμερον αλλά
Dei cap. 7. Hinc ortæ variæ interpreta- 1 as owvev enxov pevsersporivne , yvescope
. Quibusvidebaturde Pygmæis SÈ FOLYTÁNCOI Tipo AIGAEXTOM TOISTÈRE
tiones
illis proprià dictis accipiendum , qui- ! sioixous amati.
dain comminifcuntur , eos fuiffe belli.
cohillimos, viſus acutiffimi, & fagittan
di peritiflimos, & ideò illis turrium cu
ftodiain permiſlam , ac Dionyſ Car
thufian. Verum id undè probanti certè
QVÆ
vix credendum , potuiſie eos loricain ':
 LIBRI II . QVÆST. XVI. 2777

perſuadere, quá vel vini copia oppreſli ,

QVÆSTIO Xyr. vel melancholia ægri feſe videre arbie
trentur,ut docet D.Aug.b fint fane tria

Denokturnis ſagarum conventibus& an ve- phantaſmatuin genera,quod ab eodem

ra fit earum translatio de loco ad locumi? optime e notarum ; quid tum poſtča ??
quidex his inferre queas , quam poffe
Rima fententia eít , huiuſmodi e- fagas decipi , ſemper autem illas falli
P quitationibus & conventibus illas hinc non confequitur.
dumtaxat cogitatione animi, & Diabo Nec amplius probat, quod ad Evo
lica illuſioneintereſſe: hanc ſententiam dium d ſcribens, de viſis prodigiofis idé
cum Luthero & Melanchthone multi prodidit: fatemur enim tunc animas no
ſectarij tenuerunt: a fed & Catholici l'emigare ex corporibus, & Bodinumid
quidam ,ex Hifpanis integro libro qui- | aulum afferere,deteſtamur,fatemur fæ.
dá Minorita Fr. Samuel & auctor For- pè ſenſus corporeos planè conſopiri: a
talitij fidei,eiuſdem ordinis, & Marti- deoque efficaciter has imagines obver
nus de Arles canoniſta , ex Italis Ponzi- | fari , ut experrecti credant ſe audiviſſe,
nibusintegro fere libro , Bapt. à Porta vidiſſe & feciffe , quæ numquam conti
lib.2 . fu & Magia Naturalis, & cuius tem- gerunt.Nec ignoroexempla multa bu
pore res nondum ſatis explorata' erat ius deceptionis; lit dereo, qui ſe in Di

2
Alciatus l.8.Parerg,c.22.ex Gallis Dua- tiś regia fuiſſe di&titabat"; e Gennadio ,
renus;Ærodius,&iMich.Montanus. ex qui ſe chorisbeatorum interfuiſſe putas
Anglis olim loannes Salisburienſis lib. bat : fde Plaronico Philoſopho alteri in
2. Polycrat.6:17.in fin.ex Germanıs, idem fomnis apparente, eumque docente ; g
vult Phil.Camerar.extremo cap.72.0 de patre, qui clara luce filiam ſuam vi.
peræ fucciſivæ , & Vlricus Molitor de tens, fe vaccam cernere, putabat. b Nec
Pytho n.mul ierib us cap. 8. & hoc ſe ſenti re irrgct; quod corum corpora invéta ſint
at
fubindic Leon ard : Vair us l.2.de faſci- , fæpenumero eodem loco iacentia , nec
ná.c.13.Sed nitu ntur argu ment is parum inde mota fuiſſe , ut de varijs narratum
urgentibus . Quid enim Colifne id affe ab Olao Toſtato,Grillando ,& aliis; &
ritur à mulierculis , ut excidit Alciator i huc pertinens illud in vità D. Gernia
unde igitur tot quotidiè viri docti, cla- ni,deinulierculis convivantibus ut vi
ri, & fecundú ſæculum prudentes idem debantur, & tamen domi repertis doro !
fatentur , puniunturque ? Age fint la pe', mientibus;& quæ huiuſmodi alia ,'his
gnia dæmone illudantur. Tenfibus in enim nihil ampliùs probatur ; quàm
ternis externiſque vinctis & fepultis ; I decipi aliquando has mulierculas Sed
phantaſia etiá forrèlæfa perturbataque: i ſemper ita fieri non probatur Vini qui
age , queát diabolus lætis corporis viti. deṁ aliquam haberei argumentatio '
bus & animi facultatibusplura homini | illa Alciati quærentis ; cur non potiùs
in '
a VFierus Godelm .Agrippa. b li.7.deGen.adlir.c.it. c Epift. 72.ag. Nebri. d Epi. 101:"
S. Alex.ab Alex.l.6 :Geneal.dier. fD . Aug.deep.:01 g D. Aug.618.deciu.Dei cap. 18. h vita
S. Maccarij.
 200 DISQUISITIONVM MAGICARVM
in conventu cacodæmonem loco mu . ubi qui huiuſmodi nænijs anicularum
lieris, quam in lecto cum marito fuiſfe fidem præbent , videntur excommuni
dicamus :ſi lola niteremur præſumptio , cari.Hic canon Achilles eſt adverſario
ne . nunc non illa movemur, led unami . 1 rum , hunc urgent , hunc interquent,
mioinnilum ætatum , & nationum , & Reſp. librum illum non eſſe D. Auguft:
utriuſq; ſexus etiam Eccleſiaſticæ fun nec etiam D.Gregorij, cui tribuit loan
ctionis , & ordinis nobilium reorum nes Beetzius Carmelita , in 1. præcept.

confeflione; contra quam nulla vim expol. 4. cap.4. fed Hugonis Victorini,
habet præſumptio , Michol patris ſatel- vel Hugonis Eteriani : & cuiuſcumque
lites decipit in Davidis locum ſubſtiru - lit, non eſſe aliam eius ſententiam , quá
ta ſtatua : a ſic etiam poteſt & folet dæ- prædicti Canonis.Quidam elevant au
mon abſumpto corpore, & in lecto lo- Ctoritatem
& toritatem Canonis , quia ſit concilium
cato dicere narirum . Nam ſtrige ad tantùm Provinciale , quod errare po.
conventum profecta , ne maritus eam tuerit : ſed mihi non placer co confuge
abeſle deprehendat, ſolet eum conſopi- re.
re, vel quid aliud fupponere , quod ea Alij negant eſſe concilij Ancyrani,
rum vicem {uppleat , utmaritus exper- eò quod in Cócilijhuius exemplaribus
giſcens uxorem eſſe putet , doceturhoc Græcis aut Latinis hodiè non exſtet:
actis iudiciarijs . Quædam inquiunt verum nequehæc folutio mihi placet:
tonftrix Forpachij Cal.Sept.1587.id ſe ſape quiaCanon reperitur in quibuſdam an.
feciſſe prodidit,atquead ſopiindum tali ſom- i tiquis collectionibus Conciliorum , &
no maritum , ſæpenumero illi aurem vellical in Damaſı (fi ipfe auctor) Vitis Pontifi
se, dextra manu eo priusillita unguine, quo cum & in Decretis , Burchardi lib. 1.6 [.
viam ad buiuſmodi conventusaffiftans,fo- j & lunonisp.11.6. 30. & retentus fuit in
lebat ſeipſa inungere : Eller uxor decani in Decreto Gratianı iullu Gregorii XIII.
Otringen , eodem loco & die, infantis culci. | Pontific.correcto.Malo cum Turrecre.
tram : Seichen May à Speirchen ſcopas ſup- | mata ibi,Victor.1.32.Baſino , Alphonſo
poſuiſſe memoraverunt , poftquam efſent no . à Caſtro , & alijs reſpondere , quædam
men (ui demonis præfat& , ficque maritis fu- | in illo Canone narrari, quæ per natura
Cum ſæpe feciſſe . rerum à dæmone perfici non poſſunt,
Hamburgij non. Iunii 1590. Maria uxor ut alloqui & coram cernere Herculem
ſartoris in Metzer Eſch ,ſtramentorum fafcē ! & Achillem , qui ſunt in inferno : item
velut unguine infuſcatum , quiftatim atque equitare ſuper veras beſtias , quæ tanta
ipſa donum , effet reverſa, evaneſceret. Ca - ſpacia tam cito , & per aerem conficere
tharina Ruffu ipſum damonem , ſua accuba . nequeunt: item equitare cum Diana
tione , eiuſmodi vicesaliquando geſsiſſe,décla. vel Herodiade , cùm nec ulla ſit Diana
ravit Hæc Nicen.Remig . d.lib.1.c. 12 Dea , vel ſuperītes numen , nec Herodias
Obijciunt præterea D. Aug. libr.de illa faltatricula ullibi in terris æquitet ,
{piritu & anima cap . 28. ubi eadem ferè in inferno cruciata : item agnoſcere ul
verba habes, quæ in cap.Epiſcopi.26.9.s. lam divinam naturam : præter Deum .
quare
a Reg . 19 .
 LIBRT II . QVÆST. XVI. 20T

quare huiulmodi afferere:revera hæres | monem corpora locomovere:idcircò

ticum effer. Alia verò in eodem Cano enim contendit non fuiffe Chriftú Do.
ne memorantur , quæ nec rerum natli minum à Diabolo in pinnaculum tem

Iz repugnant, nec vites Satanæ ſupe: pli , & monté excellum ſublatum :quod
rant,ut eſt hocipſum, de quo nuncagi confirinat auctoritate Orig.homil.31. in
tur , & talia non negat Canon pofle Luc. & D.Hieronymusin Matth. & re
contingere , ſed tantum indicare vo. merè credidit hoc dicentiAlciato Phil .
luit , non eſſe credendum ſemper ea Camerarius opera fucciſ ,c.72. Sed poftea
auto w porotóscontingere; ſed aliquan- docebo longè plures Patres contrariú
do imaginationis vitio tribuenda vera tenuifle : imò D. Hieron . nihil habet,
itaque Canonis explicatio eft, cos hæ quod pro Alciato faciat. Origenes ei a
refeos damnari, qui fagis aſſerentibus pertè refragatur. nam verba mutilata
credunt: hæc omnia pofteriora cum Citat Alciat. obiectionem ponens , rel
prioribus fibi contingere , prout illæ ponſionem Origenis omittens,
narrabant. Sufficit enim ad opinionis Obijcitur etiam experientia , quod
alicuius damnationem partem eius ali inunctæ , aliquando non translatæ , ſed
quam fideicontrariam effe, quia verum repertæ iacentes eodem loco ,ubi fe in .
eſt ex integra caufa , fallamex quovis , unxerant : hoc de una Abulenſis, de tri
defe & u. Atque ita interpretor dictabus vel quatuor teſtatur Spineus, dea
Doctoris Navarrij ſatis perplexa locu- lijs alij. Refpond.cum Spincot . 30. & 31.
tione non paucos decipientis . Vnde ap- huius reivarias eſſe cauſas, tììm ex par
paret neque Canonem illum a , ncque te Dei,tùm ex parte dæmanis. Ex parte
locum Hugonis repugnare communi huius: quia quando ipfi utiliùs eſt,cung
ſententiæ Theologorum , vel Quæhro- lagas decipit ,eas loco nonmovendo: ut
rum & ludicum receptæ praxi. Sed de fic iudicibus & principibus perſuadeat
hoc Canone agendum copiofillimè li falla eſſe, quæ de talibus tranſuectionia
bro quinto . bus feruntur, atq; ita iuſtitiæ executio
Denique argumentatur Alciatus ; nem impediat. pa &tum ergò fruſtatur,
Cenyentus huius perſonæ omnes in- quandomajorem humano generi per
terdum , nomine I ES V pronunciato | niciem indè ſperat :pactú ſervat, quádo
evanuerunt , crant itaque phantaſticæ , Deus ei permittit ,& iple ſperat ſe ſic
& non corporatæ perſonæ ,quiacorpo- ' plures illaqueaturum.Quod ad Deum ,
rca res ſic nequit evaneſcere. Reſpond: l init ut plurimum , fic exigentibus ho .
Sagas quæ conventui interfuerant, non minum peccatis,Diabolum pacta cum
evanuille:ſed præſtrictis cernentium o- ! Magis inita ſervare:aliquando inpedit ,
culis , à ſuis dæmonibus celerrimè af ut quando iudices curioſitate moverz
portatas fuiffe: & fic dici evanuiſſe; lar- cur ad huiuſmodi explorationes : ut fic
gè & impropriè fumpto vocabulo, pro iudices in peccati pænã confundantur,
deſerunt videri . Neq; hocdiffimulan- & quaſi excæcentur. Vtrumque iuftil
dum ,videti Alciatú velle,non poſſe dæ.fimè. Ex ijfdem cauſis nonnunquam ,
Bb vult
a 6. 11.Man.al.nu.38 .
 DIS VISITIONVM MAGICARVM

vule dæmon , & hocei Deus permittit, nust.3. Abulenf.in 4.cap.Nach queft: 47:
ipfas loco movere, & pro iplis ſumula - Beetz.diet.C.4.Vid.ubi fupra Cateran. 272.
chrum earum illic relinquere, ut pu- quaft.95.art 3,Alphonf.aCaftro libroprimos .
tentur non translatæ , Ted illic reman . de sufta hæretic. punit: capite decimo fexto.
fule . Sixtus-Senenfis libro quinto-, bibliot annot.
Secunda ergò opinio eft, quam ve 73.Creſpetusde odio -Satana difcurf.15libro :
riſſimam iudico;: Nonnunquam verè fagas. primo. Sebaftianus Mich.in Pneumalog: Ano
transferri à damone de loco ad locum , hirco glez. in 2. quaft unica de arteMagica .2.4.
vel altero animali ( phantastico , ut pluri- ! diffic. S. Petr. Binsfeld. dooperis concluf.11.
mum ,hoceft ,dæmoni allizmenti & for- spineus.contra Ponzinibium , Ananias libros
manti cospus aeream vel etiam homi- quarto de Natur: demon. Et nonne Anti
nis in forma, easaliquanduternas qua- chriſti temporetales convençus agnof
ternalue fimulalportanci) vel arundinicit futuros D.Hyppolit. Martyt.lib.de
vere,ſcoparumve baculo etiam vere,fedacto conſummat. Saculi, haud longeprint, hos:
& ſublevato à demone, inequitantes, & coro movere leges Salicæ ; ut patet exlibros
poraliter conventuinefario intereffe.] decimoſeptimo.Et Lambertus Danæus
Hæc ſententia eft multo.commuv Calvinianus lcribit Genevazcoventum

nior Theologorum ,immò & Iuriſcona eſſeordinarium propè fummam æde ;

fultorum practicorum Icaliæ , Hiſpa urex eo refere Grefpetus. Sed accipiter
niæ ,Germaniæ ,interCatholicostenent verba Hippoliti : Tünciniquus ille elato do
ctiain ſcribentes plurimi. Abb. Magnus nimo damones fuoscongregabithumana fper::
apud Cantipratenfem libro 2. cap.57:parts cie (nonne ſic in conventibus tripudiant
19 Cirpelus de ſuperſtit.p . 2;.capite primo. & commiſcentur cum ftrigibus?) & cos :
Guilhelm.Nooburgenfis: M0X-citandus. Turt , qui illum ad regnum invitarunt faftidiet:
Tecremat.fup.Grilland.libro fecundo, de for- nimaſque.multasinquinabit ;quippe Princia
cileg.quaft.z.numer. 8:ubifaretur fe fenten- peseis conflituetex demonibus.:) Facit hoc
riam mutaffe Balinus de-artibusmagicipro- j quotidiè Diabolus tuperior,dum fuum
por 9.Remig libro primoDemonolat. capite cuique ſtrigum dæmonē magiſtellum
decimo quaxto ,vigefimo quarto, vigeſimo no . attribuit. Tertullianus lib. de anima c.de

no Auctores Mallei nõ uno loco, Penna in Dioj fomnijs,affirmais domos-quoque hominum

red . Inquiſtor.part-2.comment:68. & aliis demonijs fatere, nec tantum in aditis; fects
Pet. Damianus epift. 4.capite decimofeptia etiam in cubiculis homines eorum imaginiä .
mo. &recétiores mcdict, uc Ronſſensmox bus circumveniri.] ]
sitandw librofecundo.de'morbóvenes capite i Videre nunc quo pacto hoc myfte
ołtavo.cc libro tertiocapite o& avo.Cefalpenrium iniquitatis operetur iam oliin :
niusinveſtigati dámon.'capite vigeſimos & | huc enim arbitror referendum quod
Theologi crebro numero hocallerunt; I abs Guilhelmo Neubrigenſi in hunc
rem diligentiflimè difcutientes, loann. I modum rraditur', in provincia Deirorum :
Dodo'in Apelog: contra Franc : Samuelem , haud proculà loco nativitatismeæ ;resmira
Guilhelm . Pariſienf pars.vlt.:de univerſica- bilis contigit;quam àpuerocognopt. E. LADICHO
pitevigefimo tertio Silveſter in verba hårelas Aliquor à mari Orientali, miliaribus diftans, ·
inxts.
 LIB'ER II. QVÆST. XI. ITO
iuxta quë famoſa illa aqua,
quas valgo Vip TheologusDoct.S. Germani de laHayaprior
ſe vocant. Ex quo vico ruſticus quidam ad apud Ebroicas ad perpetuum carcerem dame
ſolutandum amicum in proximo vico.com natus eft,ob fálfareligionis crimen . Nă cum
morantem profectus,multa iam no &te minus illuftris cuiuſdam fæminæ amoribus tenere
ſobries remeabat. Et ecce de proximo tumu- tur , neque eius conſuetudine fruifacile poſ
lo quenz fepius vidi,& duobus vel tribusfta- ! ſet,damonempatronum fibiadhibuit, & eum
dijs à vico abeft, voces cantantium , & quafi in arietis ſpecie adoravit :à quo poftea do &tus
feſtive conuiuantium audiuit. Miratus qui- ſcopam fumere, atque inter femoraequitis
nam in illo loco folemnibus gaudijs intempe- inſtar ponere , brevi momento quo volebat fe
fe noctis filentium rumperent, hocipfum cu traducebar. Inter Itatges Auenionenſes
xiofaus snfpicere voluit,videnſque in latere tuo ( ut narratMich. Pneumdlog. Jehol. 6. )
muls ianuam patentem , acceſsit Linerofpe- puercaptus fuit, qui iudicibus narra
xit, piditque domum amplă duluminoſam , bat , fe à patre in Synagogam ( fic con
plenamque difcumbentibus tam viris , quam ventum vocant ) deductum , & ibi vi .
faminis , tamquam ad folennes epulas. Vnus diſſe patrari multa nefaria & horrenda,
autem miniftranrium cernensftantem ad o- itaque comterritum muniviſſe le ſigna
ftium , obtuler i!li poculum .Quo ille accepto, culo crucis , & dixiſſe: Leſu ,quid iftuc
confulto nolunt bibere ,fed effufocontento et rei ? Gmulgue.cum dicto turbam totam
continente retento , concitus abijt , factoque difparuiffe & ipſum ſeſolum ibi depre
sumuttuin.convivio pro fublatione vaſculi & hendiſfe:poftridiè domum rediſſe, quæ
perſequentibus eum convivis , pernicitate iu . tribus à fynagogamiliaribns aberat, &
menti quo vebebatur evafit,& in vicum.cum partem iudices detuliſſe.Vndè & puere
infigni fepræda recepit. Denique boc vaſcu- in vicinia nomen inditū Maſquillon hoc
1

lum materie incognita , coloris infoliti, da jeft;parvus ſortiarius) huncque puerum

forma inufitata Henrico ſeniori Anglorum cum ipſe Michael iſta ſcriberet anno
Regi pro munere oblatum eft :ac deinde fra . 1 1582. adhuc Avenioni captivum fuiſſe.
tri Regine.David , fcilicet Scotorum Regi, į Aliud.conteſtatius accipe ex Grillando,
contraditum , annis plurimis in theſauris cuiusverba no pigebitadſcribere, Que
Scotia fervatum eft , & ante annos aliquot ( nempe homagio) facto ſtatim unum dæ
( fione veraci relatione cognovimus ) Henri- | monem conſtituit ( iple princeps demon )
cus H.illud afpicere cupienti à RegeScotorum ad cuftodiam ipfius inukeris , quam
Guilhelm.refignatum .] libro primo. Rc nunquam relinquere debeat,led illi in.
cum Ang. capitetrigefimo octavo. ta- | ſervire in omnibus,quæ ipla cupice , &
les montium recellus, valgus folitum quotieſcumquecontigerit ad ludos ac
nominare.montem Veneris, qualem tra- cedere,hociple intimabit mulieri , & ile
dunt etiam in Italia propè Nurfinum lam deferet, & inftruet. qui quidem
lacum effe , ut patet ex Epilt.46. Æneæ dæmon aſſociatur ei, tanquam maritus
Siluis . Simavisexempla recentiora & uxori, ſæpè accedunt ad congregatio
clariora, Robert. Gagui,Generalis-ord. i nesillas. ubi maximamulicrum nume
S. Trinit. libro decimoHiftor .Francar. ita rofitas congregatur, & non videntilla
- fcribit , Quo tempore Guilhelm . Edelinu in mente , autintellectu , aut in appa
Bb : rentia
204 DISQVISITIONVM MAGICARVM
rentia, fed in vera & naturali forma ac- lebat fortiter manusad crines , & ftatim
cedunt ad loca prædicta , hocmodo & hircus ille aſcendebat per acrem , & bre.
ordine. Videlicet,quia primum per unúviſlimo tempore deferebat ipfam uſque
vel duos dies antequam fiat congrega- ad nucem Beneventanam , & ibi ſuavi
tio,intimatur ſibi per dæmonem illum , ter deponebat, & c.] reliqua etiam re
qui eſt ad ipſarum cuſtodiam conſtitu- fere conſentanea his quæ alij citati DD .
tus, qualiter nocte tali & tali hora ſe ſcripſerunt lolere in conventu contina
præparet ad veniendum ad ludum : quæ | gere.Nam præcitati Theolog.adferunt
mulier, li haberet iuſtam cauſam impe- varia exempla, & confeſſiones rebrum ,
dimenti , deducit & auditur;dummodo qui omnes conveniunt in corporali
Git cauſa vera & excuſabilis , quæ legiti- delatione modo, & cæremonijs covens
mè excuſare poffit : alioquin ſi fingeret cus & alijs circumſtantijs : Quarum
habere cauſam , quæ nula.effet, vt non præcipuas ſummatim hic exſequar, ad
accederet; non deferebatur invita , ſed dicis nonnullis, quas accepi à Pet. Ora .
remanebat in domo ſua , nihilominus no, V.Cl.mihi do &trinæ & integritatis
pro pæna ſui mendacij adeò fortiter nomine ( upfratre ) caro , qui præfuit
cruciabatur à Dæmone , & in mente & anno 1597. & 1998 .Quæſitoris & Iudia
in corpore maximis & continuis dolo- cis functioniin Stabulenlium fagarum
ribus & ægritudine intrinſeca vel ex & Lamiarum caufa . Quoad baculum
trinſeca tam fortiter vexabatur, quod notat Sebaſtian. Michael. d.operis Schola
diu noctuque nihil penitus quietis ha- 7. Abrah ,Ezræ filium Levit .capitede.
beret , ſed ſemper tribularetur , & om cimo nono . prohibitionem maleficij
nia quæ ipſa ageret evaneſcerent & pe: ' fic interpretari, Non facietis experiments :
rirent in fieri : adeò quod treceſſe fuit, i per figuras, per baculos , per opera , per mo
ut tot mala ceſſarent , quod peccatum tus per dies,& per horas , & his verbis ple
ſuum fateretur ; & promitteret , etiam raque ſolemnia ſtrigum comprehen
medio iureiurando:quod amplius non diſſe., per figuras, intelligere circular ,
recufabit accedere . Cùm verò promito de quo in egimus,per baculum ; virgas:
teret acceſfuram ,ftatim adveniente no- quibus utuntur ad maleficium hoftijs,
cte & hora , evocabatur voce quadam & alias quibus in paßsovávka ;karun
velut bumana ab ipfo dæmone'; quem dinem ſeu ſcopæ haftam cuiinequitant
non vocant dæmonem ,ſed Magiſteru- transferendæ : gaudere autem virga
lum ,alia magiſtrum Martinettum , ſivè Diabolum , ut imitetur virgam Molis
Martinellum . Quæ fic evocara m
, ox ſu- miraculorum effectricem , velaliam il
mebat pixidem unctionis; & linjebita lam Horiſeram Aaronis.. Hunc bacu
corpus ſuum in quibuſdam partibus lum porrò inungi ſolete unguento có
& membris,quo linito exibat ex domofecto ex varijs rebus inſulkiflimis ma
& inveniebat ſemper magifterolum ximè ex unguine infantium necato -
fuum in forma hirci illam exſpectan- | rum : quanquam aliquando,non bacu-
tem apud oſtium , ſuper quo mulier ip- lam ; fed vel crura,vel alias ſui corporis
fadixit quod equitabat,& applicare lo- parresillinunt : ut patet ex verbis Ghit-
landis,
 LIBRI II. QVÆST. XVI . 205

landi , & ex ſententia Avinionenſi, | no 1458. quædam alia tres liberos ſuos
quam exhibebo totam lib.s.Pofletſine un- apud laquerium cap 7. ſed inquiuatiſ
guento : led hoc vult copiofum adhibe- limum ſacrificium idoli Moloch , ſe
ri , ut quam plurimosinfantes interi- ¡ cundum utramque ititerpretationem ,
mant , opinantes ſine hac pinguedine nequiter & crudeliter repræſentant;
ſe ad conventum deferri non poffe. In cum
proprios vel alienos filios dæmo
dicio eft, quod prima vice dicit fuffice ni offerunt, & occidunt, aut ſemen ip
reunguentum commodato ab aliis ac- lum profuſum ei dicant, ut ſceleratilli
ceptuin , poftea neceffarium elle , ut musille magus qui cum muliere in té
ipfemet fibi illud ex infanticidio præ - plo veneréi xercens,ſemen ſacro chriſ
parent. marimilcebat, quod narrat idem la
Sic ergo inunétæ folent devebi in queriusflagelli faſcinar.fol 58. aut de
ſidentes baculo, furcæ, velcolo , vel nique communione lumpta facram
cremathræ ,impolito uno pede,velin- 1 hoſtiam , in ore affervatam , & extra
ſidentesfcopisaut arundini, vel tauro, ctam ,dæmonioblatam , coram eo pe
füi,hirco autcani ( quorum omnium ex de conculcant , ut multæ ftriges in
empla prodidit Remig.lib.1,cap.14.) Sic inquirente. laquerio confellæ fuerunt.
quam folent ad ludum bonæ focietatis ( ut cap.8.
in Italia vocant ) conventum defer His & ſimilibus Aagitiis & abomi
ri , ubi ignisur plurimum'accenſus; te nationibus execrandis commiſſis inci- ,
ter & horridus. ibidemon convenius piuntmenſis aſlidere ,& convivari de
præſes in folio fedet , forma tertifica: cibis , quos dæmon ſuppeditat , vel
ut plurimum hirci vel canis ; ad illum iis quos ſinguli attulere :Interdum tri
accedere adorandi gratia, non eodem pudiant antè convivium , interdum
modò, interdum complicatis genibus poft illud . ſolent diverfæ menfæ eſſe,
fupplices" :: interdum obverſo tergo tres vel quatuor cibis interdum delica ..
Aantes, interdum cruribus etiamrinal tiſlimis, interdum valdè inſipidis & in
cum jactisis ; nec capite in anteriorem lullis onuſtæ ,quibus pro dignitate, aut
partem prono , fed refupinato , adeò ut opibus finguli locantur;aliquando ſu
mentum ad cælum ferátur',' tüm can us cuique dæmonadlider ,aliquando
delis piceis oblatis ,veľumbilico infan- malefici una ex parte , & ſuus cuique
tuli ad fignum homagii cum in podice dæmon ex adverſo . Nec menſæ ſua
oſculantur. Quid ? quod & miffæ facri- j deeſt benedictio cætu hoc digna , ver-
ficium altquando ; per fummum fce bis conſtansplanèblaſpheniis, quibus
lusæmulántur, & aquæluftralis , & fi- iplum Beelzebub & creatorem , & da
milium rituum Catholicorumrlib.3 ex tórem , & cóſervatorem omnium pro
viri eruditi , ſenatoris Clariſſimi Ray : fiientur : eadem fententia eſt Actionis
mundi narratione oſtendam . Inſuper Gratiarum ,quam ſubdunt menfis fuba
liberos duos Diabolo illic offerunt ; ut latis. Legi formulas, manu famoſilli
annis fuperioribus mater Cunonis micuiuſdam malefici notatas. Convi
Roverenlis, apud Binsfeldium , & an - vio interſunt fact: interdum aperta ,
Bb 3 inter
 ITIONVM RVM
200 DISQVIS MAGICA
interdum velata larva , linteo , velaliomum ineuntur vel noctis mediæ filer
velamine ,aut perſona , fic etiam perlotio, quãdo viget poteftastenebrarum ,
nați frequentius - poſt.convivium velinterdu meridiè, quò luntqui re
quiſque dæmonfuam quam cuftodit | ferant illud Pfalmiftæ notum de da
diſcipulammanu prehendit;& , uto monio meridiano, & Abenczra fcribit
mnia fiant ricu quàm poffunt abſurdil. i à Magis certos dies & horas obfervari.
ſimo,dorſis invicem obverſis, & in or- Noftræ (triges videnturin diverſis re
bem jundis manibus jactantes.capita gianibusvarios habere ſtatos dies . In
am
more fanaticorum , choreas ducere ; ? Italia -frequentant noctem quæ feri
' nonnunquam candelas açcenlas ma- flexcampræcedit ( Sic Comanus in lucera
nu tencntes , quibuſcum antè dæmo - na ) idque circa noctismedium ( utait
nem oſculantes adorarant, & cantare il seb.Mich.ſchol.7. Lotharingicæ ſtriges
felcenninos in honorem dæmonis ob- conveniunt.nodibus quæ præcedunt

{ cæniflimos , vel ad tympanum fiftu- feciam ,quintąm ,& diem Dominicum ,

lamve ſedentis alicujus in bịfida arbo- teſte Remigio lib.i.cap.14.apud alios legi
reſaltare,omniaque ridicule & contra nocterp quæ prægedic feriam icc-.
cæterorum moren peragere. tùm ſuis ciam .
amaſis dæmonibus fædiflimè com Poflet dæmon cas transferre Gine
miſceri. unguenti uſu ,(utdixi) & facitaliquan
Quando facrificia fiunt , fieri fo- .do, fed-unguento mavult ut variis de
lent ftatim initio peracta adoracio - cauſis. Aliquando quia timidiores funt
ve : Sacrificia tamen etiain.excra.con- tagi quam ut audeant;vel quia cenuio
ventum ſæpè faciunt.Deniqueaddunt, tesſuntad harribiléillum Satanæcone
queinque Daçrare Luaab ultimo cor tactum in corporc allumpto feren
ventu facinora, quæ quò graviora, & dum , thorum enim unctione fenfum
magis execranda fuerint,co collauda- obkupefacit aliquando,& miſeris pece
riuberiùs: fi nullafint, vel non ſatis a- ; fuadet vim unguento ineffe maximama
crocia , verberari-ſegnes atrociſſimè à Aliàs autem id facit , ut facrofancta à
dæmone, velà malefico ,quopiam ſe Deo conftitura Sacramenta , mimice
niore:ultimò pulveribus ( quos aliqui adumbret, & per hasquali cæremonias
fcribunteffecineres hırçi illius, quem fuis orgiis reverentiæ & xenerationis
dæmon aſſumpſerat, & quem adora. Y aliquid.conciliet. Nihil verò ad tran -
rant,ſubitò coram ilļis flamma abſum - lationem confecreyim unguenti , vel
ptı ) vel venenis aliis acceptis, fæpè et indè patet, quod etiamſi, quiſtatuto
iam indi& o cuique.nocendipealo , & .conventùs:tempore ex cyrolitare quas
pronunciato Pleudothei dæmonis de- | dam cupientes conventui interelle le
creto; Vlciſcimini vos: alioquimoriemi- unguento illinant , & revera peraerem
*i; ut agnoſcas legem Caritatislegico co devchantur, ( Deo id , utmultoties
trariam ; ſuas quemque domos: lì pro- | probatum , ad puniendamincredulam
pè fint pedibus, ſin diſtantiores, ut ad- eurofitatem cảm temerariæ audaciæ
vecti repetunt. Couveacus, ut pluri- | permittente ) campen si quis fide fic
"HUS
 TIBER II. QVÆST. XVI. 207
dam etiam SS. clariflima. Citant non
stiuś, caritate armatus, ad fraudes de

thonis revincendas diflipandafque ad nulli primo loco Chriſtum Dominum

fidei veræ confirmacionem ; co ſcuń l'bis ſe paſfum fuiffe à dæmone tranta
guentò inungeret; procut dubio ( ut fiportari, a quod demalo fpiritu accipi
recte Binsfeld. ) nallà fequeretur " unt Origenes, Ambroſius, Chryſosto
translatio. quia hic omnepactumcùm mus,Auguſtinus,Gregorius,Strab. &
dæmone celfar , neque id Deus effet alii : hoc exemplo non utóró quia licet '.
permiffurus. Er proprerea ; quando multi patres indiċent per aérém Chii
extra conventui deſtinará tempora fefe , ftum à dæinone volantem raptum ,
inungerent ſaga, non avolarent; nec | deportatimque fuille ; magis tamen
auferentur; eòquod id pactæ non fue placet, cum Origine & Euthimio,
func. Sciant hoc & ideò non ungủn- ductum duntaxat , & præeuntė dia
tur , nifr audito convertus ligno ; ali bolo fecutum Chriſtum füiffe, & ſic ita*
quando monentar'à fuo Martinello, pinnaculum , & in montem aſcendiſſe;
aliquando à ' vocibus præcérvolantis quod apertè Divus Lucas infinua
comitatus Sagarum Reginas aliquan- vit ; nec obftát Dívus Matthæus, nam
do aliter juxta Spineúm cap.30.Sunt ta . Zoposed M Báveip non rarò ſignificat áffu,
men quidam nvalefici, quiex peculiari mere ducendo tantum b : & fic hoc loco
pacto,ad certum quoditam ſignum ,[ - qdoque interpretantur homines ' eru
vè unctionem , fivè pilei aur pallipo- dític; ideò iſtud exemplum non mul
fituram , fivè quod aliud , quando voi cum urget . Secundò locò adduci folet ,
lunt,alió defcrantur:ſed quod dixifre- demones ingreſſos porcorum gregem ,
quentiùs eft:His pofitis. eos in mare præcipites egiſſe d. firmior
Probatur hæc translatio corporea, piadhuc locus eſt quem 3 adferunt,nem
Primò, quia non poteftdari quidquí, pè Philippum Diaconum à ſpiritu ex
quod eam reddat non pollibilem ,qaid deferto iu Azorum delatuře: & Ha
defit ? non deeft corpus móvens, nam bacucum capillo in Babylonem trans
diabolus corpus affumit, necadeſt vel lilarum ad Daniilemf . Ad hæc loca re
obftat corporis motfrétiftentia , vel fpondetUlric . Molitor, mälè nosab
gravitas; quia longè major eſt vis da Angelis bonis ad Démones argumen
monismovendis,quimontes foco mo- | cars,eo quòd Angelorum hac in refon
vere poffet. nec obſtac celeritas motus gè major ſit vis ac robur,quim dæmo
ad locum reinorüm fpacio "rémporis num . Solucio iſta mendoſa eſt. quia
brevis : hoc enim valer efficere agilitasmoru locali non eft cur dicamus natu
& vis naturæ angelicæ , juxta Divum | raliter plus bonum Angelum " , quàm
Auguftinum & B- Thomam ,nec Denis i malum poffe: & Theologorun com
id non permittit: exſtant enim per munis fchola cócedit diabolos retinu .'

niillionisinnomera ferè exempla,qua- liffe quæ naturæ doréseránt , amififfe

quæ *
a Aug.l. de divina damont.3: Thom . 1.p 100.4.3.Matt.4.0.48. Lu.4.v.6 . b Matt. s.r. '
20.66 14. Por cap.z. 0.14.0 20. c Heſſelus di Mabilona.in Marth. d M #rcis.v.13.-Mart.8.2
38 48 :8.0.28,0 40. f Dan.14.0.31
 ONVM
208 DISQUISITI MAGICARVM
quæ gratiæ erant . Cùm ergò bonus anno 1459. chron . Flandr. Vincentius ex
Angelus Habacucum tuleric, permit- Petro Damiano refert dequinquenni
tente Deo, poterit & diabolus homi puero nobilillimicujuſdam viri; qui
nem transferre. Quid mirum hanc dæ- puer monachus factus, quadam nocte
mones à Deo in humana corpora po- aſportatus , manè repertus fuit in pi
teſtatem recipere, qui longè majorem ſtrino clauſo,& interrogatus, dixit ; ſe
in animæ deceptionem acceperunt? per quoſdam ad magnum convivium
Probatur etiam id experientia tot delatum , & comedere juſlum , & po
exemplorum , ut, line protervia, quis ftea per ſuperiora piſtrino ininiſfum.e
diſſentire nequeat. Graviſſimiſanctiſ- | Paul.Grill.libro fecundo de Sortileg.qu.7.
fimique patres referunt 6 , Simonem narrat anno 1524. libi ut inquiſitori
Magum coram Petro,alarum dæmo- oblatam quandam Lucretiam ; quæ
niacarum remigio in aerem ſublatum , dum ex congregatione ludorum de
volitare viſum . fimilia de Abari Scy- portaretur domum , & lub auroram
tha leguntur c , Badudum Britaniæ re matutinus campanæ pulſus, quoad o
gem hacarte volandi , fed & infelici randum populusvocatur, fuillet audi
exitu parem , nobis proponit Anglo- tus ; fubitò illam à dæmone vectore
rum hiſtoria . prope fluvium in agro {pinis oblito de
De Erico Suecorum rege', quod in relictam . fortèjuvenis ei benè norus,
quam partem pileum verteret , in eam illac tranſibat:cum ergò mifera nomi.
ſubitò aſportaretur regionem ,auctor ne proprio advocat,juvenis videns to .
eſt loann . MagnusGotthorum Sueco tam nudam , præter verenda femorali
rumque hiſtoriographus lib.17.Beren- buscontecta, & pallis crinibus accede
garuum hæreticum & Magum eadem re formidabat, perfiftit illa blanditiis
nocte Romæ fuiſſe , & in Turonenli allicere, tandem appropinquavit, &
Ecclega lectionem decantafle tradidit quæfivit habitus & moræ cò loci cau
in Chronico Nangiacus. fam :illa primum alia omnia prætexea
Anno 1045.refert N.prodigiis, in An re, & multa mentiri : donec juvenisin
glia quandam veneficam à dæmone credulus negavit le illiopem laturum ,
palam cguo nigro impoſitam , & per niſi vera fateretur.itla fidem ſecretiſti
aerem abvectam , cuilimile exemplum pulata, confitetur quod fibi accidiſſet,
de Mariſconenſi Comite ,ex venerabili & qua ex caula. luvenis eam ſecretò
Petro Abbate Cluniacetiſi,libro ſequen- domum ſuam perduxit , & multis ab ea
tirefertur, de vetula ex lebete ſaltitante, muneribus donatus fuit.
Sed tandem datæ fidei immemor
Cæfarius libro 11. miraculor. fub fin . de
maleficis Atrebatentibus Meierus egit , rem uni atque alteri narravit: fic paula.
tim
a itapoft D Diony.Thom.eos alios, Mallensp.2.c: 3.Caftrod.l.2.c 16. b Clemens Roman .
2.6.Conft, Apoft.Egeſip.lz-hi Arnob.l.2.contr.gen . Cyrillus Teroſ Catec.6.Epiph . Amb.Maxim .
og alii. c Herod.meipomen Nazianz epift.ad Baj:22. Origel. 3. contra Celf. d Polydoruslichi
Angl:Pontius virunnius compend. hiſt. Britan . dg iidem annales hoć memorani de Oliverio
Mam’sburienfé, quem Nauclerus ego Vincentius Elmerum vocant. & Vide Malleam malef.
P 2.cap.3 .
 LIBER II. QVÆST . XVI. 209
tim ſparſo rumore ,& mulier capta, & Tandem cum poft importunam petitio
juvenis teftimonium veritati perhibe- nem prolixamque expectationem , ſal illi
recoactus, hæc omnia Grillando nar. daretur , dixit, Nunc laudetur Deus, quo
tavit.Subdit & aliud his verbis; Mulier niam iam venit ſal. Quibus verbis prolatis
quadam Sabinenſis diæcefis hanc profiteba- demones, quia laudes Dei audirerefugiunt,
tur diabolicam artem ; de qua cum maritus ftatim recefferunt, & reliqui omnesdifpe
ſuſpicionem haberet, interrogavit eam plu- ruerunt, luminaribuſque exftin &tis, manfit
ries, qua femper negavit Maritus verò in fu- ille folusnudus, quouſque manè facto vidit
Spicione ſua perfiftens anxiè veritatem per- quoſdam paftores , quos interrogavit, qua
quirebat:quiadeò aftutè ſegeſsit, quòd vidit nam effet illa patria in qua erat,illi vero re
illam quadam nočte ſe unguëto quodam un- fponderunt esſe agrum Beneventanum in
gentem , qua unctione peracta vidit illam ce regno Neapolitano. Qui locus diftabat àpa
lerrime, quaſiavein recedentem, & ex ſupe- rria viri per centum milliaria ,ob quam cau.
riore domusfolario ad inferiore deſcenden- ſam , licet dives effet ,
coactusfuitper viam
tem ,illum maritusſequens , ut videret quo mendicare ,ut ad domum ſuam redire poſſet.
tenderet, ampliùs eam non vidit, & accedens Ad quam poftquaperven
m it , ftatim uxo
adportam donius invenit eam claufam . rem ſuam ob lamiæ crimen accufavit,& to
Quares magnam illi præbuit admiratio tam rem geftam ,ut narrata eft.coram iudi
nem .Die veròfequenti iteruan maritus uxo cibus expofuit.Quirem totam plenè,utopor.
rē interrogat , quod anxièfoire cupiebat, do tebat, examinantes, vera eſſe omnia quedi
illa conftanter ( ut ante )ſenefcire dixit.Mao ximus invenerunt, qua etiam eiuſdem mu
ritus verò,ut ampliùs negare mulier non poflieris confeſsione confirmata funt. Hæc ex ,
ſet,apertè ei dicit omnia, que noéte praters- Grillando, Franc. Alfonlusà Caſtro d.
tå illain feciffe viderat:deindèfuftibusillam i cap.16.addens ſe multa poſle alia refer .
percutit graviter , e duriora minatur ver . re teſtimonia, quæ per fideliſſimoste
bera,nifi veritatem dixerit, quam ſi apertè | ftes in Hiſpania contigiſſe cognove
expofuerit,veniam fe illi daturum promifit. i rat.Bartholomæus vero Spineus Sacri
Mulier igitur ſejam alere non poffeintelli- | Palatii Apoſtolici Magiſter qu. de ftria
gens,veritatem aperuit , & veniam à marito | gibus cap.i7.& fequen. non minùs certa
petiit , quam illi maritus haoconditione in- | protulit, ex quibus unum adſcribam ,
dulſit, ut illum ad tales congregationes ad- Quandam (ait)puellam ,quæ cú matre Ber
duceret: illa verò ut veniam impetraretfa gomi morabatur, inventam fuiffe nocte Ve
cile petita promifit, & promiffum ex licentia netiis in thalamo ſui affinis.Quam manè re
Sathana implevit. pertam nudam , recognitamque,quia conſo
adductus igitur ille ad locum , ubi ludibrina erat,cū interrogaſſene quomodo illuc
fiebans,ludum , & choreas, & cætera omnia veniſſet,aut ibi effet, & quarè piorans illa,
contemplatus eft , & tandem ad menfam poftquam veſtita ab eis fuit, hæc que ſubdo ,
cum reliquis, ut vefceretur,ſedens ,cum ci enarravit, dicens: Hac noéte cum in lecto
bos infipidos iudicaret , petiit fibi dari ſul vigilarem , vidi matrem meam ,qua me dor
quod in menſa deerat , quamvis iterum mire putabat : ſurgentem de lecto, & exi
atque iterum petiiffet, nüquam illi dabatur. ' tam camiſia fe quodam unguento, quod ex
Сс
vaſcule
 NO DISQUISITIONVM MAGICARVM

vaſculo aſſumpſit de fublateribus extra & ta, in quandam cuiufdamı nobilis Comitis-cel
perungentem corpus: Oftatim affumpto ba Lam vinariam deportatus eft: quo loci etiam
culo quodam ibi præparato in modum equi- | uxorem ſuam ,cum aliis pluribusreperit. Eo
tantis afcendens extra feneftram deportata autem viſo , uxor eius ftatim cum aliis quo
oft , &à me nequaquam ex tunc ibi viſa.fdam fignofacto difcefsit : eodem virofuo in
cumque ipſa quoque de le&to furgens,meum , illo loco relicto. Qui manè àfamulis domus
ut mater fecerat, perunxiſſem -corpus, extra inventus , & cum clamoribus , quafi latro ,
feneftram educta, ſtatim imbunclocum de- captus có ante comitem conſtitutus, accepto
portata fum ubi matrem puero huic lecto de. loquendifpacio cum robore fa&tum narra
cumbenti infidiantem vidi Ex quoego terri vit , & ex hoc accufata uxor illius apud 19
ta, cum matrem quoque ob meum ædvētum | quifitorem , & tandem confeſſa; pænam de- -

til
conturbatam vidifſem & comminantem , | dit ſuis dignam fceleribus.]
nomen Domini IESV & Beata Virginis in Hactenus Bart. de Spina.Conteſta
vocavi, & ex tunc matrem non vidi, & ego tiora adhuc tria Italicis iltis addit ſtri
hic nuda ſolaquc remanfi. gi portii exempla Nico. Remigius litro
His auditis à puella. ſcripſit omnia hae primo Demonolatr. capite decimo quarto.
affinis ille narraneis, Patri InquiſitoriBer- | quibus nequeo lectorem privare: ita
gomenfi , à quo capta mulier, & tormen. ſcribit : Luizeii (quivicus non ignobilis eft
tis expoſita; cuncta confeffaeft , & addidit, inradicibus Vogefi montie) Maio menſe an
ſe à damone pluſquamı quinquagies depor- ni millefimi quingenteſimi o &togefimi-no
taram , utpucrum illum prædi &ti affinis oc ni Bacchanalia à vicinis celebrabantur. Ex .
cideret: ſed tamen prævalui ſenunquam ,ed eo vico Claudius Choteius in vicinum , cui :
quod ſemper illum invenerit ſigno crutis, & nomen eſt v viſembach; appetente nocte re
fanétis orationibus àparentibus benè muni dibat.Iamquerius montissqui inter utruni .
tum Subdit & aliud ,quod etiam adfcri. que vicum affurgit , bonam partem confcen
bam . Quidam Antonius Deo carbonarius derat', cum ſubitò correptus turbine ſterit
Ferrariæ habitator, de Valle Teilina, nar- i circumfpectans attonitusi nuncubi rei adeò
ravit mibi hoc anno , fe in patria ſua ab eo inſolentis cauſa aliquaappareret.nam cate
cui infra ſcripta contigerunt , cognovijſe. I ra tranquilißimus quietiſsimuſque aererat .
Quod cum fufpectam haberet ille uxorem Advertit in ſeceſſu quodam (eum accola cre
fuam ex relatione multorum ; quod iret ad pidinem Moreliam appellant) larvatas mu
curſum :( hoc eſt conventum Sagarum ) | lieres ſex ., inſtructam mulio auro arque
quando ipfe no&te dormiret", finxit fe quar argento menfam quadam faltando circum
dam nocte profundè nimis dormire . Quod euntes perindeque ſuaiactantes capita ', 46
ubi percepit uxor furgens de lecto inanxit fe ! qui intemperiis agitantur: tum is aftan
ungucnto ex vaſculó prius abſcondito ,& fta. I tem in nigro taurobominem , qui eas,utio
tim nufquam.comparuit: ftupens autem vir tiofus aliquis in trivio,fpectabat. Ibi igitur
fuus, & quadam curiofitate ductus, de lecto conftitit tantifper dum ſecolligit, ac rem to-
furgens idem fecitquod'uxor , & ftatim per tam certiùs oculis agnofcit. Quod dum fa
Caminam ( ut fividebatur )per quem eriam cit; momento turbia illa difparuit, ac fé ab
fibi vifum fuerat afçendiſeuxorem ,delatuss. ' eius aſpectu fubduxit..
Oto
 LIBER II. QVÆST. XVI.
Amoto igitur eo metu ,ſe denuò vitæ com rat.hoc adiiciens tritici heminas duas, cafe
mircit, ac iam montis verticem fuperaverat, ofque bubulos totidem Choteiio illi à Def
cum ecce eum mulieres illa à tergo mſequun, derio Gaxeto, eiuſque uxore dono datos que
sur, capitaſua ut antea iactantes, atque al. cælatum haberet quod fic viderat. Qua de
tum fex ex compofito filentium tenentes. re coram compoſiti convenerunt, per omnia,
Praibat homo atra facie,manibufq; in bar- extra boc unum , quod Barbelina diceret non
paginis ſpeciem incurvis,quas etiam parabat effe in Chotaium à demone intentatas man
illiin frontem immittere, niſi obftitiſſet di nus,quia ficfe menſ& propinquum intuliſſet,
Aricto atque oppoſito enfe: fiquidem hoc fa ut is in elogio ſuo mentitus fuerat, ſed quod
&to inſultare deftitit , quaſi de vita metuens aureum craterem ab ea furto•tollere pare
atque evanuit, oftenduntfenihilominus ite . verat.
rum mulieres illa, unaq; cam iis homo , quě Aliud exemplum ita narrat iden .
modò dixi tauri(efforem , chorearumq; fpe Remig. Ioannem ab Hembach vix dum ab
&tatorem , ad quem iam factusconfidentior ephebisegreſſum venefica mater fecüad no
Chotains acceſsit propius atque infert. Eturnos damonum convertus deduxerat, ac
Ita tunc hic esmi Defideri Gazete (ide- quod tibiis fciret , iis illum canere iufferat,
nimeierat nomen ) obfecro , fi quid potes; atque in proximam arborem quò clarius ex ,
ſerva me.Nam (Pol) tibi fidem meæ obftrin- audiretur inſcendere :quod dum facit,ac ſal.
go,me nihil corum que vidi equidem palam tātium choreas ocioſus oculis colluftrat, for
effe fa &turum.Vixquehac dixerat,cum tur tè inſolentia admiratus(nam præpoftera ,ri
boillum feu nebula involuit denuo : eode- ; diculaq; ibi erant omnia )Deusbone(inquit)
mun evolutus e liberatus , folum fe in undè iftbac nobis tam ftulta amenfq; turba ?
ſolo ac longè difsito à via loco reperit, quam rixque boc dixerat , cum in terram prolap
tamen reſtugando ad extremum nactus quă į ſus,altero bumero debilitatum ſe , ac cum
feftinantiſsimè potuit domum fe recepit, Trio ajlantium opem implororet, folum reperite
duò pofted teftimoniuni ad aliud poftea à iu . Quod dum palam predicaſſee, & variè de eo
dice quaftionis rurfum vocatus hoc ex abun- ſentiretur:aliis viſum , aliis rem geffam effe
danti ſuperioribus addidit, recordariſecum contendentibus: fecuta eft peftmodum, quæ
propius ad mēfam accefsiffet,vifurus e qui eam dubitationem tolleret occaſio. NamCa
bus epulis effet inſtructa: danionem fibi è ve tbarina Prevotia in Freiſſein 4. Nonas Se
ſtigio unguibus in os involuffe :ac dum fe con ptem 1589.earum una, qua choros illos agi
tra ferro defenderet, inter b &c vehenientiori taverant , ob ſortilegii ſuſpicionem nõ multe
vento iterum ſublatum , atque, ad Combri- | poft comprehenfa rèm omnem uti ſupra me
montis (aturaitas,qui locus à priore non mi morata eft, adhuc eius rumoris, quem Hem
wus ducentos paffus aberat , fuiſſe deporta- I bachius ſeminaverat,ignara,& nulla inter .
tum . Quod nequis deliramentum effe putetrogationepraeunte faſa fuit. Keruers Otil
hominis nā ſobni,cnoctis lociq ; folicitudine la in VVerdeftam.8 . & 7.1d. Augu.1590.6
tùm forte exterriti, id etiã Sandeodati xi. Eyfarbz Agnes Dufa.3. Non Dec. 1598.qui
Calend. Iunii 1589. Barbelina Caxeta, è proximus eratſequensanniis,veneficiidam
mulieribus illis una , fuperiore menſe toti. nate, idem quoq ; diverſa affirmarunt, locü
dem ferè verbis apud quafitorem recitave- praterea illa'
, ibi id eveniſſet fuo, quo id te
Cc 2 fiatils
212
DISQUISITIONVM MAGICARVM
ftatiùs fieret nomine Mayebuch appel- | eius vitam moreſque tantò diligentiùs in
lans. Tercium non teſtium tantum di- quirere, ac cum certis indiciis rem non elle
& tis clarum , fed & clara luce geltum 1- | vanam comperiffet, comprehendere: tùm ad
dem in hunc modum recenfet : Rediens criminis non adeò invitam confeſsionem adg
Nicolaa Lagbernhard è moletrina Guermin- ducere :tandem & alios,qui cum illi eius fce
genſi Aſſenuncuriam ante 8 ,Cal . Aug. ann. leris ſocietas fuerat:coarguere,aciam mani
1590. ac iter ſecundum fepem filveftrem a feſtos facere.Inter quosfuere Barbelia loan
perto meridie faciens, advertit in arvo fini- nisLitomiuxor Duſa 6.Cal.Eebruar:1597.
timo chorum in orbem faltantium tùm vi & Mayetta Laurentii ſuper maioris item
Torùm , tùm mulierum : verum quod præter uxor Dufa.14. Cal.Martii1991.qua diver
folitum aliorum hominum morem averſis ſa totidem tamen verbis, illud de ſabbato à
tergaque oftendentes id faciebant, attentius ſe averfis-una cum intermediis cornupedibus
eos afpiciensvidit praterea , qui caprinis,bu- choro , proditum à conſcio Petter indicium
budiſque pedibus deformes unà intermixti verum efle agnoverunt , Acceſsit earum
ſaltatorium illum orben verſarent. Tùm confeſsioni tertius Ioan. Michael armerta
penè metu emortna leſu ſalutare nomen (uti rus Dufe Cal. Martii 1591. hoc etiam ad
quibus ſiniſtriinaufpicatique uliquid immi maiorem eius rei fidem addens : ſe interea ,
net ) inclamare cæpit, ac rogare ſuppliciter, dum bac fierent tibicinisfun £tum officio ,pe.
ut ad ſuos modò ſalva incolumiſque redire dum quoddam forteoblatum ori admoven
poſſet. Illicò evaneſcere omnes qui tripudia- do, ac micantes ei digitos; uti cum ad'nume.
bant,præter unum Petter Gros-petter no . rum vera inftantur tibi &is. adducendo . At
mine,cui ocius in aerem ſublato elabi interea cum Nicolaa illa (utidi&tum eft) lefum tre
atque excidere vifum eft penicillum quali mebunda invocaffet , Jeque praterea crucis
furnarii confueveruntfurniſuiarca, priuſ i Signo muniviſſet, è quercus altiore ramo cui
quam panem in eum condant ,extergere: In- tum infidebat pracipitem decidifſe , demum
ter hæc vehemensiori quoque illa correpta turbine involutum , ac in pratum nomine:
vento , vix anhelitum ducere, aa fpiritătra- | Weiler,in quo paſcentem gregem paulò au
bere: cùm etiam domum reverſa triduum tèrelaquerat,deportatum fuiſſe.Eiusreigras
integrum ex valetudine decumbere . Cuius viſsimum armiſsimumque argumentum de;
reifama cum ipſa eiuſque propinquis ſpar. | nique boc fuit , quad locas, ubi fic in orbem
gente, iam univerſum pagum peragraffet. agitata fuerant chorea illa,poftridiè,quem
Petter ille,ne videretur eiusdiſsimulatione admodum Nicolaa antemonuerat,apparuit
tantum crimen agnoſcere ac fateri:primum circo impreſſus. qualem babent hyppodromi,
quidem apud iudicem iniuriarum ferocius ubi in gyrum aguntur equi : sed & inter
agere:fed tandem veritus,ne non fuccedente ! tinctus ungularum caprinarum bubulae
lite macus ipſe ſibi crearetpericulum , eam rumque recentibus veſtigiis. Qua: perfti
confultò deſeruit:quæ res multò etiam magis terunt videri, dum aratro denuo profiſſum ,
cius facti ſuſpicionem auxit !, aftimantibus subactumque aruum illud bruma sea
multis male mentis conſsentia illum eam , quente fuit. Teſtimonium dixere Niceli
quamprimum in animum adeò aridèrevo- | Klein, Deſiderius Vernex , į Gaſpar Sk
cuperat, iniuriam mußitare. Ergò iudexin i tør, quotquot in rem preſentem maturè
dutti,
 LIBRI II . QVÆST. XVI. 213

dukti, de ea poff à iudice ſunt interrogati. Igitur bera ex confuetudine adſolita venien .
Nonne fat manifeſtum probantur te,atque ficutividebatur digreſſa , ſubſegui
choreæ, conveneus translatio ? An hic | tur, & ipfe locum contemplatur, atqueex
Dormirantii noſtri cunctorum abnu- ſ emplo heræ fænile comple & titur : Ibiille ex
tivi dicent hæc ſomnia càm varios ,tam tempore in aera raptus defertur in oppidum
aptè, quafin unam Cathenam annulos V Vyck , in abditum & ſubterraneum ſpe
connexuiffe ? an illius Petters penicillú cum , ubicætum maleficarum demaleficiis
etiam fomnians eo delatum : fomniaffe conferentem inter fefe ,reperit.Hera cum ſuis
Nicolæam ; & fomnii ſoporifera ægri- inopinam famuli ſuiprafentiam admirata ,
monia triduo lectulo affixam ? lomni- rogat,quo aftu ,autqua tandem ratione mo
affe teſtes hos omnes ſolennia, & meræ mento temporis illuc appuliffet:
vi imaginationis agro impreſſa veſti Refpondit illeordine; ut res tranfaéta ef
gia tam pertinaci impreſſione? gregesſet : Tùm illa indignari primum atque ex .
ab Amphryſo Apollinem , aura Gadi- candeſcere coepit, verita nenocturni, atque
bus Herculem Erythræasboves cò de- clandeſtini iſti conuentus hac ratione tan
duxifle; & choreas duxiſſe docilia ar dem eliminarentur : cum confortibus igitur
menti Lotharingico in ſolo ? pergent deliberandum cenſuit, quid in ambiguo hoc
fcrupuloſi ( ſcilicet ) Dabitantii veterinegotio faciendum fuadeant , convenit tan
ne innocentes hujuſmodi, fateantur le dem inter eas, ut amicè exciperetur ,filen
commififfe , quæ nunquam delique- tium ftipularentur; atque arcana hæc, que
runt, ſed errore opinionis putantſe de illi,præter meritum atque opinionem ; vide
liquiſſe ? Quæ hæc, & quam pertinax recontigiſſet nulli communicaturum ſe,aue
libido eſt, generis humani hoſtibus ſic [ revelaturum ſanctèpeieraret. ille interim
patrocinandi > Verùm de hoc libr. so i quidvis pollicetur,abblanditur,& ut mitiùs
uberius. agant , fimulat ſeomnibus potis hoc unum
Non minus exploratum aliud Bal- expetere, ut cum illarum graria liceatpoft
dain. Ronſſeus Epift. Medic so . quod hacfortilegarum intereſſe collegio . Interim
fuis temporibus in Hollandia accide: dum conſultatur, labitur hora , & jam ab
rat, itanarrat.Erat in pago Ooſtbrouck non eundi tempus inftar. In dubium iterum ,in
procul à Traiecto mulier vidua', cuiſervus ſtigante hera, iam vertitur , remittenduſne:
convixerat , ad obeunda , ut res poftulabat, domum ſit totius cætuspericulo,an bono pu
munia domeſtica: Is cum iam fæpiùs, ut fo- blico,enecandus. Communi tandem omniú
lent effe curioſuli ſervi, per tranſennam a - conſenſu mitior placuit ſententia ,que iurde ,
nimadvertiſſet, horam nocte intempefta ,ftamento adactum domum deferendum decer
tim ac quietiſe tradidiſſent domeſtici, quo- | neret . Suſcipit eam provinciam hera, atque
tidiè in ftabulum , ad certum prafixumque fidedata in humeros receptum . domum den
locum venire , atque exporre&tis manibus laturam pollicetur. Accinguntur oferi, at
preſepi contigium fænile apprebendere. Ad que Euro ocyus per aera feruntur. Sed ecce,
miratus tandem ille quidnam hoc negotii enenſisiam bonam partem itineris , confpi
effet , ftatuit & ipfe infcia hera idem femel cuum ſeſe dedit lacus arundineto obfitus.Vbà
experiri , atque eandem pertentare aleam I' malefica illa anus occafionem načta, veritus
Cc 35 ne iu ve
214 DISQVISITIONVM MAGICARVM

ne iuvenis poenitentia ductus, quod furiali- | illum ſubito bilis atra ? finxit fortaſſis. .
bus iftis feriis, ( quemadmodum fimulat ) undè igitur, & quo modo in arundine
initiatus effet , viſa tandem eliminaret, pro tum delatus, fi:non ex illo {pecu , & un
volans,à ſe diſiecitadoleſcentem ,fperans, ut dein ſpecum , linonex domo ? li loco
fufpicioeft, eundem partim cafus violentia non motus , quomodo perductus ex
enectum , partim lacusipfius altitudine ab- ! Ootbrouck in illud arundinetum ?
forptum iri. Verum , ut eſt.DEVS miſericors {ponte iuit , unde tam gravis & perpe
prorſus non velens mortem peccatoris ? fed tua membrorum luxatio ? atrabiliarij
ut convertatur á virat , veſana illius men etiam , qui illic iuvenem invenere, qui
ti merus conftituit, neque paſſus eft iuvenem Vltraic &tum ad Prætorem detulere
infontem ſubmergi , ſed aliquanto aquio- ( ô impudentem pertinaciam .) Conde
re-conditione permifit , ut in hunc ufque dera potiùs ( lector) in hac narratione.
diem vita protraheretur , dum ,fortè for- Primdnovum modum ſivè fignum ,fæ
tuna in arundinetun decidens , lethalem nilis comprehenſionem , abſque ulla
plagam'ex cafu non accepit , violentia impe- inunctione. Secundo Colere dæmones
tuque cafus per arundiretum quodammodo certa ſibi loca deligere , ad cætus ( uos
refractis. & .conventicula malefica . Nam anno

Interim miferitie , qui ſolius lingua.mi- quoq; ſuperiore, Ioannesille deVaulx

nifterio iam utebatur , dum illucefceret,mil. Stabuleti decollatus,fatebatur, ex præ
le diftorquebatur wuciatibus , ac suſpiria cipuis locis generalium congregatio
trahens, tantifper ingemifcebat , dum pre num , eſte unum in ditione Vltraiecti,
tereuntes infolita lamentatione attoniti, na , & eò ſe non ſemel Stabuleto dela
fa &ta indagine, compererunt hominem pror tum .Tertiò nota ,non ipſas modòmale
Tus-elumbem . & cui utraque excidiſſet coxa . ficas ferri per aera , ſed & auxilio de
Rogant unde fit , quomodo co calamitatis monis alios humeris cò deferre poſſe.
devenerit ? narrat ille ordine ſingula ,defer. Denique ſtultiſſimum eſſe molericor
tur tandem curru Vltraiectum . Ibi nobilis diæ crudeh limarum excetrarum fc
vir Joann .Culemburg. Vrb . Præt. rei novia committere. Quantò tutiùs fuiſſet huic
Iate quodammodopercuiſus , admirabuudus iuveni, Nomine S luifico IESV , vel
fingula perquirit , atque indaginefaéta:faf- j Crucis fignaculo ſe munire & totnm
sinatricem heram camprchendi iuber, vin- . illum cætum , venti inſtar diſſoluere ,
cukſque.conftringi. Illa fimul ac in manus ac diffugare? Manfiller eſto folus in
præfećti veniſſet , nibil xegare, fingula fate- jfpecu : labor duntaxat itineris longio
ri , & c. ] ris pedibus exantlandus fuiffet. Verum
Hactenus ille , quid ad hæc queat poltem multa huiuſmodi adijcere.
impudens os vel v Vieri, vel Godel nam Similia narrant .multa exempla.
manni, cum fuis oraculis Luthero & Anan . d. libro quarto Auctor Demonoman .
Melanchtone ; dicentne atrabiliariam libro fecundo cap. quarto. Torquemada Did
mulierculam học credidiſſe, & .deccp- . log. 3. Binsfeldius d. operis membr. 1.cond.
tam fuiſſe ? quid: ipſe iuvenis, quomo . XII. And. Libavius in ſtrigiportio, Cunamu
dafic lacer & clumbis ? delumbaçatnc in Lucerna inguifitar. biantiquior 10
 LIDRT II. QVÆST . XVI: al's

an. Caſarius libro decimo miraculor.c.1. &&cuique eft animiactio , & aliusab alio "
diverſum quid imaginatur: nec cerebri
'Ex his exemplis deſumitur forrilli- l - auc phantaliæ omnium eadem diſpoli
ma probatio. cum iſti ex mera curioli- tio , quæ dæmoniad huiulmodiimagi
táteinuncti, de loco in locum tam re nes neceffaria foret, nec etiam menda
morum re ipſa delati fuerint , manife- cij canta poffet effe conformitas. Hoc
ftú fit hæc non contingere nuda dum- argumcntum meo iudicio , hominem
taxat imaginatione & delirio mulier non pervicacem , idoneum eſt convin
cularum : immò , nonnunquam con cere .
ventu ſubito diſſoluto , repertæ menlæ Confirmatur hoc arguinentum eò

& läppellcxargentea, & pofteaà do quod ( ut bene ) Cumanus fupra num.3.

minis agnita , & confeflæuxoresſe illa fomnia & phantaſiæ tales non ſunt in
fecum ad conventum detuliſſe. Deindè poteftare hominis : ut ei- accidant, vel

Sortiarij locos omnes, & cibos, & vici- fijs carcat pro lubito. Sed ſtrigibus ſeriò
na omnia diligenter notant, arbores, converlis , & nolentibusampliùs con
ſepes, Aumina agros, domos diſcer- ventuiintereſſe, nihilampliùs tale con
nunt , fi larvati non fint , convivas ag- tingit, dumtaxat quia nolunt quod eſt
noſcunt's obvios quoque , quos in via evidens indicium in ſomnis ifta non
habuerint. læpè fálutant & alloquun- contingere. Præterea qui hæc afferunt
tur ; cernuntur non rarò ab alijs viris ca. ſomnia effe& ludibria , certè peccant
tholicis , & mente fanis ad conventum contra reverentiam Ecclefiæ matri de
euntes,vel à conventu redeuntes: inter. bitam .
dum etiam vifæ & deprehenfæ nudæ ; Nam Eccleſia Catholica non punit
& ex turbine ſeu nube decidentes , aut j crimina, niſi certa & manifeſta; nec ha
vulneratæ & mutilatæ membris, de quo bet pro hæreticis , nifi qui in hæreſi
Ls.Item hac deportatione le læpè defa- manifeftè funt deprehenfi cap. conſu
tigantur, ut domum reverſis per totum | luiſti. 2. -queſtione so Itrigesautem iam à
triduum fit decumbédum prius quam plurimis annispro hæreticis habet , &
pedibus pollint conſiſtere, quod docet iubet per-inquiſitores puniri , & bra.
Remig. d. l. 6. 246. confitentur omnes chio fæculari tradi, ut patet ex libris
1
vnanimiter cadem , necin-circumſtan- Sprengeri,Nideri, laquerij, Michaelis,
tijs minutiſſimis diſcrepant: idem con- | & docer experientia . Ergo vel Eccleſia :
firmant alij immuncs abeorum crimi- ferrat, vel iſti Pyrrhonij errant: Eccle
ne & errore. Fatentur reiin ipſo rogo, ſram in re ad fidem pertinente errare
zbi nihil fi& tio profutura , & exhauſta qui dicat, anathema maranatha lie.
iam ſunt tormenta. De varis autem & Narrar idem Cumanus exemplum de
deluſorijs , tam perpetim nequit una & lationis veritatem declarans ; quod li
confentiens -omnium eſſe conteſtatio; .cer, tententincreduli :In Mendriofio(in
tantaque inter locis, & temporibus, & quit )oppido Comenfi contigit , iam ferè'an 2
ætate , ac ſtudijs difiunctiſfimos, adeo- nis quinquaginta elapfis ; ut cum ibi quidam
que multos, conſenlio. peculiaris enim linguifitor nomine Misfier Bartholomeus
As He
 216 DISQVISITION
VM
MAGICARVM

de Homate, D.Laurentiusde Concoretio po- y tur, quò pluribus innotelcit. Sextò dif
teſtas,é loannes de Foſſato Notarius, con ficițiusconvertuntur, quò pluribuste
tra has ſtriges procederent: una die iſta po- | ftibus le dæmoni addixerunt, & actuú
teftas ,quadam curioſitate ductus , rolensex- , frequentatione quali quodam habita
periri,an vere & corporaliter ſtrige irent occalluerunt. ita prudenter ratiocina
ad ludum ;facta conventioneacceſsit quodam cur Spineusq.deſtrigib.c.20.
die lovis ſerocum notario ſuo , eo quodam Breviter ergò conclude, has transla
alio extraoppidum ad quendam locum , fi- tiones , de quibus quæritur ; poffe mo
car illi ſtrigia predixerat: & dum ibi prope dis quatuor contingere. primò lolaco-
eſſent illi tres , viderunt ibi plures perſonas į gitatione , quod S.š. vocat cransferri in
congregatas coram quodam (quierat Diabo- ſpiritu: & talis illa vilio Ezechielis a . Er
lus in forma birci ) ad modum cuiuſdam | emiſſa fimilitudo manus apprehendit me in
magni Dominiſedente : & ecce fubito omnes cincinno capitis mei , & elevavit me ſpiritus,
ille perfonæ ibidem congregate iuſſu Diabo inter terram cælum , & adduxit nie in le
li adeò illum officialem & omnes eiusſacios: rufalem ,in viſione Dei , & c. Vltimú enim
Deo ob eorum curiofitatem permittente, ba- | verbum , modum præcedentibus ponit
culis percuſſerunt, quod ex talibus percuſsio- verbis : ne putemus hanc fimilem trans
nibus,ille officialis, & notarius,& tertius.ille l lationem illi Habacuc, de qua Daniel b.
alius infra quindecim dies mortui ſunt ] | Aliquando ſuis pedibus commeant ad
hæcille. Non ergo ſuaſerim pervicaci- conventus, ut narrant Remigius &
bus , ut ſe experimento committant,nec ! Binsfeldius.3. à Dæmone reverâ fecun ,
occinam illud vulgatum : Non credis, dum corpus, & motum localem ,trans
vade & vide. feruntur, ut docui . 4. aliquando poteft
„Nec eſt quod ingerant ,dæmoninul contingere , ut ipfi ignorentcorporali
lam eſſecaufam , hæc non cum ſingulis ter ,an opinionedumtaxat translati fue
potiùsagendi, quam talem conventuú rint ; quod in divino illo raptu accidit
frequentiain inſtituendi. Multa hinc : Beato Paulo . Traditum invenio , in
illecommoda percipit. Primò per hanc quibuſdam P. Ioannis Maldonatij di
focictatem & plurium conſortiuin ve ctatis, de Demonibus , quod quando vo
hementùs in malitia foventur & indu- lant corporaliter transferre : tùm ſe
jantur. Secundò hoc pacto , criminis inungunt unguento ex infantilis cor
participatione , ſingulorum peccata ag.puſculiadipe; quando conventibus per
gravantur. Tertiò talibusillicibus, & incompium dumtaxat intereſſe volunt:
varijs , quæ illic fiunt, inductionibus, rùm iu finiftrum cubare latus : quando
plures facilius impedicant. Quartò l verò malunt vigilantes:quæcumque in
inultitudo facit audaciores ad malum ; convencu fiunt cernere,utcoram ſe ge.
tollit Dei , hominumque timorem , & ri ; tùm opera dæmonis exore vaporem
inurua imitatione ad maiora facinora quendam craſſum evomere, in quo ge
inflammat , ut folent carbones iuncti. | ftorum imagines uit in ſpeculo intucan
Quintò voluptas nefaria maior videtur. Et fortaflis hoc Quæſitoribus in
finuare
a c.8.6.3. b . 14.0.35.
 LIBRI II . QVÆST. XVII. 297
finuare volebat' famoſus illa loannes , luntatis imperium toti corpori imper .
de Vaulx Stapulenlis;cùın diceret: ſcire la . Vnde livelit Angelus lic moderari
fe diſcernere: nim corporaliter , num activitatem ,ut celeritas devectionis nó
verò per imaginationem.conventu in- | ſuperet robur delati, fiet ut ſit fine defa
terefler. tigatione hominis iſta tranſuectio : lí
Unum reſtar ſoluendum ,quod quof- hoc nolit , haud dubiè mirè defatigetur
dam ſcio torfiſſe aliquando.Etenim do. homo neceffe eft,celeri illaper aerem
etior philofophus atque Theologus delatione .
quærat ,qui fieriqueat; ut,cum angelus Hinc intelligimus non effe certam
lit incorporeus , queat rem corpoream differentiam illam Remigij b, quod An
loco movere.Reſpondeo, nec opus eſfe gelorú bonorum tranfuećtiones quie .
ad hocnova àDeo virtute atributa, (uctæ & laboris.expertes fint hominibus;
cenſuit Guilh .Pariſ. ) nec etiam diſtın- malorum verò plenæ laſſitudinis , for
cta virtu re ſeu pote ntia moti va (ut pu - midinis , & moleſtiarum . etſi enim ut
tavit Aure olus ) nec etiam poffe Ange- plurimum credam hoc vere continge
lun - fola voluntate & intellectu illimi .
re; fieri tamen poteſt, ut ſi dæmon velit
tate & infinitè , quodcunque velit cor etiam citra laſſitudinem & moleſtiam
pus, & quando velit, & quo velit , & deferat, ut patet exemplis , quæ narrat
quanta velit.celeritate, loco movere Torquemada Dialog.z . & ille Ioannes
.

hoc enim dampalle intelligendus eſt de Vaulx Scabulenſis hoc de ſuis tran
articulusPariſiettíis, & meritò quia hoc luedionibus teftabatur. iIllud.certius,
cftvirtuţis infinitæ: Sed reſpondce .An has dæmonum ſubvectiones ſemper
gelum determinatam fibique notam , periculi plenas & formidabiles eſſe.
luis viribus non maiorem molem , ea
celeritate veltcactu , quem & agilitas QVÆSTIO XVII.
Angeli & rei møtæ natura permiteit ,co
foleremovere & transferre poffe:quod An poſsiedamon quantitatem corporum fic
in aſſumpro.corpore ,ſecundum fub mutare ,ut penetratio partium fequatur,
five unum corpus in duobus locis di
ftantiam (malo enim hoc tenentes ſe
fiunétis , veldino corpora in uno
qui)Gepræſens,ſicque præſens ;ſola vo .
Geodem loco penetrativè
luntate corpus illud impellat, & eadem
collocare ?
voluntate,mediante illo corpore , aliud
corpuscontiguum moveat: vel devehat Reviter cenfeo ,ad hæc omnia negative
4 ad eum fere modum , quo ventus for | B ;reſpondendum , quia hac omnia repuga
eis plumamagitper aerem ,& certo'tan - nant principiis phryficis er ordini nature .
dem loco illain deftituit, & deſtituendo . Nam ut de poſteriore priùs agamus.
Giftic: Et fic Angelus deferens Prophetā neciplemet dæmon poteft loca diſtan
Habacuc , dumtaxat tangebat capillos tia ab invicem ,non occupato medio , ſi
cius. nequetum capilli corpus "ſuſten- mul implere , ex veriore fententia &
tabanr ,ſed viſtusAngeli ipfius per vo- communiore , minus ergò poterit ibi
De corpus

a videIofep, Ang.in a.d. 8.g. bl.i.demonol.6,27.

 218 VM MAGICARVM
DISQUISITION

corpus unum ſtatuere ;ſed ſoli hoc Deorum corporibusabſic longiflimè poteft
reſervatum.Nec obſtantexempla , qui- Diabolus tentare;fed eostantú , qui ſint
bus doceturmulros alio loco durozpe adeò propinqui , ur in uno quaſi ada
Tuus alijs apparuiſſe, quam ubi revera quato loco dæmonis cenſeantur. Nona
tunc erant , non dormienubus nodò, nulla huc pertinentia petite à Guilh . Pari
fed & vigilantibus a. Nam fi à Sanctis ſienfi.part.ultimi, de univerſo 0.13.
hominibus & miraculosè apparitiones Prior concluſ. pars , demutatione
factæ , ut de Sanct.Nicolao D. Agatho, quantitatis , probatur: quia fanior phi
& DivoBenedicto legimus;cum illæ ab loſophorum pars ,cum Ariſtorele & D.
infinita Deivirtute profectæ ſunt : fin Thoma, partium corporaliumque di
autem ab- Angelis malis procuratæ , ad menfionum penetrationem naturæ nó
speciem tantum viſæ & præſtigiofæ cé. permittit , ideò nequit dæmonſic mừ
fendæ , huc refero iflud quod Origen . care corporis quantitaté ; ur homo ins
1.6.cont. Celſum tradit, Pythagoram eo ſtar carti. velmuſtelæ per tenuem rimí
dem tempore in duabus urbibus con in cubiculú irrepat:multò minus,utper
fpectum : & aliud de mulierculis com ianuas claufas ingrediatur. doccit hoc
meffatricibus in vita D.Germani, & de benè loan.Beets Carmelita in primipre
Imperatoris filio per Theodorum Mo. cepti expoſ. pl.6.4 . Quare quod de lamia
nachum patri exhibito apud Zonaram in moſtelam converfa Apuleius narrar
c.Vide Pes.Tyraum d.lib.2.cap.8.cum feqq. in Mileſia nugator Madaurenſis, fictitiú
Quòd verò ex alijs refert Ananias.lib.4. cenſendū. Mentitæ quoquefuerunrille
de Natura demon. non poſſe dæmonum Striges Lorbaringicæ ,quæ NicolaoRe
duorum hominú fimul occupare cor- migio c perfuaferunt, foleredæmonem
pora:ſed poſſe tamé , cum in unius cor veteranis Lamijs poteftaté reipfa dare;
pore fit per ſubſtátiam ſuam viſua aliū , ut qucanrædes penetrare, & per qual
vel magno diſtantem intervallo,de cri- vis anguſtias nullo negotio viá fibi fa
mine aliquo tentare : hoc fateor me non ciant,in mures, feles, locuſtas ,arque alia
intelligere. Nă nihil prohibet duosefle hoiuſcemodi putilla animantia contra
fibiadcò propinquos,utſimul fint qua- ctæ ,& deminatæ : intromillafq ;, dengo
fi unus adæquatus dæmonis locus, qué priori formæ reftitui,fivelint. Menticus
fubftantia fua occupet: nihil inquapro- ctiá fimilis iactans Scafius apud Nide
hibet hos fimulă dæmone poflideri. Si rium in lib.s.Fornicarij.hæc enim deliria
verò alter tàm longè difter à poffefTo ,ut ſunt omnia & illuſoria. Sed ſolummo .
fpaciüillud excedat fphæram activita- dò dæmon præcedens, latenter aperit
eis dæmonis ; non credo poſle dæinoné & claudit ianuas,val feneſtras corporis
illum poffidenté , huic alteri quicquam carú capaces., per quas eas intromiteit,
fuggerere tērationis.ut enim nec quod quæfcputant formam huiuſmodi ani
vis corpusquátumvis diſtans loco mo- mantiú induiſſe:quod prudentiores Ita.
vere,fic nec quorumvis animos, à quo- | licæ fagæ Grillando d fuerunt confeffæ.
Hanc

a vide Pet. Tyranum.l.2.de fpirit.appar.c.6 79 brom ,z. in vita Bafil. Macedonk . c 33

Demon latt,6.14 . d z, de fortileg.9.8.
 *
LIBRI II. QVÆST. XVI. 219

Hanc aurem oftiorum apertionem & ricate, iterum cos in ſuum locum repo
clauſuram adeò fubtiliter dæmoné fa- nere exiſtimo:cumque hominum alpe
cere poſſe ; urdormiétęs in cubiculo no ctus hanc celeritatem tartarei lacomi
evigilent: non dubitabit, quiſquisme nequeat deprehendere; fieri ut fallum
minerit ab Angelo factúa,cum B.Petrú formet judicium de aperto per partium
de carcere eduxit; ubi nihil neceſſe eſt compreſlionem pariete . Prorſus cum
dicere hanc ianuarum apertionem , vel vero magiſtro luo Calvino impius eſt
cuſtodum fomnú miraculofa fuiſſe, si VVierus: cum nugarur, ita Chriſtum
quis obijciat D. Chryſoſtomu hâc vim Dominum ,poft relurrectionem claufis
Angelistribuere , cú ſcribit Abacuc de ianuis ingreffum ad diſcipulos:ubi me,
gravifimis & lanctiffimis Pa.
Angelo demiſſum & redu & um ex lacuritò,cum
claufo,& figillis integris permanétibus. tribus b, Catholici ſcriptores , in hac
: hoc enim aitorat. que eft de incredulitate corporis ſolidi penetratione, patentis
D.Thomeinter orationes Patrum feor- miraculi rationem agnoſcunt.Parimo
fimRomæ editas:qñshidluvęby xata you do Beza ſimiles blafphemant de CHRI
γείδάγγελος τον άμβακούμείς τον λάκκον | sTI Domini Nativicate illafo clauttro
FW LEÓTTYYN TOÀvavay yestov ;xgids virginali & reſurrectione clauſo ma
έπκειμένας σρφαγίδας ερριμένας καταλι nente fepulchro, contendunt homines
cây, Reſpondeo id facú,non Angeli , ſed ilti animales , hæc aperta fuiſſe, dum
divina virtute Præterea videtur Diyus penetraret , & poftmodum iterum
Chryſoſtom.priorem Danielis captivie , clauſa, quaſi non potuerit creatura ſuo
taté ,de quacap 6 cú poſteriore confun- creatori", ut cæteris in rebus, in hac
dere , dequa agitur Danjel. capite decimo quoque obtemperare. ſed nimirum iſti
quarto. Modus verò quein
quem ftriges ali ¡ cuncta conantur Chriſti Domini Di
ftriges ali-
quando memorant, nempe Diabolum yinirati & omnipotentiæ detrahere , ut
ipſos parietesaperire, & per quendam ad Turciſmum Paganiſmunque viam
quali fillioné & diſruptioné ingreſſum / ſtruant,
illis præbere & egreffum , poſt iterum Cum ergò quantitatem Gc mutare
partes cóiunctas facere,coaleſcere;ſcio, non poſſit dæmon,adeoque illam com .
ijs quipenetrationem partiú admittunt primere,utpartes ſe penetrent: nequit
vilum iri probabilé: & huc referri que criam efficere, ut corpus quantum &
a quod Cordubæ famoſæ illi Magdal. coloratum yerè reddatur inviſibile il
Cruciæ acciderat,ut , hianteſubito pa. i lis , coram quibus exiſtit , oculiseorum
riere, à tranſeuntibusorans puella con lạnis & non præſtigiatis; quamvis fie
{piceretur, Sed ego totum hoc yel præ- ri queat , ut per accidens aliud illud só
Rigioſum puto ,vel duntaxat dæmoné , videant: Nam ſi corpus illud celeriter
maxima celeritate.quot fufficiunt lapi- aliò transfert, iam præ {ens illis non eſt
des eximere & ſuſtinerc alios,neruant, I hoçcorpus : fi verò ſpecies viſivas, ne
& poftea cadem celeritate atque dexte - I in oculos adftantium commecent , per
Dd2 corpo.
1 A8 ,12.b D.Aug.tra&t.121, in fomn .Greg.homil.16.in Evangèl. D. Chery . in oratione,
εισήλθε και θωράτις ζωής διά τον θυρών κεκλεισμένων θυρώ. ( quoquid apertius. )
 VM
220 DISQUISITION MAGICARVM
corporis alicuius interpofitionem , velger.p.2.8.cap.7. & quod legitur ridicu-
per nimiam aeris agitationem impe- lum in tom.z.tracta.de credulidæmon.
diat,vel corpus illud aliqua ſibi poflibi- .adhib.folio 429. Nec puto dæmonem
liratione transformet: (hos enim mo- i poſle hominis parui oſlá fic extendere,
dos invenio ſolere ab illo uſurpari ) coro in Giganteæ fiat magnitudinis : ideo
pusillud tunc quidem actu non videbi- quòd Indi Cichoranicertis id ſe herbis
tur:revera tamen viſibile permanebit . ¡ poſſe iactabant, iure optimo Petrus
Sic fraude dæmonum Domitiani ocu Chieza fabulis annumerat. p. 2. Hift .
lis ſe ſubtraxit Apollonius apud Philo Peru.c. 42.
ftratum, fic: Gyges latebat fictitio illo
tectusannulo apud Ciceronem , fic de QV Æ STIO Xylit,
Perfei clypeo Græculi fabulantur.
Sic intelligendum , quod loan .Saris . An corpora ex una in aliam fpeciem Magi
berien : ſcribit de quodam :fuitquemago queant transformare ?
rumperitiſsimus ; ut quafcumqueres vellet,
inviſibiles faceret ; alias vero videbatur in
On ago de fabuloſis Metamor
N
e
aliasſpecies transformare.l.1. denugis cu l
phoſibus. Ovidij , Parthenij & a
rialium cap.9.item quod Necromanti- liliorum :nec de naturalibus imperfecto.
cus ille Gui. Iuliac .. perſuaſerat apud cum animalium commutationibusde ,
Meierum lib.10:fic quod de.Cleomede quibus Ariſtoteles b & Plin . 6. Sed de
Aſtypelenſi referebat Celſus arcam in- Magicis , quæ virtute dæmonum fiunc
greffus, & intus operculum eius reti- perfecte ſpeciei in aliam formam perfe
nentem , non eſſe repertum in ea , fed ctæ quoque ſpeciei transformationi
creditum evoláſfe.lege Origenem li.z.con- bus . 'ErlicetOvidius & Propert. hoc
tra Celfum . Qaod verò ſcribunt non præter alios ſenſerint; quorum hic ;
nulli eum , quigemmam geftet Helio Audaxcantat & leges imponere lune
tropjam , inviſibilem fieri : non credo. Et ſuanocturno fallereterga ludo .
nam ur berreait Guiliel: Pariſienſiade Ille autem :
beret lapis ille poſſe colorem omnem Hanc ego nocturnus vivam volitare per
tollere ,vel alios planè ſicinducereob . umbras:
iecto,utnon poffit agnoſci.Tantam ve . Sufpicors &plumæ corpus anile tegi.
Tò vim illi gemmæ ineſſe nondum vel Similia de Siculo Liodoro Cata
teſtis fide digniauctoritas docuit; nenſes opinabantur , ut lib . ſuperiore
Denique ex his decidipoffunt; & de- oftenfum. de Simone Mago narratur
tegi illuſiones illæ dæmonum , quando in Itinerario D.Petri : de quodam ex
membrorum aliquorum fpeciem : vel Sarisburienſi di&tum c . ſuperiore; de
immenſam faciuntapparere; vel nul- Badulo Rege Anglorum annales refe
lám, ut ſublata videantur. utſunt;quæ runt; & ijdem narrantAmbrofij ,Mer
narrantur in Malleis malef de ijs, qui j lini incantamentis Vterium Regem
viriliaſibi ablata putabant;apud Spren- in Gorloidis Cornubiæ ducissipcciem
trans-
ad.poult.c.221. b lis, Hif ani.6.192 clás.Natur,hift.c.12..
 LIBER II. QVÆST. XVIII. 2 211''

transformatum , ut lgernæ uxoris ejus / anima hominis in ferinum corpus mi

amplexu pouretur , & ex tam nefario grare illud inforinatura . Multo minis
concubitu Aturum & Annam geni- | poterit fimul cum corpore anima im
cos:lege. Galfridum & Virunnium . Quin - 1 mutari, quod viderur Horat. in Epod.
etiam in novum orbem hæc opinio le purtaffe quando ait de ſociis Ulyſis à
penetravit. Nam Nicaraguanicrede . ' Circe reſtitutis ;
bagtſtriges poſſe ſe in catros , ſimias, Setofa duris exuere pellibus
porcos immutare: & Qua hate mallani Laborioſi remiges Vlyfſei,
opinabantur' famoſamillam malefi- volente Circe,membra: tunc mens, & fo
cam Auguſtinam ,in bovis forma graf nus
faram : quando Beatrix de la Cuya in- Relapſus:atque notius in vultus honor.
genti diluvio & terræ motu interiit. Imo verò humanam mentem , hoc

Narrat Chieza Hiſtor.Peruv.p : 2.cap.205. feſt, animæ humanæ partem præcipua ,

210 , non amiſerant: immortalis eſt anima,
Et licet olim , quid cum commu- necà dæmone corrumpi poteſt vel vul .
ni Theologorum Schola ,de hujuſmo- nerari.Semper ergò illulio hic interve ,
diLycantropiis , & fimilibus ſentiam , nit illoruni', qui transfiguratos pu
publicè profeffusfuerim a: ſcilicet om tant : ſæpè illorum etiam , qui videre le
nes illuforias & deceptrices effe , & cum putant; quod non vident. Prudenti &
naturapugnare , hanc hominis in belluam nolenti decipi diſtinguenda eft ipſa
degenerationem , idem nunc iterum mihi transformatio ab effectibus eam con - :
cenſui hoc loco"; ubi difputationis ordo boc comitantibus : quod fi Spondan , fe
exigir,affirmandum. Addo , contrarium ciſfet,non tam multa Comment. Ho
afferenti anathematis imminere pe- mericis hac de re vanè & juveniliter
nam ,ex cap.Epif.26.quaftis.quæ ſenten- effutiviſſer . Sit concluf. ipſa quidem '
tia auctoritate D. Auguft. fulcitur transformatio" deluforia eſt ; multi tai
bidem ratio perſuadet. Neque enim men eam comitantes effectusſunt veriſsimi.
animahumana informare corpus bel- | v . G. Strages hominibus vel pecori
Juinum , utnec anima- leonis corpus bus illatæ , perdæmonem in corpore
equinum , vel anima equi corpushu- | aereo aut lupino ; five per homines lu-
snanum ;quia quælibetforma ſubftan - pina tectos effigie ( quod poſtea decla
cialis , urtuum effe tribuat informan - rabitur ) vel per eam non tectos, ſed
do, requirit peculiaresſibique conve- humana ſpecie graffantes & efferatos;
nientesdiſpoſitiones, & organizatio- poteft enim fieri,ut ex humorum vitio
niem corporis propriam , idcò animal & atræ bilis exceſſu affectus quidam
definituractusorganici corporis. Un- lupini , & odium in greges atque homi
de fit , ut necferina animahunanum nes, deſideriumque cos invadendi, &
corpus;nec humana ferinum quearin- ! lacerandi: vorandiqué,mentem occu
formare, utdixi . Non potericitaque.Il pent. Vnde & mendici auxciwva ſeu xu
3

Dd3 Xuv956
a Commen in Seneca Agamenn . v 60. b'lib.18.de ciu.Dei c.18.89 de fpiritu elit.c.286
igapät.mentitur Danaus Dialo.defortia.c.3 icontrarium D.Aug.adfcribens,
 DISQVISITIONVM MAGICARUM

xxvipawla inter morbos numerant, | feras aptiſſimè circumdat " : quod fic,
quain Arabes Chatrab, Latini melancho- quando illis dat lupinam pellem in
liam vel infaniam lupinain nominant a ; trunco quopiam cavæ arboris occu
ex fimili vitio nonnulli ſe canes , leones i lendam :ut ex quorundam confeſſioni
velalias beſtias putāt b. Qui hujuſmo. bus conſtat. Aliquádo deniq;ex pacto
di ſolo morbo laborant, hi Magi non Magis aercam circundat effigiem bel
ſunt, & licet ipſi ſe lupos putent,lupi- j luæ , & membra membris quoad pari
namque læuitiam imitentur, aliis ca tur ſimilitudo circumponens , caput
men,itlunt , homines videntur: talis capiti, os ori , venerem ventri, pedem
libi, non cæteris videbatur pater Præ- pedi, brachia brachiis accómodat. hoc
ftantii apud D.Auguſtinum : & alius folet contingere ,quando ad hos inun
quidam apud Thomam Brabantinum Sionibus certis (utDolani illi Lycan
fivè Cantıpratenſemd, & agricola ille thropi, de quibus acta judiciaria lunt
Patavivus apud Fincelium.lib.z.de mi . | edita) vel ſolis verbis conceptis utun
racul. & alius Boroſſusapud Sabinum tur, ut ille apud ducemRufiæ à canibus
comm.in 7.Metamorphoſ.& ille Pomp - laceracus, & in Bulgaria quidam Baja
natu apud Euyichium libr. de natur. nus, de quo Sigis bertus in Chron . &
Sagar. tunc, ut & præcedenti cafu ,relinquunt
Sed quando aliis quoque lupi,canes, veſtigia lupi terræ impreſla.Hoc autem
vel catti vel aliæ beſtiæ videntur , ut ultimò cafu nihil mirum eſt,li poſtmo
mulier apud Palladium in vita Macarii dum verè inveniantur faucii illis rem
Alex. videbatur equa:item Neufi:apud bris humanis quæ in ferino corpore
Horodoçum & Melam , & hodie ex ictum exceperant : Nam leviter cellit
vulgi opinione quotannis quidam Hic circumjectus aer , & vulnus vero cor
bernici,apud Camdenum ,in altera par- pori inhælit. Verum quando verum
te Hibernia : hoc magicum eft , & à lo- corpus abfuit,tunc Diabolus in abſen
lo morbo nequit proficiſci. Verùm ſo- j riuin corpore eam partem conſauciat;
let Diabolus tunc diverfimodèdecipe- quam ſçit in ferino corpore lauciacam
re, nam ſolet aliquando aliud corpus fuiſſe. Bartolom . Spineus q . deſtrigibius
ſubſtituere, & illis abſentibus, & alicu- i capit. 16. ſui temporis hiſtoria oſten
bi in loco addito ſoporatis, ipſe affum- dit: Huiusetiam ( inquit ) apparentis con
pto lupi corpore , vel ex aere formato , | verfionis ftrigum in cattos,teſtis alius in hac
& libi circumdato iſta gerit : quä pu- eadem civitate Ferrariæ Philippius nomine,
tant homines ab illo mitero abſente & artificio cerdo , fub iudiciali iuramento mi
dormiente patrata , quod ſtratagema à hi aſſeruit hoc anno : ſtrigem quandam an
Sancto quodam yiro cunctis manife te tres menſes ei impoſuiſſe , ne prohiberet
Itatum , narratGuilh . Parifienis d.p. venire circa puerum ( à ſe fortë trigatum )
ultima cap.13. Aliquando verò homini quemcurandum affumpferat, fi quas blan
bus ipſis ferarum cxuvas hujuſmodi dientes e alludentes videret castos. Es
dem

a vide Pau .Ægynetam l.3.c.16. do Ætium l. 6.c.10.09 Codronthum . 13 de mor.venef.c.7 .

b Avicen.l.3 fen.3.14.6.26 . c Aug.l.18.de cix . Dei ca.8. d Capripr.in l. Apum .
 LIBER II. QVÆST. XVIII. 223

dem igitur die dum diſcefsiffet illa , vide- | hodie poteris domum , vel non egos
funt poft boram ipſe & uxor ſuacattum quælum abit contemnensmulierculæ
magnant & hactenus ab eis inviſam , qua minas ,
adpuerum accedebat concito gradu. Quam Vbi pervenitad fluviolum , in quo
cum ex timore parentes fapsus abegiſſent, ſcapham reliquerat , nequr una cum
poftremò contra venientis vexationem ad | filio admoduin valido lumma ope eam
impatientiam exarferunt : clauſoque oftio | å ripa contis depellere , diceres clavis
vir ille graviſsimècattum hinc ille fugien- affixam uvido in ſolo. Fors duo treſve
tem diutiùs baſtapercuſsit , & demum ex milites illac iterhabebant ;compellat ,
alta feneftra fe iactare compulit , ut toto & Contubernales ( clamar ) boni, ve
collifa videreturcorpore cattus.Ex tunc au nite ſuppetias.uc hunc lintrem de ripa
tem ſtrix illa vetula toto confracta corpore deducamus, merces operæ futura, lar
per plurimos dies lecto decubuit : quo fa gum à me bibale. Parent & ingrelli
& um eft,ut levis, quam prius habebant, ſu- quantum poffunt prorrudunt, diu fru
ſpicio,quod ftrix effet, & puerum ſuum ,qui tra fuere: Anhelus unus & ſudás ; quin
bac infirmitare ftrigiatus graviſsimè labo- farcinas & onera hæc efferimus , forte
tabat, ipfa ftrigiaſſet,in vehementem tran Vacuam commodius deducemus. Fit:

fiit,imo & violentam . Etenim percuſsiones & ecce mercibus oppoſitis, vident in
& plagæ,quæ in catto infixæ funt, in illa ve ſentina ingentem luridum buffotiem ,
tula funtinvence quosd morborum corre ( cintillantibus oculis eos intuentem.
fpondentiam .] Non talirunus militum , fed gladii cu .
Vix quinquennium effluxit , cum {pide perforatum ad guttur tumidatú
in pago quodam occiduæ Flandriæ , inaquam eiecit. ille quali exanimis in
ubifaſcinaria peſtismirè gliſcit, haud |tergum provolvicur vétre reſupinato :
procul à Dixmuda, pene ad Iperlee vulnera tacitanti imponunt cæteri alia
& llaræ confugem litu , contigit; 1 & repente navis folvitur, Lætus ruſti
quod ab homine religioſo , fide die 1 cus auxiliatores ad idem , undè receſſe
gno , qui cum illic in vicina , audrio rat, hoſpicium reducit : porum pecit :
neaccepi: Rufticus quidanzunacum præber ancilla . Quærit ille, ubi hoſpi
filio adoleſcente in lympolio pori- tai audit pellimè habere, & aniinam in
fans, nimis obſervabarcoquam men- lecto agere. Quid, inquam , inepta ,e
furas cereviſia , quam propinabat ( ur brium meputas ? vix media pars hore
folenr ) bifurca norantemcreta . dif elapſa,s cum ego illam iſthinc lanam &
fimular nihilominus interca ; dum malam ,qualis tu,reliqui? Eo, & vilam
comporatio folvitur : tum hofpitam quid hoc,rei? intrat in thalamum , in
vocat , ut calculum expenfi ſubducar. venir collum & ventrem vulneribus
peticiſta , quantum creta notarat : ne confollam , laceramque expiraſle.Vnde
garille, & multis ulcrò citroque jactis, hæc exclamat, vulnera ? Nelcire ſe pro,
pecuniam in menfaru projicit , quam firerur ancilla, nec domo illam , quod
ſciebat fufficere ; & diſcedit. Stonja- fciat,pedem estulille. Irurad magiſtra
chabunda hæczču yerò ( ait) non hinc cum : vulnera cælim punctiinque illata
inveni,
.224 DISQUISITIONVM MAGICARVM

inveniuntur iiſdem in locis , quibus cris litteris, dignum ſolutione; de Na

buffonem , quinuſquam comparebat,
milites diftinxerant. Nec.dillimile a- | xore in ſalis ftatuam inutata a .Sed cum
liud , quad de municipeMechlinienli
narrabitur libr.s.fection .3. verf.ad tortu-
Tam ſufficienta deindicio 8. ad nominatio
nem accedente.
Annus decimus agitur , cú Bebbur-
gi(oppidulum eſt Vbiorum )Tupplicio
affectus fuit quidam Scumfius Petrus,
eo quod.cum dæmone ſuccuba plus
quacuor luftris.conſueffet, ' ab hac do-
natusfuit lata quadam Zona, qua cum
buchodonolor in bovem , & Lochiu
utrumque divina fit factum virtutes
non poflunt hæc pro dæmoniacis con
verlionibus momentum habere. De
Nabuchodonoſor quoque plerique
Patres negant formam bovis live bo .
vini corporis effigiem induiſle ; fed
dumtaxat volunt, fic mente abaliena
cum fuiſſe ,ut ſebovem crederet b. Præ .
cermiffa longiore diſputatione , mihi
videtur contextui S. S. & fententiæ D.

cingebatur, & fibi& aliis in lupum ver . Gregorii lib.s. Moral.c.8 . & rationima
ti videbatur. Hoc ſchemate ter quinq; gis conſentanea explicatio volentium
pueros jugularat, eorumque comede C affectionem Regii corporis in beſtiæ
rat cerebellum; duas nurus ſuas devotemperamentuin commutatam , figu
rare conatus fuerat: propriam filiā, & rain etiam humanam aliqua ex parte in
com matiem ſuam , uxorem habuerat ferinam degeneraſſe, ſenſusque intei
loco conſtant hæc omnia a& is,judicia- nosſimiles accepiflebrutorum inter
riis , & iconibus inæs inciſis,palamque. nis ſenſibus: undè factum ,ut & pecu
venalibus . Quiplura volet de his trăs- dum more quadrupes incederet,& fc .
formationibus exemplis illuſtrata ( quç no veſceretur , & homines fugeret ,&
tamen exiis,quæ tam breviter dixi,de lub die degeret. Divina verò virtus fe
cidi poterunt omnia ) legat Sponda- cit,ut fub tali temperamento & habis
num in homeri Odyſl 4.10 . Binsfeldium cudine corporis , humana & rationalis
de Coufellion. malefic.concl.3 . Remis. i anima perſeveraret,
| 2. de dæmonolat.c.s lo . Ananiam l. 4.de Vltimò poflet objici,quod Herodo
nat.demon fol-180. Codronchum d.cap. rus ſcripſit , Platanum aliquando in o
7. & Petr. Thyræum . qui cæteris plura i leam vertiſſe ;& alii,apud Carnos cada
& aptiore ordine in Theſesdigellit lib. 1 vera humana per dæmonem in lalis
2.de appar.fpirituum à capit.15. ufque adc ftatuas fuifle mutata . Reſp. Si locuri de
24. & qui ex eo Dialogum ſuum con . proxima & immcdiata mutatione, il
geſlit Fr. Claudius prior I. De Lycan | luſoriumidfiit 8: præſtigiofum : fi
i Dropia. ro locuri de converſionemediata , five
Qui volunt veram introducere Me- 1 per varias commutationes corruptio
tamorphalim (ut Spondanus;Bodinus nis & generationis materiæ ſecunda,
Peucerus,Phil.Camerar. & pauci alu ) | nihil prohibet ambo ilta naturaliter
unicum adferunt argumentum.ex fa- | .contingere pofle, introductis in mate
riam
a Dan.4.0.30.69 0.33.Gen.19 . b fusè hoc differunt Mich. Medina l z.de reala in Deum fide
r . o Ben. Pereri.us lis.in Dan.c.Sic Mob A.p.g.111. N.lib.de Prodi an . 1349.
 LIBER II. QVÆST. XIX. 225

riam aptisad has ultimas formas diſpo: 1 pſittacos & hujuſmodi , in ipfiſmar
fitionibus. Quod autem legimus apud corporibus loquela formata : & tunc
Metaphraftem à S.Spiridione,ferpentē hæc locutio eſt vitalis a &tio iplius ani .
in aurum muratum , ut eo avarus ille & malis , non tamen eſt intellectualis e
immiſericors dives deciperetur: & po . jus actio , ſed eſt actio intellectualis re
ſtea rurſus ex auro Serpentem factum ; fpectu Angeli:per illa verò , quæ viven
vera hæc mutatio fuit quia miraculoſa tia quidem funt , fed organa non ha
& à Dco, qui poteft.Nequehæcmuta bent apta ad loquendum , ut ſunt aſi
tio fortallis dæmoni, fuccellīvè tamen ni,bovesai, putarim id facere eò quod
fore impoflibilis ,quia ferpens inlectú ipſemet angelus in eis, vel potiùs juxta
eſt, & proxima auri ac ſerpentis mate ea, ſermone in aere formato loquitur:
ria eadem nempe terra. denique dicendum de infenfibilibus,
ut igne , aere , aqua, terra , cadaveribus
QUÆSTIO XIX . mortuis , capitibus refectis, ſtatuis, &
arboribus : & tunc quando vox tan
An Magiqueant facere beſtias !oqui , an tum formatur juxta corpora illa , lo
intelligant voces beſtiarum ? cutio nullo modo tribuenda eft alteri,
quam angelo , ut formanti & edenti :
E hac .. differuit poſt D.Tho.de aeri , ut medio ac inſtrumento : nulli,
potentia q . 6.ar. 5. & vict. relict.
DEC ut vitalis actio : Gi formetur intra cor .
de Magia ,11.9. Alf. Mendoza in Quodl. pusillud ſenfile ineptum , veletiam in
Schalelt quæſt.s.led laquédum nobis ira inſenſile , illi tribuipoteft ut orga
diſtinctius & preſliùs. Divina aliquan no . His poſitis facile erit ferre judi
do virtute fieri,ut quibusloquendi visi cium de ſequentibus miraculolis lo
naturalisineſt nulla , attamen loquan - cutionibusſacræ hiſtoriæ : ut dealina
tur, non eſt dubitandum ; lacraScriptu- Balaam , de qua conſulendus ibi Caic
raid atreſtante de aſipa Balaam , Na ?). tanus in Comment.de angelo in rubo

21. quod quo pacto Deus efficiat, ipſe alloquente Moyfem & Eſdram a de
novit , qui enim locutionis omnis eſt Spiridionis filia Irene mortua depoſiti
frabricator,ille ut, quæ nota ſunt orga locum indicanteb: & quodam interfe
na ſermonisarticulati formavit, poteſt cto ,Macarii iuſſu homicidam indican
& alia.quæ lubebitinſtrumenta ad hoc | tec : & de colloquio calvariæ, & alterius
deligere. Arramen utplurimum exiſti. Macarii, de variis fedibus damnatorti
mouti opera angelorum , qui per res d , & de venerabilibus Africe confello
illas inanmas ; vel per bruta loquan - 1 ribus, qui perſecutione Vandalica ra
fut;hoc tamen diſcrimine:per illa ,qui- | dicitus abſciſis linguis adhuc clarè lo
bus apta funt organa & viventia ad quebantur:quod etiam Iuſtiniani Imp.
hoc inftrumenta ,ut per picas, corvos, / auctoritate fuit confirmatum , ut ejus
Ee tempo . :

a Exod.z.V 24. E /dr.14.in prin. b Ruffin.l.1.hiſt. Eccl.c.5.Socrates l.1.hiſt. Ecclocos No

ctates l.lib.12. c Erglof.1.1.Exem c.6 . d Harulush. 6.6-24.8.1.1. C. deoffic.prafic, Afric,Prote
copius I de bello Vandali Ænea Gazeus.de immortal.anim .
 VM
IT ION RV
M
CA
2261 DI SCU AG
I
M
temporis hiſtoriis teſtatiſlimum a ; & rationem invenies apud Thom . de
de Anglo ſacerdote ſimile refert Poly- Cantiprato libr. z.boniuniverſal.cap.29.
dorus 1.13:Hiſtor.Angl. in hiscontinuu l part.18.
miraculum fuit ſupplente Deo vicem Simia Dei diabolus , conatusmuka :
partium deſectarum in genere cauſæ fimilia, ſed pſeudomiracula, interdum
efficientis. Vnum addam ex Antonio permittente , ad divinam vindi
Deo permittente
Bonfinio b : Anno circiter 3. poft cladem ' ctam atque iuſtitiam manifeftandam ::
Ad Nicopolim sigiſmundo Imper. à Turcis lit cum homicidam caput præſciſlum .
acceptam : cum multi in eum campum def- indicavit Cercydam , telte Ariſtorelec .
cenderent, emiffam inter offa fubindevocem & Orphei caput prædixit Cyro Perla
:

audierunt : lefu Chrifti Salvatoris rum Regi, cum quoque à muliere ne

Mariæ Virg: nomina intonantem :loquax: candumd. Aliquandoipfe oracula nef.
que inter cadavera caputinvertum , quodcio quæ confingit, ut quæ narrat Phle
ubi homines fibi adeſſe novit : Quid tam , gon Trailianus e ex Herone ,in hanc
inquit;ſtupidi hic ſtatusviri ? Chriſtianus fententiam ; PolycrituspoſtLocridem uxo-
ego ſum inexpiatus , inconfeſſus in boc bello rem ductam , e -poſtquam tres noctes clan
occubui . Maria mater me eterni.fupplicis. ea dormiviſſet , tertio die vita functuseam -
reum effe non patitur ; bec me adhuc lingue : reliquit gravidam :qua monſtrum ex dupli
compotem fervavit, ut delicta fateri, & a. ci fexu peperit, quod cum in mediam con
nimum facris Apoftolicis luſtrare queam : cionem populi duétumfuiffet ad conſultax-
proinde ſacerdotem , qui confeſsionem ex- dam : quid id præfagiret, quidve de eo faciens
audiat , & me expiatum reddat, accerſite dum effet : comparavit in medio populi fpe
quaſo. Rogatus cur tantum à Virgine bene čtrum , Polycritus, & futuram Aetolia és
ficium promeruiffet , refpondit : fibi pecu- Locrenfibus prædixit cladem ,& impotente:
liarem in eam fuiſſe in vita devotionem , ad refiftendum populo filium ſuum mon
& ſeptena eins feſta quotannis reverendif- ! ftroſum dempto capite devoravit , sera
fimè:celebraffe , religiofifque je uniis pane nuit, mox cu caput eandemclădeniclock
dumtaxat & aqua decoraffe. Quare accer. tumet .] Addit idem Trallianus ex An
Sito è pago proximo Sacerdote., confeſsio tiſthene philoſopho Peripatetico. Que
- nem rite tranfegit : & impetrata errato tempore Acilius Glabrio conſul vicit Antio
rum omnium remiſsione, acceptaque nouifo chum regem Aſie, deterritos Romanosor #
fima luftratione , repentè conticuit , perpeculis ne amplius invaderent Afiam de Pk
tuoquequierit. ] Hæc ille , legant, re ' blii ducis Romanorum caput relictum à It
ſipiſcant Novatores ad cam illuſtremi- po qui corpusdevoraverat, ut iplepredixa .
raculum : quod & Deipara devotio : rarfurore divino, utputatur; percitus: cea -
nem , & jejunia ; & feftorum culi ciniffe'longo fermone adventuram cladem !
tum , & confellionis ſacramen- Romanis ,
com commendat.Non abfumilem nar . · Præſtigiofæ planè fuere locusiones
quædami
al. 3.hift. Hangar .Dècad .3. quod ille accepit à loan . de Türorio ( criptore rerum . Hungari
far faris antiguo de bono ?:cl.zsdelpartibusAnim . cap. zo. d Philoft, in imagin . cl.de minas
um
bilika .
 LIBER II. QVÆST. XIX . 227

quædam apud Gentiles, & arte dæmo- | intellectionis præberent ; ficut etiam
nis Gimulatæ , ad lucrum Sacerdotum Magi faciunt interdum , ut animalia
Gentiliuni , qui non raro Magi & Py | miras quaſdam gefticulationes, & no
chonici; uta geminæ columbæ , Do. tiones edant ; quæ line uſu rationis,
dones loquaces , item quercus Dodo & prudentia judicant imperiti fieri
næa b , Arguscarinac, equus Achillis non potuiſſe, calia ſunt · quæ de ſer
d & ulmusGymnoſophiſtarum , quæ pente Epidaurio Valerius , de leone
Apollonium ſalutavite, & Cauſus fu- Apollonii Philoſtratus, dealino Cay
men, quod dixit , Salve Pythagorafrinarrat Bellonus .h. Longè faciliùs
(:quem fuiſle poſſeſſorem librorum poteſt Magus per dæmonem effice
Zoroaſtris Magi docetClemens Scro re , vitiatis organis corporeis : -ut
matheus ). & .carnis Simonis Magi a homo .latrare , ululare , crocirare ,

pud Clementem in Itinerario & Gly- 1 rudere audiatur, conans loqui: vide
cam in Annalibus , qui & alios & D. mus eniin artificio id nonnullos felici
Petrum fuit allocutus : idem fagæcui- ter conſequi: & legimus i ann. 1546.
dam Franciſcæ Senenſi adſcribit Gril Margaritam Eslingnnſem ,ex ventris dolo
landus fæpè nobis laudatus , 9.7.Thco- ribus ita intumuiſſe, ut ventris moles totam
tecnusMagus Antiochiæ , lub Maxi- faciem obtegeret , ac in circumferentia de
mino , fimulachrum lovis vi magicacem palmosexcedere videretur. Audieban
fecit oracula fundere; quibus civesin tur à circumftantibus lectum ,gallorum can .
• Hodium Chriſtianorum excitabat , & tus gallinarum coccyzationes,anſerum ſtre,
Imperatoriam perſecutionem acuebat. pitus latratus canum , balatus ovium ,porco
g LegeD. Cyrill. Alex . libr.z.contra du rum grunnitus, boum mugitus, hinnitus e
lian. pleraqueſuperiùsdicta recenſen quorum . Eduxitmiræmagnitudinis vermes
*rem.Adde ex Valerio Maximo lib.4 . ( - atque ſerpentes 'ex latere circiter 150. quo
mulachrum Fortunæ Romæ in viaLa miracuio fidem faceret, cum tamen nil niſi
tina'locutum . preſtigia demonum , à matre puella lucra
1. Cæterum ut ſciantanimalia ,velin- .caufa.ionicta forent. ] In prægnantium
telligant, quæ loquuntur, hoc nullus . uteris aliquando clamores infantium
Angeluseis poteſt tribuere: pofletta- | exaudiri: ied id fieri naturaliter,multis
< men , etiam dæmon efficere ,ut anima- exemplis productis , & addita phyſi
lia fuis temporibus & locis aptiſſimè ca.ratione prabavit accuratè integro
quædam dicerent, accommodata per- opere.Andr.Libavius10.2.ſingulur. Sed
" fonis ,& rebus,de quibus ageretur, fed ea ratio in hac Margareta locum non
samen licet dænionilla ex inftituto fa- ! habet.ullum .
q * ceret, animalia tamen dumtaxat face Sedan voces beſtiarum Magiintel
. rent cafu & forcuitò ;quibus ignaris & ligant? Porphyr . k ſcribit luaætate de
idioris fpeci-m quandam ſolertiæ , & Apollonio Tyanæo dici ſolitum ,illum
Ee 2 CUOR
a Sophoc in Tracbi. b Lucian.in Micyllo. c Apol.4. Argonau. d Homeris Iliad.19. Phia
Loft.in Apollon. fPorphyr.in vita Pythago. g Eufe.lg.hift. Ecol. h Val.Maka...8.Philoft.l.se
Belor in Obſervat. i N.lz.de Prodi.k lib 3. epi aroxis , & c.
 228 DISQUISITIONVM MAGICARVM
cum audiſfer hirundinem cum multis communiſervent inimerſum , exem
vociferantem ſodalibus fuis quos ſe- plò etiam Scorpii Lybici , qui cum lo .
cum habebat expoſuille , indicare eam lus hominem terire non voluit, rever
cæteris , aſellum onuſtum frumento / titur cum pluribus aliis , & fimul ho - be
antè urbem cecidiſſe , frumentumgueminem aggreditur annexis Gibi annu .
humi fuſum effe, verifimiliùseſt,quod latim ſociis. exemplo denique piſcis,
Eunapius ( 11t & Philoſtratus)hoc paf " qui confractum laqueum evafit, & a
ſeri tribuit : hirundo enim frumento liis periculum indicat , undè fit ut eo -
non veſcitur. Volebat autem Apollo- die generis hujus nulli piſces compa
nius hoc facto fingere ſe garritus a reant. Vide Pet.Gregor.lib.15.de repub
vium intelligere, quod Veteres de Ti, cap.s. hæc ipſa memorantem , pruden -...
reſia & Melampo fuerantfabulati.Sed terque monentem , intelligentiam ver
hæc funt incredibilia, cum enim beſtiæ ram , & diſcurſum animantibus deelle .
ratione careant,nequeunt diſcurſu uti : Addo nec eum à dæmonc illis tribui
qui ad ſermonem ex inſtituto profe- poſſe quia rationalem eis animam ne- .
rendum , qui ſit rerum vel geſtorum quit largiri , cujuscrcatio ſoli Deo resto
Lgnificativus,eſt neceſſarius, fateor af. fervatur : & requirit illa corporis or
fectus corporis , & appetitum poſſe vo gana fibi accommoda de quo feq.
cibus Mis indicare, & horum notitiam quæſtione.
poffe diuturna obſervatione ab homi
nibus deprehendi : & poſſet dæmon , QVÆSTIO XX .
qui hæc habet perſpectiſlima, magos
ea docere,quod an velitfacere, aut un
An intelligentiam diſcurſivam poßit demon
quam fecerit,neſcio :non eſt incredibi brutis largiris
le feciſſe.
An autem fe invicem intelligant
Nde hæc quæſtio dependet an bru
beſtiæ , ejuſdem faltem fpeciei, quæri
ta aliqua ratione fint prædita nam li
tur ? quoad effectus illos corporis &
ſunt facilè præftabit dæmon ut
motiones appetitus belluini,affirmati
ſublatis impedimentis , diſcurrant,
vam docet quotidiana experientia:
& fcienter intelligant: Ginon ſunt, id
quoad cætera quoque cenſuit, & pro
bare conatus Porphyrius, aves ſcien- præſtare non pofle,certum eſt.

riam habere vocis cantusque fui gene Fuere igitur non pauci , qui ration
ris avium, ac quod ipfis accommoda nem tribuant animantium plerifque ,
cum fit id poſle aliis oſtendere. i lem | Empedocles dixit,omnia animantia & .
Plato cenſuit, & Opianusagens deele . plantas mentem & providentiam ha
phantis. quod arbitrantur,quia fi ele bere.it eum citat Sex.En pyricusa , & in
phasin cænum ceciderit , & clamave. Parinenides ac Democritus. tefte Sto
sit ,focius id cernés abit , & redit addır. | bæo in Eclog phyſic. b videtur idem velle
cens gregem elephantorum , ut , opera Lactant, libr. 3.inffit cap. 10. apertids
Porphyr
a ls.contra Mathematic.f.226 . b 21.9.95
 LIBRI II. QVÆST. XVII. 229

Porphyr. lib,3.de ſacrific. & Plutarch . li- | .dift.3.quaft...idem Ariſtoteles libro fep .
bro quod bruta utantur ratione, & lib . utra timo de hiftor.animal-capite primo. tribuit
animantia plus rationis habeant, aquatilia illis veftigia animi humani & pruder
an terreſtria? & Galen. lib.exhortator io ad | tiæ imaginem : unde lumplit Arnobilia
bonu artes addifcendas teribit omnibus brofecundocontr.gen t.cum fcribit in bru.
animalibus ineſle tvåladerou hóyou, tis conſpici multa rationis & fapientiæ
quod Eraſmus vertit rationem affectú | Gimulachra. idem Hippocrati placuifle
capacem ,non benè. Lacuna Segobien - docet Galen.libro primodeutil.part. capi
fis melius rationem intus deliteſcentem te tertio. idem docuiere Averr . in 7.Pby

fiveinternam :ut Galenus rationé qui- fic. Hieronym.Magius l.2.de exuft.mundi

dem tribuat brutis , quæ & in homini- i capite quinto. Gabr. Zerbus ini. Mita
busineft : fed hoc tantum diſcrimine
quod homines illam fermone queant
explicare: bruta verò habeant quidem
rationem , fed conceptus animineque-
ant verbis exprimere. fuit hæc etiam
Quintiliani ſententia libr. Inſtitut. Ora
tor. & exrecentioribus id voluere An-
ton. Cittadinus in lib. 1. Pofterior. Arift.
tap 3.Laur. Valla Diale &t.fusg . immo &
Card. Hofius a . nosnec ratione neco
ratione , necprudentia à brutis diſtin .
gui voluit , ſed religione & Dei cultu,
arque contemplatione. Quæ verba pu
tatem piè explicanda ut more Scriptu-
ræ facræ locutus ſit : id negans , quod
minus iudicabar , non quod omninò
noneffe iudicabat , hoc lentu , ut cen .
fuerit , magis religione differre homi-
nem à brutis , quàm alijs illis oratione ,
prudentia ,ratione. Sit ergò Concl.Bru-
tris rarionem ,diſcurſum ,prudentiam , provi-
dentiam ( proprie dictamı ) vel ſapientiam
tribuere,rectephiloſophie ,co fidei repugnar:
eft tamen in brutis quiddam ſolertie quod
rationem & prudentiam ,difcurſumque imi
tetur.] Hæceſt ſententia Alberti Magni
m3 de anima.& Philoponi, ad text. 57.
nbinon obfcurè hoc Ariſtoteles , & eft
D.Thom .1.3.quaft.13.articul, 3. Gregor .
phyſic.quaft.7.( quem operæ pretium fit
legere) & Card . Toletus in 3. de anima .
queſtione ſeptima. Solerrermulta fieri i
bentijs : & ea doceriquæ diſcurſu quo
damvideantur egere, docent, quæ nar.
rant plerique : de elephantis , ex pluri
mis collegit Lipfius Cent. I. epift.so.de
cæteris Ælianus ,ut de Leonibus, libro
quinto & ſeptimo,de natur.animal.de tau
ris lib.7 . de cynocephalis lib. 6. de alijs
Gimilis lib.5. de cervis.lib.ii . ubi tamen
illud xanóurtwv Govier, non interpretan
dum , loquentes intellexit , ſed vocantes in
tellexit, ſcilicet audito Græco nomine,
quod illi educator manſuetarius indi
derat.ut de piſcibus idem auctor dixit,
κακά μοτίπιαλξειμ lib.8. εαρ . 4. de ca
nibus mirifica Protonotarius Ludovi
cus Peres de Portillo ,libr. fingulari, de
Cane å fol.16.de eqnis idem libr.lingu .
lari de equo , à fol. 33. qui ſuperioribus
annis utrumque librum fapientis. Phi-.
lippo fecundo Hiſpan . Regidedicavit .
De alijs multis animalibus exemplu
congerit loach . Camerarius Decurix
decimæ. Problemate .VIII.Probatur id
breviter , fi ratione ducuntur: fànè ra
rionalia dicenda forent , fratione du
cerentur : ex electione operarentur , f
Ee 3 electio .

a Prafar. Confef - Perricovienſis

 DISQUISITIONVM MAGICARVM

electionem adhiberent: non ſempero coniun &tifint,an non ? alios diceredith

mnia eiuſdem ſpeciei auimalia ubique gi ab intellectu, quifines noſcit,& errae
, codemmodo,ut faciunt,operarentur:lirenon poteſt,ſed difficultatem hos non
diſcurſu prædita forent:noffentuniver, tollere. Sienim ficbruca voluntà Deo
falia quædam axiomata, ſine quibus ne- dirigi,utDeus immediatè illa operetur,
mo poteft nec affirmativè, nec negative ? quæ bruta faciunt, apertè errant. Sive
diſcurrere. conftat autem à brutis nef- rò velint Deum hæc facere mediatèper
ciri axiomata univerfalia . fi ratione & animalia , tunc recurrere quæſtionem ,
difcurfu prædita funt : ergò & fcientia, utrùm animalia hoc ſimplici naturæ in
& prudentia ,& fapientia : noruntergo Itinctu , an verò mediante cognitione
iplas rerum cauſas. norun : melioraàfaciant? Ideò ipfe lumpta caloris nativi
minus bonis diſcernere ,fi ratione præ- ſimilitudine, reſponder ingeniosè &
dira ergò & libero arbitrio, in rebus de erudicè: Deum , quando hanc univerſi
quibus diſcurrunt , & ratiocinantur. er tatem creavit,eadem virtute , & poten
gò peccare poſluut & mereri ergo & tia : qua fecit omnia , facultatem etiam
virtutes voluntatis illis non denegādæ , ſingulis naturis proprian dedifle , qua
iuftitia,temperantia,fortitudo, liberali pervenire poſſent ad fines rerum uni
tas , obedientia. quis hoc philofophus verſitari debitos & congruentes. Inde
fomniet ?non alius ceriè quàm ,qui bel contingere , ut multa à particularibus
luis cælum pandit , Mahometus. fiant,alium finem intendentibus per ſe ,
Dicendum itaque , utlıæc abfurda | & alium tamen finem intendente na
vitemus , bruta nonnunquam à fcrip cura , & ordine univerf. Nam quod ca
toribus egregijs dici ratione prædita, lor ille genitivus tam inirabilia opere
non quòd veram habeant rationem ,fed cu ,calefaciat,attrahat, propulſer,figu
quia multa tam ſolerter faciunt, quam ras det membris, vias,conceptacula , ſi
homines ſolent,quiratione præditi. di- rus,ordines, iuncturas, ac demum ani
ci etiam prudentiam habere , quia pe mam confki, perindè ac fi fingulorum
rindè operantur , ac fi prudentiam du- fines cognofceret : arbores etiam ac
cem in operando fequerentur. pruden- plantæ , folia , gimmas,fiores, fructus,
cia enim habitus eſt faciens nos promp- j ſemina mira folertia,ut videtur, faciant,
tos , ut eligamus media fini alicui ac cuftodiant, mupiant: certum eſt hæc à
commodata finem verò cum medijs ad non cognoſcentibus fieri. Sed dicendú
cum tendentibus non aſſequunturbru. 1 hæc fieri ab illis partim per accidens,
ta,led fortuitò in eum feruntur dificilè partiin per fe, per accidens quidé , qua
hoc eſt intellectu , verùm ab Hierony- tenus eſt particularis qırædain una na
mo Fracaftorio fuit luculenter explica- | tura : per ſe verò , quatenùs eft pars uni
cum a ,in hancfententiam : Quoſdam a verſalis naturæ , quam ordinavit Deus
Etiones animalium omnes ad inftinétus ' ad finem illum , quem ipfe cognofcit.
naturales referre : fed nos explicare de- , Sic ( ait ) & bruta quædam facere,noco
builfe , an hiinſtinctus cum cognitione gnoſcendo fines, & quali per accidens,
quate
lili, de inteile Jione, à f.19 .
 LIBRI IT. QVÆST. XXÍ. 2341

quatenùsfuntnaturę particulares:qua.
tenue verò partes ſuntuniverſalis natu QVÆSTIO XXI,
ræ à Deo ordinatæ , per ſe facere & in
tendere fines , non libi ſed Deo cogni- | An pofsine damones facere, ut homo non ?
tos. Vtecce, maruris ovis avis illa vult ſentiat,vel ut longiſsimo tempore doru
deponere excitata pondere & moleſtia miat , aut inediam perferat?
ovorum , hic finis avi eſt notus : alius eſt
finis ratione univerſi, nempe conlerva Vod primum uo'
avi ſed trúdæmon poffit efficere, ne cor."
Dco cognitus , & quaſi conſequens al- pus habeatpotentiam ſentiendi, fed u-
terius:deponititaque avis ovum ; per le trùm poffit facere , ne actu ſentiát,
i

propter ftimulum ; per accidens reſpe- quod natura lenſile eft, verbi gratia , ne
&u prolis : reſpectù ſui, quatenùs eft crucietur quæſtioniſubdituin. Iambli.
hæcavis ſed reípe & u univerſi , quate cus libr demyſter. Agypt.paulo antemed .
mis eſtpars eius, excludit prolem per teftaturmultos prophetarum admoto
fe :Sic etiam innafcitur aviappetitus de. igoe non vri , vel fi urantur uſtionein
ponendi ova loco tutó, per accidens ra non ſentire, ut pecalia tormenta ulla , '
tione prolisconſervandà , ſed per ſe , i loquens de vatibus Gentilium , addenl
quia ovum amiat,utpartem ſui hinc & que id Geri Deo intus adfante qui ré-
aliæ fubnotiones fiuntanimantibus , fepellat ignem , illaque cætera heberet. "
cundum ſpecies quas recipiunt , rerum Quisilte Deus lamblici Magi , nifi caco
fibi ad hoc necellariarum . Vndè(inquit dæmón quifpiam Eurycles, quiiſti pro-
Fracaſtor :-) magna lapientia & provi- | phetæ ,niſi malefici ? Cenſuere Gentiles
dentia Dei OptimiMaximi videri po- | magico carinine aciem gladij Gic retun
téſt , qui univerſum tórum ordinaturus di,ut nec levivulnere cutem queat per
modum naturis omnibusdedit; quæ ! 'ſtringere: Nec deſum , quinorent , ad
neſcientes fines ;omnia tamen faciunt; i tollendam hanc fuperftitionem , fæpè'
per quæ fines conſequuntur; quos ipſe Deitir ráculo fammæ aquæ, ferarum ,
folus cognoſcit,ad quem modum dein . & fimilium fupplicioruin atrociffimo
ceps alia fiunt, quæ tam mirabilia no- rū vim ſuſpendiſſe , eaqueomnia mat-"
. bis videntur. Er quibus appareat eani, tyribus innoxia reddidiffe:cùm verò ſê
quæ in brutis apparet, prudentiam non curi velgladio fuiſſent addicti, ferri vim
eile, fed duntaxat inſtinctum quendam à Deo non coercitam ,ut nationes intel.
natüræ , & ordinis univerſità Deo præ- ligerentmiraculo ifta , non magiæ ad
ftiruti. Cui hæc non ſufficient; legat fcribenda. Sirne hoc verum , necne, es
And, Líbavij diſputat, de contemplatione quidem valdè addubito. Non proprer
, intellectus beftiarum , p. 2: fingular. locum B.Pauli ,quo quidam nituntur, is *
quam hiseditis primuni. eft ad febr. 11.V. 34. obturavertint ora leo
ſum nactus.
-nuni, exftitxcrunt imperum ignis , fund
verunt aliena gladij , ubi ficut de igne
& leonibus, fic de cic gladij id mira
culos
 232 DISQUISITIONVM MAGICARVM

culo adſcribitur . Hocinquam me non minimo vulnere fuit interemptus.Huc

movet: nam vera lcctio eſt iffigerunt, ut referendum quod de Scafio , fic fcribit
patet ex Græco contextu & Syriacaver auctorFornicarij.In territorio Bernenfium
fione: & loquitur Apoftolus de fau- primus auctor maleficiorum fuit quidam
Cis veteris Teſtamenti, quorum nul- Scafius dictus:qui publicè de hocgloriariau
lum legimusmiraculo ereptum , quod l debat:quod ,quandocunque vellet,ipſefeom
acies gladij fit retuſa, ſed quod miracu- nium fuorum in æmulorum oculis, velutmică
losè hoftium gladios effugerint, quidă , rem facerevaleret , & dilabi à manibus ini
pacis tempore , ut Helias: alij vero in micorum ſuorum lethalium : & ita capita
prælio,ut Samlon, Caleb,lolue, David, lium ſuorum inimicorum manibus.Sape, at
Machabæi, & c. fed movent me alia, dicitur, evafit ; ſed cum terminum ſuamali
Nam & meminide inuliere ſepties iđa tia Divina iuftitia facerevoluit ,tandem per
gladio ,ſed fruſtra; & Gentiles e iam illa hoftes ft:osin ſtuffaquadam prope feneſtram
cætera, licet falsò, tamen ad incantatio . quandam ſedereexplorabatur caute : quo in
nem referebaut. Legi duas alias huius loco, cum nullum deſibi infidiantibusfufpe
rei cauſas meliores , priorem , quia le- &um haberet , per feneftram gladiis ở haftis
Ctio gladijimpedita,potuiflet dolo carinopinate transfixus eft , & obfua facinors
nificis adſcribi: pofteriorem , quia gla- ibi mortuus miſerabiliter.] Hæc Niderius.
dius, eft prrcipuum & maximè legiti: Sic luos dæmon deludit. Tormento
mum ordinariumque iuſtiriæ ultricis rum ſævitiam quotidiè malefici in ecu
inſtrumentum . a Hodiè quidam impij leo eludunt , omnem enim cruciatum ,
milites ſe fore invulnerabiles putant , li vel riſu , vel ſomno , vel filentiofupe
arma certo ritu incantent, vel facrilego rant.Quo in genere ſtupenda elt narra
aulu crucifixi imaginem compungant, tio Charondæ , quandam fæmináquin
bve! comminuant aut confringant, ita quagenariam ſibi notam , ſiceluſille in
Condronchus lib.3 . de morb venefic. cap. fufonem laridi liquati toto corpore fa
12. vel fi ferant interulam lineam hor ctam , & omnium membrorum diram
rendis inſcriptam imaginibus, quan diſtractionem : execuleo tamen fubla
vocant infernicamiſiam : vel fi periapta tam omni ſenſu doloris vacuam , inte
quædam ferant varijs characteribus gram , & illæſam : niſi quod po ! lex pedis
magicis inſignita , aut orationes ; quas avulſus in quæſtione , redditusnon fit :
blafphemè admodum & mendaciter 1 cuius tamen illi iactura noxæ illi vel
tribinunt D.Lconi , vel Carolo Magno , | impedimento non fuerit ; quam omnia
inlignitasmagnis ( lic magiloquuntur ) tormenta eludentem , & pertinaciter
Dei nominibus. Novi ftudiofum iuris, l omnia negantem , eliſa in carceregula ,
nomine Quirinum , V. I. Baccalau Satan necavit , qui eam maleficijperie
reum : quicum tali membranula fretus nergumenam accuſarat. libro de Anti
audacter fe iurgijs & pugnis immicuil. chrifto revelato nota. I.
fet , fæpè ictus nunquam faucius : tandé Narravis mihi P. Bernardo Olive
Ron anno 1572.vel 1573. in fympofio rius, cum Societatis noftræ per Belgium
Provin

a vide loje. Anglez.in 2.q.dedemon.art.4. diffic s.dub.i. b Sprenger.in mal.p.2.701.c. 16 .

 LIBER II. QVÆST XXI.. 233

18
Provincialis,prope Samarobrinam An ofa liquefactis fumarunt fervida meme
no 1999. captam puellam ſtrigatricem , bris:
quæ nec pedum vftulationem fæviff: Mens inta ta manet,ſuperat, ridetque dola
mam , ncc flagravalidiſſima fentiebat; ris
donec Sacerdotis cuiuſdam monitu illi spectanti fimilis : feffoſque clamore mini
Agni benedicti ceream imaginem in ſtros
collum iniecere :tùm enim vilacriamu. Increpitat , dominoſque crucem clamore re
beri dæmonis præftigiofà ludibria de poſcit.
pulla, & illa vim doloris cæpit perſen Alij utuntur iunctionibus, & pharma
tiſcere. Vndè patet hanc indolentiam , cis naturalibus confectis ex opio , fola
quam agnoſcit etiam Toſtatus quaff. no , & fimilibus, quibushumores cur
354. in Genef.cap.13. non naſci ex ulla bancur, lopor alcus conciliatur , nervo
Phyfica caufa,fed opera dæmonis indu . rum origenes obſtruuntur , ſenſus ftu
ct. Certè unguentum illud lagarum , peſit, ſenſatio impeditur . Vim eam la
quoad tranſuectiones utuntur,ne con pidi Memphyti ex Ægypto tribuit
ſopiendiquidem naturalem vim habe Diofcorides. 6 Sed plerique nituntur
re docet Bartolo. Spineus de Strigibus pacto dæmoniaco, & periaptis ex oſcil
capit.31. Solent id caufarum ignari mi- lis , vel cineribus , autunguine infantu
raculo & innocentiæ tribuere: cum id lorum antè baptiſmum necatorú c vel
tamen.contingat, vel fingulari quodam deglutito apum rege ; d vel corpori alli .
corporis robore, & animi tolerantia, i gatis membranulis cum certo chara
quàm non rarò & Gentiles& Chriſtia: &terum genere ,aut etiam ſuſurrato mas
ni exhibuerunt a Unius adſcribam M. lo carmine, quorum omnium exempla
Attilij Regulitolerantiam ex Silio Ita- i luggerunt, qui de criminalibus iudicijs
licos
ſcripſere. e Similem dæmonis operatio
Non ignis ; cadenfque chalybs , non verbera nem cernere eſt ,in ftigmatum illa relle ,
paſsim ra ,quam diabolus imprimit ſtrigibus:
l &tibusinnumeris lacerum fcindentia cor. quæ fic ſenſu deftituitur,ut nec acus lo
puis giſſimæ figura dolorem minimum ad
Carnificeſvemanus penituſve infuſa me terat, neque fanguinem eliciat : de qua
dullis
fatis copioſe alij. Adſcribam Remegij
Peftis & in medio lucentes vulnere flam . verba: Cum Iſabella Pardea Spinalii pridie
ime Non . Maius 1588. ob ſortilegii crimen com
Cefavere : (ferum viſu dieture per artem prehenſa, urbis præfecto,partem corporis fic à
Savitieextenti, quantum tormenta iube- damone inſcriptam indicaffet , ſubiit ei in a
bant, nimum experiri , verumne id eſſet, quodde
Creperuutartes:atque omnis fanguine rup : huiuſmodi ſtuporeferebatur, Ergo iuſsit in
eam aciculam penitiſsime infigi atque incul
Ff cari.
a Fulgof.1.8.Exempla cu Ignatius1.8.c.4.06. iidem ambo l.3.c.3. bls.c.115 . c Sprengerp.
3.14.do 15. do nos infr.l.3 p.1.9.6. & li.Exorciſmor. Avenioni excufus, c Hippol.in tirul. de quajt.
Parif.de PuteodeSyndia ride tortura.ilterzo Grillan ,de Tortura qu.4.Damhonder.prax. crim .
CAP: 73 .
 144 DISOVISITIONVM MAGICARVM

bari. Quod cã in ſatismagna hominum fre- f tenet , illud gemini carbonis ſignum it
quentia iffet factum , & incruentum omninò | Allobrogis fæminæ pedibus ftigma
Pulnus apparuit, & nullum ſaga doloris vel | fuifle, narrationein poftea dabo lib 3.vel
minimi indicium afpicientibusdedit.Rurſus. s.ex Gerſone. Solenthuiusfigni variæ el
3. Calen .Nou .1590 Brundufij Claudia Bo fe figuræ ,veſtigij leporini,nanusbufo
garta ,tormentis iã exhibenda,cute,ut moris " nie,catellinigri; quale ſignum viſeba
eft detonfafuerat,ob id cicatricem in fumma tur in tergo lo. de Vaulx Stabulenfis,in
fronte nuda oftendebat. Sufpicatus igirur quo illead lingulare Petr.Orarus,Quæ .
Queſitor ,quod verèerat ,fc.impreſsi à demonitor negotij,obfervavit , fi acu vel gra
ne unguis veſtigium quod ante capillis regere phio profundiùs adacto perforares,
tur . In id iubet aciculă altiſsime infigi: quod nullum doloris fenſum reus percipie
cum egiffet fa£tum , nec illa doloris ullo ſenſu bat, nec quidquam quærebatur: li verò
affici ,necvulnus vel tantillă cruoremanare à tergo,ita ut videreipſe nequirer,emi
viſum eft. Perftitit tamen negare , ac dicere ,
nus figno illius catelli minareris digito
eum olim ex iactu lapidis torporem effe obdit-
crecto, tanquam li acriter torqueretur,
Etuin . Sed poftmodum tormentis admota, no ? reum fubitò torqueri folitum . huius
tantum agnovit id ſibi à demone inflictum rei caufam phyſicam non invenio , mo
fuiffe : fed & plurimaalia , quæ indigniſsimè į ralein hanc fulpicor , contemptu indo
ab eo paſa fuerat,enumeravit:Noviſsime 18 luiſſe dæmonem ſuperbillimum , & fic
Calend.Iul.1561. Effæi,quipagus ab hac urbe irritatum ſæviſte in mancipij ſui cruc
milliario abeſt, cum hoc lociDynaſta preſens ciarum .
in Mugeta ſortilegij rea lectorem periclitari Cæterum illis Narcoticis pharmacis
iußiſſet, ac is illam idcircò nudam ftatuiffet, f poffet eriam fomnus valdè diururnus
inveſtigaturus ficutiteffaram illam invenis i conciliari: ut fuit fomnus illius ruftici
ret, tandem in finiftrofemoremacula verru- qui in Germania forum Autumnum
ca inſtar apparuit, in quam cum ferrumi ,vet & liyemem dormiendo fuit emenlus
quantum poterat, adegiffet: nec à Mugeta | a & qui in Apaturiorum ſolemnitate
vocem , nec ab ipſo vulnere ſanguinisguttam ebrij , per multos dies obdormierunt;
ullam elicere , atque exprimere potuit , cum teſte Eudæmo : & Epimenidis Creren
Turſus locum macula proximum leviter etià i lis, qui cum quærens ovem meridia
vulneraſſet, ingentem ea ex dolore clamorem no æftu fpeluncam ingreffus, copo .
edidit ;largus cruor ſeſeinde eff dit. Sic Re : re gravi victus . LXXVI . iuxta Pau
mig.lib.1.cap.s. Claud. Charondas lib. I faniam , vel XLVII. iuxta Eudæmum
iam laudato,nota k. fcribit ſtigmafamo- paulò pauciores , fecundum alios ,
fæ illius lagæ , cui nomen Bayarrone ,in quievit annos , experrectuſque por
humero finiftro valdè latens, & imper- ftca , ratus ſe parum indulgde fomno
fecillimè delineatum denarij' camen pergebátoviculam quærere , forte hoc
magnitudine, quaſia centro ductis fila- rum quietis caufæ naturales fuere : erai
mentis ad peripheriam ', prorſus omnis de Epimenide , poritùs adfcriberem dæ
expers ſenſus fuiſſe . Sufpitio eciam me moni. De Sardoum femideorum
fomno
a Lilius Girald.Dialog.4.de hift. Poetó.
 · LIBRI 1. QVÆST. XXI. 235
Lomno fabula fuit. nam hi revera erant | ſus , illo calor naturalis uteretur , pro
, totus humor
& dormire , & excitati a Quidam eriam tur. Idem futurum fi ex fumma cerebri

lomnus tain longus,aliquando per mi- humectatione materia quædam fubti

-
raculum ,verum à Deo immiſſus,ut ſep- lis & pituitofa à capite in corpus del
tem Dormientum ſanctorum apud cenderit atque interea corpori in ali
Laur. Surium , & aliorum quinquea. mentum celerit. Tunc enim quicquid

à
pud Paulum Diaconum . corpore expiraretur vel difflueret,
Vltimum erat de inedia perferenda continuò ab hoc humore in alimen
de quo non eft dubitandum , poſle dia tuin converſo reſtitueretur , nec cibus
bolum efficere , ut quis menſium mul. homini opus foret , donec hic humor
torum ferat inediam.poteft enim id na - penitus conſumeretur. Hanc inediæ
turaliter contingere.nam & Indos'me- diuturnæ caufam fuiffe cenluerim , &
morant herbæ Coca ore geſtatæ bene- Imbibeliæ ( ut loquitur Plautus) in illa
ficio famem repellere. Petr. Chieza p. Rogerij Bacconi Anglicana puella,quá
1.hiftor. Peruf. cap.96. & Auguſtin.Za dicit viginti annis nihil comediſle: & in
care libr .1.hift.Perua.cap. 8. & Matchio - Gallo facerdore , qui tempore Nicolai.
lus ep . Nuncupatur Diofcoridis. ita fcribit, V. Pontificis biennio toto cibis potuq ;
Serbe Scythicam herbam circa Boetiam abſtemius fuit:& in puellaSpirenfi,quæ
crefeentem adinvenere, guſtatu quidem pre- Ferdinandı Imper.iuſſu veritatis explo
Julcew , cuiusmagnaquidem commendatio: randæ gratia per multos medicos anno
quod in ore cam habentes , famem fitimque 1540.alfervata, obſervatağne,licex gra.
nonſentians. Idem -praſtatapud eoſdem Hip- vi morbo ieiuna perſtiterar, iam ultra
pice dicta.quod equis quoque eunde effectum quadriennium , corpore interca bene
prabeat.Traduneque bis verbisscyth.isetiam forti;ſano , nec ulla macie tentato , ſed
duodenos dies durare in fame, á fiti.] & ſcabie tantum phlegmatica corpus ob
Gemma bi multorú apporum agnoſcit i fitâ:frequens interea lachrymabatur, &
naturalem inediam. Hippocrates verò confuetas narium auriumq; ſordes ha
libr. de carnibus negans ultra ſeptimum | bebat , & fomno fatis longo quiero que
diem famein naturaliterprorogari pol. j utebatur , nihil tamen , neque perſe
ſe, de ijs intelligendus eſt, quibus ven dem , neque per loca muliebria, fecium
triculus, & ieinnum inteſtinum humo- urinæve excernebat. de hac multa di
rechiloſo vacant, in quem calor natu- ) ſputarunt ex Italis Simon Portius, b &
ralis poffit agere: tùm enim fieri ſolet, ex Germanis oculatus teſtis, unus ex
ut illud inteſtinum interea concreſcat, medicis obſervatoribus puelle Ge
atque ita hominesemoriantur. Verùùm *? rard.Bucoldianus.d Si hæc heriqueunt
fi vel à morbo præcedente , vel alia ex naturaliter , cur nequeat perficere, P
cauſa fit in corpore refiduus humore nurgus ille Davus,diabolus, cadem in
Aegmaticus crudus,lentusatque viſco - duſtria, qua pravas corpori alias afte
Ff : Etia .

vide debis Alex. Aphrodiſ. Simphin 4. Phyſ. b 11.Coſmocri.cobo clib. de puella Ger
man, d Epift.bac de re excuſe Moguntie anno 1S 40,
 236 DISQUISI MAGICAR
TIONVM VM
ctiones immittit ? de Arabia puella id | naturalem ex medicis huius ſæculi fate
oſtendam libr. 6. cap.2.feitiz. quaft. 3. ex cur Coſmocrit. I. Gemma.Factos ex mulie.
B. Proſpero. Sedulò tamen cavendum ribus viros multos legimus Hippocrates li
ne lanctorum hominum naturam ex bro fexto Epidem p.8.lcribit AbderisPba
cedentia ieiunia in hanc claffem referatulam uxorem Pithæi , partui vicinam ,
mus , ut D. Mariæ Ægyptiacæ, D. Ca. miſſo in exilium marito,aliquot mendi
tharinæ Senenf. SS . Lutgardis, Mariæ | bus ceffante Huxu menſtruorum ; cun
<

Oigniacenſis,Chriſtinæ mirabilis ,apud ctis in membris magnos perpellam do

Surium . Simonis Stockij , quem in Car.
melo ſex annis Deipara cæleſti manna
pavit, apud Monaldum Roſarium , & Ro-
landum Bouchiarium in eius vita. Deuse-
nim tum qui creavit cos virtute fua (-
ne corporali fuftentat cibo . vide de his
quadam apud Picum Mirandul. libro tertio
de Prenot. capite quinto. Impius autem
eſt Rogerius Baconius , omnia hæc
ſtellarum influentijsadſcribens. cur , li , eft fabuloſum . Invenimus in Annalibus P.
hoc ita eſt, uni dumtaxat , & non alteri
quoque vim hanc tolerandæ inediæ
Stella iftæ , in communeinfluxum fuum
demittentes largiunturran ,quod folius
huius corpus ita diſpoſitum : ſed quæ
hæc diſpoſitio ſola influxuipervia ? quæ
hæc in alijs tanta vis & obftinatio ad
excludendum ? ſed fat iam nugis Baconi
refellendis operæ alibi pofitum
pofitum àà no ..
bis. De hac prolixa inedia, quædam et
iam Lilius Giraldus Dialogiſmo 17. ha-
bes in Grutheri thefauro Critico , tomo
fecundo.
QVÆSTIO XXII.
An magicis artibus opera demonum ſexus
mutari queat ?
-
lores , corporis habitu in virum muta
tam :Nam corpus ei virile factum ,puude
avspát, hiſpidam totá factam , barbam
emiſille, & vocem aſperiorem redditā :
idemque apud Chalios accidiſſe Ana
miffiæ uxori Gorgippi, T.Livius lib.42.
de Spoletana muliere idem refert , Belli
Punici 11.temporePlin.lib.7.capite quar
to.Ex fæminis ( inquit)mutariin mares,non
Licinio Craſso, C.Caſsio Longine Coll. Caſsie
ni puerum factum ex virgine ſub parentibus,
iuffuque aufpicum deportatum in inſulam
deſertam .Licinius Murianusprodidit viſum
à ſe Argis Areſcontem , cui nemen Arefcufa
fuiſſet ,nupfiſſe etiam ,mox barbam & virilis
tatem proveniffe, uxoremque duxiſſe. Eiufdës
fortis c Smyrna puerum à fe vifum . Ipfe in
Africa vidimatatum in inarem nuptiaruni
die L Cofitium civem Tiſdritanum ,vivebar
quecum proderem .] hæc ille A.Gellius li
bro nono.noct.capite quarto. Libitum tamen
eft (inquit ) in loco hoc miracıılorum notare
id etiam ,quod Plinius Secundus , vir in tem
poribus ætatis fua,ingenii dignitatiſquegra.
ria,auctoritate magna præditus,non audiſſe
neque legiffe , fed fcire ſeſe atque vidiffe in lib.
Nat.Hift.vini ſcripſit, qua infra pofuiipſius

ſunt, ex eo libro fumpta : qua profecto fa

ciunt , ut neque refpuenda , neque ridenda ſit
ne( de qua iam dictum ) led de ip- | notiſsima illa veterum poetarum de Cænide
ſa ſexus virilis in fæmineum , aut fæmi- d Caneo cantilena .]
nei'in yulem commutatione , quam Hæc Gellius ſúbdens (uperiora illa

Plinij
 LIBER II . QVÆST. XXII. 237

Plinii verba. Quibus verbis quod di- | natuin foras prodiit virile membrum :
cit, miraculofum hoc, voce uſus eſt latè ficque ex puella , fubitò adoleſcens
fumpta pro eo quod rarum & admi- ephebus apparuit cum ſexu veſtitum
randum , deCæneo & Tireſia legen- | virilem , nomen quoque affumpfit Ma
in
dus Ovidius in Metam . quid opus fanuelis Pacheci, navim conſcendit ,
bulis, ubi ſuppetunt hiſtoriæ ? D.An- ! Indiam profectus rebus fortiter geſtis,
guft. ultim.cap.lib.z. de Civit. Dei. me ftrenuimilitis exiſtimationem , opel
moratex Gentilium ſcriptis, & mulie- que magnas comparavit. in patriam
reshomines, & gallinas in maſculinum rediens, uxorem nobilem duxit. deli
ſexum fuiſſe converſas , de avibus mox | beris mentionem fubdit Amatus nul
idem ex Auſonio confirmabo : de ho lam : ſed ait,illum imberbem perman
minibus pergamus allerere. Ad tem - fille , facie in fæmineam declinante:
pora propinquiora nobis venio. Ico quæ funt indicia non perfectæ virilita

le a

dam annis quatuordecim nuptam in
virum migraſle: & aliam , cui nomen
Emilia, nuptam Antonio Spenſæ
civi
Ebulano poft annum nuptiaram XII .
in virum mutatam foluto matrimonignè habebatur : pertælam malæ tra
nio ,uxoré duxiffe & liberos procreal-
fe,addic idem , aliam foeminam , cum
marito filium unum peperille , fubitò
exorta virilitate , marito iam non fæ
& fidei pleno accepifle: non proculab
urbe Beneventana Hiſpaniæ , uxorem
ruſticicujufdam fortunæ mediæ , quæ
quod ſterilis eflet, minus à marito be
ctationis , quadam nocte autugille
lumpro ueſtitu famuli domeſtici : fic
ornata, virumque mentita variis in lo
cis opera fervilivitam ſuſtentavit: poſt 4

minam relicto , alteram duxiffe,è qua aliquod tempus , fivequod calor in ea

liberosgenuerit.nonnulla de pluribus naturalis tam efficax foret , fivè quod
confimilia narravit Cocceius Sabelli .. imaginatio , nata & confirmata conti
cus a : quibus omiſlisduo ponam quæ nuo habitu & miniſterio virili, eam ef
noſtris temporibusHiſpania dedit , & ficacitatem nacta fit: certè ipſa le in vi
conſcripta fuere fideliffimè ab Ant. rum mutatam deprehendit . ftatuit er
Torquemada b patrio idiomate, Ama gò,quæ diu fuerat uxor, maritumage.
tus Luſitanus & auctor eſt in oppido re.fæminam libi matrimonio copulat.
Ezgueyra Luſitaniæ , diſtante à Co- diu res laruit illo nó audente cuiquam
nymbrica novem leucis , vixiſſe quen- rem narrare : donec quidam , ei prius
dam virum Nobilem ,cuifilia cratvo- optimè notus cernens tam fimilem efic
cata Maria Pacheco s quæ cum eius facie uxori profugæ ruſtici illius , in
jam ætatis eſſe inciperet ,qua fæminis terrogavit num forte frater eller talis
menſtruiHuores inchoantur , locoli- mulieris. huic rem omnem , uti conti
quidihomoris, erupit ei èlocis ( frin | gerat, narravit. Sicres in lucem venit.
tus abfconditum latuerat, ) vel aliter Fulgofus ſcribit ſequentia di Neapoli
Ff 3 regnant
2. Sabelli.l.9.Exemplor.b Diel..c Centu.z.curat.39 dl.1.Exem.cap.6 .
 DISQVISITIONVM MAGICARVM
regnante Ferdinando primo, cum Ludovi men duxiſſe nunquam . Ille hoc ve
cus Guarna Salernitanus civis , quinquehementi imaginationi tribuit : fed ad
filias ſuſcepiſſet , quarum natu maioribus do corporis conftitutionem eò ver
duabusalteri Franciſca , Carola alterierat gentem. Auctor Antimnologii feribit,
komen , pofteaquam ad quintumdecimum fibi viſum Aufcis in Vaſconiæ virum plur
annum pervenerunt ," ambabus genitalia quam ſexagenarium , canum fortem , &
membra in marium morem eruperunt:mu- hirſutum qui ad annum decimumquintum
tatoque babiru , pro maribus habiti funr. ante puella fuerat, tandem tamen ex ca
Franciſcus & Carolus nuncupati. ltem ſu ruptis tenuibus ligamentis, pudenda eru
Ebili, fub eodem rege puella , quæ iam qua- piſſe, fexumque mutaſſe, cum ei nunquam
tuor annos viro promiſſa ſponſa habuerat antea menſes fluxiſſent.ita Laurentius lib .
nomen :qua nocte primum viro tradita cum 7. hift. Anat. quæſt. 8. Et oſtendune
eo cubuit,fivè ex confrıcatione,fivè ob aliam medici Galenus lib.de uſu partiam, &
caufam ,quæ ignota fit,effractis membranis, lib. de anatomicis adminiftrationibus,
que utmulier videretur cfficiebant , Firilia Ægineta, Avicenna , Raſis, & reliqui
membra prolierunt : domumque reverſain non obſcuranı effe rationem , qua id
judicio deteni repetivit, in virorum numero natura det effe & um : conari ſemper
poftea habita. ] Hæc præmiſi minus ut eam , id quod perfectius :-mulierem
incredibilis videarur Phlegëtontis ia eſſe quali monſtrum virum quen
narratio . Virgo quadam ( inquit) Smyr- dam imperfectuni , menftruis re
na nata Philoris nomine cum inatura viro tentis diutius , fieri vocem robuftio
nupium tradita effet à parentibus, inaſculi rem , cutem pilo.veftri, reliquum cora
no enato 17vabru in virim abiit. Quin a poris habitum roborari : nec aliud ad
Laodiiza, qui in syria , mulier Aeteta 19- , Metamorphoum hanc deelle ,
mine , etiamnum cum marito degens, co è ut, quæ funt intus vafa ſeminaria, foris
fæmina vir exiftit, cui nomen Aetetus, pram appareant: & id , quodmyrtos,nym
ſide Athenis M.icrino, RomaC.L. Lamia pha,z.hyscopie xe íródexpheç dicirur, & lt
& Aeliano vetere. ] & addit Phlegon , maelitis Abatbara íivè Atbandar : ſuma
Hadriani libertus , fe hanc vidiſſe.Mi- pro incremento , & pingui velami
chael Montanus lib. 1. Experimentorum ne, cuiinvolvitur, effracto , protru
cap . 22. teſtatur ſuo tempore Vitriaci datur in penem , cui perſimilis , fed
fuiſſe puellam nomine Mariam , quæ | involuta prius fuerat . expelli autein
cum ſaltaret violentiùs , fubitò virili caloris naturalis urgentis impetu . Sic
bus erumpentibus,in vicum mutata fit: illi : nihi tamen vehemens adhuc fua
hos ex fæminis
& ab Epiſcopo Suellioneali confirma- ! ( picio eft , non tain
tionis ſacramento mutato nomine , ita viros factos , ut fæminæ deferint
Germanus vocari cceperit. Eiuspoftea eſſe, quam ad fæemineum fexum ,mala
inento barbam advatam , diu vixiffe ad culinum acceflille, lit androgini efficca
decrepitam ufque ætatem , uxorem ta. rétur, ſexu tamen hoc pofteriore præ
valente,

a lib . de Mirabilib.don longen .

 ? 'LIBER II. QVÆST: XX1

palonte;& ideò pro viris habicas. Cum quàm maris intendi generationem , &
hæc antè multos annos fcriplillem , fæminam naturæ erratum ac prola
incidi hoc anno 1606. in Hiftoriam plionem dicere , id'philoſopho indi
Anatomicam Andr. Laurentis opus gnum elle:Omnis liquidem rerum na
accuratum , & gavil:is ſum valdè, i- turalium perfectio,ex fine petenda eſt
dem quod mihi doctiflimo medico vi at fæminam ira formari nece arium
fumi dift.quæft.7. ubi diligenter oſten- fuit , alioqui non poſſet ſpecies huma
dit commune illud diftum medico na confervari Sanè eain dicunt fæmi:
rum , de inverſo viro in muliere lati nam elle monftrum , mihi ſemper viſi
tante, fallum effe , & utriuſque ſexuis non fatis honorificè de primæ mulier
genitalia non licu modo, fed etiam nu . ris creatione loqui . Ideò dicendum ,
meros forma, & ſtructura prorſus dif Naturam ſemper quod perfe & ius eſt
ferre. Et quoad hanc converfionem intendere , non quia Comper virum gi
addir : Sanè portentoſum hoc iudico, cognere intendit , ſed quia cum virum
vix credibile. Quod fi aliquando contingat, intendit, intendit perfectiſlimum git
verifimile eft in illis utriufque fexus adeffegnere;cum fæminam , hanc quoque
genitalia : prima quidem atate ob caloris conatur perfectiſsimain . Sed tamen fi
imbecillitatem laténtia , que tandem per illud natura potuit , quottotalferunt
caloristtidufius emicatus, & effulgeſcen- auctores, putarim , Deo permittente,
Has erumpant. Aut exiſtimandumeft :mu- caulis itaturalibus frecum , etiam poſle
lieres effe.quaſdam , à primoortu calidißi- vaferrimum illum . Sanè lubensed re
mas, Gita à natura conformatas, uten - rulerini, ficta illa miracula , quæ Diis
rúm clyforis mentula- formam referens, fallis tribuunt Gentiles. Phlegón de
ita promineat; ut quiapennis inftar diſten- Lapitha Cæneo ¡ dem narraf quod O.
ditur , moxque flatcefcit , virilem pria ' vidius de pluribus ſcribit Anton . Li.
pum mentiatur,ú rudioribus imponat.Sed | beralis ex libro fecundo Alteratorum Ni.
& ſapè falluntur obftetrices ob vitiatam , candri: Hypermneſtiam vend : cam pro
genitalium conformationem , penis fcilicet, muliere inveniffe pretium : poſtea in
brevioris, & penitius tanquam in rima-re- virum mutatàni dono Deorum.Sipro,
conditi, tefliumquelutitantium , ut fexum etam Creteníem factam virum , cum
pix poſsint internofare. Scribit Pineus , Minervain vidiffet lavantem . Galatex
Lutetiæ anno 1577: in vico S. Dionyſii filiam fallo vocatam Leucippain , quæ
mulierem noitu peperiffe filium , - qui- fe- } Leucippe dicenda erat' , fexu inutato
Amanter ob virium imbecillitatem bapti- lappolitum nomen meruiſſe; benefi
catusfuit' , pro filia , esloannavocata: cio Laronæ Phæſtiæ concl . 2. Impof.
eam paucispoſt-diebus pro filiomater primüiifibile crediderim natura da demoni de '
deinde & reliquiagnoverunt,non fine ma- viro fæminam facere , qui conatus ir
gna admirationes & loannem nominarunt: ritus Neroni Magiæ addictiſſimo in
Facile ergo eft rudiori plebeculæ imponere Sporo fuit. Hic opus eſtinimià retra-
Sic Laureutius: quietiam lib . 8. qu . u . ctione partium perfectarum , in locos .
docet donatura non minus feminæ. I fæmincos. Necaſ.juny offum ,quo fic:
naturex
 240 DISQVISITIONVM MAGICARVM

natura modo degeneret.Scio de Tyre- / ætate , vires refumat & habitum nito
fa præter fabulas , etiam Phlegontem remque iuvenilein , mutentur cani in
id narralle a & Anton.Liberalem fatis colorem meliorem , frigus in teporem ,
ambiguè loqui de Suproeta: ut vix (cias | torporin agilitatem , cæteraque corpus
ex quo in quem lexum demigravit. recipiat, quæ fenium abſtulerat; deque
Autonii quoque epigram.c.lib.r.li to mala ( quod ait quidam )merces fiat bo
rum diligenter legas, animadvertes de na ; non equidem audeo definice V.
vicili fexu in fæmineum degenerante Dæmon pollit, fi Deuspermittat ?Non
locutum ,his verbis :
mihi planè de nihilo videtur , quod
ræmnineam in ſpeciem convertit mafculus poetæ memorant, & de arietein agnú,
ales, deBacchi nutricibus reiuveneſcentibus
Paraque de pavoconſtitit ante oculos: ſcripſit Æſchylus, de laſone à Medai
Necfatisantiquum , quod Campano in Be- recoco,ſcribunt Pherecydes, Simoni
nevento.
des , & Lycophron,deque ipſo Iafonts
Vnus epbeborum virgo repentè
, fuit.
& i patre Alone Græcus auctor Redituú,,
Ait expuello puellam , & ex pavo & Latinus transformationum poeta
pavani fa ftam . Sed non credo ,velſal- Naſo . In quibus tamen illa narratio
tem credo zgerrimè : dixerim potiùs perfpicuè falla, & naturæ repugnans
utrumque eis fexum infuifle , occulta- omni edu & to per vulnus ſanguine, &
tum unum , manifeſtatúm alterum , novo ſuffecto id contigiſſe. Sic enim ſe
quod ad leporem etiam refero , & ad quatur priusmortuum , & poftea ſuſci
hyænam ,de qua canit, Ovid. tatum viventis corpus : quod ſoli Om
Alternare vires,& quæ modofæmina tergo, nipotentiæ Dei reſervatum , Cætera
Paſſa marem , nunc efe marem miremur fortaſſis contingere potuerunt, quæ cee
by &nam . cinit , b potato lucco ſalutari.
Sane illam utroque ſexu præditam Pli Barba comaque
nius tradidit lib.8.ni tallor,
Canitie pofita nigrum rapuere colorem ,
QV ÆSTIO XXIII. Pulſa fugie macies , abeunt pallorque fi
tuſque,
An poſsit dæmonſeni inventam Adiectoque caveſupplentur corpore ruges
reddere?
Membraque luxuriant. Aeſon miratur ,
T qui ſenex eſt , non fuerit & olim
delierit elle juvenis ; vel ne, Ante quaterdenos hanc ſe reminiſcitur at
UI quain decurrit ætatem ton nos
decurrerit , id nulla vi vel poteſtate Fatentur omnes, neque id ſine perf
perficiatur. Quis enim quod factum , | dia negari poteſt, iuventam aquilæ re.
maxinè ſucceſſiva elaplum actio . novari teftatur Hymnographus divi
neid reddat infectum ? Verum ut, nus b : Renovabitur ut aquila iuventus tut
qui defecta iam & decrepita curvatur renovari fatentur omncs, licet quo id
modo
al.2.de mirabilib.qua de re luftin . ad Queft. orthodox, Lucianus l. deaftrolog.de Didym in
odyf. b Ovid.7.Metam . Pfal.102.0.5.
 LIBER II. QVÆST. XXIII. 240
modo contingat , a noſtris & He- Caſtella quoque Rioia alteri cuidam
bræis non conveniat. b Eodem perti- viro ſimilem obtigiſſe fortem , idque
nec illud Iſaiæ : Qui autem fperant in vulgi fama notiffimum fuille , & ab
Domino , mutabunt fortitudinem , afſu Ammira Caftellæ ſedulò exploratum ,
mentpennas, ficut aquile. Præſtat idem Monuedrum regni Valentini oppi
vilibus & abjectis natura ſerpentibus ! dúeſt ( olim Saguntus)hic le vivo icri.
( quod omnes fatentur ) uc cam tenui į bit Valeſcus Tarentalius, ffuiſſe mo
illa ſua liberide ſenectutein exuant, & nialium Abbatiſſam ;cui jam Glicernio,
induantjuventutem : cur homini om ſubito menſtruis fluoribus renovatis ,
nem hujus beneficii (pem Hebe no dentes renati , comæ denigratz , rugă
verca præfciderit? fcilicet, abſumpta & ſulci cutis adæquati, mammæ pon
vis omnis per afini bajuli impruden- dulæ atque pannolæ ad inftar virgun .
tiam ; quipharmacum adeò ſalutare, à culæ ſororiarunt: fic denique fe vultu,
Jove millum hominibus, ſerpenti per . | facie, totoque corporis habitu juven
militebibendum.c Cur naturalia quæculam exhibuiſſe, ut rei novitate per
dam remedia nequeant inveniri tan . cuſſa, præ verecundia , ſe cunctorum
tæ efficaciæ multa ſanè latencnondum oculis fubtrahere niteretur.Quid mul .
inventa ,quàm hominibus ignota, tàm ta Luſitanicæ hiſtoricæ recentiores
dæmonibus cognita : Humidum radi- ſcriptores, fidei probatiſſimæ, gcom
cale reſtaurari, nativa illa nimia ſene nemorant longa narratione & certa
Autis ariditas temperari , corrupto cuidam Indo Nobili ,annorum quibus
ſuccus melior ſuffici,cæteraque deper- vixit trecentorum & quadraginta ſpa
dira, & ad hanc commutationem re cio, juventæ forem ter exaruiſſe, & ter
quiſita,luppleriad tempus,naturæ legi refloruiſſe. Nec deſunt, qui in codem
nihil repugnar. Sed nec impollibile,ca- orbe novo quandam inſulam reper .
pillorum colorem mutari ;cùm & cor tam teſtentur: b Bonicani nomine ; in
vos candidos vilos multi tradiderint. qua fons ſcaturiat , cujus aqua , vino
d Denique metamorphoſim , quam preciofior , pota (enium cum juventa
nunc defendimus ,confirmant nó pau commutet : quamvis de ſimili in Lu
ci locupletes teſtes. Duo legas exemn caya fonte narrationem ortam ex re
pla apud Torquemadam , e Anno 1531 , gionis ſitu ſalubriore non immeritò
Tarenti fuiffe centenarium ſenem ca- | conjiciae Petr. Chiezap.z.hiſt. Peru.cap.
pularem ,qui pilis , cute, unguibus & ( - 41.verum five in Bonica , live in Lu
tu atque ſquallore ætatis decidenti- caya, ſive utrobique talis fons manat ,
bus , & in melioris ætatis omnia muta facile video , quam hæc nonnullis in
tis , de ſene juvenis prodierit, & quin- credibilia videantur : fed illi cogitent:
quaginta poft annis ſuper vixerit. In huiuſmodi narrationibus, à quibus re
Gg ae
a D. Aug.ib.don R Suhadie ibi b c.40.ve-ult . c lege Pierium l 24.Hierogly. d Herodo,la
4 - go Heraclidesin Politiis. e Dialo.2 Horii floridi. f 1.6 . Philonii c.12. g Ferdin. Caftannede .
li lib.8.Pet.Maffeiushift ,Indica lib.ii. pojí Cardanum Langius epiftomedic ,79.
 242 DISQVISITIONVM MAGICARVM

&tæ Philofophiæ ratio non abhorreat, / ſe: fed tantum ,adeò magnæ mulcitudi
quia ipſe mbil tale videris,fidem detra nis gubernationi fenio
fieri imparem
here;ſingularis eſſe proterviæ & impu . ! feſe, ac minus idoneum Argumentum
dentiæ qui verò quid ubi geftum fue- illud ex numeris defumptum , mirè
tit, vel non fuerit, id de lua duntaxat placuit Franc. Valeſio , dadeò ut fufiffi
opinione aur aſſentione decernunt, in mè illud proſequendum libiexiſtima
faniæ affidere . rit: revera tamen frivolum eft, ac nul.
Inſtęc quis ex adverſo , certam hu lias momenti . Nihil enim ex numeris
manæ vitæ periodum à Deo præfixam : in humanam complexionem poteſt in
hanc naturaliter non poſſe prorogari Auere ; nec vita noſtra à numeris ; fed à
altra annum faltem CXX . ut proba. caufis naturalibus primis ſecundiſque:
tur Dei verbis: a Eruntque dies hominum depender.
centum viginti annorum . Ideoque Mo Fortius urget aliud argumentum
ſen dixiſſe , b centum viginti annorum huiufmodi. Vita humana humido pax

fum hodie : non poffüm ultra ingredi de -turali conſervatur, iſtud ſemper annis:
gredi. Confirmariid ratione numeri vitæ confumitur , ipfa etiam atteritur:
ca , quia numerum hunc conficiunt alimenti nutritione , quia agendo re
tres quadragenarii , hoc eſt , qua- patitur: nec alimenti nutritio tantum
ternarius denariorum triplicatus , & poteſt reparere , quantum fenio depe-
fic totum cum toto coaleſcens omnem rit , experitorum fententia medico
abſumit perfectionem , ternarium rum . e Neceſſe igitur fit , mox à ſtatus
nempe, quaterdenarium & denarium . ætatis humidum illud , quod totum có
Hoc argumenrum facile diluitur, quia fumiincipit ,refici,& primogeniam in
à Deo præſtituta non omnibus homindividuitemperaturum , illa quæ vete
nibus una eademque , fed fua caique raſcebat abolita , reſtaurari. Quod lur
peculiaris vitæ periodus: & his quidem benter illisconcedimus. Sed inquiunt,
fpacium vitæ ipla hac Metamorphoſis i id nec arte : nec natura' perfici poſle;
fic extenſum ,. hanc non poſſo natura medici ſentiunt: fquibus Refpondeo , lie
liter prorogari', nifi Deo permitten- cermedicis ratio humidú radicalo re
te. Si permittat,poſſe ultra annos etiam įſtaurandi hactenus fortè manlerit ig
centum viginti , quos conftat multos nora:non inde fequi;illādæmoni quo
fuperaſſe. Verba autem illa Dei, non que ignorani eſſe aur impoffibilem ;
deomnis ævi hominibus prolata fue quod'Ğ illam novit ;cur nequeat, Deo
re , ſed tantum de tunc fuperftitibus, permittente, in praxim deducere, &
quibus hic terminus pænitentiæ an hac uti ſcientia ? Vrgebis fortè , poflet
te diluvium futurum datus. Nec Mo igitur hominem perpetuò in vita tue
ſes ille aſſerit ultra ſe vivere non pofri , & ſic quaG immortalem roddere ;
quod

a Genef.6.verf.3i 6 Deur.zi. verfic . Sic: Onkelus Hieron . Chrys, indiv.3 D

Aug.l.1'5.de ciu. Dei c.24 quorum ſentent. verior, quam Philonis, Ibſephi de fequacium . d de
facra Phi jghia cap.7. e vide Fran Valefium diloco: fGaleni l. demaraſmo.Lang:epift.me
icin 794
 LIBER II. QVÆST. XXIV . 243

quodja & tabat ventoſus ille Ægyptius peccatum retinuit , ut patet ex Genelo
contra quein Galenus ſcripſit: Verum | 3.verf. 22. ubi Deus paradiſum munit,
occurro ; conſequentiamớ; iſtam per ne Adam cum iterum ingrediatur , &
nego,poteftvitam in multos annos ex-
tendere: poteft ergò in æternum exter
dere. Quamvis enim longævus homo,
mortalis manet , ut futurus erat etiam
antè peccatum : led quemadmodum
tunc lola Dei voluntate ( iuxta quorú
dam ſententiam ) mortem effugillet;ita
etiam in argumenti caſu , G Deus dæ
moni permitteret femper humidum
radicale reſtaurare ,homo iſte tunc non
moreretur,quia tunc eum Deus neceſ-
frate moriendi per talemdiſpenſatio-
nem eximeret . Deindè li peculiarem
difpenfarionem hanc tollas, dico;quia
hoc Deus non videtur permiſſurus un .
quam ; tandem poft aliquot centena
rios annorum , naturalis visita in ho
mine deperiret & fatiſceret ut nulla
remedia naturalia,quibusdæmon ute
retur,ad reſtaurarionem tandem pror .
fus collabeſcentis corporeæ molis , &
naturæ quali proſtratæ , ſint ſuffectura .
Sed hoc nonniſipoſt diuturnum valdè
tempus contingeret; ideò nihil pugnāt
ifta cum iis, quæ dixi de prolonganda,
non deæternanda vita . Vtautem vi
deatis huius conſequentiæ vitium ,co
gitate arborem illam vitæ , live ut He.
bræi yocant lignum vitarum , & quod vi :
tam in fore juventutis producerer elu
fuo in tempus multarum nunc vita
annoruin inilla,hanc illi vim fuiſſe na- | getativam , & etiam circa ſenſitivam ,
turalem , meritò dixerunt graviſſimi
fcriptores , b quia illam poč hominis
de ligno vitæ ſumens, viveret in æter
num . Attamen iidem Doctores docue.
runt ,non propterca hancarborem po
raiſſe hominem ſemper à morte præ
fervare .
Hæc dicta duntaxat , ut offendatur
vitium illius conſecutionis poteſt vi
tam prorogare ad teinpus longum , er
gò poſſet in æternum . Nam qui lig
num vitæ concedunt vitam identidem
prolongare potuiſſe non tamen con
cedunt idcirco potuille eam æternare .
Nec quiſquam eis hoc nomine lirem
movit.Cæterum quæ vis fructus illius
fuerit , & an illud in æternum Genef.3.
verſ.2 2.fit accipiendum verè de perpe.
tua vita , an de longiſſimaætate; viri
huiusætatisvaldè do & i diſſentiunt;ſe
quor eos; qui de æterna vita , mor
tem prorſusexcludente , acceperunt.
lege Pererium lib.z.in Gen.quaft. 3. Bellar
minum Cardinalem tom . 3. controverſ Lilie
bro i.cap.19.
QVÆSTIO XXIV .
Quid magia ,vel demon poſsit circa ani
mam corpori iunctam ,idque
informantem ?
poteſtates tres lint;
diam
quoad ſenſus exteriores ; nimi
rum . Primò , poſſe vilum , auditum
Gg 2 & res

a Genef.2.v.9. b Strabus do Hugo Vidor.in Genef. & D.Th.l.p.9.97.4.V.Scosus in 2.d.

19.4.1.Duran.ib.4.1. Caiet,add.a.ult.coPeret.in Gen.13.9.4 .
 244 DISQUISITI MAGICARV
ONVM M
& reliquos ſenlus decipere , ut exem- tiones,revelationes, & exftafes ,ut Dom
plis infinitis comprobatum ab aliis . cuere D. Auguſtinus lib . de cara pro
a Secundò, interno ſenſu dæmon uti- ! mort . cap. 12. Victoria rele &t. de Magia
tur ur inſtrumento , quo aliquid atten numer.35.verſ ad ſecundum refpondetur, &
tat , vel molitur in potentiasanimæ loſeph.Anglez.diftin & .queff.3 dub.s. P..
Nam poteſt quadruplicem ſenſus in- Molina.add. D. Thom.articul.3. Solent
terni functioné decipere turbata phan- hujuſmodi vires herbis ineſſe ( five
talia.Communis enim fententia Theo ra boranographi . ) Matthiolus enim
logorum eſt; non poſſe ab angelis no in d. nuncupatoria lic ſcribit ; Acheme
væ fpeciei imprellione imaginationem nidon plantam colore electri , five folio ,
ſeu phantaſiam immutari , & ideo illos naſci in Tardictylis Indie meminit Demo
non poſſe efficere , ut quià nativitate critus , cuius radice in paſtillos digeſta,
nunquam vidit,rectè de rerum colori- indeque ex vino pota , noxii per cruciatus
bus imaginctur :b ſed benè poſle Ange- nocte confiteantur omnia , per vanas nu
los corpus aliquod phantaſticum for minum imaginationes. Adamantida Ara
mare & illud oculis objicere, & fic fpe- menia Cappadocia alumnam ; qua leonibus
ciem ingerere, vel ex fpeciebus rerum , admota ,reſupinari illos ilicò laxo hiatu :no
quas homo verè aliquando vidit , iis , minis caufam habere aiunt , quod ada
per imaginationem commillis & con mantis modo conteri nequeat. Ophiuſam
fuſis, ſpecies rerum effingere, quas ho- in Elephantina Aethiopie etiam nafoi tra
mo nunquam vidit ; verbi gratia chy - dunt, lividam & horribiliafpe &ta , qua po
meræ , ut conflatæ ex capra, leone & ta terrorem minaſque ferpentium obferva ,
dracone, vel montis argentei , ex monte ri , ita atmortem ſibieo metu confcifcant,
& argento: vel etiam concitatis in cor qui biberint : obidque cogi ſacrilegos eam
pore motionibus atque affectionibus, bibere : adrerfarı tamen ei palmeum vinum .
undè phantaſiæ contingar volvere læ Potamantim ad Indum fluvium inveniri
ta vel triſtia , quæ nec vidit, nec un narrant , qua pota lymphari homines of
quam facre : vel, ficut in amentibus & fervantibus miraculis : Manicum Solanum
phreneticis eſt cernere , ex humorum ! ( xt Diofcorides eft auctor ) varias facere
perturbatione varias corum phanta ſpecies, imagineſque non iniucundasobſer
Hæ fpecies obſervari; ficpoteſt dæmon varri , fi eius radicis drachma ex vino bi
corundem humorum inæquali com batur. Theangelida in Libano Syria naf
mixtione & agitatione, aſſumendo & ci, qua devorata futura praſagiant homic
adducendo vapores inſtituto ſuo ac nes . In Bactris , e circa Boriſtenem plan .
commodacos, efficere, at quales ipſe ta provenit : Gelotopbyllis dicta ; que li
vult imaginationes homo retractet, cum vino & myrrha bibatur , varias di
eiq ; ſe videre & audire judicet , quæ re . cunt obfervari ſpecies , ridendique finem
vera, nec oculis, nec auribus unquam non fieri , niſi potus ex palmeo vino pineis
haufit. hinc manant tot fallæ appari- | nucleis, påpere & melleadditis. Oenotbce
ta ( Cra
a Gui'.Parif.p.ult.de univ.c. 22. Anglez in z.dift.8.9.3.dub.4. Remig, l.3.damono. 6. 11. 6 D.
Thom.i, .9.11 1.art.3 .
 LIBRI II . QVÆST. XXII.
tal Cratevas auctor eft) omnium anima- 1 quem fallant Godelmannus , Dannaas
& alij hæretici , hos motus concupifcé
li um feritates domat , collo ad alligata , vel
ingo ſuſpenſa. Parthos ab Antonio fugaros tiæ , peccaro adſcribentes, & proinde,
fcribit Appianus Alexandrinus , cùm fame quod abſurdiflimum ,hominem nolen
premerentur in quandam herbam incidiſſe, tem ac renitentem peccato involuen
quam qui comederent, nihil aliarum rerum tes. fed hi ſunt fructus errorum de libe

reminiſcerentur, aut intelligerent , niſi quod | ro arbitrio negato , & natura Origena
lapides continuò effoderent; quafi quidpiam tij peccati malè intellecta.
magni operis facturi, & fic debacibati bilem Quartò poteft dæmon memoriam

demum evomentes, interirent.] quæ palam iuvare, eius organum adaptando ut fa

clt, phantafiâ læsâ contigiſſe. ciliùs recipiat , & firmius ſpecies reti
Tertiò poteft diabolus, & facit quo- ncat , vel motu locali noxia repellendo,
tidiè, ſpiritus & humores organorum vel iuvantia applicando. Eandem po
commovere, & fenſus interni, & con teſt dæmon contrarijs plurimum debi .
cupiſcibilis atque iraſcibilis facultatis lirare. & rollere,ut fecit Theodasin vita
organa turbare, motis fimulcorporeis Barlaam & Iofaphat apud Damaſcen.
fuiffe memoriam Athalidae
membris: ita ut hinc oriantur variorum talem puto
vitiorum cogitationes, quod non facit apud Laercium , libro octavo in vita Py
quidem immittendo imaginationi ſpe thagor.talem Apollonij Tyranæi,quam
ciem novam , nec etiam una com lenlu laudat Suidas: talem oblivionem illius
efficiendo ipfam cogirarionem ,ſed tan . clerici Germani apud Fulgorum libro
tummodo ( ut dixi) facit ipfam poten- primo. Exempl capite fexto.
tiam.concurrere cum ſpecie obiecti , & Alia longè oblivio Simonis Thur
fic ſuggerit fimulacra , quibus volupta- vaij Angli , quæ ex iſta Dei punitione
tum memoria ſuſcitetur,membraquo- profluxit. Hiccùm eſſet Dialecticas a
que generationis & lemina irritando cutiſfimus , & artium liberalium Pari
provocat , ur docet Magus ille Marcus ilíjs profeſſor magni nominis , plenior
apud Pſellum a . ſcientia quæ infiat, quam caritates quæ
Cumque ſenſituus hic appetitus li- ædificat : remerè in ſcholis & palam nó
bertate careat, & coactione quadam in veritus eft iactitare,fe fcire totam Chri
obiectum ſuum compellatur :porelt ve fti legem,ac improbando eam poflean
terator eum neceffariò in malum ali- nihilare : fed ita fubita oblivione per
quem actú impellere , adeò ut nequear | cuſſus fuit , ut primarura litterarum ob
appetitus fenſitivus illud obiectum non litu's , nec Dominicam orationem pro
appetere. Verun motus huiuſmodi nanciare,nec alphabetum legere ſcireto
peccati omnis eſt expers : & , quando | Nicolaus Dunelmenf.dum adhuc ado
voluntas fortiter renititur,maioris me- i leſcenseſler , vidit eum litteras à filio
riti & mercedis occaſio , nobis gigni proprio doceri: qui mihi profecto ( ait
tur Quod diligenter morandum ne Matth. Partſ.tsb.7,Hiftor.Ang.) hec jiri
G g 3 benti
a li.de damonib . 6 Godel.l.3.de l'an ...KI.1.35.Danaus i... Ethica Chrift, c.7. Luther
Calvin. Muſcul.Selneccet.in Cen.c.4 ..
 DISQUISITIONVM MAGICARVM

benti olim narravit. contigere hæc circa | pharmata , quibus à reda mente homi
annum 1201. Tricchemius malè vocat nes deijciant , ut per ſe non raro præ
Simeonem de Tornaco. fuit enim An- ftantin ijsquos obſedere a. Seducune
glus Cornub.cuius etiam mentio apud | etiã pravisſuggeſtionibns , fuadédo va
Polydorum libr.15. Angel.Hift. Sic obli- ria perperam.modò illicitum effe ,quod
vionem fortè Deus immilione qua- ! revera licet: modò grave peccatum ef
dain per Angelum malum induxit:me- le,quod duntaxat veniale eſt,ut ſic ſcru .
moriam quoque(ut dixi ) iuvare poſſet pulis torqueant : modò inculcant iufta
Panurgus,remedijs naturalibus:utme. effe , quæ contra fas & iura ſunt , vel
dicus : Inggerendo , ut choragus, artifi- contemnenda dicunt & levia , quæ le
cio & præceptis , ut ætate noſtra, quicia thalia & vehementiùs formidanda , vt
tra ſuperſtitionem ,memoriæ quandam lic conſciencias reddant laxas acque li
artem profelli, exſtantmulcordin libel- centiofas.
liig his obſcurusindoctis, ſed non line Petes forcè , an ergò queat dæmon
fale & acumine,Thanus Alexandri Dic artes atque fcientias aliquas docere :ni .
loni Arelij, quem non eodem genio de hildubitandum ,poffe, fivelit & ſinatur
fendit contra morſus Cantabrigienſes à Deo :per locutionem nempe &mani
Heius Scepſius , in lucem edidero Lug- feſtationem ſui conceptus non tantum ,
dunobataui . li in forma viſibili appareat & homini
Quintò poteft intellectum ſubtilio- !oquatur, quod non negat D. Thomas
rem & meliorem ,quoad functiones in b : ſed etiam interna locutione & ſug .
genij & iudicij reddere,per commodio. geſtione intellectu illuftrato . non enim
les organi diſpoſitiones,humoribusvi- video, cur hæc illuminatio , quæ in ma
delicet denfioribusmotu locali diſpul- lum finem tendit dæmoni (it adimen
fis , vel agentium naturalium adhibitis da : cum hæc cognitio non referaturin
medicamentis, vel ſpiritibus lenſitivis Deum nec cum ulla mentis vera fac
expurgatis, & ad organa dictorum mo purgatione. quare utrum dicenda fit il
doru altero attractis ,aut ſanguinis de luminacio , an illuſio , an quo alio indi
fecatione ijſde fpiritibus multiplicatis . getanda nomine, ut , verbi gratia ,nuda
Quò enim plures, meliores , purgatio- j veritatis manifeſtatio : fanè quæſtio de
reſque ſunt ſpiritus , & quò meliora ac nomine futura eft,
expeditiora impedimentis ſunt interni In vita Sancti Norrbertiidiota quen
fenſus organa : hoc intellectio expedi- | dam , facræ Scripturæ fubitò peritili .
tior atque fælicior naſcatur necefle eft. mum reddidit. capite vigefimo feptimo.
Sed Angelorum.bonorú hæc quali pro- ! Surius 6 iun . Hodiè ſcimus multos ana .
pria ſunt munia: maliiſti dæmones po- | baptiſtas ſumptione potuisvel cibi ſcri
tiùshumorum denſitate, ſpirituumğue pturæ magnam partem , eam nempe
paucitate , imbecillitate atque impuri- ! quam recipiunt, & erroribus ſuis fir
fate tenebrasmentibus amanthumanis mandis putant oportunam , ediſcere.
offundere. Suis etiam cribuunt mala quis docet oiſi Diabolus ? fcriprum
etiap
Marc ...daith.8, 62.2.9.36.481.L.
 LIBER II, QVÆST . XXIL
eriam rcliquit loann . Mideriusa , idem
de initiatione Lamiarum : apud quem
hæc unjus exftat confeffio : Infantibus
Hondun baptizatis infidiamur , vel etiam
baptizatis,prefertim fi ſigro crucis non mu
niuntur, & orationibus bosin cunabulis, vel
ad latera iacentes parentum , ceremonijsno-
Arie occidimus:quos, poſtquam putantur op-
preſsieffe, vel aliunde mortui: de tumulis
clam furto recipimus , in caldari decoqui-
ta , dum putabat novam imaginem ef
formari inimediatè in mente ,qua gene
ratim omnia illi exhiberentur ad artem
illa pertinentia : Neque enim id dæmo
ni poffibile,neque talis cognitionis, in
rellectus magi capax erat . ſed interna
quadam ſuggeſtione velocidima hæc
ſuggerebantur, cuius velocitatem cum
non perciperet magus, putabar ſimul ſe:
& in inſtanti didiciſſe , quæ fucceflive

mus , quouſque evulfis oſsibus tota ferè caro & in tempore breviffimo acceperat.
officiatur forbilis & potabilis. De ſolidiore Sic etiam poreſt in aere velociſſime for
buius materia unguentum facimus noſtris matis fimulacris , ca phantahæ noftræ
poluntatibus,& arribus, ac tranfmutationi ita fpectandaproponere:ur qualíın ſpe.
busaccommodatum : de liquidiori vero huo , culo mens noftra und intuitu cuncta
more flafcum aut utrem replemus , de quo is conſpicere, ſicque illuſtrari fibi homo
intrinſecus videatur. hoc nimirum
qui poratus fuerit , additis paucis caremo- intrinfecùs
nüs:ſtarim conſcius efficitur, & magifter no- ftratagemate antiquus ferpens , pri
ftrafeita. ] mum Ordinis noftri parentum , Igna
Hæc confeſſio mulieris;ſubiungiturtium conatus fuit fallere, led fruſtra.
alia viri,huic conformis , & addens ſce- adſcribam rem totam verbis Ribade

leftæ initiationis & promotionis ad neiræ.a perturbabattamen vifionum ,quas

Tartareum magiſterium alia ritualia: inter ſtudiapercipiebat.( de ſtudijs Gram
Ordo, inquit, talis eft quo etiap ſeductus j maticalibus loquitur ). tum magnitudo,
fum. Oportet primo eum Dominica die an tum crebritas. Nam cum nominum du ver
requam aqua benedi &ta confecratur, Eccle- borum memoria mandari inflexiones vellet,
fiam introire,mox futurum difcipulum cum tanta intelligentiarum divinarum copia in
magiſtris: & ibidem abnegare coram eis eius animum influebat , ut novi ediſcere nihil
Chrifum , eius fidem ,baptiſma & univerſal pollet: evſiquid eſſet antea memorie tradi
lem Ecclefiam . Deinde Homagium preftaretum , id totum facilè efflueret : neque omni
Magiſterulo ,id eft,paruo magiſtro ( ita enim Studio animique contentione poterat, aut ar
Damonem , & non aliter vocant)poftremò de cere appropinquantes,Alltingreſſas huiuſmo
utre bibit ſupradiéto : quo factoftatim ſe indi cogitationes abigere : cuius rei novitate
interioribus ſentit imaginem noftræ artis perculfus, quid hoceft,inquid , rei? cùm ora
concipere,& retinere, ac principales ritus hu mus , cum confitemur á fuperfubftantia
ius fecta . In bunc modum ſeductusſum, cidem panem accipimus , cum vigilamus, cum
uxor mea ', & c. I nos verberibus cædimus , cum fpiritalia 0
In his verbis vides doctrinam illam mnia ac divina munera obimus", neque tam
poru præberi: ſed fallebatur homo idio- | frequentes, neque tam magna , tam neque:
webe

3 fornicarij, lib. so bh1.c.145.

 248 DISQUI MAGIC
SITION ARVM
VM
vehementes ſe nobis illuſtrationes offerunt: 1 8182x786 & ipſe facere. Sed hæcquam
cum puerilia agimus, & deDeo propter De ipſe infundit ſcientia,ut plurimum dig
um , 1101 cogitamus:tum fpeciofa noſtre men nofcitur , quia non eft permanens nec
trimagines, & cæleſtes illuſtrationesoccur. ea cum lubet homo ut lubet utitur , ſed
runt :agnofco, agnofco iniportunißimihoftis tantum permodum afflati vel exiſtatij
çalliditatem , agnoſco veteratoris dolos a certis locis ,cemporibus aut cauſis. Có
futiam , & c. tra quam Deusinfundit ſemper & ubi
Nactus iſte animum Ignatij ad ce . que prompta eſt ut patet de Salomone
leſtium rerum ſenſa concipienda longo 3 Reg.de Apoſtolis,in Adis : de Beſel
iam uſu promprum , & agilem , & præ cele Exod.35. de illo apud D. Hierony
ſagiens, liignarij doctrina ad pietatem mum epift. 4 ad Dom . & libro lecun
accederet majus libi malum immineredo.de Abbate loachim , qui ex laniro
conatus fuit , hac melioris doctrinæ o . re , illiterato & idiota vino quodam ab
ſtentatione , tùm illi laborem litteraliú Angelo allato & haufto , ſubitò non
rudiinentorum irritum facere, eo maxi : i propheta tantum , ſed & ſubtilis diſpu
me tempore (ut ait Maffeius a ) crebra intel tator , & Theologus eruditus ftatime
1 ligentia lumina cident offerens, & recondita metſitzut nafrat Laonicus Calchondi
patefaciens, Scripture ſacremyſteria .) Si las librorexto de rebusTurcicis.Diſtin
hæc potuit,in rebusſanctiffimis, & ho - guendi verò à SeoSiSextos ſunt åutosta
mine fide ac caritate in Deum illuftri, daxroi, qui noninfufione , fed labore
quantò facilius infidelium animus re luo eruditionem comparant , ut Diale .
rum profanarum falſarumque ſcientia etica. D.Auguſtinus, lib.4.confeff. &
fuggellille credendus? Cryſanthius Sar. Theologiæ 5. Athanaſius , tefte Nice
dianus,Pontifex & magus , tempore lu- phoro libr. Hiftor.capitulo 44 :
liani Apoftatæ , filium habuit , qui cum Sed do& rinæ à Diabolo acceptæ lu .
neç yerlificatoriam artem , nec Gram- periora illa ſunt excmpla .
maticæ partem aliam calleret , folo al Hoc anno 1600 menſe Maitio . To
pectu Solis,contra Chriſtianos oracula leti lata per fidei Inquiſitores ſententia,
fundebat. b ab eodem afflati Numine cuiuſdam Roman . Ramirez offa cum

Sumano , yarij Paſtores ovium ſubitoj
poetxexſtitere, ut Evages c . Thymucus
d, & alij : Amphiaraus quoque ſic vates
fa & us e , & anus Pindari hymnum edo- i
eta f , & Sofipatra, quæcumque alibi ea
..
ftatut combufta fuere , qui in reatu &
carcère obierat :huic inter cætera impu.
tabantur accepta à dæmone medicina
peritia. Quoniam verò multa in hoc fa
cinoroſo magica concurrere , ideò fiſca.

abſente geſta , poetarum : philoſopho- lis acctiſationem fide bona ex Hifpani

rum & oratorum ſcripta oinnia á da-' .co fermone in Latinum transferre non
monibus incubisedocta illi in ſpecie leo gravabor. Poftquam ergo narraffet cú
iam femel fccuſatum , abiuraffe erro
nuim pellitorum cohabitantiumg.
Sic divinitatis Gimiolus conatur 860 rem Machometanum , addic relaplum
( ut
ah1.c.6 . b Euniji in Chryſar. Suida teſto. d tefte Socrate apud Platonem , cPanfan.
in Corinthia . fi emin Bape. g Eunapius in Ædeio.
1
 LIBRI II. QVÆST. XXIV . 240

( ut fex illa conſuevit) & rediſſe ad vo . ſtorias ad verbum perinde recitare,acha

mitum : fervaſſe ritus & ceremonias librum coram ſe explicatum legiffet,fa
Machometi , multis annis ieiunalle ! cientem hæc ope dæmonis ; & fic non
magnum ieiunium quod vocant del Ra- paruam vim pecuniæ ab auditoribus
mada,præmillis guadoc& zala, lavando receptam coaceruaffe. Cumque qui
ratione tama
totum corpus , induendo indulium | dam eú interrogallet, qua
mundum , recitando azoras ( hoceſt, fidam memoriam adeptuseſſet;reſpons
preees ) eius fectæ , verla facie ad alqui- diſſe , quendam fibi magna neceſſitate
bla ( hocelt, ſolem orientem ) elevando coniunctum , peritiſſimum naturæ her
& demittendo caput , & ſe ad terram i barum , qui habebat familiarem dæmo
uſque inclinando, & extendendo ſupi- nem ,potum neſcio quem dediſſe : quin
nas in cælum palmas cum diceret Ala etiam hunc eundem cum ſemel vellet
quevir ( hoc eſt,Deus eſt magnus ) & lur Cæſar auguſtum , quindecim inde leu
gentem antè diem ad celebrandum ie cis diſtantem , proficiſci, facta conjura
iunium Zachor , co abſoluto ſervaſſe & tione,quam dicunt :de bon y varon , ſubi .
tò comparuiſſe equum , quem ambo
celebraffe folenniter Paſcha ipſius Ro
mada per tres dies : abftinende omnila conſcendentes; minimò ſpacio tempo

bore & opereſervili , præſertim primò ris , ad urbis portas pervenere , & ibi
die , induendo induſium mundum , fa . equo ;fed prius frænum ademiſſe: derc
ciendo dictum gaudoc & zala cum aliis licto,curaſſe negotia, quorum cauſa co
multis ritibus & cæremonijs Macho. profecti erant, & reverſos ad portam es
metiſmi Etquod addens delictum de- quo frænum iterum inieciſſe, & mo
licto , & culpam culpæ , ad opus & fi mento ferè domum relatos, Item , çim
nem malum , à multis iam annis pa- quædam mulier ſe ad lectum confe
& um & fædus iniuiffet cum dæmone rens ( in oppido Deza id accidit ) irata
expreffum , eo adorato , & facto homa- fortè,dæmonicommendaſſet,& nefcio
gio , & anima illidicata ,ca lege, utdæ- quo ablata ſubito non comparuillet,
mon ci adeſſet favore , ope , conſilio, maritus Ramirem acceſlit opem po
quotieſcumque aliqua in re indigeret, ſtulans, hic reſpondit ,animum neder
& peteret :& ideò petijffe, & à dæmione ponderet , ſe illi uxorem eius reſtitutu
obtinuiſle notitiam peritiamque fanan . rum , Dedit fimul epiſtolam , & iuſfit ut
dimultas ſecretas & occultasægritudi . certum ad locum inter vineta ſe con.
nes herbis,fuffumigationibus & incan ferret, & ibi facto circulo in medio cir
ramentis fuperftitiofis , quibus de facto culiconGſteret: at quando audiret tur
non paucos fanitati reſtituiller. Item bam hominum pertranſeuntem , etfi
perlualille fe multæ lectionis efle , & in i nullum. videret , interrogaret , ubi rex
facris ac profanis hiſtorijs apprimè ver foret? ſi reſponderetur illac tranſire , tú
ſatum : & valere plurimum memoria , 1 epiſtolam ante fe in ſolum abijceret, fe.
quæ iuſſus; & uxorem recepit,
cum ſit insperitusplanè legendi ac fcri- citille ,
bendi. Quarè folitum lucri gratia & ex non videns, quis aut quomodo reddi
profeſſo alijsde memoria præfatas hi- diffet.lcem ſolitum addebat fiſci procu ,
нь tator
 250 DISQUISITIONVM MAGICARVM

2
rator edicere multa valde arcana , & rat , refpondit , ſe adigià Romano , &
quæ contigerant in locis remorillimis, habere le iocale, ſed reddere non poflc.
quæ quo tempore indicabat,non pote- Poſtea cum parentes advocaffent Ro
rant ei , niſi vi pacti dæmoniaci inno man . Ramirezium curandæ filiæ gra
tuiſſe.Semel ( ait) cùm domo abiret,di- tia moti dictis dæmonis : confeftim ut
xit venturum peregrinum quendam ; domum ille ingrellus, cæpit muliermi
qui eum quæreret, & peteret,accederet ra dicere & agere, clamabat fcire ſe il
liberaturus filia eius ab obſidente dæ lum adveniffe, & caufam adventus non
mone. quarè ue ſe ſtatim vocarét : abiit, nefcire : cò accedente ; ut vidit ,iterum
venit alter , vocatur Ramirez' : & lic ſe deliquio concidit, & ore contorto tri
gerit in ſanando morbo , ut clariſſimè duum permanſit fine cibo & potu,non
appareat, ipſiuſmet maleficio dæmoné valens quicquam ſubſtantiæ ullius
inægram antè immiſſum fuiſſe. Primo traijcere. Magus itaque eam imbuit
enim nuptiarum die milellam Auxus forti ſuffumigatione Colearum olei
ſanguinis cum animæ deliquio & cor- iuniperini, & aliarum rerum , & re
dis oppreſſioneinvaſerat.inoxque.lipo. vocat à lipoplychia , & alloquens ob
pſychia frequenti durante , cæperat o- ſeſſorem , dicebat , Ginas illam , Gnas il
diſle parentes, & maritum , & hunc nec lam , diſcedes, fuge, niſi velismefuffu
videre, nec cú ipſo dormire ſuſtinebat : migationem iterare. Sed nolente da
Advertêre obfeffam elle ,vocatur ſacer mone reſpondere , iuflit omnes exire
dos , diebus octodecim exorciſinis & ithalamum , & iputans ſe à nemine exs
conſuetis Catholicæ Eccleſiæ remedijs audiri., querebatur & expoftulabat
nititur malum hofpitem abigere , tan cum dæmone dicens: cur mihinon re
dem unus dæmon profacur , centum & . j fpondes? humilior certè fuit paredrus
unum illi muliebri corpori demones mciavi , quid commerui ,ut mihi loqui
immiſſos, cum tamen cæteris ablenti- dedigneris ? an non fufficit, quod me
bus ſe folum adeſe, cum itaque Sacer- totum tibi à tam longo tempore devo
dos lolitos Manualis Ecclefiaftici exor verim ?: facergò , lopora hanc mulic
ciſmos ingeminaret , eumque adigerer rem : ne quid verborum noftrorume
dicere,quo cæteriabiuiſſent : refpondit | xaudiat..
profectosad oppidum Deza , prædictú Interea dæmon alius advenit , cui
Roman. Ramirez conventuros, & quæ ; reus , Bene veneris , quid illic rerum
fruros ab eo , quid fieri à ſe vellet : nec egiſti? qui valentuxor , & liberi r Fie
abituros , donec ipſe recedendi licen- lius ( inquio) tuus malè habuit ; ſed iam
tiam concederet. Tum etiam crudelius extra periculum eſt: uxor peius habuit
milellam afHietam fuiſte adeò, ut toto iam convaluit : nepotulus adhuc æger
die in deliquio permanferit. Cumque eft, & periculum , ne moriatur. Tum
Sacerdos iuberet :ut fæminam vexare infert Ramirez, cum ſciant quod ti
deſineret : & eam cuin marito , ut uxo delem & diuturnam eis ferviverit ler-
-rem decet ; : fineretdegere , eique red- vitutem , & quantum eis obftrictus el
deret iocale precioſum , quod eripuc fet: nec ignorent , ſe urgeri debito da-
centou .
 'LIBRI II. QVÆST. XXII.

** centorum regalium , pro folutione lo mam , lifæminam perlanaret. Hlede

cati à ſe horti:æquum effe , ut viciſſim dignatus venire , dat tabellario materia
fibi gratificentur, & ex obſeſiæ corpore | alterius ſuffitùs, & ritum,quo uti debc
*recedant, ſaltem ſpacio quindecim die ret deferiptum addens cum domum re .
rum , & interea lanam & incolumem diſſet, inventurum illam meliuſcule va ,
relinquant; ut ſic copiofam ſolutionem lentem , & cum ſociabus tripudiantem :
mercedis cecipiat, & in poſterum fama & ita factum eſt . cumquc uxor adhuc
& exiftimatio eius creſcat, quæ alio- nollet cum marito dormire,ſuffumiga
quin inſignem plagam ſit acceptura , ni vit eam , addens verba , quæ iuſſus erat,
di exeant.Poſlepoſtea iterum eam inva nempe; dæmones exite ab hac fæmina,
dere , & poflidere arbitratu ſuo. Pollici- quia iubetRoman.alioquiipſum voca.
tum deinde dæmonem id le facturum , bo , & veniet , & vos vipellet: quia hoc
jeique pariturum . Cùm verò viderer mihi pollicitus fuit. Ad quam coniura
Ramirez hoc colloquium ſuum ab alijs tionem mulier vehementi clamore edi.
exauditum ,fequedeprehenſum tanquá to fana facta libera manfit , & cum ma
poteſtatem in dæmonem habens , fto rito vixit , ur coniugesſolenc. ] Hæc in
machabundus ei interminatur ſe in co - actis illis iudiciarijs.
pedeseum coniecturum & facturum , 6. In voluntatem longe reſtrictor eſt
ut luimemor ,nihil taledeincepsaude- magiæ dæmonilque potentia. Neque
ret, Expullo dæmone, quia non fatis unt voluntatem movere aliter quam
largam mercedem operæ parentes fa- obiecto , tanquam odibili velamabili,
minæ folucrant , eis minatur fore , ut exterius propoſito : vel excitatis imagi
breviiterum ipſius ope indigeant: & narijs viſionibus , & cogitationibus; vel
maleficij ſortem ftatim tranſtulit in ma , į ailecta & inclinata voluntate , per pal
ficum fæminæ liberatæ , iubetque de- fiones in parte ſenſitiva inflammatas,
monibus,ut in eum tranſeant , eumque quæ quo vehementiores funt,eò quoq;
divexent:fecere, & diem integrum cru & acriùs inclinant , quali abripiant ali
deliffimè affixerunt, iniectis mille ima quando : nunquam tainen vllam volun
ginationum terriculamentis, & deſpe. tatineceſſitatem imponunt.Exulare illi
rationum tentamentis. iubent arbitrij libertatem, qui peccandi
Quare vocatus iterum , cum ad eum neceilitatem vel coactionem ullam ad
accelliffet; fortiter , inquit contuberna mittunt:etiam inijs,qui mortiferiscul .
lis cum dæmone colluctatus fuifti : & i pis ſunt irretiti.homines certè deſijſſent
adhibitis fuffumigationibus dæmones effe, li liberum arbitrium amilllent
eiecit: & ex oppido diſceſſit ,male con- funt quidem hi Gratia gratum facieze
tentas exiguo ftipendio. Poft abitum deftituti ,attamen necnaturali liberta
deprehendere parentes filiam non mo te arbitrij , nec communi auxilio Dei
do non effe ſanatam , led peius in dies funt orbati . Vode hæc ergo in peccatú
habere : ( cribunt'ergò ad magum eun neceſitas ? peccatum nili liberò con
dem , & fimulad eundé pecuniæ nó p.2 . Teníu non committitur; liber verò con
Puuni mitinet ,pollicenresmaioré fum enfis arbitrium liberum præſuppo
Hh2
 DISO VISITIONVM MAGICARVM

nit. Vndè at,ut( fi Deus non prohibcat) | vertit , quicquid Novatores ganniant.
poflit diabolus , in actum aliquem , vel nam Bayveip ultra progredi eſt videquæ
motionem impellere ,quæ motio ex ſuo | in hunc locum egregiè ex varijs D. Au
genere , ſi conſenſus adeſſet , peccatum | guft.locis Beda dilleruit.
foret : peccandi tamen neceſſitatem Cùm poflint itaque peccatores, hoc
nunquam voluntati queat adferre,quia adminiculo freti, ſingula peccata lethi
invito conſenlum nequit extorquere . a fera vitare : fanè , fi laccumbant huic
Sed nec Deus ſinit omnes in tentando tentationi,cui potueruntnon aſſentiri:
vires dæmonem exſerere: facitque ut voluntariè fuccumbent, non coactive!
tentator non tentet quantum poffet, adacti neceſſitate, quæ hic nulla reperi
fed quantum humana fert imbecillitas: tur. Sedan ſaltem poflit impedire dia
quam nunquam fufficientifinit auxilio bolus ne fagæ pæniteant ? ignoratio
deſtitutam : ne in graviſſimis quidem Theologiæ hacin quæſtione Nicolaum
peccatoribus, quibus illud cum iuſtis Remigium dreddidit fluctuanti & am
adhuc eſtcommune , quod Apoſtolus , bigenti ſimilem , dicendum , ficutipos
ad magnum animæ folatium fcripſit btuit
: in peccatum inducere , lic etiam
non bonistantum, ſed tori EccleſiæCo poſle obſtınationem in peccato fovere.
'rinthiorum , in qua multi
multi erant mali ,
erantmali, & nutrire per ſuggeſtiones , confilia
multi etiam iuſti: Fidelis autem Deus eft, maleſuada teftationeſque alias : ſed nú
qui non patietur vos tentari ultra id quod quam poſſe abſolutè impedire , ne vel
poteftis:fed faciet etiam cum tentatione:(pro ali peccatores,quantumvis graves, vel
tentati cuiufque diſpoſitione & capaci- | ipfæ lagæ pæniteant, & pacto, quod
tate )proventum ,utpoſsitisſuſtinere.] Quæ cum illo inierunt,renuncient. poterunt
fidelitas, viriuni liberiarbitrij , & com- itaque cum ſpecialis illo auxilij favore,
munis ſufficientiſque auxilij ( de quo quandocunque ſerio volent, quan
Theodoretus hæcverba accepit ) divi . tumvis renitente Diabolo pænitere:(i
ni, confervationem præſupponit & in. ne ſpeciali illo Deiauxilio , id non pol
cludit ; cuius confervationis promilla ſent. alioquin potentior eſſet in reci
fida exhibitione conſequitur humana nendo Diabolus , quăm Deus in recu
imbecillitas : ut , ex tentatione dæmo- perando , quod fanè blaſphemum eft.
nis, non folum bonæ voluntati & cona . Probat iſtani communem Catholicis
tui felix exitus, & evaſio contingat ; lic Theologis fententiam Andr . Vega de
tovýca kviibuteve Auguſtin . & Hier . ¡ Iuſtification. q . 11 .
explicant , ſed etiam , ut periculum Vt autem exemplo aliquo declare .
prætergreffi: fortiorefque in poſterum rur, quoufqueinterdum foleat progre
ad tolerandum effecti; pro detrimento , I di , dæmonis conatus in voluntate non
quod timebatur, ut lucrum præterea planè,ſed plenè,non verè ;ſed'apparen
ex tentatione reportemus , ut optimè ter ſubigeuda, ad tentacorum conſola
Photius expoſuit : & noſter id optimě | tionem.B.Angliæ deFulgino verbare.
præfen
1

a D Thul.z.q.80.ar.3.d confirmat eleganter Cyril.Catechel.4. hr.Cor.ve ." ),13. CA *

guffin Pfal, 61. Hjeron.in Ioan.idem Aug, in epifé 89. dlindamonolat.cap.g.
 LIBER II. QVÆST XX1
præſentabo; quibus illa quid experta | mihi magnam pænalitatem : ſed non habent
fuerit pite eiuscap. 19. ficexprimit: Tor vitam continuam : & quando remoriuntur ,
imenta verd & anime paſsiones, quas, fine dant mibi magnam confolationem . Video
comparationeacerbiorese plures effe dico, enim quod damonibus tradita fum multis:
quàmcorporis, patior quafiaſsidue ab ipſis qui reviviſcere faciuntvitia que borreo , &
demonibus. Nec fcio aliam aſsignarefimili- que fuerunt mortua, & addunt illa , quæ
tudinem , quam de homine ſuſpenfo in pergu- nunquam fuerunt, Et ego recordans, quod
La qui ligaris manibus pofi tergum , & vela Deus hic fuit afflictus & defpectus , & pau
tis oculis Jufpenfus cum fune remanfiffet in per , vellem quando oportet , ut omnia mer
patibulo , & viveret , cui nullum auxilium, mala duplicarentur. Et quandoque ſum .in
nullum remedium , vel fulcimentum fupereftenebra horribiliſsima demonum , ubi vide
fet. Dico quodadhuc deſperatiùs & crude. tur omninò deeffe omnis fpes boni , & eft illa
lius à demonibus torqueor. Video enim quod tenebra horribilis , d ſuſcitantur vitia in
demones ita animam meam ſuſpendunt, corpore que cognoſco intus in animaeffe moro
quod ficut ſuſpenfus non habet aliquid ſu- tua:fed extra animam ſuſcitant ea demones,
ftentamenti : ita anima nullam videtur re & etiam illa vitia qua non fuerunt (uſeita ,
manerefuftentamentum , & omnes virtutes tur. Et in corpore ad minimum patior in trie
anima fubvertuntur,ſoiente ac afpiciente a bus locis. Nam in locis verecundis eft tantus
nimamea. Et quando animamea videtſub- ignis, quod confuevi apponere ignem mat
perti omnes virtutes , & diſcedere, eo quod rialem ad exftinguendum ignem concupy
non poteft fe ibi opponere; & tantus dolor a centia , donec confeſſor meus mihi prohibuit.
nime, quod vix aliquando poffum plorare Cum ſum in illa tenebra , credo quod citiùs
propter defperatum dolorem iram , ali- eligerem aſſari,quampradicta tunc pati:imò
quandoveroploro irremediabiliter ,aliquan- | tunc clamo & advoco mortem , ut per quem
do etiam tanta ira venit in me,quod vix pofcunque modum mibi Deus concederet eano
Jum me tenere,quin me totam dilaniem :ali evenire , & tunc dico Deo : Domine fi me de

.
quando non poffum metenere , quin me bor bes mittere in infernum , citò facias, & ne
Tibiliterpercutiam , & percutiendo me ipfam differas: & ex quo me reliquiſti, comple , con
numefeci aliquando caput meum , & alia ſubmerge me in profundum .Et tunc intelli
membra. Et qutendoanima videt cadere do I go,quod eft opusdamonum , & quod non pia
diſcederconnes virtutes,fit planetusanima, punt illa vitia in anima mea : quia anima
& vociferor adDeummeum .' nunquam conſentit eis , ſed corpus patitur
Item aliud tormentumpatior , quia om violentiam & eft tantus dolor & tædium :
nie vitia in merevixerunt; & aliquando re- quòd
fiduraret ,corpus idpari non poſſet. Sed
viviſcunt: non quod in vita durabilt ratio & animavidet , quod eft eiablata omnispo
wem meam fubijcientes, fed præbentmibi & tentia , quamvisnon confentiat vitijs: non
adferunt magnam pænalitatem . Et etiam tamen habet poteftatem a omnino reſiſten
mia , qua nunquam fuerunrinmeo corpore, di vitiis : & videt quod eftcontra Deum.com
miuntinme,& incendunrur , & adferunt fic cadit, & torquerur in eis. Et eftquoddam
Hh 3 yirium

# Sie fcilicer ut etiam fuggeftionem ipfam expellat. namhabet ut non confentiato

 GISQUISITIONVM MAGICARVM
nunquam fuit in me : & prædi&tum vitium & videatur ſuccumbere , non ſuccura
- manifeftè cognofce quod permittitur à Deo bit tamen :quia poteſt homo, cum Dei
penire in me, de prædi&tum vitium eft tam gratia non conſentire.Denique cernis
magnum quod ſuperat omnia alia vitia : profectum quem cum tentatione D.
eft quedam eriam virtus , quædatur mihi Paulus pollicebatur , cujus verborum
manifeftè à Deo contra pradiétum vitium , locus iſte practicus quidam eſt com
qua virtuosè à Deo ſiberor. Et ſi non babe- mentarius.
rem ego fidem de Deo certam , folum in iſto,
do non pro aliquo alio ,remaneret mihi: da QV ÆSTIO XXV.
in iſto remaneret mihifpes certa , & fecura ,
de qua non poſſem dubitare Et virtus præva . Quid Diabolus queat in anima à corpore fer
let ſemper,c vitium deficit, & virtus tenet paranda ipfaque ſeparatione? ubi.de
-me , & non permittit ne cadere in vitium . exftafi, mirandis circa
Et eſt virtus tante fortitudinis , quod non cadavera ,
folum tenet in me,, imò det mili tantam
fortitudinem virtutes , quod verè in iſto co Xſtalim Give raptum poteft Dia
gnofco Deum & illuminor : & .confirmor in Ex ca
bol us in homine efficere , ligan
tantum , quod omnes homines mundi, nec do vel folvendo ſenſus exteriores id
omnia demonia inferni, nec aliqua alia res, que modis duobus , prior eſt, quando
poſſet me movere a ad minimum peccatum : illos tramites obftruit: quibus à cerea
& cum ifta virtute remanet mihi fides de bro ſpiritus ſenGtivi ſe ad exteriores
Deo. Vitium autem efttam magnum , quod lenluis penetrant,veluticontingit ſom
verecundor illud dicere: & quod quädo pre- niantibus : poſterior , quando eoſdem
dicta virtus eft mihi abfcondita , & videtur i Spiritusſenlitivos ab.exterioribus ſen
mihi quod me dimiferit, non eft res,quæ pos- | libus ad interni ſenſus organa attrahic,
ſet tenere nec- pro verecundia , nec pro pæna ibique retinet , ne ad externorum ſen .
aliqua , quin ftatim ruerem in peccatum . fuum organa queant deſcendere.Ira e
Tunc tamen ſupervenit illa virtus , c vir niin contingit , ut in raptu ob nimiam
tuosè me liberat : ita quod, nec ipſapaſſem internarum virium fenfitivaruin appli:
peccare pro omnibus bonis , vel malis iſtius catiónem , & fpirituum ſenfilium ad in .
murri, do iftos labores fuftinuiper duos an terni fenſus organa confluxum adeò
nos & plus.] impediantur fenfuum exteriorum mus
Hactenus interpres parum Latinus nia,lit corpus vivum cadaveris mortui
D. Angelæ : in cujus verbis cernere eſt & immobilis ſpeciem præ ſe ferat.Hæc
tres gradus hujus graviſlima & mole- | raptusnaturalis caufa vera, diaboli vi.
ftiflimæ tentationis Diabolicæ , & G. res non excedit,taleſque ſunt Sagarum
muidivinæ gratiæ non deferentis ho . & magorum exſtaſes: quibus,cum uno
minem efficaciam : voluntatem quo in loco maneant foporati, variis tamen
que nunquam à diabolo pofitivè cogi, in locis fe fuiſſe : & varia peregiſſe, decer
quantumvis vis ralitendi debilitetür, pti læpè arbitrantur.Tale clé quod O
Jaus
Se, d'amgittia.
 LIBER II QVÆST. XXV .
faus de MagisLappiis narrat a hoc mo inito , naſcebantur: ut & Magdalena :
do: Si quis peregrinuscupiat defuorum con . Cruciæ Cordubenſis, quæ famoſa fuit ::
ditione certiquid cognoſcere, praftant , ut l ſaga. Errat etiam & graviter,neq; hoc
intra viginti quatuor borarum fpacium re à Cenſoribus prætereundum & reline
fcifcat, quid cum illis agatur, vel fitrecentis quendum in eius erat libro'erratum :
milliaribus abfint : hocmodo. Incantator | errat inquam Bodinusb.cenſens in hu .
poftquam vifitatis ceremoniis Deos ſuoscom- | juſinodi exſtaſianimam revera migra
pellavit , ſubitò collabitur& exanimatur, re, & deferere ipfum corpus , & aliis in
quafi exftin&to illo revera excedat à corpore ! locis interea verſari ſeparatam ,quiCa
anima. Nequeenim autſpiritus in eo reli- | baliftaruin error fuit , à quo ſuſpicor :
quuseſſe,autreſtare cum vita fenfus aliquis. Platonicos alienos non fuiffe, propter
autmotusvidetur: ſed ut adfintſemper ali narrationé illam ipfius Platonis c , Fren
qui oportet , qui proiectum G exanime cor Armenium genere Pamphylium, cùm inter
pus cuftodiant:quod cum non fit ,demones id cadavera caſorum in prelio decem diebus ia .
abripiunt. Horis vigintiquatuor elapfis,re- cuiſſet mortuus , domaine relatum, fecundò
vertente ſpiritu feu èprofundofomno , cuin poſt die: cum effet imponendus rogo: revi.xiſ
gemitu expergifcitur exanimecorphs,quafi Sesdeprodigioſa quadam narraſſe, que illo
revocetur in viram ex morte, qui cõciderai. tempore apud inferos vidifer. Similis fa
Poſtea ficreftitutus ad interrogata refpon- bula fuitdequodamGlazomenio apud
det, & ut fidem faciat percontatori, recen Origen.l . 3. contra Celf. & illa de Ariltæa
fet aliquid ,quod agnofiatille , & certò ſciae Proconnelio ,quem narrane Plinius li
in adibusſuis aut cognatorum fuiſſe.:] Hæc bro ſeptimo;capite 5 2. Plutarch . in vita :
in rei veritare ſe ita habere plures alii Ronruli ;ex Herodoto multoties defun
Olao atteſtantur Sed in hoc raptu ma ctum revixiſſe, & animam quoties vo
gico & fimihbus exemplis,cavėdi mul . luit reſumere potuiſſe:ita, ut aliſtentes -
tierrores,quibusambiguæ illæOlailo animam , cervi effigie, ex ore evolan
cutiones non parum fuffragantur. Er tem viderent. Nam iſte non mortuus ·
rant imprimis,qui cum Cardano quo erat, ſed in raptu magico , & , nonani-
tiefcunque collibuerit, naturalı ſua vi , | ma ex ore evolabat , ſed diabolicum
& arbitrio voluntatis rapi le jacticant. | præſtigium . Idem dicenduin de militis :
Facit hoc proculdubio dæmon ex fc dormientis ore egreſa , & iterum in
dere: nec fortallis certiùs aliud Magiæ greffa muſtela alba , & per gladium rin
indicium ,quàm hujuſmodi voluntarii 'vulo impoſitum iterato commeante , ' '
raptus. In virginequoq; illa Cæſaray quod narratum ab Helinando de firit
guſtana(Gvoco, quiaillic ab Archiepi- hoc ludibrium dæmonis, ad hoc inſti
ſcopo ann.158s.fraus tandem detecta ) tutum , ut deanimæ migrationehunc :
pſeudoſtigmata Chrifti oftentante, ra errorem mentibusimprimeret: vetu
prusilli adcò frequentes ,omnes ex pa lis: deliris , & pucris ,qui nondum ære :
& o , cùm oves pafcerer cum dżinone | lavantür», id quam philoſophis perfua
lurus

alic18 Septentrio,regnideſcript,b.li.2.Demonoma.capiz c libro.derepubl. d Helena ,

Luis.Chronicor. Paradininus in Symbolis.
256 DASQVITIONVM MAGICARVM

furus. Mors enim nihil eft aliud, quam b: & , quamvis de raptu acciperes,co
animæ à corpore ſeparatio : cumque rundem , Mors,vocaretur, quia mortui
ipſo egrellu hæc contingat ſeparatio: corporis imaginem repræſentat. Cùm
fieri nequit quin homo egreſſu iſto , etiam de Apoſtoliraptu ratiocinantur,
moriatur.Si moritur, quis animam ite non poſſunt probare eum extra corpus
rum in corpus inducit ?Sola Dei virtu- fuiſle :potuit Deus id facere: ſed ante
te redire illa poteſt. Mortuorum ani- cerit , cum ipſi Paulo fuerit incertuma
mæ locum ſuum , teſte.Plalmıſta: igno - malo dubitare , quàm cum B. Hilde.
rant , hoc eſt, corpus ſuum ampliùsnon gardiaffirmare i corpus verè ab anima
norunt . quare anima femel ſepara- cùm fuiſſe ſeparatum , dubitant quot
ta, ncc aliud corpus ſubire, nec luum quotmeminipatres , dubitant etiam
iterum ingredi ac informare poteft,nili Scholaſtici omnes. Parum verò peri
Dco permittente atque ducente . De tum ſe philofophiæ Bodinus oſtendit,
Philappis & Finnis igitur, & deAriſtæa, cum Aphereſiam cum Ecfiafi confundit .
& de Hermorimo Clazomenio , a In hac videtur anima à corpore abelles
quod illi objiciunt,id nos nec latet,nec quia privatum eft corpus fun & ionibus
mover . Ecſtaſis Diabolica intercellit, animæ ſenſitivæ , moventis, & inter

fed anima à corpore non recollit. Om duin intelligentis k : in aphereſia ve

nia ( inquit Tertullianus , hac ipſa de re rò , non fun & ionibus animæ modd ,
agens. c ) magis confe&tanda, quam hanc ſed ipſa corpus caret anima. in illa cor
licentiam animefine morte fugitive. ] Et pus dicendum inſenſile, & immobile
alıbi idem redißimè pro Axjomare actu : in hac, naturaliter loquendo, elt
tradidit c , nuſquam animam fine carne ef- exanimum tàin potentia , quam actu .
ſe;quam diu in carne eft.] Erin ecſtaſi a- i Quale demum illud argumentum ef
nimam extra corpusperegrinari,negat anima ſit immortalis , neceſſe aliqua fi
apertè auctor brevium quæftionum , 1 me corpore operariillam poſſe. 1Sed eft
quæ operibus D. Athanaſii adjungun- , immortalis,operariigitur,poteft in ex
tur d. Nec Auguſtinus e quicquam ha- taſ ab illo ſeparata. Mihomo, inoneo
bet , quod Bodino ſuffragetur, alibi ve Scholas Dialecticorum ad eas , & dil.
rò palam contradicitf. Abutuntur et cas : cum fint plures unius rei functio
iam adverſarii ſcripturis. Nam cum il nes , non recte, quod de omnibus non
lud citant, precioſam eſſe in conſpectu Do probaris , id ad unam te reſtringere.
minimortem fan torum eius :& perperam Deus bone , quot funt functiones ani
verba de prophetaru :n ecſtali accipi- mæ in corpore exiſtentis , in quasſibi
unt: quæ ad veram mortem , ſeu atimæ corpus partem jusque nullum vindi
à corpore ſeparationem ſunt referenda i cat ? cogita voluntatis , intellectusque
actus,

a Pide Lucia in Encornio mufce, es Plutar.de dem . Socr. b lib de anim . c li de refurre ta
carn . d quest.33. e lib.83-99. flib.18 de ciu. Dei epiſ.ad Evo. ( riiple anct.) 1. defpiritu
anima. g Pfal. 11s.v.is. hur cum B. Gypria.etiam Rabbini cenſent. iin Quaftionibusfui .
k Scalig.de fubri.contra Cardan . 1 Ariftor.lib.z.de anim .
 LIBER II. QVÆST xxv: 287

actus, & fuper ſeipſam ſuirefle & iones, | mas diſſeruit : dquales fuere prophe
aliaque quæ ex libris , de animæ im tarum , Apoſtolorum , & ſanctorum
mortalitate agentium , poſſunt peti. | nominum , longè diverſi à Magicisex
A Verum certiora hæc Chriſtianæ fa- | Italibus: de quibus Beatus Irenæus lo
pientiæ peritis funt, & rectæ philolo.cutus agens de Marco mago e. Pluri
phiæ non imperitis, quam ut longiore morumde veri raptus natura opinio
indigeant probatione, neque mihi va nes Gentilium philoſophorum , & A
car vel lubet lucenti ſoli lampadem ac rabum aſtrologorum recenſuit M.
cendere. Solus Deus ſic animam per Antonius f Mocenicus , opere ver
raptum ſeparare poffet : & interea in boſiore quam ſolidiore, & ; excepta
corpore idoneas iterum recipiendæ a nona , cæteras fatis benè confuravit.
nimæ difpofitiones conſervare : quod quid ex dictis ejusretinendum , quid
an lbicontigerit , dubitare ſe D.Pau. repudiandum exiſtimem , breviter ac
lus profitetur. b Atque ita intelligen- cipite. Igitur fallig eum puto , dum
dum exiſtimo quod fertur in Fran- ſubjectum raptus contendit debere
ciſcanorum geſtis , de Beat. Ægidio, elle mediam quandam ſubſtantiam
eum interrogatum . An aliquando in inter mortalem & immortalem , &
hac vita corpus ſuum per exſtalım vel í hujuſmodi ait eſſe animam noſtram :
contemplationem anima deſerat : re quam dicit effe mortalem reſpectu
fpondifle affirmativè , & hominem partis ſenſitivæ , immortalem reſpe
cognoviſſe cui id acciderit : vel enim cu partis rationalis. fallitur, ſi Git in
id dicebat,eo quod omni corporis fun- anima noſtra pars una immortalis,
ctione abſoluta ad tempus, & fic cor & pars alia mortalis , quæſo nonne
pars hæc
poris oblíta fuerit penitus : vel quòd i pars hæc ab illa
illa queat ſeparari: divi
divina potentia corpore educta , & in libilis ergò jam anima noftra futura:
id reducta fuerit. Narrat hiſtoriam quarè nec immortalis . abſit hoc à
Ioan . Salvator Irados tom.z.factorum mentibus noftris , totam hominis a
& dictorum illuft Ordinis.D.Francil nimam , quoad fubftantiam effen
ci.fol.205. Falluntur tertiò, qui falſos tiamque fuam , credimus eſſe immor
hos & dæmoniacos raprus live exſtales talem . non anima , led homo ipſe re
( pro iiſdem nunc lumo non ignarus a- } pectu totius compofiti , quid mee
libi clubtiliùs diſtingui ) non ſeparant dium eſt: corpore mortalis , anıma im
à vero & fupernaturali raptu : quo mortalis. ſubje um tamen raptus ,
per ſpiritum divinum homo ad re non eft totusfecundùm fe homo : fed

rum lupernaturaliam contemplatio- anima ipſa humana : ſubjectum to

nem Gvè cognitionem , cum abſtra tum incorporcum , indiviſibile , & im
& ione mentis à ſenſibilibus, elevatur : mortale. anima hæc ſubiectum eſt ra
de quo præclarè , ut folet , D. Tho - prus , non ratione intellectus agentis,
li fed

a videlli Labet)di a citataq.in Troad.Seneca cho.2.b 2.cor.12.vi.D.Th 2.2.9.175.n.ult.

c de quaft. 175.A.2 .Ad I. dd.queff.175. e.l.8.cont.har.... 9. fl. de sranfitu hominis in Deum
g cap.13 :
 DISQVISITIONVM MAGICAR YM

fed ratione intellectus poflibilis: quod { crigitur, quantùm divinò colluftrarus

benè docuit Mocenicus a formalis lumine eum cugnoſcit: tantùm effer -
cauſa raptus eft ipfa illa actio , qua quis velcit & exiliit in ſuperiora, quantùın ,
elevatur: & cæleſtibus illis rebus quali calore divino fuccenſus in Deum fer
unitur. Finalis caufa eft, conjunctio a- tur; neque ad id, quod ſuperius eft &
nimi cum Deo iuxta illud Anicii Se . I infinicum , quiſquam atrollitur , nifi
verini , virtute ſuperioris & infiniti attrahatur
Tu requies tranquilla piis , te cernere & elevetur , juxta veram Platonico .--
finis, rum ſententiain . Deinde folusintel
Principium , vector, dux ,ſemita, termi- lectus agens ad hoc nequit fufficere,
nus idem . quia quamvis Mocenicus dicat tranfi
Agens five efficienscauſa, duplex a tum hunc ex partehominis elle volun-
liquando poteft elle. Inſtrumentalis , e tarium ; id tamen verum non eſt. гарейі
ritintellectus agens, principalis verò enim ſcimus ſæpè contingere invitis;.
futura Deus, dixi poſſe aliquando elle, ut lentit Diu . Thom . e & docetexpe.
quia licet Deus per le folus fit
le folus cauſa
fit caufa rientia . Novi, & mecum norunt mille

ſufficiens , folet tamen caulas-ſecun- adhuc ſuperſtites , Virginem Deo de-

das , ut inſtrumenta, adhibere, quarè
poterit intellectus agens eſle caula in
ftrumentalis: quia quāvis eius ordina.
rium munus ſit, ſpecies à phantaſmati:
bus abſtrahere, & hic nulla fint plran-
taſmata : ſolet tamen Deus , cum fe
..
votam , ex iis, quas Beatasillic vocants
quæ Burgis ,in Caſtella,án.1585.ſuper-
ſtes erat ,& ftatim percepta Euchariſtiaz
vix eain os ſumpta,in diuturnum rap
tum elevabatur; adeò utnec admotas
& adactas in pedes aciculas ſentireta

menti noftræ per raptum infinuat , ea, quæ ,ut erat humanæ gloriæ averſátrix,
quæ vult nos tùin videre, divina qua . & lancta elle., quàm dici malebat aur
dam repræſentatione oſtendere : ubi videri,ardentiſfimè folebat Deum pre
verò ſpirituales haſce res intellectus i cari , ne quid illihujuſmodicoramai
noſter percepit, tunc ope intellectus a- liis accideret : & ad ſe reverſa, erubelas
gentis , poteſt quædam rerum viſarum centiæ plena atque pudoris, quàm por
fimilitudo & ſimulachrum effici,quem jterar celerrimèledomum in conclave
moduin D. Thom . non repudiar. b proripiebat. Non eſt ergò in noſtra
Principalem caufam dixi effe Deum ; 1 poteftate, & proinde nec nobis eſt you
-uia revera Deus eft , quihominem ad | luntarium fic mente abalienari: neque
fe rapit,ut fatetur 6Mocenicus;nec po- id potcrit nofter intellectus,quantum
tuit negare. ficut enim Solin Sole non l vis id nos vehementer velimus. Hæc
cernitur, ficut oculus fine lumine lumé non ràm eſt actio ; quam paflio intel
non videt, ficut auris niſi aere plena i lectus : cum hic anima ſe propriè & pri
étum aerem non audit:ita nec Deusfi- mariò gerat more patientis , . ſecun
ne Deocognoſci poteſt ': fed Deo ple- darid & minùs propriè more agentis ,
mus demam animus tantum in Deum & ipfe Mocenieus f fateatar , hunc
trans

a cap.30 . 61.8.9.12.ar.gada: co.zif,131 d 'videMócemc.39) cd.9:173481.Li fcap.41.

 LIBER II. QVÆST. XXV .' 249
tranſitum hominis ad Deum ( ſic enim mus autem nofter eft extra Deum : a
appellat raptum ) plurimum paſſionis nimum ergò noftrum non cognoſcit:
& minimum actionis habere. Deum nihil ergò in animum noftrum poteſt
verò dibimus efle caufam efficientem agere . Refpond. Deus eft intellectus, Glu ,
raptus : non tantum univerſali quodam mas intellectum impropriè loquendo
concurſu, fed etiam ad hoc ipſum de- pro ſubſtantia ſpirituali in genere ;
lignato & particulari. non verò eft intellectus, fi cupias intel
Hic in Syrtes impingit,& ſeabripi lectum pro potentia intellectiva; quo
patitur procellis Gentilium & infide. pacto cum fumi ab ipſo docet conſca
lium Philoiophorum. Namg ſenten - cutio argumenti : quæ nulla foret , ne
tiam proponens fuam , contendit to , que antecedens cum illatione cohærc
tam raptus efficientiam adſcritendam ret, fi aliter fumeretur : certum enim
ſoli agenti intellectui. hunc enim ad. eſt ſpirituales fubftantias etiam ali.
jurum ſolo concurſu univerſali Dei, ter quàm cognoſcendo agere poſſe, ut
vult poſle Itatim intellectui poflibili loco movere , & hujuſmodi. Quod
fpeciem ſeu ideam Dei reprælentare: fi velit tamtum dicere, nihil poffeage
& fic, quod erat, duntaxat intelligibi re in ſubiectum , quin ſubiectum illud
le poteſtate, ut fit iam actu intelligibi- cognofcat : hoc certè verum eft, quia
le id vi lua intellectum agentem effice Deus omnia cognoſcit: Spiritualis ta
re : Quafi verò queat inrellectus agens men ſubftantia , ut Angelus, poſſe a
aliquam effingere ſpeciem , quæ Denm gere in aliquod ſubiectum ſibi incog
repræſenter : quod merito cum D. nitum . Vndè tamcn fequitur falllli
Dionylio Areopagita Theologi nega mam eſſe illam fublumptionem , Deú
runt.b extra ſe nihil cognofcere. quid enim
Sed videre quam leviculis nitantur hoc aliud ſignificat , quàm Deum præ
adverſarii argumentis. obiiciunt pri- ter ſemetipſum nihil cognoſcerer non
mò Deus non eft idem cum anima no. cognoſcit ergò arbores ,nec equos , nó
ſtra : non poteſt igitur in illam agere . peccatores, non dæmones. quo ergò
Quid eft nugari, fihoceſt arguémtari? pacto creaturas conſervat , & mundi
quali nihil in aliud queatagere, quod | latagit, & punit peccatores:eſle hæc ex .
nonfit idem cum eo : & non fufficiat traria Deo , & cognoſcià Deo faren
proportio ac fimilitudo cauſæ imme- dum igitur nobis,nil Epicurei & achei
diatæ & inftrumentalis: quafi non om lumus. Deus quidem eminenter eſto
itia Deo obediant: quafi Deus , qui u . mnia, fed non formaliter . Si loqueris,
nuseminenter eft omnia , non poffit in de iis quæ ſunt eminenter extra Deum;
cuncta , ut vult agere apage mihi hos fruſtraris. quia nihil quod eſt, non eſt
paganiſmos. eminenter in Deo ,ipſe quoqueatimus
Secundò obiic.Deuseft intellectus: ni. nofter hoc modo non eſt extra Deum .
hil ergò poteſt agere nifi cognofcendo, I Quare patet te loqui , deiis quæ funt
ſed extra fe nihil Deus.cognoſci : ani: 1 extra Deum formaliter. Sed Deus co
li 2 gnoſcit
a cap.45. Dionyf.de Divin-nomen 1.D.Thom . fibiinterp.1.2.9.18 2.26
260 DISOVITIONVM MAGICARVM

& noſcit omnia quæcunq ; ſunt, etiamſi | Denique cenſer idem Mocenicus, rapo
Hla non funt in Deo formaliter , five tum omnem efle luccellivum : quod
etiamfi Deus illa non fit formaliter. I indiget, un verum lit commoda intera
quare & animum noſtrum Deus cog . pretatione: Raptus enim fieripoteſt in
noſcit, cognoſcit fanè, & puniet,li vi inſtanti' , quia Deus cauila efficiens et
derit infidelem , & ad Gentilium Icita activitatis , & porentiæ infinitæ : per
impia deiciſcentem . Non fum ignarus icmporis tamen tuxum a ftio ſeu par
iſtud'axioma', ( Deum nihil extra ſe in- lio raptus poſtea continuatur: & fi quæ
telligere tribui Ariſtoteli : a ſed Ari ad raptum , ex parte hominis aliquan - y
ſtoteles veniam meretur; cuius oculus, do præparationes præcedant, or con
nullo fidei veræ radio illuftratus , ut templari, & c.illa lunt ſucceſſivæ . Hæc
noctuæ oculus ad illam lucem infini- ! de raptu nunc fufficiant. Non nego ad
facem caligavit. Chriſtianis verò ho- raptus hominem aliqua contempłatio
minibus venia danda non eft , fi talia nis ac deſiderii vehementia, quali præ .
deliramenta pertinaciter tueantur , & parari & diſponi, ut re& è docuit Ro
non Gencilium placita regulis fidei, dericus Dolina Delgadus li.i.d.autho .
fed fidei (cita illorum placitis pergunt ritate S.Scripturæ ca.12 . Sed contendo
fübmitrere , verè cæci cæcos diligen- id plerunque illis contingere , quipa
tes duces. cum quibus in erroris fo- tiuntur malorum fpirituum fallas re

veamscorruant.Averroiſticum hoc po velationes, ſi daca opera connentur in

tiùs figmentum eft , quam Ariſtote-
læum placitum : qui perfidiæ colu
men Arabs inteſtabilis, lectatores ſuos
ex hoc principio ed deduxit, ur exiſti.
ment etiam hinc ſequi; Deum fic ali
exſtaſes incidere;ut folebatolin Mon
rapiſtæ , & hodiè ſolent Magi & Ana
baptilta : ac ne tum quidem ab eorum
arbitrio raptus eſt effe & ivè ſeu phyſi
cè, fed moraliter duntaxat , & feu ex

quid fibi perfectionis adjunéturum pacto.Quare nihil hoc pro Mocenico

novæ , fi hominem fibi per raptum vel contra me facit.
conjungeret, velfextra fe alia intelli Alter veræ feparationis animad
geret : Deoque ipſi cunc opus fore corpore , certiſſimusmodusper mor
fenlum & phantafiam , quæomnia vel rem , quin ſit diabolo permiſſione
dypondii Theologiſtatim exfufflarint, Dei pollibilis
, negari nequit . Quodes
ut vanitate ſua diffhrentia , nec quic- nim Angelus unus millia Affyriorum
quam cohærentia. Deus in fe ipfo, ut una nocte occidit : nonne Aſmodeus
in ſpeculo , ſimul & femelvider omnia; ſeptemr Saræ maritos, & Iobi libcros O
cognoſcendo alia , tribuit ipſis perfe- f moes Diabolus necavit?nonnemalefiu
& ionem .Nobis accedit perfectio con cis quotidiè dæmon plurimos necate
junctione vel cognitione, proprer im- fed de hoc poftmodum copiofius dif
becillitatem & cgeſtarein noftram . feretur: lib.z.
Deuspollidet , nec ipfe mura -
cuncta Poſtquamanimam à corpore mors
tur, fed'matatres, quas ſibiconiungir. feparavit, nondum diaboli omnispor
teftas
# libia2 Metapló
 LIBRI II. QVÆST. XXV. 269

teſtas ſopita. poteſt in animam nonnul . mianus vitam parciorem facere : & ubi
la,poteft in corpus. Animam poteſt ſup. nafcuntur, exultas ſolibus terras. credit
plicijs addictam , quantum Deus iuſle | Cardanus,c & de patris ſui Facijcorpo
rit punire : an poſſit iterum in corpus | reidem profitetur , caufam hanc non
mittere,yel facere apparere, mox diſcu . arbitror contemnendam : victus enim
tiemus . “parcitas arcet humorancopram , vndè
Quoad cadavera mortuorum ſolet propter eandem vi&tus abftinentiam
aliquando ea induere , & ijs apparere,ut Xenophond memorat Perlas nec tuffie
poſtea dicetur : poreſt etiam in eadem : re, nec emungi . Deloco ipfo ,poteſt ille
maximè in ea quæ fita ſunt locis non vel hanc vim habere naturalem & con
conſecratis: quecunque poteſt in alias fervatricem ratione Soli , vel Solis : vel
Fes corporales, & fpeciali quodam mo etiam ratione ficus. ficenim , quod Ari
do poreſtſolerquemiranda quædam in ſtarchus in Olympicio tradidit , integram
ijs, & prodigioſacauſas naturales igno- cadaver armati & faucij hominis olim
rantibus, operari & exhibere quædam , mortui în lunonis Eleæ templo , inter
quali viventium corporum ,& vegetan . tabulatum & fcandulare rectum inven,
tis animæmunera v.g.ut Huat ex vulne : tum ; caufam reddit Pauſanias , e quod
remortui fanguis in præſentia occiſo- in illis latebris abditum , neque peræ
ris(qua de re alio loco ſermo fuit ) 2. ur ſtatem vaporum , neque per hyemem
corporadiu ferventur incorrupta , ne- frigoris noxam contrahere potuerit.
que putreſcant,neq; putreſcant neque Deunguentis ,res nota ex Ægyptiorum
diffoluátur aut incinerentur;quia hoc & conditura, de qua Herodotusf & Dio
naturaliter ,velex unguentis, vel ex loci dorusg . Illud etiam naturæ miraculum
natura , imò & ex corporisnatura por eſt ; cor eorum cremari non poſſe , qui
teft provenire , veletiam ex mortis ge- vel Cardiacomorbo ,vel veneno perie
nere. Demontis genere , fcribit Plu- rint, h Nec puto qualitares has impref
tarch & Cun &tis ( inquit, ferenotum eft ful- fas cordi dæmonem ignorare', vel non
mine ictorum non ſentire corpora putredi- poffe fimilem diſpoſirionem in cadaver
nem.Jquare non ſatis aptè Euripides in - inducere;poſſetitaque facere,(& hoc fit
troduxit Clymenem de Phetonte di- i 3. ) ur cadaver ſpacio aliquo temporis
centem . Putrefcit,afthic inconvalle more combori nequirer , fecit aliquando in
tuus. Decorporis natura,eſtillud Am- vivis,cur requeat in mortuis? 4.poterit
mianiMarcellini apud Rhodiginum bij efficere ,ur cadaverispili vel ungues ex
Romanorum cadavera cælorum fta- creſcant. quia hoc poreſt naturalicer
tím facilcere,ac prorſum defluere: Per- præſtare complexio morientis, quando
farum verò inareſcere ftipitum more , in corpusmanavit aliqua vegerantis a
bir nec liqueſcanrmembra , nec fanie nimæ ad formam imperfe &tam dilpoli
madeſcant perfufa: quod cenſet Am- ) tio: iquod frequenrer accidit in ſuſpen
li 3 diofis ,

alibr 4.9.conviu ... b lib.26.0.24. c Lib.8. de rer.dar.c.40 . d'In Pralia Cyri. eLib .
defcript.Grecia. flib.z.bift. g lib.r. Bibliothec. h Plin.lib.i.cap.37. i Angvin 2.q.de Magia
7.difficile Binsfeld Confel Malpralud.Iadubos
26 D :IS OVISITIONVM MAGICARVM
diolis, quibus ſubitò ſpiritus interclu
duntur;quos (ut ait ille ) Iupiter lavat., A
pollo ungit & ficcat. Sæpè tamen hæc : ut
in reliquijs hominum ſanctorum , ex
divino proveniuntmiraculo . Vt cætera
mittam ;Dammis oppido propeBrugas,
vidi olim Salvatoris Crucifixi imagi
nem prægrandem ligneam ; quæ co
mam & barbam produxerat, & quo
tannis attonlæ refruticabant;id pro mi-
raculo pijs habitum , propter crebras;
quas & Deusillicægris fanitatescófere-
bat, & alia in afflictos divinæ muificen
ciæ monumenta, crebris ibitabellis no
tata ; donec impius & pertinax Calvini
ftarum furor imaginem ignibus ab
ſumpſit, & templum ( quod illis ſolem-
ne ) ſolo æquavit .
Quod fequitur , etiam non invitus
ad divina prodigia retulerim . Lintzij,
( ait Pet . Bizarus) dum ibi à Carolo An .
ftrio conventus celebrabatur, quidam ruflico
natus eſt infans, in quo nihilfanèdeſidera
batur : vixit dies quatuordecim , & triduà
..
ante obitum ſudavit , atque ita fudans ex
ftinétus eft. In mortuo infante ftatim cæpe- :
runt apparere ftigmata , in manibus, pedi-
bus & latere ; ficut Chriſti vulnera pingun-
tur : in capite etiam ex ipſo cranio nata eft
corona, ut corona (pinea. Cafar, cum hoc au
diret , mifit quofdam ex fuis ; qui hoc prodi-
gium contemplati, eum de tota re plenius e-
docerent,remque ita jeprorſus habere intel-
Jexit . ] Sic ille Epit memorabilium Eu-
ropæ pag.302. Quæ hic partes.na.
curæ ? nullas certè video
fufficientes,
Q v Æ STIO XXVI.
An -ope demonum fieripoſsit , ut defunctor,
rum anime feu fpiritus viventibus
appareant?
M Agnihæc momenti quæſtio elte
& quæ aliam includit primò
ventilandam : Vtrum unquam animæ que
ant apparere? de qua , ante annosfermé
novem , Duaci in Quodlibeticis,utvo .
cant. copiosè diſſerui, ſed quia oratio
illa lucem non adſpexit , hicea -cum - le
etore communicabo , quæ tum cum
auditoribus, prætermillisparergisora
torijs.
SECTIO .
It primò concl. quæ quafi funda
men tum eft cæterarum : Poſſe ac fole
re mortuorum animas nonnumquam divi
na potentisatque virtute , viventibus appa
rere ,id & fidei Catholicæ fcitis ,coverager :
manæque pbiloſophic placitis cozfentaneum
eft. ] hanc concluſioncm multi impro
bant:fed horum alij arhei funt, qui ani
mam negant immortalem , & corpori
volunt eam commori hos facilè eft ree
fellere ,quia hæreſis eorum iampridem
etiam à Platone , & Ariftotele, & alijs a
philoſophis probis , confracta & pro
ſcripta fuit , ab Eccleſia verò id afferent
tesignibus adiudicati : Docui id fubff
mè prolixa diſpofitione ,Comm.ir Seneca
Troad. chor.2e Alijfunt philoſophi tenk
bus nimis addicti:qui fatenturanimam
corpori ſuperſtitem effe , fed videri il.
lam à vivis poſſe, vel ad vivosredire nes
gant,duntaxat : quia id quo fiat modò
 LIBÉR: II. QVÆST. XXVI. SECT . 1 263

ac rătione non intelligunt: hi docendi | impia,impudentia,mendacia, vix digna

fint rationem modumque : alij deni- quibus reſpondeatur. nimis etiam te
que matæologi ſunt, necenim Thcolo merarium fuiſſe virum doctum inligné
gi dici merentur ; qui nati nobiſcum e aliàs caularum patronum pleno ore in
juſdem matris utero , ijſdem uberibus Parifienli Parlamento , ſuperftitionem
lactati: fall fratres,viperina proles, ger- hanc ſententiam vocantem , cenſen

1
manos laceſfunt, & generricis impio tem quepuniendos eos , qui animas re
mucrone latus petunt:palam eſt me hæ dire arbitrantur. Lege fi lubet libr .eius
reticos intelligere, ex hisquidam , eos ultim.de Sacra Politia, & videbis auda
qui ſe ſpiritusconſpexiffe afferunt, iu ciam caufæ minusæquæ ſervientem , &
dicant lymphatos,ceritos , imaginoſos, obrinentem : ſed co iam tempore quo
ad medicos & veratrum relegandos a : in Curias Gallicas mulci ſe Novatores
alij clamant, huiuſmodi narrationes o- ingefferant. Idem tamen cenſuit Tira
mnes , ſuperſtitiofas, & delirarum eſſe quellus , ad Alexand.ab Alexand, libro ſe
anuum vana inſomnia b : alij ,ut face- cundo.capitè nono.nihilprobans , ſed nu
tiores ladiones, & minùs cruenti , mul de affirmans , ſe haberehæc omnia pro '
tas obſcænas & ridiculas fabellas com- merisſomnijs,idem afferit ad lib. s . cap.
miniſcuntur: ut genus omne apparitio . 23. Sed propter eius purtare , nunquam
num reddant odiofum , imitati Batavaid veritis falfuſve futurum eſt.
illum Lucianum c . cauſa hos omnes ve Probatur ſententia noſtra (ut abim
heme nt er ſtimul ans eſt: quod hae mor becillioribus progrediar ) primò com
tuorum apparitione Purgatorii fidem vá muni opinione Gentilium : quorſum il-

lidè ſtabiliri percipiant. Quare miror : 1
ex Gatholicis Hieronym . Magium d ,
maioris lectionis , quàm iudicij virum ,
aufum fuiſſe ſcribere : nuriquam , quæ
- ortuorum ſepulchra velcæme
circa m
teria conſpiciuntur , fimulachra , mor
tuorum eſſe animas , fed ſemper effe dæ
mones aut malos genios hominum de
ceptores:admiror eriam ,id firmare au
ctorirate Porphyrij & lambliei, iurato .
rum fidei Chriſtianæ hoftium : nã quod
Theophila &tum & Chryſoſtomum al-
legar , id fruftra facere mox oftendam :
& fimuloftendam , dubitationem illam
philoſophorum inanem eſſe : hæretico
rum verò dicteria , ipſis digna , hoc eft
a Lanatherus lib.de'ſpeftris, 6 Oecolamp.notis ir Theophilac. Marosth, lih.demira. Eivités's
löde Veteri ſuperſtir.Bened. Aretius in Prolem.Baleas in Caralog, cMelaici , in Kalen, Mersin
dü , Eraſmiin colloq . dli fimifcell.6,12
--
la tanslatitia de Manibus evocandis,
tam ſolemni carmine & ritu fieri ſoli
ta : finullas vivis mortuorum animasi
apparere credebant: quorfum ' nifi quia
hæc vulgò receptá , etiam inter ſapien
tesopinio ) ille poetarum Phæbus de
Anchifæ filio referret
Infelix ſimulachrum atque ipfius umbra '
Creuſa
Viſailli ante oculos: du nato maior inas
go.
Et ille Latinus Callimachus Cynthiam
poft obitum talia memorantem incro-
duceret ?
Sunt aliquid Manes. lethum non omnia :
finit,
Luridaqué .
 DISQUISITIONVM MAGICARVM
Luridaque evictos effugit umbra rogos:
Nočte vaga ferimur ,nox clauſas liberat
umbras ,
Errat & abiecta Cerberus ipſe ſera.
Luce iubent leges Lethæa ad ftagna re
verti :
Nos vehimur , vecum nauta recenſet
Onus.
Vnder niſi ex hac opinione , ſceleſte
in corpore ſunt , Genios do damones nun
cupari , cùm à corpore ſeiunguntur: fi
boni meriti ſint, pofterorum ſuorum
curam ſortiri, & pacato quicteque nu
mine domum pollidere. & vacari La
reis familiareis . fin fceleratè vixerint,
propter adverſæ vitæ noxias,nullis bo
norum ſedibus recipi,ſed in terra vaga
tione,feu quodam exilio,puniri, & ina

?
apud illos orta Necyomantia ? quam & ne terriculamentum bonis hominibus

Homerica Circe in Odyſſeia , & Ovidij noxium malis , larvas, perhiberi . Idem
Medæa in Metamorphofi , & Lucani Eri - Apuleius Apolog. 1. Et tibi(inquit) Aemi.
fichtho in Pharſalia, & Senecæ Tireſias liane. Deus iſte Mercuriusſuperum do infe
in Oedipo & Horatij in Epodis Canidia , rum commeator ,virorumque Deorum má ,
Papinij in Thebaide Manto & Siliano bel. lam gratiam , & femper obvias ſpecies mora
lo Punico Autonoe , tam operosè exer tuorum , quicquid umbrarum eſt unquam,
cuerunt. quorſum , nota paucioribus quicquid Lemurum , quicquid Manium ,
corundem conſuetudo,li ſocij in pere- { quicquid Larvarum oculis tuis ingerat: 0
grinis regionibus obijſlent, animas in mnia noctium occurſacula , omnia buftorum
patriam revocandi , cuius & Didymus, formidamina, omnia ſepulchrorum terricua
& Euſtathius a , & Pindari Scholiaſtesblamenta.]Arnob.libro fecundo teſtatur
meminerep unde aliunde orta illa com lolitos adiuvare certa nomina , ne ani

munis illorum opinioc : ſolere animas | mæ hic in terris decinerentur vagantes

ijs qui per cædem violenter ipſas cor circa ſua corpora. Teftantur de viſioni
pore expulerint apparere , omnibus busanimarum Dion . in Caracall. & in
adeſſe locis , minari & divexare ? cur Tito , Plutarch. in Cimone , Dione, Bruto ,,
alioquin ( quod & Faſtographus pocta Alcibiade. Addit Platonicos( fidem exci
noravit) Romanæ parens urbisRemuu- pioſecutus D. Auguſtinuse,hoſce ma
ria live Lemuria inſtituiffet ?cur in repu- 1 los vocari Lemureis, Servius Honoratus
blica Romana recepta ſolemniter Fera Caribic eos Maneis vocari , quamdiu in
lia ,sili cernia, Culina & Parentationes:nifi alia corpora nondum migrarunt . Idem
Spirituum redeuntium caula: Hoc ipſe Servius & Sabinus , ab anima leparant
Plato voluit in Phædo. Lepiſtol. ad Dio- umbram & fimulachrum . purant enim
nyfium . Hoc Platonici Porphyr. Arhe- / falsò ) hominem conſtare umbra, cor
næus, Maximus , Philoſtra. Eunapius. pore , & anima, animam cælum petere,
Hanc Platonicorum ſententiã de ſcho- i corpus in terram dehnere , umbram live
la unus Madaurenſis deſſe docuit & ex ſimula brum deſcendere ad inferos: um
plicauit, nempe animas humanas , dum | bram volunt eſſe non verum corpus,ſed
fpeciem

a in Odyff.9. b Pyth.od.4. c Elpener apud Homer , Ody. 17. Virgiliana Dido de cat, vide
commen . noftrum in Seneca, 08.V.117. dlib.de Deo Socr. e lib .8.de cin. Dein
 LIBRI II. QVÆST. XXVI. SECT. V. 265

fpeciem quamdam corporcam ,quæ nei guſtinus d, in homine carnali toto regula in .
queat rangi, inftar venti . Conveniunt telligendi,eſt confuetudo cernendi) qui ti
tamen cum poecis , iſtud , quicquid vel hil creduntniſiquod vident,idcò reve
ad cælos aſcendát, vel ad inferos deſce ra nihil credunt : contra hos, inquam ,
dat,interdum vivis apparere: utalio lo- probatur noſtra ſententia ratione uni
codocuia, & hoc putabant malo ma ca , quia cum Deusſitomnipotens , po
gorum carmine evocari b . Solj ergò ex teſt quicquid non implicat contradi
Gentílibus Epicuri de grege porci (licleu ctionem ; ſed hoc quod afferimus adeò
nus appellatcorum ) bene curata cute, nullain implicat contradictionem , ut
mente neglecta,negabantanimas ſupe- | etiam ſit naturæ conſentaneum . Poterit
reſſe vel apparere : cæteri id innumeris ergò Deus , qui creauit animas , facere ut
exemplis aftruebant, cunctorum malo- eædem ſeparatæ iterum appareant. Im
rum hominum , Plato c. de Caſtore & inò, fi Deus non obſtet, poſſet, naturali
Polluce, Valerius',de Miltiade , Pauſa- tua vi , id ipfa anima. quia nihil hacte
nias,de quodam in Lypara, Ariſtoteles: nus adverſarij proferre potuerunt,quo
de Achille , Philoſtratus de Romulo , probarent animarum id naturæ repug
Auctor de Vir.illuftribus , de Caligula, nare : Quid enim ? cur natura animæ id
Suetonius, de Athenienſi philoſopho, non patitur?An quia nullo in loco pro
Plinius lunior:dePauſaniæ infeſta puel- prie fint animæ ? Icio ſic viſum nonnul
la,Plutarchus : de Severo Imperatore, | lise, qui arbitrati, animæ ſeparatæ , na
Xiphilinus de alijs Apuleius libro octavo, tura ſua , nullum locum competere:

Ginapolog.Sueton, inNerone, Quintilia- quod quiade loco dixere: qui fumitur

nus declamat.12. Horatius Epod. s . Valer. pro ſuperficie corporis continentis, &
Flaccus libro primo.& alij, quos longum proprius eſt rerum corporearum : huc
referre , & fateor hæc ad dæmonum il non pertinet : cùm enim ſermo eſt de
luſiones & præſtigiasreferri poſſe ; ſed rebus fpiritualibus & indivifibilibus ,
ramen , quæ ex Chriſtianis ſubiungam , i locus ſumendus eſt univerhim proſpa
convincuntietij faterklum . Dco per- cio , qux acceptio rebus corporeis cum
mittente , veras animas eſſe potuiſſe, rebus incorporeis , quæ alium locum
non vanum duntaxat deyahuash , feu ( ut haberenequeunt,eft communis: in hu .
gloflographi vocant(Lernum ;nig .Larua iuſmodiergò loco animas ſeparatas ef
légendum . ſe de facto negari nequit. fides hoc do
cet , quæ docet bonorum animas frui
SECTIO 11 . Deo , & effe von in terra , fed in cælo ,
damnatorum contra non efle in cælo,
Robatur noftraConclufio fecundo led infra terram ,& ibi, lit in certo loco,
PROI
loco contra Philoſophos illos, ni . torqueri. ratio docet , quæ docet, im
2

mis carnales(nam ut optimè Divus Au, 1 pollibile eſſe , quod aliquid exiſta :, &
Kk non
a vide comment.ad Herc,Oetcum v.959.b Lucianus in Necyomant. ApuliMetamorph .
li. 2. c in Phædone.do ex eo Marc.l.i. in fomn.Scipio.c.9 . d Ser.147.de tempor. e Durand.in
cap 37 q.1. do videntur hocvelle Ariſtoteles 1.de cælo D. Greg.Nawan . I. or.dd. Theol. den Aug,
li.85.99.20 .dg.lib. 12.fuper Gen.ad lib.
266 DISQVISITIONVM MAGICARVM

non in cerro ſpacio : videlicet in toto & omnia aſſumere ,& in his omnibus apă
infinito ſpacio ( ſic ſolus Deus exiſtir) | parere, dummodò cuncta illa in (phæra
aut in parte ſpacij ,ita ut non in alia , & activitatis eius continerentur : ficut de
fic omnes creaturæ exiſtunt. Eft autem | Angelis poſſe eſſe in pluribus non adæ .
in hoc loco definito anima, eò quòd quatis ſuæ perfectioni,communiter re
eius ſubſtantia in eum potius locum , ceptum eſt b. Pofluntergò eſſe , & ſunt
quam in aliuin fuit translata: vel per de facto in loco adæquato. quid ergòs
vin propriam & naturalem , quia feip- obftat ?
fam ad eun locum tranſtulit , etiamfi An quod'ex uno loco in alium leſe
in eo loco non operetur actu . lufficit nequeant movere - veruntamen hoc
enim quòd pollit : vel per viın alterius eſſe falſum docent Theologici Poſle a-
excrinlecam potentiorem eò delata lif; nimam ſeparatam fe movereex uno loo
ut liabangelo bono vel malo invita a co.in alium probatur quoniam huma
liquo deferrettir , vel etiam detineretur nus animus vifua fubfiftit , & res abfen
coacta, ficut mali in inferno a . Et ſic ex- tes atque diſtantes cognoſcit , eſtquein
plicari pollunt variæ Doctor. locutio ter illum & cæleftes mentes quædam
nes :ut D.Thomæ , qui vult eſſe in loco naturalis ſocietasatqueconiunctio ,una.
per applicationem virtutis: ut Scoti, į de fit ut confcius huias affinitatis , pro
qui per ſubſtantiæ præfentiam : ut Iuł. piùs ad illas accedere, & earú frui luavi
Scaligeri, qui per deſignationem , om . conſorcio concupifcat. quid autem illo
nium obfcuriffimè. Sic autem futura in imperfectius,fi fruſtra concupifcit? fru
loco eſt anima & occupabit locum di- ftra verò concupiſceret, li ſe illis motu '
viſibilem , licet fit ipfa indivifibilis : & locali nequiretaggregare, & vi ſua in
poterit occupare maiorem vel mino- altum aſcenderenon poffet: Præterea:
rem locum quod peculiare eſt’indiviſi nonne anima corpori, quod animaty
bilibus fpiritualibus, & denegatum in vim ſeſe movendilargitur? cur non &
diviſibilibus quantitativis : fi qua reipſa ſeparata leipſam valeat movere: cum &
ſint talia à corpore quanto aliter quàm in loco tie , & iltà vi vehementer india
per intellectum ſeparata, quod vix ar gear ', ne incaflum appetédo aliquid mis
bitror intra maximuin fphæræ , quam lerrimè torqueatar. Cur ergo, aliquiss
fimul activitate ſua poteft occupare, fe- abijciat ; ad corpusſuum anima regre
cundam proportionem maioris vel mis | di , vel patrios lareis inviſere ctùm lubec ,,
noris perfectionis eſſentialis, qua præ non poteſt: obiecit hoc olim Platonino
dita erit : & ideò poterit fibi formare fatis gratus diſcipulus; d cuirefpondeo
corpus , quod aſſumat, & in quo appa- | nudatam femelanimam corporis inte
reat ſaltem tantæ quantitatis.quanta eſt gumento , illud pro arbittio rurſus in
iphæra activitatis eius : vel etiam (quod y duere nó poffe,neque huc illuc divaga .
magis mirandum ) poſſet formare di- rilicere : quia vel invita retinetit in fuit
verla ac plura corporaminora , & hæc receptaculiidiriſimarum cruciabilita-
tum
a vide Molin. 1.p.9.2.411.11 b D. Tho.r.pig.522 vide Vil.de Ang.9 3 : pundl. 3. de oprime loa.
quent. Mol.fupr.cane Soor.in 4.d.49.9,4. Domin.Sotsib.d.4s :1,art.3,d Arift.de ani.texto
 LIBRI II . QVÆST. XXVI. SECT. V. 2627
'cum ergaſtulo: vel liberè obedit ſupre. I lesſubſtantias,ei à natura conceſſa fue- '
mo totius univerſitatis Dictatori, à rat. Sed ille fortaffis ex corpore aereo
quo in hanccoloniam deducta fuit. Ad tenuiore animas formabat , quimulto
corpus autem non regreditur, quoniã rum error olim fuit , a & utinam non
ingreffus animæ ad corporis ſui infor- hodie. Nec etiam credibile eſt ; quod
mationem vitamque , à naturalibus Cæſarius ,recentior illo antiquo & uno
materiæ , quas unio hæc arctiſliina fub ex partibus, in ſuis Dialogis , non leme!
fequitur , præparationibus dependet . aſlèruir; anime figuram effe fimilem vaſi
Nequehocergò obſtar. fphærico ,vitreo , undique oculato b & alibi:
Alij igitür dicunt has apparitiones anima eft fubftantiafpiritualis, & in ſuina
pollibiles non elle : quia cùìm ſpiritus tura ſpharica , ad fimilitudinem globi luna
corporis fint expertes, cerni corporeis ris ex omni parte videt. ] Incredibile in
oculis , vel humanis auribus exandiri , quam hoc,li propriè loquitur: arbitror
vel ullo à nobis ſenſu corporeo percipi elle locutiones allegoricas & metapho
non poffunt. Nam quod Lucretius de ricas : quibus animæ eſſentiain perfe
cactu cecinit. ctionem , & multiplicem cognitionem
Tangere vel tangi , nificorpus nulla poteſt volebat indicare , ut ex eiuſinet vet bis
res : apparet : t . Sed Cardanus addit errore
la cæteris quoque ſenſibus locum ha- 1 errori, dú cenlet ( homo deanimæ im
bere. Nihilenim externis ſeulibus per - mortalitate dubius , ut indicantomnes
cipit , niſi quod.corporacum : nihil ad í ferè illius libriediti : & maximè quem
internum fenfum , niſi per externos ſe conſcripſerat, ſed non ediderat , ami
penetrare :nihil fciriaut intelligi, quod cis autem familiaribus aliquando o
utroque prius fenlu' perceptum non ſtendebat . de animæ mortalitate liber . )

fuerit.Quarè nec intelligi hæc viſa, apparitiones omnes imaginariaselle,&

que nemoexterno ſenlu percepit, nec fpecies illarum primas imaginando
ſenſu ullo percipipotuiſſe, quæ lpiri tantum concipi opinatur . Quod ali
tualia ſuot. Fortis hic nodus & difficilis quando contingere lubens concedes
fateor , cui perrumpendo fortis quæ- | femper contingere lubentiis nego. Res
rendus eſt cuneus . Futilis ille & ridicu. eſt paulò luculentiùs explicanda , eft e
lus,quem ſuggerit Cardanus,in libris denim cognitione dignillima, & quam
fubtilitate parum ſubtiliter ; Ipiritus Divus Thomasd mirabilem efle profi
denatorum atque ipſos dæmones na tetur , & inter divinamiracula compu
turaliter ab homine vifu , auditu , odo . tandam .
re dignoſci:oculatior Lynceo , auritior Viſionem veteres à viſio diſtinxerunt.
Mida vel Sileni afello , ſagaciore palo viſioillis õja pea ,quoties nos id videre,,
quàm Plautiilla anus merobibula , fu- i prius opinamur : quod ita poſtmodum
iffe oportet ; fi vis ifta audiendi , odo evenit, ut apparuerat. Viſiem verò poéia
randi,cernendi & diſcernendi ſpiriqua. Tasua nominant:cum intervigilio vel
Kk 2 រin

a Vide qua dixi ad d.cho.z fol.445. 6 lib.i. Miracul6.32 . dam lib.4 6.39 . do lib.7.c.16 . cd.c
39.& d.cap.io.dlib.8.c.78. d 1.p.9.89.8.8 .ad z.
 268 DISQUISITIONVM MAGICARVM

in fomnis, ei qui vigilare ſe putat , for: carent, quia neq; cùm à corpore recede.
mæ aliquæ oculis lele videndas offe rent , eã habebant,nec poſtea didicerút .
runt. De viſionediſputationem differo | cedo enim à quo , vel cuius ex diſcipli
in libros fequentes: de viſo nunc agen na : Opera igitur aliena , viventiu formis
dum , quod Chriſtiani apparitionem di ſimilia ſimulachra , in tabula imagina
cete maluerunt. Apparitio ,teſte lſidoro , tionis , incorporeo penicillo , depingút,
a triplex eſt: intellectualis, imaginaria, triſtiqre quidé habitu ac facie illorum ,
corporata.Intellectualisdicitur , quando qui adhuc pænas perferút,pullo ut plu
ſubitantiæ feparatæ in folam mentem , rimú & aquilo amictu : contra in veſte ·
non aliena forma , ſed feipfis fe infi. candida , hilari & renidente vultu cos,
nuant:quæ rarenter le offert, & imago quià ſupplicijs liberati , &, utdignoſca
quædam eſt beatificæ & æternæ viſio tur, vivis quàm fimillima depingunta
nis , & à tractatione iſta prorſus nunc Nó ergo apparitiones imaginariæ lunc
aliena . Imaginaria, quæ Spiritualis etiam impoflibiles ; & modus iſte facilis eft ap
* dicitur , tum vocacur: quando , non ( ut parendi etiã vivis . Sic enim & Iudæi O.
Cardanus putat) ſpiritus illi corporei niam atque Ieremiá, fic Saul Samuelem
ſenſibus famulantes, ſed ipfæmet ani iuxta nonnullos,fic ConſtantinusPetru
mæ leparatæ formas aliquas alienas & Paulú recognovit.b Probemus idem
fenlui noftro interno indunt, quibus in de corporea vila folis vigilantibus obij
carum cognitionem inducamur. Cor. ciuntur. & in ijs ſpiritus alſumunt cor
porata dicitur viſio,quando huiuſcemo. pora , & affumptisuruncur.quod facere
di ſimulachra externo ſenſu excipiun- poſle, & quo faciant modo fequenti
tur. De his nunc ſpirituali & corporali, quæſtione oſtendemus, nunc ſupponi
differimus , & earum neutram cum na mus ; fivè Theologos confulas,fivè Phi
turæ legibus pugnare contendimus. lofophos Chriſtianos , certuin iam &
spiritualis illa vigilantibus & dormien- definitum videri à fubftantijs feiunctis
tibus communiseſt. in ea , Spiritus ( lic ¡ viſibilia affumicorpora; inijsergò al
animas feparatas malo vocare , quam tumptis , quid mirum fi à viventibus
cum paganis umbra,autſimulachra , lui conlpiciuntur: fivèillud ex clementis
potiùs idæasquafdam in hominis pha- j formatum lit, fivè alienum ſit cadaver,
taſia efformant, quàm aliena ipſi fpecie utrumque viſibile eſt.
occultati illam fubeant ; & fic immu Sed inſtabit aliquis; an ergò afferis
tant , atque afficiunt internum fenfum , ſpiritus ( de dæmonibus res certa ) hu
non ſua ipfi ut neque per ſe ,ſed angelo- manos etiam cadavera ſubire ? Quoad
rum veldæmonú miniſterio. nequeunt damnatorum animas , nihil video cur
enim tales imagines , ſineeximia quada non æquè atque dæmones : non enim
poteſtate & ſcientiæ præftantia , in ho- fubeunt ut informent , led ut loco tan
minú imaginatione,effigiari. hac pote- tum moveant Beatas animas aliena
ftate fpiritus carent ,quia nequeunt alia corpora non ſubire, omninò credide
à fe movere, ſciétia quoq; & pericia hac rim, neque enim id illas decet( ua non
non
aha. Orig.c.8.D.Tho.1.p.q.17 '@ .3.adult. b 2.Mach.15.2 .Reg: 28. Syno.7.a & .z.
 LIBRI II . QVÆST . XXVI. SECT, XXIV . 26 %

frunquam , ſunt quiafferant ſubite. na- , trum ( habes eorum verba apud Sua
turæ legibus id non repugnare con rem ) pro vera reſurrectione faciunt,
cedo. fieri & decere , viris a piis& do . non traham funem contentiolum.Di

ctis aflerentibus , ut non repugno per
tinaciter , non etiam audacter allenti- de qua diſſeritur , nihil pertinere : nos
or. Nam honeſtum non videtur,nec | enim de mortuorum loquimur appa
decens fanctasillas,& jam gloriofas,a-
nimas corporuin ſuorum diffluen
tium & tabidorum , antè reſurrectio- ! què enim tum vivens fuiflet Moles , at
nem , anguſtias iterum ſubire: cum id
fitminimè necellarium , & queant ele
mentari ſupplere corpore. Volunt
Thaboris in cacumine fic apparuiſſe,
cum Chriſto Domino , legiterum
Moyſen . Mihi non improbabile vi
detur , non in proprio , ſed in aereo,
& eam ad rem efformato corpore,
Moyſen comparuiſſe , ut Strabus &
Beatus Thomas , voluerunt: bEt po-
terit adhuc dici vera apparitio , in qua
vera Moyſis animaapparuit, & Moy-
les verè dicetur apparuiſſe , à parte e-
nim potiore facienda denominatio eft:
& Divus Auguſtinus libr. de cura pro
mortuis fubindicat , hanc fe apparitio-
nem Moyſis haud dillimilem putaſle
ab appetione Samuelis , in qua nemo
dicit Samuelem , in fuo corpore pro
prio apparuiffe . Argunienta quoque
omnia , quæ contra Divum Thomam
adferuntur , non valdè ſtringunt , ut
nec Patrum auctoritates, in quibus re
ſurrectionis vocabulum , ut latè ſum
prum , pofferaccipide eo , qui in cor-
pore aflum pro fimilis eft refurgenti, in
quam ſententiam lanſen.concord. 6,67.
inclinavit. Scd quia revera D.Hiero
nymus,Epiphanius& alii plerique pa
.
co potiùs veras reſurrectiones, ad rem
ritione , illa Moyfis tamen nó magis fu
tura mortui apparitio , quam Eliæ. 2
que Elias . Quod verò quidam in vin
cto Parabata ,ubi Moysē inducit dæmo .
ni quærenti . Huc unde Moſe: Sic refpon
dentem.
-Nempe fummoab æthere
vbi cum Enocho raptus & vate Elia
Felix, Dei noviſsimum expecto diem .
Id cautè intelligendum . Nam fi vule
Molem raptum viventem cum Enoch
& Elia, quinondum mortui : certè hoc
temerarium eſt, & facræ Scripturæ có
trarium . Sicum Elia & Enoch ventu
rútempore noviſſimo, idæquè teme
rarium.Siin ſummum nempe empyre .
um cælum translatos Enoch , & Eliam ,
quod planè novum inauditum , ut antè
obitum quis fit gloriæ illius particeps,
hoc eſt beatus ;idem comprehenſor, &
viator . Scd longè periculofius adhuc,
quod in eodem opere, Michael, & An
geli boni ; Luciferi pænam deplorant,
& Deum etiam crudelitatis accuſant,
Tanti videlicet erat Prometheum Æ .
ſchyliin Luciferuin ,& Nereides in An
gelos bonos transforinare. Hoc etiam
audendi Poecæ illipoteſtas fuit. Sedad
rem quod de Mofe dixi ; idem refpon
dendum de iis , qui reſurgentes cum
Domino apparuerunt reſurgente.nam
Kk 3 & ifti

7. a Soro in 4.d.43.q.2:9.1.quem ſequitur Tyre de appar.fpirit. Heſſelius in Mat.c.17.es ib.

Maldona.do fufifsimè Franc.Suarez in 3.par.in 9.45.difput.32.fe & .2. Peltan.defurg.c.5.b Strab .
in c.9. Luc, D.Th.inc.17.Matth.d 3.p.9.35 3. Abulen ,Lyran . alii voluerunt.
 DISQVITIONVM MAGICARVM
& ilti ad vitam reverterant , & fortallis petite ſolicitati, per qualitatem quan
lecuti aſcendentem Dominum in co dam nervis infixam membra movent

lum amplius mortem non experti , li ! ( ad quorum motum etiam nervi mo.
camen in proprio apparuerunt corpo- ventur) non fimul omnia membra, led
reillud informantes ,ut elt vero Gmilli- aliud poft aliud. Sed animus corpore
mun . Negamus itaque fpiritus fua af ſolutus appetentiam quidem retinet,
ſumere corpora , ut in iis appareant ſed organis corporeis deſtituitur : ideò
duntaxat ; non utinforment & vivificorpus,cui le conjunxit,non membra
cent; rum enim non redeant, lit Gotta tim , neque per partes impellit, licuci
tes,quales cernuntur ; fed ut hiſce, ve luum, dum vivebat;fed integram fimul
luc notis , fe præbeant agnoſcendos, eiusmolem protrudit , licet præftigiis
cui rei ſatis elt idoneum corpus efi quibuſdam fieri queat , ut organice
etum . movere videatur. Sic ergò Tubit fic
Elementaria hæc corpora nonipfæ į movet corpus allumptum , & fie firma
animæ fibicomponunt, fed Angeli ip- manet fecunda noftræ conclufionis
is illa vel dæmones fabricantur, nec probatio , .conſentancam elle philoſo
enim animæ feparatæ queunt in hac phix illi, quain naturalem vocamus. I
agere, ut necefle, nam hocmoru loca dem de Morali probabit ſequens ratio ,
li faciendum foret, anima verò feparacinatio,
ta non poteft vi propria alia à ſe move
Te, ex veriore ( ententia . A cårer eniin SECTIO III.
organis corporeis, quæ illi admoven

dum corpus etante neceffaria :quando Tietro probatur conclufio:quia

terit interrogando. Si in elementare quando permittere- Erenim ſi quod ad

corpus nequit agere ; quo in illo pacto multorum demanat utilitatem , li quod
poterit apparere , aut illud ſubire Re- Dei honorem promovet, id curi expe
fpondeo animas corpora hæc non arbi dit. id decet Deum permittere. hujul
tratu fuo , fed Dei ſubire voluntate at modi eſſe , de quo agitur,necefle eft ad .
que imperio quare quando hoc fit, túc uerſarii fatcantur . Nam non difficul
Deus illis largitur qualitatem aliquam , ter evnicerem hæc yifa , & commodi
quæ defectum fuppleat ; quod quoad multum adferre nobis , & ad gloriæ
animas beatas apertius puto , propter i divinæ extrariam magnitudinem al
viſionem Dei multa illis largientem quid adjungere accellionis. Ceduint in
dona ; & corum deſideriis abundè at- | animarú , quæ Deo gratæ decefferunt
que per omnia ſatisfacientem , aliter | utilitatem hæ apparitiones . qua liin
autem à ſpiritibus ( etiam dæmonibus) corpore proprio apparent ; dixi quid
corpora moventur aliter ab anima fentiam : fed G tamen in exuviis appa
corpus informáte. Hominis motus eft rent luis , gratiſſimum id illis jucundil.
organicus,nam homines à naturali ap- limunque fuerit: nam ineſt animabus
ad lua
2 Sor.ſup.eso Suaru Pelran.fupra
 LIBER II. QVÆST.
ad fua corpora , quafi ad domicilium
fuum infuus quidam ab incunabulisa
mor , à quibusviabſtractæ fuerunt, ad
quæ fponte redeunt;audè & Philoſtra
sus invitas fcribit ſeparari ', & Plato
0720Suét8svocat , & D.Paulus a- dicit
nos ex /puliari nolle , fed malle ſuperve-
XXVI. SECT. III .
jus quædam ſunt adúbrationes: clamat:
Deum non vivis modò, fed & mortuis
præeſſe , cuius imperio iſta peragun .
tur: certa elle loca manifeſtant, ubi &
fontesindeſinenter excrucientur, & pii
ævo immortali cum jucunditate jugi.
perfruantur : admonemur ſocietatis.

+
ſtiri,utmoleftam cunctis animæ à cor & communionis, quæ nobis cum de
pore leparationem oftenderet , ficuti tunctorum fratrum lpiritibus interce
Theophylactus interpretatur : quem dit, perferunt ad nos Dei mandata, &
amorem ſeparatione non minui , ſed mutuæ caritatis aliarumque virtutum
conjunctionis priſtinæ , & redinte - l fiunt auctores , nos de luo ſtaru , &
grandæ unionis appetitionem Theo- | quæ nobis vitæ ratio inſtituenda faci
legi volunt manere. Sin autem alieno unt certiores : morientibus interdum
in corpore conſpicuasſe præbeant, no ſe viæ comites, & ad cæleſtem patriam
exiguam percipiunt voluptatem , ex duces exhibent: horum monitu divi
negotiorum noftrorum utili geſtione, nam dealinamus iram ; ab his fæpè fa
& rerum procuratione , quæ ad divi. nitas accipitur , & imminentia cervi

zum ſpectant honorem ; interim fuam cibusnoftrismala depelluntur,& ad

quoque cauſam agunt,non illæ modò proborum exemplum ab improbis:
quæ lublidii& opis indigæ , quod et pænæ exiguntur : iplis quoque dam
iamnum expientur , & à vivis eleemo natorum fimulachris juvamur , per
fynas, fuffragia, jejunia ,-miſſarum ſa quæ fides noſtra fulcitur ; & fiat , ut :
crificia impetrant, quibus divinæ juſti- firmius multò , iis quæ de ſcelerum
tiæ faciant fatis ,& pænarum diminu- fuppliciis & de Dei juſtitia & provi
tionem obtineant ; fed & ipli-beari, dentia credenda fufcepimus , aflentia-:
cæleftis Hierofolyma albo adſcripti , mur. Hæcomnia & animadvertit, &
cives ; quos interdam Deus ſeſe jubet in Theſes artificiosè ac breviter digeſ
oftendere, ut corporibus eorum debi fit , & fcriptorum graviſſimorum ex
tos honores exhibeamus, quæ Spiritus ; emplis atque hiftoriis folidè probavit
Sandi puriſſimafuere templa quod Societatis noftræ Theologus Petrus:
de Sanctis Gervalo & Protaſio Divus Thya xusus cuius fcripta manibus te
Ambrofius teftatur:hoc ergò ipfi lucro rudeur, pari voluptate & utilitate : no.
apponunt; quia fie in lè Deumilentiunt | lo eadem hic recentendo actum agere..
& lætantur honorari Nobis autem , Tu (bone Lector ) conſidera, an non
Deits oprime ! quot inde commoda ; illi fructus egregii & lanti, quos ab ap-
quor cumulantur emolumenta z do- paritionibus decerpimus ? an non hæ :-*
centanimam noftram corporimanere gemmæ quovis auro & margarito pre.
faperſtitem : oftenduntnon efle impor. tioſiores? hęc nobis omnia ,per nefas &
fibilem corporum reſurrectionem cu- invidentiam , moliuntur eripere , ſi in-
telligunts
2-22Cor.6V.6.b li.de apparit.fpiriinumi
 DISQUISITIONVM MAGICARVM

telligunt,per ſtuporem & temeritatem | gnofci debeant nodo , Vtrum verè an fide
miferandam , fi non intelligunt; qui vi appareante conatur illúſuggillare,uto
forum fidem ex animis mortalium e mnia quæ Catholica & pia ſunt , Wie
vellereallaborant . rus, ſed nihil ex eo protulit, quod non
Metú nobis hic obtrudút, a ſed me. pium ,prudés , & religioſum paucis iſte
tuunt ubi nihil timendum .Ingens ( in- ! lcriptor norus. Notiores ſunt Peltani
quiunt ) hac ratione fraudis legesleri- labores & Thyrxi prædictæ theſes, bè
tur,dolorum occantur fulci,& lata ſu . quib . quæ certiora primoloco feligan
perftitionis arantur novalia , tenduntur ! tur.Si ſignú crucis,noméleſu , Maria ,
ſubtilia & rara retia ,plagæ captendulæ velaliorum ſanctorum ,cereumve reli
inftruuntur; quibus incauti capiantur, quias, agni Dei ceream effigiem ,luſtra ,
& impedicentur: Sată ſe folet in homi- lem aquam ,panem ,falem ,corumve bes
nem, & adcò in lucis angelum transfi- nedi & ú aut alia hujuſmodiSacramen
gurare, quò illum pacto à veris ſpiriti- talia, & Catholicæ religionis fymbola
bus diſtinguemus? Dei donum elt dil- fugiant aut deteſtentur. Si poftquain
cretio ſpirituum , nec omnibusconcel- quod femel exegerunt præftitum , ad-,
fum , malè ergò conſultú ſit generi hu - huc fruftra rurlus appareat, & fint im
mano; li tales contingant apparitiones, portuniores ( nam animæ,cú fatisfecea
quibus diſcernendis non ſatis idonea iis, vel non redeunt, vel femeltantú ut
Deus remedia reliquerit. Refpondeo dif- agant gratias;cótra dæmones cauſas ex
ficilem verè eſſe ſpirituum hujuſmodi cauſis utfuniculum nectunt,ut velob
diſcernendi rationem : neque id cuivis | ſideant, vel faltem graviter decipiant )
pervium aut perſpicuum . Non decllc i his ergò cócurrentibus,diabolus eſt. 2.
tamen hominú eruditorum ſcripta in ſi fe dicat animă elle alicuius damnatis
his tenebris prælucentia, ne periculosè mentitur; & dæmoneſt ,utplurimum ,
aberremus, ligna illa produntſingula vix enim unquam damnatorú animæ
veriliniilia per fe , quædam minus,quæ i finūturegredi.3. fi prætexit apparitio
dam ampliùs , fi tamen valdè multa vel nicauſam fallam ,vel malam ; v.g.dicit
potiùs cuncta concurrerent,ſatiscerta le apparere coactum vi coniurationis
& luculenta futura . Scripfit olım tra magicæ , vel ut revelet curioſa, parum
Ctatum integrum circa annum Domi- neceſlaria , aut quæ neſciri cxpediret:
11.1387. Bertramus Epifcopus Theſe- 1 denon cſt.4 . fi aliter ejus orario lit fale
licenlis ad Cunonem Archiepiſcopum ſa, ſuperſtitioſa , malcluada; deíperati,
Trevirenfem . de illuſionibus demonum ,
fuperbi, libidinoſi , vindictæ apperēris
& loan . Hagen alias de indagine Car aut aliter perturbati præferens animi
thufian. li.de apparitionecuiufdanı defun- ; oitentationé: dæmoneſt.s.fiappareat
&tæ huc ſpectantè: & fulusegit integro forma non humana, formoſa & bepe
opere lacob de Chula Theolog. de ap- formata ; ſed terra ,deformi.aut vili: vel
paritionib.fpirituum , & quoinquiri & a- i canis, ferpétis,luis,draconis,aranei,bu
fonis ,

a Sic Calu.in Lis Lavathe.deped .Chopin,liiz,de facra pol b Peltan.d. cap. soos Thyr.d.
lib.z.cap.16 .
 LIBER II. QVÆST. XXVI. SECT. III. 273

fonis,vel fimilium , vel nigri Æthiopis: de hoc dicenda iterum lib. ſeq. de reve
malus elt genius ; ſi verò forma huma lationibus. Hæc puto ſigna non obſcura
na, bona angeli vel beati , vel Dei, cunc diſcernendi viſiones malorum ſpirituũ
conſideranda operatio :ſi ex genere ſuo | à bonis : & cunc non debere nos dubi
improba,ut blafphemiæ, luperſtitio- tare,quin ſintaverſandæ.Semper enim
nis, mendacii , honicidii, luxuriæ, &c. vel lunt dæmonum vel damnatorum :

19
vel dolofa, ex modo operationis ; ut li
primo congreſſu lætitiam adferat ani-
mo, & tranquillicatem ,poſtea horroré ,
turbationem , vel deſolationem , velet-
iam magno cum fætore, ſtrepitui, vel
clade abeat: dæmon eſt. D. Antonius
hanc ſuis cautionem tradidit,his fermè
verbis ; Non eſt difficilis bonorum malo-
tumque fpirituŭ diſcretio ,ſi enim poft timo-
rem {uccefferit gaudium , à domino ſciamus
veniſſe auxilium : fiautem incuſa formido
permanferit, hoftis eſt qui videtur. ] Hanc
juxta normam , quæ Divi Thomæ a,B.
Catharinæ Senenſi , Gerſoni, & aliis in
hac palæſtra probè exercitatis, non im
meritò placuit ; ſuos armavit pater I.
: bexpertus id iple fuerat,in fi-
gnatius
ctitio illo & oculatomoſtro,quod prę . j pus ingredi juſlas, & quidem nonnul
fens lætitiam adferebat, abſens contri las inferni ſuppliciis addictas indè libe
tamen unquam damnatorum animæ
compareant. Nam etli fatear Deum id
poſle permittere; cauſam tamen vix vi.
deo, cur id permittat. fanè lipermitte
ret, non video quomodo poſlint illorú
viſa diſcerni à dæmonum apparitioni
bus : nili fortè hi qua denunciarent, in
dicarentve, quæ omnem hominum co
gnitionem ſuperarent. Item niſi occu
parent corpus hominis viventis , nun .
quam enim animæ, vel angeli boni ho
minum viventium corpora ſubintrat:
fed hoc dæmonum proprium , ut Zo
roaltres in Magicis obſervavit, vide Pe
trum Leloyerium lib. 4. deſpectr.cap.pen.
Quid igitur ( dicat aliquis ) tu de illis;
quorum legimus animas iterú in cor

ftabat c. contra bonis fpiritibus peculi . ratas ? ut Andream illum Romanúan.

are , veljucundum , quem attulerint a 1070. cuius hiſtoriam habes lectu dia

nimó, ſenſum conſervare, vel initio al- gnillimam in vita S. Annonis Coloni
Jatú metum , tranquillatione inaxima enlis libro primo , capite 33. apud Su
compenſare,ut Mambre, Gedeoni , B. rium die quarto Decembris,como ſex
V. &aliis novimus accidiſſe. d In ean- to.Equidem arbitror illos inferni pæ .
dem fententia D. Macar. e , Quæ à Deo nis nonniſi ad tempus addictos à Deo.
& bonis angelis (id enim ibi eft ,à gratia ) | Nam ex inferno nulla eſt redemptio,
procedunt, lætitia prædita funt,carita- quando quis ad eum abſolutè damna
te,pace , & veritate: quæ autem ab ini- tus:ſed fierialiquando poteſt, uit quan
quitate ( h.c. à Diabolo) curbatione ple . I do paulò ante viſi expirare, revera tunc
na ſunt, nec habent dilectioné , aut gau animam non exhalarint , fed tantum
dium ergaDeum hoceft fpirituale.plura | lint extaſim palli, in qua per viſum &
11
repre .
a 3 P - 9.30.art.3 ad 3. b libello exercitior, c Ribadeneira cius vita l.1.6 . 6. Maſeius cap.7.
diudic.7.v.22.26 6.13.V.22.Luc.1.v.13.6 30.cap.2.0.10 .Mar.16.v.s. c Hom.7 , f Aliquam
do comparere volunt Peltan . Tyreur.
 374 DISQUISITIONVM MAGICARVM

sepræſentationem , ob oculos mentis , eros, vel fæminas exhibeant, aut mo

divino miniſterio objectam , vių gbi fto habitu , nihil enim horum angelos:
fint & mori , & verè in judicium rapi . | decere : ut nec in illa quoque anima
& cætera illa quæ narrant : Poſt quo lisallius ſpecie le exhibere, nec coluni
rum narrationem , vel ſtatim veldiu bæ quidem , item -ii humanam cogni
poſtea,verèanimam exhalarint. Quæ tionen fuperantia prædicant aut do
fententia cùm aliorum , tum Baronii ceant, li preces, vel quid aliud lubk

Cardinalis eſt como Annal. XI . di& to di poſtulent. Sed lubetab his quæ .
anno 1070. Cum tamen ibi dicat An- rere; an nequeantangeli cukudes ſu
dreas ſe verè mortuum fuiffe, no verò ſcipere formam eoruum , quorum funt
dicat ſe ad æterna fupplicia inferni da cuſtodes, & qui in purgatorio expian
natum , fed tantum ad loca æternæ dá- rur ? certum eft pofle, & folere, neque
id ipli
nationis tractum ,(quod dici poteft er id negant , cur non igitur cum ,
ipſi negant
iam de damnato ad tempus) proba- preces autdimile ſublidium.poſtulentis
bilius niultò dici poffet hunsex priori cur non tunc in eadem , qua illi erant
illo genere fuifle;non abſolutèdamna- forma, pueri , fenis barbati,mælti, vel
tum ,fed ad tempus puniendum ſecun- fæninæ appareant, ut cognofcantur:
dum præſentem injuſtitiam , abſoluta Deindè nonne bcati multa nunc non
fententia ſuſpela: quæ eſt D.Tho. Du runt , quia viacorum ſuperant com
rád.Richard. Abulenf. & aliorú Theo- gnitionem , futura quoque , ut an
logorum fententia , lege Bellarminum geli;norunt fi Deus illa revelarit ? in
noſtrum lib.2 . de purgato ,cap 8.ubi de certæ igitut ſunt hæ notæ . Quibus &
anima Traiani,diſputat. & Valenc.in 3. hiſtoriæ nonnullæ repugnant. Nam &
part. diſp. 11. quæft. 1. puncto 2 : & in Pátrum vitis habecur ſcriptum , an
Franc.Zoar.in 3.part. tom . 2. diſputat. gelum Anachoreex judiciorum Deiin .
43.fect.3: fcrutabilé abyllum intelligere deſido
Par difficultas eſt Angelorum appa ranti , ſenili facie & vultu apparuifle bu
ritionis à Beatorum hominumappari- Notiflimum quoque quod de B.Au
tione dignoſcende, nam & eorum qui guitino comentarios de Trinitate co
in purgatorio ſunt apparitiones,bono i gitantirefertur puerum illi viſum , qui
rum angelorum opera vicaria nobis,ut caffo & irrito conatu cum Amphitrire
plurimum , puto exhiberi: Scio viros
viros | Nerea, quantus quantus eft, in exilem
eruditos , figna quædam commemo . (crobem cochleari infundere niteba .
raffe;humanas animas quæ jam beatæ turc,quem angelum fuiſſe non eſt am :
lætiore vultu apparere; quæ adhuc ex - bigendum , non magis quam alium il.
piantur nubilo ac triſtiore,hocfanè ad lú, quem pervetus hiſtoria certaminis
modum probabile eſt . Adduntſican.D. Dorotheæ narrard, Gmilem puero
gelicas ab humanis diſcerni: humanas quadrimo pulchellulo & tenello roſas
our animas,ſi ſe barbatos; ſenes ,vel pu- 1 ſuave rubentes & mala recentia The
ophilo;
a Sic Trithem.1.07.queſtionum quaft.s.b Albert.Pataifér,1 in Dom.lipoft Pintecoff.c Iacobi
vorazıne fer.3,de Trinit.dealiihomelifta d apud Sut.tom.i ..
 LIBRI II . QVÆST. XXVI. SECT . IV . 275

ophilo utanimola & Deo fidens virgo | ricui Sancto dicatam abuſosmeminc
promileiat, hyeme media, attuliffe, cú rim , boni hanc Angeli apparitionem
illis in locis cuncta gelu vi frigoris co- | fuiſſe, mihi perſuadco. Sed & alia viſio
ſtricta horrerét. Ruffinus etiam & D. vigilanci Vvamberto oblata , videtur
Bonaventura teſtantur, D. Gregorio docere in aquilæ ingentis forma ange
Nazianzeno ſe videndam obtulille Sa- lum apparuiſſe.[ Apud Sur, in vita S.Ber
pientiam cum Caftitate, & poſſet quis, turphicap.12. Ianuar. die s.] quamvis li
nili per foporem hoc illi contigiſſet, quis contenderet, hanc veram auem
ſaſpicari fæminco cum ſchema Ange- fuiffe ,ut & illa videtur,de qua in trans
los fuiſſe. D. Laurentius luſtinianush i latione S.Laudoaldi fcribit libro primo.
affirmat , fibi virginem quandam Colè Nogerus Epiſcopus ( Sur.tom . 2. ) non
candidiorem apparuiffe ,quæ ſe ſapien. valdè repugnarim . Hæc ergò & fimi
tiam Deielle diceret, quæ propter ho- lia ,ne Notis ab illis traditis indubitátec
minum rcformationem humanā for- allentiar, memorantur: ſed imprimis,
mam ſuſcepiſſet , & abeo in ſponſam quia cotam hanc fpirituum diſcretio.
recepta ,dato pacisofculo,receſſerit :& - nem , quod illi non diffitentur,ex divi
que huc fuiſſe. D.N. Ieſum hac illi for na potiſſimú revelatione, arbitror de
ma apparentem ,voluntiilius vitæ ſcri- pendere. Propterca tutius & præſtabi.
prores b. Arbitrarer potiùs Angelum | lius judico cum B.Auguſtino d, meam
fuiffe,quod fi Chriſtus ipſe fæminca in bicignorantiam fateri, & diſcipulú me
forma apparuit , cur non Angelosea- præftare, qua præcipiti temeritate ali
dem in forma ſe conſpiciendos præbe- quid definire , vel agere præceptorem ,
re nonnunquam credamus:Exftat Di res enim hæc altior eft ,quã ut àmepoſe
viGommari, quem Brabantini mei ve Git attingi, &abſtruſior, quàm ut erue
Rerantur,vita, vel à Theobaldo, vela re , & profundior , quàm utvadarc
lo quopiam antiquo & diſerto fcri- queam ,Hæc pro tertia probatione.
prore, litteris tradita :ubic reperiasan
gelum à Deo miffum ,in columbæ fpe SECTIO IV.
cicmirabili fplendore rutilantis , fupra
centorium fe confpirandum præbuir A .
. Qlorirate divina & humana ,hu
fe , & pereganationem quam animo
volvebar diſſuaſille , ſublimiorum ſtu manam voco quæ nó eft petita ex facris
diorum atque operum propofita com- | Theologiæ , ſed ex humanæ fapientiæ
mutatione, cui cum vir ſanctus parue abditis , dividamus has probationes, &
rit, nihilque inde fit ſubſecutum , unde lit quarta illa , qua ex Gentiliú opinio
dæmonis fallacillimi queat illuſio de ne initio quæſtionis fuſe deduxi: qui
prchendi , cóplura verò ,undè id divi- bus adde hoc cenſentes Platonē.in Phe
no mandato factum appareat , neque ! lone, Triſmegiſtum , epiſtol. ad Tatium ,
dæmones columbæ adhuc ſpeciemSpi: Apul.apol. 1. Maximum Tyrium , lib.de
LI 2 De

a in Faſciculo Amoris b Bernard. Iuſtinian in eius vitae.I. apud Sur.tom .1. c 18. apud
Sur.com.si ali de cara pro mortuis ,c.16 .
 276 DISQVISITIONVM MAGICARVM
Deo Socrat.Plutarch,in Bruto. Plin. lun.
in epiſt. Lucian.in Philopſeude. ut omit-
tam Homerum ,Æſchyl.Eurip .Virgil.
Senecam & cæteros poetas : immò &
Hiſtoricos,Dionem ,Pauſan,Tacitum ,
Sueton .
quod vocant , Nephech'; illud nempe
Gentilium ſimulachrum feu umbram ,
dequa Servius ( Virgilius , imaginem ,
vocavit ;) volunt poſt mortem circa
ſepulchrum confpici. Idem credunt
Muſſelmanni ex luo Pſeudo-propheta

Quinta probatio petitur ex ſcriptis d, ut Avenzoar, & Avicenna.Idem cen

quorundam aſtrologorum , qui cen ſucre Zoroaſter in Magic. & Zoar;idem
fentaniinarum apparitiones, abaſtro- ! Indorum BragmanesCalecutii,Coloi,
rum certa conjunctione , & influxumi , Malabarenſes, & cæteri Orienta
pendere, ut Prolomæus , Iulius Firmi- , les e; idem Floridenſes, Peruvii , & cæ
cus, Albumazar, & alii Arabes,quos le teri occidentales credunt f.Hos viſum
cutus Pomponarius,quorum hæreſim , fuit adducere; non quod iis quidquam
etli verillimis argumentis doctè alii tribuam : ſed quod contra Epicurcos,
confutarint , tamen indè paret, etiam qui ſcripturam facram rejiciunt ; &
hos homines, fermè atheos, apparitio contra Hæreticos , qui Eccleſiæ perpe
nes animarum admififfe , ut illis noſtri tuam ſententiam alpernantur; uno di
hæretici meritò judicentur deteriores . cam verbo , contra larvas & nugones ,
Sexta probatio delumi poteft ex o larvas etiam & nugas in aciem produ
pinionibus Chaldæorum , Mahumeta cere cogamur .
norum , Cabaliſtarum , & Rabbino . Septimam probationem ,legum , Tria
rum ; quorum omnium unanimis fen- bunaliumque iudicialium fuppeditant
tentia animarum apparitiones recipi- archiva. Nam & Vlpianus agnoſcit, o .
endas decernit. Loquor de Synagoga, ſtentum quoddam , păruaseparades , &
jam reprobata poit Chriſtum crucifi & Manes agnoſcitMartian . h & Ma
xum. Ioſephum hoc voluiſſe conſtat, gica facrificia, quibus fpiritus evocari
cùm quia cenſuit veram Samuelis ani- putabantur , damnat Modeſtinus i
man apparuiſſe : atum quia narcat quod Manes accire, vocat, & à multis
Catulum à fpiritibus occiſorum dirè fieri queritur, & pænam mortisſancic
vexatum fuiſſe b , hoc idem cenſuere !imperat. Conſtantin.kquo loco ini.
Simeon Ben . Ioaz in libro , Machar, dem recidit alia lectio , quæ pro Mani
Haſudoch , Rabbnus Habbadochs,mul bus accitis , habet , Damonibus accitis, l.
tas memorains apparitiones in libr. Ga- | Manes eniin ut plurimum erantipá
La Razaya , & alii citatr à Leloyerio 6, dæmones , qui animas mentiebantur .
ubictiam ex Cabaliſtis idem probat.Et hanc de animarum apparitione
qui non, Ne Schama ; nec; Ruach; fed ſ fententiam tenuere , I. C. non infimæ
nota ,
a Picus lis.contra affrolo de Perleloyerius l.3.defpec, c.9 . nos agemus lib.feq. bloan
gignir.is.b.Lulbelli.Iudi ſub fin . cd.l 36.5. do cap.6 . riuoj7Uggd Azoar ix -XXV .
e paffim . c vid Pam Venet.lib.3.cap.28. fLevit. Apoll.in hiſ.Peru. gloftentum . D. de uer.
oblig . h l.in tantum de rer.diviſ. il.ex Senatus conſulto ad l.Cornel. de ficar.Leloyer, lið. za
3.kl Multi C.delmal. Mathen. l fic legir. D.Aug.com Compend.Bacaux .
 LIBER II. QVÆS T. XXVI . SECT. IV. 277

I
notæ ,Budeus & Alciat, ad. d. I. oſtentum , Samuel,vereapparuit in aſſumpto corpore,vi
Chriſtoph. Portius 9.final.inffit.de loca. Ar carminis Magici , ſeu virtute damonis : &
nold .Ferron.in conſuetud.Burdegal. Alex . ab | hanc ; Samuel vere apparuit in corpore af
Alex in Genial.dier.l.2.6.9. & ‫ ܟ‬1.4.c.19.6 fumpto iuffu ac imperio Dei , deceptis Saule
lis.C.23. & 1.6.6.21.Didac.Covarruu.l. f . & Phytoniſſa qui putabantmagica hoc con
var.refol.c.6.Petr. Leloyer l. 3. defpectr.1o- ! fectum evocatione. Primam enim propo
to . qui cap. 4. docet hoc etiam tenuiſſe Bar. ſitionem duntaxat Tertulli. Cyrill. A
Brifonium Curia Pariſien. Praſidē quibus naftafius & alij, quos adducit,Patres ne.
cum & facræ ſcripturæ , & conciliorū, garunt: idque meritiſſimè: Secundam
& facrorum Patrum , & Theologorum nemo illorum diſcullit, neque negavit ;
communis ſententia ſuffragetur ; cæte- quānosnuncafferimus, ideo corruunt
ris luriſconſultis contrarium ſentienti- omnes fermè Leloyerij contra nos ma
bus, illosnon dubito præponendos. chinæ . Deinde vecavit(ait)Deus ne quis
Octavòprobaturconcluſio , quoni- rei alicuins cognitionem à mortuis pe
am perperuus hic Eccleſiæ ſenſus fuit tat , eoſve per magosfimileſque ſedu
Veteris quidem teſtamenti tempore, ctores conſulat ;quod cùm contra Dei
probatur.quia animaSamuelis apparuit | præceptum conaretur Saul;non eſt crc.
Sauli,a , non carminis magici viexcita- dendum Samuelem , ſummum divinæ
ta,ſed à Deo miſſa ; hæc enim verior vi- legis zelatorem ,voluiſſe quaſi coopera
detur ſententia; quæ non veteribustan , ri, faltem favere & ſatisfacere impio re
tum Rabbinis A hiæ , Saadix ,Eleazaro ; i gi . Reſpondeo , miſſum à Deo Samuelem ,
ſed & Iofepho b ( qui certè uni'novatori ut impium regem corriperet , eique in
Davidi Kimchi funt præferendi ) fed ftantia fupplicia denunciaret , ficqueen
graviffimis quoque parribus placuit) , ad pænitentia hortaretur . Sic legimus,
luſtino,contra Triphon . & Auguftino', de vindictæ ſumendæ à peccatoribus cau
cura pro mort. quorum ſententiam pro- la, fimiles apparitiones non rarò factas,
bavi ſuperiust ur conſentaneam lacræ i ob forescoronatas, Chriſtianis,tempo
ſcripruræ ; & cui, Eccleſiaſticı librum re Tertull. fdivinitùs fuit Aagris cæſus:
pro Canonico recipimus, ut Catholici quòd factioni hæreticæ communicaſ
omnes recipiunt, ( de quo miror d'D. let. Neralins eodem modo , ab angelis
de cive
Thomam addubitaffe 1.part.q.89.art.8. exceptus , auctore Euſebio
ad 2.)refragari non poflumus utmagni | Hipponenſi,ut ré ſibi notá , ob delatum
noſtræ ætatis Theologi obſervarunt e. peieraturo iufiurandum , fimilia nar
Necluntmagnimomenti, quæ nobis rat Auguſtin -h :de Laurentio Cantuarie
opponic Leloyeriuslib.4.defpe&tr .cap. 1. . enſi Epiſcopo, fugam à grege meditan
verbofùs quam nervoſiùs. Imprimis te, ei B. Petrum plagasinflixiſſe: teſtis
non diſtiuguit inter has propolitiones; eſt Beda i : Holpiti, Mauritio impe
LI rante ,
21.Reg.28. 6 26 antiquit . c füpra 9,6. ubi vide d Bellarm . l.de Purg.c. 6. do 1.4. de
Cbrif.ca.u . Belliolan.de Purg.l.j. .11. Pereri,de Magia c.9. Valent.in z.difpen. 11.9.9.1. Phociol.
$.9. Pels. depurgator.6, 5 d qui fufifsimediſcutit hanc controverfiamn : ron citatis Alfonſ
Mendoza fcholaft.quod li.q.1.98.e Tertul.adu.Praxeam , fliss.hiff.c.19 .,8. gſerm . 117.ima
sa editos Lovanii . b Beda la 2.hift.c.6. i li, 18.6.33
278 DISQUISITIONVM MAGICARVM

Lante , B.Virgo in ſomnis apparens , eò | ipſe Samuel, fivè poftquam dormivic

quod blaſphemantes holpitio non eie Sic Grace , και μετά το υπνώσαι αυτον
cillet ,vimini geaua circumaravit , & spoepúteuse: ipſe igitur met propheta
manè tibiæ à cruribus inventæ abſciſſz , vit , quimortuus: & ipſevocem ſuam de
ut habetur inNicephorihiſtoria.z.obij - cerra exiens edidit exyás tài Owren aurē
cit,hunc fuiſſe dæmonem , quia nihilbo, dvoulall , moriturum.s. patres obijcit.
niconfilij dedit Sauli , neque eum ad Auctorem , libri Graci quaftionum ab Or
pænitentiam hortatus eſt , led coniecit thodox. quem fanè parum peritè dicit e
in deſperationem . Refp.concionatorum iuſdem auctoritatis effe cum iplo Inſti
& confeffariorum officium efle homi no Martyre contrarium tenente, teme
nibus brevitatem vitæ proponere, & rè verò , luriſconſulcushomo pronun
dicere illudProphetæ; Diſpone domui tua, ciat, quæcunq; in illo libro tradita funt,
quia morieris & non vives:item , fulte hac per omnia & in omnibus facræ Scriptu
nocte rollent à te animam tuam , & alia hu - ræ conſentire ; ſi locus hic foret, aut cé
uuſmodi , quibus fanctum inducant tie pus permitteret, non deforent quæ ob .
morem : quod fi peccatores indèanſam ijcerentur. D. verò Auguftinum eciam
arripiant deſperandi culpa vacarecon- obijcit , non ſatisintellectum ; Nam in
cionatorem , fibireum id debere impu- lib.de cura pro mortuis, apertiffime ( quod
tare , quòd bono pharmaco (i abuſus, bona cum venis adverſarij dictum ) c.15.
fimilia eft cernere in hoc facto Samue nobiſcum ſentit Auguft, ut alibi dixi, &
lis; qui , quæ ad pænitentiam apta pro- clarè sam Theologi noftri & oftende
ponebat , Saulin malum fuccum con runt. Alijpatres pihil nobilcúpugnant,
verrit. Deinde nemo neſcit , non minus quia duntaxat negare voluerunt,vicar
aliquando iuvare confilia & adhorta- i minis magiciSamuelem excitari potuif
tiones ;quæ non expreſſis verbis, ſed in- fe, & quia ipſi hanc apparitionem tri
directa quali oratione proponuntur, buebant magiæ Phytoniſſæ ( quod nec
virtutem enim hæc habent conlolandı, i neceſſarium erat,neque verum )ideò ex
& à malo revocandi. Quæ oportuit ad tali ſuppoſitione neceſſariò eò delapli
verſarium confiderate ,& tali argumé- fuere, ut negarent aliud quam dæmo.
to non uti . 4. refpondet ad Eccleſiaſtici i nem apparuille. Nos quia fuppofitio
locum , cap.46 verſ.z3.duntaxat, voluiſ nem illain fallam putamus , idcò hac in
fe fcriptoreni præcipuas Samuelis iau- , reà patribus illis , ad alios patres rece
desibicommemorare,parumque folli- dimus.Deniquc obijcit,polt multa im
citun fuifle , an viſio illa ficta , an vera pertinenter & wapépows,fula; illud cras
ficrit. Sed contra hoc , verba non pa mecum eris , quod putat mendac iter di
siuntur, noftra verſio habet ; Etpol hocictum , fià propheta dictum ; ego ve
dormirit,& notum fecit regi: & oftendit illi ritatein huius dicti clarè , libr. hoc co
finen vita fita , & exaltarit rocem eius de dem qu . 6. tam propoſui. Certa facis er
terra in prophetia , delere impietatem gen . gò hæc SS . auctoritas de anima Samue
Eis .] Notum fecitregi,poft mortem ſuam , lis .
2. Ada
i videli.: .944.6 . quoscitavifol.preced,litt..
 LIBER II. QVÆS T. XXVI. SECT. IV . 27 g
2 Adhuc certius ( ut ait D.Auguſti- , hementer concirbati & conterriti fue
nus a ) eſtexemplum Mefis , quicum ruute ; quidem Thenph.expreſſe aſſerit
fuerit verèmorruus b ,cum Chrifto Do I putaſfe eos effe animam aliqua q
, uæ ex
mino in monte Thabor apparuite , ut , altera vita redijſet:quod idem D.Aug.
veriſſimilius arbitratur D. Auguſtin .in f Eucherius, Beda & Hugo Card . &
corpore allumpto , & ex aere formato . I 'multi alij cenſuerunt, putabant autem
3. exemplum eſt leremiæ & Oniæ , qui animam effe Chrifti, in corpore aereo
kuda Machabæo apparuerunt d affumpto , no in corpore proprio ; de
Sed veniamus ad tempora Chriſtia- ius reſurrectione nondum erant planè
norú ( ut ludæosomittam , quibushæc certi. Sciebat Chriſtus cogitationes co .
Tententia conftans fuit, exceptis Sadder rum , & refpondet, palpatione veri cor
exis ) & quia promiſcuè hæretici negãt poris cognoſcant ſe ſpiritum non cfle .
apparitiones mortuorú , live beati fint, Eadem fuerat ante pallioné fufpicio ac
kvenon lng in univerſum : ideò nosin merisApoftolorum ,cum viderent eum
univerſum de his, live iam cælites , live ambulantem fuper aquasg ,neque cùm
nondum , agemus,& per ætates omnes reprehenfi,quod putarent eſſe,aliquan
Eccleſiæ deſcendemus;ut clariſſimeapi do Spectra , ſed quia putabant Chriftúa
pareat vere Catholicorum hunc fem- , met ipſis tuum non apparere. Eandem a
per ſenſum fuiſſe ;aliorum quidem hoc liorum tum ſenteoriam fuiſſe convinci
affirmantium diſputando aliorum verò tur ex B. Luca h , nam univerſa quæHice
id fatis aperte probantium cxemplis ap- roſolymis erat Eccleſia;dicenteRhodes
paritionum; quas pro veriffimis-habe- quod Petrus i cx carcere liberatus ante
bant & narrabant. fores adftaret : dixit infanite , eo quod
Initio ipfo hæc fuie fententia' primi- certò fibi perſuadorer, Petrum vivere &
rivæ Ecclefiæ & Apoftolorum & ipſius in carcere detineri : animamque viven
Chrifti Domini;qui cam ſeiretApofto- cis honiinisextra corpusſuum apparere
los id credere , non modo illos non re non poffe ſciret;: ideò devivi hominis :
prehendit & contrarium docuit; (quod anima puellæ errorem reprehendebat ,
non'eratoptimusmagiſter, luxmundi , & angelum in ſpecie Petri credebar's
Vera , prætermiffurus ) ſed potiùs banc i puellæ affenfura 'Gi Perrum mortuum
fententiam corum animis firmiùs credidiffent. Quo loco Græc. dyil. O ,
infigereturſilentio ſuo, & indirecta re eſt ; unde probarlocus k aliquando per
fponfione comprobavit : ut mox vide- Angelos,ětepomposéwws, animasrepræ .
bimus. Nam cum poft reſurrectionem tentari: præcedentia verò loca in Evan
Chriſtus Dominus ianuis clauſis ad Argelijs apud Luc.rion habent , oyye: 0
poſtolos fuiſſet ingreffus , quod non ſed expreſsè habent', tò veuwa: apud
putabant nifià ſpiritu fieri pofle , exiſti- Matth. vero , parterua . Ex quibus ſie
marunt le fpiritum videre, & ideò ve- ratiocinamuriapud Marth . nomen ge
nericum )

d.cap.rs' 6 D :ur.34 .in fin.din epi. Ind. do 7o fuet'hoc omnino tenendum oftendit ali
mmdóz-d.g.s. c Matr. 17 L16.9. da . Marth.c.s. e Luci24.v.37 loan. 20. v . 39. f Serm .8 .
31 Mar 14.verf:26. b Aa.ii.v.25, i Galat.sív.16: Ó 17. k 1.Pet.z.v.1966 5.4.V.69
280 DISQUISITIONVM MAGICARUM

nericum fuiſſe poſitum , ut intelliga- | cro Canone ( quem fibi quiſqueillorú,

mus tam de angelis , quàm animabus quem vult , hodiè fingit, crasrefringit)
hanc opinionem vigulle : apud Luc. non continentur , fidem & auctoritate
verò in Evangelio vocem iò avec repudiare poſſunt, quo quid inlanius,
poſitam , ut reſtringamus ad animas vel quid cunctis reipubl . partibus eſt pet
làltem ad ſolos angelos non reſtringa- nitiofius, & gravi vindi&ta dignius.Mo.
mus:apud Luc . in Actis , angelinomen deltiores alij; Angelorú permitiuntvi
policum , ut de Angelis idem cenſuiſſe fiones, & recipiíit , pro lubito tamëluo;
Eccleſiam ſciamus. Sanehæcadeo ferè quando illis in diſputando negotium
ſunt inſeparabilia ,ut olim Sadducæi, & non exhibent:ſed ijdem iſti, veteré om
hodiè hæretici , utrumque æquè im nem memoriam ſic interpretantur , ut
pugnent. Quis verò non ridear Lava contendunt,corOnPOJÓTW5, nunquam
theri reſponſione veux, pro Angelo animas ne Beatorum quidem velappa
tantum accipi ? ergo fpiritui reſiſtens ruiſſe ,vel apparere:ſed quandocunque
caro in meinbris noſtris illa non animæ talia leguntur,de érepor poochwwr,facta,
fed angelo repugnat ; utitur enim Pau . per bonos velmalosſpiritus,apparitio
lus voce,Ave Mato :ergò apudPetrum ne id accipiendum . His regula illa Au
Chriſtianima concionata fuit angelis, i guſtini aliorum validè obftat ; quando
& non hominibus in inferno degenti- verba fcripturæ propriè poſſunt accipi,
bus ( évoidaxãn veúudol. p.)contra com ad Metaphoricos vel tropicos alios ſen .
munem Antiquitatis conſenſum . a Er ſus non effe confugienduin: ſunt auten
go falſo Athanaſ.btradidit, in Hymno fcriptorum de his rebus verba plera.
trium puerorum , aveulata, ſignificare que adeò clara, ut qui illa ad tropos re
hominum animas ; led nugor , cum ta vocet,is nihil non eodem iure fic qucat
lia ſerio refello , detorquere.
Deindè nihil nos cogit abſurdi, ai
SECTIO V. hil rationi confentiens parum fieri
poflc, fieri decere & expedire iam do
cuimus , cur igitur lanctiſſimis, & gra
N trum & hiſtoricorum veniamus: viſſimis hominibus , ea ſimpliciter &
quæ non obſcure id docent & perſua - Gne fuco narrantibus , & proxPOT -
dent,niſi protervi, & pertinaces , quod tus geſta , non credamus: fed vel iovi
hæreticorú eſt proprium , eſſe velimus, tis,étepotgoowridv,obtrudamus:Quaſi
unum illis effugij divortium præcluda- verò non ipſo loquendi modo utrum
mus,quidam.omnes viſionesnegát:qui que genus apparitionum diſtinxering:
lunt indigni quibuſcum fcriptis conté. Nonne ( ut alios mittam ) D. Cyprian.
damus : eodem enim iure omnium Hi
cum de inaginaria ,vel per angelos fa
ftoriarum , omnium librorú ,qui in la- cta loquitur , fimpliciter vocat viſio
nes;
a Clemens Alex.l.12.09 6. Stroma Atha.Epift.ad Epift.Hilar in Pſa. 118. Epif. bares 77.
Cyril.Ale.lib.dere&ta fid.ad Theodos conlib.12,in loann Amb.11. ead.10.an Rom.Ruf. in Symb.
des alii. b Athanif. lib.de 3.S.
 LIBRI II. QVÆST. XXVI. SECT. v . 281

mes ; cùm verò de apparitione Beati ali. | lib.3.de excid.Ierof.cap.2.Item Carpo Cre
cuius , auto porów, facta: tunc addit renfi,auctor eft D. Dionyf.Areopagita,
apparuiffe talem vel talem : idem diſcri epift.& ad Demoph. Ielum multis Angelis
men obſervant acta martyrum : idem comitatum apparuiſle & inclementiz
vica & DialogusD. Greg. vide Cyprian. nomine reprehendiffe, quod lapli fra
epiftol. 10.11.12.69. acta Mart. apud Sur. tris , & feductoris pænam expeteret.
24 Veſpaſiano Imper.S.Martialis Lemoni.
Febr.& r. Mal. Greg.paſsim in Dialog
Quin etiam ſoliti ipli Angeli idiplum cum Epiſcopus vixitdiſcipulus Chriſti,
declarare quando apparent,ut fecit Ga. is vidit s.yalerie Martyris animam , ina
briel Archangel. cum in forma Sancti Itar lucidæ Aammæ caelum perentem .
Marcellini ſe viſendum præbuit , apud ( narratur in Actis S. Martialis , apud Su
Eghinartum lib.3. detransl. SS. Martyr. rium. )
Marcellini & Petr.C 12 . Saculo fecundo, iuſtinus Mar. Apolo.II
Primo Saculo. nobis occurrit , prima ad Imp. redireanimas mortuorum , &
Hiſpaniæ , & forcallis Europæ totius , į apparere nonnunquam , & proinde im
Ecclelia Beatæ Mariæ Deiparæ de Co- mortales eſſe, ut gentilibusperſuadeat,
lumna , à B. lacobo Zebedæo ,cuin ad ipſis Gentilium per magos evocationi
huc in vivis uterque degetet , dedicata bus utitur, & contra Triphonem diſpu .
ad Hæbrum Cæfarauguftæ : quod & tant, aſſerit Samuelis animam verè fuiſ
Annalibus Celtibericis a proditum ,& le evocatam . Tertullianus non modò ni
aded conſtanti Eccleſiae illius traditio- hil nobiſcum , ſed tantùm cum magicis
ne receptum , ut Catholicus ibi non ha- nænijs pugnat, inquiens. ( Sed fi quaſdam
beatur, qui dubitet:traditur B.VirgoCo. revocavit animas in corpora Dei virtus in
lumnæ inliftens Apoftolo Hiſpaniarum documenta iuris ſui,non idcirco communica

0
apparuille , & iuſtiſſe co libi loco facel- bitur fidei & audacia Magorum , & fallacie
lulum dedicari, quod nuncdives & no . fomniorum & licentia poetarum .) Verùm
bilis Ecclefia eft.Si vivens adhuc alio in etiam apertè facit pro nobis, nã & ſub
loco , quam ubidegebat,B.Iacobo ſe vi . indicat aliquando factum , & cautam
dendum exhibuit : cur nequeat nunc facti addır . Er luculentiùsidem , Atqui
cæli terrægue Regina cùm lubet ? & ſæ- i boc quoque de anima prædicatur.Nam ,ſi de
pè illi lubuille , mox docebo , apparuit aliquo iam pridem defuncto , tanquam vivo
non ſemel alius, cur non & mater ? Deo quis requirat:pra manu occurri dicere , Ha
tro perſecutionem vitantiChriſtuseon- | bet iam & reverti debet. hæc teftimonia
fpicuum fe præbuit, & dixit Romam ſe animæ quanto vera , tanto ſimplicia , quanto
contendere, utiterum crucifigatur,in- fimplicia , tanto vulgaria , quanto vulgaria,
tellexit Dominimentem Petrus & re tanto communia , quanto communia , tanto

verlus agitur in crucem , ficque in Petro naturalia, quanto naturalia ,tanto divina. ]
Chriſtus iterum crncifigitur, [ teſtatur quae non tantum ad corporum refurre
D. Ambrof.contra Auxent de Bafil.noya tra- ctionem, fed & ad hunc animarum re
denda D.Greg.in 4.Pſal. Pænitent.Hegeſip. dicum miraculoſum poſſunt referrı.
Mm Orige
Ans.Eeuter:Chron.cap.23.Vafaus,Garibay ,& alij.
 DISQUISITIONVM MAGICAR VÁ

Origenes rectè , quod quaſdam redire in eius vita. No& turnarum quoque vi
poſlecenſuit idque nobis tunc fufficit, fionum ,epiſt.12.meminit D.Cyprian &
perperam , quod ad improború animas idem ,epift.69.cos graviter reprehendit,
reſtrinxit,l.7 Celſium impugnans,improba qui viſiones huiufmodi contemnunt,
vero anima& pranis facinoribus in terram B. Quarrillofæ filius eius Martyr appa
retracta ; ita ut adfpirare ar ſuperiora ne ruit , & ad martyrium matrem confir
queat, vagabunda in terra volutatur , nunc mavit , ut'narratur in epiſt. Africanoru
circa ſepulchra oberrando: ubi etiam umbra Confeſoruni, quam nobis exhibuit Laur.
tilium animarum phantafmata ſunt ſapius . Sur die 24. Febr.1011 1. ) in cuius additio .
viſa ,nuncterras has obeundo, cuiuſmodi hos ne,etiam 1). CyprianusMontano, & Fla
Spiritus effe credendum eft, qui omnibus facu viano cófefloribus traditur adhortator

lis & coerciti funt & prapediti veneficiis, apparuiſſe.Sic & alia nos authética Mar
& c . ] Et fane Origenis temporeD Po tyrum Circhenfium acta , referente co
tamianaBafilidi carnifici apparens,cum dem Sur . ( die 1:Mai.tom .1. ).docent D.
ad fidem convertit , nec hunc tantum , ; Cypr. Mariano, apparuiſſe & manum .
fed & complures alios, utdocet Euleb porrexiſſe, & ab Agapio puerulú mar
libro fexto capite quarto: & ipfemet Orig tyre paulò antè coronatum viſum fuiſs
contra eundem Cell.lib. 1. teſtatur, multos re.D.Ambrof.Serm.90.B . Agnes ( ait) pa
penè invitos attractos elle ad Chriſtianam rentibus ad eius ſepulchrum aſsidue vigilan
religionem , fpiritu quodam repente mutante tibus,quadam noctechoro virginum comita
intellectum eorum : ut pro verbo exoſo ad id ta cum apparuiffet, fic ad eos locuta dicitur;
temporis non cunctarentur mortem oppete nemeparentes mortuam lugeatis, namuna
re , poft vifiones oblatas ipſis vel dormienti cum his virginibus vivo apud illum in cælis,
bus vel vigilantibus. Multa enim talia vidi- quem in terris tota mente dilexi ] addit &
Hus,qua fimemorarentur duntaxat geſta in eandem Conſtantiæ poft annos aliquot
noftreprafentia ,cachinnum :toiterent inſide fanitaté in fomnis fpopondilſe & præ
les,rati,nos quoque, ficutillos de quibus inale i buiſſe, Prius etiã,fub Decio , B.Agatha
fufpicantur,fingere.Teftis autem eſt Deus no S. Petrus apparens in carcere mammil
ſtre conſcientie, conari me non fallisnarra lam eius pectori reſtituit. ( Acta S. Aga
tiunculis,ſed veris exemplis commendare le- j tha s.. Febr. apud Sur .) Eadem poſtea S.
SV doctrinam .) hæcille.quæ fanè poſſe Luciæ apparens,matrem eius Euticiam
mus & nos ſingulis ferè paginis Lava- |fanguinis Huxu liberavit ( Acta S. Lucia
thero , Rivio & fimilibus: incredulis 1 3. Decemb.apud Sur.) .
obijcere, & inculcare. 3 Poftannum Chriſti cccc, feu fæculo :
Seculo tertio , D.Gregorio Thauma--/ lv Chriſtus Dominus dignatus appa-
turgo, cum Deipara B.Ioannes Evangeliſta | rere, D.Petro Alex.in forma pueri,que
apparuit; ut narrat quàm prolixo, tam rentis veſté ſuam ab Ario diſcillam ( Sur.
verò lermone, ſcriptor eius vitæ gravif | tom.6 . die 15. Novemb. ) In ipſis exordijs
fimus, D.Gregorius Niſlenus.Qui quãi | (aitHadrian.com.fecundo.epiſtol. Decretal .
do angelica elt viſio, id folet addere ,ut & Synod.Vii.hiveConcil. Nicen.2. A & .2.1)
facitin viſionibusoblatis , B. Ephræm . Chriſtianorum , cum ad fidem converte-
retur
 LIBER II. QVÆST. XXI. SECT. V.

pretur piusImperator Conſtantinus , fic legi- } übipofuifti?At illalocum deſignans illic,ait,

tur : Tranfa ta die nocturno regi facto filen- defoſſum invenies.Regreſſus domum , rem , fi
tio , fomni tempusddvenit, & ecce adfunt cut filia de ſepulchro refponderat , repertam

2
fancti Apoftoli Petrus & Paulus, dicentes: | tradidit repoſcenti.]
Quoniam flagitiis tuis poſuiſti terminum , & Quæ potuit reſpondere , non potuir
effufionem innocentum fanguinis horruiſti: apparere fanè , lit & illi qui mortui iam
miſsi fumus à Chrifto Iefu Domino, dare tibi Nicenæ Synodo fubſcripſere. Hiſtoria
fanitatis recuperandeconſilium .Audiftiergo admirandam prodiditGreg.Cæſarienf.
noftra monita , &c. Ecce dicunt le miſſos presbyter,apud Lipoman tom.6.in orat.de
à Chriſto , dicunturadfuiſſe Regi , uti- Nicene Syn. Duo(ait) Sancti Epiſcopi Chry.
que & uro potézus apparentes ; & no- ſanthus & Muſonius , cum nondum deciſioni
minantur Apoſtoli ; cum in alijs Con- ſuas adieciſſentſubſcriptiones,accidet urdivio
Atantini vigionibus prælianti oſtenlus, à 'naprovidentiaab humanis excederent.Divi
Zonaratom.3.non nominentur, qui ap- | niergo patres , cum veniffentad communem
parebant; cò quodangelici ſpiritus eſ. locum ,in quo dormiebant,cumque fimulcum
ſent. Siceriam cum Conftantinus tem- eis eſſent, & que dicebantur, audirent, ô fra
plum Deiparæ conſtrui iuflifler : archi tres ,dixerunt & patres,præclarum nobiſcum
tecto apparensipla , rationem docuit. certamen decertaftis, curſum perfeciſtis, fidē
qnacolumnæ poſſent erigi.Greg Turon. ſervaſtis. Si ergo quod factum eſt , Deo gras
de gloria Martyr.c.8.)Conſtantio, Spiri- tum iudicatis ( nunc enim purius.cernitis) ne
dioa & Triphilliusprius m fomnis ap- quid fit impedimento, quo minus vos quo
paruere , quain eum lånarent, & tamen que deciſionem fubfignetis. Hac fimul& di
hi adhucerantin vivis. ( ex Metaphraft. xerunt , & fignata deciſioneſanctorum Pa
Surius tom.6.die 12. Decemb.) Par Pote- trum loculo impofita,totam illam noctem in ,,
ſtas à mortuo loquela obtinere, & con . fomnem peragunt in oratione. Die autem
ſequiutlappareat. Deeodéilli Spiridio . ſequenti , cum veniſſent ud loculum , ſolutis
ne referunt Socrates,lib.1.c.8. & Ruffin . quæ erant impoſita ſigr.aculis , cum ſanctam
lib 1ca . s.quod Rufôni vèrbis referam ; revoluiſſent deciſionem . invenerunt ſancto
Filiam habuits Irenem nomine : quæcum ei rum patrum ad cos adiectasſubſcriptiones .)
beneminiflraffet,virg .defuncta eft. Poft eius i addit Nicephorus, le 18.8.23.ipfius ſub
obitum venit quidam dicens, ſe ei quoddam ſcriptionis verba ; Chryſanthus & Muſo
depoſitum commendafſe:remgeftam ignora nius: qui cum patribus omnibus in ſancta
verat pater ,perguifitum in tota domo: nuſ i prima Oecumenica Synodo confenfimus:quă.
quam quod pofcebatur, inventum eſt. Perfi- vis corpore translati, manu tamen propria
ftebar tamen illo,quicommendaverat, & fie- | nos quoque libello fubfcripfiinus.) Vnde pa
tu aclacrymis perurgebat:vita quoque fuæ fe | tet & Spiridionis , & omnium prima,
illaturum exitium ,nifi commendata recipe- Synodi patrú ſententiam fuiſſe animas,
ra ,teftatur. Permotus lacrymis cius fenex, ! divina permiſſionead nos redire poffe,
ad ſepulchrum filiæ properat , atque eam ex nam alioquin nec ille filiam vocatlet,
nomine clamitas. Tā illa,de ſepulchro , Quid nec iſti ſubſcriptionem paſtulaflent.
vis, ait pater: Commendatum ,inqais, illius, | Nicæno concilio vetuſtius, utpote du
Mm 2 faute
284 DISQVISITIONVM MAGICARVM

fante adhuc antè Conſtantinum perle - mam vidit B. Antonius comitantibus

Cutione, celebratum fuit in Hilpania angelis in cælum pergere. ( Athanaſ. in
Concilium provincialeEliberitanum , in vita D. Ant.idem refert Palladius in vita
cuius,can 34. leginus; Spiritus defuncto- | Ammonis.) D. Martino Turonen. Epiſc.
Tum non effe inquietandos, quo fignificatur | apparuit è cælo defcendens B Virgo , &
fpiritus defunctorum ſuperelle, & cer ex inferis aſcendens anima latronis, qui
nere quæ circa ſepulcra eorum fiant: pro Marryrecolebatur . ( Sulpitius Seve
undè & fequitur ; nonnunquam adeſſe rus in vita D.Martini.) D. Pauli primiE.
his locis ; & deteftari ritus Gentilicios, I remitæ animam viſam B. Antonio in
ex errore natos, de animarum circa ſe- cælum ab Angelis deferri, auctor eſt
pulcra centenatia oberratione , de qua ( D. Athan. in vita Antonij. & D. Hieron ..
.
puro Canonem illum agere : & à qua in vita Pauli.fuit in hac fententia Neme
lententia non videtur omninò alienus lius, paulò antè citatus : fuit & D. Bali .
Nemeſiustepi fuxas , qui liber perpe- lius , lib.de vera virgin paulò antè medium
ram tribuitur Nicæno . Anno 366. Iu ubi poftquam dixiſſet virginem , etiam
lianus Impp.occiſusfuit incerti ſpiculo : cùm fola eſt ,ſemper revereri debere &
& divina vilio prius oſtenla S. Bafilio, Dei, & angeli cuſtodis preſentiam ; Quid
cuicum B. Virginc S. Mercurius appa- ( lubdit )per fingulas pergam ?Ipfas Angelo
ruit, & diſcedens , & cruentam baſtam rum infinitas multitudines , duna Sancto
referens;ut ex Helladio D. Baklij diſci rum Patrum beatiſsimos fpiritus. Nulluse
pulo docuit D. Damafcenus , Orat ... de 1 nimex:his eff,quinon ſingula ubique conſide
Imag. eodem quoque tempore & alius, ret. Etfienim oculis carneis minime conſpicui
ad caftra proficiſcens,vidit vel vigilans , ſunt:incorporeis tamen obtutibus ad agnitio
vel ſomnians, complures ex Apoſtolis nem complectuntur ,& comprehendunt om
& Prophetis in unum coactos,& de in- nia.)vult ergò Sanctorum aniinas nobis
vurijs Iuliani in Eccleſiam quærentes, & | cùm volunt adelle , Dei permiſſione &
in commune conſulentes; & duos ex nullum eſſe locum quo le luccelliue per
corum numero , cæteris bono animo ef. netrare non poſſint; nihil in rebuselle
fe iullis, diſcefliffe , pauloq ; poft redijſle | actionibuſque humanis,quod aliquan
ad conventum , & nuncialleryrannum do nequeant intelligere ,ne quid hic it
occifum . Sozomens hæc narrans. l.6.c. biquitatis ſommes Idem in Panegyr .
2. duorum nomina prætermiſit ; ſed / B. Mamamis Mart. fignificatmultis D.
Nicephorus addidit , duos olim egre Mamantem apparuiffe. Memores eftore
gios fuiſſe milites ac martyres , Mercu- Martyris, quotquor illo per fomnia porira
rium , & Artemium . Sic ille li. 1o.c.35.B. eſtis. ) D.Greg.Nazianz. Orat.in landem
Febronia Martyr , & virgo natalis ſui Caſarij , dicitlibi ſæpè in ſomnis vitum
die quotannis niediæ noctis temporein fratrent , & licet addat, five cupiditate
Npournis precibus , apparebatcunctis ( qua ſcilicet amantes libi ſomnia fine
in choro verſantib. eo ipſo in loco pro- | gunt ): five ipſa veritate ; manifeſtum ta
cumbês,ubi pfallere folita. ( Metaphraft. men teſtimonium dat fententiæ fuæ , de
apud Sur.10.3.Junij 13.) Ammonis ani- | poſſibili animarum apparitione.
Vrxere
 LIBER II. QVÆST. XXVI. SECT. V. 285
Vixere codem fæculo nonnulli Pa- nim cum patitur, non ſibi tantum patitur,
tresmox citandı: fed, quia, mors eo ſed & civibus Serm.77.de Natali Octa
rum , & vitæ parspotior,incidit in fæ- vii , Adven . & C. B. Paulinus ( fortè
culum fequens,in illud diftuli . Diaconus,certè non Nolanus ille ) din
V.Quod tempus intercedit , inter annú vita s Ambrofii: Eodem , inquit, quo obirt
CCCC. & D. fæculo quinto adſcri- die , ficut textus epiſtolæ loquitur , quæ à
bendum , viros habuit quà fan & itares | Simpliciano ſucceſſore eius venerabili viro,
quà doctrina valdè illuſtres a D. Mar- ſuſcepta eft deparribus Orientis, ad ipfum ,
tini cranfitus D. Severino. & D. Am- tamquam adhuc nobiſcum viventem , dire
broſ. abſentibus oſtenſus : apparuit ita ( quæ nuncufque Mediolani habetur in
etiam ,ut auxilium laturus iis , qui cor- monaſterio ) quibufdam ſanctis viris appa
poris ejus translationem parabant: ap . ruit orans cum illis, & imponens illis manus,
paruit & alias non ſemelut narrat Gre babet enim diem epiftola quo directa eft.qua
gorius Toron.li,de mirac.D. Martini, lecta invenimusdiem effe, qua ille defunétus
li.degloria Confel. 6 D.foannis præcur- eff.
foris caput altiſſimè Herodias defodı Intra Tuſciam verò ciritate e Florenti :
ſanctus
juſſerat , multis poſtea ſæculis ubi nunc vir SanctusZenobius Epiſcopus eſt,
ipfe duobus Monachis in ſomnis ap- quia promiſerat ſe.illos fæpius viſitaturum
paruit ,& quò loco effet oſtendit. Rur- frequenter ad altare , quod eft in Baſilica
fus cüm memoria ejus interiret; & ig- Ambroſiana , quæ ibidem ab ipfo conſtituta
noraretur quo loco deliteſceret hoc eft,viſus eſt orare,ficut ipſo ſancto viro facer .
fæculo,antè Marcianiimperium ,idem dote Zenobio referente, didicimus.fin eadē
fanctus Marcello monacho mirabili etiam domo , in qua declinans Eugenium
modolocum fepulchri ſuicapitis indi- į manſit, tempore quo Rhadagaiſus ſupradi
cavit.[ Proſper & Sigisbert.in Chron.So łam civitatem obfidebat , cum iam penitus
zomen.lib.8.c.21. Niceph-lib .12. cap.49 ] deſperaſſent viri civitatis:per viſum cuidant
Vbinam ſepulta forentcorpora & DD. apparuit, & promiſit, also die falutem illis
Gervaſi & Protbafii , per viſionem co- adfuturam . Quo referente ciuium aniini
rum D. Ambrof.didicir,tefte B Augu- |ſunt erecti.Nam altero die adveniente Stili
ftino,lib.22.de Civitate Deicap. 8. & libr. chone comite cum exercitu : ſacta eſt de hofte
g.confeff. cap.7. ipfius etiam D.Ambro- victoria. Hac Panſophia in religioſ « fæmina;
fui verba hanc fententiam noſtram matre pueriPanſophii , referente cognovi
confirmant,quibus codem fenfu : quo mus .
D.Bafilius; Sanctorum fpiritus ubili Mazcezeliut deſperanti deſaluteſua vel,
bet elſe teſtatur ; Nam licet univerſi fan - exercituss quem ducebat contra Gildonem
agubique fint , & omnibus profint: fpecia- baculum tenens manu in viſu noctis. appu
Fiter tamen illipro nobisintervenerunt, qui ruit, atque cum provolveretur ad pedes viri
& fupplicia pertulere pro nobis. Martyre. I ſancti Mazcezel, percutiens terram fenex
Mm5 bacula
a Martinus moriens apparet in Italia din Germania do Gallia. 1S. Ioannes F apriftsappotuit.
ESS.Gervaſins deProtafusapparuerunt. d S. Ambrofiusapparuit in or.ente. e Item Florentino
fibid.it.g Icem in Africa .
286 DIS QVITIONVM MAGICAR VM

bacnio quoregebatur(tertio hac enim fpeciei | ætatis, D. Ambrofii contra Symmachu

illi apparuerat ) ait : Hic,bic, bic:fignans to- Collegam ,Prudentium adjungamus.
cum , deditque intellectum viro quem viſita b Prudentius de S. Eulalią,
tione dignum fuerat arbitratus, ut agnofce . Virgo citum cupiens obitum
ret fein ipſo loco,in quo ſanctum Domini via Appetit & bibit ore røgum .
derat Sacerdotem ,die tertia victoriain adep- ! Emicat inde columba repens,
turum : atque ita fecurusbellum & inchoa- Martyris os nive candidior
vir e confummavit. Nos tamen ea -Medio- Viſa relinquere ,& aftraſequi:
lani pofiti,iplo Mazcezele referente, cogno- ! Spiritus hic erat Eulalia ,
vimus. Nam & in hac provincia, in quanūc | Lufteolus,celer, innocuus, &c.
poſiti hæc defcribimus , plurimis hoc ipſum De Sancto Fructuofo & fociis.
retulit facerdotibus:quibus etiam referenti- | Vidit præfidiis ex domo ſatelles
bies fecurius antè nobis cognita huic libro ad- | Cæluni martyribus patere apertum ,
iungere arbitrati fumus. Infigneſque viros per aftræ ferri .
Sifinnii etiain & a ' Alexandrini Marty. I Quin & filiolamonens berili;
rum , qui noftris temporibus , poft obitum oſtendit ſceleris notam paternis
Sancti Ambrofii in , igauniæ partibus perfe- Calo vivere,quos forum peremit.
quentibus gentilibus martyrii coronam ad Poſtea , cum pio ftudio conarentyr
eptifunt cum reliquias Mediolani fumma fratres , quifque fibi partem reliquia .
cum devotionefufciperemus:adveniente qua. rum auferre,ſubdit;
dam cæco & referente cognovimus : quico- Sed ne reliquias refufcitandas,
dem die tacto loculo, in quo Sanctorum reli Et mox cum Domino fimulfuturas,
quis portabantur lumicu recepit : quod per Diſcretis loca dividant ſepulchris.
; viſum noétis vidiſſet navim appropinquare Cernuntur niveis ftolis amicti,
dittori in qua multitudo erat albutorum vi Mandant reſtitui,cavoque claudi
gorum.quibus deſcendentibusad terram , că Mixtim marmorepulverem facrandum .
unum de turb. precaretur, ut fciretqui eſsēt d Scribit Conſtantinus presbyter,in
i viri : audierit Ambrofium eiuſque confor- | vita S. Germani Antiſtodorenſis cap.i7.cum
tes. Quo audito nomine, cum deprecaretur ut Sanctus vir in loco quodam ſpe&tris in feſto
lumen reciperet ,audivitab eo: Perge Medio moraretur intrepidus , ſubitò antè os legen .
lanum & occurrefratribus meis,qui illo vë- tis adftitit umbra terribilis, & paulatim fub
turi ſunt ( defignans diem ) & recipies lu- oculis incuentis erigitur. Parietes etiam
men. Erat enim vir (utipſe aſſerebat ) de Saxorum imbribus colliduntur. Tunc verò
littore Dalmateno, nec ſe anteveniffe in ci . deterritus lector, prafidium facerdotis im
vitatem afferebat , priuſquain recto itinere ploravit. Quiſtatim profiliens effigiem ter
reliquiis Sanctorum occurriffet nondum vi. ribilis imaginis intuetur , opremiffa ob
dens:fed tactoloculo videre cæpiſſe. Hacte - fecratione nominisChrifti, imperat :ut qui
nus Paulinus de Ambroſio , & quidem effet,quidve illic ageret,fareretur, Quipro
certò comiperta . Nuncage, alium ejus | tinusterrifica panitate depofita, voce bumi
limort

mailtem -c & co. b Evalia apparet. c Fru & uofusapparuit. d. Latrois ſepultus appareto
 - LIBER II. QVÆST XXVI. SECT . V.

támore fupplicantis eloquitur : ſe compa- | vincula iniicies: ut ufque ad diem indicii les
remqueſuum auctoresfuiſſe multoram cri neantur cuftodia, nec fint cum Domino fuo,
minum infepultos iacere , & ob hoc inquiea | de quibus fcriptum eft : ſequuntur agnum

..
saré homines , qui.i ipfi quieti éſſe non pof- | quocumque vadit. Si agnusubique:ergò cou ?
ſent. Rogat; ut pro eis Dominum precaretur, bis qui cum agno funt ubiqueeſſe credenda :
quatenus recepri requiem mererentur. Ad | ſunt Et cum Diabolus & demones toto va
bac vir fanétusindolnit;imperatque ut locũ gentur in orbe , & celeritate nimia ubique
oftenderet,quoiacerent Tum verò cereo pre. præfentes font:martyres poſt effuſionem ſan
cedente dux umbra prægreditur , & inter guinis fuiarca operientur incluſi , & indè
difficultates maximas ruinarum , intempe exire non poterunr.] Siſte ;lector: & iſtud ,
fanocte locum , in quoproiecti fuerant,in- ubique,pro ubilibee, politum ( ut Sanctíí
dicavit :Vt verò mundo redditus eft dies: cir Balilium interpretatus fui ) memento,
cumie&tos incolas invitat, hortaturipſeope.limul rationes Divi Hieronymi etiam
Tis maturator ,infiftens: rudera tumultua- percellere eos , qui negant è cælo San
riè fuperieita ad tempusvaftris avulſapur. ctoram animas egredi poſle. Amicus
gantur. Inveniuntur corpora fuſa fine or & admirator Hieronymi b Divus Augilo
dine,of a ferreis adhuc nexibus illigata.Ad ftinus lib.de cura pro mort. totus in co eft
legem ſepulture-foſſa dirigitur , membra fermè ; ut probet ſecundùm legem Dei
exuta vinculis , linteis induuntur , bumus ordinariam . & fola ac nuda iplarum a
fuperiecta componitur ', oratio , intercef- nimarum naturali facultate, animas il
fionis impenditur ; requies defunctis obtine- í lis quibus adfcriptæ ſunt locis egredi
tur: ita utpofteandem diem , fine ullo terro ad tempusnon poſſe : extraordinaria :
ris indicio, domicilium frequentatobabita tamen Dei permiflione quando volues
tore floruerit.]apud Surium menſe Iulio . rint, eas fuis receptaculis ad homines
Sed tot tam clarisexemplis aliqnasin - vilendos egredi pofle: videte hanc eilis '
ſeramus & auctoritates fivè dogmata | mentem verbis , & ferie diſputationis
Patrum , mox ad alia exempla redituri j apertè lignificatam , cum cap.io. ſcri
Hieronymuslib .ad vigilantium , in uno plillet', mortuos apparuiſſe viven
illo , noftros Novatores omnes jugular tibus, & quo illorum corpora jacerent
facræ veritatis gladio eloquentiæ bra- | inhumataneſcientibus,lociſque mon
ateisinaurato : Ais vel in finu Abrahé, vel Atratis monuiſſe , ut ſepultura,quæ de
in loco refrigeriis vel fubter aram Dei ani- ! fuerat, præberetur: ſubdit: hæc fi falſa ..
mas Apoſtolorum Martyrum confediffe, effe refponderimus; contra quorundam ſcri
necpoffe fuistumutis, & ubivoluerint adepta fidelitem ,& contracorum fenſius,qui tao
fe prafentes. Senatorie videliiet dignitatis lia fibiaccidiffe affirmant , impudenter ve
funt & non inter homicidas teterrimo tar nire videbimur. Et non funt impudentes
cere,fed in libera honeftaque cuſtodiazin for- adverfarii noſtri; quiconlenlum era
tinatorum infulis & campis Elyfits' , re. tim omnium exhibilant ? Vtautem in
}

cluduntur, Tu Deð legesponesa tu Apoftolis telligeremus hoc non accidere lege or--
dinaria ,
mar a AuthoritatesPP, SDD. de Apparitionibus mortuorum S. Hieronymus S. Auguftine
288 DISQUISITIONVM MAGICARUM

dinaria , ſed ipeciali privilegio, Deique tribuitur ( licet falsò ) Auguſtino ; ipſa
permiſſione fingulari,capit .13. illud de qua deceſit hora , narrat i Hieronymi
matreſua adſcripſit, quod adverſarij | animam ei apparuiſſe,multaque ſapien
calumniosè in nos detorquent; ſi rebus ter monuiffe, & eruditè docuifle . Sed
viventium intereſſent anime defunctorum , huius epiſtolæ auctoritas & fides funt
ut de aliis taceam , me ipſum pia mater nulo exiguæ ,vel nullæ: ideò pergamusalið d
la nocte deſereret. ] Etenim de ſingulari | D.Chryfoftom. homil. 74. in Ioann.agnol.
illa permiſſione aliàs apertè aferuit, cit mortuorum in fomnijs apparitio
quod de continua & ordinaria lege hic nem , & eam fuiſſe ſententiam luda
negavit. cap.is.mitti ( inquit) ad vivos a- | Thadæi Apoſtoli ex loco fcribit,ut cen
liquos ex mortuis dirina ( criptura teftatur, ſeret ſic Chriſtum post mortem folis A.
& SamuelisatqueMoyfis apparitionibus id poftolis & nó alijs appariturum . Apude
confirmat .) De fide ergò hoc cenſuit Au - Palladium legimus à B.Pambo vilos fra
guſtinus idem poſtea, cap.16.confeſſo tres duos Pæeſium & Ealiam in cælis : f
rem a Felicem cum à Barbaris oppugna- ( in Peeſic & Efaia.) ab Abbate Apollo vi
retur Nola,non folum beneficiorum effecti- lum fratrem eius defunctum (in Apotlo)
bus,verum etiam ipſorum hominum afpeéti - g Anuph vidiſſe choros beatorum b : &
bus apparuiſſe, non incertis rumoribus ſed te eius animam poftea à numeroſis ange
ftibus (ait)certis fecognoviſſe.Verum (addit) bis & martyribus in cælum cunctis wi
ifta divinitiusexhibentur , non aliter , quam dentibus ſublatam . ( in Anuph .) Soli
ſeſe habeat uſitatus ordo fingulis creatura tus autem Palladius diſertè exprimere
rum generibusattributus. ( vult ergò San & diſtinguere viſionem angelicam à vi.
Aus Doctor id fieri poſle, ſed non-fieri fione animæ, & addere angelum homi
natocaliter,velconfuetudinaliter. ideò nis alicuius fpeciem affumpfiflc, ut ob
enim ut hoc doceat, mox ſubdidit ; alij | ſervare pores,ex.cap.86.de Evagrio Dia
ſunt humanarum rerum limites,alia divini..cono, viſione angelica abamore libidi
rum figna virtutum : alia funtqua naturali- noſo mulierculæ deterrito : ubi ctiam
ter , alia qua mirabiliter fiunt: quamvis & habes apertam diſtinctionem appari
naturæ Deusadfit, ut fit : miraculis natu tionis alterius dæmonum ad hæreticam
ra non defit .) Quippè miracula præter blaſpherniam conantium cum_indu
naturæ quidem fiunt ordinein , naturæ j cere.
tamen rerum numquam adverſantur . His ferinè temporibus i Marcus Ga
Quid hac veritatis tubaſonorius? quid zenfis vixit ,teſtis oculatus,narransloan
hoc lumine Eccleſiæ manifeſtius ? quid i nis Cæfareæ & Porphyrij Gazenlis E
hoc perfidiæ inalleo potentius hæretici piſcoporum legationem ad Arcadium
exfpectant? vivorum negotijs mortuo de diruendo Marnæ templo; ubi inter
rum ſpiritus -interfuifle, fuperftitibus cætera deſcribit tempeſtatem gravifli
adfuiffe,viſos in orbe noftro , teftatur. b mam , quam Deus permiſerat oriri
Auctor.epiſt.ad Cyrillum.Ieroſol.quæ propter hæreticam Nancleri pravita
item ;

a S. Felix.apparet. b Auctor ep.ad Cyrillum . c S. Hieronymus appuruit. d S.Chryfoffe

& Palladius f Duo fratresapparuerunr. g Item alius , h Item shor. Benrorum . i Marc.Gazen
 LIBER II. QVÆST. XXVI. SECT. III. 289
vitatem : implorabamus ( inquit ) preces B. tom.s.anno 407. ) confutatam , præter
Procopij anachoreta. Cumquefuiſſet vejpera | mitto.
& tempeſtas non ceſaret permanfimus vigi. Sed omni fide digna eſt hiſtoria, quă
lantes totam illam noctem . Circa maturi de Synelio Cyrenes Epiſc. & Evagrio
num autem ex multa afflictione parum dor- Philoſopho idé Sophronius memoriæ
mitarunt fanctiſsimiEpiſcopi, & videt in mandavit,ex Leontio, ( Prat.Spiritual.c.
fomnis Dominus meus Porphyrius, ſanctum 195. ) cum alliduè Syneſius cum ( Eva
Procopium Anachoretam dicentem eis:Nau. grium ) conaretur ad religionem Chri
derum catechiſmo inftituite & obfignate (est Itianam traducere, iſqueobijceretdo.
enim ex Arij baretici execranda ſečta ) & ef | Arinam Chriſtianorú ,de reſurrectione
ficite, ut ipſe anathemate notet Arium , & corporum , deque mercede bonorūo
malam eius fidem : & ftatim ceſſabit tanta perum ,maximecentuplo pro eleemo
tempeftas.] Subditdeinde fic factum , & fyna poſt hanc vitam recipiendo,fibi nó
mare tranquillatum . poſſe non fabulofam videri . Tandem
B. Chryſoſtomo , cominentarios in tamen Epiſcopus nihil diligentiæ præ
D.PauliEpiſtolas fcribenti,alliſtentein , termittens ei perſuaſit Chriſtianum fie
cumque docentem B. Apoſtolum vidit ri, & cum liberis baptizari . Cæterùm non
Proclus Cóftantinopolitanus, ut ſcrip - multò pofteaquam baptizatusfuit, dedit E
tis proditum á Leoné Auguſto , & Me- piſcopo auri tria centenaria in ufum pauperű
taphrafte , in vita Chryfoftom . Eidem ab dicens : accipeaurum iſtud, & diſtribue illud
exilio redeunti Comanæ in templo D. pauperibus, & fac mihi cautionem manu
Baſılılcus Martyr , Nicomediæ olim tua, quod Chriſtusmihi ipſum reddet in fu
paffüsapparuitdicens: Confide frater 10 turo ſaculo. Quiſuſcepto auro prompte illi
annes:Cras enim fimulerimus. Aiunt pres cautionem fecit,ut petebat. Vixit itaquepost
bytero quoque Ecclefiæ priusapparuiſ, baptiſmum annos aliquot philoſophus , ac
fe Martyrem ,atquedixitle : (prepara 10- tandem infirmatus eſt ad mortem Cùm verd
anni fratrilocum. Venturus eft enim . ) nar- | morti proximus eſſet,dixit filiis ſuis:Quando
rar Palladius,in Dialog & addit confir- curabitis funus meum chartam iſtam in ma .
maſle eventum :poftridiè enim mortuú nibus meis ponite , & me cum illa fepelite.
& fepulcum eo loco S. Antiſtitem B. Mortio autem illo feceruntfilii,ficut eis ipfe
Cyrillus Alex. diffentiens vehementer præceperat , ſepelieruntqueeum cum chiro
à Chryſoſtomo , in fomnis monitus à grapho . e Tertia autem poft ſepulturam die
Deipara fait , utcum eo mortuo in gra- apparuit Epiſcopo Syneſto nocte quieſcenti ,di.
tiam rediret: ( Niceph libr.14. Hiftor.cap. cens.Veni ad ſepulchrum vbi iaceo, & accipe
28. ex Niceta .) chirographum tuum ,accepi enim debitum com
Aliam viſionem Adelphij de gloria !ſatisfactuin mihi eft: atque ut cerrior eius rei
B , Chryſoſtomia Sophronio (in Prato fias,propria mea ſubſcripſimanu . Ignor abat
fpirituali capit.128. ) deſcriptain , urme enim Epiſcopus, quod chirographum illud
ram impofturam , merito à Baronio confepelifſent ei. Mane autem facto , accerfitis
Nn filis
a B.Procopiusapparuit. b S.Paulus Ap.apparuit. c S. Bafilifcus apparer. d B.V.M. appa
This e Evagriusmortuus appare: Syneſio.
 ITIONVM
290 DISQUIS MAGIC AR VM
filiis eius dixit: Num aliquid cuni Patre ve & per Orofium Occidenti illata,exftat :
ſtro in monumento pofuiftis ? illi putantes epiſtola Luciani de hac re luculenter
quod eos depecuniis interrogaret, dixerunt ſcripta, ( apud Surium tom . 4. ) quam
ei. Nihil Domine praterpannos conſuetos. | Avicus Hiſpanus in Latinum tranſtulit
Quid igirur. Nunquid vel chartam aliquam è Græco , cujus etiam exemplar exſtat,
conſepeliſtis ei? tunc recordati filii( ignora- 1 & meminit Gennadius , de viris illuftri
bant enim quodde chirographo diceret ) di- bus, capit. 47. cui fuffragantur Mar
xerunt ei : Ita ſanè Domine , chartam enim cellinus Comes, in Chron. & Nicepho
quandam moriens deditnobis,& ait: Quan- ! rus,lib.14.cap.9. Et ut certior foret hæc
do ſepelietis me, chartam iſtam in manibus viſio , idem B. Gamaliel,eodem tempo
meis date, nullo penitusfciente. Tunc dixit rc, apparuit Nygetiomonacho, cuiet
illis Epiſcopusfomnium quod nocte illa vide- iam litum loci ad Orientem indicavit,
tat. Sumenſque illos cum clericis ac prima. ut refert ipfe Lucianus .
riis civitatis , acceßit ad philoſophi tumų · b Ipſum quoque Protomartyrem
lum . Quo aperto , invenerunt iacentem phi nonnullis apparuifle teſtis elt Evodius,
loſopbum , chirographumque manu Epiſcopi lib.1.de eiusmiraculis.
confcriptum ſuis manibus tenentem , acci c De Micheæ & Habacuc apparitia
pientes autein chirographum ex eius mani ne ;his proprie ,legendus Sozomen . lib.
bus apcruerunt , inveneruntque in eo novi 7.cap.ultim .
ter manu philofophi ſubſcriptumita : Ego à De Zachariæ prophetæ corpore
Evagrius philoſophus tibi ſanctiſsimo.Do non multum poft invento ,fic Sozome
mino Synefio Epifcopo faluteni : Accepi nus.lib. nono , capit. ultim Cophar.villa eft
debitum in his litteris inanu tua confcri- in territorio Eleutheropolis Paleſtina . Huic
ptum . Satisfaétumque mibi eſt, & nullum prafectus crat agri ipfius confervus Calime
contra te habeo iids, propter alruin quod de rus quidam . Domino quidem fuo fidelis,fed
di tibi, & per te . Chrifto Deo Salvatori inorofies interim ac difficilis, & in conter
- noftro ,co minos agricol.us iniquus . Quamvis au
Idem narrat Hugo Eterianus, lib. rem talis effets,propheta tamen ei vigilanti
de regreſo anim . ab inſer. c.lp te decimo fex- clara luce apparens feipfum revclavit. Et
to . Luciano presbytero viro fancto, i lorto quodam demonſtrato , Age queſo
temporibus,non Conſtantini ( uit malè l { inquit ) hic fodito,ác fubditur enim
Nicetas orat . de inartyrio e invent. s . corporis facri, oſtenlo loco , inven
Stephani ) led Honorii & Archadii, ap t10 .
paruit femivigilanti ter , diverús no Abſens & vivuis adhuc e Euthymius
Aibus B. Gamaliel B. Paulipræceptor, noctu vitus Tereboni Saraceno, quem
eique indicavit locum reliquiarum | cùm lanallet , poſtea ad le profectum ,
corporisfui, & B.Stephaniprotomar magna Saracenorum pars Chriſti fi
tyris , & Beati Nicodemi, & Beati A - l dem fuit amplexa , anno Chriſti 420 .
bibi : qux & co inventa fuere loco, | ut prodidit Cyrillus monachus, pro
batiffimus
a B.Gamaliel apparuit. b S. Stepisanus apparuit. c Michens Habacuc, d Zacharias
Proph. c Euthyrnius.
 LIBERII. QVÆST XXVI. SECT. V. 291

batillimus Hiſtoricus, in vita S. Euthy- | hoc nobiseiuſdem cænobii Pater Abbas Me

mii, Surii tom . 1.lanuar. 20 . nas, Audiſſe ſe Eulogium Alexandrinū Pa
Circa annum 429. Abbati Cyriaco I triarcham dicentem . Cùm profectus eſſem
a B.Virgo, cum duobus, SS.Baptiſta & Conſtantinopolim , fruit us ſum contubernio
Evangeliſta , apparuit , & negavit in Domini Gregorii Romani Archidiaconi , com
cellam ejus ingredi, manebat enim an- ! ſingularis viri,qui narravit mihi de ſanctiſ
te januam , eò quòd ignaro Abba , duo fimo ac beatiſsimo Leone Romano Pontifice,
Neſtorii libri in eius cella forent , hoftis dicens haberi ſcriptum in Ecclefia Romana:
Deiparæ : auctor Sophron. Prat. ſpirit. quod cum ſcripſiſſet Epiftolam ad Sanctum
cap. 66. Flavianum Conſtantinopolitanum Epiſcopā
De Beato Paulino Nolano,b in libro de contra impios Eutychetem & Neftorium ,po.
vita Paulini apud Surium tomo 3. Iunii 22. ſuerit eam ſuper tumulum Principis Apoſto
narrat Vranius, ciante mortem appa- lorum Petri,& orationibus ac vigilis & ie .
ruiſle, & cum eo collocutos fuiſſe S.la - iuniis vacans,oravit ipſum ſummum Apofto
nuarium Mart. lum dicens, fiquid ,ut homo , vel minus cautè
c Beatus Perrus Apoſtolus & S.Apotui:tu,cui à Domino Salvatore noftro IE
pollinaris ejus diſcipulus per viſum ap SV CHRISTO & Ecclefia & hac ſedesco
parentes Sixto Papæ ,anno 433.cum ad- miſſa eſt,femenda, poft quatuor vero dies ap ,
monuerunt Ravennati ſedi imponen paruit es Apoftolus,& dixit,legi ac emenda
dum Petrum illum , verè Chryſolo. vi. Sumenſque Epiſtolam deſepulchro Beari
gum , virum fimul ſanctiſſimum & elo . Petri aperuit eã & invenit Apoftolica manu
quentiffimum :auctor ex antiquis archivis emendatam. ] Idem c.148.Theodorus ( in
Ravennatium , in eorum hiſtoria ,Hierony- quit ) ſanctiſsimusEpiſcopus Dorna,quæ eft
mus Rubeus. in Lybia, narravit nobis dicens :cū eſſem (16
Scribit Procopius,libr.2 de bello V Vă bicularius ſancti Pape Eulogii, vidi in fom
dalico , d -B.Cyprianuin Afris oppreſlis nis virū reverendihabitus, ſtatura proceri ,
apparuifle , & bono animo Chriſtia- ¡ dicentem mihi: Nuncia meum Eulogio Pape
nos eſſe julliſe , ſeque brevi tempore adventum ,ad quem ego : Quis es tu, qui iu
ultorem futurum : quod fanè Wanda- bes ut nunciem ? Reſpondens ille dicit mihi:
lis debellatis , biennio poft accidit. An- i Ego ſum Leo Romanus Pontifex Ingreſſus
no 456.Theodoricus rex victis in Gal- igitur ego nunciavi dicens : Sanctiſsimusega
licia Suevis , in Luſitaniam contendit: 1 Beatiſsimus Papa Leo Romane ſedis Antiſtes
ubi ne urbem Emeritam diriperet , e convenire vos vult . Cùm hoc audiſſet Papa
B , Eulaliæ Martyris apparitionecoer- Eulogius ,exurgens cõcitus occurrit in occura
citus fuit , auctore Divo Iſidoro , in fum eius. Salutanteſque ſe invicem , oratione
Chron . Gothor. facta ,conſederīt.Tunc verò Doininus & exi.
DeB.Leonis ad Flavianum de recta mius Leo dixit Sancto Eulogio . Scis quare
fide epiſtola Sophronius iſta mirame huc venerim ad vos : Reſpondit ille, Non :
- morat. cap.147. Prati ſpirit. Narravit & l ait ipſi Veni , ut vobis gratias agerem ,
Nu 2 quia
a B.V.M.O S.loan.B. do Eu .. b S.Ianuarius. cS.Pctrus e S. Apollinaris. d B. Cyprianus.
P.Eulalia apparuit. fS.Petrus apparuit. gs.Leo Papa apparuit,
292 DISQVISITIONVM MAGICARVM

quia ritè & magnificè pro mea Epiftola re- | Prat. Spiritual. Deinde & Coſmiana u

ſpondiftis, quam ſcriptam mifi ad fratrem xor GerinamiPatricij , quam propret

meum Flavianum Conftantinopolitanum
Patriarcham ,ſenſum quidem & fententiam
meam aperientem , hæreticorum auteni ora
obſtruentem . scito autem , frater,quia non
mihi tantum veftrum divinum laborem ftu- | 213. ]Reginæ mulieri Cappadoci,offi
diumque contuliftis, ſed etiam ſupremo cul cio Diaconillæ , fin fomnis vivus, & in
mini Apoſtolorum Petro, & ipfipræ omnibus
qua à nobis prædicatur veritati , qui
qui eft
eſt
CHRISTVS Deus nofter: 1ſta non ſemeltan-
tum , ſed bis terque confpiciens trina appari-
tione firmatus,enarravi B Pape Eulogio a]
Idem Sophronius , cap. 149. narrac ad
huc aliàs D. Petrum eidem Sancto Leo-
ni apparuiſle, & nunciaffe eius dimiſſa
peccata . Vixit hoc fæculo Theodore-
tus , is ſcribit: b BB. Apoſtolos loannem
Philippum , Theodoſio Imper.olim ap .
paruiſſe , libos. Hiſt.cap.24 .Anno 48s
conante Petro Fullone Cypri Eccle-
fiam ſibi ſubijcere,e S. Barnabas Apoſto.
lus tribus continuis noctibus ter An
hærelis contagium , e Deipara vifibiliter
apparens cam alijs ſanctis fæminis , ara
cuit à templiadicu. [ Sopbro. qui & alia
multa ſubdit ſeqq. capit. 49. 79.106 i88
Laura degens apparuit , eamque docuit
quæ erant necellaria ,loannes Silentiarius,
narrante rem geftam Cyrollo Mona
cho ,in vita eius apud Lipoman.tom.6.g D.
Bartholomaus in Daris apparuit Anaſta
Ho , & corpus ſuum ubiſepultum effet
indicavit , leque patronum urbis ac de.
fenſorem profeflus fuit.Sic Nicephor.lib.
16.caput 37 .
Anno Chriſti sis . b obijt Macedo
nius Patriarcha Conſtantinopoliranus
ab in pio Anaftafio in exilium actus, de
co Cedrenus ita fcribit : cum iam eſſet fc
pulchro condendus , antequam id fieret ,Sub
lata dextera manu crucis ſigno ſepulchrum

themio Salamines Epiſcopo apparuit, obfignavit. Idem ; Theodoro cuidam ſuorum

& locum corporis fui una cum Euan- familiarium per vifionem dixit: Excip eher
gelio S. Matthæi propria Barnabæ ma cabi. Anaſtaſio recita. Ego quidem Ma.
nu confcripto , ſepulti indicavit : quæ | cedonius abeo ad Patres meos,in quorum fide
& inventa , narratfuſe Alexander Mona- perftitis. Interim tamen femperDeum inter
chus,apud Surium tom.3.11.die Iunii. Bre- pellabo duin tu quoque venias, & caufa no
viores futuri ſumus fæculis fequenti fra diſceptetur. ] Legendi eadem dere Mif
bus. cella ,ex Theophane libro decimo quinto. A
Saculo inchoato 6. hoc eſt poſt an- naftaſ in Chron. & Theodorus Lector colle
num Chriſti CCCCC.Hæretici Seve ctan libro fecundo.
veriani multi variis fuere viſis converſi, Verùm , quia MacedoniusSchiſma
ut in primis,lſidorus Monachus Philo- ticus obijt , alios Anaſtalio Deus Ca
xemenlis apparitionedamnati illius,qui ; tholicos & ab ipſo quoque in exilium
Chriſto Domino alapam incufferat, miſſos , accufatores præftituit , quos
quod fusè narrat Sophronius s cap. 30. | ambos Deus vilione præmonuit , fepa
rarent ,
a S. Petrus iterum . 6 SS . Apti loannes Philippus. c S. Barnabas, d Damnarus appa
ruit. e Deipara , floannesfilentiarius. g S.Bartholeman . h Macedonio Schifmarit vijum
oblatu.n .
 LIBRI II . QVÆST. XXVI. SECT. V. 293

farent, ut , decimo ab Anaſtaſij obitu que enim ab humanis recedunt divina , ſed
die , morituros , & cauſam ſuam antè admifceri percupiunt , & hominum conver
horrendum tribunalacturos. ij fuere a fatione oblectari.]Sic Procop. libro primode
Elias Patriarcha leroſolymitanus: & edific .Iuſtiniani.ubi vides etiam eius ſen ,
Flavianus Patriarcha Antiochenus , le tentiam de quæſtione noftra , cuius etiã
gendi. Cyrill. in actis Sabe apud Surium illa ſunt huc pertinentia ea eodé opere:
tom.6.die.5. Decemb.& Sophro. in Prato Circa Sinus terminum in arduo fatis & edi
Spiritu. 35. tó loco e fanctis Come & Damiano olim
Theodorici Regis Italiæ animam b | templum dedicatum eft: vbi Iuſtinianum
ſolitarius Lyparitanus vidit, inter loan graviter ægrotantem , iam morituri.fpe
nem Papam & Symmachum Patricii, ciem prebentem , nempe à medicis deſpera
vinctis deduci manibus , & in ollam tum , & inter cadavera iacentem ifti fancti

Vulcaniproijci, ut narrat Beatus Gre- per fomnum & viſum apparentes curave
gorius Papa . libro quarto . Dialog. capite runt.)
trigefimo. Idem libro primo de bello Gotth. tefta
Interdum accidit,ut in viſione is, cui tur nænium Romæ partem à f Beato
fiebat , ad locum deduceretur, ubi ani Petro Apoſtolo , Gotthis obſidentibus,
mæ detinebantur : ut docer exemplum defenſam fuiſſe. Beatum verò g Stepha
illud Monachic Neſtoriani, quem cum num viſum apud Apoſtolorum Princi- ,
Beatus Cyriacus Deo commendaret : pes , pro urbe Metenſi intercedere , in
circa höram nonam diei ſequentis, aſpexit qua eius erant reliquiæ, fcribir Gregor.
frater,qui eratin ſpelunca ,quendam adftan Turon.lib.2. Hiſtor. Francor.cap 6. Sed &
rein fibraſpectu terribilem ,ac dicentem : Ve anno 552. filium virrarij ludæi triduo in
ni & vide veritatem . Aſſumenſque eum fornace s læſum b Beat. Virgo puero ſe
duxit in locum tenebrofum acfatidum , ig- vifibilem præbens fervavit: qui cum
nem evaporantem , atque in ipſis ignibus vi- ¡ matre poſtea baptizatus,rei geftæ hiſto.
det Neftorium , Eutychetem , Apollinaren , ria certiflima peti poteft ab eo ,qui cum
Diofcorum ,Severum , & Origenem & alios vivebat , Evagrio , libro quarto capite tri
quofdam , dixitque illi isquiapparuerat:lo- į gefimo quinto.ex eo Gregor.Turon . li. de
cus iftepræparatusefthereticis,& c. ] Hacte glor.mar.ca.octavo. & Glycas, Annal.par.
nus Sophron.Prat.Spiritual capite vigefimo | 4. Redempto Epiſcopo Ferentinati ad
fexto. ſepulchrum i Sancti Eutichij vigilanti ,
Cum Iuſtinianus Imp. Apoſtolis idem martyr aftititdicens: Redempte vi
"templum exædificaſſet , conſtat quod | gilas? cui reſpondit,vigilo.Qui ait, Finis venit
Apoftoli ( ait Procop.) d beneficiorum me- univerſa carnis , & quæ fequuntur apud
moresad Regis honorem nunc hominibus ap D. Gregor. Dial. libro tertio.capite trige •
paruerint. Regis inquam pij & religiofi. Ne- | fomo octavo. Circa annum 587.
No 3 Guntram

SaElie do Flaviani Patriarchis vifum certius oblatum . 6 Solitario in Lypar.Inf. vifum ob

latum . c Neſtoriano Monacho vifum oblatum . d Apoftoli apparuerunt. e SS.Comas Ds .
mianus: fs.Petrus Romam defendit. g S. Stephanus Metas, b B.Virgopuerum . i S.Entichius
spparuit ,
 294 DISQUISITIONVM MAGICARVM
Guntrammo Regi de Chilperico Paulò pòft , Sergiopolim obfidente
peſſimo Francorum tyranno , viſio hu Chorroe , viſus D. Sergius Martyr cum
iuſmodi fuit oftenla , quàm ipfemetRex linnumerabilibus cæleſtibus propugna
apud Gregor. Turonenſemi lic narrat : coribus defenſionem parare , atque per

vidi & ego aliam vifionem ,que huius interi- muros ubique diſcurrere. Nicephor. lib.
tum nunciavit. Adducebatur in conſpectu 17.cap.7.ex Evagro libr. 4 cap.27 .
meo à tribus Epiſcopisvinctus catenis, quo- lutino Iuniore imperanie Anato
rum unus Tetricus, alius Agricola ,tertius ve lium hominem præſtigiatorem & im
rò Nicetius Lugdunenfis erat, è quibus dice- pium c , primò quidem imago Deiparæ
bant duo , foluite queſo eum , & caftigatum palam fuit adverſata : deinde & nonnul.
abire permittite . Quibus è contrario cum a lis fidelibus Deipara ipfa apparuit , eol
maritudine Tetricus Epiſcopus reſpondebat. quecontra ſceleſtum illum incitavit,in
Non fiet ita ,fed igne concremabitur pro ſce- quiensab Anatolio filium ſuum contu .
leribusſuis.Etcum diu multumque quaſi al- melijs affici. Evagrius lib.15.cap.18.
tercantes hæc inter ſe verba conferrent : con Septimum ſæculum inchoatum , Anno
Spicio eminus æneum ſuper ignem poſitum 600. iuvar ordiri à BeatiſimoGrego
fervere vebementer . Tunc me flente, appre rio I. Romano Pontifice & Ecclefia
henſum infelicem Chilpericum confrattis Doctore ; cuius folius ſufficere deberet
membris projciuntin aneum : nec mora in auctoritas, is primum de B Mula re
ter vndarum vaporesita diſſolutus ac lique- | fert fequentia : Quod quadam nocte ei per
factus eſt , ut nullum ex eo penitusindicium vifionem Bir Deigenitrix virgo Maria appa
remaneret . [ Gregorius Tur. lib 8. hiftor. ruit , e atque coævas ei in albisveſtibus puel
Francor cap.s.a. las oftendit. Quibus illa cum admifceri ap
Narfetem , Eunuchum , ſed belli du - i peteret,ſed fe illis iungere non auderet,Beata
cem clariſſimum , nefas omittere , de Mariæ Virginis eſt voce requiſita , an velit
quo fic Evagrius; Commemoratum ab his cum eis eſſe atque in eiu: obſequio vivere: Cui
qui unà cum Narfete fuerurt , dum precibus j cum puella eadem diceret , volo ,ab ea protinus
Galis pietatis officiis divinum numen pla mandatum accepit , ut nihil ultra leve
caret ,debitunique cultum ei tribueret,S.Viro puellare ageret, cà riſu & locis ſeabſtine
ginem ei appruiſe, planeque tempus præfcrip. ret fciens per omnia , quod inter eaſdem Vire
fiffe,quo bellum
cum hoftibus gereret , atque gines, quas viderat, ad eius obſequium die tri
non prius ad pralium committendum fe ac- ! geſimo veniret. Quibus viſis in cunctis fuis
cingeret,quam cælitus fignum acciperet .] ſic moribus puella mutata eft, omnemque à ſe le
Evagrius, de Totila & Theia Regibus vitatem puellaris vita magna gravitatis des
ab eo devictis loquens, lib.4.c.23 . idem terfit manu. Cumque eam parentes eius mit
Nicephorus refert, lib. 17. cap. 13. cuius į tatam eſſe mirarentur, requiſitarem retulit,
verba funt ex Evagrio explicanda , non quid ſibi B Dei Genitrix iufferit, vel qua die
enim loquitur de cunctis bellis Narſe - itura effet ad obſequium eius, indicapit. Tunc
tis , fed de hoc Gotthico.c poſt vicefimum quintum diem febre correpta
eff.
a B.V.M.Narſesiapparuit. b S. Sergius apparuit. c B.V.apparnit. d B.V.M , apparnis
Mwja.
 LIBER II. QVÆST. XXVI. SECT. V. ' 295
eft. Die autem triceſimo , cum hora eius exi tatis cauſa duas oblationum coronas
tus propinquaſſet , eandem beatam genitri . detulit. Sed ille mærens, affli&tuſque
cem Dei, cum puelliszu.asper viſionem vide- ! reſpondit: Mihi iſta quare das pater ?iſte pas
rat , ad fevenire conſpexit , cui etiani ſe vo nis ſanctuseſt, ego hunc manducare non por
canti reſpondere cæpit , & depreſsis reveren- ſum.Ego etenim, quem vides, huius loci Do
ter oculis,maperta voce clamare, Ecce Domina minus aliquando fui,fed pro culpis meis huic
venio. In qua etiam voce ſpiritum tradidit.] I post mortem deputatusſum . Si autem mihi
lib.4, Dialog.cap. 17 . preſtare vis , omnipotenti Deo pro meoffer
De B.Probo Rcatino Epiſcopo me huncpanem, ut pro peccatis meis intervenias
morat,illi fimul & puero qui aderatap. Et tunc teexauditum eſſe cognofce , cum huc
paruiſſe SS. luvenalem & Eleutherium ad lavandum veneris , 6 me minime repere
Martyres,ſtoliscandidis amictos,quia- ris.In quibus verbis diſparuit, & is qui homo
nimam Probi ſecum in cælum aſporta- eſſe videbatur,evaneſcendo innotuit, quiſpie
fint , lib.4.Dialog.cap.12. hæcdecæliti- ritusfuit,& c. ]d.lib.4.cap. 35 . ibidem &
bus, dequibus alia idem eodem libro aliud addit de Iuſto monacho,qui Copio
CJI. 614 .
ſo fratrı tuo apparuit , & ſelupplicium
Dedamnatorum apparitionibus idé per falutaris ſacrificij oblationem do
exempla ſuppeditat,utde Theodorici ani . cuit euafiſſe , quod paulò aliter narrat
ma in ollani Vulcani viſa deijci , quod Glycas ,part. 4. Annal.
antè citavi,& confirmat Hugo Æthe Hactenus S. Gregorius , ea dignitate,
rianus,b librode regreſſ.animar.capiteſep- 1 fan & itate,prudentia vir; ut, nifi hæreti
timo. & de Moniali, quæ viſa antè altare cus, eius teſtimoniuni ,nemo queat reij
permedium ſecari,lib.4 .Dialog .cap 51.0 cere . Vixêre codem fæculo Gregor. Tu .
Deanimabus, quæ adhuc expiaban- ron . & B.Iſidorus Hiſpalenfis, quorum te
tur.idem plura fuggerit. Pafcafium Dia- ſtimonia ſuperius iam adduximus,vixit
conum viſum Romæ in Thermis ſtante etiam Sophronius auctor, Prati ſpiritualis,
& balneantibusoblequentem , in po : lèguo iā plura teſtimonia exhibuimus,
nam ſchiſmatico præbiti favoris ,uti faf vixit & dB.Ildephonſus Toletanus Epiſc .
fusilli,cuiapparuit , Germano Capua- cui B. Virgo candidiſſimam veſtem do
no Epifcopo , cuius & precibus mox navit; ei apparenscum virginu choris ; '
poenali loco fuit liberatus. [ lib. 4. Dia quæ veſtis etiam hodiè afferuatur. Ei

leg.cap.40. & Hugo Aetherianus libro de dem & regi totique clero ac populo; ex
regreffu animar.Cap. 14. ) Similia fermè tumulo ſuo turgense B. Leocadia appa
haberdeanima Domini balnei , qui proruit , velum manu quali porrigens: un
culpis ſuispoſtmortem thermarumica: dè ad apparitionis veritatem compro

loribus depucatus,codem in loco iuflus ! bandă, B.Ildephonfus, accepto à Rege

lavaturis ſedulò miniſtrare: quam ope- i cultello , partem præſcidit: quæ cúcul
ram çum Centumcelleng presbytero trointer Ecclefiæ theſauros repoſita. V
non femel'præſtıriſſet,presbyter ei cari- . trumque teſtatur lulianus Pomerius e
iufdem
" a ss. Tuvenalisden Eleutherius, b De damnatorum apparitionibus. Depurgantium
animarum apparitionibus d B.V.M. apparuit. e ltem B. Leocadia .
296 DISQUISITIONVM MAGICARVM

iuſdem Ecclefiæ antiſtes, apud Surium , rum aliquem in eo repoſitum , ſuſcepe.

tom - 1 Ianuar. 23. Anno 696. Ebroinum re, & aperuere , & mirificè, qui indeex
cæcus quidam audivit in ollam . Vul- halabat odore perfuſi,cognovere lacras
can , à dæmonibus portari . ut narrat A- j effe reliquias ,cumque hærerent ignari
do Viennenf.in Chronico. cuiufpam forent, eadem nocte videre
Oitavo ſæculo poft annum 700. Florue- lumina & cereos , viroſque mire candi
re Iulianus Pomerius, quem noſtræ ſen - cantes , Deumque laudantes. Cumque
tentiæ fuille docent paulo ante ex eo appuliſſent Levinum , & fomno je dediffent,
laudata . de B. Ildephonlo. vixit & S. vidertint in quiete Glyceriam Martyrem oc
Suibertus a quiægris ,quoscuravit mul currere Euphemia virgini, ample&ti illam &
tis,poſt mortemapparuir,teſte B. Mar- exoſculari, á adventum gratulari,ex eo cog
cellino , in eius vita cap.30. apud Surium noverunt, cuius eſſent illæ reliquiæ. Ter inde
menſe Martio- ] Item venerabilis Beda, foluentes ter ventis reflantibus codem reiecti
qui quod idem de apparitionibus ſen- Gunt. Denique Euphemia adjfitit illis in fomn
ſerit,patet ex Hiſt.Anglorum lib. 4. cap. nis , & que foretedocuit , ac fe ibi relle fübfi
14.25 . lib.5.cap.14 . & alijs eiuſdem li- ſtere edixit , ex quo fueratab impio Leone in
bri , ac vitarum ,quas conſcripſit locis. mareproiecta . ] Sic ille , cui potius cre
Vixit & Beatus Ioannes Damafcenus; cui , dendum quam Zonaræ ,hæc Coprony
iuſſu bconomachi Imperatoris ablcif- mo tribenti.
ſam manum , b Beata Deipara virgo re Idem Zondrás paulò pòft ita fcribit,
ftituit , ut narrat Beatus IoannesHierofo- de Leone Armenio : Hæc Imperatorem
lymitanus Patriarcha, in eius vita . vixit his turbabant,nec miinus matris terrebat inſon
temporibus Paulus Diaconus , qui narrat nium. e Videbatur illa ſibi in ade Deipara
Arnulphum Longobardum in prælio Blachernis effe , & cernerematronam quan
protectum fuiffe à B. Sabino Martyre c
; dam , quam adoleſcentescandidis induti re
& à Barbaro , cum pictum vidiffet olim ftibus comitarentur , & adis folum fanguine
Martyrein agnitum , libr.4.cap.s. de geft. i redundare,audireque matronam illam iube
Longobard. Admiratione dignillimum re dari matri Imperatoris vas eo ſanguine
quod narrat Conſtantinus Epiſco- | plenum , quia cum id adverſaretur , dicere il
eft,
pus oculatus teſtis, detranslatione reli. luſtrem illam matronam : At filius tuiles eos,
quiarum S.Euphemiemarıyris , apud Li- qui me vencrantur ſanguine inplent neque
poman. tom . 6. præſtrictum fplendore intelligit ſe, á Deum , & filiun mehmad
miraculorum Leonem Ifauricum clam iram commovere, ) hanc matronam fuil.
fuftuluTe martyris reliquias , & earum le B. Virginem verba ipfa loquuntur.
loco olla arida impoſuille; veras autem ſubert Zonaras; fjá D.Therdiusiam ex
reliquias cum loculo in maris undas , b.1c vita 71minoſa translatus , cuidam in
proieciſſe. Incidere nautæ quidam in fominis vifus, qui Michaelem quendam incia
loculum reiignari, & putantes theſau- 1 maret , eumque ad invadendum & occiden
dan

a S. Suibertusopparuir. b Item B.V.Maria, c B. Sabinus M. ds. Euphemia miracula

patrat , appaer. e.V.Marie apparuit ,
 LIBER II. QVÆST. XXVI. SECT . V. 297
dum Leonem bortaretur. Sanè mox Mi Etem cum exigua ſuorum manu in col
chael Balbus eum interemit anno 787 . lem quendam ſe recepit . Regi vigilan
Hungo Pictocum Regi apparuit. D. 11. & Deum precanti e D.lacobus adſti
AndreasApoftolus vi&toriain promitteas, tit, juflitque onines confeſione luftrae ,
quam præſtitit;apparente.in cælo cru rij& ſumptâ Euchariſtia prælium con
ce decuſſatâ rubea , cùm pugnaretur: I ſerere.Manè,cum omnes ad unum ob,
quod etiam Buchananus licet Calvi- temperâffeat,monitis Divi ;ſigna con
nifta tradidit, lib.s. Hiſtorie Scator . re tulêre,hoftium fexaginta millia conci
ge.65. dêre. Viſus in eo prælio Apoſtolus al
Histemporibus vixit b Beasa Gertru- bô vectus cquô , vexillum geſtans ni
dis,de qua apparente meminit Ludovi- veum , quod rubea crux tranſverſa di
cus Blofius, inMonili ſpirituali,non uro Ringuebat. Auctores Roderic. Epiſcopus ,
laco; paulò poftfuit imperium Roma Chronicum Generale Alphonſi Regis, Ma
numin Carolum Magnum translatú, riana lib.7.cap.13. & alii.
chuic D. Iacobum Zebedæú apparuille, Vixic hoc ſeculô Theopbylactus Bul
& hortatú ; utHiſpaniæ regna ex Sara- garus qui in decimo quarto capire E
cenorum eriperet poteftate, recentio- vangelii Ioannis fatetur, ſpiritus mor
ces quidam ſcriptores fcripsere. [ Lu- cuorum vivis apparere. Vixit opinor
dolphus Bebenburgius de veterum Princi- eodem Iulianus Toletanus lunior auctor,
pum Germanorum zelo cap. 14. Cerciore Prognoſtici,qui l.2.c. 29.docet,mortuos
fide conteſtatæ ſunt aliæ ejuſdem Apo- feirepoſſe,quid agant vivi, ở capite fequent.
ſtoli apparitiones hoc & fequentibus ex D. Auguftini,decura promortuis,ſen
ſæculis Regibus Hiſpaniæ factæ , qui- tentia,ac penèiiſdem verbis concludit;
bus & opem ſe larurum in prælio pro- fcripturæ auctoritate apertè probari mor
miſit, & viſusin conflictu hoftes in fugă tuos poſſe viventium oculis apparere Caro
agere. Vidiffe le & Mauri farebantur, | ló Calvô Francorum Rege Numonis
& noftrigloriabantur: dequibus mox . i quidam uſurpator bonorum Eccleſia
Ludgero , fruſtra quærenti corpus d | ticorum conſpexit,ſenſitque f D. Mau
S.Lebuini, tandem vilum ei eft in ſomnis, ritium ſibi apparentem , & increpanté,
ſanctiſsimum faierdutem Chrifti Lebuinum & pedum facrum capiti illudentem :
fecum loqui, & fui deregere locumfepulchri, nec vanavilio : paulò poft decellit. ( Sic
& membra ibi reperta ubi ſpiritus indica Annales Andegsu. ) Simile, quod legitur
rat. Hucbaldı! Elnonenfis apud Surium to . j in Chron . Callinenſi, lib . 2.cap. 26.à
G.Novcmbr.12 . puero conſpectum Pandulphum Princi
Anio oltinge ntefimo m
fasulu cæpit ne ferreis nexibus vinctum ,
pemCapuanum
num , cu Rayinirus Rex Hiſpaniæ for- & in cænof &
fætido lacu uſque ad
tilimè corum diem cuin Sarracenorú gurtur demiſlum , & teſtibus à duobus
maximâ multitudinepugnavit:ſub no . I nigerrimis fpiritibus in profundum
Oo ſubindè

a S. Andreas Ap.apparuit. b S Gertrudis apparuit. c S.lacobus Apoft. d S.Lebene e S.La

cobsue Apoft apparui. f8.Mauritius. & Pandulffui Capuanu .
 DISQUSITIONVM
fubindè demirti, & iterú extrahi.Cau-
fam rogatus, reſpondit: Quoniam au-
reum calicem cænobio S.Benedictieripui,ca
in agone mortis reftituere neglexi. Et c. 84.
vidit eremita quidam Æthiopes ſtra
mine onuſtos ( qui ſe dæmones dixe-
runt ) eidem Pandulfo rogum paran.
tes : & eâdem horâ compertus eſt exſpi.
råſſe : hoc de Pandulfo hic adfcripfi
propter argumentiſimilitudinem ,nam
accidit fæculo undecimo.
Poft annum nongenteſimum , Cùm
Joannes Decimus exercitum in Apu-
liam mifillet adverſus Sarracenos, SS.
Apoſtoli Petrus & Paulus in prælio con
fpeeti Chriſtianis victoriam maximam
pepererunt. ) Sic Luitprandus temporibus
illis proximum lib.2.6.14 .). loanniZimi-
fcæ Imp . contra Roſſospugnanti,julfu
B. Virginis auxilium tulit, viſus mulris,
B.TheodorusMartyr. [ Sio Zonar.com.3.]
Eodem fæculo accidit horribilis illa
tragædia Vdonis Epiſcopi Magdebur-
gici: quam poftea narrabimus. Tu le
dos memento hic ponenda fuiffe fiea
referentes accurate in veritatem inqui-
fåerunt. Vixêre hoc fæculo decimo Eu- j
thymius Græcus & Hugo AErberianus,
quorum uterque tenuir mortuorum
fpiritus viventibus ſe in conſpectum i no & aliis multis quoque Angelis,
aliquando dare. Euthym . in capite decimo Henrico II. Imper. oftendit ſe noctu in
quarto. Foan. Hugo Aer her .de regrefl. ani-
mar.cap.7.11.14.15.0 15 .
Anno nongenteſimo decimo quar
to Ferdinand. Confalaus Caftellæ Co.
mes, utriufque fortunauftre ſpeci-
men , vir dictis factisq;magnificus, cú
trecentis dumtaxat militibus , divino
ferus monitu ,, maximas Almanforis fcis eft Bear g . Odilo Abbas Cluniacéls.
a S.lucob . Ap. B S. Andrea Ap. c Agmida albatt S50.0 Adimaru Epl. c Chriftus Dili
fumioms mortsw .. & B.Odile .
MAGICARVM
copias profligavit. Idem decimo fexco
polt anno , fub fignis habens peditum
150oo. equites 450. triduum conti
nuum cum multitudine Arabum in
credibili confixit : cumque poſtremo
die a D.lacobus viſus adeſſe prælio fuif.
ſe , innumeris cæſis , triumphavit.]
Chron.general.V af us& alii.
Succeſsir fæculum XI. ab anno millo
fimo , hoc fæculo bellum facrum fuit,
juce Godefrido Bullonio : eum in ex
peditione Antiochena noftri & fame
fermè conſumpti , & equis ferè defc
cti forent, viſione & monitis b D An
dreæ confirmati', qui etiam lanceam
Dominicam illis indicavit, non unam
obtinere victoriam , in prælio quoque
cum Corbona , apparuere agminac
cum Corbona
Equium albatorum , quæ Perlas in fi
gam egere. [ Guilhelm . Tyrius , qui
bello ſacro interfuit; lib. 6. Sarre Hill
cap.4 .& 9. ] Eodem bello , expugna
ta ab Chriſtianis urbe Sancta ,d'Adimo
rus Epiſcopus, diu antè defunctus, vje
ſus elk milites præire , & muros con
ſcendere , & adhortari, ſe ſubſcqueren
tur. ( loan: Naucler.pol.z.gen :37. ) Pauls
ante e Chriſtus Dominus cum B.Virgi
ne SS . Petro, loanne Stephano, Marti
remplo Ronæ vigilanti- (Idem Nandler.
ibi gener.34 .) f Tunc Amicus etiam de
functus Beat Dunſtano apparuit,fu &
tura multa prædixit, quæ& contigere.
Osbertus in vita Dunſtani , apud Suriam
decimo nono May .)
Non ſemel poſt mortem viſus ami
( Petr.
 LIBER II. QVÆST. XXVI. SECT. V.

( Petr. Damian. in eius vita apud Surium | fa in veſte ipſius macula , commonuc
menſe lanyar . ) Floruit hoc tempore, & runt, ut acerbitatem animi , ergo cos à
ad lequens fæculum ,pervenit, Petrus ! quibus injaſtè vexatus fuerat planè
Damianus,vic doctiflìmas & eloqueno boleret è memoria & mente . De D.
tiflimus: qui Cardinalatum cum foli- Bennone traditur eum jam defun &tú,
statia vita commoravit: opera cjus, quæ Marchioni Milnenſi in ſomnis appa?
multa funt, apparitionibus variis funt ruillc , & oculum eruiſle ob damına Èc
referta , ut de B Pelegrino ( Colon . clefiæ illata , prius narrat de Annone
Epiſc.ex purgatorio. Item duobuspri- Lambert.Schaffnab. in Hiſt.Germanor.
moribus a.Faventinisex inferno appa- | poſterius de Bennone,ſcribit ,in eius vitæ
tentibus epiſtol.2.ad Hildebrand.ut de a- cap.32. Hieron. Emſcrus apud Surium
nimabus in ſpecie avicularum apparé- 16.Julii.
tibus,epiſtol.s.cap.3 . de anima b Benedi Nec XII.feculum , ſuis caruit vigionis
aiVIH.nigro equo inſidente & appa- . bus mortuorum , ecce tibi, ann , 1112.vel
cente Epiſcopo Capuano, non tantum potius 1939. Alphonſus Lufitaniæ rex
idem Damian. ibid.capite guario.fed & conrmiſſurus prælium contra quinque
Marti nus Polon us idem tradidi t , in Reges Sarracenorum ,juffuseftin com .
Chron .& D.Antoain .& Platinatde Be nis , à Chriſto, bono eſſe animo, & figno
nedi&i IX . apparitioneidem Damian . utiin prælio : cui quinque vulnerum
cap so ur de c B. Andrea & B. Gregorio imago inſcripta , obtinuit victoriam
apoſtaram Monachum Hagellantibus , memorabilem , & hinc Auxit Luſitaniæ
cap. 11. & alia quæ longum foret re Regum inligne. Decimoquarto poſt
ferre. Si ſeriem temporis {pectes hic anno , Alphonſus Rex Caftellæ Bae.
poncndum quod d de Pandulpho Ca zam oblidebat , ei apparens D.Ifidorus
puano retuli pauld antè , confirmat auctor fuit prælii committendi,nec fe
Leo ofticnGis lib.2.cap. 62. & 82. Nota : rè alia Victoria contigit illuſtrior .[Ma
cft hiftoria fundationis e Carthufien- rian librodecimo capite decimo feptimo.Va .
fium : cujus occaſio celebris illa , & pu. Zeus,Samalloa, & alii ]
blica , primò, ſecundo , tertio , facta die
in Vigiliis mortuorum apparitio Do. Anno 1117. cum plurimis prodigiis,
{toris cum concineretur verficulus,re. 1 inter cætera, trepidaret Italia , Cremone
Spondemihi:ter enim mortuuscaput lu- ! quidam infantulus in cunis iacens pannis ob ,
{ tulit, & jufto Deijudicio ſe accuſacum , ) ſitus, in prinam loquendi vocem cötra natu
fe judicatum , ſe damnatum exclama ram os aperuit , matremque fuam efcas pa
vit narrat. Franc.de Puteo in vita Bru. I rantēfratri ſuomaiori,quz plorando panein :
nonis sapud Sur.com 5.6.Octob.] Hoc ſæ- | petiverat,à corporiscuris compeſcuit , afferēs
culo vixere S. Anno Colon . & 5 Ben- ſibi viſum .Dzi genitricem Mariam antè tria
noMilneulis,fEpilcopi: illi apparuere I bunal Chrifti fiantē inftantiſsimiſquepreci
prædeceffores Epiſcopi,& mire , often- \ bus, pro iudicio quod mundo propter peccata
Oo 2
Faventini duo: b Benedi& us VIII. c Andreas Gregorius. d Pandulfus. e Pariſiensis
Do & or. fss. Epiſcopapparderuns,
dos DISQUISITION VÀ MAGICARVM

fua intenderat, ipfi fupplicantem , atpoft:hæc & illiterato repentè factus doctillimus
depoſuit eloquium uſque ad tempus humana af D.Ifidoro , in cujus-monafterio do
conditionis congruum .] Verba funt: Dode- | gebat, per visú infomnis oblato, quem
chini in Hiftor. cùm ederer libro ,ut'teſtator loan.Ma
Benedi&ti X. Pontificis apparitio pri- riana,l.11.rerum Hifpan.c.16.Libriaſſer
or facta a loanni Portuenſi , qua con . vātur ibidem magnå religione, qui-vi
feſſusſe Odilonis Abbatis precibus ab derunt,ajunt'eſein prophetias qualda
æternæ mortis periculo lervatum : & Danielis & in Apocalypfin. Mihi, cum
poſterior Edelberto facta, qua confer- Legione degerem , librorum videndo
ſus etiam ſe Purgatorii pænis liberatú : rum copia non fuit: manus Beati virii
narratur à Pet. Damiano in vita Odilonis; videnda & oſculanda fuit :quæ integra
apud Surium i.lan . Apparuit etiã b San . permanet cum pelle & unguibus, licee
cus Norbertus poft mortem ſuis , ut ficcitate contracta, &ë pufilla.
narratur in eius vita capite quinquagefimo Sequenti ſeculo XIII.poft annuni 1200.
ſecundo. D : Bernard. Gualdricunt avuncu D.Iacobum Alphonlo LegionenGRO
lum defun&tum poftaliquotdies noctu vidie: giad Emericam , & eodem téporeg D.
Sciſcitatur,quoin ftatu fit:refpondet avun- Ilidorum Zamoræ aliis apparuifle , &
culus in proſpero. Querit iterum Bernardus , auxilium præliantibus tülille , docent
quid cauſé fuerit , ut in agonefrenterer, Marianaz libro dudécimo; Capite decimo
corpore terribilitermoveretur? Eadem ( 'ait quinto. Zamalloa. & alii Annalinn Hi
ille ) hora duo nequam fpiritus, me in prite i ſpaniæ ſcriptores. Hôc fæculo vixere
profundiſsimum præcipitare nitebantur;un- Vicentius Belluacenſis , auctor ſpeculi
de ita contremuit; verunr accurrente B. Pe- Hiftorialis ,. & Cæfarius Germanusor
70,evaſi.] Auctorvita D :Bernar: libro pris dinis Ciſtercienfis ; . au &tor" infignislli
mo capite decimo: Huc B. Godefridas brimiraculórum feu exemplorum : qui quasi
Cappenbergenfis quoqueſpectat: apparitiones fpirituum memoriæ pro .
idem tenuere Rupertus Tuitienfi & diderunti , non eft inſtituti brevitatis:
Honorius Auguſto .Nam & ille narrat hic deſcribere, magpienim voluminis
6 B. Virginem libi ſefecöfpicuam præ- l'rès föret.Idem dico deHélinando Frie
buifle,& ad ſcribendum inipuliffe.[ Ru - l gidimontenſe ,in Ghronic. ThomaCan
pert.in prolog: Canr. Jiſte verò , in Sigillo tipratenſ, libr.de apibus, & vita Sanda
Mariecapiteprime meminit;d Mária Aer L'utgardis,libro ſecundó, qui & hoc fecu-
gypriaca,quam Deipara, apparens ad pæni. lô vixêre,& exempla plurima, libino
tentiam traduxit , & Theophili', e quem tiſsima congeſſere. Vixit eodem tem
Diaboli mancipio:eripuit; & pueruli Iudeilpore D.Thomas Aquin. cuius hanc fu-
quem in fornace provexir.]ļiem . Per. Clúd iffe ſeritéritiam patet,ex 3.part.q.69 art,
Aracenf.libro de miraculis.. 2 ; ubi hanc quæſtionem examitans,
Vixit per hæc téporaMárcinus Pier- ftae pro nobis. Idem tenuit Guilhelmus
Byrer , Canonicus regularis,Legione:0 | Parifienfis; in fum .dé univer: part'ultim
bi varios libros conlcripfit , ex rudi, & non uno loco idem D. Bonavent: in45
difting .
2.Benediós z . b Norberemic B.V.M.d liitum . lierum . FD.Ifidorus.g Ifiderisa
 LIBER II. QVÆST. XXVE SËCF. V.

difindi. 45 quefli 3. huc referendum ex- pite decimo quarto ,ubi plurima ſunt exem
emplum apparitionis Beat: Vrlulæ & pla, Alfonſ . Mondoza in Quodlib . Scho
Beat. Gereonis cum ſociis Coloniam laft q. s: Ex Hiſtoricis etiam id tenuere
defendenciú ,apud Bredebach.l.4.C.22. Fulg.Sabellicus & Ignatius in lib.'Exépl .
Hic ſucceſsère ſequenti , ferèfaculo locis quàm plurimis. Paul. lovius . in vita
is . alii Theologi magni nominis, qui Actii vicecomitis ,& Hiſtór. libro trigefimo.
omnes robiſcum ſentiunt,ut Richard. Carol.Sigonius deimperio occidentis libro
deMediavilla,in 4.dift.45.quaft 3 Petr. 3. & decimo: & Regn Ital.libro primo.Alb.
de Palude,ibi ead.q.3 . Scot.ib.q.l.art.4. Cranzius Saxoniæ libro ſeptimo. capite
Sæculó xv . høc affirmarunt Anto- / decimofexto ,& 14. & lib.9.Metropol cap.
ainus Florent.Archiepiſcop.qui & ex 13.Franc.Gomara Mexicane Hift.ca. 20 .
emplamulta fuppeditant in ſum .Hiftor: 66.104. Hier. Orofiusdereb.ab Ema
& Gerſon paſsim in operibus ſuis.lacob. nuelé géſtis , & Petr. Maff. in Indica ''
Chalan: in libro hac de ré edito.Dionyf. Hiftor. Th: Bofius,påſlim dé Not.Eccle
Rickel. Cartuſian .in 4.dift. 45.quaftur. fe, & , quem hoc agmen claulutuin ,
& in operede quatuor noviſsimis , & libro Hiſtoriæ Eceleſiaſticæ faceni clariſsia
deNovitiis ordinis fui', in quibusmultas | mam , & valentillimum contra Nova
stiam habes apparitiones : cenſuit ct torum impugnationes pugilem ut in
iám Alp. Toſtatūs,in lib.1. Reg: victum Triarium in ultimum locum
Noftro feculo16.anho 1534. die 23. lá | conjeci, Cæſar Baroniusſingulis ani
nuatii, Facultas Thcologica Pàrielien ::malium ( quos jam ſepcem , ut ſeptem
fis,in caulă Aurelianenſi conſulta , hoc Candelabri Catholici aureos candens
reſpondit; his verbisz . Animaš défuncto bono publicô edidit ) . Ecclefiafticorumme?
rum divinicus', fed divina virtúté', ordi- i comisi
Wationé", dospermiſsione , interdum ad Harum'ultimarüm æčarüm inli
Fivos redire , exploratum eft. ) habes gniota quædamn exempla' duntaxae*
hoc reſcriptum in tom . 2. vari con- | adſcribam ": minotisenim recentiora
ful. Iutis Francofurti editorüm . Et hæc fáciünt'adverſarii. Primò'ergo,
uit cæterosmiccàm , ex profeffo hoceu Quod neſciam certum fæculum , hic
entur DominicusSotus in 4.dift. 45. réferam quod ita Glycas*p.4. Annal..
queftir articul +i Peltanus lib.de Purgat: In hiſtoria Eccleſiàſtica Philonis hiſto
cap s.Peti . CaniusMariàl. libris.capit: riči reperitur', quodam perfecutionum
20. 21. Måldonátus in cap. 14 : Toahi priſcarim têmporë , ſeniori Eccleſiaſticoab '
Greg Valen in 3.p.d:6.queff. 11. punc. 1: Antiftite ſacris interdictum fuiffe. cùm
& difpw.queft: 1.par Bellarmin.contró aktém ſenior' illi' quandam ob cauſamº
perf depurgatoriolibro zi cap.8. Joſephi neceſſariam aliò profèftius fuiſſer, accia
Angl.in 4 qüäftioné déſuffrag. articul.1: dit it ab Echnitis coniprebenſús teſtimoniô
in fine,Pétt .Thyræus, §. 1.primò Theſis ſuô veritareni' obfignaret. Hinc'témplum eô
bius hacde re editis potiſsimum capitè undé- loco conditur , dorénovalia peraguntur:
cimo imòpoftéa tibris M. Márulus opère curaque Antifteshèc verba pronūciatet Pax
di infitut. vita monaftica:ut libro fexto,ca ' l'univers ſandapila templo exceſsit , idque
00 37
 DISQVISITIONVM MAGICARVM .

non ſemel, fed bis terve facum . Mincper evanuit. Quare vehementer territus Fride
quietem Antiftiti ſenior oblutus : Abito; ricus, cum ad altareacceßiffet, calicemque
inquit Epifcopo meo fis auctor,ytbuc veniat, in co effe cum Chriſtiana hoſtia inſpexiffet,
meque vinculis exfolvat. Nam officia meſa - i & fimül Epiſcopun mortuum bumi iacen
.cro excluſit ,ideò quefacrisintereſſe vobifcum tem , alios religioſos viros excitavit , que
nequeo. Teftimonijquidem coronam.confe- ablatuminde Epiſcopi corpus in agro fepeli
chitus ſum ,ſed Dei faciem nondum confpexi. verunt. ] Fulgos. libro nono, exempl.
Quodfi me ipſeprofectushuc non exfolverit , capite duodecimo. & loann . Naucler.
alsus exſolvere nemopoterit. Quum igitur ! 2.p.Gener.34.
his obtemperatum effet , Sandapila templo Cum duo locupletes mercatores , mom
excedere defijt . ignobiles , per Taurinos Saltusin Gallian
Digna hoc loco eft quæ adfcribatur proficifcerentur , ampliorem humanafpe
cie virum obviam habuere, & ab illo mians
( cò quòd fuperius fæculo X.quo con
tigit, fuit prætermilla )divinitus dema datum in hæc verba ſuſcepere : Ludovicum
lo Epiſcopo fumpta vindi&ta Cum Sfortiam fratrem meum alloquimini, hof
Vdo Magdeburgenſ -Epiſcopus, ne fignis qui que illi litteras nomine meo date. ob
dem ac divinis vocibus commonitus ab i ſtupentibus illis cu percun &tantibus quif
impudicitia ſibi temperaret , riri reli nam , eſſet? SeſeGaleatium Sfortiam effe1
gioſi Deum , vt Epifcopum , aut corrigeret, fpondit & mox ab oculisearum evanuil.
aut tolleret , rogârunt. Inter eos cum no illi Mediolanum properè redierunt , inde
au in Cathedrali Eccleſia s. Mauriti į Vigleuinum , vbi Maurus degebar. Lie
Fridericus Canonicus eiuſmodi precibus terasducis offersent, quarum hoc argume.
opera m daret , vehemen tioris venti af- tum erat:0 ô Ludovice, cave tibi. quomi
flatu , omnia qua in templo erant lumi. am Veneti , Gallique tuam in pernicien
ma exftingui perſpexit , nec multo poft coituriſunt, tuamque à ftirpe rem everlat
duos iuvenes venire , duo candelabra accen ri. Verùm fi mihi tria millia aureorum du
deris dabooperam , pt conciliatis ſpirit
Jis cereis ferentes, Chriſtum , cum paren
te eius atq; Apoftolis,ſubſequi. A quibus cum busſiniſtra fata avertantur.idque confecr .
effent vocati fancti homines, quorum cor turum (pero , fi mihi non adrerſatus annulo
pore in templo quieſcebant : viſus est in- , ris, Vale. Subſcriptio crat, Galeatij free
ter eos Meillritips venire , qui longå at tris tui fpiritus. Illud ipſum licet alij ,
que gravi oratione v donem Fpiſcopum ac- .commentum irriderent, non tamen muke
sufavit , quem haud multò poft Chriſtus poft Princepsà Ludovico XII . Gallorum Re
nudum adferri à duobus iußit , atque ge. Principatu deiectus o captivusabdat
damnavit. Is autem pugnò ab ipſo. ruseſt ] Hactenus oculatus teftis Bern.
rum altero , qui eum portarunt. gra- | Arulnus fect.1.Hiftor Mediolan
viter in inedijs renibus ictus , Chriftia Ludovici alodisij pater Imole Dominuss
nam hoftiam , quam in communione eius haud diu ( inquit Sabellicus )poftquan
dici pridie (umbjerat , revomuit in calicem decefferat, bomini à fecretis, quem filius
qui aliari impofitusfuit : atque fecuri per- | Ludovicus Ferrariam mittebat , in urine
cuſſo V done, rerum illarum omnium riſio I re penanti fimilis equo infidens cuinacci
pitre
 LIBER II. QVÆST. XXVII. SECT. V.
pitreapparuit : huicque vt filium in bunc ip 10. Pici patrui ſcribit non longo poſt
fumlocumpoſterâ die venire iuberet, prece obitum lo . Picitempore ſpectrum lo
pir, quoniam magni momenti res ei prædi- annis apparuiſſe Hieronymo Savona
turus erat.
rolæ , eiq; dixiſle , torqueri ſe pænisex
Eâ re audirá Ludovicias cùm , quia piatorijs; cò quòd non ſatis diligenter
non credebat, tum quod inſidias perebatur, & fæcundè,talentum libià Deo credi
alium pro femifit. Etilla ipſavmbra , que cum eruditionis & ingenij , maltipli
ante apparuerat, obviam fucta , vehemen caller & quia non quantipar erat , fe
ter indoluit , quod filiusnon veniſſet : longè cillet internas Dei luggeſtiones infpi
enim plura ei di&turam ſe fuiffe affirmabat. rationesque quæ adhortabantur , ho
Sed tunc illud tantum referri iußit , quod neſtos labores , quos inchoarat non ab
tranſađo XXII.anno,ac preterea vno men- rumbere, & quæ ſibi animo propofue
fe, die quoque ſpecificè addiso , vrbis impe- rar, ea inftanter operari atq; perficere.
rium , quod obtinebat, effetamiſſurus.Vi Quæ Hieronymus mox in concione
tempus, quod vmbra prædixitadvenit ,ad propoſuit ,& omnium precibus Picum
hibita magna cura, ea ipſa noite , quam pa- commendavit, Cælar Baronius,deMi
tri manes ſuſpectam fecerant , ducis Phi- chaele Mercato ſeniore teſtarur,ei cum
Lippi Mediolanenfis confæderatiMilites, ad Marſilio Ficino , ſummam intercellil.
murospenetrarunt,adhibitiſqueſcalis ,gla ſe amicitiam , ftudiorum confuetudi
cie magna conſtrictis foßis , vrbem cum ipfo ne , & Platonicæ lectæ vinculis arctius
Principe cæperunt, Sabellicus lib.r. Ex: colligatam . Accidiſſe aurem aliquan
emplorum c.4. do , vtex more, quidnam poft obitum
Franciſc. Guicciardinus Hift. lib.r. Superfit homini , ex eiuſdem Placonis ſen
narrar faina vulgatum , fpiritum Fer- tentia,ſed non fine tamen trepidurione, de
dinandi Regis Neapolitani , façobo ducerent,quæ labimtia , fidei Chriſtiana ſa
Chirurgo filij Alphonli Regis ter di- | cramentis ſuffulcienda eſſent,co enım argu
verfis noctibus apparuille;& primâ vi mento exftat eiuſdem Marſilii, ad ipſum
cc manſuetis ac mitibus verbiss poſte. Michaefent mercatum erudita quidem epi
sis verò minabundè& increpanter im- ftola de animi & Dei immortalitate. Cùm
peraſle ſuis Alphonſo verbisdenuncia : 1 verò inter differendum eorum progrefalon .
fet , non effe cur vanâ (pe feipſum la- giùsfuiffet diſputatio, eadem ad calcem per
etaret, vires Frãcorum fuftinendi, ſta- ductam eo clauferunt corollario,priunitiſi.
cutum enim ac definitum fatali lege; i mul dexterà paéti fuerint, vier eorum ex
ftirpem Aragoniam infinitis caſibus ia hac vitaprior decederet ,( ſi liceret)alterum
ctari,& tandem regno privari. JQuod de 'alterius vitæ ftatu redderei certio
verè idem addit Guicciardin. Seperò è rem .
lecito tale choſe non del tutto diprezzare, Quibus inter ſe conventis, ambo iurari ab
idnon de apparitionis , ſed de prædi- invicem difceßere. Interlapſo autem haud
dionis fide,addidit, & meritò nam fal- brevi temporis fpacio,evenit,vt cum fummo
fam cernimus , mane idem Michael ſenior in ph lofophicis
Franc, PicusMirand. Comes in vita fpeculationibus vigilaret , ex inopinato
ftreps
804 MAGICARVM DISQVISTTIONVM .
ftrepitum.velociter currentis equi , eiufdem . norum ſequuntur ducem : præitille, &
que ad oftium domûs curſum fiftentisaudi. re & ta in hoftem ducit , fit pugna : ſed
ret , vocemque ſimul Marſilij , clamantis. O Batavi in naves compulg , aggerem
Micbael, o Michael,vera vera funtille, Ad ( Regijs reliquêre. Hoc momento op
vocem amici Michaeladmiratus, affurgens, 1 pidum munitiffimum fpe victoriæ , k
feneftramque aperiens , quem audierat,vi- l le tuendi, decidit.
dit poft terga ad curſum iterum a &to equo . Horrendu planè quod'heſterna die
.candado , candidatum proſecutus eft eum legi præfcriptú Ticino,mélc Aprili hu
voce, Marfilium , Marfilium invocans: pro-lius anni1oo1.in diæces Ticinenfisop ,
fecutus & oculis : ſed ab eis evanuit. sic | pidulo ,quod -Coretto-vocatur; cuiuſ
ipſe novi cafus ftupore affeftus , quid de ' ta in téplo.cuidam notario perlolveić .
Marſilio effé rolucitus perquirendum cura . tur,repentè è fandapıla ſecadaver luc
vit ( degebat ille Florensia , pbi diem clau- rexiſſe , & coaverſum ad quendam co
fit extremum ) invenitque eundem illa ipſa ' gnatum ſuum ; qui funeriintercrat, ci
bora defunclum , qua eo modoauditus.com dixule properaret domum fuam , & ibi
vifus eft fibi. ] Sic Bar. Ann. " tom . S, Anno ſcripta quædam inſtrumenta caperet,
412. Prætermitto quæ narrat-Bredenb. eaque loco cuidam pio confeftim refts
lib. 7.collar, ca.l.1.646.lib.3.ca.12.14.23. cueret , propter quæ ſuppreſſa iplede
functus iufta Dei fententia foret infer
Adſcribo vnum quod multorum ni ſupplicijs adiudicatus.Quôdiaô ite .
militum gravium , qui vidiſſe le ſanctè rum capui vti prius reclinavit. Hoc
jurabăr, teſtimonio compertum . Cum Deo permiſſum ,ve diſcerent mortales,
annis fuperioribus admirando illo o . quam graves pænæ 'ſcribas huiuſmodi

pere AlexanderFarneſ Antverpiã obli- perfidos, & piorum legatorum inter

deret :Batavi Angliĝue , vt obleflis opé ceptores manerent .
ferrent , & oblelli eodem tempore , vt Altera quoque adſcribã hiftoriam
hoſtem detinerent , factâ eruptione. 1 ſpectri(neſcio an dæmonis,anipfiusa
acerrimè pugnabant, aggeremque iam nimæ damnatæ qua memorii dignio
Regio militi ereptum poffidebant , ſe- 1 réne legille commemini:prolixitatem
curi , vi ſibi videbantur. Tum à regijs | narrationis ex litteris Pervanis anno
militibus primô paucioribus confpe 1500. collectam , ipſis five Franciſc.
ctus propè aggerem Petrusde Paz.Hi- Brencij. Give Gaſp. Spitille verbis com
panus tribunus vir , & militaribus, & | memoratam , ſpero lectionisvoluptas
pietaris ornamentis laudatiſſimus; qui & vtilitas fuperabit. Accidit in mißio
iam menſibus aliquot ante defunctus I ne ( illa in latina Jeidem P. Samaniego
viſus hic armatus,vt ſolebat, legionem res admirabiles , & confideratione digna ,
præcedere, & fuis quondam militibus cuique eo in genere vix contigit fimilis, que
manu advocatis , fequerentur, vt le, | etiam eiufdem vrlus incolis. in qua evenit,
}

imperare. Indicant primiſecundis,hi ita innotuit, totque teftimonijs confirma

tertijs,hi ſequentibus; vident omnes tur , vt nullus dubitandilocus relinquatur ,
idem , mirantur animiſque columpris 3 qua ab ijs perfonisaccepta eft, qui oculis é
turi ,
 LIBER II. QVÆST XXVI. SECT. V. 305

auribus bauferunt: qui caſus eventu infxo | rum confeſsione à patre diffolutior haberi
lix , ideo permiffusef ( quemadmodum er - poſer.
iam de fimilibus quæ in confeſsione conti A dextera verò manu apparuiſſe S. Ma
gerunt,credipoteft j ut hic novuspopulusdi. riam Magdalenam exhortārem ,ut quicquid
fcat, quâ fide & integritate utidebeatpæ. I effet liberè, evomeret, Accerfitum rurſum
nitentia facramento , in quo non parvam Patrem Domina de omni eo, quod acciderat
ſensit difficultatem . Quarè etiam Inda,que inftruxit , qui modis omnibus tentavit , ut
in omnium oculæ legem integre confeßionis ad mtegram anima expiationem induceret,
violabat,videntibuseiſdem punita eft & ca- ſed fruſtra : qud enim exhortabatur magis,
fligata ,utuniusanimaruina ,multarum fa- eò reddebatur obftinatior , ita ut nec nomen
lus procuraretur. Res igitur qua accidit eft leſu enunciare vellet. Alio etiam tempore
ejufmodi. cum illi ſacram crucifixi imaginem offer
Agebat in domo precipua cuiufdam Do rent, ut in eum intueretur, do animo repol
mina huius loci adoleſcentula decem & ſex veret Chriftum , pro nobis cruci affixum , do
circiter annorum , que bello capta ac baptif- in cruce mortuum fummacum indignatio
mo rinda:Catharina vocabatur. In ea cum ne & animi commotione reſpondit lam fcio,
erate creſcebat libertas , mores diſſoluti, ſed quid vultis faciam ? Ad quam hera utad
etiamfi non rarò ab hera reprehenfá caſti- Chriſtum te convertas,qui admiſſa crimina
garetur, quaeò pervenit malicia, ut cum remittat, ſifatendo recognoſcas. Cui Ca
perditis quiluflam clam confuefceret , nec tharina ; obſecro ut mibidefinatis effe mo
tamen propterea à confeſsione abftineret: fed i lefta ,cumque bera abſceſsifſet , cæpit amo
hoc peccatum labris premeret , ne meri resſuos do turpitudinem decantare, dira .
tricula aur perditis moribus haberetur. Hæc | vitque ad dies plures hæc agendi & di.
igitur Kal.Auguft.1590.norbo depreſſa sa cendi ratio donec quadam no&te, accerſi
cerdotem evocavit , cui animi noxas aperi ta cum ancillis hera , hæc in verba proria
Tet, fed ad fecit non integre, ' ut & in eadem pit.
agritudine novem aliis vicibus recedente Torqueor & animo angor, plurimum ob
Sacerdote prafentibus aliisfaneliscontem violatam confefsionem : & ab ea hora uſque
ptim ridebar, hac fermèoratione: Aliud quod ad mediam noctem toto corpore obriguit,ut
agerem , non erat, quàm ut peccata faterer: crederetur mortua , & de bumatione & fe .
adiectis etiam turpibus, & inboneftis per pultura eſſer cogitatio : ſed ad ſe reverſa ac
bus , quibus offenfæ cetera ſingulaad beram citoqueſacerdote , nihil de antiqua fatends
referebants que meritò Catharinam incre- conſuetudine remiſit. Tres poft horas pauld
pans , tandem vultu & voce mutatis amicè antequam expiraret, exhortata à ſervis, ut
rogavit, quanam illa effent, quæ patri ape - apprebenſa manu cruce & cereo ſacro, no .
rire non vellet, narravit illa non difficulter, men IESV, invocaret , refpondit: Quis ef
adiunxitque quoties patrem in morbo po ille IESVS ? eum non novi, acin ultiman
caffet,ut fepurgaret confeſsione , ftetiffe ad partem le&ti reflexa , ſedenſque audiebatur
levam quendam Aerhiopifimilem , qui mo. cum alio quodam , qui tamen oculos fugie
Heret ne fateretur ; quod ea peccata leviſsi- bat,colloqui.
ma effent, & nullius momenti, & ex illo Ac alia ſerra , qua codem in loco agra
Pp decum .
 NVM
376 DISQYSITIO MAGICARVM
decumbebat, vehementer Dominam roga- .cæpit, Matercula , Matercula , Catharina
Dit , ut in diſtinctum cubiculum transfer- me prafocat, appenfiſque ád collum Sam
retur : quod ut aiebar , larvas quafdam a & orum exuviis ab ea pæna liberatus fuit.
tras videret , quibus admodum terreba Hac Dominam coegeruntut ades mutaret,

tur. Nocte ea , qua Catharina exftin & ta & in conſobrinæ domum ſe reciperet , rello
eft , domus tota tam fætido ac putri o- Itis ancillis quibuſdan adiúm . cuftodi
doreperfuſa eft , neceſſarium utfuerit , ca bus .
daver loce patente : aperto exponere : Do. Decimo dićti menſis, cum ex ancillis ali
mine etiam frater è cubili brachio exwa quain officinam difpenfatoris iviffet , fenfu
&tus eft. Ancilla quædam in humeris veluti ſe ter à Catharina vocari:quim timore ni
calce percuffaeft pertulitque aliquot dies mio dilapfam exhortatæ funt catera , ut in
eius læfionis figna . Equusmanfuetiſsimus vocato Domini noftri auxilio , cereaque
alioquin , actisinmurum ialcibus buc dc il Sacro ascenſo regrederetur : afumptisdua
luc difcurrens tota nocte inſaniit. Idem fece- bus,quæ ceteris animofiores videbantur,ſe
runt & canes multa difcurfione & latratu. cure rediit, quam defuncta ntonuit, utdi
Humato iam corpore , cum ex ancillis que- mifsis aliis, cereo abiecto, quod pænam in
dam locum intrallet, in quo Catharina de- ferret, fola perfifteret: Emittebat Cathari
cubuerat, nemine confpecto, ſenſit in ſe vas na ex omnibus corporis iuncturis flammas,
quoddam , quod tabulatis impofitum erat, incredibili cum fætore. Caput cum pedibus
jaci. ardebat, cinęta erat veluti ignia faſcia oto
Maior preterea pars huius urbis vidit aut decem digitos lata, qua in terram ufque
multo crepitu & fonitu búec .illuc pluri- protendebatur videbaturque libidinis 0
mos lateres ez tegulás, etiam ad duo millia. admiſſe turpitudinispæna diaftigatio qua.
paſſuum projici; non quod in palatio ullus ſit į dam :
later vel tegula, cùm , pleraque humus ur Viſo hocspectrotremere , & exalbefiere
bis adificia omniapalma tegatur. Ancilla cæpir ſerva;ad quam infelix defuncta sau
aliafpectantibusmultis pede protracta fuit i de buc. Quoties ego, te evocavi? Refpondie
longiſsimè, etiamfi qua traheret, non vide ſerva penè examinis : Bone Iefu, qui non
retur. Septimo o &tobris cum quadam ſerva horreat'te viſa? Qua cum diceret, in eundem
veſtiarium eſſet ingreſſa, utinde veſtem a- locum deſcendit formoſiſsimuspuer albis ve
liquam ſibi fumeret, vidit Catharinam eri- | ftibus,quiſervam bortátus eft, ut pofito ti
gentem ſeſe in pedes : ut vas quoddam arri. more
forti eſſes animo , notaretque diligen
peret , fugiente illa tanto impetu vas inter,que à Catharina acciperet,utin aliose
murum impulit, ut in mille partes frange. vulgaretzec fimulatqueab hoc loco abſceſsif
retur, Die inſequenti veſtiario annexa fuit fer , confeſsione' maculas omnes expiaret.
crucis imago chartacea ; qua uno impetu'à Tum hæc in verba Catharina: Scias inferno
muro avulſa 'in conſpectu orhinium tres in memancipatam , dr.graviſsimis Jubiectam
pártes diſtracta eft. Eodem die cam in horto ! pænis , quod cum Sacerdoti advotueret,ut
Domina cænarer., mediús later lanci mies' peccata fåterer ; leviſsima tanta referrent,
itus totam cænam evertit : cuius filius an- cuiuſmodi funt ; quod garrulaeſſem o lo
norum quatuor , eo ipfo, tempore clamare quax, in iram proclivis, o id genusaliafie
lentie
 LIBER II. QVÆST. XXVI. SECT. V. 307
lentio verò involverem libidines, & cöfuetos focarile à vix nota & mortua mentia
+ cum adolefcentibus congreſſus Tuigitur diftur , vel reliquiarum appenlione metu
ce benè confiteri, é nullum crimen tacere.I fiétuin ponat.Quam vereor ne Catha.
Horumque vos commoneo , quod ita mihi rinæ exitiumļillis impendeat : qui Ca
imperarmut -cogerayealiorum in exem . tharinæ crimen & laudant , & initana

plum hæc verbis aperire. Iam purjus die mit DuLs.confeffionis ſacra myfteria in hi
tandam Deiparum virginem audiebaturde. ftrionicam hypocrifim vertentes, &
funda. mox in angulum quendam ſecedit inferni pænas fabularum loco haben
Geraneſcit. Angelus verò ( angelum enim tes.
fuiſſe, quem viderat puerum , credebat fa-l Habetis nubem teftium grandinem
mula) abire ad fuosfamula iubet , quod co que copiofum exemplorum , quibus
fecit. Placuit hanc omni fideconte- labruſceta, & urcicera Novatorum ra,
ſtaram hiſtoriam oltimô locô ponere, dicitùsvellaris , confringatis, calcetiſe
quod in ea omnes apparitionum pel que. Illud unicum propono. perpen
Cíes concurrant, Angeli;Beatæ Mariæ dite vos diligenter , vtrum æquius tu .
Magdalenæ ,dæmonis in ſpecie Æthio tiulque credere, primæ,& fecundæ Sy.
pis animæ damnatze in alluvarpto cor nodi Nycenæ patribus s . Græcis Lati
pore,ut arbitror non fuo ; fed aereo ad i nifque Ecclefiæ Doctoribus, fuxcentis
lùi corporis ſpeciem efformato. Ha- alijs gravisſimis Theologis, & probatæ
bent Achei quod rideant , finolunt re- fidei Hiſtoricis,& omnium fæculorum
lipiſcere ,de pænis inferni & animarum lexdecim receptæ fententiæ , an novil
iinmortalitate, habent Calviniſtæ de limi fæculi procacibus, quibuſdam ijl
cereis benedictis , de Sanctorum reli- que perpaucis, de ludo Saxonis excu
qoiis , de confellionis auricularis inte- i cullati , vel Stigmatiæ Noviodunenſis.
gritate, ejuſque neceſſitate.quid dicét? hi negant mortuos viuentibus appare.
Cofictum id á Jeſuitis.qui poteft,quod | read tempus poſſe, negant Deum id
à cun & is hodiè locis illis qucat< onfu- vnquam permittere,illi contra vtrum
tari,li confitum :forer? Noluntcredc . que,vt audiviſtisaffirmant, veldiſertis
tereant,& audiant videantque, Muli- verbis , vel allatis exemplis quæ nun
erčularum commenta inquient ? cre quam recitaſſent , nili vera credidiſ
do, lateres & tegulæ longinquis locis lent. Scaurianum planè iudicium eſt,
allatæ & diſperſæ , quæ cunétuspopu . magnificum illud & magnanimum
las vidis, iftisimaginationis opera sút. Scauri rei dictum , non ignoratis , quia
extracţi lecto viri, videntibus aliis ſo- Valerium Max. lib.3.legiſtis.Varius (in
lo allila & perdiumum -raprata mulier, quiebat)sucronenfis, Aemilium Scaurum ,
faindia , illiſa parieti vala & in partes regia mercedecorruptum ,imperium Roma
ingameras confracta , fomnia fuêre. num prodidiſſe ait : AemiliusScaurus Prin
Sed grandiorum malitia ad hæc finge- ! ceps Senatus huicnegat fe culpæ affinem eſſe.
da ſpargendaque valuit : quid puericuicredetis ?]
quadriennis innocentia: doli capax illa Pariergo nunc ratiocinatione, San
non eft ætas , ut velantè reliquiaspræ , niones noſtri temporis, Momidicaces
Рp 2 Ecole
 ONVM
ISITI ARVM
378 DISQU MAGIC
Ecclefiæ peſtes,apparitiones ſpirituum
negant & ſubſannant: fatentur aliquas SECTIO VI.
& in honore habent, Sancti, & ortho

dori patres, orbis Doctores,Afiatici. Seperations fortaffis aliqua velargu

Magdeburgici Centuriacores ; & L impellerentur. Examinandas ipſorum

manicole coaxatoresafferunt , nullas objectiones tibi fideliter proponam :
unquam viſiones defunctorum fuiffe tu judica & diſcute.
veras:militantis Ecclelæ : quæ colum In Italia ( inquit Philip. Melancht. in
na veritatis eſt , centuriones & Evan- | Manlii Calendario ) habent impuriſsimas
gelii præcones , qui ſcientiam fuam de cobfcanasfabulasdeMaria, qua apparuit
ſapientiæ æternæ uberibus ſuxerunt, ! Monachis) bellum dictum & mendacia
unanimi conſenſu litteris mandârunt limo dignum lcurra. Habet Aſia &
plurimas, ut veras : quibus credetis? | Aphrica,habet& Hiſpania, & Germa
Beatorum apparitiones habemus, dă nia , Deiparæ ſacratilinæ apparitio
natorum habemus, beandorum habe nes , ut doctum habet non fola Italia ,
mus: Ecclefiafticæ monumentis hiſto- & cas ab omni oblcænitate & impuri
riæ , patrum traditione, conciliorum a tate tàm remotas, quàm à fidei parita
& is divinæ ſcripturæ tabulis conſigna- te Melanchton, quàm à morum & vi
tæ caftitate ac ſanctimonia fuit alienus
tás , & de manu in manum per omnes
Eccleſiæ ætates traditas , confervatal- Lutherus , nec illæ fabulæ vocari poſs
que. Nonne temerarium contra niti, | ſunt, quas omni ævo graviſſimiſcrip
tores & lanctiſlimi viri, publicis teſti
Aagitiofum repugnarc, impium atque
blaſphemum his omnibus fidem de moniis conlignârunt, quas Ecclefiafti
rogare? quid, mendacii vel ſtoliditatis cæ traditiones confirmârunt. Sed hæc
ca eorumque auctores accufare ? no Melanctbonis & loan. Rivii modeftia
men non invenio, quo appellem . Tu fuit , tot ſæculis probatas Sanctorum
( lečtor) rei indignitatem animô com - apparitiones,anılia cenſere deliramen
ple&tere, complexus abjice , abjectamta, & cunsiphcflent homines ineptilli
conculca & execrare. Quid mendacii , mi, Divum Gregorium Papamineprů
accufare, niſi falla pro veris obtrufa di- vocitare, addunt vanitatem impuden
cticare ? quid ftoliditatem adſcribere,litiæ , cu multa falſa & inania pueriliter,
non caufari: adeò tot graviſſimos, fa- i Gne judicio , & fallaciter, fine candore ,
pientiflimnos, fan &tiffimos viros, fuiſſe congerunt, & quorundam privatos a
vecordes , ut inanibus næniis fe palli | buſus & ſtultorum deridiculas opina
fuerint ludificari, & pro hiſtoriis tiones in publicam Catholicorum có
fabellas aniles receperint ? tumeliamdetorquent ,quafi non rebus
hac adverfariorum verillimis & optimnis hoc ſit adnatum ,
modeſtia eft . ut obnoxiæ fint fuco , & hominum da .
monumque dolis atquc malitiæ expo
fitæ , in multorum pravè utentium
vertant
 LIBRI II. QVÆST. XXVI. SECT. VI. 309

vertant perniciem . quid pane utilius ? | nire ? Addunt ſcripturam . Nani is qui
Sodomæ tamen eius abundantia nocuit deſcendit ad inferos non amplius aſiendit,

quid vino falutarius?plurestamé ebrie - lob,e.Pfalmiſtæ f bomo eftfpiritus vadens

ras, quàm gladius necavit. quid Deia- & non rediens: pulvis eft, & poftquam ſemel
doratione præſtantius? quot tamen illă defloruit, dicitur fuum locum non amplius
in cultum idolorum deflexêrez diſcre- 1 recognofcere,quo igitur pacto queat redi.

:
tio ergo & prudentia neceſſáriæ , ut ve re : alicubidicimur g omnes mori & ficut
tas à falls diſcernamus : non verò licet, aqua dilabi. quis dilapfas ad fontem re
propter falſas , veris fidem derogare. vocet: DD . Petrus & Paulus h mortuos
Marbacbius negat ullas veras : nifi inquiunt dormire : cur ante terminum
Chriſti & Angelorum reperiri . curer fulcitas negat Abraham i Chaos quar.
es
go tam diligent , quando per Angelos tum interiacet , à mortuis poſſe trans.
exhibiræ , id Patres & hiſtorici addere mitti ,& idcircò illos nec mittendos , ut
confueverunt ? cur hæc novus Vigilan- vivis renuncient , quæ illic geruntur.
tius vincula Sanctis inijcit ? cur his cos Quo pacto ſi nec per ſe queunt , nec à
compedibus & manicis & ligat : cur in Deo mittuntur : mortalibusapparebut ?
hunc nervum compingit , homo pro- Hæc ſumma argumentorum , quæ mo.
pter multiplices blaſphemias.nervo di- menti alicuius . Sed reverâ hoc eft abuti
gniflimus propter transfugium , com ſcripturis, & Patrum dicta calumniari.
pedibus vinciendus, & propter amen Non negat apud Lucam Patriarcha
tiam atq ; furorem , totus vinculis qua- Abrahamus mitri à Deo mortuos pol
ſe,vel folere, ſed tunc mittere abnuebat,
drupes conſtringendus ?
Centuriatores da Lapatherus addunt Chaos illud hiatum maximum atq ; im
argumenta paulò verifimiliora , quæ- permeabilem fignificat , quem fine Dei
dam quibus probareconantur, nullum permiflione nullus tranfire mortuorú
efle Purgatorium ( quæ ut impertinen - queat: Dei enim lege immutabili coſti
tia hoc loco prætermittimus:) quædam , tucum eſt, ut ſine ipſius permiſſione re
quibusreſpondebo ,tractationiaccom- ceptaculis fuis animæ nequeant exire.
modata. Quid inquiunt Auguſtino re Dei quoque lex ſanxit , nec damnatoru
viventium , beatis ullam eſſe condolentiam ( huc D.
fpondeas, qui non obſcurè,
rebus animas defunctorum negat inte- Greg. iter iſtud impervium retulit ) nec
reſſe : alioquin abi matris optimècon- fortis ullam effe commutationem , vel
fpectum nulla nocte defuturum ? [ d. | meritorum ulluns conſortium inter il.
libr.de cura pro mort. fupr. citato. ] Quid los ( huc Amb. & alij retulerunt , de quo
Athanaſio 4 , Chryſoſtomo b Theophi vide Cathen. D. Tho. ) Dormire mor.
lactoc, Tertulliano d , cenſentibus hæc i tuos teſtantur Apoftolorum Principes,
effe commenta dæmonum , qui ſe fuf- fateor : fed fomnusille mortem ſignifi
tragijs noftris indigere , & ex purgato cat, & dormire eſt mortuum eſſe phraſis
riol, via alta atque ardua, fingunt adves | ifta Græcorum fuitunde & ſepulcreta,
voCAD
Pp 3
aq.13.in ſcripr. bbom.2g in 8.c. Matt. c in d.c.8. d l.de anima. cez v19 . fP ;: 77. V. 39.
6102.v.13.616. 82.R6.14.1.14. h i.Pet.3.82.Thef.4.v.13. i Luc.16.0.16 .
 ONVM
UI SITI ICA
RVM
30 DISQ - MAG
vocant olympic , hoc eſt, dormitoria, ' ) parum convenienté textui, de originali
& Homerus , devirga illa Mercurij lo- peccato : hoc cum homine reſurgente
quens, qua putabant eú mortuos ſuſci non amplius relurgere. iſti J0828
tate,mortuos nominavit ér Távtas lyti- | Velo ias chubh ,accipiunt de retzer haarez ,
pet ( dormientes excitat : ) id obfcurius Dux Patrum expoſitiones funt plane
& deterius vertit Maro . Lumina morte cropologiçæ ,ut Arnobijhic ,dedivitijs,
reſignat. Hebræi etiam dormire dicunt, | & alia Bafilij ( de pænitent. ) Hominem
pro mori, & Syri mortuos vocantdor . ſemel in peccatum laplum ,non polle fi
mientes, propter fpem reſurrectionis . ne Dei gratia , ut ſua exfurgere. Terus
( ut Angelus Cavinius obſervavit) fier- eft volentium , locum hunc , non capide
go dormire Lavathero , eft in nullius corpore , fed de roto hocorbe ſubluna
conſpectum unquam venire: ubi fides risin quem , egreſla ſemel de habitaculo
reſurrectionis : dormiebant Moſes,Sa- corporis anima , nequit fine fpeciali
muel, leremias & Onias , apparuerunt DEI permillione redire : fic innomina
tamen. Sed omnes ficut aqua dilabimur , tus , ſed pereruditus pfalmorum inter
puluis fumus, & quafi in aurasdiſpergi- pres.Quarta eſt Apollinaris , & Euthe
mur . Tibi verò, Lector quiſquis his inij, ſenſum eſſe,ſcire Deum & cognof
fulcrisionirere,edico ,temoneo , diſca cere humanæ naturæ condirionem , &
veas , ne huiuſmodi rationibus utare. interitus noftri accelerationem , qui na
nam ſi quid probent,eadem opera pro- i mox denaſci ivcipiamus, & cum no
bent ne reſurrectionem quidem un bistemel occiderit brevis lux , & vitæ
quam fore. dilapfæ lumel aquæ nun Hosiſte emarcuerit , haud pofle abrup
quam redeunt , amnes aſpice : tam vitæ telam iterum connecti , vel
num nos nunquam redituri Po vinculum iftud animæ atque corporis

tias ergò farendum his & fimili femel diffolutum rurfus colligari, nes
bus locis , nihil aind yelle S. S. queanimain noftram , poitquam venti
nobis indicare , quam vitæ noftræ i inftar ſemelevolarit;ultra corpusſuum
imbecillitatem & fugacitatem , vt D. agnofcerc , ut illud lubeat ac poflideat.
Auguftinus & Angelomus annotarunt. Namin ipſa reſurrectione , beati illud
À

Praltes Regius ncgat à mortuo amplius j ianr ſplendidunn & incorruptibile de

locum fuum cognofci. ubiadverte nullum pretendent:damnati ,fædum ac liorri
omnino patrum , nequenquam ante dum & obnoxium corruptioni. tam
Lutherum ,fic locum hunc exponere,u į verò damnati qnàm beati , angelica
facit Lavatherus :ut quàm citò , tam ve opera , Dei nutu , illucl ſunt agnituri.
rè,de tam novitio commento Novato . Quid ? quod nonnulli intelligunt de
rein quças agnolcere. Qurtuor inye- 1 ipfis amicis, qmpoſtaomæ receffum .
nio veterum explicationes . duas enim corpus amplius non agnofcunt , fcd
Hebræorumin Midraſeh tebillim omit- | deteſtantur? & hi more Hebræo fuum
to ,unam ut impiam , quæ animæ hinc pro , eius, accipiunt. videtur huius len
ipſius mortalitatem colligit,alteram , ut tentiæ P. Emanuel Saa. Quid quod
Diyus
.‫הארץצר‬.
 L'IBER 11. QVÆST. XXVI. SECT: V.
Divus Hieronymus fecurus Hebræam riorum tela ,exſcripturæ pharetra Plus
phralim , candem vertit , non cognoſcet fortallis fiduciæ'in Patribus,plus ſuppe
cum ampliuslocus eius, quod pleriqueHe- ! riarum ? nihifutique minus calumniofa'
bræivolunt, & paraphral Chaldæus, utique tota illa teſtificatio, quæ Rhem
& Varablus ſequuntur, & ſic locutus niæ legis , ulla ſi lege teneripaterentur,
ante fuerat Bear. Iob . capite ſeptimo. non effugeret inuftionem.
ubiHebræa, Chaldæa, Græca , & Lati Miror Auguſtinum nobis obijci, cu
na conveniunt , hac prorſus ſententia , ius ſententiam ex eodem libro audi
mortuimemoriam interituram , quali viſti , non ambiguè cervicoſos iſtos '
non fuillet: vel fuperſtites, quid cum condemnantem . Vulc ille quidein ple
vita functisagatur , aut quo in loco de- rumque angelicas eſfe operationes;led
tincantur, numquam niſi per ' revela. addit ſpiritus etiam aliquando auto
tionem futuros certiores. Quæ omnia Apótónws ad vivos mitti. Negat eof-
contra communem fententiam nihil ' dem arbitratu ſuo redire polie, citra
habere virium ; eſt omninò clariſſi- | Dei voluntateni : alioquin libi matrem
mum . Minus etiam obſtat, quod 'ei- continuò adfuturam : ſed nutu Dei ali
dem Regio Vati dicatur homo , spiri- quando redijſle , profiterur , & cxem
tusvadens & non rediens. nam quod præ plis confirmat. Athanatium “produ
cellit quia caro ſunt, id apercè indicac agi'cuni in pugnam ,fed larvarúm : Anaſta
de naturæ humanæ depravatione & ſius enim ille Nicænus eft', non Atha
improbitate ; quæ cum ad deterioranaſius, eius dividendaauctoritas. Nam "
"
ſemper vergat,'a malo tamen ad boguæ ab illo quit . ' . dicuntur , levibra
num ,per ſe nequit redire:vel,quod machio in adverſarios rétor ſerim . negat
gis placet';agi de hominecorruptibili, i fpiritus'apparerc; frecus Davidis teſti
qui, cum ad mortem Pegafæo gradimonio , de quo nos iam copiosè, addit
properet ; àmorte ad vitam retrogredi, hæc verba : De animabusenim Sanctorum
virtute non poteſt ſua D. lobiverba, , non éft dubitandum , nam & post mortem &
Sic quidefcenditad inferos, non aſcendit nec in iudicij die cognoſcent omnia: ] undè fic
revertetur ultra in domum ſuam neque cog- poffumus ratiocinari: libeatorum ani
noſcet eum amplius locus eius: eundem pla. | mæ "cognoſcunt omnia poſt mortem ,
nèlenlum habent, quem illaDavidis locum igitur & ſuum cognoſcunt; ſi
paulò prius explicata. ' Belle quoque locum ſuum permittente Deo,ad illum
Dionyſius exponit, animam quæ ad in . | redire polluint, idcircò enim damnato
feros deſcendit in priftinam vitæ ratio- rum animas negauit redire'poffe , quia
nem ,divitias,latifundía,palatia , natura- locum ſuum no cognoſcint. de anima
liter no redire. quamv (verba funt'eius) bus enim his cantum accepit verba Da-
miraculosè id fieripoſsit,ſepéque faftum fit .]} vidis, non de omnibus, ut Lavatherns.
Etillo fenior D. Thomasibidem difer- ' Q verò & . ' non adimit ominem ſimplici
të tradit , lob locutum deco , quod fe tus reditum ( nam hoc Scripturæ facræ :
ctindum curſum naturæ fit, non deco , refragarerur , fed negat à Deo remitti,
quod agitur miraculosè. En adverſao , ut humanæ curiofitari luarsfaciant, nar:
raude
 NVM
TIO
QUI
SI
DIS
are
rando quid apud inferos rerum gera
tur. Sciendum quoque temporibus il-
Jis quando hærelim viguiſſe contende-
tem ; mortuorum animas , illorum ma
ximè, qui violenternecati, dæmones
fieri, & malis deinde carminibusad ho-
minum obſequia & reſponſa danda
compelli. Huic dementiæ ſe ſumma vi
Patres oppoſuerunt, & væſaniam illam
VM
I CAR
MAG
cet nec illorum animas vagari, donec reli
quatio compleatur atarum . hancquc ille
licentiam poetarum , cum Magorum
audacia , iactantium inanem ſuam ani .
mas eliciendi potentiam ; & cum infom .
niorum fallacia , quæ Manes falſa ſolici
immittere, comparans,meritò refellit.
Verùm & ipſe addit, Dei vircucè quaſ
dã animas revocafle in documenta iuris

ſedulò confutarunt. In his ſanè diligens tui . Sic ſcriptú ab eo invenias extremo
Iſidorus lib. 3. Etymolog. cap.8. & os au de Anima libro. Sic ergò neque S.S.ne
que patres , neque ratio ; ſed lola téme
reum loannes Conſtantinop. homil. 2.
de Lazaro , & homil . 4.in Lucam ,ubi red- ritas , novandi cacoeches , & vetuſtati
dit rationem , cur Deus non permittat detrahendi , Catholiciſque convitiandi
multos in vitam redire : uti ſic dæmo- libido Adverſarijs ſuffragantur.
num fraudibus materia fubtrahatur.
SECTIO VII.
qui dicit non permitti multos, nonne
de nonnullis, licet paucis, fatetur? adi.
mit etiam facultatem redeundi curio IT 2
ſarum narratiuncularum gratia , ablo.
lutè ad Dei nutum revertendi licen- ; nobis oftendere : hæc eſt ſententia Ter .
tiam , non tollit ? quin apertè potius tullian. lib.de anima,cap.penul. D.Ifidori
hom.29.in Mattheum. ſcribit , ſponte ſua lib.8.Etymol.Chryſoft. & Augufti. quos
redire non poſſe.cur adderet ( Sponte ſuá) a cicat & ſequitur D. Thom . 1.p.q.117
nec divina volútate poffentredire ? Nec 4.ad 2. Guil . Pariſ.p.ult,deuniverf.6.24 .
aliud agebat Theophylac. in c.8. Matth. Victor. de magia n.17. & fusè docet nu .
cùm teſtatur dæmones quoddam dog- i perus ſcriptor Alfonſus Mendoza
ma inſtituere voluiſſe ,de vagatione ani- Quodlib. Scholaſt. q . s . ratio eſt , quia
marum in hoc orbe; cui minimè fit af- Sanctorum animæ in manu Dei ſunt
ſentiendum , quoniam animæ corpore ; & foli Deo obediunt : damnatorum
cgrellæ iam certum habent locú,& non nequit Diabolus finere egredi , fine
oberrant vagæ , quibus verbis negat nutu Dei , fine quo nec iple id poteft:
{ piritus pro arbitrio tv T xÓTuw ( ſic lo- quod ipſum etiam habet locum in ijs,
quitur )wavāra quoniam certis man quæ expiantur, Ideò lolent ipli has vi
fionibus ftatim allignantur, impugnat ces ſubire dæmones ; qui per mundum
enim eundem errorem , quem Chryſo- | adhuc vagancur , & has animasamant
ſtomus ; & uterque nobiſcum ,ut docui , mentiri, utex Porphijrio docuit lam
lenlit. Denique Septimius Tertullianus blicus lib. de myſter. Ægyptior. Neque
etiam illudGentilium ,de præventis im- id mirandum , cum in Angelum quo
matura morte, figmentum planè poeti- que lucis ſe transfigurent, & in B.Vir
cum ,& fortè Platonicum ,reijcit,& do- ginem Deiparam , ut in Biturigibus
Yibir
 LIBER II. QVÆST. XXVII . SECT. I. 313
Vibiſcis,cum illic degerem ſcio accidil num menſæ ligneæ craflæ impreſſit, cã
ſe , imo & in ipſum Chriſtum Domi- q :c aliè admodum combuſlit. notam
num ; qualis Beat. Martino apparuit dia. | hanc audivi ab oculatis (ut aiebant ) te
bolus . ſtibus fuperelle'manus menfæ inuſtæ , &
Ex his ſequitur primò , prorſus eſſe ad perpetuam rei memoriam parvulo
fuperftitiofum , quod ex quorundain clatro ferreo obtectam : & narrat in
delira opinione retulit Ananias a ani Chron . Dominicanorum Frat, Anton ,
mascorum , quibus exſpirantibus dex- Senenſis , ut de re nihil fit dubitandum .
teram porrexerint, & viciſſim porre- ! Quando Deus redire permittit , maio
& am receperint, ipſis poft obitum ap- ris boni id caula permittit : ut pluri
parituras.Nulla enim huius rei vel ſcri mum Behemoth hanc agit perfonam .
pro , velnon fcripro Dei verbo , nec hi- Pactio ipfa vix fieri poteſt, ut curioſita
ſtoriaruin verarum narrationibus au- tis peccato vacer. præſtat falutem ſuam
ctoritas huicopinioni adminiculatur. ſemper cum pavore & ſpe operari. Ea
Secundò ſequitur non efle temerè dem B. Lutgardis cum iufliſſercuidam
imicandum , quod olim factum à non- moniali, ut lì prior moreretur, cam vi
nullis , & quod loan . Friburg. in Sum . ſeret ,addidit, ut primum diceret : Bene
Conf.lib t.tit 11.9.23 . ſecundum ſe con- dicite, orationem Dominicam do Salutatio
lideratum , dicit nou elle damnandum nem Angelicam ,ne( inquit )diabolus fuomo .
de peccato,non enim negant D.Tho. & re aliquod figmentum adducat.) dict. lib . 2 .
iple , & qui eos ſequiturBeezius in pre- Si hoc illa fancta tam illuminata me
cept. periculoſum eſſe, & tales ut pluri- tuebat : quantò magis non debemus
mum ſe deludendos dæmoni propina- metuere : Sequituretiam tertiò ex his,
re : & illi ſubiacere comminationi, qui pofle faciliùs diſcerni variorum & mulo
amat periculum ,peribit in eo,ideò pruden- riformium fpe &trorum illuſiones, quas
ter Ciruelus, lib.3.de ſuperſtit.cap.11.re- dæmones obijcere folent , de quibus
prehendic illos, qui cum invicem pacif- i nunc videamus.
cuntuicjur ( 6 permittatur ) is ,quiprior
morietur, vivo appareat , eumque de Q Æ STIO XXVII.
fuo ftaru faciat certiorem . Scioid Deú
permififle aliquando , ut audiviſti de De demonum apparitionibus fivede ſpectris,
Marfilio Ficino; & de Sun. Lutgardo le . que demones nobis obiiciunt.
gitur fıb.2 ,vite eius tomo 3. Surij, in lunio,
& apud Dominicanos Zamoranos ac SECTIO 1.
cidifle olim inonacho cuidam. Is cum
quodam Minoritahoc pactum inierat. Vopræmittenda , varias eſſe illu
moriturMinorita , & poft dies aliquot D fionum caufas , & varia dæmo
apparet ſtipulatorimenfasſternenti; & num genera ,Patet primum , quia multa
(ait ) ſe expatorium circumgeſtare ig . | habentur pro fpe&tris, quæ naturalia
nem . Etad cruciatus fui indicium , ma lunt, vel artificialia, item guz lenſuum
Q virio,
a lib.z.donat.demon.
 314 DISQUISITIONVM -MAGICARUM

vitio rautimbecillitate vitiatæ phanta- | renfi, de quo in Atricis Pauſanias ; & ca

I fiæ talia videntur eſſe , cum nó line qua- verna Britannica , de qua Clemens Ale
lia videntur. de ſingulis,Petrum Leloy- | xan . Io Strom . fors, an D. Patricijan
herium , a in pleriſque ſecuti videamus. trum ? item prælij ac victoriæ voces , a
Naturalia funt & decipere tamen april- pud tres Perficos montes , de quibusi .
lima, ignes illi fatus, de quibus egimus dem . Clemens . Mirifici quoque inter
ſuperius: item inſulæ natitantes : quales dum ſoni nati ex uterinis ſuffocationi
vidi apud D. Audomari fanum in Mo - bus,imperitis medicis imponunt.quan
rinis complures; quales etiam in Italia , do ait Corn.Gemmalı,1. Colmocrit.co
& alibicelebrant veteres ſcriptores bin 7. ) à venenato Spiritu inflatæ arteria, didu-
lacu Vadimonis Cecubo ; & Reatino: itaque in amplitudinem , ſecundum longitu
ut ſunt etiam arbores & flvæ radicitudinem contrahuntur : undè neceſſe fit ali.
evullæ , & claflis fpeciem in mari præ- quando mulierem ſtrangulari:undè & veces:
bentes , teſte Plinio Seniore : cut, ligna mirandas ex imis viſceribus exaudiri, nung
putrida nocte lacentia : ut animalculum velut ranarum coaxatus , nunc ferpentumiſe
Indicum ,de genere Cicindelarum , ſed bilos ,nunc crocitus coruorum ,gallorum CH
maius , inſtar Scarabæi, quod eth coto curritus, latratus canum , & c.qua tamen pro
corpore luceat ; oculis tamen maximè , , viarum & erumpentis fpiritus proportione
qui pro corpuſculi modo ingentes,tan - cafuseffingit. )
tum fundunt lucis , ut ad eam legere & Vt naturalia fic & artificialia quan
fcribere foleant.Coculium vocant,mi , doque decipiunt , & pro fpe& ris ha
cat luce quaternarum ſtellularum ,qua. bentur: ut erant dugójata Dadali,de
rum ſi quis pinguedine manus & fácić quibus Ariſtoteles lib. 1. de anima, d .
inungat , ardens & formidabile Ipe& trū lib. 1. Politic. & alia Archimedis , Ara
apparet. Sic Chieza pag:2. Hift. Perua. chytæ ac Boetij , de quibus fuperiusa
cap.30. Item vapores varijsformis con- 1 aum : & noſtris temporibusoblata Car
formati,quales illi,quos Sylla vidit hir- , rolo V.Aquila ænea, volans per aerem:
corum fimilitudine capitibus apud E- & Parißjs,triremis argentea, quam fic
pheum concurrere, d & Ginilia , quæ a- miges , eiuſdem materiæ , & impelle
pud Syrtim maiorem ex eadeni caufa bant , & Giftebant & retroagebant
Diodorus Siculus ſcribit contingere , d Vt erant etiam Hydraulica veterum , &
digna lectu . Talia quoque ( 6 à viſu ,ad hodiè in hortis Éſtenlbus Tiburi ad
auditun lubet tranfire )ſunt admiranda , miranda ; de quibus Claudianus ;
quædam fonorum ,ut Echus in locis di- intonuterrantidigito, * pedibuſquetrabali
Vecte laborantes in carniina concitat andas
verſis, quæ & notavimus Commentar .
Erde quibus iam exſtant Heronis
in Senecæ tragedias, decipere nonnul
lysteſtatur Cardanus l. 18. de fubtiliat. libri. Volunt artificiofa /pe& ra , quo
isem lonus ftatuæ Memnonis , de qua rum modum docent Cardanus lib. de

eodem opere egimus ;.& muri.Mega- Varitat. rerum . & Baptiſt. Porta lab.de
magia

a lib. i.deſpeftris c.6.7.8.669. b Arift. de admir.audition. Tit. Livius 19 Senec.dezi:Nat

9:4.6 Pli,lun.li.8.epifaa.eg Seni lib.2 Nar hift.cgs. Cl.16.Nat.bin.c.1. d Plutarc.in Styllan.
elib.ar.iblioth. * Sic correxit Lelozer: Propeoituſques
 LIBRI II. QVÆST. XXVII, SECT. I.
magia naturali, quanquam verè in his , cricum terrere , ut narrat Lucianus in
omnibus rerum quibus lituritur natu Philofpeude. Sunt in recentiorum libris,
ra ad artificium adferr vi : n taximam : lit Bocatij Decamerone , & fimilibus

-ut & in naruralibusillis prioribus, fx exempla plurima, led me magis ca

pè accedit artificioſa hominum apphi piunt antiqua.in fabulis tale quid com
cario. Sed ad hanc claffem magis pro- minilcitur Moſtellariæ Plauti ſervulus
priè pertinét artificioſæ voces quorun- tale quid narrat Æſchynes orator b , à
dam ;quibus cum fine præſentes voces Cimone Athenienſi factum , qui ſe Sca
fimulant abſentiú,vel cum ore loquan- mandrum finxit , ut vitiaret Callic ,
cur ,ex ventre verba videntur proferre, rhoen : tale quid narratloſephc fa&ti
ſicque voces dæmonum vel Angelo- catum àMundo , ut deciperet Paulinās
rum mentiuntur : Item qui per cubos fingente ſeAnubim: tale.quid à Tyran
noctu loquentes , Angelorum vel ani nione Sacerdote idolerum excogita
marum voces ſimulant; quake quid de tum ,qui mentiebatur Saturnum , ut li
Bonifacio octavo circunfertur apud bere matronas nobiles mæcharetur ,
Naåclerum ,Maſleum ,& alios.Item qui nos docet Rufinus d , & meminit eiuf
Gimulantfe animas maritorum defundem facinoris D. Cyrillus Alexand .
Ctorum , & fic fuadent viduis ,ut fibi nu . contra Iulianum lib. 7 .
bant novi , qui hoc Lovanij fa & itarat: Er Nectanabus Ægyptius Magus ſe in
& de alio quiAndegavi,narrat Leloyelovis Hammonis effigie transformans,
tius cap 7. Sic apud Boetium Scotia | Olympiadem Philippi uxorem decepit,
Rex Kennerhus, Picos , à quibus erat & adulterino concubitu Alexandrum
victus,vicit.Nocti ad Principes exerci- Magnum genuit : unde illi orta opinio
-cus lui dormientes, immilit ſervos in- i de love parente. narrat loſephus Go .
duros ſquammis lucentibus, & manu rionides lib .2. Hiſtor.Iudai.c.6. & laudat
tenentes haſtasex ramis putridis no & u auctores , Ægyptiorum Sapientes , Ti .
lucere folitis; qui illos ad pugnam for tuin Romanum ,Strabonemn Cappado ,
titer ineundam hortarentur : fe à Deo cem , & Nicolaum Damaſcenum .
millos Victoriæ (ponſores. Angelos illi In his fictionibus , cum ftuprum ac
credidere , & animosè Pictos aggreſſi ad cedit , peccatum gravius eſt , quàm in
internecionem cæciderunt.Sic nonnul. (tupro limplici , & gravius punien
li uſi cancris vel tehtudinibus , ijlque dum : cum furticauſa fit , puniendum
cum candelulis affixis ,in cæmiterijs , nó pæna directariorum l. ſaccularii. D. de
ſemel ignirorum fpectrorum ſpeciem extraord. crimin. Si nihil aliud quam
præbuere, quare nonnulliſuſpicantur metus incutitur , pro periculi magni
ab Homero a teſtudini tributum no- i radine, res æſtimanda: ex genere ſuo,
men armaturæ fallacis énylutins oùzud . į puto Mortale peccatum : & pæna eft
Sic etiam Abditerani iuvenes, cum fpe- arbitraria , fuſtigationis puta : & fi
crorum ſchemate, conati ſunt Demo- | mors ſecuta , exilij perpetui.argu.lib.4.
Q92 9.cum

a in Hym . Mercnt . b Epift. 10. c.lib,13,antig.c.4 . d lib.1.hi.cap.zso

 VM
SITION RUM
316 DISQUI MAGICA
§ . cum quidam . D. ad leg. Cornel . de ficar. | probum tamen non eft. Feminino c
1. infiniti. 9. cum eo D. defurt.& l.penult. nim ſenlu accipiendum & quidem non
1.
8.ultim . l. ultim.D . de extraord. crimin . de rebus , fed de mulieribus. Senſus e .
voluere post glof in l.fi quis aliquid D.de nim ,quem D.Hieronym . & Beda lecu
pæn.Licinius Ruff in comparat legum Mofis tv,vinum cócupiſcendi alienas eſſe cauf
& Iuriſconf. & 1 eloyer. ſupra fol.173. nec ! ſam . ideo ſeptuaginta , ut ambigi i :a
puto idoneā excuſationis cauſam amo tem hanc tollerent, ſingulari numero
rem præbere , nec turum fatis eſſe conf. vertere aMorpizde , alienam , ſeu extra
101. Oldardi , optimialiàs conſiliarij. neam :quam vocem nec.S.S nec Patres
Senſuum alterationem vitiumque , fimpliciter poſitam , de alia re, quam de
falsò vilorum ,vel alio ſenſu perceptorú muliere ſeu lcorto accipiunt, ut eodem
ſpectrorum ,caufam non raram eſſe ,do - capit. paulò ante:puteus profundusaliena ,
cet idem Leloyerius cap. 8. exemplo e . ut ibiexplicant Salonius,Bæda,Hieron .
briorum ,de quibus optimè D. Amb . a , & alij . Oculorum effufio facit videri
Hint ( ait ) vane imagines ebrijs, incerti vi volitantes ante oculos quaſi muſcas vel
fus,inſtabilis greffus.umbrastranfiliunt ſapè, laltitantes formicas, ut non fine ſtudio .
ficut foveas,nutathis cum facieterra , fubitò cum incommodo , à multis iam annis
erigi & inclinari videtur, & quafi vertatur, experior. Abenzoar libro primo. capite
timentes in faciem ruunt , & folum manibus primo.tract 8.meminit morbi dicti bala.
apprehendunt , aut concurrentibus montibus bol,quo quiaffecti, lingula putant le vi
fibi videntur includi. Murmur in auribus, i dere gemina. Arcuatiscuncta apparenc
tanquam maris flu & uantis fragor & refo- lutea. Refert Ariſtoteles de quodam ,
nantia fluctu littora.Canes ſividerint,leones qui ſuammet imaginem five ſimula:
arbitrantur,& fugiunt.Alii riſu foluuntur ; chrum , in aëre ſibi, quafi in fpeculo,
incondito , alii inconſolabili marore deplo- propter oculorum vitium , ſemper ob
rant, alii cernunt irrationabiles pavores , vi- verlari exiſtimabat. idem teftatur , eum
gilantes fomniant,dormientes litigant.] idé qui diu in folem oculos intenderit , &
terribilia nempe vila apparere ebrijs, oculo aliò celeriter averterit , primò ei
Plinius prior affirmarat b. Depravato, cuncta iri viſa gilua , mox rubca, & tan
more luæ ſectæ , Lavatherus S. S. dum de nigra, donec alteratio illa viſus rece
fic vult intelligendum illud Salomonis dat Auditus etiam læſus decipere con
c, ebrietaten dilluadentis :Oculi tui vides fuevit,ut fit in ijs, qui morbú imagino .
bunt extraneas , & cor tuum loquetur per ſum (fic vocant ) patiuntur. cuiusægri.
verfa. Extraneas ,ait ille, viſiones & appa tudinis viri docti duas ftatuunt species,
ritiones admirandas , qua in reductore ! unā notioré, cui nomen qpevokes , quan
habuit Pagninum : quicum Paraphra- do phantaſmata obijciuntur animo, vi
fte Chald . videtur ſic accepiſſe nini liliimagine: de qua ſpecie Cornelius
Zarot , quali vim neurri baberet , & fi- Celſus, & CæliusAurelianusconſulen ,
gnificaret extranea , h.e. res extraneas: di , & pertinet ea ad phantafiæ vitiú . al.
quod licet non diſplicuerit lanſenio , tera ſpecies eſt xopubarkatuos, qui viſai
collit
a livde Helia dos iein.c.16. 6.1.14.c.22. c Prou.13.V.33
 317
LIBRI II . QVÆST . XXVII. SECT. I.
tollit ſomnú ,auribus indit vitium , quo | Non fervaftis,ait, cui fic extorta voluptas,
fibi audire tinnitus & fonitus viden Et demptus per vim mentis gratiſsimus
tur,de hoc Varro , in PrometheoSatyra, error.
Leviſonna mensſonorinasimagines Abydi fimile quid contigiſſe narrat
Ariſtoteles in lib . de admirand . addı
Adjätur,non umbrantur fomnopupulle.
Guſtus mi tion . Hanc in væfania falſæ opinionis
quoque vitiatus ægros
rè decipit,ut & odoratus ,Polypo ,Gra- | voluptatem , de quodam Thrafyllo,
vedine, Teu xógusa, x miro illo catar putante naves omnes , quæad Pyreum
Iho, quiregnabat in Caſtella.1581. & ! appellarent, ſuas elle : fusè teſtatur ££
mulços abſumebar.Verùm crebrior & lianus libro quarto variar.bift.Sed ad ipe .
major deceptio manat à phantaliæ cor. ctra redeamus imaginaria . Haudicio
ruptela , quæ aliquando conjuncta eſt an quid rarius eo acciderit, quodà Ti
cum Phrenide , ( fic vocatur ca quæ mæo Locro commemoratum . Agrigen

cum febri vehementieſt, ) aliquando ti domus fuir,cuicognomen Tre*py,abeven

cum Mania ( hæc febris expers eſt, &
diuturnior , ) alıquando levicula tan
tum eſt febris, nec ad Phrenitim ſuffi-
ciens. a Theophilus medicus cætera
prudens , opinabatur cum febriret,
prope le &tulum tibicines & cornicines
tu tali. Adoleſcentes aliquod [ Tauromini
lani ) illuc convenientes convivium bila ,
riusagitabant. Mox uti aſſolet, cum inca
luiſſent vehenientiùs, ita decuſsi mente ſunt,
& ita externati , ut in triremi ſe opinaren
tur conſtitutos, marique altius undabundo

amittere, & continuè auribus ejuscan hyemem ingruere atrocem . Proinde, velut
tum inſonare:idque,jam fanus,accidir.| naufragium veriti,tanquam egeftis ,qua in,
ſe libi pertinaciter contendebat. b Sed tus forent , navigium facturilevius, vaſa
huic iſta tædio erant: alteri cuidam vo omnia, & quicquid merò fervidis occurre

luptati. Sic enim Horatius, Epiftola ad | bat,in viam ,feu in mare, feftinantius iadia .
Florum . re adortiſunt , accurrentibus hmc inde qui
- Fuit haud ignobilis Argis, proiecta deriperent. In ſequenti die ubi ad
Quiſe credebat mirosaudire tragados fuére magiſtratus factum arguentes , cam
:

* In vacuo latus ſeſfor,plauforque tbeatro: illi necdumfatis edormiſſent : refpondere, ſe

Catera qui vit & fervaret munia recto
More,bonus fanèvicinus,amabilis hofpes,
Comis inuxorem poſcetqui ignoſcere ſervis
Etſignol &fo non infanire lagene,
Poffet qui rupem &puteum vitare paten
tem :
Hic ubi cognatorum opibus curiſque re-
fectus,
Expulit helleboro morbum , bilemque me
TACO ,
Et redit ad fefe,Polme occidiftis,amici,
a vide Celil.3.6.18. b Galen.l.dediffer.Symp.c ,3o ,
metu mortis præoptáffe , quæ in navi forent
diſperdere, quam fluctibusdevorari. Admi.
rantibus mentis ftuporem univerſis , qui in
tcr eos videbatur natugrandior: Ego, ô viri
Tritones , pra formidineinfra thalamos me
coniiciens in imo iacui. Cuinque amplins
dilirare animadverterentur , dimittuntur
ab ignoſcente magiſtratu , cominoniti mo
dogravius, (uverent in reliquum invitatio
nem eiufmodi brutalem . At illi, velut gra
tiam fatentes: Si, inquiunt, ferrati ex tam
Q93 procel
 VM
I ON RV
M
IT A
SQ
V
G IC
3
33.1 DI MA

procelloſis undis portum fueriprusaſſecuti, Apud Euſebium li.4.de demonſtra

snter marinos Deos vobis.(Ô Tritones Jutſer- tione iple.Apollo ſic canit,
uatoribus in putriuſtatuas furgemus.[ Sic Πή μεν έπιχθονίοις, πή δεόσπανίοις ,πό
Cælius. Rhodig.fed ex Atbenco.a ti se okpus
Hydrophobi aquam fugiunt , cò Αυτοϊσιν βασιλεύσια κέρG- υγροπό
quòd putant ſe.in illa videre canem à poto .
quo adınorli fuêre b. Ηδέ θαλασσαιους και υποχθονίοισιν α
Solet autem Diabolus hiſce natura πάσι .
libus morbis fæpè fe adjungere, & ho Πάντα η ενδέχεται φύσε μισώ
minum proclivitate abuti ; Serpit hoc μασι των δέ .
maluni Diaboli ( ait D.Auguſtinusc. )per Partim terreſtribus, partim cæleftibus,in
omnes aditus ſenſuales,dat ſe figuris accom- terdum & atheris ipfis regibus , aeris bu
modatſe coloribus,adharet ſonis,odoribus Te mida permeatis, & marinis,& fubterraneis
fubiicit, infundit ſeſaporibus & quibuſdam omnibus.Omeia enim capiuntur nature ple.
nebulis implet omnes meatus intelligentie, nitudine horum .) caleltes autem vocat
aliquando crudelitor torquensdoloreac me æthereos, live igneos,ut appellatMar
Maliquando iocosè diftrahens, vel fubfan - cus.Aereosetiam Plato fagnovit,Ma
Nans ludicris.] gices inventionem illis cribuens. Tere
reſtres Chaldæi cú Zoroaftre ( ut Pſel
SECTIO II . ius exponit ) vocant Feras, ſeu canes ter
reftres,in Zoroaſtris enim Magicis fcri
Vnt enim demonum ,ut varix ope. ptum legimus Eòrndy úyozov Bages
rationes atque libidines , fic & va xfonds oxýt&typ. Tuum enim vas beſtie
rin genera , quod fecundô locô nobis terræ incolent. ad quæ Plellus,beſtiæ ar
erat notarum .Omnes quidem immu- ræ ſunt di Tepi tai nanood Erdbevor Axiyo
di , & mali, hominibusque ſunt infeſti, ves,qui circa terrom oberrant cujus inter
uc poftClirylippum , & Plutarchum , pretationem magisprobo , quam Ple
di Philonem ,rectècontra lamblichum thonis, 1.4 x x Sada vermes ( omnis
Porphyrius.d & eò melius Minutius in generis reptilia viliora. Idem Magus po
Octavio, cos tamen à loco Marcus apud | Itea ſubdit , ' Ex dj YO A76 ' yalns
Plellum e divide in lex.genera , ut eo spurred durchanxies Emuz By To všpi
prior fecerat Orpheus , ſcribens ad l xtóvat xíves Sexvuslės,Čertècx terra fini
Mufzum : bus prodeunt cunesterreſtres, nunquam fig
Swords,deporvidsoesepideig tvuspúas num verum homini mortali demonftrantes.
κχθονίθς, κ υποχθονίες quos Plethon vult apparere folitos can
Danones cæleſtes , aereos , aqueos, ninâ vel aliâ fædå ſpecie us , qui lacris
terreſtres ; & ſubterraneos ſeu Suma initiantur . Quod licet Zoroaiter acce
nos . perit de lacrismagicis , veru tamenet
ctiam

a Athenesis.bz.cap.1.06 Delius lib.17 A.L.capiz.'b Paul. Ægyneta lib.s.cap.zid An

thelog. Epigram .Grai-dib.7. c lib.18.99. d lib. de abftinen, animal, cdedem . Natura. fin
Phedro
 L'IBER II. QVÆST. XXVII. SECT. II. 219 )

aiam , ſolere his ſpectris verſari etiã il cie obvius, in eumqueinfliens,ad ter-
los ; qui pravitate vitæ derelictâ religio ram ferè adfixit. Oranribus : ut cogita
focuipiam ordiniſe addicunt :quodip. I tionem diverteret,aut abrumperet: in
fum Leloyherius a confirmat teftimo (tar catti obmurmurantis fefe adjunxit
niô Hebræorum in opere , quod infcri non ſemel , ſcabellumque, cui innite
bunt Holam Abbas: Idem Athanafius de ! bantur , quariebat ,pultabatque.Nec le
D. Antonio in ejus vitâ, & fimilia ferè atis quies ,niec menfæ retectio, fine iz

narrans de S. Simone Trevirenfi Ever feftatione concedebatur:Crebro marii

alia leguntur in vitaS.Norberti,de de dere, & teginina lubire fentiebantur: -
mone vexante initia ſanctæ plantatio- i quæ res multos formidine plenos &
nis Præmonſtratenſium (Surius lunii 6. fomnô privabat, & ftratis expellebar.
vitæ illius.cap.19 26.& 27. Ego poffum Prandens quidam ; invifi hoſtis pugnô
cófirmare, cò quod verè accidit, initio in latere tam acriter percuffus fuit , ut
fermè noſtræ ſocietaris inſtituto colleconfeftim expellierit,& ferè retrorſum '
giô à P. noſtro Ignatio Laureti : & ei à ſcamno dejectus ceciderit. Subdito
præfecto Rectore, P. Oliverio Mana rum moleſtia bono Rectori permole .
reo ,qui etiamnum lupereſt ,& à quo, ut ſta erat, tentavit. Eccletiaſtica remedia ,
rem verilſimam accepi, quod- lubdam : quæ opportuna occurrebant ; milla
Annoisss.maligni ſpiritusmodò unú, rum , precumn , exorciſmoruny, luſtralis
modò alium locum magnôſtrepicu in , aquæ ,lanctarum reliquiarum , & idge:
feſtantes,pleriſque, in quibus nonnulli nus alia . His tamen Deus malum planè
religioſi inſticuri tyrones erant , mirc, colli noluit.
quantum moleſtiæ; & inquietis adfer Quare ad communem patrem ,B.Ig
rent: Etiam clarô die apparebant variis natium Oliverius recurrit , preces ejus
figuris. Unidæmonin forma Æthio - 1 & opem in hac moleftia petitilgnatius;.
pis apparuit: & mulus illecebris atque i quả erat animi demiflione, ad patien
perſuafionibus verborum conatus fait tiam cohortatur per litteras , & ad ea
à religioſo inſtituto illú avertere:quod remedia , quibus Ecclefia in fimilibus
cum irritô labore ſe facere viderer , a uti confuevit. Hæc, inquàm , Oliverius
biit inhalatô dirô admodum & viru per litteras, omnia jam à nobis curata ,
lentô fætore, quitotôıllo die perdura - tentataque:ſed duratmalum ,& gliſcit.
vit.Alteriſe conſpicuum præbens effi- | Quibus accepris litteris refpondit P.
gie D.Pauli, adhortabatur ad facram Ignatius ; confidite in Domino, & in bo
Epiſtolarum fuarum lectionem atque nitate eius'; ipſe vos liberabit : & ego feriò •
ftudium , ur hốc ſpeciosô colore eum pro vobis orabos Acceptas litteras Re
ab humaniorum litterarum cura ab &tor in corona Patrum fratrumque
duceret,ficque per inobedientiam ère. legit , quicum fortè congregati : & ,
è

ligione expellerer:quod & perfecit. Ipli nirum dictu , è veſtigio illa (pectro ---
Oliverio in atri & ingentis moloffi (pe. rum & phantaſmatum infeſtatio ,adcòi
CON
äilib.s.desped.com
320 DISQVISITIONYM MAGICARVM
conquievit; ut nihil hujulinodi. Lau- | Elus quoque teftatur Auguftinusin opere, de

reti poftea fuerit auditum , nihil viſum . Agone Chriſtiano ,fic dicens, Damones non
Nimirum ſcriptis litteris poſterioribus habitant in cælo , ubi sol & ftellæ ſunt,ſed
optimus Pater , pro filiis orare cæpit ; omnes ſub regione : lunari verfantur. Hinc
& interea , dum Roma Lauretum lit motus opinor Apuleius dixit , animalia effe
teræ perferuntur , exoravit. Hos ergò I ignita ,propterea quod Ariſtoteles confirma-
Zoroaſter vocat canes terreſtres , canes vit , in fornacibusardentibus quædam ani.
vel propter formam aſſumptam , ut malia parvula fæpius viſa volitáſe pennulis
Pletho; vel ut Pſellus, quia animarum apta, quæ totum ævum fuum diverſantur in
carnifices ſunt ; Terreſtres verò, ut ait igne,quoniam cum igne oriuntur,& cum eo
idem , quia ex cælo deciderunt, & cir- dem igne exſtinguuntur , & ad fuum unde
ca terram volutantur.xjxewós pufu Toú venerant locumevaneſcentesredeunt.]Divi
785xarães Luwpoùs I fuxõp.xbovids Auguſtini locus eſt capite tertio , negat
δι,3ξ ουραν8πιπ ωκότας και καλινός μένες tantum D. Auguſtinus dæmones ha
Wepitav yãp . Sic ille in Chaldaicis oca-
bitare in cælo , undèexciderunt , &
culis ,
in firmamento : de ignis fphæra nihil
Verùm quia quod Pſellus live Mar- | addit , ideò ad primum hoc genus pro
cus breviter , id de dæmonum generi- bandú non pertinent ejus verba, Quod
bus ab eorum habitatione deductis artinet ad Apuleiú ille fallebatur , quia
Trithemius multò cupioſiùs ( cripſit.e- dæmonibus ignita corpora verè tri
ius verba ex libro Queſtionum ad 'Maxi- buebat. Ariſtoteli denique illa anima
mil. Cajarem.quest.s.non pigebit adſcri- ! ia non funt dæmones,ſed infe &ta qux
bere multis additis , quæ ad explica- dam volatilia ephemera , in fornacibus
tionem difquifitionemque Magicam , Cypriis repeririſolica. Si dæmones ilta
pertinere judicabo.Sicutidemones ( in putavit Apuleius, quomodo cenſuiſ
quit ) in poteftate acumineque fubtilitatis let illa çım igne exſtingui ; aut cum
ab invicem differunt : ita maleficarum igne oriri ; quæ dæmones immortales
quoque poteftas non eft in omnibus una , elle , & morti non obnoxios ex fectæ
ſed in ſingulis : prout demonibus concurrunt ſuæ derretis arbitrabatur : fortè hoc
natura ſubtilioribus vel groſsioribus diver - j volebat incenſo igne incipere illic in
ſit. Multa enim funt genera demonum , & Aammis dæmones tal forma cerni , &
certis inter ſe gradibusdiſtant , ratione lo- I exſtincta Hamma apparere delinere?
corum , in qua cadentes à principio ſunt de Sed pergit : Nulla ſunt eis cum maleficis
trufi confortia ,quoniam cum demorentur in igne,
Primum quidem genusdemonum appel- ! propter (ubtilitatem fuam non poffunt cor
latur igneum :quod circa ſuperiorem perva . pusgraffum five acreum induere . ] Vana
gitur aerem , nec unquam antè iudicii diem ratio . Sinulla cft fphæra ignis , ut mul
adinferiora demergitur : ſed continuo fub ti arbitrantur : totum hoc corruit fig.
regionibus permanentes ſublunaribus , nul mentam , ſi quacft talis fphæra, non
luni habet cum hominibus in terra commer dum hinc fequitur dæmones tales non
cium Q
. uod verò ſub luns permaneant,San- habere commercia cum maleficiis.
quia
 LIBER II. QVÆST. XXVII. SECT: II. 321

quia dæmones omnis corporis pro- / propria vel adnata corpora, aut vlla vi
prij ſunt expertes , vt pote lubltantiæ lili formâ oculis humanis corporeis
merè ſpirituales; quæ nec terrex , nec , præditos elle:conſpici cantum poffunt
igneæ , nec aereæ corporeæ groſſirei in forma corporis extrinſecus formati,
confimiles funt. & poffunt ignei iſti, vel cadaveris aſſumpti. Pergit
non minus quam aerei , corpus alie Habent enim volentum omnind din fu
num invadere & aſſumere. Quare vel riofum morem turbationibusplenum , vndè
illi quoque cum maleficis ineunt com vehementer malefacti & perturbati repen
mercia , vel huius rei alia quærenda tinas plurimum machinantur infidias, et
eft ratio , quam nondum invenire po- dum fuas agunt incurſiones partim latere
tui. Et quid neceffe hos in igneum il volunt,partim inferunt violentiam . Male
kum carcerem extra infernum , qui in ſice horum demonum operationefeffilte,
terræ centro , includere : qualipænam sanrò funt ad maleficandum potentiores,
fuam , vbicunqueſunt non circumge. quanto ſuperiorem ex eorum ordine com
Itent. currentem fuerintaffecuta. ] Hæc omnia
Hoc ergò dæmonum genus ego cre. verè crediderim . In vita D. Antoni D. A
diderim fictitium , & ab Orpheo cælefte thanafius aerem plenum effe dixit demoni
vocatum , quia putabat in calis de- bus: quod Mercurius ante dixerat Terma
gere : alij tortè igneum vocant, eò quòd ximus : nullam videlicet mundi partem des
in acris regione ſuperiore manſe monum preſentia diſtitutã• [Hoc de ſub
rit. lunari mundo intelligendum , alioquin
Sectindum genusaëreum dicitur,quod in falſum eſſe docet D. Auguſtin.d.cap.;
åere errans nobis propinquo commoratur. de agone Chriſtiano : & licaccipe, quod
Hi quidem poſſunt ad inferiora deſcendere, i fubdit : s . quoque Praſul Ambroſius di
& affumptis de craßiore aere corporibus, | xit : Plenus eſt mundus ſanctarum virtu
quandoque hominibus apparere. Aera per tum , quia eft plenusnequitiarum Cave à
mittente Deo ſepiùs turbant , tonitrua da i fequentibus, nam more ſuô falfa veris
tempeftates concitant, & omnes fimul in miſcer.
perniciem humani generis confpirant. More Vnde Platonici damones, in aere volan .
hominum affectionibus morentur paßio tes , modum denſißima nivis , ignitæ, cupi.
Rum ,fuperbia maximè & inridia, tangun- entibus tradidere viſibiles : fi aliquamdiu
turqueperturbationibuscontinuis, & necfo- verſus cælum sole plendente irreverberatis
lido veſtiunturcorpore , nec vno confiftunt oculis continuaverint obtutus. Sed neſcio an
loco , neovnani omnes formam habent : fed in aere caufetur obiectum ex conſiſtentia
plurimnas, ' easqueſapiùsinutant , fecundum reali : vel certè oculorum motus intercluſus
Varietatem afefionum , quibus vel occur repræſenter imaginesfalſas : non fine detri.
runt maleficarum carminibus evocati, mento fenfustamen levi, pramifforum acce,
vel impuli perturbatione ad nocen-
nocen pi experimentum. ] Verè experimentum
fallax , nequam , & gravioredignuni
.

Notandus hic quoquc error & fugi- detrimento.cuius mater curiofitas,pa.

endus , dæmonibus vlla omninò ešte, 1 ter ignorantia, illuſio ſenſus fuit, vtvi
Rr dere
 322 DISQVISITIONVM MAGICARVM
dere videreris tibi, quodin recum na non temerè , hoc illicum dæmone -
sura viſile non exiftit ,vel pueri adver- noſcelide commercium fuiſſe: non ve
tant , lolarem ſplendorem fic oculos ro , crudelicaten allerentis Onofceli
præſtrinxifle. des,damnârunt. Sic enim factum illud
Tertium genus demonum terreftrium di Nectarii & Ambrofiiaccipiendum. De
cimus, quos prolapſos de cælo in terrampro calib finxit Stellatus, eos abiin itinere
fuis demeritis minimè dubitamus. Catho- | Luna lucente comitesadhæliffe Sarram
lici neque de aeris, cò delapſos,deco cilum , Sathiel, & lanam ; fed poeticè ,
lo pro luis demeritis , fas labı ducunt , hoc eft ,mendaciter inducic illos dicen
dubitare. De bus ſanctißimus praſul e tes, domicilium libi ele in Lunæ glow
martyr Chrifti Theophorus quondam Igna- bo.talis etiam , qui apud Alexand . in
tius , in epiſtol. quadam ita fcripfitad Ephe. Genial . diebus nacratur Thomæ mo
hos: nihil meliuseft ,quam pacem babere, in nacho viſus. Tales etiam Lamie , quàm
qua omne telum evacuatur aereorum ſimulanoctea Hebræi Lilith vocant. Tales
& terreftrium fpirituum .) Vides Beatum ! Ceres , Diana cum ſodalibus, Napææ ,
Ignatium , igneosillos non agnoſcere; Driades, Hamadriades , Trophonius
terreſtris
& aquaticos(ut arbitror).(ub & fimiles Pleudothei.Tales Fatuæ , Fu
bus comprehendere. De his terreſtri- tiæ, & earum (utfingunt )mater Fun
bus nonnulla jam diximus: addit qux rina, & manium mater Manna , Man
dam fufius poft illuſtranda Truhe tua , Mania , & Mannuana , & his fim
mius; Ex his autem demonibus.alii verfan miles crediti maltuli ſexûs, Aquili,Su
tur in filvisatque nemoribus: qui venatorit manes , & Triptes, de quibus Marcians
busponuntinfidias : aliiverò putidisdegunt: Capella lib.2. Ilidor, in Gloff Arnor
in campis., quinocte aberrare faciunt iti bius contra Gentes;nos quoque paulò
nerantes. nonnulli demorantur in locis ab poft nonnulla ,, cum de incolis Spelão
ditis atque-cavernis : reliqui cæteris minus rum . Addit ; Non una ducuntur affe
furiofi.ac.perturbati,demorari:cum hominic etui fed varió: quoniam aliiſunt aliis mir
bus- in obſcuro delectantur. ] Huc perti. nus depravati , quamquam omnes fint,mas
nétomnes illæ fpecics, quaspaulò poft lis perturbationibusplenis Ex his quidang
per numeros,quatuordecim .ex variis gaudent.ſolis illufionibus territare homines,
fcriptoribus adducam , 11 Faunus, qui alii pradictionibus futurorum in admira ...
& Fatuus & Fatuellus dictus , & Sa tionem ſuitrahere cupiunt:audientes , non
tyri, qui etiam Foni,. & Onoloelides ; nulli verò ad bocſummoconatu laborant,ut:
de quibus Sozomenus libro octavo ca bomines: irrationabili furore turbatos:, aut
Gerontii Dia. melancholia furentes terreant, ledant; vel
pite ſexto:, ubi meminit
coniidcircò caſtigarià Divo Ambro - j occidunt , quod experientia fæpius factum
fo & exauctoratià Nectario; quodaf- agnovimus. Hins S. loannes Chryſoſtos
firmaret noctu à ſe Onuſcelidem capit limus.in lib z . de providentia ad Stagy
te rasô apprehenſum , & in piſtrinum irium monachum , omniałtione Diabox
objectum . Sandienim viricenſuerunt lica: potentior eft ad nocendum mæro
118

‫ לענתם‬,
 LIBER II. QVÆST. XXVII. SECT. II.

his magnitude. quia demon quofcunque | lentum , quod in mari tempeſtates concitat.
ſuperat, per mærorem ſuperat: eum fiau- navigiaque demergens inprofundum ,mul
fera , nibil à demore ladi quiſquam pote- tis vitam aufert in aquis. Er iſti damones,
rit .] quoties aſſumunt corpus viſibile , in ſexa
Præclarè hæcomnia , & prudewter : frequentius apparent fæmineo : in maſculi.
non æquè, quod fequitur ftatim ; Hoc no rariùs videntur , propterea quod in locis
autem demorum genusrarðeft maleficisfa- verfantur bumidis , de molliorem vita du
miliare, propterinconftantiam affectionum cumfequuntur , nec virile ſchemafacile ca.
& levitatem : quâ territare multos gau . terorum conſuetudine poffunt aſſumere. ]
dent potius, quam unius muliercula fubeffe Falfa ratio ex fallo fundamento natu
imperio.] ræ illorum corporeæ . Cur enim ex a
Levicula prorfus ratio , & ex falsà qua cæteris elementis mixta , lo ſpiri
præfuppofita,quod ſubeſſe queant,aut tusſunt, funt, minus ex aere virilc,
Tubant : nec illud verum , & uni fub- quàm fæmincum ſchema componant?
elle , & multos territare nihilominus cuc nequeant æquè facile cadaver af
non poffe. Commorantur tamen inter . fumere malculum , quam muliebre?
dum , dcpollicentur vaſanis, in vitro, aut Vnde Naiades , Nereidefque Nymphas e
Oyſtallo five ſpeculo : & carminibus conci- quarum non maſculino, ſed fæmininodu
sati reſponſa dant mulierculis , & fi quis dum ſexu nominavit antiquit as . ) Verùm
venturusin via eis maledixiſſet , pronus - cadem antiquitas , Neptunum , Ne
ciant. ]utique poſt factum , nec moran- reum ,Protheum Phorcum ,Glaucum ,
tur in his rebus dæmones , led dum Palæmonem , Tritones , Acheloum ,
taxat aliquas fanctiones illic exer- Alpheum , Eridanum , Tiberim , &c.
çent.Et hoc ( ait ) maleficarum genusmul- maſculino ſexu nominavit. Nec ad
tum differt à reliquis, quia quod ille male. rem , quod addit , A noftris autem a.
ficio reddunt infirmuni , iſte curare polli- quatica mulieres, id eft , Waſſerfrawen !
gentur , verům quia maleficium ut plu- , communi vocabulo dicuntur. Teutones
rimum refelluntmaleficio, earum acceffus Belgæ maſculinô nomine Deckers
ab Ecclefia omnibus interdicitur Chriſtia- compellant : & Cantipratenſis Neptu
nis. } Hoc veriflimum : & hincappa- nos , de quodam addita narratiuncula
ret diviſum eſſe regnum Satanæ : & ha- lib. 2. de apibuscap.570 p. 11. Dæmones
bes cauſam Vatiniani odii , quod in- aquatici fuêre , quipaftoribus Pelo .
tercedit inter Ariolos ſe Veratores, | ponneſis prope Paludem , eôdem quo
& magos venenarios feu Striges. Hos Syracuſe à Sarracenis captæ die ,id nú
illi conantur detegere & prodere , hi ciarunt , Fazellus deca . 2. rer . Sicular,
viciffim illorum vicæ clam inſidian . lib.6 .Hujuſmodietiam dæmonum mi .
cur. fterio , qui peierabat in locum Paliſco .
Quartum genus demonum denominatur rum (qui hodieNaphta dicitur )demer
aquaticum : quoniam fehumoribus immer - gebatur, ut Ariſtoteles, Diodorus, &
gens circa fluvios e Lacus inhabitat , ira Macrobius referunt : & prope Dianæ
plenum, turbatum , inquietum , & frauda . I ad Yhomiſum oppidum , fons eſt in
Rr 2 Cama
 ONVM
324 DISQVISITI MAGICARVM .

Camarinam influens, cujus fi quis o- attingat, ctiam diverſas formas ſe non

limaqua manib. non caſtıs, vinum di- indignasaflamere ? deniq; videndum ,
luiffet,nulla mixtio confequebatur . In ne quod hic ait nonnihil repugnet,
Aleſino agro, Caroniæ hodie dicto, fós cum arbitrii angelici libertare.
aliquando fuit, naturâ tranquillus,ve fæpè viſi ſunt damones circa fluvios con
At
rùm inſonantibus tibiis exultabundus ! fontes, in ſpecie mulierum aliquando chori
ad Harmoniæ modos elevabatur,& ulſantes, aliquando capillosmore fæminarum
tramargines intumeſcebat, teſte Fazel- explicantes: nunquam verò cum hominibus
la deca.1.1.1.c s.quæ vel fabulofa fuêre, loquentes, & varias ludificationesexercen
vel non ſine cooperatione dæmonuin tes. Et hoc genus non conſuevis cum malef
contigere. indicio eſt , quod defière. ciis habere commercium . ) confueſſe ca
Redeunt verba Trithemii. men cum hominibus ſuccubarum mo .
Qui verò habitant in locis ficcioribus de freindicant veterum fabulæ , ſed non
fubaridis , quoties hominibus corporaliter nullô eventu comprobatæ , de Morga.
apparent viſibiles,in viros ſetransformant.] na,Meluſina,Alcina,& fimilibus quas
ne hoc quidem admittendum in cre Fatas , ſeu Feas vocant; de quibus alias
dulitarem , docet ſtrigum etiam cum plura,hocc.v.14.
fuccubis talibus commercium , & no Quintum genus ſubterraneum dicitur,

mina Napæarum ,Driadum , & Lamia. quod in fpeluncis Go cavernis montiumque

rum deſerricularum . remotis concavitatibus demoratur. Et ifti
Diverſarum quoque ſpeciesaffumunt be: damones affectioneſuntpeßimi,eofque inva.
Aiarum , prout diverſis tanguntur affe &tio- dunt maximè , qui puteos&metalla fodi.
nibus. Sancti autem Angeli, quoniam affe- unt, ut qui theſauros in terra latentes que.
&tione nunquă variantur, uniformiter ſem- runt, in perniciem humani generis paratifsi
per apparèt in forma virili. Nuſquam enim mi.Hiatus efficiunt terræ ,ventofque flammi
legimus fcriptum ,quod bonus ſpiritus,in for. I vomos ſuſcitait, tofundamenta adificiorum
mafor viſiusmuliebri,aut beftia cujuſcunque concutiunt. ] hoc genus Apollo apud
ſedſemper in fpecievirili:] Non fatis fecu- Euſeb.lib. 4. de demonſtratione vocat
rum hoc ultimum de Angelicis appa- 'zoybovids & vestepids Tübrerraneos &
ritionibus jam oſtenſum ſuper hoc eodē | inferos.Anergò ex hoc genere lobi ve.
libro , q 26.fe&t.3.litt.1. circa fin . ratio cr xator Satan ?opinor &illi, qui Salman
iam illa de immutabilitate affectionūticæ & Toleti in ſpelonca maleficas &
parum habet ſoliditatis. Sicut enim curiofas artes adhuc auorum noftro
Angelus immutabiliseſt ad malum , fic rum memoriâ docebant.Noctibus(ſub
Diaboliis ad bonum: & ſicut diabolus dic) aliquãdo de montibus turmatim egreſsi
circa malum modò in hoc,modòın il - mirandas ſtupendaſque in campis ducunt
Ind propender , licetiam Angelus eirca choreas, & quafiuniusducismetuentes im
bonum ; quare ſicut dæmon, ut uniaf- ! perium , fubitò evaneſcunt ad fignum ,& ad
fectioni ad malum certum latisfaciat | ſua, diverticula revertuntur. Interdum no
aliam ,u- alterialiam aſſumit, quid ve larum inter eos auditur fonitus; & fenon
etAngelum : ut diverſos fines bonos nunquam fpiritus hominum vita defundo
 LIBRI II. QVÆST. XXVII. SECT . II. 325

rum menriuntur. ] De choreis & fonituſ exercitus illi in Hiſpania viſi Sancio
vario memorabile exemplum narrat cuidam , ut illius ætatis ſcriptor Petrus
de Atlante monte Plinius lib. s , natur ; Cluniacenſis tradidir, cujus verba, eth
bift.c.1. & Solinus Polihiſt. cap. 37. qui hoc locô commodè inſererentur,relin .
hos dæmones vocant Aegypanes : cho quam tamen ubiolim exhibui lib.3 par,
ream deſcribit Saxo Granimaticus & 1 1.9.7. Sect.1. verfic.undecimum eft. Nihil
omnigenum dæmonum dat nomina | magis quærunt ( verba ſunt Trithemii )
lib.s.Dar.hiſt . quàm metum hominum & admirationem ,
ur
Trux Lemurum chorus advehit , pre undè habemus compertum , quod ſimplicio
cepſqueper auras res hominumt quoſdam , nonnunquam in fua:
Curftat, vaſtos edit ad aſtra fonos. latibula montium duxerunt, ſtupenda mi
Accedunt Fauni Sacyris, Panumque CA rantibus oftendentesſpectacula , & quafi
terpa beatorum ibi ſint manſiones , amicos vivo
Manibus admixtâ militat ore fero. rum ſe mentiuntur.]
Silvanis coeunt Aquili , Larvæque no Ex hujuſmodi ludibriis natæ ſunt
centes fabulæ de monte Veneris , cujus men
Cum Lamiis callem participare ftu- tio apudPium II. in epiſt. & fpeluncæ
dent. Sybillæ ;quam in Ancona deſcribit An .
Saltu librantur Furiæ , glomerantur iiſ conius de la Sale : & montis Albarum
dern fæminarum , apud Kempenſem , & in
Larve , quas Simis Fantua iunda pre Brabantia den Alvinnem Berch, & in Itaa
mir . lia de Specu Nurſino', & Sibylla illic
Turmarum militarium multa ſub- degente,cujusmeminitD.Pius II.epift.
dentur poftmodum exempla , cum de 46. & mira funt, quæ Creſpetus
Hellequini familia diſleretur,cujus et & tis judiciariis retulit , unde apparet
iam meminit Thom . Cantipratenf. del. ſtupenda excæcatio magorum . Refert
2.6.49. p.4 . & forralliseð referendum l.deodio Satanæ diſc.6 . quemda Domi
atque ſic emendandum ,quod Per.Ble- nicum Mirabellium natione Arpinaté
fenfis decurialibus ſeu aulicis ſera no cum Noverca lua Margaretha Garnier
& e fæpè vagantibus epiſtol. 14. uſurpat & aliis complicibus. Mantæ in Francia
milites Herkelini vel Herleurini, nam co captos, & Lutetiam adductos, unà cum
dices omnes diverſam objiciút lectio- | libris Magicis,quos deferebantSibyllis
nem , nec ulla facis emendara videtur, i Magiæ prælidibus conſecrandos. Do
at diligenter noratá à P.loanne Bulæo minicum hunc in judicio confeffuin ,
in Notis ad eum locum :cujus tamen con- quod quidam ejus ſocius nomine Sco .
jedturam non càm improbo , quàm rus, qui diu in Francia vixiſſet, famoſus.
quid inmentem mihi venerit propo : Necromanticus , & qui coram variis
no.Hucreferenda etiam Friſiæ ſpectra Principibus artis ſuæ mira experimen
nocturna ,de quib.CorneliusKempen ta patrarat, & ex iis nó paucos diſcipu
fis lib 3.de fitu Friſiæ c.31.cujus verba da . I los habuerat ,quos nih i reibonę docu .
be lib.6 . Forcallis etiam ex hoc genere | iffet,hunc in quamScotum accefliffe &
Rr 3 con
 DISQUISITIONVM MAGICÁRVM

cóweniffe Sibyllam illam nobilem , quã | mentarii ſolentfimpliciores ; & heber

in fpecu Nurlino Itali ferunt habitare: ciores efle, & ociô abundant:quarc dz .
retuliſſe hanc exiguæ effeftaturæ , in monum iftorum inſidiis magis expoli
della humili ſedere , capillitiô lolutô & ti.Sequitur ad Trithemium :
in terram dependente, à qua acceperit Ex his quoque damonibus quidaminca
librum, conſecratum, & digito adhæ bonesfuntthefaurorum, quos avaritia mor
renti annulo dæmonem incluſum , cu talium in terra abſcondit : & ne rurfus is
jus libri & dæmonis operâ poſſet cranla ufuspervenianthominum , eos ſubducunt,
ferri ad quemcomquc vellet locum , ! furantur, & cuftodiunt : & quardoque de
dummodò ventus ei ad eum locum loco in locum tranſportant.Tales fuêre ca.
profecturo adverfus non daret. ( Ride nis ille horridus, & illa ſemianguincê
Le & or ,ventus damone fortior eft ? & queſer corpore mulier , de quibus egi ſup. lie
quuntur ride mendacia magica. ) Dixit bro 2.0.12.ver1.19.lit G. & infer.9.23 ,
præterea cuſtodes à lummo Pontifice in fine.
locatos , qui ſumma cura {pecum cu Et hoc genus demonum cum maleficis
ſtodiunt, ne quis eò poſſit le conferre, mulieribus nullum conſuevit babere com
adire, & conlulere Sibyllam : nec ullos merciun .] hujus rei fides Sit penes dice
ad eam pervenire poſſe exceptis Ma- ; sem.Addo:his incubonibus theſaaricis
giæmyſtis,qui ſe norint inviſibiles præ . ajunt perfectum Mammon, quem veice
Itare, idque , quia quando quis cum ea res Plutum dixere , hunc incantatores,
loquitur, live lit Magus , live non ſit, ſ ferè ſemper irritô conatu conjurant, &
per oninia circumquaque vicina loca plerumque cum vitæ utriuſque, nun
horrendæ tempeſtates & fulgura exci quam non cum melioris vitæ amiſ
tantur, quod inſinuare voluerit Stella- i lione.
tus lib 2. his vers. Sextum genus dæmonum appellatur Lu
Hos pentosvel Dii aerei, vel fidera mit- / cifugum : propterea quod lucem maximè
tunt. horrent, & teteſtantur:quia nec diebus un .
Sepè etenim cum thefauros tellure la . quani apparent, nec aliô modo corpus,quam
tentes de pocte poſſuntaſſumere. Hoc eft, negoriú ,
Vult auferre magus, vel confecrare libel- quod in tenebris perambulat: genusde
lum , monum imperfcrutabile , ac penitus tene
fibi fubdere
Vel magicô risk quemquam brofum ,pafsionibusfrigidisagitatum ,mali.
divum , tiofun !, inquietum ý perturbatum , quod
Audivi exortum ventum , ſubitamque occurrentes homines violenter comprimis
procellam . nocturnis horis , fæpiuſque Deo permittente
Addit Creſpecus hasSibyllas libérer | aut
flatu quoſdam interficit, aut conta& u.]
cuftodire greges ovium,& inter armé An ex hoc genere fuerit Almodæus,
ta verſari:idcò paſtorescitius ad earum de quo in Tobiæ legitur Hiſtoria,
cognitionem venire, quàm alios, non prorfus ambigo. Natam verò hinc o
hæc cat la sft; ſed quia opiliones & ar- pinor Gentilium opinionem , Cerbc.

a Homo impius procar damones Deos,

 LIBER II QVÆST . XXVII. SÉCT. 11.
far & umbras-nocte vagari : luce au- dacilimi& fubtiliffimi , curviros ries
tem exorcâ recludi. legi poffunt,quadixi formidenr , quos tamen'non patieos
fup.quaff.26.feat. x. kir. B. Hebræitalem conftat irretiri Cur fæminas tantum
aucumant eum , qui cum lacobo lu &ta . | ament, & non viros irretire , & protram
tus,quos Origen . in 3. Periarchon. ſecu- hercin ruinam ? Fæminarum ergo tan
eus fuit: ſed contexrus fatis indicat, & cum meminit Abbas,quia longè plures
communior Patrum Græcorum Lati- temper fæminæ in hoc crimine depre
sorumque traditio habet, bonum An- lienduntur,de ſtrigarione'loquor:nam
gelum fuifle, Deum repræſentantem.excantatores feu divinacores plures
Lucifugos etiam agnoſcunt Thargu - forte viros reperias.
mæi in Pfalm . 90. ver . s . do 6. & innuit Terreſtrium quoquenonnulli , ut eft di
Procopius lib 2. de bello Perfico: Arbitror ctum ,maleficis fubferviunt,qui tamen in fe-
ex hoc genere Hecaten fuiffe :vide quæriori gradu habiti, majora'illa mateficia'in,
paulò poft dicam hac eadem q.v.8.litt. ducere minimè poffunr.] Fateor diſparem
G.& H . effe dæmonum poteſtatem :ſed-nullum
Proſequitur Abbas Spanheimenſis; eorum puto,quin;G Deus permittat, &
Maleficis non convenit boc genus demo- agrorum fruges perdere, & tempeſta
num , neque carminibusarctari poteft,quia res excitare, & pluvias ciere, & homi
lucem fugit , vocem hominum fimulque res vencficiis queat'necare. Puta etian
omnem tumultum . ] Non fatis firmahæc paredrios , & virunculosdomeſticos,
eft ratio , utnegemus lacıfugos , ulla ex terreſtrium iftorum genere non
cum hominibus habere commercia, paucos eſſe. Sed hæc Deus & Angeli
dan vera commercii caufa; nempè of nôtunt: nobis hominibus hac de reni
fenſa Dei- & hominum pormcies: per- i hil certi'eft: ideò dæmonologiam hanc
indè locum haber in hiſce, atque in aliis Trithemii verbis propoſui', nonnulla
generibus. Magna enim & acris eſt'o- f que'inſerui', quæ fcribentimihi rectæ
mnium ; & horum ( quiyutdixit,mali- | philofophiæ ratio ſuggerebat: Pergam
ha excelluntJodiiin Deum & homii nunc , & quantum lectio fcriptorum
ries vis atquepropenfio ,cujus quotidiè multiplex juvabit , ſingula exemplis
gliſcitincreinentum : fieri tamen pos & hiſtoriarum auctoritate confir
teft,utpropter quandam moroſitarem , mabo ?
& ab omniconverſatione'averſioner , Dæmones ab Hebræis vocantur
agriùsiftí'ac rarius,quam alii, pactio Malachim racghim , Angeli mali,raſche
Wibus fæderentur.Nam ( 11t fubdit.) galyoth, capita'feu principes captivita
Aertum maximè ad maléficia fæminarum ,Satanim ,calumniatores; undè A
mum conſuevitoccurrere:nam eft cæteris oma rabicu Satainim :& Elilim , vanitates feui
mibusmagis fubtile, d'audacißime temer ſimulachra ,unde Græcú treneò cogno
tatu .] Noluit,opinor', negare, quinad mé Bacchi: & , Schedim , dæmones Græ-
Virorum quoque maleficia concurrat: cis vocantur πνεύμα απλάνα, ονεύματα
quæ cnim ratio effe poteft , fitunt autovõpå .Spiritus deceptores;ſpiritus in
probis,
BGenefiver fias
. Dixhib d'S oyt oy
.DUUDIU .
 DISQUSITIONVM MAGICARUM

probi , & Da'oves & A ) T & Soyajverv, , eo quod mortem in orbem induxerit,
quòd terrorem incutiant : Latinis hi,de ab Hebræo E D.vocatus etiam eft Plu :
quibus agimus, Manes,Lares, Genii, Lar . tus, Deus divitiarum , ficut & Hebræis
ya, Lemures: Gallis,Gueliers, Lutins,Gobe ſeu Syris , Mammona, ab Ægyptiis di
lins,moynes bourez ,loupgarox: Italis. Far - Aus, Serapis, hoc eſt ardens, voce He
, Mazzaruoli, mazzapengoli. Hi- | bræad, Seraph. quem ali,Solem ,con .
farelli
(panis,trazgos,duendes. Apparuêreolim tendunt , & ipſulmet affirmat apud
formis, quàm nunc plurib. unde nata Macrobium lib. 1. Saturnal . 1. 20. &
fuit illa veterum multitudo Deorum ! paulô obſcurius apud Euſebium lib .s.
infernorum de Geniis , Lemurib. Lari- I de demonſtrat.
bus, Manibus jam diximus: de aliis vi 3. e Charon, Hebræâ originc iracun
deamus. dum & furore plenum notat: qualem
Primò, occurrit,Hecate,triviorum & nobis Virg. 6. Æneid . & Seneca in
quadriviorú præſes;triplici facic dex- Herc.Furente eum exhibent.
trâ equi, finiftrâ canis, media fæminæ 4.f Cerberus, juxta Leloyer. deduci
a :hanc cenſebant fpe &trorum immitte. poteft à g Celebhaarets,hoc eftcanister
re terriculamenta b , & illâ adventante ræ : nam dæmones fic à Zoroaſtre yo .
folum tremebat , & rhædarum fulgur carijam docuimus .
cernebatur, quod ſacros ignes,vocat Se s Erant & quidam dæmones lucta
neca : & canibusmultis cincta adven . tores , qui homines lu &taricompelle
tabat, quorum terribilis vlulatus & la- bant qualis illæ, walauraro Teme
tratus audiebanturchancquando fpe fius,qui Temeſam infeftabat, fingens le
ciem mutabat , Scholiaſtes Apollonii , Politæ à Brutiis occiſi animam ; de quo
in libro tertio, cenluit, Empuſam , voca multa Græcih.imitabatur fimia Ange
tam : ſed alii diſtinguunt, hæc uxor fuit lum , qui cum Patriarcha lacob luctae
Pluconis ,eadem quæ Proſerpina de ca. tus,
pibus Hecates accipio illud ipfiuſmet 6. Fuere & admodum truculenti,
apudEuſebium ,yaia o écursoxulaxons qui Alaſtores, dicti, fortallisidem cum
drogeçãov vén ☺ rivoxtue , Terra verò meo . Nemeli Alaſtor.Nam Nemelim fnge.
rum çatulorum atrorum genus velit. Sig . i bant ultricem ſcelerum & hoc officiú
nificat enim fe præcedentibus verbis Alattori tribuit Origeness Contra Cela
præelle dæmonibusæthereis, aereisgi , ! fum ,vocans eum , Azazel, & Zoroaller
ifto addit Gbi terreſtres etiam parere vocans , Carnificem , & Scholiaſt. Euri
quos facrificantibus magis apparere pidis, in Medea , idcò dictum cenfer
Zoroaſtres cecinit fuperiùs adductis quòd nihil ſcelerú eum lateat , op om
verbis, initio hujus ſectionis, ésinabép. ego pocius , quia nihil eum
2. Pluto,huncGræcivocarunt,afte's fugit aut latet corum , quæ Deus per
mittit,

a vide qua dixi commentar.in Sen.Medeam.v.7.6 7.788 aliter feipfam defer.apudEule

bium in lib. de demonftratione, indepete. b vide comment. eundem in v . 8 : 2. c vide cundem
commen.v.839.g.feq.Loy.her.ba.c . 1970-19777f342g 12x7Th Pauſo in Eliació
Surab.l.o .
 LIBER II, QV ÆST. XXVII . SECT. II. 329
mittit , perdere ac deftruere. Fortallis videri & audiri confirmat lul . Scali
hic eſt ille ,exterminator ,de quo in Apo - ger.g Sed & D. Antonio talem olim in
cal.a rex ille locultarı, angelus abyſli, deleito obvium factum , auctoreſt D.
cui nomen Hebraicè, Abaddon, Græcè | Athanaſius, in pita Antonii, eorundem
Apollyon ,Latinè,exterminans ( 17738 viſorum meminêre Plutarch. in Sylla.
áromuov .) ubimale Primalius legit, & Diodorus Siculus,in Bibliothec.Rab .
Armageddon , & Hansbertus ac Haymo, bi Abrah . Ezræ , F. multa de his fabu
Labadon; ſed, ut nos, rectè legerunt lantur,comment.in Geneſ.relatu indigna.
Andr.Cæſarienſis, & Arethas Cappa 8. Sacra Scriptura meminic etiam ,
dox ; Tychonius verò totum præteriit, | damonii meridiani, h, his verbis ; Non
forsetiam Donatiſtis mos fuit SS . pro timebis à timore nocturno , à fagitta volan
arbitrio decruncare : nain & Beza & te in die,à negotio perambulante in tenebris,
ſimiles novatores hodiè illud ; Latinė | ab incurſu & demonio meridiano:ubi qua.
exterminans, delent; quod ut à Lati tuor enumerantur pericula live peltes,
no interprete opumè additum ) Ec quas omnes vult eſſe dæmonum gene
cleſa Romana agnovit , & retinuit. ra,Paraphraſt. Chaldæus ,nam expo
Onibus tribas linguis ſignificatur nit; timorem demonum in nocte ambulan
dæmon cuncta corrumpens ac deſtru- tium , & Sagittam Angeli mortis interdiu
cns. emiffam , di mortem in tenebis ambulan
7. & Fuêre,Fones feu Satyri , quorum tem , & turbam demonum meridiè graſſan .
Princeps , Faunus; huic terribiles ac ino . tium . Puto enumerari duo pericula
pinatos tonos tribuebant : & his errori five damna ab hominibus, & duo à dæ.
busaverruncandis , lovi Fauno, faciifica monibus impendentia , ab hominibus
bant, cui dicata ædes in Aventino . hos | viaperta, & dololis machinationibus,
Pſellus, vocat,Alinipides, à forma Onof- à dæmonibus quoque latenter & pa
cenes , ſivè Onoſcelides , ut notar Sozo lam , idque nectis & meridiei potiſfi
men.lib.8.cap.6. S. S. vocat cos piloſos į mum tempore, aliquando ſolô pavore
Diy Saghirim ,Levid.17 verl.7.ubi ſpectrorum & terriculamentorum , a
nofter vertit, damonia; LXX.verò, va . liquando etiam à dæmone peſtilente
na ſeu idola: còdem ſenſu: idem inve- i afflatâ lue , vel aliô damnô datô ab eo
nias 2.Paralip. 1 1. verf.is. Sic etiam vo dem . Sanè etiam D.Gregor.Nazianz.
cantur dæmones ; talpa.& veſpertiliones, orat. de facro Baptiſma.conjungit,omiſ
ab Iſaia b ; itein piloſi & Sirenes c; item fis intermediis , timorem nocturnum ,
piloſi onocentauri, & lamiæ d . haud cum dæmonio meridiano . Et dæmo
dubiè à ſpectrorum varietate. dicti & num iſta damna duo , puto poſitapri
Aegypanes , quaſi capripedes; quales à mô & quartô locô ; ut fignificet, etiam
poëtis finguntur , & horum tripudiaca,quæ homines damna inferunt , non
ſæpè vila in Atlante monte, ſcribit Pli . I linedæmonum ope inferri. Ut enim a
niuse ; audica marcat Mela f ; hodiè & | libi dicitur, Deus infert,immiſsiones( h.
Ss e.pla
26.9.0.21.719SX 6 Dionyf.Halycarnaf.lib.6.Antiq .Rom . cc.2.0.21.0 5. 13.v. 31. 06:34
v.14. flios.69.1. g contra Cardan.exerc.zss. h Pfal.go.v.s.c.6.
 VM
Bo DISQUISITION MAGICARVM

c.plagás) per angelosmalos: ſtio R Salo- f Teſtamento fæpè pro iiſdem ponud-
monem & alios, duo ultimareferreadcurs fic puto meridialiumi dæmonium ,
dæmones. Sed iſtí pro davar, cum duo- l' & :dæmonium deſertieffe idem ) undè:
bus Kamerz, 737 quod negociú,cau | legimus ferocillimoruhi dæmonu co
fam ,rem ,molitionem fignificat.minuspiam maximam Habitaſſe in horto, ubi
rectè, cum Maſoretis legere,déber,cum fepulchruin lamnis & Mambtes , uti
fex punctis , 737 ; quod volunt elle narrat Palladius, in Matario: & dæmo
genus dæmonis , fed potius fignificar 'num genus Larias, in defertis habita fc
mortem ,peſtemve ( Exod :9:0:3.) uthoc | Lybiæ , colligimus ex Dionis Lybiz
locô vertit D.Hieronymus, & fequi- Hiſtor.ubi adhuc hodiè mulra ſpectra.
tar Varablus. Sane Vulgatus noſter E. Ptocop: atque Cyril.in Iſaiam , te
non ſolusi 'dávar; legit, ſed & LXX. ftantur, dæmones gaudere ſilvarum &
árò tpályut . Quoad meridianum defertorum habitatione ; & Pånem in
dæmonium ,etfi placearmihiexplicacio lilvofis montibus. Üh MeTa xat'Bupta no
D.Hieron. intelligi'manifeſtos dæmo. vem ruſticos ligna fecantes interfeciffe
num infulius; atque palam ab iis illata acuto camru ;& dicô ejas furibúdtalpe
damna : tamen puro veriffimum effectu corpotis; & plures interfecturum ,,
quod D.Bafilius,& Theodor, tradide- nifi'eá apreurs dyporipy compefcuiſſet
runt;Pfalmiſtam locutum ex opinione, ( boceftdémon fortior imbecilliorem ) re
quæ apud multosobtinebat; & poftea fpondit oraculam Apollinis Dodonæi
obtinuit; quædam eſſe dæmonia meri- in Branchidis , apud Euſebium lib.s.de
diana, quod etiam refertur comment- præparat: Evangelica: Pſellus, lib.de Nafs.
tario in Pſalm . qui D. Hieronym : cri- demon cauſam reddit;quia hoc dæmo-
buitur. Dicam de his,quod fentio , pri- j num genus fit ſolare , & ideo Leoning
mum illud; ab incurfu , ſignificat vehe- naturæ ; quorum propria hæc códitio .
mentem , acrem ,apertam , & importu - ſanèAlmodæuny Raphael ligat & able.
nam infeſtationem . nam Hebraicè eſt,i gat in deſertú: & Chriſtus Dominusin
a Mikkețebh, hoc eſt à ruina(utArnobi delerco tentatür": & David dæmones :
us ) excidio, exterminio ,devaſtacione, hoſce vocat; befius ſylve,juxta nonnul:
Græcèoúvalwa; quodalii morfum ,a los,Pf.103.verfi20.Sic lobi,i.p.19. ven
lii excidium , alitinteritum commorie tus vehemens, quidomum dicunt; &
ziom & fimul ruentium exponunt.De lobi liberos omnes ſimul oppreſſit,vei
inde illud incurfu démonio ;ex idiotif | nit à déſerto / hic meridionali plaga )
miviaccipio pro incurſú démoniis Sice idquemeridiano tempore,nempepră:
nim recte Aquila & Symmachusver : denribus illis,ut optimèfivè Origenes,',
teruint phrafim . Tertiò perro díci; Meria Svè alius auctor comment. in lob tri
dianum demoniã;duabus decaufis. Prie birit Origeni ;Hebræo . 1 ruachtảm '
mama loco,pam credebantur in defers ! lpiritum xvtūpa LXX.)quam ventum
to verſari, qaod Hebræis ad Méridiem ( Aqạila diav . ) fignificat,rectè nani
( ided ficut meridies & defertum in ver. ventum búć dámon excicávit. De hoc:
ita ?

2DDPA )
 LIBRI II. QVÆST. XXVII. SECT. IT. 332
jita Origenes, li iple auctor libri prædi- , protinus visô ſpectrô in terram proni
Ai; Hec fcientes Sancti atque horum me venerarentur , brachia cruraque fran
mores ,
quod ipfo meridiano tempore hora ! gebata: Teſtes quoquc ſcriptorum li
prandii, ruina occupati ſunt filiiIob, arque | bri ſunt, ſpe & ra terrifica folere appar
mortui, oraverunt ad Deum confervari, fi re, quotieſcumquc peſtilentiæ ,aut alia
cut à negotio in tenebris ambulante, ita & 1 hujulmodimalainyadút,quod luculé
à ruina & à demonio meridiano. Sicut enim ter cóprobavi Cóm.in Oedipú, v.172.
in noctis tenebris , fic fimiliter in medio me- & 174. Addo ,quod huc maximè perti
ridie plurioresdemonum tentationes ſe de- net In falinisPervanis pæne fluméCó
monſtrant, quam ceteris temporibus. ] Et fatam Indis apparuiſſeſpectrum giga
poſtea introducit Jab negautem ven teä mole ,ſed včere ſecto & eviſcerato ,
tum illum à Deo excitatum , ſed ipſum ulnis geſtans binos infantulos, & dira
dæmonem , mencito vento ,hæc patrår- den intians evanuiſſe , contépsére ru
ſe : Tu videlicet & Spiritus ab eremo ve- des populi, co quòd 'folelucente appa
niens, tu quatuor angulos domus tetigifli, ruiſſet: ſed minasſecuta horrenda lechi
& c. Jarrius fcribit duo elle dæmonia, lues confirmavit ,fic Chieza par.1 Hiftor
quorum unum DEBER , alcerum Peru.cap.24 . Addo & aliud a Procopio ,
KETEB nominetur , & horum u cum ingentem illam & admirandam

num meridiè, alterum noctu graffari. luem ,quæ Cofdrois & luſtiniani tem
Secundò igitur a tempeſtate diei dici- porcorbem totum depopulata deſcri
tur meridianus ,cò quòd hoc genus dę bit, traditum , viſos in humana ſpecie
monum meridiano tempore & appa- 1 dæmones verfariin publicis privatisã;
Icre folitum & homines crudelius acri locis, & obvios percutere, quosa ;per
usque infeſtare ; tiim fpirituah tenta cuffiffet , cos confeftim morbo corre
tione ac præliô, maximè luxuriæ &ace- 1 pros (virulento nimirum ardenti afflatu,
diæ ſtimulis , quæ duo peccata urgene unde Hebrai hos demonesvocamt,Meritim
vchenientius hominé cibis diſtentum & Reſchaphim ; exitiales , & ardentes

plenumquc,ut rectè Nicetas,in Nazian. feuignitos. ] & aliquibus vigilantibus

orat citatam , & Eurhy. ac Theodoret. claro die , ( en meridianum demonium , )
in Pſalm.tùm etiam corporeis afflictio . j aliquibus in ſomnis nodu( en noctur
nibus , quod poteft colligi ex veterum num )idcontigiſſe. b Dæmonium meri
gentilium opinione; qui Pana ( dæmo- dianú, cum Empuſa cófunditScholiaf.
num sneridianorum hic unus ) cum Ariſtophanis c. Empuſam exponens
maximè iracundum & formidabilem sequórioy pleomußprvop . Ego Empuſam
credebat,ut teſtatur Theocritus. eidyl. I puro, etiam nocturnum fuiſſe ſpe&trú:
1. & colligitur ex hiſtoriis. In Ruſſia | ſed , cum noctu apparebat , Hecatem ,
Orientali fub meridiem mellis tempo . cum meridie , demonium meridianã ,80
re folitus erat obambulare rura dæmó, catam , illa fe in omnes formas muto
habitu viduæ lugétis,operariisque, nifi į bat: fiebat, ut ait Epicharmus, indebes
Ss 2 nuptiis ,

a Pes.Gre dorepubl.lib. 18. cap.20. Drogy a D'ou " bfic Proc.lib.z - bado Porfico.
sig Rans .
332 DISQUISITIONVM MAGICARVM

nuptiis planta,bos, vipera, lapis ,muſca, nes quoſdam agnoſcere, Lucifugos:cener

foeminajaddit Ariſtophanes mulam &
ingentem belluam alii unicum crusæ
neum ,alii afininum , vel crus vel mem
brum tribuunt, hinc vocata, órócono
indè étoxeTaOPO.Theodoretus in lla
iam :Onocentauros veteres quidējímastas,
quiautem nunc vivunt,appellant,óvooxnhia
Šes. cui coſentit Scholiaſtes Ariſtopha-
nis. Denique fiebat Empuſa quidquid
cupiebat , quidquid illi expediebat,ut
ait Epiſcharmus.Hæcdemeridiano.Detales dæmones viris eſte infeſti, niſi no.
nocturnis.damonibus conftat , nodem cte. Vndè Eccleſia cum Ambroſ. con .
quali proprium eſſe ſcamma fpectro
rum, & dæmonum ; undè & Principes
tenebrarum dicuntur , & legimus illis
propriam nodem , &poteftatemtenebrarū.
Ephef.6.Luc.22.vide Auguft.in Pſalm .
103. Ex his nocturnis eſt Afmodæus in
hiſtoria Tobiæ . cap. 6. & Angelus ex
terminator Ægyptiorum , quem fuiſſe
malum docent D.Hiero. in c.24.Haiæ ,
& Rupertus com.in Exod. 12.quos le-
quitur Fevardentius in Ruth.cap.3. v .
9. Seneca a diurno tempore,graſſante
peſte ,dixit,vifa ,
Vaga per lucos ſimulacbra virum ,
Maiora viris :
nocturnò verò ( lic hæc dividenda ) il .
lud :
Quin Tenarii vinculaferri
Rupiffe canem fame & noftria:
- Errâffe locis
Planèpleraque ſpectra & terricula-
menta dæmonum nocte robur habe-
tesmanè evaneſcere; ex plurimis fcrip-
topib , alias docui.by.& Pfellum dæmon
brarum incolas & amatores: Antago
niſtam verò Patriarchæ lacobi , cbo
num fuiſſe Angelum , non dæmonem,
ut cenluêre quidam apud Procopium ,
& homo præceps nimis ac temerarius
Franc . Georg.d in problematibus, S.S.. Ex
hus nocturviseſt, princeps Succuborum
dæmonum , quem Hebræivocant, Li
lithofhoceſt, apparitionem nocturnam ,
à Laila ( hoc eſt nox : ) quia non ſolent
tra cos precatur.
Procul recedantfomnia,
Et noctium phantaſmata:
Hoftemque noftrum comprime,
Ne polluantur corpora.
Incubi,dæmones etiam interdiu graf.
fantur,quorum ,Pana,Principem vete
res conſtituebant:eum Hebræi ; Haza,
noſtri peç excellentiam nominant , In
cubum :Gloſſar. Incubus, nõu , vocatur ,
& Inuus, ut ego arbitror, non ab He
bræo : adnas. ( affligere :)quod longè
petitum , fed à verbo Latino , ineundi.
Ardere enim hunc dæmonem , & ei
ſubditos, amore improbô fæminarum
veteres conſuerunt e: non quod dele
Etentur cencubitu, ſed quod gaudeant
ab hominibus Deum offendi, & genus
humanum tam fode contaminari. Sic
intelligendus Abbas Serenus apud Caſ,
lianum f, dum dicit,Demonum quoſdam
effe truculentiores, efferatioreſque, qui bellis
cædibus queſunt inſatiabiles, & in tranſeun
tes irruunt , & eoscrudeli morte conantur
interi

winOedip. Bin Herc. Furen.com verfmx.ex: Virg. Hor. Prop. Statio, doCatul. do 1ofepho atque
Hebrei . c Gen ....v.24. dtomot.Se&.3.probl: 234.77784755. D. Auguft.lib.is.decin .
Dei6: 13 Iſidor.b.extremo OHA.Origen.Macr.lib.z.Satur.22. f collat.7.320.
 LIBER II. QVÆST. XXVII. SECT. II.

interimere:( quarè videtur meridianum | ten , vocan , & copiosè deſcribitur å

dæmonium , & illa ,de quibus in Evan- Paulo Ægineta medico : b aliquando
gelio D. Matthæus cap. 8.verf. 28. & duntaxat non corporis mala affectio
Pſeudo Abdias lib. 3. in vita D.Andr.) eft, fed nuda ac mera dæmonis infeſta
alios verd effe, qui Fauni dicantur, ſeducto tio , ut docui,ſupraquaftion .15. Perga
res & loculatores, & hos certa quadam loca mus ad alia .
ſeu vias obſidere'; & nequaquam tormentis Nonò igitur , Pauſanias e deſcribit
eorum , quos prætereuntes potuerint decipe: nobis dæmonem quendam , Eurynen
Té; dele &tari, ſed deriſu tantum & illuſione . mum ,longis & prominulis dentibus, &
contentos, fatigare eospotiusquàm nocere, corpore lividò ac cadaverosô formidar
& hos interdum innocuisincubationibus ho. bilem ,pelle valpina veſtitum ; cadave
minum excubare. ] quibus in verbis duo ribusmortuorum veſci ſolitum ,eaque
funt obſervanda, illud; non dele&tari eos ad olla uſque devorátem . Quibuſdam
tormentis hominum , accipiendum com videcur hæc, Mortis deſcriptio: credi
parativè, non æquè delectari atque aliiderim potius, quando ſpectrum ali
illi crudeliores dele &tantur. Verius quod aliquâ formâ veteribusapparu.co
enim eſt omnes omninò dæmones op rat , ſtatim eos nomen certumilliindi
tare,quàm graviflimamala hominibus diſle , & facrificia vel expiationes illi
inferre, fi Deus permittat, docetenim avertendo inſtituiffe : undè & orta le
D.Antonius,apud Athanaſium , cun- quentia muliebrium ſpectrorum fivè
&tis Dæmonibus hoſtile odium in ho- oftentorum nomina. fictionesque.
mines eſſe,graviusin Chriſtianos atro . Nam
ciſfimum in religioſos & virgines Deo Decimo loco occurrunt, sphinx, illa
dicatas:lingulos tamen nonnifi,quan- | Thebana,de qua Strabo, lib.9.Apollo
tum Deus permittit,nocere.Siampliùs dor.lib.3. bibliothec . Higynus, in fabulis
non finantur, gauderehominum deri- cap.151.Natalis comes, lib.9 . Mythol cap.
fu & deceptione , & illicioin aliquod í 8. & Lilius.Gerald. in Aenigmatibus, quæ
Veniale faltem peccatum ; ut ociofa fuit , dæmon fuit: qui formam illius
ſpectationis, vel locutionis, riſus ſolu - ſpeciei,Simiarum affumpfit,quæ sphin
tioris ,diſtractionisim oratione, & hu- 1 ges vocantur, de quibus lege Pierium ,
juſmodialiorum ;in quæ vel bonifacit . lib.6. Hierogly. & Solinum c , ap.30. Se
limèpertrahuntnr.alterum , quod ulti- cundò, Harpyia , dequibus Heliod. in:
mô locô poſuit,de incubationibus dæ- Theogonia , Apollon . lib . 2. Argonaut.
monum , quo non aſſerit omnem hu - Orpheus, in Argonaut. Apollodor, lib.io
juſmodi oppreſſionem & quaſi luffc- biblioth . Eurach.in Odysf.M , & Izacius,
Cationem naſcià dæmonibus : conſtat in Lycoph. Tertiò,Gorgonestres, de qua .
enim aliquandoà morbi Melancholici rum forma & genere dictum fusè , cão
{ pecie illa oriri , quam Flandri vocant, ment. in Medeam Sen.v.831.Quartò Sire
Mare,Galli,Coquemare; Hiſpani, Peſadil nes tres , de quibus egi, quæ
neceſſaria
ka; Themifon, a wviychiwu, alii Ephial- hoc locô , Adverſ. in Sen. Meleam 7.35.5
Ss 3 & de

a lib.12.epift.b-lib.3.c.is. c in Phocaia
-334 DISQVISÍTIONVM MAGICARVM
& dc his Mentio ,apud noſtrum inter rem adferentibus deformitate :de Mora
pretem vulgatum Elai.13.verf. 21. ut & . mo, idTheocritus & AriſtophanisScho.
LXX. verterunt,& tefte Eulebio , tresliaſtesdocuere: Acco á vetula illa , quæ
interpretes ; non tamen eiuſdem verbiſ ſui adípedu in fpeculo ad inſaniam re .
Hebræi loco ,quo noſter:Theodoretus dacta, & falta terror puerorum , origi
valt , Sirenas fuiffe dæmones ad volu . nem habuit;de qua Rbodiginus lib.17.A.L.
ptatem incitantes. Quintò Erinnges, li- | cap. 2. & Adagiographus in Acciſare de
ve.Eumenides, quas Latini,Penas , voca Alpbito. idem teſtatur Plucar.Deinde &
vere, & ipfæ tres; de quarum habitu & Gello, de qua adagiú Celesaid 09 nord
conditione multa congeflimus ciulapa :hanc aiuntvirginem vita decellille,
dem Comm.in Medeam ,v.13. & feq.6 . & cius fpcctcum in Lesbo.oberrare, &
0.960. Vltimò,Nympha; quarum quæ- immaturam pueris necem adferre. vo
dam acciæ ,utSibylla de qua Plucarch. lunc eius meminiſſe Sapphonem . Alia
L.deſera pum vend. quædam terreſtres ut fuit Gilo , de qua & c Nicephorus; ubi
Oreades, Napex , Dryades , Hama- commemoracea , quæ Mauricio impe
dryades ; quædam aquaticæ , utNeroi- ciú portenderunt;inter cætera : a Mater
des , & Naiades , illæ maris , hæ fluvio vero ipfa partus tempore , è terra norum
sum : quas omnes dæmonum {pe&tra quendam & variantem fuavicatis odorem
fuille conftat, & Gnon conftaret ,indè redditum effe, dixit: illudinſuper , quod ani
probaretur,quod adſpectus carú irata- cularum eff , & mihipropeincredibile, ad
rum de recto mentis ftatu deijceret densper ſape eam ,qua Empula, vocatur,
quod dæmonum proprium ( ut docent aliusvero , Gilo,dixerit :infantem ex cubi
ex Græcis Scholalt. Thcocriti & Hely- culo veluri eum devoraturam extuliffe: nibil
chius,ex Latinis Varro & Feftus, Lic af tamen detrimenti ei adferre potuiffe. ] led
fectos nos, lymphatos, quafi Nympha- quicquid illedicat, veriſimilius ck fri-,
tos :Græci vocant, vóuponyards tales,
, gem hanc Gve Lamiam fuille , quæ
viſa Cerere , ceriti : viſo quoque Fauno puero, angeli cuſtodia bene munito ,
in meridie : mente attoniti : audito Pane fruftra infidiabatur. Prudentior Eva
territi ; Panico pavore, dicuntur vexari grius, lib.s.c.25.nihilde Gilo, neque de
vano metu;quamquam hocnomen cc anicularum commentis addidit , iudi
jam hydrophobia laborantibus & cæ cium totum lectori permittens. Quid
teris illis,poflit accommodari late fum . dam apicularis deliramenti hic fuit,
pra voce. videquæ dixi Comment in i quiddam non delirium , fed verè ve
Herc . Oetcum , verſ. 246. rum delirium erat & abfonum à ratio .
Vndecimum {pe &trorum genus eſt, ne,putare corpora harum fæminarum
id quo nutrices ſolicæ infantes metu in , i fic extenuari, vt clauſis oſtijs ingredi
curlo, quietare de hoc genere primum poſſent, & corpora quantitatc prædica
eſt Pytho Lucili, Sat.30 .Acco,Alphito, come per ianuas ſe penetrarent ( vide quæ di
Mormo , deſumpta puto nomina , ab &ta funt à nobis q.17 . ) verum erat ,has
perfonis Tragicis leu Comicis cerro malas multas mulierculas ope dæmor
nis nonnunquain cubicula hæc intro
duci
alia28.bif.cap...
 LIBRI II. QVÆST. XXVII. SÉCT, TË

dúti folitas , citra quátitatis corporum | debant fabulis ( de paganis loquitur så

immutationem vel folidorum pene. quibus illud de Gello ,antiquitusconfi
erationem , & ibi infantulis perniciem cum ) & nolebant Chrifti Dei noftri fe
moliri Quarediligéter inter hæc eum qui do&trinam , qua fimulachris do phan
diſtinguere indicem oportet , qui in his taſmaribus nequaquam decipitur ( nimi
nec credulitate, ncc incredulitate volet rum quia fpiritum à corpore novit
decipi. Ee in judicatarum rerum præiu. | optime diſcernere ) Eft enim apud Gre
dicijs omnes circumſtantiæ accuratif , cosin fabulis fæmina quadam Gello nomi:
fimclunt examinandæ , fieri enim po ne' qua dicitur , cum immatura morte 'via,
teſt,ut iudex ex uno reum capite, quod tam abrupiffet, quibuſdam ,fpe&trisacceſsiſſe
in accufationem deductum y vanitatis ad recens natos infantesa di cos interfeciſſe.
deprehenfum fit ; abfoluat, quem ta- ( en fabulam , quod mortua rediffet &
men condemnaffet fr aliter accuſació infamicidia pátraffet:) huiusfabule ime
fuiſſet inſtituta: Verbi gratia, ftrix ali- probo pelleđi atdecepti ſpiritu , qui ea di:
qua acculacur',quod claufis ianuis- ſit cebant probabiliter, conantur ad mulier .
ingreflàs & corpuseias in lpiritum im- culas transferre hori execrandum ſcelus ,
mutatum, & ita iam non corporta ido eis adfcribere in ſpiritum converſis ,'
pueros interemerit. Nullus iudex adeo caufam eorum qui moriebantur'ante tem
bardas crit , ut huic accufationi fidem fpus ( vides le&tor accutationis fanda
adhibeat : ſed ſi negét röa , & alioquin mentum Gello mortuo 'necaffe -legi-
stečatos illos infantes vel lælos non tur infantulos : nunc multi reperinn-,
conftet, neq ;idaccufator aliter , quam tur fubitò ſublati: probabile itaquc eft
et illa fabula Mérāmor :prober's procul ab his mulierculis ', depoſita mole
dubio per fententiam abfoluetur.Si di- corporis, & in ſpiritum converſis, at
ligenter legas vitam Tarafijab Igñatio que fie ſe per ſolidacorpora vel tenues'
monacho deſcripram ; no difficile fuc- bilkuras immittentibus,necatos.Non-
sit deprehédere bånic ftatam cauſae fu- inemerito ſcriptor ifte contra'tálés ac-
iffemåtercularum illarum à Georgio cufatores exclamats verbis ſequencia
( non à Philippio , ut quidam vocant) | bus ? 8 ftuporem rô cordis oculorum cecitas
Prætecto urbis abfolurarum , & Ifauri ' :tem ?Sicorpus longitudine profunditateque,
Lconis fasivitiamh ac inſcitiam in'co & latitudine compactum at conſtipatum , in '
pofitam fuiffe; quod incredibili quo & lispiritim diffolr rúm procedit, & hac facere
får fapore mulicrčulas illas in fpici: concedicur: Chriftus ergo, qui eft ipſa verii
rum coûverti crederet. Accipite yerba tass dicens: Spiritus carnem bolanon bas
Ignatij: paupercula quædam mulierčulá bet: répuratus eft pbiancafma ab ijs, qui hæc
accuſata fuerant cedem feciffe lacténtiam ; afferünt ( ſcilicet foeminas hasrum ,non
infantium per foramen t domorum vel corporales ſed ſpiritus fuifle , feu ſpiri
portis etiam claufis fubeuntes's d ex in- l'tuali hac vi penetrandi præditas fuiſſe)
propiſa infantes necantes. Qua' etiam onin etiam Chriftus quoque vi veram cara
trabebantur in isidicium ab iis qui cre nem accepit, & fpiritum carnem moffa nor's
babaket

tisic vocat anguftarimai autfalfuras corporis cnrum non capacis.'

 SITIONV M VM
330 DISQ
DI UI
SQVI ST MAGICAR
habere vere affirmavit diſcipulis', nulla re Duodecimum quando apparet in for.
Circumferibetur , que obfter quominus firmahirci (unde ab lſaia & Mole vocari
phantaſia, si ergo cenſens comcitra dubita- piloſum , ſeu Saghir, contendunt far
tionem mducans Georgius, fæminas abſolvit | rhius & Kimchi ) vel leonis ( unde tem
à criminum . Jihæc Ignatius ille,non fatis plis gentilium affigi ſolita capita leoni
perite fpectrum ,fpiricum , phantaliain na: quod ridet Arnob. lib.6.cont.gent.)
prouldem lumens, ſcilicet pro phan- | velſerpentis,ut cùm Æſculapius Roma
tafmate , leu corpore tantum apparen- advectus: & anachoreta de quo B.Ni
te & nihil de Grigum verarum crimine ! lus lib.de orat ad Deum c.192 . & 103. vel
atringens vel agens , contra quas , & noftua ,utapud Virgil extremo Æneid .
quæ de illis tradidimus , nihil argu- vel muſca , ut apparuit Laoduni in E
mentatio.cjus virium habet,utqui rem nergumena, & folec apparere Anabap
intelliguat facile primô intuitu perfpi- tiftis ,undè & vocatus , Baalzebub Do
ciunt. minus muſcæ , vel porci,lupi, aut alterius
Tertiô locê occurrunt, Lamia, de animalis cujuſcunque; nam in omnium
quibus ctiam facri Vates leremias & ferè formis aggreſſus eſt DD.Antoniú,
Efaias a;quas vera dæmonum ludibria Macarium , & cæteros fanctos mona
live ſpectra tuille , cum Apollonius chos deſerti incolas. Recentius unum ,
Thyanæus, cum D.Hicr . & aliipatres ſed ĉui vix fimile invenias , prodicum
docuerúr;de quibus & Strigibus(quas fuit memoriæ à Gaguino Hift. Från
ab elu carnis opinor humanæ , veteres coruin fcriptore; Philippo Bello Rege,
magiftri in Gloſſat: Leftrigonas, vocâ . quendam laicum fivè converſum ( u
runt ) quia ex profello tractavi copioſe vocant) monafterii vallis Sarnariæ ;no ,
Comment. in Medcam , Sen.v.732. ne mine Adamú, paulò antè Natalitia Fe
actum agere videar, co tc lector opti- fta fummo manè ad monafterii nega
me malo ablegare; quam eadem repe- cia peragenda , ur cum famulo fe in via
tere. Germaniinferiores vocant Alven i dediſſe equitem ,ei ſe in via offert arbor
& Alvinnen ; Gocchi, Elvas, b videtur ingens gelu ,& pruinis oblita, ad ipſum
meminile D.Hier. cum dicit fæpe bi- properans , quafi conferre gradum &
mulos ac tremulos ad ubera materna corpus cupida, equusexp.vefa & usca
lactantes à dæmonio corrumpic. de put retrorſum He& it,& viam remetiri,
hujuſmodi tam vetus narratio, five o quam peregerat conatur. Adamus
pinatio,ut Lucilius meminerit.nam li . genti labore jumentum retinet , & cal
2 ).Terricolas Lamias,vocat;& lib 30.et cibusporrò cogit. propinquiorutar
iam voracitatem attribuit ipfo epithe- bor fuit ,illa confeftim evanuit ex ocu
' to , alludeos ad infantulorum viſcera- lis,odore retrô atq ; fulphureô reli & o.
tionem his verfibus. Argumentum indè ducit Adamus,
Lumia & Pytho oxyodentes, dæinoniacum eſſe ſpectrum , feque
Okod veniunt gumia ille vetula impre Deo precibus commendare ; facagit,
be inepte. nec iter intermittit. Paulò poft refpici
ens,
a Efm 13.7.vltim.com Thren.b Olaus l.13.c- cad Paul.de obisu Blofilles
 LIBRI II. QVÆST. XXVII. SECT. ST.

ciens, vider nigrum quemdam virum , quibus ægrè convaluit; equi denique
equo 106dentem ſpadici ſe ſubſequi, fubita mutatio ; qui ex manſueto & ci
cui ſubiratus : Quomodo ( inquit ) infelix cure,poft vifionem hanc feroxiſternak,
& damnate , audesmebis technis aggredi | calcitrofusque eſſe cæpit.Addamus 12 .
An nefcis.fratres ineos , qui domi ſunt , pro riora quædam gencra ſpectrorum .
me,faluteque mea fupplices ad Deum preces Decimum tertium genus.eft , cohor
fundere ? Abi quantum potes,nulla tibimei rium , acierum , caftrorum militarium ,
curatio, nil in me poſsides. Abit malus : fed | ficut enim bonorum Angelorum acies
ecce mox redit, ſimilis viro , gracile & vilæ bis in facris litteris .a : fic & fimiæ
prorenfum habenti collum. Adamus , Dei , diaboli fæpè ſein militum conſer
tot moleſtias pertælus, gladium , qui ad torum ſpecie oftendunthominibus. In
ephippium ligacus , ſtringit, & enſe ter vita S.Norberti,cap.16. leguntur fpecie
quatervè per aerem vibrato , aereque armatorum miliruin in quofdam teli
proprer celerem divifionum libili lo- gioſos dæmonia incurriffe: ut & in
numedente, conatur abigereſpectrú, vita S. Guthlaci Anachoretæ, apud Su
hne verò ſubitò perfonam mutat: & rium menſe.Aprile. In chron.Hirigavienſ .
ftit fe ftacurâ mediocris viri, cui caput Trithemij legimus ſub an . 1168. Mo
cappa & ſcapulario monachi corpus nacho cundam Limpurgio , prope
orna um , ocu ! (c .ntillantes inſtar cha Wormariam vilam mulutudiné ma

lybis velæris radijs folaribus oppofiti . | ximam equitum peditumque ordina

A dam punctim aliquoties hoſtem pe- tarum more acierum, quali ad pręlium
tit,led irritis & .callis i& tibus, aereque procedentem : cumquemonachus au
cedente. Tunc majori defpe &tu & irri- dacter , quinam forent, interrogaflec;
fone , dæmoinduit forinam alını.ler- | illos reſpondiffe ;ſenon veros vivoſque
- sterritus famulus, hero ſuadet, gladio milites effe,fed animas militum , & non
circulum in terraducere , & in circuli | ita pridem his ipſisin locis principi cui.
medio crucem Dominicam efformare. dam ſtipendiatos occubuille :veſtes, ar
Adamus conflium exfequitur : verùm ma , & equos, quæ vivis peccandi fuc
veterator non definit. Mutat auriculas rant inſtrumenta,nunc mortuis indicia
alni in cornua , & fic minabundusir. j fuppliciorum effe: quæ circum illos vie
rampere in circulum ſe velle ſimulat. deret omnia nihil niſi ignem eſſe , quo
Denique lufusiam farur, in roram ſe combarantur ſe precibus atque fuftra
vertit , & feipfum voluens monachum | gijs adjuvari poſle. Leloyherinsbhuic
invadit, ſupergue illam continua latus religioſo inſultat, quod temerè animas
rotatione(fic videbatur) tranſit circulú , defunctorum elle crediderit: cuius cóc
&monacha prorſusillæſo conſpectrú trarium tamen rationes & argumenta
fugit : Fiden reifecere, longa famuli eius non convincunt. Ait , demones fin
terrorem conſecuta ægritudo, & diu- guntſeanimas eſſe, ſæpè , non femper,
sturnus fætor veſtium Adami, & rauce- ftrepitum edidere diſcedentes & fragorem .
do ciuſdem atque difficilis reſpiratio, à poffunt & fpiritusmortuorum . Flam
Tt
a Gm.gs.inprin . do 4.Regi6.0.17. b 1.4.6.5.
 DISQUISITIONVM MAGICARVM
mis veſtes do arına circumdata , demones | regnum Bohemia tumultu ar cedibus concur
efle probabant. Non hoc afferit hiſtoria, teretur : circa metas regniprafati, no& urno
fed ea ipfa , quæ aſpicientibus , veítes & tempore, verſus vallem quandam , auditos
arma videbantur & equis ipfisHammas , clamores & congreſsiones equeftrium viro
combuftrices fuille Deinde & flaminæ rum : qui & soloribus rariis indari ſepins
fuerint, nonne profitebantur le ſpiri- i funt viſi. Fuerunttunc duo armireri auda .
tus effe, qui adhuc expiabantur ? Deni- cesſatis,in caftro non multum diſtantià loco
que Virgilianum illud ; monftrorum : qui oni ninò fcire volentes ,
quæ cura nitentes nođe
quid veritatis fibi viſa portendereur,
Pafcere equos , eadem fequiturtellure re- quadam verſies vallem ,ubi folita videricon
poſtos ; Spexerant ,iter arripiunt. Antequam autem
Tantum probat, dæmones imitari iis appropinquare auderent, compunctus u
quoque divina judicia; quibus frequé- nus , dixir alteri : Sufficiat nobis ifta vidiffe,
ter : in quo quis peccaverit in eo punitur. ego iis non approximabo , dictum eft vete
poſlec igitur hoc exemplum ad præce- rum , Cum dalibus nullum debere iocari .
dentem de animabus quæftionem re Quem alter, velut pavidum increpans, e
duci. Sanè arbitror eandem hiftoriam quum pupugit, tu cum eo congreffu omnibus
elle ,cum ea : quam ijſdem locis , ſedan- ante diétis exercitibus appropinquavir . de
no 1123.contigiſſe , in eandemfent en quibus unus egrediens caput illi amputavit ,
çamı narrat Abbas Vrſpergenl. fol.281. & ad ſuos rediit , quo viſo ille , qui timidus
Sequentia ad iſtam cenſeo pertinere , ſubftiterat , fugam iniit & funefta nope
quia miſcentur , quædam vana curio- nunciavit. In craftino autem truncatus re
fague,nec fuffragia petuntur. loannes peritur , & capus quidem in valle , ubiaci
Cálarius auctor eſt a ſequenti nocte, es viſ & fuerant, nullius autem bominis vel
quando exercitius Ducis Brabantiæ à equi vestigium repertum eft , fed tantum
Leodienſibus occiſus eſt, ſervú quem- modo in Lutoſis locis, figna quædam c pe
dam Comicis Loflenſis prope Monte- ftigia avium vifa funt.]idem & aliud ad
nake , locum occifionis , eirca noctus dit, fibi ab Archiepiſcopo Moguntino,
initium, vidiſſe maximum torneamen viro magtiæ induſtriz & fide digno ,
tum dæmoniorum : Sacerdotem quo narratum : Nominavit ( ait ) nobis quen
que quendam Hiſpanum , prope eiuf- dam Rheni fibi notum militem , cuiu
dem Comitis caſtrum , dum in crepil- I pro tunc filius vivebat: quimiles fuper om
culo noctis de villa in villam tranfiret, nes pene inferioris Alemania nobiles femper
vidille haltiludium maximum mor exftiterat nimis in rebus bellicis imperter
tuorun validè climantium . , D.VValte ritus: gerebat autem & patiebatur nonnun
rede Milere,quiWalterus, famoſus mi . quam , propter ſuam animoſitatem vel før
litua , nuper erat defunctus : hancque titudinem , ab aliis graves guerras, propter
viſionem addit fæpiùs ea nocte & eva quas non ſemper de die , ſed nocturno tempo
nuiffe , & iterum apparuiſſe. loannes re , ad loca ſibi commodoſa equitare jole
Niderius narrat b. cum proprer hareſes bat .

a L12 0.16 17. bl. ul.Formicarica

 LIBRI II. QVÆST. XXVII . SECT. II.

Hic igitur quadam nocte affumptis fa , nitis , Tunc miles ait, Diebus meis mira ar
mulis per filvam circa Rhenim equitare vo tentari,bis hoc addam etiam mirabile. Dif
lust , da principium eiufdem intravit. Ante fuadentibus igitur illud faxiulis,de equo fro.
quam vero finem filvehaberent,ultra quam prio miles defilijt , defuncti equum aſcendit,
campus latus iaceret , prout moris eft eorum & ab oculis famulorum uterque equeſter
qui verentur infidias: premiſit famulum ,ut ſubtractus eſt. Sequenti autem die famulis,
in termino ſilva videret ,an ne in campo infi. iuxta condi&tum exfpectantibus,miles de.
die aliquæ effent. Luna inſplendente, vel funétus redierunt ad locum ,ubi primum co
aftris lucentibus hæc videri poterant. Famu venerāt.Tuncdefun &tus militi ait, Nephan
tusigitur,tum per arborum ramos explora- taſma omnino fi&tumiſta fuiffe credatis,duo
met c
, ommifum , viditper campi longitudi- que vobis do rara , reſervate in mei memo
nem exercitum fatis mirabilem appropin riam : inde protulit mappulam parvam de
quare in equis:quo viſo , conſiderata nuncia- Salamandra , & cultellum in vagina. Pri
vit miltei,qui ait:Stemus ad modicum ,quia mum , inquit , cum immundum fuerit , igne
verifimile eft, pro huius exercitus cuftodia purgate: alterum caute tractetis , quia ab eo
fubſecuturos alios: ad hos properabimus, & vulneratus,intoxicatus erit.] In his multa
An inimici fint,quipreceſſerunt,on amici ex funt indicia fuille viſionem dæmonia
periemur , nec paucos timebimus. Deinde, cam , maxime donum hoccultelli :quo
morula tranſacta, deſilva miles cum ſuis remultis exitium ,ipfiquoque donatario,
cedit , in campum renit , de neminem nifi parabatur . Aliam hiftoriam ex codice
quendame jueftrem in equo fedentem , & in i Gaffinate profere illuſtr.Baron. Annal .
manu alium ducentem equum , eminus fe- tom . Xl.anno Chrilti 1004.quodexhi.
quentem fuosintuitus eft. Ad hunc cum mi- bebo libr.6 .
les veniſſet , quis eſſet quafivitin hæc verba : Cromerus diligens ſcriptor a ; Na
Numquid tu cacusmeusestita cum fibi à lon : clum , inquit , arcem Pomeranarum niuni
ginquo videbatur, paulo etiam antea corustiſsimum Vladislausi . Polonorum rex olifa
eiuſdem militis vita functusfuerat. Qui re- j debat . ibi nottu lucente luna afpiciebantur
fpondit,sum Domine, Cui miles. Quid ,ait, crebro ab excubitoribus quaſi armatorum
bicfacis? do quifunt hi ,qui præceſſerunt: Cui hoftium acies, ex apertis campis ad Polonori
defunctus reſpondit, Domine, hi qui preceſſe- iſtativa adequitantes & incurſantes .Cum id
runt , ſunt nobiles ca armigeritales de tales ſepius adequitantes indignati Poloni inquie
(multos enim expreſsit nomine proprio )quos tari ſeſe, nec uſquam in apertum certai
oportet, mecum eis tfta nocte effe Hierofo- prodire hoftes, nođe quadam , cum ibidem
lymis , quia hæc pænu noftra eft. hoſtes adeffe nunciarentur , fremebundi ago
Es miles iterum . Quid fibivult equusiſte, minatim è caftris ſeſeproripuere , diffugien
quein ducis nullo inſidente? Ad veftrum , re - teſquecaſſo labore longiusproſecuti funt.Ob.
fpondit,obfequium erit,fi mecum ad terram ſeſsi,tumultu Polonorī exaudito, & excur
ſandam venire velitu . Securus eſto ,teper fisſione è caftris animadverſa , erumpunt fubi
dem Chriftianam , recedendo & revertendo to , & ignem in opera atque tuguria militun
ripum reducam ,fi meis obtemperabitis moftramine arundineque contecta coniici .
Tt 2 unt, quo
1.3.bil.Pol.
340 DISQUISITIONVM MAGICARVM

unt , quo celeriterpluribus in locisfe diffun- jubis, quasſedulo pexuerunt & nexue
dente, paucis, qui in caftris manferuit, ferunt, ſolent ab hoininibus inveniri, ta
deſcendentibus facile opera'cum magna (a lisilla vidua Rulliana in meridie ob

ftrorum parte conflagrarunt. Nocturnas | ambulans , de qua paulo antementio

umbras illies friſſe autumant , qua hoſtilis nem feci: tales quas vocant , Sibyllas
exercitus fpeciem oftent.tantes , Polonos ira ſeu Nymphas albas, Dominus noäurnas ,
divino permiſſu exagitarunt,propterea quod Domizas bonas,& earum , Regina Habun
ſolemne omnibus Chriſtianis quadraginta dia ; quarum adventu mulcum profpce
dierum ieiunium , priore expeditiones pro ricatis , & rerum omnium copiasi pu
miſcuo ac temerario eſu carnis ( lactário tant ſuperſticiolæ anus domibus con
Tam ,moribus & inftitutis Eccleſia Catholi- tingere , quas frequentarint , & ideo
ca contemptis temeraverant.] Hæc ille; domi ſuæ illis epulas inſtruuat , eſca
res clamar ſpectra fuiffe Diabolorum ; siis lancibus & valis vinariis onini
ut & illa de quibusAntonius Hift.par. bus apertis ac diſcoopertis , ne quid
3. quam' avorum memoria folebant illis ad fumendum moræ" objiciatur :
vocare, Familiam Hellequini:cuilinodi quix plane idololatrica efic, docet pra :
cuncta , illuſiones dæmonum elle , dicto loco idem Epiſcop: Påriſ. ut &
iampridem docuii Guilh: Pariſienſis , Nicol. Culan. lib.2.excitationum . Huc
partiule de univ.cap.24 . Tales exercitus refero tres illas quæ viſæ Maehabzo
pollent Magi multos exhibere , lex Banckoni ' , à quo Soliartórum genus
pado', quod'cum dæmone ſuperiore quæ venancibus vilæ regnuin illi pre
habent, dainones illi fubditosevocanunciarunc.Boeth.kibarz: Scot.biffor Ha-
rent : numquam tamen Deuslegitur rum bonarum Dominarum , quasi
permiſifle , urtalis militia ultra incuf. Gentiles , Parcas,vocavere mentio ha
fionem inanis terriculamenti proce- beruv & conviviiillis præparati, in vita !
deret. Nam fi lædere , occidere , mu D Germanni Epiſcopi, & apud D.An
nitiones capere , vel hoftium invaderetoninum ,pag.2-hift.tit 11.6-5 Taleset :
caftra finerentur : nulla illis humana iam , fatales Sorcrés o ſeu Nyinpbe; falſo
poreſtas valeret reliſtere, ut prudenter | putatæ bellorum pralides & Victoria
idem Guilhelmus. Huc refero pugnas rom largitrees, quæ Horhero Regi fac
illas Regum Seprentrionalium & vi miliares in Septentrionis Hiſtoria bira
etorias partas; contra magorum dæ- livocant, Fatas,Galli ; Fees; quales fin
monumque cuneos, apud Olaum Maguntur Meluſina, Aleina, Morgå. De
gnum his dicam plura lib.6 .cap. 2: (ca. 3.in
Decimoquarto ,dæmones ſunt fub illo Remedioi,
ſpectrorum genere ' , quo in nemori Decimo quinto: hujus generis (pectra
bus & aliis amianis locis fele oftentant lunt, per quæ Deus aliquando denun
inftar puellarum autnatronarum ', in ciatfucura bella, peftem , mutàriones
veſtecandicta , interdum in ftabulis cú regnorum & fimilia , pauca coinenior
kirminarebus cereis ,ex quibus etiam diarabo exempla. Nocte quæ feditionem
dillacæ gurcæ poftmodum in equorain l'Antiochenorum præcellit, vila mulier
ab 336.12: b Olai hizo ingens
 LIBER II. QVÆST. XXVII. SECT IT.
ingens & formidabili aſpectu ', aerem | gnam cum Cimbris , apud Plinium lib.E.
ftutica tam fortiter verberans, uttotâ cap.59 . antè bellum civile Syllanum in ea
konus Vibe exaudiretur a . Gennadio dem 'Italia , apud Appian . de bello civil .
Patriarchæ Conſtantinopol. nocturnô libr. 1. antè primum prælium Pharſalicuin'
temporeaccedenti ad altare templi; ut Antiochia ,apud Cæl.lib.z.de bello civi
Deum pro ſalute publica deprecare - li ; antè mortem Cæfaris Diftatoris domi
tur : horrendum fpectrum fe obtulit , ( eius,apud Dioniem ; recentiora funt, apud
quod cum ille factô ritu conjurâilets Niderium; lib.ultim . formicarir.Guilh.
reloondit: quamdiu Gennadius vive Pariſ. d.cap.24. Torquemadam , Horn
fet, fibinotličeredamna , quæ immi- florum calla 3. Alexand.ab Alexand.libr.
riebant, Eccleliæ illiusinferre : fed eos.Gen.dier.cap. 23. & confirmat praxis
mortuô ſæviſlimèſe in illam grallătu- Forenſis Hifpaniæ : qua licitum condu
ruin b : Priuſquam Hünnericvis perſe- ctori; quiante id ignorabat, ſpectro
cutionem in Catholicos Aphricæ in rum fic inquietantium' cauſa domos
choaret , ſuper cacurdinc montis Zi- relinquere conductas,utpoſt Portium
quenti homo giganteæe ſtaturæ ' viſus, cenluit Covarr.d Solenthujuſmodi in
& auditusclamare: Egredimini,Egredi- feſtaciones juberi vel per initti à Deo
mini, & inæde Fauſti, quiCarthagine ob pænam peccatorum , vel ad exerci
eft, vilamultitudo Æthiopuniſanctos cium bonoruni', velob alia'n cauſam
Ecclefiæ fugars, & antè ſe impellensc occultam . Interdum ifta peragunt dæ
Alia multa buiuſmodiſuggerunt,Carda.lia , mones malcficorum immillones at
bro decimo quarto de variet.ver. & Fulgof. I contigit B. Antonio, e & nobili'Aqui.
tir de prodig lib.in tano, qui Pariſienſem ſtudioſum jure
Decimofexto loco , hic occurrunt illa luô per vim fpoliârat f. ſæpius ſponce
ſpectra: quæ certistemporibus & locis faciunt ſuâ , tantuin ut homines falsa
aut domibusſolent tumultus & vexa- quâpiam revelatione decipiant aut
ciones varias exhibere : cujus rei præ- i perfuafione fallaci: Gcuťapud D. Au
termittàm exempla eò quòd notiffima guft.illi baptiſmum diffuadebant: con
res fit. & legipoflint, qui'attulêre ve tenti funtaliquando ſolá vexatione, &
reres recentioresque: ut de Témeſio de inquierarione ' , nullo cups corporis
one, Sisabo & Paulanias citati, & Æ damno utjaculator ille ſpiritus,de quo
lianus lib.8.var . Hiſt. de pueris nigris cir Guilhel . Pariſienſis, qui vaſorum collis
fatis Auguſtinus l 22 de Civitate Dei, hone & lapidum jacti fomnum diſtur.
cap 8. de Danio Epiſcopo Mediolanenſi, babat , & culcicra ſubrracta de lecis de:
Greghrius lib.3' Dialog, cap.q.de voci ! turbabat ; & : Salmantinus ille Torque
Bus Conis audiri inMaratbone poft pu- | madæ", qui grandibus faxis quouiſvis.
gram cam Perfis,Paufan.in Artic.e antè perebat : irritõ tamen & innocuốcon
pumnam Leatiricam 'in templo Herculis, tingens ictu : quod Marcus Maglis
apud Ciceronein ;de divinat . antè puse li apud Pellum g ; proprium dicit elle
To 3 damos

suzom 1.4.- 23 h Til ;cod Lel's'enllestic ridVricenf. 1. 2. de perfecut. Vandald I, , Variazd

rezolacic Cajiun.eolat 8.c.18 . Froiffar.in Chron, fi.de damon ,
 ONVM
ISITI CARU
M
342 DISQU MAGI
dæmonum ſubterraneorum , de qui- domeſtica fere cuncta miniſteria Toli
bus mox agemus. Quô verò pacto dæ torum obire , equoscurare , domum
mones lapides jacere queant&alia hu- | verrere, ligna & lympham adferre, &
juſmodi operari, quæ videnturmanus fimilia facere , de quibus Olaus Man
& corporara inſtrumenta -requirere, gnusb.Galli vocant, desGobelins. Teu
Scholaſtici diſputant, aflentior iis, qui tones, Kabbautermannekens, & Gul
præſente per fubftantiam fuam co loci | terkens, & Sucones, Trellas,appellant.
dæmone, & imperio yoluntatis aerem Anex hoc genere fuerint, Eros, & An
lapidi proximum movente, & ſiclapi, teros; qui,ut infantuli,in balneo ,jubenti
dem impellente , hæc fieri cenſent; lamblico apparuerunt,& , id cogitan
quando nullum iple corpus induit: dum relinquo. Sane huc pertinent,
formatum , vel cada - Montani illi , quorum nobisHiltoriam
ver affumeret , nulla foret difficul- Georg.Agricola prodidit d , In metalli
tas A. cis ( ait ) fodinis inveniuntur,& trunculon
In locum decimum feptimum ,veniantri quidem , vet ſolo aſpectu terribiles , ple
ſpectra illa * Berylliæ , de quibusqua rumque metallicis infeſti atque inimici funt.
dam epiſtol. ſcribir loan . Meletius ; In Talis fuit,Annebergins, demon, quiope
Şarmatia coli ſpiritusquofdam viſibiles,qui rarios amplius duodecim flatu interfecit,
lingua Ruthenica,Coltri,Germanica ,Ko- in fpecu qui corona roſacea appellatur,
boldi, dicantur, quos credunt habitare in eo nomine reli &tus , quantumvisargento di
occultis adium locis , vel in congerie ligno ves eſſet. Flatum vero emittebat ex riftus
rum , nutriuntque eos laute omni ciborum cum equi fpecie babentis procerum collum
genere, eo quod adferre foleant nutritoribus & truces oculos appareret. Eiufmodi etiam
ſuis frumentum ,ex alienis horreis furto fub- i fuit, Snebergius , nigro cucullo veftibus
Latum Cum pero alicubi illifpiritus habita- qui in fodina Georgiana operarium e terra
je & nutriri cupiunt, hoc modo ſuam erga fublatum , in fuperiore loco maximeillius
patrem familias voluntatem declarant : in concaritatis > quondam feracis argenti
domum congerunt no&tu ſegmenta lignoru, collocavit, non fine corporis attritu . Ona
& mul &tris imponunrladteplenis varia fter. |ſtaofam admodurn fodinam deferere aprend
çora animalium : quod ubi paterfamilias.a Turias cogebatur fudaus à demone metalli
nimadverterit , nec dißipaverit ſegmenta, co , hominibusfrequenter in forma capra
nec ftercora è mul &tris eiecerit, ſed de inqui aurea cornua gerentis apparente . Atfeda
nato la &te cum omnifamilia ſua comederit, ſ tos illos, Germanorum alti, utetiam Gre
tunc illi apparere , permanere ibi dicun çi , Cobalos , vocant , quod bominum
tær. ] ſint imitatores. Nam quaſi-lætitia geftien
Idem judicium de ſpectris, viruncu tes rident, & multa videnturfacere, nibil
lorum ac femellarum , brevitudine ac interim efficientes. Alii , virunculos
ſpecie pigmæi velpumilionis, olim in | montanos , vocant , quia plerumque ap
multorum domibus frequentium , & y parent nani , tres dodrantes longi, vider

a Vide D. Tho.quod l.7.Dur.Capr.eb alios in 2.d.7.* al.Borsfiab lib.3.cap.11.6 12 cE

mapin in lamblico.d cap.de aniofubter,
 LIBER II. QVÆST. XXVH . SECT. 14. 373

tur autem effe feneciones , & veſtiti more | appellari : Et incertum - adhuc elle,
metallicorum , id eft, vitteto, indufio & co cuinai generi horum hominum vera
rio circum lumbos dependente. Innoxii fides in Deum fit data, & via ad laluté
ſune bi metallicis , etfi interdum ghareis o . | patefacta: ] Hæc ille probi euincitant
perarios laceffunt, rariffimè tanien eosle Godelmaunus & alii : in libro tamen
dunt, nifi cachinno velmaledicto laceffiti. fragmentorum , invenio Parac. llum
Potiſſimum opus facere videntur in his fpe- 1 dubitanter induci loquentem : ledar
cubus , in quibusmetallaiam effodiuntur, bitror Latinuinlntcrpretem ,hoc ſuum
pelea effodi poffefpeseft. ] Cætera recte, alluiſſe ,ut magiſtri occultarec impieta
illud minus , quod animantiam nomi tem.Nam dictis illis nihilnugacius,ni
ne dæmones comprehendat. Scio fic hilblaſphemius, nihil a'recta fide dici
locutos veteres non paucos: ſed & ſcio poteft alienius , ergo mutila & manca
id ex lacte Placonicorum bibille > & S.S. quæ de uno tantum hominum ge
quia ambigui erant,num anima & cor dere nos inſtruxerit? ergo dubia falus
pore conſtarent . Nunc quia Catholic noftra? ergo dubiaredemptio?non er
cis ſatis definitum ,a nec anima nec coro go ſecüdus Adam Chriftus;utnos ,qui
poreperfectas ſubſtantias illas ſepara- in primo mortui, in fecundo vivifica
tascomponi; vitanda nobis hujuſmo - reinur: fihocdubiu : nonne ruunt ve
di locutio , parum cauta , parum pro teris Teſtamenti promiffiones , cócidit ?
pria. Damnandus vero prorſus Para- exhibitio & repræsératio Novi: Et ſunt?
celli error, dæmonum hæc genera , ad qui cales libros nugis, pendaciis, bla
hominum ſpecies reducétis. Nam ,Epi fphemiis refertos, in Latinum vertane
stol ad Athenienfes , five de occulta philoſo- fermonem ? ſunt qui pulchris formis
phia; quali verifſimum axioma, nihil cudant recudantque ? ſunt quiament
veritus fuit conſtanter alleverare Deú Paracelfſtæ vocariz Sedad inſtitucum
præter homines Adamipoſteros , alia redeamus.
quatuor hominum genera , carne , Vltimo loco ſeſe offerunt ſpectra dæ
& oſſibus, & ratione præditacreafle, monum theſauros cuſtodientium . Ca
eofq; in ſingulis elementis ad inhabi- | bades rex Perfarum cum accepiſſet in
tandum collocaffe '; in quibus ſinguli i collimitio Perfiæ & Indix , inmunitiſſi.
fuam haberent remp. & ex negotiatio- | maarcę Zudaderenſi, pretiofiſſimorú
ne,ac laboribus victum & amictú fibi lapidum , auri & argenti, thefaurum
comparare, & cos homines, qui in ter- | maximum à dæmonibus allervari, qui
ræ viſceribus habitant , vocari Pigmãos mortales omnes aditu arcerent : co cú
& Gnomos;qui in aquis,Nymphas& Vn exercitu profectus caſtrum vi conatus
denas; quiin aere , silvos & Meluſinas, f occtipare,fortiter propugnantibus dæ
quos ſolos cum hominibus Adam monibus, repulſus fuit, confugit ergo
Acris commercium habere , & ad ludæorum & Mazorum arres, quæ
sua commixtione liberos gignere: Qui & ipſx irritæ fuerút. Ergo c ? m ; ei perſua
migne ſunt , Vulcanos & Salamandras fum ( ait Cedrenus )fuiſſet,Chriftianorii
Ad Dean
a cofirmiţer de fum.TriD.Tho.1,p.g.so.col.in 242,8.
364 DISQUISITIONVM MAGICARVM
ad Deum precibres hoc potiri pofle, Auxilium queant , nunc accuratius inveſtige
à quodam Chriſtianarum in Perſide degen mus , quam quæſtionein indecilam ge
tium Epiſcopo petiit. Is indicto Chriftianis 1 liquit D. Auguſtin.Enchirid.ad Laura
ieiunio, precibus & Synaxi , divina peregit.cap.se.
myſteria , & ad locum accedens.coniuratos
damones ibi degentes,exegit,caftrumqueCa. QV ÆSTIO XXVIII.
bade nullo labore potiendum tradidit. ]
Glycas par.4 . Annal. Cedren in Anaſtako. Quomodo poßit damon ſe corporeis oculis,
Talis etiam dæmon ille Baſileenlis, de cum fit incorporeus, vifibilem
quo dixi fupr.qu.12. & hincfactum ,ut prebere?
Dracones fingerentur cuſtodesthelau .
Porum , ut horri Heſperidum ,& Aurei ifi allu
Co"Onſtat mpro
non :
velleris: hinc porro factum , ut cbelau oiſi corpore Cerc
. um a
ris addere funt foliti Serpentem aureu : enim eft dictum B.Ignatii , Epit.
quemadmodum refert Aſcanius Cen - Smyrnenf. incorporea videri à corpo
corius, lib.4.comment. bellor.Tranſilvan.reis nonpoſſe , quia incorporcorom
de chelauro invento prope Deuam
Deuain ur
uc nec fpecies, nec figura eſt,aut particula
bem Tranſlilvaniæ ,circa annum 1550. animalis ullius formam habentis , ob
Nota etiam Hiſtoria Magi Germanici, naturam , quam habent fimplicem ..
qui cum ſpecum ingreſſus eſſet ubi the. Conítat etiam eos corpus vel ex ele .
faurus reconditus , locio in veſtibulo mentis ſibicoaptare , vel ſubingredik
manente,vidiſſerque incubantem arçæ affumere cadaver. de utraquemodo,
nigerrimuin canem , nihilominus, cu quæ dicenda hucufque diftuli, repre
piditate metum pellente , porro pro- fentabo liberaliter .Dixi( corporaliter )
grellus, ruente terra, in fpeçu fuit lui nam phantaſtice poſſunt apparere, cura
mulacus. Plura vided.9.12. Prætermit- baca phantaſia.
to quædã jam vulgaria, ut quod in In
diis ſepultaram cuin maritis uxorum SECTIO I.
animas mentiuntur , ut fic perfuadeant
Liquando igitur cadaver ali
:

loco teſtatur Pet .Chicza , part. J. Hift. I ferinum , & illud movent ac impel
Pornu. \unt motu non -virali , (ed localitan
Vilis ſpectrorum generibus , quæritum , ficut aerem poffunt impellere,
poterar: quo,illa pacto repelli& vinci & hoc
& hoc corpus , præſertim nondum
queant; ſed quia deciſio communis eſt valde diffolucum , puto , fi Deusper
omnibus malis ,quæ per dæmonesinfe poffe illos ita attemperare , at
runtur , ideo de hac re differendum Ieman tactus oninino fallunt. Nec
mihi puravi , quæftione de remediis video.quidquid ab homine docto ac
contra maleficia , huius operis libro ulti- pio , in medium allatum , quodmeab
mio. Quo pacto dæmones apparere fic | hac ſententia deducat. Imprimis quod
ex D.Luca
 LIBRI II. QVÆST. XXVIII. SECT. I. 345
ex D.Luca a, proponitur dictum Do- informante procedunt: fimulata , &
mini, quo ſe vere corporatum , & non proxime adumbrantia non requirunt
phantaſticum fpiritu n elle probabar, | animam informantem , & à ſubſtantia
Palpate & videte, quia fpirituscarnem & intellectuali , ( eatenus ut externo len
offa non habet,ficutme videtis habere :idad rienti talia appareant) poterunt perfici.
rem non mulcum facit , certe non ur . Quod adferunt de cadavere hominis
get.Solum enim Dominus probare vo, recenter mortui , in eo etiam adhuc ca.
luit,poſle illos contactu ſentire & diju- lido deprehendi , deelle qualitate:illas
dicare, viſu ſe non decipi,corpus enim ſuavis ac vitalis teporis, facilitatemmo.
ipfum habere verum ,quia tangibile : & vendorum membrorum , & pro molli
proinde nudum phantaſma & fi &titio tie rigorem quendam fuccellife:id to
corpore indutum non eſſe. Nulla vero tum concedimus . Negamus autem ,
hic erat cogitatio , de cadavere allum- quod inde ad cadavera per malignum
pto . Hoc enim carnem & olla habere ſpiritum affumpta argumentantur. E
manifeſtum eſt, quo argumento Chri- ſto illic eadem lit corporis ſubſtantia,
Itus probat,fe fpiritum non effe: quod quæ & hic adeft , efto adſintqualitates
illi exiſtimabant, quia videbant januis plures eædem , utpote calor ille reſi
claufis ingreſſum , quod corporeæ rei duus.Tamen adhuc deeſt huic cadave
repugnabat, tam vivæ, quam mortuæ. ri non affumpto, quod fimulet illa reli
Et quia , palpationetantum poterant qua quæ diximus. Acin noſtra vifone,
corpus eſſe cognoſcere,non vero,cujus dæmon ineſt cadaveri, cuncta illa ſimu.
effet corpus: ideo jubet etiam oculorú lans . Minus eftadfabreſimulare, quam
uti ſenſu & videre( nam proprie hic vox vere efficere. Quare nec illud ſequere
fumenda ,ut textus indicat) manus do petur, non poteft corpusadhuc calidum
des:ex quorum vulneribus reliquis,cero illa per fe lolum præſtare atque effice
to , deprehenderent ipſum illum eſſe , re: ergo nequit dæmon in cadavere al
qui triduo ante fuerat crucifixus b. Ex fumpto illa eadem ram callide & arti
quibus paret,verbaDomini veram cer. ficiofe fimulare, ut tactum fallat. Cur,
camg; fententiam habere, etiamſi cor- | qui ſenſum principem ( nempe viſuın )
pus diceremus à dæmone aſſumptum , poteft decipere ,non queat tactum ,ſen
ficab eo temperari poffe, ut ractus ſen- ſum maxime terreſtrem , & vilillimum ,
fum fallar. Quid, quæfo? nonne de minimeque ſpiritualem ? Quod vero
mon longe admirabiliora efficit quo- i quidam hæc cadavera aſſumpta, ut &
tidie , quam fint fimulare carnis mol aerea corpora forma
formata
ta , deprehende
liciem , oſlis duritiem , teporem ac ſua-
rint efle tactu frigida & horrida, ut illi
vem calorem , qui corporis atractu , apud Alexand . Genial.dier .lib.2.cap.9.
percipitur, & cæteras tangendi qualita- & apud Cardanum , lib.16 . de rer . 14
tes? Dico has eum ſimulare polle,non rietat.cap 93. & alii, de quibus poftea:
dico veras exhibere poſſe , vera illa & j id inde provenit, quia vel dæmon te .
vitalia , luntcorporis vivi, & ab aninia porem illum non vult adumbrare,
Vu vel
Culiw.39. b Sic oprime loan.Mald.ibi.
 DISQUISITIONVM MAGICARVM
vel quia non permittitur id à Deo fa . 1 intuens Philinnium , ô vos crudeles/ ait )it
cere : quo ſenſu etiam accipiendum , filium parentes ! ergone vos invidiffe mihi
quod refert Cajetanus a , cuidam de meo Machata , paterna in domo vel tri
hoc frigore & horrore corporis quæ- duum folidum frui! Magno vobis dolore hac
renti,dæmonem reſpondiſle, ſenon poffe five curioſitas , five duritia ftabit. Reno
melius facere, videlicet, Deo oblilten- vabitis dolorespræteritos, & filiam iterato
te ; vel faltem non concedente. Si quis sepelieris. His dictis , expalluit & concidic
exempla requirat harum apparitio- cadaver mortuo iterum fimile , feu potius
num , legere poterit apud Guilhelin. ( ut erat ) mortui.Concidere fimul oppreſſi
Pariſienſem , P. ult. deVniverſo , ali mæroreparens uterque. Repopulus & ma
quando affumpto beſtiæ cadavere de- giſtratus intellecta , iubentſepulchrum ape
luffle militem ; qui , cum putaret ſe riri: vacuum id corpore repertun : Erant in
formoſa potitum virgine , invenit ſe eo duntaxat annulusferreus, & fcyphus au
in amplexu cadaveris bellujni tabeſo- ratus, dona Machata:ſed in cubiculo o le
lui, fæcidiffime jacentem . De Poly- i Etulo inventun cadaver Philinnii, & Helli
eriti apparitione & lpectro filium de cujufdam auguris confilio , utprodigium , e
vorante , jam fcripfimus non uno iećtum extra urbis limites , avibus ac feris
foco . devorandum . Ipſe Machares ,à ſpectrovidens
Fabulæ ſimile videtur , quod Phle- ſedeluſum , fibipaulo poftmanus, ignomi
gonbretulit , ille tamen oculata ſe fide niam non ferens, conſcivit.] hæc a Phle.
Trallis teſtatur cognoviſſe;rem ,ſic nar . gonte; fulius narrantur;illo Phlegonte ,
)

7
Tat;ututarcompendio : Philinnium Da . cujus auctoritate & luriíconlulrus
moſtrati boſpitis & Charitûsfilia , Macha- | Paulus c,& Origenes d, ad probandam
tem hofpitem amare cæpit, indigne id feren- ¡ Eclyplin , quæ Chrifto acciditmori
tibus parentibu , mærore mortua, da publice ente,utuntur. In hiſtoria quoque Lao
fuit funerata. Sexto poft obitum menſe, dunenſis energunenä . Nic de Obry,
cum eo revertiſſet Machates, ingreſa adil- | legimus Diabolum Baltazum , affum
lum Philinnium hofpiti ſe , poſt longa collo : pro fufpendiofi corpore , conatum abi
quia commiſcuit non ſemelillo vefperis quo gere,ab ea exorciſtam .
& cum eo cænam ſumpſit; & annulum fer Agrippæ facinus non abfimile ha
reum & poculum inauratum à Machate do bensintraq.29 :fect.i.addam nunc, qua
no accepit, ipfi viciffim annulum aureum e de eadem re CxGrius Monachus Ei
faſciam pectoralem dedit.Nutrix ,dum per- ſterbacenſis, lib.12. Miracul.cap. 3. ſcrie
git ſedula,ne quid hopiti defit ,ſatagere, vi- bit;cujuſdam Principis Germanimor
det cum eo in lectulo jacentein alumnam . tui corpus integro priuſquam ſepelire
Leta parentibus id indicat. Iili ftupentes ac tur anno , dæmonem geſtaffe , & itare
currunt , & altero die utrumque deprehen- xiffe ,quafi illud vegetaret ( ita namque
dunt, Ć cum eiulatu , dormientem cum ho- intelligendumr quod ſcribit;ſpiritum il
ſpite filiam amplectuntur. Sed torvis in eos I iud loco anima vegetaſſe .) non enim po

a in 2 2.9.95 art.3. 67,demirabilib.ó longævs.cl.antig :D.fiparshareperb cons. Celje

SraJA.29.jB MAR.
 LIBER II. QVÆST. XXVIII. SECT. II. 347

cuit informando, nec in eſſentiam ejus aëri ( quo maximam partem ucitur)
illabendo ; fed duntaxat ut in loco exi- commiſcere terreas, & aqueas, nubiv,
ftens vitales ejus actiones per illud i . vaporum ,exhalationumve, ut & colo
mitando: ut docet multis Toſtatus, in res faciliushac mixtionc exprimat, &
Exod.c.7.9.12.cum ſeqq.SubditCæſarius facilius membra conglutinet, & con
fimilia legi in vita S. Patricii Hiberno- denſet; quæ ſententia Lud.Molinæ eft,
rum Apoftoli, de quodam homine , in & antiquiorum a ; ncc argumentum ,
cujus corpore multis annis Diabolus quo quidám utuntur bad probandum
habitans pro anima , ad nutum viri lolo ex aeris elemento corpus aſſuine
fandi tandem exivit, corpus verò cor re, nos ftringit ; cùm tantùm probet,
ruit, & in pulverem redactum fuit, Et, cos ab aere partem potiſſimam mutua
cap.4 . clericus (fcribit ) quidam adeò ri . Hinc aliicenſent corpus hoc tale fo
dulcem vocein habebat,ut audire eum renunquam , ut nequeat tactu depre
deliciæ putarentur : donec religiolus hendi , verum corpus non eſſe. Sedra
quidam vir luperveniens monuit ho- tiones , hac ipſa quæſtione diſcuſſi,
minis vocem non eſſe, ſed diaboli ; dæ- Chriſti Domini di&tum Co oftendia .
monemque adjuravit: quo difcedente, lium habere ſenſum , quam ipſiarbitra
* cadaver corruit planifsimè fætens. ti . Addo , quod in libro Geneſis legi
Denique multæ fallæ reſurrectiones musd de Angelis Abrahamo apparen .
gentilium huc ſunt referendæ : & con tibus quorum pedes abluti, nec depre
ftat cum fagis ut plurimum induto ca- henſi tactu ; id ab ipſis eludi potius,
davere diabolum fivè incubum , five quam diſſolvi:ajunt deceptum Patriar,
ſuccubum ,rem habere; unde & in hoc cham , præoccupatione opinionis; eò
** genere hominum , cadaveroſus qui- i quòd viros putaret, quæro, cur non
- dam fætor graveolentiæ ,cernitur. igitur quicumque viros putant , hac
præjudicata fententia judicent viros
SECTIO II . effe: An folus Abraham cæteris impru .
dentior ? Ipfe ille ,quo nituntur, Caje
tan. e fatetur verorum oflium & car.
A pus diabolus circumdat , id. nium ſimilitudinem ,non modò yilibi
que efformatum qua poller in lem , ſed etiam palpabilem , & ſolidan
duſtria , unit libi non aliter ; quam exhibere . Solidam ,ait, non inſtar aeris
motori intus exiſtenti corpus mo diffluentem aut duritiei duntaxat ali .
bile & inanimum untur. An poffitex quid modicum habentem . Quod verò
folo aëre materiam defumere, equi- l libr.3 . cap. 6. apud Cæſarium
diabolus
dem ambigo , & puto , fic aërem con dicit , quando corpora à dæmonibus
denfari non poffc folam , ut quid folic allumuntur ea dorſo carere :ludebat
lidum exhibeat : fed fivè poſſit , live ! puellam mendaciſſimus. Quòd dixi
non pollit; Colec quod facilius, partes elementorum aliqua opus commix.
Vv 2 tione,
a vide Molin. 1 89.51 artic z.difp.2.b Anglez in 2.2.8.q.2.diffic.8.c Luc ult.v.39. Gen.
19 ed art,3 .
 ONVM
348 DISQUISITI MAGICARUM

tione, nec Maro ígnoravit, cum ceci- | puto poſſe: In gentilium & damnato
nit 4 . rum quia fidei expertes) apparitioni
Tum Deanube cava tenuem ,fineviribus bus non animam ( niſi ſpeciali Dei pri
umbram . vilegio, de quo unde conſtat in Athe
In faciem Ænea , viſu mirabile mon nodori viſione ?) defun & i apparuiffe,
ftrum , ſed ejus loco cacodæmonum quem pi
Dardaniis ornat relis, &c. am. Tales etiam putarim omnes appa
Ecce non aëre ſolo , led nube mixta. ritiones ſpiricuum , ociofa cum homi
De vapore Sprengerus,in Malleo,docet, nibus & varia multipliciaque colloquia
viſas veſte ſubducta in agris muliercu- miſcentium , teftatur de Facto patre
las , corpus motitantes criſfantesque ſuo Cardanus: & meritò omnes fufpes
folas, & adſpectum mox dæmonem va Ctum habet Sortilegii fivè pacti cum
poris fivè exhalationis atræ habitu , re dæmone. Teſtatur Melanchton (lib. de
cedentem . Mantenſes magi, Mirabel- anima) ſe & colloquia & diſputationes
lius & locii, Pariſiis combuſti, in judi. cum pluribus ſpectris inftituifle , lan
ciaria confeflione dicebant , ad hanc ctitas hæc curiofitas nuda , an occulrú
corporum aſſumptionem dæmoni duo pactum ?nihil judico, rem in medio ro
cffe neceſſaria , ventum fecundum , & linquo. Tale haud dubiè ſpectrum in
/ lunam plenam , nam ſi ventus ſit ad. ceſtuoſi Perſæ , cujus ſemper cadayer
verſus, non poſſe corpus coaleſcere; fi terra ejiciebat, de quo prolixa commc.
verò fit Luna decreſcens vel cornicu moratio apud Agatiam reperitur, 1. 2.
lans,non poſſe defectu materiæ forma- belli Perſici extremo, tales viſiones fuere
re corpus niſi valdè pugillum , & pro Gentilium Idolorum , ut Caftoris &
Lunæ augmento majus,majusque.pla- | Pollucis ad lacum luturnæ d: ut L.Do
cet hoc Črelpeto ,l.de odio Satane diſcr. mitii Ænobarbie,ut Amitis Perfæ fur
27. fed mihi ridiculum videtur: quali quod apparuit Dioni Siracuſanog, ut
nequear dæmon :Deo non impediente Curtio Ruffo h.ucimperatori Pertina
ventum ſedare aut excludere : & defe- ci, apud Capitolinum , ut Tacito Imp.
&um illum Lunaris influxus ſupplere. apud Vopifcum , ut Conſtantio & lu
Scilicet aër & nubes de oſtrino genere i liano apud Ammianum i, Valentiae
funt, quod Lunæ augmenta conſequi pud Zozimunt, & apud eundem Serc
folet, & decrementa imitari Dæmonis næ uxori Stilichonis : alia præter hæc
apparitio in corpore elementari fuit congeſſit Pet.Thyræ. libr. 1. de apparit .
illa frequens viſio fratrum Tarquinio - spirit.cap.9. Et talia ſemper ſpectra quæ
rum apud Dion Halycar.b: talis Arhe- ſubitò evaneſcunt , poreſt enim els
nodoriapud Plinium c, quicquid dicat mentaris fubftantiæ ſubita nimia .
Franc.Picus, lib.1.de prænot.illud enim que rarefactione ſe ſubducere ocu .
puto axioma & regulam ſtatui verè as I lis.
Illud

a Acn : 10 b lib s. lib.7.epift d Symmac .! 1 ep.19. e Sueton. in Nerone c. fCiepas ia frase

meng Plus. in vita Dionis h Tac lob 11. Annaht Pliiun.67.coli imposol.m Persina Vopifcuer
igatacsto Ammian./sb.21. 25.Zors.lib.4 , s.
 LIBRI II . QVÆST. XXVIII. SECT. 11, 439

Illud -difcrimen nuncoccurrit ,cùm
in cadavere apparent ; non poffunt vel
alteri viventi corpori cadaver illus cir-
cumdare, vel ipG Gicinduti corpus ullú
fubire , repugnat enim corporis ratio,
quam mortuam æftimabat, cui & dixit :
Mortuam te plangunttui, & bucundèveni
Air Ecce ait; pir antè me vadit , qui deduxit
me. Stupefa &tus ab hoc iuvenis, cum nemi
nem alium niſi puellam videret , audacter

1
qua nequeune dimenſiones quantita- rapit eam , & in domum extra villam pro
tivæ invicem.ſine vero miraculo ,pene- tinus , occultavit. Hinc regreſſus in villam
trare. Sed quando apparent in aflump- amicis fuss loquitur , ingreditur ad patrem
to corpore elementari, licet, velomni- puella cum amicis fuisſedentem ad funus:
nò nequeant , vel difficillimè queant querit fifiliam ſuam fibidaret , quam quafi.
(priusopinor) aliud corpus livě cada mortuam deplangebat. Cuipater admira
ver ſubire;poſſunttamen vero & vivé. tus refpondir: Numquid pro Deo mihi es , ut
ti corpori ,elementare iſtudcircumda . mortuam refufcites & accipias in uxorem ?
se , ut homo licindutus , vel aliud ani Cui juvenis ,Tantum (ait ) libensfpondeas,
mal,multò maius ,immò & gigantæum ut filiam tuam babeam in uxorem ,ſi vivam
videarur. Nihil video obftare, cur ne reddidero & ſanatam . Cui pater conſen
queat. Suadet etiam aereæ ſubſtantiæ tiens , di&tum coram omnibus confirmavit.
facilitas ad dilatādum , fivè rarefacien- Mox iuvenis repelato linteo" , quo cooper
dum , & fpiſfandum denſandumque; ta putabatur , figmentum mirabile, quale à
quam merito Pſellus caufam tradidit; f nullo hominum fieri potuit,invenerunt:Di
cur ſpectra , tam breviſpacio, creſcercicitur autem ab his, qui figmenta buiuſmo
& decreſcere videantur . didiabolica infpexerunt, effe interius putri
Tertium genus invenio rariuſcu - do lignofimilia ,levigs exteriuspellicula cire
Jum dæmoniacarum apparitionum , ; cumdu &ta. Hinc redu &ta puella eft, & patri
per figmenta quædam ſeu ſtatunculas, reddita: fanaque poft dies aliquot di&tum iu
de quibus exhibebo quæ didicià Tho- | venem maritum accepit, & ufque ad tem
ma Brabantino, libr. 2.de bone Vniver . pora' noftra incolumis perduravit. Simili
cap. 57. pag. 22. ubi ſcribit hanc ſen prope modo , cum quidam in confinio Flan
tentiam ; Gunercbena Brabantia villa eft ldria fororem languidam & mortuam puta
folemnis da nota : in hac quidam iuvenis tam ,fub eadem die , antequam ſepeliretur
puellam virginens adamavit: cumq;pro eius fagmentum , inter arundineta iuxta ma
nuptiis parentibus eius loqueretur , & illi I ris littora inueniffet , reduxit eam ad pro
rennerent: puellamedio tempore incidit in pria, & ingreffus domum , ubi ab amicis
febrer >
bus mori vifa eft.Cudwergo fa &to', campana figmentum extractogladio in frufta conci
quafi promorrua pulſara funt. Nec mora , ( dit , borrentibus cun &tis & clamantibus.
wvenis amator puella de vill'seadem in cre Cur in funus ſororis , tanta crudelitate fem

pufoulo nuctis tranſibat ad'allamső cum per viret. Et moxſubridens, crudelis , inquifs.
dumeta pergeret , audivit vocem quafi fæ videor in fororem ? Non eft illud fororis com
mine lameisantis : follicitè ergò diftur- pus , ſed figmentum & illufio demonum. Et
zens,& quarens auditam , invenit puellam , " bac dicens fecum cun&os accepit', & ada
duxit
Vu 3
+
 VM
SITION ARÝM
350 DISQUI MAGIC !

duxit ad domum propriam ,& in eisſororem quæ meritò culpes. Hirci forma'leü ca
reductan: oftendit. Et hucuſque ad tempora pri valdè ei antiqua eſt : & quia hircus
noftra permanfit. ]Si quæras,quid de his Numen Ægyptium eſt , cenſet Moyles
fentiam ; dicam cum Alb. Magno & Maymo , in duktore dubitantium iuſſos
Cantipratenſe,mihinon liquere. Fieri Hebræos in facrificijs hircum offerre.
poſlent à dæmone Deo permittente: ! Et olim lupirer Hanimon in Hirci for
Sed arbitror in his duobus exemplis, , ma colebatur , dictus Hammon quali,
,
quoad illud primum procum , & in le- Chummon , à Cham inventore Magix .
cundo hanc fortè virginem Satanæ Hodiè etiam ſolemne illi, quando pa
partiarios fuille. ctum expreſſum inijt ,offerre ſe confpi
cuum forma virili:poſt pactum , quan
SECTIO III. do adorandus , ſemper in formahirci,
ut Gibi accidiffe fatebatur loan . ille Sta
Vlgaris perſuaſio eſt, ſemper in pulenſis , & obſcuriùs innuirur in con
V. his corporibus affumptis ali- fellione Doctoris Edelini apud laquça
quid obvium oculis quo deprehenda- rium , cap. 4. & habetur apertiffimè in
tur dæmoniacum eſte ſpectrum , facile fententiæ Avinionenlis breviculo ,
crediderim , fic contingere. Sed puto fi quod verbotenus dabo , li.s.fe&t.Is.cir.
majore poteftate non impedianturdæ , fin. Aliquádo à facientibus homagium
mones , poffe qua velint apparere for- ( non cernitur , ut narrat Meierus Chron.
ina,humanamque perfectam ,& omni Flandrie anno 1459. quando tamen ſe
ex parte pulchram , pulcherrimamque adorandum proponit, ſemper id'in for
cxhibere. Qualem ſe fortallis exhibuit ma caprarum mariti, & quidem fædi
B.alberto Carmelitæ ,à quo crucis ſig - i aſpectu, atri , olıdique Huius rei variz
no objecto fuit fugatus ; ur narratur à caufæ redduntur. una,quoniam ob rer
Ioan . Maria Compoſtellano , initio vice verentiam verbi incarnati, Deus non
S. Alberti . Verum ſolet ei obſtare Dei į patitur eum cunc affumere humanum
i
voluntas , quæ ut ſemper aliquid adſit, ſchema.Et hoc ſenſu Sebaſtia.Michael,
quo detegatur impietas & impoſtura ; 1 Schol.1o. Pneumal.arbitratur ad litteram
ne quam mortales ignorantiæ iuſtam ; accipiendum ,quod Apoc.13.9.4.tradii
excuſacionem prætexant; certis anima tur impij beſtiam adoraturi , hoceft
lium formis dæmonia nondum uti Diabolum in beſtiæ forma. Sed cum

permiſit; ut columbæ , ſeu oviculæ, feu | beſtia illic vocetur ipſe Antichriſtusse
agni : fortè quòd agnus verus lit Chri- iuxta DD . Hippolyrum , Methodium .
ſtus Paftor bonusveruſque, & in co- | Irenæum , Aretham & alios , conſtat
lumbæ ſpecie Spiritus fanctus ſolitus ( hunc fenfum non eſſe litreralem . Illud
Sit apparere , & quia hæc animalia dolo verius , quia coluerunt olim diabolum
carent, & nullum inferre ſolent dam- in formahirci , ideò dæmones , vocari
num , ut docet Tyræus ſup. Libentius | SEGHIRIM lioc eſt piloſos,ſeu hitſu- ,
induit animalia , in quibus aliqua ſunt tos, atlolet aliquando D. Hieron . ver
tere ,
‫שערים‬..
 LIBRI II. QVÆST. XXVIN . SECT. III. 35.

..
kêre, vide c 17. Levit.( c.13.Ejai.v.21.& c... Torquemada : idque ab antiquiflimis
34.v.14.Nam Sabir,Hebræi,hircus,di- Theſeitemporibusmanaſſecenſet Ro
citur,ut Latinis ,à pilis & horrore:undè | migius : equidem priùs ex facris-opinor
fors etiam Satyri , nomen deductum . prophetarum teſtimonijs id deduci
Confirmat Kimchi , in radicum libro, poſle ,in quibus, Zairim , vocantur ,ut
dum ſcribit : Saghir , vocari diabolum , I docui. Quando vult familiaritatis &
quia folicus hirci effigie ſe conſpicienſ fidei ſpecimen præbere, catti , vel canis
dú præbere.Illud etiam notat Michaefumit effigiem . de cattis , quotidiana
lis,d . & 0.17.0.7 .Levit.Lxx, non temerè | Lamiarum confeßio fidem facit : de
vertiſſe,uardias, quaſi dicant, Fatuellos, cane , Agrippa Cornelius , & Simon

vndè deducta vox Longobardica ,Ma | Magus , tales naci paredrios . Si quis
pous, litteræ omillione quos
; Galli ad aliquo devehendus ,equum induit.te
s verbum vocant, Folletons: & alij per ab- tis de Hadingo Olaus,de Comite Ma
breviationem , Follons, quia riſum exci- tiſconenſi,Petrus Cluniacenſis , & Hu
fant riſu ,tripudio , libilo , cantu , &c . go Floriacenſisb : ſi per locum angu
quod dæmonem feciſſe conſtat ex vita ituni vel rimam fubiturus, vel culto
D.Antonij, & D.Thom . 1. 2. quajt 89. dibus illuſarus,veſpertilio , Muſculus,
are . 4.in argument. 3. Ego tamen illud velmuſtela fit c. Siqui præfentes fint,
pataids,pro vanis potius acceperim :ut colloquium impedituri, velquos velit
reſpexerint ad Elilim , nomen idolo- latere, muſcam induit , & partes auri
rum . Nam idolis ſacrificare eo loco bus vicinas occupans, quæ vult, inſu
prohibetur, hoc eft dæmonibus qui furratd : fiurgregem laceret, ut ſåviat
vana idolorum ſpecie colebantur. in animantes homineſve: induit lu

Alia cauſa reddipoteft:animalis hu- pum :e liquos terrere velit aut turbare :
ius falacitas,ſuperbia, & alia vitia, quæ ut Gallus gallinaceus magnus & fero
moribus & actionibus fuis dæmones ciens Pachonio , ( Metaphraft.apud Su .
ftudiosè imitantur, ut multis oſtendit i rium menſe Maio ) ut corvus aur vultur
Remigius, libr.z.cap. 24. Denique hir S. Romualdo , (Damian. in eiusvita)ut
cum ſeu capram : utlegimus in vita S. Ra . vulpecula verò apparet Hilarionif: ut
degundis libr. 2.quem fcripfit Baudomina i canis Dunſtano [apud Surium in eius vita'
San &timonialis eius coætanea:induit, quia menſe' Maio : ] ut Serpens , Leonardo
hircorum , qui à finiftris locandi eft ca- Corbeiacenſi: gut draco , D. Margare
4 put: fànè hac utplurimum formaado- , tæ , & Ferd.Gunzaluo, Caſtella , Comis
. tatur, ut exemplo Edelini Doctoris j ti , eiuſque exercitui : h . Siad malum,
Sorbonici probat Ganguinus a, & alijs fpecie boni,velit inducere, apparet for-
ma?

U a libra.bill. Fran Torque dial. 3. Remig lib. 1. damond. cap 13. b Olaus 1.3. Pes !
Clu.l.de miraculis, Hugo in Chron , e Cyril in vita s . Daniel Apul. in Mincia d los Nider like
ult.Formica. e Remig,d cap. 13. fD.Hier ,in Hilarione. g Maruluslibysoc-7. b Rodericus Santa
cius gar.3.Hif.6.2I.
 bIS QVISITIONVM MAGICA RPM
ma Chrifti, ut D. Martino apud Seve- plexus,miſerrimè è vita exceſsit. Eidemin
rum ; velin forma Dei , ut Theodora Nuptiarum pompa dæmon apparuit
viduæ ,vel in forma angeli , ut D. Iulia- calamiftratus, procaci vultu , & actio
næ 4 Denique formam capit , quæ in fus,pide Sur.tom.zilun.7 . MaximoRbc
ſtituto maximè fit accommodata : & , gienſi apparuit , ur navis & nauræ rc
quia ad omnia ferè idonea eſt huma
cens appula :Evagrio,ut clericus hære.
na,hanc ut plurimum effingit, non eo- | ticus :Macario , femelut mellor femel
dem modo. Scribit vetuſtus ſcriptor ut pharmacopola : Nathanaeli femelur
in vita S. RobertiAbbatis ; No&te qua- pharmacopola : Nathanaeli femel ut
dam vir ſanctus vidit malignum ad chori | agazo agens aſinum ,lemel ur fervus los
aditum confiftere , & conari quidem ſapiùs rarius : quæ Marulus & Sabellicus, es
ingredi,ſed fruftra tamen . Habebat formam vetuſtioribus, teftantur. b. Apelli appa
ruſticiprecincti, nudislongiſq; tibiis feren- ruit, ut pulchra , & compra, & illecem
tis à tergo ſportulam , & ad pe&tuslignum broſa mulier : ſed hic prudenter
eum
funibusinnexum . Cæpit porrò producto colo ferro , quod verſabar , candente abegit
lo circuire chorum um , oculos in fratres attentè c . Sed quamtumvis ille velit pulcherri
conijcere ſiquia poffet forfitan gratum fibi | mam hominis fimilitudinem repræ
in aliquo cernere. At viro Dei inftantiùs fentare: quæ Dei bonitas eft,ranrum fo
orante , & fratres à corporeexcitante, im- let allumere , quam & qualem Deus
probus explorator diu fruftra expectans:cum permittit , teſte D.Chryſoft.hom , 4. de
nil le proficere videret , indignabundus ad Lazaro: & ideò vel ipſo invito fieri vi
chorum fratrum converſorum ſecontulitiile demus,ut qui non obefæ nimium men ,
li quoque curctoscuriosècontemplans:ßquos cis ſint; ſemper, ſi attendant , fucum ,
videret fomnolentos, cachinnans ſprevit : fi qucant deprehendere. Aut enim leo
nexiiscogitationibus occupatos , mirum in ſtendunt dæmones humano corporc
modum tripudians applaufit. Tandem inter atro ,illuvioſo, fqualido, fætente,retro ,
novitios reperit iuvenem quendam animoad ac formidabili: ſaltem obſcuro, nigro ,
illicita evagantem , nec niſi ſolo corpore illic fædoque vultu; naribus vel deformiter
preſenteni, immò etiam clandef tinam fu | ſimis , vel immane aquilis ; oris ritu
gam meditantem , animadvertens igitur il- i ſparſo, profundoque, luminibus valda
Lum ſua fortiseffe ,fuſcinula apprehenfum , in abditis Hammantibuſque, manibuspee
fiſcellam ſuam proiecit, & celeriter inde fedibuſque obuncis ac vulturinis ftrigo .
proripuit.Cernens.id vir fanâus multum pro fisbrachijs cruribuſque, & admodum
Jalute illius anxius ce ſollicitus,manè dili- | villoſis, caprinis etiam vel afininis ti
genter iußit illum inquiri Sed ille antè au- | bijs:uno veletroquepede bifido corn
foram pagus & profugus, excuffo ſuavi iugo eoque, interdum & folidungulo , in
Chrifti, fecutuserat inimicum . Adiunxit terdum mutili pede altero , vel utro
Auteni fehominibus ſceleratis dedituſque la . que. deinum Itatura corporis nunquã
srociniis , non diu poft captus eft & capite 1 iufta ac decora,ſed cui ſemper adlitali
quid
a Marud. fupr. b Marulus d. cap. 7. Sabel. lib.10.exemplar, cap.3. Sofomen lib .
cap. 28.
 LIBER II. QVÆST. XXVII. SECT. II.
quid inſolicæ notæ , & deformitatem , | Magi,de quo Franciſc.Picus d : & alte
pravitatemque dæmonis prodentis. riusMagi, de quo Melchior Flavinus
probant ifta veteribus recentibuſĝue Minorita.c.Sciendum quod omnes vi
exemplis alij a:& nosiam mulca in metales adiones demonibus natura dence
dium attulimus. Sanè morituris ſolet gavit , quia proprie carent corpore. &
maximè terrifica apparere fpecie, ur B. ideò, non magis quam Angeli,putandi
Martino apud Sever. Sulpitium : ut verè comedere , velbibere potum ef
Florentio illi, cui viſus ore valtam ' camve corpoream : qua de re dubitare
flammam , naribus fumum fundens (videtur Origenes dubitaſſe Dialog.3 .
fulphureum (Blafius Melaneſiussin vita S. de Chriſto homine) ut cenſeo,nó phi.
loan.Gualberti.]ut B.Odolini apad Sur. lofophicum ſequi Catholicum eſt ;ſed
in cius vita 1,Ianua, ut B.Oportunæ fe deliriumfequi recentiorum Rabbino
rogions in fpecie nigerrimi Æthiopis, rum philoſophicum non eflc norunt
capilli & barba ftillabant quafi picem omnes philofophi, & optimè probat
calidam & liquidam ,oculi fertúigni- Tofta.g. 11. in Exod. c. 7. Catholicum
cum & ftrictūras ſcintillans ) Adelelinus non effe confirmat S.S. Tobiæ 12.v.23.
Epiſcopus in eius vita apud Sur.menfe Apri- Rabbinicum effe patet ex Auoth Na.
li. cuius reirationem Angelus reddidit tali ,ubi homo demeus, fcribit dæmo
B. Aichadro , hoc à Deo permitti, vtnes tria cum hominibus habere com
hiciple terror tam terribilis vifionis munia , edere ac bibere , venere uti &
expiet in fanctis ,liquid adhuc expian i prolem gignere , & mortales eſſe. Quis
dum in illis eſfer reliquum : ut ſcribit non rideat hæc 'hodiè etiam inculcari

Fulbercus , in vita Aichadri, apud Sur. ab homine Calviniſta; cui Tobiæ liber
menfe Septembr. non eſt Sacrolanctus cum itaq; loqui
In hocaffumpto corpore loqui illos fit actio vitalis , ſequiturloqui cum vi
poffe & folere, teſtaturomnis antiqui- dentur dæmones,non loqui propriè , &
tas: quæ & oraculorum ab eis fuſorum , į vitali actionc , ſed producendo lonum
& antrorum , quercuqm , ftatuarumg; in aere humanæsoci fimilem & adftá .
loquentium ( de quibus a & um alibi ) tium auribus inſonantem , ut notat
memini;eoq;pertinent etiam calvariæ | Gregorasf: ad eú fermè'modum , quo
{cu capita mortuorum Gentilium , in quis artificiosè,quopiam inftrumento;
quibus dæmones locuti : ut caput filij 1 pura tibia vel cuba : ſonum vocis hu
Policriti;de quo Phlegon b,cx Hierone ; mana exprimat : vel quo modo cavæ
Alexandrino: capur Publij, de quo idé valles exceptam ac repercuſſam vocem
Phlegon ex Antiſthene , caput Gabia articulatè admodum reciprocant: vel,
nij,de quo Plinius Senior c :& cranium ut criſpioumeratione pectinis, organa
XX pneu
a Sabaf. Michael Pheama ca 4 Tyreus lib.1.de appar.fpiri.c.9.Binsfeld, malef.pralud. 12 .
Reming.lib.i.damon.c.7.810246 13.6 lib.3.c.10. Ananias lab.3 de Noi damon b lib.de mira .
De clib76. * dfib:7.degrandsA10 cl.de ftatu animarum poft obitum . f lib.i.hih Byxor
 354 DISQVISITIONVM MAGICARVM
pneumatica in varios accentus ac to- lus , Nos focios fieridemoniorume. Amicè
nos ſolum difcriminant, legeſi lubet To ab illis & precario petere , vel recipere;
ftatum in d.c.7.9.15. Sermone ut pluri- ! eft in adverſarij caltra ſe recipere, &
mum utuntur,quo regionisilliusinco, transfugere à Chrifti Ecclelia . Per mo
læ ur Pſallus tradidit a. Sed ( quod no dum imperij & compullonis non poſ
tandum , nam & hinc fucum queasde- lumus eosadigere,nifi quatenus fumus
prehendere ) urútur voce ſtridula, tub- , ad hoc à Dco delegati per exorciſticam
fibilante ,confula ,obſcura,debili,pufili dignitatem , in cuius exercitio divi
la , & quaſi ex dolio , vel per teſtam ri num imperium operatur f. Denique
moſam ; docent hoc Sagarum confef- eriamſ liceret , ftultum id foret: quia
fiones plurimæ,apud Remigium b. Po nihil à dæmone expectandam boni
teft autem diabolus, quádo in affump- vel utilitaris : nihilboniconfert in ho
to corpore apparet, videri: & quando mines , nila majori permixtum malos
loquitur, audiri, à quibus tantum vule, nihil docet,niſi merècurioſum & futi
cæteros verò latere idque naturaliter. lesnon obfequitur, nifi ut perdat,& æ
Si nempe quoad nonnullos , & non terno exitio involutos diræ fuæ fub
quoad aliosex parte organi,velobjecti dar tyrannidi. Ex his apparitionibus
adferat aliquando impedimentum , at dæmonun oriri poſſer alicui dubium ,
ſi medium impediat ita ,ut per illud fpe. Cur illi antiquis patribus vifibiles ap
cies ad oculum vel auditum non perfe- paruerint adeò frequenter , nobis ho
rantur,velfi ipłas ſimilitudines, prohi- diè non item ? Hanc quæftionem olim
beat,vel quos latere vult, in extalim ra S. loannes Briglintonius propoſuit
piat;ad alios verò ,à quibus audiri & Vio S. Guilhelmo Shlegtholmena , qui re
deri vult , finat ſimulachra & fonos liv i ſpondit ; Antiquorum patrum animos nos
berè commeare, & imaginationem eo fallax ſplendor & inanisgloria , fed divina
rum ad alia nulla abducat cu gratia illuftrarat. Itaquefacilè illi fraudu
lentas inimici machinationes pervidentes
SECTIO VLTIMA, ſeu pugiles invi &ti, illum fortiter expugna
runt. Quod ille fuperbusnonferensdifficilli
Rocurare denique, ur damones nobis ap ma tentationum certamina illis obiiciebat,
P
pareant, vel , ut defun& orum animas, monſtroſas formas,& teterrimos impetus ei
nobis repræſentent ( quod illi facere repera | ingerens, ut vi illos protruderet in peccata,
nequel. m.) nullo modolicet , immò Mortale | Nos verò , qui facilè es obedimus, occultis
oft peccatum .] Nam ,uit ſocios vocare no tentationum jaculis,citò profternit, etiam fb
poffumus ;quibuſcum omnis familiari- ) mullam nobis tetram fpeciem repræſenter. ]
tas nobis eſt interdicta ; docent D. Au- | Hactenus illius temporis ſcriptor, apud
guſt. d & D. Thom . Non vult Apofto- Surium O & ob.10. Addo, cum id Deum
perinis
a libr.de damonib. b li. 1.damonolat.cap 8. c Alber. Ricb in 2.0 8. Ang q.unic. de les
mon.ar 4 dub.ult Ananias a lisz. alij. d lib.z.de doctrin.Chriftian ...236 Tbo.2.2.9.90.art.
-2. « Corin.10.0.20 . f vide Tyraum lib.i.cap.is.
 LIBRI II. QVÆST. XXIX . SECT. VLT. 355

permiliſle, quia minus periculi ab illu- | nafcuntur animalia , ea polfe cúm vitam
fione imminebat. amiſerint, naturalibus remedijs à demone
vivificari. ] quia novit vim caloris pu
QVÆSTIO XXIX. tredinalis , & cætera ad hoc requiſita .
Notandum tamen , non fore hoc idem
An diabolus pofsitfacere ut homo verè animal numero,quia licet materia pole
refurgat ? fit adhuc eſſe cadem : licorrupta non
dum erat : tamen anima , quæ ex eius

apudehacer libre.
Empedocles potentia educetur,de novo, non erit
eadem cum ea ,
dam herbas, quibus mortui ad vitam Soliusque Dei eft privilegium poſſe,
revocatitur. Xanthus hiſtoricusnarrat quod perije, iterum idem nunero re
herba Bali, Tillonem quendam & dra- producere : quam ſententiam cætero
conem vitæ reftitutos , & luba refert rum , diffentiente Scoto , veriorem pu
Arabica quadam herba fuſcitatum a to.Scotus enim & Richard, cenſenter
lium . Sed Archimagus noftri tempo . iam per naturales cauſas id fieri non
fis cenfet ,dehomine , non pofleid da- nunquam poffe a Contra Dur. & Mare
nonem ; decæteris animantibus pofle.fil.neq; Deum id facere pofle b Scotum
Sic enim fiáturalitermalcas fubmerfas refellunt recentioresf,& meritò, cum
reviviſcere , fi incineribustepidis po- | áprivatione ad habitum non fit pofli-:
nantur; apes fimilicer , fifucco neperæ bilis regreffus juxta Ariſtot.s. Phyfic.
perfandantur: anguillas defectu aquæ 2.de.gener. D.Dionyſ. ( c.6.de diu.nom .)
mortuas , fiintegræ inijciantur in ace Ambrof.Lact- & alij Patres, lemper de
tum ; & permiſceaturſanguis vulturis hac re,ut de vero miraculo , loquun .
& lub fimo recordantur: intra paucos tur. Durandū ijdem Sotus,Şonci.Star.
dies omnesvitæ reddi:Petiicanum pul & alir citati ,cam copiofe & fortiter re
losmortuos,proprio ſanguine , ad vi fellunt : ut quicúadhuc defendere ni
tam revocare :Leunculum quoque de ratur:ispervicaciæ , & temeritatis no
fun &tum voce & fpiritu parentis teluf tam certè nequeat effugere.Hinc vlte .
citari:idem muſtelæ iuris effe in catu rius infero , cum reſurrectio requirat
los.Depellicano & Łcone,ſcio veteres numericam identitatem rei reſurgen
multos graves auctores confentire. tis ,, cùm quo ad formam , tùm quo
cis
Vicicilinom aurem parvulam vocant re- ad materiam earumque unionem : e
fuſcitatum Indi , quia purane hyeme andem faltem ſpecificant: ſolum Ho
cmoki , vere fuſcitari , ut tradit Fran, minem propriè dici refurgere , hu
Comara ,,c.23 "Hif.Mexicane. fed bona ius enim lolius , quia immortalis , ea
cum illorum venia ...' " . dem perdurat forma: cætera animan
ht. Cenfeo , qua ex putrefa&tione quoque tia fi quando vivificentur impropriè.
:*** , Tri Xx 2 dicun
a scor in 4 41.9.3.6 Rich ibida 3.q.1. b Dur de 43,9.3. Mahibi q 20..cCapreolin,#
. q dos 3 ;
dennes oliš ib.d.Şuanin 32.9.43.128.6 ,
les
 VM MAGICARVM
336 DISOVISITION
icuntur reſulcitari a . Quare fimpliciter | itaquc eſthæcres, quare & Deo pro
loquendo , nec ut infecta quidem refurgant, pria. Non poteſt dæmon ipſe illud cor
Satan poterit efficere. pus informare: quia ipfe eft fubftantia
Cenfco 2. animantia perfectiora, & perfecta & completa , cui repugnat a
quarzputrefa & ione non naſcuntur , eana- liam ſubftantiam , ut partem , compo
taraliter ab eo vita reddi non poſſe. ] quia nero. Non poteſt dæmon animam hu
requirunt perfe &tiores quaſdam diſpo. manam à corpore ſeparatam iterú illi
fitioncs, accuratioremquc organorum immittere , ut cam informet: probo,
fingulorum præparationem , quæ non quia unicus modus elt naturalis unteer.
niſi naturali ſeminis virtute , poflunt di animam corpori, per generationem
confici. Et hoc apud Simeonem Me- corporis , & creationem infuſionemới
taphr . in vita S.Silveſtri fatetur Zambre animæ. Sed hic corpusnon generator:
MagusIudæus , qui caurum verbis in ergo hic non ck nacuralis uniendi mo
aurem fubmurmuratis occiderat, cum dus.Supernaturalis vero modus:qualis
vivificariniſ à Deo non poffe. Quare intervenerit in reſurrectione, ſoli Deo
fiqua talia nonnunquam vifa funt recompetit. Poffet dæmon , fi Deusper
viviſcere, penitus mortua non fuere, mitteret, cogere animam damnaram
ſed mortuis tantum fimilia : Gicut ani- lubire corpus,uc illud moveat;& ia illo
mátia ,quæ certis anni temporibus im- actiones aliquas demonſtret : quia lic
mota jacent, & quafi mortua ; poſtea ipfe poteft fubire, & hanc animam ir
vere ineunte excitantur, & videntur vitam cruciatu ad hoc pofíet compel
vitæ reddita : ut accidit glicibus , urlis, lere . Poffunt etiam Magi ( ex pado )
& paſſeri vitulino ( b.e. vicecilino) apud per ſuperiores dæmones cogere infc
-

Mexicum , teſte Card . b

riores , ut cadaver ingrelli , illud ge
Cenſeo 3. non poſſe demonem efficere, ftent, moveant, cæceraque ad tempus
ut anima unius bruti, aliud corpus animer.] faciant, quibus videatur vivere . Vifa.
quia ſingulæ hujuſmodi animæ ex po- & um Lovanija Corn.Agrippa.Iscom
fentia materiæ eductæ , fi àmateria ſua menſalem habebat nimis curioſam ,
ſepares, emoriuntur. Sed quid de ho- femel profectus aliqud Agrippa , uxo
mine ? ri, quam poftea repudiavit, claves mu ,
Cenſeo 4.minimam vel nullam damo- fæi fui tradidit , addita prohibitionc,
niseffepoteftatem , hoc explico. Non po- ne quem ingredi ſincret. Inconſultus
telt facere ut homodmortuis reſurgat: i iſte adoleſcens, opportune ,importanc
five non poteft facere , ut anima homi. non deſticir mulierculam deprecari, &
nis ſuum corpusſubintret, & illud vi bi copiam ingrediendi ut faceret, de
vificet , informetque.hæc conclufionis , nec impetravit. Mulæum ingreffus,in
pars , eſt fide tenendac, & eft philoſo- cidit in libellum Coniurationum legit: en
phiæ innixa : qua definitum , à perfecta illi pullacio ad ianuam , turbatur ; fed
privatione & totali, non dari ad habi- | pergit legere, pullar iterú neſcio quis:
cum naturalem regreſſum . miraculofa & , nihilreſpondente rudi harum re

a wide Soad 9.83.868.1.62g 61.7.de variera36. c vide Soar Son fuego

 LIBER II. QVÆST. XXIX . SECT. I. 557
rum juvene,dæmon ingreditur, quæ- | redire: ſe dicebat vere reſurrexiſſe : il
rit, cur vocatus ? quid fieri jubeat?iſti losque dæmones, qui eum vita eduxe
metus vocem intercludit , fauces dæ- | rant, graviter ab ipſorum Principe in
mon.fic miſer luit pænam nefariæ cu- | crepitos fuiffe, quod eum , pro Nicau .
riofitatis. Rcdit interea domum archi- da coriario rapuiſſent: qui codem dic
magus.videt exlultantes luper eam dæ . & hora febre correptus, cum in lecto
mones utitur ſolitis artibus, adſuntvo. jaceret, eo morbo decelli : Neque hac
cati: narrant rem , ut geſta, ille homici re contentus , ad teftandam refurre
dæ jubetcadaver ingredi,& per forum Stionem fuam , Plutarcho !, qui tunc
(ubi cæteri ſolebant ſtudioſi frequen- | laborabat , breviincolumem eum fo .
tius convenire ) aliquoties obambu- re prædixit : atque ita contigit .] Po
lare, tandemq;corpusdeſerere Am- lychronici auctor Ranulphus b narrat
bulavit ille ter quaterve , tum corpus Comitem Richardum quadam nocte
concidit , diffugienteco qui regebat. folum , orationis gratias ingreſſum in
Creditum diu ,hunc fubita correptum templum ; inveniſſe ibi mortui capu
morte concidiffe : fed indicia fuffoca- lum , in quo cadaver erar repofitari.
tionis initio rem ſuſpectam facere, po- Dum autem Comes oraret, fubito mortuus
ftea tempus omnia divulgavit , &A. ille magno cum frepitu è feretro exfiliit ,
grippa quas pectore occultaverat hæ . ac extenfis brachiis , quafi in amplexus eius
refes ,in Lotharingiam profugus,cæpir ruiturus, ad Comitem acceßit. Quem cum
euomere , Comesfignumcrucis fronti ſua imprinens,
fruftraintenfius ut recederet adiuraret,ftri
SECTIO I &to gladio illumdiſſecuit : & exindeftatuit
per totam terram circa funera vigiliascele
BUICIUNTUR nobis multa Gen brari.] Vtroque admirabilius eft, quod
Olim parrationesnon poetarum ex Guaguini deſcriptione Mofcoviæ ,
modo de fufcitatis ope Æfcula- j nunc adjiciam : Populos fcribit quofdam
pii , Tindareo , Glauco , Admeto , & in Lucomoria, regione Ruffia, habitantes,
fimil. fed & gravi orum ſcript orum . I quotann is 27. menfis Novembrisdie, ut fo
de Ere Armeno narrar Plato : de Ga. ¡ lent hirundines grana: fic & ipſos pre fri .
bieno & aliis Plinius , de Zacla Ægy- goris brumalis magnitudine mori : poftea
prio Apuleius, de fufcitatis ab Apollo- redeunte vere 24. Aprilis die denuo reviri
nio Philoſtratus, lib. 4. de fuſcitatis å i fcere. Addit bos , cum fibimortem immi.
Simone Mago Clemens, & Egelippus, nerefentiunt : mercesfuascertis in locis de
a de aliis à Namadio mago in apo- I ponere: quas Gruftenfii & Serpono vutzii
cryphis Prochorus. Mirum illud | vicini populi , ſuis mercibusinterim aqui
Plurarchi , apud quem Enarchus à valentibus eodem loco reli tis , auferunt.
medicis pro mortuo habitus & re Illi reviviſcentes eas merces,ſi juſta videan
li &tus , non multo poft vilus ad vitam | tur, pro ſuis accipiunt : ſin minus, eafdem
Xx 3 repe.
** a Plato 1.10 de rep.pl.l.7.6.sz. Apulebus in Melehia l.1. Philoltra 16 de vit : Apollo D.Cle
mous in Itinerario, Egeho.bzde Exc.Hicrof.c.2.Plutarc.l.de arima.b 16.6.7.
 DISQUISITIONVM MAGICARVM
repetunt. Vnde lites & bella fepißime inter taxat redditum : huc pertinet, quod do
eos oriridicuntur.] Verum item narrans Agrippæ omeotrapezo narravi: huc a3
Sigiſmundus liber Baro fol.89.Moſcovia lia tria quæ narrat Nicolaus Remigius
habet pro fabula. lib.z.dainonolat.cap. 1. hur quod à Philo
Quarc his omnibus & fimilibus ex ſtrato , Heroicor. Dialog. T. narratur
emplis ſuccincte reſpondendum . Mul- Phrygios paſtores, cum pecudes peſti
tasſolere effe illuſionesdæmonum circa hu- litate ablumerentur,in Sigæo,ad Ajacis
iuſmodi. Aliquando corpora mortuo. Telamonii fepulchrum congregatos,
rum furatur , & fubftituit alia aerea : variis malediétis defundum laceraffe :
quæ movet inſtar viventium: fic abſtu unum cæteris petulantiorem Homeri
liſle eum corpusRomuli, ſcimus ex Li- verſus b, quib. Ajacis fuga defcribitur,
vio , & Gleomedis ſcimus & Alcmenæ , canțillare cæpiſſe , čeos cúról juíuvev;
quam etiam Rhadamanto datam fin- tum vocem truculentam èmonumen
gunt uxorem : & Ariſteæ Proçonneſii, to erupiſſe, & Moù & ueryov , & paftores
ex Plutarcho & Herodoto: item Alpa perterritos in fugam egiffe.vocis enim
lidis & Ctelyllæ , virginü ,ex Antonino auctor hic dæmon: huc deniqueperti
Liberali a Sic alios ad tempus ſubſti net deGermano juvene admirandum ,
tuit,pro Glauco , Tyndarco, Ero & l. quod ſequente quæſtione narrabitus.
milibus,velipſe ſubiyit eorum exuvias. Nifi quod illic finxit occidi,quiocciſus
Nam aliquando etiam ut quæ vere non erat , ſed abſtractus à fenfibusdes
cadavera ſunt, fingat vivere, ipſe illa i collariſe putabat, cæteri quoque præ
ſubingreditur :& , licut panga folet mo . ſtrictis oculis idem arbitrabantur.Nec
vere navim , ſic ipſe illa movet, & viven. enim illi caput præſcillum fuit, necrce
tium fimilia cogitopera , geſtusquei i ftitutum , ſed omnia fuere præſtigiola. "
mitari. Huc referendum illud Simonis Hoc modo fictæ relurrectionis ex
Magi factum , quod objiciunt: huc il . emplum ſubdam unum , quo antiqui
ludde Richardo Comite : huc illud de tas nullum nec certius , nec mirificen
Ero Pamphilio ſeu Armenio : niſi hoc tius prodidit. Hiftoria Dalhemicely
potias à Platone confi &tum , ut metu dit in Lotharingia an 1581. inter Petro
inferorum homines à peccandodeter- i nium Armentarium , & Abrahelé luce
teret,ut luſtinusMartyr çenſuit,in pa - cubam.quo pacto ab hac ille perductus
reneſi: huc illa de Gabinji, Polycriti, I fit primum in nefarios amplexus, dein
Publii capitibus fatidicis; huc illud A - dein proprii filioli parricidium : deni
puleii deSocrate ,cujus abſciſſum caput que ex nærore & defperatione,& fiđa
veratrix copa > cum amputaſſet, ite- | filioli reſurrectione ad idololatriam : &
fumque injecta ſpongia conjunxiſſet | quo pacto dæmon vivo fimilem præ
corpori : poftridie miſer, dum contra ftiterit anno integro , deinde cadaver
juftum in Aumine bibit , excidente deſtituerit, eleganti imi rimis carmine
ſpongia , caput amiſit. Nam buic vere graphice admodum exhibuit vir pre
caputpræſciffum fuerat, ſimulate dun- ftans,Nicol. Remigius lib z . Periocb.r.
quod
a Livius i ... Plus.in Romulo. Herodot 14. Antonius Liberalis in Transforma b Ilowo.
 LIBRI II. QVÆST. XXIX . SECT. I. 339
quod adſcribam eo libentiusquo æ Itur in borrendos amplexus , iungitur im ,
quius melius ;quia ( malo more,nec fe par
rendo nuperi typographi,detra &tis car. I abſurdo coitu Venus.irrediviva nefandos
minum libris,mutilum ejus de dæmo . | Extemplo moritur libertas inter amores.
nolatria opus ediderunt) facilius ſerva Ac veluti in feftoferpentem faucia morfu
bitur, quo pluribus locis legetur: Membra fequax ſpargunt fic toto in corpore
Efvafti regni mediis in finibus ora , virus,
Inter arenoſi ſinuoſa fluenta Moſella, Ipſa falus ſeſeſatis opportunaſaluti
Et Sarra re &tos immoto littore curſus: Vt dare non poffit, vel fi feexporrigat om
Pagus in hac celebri non multum nomine nem :
Dalhem , Integrum amatorem fic occupat Abrahel
Illic dum pafcitfemota in valle bubulcus ifta
Armentum , & varios curarum corde vo Illuvie ( indiderat namque boc fibipeffima
lutat nomen
Flu & us:forte rei angufta pertaeſus iniquam In quaſvis domitum leges, utflecterepoffit,
Sortem aut ultricesmeditansardentimfiras, arbitrio penitus nullo * fandi atque ne
Illatum ob damnum , a aut inimica jurgia fandi.
" lingua: Nec mora , confeftim fpoliata pramia po
Ecce inopina ultrofefe infert fuccuba mul feit
tum Prima pudicitiæ facpars,ait,ut fit amoris
Virgineo pellax vultu, geftúfque decore Aqua mibi tecum . Nulla conftare magis
Tota ementitiscaput exornata ſmaragdis,
Inque orbes utrimque comas intorta niten- Poſſeid, quam facinus ſipatret vi&tafurori
tes : Quo natura novopatrium ſubmittat ame
Solatur maftum : vocat in fpem ſe potiundi, rem .
Atque inopum votis fruftra tam ſæpe voca Ergo cum ſeraiam luce coëgerit omnem
infua tecta gregem , & felare deniqueparvo
sponder opes, velquas aurituspoſcere lac Condiderit : primum ut fedulcis ad oſcula
chum natus
Rex nolit: fua finon ire in verba recuſet. Invalida innixus concedet brachia collo ,
Quali ab alternis animatu follibus ignis Depromptum pera ( quam dum is perquire
1 ambit anbelando dumfiat ductile ferrum . ' regeſtit
Vrfacilem monitis, & ad omnia iuffa para- | Rure revertentiſepeeft expertus inanem )
tum Exporgat malum boc. vixprimis morfibus
Trux babeat , nullas fuadendi negligitar . illud
tes. Attigerit, cum ,dente fremens,offenſusac ore,
jämplacer alterius tam blanda legeſubire Lividus extremis labiis titubanter abibit,
Imperium , pactoque fides firmaturutrim Pone premens refugam conſtrato corpore
que, terram ,
Hec
a Caufa.b Greffio, corpus affumptum.cIndu & idd Pattim . e Concubitus . Dure difum á flase
interpreteris de vehements de violenta perfugions,duraje vitute,lsberatamon mancnie buma
ni arbitri liberale.Veneficium .
is . imp..siji
 ONVM
360 DISQUISITI
Hec equis oculis ea dum mandatafaceffit,
Sifpe&tare queat eo demum pignore amo
Tem ,
Qui norus haret adbuc , teftatum firmiter | Conſcelerat magis & funeftatacerbius illos.
iri. Nam primo genibus fe advolvens damonis,
Tale horrere nefasprimum , dubiaque furo
ren
Naturamque inter fefe committere pugna:
Sed qui hoftem firmum vacuum intromifit
in arcem ,
Hic eius dubitet mandata capeſſerefruftra:
Cum precefi blanda primonil smpetret,ak.
dax
Imperio , ačtutumin violentam tranfear
iram ,
Sitque illi femper prafens prolege voluntas.
jam reducem veſper, qui tanti confcius effe
Debebatſceleris ,gurgufti in limine diris
Sriterat innexum patrem :cum filiusultro
obvius amplexu multam de more ſalutem
Ingeminat ,pedibuſque micans & blafulus
ore:
Nil magis ille inhibet tamen impia vota ,ſed
audens
a Pergit crudelis feralia munera lethi
Porrigere. Infandi fit natus victima amoris ,
Non horrente manu propria mattarepa-
Tente .
Extemplo,qua feconcludipaſſa latebris
Abdiderat natura fuis vebementior exit,
b Infurgitque potens luctu : quem queftibus
agris
Atque inconſulto fletu dumpaſcitur,adftat
Momento cadit monitrix ,folatur, & 'una
Lucem inftaurandam puero , redivivaque
fata
spondet, fiex animo fupplex id ſe oret ado
Tans .
Verſurum facilis, quantumvis fænore ini
quo ,
a Parricidium b Defperasio.c Idololatria . d. Fotorefurreétio pueri vere nurturing
MAGICARVM ,
Admittit,totum quiſe decoxerat ante:
Ac fæda nati maculatos cadepenates .
Dum cupit inconftans quavis ratione piare,
illum
Seu praſens Numen veneratur., deinde puela
lum ,
si modo vitales iterufibipoftumus
m auras
Ejus carpat ope, acceptum illi ſpondet hatte
bere:
Qualisubiiratoglomerantesprelia venti
Incumbunt pelago,tremitartus navita,mul.
tum
Ambigusys aita, & votorum prodigusomnes
Ordine ſollicitat Divos,precibufquefatigat .
Reftabat tumuloproie &tum terga cadaver ,
Extremum fugiens ubi vita reliquerat ile
lud,
Et maturabat funus tardiffima mater:
Ecce manusinter tractantis viſa moveri
Membra, fuoque irerum fenfim fuperarefa.
lore,
Lumina ſemianimes deiectis qualia ocellis
Monftrant pel qu & vix fomno ſe merfa the
folvunt.
Hac inftaurataprater fpem figna falutis
Arripiunt animis hilares , quantaque fo
vendo
Sedulitate queunt , proftratos viribus are
Nunc bos , nunc illos revocant ad munis
vita.
Surgitinquepedesfeextemplo dat puer, inn
fert,
Deinde gradum ,& nota compellat voce pa
Tentes:
Solum ab eo varius , quem ſe monftraverat
olim ,
Quod turpi cătratta curismacii offer at ore.
lu '
 LIBER IL QVÆST. XXIX . SECT. 1.1 361
Quodque recedentes oculos ftupor occupar ra non mortui ſunt , ad hoc utitur non
Alrer. raro commoditate morborum natu
Hac igitur ſpecie defertos hofpita fenfius. ralium , quos apó:8s vocant : veluri
Vita animat rurfum fuetaſque redintegrat li ſint ápoplectici , liderati , velatio
Allras : niti : qui cerebro communi nervorum
( Virbius ut quondam intercepta eſt luce po- principio vehementer afflicto , jactu
titus ) ram faciunt fenſus ac motusmembro
Sed non mens eadem fedet , e non qui ante ruin omnium , & fic fenfu motuġ ; de
fovebat fecti , quaſ mortui concidunt ja
Spiritus officio vitam molitur eodem , centque. 2. Siropā corripiantur,quæ
Verum agitat pigram vita fub imagine mo eft capitis quædam percultio , cum de
lem bili fébre, humoribus fic cerebrum in
Organicus demon , moreſque imitatur a . feſtantibus , ut totius inde corporis
gendo: ftupor & immobilitas conſequatur:
Spirans quos olim præfenatura ferebat. quam comitante profundo lomno , fit
Tandem quo ſeſe in ſua terga revolverat an- uthomo claufis oculis demortui ſpe
nus, cie , longiſſimo quandoque tempore
Momento & folidum curfu compleverat or- fic jacet , ac fi mortuus effet . 3. Sipa
bem tiantur Retrobypian , ſeu fyncopen & a
Deſerta vacilas ſedes ſtatione relinquens, nimæ deliquiam : qui morbus, ad ea
Sulphureo nidorefugam , ſtrepituquefra. quæ diximus , addit aliquando motus
goſo arteriæ, pulſusque amiflionem : quæ
Prodidit , atque olidas pulſanserupit in au- lipaſfio reddit hominem vero mor
, ras. tuo quam fimillimum , & durat donec
Tum ruit averſum geminata morte cada | frigidorum humorum intemperantia
yer . & impetus diſlipetur , talimorbola .
Conſequitur putris tantaque gravedine i borans ( tefte in Elog. Iovio. ) Io. Duns
fætor: Scotus , virus pro mortuo ſepultus
Qualis inoffenſo fenfu hunc oblimer iner. interiit. Tali morbo.cenſuerim labo
tem raffe Evarchum illum Plutarchi , nec
Quantumvisftupor, Glate vim excludat quidquam momenti habet prædictio
odorum , illa , quæ ex humana etiam pruden
Non queat humanis admittinaribus,ergo ria , & criſimedica , potuit manare.
Raptatur teftisimpacto mordicis unco, 4.Sifæminæ ſint, quæ matricis ſtran ,
Atque inhonoraticpurofub ceſpite terra gulationes, & ictericas paſſiones luſti
Conditur exfequiis : ipfum fe horrente pa- nent , ob quas multum aliquando
- rente , tempus, velut mortuæ ſolentjacere a:
Naturam probro qui fic pudefecerat s . talem fuiffe Apollonii illam puellam ,
mens. deprehenditur ex ipfomet Philoftrato
Denique fingitmortuos , qui reve- & Eufebio libr. contr. Hierocl. talis et
Yу jami
a Teles Aetius Celfus,ipfeque Pli.doc 52 .
>

302 DISQUISITIONVM MAGICARUM

jam fuit puella Heraclidis. In Aviola lege de malo, quaft.16. art . 11 .. Secundo
& Tuberone, vis ignium frigidos-fyn- poteſt hoc fierifuppofitione , quid e
copes humores diſculit. De Lucu- 1 nim prohibet dæmonem , nebovem
moriæ incolis , forcallis vere reſpon- mortuni cum pelle& ollibus aliò de
ferat , & bovem fimilem huic vivum
derim,ab ipſo auctore ex aliorum tan
tum relacione , ut fabellam narravit: fupponat quam celerrime , ita ut mu
ideo toties repetit verbum dicitur. Si tationis lubitatio lateat aftantes? & in
tamen res vera narratur , referenda ad terea , dum cadaver aufert , & bovem
dæmonum præſtigia : quæ partibus il- alium reponit , (poteſt per interpofi
los valde grallantur ( ut pater de Ner- tionem alicujus nubis , vel præltigii
vorum Lycanthropia ), & incolæ pu- alterius, efficere, neaftantes videant
tandi interea fomno conlopiti, ut gli- locum eſſe vacuum & bovem ablatú.
res ac urf folent. Tertia poteſt ( quod ait Spineus ftriges
Ex prædictis illis dæmonis fraudi- nonnulli confitentur ) perficere, ut
bus nata perſuaſio ſtrigum quædam quando Rex vel Regina curſus feu
valde ridicula: credunt enim aliquan conventus virga corium , in quo col
do boves,vel arietes, quosocciderunt, lecta & congeſta ſunt olla , percutit ,
& elixos aſſoſve comederunt, coſdem tunc confeſtim dæmon aliquis pellem
poſtea numero à dæmone fuſcitari. illam fubeat, conjungat, compingat;
Hujus dæmoniacæ technæ modos & figuræ bovis adaptet , molemque
haud eſt difficile varios deprehendere. ficerigat, regarque, ut verus idem bos
Primo id facere poteſt præſtrictis o ſuſcitatus videatur. Quarto poteft cor

culis intuentium : immiffo nempe in pus bovinum ex aëre efformare to

organum humore , vel alia impreffio . tum cum nova pelle , & novis offibus;
ne, autcommotione fpirituum , abi- vel aliud corpus aereum compaginare.
maginatione orta, & perducta ad ſena illis oflibus reliquis , & infererereli
fum communem , & organa lenſuum ctæ pelli , & ad tempus quoad opus,
folent deſc
externorum : quo folent deſcen de-.
ende lubilla pelleconſervare ac movere, &
re ſimulacra & ſpecies impreſſæ com- facere ut ambuler acmugiat : & cum
motione & objecto rei lenſibilis: & i- necefle , illud poſtea deſerens , vi
bi folent hæ ſpecies conſervari, aequc debitur bos mortua corruere. Vnde
adeo fæpe movere ipſums apprehenfio- ! ( ait Spineus ) à ftrigibus communiter af.
nis principium , ut ſenſus exteriora . I feritur; quod reducitales boves, ſuſcitati.
biæque affici videatur , ac fiab obje- utfibividetur, ad ftabula dominorum fuo
cto exteriore vere . immutaretur. Vt rum ex mandato Domini del Domina.cur
folet in ſomnis accidere dormienti: fus,infra triduum moriuntur, quafi macie
poteſt ; Diabolus id etiam in vigilan- in horas deficcentur ex toto : & tremulate
cibus efficere : quia res iſtæ corporeæ poftmodum , qua videbantur carnes in pra
ſubſtantiis incorporeis , quo ad loca iacentem materiam ( fcil.aëris ) cito re
lem motum obediunt. Hic modus eſt ſolvuntur. ] Vide Barte Spincum q.de
juxta fententiam D. Thomæ , quem | Strigibus cap.7.
Sed
 LIBER II. QVÆST . XXIX . SECT. I. 368

Sed ut ad morbos illos revertamur, | Magis virium effe in bonos Angelos, vel ani
Chriſti Domini , & fanctorum viro mas Beatorum : in malos vero nihil etiam
rum miraculofæ fuſcitationes , facile poteſtatis habere ,niſi ex pacto, fingunt ita
à morborum illorum cellationibus quedamonesſeà Magis cogi, quibusſponte
diſcernuntur, quia iir.fidei teftimno obtemperant , utpluresirretiant & retine
nium, ſolo juliu", aut prece ad Deum ant irretitos. Quod nunc eft paulo ena
fula , nullo temporis diſcrimine , aut cleatiusdeclarandum .
mora , patrabantur : quandoqueet Si de bonis ſpiritibus , live Angelis
-iam corpore per tabem diffoluto, fæ quæras , iis competere etiam natura
centegue , ut contigit in Lazaro : in vim aliquam arbitror malos cogendi,
morbis vero iftis corpus abſque corru- vel faltem compelcendi , non tamen
ptione & fætore perſeverat: quando promiſcue. Naturaliter quidem id
que redintegratum corpus plane diſſe- poffe, quoad dæmonos , qui funt in
dum , difcerptum difie &tumque a : ferioris ordinis & hierarchiæ , non ta
aliquando poſt longiflimum tempus, njen exercere hanc vim , niſi Deo ju
ut D Maurilius puerum à leprennio bente vel permittente: quo adæqua
mortiiuin b, & triennio exacto S. Sta lis vero hierarchiæ atque ordinis dæ .
nislaus Petricum quendam ad-feren. mones, veletiam ſuperioris, nullam
dum veritati teſtimonium pro Eccle- habent vim cogendi naturalem , ſed
fiæ jure contra Boleslaum c. Vide plu tantum accipiunt aliquando peculiari
-ra de hac re apud Michael. Medinam Dei concellione, & quafi delegatione.
lib.z.de fid.cap.70 Idem dicendum de malorum viin ma .
los , ( quos - invenio diſtingui in Py
QVÆSTIO XXX . 1 . thonicos, hoc eſt, vaticinatores : in Pa
redryos, hoceſt; familiares ſeu accello
Quid Magia poffit in ipſos Cacoda res,in Catabolicos, hoc eft, à quibus ob
mones? ſelli dire alliguntur , & in terram eli
duntur ; qualis erat ille , de quo in
r e libri veter um quoru ndam | Evange l, a, & in Oniropompos, ut vo
PErie
hac de re perfcripti:fcripferat enim cat Irenæus non femel , hoc eft malo.
Bartiades librum de Paredris, & Cam rum fomniorum averruncatores vel
peſtres opus de Catabolicis infernalibuſ- oſtentatores bonorum , omnium e
que , quos citat Fulgentius expofitione nim hæcgencra fingunt ſe'Magis ob
Morali in Virgil. ex aliis ergo ſubſidia temperare , & in his oinnibus com
nobis ſunt petenda, maximeex verita mune eft , aliquos eſſe fuperiores , a
seis lapide Lydio , facra Theologia, ex | liquos inferiores. Sed ut Angeli boni
Hiſtoriis probatis. Gbi ſuperioribus fponte & alacriter
Conftare arbitrorcuinia Catholica, nihil I obtemperant: ficè contrario cacoda
Yy2 mnones
aD .Stanislai vita apud Sur.Mal.8.to.7.6 Fulgof.1.6.c.9 . Marulus h4 c. 10. 12.cap. 12.
c Dubrau: 1.8.6 Joan .Longin. 0,10.7.Suris cvs.d Luc.9.9.38.4 42. Irenæus 1.1 deharefasi .
stion de bare Carpocr.
!
364 DISQUISITIONVM MAGICARVM

mones ſuperioribus fuis , utuc prava | vicem parendi necelfitatem , prior ju

mancipia duris dominis, aut imbecil- bet altcrum per feneftram deſpicere:
lior tyranno potentiori, nonniſ in- t quod cum facit, enatis ſubitò cervinis
viti & malo domiti obediunt. Quare, ex capire cornibus, cunctorum fannis
quæ inter dæmones ordinum , ex qui- & ludibriis diu fuit appetitus. Quare,
bus exciderunt , adhucratio habetur, quam impotensinjuriæ , tam cupiens
illa fane non eſt vera atque propria vindictæ atrocioris,pingit carbone hu .
ſubordinatio. nam ei deelt ordinis ra manam in pariete effigiem , cum prio
sio formalis atque perfectio, quæ per ri Mago imperat lubire effigiem il
media ſubordinata , in unum ulti- lam ,& parierem cellurum ingredi moro
mumque finem dirigitur. Quo lenlu tem fibi cernens præſentem , horrere
veriſſime lobus negavic b, ullum a hic , & deprecari. Vrgere alter conven .
pud inferos ordinon reperiri. Ordi- ca :fubit ergò coactus , & vuluscorpori
num duntaxat quædam imperfecta,(i= parieslocum dare ingredienti: led in.
vematerialis ut vocant, ubi diſtinctio grellus nufquam poftea comparuit vi
reliqua , quæ uſque ad muddi fiendelicet ſuperior dæmon cum occide
duratura. Hoc leolu cum Calliano rat, & corpus in deſertum , velfpelun
Theologi b ordines dæmonum agno cam alicubi abdiderat . Ter vim ad .
ſcunt , quod non obſcure confirmat fcribam , C. Germanic verbis, ut rem
Apoſtolus,ſcribens ad Epheſios: Ado compertam fibi narrantis , ficuti ( in .
perfus principes & poteftates : cap. ult. i quit ) preſtigiator quidam nobilis, in diver.
verf. 12. ubi vides choros duos nomi. Jorio publico in N. Hofpitis fanrulum ita
nari ,cum dedæmonibus agat. Ex hoc petentibus reliquis convivis, decollavit, cum
naturali robore & ordinis dæmonum autem ei rurſus caput imponere vellet , ani
præcellentia naſcitur quoque Mago madvertit adeſſe alium Magum , qui eum
rum quorundam in alios Magos vis in hoc propofito impediret. Rogar bi eum ,
atque poteſtas , qua: vel effectus alio ne hoc faceret.Verùm cum admonitioni re
rum impediunt, vel invicem arte lua petita alter non pareret , prafligiator in
male mulctant, & necant, Deo permir- menſa lilium creſcere fecit , cui cum caput
tente, hæc enim ipſorum concertatio, & flores amputaffet; concidit ftatim abſque
eſt quali quidam conflictus dæmo- capite de Menſa Magus ille,qui alterum in
num , quibuſcum illi Magi certautes ? pediverat , & praffigiator abſqueullo im
funt federati. Vnum certamen in Bur. | pedimento famulo capur impofuit è vefti
gundia peractum , narravi præcedenti gio ,& ex hofpitio vrbeque, ne àmagiftratu ,
libro . Alterum accipite compertum propter commifli m homicidium , deprehen
relatione fidorum . Concurrerant in deretur; aufugit: ] Hic præſtigium fuit
aulam Anglicanæ Reginæ duo magi, { in fimulata capitis primi abſciſſione,
jucundum exhibituri ſpectaculum ,pa- & etiamrepolitione , item in lilii pro
ciſcuntur ſingularem , una in reſibi in- 1 ductione& detruncatione certamen:
furt

a c.9.v.22.6 Caſſian. collat.8.6.14.616 . D. Th.r.poque rog.arti . do 2. Paludan. Alice

NI 1.de Lamius co 3.9.19 ,
 LIBER II. QVÆS T. XXX . SECT. I. 365

fuit inter magornm dæmones , quo. Gorbicis velRuthenicis infcriptum , à pro

rum inferior laris fortis erat , ad impe- ceptore proiectum , manibusapprehendiffet:
diendum vimpræftigij , porentiori ta- 1 ftatim obriguit, & infula lacus. Veter dies
men coactus ( non opinor invitus) ce- l apud Oſtrogothos in carerna ſubterranea
dere ia clientuli ſui nece , qui verè in- fertur ligatus. ) Sextum fuggerit Saxo
teremptus. Quartum fit de Zytone l'Grammat. Hift. Danicæ lib. 1. de fene

Bohemo ; illo mirifico præſtigiatore quodam , quem magum fuiffe fum

cum Bavaricis contendente. rem ge- mum , velinde probatur , quod Biar
ftam narrat Ioannes Dubravius méſes , huius artis fiducia feroces upus

- VVenteslaus ( inquit ) Imp. & Boemo omnes ſuperarit , prolixa narratio eft,
rem rex , affinitatem cum Principe Bavaria i ideò legere volenti, ad Saxonem indi
Joanne iniit, duéta in uxorem filia eiús So çem intendi, ubi ille prælium Hadıngi
phia. Socer, ubi generum ludicris fpectaculis & Thuningi defcribit .Huc lubens re
eg magicis præftigiis dele & tari cognovit , ple tulerim certamen Calchantis & Mopli
num ludionum dos preſtigiatorum plau . vatum ,quod Calchanti exitium attulic
ſtruntfecum Pragam vexit. victo . narrant Græci. 6 hæc ergo dæ
Ibt dum præftantiſsimus artificum ludi monum in dæmones , & magorum in
bria artis ad permulcendos oculos explicat, cofdem poteſtas.
adeft inter fpe&tatores Zyti V Venceslai Ma
gus , ore uſque ad auras dehiſcente , acce SECTIO I.
denfque propius,artificem illumbavari cum
omni apparatu protinus devorat , folos dun
saxat Calceos quia tuto obfii videbantur, Serce ndi vero
ANCTI homine
demone s poteftat em àtiffimè
s frequen
Deoado
expuens. feceffumque inde petens , ventrem ,
inſolita eſca,gravem ,in folium aqua plenum mirabilem acceperunt', ur innumera te
exonerat, preſtigiatoremqueadhuc madi- ftantur miracula, quibus illi malos hos
dum ſpectatoribusreftituit; paſsim deriden- . vicerunt & profligarunt. Eadem vis Sa
dum adeò , ut cateri quoque eiusfocità ludo cramentis , Sacramentalibus do exorcifonis
defifterent. ] potentior hic fnir dæmon Ecclefia ſemper Catholica competijt , neque
Zytonis , illud de devorationemerum extra illam vis ifta reperitur. c Videntur
præftigium fuit, ſed ferè abreptus mi- noſtris exorcilmis , olim quidam fimi
fer , in lolium aquæ fuit iniectus à dæ les à Salomone inftituti ; viguiſſe apud
mone,nonperalui vias egeſtus. Quin- Hebræos probarur, id non ex Ioſepho

tum eritex Olao lib. 3. cap. 20. apud' rantùm d & Origine, & D.Epiphanio,e
quem magus quidam Gilbertus cum ca- l red & exSalvatoris noftri verbis,Iudços
tillo preceptore de artis præftantia conten- refellentis, quod dicerent eum dæmo
dens , cum exiguum bacillum characteribus nes in Beelzebub eijcere f Filii ( in
Y3 quit
a loan. Dubror F.pil.Olmuzienzisrerum Boemie.1.2 3: Strabo Grego. 1.14.6 Euftach .
on " omerilised primum i vide boc ocentes : etr Tyr difp ' e damonia ? Bohum de No. El
Bellarm clos. Citra Novatoris , a18 #qr. Orig. bom.3j. m Mes. Epipban barep E
buoni, arum . f Luc.11.9.19 .Mastb.10. in grith
..
366 DISQVISITIONVM MAGICARVM

quit ) veftri.in quo demonia eijciunt:quod | ciant , quæ aliàs potuiſſent: ut probaa
quam ad Apoftolos, rectius ceferui ad tur ex Caldæi illius Magi querela a- .
ordinarios Iudæorum exorciſtas, me- ! pud D.Auguſtinum , b qui conquereba
ritò viri docti cenſuerunt Nondum tur, purganda anima magno molimine fru
enim ,cum hçc dicebantur,Apoſtoli ad ftratos ſibieffe fucceffus, ed quòd vir ad ea
prædicandum.milli fuerant,& hæc po- dem potens, tačtus invidia ,adiuratas ſa
Feſtas illis poſtmodum concella. a Et cris precibuspotentias alligaſet, ne poftula
diſcipulieandem , quam magilter ca ta concederent. ] ligavit ergò unus dæ
lumniam ſant palli , ut eis lelus prædi mon , quod alius foluere ncquivic.idem
xit, apud Matthæum . Quare non ſatis docet Euſeb. c & apertifſimè Cynops
efficaciter Apoſtolorum veldiſcipulo- magus apud (quiſquis ille fuit ) Pro
rum fuorum exemplo Dominus fuil chorum , dubi.cum D. Ioannes damones
fet ulus: quia ftatim ludæi reſpondil- interrogaret , cur Cynopi parerent, unuseo
ſent in eodem .ipſos, in quo magiſter, rum reſpondit: quia omnis virtus Satane
nomine hæcefficere. Crediderim Sa- in eo habitat & fædus.ac pactum habet cum
lomonem hos exorciſmos inſtituiſſe; univerfis Principibus noftris : & nos cum ep
quo tempore adhuc Deo adhærebat: pariter pactum habemus. nam & nobis ob
ideoque in illis virtutem divinani fuil. Sequitur Cynops, & nos,illi.] citra tale pa
ſe operatam , & fortalſis vim aliquáex Cum inutilis eft omnis magorum in
ipfa Dei inſtitutione habebant; non malos genios conatus , cum ex pacto
tantam opinor , quantam hodie Ca- 1 ( ut doctum q . 2. ) tantum operentur,e
tholicæ Eccleſiæ exorciſmi, Quod ſi Hinc infertur primò menutum Ap
contendas compoſitos à Salomone , pollinem cuni mago reſpondit, Khuse
cum effet idololatra; tunc ncceffariò il- web o'x SAT , XH kremoas á
los annumerare cogeris , cum D.Tho . váyxx. Audimenon videntem ,quia meille
& Victoria , Magorum incantamentis: gafti neceſsitate.apud Euleb.ex Porphy
quorum vis omnis poſtain pacto.cum rio . Nam ſponte reſpondebat, ſed fin
dæmone. Sed magis placetprior fen- gebat fe cogi formula ſepties repetita,
teptia . quã ipſemet inſtiruerat, ut patet ex alio
Itaque cum visomois magorum in fragmento apud Eufeb . libr. 4. de de
dæmones , pendeat & oriatur ex fædemöſtrat. cuius initium Kavičerv Epuov,
te cum ijsinito : ſequitur fanè , ſi-Ma- 1 & c . Deinde & illud fictum quali Sup
0
gus pactum habeat cum dæmone fu- j plicis, dúete nocnèv åráxia , Bporo Stor
periore, non pofle Magum vim facere érxik zepé , Soluite iam regem , morta
huic dæmoni ſuperiori; pofle tamen lis Deum non amplius capit. de ſe nequiſsi
per ipſum dæmonem ſuperiorem , ex ; mus damos loquitur. & foluia
pacto famulantem , iuvantemque in- , ftulat. Præterea vanam eſſe iactantiam
feriores cogere ,adaliquid faciendum , Magorum , de poteſtate dæmonum
omittendumvè, & impedire ne perfi- l ſpectrorumque elịciendorum , necul
lam
a de ro v IS. b li 10.dk civit. Deia.9..c in vita D.Ionic I. divide D. Augu.l.2 sep Gee
Alits. Fras.do Magia dn.24.
 LIBER II. QVÆST. XXIX. SECT. III. 367
Iam eius vim eſſe herbæ Cynocepha- ſequitur , idem indicium effe debere de
lææ fivè Ofiriti, ut mugabatur Appion; veterum Deorum ex urbibus ſolemni
4 vanam etiam numæ iactantiam & levocation e,cuius formulam Sammo
ceremonias , b fictas etiam , ut ex mero nicus Serenus apud Macrobium tra

pacto, citra vim cogendi, natas alias Si- didit.e Sanctis hominibus hancà Deo
ciditæ Magi apud Nicetam & Theo- ! poteſtatem non rarò conceſſam ( cio :
dori Santibarinj apud Zonaram , 6 & cæteros mitto , S.Stephanus Epifcopus
loannis Teutonici viſiones : de hoc ul- Dienſis , damonibus , qui populum averte
timo , adfcribam , quod legitur apud bant , ne illi auſcultaret , præcepit , ut på
auctorem Adagiorum Germanico . lam ſe eis viſendos exhiberent : iſti pa .
rum d quia quorundam ia &tantiæ , qui rent Ġ apparent procera ac immani ſtatu-.
quæ ipli non fecerunt, & fumoſas ima ra nigerrimi , cornuti , fætorem & flam
gines majorum crepant , ipfr degene mas ſpirantes. Surius in eius vita Sept.
res , rerundendæ idoneum , nec illepi menfe .
dum.Scribunt ergò cum licet nothum ,
eruditionis titulo clarum , ad Halber SECTIO II .
ſtudenfem Canonicatum evectum ,

,
cuinonnifinophilibus concedi folitus I Nfertur fecundò nulla verba ( quia
bia , faciebat euin contemplum colle num . 23.qui coactionem agnoſciu )nul
gis. moleſtum idei , tandemque me laſque rescorporales habere facultatem di
deri malo conſtituit. collegas invitar rectè & per fe damonem cogendi, ut appa
ad convivium , & lauriffimè excipit.reat, aceedat, fugiat, aliquid faciat , vel
inter cæteras conviviales feſtivitates, i facere definat. ] Nulla namque corpora .
inijcit mentionem acroamatis magi . lia robur ſubftantiarum fpiritualium ,
ci, & quærit , num ſuos finguli pa- ac ſeparatarum poffunt æquare : fldeo
rentes adſpicere cupiant ? Illi ardere nihil ab his naturaliter dæmones. paci
ſtudio videndi, tandem elicit iſte malo poflunt, licet queant ſupernaturali
carmine umbras de formescoqui , fta ter. Quare non aſſentimor Magis ,cum
bularij, morionis , ruſtici perſona, i varia producunt remedia naturalia
quorum facies in paternis ædibus illi contra dæmones , ut Hermes , qui fuf
aliquando vidille fe fatebantur. ſuum fumigacione ex ligno aloes , vel-ceci
quoque patrem exhibuit habitu cano. ſpermate dæmones congregari, luftu
nici , pingi aqualiculo . Dimiffis um.migatione ex ſulfure fugari, tradidit,
bris , Eia ,inquit,dicire fide bona , eccuius | ur Porphyrius,& Proclus, qui limilia
patrem nobiliorem iudicátis.? metu per- | multa , & quidam apud Hippocratem ,
territi, & pudore fuffuli, fuam quiſque & qui adhuc inaniora nugantur: Non
domum repetiere , nec ultra loanni | aſſentior hæreticis, qui exorciſmis , &
vitium fanguinis exprobravere. Item cunctis rebus conſecratis acbenedi&tis
vim
a P1.1 30 6 2. b Plutarcin Numa. Niretas Cbron.1.4.6 Zonaras to: 3. d In Adag Qus
que vult dicit qua non vult audi, e Marreb hz.Satur.c.9. fD.Tho.in 4 dilt 7.ar.uls.d in 6:47.
Job,k8 3. glede morbofacre .
 ONUM ARVM
ISITI MAGIC
368 DISQV
vim ſupernaturalem omnem detra cum primis idoneus eſt, ut homines ia
hunt , contra quosalij egerunt.a Nec furorem & inſaniam vertantur , quod
plaset Catholicorum quorundam cre dæmones optantfummopere.quare &
dulitas vel ſuperſtitio; quirebus etiam atrabiliarijs maximè infidiantur , &
non conſecratis , ut hypericoni, rutæ , morbos;ut plurimum inferunt melan
cornibus,ftercorique caprino ,balneis, 1 cholicos Vndè conſequitur, quodcu
item flagellationibus eam vim adſcri- corporalem materiam non poflint
bunt, ut putent ipſum bis dæmonem tranlmutare, niſi activa paſſivis appli
malè affici, irritari , vel exagitari. fa- cent malè illos habere,fi corporeis hu
gellationibus huiuſmodi, dum corpus | iulmodi rebus adhibitis, diſpoſitiones
oblelli nimis affligitur, morbus magis corum -malitiæ ac dolis aptæ expellan
accenditur , & augetur, quare & dete tur , & contrariæ prorſus introducan
riusæger afficitur, & ex ira atque tri tur. Igitur quæcunque res corporea
ftitia cumulantur diſpoſitiones atrabi inducunt in corpus patientis difpofi
liariæ dæmoni optatæ . Ac ſtulti dum tionem contrariam diſpoſitioni requi
dæmoni nocere volunt , eum iuvant. litæ ad actionem dæmonis ,illæ corpo
nec aliud quidquam hic invenias dæ reos humores purgant directè , & cor
moni moleſtum ,quàm quod in alio fe, poream ægritudinem pellunt naturali.
ter; cur verò dæmon fugiat, & corpus
quaſi fagellariæſtimet, & quaeſt ſu
perbia doleat. illud deferat, ſunt ſolummodò caufa
Sed hoc unum ,verè tanti apud hos | indirectæ , & fine quibus non . Et hac
plagoſos eſſe no deberet.fecere id San - mente licebit obleſſis à dæmone , pe
i aliquando , ſed horum flagra , ut & tras vel herbas natura efficaces, abſque
voces ; & ſola præſentia,dæmonem mio ; ulla tamen incantatione, habı re & ge
raculosè cruciabant. Balnea melan- ſtare , d quæ communis eft fententia .
cholico humori purgando condu - His quædam folent obijci. 1. quod.
cunt. Ruæ & Hypericonis foliola fa. Eleazarus apud Ioſephum lib. 8. Antiq.
tus abfumunt, & humorum perturba- c . 2. radice quadam dæmonium extra
cioni,quæ àflatibus provenit', fedandæ xit. Refpondeat aliquis , hanc fortè à Sa.
mirè proſunt. b Stercus & cornu ca lomone inſtitutam , cum exorciſmis, & .
prinum acri fuffitu cadem diſcutiunt, fic potuiſſe Deum fupernaturaliter in
& ringitur etiam ſuperbus ille ſe in a herba operari.
Jio rideri, aclųdum fieri. Optimè igi Veruin id ,iam Chriſtianiſmo intro .
turanimaduerſum à Conrado Wim - ducto & Evangelio promulgato , pa
pina, & Fr.Valefio , cfrequentius à dæ rum veriſimile eſt. Potiùs crediderim
monibus invadi eos , in quibus bilis | Eleazarum Magum , fic per fignum
atræ major eft copia , quia luccus iſte pacti operatum , quod prudenti lectoe .
ri cir
a Tyraus d.p.3.45. b Hippocra.l.deftatibus. cVVomp.1.2.de fuperf.cap.10.1112.61 *
lel.fassa. Phil.cois do 18. davl.26.9.7 . Alb.Magn.in Luc.c.9.Spreng.P 2.6.5.remediorum..s.
Formicar ca.vl Meng.flagel.dam.cap.3.Valer. Polydor,in prat ,exercilt & dicam pluralib.6.6.2.
wsleit ,2 .
 LIBER IL QVÆST. XXIX . SECT. II . 36 ‫و‬

ticircumſtantiæ à loſepho addicæ fa- f tant : ſed fruftra Nam illic ton dulce
cilè perſuadebunt:videtur ciuſdem gemelosdirecte dæmonem fogavit : led
neris virtus illa radicis, tam fuperfti- | dumtaxat citharam fericace Davide ,
tiosè cftodiendæ , de qua fcribit libr. 7. | lenius Saul habebat, quoniam , rege
de bello Iudai. cap. 25.2, locus Tobiæ , 4 concentu mufices delinito , nonnihil

his verbis, cordisesus, ( piſcis Callyoni- ! ſedabantur humores, quibusagitaba

mi ) particulam fi ſuper carbones ponas,fu- f cur ; & propterea vexationi dæmonis
mus eius extricat omne genus damoniorum : minus idonci reddebantur Ideo malus
quod & poftea fa & um legimus 1. Refp. ille tunc temporis recedebat, nó quod
Suffumigacio hæc indirectedæmonem muſica vel delectarctur, vel offendere
pellebat, ſed Angelus Raphaeldirecte cur,ſed quodægre ferret hacluidomi
dæmonem expuht, & in deſerto religacilij fibi quaſi turbari poſſellionem ,
vit : quare & actio tota poftmodum per huiuſmodi humorum temperiem
Raphaeli tribuitur b :demonium abea ip- meliorem ſententiam hanc R. Moyſis
serRaphaël ) compefcuit. Tribuitur aucé Ægyptij ex noftris multi ſequuntur , g,
vis illa cordi, ut ei inſita , non litteralı, Vanaenim de propenlione dæmonis
fed prophetico & allegorico ſenſu , re in harmoniam quorundam eft opina
ferendum enim hoc ad Chriſtum Do- tio , unde nata Magorum nugardenta,
minum. qui & Magdalenam à dæmo- Saturno lugubrem cátum ,cæteris pla
nibus , à quibus poffeffa ,& nos tyran netis hilarem ac lætum offerendum ,
nide diaboli, liberavit.Non meum hoc quod iam pride Guilh . Pariſ. h refuta
eſt ,ſed B.Profperic. late ipſe & multis , vit. Alijad allegoricum ſenſum confu
fed inter cætera illud : ſariat ex fe ipfo in giunt ,& allerunt,verefugacum dæmo,
.
littore diſcipulos, & toti offerens ſe mundo né pulſu citharæ , ſed id virtutc ac me
ixdur. Namque Latine piſcem ſacris litteris, rito crucis Chrifti, cuius figura fuit illa
maiores noftrı hoc interpretati ſunt, ex si- cithara in
byllinis verfibus colligestes, quod eft Iefus Infertur 3.fallam effe perſuaſionem
Chriftus filius Dei Salvator , piſcis in ſua poetarum ,Palingenij hæreticil. 10. ſeu
paſsione deco &tus, cuius ex interioribus reme Capricorno:& Petr.Ronſardi Catholici,
diis, quotidie illuminamur “ paſcimur. ] | lib.de damonibus poſſe dæmones à Magis
obſcurius hoc dictum , intelliges (i le- ligari ( ut ſolene in cippo vel mala man
geris D.Auguft. dà quo illa deſumpfit . fione facinoroſi ) in phialis, fpeculi ,
Sine izbùs vocatur etiá Chriftus à Tero annuliſve , ſemper enim vel ſuperior
tull. e fed nos piſciculi fecundum izbūv no- atque potentior eos illic cogit adeffe ,
--

Arum in aqua nafcamur:nec aliter quam in ! & imperio fuo retinet, vel ipfi fponte
aqua manendofaluiſumus.] lua, & ex pacto adſunt, ibiq;ſe cótinent,
Ad citharam Davidis f nos invi- quarc vehementer improbanda Her
Zz meti
ed

$
a Teb.6.v.8. b4.12.0 : 3. c depred.p.2.6.39. dl. 8.ciu . Deic.az. eDe bapriſ.cap. 1
fi. Reg. 16. v .ult. g R. Mofes in l.de13.articulis, dan in Ductore dubitant.Lyran . dan Abuleni.
addes, 16 a.q.41.00Andlez.fup. diff.6. hp.3.de univerf.c.8. ific Felif.in 2.d.8. il!o.priør,D.
Proſper,2.pa.promiff.coprad.co2s,
 270 DISQVISITIONVM MAGIC AROM
mctis commentatio , qua fic ligādi dæ - geredamones ad aliquid , ſed ipfidemones
mones præcepra prodidit, & métiti A. mentiuntur, & fimulant fe cogi:quia in boc
pollo & Hecate apud Theodoretú libu tat maxima virtusfuafioniseorum .
de oraculis, dicentes fe coactosadveni Nam fiipfi nonpoſſent cogi à nobis ad ve
re verborum formulis, & cum iis id al- niendam aut reſpondendurn vel agendum s
ferens Porphyrius menticus. Quod di- ! liquid : fed quicquid agerent voluntarie s
xi , ex Patrúa & Scholaſticorüdictum gerente deſperiment hominesde eorum con
ſententia.Suntg; hac de re aureis digna verſatione, quafi nihil meditantibus eis pof
litteris, in Gen.verba Henrici de Hallia: font, & ita diftraberentur ab eis : cum vero
Ipfe fimulatfe captū ,ut te capiat . Je vinđū , illis fimulantibusputant homines, quod pof
ut te vinciat :fe.tuo imperio ſubditum , ut te ſunt cogere illos, afficiantur nimis ad male
fibifubdatà te inclufum ,ut contra te jinats- facia, quafi per bac compotes efficiantur- om
ter concludat :fingit ſe tua arte , vet imagini nium que velint: & hoc demones efficere che
pel lapidialligatum , utfunibuspeccatorum piunt;ut per talem errorem affe tum ( 4 .
Teligatum , ad infernum te perducat.]plura thenatos fibi teneantanimos hominum . Es
quibus hæc confirmantur, habes apud tamen vere non poffunt dæmones cogi ab bo
Eran. Picum lib.7.deprenot.Coti minibus per maleficia:imoſi cogipoſſent non
Solide autem licet verboſe Toſta- doserentipſi hominibus modū , quaeos cogs
tus, etiam reddita ratione hoc demon - rent, quia per hoc demones miſeriores effi.
ftrat, his verbis : Impoſsibile eft , quod ni- serentur, fi rere hominibus fubiicerentur,
norpoteftas fibi fubiiciat maiorem : & tamë fingunt ergo fe fubditos ut fallant , cum tt
. non eft poteftas
fuper terram , qua compara men noxfubdantur, fed ad tempus cum pla
Tuy poteſtati demonum , lob.40.c.ideo non cueritfponte ferviant. Vere autem fubdi bo
erit aliquid naturale del ceremoniale , i minibus pro nullo lucro demones vellens. ]
per quod damiones poſsint ab homine cogi, Nihil hoc dicto verius.Quam vero pe
* t veniant , aut refpondeant , aut altquid a- riulolum fit huiuſmodi captivos car
perentur. Nift obijciaturde Ecclefiafticis ex- core incluſospenes ſe habere, convier
orciſmis : Sed tuncdicendum eft, quod co citur varijs exemplis. fuffecerit unum
guntur adaliquid , ſcilicetad recedendum de commemoratum à Ioanne Niderio c
corporibusobfefforum , veladnon nocēdum : | his verbis , In minori Bafilea pauto ante
ན་ fed hoc fit per Deum in quantam ipſe inſi- præfensgenerale concilium ,domiciliam ha
suit id, quod ab Ecclefia fax: deft ibi virtus buit quidam vir de mala vita , & forte de
divina låtens operatrix , ficus eft in opera- maleficiis ſatisfufpe& us:
filiam lic habuis,
tionefacramentorum . Attamen in operibus quam in domo iuvenicuidam nuptui tradi
maleficorum , quibus dæmones cogere volunt dit , & tandem fenex pater ægrotare cæpir ,
non operaturDeus,cum potius contraria fint ad filiam & filiaftrum ,demonftrato qun
divino honori : ideo non poffuntmalefici co dam ſcrinio dixit:hocraftulum non moves
tis ,

a Eufebiilis.deprap.c.6.D. Aug.l.21.de ciu. Dèi.c.6. Alp di Ceftrol.s.de iufti hares .pun .

vid.ſup.n.3i Sibyllani pereg.99:Decad.3.6.8.q.1.qui citat, verba Hafſ.Theodor.fup.co al. bpoſs
fent ufurpat proſinerent,de voluntarie pronon ad lubitum alienum , dy agerent.pro agerons re
Ingerent. clib.s. Formicar..
 LIBRI II. QVÆST. XXX . SECT. LII. 371

tis, alioquin pænitentia ducemini : fedin lo. I s. Canon de quo in Menæis Græco
coftare permittite afque poft meum decer rum. S.Martij,in hæc verba , interprete
Jum , & ita in brevi petulus expiravit.Tran. Matthæo Radero noftro , tantam vim
fulto autem tempore plurimo, nec filia nec & poteftatem in damones accepit, ut aliis a
eins maritus magnipendit patris iuflum , fed gros.committeret, & frugum cuftodes pone
dedomopriore in aliam domunculăſe trans. ret , alios autem tectis obfignatisinclufos , in
ferentes,farinium , quod fatis modicum fuit, adis fuæ ædificanda fundamentü defoderet.]
portavitextra domum verſus novum hofpi- Item S.Lupus Senonen.ipſum ſitiaffli.
sium : ſed in ipſo itinere tanti ponderis effe gentenf & aquæ frigidæ , quam adferri
cæpit, ut in ipfo viriles artus deficerent, & præceperat , le inferentem incluſit vaſ.
exindeuxorem pro adiutorid inpocapit . Culo oiulantem & ſequiseflet proden
Hat autem uxor, an poftea in domofcri- tem :incluſit autem cum ſignatum cru
nium aperuerit, vel quo alio modoincaute fe ce pulvinar ſtrictim ad os vaſculi appli.
circa pas habuerit oblivioni tradidi, Vnum caller. Sic vetuftus fcriptor vita, eius apud
conftat , quod in domum novam cum infan - Sur.menfe Septemb.
tulo quem ingenuerant parentes prædi& i Sic legin.us A [modæum ab Archan
venerunt: & eoce fubico uxor , velut rabida, gelo Raphaeleligatum in delerto ( Tob.
Super cunas irruit eum necare volens quod 8. verf. 2.) quatuor etiam Angelos li .
maritus intuens, vi uxorem invafit , & ram gatos in magno flumineEuphrate , &
à demone obfeffam effe didicit , qui cumex iuffu Dei ſolutos ( Apocal.9.v.14.615 .)
orcifaretur , minatus eft demon , fenon exi & ab Angelo ligatum diabolum cathe.
turun , niſi eam necaret, & ita factum eft na per annosmille, & miſſum in abyſ.
ſuper exorciſte manibus ? Altera diemaritus ſum ( Apoc 20.9.2.)Aſmodæum caco
per viam ftrata incedens publice, cafum la- dæmonem eſſe.nemo negat. Quatuor
pidis recepie inopinatiſsime de ſuperiore illes Angelos,malos ſpiritus re& illime
parte cuiufdam canalis cadentis, & in facies | Tichonius hom.7.And.Cæſarienſis, &
cooperatione, ut videbatur damonis, percuf. Beda illic alleruerunt.Alligatio porre
fuseft tam deformiter , ut vix homo videre ad certum locum referenda eſt, non
tur effe .] de his incluſis multa Creſpe- vero myſtice duntaxat ad impiorum
tus docet quod luis Dominis ſe aliquã - corda , ficuti tandem convictus fatetur
do liſtant præſentes:quoſdă elle Satur Ambroſius his verbis , Alligationem ergo

ninos,alios loviales;aliosVenereos,aut Diaboli fecundum litteram intelligendam

Mercuriales & cæt.colendoscerto ritu
ſtatis vicibus noctu poffefforem ſuum
cxcitare, & nonnunquam , niſi maluin
malint , ab eo alloquendos : in Francia
& Italia venales reperiti , ac ſemper
ſuis emptoribus exitio 'effe. hæc ille
fuſius lib. z. de odio Satana diſcur. XII.
SS . tamen viri non raro dæmones cer
tis rebus vel incluſere,velaſtrinxere :ut
puto , 'ut in aliquoabyſsi laco virtute divina
ligatusteneatur , vel certein inferno , uſque
ad diem folutionis fuæ : idem D. Gregor.
cum litteræ adhæret,fatetur lib.4.mor.
6.12. & Andr.Cæſarienladdens rectile
Ime : cathenan ad noſtram intelligen ,
tiain vocari , operationem potentioré
qua dæmonis malitia coercebatur: hæc
enim ſunt vincula & rudentes , ut alibi
Zz 2 yocan
 372 DISOVISITIONVM MAGICARVM
vocantur . 2. Petr . 2. verf. 4. & in Canon . in 25. 6. Matth . q.706 .
Jude verſ. 6. Quod apud Cæfarium Nonnulla tamen reperio , quz vi
quidam dæmon in obfefli corpore in- dentur ctiam maleficis hanc vim tri
élulus, exorciſmo coactus fatetur : cria buere : ſed penitiusconfiderata folum
dicens elle ver bain Miſſæ canone; qui : indicant pacto per Magum inito cum
bus ur vinculis, Lucifer in inferno ſir potentiore dæmone's dæmonis infc
1 religatus , fcilicet, Per ipfum , & cum i- rioris actionem & poteftatem impe :
pfo , & in ipſo , lege libro quinto miraculi diri , & fic eum interdum
cap.13. cogivelit, nolit obedire : fed id à Mago
Poflünt autem fancti fic dæmones for vi vicaria fortioris dæmonis , ſeu o.
vincite,primout Derminiſtri,metu in pe porius eids utente : Sic apud D. Hie
iecto & minis intentatis , quas dæmon ronymum in Hilarione' quæritur de
fcit irritas effe non folere . dcinde fub- mon fe licio & lamina conſtrictum te
tractione divini concurfus à Deo im- neri; Sic l'amnes & Mambres dictolo
petrata', qua fit ut nequeant dæmones co multos dæmones religarant. Sic in
loco moveris quod alias poffent: deni- telligendus D. Auguſt.cum fcribit,dz .
que imprella dæmonibus fpiritali qua- | mones iuffis fuperioribus ligari, fuga
piam qualitate, & viderentiva, cuiuf- ri,abftrahi , & alienari à certis locis ac*
modi illa eſt, qua inviti in inferno deti rebus ,de divinat.damons cap.7. Sic capio
nentur : & igne corporeo fpiritus in: Eulebiú , cum fateturdæmones ab ho
corporei torquentur. Docent nos id minibus poſſe detineril .; depreparat ...
primum uſus & formulæ facrorum ex : 6.Nec aliter Albertus, Victoria , & reli
orciſmorum , quibusinterdum dæmó qui Catholici Thcologii cenſent cos
excommunicatur ( hoc eſt, proſcribi- annulis includi ( quod aiunt)quam ex
tur, & quafi relegatur in pellimam in- pa& o ,idque vi potentioris dæmonis,
ferni manfonem ) & fic illic loco quafi detineri, fi vere altricti detinentur; vel .
alligatur : unde D.Auguſtinus , voce fponte ſua fingere le detineri , quando
Honorarij edicti ulus, nuncupavit in- dæmon potentior illis ſe non immifo
terdictum : lib. 20. de Civit. Dei cap: 7 . cuit,
& exemplum habemus lib.z.vita D.Ber Infertor quarto omnino ſponte ſera
nardi cap. 6. Secundi modi: meminit | vire hominibus fpiritus illos,quos vuls
，
Palladius in vitaB. Macarif ubi agit gus Familiares,ſeu Martinellos,lcu Magia
de fepulchro Iamnes & Mambres, Hi- ftellos ;vocar:Græcisquod adGnr affiduc
ftor: Laufac.cap.20.Tertius modus fre - i rapidpes dequibusfrenæus & Tertul
quentioreft, communis omnibus da- lianus egere tale fuiffe dæmonium So
monibus quod ad coram poenam x cratis aliqui'cenſuerunt a. talé Simoni
ternam , de quo lege D.Thomamr.p: Mago tribuit D. Clemens, & Cynopi
9064.2. 4. ad 3. & lib. 4. Summ . cont. Prochorus , talem Thralio cuidam A.
gen. cap. 90. & Epiſcopum Abulen . riſtotelesb, calem nominc Crotanem
ftudiofo

cMorim Tyrius:26.8 27. 6 D.Clememas.15.2 , recogno. Prochorusin vita D.Io,Evangela

fit, Ariftide admira.andorimi
 LIBER II. QVÆST. XXX . SECT . II. 348

Kudioſo cuidam , & poftea equiti A - 1 latebar fraudis aliquid , & fpes lucri
quitano , tribuit Froſlardusin Chronic. majoris affulgebat. Mirandum quo
talem fuiffe Cornelii Agrippæ canem , que nihil mali intuliffe militi. Vix un
etfi difcipulusejus Wierus neget , cæ. I quam Paredti fine Dominorum noxa
teri verius affirmant. Meminimeapud Colent recedere. Vt plurimum paciſci
Ioan Cæſarium legere a,cujuſdam Pacar dæmon , pro certo tempore: quo
redri exemplum dignum memoria, in finito vel alium illi prior herum repe
quo tamen illum admirandum ,dæmo. riat , vel ipſe dæmoni necandus cedat,
nem illumpro mercede quinqueſoli- , utrefert & exemplo illuſtrat Nicolaus:
dos exegiſſe , & jufliſſe ex illis pauperi Remigius li. 1.demonolat. Sed hæc
cuidamEcclefiæ campanam emi; qua fufficiant de Magia. Perga,
diebus Dominicis fideles , ad divinum mus ad Maleficiumg
officium convocarentur . Haud dubic

a lib.3.cap. 36 .

FINIS LIB . II.

Zz 3 MAGI
 374

VM
MAGICAR

ONUM
DISQUISITI

TOM VS II.

Tertia cura correctior & auctior.

FN QUO AGITUR

DE MALEFICIO , VANA

OBSERVATIONE , DIV I

NATIONE, ET CONIECTA
TIONE.

AUCTORE

MARTINO , DEL

RIO SOCIETATIS IESV

PRESBYTERO , S. THEOLOGIÆ

DOCTORE, ET IN ACADEMIA
GRÆTIENSI S, S. PROFESSORE.
 378
Σίς ΜΑΡΤΥ ΝΟΥ ΔΕΛΡΙ'
νεοχάραθον Μαγεία Μελό
δριου,
Κεφαλαλγή πνοήσα
Yς
ποταμηγενές λόγευμα
Εχεις πιάσαδόν
ορίγανον χελώνη .
Πεπαρμένη βέλησσι:
Αιξ δικλάμε φύτευμα
Ελατήριον μασεύει
Τι δούς βίβλημεδαίμων
EXISEXgPX1VOSE,
Βλαβερόντε πήμα θνητών,
Πάρεσε, θεδτεπάντες .
Υπόδαιμόνων σφάλεντες
των
oσιoικελάνοχρώ
Αλάλ ηθ εθ νη τή ,όσσου
Λιποχρίσ8 Μαγείας
Μανίης τ’ έχεθε δίσρφ ,
Απισίης κατ ' επαρ .
οοσσοιχαδήκατ ' ιθμ.
ντε
Τέχνησεθάυματώ
Φύσεως όσοιάγνοίη
Βεβόληε,δείτε πάντες ,
Κατά χείρα ΔΕΛΡΙοΙο
Αάζυθιβίβλον,ήδέ
Σοφών εκπόνημα ,μάλλον
Σοφίης λύχευμα δι αυτής
Λάζυθεκ πέθε
οδωηφάτες του ενδομ
Σελίδας κρηπιασκέ; ΛίτκχG
Πελειλόγ8 άμοιρα
Νόσε κάθαρμα γνωναι
Arilenős Eolo
Αμάρυγμα δ) άνδρα νεσε:
Ιαμα μη λαβέσθαι
Σοφής θρενός ,σεκάσης , και
Φλις χερός πορούσης,
IN MARTINI DELRIO NO
viter excuſam Magiam oda
rium .
ſus dolore
CAput ifta
Fluviatilem obteritgue,
Exeſtque fæpe cancrum .
Et ante viperina
Teſtudo tabe pota
Mundam vorat conilen ,
laculis onufta capra
Virtute præpotentis
Dictamni opemGbi fert .
Quos icit ipſe dæmon.
Sive ille cancer,live
Serpens,nocenſvepeſtis,
Quid agant:adefte cunctie
K
Huc dæmonum tenebris
Illufe, quiſquis erras
Deſertione quiſquis
Chriſti furis,Magiæ
Maniæque captus aftro:
Tabeſcis & qui amaro
Felle INFIDELITAT15 :'
Huc ,quiſquis iriſcius es
NATURÆ & artis ejus,
Delrl liber ſagacis
Mox in manum inſerarur;.
DELRI liber SOPHIÆ
Germanus ille fætus,
Apimo imbibatur alte
Nam ' paginæ recondunt
Animi medelarm.Egences :
Ratione nofci morbi
Purgamina:ævitèrnæ
De Mentis igne cuſum
Hominem , fibimedelam
Animo ſagace promprám ,
Manuque latam amica,
Abjudicare turpe eſt
Βάβλες
BiGNO, de AE APOIO Hoc DeLRII Volumar
Cali evolutum ab arce
Προσοδηγέτις σφακαντων,
Biba , cupinceurd es Sale Per januam in viam dur
Θεόκραντόν όξι δώρου Erronibus pareſcic,
Αληδίης δίκη ερασαι Hoc in manum volumen

Adguolelývdebilior. Date VerI & ÆQur amantes.

περίεργα έργα όσσους Penicusquc quid recondat
φύσεως δαήνα ηδύ , NATURA ,cui voluptas
ρισιν μέμπλε,, Eft nofſe :lur A quiſquis,
οισιν μέμηλε ΘΕΙΟΝ , Verumque Numen optas
Λάζυσιε ΔΕΛΡΙοίο Date in manum volumen
Σοφών εκπόνημα βιβλον. A Delrio evolutum ,

CLAVDIYS DAYSQVEIVS S.L.

IN EANDEM ALIVD.

Eu multa certo pollicere Apolline

Ventura, ſeu minarc mulca credulis
Sive exſta ſpectes,aſtra Cælo ſeu notes,
Impoſtores,mendax, ſuperbus,improbus,
Fatere ,verus iſte te prodit liber,
Mentita veris corrigit,fallacias,
Commenta, tricas,fraudeconſutos dolos,
Præfentc cuncta diſfuit victrix Deo
Visingeni potentis,& conftans labos.
Atque iſtud audesimpus convellere ?
Impoſtores,mendax,ſuperbus,improbus,
Fatere verus iſtete prodit liber.
Veri peritus auctor,iuvictus malis,
Magicisque larvis,nominis notum decus
DELR10 ,facta dicta verat omnia .
Spectata virtus ,certa ſtat lcripcis fides.
Farere,verus iſte te prodit liber,
Seu multa certo pollicere Apolline
Ventura, ſeu minare multa credulis

Impoſtor es,mendax,ſuperbus,improbus.

CAROLVS GOOSSINYS S. l.
OS OCVLVS SIS IGNARO .
 377

21 SVPERIORIS, ET CENSORY M
Approbationes .

R pro hacetiam Operis parte Tomo Primo inſerta eſt. Provincialis licemiz
Hunc tercium Magicarum Difquifitionum librum à R.P. Martino Del
tio Societatis Iesu Theologo conſcriptum , quod multiplici fit variaque eru
dirione refertus , nihilque contineat, quod Catholicæ fidei adverſetur , di
gnum judico qui prælo mandetur, Datum Lovanii 8. Februarii , Anno Do
mini 1599.

GVILHELMVS FABRICIUS
Noviomagus Apoftolicus ac Regius Li
brorum Cenfor.

'Res pofteriores,quartus, quincus, & fextus,Difquifitionum Magicarum libri,

TRO auctore viro docto P.Martino Delrio Societatis Iesu Presbytero ,ob multi
jugam eruditionem , jucundam rerum abditarum varietatem , ac ſoliditatem do
& rinæ ,Le& ori hiſce potiſſimum temporibus,multo utiliffimi futuri ſunt; uti &
priores earundem Diſquiſitionum . Proinde in magnam utilitatem Ecclefiæ om
nino typis mandandos eſle judico. Datum Antuerp. XXVI. Kal. April.
Anno 1999 .

SILVESTER PARDO S.THEOLOGIA

Licentiatus, Cathedralis Eccl. Antuerp.Ca
nonicus, Librorumque cenfor.

і Ааа
SVM

16 :
SVMMARIA :
PRIORIS
LIBRI
QV Æ STIO I.
uid to quotuplex maleficium .
Aleficium effe , definicur , & dividi.
cur. Quædam concurrencia ad om .
pia maleficia.
Variæ efficientes cauſa feu inſtruméra ma
Jeficii de pulveribus. De herbis, feltucis
& fimilibus, quæ fubfternunt. De ungu.
coris. De halitu leu afflatu ; De verbis , Quidoſſa olivarum .
minis,increpatione,laude,rebus facris uc Mcari & corpori hæc quam noxia , oftendia
aqua luftrali, vi aperta , infanticidiis, de
fanguinis ſuctione : de ſtrigibus veterum De Hippomanes , quotuplex fir,explican
opinio . Gelo , Panamanæ ftriges Lilith
matres dæmonum : & deillis errores He .
bræorum.Lamiæ , quid & quales Græcis .
* Thrco.4.Ifai. 34. Quo pacto infánteso
lim & hodie necenr.
Quef II. Di maleficio infomnii.
Ritus Tolemnis, exempla. Loca Virgilii , O.
vidii,Valerii Flacci. Telephron. Dena
farus nebola ſomnii quid Apuleio. Modi
Soporandi magorum ligoa varia pro in
ftrumentis, & Gogulorum exempla. De
unguento & illioimentis. an polfiormu.
tariin minura apimantia, & arctas rimas
fubire .
Quaft. 111. De amatorio maleficio...
Seit.1. Quid fit, quædam hujuſmodi credita
veteribus. Alirites lapis , linx, qualis a .
vis. De noftri ævi philtris, de his qux f
unt intra corpus , quodin his utpluri .
mum miſceantres facras, & exempla .
De his quæ fiunt extra corpus , Sacrilegia,
quæ his iminiſcentur. de imaginibus a
macoriis , De pergameno virgioca ex
cute pucri. Cur io hoc potiffimum male
ficio rcbus facris abutantur > & ¢ ** m
pfum quoddam de Euchariſtia.
SET. II. Quæ vis maleficii amatorii. Proba
cur lare non poffe voluntatem co cogi,
PARTIS
III.
ſed appeticum captum . L. corum . C.de
malef. & machem .
Locus Baruch 6.0.42 . accurate tractatus.
Qui funiculi apud Ieremiam , qui vero
apud poëtas. Loca Vigilii , Valerii , Ne
megabi, Propertii.Ta nitupa quid fint,
de fenſus interpres vulgatus. Theocriti
locus.Burchardi locus . Olivaadurifoli
tæ .Epicyrum edulium . Heſychii locus.
Oila quid fignificent Hebræis .
tur ratione & exemplis.
tur varii auctores, Varia judicia contra
hujuſmodi Magos , & quæjuris Romani
pena,Anton Guibertus refellitur. Er.
emplum altionis divinæ , quod in Milnia
accidir.
Seit.Ill. De remediis contra philtra & amo
ris vifcum ,vana quædam Gepridium .Lo
ca Virgilii, Tibulli, Nemeliani, & Pro .
pertii. Error Pomponatii. De antidotis
naturalibus. De koridoris moralibus &
Chriſtianis . Ex Hclinando que ſoleaat
amorem adferre, vel fovere datum . Qoç
vitanda . Remedia ficti.
Puicra exempla,Hypatiæ , Appæ & Gela .
Sacerdotis cujuſdam . Cardanus refutatus
cum reinedio ſuo.
Quaft. IV . De maleficio hoftili ,
Quid ſit, de ingredicatibus.notaca quçdama
opinio Grillandi.
Sed . I.De faſcinatione .
Hecoupc coraluculeorior quçſtio.Derul
gari ſeu poëtica faſcinationc : qualis, &
quæ ex ea ortæ fuperftitiones
Falcininomen . Pręfiſcini, de Higa,Hiſpan .
Loca Virgilii & Tibulli, Defpuere in G
aum.An quis faſcinecorà benevolis, abr
à feipfo? Eucelidas, Narcicus. Loca Pla .
tarch
 SVMMARIA LIBRI II.
tarchi & Heliodori.Pueriquo pacto faf
cinentur juxca PlutarchumiConvincun
tur fabuloſa.
Thcologorum quorumdam inconfideran
cia.
Philoſophica faſcinatio quid , & quodim
proprie dicatur faſcinatio.
Thybics Poprici . Locus Plutarchi Vis
viſionis in corpus & auimam. ex Plutar
cho. Amoris origo. Naphta Medorum .
Hiacicula aris. Aurigioofi morbireme
diom.Tovidorú incuitas , poſao xdris.
Quo pacto contagio per intuitom propa.
gerur ſecúdum Thcologos. Richardi di
eta diſcuffa.viſus videndo ad agat in ſpe.
.culum.contagio ad ex pupula vel circum
otiatür. Amarus ao habeat aliquam phy.
ficam qualicatem , qua efficitur ametur.
LocusEccl.g.v.9. Abulepſis ſcicntia dif
cuſſa. Ao faſcinationis nomea recipien .
dum Chriſtianis. Faſcinationis definicio
& Etymologia. Loca Deut 28. v.56.
Matth.20.
Loca Horatii item Eccl.31.V.25.Sap.4.1.12.
Gal . 3.1. 1.Sara an faſcinatrix.D.Hieron .
Chryſ. Apſelini, Tertulliapi & aliorum
Sentencia de faſcinatione.Leonardo Haſ,
filio vindiciæ commeatarior. adjudica.
tæ. Faſcinatio Magica, quid & qualis.
Deſene Viterbien ſe contra vidam . Telchi.
acs, quiPalamoçi . Faſcinantium familie,
in Apbrica, Triballis,Illyrico Faſcinato
rum ſigodan in oculis . Quid contra far
cinationem qucant remedia dacuratia.
Faſcinatio lacillime ſumpta quid fignifi
cet.faſcioari judicesan verum . Opinio
**vulgaris faſcini vode nata .
Settili.De maleficiis venenariis.
Quæ lit poreftas Diaboli in malos.Lutheri
error.Locus2.Cor.4.0.4 . Lamb.Dançus
aotatus. Sagæ poffunt occidere , & mor.
bos inferre.
Elzap magus plurimos occidit. Sagæ Hel.
vetiæ quam multos,imo & proprios libe
res voravere,maleficium per acupunctu
ram .Dealiis in ſuperiori Germania.item
io Salaſlis.item apud Genuenſes.
Modiduo per introſumptionem , & cjus ex .
empla , trigario puerorum tertius per in.
halationem . Clemencis Vri.mors; exem
379
plum Agyrtz Itali ,& aliud Alfaticum , &
aliud Nigræ filvæ . Quæ cauſa hujus ve
neficii inhalatorii. Bodini error. Deve
nefico Icalo , Parifiis agente.
De venenis quæ intrinfecus adhibentur, vay
rii modi. Loca de hac re Horacij & Lu
cani.Telephron à lamiis in fpecic multe .
'læ oalo truncatus. Locus Apuleii &
Qujactiliani.
Gnofticorum immanes cibi , hiaccaufa cao
'lumniarum in Chriſtianos, de infantici
diis .Veocaa quædam miræ cfficacitatis.'
De ſtylo aqua. Iuberci ſenteoria potacao
Scopeliſmus quid Saccularii quiL. cum
quædani & Liſacculariorum D. de extra
ord crimin . loca.ob. 5. V. 23. Virgilii &
Plauti.Hiſp.quid : cargareldado.
Seat.Ill . De aborſu difficili partu , & la&is
deliccacione .
Scadlein lacerta ſub oftio polita infantesin
utero materno gecabat, abortus flare
procuratus. utres Litrelacer . Perpetua
præguario cujuſdam apud Apuleiū diffi
cilis partus Alcmenæ . Exemplum lactis
furati, & ritus.accidit Treviris . Delacte
exficcato , etiá io muliere per ſolas mi
pas . De frumcori furto per maleficium .
Sed. IV . De ſagittariis,affallinis & imagi
oum fabricatoribus maleficis.
C.uni.de ragircariis explicacú quod genus
hominum fint ifti.Ritus horum & exem
pla nonnulla, ut Punckleri & aliorú . De
Finais & Lapponibus fagittariis. C.uni.
de homicid.in 6.Qui proprie affaflini.
Deiconopæis maleficis. Notati Cardanus
& Wierus. Althea ftipes fatalis Melea
gro.Loca 'Ovidii & Horatii.Hift. Duffi
Regis Scorii.DeEnguerrani uxore.de a .
liisin Frácia.serétioribus,Caroli 9. & Pó
dificis cuiuſdā.Deftatua Simoni Bulgaro
cxitioſa. De alia Tricipiti,deq; aliis quæ
in Circo Byzantigomagicæ fuere.
Sect.v. De morbis variis à dæmoncillatis .
Dæmones varios immittuntmorbos. No.
tantur Pompacatius, Lempius.Locus D.
March . 17. v. 14. De L'inaticis & Epile ,
pricis.Firmici locus .
Exempla , Thallus fic affectus per Apuleiu.
aliud ex malleo exéplum.Locus G.Luc . 8
v 27. & 13. V.11.1 . Re. 16.8.14.15 . & 23.
A aa dæmo.
 DISQVISITIONVM MAGICARVM .
dæmonum nomina ab effcctu jo S.S. Cur
magna in his auctoritas Sprengeri & Nj .
derii.
Exempla ab iis allata varia B. Angelæ Ful
ginalis , Sriradii . Dementia adferunt. Ex
emplum ex Matthiolo.morbiGentilium
à dæmonibus, ur cererictorum . Panico.
rum & Fapaticorum ..
Quo pacto dæmonipferat morbos. Cace.
chices.
Seal.vi.Demira rerum folidarum & magna
rum in corpas ingeſtione ac egeftione.
Exemplum mulieris Zabernendisi irem &
alia feptem octove , & præcipue mirum
ex vita S.Petti . Tarentagai. Picanæmo .
nialis.
Qur io corpore naturaliter innafcantur?
Exemplum Comitis cujuſdam . Quæ oa
turaliter innaſcinon queat.
Quo ta !ia pacto dæmon pollit jogerere &
exerere. Exempla duo Ambr.-Paræi , de
ftudiofo , & paftore . Tertium Remigii.
Refelliturmodis Paracelfr , de fulmine &
aqua :
Se & .vii.De maleficio devovendien
Effe aliquos energumenos , & quæ adhoc
requiçta; ut poffeffi à dæmone dicantur.
An penes homines fit poreſtas fic devo
vendi.An diaboli fubinerent ipfa corpora i Queft.vil Cur per maleficia tantopere damo
Diſcuſſa rentratia B. Hildegardis Cæ
ſari, Geopadii, Toltari exempla varia .
Noratus locus Scriptoris Annal. Eccle .
Gafticorum , cur id Deusaliquaodo per
mirrar
Sea VIII.De malefícioligaminis..
Devulgi quadam opioione , & ex ea con :
fuerudine nuptiali. Solere homines red
di maleficiatos.
De variis modis ligaminum . Cur plures viri
maleficiari.quàm fæminæ ! Caufa'male
ficii proximæ.
De Ľemniis foininis maleficiatis.- De Bo
hemis mulieribus . Valazca Propertiilo .
cus . Palumbi presbyteri , & Vencris hi
ſtoria.
De virilium ablatione nonacus locus Spreno
geri . De muliebri ar &tatione. De impe
dimento reſpectivo. Quoddam efle im
pedimentum perpetuum, contra Cano
piftas quofdam , & quod hujuſmodis.
Mira Dei promiſlio quædam apud Karenti
nos de fonte Salmacis.
Sed , IX .
De maleficio odii. Exemplum & locus Vir
gili.Exemplum aliud, & quo pa &to boc
maleficium dæmon procuret. de malefi
cio oblivionis, & ejus exemplum .
Seat. X.
De maleficio inceodiario. de corona Me
deæ Sepecæ locus exempla varia:Lotha .
ringiæ , Helvetia , Rhenanæ provincia ,
Quafl . v . Quibus perfonis malefici queant no
cere?
Nemine fine Dei permiffi, quo habito por
ſene cunctis hominibus Cur infantibus
permitraorur nocere: Çur ut plurimam
his infidieprur. infapricidiorum exem
pla . Opioio vulgi de indoleariat acqui
renda. De unguento Pigano,Cur intet
dum & bonis nocere permittantur,
Vulgiopinio diſcufta,&i interpretata. quod!
juſtitiæ adminiſtris nequcane nocerte
Oftenditur coprrariumi aliquando accio
diffe.Ananiæ ratio reje &ta quædam ,Ni
derit ſeprenria notata. Goninus Magus .
Parifienfis. Vadèorta opinio .
Quest. VI. Cur Deuspatiatur maleficos rebus
facris fic aburi?
nem grafari Deus pariatur ?
Sear 1. Fit ad gloriam Dei, quia ficoften
duntur, fuavitas; clementia , fapicntia ,
potcotia ,juſtitia, & c.attribura Dei.
1: Fit ad hominum utilitates varias primo
corum , quibus nocitum ; patientiam , o
ſtanriam , caritatem , humilitatem ; & redi
liquas virtutes . exempla beremitz co
juſdamen D Julianio . Deinde & cæteede
rum fides confirmatur , & varii errores :
exſtirpantur.docenturelle dzmobes do
centur Hæretici veramno habere fidem ,
qui non poflunrifta fabare;vel dæmones
fugare. Exemplum Lutheri. Item Paro .
chiLutherani,Miniſtrorum Auguftano
rum . Miniſtrorum Calviniſtarum in Pi
cardia: Dzmones i prerfuête fuocri Lu .
theri . & Belgicæ Iconoclaſtiz ,Dæmonis :
imagines cur Calviniſtæ linguautinta
Dei & Sanctorum confringabt Y
etas,
ria ejas rei exempla .
Saat
 SVMMARIA LIBRI III.
Sedlcik Yindi &ta peccatorum præcipua eſt
caula . Aliquando alienorum , ut in diſci
polo B. Eleutherij & infanculo apud D.
Gregorium . item ob parentum iniu .
ftam imprecationem , vel etiam in con
iugum .
Vtſuntcontumaciaio Deum & alios ſupe.
riores vel parentes . Nabuchodonofor.
Ægyptij duo iuvenes Florentini . Decem
bratres, ob diras parentum . Loc. prov.
3o 4.17. Odium is vindi &tæ cupiditas do
invidia. Excmplum Saulis . aliud Ale
andr. ab Alexaodio , & quatuor in vita
Sanc. Arnolphi.
Carnalis libido , etiam conjugum , & qua
buc diriguntur. Saræ mariti B.Magdale
na , puella apud D.Hieron.puella apud
D. Profperum , cur tam multa dæmoni
liceanr in conjugaros ; Sacrilega voto
rum violatio , quàm horrendè punita :
cxcmplum terrificum trium monacho .
rum .
Crudelitas iniufta :ut Boleslai Regis Galliæ
ducis , item accuſatio velcriminario ca
lumniofa ,ur de tribusfoeminis , & vnovi.
10 , calumniantibus D. Gregorium Sicu .
lum , D.Danielen ſtylitem .
Agnita veritatis impugnatio de apoftafia, ex
empla variorum io facrislitteris,caponi.
bys , & D. Cypriapo.
Blaſphemia , ut Alexander & Hymepus
Sattor V Vagorbicoſis apud Thom . VVal
deoſem blafphemans contra Sacrofan
aam Euchariftiam . Gaiap . blafphemus
in Deiparam .item alij Conſtantinop. &
Neomagi:
Imprecatio, qua quis ſub conditioneſedimoni
addicit, muliercula apud Cæſarium. Et
de illo , qui animam diabolo vendidit.
Colonicalis virgo apud Niderium de
pretermiffa menjabenedi&tione. de Petro
Beroenfiiudice , dopretérmiſſo crutis fig
no. De hoſpite Spandacenſ.
De capitanco Bravo, de nobili quodant Sia
leno de virgine Saxopica. De quodam
maledico ia martyrem de Goduino Co
mite .
Jure vitium . de modialibus quibufdam .
cur elecmofyoa dara fagis noceat.
Duritiadimmifericordia in pauperes de fa
3811
gis ideòmendicantibus , de Pictavienfi
quodam . De Epiſc. Moguntino . de
Richbergero guodam . I rifio facrorum
myfteriorum , contemptus rituum de cenfus .
rarum Ecclefia. De Batavo millanu imia
t'ante. De Novato. De Proculo Ariano ..
De Donatiſtis. Deindignè fumentibus
Euchariftiam exempla tria . Epachij
mors . Multi periere ob contempramex .
communicationem Epiſcopi.
Templorum do facrarum rerum direptio, lyn
Ecclefiafticorum reddituum ac iurium ine
vafio.
De Comite Matiſconen G. De Comite Teu .
tonico de Orgerio Oeconomo . De aliis
duobus . Irem depona quorundam mi
licum in Hiſpania , poft hanc vitam , ut
apparentes de Tararunt. De Deioca
propter eleemofynas ſaluo. De Berneto
propter corruptelam & iniuſtitiam
damnato
De Alfonſo Rege Aragonum precibus Clu
niacenfium liberato purgatoriis penis,
cootra hæreticos, & de confeſſione.
Irrifio do contemptus fanétorum virorum có
feftorum ,de muliere quadam.excmplum
punitæ fæminæ, quia fueracingreffa vi
rorum monafterium : virilem habitum
mentira: icem contemncores feſtorum
celebratiopem . Decivibus Torpetenfi
bus Pufillanimitas,deſperatio , curioſitas :
Theophyli Oeconomi.
Propter culpas veniales. Mofes ob levem i.
fam . Rengiofa quædain ob præcipitem
Gulam . alius ob tepiditátem & diſtra
tionem in oratione.
queft.vuit. Curcum ifta damna plerum
qke diabolus poſsit per ſeinferre, malit per
alioso.
Quia in'majorem hoc'cedit Dei contempo
tum . Pluribus nocet . Quædam pon poro
fet cam commodè per ſe , verbi gratia ,
hæreſes ſpargere , aburirebus facris per
facrilegium . Vi plora illi Deus permie
cat in bomincs. De remediis remifliye:
Aga 3: PARS
 DISQUISITIONVM MAGICARVM
PARS POSTERIOR
. LIBRI TERTII.
SIVE.
DE VANA OBSERVATIONE.
Quaft. I. Quid fit ?
Definitio ponitur .
Queft. 11. Quale
fit peccatum .
Quando lethale . ?
Quando veniale. > Exempla angulorum .
Quando nullum.j
Quaft. III. Quotuplex fit ?
A cauſa finali oftenditur effe quadruplex.
Fortuna .
Si exfpccten Corporis.
cur bona. > Agim
Supernaturalia.
Quaft. IV. Vnde queat dignoſci, quando for
huiufmodi vana obfervantia ?
seet. !. Quid quando non conſtar cauſam
babere vim huius effectus ſupernatura
lis à Deo . Quid , quando conſtar eſſe ef.
fcctum daturalem vel divinum , ſed ad
dunčur variæ circumſtantiz ponuntur
de fingulis exempla .
Sedt. 11. Oftenditur particularibus cafibus,
vana obfervantia .
1
1. Quando requiritur fides in hominem.
2. Sieffectus tribuitur ſigillo , characteri,
figura , verbis & c. quæ repudiata lib. 1 .
3. Quando verba facra , vel opea pia decor.
qucocer ad ces vapas & quæ res tales cen
fendæ ? Quæ res indiread ſpectent ad
Dei honorem.Explicata ſeorencia Caie.
taoi , & limitata , de illis, quæ ex mera de
vocione faciuor.
4. Per certajejunia voluntaria, & orationes
ab Ecclelia ad hoc pon inſtituras pcc
probatas , eventum aliquem exſpectare.
De arte Notoria. cius ricos & confuta .
tio fusè , item dearte Paulina , & de arte
Angelica.
Sext. ill.g. de geftantibus reliquias , Evan
geliuni D.Ioanois & fimilia periamma
ta .
Quæ necelaria ut hæc fint licita. ſententia
de hisAuguſtini explicata,veteresetiam
Capones.coillud 26.9.2.6.non liceat, 26.
9.5.c. nc obſervetis 26. q.7.Caſsiodos
locus exponitur.
Sect. IV . De omnium obfervatione latè dif
ſeritur , & cnumerantur corum gegers
varia ex D. Auguſtin . De Saliſatoribus .
De auris tinnitu.locus Catullialterius
,&
incerti poctæ Spatulomantbia. Sternu
catio. Ex nomine , cxemplo Aug. de Ni.
copoli . Ex verbis fortuitò prolatis.De
iis, quæ domi contingunt. o IXOPxod
De iis quæ foris, talvòdia. Exempla. D.
Auguſtini locus. Omiois mentio habe
curio ſacris litteris .Locus 3.Reg.c 20.Y.
33. Vanitas omnium.D.Marci factum.la
cus Bleſenfis , & Iudith.8.v.33.
Signum à Deo.petere aliquando licirum :
varia huius exempla -Servi Abrahæ .
dcopis . Ionathæ . D.Auguftini. Gregon
VII . Glodovæi Regis. Omipa obſervare
illicitum . Caictani locus notatus.Omer
offenfi pedis ootacum in Graccbo, Graf
fo, Protcfilao , Tibullo. De omincfterau .
tationis , ex Theocrito Ariſtotele. Pre
percio
Sect. v . De ſtrenis an fic vapa obſervancia ,
quando liceac cas mittere. De Kalendis.
Januarijs & earum. Aptifiodor.c.bon
captur c.r.Concil celebratione : Expli
ob .
ſervetis c 1.000 licet.c.fi quis Kal. 26.9.
7. . 9 Copcil. Tolet.4. Burchardiloc
Hiberoicidupi bari. Chrift.
Sect VI . De fuperftitione temporariorum
ad fcindcoda ligna , herbas colligendas,
& c . Qui obſervant certos dies fcftos , ut
prænuncios fercnicarisvel pluvix ,velur
naturalis efficacitatis majoris , quò ad
herbas phlebotomiam & fimilia , vel ut
infauftos & ominoſos. Dies Ægyptiaci,
qui finrio c.pop obſerveris & c quis exi
Dimarct, 26.9.7.
S. Auguſtini loca . Locus ad Gal.4.v. 1o Po
ſterum , quid Ambrofio. & Auguftino,
Quiaquam benedictam uno dominico,
quàm alio plus virium putant habere,
Qui ovis diei Paraſceves vim ineffc in
cendi putant extinguendi.
Sell. VII. Obfervantiæ vanæ io fanaa dis
motbis & varijs noxis repellendis.
Quando confideratur ucoblatio fitexeles
nofigis:
 SVMMARIA LIBRI IIT.
mofinis: vel crux cmpta eleemofynis.ltando. De ritu baptiſmi.
Qui pilosvel capillos ægrimiſcent ceræ
oblationis. Quimergut imagines aquis .
Qui certas adhibeat ligaturas. Qui per
annulum delpoplationis metusr. Qui
porcorum liptri.colum applicant. Qui
cingulum ægrocaptis metiuntur. Qui
ftramen bipeunc dividunt Qui anima
lia luftrant per ignem . Quilibum -S.Lo- | Magicæ voces pleræquc ex Hebræo ſumpo
pi piofunt, & c.pecuariorum ligature
locus, Burch .
Qui atuntur abfurdis orationum formis .
de curatione volnerum inter milites Hil.
panos frequenter, ponitur formula &
diſcutitur.
Seð. Viil. Diſcutitur & refellitur ſuperſti
tiofus tractatusFelicis Malleoli Tiguri
pj. Sanare morbos,quando pium, quan
malibus quando nó . Quando liceat exor.
çizare & excommunicare animalia bru
ta Exempla Sanctorum S. Y Vilhelmus
anguillismaledixit,B.Pruminius vermi .
bus venenatis. Epiſcopus Lauſanenſis
fangoiſugis Heluetij vermibus Iuger,
Curienſesiofe & is, Lauffkaffer. Quibus
formis exocifmorum hac in Té uci liceat.
Excmplum Apoft. & S.Hilariopis.S.Bla
fius , quomodo benedixerit animalibus
de S.Antonijporcis, & cur illi appingan
' tur. Locus Col.s.v.17. Quomodo io-no
mipe lefu omnia facienda.l.corum.C.de
malefic. Azo & alijillä ſequentcs ,repre.
heafi. Formulæ in quibus dicitur Si B.
Mar.peperit , & c.hoc fiat.& fimiles often
duntureffe illiciræ , etiam fi capias, fiue
bigaú,velut caufam . Nunquam ucilicet
opera demonúne ad bonum quidem.De
fa & o Thcodori Sedunenfis Epifcouten
tis miniſterio dæmonis in căpana trans .
ferenda. Quomodo intelligendum Dci
præceptum , de parcendo inimicis
Núlli contractus ufurarij unquam liciti
fuere , & contrarium , eft error.
Rhythmus feu verfus an fuperftitiofus,
Ritusabfoni & vó neceffarij,nec ab Eccle .
fia approbati,indiciú ſuot fuperftitionis.
ChriftiDomini rirus in fagando cacc.
De B. Marco quædam fabella.
Dctitu Helizei prophecæ ia puero fulci
Revelario de illis formulis vulgaribus nul
Ja exſtar. De Anani aptaremcdio doce
tur efle vox Magica & idololatrica cr
Hebr. compoſitionen &
‫ט‬U‫& שופ‬ & ‫& הנע & עכיס & אנא‬
‫ש‬ ‫שכ‬.
UD
Serpentes quomodo ab Apoftolis ſublati.
Serpentum incadratures ab Ecclefia non :
tolerantur Porenriori uteps forma eun
dem confequitur effc &tum : quando deeſt
pactum . Cur per malos Sacerdotes fer
vata forma confecrationis fiat transſub
ftantiatio , per bonos , bon fervata illa,
non fiar hæc ?
Curationem à dæmone perere non licet. ***
Nonidco licita eſt formula,quia verba eius:
fingulc funt ex facra Scriptura .
Quomodo fidei promiffa ſapatio & mira.
culorum patratio ? In quibus dubiis re
queoda benignior interpretatio quid hic
dubium ; quid certum . Diſtinctio urilis
iorer dubiú do re & dubiú de perſona.
Poreſt res effe illicita , & non peccare eam .
faciens, & è contra quoque. Quando a
gitur de ſalute vel periculo animarum ,
cunc iudicaodum non quod Jenius eſt,
fed quod animæ tutius fecurius ex iure
utroque Theologis & Philoſophis pro
batur fusène ad fapiratem quidem lice
re uti ſuperftitiofis.
Sect. IX. Exempla variarum formularum
vaox obfervantiæ . Spadix ,Spadix , lila
boras , & c . Ante parapre, & c.Alligare e
quum ſtolonifterili. Prachium circum
dare funiculo laneo . Cooſum . eft.
Ibijcere phialæ vitreæ bové hordei grana
Eilum per chriſma trahere,terream ima.
ginem ſub alcari abſcondere. Tempose
miſlædentes tangere , & c . Manus lava
recum ægroto , vel eum cum certis ver
bis manu prehendere. Tribus miffalibus
papibus quædam ipſeribere. Feria ſexta
agrorum ducere verſus orientem , &c.
Guſtare & videre quod bonus , & c.
Ad fanguinem fiftendum , certo nu
micro guttas ſtillare in cyathem frigi.
dar
 52

384 DISQUISITIONVM MAGICARVM

dæ , & c item dicerecertas orationes, vel & c . Item ferre' inſeripea pomina etium
verſiculos e pfal.vel Chuarac,cara ,fari. regam cum certis verſiculis. vel verba
te , & c . Tribus diebus ante folis ortum incogoita & abſurda , ut veterum , Dang .
dicere fuper cquo quædam verba. Adin . ta , Daries, doc. Recentiorum veròAbrac,
vepiendum furem ,facere crucem is cry Amon , & c.vel iNa inſcripra paoi , Irioni,
Itallo cum oleo , & nomen Helenæ ſub Khiriorhi, vel iſtud, Hax, pax ,max, s.
{cribere , & c. coatra morſus canis rabidi.
Icem lapillos ex fuente pro numero ſuſpeo | Velcontra dolorem dentium ,ſtrigiles, fal
Ctorum collectos & domum relacos ig . cefque , & c. vel, Galdes , & c .
nire , & c . Item ad excuciendum furis o Item Gibel , Gor, & c.Vel in piſcium captu
culum dicerc terribilem quandam ora ra illud Conſtantini, lao Sabaoth ,
tionem & percucere clavum æneum Quod eft aburiDeinominibus , Libri Ba
mallco cypariffimo, & c . Item ramum machij, & Carrachiri virgas parellulas
avellanum die Sabbati antc folis ortum vi cercorum verbocum committere me
abſcindere , & c . dijs partibus , & c. Thotaci ligoum co
; Vei falla & fi&ta oratione, quam cribunar cundum cum certo murmure appeado
$ . Adalberto : videtur verò potius elle re . Brachanticæ duæ ſuperſticiones in
Adalberci hæretici olim dampari. manum ægri pooere falem , vel oudga
Legere Pfalm . 108. iuxta certam verficulo. foli liftere : Sacrorum ſtatuas mergco
rum diſtribuciopem aliter quam cxftat, di ſuperſtitio. Levini Crucij liber sofa .
Ad curanda maleficia , accipere tres olei tus ,
violaceimenſuras , & condiftere contra Principis cuiuſdam mors formidanda , qui
Solem , ante ortum , exprimere pomico fuperftitionum amator .
lali & matris eius, & Angelorum gloriæ,

MARTI:
MARTINI DEL

RIO DISQVISITIONVM

MAGICARVM

LIBER TERTIV s .

RVI EST

DE MALEFICIO , ET DE VANA

obſervatione.

quoniam pauca & minus difficilia de

A Diungo pofteriusiſtud,

PARS PRIOR DE MALEFICIO.

QVÆSTIO I.

Quid eoquotuplex maleficium ?

On diſputo,an fit,id mus autem maleficii nomen non pro

ſuppono.qui negát: 1 damno ſeu peccato quovis:ſed pro lig
cos Sacræ litteræ , no effectivemagico atquo ſuperſtitio
Iuris utriuſque fan- lo ,quo, qui utitur,maleficusa.qui verò
& tiones , Hiſtorici, læditur ,maleficiatusappellatur. b Del,
poetæ , communis cribi ſic poreſt ,Maleficium eft magie ſpe.
conſenſus, & fæculorum omnium me cięs , qua quis ope damonis alteri damnum
moria damnat. Nullum Magiæ genus parat. Dixifpeciem magia , ut ad huiuſ
amplius cacodæmonem oblectat.quia | modi damna yocis latitudinem coer ,
( utaitSyneſius ) calamitates mortalium ceam . Addidi,ope damonis : fi enim pa ,
convivia ſuntmalorum demonum . Sumi- Gum & fædus cum dæmonedeſit, ni
Bbb hil

Rubr.Cod .demalefic.có masbe.b extranke frigid.to maleficia ,

 346 DISQVISITIONVM MAGICARVM

hil res ad hånc' tractationem pertinet: medicinam faciúns, is:plurimum albus

non magis , quam homicidium ferro
patratum , velraptus virginis , vel fur -
tum ,autlatrocinium . Dividi maleficium
poteſt aſpectu finis,veladſpectu efficien -
tis. Efficientem cauſam .hic non vocorandæ conventorum fidei, & ne lagæ
Deum permittentem , neque dæmo-
nem perficientem , neque pravan, ma-
lefici conſentientis & cooperantis li-
beram voluntatem ,hæcenim tria lem-
per in omni maleficio concurrunt. nec
cſt. Vis tamen ilta , non ex pulueris
colore ,velalijs qualitatibus manat: ſed
tota pendet à pacto cum dæmone ini
to. colores tantum deſerviunt declan
décipiantur, quid ( ut diciſolet )pro que
præbendo. Hocinde colligitur, quia
nonnunquam qui color albus uni me
dicinam facit , is in alterius ftrigis po
teſtare lethalis eft , & cinericeus penes

cnim capillus de capite cadere poteft, unam morbos,penes aliam lethum ad

fine Dei permiſſu : nec dæmon plus ducit: quin etiam uni & eidem fágæ
damni poteft inferre, quàm Deus per aliquando necem infert ,aliquando la
mittit, nec vult, id quod permittitur, nat
nat ààmorbob
morbob ,, prout dæmoni lignum
patrare,nılímaleficusin maleficiú cono labet commucare. Pucaram hucul.
ſentiar. Quod manifeſtum eſt facere modi pulueribus cibos infectos à Si
facrilega imitatione Dei Opt.Max.qui moneMago , apud Anaftal. quaft. in:
facramentorum minifterio falutem ut SS. 23
conferat , miniftri voluntatem ſequi 2. Maleficium parrant herbis , fe
rit . Requiri hanc malefici intentionem ftucis , alijsque id genus frivolisin ħu
docet , quod contactum vel pulueres mum proieētis, quæ lupergredienti
ftrigum videamus tantum nocere il- bus quibus tamen malefica voluerit )
lis, quibus nocere voluerunt , quod i ægritudinis vel necis certiſſima caula
multis exemplis Nicol. Remigius con ſuntc.
firmavit a : & verò certum eft de ma 3. Vtuntur unguentis albis, vel fub
leficijs, quæ compofita non funt na- 1 ruffis, inftar bituminis, in quibus in
curalibus venenis. Sed voco efficienterlucentpermixtæ mecallimicæ ,& fi
tes caufas, inftrumenta materiamque mulluteæ candicanteſque guttæ :fi un
1

. Docendi , quæ ad nocumentum imme- i guentum hoc igni inijcias , fulgorem ,

diatè concurrunt. Huiuſmodi efficien . Itrepitum , nidoremque edit. cuilimi
tía ſunt varia: lem resalia nulla. hoc nonnullæ Tema
Primò nocent pulueribus quibul- | per habent manus illitas , ne qua no
dam minutis , in cibum potumve infir -cendi elabatur occafio , lethale', fide
fis, vel nudo corpori africaris, vel in
mulcendo vel fummas veftes attige
veſtes diffufis: horum , quinecantatri:
rint di
qui morbum cantuin adferunr, cine 4. Solo halitu afflatuve inficiunt,
ricci, vel interdum ruffi coloris ſunt, fic folent eſſe cauſa puerperis abortien .
contra , quò puluere malum tollunt, & dilummo cum vitæ periculo ,ut exem
plis
a lib 1.damonoi 6.3. & 1.2.6.8 . & 9. 6 borum exemplapeteà No -Rem l.1.6.2. 12.6.7.6
8. сvide Remigium d.cap.8. dvide Remi, h1.6.3.
 LIBRI III. PARS I. QVÆST. I. 387
plis.comprobant Nicol. Remi.Spren- | vetia:velècunis rapiunt, & lancinant,
gerus , & Loyherius , & hoc dæmo . aur in uſum unguentorum , ut aliàs
nes pofle Pſellus olim ,docuerat libr.de docui , vel in cibum libi gratilli
demon . mum , vndè Gloſſarium vetus Stri
15. Gravilima damna inferunt Colis se laispúyovis: ducta voce à Læſtry
verbis unde Lucanus. gonibus Homeri Odyſ. x anthropo
Mens haufti nulla ſanie polluta veneni phagis : ſic etiam legimus Euche
Excantata perit. Virgilius: tas & Gnoſticos qui magia utebantur,

Miſcueruntque herbas & non innoxia infames fuiſſe infanticidiorum : à qui

perba. bus , in Catholicos hanc Nationes ca
Nempe quæ docuit dæmon ,undèovi- lumniam derivaruut Interdum pue.
dius vocat Hecateia : rulis virulenti quidpiam inftillant, un

Protinus borrendis infamapabula ſuccis i dèmoriantur vel ftatim , vel tabe pau
Conterit, & tritis Hecateja carmina mif- latim : interdum & fanguinem exfu
gunt. hinc orta vetus opinio de Freſaia
Seneca , multis venenisenumeratis de velſtrige avicula, de qua Q.Serenus:
Medea : Præterea ſi fortepremit Strix atra puel
Addit venenis verba non iſtis minus los
Metuenda b. Quodque mirum , in . Virofa immulgens exertis ubera labris.
terdum nocent ſolisminis,velincrepa- Et alia opinio ab Ovidio comprobata
tionc,immò & laude, creditum id non his verſibus:
geneilibusmodò ,qui Baccare frontem Noctevolant , puerofque petunt nutricio
eingebant,ut huicmalo obviarent , ſed egentes,
& ætati noftræ probarum experientia Etvitiant cunis corpora raptafuis:
6 , quod & ego fateor , ſed addo , hæc Carpere dicuntur lactentia corpora ro
omnia non virtute verborum , ſed o. ftris,
pera diaboli ad fignum concurrentis Etplenum poto ſanguineguttur habent:
perfici. Meminit & Feſtus Pompeius. Talis
6. Nec rebus facrisparcunt , ut quæ illa Gelo , ſi præſtigioſa non fuit, quæ
aſpergillum pulueribuscontigerat, & incaflum Mauritio in crepundijs mor L
fic aſpergens aliam aqua benedicta, tem molita , ut narravit Græcus ſcrip
miſeram confecit , apud Remigiun tor , Nicephorus lib.18.Hift.cap.9. In Pa
lib.i.c.2. nama Peruviæ multas ſtriges inventas,
Denique quædam graffantur aper- | quæ ſanguinem infantulorum exſu .
tias, quæ per dæmonem ftrangulaci gebant , refert. Pet. Chiezadeſcript. In
vel præcipitari aļium curant, vel puedia.p.2.cap.196 Hoc genusHebiæis &
rulos nođu iniecta culcitra præfocant veteribus Latinis : illis fub nomine
€ , velacu poft aurem infixa necant , ut Lilith, his ſub nomine Lamia , quoque,
apud Sprengerum illa obſtetrix Hel non ignotum ,præter ea quæ dixi , pro
Bbb 2 bant
2k2.c.7.Spreng.in malleo Loyherius lib.z.defpe.c.s. b Luc.l.6 . Virgil 3.Georg. Naf
9. Metamo, Sene.Medes c docet Rem.li.3. d vidke Remi.d.c.7 .
 VM
338 DISQVISITION MAGICARVM
bant alia allata à Seb. Michaele in Preu- ubera lattantibus inferere , & quod Ovi
malog. quod oblervarinthas ut pluri- dius aggredi infantulos nutricis egentes.
mum efle Naſchim ( h. e. fæminas) ut Sic ergd ſolitæ fimulare alimoniam , &
ait Helias in Tisbi. quod Lilith , deduci- | interea verè miſeros infantulos exſu
cur à voce Lail, quæ noctem ſignificat, gere. Hodiè non tam fimulant ſe nu
cò quòd no &te cum illo dæmone gral trices, quàm ferarum ſpecie invadunt
lari ſolitæ : item quia tales mulieres incuſtoditos , & dormientium cum
ab Hebræis vocantur matres demonum , fanguine vitam exlugunt , vel tabifico
eò quòd dæmones colunt , fovent, & veneno interimunt.
obſequentes habét . Interrogati quon Altera reſtat diviſio , à fine petita.
dim leniores Synagogæ undè fieret, Secundum quam omne maleficium ,
quòd plerique pueri nondum octi- | vel eſt fomnificum , vel amatorium , vel
duani ( nota ,ante , circumcifionem )repe. hoftile.
rirentur necati,reſponderunt eos inte
rimi à Lilith , hoc eſtLamijs :hodiè po QV Æ STIO II.
tiſfimum nondum baptizatis infantu
lis infidiantur. Teftatur idem Helias, De maleficio ſomnifico.
quod mulieres Hebreæ , ut ſunt valdè
fuperftitiofæ & dedicæ fortilegijs:con: Shabcarmine, & certisritibus lo
potione,
tra hanc peſtem utuntur fuperftitione
quadam : quam ſe ab ipfa Lilith hoc eft porant , ut interea ei ver enum infun's
primaria quadam ftrige didicille glorian- dant , vel infantulos rapiant , aut ne
tur, ut certos characteres & nomina in cent,vel furto quid lubtrahant,vel ftu.
angulis cubiculorum deſcribant. Ne- pro adulteriove contaminent , faciunt
que has Græci ignorarunt. Nam duris hoc interdum magi , & fieri poteſt na
libro 2. rerum Libyc. teſtatur Lamiarum ruralibus venenis foporiferis , recentia
nomen deductum , à quadam fæmina, exempla congerunt Pet. Binsfeld . &
cui nomen Lamia , quæ zelotypia fu- Nicolaus Remigius, & pater exemplo
rens , quod maritus in mala deditus a- | quod narratur in vita D. Bernardi, 6
dulteria foret , prolem etiam a nam ibi tot annis adiacentem maritum
dulterinam fuftuliffet incubusuxorisfefellit, quod co dore
? & magna
profequeretur cura , hunc infantulum miente factum oportuit. Pleraque ma.
ipfa necavit, & quotquot alios dein- giæ ſecreta ſparſim . Virgil. attigit, in
ceps adipiſci .
potuit a Videntur folitæ his & iftud Aeneid . 6. de Cerbero &
Lamiæ veteres infantulis mammas o Cumea:
Itentare, quaſi eos lactaturæ , & fic fle Cui vates borrere videns iam colla colui
cum compeſcere.nam hoc eft, quo S.S. bris ,
allu Ge dicens Nudape runt Lamia mam Melleſop oratam ,& medicatis frugibus

mas fuas.& quod Serenus dixit, viroſa offam

Obiicit :
diugh a Thren,4 1/2.34. b Bimsfel.de confeſmalefp.I. conclufos. Remi.
gius 12.6.4 vita D.Berndiz.cap.6 .
 LIBRI II. P. L QVÆST. II. 389
Obiicit: illefame rabida tria gutturapan | Orbe voco, inque unum iubeo nunc ire dra
dens conem .
Corripit obie &tam ,atque immania tergare- ! Que freca ſapetuo domui,que nubila * cor
folvit. nu ,
Fujs humi rotoque ingens extenditur an- Fulminaque & toto quicquid micat ethere:
tro. ſed nunc
Occupat Aeneas aditum cuftode ſepulto. Nunc age * maior ades,fratriqueſimillime
Sic & Ovid.7.Metamorph.deMedæar letho.
Pervigilem fuper eft herbis ſopire draco Tu quoque Phryxes pecudis fidißime cha
nem . Stos
Qui crifta linguiſque tribusprafgnis , do Tempus ab hac oculos tandem deflectere
pncis CUTA ,
Dentibus horrendus , cuſtos erat arborisau- Quem metuis meftante dolum :ſervabo pa
tea : rumper
Hunc poftquam barſit Lerbar gramine Ipſa nemus: longum interea tu ponelabo
fucci, rem .
Verbaque ter dixit placidos facientia fom- Ille haud AEolio difcedere felfus ab au
nos: 10
Somnus in ignotos oculos ubi venit > & Nec dare permiſſe , quamvis iubet ora
AUTO quieti
Heros Aefonius potitur. Sulinet. ac primi percufus nubeſoporia,
Sed Maro tantum meminit phyſicief- Horruit, & dulcesexcuffit ab arbore fom
fectus , Ovidius etiam magici per car nos .
mina , quare fcintelligenda ejuldem . Contra Tartareis Colchis ſpumare vene
Medæa in Epifto nis,
Flammeafubduximedicato lumina ſomno: Cunctaque Lethei quaſlare filentia ra
• Et tibi,qua raperes vellera ,tuta dedi. mi
& apud Senecam : Perftat , & adverſo lu &tantia lumina can
Tu quoquereli& is pervigil colchic ades fu
Sopite primum cantibus ferpensmeis. Obruit , atque omnem linguaque manuque
Apollonius etiam lib.4. Argonaut. tradit fatigat
incantamentis ſoporatum :idq; magno Vim Stygiam , ardentes donècſopor occupat
molimine effectum multisverbus iras.
Valerius Flaccus 1.8 .Argon.oftendit. Iamquealta cesidere iube , nuta que :04
lamque manus Colchis crinemque intende Etum
alirat aftris ſua vellera
lam caput : atque ingens extra
Carmina Barbarico fundens pede,teque cie. cervix , & c.
Apuleius ille Madaurenſis Platoni
bat ;
Somnepater, ſomne omnipotens, te Colchis cus,Magicarum ( teſte D. Auguſtino )
ab omni artium peritiflimus, non abs re vel fin
Sie youngest Bbb 3 xit ,
nota,cornu pro potentia & robore . *boc eftaltior fou profundior,
 390 DISQVISITIONVM MAGICARVM
xit, vel narravit, de Theſlalis ; folitos | ignarus interea naribus & auribusde
Lariffæos cadaveribus cuftodes adde . morfis, vicariam ſubiit lanienam . Id
re grandipecunia ſtipendiatos; quibus enim alius ille Telephron mortuus, à
perpetem noctem eximie vigilandum erat, | Zacha Necromante ab inferis redu .
exertis & inconninis oculis ſemper in cada to ſpiritu, fic natrat , Nam cum corporis
per intentis , nec acies ufquam devertenda, mei cuftos hicſagaciſſimusexertam mihi te
imo ne obliquanda quidem . Quippe cum te neret vigiliam , cantatrices anus exuviis
terrima perſipelles in quodvis animal ore meis imminentes , atque ob id reformara ,
converſo, latenter obrepant ; ut ipſosetiam frujira ſæpius ; cum induftriam eius fallere
oculos solis & iuftitia facile fruftrentur. nequiviſſent : poftremo injecta fomninebs
Nam & avesurſum , 'canes, & mures, la , eoque in profundam quietam ſepulto,
imo vero etiam mufcas induunt. Tunc di me nomine ciere non prius defierunt , quam
his cantaminibus fomno cuftodes obruunt.] dum hebetes artus & membra frigidapigris
Erat Lariſlæ mortuus primatis civitatis conatibus ad artis Magicæ nituntur obfe
filius, mille nummis cuftoditurun ſequia. Hic utpoteunus quidem fed tatum for
cadaver una nocte paciſcitur Tele- poremortis ,quod eodem mecum vocabulo
phron ; ratus ſe hominem ferreum & nuncupetur,ad fuum nomen ignarus exfur
inſomnem , certe perſpicaciorem ipſo git, & in exanimis umbre modum ultronews
Lynceo vel Argo, & oculeum totum . gradiens , quanquam foribus cubiculi dili
Quid plura ? cubiculo inclulus , deſo- genter occlufisper quoddam foramen,praſe
latus ad cadaveris ſolarium , perfrictis atis nafo príusacmoš auribus, vicariam pro
oculis & obarmatis ad vigihas , ani- melanienain fuſcitavit.] Subdit experi
mum ſuum permulcebat cantationi mentum , & veræ debilitationis indicia
bus. Cum eccecrepufculum ( inquit ipſe ) i certiffima. Quibus in verbis vides ca
noxprovelta , & nox altios , & deinde daverum mutilatricesexcetras,videsa.
concubia altiora , & jam nox intempeſta, num in muſtelæ effigie foporantem ,vi.
maibique oppidoformido cumulatior quidē: , des &nebulam ſomni ſed non additquo
cum repenteintrorepens muſtela contra me | injecta modo .Vt plurimum folent fa
comftitit, obrutumqueacerrimum in mede gæ ad'hoc certis luminibusuti, quoru
ftituit : ut tahtillulum animalispre nimia i fumum ab Apuleio arbitror nebulam
qui fiducia mihi turbaverit animum . Deniq; fomni vocari . interdum accendunt pe
fic ad illam ;quin abis, inquam , impurata des aut manus mortuorum inunčtas
beſtia ,teque adtui ſimilesmuſculosrecondis, prius oleo quodã à dæmone acceptos
antequam noſtri vim præfentariam experia velad ſingulos digitos candelulis affi
ris? quin abis ?Terga vertit, & cubiculo pro xis;interdum facibus excáratis , de cerdi
tinus exterminatur. Nec mora ,cum mefo- | generis lychno , & nota illis pinguedi
minus in imum barathrum repente demer ne , & utuntur vel accenfis libi prælu
git; ut ne Deus quidem ipſe Delphicus facile ! centes , vel cas domi certo defigeo
difcerneret, duobus nobis iacentibus,quis estesaccenſas , & lopor durat, quame
ſet magis mortuus. Sic inanimis & indigens diu lumen illud ferale. Nonnunquam
alio cuſtode ibi non eram . ] Hæc ille de ſe I partes aliquas cadaveris certis locis
fulpene
 LIBRHII. P. I. QVÆST. II.
fufpendunt: nonnumquam alia adhi-
bentaque omnia ſceleſta;quæ tamen pfum folum vigilare fenfiffent: de tali ex
ex pacto tantum efficacitatem ſortiun. pulfione confuſi , habito confilio denuo ni
(Ur .
Maleficii hujus per ſolam appenlio -
nem membrorum exemplum narrat
Cæfarius Ciſtercienſis libr. 6 : miracu-
lorum ,cap.10 . hunc in modum : Homo
quidam fimplex Engilbertus nomine , de
provincia Tulperi natus , antepaucos and
nos defunctus eft . ifte cum effet cacus na
tu , propter paria dona , quibus hominem
eius interiorem illuminaverat gratia divi-
na , in diverſos provinciisnofcebatur , &
àmultis magnifque perſonisſexusutriuſque
venerabatur. In cappa ſimplici& tunica
tanca nudiſquepedibus tam aftate , quam
hyemeincedebat , & pueroſe regente fic li
mina Sanctorum fans remotaſepius viſita
vit , carnibus nunquam vefcebatur , non le
Gifterniis, fed modico tantum ftraminis
rel fæni nodibusutebatur. Ego multa bo .
na de co pidi , & ipfe multos tam verbo
quamexemplo edificavit. Hic tempore ado
leſcentia , cúm nocte quadam in domo ma-
tentere fua matrone divitis , inter aliose.
jusfervosfe cubitum locaffet ,in ipfo conti , į
cinio duo fures parietem ſuffodientes ingres
funt, qui igne difcooperto , lumine incen- |
fo, ciftisapertis ,intrepide colloquebantur.
Quos ut pradičusEngilbertus audivit, &
fures eos effe non dubitavit, cumſervos ex
utroquelatere dormientes excitare non pof-
fet , fubfellio cultello ſuo perforato colloquenter fane fures magica utuntur , ut
inieci , & claya manum armavit: &quia | lateant.
illos quafi cacus videre non potuit , duce In Flandria occidentali,haud procul
audien ad illos tendens, & clavam utraque
manu vibrans , ex omni parte quidquid
tangere potuit, quafi furiofusferiens , de
domo illos eiecit. Quos ufque ad foramen
fecutus dum adicum ſcala obftrueret , &
491
illiftantes exrra domum neminem præterin
fifunt intrare . Quod ut ille ex motufcale
Senfit , unam partem ſcala arca magna , in
qua continebanturgrana, & eratforamini
continua , ſuppoſita, alteramve utraque
manu fervavit. illos intrantes uſque ad
umbilicum , Engilbertusdorſa eorum , quia
proni iacebant , per ſcalam fortiter preßit,
& in tantum depreſſit , ut non folum eis
progreſſum , imo etiam regreffum prorſus
adimeret. Qui quaſi ſub torculari pofiti,
dum mane capi , timerent, veniam poftu
laverunt , datis pero terribilibus iuramen
ris, quod nunquam perfonam eius laderentz.
vel domum illam inserarent , dimiffi funt.
Mane cum prodente Engilberto , à vicinis
nulla arte dormientes poſſent excitari ,
quærerentur circa domum maleficia , quo
runi virtute hac noverantfieri,ſupra fora
men de tecto pendentem , quafi ſpinam hu
manicadaverisrepererunt,qua amota mox
omnes excitati funt. Poftmultis annisela
pfis iidem fures fama& virtutibus iam dicti
Engilberti excitati , eiuſque ut opinor pre.
cibuscompuncti, eum adierunt , & quafii,
pheffent confesſi, deinceps duxerunt vitam
religioſam . Hoc factum mirabile , & alia
quadam , de quibus in fequentibusdicetur,
ab aliis mibi relata, gutrum nam veraef
ſent à me interrogatus, ita gefta fuiffe fim
pliciter teftatuseſt. ] Hæc Cæſarius. Fre
Balliolo , luperioribus annis für unus
prehenſus fuit, & apud eum repercus
truncus pes patibulati , quo ad hujuf
modi ſoporiferum lumen abutebatur
articulis incenſis.
In Leo
 NVM
ITIO RVM
UIS ICA
392 DISQ MAG

In Leodienſis ditionis oppido Huyo | irrepāt ad cunas infantulorum & alio .

( ut quidam )vel Dinanto ( ut alij)nocturum , quoscuntperditum :Petr. Bens
ad diverſorium veneredno ,qui ſe à via feld . comm . in tit. S. demalefic de mathea,
admodum feffos fimulabant. cæna mat.ad lib.4.in fin.ſicſcribit, Retulit iden
fumpta negant ſecubitum aliò ituros, Ioannes Cuno de Rover , cum Anna mater
ſed importune admodum pervicaci in eius & alia due fagaconveniſſent , pt deno
ftantia tãdem abs caupone impetrant, & e virum quendam zelofum perſecutorem
ut liceat ad ignem in culina fomnum maleficorum maleficio conficerent. Magifte
capere. Interea ancilla domus , cui rulusprecedens feneftras ( januas aperuit.
non ſatis peregrini iſti placebant, clan- Ipfe autem Ioannes Cuno pro comiteà ma
culum per foramen quoddam pervigil tre & aliisadductus fuit , ut candelam ar
conſpicit,quid acturi. Nocte intempe- dentem ,qua non naturali, ſedarte diabolica
fta ,vider èmarſupio manum abſcillam confe&ta erat ( ipfo Ioann. Cunone propriis.
mortui depromere, & digitos inunge- scriptis ficdiftinguente) teneret.Venientibus
re , cum admotos igni incendere, om . autemeis in cameram maleficiandi in civi
nes lumen recipere ,uno excepto.id ve tatem Trevirenfem , cum maleficiandus pre
ro magi mirari infolitum . fæpius ergo more bonorum Chriſtianorum fe figno crue,
tentant, & Hammæ admovent: fruſtracis & piis exercitiis,antequam ſe quietitra
..

femper. Tum eorum unus, quid tum deret,muniviffet,nihilefficerepotuerunt, ſed

( ait )b unus duntaxat in domo vigil: & reinfecta redufis januisrevolare debuerunt.
affixa ad caminum manu , quatuor di- Vitautem bonus,cuinocere voluerunt , ad
gitis velut candelis obſcura flamma huc vivit Dei gratia , de tamdiu vivet,
colluctantibus, domo egreſſi,noto ſi quamdiu Deo placuerit . Mater di&ti Cuno
bilo focios advocantad prædam.Puel. nis,cum & ipſa examinaretur fuper articu
la fubſequitur egredientes , & domo, lis propofitis,eodem modo confeffa eft, ficut
ianua revoluta, excludit. inde irrumpit ) filius in hoc pun & o.]Qui fuperioris ordi
in herilem thalamum : invenit omnes nis ſunt Necromantici maleficiarij,ni
alrum adeo ſtertere , ut nulla vi ( nam hilhabent necelle hanc candelam fibi
in medium cubiculi de lecto detraxe- prælucere,fufficit in remoto aliquo lo
rat & protraxerat)potuerint evigilare. co accenfam defixerint. Manifeftum

à
Interea fures per feneſtram quandam hoc in lequenti narratione , accepta
ſe dirigebant in domum , occurrit iſta, viris fide dignis,dignaquęſciatur,nam
& fcalis deturbat. Inſtanttamen , & divinæ quoque ultionis addit cxem
aliàmoliuntur ingreſſum . hæc luminis plum. Abſtinebo loci & ordinis, &
memor, & fufpečtione hanc eſſe ſopo- perſonarum nominibus , ne quisſaga
ris domeſticorum cauſam ,omnes digi- nare in Hiſpania , ubi res vere geſta , in
tos exſuflat,utlux emortua,dormien - cubile vericatis & perſonarum notitia
tes experre &ti , ad clamorem accur- pervadat. Ibi quadam in urbe magni
runt ,& domo protelant manifeſtarios. nominis concionator, qui cum aliis
Poft aliquot dies capti, facinusconfedi prædicaret,ipfe reprobusvelfa & us vel
$ fuere.Quidmirum ergo, li lagæ noctu | permanfite familiaris erat cuidam viro
nobili
 LIBRI III.P.I. QVÆST. II. 393
nobili , cui formoſula uxor , ſed calta ccrgo , & ftri &to mucrone perforatad
matrona. hanc coepit hircus ille effli- verſarium , & vita privat.collabitur ca.
& im deperire : nec diuignem finufo- l daver. vi& rix vix lui compos accurrit
vit occultum , aperit animum , & mu- in conclave , ubi maritum abdiderar :
lieri fagitium nititur ſuadere.Illa cerca invenit illum & famulos omnes mor
tuendæ caftitatis,ſedulo conatur ad fa- cuis , quam vivis ſimiliores,clainat,vel
niorem mentem revocare a demencia.licar, trahit ,nihilnon agit, ut experge
Sed erat oleum camino addere . ut faciat. ac illi conſopiti manebant. Tu
Naphtam accenſam vehementius a . (picata( quod erat )enaleficio id fieri, &
qua iniecta exaſperat, ut gliſcatincen- videns ſibi in ſeipſa ſpes onines locatas
dium : fic adminitioneshunc ultro in - cadaver domo effert, & in plateam ab
fummabant . Nec defiicorgere ,donec iicit cum gladio & cruento pugione.
perræla moleſtiam , ftatuit ulciſci ne Interea dum ibiiacet , circuitoresno .
bulonem , tem totam pandirmarito , cturniin cadaver incidunt , ferunt in
quem non minus quam Acridas talis carcerem, tacie lota , et non facile ,ta
dolor urebat , eiusiuſſu uxor tempus men agnoſcitur concionator . Prætor
addicir: veoit nox optara male amanti. feu ( ur vocant ) Corregidor prudentia
Maricus cum aliquot famulis egregie pollet : Glentio imperato præfentibus ,
armarus crat in propinquo conclavi, ſummo mane aditcænobium ,evocat
familiarem hunc haud familiariter ex. Priorem ,ait fede re maximimomenti
ceprurus. operiebatur aduentum ma cum ipſo coram tota familia agere op .
tropa . Tandem en ribi fæculari habi rare : jubeat omnes ad unum in Capi

í
tu ,accinctum gladio & pugione . de. tulilocum convenire facit prior.con .
ducentem illam , audacter ſubſequi. venere vivi omnes, nam inoriuus ille
tur, & poftquam conſediſlet, veterem ſolus deerat.Prætor ait videri Gbi ali
cantilenam iterac.mulier returat, & ne- quem deeffe,te animadverſa Prior , vel
ga , ut folita. fecerant audaciorem te- re ( inquit ) omnes adſunt, excepto tali
nebræ no & urna machum , & vim pa ( & bominabat ) qui fors nunc ſe ad
rat, visvi repellitur: candem verita mu-, proximam parat concionem . Ipſe
Jier,exclamat,& condi & um marico G. i quoque , ſubdit ille, vocetur . mora
gnum contenta voce rollit. Surdo haud.longa futura , currunt nonnulli ,
( quod aiunt)fabulam , nec maricus , nec ut vocent: cubiculo clauſo , pulſant o
quiſquam accurrit. Quid ageret ? fuge- i ftium , nemo reſpondet. It ergo cum
ret ? tenebatur brachiis fortioribus. Priore ipſe Prætor, & januam vi refe.
confentiret? mors probro & peccato rant.nemo erat in cella, dumtaxat fax
potior honeſtati. ungus ergo & depres, ardens & obſcurum lucens, defixa erat
arma ſtringir muliebria, & faciem de in camino . Mirari omnes , & fupere .
format : led præ furore hæc ille vix len- | Tum Prætor Priori & Conventui nar
- riebat.Gladium depofuerat,dorſo pu- rar,ubi & quale inventum cadaver : Et
giunculus hærebat:ut advertit matro . dum illud auferunt è carcere, ut pro
na, iocer luctandum manu cum.cripit à I phanæ ſepulcuræ (quam S. S. afinife.
Сcc pultu .
 394 DISQUISITIONVM MAGICARVM

pulturam vocat)merito tradatur:ecce qui non poffer,minas ferocius intentar

\ tibi nobilis ille cum uxore , & rem om . te. Ea igicur de re ad ampliorem cogni.
nem narrant. couferuntur momeona tionem interrogatusipſe, N.teftis omnem
temporis:reperiuntur evigilaſſe, quo | ntiillam laga prenarraverat,certis, di
fax exftin & a.Sic & perfidia hypocritæ ſertifque verbis recenſuit : videlicetapi
dereftatione omnium , & mulieris ca- ! peticum ſe ficuti dictum eſt ,veneno:hoc .
Aicas atque fortimdo laudibus totius que unum illis,ne preberent fuiffeimpe .
viciniæ celebrata : non facile ex il . dimento, quod forte experrectus ( non
lic habitantium memoria delebi-
dum enim illarum unguine delsburns
TUT. fucrar) ſe crucisfymbolo argue oratione
Ex Remigio ,nuncaddam quædam Dominica contra tantum difcrimen at
quibus hæc explicencur,confirmentúrquepericulum muniviſſer:verumque il
.
que:Scribit ad Soporiferum faſcinum ludomnino effe ,quod illascum telo mul
ftriges olurpare cadaver abortione e . tum via effet proſecutus,nec tamen affer
geftum ,refe &to inde unà cum humerocatus.Et poltea:Fere omnes criminis rei
coftiſque continentibus dextro bra- deprehenfa in Germania que eſt ditio
chio, in ulum luminis : & ardere eius nis Losharingica,affeverantconcorditer
· membri extremos digicos flammalul camfibià demonibus ( modo iis per ali
phurea ac violacea,taptiſper dum per quot annos fuerint operati)penetranda
firian . quod'cepere: & hac Hamma ex rum ædium facultatem effe tributam : ut
ftincta cam integros & illibatos mane i fcilicet per quafuis anguſtias nullo nego.
re digiros,quam lilumini fomité nul . tio viamfibifaciantsin mures,feles , lo
lum præbuiſſencido;confeffos malefi cuftas, & alia huiuſmodipuſilla anima.
cos Guermingæ 14 Kal . Ianuar, 1589. i tia prout ufus poftulat, contratti atque
Sic Remig.lib.2.cap.3.& idem confic- imminuti: intromifoſque denuo priori:
mat cap. 4. cum docet , ſolere prius ex forma reſtitui livelint ac tum commo
cadaveris illius abortivi unguine , dei dum inceptum peragere , quale ſupersus
membris elixis pararo , quam perfona eft declaratum ſcilicet illiniendo eo pri
conſopire volunt , probe inungere. mum per artus omnes cui moliuntur ipsi
Vergavilla X. Kal. Pebr. MargaretaLu. teritum ,ne evigilet:tum firmiter ac va
odman ,in judicio agnovit inter ſcelera lide os ei diducendo,ne potionem agita
hoc quoque: Senocte quadam N. adestione excludat:tandem venenum fauci
fuiffe ingreffum eo anim» ,utfomnofopiti bus ingerendo admota lucerna , quafuli
faucibus venenum infunderet.idque in . phuream flammam evomar )
cæptum quin perficereturparum abfuif
ſerica in proclivi videbaxtur effe omnia. QVAESTIO III.
Sed malum contra quam purabant ex De amatorio maleficio ..
citatum illum fuiſſe à fomno:adeo ut, re
sillo,manu arfacinoris
infeéta,cum mata , ac fociis cufem inaff
tandemipfa fue / Prp2 , receptiffimum nomen , ra
gam dare cogeretur:confectante interim rius ágcóreja, apud Epiphanium ,
& Chariceba , apud Irenzum La
rine ,
 LIBRI III. PARS I. QVAEST. II . 395

tine ,ita vocant quicqnid dicitur , fit , cant :Hippomanes, laudant idé Theoc.
daturve eo fine ut in amorem quis , Ve- Virg. Propertius : Remoram , & Sipper ,
neriſque furias pertrahatur. Plurima Ariſtoteles a ,rana quoddam oſcillum ,
huiuſmodi philor a ueteres nobis com . Plinius b.Aſtiriten lapidem ex Æſopo ,
memorarunt , ut in veteribus Glofis Helichius illuftrius: ſagittas ex holtili
regularia ,quod ſuper regulis adolecent corpore , Archelaus Thallum ſcuter .
philtra lovi Aygiali, hoceft Plutoni , mitem olivæ , Valerius in Cyri, alia
qui Numen illicium ad amorem puta multa Lucianus in Dial Barchid .
batur, & hæc facra flygialia , & Cocy. | Melitta . & ex recentioribusMarhl.fi
cia dicta, Virgilius io 4 Æneid . de Di cio.l.13. Theol. Platonica , Poponarius
done : de iniant. c.8. & Cælius Calcagninys
Sacra loviſtygio,querite incepta pa . integro opere ,de Amatoria Magia.Vete
ravi. ribus his videtur communis error, etiã

Cocytiorum mentio apud Horatium nolentes huiuſmodi phileris in amo .

jo Epod.ubi Porphyrio dicet Cupidi- rem pellicipoſe: quem crtorem mox
aislacrum , non quodeo Veneris fili- diſcuriemus. Prius videamus maleficia
us invocaretur , fubdit enim di & a hoc in genere noftriævi: quæ nobis,
quod interis Diis à venificis fierent, omnium optime & exactiſſime, Grille
fed quiafacrum amatorium. Mulla a. ſcriptor prodidico. Amatoria ( inquit)
mul.complexus apud Apuleiua.Apol. fortilegia ,vel fiunt intracorpus, velex
J.Levius poeta, tra corpes( ſcilicecmalefiçiati.) Incore
Philera omnia undique cruunt, porecommuniter fierifolent per cibum ,
Antipatbesillud quæritur , vel potum d Et in his frequenter admif
Trochile.synges.tania, cent ( quod vixfi lent in boſtili vel fom .
Radicula ,berbæ.furculi, xifero maleficio e ) Sacramenia Casho.
Iphiplaces,but ortiple, lica Ecclefiæ ,ut hoſtiam confecratam f.
Hinrientium dulcedines. velnondum confecratam , ſed circum
Vbi ipſiplices, ut eft in Gloffariis, du firiptam noru & litteris fanguineis:ſuper.
TÒMy4Ta púMasin Feſto sicuntur ipfub qua dicicurant quandoque unam duas
Isces bracteæ in virilem & muliebrem tres quinque velplures muffas, quibus
ſpeciem effi &tæ , quæ & Subfilles eidem celebratis ,er adunt hoftiam ipſam ,non in
diaz. Agnoverunt has & alii poetz , regram prout eft fed in pulverem rede
nam de his fimulacris amatorum eſtil. 1 Etam valde ſubtiliter,perfona malefici
lud in 4. Virgilii , Effigiem que (Æneæ ) anda, quã aſſumere faciuntin cibo, ficut
toro locat. Theocr. & Virgil. in Phar. | in meneftra.vel in poru :eodem modo fa
macent. lyngem , quam Langius ait à ſciunt cum calamintha immixta aliis pe
Germanisvocari,windals,Walleroths ciebus:& tradita ,utfupra in cibo velpor
Kuerdrommel : Latini Frutillam vo .
tu ,ex quo dicunt illam efe natura aterai
Ссс 2 Etive,
a lib.z dehiß.anim c.14.6 1.9.c.17. 618.C 42.62.32.6.4 plures cit.Tiraq .13 , lege con
exbiali. c de forsil.q.3.4.1 15.9.5 4.1.2. dl.fiquis aliquid. qus abortionis . D. depan.l.3.4.
bet adušio,Dundleg Corn ,de ficar. c Grill.d9.3.4.18.infi Glop. c.accufatus fanede be .
 ONVM M
ISITI CARV
396 DISQV MAGI

Etive , & quod poterit core volunta- 1 hoftie , ſuper quibus ambabus erant de
tem abſorbentis trahere ad amorem per scripta quadam verba fanguinea, oc.
fone tradentis.Sed omnes funt nuga ou quas ipſatenebat ,utafferuit ad effectum
damonis fıllacia ,& c.)Et poftea, Bis aut tradendi cuidam alteri mulieri, ad in .
ter babur in facto Sortilegos, qui huic ftantiam viri , qui eiufdem mulieris a :
Sortilegio five maleficio incumbentes, morem concupifcebat . Alius quoque
hoftiam immifcuerant, unum videlicet nondum eft annus elapfus,quod due imi
clericum religiofum , qui hoftiam ipſam pudica mulieres Roma,quas vidi, & am
facratiſſimam accipiebat, cuius partem dini, gua acceperant oleum baptiſmatis,
ipfe fceleratiffimusqui cupiebat amari , quo inunxerant fibi labia , dicentes bec
affumpferat ,dicendo quedam verba ſa verbal fides abrenuncio tibi, &c. ) 6
tis turpia atque nefanda ,qua hic referre cum labius illis fic inunctus ofculate fue
non expedit reliquam vero partem ho rant veros quoſdam , canſa captandi a
ftia,miſerat ad ipfam mulierem , non in morem ab ipfis,ut ipſe aſſerebant. Nibil.
forma boftia, ſed minutatim contritam ominus demum omne experimentum
& in pulverem redactam ſumendam in fallax fuit , & ſuorum excefuum com
cibo alle poru .Iterum babui alium , qui dignas vidi luere pænas. Aliud exem
hoftiam nondum confecratam accepe plum à triennio citra in eadem Vibe
rat, Gluper illam circumcirca ,cum fan- contigerat : quod quadam turpiffima

..
guine annularis digiti, nonnulla verba mulier acceper at particulam cutis illius
Paris turpia deſcripſerat , deinde ipſam qua infans indutus egreditur de ntero
hoftiam ſuper altari depoſuerat , hoc eft matris quamprimum venit in lucem ,
ſuper nudo lapide conſecrato,fub lintea . illamque fimiliter ſuper lapide xudo fa.
mine tamen altaris abfcondita. à quo cratoabſconderat , & fuper illa plures
dam Sacerdote rotunda confcientia fro miffas,numero quinque celebrarifecerat
per illa quandoquemiſſascelebrari fece curemque prædictam poftea affumpfe.
rat,certis orationibus ad eius propofitâ rat , o baptizaveratfubromine perſona
ſuper addicis :deinde hoftiam ipſam fum maleficiande ,cum aqua baptiſmatis
pferat ,qua tamen non ciat expreffe con ceremoniis confuetis , deinde eandem in
ſecrata,cuius partem alteram pro feaf i pulverem redegit,ad offe &tum tradendi
fumpferat, alteram vero partem perſona perſona maleficiande:tamen interim ca ,
maleficiande tradiderat, redactam in pra fuit ,nec perficere potuit foreilegium ,
pulverem ; ut proxime dixi , afferentes, i fed congruas ſceleris fui luit pænas.]
uterque ipſorum , qui hoftiam ipfam af Hæcille ,qui addere potuit,adeonefa
ſumpſerant,indiſſolubili amoris vinculo rios etiam effe huiuſmodi ſortilegos,
ad invicem ſe colligandos , nihilominus , ut fæminæ viris fua menſtrua , & vici
nullum effe&tum apparentem vidi , vec [ quorum utrumque vix pudicæ aures
percepi. Necfunt adhuc duo anni elapfi, ļ tolerant] lemen in cibum potumque
quod alium fimilem caſum audivi, Ro- aliis permixta, & certis verbis condita,
meaccidiffe,de quadam impudica mu præbeant , ut multorum conflat con
liere, in cuius copbinisreperta fuere dua felionibus ,ſtercora quoquc & alia hu.
juſmo
 LIBRI 111. P. I. QVÆST. HI . 397

juſmodi excrementa , ur Sprengerus panniculorum benedictorum quibusfa

tradidit . Proſcquitur deinde Grillan cra myſteria venerātur celebranturque,
dus di & ta ſua inquiens , Extra corpus ficut camiſsa purificatorii corporalis,tu
autem live extra inteſtina fiunt malefi- | nicella,manipuli ,amiltus,fole candida
cia amatoria per aliquas mixturas como lapidis facrati mappa altaris,patina ,So
pofitas ex berbarum foliis vel radicibus, 1 darii,calicis,fimilia
& , & ifta omnia,
metallis,reptilibus terra:plumis ,intefti- veliſtorum partem admiſcere folent ins
nis membriſve,avinm ,piſcium ,velani- forurlegiis amatoriis ,adhibitis corum ne .
malinm aliarumve fimilium rerum na' ! fandiflimis precibus & Diabolicis verbis,
turalium .] adde , maxime expeterea, ad turpeslibidinis altus , tot Sacramen
vel capillos vel unguium prælegmina, torum , & aliorum ſacrorum perpetrans
vel falciam , vel quid aliud veltimenti ! tes abuſum . ] Mox lubdit tertiú quod
quod foliquin tangere corpus malefi- dam genos fortilegii amatorii, his ver
ciandi: aut, Goihil huiufmodi queant bis : Quidam ex his qui funt expreſſa
Danciſci,vel epiſtola,vel quid aliud de profeſſions :deferunt quandoque imags.
illius domo ] & tunc adhibent certas nes quaſdam ad loca ſacrificiorum teira
ligaturas,quibus hac involuta conſuunt velcera autgemmarum ,feu alia quavis
in chlamide vel tunicamaleficiandi,vel mixtura confe &tas , illaſgue baprizant
abſconduntſubcapite le &ti, velinter pluw prilu nomine perſona maleficianda , ſub
mas, vel materaria, ſuper qua ipſe dor. devorione invocatione diaboli , cum
mit aut fublimine oftii, velalteriusloci, i eifdem caremoniis, quibus uti folent no .
fuper quo ipſe maleficiandus vir tranfi- ftri Sacerdotes in vero Baptiſmate : et
turus,aut mulier tranfitura fit.] Hæc adsicinne quadam verba turpia e ne
ille partim d.q.3.a.num.is. partim q. farda:quibusimaginsbus quandoque a.
5. num. 3. ubi eriain addit ſacrilegia periuntpectora , & ipſarum cordaina
quzdam iſtorum.Ipfi (inquit )fortilegi genti calore ignita reddunt: aut tantum
admiſient ſapius in iftis aquam benedi- į detinent quod liquefiant,putantes quod
&am , fcilicet Fontis Baptifmatis, aut eodem modo cor hominis maleficiandi
communisamphore exiſtentis in Eccle 1 fomiliter adurarur ,feu mollificetur , cu
fra aut oleum fanétü Baptiſmatis, Chri- obediens reddatur ad votum fortilegi,
Smatis aut Extrema unctionis, ramoso vel amantis. ] Io. Salisb. lib . 1.cap. 11.
linarum benedi& tarum , ramos palma- Vuliricoli funt , qui, adeffe&tus homi .
rum ,candelas benedictas.ſacros Agnos num immutandos, in molliori materia,
Dei,thura benedi&ta , cereos paſchales, cera, velforre limo, corum quos peruer.
& his fimilia .Quandoque autem capi. tere nuantur , effigiesexprimunt : cuius
unt aliqua ex reliquis Sanctorum Mar illufionis in Pharmacentria Virgilius mer
igrum fi habere poffunt fcilicet particni minit:
las oßium ,capillorum , vel veftium . Ali
autem capiunt fruftula quadam indu Limus ut hic durefcit, & hac ut cera
Mentorum ſacerdotalium , aliorumque liqueſcut
CCC 3 V no

3 Grillan.q.3.9.23.
 VM
I ON M
S IT A BV
UI IC
8 SQ G
39 DI MA
V no codemque igni,foc noftro, Daph . te baptiſmum mortui ,vel abortivi, in
nis amore . ( cripta characteribus & verbis magicis
Maſo quoque in libro Heroidum . cuius miram potentiam atque efficien.
Devovet abſentes , fimulacraque re- ciam nuganturmagirecentiores, a 86
rea fingit, exemplum luggerit Leloyher. 6 Vie
Etmiferum tenues in iecur urget abantur & olim funibus quibuſdam &
cus . ligaminibus , de quibus nos poſtea.
Quilocus ctiam ab hoſtile malefi Grillau.præterea rationem inveſtigar,
cium referripoſſet ,de quo poftea. Du . I cur ad amatoria dumtaxat abutantur
plex enim magica devotio fuit , una rebus facrati ? & mukis reſpondec, qui
boftilis , qua mortem intendebant, al . volet cum legii. Hodierno tempore,
tera ( de qua nunc lermo ) erotica eriain adhoſtile veneficium buffones,
ab utraque, Papinio ceſte, Circe di- | baprizani, & cis (quod horrelco cogin
& a fimulatrix , & juoppurpía " à Lyco . tans) venerabilem Euchariſtiam exni
phrone in SalisberienG lubenter cor bent deglutiendam.Sic nimirum quo ..
rigerem. Vulticoli ſunt& de hac de ridiè deterior fit mundus, & homines
fixione ( ſic devotionem vocabant ) in graviora hoc fæculi fine fcelera præ :
haud dubiè eft illud poetæ veteris in cipicantur.de amatorio philico mira :
1 Ciri , culum narrat, publica fide & multorú
Inde lovi generat magno frigidula fæculorum continua atteſtatione con .
Sacra , firmariffimum , Thom.Boflius , Ora.
torti presbyter ; cuius opera , quàm hæ
Sacra net Idais ſenibus nec cognita
reticis odiola , tam Catholicis utilis
Sacriso
Pergit Amycleo fpargens altaria , fuit :is ergò de noris Ecclefiæ ; c Nonum
tballo miraculum ( inquit ) contigit Aufidi in
Regis lolchiacis animum defigere vo . Piceno.Siquidem anno 1273. quadam
bis . mulier,cum ſumpfilet ore Euchariſtiam
Vt opinor Minois in amorem ſuæ non deglutist ſed fervatam fecum detur
alumnz.Nam ut devotio , fic defixio lit ,ut illa uteretur ad amorem marits
duplex, & hoc puro velle auctorem ; conciliandum fibiper veneficia. Quamor
Glofarii his verbis: Defiétiones. vixuobrem fic malis artibus edocta ,ſuper prus
Manteicu xarddeguol. primum ad diras nas in regularepofitam proiecit: quo fa.
referendum , poftecius ad vincula & Eto (mirabile dičtu ) coepit Euchariftis
nexus amatorios, & corrigo defixiones, apertißimèin carnem converſa fangui.
quia à defigendonon defingendo.pa nim larè emittere ,ita ut prunas exſtini
tet ex Plinio libr.28.Hiltor.cap.2. & 1 xerit , neque cobiberi potuit cruoris eru .
Ciceronelibr.2.de legibus. Veplari ptio ,donec canduerunt carbones,quam
mum utuntur hodiè in amaroria defi wismulier nihilñon egerit iniiciendoci
xione pergameno virginea: quam con nerem ,pulverem ,ceram que apponendo.
ficiunt excute pueri ieceas naci , & an Tum povo eventu astonita linico regula

a Picatrix Abonus,e dgrippa, b lib.i.de(pe& tiscapit.s . c 214.6.7.

 LIBRI III . P. I. QVAEST. III.
cam carne divina e ſanguine invol
vens,ftabuli propinqui ftercore infodit
Latuitres annosfeptē, quamvis aliquot
mirabilea evenerint que undenam nal
berentur,altosquidem latebat , mulierë
non ita fa &ti ac ſcelerisſui conſciam . Iu
oxu &tus,illa tandem aperuit rem geftam
Sacerdoti,quicum ſe co contuliffer,repe:
rit intactam carnem ſanguinemquere
rentem linteumque illeſum . Miraculú
patefaétum ,cunétisque divulgatum ex
omnibus locø innumeros ad ſui ſpectacu .
lum commovit, & commovet adhuc poft
annos tercentum & lexdecim . Vifitur
enim caro , viſtur fanguis vitres am
pullis inclufus, ad tantæ rei mnmoriam
fempnernam , neque poft tanta tempo
rum fpacia quicquam ex iis eft corru .
pium aut tabefa&tum . ] En quo pacto
Deus tam manifeſto miraculo nefati-
397
totam corpus interins quafiaccendi,
deò ut quis, demone variis tentationum
illecebris interius certante, effro quo
dam libidinis vexetur, et fic vehemeno
ter trabatur ad defiderium carnalis co
pula cum aliquo in genere, quod fitum
temporis maleficusamator accedat, es
artibus, quibus folint muliercula capi,
cam inftanter urgeat, vel damon de ile
lo uno tam aßiduè memoriam phan
tafiam moveat, exhibendo fpeciem cir
cumftantiarum , propter quas amore
dignus videatur , & fubtrahendo eas,
que indignum redderent: facilè fit, ut
innallam prada cadat. ] Arguehæc
eft ratio & modus,quo perifta diabo
lus folet decipere : vulgus autem ne
qu't diſtinguere inter aäiones volun
tatis , & motus concupifcentiæ, impe
cuſque portionis inferioris. Vnde

um mulierculæ ſorrilegium in hibuerit . non oportet credere iis , qui quæve

Sed nunc videamus, quæ vis huius íor caulantur coa &tionem voluntacis ,

silegii amatorii . verè enim nolendo volunt ,

vellent abftinere,fed volunt peccatum
SECTIO II. committere.
Hæc ſententia communis eft
Ico primò ; hiſce philtris volun- Iuriſconſultorum A & Theolo
zus nullius cogi poteft ,ad quem non gorum , b probatur primum , !.
vult amandum ſed enè poteft imagi corum . C. de malef. & Mathe
natio perturbari, humores concitari, mat. ubi Conftantinus Imperator
air ,
a Legift in de gadieitto dsquiabortionis Azor.tit C.de malefic. do mathe. Oldra. com '.
fil.210 Godefrid Angel.in l corum.C.de malefic Alberic rub C.de baret Fita tract de mal Gril.
dq.3.47.n.is. Tiraq.d.1 : tract.de pæn.minuen Petr Loyer.d.c s. Ane.Guibert Menech. Clari
Farma de aliorum Canoniſt vero ut Hoftien in fum.de mug $ quam fententiam Ananiæ rubr.
de forril Ancaran inc.extuarum , & Abb.c.in tabuliseod tis.sdem Ancar.inc accuſat.S fane de
heres,in 6 Squillacens de file Cab 6.8.Turre in c.fiper fortsarias 33.9.1 b D. Tho. S. Bona
é Palud. in 4 d 14 Spreng. Malle.par.197 Caftrili de iult.bare pun.c.is Mich.Med / 2 dere .
da in Deum fid.Anget Silu.Roſel Fun Caiet.Graffus. alis Summifle, Binsf ond.I. eorum.q.in
Angi. alisomnes quod fciam ex medicis integ libell.de Pbileris Toan. Bekelius. e.Plutarc.in
vj.
34Ma.Ans. Lucia,in philopſeude.Irenal 1.c.9. D.Hicron in vita S.Hilar.Greg. Nazianz orat.
99.inlau.Cyprian Ó Niceph 1.5.6.27.Epipb.ló.k.10.2.contra hæref. F.fiunita D.Greg hl . Diab .
6.4.Nocci.l.4. Hiffos .
 DISQVISITIONVM MAGICARVM

ait,aut pudicosanimos ad libidinem de relligendum , de vehementi perſuafio.

flexiſſe intelliguntur: non ( aic) coëgille, ne & forei inclinatione, non de necel
ſcd ait, deflexiffe:ideò ,G lexRhenia vi Gratis abſolutæ coactionc. Valentinia
geret,Wierus hic non effugeret fron- ni quoque Imp.apud Procopium lib.3.
tis iouſtionem , nimis quam manifeſto de bello Vand. Marcelinæ apud Gre
imperatoriá lan &tionem caluniniatus. ! goram lib . 3. Itratidis cuiuſdam apud
Secundò probatur ratione , quia Calchondylam lib.2 . Item probatur
multa ſunt pharmaca ,quæ vim habent Hiſtoria BaGlii Preudomonachi & iu
naturalem turbandi humores, irritan- venculæ monialis , de qua D. Greg.
di ſemen , excalefaciendi cotum cor- | Magn.egir ; item Sceleri Sethi , de quo
pus : & q nullæ res tales invenirentur, Nicetas.a legite illa accuratè , & inve
poffee dæmon rebus,quibusvellet,uti, nietis iniectam propenfionem ,led de
canquam ſignisconventis , & deinde fuilſe neceſſitatem parendi .
juxta pa cum ipſe per ſe , & curbatio Quartò probatur auctoritate S. S.
nem , & Aatulentiam , & pruritum , & Patrum ,utomittam Epiphan.Irenz . &
caloremin in corpus inducere, fimulque duos Grego.iam citatos: probatur au
perſonæ certæ importunam ſuggeſtio oritate Arnobiilib.i.contrà Gentes
nem imaginationi, quali valdè dignæ D.Hierony.dum docet quoſdam dz .
amari,obiicere; & bc in huiusamorem menes amoribus & amatoriis canticis
infle & ere poffet ; ſed volentem tan di ſervire: b & alibimaleficia contendit
tùm.Nam in voluntatem , propter ar vim habere , ut amemus quæ odille de
bitrii humani libertatem ,nulla dæmo- beremus ; & derellemur, quæ nos ama .
ni iuriſdictio ,nulla coa& io competit : re decuiller.c Callianus quoque incen.
quæ omnia ſuperiore libro probavi: stores,air,libidinum atque luxuria quoſi
mus ,q.24. dam ſpiritus effc propheta commemorat,
Tertiò probatur exemplis,urMarci | Spiritus,inquiens , fornicationis decēpit
Antonii Triumuiri apud Plutarch . & cos, & fornicari ſunt à Deo ſuo. Jd non
alterius ,dequo Clcodemus apud Lu- quæro ,an re &tè explicet dictum Oreæ ,
cianum ;ur Marci hæretici & Magi , a led quid ſenſeritipſe, id apertè telta
pud D.Irenæum : puellæ adductæ ad tum affero .
S.Hilarionem ,apud D.Hieron . lola Denique probatur S. S. locis
phat Regis & Thedzmagi , apud Da | eſſe aliqua huiuſmodi maleficia.
maſcenum , in vita Barlaam.luſtinæ & Nahum . 3.
3. v. 4
4.. Propter multitu •
Cypriani magi ,apud Nazianzenum & dinem fornicationum meretricis fpe
Nicephorum , de quo conlule Pamel . ciofa , & grata , & habentis malefi
in vita D.Cypriani) ut etiam hæretici / cia : quod de his re& è nofter Fran.
cuiuſdam apud D.Epiphan, qui,quod Ribera fuit interpretatus. Apud Ba
paulò antè exempli narrationem ,dixeruch . in epiſt .Ierem.nig fallor, men
fat à Mago coadas mulierculas; id in- | tio habetur maleficii amatorii concre
matio

a l.z :in Epif.ad Ephef.c.6 . b Super.cz. Napum . cCallian.colli7 . Ca.za.Oſea 4.V.12.

d Baruch , 8.v.42.
 LIBRI II . P.I. QVÆST. III. SECT. II. 401
mationis, verba funtiſta ; ci si yuvanescereoportet : tantiego tibi Deam Mylittam
Depudé Manoq o'Xorvoid er töys oduis éyxá- | imploro. Mylittam enim Affyrij Venerem
Ouvroy ,Bourbon Td zitupa .Ôrar Sètes åv- appellant. At verò pecuniam illam , quantu
Tov ipediyorleio deOzóevostãy zápa To- lacunqueſit,non eſt fas reiicere,fiquidem in
PEDOMÈvou xosjyba, # taxokop overdiget facrum convertitur ufum . Neque mulieri
ble oux nižiura , caw ep. áulà , ôOTE 70 etiam permittitur hofpitem aliquem repu
Excoriop.autus Stepoa yh. Quæ vulgatus diare,fed quicunque is eft, qui pecuniam ob
Licvertit:Mulieres autem circumdata funi- iecerit primum , hunc illafequitur citra de
busin viis ſedenc , fuccendentes oſſa oliva- ! leftum . Poftremò ubi iam congreffa fuerie
rum.cumautem aliqua ex ipfis , attracta ab cum externo mulier , Dea expiata , domum
aliquo tranſeunte, dormierit cum eo,proxi- revertitur. Iam ,quaformaſunt elegantiore,
mefux exprobrat , quod ea non fit digna citius (ut par eff) expediuntur: que verò de
babita , ficutipſa, neque funiseius diruptus formes, diutius cogunturdefidere pro tem
plo ,antequam legifaciantfatis.
Qui locus inſignis,adhuc denſis ob Fitque
interdum ,ut uno atque altero an
fidetur tenebris, ignorantia antiquita- no,aut etiam triennio , atque diutiùs expe
tis. Vnam eiuspartem , quæ de funicu . Stare oporteat miferas. Alicubi, nempe in
liselt, nobis Herodotus clariſſimèex- | Cypro ,fimilis quadam lex eft. } Hactenus
ponit, libro primo, ut habetverho Lati Herodotus, ex cuius narratione facilè
na (Græco nunc exemplaricarco ) in intelligas , quibus funiculis circumda .
hæc verba;una ijſdem Babylonis lex eft, o- j tæ dicantur; & quis funis diſruprus:
mnibusmodis execranda. Nempè omnibus nempe is quilenyitam ad illă faciebat;
mulieribus indigenis.commune eft , femel in nam diſcedenshuncdiſrumpebat, vel
wita adveneristemplum defidentibus , cum hofpes,velipfa fæmina: ſed & illud in
externis viris confuetudinem habere. Cæte- telligitur:ultimo loco , cum obijcit fu
rum cum pleræque fint divitiis tumentes, nem non diſruptum ,deformitatem ex
que ſuicopiam facererecufent , ha vebiculis 1 probrari, quôdeasmortalium nullus
cameratis ſubvečta , pro templo confiftunt, cubili dignetur. Quare retracto, quæ
reliđa interim à tergomagna famulitij tur olim hac dere publicè Lovanij dictavi,
ba. Pleraque etiam huncin modum faciunt, ea referensad nodos, & ligamina ama
ad templum Veneris fedent,nodis,corolliſque coria , de quibus egere veteres poe
tempora revincta,è quibus dum alia feorfum ? ta.
abeuntalia regrediuntur.Nam diverticula Virgil. Eclog. 8
undecunque fic funiculis diftinéta aditum
prabent externis. ad mulieres illas, quam Terna tibi hæc primum triplici diverſa
cuiquelibueritdiligendam . Porrò cumſemel colore.
illic confederint , non prius domum regre Cicia circumdo , terque hæc altaria cire
cum
diuntur,quam hofpicum aliquis,pecuniam
in À Effigiem duco.
fano feorfimaldudasem habuerit. Hofpi- Nempe amari ſimulachrum . ligabant
tem autem illum , qui pecuniam abtulit, di- sconceptis verbis , ut apud cundem :
Ddd Nette
402 DISQUISITIONVM - MAGICARVM

Nette tribes nodis ternos Amarylli coto- | TÔ Terugwv, de cuiusvocis ſignificatio

res, ne non omninò res certa , nam cæteri
Necte Amarylli modo , & Veneris, dic, | vertunt, furfures, nofter verò, offa oliva
vincula necto. rum , inter quæ quid melius & fidelius
Valerius, in Cyri, addit & aliud , in fi. verſum, certius definiri poffet : fi HC
num diſpuere ter: bræa illa epiſtola exſtaret , nanc de
Terque novena ligat triplici diftin &ta co Græcæ vocis fignificatione deciſo
lore
pendet. Puto non unam effe ſignifica
Fila , ter in gremium mecum , inquit, de tionenı haiusvocis Heſychius,zirupata
ipke virgo , ra tây giavề xetTây phota : Kane huiu
Deſpue ter virgo, numero Deus impare modi tritici vel hordei furfures, live
garder pelliculas, quæmolendo fecernuntur
Memelianus , Eclog. 4 . ( lic etiam Diofcorides , & Theophra
Hac eadem nobis , quæ verficoloria fila , itus uſurpant ) ſuccendi ſolitos in ver
El mille ignotas Micale circumtulit At neficio amatorio plerique exiſtimant,
tes. & nituntur loco Theocriti', Eydill . I.
Erant hæc fila , ur plurimùm lanca , & vfv Joco ritupac. ubi Scholiaftes, quote,
rhombo torquebantur , vel devolue- exponit , nepixaós@ igne abſumo. Vix
bantur ab orbe,velglomo.Propertius, crediderim furfures folitos adoleris
lib . 3. ( quiparum ad hoc idonei)ſed benefa
improba non vicis me moribus illa , ſed rinam in mola , de qua tamen paulò
berbis : ante iam locutus erat Theocritus , nec
Staminea rhombi ducitur ille rota neceſſe habebat repetere quare malo,
Illum turgentis ranæ portentarubeta, aritupa illic exponere , ut hic facit no
Et le &taè ſectis anguibus offa tra ſter. Nam de eodem maleficij genere
hunt, locutum poetam illic , & hic prophe
Ef ftrigisinventaper bufta iacentia plu . tam , eò proclivior fum , quod eodem
Eydil . fatetur. Theocrit. amatoria illa
Cin & aque funeftolanea ditta viro. maleficia Græcos à Babylonijs didicit
Hoc eſt vitta lanea ſuſpendioſi : quod fe. Sicuc ergò laurum arebant veteres
& ipſum magicam . Et lib.z. & bitumen, & ftatuas ex argilla vel ce
Deficiunt magico torti ſub carmine | ra , de laur. Virg.
rhombr. Daphnis me malus urit , ego biano in
Derrina deſpuitione Tibullus ,Eclog.2. Daphnide laurum
Hæc mihi compofuit cantus, quis fallere Bitumióis , ni fallor meminit Hora .
poſsis, cius, fed locus non occurrit , de ftatuis
Ter cane , ter di &tis deſpue carmini. argillaceis & cereis :
bus. Limus ut hic durefcit , & hac ut cerali
Sed ad rem , magicum myſterium , quefcit,
cuius meminit Ieremias. & à quo po Vno codemque igni, fic noftro Daphnis
pulum Dei dehortatur , eft adoletio, amore. )
SIC
 LIBRI III. P. I QVÆST. II . SECT. II. 403

Sic etiam púto folitos adurerc olla mia fcriptú fuiſle D'NT'AYYghatf
olivarum , hoc eft minutas olivas, & moth Zethim , quod ad verbum ſignifi
duriores cæteris, ac penè oſſcas : quæ cat, oſſa olivarum , & Græcosinterpretes
eft vocisGræcæ altera,minus nota , fi- gnaros fignificationis, qilam diximus
gnificacio ,apud Achenæuma ,ex Cal- verciſſe, rà ritupa.Nonne verò fimilli
limacho & Philæmone : pro quodam mum eft Babylonias , quæ Magicis nn
minuto ac viliore & coloris furfura: gis erantaddictilſinæ , veritas ne diu
cei olivarum genere,quod Titupov, VO illuc excubare cogerentur, fe à fortilegis
carunt. Vndè & fraces ac magmata o- huiuſmodi non abſtinuille : maximè
livarum Helychio videntur di& ta , quas nec divitiæ ,nec forma, nec genus
ézirepandum (cribit,ezitepe.crtidoua commendabant? quærebant ergò iltæ
ta éliwy,ubi fortallis iaitupa , legendú , bliteæ ac diobolares undecumque le
nec in voce ut opinor peregrina quæ- nocinium , & Pityrides olivas , quz vi.
renda ſolita Cræcorum compoſitio lioris precij inſumebant flanimis. Et
Éxitupov , edulium nbtavit Athenæus, quam velanæ flammam alebant inclu
& Varro , libr. 6. de lin . Lat. Apud Plau- fam , longè aptius atque expreſsius or
tam , fi unum epityrum edam apud illum fium , quam furfurum , adultione con
afuriens infanę bene. Epityrum pocabu teftabantur : fimul enim Gc quære
lumeft cobi, quo frequentiusSicilia , quàm bantur de duritie ac rigore hoſpitum ,
Italia ufa ]fic Varro . Locus Plauti eft & adventorum , quos illarum nulla
in Mili gler, nempe fiebat ex pityrodi , miſeratio tangebat : ideò non ſolas
aliva confricta.meminere & Cato & olivarum carnes , fivè cutim (nam in
Columella , libro de re ruftica , confi . his olivis cutis potius quam caro ) ſed /
ciendi modum indicantes & Græca ſolidas olivas.cum nucleis ofleis ado.
nicasmagnæ Græciæ yrbes , id confi- lebant : nimirum duritiam illam fibi
cere lolitas: fortè etiam vocem érítu- | inviſam hoc pacto mollituræ , & cor
pa , Gccontrahebant vulgo , dicentes , da ferrea amore liquaturæ. Si furfures,
Exitupa . Sed poſter vertit , oſa oliva vertas , perit elegansiſta niyſterij ma
rum , certum eſt Hebræos , quæ in gici analogia Veriſimile eſt cum iſta
quaque re fortiora & duriora funt, urerent addidiffe, quod ſolemne re
ca vocare , offa , ut oſſa obhdentium, perio:Sc le oſſa hoſpicum urere, vel , in
NIDYY Pn chonach ghatzmoth b . holpite luo hæc le adolere: vel preca
Scitum etiam , hanc oliyam minutam . ri , ut ſic hoſpites.carum amore torre
plus ollis , quam carnis edulis præbere, rentur: quæ omnia Virgilius & Theo
conſtar quoque Hebræa phraſi, geni- ! critus poſuere. Denum fic adufta &
kivum fixum habere - vim mobilis in cineres redacta (pargebant in ven .
re & i: & idcă,offa olivarum , accipipof- cum iacta trans caput. Theocritus:
{c, pro ofleisolivis : ficut in Moſaicis άλφιτα τοιπρώτον πυρί τάχεται , αλλ '
Scriptis . , afinus oſsisa poniturpro aſino επίταστα
ollco. Quare Lufpicor hoc loco à lere
Ddd 2 Farins
Sing *
338.Comrivii sopbiš. bP8:53.0.6. cGen 49.9,13.
404 DISQUISITIONVM MAGICARVM

Farineprimum , igne liqueſcunt, ſed dif- deſerens, tertiam delicijs amatorijs, &
perge . ſectorum nodis Aoruinque corollis
Virgilius. addiderit , quæ mea ſententia nec He
Fer cineres Amarylli foras, rivoque flu . | rodoto , nec Barucho conſentanea eſt.
enti Atrigerant hunc locum Guevara in
Tranſque caput iace. Habac. & Perer. in Daniel. ſed attige
Sed hæc laris vel nimis , de loci Ba rant , vel potius inſinuarant , quam in ,
ruchi explicatione , quæ fi probetur, retpretati. Roæ liber mihi non vilus,
benè erit:ſin , meliora expecto. Eronili diu poſt prima editionem meam :
annum quartum quin poft quam etiam plus anno editus. Pos!
tumve poſtquam hæc à me primum tuere coſdem ſcriptores legentibus,ea
edita , ut in Hiſpaniam redij, oſtenlus dem in mentem venire. Hinc patet,vel
mihi liber fingularium hominis è no iuxta hanc primam concl. noftram in
ftris eruditi , & induſtriæ fingularis telligendumBurchardum : vel errorem
Martini de Roa, qui lib.3.cap. 9.& 10. ſubeſſe eius ſententiæ , libr.10.cap.de arv
fusè in hunc Baruchi locum diſquirit, te magica capoult.
diſſentit in nonnullis . nam cap.9.funes Sit fecunda concluſio quæftionis,
hos putat eſſe , Zonas iunceas, meretri- hac philtra & menti & corpori si pluri
cum vilium inligne. hoc non convenit mum paldè noxia funt.] Nota minus eſſo
cum Herodoti verbis , qui( ut ego) ex noxia, quæ non dantur intus ſumenda,
ponit de funibus quibus lectulum fuú quia fi per nudas incantationes facta;
cingebant , & quod addo de illis aulæa ut plurimum ſolum nocenr menti: fi
vel centones fufpendebant , ita cellam per illigationes aut contactum extrin
fuam à cæteris quafi domunculam di- lecum , etiam corpori ſolent nocere, G
videntes . Deinde funiculi ruptionem habeant venena mala admixta, quod in
putat eſſe idem quod apud veteres zo- his non frequens: Gi verd dentur ir po
næ folutionem . Verum hoc in meretri tum & cibum , ſolenr ut plurimum va
culis locum non habet. nam virginum letudinem vehementer debilitare , &
hoc proprium erat in primo congreſſu, de ſtatu mentis deijcere, quia eorum
juxta illud quod zonam poller ſoluere ingredientia ſolent eſſe admodum pe
virgincam . resnora , non pertinere ad riculofa :ut fluores menſtrui,ſperma(ut
quemvis coitum . Benè quod idem cap. patet ex vetuſtis librisPænitentialibus)
1o. illud de iunco & zona quoque re cerebrum felis, velalininipullijuterus
tractar , & funiculos capit , utdictum hyenæ ,virga lupi, remora, ofla rabera ,
debere. Rectè autem doctequeprobat lcinci, & præ cæteris ( quod vocant)
funiculorum ruprionem intelligi de Hippomancs:quod eft triplex , ne quis
fallatur : unum cuius mentio apud
tentorij ſeu tabernaculiablatione,ficut
Jerem 10.20 Nam poft coitum redibar Theocritam , in Pharmaceut. traditelle
domum mulier , iam lege foluta. Quæ i plantulam qaandam Arcadia : aloe
interpretatio cum fit & fimpliciſlima rum , quod uecanit Tibull .....
& accommodatiſ, miror cur nos quali Virus cupida ftillat ab inguineequa .
& Pro
 -LIBER III. QVÆS T. III. SECT. II. 4057
& Propertius: En verba menté captæ , & corpore
fætæfemina legit equa.
Hippomanes languentis.llla verò ,de qua D.Hieron.
Qualis eft fuum apria:tertium , pelli- | fcribit, poftquam amator,magicis artibus
cula quæ revellitur à fronte pulli equi- | inſtructus,ac Aeſculapii facerdotibus,rediit,
ni recens editi , cuius odor equas in fu- & ſubter limen domus puella tormenta
rorem redigit, de quo Ariſtoteles sa quadam verborum & portentoſas figuras
Plioius , Columella , & Virgil. & alij. fculptas in aris Cyprii lamia defodit: & ilicà
Quàm hoc noxium fic docet interitos amore inſanire virgo, & amióta capitis ab
- Caligulæ ,qui mortuus , cum ei Celonia letto rotare crinem Arideredentibus , incla
hoc porandum porrexiſſet , ut narrant mare nomen adoleſcentis : magnitudo quip
Joſeph.b & Sueto. & luven . eò refpe- pe amoris eam in furorem verterat. De tri
sit : Vt avunculus ille Neronis : bus ordine Abbaribus , ſucceſſive ab
Cui totam tremuli frontem Cefonia pulli eadem fortiaria toxicô amatoriô ne
Infudit : & mox ur eſt in 4. M. S. li . catis , lego apud Spreng. de Frid . dace
y bris, Auftriæ , & electo rege Romanorum ,
Tantipartussequa quantum una venefica quem Lud . Bavarus vicit , auctor eft
conftat. Cufpianus: de Stephano , quodam e
Decunctis autem philtris Ovidius quite Neapolirano, Antoni Panhor
prudentiffimè: mita : de puella , cui amaror membra
Nec data profuerint pallentia philtra nulam inſeriptam in finum iecerat, &
puellis. narrationem , & iudicium nobispro
Pbiltra nocent animis , vimque furoris ponit Pet. Leloyherius : quare cum
habenr. tam noxia foleantelle philtra , meritd
Euſeb. teftatur his Lucretium poë- Athenienfes Temniam fagam morte
tam primò dementacum ,deindefuro- mul &tarunt , d & nimis laxi fuere A
tis impatientiä ſeipſum interemiſſe.de reopagitæ , cùm alteri, mortuo co qui
Lucullo prodidit Plutarchus, his eum acceperat e.ignoverunt: prudentiffimc.
primo adum in furorem , mox etiam que iura civilia : quibas le99.pænæ re
interempramc.de quodam ſimilia nar, cepra :de quibus, quo ad praxim acturi
rar Ariftor. Virgo illa incantata à Baſilio į lumus fuſius, lib. s. Seet 16. nunc brevi
( urair D.Greg.)febricirare incepit, & ve ter. Si præbens amarorium quid, non
bementer anxiari, magniſque vocibus cum adhibuit magicam ſuperſtitionem , nec
fridoreclamare. Modòmoritura ſum ', nifi i mors ſecuta fuit : pæna relegationis &
Bafilius monachus veniat, & ipfemihi per damnarionis in metallum olim punie
fua curationis ftudium falutem reddar. ] | batur f. hodiè iudicis arbitrio extraor
Ddd 3 diparis

a Aril , lib. bi ani.c.18. Plin.li 8.c.42.Colum .l 6.Virgil.sn Georg, 67.16. ant. Sue. in
Cong. Iuven. far;6 & cEufeb.in Chro Plutarc.in Lucul Arift in Magn. Moral, D. Grezed cap.
Hier sa vita D Hilar. Spreng. part.i.q.7 .Cafpini. in Ludo Bavaro , 468.Panhorm libr. 4 de
sef Alfonfi"e.Lelewer.lib. de petit.loc.so d Demoli.consraAriſtegiionem . c Arilt.li. 1. Mag.
Meralc.17 . fd. s quiabortionis,
 406 DISQVISITIONVM MAGICARVM .

dinariè punitur. a Quòd G mors fuerit imagine, per maleficiincantationes ſeobale

) lecuta; quam ut plurimum ſequi tradi- culiſet:amator illeperdicus, manum eipor
dit Hippolycus deMarfil.Inſignis Cri. I rigens, à malo demoneparietibusalliditur,
minalium judiciorum tractator b :tum , & miferabilem in modum necatur : qui eius
Gob malum finem præbuit philcrum quoque cadaver tantô in Magum imperies
(utpote cauſa abortûs, vel illicitiamo proiecit,ut ſemianimic longo tempore iacue-
ris ) Gvecum adhibitæ fineartes magi- ris.]
cæ fivè non , inortis reus cenſetur, ex I nunc , & animam committe igni
communi fententia juris interpp . " ar . bus dolosò hoc pulveris magici man
gum . d . S. qui abortionis, quod & olim reliô conteftis. Nonre potius audien
prudentum opinione receptum lul . dus Phocylides :qui cecinit,omninò fu ,
Paulus tradidit c: nequeid acerbum giendas amatorias incantationes &
debuic videri Antonio Guiberto d:di- philras? idqne verum , etiam quoad
gnú enim planè fuppliciô , malus adeo conjuges, quia etiamli conciliarenta
animus , fini improbiflimo, per fum morem ( quod núquam vel rarò con
mum periculum & peflimum exem rigit)ramen ſemper,utminimum ,redo
plum , ſtudens. Quod fi non dedit ob dunt debilem , acronitum , & mentis
malum finem , led bonum ( ut pura ad emotæ : quemadmodum piſcibus ( a
arcendam fæminæ fterilitatem , ad co cuta & apta eſt Plutarchig lunilirudo)
ciliandum mariti animum à fe imme- accidit, qui non recibus vel hamis, fed
ritò alienatum ,)tunc fiacceſſit ars ina . medicamentis capiuntur.
gica ,adhne punienda eſt audacia letha SECTIO III .
li ſupplicio capitale eſt enim bisyti ar
, &
ribus e:fi verò non adhibuit quicquam conftar, ex dictis, inutilia effe a Ati
magicum ,fed naturalibus uſa fuit, quæ dota contra philtra , & remedia illa
putabatnon nocitura , extraordinem Gentilium : quæ per incantationes aug
16

mitius punienda eſt, citra f morte . | luſtraciones quafdam fiebant : quæ

m
Hæc vera, Gi defithæreſis ſuſpicio : hâc Chriftianis etiam prorfus illicita funt,
accedente, quid dicendum , videbitur , | Virgil.4 .Æneid .
d.fect.16 . Hæc ſecarminibus promittit folreremene
Humanam vindictam prævenit a. tes
liquando divina ultio. Siffridus pres : : Quas velit ,aft aliis diras immitterecuras.
byter,in Chron , luo narrar ann . 1200. verè dicit,promittere; nec enim præftar
accidiſſe , ut adolefcens quidam in Mif- bat. Tibulluslib.s.
nia, ut ſuis potiretur amoribus, à Mago in Qurd credam ? nempe bac eadem fedixit
locum ædium deſertum deduceretur : cui amores
cum ſpectrum , puella illius quam amabat Cantibus aut berbisfolverepoſſe meos.
Et me
a Menoch.de arb.iud.caf.358. Binsfeld .ind.l.eorum , q.3. bin l. eiuf. leg. Corn . de ficar. D.
adcl. s.recep.fent.rit.ad leg.Corn.de ficar.d libr.1.q.iur. 04.16. num . 1.e linemoaruſpicem ,
ibi. Dd.C.demalef.com mathe. fic intell.Menoch.de arbit.caf.388.n. s. f arg.l.3.5. ex Senatuſe
D.ad leg.Corn.deficar.ibi.Bar.do Menor.d.cap. 358.nu.7.g in conjugalib. admonitionibus,
 LIBRI III. P. I. QVÆST. II. 407

1
Ét me luftravit tadis, & no &te ferena . Edefij , deilla quam magus Philome
Concidit ad magicos hoſtia pulla Deos, tor in amorem pellexerat, magus ve
Non ut totus abeffet amor , fed muruus rò Maximus amore loluit ; & Plin . fed
effet, & Poponat. homo malè Chriſtianus.
Orabam : nec te poffe carere velim . Opus eft antidotis diſtinctione. 1.lina
Purabant enim his luftrationibus ruralia tantum funtmedicamenta ,ma
alterutrum evenire, vel atamore libe- niam purgantia & ardorem libidinis
rarentur,vel votis potirentur. Neme temperantia ( ut agnus caftus , & hu
Ganus , inducit paftorem quærentem iuſmodi ) dummodo noxia non fint
hæc omnia fibi incallam cecidiſſe: valetudini, licebir eis uri. 2. fi verò du
Quid prodeft quod me peregrini mater bitetur nam inſic illisvis naturalis , an
Amynta verò înc merè ſuperſtitioſa remedia;
Ter vittis , fer fronde ſacra , ter thure tuncijs abſtinendú. tale quod de Scy
vapore thica feu Promethæa herba refert Pro
Luftrarit, cinerefque averſa effudit in pertius ; quod deinſperlo corporipul
Amnems uere , in quo ſe mula volutaverit , vel
Incēdensvivo crepitātes ſulphure lauros, birci urina bibita , vel rubeta in corio
Cūfic in Meroen totis miſer ignibus arſi? pecoris recentis alligata , & de virga
: Vitras intellige funeſti viri, ut di- lupi Plinius & Pomponat. btradidêre.
Etùm fuperiùs Omilit & aquæ afper. 3. li moraliter improba ſunt remedia,
fionem ,de qua Propert. lib . 3. loquens planè vitanda & vetita funt , tale reme
de amores dium Cratetis apud Laërtium , fcil. lai
Quod mihi non Patriipoterant avertere fufpendium ; talia Rafis ac Pauli / £ gy .
amici, netæ licentiofa balnea ,tripudia , com
Eluereaut vafto. Theſala ſaga mari. meffationes, & quæ ſequi ſolent dete
Putavit vir doctusetiam ebris & la riora : rale etiam illud Fauſtinæ , q110 -
ininis uſos pro periaptis contra magi- } fus M. Antonin . Philofophusi qoi gia
cas devotiones ( quod non negandum ) diatorem eius adulteruin occidi iuſsit,
& probat his Arnobij verbis , Adverſus & illam incedere inter caput & co ' .
ia asnoxios de venenatos colubrorum mor. lum.b Quartò G fit admixta fuperftitio
fus remedia ſape conquirimus, & protegi tunc pertinent ad .vanam obſervan
mus non laminis , Pſyllis, Marſis.ventibus, riam ,de qua z.p. huiuslibriagendum ,fi
aliiſque inftitoribus , atque planis ] ſed i verò dæmonis pactum intervenit, per
fortafsis illic pro laminis,corrigendum , tinent ad dæmoniacam Magiam , de
Lamidis ( ut olim Franc.Benciusnoſter qua dictum , libr. 2. Quintò optima
cenfuit )quiautem , lamida , docuit Pe- i ſunt remedia Chriftiana , cùm illa quæ
trus Victorius lib .13. variar. lect.c.is. contra cuncta inaleficia vim habent, •
nempe aruſpices nugaciſsimi
. Eccleſiaſtica ; de quibus agendum , lib.
Hane fecuti opinionem gentilium ; ult. tum etiam quædam moralia , qui
videntur,non Eunapius modo , in vita bus caro maceraruf & concupifcentia
doma

a Plin lib.28.32-6 39. Pompona.hde incantat. Laers. ,6,6 Capitol. Suidas.

 TIONVM MAGICARVM
408 DISQUISI
domatur, ut opera pænitentiæ , bumi De 6.Apoſtol. Nolite inebriari vino, ín
cubationes,cilicia, flagella,jejunia: his quo eft luxuria. Virgil.
interdum etiam ſub mortali, fi magna Et venus in vinis,ignis in igne furite,
necellitas, homines uti tenentur, ut & De 7.Ovidius.
aliis quæ partim in omittendo, partim Luxuriant animi rebus plerumque fer
in committendo,pofita.In omittendo, cundis.
ut vitare conſpectum reiamatæ , & o . Salomon in proverbiis. Profperitas
cium , & alia libidinis irritamenta, de ftultoruin osperdet.D. Auguſtinus: Secun
quibus optimè Helinandus differuit. da res Sapientum animosfatigant:plus ob
a Vis exiſtinguere libidinem : (aitamo- fuerunt Salomini,quàm profuerit ipſaſapi
ve ligna de igne fi ſtridet incendium entia , contra adverſitas aliquandoretrabir
ligna innumerabilia ſunt,potißimaau- à peccatis. Idcò ait Dominus Oſcæ 2. Sko
tcm , pivi aurës tuasfpinis,ut femitastuas non ina
Ocia ,fegnities, fomnus,caro,fæmina,vi- venires, &poft amatores tuos non curreres,
num , Spinæ luctadverfa .
Profperitas ludus,carmina formapuer. De 8. ludi, nomine , jocum intelligit
De primo eſt illud SS. in defideriis eft omnem , maſtitia enim libidini repu
omnis ociofus. & Ovidii . gaatsteſte poëta.
Ocia fitollas,perierecupidinis arcus, Nonſolet in maſtos illa venire thoros.
Deſpecteque iacent & fine luce fa De 9.carminis,nomine,omne melos
ces. muficum comprehenditur, live voce,
De 2.dicit Martialis. five inſtrumentis fiar. Eſai, Cythara,& *
Queritur, Ægyſthusquarè fitfactus a lyra , & tympanum , & tibia, & vinum , ju
dulter? conviviis veftris: hinc, & opus Dei non tt
In promptu cauſa eſt,defidiofus erat. Spicitis.additHelinand . Difficileinvenitie
De 3. canit Dionyſius Cato , in diſtych aliquis lenis vocis & graris vita:quippe cum
Moral . vocis lenitas cantum
defideret, vita gravitas
Plus vigila ſemper. , nec fomno deditus planctum .
efto, Deto.eft illud,
Nam diuturnaquies vitiis alimenta mi Rara eft concordiaforma atquepudici
niftrat. tia.
De 4. ait Apoſtolus : Bonum eft non & illud ,
manducare carnes.
Liseft.cum forma magnapudicitis .
De s.ait Helinād.mulier dicitur à mol Delt . ait Helinandus : Quantume
liendo, ut & malleus, quia ficut faber per nim periculi fexus adfert in muliere , fan
malleum mollitferrum :ficdiabolusper mu tumatas in puero, periculofa eft atas pueri,
lierem , mollit & malleat univerſam ter ) periculofior focietas , periculofiſſima verd
ram . D.Hieron . Ferreas mentes libido do- ! familiaritas. Vndè legitur in vitis Patrum :
Mat Claudian Non habendamfamiliaritatem , cum fæmi
Ferrea lafcivis molleſcunt corda ſagittis. na,puero,yel haretico .] Hactenus ex He
linando Antoninus, In
a bubet apud D.Anton.lib.6 biſ Swm.110:13.6 :6.9-4.
 LIBER 111. P. I. QVÆST. IV .

In faciendo confiftunt ; occupatio chrum. Appa & Gela Foroiulienſis de

mentis in curis gravioribus, cogitatio cis Giſulh filiæ ,carnis putridæ fub ma
mortis & inferni, lectio bonorum lio millis pofitæ odore , ſuam defendere
brorum , preces ad Deum fulæ , im- i caſtitatem.Barbari enim natura ita fæ .
plorata auxilia Beatorum , & Angelo - cere Longobardorum mulieres opi
rum
& maximè Beatiflimæ Deipa- ! nati intactas reliquêre. ( Annal Boior.
tæ Mariæ : quæ, ut caftitatis amantiflib.3 Anton. Bonfin. lib. 8. Rerum Hun
fima, ſummopere deſiderat homines garicar. Decat.i. Sed & Thom . Canti
hać (purci anoris luc liberare. Vtile pratenſ. pium quendam virum , cum
quoque frequenter meditari , non ex cogitationes importunas , cujuſdam
ternam illam , & perituram citò fpe- mulierculæ ,formoſæ dum viveret,ani,
ciem , quæ fragilis, caduca , faepè mô abigere non poſſet : ſepulchrum
mendola & fucata , & falfis tantum narrat ejus aperuiſle , & amplexum ca
lenociniis adumbrata : fed rimari co daver tabidum , faciem faciei ejus con

gitatione internam & profundiorem raminatæ tabe , vermibuſque impoſu

corporis conſtitutionem , quid illa ille , & in hoc fætore volutatum ore:
fuit, antequam nafceretur ? ſtilla fe . donec fator & horror ,omnem libidi
minis fpurci & olidi , quid nunceſ ? nis memoriam fuperaſſent.
faceus ftercorum , aufer cuticulæ pel Quantò efficacius hoc , illo ridiculo,
liculam , quid illa terrius aut horribi & quod niſi præfata lectoris venia,
kus : quid cadaveri propius ? ſter- nequit referri , quod Hieronymus
quilinium nive conrectum albet . fol Cardanus a præfcribit :eum ,qui( ficait )
vantur nives : pax ; pax naribus ocu- ftercora recentia amica in ſuo ponat cal
lis; clamabuntomnes , & diffugient, ceo, & calcev: n ſtatim induat,amore libe
Nive fugacior eſt forma. non liqua- randum.utatur ille ſuo remedio, apage
tur, fed vaneſcit. illam aqua excipit ; } has lordes. equidem tetrô odoreamo
hanc quid niſideformitas & formido, rem cum faftidio commutandum cre

qualis mormolycii?cum anima diffo diderim , quamdiu færor durabit:poſt,

gerit , quid futura hæc livè Lais , live
Helena i eſca vermium , cadaver pu- i ( quas dixi) cogitationibus muniat,
sridum , fatens , cabe diſolvendum ,
ex cujusfpinæ medulla ſerpens terri-
bilis enaſcerur . Hoc amen , hoc de
peream ! Narrat Suidas de Hypatiâ
Alexandrina : cam cum confilio ne
quiret auditoris adamantis , importu
nam tollicitationem abrumpere: pan
Diculosei ſuos , fluoremenftruo ma
neſcio : niſi quis mentem fimilibus
armergue. His remediis continentur,
quæ ex Avicenna Niderius poſuit b
excepto ſexto,quod ipſemet fatetur fæı
pe non proficere.
QVÆSTIO IV.
De maleficio hoftili.

culatos, objeciffe : Hoc ( inquiens ) eff vocatur , quicquid in bo

adoleſcens, quod amas : nihil autem pul. nis animi , corporis aut fortunæ
Ees dam
a lib.z.dk varietas.b luleim -Formicarii
 TIONVM M
410 DISQUISI MAGICARU

damnum inferr , aut aptum eſt in ferre, vellaudat alium , à quo eſt averſo ani
aur idcirce adhibicum fuit à malefico mô. Et hæc opinio multa peperit alia:
ut inferret : primum actu , ſecundum | opinamenta.primòhocpericulum iin
poteſtare, tertium intentione, hujuf- | minere potius pulchris quam deformi
modi eft, quæ in his interveniunt, ut | bus, pueris quam majoribus ætate. Se
plurimum ſuntfrigida, amara , noxia, cundò hoc periculum removeri qui
& naturæ humanæ hominumque fa- | buſdam euphymuis : nempe fi bene
luti contraria: ideò,venenamalı , vocari precentur iis , quoscum laude & ad
vult a Grillan . contra quam in amato miratione intuentur, vel liquid tur
rio , in quo cenfet , ut plurimum inter- | piculum pueri geſtent appenfum col
venireres calidas, dulces, amænas ho- lo , undetalcini nomen inditum virili
mini , & coadjuvantes naturalem ca. membro , eò quòd contra fafcinatio

lorem & potentiam luxuriandi , & ideô nem talia geftarent oſcilla: &, muratê
à lege hæc vocari, bona, vel , non mala in paulò honeftiorem moduin more
venena, quia non ſunt inſtirura hominis ! digitos duos cum pollice ficinſerto, ut
necandi caufa : b hæc perpetuò vera tale quid exprimant, de gagate vele
non eſſe, facilè credent, quipræceden- bore, vel argento : ut fithodiè in Hi
tem quæſtionem accuratè legerint.De ſpania (Higa vocant).imò G ſummôma
præcipais ergò hoſtilis maleficii gene ne furgenti quis ita dig os intendat,
ribusnunc agamus, & quia prolixa at- id ipſum quoque amuleti eſſe. loco
que varia diſpuratio eſt, in luas lectio- cenſent, quod malo exemplo Regina
nes cam partiamur. cuidam fieri ajunt, li baccare frontem
cingas , fi ter in finum defpuas . denique
SECTIO 1. licum avidè laurum edulium lumas ,
& re intentius afpicienti partem cibi
Defaſiinarione. porrigas, præfiſini, hæc omnia fore,ne
farofneris. De turpiculis illis mentio
T res commodius intelligatur, apud Lucillium , telte Gloſſario : Mu
V notanda differentia triplicisfaſci- tonium , por faxevtlov , és 18xímos ,
nationis nam puto vocabulum , large į fortè loco illo ,quem cx lib.4 citat No.
fumptum de proprie & improprie di- nius, Nam quid mutino, ſubrečtoque huic
da faſcinatione, dividi poffe, in poëti- opus figno,ut lucraretur lardum , & carna
cam ,feu,vulgarem ,in Philoſophicam , & į ria furtim Patrum conficeret? q. d.præſti
in magicam . ciffet infantulum faſcinatum emori,
Vulgaris, ſeu ,poëtica, eſt, de qua po . quàm in furem adoleſcere . Tertiò
cillimum diſputatur; ſecundum quam cenlent ad bruta quoque hanc faſcina.
dicuntur homines faſcinari, ipla viſio- tionem pertinere gallinas , agnosca
ve ſeu aſpectu activô faſcinantis,veleto quos , & ferunt faſcinatos aliquando
iam invidô aliquô laudante , co ſolo, cecidiſſe Huc pertinent illa poetarum ,
quod malignè aut malitiosè aſpicit, Virgilii.
Neſcio
aq. Buth, 25. blib.3. . bat adie.D.adl.Corn.de ficam
 LIBRI III. PARS. I. QVÆST. IV. SECT. 1.

Nefcio quis teneros oculus mihi faſcinat articulos, quibus non obſcurè anathe
agnos. ma dicitur iis qui illam tenent. Sine
Item ..... baccare frontem maleficiis verò , opinionem'de ſolo
Cingite , ne vatinoceatmala lingua ful morbo 'per laudationem inferendo ,
tkro . nemo Catholicus Theologiæ peritus,
& Theocritus docet contra hanc fa aut veræ philofophiæ ſectator admiſe
fcinationem folitos in finum fibi dc rit . Nam quæ de vi verborum dixi
fpuere: mus, & de vi imaginationis, libr. 1.illa
Les pest Burtovico , opis is žuovčaloy convincunt , nec verbis hanc vim in
1 κόλπων. eſſe , nec imaginationi quo ad corpus
Vtnon faſciner , ter in meum expui fi- diſtans, ut verèquidam apud Algaze
num . lem , li s.phyſicor.cap 9.afferunt. Ad na
Solent quidam huc referre illud Albii tale taſcinantis aftrum confugere, si
Tibullizlib 1.eleg.2. diculum eft: omnes enim illa horâ na
Hunc puer, hunc iuvenis turba circum- ti , faſcinatores forent. Vim animå u.
ftetit ar &tó, nius in corpus alterius effectivam tri
- Deſpuit in molles ( fibi quiſquefinus. buere , eſt damnatum delirium Avi
Verùm prior illos verſus refutat: cennæ. Nec ſatisfaciunt, qui ad rem
quidocet, eum , de quo agit, uc inta periei & fubftantiæ diffimilitudinem
num ac lymphatum , cinctum fuiffe confugiūt, quia inter resejuſdem ſpe
coronâ puerorum , & cæterorum : qui ciei nequit eſſe tanta ſubſtantiæ pugna
camen , ne quid eis detrimenti ab aſpe ac diſſimilitudo , non , n.bafililcus baſic
du, tactuveinlani hominis continge- lico, non vipera viperæ , ſed homini&
ter , deſpuendo le fibi conſulere arbi. j aliis animalibus nocent. Et ut unum
trabantur, cujus ſuperſtitiofæ averfio- animal alteri tam fit noxium , id eſt,
nis,ur conſacræ , teſtis eft Theophra- | vehementi naturæ antipathiâ naſci ne
ſtus, libr .de characteriſmis in deſcriptione i ceffe eft : hanc verò ex differentia ſpe
fuperftitiofi, Sed quoniam à Tibullo cifica , quam ſequitur differentia tem
amans inducitur utens magicis arti - peramenti , Quid ? quod falcini hujus
Bus: fi dicas eundem amantem amen . defenſores contendunt , etiam falci. ,
temque deſcribi,non aberrabis à vero. nari quem ſolere å benevolis & ca.
pam Plato, in Sympoſio ,amoris furorein rillimis . verba Plutarchi, & Heliodori
faſcinatorjum eſle docuit : eò quòd I ſuggellit mihi , & communis patriæ
mutuo aſpectu & intentione oculo & religionis conjunctione anticiſli.
tum amorbauriatvr,augeatuique . mus, Andr Scottus nofter. Græcico
Hanc faſcinationem cum ſuis reme dices mihi nuncnon ſuppetunt : qua
diis effe fuperftitioſam nemo negave re ponam ex verſione ejuidem : Haud
sit opinor, quam damnant Dd . Batih. ! fanè ignoras, ( ait Plutarch ) quod & r .
Chryſoft Hieronym ,& aliicitandi : & micus, & familiaribus, ó parentibus non
proferr Richardus,quodl.3-9.12. duos nulli oculum faſcinantem effe exiftimant:
Eee 2
uſque
2 Plutarch s. Sympoſic.7.Heliodorus l.3. Aethiopi baftor.
 DISQUISITIONVM MAGICARVM
ufque aded ut mulieres non oftendant illis | invidendi & faſcinandi habitum fibi indua
pueros , nec diutius ab huiuſmodi hominibus xerunt , etiamadverſusfamiliares exmorbi
inſpectari finant,quo modo ergo idmali vi. I proprietate moventur : aft ubi mori
fuerint,
debitur ab invidia effici? qurd porrò per 10- quod naturafolent,efficiunt , non quod vo
fafirma-
vem dices de iis, qui dicuntur ſeipſos iunt. Quemadmodum enimfphæramfpha
re ? nam hoc quoque audifti : fin minus illa ricè moveri, 6 cylindrum inmodum cylin
certèprorſus legiſti. dri neceffe eft , proformadifferentia : ita con
Eutelide fuerantpulchri percollacapilli: bominem fic invidum affe tio invidentër ad
Sed tibi dirus homoconfpectoin fluminis verſiu oninia movet. Quinetiam verifimi
undis ) leeft illos familiaribus & charis peius no
Invidit , turpiſque invaſir protinus il- cere. ]
lum Immo verd id mihi minus fit verir
Morbus, & invidia corrupta eft gratia mile.cur?an quod frequentius illos rc
forma. {piciante aliquid id föret , habitibus
Narrant enim Eutelidem cum ſibi pula non uteremur quando volumus:& ha .
cher viſuseſſet , propria ſpecie captum , in birus à primis illis moribus animi non
morbum incidiffe: atque habitum bonum u- differrent:quos confundit Plutarchus:
và cum pulchritudine perdidiſſe.] non obfcurè etiam voluntatis humans
Vides fabulam Narcitli fabulæ fimi- liberrati his verbis , ut ex geometrica
lem : fi quid tale accidit : arbitror utri- comparatione patet, frænum inijciens.
que contagiolam aliquam fontis exha. A cæteris etiam philoſophis recedit,
lationem fuiffe exitio . Sed audi quid qui perſpicue malevolam invidentiam
Plutarchus hac de re cenſuerit, putat requirunt amori repugnantem . Solus
epim in his ex vera invidentia id oriri , HeliodorusPlutarcho conſentit , & fi
quod etiam Heliodoro viſum Plutar- de facto dubitet: Porrò , inquit, fi qui
chus: ſunt, qui etiam chariſsimos , & quibusbene
Audacter dico univerfas quidem anime , volunt faſcinant: id quidem non eftmiran 1
affe &tiones, quibus din infint; in iis malos ha dum , ficum fint natura invidi, nor, quod
bitus ingenerare: hicum natura vim cæpe volunt faciuntfed quod naturaliter
folent.
rint , qualibet ex caufa moti, ſepèetiam in- i Præſupponit uterque naturalem vim
vitos homines in iam proprias ac confueras | maleficam illis inelle : quæro qualis?
perturbationes deferunt. Sic autem confide- phyſica an moralis ? Si moralis can
ra,timidi etiam ipſ4 auxilia formidant,ira j tam , hæc illis nolentibus non elicitur.
cundi in chariſsimos quoqueſuntmoroſi. A- Si phyſica, præexiſtens , auttunc nata .
matores & intemperantes,poftremo necfan fi præexiſtens', cur non nocer prius
diſsimis quidem corporibus quamvis morti | ſubiecto cui ineſt. Si tunc nata q
: ua
vitinis queunt abftinere. Mira eft enim con- nova efficiente cauſa ? nam crga hanc
fuetudinis vå ad attrahendum affectum in perſonam benè afficiuntur. Cæteriare
id quod fibieft proprium . Et qui in lapſum bitrijlibertatem hac in ' re concedunt,
eft propenſus, ubique neceſſe eft impingat & aiunrinnoxium intuitum eſſe , lia
Nulla efficaqueadmirationedignum ,fi quis nimô afpiciantnon malos, ut advertit
Toftato
 LIBRI III. P. I. QVÆST. III. SECT. II.

Toſtar. in Num . Sed magis philoſophie | rum illa affectio eft , & non niſi ex vie
cè procedit Plutarchus hac in re. Nec roſis aut corruptis humoribus pro
tamen fæliciùs philoſopharur, de ſui | Huens. Pucros autem affici hoc pacto
ipſius faſcinatione. Plutarchi lunt iſta: , & faſcinari, quia ex le ipſis ſpiritus
Bonus vir Euthelidas, com quicunque feipfos quofdam ſeu qualitates neſcio quas ef
dicuntur faſcinare , non fine ratione id fundant, quæ aere corrupto in eosre .
mihi videntur pati Periculofu eft enim (ut deant undè exiuere: nullus credide
air Hippocrates ) ſummne bonus habitus, rim . Verè tamen Plutarchus , falsò calle
& corpora fimulatque ad fummum vigo- | fam obruentibus,fcilicet quatenus ob
rem proceſſerint , non ftant,ſed cadunt , eg | cuentur, adſcribi pronunciavit : nec e
in contrarium vergunt. Quando igitur ij nim negare voluit , quod ante afferves
integrum ceperint incrementu : ſeque ſperat viſualiquos eſſe contagioſos.
m
meliusaffe& os vident, adeò ut ſeſe demi Si ergo loquamur de hac faſcinatione
rentur ac circumfpic iant , eorum corpuspro: proprie dicta ', quam poeticam feui vulgi vo
pemutationem eſi ( cllet Plutarche licet cavi, quam ipſa viſione cum imaginatione
feipfos nec demirarentur , ncc circum- malivola fieri volunt, quod fatisipſum no
fpicerent, iuxta Hippocratem ) & 'per men Gracum indicat;dico, illam effe aliquid
habitu virium in deteriustraćti feipfosfas ; ſed fabuloſum , fuperftitio
non naturale'
tinan . ( Quomodo per habitus vitium fumque. ] Hanc conclufionem oprimné
id malivolentiam dicebas, ergone cre- docent quidam egregij medici, ut lul.
dendum quenquam ſibi ipli malè velle Scaliger , de ſubtilitate exercitat. 349. &
folirum , autſuis bonis invidere ? eſto Franc. Valelius , Sarre philoſophie cap:
alijsinviderint ; numquam huc lepor - 68. & Theologi , ut Richard. quodli.3o.
rigec vis invidentiæ , ut philautiam ani- quæſt.12: Abulenf. locis mox citandis ,
mô expellar- )Sed hæc ipfa ratio Plu- & Haliacenſis Card. in perſpectiva: Ci
carchi , quam ſúbdit, oftendit quid-fal- ruelus',part: 3 de ſuperſtitione capit. Som
cinationis nomine comprehenderit, Leonard. Vairus, toto fermelibr. 2.
aam fübdit : Hoc autem magis fit ex - flu- 3. de faſcino , & Laurent. Ananias , lib.
tibus, quivelcirca aquas , vel alia quadam 4.de natur, dem .Andr. Laurentius lib.
Specula fubfiftunt. Exhalat enim fpiritusini 11 , hiſtor anatom.q 1. probatur aucto
obie&ta : eoquefit , ut quo aliis nocebant, fe- ricate D. Bafilij, homil. de invid qui hoc
pſosmalehabeant. Quod cum pueris for- 1 fpernit , ut muliebrem nugacitatem :
saffe contingat , falſocauſa obtuentibus ad- Secundò, quia , cüm viſio fica & io ima
föribitur. ] vult ergò Plurarchus in a manens, & fiat per introfuſceprionem'
quam ex oculis fpiritus diffuſo', & in fivè per paſſionem , non verò per actio
Euthelidam , corrupta iam aqua,vapo nem tranſeuntem , nec per radiorum
res cum illis fpiritusreflexos cuiuſmo - emillionem , non poreſtidonea huius
di fpiritus ex benèhabito & fano cor faſc: caufa naturalis alighari. denique
pore , ut erat Eurhelidæ ,emanaſſe non quia nec Hippocrates , Dec Galenus,
ait credibile . agrorum & venenato nec ullus yocerum medicorum ( GV2
Eee 3 lelios
.
414 DISQVISITIONVM MAGICARVM

leſio , multæ le & tionis, & probatæ cx quippe halitum , utpote humidum ac debt
perientiæ medico,credimus )huius fal- lem , vertunt & in deteritus movent : quod
cinationis , cum fulllimè tamen ege- ' quidem minus accidit iis qui induruerint
rint de cunctis morborum generibus iam compactiſunt. Tamerſiquiciria Pon
& cauſis meminerunt. Vt fatis mirari tum habitant , quos olim Thybes appella

nequean doctos quofdam Theolo- ! bant, Philarchus firibitnon tantum pueris,

gos ſcriptis mandafle : hanc compro- fed etiam viris perniciofos effe. tabeſcere
Þari à medicis & philofophis , ' nec ne nim & ægrotare , qui aſpectum eorum , &
gari poffe experientia convincente. halitum , ac fermoneiexciperent. Perſpedia
Vnum tamen medicum folum lau . eft autem res,ut videtur,ab iis , qui cum illis
danr : ſi medicus ille bonus & peritus: commercia exercebant, & fervosillinc edu
Marfilium Ficinum , in opere de anime cebant venales. Verum hæc iftorum malitia
immortalitate, quod non ex Æſcula. haud proinde fortaſsis eftmirabilis.Nannd
pidarum , led Academicorum fcitis attactus & affricario manifefto quoddam
conflatum eſt . Sed nimirum iſti vul- habentpatiendi principium , & quemadmo
garem faſcinationem à philoſophica, dum aliorum avium penna aquilmis con
propriam ab impropria non diftinxe iunit & , decrefcunt ac pereunt occulta qua
runt. dam vipallumari caulibus putrefcentibus:
Secunda conclufio. philoſophica ſeu fic nibil eft abſurdi: bominis etiam tactum
phyfica faſcinatio , non nifi improprie dici partim quidem effe utilem ,partim vero gra
poteft faſcinatio , propriè verò , eſt contagio vem ac noxium.lam vero ex afpećtibus qui
ſen infectio Sciendum , pro intelligentia | bufdam noceri,id quidem (utdixi ) ſedquo
concluſionis, fieripofle ut aliquis al niam canſa eixes perdiffuilis eſt, pro falfe
terius afpectu lædatur . nam verum eft reijcitur. Atqui ( inquam ego , quodammos
illud poetæ : do ipfius caufæ veftigium quoddam do ſemi
tam inveniſti : ut qui ad defluxus corporis
Dum ſpectant oculi lafos , laduntur ex
perveneris . Nam & odor de vox & refpira
ipfi:
tiones fluixus , evaporationes quædam fune
Multaque corporibus tranfirione no animan
tiam , á partes qu & fenfus movent,
ceni .
atque illapſa afficiunt. ' huiuſmodi autem
Quod de lippis lib . 1 : doctum eft: 1 lenge veriſimilius eft ex animalibus emana
Et quidem huiuſmodi læſio contin re . ut quorum fpiritus , propter calorem &
git , maximè quando mutuus eft in motum , veluti pullum quendam & concuf.
tuitus : etſi poſſit etiam , quando tan lionem habet ; quo fpiritu concuffum corpus
tum inruerur oculus lælorem , per mo defiuxus quofdani aſsidue emirrit. ' id quod
d mpaſsionis ( de quo nunc nou agi- i per ofulos imprimiis fieri par eft. Nam cum
tur ) ' vel quando folus lædens afpicit viſus multiptocem habeatmotum , con ſpiri
lædendum : qua de re nunc agimus. tu ipfum igneum eiaculante , mirificam
De hac ita Plutarchus diſſerit: Novimu i quandam vim diſſeminat. Qua ex remulta ,
homines , qui viſu pueris maxime nocent, tum pati , iam facere per vifum ,homini accia
 LIBRI II'I. QVÆST. IV. SECT. I, 415

dit :quippe quem res viſa vertunt ac modicis naturalem quandam contagionem : ut
ium voluptatibus, tum iucunditatibusaffi- appareat eum nó admittere vulgarem
ciunt , quin amoribus ( qui vel maximi illam , docent id comparationcs cius de
auc vehementiſsimi ſunt anime affectus) | rupicula ,de lippitudine, de anjore: etſi
principiuın dat viſus. Hinc diffluit ac colli rationes hæ mihi non probentur , & a
quefcit amator', ubi pulchras intuetur, cet lias , libr. 1. veriores in medium protu
ad ipfasadlear, finde haud immerito virari | lerim .
quis pofsit,effe ,qui exiftiment hominem per Subdit deinde cur noxius magis fit
in
rifum poti zevexari , non alitem facere ac intuitus invidorum , quàm aliorum .
nocere. Pulcloruin etenim ex adverfo afpe- Affećta ( inquit ) anima corpus afficitur.

>
& us ,quodque ex ipforum oculis exit (ſiveid Nam cogitatio de rebus venereis excitat pu
lumen fir, fivefluxus)amantesliquefacit, e denda, & canibus pra ferocia in certamini
confuenit; cum voluptate dolori coniuncta. ! bus adverfusferas, fæpe viſus exftinguitur,
( id quod ipfi,yuxómixpov , hoc eft ,dulce a . atque excæcatur.Mærores autem ,& avari
marum vocant). neque enim vel ex conta tiæ, ac zelotypia colores vertunt,atque habi
itu , vel ex auditu contingit hominem adeo tus lancinant : quibus affeétibus haud minus
fauciariatque affici, utſi quos vel ipſe aſpi- invidentia in animum penetrare ſolita ,cor
ciat,velab iisafpiciatur. talis enim ex viſu pus malitia implet , quam piétores eleganter
diffufio fit, ó inflammatio ,ut planè amoris exprimere conantur invidie faciem depine
imperitosexiftimem eos , qui mirum putant gentes. Quando igitur cumque homines:fic ex®
Medorum naphtam ex intervallo ab igne in invidia affecti oculos infigunt: hi vero proxió
flammari. Pulchrienim etfi per longe diſtan. me animam ordine locati ipſius malician
res intueantur, ignem intra amantium ani attraxerint, veluti veneno tincta tela impe
mas incendunt. Sæpè etiam hominum au- tant, nihil ( opinor) prater rationem autfi
garioforum auxilium videmus. curantur dem obtingit, ſi conſpectis nocent. Nam da
enim biariculam intuentes : cui talis ineffe canum morſus periculofiores funt,fiira per
* & temperatio videtur , ut morbum at citi mordeant: & hominum ſemina effica
trabat d excipiat per viſum , veluti fluxum ciora effe aiunt, fi amore coeant . At prorfus
Exeuntem . Dnde biaticula ne ſuſtinere qui | anime affectiones confirmant, & vehemen
dem fuftinent hominem augurioſum : fed à ſe i tiores efficiunt corporis vires. Propterea id
avertunt, & oculosclauſos tenent: non quod genus amuleta,qua à prohibenda faſcinatio
illi (ur quidam putant)curationem invide- ne, pucaoxavia vocantur ,ſunt qui putene
ant, fed quod velut idu feriantur. Ex omni- adverfusinvidiam conferenda , quodſcilicet
bus autem morbis maximè ac celerrimè ( ſic )trahatur viſus per abſurditatem , quo
contrahitur convictu lippitudo. vſque adeo minus initatur affectis. ] Aliquid eſt hoc
celerem vim babet viſusinferendiatque af- ultimum in Plutarchi doctrina ; qui
fricandi aliis morbi principium ) Ex his non attigit punctum præcipuum diffi
Plutarchi verbisnora , primò , illi hanc cultatis , nec enim oſtendit , quo pa
faſcinationem effe fimilem detrimen . i to ille malevolus vel calidus affectus
sis, quæ contactu & affricatione infe- queat noxialem qualitatem ſuam in
puntor: hoceft , nihil efle aliud , quam alium effunderc. Mutuatus reliqua
à Plus
 DISQUISITIONVM MAGICARVM
à Plutarcho hoc præclarè & luculen- | explicatam faſcinationem , quam tuena
ter ſatis explicar Heliodorus , Aethio tur Philoſophi & Theologi recentio
picæ Hiſtor. libr. 1. interprete Scoto : Sic res : quorúbreviter una & confentiens
Je res babet . Hic aer nobis circumfuſus per opinio eft; Avicennç, Algazelis, & gen .
oculos , nares ,halisum , alioſque meatus ad tilium ,illa ſuperſtitioſa ,quæ reiecimus,
profunda penetrans, & ex qualitatibus ex nihili eſſe ,nec ab ipfa vilione, qua viſio
terioribus eoſecum inferens, qualis influxe - eſt, fieri alterationem ullam in alio ; ſed
rit , talem etiam iis , que excipitur habi. alterationem effici per venenatam ali
tum ingerit. Itaque ubi aliquis lovore perci- quam qualitatem manentem in putri
tus res pulchras intuetur , circumftantem dis humoribus aut vitiofa complexio
aerem qualitate malefica replet , ac pro ne ipfius intuentis ; hanc qualitatem
prium ſpiritum acerbitatis plenum in proxi communicari ſpiritibus vitalibus , qui
mum quemque contorguet : ſpiritus autem imaginatione acriore & attentione in
utpoteſubtilis , ad fpirituum uſque medullas tentioreanimi concitantur , & exciti
ipfas pervadit, ac pleriſquemorbus fitinvi viam quærentes ad oculos perveni
dia , & proprium accepit nomen faſcinatio- unt. His ſpiritibus effluentibus ex o
nis. lam vero illa etiam conſidera; Chari- culis non quidem ipla viſionc, ſed ſpi
cles , quàm multos ſanè occulorum ægritu: ritibus fimul cum vifione excitatis &
do,quàm multos eriam peſtes tabes corripiat: erumpentibus , aerem proximum ma
cùm tamen nunquam tangant eos, qui iis lo ſuo virum inficere, & ab hac aeris
morbis laborant,nec aut lecto ayt menſaeg parte aliam infici , & fic perveniri ad
dem participent : ſed cum eundem tantum partes aeris proximam illi, qui eft in
hauſerint aerem .) Vides utà contagioncficiendus, ( puta pueri) & hunc aerem
"peſtis probet hanc invidenriæ falcina proximum inſinuare ſe in oculos la
tionem : quia utraque ab exhalationi dendi , & ex oculis eius, quæ pars te
bus ſeu vaporationibus prayis vitiato nerrima citius inficitur , le penetrare
aere proveniat : Proſequitur : Sit autem in corporis partes interiores . Hæceft
ribi huius rationis indiciuni, fi quod aliud, ſententia Alexandr . Aphrodiſzi, in
etiam amorum ortus: quibus rei viſa dant problematib. & Ariſtot.problema 20.ea.
originem ,c , velutiſubventaneas affectiones ( niſi dicas hunc ex vulgi ſententia lo
per oculos in animas eiaculantur . Idque iu - cutum ) apertè eſt D. Thom .1. part.
ſta admodum ratione. Nam cum ex noftris ! quaftion. 117. articulo 3. ad 5. 2. 3.cont.
meatibus acſenſibus , maxime aſsiduam vi gent. cap. 103. quem Ferrar. ibi & Æ .
jus habeat motionem , & calidiſsimus fit , gyd.Columna, cont.error. Philoſophor.
paratior exiſtit ad capiendum eas , qua cir & alij ſequuntur. Et probant non ma
cumcirca ſunt defluxiones, ficque amorum i lè exemplis Richard. d.quaſtione 13. &
tranſicus inito ſpiritu attrabit. ) mox ſub- Abulenſ.parad.4.quaftione.16 & aliis lo
dit de rupicula & bafiliſco , de quibus cis,Richardiſunt iſta ; videmus enim bo
nos , libro i . egimus . minem patientem in oculis quandoque a
Habetis ad Philoſophorum mentem Spectu ſuo ladere hominem , qui illum a pi.
cit , quod contingit ex hoc, quod oculimala
qualitate
 LIBRI III. P : 1 QVÆST . IV . SECT, 417

qualitate infeéti,nërem medium infics | ſed.Gmulſeu concomitantër quoſdam

yut , & aër infectus oculos directos ador exire(piritus feu vapores , quinoxam
culosinxos injicic ,cò quòd fecundum illam peculis ipferani.dubicari autem
redan lincam o directius illa infe &tio poteft , vtrum bi ſpiritus virulcntic
derivatur ad oculos, adfpicientinn , mittantur per ipſum oculi globum , ut
quam non ad ſpicientium mulum , ad ! volunt Richardus & Abulenfis,an ve
boc cooperance imaginacione illius, qui tò duntaxat per cavitates orbium ſeu
afpiciensoculos infirmos imaginacur se angulos , undè ſolet lippicudo exirci
Mihi nullo modo verilmile videtur,
Ledio ego experim Jum inmeipjeine
quandoquenon potuiffe tenere aciem or perfolumglobum exire, fieri poteſt,
fusufi cum difficultate direétè contrao ut aliqui,ſed rari admodum & pauci.
anlesskius, qus infirmitatem patentem putem longè plures exire per cavitates
is agulu patiebatur.] Vide hanc faſci- illas, & fimul per os,& nares plurimos
gationem , quam Richardus admittit, & efficaciores, com exſpirationc in
non aliam effe, quàm (uc dixi) ipfe & io balari obic & o , cui damnum infertur,
Dem quandam : & præterea illum ad- fed quod contagio afflatur . Nonne
dere unam circumftantiam imagina - putridi vaporis longè plus , & citiùs
tionis.cius quilæditur; quz valdè pro expeditusque,calıdhus etiam & infiam
babilis eft ,& propria peftis atque om - matius,abore io cor per aſperam arte
nium morborum contagioſorum ,qui riam , quam per oculos lolct immicti?
facillimèhaurionturab iis, qui timent Fortaffis criam veritati prorlus con
corripi , velcorreptos ſe aurumant, fentaneum eft,quod Valefius conten .
Addit Richardus; ad boc eft etiam 4 : ¡ dic, ab oculis nec luffuſiones , ' nec nii
lia experientia , quahabeturper Philo bes, nec albugines, fed ophtalmias
fopbum.primo libro de fomno & vigil. duntaxat ſeu lippitudines caneum in a
shi dicit fic,quoniam focne viſus patscur lios mitu ;minus ergò mittant affe & io
fic & facit aliquid in fpeculis enim vali j nes bon luas , ſed aliorum , cercè ſcabi
depuris cum menftruis supervenienti em non oculus,fed manus & contra.
bus soulieressnfpiciunt,in fpeculo, fit fu- & us membrorum affricabit, Pedilicas
perficies fpeculi,velut nubes Sanguinea , nunquam alpe & u, ſed halitu orisſolô
o fiquidem fie novum ſpeculum , non propagari conſuevit : quarè ægrorum
Fatale eft abflrakere buiuſmodi macu- ! non alpectum , ſed coniacum , & pro
h
in ,
cánfa verò, ficutdiximus, quoniam nos Gruatis illa, quoad ( peculi fuftu fionem
folumpulitur viſusaliquid à viſibili.fed vera puto : fed qua de morbis homi
diam fack aliquid movet aëra, num aut aliis admirandis Plinius dar
admodum & fplendida nam vi- ravit,lib.7.cap.is . libr.28.cap.7. ca
eft fplendidorum babentium colo ! quotidiano ulu & experimentis con
ral. Quod ait viſum facere aliquid; j iugatorum refutari ValeGus convincit.
non fit accipienduto qual yclic ipfa Terrio probat Richardus , co quòd
vilione aliquid emicui , qua'rifio eft paffionibus quibuſdam animi
, oculi
Fff qual
 718 DISQUISITIONVM MAGICARVM

quaſi tranſmutentur, & igneſcanead- | ipfa laſcivia ; quæ ex oculis elucems

cò,utnec ipa alios novecint, nec ag- provocat homines ad id , quod natt
noſci ferè queant? & præterea etiam | ra depravata eos invitat. Nec for
ſolo afpe& u alios ad amorem aun lal - 1 maſola capiuntur, qui amant : oam
civiam poſſint pellicere. Putant enim fat cuique tormofum , quod amat, vi
ex ſolo afpe & u,mediante imagine,pal. I detur.
fionemprimum interiusconcitari, & Quiſquis amat ranam , Tanam putat
cam ocalis ſe inlinuare, & qualitatem cffe Dianam .
aliquam oculis,illicem adlaſcivum a. Quòd verò efficacior ad malam at
morem , inferere. Atque adeò effe alpectusharum cum paffione amorie
mulieres feu viros, quibus illicitum it- leu aromania ipfæ percita ; for disquia
tud ſeu qualitas attractiva ad atnorem rum acriusoculos intendant , & ignca
inGrin oculis , per inodum qualitatis illa- lux (plédidior,addit aliquid doco
perpetua & immanentis: aliis verò in - ri, ficut& vos corum , qui ex animo
effe illam duocaxat durante paflione loquuncur, magis ſolet auditotuma
amoris, hoc eft quamdiu illi ip con- nimos percellerc. Si visme flere ,ait
cupiſcunr ſeu atpant. Qua de re ille,ficadom eft primum ipfácibi: G vis
prorfus dubito , & pace Richardi dixe amari, ama nam magnes amoris A
rim , bæc non ſunt admodum verig mor.Et hæc eft caufa,cur dicat Ecclel
(

milia : nam qualitatem talem ineffe a- cap.g.verGc.z. Ne reſpicias mulieren

liam , quam fitipla pulchritudo ocu multivolams ,ne fortè incidasin laqueune
lorum , vel decentia , & gratia aliqua illius. ]Minimè his verbis probare vo
moralis, quæ venuftate alacricare , de luit commentitiam iHam qualitarch
core aut aliis ainari dignis conditioni- Richardi;qui cercè prorlus improprid
bus , animum vulneret hac Cupidinis hanc vocat,faſcinationem , nam &
fagicca , nehil neceffe eft , cum hæc manres nonnifi in proprie falçinari
fufficianr, nos imaginari. Nec urget cantur . Quis unquam Helenam ;vel
probario Richardi ,, quam
quam his
his verbis Penelopem , vel & miles, tot ambitas
fubiungit. Quandoque enim videbia procis faſcinatrices,vocavie and
Ad Abulcnlem yeniamus , qui ftas
muheres turpes , oculos surpes ba
bentes, o tamen quandoque magis af pro nobis , & accurate rem dikeoflilo .
picientes ad fuum amorem alliciunt ex cis tribus.Primòfcribens in Genches
Afpectu fuo , quam longe pulchriores | 27.col.6.nové edicionis ; diftinguitur
mulieres, & quandam habent nocivam nos diftinguimus, & vulgarem illap
efficaciam tranfeuntem :: boc eft cum faſcinationem , quam moxibus apian
paffione tranfeuntem , quod videtur per- | irati ateribuunt.refchic:quia talesmo
fuadere experientia, unde viris peri- cus, pertinent ad paffiones animales ,
culofum eff tales mulieres reſpicere.]Fap non ad naturales :infirmitas autem fun
teor periculofum , ſed quia hæ'mulie datur fuper aliquanaturalia . vel bar .
resfunt illecebrolæ , vel converfario montant vel nors karmoniam humo.
ac , vel alpe& us gratia aliquam vel limone e aliorum in corpore. Ju phyl
11
ca m
 ŽIBRI NI P. I. QVÆST. HII. * 99
cam verd iftam probae, fi fiatin cor res vila non videretur; & videns, oculi
pore propinquo,nam in longèdiftans claulis ,non vidiflet.Illud verò conco :
jure optimoDegat fieri pollc. quia mitans,effe fpiritus ( corpora quædam
fpirirusiftiexpelluntur virtute na mura . ſubrilia) fubftantiæ calidz & humidæ ,
bijqui funt aliquantulum graves, ut po- I qui in vapores quoſdam relolvancur.
te , humidibumiditate aquea , o ideò | Hifi ad corpus aliquod tenerum de
non poffunt in longum tendere, nifi latiei adhælerint frigiditate ſuperficiei
per magram virtutem potentia expul. corporis folidi,cuiinharest, aeris cir .
fave, qualis necincft oculo ; nec, f cumftantis,condenſantur, atque vifibia
ineffet, lafficeret ; quia vis illa noxiale'seffe&ts corpora apparent. Et hocin
refiftentia medii facillimè commuta, fpeculo ,in quod intuetur menſtruaca,
retur. contingere.Animalia iraque in quibus
Heceadem omnia docet, ix d. Pa hivenenof humores ſunt, per oculo ..
vd.4.à fol.sz.ubi foliss.col.2.exprefle rum pupillas (piricus envirtere ſolere
afferk oon dandam faſcinationem il. qui valdè noceánt iis , quibus inhæle
Lam vulgarem ,ſed Phyſicam , quæ pro- cint.Et hos(piritus non pertinere ad
venit ex aliqua peltifera qualitare esi- potenciam vigvam , fed ad cađivam;
fente in animali per modum morbi: quæ per applicationem & contactum
& diftinguit inter propinquum obje- operatur; & illiper calorem ,vel humo .*
dum & remorum ,fol. sl.col.4 .folcem
& nocent. . ;..
87. col . 2. & quoad propinquum pru Quiper ipſam viſionem , quavidet,
denter addit, neceffariam efle, ur illud dicunt malum inferci,neceffe eft, fate .
propinquum difpofitum fit ad recipie antur cum Platonicis viſionem fieri
rendam corruptionem illam faſcina per radiorum emiffionem ; quod om
tionis, quod docetdi&t.fol. si.col.z. & nium accuratiffimèretucavic Abulenf. *
werd certiflimuin elt . Vetum idem sup qu , 11. rationibus validis octodes
hancmateriam magis ex profeffo ex cim.Idem.qx14 cum feqq.ufque ad 19
amigavit comment.in c.2 . Num à.g. poltea preflius faſcinationis materiama..
9 ga 10.docet , quod præfupponesi diſcutiens,q.quidem 14.expreſsè affe .
mus,fpecieivifibilinullam inelle qua rir,hæc verba ;Dicendum eft quod pluri.
ditatem adivam ,vel pallivam alterao micorum , qui carbolica veritati valdè
tem ad modum quatuor naturaliuminberent,faſcinationem nihileffe dicunt
qualicarum :quia (pecies vilivæ,meccas nullum quoque animalfaſcinari,ideft,
lide,nec frigidz ,nec ficcæ , nec humi- oculo percuts nullumque bonum aut me
dzfuor, formalitec,aur effective, fed lüm per oculos.caufari. Horum autem
nee virtualiter : & tabeum illæ efficere ; modusfanè,ut iftiaccipiunt, folidam ve ,
poflunt,ueres,cujus ſpecies funt, vi statem habet . Vulgares namque qui
deatur.Quare iple nocumentum nul - ul recundum fuum nomen infipientesfunt,
lum inferre qucuntper fe; fed aliqaid arbitrantur afferunt, quofdam ho .
illascomicatur , unde noxa hauricur; mines effe malorum oculorum : adden
quæ haud dubie fequeretur, etiamh ses,quod fifti oculo furibundo,auc invi.
Fff 2 do ,vel
 420 DISQUISITIONVM MAGICARVM

do,vel qualitercumque ad malum modo I hit probibets criam cæcis talem vim
afpicere aliquid voluerint, illud lodent, adſcribere.Prudencer addit, queftion
aique occident, & fibenigno oculo illud 16.licet plerumque hæcnoxa tenerio
confpexerint,nihilnocebunt.Hecautem ribus corpuſculis inferatur : interdyma
penitusfalfa funt, & natura diffona.] inferri poffe durioribus , & valdè ve
Vides ſententiam Abulen (is ,de vulga hemens & cxcellisa fit hæc qualitas ,ut
ti faſcinatione , qui re è oftendicGin balliſcis &Jupis quod ad quoſvie
qualitas illa inlit venenata, eriam cum homines experimuridcnique,ga7.de
nolunt,obratu nocituros,ik recte Plucer.ex hac cadem caufa poffe quædame
tarchus, & Heliodoros cenſuerunr.I- incorpora remotiora, quam qucanta
dem q.18. lignificar hanc faſcinationé lia quz omnia certa funt , nec alia in
ab EccleGa damnari. Nos quoque ( ſcii- digentprobatione.
bit) cum tota Ecclefia faſcinationem Sufficiant ad probandum aliquam
improbamus, quam áccipiunt vulgari. efle faſcinationem naturalem ſeu pti
ter intelligentes.qui enim vulgòloquun . lofophicam , & eos qui faſcinationem
tur , in pueris teneris pulis acqueparvis defendunt ( w Ronſeus epiftol. 4&
porcis faſcinationem interdum afferunt Franciſ.Suares, in Metaphyſ.dofpat:
svenire, fimiliter in aliis domefticis ani- fe&tion.8.capit. 26.6 curſus Conimbru
malibus neſcientes quid fafcinatio fit ] cens,in q.li.phyf. & alii) de hac tantum ,
Hæc ille de vulgari:nam
de phyſica, q non de priore illa poetica & vulgaci
34.docet,illam per cogirarionem præo locutos.
dictorum vaporum fieri: & q.15. docer i Pace altera conclufionis quæftio
quædam animalia id natura inſitum nema ingerit de nomine : an faſcinatio
habere, ue qucant loc nocere : quædam dici debeatea,quam ex virinto humor
'omaibus,alia non omnibus,fed adhoc Spiritus ifticonciliant,noxa ? odi nayo
diſpoſicis: & tales elke homines, qui nó xxxixv,omnemquando nihil ex vocis
quando volunt: & quibusvolunr: led , uſurpatione mali confequitur . Sed
ü non concurrant requifita ex parte a quia,licur de Fati, vocc dici folet
gentis & paricatis: quibus volunt , nei men effe fufpectum.etiam G quismet
qucant:& verò hæc omnia concucrant, cere habeat non malam : Gc etiam di
etiam nolint,noceant. Vnum tamen faſcinationis voce libenter ulurpem : G
addit explicatione indigens, his verbis ne addito,leo explicationc, i llam non
Hebet tamenquihuiufmodi eft aliquid j elke probandam . quia periculum eft
in fuapoteftate ,quoniam fi claufos fem ac quis aliter accipiat, quamto protu
per oculos cenere voluerit neminem far leris: ceffat periculum , & fic loquaris
cinabit unquam ,aut.cùm fevotuerit ab uc moccaphoricè , non proprière locu
aliquare cuſtodire , ne eam faſcinet, cura , ex concexcu feu orationis ferie for
claudet oculos eo erit impoſſibile esm cilè deprehendatur, quod in SS. & P.
fafcinare. Hoc ex hypothcli verum cum locismox proferendis,fa & um .
duncaxar G vapores ifti cx oculis folis lo hac verò q rætotesi ù saginas,
pradeant:Qamû ex ore vel aliundeni landesurjafin utso ? coiteltua omnes
 LIBRI IZ P. I. QVÆST.III.
fic nomen accipiant( & meriro )ar val fefsinatio, verè non G aliud, quam ( w
gò confuevit. Nam ubi mctaphore definitValeſius ) paffio oculailata e
vel analogizraio aliad non fuader.ce concepta,profeftaex quadam affections
ceptum eft vocabula inpropria figni, animi maligna cims qui intuetur. ( cer
ficatione fumere, maximè inter phyli- tè hoc Ariftoteles,Plutarchus,Helio .
cos velmetaphylicos. Ideò landè ad- ! dorus, Plinius.confirmant) at hæc de
modum Toſtacus profitetur : fatis fibi funt in Phylca hac contagionefed
;
moleftum effe confiteri publicè aliquam ad humores omnem agendi refert eft
pole fieri fafcinationem ( confitebatur ficacitatem . differont ergò phyfica &
delola pbylica ) bos autem non ided vulgata , cumque vulgara propriè fit
quod veritas latere debeat ( defiderat o-, fafcinatio , utpotecui primoDomen
eins veritas,in publico colocari ) fed inditum ; & phyfica duntaxat translati.
quia fimplices,impotentes diftinguere àtic per quandam analogiam , latè fum
Felfie vara.cùm audirensfaſcinatsonem pcô nomine,fac appelletur;conſegues
poffibilem ,arbitràrentur aliquid , quod eft impropriè hanc dici faſcinationem
inconveniens effet , & adfuperftitiones | arque omne conragium ors , halica,
varias verterentur. ] naribus,effricatione membrorum , il
Hec ille ſapicariflimè.Quid? quod lacum côdem iure dici poffe fafcina
certè decet philofopbum &Theolo tionem phyficam . Repugnat notio
gum vetum ,quoad fieri poteſt , voca nominis . Nam ,faſcinatio,non deduce
bulorum proprias ſignificationes con Cur Cur quidam opinati a fande, quod
contunderc,ne velGrammaticis ludi incantationibus inducatur; ſcd origine
brium debcat, yelfatearur le impro- Gracanicum eft,quia faſcino, forma.
priè loqui Macedonum illudſprobum , ruraBaoxdvw , mutatis duabus liçeris,
bigonem ligohem ,palam palam , pro- Barkáreip. fignificat invidere, quod ,
ditorcm proditorem vocari.Nihilcla- Cicerone terte,uſurpabanepro nimio
rius,mibilcxpeditias,nihilad erudien videre, quoniam quiinvident alicuiab
dum alios accommodatius:Quis ferat invidiob fælicitate nequeunt oculos
feineendium voces diluvii nomine, avertercobarxaviem propriè eft ioviden
quia fammisomnia inundate.Gmor- j cia . Deut.cap.28.verf. 56. ubi nos ba
bus alican affiagas nomina , quis proo bemus,invidebitfratri luo ,Gracèeft,
betfacis,com contagionifaſcinatio- Bacaxcére ,quod Diyos Auguſtin l.lock
Dis nomcn imponis. Quid eft fafcina: | 1so. Hebraicar. transfert falcinabita
tio faſcinationem definit Toltarus (q. Chaldæus autem , babebit oculum ner
is. Jeim aliquis quempiam videns; Ad I quam : N :cignotum illud patrifamilias
Cum non conjunétus corporaliter ,nec in an oculus tuus nequam eft,quia ego bao
eam quidpiam agens,cum ladit. Nonnus fom ? Matth. 20. quod de invida
ne to faſcinationis nomine omnes in mercedis alicos contemplatione di
cladunr proinftrumcato vel efficiente i Qum . Et quia hyor in oculis maximè
iplin vifionem ,& prærercarequirunt fe prodic etiam Horacio celts,Non il
anicnumalignitatem : ut propriè dieta boobliquo o ulo mea commoda quif
fff Guam
 ONVMI
422 DISQUISITI MAGICARVM

quams Limasnovided obfcuro, morfu fum quem diximus , in notis fuis per

que venenat.ided farcaffisEcclef. 31. 4. Nannius Alcmarios ex parte ample:

25.pronunciatum, nibilocnlo nequim Ricur 'Adipe&tu eciam ad illamopi
creatum :hoceft invidentius; niGma nionem ,Metaphoricè D.Paulas locu
lised referre , quod oculus peccati & tus ad Gal.z.v.1 cùm fcribits Quis us
concupifcentiæ feneftra eſe Solcat, fafcinavit,non obedire veritati : her
malorum que animi affe & uum index eft, quis veftram ſalutem & veram fi
ſeu lgno potius illecebrofillimus. Ni dem vobis invidens , aded dementa
hil enim boc ad probandam faſcina vit ,ut ad lucem clariffimam caligetis ,
tionem facit ,ut nec alia SS . loca , ' vel & cam fubitò leviterque ab ea fide de
quorundam Patrum auctoritares . Nā feceritis, quæ tam manifeftè vobis :
falcipationélariflimelúplere,pro qua - me tradica fuit; ac fi penicillo prædica
vis gravi deceptione,ue etiam Magicationis antè uniuſcuiufque veftrum o
przſtigia comprehendat , de quibus culos CHRISTVS pro vobis crucifi .
mox dicam . Sic accipio , matums 004 xus forex ? Vera hæc S.S.locorum fen
dum ,in epift. Davidis Imp. Abiffimo centia , Divi Hieronymi non obfcure
tum ad Manuelem Regem Lufitaniæ fententiam fuam prodidit, habere fe
apud Franc. Aluarez hiſtor.Æthiopix . pro fabula illud vulgiDigne (aic) Panlo
cap.135.Sic ait Sapiens,Sap.4.0.12.faf: la
qui etfi imperiem eft fermone , non tam
cinatio nugacitaris obfcuratbona Græ men & friencia,debemus exponerenos

cèeft, Buonavlesti paworso id oft: quòdfiserit effe fafcimum qui ontgó

faſeinum vile ,nugar. & nituili; phrali tatur nocerefed vfus fermone fiterivii
Hebræa. Sic enim fignificat , à vilifli. & ut in cæteris ita in boc quoque loco
imis , & minimi precii.quiſquiliis terre- verbum quotidiana fermocinationis afa
nis ,maximè à nugatoria & adulatoria fumpferit. Dicitur faſcinus propriés
Jaudatione,ita nos præfriogi, & tudi- fantebusxocere.O arati parvula , bie
ficari, ur ad vera bona prorſus cæcu- qui necdum firmo veftigio figaneige
etiamus, ut bona pro malis , mala pro dum . Hoc utrum verum nec nefe
bonis habcamus ; tercena cæleftib . Deus viderit :quia poteft fieri,ut o
fempiternis iacenitura præferamus,fal. 1 mones buic peccato ferviant, quos
cinationis vetò nomen uſurpat , quia cumque in Dei opere velcæpiffe,vel pro
vulgus ludæorum fallam illam falci- fecife cognoverine, eos à bonis operibus
Dationem credebat.contingere , adeò avertant. Nunc illud in caufaeft , quod
at huiuſmodi faſcinatorem oculum ex opinione vulgofumptum putamuse
Saræ impii recuriti eribuere non vele- emplum ,ut quomodotenera eta noc.
ancur; quod Abulenf.ix 21.6. Gex . se dicitur faſcino:fic etiam Galata in Core
fellic. D. Bona.comment.in v.illum 12. As fidenuper nati, G. Adeò certum
widic alludi ad faſcinationé & idcò di- | Hieron.naturaliter id non contingere
cit, ſecundum quod homines maligni j ut.G.fiat ,opera dzmonis fieri confue
dicuntur laudando pueros faſcinare, rit. Eadem mens Chryſin idem c. 3.
fatis indicans quanti illa faccret. Sen- fosibcacis , monet enim ne , quando
audi.
 ? . LIBRI III.P. L QVÆST.II. 342
judimus invidiam feu oculum malum , 1 Gofmet D.Hieron.verbis cópendid ace
exiſtimemus, quodoculorum conie- ceptis ucens , quemadmodú Theoph .
& us intuentesledere ſoleatzustē savo- Chryloſtom.Sedalius totum illud
μέσης ,όμηόφθαλ τω βολή τους δρώντας | ρτειermittit , conteirus interpretari,
Blazev zipóxeye & reddit rationem fafcinavie,hoc eft,invidit . Caietanus
quia ipſam oculimembrummaluin el retulit ad magicas ſenſuun ladificatio
fe nequit;verum hoc pacto livorem a nes, Catarinus ad phyGcam quam dixi
nimià Chrifto notari. a Nam oculo fafcinationem ,non ad vulgarem . Sed
rum eft amplíciter tantum videré; cæ- verior, commodior (altem explicatio
terum perperá videre, eft animi intus Caietani, quam Adamus Sasbaut,five
depravati Additur non tamen hæc di- Leonard . Haflel.ſecutus fuit :nam quæ
ci,quaGlivor per fe alterinocere poffit Sasbauto'adſcripta poſt mortem com
Ted oftendatcos quiifta docebant, per mentaria in epiſt. Pauli & Eſaiam , tant
invidiam ad hoc veniffe :rācis d ind ye tele & a & in ordinem digeſta cxlectio •
čuz'as 78 opóv8 meta lautòv 1x ]? utxove nibusprædi& i Leo Halfelit.orgorunt
10 & M esdp. vides omnem vulgaræ qui concalere, & huius illum auditoº
opinioni aditum obftruxiffe, removet rem fuiſſe meminerunt. Sept. Tertul
oculi organum ,remover viſionem ,re- tian. videtur hanc vulgarem opinioné
movet ipfam invidencial .Idem diferfolis Ethnicis adfcribere , & livori ſeu
te volgarem illam de verulis fafcinan- odio, fafcini, nomen tribuere : & L
tibus opinionem reprehendit,homil.8. quia pulchris periculum imminere pers
ad Celof B.Anfelmus add.c.3 exponit cabanr,ideò remedio, velamen capitis,
quidem faſcinavit livido lafit intuitx : virginibus commendat , quoniam eo
& refpe tu invidia vosterielloslafir, do- afpe & us arcebatur. Sic ſcribit lib . de
lenfque de promotu veftra perfe &tionisac virg. velan.cap.15. Sedenim vera este
fidei folo livore nocuit : facutahquis qui tota & pura virginitas , nihilmagis te'
folo refpe&tu dienernes alterius poffe di net ,quam femetipfa:etiam fæminarum
minnere: & ita vosliventi fuo aſpectu oculos parinox vult,alios ipſa oculos ha
sabefecit , ut non credaris veritatimea bec confugit ad velamen capiris, quafi
predicationis,fedfalfitatiſui dogmatis. I ad galeam , quaſi ad clypeum ,qui bo
Verar ſobdit aliam interpretationem , numfuum proregat adverfus ielu ten .
ncmpe : veficut incantatores fafci . satiónum , 'adverfus jacula ſcandalo .
want deludunthomines , we credant ruim ,adverfis fufpiciones, & Jufurros,
verum effe,quod fallu eft :ita nefcio quis o emulationem , ipſum quoque livo
faſcino fue deceptionisita vos incanta rem . Nameſt aliquid etiam apud Erh.
inutavit, ut fo.vi.nicos mutuen :lum , quod falcmum vo
die,ac verbis fusim
des de volgariloquiper,dicitur:de mi cant, infeliciorem laudia, gloria ea
gica abſolure,Gcur & Hieron. locu . normiris eventum Hoc nos inter
aurelt gaćimicator.ut & Primalusip . dum * diabolo interpretumur, ipfius
eft
Man ,6.610.* for.dediat.
 DIS QVISITIONVM MAGICARVM

eft cnje boni odium Interdum Deo de. | Hieron.Vida, Bombycumlib...

natrac.
paramus,illius eft enim fuperbia judici- quod fuo tempore accideric;
um ,extollensis humiles deprimentis Quandoquidem memini Tulci ales
?

elatos. Timabit itaque virgo Sanctuar inrupe Viterbi

vel in nomine faſcinib
, inc adverfarium ipfofenem vidiffe ferum ,chi dira vi
inde Deum , illius lividum ingeninn , gebant -
buius cenforinm lumen c Eo tibi ag . Ora gravefque oculi fuffe &tiſangue
nofcitrem ,caulam reddit aliam quam ne circums ,
vulgò pacabatur : effici hæc dzmone Fronfque obfcæna fits , birtique
faciente ,Deo permittente, nihilverius verticecans.
Hxc ergò Patrum Orthodoxorum ille turci ( fcelus) obtutu genus omne
fententia : ncc favent illi , vel Henrico necabas
Com.Agrippæ phy @ cam faſcinatio Repsantum , tenuts animas parval
nem impugganti: quem refellicSix.Se que volantes;
nenf. lib . 6. biblioth. annot . 267. vel Quin etsamfi quando hortos ingref
Cingliaois hæreticis, nimium vulgari ſusubi annut
illi tribuentibus, Calvino in Exod . c. Exmis expletocurpem novas orbe fena .
&tam ,
de cin . & Lamb .
faf
22.Aretio , problem.
Daqxo.ca 2.de fortior .qui au & oritate Floribus paflim per agros incansis
quorundam Patrum calumpiosè abis - arbor,
tuntut. ille hortis ftragem dedit arboribuſque
Tertia concl.quadamfrequentior ruinam :
faſcinatio pendet à damonis maleficio, spemque anni agricola mafti flevere
quiffrigi vel forsiario ex pacto nocere caducam .
volentscooperatur.Que definiri poteft, Nam quocunque aciem horribilem .
faſcinum eft pernicioſa qualitas demo intendiffeibi omnes
sum arte illata , ob tacitum velexpref: Cernere erat fubitò aflacos langng
fum hominis cum demone pattī . ] Hæc cere flores.
probatur autoritatcD.Hieron. & alio Quis enim credat uno humore da
rum Patrum iam cicatorum D. Tho.turaliter tam diverle ſpeciei res folo
Abulenſ.Ferrar.Suares. & cæterorum afflatu interemptas. Sed immiſcebat
Theologorum laudatorum , probatur Davus illecunda incerturbans, Talis
experientia quotidiana,& confeſſioni- etiam tuit Telchinum faſcinario
busſortiariorum . Ad hanc opioior quibus invidi , & faſcinacores vulgo
referenda plurima, quæ variis ſcripto . | Telchines, di & i B. Gregorio Nazianze
ribus viſa ad alias (pecies retercoda. no & Syucho. Gregorio verò Palama
nam lolent paciſci nefarii iſti homines Tabes Telchinodica idem quòd tales
ut quos lividè vel iracundè afpexerint, 1 valco faſcinante & inGdiosè blandoil
iis demon perniciem inferat, igoari | lata,ferunt(fabulæ ) Telchinas fratres
poftea pucanrhzcipſa vilone perpef aovem ex Adxonis canibus in homi
Los; quorum ex numero bonas pocta , nes vetlosin Rhodo inſula,Rbezco
miccs,
 LIBRI III. PARS. 1. QVÆST. III. SECT . II. 425
fpecies ſe convertere
mites, & in varias Objiciuntab Ariſtotele , Plinio &
folitos; nunc hominum pedibus mani aliis raram, gagaten , hyenæ pellem &
busguc truncorum ,nunc piſcium , núc | alia remedia naturalia præſcribi : mor
anguium , nunc dæmonum , inſignes bum igitur eſſenaturalem . Refpondeo
planèvencficos & præftigiatores credi, hôc argumento probari duntaxat , im
derim , & invidos ( ut aitHelych .) fal- propriam illam faſcinationem phyſi
cinatores: vel potius veros cacodæmo- cam : deinde etiam hæc valere contra
Des admodum maleficos, oux émixarã depoſitiones corporis quibus dæmon
Stayarros y pellimô fine homines hos abutitur: & ficindirectè refragari ipli
præditosvellétdemulcentes, ut fcribit dæmonis actioni.
Euftachius, in XIII. Iliad. invidos dæ Vulgò receptum ut magicæ præſti
moncs fuiffe indicat D. Nazian. & poft giæ omnes per Metaphoram faſcina
ilium Tzetza , atque ideò etiam dicti, ciònes vocentur: quô ſenſu laquerius:
Talojevõust. quaſi manuum opereexi- 1 librum edidit , quem vocar flagellum :
ciofi. Talesetiá Tybios fuiſſe Ponticos faſcinariorum : & eôdem ſentu dicuntur
de quibus Plutarchus ſuperius memi- ludices à ftrigsbusfafcinari. qua dere
nit, & Pliniusl.7.cap.2.his verbis.In Aphri- fic fcribunt inquiſitores Germani. Sunt
aefefamilias quafdam effuſcinantes ? Iſo- & tales malefica, que iudices folo afpectu com
gous Nymphodorustradunt , quarum oculorum intuitu maleficare fciunt , quòd eis
laudatione intereantprognata , arcefcant nullam moleftiam inferre queant. Mallei
arbores, emorianturinfantes. Effe eiufdern fol..... item Experientiâ nos docente novi
generis in Triballis & Illyriis adiicit Ifogo- | mus,quod iudex aut alii affeffures : ita alic
mus,quiviſu quoque fafcinentinterimantque natiin eorum cordibus fuerint , quod om
quos diutiusintuentur iratis prafertim o nem , fi quam habuerunt indignationem a
culis. Quod eorum malum facilius ſentirent
miſerunt : nec ipfas moleftare quoquemodo.
puberes. ConfirmantGellius, in Noct. prefumebant, fed liberè abire permiſerunt.
Artic.codem referendus ,ut & Beat lfi- Qui fcit & videt expertas eft, & verum dat
dorus lunior in Originibus. teſtimonium , & utinam talia procurare nõ
Fieri autem hæcpa &ti cum dæmoni- | poſſent. Sic illi fol.... Arbitror Deum
bus initi viſatis oftendit, quod faſcina- non permittere in judices fideles, & ci
corum hujuſmodinotas eífe volunt; li tè, ac juſte procedentes ; ſed duntaxat
in oculis ambobus , veleorum altero , judices iniquos, aut modicæ fidei, aut
binæ fintpupillæ , aut in altero effigies curioſos,& c.
cqtri aut canis : quæ nihil dubito effe Reſtar videre undè vulgaris illa fal
ftigmata , quibusmancipium Satanas 1 cini nata ſit opinio , de oculo viſione
fuum infignivit.Noftrisenim tempori vel ore laudando falcinante Placet
busdeprehenfa , quibus in oculis erat Franſc. Valefi cójectura tortafisinde,
nota catellini vel boffonii pedis : & quòd pueri,quiſolito crafliores,nitidi
quod degeminapupila dicit ,ita capio, ores, pulchrioresque funt, à fæminis
at videri geminam credamus noneffe. virisg; occurrentibus folent attentius
Gge aſpicie
vide Afag, kareves
 ONVM ARVM
ISITI MAGIC
720 DISQU
alpici,laudari,palpari,motitari,in ulnas | Lerchemerus Lutheranus. Sed huic
& palmas accipi . Veriſſimum verò eſt magiſtrum ejus, Lutherum illi, Vene
dičtum illud Hippocratis , habitum qui randum (ut ſolet vocare) præceptorem
ad ſummum bonitatis attigit, elle periculo- ſuum Agrippam perfidosperfidis poſsé
ſum : & illud Cornelii Celli; Quinitidio- objicere , fi qua tenebrionum iftorum
tes ſolito funt , ſuſpecta ſua bona babere de- ! auctoritas foret. Sanè Lutherus nimis :
bent. Cùm ergò infantuli, ob naturalis magnificat hac in re dæmonis poteſta
habitus teneritudinem , cùm viſ ſunt tem , dicit cuin in toto mundo regnare ,
optimè valere, ſæpè ex inopinato in ma. a , & mox regnum iftud quale ſit,expli
gnum aliquod vitæ diſcrimen incidut ; cat his verbis ;Sumus autem nos omnes cor.
vulgus non intelligit cauſam cam re- poribus & rebus ſubiecti Diabolo, & bofpites
pentinæ mutationis; &, quia hanc non fumus in mundo ; cuius ipſe Princeps & Deus
intelligit, ſuſpicioſum in malum , cul- eft. Ideò panis quem edimus , potus quem bi
pam in adſpicientium atque laudan - bimus, veſtes quibus utimur,immò aër, &
tium oculos & verba conjicit : quoscú totum quo vivimus in carne , fub ipfius im
quotidiè pueruli pulchelli, & obeſuli perioeſt.] Hæc ille blaſphemus. Ergò
plurimos habeant; facilè anus aliqua jam Princeps & Deus dæmon illi, qui:
rugola & deforinis in hoc numero re certè mundi pars fuit? nos Deum unum :
peritur : quod genus cum lic terrum , cognoſcimus dæmonum judicē Prin-
moroſum , & odiolum ,ei potius adſcri: cipemque'mundi utconditorem ac re
bicur noxa , quam cæteris . Hanc vulgi ctorenſic Dominum Deumque. Ergo
opinionem paulatim ( quæ mortalium corpus & res omnes Lutheri Diabolo
curioſa levitas eſt ) etiam doctiores no ſubjectæ ? nos didicimus,nec in reslobis
nulli ſuperſtitiofi , velingenii quidvis , nec in corpus quicquam juris dæmo ..
defendendo oſtentandi : avidi ſunt ſe . nem habuiffe nifi diſertis à Deo , proil
cuti. tandem ab infanculis ad agnos la vice , verbis conceffum . Ergo Lurhe
itum , in quibus cauſa non admodum iranis aër , & omnia quibus vivunt ſub
diſliinilis. denique proſerpens per au Diaboli inperio ſuotinos faremurDo-
daciam ignorantia ,ad equos, legetes, & mini eſfe oves & boves, volatilia cælis,
aliafabulamproduxit. ſylvarum feras, & cete , & piſces , &
quicquid creavit : nec horum quicqua :
SECTIO II . ad demonem pertinere. Méa ſunt omnia ,.
dixit Dominus: excipit Lutherus, qua
De maléficiis venenariisi. in mundo funtomnia , & ea adjudicat:
Diabolo. Credidit Satanæ Omorrape
Ecundo ſe loco nobis offert ; vene zæ füo dicenti Luc. 4.ver Gi Quia mibi
Selecom
Oficiumspropriè dictum Wierus nulo tradita ſunt: & cui volo do illa . Sed men ..
lum agnoſcit hujufmodi , quia putat l'tiebatur:non pleno jure illi tradita, quç
niſi vero ac naturali veneno ligas no- | accepit", precariô & definitâ poteftate
cere non poſſe : nec ab eo longè abit accepit. B. Paulus vocatrectores mundi;
ſedl

a Common . inepift.adGalatíciziin Germanico utcitat.Gedelmannus..

 1
LIBRI III. PARS. I. QVÆST. III. SECT. II. 427

ſed explicat D.Auguſtin. Ne fortè cùm
dixiffet mundi, intelligeres demones eſſere
dores cæli& terra , mundi dixit tenebra
rum harum mundi , dixit amatorum
mundi, mündi dixit, impiorum & iniquo
rum mundidixit , de quo in Evangelio di
xit .Mundus eum'non cognovit.]tract.
in Pfalm .14. Scio B. Ioanni dicimundi
principem Ioan,12. V. 31. 34. V 30. & à
B.Paulo principem do rečtorem mundi. E.
pbeſ 6.7.12. & ab eodem 2. Corinth 4.v.
:
fatis conſideranter locutus : cùm dixit
diabolum quicquid in his terris naturâ
eſt corruptibile, corrumpere poſſe , niſi
à Deo confervetur, dicere debuit, li
Deus illi permittat. Nam fi Deus con
ſervationem ſubtrahat,ipſum illud per
Cecorrumpetur , non per dæmonem .
Sed his omillis.
Sic.Concl . permittente Deo, maleficiis
ſuis ſage complures mortales morbis gravif
fimis, vel morte afficiunt.

4.Deum faculihuius : fed imperitè Lu Probatur hæcſententia primum au

thecus mundum & faculum accepic de ctoritate D.Augu.l.1o.de civ. Dei, quod
rebus quæ in mundo exiſtunt omni habes c necmirum 5. magi 26.qu.s.do
bus,quod de ſolis malis hominibus per ferm.207.de temp. & lib. de divinas.dem .
metonymiam dictum , quicum mundo 6.6. & Concil. Conſtantinopol.in Trullo ca.
ſerviant & fæculo, mundi & feculi no 61. & Tertulliani in apologetico, & libr.
mine nominantur : & quia ſervos ſe į de carnis reſurrect. ubi ait, calicem non di
mancipia diabolo dedicant , ipſe prin- co venenarium in quem mors aliqua rućta
ceps corum & rector: & quia cum co ret, ſed fi&tricis ( hoc eſt, lagæ devoven
lunt , & c Deuseorum dicitur , ſicuti & i țis ) vel archigalli, vel gladiatoris, aut car.
lurconum Deus eft venter Philip 3.v.19. nificis Spiritu infectum , & Arnobii lib.z.
hanc lectionem & interpretationem contra gent.
amplectuntur Cyrillus & Ambroſius 2. Probatur jure Pontificiô, d . c. nec
in D.Pauli Epift. & D.Auguft. 1.22.cont. mirum & conft.Inno.VIII Alex.VI. Hadr.
Fauftum c.2. & 9. & eam nonimprobāt VI.Leo X.de malef. & incant.in 7. decretal.
alii quidam patres :communior tamen 3. Ex jure civili.l.multi C.de malef.com
ea diſpun &tio eft, ut dicatur, in quibus Mathem.l.eortim C.eo.t.§ item lex Corne
Deus buiusfæculiexcacavit mentes : & liclia Inſt. depubl. iud . Leonis inip. Nou.65.
Diabolus non vocatur Deus , ſed qui Carolina conſtitutione , demque legesc
eſt unus & vérus Deus. Sic malunt ire praxis Italie, Hiſpania, Gallia & German.
næuslib.3.cont bar.cap.7 .& lib.4.cap.48. hoc confirmant.
Tertkllun.lib . quinto.cont. Marcionem D. 4 Hiſtoriis omnium gentium ,pau
Chryf. Theophyl decúmen Ġ Primas , in d. cas tangam . Notum illud RomaniAr
cap.4 . Nullus verò Patrum ſic Diabo- ! gyropoliImp.ex Zonara to. 3. Narrat.
lum rerum cæterarum corporearú vel | Villamontius ſcelerum omnium cele
Principem vel Deum vocavit , ficut dixit Itiſſimum quiddam : Venetiis malefi
Lutherus: quifatis apertè in Marcionis cum fuiſſe, qui damnatorum in Trire
& Manichæierrorem deflexit. Nec et mibus animas emebat , pronsittens li
iam Lambertus Danæus Calvinianusa berationem à tetra illa ſervitute panæ
Ggs 2 & nu
a c.idefortia.
 VM
SITION ARVM
428 DISQUI MAGIC

& numerais decem aureos pro illoruiter quarensinfantem , interveniret , ibique

anima,quam chirographô proprio ſan ollam Glimpofita amiffi infantis mem
guinernoratô vendebant , addicebant. Ibra videret. Captis itaque mulieribus con
que dæmoni & malefico,mox ne retra in tortura examinatis, dixerunt: fi procef
&are pollent cerrô contactos veneno Sifet coctio , tuncfutura fuffet ingens glan
fubitò necabat. Addit ſe interfuille cies , ita ut omnes fruges perderentur. 1
fupplicio ,quod de iſto ſumebatur.[ lib . Scribit Cardanus ( circa annum Do
4.Itinerarii c . 33. quis unquam talia vermini 1536 .
ſando audivit ? narrat præterea Andr. Salaſſia circiter quadraginta viros ac
Thevetus a , in Africæ oppido Guzola, fæminas coniuraſſe,interquos carnifex erat,
Elzanam quendam ſpacio duorum an ut cum peftis antea ſaviſſet , tuncverò iam
norum mális artibus pluſquam oftin mitefceret,unguentum conficerent, quotar
gentos , homines interfeciffe , Narrat. | gentes portarum coronidas, inficerentur :
Spreng.In Mall.p. 2. duasin Epiſcopati pulverem quoqueconfecille, quem fuper vea
bus Baſilienli & Argentinenſi, concre- fteclam ſpargerent. Latuit aliquamdiu bac
matas obftetrices, quia una earum qua res , ſublatiquemulti. Sed cum cuiufdam ;
draginta , altera innumerabiles pueros nomineNeri ,fratrem atque unicum filium
recensin lucem editos, necaviſſent, in- fuftuliffent : vixque alii quàm domini do
ditis clam in corum capita grandibus muum , aut filii perirent:fiinniqueanimalt .
aciculis . Domitianitempore fuiſſe né - vertiſſent androgynam ſe in domos infinua
nullos,quiacubus oblitis venenô, quos antem , atque eosmaximèperire, quorum
collibitum eſſet pungebant,& lælorum domus ingrederetur: deprehensâ coniurarlo
multifine doloris fenſi moriebantur. Me omines exquifitiffimis tormenti necati
quod & Commodo Imp. factitarum , j funt: falſi.etiam decreviſſe. in pompa celebri
Darrat ex Dione Xiphilin . in Domitiano, Divicujufdam ,fubfelliisperunctis univerfosi
1

& in commodo. Scribit loan.Nider. For . cives occidere, parataſque ad hunc ufum -
-micariil. s in territorio Bernenti quos pra viginti ollan Tentarunt & idem alijs
dam : maleficos utriufque fexus fuos Geneve post.dederuntque penas.]]
.proprios infantes occiſos devorafle: i Grillandus d . docet hæc contingere
demque factum ab aliis in ditione Lau - velinerolumptione , vel applicatione
fanienſi. Eto: C. quidam Francofurten exteriore per contactum . Eorum quæ ?
Gs . b Præterito anno (inquit ) Comes quii ' per intus fumptionem fiunt agnoſcit
dam fuperioris Germania octo venefiças,que duos modos , nempe unum percibum
CXL. interfecerant infantes: Vulcano tra aut potum , quando venena ( utpluria
didit. Anno LIII. capta funt:Berline due fi main ) itpulverem trita iisimmiſcent::
fæmine veneficas, qua glaciem ad perdendás| alterum agnofat,qui fit perinun & ios
fruges perficere,conata funto nem , quandomaleficiandum ( inquite )
Eequemulieresrapuerunt furto alterius' fivè maſculus fit', fivèfæmina , dormien-
vicina mulierisinfantulum , & ipſum diſſe tent; ſuis liquoribus, aquis , oleis, aat pina
& um coxerunt Factum eft divinitus,ut mai guedine. , fivèaliis fimilibus un &tionibus
plurat
95
214.Cilmog. -13.b Godelom.l.i.de Lamios c. 7.chis de varietatirer :68d9.3.és.cd.q.3.972 ,
 LIBRI III P. I. QVÆST. III . SECT. IT.
plura & diverſa.venenacontinentibus inun . | cet hic Chriſtiano populo dignus eſt lu
gunt , quandoque fæmora , quandoque au - düs, & benè inftitutæ reſpub. quæ cer=
pem ,ventrem aut caput, guttur ,pectus, co tamina huiuſmodipermittunt. Ipfietiã
partem corporis perſonie ma.
ftas , feu aliam maleficiinterdú aflando vel'inficiunt,
leficianda: qua ficdormiens nihil ſentit , & vel necant. Narrant quidam dubiæ fi
oft tanta vis a potentiaillius unitionis,quod ? dei fcriptores apud perfidum Balæum ,
paulatim durante calire ipfius dormientis, toxicati funalis fumo Clementem VII.
ingreditur intuscarnes: & vaditad penetra de inedio fublatum . Narrat Sprégerus
lia cordis vifcerum maleficiati. unde paulò a ; mulierem quandam inter Breilacum
poft cauſantur ingentes dolores in corpore & Friburgum ,cum vicina litigaffe ,mox:
dius, cum priinum ſcilicet maleficium velfa cuin nočtu anre oftiuin domuis alia
dura (utdicunt)tangit inteſtina malèficia- quid ageret, ventum quendam calidá
t . illinc ſuccedunt maximiululatus; la à domo fæminæ alterius ex oppoſito
mentationes tam crebra. 7 huc referenda babirantiš, in faciein ei inſuflaffe, undè
ſtrigatio , quando puerulorum exlis & lubitò lepram contraxerit . Iri diæ
gunt ſanguinem , venis ungue aut acu, ceſi tandem& territorio Nigra Silvæ ,
aur'aliter ope dæmonis apertis, quod maleficam , dum à liệtore ſtrui lignorá
conftareſcribit Spinæus , queſtione octai præparatæ imponerertir , ei dixifle, Ex
va déftrig.ex paruis cicatricibus relictis; tibi à me mercedem , fimalin pultüm eius
& interdum poſt cattorum apparen- inſufflaffe : & ecce, miſer operitur totus
Blum fugam , guttis ſanguineis prope horrenda lepra , qtiæ paucorum die
puerosciulantes remanentibus: Addi rum ſpacio eum pluribus adiunxit.
deber tertiusmodus per inhalátionem, Hæcveneficià inhalácoria, non fatis
omnium enim pellimum eſt venèficiú , nonnullis intellecta video : Bodinus
iftud ; nec enim humoris vel craſlioris vim refert ad ipſius anhelitus virulen
materiæ vehteulo indiget, quibus faci- friam . Sed nulla tánta poreft effe homi
Liis occurritur:fed ipſum tenuitaré ſua, nis cum homine antipathia , ur docui
orc attraćtuni citò ad cor ſe penetrat. Sect. præcedente, niſi fortè ex aliinett- '
Hæc caufà curA gystá illeinſignis vene ro, utde puella Ariſtotelis ,Napelo nu
ficus,in quadam Itáliæ civitate ,cum a trita , legimus, ſed tinc non cui vellet
Jio fuo Antagoniſta , de theriacæ con malefica dumtaxat noceret , verum
tendens efficacia , vicerit , alter'venenú cunctis morrálibus noxius anheleus e
illi liquidum : quod putarát 'efficacilli ius foret. Danais tribuit veneno in ore
mum ,infuderát: cuiſumptione anti- geſtato , hoc Bodinusimpugnai" augue
doti mox obviavit. Ipfe contra alterius inenió, cum dicit reſponderi non poco
Harë ivſlī pixidúlam ori appoſuit, in fe; nempe quia venenum hocprius no
qua buffo inecar vivus:cúm len.iclausâ ceretipli malefico, quam alteri. No
& læpiéulè lemiapertâ velociter pixi- | dum vides ( Lector') inſolubilem . Sed !
dulásingéllithalicú vitulentum , & bré. Iride, quod vides. quid fi dicat Danæus ,
vimomento hominem confecit. Scili. maleficum priusfeant : :itis contrarijs:
Ggg 3 praes
multipstigi:cipes
 DISQUISITIONVM MAGICARVM

præmuniſſe?concidat nimirum ſtrami- ſcondunt ipſius maleficiandi,feu in aliquo los

neus ille ventoſi hominis Achilles , ſicco fubterraneo fovea fa&ta ,aut ſub limine on
ille iple , Bodino non ignotus, faciebat stii, ſuper quodeftruendusfit tranfiturus.]
Italus Pariſijs , cam carus Catharina Quoſdam autem addit capere reſidua
Mediceæ ,qui chirothecis, globulis, vel eorum quos volunt inficere: alios, ex
pulueribus ſuave fragrantibus, alios ! humaremortuos , & utieorum velve
ſolo necabat odore, illæſusipfe, & hoc ftitu, vel carnibus , vel pinguedine , vel
pacto à ſe interfectam Navarræ regi- ollibus : alios à ſuſpendiolis muruari
nam Albrecham, veneniviper nares in nonnulla. Quod necveteribus ignorú
.cerebrum penetrante , gloriabatur : fi fuiffe reperio.Sic enim de Canidia Ho .
quidquam de Calviniſmi fulcro cre ratius: canit ab ea infoſſum & terra ob .
dendum Calvinianis hiſtoricis,Francierurum ,poft multaslancinationes, infi
Memorijs Gallicè confcriptis tom . 3. & Ri- gnibusraptis , ingenuum puerum ', ut
chardo Dinothio lib.s. belli Francici. Vera poſſet Longo die his , teruèmutata dapis
cauſa eſt, hæc ex pacto fieri per dæmo In emori ſpectaculo,
nem ut plurimum , aftlante incaffum Cum promineret ore , quantum exftant
Mago , & putante hæc halitu fieri luo. aque
Eft quidem venenorum quorundam Sufpenſamento corpora, en infanticia
žmira efficacia , quæ poſsint ſubitam le dium )
pratu inducere , vel lethum : & pofſet Exerta uti medulla , & aridum iecur
dæmon quæ novit antidota , ſuis præ Amoris effet poculum , (en maleficium
ſcribere , & illiinnoxij poffent in alios philēricum )
peſtem transfundere , ſed id rarò con Interminato cum femefixe
l cibo
tingere putandum . Intabuiſſent pupula
Hæc interius fumpta , Grillandus a Et alibi de eadem , d quod ad male .
ſcribit fieri per compoſitiones & mix . ficium hoſtile ſpectat, dicit , amaro
turas multiformium venenorum , quæ utens farcaſmo:
dam ex herbarum folijs, feſtucis , aut O nec paternis obfoleta fordibus ,
„radicibus,animalibus, piſcibus, aut re . Nec in ſepulchrispauperum prudens,Anus
ptilibus venenofis, lapidibus & metal Novemdiales diſsiparepulueres.
lis mixtura , quàm utiliusignorari, & Hunc ergò diem ex tribus ternarijs
joterdun in pulueres , interdum in li- obſervabant: ut & illi qui terna tribus
quida, addo & in unguina , reduci . coloribus diſtincta licia. Sed apertiſsi
Alia dicit Grilland. cffe extrinſeca, mè quod dixit Lucanusadftruit: e im
funt in primis quæ ſolis verbis fiunt ,b, I primis enim illam in nudis buſtis habi.
in quibus iam docui ex pacto ,ad fignú , tantem depingit, & habitantem tumu
conftitutum , omnia fieri à deemone. los expulſis umbris , tum addit , pri
ut ſuntetiain , quando latenter ) uridem mum denece hominum , deinde, &
aite ) fertilegia ſub certa quapiam forma de inſtrumentis magicis , quæ dixi:
compofita , clamydi affrunt, vel in lecto ab. Viventesanimas , & adhuc fuamembra
regentes Infodit
2 d.7.3.1 26. b Grill.qu.3.11.27..6.95.3.7. .d cod 17. ch.pharſal.
 LIBRI III. P. I. QVÆST. III. SECT. II.
Infodit buſto ,fatis debentibus annos,
Mors invita ſubit,perverſa funera pompa
Restulit à tumulis : fugere cadavera le.
shum ,
Fumantes iuvenum cineres ardentiaque
offa
E medijsrapit illa rogis , ipſamque pa- i pacto & vivos iugularit, & eorum abu
Tentes,
Quam tenuerefacem , nigroque volantia
st fumo
Ferals fragmenta tori, veſteſque fluentes
Colligit in cineres , dolentes membra
favillas
(hæc è rogis mos rapere ', addit mox
quæ de ſepulchris ſumat )
Aftubi ſervantar ſaxis, quibus intimus
humor
Ducitur , & tracta durefcunt tabe me
dulle
Corpora : tunc omnes avidè defévit'in
ATINS ,
Immergitque manusoculis, gaudesque
gelatos,
Effodiffe orbes , & ficcæ pallida rodit
Excrementamanus:laqueum , nodoſque
recentes ( fic corrigo )
Orefuo rupit pendentia corpora carpfit,1
Abraſirque cruces , percuffaque viſcera
nimbis
Vulfit, & inco &tasadmiſſoſole ,medullas:
Thfertum manibus chalybem , nigramque
per artuss.
Stillantis rabis ſaniem ',viruſą,coactum j magis quam noftrás ſtriges: voluptas:
suftulit', & nervó morfus retinente per
pendie
( Hac de ſuſpendiolis , ſequitur de in :
humatis )
Et quodcumque iacet, nulla tellure ca!
diver ,
+
Ante feras volucreſquſeder'
e , nec carpere
membra !
437
Vult
ferro manibuſque fuis, morfuſque
luprorum
Expectat ficcis raptura è faucibus artus.
( Efficaciora enim putabant, quæ fic
feris erepta, quam quæ ipſemetmalefi
cæ deſecuiſſent, led pergit deinde , quo
ſa fanguine , & extis . )
Nei ceſſant à cade manus , fi fanguine’
vivo
Eft' opus , erumpat iugulo qui primus
aperto :
Nec refugit cades, vivum ſifacra cruorem
Extaque funere & pofcunt trepidantia:
menſa;
( Addit etiam de prole exſecta leu :
abortivo huiuſmodi)
Vulnere ſi ventris : non quà natura vo
cabat
Extrabitur partus calidus ponendus in '
' arís:
( Subdit,fi opus habeatadoleſcentis ,
velviri violenter necati anima , quam
evocet', ipfam indiſcriminatim , quos :
velit necare:)
Et quoties ſevis opus eft ac fortibus una
bris',
Ipla facit Manes bominum mors omnis
in uſu eft.
ille gene florem primevo corpore vulfit;
Illa comă léva morienti abſcidit ephebo.
Nec parricidij'expertem putes,non
præcipua illi,fævire in proximos.)
Sepi etiam caris, cognato in funere ,dira'
Theffalis incubuit membris': atque ofcula
figens;
Truncavitque caput, comprenſaque den
tibus ora
Laxavit ; ficcoquehærentemgutture lin
Premora
 DISOVISITIONVM MAGICARVM

Pramordens , gelidis infudit murmura, ver intentis , nec acieswfquam devertending

Arcanumque nefas Stigias mandavit ad Inimo nec obliqúanda quidem . Quippe euon
umbras. deterrima verfipelles, " in quodvis animalore
Vides diligentiſsimum poëtam , ni- converſo,latenter obrepant,ut ipfos etiä bcu
hil conatum prætermittere , qui mos 1 tis ſolis & iuftitiæ facilè fruftrentur.Nam &
illi. L. Apuleius , Mileſ.libro fecundo. in 1 aves, & rurſum canes.& mures,imò vero e
candem mentem : Nam nec mortuorum tiam mufcas induunt. (En primum male
quidem fepulcbratuta dicuntur ( à lamijs) ficium , ficta Metamorphol. & fic clan
ſed & buſtis rogis reliquia quadam , & cadascularius ingreffus ( Tuncdiris cantamini
perumpraſegmina,ad exitiabiles viventium bus fomno cuftodes abruunt, (en ſecundum
fortunas petuntur:& cantatrices avicula, in de maleficio lomnifico, quodin hunc
ipfo momento choragii funebris,perpeti cele locum reſervaran ) nec quiſquam definire
ritate,alienam ſepulturam antevertunt. His poteft, quantas latebras nequiſsime mulie
meis addit alius, immò verò iftic,nec viventi res , protibidinefua comminiſcuntur , fi qui
bus ullis parcitur, & nefcio quis, fimilepaſ- ( cuſtodum ) non integrum corpus mane
ſus, ore undique omnifariam deformato, reftituerit : quidquid inde decerptum dimi
truncatus eft. ] Endemaleficio hoftili, nutumque fuerit , id omnede facie fua defe
quod deijldem Theſſalis Lucanus dictum ſarcire.] Interponit poftea narra.
xerat.Narrar deinde,quæ vera fuiffe vi tionem prolixiſsimam ,& abs re noftra,
detur admodum probabile. Mox igi- qnare totam prætermitto finisrei fuit
cur ita fcribit. Infit Telephron .Pupillus egoiſte Telephron, mille denarijs condu
Mileto profe& us ad ſpectaculum Olympi- &tus, ſubit cuftodelam dum vigilar ; en
CUMI , cum bacetiam loca provinciæ filmige muſtelain paruulam in eum fixo inten
rabilis adirecuperem ,peragrata tota Theffa- į dentem ,fugat illam , ſed lomnoconſo
lia , fufcis avibus Larylfam acceſſi, ac dum pitur. interea fagæ profectis eius nari
fingula pererrans , tenuato admodum viati bus , ac auribus vicariam in eo laniena
co , paupertati meæ fomenta conquiro : con exercent, & ceram in modum profecta
fpicor medio foro procerum quendam ſenem . rum ei partium applicant examuſsim ,
infiftebat lapidem , claraque voce predica- Quoille poſtridie per cadaver loquax
bat. Si qui mortuum fervare vellet, de pracio į audito tentare aggreffus, inie &tamanu na.
liceretur , & ad quempiam prætereuntium , ſumprehendit Omanum naſus fequitur:au ,
Quid boc inquam ,comperio, hiccine mortui res pertractat sambe deruunt ,fic,promille
ſolent aufugere ? Tace, reſpondit illé.nam.op- | nummulis,debilitatus in patriam redirenon
pido puer, & fatisperegrinus es , meritoque fuftinuit, fed capillas hinc inde laterum deie
ignoras, Theſſalie te confiftere , ubi ſage mu atis aurium vulnera celuvit , nafi vero dede
lieres ora mortuorum paſsim domorficant, cus linteolo preſsimagglutinato decenter ob
eaque funt illis artis magica fupplementa. texit ] Huc faciunt illa Fabij declamat.
Contra ego, & quatu, inquam , dic ſodes,cum 14.Facinus, quod diciturinquietare ſuperos,
ftodela iſta ferialis.? Tam primum , refpondit i fidera diris, agitare carminibus, tumulos
ille ,perperem noctem eximie vigilandum eft, buſtaque fcrutari, & amputatis cadaveri .
exertis, & inconrerfisoculis ſemper in cada- | bus ipfas in fcelera armare marcas cada
veram
 LIBRI III. P.L QVAEST. III.SECT.IN. 433
verum ( explicuis:qum de maleficio fó 1 certè naturalis vis non attingit effe.
Aum.Aliammaleficii hoftilis ípeciem ,
niferodifquirerem ,caveprospfas re.
ponadgimpias ,corrumpes,non.caftiga per atma malo imbuca carmine, repe :
bis.Gnaſticihæretici , Zoroaſtıs Magi i rio apud Meierum , bisverbis: Primum
diſciplina imbuti, cuius.& libros quoſ omnium Aurehanum conatum fuiffe o .
dam in lucem ediderunt.a . humanas mnem regiam ftirpem per fcelus extin
amabant viſcerationes , utvocat Iuftiguere,atque per artes Diabolicas man
nus (eu cenas Thyeftaas, vevocan : A. Leficia ad regnsfolium graffari. Tradi
thenagoras & Theophilus, ſeu Sacra, diffe Ducem gladium pugionem & aku .
mentum infanticidii & inde pabulum , nulum fuucu m idam monacho apoftatæ
atait Tertullianus:infantem enim far- fociis cius ut ea dicarentur diabolicis
te coorc & um.ccrcatim.confodieb , praftigsis, incantarentarque ad malefi
ant
fanguivgan lambebant , & membra ciaper illa perficienda , monachum ullum
hagulis diſpertiebantur , uc macrant in turre Mongeya, juxta Lingsabum ,
Minucius . Epiphanius . & Euſebius ſuperflumen Matranam , per artes fuas
quam calumniam Gentiles inChriſtia evocaſſe.duos ad fe cacodamones, quibus
nos omnes mendacifimè deuolue- gladium annulum & pugionem , ut illis
bant., b . operarentur tradidit .Eainftrumenta à
lo applicatis tancum extrinlecusvecacodamonibusinitiata, incantatague
nenis, frequentiffimèdemon ipfe.dā jo reddita.monacho,atque per eum Au ,
num infert , & xcrius videcin.contin relianenfi Perea inftrumenta incantaffe
gere in veneno , quo ( or retert tuber- ac dementafle germanam fuum Caro
tus medicusAquiramus) G ftipes inun: lum Regem ,adeò ſubtiliter.ui vix quiſe
gaur, equiem ipſum necelic perire. quam poffet percipere. Primam incanta:
Non credo id paturali vi veneni con . tionem fa &tam apud Belloacum.gud to
ringerç, quia non credo veneni ulliusdeò erat virulenta jur regiungues atque
a & ivitatemcſſe tancam , ut per tocin i capelli deciderent. Alterum maleficium
volucra ſe diffundat. Nig ,quæ de Sty : in Camomanis in quitanra erat vis, ut
gis aqua traduntor credibilia ,omne il nemomortalium judicarepoffet , an vig
Jam metallom penetrare , & lola con veret Rex ,nec ne. lacebatenim abfque
tincri alioina ungula. ullo fenfu,fpiri
& tu vitaliquantum cero
Equidem aures mihi putarem ag . | nipoffet.At poftquam ad fe redire cæpit,
ninasematas,& crederem . Grillandus abfecro ( inquit) auferte huncgladium ,
referenonnullas favencia luberri di- quimihicorpus transfodit. idque morbis
do,fed & inillis concurſum diaboliex facitgermanusmeus Aurel.)
pa & o ,non vim yeneni, recognoſco. Sulpicor duo quædam ad hocma:
Inter bacextrioſeca , funt ollarum de leficium referenda , quæ olim in civili
fofliones profundæ fublimine; quarú jure.obſervasi:ſed ſuſpicor, & de prio,
Hhh IC VC
Sala Prophyr.in vit.Plotini. b vide Tuffis.Apol.ad Anton. Pium Athenagoram in spol.
Theopbilum . 1.3 ad Autolyc.Orige.16. 7.col.CellTertullia . Apol.ca 7. Minucium inOctavio.E .
pip barsa 29.6 Fufeb.l.s.hiſ.Ecclc.s . cd.9.3.1.30.
434 DISQUISITIONVM MAGICARVM

se vehementius:ncmpè de peculiari A. Suſpicio mihi prærerea clt de male

rabum ſcelere quod Scopilifmum vo- ficio ,in crimine facculariorum ,dequo
cabant.Nam arabes maleficiis deditos lure confultus ait,hoc nomine dictos,
hodic fcimus , & olim fuiffe docet Se i qui vetitas artes exercentes in facculos,
ncca ,cum Medzamex Arabia petente partem ſubducune, partem fuberabunt.
venena introducir. Er ingens illeren. 1.faccularii.D.de extraordinar.crimin ,
ror quioxonehuis politis agrorum Do Nam arbitror,non quoſuis facculi rew
minis etiam validis & porensibus incu crumenæ exciſores vel ſubdudores ,
riebatur,vix aliunde naſci poruit. Quae Balavrixou8s ; fed eos qui vetirarum
re fuſpicor cauſam ,cur oxoteni v de (hoc eft magicarum Jaecium ad id fub
prehenGaurconvi & i,mortisſupplicio Gdio utuntur, ira nuncupari : quales illi
adficerentur,fuifle ; non quod facrile- ' lunt,quiin luluab Hilpanis dicunture
gti quidquam in hoc crimine tuerit carger el dado.Nam cæteri crumenilo
( gro ramen Iac. Menochio vifum , in gi fimpliciter fumbus funtannumera
opere de arbitrariis Iudic.) Sed quòd di :Gour & ille de quo Virgilius,
maleficii crimen fubtaerit:alioquin fo Etfuccuspecorio -lac
fubducitur
læ mortis minæ tam acriter punicæ nó agnis .
fuiffent, quantumvis frequenti crimine Er ille Plaarinas,quiair's
& armata manu periculum Domini ... Propino magum poculum ille bibie
advertiffent, confidcrent hoc juris ftu Caputponiticondormifcit.ego fibifub
duco annulumi ;
diofi.cum legentl.guædam D, extr ***
ordi.crimin . cuius hac ſunt verba, In Nec onim affentior Perro Gregorio
provincia Arabia oiotehíckow crimen hæc duo ad facculariam reterenti,d .37
appellant , cuius rei admiffum tale eft Syntagmatis aris cap.14.n.7 . Licet et
plerique inimicorum folentpredium ini jam huc referre maleficium verus Cire
mici Txomile ideft lapidesponere,in ci aurigariorum ,de quoD.Hier,id vita
dicio futuros,fi quis enim agrum coluiffer Hilarionis, Auriga Gacenfis in CUTTE
malo
letho periturum effeinfidiis eorum percuffus à damönetotus obrignait anne
qui fcopulospofuiffent , que restantum necmanum agitare, net teruutem poffet
timorembabet,utnemo ad eum agrum i reflectere.Delarus ergo inle &to cum folam
accedere audear. crudelitatem timens linguammoveret ad preos ,audir : som
corum quiſcopelifmum fecerunt', hanc prius poffe fanatá quàm crederet in le
remexfequifolent Praſides gravirer un fumt, ale ponderer arri priftinarenum
que ad pænam capitko , guia & ipfares ciarurum :credidit.fpopondit fanarus eft
morrem comminatur:Sic Vlpianus: Pi . Arnobius etiam lib. 1. inter cætcros
noda noſter copioſo in lobum com Magiæ effectus numerat, in curs ,
mentar. de hoc crimine idrerpretatur riculis equos debilitare, inne
illud,sed cum lapidibus' regionum pa Gitarostardaro.
& umtuum.capit.s.0.23. Eum lege mi .
hi nondum liquet an de boc crimine SEC
capiendum .
 LIBRI IL P. I. QVÆST. III. SECT IIT. 43 $

persiak ..... Vacun &ti numerant , olto annorum

SECTIO IH . - mifella illa onere, velut elepbantum pa.
1
ratura , diftenditur.]Larino Græcus ac
Deabortu ,difficili paris , laitis.ex : cedut lcriptor Paulanias , cuius in Beo .
ticis ifta habentur , Pharmacıdas The
ficcations.
bani à lunene miffas aikut,ut parturiem .

E triplici học maleficio præter ti Alomena smpedimento effent fed eas,

DE Grilland.g. 6.alii quoque ſuntseo dum Alcmene parcum inbiberone à To
ftes Sic enim fcribit loan .Nider.li.ale. Tefia filia Hiftoride;tals commento delu .
Fornicaru, In oppido Boltingen, Laufe. Sas. Ex eo namque loco , unde illa facilè
menfis dsecefs.quidam ductus Staldelein audire poffent , clamavit peperiffe sam
grandes maleficus, Capeus per prafatum Alimenam illas ca voce decepias ftatim
Perrum judicem loci, farebaturſesncer absiffe. Alimenam ulico puerum enixă.
ta domombivir uxor fimulmanebat De certio ,prærer Gulland. legi po.
pér fwamaleficia fucceffivè 12 miero uxo eft illo vecutior Spreng Quadă (air)
guprafatafeptem carciter infantes , nodurnis cemporibi con la arvoribus
sejemper abortum faceret , in femina nrique ,ex inductione diabole, obeffen
annu multus neiafe." Simsle fecitsnea ſam davına måseftatis muiorem ,
dem domo omnibus pecoribus fæcopis, quocumque angulo domu (ne fe collo
quorum nnlum vivum partum edidit cant, atleam inter crura babentes, es
ineofdem anna .] Poltea ex eiusdem có dum culorum vel aliquod inftrumen .
fellioncinftrumentum maleficii,quod tum in parietem uel columnam infigunt,
Inc ic,okend & his verbis , fubterlimenio y anus ad inungendum adponunt,
oftu domw fe laiertam poſmijevixit,& tuncfuum dialolum , quifemper eis ad
framoveretur,fecunde'atem inbabitan omasa cooperatur, invocani e gu dde
tsbwrejtunendam predexst: cum auté tale vacca ex tali domo,qua fanior, en
ferpent illequereretur lub lomine , nec quæ magis laste abundat , mulgere affe
nueniretur , quia in pulverim fortas Etat proponit. tunc fubitò diabolusex
fis reda &tu erat,puluerem ſeu terram de mammellus illius varcelac recipu . ad
fubter pofitam aſportabant, in co locum ubi malefica refidet , quafi de
dem anno uxorib omnibus iumentis ille inftrumento finat,reponit.) superio
domu fætund.ras reſtituta eft. ] Soribus annis Trevirent in civitate.com ,
la interdum aflixu abortom adferrei bufa fuit malefica, quæ confitebatur,
oftendic Nicol Remigius 4.2.6.7. le lolitam ex pariere per epiltomium
De pariendi diffi uliste & quidem | lac,quod divendebat plurimis,mulge.
Ronlleus Medica venatio
perpetua fie Apuleius b amators jui i re Baldui .
uxorem ,quodin eam decaculè probrum nis epiſt. so.docet folicos à maleficis
utres coplui ad anatis Gmilitudinem
dixeratjamin
, ſarcinam pragnationis
obfentourero & repugnaro faru , perie ex corio , quos vulgò appellant Lite
snapregnatione damnavit, | telaten , & eis uti ad emulgendum
Hhh 2 lace
 VM
TION M
UISI CARV
436 DISQ MAGI
lacè vaccis alienis , & hos utres fponte Hier slaco ick cenco slach , eade cer
fua ire vacuos , vel ab iis in praciscol nen anderen alsick mach ,
locari,& mox plenos ad domum ma: Ende den derden daer coe , lobe
leticæ redire :quod comprobat reige houd ick d'melck merter koe .
fta vera narratione, quam habes lcãor Hoc erat optimum remedium .] hæc
kb.6 cap.z.fe£t.i.quaff. 3. a me verbis Berzius vir eruditus , qui ante annos
eius relatam . Alias herbis,verbis ,vel fo- fermè centum triginta vixic inter Car
lo atractu,la &te privant armenta , pe melitani Ordinis vitos illuftriores.
coraque quæ lubet. Biebrana Laodw. Huicmaleficio - Gmile reperi apude
nenlis faga ſolis minis ubera vicina y undem eodem loco de frumenti avere
mulieris fic exGccavit ,ut ad obicum urefone narracum his verbis:quadam mu
que lagæ , quamvis multos pepererit, lier circuivit Bonarium cum frumento ,
lacte lemper cacuerit , Claudam hanc dicendo,illum verſum : fuper aſpideta,
fe & ionem verbis Grillandi: "Quædam c.poft veniensad d mum fuam , be
veneficiariunt ad defocandumtotumlac briefiftulam in folario quammanu af
uniusgregis, vel fæcundiarmentivaccipiens prædseta verba dicens cecidir
carum , adeò quod nihil caſei penicu red rorum frumentum illius bonarii coram
dant, quamvis antea in maxima abun se per fiftulam in folario',& ita furaba
fimiliter abortio
dantia reddidiffent:& tur frumentum de agro: que tandemper
nestorius grega , vel arments inducere quendam Epifcopum deprehenfa com
pofluxe: proue alsa vidi o habuiin fa- bufta eff .)Hæc ille licer barbare , bona
kto Rome,quod due malefic & mulieres, tamcn fide. Quis non agnofcit fro
cumiftis maleficiis perire fecerant abor's menti huius vectorem dæmoncm ?
tando multos pecudum færus, ex matres quid ergò rident illud pdetædikan
deficcaverant penitus.) Dc hoc auerté Arguefatas aliò vidi traducere noft
dilactismaleficio ,eiuſqueremedio , le.
pida narratio quædam exftat in loan . Vel Xti.tab.prohibitionem NEVE
Beerzii Carmelicæ Preceptorio ad 1. ALIENAM SEGETEM PELLE
precept. Expofit ult.c.7 .hisverbis:Que | XERIS .
dum verula dierummalorum plena,vo
lensex invidia impedire lac vacca vics SECTIO IV . em

mifui accepit cultellum pergens ad oftiã

domus in qua fuit vacsa , oponens je i De ſagittaris, Affaßinis,
contrafplendorem luna , dixit:
Hicr ſnydick cen ſpaenin molle
kens ghevvaen,
Ende een ander daer toe , loncem
ick het melck vau deler koe.
- Hec verba audiens Dominus vacca,
fuftem , & currenspofteamjat
arripuit
que percutiens aiebat.
imaginum
fabricatoribus maleficis ob
VNT vel præcipui huius clallis ma
leficii ; quos vocane Sagittarios,
ſeu Baliftarios quorum Innocentius
rerrius Papa, vocat acrem , mortiferam
& odibilem , & tub pæna Anathema
cis contra Catholicos & Chriftianos
exers
 1 / LIBRI III. P. I. QVAEST. IV.SECT.IV. 437
exercerivetat e .Caius Pontificiæ fan- | Ea tamen
hac lege: G hominem Recan
dionisvereor , orfatisprobam nobis dum maleficus aliquando viderit , &
interprecationem gregarii jurisinter- i runcitetum de novo a & ualifor vocát)
prerescuderint ,qui accipiunt de bello conſenſu'cum occidi voluerit. Vltimo
iniulto Chriftianos laceſſentibus cum pollicetur tantam illis le, balifta bom .
arcubus & ragiotis. Quzlo quid pecu- bardave jasulandi peritiam tributu
Hiare in areoribusarcu 8c ſagittis an | rum, ut denarium capiti impofitum ,
quod cminus,& quaſiex infidiis? quali abſque capitis læfione valeant deiicere
verò idinhofte diſtinguendum , dolo Subiicit duo exempla huiuſmodi faci
a vircute quali minus peccet, qui ſica noroforum . Vnum Ponclericuiufdam
cominus latro, quam qui fclopo delon quem tandem ruftici foſforiis inftru
gioquo interficiat eminus: quid ergò ! mentis pertinacem occiderunt:fecun
jam olim mihi vilam ,canone ifto per- | dum , a!terius,qui,cô quòd miraculosè
cellé Gngulare quoddam genus male pedem de loco , ubi crucifixum -traie
ficorum qui fagittarii leoBaliſtarii vo - cerar,èquo-recens ſcaturiebat fanguis,
cati:quos accurarè Sprengerus deſcri- movere nequibat ; in fcelere depree
bit b. hi faderantur domoni nam ex henſus , pænas publiceſupplicio per
pado ipfi addicuntanimæ & corporis loluit. De hoc ego genere lubens præ
dominium , ille viciſſim polliceturfe di& um Canonem capiu . Nec obftac
adfuturum , or quem longiffimèdilhi- quod maleficis magi aliis quoque ca
fum volent, infallibili ictu trajicianr. nonibus fint excommunicati s . Cùm .
Solemnia leu ritualia funt ifta. præftáto.maxime execrabile facrilegium ho
dæmoni bomagium , mox ſexta feriarum maleficio accedat, fitque pocen
proximaHebdomadæ maioris, infra tius reliquis omnibus, meritò dignum
tempusmiffæ facram crucifxi imagi- viſum ,ſpecialem illis pænam irrogare,
Dem aliquam Gbideligunc,in quam ,ut qui hanc infidelibus contra fidelcs o
in fcopum ,tela colliment, vel ( quod peram navarent.Olaus Magnusd.me:
Perr Binsfeld'iusteftatur) ſclopo poft minit akerius generis Sagittariorum .
tergum ejaculato"glandes plombeas nempè Lappones & Finos de plumbo
emittaor.Nec conſtat, an aliqua runc conficere jacula magica digiti longira
verba ad hanc operis apoftaGam adii . dine, & ea per quævis diffica locamir
canr.Poftea cerro telorum nomero io frere in eos,de quibusvindi & am expe
crucifixi'imaginem emiffo , credunt fe fcunt.& hos oborco carcinomare in
roridem uno die,quofcunquedeligent crure velbrachio , intra triduum vehe
Decare poffe, quocunque illi loco fue mentia dolorisemori.
sint,etiam romoro & concluſo . Dæ Vtego nunc de fagittariis,fic ( nifi
mon enim fpondet , fe tela eò peclacu- fallor )optimèCouarruvias, c.contra
w , & hoftili in corpore defixurum . I vulgi (carentiam explicuir alium cano '.
EFE 3 nem

25.Decretal.tit.de fagits:6pia.Malleiq.Ca.16 . cc.Ad abolendam .c. excommunicami

Seber.com bulls Loan 22. slie Lconis 10.fel 9:58 Como.Laler. d l.3.6.17 clos, var.rtfol.
 V
I ON M
S IT A RV
UI IC
SQ G
238 DI MA

nem Innocentii IV.tit de homicid, in 6, vetultiores inveniri. Confirmat,non

quem Theologi & Canoniftæ ,propter uous hiftoricus Scotorum : Hedor
hiftoriarum inſcientiam ,adomoes to Boethus : quem ut fingularem addu:
micidas extendebant , qui conductis cunt teftem mira de Rege Dufo aar.
hominibus aliquem occidicurarant, rantem :fed & aliicomplures,quorum
cum revera, ut ille ex Volarerrano , & exemplis Scotica illa narratio confir
P.Aemilio docuit de cerco tancum ge: | matur, & omoes hos ut mendaces refi
nere hominum menrio fiat, & gente , cere , Cardanicum & Wericum , hoc
cui Affafinorum nomen fuit: de quibus eft , remerarium , & impudentia plená
ocuiatr teſtes,optimèſcripſerunt, Ty. l lic. Ex hoc ortam illam parrationem
Ti ( in qua dicione illi degebant.) Epi- de Meleagri nece , & fatali ftipite Al
fcopus Guilhelmus,@ , & Cardinalis ac- cheæ non diffiteor.Sed finefabula cla .
que Epiſcopus Acconens Iacobus de rè , & velo levato canitf. Ovidius, de
Vitriaco, b. quem fcriptorem à blattis Medra laga:
ereptum ,Moſchus , Paftor Armenta - Devovet abfentes, fimulacraquece .
tienfis, vir docus & probus, publico rea fingit,
bono , typis evulgari curavit. Er miſerum tenues in iecur urget acus.
Haudmulcum àfagittariis diſcrepat Peritè hoc , & omninò ex arte : fed

genus maleficorum , quiquaſdam fa- Horaties g.imperiièsquod , quæ hujus

bricantur imagines , quas vel acubus erant malefilii,illa granftulit ad animg .

pungunt,vel igne liquant, vel confcin. rum evocationem : deſcribens enim

gunt, & fc cereum iis, quos cales ima . apparatum Sagana & Canidıx Lania .
gines delignabant,interitum tabe, vel rum ,dicis duas ab illis ftatuas tabrica
alio mortis genere adferunt. Negatas:cercam referentem nempè malefi.
hoc totumflicron.Cardanusc .VVie cio imbuendum : & lancam quæ male
si dux, cæci cæcus:impugnat, non rati- ficæ vicariæ vicaria crat in affligenda
onibus; ſed puris in Hect . Boethum, alvera.
Franciſc. Picum inquiſitores Geima . | Lanea effigieserät altera cerek maior
niæ, & ipſum D. Auguft. ut erat homo Lanea ,que pænis compefceret inferiore.
parum pius,conviciis.Sed canem con- Cerea fimpliciter ftabat fervilibus,urgs
femnas latrantem , quam compeſcas lam peritura ,modis:
facilius. Agnovere huiuſmodiimagi Cornel.Tacitus ( non jam poêram
nes & lurilconfult d . & Theologi.6 . & i dabo ,led ex principibus Hiftoriz . ) de
confirmant poeræ veteres,quorum fa- Icelere Pilonis & morte Germanici
bulæ , ſemper ex vero aliquo trahebant feribens Ann . 2. reperiebantur folo o
originem , quare Buccananus fallitur, i parietibus erute bumanorum corporum
quil.6.Hift.Scor.negat hoc gen ' apud reliquie, carmina & devotiones
xomes

a bills facrili 20.04.31. b Oriens bil.c.14. clib is de variet.rer.c 80. d Gril.q.s. As

eur Salyc. Arg.in I mult.C. de malet Damhau in praxicriminali e Inquifitores Germania
in Mad.p.1.9. 16.12 . A'f.Caftr, linde sul bar.pun.c.s.Bmsfel.de confefjagar,dalis. f spi,
Helypeles. g do 1.fer Jan. 8 ,
 LIBRI III. P. 1. QVÆST. IV.SECT.IV.

nomen Germanici plumbeis tabulis in- pe tres viriles? ut quod par unam non
fculptum femiufticineres sabo obliti, ſuccederer , per aliam perficeretur?
aliaque maleficia quis creditur animas | fæmideas arbitror fuiffe furiarum
numinsbus infernis facrari.]vides quam Vltricum , à quibus viriles Carolum
antiqua impietate Apuleius lib.3, de repræſentantes malè mul & arentur ,
afico , vocat laminas ignorabiliter ls ut ex Horatii illis jam citatis verfibus
beratas, ubi fortè legendum inore- colligitur. Vel fortè anica imago fu .
biliter . Sieur Parcas dicimus inexora- it, & numerum fama adauxit. Sané
biles. Inde Sagæ dicta fimulatrices, de Pavioti agens maleficio Gaguious
(uc cerea ftario ) & filtricesTertulliano libro ſeptimo, imaginum plurium nie
& vulticule Salisberienfi , & ipfæ ima minit, arAemilius , & aliiunicam fuil
gides,Ipfiplice Feſto , & Subfiles ut an- fe memorant. Recentiùs accipite .
rea docui. Nicetas lib.4. Hiftor.nar Annoisy Luteriæ Pariborum de
rate in Aaronis inventam imaginem collarus quidam nobilis fuit , penes
viticompedibus vindi , & cor claro quem reperca imago cerea , variisca
transfixi . racteribus infignita scor & caput ima
Dufh hiftoriam pecc ex ipſo Boë- giniconfixa ctant. ibidem duo alii
cho , & lib. 111.ter Scoticarum , & Car- capritum fuêre, quorum unus Carolo
dano & aliis.Franciæ annales a, refe- IX . Regi , alter Henrico duci Gui
runt,fimilia bis centara ab Engaerrani Go , hoc ipſo maleficio defixionis ce
Marihnaniuxore ,in Franciæ Regem , reæ mortem machinabatur : parrar

& deprehenfach dediffe pænas. cur Creſpetus, & addit vidiffe ,cùm Ave
non & hoe Cardanus & Wierusre nioni effet, cultrum parieti infixum ,
futarunt ? an quod uno factum loco, quo de fententia judicis cxcoriacus
de quit tom alibi fieri : de alia cerea i. fuerat quidam magas , eô quòd he
maging, de qua Sprengerus, agerur fe- pungendo cercan imaginem's Pon
dion . ſequente. De iiſdem fic Meie tificem Maximum de medio fuftule.
yus libro decimo fexto ,Arno 1463.ar tar. ifta Creſpes libro de odie Satana dif.
tu captos Brufelle tres viros ex fami. Cur:10 . Illud etiam oblervo jain dia
la Comssss Stampani,cum quodam mj. ante fabricatis ftatuis aliquando ab
Topola, qui quandam fafcinationem pasuri Magos, nempe dæmone illas pro
rafe decebantur, per tres virsles ac to maleficii, figno acceptante, talc puto .
ndem muliebres smagines iunioriprin illud quod Ioann. Caropalates nar
cipi Carolo infaliinando cuftodiri rag hiftoriæ fuæ fol, 24. Venere edition.
fuere longo tempore apuid Quercetum quendam Ioannem Morochazarium,
Hagnonid , acpariter cum illis Caro - Theophili Imper. præceptorem , cum
Ins Nogerius ex fuga retra &tus , qui l hæreticus & magos eflet, ad Patriar
& ipfe à familia erat Stampenſ, Con- | charum Conftantinopolit. eve & um ;
iurationensmyropoſa detexit. ] Sed cur hanc cum nario per fida & dura ( Bula
cou imagines ani occidendo , nem - garorum ) in Romani Imperii fines ex
COE
Paul.Æmyl.18.6 metus Gaguinum 1.7.
440 DISQVISITIONVM MAGICARVM
curGonem feciflet , tribus freta duci -drçoum . Neminem tam obelæ necie
bus,conflium buiuſmodi dediffe. fic- puto , quinon ftatim percipiat , has
si debere mallcostres æreos ingebres, duasftatuas Magico murmure in ce
& viris manu prompris ccadi, cum searum allarun) imaginuun de novo
his fe acceſlucum noctu ad ftatuam fabricatarum hic locum fuccelsiſſe . &
quandam cricipitem , quæ in cucipo devotam á lande. & loanne(niGutto
Hippiciolim jam ftabat,tecit,accellit, bique idem ,quod ſuſpicor)nicam qua
jullie validé anguli fingula capica,per tuor horum ducum in ftatuarum ca
curerent, ut in terram quali una plaga pitibus Ci potuere id in ftatuis , jam o
decuterentur. Ipſe laicâ veſte indu- lim fabricatis , cum neculla de Simco
cus ,nc deprehenderctur ,magica quæ nc, nec de Ducibus illis Barbarisforet
. cogitatio , cur non pocuerunt in no
que omnem adimic: ex tresviris illis viser eficta.cerea imagine , & cffi &to
duo forciffimis i& ibus.duo ftatuæ ca. nomine Izdendi?cutiabſciſlo , vel ef.
pita deiecerunt, certius semilliore ma - frado capite,nan liquato toto corpo ,
nu tancum inclinavit, nec totum au . re ? Gid in Grecia cuntigir & Francia ,
ullic caput reliquum . Suntque fimi Cur non potuit in Scotia , & Germania ?
lemevencum duces illi experti. ſecuta Porrò ex illis Cedrini,Zonaræ & Gly .
namque in corum exercitu vehe- cz locis ſatis apparet, mulcasia Circo
menci ſeditionc, & hinc orta pugna Pyzaceno ſtatuas fuſle magici arcifi .
inteſtina , duo duces cecidere, fer cii, quæ Conftantinop.impecji eventa
tius ampla , non tamen lethaliplaga prædicere putabancur , cercis litteris
fauciatus, cum exercitus reliquis do- ieu chara & eribus notatas , quos fis
mum ſe recepit. Non.crat hæcima tres Eudociæ Auguftæ cum legiffent
go (ut ftultis Græcis plecique viſum ) mulla mala Bizantio imminere pre
Bulgaris hiſce fatalis, ſed Magus ca u dixerunt . Narrarur Hiſtoria paucis
ſus, ut Gigoo & condicto ,& proimagi- nota ab Himerio Chartulario , cuius
nemalefica. Scribunt Zonaras,& Giy apud Suidammentio, poſteritativero
cas a.Simeonem Bulgarorum ducem commendavit:ex m.f.codice lul.Cal.
Crobaris bellum intuliffe , moleltum Buleng.lib de Circo,Rom.c.6. inde pe
id etatRomono Lacapeno.fed accel. tant,qui volent, Benè de fæculo hoc &
fit ad cam loannes quidam Aftrolo- ſcqq . vir diligens & muka le& ioni
gus ; & nunciavit, ut aliquem mitteret, i merebirur , li llmenium Himerium ,
qui caput,ftatuæ fupra Xerolophum Greg.Monach.& alios , quinondúsz
locatæ amputacet,cam ftatuam Simo- dici, pariſedulitate largiacur publico
ni fatalem effe mfitille , cruncaturita. bono qua D.Cheyliorationé as to in
tua , notatur hora,ncc diu poft comper l audpówie,dedit Aliud exemplú núcad
cum cadem illa Simonem in Bulgaria iicio ex Zacharia Vicecomite p. I. co
ex ftomachi dolore inceriiſſe. Quod ad plemeti artis exorciſticæ do & rinas.his
pud Curopalarem ,idem legi apud Co. verbis celatum ;Romeaccidit,ur guide

a Zenar.com . 3.Glycas po 4 - Annal.

 LIBRI III. PARS. I. QVÆST. IV. SECT . V. 441

fullo maleficiaruspeniret ad me ad petendü | 1. contra Gentes, Tertul. iu Apologe

auxilium , cuius domum egouna cum eius ti. D.Hieron.in 4.6 .Matth.D.Chryloft .
familiaribus ingreffus cum ſubvertiſſem , in- ho.54 .in c.17.Matth.D.Tho.1.p.9.15.4.
veni in quodam tincture vaſe fecepleno , fi- 1.5 . & alij Theologi contra fentiunt. lu
guram ceream cavo ferreo à capite uſque ad riftæ quoque , ex quibus agnoſcit Bur
truni transfixam , brachia , crura ac totum chard.lib.19 .Decret.c.de re magica , & 0
denique corpusclavu refertum : qui clavi ip primè hoc probant Pet Leloy. lib. 1. de
fum maleficiatum in cun & is partibus afli- ſpectr.c.uli. & Grillan.læpè citatus a,mi.
gebant eomodo , quo in figuraccrea collocati ! hi nunc ſufficiunt S.S.firmiora teſtimo .
erant. ] Lædunt igitur ifta ſecundú ma nia, quam qui non admittunt, habendi
lefici intentionem ,actione illa externa , pro Ethnicis & Atheis . lobum Diabo
ex pacto cum dæmone inito manifeſta lasb percuſlit ulcere peſſimo à planta
tam . Solemnedenique hodie fagis no- pedis ulquead verticem capitis ; fed &
ftris, effigieshas baprizare in nomine alios eadem morbos dæmoni , lit esti
Beel-zebub , & nomen occidendiillis cienti caufæ ,adfcribit. In illa unúdia .
inders. bolus aurium & linguçuſu privavit, &
limul epilepticum reddidit , qué D.Mat.
SECTIO V. lunaticum vocat , non quod dæmonia
cus non eſſet,ſed quod à dæmoneobli
De morbis -variis à damone illatis. deretur , & fimul plenilunij tempori
bus , per dæmonem comitiali morbo
2

telte Hippocrates (nam Cæſalpi- cerebrū humorib. plenum aptius erat

nusaliud tribuit ei ) morbos illos per exagitari. Solent quidem alij cſſeluna
dæmones mortalibus inferri polle, tici,non obſeſſi à dæmonc, & hoc fen
quos fecuri Pomponatius & Levinus lu de lunaticislocutuslulius Firmicus
Lemnius. No,quod dæmones id velle, į d : Sed noſtri Evãgeliſtæ agebant deco,
non credanr, quos malos eſſe non ne- qui ſimul energumenus. Epilepticorú
garunt: non quod dæmonum vim mi . quoque diſpoſizione gaudent dæmo
norem cenſeant,quam hominum aut j nes , & ideò non rarò fe illis inſinuant:
animalium ( hoc foret ablurdiſſimum ) & per illos, quo tempore corruebant,
.fed quia morbi omnes naturalibus ex loliti reſponla dare. Apuleius, magnus

caulis naſci queunt. Verum recta hæc | maguse, traditur acculatus , quod fer
ratiocinatio eſt,poffuntmorbi ex natu vum fuum Thallum , remotis arbitris
ralibuscauſis oriri: nequeunt ergò dæ- | ſecreto loco, arula & lucerna & paucis
monesmorborum irrogatores ſeu im- , conlcijs, carmine incantatum ,corruere
millores effe.Sanè Codronchus,Cæſalo fecerit, deinde neſcium ſui excitaverit.
pinus, Fernelius, Valeſius & alij optimi Servus hic morbo caduco laborabat,
medici lib.ſuperiore citati,Arabius lib . I co ignaro ficabulus Madaurenſis , ut à
dæmone
SUN
ya q.6.V/4.4.1.13. b lob.2. c Mar.9.v.19.Luc.9.v.39 Mart.17.0.14. d lib.3. Mathes.
e Apel, 1 .
 DISQVISITIONVM MAGICARVM
demone reſponſum acciperet, hånc tempore nondú hæreſis Lutheri paca ,
ille accuſationem fic. tractac ,, ut caula' nulla fuerit , multa ,
uc
videatur fateri certè non quæ huic :
di. | contraria ,confingendi:deniq; videmus :
luit. Sicrecentiores audiamus ,Spren- 1 cú Germaniã demonú manifeſta& creix
gerus a prodidit quandam maleficembra infeſtatione pleniflimam fuiſſe , uc
cpilepticum morbum certis inflixiſſe, I intelligamus costu Luthero ,& Zwin
per ova cum mortuorum corporibus glio hoſpitium paraffe corumquc qual
Tubrumulata , præcipuè ex carum fe & ta quofdāmetatores præceffiflc,ur & nuc
inhumatis , & certis cum ceremonijs ! Antichriſtum præveniunt ;eiuſque ſunt ?
exhumatis , . & in potu vel cibo præbi- veriantcambulones, Galviniani, Ana
tis. Apud D. Lucam.b ; unum , diabolus baptiftæque.Sed pergamus,ignoſce le
vexavit Maniaca illa affectione, quam ctor parentheſinó longæ ,nequco , pra
lycanthropiam medici nominant, cu- amoris vehcmétia ,memoriāperditorú
jus præcipuum iudiciú eſt'; quod domi fratrum ſic deponere , utnon ſubinde
nequcant contineri , & in deſerta loca & in animú& in calamum incurrant.
ſe proripiant, circaquc ſepulchra ober- Sprengerus narrat e ſequentia, Honefta
rent. Aliam adfixit convulſionefpinæ quædam perſona, & uniex familiaribus Ar
dorlići .quo loco dæmon. ille vocatur cbiducis matrimonio copulara , in præfentia
Avtịpia do beveiasfpiritus infirmitatis,cò notarii & c.ſecundum formam suris, depo
quòd (ur ſubditur ) cam vinxerat Sata- ſuit.Cum tempore virginitatis fuoscuidä ex
nas mv lSYOev ; nam dæmones in S.Sino-. civibus famularetur, accidit , ut uxor illius
men habent abeffectú : ut fpiritu avari- gravi dolore capitis languerer: pro cuius che
Die, qui impellit in avaritiam , fornication ratione ,cū quedam mulier acceſsiſſet. & fuis
nis ,quiſuaſor turpitudinis. Szulé etiam ' carminibusde certa praximitigare dolorem
dzmon per arrã bilem divexabat, aper- Kaberet , Egoinquit , eius practicam diligen
rè hoc illi facraHiſtoria tribuit, Exagita -sser obfervabam ,perſpexiqi ,qudd contra na
bat eum fpiritus Bequam ,qui pulſante Da- turam aqua fuſa in ſcutellam quandă , ipfa
vid citharam recedcbatd. Hodiè id uti- aqua inollam aliam afcendiffet ,.că a ! is ce
nam non docere t experi entia quotid ia..re moniis qua rcitareopus non eft, confide
na! Multa ſuppecunhexempla ,ütar dú- , ranſque quod ex illis dolor sapiris in domina
taxat recentibus, quæ in iudicio.com non mirigaretur ,aliqualiter
. indignata , har
perca-libi Sprengerus prodidit , cujus & perba ad maleficamprotuli : vosnon facilis ,
Niderij exemplis , libenter, utor , quia , nififuperftitiofa , & hoc propter commodum :
( quicquid hæretici dicanr )docti Théo - veftrum . Tunc malefica ftatim fubiunxit,
Jogi fuere, & in his, de quibus agimus , | Anfim fuperftitiofa vel nonstertia diera fen
rebus exorcitatiſfimi, & quacunq; cra- į ties, quod rei probavit eventuas. Namortis
didere , his fimilianoftra videtæras , & diemane,meſedente;o fusī apprehendente,
recéciores ea cófirmant.omnia : deinde santus dolor fubito corpus meum.iny aſi pri
vixere fermèantè annos centum , quomo in interioribus,utnon eſſer pars corporis,

in qua
28 2.Mallei.q.1.6.11.im b Luc.8.v.2 % Lüf13.V.xt; di.Reg . 16,0.14.15 sa
.pomalei. 9.1.168.12,
 LIBRI III. P. I. QVÆST. III . SECT. V. -413

arqua nonpun £tiones borribiles ſentirem : fes suspectam haberem inquifivitidlegeserrita,

cundo non aliter mihi videbatur , niſi quod propter malam eiusfamam ,nihil aliud , riiſi
continue igniti carbones capiti meo fuper hac verba , protuli , greffus in graminibus
funderentur:tertioin cute corporis, a verti- damna demonſtrant. 'Tunc illa indignata
a uſque ad plantaspedisnonfuiflet fpacium quia ad eiusfortèbeneplacitum , me litigiofis
Acus; kbi non fuiſſet puſtula ſanie repleta. verbis cum ea implicare nolebam , abſceſsie
Sicque in his doloribus eiulando , & tan cum murmurl , & verba, qua protulit, licet
tuimmodo mortem optando ufque ad diem audirem , inrelligere non potui.' Poft paucos
quartum reftiti. « Tandem maritusdomina però dies ingens infirmitasmihiincidit,cum
mea ,ut ftabulum quoddam intrarem'iniun | doloribus ventris , & acutiſsimis torſionibus
xir . At ego paulatim incedendo, eopræcedēte, à laterefiniftro verſus dextrum , do vice ver .
dum ante oftium ftabulieramus: Ecce, inquit ! Sa quafiduogladij eſſent pectori infixi, do fic
ad mespeciapanni albifuper oftium ftabuli. die noctuqueclamoribusvicinos omnes alios
At ego, Video,tunc ille ,quantumpotes remo inquietavi, & confluentibus hinc -ixde pro
re,quia fortemelius habebis. Tunc ego,qua- confolatione,accidit,utlucifigulusprafatam
tum potui ; uno brachio me ad-oftiumtenen vicinam & maleficam adulterino flagitio
te , cxm altero peciam apprehendi Aperias, habens in Amafiam ,fimili modo viſitationis
inquit Dominus , & confidera diligenter ibi gratia accedens, & infirmitati mea compa
repofita. " Tunc ubi peciam folui,pluraibi in- riens foft verba confolatoria abfcefsit. Seo
cluſa repperi, precipue autem grana quadã quentitamen die feftinerediit , & inter alia
alba, ad modum quo poftula inerant corpori confolatoria fubiunxit : Experimentum cao
meo ,femina quoque & legumina, quorum fi. piam an ex maleficio vobis hac infirmitas
milia nec ederepoteram aur intueri ,cum of contigerit , quod fi fic repertum fuerit,fani.
fibusferpentum aliorum animalium in- i tatem vobis recuperabo. Accepto ergo plume
ruita fum . Et fic ftupefa &ta dum inquirerem bo liquefacto, & me in le &to recumbente,
domino,quidnam agendum foret, ut in ig. plumbum in ſcutellam aqua plenam (tiper
nem cun &ta proijcerem iniunxit. "Proieci: corpusmeum appodiando infundit, & , ube

eccefubitononpoft hora fpacium ,aut quar quadam imago Go figurediverfarum rerum ,

tale, ſed in momento, ut res illa in ignem fue. I ex plumbo congelato apparuiffent , ecce , in
rent proiede, omnem fanitatem priftinam quit,ex maleficio vobis haccötingit infirmi
recuperapi.] fas,& ſuper'limen oftii domus unapars ma
Idem ſubdit.Mulier quadam maritata | leficii continetur. accedamus ergo & illis a
& honeftaacceſsit , & iuxta iuris formam | motis melius ſentieris. ficq; maritus meus că
ut fupra depoſuit Retro domum (inquit)ha. eo pariter ad tollendū maleficium accedunt,
beo viridarium , eſt « illi contiguus hortus elurifigulus limen elevāsmarito iniunxit,
vicinamea, Vnde , cum quadam die tran ut manum in fovea,qua apparuerat, mitte
fitum fieri ex horto vicina ad viridarium ret, quacung, inveniret extraheret, quod
meum non abſque danno perſpexiſſem , ftans & fecit. Nam primò imaginem quandam
is oftio viridarii, & apud me ipfanz.conque- i cercamin'longitudine uniuspalma; undique
rendo, & querulando,tam de tranſicu, quam per foratam ,habentem duas acus ex adverſe
de damno : ricina fubito ſuperpenis, dan per latera , ad modum quo ipfa punciones a
finiftr
#44 DISQU MAGI
ISITI CARV
ONVM M
ſiniſtro latere ufq; ad dextrum & è converſo cum egereret, manifeſte puella retulit fefen
per fenferat,extraxit : demum pecias panni- fiffe, quod primum exſerto capite ſe retrahee
culorum diverſas, plurima , tam grana, I retper pofticum ; indecum impetu exiliret.
quam ſemina,cs offe,continentes Sicque.il- Poſt anguilla , quam mortuam exentera
lisin ignem conie &tis ego convalui,ſed non ex tamqueſuſpenderant, loco fublimiab ani.
toto. nam licet tortura, & punktiones cefal- malibus tuto , repente evanuit. Puella intes
ſent, apperituſque comedendi rediiſſet ex in- rim cæpit evomere ingentem bxmoris aq aquo
tegro, tamen priſtine ſanitatiuſque in pre- si copiam ,humano lotio non abfimilem , fa
ſens minimèfum reftituta.Vndehoc,quere- poris abſurdı. Duravit ea vomitio plus 14.
bam ,quod priſtinaſanitas non redibar: Ref- fingulis profecto exonerans ſuperlibras
dies ,
pondit,funt & alia inftrumenta alibi abſcā- 24. velutvulgo nominant, gheltas tres:
dita,que invenire non valeo Etqualiter pris prætereaurmam interea quotidie reddebae
ma inſtrumenta repoſita agnoviſſet,dum in- bis tervecopioſam . Nullus in ventre tumor,
quirerem , reſpondit,ex amore , quo amicus nulla in toto corpore inflario exterius appa
amico revelarefolet , hæc cognovi. ] rebat: & ipfa puella potus ac cibiparciſsimi,
His duobus fubdit alia multa bre vix unum cyathum vini,aut cerevifie liquo
via, nata ex deſiderio ulciſcendi, dum , riſve alterius potitabar. Eo venit hæc aque
indignantur mulierculæ , ſeab amaſijs, i excreta abundantia ,utfpatio duarum ſepti
ad nuptias convolantibus deferi ; & ul- manarum facilè amas duas implere potke
tionem minatæ mox exſequuntur. Sed rit. Poft hanc aqua copiam , cæperunt & pili
omnem ſuperat admirationem , quod confertim exire per vomštum alui,copiofifsi
narrat Cornel . Gemma poſt calcem li . mi numero, digitı longitudine , fed longiores
2. Coſmocrit narrat fusè calum Catha- alii,alii breviores, eiuſmodi fanè ,qualesan
rinæ Gualtheri puellæ Lovanienſis an . nofis canibus evelluntur : auttaqueeft indies
norum is . cuius curationi ipſe præfuit ea pilorum quantitas, ut facile pilas quams
Anno 1571.qux ; cum obtrufum à gen : plures iufta magnitudinis implere potuerit :
tili & coætanea libamenti fruftulam eiecit hos omnes magno faſtidio d vomites
comediſſet,in morbi ſymptomata inci difficultate. Interiectis deinde nonnullu , ſuo
dit prorſus prodigiofà , quorum ipfe ceffere aliqui vomitus,quifloccosingentespia
ſpectator quotidianus, vidit illam eijë lorum eijcerent; cum materia purulente in
cientem tot, & talia', & tanta', utipfe ftar ſanici,interdum ſimili ftercoricolumbi
crediturus non fuerit oculis alienis. no autanſerino : in qua colluvie & fruſta
Octavo morbi menſe magno niſur per lignorum , & membranarum tenuia rudi
pofticum eiecit anguillarr vivam & menta:fed & lignorum partes adeo riva, ue
perfectam , craſsicudine policari , lon ex caudicibus obſoletis diffractis inequaliter
gitudine ſeſquipedalis: cut do ſquame, & comminuta portiones viderenturunguis am .
osuli, & cauda univerſajue anguillis folet. plitudine', aliæcraſsitie intus fungoſa ,foris
tridito antè: quam föras:erupit , auditum obducte vetuſtiorecortice nigra , Paulò poft
narrat bis terve in utero: ſonum non ipfi cæpit alius vomitusniger ut carbo , dixiffes
puella modò, ſed'adftantibus quoque velut atramentum verum , vel ſepia füccum ,imo
sergutum tenuem ab angueproductum :em l carbones veros minutiſsimetritos atqueperst.
miftos;
 LIBRI II1 . Pil. QVÆST. IV. SECT. V. 445*
mifos, fingulis diebusprodeuntes ad quan- | cateris raraduorum palmorum amplitudi
titatem libr. 2. aut3. fapıßimè cum pilis nem fuperabant , intertextaftriis profun
sam copiofis , utnucriuglandi includi non dis fineepigraphis : que fefe à vertice ad
poffent , omnibus albis ,prolixis, & durio- baſim fecantesmutuo , cancellos in sbom .
ribus: que cum per triduum ita duraffent, bifpeciem efformabant. non habeo cui' me
siecie ſemel & puri fanguinistanquam lius conferam , quàm cum fene&ta vipere:
pena:diff & a libras duas , nulli rei alterius quanquam nihilha &tenus à meconſpectum
generis permiſtas. A vomituſanguinis rur: fuit, cui poſſet meritò comparari. Sed hoć
fum fecurus eft ater , ac fi antimonio trito | in eo pracipue admirandum , quod fecun
find usfuiffethumor, omninò liquidus', in dum longitudinis ductum , velut canalis
dies fingulos fere ad libras s . aut 6. atque quidam profundior appareret , inſculptus
hoc porsentum ſeptimanaintegra conftanti, fibris tranſverſis& raris ,prorſusutin a
bonarum lege ac ſpacioperduravit. Ceffavit Spera pulmonisarteria. Erar hac regio pe
aliquamdiu divinis humaniſque remedii nitus cava & circularis in unius membra
adbibitis. Interea pilos adhuc , ſed pau- ne faftigio paulatim anguſtior', anguinica.
ciores , gradatimque atriorésexcernebat , pitis veftigium repreſentans, cum apophyſiº
imo & brevioresin dies , ut cùm prius ex maftoeidi, ſeu proceffü mammillari : in al
flavo ruffeſcerent , paulatim lividi, nigri, terius finefenfim lateſcens, nefcioquid ven
Tandem aterrimi, ac velut diffe& i in frui tricoſum & inequale , etiam bifurcato
fra minutiſsima per vomitum redderentur. vertici non abfimile's pre fe ferret. Vni
Quandoquecum his & virulentus humor, verſ & partes invicem coaptatæ totius anguil
& craſſus, quandoque fimillimuslimo: le longitudinematque craſsitiem ſatis lucu
Circa septembrismedium membrane frue ) lenter expreſſerant. Illud autem tubercu-'
fta maiora , tanquam ventriculi partes, e- i lum papillare viam fuiffe reſpirationisexi
pomuira babebant bec fpeciem tunice craftimo, forte per quam &folidis & humidis
fioris,carnofazlénta,fractuquecontumacis: ad ſuinutritationem neceſſariis vefcebatur.
quibus, profe& outfærus chorocidi, etiam | Poftquam haſce membranas eiecit, fecuti
penarum diäus inarati:ramofa propaginė Sunt lapidės fere innumeri', quos veſpezi
fpe& abantur ; interdum medíj palmi lon ſemper", ac ftata boraris periodó, magnis
gitudine. Has alie ſunt è veftigio fubfe- cum tempeftatibus, animique deliquiis e
cuta renuioresmultid ,fed penitus nigra,ve- ruttabat: Fornia fuit eiufmodi, quepaſsim
referentes, mem in vetuftisadificiorum ruinisfolét occurre
moram duntaxat veftigia
brana dilantocidinon diſsimiles. Poftremo re.. Lapidesfolidi,anguloſi,inaquales;tìm
venerunt & tertii generis túnica , valorum specie, tüm magnitudine, quæ fubinde ad
prorfus expertess aliarum omnium renui nuciss iuglandis quantitatem acceſsit non
fima us locum amni rerinerent: sed erat abfque fuffocationis difcrimine manifeſto,
bu ala multa fubftantia atquefigura ra- videbantur quandoqueobtedicalce , & co
thesequam in agninis foruum involucrise agmentati varie ,ut ab illis ,quiparietibus
Nem buic tenuitati aderat mira:ſolidi detrabantur;diſtingui non poſſent.Semelme
thus, figurarum ratio quovk miraculo ma- präſente quendam eiecitlapidem angulofum
im Fragmentaillinevaria , fed tria pra: vix cum dupliciscaftanea mole librendum ;,
lii: 3 fakuna
 DISQVISITIONVM MAGICABVM

Jaxum illud magnaſpiritus contencionepro- lo çamen veſtitos putamine, præle fer

seçit,ut & vomentem viderim manifeftè, & rent. Quod ego mallem ad prodigiofos
in lebérem fonitum cadentis audierim , ma- dæmonum effectus , quam ad natu
gno horrore cumanimi mei, -tùmturbæ un rales morborum raparigúres FC
dique circumfuſe. E veftigio magnam quo ferre.
que ligniportionem pollicis longitudine pe -Ad eoſdem effectus permittente
riter & craffitudine, ſed minore difficulta. | Dco prodactos retulerim cruciatus
tefecrevit. Erat hocfatis poroſum .ftamini- corporeos B. Angelæ de Fulgino, quos
bus re &tis infigne,cui é commiſſura quedam his verbis deſcribit:Corporisſuns sormene
inſignior, velue per medium totius longitu- ta innumera à multis demonibus multipli
dinis excurrebat. Interea tamen , & piliper citer excitata. Vix enim credo quod ſcribi
rices,fed minores ordinepauciores ac nigrio- poffent infirmitates & paffiones meicorpo
res. Acceßit aliud , quodomnem excederet ris. Nam non remanet in mealiquod mem
fidem , os enim triangulare,folidum foris, in- brum , quod non borribiliterpariatur . nun
tus cavum ac Spongioſum reddidit, tale, ut quam enim fum fine dolore , . finelangaore
planè conftaret elle fragmentum cruris bubu continuo fum
debilis defragilis plena dolore,
li, & puella parensdiceret, ſe tale vidiffeprio ita quod oportearmecontinuo latere. Non
die in ſuiscarnibus iurulentis. Necmorasſe- jeftin me membrum , quod non fitpercuffum
quentidie articuli offei,tali.digicorum acies, forum & panatum à demonibus & femper
rotula varie ſpeciei & magnitudinisprodie- ſum informa, & jemper tumefacta, & plena
runt. Interdum tamen ő pili, & lapides in . doloribus in omnibus membris meis; ita quod
termixii, atque omnium poftremò, vitri as cum magnapenapoſſum me movere, fum
que aris portiuncula. ), his narratis,Gem- 1 fatigasa iacere , necetiam ad fufficientiam
ma meritò cenfet , horum mirabilium poffum comedere: hinc diſcis fanttam hác
Dei permiſſione , dæmonem fuiſſe viduam fæminco , ut lob virili fexui,
miniſtrum , qui cauſis tamen naturali- | exemplum paciencia propofitam Inpi
bus ..ordinc etiam ſervato, quoad po- 14 B. Angela Cal 9 .
ruir, uſus fuit . Idem vellem exiftimal De merris abalienatione perpetua
ſes, codem opere, de muliere alia, quæ ! jam docui, dum de philtris dillererem ,
florente ætate , per novem continuos Stiradio quoque potione mensab alic
annos infandis doloribus inteſtino nata a virgine venefica;tib.2.Hif.Dubra.
rum cruciata , primum craffioris cu- ! vii. de modica ad cempusexemplum
nie rudimenta dejecit , deinde & non injucundum auditu parrat Mac
arboris fruſta ingentia , pleraque thiolus in "Dioſcoridem a de circula
pollicis craffitie > ac . paulò ctiam coribus , haud dubie Magis Bohemia
longiora , pariterquc.omnia ferè, quæ In vinum (inquit ) radicis cuiufdam pulve
ad arboream fpeciem pertinerent, rem , cuius guftatu fauces conpelluntur, im
folia , ſcilicet , laurinis foliis non mifcent, & , cui fucum facerevolunt, iubent,
ablimilia, radices, cortices, ctiam quæ ut sllo in vino intindum digitum , quafipre

comento alicus incluſos nucleos , nul sufrandi cauſa ſugas. Tum illico digicum vi
 LIBRI III . PARS. 1. QVÆST: IV . SECT: V. 4432
at madidumin os inditum , fibimordicus, Reſtar explicandum , quo pa &to da :
non finedolore & clamore , primis inviste, mon morbos inferat:quod Franc. Va *
IMTETCA perinde arque blanditiis , maren lefius accurate docuit c. Nempe illuni
tem confolatur circulator, temporim , carpi- eſſe caufam externam , cò quòd extrin.
que anterias alio oblinit medicamento : de.
--

ſecus advenit corpusinhabitaturus, &

inde nummum in terram proiectum borta. morbosilliillaturus. Si mórbi ex ma
BMY,ut tollat. lbi illepronus,primum fene. teria pendeant, movet internas cauſası
guit attollere, mox unguinis vi, amens fa- lic Melancholicos morbos excitat.
aus, concidit flatimqueeius more, qui me- Nam principio bilem atram , quæ cor
Tuisnemergaturin aqua , natar, ac vecife pori inerat, commovet, & fuligines in
ratur, fimul ſe Auctibusobrui. Ergo enn erin cerebrum, & internorum ſenſuum celo
Çis circulator, ille: quaſi ulturus iniuriam , lulaspropellic. Deinde adauger bilem
primum maleficum obliquo ac torro intuitu atram , admotis cauſis exurentibus, vel
exprobare, mox hominem aggredi videtur: detentoʻiſto humore , néexpurgecur.
poftremo fugientem circulatorens perfequi, Epilepſiam paralyliin & fimiles'noxas
donec abfterfo tandem illiti medicamenti infert, peč luccicrallioris delationem ,
veneno; recipiat animum acmentireftitua- obturato ventriculo cerebri ; velob
sur. Vbrautem ad ſe rediitzquafi qui evaſe- ftructis radicibus nervorum . Cæcitatis
Ti àmarinaufragus, capillum veſtimenta ! cauſa-eſt ; vel furditatis , noxia-excree: *
que veluti vela corqusre exprimereque braomenta ad aurės; veloculos coacervan
biæ tergereső nares emungere,confpicitur :) ; do. Sæpè etiam ad odium , amorem ad
ur lola vis unguentihoc faciat; & non aliis animi perturbationes inducendas
interveniat opora dæmonis ; qui fiori' mover imagines , urin imaginatione
qucat,non intelligo . ' firmiusinhæreſçant: Ad corporeas ve
Gentiles idem ſenhillcolim ,probare ro affectiones excitandas ,ſpirituofam
poffümosexmorbis , quos illi diis tuis , ex iplo fanguine fubftantiam deligit,
hoceft dæmoniis , adſcribebant, ut de 1 cam ſopatans & expurgans à crafīcic
Cerisiesquidicti qualiCereridti Syyrysów | materiæ , deinde fpiritibus iftis uritur,
agulon,de lymphatis ,Panicis,fimilibusq; I quafi proximo animæ inftrumento' ad
jam tradidi. Ideoque eos qui tanatici efficacillime & velociffime agendum ,
erant, & variis linguis in morbo loquc - Dico exrebus venenofiflimis cum'em
bantur.Sequovora , velabHecate,aut ducere quandam quaſi quintam eſſene
Heroibus infeſtatos,vocabant. Quare siam(ut ex gemmis & auro folent chy
1
& Levinus Lemniusbrandem dar ma- mici & ca inficere iplos ſpiritus vira
nuim , & fatetur dæmones huiufmodi les , & ficeum malefico morbo imbue

aulasın orborum accidentárias effe: re , quod advertit prudenter Cæſalpi.

Qui fi cauſam accidentariam vocat ,ex nuslibr.de damon.ingeſtigat.ca.16 Quod
winſecam , efficientem samen , nobif. cùm fecit i ægrcars humana fatis cele
cum fencit, libria & efficacia remedia poteft vel ſo-*
let

a Lucian in Philean .Hipocracs as s'acio merbo, bl.a. Acu ),nat,miras.6.3 . Saere

Philofop.6.28 ,
 DISQUISITIONVM MAGICARVM

let adhibere : quo enim hæc materia digioGllimus mihi videtur, quando per
fubtilior & tenuior , hoc quoque ad os velimum gutturem ejicit æger, ſpi
lethum eſt acrior , & efficacior. Solet nas, oſla, ligna, faxa, fruſta vitrorum ,
omnem prævenire medelam . Nec ob- acus,cultros & alia ferramenta ,gloinos
ftat quicquam , quin hæc ipfa damna in pilorum , pannos, ſeras,cornu luccrne ,
feratinterdum per ſe, ſine tali materia, & hujuſmodi , quæ vel comeſtione, vel
vel.interna agente cauſa,li impediat vel aliter in corpus immitti potuiſſe vide
lædat tenſaciones, vel ſpiritus animales tur impollibile.hujus exemplum unum
detineat adt luberahat , & aliis mille, habet Sprengecusa, de muliere Zaber
quos novit , modis . Qui vero morbi ab nenli, ubi obſtetrix quædam , cò quòd
internis cauſis non dependent , ſed ab ipfam non accerfierat ad puerperium ,
externo tantum impedimenti nocu - graviter irata , noctu cum duabus aliis
menco , vel noxio afflatu, ut plurimum maleficis ad puerperam acceſlit ,& dixit
per ſe operatur, ut quando inſtrumen- ad vindictan ſe aliqua in ejus inteſtina
ta maleficii, unctiones, ligna, defoſfa, velleimmittere, quorum dolorem poſt
vel fimilia , ad ipſum veneficium vim ſemeſtre dumtaxat ſentire inciperet.Dis
naturalem nullam habent , ſed ſunt pro xit, & ventrem eius manu tetigit : ad quem
· lignis tantum , ad.quæ ex pacto dæmen contactum puerpera videbatur ſibi extrahi
operetur,quod docuitidem Andr.Cæ- inteſtina, & iis immitti quædam , que tum
ſalpinus de operis cap. 17. cum quoque oculis dignoſcere nequibar. Poftea fexto vix
poteſt per res externas homini viin ali- menſe finito : internorum viſcerum tortura
quam facere , ut ille docet capit 8. Ve- ipfam fubito tam dira invafit,ut nec ( verba
luti cum malefica irata pomum co ſunt Sprengeri ) diebus nec nodibus
ctum manui alterius ſic fecit congluti- clamoribus,omnes inquietando, abftinere polo
nari , ut & acerbiflimum inferret cru- ſet. Et quia devotiſsima Virginis & Regina
ciatum . & ,nulla arte poffet diffolvi, vel miſericordia exſtitit , dupane & aqua fin
deglutinarı,lege Nicol. Remig.lib.z.damo- gulis ſabbatinis diebusieiunando: ideo & per
nolat. capit.4. Quid ni credamus, cum ipfiusfuffragia credidit feliberati. Vnde &
etiam Catochiten lapidein Corſicum quadam die , ubi opus nature perficere vole
legamus ea vi præditum , ut ſe junctis i bat,tunc omnis illa immundicia corpore pre
corporibus agglutinet , & impofitas rupit, & advocans maritum cum filio dixit:
manus detineat?solix Polihifto Quo pa- | ſuntne resiſte phantaftica ? nonnedixi ,poft
Eto venefici morbi ab aliis dignoſcen- ; dimidii anni fpacium res ifta cognofcetur?
diagain lib.6 . aut quis ridit unquam ſpinas, offa.Jimu a
SECTIO VI. iam ligna me comediſſe ? erant enim fpine
De mirarerum folidarum atque magnarum rofarum , longitudine unius palmæ, cum aliis
variis rebus innumeris immiffe. Aliud]
in corpus ingeſtione & egeſtione.
exemplum relatum eft à Beniyento b

PRodigiofo Cane plerique morbiper demulere Florentina , tertium ala

pro anne Langio de Vlrico Neufeller ru
ſtico :
uc
a in Mallesp .: 9.1.c.13.b li de admiran.morb.ca li 1.epif.38 .
 LIBRI III. P.I. QVAEST. IV.SECT.VI. - 449,
ſtico : quartym de puella Leuvenſte- quadam ,ut vulgo dicitur , excapſeta,
seng in hiſtoria Germanica , hacdere quadam admittendis filis idonea fora
cxcuſa apno 1562 cria his addic Nico . | mina praferentes. Preterea prædictus
laus Remigius,a. Octavum plané ad . | Abbas ad domum ,ubihec actitabantur,
mirandum & cuirefellendo,nullæ nu - advenit.Celebris eftperſona; cuius hoc
gz,nulle calumniæ , nullæ phaleræ vi- opus et alia non indigna admiratione
diligatoris Wieri,fuffecerint, adſcri- { narrantur:fed parcendum adhuc fuper
bam ex vita S.PetriTarentarii, à Gau- ftri & nomen credidireticendum.Huic
frido conſcriptab.his verbis, S.Sgm- pater anxiusmijerabilem exhibet filiam
phorianidiciturcaftrum Lugdunenfis nec finelacrymis lugubrem explicat ira
Ecclefie paucisab urbe milliaribus di- gædiam . Eadem hora fit fidesdietis,
ftansmbi vir fidelis di religioforum fi- fentiens acum mulier gemebunda de
delis ſedulufquefufceptor , magna cono plorat. Iam pervenerat ad foramen , fo
verfarionu pariter opinionis Abba : | litusiam præcefferat (ruor, jam cæperat
sem ad bofpitium ſuum aliquando,qua apparere jam particula eius exierat.
fi vim faciendo,pertraxit. huicjuvenaccedens unus ex fratribuslaicis, eidem
culs eras filia miferabilisncommoditate Abbari deferviens, cruentam extraxit,
laborans. Egerat enim quædam mulier annis pluribus.ad teftimonium conſer.
malefica , per nequitiam invide foorus vandam ; Orat Abbas & locum vulner
indu &tant languoresabefceret deſpera. ris tangens.in virtute fidei pollicetur,nec.
tomec viriſus prefentiam , nec aſpectus ferrum ultra nec chalybem inde proces
ullatenus toleraret.Affe& ione muliebri furum . Factum eft :fed murata materia
genitrix perfuaf« , ut ſatanasfatanam eft,malitia necdum prorſus exſtincta,
cücerer famoſum quendam maleficum Cæperunt lignei fudes parvuli, quales
accerfiuit: Adfuit,exploravit,agnovit, vulgo brocas appellant , ex quercino ro
6 mulierculam afferensinferratum ,t6- ) bore,velfraxinei, proferreis acubuse .
rit arborum cortices , pocula verbucgredi craßrores ſpinesmodsce longio .
berbisinfe&ta propinat , mordit etiam res. Nec unius tamen omnes, ficuinec
dentibus propriis brachium mifera mu .acusfuerant,longitudinis velcraßitudin
lieris .Rosmira ,resnova ,res ( nifallor) i nis erant. Sedecim in.hunc modum intra
baétenus inanduta . Ab illo quidem lan. annum paucosmenſesex muliere lie
gnore convaluit fed interdum , ex cordegna prodierunt. Adfuit.demum Reve
procedere fentiens pelutacus, Cruciaba - rendus Petrus Antiftes cui divinitus fer .
Sur atrocner, donec per morfuram bra . vabatur tanti miraculiplenitudo.Offer•
cbis quam nulla citatrix obduxerat, a . turmulier miſfarum folemnia celebrani
csa educeret visocculta . Crudele reme . ti ,ficut præceperat veſpere precedents.
dinn fedhuiufmodi congruebat aucto - Eadem hora Jeprimum decimum ligrū
fub
ri. Plures in buncmodum quam trigin . 1 ex muliebri corpore egreditur, quod
14per temporum intervalla prodierant: loculis omnium ſacellanssextraxit.Con .
Kkk fiten .
to
lib.z.daemonolds, Golo b apud Surium tomiz ;Mwii,8.cap.13.
 VM MAGICARVM
450 DISQUISITION

fitentem itaque mulierem praſut abfolk | cenfi cuidam , & Inſulen Gancillz limi
vit, & facram ei tradens Euchariftiam lia fermeacciderunt. Exemplorum lat
abomnideincepscuiuſcunque materies habemus caulam rulpomur , quæ faf
progreffu jubet effe fecuram . Sic abom abftrufa & abdita.
nibus já praftigiis liberata adheſit viro, Primùm fateor, quædam in corpo
filioſque procreavit. Et ut dicitur, hodie ribus bumanis folere interdum ex pra
que fuperftes,virtutem predicat, quam vis humoribuscoaleſceré; urfunt to
in ſeipſa feliciter meruit experiri: Petrus pbi, lapilli,capilli, oſcilla ,conchylia (pie
de'Fraxineto ,diciturparer,notus,etiam naglomipilorú & quæ calia pocuit-da
bonoratus inter convicarcos ſuos , utfi mon in iplis ulceribus,vel in corporis
quem dubium novitas tanta reddiderit, partiú cógruis finibus procreare, quod
probare forſitan liceat,quod credere de naturaliter fieri poſſe, conleativn : re :
tredturie. Ha &tenus Gaufridus Abbas teres nouitijque medici Noruns
Alteruinbæ , cui Ciftercienſes & Clara, mecum multi Comitis filium ; qui,ante
vallenfes Abbates negotium dederunt annos forme novemdecim , Luxen
vitæ huius confcribcndæ ;cum Roma burgi, in urina lacertulas fatis magnas
nus Pontifex Lucius eis mandaffer , ut eiiciebat,quod eili plerique uxoris eius
cam fideliter conſcribi curarent. S:d adulteræ (quam & occidiper ficarium
Monachus tuit ſcripror, inquienrad. illepoftea jullit ) veneficio tribuerent
verlarii, credo plus fidei mererentur potuit tamon naturaliter contingere;
mendaciffimi ipforum Miniftri & ex humorum corruprionc, & renum vi
Prædicantes.Cæfa.pin.de in veftig.de- tio Mulier illa Calvini- fe& x crar
mon . Contigit autem ( aic ) boc anno addicta , & miniſtro familiarior
Poſis hæc vidiffe multis ſpectantibus. quam oportebat , ideò nec a mors
Quedam à damonibus obfeffa fæpius, bus, nec ab inftituro aliena fuir vulgi
modo inter adjurandum , modo poftet ufpicio.
citcit corpora, magnitudine e forma Secundò puto non poſſe naturaliter
per fe ineptiffima,nedevorarentur,cla in corporehumano generari, avulla
vos ferreos pralongos, offa lapides,globos putrefa&tione,acus,cukeros,forfices,&
tuneos,carbones,aliaque multa inculcis huiulmodi metellica arrificiole con
ta autem ea regione,qua thorax incum formata :quia calor naturalis , ofiplu
bebæt ,pracipue qua cor , globuli multi rimorum annorum ſpacio , non vide
reperti funt ex plumis affabre efformati , tur mccalla inibi gigacre poffe : multo .
diverfis figuris , fed plurimiinſtar roſa- que minus, fic fortuito ad cerram ang
rum perpetuis plumarum tenuiffima logiam atque difpofitioncm artificio
Tum ordinibus , nunc fito impliciti, ! lam ; videntur tam vacii lumores con
nunc folo glutine, alia genera reperial venire poffe: nih Democriteam & E
funt in cervicali qua caput reſidebar .] picurcam revocemus infaniam , et
Quid multa ? fuperioribus annis Dua fortuito atomorum concurſucunda
COD .

a Gale løb 2 AdGlaucum.Celfu1.5.c.6.Ælur 16.6-100.Le.Lemnt tilst deoccul, nat .

mýrac 64.40.Alex.Benedi& .lib.2.6 3.Aust.Anso.Benie,lib.fupracionto.c.3.18.24,94.
 L'IB :R 11111. P. I. QVÆST. IV . SECT.VI.

conftruèntem . Nequc adhuc legi,qui conſolidet, ut nulla cicatrix vel veli

banc vim.naturz iribuerot . gium relinquatur, quod periti chirurgi
Tertiò dico hæc omnia multis mo . nonnunquam faciunt.
dis dæmones per maleficos operaci Dices fortaffis,uc hæc queat in pas
poffe Erenim primo polſunt ficfendi- ribus carnous & facilè dilarabilibus &
bus illudere,utquis puter ifta in corpus promptæ conſolidationis, quarum ex
ingeri, vel egeri : cùm tamen revera empla recenſer Nicol . Remig. d non
dumtaxat dæmon.caliros veros, & hu camen id poterit in aliis; quibus illa fa
iufmodi rcliquam , quz evomitur,arci. cilitas non eſt propria ,v.g.ip inceltinis,
kciofam -materiam quæ in ægricorpe - onficio ſtomachi,gucture ,arteris, &
se nunquam fuerat,vel.eciam ipſos hu- talibus organis ,quæ anguſta valde func
mores, quieiiciuntur ; faciat apparere i nec dilatantur , nifi ad functiones fuas
cultros, & reliqua illa , vel etiam acrem nacurales :vel etiam , fi fectione diviſa
fic condenſet,& coloreta quod verig . fuerint,non poflunt reuniri.Reſpondea
millimum.elt.contingere , quando res difficilius quidem in hisid contingere
illa , que viſa ſunt folidæ ac denlæ : pau abſolute tamen pofle & in aliis.licete
bò pòft cernuntur evanelcere. Præterea nim nobis incognita line medicamen
poffunt,citra fi & ionem ,res hujuſmodi ta,iisconſolidandis & reuniendis ido.
per dæmonem in os occulte ingeri, un nea ,dæmoni taasen illa funt nouiffima.
demox eiiciantur : pollunt etiam aliis Præterea quamvis {ponte ſua non dila
corporeis partibus inleri. & includi . tentur , nifi ad naturales ſuos effectus,
Negatid vierus, homo fronte nulla: vi tamen aliqua adhibita ,poffunt extra
licetnon videam ,cur neget. teſtantur confuetum ordinem dilatari & com.
caim medici & chirurgi fide digni, i primi.cuiusrei duas hiſtorias ad finem
quorum nonnullosbiple laudat , talia faciondam attulit teltis oculatus , chi
bbivila ex corporibus excerni, velex.rurgiæ laude clarus, Ambroſ . Paræuse
fecari, & ca mapibuscontrectaſſe lele. prior eft,de Audiolo, qui cum ſpicain
Eos vero omnesad unum decipi con- germinis deglutiviller, eaque in pul
tendere,quid eft, niſi trenue pudoremones 82X414x deſcendiſlei natura il
GOLU in exuere? ex modis immittendi , ! lam tranſuer.lis pulmonum lobis illæ
quoscompetio ,duo tantum mibi pla i lis, integris etiain coftarum mufculis,
cent.Primus eft,quem non prætermifit & qu & luccingit eas membrana inco
Binsfeld.cut profundo da mon lomno lumi, integram expulic.poſterior eſt de
demergat hominem , & ſenſum doloris , opilione, qui ſemipedalemn cultellum ,
dimat tum dextre incidat membrum , cui corneum erat manubrium cralicu
& materiam illam duram imponar, de dinis pollicaris in fauces à prædonibus
nique eadem lubulicate vulnus adeo ore aperto adactum , lex folidos men
Kkk 2 ſes,

1 boc voluns femper in his accidere Gril.de fortikg.9.3.& Cardan.dc.8o.de variet.bTral.

Isan.lib.4.c.6 Benig.de abdit.mo. Janat caufis,ca.24.6 80. I Long d epift. 38. hiftoriam puelle
de Lepesteus,Germanicæ ediram Benivec Benedict fupracusatos.cim.4.C.de malef.4.7.cunca
6 , d kb.z.demonol.c.4. e li.a chirurg.6, 17 ,
 VM
IT ION VM
fa AR
Q VIS GI
C
452 DIS MA :

ſes, in corpore retinuir, & tandem nata rata demum , quando dæmonividetur
in inguine vomica, inde chirurgus ex intruſa expellantur.Sicaiunt à fulmine
traxit. At neceſſarium plane fuit, per Gne lalone poros yagioæ penetcari,
anguftiffimos meatus quofque a fauci- laminamque gladiichalybeam liquart.
busin inguen coltcom pervenire. His lic ia &u lapidem ſub aqua recondiz
terciam narrationem Remig. addidit ! nec manu retracta viam cerni , per
de morione: qui , apud Armoricos,mu. quam lapisix aquam penetraric. Supo
cronem gladii tres digitos longum pec ponit hæc opinio corporum penetrae
os in fauces ada &tum ,duodecinio poſt rionem eſſe naturalem ,cumBuridanoy
die , per anúugellit Nonne culter iſte, quam D.Tho.Scot. Durand' & alii
per tot ſpıras inteſtinorum fubtiliſi melius philofophantes, contendant à
morum , & per illud , quod à reipfa vo ſolo Deo perfici poſſe. hoc ergo prio
cacur inteftinum tenue,fuic devolutus? mo peccant. Si dicant corporcas hic
Neque in his ulla unquam maleficii dimenſiones, live corpora non penes
mentio vel ſuſpicio fuit. G natura id trari: incredibilem quandam ditatio
potuit & calus,cur ex propofito id ad nem pororum etiam in partibus cor
nitens nequeat ille mille artifex foler- poris non raris, coguntur excogirare :
cillimus. cum tamen iſti poricam fint natura an
Alter modus eſt Silveftci Pieratis, gufti , ut fine infigni læſione diftrahi
quemrecentiores quidam ſunt ſecuti, non poflint. Nec fimile quidquam in
ſc. dæmonem peritia pollere,res lo.illis quæ pro ratione adferant,diffimil
lidilimas dividendi & comminuendi limisreperitur, fulmen quidquam eſt
partes in minutiſſimas , etiam inftar ſubtiliflimum & tenuiflimum , ca pre
pulveris, & eas iterum uniendi, appli- 1 dicum vi naturali, urduriora atquereu
catis , Gcubi opus , naturalibusactivis Gftentia confumet,mollia vero & co
idque tam præpropere & ſubtiliter, ur dere facilia fine læfionc ca tranſminats
cernentium oculi nequeant, ob nimi, at ferrum , ligna,lapides, res ſunt ſpille
am motus celeritatem , quidquam ho duræ , & minime apta ac fe in poros
rum advertere;ideoque pucent homi- | inGnuarc. Aqua corpuscít liquidum ,
nes ea integra immitti & emitti. Hi humidum , tenue,Aaitans,cuiusrei fo
duo modiprobabiles ſuns. lide cedens loco ,capax etiam liburna
Valde miror tercium quendam ,tam rum rerum quz iniiciuotur, impollu
multis placuiff b. cum ſic planeimpro- | condenfabile , & iis exemptis aptum vi
babilis. Volunt ifti à dæmone poros lua ſtarim coire & reuniri: utque, Gne
corporis extendi , per cos deinde do partium fepararione,condenfarur; lic,
riora & hæc maiora inferi : & poros line carundem nova medicina,rarc fit
rurfus concludi:quorum apertione ite- atque extenditur, quæ quam lintab hus
mani.

a Salv.ver.maleficium q.5.Cofmas Philiarchus de of Sacer.p.a .).3. in trac.primipré :

cepti Decalogs. b Paracelfols.de occulphilo.Baromi.Luchtenbergjo lide præcipuisMagia Arsic.
Ludovic. Milichio l. de Magico dæmone, & Nic. Remi.d.cil, lib 3o . Seneca lib. z .nakq.lib.
2. Ihdor, lib . 13. Etym .
 * LIBRI III. P. 1. QVAEST.IV. SECT.VII.

mahi corporis membris aliena , velp * . faciebat. Er me cogitante ſcére vo

ainorunt, & quinondum are lavārur. lente qüomodo Diabotica forma( id eſt
fubftantia) bominem intrareru vidi
SECTIO VII. * refponfum babui, quod diabolus in fua !
forma,ut eft ,hominem non intraret;fed
De maleficio deve verdi. cum umbra fumofu & nigredinis obu
umbrat e abregir, ſs enim forma illius
hominem intraret, citiusmembra illius
Spomen quod Catholiciscertum
el , energumenos à demonibusfepe Solverentur, quam ftipula à vento die
invadi,cópoffideri,velobſderi:hoceſt Spergatur Quapropter Deusnon permit.
demoncs, in hominum ingridicor- rit ut hominem in fua formaintret Sed
pora,& finul poteſtatem aliquam eos ſupradictis perfundens , ad inſaniame
vexandi feu affligendi accipere: ambo inconvenientia evertit & per eum ,qua
enim requirantur, ut quis Grenergu - la per feneftram vociferatur, & membra
menos:qua de re docte,poftMengum illius extériusmovet , cum tamen in eis
& Polyd , Pet. Tyræus a differuit. fic in forma ſua interius non fit ,anima in
bomines dæmoni " tradendi poteſtate | terim quafi ſopitá ignorante quid cain
conftar olim Apoftolos habuiffe, ex S. ro corporis faciat. Sic illa apud Theos
S,[ & alios quoque lanctoshomines doricum Abbatem ,eius vit & 1 3.c. 20.
ut olim , Gc & hodie cam à Deo acci Sed hic locus often dir veriffimum effe
pere,qua non dili prudentiffime , & dictum Theologorum , fæpè eos, qut:
cum magna caritate atque iuſtitia u affueveremultis revelationibus etiam
tanturzhaud difficulter probaretur ,Gverisputare fe habere pet revelationé;
huiuslociforer An vero dæmones cos i quod habuere per diſcurſum opinio
quos poflident energumenos,ſuc pof- nemque.Indicant hoc mulra. ' Primo
lidcanr, & ur corum corpora , ipfimet | quia principio veretantum defcribitur
fubintrent, poffet quis dubitare quod obrelio, non poffefsio. Secundo quod
B.ildegardis in libris revelat. fuarum inquifitio hæc parum crat neceffaria,
freibat defe quidam energumena in & fatis curioſa Tertio quia lufpe& um
eta viſione vidille ,quod ipſa permiſſion eſt quod ait Deum nos permittere uti
we Deiquadam nigredine öfumo dia diabolus ſecundum fuam effentiam ,
bolice conglobofitatis obfeffa erat me out folet effe in fuo loco,corpora pofsi
bumbrata que toram fenfualitatem ra- dear.communis enim Theologorum
fron alis animeillius opprimebat, necen diſtinctio hoc difcrimen ſtatuit inter
ekvato intelle&tu jufpirarepermittebat: obfeffos et poffeffos, quod in bis Giedz
velut umbræ bominis aut alterius rei, moti, ureratin ftatuis idolorum non
gel fumusoppofita obtegie e perfundit: i nunquami: & huc indicant inflationes
undeberrectos fenfusaétus perdebat & multa alia quæ in poffefsis cernun ,
inconvenienter ſæpius clamabat ac tur. Quarro quia ratio nulla eſt. neces
Kbk 3 pim

Mengusinfuſte demor . Polydor de exorciſ.Tyreus difput.de ilemonis. 61. Cor 5. V.B.

Timok 1.v.ult. cvide Tiraum.d.operisq.ult .
454 DISQUISITIONVM MAGICARVM
aim forma dæmonis Gve ſubſtantia.e- quærecentiora funt , à Remigio & an
iss Spiritualis ipf.corpori contraria Gclis aldara duo tantum adſcribam ab iis,
ett, ut illud ftatim deltruat, etiamGoo commemorata , quorum fides ceiici
lit,lolo ingreffu.Quimso, quia noo ſem nequit. Anaftafius Nicenusa deSimo :
per anima lopita eft , quando dæmon ne Mago : multos (ait) tentantes eum
energumenum veloblides vel poſsides 1 dicere praftigiatorem : cum eoseffet ah
we apparet, quia videmus fæpè illos o locutus,u deindecoxvivii pretextu bac
mnium recordari quæ egerint. Deni vem facrificaffet ,& cos convivio cxces
que lan & i & Thcologi omnes fic fem- piffet.varis morbus , & demonibus eos
per locuri & opinati fuere, ut dicerent ſubiecir.]D.Hieron.b nobis proponic
dæmonem corpus arrepticii incrarc , dæmonem à B.Hilario eiectum , quem
& ab eo exire.Non quidem id lubire, magus in virginem immiſerat, Perdy
ur informet , vel tamquam pars eius Eta(inquit) à parentibusad monafteri
( quod vocant) corpus integret; led um ſenitraditur , ululante ftatim &
tancum urloco ,velinſtrumento orga confitense damone, vim juftinus.Invitas
nico ulurus,ucfu ſe explicat Epiſcopus abductus fum . Quam bene Mempbs
AbulenGs, in 7. Exod.q.16. Rectius ita fomniis homines delu debam ! ô cruces !
que di & um à Calarıol.s.c.is.dæmo- tormenta,que patior! Extremecogis &
des non uniri animæ ſubſtantialiter, Subeer limen ligatus iencor . Non cxco :
decin ipſa anima,fed applicatione ran nifi me adoleſcens quitenet, dimiferit.
cum , & opprellione per energiam feu i Tuncfenex ,Grandis,ait, fortitudo tua
operacionem animæ adelle , & fic ho- quilicio & lamina ftri&tusteneris. Dic,
mini uniti , & ei quali illabi. allegat Cur auſus es ingredipuellam Deitat fer
Gennadium , d.de Ecclef.dogmat.ca. 82 . varem ,inquit ,eam virginem . Twferva
hoc tenentem : tamen corpori ineffe Gores proditor caftitaris ? Cur non pofisis
cuc in loco pofle , & in cavitatibus cius in eum ,quite mitrebat ,es ingreffus? Vi
latere. nunquam Gennadius negavit. i quid ,reſpondit inirarem iu cum , qui
& c exprelle Cælarius ex S.S.confirmat: habebat collegum meum , Amoris demo
non enim recte dicitur exire,nifiquod nem ? & c.]En ur nagus immiſerat de
intus fuit .Salvatoraurem iuber decor monem vere: & fic opinor etiam mul
pore dæmones.exire,Matt.s.verſ 9. In ta eorum , quæ narrat Anaſtal. à quo
tus ergo fuere. Reſtat nunc ut quæra - Gly, as p ... fuit eadem mutuatus: & im
mus,an malefici poffint & foleantfic a primis de quo nunc agimus , Deo per
lios devovere, ac damoniquafi manti mitrente,poru { e vere a Simone Ma
pare? Multorum confeffionibus con- go patrasi:quare Annalium c ſcriptori
Itac eos id pucare ,fatentur eoim ſe da crudirishmoinequco aſſentici, quimie
monesio brutorum vel hominum cor railla Simonis ab Anaſtalo prodita,
poraimmille ; & ip& dæmones cum judicat tancum fuifle impoſtoras, bo
exorciſanturid ſolent prætexere , fe à minibus per imaginem & viſum often :
waliyel tali immillos. prætermittam , las ,cum nulla veritate colſterene ſunt
enim
on in 85.9.23, b in vitas.Hilarionis, cum.I.Anno 68
 I ** LIBRI III.P.I. QVÆST. IV . SECT. VII . 455
enim in iismulia ,quæ & poffe & fole- | gescum dæmone pactas ut cuicumque
se córingere.lib.præcedente deDemo- diras impiecencur, bruto vel homini
ninen Magia fatis copiofe oftendimus. | confeftim illi tabe lenta incipiaptten
Anno 1s8r.io Vivareliæ oppido Anno cari , velalio interitu de medio repente
paio, fuit malchica nomine Boyarona , collanruf. Necircitam hanc ut pluri
quæ variis plures cuique , non unomo: mum carum devotationem plurimin
do dæmones immifit, quibus gravili exemplis docet Remigius lib. 2.cap.9
we divexati fuere. In his filius & f. 10.6 tribusfeqq.
lia illius fuerint , quos nucibus alteri
paratis, fed more puerili abhgutit's ab SECTIO VIII.
ipfos quideferebant , fingulos tribus
demonibus poſſidendos mancipavit . Le maleficio ligaminis.
Similia fa & itabat ftrix alia di &ta , la
Gochonne : ita ut illis cum partibus | N
cun &ta plena fueriot,per maleficia vo inalcficium :aded ,uc in aliquibus
siva energumenis. Narrat oculatus locisvix audeat qwfquam clara luce
teſtis vir doctus & prudensClaudius macrimoni folénia celebrare. ne quis
Charon.b de Antichrifto revelato No- malusconiugum votis illudar.Id G fit ,
14 1. farctur hoc fieri folicum Bap.Co. quia ,quò pauciores adfuturi, & reicó
droncb.medicusl.z.de morb. malefic. Icii fueriot,hoc plurimum in Gidias ef
67. Hæc aurem immiſſio malorum fugiunt; nihil ad hunc tractatum per
Spiricuam , non provenit a facultare tinet cautela huiufmodi:G.quod ante.
cogendi:quæ nulla magis competit, in lucanos conatus magicos, minus pal
dæmones Nam vel fponte dæmones lere credunt res ſuperftitione non va .
expado obfelfüm vadupe,finguntque cat. Sed ad iplum maleficium venia
fe obtemperare : vel inferiores dæmo mus . Solentinalis verbis hominem
nes ad id adiguntur , à dæmone ſupe. reddere (u Canones loquuntur)frigi
fiorevolenec bacia re malefico grati- dun & malefciaca'n ; hoc eſt , ad a
ficari. Vtroque camen cafu Dei per- Quin conjugii inidoneum . Hoc illos
millio requiritur,ut cauſa fine qua non pofle & folere probatur , cum au
poffet hoc fieri: permittere vero De - Goricate canonum 6. cum communi
us id cooluevit.non nil ob grave ali- ferxencia Theologorum d . cùm praxi
quod obfellis peccatum a. non raro i Ecclefiæ
Eccleßæ,quæ
,quæ 6c affectos poft friennii
propter parentum iratorum inpreca - experientiam inuitam , & adiuncta le
tiones, quarum cria exempla fuggerit prem reftruen juratorum manu , re
Joan Calarius b .Ait Ovid. de Medæa, | parare confuevit e cùm exopinionc
Dovove abfentes. Et experimento i Rabbinorum verecum ; & Boroli qui
compertum sit hodie plerafque fteria extar ) exiſtimantium à Chamo tali
‫سا‬

damno

a visk Tyraumdoper.i 29 bls exem 0: 11,12.63 Zu ce fiper fortiarias 23 9.1 . toto tito
tal de frig.& malefic. din 4.de14. D. Fbo. P 9 58.4r.2. alu citati ab Enriquez.l.2.de mausi
4.8 . ccelandabilem de frig.& malef.vide P.Enrig d.6.8.8.1.0.6.7.9.9.
-
 DISQUISITIONVM MAGICARVM

damno multatum Noëmum fuiffe , velin æternum ,aur donec nodus tigua
tùm exemplismox referendis , & ex læ folvatur . 's
perientia quotidiana : tum denique A viris doctioribus ſeptem tradiras
ratione. poteft hoc fieri 'naturalicer, invenio cauſasproximas huius impo
caftratione,eligione,cuprione, delic- tentiæ , quibus caufis dæmon abatitur,
Cacione infrigidatione & Similibus ex prima eſt quando .coniugem alterum
caufis,quas cùm norir dæmon , pore alteri reddit.odiolam . velinvicem fa
ricollis uti.confirmant id Hiſtorici , & ne odioſos facit, per calumniam fu
poëtæ .Deindefit fæpècut quicum una ſpicionemve , auc morbi alicuiusim
nequit ,quear cum aliis,velquicum cæs miſsionem : ſicuti cum vel Venus, iuxca
teris.poteft,cum una non poſsit , item Steſichorum ,vel Medea inie & o phare
ur non pofsit cum ca ſoła,quam maxi- maco fecit, ut omnes fæminæ Lemni
mè amat & deperic.item , ut , ablato graviter ore olerent licgue illasmatiçi
dumtaxat ligaavine , fiar potens , qui font aſpernati :Medcæfacinusvult,effe
prius nihil poterat,cuiulmodi varietas Myrtilus,libro rerum Lesbycarbaut
ex nacurali cauſa nequit provenire. id faciunt phantalia turbará, ficut ali.
provenit ergo ex ſupernaturalifeu pro. quid in comparevehementerodiofum
digioſa non
divina:ergo angelica, non vel formidabile ineffe credank Gic Va
bonorum angelorum opera:ergò ma lazca.c.Lubuſfæ Boema famula mu,
lorum . lieresa virorum amore per veneficium
Modis (eu formis ad hoc diabolus adeò avertit : ut.coniuratione inità ,
utitur penè infinitis.ſanè au&tor Dæ- fuos quaquemaricos, fratres,patres , fe.
monomaniæ plures quinquaginta re . lios, una notte interfecerint.mox at
periri(cripfit:Quidam magi, ſolum- ; Viſegradenfi obfeffa , Primislai regis
modo ligulam certis
, cum verbis pro exercitum ad internecionem ferè caci
latis ,nedunt , fed dæmon interea ma- derint ) aliquando faciunt's urinvi
leficium perficit, & live virum , ſive fæ . cem quidam amene ardentiſsimè fed
minam reddit impotentem tam in fæ quando ad copulam ventum , fubitò
minas, quam in viros graffari verè di- acçenli odio,alter alterum cædar, vel
xit Ananias a . ſedtamen facilius & fre unguibus laceret,quod genus & Thco
quentius in viros cernimus hocma . logid. & Iurifconfulti e noveranf.tunc
lum ſetpere.fors, ad quod ubi plusou dæmon primò accendie ardorem libi.
peræ & inftrumentorum requiritur, fadinis propolitaforma coniugis,ur có
cilius ibi aliquis dete & us & impedi- cupiſcibili : & quando venitur ad am
mentum occurrir ? an quia cum plures plexus , tunc proponit ut odiofam &
fine maleficæ ,quam malefici, pluribus ; exitialem , faciensut membra genera
viris nocerur ? ligari autem poffe vo- rionis apparcátvelmagnitudinis pror)
ſus incongruæ
luot plerique velin diem , velio angum | fus incongruæ , vel formæ horribilis
faur
a li. 4.de nat dem . b Natalis Mythel.l.6.c.7. c Æneas Silviusin hiftor. Bobem é Bap.
Egnal.13.a 2. d P.Henr de Sacramen.lib.12.8.7.2.Soin.4.2.3.4 2.laguer.dag.14.12. cauctor ha .
monomadoxiter.lob de lamik.12.
 LIBRI III. P. I. QVÆST , IV . SECT VIII. 497
30t fupra modum fædæ Secunda cauta | vellet, ſenht impediri ſeſe & quiddama
eft,quando corpara impider , ocque- nebulolum ac denſum inter duum.con
Mtad (c mutud appropinquare, & fic iagifque corpus solucaci ſentiebat id
ca dividit, vel detineos cain locis dica & u ,videre tamen nequibathoc ob .
verlis,vel cum.conatur iungit, phan . Aaculo ab amplexo prohibebatur.au
talma aut quid aliud iniiciens iatermc. diebat etiam vocem dicentem ,mecum
diom . ad prius videtur pectincre illud .concumbe.quia hodiemedefponfaltı.E .
Propertii. a . gofum Venns. cui digito annulum sine
Invidia fuimus, quismeDemobruit fervifti,nec.reddam . Territu liesanto
Ani que prodigio (inquit Anton ) nihil.referre
Leita Prometheis dividit herbal aufus eft,vel posuit.infomnem duxit ,no
ingis? Item illam multum fecum deliberans.
Pertinet ad pofterius , quædam nar Sicfactum eſt permultum tempus, ut
satio ,plena admirandx navitatis, cu- Iguacumqueburacum fponfa concum .
jus fides penes auctores fit. parrat ex lere vellet, illud.idem fentiretcan
Vincentio Belluacenu D. Antoninus diret.
b. Romæ temporibus Henrici tertii Erat fanèaliàs -valens,& domiapsmo
Imp.fuiffe juvenem quendam locu ple smiltia. Tandem uxoris querelis conse
tem .& nobilem , qui recens uxorem monitus r.em parenubus deinlit.ille bass
duxerat, & ſodales ſuos opiparo con . bita concilio , Palumbo cuidam presbyte
vivio nuptiali exceperat. Exivere in ta fuburbanorem pandunt, is autem ea
campum à prandio luſuri pila.Sponlussat Necromanticus in maleficiis poo
ludi dox pilam poſcit , & neexcideret i sens.Illectwo ergopromedis.multo ,.com .
annulus fponfalitius, inſeriteum digi- pofitam epiſtolam dedit juveni.dicens:
to ſtacuz Venerisærcæ ,quæ in proxi- Vade illi baranoctis ad compitum , ubi
mocrat.omncs unum petebant, Gc.ci qKALHOT VIA Conveniunt , ftans.tacitè
to defarigatusipfe à ludo feceffit , & ad confidera.Tranfienizbifigure hominum
ftatuam sediens,annulum recepturus, 1 utriuſque lixus omniſque arasi e -com->
ecce, videt digitum Itacuz uſque ad vo | ditionis,equires o pedites, quidam lets
Jam manus tecuruatum , & quantum quidam triftes, quicquid audieris,
vis conatus annulum recuperare, nec non loquaris.fequelar alla turba quidam
digitum infle& ere,nec anoglum valuit ftatura procerior , forma corpulentiar
exerabere Redir ad Sodales, nec illis curru fedens:buit tacitu.epiſtolam tra ,
caderc quicquam indicavit. des legendam , ftatimque fiet , qaod po
No&e intempeſta com famulo ad sulas. Ille autem juvenis,totum imple
Ratuam revertitur , & extenlum ucini- vit,prout edoctus erat. Vidieque inter
tio digirom repperit, fed fine annulo .ceteros ibi" mulierem in habitu mere
ia & ura diffimulata domom ſe confert- ericio mulam inequitantem , Crine folui,
ad novamm nuptam . Cumque thorum to per bumeros ja &tato , vitia aurea f*
genialemingtellus ,sponlæſejuagere perins conſtricto,auream virgam geren
LII
a li.s.eleg... b l'incen 20 bift.Antonin p 2. fum.hift.11.16.07.9.4 ,
 M
TIONV C
# 658 DIS QUISI MAGI ARVŇ

tem in manibus, qua mulam regebat; ( nii exercere:de quo.Ovidius: Quid ves:
pretenwrate veftium powe muda appaliar o nervos magicas torpere per artes ?
rebat.geftus exfequensimpudicos. Vlei. Pocronius : Porjiraniredoret hoc.corpulo
mus dominus turba sernbiles in iuve | ad vires Es refpafcerentpartesveneficio
nem oculos exacuens , abaxe ſuperbe credo.fopera.
fonaragdis unionibus compofiro,cam . Sexta; Gi qua naturalia alia pharma .
fas viæ abeo exquirebat. - ca applicentur, quibus vis parrandi,
Nohrlille contrarſed protenta manu quovis modo tollator. hæ caufæ vule
spiſtolam es porrigit ; domor norum - gatiorcs: cun &tis ferè notæ & obriæ
gillum von andens contemnere , legit Tunt apud Doétores b.
fcriptum :moxque brachins in cælum cle : Septimascaula eft rarior Dempemu
vati :Deus inquit, omnipotens , quam- liebrium locorum obferatio , vel nimia
diu parsers nequitias Palumbe presbyte . coar & atio : aut viri genitahum setta
roNec mora fatellitesfuos à latere mit - Stario;abſcondio , vel vera ademprio.
siz.qui annulum extorquerent à Vene De virili hujufmodi calamitate narra

re illa multum tergeverſara vix tandē uoncs variasfui temporis proponuor

reddidir. Ila juvens voti compos , fone Sprooger : & Remig.c. Quoad reira
obftaculo ,potitus eft dix mpiraris -amo ctionem & ablcoolonem fontaſsis illa
ribus. Palumbus autem ubi demonis naturalicer fieri polier quanquam du
clamorem ad Deum audivit de le , in - bito , & inclino in negantem partem
rellexit fibi præfignari. finem diarum : , ademprionem conftacele femper ney
Quocirca omnibusmembrisultròrrun rum præftigium , licec alibi,ut in avium ;
Catis miferabili poena defunctweft con nidis apudSprenger.malefica membra
feffus coram populo Romano naudita illa uſtentet:nec enim aliter poft ilta
flagitia. ] Hæc ille.in.cuiusverbis & colere quam homiges , fe & ione alle
maleficium vides divifionis , & eurs limili feparatione adearpta vero non
sioneni nefandam per aliud maſefir magis poteft reftituerc, quam homi
cium , & ſeriam malefici pæniten- unes. Suntergò bimodi quoad-viros
riam . præſtigiofi. Quoad mulieres,licue exi
naturalibusmorbis coarctauo hæc o .
Tertia cauſa eſtr, fo-ſpiricus vitales,
prohibeantur tranfiread membra ge- nori poteft,fic etiam à dæmone cauta
nerarionis , & fic teminisdecifio impe: ri,idque opinor fam de ar & itudine in
diarur, de quo impedimento , recte | oſsibus, quam de artitudine in-carno
loan.Maior: d feruit , fitate d .....
Quarta elt , iGfemen prolifdum ex . Dixi duplex eflè impedimentuna
ficcerur & fubtraharur. unum quoad omnes, lic invenio mula
Quinta ,livinga visi faccida fiat,falu etatum vanum ab uxorc apud Tao
tem quando quis vulc a & um matrimo citum li.4i ann .& Aurelium apud Zo ..
Haram
4.d 34 : 4.3. b Paul. Sota 1.2.34 .SavefDerbimaleficiumiq.s. Abulen . in 19.19.
Maw.9.90. cp.2.ma! 9.1.0.7 .Remig.liz demonolaec.sud de utraque egerunik odunt:Ledefine
434.4 Henriquizat,12.cap.nu.z. -
 LIBRI III. P. I. QVAEST.IV. SECT.VI. 477

Darām to.2. & fortè Amalim regem
Ægypri a.aliud quoad unam duntaxat
perfonam certam ,hoc vocant 1d.ma-
Icficiom reſpectivum : ita legimus af- ' j des affais cap zradimere hæcmaleficia
fe &um Theodoricum Regem , qui
potcrarcam concubinis , cum uxore
fola non poterat b. idem de quodam
Eulatio ,refertGreg .Turoncnl.libro .
ca : 8.Sic Galeacius Storciz frau deta
& ustuit,ne matrimonio líabellæ Ars
ragoniæ potiretur. c .
Dixi fecundò,impedimentum quod
dam eſſe remporarium ,quoddam per .
peruum :perperuum vocant , quod ul
queadmortem duraturum ,nullo na
turali remedio, nec alias ' icicè , auferri
poteft.Scio cum gloffa-d.quoſdam -ne-
garei diabolo ullum huiuſmodi per
petuam impedimentum induci por
le : led ( cio quoque 'hoc gloffz di
& um communitet a Canoniſtis &
Theologis doctoribus e reiici: utre-
pugnansipfius contextus menci , licet
non verbis.
Deinde cur non ut ſemel, Gic fæpius
poterit dæmoo impedire copulam ?
cur or fæpius, fic non & poteric toties
quoties permiteit Deus ? Denique
falfam elt gloffæ fundamentum , ſem
per ab auctore maleficium illud tolli
poſſe : pofteatıb.ult. docebimus,ali
quando nonpolle maleficas Vanare,
quæ nocherunt. Nec dubitarim plu ! nu ,
sa pole dzmonem deftruere , quam
reparare.' Quid 6 membrum præſci -
deric non magis dlud valebit refti- | lia judicia exerceancur , quæ fertica
cuere, quam viram ſemel adempram .
Ex hisparo facilè lector ) intelligis
enerėMich -Montanum libroprimo.
demoni, ur adſcribat vitibus imagi.
nationis , poteltilla impotentem ali
quem ad res veneris reddcce , nemo
negat, verum effe & us tam varios ac
multiplices uni adfcribere imagina
toni,nec Oreftes quidem dixeritindia
lucidis intervallis . Quis locus imagi
nation to aliàs valido , & cupido, &
ſperance le pofle, imò non dubitante :
prima vice ,qua fpe fallitur.
Visitno loco huic inaleficii generi
videtur annumerandum , quodrefert
Saxo Gratrmaticus,his verbis f. Ma
res in urbeKarenina ,(apudRugianos)
cum faminis sn concubitum admifſis,
Cannm exemplo,cohærere folebant : nec
abrpfismorandodivelli poterant.Inter
dum utrique perticuè'doverfo appewfi ise
ufitato nexuridiculum populo ſpectacu
lum prabuerunt.] Sanè iis, qui teræ, &
non homincs. hominibus enim tam
acerba hominum calamitas, non ca
chionos, fed finguleus, ſed lachrymas
excariát. Hei ! quid peccata non me
reorur ? quid non ultionis clemen
xiſsimo Deo extorquent , fieri po :elt,
ur dæmonum hic opera interceflerit,
& Deo, illa ut carnificum ucence ma .
hoc fupplicii diciſsimi genus à
commeritis exegerint. quod Ginad
ulteros, & concubinarios hodie fimi.
LII 2 fuffe .

a Herodoli.2. b Paul. E myl in vilClotarii c FrancGusciiardin .in hift Ital. d in c.

regifil dela perfordiarias 3 q1 Carde ibs, e Abbó als ad tit. de frigiil. á miles No
vart.conf. 1.4 :1 18. Ahuleni d.q.40 . Mag in.434. ibi. D. Tho.it z Duran Paluita.
Richa. Minor Sors.Vi&t. uterque Ledeſma, Palac. G alii silats per Eensigue 2 d6. 8. 9. 2 .
Isl. o . fh14 . hyb.Danr.
160 -DISQVISITIONVM MAGICARVM -
Ruffeceriatr plurcs ſanècontinenciam fe mutuo amantes,propter quod deberet:
amarenr, & obſcænaslibidines averla Salariari Scripſie in charrulis duos cha :
rentur.Fieri etiam poteſt ,ur merædæ Traéteres ignotos;cum aliis tamen devoris
monis præſtigiæ fuerioc , Ginon fuere verbis , & dedor chartulas xt portarent:
præftigiæ ;vix eft ut nacuralis ratio red . & tamen nulla ſequebatur divifio. See
di queat:niſi dicas & .viſcoGicatem le cundò ſcripſit bateademin caſeo, e des
minis, & difpofitionesmembri ,quzin dit illis adicomedendum : & accepitpo
feris Gc cohærere ſolicis infunr, in hos Stea pullum nigrum , & diviſitper me.
homines å dæmone introductas :quod dium , obeulit unam partem diabola
puto elusinduſtriam & : vires:non lui ( cerie facrificii riiu ) aliam dedit ad
perare. comedendum illis duobus, tunc fequeba .
Quid.li & Salmacis fons maleficum tur maximum odium inter eosiiia quod
quid habuerit iniectum ? lanè: quod unus alium videre non poterat : Vn.de
Strabo libro'14.de illo refert zararli bor,nifi.quoddamon habuit tunc offere
3804 Tois FIVONTES,ex co bibentes ma torium ſuum ? ſicille.Cenſeo hoc ma
Jaciſari : id ego non can ad- mutatio.leficii genus reſpexiffe poëtam , cum in
nem in Hermaphrodiros Ar quam adducit demoni quandam diceniem :
cmaſculationem & ( ut Varro loquitur Tus potes unanimes in plalia mittere
alio tamen leolu )mulierarionem retu fratres.
lerim . Hec enim hominibusillis à And:Cæfalpin. de inveſtigat. Des
Chriftilege & fide alienis, quali necel mon c.io. (cribit Tolere maleficas fub

(aria conlecuiid (ncfasz)videbatur, ut limine velin, angulis domus capita

qui agerenequiret ,pati inciperet. Be- ferpencum & pelles defodere ad o
neficium hoc inter cætera fideiChri.dium conciliandum.Sed hæ quilquiliz
ftianæ non minimum ; quod cumdæ- Ggna tantum ſunt pacti conventis Ná
monum cultu portentola hæc damo odli maleficium auctorem habet dæ
num ſualu & horrata crimina paganis- monem . Nec cnim naturalia pharma.
moinolita , tandem pleriſque inseca ca poffent aliud quam hominem atio
poſſent aliud
gionibus prorſus cxoleveria . curbidôque fanguine, & quadam me
lancholia gravi afficere : irem bumo
SECTIO IX :
gem nimis adurere, vel frigus noxium
inducere,unde oriatur quædam fero-
Demaleficio odii. citas;morofias, crudeliias , & milano
thropia in univerſum , qualis eſt in iis
Oculum Válafcam opri oſtendi qui lupina ipſania laboranti. Pofteai
* agnovit Arnobius lib.2 . con drmon hoc odiom dirigit in certam
pra gentes. Addam alia . Gudri halcus perfonam , omnesodio oportunasi
Hollenus Auguitinianus Preceptorii inagines plantaciæ obiiciens; & velut
fol 20.lit. A: Gic ſcribit: Novi mulieremii ob oculosponens , & in memoriam
que volia facere divortium inter duos reduccns cum amaritudinis mirismo
diss

alui Ovid... ' ,Metismori .

 LIBRI III. P. I. QVÆST . IV.SECT.IX.

dis caufifque , adeò ut cùm illa recur- lum , o fwi perniciem ferebantur. Ruro
runt animo,vix qucat bomo non gra: fus co abſente eiufdem defiderio aftware
wilimè irritari , & excandeſcere; etiam fe aiebat.Decuius mulieris verbis, ium :
in illos , quoshacperturbatione deli- | bona ille Sacerdospericulum facere vela
penteclaim amar . Huius maleficiilet, dixit mulieribuseam comitantibus.
memorabile exemplum narrar loan . utillam circum pedes,& brachia circum
Bapt . Codronchus lib.3.de morb . ma lectum valido fune in crucis modum
léfic.c.8.Sic ille; In oppido Sepino ditionis vintirent,quo maritus,omnirepugnan :
Neapolitana erat quidam lacobus nos tia remota, expeditum accelum ad eam
mine,cuius uxoriantum odium ium eo haberet. Verebatur onim ille Sacer .
exercebat,ut à primo die , quo inter ip dos;ncob deformitatem aliquam calan .
Jos matrimonium contractum fuit fimull dammulier feita affellam elle fimula
babitare non potuerint:tantum abeft, ut ret . Vxor denique fe ob marili defi.
Seſé invicem copulaverin . Er, ſo quando derium ligandam tradidit; rogans , ut
lacobus ad uxorem accedere voluiffet, ad fe maritum admitterent. Quoingre
tanto furoreac rabie percita uxor erat; diente ,nulla unquam furia tam imma
ut feper feneftram potius pracipirem das nesvifa funt', nulla fera' iam efferala ,
ret;quàm illum perpeti poffet: rullabellua tanta rabir o furoreconcie
Qyod cùm cuidam religioſo viro' ab tata ;ci fimilis inventa fuit: Spumam ex
ipfos hofpitio recepto narrainn effet , de ore emitrebat,dentibusfreniebat , óculos
bacre durius , ad fidem praftandam contorquebat coluna que corpus velusfu
difficulter fe babeas, experiundigratia riis agitatum ac damonibus plenni via
illicò mulierem accerfori' jubet eiuſque debatør, Muliereſque ibi aßidentes reo
maricus in interiorem ædium partem tulerunt eius venixem ai fiamochum fu
fefe abdidit : ne eiuspraſentia uxor in- nibus contortis, ipfis rangensibus, refer
gredirenueret.. Venie'mulier: qua de rum vifum effe totamque cutim ni fla
od'iifui caufa contra coniugem interros gris cafisredactam .
garafuam vicem prius, miferumque fi: Ne førendefinis factus eft , donec
nem tùm deploraſſet' : le nullam inquit maritiu concertationis labore' defeffus,
Gius reirationem reddere poffe. quia ab- illius mifericordia motus illinc exuit,
fentis mariti'tanto deſiderio di amore fe Et randem poft tres annos mulier que
flagrare dicebat,utid verbis exprimere dism in veneficiis verſata que lacobima
neguiret . Cùm autem ad illum allo- i trimoninm cum illa uxore graviter mo
quendium videndum arcedere vellét leffequetulerat , maleficium quod pas
illicò imaginationi ſua, tos deformitari: traverat ſoluit:Etita lacobus uxore po :
bus, & turpitudinibus, torque horribilo- i rituseft : & inde in fumma pace arque
bus monftrismaritum ,depictum appa' ocio tranquillefimevixit .]
rere,ut mortem priusſubireveller, quam Huc pertinet maleficium oblivionien
illum ferre,afferens', quod eius animal quò fiturviriuxores ita negligant, ut
sota onneque vites, & Spirituum partes videantur earum nomen ninc. Rena
in maritum , tanquam inoblatum -ma: li extmplo declarabo , duobus teftibus
LII 3 uidem

ION
UI SIT
4562 D ISQ
iiſdem illis comprobatam . In oppido
Hetruri & Sangemtineanenfi juvenis
quidam adeò perdire veneficam mulie
rem adamavit ,ut formofam alioquine
honeftam uxorem una cum filis relique
rit. cum pellice ſuorum immemor ,vi.
tam eò uſque traduxerit, donec uxor de
maleficio monita cò conceßiffer , & clam
maleficii inſtrumento perquifito , inve
uiffet fubtecto bufonem olle inclufum
confutis oculis :eo igitur abrepto folus
tis oculis poftea cremato : confeftim vir
Suorum recordatus , tanquam èfomno
furgens ad uxorem & filiosreverſus of ]
Condronch.d.t.3.c.6.Cælalpin , 6.10 .
de dæmon.inveſtigac.
SECTIO X.
De incendiario malefico.
Onanimum inflammant modo,
& corpora & domos , & op
pida : urfacile appareat ærerni ignis
efle alimenta . Corona Creufæ nota
eft, quam munesc impio Medea con
cremavit , ex alphalio humectiore &
& fulphure pharmaco inunctam vo
.funtCæliuslob 15. AL.Cup 13. & Ve
nerosNatalistib 6 mytholog.cap.5.qua:
fitorum tanta vis effe po uenit ,ut mo-
dica inunctione totam Regiam Co.
rinthi corripere poffer, or non naph
tarn medicam addidê e? vis nonne e
ius efficacior ? cur non in fop:belis , ur
yocarMartianus,perennitatus igniculos
Lemmii Fabry ? cur non fimmyomi
pecoris Æerha ? cur non femina Aim
mæ Medulcæ ? cur non cuneta quæ | Illic quidmox.Avido per omnem regie
Tragicus commiſechten facit Me partem ferit,
Aram ? Ne jeffus ignisjam domus tote ocridie
VM
RVM
ICA
MAG
Pre fororis,impiæ matris faciens.
Vloricu Albea vides.
Bununc veftes
Tingue Crepfa , quas cum primum
Sumpſerit ,im as srat repens
Flammamedullas ,ignis fulve
Clufus in auro larei obfcurus,
Quem mihi,cæliqui furcatuit
Viſcere fato:dedir es docuit
Condere vires arte Prometheus.
Dedit ac tenusfulphure rectas,
Mulusberignes. & vivaces
Fulguri flammade cognato
Pbatonte tulebabco media
Dona Chimere habeo flammat
Vifto Tauri gutture raptas ,
Quas permiſto felle Meduſa
Tacitum iuffi fervarematum .
Omnia quidem hæc fabuloſao
ſed efficaciffima ad extinguibile in
cendium.opinabantur vulgò : poëta
verò gnarus vim illam , à demone
ex pacto ſe exfercuram , concludie
prece ad Hecatem ( magotum Na
men )
Adde'venenis ftimulos, Hetate ,
Doniſque meis femina
flamma
Concidaſerva quo pacto condita &
claula ? utſolert hodié initio impune
contingas , & alpe & u nihil velleolu
igirum .
--fallant vifees
Tactuſque ferant .... quid incerca ,ab
oriul..3
......meet inpectes
Venaſqueralor. Steffent artw ,
Ofagke fument...... ita fit, & omnie
ambu umur .
Vobi
 LIBRI IR P I: QVAEST. IV.SECT.X : 163

Prbi timetar, unde

fiummas opprii 1 ipfo eventu fidemfibi apud omnes'indos
mat ? butulam vindicavit. ]
Er boc in iftarlade mirandam acci: Mious latens incendium ,ſed pernia
dir : ciofus fuit, quod ita deſcribit : Erals
Alit unda flammas,quoqueprobabe- mus Roterodamus, & etiam Lycoſt.
(wymagus , henu, sin Prodigiis ,ceffatur ille Gc in E
Magus a dos ignis:ipla : prefidia 0CC# piltolis : Oppidum eft'ın Heluetia ,no
pat. mine Schiliach ,quod 4. IdusAprslis an.
Nemo hic adeò Philoſoplius Gto. 902533.cotum fubito conflagravit , dus.
pinor, quin maleficam vim agnofcat : que sncendo caufam ,quantum illius loo
Ne fabulas opinemur ,faciunt quæ're (1 municipes apud Friburgimagiſtra
cens gemina contigerunr , prodira: à tum , ( quæ urbis illenc' abeft o &to millia ,
Niculao Remigio lib.2.6 ; 13 , Letherii rebus Germanicu renunciaverunt , 14
quedam laga cui nomen lana Nigra lem fuiffe rumoreft, Damon fibile fignü
Armacunana obnixè quiddam & Fran ' dedit équadā edinm parle Caupofufpi.
silca Hoyna con coderat, quod cum sanseffe furem aſcendis,neminem repeu
impetrare nequiret,in debderiuan vin rit: Sedosdem fignum rurſos ex aliocena
didæ exatlit.Nam acceprofinquie ), à culo redditum eft obuu confcendie camı
demone linecolo,quo erantinvolute mi po.furem perfequenst,um mecillie quico
nurse quadam inftar foeni defe &tis , ad quam apparereafibilms auditus eft éfa
monita eft clam illuddeponere on Hur: Ingro fumari llat osetiger camponw anis
needes , ac properè faceſcere. fore :enim mum effe damoniacum quoddam .
Hi non multo poft flammă corriperet fe , Inbetfuoselle preſents anomo, accer .
brrò,unde illa inm omni fupellexiile.con fati funtSacerdotes duo adbibirus exor
fumerentur.linteolum igitur glomo ob.csfmus refpondo feeffe demonen , roga .
voluit ,ac Huyna ,, tùm fortè aliquid in cull quid oltec agere ,41tife velteeruere ops
furnarja agenti venale offers in tela qua pidum . Minit anisbus facrificisrefpon .
illam adornare audierat leinm :fed cum diri fepronsbilo ducere minas illorum ,
negaret eo fibsopus effe ,quod ex dome- quod alter effet ſcortator , uterque fur.
frem aper sperarer plus fatus fibifuru Aliquanto poft mulierculam > gui
Tum . Nihilominus bona ila in piftoriam cum habuerat conſweiudinem annis'
lacum , qui prope'crat abiecit:addensſe , I quatuordecim :cum interim illa - guotan.
ferum id sfueffe non contingeret, cum'j ris confiteretur,o acciperes Euchariſti :
velles reftitututum am fufului in aërem , impofuitque fai
Ac vix pedim extulerat's cum defla : I murii faftigio oradıdie ollem ; jußit, ut:
grare cæpit cella illa farinaria, que de inverteres inverent, intra horam roa
poſtum glomum continebar,deindeuni tum oppidum combuftum eft.]Hæc ille,
verfa domus adeò præcipiti ardore'aeque nec admodum muli ſunt anni cum
incendio , ni nullum esremedium fatis per Rhenanom (ractum jörendiarii ?
marurè adferripoffet. Res noriuſque di quidam graffabantur : qui in alio .
Bresa diquefeparata afferrione,fimules cum domibus, gladium ', haftam ,
ſcipio
464 DIS QVISITIONYM MAGICARVM '

ſcipionent, vel quid aliud caloris aur | Deus omacs.fincerè ſperantes in fe fin
ignis expers deponebant: atque mox berat eos de laqueo venantium , à ven
polt aliquot horas inde prorumpens bo afpero, à simore nokturno , à fagiosa
Aamma ,quali.exmallcolis, ædes abſuo volante in die,ab incurſie demonio
mebat. meridiano, & tribuit virtutem, fupera
Spidem bafilifcum ambulandı.6 con
F. QVÆSTIO V. culiandi leonem , & draconem , fi toc
el ſuperandi omncm vim , & effugi
Quibus perſonis malefici queant endi omnes inſidias principum cenc
nocere? brarum .
Dico igitur primò. Deo permittente.
VM Draco ille antiquus uſque ad quod in feqq.criam præſuppono) fæ .
judicii diem manlurus- is ligatusideratus damonis inferioris poffet nocer's
.a . nemini poteft nocent,nil cui Deus damonis ſuperioris fæderaios non virty .
permiferit, & quantüm permiſerit. D. te fua, fed accepté licentie vi: guiades
Leo , Ec cum eis ( inquir ) nihilamplius mon ille fuperior non poteft refiftere dia
in quenquam liceat,quàm iuftitia divi- vine voluntats, Alioqui, fi Deus fonat
ria permiferit,que dignatar fuosani.corcos agere iuxta legem ordinariam , dan
rigerediſciplina antexercere patientia, saxat poffuntfoederati dimonisſuperior
agung ramen verfutißima arte fallacia nocere inferioribus , velaqualibur
urex arbitriopropria poteftaeis , autla quia lex ordinariacl , qua ' Deus finit
dere videantur, aut parcere & multis illos agere in invicem quantum pol
(quod do endum eft) ita per nequitiam :
ſuntmaleficoru m verò roburi pore
fimularionis illudunt utquidam illos trufasdepender al potentia demonis cum
meantpatiinfenfos , velint habere quo pactum babent. fic vetula malelta
placaros iam beneficia demonum om- occidit juvenculam maleficam , apud
mibus fine nolengiora vulneribus .quix Sprengerum g.ucfinita fæpè Mago
extius eft homini inimicitiam diaboli rum certamina cum alteriusmorte , ur
meruiſſe quam pacem . ] Serm.19.de docuilıb.præced.
pallionc Domini. Ve porcos ſubiret ,à i 2. Frequentiffime folent nocere v .
Chrifto veniam petiit. b.necmenda- fantulis, Deoid permitienie , quoad
ces facere Prophecas Achabi,c: nec lo- | baprizatos quidem , quia licamultis
bum afligere dolinedivinaporui pero peccatis præfervari in cælum rapion
millionc Hac obtenca, non eft poteftas; cur felices , ſecuri quod malitia non
que comparari queat ei fuper terram ,e. mocabit corum intelle& um , permittit
Quare cum per dxmonem damda hoc etiam Deus in pænam parentum ,
malefici interane : ſequitur illisomni- veladicorum probationem , telle D.!
bus eos nocere pole, cui ne nóceánt Auguli.h. Ante baptifmum vero per
Deus non prohibucrit. Defendit autc ceptum ,non rarò permitric illos Deus
occidi
a Apoc. 20.0.2.b Matt.8.v.31.0 3 R4.22.0 22.d Iob.i.ver.12.6 2,0.6.cleb.41.7.34.
fff 20.V.3,6 13.82 4.9.2 principali, b lib. 1.de ciu, Dei.6.14 .
 LIBRI III. P. I. QVÆST. V. SECT.X. 764
occidi,ne, propter , a & ualia peccata , Dico 3.haud dubiè quando naturali .
quæ commiffuros videbat li viveredt, bus venenis utuntur; aguè poffunt ( Deo
graviorein fibi damnarionem acqui- tamen permittente )bonis hominibus no .
ranr neque Deus propterea crudelis cere ac malis :de factotamen fepius no
elt,autnon iuftas :quia propter lolum cet malis es peccatoribus,quam iuftiset
originale peccatum morrem mereban bonis. Quoniam Deus plus fæpè iuris
tur : Sanè nondum ablutis unda facra cyranno largitur in mancipia, quam in
videmus ut plurimuin Dæmones in . Deifilios & amicos: quibusiplistamć
fidias Aruere, & corum nece gaudere: interdum nocere permittit , propice
quia tunc,qui necantmalefici, longè maius bonum eorummet , qui parion
gravius peccant , & atrocius Deum ( ur.
offendunt. nam planè innocentes ar Dejudicibus & juftitie miniſtris pre
que ionocuos anima fimul.& corpore cipuè queritur,an & his nocere queane?
pecdunt, præſertim lliberos,proprios, vulgò decantata , & à nonnullis eciam
quos & dæmoni offerre , & occidere do & tis recepta opinio eſt , ex ſpeciali
fæpèſolent ftriges:ficut olim faciebant privilegio his conceſſo,non poflee. bi
Cananæi, & cultores Molachi. & Bar- duabus rationibus utunrur, unam pe
bari noftris temporibus Indi Temixi cunt ab experientia & eventu , ſed ifta
Aitani Natrantur in hoc genere infan , nec perpetua & uniformiselt, nec
ticidii immania facinora Baronis cu nunquam fallit . aliam rationem addit
juſdam Armorici,à Nicol . Jaquerio b . , Ananias,quia fi nocere poffent judici .
& Sagæ Helueticæ à Sprengero c.Cur bus,viderentur aliquid in iplum Deum
verò pouillmum cam.seneræ ætari no juris habere , quia jus haberent in illos
ceant, multæ funt caufæ.bæcætas et qui Dei funguntur officio . ratio iſta
imbecillior ad refftendum , eftipcau . valeret , fi ablolutè, & non limitate ex
rior ad cavendum : nequit earum.co Dei permiſſione, id pollent nunc quia
Datum deprehendere,vel revelare, vel poteftas iſta tota pendet à nutu Dei
accufare , perunt etiam ab his inſtru permittentis, parum folida ratio eſt.
menta maleficiorum . nam perfuafum Nonneiniplum Chriſtum , qui judex
habenr, fi certo numero corda infan- j ipſorum dæmonum eſt, polule diabo
tium exſciderint & comederint , ſe pa . lus & Iudæi atqueRomanieius mem
rienciam omnium cormentoru m con bra , adeò ut & in crucem egerint ; non
ſecoruras adeo , ut ad confeffionem ne lob , rex erac & judex, & tamen pri
criminum perduci non queant d.con . vacus cunétis opibus fuit , & ulcere
ficiant quoque ex corpuſculis infan - peſſimo corpus à dæmone obtectus?
tium occiſorum famoſum illud ungu- | quis tamen indë interat, in Deumip
catum ſuum , quodGrillandus dicit :vo. ſum aliquid juris habuiſle dæmonem ?
Cari in Italia ,unguentum Paganum . fanè nullus . quia ſciuntomnes , huc
Mmm quic .
a Levit.18.0.21.P /al.105 0.37.4.Reg.23. v.10.1er.32.v.35. b flagelli faſcinariorum
€ 415. cap.z.q.1.c.iz. d Binsfel.in l.mulis.C .demalef q.2 .c Grill 9.7.9.39. Ananias1. 4 denar.
dam.Rem.lib.1.da monolak.6.2 .
466 DISQUISITIONVM MAGICARUM

quicquid poteſtatis fuit, id deſuper à damnatam lamiam ſolo anhelitu car

Deo Patre luminum fuiſſe concellum. ¡ nifici lepram intulifle , cùm ipſa lc
Sed & fic daridæmoni nunc polloalproſa non eſſer? Et cùm Parigis antè
Summo judice ', & tamen in hunc illi annos triginta degerem , fama publi
propterea nihil juris proprii, fed dele ca ferebat famoſum Magam quem
gaticantum competeret. Proferunsur læpè vidi, nominc Magiftrum Goni.
quædam exempla, inter quæ formica- num , cum propter facinora varia ad
rii auctor a.de publica veròjuſtitia in- laqueum damnatus fuiffet, lic illufiffe
quit , omnes malefici,quiſupra , & ver. judicibus, ut pro iplo viderint appen
bo a experientia teftimonium dede- fani patibulo , primi Prældis mulam .
runt, quòd es ipfo, quòd per reipubl. in . Nihil adfirmo , led hoc fama dupes ,
sticia officialescapiuntur, ftatim omnis fum læpè audivi: certè ille judicio fu
maleficiorum enervatør poreſt as. Vnde pervixit .
Cuin fæpedi&tus judex Petrus, antefa Prudentius itaque Ananias b. boc
tum Stadelein , capere vellet per ſuosfa- privilegium reſtringit ad eos jadices,
mulos,tantu tremor manibus eorum in qui hoc digni nomine, qui Deum præ
cuffus eft, &corporibus , & naribus il oculis babentes reaèriteque ſuo fun
lapſustam malus færor , ut ferè deſpe guncur officio : nani quos avaritia cs
rarent,an maleficum invadere auderent cæcat, quos trabır ambitio , quos cro
Quibusjudex ait , fecurè miferum in delicas vel vindictæ amor agit, qui cg
vadite,quia publica tałtus juftitiaom . riofitate adducti perperam multa de
nes vires perdet ſue nequitia. ] Nide- lignant, hos, ait , crebròfoc à demone
rius itaque cenſuit, non ante hanc vim excipi e impeti , ut aliquandonecen
judicibus ex privilegio competere, non evadant,idque non paucis accidiffe
quam reo capto. Monſtreletus quo 10- Saris hoc verilimile mihi videtur, &
que lib.4 .Chronicorum de Edelino divinæ congruum providencia arque
agens id videturconfirmare. Atramen juſtitiæ, peculiaris tamen privilegii, nc
li divinum privilegium forec cun & tis quoad hos quidem ullum diplomapu :
judicibus concelfum , cum Dei per to exſtare . Quamobrem cenſeo , judi.
opera , & executionis iuſtitiæ cum pietatem firmitatem fidei , & ju
, tamque principalis ftitiæ zelum hoc à Deo ut plurimum
pars fic ipſa captura : non dubito ,quin impetrare:quæ quia deſuntquibuſdam
& ad illam extenderetur . quare ne etiam eos hoc peculiari (cuto Deus de.
que ad illudendum fatellitibus capi- nudans,noxæ exponit. Accedit quod
entibus maleficium valiturum : Arbi- l ipfimet dæmones viliflima hæc fua
tror porius hic Petri firmam in Deo mancipia ignibus tradi non modo no
fidaciam ei fuifle auxilio , quam pri- moleftè ferant, fed frequenter eciam
vilegium illud. Quid , quod Spren- ! judicibus quah in manum eradant.cur
gerus ipfe refert, & nos rerulimus , igicur judicinoceat . quireum dam .
otiam in ipſo rogo ſentencia judicis, Dari & occidi opravice unde igitur in .
quic
a lib.ult. b dolina de nat.dam .
 LIBRI ITI. P. I. QVÆST, V. SECT.I. 467
quies orta'hæc opinio: Duplicis gene- 1 fačtafum mihimolefta. laboravi fuſtio
ris hæc funt maleficia.quædam nocen nens,auferam ſepem eius & erit in die
di vim naturalem non habent : talia ( reptionem , diruam maceriam eius & e
' frequentius ucuntur:quædam vim ha rit in conculcationem b. ] & quæ talia
bent phyſicam exitialem : talia Deus innumera in facris literis.
don permittic da monem ſatis ſugge
fere contra judices , vicarios Dei: vel QVÆSTIO · VII.
G talia permittit fuggerere,facit tamen
ut alia illa præferant, aut ut naturalibus Cur permaleficia fic Deuspermittat de
non utoportet utantur,atque ita fiant monem graffari?
irrita. Quod cùm ſæpius experiæ , con.
freencur lejudicibus nocere non poſſe Onſuli poffunt de hac re Trithe
Covmius
us 9.5.1.7.guaftionum , & laque
quibus poffent: biſ Deus impediret ,
vel concurſum cym maleficis rebus rius flagell, Faſcin.cap.18.cum feqq.cau
from cohiberet. Plura pere ex lib . s . ſasealdem puto , propter quas ſolec
feet -7.lits. D. pari hominem à dæmone invadi &
poflideri. hæ ex oblervatione veteris
QVÆSTIO VI. Hiſtoriæ poffunt multæ colligi , quæ
ad duo capita ferè poflunt revocari
Cur Deus patiatur ficmaleficos rebus gloriam Dei , & hominum utilitatem.
facris abuti. Quare non eft mirandum , f ( ut ait a
pud Bedam S. Guthbertus ) tali tor.
& mento non ſoli ſubriciuntur mali , fed
Q Grilland.q.6.n.19. ego hanc non occulto Dei iudicio aliquoties etiam
exiguam vindictæ divinæ partem exi innocentes , in hoc feculo , non tar .
ftimo , punientis hominum peccata , ium corpore, íed & mente captivantur à
& Gc huius quæftionis eandem eſle Diabolo c .
folutionem , quæ eft ſequentis, præci.
puam tamen caufam puto eſſe irreve . SECTIO 1.
icntiam ipforum Sacerdotum & cle
auget ur ,
note, quo , nec quia attributa quædā
feipfoscaltos & pyros à labe peccato- Dei nobis manifeftantur, oftenditur
tum , ut decebat fanctificatos , exhi Conſtantia in decretis . quia ut homi
bentium : fic enim provocant in caput nem liberum creavit , ita liberè Goit
fuum prophericam comminationem peccare ,nec hanc libertatem impedir.
& incenſum abominatio eft mibi. Neo cernitur etiam Suavitas in gubernan .
menias & Sabbatum , &o feſtivitates a- do : quia cùm etiam dæmoniliberum
kas non feram . Kalendas veſtras o so. arbitrium dederit , violentum videre.
kamnitates veftras odivit anima mea : tur ſemper impedire , quod diabolus
Mmm 2 natura,
E /2.1.0.13. b ES s.v.s. c Surius to 2.f.309.
 ITIONVM RVM
468 DISQVIS MAGICA
naturali ter poteit & optat ſummope- ratio ad alterum quoque capurperti
re ;ideò Goit illum al quando id peifi. nens, mixta eft, & in ultimum locum à
cere . Clementia in genus humanum me reſervatur.
hinc elucet , quia fi quantum vult & Secundum erat hominum vtilitas .

poreſt diabolusnocere permitteretur, hæc multiplex eſt. Nam quibusmale

nemo illæſus eſſet, immò , & homines / ficio nocicum ,eorum primò patientia
omnes occideret, ideò Deus frequen . cxercctur, & conſtanta roborarur b.
tius illi facultatem nocendi denegat , & merira augentur, & homincs ad pa
accedir , quod nec illos ad pænitenciá nitentiam & Sacramenta Ecclefiæ u
recipere dedignatur,qui le pa &tis con- furpanda revocantur. Secundò fic cuis
ventis & data lyngrapha dæmoniman que palam , num Deum diligantnecne
ciparunt. Nonne bæ : ſumma eft cle.c.tuncn.qui Deum non diligunt , ad
mentia ,cùm ubi abundavit peccatum , vetitas artes confugiunt, qui Deum a

fuperabundat gratia , & ficmiſericor- mant,illi patienter ferunt, & ſe divinæ

dia Dei ſuper omnia opera eius. Saps. voluntati atque præſidio permittunt d.
entia elucet , quia cum diabolum Deus Tertiò his vera humilitas acquiritur,
uti Ginat, naturalibus fuis vicibus , effi- ut confirmatur cxemplo Heremitæ cu
cit tamen,ut pater iſte ſuperborum ab iuſdam apud Severum Sulpitium
imbecillis fæpè homullis , qui quæ Dei Quartò Iternunt viam facilemad o
ſunt lapiunt, ſuperetur; & ut ad ſordi- mne genus virtutum . Sic cnim con
diflima abie & illimaque ferenda pa- tingii B. Juliano , ut cum fraude dia
tiendaque ſe deiiciat , qui lolium ſuper boli,utrumque parentem occidiflet,
Aquilone conatus fuit locare.Præter . hæc illi ad meliorem vitam occaGo
caDeus, quia ſoler exmalis bonum elio fuerit, ficque in virum ſanctiffimum
cere , unius peccatum facit alterius eſſe evaſerief Nonne ſolet afflictio intel
mericum Potentia elucet, quia qñ - per- le & um dare , & animas & peccansim
mirtit dæmoni maiora ( v.g.aquam in i minentibus & exitio lervare? Quinto
ſanguinem vertere , ranas producere) Sic fides Catholica confirmatur & pro
tamennon finit eum perficere minora pagatur . Nam licadftruitur fides con
( v.gaculices gignere ) Quod eviden . tra infideles & atheos, qui fpiritus &
ter demonſtrat Deo dæmonem pror- angelos eſſe negant.nam cos ipla con
fus effe fubie &tum & lublegem , nec vincit experientia . Quia tales crant.
quicquam ſine eius poffe licentia, cui , i Chrifto Domino in terris converſaa
ut lictor vel carnifex Principi , ſubſecte,Sadducæi,frequentior trium ando
vit ſecundum D.Auguſt.a.Iuſtitia de . rum ſpatio de energumenis fit men
nique probatur, quia deli &ta hominú tio , quàm toto veteriteſtamento , per
etiam in hac vita fic punit : quod quia corſæcula: & quia in Ecclesia primitiva
homini quoque ipfi expedit ,idcò hæc | Gmilis fuit error Peripateticorum ,id
circd

a com.in Pfal.77.blob.1.d 1. Deut.13.0.3.D. Aug.tract.7 on lo. D.Leo bom .19. de

pal do Clem . Rom.bs.2.recognit . c Diall.c.4. f Marulus. lib. 2.60 12. lib. 4.a 10. Ful
Sul. libr. 6.6,9 .
 LIBRI III. P. I. QVÆST. VIII. SECT. 116 469

circò tam multitunc per dæmones ob nergumenæ ex ore dæmon , Calvinia

ſeſſi & ereptia Quia hodiè atheiſmus nos irridens , nihil Gbi ab illis timeo
ex Calvinilmiradice repullulat , idcir- | dum clamabat , cun & tis audientibus
cò tot pallim maleficorum examina (anno 1566. ) quoniam amici eſſent &
fuccila multiplicantur. Deinde contra læderati; f.seselt cori Picardiæ notior
bæreticorum noftri temporis perfidia ! quam ut negari poffit. Sanètuir ani .
fides noftra ftabilitur, cum vidcamus madverſum , & quo tempore Lurheius
dæmonum fraude data per magos obiit , in Geila Brabantia , ab obleſſis
damna, ab corum Symmiſtis, vecum damones ad Luiberitunus aduolaſſe,
Florente loquar , prorſus nulla reme & quando ( anno 1566. ) Belgica fuit
diari , fed eo dæmones loco Novaro iconoclaſtia,tum Geilæ , cum Amſte
sum habere adiurationes, quo ludia rodami , ut Goebis adeflent, obfeffos
cas olim filiorum Scevæ : hi numero iterum deſeruiſſe, g .Ipfi viciffim Cal
feptem ,ut limiæ ſolent, D.Paulum in viniani, grati animi oftendendi cauſa,
exorciſmisimitabantur: fed inſultans Pariſusin D.Medardıremplo , in via
illis diabolus,leſum fe noffe , Paulum trea feneftra, qua extremi judicii imago
noffesipſos non noſſe inclamavit, & continebarur , unicum reliquere de
energumenus in eos infliens xa to . monem rubrum , ( quem ipſe vidi : ) in
KUPLUTAV Euro lo xcoe xul'autóv, fic D. Pauli Londinenſisæde , folam effi
contra cos prævalut, & ut dominus giem diaboli,quem D. Michael calca
mancipia,nudos , & vulneratos effu . rat,Antverpiæ in æde fumma , vidi lo
gere coëgit6 Nonne ſic dæmon Wit . lam relictam ftatuam diaboli , quima.
renbergengs Lutherum in ſummasan . load Gniſtram laironiingidebar, Ru
guſtias, & alui profluvium adegit ? nar- remundi folum fimulachrum dæmo
"tat hiſtoriam oculatus teltis runc Lu nis follicularii , qui D. Genovefæ toler
sheri ſectator , Staphilus c . Nonne lic appingidenique Lugduni Batavorum
anno 1582.Birgellisdæmon parochum cum cxcuterent Franciſcan monafte

Lutheranum contemplit & afflixit, rium ſuburbanum everſuri, quandam ,

quem Franciſcanusfacilè eiecit : narrat vexilli loco imaginem diaboli prælon
hiſtoriam idem Bredenbach d.Nonne i go fixam haltılıb.prætulerunt, ut apa
prius Augufæ Vindelicorum . anno pareret, cui forent ftipendiari , cuius
1563.Dodor Simon , Paſtor Catholi - audotati militiæ. Quotidiè cernimus
cos,energumenam liberavit, quod fru . Dæmones , maleficos, & novatores,
Ara plures Miniſtri confeſſionis Au- quafi communibus animis & cdiis in
gofaux fuerant conari? teſtis eft idem Catholicos ferri , graviſlimos tamen

illcfcripror. « Nonne Laodunenfise. | Magorum & diaboliconatus, & noxas

Mmm 3 vel
24
a teftantur id Tartul in apolog.co lib. ad scapulam & D. Cyp. adverſ. Demetrianum .
b 19.19.0.0 13. c Staph.sm abſoluta reſpons contra Smidelquo libro qui carent leg ant Lindani
Dubitantium Dialog 3 Col. vel Bredenbachii lib.7 collar.c.40. dd.li 7.0.43. e fup cap.42 fvid.
dagallece fidelfime conferiptanon ſemeledita, Faii Energumenum fivè Åležiacum.g Lin
dow.loc de fugiendidri.ca.14 Bredenbachius d. lib.7.64.37.639 h Lindanus d li.1.c.15.. Breden .
Jac sup.c.38,
 M
IONVM CARV
+70 DIS Q VISIT MAGI

vel illos irritos reddi, vel has aboleri, | 8 Ægyptii puniti malorú Angelorum
Catholicis precationibus,benedi& io immillionc , propter hanc in paren
nibus, rebus ſacratis, Sacramentiſque, res puniti illi , de quibus fic loannes
ut fusè probabitur poftea lib.ult. Archipresbyter ſcribit in vita D. Ze
nobii Florentini . g . Cum mulier que
SECTIO II. dam Pagana & illuftris, & dives val
dè in hac ciuitate , mortuo viro , dxox

ti vindiétam , & lane hæc frequenfimè enutrierat o ad perfeitamde illi ian

tiſſima cft. aliquando fic punit Deus perveniffent atatem , quodam die in
peccata aliena ,led hoc rarius ſicpro- iram verſi, matrem propriam pluribus
pter B. Eleutherii immoderatam lz verberibus enormitir flagellarunt.
titiam ,diabolus eius diſcipulum ,quem Quod fcelus ipſa impatienter abhor
reliquerat, iterarò invafit, a.licinfan rens,cor pora eorum horrendis impreca
tulum Diabolus exſtinxit ,quia parens tionibus deteſtara fuit,genibuſque pro
detrahentem Epiſcopo lubenter aula cumbens & terram manibus pulfans,
cultarar, 6. & non raro liberi , eò quòd Erynnem ,Cateraſque infernas peftes is
ipſisimmeritis mala parentes impre- rabiem filiorum magnorum gemitu in
cari fuerint, at rociter à dæmone mul . vocat. E.xaudiuxt damones ab imis ne.
& tantur ; quod cum f ad ſumendam xebris: iuvenes aggrediuntur , illos in
de'ipfis parentibus ultionem : exempla furias exagitant; Qui ftatim ut rabidi
prabet Cæſarius , cà quo & unum ha canes , mordatuer adinvicem ſua mem
bes , demarito cuius exſecratione bra corrodunt. Concurrunt famuli ,
iniqua permotusDeus, permiſit uxo - ficclamor ingens,alisfunes , aliicatbenas
rem eius à dæmone affligi. d Sed fre ferunt.ligantur iuvenes, nec rable con
quentius , arque ut plurimum , fic pertineri valent, & c.] aliud quod paulo
drmonem Delis punit varia hominum poſt accidir , narratur à D. Auguft. b
facinora propria ,præſertim certa quę . & morbi & fanationis ad reliquias D.
dam quæ hoc loco enanerari, ad mul- Stephanioculato teſte, de decem fra
torum utilitatem arbitror fucurrum , ut tribus , quod ut& pareates, licimpre
i s
quos peccat fædita non movet , cos cantes,non ferre inulcum videaris , cx
as
atrocit pæna rum permo veat. Pri. ipfo Pauli libello , quem obtulit D.
mum ergò elt ex fuperbia nafcens con Auguftino , præftat adſcribere: i Gcere
tumacia in eos , quibusjure obedien . go Paulus ait ; cum adhuc in patria
tia debebatur, propter hanc cælo dæ- | noftra Cappadocia cäſarea morars
mones derurbaui , & Adamus Paradilo i mur, frater nofternatu maior gravibus
excurbacus , e & Nabuchodonofor Gc atque intolerandis communem matrem
dementacus , ut ſe beſtiam crederet, fl affecit iniuriis : in tantum, uteietian
mark
a D.Greg.lib.1.Dial.c.20. 6 D.Greg lib.r.Dial6.33 . clib.s.Miracul.C.12 & 26. d d.
lib.5.0.1.1.6 Gen.3. f Dax.2.c.Pfal.77.0 49. g apud Surium 25.Maii tom 3. h 41.22 decivih
Dei,c 8. i exftat interfermones Auguftini novos quos Lovan Vlimmerius edidis,
 LIBRI HI. P. I. QVÆST. VII.SECT.TE.

manus non dubitaret inferre. Quod nos clufit.Egreßi ergò nos omnes opprobri
omnes filii pariter congregati patienter um noftrum non ferentes , commu
tulimus; ut në verbum quidem fratri | nem patriam relinquentes, paßim (
noftro promatre noftra, cur hoc faceret musper diverſa diſperk .
]
dixerimus. Illa autem faminei doloris ſequicur polica narratio liberationis,
Aimulis incitata, intuitofum filium ma poſt diuturnam peregrinationem , &
ledicendo punire conftituit. Cumque ad locorum larorum vibrationem . Pora
facri bapriſmatis fonrem , poftgallorum fem addere tertium exemplum ex A
cantus,memorato filio fuoiram Dei im lexandri Neapolitani ſcripris ,a Nimi
precatura properaret tunc ei,nefcio quis rum ſemper implebicur Sapientis pro
in patrninoſtre'fimihtudine, ut intells pheria , Oculum quifubfanri atparrem ,
gitur,demãoccurris , & ab ea prior , quo qui defpicu parium ( 1.XX. vertunt,
pergeret requiſivit. Cuirla ad maledi ſenectwtë ,Hebr elt : Leirkkohaib ,quod
sendum filio fuo ob intolerabilem contuo obedienciam lignificat,fi deducas è ra ,
meliam ,feirerefpondit. Tunc ille inimi dice laka ,audire,obtemperare ,fi àra
eius.quoniam in mulieris inſanientis cor dice Kava ,ſignificatpræftolari ſeu ex
de locum facile invenire potuit,ut om . pectare.noſter ab hac radice deduxit,
nibusmal diceret,perfuafit illa antem b & ideò partum veruit; quia parrus fi
vipereis inflammuta confiliis facrum fon ve liberi , eft fpes & expectatio matrú )
vem prouoluta corripuit, óſparſiscri- matris fue, effodiantenm corvide tor
nibus nudauifqueuberibus , hoc à Deo rentibus, eo . comedant cum filii aquila ,
potiſſimum poftulavit , ut extorres pa ad litteram ſenſus eſt, ſuſpendantur in
tria & circumeuntes alienas terras,ompatibulis per anagogen verò , poſto
nebominum genus noſtro terreremus ex • bicum , imo & in hac vita ,, fiant partes
emplo Mox maternas preces efficax & præda dæmonum .
vindi la profequitur eundemque com Secundum peccatum eſt, odium .
tinuò fratrem noftrum afdte o culpa proximi ſeu invidia : ut enim cha
maiorem , tremor membrorum tanius sitas metarrix'elt Dci , domicilium
invafie ,quantum in me uſque ante hoc præparans Spiritu San & o : fic vitium
sriduum , veftra fanétitas vidie. Servalo 1 illi contrarium , domum inftruit , &
autem ordine,quo nati eramus , antes diabolum invitat , ac introducit ,
num annum eadem nos pæna omnes coro religioli cuiuſdam periculo , id pro
ripuit Vidensautem mater maledi &tio . bauudem Alexander : c red firmius
nes (was ad tantam efficaciam pervenille teſtimonium nobis Saul præbet ,
impietatis fua conſcientiam , et oppro- quem idcircò Spiritus malus d inva
brium bominum diutiu ferre non po lis. De odio & vindi &tæ cupiditate ,
suit : fed laqueo guttur aftringenslu quatuor exempla ſuppeditat LiGardus
Inofam vitam cermino funeftiore.com | Epiſcopus in vitaS. Arnulphs.ca.24
O 38 .

a 11.Gen dier.c.16. maps nipaip buoő Ge.49.verf.io.Prov.30.0.17.c.d .

4,19. dr.Reg 6.0.14 .
472 DISQUISITIONVM MAGICARVM

38.0 41.5 42 apud Surium menfe | recenti ferè memoria multis norill
Augufto. mum ,Gne horrore tamen ncquirme
Tertium elt.carnalis libido , & etiam morari. Lorinomen taceo . In Flan .
iconiugalis intemperantia , propter driæ comitatu prioratus est. Tres ibi
quam licuit Aſmodeo 7. Saræ ſponíos nomine tenus monachi degebanr, re
incenficere, & propter quam ſeptem dæ, ganeones & concubinarii , lua cuique
monja Mariam Magdalenam , occu : erat , nec pudor ullusaderat, ſimulhel
paruot;b.proprer quam B.Paulus Co luari & libidinari quadam diein feră
finchium incæltuoſum Satanæ tradidit nodem compotatione protracta , u
c & ,propter adulterium : Michaelis nus qui minus ſceleroſus, fat ( ait) Bac
Paphlagonis Imp.Byzantii infælix ca. cho , Ventrique datum :Deo gratias
fus,apud Curopalatam d. Et quia ad faltem.Ego verò, ſubinfert alrus pro
hanc dirigebatur curioſitas ornatus ac cacior,cacodæmoni gratias ago , & a
diffolutio exterior, ideò puella illa a- gendas cenleo ,cui operamur . Et cum
pud D.Hiero.patuit dæmoni per ma tilu menfæ relicta , ruitur in cubilia,
jeficum immifio: ideò videmus, in ho- | finguli cum ſcorto vix decubueram ,
mines libidinoſos & in a & um conju ecce tibi intriclinium vi ianua reſerata
galem , quem plerique non quo opor dæmon magni atri; & trucis viri fpecie
cet affedu experunt,nec quo docet pus habicu venatorio, & cum eo coci duo
dore & modò exſequuntur,plus licere parvuli , ambulabat, & lectos circum
maleficis quain in reliquos peccatoresfpicit torvo vultu . deinde horrenda
Idcò curiofam corporis ſui cum ſtatua voce,ubi qui mihi gratias egitr adlun .
Veneris collationem , dæmoniaca ob referam lecto abſtrahit pavitantem , &
fellione Deus ultus fuit in alia puella, fermè præmetu animam efflaprem ter
narrante id B. Profpero, 1. Mundo dicum cocis iubet infigi veru , & lucu
cordi promilla Deiclaraviſio, impuro lento igne probè afari. parent prom
cordi dæmonis debetur aſpectus & prè,aſlacur infelix.emoritur planiffimè
conſortium . Valde hominum obice cæteri ferè præformidine;alli corporis

nitate dæmon delectatur , & maleficz nidore cubiculum iinplerur . Demum

omnes Veneris mancipia funt nec in venator ad ſuperſtites fub ftragulis trc
ter eas ulla virgo permanet , ut necin pidances vix vivos , digni vos ctiam
ter Calvinianos, & alios hærcticos cæ ( ait) pari ſupplicio, nec deeft voluntas
libarus olores. Vndè apparet magnam mihi Veror vi maiore . Invisusabeo , &
inter Magiam ,Hærelim , & libidinem i monco:refipifcite,autmanent terribi
efie cognationem . liora . Diſparent larvæ : nec tamen his
Quando adſordes libidinum facri. aliis animus rediit vel vox , nig clara
legi voti violatio , & fcandaloſa ſtarus jam luce . Vbilurrexerc,collegamin
ratione vita accedit , minus mirandum veniunrmortuum , & ( ne vifum inane
Sedexemplum tamen dabo, quod etä | putes ) plenè allum . Haud fcio an ab
aliquos
a Tob.6.v.7. 6 Mar.uls v.9 . c1.Cor.5.v.s. d in vita D. Hilarion. I dedimid.
temp. f. 6.
 LIBRI III . P. I. QVAEST VII . SECT.II. 473

aliquotfæculis quidquam ad exemplú | vobis viliffe , nimis veftras ulciſcimini

uulius acciderit : fcio locum & oidi . iniurias. A calice dictus es Kiliane ,fed
nem fed utrumque Glencio invo nimu amaram mihi potionem infundis.
luo . His diets miſerabiliter torquebatur, ita
Quarto loco fere off ci juftorum vi ut à multis teneri vix poffet. Tandem
rorum ,afflictio velcades insujta ecru cum magno cruciatu ad cruciatus Dia .
delis,ideò cam graviter punicus fuit A- boloparatos migravit. ] Hodenus au
riobaldus Dux Longobardorum a & or Mariyrii B.Kiliani,b.itemialum .
pud lonam in vita S. Bertulphi. menfe niofa corundem accuſatio,u : de fæmina
Auguſto.Boleslaus impius Rex ob ne - patet, quæ D. Gregorium Agrigenti.
cem D.Stanislai, Anathemare iaus a . num fuit calumniara , ut in hiltona vin ,
meos fa & us , à canibus propriis fuit iæ eius legitur apud Metaphraſt. Sur.
devoratus, 4 Geila uxor Ducis Fran . Menf.Novembri & dealia natrat Cy.
conig D Kilianum iufferat occidi . res rillus in vita S.Danielis Sıylitæ , quæ
latebar:fed Deus auctorem hoc pacto | virum ſanctum mendaciter infamarat.
prodidit. Vnu corum , quilanctos Bir [ Sur. menſe Decembri. ] Paulò poft
rosgladio peremerat , ſubito à demone idem ibi narrat de viro & fæmina &
Artepius ingentivoceclamare cæpit:Ks. liberis occuparis à dæmone propter
liane acritermeperſequeris , Igne enim patris in fan & um calunniam.liem ma
conſumor:quod feci calare non poffum . lidictio in fanctos, ur in Malachiam,
Video immineremihigladium inojan telte D.Bern.in eius vira .
guine reſperſum . Talia diu , vociferans Quinium peccarum eſt agnita ve
& propriu dentibus felanians, à pre- ritatis impugnatio.ut apud Apoſtolum
fenti migravitad pænas aternas. Dela c & in Canonibus : d . nec non apofta
libusquippe feriptum eſt. Duplici con fia à fide, quod cuiuſdam fæminæ ex.
tritione contereseus Domine. Alter emplo comprobavit D.Cyprian e
verò cadis Sanctorum confcius in ra Sextum ,his temporibus ( pıôhdo
biem verſus gladio je petiit :effufisquevi lor ! ) frcqueoriſfimum eft blafphemia,
fceribus per tormenta pralentissemporis propter quam D.Paulus Alexandium
ad eterna pervenit.Quiſn.m Gerla.14. & Hymenæum dæ :roni rorquendos
la cernenti fibifenfus inni eral?in fælix permiſit . f Ihomas Waldeniliscellis
CT Cinibus aucta furebas Normulià oculatus,quæ ipfo pıælenie acta , cibo
poft & ipſabıllus de qualogue" ur,cru . cirer an 1384. nariat ito hunc no'ying
clairbus arrepia , quanti polerat voci Hiftoriam refero , quam ego prajens ve .
bus clamabatufte torqueor, que fana | ds oculis carnes med , iniuthedra '. Ec
& us viris tortorc adhibuti Recte crucior , clefia s Paulı Londını ubi venerandus
que Cruciatusilla paravi Airiter in Cantuarienſis Antilles filles recorda
ftasKiliant ,ignem accendis Kolimane. tionis Thom Arundelius filiu. fraier
fomenta miniftras Tornane. Sufficiat | Comitum ,pro loco judicir ( aſsistentibus
Non
Seriusin cius vita tomo 7. Maii. 8. b apudSur tom .4.Iul.8 vide rommene. P. Serarii
in Boltviam . ca- Tbef 2.v.1o . dc.uls.26.9 5. c ferm.delapſis. f.lim.1.0.20.
474 DIS QVISITIONVM MAGICARVM

fibi Norvicenfis Ecclefiarum Præfules i que diiens,digiro fignaviteis manuse

lexandro, & aliis reſidens Epiſcopali ſe pedes. Ewigilans autem invenitſe trun .
de verba quadam o interrogationes ficatum manibus eớo pedibus. Atque ita
proponebat ,de fide Euchariſtie ad quen infelix ,ut truncus inutilis jacens, confi.
dam ſartorem , de partibus V vigornia , telatur omnibus:cuius rei gratia ,
deprehenfum in hærefi. Cumque fleati I quomodohoc paffus effet,nique propter
omnino non poffet, nec , aliud quam be. blafphemias clementer cruciatus fu .
nedi&tum panem facratiffimam hoftiamisen ]
volebat appellare. vel credere , tandem : Quosipfi Beati fic per le punian ,
iuffus facere reverentiam hoftia, reſpon- an non credendum malis ſpiritibus ad
die blafphemus. Vere inguit', dignior eft vexandum à Deo propter idem pec :
aranea reverentia At illico de alto cul : catum tradirhmilia narrantalio cem
mine tecti defcendensingens e horrida pore accid ffe Conſtantinopoli Nicc
viſu aranea ad os blafphemi directo filophorusc. Neomagi & alibi Bredenba
pervenit. Et dum arror logueretur, chius lib. 7.à 6.360 .
He intraret per pollut a libia aranea , fol: Seprimum non minus frequens, eſt
licite laborabat Adftitit illuftris Prin execratio feu imprecatio mala ,qua quis
ceps ThomasOxonienfis dux, tuncregni lub conditione le dæmoni addicit.
cancellarius, o vidor prodigium . Al banc non irricam effe folere , doccor
predictus Archiepiſcopusftatim furgens quæ ſubiungam . lo . Cæfarius lib . II.
cum aliis , exponit om i lloc colle to po fcribit inulierculam , quæ ſe dæmoni
pulo,quid ultrix manuss vomisifaceret addicebar , à dæmone lublatam , naf.
in blaſphemum a .] quam comparuiffe. Ioan . Nider, ifta
Nonne verilmile eft , deinonen commemorar d . Tempore, quo in Via
in aranex forma , licitum miſerum verfilare Colonienfi sacræ Theologia ftus.
obled ( e ? Sophroniu , b . blaſphemirdio adfcriptus fui quadam virgoquin .
in Deiparam inlignem ukionemre derim velfex de:im annorum ,moribus,
cenfer, hilce verbis. In buc ( Heliopoli fecundum ſaculum , ſatis compofita , in
Phæniciæ minus quidam erat , Gaia domo cuiufdam fue conſanguinea nu
nues nomine , qui in theatro ſanctam Dei triebatur ,exıra domum parentum cú .
genitri ē blaſphemans populo fpectacu- i que cognata fua fcyphum fatis vilem
lum blafphemia prebebai. Apparuit terreumquendam à cafu fregifer , cog
axtemei S Deigenitrix . Noli qualo, | natiira replebarur in lapſus negligen
noli ita ladire animam tuam . Ille vero tiam . & in ream virginem : Que vir
rurſus deterim illam blafphemabar .Vw go tanto hoc moleftiustulit , quanto va
de ipſa tersio ei apparens, eadem repete Foulam vilius exftititi Iniram ergo
bai Cum autem elle ſe non corrigerer, commota virgo, horaſumendicibum
fedplus quoque blafpheni's adjiceret: nec comedere ,nec admenfam praira ſe
meridie dormienti fibi apparuit , nirib prafentare voluit.cuius cognata ait : 0 .
portet
a ThomasWallenf.lib .Sacramentalicontra loVPscleph . b Prati /pir.0.477 edir 181
Wif ,cap:33 . dls, Formicará
 " LIBRI III . P. I. QVÆST. VII.SECT.17.
portet ut comedas:Atvirgo apud fe ( ut de quo aon femel locuti fumus.
mibipoftea exorciſta retulit juo ,bu Poftquam , inquit, officium refignavit,
infcemodiverba ſubmurmurando dice- lcivitatem Bernenſem reintravit, s
bat, Sime oportet edere,in nomine dia bique domicilium tenebat : die quadam
boli fiat,fic menfam acceffic, benedictio rediens ad aftrum Blanckenburg, ubi
Snem menfa, quam bene friebat , dicere cognatus eius in ipſius officium fubftituo
neglexit, in primo morcello, ut puta . tus fuer at in eodem caftro Petrus qua .
bar, myliam ori illatam fenfit : quam dam negoria apud ſibe-notos expedire
eum nulla arte eiicere valeret, deglm . volebat Tuncuna malefica. có quatuor
tivit, et immediate obfejla fuit femper conforteseiufdem malitiæ viri,dejero in
tamen uſum rationis bonum habuit , Iloco iino machinamenta ſua ariis vel .
licet fæpe Jatis vexaretur à demone . I ventes pro viribus , ut Petrum graviter
Cum autem in d . mum parentum cum veneficiis lederent vel occiderent, quem
magna mæftitia reduceretur , druciſ baclatebãt fraudiscommercia. Adveni
fime nullus reperiretur, qui liberare por: tnie igitur no&te, Petrusſe benedicendo
fet tandem quidam frater noftri ordi. crucis ſignocubitum ivit : fed noéte om
nis, nunc Magiſter, Gotfridus Schlul- nino furgere propoſuit ad ſcribendas
fel , Sacre Theologie profeffor , calaquafdam neceſſariasepiſtolas. ut mine
mitatiparentum & puella compatiens, recedere à loco valeret Erigilans igitur
fe in -eins.cxorcifatione intromilic pacto intempeſta nocte.fibi videbatur ex ino •
tali previe:urfi liberaretur,nshil terreni pinatiquod dies adeffet, twie ut decepius
exorciſte daretur, fed puclle in caftitate fiEitia,de quo in feiratus,quia ut pura.
folita ,fi vellet libere , e non tu matri bat,hoftem neglexerat ,non ſe ut debuit,
monio decoetero Deo militaret. Legit , muniendo more folito,veſtimentisinduit
igitur paier prafatas miffam , obtulit per gradus altos verſuslocum ubipugile
obfeffa ablationem conſuetam , in eadem larem habuit defcendit, & locum clau
adfuit per totam & innullo vexari vi- fum reperit De quo maiore ira exardef
debatur Finitoqueofficio ,poft fatis dou.cens , cum murmure per gradus quos def.
tinam exorciſmi a & tum , membres om cenderat verſus le &tü iterato ſiandebat,
mibusvirgmei corpori pene pracontulis. į omittendo -unicam ex indignatione male .
exutdemon 11a virgo.deinceps Do. dictionem pit verbum f.! breve a ' fi
minoin caftitate ſervivit. ) vides hic diceret.in nomine diaboli.Et eccefiatim
imprecationem & pratermiliam mien in tenebris denfiffimis Petrus proreclus
fæ benedictionem ex iracundia & eft in pracepsper gratuum prædi &torum
contempra, vides pænım , vides li- paffus adco zraurter ; ut famulus qui
berationeni,mediante mille oblatio . fubler fralum in commodo dormiebat
ne, propofito virginitatis & exorcif. exiilareler , exiens quid adeffit
mo, line , hæreticirideant, tu tam la- ! confpicere volens, dominum fuum Pe.
Jutaria ne contemne. Paulo ante a . trum accenfolumine , ſoinm in terra ,
liadidem Niderius retulerat , de in- privatum rationis uju , inceniim ,
7

figni illo maleficarum judice , Peiro, collifum per omnia membra , fangmi.
Noin 2
 NVM
UIS ITIO ICA
RVM
+76 DISQ MAG
nem plurimum è corpore emittentem implorat fid m vicinorum , queritur
reperu .] ſuas edes oppugnari, arcurruntlitores,
Subdit poft aliquod rempus confef- o miltem , quod vim publicam feciffes,
fione rei unius compercum quatuor abducunt in carcerem . Poft aliquos
maleficos, cum una malefia ; Gc Pe - dies Senatus oppidi alio mitrit narratio
trum gradibus dese iſle . Nic vero & nem fath & fententiam perfcribiperit.
hic , quam noxia Crucis confignatio | Conſi abat edes publice oppugnaranefer
neglecta l'erro fuerit. Dignifi.næ le quare fercur fententia ,ut miles ultia
dufunt tres hiſtoriæ à Germano quo . moſupplicio afficiatur: Cumque jam
dam 1.C. fuæ de Lamiis difputationi inftaret dies judicii, venit diabolus in
inferta , quas totidem verbis adfcri. carcerem ad caprivum , indicans ei,
bam ne,limeis ,videar aliquid non bo quam fententiam judices laturi fint, &
na fatis fide repræſentaffe a loai himo pollicetur fe hoc periculo eum liberatu
( ait) 1.Ele &tori Brandeburgico nuptarum effe hac conditione ; meſe diabolo :
fuit loannis Dania Suecia & Norvegia dedat. Miles conſtanter refpondet , fe
regisjília Elizabetha ,cui, ut alimenta ponus moriturum effe , quamvis fit in .
mocens . Cum vero diabolus verbis
ſemortuo regina haberet oppidum Spa
daro ad «uevi & Havel flum . conflu multis exaggeraſſet periculum , nerte
eniem maritus attribu18 in quo oppido , men inflexuft milevis animum , tandem
ipfa adhuc vivente, miles quidim . per pollicetur ei liberationem fine alla con
Marchiam iter faciens , cum morboim . ditione Et cum veneris, inquit in jai
peditres décineretur , decumbens, tradi dicium , duc te imperitumele forenfium
die crumenam pecunia refertam hofpure negotiorum patrono indigere : abi
affervandam . Poft aliquot dies cum on aſiab» cæruleo paleo reclus , & ornale
valefiut, repetu faccum Mulier avıra . penns . Pere igitur,ut mejubeantcan
cum agre tantam pecuniam amitteret , i ſam dicere Miles qui hoc fine impietate
deliberat cum virojmirum reddere de : i facturus videbatur , ait ſe boc confilio
beat Ineunt confilium , simulier neger uſurum effe. Poftridie in judicium du
depofitum . citur:adeſt etiam orator te &tuscæruleo
Quare cum miles fuum repeteret illi i pileo. ibicum a &tor peteret :militem pro
confidenter negat fe quidquim accepiffe pter vim publicam , capitali fupplicio
fimulai le mirari impudensam militis, affici,miles reſpondit , ſe imperstu
qui au forflaguare cum nibil dederui ali forenfium negociorum , petere ut liceat
fervandum Miles indignitate reimoeus ifti fuo advocato pro ſi dicere. conce
obidest viciffim hoſpitæ perfidiami Qua dunt iudices.ibi diabolus de jure erudi
re maritus , tanquam defen urusſuum te dif utat ' : non effe capitali ſupplicio
coni " gem , extrudie milnem domo . is afficiendum eum , à quo non fit ortum .
ante fores irritius fcelerehofpira.ſtrin rixic tumultus initium : ait ab bo
gut gladium , veluti impetum fucturus | Spore militem vi extrufum ,& fpoliatan :
in virum , & ferii ianuam . Hofpes effe. jubet quari faccum , & locum
mo
2. Georg .Gode mà2.1.de L'amis . de mali, ia diaboli..

5
 LIBRI 11. P.I. QVAEST. VII.SECT.JI. 177

monftrat. Ibi cum hofpes vehementer fuit Rex ille Sodomorum , dicens, Da
negaret,addensetiam deras imprecatio mihi animas catera tolle tibé.] Sic Cape
nes ,weipfum abreptum diabolus perde- uprat.lib.2.cap :55 part 3.
ret,fi feciffet Hanc imprecarionem Pari terroie , led meliore ſucceffu
cum invorationediabolo cum aliquoties miles Hilpanus hic in Belgio ,ante an :
repetiviſet sbecaufidicus : omilla sam nos viginti duos , cum adhuc laculo
difputatione forenſe adoritur hofpitem , mererem ,à Deo commoniius tanium
ó comprebenſum per feneſtras o me: fuit .CapítancasBravo vocabatur , lai
dium forum omnibus perhorrefcentibus pe à me vifus. dedirds ſupra modum
cum fragore abducir, nec poſtea unquã aleæ, & in ludo dicas iacere in fe juxta
corpus hofpitis inventam eft .] atque alios pronus, quadam die , cum
En hic avaritiam imprecationum damnoſ ſempet numeri lucrum ja &tu'
caufam & iniuſtitiæ , quomodo Deus quærenti ſubblirene; ira efferveſcens
ultus per carnifrem ſuum . Non in caput fuum diuiflima precabatur : &
diffimilia' narrantur his à Cantipra ſubito coram multis qui aderant', ab
tenſi : Cum tres ( inquit ) combi - inviſa manu ad cabulaturti uſquefub
bones in taberna mero incaluiſſent, orta larus , poſt aliquod tempus mortuo
de anime immortalitate, & pænis infero quam vivo facie Gimilior in ſolum de
niſermone:unusprocar107 id totum proponitur.fælix liut livorem cadavero
nugis habere, a commentis facrifico um toto poſt vitæ tempustetinuit,fic
rum ,caierijocavti applaudere. Inter : reſipiſcens luſus aviditatem depofuil
ca aduenit unus magna vir ſtatura , ő let . Sed pergic ille I. C. in Siteſia
vafto corpore , & aßidens: Qui hi ( ast ) ( inquit ) quidam nobilis,cum inviaſet
ſermones quarujuscaufa:Refereprooi convivas,é hora conviviisam inſtante,, '
caxille, Gaddit, fe quidem licitanti apparatu facto , Spe fruſtratus effet,
baudmagno pretio animam vendita | excufantibus feconvivis , cur non com
rum . quin pecuniam in fymbolum parerent , prorupit iratus in hac verba:
collaturum , Tu vero,inferi adventør veniant igitur omnes demones fi nullus
Quantoilla mihindecas?nec mora ,con hominum mecum effe poteft. His di .
venian de precio: bic animam adduir i ciis domo egreditur in timplum ubi ig .
emptori emptor ſoluit : pota : ur ſtrenue for E: clefiæ , concionem habebar e ut '
de praleniepewnia Deniqueſub noctē, iracundiam concoquiat, aucultat ali
Tempus aut )emptor,uiad propria quil; i quamdin: dum vero in templo moratur;
que S. divostusdicite ,fi quis equumca veniunt equites'in area domus magni
poftro ligatum emersinonne ins es cum I a nigrii & jubentfervum dorus, ut
carifiro equum abducendi? Errum de dominum fuum advocet , eique ſignifi.
Eto venditorim mremeniem in cminium cet adeffe hofpites. Servus confterna.
orulu abripit furfum in aëra levat, tu abur intemplum , indicat kac do
ferum ad infernum irahit, vifurum mino fuo ,qui neſcius confilii paftoremi
quod credere noluerat: Animarum confuli . Paftor abrumpens contro
gmappe mercator erauiffe ; cuiu figuru i nem hoc confilium dat, nitora familia ,
Nnn 3 dimol
478 DIS QVISITIONVM MAGICARVM
dimo exeat, quod cum gerer famuli.cio ,id Deo grarum elle . Quave ratione
ac ancilla praperarent forte obliti infan' mei officii , o auxilio,nomine & virtute
tem in cunis jacentem a dormieniem , | lefu Chriſti aufero abste infantem ,
fecum non auferunt. Damones incipiant patri esus reftune , aeque sta ipfe appre
comellani vociferari, profpicereque hendit infantem o bracbiisfuis ample
per feneſtras for mis urforum , luporum , xus eft iſt nihil aliud refpondent , niß
felium & hominum , ó monftrarepo- vociferuntes ,Huinebulo ,hunnebulo,re
cula vino repleta,affaisras pifces Hac linque infantem ,relinque, alioquite dif
vicini,nobilis.paftor , & alii cum vide- ! .cerpemus. Ille nibil curans minas Dia
rent Ab inquitpater , ubi infans meus? | balucas abiit incolumis ,ó incolumem ini
vix cum hæc dixiſſet ,unusex demonebus fantens patra notili reddidit . Demones
ulnw ſuis infantem ad feneſtras geſtae poftea ,aliquor diebuselapfis.evanuerung
quaſimonjtraturus parentibus. Nobilis ut in adesdenuo migrare cum totafa
prorſus confternalus.com folicieus.de in . milia nobilus potuerit . ]
columitate infantis, fidum habensſer Vides inconfulti dicti, quas pe
vum , quem interrogat , quafo tu dic, nos parer dederit : vides dæmonis
quid agam ? servus, Domine , inquit, poreſtatem in innocentem puerulum
commendabo e committam vitam me . claude.c. Namn , quod-ſctiptor ait,
on Deo meo , in nomine Domini in heredictionem à paitore & cætc
gredrar ut infantem auferam auxi. ris accepiffe,hoc eft, promifcue à pa
lio beneficio Deividebo Bene,inquit lore & cæteris , commentum fufpi
nobilis, Dens tecum fit ,Et iuvet te , ani cor Lutherani hominis , & diſcrimco
mumquetibiconfirmet. Servus accepta ordinem contundentis. Sequitur rer
benedictione à paftore & reliquis :ingre cia narratio; l » Saxonia virgo opulente
ditur , c ante conclave in que erani da firmojo inveni ai tenuisris fortuna,
mones congregati , procidit in genua lirimonium promifit. Hic quid fuis
Je Deo.commendat, o hoc animo aperit rumpravidens,illam predivitem.ófer
ianuam ,& videt demones horribilifpe- xl ralione mutabilem , fidem vix fer
cie ſedentes,ftantes ,obambulanttes, ſervaturameffepuelle reſpondet , Illa contra
pentes , & uno impetu accurrentes adfe, i diris ſe execrari his verbis copú fialteri
e vociferantes:Hui, Hni, tu quid hic quam ribonupſero , tunc mediabolus in
tibi?Hefudans e tamen divinitus con nuprius illis abripiat Quid fit? poft in .
firmatus, alloquitur damonei , qui in- i tervallum aliquod mutat animum ,nu
fantem geftabat : Tu , inquit,mihiin bit alteri priore Sponſo ſpreto quicam ſe.
fantem trade. Nequaquam refpondet mel atque iterum promiſi dirague im
ifte, iam meus ifte eft infans:dic Damino precationis admonuit Sed illa pofthabs
tuo ,ut veniat , O accipiat infantem . ris omnibus nuptias cum altero fponfa
fervus: Ego fungar iam officiomea
Cui reli &to priore celebrat.Ipfo die nuptiali,
vocationis , in quam me Deus colloca cognati amicis, & convivis bilarbis:
vit , fcio gxicquid in hoc officiofa Sponla , vigilante conſcientia ,redditur
triftior
 LIBRI III. P. I. QVÆST. VII. SECT. IT. 478

#iffior folito : Tandem diaboli duo fub | maleficislædi. Neque'mirum G Deo

fpecie dworam equrtum iledes nupria us ; hos quaſi faucores oderit ,ideoque
lesadveniunt,exeipiuntur;adducentur I perinittat lædi. odit Deus mire ava
menfa hefque remoris ,choree unique ex | intiam , ut docetur alio exemplo
- his fponfa,honoris cauſa, tanquam pere quod Lamberti Schaffnaburgenſis an
grino adiungitur cum qua bis faltavit, no 1066.verbis dabo.Reginherus Mif
tandem eam è confpeétu arentume nenſis Epiſcopus obiit. Is dum fujcepto'
amicorum fummocum gemitne lamē Epiſcopatu Goslariam veniffet, poſt re
tatione,per oftrum ,in'altum fuftulit.Ab fectionem,in cubiculum , ubi thefaurosi
tero die patentes e amici meeſte ſpor ſuos quorum nimis amator erat, nullo
Jam querunt , ut delapfam forte ſepeli l conſcio , infoderat. quaſi paulum rei
rent ſed esce iidem focis occurrunt , ve quieſcere volensfefe incluſie : cumque
stes caurum referentes, additis verbis. iam die vergente in vefperam , preter"
Non in basres:fed in fponfans à Deo no modum conſuetudinem quefuam fumno'
bis fuit poteftas conceffa ] indulgere videretur,rem infolitam mi .
Sic illa corpore & anima diabolo frantescubicularii,pulfare oftium cæpe
tradira,quæ promillioneni nuptiarum runt, fed nec pulſantibus net vociferan
violavit, & imprecationem additambus ullum dabaturreſponſum Tandem
contempfit. Aliud deoique exemplum fraftis forubis srrumpentes, invenerunt
de quodam , in martyrem maledico, eum fractis cervicibus , colore tetro exsi
libi infaniam imprecante , & mox funimem ,spfis thefauris ſuis miferabilem
rore correptos& fequenti die lic hor . in modum incubantem . ) diſcant Præ
rende ablumpto , dedie Cxfirius En latith : Cauros Gbi in cælis & non in
gelberti Colonien. lib.2.cap.14. apud terra defodere. Ex hac radice natumi
Sur menſe Novembri. Huc etiam vicium .
seferendum eſt , quoddam de Godui Nonumrepuro , duritiam & immi
vo comire, quicum periurio fibi effet i fericordiam in paupeies. Veomittari
necem imprecatus, ſubito panis bolo Moguntinum Epilcopum illum , uto
fuit laffocatus. ] Polydor: Virgil. lib.8. pinorà drmonibus murium ſpecie ne,
bift.Anglor ] catum , quod pauperes murium no
Odavum ſolet effe vitium ufure mine tempore famis dedecoraffor, &
confitentur cnim fagæ nihil maleficii lobi daxiflet perſequendos : brecen
poffe illis iaferri, qui clcemoſynis va cius quiddam ex Petro Bizaro ſubiuna
capr contra narrantur , quæ ſálem ſub gim .
urſurismproum dedere virgines , dire In Suevial inquir)Bavaris e Fran .
à dæmonibus nyaleficio immillis ve conibus finitima, fuit quidam nobilis
xatz 4. Prius intelligendum de confe- valde dives i opulent u ,nominera ber
rentibus eleemofynam iis, quas neſci- | ge718 ,cuius annui reditus ſupra 30000 ;
um effe lagas. nam qui ( ciunt elle, & nutnmum aureorum Grendebantur.
tamen tonferunt, bos putant poſſe à Hic tametf in relig : vira a &tioni
bruas 2

, au Bredenbich.li.6.col.1.c.27: b Munſter.in Coſmograph.

 ONYM M
ISITI CARV
4B0 DISQV MAGI

bus non vulgari laude dignus cenſebatur cifciftatuit: ivitque ad portam horre ,
ineffabilitamen cupiditate laborabat, ibique per quafdam rimas viditforums
eaque factum eft, ut quotidie opes per fas borreumplenum variis atque innumeris
onefas accumulare, onniaque ad fe armentis , que omnes fruges abſume
rapere ſtuderet.Cum itaque profpicerer bant. Hoc ſpectaculoira perterritu eft
annona caritatem ,qua proximo anno in ut ftatim furiofus atque infanus evaferit
ſubſecuta eft , fua horren iri-
ca regione muliaque dementer fecerit,donec tan
tico e frugibus implevit , magnoque dem cathenis aftringeretur. Hic bor
precio ea divendere cæpit: adeo ut indi. ribilis cafus magnam Jane admiratione
gene compulli abeo victum emere,ebing attulit, cum in ea provincia , tum pre
exbauftam cius avariniam , vel fume cipue in aula Caſariana , que illum an
prorſus perirent; vel,fi ali & ſuſtenta - tea prudentiffimum cognoverat. ]b Hæc
ri vellent ad magnam egeftatem asque ille, narrans ,quæ in Europa memora
inopiam redigerentur:tam care illis gra ' bilia poft annum 1560. accidiffe ipſe
num & reliqua eius generes dependebat notarat Epicom.fol. 281. Triplici has
Ad hunc ,prater aliosinnumeros , venit viſione clemens Deus, pænam fem
quidam pauper e liberis onuftus , cum per augenspru culpæ modo , patiena
ſex taleru ,eumque rogavit, ut pecuniam ter operiebatur , & ad pænitentiam
acciperet , ac quandam tritici menju . revocare nitebarur. Notatum à
ram ſibi daret , seque reliquam partem quodam , lagas; quibus à Sarana ſem
pecunia quam ille deberet brevi bona fi pernocendinecellicas impofitaeft, G
de perfoluturum : at spſe hunt fuperbodegint quos ulciſcantur inimici, eleg
vultu iracundis oculis intuirus , à ſe moſynam mendicate:& liquis faculta
protinus abire juffit , & quot reliquum e - te præditus ad'erogandum , & lagas eſſe
rat pecunie fecum adferre, si frumen neſcius,denegarit ,hunc in magno ves
tum vellet , atque ita miſer ac maftus, fari periculo . Gc Pictavi anpo 1567.
dirasimprecatus illinc recefſit. Paucis duo magi conferli luot fe quadam die ,
poft diebus cum is quendam ex famulis qualidos egeouelque ftipem antefo .
in horreum mifilet ut illud de more in les prædivitis patrisfamil. poltulalle,
ea reculara iniecille fortem , & dom
Spaceret ab ipfo in rediru accepit,tres ni
gros bovesixtus effe , qui granum devo Ricos omnes in rabiem actos obiit.
rarent quiautem hoc retulit, proximo | furiolos.c .
die le &to decumbens , buud multo poftè Decimum fit irrifio facrorum myt:
v'la migravit.Idem quoque acciditing riorñ , & quod eodem pertinet , abufius
dem generoſo, quem illuc herus miferat, ' a ' que contemptiu ce emoniarum ofa
mi videret an ita feres haberce.ficutpri cram intorum Cathol.Ecclef Vicifcitur
or narraverat:is enim & boves Es equos Deus quotidie , & pergunt hæretici
inſpexerat. Cum igitur de hac re certior Contemnere, quædam de angulis ac .
fieri vellet , ipfemet in eum locum profi | cipite. de Batavo per ludibrium Mif

1 a H dæmones erant in bovino

ſchema. b Creſcente pertinacia crefie fupplicum , clib.
Budamenunia.cap.25.
 LIBRI II. P. I. QVÆST, VII. SECT. II. 481

fa facrificium imitante an . 15 74. & , ris facramento, & ipfe fumpfit, & aliis
dire mul&tato,legendus Bredenbach. diſtribuit ad edendum : mox equini hinni
Novatum conſtat , eo quod nec tus ad modum vocem emittens, ad terram
chriſma, nec exorciſinos in baptiſmo ruit , acfpumas cum ipfa myſterii ſacri
percepiffet , à maligno vexatum.b particula , quam dentibus comminuere
fcribit Vidor Vticenfs c Proculum non valuit, ab ore projiciens , inter manus
quendam Arianum , qui de pallis alta. fuorum ab Eccleſia deportatur. Nec ca
ris ,camiſias Gibi & femoralia faciebat, ruit ultra hac Epilepſia infirmitate , fed
fruftrarim Gbivoraſle linguam ( baud per fingulos lunarescurſus i , crementis de
dubio obfeffum ) & lic turpiffima morte crementiſque hæc femper pertulit , quia
conſumptum . Donatiftas Euchari . ab bauflu nimio vini minime infælix ab .
Etiam effundentes , quibus tam obje- ftinuit.]
cerant, canesinvafere, teſte Optato . Hunc epilepticum energumenum
d Multos fuo tempore ob indignam fuiffe indicat hinnitus cquinus : &
Euchariſtiæ perceptionem immundis merito , quia ficut equus & mulus,
fpiritibus adimpletos , nobis eſt au corpus Domininon dijudicavit. Bre
• & or D.Cyprianus, 1 & meminime denbachius non diſſimilem violarije.
duo illuſtrialegere exempla apudGrejunii, fed in cibi qualitate vindicam
gor. Turonenlem ,& in vita S.Gode recenſer his verbis; Paucis ab hinc annis
fridi Ambianenfis Epiſc. f ſuffecerit poftquam Torpatenfes in L ' theranam do
adferibere illud Gregor. Turonenſis . I dri am concefferant, feria ſexta folemne
Epachius (inquit)presbyter,dum temere, Pafchæ feftum proxime precedente,finita
que indigniuseratagere præfumpliſſet, di Lutherani : cclefiaftæ concione , civibus è
vino judicio folo projectus, occubuit. Hic tempio D. Matri l'irgini facro revertenti,
enim dum DominiciNatalis vigilias cele- bus, quidam alium concivem & familie .
brate Ecclefiam expetiſſet. per ſingularem invitat ad prandium rogat unado
borarum momenta egrediebatur è templomum comiterur, habere fe e regie para
Dei , ac in domofua pocula laſcivaspu tum petaſonem I Veſtphalicum . alter pa .
manribus puteris hauriebat , ita ut affir Tum abhorrers refpondet ſibi eſſe galium
marent multi eum poft galli cantum in opipar. eiixum , quem cupiat in fymbolam
ipfa notte vidiſſebibentem . Sed cum effet adferre : Dum ad menfam accumbitur, al.
ex genere Senatorio , do nullus in vico illo ter os quod:am galli ambedere volens im .
Ricomagenfi, juxta faculidignitatem , ha prudens pene ipſum deglutit , quodcum
beretur nobilior , celebrare Miffarum ſo- i neque trax /mittere, neque eximere vale.
lemnia expetitur. Nec dubitabar miferret, eo ipſo die fuffocatur. alter poftridie
vino madefactusappetere ; quod jejunus Pafche malo ſpiritu corrip tur, & non
quifquenon finemetu poteſt terrente con- multo poftrabie ac furore exagitatus ani
ſcientia explicare. Verum ubi explicitis mam una cum demone exhalat.] Sic ille
verbis facris,& confru &to Dominici corpo . | Belli Livonici pag. vigefima reptima.
Ooo Huc
Lib 1.collat.cap. 39. b Eufeb 1.8 hift, c.33. c lib.i. de perfec. Vanlal. d lib. 2 .
contra Parmenian . é Greg. Turon.l.1. deglo. mart. 6.78 . Sur. 8 Novemb. in vita Sancho Go
defridi lib.3.6.12,
 3
482 DISQVISITIONVM MAGICARVM

Huc pertinet contemptus excom deta currentem attoniti conſpexerunt,

municationis . Cum D. Hugo Epiß. quamdin naturali oculorum acie cum fub
copus Lincolnienfis quofdam contu. ſequi potuerunt , Quicam eum diu ,fuc
maces excommunicaſſet, nec magoi . currite cives, ſuccurrite, vociferantem
au .
facerent;illi ſubito non comparuerút. dirent, nec juvare valerent , fubtraétus
Militem alium ob eandé cauſam dia- | tandem viſibus hominum ,aternusquemad
bolus nocte ſequente invalit , & ani - admodüm meruerat , eft fa tus focius de
mam ſubito extorſit. Alii quoque ab moniorum .] Sic iſte dircptiones & fa
eodem excommunicati , à diabolo crilegia fua luit in hac & in ſequenti
præfocati fuere. [ de quibus lege vită ab vita. Hujus mores poſtea imitatusOt.
& quali eiusfcriptam c.23. apud Sur 10.6 .] gerius quidam Oeconomus.quia tam
I'ndecimum elt templorum , & facra- graviter deliquerat , in hac vita fuit ſe .
Tum rerum direptio ac expilatio.Pct.Ctus vere admonitus; ut futurz, a ſaperet ,
niacenſis, poſtquam multa , quæ in vitæ ſupplicium effugeret.fubdit enim
hocgenere palam & frequenter à Ma- ! Venerabilis idem Abbas , dum hic
riſconenli quodam Comite fuerant portam , qua miſer ille Comes abdu
commilla, recenſuit, infelicem ejus & &us fuerat, & quæ poftea ſemper oba .
honoris plenam de vita migrationem ftru &ta manſerat, conatur aperire: Ec
in hunc modum commemorat, a ad ceinviſibiliter à diabolo raptus,ac videntia
terrorem & correctionem noftrorum bus, qui aderant multo in aera ſpacio fub
hæreticorum : cum folenni die , Matif levatus , ſed confeſtim dimiffus corruis ,
cone in palario proprio refediffet, eumque ejuſque corpore graviter coliſo , brachium
multitudo tam -militum , quam diverſi or- i 9.409; illius fubitaruina confregit . ]Dúo
denis circumſtaret : repente ignotus homo alia extantexempla l.3 vite S. Remacli,
equo infidens por palatii oftium ingrefus, quæ apud Sur. menſe Sept.legi pol
omnibus confpicientibus & admirantibus cunt.Ego addam quintum excinplom
uſque ad ipfum equitando pervenit. Cum · pænæ quam milites poft obitum per .
que ei aftaret, ſe ei velle colloqui dicens,ut peti , qui manus ab expilátionetem
furgeret, ac ſe ſequeretur , non tam mo plorum non abftinuerant , in gratia
nuit , quam imperavit. At ille inviſibili tamen deceſſerant , viſione quadam
potentia conftrictus, nec jam refiftere va . idem au & or declarat : quam ille , ut
lens furrexit ,atque uſque ad oftium do certiffima fide compertam doceat,
inus proceßit : ubi equum paratum inve . multa addidit : quzcenſui prætermit
niens , eumque ab eo conſcendere iuffus, afcenda,poruit illa poni l. prec. c.de pe:
cendit. Cujus ftantis habenas ille arripiens, &tris mortuorum , fed non incommode
ftatim cum velocißimo curfu per aera ferri , hic recenfebitur: eo quod variz quo
cun &tis confpicientibus ccepit.Cumque im . que ponæ hic & fupplicia eorum nar.
menſo ejus clamore ac miferabili ejulatu rantur, qui at MatiſconenGs ille co
tota civitas commota adtam inviſum ( pe. j mes ſacrilegi fuere. Itaque Pet. Venc
& aculum concurriffet , tamdiu cam per rabilis inducit ipſum , qui vidcrat Pet.
Engelo
a I, 2.mir. Gora
 LIBRI II. P. I. QVÆST, VII, SECT . II . 483

Engelbertum Monachum jam , & à 1 ni , quam nofti interfui,hoftiliinvitaru li.

fzculari ad fpiritalem militiam digrefcenria, Ecclefiam quandam cum quibufdā
fum fic loquentem a Tempore , quo Rex I focis invaſi, qua intus ſunt inventa diripus,
Aragonenfis alfonfus, regnum majoris al veſtimenta infuper Sacerdotaliamecum re .
fonfi Hiſpaniarum Regis jam mortui obti . diens afportavi. Pro quo fpecialiter diris pee

1
nebat, cantigit utcontra quofdam , quiin | nis fubaet w affligor, & remedium à teficut
regione, que Caſtella dicitur, ei repugna. à domino meo , guantis poſſum precibus ex
bant,exercitum commoveret,cur defin . | poftulo. Nam poteris mihiſubvenire,fibe
guli regnifui domibus finguliilluc pedites ! nefir iis fpiritualibus me ftudueris adiuvare.
pel equites dirigerentur,edicto ſanciret. Rogo injuper, ut dominam meam , uxorem
Ego edi&to coactus unum ex mercenariis tuam , ex mea parte, mea functus vice depre,
mercede mihi fervientibus Sancium nomi ceris, ne o &to folidos . quos pro fervitio meo
Ale,ad exercitum deftinavi. Paucis poft die mercenario iure mihi debebat,reddere iam
bus decurfis, omnibuſque qui expedicioni moreretur, & quod neceſsitatibuscarnis, fi
illi interfuerant ad proprie redeuntibus, adhuc viverem reddidiſet ,anime mee lon
ipfe quoquedomum reverſus-eft. Non longo gè amplius his egenti,erogando eos paupers
deinceps téporeelapfo more humano mor. bus, largiatur. lam ego tali eius collocutio
bo correptus, nec diu cum morbo luctatus, ne magis animatus: quid, inquam , de.con
ferè men .
defun & us eft. Inde poft-quatuor cive noftro Petro Deiora nuper defunéto a .
fes; ex quoè vita deceßit, dum apud : Stel . &tum eft? Rogo, ut, fi quid de illo noſiti,ape .
lam in domo mea hyemali tempore iuxta rias. Illum ,ait,opera miſericordie frequê
ignem in le& o iaierem , fubitò iam dictus ter quidem , ſed maximè præterite famis
Sancius circa mediam noctem mibi adhuc tempore, impenfa pauperibus beatorum te.
vigilanti apparuit . Qui igni aßidens, & quieti adiunxerunt,& vitæ æterne partici.
carbones,quafiad calefaciendum , vel ad pem effecerunt. Cumg, eum tam promptè
clarificandum huc illucque reperfans, mul- & facilè mibi refpondere audiſië,adieci.com
to magis fe mihicognoſcibilem d . monftra . de Bernetio alie cive noftro , ante parvum

bat. Erat autem nudus. & abfque omnive- tēpus fimiliter,ut nofti di fundo, aliquid ti:
firu ,excepto parvo vilique tegumento, quo bi notum eſt ? illum inquit , infernus peſsi..
velut inloneftiora corporis obvelabat. qué det. quia ad terminandas huic villa lites com
cum vidiffem ,quis inquam es tu? at ille hu- iudicio dirimendas pralatus, multa lipè
milivoce:Egofum ,inquit ,suncius famulus muneribus aut gratia illeftus iniuftè iudi.
tuw . quid inquam ,hic agis? rado, inquit, i cavit: & quia cuidam pauperi ridua quo .
, iterý multus exercitus dam tempore baconem unum , qualecumſ
comutatur, ut ubi deliquimus , ibi & deli , vitæ eiusſubſidium , crudeliter auferre non
& is pæna debitas exfolvamus ? Et, cur , in- i timuit. Tunc lögè amplius ad maiora que .
quan ,buc divertiſti? Eft, inquit,mihiſpes rende animi fervore fuccenſus , adiunxi.
venia, & fi mifererivolkeris celeriorem mi . De rege noftro Alfonſo ante paucos annos
birequiem comparare poteris. Quomodo, defunctotibi aliquid notum eße potwii ? ad
inquam ? Quando,inquit,nuper expeditio hæc quidaun alius in fenejira sapiti meo
000 2 proximè
Almir.6.28.
484 DISQUISITIONVM MAGICARVM

:
proximè fuperpofita reſidens. Noli, ait, | videram vel audieram , narratem , interra
boc ab ifto quarere, quod ignorat, quoniam gavi, Virum aliquid Sancio communi no
recens ejus ad partes noftras adventus, hoc ftro mercenario pro mercede deberet. Qua
ci norum fieri nondum permiſit. Mihi i reſpondente , quod ego nondum ab aliquo
però, cui à die obitus mei quinquennalis niſi à mortuo audieram ,ſe videlicet eidem
cum huiuſmodi fpiritibus mora , plura / Sancio adhuc octo folidos debere : Bequaar
quam iſti noviter nota fecit, quod de rege quam ultra dubitare potui , cuifidem &
quxrus ignotum effe non potart. At At ego
ego mortui relatio & mulieris confirmario
rurlas nove vocis auditu attonitus, ac vide- conferebant. ' Facto mane octo illos folidos
re cupiens vocis au &torem ,conuerti oculos, à coniuge accipiens, & de meo quod con
ad feneſtram ,adiuruſg ,lune fpler:dore.que gruum viſum eſt addens, pro eius qui appa
lumine fuo omne tuni domus (paciam clarè ruerat falute pauperibus diftribui. & fue
illuftrabat, confpicio hominem in inferiori crarum Miſſarum adiutoria ei a facerdo .
feneſtra margine reſidentem , quem in eo- tibus mea prece & ftudio impenſa, ad ple
dem habitu , quo aliud videram cernens: Et niorem peccatorum eius remißionem adı
tu , inquam , quis es ? ego inquit, eius quem auxi ] In hac tam clara,tam certa,tamo
afpicis focius fum , & Caftellam cum ifto viGone docemur ,
commendabili viſione
& mulris aliis proficiſcor. Et tu, inquam , quod mortuos opera ſua fequanrur. bos
de rege alfonſo, utidicebas, aliquid noſti: quidem milites eò quòd confeffi de.
Novi inquit, ubi fuerit ,ſed verò ubi modo cefferant, & culpam facramento po
fit neſcio.Nam aliquamdiu tormentis acri . nitencia deleverant , expiatoriis ſup .
bus inter reos cruciatus , poftmodum à pliciis pro pæna peccato debita ad
Cluniacenſibus monachis inde fublatus eſt. tempus,illum quianon confeffus erat,
Exinde verò , quid de eo factum fit prorſus & culpam criminis abolere neglexe
ignoro. His di&tis ad focium , qui igni aßi- rat , æternis cruciatibus fuiffe manci.
debat, verba convertens, air , ſurge & iam patum
patum .. Catholicis utriuſque fortis
iter inceptum peragere incipiamus. Ecce optio cft. hæreticis qui & confeffio .
enim iam omnes vias, que intra vel extra nem refpuunt , & purgatorium negant
ta ellum funt , ſubſequens 'nox exercitus altera tantum competit , quam agnolo
focior um implevit , & iam multis velociſ. cunt , & fatentur. Accedat deniqus
for, è prateryreßis,ut festirianter eos fequi horribilius aliud ab Humberto Ar:
debeamus urgemur. Ad hanc vocem San . chiepiſcopo coram Papa narratú : In
cius furrexit, & flebili voce , quod prius i Teutonicis partibusComes quidam
rogaverat ingeminans, Rogo. inquit. Do dives ac præpotens , red bonæ opi.
mine, ne mei oblivifcaris. Gut dominam nionis & innocentis vitæ , prouthu
meam , coniugem tuam , quatenus, quod manum erat de ejus æftimationeju
corpori dibebat , miſere anima mea refti. dicium , ante decennium ferèdefun .
ruat, oro , follicitus exhorteris. His dictis &tus eft. Poft cuius obitum quidam
ftatim uterque diſparuit. At ego mox con . i religioſus vir per fpirirum ad infc
jugem iuxta mein lecto dormientem , ci. riora deſcendens, præfatum Comis
fata voce exſuſcitans, priufquam ei, quod cem in fupremo gradu ſcalz cuiuf
dam
 LIB . II. PART . I. QVÆST, II. SECT . II. 485

dam pofitum vidit. Aiebanc nam . " Annal. anno Chriſti 1055. Quæ uri .
que quia fcala inter ſtridentes arque " nam audiant potentes Ecclefiarum
crepitantes ultrices incendii Hain ." I bonis ſuffarcinati, qui ſe bonæ fidei
mas videbatur ercata,atquead ſuſci. “ poffeffores putant , malè à maioribus
piendos omnes , qui ex eadem Co.'s occupatorum . Ad hoc caput reduci .
mitum genealogia deſcendereat, tur iriifio virorum fanctorum , quam
conſtituta. Erat autem tetrum " Deus non folet relinquere impuni.
chaos, immane barathrum infinite cam . Scribitur tale quid in antiquiſ.
patens , atque in profunda deiner. linna landi Carilephi vita : Mulier que .
fum , uodeſcala produ & ta furgcbat. dam Gunda nomine , quam Clandeſtinus
Hocigiturordine ſuccedentium fi.“ ſupplantator illexerat , spirituiSan &to vo
biſeries tenebatur, ut cum quis co . “ lens iBudere , virili præfumpta vefte. in
rom novus accederet , primum " | beariſsimi Carilephi monafterium ingr di
interim gradum ſcala teneret:is au . " conata eft, ut probaret rerumne eßet illius
tem qui illic repertus erat , aliique “ vaticinium , quo prædixerat fexuifemineo
omnes ad proximum line gradum nunquam datum iri copiam in illud in
in ima deſcenderent. Cumque alii • trandi, fed iufto Dei iudicio , priuſquam
atque alii ex eodem genere homines .« vel afpiceret canobii clauſos aditus , arre.
poft carnis obitum ad præfatam fcas. pta a diaboloritrorfum ruit , adeoque fædè
lam , per temporum intervalla con, " ab illo vexa : a eft, ut dicere me pudeat.ca .
fuerenc, alii protinus cederent , in .. put enim illi degut inter foemora , fic que
effabilis judicii neceffitate ad infe fa tum est, ut que facraris liminibus falsa
riora migrabant: Planè dum vir , " ofcula imprimere rentaverat , immundus
qui hæc contemplabatur , caufam e ſui corporis partes oſculari cogeretur , fe.
huius horrenda damnationis in- " xumijue ipfa fuum , quem virili babitu te
quireret, & præfertim cur ille Co.'s gere voluerat , cunétis cernere vol intibus
mes ſui temporispuniretur, quitam palam proderet. Ea res effecit; ut deinceps
jufte, tam decenter , tam honeftè vi " ed fe conferremulieresaufe non fint.] SH
xiffet ? Aadivit , quia propter quan . rus tomo 3, Menf. Iulii. Vrinam & nu
dam przdii Metenfis Ecclefiæ poſee tri temporis muliercularum audacia
feffionem , quam B. Stephano eias " hoc exemplo eis narratio reprimatur.
proavus abftulerat, cui videlicet iſte " Aliquando etiam , ob feftorum dic
jam decimus in hæreditate fucceffit, rum cultum temerarum Deus talia
omnes iftinon diverſo ſupplicio de permittit, ut ei accidit qui ſervile opus
putatiſunt , & ficut eos ad peccan . " faciebat in fefto fan&i Philaſtrii . Bea .
dum non difpar avaritiæ culpa con . " IHS Rampertus Brixienfis in tractar, de
junxit , ita nihilominus ad perfe translatio S.Philaſtrii.
rendas atrocis incendii pædas, com . " Duodecimam cauſam præbet multor
mane fupplicium copulavit . ] lic Perse rum Pufillanimitas , “ deſperatio, cum
trus Damiani epiltot, ad Nicolaum merore oppreſsi, à Deo vel non perunt au .
Papam , ut citar Baronius como XI. \ xilium , vel ſe malis eripiendos diffidunt
Qoo 3 984
 ONVM
ISITI CARV
M
426 DISQV MAGI
qua de cauſa etium plerique fe demoni.ut | philus quadraginta dies in hoc Marie tem
auxiliatori ſubiiciunt: præbet etiam cu - plo perdurans, nullumque orandi, & plo
riofitas nimia caufam , quando impu . randi lamentandique finem faciens ( tan
denter perimus fcire , quod nulla ra tus in illo fervor erat pænitentia, denique
tione competit inveſtigare : prius il . opitulante facra Virgine . fuam fcriptam
lud patet , ex Hiſtoria Theophili, & confignatam diabolo fyngrapham , qua
Oeconomi , quam nobis oculatus te . Christianifmum abiuraverat (mirabile de
ftis " Eutychianus , patriarcha nova Etu ) recepit , in Dei gratiam rediit, Gr.
Romæ , dereliquit , quam alib . brevi . Hanc hiſtoriam ( qua falutare con
ter artigi,hic latius profcquar verbis i stis,quijufto Dei judicio , in maligni
au & uris, Cum Ceſar Iuſtinianus rerum hoftis , aut maleficorum eius mem .
poriretur , Theophilus quidam in oppido brum manus inciderint , ac certum
Cilicia AdanaOeconomus Ecclefia fuit, 1 efficaxque remedium proponitur) ex
multis quidem ille gratus , & Epifcopali Græcis habent Metaphraftes , a ex
munere, quod tamen conſtanter detrecta. Latinis Petr. Damianus & Sigbercus
pit, dignus exiſtimatus. Qui ab æmulis b Pofterius, de curiofitatę , traditurà
immeritò accuſatus, & de officio Oecono B. Auguftino, & in Decreto Graciani
mie deieétus, in eam animi impotentiam , I inſeritur.o.
adeoque impietatem , devenit, ut bortatori Interdum hæc ob culpas veniabiles
Mago Iudeo morem gerens, Chriſtum Dei à Deo permitiuntur, maximèat fan
Filium acmatrem eius Mariam datalyn. Atitas & graria corum , qui ſanitatcm
grapha turpiſsimè abnegarer. Se que totum reddicuri.cunctis innoteſcat.hoc con
imperio ſatane , qui fevidendum obtule rigit Abbati Moli , apud Caflianam ,
rat, traderet , atque manciparet. Quid propter leviculam iram d hoc, pro
hic faceret miſer,iam pefarii criminis fibi pter præcipitem gulam & levem , cai.
confiius? Totus animo perturbatus,utnur dam religioſa apud D. Gregorium ,
quam ferè poffetconfiftere, cum irato Deo e hoc quidam religioſo, ob topidita
ſe demcriseffe mancipium cogitaret, mu cem & diſtractionem in oratione,
tato conſilio tandem ad ſanctiſsimam Dei apud fcriptorem visą D. Bernardi f
matrem confugiendum duxit, ac templum quorum ſanatio famam auxit D.Bec
ei facrum petiit , in quo ſuaspreces ac fup.nardi, D. Equitii, & D. Macarii , per
plicationes , Cuir multa ieiunatione con quos Deus illos liberavit.
innctus,noctes ac dies indefefe confumpfit,
QVÆSTIO VIll.
magremoue vere pæniteniie fpecimen cur cum ifta damna plerumque diabolus
edere cæpit. ] fubditur deinde ,admo
poført per ſe inferre, malit uti opere
ID

durr pla & verè pænitentis ac demiſi

maleficoruin ?
contritique ſpiritus , oratio ipſius
Theophili, Quid multisaddidit Theo. Dvas invenio cauſas.alteram quia
hoc pacto majorem Deo fe fa
cere
a apud Suri menfe Febr. to . I. b Damian. ferm . 1. de Nativit, B. Maria Virg Sigeberius
in Chron. c c.ult, 26. 9 s.ex D. Auguß.de z . de doftr. Chriftiana 6.22. 23 : d collas. 7 .
6. 27. chs. Ditl.4 . f lib . 2.6.1 .
 LIB . II. PART , 1. QVÆST . II. SECT. Ir. 487
cere credit iniuriam , quando creatu nes abutitur, copioſius lucrum refert
ris ratione præditis ,& baptiſmo ablu- animarum . tum quia ſic plures in
tis , & chriſmatedelihutis, poteft abuti fraudem inducit : nam contemptori .
ad creatoris ipfius vilipendium , & ir bus rerum facrarum contemptum ad
ritationem pluribus etiain lic nocet. auget , venatoribus falsò perſuadet
quia non adeò homines abhorrent á hæc à Deo , non à dæmone fierib, &
converſatione & familiaritate malefi, Gc ad defenſionem maleficorum mul
corum , atque odere conſortium dia.tos inducit,atqucita peccatum eisim
boli. Sinamque femper le denon pa- pingit, tum quia conſequitur, ut ad
lam obtruderet, multi fe lus cum co magicam fuperftitionem homines eta
percutere, & has artes maleficas exer iam addant facrilegium . Vode Deus
cere detre & arent. Denique plures | magis magiſque offenſus , plura etiam
adſciſcit ſceleris ſocios, quos perdat . in dies principibus tenebrarum in mi .
Altera elt , quia quædam per homiferos mortales permittat. Interdum
nes poteſt,quæ vel non poffet per ſe. I tamen, quod per illos pollet , mavult
metipſum immediatè perficere, verbiſ per ſe operari, tum ut eorum aliquam
gratia fi refiftendum -lit alicuiviro fan, gratiam promereatur , cum ut ab iis
do concionanti , aut re&a fuadenti: | lufpicionem noxæ removeat', tum ut
ficut per lamnem & Minbrem Moli: ric potentiam fuam oſtenter. Singula
per climam D. Paulo reſtitit. item li exemplis illuſtrat Remig. libr. 2. De
fint hzrelesſpargendæ , ficut per Si monolat, 6. - 9 .
monem ,Men andrum , Mar cum , & 1 Reltabar dicere de remediis male-
alios fecit item G facris rebus . abu ficiorum : fed id differo in ultimum li

tendum , quod in maleficiis frequen , brum . Sequitur videamus de vana .

homi . I obſervatione..
siflimum elt a : quibus cum per homi.

LIBRI
 VM
IT ION VM
Q VIS I CAR
488 DIS MAG

LIBRI III,

PARS POSTERIOR
SIVE

DE VAN A OBSERVANT 1 A.

QVÆST 10 I. & um tacitum , ſive cum admonicus

non vult defiltere a. Veniale elt,
Quid fit ? quamdiu quis ignorat tale pa & um
cum dæmore, fi tamen nec ipfe rene.
E hac egit D. Thom . tur ſcire, nec fuit admonitus b . Intel
2.2.9.96. Poteſt defi. lige de eo , quinec confuluit peritos ,
finiri, Vana obfervantia į Nam licet , quis ratione officii vel fta .
eft, Magia ſuperftitiofa, tus non teneatur fcire, tenetur tamen ,
qua commodum aliquod ut incipit dubitare , confilium petere
Speratur ex re , que nec ſupernaiuraliter , à do & is :quod Govon faciat, negligens
.
1

co pertinet, neque naturaliter id praſta-
re poteft . Dicitur vana, quia vel non
contequitur effectum intentum ; vel
fi conſequatur,plus noxæ, quam com ,
modi adfert , quia homo illa utens
tantum percipit utilitatem in rebus , ignorantia invincibili , & utiturme
corporeis vel temporalibus , agima
vero detrimentum refert. Dixi , nec
ſupernaturaliter, quia qui effe & um cx
fpe & ant à Deo , permedia Deo diſ
p.icentia; ii vani ſunt.
QV ÆSTIO II.
Quale peccatum fit ?
Liquando lerhale, aliquando venia-
le. Lethale erit primo, Gi fiat ex
pacto expreffo cum dæmone . Secun
do, li quisgnarus ſit faltem ſubeſſe pa-
Silver fuperft.q.10.infin. 6 silfup.Nav.c...Manu.eefwmm . Cajet. Vol.add.9.90.
eſt. potuit enim ſcire ; & ideo non
ignorat invincibiliter. Nullum eft pec
catum , quando quis joco tancom fa
cit , fine præjudicio , velpericulo ſui
aut alterius c : item ſi quis laboret
diis vel bonis,velindiffcrentibus.
QVÆSTIO III,
Quotuplex ſir ?
I caufam finalem adſpicias , poteſt
Sica ulaiad
reduc
quatuor quali ſpecies. Pri
ma eft, quando exfpc &tatur commo
dum in rebus exterioribus feu forty
12 , utin animalibus, fegetibus,vineis,
bona acris ,&
do expe &atur bonum aliquod corpo .
ris, ut ſanitas, liberatio à carcere,bo
ftibus,
 LIBRI III. P. II. QVÆST. IV . SECT. I. 489

Aibus,ferro,igne,aqua , & huiuſmodi, circumftantiæ ,v.g.cilicium ,diſciplina,

quia lic le pucat fore innoxium . 3 - quan jeiunium , quia corpus affligunt & ma
do expe &taturbonum animæ naturale cerant , prædita Gint virrute ad coer
ut ars,velſcientia aliqua. 4. quando cendum concupiſcentias carnales, ex
expectantu: bona fupernaturalia , ut viribus carnis , & corporis habitu pimis
ſunt remillio peccatorum , per aliquas ! læto,pullulantes:led G his addas circus
cerras orationum formas, aut verlicu ftantias ridiculas , & ad hoc à natura ,
los Pſalmorum vel lacræ alterius ſcri Deo vel Ecclelia non ordinatas, veluti
ptura , & alia huiulmodi , ab Eccleſiaceitam horam , definitum numerum ,
vel Deo ad hoc non ordinata . quem pecexcedere ,nec minuere liceat
vel præfentiam certarum perſonarum ,
QVÆSTIO IV. vel ut fiat illa vel illa manu , flagro ſerie
co , & huisſmodi, eric vana obſervan .
Vndedignoſciqueat, quando fit huiuf- tia.Ex his regulis infertur eſſe vanam
modi vina obſervantia? obfervantiam .
SECTIO 1. SECTIO II .
Rimo, fi ad productionem effectus
Pr e quiitur fides in ipſum hominem
Dico breviter, primo. Si conſter, requir
quod efte &tus fuperet naturæ vi quiſanaturus,v.g.credere quod is por
ses, tunc atrendere oportet ,an per la fit fanare.
cram Scripturam ,vel Ecclefiæ defini. Secundo , fi cffcctusáttribuitur ma .
tionem vel approbatam ab ca tradi- gicis imaginibus, figuris,Ggillis, chara
rionem effectus ifte Deo tribuatur , G. cteribus, ipfis vera , vel rythmo, velcó .
ve, quod idem eſt , an huiuſmodi teſti.cactui.& c. & non Deo, que lib.i diſcuf .
monio cooftet,effectum hunc effe di- fimus : & in his plerumque elt incanta
vinum -Gnihil huiufmodi reperitur , tio & pecc. M.
effe & ustribuendus eft pacto cum de . Tertio. fi quis vtitur certis orationi
mone inito , & proinde cenſenda ſu bus,aur fententiis etiain lacris , auto
perftitomagica, utminimum , vanæ peribus piis , in rebus vanis , & ad Dei
oblervantiæ tales lunt effectus , remif culcum & honorem , directe nec indi .
. fio peccatorum extra facramenta, quo recte pertinenubus. Voco indire
ad mortalia ,exçra facramenralia, quo : cte quando res non ſunt vanæ , quia
ad culpas veniales. item divinatio re . ſunt utiles proximis , ut fanitatem illis
som förurarum contingentiuin , infe- vel nobis iplis adferentes. Nam in hu
xio aoc dite &tio earum actionum ,quæ | juſmodi rebus fieri poffet aliquando ,
ab atbicrit libertatc mete dependent . | ut licet nos rationem live initium nct.
Secundo, fi conſtatrem , cui tribui- cianus praxis alicuius ; tamen vir lan .
tur cffc & us,hanc vim à Deu vel à na- | & us aliquis id inſtituerit , & à Dco hu
tura habere ,non eft vana obſervantia , ius efficientiæ gratiam obtinuerir .
ex parte effe& us , fed poffet eſſe vana Quare in huiuſmodi,fi quis ca adhibe
obſervantia ratione alicuius viliofæ arex mera devotionc,& curationen a
Ppp Deo
698 DISQVISITIONVM MAGICARVM

Deo expe & et ſolo ; fane indirecte ad prætcriti peccati:confulerem - ramen in

Dei honorem hoc referret au & orem
omnis miraculolæ lanationis, & qui
orationiac fidei, ac ieiunio Chriſtia-
norum ,ſanationes pollicitus fuit. Fuit
( ni falloryhrc lententia Caietan.a. ita
fcribentis: Quarta fuperftitio eft obfer-
vationum in verbis,autreb:usfacrispor .
tandis ,dicendis utendis , adiunctis ali
quibus conditionibus nonmalis ,quarum
ratio neſcitur:ut parientes ſpalmum ner
vorum primo Carlino oblato Chriſti cru
ci in paraſceve utuntur pro remedio ,
confecto ex illa annulo : & fic de fimili -
bus. Quantum enim apparet , in huiuf-
modiſuperftitiointervenit :quoniam va
ne conditiones apparent . Si tamen ex
mera devotione finnt, o nonniſi à Deo
intendant, & exfpectent effectum , p* •
tantes Deum infpirafle alıcui fanito vi
ro huiufmodi conditiones , non andeo
damnare , fed tolerabile mihi videtur.]
Sic Caver.Cojus ego fententiam eate
nus amplector, it purem diftinguen-
dum ante factum , & poſt factum .Quo
ad eum , quiconfilium peteret,num ſi.
bi liceret huiuſmodi facere , omnino
fuaderem defifteret; immo reſponde-
rem non licere. cum enim lege ordi-
naria non fit folicus Deus huiufmodi i feruit:quofdam elfe autodidactos, qui
condiciones,in quibus aliquid vanita-
ris apparer , fan &tis infpirare, remera- auditioneve , Gne præceptore aut ftu
rium eſt fibi quid huiufmodi perfua-
dere ; & ſaltem res jure habetur pro
fuſpecta: quare & tenetur quis admo- ! pore ſola divina inſpiratione adipiſci,
nitus eam vitare . Sed fi quis poftrem
bona fide & opinione qua dicitCaiet.
peraciam , & nunquam ſuper eo moni .
Bus:vel confiteretur ,vel conlilium quæ
seret ; non auderem illum damnare
a infum vera futerftinia
pofterum abſtineret. Si quæras , ani
rigore lic vana obſervantia ?reſpondeo
ui minimum fpeciem valde veriſimi
lem præ ſe ferre. Quod lemel dictum
Gecirca hanc Caiet.doctrinam ,quæ u
tilis eft ad multorum conſolationem
poft fa& um ,ut dixi: 8 conſideranda
in pleriſque calibus fequentibus parti
cularibus,in quibus aperie malum vel
peccati deformitas non appacer.
Quarto,percerra jeiunia & qualda
orationes ( quæ in quibuſdam libellis,
damnatis ideo a Papa Pio V.continen :.
tur) dubias indulgentias, & remiffio
nes peccatorum , & conſecutionem rei
optatæ exſpectare leu quærere,eft va
na obfervantia per certa vero jeiunia
& orationes Gne humano labore , fed
ſecundum inſtirura artis cuiuſdam ,ſci
cntiam infufione acquirere , pertinet
ad primam Magiæ fpeciem , fitenim ex
pacto expreſſo cun drmone, & eft
Mortale. lianc artem vocant artem No
toriam damnata fuitlarifiis anno 1320
de qua D.Thom . di 9.96 art.l. Ale
xand.de Hales 2.p.q.de fortilegio ,&ca
lii.inter quos Ciruelus opere Hiſpani
co led accurate in hanc ſententiam dig
le putant, fine ullo labore , leđione,
dio divinarum , humanarumque rerú
omnium cognitionem breviſſimo té
certis tantum cæremornis obſervatis:
meatiuntur Salornonem hac fretum
arre unius noctis ſpatio fapientiam co
fequurum , & methodum huius artis li .
bello,quem circunferunt ,complexum
dcades
 LIBRI II. P. II. QVÆST, IV . SECT II. 491
de adeptione fapientizSalomonis;re cum fecerit repente,non minus quam
fellit eos S. S. narratio 3. Reg: 3 . de lıb Salomon, Prophetæ ac Apoftoli, o- ,
merum etcommentum : nec enim ipfi inni lcicntia impletum iriadeo ut ob
fabulæ artifices inter fe de illo conlen. | Rupefcat ipfemet tam fubiramuratio
riunt. Conveniunt rarium , quia cuncti de lui quali in Angelum vei hominem
situs quoſdain ( ſed varios ) tradunc in alium migraſic..]å ubetis myfteria o
ſpeciëpios & Deo accepios. Merhod . , mnia hujus artis. In quibus quid prius
communioreft huiuſmodi: Principio mirer? Itolidicatem bos ritusadísti
.
iubent diſcipulum generali confelio bentium Salomonis {cilicet notarille ,
pe totius vitæ maculas eluere, & fre vel teriam ſextam , vel noftram exo
quenter communicare,& quindocú- mologelin , vel Eucharifticam ſum
que in peccatum aliquod inciderit,eo prionem , vel Hymnum , Veni Sancte
dem ſtarim die confireri: indicta per Spiritus: an vero potius mirer blafphe.
Ecclefiam jeiuniadiligenter obfervare miam tale quid de Salomone,Prophe
& infuperaddere ſpontaneos diesali- ris, Apoftolis inhnuantem : anſactile
os,prælettim quamlibet feriam fexta, gam audaciam rebus fan & iflimis per
quanonniſiaqua & pane uri liceat; lünmam hypocriſim fic aburenteme
quotidie lepté Pſalmos,& certas qual- nam hunc cultum ,& rorum hoc ado
dam preces offerre. Hæc omnia lepie rationis paragium exhibent diabolo,
feptimanas ad unguem obſervanda & ſacras illi preces , & Ecclefiæ ſacramen
interea ab omni negotiorum ſæculi ta offerunt,cui initiantur . Profligati ho
rumulto,ac cogitatiine hominem ab mines corpus animam que fimul peri
ftinere ſeprorſus debere . Quibus per culo exitii manifeſti exponunt Erenima
a & is libellus alias quafdam precum teftatur Cyruelus l. de ſuperflit P.3.C I.
concipiendarum formulas præfcribit multos huic artivacantes vitæ utriuſq;
tunc recitandas , & cerras figuras exbi - jacturam ſubiſſe: quoſdam enim Gibi
diabolo in acrem fublatos per
bet,tunc adorandas , præfigit etiá cer - notos à
tas horas,quibus preces iftæ & adora- curbinem , & rerra undisĝ ; raptatos, &
tiones abcundæ , nempe leptem pri- isa afli& os,uttoto vitæ tempore incu.
mosNovilunii diesiplosSole quotidie i rabiliægritudine laborarint.Fuille hoc
exoriente .Ritibus hiſce per ria novi- miſericordiæ divinæ documérum , vo
lunia ter pera &tis,debere hominem 6 lentisilios in hac vita ſceleris tam atro.
bi przeligere diein aliquem , quo fic cispænas pendere .Deterioris fibi for
magis devotus, & inſpirationi recipi- cis videri alios , quorum tam improbo
endz,magis accommodarus :tun hora conatui evencus aliquis reſpondit, ju
tertia debere folum le Ghere in templo | Ite id Deo ad illorum maiorem excæ
-

vel oratorio quopiam ,vel in medio a cacionein damnationemque permitté

gri cuiuſpiam Rexisin folo genibus, re. De his ſciendum , a damonenibilil
manibus oculifquein cælum ſublatis, l's ſcientiæ vere infundi , necenim id
ser primum verliculum Hymni , Veni poteft per modum veræ infufonisivi.
Sandte Spiritus , pronunciare : quod 9.4. Sled ſolet ipſemet ila
de diftalıb.2
Ppp 2 los

SITION
492 DISQUI
los obGden s,vel poflidens per cos lo-
qui,iplorum phantaliam turbans , &
linguam movens, ad quædam illis in-
cognita & arcana proferendum : ficut
facere conlucvit , quando ftriges poft
ccltahn mira narrant,qua aucumant ſc
io locis remotiffimis vidiffe , audiffe,
vel egifle, quando vere loco motæ non
fuerunt.Indicium huius rei evidens eft
quia quando iftos ſuos myſtas aut odi :
dactos dæmon delerit,nihil illis ſcien , ' trandi:us, raptus,feuecltags : alteram
tiæ reliquum manet : & ne illorum qui-
-
dem , quæ paulo ante dixerant , me
minerunt. Deinde jure optimo hæc
ars damnacur, quia ucitur ceremoniis,
non ad hunc effectum infticutis( quod
femper ſuſpectum )obſervatdies & ho-
sas nihil ad hoc pertinentes : jubet ad
orari figuras illas , quæ nec Dei funt,
nec Sanctorum , ſed vaoz & magicæ.
Quibus Deus vult fcientiam infunde
te , abſque ritibuspræſcriptis vllis idfa
cit, & infudit olim paucis , hodie for .
te nullis: arsilta contendit non aig
ad amulsim cxa & e feruatis omnibus
ſcientiam infundi & quidem omnibus
fi obſeruent • Non igitur qui infundit
eft Deus, nec Angelus bonus ſed dia
bolus : diabolo offerunc preces , diabo
lum adorant,diabolo ieiunant,diabo -
lum habituri ſunt remuneratorem .
Plura contra hanc Bap.Segniuseap. 7.
de vero fludio Chriftiano.
Huius vanitatis varii ſunt rami ſeu
ſtolones:unum vocant artens Paxlınā.
quia fingunt à Deo traditam B. Paulo | imaginationibus alienis queatimpera
in ecſtał conſtituto , & Apoftolum
cam pofteris tradidille. Quid Itulcius , Gis annis in Brabantia gloriari ſolicas
ſcelelius, blaſphemius dicipoteſt ?
Aliam invenio , neſcio an ( peciem
Notoriæ dicam:nam in multis conye :
VM
ARVM
MAGIC
nit, in co tamen difcrepat, quodnoto
riam aiunt fieri per modum fubitz in
fulionis, hanc aliter vocant artem fpi
rituum ,vel artem Angelicam , qua di
cunc hominem quandocunque vult, o
mnium rerum quas noſſe vult, kica
ciam accipere,miniſterioAngeli cuſto
dis vel aliorum Angelorum bonorum .
Huius duas tradunt ſpecies, unam ob
fcuram , quæ fiat per viam elevacionis ,
claram ,quam dicunt fieti Angelis vile
bili in torma corporis affumpri appa
redcibus & jucunde colloquentibus.
Hac ufus forteCardanus,quando com
tribus illis ſpiritibus Averrois le & ato
ribus diſputavit. Verum hæc ars nihil
eft aliud re ,quam impia Gostia,feu Mae
gia alba , de quadi um lib. I. Dechi
Angeli funtalii , nil dæmones Paredrii
hominum deceptionem & interitum
enixe procurantes. Artisimpia falGras.
luce clarior eſt , quia omnes eius for
mulæ ſunt meræ coniurationes fcu ad .
jurationes , quibus illi fpiritusad obr
lequium adiguntur.Conſtat autem be
nos Angelosnó adiurari, ſed precibus
honorati & implorari velle ac debere.
Contra hanc vanitatem etiam fcripfit
loan -Bapt.Segnius d.opufc. 6.8.09.
vnde patet quid fentiendum , quijadia
tant ſe ſpiritum habere, a quo cun & a
doceantur (ut ſolebat quidáMagusPare
menſis dicere)aut præditos ſe,&
dirige
lpiritu quodam adeo porenre ur etiam
re, quod impoſtorilleMalceGushisip
ferebatur. Nimirum hos foedus cum
morte perculiſſe , & ad Necromanti .
corum tribum planillime pertinere.
SEC
 LIBRI III. P. II. QVÆST. IV . SECT. III. 493

qux fub tibia teniis alligatis fiebat, ſed

SECTIO III. divinent alii , mihi noxmera, in illis,bow
minem lineo. Lux clara io fequentibus:
Vinto quando geftantur reliquiæ , | nam des his luculenter fic D. Auguſti.
vel Evangelium S.loannis , aura nusc. Adboc genus pertinent omnes lý.
tiqui verſus Plalmorum ,non ex devo- gatura atque remedia ,qua medicorum
tione taprum , ſed adiun & is vanis cir . quoque diſciplina condemnat , fivèin
cunftantiis,v.g.ut fic vel fic fint ſcripra pracantationibus,fivèin quibuſdam no
vel reliquiæ fint in vale triquetro vel ris,quas characteres vocant five inquie
rotundo,veltribuendo vim formæ ,vel bufdam rebusſuſpendendis atque ligan .
materiæ a.ut ſcriptum lein pergame dis, vel etiam faltandis quodammodo,
no virginca,vel tempori; ut lcriprum non ad prafervationem corporum , fed
fitoriente Sole,velperſonx, ut all ga- ad quafdam fignificationes occultas,
cum Grabincorrupro,velmodo ,ut tot aut etiam manifeft.1s que mitiore no
filis,veltalibus.item neceſſe eſt, ut nul . mine phyſicam vocant : ut non ſuperſti
la adfit figura præter lignun crucis , tione implicare , ſed natura prodefe
nulla imago.præterquam Chriſti , vel videantur: ficuti ſunt inaures in fum
B.Virginis ,vel Sancti alicuius noti, aur mo aurium fingularum , aut de ſtru .
folita Angeliboni,item nulla barbacathionum oſſibus anſula in digitis , aut
& incognita Deivel Angelorum no cum tibi dicitur fingultienti,ut dextra
minalngaddira , denique nihil aliud manu finiftrum pollicem teneas .] cen
adGt vani vel mandacis. ' Deus enim fuit itaque D. Auguft. in his elle va
nunquam elt auctor mendacii , vel va nam obſervantiam , arbitror quia
Bitaris b. Obiiciat forte aliquis ſolum hæc ad futuri obſervationem nora
fignum crucis jure Canonico permitti. bang. fieri namque poteft, ut ultima
Refp . Canonem agere de chara &terio duo phyſicam vim ad fanitaris con
bus quibus crucem annumerar : non a ſervationom aliquam obtineant &
gere de imaginibus, quæ cum in tem tum à ſuperftitione forent aliena . Ada
plis piè babeantur,cur non poſſint & dit idem Auguſtin. poſtea, obſer
collo geftari:De ligaruris ſuperftitiofis į vatu quiddam digniſſimom , non
accipio Ancifrdorenſe Concil . Can.3 . quicquid intus ſumprum naturaliter
quem imendo liberum nó queo præ . juvat, idem etiam appeplum juvare :
Atarc ,ficlegitur in fine:nec fubtibia aut & ideò pluscautionis adhibendumia
pede, 4m hominëlinea fieri penitus pre- his appendis, quoniam in iis plus pe .
Jumat, prior prohibuerat luperftitio- | riculi verſecur. Aliud,inquit , di ef
nem ſolvendivota a d'arbores, ſenres, dicere' , tritam iſtam herbam ſi bibe
fut fontes gentilia ſuperſtitione ſcuraris , venter non dolebit , & aliud eft
kos:poſtca verat ſuperſtitioſas ligaturas dicere iftam herbam collo fi suſpende ·
Ppp 3 ris,

a D.Tho.fup:4.4.6 Navar.de.tl.n :35. bitafentiunt canoniftix per tex.c.non licet.26.q.

6.D.Tho.fup. D. Antonin.2 p.tit.12 6.1 Martin.de Arles de ſuperſtir, tract.1o.Viguer c . 56. v.5 .
chaude doir Chrif.c.20.reperitur in cillud 26.9.2..dd lib.2.6.266
494 DIS QVISITIONVM MAGICARVM

7.js, venter non dolebit. lbi enim probas partes extenſum videmus: quia par in
IKT contemperatio falubres:hic fignifica - iis ratio procedit; nempe devotio fc
fio fuperftitiofa damnatur,] quibus rentis,& verborum fan & tiras. Quafi
verbis lencie,prius eſſe remedii , polte- proſunt pie recitatæ cur non & piège
rius verò lignum pacti.Sicè converſo, itatæ ; ſed ſemper ſuperftitiola quæ di
Ron quicquid efficax eſt à natura ap- ! ximus vitanda ; inprimis numeri certi
penlum ; ut lupt quidam Indicilapides iterario.quando illi vis attribuitur.Vn .
contra dolorem renum.lipeis,& c. id de fanè oporter intelligere , quodma.
etiam eſt efficax cricum , & intus ſum . gnus Caffiod, lcripfitb . multis efficax
prus.Subdit ſapienter Aug. Quanquam remedium in variis malis fuiffe trinam
ubi pracantationes & invocationes en recitationem huius verfic.Dirupili vin
characteres non funt, plerumque dubi . cula mea, c . ut non ip6 æternæ repe
um eft,utrum res que alligatur aut quo- ditioni (ed in honorem fan & iflima
modo adiungitur Sanando corpori, Trinitatis ter repetentis , devotioni,
vinatura valeat, quod liberè adbiben- Deus id detulerit , ſed deorationum
dum eft ,an fignificativa quadam obli- formulismox plura,
gatione proveniat, quod tantò pruden
Tius oportet cavere Chriftianunsquanto SECTIO IV .
efficatius prodeffe videbitur. Sed ubi

Catalana.cauca qui pealeat wine anime Sext ò huc

minum ( referendavanidima ,
verbis tria colligas. Primo , fi pucatur de qua B. Chryſoft.hom.21.ad pop .Anı
res naturaliter prodeſſe,túc licet ſuſpe- tjoc. Et quid tandem funtomnia:Sapi
dere de corpore,quia hoc fic tanquá re domum quis fuam egre[/u hominens
medium.Secundo, G putatur nonpro videt monoculum , vel claudicantem &
delle naturaliter ut cauſa, ſed duntaxat ominatus eft. Et poftea, si virgint of
vt figņu futuræ lanationis,túc omninò curreris ſterilis dies erit, fi veromere
abftinendú.Tertiò,Gires dubia Gt , nec trici, dextera plena, da malta mère
adfint medici, qui conſulantur,tunc a . catione plena. ) mox ur par erat in
nimum & intentionem appendentis, i hanc dementiam invehiturut & Phi
sem bonam , & vel malá facere bonam lemon apud Thedoret . Otav iste 7de
facit opinione priore; malam , fi pofte- poupovla te simtaLEV TUS ÉTin özpocidy
rius credat.Tunc enim incideret quis oxo 811x dad@ 7ētov tubùs, & c.quod
in c.qdmoneat.26.9.7. quo laici ana ita versie Zenobius . cum videroobſere
chemaci, clerici digradationi fubiici- vantiam quifternuat, aut fpeculantem
untur.Canones a. non permittunto- j fi quis accedat , perdam ego huncbo.
saciones alias inſcribi periaptis præterminem è veftigio . Subdit deinde au .
orationem Dominicam & Symbo- | dores alios veterum ridepres ſuper
lum ; ſed uſu Catholico , id ad Evan- j fitionein omnium Menandrum ,
gelium B.loannis,& alias S. Scripturæ Antiphonem , Arcellaum , Dioge
nem
& f non liceat 26.9.5,66.2x obfervetis 26.9.7. b in Plouise
 LIBRI ITI. P. II. QVAEST.IV. SECT . 19 .
dem Bionem . vide Theodor , lb. 6 . catur & palpitia tio : huius fpecies à cis
de curand . Græcor. aftea in prin- liis,veloculis potiſſimæ iftiusSuidas &
eipio. Quod verò Aufonius tria Theocritus meminere : illius Plaut. in
tanrum omnia agnoſcit, cum refellunt Milglor.Pracantatrici,colleEtrici arian
cæteriqui plarium meminere. fortè de la aruſpice Flagitiam eft fi nihil mitte
præcipuis tantum loquebatur.led que tar.quafupercilio fpicit. & in Pſeudo.
illa ia revaniffima? D. Aug. fic fcribit | Nifi quiafuturum eft , ita ſupercilium
A. Hisadjunguntur millia inaniſſima. Salic.vide Cælium lib.7.c.29.quo videa
rum obfervationam fi membrum ali tur referendum quod quidam fonitú
quod ſálierit , fi junčtim ambulantibus fpontaneum aurisdextræ , vel finiſtra
amicis,lapis ant canis, are puer medius obſervanr ,ut hæc tintinet , inimicum
intervenerit: atque illud quod lapidem Gilla ,amicum , noftriputent memori .
cakant tanquam diremptorem amicitiæ am tam recolere.de quo Ariftinetusa .
minus moleftum eft , quam quod inno - rebombero oita Tate oệmerád , & x
centem puerum colapso percutiant , fol sócviuervýmeny nonne auris tibirefonde
pariter ambulantibus intercurrerit Sed | bat quando tui lachrymans recordabar:
bellum eft ,qaod aliquando pueri vindi- & alicui huc pertinere videatur illud
fantur àcanibus. Nam plerumquetam Lesbyze vatis à Veronena converſum ,
fuperftitioffunt quidam , ut etiam ca Sonitu ſuopre Tintinant aures .
nem quimedias intervenerit, ferire an Quod illa dixerat:ßcußeŪo’eúd’ xoc
deant,non impunè.Namque à Vanore- fpoi. & apertius incertus quidam , led
medio cito ille percufforem fuum ad de- anciquus ,b.
rum medicum mittit . Hinc funt etiam Garrula quid totis refonas mihi no
illa limen fuum calcare , cum ante do Etibus auris ?
mum ſuam tranfit: redire ad lectum , fi Nefcio quem dicis nunc meminif
dum quis ſe calceat fternutaverit: redire mei.
domum iprocedensoffenderit:cum ve Quod referre adamantium ſympa
flisa ſoricibusroditur, plus timerefu chiam , nimis longe petitum , huc per
fpitionem futurimali , quam praſens tinet & Sparhulamanthia ; quæ fit nuda
damnum dolere. Vndè illud eleganter i ſpathularum inſpectatione. A corpore
di& tum eff Catonis , qui cum effet con- etiam ſumitur omen fternutationis, &
fultus à guodam ,quifibierofas elſe cali offenfionis pedum , de quo mox plura
gas diceretà foricibus refpondit,non effe ; dicemus .
Uud,monftrum : ſed verè monſtrum hai Alia ducuntur ex nomine,alia ex ford
bendum fuiffe ft forices à caligis rederen tuitis aliorú verbis ,alia ab iis, quæ doo
Jur.]vides quotgenera hic fuiffe à D. j mi, alia ab iis quæ in via contingunt.
Auguſt enumeretur primò Saliſatori. Ex nomine ductum illud,quod narrat
om de quo IGdorus tradit Saliſatores | Glycase.de Auguſto,cum Nicopolim
feu Salitores vocari hujuſmodi omi- | vocaffe,quam exſtruxerat urbem: & i
Rolos.Saliffatio apovet.gloffario vo bi hominis ac agni ftatuas aheneaslow
caliex:

dha.20, binepih amatoria , cinter Cataled ,Virg: dannal A 3 .

496 DISQUISITIONVM MAGICARVM
caſſe :co quod ea nocte,quæ A & tiacam Rumpet - ferpens inftitutam .
pugnam præcellic,in hominem incide : tale quoquegentiles judicabant obri.
fat,qui alinum agebat,cumģ; illius de um habuifle Chriftianum , utbarrar

nomine ſciſcitatus fuiſſet: mibi quidem | Photius, &colligasinMinutio nifallor

reſpundit ille nomen eft, Eutiches ( h. e. & Tertulliano.ltem G obvius'intefta .
felix )aſino vero Nicon (h.e.victor.) Ex | bilis ,abſciſſus,(ſicLucian.in Pſeudolo )
verbis fortuito prolatis , quæ Cicero | cæcus claudus,autmulier ſpatGs crini,
cenſuit proprie vocariomina a. ut cum bus.ltem leporem iter tranſverſo lalcu
filia Confulis bellum ferreo cogitatis . velur diremiffe,capram , autaliud adi
patri dixit Perſeum obiiſſe . quod erat malin via vidiflc ;& , quod exirreligio .
Melitæi carelli nomen, oixcoxofixa la mente hæreticorum profe & um ,ha
(de quibus olim Xenocratem tradit ! buiſſe obvium monachom , cuius etā
Suidas librum compoſu :(le ) ſunt apud mentio apud Pet Blelenſem Epift.6s.
Terentium , G introiit in ædes ater alie & alia infinita, ut ſubiecta poft finem
nas canis ,vel anguis per impluviu de l huius le & tionis tabula docebit.
cidir de regulis , vel gallina cecinit il . Huic ominoſa obſervationi pluri
lud de cane,caninam fravam vocabant mum tribuêre olim Romani , utpatet
ur ex Plauro alii notant de angue teſta ex Ciceronis libr.dc divinat. & Yale
tus eciam Xenocrates , & addidit de rio Maximolib.i.cap.s. liem Græci
muftela etiam Dio Caſſius lib.58 . & & Ægypriizut docet Paufan in Achjac.
Plaucus in Sricho . de angue quoque & Theophraft.in Choracterimis , ubi
Theophraſtus in notis ſuperſtitiolis,de multa exempla ponit b. nccnon Syri,
gallina canente , docent Donatus in telte S S. in Regum hiſtoria libr. 3

phorm.a & .4.Apuleius lib 9.de alino. cap. 20. verf.33. ubi legirur nomen
ut hodie multi peccant , G falinum e minis, quod D. Auguſtinus c. regat ſe
verſum , vinum effulum , fi crebrius vel in facris literisinveniffe.forte inciderar
rarius in menſa ſterputarum : & quod in in libros in quibus non habebatur, vie
convivio verbum triſtius pronunciari proomine acceperunt , & pro fædere
cum ,fi quis crus cruri impoluerit, a cao crapuerunt, 6o. of crepes diceriscy.To
nis ululavit , corvus te &to ingdens cro . xallahsato , ut nunc in L.XX. legi
citavit , & huiuſmodi. Quæ totis eveni . tur, vel potiuso.wiiceito interpretatus

sunt non funtpauciora ,& hoc genus eſt ,in genere ſunt augurati , ut & He
vocanitò evó Scov,ut quæ D. Auguſt. re bræum Un ) nachalch generale eft ,&
tulit, & quæ Horatius canit, pro ratione ſubiccti interpretandum . .
Impium parce recinentis omen inco nofter re & flimè vertic omen .De
Ducat , & pragnans canis , ab agro horum omnium vanitate legendi Pec.
Rana decurrens lupa Camerino Bleſenſis.de epiftal.ss.Franciſcus Picus
Fætaque vulpes: d .Wimpina,Mich. Medina. Benedict.
Pere
a los.de divinat. b c.de ſuperſtitio. c lib.1.selratta d Picus li a.de prenot.6.5.VVim .
pista (quiopt) libr.de devinah 6.13.Medin.dereda in Deum fide li-1, 6.2 . Pererius in 6.24 Gen.
Aufp.o.Siren l.9.de Fato.c.21.6 22.
 LIBRI IIT. PARS. I. QVÆST. IV. SECT. IV . 497

• Percrius,& Iul.Sirenius : præcipua ra- 1 fens occurſus fitfignum futuri ex commu

tio eft, quod cum omnia certam nulni utriuſque cauſa cælefti, vel etiam divi
lam cauſam habeant, fed à caſu planè ! na providentia : utfiquis cadens corporali
dependeant, in contrários ferè femper ter , timeat aliquem caſum in ftaru,rel bo
eventus rapipoſſunt. exemplo fit illud nore , & c. propterea tamen non defiftat ab
Anchilæ apud Virgilium , qui viſos e operibus prudenter agendis ,fed cautis ri
quos fpem pacis ait facere , & bellum gilet , ár. Poteft enim effe, ut ifte cafus fit
minari. Longè autem diverſa funt, o - effectus cauſa futuri caſus, & propterea
men fortuitum arbitrio ſuo rapere, & fignificet illum .] hoc revera elt de valdè
fignum à Deo , ex neceſſaria & ad ho . rarò aut nunquam contingentibus & fi
norem Dei tendente cauſa , pofcere, quando contingat , iam non omen pro
quod in S.S.licitè fecere , ſervus Abra. priè dictum , fedprodigium potius fue
hæ ade quo optimèillic in Comnient. rit , à Deo miffum , & ad Tep 70TXemirev
' locutus fuit Thom .Anglicus ) & Ge . licitam , pro morum emendatione , re
deonb, & lonathasc : & in aliis Hiſto- ferendum . Equidem ſemper mihi vi
fiis ,Greg .VII. in caufa Cardinalis Si fa hæc Caietani oblervatio portam
moniaci,apud Martinum Polonum , & pandere, ad ominoſam iſtam obſerva
D. Auguſtin,d ; & Clodovæus Rex tionem , quæ D. Auguſt. & aliis g ina
Francorum . eDeomnium variis fpe- niffima ſemper viſa. nonne ( utar ver
cicbus, fi quismulta voler à noftris di bis Ciceronis de Divin. ) hoc fi ſuſcipi
yerſa poterit legere Bleſenſ. de epiſt. i mus, & pedisoffenſio nobis, & abruprio cor
65. & loan. Salisberienſem libro primo rigia , & fternutamenta erunt obſervan
de Nug. chrial.cap. ult. dum memine dac Nonne ſemper prætexat ſuperſti
rit ea ab iplo non approbari , ſed ut tiofus. offenfionem quamvis pedum
aulicorum vita commemorari : & no fibi divinam iram prætendere ? quid
tanda imprimis hæc quæ ſubjungit enim aliud gentiles contendebant ?
vcrba ; at Nonne hocin Tib . Graccho obſerva .
Carera de genérehoc adeò funt multa lo runt , quo die occifus fuit , domo egre
quacem dientem ad limen graviflimè pedem h
Vi laffare queant Fabium . offendille ? Nonne dicat , hoc idem
Quibus quacumque domus inftiterit, Craffo infauſti prælij die accidiffe : i
eam necab ipſa ſalute arbitror poſle ſalva- | Nonne hoc de marito Laodamia ſcri
bit ?
Quare. Cum foribus velles ad Troiam exire ра.
Concl. lic, Omina femper illicitum ob ternis ,
fervate. nam licet Caiet. f ſcribat : po Pes tuus offenſo limine figna dedit.
tefthomoabſqueomni praſagio cavere pru Vt vidi ingemui , tacitoque in pectore di.
--denter ab imminentibus dubitando ne pra xi ,
099 Signa
aGen.14. b lud.7. c 1.Reg.14. d Fulgof.la 1.8.3. e Egnat.li.1.6.4 . finfim , v.ſuper
fitio. g D. Aug.dezoPico VV impince Sirenio. Medi. Pererio ,Salisberienfi & Blefenf. o Val
Moxic 4.Plutarch in Grachis. i Plutarc, in Crallo.
 ONVM
# 98 DISOVISITI MAGICARVM .
signa reverſuri,fint,precor, ifta viri. I ceffus , & non à naturali , fed fupernia
Nonne de fe jam veniad ignius- Ticæleſti cauſa communiidevenifle. Sa
Bullus ? qui-cecinit: nè fternurarionuinmedium omen cen
O quoties ingreffuriter mihi triftia di á luere vereres , ut notarum Scholiaſta
Offenſum in porta figna dediffe pedem m Theocritia ', ideoque fternutante ali
Quud Genim dicerent,eventum hunc quo , aſtantes illi bona'verba dicebant:
ab eadem provenire caufa providenciç, ut fi quid porrendereturmali : id faufta
? Non
à qua mortes & ftragesiftorum precatione averterent b , matutinat
ne Caietano , iudice abfoluendi ? Sed ſternutationem prorſus infauftam :me
obiiciat aliquis. B.Marcus Evangeliſta.ridianam firmiffimauſpicij, & conarus
Evangelizandi caulla, navigio Alexan non irriti indicium rebantur,etiam Ari
driam petens cum navem egrederetur, ftor. auctore, maximè fà
dextro late
calceum rupit,atqueDeo gratias agens, re. d Vnde Propert. 6
iter luum expedicum eſſe perhibuit. Re Nunc tibi naſcentiprimis (mea-vita )die
fpond .hocex apocryphis proferri . De hus .
inde,ur utar verbis Pet.BlefenGs. Quit Aridus argutum
fternuit omen amor :
quid alij credant , ego indubitanter credo, Et Cacullus, de Acme & Septimio , f
ſanctum Evangeliftam , hoc nonex fuperfti- fternutationis dexciæ approbationem
tiofa curiofiture dixiſſe,cuietfi nunquam cal. vocar aufpicium bonum. Quid quod
ceus ruptus effet , ei tamenfui expeditionem & pedicum oblervabant, & Græcis qui
itineris, per Spiritum ſanctusDominusreve demoneneratbonum ,uc'ex Hymno in
laffet:).ſic ille : qui addit aliud onien , co Mercurium : Latinis infauſtum cenfeba

cum qui,fiinitinere aliquis interroget; tur ,utex Catone de re Raffica fuit aliis
quo proficiſcantur, fubitò reticent: Ni- , obſervarım , De Soricino auſpicio æquè
tuntur facto Iudith , 8.v.33: quæ diſce: ridiculi veteres , de quo præter Plin . in
dens inhibuit , ne quis eam quo profi Hiltor, carucal. criam rectè accipiunt
s
ciſceretur, interrogaret', quaſiinteiro 1 illi Auſonij,
gatio aliquid.ominis habuiſler, quod Quadrupes aufpiciis quis itingitur
oſtini:
lulceprum iter potuiffet impedire. Sed bus ? Mus .
hoc eft ſiniſtre interpretari mentem VindeN.libr.x Aufon: lect cap: 2)
fanctæ viduæ , quæ id veruittantum ne Sed hæc fuffererin de nugis ominum ,
quis allocutione & falutatiombus cius de quibus etiam nonnulla Polydorus
incæptum moraretur; velne curiofius, 1 3. de prodigiis & Naulca libr. nirabi-
quid egreffa faceret , fcrutarentur: De lium .
fternutamentis ſempererit quo exculent: Hic inſerenda eft Tabula boc figno
incidat in adverſum aliquid, quifterna : notata ..
tat : ducet ab eadem caula utrumque e
ventum , fic felicior alius , & opratis po
tiatur, idipſum dicet ſignum fuiffe fuc- li SEG

10vid.in Hirridepill.m lib'1.1eleg.3.3.2 In Tbalifisé Epitbala Hélémes: Plinius lib.28.6.2

Apulens.de ahuol.2.c Se &.33-problem.c. irid Xenopbon anabap.16.kz.clogs3.Epigram 43,
 >
LIBER III. P.II. QVÆST. IV . SECT. V. 09
nio feftum diem , cum paganis agebant,
illis Romanorum Concil. ſub Zacharia
SECTIO V. Pontifice dixit anathema in Quare fi
quis hodie velinhonoré lani vel Stre
Eptimo, poteft nonnunquam vana niæ Deæ epulis vacaret,autftrenasmit
S.
obſervantia contingere in Strenispri- teret,vel acciperet , iselletidololatra : f
mo annidie dandis.Solebant Ethnici Ka . id facerettantum ,ut omen certum pro.
lendas lanuar. ( utdocent Sueton. & fperievemtus , foret vana obſervantia
Ovid.a )magna folennitate celebrare, mixta divinationi,plerumque mortalis,
in hanorem lani, & inter cætera tunc G tantum id faceret , ut incertum omen
invicem dare ftrenas, in omen ſivè pre- vel augurium , peccatum effet veniale,
cationem bonamanni profperè decur- fianimitantumcaula,velamicitiæ con .
furi: velaliorum multorum adijcien- fervanda cauſa , pro conſuetudine
dorum . nam dicta quali trena, & tecna Chriſtianorum , nullum effet pecca .
rius perfectionisatque plenitudinis in cum : immò fi faceret in honorem cir
dex , eò quòd fcia fint omnia Ariſtotelicumcifionis Dominicæ , quam tunc
b.Hasſtrenas propter buiuſmodi fuper- celebrat Eccleſia , mereretur coram
ftitiones, concil. Antiliodorenle vocat Deo. Nam hodiè -cellant exolitæ Gen
diabolicas c,verba funt: Non licet Kalen tilium fuperſtitiones , quæ tam ri
dis Lanuariis veculo aut ceruoto facere, vel gidæ ſanctionis canonum cauſa fue
Arenas diabolicas obſervare : fed in ipſa die fic re.
omnia beneficia tribuantur , ficut & reliquis Cavendæ tamen etiam hodiè fuper
diebus quo loco legerim libens, vel fals | ftitiones allæ , de quibus Burchardusita
tem explicem , vitulo ( ſeu buculo jaut ce . ¡ ſcribit : Obſervaſi Kalend . Ianvarii ritu
ruulo facere :utfit fimile illi , cum
faciam , paganorum , ut vel aliquid plus faceres pro
yitula pro frugibus : quod meminicùm | pter novum annum , quam antea velpoft
contuliſſem placere fratri Baſilio Pon- ſoleres facere.ita dico, ut vel menſam tuam
cio del con,hominieruditionis elegan- cum lapidibas , vel epulis in donio rva pre
cioris , & qui eas mittunt damnari vi- | parares eo tempore : aut per ricos copla
dentur à D.Auguft. apuddGratian . & teas cantores dy choros duceres , aut circa
à Martino Papa; Qui: Non licet ( ait) ini tećtum domus tile federes enſe too circum
quas obſervationes agere Kalendarum , dar ſignatus, ut ibi videres & intelligeres , quid
OFİSYALATL , neque lauro aut viriditate ar . tibi in fequenti anno futurum effet: vel in
borum cingeredomos. Omais enim hac ob- bivio ſediſ fuper taurinam , ut & ibi fooru
fervatio Paganorumeft.e ] Solebant au ratibi inteligeres , vel fipanesprasli&ta no
tem pij Chriftiani co die iejunare , in 1 éte coguterefeyti tuo nomine , utfibènè ele
detellationem gentilitiæ ſuperſtitionis, varentur , & pilli er altifierent,indèpro
utdocemur à D. Ambrol.f & Concil. Speritatem vitæ tuæ eo anno provideres. ided
Toleta. 4. & qui verò contempto ieju- 1 quia Deum creatorem tuum ( hæc facien
Q992 do )
a Sueton in Auguft. & in Caligu Ovid.. Faſtor .Fefers im ftrens.blob.2.de coelo.c cap.1 . cap.no
for Ves26 9.7.ccap son lices.26.9.7.f ferm.17.gCww.io ,hca.fi quis Calendars, 29 9.7 .
Soo DISQUISITIONVM MAGICARVM
do ) dereliquifti , & adidola, & illa vana te ciæ inutiles , aut orationes ociofæ ve
convertiſti, & apoſtata effeiluses, duos an non approbatæ a. Vode ſequitur, quod
nos per legitimas feriaspæniteas Burch . in rectè Binsfeldius infert b , hucreferen
Punitentiali, lib . 19.cap. de arte magi- , dos qui obſervant certas feſtivitates, ut
ca , verí . Obſervaſte Kalendas. Vbi ha- Converſionis B. Pauli , Vincencij, Vr
bes brevem quandam enumerationem bani , velaliorum , quibus fi pluat, vel
ſuperſtitionum illius diei , quæ cum cælum ſerenum fit , Gibi ſpondent ſere
ftrenarum millione hodierna clarum nitatem , fertilitatem , vini copiam vel
eſt nihil ſimilitudinis habere. Vbi pro inopiam , autcontinuatam per tot dies
lapidibus fortè corrigendum eſt , lauti- pluviam , unde & ſuperſtitioſos fecere
tiis. Non habui in quem locum com verſus, quorum primus eft ;
modius reijcerem , etſi ſacrilegij ali Clara dies Pauli bona tempora denotat
quid ſubeſſe cenſeam , quod Hiberni anni , &c.
Lilveſtres lupos in magno honore ha Item qui colligunt berhas in die Sandi
bent & in patrinos aſcilcunt,quos Cha- loannis , ad certos quoſdam effectus,
richriſt appellant pro eis orantes & be credentes eo die habere vim naturalem
nè precantes , & fic ſe ab illis lædi non efficaciorem.vel inferunt arbores ipſo die
verentur, narrat Chambdenus , in Bri Annunciationis B. Mariæ , vel in Fefto
tannia Antiquit. S. Stephani minuunt ſanguinem equorum ,
& fimilia faciunt,naturalem cauſam ate
SECTIO VI. tendentes, quæ nulla eſt ,unde vanè ifta
inſtituunt : fed & feſta ſic potius inho

Octavooliperditio fit temporario: norant quä сolunt. Siverò dire& èilta

ſervant , non ad Dei cultum , ſed ad di tribuerent effectú , ut fanctos illos ho
rectionem negotiorum ſuorum : ut qui norandi, viderentur & ipfi fanctosillos
certis temporibus herbascolligunt, vel ¡ honorare.quare nec auderem eas dam
ligna ſuccidunt, pro ædificijs vel navi nare . Huc etiam pertinent,qui obfervant
bus ſuperſtitione carent, fi id faciant l quoſdari dies, lit puta diem D.Magdale
permoti naturali obſervatione motus næ , diem Lunæ , & c.utinfauftos, velut
& influentiæ cæleſtis , certis enim tem fauftos ad iter ,autré aliquá inchoandu :
poribus vis herbarum efficacior eſt, lig. item an cum ſurgunt,primo induerint cal.
na quoque minus obnoxia funt cor ceum vel femorale dextrum an Icævú ,
ruprioni, & apriora ſuntad uſum . Sed aut quo pede primum rangant terram ,
ſuperſtitio foret, fi obſervaretur certus vel domo egrediātur, & quæ huiufmo
unus hebdomadæ vel menfis dies tan di nugatoria eos conſtar peccare iſto fa .
tum ,vel certa diei hora , qua talis hora perſtitionis genere.Tales in jurc Canó .
vel dieseſt, vel adderentur circumſtan . I videntur dies Ægyptiaci,quorum men
rio

ac non liceat.26.9.5.odo.non obſervetis Silv.v. fuperftitio.q.10 . Siciniellige Burchard

26.9.3. b de Confel malefia in 3.caufa diſpoſitiva ad malef.
 LIBRI III. P. II. QVÆST. IV . SECT . VI. Sor

rio apud D. Auguſt a Collegit natio- | menſes & temporaGannos. Timeo vos ne
num cunctarum ferè dies ominefos & fruſtra laboraverit in vobis ) explicantos ,
obſcævos Alexander ab Alexand libr. utAmbrofius, Vies obſervant,qui dicunt
4. gen dier.c. 20. fed hos Agyptiacos , ut puta, crajinno proficifcendum non eſt, puſt
prætermifit Calius Rhodiginus b,hoc craftinum enim non dei et al uid inchoari,
tantum , vocari dies atros cadroppodas, 1 c fic folent magus decipi . Hiautem colunt
vulgò à veteribusdeluxata voce, Ægyptia - menles, qui cur, ius Lune perfcrutantur,di
cos ab Aegypti,inquit ,vanitate proclinato centes ut puta , ſeptima Luna inſtrumenta
nomine, Eorum Auguftin.meminit,da inca confici non debent. Nona Luna ſervum ,
nonicis decretis non eftprætermiffum . ) Sed emptum ut puta , domum ducere non opor
qui dies iſtı apud Ægyptios,hocdebuit ftet, & perhac faciliusfolentadverſa prove
explicare. Gloffa Canon. vult,Ægyp- nire . Tempora verò fic obſervant,cum di
cios docuille qui dies toto anno infau curt: Hodiè veris inittum eft, feftivit's effo
fti forent ad opus iochoandum , & hos poft cras Vulcanalia funt.Ettalia iter aixi
Ecclefiam olim in Kalendariis fuis G tum , pofterum eft,domum egredinon licet.
goalſc, quorum poſterius nihil dubito, Poſterum , fignificat adverſum & prepo
quin falfum fit : nunquam enim hæc fterum , quaſi commoditate ſerum . Annos
Ecclefia recepit's Apoſtolicæ prohibi. ſi colunt ,cum dicunt Kalendis lanuariis no
tionis memora poſterius poteſt recipi, vus eft annus. quaſi non quotidiè anni im
aſtrologorum enim iſta commenta pleantur: ſed ut lani illius memoriam reco
fuere , & Ægyptus inventrix aſtrolo lant bifrontis , hac ſuperſtitione nituntur,
giæ.Petrus Breslayus lib.x Notabilium c. qua longè debet eſſe à ſervis Dei. fi enim
53.hujuſmodidiciteſſe lan.1 . & 25.Febr. Deus ex toto corde diligatur , ipſo propitio,
4.& 26.Mart. 1. & 28. April. I. & 10 . nulla debet elle formido neque fufpicio ha.
Maii 3. & ult. Iunii1o . & 17. Iulii 13. & rum rerum . Profperè enim poteſt cedere,
27.Aug.1.& 24.Sept.3.& 21. O & ob.3. quicquid fimpliciterſub Dei devotionefit.]
& 22 Novemb.s. & 28. Decemb.7 . & D. Auguſtin. e' Eos enim inculpat qui di
22.undeacceperit neſcio . Suſpicor ta cunt , non proficiſcar quia fprofperus dies eſt,
men , Ægyptios pro { cævis & nefaſtis aut quia Luna fic fertur : velproficifcar ,ut
habuiſſc etiam dies illos , quibus tot proſpere cedat , quia ita fe habet pofitio fi
plagisà Moyſe percuſſi, & quo Pharao derum . Non agam hoc menfe commercium ,
cum exercitu mari demerſus. Nam fin- quia illa ſtella mibi agit menſem : vel agam ,
gulis gentibus infignes clade aliqua | quia ſuſcepitmenſem . Non plantem hoc an
dies, poſtea ſemperatri habiti , utde no vineam, quia biſextus.] quæ ad ver
Romanis Græcis , aliiſque docuit Ale- bum comm . ſuo inſeruit Divus Anſel
zander ab Alexand. d Exempla plura mus.Idem Auguft. ſic alibig , ficut obſer
harum ſuperſtitionum , ſuggerunt Pa vant, qui certis diebus, fivè menkbus, vo
tres illa D.Pauliverba, Dies obſervatis,& | lunt & nolunt aliquid inchoare ', ed quod
Q99 3 ſecundung
a Comm.inepif.ad Galat.4'. Enchir.c.792 din c.non obfervetis, & c.quis exiſtimaret 266
queff.7 b libr.14.antiq.Leit cap.9. cadGal.4. v. 1o, d 1.6.20,0 epift 119.6.7. cuege polteriuso
f4.6 796
502 DISQUISITIONVM MAGICARVM
fecundum vanas do &trinas hominum fau - ciales quoſdam effectus: item qui ova
Sta vel infaufta exiftiment tempora. & alio quæ gallinæ paciunt die Paraſceves,
rurſus loco a , plena fune conventicula no- ! toto alſervant anno , quia credunt er
ftra hominibus , qui tempora rerum agen vim habere ad exſtinguenda incendia ,
darum à Mathematicis accipiunt. lam ve- liin ignem injiciantur., cedo enim ,vis
rò ne aliquid incboetur aut edificiorum , hæc naturaliſne? vnderá die, velmatre!
ut hujuſmodi aliquid operum , diebus, nemo hoc dicat. nam quid abſurdius:
quos Aegyptiacos vacant , fæpè etiam nos nulla matri prærogativa tum præcipua
monere non dubitant. ] Hactenus Patres, competit:nihil diei, cæleftes orbes tum
quorum adſcripfi verba , quoniam li. vel lidera ſingulare influunt. Visilla,
Cer primo loco , & juxta contextus ſe- lupernaturalis ergò . cur non iden
tiem , Apoftolus loqueretur de ſuper competit enixis die Anaſtaſis, yel Na,
ftitiofo dierum menſium , & annoruin talis Domini? ſpeciali, inquiunt, privi.
cultu ludæorum ,, quos
quos Galatæ ludai. legio.dicſodes ,undenoftircui & quan .
zantes haud dubiè imitabantur, uto do conceffum : conſtat experientia , di
ptimè cum Græcis D. Hieron . & Pri cent . Sed illa fallax , & unde certus es,
mialius arbitrati, ficri tamen poteſt, ut non ex pacto effectum nalci? Devocio
aliquid etiam pagaoilini Ginularreple: perſuaſit,dicat alius . Non bona devo
rit . ut vidi ju Francia , tempore Ca tio; quæcum (candalo conjuncta ,quz
tharina Mediceæ , quando inter auli . | meritò ſuſpecta, quæ anilis, quæ fingu
cas matronas adeò hæc vigebant , ut laris , quæ nullo Ecclefiæ velte :ditio
nihil inconſultis aſtrologis ( quos Banis munita ſuffragio. Faciunt in his
rones ſuos nuncupabant) conari au parubris multi. Sed in iiſdem parnbus
derent. Quæſo , liquis dies infortuna- multi pietatis & rerum fidei morums
tus, unde ? ex aftrorum relpendentin imperici , multi curiofi,multi fuperfti
fluxu, & poftura : verùm hæc eft alia ciol. Lege Martio . de Atles tractat, de
atque alia fingulis annis , nec eadem fuperftitione.
illo eodem die. fusè hoc pbyficis ratio
nibus refellitCiruelus d.p.3.cap.6. qui SECTIO VII.
poteft confuli . Ad hanc ſuperſtitio
nem diariam referendi quoque ſunt, Ouo loco funt obſervantia vanæ in
qui certis diebus olera (copis tangunt, No
malis depellendis & morbis la
ne ciņiphes , erucæ , campæ, vel alia in- | nandis variæ ,ut fi quis faciat oblationé.
ſedanoceant : item qui nolunt ungues ex bonis eleemofyna impetratis, credés
præfciudere die Veneris , vel nere die 1 ea majoris cf6caciæ ad effectum confe.
Sabbathi , cum interea non abftineant quendum : qui putant crucem exelec.
in honorem Deiparæ cæteris operibus mofynis emptam vel factam , vel fan .
ſervilibus: qui credant majorein ineſte Etiorem , & efficaciorem : quiofferunt
vim aquæ benedi &tæ Dominicis poft | tandis ceram vel aliam materiam , illi
quatuor tempora , qnam aliis ad ipe- immiſcentes capillos hominis,vel pilos
ani.
aind.c.4, adGalak
 LIBRI II . PARS. 11. QVÆST. IV. SECT . vit. sos

Inimalisægri:quimerguntimagines in tantium faſcinationibus reſiſtere faf-

aguam , pro pluvia obtinenda: qui fa- ciolas vel teniolas rubeas , alligatas c
ciunt quaſdain ligaturas, ne lac vaccis quorum frænis vel ephippiis. vetuſta
fubtrahatur. qni perannulum delpon | luperſtitione cadem de cauſa apud
fationismejunt, ut isberentur malefi- Græcos & Rom . pueri puellæquefal
cio: qui pro quibuſdam capitis dolori- ciolis ruſeis præcingebantur Apulei.
bus , & fimilibusmorbis curandis ad Miles.lib.z. Chryfoft.in hom . Xii..ad
porcosum lintrem feu obbam collum Cor. & alii apud Martin. Roman . lib .
applicanti In nomine Patris , & c. qui oling.c.3. & lib.2.c 23.
sneciunturcinguluni ægrotantis ad co Huc referendæ ſunt innumera ora
gnoſcendum à qub ſancto fit fantastionuin formæ , quibus vulgò vulnera
impetranda,adhibitis aliis definitis riti lanantur, vel morbi curantur , velina
bus quiframen biperine lividunt , ut fortunia arcentur. Quale illud de quo
fanentur manuum vel digitorum tu Burchard . ibid . v.collegifti: Collegiſti
mores : qui pro quibuſdam pecudum berbas medicinales, cum aliis incantationi
morbis ignes ſtruunt ex peculiaribus bus, cum Symbolo & Dominica oratione.
Jignis, & in cum animalia impellunt;vel Corrige audacter, quam cum Symbo
in orbem circumducunt , & quod prilo , & dom.orati ) id eft , cum Credo in

moloco tranfitanimal;hoc fanctisof Deam , Paternoftercantando, sialiter

ferunt. qui S. Lupilibum pinſunt hoc fecifti , decem dies in pane & aqua pæni
ritu ', coquunt libum triangulareni, í reas.]. Eft & alia in uſu inter Hiſpanos
prætexto Trinitatis ſanctifimæ,hono- milites, qua quidam ſalutatores; utfc
re, & ei quinque foramina imprimunt, runt, ſanctè viventes, & omncs gratis
in memoriam ( ſic.colorant) vulnerum curantes, cum fola impoſirione linteo
Chriſti; poſtea, in B.Lupi honorem ,li rum , & certorum recitatione verbo-
bum dant in eleemofynam primo men , rụm utuntur , formula fuit Hilpanica.
dico non ex -propoſito, fed ignaro , & į fed reddam Latinè ad verbum : Per
forruito ,occurrenti, ſic arbitrantur ar Chriftum , & cum Chrifto , es in Chrifto, eff
menta gregesq ; ſola in palcuis , a lupis tibi Deo Patri omnipotenti, in unitate spi
invadi non poffe . frequenseft, in pagis ritusſanctiorinis honor, e glorias peron
prope Thenas & Lovanium . Superſti- nia facula faculorum . Oremus , falutarib #
tio ſe prodit in co ( ut cæteramitram ) preceptismonitis & divinainftitutionefor
quod fortuito 'mendicanti dari debets | mati,audemus dicere, Paternoſter ,qui esin
nam quid hoc, vel ad cuftodiam peco calis.& c.Amen, léfaut, Potènria, Patris ſa
ris,velad honorem Deis artineti tales pientia Filii, viretis Spiritus ſancti fanat hoc
ctiam ligatutæpecuariorum , ad libe vulnus ab omni malo. Amen . lefus. Domine

randos canesac pecora a clade & rabe, mi lefu Chriſte, credo quod mocte'lovis San
vel ut ea inferant pecoribus aliotum . atvin cæna , poftquam lavaſti pedes tuorum
lege Bürchard.d. 6.19.1. fecifti ligaturas: Sanctorum diſcipulorum , acrepuſti-panem
Huc pertinet opinio Silefioruni, Mo- ſanctiſſimis manibus tuis, & li nedixiſtir com
xavorum & vicinarum gentium pu- 1 fregiffi, & dedifti ruis ſanctis difcipulis, diu
cent;
504 DISQUISITIONVM MAGICARVM
cens, accipire de comedite, hoc eſt enim cor. ſunt indicia pacti faltem latentis.Quit
pus meum , fimiliter accepeffi calicem in ſan- tò , non licet privatis comminiſci for
Etiſsimas manus, & gratiasegifti, & tradi. mulas, quas nec ſacræ literæ ,nec Eccle
difti illis dicens: accipite & bibrte, quia bic liafticus uſus approbavit, qualis cft iſta.
eji meus far.guis novi teſtamenti , qui pro quæ licentiosè abutitur , & depravat
multis effundetur in remiſsionem peccato- ! multa lacroſancti Miſfæ facrificii ver
rum. hoc quotieſcunque feceritis , facite in ba , etiam ipfius Canonis . Deniqueap.
meam commemorationem . obſecro te Do- plicat verba conſecrationis rei, ad quã
mine mi leſu Chriſte, utperhac ſanctiſfima inſtituta non fuit, ( quod non eſt per
verba , &per virtutem illorum , & per me. mittendum ) & præterea petit effectú
ritum ſanctiffima Paſſionis tut,ſaneturhoc fibi concedi per vim prædictorum ver
vulnus, dy malum iſtud. Amen . Ieſus. In ne borum ,quæ vis,non ad vulnerum cor
mine Patris, & Fili, & Spiritusſancti. A poris conſolationem ,ſedad panis ac vi.
men.lefus. ni tranſubſtantiationem , à Salvatore
Dehac formula mota fuit Ipris an noſtro dire& a fuit. Neque illud negli
no ſuperiore quæſtio , maximè quia gendum eſt , Ecclefiam& Catholicos
nullum naturale medicamentum ac ejus filios, tanta ſemper in venerationc
cedebat. Reverendil. Epiſc. Iprenſis hæc facrofancta confecrationis verba
Simonius , & confiliariiejustotam cu. habuiſſe,ut nefas ducerent illis ati, nifi
rationem hanc judicarunt ſuperſtitio quando in Mil'æ facrificio, velquando
ſam & illicitam , & prohibuere ne quis in Eccleſia,vel (cholis,aut diſpucacions
ea uteretur. Multis hæc damnatio dura bus iis neceffariò utendum.contra Dia,
viſa, fed immeritò. Nam hic effectus bolas , & membra ejus malefici, rebus
totus exſpectatur à Deo per modum , nullis utuntur libentius aut frequen
miraculi. Sed miracula fic alfiduè & cius ad ſua ſacrilegia nefanda, quam &
quaſi ex conſuetudine pofcere , eft ipſa Venerab.Euchariſtia, & iis quæ ad
Deum tentare . Deinde fancti viri , ad j illam pertinent. Hæc mihi nunc contra
miracula edenda , non ſunt uſi certis, & hanc & fimiles formulas occurrebant,
quaſi conceptis verborum formulis,
led modo ſic , modo aliter prout Spiri. SECTIO VIII
tus ſanctus ſuggerebat. Tertiò fancti

tas hujus eor farishta præclarè

utmalefici brecha firenin
ſpecie Necromifquam
cujufdair nitatur au & oritare
externa , fanctitatem mentiantur; neq ; 1454. nomine Felix Malleolus & fuit
in hac re milites fatis idonei judices , / Canonicus Tigurinus , led dehäreli
1

quibus fan &ti videntur, qui extrinfecus
peccata gravia non produnt. Quartò,
qui donum fanatiquum à Deo accepe
runt, illi nunquam accipiunt cun con
ditione , ut talibus vel talibus utantur
verbis:fed tales commentitiæ formulæ
tantum non damnatus , quare & loan .
Baleo & fimilibustantopete commen
datus: hic Malleolus , integro libello.
duorum traétatuum de exorciſmis,le patro .
num præber hujufmodi precationum
& medicamentorum ,plurima hujus o .

3 ; puſcula
 1.
LIBRI.III. P. II. QVÆST. IV . SECT. VII . SOS

puſcula circumferuntur , ſed in pleriſq; 1 ba prolaturum . His non obſtantibus

multa ſunt temeraria , erranca,& fcan- contrarium ipfe cenfet. Probat primò
dalaſa: quarematuro & ſapienticonci : quia pium elt & meritorium lanare
Jio Ecclefia Romana ejus nomen , inter morbos, nonhominum.modò, fed &
prima claſlis prohibitos ſcriptores, brucorum : ut probanturmulti Sancti
quorum cuncta feciprafint vetita, re- feciſſe.Refp.hoc fecere,citra omnem ſue
culit. ideò Catholicis ejus auctoritas perſtitionis ſuſpicionem , & fic facere
profligata planè.cenſenda : fed necra- 1 .eſt pium ac meritorium ; formulas verò
ciones ullius momenti attulit . Exami- haſce fuperftitiolas eſſe , & meritò lu
nemus fingulas breviter , vult licitam fpectas.
elle curationem per hujuſmodi verba Secundò , licet benedicere animalibus
dicam Latinè , cùm ut omnes intelli- in nomineDomini. Refp. licet, fi nihil
gant,tùm ,ne quis utatur fico ,quo pro addas ſuperſticioli di& ivel facti.
nuncianda ſunt verba , idiomate & Tertiò ,licetilla maledicere, ſeu con ,
rychmo proponerentur. Sifancta Maria jurare, & .excommunicare, & exorci
virgopuerum Ieſum Perèpeperit : liberetur fare. uc fecit S.WilhelmusLaulanen
animalhac Paffione, In nomine Patris,& c. fis Epiſcopus , qui ab Anguillis læſus
Etillud, Chriftusfuit natus, Chriftusfuit omnes Anguillas ſuæ ditionis male
Amiffus, Chriſtus fuitinventús: ipſebenedi- dictione expulit & relegavit. ficut &
catsa conſignet hac vulnera ,in nomine, | B.Pruminius.inſulam S.Marciprope
& c. Erillam , Ego adiuro vos vermes, per Conſtantiam , venenofis coinquina
omnipotentem Deum ,ut ifta civitas vel do tam vermibus , toraliter ſuis precibus
mus fit vobis cam deteſtabilis,quàm Deo eft mundavit. Et Epiſcopus Lauſanenſis,
Pir ille , qui falfam fententiam protulit, do tùm vivens , contra venenatas ſangui
Inftam popit,innomine Patris,& c.] & di- . Tugas; quæ veneno ſuo inficiebant Sal
cil hec dicta, qutatis mutandis.etiam mones & alios piſces , exorciſmosex

proficere ,contralumbricos & vermes, i facris Scripturis compoſitos, fecit

quianimalium viſcera corrodunt. Fa- pronunciari. Et ſoliti ſunt etiam in
tetur fuæ lententiæ canarium cfle Hekuetia , « contra valdè noxium gem
gnendam , quiſcripGir de ſuperſtitioni- i nus vermium.quod vocant , Iuger, in
bus ( intelligeMartin.de Arles, & loan.inftituere judiciarium procellum , ficut
Aumma Confef. & An. Dom , 1405. le- fit contra facinoroſos : & ficut & Con
dorem ordinis Auguſtiniani coactum j Itantienſes & Curienſes faciunt contra
revocare Heidelbergæ articulum , quo vermes alios nuncupatos Lauffraffer.
dixerat poffehujuſmodiformulis line | Reſpond. Exorciſmos & £ ccleſiaſticas
peccato aliquem uti, & nominatim ſe- depulfiones animalım probari, quos
cunda illa coactum , inquam , hoc re - publicus Eccleſiæ ulus rccepit & ap
- vocare,ad mandatum Domini Epiſco- probavit, non'quofcunque privatico
pi Spirenl. & peritorum ſtudii Heidel. minifcuntur. Hodie in ritualibus Ro
berg.camquam erroncum , & pollice. manis habemus expreſſas formulas
fi, ſe de cætero non amplius talia ver- legitimas , quas omnes fequi deberent:
Rrs poffunt
sos
IONVM VM
gos D'ISQUISIT MAGICAR
poflunt ,& ui tutò propriis diæcelum , | Paulus, D. Joan. b D. Thom . D. Andr.
quæ à ſedeRomana approbatæ : imò DD.ludas & Simonc & D. Hilarion.
hine peccato uti illis poffunt , ctiam id.fe
& cêre.
non ſunt expreſsè approbatæ , dum . Quartò addit, pro argumento , ex
modo nec improbatæ , necà viris do- legenda S.Bafilii,cum bunedictione for
etis & piis in dubium vocatæ , nec aper- / litum munire anunalia imbecilliora
tam vanitarem præ ſe ferant , & iis li- contra grandiora :item ,quod qui por
citè quoque ulus in Ethiopia Franc . cos caftrasi, eos D.Anton, commen
Alvarez Luſitanus contra locuſtas, dant , & liporci D.Anton. donati vio
narrat ipſe in Hift. Æthiop.c. Vc fanè | lentur ab aliquo, illum non eſſc impu
in formula ipſius exorciſmi (eu adju- nitum . Refp.hæc nihil ad rem pertinere
rationi s Lulane nfis Epiſc. nihil con- nihil enim hic verborum ſuperficioſo
tinetur, quod poflit improbari, niſi run intercedit. De D.Baglio in vulga
fortè citatio illa , & procuratorium pi. | tis legendis multa rarrantur,quæ nulla
fcium , & alii quidam actus judiciarii, nituntur fide vel auctoritare. Cur B.
quæ omnia videantur vana & ſuper- Antonio porcus appingatur, neſcio ,
Hua : quod idem dicendum , de public niſi hoc ex hac ortum coluetudine fue
ca praxi Conſtantienſi &Curienů .Ter. rit: ſed quod hujus sonſuetudinis ini
tiò verò illa adjuratio , erat introdu- tium rurlus ignoro. Devotionipopie
Eta privatima ruſtico , nec de originelorum puræ & innoxix; fanétorum ca
prima ejus quicquam conſtat : in ex ritatem fæpenumerò favere & applaus
.

orcifmis autem non recipicadas quaf: dere videmus.Nimirum rectè Ambros

vis pro arbitrio.exorciſantis preces
, ſed. fius,Profpere, dixit, poteft cedere quicquidi
certas & ab Eccleſia præſcriptas do fimpliciterfub Dei fir devotione:
cent Conc . Carthaginenf.4. can. 7. & Quintò ex facra Scriptura ficargar
loan . Micrologus is de obſerv. Escleſ mentatur, Paul.dicit, omnia quæcumque
CAp..7. Quoad factum denique Guil- i facitis,in -nomine Domini noftri Iefu Chrifti
helmi& Prumii, fimilia legimus deS. facite; e quiomnia dicit, nullum adum
Patricio & aliis, fed aliud non probant, faltem bonum ) excipit. Refp. eum ſu
quam licere facrâ adjuratione , velo mere pro certo, quod eft incontrover
ratione, virtute Dei , animalia noxia fia ', hunc actum animalis cum ralibu
expellere , quod nemo negat : Lice- verbis curari eſſe bonum . Nec dicit
re autem certas formulas arbitratu i Apoft.licita effe quæcunque in nomine
quorumvis confictas in uſum induce - leſu facimus, fed quæcunquefacimus ,
te , id'non probatur, quod nego ego..ca nosin hoc nomine,& non in alio far
Sanè Apoſtoli, & Sancti, abſque alia cere debere:
verborum additione dæmones expel Sexròn, tempeſtarem per maleficium
lebant , & morbos ſanabant in folo excitaram ,ab agris alio maleficio repel..
Chriſti naminc a lic. DD . Petrus ac li lere,eft actus bonus : ergò etiam ſuper
ftitiofa

a 13 : v.6 GC: 16.v.17i 6 Preckerusin vita Loanı çAbdiass,1.9.10._13;bifi Apelit

diD.Hier.in.cius.vitai Colof 3,7.17...
 LIBER III. P.N. QVÆST. IV . SECT. VII. 507
Sitiofa formula licet repellere morbú | operentur , eo modo quo & fignum
animalismaleficiáti. Antecedésprobat crucis formatum pronunciatumque.
ex 1.corum.C. de malef. & auctoritate Octavo contenditlicere aliquando
Azon.in fum . & Arch . Reſp . & legé illā, | dæmonnm uti minifterio, & eosad hoc
& auctores ea ſequentes manifeftè er invocare: quia D.Theodorus Epiſco
rare contra fidem , & docebo fusè li.6. ! pus Sedunenſis ingentem campanair
Septimo,quoad primam formulam , à Leone Pontifice fibi donatam , à Ro.
excuſatillam : Quia si particula in ea ma Sedunum uſque per dæmones por
non eft dubitativa ſeu conjecturalis, tari curavit. Confirmat, quia genera
feu cauſalis ,fignificansidem quod,quia les hæ propofitiones funt rejiciendæ ,
vere Quemadmodum , in illo: fi iudicas omnibus nobis iniuriam & damna &
zos cognofce. item , fi in inferno nulla eft moleſtias pertinaciter inferentibus eſt
redemptio , fane terribilis eſt recordatio. ignofcendum , qui hocdicat ex Domi
Refp. etiamâita lumas formulam efle | ni præcepto ,eum dicit mentiri.veritati

fuperftitiofam , quia vel illud additur, enim conſonum eſſe non parci quibuſ
ue cauſa fanationis,velut fignum ; fiut dam , fed oportere puniri. Ité de uſuris
lignum , non eft fignum ad hoc à Deo generalem facientes prohibitionis de
yel Ecclefia inftiturum , ergo à privato, reſtationem errare, cum in multis con
& tum merito fufpicamur pactum cum tractus ufurarum videatur licitus. Sic
dæmone, quia cum Deo nemo ſic paci- vult, qui negant ullas formulas ſuper
fcitur; nec licetnobis Deo fignum præ- i ftitiolas eſſe licitas,eos quoquc errare.
fcribere,vel dare.Siut cauſa, vel quate Reſp. me mirari audaciam velignoran.
nus aërem verbaverberant, & funtta- tiam hominis. audaciam quod fabellas
lis fonus ( quod eft ridiculum ) vel quia , i nobis pro hiſtoriis obtrudat, quarum
eenus ipla verba vim phyficam habent nullum refert auctorem . Si hocaccidit
( quod æque abſurdum ) vel quatenus ( non credo quidem) ſed li accidit , fpe
habentvim moralem , quæro an hæc lit | ciali Dei revelantis permiflione hocab
ex opereoperato , an ex opere operan . Epifcopo illo factum , alioqui nec on
cisenon illud ,quia non funt Sacramen mnia ſemper fanctorum alias virorum
ta. Giftud , ergo jam à devotione res facta imitanda , immo nec neceflario
pendet , ergoetiam fi aliis uteretur ver- femper probanda.Confirmationis pri
bis , id àDeo obtineret. ergo jam vana mum membrú prorſus vel calımnio .
formula. habet hoc argumentum vim ſum eſt, vel ablurdum . calumniofum ,
contra cæteras omnes.Nec tamen vim fi vim præcepti Dominici remillione
habetcontra inftituras ab Eccleſia for- | injuriæ intellexit : abſurdum , Glicin
masexorcifmorum : quia Deus Eccle. tellexit , ut ex argumento videtur in
fiam in his dirigit , & ſponſæ ſuæ votis tellexiſle. Dominus enim rancorem ,
favet:adeoarEcclefiæ preces hujuſmo- iram ,ulciſcendi ſtudium , & animi per
di utnominis Chrifti, quod invocaturturbationem prohibuit Sibi vindidam
& inſcricur,ur cauſa ſimul & ut ſignum relinqui voluit, cam in hoc fæculo rc
Rrra tribuit
a Tyrauslib.de damoniac poule.
 TIONVM UM
508 DISQUISI MAGICAR

tribuit per judices vicarios ſuos, nihil fra nænia eſt. D. Hieron . Ecclefiaftico
igitur hoc pertinerad judiciariam inju : remedio & proprio Chriſtianiſmilig
riæ proſecutit nem . Secundum mem nofüiruliis . Sacerdotes , qui aliosritus:
brum de ufuris erroneum eft, nun ſervant, quam Ecclefia præſcribit,pec
quam enim uſurarii contractus ulli li cant: qui eos tantuin ſervant qui ſunt in
citi fuerunt: ritualibus, nihil faciunt quod'non Ec
Poſtea conatur probare ;formulam cleſiaſticoulu à pluſquam mille annis
ratione verſus, leurythmiſuperſt -io . receprum Gitjut docer Bellarminus to.z..
fam'non eſſe. Quod nec nos dicimus: 1 agens de baptiſmi cæremoniis: Plenum ve
dicimus tamen, quianonſolet Eccleſia' | roimpietatis eſt, nec à blaſphemia alic .
cxorciſmos verſibus ligare,hoc non cas num , cæremonias Eccleſiæ & a &tiogesi
rere aliqua ſuſpicionis cauſas. Chrifti
atque Prophecarum compara
Decimo vulcetiam ratione rituum ; remaleficiorum actionibus , & ex illis,
& geſticulationum variarum , quibus lias velle deducere vel comparare', uc
utuntur ruſtici & aliihujulinodi'me- ! faciciMaliżolus:
dentes, non poffe diciformulas ſuper- Vndecimo conjectorem agit :fortaf
ftitioſas. Refpiritus omnes & :geſtus abilis, inquit, eft'arcanum Dei, quod fandivit
fonos;. quos Ecclefia non recipit, nec riper revelationem receperunt: Sicus olim
verbum Dery ſcriptum ,, vel non ſcri- per boc verbum Ananiſapta , reſervatumas
ptum ; approbatz: cenſerimerito vanærentum portatum contra peſtilentiam fie:
obſervantiæ fpecies , & propterca-fu- deliter credentess ſecuritatem perceperunt .:
giendos ,tanquam ſuperſticioſos.Addit Reſponon , quod poſlem ,onune fortaßis
oriam certe parum piam dicti ſui multi- affirmativum , ſolvi per fortaßis negati
plicem confirmationem ., prima eſt. vum :: ſed quamdiu de tali revelatione :
Chriſtus Dominus cæcum ſanavit (pir- non eſt ulla probatio , tutiorem pacem
ens in terram ;& facto luto , & eo illitis eligendam ut abftineatur; deinde ipſo
oculis: 2 :-D . Marcuscodem modo ſua rum elle quidefeidunt non conjicere,
torem Canavit irrmanu (iniſtra læſum . ſed probare revelationem : denique il..
3.Hėlifæns miros geltus fecit, et puerú lud ipfum quod addit ; de Ananijapress
fuſcitaret: 4.D Hieron per ſignum cru cujus exemplo conatur intentum pros
cis leonispedem fanavit. s . irrparvulis bare :effe nontantuni vanum ;fed etiam
baptizandis multos ritusstactus& mo- neremagicum ; & ex pacto demonias
res nunc exercent Sicerdotes , quiin co natum . Sciendum enim intermagia
primitiva Eccleſa fuiffent exorbicantesca reliqua periainmata lolicum ,utcons
Rep exhis ineptilineinferri, ad ritus tapetes & febres peſtilences , inquo ?
illos à mulierculis & rufticis privata tres verſiculi debebant certo defcribit
auétoritate receptos, Chriſti Domini modo;
ricus fait maximemyſticus & ſigoifica- Ananifchapta ferit,mortem qua ledere questa
rivus , ut SS. Patres oſtendunt:Helifæis rit; & c .
factú prophetia füit incarnationis Do Quibus quid ' poteft dici ineptius?
minicæ.De D.Marcoilla narracio ;mc- nam illud. ananifapia ; nihil prorlasfs
guificacia
 LIBRI II . PARS. II . QVÆST. IV. SECT. VIIr. 300

ghificat,& ponicurtamen verlu tertio; præſentari’unam di & ionem . ut A. lit:

ut Deinomen , & periturabeo, ut fe Antidotum , N. Nazarini, A. Auferat .
rentis miferiarur. unde påtet lit occul- N.Necem ,l. Intoxicationis ;S:Sancti
te dæinbhem ' invocari , qui hoc fibi ficet, A.Alinienta; P. Pocula,T.Trini
nomen velfignum conſtituerit. Dein : tas, A. Alma. & ſic ſignificari, quod
de quod air hideliter credentes tantum mors Chriſti, quæ ex parte ludæorum
fabari: hoc indicat eum requii'ere cer: rtiala fuit', ex parte Deimortem ( hoc
cám fidem vittutis illoruin verborum : eſt Diabolum ) féricé . & cæt.Quæ , quis
quod & ipfum elt impium . Si vero li. rion' vider'effe gerras Siculas ? Nec
cet de highificationeconjicere', fufpi- verò infoelici' alli Felici' ſuffragatur,
cor yocem eſſe ex Chaldæo' vel He- quod
brzo confictam . Si velis deducere ex Duodecimò fubdit experienter ('1
Jn Chorieni,miſerere mei,& bonu' t'ar eius verbis; ne quis me fingere quidquam
Schophet. vides miſericordiam ut à ju pätet ) videtur, & ab Eccleſia permitti
dice peci, ſcron à Deovero; uc'arbi tur , quod'illi, qui per certas formas
tror. Nam AnaXJx'ſecrétis Mekuba- verborum ſerpentes tollunt ; ( prout
lím myſteriis ſignificat mentemicui in- Apoſtoli fecerunt') & rangunt , & in
nåtå primæ notiones : in cujusmedio i medicinalibus refectionibus multi
dicunt ſedereangulum" , quém vocant pliciter deducunt; iinò leproſos ſanan-'
d'y anim ,qùirei veritatérri homini a donoridum fundamentalitér'infectos,
perit & indicat-uitde & y77 henagh'alii multum proficiunt : & ecce quod illi,
pronunciaht'Aná ; nomen idoli, & illis qui propriè calibus verborum exorciſ.
IDY anani divinatio . Schapliat vero de mis in eadem forma non utitur , licet
notat cum judicare VIU Anahiſapta fortiora loquatur", nihil apud ſerpen
igitur quali ananifchapta'ſignificat da- tis operatur. Refponf. primò falſum
modem illum ; divinationi'qui præeſt, eſſe quod dicit ab Apoftolis ſerpentes:
& dijudicát'atque indicat morbi caut fublacos; pet cercás verborum formas:
fam atqueremedium.ſemper enim ma. nam học per illos tactum dumtaxat,
léfici prialquam lwent, ſententiam fe- ljúflionė, in nomine Ieſu ; ut Dominus '
rübt;maleficio morbum illatum fuilſe. præcepit, & cui formæ , ut caufæ ac ſie
Atquehoc arbitror arcanum illud mai gno , luam opem atque effectum polli-
ghum ; quod Malleolus indicare voluit | citus füit'ai falſum eſt'ſecundò ab Eco
veldebuit . Sànè magicæ voces pteræ cleſia incantatores ſerpentüm ,quicó
què ex Hebræo lumipræ. Non me la- mettitiis hujuſmodi formis utuntur,
tét cabaliſtarum deductio literária , vel morboritin 'curationes rales perfio '
ſerupulosè fi non ſuperſtitiosè ex Gua ciuntpermittijur docui jam fæpè, & 0
rino propoſita à Martiño de Arles lib. ſterdam ex profeſſo li.6. Tertiò falſum '
delaperſtition , qui ſupponunt Anani- eſt, aliis formis potentioribusutentes
fapta ſignificare'malam mortem ( quà l'effectum non confequi: conſequutie
galó lingua ?')} & qualibet littera rc= // nim eum ſunt ſancti vitiligrô crucis ,
Rrr 33 invot

Marcink :18?
 DISQVISITIONVM MÁGICARVM

dovocato nomine Dominicô, & fimili- | experientiæ parum attendensexperien.

bus Ecclefiaftic. remediis. Quòd fi-lo- riain rantum oftendere, quid fa & ú ſit,
quatur de formis commentitiis atque ſed non docere quod curatio lità Deo,
privatis , hæc ipla experientia docet ex vel etiá quod fit licita.ná non quicquid
pacto fieri. nam ideo prodeftuna; quia corpori prodeſt, id licitú eſt, ut conſtaty
legem illam Diabolus tulit : non pro- ! alioqui & nimio potu ad vomitum , &
deft altera qui cam non præſcripſit. nequioribus aliis uti liceret, & medici
Decimotertiò , fic argumentatur, talia ſuadentes excuſarentur, alioqui à
Deus etiam per malos Sacerdotes , fi dæmonibus morború curationem pe
ſervent præſcriptam ab ipſo verborum tere liceret. ut impius Paracellcenſuit,
formam conficit Euchariſticum facra & non nimis obfcurè Malleolus vide

mentum , per bonos verò,fiformulam cur concedere. quæ cuinata lunt impia .
non ſervent, non conficit, ergò etiam Decimo quintò , quæin his formis
Deus per malos ſeu maleficos, fi verba continentur cuncta ſunt ex S. S. de
concepta fervent , tribuit ſanitatein, ſumpta.ergò licita & fandta. Refp. nihil
per bonos non tribuit li non ſervent. hac illatione frigidius, peccatum enim
Conſequentia probatur. quia, teſte D. hic eft in abuſu applicationis. co quod
Gregorio, miraculaminora probantur verbalacra applicantur, ad ea quæ Spi
per majora . Sed illud de Euchariſtia ritus S. nullo modo intendit, quemad
eſt majus, iftud de curatione morbi eſt
modum peccant qui ad divinationes,
minus . ergò iſtud benè probatur per ſatyras, paſquil
. & hujuſmodi,S.S.ver
illud. Equidem miror Chriſtiani alicujus ba defectunt. Confirmat arg. fuum ;
tantam eſſe poſſe impudentiam , ut fa- | quia nou reprehenderetur, qui cum fic
cratil '. rei mentione fic abutatur , & gno crucis ſimpliciter diceret fanare in
talem inftituat comparationem , nimi . nomine Chrifti crgò necille, qui pau
rum magiæ fe & atorum hoc propæium lò plus rituum & verborum bonorum
elt, non catholicorum votum verorú . i adhibet . Refp. rurſus.conſequentiam
Ad argumentum negatur conſequen- claudicare. quia prior ille Ecclefiafti
cia . nec urget probatio , quia præſuppo cam & Evangelicam formam lequitur:
nit falſum ,nempe miraculofam , & non poſterior voluntariam ſuam commen
prodigiofam , hoc eſt à Deo ,non à dæ . titiam . Deinde & priorille hoc faciens
mone cauſam in caſu propoſito: quod temere, poteſt peccare delicto tentantis
à nobis impugnatur. Tranſubſtátiatio . | Deum .
nis miraculum de fide eſt.miraculú fit, Decimo fextò , credentibus Deus

quia Chriſtushanc , & non aliam for- pollicitus miraculorum patrationem

mam verborum inftituit. Sanatio hæc ad folum credentium juffum neque die
nullo argumento idoneo probatur à ftinxit, Ghac vel illa forma uli fuerint,
Deo effe , & quare corruit tota rachi ſed formam generaliter loquens libe
na. D. enim Gregorii yerba de duobus ram rcliquit. ncque nos igitur hancli
veris miraculis lunt. centian reſtringere ncque diſtinguere
Decimo quartò inGftit probationi I debemus. Refp . Chriftum Dominum
: fideli
Y
 LIBRI II . PARS. II. QVÆST. IÙ , SECT . VNI.
hdelibus eam poteſtatem tribuiffe, qui Ecclefiam introducta ipecialiter de hu
fide firmi, in nomine ipfius , ad fidei juſmodiformulis: ſed dubium non poo
confirmationem iſta faceret , quan- teſt dici id de quo invenietur regula ve
do falusanimarum hoc depofceret, út tans , nec probatur de eo caſus ſpecia
patet ex ſerie contexius D. Marci a . tim exceptus c ergò iftud hic non po
Et fic Chriſtus Dominus miracula ( ua teſt dici dubium . Denique hic non funt
edidit. Velle autem miracula edere, Doctorum fententiæ pro parte affir
duntaxat ut homo, vel equus, vel vac . mativa dubium enim non dicitur , nifi

ca, fanenturægritudinecorporali ; hoc fint hinc inde utrimq; Doctorum opi

Chriſtus nec jullit , nec approbavit, niortes d .Verum ergò dubium hic non
nec folet concurrere ad hujuſmodi. poteft effe dere , utrum per ſe ſit licita ,
formam quoque ſimplicein nobis re nec ne? led tantum de perſona, utrum
liquit , manus impoſicionem , & limpeccaverit faciendo quod puta
plicem in nomine ejus cum benedi bat , licitum , nec ne ? quæ duo funt
& ione juflionem , vel precationem omninò diverſa . fieri enim poteſt : ut
Hanc Chriſti licentiam nec reſtringi peccem faciendo rem licitam : & fieri
mus, nec diſtinguimus ,ſed arcemus ab poteſt utnon peccem , faciendo rem il
ea ſuperſtitiofas addiciones & amplia- licitam . Quare etiam aliud'eſt judicare
riones . de re, aliud de homine. Quando quis
Vltimò ſicargumentatur: in dubiis judicar dehominesdebet ſpectarebo
benigniorinterpretatio facienda , fed num hominis , quod confiftit in co ud
hic res dubia elt,ergò potius dicendum quis bonus cenſeatur:ideò in dubio ,ne
licere, quàm non licere. Conf.Deusin- homini fiat injuria , teneor potius judi
tenrionem facientis attendit: eam ru- care ,quod non deliquerit.Sed quándo
fticus ifte hoc faciens habet: bonam . quæritur de ipſa re, quia rei non inter
ergò none& damnandus à nobis . Refp. Telt, qualis exiſtimetur, bona an mala,
An hæ formula Gnr licitæ necne ,ſtricte ideò non accommodandum eſt in du
loquendo dubium non effe. primòbiis judicium bono rei, fed bono ipſius
quia non ſunt ſufficientes rationes, ne. f judicantis, hoc eſt ei quoďutilius eſt ju .
que argumenta fatis idonea , ut iis in . dicanti e bonum autem judicantis eſt,
cellestus lánus ac benè diſpoſitus mo non decipi intellectu, & intellectus bo
veaturad credédum , has formulas elle .num eſt veritas , nempe fic rem intelli
bonas ac licitas:hoctamen neceſſárium 1 gere,ut revera eſt:
effe,ut dicatur dubium , conftat. b De- eft conformandum ipſi rei , quoad fieri
inde quia regulaiuris Canonici impro ! poteft , & de re judicandum non ut ex-
bat omnes orationes & formulas liu . | pediat'perſonæ facientis cujushic ratio
jufmodi,præter Pater noſter, & Credo, ut non habetur : ſed pro ut'natura & cone
docuimus: nec invenitur exceptio perditiones rei poſtulant. qua in re Då
Thomas

di cazulih Aragon.o atis ad' . D.Th.2.29.66.8 4.c Barto. in l.quoties D.fi quiseastooks ,
dCuma cuinf.Spain confi.col.z.vol 1. Corneus'conf.71.1 ,2.por. 3. c Guido Papafing. 21 7's.
Alticonsallige Specular.dk mb.3.8.ver.feidiquidf - arbiter,
 ONVM M
UI SITI CARV
01132 DISQ MAGI
Thomæ cæteri aſſentiuntura . Accedit , 1.tem , 'ex libr. Cartasxcv tanquam ini
quod quæſtio hæc dere , pertinet ad quam rejectam . Mihi non videtur in
communem animarum ſalutem , quæ lege quicquam iniquicontineri.Nam
paucorum fuperftitioforum favori Conſtantin. remedia ſuperſtitiofa non
præferenda eft. quando verò difcepta approbat, nec etiam licita efle pronun
tur de animæ periculo , tùm non quod ciat . ſed dumtaxat decidit in foro civi
lenius videatur in quoſdam , ſed quod li non eſſe puniendos nec ſeverillimis
revera ſit animæ ruitjus, id ſequendum , legibus (ſcilicet contra maleficos latis )
ut communiter docent DD.b Ad argu . vindicandos , qui maleficia vel alias ca
mentum itaque breviter reſpondeo ,ex lamitates ſuperſtitioſis modis depelle
majore benè inferri , de peccato ipſius, rent certè æquillimum eſt, non can
utentis, quando verè dubium eſt, pec- 1 dem ſubire conditionem eos quicon
caverit necne , ut puta de ruſtico du tra ſalutem hominum aut pudicitiam
bium fuiffe: de Monacho verò profel moliuntur , & cos qui innocenter ( fic lo .
fore Theologiæ non puto , tenebatur quitur) iſta remedia adhiberent ad ma.
enim ſcire : perperam tamcn infertur, leficia diſſolvenda. Si perpendas, iſa
idem dere,nam nec dubium ideft: & G Accurfi & Bartoli mens fuit. Nihil er
foret, non ſequenda niſi pars negativa, gò Conſtantini ſanctio pugnat cum
quæ tuțior: & proindeverè benignior jurecanonico , quò iſta prohibenrur.
in animas: co illud & c.quiſire 26.q.1 . cum fimil.qui
Alia quædam poſtea accumulat, bus & peecare docetur , & inconſcien
quæprætermịcto, quod ſint non minus tiæ foro pænitentiam condignamim
inepta, quam frigida, & ridicula, utpo ) perandam , .c. ex cuarum de fertileg.
te meræ fabelæ , de Moyſe , Virgi. Semper remedia iſta Chriſtianis diſpli
lio, & c. cuerunt , fæpè & Ethnicis : ut docuit
Potuiffet fortiusargumentari ex1.4. præter alios , in quem hocanno 1606 .
C.de malef. & Mathem.ubi Conſtan- indicante & præbente viro Nob.D.lo
tinus Imp ſcribit, Nullis criminationibus anne de Herrera incidi Annæus Ro .
implicanda funt remedia humanis quafita bertus lib.1 . rerum Iudicatar.c.s.cujus
corporibus aut in agreftibus locis innocen- doctè & breviter dicta, nihil vetat ad
ter adhibita fuffragia, nematuris yindemiis fcribere, Hippocrates veneficos quofdam &
metuerentur imbres,aut pentis , grandiniſ- irridet & execratur , quiſe profitebantur
que lapidatione qugterenturquibus non ci- j orationibus , & certis quibufdamſacrificiis
iuſquain falusautæſtimatio laderetur,.900- Sanaturos morbum , quemilli factum , nos
rum proficerent actus. Reſpond. folet, comitialem vocamus c . Galenus fraudes
Conftantin. adhuc rudem rerum fidei huiufnodi reiicit , tanquam fraudes amiles ,
ſuperſtitiofa ad finem bonum remedia praftigiaturas Agyptiorum & Babylo
permiliſſe, ita Anto. Contius & alii, & niorum , atque in Pamphylum quendam in
addunt quidam pofteriorem legis par. | vebitur, qui in herbarum colle&tioneimpre
cationes
a Caie.Sof.Aragon.in d.8.4 . b Panorm.inca juvenis.delgonjah. Ang.Sšlu. Tab. & alij in
verb . Dubium . cl.de morbo facro.
 LIBRI IV . C. ' 1. QVÆST. II. SECT. 1.

cutiones quaſdam admurmurarefolitus erat pianus incantationes , quantumvis in mor

a Alexander feudonávksà Luciano vide - borum curatione proficiant, reiicit & dam
:Tur, qui graffante peſtelentia -verſum hunc nat. g Imperatoria conſtitutiones remedia
foribus inſcribi iubebat , tanquam certißi- | eiuſmodi inhibent & interdicunt. h.D. Au
imum adverſus vim peftilentie remedium , guftin. ab Ecclefiæ unione illos excludit, qui
por los d.xsporexdums domē vepényv åtepú- 1 in collectionibusherbarum carmina dicunr,
xu b . D. Thomas curationes morborum ceofque qui characteres agrotis ad ſanandos
per verba aliter fieri non poſſe credidit, eos epponunt. i Inter veteres Car. Magni
quam virtutedæmonum : eoſque qui verbis ſanctiones hæc una.eft. urà clericis vel
& characteribus morbos curant , vel alia laicis phyla & teria , velfalle inſcriptio
quapiam miranda prater naturam agunt, nes , aut ligaturæ , quæ imprudentes
afferit fædushaberecum malo demone , vel pro febribus aut alijs peſtibus adjuva
expreffum ,vel tacitum . Magia multam ha ri putarit, nullo modo vel ab illis , vel
bet cum medicinaaffinitatem , Plinius, Na . à quoquam Chriſtiano , fiant : quia
tam primum è medicina nemo dubi- magicæ artis inſignia ſunt. Cano . 42.
cat ( inquit) ac ſpecie Palucari irreplif- Conc. Turonenfis fubCarolo kmägnoha
fe , velut altiorem fanctioremque quá . biti. Admoncant Sacerdotes Catho
medicinam . Ita blandifljmnis deſidera- , licos populos , ut noverint magicas
tiſlimiſque promillis addidiſſe vires re artes , incantationesque quibuslibet
ligionis , ad quas maximè etiamnum infirmitatibus hominum nihil poſle
caligat humanum genus d & poftea iremedij conferre , non animalibus
ſubdit : Itaque cum extraordinaria iſte feu languentibus claudicantibuſve , vel
fraudes & impoffura ,ſeu etiam morborum etiam moribundis quicquam mede.
curationesnon
, remediis naturalibus con ri , non ligaturas offium , vel herbarum "

ftene , fed à demone procedant , reiiciende cuiquam mortalium adhibitas prodel

funt, necinquirendum an profint nec ne. ſe : ſed hæc eſſe laqueos & inſidias an
Sub AntoninoCaracalla damnati ſunt , qui tiqui hoftis , quibus ille perfidus ge
Temedia quartanis tertianiſque collo appen nus humanum decipere nititur. Con
fa geftabant e . Sub Imperatore Conſtan- ! ftantinus Imper. cum videret multos damo
tio ſi qui remedia quartanæ vel doloris al nem Cilicium venerari quem etiam quia
terius , collo geftaret ſive per monumentum pleroſque ægrotos ſanabat ,suspòv za owuña
tranfiviffer vefpere malevolorum arguere- pa folebant appellare, damonisillius tema
tur indiciis : ille ( inquit Ammianus Mar- | plum diruit penitufquefubvertit, ut noturn
cellinus ) it veneficus , fepulchrorum cuique faceret , non ab huiufmodi damoni
que borrores & errantium ibidem a bus, ſed à pero do omnipotenti Deo open im .
nimarum ludibria colligens vana pro- | plorandam , ego petendamorborum remedia
nunciatus reus capitis interibat. f Vl- 1 , Neque enim vel medicine intuitu , vel
Sss morborum

aGalenus Tepi dah v osprecev. b Lucian.in Alex.ſeu Lecd0!, C2.2.9.69 art.z.

& Pan 1.28.6.1. eSpartian in Caracalla fl.14.inf. 31.1.5.medicos D. derar. en extraor .
prim . htorum.C.demalef.math. i can admoncani can nın obſerveris 26.9 7.can nec mirum 26
4.Lcillud 26 9.2. k Capita Caroli Magni 6,6.26 . 1 Eufeb.l.3.vila Confanıy.
 DISQVISITIONVM
morborane !' curationis gratia' omittenda
ſuntpietatis regula ; aut violanda Chriſtia:
na Ecclefie precepta .] Sicille, oprimc &
verillime , & fententiam hanc lecuta
Pariſienſis curia decreto ſuo confirma-
1
MAGICAR YM
. 6. ad morbum quendam animalis's
lanandum iniicere phialæ vitrex aqua
limpida plenæ ,nové hordei grana , & c.
7.filú perchriſina trahere:aut terrea
imaginem , fub altaris palá abſcondere .

vit. Quæ ex S. Så probationi adduxit 8. tempore millædentės rangere , &

intermedia prætermiſsi. quia locorum quendam ex Evangelio paſsionis verfi
illorum interpretatio verior & aptiorculum ſimuldicere :
9. cum ægroto ante febris acceſsio
alio tendit .
nem manuslavare , & inrerea certum
SECTIO IX . ex pfalmis verſum lubmurmurare :vel
laborantis manu prehenſa diecrc, Æ
x his infertur deciſio de multis que facilis tibi hæc fébris fit,arque, & c..
formulis , quasnon prætermitram 10.recipettes panes miffales , & inua:
plane, ut de ijs poſſint lectores, quando no ſcribe, qualis eſt pater & in altero
de facto inciderint,iudicare;necadfcri & c . in 3. & c. & dare has hoftias febri
bam integras , necurioli & impij que citami; & c.
ant abuti : fed adſcribam tantam initi Vndecima ducere ægrotum feria
um ac finem , omiffis medijs & circun- ſexta ( idque continuis tribus diebus
ftantijs , quas auctores earum requi- ante ſolis ortum ;verſus orientem , &
runt. Primæ quatuor frequentes ſunt j coexpanſis ad folem manibus in crueis .
fixi morem ſtante , dicere , Hodie dies
hicin Eburonibus.
1. ad equos fanandos. interrogant illa eft qua Dom . Deus ad crucem ac
cuius coloris fit? fi dicas, ſpadicem : clas , ceſsit &c . deniq ; rccitare novies térnass
mant , Spadix , fi laboras tali vil tali orationes Dom & ternasfaluráciones
morbo,tam vere faneris, quam Ioſeph Angelicas .
& Nicodemus , & c. Duodécima illud Aphricani:Gulta :
2 : ante par ante;parante ante, & c. ut te & videre quoui bonuseſt Dominus
inſcriprum certæ ſupellectili & c. 54- :
virgo Mária peperit.
3i alligare equum ſtoloniarboris, Decimatertia in aquæ ftigidæ cgae
quæ nunquam fiuctum tulit,idque tri- thum inftillare profluentisfanguiniss
definito numero gurtas & inter unam
um horarum ſpacio .
4. proquovis morborum genere,
quamque. legere pater nofter & c. &
funiculo laneo brachium circumdare, propinare pacienti. eumquecerra in
in nomineDei ; &c. & ad nomenylånterrogare : vetfrontieius certum verfi .
di; cui morbus tuus facer , funiculus culum cruore illo infcribere. vel in lan
contrahetur & fiet brevior , &c. . guine fiſtendo, dicere,Sanguis mane in
s.dicto , conſummatum eft , pedemte ; & c. fanguis mane fixus & c. & ter
equi terræ fortiter incutere's & addiro repetere. Item ,in fanguine Adædrta eft
alio verficulexorar.Dom clavum ex mors 7 & c. ô't ſanguis ur Angum ruui
ur cohibeas. Item illud Chriftus natuss
cidere.
eftt
 ILIBRI III. P. II ..QVÆST. IV .. SECT. IX ..

celt in Bethlcem & palus, i & c. & hæc : denique formarur in figura ( circularis
dicentem tenere innominatum digi- cum barbaris nominibus,& in medio
tum in vulnere, & facere certas ſuper pingitur oculus , tum clavusæneus,
vulnere, cum .co .cruces , & dicere j certorum laterum ,oculo infigitur mal.
quinque Pater , & ſemel Symboleo cyprellino, & dicitur certus exPlal.
lum , &c.Item, certum yerſiculum lo mis verficulus, Gic fieri oculum putant
lum dicere ex Pafljove. , Item dicere, In | excuti . Alii, die Sabbathiante Solis or
nomine Patris , & c.chuorat , cara, fari tum ramum avellanum abſcindunt,di
ite, & c, centes: Ego te ramum hujusæltarisre
¡Decimaquarta : tribus diebus ante ſeco &c . in menfa ſternitur tegumen
Solis ortum ſuperequo dicere , In no tum additis his verbis , & c. quæ ter
imine Patris, & Filii, & Spiritus ſancti repetenda. Alii utuntur exorciſmo ſeu
exorciſo te,vermem per Deum Pa . anathemate , quod blaſphemevocant
trem & c. t ut nec carnem ,nec oſſa hu- S. Adelberti, cujus initium eſt , Exau
juscquị cdas,& c. Deinde certo nume ctoritate Dei omnipotentis & c . & fi
ro recitarePater & Ave.tandem in dex . nitur . , . Amen dicant omnes. Poſtea
{tram aurem equi , cum aliquot cruci cancabitur , Media vita in morte ly .
bus fa &tis , inſuſurrare quatuor quæ mus , & c. Quam prorſus ſuſpicor el
dam yerba. le illius Adelberti hæretici, qui le ſan
Decimaquinta ad inveniendum fu- & um vocabat , & damnatus fuità Par
rem , in cryitallo crucem facere cum o pa Zacharia : cujus Hiſtoriam & Ma
leo oliyx , & fub cruce ſcribere , $ .He- gicam quandam impiam orationem ,
lena, & puero caſto atque legitimo de invenies invita S.Bonifacii Apoſtoli
cennitradere phialam tependam , & Germaniæ lib . 2,apud Surium menſe Iu
poſt tergam ejus flexis genibus ter di.. nio. Alii legunt Plalm ,1o8. juxta certam
cere orationem $.'Helenæ ; deprecor diſtributionem .
te Domina S. Helena ; . mater Regis Decimaíexta , ad curandum malefi .
Conſtant. & c. Amen , & cum angelumciatum : Accipe tres olei violacci men
( intellige nigrum ) videbit puer in phia- furas , & .conliftens contra Solem ante
la, cum interrogare quæ quis voluerit. ¡ ejus ortum exprimere nomen læg &
Item ad furem deprehendendum , Ac matris ejus:& angelos gloriæ , qui ſtant
codeAuentem aquam , inde quot fu- in gradu ſesco,lex diebus ter in die. Se
fpestos habes , tot numero lapillos primo autem collocetur ille nudus, & c.
collige, domum refer , ' fac ignofcant deinde nomina horum angelorum in
in foco ,defode ſub limen & c.impona- fcribenda laminæ , & c . viceſima,die
Eur ſcutellæ aqua plenæ cum certis riti . j menfis lanabitur.
bus, & ad nomen furis cálculus ejus a Decimaſeptima. Item tere inſcripta
quam facictébullire. Item leguntur ſe- | nominatrium Regum , cum certis tri
prem Plalmicum Lecaniis ; hinc ſe i bus verGc. vel verba plane incognita &
quitur oratio terribilis ad Deum Pa- abſurda: uvilla veterum ., Dacata da
trem , & c. hinc exorciſmus in furem : 1-rios,& c. & recentia , Abral, Amon , & c.
Sss 2 yd
 VM
SITION ARVM
JTÓ DISQUI MAGIC

pelilla pani inſcripta ,Irioni Khirioni, & c. & dic quotidie Pater nofter, tuncfi anaki
yel iſtud : Hax , pax, max , & c. contra lum in digito portaveris, babebis maritum .
morſus canum rabidorum : Item con pro tuo deſiderio infra annum. Item fi ſpon :

tra dolores dentium : Siriliges Falceſ- lifa debet habere bonam fortunam , oportet:
que & c.vel aliud : Galbes & c. Galdes & c . quod in nuptiis ingrediatur domum fub duo
Item Gibet,Got ,& c.Ec in piſcium captu . ! ' busevaginatis gladiis pofitisad modum cru
ra, illud Geoponici Conítantimi lao Sa cis S. Andrea. Item ne Alf;velmar equitet
baoth: & quorum his nugis olimi libri mulierem in puerperio iacentem , vilnein
referti fuere Bamachius: & Cariachi- ! fans rapiatur ( á ſtrigibus) debet poni cul
mus, à Galenoderiſi. l. Simplici . in illo teltus vel corrigia fuper lectum .) hactenus
Conſtantini elt abuſus duorum Dei | ille contentus tantum poluiffe quan
pominum , tum ad fugiendas agnitas ſuperſtitio
Decimaoctava, virgas parallelas vi nes pertinebat formulas verborum
certorum verborum mediis partibus quas præterea adhibent', prudenter
committere , & in crucis formam vin- prætermifit.
cire , & de colio ſuſpendere, vel tho Nuper duas bic in Brabantia non
raci lignum rotüdum cum certo mur- infrequentes deprehendi. Prima , ut
mure applicare,utTurcæ faciunt: Sed fciantan æger moriturus, falem igna .
ſunt innumera hujuſmodi commen roin manum imponunt , & attendunt
ta , quæ ex prædictis dijudicari po- liqueſcat "ſal; nec ne ? ' quod pertinet
terunt: & nos alia quædam lib.6.pro etiam ad divinationes. Altera eft : fi
Aigabimus , quæ propria Paraceliſta- quis febri laborer, jubeneprorſusnu
rum . Aliæ quædam ſuperſtitionesin ex . cum le Soli exorienti opponere , acf
poſit.i. præcepti apud Beezium legun- , mulcerto numero Dominicas oratio
tur, cap. v. Alii ( inquit) promittunt fic : nes & falutationes Angelicas recitare .
Vis ut maritus tuus diligat te , accipedeo Sic liberandum . Crebro 'etiam virgi
mnibus crinibtes tuis , e offer illos ad alta nes faciunt , tanto ſaniratis corporez ?
re ter cum cereo ardenti : & tunc quamdiu quam verecundiæ majori cura ; quo ,
portabis illos fuper caput tuum ; tamdiu ex nili Almodo auctore ? yul cum vefte :
ardeſcet in amorem tui . Alia fuadet lic : pudorem , cum pudore pudicitiam
accipe hæcfan & á verba fcripta , á confue paulatim ponere. Prioripc fler al-
veſtimentis viri tui ', & non poterit occidi, quid phyſiologicum fubeffe , Sedid !
vel fubitanea morte mori : vel,facfcribili. ( adco incertum & obſcutum , ut non
teras inf a Evangelium talis feſti,& fufpen . injuria fufpectum cenfearur. Nunc is
de'illas ad collum viri tui , & non poterit Rtà ſufficiant exempla , plura lum datu
ſubmergi ſi pertranfi mare . vel fic , livis ras lib.6.cap. 2.fe& . 1.quaeft.i. & ex opere
habere maritum ad voluntatem tuam , qua Martini de Arles de ſuperſtitione , quod

he clavos ferreos antiquos (vulgariter hoef Texſtắc in - lüris Oceano " , peti poſſung :
nagelen ) de quibus inventis debet forma apud quem invenies egregie confūca
riannulus ſexta feria infra Miſam : poftea tam quandam vanam obſervantiaru ,
Jyperlege Evang : ( quoddam certum ), quæ limutéſtſuperſtitio , & Dei tena
tatio )
 LIBER III. P. II. QVÆST. Iy. SECT . IX .

El
mátio, & lacrilegium ', & blaſphemia, ſolicite,cum pio ,& erudito ,& pruden
qua Navarræi ruſtici utebaniut , ima te 'aliquo Theologo rem contulerint,
ginem B. Petri in flumen mergentes , | & is ſecura omnia declararit.
ad pluviam impetrandam : cujus dicta Formidandum quoddam in hujuſ
monco ur notes', quia ruſtici accolæ modi negotiis exemplum Gerſon nag
Rheni folent idem facere cum ſtatua / ravit : ſuo tempore Principem quen
( li commemini B. Vibani. Fuit penes dam fuifle, cuicunj(uaderetur, ut pe
me libellus. M. S. Levini Crucii Cu teret confilium à fapientibus , quos
tionis Boſcepani, cui titulus , Erudi- | ſciebat effe tales , & libi benevolos.
tóruni exorciſta , qui vir certe nec in Vtrum licita effent ſuperſtitiones quas exer
do & us , nec exigua hujuſmodi rerum cebat , & credebat ? Refpondit, Cur ingui
experientia prædituss plurima conger | rerem à talibus , etenim fcio quod diſconfu
fit remedia contra maleficas noxas, lerent mibi : Ego tanten fic agère , & fic
Et
quarum pleraquc'etli' manifeftæ ſu- credere penitus diſpoſui ,nec'omitiam .
• perſtitionis nequeant revinci , expe- in hac infelicitate pofitus , es præventus
dit tamen propter clarum periculum, morterepentina ,deftititvellet', nollet nung
& proclivem abulum , iis prorſus abſti- agnofcens in inferno , quoniam Dominus
nere. Quapropter oro & hortor om odit' obſervantes vanitates ſuperva
nes, ad quosliber ille,quod ſciam non - cue. Et contra ', Beatus eſtvir cuius eſt
dum editus, pervenerit ( ſcio vero Dominus ſpes ejus, & non reſpexit in
quoſdam illić traditis incaute admo vanitates & inſatsias fallas. Sic ille
dum bci aliquandò ) ne temere ullore. I tract. de obſervat: dierum ſuperſti
medio inde excerpro utánčur,niſt prius } .cioſa.

SVMMARIA BREVIA

LIBRI QVARTI

DE DIVINATIONE, >

Ritambulúm . Denominibus quibuf- | Divinatio quid, locus Prov. 16 "v. 10.de di .

Pau dam , quid fignificentPrædictio, Præ. visatione iudiciaria. Excmpla Salomo
obrio , vaticioium , Prophetia. locus D. nis , Daniclis , Atiopharois , Alphonfi pris
Hieronymi.loca lerem.iz.v.23. & 25.0 mi Neapol. Tiberii& Theodorici tegis;
fexe 9.1.7.Exod.12.v.12.c.18.v.11.Dav.it. CaroliMagni , Friderici 3. Solymannii
18.Ddyc.13.terem :237V.29.cum fimili Turcæ .
Sss 3 Goga
, 518 DISQVISITIONVM MAGICARVM .
Coniectatio quid , quo pacto deinceps hæ
soces ſumendæ . S.Beatricis Areſtinæ ſc
pultæ miraculum .
.CAP.I. Dedivina Pranotione ſeu Propheria .
Quafhol. De nomine do natura .
Prophetæ, & prophetandi ſex ſignificatio
nes.loca 1.Par.25.1.3 .& 3.4, Reg.10.4.12. .D .Auguſtini mens exquiſita , ſuot nomiga
3 Reg .18.29 . & 1.4. Tit. I.V.12.1. Reg.12.
Eccl.48.v.41 1. Cor 14. v.5. Exod . 7. V.I.
Propheta'uude di& us Græcis. Nabi8923
undei,Hebrais ‫ )נכאנכזאך‬vel ‫כוכ‬
velt Videntesunde, Prophecæ defini
tioCaffiodori.alia melior.Propherię cau .
fa efficiças. An humana aliquaopus præ.
paracione, locus 4.Reg.3.
Subjectum prophetiæ. Scorcotia Platonis
& Ariſtotelis , fatui, geous omae homi .
oum & fexus criam mali, & ignari, & in
viti.quomodo prophetia ſit voluntaria .
Inſpirationum feu illuminationum ſpecies
de imaginaria & intellectuali , de duplici
elevacione.
Ap Deus ſemper per Angelos, & nunquam
immediate prophetiam in fpiret. Conçi .
liati D.Hieronymus, Auguſtious, & alii
Patres. Quo fiat modo inAuxus prophe.
cicus mediante Angelo
Demateria prophetiæ.quęres occultæ huc | sed . II. De oraculis Prophesarum .
faciant.locus Deụt 18.v.15 . & 1.Cor. 14. Diviſio oraculorum , vifio, verbum , fotka
V.1.3.4. Quomodo Prophetæ dicantur
participes zeeroitatis Dci.De Prophetiæ
cercicudloc, cum abſolutæ , cum condi- vel
tionatæ . de luminc prophetico , & variis
ejus nominibus ,
Thomæ Angelici libri attributi Doctori
Angelico. Ao lumen propheticum fit
idem cum luminc fidei. Peccatum eft
grave illi credere. An pecelle Prophetam
i otelligere quæ dicit. Ao necelle prædi
cere aliis. Lumen propheticum ad quam
qualitatis fpecicm reducendum ? Locus
Micheæ.
Queff. 11. Quefintſpecies Prophetie?
Duo genera , per Sacerdotes & Prophctas .
Sect.1.De orationali,Vrim & Thummim .
De duplici Epho . Quid racionale Hebræis !
jot videre veteres aliis puodis legiſle
Βοηγη cd γTι λόγιον,ηό λογείου .
cur Lacinis rationalejudicii ;; tefellieur
larthius .
De nominibus cjus Chaldæis , Hebræis.
Græcis. Quid rei fuerintVrim & Thum
mim . Poflc fciri. Non fui(fe aliquid ad .
verſum ab ipfis Lapidibus XII.
ipforum lapidum , qui alibi ctiam vocan
tur Soham & Milluim .Locus Exod. 25.9 .
7. & 30. explicar Olcafter defenſus item
defenfi Vulgatus & LXX. Deuſu hujus
prophetiæ.modus interrogandi Applica.
re Ephod conſulere Dominum applica
to. Ephod confulere Domioum pro iil
dein . locus 2. Eldr. 7. V. 65. & Deus.
33-4.8.
Quis modus refpondendi. Defeoſus Ioſe
phus. ſecundus mixtus ex ſplendore &
fermone. Locusi. Reg 28.x.6. quid ic
(ponlio per Sacerdotes
Solvuntur argumenta viri docti contra lo .
ſephuin. Ejus fumma in his auctoritas
Græcis nórion vocaruat quo ſenſu LXX .
dici queant Græci.De tempore quo hoc
oraculum ceflavit. Cur vocetur iudicií
Tãvyov ,cur urim illuminacio , Thx .
mim veritas.
pium . Nomina quorundam Prophçca.
rum minus notorů viſio spaust18 A
quid verbum nyo 70 quid
quomodo ficbat Confilium 712840
Evangelium , Opus feu.xun quid Gc
fure quæficum ,rcfelluntur varii.
Hieronymus defenſus Apoc. 2. in fio. v. 44 .
Iere 23.133.añueria quid Græcis LXX .
cur idem dicatur opus & munus Repre
heol.Theoph ,
De ecitali feu raptu ptopherico gh quid
Ezec.1.7.3 . & c . 8.v.1 & 3. In raptu pro
phetæ ſemper ſibi præfences hoc diftio .
Aià fanaticis hæreticorum , Polychronii
fragmentum .
Auctor li.de fpiritu & anima defenfus con
tra Petr Olivarium . Apocalypfis quo
modo ſcripca hoc genere prophetix Ter .
tulliani locus. alius And Caſarienlis
1
χάτο :
 sởM MA RIA LIBRry .
κάτοχος φuid κατοχή congelatio , mor
bas, Theodoretus & Theophylact .no
tari.
Delompio 07507, {vúm vrey', quando fit
prophetia , quando non . Modi feu fom
piorumſ xins S. differentia Hebræiso : Séct. 11. Quie conſideranda in perſona cui
Idbant ſomnia petere. ut & gentiles po
büntur loca huiuſmodi Gentilium dias| 1. Fides revelationibus hæreticorum & cæo
ψυχομάντεια :
Vígilias per Chriftianorum Iulianus co co
nacus derivare per calumniam ludæiido.
Jolatra hac in re imitari fuere Paganos
Locus E G.1.c.65.0.4
a Divinorom fòmpiorum finalis caufa multi
plex ex facris literis oſtenditur,
Locus D.Iob ca.4.verf.13 '& c.7. v . 14 & ' c. 2. Ad fine lui iuris ; an arreptitiæ , his non
33.V. is. Locus Num . 12.v.6 . Exempla
multa divinorum fomniorum ex hiftor.
Quæ ſpecies prophetiæ ſublimior & excel.
lentior fit.
Quaff.11i.Quo paéto prophetia,five divina re.
velatio, difcernenda fit à divinatione five
demoniaca revelatione ?
Ak& ores quidehac quzſtione tractarunt:
cápita , unde petenda diſtinctio..
sia.1. Quædam neceffaria iudicaturo de
revelationer:
Spiritus diſcretionis quid , & quotuplex de
diſcrétioncexperimentali. hæc eſt in or
dide ad feipfum .
De diſcrétione in ordine ad alios. quædam
infoſa , quædam doctrinalis eu acquisi
ta,quz'ad hanc neceſſaria fiöt, doctrina,
pletas ; experictitia & aliamulta.Tenen
daprzcipuèhumilicas. (uſpendenda non
præcipitanda fententia . Exempla facræ
sēriptora ,lacob, ToſueSimuelis Helix;
B. Virginis locus Lül.ver.29.Sanctorum
Ambrolj & Epiſcopi Cyprij Illufio mu
lieris Carthaginenſis.
Præſtår humiliter reijcere revelationé qua
avidd arripere: an liceat petere ut fecere
quidam Sancti Ephrem , Maurus, Here .
bereus , & alijj fed non imitaodiin hoc,
Qdod deceptæ multæ perfonæ per hoc
QUS.Catharina Bobonienfis. Conatus fic
demos decipere B. Auguſtidum . ſcic.
bhathoc D.Bösaventura , & ij , de qui .
bbsnarrat Gerfon & B Coleta.
zión
In aliis perfonis tutius eas reprehendere &
durè increpare. · Norabilis lorurré hac :
ré Gerſonis.Et quomodo reſpondendum
objectionibus , quas illufi calcot facere,
cur son reijciapr.
facta revelatio ??
rerorum infidelium non eft credendum , .
tales fuere Cerischi , Márci ; Montani ,
Archonticorum , Manetis , Iuliani Apo
ſtatæ ,Donatiftarum ,Meſaliadorum ,A.
__
nabaptiſtárum , Campani , Iuſti Velzij,
Franciſci de la Cruz Græcienzis pſeudo
prophetæ, de väribus Briradaorum , -
troque Martino & aliis , Eobages qui.
credendum . exemplum de quadam ex :
Firmiliano , deMoorano de monialibus
Querceteofibus. loappa Potiere. de lo
dorum cohoba de Libuſſa Bohema.
3.Ao mores& vita correſpondeaot fanæ fi-
dei : & de vitiis hic maximo conlideran
dis Apollonij fententia de Quintilla &
Máximilla.Qdo pacto mores intelligen
di & examipaudi. Petrus Sartor Adever
pienfis preudo eremita . Orationis menta-
lis quædam pericula ratione via voitia :
væ de lapſú Begardórum , Beguinarom ,
Dulcipiftarum , Lollardorum . Illumina..
tórum . Periculofi alij ſcopuli multi Ere-
miræ apud Caſsianum ' Fr, Ioannis de :
Rupeſcilla F Fran. Crucij..
4 Corporis conſtitutio ..
s. Converſatio , ftatus.
6.Ætas ſexvfque.
2. AbfintNovicij in ſpirituali.
Exempl . Franciſci Píci,qui hoc indicio fal-
laciam miræ revelationis detexit. .
1
Sé.'111. -De revélationibusmulicium nog ?
Sanctarum .
Parum credendum huic fexui.cur facile de-
cipitur. Quæ præcipuè conſideranda in
mulierom moribus.
Decepti' viſionibus muliercularum quo-
modo Tertullian . & noftro tempore Fra. ·
Franciſ. de la Cruz, cuius narrátur mira :
hiſtoria. Magdalena de la Cruz Córdu .
bæ mulrós decepit.Etin Belgio'monialiss
quædam'arreptitia in qua Chriſtusloqui
& hoftiam
 VM
SITION MAGICA RVM
9190 DISQUI
& hoftiam five Euchariſt. panem conſe trem futuram credebat.
crare credita ab illoſis. IlluGo B. Secundelli.Sub fpecie fru & us to
$Quàm periculofa coofcarijs converſatio nimarum quomodo vicit fupplantate
.cum mulierculis eriam pijs ex Gerſone. Icm . Exemplum S.Macronz & S. Mar
Ar attendendus ftarus virginitatis ,ma celli.
trimonij , viduitatis hac in re, contra Le. Spiritus S. Doctrina & prudencia B.An
loyherium . gela .
Soz . iv . De revelationibus virginum & i Variæ ſucellæ & pellaciz dæmonis detectz
niulierum ; quæ ſunt Canonizacz aut no B. Iordanas deceptus aliquoties præter
tæ ſanctitatis. cu boni. Remcdium expuendi io viſum
De S. Angela Bohema . S. Meinulphi fententia cotabilis.
S. Brigitta Sueca vidua. Confiderandum num bona malis mixta
B. Brigida virgo Scota . ſuadcantur. Hiſtoria de B. Maria. Ocg .
S. GertrudisBrabanta. S.Hildegardis. niacen 6. & alia B. Vincentij. Ferrerij.op
S. Eliſabetha Schonaugienfis defenſa . cimum remedium oratio. Excmpla S.
S. Catharina Sebenfis . Gutlaci S. Blphegi : alterius.
Quo in precio habendæ harum tevelatio Iudicium in hac re & do & rina B. Arſenij
oes.Refellantur. Hegric. de Haffia & Si Abbatis . Si revelatio humana prudentia
byllanus. Soluuntur corum objectio haberi potuit. & fic deſumpta er facta
des , & defenduntur vaticinia Saocta fcriptura velci difentanca. Si copfirme
rum. tur aliis revelationibus.Exempla S.Her
Diſcuticur prophetia B.Catharinæ Senen manni Steinfeldenfis , qui & Iofeph yo
Gs de immaculaca B. Virg . Mariæ Con catus & quare . Eutychij Patriarchz . B.
cepcione. Guilhelmi Roſchildcoas.
Diſcuritur locus vnus ex concionibus B. S.Adalberti.B .Mçinulphi Petri Cluniacea
Catharinz Senenfis. fis. Quid li pugnantes revelationes fue
frem locus D.Apronivi. Modus revelatio rint , cui credendum ?
nes conciliandi. Sea. vi. De iudiciis quæ petita à revelatio
Seat. Y. Deiudicijs petitis ab ipfius revela num circumftantiis.
cionis aktura . Quæ conſideranda figc.circa finem . Illud
Quande plus deferendum revelationi ha. Joannes de Varenis & loa.Hus. Cauti&
biræ à vigilante quàm à dormiente. circumſpecti. S Arfenius.B.Hildegardis .
Divina non eft, quando non congruit divi B.Libuina Batava. Notande cogitatio
næ Sapicoriæ , vel non iuvat ad maius nes præcedentes & fubfequentes. Vera.
bonum , veliacitat ad fingularitatem ,vel rumrevelationum quis cffectus ex Huc.
inobediepriam . Subicam doctrinam , E. baldo,& cxcmplum S.Aldeguodis.rs
xemplumis .SimeonisTrevirenſis, aliud Sigoum crucis opponere vifioniutile.
Præmonſtratenſium -tempore S.Norber. xemplum S. Oſvaldi Epiſcopi, Modus
ti . Virginup Aroncnfium . quo ſe ingerir conſiderandus.Doctrina
Conſiderati gradus ſuperbiæ in illufioni. P. N. Ignatij Loyolæ. Notanda lætitia
bus.Iodicia falſa,ex laſcivia, & impudici & horror quibus animus pulfatur.D.An
tia. Exemplum D. Roberti & aliud D. codij.doctrina, explicata per B. Carhari- :
Dunſtapi. pam Senenfem , & eius adhuc explicatio.
Quàm periculofum revelacigais piætextu Explicata opinio quædam vulgaris , ci
ſuum coptra obedientiam fequi iudi to mori , qui fpiritus mortuorum vide
.cium Exemplum Genebaldi Laodinen ruolo
ſis Epiſcopi. Aliud S. Guilhelmi Ducis i Icem oocandum an veris confirmare mira
Aquiraniæ culis. Exemplum nobilis Matrone & S
Aliud S. Abrahami. Mira illufio virginis V Viavvaloci falla cft , fi velin minimo
Gandeglis, quze ſe lalua virginitate ma non contigerit , quod prædixit abſoluted
hinc
 SVMMARIA LIBRI IV .
· Shine pacct veras fuiſſe revelationes Ca..
tharinæ Racooiliæ , Margaretæ Raveo .
Datis , F.Aloyfij Bertrandi stem toanıæ
Lotharingicæ quæ d. Lapacelte Toharine
quæ defcuditur contra calumnias An
glorum . A &ta iudiciaria . Pallas verò fuif
fe Montabiltarú , loannis de Rupercilla,
& monialis Lufitanæ .Franciſci deCruce.
EcHicron :Savonarolæ ſeu Ferrarienſis.De
hoc diligéter differitur contra quoſdam .
* De lacobo Brocardo & B. Elizabetha
Barcona , Noraodus modus revelationis,
qui varius eſt.
CAP . II. De divina,ione,
Queſtio 1. Quid fit divinatio.
Explicatur parura divinationis.
Quafio il . Que occulta quent demon divi
nare .
Non dorit omnia ſed quædam , fantum.
- Marci biftorici locus explicatus . Quid
de libere contingentibus non poteft nifi
probabiliter conjectando.Exemplum Ba.
Glacij faparici,qui Iſaacio prædixit,
Quzà caulis peceffarijs dependeat , & alia
sonpulla poteft certò prædicere. Quæ
dam -aga pili per coniecturam . Vodenata
Yccerum oracula . Quid de præteritis no
sir. Quid de præſentibus. Ao cogicario .
Des hominum porit. Exemplum Scotti
Parmeolis Dæmonum hac in re fraudes .
Quomodo facta aliquando prædicar uc
facicada. Exempla,Apollonij, & iuvenis
cuiuſdam , & Chariberti , & Cæfarijim
postoris moderarhuiusgeneris remilli.
ve.
Queft.In . Quomodo dignofcatur divinatio À
propherix o divinatione ?
Notæ ex proportione rei cognofcendæ &
cauſa . 'Notæ ex modo & natura quæfi.
tionis . Noc ex intentione quærcoris.
Quæ excufeor à peccato . Locus Prover.
19.volim . Quando liceac ſignú perere.
Guet.tv. Ongle peccatum fit divinatio ?
Quando fic hærefis , quando fuperftitio,
quando illicica dumtaxat.
Quando implicira Girvenialis .
Quando iocus omnino licitus.
Guaftio v . Quorkplex fitdivinatio.
Quid pactum.implicitum & explicitum ,
Scholadici.pon fatis propriè logcuntur
3527
in fpecierum alligoatione.
Quejivi De Speciebusdivinationis ,in quibas
aperta divinatiointervenit ?
Oracula : & vaticinia ut lovis , Dodonzi,
Hammonis , Trophonij. Apollinis Det
phici, Clarij, & c.Veneris Gazenzis.
Quæ horum phyfica cauſa ?
nulla contra plerofque. vera eft dæmon.
cur uno loco potius,quàm alio ?
cur priſca oracula cellariot?
De Pythonicis vacibus, Veterum ,ut Dodo .
videscolumbæ. Gallicenz. Pythia Del .
phica .
Branchidarum , Colophopij, Soractinique
vates . Francica Merovci, Pythomilla
Ventriloqui.Engaſtrimantes , & Sterno
mantes. Eurycles, Pyrhones , Arcarij dx
mones , ſeu vares. Exemplum ruftici in
Miſnia aflati à dæmone, fanatici,enchei.
mulcorum pomioa. Sibyllæ vode dida .
ap. Ecatici.
Seft . 11. Necromancia ( eu foxouditeld ,
fusè defcripta ritus collecti ex veteribus
pocris . Starij & Lucani loca quædam.
Melindenfium fuperftitio . Dio modi
"Necromantiæ . Nuda invocatio & lacri .
ficium . Sagæ primum murmurant, deia .
de incantationem proferunt: 1. commi
bantur. forma minarum .
Pænæ huius divinationis. dæmon in hac
pro anima apparet OXIO UOVTEla quid
νεκυομάντεια κληρον.
Exemplum Santebereni magi. Divioare in
Pythone quid locus r . Reg. 28. verſ.7.
Quàm periculofum , probatur exemplis .
locus Pfal.105.verf.z8 . & Ifa 8.v.19.
Seit. 111. Varia Hydromantia , ut qua ulus
Aodronicus.una fiebat per annulum ,alia
per lapillos, alia ex pelagi agitatione. 0
rientales marebaptizant:Veneti fibi de
ſpondent,ília ex aquæ colore & imagini
ginibus. Pagomantia, varij ad hanc o
Jim fontes. Craccros Palicorum , ciftere
pa Alfacena , palus Iunonis . Apollo
Thryxeus. Rhenus Germanorum , alia
per cyathum . per cathiaum ut Felx.
muliercsGermanæ ad vortices aquarum .
ſuperſtitio.hodieroa , fufpe & orum no
mina mirceodi in aquam . Arctious
T :00 fons
 5222 DISQUISITIONVM MAGICARVM
fonsobruratusà B. Bergardino Senenſi.
Sed.IV . De aliis mangaoiæ generibus .
Dc Lecapomantia, veceri & recenti.Caſtro.
mantia.Catoptromantia.Chriftaliomao .
tia. Exempla duo recentia .Erruto quem.
libet poffe confringere huiufnodi,doce
tur alijs daobus exemplis recentibus.
Dactylomantia,yaria exempla verera & 00.
va . Onychomantia , aliter apud veteres ,
aliter nunc fit. Quevedi quoddam facu
Acromancia Pharmaceia . Coſcinoman
tis . Axinomantia , Cephalzonomantia:
Germanorum ,Longobardorum . A pionis
& Taciti calumnia in ludæos Cleidono
mantia .
De'modo excutiendi oculum fúrisr Varia
exempla .
Quafl. VII. De ſpeciebus in quibus vel non ex
plicitum padum , vel eft admodum latens.
Se & . 1. De haruſpicioa ſeu ariolatione.
Gazareni qui , De vi &timaria. Extiſpicioa.
lúvepalis locus . Pyromantia. Veuptur
Lituani.an huc pestineatmosrran Glien
di pyras. De luftratione per ignem. Cap
nomantía .Locus Siatij. I hurifumia Sta.
tij. Libagomantia Dionis . Tephraman
tia. Sophoclis locus. quædam eius hodie
ſpecics.Moſchi locus.Hydromaptia, alia ,
& oinomaatia. Quid omioibus commu
ne cum hacia
Criromancia,alphitomantia,aleuromantia.
xpibpics quz. Horatij locus furem libo
inquirendiſuperftitio .Tiromantia. Ich
tbiomancia. Oomantia . Iliacorum Cero .
maotia , Adiropomantia, Valde olim fre
queasiprobatur fuifle Sacrificium filio
rumio Tophetapud Hebræos Daphno.
mantia. Botonomantia Sibyllz.folia. Sy
comantia. Divipario per myricam.valde
folomnis . Laus myricæ , .
Omphalomantia . Am siomantia. Dè pelli .
i
culis quibus involuitur : fotus xopior,
dhatoides dejojov. ( den helm . Teuto
dice ) ſuperſtitioin hiss
Qui fic capite involuto nati Ioviusootarus.decaedri ſeu Páſtöruni ludus dictum
Iudæorum divinatio per leduim . Iedua
animal mirum , ſed fabuldfim.Agoi Scy. Alectryomaptiæ modus multiplex: Zona
thici delcriptio.
Lithomantia . A ludæis in ufu. Locus c
vir . 26. v . 1. delectionc & fignificatione'
quæfitum . Nofter interpres defenfusi
contra Oleaftrium . Superſticio quædam
geftantium amethyſtum . Rhabdun.antia
multiplex :quædam incantationis , que
dam ſortis, quædam aufpicijs quædamo
minis.Singularum exempla. Narratio de
Gregorio VII . Papa . Lampadomantia &
Lucernaria . Parthomomantia multiples.
Catulli locus :
Sećt. 11. De augurio & auſpicio .
Ariftotelis locus. Augurium quid,& quæ e
ius fpecies: A colopetita. Ab avibus pe.
tita . A'pullorum tripudio. Orcinum dif
ferentiæ & nomina : Pavire.Tripudium
ſoliftimum . Sonivium . A quadrupedibus
petita. Aufpicia pedeſtria. Er equis Ger
manorum Luizicorumque. A lupis, Ec
aliis animantibus .
De ominam diverfitate. Auguriom ,omen,
prodigium ſæpe confunduntur. Tego
TOO Ronidovaria exempla . ſepulcrorum ,.
fontium ,& ſpectiorum . Oftentum ,por-
tentom ,monftium , quid : Quidliccarini
his obſervare;quidoon ..
Deacuminum auſpicio militari,
Séct. III. De fortibus.
Phur vel Pur quid . Iofephi locus . Chi...
Den lium fortes & aliorum Iudæorum .
De divinatoria . De oraculo . Palomantia , .
Perromantia, aftragalómapria. · Kubo
mancia feu aleatoria. Rábdómaotia mul .
çiplex Sigitrarum apud Ezech.c.21.1.21.
spp Beacperteia Virgarum.Deut.8 .
v. luwiefenſa vulgata. incantatores cus
chabarim di& i.interrogare in ligno, Oſc .
4.1 . 19. Géomantiæ vaditas. Stoicheio ..
mantiæ genera , eius variiexcmpla Ger
tilium & Chriſtianorum . quid olim di
& æ fortes Apoftolorum . Explicata c. ali
quanti. c.fi quis clericos. 26.q.5 . Quo .
modo his uf's. Auguſtinus & Gregor.
Turonenfis , D.Franciſcus, Pöcrus Ble
ſed lis & alij.Deootis Ephefiorum . Do..
quoddam Cæſalpinio .
rx , Socratis & Caſsiodori error. Ono .
mancia. Prudentij locus. Nomina liberis
prophetico
 SVMMARIA LIR BLIV .
prophetico ſpiritu impofita. Sanctorum
Domina imponere religiofum . Pontifices
• fancte mutant nomeo in ivaugurations.
Arithmantia. Cabbala duplex Iudæo
sum. Vocalium conſideratioin nomine
523
Blox MyVrouloy,' Demedicorum fatua &
ſuperſtitiola quadam aſtrologia, necoon
chirurgoram . De diebus Criticis. De
aſtrologia inveſtigatrice.occultorum .

-
propria. Alchindripæ liber. Oruitho Quaft. 11.D. conie &tatione ex elementis, me
mantia loan.Leonis . teoris , plantis , arboribus,
Seativ.Qualc in his omnibus peccatum fr. brutis.
Quam etiam periculofa res fit. De forte
confultoria, quando illa hodie illicita ? Tria videri cantum ells elemcota.
Quam periculoſum Magos conſulere. Aufonij locus . De iis quægigunturia me.
Trium Regum exempla. 3 dia regionc acris. de cometarum prædi.
CAP. 111. De conie & atione. ctione aliquando proſpere prædicere.
Cheremonis liber.Mira exempla deNo.
Quaſt. I. De coniectatione ex affris.
la Bodkeofi. de campana : Villilaoa. de
De aſtronomia . huius laus. De aſtrologia piſciculis monafterij S Mauricij.
hæc fuſe dôcecur vana. & prohibita. Spe: | Deprænotione ex veutis. item exoubibus
cies eius quatuor. de loanne Stadio -Ber. grandine & fimilibus.
gano. Aftrologia revolutionú quid queat: pildas notatus ,
divipare? quomodo cæteræ (pecies. Tri De maris tumore, terræ motu. Arequipa
plex Mortale hic occurrens. mira prodigia lodi adiuratores male
Rationibus . & auctoritatibus omois geoc. mulctati, Yulcapi Peruviani Iride,halo
risimpugnatur aſtrologia. ne , & c. Ex arboribus , plantis, floribus,
Satisfic argumentis afrologorum . Locus & c. quæ . Quædam hic ſuperſtitio .
Gen.1.1.14. Locus Efai 34.V.4.Loca S. Quæ coniicienda ex animantibus.
Auguftiniconciliantur.Locus Pſal:103. An ipfæ præſentiaat quæ præjuociane?
-V.2. & Apoc. 6.v.14 . Locus Arethæ
Quaft. III. De conie& ationemedicorum .
CæſaricoGs uodecorrigendus.Locus lu
dic.5.v.1o. Locus Apoc. 12.1.3. Locus į Regula quædam traditar.
Plal. 18.v 12 Refpondetur exemplis alla
tis de veritateprædi&tionum quarun. Queſ: IV . De conie& atione Phyſiognomica.
damai Detribus eius ſpeciebus. Scriptores.
De Thralillo.Curl.C.jungantMathemati..j Melampus & alij. Iuvenalis locus.
cos cum maleficis , & qui illis proprie di Fundamenta artis. Locus Erai.3.v.9 .
cantur mathematici. Quomodo & cur De Matthiæ Coruino Rege.
Deus permittat illos aliquando verum Probatur quædam effe licita. Et quatenus .
prædicere. De Aſclecatione. Socracis dictum.Locus Caſſij inedici.De
Exempla aliqua fallarum prædi&tionum.lo , quibus licearPhyfiognomo iudicare , de
Cannis XXI.Papæ piots, quibus non . Exemplum . Antonij Tiberi
Hebræorum qui auctores iconoclaſtiæ . Ceræparis difcuffum ,
Pactarij. Conftantini Sretharj. Prædi
centium adventum Antechriſti. Petri Queft.v . DéChiromantia .
Lconj Spoletani.Abraham hos confudit
difputando As his deceptus Manuel | Duæ eius fpecies. de Phyſica, de aſtrologio
Cómnenus . Ioanoes Galcacius,contra ca. Verderijerror de hac.
aſtrologum decenit.Petri de Monte ilio | Prohibitio SixtiV.Areis vanitas. Scripto .
cino mendacia Alfenſus Aragonum Rex resoluvenalis locus.
contemptor boyun-& quale Ludovici | Soluuntur argumenta contrariæ partis.Lo
Sfortiæftultus amor a trologiæ .Alexan cus Exod.( 3.v.9 lob.37 . Vizimanus Dei
driporum iudicium .de his & vectigal quid fignificet in Scriptura.
Ttt 2 Locus
 5844 DISQUISITIONVM MAGICARUM

Locus Exod.z4.v.36:2.Reg.3. v . 15. Efai. 8. Exempla corum quibus obſervatio fomnio ?

v.it. Ezech.pº.3.& c.33.V. ? 2. & c.37.V 1 .
Examinantur exempla prædictionum Chi
romanticarum , Bartholomæi Coclitis .
Alexandri Médicæi. Iovjus notarus
Zingari qui, & an tolerandi Principibus,fu
fe . Corinthia lex de fumptibus.
Queft: vi . De'coniectatione ex 'Somniis.
Oniropoliæ ſcriptores. Sompiorum diviſio ,
Foudainepta vanitatis huius,
De libro Danielis Somnialiin c.000 obſer
rum valde noxia fuiry. Agamemnonis ,
Xerxis, Onomark bi , Antigoni, Pontpel,
lufti Lips ! V : Cl. narratio quædam de
muliercula BruxelleoG . , & hiſtoria diſ
cuffa diligentes .
Cap IV. Deconie &tatione Politica five de fertib.
Sorcis politk æ ſpecies.
Quaft. i. de forte diviſorin.
Judices fóruiebantur Achenis , Romæ '& 'in
Sicilia. Caſus in quibus iura forcitionem

ide
vetis 26.9.s SynæQus'aotatus . permi ttunt.c.6.26.9.2.
Quædam licet obſervare contra Tenopha Quæ requiſica, ut hæc fors Gtlicita .
nem & Epicuræos, quædam non licet Quomodo intelligenda, quæ in facris litter
contra Stoicos. Prudeotijlocus. Somnio . ris de fortitione habentur.
sum cercicudo vel fallacia unde petcoda. Ricus qui ſolemoes. Calix pro force. .
De cauſa eficiente ſopiniorum . Synækij Locus Pfal.15.1. 16 .
& Porphyrij crror.Item Placonis,& Ari Quaft. 11. De contraétu fortis five Lotharia.
ſtorelis. 'Hippocratis divifo non ſuffie :De duplici contractu hoc privato, la riffe.&
cieps.. publico , la Lorherie. ·
DeNaturalibusex caufa intrinſeca. Contractum effe lic cum probatur. Repre .
1.animali. Locus Salomonis Ecel.ç v.2 .? henſus Cxinradus : Ludus alex cur pro
2.intrinſeca corporalis.quæ propria ſomo hibicus. Contractus plures hic-iprervé
nia fingulorum humorum prædominan . niunt.is
tium. De parurali extrinfeca caufa. & di De perfonarum generibus, quæ in hoc con
vifio. tractu venivor. Quid hic lucrari poflinc
Quando licear atrendere ſomniis ex caufis mercis Domini feu vendruorcs. Quæ fint
naturalibus. Explicantur fingulæ cauſa peccata venditorum ſeu Dominorum
cxemplis . Non licet divioare de futuris mercis. De modo quo ftatim ac collata :
copringenuibus , ur de gratis datis à Deo , locha, fortes trahuntur. Quid lucrari pof
pec de liberi arbitrij aäionibus .“ feptemptores fe ut forticotes,
Die diabolicis infomniis .LocusHomeri. & ! Quæ horum peccata, & obligatio retti:
locus Eccl . 27.v.7. De Lectiſterniis & tuendi an' ad fortitionem rerum reftitus
captione fomniorum.apud Gentiles , de tarum fraudato admittendus.
Venere Gazea fomniorum ioterprete. Quid lucrari poffintminiftri & officiari. -
Somnia Enthuſiaſtarum , Anabaptiſta- A q40 alendi hi miniſtri. Publicum , & pau- ·
rumque . Icem Epithelis Meſlenij Æde peres quid hic lucrentur.Princeps poreſt
Gi philofophii . aliquid Reipubl. pauperibus vel fibi rer
Matris Attila . Ptolomæis Neſtorij Atrici. fervare. Poſle aliquid dari ei quiprimam
Iuliani Apoftatę. Odatis & Zariadres.de . Sostem , vel plures obtuleric.
moniaca ad quid liceat obſervare . Con .
Quaft. 111 Dépurgatione Canonica,
dæi ſompiam.Diputhei hiftoris . Divina
infomnia quæ . Quid fits quæ eius ſpecies. De purgatione
Divinorum iofomniorum quædam exem : iurisiurandi. Capones hanc probaores.
pla. Theodolij linipe Arnobi , Rhetoris , Excmpl.Sophiæ regina Poloniæ , & Sixti 3. -
Mauricij Imp.Bardæ. Eulogij, Alexandria Leonis 3. & Pelagij PP .
Magni. Bleſenlis locus. Horum obſer- | De purgatione per fumptionem SS. Eucha- -
vantia licira & ad quos fpecter interpre riſtix . Excmpla Lotharii Regis Franciæ. -
tatio . Quomodo difcernenda divina ab Gregorius 7. ipfe fecit ab Henrico vero
aliis. Lacus Eccl.34** 6 . Isperrexeg6
Chuo
 SVMMARIA BREVIA LIB . IV .
Caulæ & formula buius purgationis .'
Defendicur ea cogera Franc.Hotomanum .
Calvinianuſ Explicatur eius fententias
Hiſtoria Erkinbaldi Burbari. Alia Sibi
chópis Epilcopi. Sępe morcui qui,rei cũ
effent & iuftè accuſarentur, fumere prę .
fümpferone. Exempla rémiffive pobun
tór. Cur Deus hoc indicium aliquando
permiſerit fallere , ' ut to Audropico'lm .
peratore.
CAP.IV. De vulgaribus purgationibus.
Curific diaz'item'cur exploratoriæ purga.
ciones,cur leges paribiles.
Tepciocomoe's Deum .huius fpecies pote.
re miraculum .
Séa 1.De provocatione ad divinūjudiciő .
Quibus conditionibus concurrentibus hęc
Ficlicita .Exempla.Sare , Davidis, Záchå .
Tiz filiæ loiado Septem fratrun Machá .
bęorum.D . Pauli, Martyrum povitelta
mičndi. Et S.Euſtaſii Abbatis. Gualtheri
Burgeofis Epiſcopi Patau .
Quam periculofum he ita citare. Qui pcs . De proba ferri candentis. quod judicium .
ceatMörtaliter citaiido. Quando cirati
pollior citationem contemnere , quando Exemplum Terbaldi Pelerari . Lex milita
& quo illain modo debent confiderarc.
Exemplu G5Galvi Hermades de Cordubu.
Excmpla citationum pon irritarom .
Citario duorum frairdm de Corvaiał:
Menuerci Paderborncns. Henrici Mogud
rihi Epiſcopi. Burchardi & Meginheris
Gothus capite plectendus. Gothalagi Na .
vårtht. Fratris Ducis Britanniæ .
Templariorumd fenditur hçc hiftoria co.
tra quofda.De'morte Clementis V.Pape ,
& PhilippiPulcliri Fraucorú Regis Pre-
póliti S.Lamberti Leodidenfis, De inno
ceprio IV . Fabula Britannorum reiecta.
Séa . II. De pargatione monomachiæfeu
duelli
Deinventione duelli de gentibusquæ afz .
de caufis proprer:quas inductum .
Deritibus de armis.Daellü paralitici corra ,
Iudçú,qui imaginem Deiparæ violarar:
Darella interreges pro regno.inter priva.
tosproregib.pro crítimonjo pudicitiæ , ! Certamen Catholici Hiſpanicom Ariano,
pueri contra G gastem . Burchardicon
tra Copradum ,
De fucceffionearorum inter patronos ac
poris & patrpi.vicere qui pro pepose.
Wenceslai Régis mirum duellum contra:
Racislaum aliquando Deus miraculo de
cidit,urin caufa Wenceslai , aliquando
res dubia macet, ur inter cquires Hiſpa .
uos , Rui Pacz de Viedma , & Pac Rodri
gucz de Avila . Sæpe iuftus vincitur.
Duellum omoi iuri repugnare oftendirur.
Probibitio & pepe Concilii Trident.alię
priores lulii 2. & cgregiæ ciusrationes,
Exienfio Gregorii XII. ad privata duela
la , & quæ citra ſolemnes ritus fiúnt.
Quædam declarationcs five'illationes
et Bulla prædicta.extenditur ad eos , qui
dicunt; Veni cgo te taliļoco exſpectabo.
Non procedit cootra Principes qui du
cllum permirterentinfidelibus.
Bellum joſtum poteft auctoritate Principis.
dụello decidi, ' Non ramen hoc pofluer
facese permodum divinationis aut ad
gloriam ,& c.Locus2. Reg.2.v.is.
Qui conſulentes incidant, qui ſpectatores ,
Fit incatio non vifæ Buli Clcmebris
Sedih . Depurgatione vulgari per ignem .
Solcntplates Formula .
ris apud Radevicom . Liges Francia ,
Longobardicæ Slavicæ , Flandræ .
Voinerum qúis qu'merus ..
Ferri'confecratio qualis, ponitur formula.
phoclis locus de hac purgacione. Au
Nobites cam quoque ſubierint, quodira.
Exempla. Conradi Marpurgii contra
hæreticos. Richarda & Cunigundæ im
peratricun.Emmiæ .Reginæ Hiſtorico
tum diffcplio conciliata .
Aliorum io Græcia: Matronæ Chriſtiana
in Rugia.Comitillæ , Mucinenfis. Ludo
vici regis German . Legatorum . Orciſo
rum Comitis de Oldenborg:
Wittenbergealesvoju ftc accolti deinceps
dio , & detecti poſtea rei Exemplun: Pir
catoris. Trajecteufis, & cujufdam Hypo .
critæ iuonis loca diſcuſia, & oftenfa ca
nonibus repugnare . Röllopis Normanni
factum miruin ,
Roberilis Cancuarienſis duluit , quod
habcpargationem fualifier .
Eroma Regioa fic fe purgivir .
De judicio prunarum .Exempli .
Itt 3 Monais.
526 SVMMARIA BREVIA LIBRI III .
Monachi Ægyptii , & B.Briccii Turonenfis Se &t. I. Diſcutitur opinio & caciones Adol.
Epiſcopi.Haraldı Hy berni. phi Scribonij.
Simebanr & ab aliis rebus hoc iodicium. Concra fi &titiam illam levicacem dæmonis
Eulalius le purgavit fiſcella in ignem inie Lagas ſuſtentantis differitur.Non eft cre
cta. Epiſcopus quidam ad fidem Roſtos dibilchoc ficà Deo à muodi initio præ
adduxit projecto libro Evangeliorum in deftinatuin . Refellitur fupernaturalis &
ignem . Sic etiam approbata in Hiſpania fi &titia aquæ lagarum aoripathis.Luthc.
milla Moſarabum . rus exploditur, qui voluit omnia liqui.
De probarione per pyram . Exempla. da apta præbere balacum , eflc idoncam
Petri Mallicolis. Popponis Apoftoli Da baptiſmi materiam .
norum . Catholici Epiſcopi provocantis Quo pacto elementa laudeor Deum .
Arianum.Savaparola factum , feu potius Qua ratione aqua inſtrumentum & Ggil
ja &antia. Perrus Albancnfis fic Petrum lum falutis.
Florencioum Gmonix convicio. Ritualia Seall Excuſa Tencearia.& raciones IC..cu
huius iudicii . iufdam Catholici.
Ve Catholica fides his adſtructa, ficiiſdem Laudatur adverſarius, & hujus coorradi
bærefis deprehenſa puoitaque probatur ctionis ratio proponitur, Qui& ubicar
exemplis Hæreticorum Cameracco tumjudices hac utuntur proba.
fium.item Argentincnfium . Ere praxim paucorum & iudođorum judi.
Flimma hærefi quod umbra corpori : cum cum.Summa ſententiæ contrariæ.
fuga erroris , vis perit ardoris.redir hæc oftenditur parum seceſaria hæc purgatio
illo rediente.Hæreticialterius exemplu . ad mentem adverfarii.
Variæ prohibitiones hujus probæ . Oftenditur pugna in di&tis ejus, & incerti
Inperatorum & Pontificum , c. Mennam pudo hujus probationis. Exemplum ve
2.9.5 . diſcuſſum & c.confuluiſti. 2.9.4 . rulæ lagæ ,quæ ſeipſam prodidir.
Seat.iv. De purgatione vulgari per aquam. Oſtcaditur cx co & alia pugna. item hanc
De aqua fervente Nacioncs quæ rccepe. fupernatationçm pod cite tribucadam
runt,& quo fundamento, bopis Angelis, ſed dæmoni.
De poculo zelotypiz Nums. Cautelæ ,quas ponit,oftéduotur ſuperfuz .
Prohibitio purgat per ferventem . Tertia pugnaio.dictis adverſarii.
Exemplum Legatorum Ludovici Germa . Gratis conficta diverſitas io maleficio & 2
niæ Regis conf tara quædam tradicio liis criminibus occ probata, acc vera.
Hebræorum . Ritualis oratio. Salebane | Sed oftendit purgationis hujus vagam des
ianum iniicere probatum exemploHia fenfionem
Cynti DiaconiRavennatis. Inducitur argumentum de faga quæ furti
Formulæ duæ huius probæ collatæ inter ſe. accuſaca taptum , & aquæ iniiceretur ex
De purgatione per aquam frigidam . priſco more ad purgationem , & oftendi
Quomodo ficbat. Exemplum uxoris B. rur G hçc purgatio vera cerraque , neces
Gangulphi lex Alfatica . ſario judicem perplexum fore.
Alius modus ,mergendi homioem totum . Multa i filluntur breviter appxz ad .
Imperatoriæ & Pontificiæ prohibitioncs. verfari . Quæ prçcipua nunc caufa pau
c.ex tuarum de purgat. Canonica expli . citaris miraculorum fit. Deo non vitri.
caram . & c. fententiam coguinis. Ne bucoda omoia creaturarum mala , & ca
cleri, vel monachi ſæcularibus, & c. lem propofitionem fideirepugnare.
De hodieroa probatione lagarum per aqua | Exculatur mens adverſarii cam ponegris.
frigidam fententiæ Germanicorum Scris Quo sēſu probationes fint judici arbitrarię .
prorum . Iuriſconſulti cujuſdam recens Hancjure Canonico probam omnino eſc
libellus de hac re. prohibitam accurate oftcolum .
Queft. V. De proba, ut vocant, aque frigida , Non licet judici infligere quamcunque
in qua fagis explorandis quidam in Germa . paoam quam reimaxime meruupr.
nia utuntur.
| Hæc purgatio goa favetmaxime Reip.
Ncquc
 SVMMARIA BREVIA
Neque hoc folum poteft eam facere lici
: cám .Vractus fic bonus, non fufficit eum
rendere ad bonum finem .
Sagas non de ceſtari marime hanc purgatio
dem quod li dereftancur , indicium eſt
pacti.
Non effe hoc indicium certius teftimonio
complicum .
Non eft eadem ratio hujusindicii & illius
teftimonii :
Et nec indicii ex cadavere ſanguinantis, &
ex hac.
Non fequitur Deus juvatjudicem in uno,
ergo & femper & in omni.
Non falliturjudex , qui ſecundum acta,no
centem abfolvit. Deus non vult amnia
crimina hicactu puniri . Aliquandojudi.
ci & judiciocio nocopt maleficæ ,
Sors ifta cft divinatoria non conſultoria.'
Conſultoria lors etiam hodie eft prohibita. Exemplum quoddam receos diſcutitur.
L.corum.C.de malef. & mathemat.utno
fic iniqua quomodo accipienda .
Måleficium maleficio deftiui pofle, error
maleficium per media fuperftitiofa tolli
poffe:velerronea , vel planc temeraria
propofitio.
Scorus falſo citatus à malleo malet.
Polfe aliquem peccare in co quod facic bo
da intencione.
Impagnatur ut prorſus fpurium & tyranni
cum arbitrium liberuin & pleaum judi.
cis , quod adver!arius ei concedit. -
Túdexfecundum legem debetjudicare': a .
lioquibelluas inutatur .
Quomodo judices'ompes legibus ſubditi
fint. Præftare abſolvere noceotes, quam
per hanc probam deprehendere,
Quid judici bic meruendum , quid oon . '
Morrale eft oop obedire Eccleſiæ .
Gaufa , curtam parum judices promoveant | Frilonui conſuetudo
per indicia legitima. - D. Bernardi locus . Quid conteodere vel certare cruce', icom !
de hac proba diſcuſſus.
Se&.lll. Proponitur & probatur vera ſeo-
rentia negativa.
Iódices gnari Pontificiæ prohibitionis , qui De abiicientibus res aliquas , ut ex carum
LIB . Iv . 527 '
re'c .Menvam.in fin.2.q.5.
c.ex tuarum ,de purgat.Canon.
Diluuntur rationes adverfarii, quibus co
naturoſtendere diverſum quid ſtatuen .
dum in purgationibus vulgaribus cæte
ris , & inita .
Oftenditur non effe diverſam rationem '
judicum & privatorum .
Oſtènditur effe rentatio Dei. '
Quomodo fint petita à Sanctis hominibus.
Quando liceat fignum petere.
Probatur hic non effe miraculom .
Exempla multa doceot fallam effe probar. '
Iudices non cencarur fidem habere buic
probæ .
Quale hic pactum intercedat.
Declaraturres.
Pactum hic inter judices & dæmonem , non
interfágas & dæmonem iptercedit.
Diflenfio iudicum in hacpurgatione.
Cur dæmob hoc pactum igierit , & lucra
eius ex illo:
Oftenditur hæc proba continere peccatum
inobedientiæ & ariolatioois.
2
Dæmodem corporeum facete temerarium :
eft & errori proxim um .
Multa adverſarii parerga, & non veraqua- :
dam . Iudex communem fententiam hic
ſequi tenetur.
Alioqui peccat, & poreſt conveniriadtuin .
juriarum , talem torquens , eft tyraqous,
ſepteptia eft nulla , occidens eft homici
dii reus .
Qurfl. . Dealiis quibufdam vulgaribus
purgationibus. 4
Depurgatione perpondera & lancem .
De purgatione per crocem . '
Qualis ifta purgatio ,quæfitum . -
quid ſtare ad crucem ,
Deforritione quadam facta Conſtantino . "
poli deImperio. "
-

bac proba utuptur,peccant." recuperatione cognoſcereoe ſua fibi à

Probatumprimo definitione peccati. Deo peccata fuifle remiffa..
Pontifices Romani quid fenferinr de hac Exempla S.Aciliavi Zamorcofis Epiſcopi
& S. ArnulphiEpiſcopi Moteulis .
Land robociedlenium
Ilsede obediendum in hac
credendum & diobediendimin hat II.
MAGI
 22: 8

MAGICARVM DISQVISITIONVM

LIBER Q A'R TV S.

OVI ES T ; DE DIVINATIONE.

VNT quædam nomina, quæ cum | carque adeo femper , aliquid additut
late lumuntur, folentconfundi, ut in contextů , quod non ſinat ignorati
divinatio , vaticinium ,pranotio, pro- pſeudoprophetas fuiffe. d Divinario
phetia,coniectatio,predictio : & fic ſumen- nunquam in Bibliis fumitur de pre
do, pro his omnibus , in titulo poſui u . phetico lumine. Nam illud Salomonis,
nicum nomen divinationis. Si preflius Divinatio in labiis regis,in iudicio non erra
fumantur, diſcrimen aliquod agnoſco. bit os eius,e; nihil ad prophetiæ donum
pranotio & predictio , cætera quatuor sé pertinet, ſed ad fagacitatem in occulcis
per complectuntur: led predictio ,ordi- & perplexis iudiciorum latebris , circa
nem ad alium actumque denotat ex- fadiambigua, eruendis, neceſſariã iu
trinſecum : prænotio, intrinfecam tantú dici. eft enim quædam ficut in medicis
cognitionem , Vaticinium , divinationi caufis ,fic & in iudicarijs divinatio Me
& prophetiæ commune nomen eft ,fed taphorica , qua , quæ præterita lunt , &
ad Oraculum tamen , quod viva fit ho- quorú veritas igvoratur, ſolerti diſeuf
miis voce , reſtringi conſuevit, cum Gione conijciuntur. Vt fuit in iudicioSa.
divinatio ulterius porrigatur.De Prophe.lomonis , cú veræ matri filiü reſtituit f.
tia D.Hier.notat a,ſemper à lacris lice: ut funt in Daniel inquiſitione , qua lenú
ris in.bonam partem accipi patethoc perfidia dete &t.,, Sulanná vitæ, honorie
verum effe, quando loquuntur abſolu- , marito reftituit, gut in iudicio Ariop
te ,nam fi pleudoprophetas quoq ; hoc harnis Thracú Regis, quod huiuſmodi
nomine honorent, diftrahentem quão į traditur, Tres Cimmericorum regis fi
piam particulam adjiciunt ( ut prophe- lios de paterno regno contendentes,iu .
tæ ftulei; Baal, Samaria , lucorum , & c.') 6. dicem -elegere Ariopharnem , hic iubet
vel loquuntur per ironiam non obícu- i patris cadaver ſepulchro erui , arboriale
ram , petitam ab exiltimatione acque ligari, & eos arcu cótendere, lit qui pa
opinione populi , qui pro talibus eos tris cor transfixiſſet, in regnú ſuccedc.
habebat ficuc & idola , nuncupat Deos | çet. primogenitus guttur,lecúdú medi
um pe

a incap.3 Michea . b Ierem.23.0.13.0 /2.8.0.7. Exod.12.0 IL. 8 I. Dar.Ir.08

d Deut.13. Ierem .2 3. V IS.Cap.28.v.21.6 14. Ezech .21.0.21, Mx. 3.2.6 . s Prof.16.0.10 .
FR85. g Dapis:
 LIBRI IV. C. I. QVÆST. I. $ 29
rum pe &tus corde illæfo transfixit. Su inguit rex , pores, li me audis, & hac
per erat minimo ſpes regni.vicit pietas temolettia expedire , & melius conju
& le regno ccderc malle ,dum in patris 1 gium inire , quintojuvenem hunc , qui
cadaver pietate ſuperior eſter, profer- 1 filium re dicit tuum , maritum accipe.
fus iaculari decrectavit. Huic Trax re minor eft ætate , & facie liberaliore . I.
gnum adjudicavit, quia naturæ pro ata mulieriam inopinata juſſione pri
penſione , ſe & vere filium , & virtute mum conticelcit : mox ſe colligit, &
præftantiorem oſtendiffeta . An hanc mulca prætexere negationi, parum co
hiſtoriam voluebat animo Alphonſ. I hærentia velapta ,ut deprehenſam fa
primus Neap.rex,cum fimilem protu . | cile intelligeretrex.Fingit ergo le pæ .
lit fententiam ? vel naturali fagacitate nam addere.dili conſentirer. quod re
id poruit ,quæ in eo ntirifica fuit. Nam ftabat infelici,utfcelus fugiat horren
adhur pene puero cum Aragonia.utri- dum : filium agnovitd.Coram Carolo
vſque Siciliæ regoa ſuſciperet, accidit, Magno prier & filius homicidii rei a
ut cuiuldam ancilla ex Domino parc- gebantur; factum uterquenegabat.nec
ret , & adlibertatem ex Hiſpanied file tormentis-ullisad confeffionem cri
ge provocaret . Dominus , nemarre minisperducipoterant : condemnat
cum filio privasetur,negabat ex le na - Imp.utrunque ad ſuſpendium . Tuin
tum , deerant in reclam patrari Colita pater , vi & us amore filiile reum , fili.
probationes, quid ageret ? belle ſe ex um vero ſcelerisexperrem profiteture.
pedivit.juber lub haſta partum vendi. Minoris momenti , non minoris indu .
vincitur Dominus licitatione. ergone Ariæ fuit Frider.1!1.judicium .ad eam
( ſecum ) filius meus in ſervitutem me cum rufticus veniſſet , & queftuscftit,
vivo ? quin potius fateor , quod res elt jugilium equorum alterum in caupo.
& ecce paterni animi erumpunt in vi . na libifurto ereptum : Ambiguum im .
to lacrymæ. Sublequitur 'lingua con per.fibi indicari jallit cum hoc ruſti
feffionem oculorum , fic patri filium , i cus negaret ſe facere pofle , qui homie
matri debitam rex liberraré afferuit b. oem non noſter.miror, inquam Fride
Quem imitaretur hoc judicio ,non ha ricus , non alterum quoque ereptum
buit ,ut Tiber.c . habuit Theodoricus , j ribi,cum tot in hac urberine equites,
Rex Gotthor. Spoponderat mulier I. equitam pauci. Equa , ô Cæſar,fubdit
talicanuptias ſecuvdas amatori , pa & ta ruſticos, elt altera ; quæ militibus para
de filiom prius domo exturbaruram , 1 vo uſui. Igiturage , inquit Imp.e
cum conaretur reſiſtere filius, & Re- j quam inſcende , & per omnes vicos,
gé adiêre ambo: filius Gibralimenta de plateas, compita , & angiportus urbis
beri , nec domo paterna à matrc eiici equita:ſubtra & us equus in aliquo ſta
licere. contra mulier filium non ag bulo latitar : & cum jugalis odorem fé
nofcere; ſuppoſirum elle, Suſpecta regi ferit ,ftatim hippitum toller.Paruit ru
mulier fieri iocipiebat.Atqui ô mulier | ſticus,atque ur Carum mugirus bovis,
Vyv GC
a Diodor.Sicull 20. b Ant. Panhori l.2.degeff Alfonfi. c Sueton.in Tiberio. d Ioan Me
gaus librobijf Gart.429. c And, Barbat in cap.praſ de probat,
 ONVM RVM
UI SITI ICA
$30 DISQ MAG .

Gc hinnitus équi cunc furem prodidit miraculofa , feu divina oſtcnta & pro
* Nec fubticenda Turcarum regis So digia , fururum ſolita certo & ordina
lymanni prudentia . Byzantii Iudæus rieprænunciare ; utquod poft obitum
Chriſtiano cercam auri ſumniam mu B.Beatricis Areſtinæ per longum tern .
tuam dederat ,ut conſtitura die præter poris fpacium obſervatum eſt, quod
fortem ,ufuræ loco , duas carnis ciulo quoties aliquid novifamiliæ Ateſtinz,
dem Chriſtiani uncias reciperet . Die ex qua fuerat oria , immineret,toties
illa ſorcem reddie Chriſtianus , fanus multis ante dieb . in ſacello eius præ .
negat. adicur Solymannut rem deci- grandis {trepitus exaudiebatur, & cor
dat, ille ludæu'm animc deteftatus, no puseius quod de more fupinum jace
vaculam adferri jubet,& ludæo pote - bat,in alierum latus revolucum repe
ftatem facit , qua velit, membri parte , ricbatur: Scardeonis lib.2 antig Patavi
debitori duas carnis uncias exfcindar: nar claff.6. fol.120. alia de campanis
ca lege,ut omnino duastantum : fi mi- quibuidam retuli,inf.ca.z.q 1. dese
nuspluſve exfciderit, capite luiturum . liis multiscap.2.9 7.fe t.2. Dæmoniaca
Non auſus ludæus hanc aleam (ubire , quæ derivalur ex pacto tacito vel ex
Chriſtianum abſoluit.b De huiuſmodi preffo cum dæmonibus, & dicctur,die
ergo ,labiorum regis divinatione, Salo vinatio : & naturali , quæ fumitur ex fi
mon loquebatur,ſicutenim cor regis, gnis vel cauſis naturalibus , quam vo .
fic & eiuſdem labia in manu Dei ſunt. cabimus,præfagium , vel coniectation that
ambo Deusæqualiter dirigit , & quib. ftri & e fumptis vocabulis .
ſuas in terris vices delegavit , eos ſupra
cæteros ſæpe mortales magna folertia CAPVT I.
& prudentia dotar.Divinatio. ergoil
lic,pro consectatione,pohta.Conieétatio De divina pranotione.ſeu prophetis
namque procedit ex conûderatione
cauſarum lignorumve., Gye hæc Gino QVÆSTIO I.
cum vera prudentia coniuncta , Gve va
nitatis comperta , quare quædam con Denatura & nomineprophetia
jectatio licita , quædam illicita eſt. Di. ,
vinationis,noménos deinceps reſtrin, INSS.prophetia,nomen, o prophetan *
gemus,ad illicitam tantum : hæc à con . di,verbum ,lex ferme modislolet ac
jcctarione differt; quia nò procedit per cipi,primo,pro eo quod eft canere ve!
ſigua , vel argumenta,ut facit coniecta- pfallerè certis divinas laudes modis, vel
tio.Pranotio, deinceps nobis generale inſtrumentis. Sic legimus prophetalle
nomen erit.eius paries , ui membra | Idichum & Hemanc & fic quidam il
corporis , res funt futuræ :Divina præ- j lud accipiunt d , Numo Saulinter Pro
notio , quæ manat a Deo : & vocabitur, pheras?2.pro Ethnicis vacibus ac pot
prophecia ad hanc pertiacor quædam tis, lic Epimenidem e-Apoftolus appel
lar
a ÆneasSilvius li. 2.de rebus ab Al hon.geftis. b Corrizerus dedoctos de factis memorabile
like c 1.Par.15.3.3.6 s . d . Reg.10.2.12, с af Tit,1.0,12.
 LIBRI V. SECT. I. $ 32

lat Cretenfium prophetam . 3. pro pha- I ligentem, nimirum perfe & iſſime, ut
naticis, qui arreptitiorú more mente qui res oculis fidelibus ſubjectas cogo
abalicnati,inſolica ,inepta ,infipientia- | nofcunt . Vnde & Prophetæ He
que effuriunt.lic dicitur Saul domifuæ | bræis di& i funt. videntes. g Hæc de
à malo agitatus ſpiritu, prophetaſſe a . nomine luftecerint de re videa
& Sacerdotes Baal dicuntur etiam pro ! mus .
phetaffe. 4.dicuntur prophetare, qui Caſſiodoricommunius recepta de
-miraculum aliquod edunt, quo decia- finicio ,concilior eft, quam utper silam
fantſe veros fuille Prophesas. sic Edi- commode rei natura intelligatur,Dic
zei mortui corpus diciturprophetalle explicarius, Prophetia ,eft divina infps
quia occia à latronibus cadaver conta ratio, rerum à nobis procul diftantium
& u vivificavit bos.quires ſublimes, di- evenia , immobils veritate o maxima
vinas, & ab hominum cognitionere . cum certitudine prenoſiens atque de
motas, & Scripturæ lacræ arcana inter- nuncians . ] Explicemus fingula defi
pretantur & docent . Sic ſumpfit. D. nitionis
nitionis membra
nembra . Divina , dixi,con
Paulus e quando confert donum lin tra Artephium & Rogerium Baco
guarum cum dono prophetiæ , fic & nem , qui Prophetiam tribuunt aſtro
Aaron ; eo quod Pharaoni exponebar rom influentiis ; contra Ariſtot.& Pe.
- oracula ,quz Moyſes a Deo acceperat , ripateticos , qui corporis humoribus
s'ocarur Propheta d.Sic fumpfic Philo contra Moyſem Ægyptium , Avicen .
Judxus, cum Prophetam definie; Dei e nam & Algizelem quinaturali indu .
racula intusdictantis. interpreré e. Et ftriæ ftudioque adicribunt . bicun
huc pertinet etiam alia fignificatio , ai falluntur. quia omnis prophetia
quando ſumitur pro verisDei cultorib . Spiricus ſancti donum eft, nulla hu
& veris religiolis ut volunt fumi,3. Reg. mana allatum voluntate , ut duæ Ca
18.0.4. Abulenl. Caset . 6.pro eo qui Tholicæ columnæ Petrus & Paulus !
occulta Dei arcana , per divinam reve - i conteſtantur, Vnde B. Hieros intert
lationem accepta , hominibus enun . loos veros Prophetas , Dei Spiritu
ciatf. Nos nunc de hac ultima fpecic locutos ; nec alios prophetarum no
tantum luquimur, men mereri , quam qui Spiritus fau
Nomen hoc prophetiæ Gr . à præ- ati luce colluſtrati, futura prædicunt.
fando apópm ) deduxcrunt ; Hebræis , 1 Ad hoc nulla diſpofitio naturalis vel
789) Nevva à Nibba, unde Nabi, l humana abſolute requiritur. poteft
propheres,radice verbi incerca.poteft enim Deus ipfam fimul cum lumine
enim eſle Nub, ( hoc eſt loqui) & lig- ! diſpoſitionem infunderek. Sed qui a
aificaret,Nabi,loquentern :potefelle mat omnia luaviter dirigere, ut plu .
Ban , ( intelligere, & fignificaret intel- rimum fe rerum naturis accommodat,
Vyy 2 quoad
a 1. Reg.18 6 3. Rcg.18.29: 6 Eccl.48.0.14 . c1 Cor 14.0.5 . d Exod.7.7.1. elibroda
græmis de pæni. f not hæc Pererso in Geneſ ca difp.2. XI X3 .12 g 1.Reg . 9 .
0.9 præfat.1n Pfalm , b 2. Petr.1.2.20 ,R0.12 V, 6. 1.Corint 12,0.10. i in Dank D.Th. 2.24
39.171. arh.
532 DISQUISITIONVM MAGICARVM

quoadipG placet.Alb . Magnus libr.3 . | minis , maxime probis & landis; ut

delomno & vigil.tract.i.cap.s. Quare Elix , Elaiz , Deboræ.Oldæ, & quaplu
cum aprillima lit diſpoſitio, qua mens rimis aliis , quorum laus eft in faccis Hie
à ſenfibilib.motionibus, & rerum hu- ftoriis:interdum tamen & malisatque
manarum ſoluitur curis :. videmus eam improbis,nonnullisGentilibus,ac for:
Prophetas alioquando comparalle G. talle Sibyllis , & .Balaamok & Caipha
bi,ut Helizeum impii Regis Iſrael af - Conferc autem aliquando ignaris (e
pectu forte ad zelum & indignacioné prophetare ,ut di&to Caiphæ , & juxta
nonnihil commotum , mulices fuavi D. Ambrofium m. Abrahamo , cum dis
cate a. Quæ camen diſpoſitio , plane. xit:poftquamadoraverimus revertem ar
per accideos ad prophetiam juvat, nec ad vos :fed tuncimproprie vocari pro .
illius cauſa : ullo modo dici meretur. phetiam ,cenſuit D. Auguft.n.aliquan .
Naturalis vero prænotionis vel de- do vero id accidit gnaris fe à Deo illa
moniacæ , caula peraccidens eſt cor- minari ,uc Balaamo prædicto : Interdú
porca diſpoGtio , quæ à fenfuum uſu quoque confertur hoc donum invitis,
vehementer mentem auellit.arque id Utos Sauli juxta quorundam interpre
circo Plato & Ariſtor.dixerunt: tre- rationem : led ſæpius. (ponte fpiritum
quentiorem eſſe. divinationem in fa- Dei recipientibus: tuncque ea ratione
tuis attonitis, & furentibus, quam in prophetia poteſt vocari volūtaria,quia .
mentis fane hominibus:in dorinienti- influxum Dei noninviti recipient: ia
bus quam vigilantibus: inmorti vici- voluntaria nihilominus erit, quatenus
nis , quam vita vitali longum adhuc cum , non quandocunque ipfis , ſed
fruicuris:in atrabiliariis ,quam ſangui. quando Deo lubet, recipiunt: & quia
neis. minus enim fenGbus intenti illi non qua menſura ipli volunt , ſed qua .

omnes , & melancholiciinſupec vigi- Deus , & quia non quam volunt ipli
lantes quaG fomnianıbi diu , led rantiſper dum Deo videatur:
2.Dixi, inſpiratio;late ſumpta voce, jude.excalilibr.2.diximus, quæ licecs
pro quovis influxu, inſtinctu , illumi . iam voluntaria,ncc alitera.
natione,aut revelatione , hancDeus a Inſpirationum aliaquoque differen.
liquando largirur angelis bonis, qui į tia petitur inde,quodinterdum ei nul.
prædicant aliis , & de Sodomorum e lum colloquium accedit ,ſed nudatan.
verGone didicimus, & .de poftcris Iſ. cum fit præceprione aut oftenfioné, ut :
mahelis d.de Samſone e.de Tobiæ vx- in pleriſque Vet.Telt.prophetiis cernis
oref.deChrifto Domioog.& eius præ tur : interdum Dialogiſmus, aliquis..
curiore b.vel ut vifiones explicent ho . | Prophetæ ac Spiritus S.accedito...
minibusi Aliquando Deas confert hoc Illuminationis ſeu inſpirationis hu
donum hominibus,cum viris tum fa- jus duas ponunt Thcologi ſpecies imas
gins.

a : 4 Reg .?. b vide Valefium de facraphilof cap.;o . c Gen.19 . d Gen : 21. lud 13.fTebe
6.g Luc.2 M . ar.ult. h Luc.s. i Dan.8.609 in Apcc.fæpe. k Num.2 2. 2 3. viite S. Augufl.
tral, 14. in loann.Clementem Prom.1.8.conf.c.1. 1 Ioan.11.0 st . mlib.i.de Abrah.c.8.0212 luge
GN,4360 1. Reg .11.2.5. l. ut Exod.3.6 4.1 .Reg.3.ler ,1 , Dan .10 ,101. 4.Abas dome
 LIBRI IV . C. I. QVÆST. I. 533

gixariam & intelle &tualem . Imagina- Chriſtus Angele , Angelus loannis

Fram live fenfibilem ,vocant, non quia loannes aliis manifeftat : quæ pater
Hon perringat ad intellectum ( talise- Chriſto,uthomini, ab initio concepe
pimmproprie vocarecur prophetica | rionis revelaverat. quod fuaviter divi
inſpiratio ) * fed quia primario for per nægubernationis ,uti ſolicæ mediis , eſt
fengibilem five imaginariam repralen. I accommodatiffimum d Et fic cenfue
tarionem , ex qua mentis conceptio na : re graviffimi Sancti:de facto', tantum
fcitur,eique quali commenfuratur . In : folicum Deum prophetiam per ange
tellectualem's appellant eam , quæ non los inſpirare c Non in- negandum
ducit originem à ſenſu vel imaginatio , poſſe Deum , li velit; ipſum immedia .
nc , fed oritur immediate per lumen in ie fic in mentes hominum influere,
fulum intelle& ui, & per ſpecies intel quod nec Damaſcen. nec alii ill.Patres
lectuales , de novo inditas:velpræcxi- negarunt : & affirmarune D.Hieron .
ft enres , fed divina virtute ,ad natura & D.Gregor. & recentior. Turrecres
lem aliquam mentis conceptionem marafquin etiam D. Hieronym . qui
formandam applicaras. Quæ elevatio priorem modum concedirg poſterio
dupliciter contingit.i. quando intei- | rem hunc aliquando à Deo ufurpa
ledus fic elevatur, ut fine operatione cum contendit b Scio Deum poſſe , li ?
phantaGæ cognofcat:quodraro ex ſpeo velit; an fecerit, neſcio nec multum
ciali privilegio conceditur.z . quando refere ſcire. Non caret difficulca .
phantaſia intellectionicooperatur, no te prior ille influxus, qui fit mediante
quidem intellectu primum à phanta- angelo :cum nec Angelus ſpirituale il
lie moto ſed phanialia ipla mota & lud lumen crcare , nec ipfe in huma.'$
applicata ab intellectu, uiſecum ope- num intelle & tum quear illabi. Quin
retur & concurrat. Vide Franc . Suarem ; etiam five ſepſuum adminiculo in
3.P.9.10 at 1.difp.9 feet.az hominis mentem , hoc lumen à Deo '
Solec urplurimum Deus mediatore creátum immitti ab Angelo poſle , ne
angelo prophetiam inſpirate : primo" garScorus:led affirmant Albertus &
sevelans Angelo ,ut angelus deinde re- Henricus de Hallia ': modo negare,
velet homini quod iuflus: idque vel in modo concedere videtur D. Thom .
affumpto ſe corpore oftendens,velap fic tamen , ut quando huiuſmodi
paritione tantum ſpirituali fpeciem | lumen intellectui fine ſenſibili apo
humanæ mentiexhibens rerum , quas i paritione vel ſpecie: immittitur, ( uc ?
Spiritus S. homini vult præſignificari. fic in revelatione intelle &uali ) hoc
fic Moyg ,in manu mediatoris, data lex ( à Deo ;- qui folus illud creare poteſt,
arc Zachariæ & in Zacharia b.Ange- immediatè fateaturimmitti : quod aco
lus Dominiloquebatur.GcinApoftol. curate , ex horum Scholaſticorum ?
Vvy 3.5 ſene

a A8 1.v.38.6 Gal.3 2.19 b Lu.i.v gå ccabil. in prine: d D.Tho 22.9.191.art.z.e D.".

Díos . Aresp.Cal, Hier.capi4 .D. Aug.li 3.de Irinité videatur Damaſ.18.2. Orihod pt. f Hser.
mafai.in Esa in c.6.D Gregor.1.18. Moral.Iurreck in Prologe Revels. Brigita cag.46 g 17
Eus 2.6 3. h in depraf.c.6 mm

ITIO
034 DIS QVIS
Lententia docuit Fran . Picus libr. 2. de tingentium.cognitio foli Deo reſerva
Pran 6.3 .
Dixi tertio ,rerum à nobis proculdi- | neceſſe eſt rem cognoſci tanquam
Stantium huiuſmodires funt.1.quæ na :
zura ſua longe diſtant ab humana co
goitione, ut abſtruſiora Dei conſilia,
myfteria fidei , & fimilestcs divinæ .
Choc ſenſu Chriſtus Dom . prædicitur
futurus Propheta a . Prophetam de gente
tua ,& fratribustuis,ficut me, Suſcita
bit, esc. & co referenda prophetia,
quam Apoſtolus cum dono linguarum
b comparat ) 2. etiam res , quæ funt à
cognitione noftra (emote , ratione
modi cognofcendi quando quod enú
ciatur , non niſ ſupernaturali lumine
poteſt cognoſci: veluti cum Helizeus
selcivit , quæ cum Naamo leſi pactus
fuerat c . & B.Petrus,quod inter Anani ,
am & Sapbiram conyenerard 3. deni-
que ſunt alia longe diftantia ratione
temporis, quod vel jam uſque adeo obres conſiderantur , prout in ipſo Deo
livione obliceratum eft,ut non niſi di .
vina revelatione loiri queat; quo pa & o
Moyſen demundi creatione prophe
cafle ſcribitD.Gregor. ſuper Ezechiel .
vel quia tempus ad huc futurum , & c .
ventuscontingens , ideoque ſoliDeo
Jiquido notus,iuxta illud ; Annunciate
que ventura ſunt, fciemus. quia Dii
eſtis vos . e Ethæc eft vocis prophetia,
frequentior:adeo ut propria locutione
hi ſoli Prophetæ nuncupentur,qui fu
cura contingentia prædicunt. genera-
liter tamen loquendo , cæteri quoque
Prophetæ vocantur.f. futurorum con
NVM RVM
ICA
MAG
ta eſt ,quia ad perfectam cognitioncm
prælentem :ſoli autem Dco , ut præte
rita & præſentia,fic etiam
futura, lem -
per ante oculos verſantur, quia æterni.
tas caret initio , caret fine , & in eacun
Eta ſimul cognoſcuntur: folus autem
Deus æternus eft.ideo cum Deus hoc
futurorum contingentium lumen pro
pheticum homini largitur ,tunc privi
legium illud,quod æternitati competit
eamque conlequitur, cum homine
communicat . Quo ſenſu Hieron.de
Ferraria dicebat , Prophetas à Deo &tere
nitatis participes;fierig .
Dixi quarto immobili veritate , hos
intelligendum eſt de prophetia abſo
lura , quam vocant , prophetiam fentes .
tia ,live,prefcientia :cuius eventusſem
per prædi& ioni reſpondet : quia tunc
exiftunt ,& ab eo lolo dependent , qui
folus eſtimmutabilis. Non vero hæc
particula definitionis procedit in pro
phetia comminationis,live,confilii, qua
tenus hæc eſt condicionata , & in eares
confiderantur,ut å caugs ſccundis de
pendent,quæ funt mutabiles prophe .
iaifta conditionata , in le quidcmest
mutabilis ,pro actionum humanarum
mutabilitate : in Deitamen præſcientia
etiam hæc immutabilis eft :b.quod cí
Prophetæ probe norint , & coin mina
tionis ſuæ naturam cum Dei voluntate
comparent : ſcquitur eos ne tum qui
dem

a Deuts8.0.1s. by Corint 13.2.1.3.4 . c4 Regs. d A8.. e Ifai.41.7.23.f videEx

feb.libr.s.dem .Evan.c.1.Iren , l.4.cathar.c.37.0 Gregor.inor Ezech.6 D Th.de verit.q.12.5
fic intelligendus Delgadus I. 1. de auctor fac.fcript.c.8. gli.compendii Revela quod poftesus mortem
erulgavit Hieron .Benivenius F.orentinus, h Juftin.9.36.d.Orto,Chryfed bom ..,in Mel Gra ;
gor.lib.16 ,Moral.co.za 0.
 LIBRI IV.C.I. QVÆST. L. 394

dem falli vet fallere quando quod præo nus accidiſſe Commentariis,in Apocal
dixere non evenit : ut lonæ cum Nini . Oʻin Epift. Canonicas.Sed: quicquid Ge
viris, Efaiæ cum Ezechia contigit.hanc de hoc auctore; Lumen iftud cælitus cãi
diftin &tionem non Patres modo , fed i veris revelationibus infundi folitum ,
& Scriptura a lacra clariffime confir- Theologi contemplativi ſeu myſtici
' . mat. variis nominibus appellant : Soporess
Dixi quinto , maxima cum certitu internum , intimam infpirationem , dul
dine, quia quibus divina fit revelacio , cedinem experimentalem , divinamit
folenraDeolic mente illuſtrari, & vo- luftrationem , fenfum nimis fenfibilem ,
luntate affici& de fide ac vericate reabſcondi trim manna , donum difcretio
velationis certiores reddi; ut aperte ag nisfpirituum .] Adhuc controvertitur,
nofcant, & firmillimecredant , Deum an hoc lumen fit idem cum luminc fi

elle revelationis Give vitionis aucto- 1.dei,an quid diverfum ab eo , cique line
rem : & queant , neſcio quo ( ut ait D. peradditum : pofterius verias Pico vi.
Greg.b )intimo lapore difcernere , ſe deturf.& mihi quoque formali faltem
nec humanis ſomniis, nec diaboli frau diſtinctione, fortaffis idem eſtre, &
de illudi:fed cerco certiusiciant , hoc novam nactum materiam ,co ſe exterio
fibi lumen Deidono concelium ( quod dit ac porrigit novo quodam modo,
de marre fua B.Auguftinus prodidit : c ſed nolo ſubtiliora hæc & minuciora

de le vero pallim profitetur B. Angela nunc diſcutere :vide ſoluber Delgadum

de Fulgino cap.19.21:27.28.29. & ali- lib.i.cap.nemo.) livereidem Gt, livedi
bi ) & adeo clare cernant futura , iiſque verlum , quando hoc omuldatur,tunc
præbeant aſſenſum : ut æque facile lint graviter peccat, qui hujuſmodireve .
negacuri prima & receptiſſima notif- lationi fidem non præbet. Sic Zacha
fimaque ſcientiarum principia, quod rias exemplum , linguæ uſu privatus go
de Savonarola ille di& itabat d. & de & in Regum Hiſtoria, qui jubentem
quodam ſuo familiari, quem non no. Prophetam non fauciavit, & qui pro
minat,Picus affirmat: quem ego Hie
Hie- pter inobedientiam diſcerptus fuit à
ronymum hunc fuiſſe opinor : led , leone h .
quod verius cerriuſque , tales fuiſſe o Dixi 6.pranoſcens quia Prophetiam
ines revelacionesPatriarchis,Prophe- definio , quæ maxime germana , cui
tis, Apoftolis, cæteriſque prædicato proprium ,utquod prænanciar , id ſci
sibus ac do & oribus naſcentis Eccle- at ſe profari,iuxta illud Danielis i. 78 •
fiæ fa & as , merito cenluit Thomas, velatum eft Danieli verbum verum ,in
Anglicus e illo in Genelim commen- | tellexitque fermonem :intélligentia enim
tario. qui mendaciter doctori; Anglico opus eft in vifione. neceffarium ergo eſt
Jitterulæ additione fuit attributus. In intelligere : fed & aliis nunciare :
dem nonnulliputant impolturæ gelquare.
Dixi

a 4.Reg.20.1 /2.38.Ier.i6 ar ver 6.Ezech.18.v.zi . b li,dral.c. 48. c16 . conf. dont's

compintso Revol. e cap 12. fd.eap 3. g Luc.i. h 3.Reg.20.V 36. ig.19.v.hincuius expelassen
" extremafüpramodum ridiculus ef?Calvinis :
536 DISQVISITIONVM MAGICARVM

Dixi 7. atque denuntians nam prophe- cebant quatenus Sacerdotes , aliter

tiæ donum darur ad Ecclefiæ utilita .
quatenus Prophetæ. Res eſt nono
tem ,ut,quæ ,Deo inſpirante ,landico.mnibus pervia , & digna diligentiore
gnoverint, ea cæteris annuncient. ll examine .
Jud denique quæri conſuevit : Lumen
iſtud , ad quam qualitatis fpeciem de SECTIO I.
beat revocari? Communis fententia

cadem eſt,quæ D. Thomæa. ad pati Derationali, ÓVrim ac Thummim .

bilem qualitatem reduci ,quia feim
preffio quædam ſubitaria ,amilis affe
& ioni tranſeunti & facile recedenti, SAcerdotalisprophetia
ſtebat in applicatione modusconi .
Ephod . fuit
non enim prophetis ſemper adeſt, læ- autem , Ephod duplex.unum linteum ,
pe illos deſerit.Haud inepte compares etiam minoribus conceflum ordini
verſantibus,in tenebricolo loco , qui, 1 bus e.ur puero Samueli: alterum ,Sacer :
candeladumine illato , circumftantia l.dotale ,quod etiam vocatum eſt, ſuper
cernere incipiunt eodem elato , rurſus bumerale auro & trium coloram va .
illis occæcansur omnia . Vnde Micha rietate ornatiſſimum f.loſephus etiam
asb.cum federo in tenebris , Dominus vocat ſtolam hieraticam , epomidem ,
lux mea eft : & B.Petrus c.Habemuspro . & diploidem , : huic aoreis cathenulis
pheticum ſermonem iui bene facitis at - appenſum erat,Rationale,leu Pe &torale,
tendentes, quaſi lucerna lucenti in cali- utroque enim nomine utuntur Latini:
ginoſo loco. Habet tamen hoc lumen Hebræi,choſchen,vocant,juxra pun & a
adeo multa communia cum luperna- quæ nunc habemus;nam Iofephus aliis
turalibus habitibus,ut Iulius Sirenius , ulus fortaſfis ,cum vocat, Ellen; Græci
vir eruditus , conetur probaredmelius codem reſte, jòylov Scriprum quidem
seduci ad habitum ,apud illum invenie aliquando apud Septuaginta , Philo .
tis argumenta , quibus communem nem , & Hieronymum invenias, oyciov
ſententiam impugnat.nec lubet , nec ſed mendoſe : pertineret enim poti
vacat plura. us ad locum conſulendi, re &tius ali
bi apud eoſdem , òylov : quali dicaso
QVÆSTIO II. raculum ,fic cnim ab Heſychio, lòyla :
explicantur,ua vleú uato : & apud Plu
Que fineſpeciosProphetia. tarchum , in Sylla, vates vocantur, ad.
gioia Sed cur nòy.oi? SiGræca loſephi

siæ ,in S.S.invenio:unum per Sa- gabilis oraculafundebat.Larinis didú

cerdotes , alterum . per prophetas : ſæpe Pectorale,quia pectoriappenſum ; ra
quidem qui Prophetæ.iidem & Sacer- tionale , quiamore animalis ratione
dotes erant, ſed aliter futura prædi- | præditi rationabatur: hac ipla de cauta
judicis,

a dors.2. b ca.7.v.8. c 2.cap.i.v.17. d libr. 7.de fato.6.14. ¢ 1. Reg. 2. 6 co loco nolas"

Angelmm , fdefcribitur.Exod .28. JUNIJ
 LIBRI IV. C. I. QVÆST. II. SECT . I. 537
audicii, elogio addito , illud cohoneſta prout illi res viſa poſtulare.
bant, vocantes, rationale iudicii, & iudi Sed quid rei iſta nomina, Vrim , &
cium filiorum Ifraela, & iudicium Vrim , in | Thummim ? quidam negant ſe lcire e pu
Hebræo quidem fonte b.Rationered- to exſcriptura tamen id colligi poſſe.
dit larrhius, quia lupra Vrim inſcripta Alijcenſent diverſum quid fuille in ra
vocula, Miſpatb. ſed hoc fomnium elt tionali a XII . lapidibus: ſed diſſentiunt
recutiti. pocius crediderim , quia Sacra | inter ſe fuerunt qui putarint. XIII . la
S.conſuevit ,id quod quiſque facere de pidem fuiſſe ( Suid . vocat adamantem )
bet, Give cuiuſque officium ,vocare,iudi- cuius color,pro diverſitate proſperi vel
cium c :Sacerdos autem , rationali indu . adverf ſucceffus, intrante in atria Sa
cus proponebat Deo hominum dubia, cerdote, mutaretur. hanc opinionem ,
defideria , & negotia : & per rationale, meo iudicio , D. Auguſtinus ffabulo
non tantum Deus propitiabatur, fedc- fam vocavit, nec de Ioſephi ſententia
tiam fignificabat hominibus quid fieri locutus. Abenezra neſcio quas aſtro
vellet & quis rei ſucceſſus futurus el. labij figuras comminiſcitur : quem
fet,utnonmale Abenezra . Huc fane fa .. multis rationibus luculenter Toftatus
cit, iplum nomen Vrim & Thummim :de refellit g.Salomon larrhius,& Eugubi
cuius etiain ſignificatione & uſu vide nus cenſent, fuiffe nomen ineffabile
dum.Scripfere quidem multi, ſed optes rationali ınſcriprum . Philo ludæus , &
merito diſtin &tiora & clariora , ut rei Hugo Victorin. volunt, ipſa hæc verba
dignitaspoſtulabat.cæteris meliusege. ( Vrim & Thummim ) rationali inſculp
re Toſtarus,Lipomanus,Fran . Ribera, ta fuiſſe,alij laminas quaſdam lucentes,
& Nic. Serariusd. Agendum accurate & quiſque quod ſomniavit,velin buc
de tribus ; nomine, re , uiſu . can venit , ut licet videre apud Totta
Quoad nomen :Chaldæi vocarunt, cum . Verum mihi placet , quod multis
Vraia & Thumaia : Hebræi, Vrim , & alijs, nihilab ipſis lapidibus XII.diver :
Thummim . Vrim ,fignificat illuminatio . ' fæ rei fuiffe . Primò quia cenfeo hæc ip
nes;ſeu lumina,à radice Vr, Græci ver- forum lapidum fuille nomina , licut
cunsta Starz ,dødce Jev , paleo ueùsoowri. ijdem lapides etiam alibi h vocamur ,
Poyrdis noſter,do&trinam ,cum agit de ra- Schohan & Millitim , lapidescandorun
tionali, cum verò de ipſo Sacerdote, e ſeu pelluciditatum & plenitudinum ,
Tudiruni.Thummiin , lignificat perfectio- vel vocantur dumtaxat , Millnim , ut vi
nes århamam , perficere , Græci nuncu- detur nofter interpres intellexifle: qui
pant , αληθείαν,τέλειασες, & τελείες, no vertit, lapides Onythinos ( hoi dicens de
Iter vertit,peritarem & aliquando Me- duobus illis fupra humerum ) & gem
lonymice, Suerdotes , veletiam aliter, 1 mas ad ornandum Ephod. ( lić vertens
Xxx Milluim ,

vad.c.28:0:15.0 30. b Num.27.V.21. c Prou. I v 3.6 1.0.9 dToſtad & Lipum .in E.
and 1.25 Ribinli.3.detemplo.cap.Serarius, Thefil de loluan.Sacerdot B. & 1778 & xon
& DD00772778 Særarius Theſib. de Iofuar Sacerdotib. Boone D. Aug in Exod .
qw.David Kimchijnlıbr rado um Caiet.in Exo.Pagnio al. fd9.117. gind.cap.28.9.12 .
1 Exod 25.0.7 . Ori GDX .
138 DISQVISITIONVM MAGICARVM

Milluim , de his XII . lapidibus) obſcu- nali. NiGifortè cenſent, iplumper fe

rius LXX.qui sobam.vertunt, o spids. Moſem intexuifle illa verba,& non per
nam ſardius unus ex XII . Secundò, 1 textorum magiſterium ac nianus.
quia , fi quid aliud fuiſſent,certè Moſes, Quod fi postere , cum per illos dicendus
qui cuncta , quæ in:2oy.winerant, tàm Moſes : cerrè & nunc noftra in conten
accuratè perſcripſit & appendit, ali tia . Deindefciant adverfarit, candem
quid de eius , quod erant,forma,quan - viin eſle phras huius, lapides milluin ,
titate , qualitate , materia , loco , nobis & Schobani, fimpliciter , iremn , lapides
prodidiffet:Reſponder larrhus , idcir- urim ac thummim , & urim aç thummim ,
cò hæc prætermiffa ,quia vel Deus ipfe, fimpliciter,utrobique enim ijdem lapi.
vel Mofes , in Monte Sinai , Vrim ad des lignificantur , fed illic additur vox
Thunimim fuerat fabricatus. A page- lapidum ,quia de geinmis damtaxat, qua
fis , fabulator: hoc tu de capite tuo. Gigem :næ erant, agebatur: hic verò o.
verum foret hoc ipſum nobis S. S. tra mittitur vox lapidum , quia deijs agirut
didiffet: ſicut tradidit ,priores Decalo non -qua lapides , fed quà gemmæ ora
gi tabulas à Dco , pofteriores à Moyſe culi exhibitrices. Quid autem ineptie
perfcriptas. eft , fiMetonymicèoraculi nomcn tris
Obijciunt, poſtquam Deusa Moh buatur gemmis , oraculum fundenti
iuflit ponere in rationali XII. illos la bus ? Novæ ne Metonymicæ Sacra
pides, mox ut de re planè alia , alio lo ſcripruræ ſunt locutiones : Quid tenea
cob , dicitur : pones autem in rationali iu- bricoli.pones-Go pro:pones in rationa.
dicij dočtrinam o veritatem ,& c.Reſpon li lapides,quibus à munere ,nomen cft,
deo hoc dici , ut brevem quandain -a- vrim & Thummins ? Nec opus fuit ex
nacephalæofin & explicationem cun- primere modum alium , quam ſeriem
étorum , quæ dehis omnibus lapidibus ipſam gemmarum ſatissexpreſſam . Illi
promiſerat. q . d. iufli, uttales & ta porius exprimere deberent,ubi illud ia
les gemmas rationali infereres. cape , rationali vacuuin ,ad hæcnomina inte
nunc iuflionis illius caufam . idcircò sendar an inter Gngulas lapides ? an ia
julli, ut hæ gemmæ tibiſunt, Prim & ambitu omniun ? an ad dexteram , an
Tbunimim , hoc eftman f ftatio & veri ad Goiſtram deinonſtrativum , cut

tas rerum futurarum . Hoc enim bre- potius demonſtret hanc texturanı ,
viter , ait : id quod in rationali pones , quam lapidum miraculum immòhoc
hoc tibi futurum doctrina: & veritas. 1 porius, 9.d.admirandos illos lapides .
Nec ullam hic video obfcuritatem in Vrim & Thummim . Auctoruin qui-30

hac repetitione , nec novitatem in 10- bis obijciuntur auctoritas magna foc
mine , tam Hebræis non novo , fed & ret , fi velinter ſe convenitent, velrem
celebrato. Dicitur autem rectiſsimè diſcuffilene diligentius . D. Hieron.ad !
Mofes,ponereinrationali Vrim & Tham- Fabiol. quod nobiſcum pugner, nihil
mim , quia lapides illos per Beſelelem habet, quod faveat adverfarijs » tana
ouravit ex Dei præfcripto inſeri ratio- tundem : utiturfolum modoloquendi
Sacras

2. Exod.28.0.17 . bv.20 . ,
 LIBRI IV . C. I. QVÆST. II. SECT. I
Sacræ fcripturæ ,D.Augu.q.117 . ambi. mentio de Vrim & Thummim :ut hinc
guè loquitur , & quid efTeporuerit in appareat, talibus nominibus ipſos lapi.
dicat, profeſſusid neſciri D.Greg.p.2 . delmet ſignificari. Qui quoniam fple
didi & micantes clariſsima refulgebant
pafl cl.nibilomninòdicit, præter ver.
ba fcripturæ & myfticam expoſitioné. luce ; dictiſunt non folum ſplendidi &
Rabanus libr. ult. in Exod. per favè hoc, fi- ! lucentes, quòd parum futurum , ſed
pèillud,rem reſoluit . Radulfus , lib.6.in { plendores & illuminationes, V rim ,fe
Levit . afferit dumtaxat fieri potuiſſe , ut quoniam crant ex gemmarum illis ge
infcriberentur hæc verba. Rupert.in e . neribus, le & iffimi,integerrimi,& per
xod.obiter,nec aliud , quàm , doctrine
a fectiſsimi, dicti ſunt,non perfecti, led
Veritas inſcribitur illi. ] Solus ergò cam perfectiones, Thummim : ea emphaſi,
Hugone Victorino,ex Patribus, Philo qua ſolent Hebræi,ut & Latini, abſtra
videatur hoccertò cenfuiffe :etfi de Phio i da pro concretis ufurpare, quã Olea
lone eriam dicat quis, non ineptè , tex ſtri ſententiam , æquum non fuit à viro
curam non vocaffe vocum harum in erudito acerbius exagitari, LXX . verò
fcriptionem , ſed lapidum inſertionem us dum inte
vulgatus
& vulgat interpretantur,do&trin
& has ipfaslapidum texturas , vocatas nam d veritatem : maluerunt fua nobis
manifeſtationem & veritatem : & fice verſione uſum lapidum , quàm vocis
tiam has virtutes dicere depictas in 78 lignificationem exhibere: prudenter id
doyis , propter lapides fulgorem pro- amplectentes; quod magis ad mores
pheticum emittentes. Et rectè ex ioſe- legentis formandos faciebat. Nominú
phool.z.ant.c.9, Ribera nofter hoc ,cum verò ratio hæc fuit.Vrim ,di& a,quia, ut
Lyrano & aliis,collegit ,quod diximus, lux quædam , tenebras ignorantiæ dif
quia licet loſephus nomina, Vrim & cutiebant fulgore ſuo :Thummim, verò,
Thummim ,non nominet; uſum tamé & quia , utomnis prophetiæ , certa quor
miraculum deſcribens, fatis apertè in- que fplendoriserat promiſsio, & indu .
dicat fe prophetia per Vrim & Thum- ¡ bitato Deus , quod fulgore polliceba
mim ipliſmet lapidibus tribuere. Scili. tur , id eventu perficiebat, nefasſerat
cet ignoraffet loſephus hanc fcriptu- dubitare . Hæc de re .
ram horum nominum : aut fi ſciviſſet, De Vſu prophetia , duo nobis ſunt
cam pertinaciGlentio involuiſſet. conſideranda ,modusinterrogandi, &
Sicergò ftatuo , Vrim & Thummim modus reſpondendi. Interrogationem ,
fuiſſe has ipſasgemmas.XII. ut volunt lo- Hugo b Victor. cenſet , per quaſdam
tephus.Lyran. Toſtat.Oleafter & Ribe . fortiones ſolicam proponi. Quod un .
63.Videtur enim hoc probabilius, tùm de acceperit, aut quid illi fuffragetur,
propter ca quæ ia diximus: tùm , quòd | neſcio . Iarrhius & Abenezra tradunt
in Levit.ubi Sacerdos veſtitura,nulla ſolitos codicillis infcribere quæſira,
fit horum XII. lapidum mentio , ſine & hos racionali imponere : cuius rei
quibus nunquam Sacerdos ritè veſti. cum in Sacra Scriptura nullum veſtia
zus fuiffet, fed corum loco , tantum fit gium inveniatur , nihil vereor iſtud
Xxx 2
pro
á c.8.v.8. 6 in Carb Lipomeni,
 540 DISQUISITIONVM MAGICARVM
pro commento rejicere , communem- turperfectio & doctrina, qua facerdo
que ſententiam aliorum ample &ti bo tem præditum effe oporterct. Toſtat.
Receptius enim & verius puto ,Sacer- | ibi valdè le corquer , & vertic in varias
dotes ,poft debicas preces , viva voce interpretationum formas : fed hæc,
propofuiffe interrogata, indutos , cùm quam dixi,fimpliciſsimaeſt:
alia veſtimenta facerdotalia , tum E Refpondendi modum , arbitror dupli
phod & Rationale ſeu monile gemma. fcem fuiffe. Cum enim has gemmas
tum Ephodi appenſum , de quo nunc Deus inſettiuſſerit pectorali : ut per
agimus:quod vocabant,applicare.Ephod, ram lucentes perfectoſque lapides ,ip
ſeu conſulere Dominum applı ato Ephod b , le lucis perfectioniſque omnis auctor
vel fimpliciter , confulere Dominum, interrogaretur & refpondens tràm
quando de Sacerdote fermo , vel pro Sacerdotes , quàm principem & po
ſe, vel pro rege, fic enim rex per Sacer pulum ſpirituali ſua luce illuſtraret ac
dorem conſulebat Dominum c : quem perficerer', evoluensinvoluta , expla
morem nobis SS. explicat d per El nansambigua , & docens quæ facien .
dram , fi ad Hebræum fontem recur. da omittendaveforent,&modos præ
ras. ubienim nos habemus, donec ftarzt ſcribens , quibus res inchoanda perfic
Sacerdos doctus & eruditus: LXX ver - ciendaque , fatis apparet , refponfio
tere : ftaret illuminationibus & perfectio- nes interrogationibus accommoda :
nibus(nam qurcum Gentilibusmalunt, ridebuiffe : interrogationum verò
imitationibus: Latinè quidem loqnen- quædam per affirmationem negatio
tur; led vim vocisHebreæ, quam Lxx . nemve nudam poffunt expedici, quz
funt optimè interpretati ,parum ex danı longiorein requirunt
explicatio
preſſerunt (illicinquam Hebri eſt: ſter nem.Arbitroritaquc ad prius illud ge
Sacerdos , Leurim velthummim , & ſen nus interrogatiomum , nudo lapidum
fus eſt:donec facerdos Dominum con- fplendore feu fulgore reſponſum : &
ſulat inducus - Vrim & Thummim . Er ex eo Sacerdotem colligere folitum ,
( quod eruditè Ribera notavit ) urcol- fuaderet: an diſſuaderet conſulenti :
lationem lummæ dignitatis Pontificiæ quo ſenſu accipio Ioſephi dicta f.
deſignent ſacræ literæ :dicunt, Vrim & quem Toſtatus & Ribera meritò fea
Thuinmim alicuicollata.Sic enim Mo quuntur: neceft, quòd quis“ arbitre.
fés tribui Leviticæ benedixit e.: Perfectio cur D. Auguſtin : hoc fabulofum iudi
tua: d dočtrina tua viro fancto txo : ubi caffe ; nam quid perftringat paulò an
Hebr. eſt;Vrim & : Thummim tui virotè docui. Ad poſterius genus interro
lanctotuo : & eodem ſenſu LXX. ver- gatinnum , non reſpondebatur illo
tere: Date Levi manifeſtationes eius; & ve- ! tantum ſplendore ( nec enim coromo.
ritatcm eius. Quæ adlitteram de eodem dè hoc potuit) fed longè aliter, audie.
facerdotali ornatu funtaccipienda :fed batur eniin à Sacerdore interna que
per huncornatum allegoricè ſignifica--| dam vel externa qựandoque locutio
leu

a losephi, Lirs.Tist:Olaft. b r:Reg: 13.V 9 : cd123.V.2.6 4.6 ciazid.ižiais,

0.6 . d 2. E /d 7.0.6s, c Deut 33 » 8. f hab.3.antiq.com
 LIBER IV . C.I. QVÆST. II . SECT. I. 541

fexoraculum , quod iple poſtea incer- | læpè pluribusreſpondiffe, & quidem

sogantimanifeſtarct. Quamquam nec interdum inopinata , & præter interro
hicablurdum tiropinari , adſplendo- gationem c. His vir acutus & egregiè
rem tunclapidum acceſine facerdoti doctus conatur. Iofephi fulgorem in
lumen propheticum mente ejus à Deo fuſcare : ſed levi manu fuligo poteft a
infufam . De hac quidem reſponſione ! moveri.
prolixiore,pater ex Regum geſtisa, u- Ad primum reſpondeo, licet id ſo
bipræter refponfionem ad interroga lus Iofephus dixiffet : maximam ejus,
ſa , inſuper Deusdocuit modum præ- I in rebus ad Sacerdotium ſpectantibus
lii conferendi& propter calem modum cùm ipfe Sacerdos fuerit , auctorita -
reſponfionis , puto genus hoc oraculi: tem eſſe debere : præterea nullus alius
vocariconſueviſſe, refponfionem per Sa- lupereit illius ævi Hebræus ſcriptor,
cerdotes b . qui talia diſcutere potuerit , præter
Vidi qui contra loſephi quem ſe- Philonem & loſephum . Philo paucu
quor,ſententiam , non uno arietemo la hujulmodi artigir,allegoriis ſolis in:
liretur.1.libr diſplicere fcribit , & fufpe- rentus: 'neque negavit. Jofephum er
& um efle fingulare loſephi teftimo . gò folum id affirmaffe , quid iniran
nium . 2. quoniam in eodem loco lo dum ?
fephus duabus adhuc aliis in rebus la Ad 2 nego in his loſephum labi. Li
bitur:hic quoquelapfum.cùm quia di cer' enim LXX . fuerint Hebræi San
cit hoc à Græcis bytov,vocatum , cun hedritæ , Græcè tamen non Hebraicè
tamen LXX . fic vocarint, qui Hebræi ſcripſerunt, & cum Græcè ſcriberent,
fuerunt , tùm quia dicit ducentis ante Wózov dixerunt : & cos poftea cuncti
fuos commentariosannis , hos fplen- Profelyti Græci in hac nomenclatura
dores ob-legis violationem exſtinctos: ſecuti fuerunt , non aliam ob caufam ,
cùm tamen Thalmudici", & larthius, niſi ob eam , quam Iofephus ibi retulit;
& Kimchi , & Elias Germanus teſten- i excujus contextu Græco , manifeftum
tur , diu ante huic oraculo finem im eſt , cum loquideGræcis duntaxar il
pofitum , fcilicet jam indèà captivitate | lis , qui ludaicos ritus venerabantur.
Babylonica , quod à laddo relponſum | Notum vero ludæos & Græcos fic di
feruot AlexandroMagno perenti' ut ftingui , ut Græcorum nomen retine
pro ſe Deum de belli Perfici eventu ant: quotquot ex gentilibus ad Iudaiſ.
confuleret. Denique quia fequeretur mum tranſierane: Deoraculi quoque
ex hac Ioſephınarratione, hoc oracu - cellatione , merito Iofephi auctorita
lum tantum inlueville debello reſpon- rem cunctis: Thalmudicis fexcentis
dere:quod non eſt verum .item ſeque- Rabbinis recentioribus, qui totiusan
recur Colummodo conſueviſſe de il- riquitatis ſunt imperitiffimi, præfero.
lis quæſtionibus, ad quas, peritá, vel De laddiquidem illo reſponfo , quoad
non , reſponderipoflet conftat autem oraculorum ceffàtionem , nec Latini ,
Xxx 3 a Grr

2 2 Reg.s.0.23.bs.Reg.28.v. 6.ubi Hebr.cl Vrimi cd.0.25 1.14.34. in prin.is paiiim in

mavo Tel
 VM
542 DISQUISITION MAGICARVM
* Græci Hiſtorici; b quires Alexandri culi Vrim & Thuinmim manifeftatio
fçrupuloſe ferme lui proſecuti , vel five relponlio , prior illa & exterior,
uno verbulo meminerunt. Ioſephus tan!um pertulgorem lapidis: & poſte
vero c Zonaras , & Glycas , quando ac- rior quandoque etiam extrinſeca , per
curáte narrant , quæ laddus cum Ale. Sacerdotem prophetiæ fpiritu imbu
xandro egerit ,ea recenſent , unde fatis tum , qui quod perceperat admoro pe
colligatur , de oraculo per Vrim & Corali, id poftea quærentibusmanifc
Thumim nihil Alexandrum cogitalle: Itabar. Fortaffispropter tot manifeſta
cujus illum quoq; fuiſfe ignarum pror . ciones concurrentes. Septuaginta in
ſus veriſimile cenſeo: De Victoria vero terpretantur judicium PS Småp , hoc
contra Darium , à Deo docent per vis eft,judicium bis quidem manifeſtorum
fum certiorem factum . Arbitror ergo Sacerdoti, & tertiomanifeſtorum con
Ioſephum egiſſe de fulgore hujulmodiſulentibus. Eandem ob cauſam , Vrim ,
penitus ſemperque ceſſante. Nam per vocarunt illuminatiovem ; & Thum
intervalla , quin aliquando etiam prius mim, veritatem live perfectionem ( co
ceſlaverit; ut Saulis , & poftea quorun- dem enim hæc recidunt) quoniam De
dam Regum , poft Davidem , tempore; us neminem fallere vel poteſt velvults
non eft dubitandu . Glycas quidem din , ſed quicquid Sacerdoti dicebat , hoc
dicat, quando Ifraelitæ Deum offende - veriftimum & numeris omnibus erat
sant, non conſueviffe illis Deum per abſolutillimum Sacerdotis quoque of
Ephod reſpondere. Sic igitur ſuſpicor, ficuum erat eadem populo vere acple
ſolitos ludæos primo per Sacerdotes, ne denunciare nulla omillionis , diffi
applicato Ephod , Deum conſulere: fimulationis, mutationis autfallitatis al
hac via non ſuccederet ,, recurriſſet ad teriusadhibica mixtione.g
Prophetas etiam qui Sacerdotes non Hæc de re valde obſcura , G non lu .
ellent ,e ſic enim legas ipſos quoque Sa- culenter,haud certe prorſus indiligen
cerdotes ad Holdam prophetiſlam ora ter dicta ſufficiant.
culi cauſa adiiffe.f
Ad tertium dico, nihil eorum fequi, SECTIO II.
quæ inferuntur. nam belli meminit lo
Lephus, uc rei , de qua frequentius age De oraculis Prophetarum .
batur : Fulgoris vero tantum , præter
milla ſubſequente Sacerdotali manife Vffecerint ifta de Oráculo per Sacere
ſtatione ,meminit, quia manifeſtario il Sxofe
dotess. Poft Davidis regnam , raro
la res lolita; fulgor vero ,res cæteris gé- i per Sacerdotes Domino reſpondente,
tibus plane inſolita & inaudita erat . & frequentius eſſe cæpit , oraculum per
& ideo illam memoriæ ftatuerat com Prophetas ; quod dividi poteft in vifio
mendare. Duplex ergo fuit unius ora nem , & fomnium : ſicut & oraculum per
Sacer;
a Q CurtiusRuffus. b Diodor Sic.Pluta. Arian . c Iofeph. 1.11. antiq.infin. Zo Gar.tom.i.
Glyc p.2 anzal opart. I. ann .patetex 1. Reg.20. v.6.f4.Reg .22 v.14.1.8 Sic.philol. 3. de visa
Melis Origin.l.6 in Lex Hjer.in 6.3.Of.& cpif 117.40 Fabiol,
 LIBRI IV . C. I. QVÆST. II. SÉCT . IT. $ 43

facerdotes, dividi potuit etiam , in viſio Verbum , live ( ue mavult Cyprianus)

hem fulgoris, & manifeſtationem verbi :ideo fermo Græcis, hoy; Hebræis Dabar,
quædam ex dicendis, de vifione verbo, l eſt prophecia , qua Spiritus fanctus,
analogia quadam poffent etiam ac mentali quadam focutione , prophe
commodari prophetiæ, Vrim & Thum tam occulta docet , ur cum Elaiæ f die
mim : ut'non obefæ naris lectores facile xic; Sume tibi librum , & iterum : grade
animadvertent. dic Ezechiæ , dr. Locutio ifta fiebat,
Vifionem & verbum , Græci Patres & vel voce formata in aëre, & audita, nit
LXX non raro confundunt, ut & ipſa Abrahamo' ne filium necaret : b vel
Scriptura:cum vifionem dicit auditam , verbis in ore prophetæ pofitis, ut Ba
verbum vero vitum veloſtenſum . a'ut laamo , & hæc Aramæisproprie dicta;
eum Iſaias dicir b. Audicælum ,quia Do - li Malki, Hebræis , Malachutli (hoceſt
minus lectus eſt, & tamen initio vocaret, conſilium ) quafi dicas regem prophc
vifionem : & cum Zacharias & Ezechiel tiarum , five proplieciæ ipeciem pre
dixiffent, feverbum Domini'explicatu cipuam , nihil enim conflio eft uti.
ros, lubduntvifionem , o differunt ta lius . Vifioni & verbo hoc commune
önen Nam fuit', quod vel de lætis, & fauſtis erant,
Viſio,Græcis, opares, vel őpauci, He- & in novo Teſtamento tanc vocan
bræis, roë, vel mare, eſt prophetia, qua tur , Evangelium : in veteri nomina
mensſpirituali oculo cernit objectum viſionis aut verbi ' retinent : vel erant
propheticum ipſicæleſti lumine repre- de infauſtis ac triſtibus rebus ' , mi
lentatum , differt, à'verbo, qun verbum narum & luctus' annunciæ , regibus
fæpe contingit line viſione, & vifio fine acpopulis exitià portendentes : ciinc
verbo differe ,à fomno,quia viſio fæpe of. | Hebræi vocabant hujuſmodi prophe
fertur vigilanti. crebro quoque ufur- tiam , Maffa, à verbo,Naſa, levare,tol
patur’mote Hebræorum pro concrero , lere , portare', aſſumere. Per hanc
feu pro re vila ;fcMoſes rubum d'vocat radicis varietatem factuin , ut con .
vifionem :fic Prophetæ dicuntur'videre trovertatur , quid proprie in ſacra
vifiones.e Tales conſueverunt efle fre- Scriprura ſignificet , Meſa : Olim A
quentius Sanctorum virorum revela quila vertit apues , non accipiens pro
tiones: quæ quibuſdam ſæculis crebræ curra ( utapud profanos;ſed propon
admoduin leguntur , utuno fæculo dere ſeu'onere , ut nofter optime tran
duodecimofere, Ornilolitarii, quam tulit . Calamitas enim cui impender,
GervaſiusPresbyterdeſcripfit ;'Tödali eum Æthna gravius premit: & in quem
Hyberni, CyrilliPresbyteri, Roberti ! talis prophetica fententia ferebatur,
Abba Lymburgēſis,Ioannis de Plinio, f hic metu arque triſtitia oppreffus,quafi
loachimi Siculi, Simonis Stoch : Car cipit requibar erigere. fi explicn , &
melita , Ibannes Brydlyngton & aliorú. I amplector Di Hieronymi ſententiam ,
in Na
afſu.2. 13. Amos r . b Ifai.ci. c uterquicas. 1. vide criam Abdia' s . X
783d Exo: 3 3. Ezech.1 Teel ; cum fimilibis.727. fc.8.0.5.86.390 s . h Gen 22:V.Igi
i
iss 23-‫נשא משאבות מאל‬
a && 13
544 DISQUISITIONVM MAGICARYM
in Nahum. Quid ni amplectar? ſemper donum : eo , quod dum datur, ado
li attendas ) vocabulum pro adverſa, napte levatur & traditur , à donata
nunquam pro fecunda denunciatione rio vero allumitur. Vnde Theonis &

invenias ulurpatum : & perfpicue He- | aliis Mathematicis , Dialecticis quo

bræum nomen, Onus leu Pondus ſig- que, häpepeo , nominatur, illa propoli
nificat, a & in Píalm.27. Græca verſio tio , quæ demonſtratione vel argu
góplov, habet , hoc eſt ,pondus.Sic non mento inſerta , & non probata , allu .
nulli putant à loanneb vocari , Bdp@ mitur ab alio , & ut, quiinſeruit illam
hoceft, ut noſter vertit , pondus: ſed probet , poftulatur. Sic cum interpre
nih fallor, ipfi falluntur : non enim il . tes ifti in Ss.apped ulurparunt,pro re
lic ſermo elt de prophetia , ſed de onere ipſa acceperunt , quæ allumitur five
interdictorii alicujus præcepti , ut re- elevatur, idque conſentaneæ idiotiſmo
& te Primaſius & Haymon ſenſere. Nec Hebræorum , quibus Propheta dicitur,
longe abit ſpiritus fanctus , cum onus, quaſi aſſumere & levare ipſum Onus,
uſurpat, pro ipſo populo , cuitale quid & librarum intentare cervicibus im
imminere denunciatum fuit: c quia ta - piorum ,quibus impiisbreviimminen
lem populum Deus diu laborávit ſu tem divinam iram comminatur : huc
ſtinens,tandemquehumeris ſuis, quali enim pertinentillæ pallim occurrentes
onus moleſtillimum excutit ,dum cumphraſes, aſſumere lu &tum , aſſumereplan
abiicit ; cum ſuo , quaſi favore & pecu- &tum , aſſumere parabolam . Cavendum
liari defenſione deſtituit.LXX , Theo itaque ne cum Græcis recentioribus.
dorion & Symmach. folent vertere, e nõupid, ad quamvis prophctiam ex
añuepec , quæ vox à raußarw , deducta, tendamus. Sicui hæc nimis fufc dicta
donum & munus ſignificat. d. quid . , videbuntur: is fi , quani ſe viri egregii
commune, dicat aliquis , oneri & mu in his torſerint , fconliderare digna
neri ? Multum fane in propofito : imo bitur , non diffido illum æqui boni
hic idem eit onus & munus . Nam que hanc noſtram diligentiam conlu
prophetica coinminatio infortunii & t :irum .
ſupplicii inſtantis, præclarum & pre Hæ duæ ſpecies, Viſio & Verbum ,a
ciolum eſt Deidonun.quia quosDeus liquando jun &tæ funt cum raptu , ſeu
diligit,caſtigat,& quos caſtigat,prius, ecftafi, aliquando feparatæ , limulfuc
ut refipifcant, minas proponit illis, & rein raptu B.Pauli , ad tertium uſquc
ut ſoient fugare malantes, quam læde- cælum , ubividit & audivit, quæ non
re , lapidem manu levar, & oftentat, licet homini loqui
priusquam jaciat. Homini lic liberum í Ezechielis vifio quædam talis fuit , &
relinquit, fugere à ventura ira. Sane i quæ vocatur , iad, hoc eft, prophetia
λήμμα , primario fignificat limatio non leniter , fed violenter influens

nem five allumptionem , ſecundario . Quando igitur ecſtaſis accedit s tunc

u tench
a Exod 23.8.5.4.Reg 9.V- 25.P/ 27.0.66 AD c.2 infi v 24, c Ier.23.7.3. D Hier.in lerm .
8.2 3.6 Favori in Lexic. Theoph in Habac.& Nahum . f loa .Petrus Oliversus lib. de propbetist.
de lemmate, Arias Munta. Preludiis in proph minor. Franc Ribera in Nabum , gEzecb.v.3.6 .
8.7.1. & 3.7
 LIB. IV . C. 1. QVÆST. II. SECT. TÍ. 545
tenenda Patrum a doctrita : Prophe- , talis haud dubiè D. Ioan.fuit , quod
tasnon fuiſſe fic mente capros vel at teſtaturcum dicit , fe in ſpiritu fuiffe
tonitos, ut non probe ſcirent , quid (igeroyyv év zreúmari ) ſcilicet corrc.
prædicereat. Polychronius in Ezech . ptum & abſorptum in ecſtali, utre
cap.z. Quemadmodum divini & incan- \ & iffime Haymon fuit in erpretatus:
tatores ad demenriam uſqueprocedunt,de- breviter idem uno verboin ( nuare v.0 .
mone ftuporem illis ingenerante ita è con luis Andreas Cæfarienfis ; A rebusto
itario Prophetisfenfius afficitur, dum ani . dylu gecóufq xátoyo ; quod vo
ina fpiritusefficacia colluftratur. hoc e cabulum, lic afflatum Spiritu ſancto
nim proprium fuit fanaticorum ,qua- ſignificat , ut totus ab co correptus
les erant hæretici Montaniltæ , & va . mente feu fpiritu, & occupatus folida

des Gentilium . ut ex Beato Paulo 1. poffeffione fuerit: nam affectio animi

bi viſus colligere Theophyla &t. initio extaticorum , xatoxý , vocata quia
ſenfibus corporeis ad tempus quafi
commentar.in 1.ad Cor .cap.12. Im len
merito valde ab Olivario reprehendi- privantur : unde & morbus quidam
tur auctor,de fpiritu & anima ( exſtat ita nominatus ,qui corporis ſenſu mo .
inter opera Auguſtini) quod ſcripſe. tuque privat, c qui & Xmranátis do
rit. B. loann . in ecſtáli Apo alyplin Itrimedici, congelationenr , appellant.
fcripfiffe. Nam ecſtaſis duplex clt,una Idem fignificari puto , quando Pro .
divina, alia diabolica : ut inlinuat Ter- phetæ dicunt , faltam ſuper ſe manuns
tull. his verbis ; b Ecſtafis hoc operatur Domini , d item , elevavit me ſpiritus, aut
de fuo proprio ,utfic nobis fapientia ima. eduxit me manus Domini in ſpiritu , item ,
gines, inferat, ut errorum .] Sapientiæ cecidit ſuper eum mentis exceffus , ubi
Icilicet ac veritatis divina errorum & Græcè eft exsarig. Perperam Thco .
falfitatis diabolica.Non igitur au & ori doret. & Theophyla & . fcum Lemma ,
ille ecſtafim ſumpfit, pro mentis atio . confundunt cum huiuſmodi raptum ,

pitz abalienatione, & animi quadam hoceſt, Ian' cum maſſa .

impotentia : qualis erat in Pleudopro Tertia fpecies erat , fomnium , dor .
phetisillis: fed more patrum & reéto , mientibus tantum medio limulacro ,
pro rapto , five pro abftra & ionc tan ſive phantaſmate, contingens : He
..

tum à terrenis , & fenfum corporeo brzi vocant, chalom , g Græci, įvúmviON.
cum fun & ione : nec voluit fic conſti- Siquis quæ eventura ſunt fomnians ,
turum Evangeliſtam fcripfiffe ; fed, i ipſe quid fomniet non intelligit : tunc
qoz , dum in tali exftali conftitutus, ejus refpe &tu non erit prophetia : ſed
viderat ca poftmodum in ſcriprum adſpectu tantum illius erit prophetia ,
redegile ut mittam D. Pauli raptum : 1 cui Deus fignificationem fomnii re .
Yyy velabit.
a Iulti ad monit. ad Gent.circ fin. & 9.2. ed Orth Epiphan (qui fuſe) bar. Montani.
Darum qua el . 86- Hiero. præfat, in Era Chyfoft. in Pfal.44. hom . 29.on Epift. ad Corins.
duguft. libr.contra Acaid. c.7 .
b hbr .de anima. c Galen. I 13. Therapeut. de lib.4 de locis fet . Ærio, Egynet.
d 4.Reg.3 v.11 . · Ezcch. 11. v. 1. cap.40 . v. I , f Astor. to. verf. 10. g In No.
bum .
 ONVM M
ISITI CARV
$ 46 DISQU MAGI
velabit. quare Joſeph Propheta , & quam vero petentibus revelationem
pon Pharao, vel ejus fervi': a Daniel eamqueſperantibus,ut Danielin : co .
Propheta, & non Nabuchodonofor: b fucfactos enim Hebræos huiuſmodi
fomnians autem . ipſe demum annu . defideria ſua proponere, & ab co pete.
merabitur Prophctis , quando cum re, ut per onnia futurum illis even .
fomnio limul intelligentiam fumnii tum panucre dignaretur , manifeſtius
percepit, ut Danielin altero ſuprrbi ſ cit ex S.S. quam utquis debcatdubi.
Rrgis fomnio. c De his ſomuiis pro tare . o Soliti id ipſum Gentiles facere
pheticis tris funtconfideranda , ma . in templo Serapidis , feu Platonis ,ut
dus , caufa, & gradus ſeu dignitas, difcrent qua rationc à morbis libera
Modus multiplex eft , ut accurate renturp , vead rcfolutionem dobio
nofter Peterius explicavit . d qurdam rum habendam , ut fecit Edelius q, &
immittuntur cum pavore di horrore i apud poctam Rex Latinus 7: & in
fomniantis, & quædam pacifice , f 2 remplo 'culapii Apollonius [ : &
quædam non intellecta, quædam li- | Spartani magilleatus in templo Pa
mulintelle &ta, utdixi . 3. quædam cia- liphaest; ratefuic templum Amphire
ra & line involucris . g ut lotepli , triú rais, & Galliæ apud montem Garga
Magorum , & B.Pauli:quædam obſcu num - x , & hujuſmoditemp'a voca
ra, implexa, involuca , ut Pharaonis & bantur, Pſychomanten. Conatasad hoc
fervorum eius, & Nabuchodono!ori . crimen Apoftata lulianus , per calum
64. in quibufdam Deus alloquivide- niam , detorqueré Vigilias Chriftia .
tur, ut Salomonem , i interdum An . norum ad ſepulchra Martyrum : fed
gelus bonus , ut B. Iofeph : interdum retu Jit illum valide B. Cyrillus flu
aliquis homo, ut Paulum vir Macedo, ! dros nonnunquam eo fuperftitionis
ko si aliquando fomnia correſpon delapfos , ut ad ' captan'a ſomnia in
dent antecedentibus cogitationibus, Gentilitim templis intubarent, docer
& lic initium fumunt ex cauſa anima- ! Efaias Propheta z : qui inimolant in
li: ut primum fomnium B. lulepli, & hortis, & facrificantfuper luteres, qui he.
primum Regis illius Babilonii : 9010 bitant in ſepultbris, & in delubris idelo :
doque vero nulla præcedit cogitario , run dori :191 1. ] Vbi LXX ur ſol nt;
urin fomnio fecundo Bijofeph acui : paraphraſtice addiderunt , propter in
dit. I hanc differentiam noravit, B. 1 fomnia ; to brúmrtia caufa incuðationis
Gregor. m 6. nonnunquain nihil per explicanres. D: Hicr . in delubrit , in
tenti Deus fomniomioopipato in quit, idolorum dormiens: ubi ftratis peli:
mittit , ut fit plerumque , & accidir biri hisstrarü incubare folitierāi ur in fom ?
in prædictis S. S.exe nipho ; noanum min futura cognofiorent. Quod in fano
CN
a lſai, 29. v.7 . Diliss. b Gén.49,6 41. 1. Dan. t. 4. c Dancs dgis.de.
obfervat. fomnior. c Gen 15. u 12. Din .2. v. 1 . f Gen. 28. v. 12. g Márt. 1.0
Con Ca Do V.12.13. do 20. A27.16.0.9. hdd. Gen 40.09 41. Dan .2. do 4. i 3. Regum 3
k fupra citat. locus in litt. N. | Matt.2 . m lib 6. Moral. cap. 13. D Dan . 2: 0.38.
o 1. Rog.28. v.6.1915 . p Aristop. in Pluro. Eunapises in Edefio. Æneid . 7.
( Philostorn ejus vit. i Cic 1. Tufcul. 1. de divine u Paulin Boef. x . Strabo lib.6.
y lib. 20.in Iulian . z cap. 5. v.
 LIB . IV . C. 1. QVÆST . II. SECT. II. $ 47
Æſculapii ufque hodie error celebrar Eth . , dumtaxat per viſionem & fomnia.
nicorum , multorumg aliorum. ] Idem Melius huc facitiſtud loelis k; Senes
Cyrillus ibi in Comment, confirmat. veftrifomnia ſomniabunt , & juvenes re .
Caufæ fomniorum efficientes alio Sri vifiones videbunt, præcefferat enim ,
loco cxplicabuntur : nunc de divino . Effundam spirerum meum ſuper oinneni
rum fomniorum finali cauſa ( uevo carnem , a prophetabunt filii veſtri. Gic
cant) agimus dumtaxat : quæ ex S. S. donum fapientiz & prudentięın tom -
multiplex deſumitur. 1. ut quis à ma nis datum Salomoni 1, ex probabilio
lo abfterreatur, ficut factum Abime. re ſententia Toltati m : ſic promiſfio
lech a RegiGerarz & Labanon : hanc obventuræ dignitatis , loſeph & Mar
inhouar B.lob c, in horrore ( inquiens) dochron. 6. ad revelationem divini
vifionis nocturria , quando folet fopor occu alitujus myſteriio,velmagnarum reip .
pare bomines, pavor tinuit me , 6C. & aut imperii viciſſitudinein , p ut ifrae
alibi d terrebis me per fomnia , & per lisg , Ægypti & Nabuchodonoſor r .
vifiones borrore concuties, 2. ut conſo Ad hæc capita reduci poſſunt multa
Jetur afflictos , & moitos perfundat i lomnia divina , quorum in Hiſtoriis
lætitia, quod de ſe aſſerit B. Angela de Sanctorum fit mentio, ut illa Africana
Fulgino cap. 16. 3. ut adhorrerur ad apud Vi & orem Vticenſ.de perfec Van .
aliquod bonum , ur Gedeonem e , & dal.z oblara Euſebio Epifc. Cartha.
Iudam ejuſque exercitum f. 4 ut mo ginenf. & quæ poft obitum Sidonii vi .
ncat veldoceatquid agendum fugien . lio oblata pincernæ apud Greg . Tu
dumve, utB. Joſeph , & tres Magos g. ron.l.2. bij Fran.c.22. & inter alia v
hanc cauſam lobus fignificat his ver num mimi , in vita Simeonis Sali, apud
bis b,per fomnium aperit aures virorum , Metaphr.aliud ſacrilego Traje &tenfi
& erudienseos infruit difciplina ut aver . oblatum fæpius, apud Sur. to.4.in vita
tar bominem ab his quafacit , & c. s . ur S. Friderici, aliud oblatum monacho
ſpiricum prophetiæ , vel viſione , vel Cluniacenfi B. Virg.tempore S.Odo .
quod aliud ſpirituale donuni limult siis,apud loan . Mona humil.3.vitæ S.
largiatur : quo pertinent juxta non odonis, c.9 . cuius occafione B. Virgo
opllos ifta Molisi ; si quis fuerit inter cæpit vocari, Mifericordie Mater. aliud
pos Propheta Doinini , in vifione apparebo Bistä matri San& i Suiberti , apud
ei , pel per fomnium loquar att eum . S. B. Marcellinum , cap . I. vita Sancti
gnificare voluit , quod ſpiritum pro Suilerti. aliud Sancto Abramio con
phetiæ, velviſione , vel foirnio, colla fillori , apud Metaphraft, in eius vita .
turusGt : potius crediderim agere de aliud Henrico Imper, apud Ruper
iis , qu busjam dato prophetiæ ipiritu , tum , in vita S. Hereberti.cap. 26. aliud
Significat ſe postea cuin corum nullo S. Lutgero apud Monachos Werti.
tam familiariser, quam cum Moyſe nenſ. eius vita c.11. & 16. aliud S. Hu
a & urum ,cum hoc oreados, cum illis ' goni Gratianopolitano apud Guigo .
Yyy 2 nem
a Gen.20 . b Gen.31 cc.4.v.13. 16.7.0.14 . c Iudic.7.v.13 . f Mach.is. g Matt.1 .een2.
hc.33 V. g. i Num . 13. v.6 . k c.2 V.28 . 13. Reg.3 m Add.c. 3. 9.12 . o Gen.37 . Esth.in,
o Gen 28. Dan.7 p Gen. 15 . 9 Gen.41 . I Dan.2 . do 40
 ONVM VM
S48 DISQUISITI MAGICAR

nem , in eius vita , aliud Hartmanno | oős abroi xałóorvátoxahófus, Eph 54.
Tuitienfi apud Conradum , in vita S. in ea decidenda fequar veſtigia alio
V Volphelmi. aliud multiplex Elpedi - rum , quicertatim ad hunc lapidem
phoro, apud Ioannem Presbyterum , i verſandum accurrerunt. przcipoi fuci
in vita S., Bafilei Epifcop. & Marr. & alia re B. Vincentius Ferrerius, tra& at.de
innumera .. vita fpiritualicap. 11. 12. loan, Ger
Degradibus ſeu dignitate prophe- i lon ,tractat de prabat .Spirituum , & ali
ciæ multa variaque congeſsêre Mofes bi paßim , Cardinalis Turrecremata,
Ægyptius ag & Francifc . Picus l , ſed in prafat. Defenforii revelation. B. Bri
minutiora , quam utiliora : idcirco, 1 gitte, Henric. de Firmaria, lib .dequas
illis omiffis, tantum dico quod ex iis tuor inftin & tibus, Ægyd . Carlerius, p.
omnibus intellectualis revelatio, quæ | Sporte fragm . in princ, Hieronym . de
fit fine cooperatione phantaſia, præ- | Ferraris ', in Compend. repetit. Loano .
ftantiſſima eft ,& fecundum le & præ- Franciſc. Picus . libr. ult. de prenotion .
ciſe ſumatur :altera vero, in qua phan- ! Ribadeneyra, libr. de tribulatione c. iS .
taſia ab intelle &tu; excitata concurrit, | Delgadus d . lib . 1. de au &tor. Sace .
cft præftantior extenſive', quia pri- Script.cap.i. & noſter Franc. Ribera ,
mam & quid aliud præterea compre- lib. 1. vitæ Iefü de cap:2. à quo citarve
hendit.. Sic etiam intellectualis per ſe opus loansde Horoſco.de vera & fal
fümpta, & comparata cum imaginaria la prophetia , quem nanciſci canđem
perfectior eſt;ſed ſi imaginariam addi. datum anno 1605. Pinciæ , liber eſt
deris ad intelle & ualem ,tum extenlive variæ eruditionis, & judicii probi, feu
fimuliamba perfe & iores erunt,quam Hifpanice tantum ſcriprus, cJirus See
feorfim fola intellectualis . ita.P.Franc.goviæ lectu digniſſimus. & alii, & quie
Soarez ad 3 ; part. 9:30 . art. 1. diſpeni 9 . dam alii recentiores ,, quorum di &ta
feat. 2. cui adde. Epiſcopum Guadixenfem cun & a invenies,, apud.iſtos antiquio
Horoſeum lib.l. de vera: & falfa prophet. res. Poffunt omnia reduci ad eva ca
CAP 3 pira : deco qui judicat, de perſona cui
fa &ta revelatio ,deipſa revelationc &
QVÆSTIO 116
eius circumitantiis .. de Gagulis videa
Quo pa &to prophetia five divina:revelatio mus.
difcernenda fit à divinatione five dia :
bolica:revelatione ? SE CTIO I..
On: minus neceſſária , quam ar : De neceſſariis judicaturo de rete:
NO latione.
dua eft huius quæftionis accura

quotidianas
ta pertractatio; propter : iV El quis
propri a , iudicat de apparitione
fiones, queftus Synefius ante ſex ſzcuriculi cft priorecaſu . Vtroque opor,
la multos cum temporis privatos & cet fit perſona: fpiritualis & devota.
& Sacerdotesfinx de fomnia , prore nam animalis homo non percipit ca que
vclationibus , flatlówfuor, tivas óveigos spiritus funt Oportet itaque cum.qui
redte:
à . In:Duchore:Dubitantium . 6 de pranil.2.c.pen: & ulti.
 LIBRI IV . C. I. QVÆST. III. SECT. I. 5+ 9

rce Git iudicaturus, primo donum dif- | facile Gbi perſuadere , fe donum iſtud
cretionis, à Dco petere : ut qucat fin à Deo accepiffe : ideoque ad preces
ccrum manna divina, revelationis, à continuas, etiam debet adiungere hu
mellita lethalique dæmonis offa dig. i manæ pruden :iæ, & do &rinæ media.
nofcere, & hæc diſcretio , conceditur Tertius enim eſt modus difcernendi
aliquando à Deo immediate amul fpiritus, quem vocantdoctrinalem ,per
cumipfo famine prophetico , ut di diligentem & piam facræ Scriptura
&tum eſt , aliquando ſeorſim , idque tractationem ; quæ regulas præbet fal
vel ad privatam accipientis inſtructio . los Prophctas à veris diſcernendi: le
nem , velad aliorum quoque, & totius ctio quoque fanctorum Patrum &
EcclcGx do & rinam , & remedium , Hiſtoriæ Ecclefiafticx multum coni
Hoc enim dono homo conſequitur, ! fert, ut , illufiones & revelationes , li
utin fe, & de le ſciat probare ſpiritus, gnis ac noiis peculiaribus queat diju
& etiam ſciat illos de aliis , & in aliis dicari : his fi adjungatur obſervatio
diſcernere. Poteſt autem hic confi- virorum ſpiritualium , & experiencia ,
derari quaſi duplex modus, unus ex- & in ambiguis obfcuriſque conſulan
perimentalis, qui cum ipſa revelatione tur viri docti & pii , & in via Spiritus
propria infunditur illi,cui fa & a reve longe progreffi, in militia vero con ;
kario : quimodus ( ut ait Gerſon ) fit per tra dæmonum aftus exercitati vetera .
in birarionem intimam ,ſeu internum la niğre: fperandum elt poffc deceptio .
porem , five per sperimentalem quandam neslic lenciri & vitari . Plane ad hunc
dulcedinem fire perilluftrationern à mon uleimum iudicii ferendi modum , non
tibises eternis , effugantem omnes tenebras fufficit lola doctrina , fed accedato
dubieratis.] Ilic modus rarus eſt porret ad illa experiencia propria , ut:
paucis conceffus : & quibusconceſſus quis lit & doctus & contemplativos,
non eſt,illi non poffunt, ſuo iudicio , vt & Scripturam & reliqucm Theolo
in propriis revelationibus Itare : qui- giam non leviter delibarit, & in femei
bus vero conceſſus à Deo fuerit , illi , ipſo expertus fit varkim (ait Gerſon ) af
ramen couti non poffunt, ad diſcer- fectionum ſpiritualium pugnam ,tanquam
nendas aliorum revelationes, quia afcend. rit nuncin cælos, nunc deſcenderit
Gcut nemo novit qua ſunt ſpirites , nifi l in abyllos, & viderit mirabilia Deiin:pro
piritus ipſemet; licnemo cognolcit fundo. Nam quinavigantmare hoe myſtie
infallibili certitudine, per experimen cum diverfarum affe &tionum ', quuficoli :
talem banc fenfum , ea quæ in alieno i dentium ſe fluctuum ', enarrant mirabilia
ſunt animo. Alter modus , qui datur eius. Inexpertus autem talium ; quid' navit
maximein ordine ait alios , ille nititur corum ? ) Ad hæc autem nulla magis
etiam , feu confirmatur experimentis į neceffa, ia diſpoſitio reperitur , quam
variis, tum fui, tum alioram : & folet folidæ humilitatis, ut enim docetMor

à Deo conceðimaxime illis , quibus res apud Caſſianum , folis humilibus å

officii & dignitatis ratione incumbit | Deo bæt:cognisio darur: Dunique'non
animarum cura. Sed non debet quis cft iudicium precipitandum , fed res
Y yy. 3 1 :0
 DISQVISITIONVM MAGICARVM
Deo diligenter prius commendanda , Obiiciat forte aliquis , apud Cæla
& multiplex fcrutinium mentis fa rium legimus, multos precibusà Deo
ciendum : juxta mox dicenda . Dos revelationes vifioneſque & poftulaſie
ré : hoc Sacrx liccerw. Narrat Jofeph & obtinuiſſe: 6 petere licer , cur non
Jacob patri ſua fomnia : increpat cum & oblaras amplectiftatim atquereci.
puikt, led rem tacitus colliderar a. pere ? Refpondeo , multa fieri à multis
Apparet Angelus , Iofue filio Nun , non imitanda , immo nec probanda,
forma viri armati:ille diſquirit inter maxime ab hominibus incompertz
rogatione, quiseffet, nec adorat in- fan & itatis. Nam fi quis, de quo con
cognitun.b. Audit Samuelvocantem Itaret fan & um effe, id in caſu aliquo
Dium , nec refpondet Domino , ſcd peculiari & neceſſario peteret , quod
accurrit ad Heli,donecmonitus fuir. I olim fandte fa &tum à B. Ephrem , da,
fet ab Heli Sacerdote , quo modo ſe cet Amphilochius , in vita S. Bafilis,
gerere deberet c Helias diſcernit inter & à S. Mauro docet , in eius vita, Fau .
turbinem , commotioncm , ignem , & ftus, apud Sur. in Jan. & à S.Hereberto
aurain lencm , & perpendit pruden . docet Rupertus , eius vita cap . 13. apud
ter, in quo illorum Dominus fe ma . Surium menfe Marrio ) ut non auderem
nifeſtaret: Salucat Virginem ſacratiſ. damnare : lic non veterer cæteris ſua
fimam Gabriel Archangelus ; illa , dere , ne idem fibi putarent imiran .
priuſquam reſponderet, cogitat , qualis dum . Quoniam invenio viros dedos,
effet illa falutario , d : non id leviter,fed & valde fpirituales femper huiuſmodi
Sienoyiseto, mature & diu , animo at defideria ac petitiones improbaffe :
i que cogitatione volvebat , utrum illa quia naſcifolent ex occulta luperbia,
fálutatio illuſoria effet, & à Deo , an à a ſtimatione , & amore lui: quo cu
dæmone, ut optime Euthynius. Hoc piant manifeſtam aliis fuam fan & ita .
imitatus D. Ambroſius , cum illi rem , & fairem ex curioſitare vana , de
corpora SS . Martyrum Prothafi & optime tradidit S. Vincentius fupcrius
Gervaſi revelata ; hoc Epilcopus Cy . laudatus : & ideo Deus ſolet permitte .
prius , cum D. Barnabas illi ſe mani re cales decipi, & impingere , ut de ſe
feltavit ; hoc cæterifancti, ut vidimus ipſa teſtatur , mulier fingularis pru .
lib.2.queft. 6. Sihoc illa mulier Car dentia & fanctimoniæ B. Catharina

tiiaginenfis feciſſet e , quæ cauſa fuit Bononienſis. f Deinde quia in talibus

Acbifinatis maximi , non tam turpiter non conſiſtit fan &titas , neque perfe
deiura fuilfet nec tot malorum Africæ dio Chriftiana, nec iſta nos Deo fa
occafonem præbuiſſet.Sanequamdiu siunt gratiores, aut proximo vere uti
res Jubia eft , longe tutius cenfetur, i liores. Denique quia huiufmodiaver
porius eam pia cum humilitate repu- lari, non eft ianuain Deo præcludere:
diare quam cupiffe & confidenter re- 1 sed per cuſtodiam fui, & humilitatem
cipcre, aut affentiri,

ra Gen 3.0.12. b loſues. v.13. ¢ 1. Reg. 3.v.9 d Luc. 1. V.29. c vide opta Miler .
1.1 de Parmenia. f lib. 1. de vita & erroribus fuió.
 LIBRI IV . C. I. QVÆST, III, SECT, F. 55

& caftum timorem , Spiritum ſan ., Chriſtum . Alterum quia nolebat intrare
& um allicere, qui amat quiefcere ſv. templum , dicens: fibifariseſſe, quod oraha
per humites ar timoratos , quzcunda liscorporeis wfpexiffet Chriftum , colligave
diligenter ac ſeriò tradita fuere à no runt cathenis,felvere ieiunium , Carnibus
ifri ordinis viro , Franc. Aria . a prius vefrigpinamque bibere comp . lerunt, sir
nos docuit D. Auguſtinus conatum que rimore compreſſo , fanatus eft.] Rio
boc dæmonem fibi perſuadere, uti fi cautela putea fubdit idem > ut non
gnum aliquodà Deo peteret : ſe verò modà infpenfum teneatur iudi: ium ,
id detre &tafle , gnarum gram multos fed reverenter quoque cum Apostolorum
hæc curiofitasperdidiffct, Idiò alibi Principe, dicarur; Exi à me Domine , quia
monet his abftineamus, & quod intra pe cator fum , quia vilis fum , quia vifioni
nos eft ,Dei regnum in iis quæ viden . bus tuis indignus fuin , quas in neque que
rur non quæramus. Polt Augufti 10 , neqweaccepto idrepello. sic in alio,
rum idem monemur à Gerſone cuius non is hoc facelor wiſio ( 14.1.20ta mer.
in fimilibus magna fa èauétoritas eft, ces mea nomine iese da fufficit. Quid
his verbis ; Enarrantur exempla funcio à me de viſionibus tuis in Hac vira ? pid
rum Patrum , qui curiofitatem buiuſmodi de Superio: ui meoruin monitionib: smit
vifionum vel miraculorum tanquam perni te porius alunni, quem iniffurus es : les
ciofifsimain fallaciſsimamgrefigerunt. A me mens ſpirit is bumili tegat obfcuroque
qua fe Auguftinus liberat119 , in fuis con loco ]
feffionibus gl-riatur in i'omino . Quam D. Bonaventuræ , quem citat , locus
propte 4 Diu .Bonaventura abhorrendam i iſt , libr.de profectu religiof. cap decimono
nimis effe determinat , totaque conatu re' no , uti etiam addit deſiderio revelo .
pellendam , nunc orationibus , nunc incre. rionum multos lapſos in graviflimos
parionibus feu flagellationibus proprie errores . Prindenier itaque B. Virgo
mentis & corporis : exemplo ilius, qui ur Coleta ipfi etiam Deo multa ei ſecre
test tione caret fuperbiæ , quæfivit , & ob- 'ta revelure volenti , refpondit : Domine
rinuit à Domino ut per tres men'ès Demo Deus. fufficit mihi te folum cogno, cerea
niaca vexaretur obfeßione. Alter fancto peccata mea eorumque abs te reniawobri.
rum Patrum , dum fibi demon transfigura nere. ] fic Stepha: us Iuliaci eius vire c . so
rhr in Chriftum ,diceret, ego fum Chriftus ihre lanè oprime dicantur in propriis
re perfonaliter viſitans,guia digniuses.com vifionibus in alieonorpprobarnis ,cre
fillim caufit oculosutraque manu vocife- dendrive : ipfis conteifariis aliiſque illo
Fans, Nolo hic Chriftum videre , fatis eft dicibus hanc Grion pirſcribit res
iyum in gloria ſi videro: ftatimg; lips. gulam : Care ergo inquit) quifquis eris
rut, after fub aliis verbis fimilem ferya.auditor, aut confultor, ut non applaud.es
vit in buinſmodtillufione humilitatem :Vi: tali perfore.& non laudes esni,mon mieu
de, inquit , id quem nuiffus lisa fgm certè reris, quaſi ſanctum , dignan: querereis
falis non fum ;quod dignus fim bic videre ,
tionibus dit que miraculis, obfile.porius
increpa

a libr. de orat, mentali D. Auguft. I. 10. confeldo la de vera religione con Cirvolop.3 . du, ing
perftis. coli ,
932 DISQVISITIONVM MAGICARVM

increpa durè, fperne eam ,cuius fic exalta . trarium eum impugnabit : fed potius
sem eft cor,elati ſunt oculi,ut ambulet in illi , quem velat tuperiorem , vel uc
magnis de Mirabilibus fuper fe :ur digna fi confiliarium ſaltem , humiliter conſu
bi videatur., que non humano more opere. | luerint , idem inſpiraturum , atque
sur falutem ſuam , per doctrinam fcilicet in mentem miffurum . Nec enim
scripturarum & ſanctorum ,cum diétami patitur Deus (perantes in le , & ti
nerationis naturalis, niſi confilium hale mentes, & quod in fe eft facientes , in
rè præfumat, & puter, ne dum ab Angelistanci momenti negotio , falli . De
fed à Deo , ne dum femel in neceßitatibus, I bet autem ei , qui vidit revelationem .
fed penè iugiter, velut in quoridianis collo hzcipfa certiiudo, quam prætexit, de
cutionibus,talem admone, non ſublime fac luperbia & pertinacia effc fufpe& a: &
pere, ſed ſaperead fobrietatem : quoniam curior pars eligenda elt. Nam fibi
periſsimè ait , qui dixit, ſuperbia meretur credendo & innitendo, poteft pecca
ludi. Et eò dignius, quò inftar Fhariſeila.re ; fuperiori crcdendo peccare non
tentem hærentemg oſsibus fuperbiam , fic - potelt" : ſed certo certius per ani.
ut riec Phtiſicus febrilem calorem , ſuper miſubmiffionem & obedientiam me.
bus attendit. Quid enim faciliùsquàm fe reri. Quo ad alteram ait : fed profs
yiliſsimum peccatorem dicere, fed veraci. aò spiritus Sanctw qui ſe dar bumilibus,
ter , ſimpliciter ita ſentire ex intima , nequaquam ex humiliatione, quam preds.
hoc divini muneris eft , non humani folius i ximus, ſe ſubtraber, intrabit porins exal.
exercerii. ] Hoc ultimum addidit , quia rabit, & in beneplacito fuo deducer pidor
ſolent perſona, quibus per revelatio . fuper excelſa animam hanc , in oculü (ni
nes damon illudit , fareri quidem ſe vilem & abſque silla ruga fictionis , bumi.
peccatores & indignos eſſe; ſed, vel ; lem & fimplicem .] Hactenus ille. Sa
aperiè increpationes huiuſmodi xgre nè hæc humilitas Deo tâm grata eft,
ferre, & fic detegitur inserra fuperbia, quam quod gratiffimum : Dæmoni
& cognofcitur illufio : vel faltem ex tam odioſa, ut eam non ferat, ſed ut
duobus voum prætexunt . nam vel plurimum ftatim diffugiat. Non av
dicunt fe idcircò alieno judicio non des fortè refpuere ? cogita decipi to
credere , quia de fuo certi fint per poffe , & interea competendina ? &
revelationem intimam & ſecretam : conſule prudentioreste . D.Cypria .
vel fane non audcre le vifionem reii . nus , & alii fan & i revelationes magni
cere , quia fi fortaſſis vigo à Deo cl. i fecerunt : ſed eas tantùm ,quas à Deo
ſet , hoc foret ſpiritui fancto reli elle fciebant, Olim quoque viſiones
Rere , & lemon gratiæ eius io crepun . divinæ frequentiores fuere , quia ma
diis fuis exſtinguere. Vtrique di- gis neceffaria : hodie quò minus ne
đo idem ille Cancellarius Parifienfis ccllariæ, hoc infrequentiores ſunt, &
optimè occurrit . Primo quidem :) luſpectiores habendæ , ut non imme.
Deum nunquam effe Deum divifio . debeant , & à magiftratu Eccle .
ritò
nis , ideò fi ab ipfo fit illa ccrtitudo, Gaſtico diſcuri, & à privatis vitari:qui
nunquam per alterius iudicium con . prætextu vel fi &tarum , (quod hypocrie
fis
 LIBRI IV . C. I. QVÆST III. SECT I. 113

fis proprium ) vel habitarum ( quo il- j ſebius : c tales Archonticorum Maro
luſorium effe confuevit ) revelatio . riades & Martianus , qui librum con
num , de aliis ( maximè illorum à Deo finxere, quem vocabant , Revelatio
non commiſſis curz ) perſonis: in ca. nes Prophetarum : d Manetis quoque
cum , (or plurimum muliercularum ) ales revelationes , de quibus contra
familiaritatem & ſollicitudinem ſeſc | Fauftum agens D. Auguſtinus : talis
ingerunt : ut & avotuin memoria Be- | luliani Apoftatæ , quam narrat epiſt.
sardi& Lollardi , in Belgio ; & noftra, ad Oribafium , de arbufcula : tales,
illuminatı faciebant in Hiſpania , & quibus Donatiltæ Generofum conati
hodiè criam alii quidam fadicant, fuo decipere : « & quibus utebatur Vina
pericolo ,aliena fraudc. centius Donatiſta: cales, quibus illufi
Meſfoliani gloriabantur : ftales fuere
SECTIO II. noftris temporibusMurzeri , & Ana
baptiftarum , tales Campani , tales lu
Deperſona eius , cui fulla reve Iti Veiſii, & Fianc . de la Cruz reve
lario. lationcs. Tales hoc anno 1601. hic
Gratii , qui ſuſpendio ſceleris pænas
Voad perſonam Propheta , ſeu vi . Juere duo, maritus & uxor ; qui penes
dentis vifiones, multa funt con- ſe folos Eccle iam remangfre incolu
sideranda. Primòfides, illius, anfic men pertinaci ſlimè ia &tabant : ideò
Gincere Catholica; quarè non eft cre communes liberospater baprizabar,
dendum revelationibus Dæmonico mater parrini mcre (pon :lebat. hi
Jarum , ( qualis illa Childerico Regimundum hocanno periturum pıædi
Franciæ facta , procurante & expli- cebant : ſed morte mundi imeritum
cante Bahna, quæ vivente adhuc ma prævenere . Plurimos huiuſmodi den
rito ci nupferat,& laga erat ; qua ingedicolim Britannia . Ulic enim natus
Diom poſteritatis eius declaratum Fran in Cambria quidam Merlinus Magus
ciciHiſtorici pucant , ( lege Gaguinum fceleitıſlimus : verum enim , fruftra
13b. 1. ) vel hæreticorum . Nam ini- renitentibus Pontico Viruonio , &
rio Eccleſiæ Cherinthus fallas revela. Lelando , elthóc de illo reftimonium
tiones finxit, & cas Apoſtolorum Guilhelmi Neuburgii , & Polydori ,
nominibusinfignivit ,ut Caius & Dio . & alias mendaciilimi, Buccanani ,

nyfius Alexandrinus tradidere :a tales Sanè Magum fuule , gelta eius à Gal
prophetiæ le &tatorum Mär : i Magi: bfrido Monumethenſe tradita convia
tiles prophetiſfarum & ipſulmet cunt. Cave , hunc qui veteri Pendra
Montani,ut Parres anriqui illius tem - gonis & vo vixit , confundas cum alio
poris prodiderant, Claudius Apolo | Metlino Scoto , Helii Thelehini( qui
linaris, Milijades , Apollonius , & & ipſe vates ) diſcipulo : qui Aſtro
& Serapion.quorum verba refert Eu nomiæ & Phyficæ ,ut magilier, valde
Zzz
pericus
a Eufeb li 3.6.22 61.7.6.10. b Iren li 1 08. 9. c li.3.0.15.6.17.6 18.d Epiphanh
Spares: 40, CD.Aug.epili..os. ib. 3.de animaori.c.11. fTheod 1.4 her.fab.
 554 DISQUISITIONVM , MAGICARVM
pericus,multa fertur prædixiſſe: & vi harum revelationibus vel prophetits
decur aliis Prophetis Bțicanniz , Ken - nihilcredendum , deluſos à quadam
tigerno, Sanſoni, & Gildæ , annume multosícribit Firmianus , ad B.Cy
randus. Hanc Merlinorum diſtın- | pria . a hoc argumento Miltiades pror
& ionem , notarunt Anglicarum rerum bat prophetias Montani fallas : quia
Scriptores , Treviza , Ranulphus , & fponte incipiebat vaticioari: led invi
Giraldus Cambrenfis, Fallæ fidei tus , furoreque , & amentia correptus,
Pleudoprophetæ fuere ibidem , loan- pergebat.b Tales fuere prophetiæmo
nes Ballus anno 1390. teſte Wadeno , ! niahum . Quercerenlum anno 1491.
in faſciculo Zizaniarum : & Pagani de quibus ita fcribic ChriſtianusMaf
4 ante Chriſtum natum , Eubages , vo læusc Eodem (inquit)anno,circa feftum

ca
cati : ex quorum ſecta, quidam Aqui Carbedre terribile di&tu ) cceperunt dis
la , & alios Perdix , teſte Chriſtopho mones habitare poffidere monafteri
1 ro Mylæo . Nec diffimilis vanitatis um dominarum Quercerenfium : quas
ſunt prophetiæ eorum , qui ea in me . annis quatuor, e menfibus totidem mi
dium proterunt, quæ decreta Ge- ferabiliter vexaverunt. Vidiffes eas ctc.
neralium Conciliorum , vel Sedis A. bro, velut canes per agros difcurrere, in .
poftolicæ convellunt;ut ridiculæ pro ftar avium , volare per acra,ficut fele.
phetiæ illæ Marioni Aduocaci Paris - in arbores repere pendere de rami: v4
enſis de Societate Ieſuarefucacæ valdè riarum animantium effingere voces. [e.
à Renato des fons in kbro conira le creta prodere, de futuris eventibus pro .
} playdoyer de Marion cap.s. 66. namphetare. Denique quoties Domin :
Marionus ifte, ut Arnaldo genero luo Henricus Camerarenfis Epifcopus, ant
complaceret, & cum co atque Paſque- Dominus ÆgidiusNesielut, Decante
rio , ac Doleto , quadrigam Calum ciufdem Ecclefia ,viri virtutum , adex
niatorum & Sycophantarum noftei orcifmum earum accederet: Eningui
temporis impudentiffimorum ,fuffice - i unt , cornutusille nunt in viaeft,ut nobis
ret , criam prophetias falfas coram Se comminetur,venit.Poft multaremedies
natu Ampliffimo, proferre in medium undecunque collara,caram nomina den
non dubitavit . Nimirum vidit lola lata Romam ,ab Alexandro VIkilafree
Lutecia, dedic una curia ; quos vix, tam runt in cæna Domini fub divino facrifi .
dilitis provinciis , tot fæcula : Patræscio ſed nihil profuit.loanna Potiere,que
ciobem ,Medium ,Ecebolium , Lam . malorum dicitur dedile principiam ,
gonianum . Nimirum tanti elt his nono &ratis anno , ludere cum Diabota
Heroftratis, inter Cathenas , & Qua- | rcepit, qui accufabat eam in monafterio
druplatores , & Azonenſes : inter | CCCC. XXXIV. vicibusindigne
aux spous, tupuurous, y puneyxa ýpovasi' communicaffe : fed ille quia mendiz :
ccnſeci, & digitò oftençarier, eft, non ftamus verbis illius. Ipfe ca
3. Num fine perſona arreptitia; nam | meracum adducta , quadragenaria.
malom

a sfatinterCyprian. Fpifc.nu.75. b Eufeb.d cap.16. cCbronic.libr.20 .

 LIBRI IV. C. I. QVÆST. HI. SECT.II.
maior, in Cartereperiit, circa Feftum corum.a Gerſon etiam fic fcribit : Ha
Martini. Catera poft annos 4 menſels- bet præterea quelibet paffio profundala
mio liberare ſunt j Eandem Hiftoriam fuam lefionem fuam diatem,fuum ( ut
narrat,etli paulo aliter loan. Moline- Origenes loquitur)damonium , patet in
tus Valencenenlis, in Chronico Belgie philocapeis zelotypis ,& iracundis,in ini
nondum edito, è quo quæ libr . Grete vidis canaris. Vnde poeta.
ram.ca mibioptima fide ex M.S. Co Qui amant,ipſi ſibifomvia fingunt,]
dice deſcribicuravit Clarill.I.C . & Se. Nimirum hi ſunt manes , quos quemq;
nator ſpectacæ juſtitiæ ,Petrus Oranus pati Pocca cecinit :hæc quæcuiqueDeus
Leodicenfis.Talesonininò divinatio fit diracupido. Solent animi cuiulque
nes Indorum : qui ſumpro cobobule.j vitia variis ſignis deprehendi : ex fami
mine externancur , & mox ceflante fularibus & amicis quibus ſunt notiores
rore vaticinantur.de quibus Per.Chie - exa ionibus, & opinionibus corum :
za.part.2.biftor.Parnal.cap.27.talesLi ut fi à Deo lele de quibuſque actioni
buſz Bohemæ apud Dubravium , kbr . bus prælumant erudiri : fi confilia &
2. Boiem .hiftor. indicia (pernant aliorum : G foris Cu
-3. Num fideifinceritatem , vita ac rios Gimulant, & intus vivant Baccha
morum integritas,virtuteſquecommen . nalia : fi mulierculas peccatis onultas
dent,an verò vitia & imperfectionesno - circumducant: f fe in officia concio
ftabiles eam deboreftent. Ideò non cre . nandi, confeſſiones excipiendi& alia
dendum fuperbis,ambitiofis , impari huiuſmodi ingerane ( ut faciebat Pe
entibus,carnalibus,ebriolis , iram fo . tros ille Sartor Antverpienas pſeudo
ventibus ,odia exercentibus , diffidia beremica ) Gine legitima vocatione ac
fecentibus,vel aliosdiffamantibus, vel millione ; Gin aliis fuisactionibus,
pecunias hinc corradentibus : nec er moribus , exercitiis vani fint , præcipi
jarri hypocritis ,quifingularia quædam res , imprudentes,indiſcreti, maxi
affc & arz devotionis & pænitentiæ mè in orarione mentali , v.g. Goad
figna,per fuperiotes Ecclelalticos nõ huc imperfe& i, & vix purgativæ cum
approbata , oftentant. Confirinan- ont, præcipitent ſe per unitivam , aut
tur hæc,unius exprimispatribus , Ap . ftatim ac orarc incipiunt , line præpa.
pollonii ſententia qui prophetias ratione idonca , prælumunt le habere
Montaniſtarum fallitatis hinc argue tantum paſsive, nihilque ſua ex parte
bar: tùm quod Maximilla & Quincilla conantes, influxum divinum expe
maricos luosdeſeruerant : tùm quod atent. Nam fi quòd aliud , hoc land
cranıpecuniæ cupidæ ,fænusexercen eſt illud in quod temeritatis ſaxum im .
tes,teſſeris & cabulis ladentes , & mer- ! pingentes , plerique ſpirituales , per
cedem prophetiarum accipiences,tum , illuſiones periculoſas, & hæreſes fo
quòd laſciuæ:dedicæ pigmentis, culcui diſsimas , Begardorum , Beginarum ,
corporis, & fumptuolo luxui veftimen | Dulciniſtarum , Lollardorum, Illumi
Zzz 3 patorum

Eufe, li, s . cap. 17.

856 DISQUISITIONVM MAGICARVM

Darorum , & c. naufragium fecerunt. no vit quemfallatgaudio, quemmærore

Duo luot hujuſmodi illulorum ſcopuli conturbet,quem errorefeducat, ó cas
unus elt opinionum iuxta fallarum ato fas quaritnocendi,ubiquemque ftudio
que erronearum credulitas, & luperbal ſous viderit occupars. ] Idem confir
contumacia : & interdum fædiflima mat ,in vita Moyſis , Gregorius Niſc.

.
quædam, & exccranda, gradatim irre hus . Præ cæteris apti lunedeludi:qui
pentia peccara ,ctiam cum Angelisiilis ſ narura funs tenaces fententiz luz , le.
deceptoribus;alter valecudinis debili que ſolos putant lapere , reliquos de.
tario, & cerebrilælio ,nonio mulicrcu- fpuuncut fungos: talis ille , qui le in
lis tantum ,ſed etiam in viris , alias nec puteum præcipicavic,apud Caffianum :
levibus , nec infipientibus , ſed dulci ( calis poltea Franc. Ioannes de Rupe
hoc . & venenato oriolæ cobrempla - ſcilla ,antècrecentosapņostalis noftro
tionis ( abomni voluntatis cooperaternpore Franciſcusde Cruce in Pe
tione) vel intelle & us adminiculo , qua- ruvia , de quo poftea.
tè & mcito,remota infruauof IP 3. Conſideranda corporisconftitutio,
forum corporeorum ſenſuum titilla . Nam ſi valetudo parum firma, hipez
torii in fluxus , poculo ebriis. Quo in ferat redundantiam bilisatrz , G habi.
genere longum forec planè recentia us corporis inedia , velinfomnia plus
corum , qui ab indiſcretis & indo & tis æquo deformatus, Gliecerebrolkſo,
magiſtris, in hanc foveam præcipitari vel nimis apprehenſivus,aurimagina
fuerunt,nota nobis exempla , recenſe. conis curbidæ & æquo vehementioris
re: neque id expedit , fuperftitibuseti. quia tales,urdici lo'et,etiam vigilantcs
amnuni càm cæcis quàm cæcorum du- purant le videre ,audire, guſtare , quz
etoribus. Cætecos utinam vel ferò fa

cianc ,iſtorum cautos pericula. Eodem cipiunt,calibus dæmon facilè imposis.

pertinent, qui contumelias, examen ,
judicia que aliorum , modum proce-
dendi ipforum aut dicta minus pro-
bantium ,vel illis non credentium, æ -
grè & impatienter ferunt : qui demum
contenti non forent,huiulmodicarere
revelationibus, & illas potius aliis con •
cedi: ſed in his nimiun libi campla-
cent , & doni huius cæco amore can
guntur. Solet enim dæmon , cuique
per id quod viriosè amat illudere. Pru .
denier D Leo A. Novit diabolus , cui
ingerat illecebras gula, cui adhibeat in
citamenta luxurid , cui infundat virus
invidie, cui exhibeat efcam cupiditatis:
a ferm .de circumcifio
quia fallarum rerum imaginibusob.
verſantibus tenacitec adhærept, & ale
fentiuntur.Hoc folet epilepticis con
ringere, ut vi morbifera agirativatici
nentur. Quare annis fuperioribus non
ſaris cauti fuere : qui hic affc & i onios.
ariolaciones ranti faciebant. Admira
tione dignam epilepticæ fæminz bi.
ftoriam narrabo ex Getlone,lıb.sſed .
16 in fine.
s . Addit Gerſon, referre: gralis it
& fueritperſona qualirer erudita , quia
busaffueta.cum quibus converſato.quia
bus delectata :pauper fitian dives in die
vitibus timendam fuperbiam o ambie
tionen
 LIBRI IV. C. I. QVAEST.III. SECT. III.
tionem , in pauperibus verò fi &tionem .]
Sed hæc obſervacio elt pocita à valde
remotis & incercis Melior eſt le
quens.
6. Nec atatis , nec fexw differentia
negligenda eft.Nam Gi caſca fii & cadu
et delici periculum eft, fipuerilis
levitatis & morbiimaginoli, quia bu..
midiore, quam par eft, funt pueri cere
bro , & pleni vaporibus , qui parvo ne.
gorio commoventur. a Quare & per
cos,ur aptioresſuis conatibus ,dæmo
"nes olim amabant oracufa fundere :ſed
& hodièfacticant,in cryſtallomantia,
& in hydromantia .De fæmineo ſexu,
conftans hunc eſſe fuſpectiorem ; fed
de co ſeparatim agetur ; fequenti (e -
alone .
7. Conſiderare oportet , utrum fit
inſpirituali exercitatione perſona veie-
Tana an verònovitiætantiem : an alias
cam diabolus fic decipere conatus fue-
Fit.aut deceperitan quæ illi alias reve-
lata, vera fuerint: item quæ vera , quæ
falla fuerint: Si tyro, valdè verenda
fraus.quia (ut inquit Gerſon ) novitius
feruor sito fallitur, ficaruerit regente,
preferrim iw adolefcentibus & fæminis,
gwarum eft ardor ninsis avidus,varius,
Effranir ideoque fufpe&tus.) Hoc indi
cio Franciſc.Picus b primo detexit fal.
fitatem cuiufdam revelationis vifioniſ-
que,poſt& alia indicia acceſſerunt,ut
quòd vana quædam bonis mixta ,
Diabolus in forma Chrifti
Domini, coepic
fuadere .
Notrashos Ioan Neder,impracept.c.15.qualbededivin .blsbr.9 depran.c.s )
535
SECT10 Ill.
De revelationibus mulierum non
( anctarum .
Exus ratio eft ,
See lineparia'
, plus fidei vito
rum revelationes merenrur. Quia ſe
xus ifte imbecillior, naturales vel dæ.
moniacas ſuggeſtiones, plurimum haa
Gbiſom
bei pro divinis:multa quoque
nia fingit,quæ vera credic , iuxta illud
paræmicum , Anus que vult fomniat:
abundat paſſionibus admodum acris
bus & vehementibus , quare quod a
paſfione natum , id à veritate profe
Qum putat, funt etiam fæminæ naturæ
humidioris & viſcoloris : humidum
verò facilè commovetur , & varias fic
guras recipit,ægriùs autem acferiùs à
motu ceffat. Idco mulieres citiùs ima .
ginantur , ſed viri minùs pertinaciter
imaginationes fovent:cumque illæmi
nus ratione polleant, minus eriam pru
dentiæ habeant,procliuius eſt dæmo
ni eas fimilicudine falta & apparentes
decipère: Idešinvenias in facris lit
teris paucas Dei propherides. Ma
rias duas, Annas duas, Deboram , Ol
dam , & unam atque alteram alias,
prophetas verò plurimos. Concra
apud infideles Idolorum propheras
pauciflimos , mulieres innumeras,
ut prudenter notat Hotuzeus libr, 1.
de vera & falla Prophetia cap.23. lo
carú moribus præcipuè conſideranda.
præter laſciviam , luxum , avaritiam :
(quæ ex Apollonio notavi) utrum vao
Zzz 3 ge
 858 DISQUISITIONVM MAGICARVM
gæ fint.garțulz, criminatrices, laudis eam fabulam fimularet ( quod nonnul
cupidz ,aut cerebrolæ :quæque ſe in do li viriprudentes exiftimarunt) ille The
cendi , prædicandive in EccleGas autologus:quodà muliercula magna o mis
Sacramentorum adminiftratione ablefra deſe audiret,ac multò grandsora fu
que legitima maiorum licentia ) con cura conciperet ,lebenter er fe difcipulum
tra do & rinam Apoſtoliingerant.Nam addixit, cuius patrem fpiritualem a
quæ funt huiuſmodi,non le ipſas dumgebat. Quid multa? cò abductas eft
taxat fallunt, fed & viros eruditos tan- homo , ut miracula facere tentaret , &
dem , 6 nimis illis creduli , in præceps ! fierifibiperfuaderet : cum miraculi ve
trahere conſueverunt. Teftis eft, lui Itigium , ne tense quidem exftaret . Ob
temporis do & iffimus Tertullianus, hæc & quod propofitiones aliquot ab il
qui duin vigionibus muliercularum ( ut la prophetiſa accepiffet, à fenfu Catho
ille de animæ quantitate ac colore a ) lice Ecclefia alienas à ſanctiſſime ingni
confidit , immemor corum quæ do- fitionis judicibus,toto hoc regno ftupen
dillimè & verillimè contra has ipſas te comprehenfus eft.Ibiper quinquenni
ſcripſerat, in abſurdiſimos errores um ferè auditus , toleratus, examinatus
delapſus fuit. Sedætas noftra præbuit ac tandem patefactus eft bomoomnium
in Peruvia illuftrius adhuc exemplum , superbißimus,ac infanißimus.
quod P. loſepbià Coſta verbis adſcrie Cùm enim Angelum fibi diuinitus
bam b. datum à quo omnia qua vellec difceret,
Fuit in hoc Peruenfiregro vir magni ac deinde ſumma Dei ipfius familiarina
pro illo tempore aftimatus. doctus Theo te immediato, colloquio se paritam ,
dogus, ac Theologie profeſſor, idemque pertinacißimè differeret,in cas nuga
Catholicus ac pius diu babirus, ac penė | latus eft,quas ,niſi ab homine prorfus
tunc huius orbis miraculum . Is fami- tis emore dici,nullo modo fibiquida
liaritate mulierculacuiuſpiam , quaſe perſuadeat Erar verò ille sam intagro
edoceri ab angelo magna quadam'my- ſenſuguod ad cerebrum attines,asmishi
ſteria ia & tabai queque extra ſe interdã integrior nonſit. Itaque & feriò affir .
rapiabatur,aut rapiſimulabat,velut al mabat, fe & Regem futuram & - Ponti
gera olim Philomene aut Maximilla ficem fummum ſede Apoftolica ad bac
Montani, ita devinatus eſt , ut illam regra translata , conceffam quoque fibs
de fummis Theologiæ quaftionibus fape | fanctitatem ſuper omnes Angelos Schou
confuleret : in omnibus pro oraculo ha. ros celeftes,atque Apoftolos omnes in
beret,magnis revelationibus plenam & etiam oblatam fibi à Deo unionem by
Deo valdè charam predicaret, fatis a . I poftaticam , fed ab ipſo noneſ admouf
Isoquiſordidam , perexiguo fenfu lam . Darum quoque ſe redemptoren
prádıram nifi ad inftruenda menda- orbes quoad efficaciam , utipfe loqueba
cia . Igitur, fivè à Diabolo corripere tur quod Chriftus folum quoad fuf
gur ( quod facilius eft credere ) cum e - l fcientiam fuiſſet. Omnem fratum
# ſmodi ecftafim pateretur , fivè callidè Ecclefiafticum abro, a dnm leges verò
aksas
9

de animac.so b de novihimis temporib, lib.z 6.11 ,

 LIBRI IV.C.I. QVÆST.INI.SECT. III. $59

alias ſe editurum faciles apertas , foc , vel rideret,vel fleret.Poftremòfi miracu •

cundum quas cælibatus clericorum tollis rem agere nobisplaceret, fe libenter ea
leretür , mulritudo uxorum concedere . I ftatim exhibiturum . Hec ita dicebat
tur, confeſſionisneceſſitas excluderetur. homo , ut vel nos infanos putare videre.
Hec atquealia tante contentione affir- tur,vel iple inſanire. Nam per reve
mabat , ut nos teneret attonicos, quod | lationem fibiinnotuille jaetabat , Sere
bomotalia fentiens mon inſaniret. De . Iniſsimum loannem Auftria bello navali
nique diu evolutis geftis illius , & pluja à Turca effe fuperatum & regnum Hlo
quam centum & decem propofitionibus fpaniæ à Philippo invictißimo iam penè
hereticis , aut à ſana doctrina Ecclefiæ amiffum : & concilium Roma habitum,
alienis condemnaris,juffiſumus, ut ha- u de Gregorio deponendo, & alio fub
bet de more facrum illud tribunal cum rogando ageretur. Qua ideò nobis fag
bomine difputare , fi fortè ad mentem nificaret, ut quoniam erant nobis cerris
& - fidem hominem revocare poflemus. nunciis nota , ſciremusei,non niſi divi.
Convenimus autem cum ipfis Iudicibus nitus innotuiffe. Et cum effent omnia
& Epifcopo Quitenfi, tres alii. Eò adeò falfa ,utampliuseſſenon poffent, ab
introductus homo es libertate á fa illo tamen afferebantur,ut notißima no
cundia perditiſſimam ſuam caufam de- bis. Denique cùm nihil profeciſſemus per
fendit , ut ego in hodiernum diem duos dies differendo, ad publicum ſpea
etiam ftupeam ,eòadigi poſle mentis hxsur Etaculum eſſetcum cateris, ut in Hiſpa
mana ſuperbiam . Profeffus eft do&tri. , nia fieriſoler,delatus,intuebatur femper
nam ſuam nonpofle monſtrari, nifi dia in cælum ignem in inquifitores , com
vina ſcriptura , e miraculis : quod nes grallaturnm cælitus exſpectans, ut
effetfuperior omni humana ratione. illi erat policitus Diabolus. atqui ignis
Scriptura autem teftimoniis, longè fe quidem nos nullus ex alto corripuit , illú
apertius atqueefficacius probaffe ,quàm verò, & Regem & Pontificem , & Re
probaverit Paulus lefum Chriſtum fuif- demptorem , & legislatorem :ex imoflam .
fe verum Meffiam . Miracula autem marapuit atque redegit in cineres. Ha
fe perpetraffe plurima,eaquetanta , atenus P. Iofephus . En fru &tus in
Chriffi reſurrectio non fuerit mailes . cautæ converſationis cum muliercu
Nam & ſe veriffimèeffe mortuum , elis , prætextu confeffionum , & nimix
Tefurrexiffe,atque id evidentißimè aie. tacilitatis in credendis , primo quæ ad
baville ) cffe oftenfum . Scripturas verò t laudem propriam , mox stiam quæ ad
proferebat memoriter ( cum nullum li. cæteros & publicum Ecclefiæ ftatum ,
brum baberet,atque ipfo etiam Brevia denique ad fidei myfteria morumque
Tso fpoliatuseffct) ex Prophetis, ex Apo- doctrinam ex fuperbia occulta luique
calypfi ex Pfalmis,ex aliis locis , tote amore data credulitas , ex hac hære
tam longas ur vel memoria effet admil fis, & vanillima quædam divinitatis af.
rationi. Eas verò ita ad ſua commenta i fe &tatio ,cum incredibili mentis ce jim
adaprabat,daallegorizabat: ut quivis race . Sic igitur vilifima fæmella vium
Grudis
 VM MAGICARUM
360 DISQUISITION

eruditione & fapienzia clarum dece si collocutionibus intendunt continuis,

pit . Sic & Magdalena de la Cruz lub obtentu nunc crebra confeffionis
Cordubz multis impofuit A , & in nunc longa narrationis vifionum ſuari,
Belgio non multi clapfi funt anui ; nunc altcrius cujuslibet confabulations :
cum, in una urbium Hannonix, reli- expertis (inquit) credite , nominatin
giofa quzdam credita energumena, | Auguſtino di Domino Bonaventura
& adducta ad fuperiorem ejuſdem vix eftaltera peftis vel efficacior adxo
ordinis , ut exorciſaretur , dum res incendum , vel infanabilior. ] quæ moni
longum abit , & illa vocibus diverfis tio aureis digna literis cft. quot enim
Succellivè loqui incipit : quarum hic lapfus ftellarum de cælo quor qui
una tcnuior fe Deum Chriſtumque fpiritu cæperant , carne conſumantur:
Dominum noſtrum fingebat, alia dz. P.Leloyherius addit bregulam aliam ,
monem craffior imitabatur : hac plus tribuendum revelationibus virgi
multa palam impia effuriebat ; illa , numquam viduarum ; & viduarum ,
quædam ad pietatem ( ut videbantur) quam conjugatarum , farcor hoc ye
pertincntia ita creditum ,à quibus mi . ruin , cæteris paribus : quia virgo pu .
nime decuit , in illa modo leſum , rior , & Deus puritatis amans, idco &
modo diabolum loqui , fic periculi plures legimus virginum revelaciones :
plena & fallaciæ reseo progreſa, ut & virga cogitar , quomodo placca
muliercula ſolemni ritu , quali per cã Deo, conjugacæ cor diftra & ius adbuc
Chriſto loquente hoftiam incruen quam cor viduæ, li paris non Gns fid
tam , prolatis verbis Canonis conledimoniæ : plus credendum conjugare
crare auderet. & [ proh dolor ) pii,ſed lan &tæ , quam viduæ laſcivienti: plus
velindocti , vel incauti conſecratas viduis , quæ verè viduæ funt,quam vice
[execratas potius dicere deberem ) ab ginibus anxic conjugium optantibus,
hac Sacerdotiſſa , [ fed non ſecundum vagis aut pay um recolle & is,
ordinem Mel hilodech) azymas panis
culogias acciperent , & tanquam ye. SECTIO IV.
rum Domini corpus,allatis& prælatis
cereis , in altari collocarent,& venera . De prophetiä feu revelationibus virgin
rentur. Duo tamen hic erant impo . num ,ſeu ,mulierum , quelano
Sturæ indicia : tum quod erat energu . nizata es nota fan .
mena,tum quod auderet Sacerdotale Etiraris.
ac virile officium uſurpare. Scd Do. Fuere multæ hujuſmodi , quarum
mine libera nos à fimilibus: homines Fu s or revelationcs, ut S.Angclz & .
exta
fumus , decipi poffumus. Propter hu . i liæ Regis Bohemiæ , virginis Ordinis
jufmodi fimiliaque pericula Gerſon Carmelitarum , quæ ſcriplit librum re
addie : Hoc præcipue confiderandum , / velationum ante annos 400.B.Brigit.
qualiter cūſuis Confeſſoribus & inftru iz Sueticæ viduæ , cujus exltant libri
Goribus tales muliercule converfentur. revelationú , quas qui cribuunt B.Bri
gids
a dequo P.Ribades
.I, s.Panoft ri Ignat.6.10,6 Horoxims dah1.6.24. b lib.4 de pe&os.9 %
 'LIBRI IV . C. I. QVÆST. III. SECT. IV . 36

gidz Scotæ Virginix , falluntur :niſi. & Catholicæ , cjuſque veritace , item dec .
Tilta fortè revelationes ediderit , quod dicis à Spiritu lando dictante , ut cre
non arbitror, hæc virgo vixit anno deodum SS . editam fanè verum dice
$18.at B. illa vidua poft annum 1370. rent , ſed puco neminem paulò pru
excellite vivis . Hac etiam longè an dentiorem tale quid anquam , opina
ciquior, Pepini ducis Brabanciæ filia, 1 tum . Argumenta quoque illorum cum
S. Gertrudis ann . 664. revelationes | longè cendant ulterius , indicant eos
quoque ſuas collegit : claruit S. Hilo longè aliud voluiſſe, fcilicet, loqui de
degardisin Germania anno 1180. ca certitudine humana ſeu morali &.de
jus & alia luperſunt. Et eodem tem dictamine Spiritus fanéti , in divinis
pore S.Elizabcihæ Sconaugienſis , cu - sevelationibus ordinariò ,quod lanie,
jus revelationes libris duobus.com nimis multum de au &toritate & opi
plexus Rogerus Ciſtercienſis Anglus, nione Sanctarum Chrifti fponlarum ,
pic do & us & pius : quem ut nullum eft decerpere.Sic illi argumencantur.
Candorum virulentiæ maledicentie- Primò , quia quæ prædixerunr 2.por .
guc fatidioris fui Balæus immu ſent aliundè prædici, ut ex indultria
nem eſſe poluit in Catalogo Scriptorum lolo lumine fidei, & do &trinæ confor
Britan . quo libro nihil unquamlegitata.2 . quia potuerunt ex illuſione dei
fcurrilius , mendacius , ant magismonum nalci, Deo hocmerito per
blaſphemum . Miror nondum ab a- mittente > eo quod etiam Gne culpa
liquo Anglo-Catholico larvam mo. præfumebant facere, quæ mulieribus
rioni & ſceleroGiffimo Apoftatæ de illicita, ut concionari , & docere.3.quia
tradam . Hac recentior , tempore potuerant provenire ex phamraſia nio
(GregoriiXI. circa annum 136 o . quo mis debilitata , & ex errore quodam
tempore S.Brigitta vivebat , tuit S. mentis. 4. quoniam in illarum di &tis
Catharina Senenſis , & ipſa revelacio- quædam occurrunt minus > fecun
pibus illuftris. de harum itaque reve- . dum communem Theologorum ſen
lationibus,maximè de B.Brigitræ ,quæ tentiam , conſentanea rationi & ve.
splurimas fcripfit :& habuit , nonnulli ritari. s. quia prophetica illarum do .
ambiguot , quoillasin precio habere & trina fupervacua , & parum Eccle
Gee videtur neceffaria. Hæc momen
oporteat.
Henricus de Halliab, & Sybillanus ca non me deterrent , non movent
sambo Catholici,ambo religiofi, led i à debita ſandis mulieribus , earum
( ut vetum dicam ) nonnihil audaces, que di &tis exhibenda reverentia.
volunt D.Brigitte & fimilium reve. Non quidem revelationes illas , tan
lationes , non debere haberi pro in- | quam fidei Catholicæ affertiones
dubitanter veris , nec acceptari tan tucor : ſed ut reverentia dignas , & à
quam à Spiritu ſancto ediras. Quin cæleſti lumine colluftratis inentibus
hoc inrelligerent de certitudine fidei | prolatas,venerabilesdefendo, & quá .
Аааа diu

* a Simlerus Leligber, é alii, b Commens. in Genef. c Decad. 1, Peregro qua

Siongozi
 söz: DISQUISITIONVM MAGICARVM

diu ab Ecclefia, ut piæ approbantur, modum neceſſaria ,vel idcircò, utma.

DONDIG temerè reiici poſle contendo joris ſuæ munificentiæ nobis fintfigna
Ad primum argumentum reſpondeo . & famulos amicoſque fuos amplius
plurima in biscontineri,quz , cùm tot i honorer. Præterea quis conGhariu
annis prius prædicta fuerint, nonniſi à Dei fuit,aut quis mentis eius abyffum
Deo potuerunt revelari . Ad lecun- fic penetravit,ut pronuncieraliquidab
dum , quod Epiſcopi varii , & Suinmi co factum ſupervacuè.
Pontifices modum illum Sãctarum ex . loannes Franciſcus Picus aliud ar
traordinarium , in docendo & exhorgumentum moleſtius adfert in medi
cando permilerint , & idcò nihilillas um , quod fanè impumis removen
indebitum uſurpaffe. quare nec cau . dum . Harum Sanctarum revelatio
fa fuit ulfa , cur fponfas fuas Chriſtus nes contradictoriaselfe, quare alteram
cam fædè ab animarum adultero dia earum neceffariò falltaris convinci.
bolo decipi & rideri pateretur.Adier D. quidem Catharinam Senenfem ,ut
cium reſpondeo, nullum delirii velab . libirevelatum prodidifle , Deiparam
errarionis à mente ſana fignum un cum originali peccato conceptam fu
quam in illis deprehenfum fuifle, qua ifte : contra B. Brigit. huius iltam ma
re non minus hæc coniectura , quam culæ afperfione liberam ab initio con
præcedentes, va nitatis & malitiæ ple ceptionis exftiulle. metae
Refp.7
na cenfenda. Ad 4. negamus inea . leni contradictionem non fateri, D:
rum revelationibus quidquam reperi- Brigittæ revelationem agnoſcere , &
ri ,quod Catholicæ fideilinceritati pa : quod illa afferuit credere Quodi
lam repugner, vel cum ea conflere attinet ad D. Catharinæ Seneolis pre
nequeat. Si quid foriè communiori tenſam revelationem , funt quirc pon
Scholafticorum fententiæ repugnar, | deant, eam decepram & Fallani ieve
non ideo conteftim damnandum , vel lationem pro vera habuifle, a Sede
erroneum ,cum piè & prudenter intel: , hoc in Sanctam parum honeftè dici
lc & um , fuis quoque probatis aucto fur. Alii volunt huiufmodi revela
ribus & rationibus non abfurdis fta . tionem poft obicuni Sandæ Catha
biliatur . Alioqui Pontifices Roma- rinæ , præpoftero & pertinaci quodam
ni , úr Eugenius tertius Hildegardis, zelo concicam à defenſoribus illius
Bonifacius verò nonus Brigittæ : reve . lententia : ad infirmandam revelatio
lationum libros , adhibito maturo num contrariarum fidem . b confir
Doctorum & Cardinalium Conciho mat huoc conatının fimilitudo aeren
atque examine, non permiffent, ad tarorum Bernæ apud Heluetius,priul -
Ecclefiæ utiliratem , in vulgus edi. Ad I quain ad hæream ca civisas dcA de
quintum dico ſolere Deum , fæpè quæ- | reririempè anno 1590. ot teſtatur ca
dam permittere : imò & facere, de re edicus auctoritate publica Hı.
quæ nobis videnrur Ecclefiæ non adi ſtoriæ libellus , é quo id alii Chronom
graphi
a Petr. Lelogberius lib.4 . diffel b Sic Amb.Catarinus eiufdem ordinis lz.pro immaca
basi.concep.carca prinde Er Suarez in 39.27.dif 3.leos
 LIBRI IV.C.I. QV & ST. NI. SECT.IV. 563
graphia tradiderunt. cur ; inquiunt ilo poftolicæ Sedis Legatus, ad boc à Papa
lizquod codem in genere ſemel patra Iulio specialiter miſſus, ab omni gradu,
cuin deprehenditur, non & alias fa- & frivilegio clericali depoſitos 23. die
& um credatur , bconcurrentibus pro menfis Maii,poteftati tradidit feculari,
contrariz partis veritate multis indi atque de binc ultima die eiufdem men
ciis?Neque hoc ordini toro , led paulis, igne( ut hæreticijſunt incinerati ,pre
cis quibuſdam foret falli crimen im . 1 ſentibus ibidem multis hominum milli .
pingere. Exftat libellus hiftoriæ olim bus. ]Sic Nicolaus Monachus Hirlau
exculus, quem legi Moguntiæ in bi- ! gienlis hæreticosvocans ; non quia ne
bliotheca Societatis ampliſſima . tem garant B.Virginem Gne originali pece
compendio complexus fuit Frater Ni . cato conceptam , ſed quia contende .
colaus Balliusin Additione ad chro.bant pertinaciter contrarium hide te
nicon Naucleri, quico vixit tempore nendum , & quia Magicis præftigiisu .
fol. 1006. his verbis . Eodem anno fi fuerant, & multa contra fideiCacho..
( 1509.) pridie Kalend .Junii apud Ber- licæ linceritatem dixerant. fecerane
nam in Heluetia quatuor fančti Domi que , ut in libello illo continetur .
mici conventusibidem fratres, Prior, Fieri camen poteft, ut Baſelius ful
Le &tor,subprior ,o cuſtos capri,pertorius auctoricalc Concilii Basleen Gis has
turam examinati,degradati , ad ignens buerit articulum de Conceptione im
condemnali, miferabiliter ſunt combu . maculata pro arriculo fidei; ſed pro
fti, propter quaſdam doloſas,falſas,im- libera utriuſque partis defenfione,
pias,o diabolicasmachinariones ,quas jam Sixtus IV. decretum ediderat , &
in odium immaculariſſima Virginis propterca fane fi idcirco hæreticos
Marte conceptionis occaſionaliter exco cenſuit, valde à vero aberraſſe: verum .
gitarunt. Nam quendam fimplicem tamen arbitror, lolummodo quo ad
pænam hæreticis ,
idiotam fuperftitiofis quibuſdam incan - eos comparaſſe.
tamimbus diaboli artedementarunt , ac i Quicquid de opinione i alelii fit, Mi :
plurimatam in fa:roſancta Euchariſtia hi probabiliusvidetur; neque hoc ab
facramento, quam ſcalpris imaginibus ordine fallo confictum , neque à D.
tentaverunt,quemadmodum fa & aeo - Catharina,utçevelationem ,prodicum
rundem in lucem arte calcographia ſunt non ab ordine , quicum Git Sandilli
impreſa ideo preſentibus eorundem con mus cale crimen in ſe non admiGffet,
feffatafuperfluum duxi. Tandem ve non à Sanda proditum , ut revelatio-,
ro ad iftantiam Bernenfium , Haimo nem :quia nec F. Raimund . nec ullus
Laufanenfis Epiſcopus , loci ordinarius, Confeffariorum cæterorum , vel fami
inquifitionem contra eosfecit, quo ad- liarium B.Catharinæ, qui diligentilli
ftante una cum Matthao VValenſ E - me cun & as D. Catharinæ revelationes
piſcopo, Achilles Caſtell Epifcopus, 6-1 . collegerunt , & poſteritati collectas
Aaaa 2 emi .

a . Additio. ad Chron . Euſeb.&

prime additiones ad Nauslerum . be femelmalus, de reg.
sur. CP.LSum.Thcol.64.8.C.2.
 964 DIS QVISITIO MÁGICA
NVM RVM
emifere: ullam hujus revelationis men | Deipara in Originali peccato . Sulpis
.
tionem fecerunt : nec etiam in libriscionem facit, quod Gnchis yecbisto-
B: Catharinæ illa revelacio invenitur fra oratio perfeitaeft : & quod ſi vo .
Duo hic objiciuntur ; primò dictum luiffet B. Catharina hæcverba adde
Cajetani, quihocexDiApianino affir - rc ,,non fuiflerei necelle , ponere il
manter afferit. Secundòlocus quidam I tud , ſubjunxit , quadimmediate bis
ex opuſculis illius San &tæ . Ad 1.refpon ( verbis videmus à librario præponi :
deo , S. Antoninum fcribere taptum , accedit quod orationum ejus alia
to quis objiciati hana revelationem d . nulla fic terminatur. Quare velilla
S.Brigirtæ ; fciendum alias Sanctasmi : hocnon addidit , velGaddidit , non
raculis claras contrariam revelatione addidit,ut hbià Deo revelatum ; fed !
habuiſſe: SediAptoninus dictum ſuum ur opinionem ſuam , quam cum ple
non confirmat ullius Auctoris tefti- riſque lui ordinis omnino veram &
1
monio ;ut ſolet,nec etiamiplemer,ubi ceriam , humanis tantum rationibus
de vita B: Catharinæ egit, ollam , inter & perſuaſionibus in duda , purabat
alias, hujus revelationis facit mentio- Potuit autem Sancta illa , hac in 18
Dem , ut nec Confeſſarii Beatæ illius, qua de Theologica quzſtione : natu :
Gicut di& um eft: idco non magnifa - rali , non divino lumine præeunte ,
cia hoc di & um Antonini : quo ad lo diſlerebats errare quod humanum eft .
lationem argumenti, pro tempore u .
Sane fallacem effe argumentationem ,
lus, eo quod Ioan; de Neapoli alia foi qua co loco utirur , nemo prudens
lutio , quam ibi refert, eimerito nimis Theologus dubitaverit. extrema e
impudens videbatur. Ad 2. reſponovim lumit , medium conceprionisi
deo , optare melocum ex fcriptis ejus ipfius tempus eranfilio : quali conclu-
adduci.Nec enim invenio , nig forte das , nec ante boc tenipus , nec poft:
id colligant ex illis verbis , quæ adne hoc tempus aliquid fuille , vel furu ..
& untur in finc Orar: XVI . ubi fic legi rum , & inde inferas , ergo ncaunc
tur: Tx fois Domine,quia ifta eft veritas. quidem eſſe hoc tempore. Fuere qui
quem locum , fruftra quærenti , loan. dam olim Dd: qui conlucruot, polito ,
Deckerius jam olim Lovanii, & nunc quod B. Virgo in Adamo peccavity,
Grærii in Theologiæ profeflione col & Chriſti Domini redemptione indi-
lega meusmihi oftendit: De quo ver . I guir , conſequi, ut non potuerit iplos
bo poteft effe non-injuſta ſuſpicio,hoc momento conceptionis (an & ificari as,
additum ab.illis , qui volebant; ea quæ fed quirem melius examinarunt ,
in præ cedenti Otatione:di ta fuerant, I li multis contrarium docuere b
haberi pro propherica revelatione, & quorum dictis cum clare colligator
dicto contrario fimile dictum B Bti Deum hoc non abſolute tantum &
gittæ volebant refurare : præceſſe: I fimpliciterfacere poruille , ſed eriam ,
tant: autem nonnulla de concepta l tancailla-bypothefi i non intelligo

quo
a Sic Halen 3.par.q.9 membi 2: Rich.in 3.d.zan Capr Ferrard alii.5 Bens.dk 2.1.4 / 1..
qili Att ad.c.2.Paludu ind3.9,1.9.1. Caja opufode concept.Ci3 Suarez.e : Valenud.9.273.
 LIBRI IV . CAP. I. QVÆST. III . SECT. V :. 565

quo pacto fuerita Deo revelatum 2 cumſtancias ſedulo conferat , non

Ãon potuiſſe Deum animam B Virginis
Maria infundere, nifi in materiam p* -
tridam ? Sic enim illic vocatur caro , in
fe & a peccato originali: Nonne hos peculiari, putantisid veriffimum eſſe,
di& um repugnat deciſioni Sixti Iv . ! vel ex vehementi tantum imagiuatio .
Bii V.& Concilii Tridentini ? nam i ne profectam .
koc Deus non potuit : ergo factum
oredere non licet . Si hoc Deus (cie
bac,quia veritaseffet,atque hoc B.Ca
tharing revelarar : certe illi revela
virimplicite , contra-ſentientes in ft
de errare. Quo igitur pactu permit
,ut pium & cre
di, originali
de fado fuiſſe ? îi hoc probabile creo
dit ,certe nequit Deus revelafle , hoc
ale fieri non pocuifle.. Abait ergo, ut
credamus illa in oratione divinam
revelationem contineri : Ablic , un
credamus B. Catharinam humilli
mam , fan & iflimam , & circumſpe
diſſimam Dei ſponſam , talia præfra
& c & parum ſolide dicta ; tam gravi:
Deiteſtimonio confirmare voluiffe
aur pro divino ora ulo obrrudere:
Nulla igitur revelationum hic pu
gna eft , ubi unica invenitur B.Bti
gitzæ revelatio , quam non ipla
tantum , idquepluribus locisas utvi-
deas conſtanriam , led : & alii ſancto
confirmarunt. UnusMarfil. Theolo-
gos gravis.b; & neutrios Ordinis , j
Dominicani neque Franciſcani', tres
revelationes diverſorum recenſuit
1
magno negotio deprehendet , eas vel
conciliari polle , vel earum alteram
non ex revelatione , fed ex opinione
SECTIO V..
De indiciis à natura ipfius revela
tionis petitis:
illudcertitudi
, de I um , cum
revelacione adjun & um fuerit cuncpa
rum referre vigilaprine an dermienti
vifio contigerii : fidelit hoc lumen ,
tunc ſemper plus vigilantis revelatio
ni,quam (uc Varro vocat') ſomnoriz .
deferendum Hocfuppolito .
Confiderandum primo, qualis fit il
la revelatio, ut an at ſapiens vilio nem
pè conformis fapientiæ quæde cælo
eft . calis aurem fuura ( teſte Geilo-
niv ) G habearilla à D.Jacobo requirie
ta c . ut fi pudica; modeſta fuafibilis bo
mis confentiens , plena miſericordia e
fructibus bonis,són judicans. fine fimu
latrone:] Si ( ut hoc fugiùsexplicem ).
inftigetad aliquid ', quod exemplis
Chriſti & Sanctorum magis affimi.
ler , Gi biominem intrinſecè demiffio
sem reddat , quam fine revelatione
fuiffet , G mitiorem , ianlueriorem ,

& eas adlit. fuifle graves & mitacu. recollectiorem , & à fæcularibus
lis confimatas: Quoad carerasteve- & extra niis curis abſtractiorem ,
litones aliarum irrum , quæ contra . invitat ad fimplicitatem , unionem ,
siąGbi prima fácie videntur : ,, li quis ! & ( ut fic loquar ) intimitatem cor
illas cadem modo diſcutiar',, & cir- dis : fiidi, ad quod inſtigat, pluribus
Аааа 3 viro
alirevel.c.9.16.6.49 .6cis sibin z.g
;20.6 in 34:4. crap 3.0.17.
 ONVM M
ISITI CARV
863 DISQU MAGI

monem vicit. Necefficacius ferè ul. ( qui ab ea nofcebatur ) et dentibus

dum exftat remedium . Dabo aliud ex- frendenti, utinternum ignem exterNO
einplum verbis Franc. Bentii :ex an- | frigorereftrinxerit. Alteratrem demon
nu literis noftrorum provincia Me- nočtu fe oftendit imagine B.Vrſula.czo
diolan . Anno 1590 In oppido quodam cis vexillum preferens cum mulierum
fuburbano propè Aronam , ad croginta virginum comitatu , atquenla locutus
mulieresmalo damone agitantur , om- eft ,videt Deusam ai que tuum iftud fit
nes ferè virgines, infimæque condorio - dium tuenda pisdicuia:fed quoniam dif
mais;e& præfertim qua funtvoto virgini ficile admodum eft in paterna domoin
tatis obſtricła, mirum , bas , quibus do canto ſtrepitu occurſantium , & perick
lis circumveniat , quibus artibus op lorum obieétu non contaminari mentem
/ pugnet . varias inducit.formas, ut al. 1 aliqua ex parte , nos allegavit mete du .
luiat ad infanda , ut deterreat ab hone . ceremus , in cenobium facrarum vir
ſtis. aſimulat modò perfonam , pie- ginum ,omißus curis omnibus spfius na :
tatem monachi , & quod andere aures mini ftudiofe fimulantium . Hicuir
borrent, ipfiuſmec Chrifti crucifixi, guncula , Deo afpirante , cum verens
hortantis ad impia : quix & urſum , diaboli infidias ,' dexteram duxiffet
leonem , ſerpentem : impetum facturus manum à capite in pe&tus, moxgxe.
ir puellas biantiore , o devoraturus.ss. Joniftra produxiffet in dexteram , we of
no hauftu : minacem etiam militem formaret crucem , fe calibus vifis,
cum fclopoparato e inſtructo ,jimque tantoque honore indigniffimameje pre
exeruſuro pernicialem glandem cum firerur. Neque verò vebis babeo more
flamma tonitruque niſi extorqueat af gnam fidem stimeo in fpeciofie.confi.
Jenjum. sed Implicitas virginum Liis fiktos dolos,quodfi Dei legatione fum
vincit omnem aftutiam Deo nixa, Ma giminihas San & orum reliquias (habe.
gra omninò earum fides , coque clypeo bar reliquias alligatas ad cellum ) bu
ignea nequiſſimi tela exftinxere. Et militer veneramini. Mirum dias,
plurimis narrationes dua reponenturi procubuerunt in genua 'larua venera
Ex earum numero quedam nobilibus bunda, & tanto magis urgent, utmatu .
oria parentibus, & molliter educata, retperfectionem , Atilla mihinon licet
cum haberet aliquando noctem infe. quicquam gravius fiatnere me paris
ftam à diabolo infidiante, ftratum defe. I spiritnalisixiuffu , neque ad eum adire
rit , & hyeme licet media ac tempeftate i decet no& te intempefta :conuenite vosil
perfrigida,in nudo pavimento nuda cu lum & exponite mandarum Dei abi
bat cum creſceret nihilo fecius flamma diluxerit, ego accedam o star con
( ut magnum incendium agna ingeſta) filio illius. Hoc reſponſo, demones abiedla
clam cubiculo egreſſa in hortum fecedit , omniſimulatione in (vas fesenebras
ibique magni amulatione Franciſci, dide unt,cum fremstu in irridenté puelo
quam eadem fa&tilafle acceperat ,corpus | lam , quod lingua folum bellarene, gra
proiecit in aggerem nivium , tamdinque tefque agentem fupplicuerico.contumei
pervolucavit, obftrepente licer demone Ilias, & probra certatim ingerentes.]
Hacies
 LIBRI IV. C. 1. QVÆST. III. SECT . V.
T.

Hactenus Bencius. quid hac virgine tes criminibusfuis. Genebaldus autem , ni.
ſapientius ? fed docebat nimirum il mio terrore perculfus , refpondere nihilpo
lam VERA SAPIENTIA , cui ſe pu- | tuit. Tunc Angelus Domini confortans
dicitiæ Zona colligarat. Impudicitia eum , & ne timeret hortatus eſt, ſed gau
ftatim prodit damonem : fic enim ab 1 derer in miſericordia Domini ſibi colla
calamiftris, & procaci vultu, & curio ta . Qui animatus,dixit ad Angelum : non
fa diſcurſatione D. Robertus Abbas poffum hinc egredi : quia Dominus e pa
dæmonem in nuptiis agnovit. a Er ter meus Remigius clavem huius oftii ſe
laſciva forma & motu , ac verbis, eun cum habet , quod & figillo fuo fignavit.
dem cognovit S. Dunſtanus , & igni. Et Angelus ad eum : utnon dubites ( in
ta forcipe arrepto ejus naſo lepidè ir- quit) me à Domino miſlum ; ficut patet
riſit bteſte Osberto Cantuarienfi. Ad- tibi cælum ; fic & oftium iftud patebit. Et
dar ſingulariscaurelæ exemplum , quo ftatim , ſalvo figillo accera , oftium illud
docemur, nihil tutius efle , quàm ri apertum eft.] Ecce tibi veræ vifionis in
mere ſuum ſequi judicium ,aut ab obe dicia : prius perturbatio , moxconco
dientia majorum ullius revelationis | latio , & verum ac apertum miracu
criam certæ fiducia recedere. Gene- lum ſigilli accerta integritas : non ta
baldus Laudunenfis Epiſcopus per in men .cenſuit vir fanctus obedientiæ
cautam cum uxore , quam deſerverar quidquam derogandum . Tunc Ge
familiaritatem , ex bono principio or nebaldus in modum crucis ſe jactans
cam tandem , quæ humana fragilitas in limine , dixit , Etiamſi ipfe Dominus
eft,cum ea corpus miſcuerat :fed po- lefuſ Chriſtus dignatus fuerit ad me veni
Iteaad cor reverfus , & D. Rhemigiore peccatorem : hinc non egrediar , donec
Rhenient confeſſus in anguſtiflimum ille venerit , qui me in eius nomine, in ifta
locum inftar ſepulchri recluſus fue recluſione conſtituir. Etftatim Angelus Do
rat , ubi.cum feptem annis peniten- mini receßitab eo. ] Quidergo? pla
tiam aſperrimam egifler : Septimo (in- 1 cuit Deo Genebaldi animus , & per
quit Hincmarus in :D . Remigii vita c ) Angelum hæc omnia , eadem nocte,
anno in vigilia cæne Domini , cùm idem Rhemis pernoctanti in oratione D.
Genebaldus in oratione Domini pernocta - i Rhemigio manifeſtavit, eumque Lali
fet, & feipfum defteret, : circa mediam no dunum proficiſcijubet , & Genebal .
Etem Angelus Domini,cum magna venit lu dum Epiſcopali ſede reſtituere , quod
sre , ad cum in oratoriam sebi pronus jace & factum ab eo confeftim . ( ontra.n .
bal , o ait ad eum : Genebalde exaudita Guilhelm . Aquitaniæ Dux , ſi dæmo
funt pro te orationes patris tui Remigii: nis ſuggeſtiones, quibus & fervor de
ſuſtepit quoq; Dominus pænitentiam tuam, uotionis minuebatur: & ad fæcularia
& dimſum eft peccatum tuum , furge, revocabatur, initio dijudicatas repreſ
6 bin egredere,facqueminiſterii Epiſcopa. I fillet: non ſe ſic Lucenfibus ad bellum
lis officium o reconcilia Domino pæniten- ducem obtruliffet :: nec.cæcitate per
Bbbb .cullus

a vide Sur. 7 Tunii tom . 3: 6 Surius' 9. Maii.c apud Sur 13. Ianuar.
 +1
1970 DISQUISITIONVM MAGICARVM
cullus fuiſſet : a fed illum deceprio , | adveniente , pium quendam & pru :
cauciorem reddidit poftea , ut faci. dentem adir civem , benè notum , var
lè fecundæ revelationis falfitatem con ratrem totam , peritque ut in domus,
temnerer. e Prudentiffimus fenex A- ejus penetralibus Gibi liceat parore ,- &
brahamius ( ut B: Ephræm prodidic) Atipulatur arcanum fore. Ulo nec cro
revelationes illas" , quibus em dæ dulus dictis de revelatione , nec ramen
moni , Sanétum , & Bearum prædica- i fuſtinens virginem domo excludera:
bat , contrario humilitatis actu ſta veritusi, ne graflari jain incipientibus
'tim profligabat. f. Vah ! quam con Sectariis, inateriam res vulgata præbe
Traria fuit illa Gandenſis virgo , 10. ret blafphemis hæreticorum di&to
Atris temporibus ? miſella diu vaca- riis atque lædoriis,cam ſuſcipit, & ad
rat orationi , & Sacramenta frequen. hibita obſtetrice fida partum exſpo
tarat ; ſed velnon fatis exercitatum na etat. Mifera doloribus vehementer
da fuerat confeffariam , vel fi macta, torquebatur , tandem magnait , pro
ei ſua ſecreta ſpiritualia non pande prole humana , horridorum , & villo
bat, vel benèmonenci non'eredebar . forum ,, fædillimorumque vermium
lorum
quicquid horum fuerit , paulatiin va- copiam effudit utero , quorum tam :
riis revelationibus eam diabolus fu- dirus erat alpectus, uromnes exhor.
perbiæ fpiritu inflavit : tandem perſua- reſcerent , rám teter odor, -utfcerore
Tit meritis reliquis parem eſte Deiparæ fermè exanimarentur. Sie demum mis
Virgini : deelle fæcunditatem jundam lella fe delufam intellexit , & ſapere
virginitati illibatæ : li pergat,id quoquebiæ fuæ fructum , à luperborum Prin
confecuturam . ô vafrum continencipe retuliffe , quem oportebat. Sic :
tum , & muliebri ingenio accommo- mulier decepta ,fed & vifus ilk dolo:
darum ! iam illa fe confeflione indi: las coluber ſupplanta vita. Apud Grcu

gam non elle putabat : itaque per an- gor. Turonenlein legunturlræc de Si
rios aliquot eam intermittens,non abs Friardo & focio ejus Secundello , San
Itinebat tanien à facra fynaxi. Quid étus Friarducum Secundello Diacono in file
mutra ? femeldum in templo verſátur; pradicta inſula ftetit immobilis : habebas
& communionem exſpectat , arden - jitamen uterque eorum propriam ocllilant
tiusque beneficium illud reliquum po- ſed precul inter fepofitam . Cumqaefrena,
ftulat; audit, bono fisanimo , dilecta, in oratione perfifterents nocte secundello
exorafle re fciro. conceffa tibi frecuna Diacono apparuit tentator in fpecie Domi
ditatis cum caftimonia prærogativa , ni , dieens: Egofum Chriftus, quem conti
quam peris : de cælo confiite te gravi- | nad deprecaris: iumenimſandures, és hos
datamicommiſcuerat eniin ſé cum dæ men tuusn in libro tit eum reliquis Sana

mone , qui lucis Angelum mentieba- dismeis.adferipfi: egredere nuino ab hacin

tur domum reverſa , lentit uterum ta- ! fulz", es vadins fác fanitates in popu
meſcere : juſto poſt partas tempore lik His & ille illeétus deceptionibus difcef
fut ab
a Theobal.in cius vita f.16.apud Sur.Febr. bibét.1970 Sime.Mitaph.cx Ephremoapus Sad.
rium Martii 16 .
 LIBRI ty. C. 1. QVÆST. III. SECT. V. 378
fit áb infula , nec focio nunciavit tamen : cum quete Deum credo , cuius te ſpeciem -mens
infirmisin nomine Chriſti manus impone- toris babere. Tamen , fi Chriſtus es , erite
ret,ſanabantur. Reverſus autem poft mul cem tuam , quaw reliquifti , ipfam oſten
tum tempus adinfulum , venit ad focium de,& credam tibi. Cumque non oftenderet,
cum vana gloria , dicens : Abii extra inſu- Diacono crucem in os eius faciente ,
lam , & virtutesmultasin populis feci.Cum- ! confufus evanuit. ) Et ecce tibi confi
que conterritus ille interrogaret, quid hoc fi- lium , quod in limilibus dubiis . po
bi vellet , cuncta que geferat fimpliciter tes adhibere , petere ut ſe cruce con
pandit. Atſenex obftupefcens, fufpiranſque lignet , velut formata cruce tibi be.
ac lachrymansait : Venobis.: in quantum nedicar. Divæ Matronæ fimiliter dz
audio à tentatoredeluſuses: vade, agepæmon , apparens in formafpeciolæmu
nitentiam , ne ultra tibi prævaleant eius lieris , ſualit utrelicto delerto urbem
doli.] peteret , minus pudori ejus pericu.
Ecce vides lapſum , primòquia-oc- lum ibi fore : led beata ſtatim inſie
colta eltſuperbia, credidit ſe lanctum , dias,ex auſterioris vitæ diſſuaſione in
& ex hoc frontiſpicio non cognovit tellexit inimici . [ Simeon Metaphraf
dololam machinam . 2. quia deſcivit in eius vita menſe Novembri. Sic fanctus
à bono propoſto manendi in illa in Marcellus Abbas dæmones ex oblet

fula . 3. quia clam habuit magiſtrum liş pullurus, iisque aliquoties.claman

conglia fua ; & obedire illi neglexit. tibus , lube nos exire , in nos quoniam
Videnuoc , ut vi& us vicerit , fretus i accepifi poteftatem , nihil juffit , fed
bumilitate, obedientia, & oratioll. Se perſeveravit in oratione , donec à
quitur apud Gregor . Turonenf . a Deo impulſi receſſerunt. Caufam
Quod ille ( Secundellus ) intelligens & i quærentibus , cur non ftatim julliflet,
periiſe ſe timens , cum fletu.ad pedes eius prudentiſſimè reſpondit, Quoniam di
profternitur , rogans ut pro feDominum de. centes me in eos accepiſſe poteſtatem , ni
precaretur. Cui: Veni, inquit, & pariter | bil aliud agebant , quam quod vane glo
eins omnipotentiam pro falute animæ tuæ re & laqueis me conabantis implicare b .]
poliamus : non eft enim difficilis Dominus fe Cujus documenti utilitas non in ex
confitentibus mifereri, cum ipſe per Pro orciſinis modò , fed & in revelatio

phetam dicat: Nolo mortem peccato- nibus cunctis maxima eſt , quia ina
ris , fed at convertatur , & vivar . O ximum in his vanæ gloriæ periculum ,
rantibus autem illis advenit iterum ten ur de Secundello vidimus. Ipſe quo

tator in fimiliſpecie ad Secundeilun Dia- que Spiriras Sanctus mirabiliquadam

conum dicens , nonnepræceperam ribi , eò vilion le B. Angelæ Fulginaci inſi
quòd oves mea morbide eſſent, o paftore in nuans, cùmcam collaudařice , & ipla
digerent , ut egredereris e viſitares , at ideò rem ſuſpectain haberet , quòd
que opem fanitatis eis tribueres : Et ille, fic exponeretur periculo vanæ glo
In veritate comperi , quod feductor ſis, ne- I rice pro certo ligno probæ revelatio .
Bbbb 2 nis ei
** al de vit. Patrum c.10.chat Surjus 1. Aug. b Simeon Metaphr, in cius vita 29. De
tember
 ONVM
ISITI ARVM
372 DISQV MAGIC

nis ei'allignavit ; quòd quò magis lau- mum, dixit: Pater oportetagrotam inoma
dabatur , hoc eicrebrior & acrioront nibus medico fe- fubiicere, fi-priftinam nan.
niuor peccatorum præteritorum me ciſci cupiat ſoſpitatem . Quapropter liter
moria occurrerer', & , ne conata qui fis noſtræ religionis præfcctus de caput , &
dem ' , ullum vanæ gloriæ locum da- grotus “ prafettura auctoritatem dimittas
re poffet: Narrat hoc ipſa fusè cap :19: Inshique te ſubdas » & obedias neceffe eft .
& idem aliàs quoque ſe expertam ſcri- Quod fi feceris , haud' vereor, quin brevi
bit cap.21 : 221 & 29. Sed & illud atren- incolumis binc exeasi Annuit venerandus
dendum multiformes in omnem par- ! Pater bumiliter. prater ergò ordinis noftri
tem elle dæmonis fraudes. aliquan- confuetudinem ſuper plumas egroto quief
do luader quod optimum eſt , tunc centi( fic enim Priorprudens inſſerat ) no te:
periculum ſubeſt ſuperbiæ : ideò tunc diabolus , formam præ feferens angelicam
valdè cavenda hæc peſtis.. Aliquam apparuit', dicens ,: velisti admirabundus.
do luader's quod bonum eſt : ſed tunc Eft'ne bic lordanes , fama & opinione apud
conſiderare oportet , num hoc bo omnes tàm præclarus ? præfe&tus & pater
num fit majoris boni inpedimentum . tàm infigris Predicatorum ordinis ES
ſi poſterius hoc obſervaffet B.lordanes ſem anceps , niſi antehac te diu noviſſem .
Prædicatorii'ordinis Magiſter Genera- 1 O quàm vilis & impudenis fa & us es , qui
lis , non illi diabolus aliquoties hac veluti unus de dominis terre; in ftraroplu- ,
techna impoſuiſſet : ſemel quidem: ut mis & fericis ornato quieſcis ? o infa-
ad concionandum eum redderet ini . lix , quale ordini tuo & fratribus exem
doncum ac debilem , fpecie boni exen - plum præbes ? ſed non eft tui Deus in finem
pli præbendi , & auſterioris vitæ , im oblitus qui ad te corrigendum memj

pulit , ea relinquere , quæ corpuſculofité Surge igitur è grabato,terraqueprati

illius erant neceſſaria , & eum ad ma nus ſuppléx inhæreas. ftatimquediabolo pa
ximani virium infirmitatem redegit. | neſcente perterritus lordanes in terram con :
4 -Sed & aliàs iterum iterumque eum ruit, & ficiacens, poftquam illuxitsà Priors
hoc ptætextu decepit: quæ Hiſtoria; fratribus invenitur . Quem Prior ſevere
quia religiolis utilis futura ', digna eſt corripiens , coegit ex meritò obediencie in
pluribuslocis legi : fic ergò fcribit Læ- j.ftrato preparató decumbere .
ander. Albertus b de illo febribus acu .
tillimis laborante", Forte cum venerando Sequente nocteirerum diabolus prifting
patre; erat quidam cænobii cuiufdam pre forma aſſumpta adftitit , & duriusquàm
fidens quem Prioreni appellant , ordinisnos antea ' redarguit velut fibi inobedienten ,
ftri, virdiſcrerus, følers , providus, lit- . moxque in ſolum ipfumi defilire præcepir.
teras calens', & moribus corrpeſitus, quil Quemcum mane eius diei Prioriterato fis
aliquando medicina operan dedérat. as per ſolum iacereconſpexiffèt, apprimèindi
igiturIordanispatris animumignorans, ein Ignatus; dixit: miror tuam fimplicitatem ,
ſcienseum inægrotatione ſibi ipfiirigidißi. 1. nedicam infcitiam , qui nõfoláms in corporis,

a- Laansor Albertuseius vitæ 6:23.b elufdem viiec.izb.

 LIBRI IV . C. 1, QVÆST. III . SECT . V : 573

fed & anime præiudicium contra obedien- | ad pietatem & religionem duces fo
tiam hoc facere præfumpferis.Ego eniin Deū rent. Hiſtoriam ,ex Gobelino Perſona,
cæli terraque Dominum těſtor,quod noluif verbotenưisaccipe:non longe ab obitu cui
fem prototo terrarum orbe fic graviter con. dam cubiculario fio per viſum in ſomnisap
sta Deum & ordinem deliquiffe : & hæc dic paruit, hortanseum , ut mundo & pompis:
cens , in fletum maximum prorupit. Quod eius ocyus valefaciat , & ad regis atérni ſe
arnens venerabilis pater " , & ipſe lachry- 1 conferat militiam . At ille viſionem illam
mans prociditad pedeseius narransei viſio- non alio quam illufionis loco habens, milul de
nies,fedmagisilluſiones & qualiter ,ut conij- vité emendatione curarit. San& us autem
cere poterat diabolum illum fuiffe; qui in vir'; eius infirmitati ſe accommodans , ite
Angelum lucis fuerattransfiguratus. Prior rum euni ut priusadmonuit : Sed cum neque
verd captusadmiratione ac quadam commi Sic quidquam de vita rectius inftituenda co
feratione illius;aliquantulum lenitus , iuſsit gitaret', tertio ei apparuit', aitque ad eum :
ipfum Aratum afcendere. Ex hoc enim tan- Neſcis miſer, nefiis, quam immanis predo
tám membrorum debilitatem contraxerat, mentem fibivendicet ruam , qui tibi auctor
ficque bumorésinduratifuerant, ut vix fpi- & ſuaſor eſt,ue'nèquemitténti Domino , ne-
ntum ad quieſcendum haberet: Tertia nocte que mihi abeo miſſo obtemperesi Certè cùm
Diabolus,ut prioribus,adfuit:quem , ut con tu malè vivendo planè defipias,nequeab hac
Spexit vir Sanctus:( iam enim in increpatio ſtultitia fponterecedere velis', divina té ad-
nes truperat )ait: O nequiſsime generis hu monuit revelatio , ut vel ſic ad frugein me
thani boftissò impudice canis , ô inmunda ; liorem te reciperes: Tu autein ( ftulte ) tibi
bellua quomodomeam auſus es fimplicita- | patcris miferè & perniciosè illudi,qui veram
tem deludere,ceu zelum , qualemcunque era revelationem pro"phantaftia habes illuſio
ga ordinem pra teferéns?Et ego quidem , nifi i nė. Nequeenim quiſquamfidelium ambigit*
Hoc omnipotentis Dei diſpenſatio permifit illam vifionem effe illuſionis expertem , quæ
fet's fapiencias'advertiſſem , quod multò ad Chriſtianam pietatem & religionem in
melior eft obedientia , quam ftultorum vic 1 : vitet : quod fi quilibetfaceret tibi vigilanti,;
dima. Etin faciem eins expuens,eum fuga. nequaquam negligeredeberes. ſed quando te
verba non corrigunt , ad facta veniendum
Bo Sanctusvir deceptus inani ſpecie eft. Itaqueplanè efficiam , ut viſionem quam '
bohi, reſipuit folido obedientiæ bono' ſe iu intelligere diſsimulas, reipſa veriſsimam
etiam ultimum illud, l effe certò experiaris.His dictis illé expergifci
effe certò
quodapparenti in angeli forma in fa tur : ſentit à mento barbam orneni adala
ciem expuit : riam hocetiam viri fpiri. Sam , fugit procul ab oculis fomnus ominisz.
tales commendant, quando viſio ſu . &c. ] addit quo pacto viſioni'obtempe
fpc & a eft : & novi hominem , cui hoc rarit. A
optimècellit. Concludendum hoc cá Secunda conſideratio eft, quod quan
puc teſtimonio B. Meinulphi Diaconido in viſione vel revelatione fuadentür'ali
&c confefforiss qut ipſe apparens hanc quia pia ,bonas récłaque', tùm diligenter per
regulam docuit;viſionesveraseſle ,quç pendendú efti num fimulaliquafuadeantur,
Bbbb3 impia »

atavita S.Meinulibiapud Jürium's O &tobri

 ONYM M
574 DISQVISITT MAGICARV

impia,improba, vana & inutilia. Multarú poftor , cum multo gemitu & pudore ipfi xr
huiuſmodi palliin occurrunt exempla: & e in cellula ſua oranti adftarer: quemilla
ego contentus ſum , eris & tu ( pic le . I commentitio preditum fplendore intuens:
cor ) nonnullorum Sanctorum . Jaco- Quiſnam es tu , inquit,autqui vocaris? ille
bus Vitriacus a egregiè confirmat 'hoc ' ſuperbo ut erat vultuillam toruis oculis via
di &tum ,cùm ita fcribit:Quidam ex ami- ciſsim afpiciens: Ego fum ,ait,quem ru male
cis eius ( B. Mariæ Oegniacenz ) praci- dicta precibus tuis compulifti venire ad te,
puis, à dæmonio meridiano perambulante in que meum mihi amicum per vim auferre
tenebris, aliquando tantò periculofius quan- conaris.Somnium autem , ego vocor. Mul
tò ſubtilius infeftabatur. Callidius enim ho- tis enim prafertim religiofis,in fomnis,inftar
Itis ,transfiguransſe in angelum lucis, ſub Luciferi appareo,mihique obediunt illi,& ex
Specie pietatis ei familiariter in fomnis ap- meis confolationibusanimis efferuntur , dig
parebat,nonnunquam eius quadam vitiare- noſ queſe putant , qui divinis & angelicis
prehendens, ad quadam etiam facienda bona fruuntur colloquiis. Amicum illum meum ,
eum fraudulenter adhortans , ut priusfan- quem protua voluntale mihi abftulifti , iang
quam antidoti cuiufdam falſa ſpecie oblata, eram à bonopropoſito retracturus. Et id fa
poſtea occultius venenum inftillaret,& met, nè eventus rei docuit ,fedova afpidum rupta
lita lingua blanditer exerta , poftmodum i funt , & maligni illius fraudulenta confilia
denteni infigeret , & ad extremum caudam in lucem prolata. [ Quibus verbis nobis
ſuam quafi cedrum ſtringeret. cùm enini limul &artes dæmonis, & modus,& fio
iam illi fides ceu veraci haberetur , tùm in- nis, & remedium , quò in re dubia uten.
ſtar ſophiſte ca impofforis : veris quibufdam dum , proponuntur. Hoc remedio B.
produtor ille falſa permiſcebat , bonorum in Vincentius Ferrerius aliam dæmonis
termixtione falfis quandam umbram inft: I illuſionem deprehendit , & diſpulitb .
diosè prætexens. Tandem fuis machinis eòlic & B. Gutlacisinfidias immoderata
perduxitfratrem illum , ut res ejus peſsimum ſuadentisiejunia , intellexit & cavit c.
exitum fuerint habitura , ſi non ancilla lic ſpecie iuvandarum animarum Dia
Chriſti, revelante Spiritu fan &o , callidi ve- bolus perſuaſit S. Elphego , ut ex car
teratoris fraudesdidiciſſet. Cùm autem di- cere,ſededucentem , reducentemg fe
ceret homini , revelationes illas non effe à : queretur, exemplo B.Petriangelum ſe
Deo, ſed maligni damonis illufiones effe, & i quentis fuafit & perſuaſit in angeli (pe
ille è diverſo, non ſancto,ſed ſuofpiritu obijcie :ſed eductum confefforem in via de
ceret : Cum tot beneficia præftiterit mihi leruit . ille fraudem intellexit,doluit : &
ſpiritas ille , tot vera á futura prædixerit, | martyrio', quod fugerat ,ſcirerum ob
nullo pacto mihi vult imponere,illa ad folita tulit , ac coronam meruitd. Sic codcm
orationis arma confugiens.(En bonum re prætextu conatus cuidam Monacho
medium,bonuin fcucum .)pedes Domini ſuadere ut cellain defereret , impeditus
rigat lacrymis, calum precibus inftanter fuit à B. Arſenio. Quare diligenter no .
pulfat, nec facit finem : donecimpius ille im- tanda , fideliter rerinenda el do&trina
An ciuc

a lid.vitæ B.Mariæ Oegniacenf.c 9. 6 Pet.Rauzanus le...vite D. Decemb.f.II. CSur.

in eius vilm Airi )... d Ostert.Cantuer, ineius vita ,
 LIBRI IV . C. I. QVÆST. III. SECT. V.
eiuſdem -B. Arſenijs qua,velut in fpecu- | cerit: repentè illos invaderet , tanquam ex
lo ; ſimulachra pugnæ dæmoniacæ , & pugnatu faciles & inermes : & fic maxima
capita iulidiarum præcipua, nobis, a- tempeftate eorum mentem labefactaret, ca
pud Metaphraftem , propofuit fpe- | conturbaret , & ſapè etiam in vitiorum pro
Standa.Et quia huius capitis résiſta , & fundum immergeret. Alios rurſus, cum , ut
in primis utilis , ideò verbotentis exhi. fibi fiderent ,perſuaſiſſet , ut qui iam adma
bebo : Hoc quoque vos non lateat , ô fratres iorem perveniſſent menſuram : ſuggeſsit ut
quod nofter inimicus. Diaboliks, multis & eis crederentur aliorum cogitationes , vitio
pariis utens machinis. nos conatur decipere, rumque & bellorum annunciationes. Qui
& bonipretextu in mala impellere:ut,verbi buscảm nondum rectè ſua vitia abluiffent,
caufa , ſuggerens ,hoſpitalitatem , & confe- primùm quidem recordationem & informas
quenter fratrum , quiaccedunt, gratam da tionem eorum , qua audiverant , immiſit,
benignam exceptionem : efficit , ut fimulco non abfque animi perturbatione. Deinde ve
medant & compotent: cauſa autem eft, bo o etiam miferèimpulit ad carnis contami
num caritatis.deinde fos paullatim fuffuransnationem -a.His enumeratis ; fubdit pro
& Attrahers, imprudentes nos trahit , ut
ventri ſerviamus& deinde ad facietatemli. noxas,nobis multa noftri Cuſtodia , &
bidinis,nos polluit & voluptatibus. Aliis rur Sobrietate , Vigilantia quoque , & ad
fus fubnittens in animum eleemofynam & Bonum Attentione, opus eſſe. Non
benignitatem , & in pauperesbeneficentiam , nulla his addi poffunt ex loan . Horo
immittitamorem pecunia , & in furorem i zeo lib.1.de vera & falla prophetia cap .
impellit aparitia.Aliis autem multorum u 18
tilitatem tanquam eſcam porrigens, efficit, Tertia confideratio eft Gerſonis b ,
ut filentium & quietem relinquánt, tan conſiderandum an quod -revelatum fuit, id
quam rem inutilem ; & ut; cum multis qui- humana negligentia quis finerevelatione po
dem mundanis habeant conſuetudinem , & tueritaffequi: tunc enim ſuſpectam effe:
nonnunquam etiam cummulieribus-incautè ' | debere, ut fupervacuam & minimè ne
boc faciant, perfuadet : tanquam qui iam ed ceffariam . Quòd fi fuerit de rebus, quæ
pervenerint, utfine impátibiles , & fit mife- ! & humanam intelligentiam , & dæmo .
tos reddit libidinoſos, & fervientes animi , nis ſcientiam excedunt, tunc non po
perturbationibus. Aliis nullam exbibens mo terit aliunde , quam defurfum , miffa
iefliam , & ut à nullo capiantur vitio infi- fuiffe revelatio. Sed an res huiuſmodi
diosè prorurans,extulit in fuperbian i cafic lint , difficilè eft ftatim iudicare, quia
nullo negotio precipitavit Nonnunquam non poreſt nifi lexceffu temporis
autem faciens, ut à bellando abftineant, & quando eventus prædictionis , decla,
maximèij , qui adſurfcipienda exercitationis rat xeritatem , vel diligenti diſcuſſione
certamina fe paulo antè'exuerant : decipit ( quando occultà cogirátio revelatur )
efficiens, uteſſent fecuri , « de nulla vé foli id deprehendi , ſitne divinæ tantúm res
citi . Ex quo factum eft, ut cum eas iniecerit illa cognitionis , an etiam dæmonis aut
in focordiam ', & ut labores negligerent effe hominis ? Hoc vitio prophetiæ Savo
narolazu

SiMisaphia in Arf nie,blonk probheſpiritus,

576 DISQVISITIONVM MAGICARVM

sarolæ laborarunt , ipfiuſmer confel tos , quàm notos , per viros, quam foc
liore. minas.
Quarta conſideratio , videndum , an Sexta conſideratio , fipugnantes fine
non tam fir deſumpta ex ſacris literis ( tunc diverſe de eadem re revelationes , ut pluri
enim ſuſpecta haberetur ) quam illis mum ambafufpe&ta funt habende: interdum
conſentanea omni ex parte , & conftans, 1 tamen ficveras conatur diabolus contrariis
congrua quoque Sanctorum hominum de- oblatis infirmare : ideò non ftatim reij,
ctrine & exemplis , nihilfalli & erroneiad. ciendæ omneș, led illis, ļematurè deli
mixti habens , totaquepertinensad falutem berata , credendum , non quæ priores
hominum & Deigloriam . Divinæ namq; funt, ( fieri enim folet , ut cum dæmon
revelationis hæc illuftria ſunt docu conatus fuerit illudere per fallam ,
menta :Nam iuxta Glof.in Mat . cap.17 . Deus alia vera immilla nebulam illam ,
ſuſpecta cft omnis revelatio quam bon lucis fuperventu,delijciat)ſed
quasplus
videmus per omnia convenire cum ręs ac probatiores ſanctitate,prudentia
Lege, prophetis, & Evangelio. & facra doctrina confirmant, & qua
Quinta confideratio eſt , utrum reve rum auctoribus minus caufæ fuit talia
latio aliis revelationibus indubitatis confir - contingendi y.g.in revelationibusde
netur. nam ſi nec aliæ certæ res dubia Immaculata conceptione Deipata

manent. poteft enim Diabolus , ut fe- Virg.Mariæ , quando paria funtreliqua

mel lic fæpius. ut uni ſic pluribus idem momenta circumſtantiarum , plus tri.
revelare . Cercarum revelationum ex buendum revelationibushabitis (li quç
hoc capire multa ſuperſunt in Eccle- ſunt ) ante controverfiam eadem de re
fiafticis Hiſtoricis veſtigia. talis illa ad natam , & poft natam controverfiam ,
miranda B. Hermanni Steinfeldenfis, ijs quas habuerunt , qui nec inſtitucis
qui & Iofeph vocatus , eò quòd B.V. cujus D.Thom . nec alteriùs cuiasDo
Maria ab angelo paranympho in ſom- ctor ſubtilis , fuere:hi enim ab affe& o li.
nis ei viſa deſponderi , Virgineæ beni- beriores & hac lanè ex parte rcyclatio
gnitatis exemplo clariffimo, cuius in D. Brigirræ præponderat alteri , que
cunda deſcriptio in Beati illius vita rribuitur D.Catharinæ Senenſi.
continetur a talis alia Eutychij Patriar
chiæ ,apud Euſtathium in einé vitá, talis alia SECTIO VI.
B. Guilhelmi Roſcildenſis , apud Sur.
April.6. talis alia S. Adalberti lub mor De indiciis peritis à revelationum cir
tein ei nblata , & à Leone explicata , cumftantiis.
apud eundem . XXIII. menfis eiufdē, tales
muliæ ei
multæ usquem
eius quem paulò antè laudaviB. | DVO
will app are partim ex ipfa revela
præcedentia
Meinulphi b tales multæ apud Petrum mixta funt,
Venerabilem in librismiraculorum d.Va. tione , partim extrinſecus perita:fequi
lidior cenlenda confirmatio per alios , tur nunc , ut quæ in circumſtantijs ob
quàm per eumdem , item per incogni- ſervatu neceſſária indagemus,
1. Oc .

a apa /Swr.8.Aprihsomo 7. b apud Curs.O & b. clib.1.ca.23.6 27 .

 LIBRI IV . C. I. QVÆST. III. SECT, VI. 579
1. Occurrit , illudà finepecitur , quid precata ſcribitur, Maneat obfecro Domine
moverit hominem ut hanc revelatio- hoc dignationis facramentum inter me su
dem aliis indicaret,propalaretų; : Num te:fufficit enim mihi gratia taa. ]Nolidu
curiofiras, levitas, vanıras , cupiditas, birare gratam fponfæ humilitatem &
avaritia ,ambitio,utilitas propria, ana cuſtodia fuiſſe, magno enim miracula
liorum ; ſipropria , an ſpiritualis , aut confeftim cute vulnera obtecta fuere,
carnalis, nialiorum ,paucorumve, mul- dolore tamen , & livore perpetuo per
corum , an omnium : Et in hac ipla cau manente c. Eadem virgo alio tempore
fæ inveſtigatione perpendendus finis, meritò quendam ſolitum revelationes
non tantum proximus & apertus , ſed luasnarrare, & ( quod facilè accidit )
occultus etiam & remotus . Poteft enim narrationis calore quædamn de fuo ada
( Gerſon ait ) finis proximusapparere boijcere , idcircò pænis purgatorij addi
nus, & falubris,& devotus ad edificationem cum vidil d.
aliorum , quitanden prolabatur in multi Secundd , diſcutiende cogitationes, quæ
plex ſcandalum ,dum non refpondebunt ulti: revelationem fubfecutæ vel præcefferunt,
ma primis,vel alias falſum fictumquedepre- nam ex præcedentium imaginatione
hendetur in perſonis fuiſſe,reputatis magna poſlet nałci phantaſtica illuſio . Ad ma
Sanctitatis, ut docuit atas noſtra in deceptio- , lis cogitationibus Au ftuantem animī
nibus Doctorum loannis de V.arenis, loann . | ſpiritus S. non accedit , nec vera revela
Huſs. & fimilium ] Ideò Elias, quanunn tio :nec tamen ſemper bonam & piam
poterat, conabatur, amans humilita- j cogitationem vera revelatio & divina
tem , à ſeamoliri Eliſæum , ne videretíubſequitur : in ipſo namque orationis
eum rapiigneo curru in cælom . [ 4. | fervore,pleriſque Diabolus copatus ir .
Reg . 2. ] Prudenter Arlenius fibi factas repere. Ad veram revelationem ſem
tevclationcs nunquun , niſi aliorum per ſequunturbona deſideria , & effc
pofceret utilitas , narrabat , & tum nar &tus boni:ad illuſoriam , aliquando per
rabat quali alteri accidiffent , ut Si accidens , & ad tempusboni, quitamen
meon Metaphratt. obfervavit a : B. à diabolo in majus malum diriguntur,
quoque Hildegardis vix ſuperiorum Notatum illud prius fuit ab Hucbaldo,
inſlu inducipotuit , nec inducta fuit, quicum recenſuiffet viſiones S. Aldc-.
donec Eugen. 3. Pontif.eam ad revela gandis , addit : In cunctis huiuſmodirevela
tiones fuas fcribendum animavit b. tionibus virgo prudens magis magiſque ſe
Idem fuit fenfus B. Libuinæ , cui cum humiliabat,regno Deipropior fiebat,ſponſo
Chriſtus Dominus vigilanci apparens: cælefto ferventiusinharebat e . ] Hic profe
Chriftus Dominus vigilanti apparens beste
etò genuimus eſt effectus verarum re
culenterimpreſla reliquiſlet, & cerne velationum : qui huic contrarij funt,
retvirgo run hiantia vulnera homines apertè docent illuſoriam fuille', quæ
latere non poffe,timeretquecócurfum præceſſerat.
& applaufum hominum , fic Deum de. Tertiò notarum à quibuſdam , uti
Сccc liſsimus
a inciusvis. b Theodori Abbas li.s.vitæ Hildegard cop 4. cloan Brugmannus in vita s .
Libuvine p 2.c , 8. d idem Brugman 8.3.6.2 . c Hu.bal.in vita S.Aldegund cap.z.
 980 DISQUISITIONVM MAGICARVM .

lifsimum quoque effe nedecipiamus , ipfi cauſa viderur, antipathia quæ eft homie
vifoni ſeu revelationi fignum crucis oppone- nicumdæmone homicida , & fympa
re , ſeque cruce communire. Confirınarchia quæ hominicum angeli intercedit
hanc doctrinam ,efficacem fanè & piam c. Ad illam antipathiam retalerim li
Senatus Bravonius . narrat enim S.O- bens vulgarem quandam opinionem ,
iualdum Epiſcopum cum dæmonis ir quæ vigebac temporibus B. PetriClu
riſis & diftatis tetriculamentis omni- niacenf . dà qua ipfemet'non erat alic
bas, veterztor ei in forma fpeciofa An nus , nempè eos quibus mortui appa
geli fe oftentaſiet ,crucis figno ſe munruil ruiſſent, non diu fupervivere . forralfis
le; co quòd ſciret Angelun: lucis id orta opinio inde , quod nonnullis dz -
non moleftè ferre , angelui vero te mones in mortuorum ſpecie cum ap
nebrarum illo in fugam compulfum paruiffent,illi,ex horrore, & vita mor
iri . Quod & factum eft, Nam ( verba funt tiſque antipatliia , morbo contracta ,
e . Bravon. s. ) firul atquefignum illud ma mox deceflerant. Cæterum documen
}

lignus tentator vidit , inftar fumiab oculis tum illud D. Antonii eſt accipiendum ,
eins evanuit: a ) de vera interna dulcedine, quæ famem
Quarto videndum quomodo ſe spiri- ac defiderium virtutum adfert; & adaus
tus ipſe ingeferit . Nam proficientibus ( ut ger , præcipuè caritatis & humilitatis ,
admonet P. no ter Ignatius b ) Spiritus quam limitationem merito B. Catha
malusſe durè ,implacidè la violenter, quaſi rina Senenſis adjecit :
cum ftrepitu quodam , ut imber in faxa déci Quod confirmat atteſtatio B.Ange
dens,infundit :bonus vero iiſdem leniter, pla= læ Fulginatis , fibi ex viſione in animo
cide & ſuaviter ,ficut aqua irrorat ſpongiã. manaſte vehemencius defideriam , ctt
illis vero qui in deterius proficiunt , cxperi- ciatus omnes& injurias pro Deo luft
entia docet contra evenire. nendi.Obijciat quis forte poſleDamo
Quintò advertendum an qua initio nent', quem inicio attulerithorrorem
mentem lætitia dėmullerat, ea fit poftea in præfentia fira ,utſolet; quando apparee:
borrorcm do mærorem verſa: item num qui inubes raugens verrice aut alia bitniki
cæpit à principio, fenfim borror amotus non fpecie terrifica ( 'eummox cum kritia
fuerit, ſed conſtans permanferit, duæ etiim & ſuavicate lenlus,verborumque blan
funt hæc revelationum fálſarum notæ ditijs comitutare.Refp.nes agerede ap
Sin autem initio quidem homo perturbetur, paritione,quæ 1109 ratione forma läb
& horroris aliquid perſentiſcat, fed poftmo : qua comparet , fed ratione duntaxar
dun , hac moleſtia d anxietate animi de- , præſeoriæ apparentis, hos effe& us hor=
terſa , dulcedinequadam interna perfunda roris , & anxietatis adfert:Nam quando ?
tur,ſignum eſſe divine confolationis, ut'nos ratione formæterrificæ ,opus non cta-
B. Antonius docuit & notant in 1. cap. liò fermè indicio , fi fit enim monftrifis
Luc. . Theophilact. & Beda & Hieron. ca forma,certum eft dæmoniacam effc:
in cap: 28. Matth. Cui rei naturalis effe . Gi fic humana, tunc aliæ -circumftantia
Cont
a Senatus Bravon.in vita S.Olwaldi Vvilgornienf.c.2: b'imliexercitde dignol /pir.cGuilla .
Barifienfi .Por.principal,de univerfp2r6A.SI, d libit.domirallt.
 LIBRI IV . C. 1, QVÆST. II. SE CT. V.

conſiderandæ ,de quibuslib.2.queft.26. I probantur veræ fuiſſe revelationes Ca

feft. 3. non indiligenter egi. Huc lilu - tharinæ Raconiſiæ . quas recenfet loan .
bet, licet recurras. Francil . Picusb. & Margaritæ Raven
Sextò conſiderandum , num revela- | natis apud Hieronym .Rubeum c, & B.
" Tionesveris miraculis aftruantur, tunc e Aloylij Bertrandi de Societate noſtra,
nim nihil dubij manet, quin à Deo fue & P. Franciſci Borgiæ . ut ex illius vita
urint : urilla Nobilimatronæ facta, cui retulit Thom , Bohus dhinc etiam pro
cevelatum , S. Winovalocum ei , quam bantur divinæ fuiſſe revelationes loan
amiſerat, oculorum claritatem , reddi næ illius , virginisLotharingicæsquæ di
turum.Mox eniin. ut Sanctum adijt, vi- cher Gallis Lapucelle lenne, qux Carolum
ſum amiſſum recuperavit a . Mira ve VII. Francorum Regem in regnum ,
rò & prodigia ,non fatis idoneè revela- undè Anglorum fuerat armis deiectus,
tionem confirmant, quia poteft ea dæ- reſtituit , circiter anoum 1428. quam
monefficere. Etſi tamen miracula de- pari invidia , crudelitate, calumnia , &
fuerint, non tamen ex hoc folo capite iniuftitia,fçpè ab illa victi profligatigue
cenfenda revelatio falſa fuiſſe. B. Præ . Angli , cum in pugnavivam cæpiſſent,
curſor Chriſti propheta fuit , & plus : Aammis feralibus quaſi maleficam
quam propheta , miraculum tamen combuſſerunt: ſed poſtmodum ann .
fecit.
nullum 1456.Calixtus Rom.Pontif.eius nomi
Septima regula eſt,quod fi,cum revela nis tertius caufæ cognitionem Archie
tio fueris abſolute aliquid , e non ſubcon- pilcopo Rhemenfi Ioanni,Guilhelmo
ditione, predicens ( prophetiam vocant Pariſienſi delegavit: hi verò innumeris
abſolutam & independentem ) & poft- teſtibus omni exceptione majoribus de
Ja contrarium evenie, vel non evenit , quic - innocentia , modeſtia, caſtitate, & reli
quid prænunciatum fuit,falſa revelatio, & gione loannæ auditis, eius innocétiam ,
non de cælis eſt. Probatio ( inquit Gerſon ) & ſententiæ illius injuftitiam , declara
fpiritum reſpicit, nedum perſona quæ runt : iudicij acta Pariſiis aſſervari. ca in
viſiones patitur, ſed vifionum qualita | urbenatusPapyrius Maſſon . teftatur ,
viſionum qualita-
tes,G veræ fint, per omnia , etiam uſque idque apud Victorinos canonicos Re
ad minimam propoſitionem ; quoniam i gulares juxta Belleforeſtum in vita ca
in Ipiritu veritatis fallitas non eſt:in ſpi- roli VII.fol. 345. favent eiuſden inno
ritu autem mendacij mille quinq; lunt 1 centiæ non Francici modo fcriptores
vix apertæ , ut in unica larenci falſitare i ( quos ut ſuſpectos Britauni reiiciunt )
decipiat. Idcò Chriſtus dæmoniacos & fed & alienigenæ Itali , Græciguez: ſed
Paulus Pythoniffam prohibuerunt à & Belga Meierus f , parum alias in
teſtimonio veritatis, quam profiteban . Francos benignus, & Hiſpanus Ma
tur. ] confirmat hanc doctrinam D. riana de reb. Hiſpan . lib. vicefimo extremo.
Chryſ,hom.19.in Mattb. Ex hoc indicio | Philip. Bergonienfis ait : trim duos ad
Cccc2 huc

Sur,in vitas: Virvvaloc.s.Mart. b in eius vita . cHif Rosennn san 1510.d lob 6.
de Notis Ecclef.cap.2. ecitat. Thom . Bolius l.8.de Nos. Eura.vl cuiadite Phuiige. Bergom .
é clar,mulier.c. 157. fli 16. Annal, Flandr.
 NVM
SI TIO AR
UM
QUI GI
C
182 DIS MA

huc ex iniquis Ioannæ iudicibus fuille | reretur , prædixit? addens ( in revelatia :

luperſtites, citatos, & legitimè convi- num compendio) illas abſolutas & immu .
etos, damnatoſque & combuſtos:duocabiles prophetias eflc ? attanien nihil
rum vero aliorum iudicum mortuorú horum ferè adhuc contigir , pleraque
offa effofla , & fimiliter concremata omnia intra centum fermèannos con
fuiffe : & iuflum Rothomagi , ubi vir traria contigerunt. Quare ex partium
go fuerat combuſta ,, templum con ſtudio , & alexand. VI . atqueMediceo
Itrui, & ex reliquisprædictorum bonis, ram odio factum ,ut non conderanter
quæ confiſcata per lententiam fuerant, Hiſtorici nonnulli defenfionem Savo.
ibidem ad Dei ħonorem , & defunctæ narolæ fuſceperint, vel damnationis iu
propitiatione , ſacrificium quotidianú ſtitiam in dubium vocariot e Profecto
inſtitui. lic honor immeritæ detractus, ſicut eventus cits prophetias coarguit,
tandé vix vicelino poſt mortem anno , Gic contumacia in lui ordinis præfectu ,
iudicio Pontificio , reſtitutus. Pruden- & contemprus Pontificiæ ( quæ ,vel pa
ter itaque PolidorusVirgilius,licet An- ! lam iniusta nihilominus metuenda eft )
glorum Stipendiarius,li. 22.hift.Anglor. excommunicationis, & aliæ fimiles a
non auſus fuit Ioann . damnare , fed rem ctiones , illufionis diabolitæ , & , quz :
ita reliquitambiguá, ut innocentiæ po . ſubſequi ſolet arrogantiam ,obftinatio
tius ſuffragetur. Quiactaiudiciaria vo- nis, gravia & urgentia ſuncargumcbrao
let percurrere, legat Belleforeſt. à f.387. Legite Raphael. Volateranum : quem
ubi fententia iudicum delegacorum vera ſcripliffe patet ex illis ipſis qua
refert fol. 393. Hoc lapive veritatis Ly- Fran . Guicciard.fiquamvis in Savona-
dio deprehenfæ leves & fictæ revelatio , rolæ defenſionem propendens memo
nes olim quidem Montaniſtarumb, & riæ mandavit . Nonnemagis piè8core
recentiorimemoria loann.Sagi Berhy. datè faciunt, qui pro fedis Apoftolica
ci, & fr.loan.de Rupeſciſlac,& noſtro iudicio quam pro privari hominis ci
tempore Monialis Lafitanæ , quæ fortè ftimatione , induunt arma literaria, ca
adhuc in vivis , & Francaſcide cruce in lamiſque decertant ? Nequeid magis.
Peruvia do Ideò,mea quidem fententia, clariflimiordinis,.gururaſtram in hoc
incaffum , quidam conatı fuere revela- i militantis Ecclefiæ cælolucet,fplendor
tiones Hieron ,Savonarola Ferrarienfisri obfüerit , quam Angelorum choris
tueri , Apoſtolico iudicio damnatas . Luciferi factio ,vel Apoſtolico cærui Iu
Quam illemulta de Eccleſiæ reforma | dasimpius . Et nc hæretici fe immunes
tione, de Turcarum & Maurorum harum iaétent illuſionum : quid qualo
converſione ,de Florentinorum fælici- | aliud'eftliber ille manuſcriptus iacobi
tate , quæ mox adimplinda , & aftan Brocardi Calviniſtæ revelationum ad
tim multi erant viſuriantequam ino Elizabethami. Angliæ Reginam úprafatio

a Epiphon hæres 486 Fifebi's cis: 5 Marian.l.19.c.3i Pet: Leldyb .??"2 de freni e la
Jophi à Conſka:l.2.detemp novill. J SabellicusErne.ał o.lib.gi Arnl. Ferron. lib. rerum Frans
sicar o alii: elib.s. Geograp,fub fin: f. lib.z; rerum Italicarumi g . Pati Ribaltnera lib. 1. de:
tribulat,cap.20.
 583
LIBRI IV . C. I. QVÆST. III. SECT. V.
är Geneſim ,aliaquenonnulla eiuſdem o ex conſpiratoribus, qui data opera ſe turbis
puſcula , nih farrago quædam dæmo- adftantibus ſemper ingeſſerant , qui huius
niacarum revelationum , quarum præ- Spiritus prophesicas dos obſcuriores fenten
cipuam de ann . 1580. iam tempus men tias , ad religionis everſionein & ſeditionem
dacij convicit : Contra prudenter ex movendam interpretabantur Magiftratus
fubfecuta eventus veritare Nicolaus autem ad multitudinem compefcendam ,
Sanderus Sanctæ Virginis Cantianæ quid reiſitInftrandum accedit , fraus diffi
Elizabethæ Barronæ , vaticinia à Deo cillimèapparuit : ſed tandem , inito confilio
fuiſſe comprobavit ,lib.1.defchifmate An de diffodiendo muro do vicinis parietibus
glicano: fanè vitæ fan &titas , Martyrij | unde voces reddi conijciebant, miſera puella
laurea, & clarifimorum Synmartyrum prodiit, ac examinata quorum fuafu & con
Roffenſis & Mori conteſtatio , locum filio hoc fecerit , confeſſa eſt ftatim , ſe à
dubitationi relinquusit nullum . Quam quibuſdam feditiofis ſectariis, & ab eoim
diffimilisin eadem inſula nara Eliza- primis,quen nominavimus Draco, ad iftam
betha alia , de cuius fraudulenta pro nequitiam inductam fuiſſe ] Hæc ille lib.2.
pheria hic Sanderus ſcribit, Hæretici, in- Quid aitem neceſſe Munzeri, Luthe
quietum & turbulentum genus hominum , fri & fimilium fpeudo prophetias me
ad commovendum Londinenſem populum morare ? de hoc feptimo indicio dilo
feditioni tum & hærefi valdè deditum , in- cernendi , lege loann. Horozeum d. l.
Auditum adinuenerunt fratager 4 Indu C. 16 .
xerunt quippè quamdam puellam o &todecim Denique à modo etiam repelationis ille
annosnatam ,hereſi fimul& pretio corru dicium formandum , quando aliquid in
pram ,in eam improbam fimulationem , ut fe eo malum moraliter reperitur , ut puta
permitteret in abdito inter duos muros cu. j turpe , ſcandaloſum &c. Sed quando
iufdam domus angulo ad tempus concludi, nihil prædictorum , nec mali modi ad
& per fiftulam ad idaptam eas voces ederes eft , res omninò periculi plena rema
quas iſtius ſtrope artifices fibi ſuggererent. net , quantumvis multa veræ fidei ac
Nomen puella Elizabetha Crofiæerat, doli virtutibus ſolidis confentanea adfint.
Author Dracusquidam ,Ita ergò illa inftru- Nam nec verarum revelationum unus
da & in loco ad fraudem dicommodato colo efle modus vel certus confuevit , nec
Locata , mirabilesemitrit continuo ex antro unus alio certior aut conluetior. Scri
fua paces , caſquetam ſonoras , ut peromnes ! bir eniin B. Angela de Fulgino', hasſpi
vicinias andiretur. Accurrunt' undique cia . rituales illuſtrationes de elevationes aliter
res quid fir inquirunt, mirantur, voces- non folitas:ipfi accidere una vice', aliter alia:
mortalu hominis,ſedangeli eſſe clamabant . I ita quod ſemper ibinovitascontingit , & hoc
arbi A6 Reipubl. ifte spiritus comminatur | eff totum inenarrabile. Revelationes enim
miferiem , arumnas',mala omnia; finuptias & rifiones fint alterius modi una vice',
am Hifpano aut communionem cum Pa- alterius alia .] Sic illa c. 56. in fine.Sanè
pa Romano admittant. Multa item contra toto opere diverſos, quos experta , mo
ſanitum facrificium , & reliquam fidem dos defcribit,præfertim duos inſignes,
Catholicam , quafi oracula fundebat :erant I quibus ſe Chriſtus Dominus præten
Cccc 3 tem
 NVM CARV
M
ITIO
584 DIS QVIS MAGI

tem ejus animæ ſolitus.exhibere,inve- perà Deo infunditur.Cumque quanta

mies eos.cap.xxvlt. Claudatur hæc de eft divinatio , dependeat ab орс de
sevelationibus diſquiſitio canone monis , qui amulatur divinitatem furat
Concil.Lateranenſ.fub Leone. Io. Cell. I do divinationem , unde & dicta divina
Il.cujushæc ſuot verba. tio quali divinitatis imirario : ſequicus
divinationcm non poſle progredi ul
CAP VT 11. terius , quam dæmonis cognitio per
tingit,ſequitureciam , necarte, necna
De divinatione. curadivinationem pecfici. Vruntur ad
eam magi diverGs inſtrumentis , Qui
Icut fpecies præcedens vera, fic iſta pactum expreſſum habent cum dæmo
falſa,ideò illam Conjectationi præ- ne, quia noverunt gratius illi nihil ac
pofui,quæ quaſi mixca. cidere hominum idololatrico cultu ;
ideo plerumque facrificium interpo
QVÆST10 1. nunt, araſtaruta precibus nuncupatis,
accenſothure ; veftibus ferè , quales
Quid fit divinatio? ſunt noftrorum Sacerderum .Neque .
camien hoc ſemper faciunt, ſed onit
te tunt aliquando , quia temporis au
E ;velCicer.
Ite ,cujus deea duo libri ſuperſunt. guſtia non patitur , vel quia hac non
videtur nihil aliud efle , quàm fignificatio exigitforma divinationis, qua uruntur.
occultorumex padis
tõventis cum demone.] & diverſe , ut paſ
lunt enim plures
Significatio,inquam ,quia non perficitur docebo.Quia tacicum pactum babica
folamentis intellectronc divè cognitio- iis variis utuntur obſervationibus
ne,ſed lignis quoque & verbis extcrio natura ſceleris ;non quidem facrificar
ribus utitur, quain re differrà len :en tes , fed tamen quæ faciunt & dichos,
tia ,per vanan obſervantiam acquiſita. referentes,gnati, vcligoari , in hono
Eftautem tàn obſervantiam acquiſita. rem dæmonis.
ſentium , quan futurorum, dummodò
illa ſint occulta, hoc eſt procul remota QVÆSTIO 11.
..
ab humana cognitione a. Ideò malui
dicere , occultori! m, quàm futurorum , Qua occulta poffitdemon reveal
Namn prophetia & divinatio in materia
conveniunt Quæ depacto cum dæmo. Vadam , non omnia , polunt, quia
ne adduntur,illa ſeparant divinationé, Q nonomnia norunt: quæ commu
à prophetia , & à naturali conje & atio- | nis eſt Orthodoxorum ſententa, poft
ne.hæc enim naſcitur, ex diſciplina & Tertullian. & Originem ,nempè D.Au
obfervationehumana: illa vero delu- guftini Euſebii, Anſelmi,Rabani, Dz
i malceni

aVode quidhocfit fupra fol.q.l. bfsoſé Grillon.q.5.6.1.

 LIBER IV. CAP. H. QVÆST. IF. $83

maſceni, D. Tho . a Adſcribam ſolius poteft demon multa probabiliter tantum

verba Marci Hiſtorici , qui poftquam coniecturam faciens predicere d . Sum
narravitmendaces reſponGones idoli mam enim diuturna obſervatione Gbi
Venemis, ſubdit iſt.,Talesenim ſuntdemo. | experientiam comparavit , & pollet
nessut quidecipiant & nihil veri dicant.Nec angelico ingenii acumine , & optimè
que enim poffunt aliquid certo praſcire: fed | novit rerum naturalium facultates, &
ex verifimilibuspræ fe feruntſepraſcire : A- | ad quid valeant ., hominum volunta
pud eosqui eis ferviunt. Quomodo enim poſ tem , mediante appetitu ſenſitivo, in
funt rerum dicere,qui exsiderunt à veritate? | clinare,novit omnium hominum tem
Quod fi in aliquibus contingit eos divinare, peramenta , affectusque, novit quid er
boc fit ex eo, quod evenic: quo modo etiã ac his & illis ſequi ſoleat. Vndè contin
cidit in hominibus , ut ſapè quadam predi. git, ut fæpè ad amuſlim prædicat, quid
cant futura , dere que eventura b . ] Quæ quando homines fint facturi, vel et
valdè obfcurèdičta,fic intelligenda,ut iam quod Deus hunc vel illum popu-
veta lint: malle dæmones mentiri, led lum fit puniturus, quod talis exerci
poffe, fi velint , verum aliquando dice- rus gladio , fame, peftilitate affligetur,
re, atque adeò dicere ſolere, ut tamen quod talis à tali lit occidendus, quod
hac ipla veritate decipiant . Nonnulla Princeps de folio exturbandus. nam
quoque quæ creatam ſcientiam non & hoc ex diligentia & fide conjura
fuperant , ſcientificè poſle prædicere, torum , focordia & incuria cavendi,
joxta illa ,quæ mox dicendi. vel pellendi,poteſt colligere. Sic apud
Primò nequit demon certò predicere, Nicetam , fanaticus ille Ba Glacius lla-
est quæ funt omninò liberè futura : cutſune acio excæcationem , & de folio deien ',
primò quæ dependent abſolutèà vo &tionem , quæ inox confecuta , prædi
lunrare Dei; cujuſmodi lunt ſuperna- xit. e Degebat iſte vates propè R hadea
turalia myſteria , nec nongubernatio- ftum : habebatur à vulgo propheta.
nes & mutationes regnorum ac re Cæterùm ( ait Nicetas ) nihil veri aut per :
Tumpub.quia corda Principum ſuntin spicui de rebites futuris loquebatur ,fed verba '
manu Dei, qui folus illa commutat ut confuſa, inter fe diſſidentia & perplexa
luber.a ea quæ dependent ex arbitrii'j fundebat: & quamvis fæpèridicula quedank '
huinanilibertate , ut quid cras ſim fa- admiſceret, tamen turbam paftorum, agri
& urus velcogitaturus.3.quæ ſunt om- | colarum & remigum attrabebat. Nam mui
finà & proprie futura contingentia , / lieruin ad fevenieniinin mammis contrectas
quandiu illa non habent cauſam cer- tis, o talis exploratis , obſcura promebato-
tam & dererminatam . raculis, cad pleraſque quaftiones non re
Secundd , ex iftis qua certò non novit, I ſpõdebat & ſuas divinationes diſcurſarioni."
bus :

a Tertullian. Apolog cap 21.Origen:Peri arch 1.4 Eufe.l.s.de piaparat cap. 1o. Anguilla
riving dam de 2. Retrait c 20 Dimi lib.2.de fiecap.4 An l.de cadie Diabolt cap.21. Rahan.inzia
efendam : 6-949.D Th intr alt 99.16 que demon pig56.b Marcus in vita Sorpharina
mi Gaze Epilac Tertull ' Orig.fupra Auguhz.de Gen and lit.c.17 6 Ang ſupra Eufcist ti10 ?.
Aug de divin.dem.cap.s 66,Damafc . 2.de fid.cap.4.c Nicetas Chonia , lib.37
 VM
TION CARV
M
VISI
586 DISQ MAGI

bus & injanis geſtibus peragebat. Aftabant
ei quoque cognate anicule, vecordes e inſa
ne, que conſultoribus explicabant , quid illi
Bufilacii geftus reruyn futurarum deſigna-
rent , L taciturnitatem , ut ſapientem ora
tionem , interpretabantur.Is igitur homo, ut
dixi,vates rulgò babebatur,& futura prædio
cere putabatur , à mulierculis præfertim ,
1
quacunque dependent à cauſis neceffarias
que quidem ab aliis naturalibus caufis ne=
queunt impediri , ut lentmotus coelo .
rum ,eclyples ,conjunctiones aftrorum
& ejuſmodi: qua verò non neceſſariò , fed
utplurimum duntaxat eveniunt , eò quòd
poßint ab aliis caufis naturalibus impediri,
utimbres , pluvias, nimbos , tempeſta

quibus turpes quaſtiones , & deformes ve- tesque ſonantes, & alia de hoc genere,
ftium implexiones , pro ludo & loco , cordi illa per coniecturas cognoſiit & probabiliter
erant. Cordatis verò hominibus ineptus hi- predicit tantum . Certo quoquepoteft pradi
ſtrio, do vetus filicernium videbatur. Erant cere ea qua novit ſe permittente Deo factu
etiam ,qui eum Pythonico Spiritu eſſe predi- rum. Sicut v.g.6 Dco permittente iple
tum haud obſcurè iudicarent : quorum ego peſtilitatis alicuius auctor & illator
iudiciis maximè affentior) recillimè nam fuit, vi mali ceffatura certo die , novit
& obſcæna illa diſquifitio, & diſcurſa peſtem cellaruram , idque cerciasad
tiones , verbaque perplexa cuncta Sata huc , ſi ex pacto, adcerti figni alicubi
nicum fanaricum fuiſſe convincunt.Vt reconditi vel condicti ſublationem
& ea quæ fequuntur: Imperatorem enim morbus delinet : poterit certò finetu
ad ſe venientem , nequeut tanta potentia mali prædicere. Sicputo Turcaille Fa.
preditum excipit:neque falutationi eius,qua maguſtanus , qui congregata in foro
erat, Salve pater Ballaci : refpondit,neque concione populi,prædixit fe intrahora
tacito nutu capitis gratias egit, ſed huc at {pacium moriturum & confeftim fc
que illuc inftar pulliequini,aut hominis filo i mortuo luem defituram : quod & fi
riofi ſaltans,accedentibusmaledixit,nec ipfi ctum ,huic dæmonid manifeftarar, ne
quidem Imperatori parcens, vix tandem in fert biftoriam Villamontius lib.2.peregrin.
quietis illis agitationibus omiſſis, feipione, j ( 4.7. Item quæ intellexit per revelationem :
quem maribus geftabat.imaginis Imperato liveille c n ineatur in facris litteris,five ali
ris, qua in ejusoratoria cella pariete depicta ter damonifuerintà Deo manifeſtara. Hoc
erat oculis erafis etiam pileum de capiteil. 1 pacto càm multa olim maligniſpiritus
liusauferreftudebat. Qua cum feciffet, 192 prædixerunt de fidei arcanis , de Chri
perator co,utdeliro, deſpeito,difceßit. ) va- | itiorru & miraculis, de idololatriæ e.
ricinium mox eventus comprobavit, verfione , & fimilibus ut cùm Hermes
quem poterat quivis fagaci prudentia tem uiden .) Spiritus docuerunt Egg
prævidere, cum & Alexius diligentilli priorum fuperititionem abolendam ,
mè in fratris perniciem tenderet , & cum Appollo ſe cedere Hebrzo puero
Iſaacius, in opportuna tecuritate, om- pronunciavit, & alia quæ accurate con
nes delatores arceret,atque repelleret ? geſta à Steucho Eugubino b . Hæc quo
adeò ut velle perire videretur. ad futura.
Tertiò poteft diabolus certò prædicere, Quartò , nihil dubitandam præterita
demo
a Aug 18. keciri: Dei c.zz.b lub 3.de perenniphilo.a.6,14.
 LIBER IV. CAP. II. QVÆST. II.

demonem omnia memoria tenere , que vel | buiuſmodi demones indiciis internas animi
aliena relatione accepit , vel ipſo coram ge- affectionesdeprehendunt , ut docent Aug.
fta fuere : tunc enim actus cognitionis ] & Callian.d. Poteft etiam veterator.adeo
cognoſcentis rem ut præſentem , fui vehementer phantaſmatibus immifſis bomi.
fpeciem in mente dæmonis impreſſam nem turbare , ut vix ad aliud advertere,vel
reliquit. aliud queat tum cogitare, quàm quod ab eo
Quinto de preſentibus res obſcura non ſuggeſtum fuit : ita fit ve videatur divinare
nam quacunque.actu exteriore podita que homo.cogitat. hoc acciditin Albige
funt, utſecreta furta, res perditæ , the- riana viſione, de qua ex Aug. Carda
fauriolim deforli , metalla ſubterra nuseita Scot.Parmenlis an. 1579. Tra
nea , quæ hominum cognitionem fu- jecti ad Mofam hanc cogitationum ſci.
giunt,demonibus nota funt,de Coliscogi - entiam aucupabatur . dicebat enim ,
cationibus in animomanentibuscon- cogita quod voles, & cogitationem di
trovertitur, an eas dæmon cognoſcat? vinabo, ſcil. dæmon importunillimam
Experientia fæpè probavit illum non ftatim de re aliqua Mago notaimmit
eflemendacem indicem , fed per ener- tebat cogitationem . & an.1600. idem
gumenos veris infamiæ jaculis confi- fa & itabat Græculus ille apud Braban
gerc.Scio quid Scor. Durand. Ockam tosimpoſtor:& hac fraudecluebat A- '
cenſuerint:ſed placet communior ſen- polonius Tyanæus apud Philoftratum
tentia Alberti Magni Alexan . de Ha- lib.z.
les,D.Tho.D.Bonav. Richardi, & A Notandæ fextò circa'hæc fraudes a.

siminenl. virtute fua naturali ,nullas eum liquæ Diaboli. Nam cùm.eſignarus
affe& iones liberas , vel cogicariones sponta- | reifuturæ ,tùm , licoram prudentiori
neas bominis, fine alicuius manifeſtatione, bus & doctioribus agatsexili ſono ,am .
poffe cognofcere.quia hoc Deo proprium biguè,velperplexe & obfcurè adcò re
a. Quo argumento fan &i PatresAm- ſpandet ut vix intelligatur« exempla
brol. & aliib probantChrifti & Spiri- vetera ſuppeditantvarii f, recentius u
tus fancti divinitatem , .ex cogitatio . num Grillandus .g , idemque fieri ab
num fecretatum cognitione. Sed & eo folere teftarar Prellusl. de Nat. dem .
Gentiles hocfalli, cogitationes haſce, i Si res ipfi fit cum ignaris & fimplicibus
foli divinæ naturæ perlpectas ,cæteros fucum nonfacile deprehenſuris , auda
Varere 6. Verum ff cogitationes vultus vel cter , & palam mentitur : h. Cauſa tain
membri alicuiusmotu, autmutatione, vel j ambigue reſpondendieft , ut quomo
alio extrinfecofignoprodantur: peritius ea cunque res accidat vel laudem confe
folertius quam exercitatiſſimi medici , ex quatur;6 pro conlultorisvoto , ſin con.
Dddd tra ,
Reg: 8 v.29. 18.10.24.6 D. Amb.in Luc.c.s.D.Hier.in Mate 9.D.Chryf.bo.o.in
Matth.B.Cyrill.lz in Ioa. D. Aug.lib. de fcientiademon. Analt.quall.27.1. Antioc.Didymus de
Spiritu fando Xenopb.lib 4.de di&to facSora Apollon. Tyran. in Orat, ad Domit lulianas.
Apofta apud Ammianum 125. Pacuvius apudGell.16.14. d D.Aug d.c.s. Caffian.coll.z.cap. 16 .
Gerfon.com.2 de examin do& rinar.kot c in fine clib.8.devarieta.ter. fCiscro de divina. Èufib.
Tib.6 . prapar.cap, 10.Socr.lib.4 .Hift. Eccl.emp,15.8.quaff.6. num.7 . h Eufeb.l.4 . deprapar.fol.
lib.s.cap.6.

dicipta
 DISQVISITIONYM MAGICARVM
tanquear prętexere ignorantiam atque l biguitatis; Dei diverſos; fed adferuntvá
ftuporem interrogantis , qui mentem tilitatem animæ hoc eft verum
reſponſi non intellexerit . Ecce Cræſo Septimo, ſciendum , demones qua pol
refpondet. bent celeritate,qua in revioris longoitinerum
Perder Crafus',Halyn tranſgreffus, ma intervallo regionibus geruntur, ea tam cele
xima regna . riter denunciare poffe , ut diu ante pradicta
Si viciller Cyrum hoc volebam dixif- | ab ignaris putentur.Sic Apollonius, cum '
fet: te copias omnes hoftiles depopula- Epheli effet , exclamavit, ut præſens
turum . Vincitur Cræfus , hoc ait vole ! [pectaculo , Romæ interfici Donutia
bam ; teamiſſurum regna ampliſſima. num a.aliud exemplum de quodam ją ,
curmentem meam non aſſecutus ? Si . vene refert Gellius bi aliud de Chari
mile reſponlum tulit Ferrantis Fládriæberto Aimoinus c aliud fuitemporis
Comitis mater , cupro diademate car- Grillandusd , plura ævi hujus Nicol
ceré filius libr infelici prælio deſpon- Remigiuse.
dit . lege Gaguinum lib.7.Hiſtor. Franc. & Dehis qui voler plura , legat Gril
Bernard Giradilib.10 Annal. Solent.in- land.q.6.a.n.3:MichaelMedinam ,lib.z .
terdam etiam divina oracula ambigua derecta in Deum fideco k. Binsfeldium , in
effe, fed non in contrarias partes,ut dæ- rubi C.de malef. & mathemat.Notab.io .
monum . vig, illud reddicum Henr.l. Horozeum cap.14.lib 1. de vera & fig .
Imper. Ratiſponæ ,quando dormienti prophetia ...
S. Wolphgan. apparuit, & dixit ad
ſpice diligenter characteres , in muro ; QV Æ STIO III:
qui est apud tumulu meum : exaratos.
vidit ille,nec aliud legit quãpost sex, Quomodo dignofcatur divinatio à propbe.
dubius non quid aliud quam ſex ; Sed tia & coniectatione?:
quid illo , ſex , lignificaretur; an mori
turus poft lex dies,menſes,annos. ira Vando pactum adeft expreffum ,
Q.
que quod certyn & turun amplexus,
quali poft fex dies moriturus, eleemo to tacito difficilius judicium . Tria ta-
fynis vacare, iis elaplis, idem facere per men poterút obſeryaris nempè propor
ſemeſtre :ne fortè menſes indicari. de. tio rei cognoſcendæ , & cauſæ per quam
nique putant; ſexennium prædici ;toto cognitio quæritur ; i naturaquoque qua
illo le ad morté parávit : quo elapſo, fit prædita eſt cognitio quæfita; & intentie ,
Imperator. hoc ergò prædictum , & nó quam habet qui quærit.
morté intellexit.Quà utilis fuitæquivo * Primò,fi talis, fit illa proportio,ut fuffon
catio iſta? ( rē narrat auctor viręs. Wól i rientèr unum ex alio deprehendatur,non erit
phigangiapud Sur: 31.O&obr.com.s .) divinatoria; neque dănanda,bæc inquifitio .
Huc diſcrimen diaboli oracula contra | Proportio autem hujuſmodi triplex
rios ſenſus patiuntur, & noxia ſuntam , jeſt, una, qualis effe & us ad fuá caulam ,
Gc
a Phobolt.in vita Agellon. b lib.is Nat, Anicni8 colžiAnnaléza :49.6.7.8.c 23 daemo
melancap, to .
 LIBRI IV. C. 17. QVÆST . TV .
ffic cognofcitur eclypſis ex cæli motu : 1
alia qualiscaulæ ad fuum effectum , fic :
exfumoignis cognoſcitur:tertia, qua-
lís diverſorum effectuum cum cauſa .
communi, cuiuterque effectus conne
5 ctitur: & fic originis ratione etiain ſibi |
quodammodo proportionantur ; Gic,
quia quæ cauſa eſt arcus cæleftis , ca-
dem quoque cauſa eſt ſerenitatis, rectè
ferenitatem ex arcu cæleſti colligemus.
Si verò ex fullo horum capitum trium
queat unam ex altero cognoſci; cen
389
pite à fuperftitione divinatoria excu
labitur, i. qui joci tantum cauſa huic
divinationi vacaret, fciens cam inuti
lem eſſe: quemadmodum nemo ſuper
ſtitioſum judicet eum , qui in cerebro
gallinæ (maragdum , velio fimiæ tergo
caudam quæreret ,fciens ſo illic non in,
venturum . 2. quignarus rem ad hoc
natura fua inefficacem elle · per hanc
tamen , a Deo cognitionem exſpecta
ret precibus & deſideriis peticam ; licin
S.S.excuſantar fortesconlultoriæ , de

ſenda inveftigatio.cum tacito dæmonis , furto :Acham b , & de cauſa tempeſta

pacto conjuncta. tisc, & de lonatha d , juxta dictum ſa
Secundè quoad ipfam cognitionem ,ſivè pientis e, ſortes mittuntur in finum , fed à
modum ,cognofcendi,conſideranda. Num Domino temperantur , licetiam exeulan
quæratur,cognitio certa . & infallibilis; di, quiin gravicaula , & arduo nego .
velfakem firmior,quam par fit ſperari, tio, cùm aliud nó luppetat remedium ,
conſiderata humani arbitrii,& aliatum fignum à Deo petiere. ex cælo vel ter
ſimilium caularum.concurrentium li- ra,vel daceri cupiunt, per aliquam vo
bertate, tunc pactum tacitum cenfebi cem ſive actionem humanam , præter
tur. Hinc vehementiſlima ſuſpicio na- intentionem dicam , vel factamf, ut
fcitur contra aſtrologos , onirocriticos ſervus Abrahæ: & Ionathas fecerunt.g
& fimiles, qui de hujuſmodifururis có . ¡ Et hæc veriora ſunt
stingentibus aliquid abſolutè afferunt, rigida Niderias poluit in Præcept. 1. c .
etiam & dicant,le velle id probabiliter 9.lit.D. in fine.
tantum affirmare a . Contra ex codem
capite excufandiaſtrologi, onirocritæ, QVÆSTIO V.
& fimiles:quirevera non niſi ut proba
biliter, & indefinitè , circa humanos e. Quale peccatumfit divinatio?
ventus,quædam conjiciunt , ex imprel

fionibus cæleſtibus& corporeisaffe. Nprimis, illicita eft, & fuperftitiofit

& ionibus, quas homines ut plurimum
ſua lpontelequi ſolent b.
Tertiò; attendendum , velit ne quis ſe-
riò querere cognitionem occultorum , per
media ad id vana Gex mediisiftis folis,non
à Deo, illam exfpeétet. nam ts tunc præft-
mitur tacitum pactum fubeffe .Ex hocca-
, quando quæri
tur cognitio rerum ipli dæmoni in
cognitarum . Illicita , fuperfticioſa &
manifeftè håretica : quando dæinoni
cultus latriæ vel daliæ exhibetur , vel
imagines vel libri baptizantur,vel puc
ri rebaptizantur , rerumvo ſacrarum
Dddd 2 abu,

Sext.srin bulla cont.aſtrol.lec. Caictan.2.2.9.95.ar.s.66.c 10.7.d Ioan.I. e 1.Reg.12.

f Prov.16.v.vlt. g D.Thom.quæft.95.258, 7.h Gcx.24 G 1 Reg.14,
 DISQUISITIONVM MAGICARUM

abufus accedit. Illicita tantum & non ſus f adipiſci voluit,quàm tali oblervation
perſticiofa , quando quæritur cognitio cula fic fe per jocum oblectare ) pecca
quæ dæmonis ſcire non ſuperat di tum fieret veniale vaniratis : poffetque
Secundò ſciendum , quod'explicitum nonnunquam contingere , ur talis jo
pactum ſemper ſit mortiferum , fivè voce, cus ab omni delicto immunis effer , &
fivè faéto dæmon invocetur : nec inter adeò decenter & opportunè adhiberc
fideles ullus videtur locus eſſe ignora- tur,ut ad virtutem Eucrapeliæ videre
tioni . Alcimus Avitus , ut mittam cæ tur pertinere. Sic P Greg Valentia bs
teros y contra divinationem illicitam quem in hacq.lum ſecutus.
hanc tulit fententiam veriſiimam ,lib.z.
Carmin.6.15
QVÆSTIO V.
Nec minus hos pulfát temeraria cura ſciêdi.
Angit præſcitus du &tiquos terminas evi; Quotuplex fitdivinario?
Cùm tamen eductas inferni ſedibus umbras
XD
Spiritus erroris,qui tùm bacchatur in illisy. octrina, e divinationis omnis funda
Ad conſulta parat vanis reſponſa figuris. mentum eſtimplicitum vel explicitum
Nec veròmultis dicamusfingula verbis; pactum cum dæmone. Implicitum cena
Preſenti illufus,damnabitur ille perenni letur, quando quis quærir,cognitioné
Iudicio ,quiſquis vetitum cognoſcere tentat.] [ foli Deo reſervatam , aliunde quand cx :
Sint exemplo Saul conſulens Pyo Deo ; idque mediis indebitis,h.c.à divi
thoniflam in Endor : & uxor leroboa na providentia ad hoc minimè inftitu .. : .
mi conſulens Beelzebub Deum Acca tis . Nam hoc ipſo quod quis ad has va
ronit . ( Reg.c. 28. ja 4.Regum c.1. ] Na nitates & infaniasfaltas reſpicit , vul
tura quoque ſua lethalis eft Divinario con profe& òadæmone edocerisquihajul
iuncta tantum implicitefiaèracita invoca modi curioſitatum auctor eft , & ca

tionis feu quodidem eft pacto; ſed fit venia- 1 rum functionibus fe lubentiſſimeper
bilis,1. propter ignorantiam ; 6 illa tan . milcet. Explicitum pactum , ſeu invaca
ta ut difficulter vinci potuerit; hoc eſt. rio duplex eft. nam vel fic expreſlis &
nec affectata , nec nimis craſſa vel ſupii i conceptis verbis ut faciudcincantato
na fuerit. z. licet materia levitas ordi
resy qui'conjurantperillicitas formu
nariè non excuſer , eò quod hæc eft | las à dæmone inſtituras; vel fcipfo fax
uſurpatio cognitionis Deo reſervatæ , i to & actione: quando quis facitillud ,
quæper ſe admodum gravis, etiamfi à quod novit dæmonem , pro ſigno ſeurs
materia abſtrahatur ; tamen quando l' teſſera' ſuæ opis & efficientia conſti:
claris indiciis conftaret animum & in- tuiffe.d
tentionem planè caruiſſe ſuperſtitio Theologi ' explicitas
omnes fur &
ne, ( v.g.) quia non tam cognitionem Grillan.e ) reducunrad Necromantian :
-implicis
a Penna com : Tiinpart.z.dire&t*Inquifii: de quonos plúra lib feq: 6 2:2.difp.6.g2par
Aug lab 2 de loet Chriltis. 22. 23.D.Thom.d.995 art.2 : d Caictorid:9.93.arkz Monat
Minnal n :2 16. c dig...
 LIBRI IV. C. 1. QVÆST III. SECT. V. SI!

implicitas , 'ad Sortilegium & augurium ; | cies divinandidiu fanè viguit:item Toviss
nimis laxè & impropriè his vocibus Ammonis , quod Hebræum vocabulum
urentes, quarum preilioreſt ſignifica- ! fignificat,veracem iuxra unam Etymo
rio , nec fatisomnes fpecies ( quæ penè logiam , nam iuxta aliam potes cum lo
innumera) comprehendens:dequibus ſepho, fortem , interpretari.Nam mediæ
iam materia & ordo me vocant ligilla- ! litteræ geminatio potius ad pronuncia
cimagere. Dividam in duo quaſi capita tionem , quàm ſignificatum ,pertinet.
omnes quas invenio ſpecies , priore Græcis dupeo's, harenas Ægyptijs Ham-
completareas in quibus clarècognofmon Sol, quo nihiloculatius, nihil for
tius, fecundum Gentiles. Item lovis Tro
citur pactum expreffum :pofteriore cæ
terass phonij,de quo exſtar accuratusDialogus
Nicolai Leonicenia : item Apollinis Del
QVÆSTIO VI. phici, Clarij, Delij ,Smynthai, & innume-
rabalia ; Veneris etiam Gazenfis', paucis
Defpeciebus divinationis , in quibus aperta notic. Horum cauſam phyſicani reddi
invocatio intervenir:
poſle multi cenluerunt, non veteres
tantum , fed & recentiores viri eruditi
Vius ſumma quaſi genera ſunr i dipleriſque viſum eſtpeculiarem quan
HYduo , Oraculum ſeur Damonoman . dam loci illius è terra exhalationem ,
tia ,& Mangania . In his mulca conjecta- | quæ fanaticoseficiat adducere. Vtun
tio , prophetiuncula iuxta illud verum tur Gmilitudine petita ab illis quos,atra
mendacis oraculum : Pomo1 Sprokónoi, bilis exagitat:quos,inquiunt,non mo
Paüpor Sedreudvlees äudpes, multi-calcu- dò fibi ignora fariſolere, ſed linguis etiã
lorum conjectores, pauci verò vatici- i loqui,quas ,dum ſani erant.nullomodo
pi ſciviffent. Verum hoc, quod de lingua-
Oracula vaticinia , xpythoi partiu | rum locutione addunt, atræ bili ram
Ta , Demonomantia , hæc omnia poſſunt quam caufæ cfficienti, nequitadſcribi,
proijſdem ſumi;nam commune omni- quia depender a conſideratione. Præ
buseft, quod ijs Theomantiam verā , five rerea fanior, h.e. Chriftiana philoſo
propbetiam , Diabolusconatus fuit imi- | phia ,hac in re conſentit Plello ; quem il
tari,dando petentibusreſponla ', vel ex li injuria reprehendunt: qui Prellus, &
antris , vel ex ſtatuis , vel ex hominibus. cum eo Codronchus & Fernelius in-
Talia fuere;oracula,IovisDodonai; quod I lignis medicusf, cenſuit effectus tales
à pofteris Dodanim inſtitutum ; qui adſcribendos dæmoni adfiftenti', vel
Magifuere , & quercus conſecrarunt, oblidenti hominem , ſpecum , ftatuam
& pelues pulfari-inſtitucrunt, quælpe ve;per accidens tantum fieri; ur dæmon
Dddd3 hæc,

a Dial Trophonius. b Vide Theodoretum 1. ro.de curan. Græc affe&tion Celium Calcagnà li.
Meoran: Iul.Siren .18.9 de fato. Leloner.lib.4 .defpe&t. c Marcusin vita S. PorphyrionisGazenlis
Erife d Lamblite-libidé myfter.Plur la de defe.oraculi Pomponat. li de inicant. Aporen /.in feit .
30preblomLevi.Lenili 2 de occnlt.ca 2 , Sirenius fup toalij Fernel.lo.deabditrerum caufi si
Cadrone li 2 de morb.malef.a8..
 DISQV ISITIONVM MAGICARVM

hæc, quam illa loca , nbi talis non cft quibus Paulan. in Achaic.& Strabo .
exhalatio , veluraccommodatiora inſti. Geograph lib , s.legendi. Talis Francica
tuto ſuo deligat: ſicut & libentius obfi- Pythoniſta , quæ Meroneum decepits
det atrabiliariorum corpora. Quare | de qua:Greg. Turon . hift. Franc:lib .5. 6
quod expurgato medicamentis corpo - 14. Tales omnes , Pythonici , qui & vera
re celler vaticinatio ; hoc indè fit, quia | triloqui, dicti, & vyaspiavol , & Évyo
dæmonilla corpora deſerit, in quibus sprouth ( cò quòd ex imo ventre vox
non invenit amplius amicas fibi diſpo- prodire videbatnr , ut explicant Ori
fitiones . Quod v . priſca ceflarint öra. genes & alijſ ) & rupoudytes, cò quòd
cula , non tàm tribuendum vapori ſen aliquando ſub pectore infra cutem ſe
exhalationi illi deficienti, quàm virtuti dæmon oſtentet, & per pectus loqui
Salvatoris noftri Ieſu ; qui fuperve videatur (talem ſe vidiffe fcribit Cælius
niens fortior , forti armato hæc de- Rhodiginusg ) vocantur etiam pytho
ceptionis vafa extorſit. lamblichus, nes, à lčilcitando, Awidvecho , & lupte
ipſe ſibi contrarius a yaricinia nec ab x2104, à quodam Eurycle fic obfello ,
artte nec a'natura , nec à ratione , f iuxta Suidam & Ariſtoph. vel ab ipfo
nec ab alia quapiam cauſa mana dæmone obGdente , quem Euryclen
re cenſuit , fed divinitustantum c012 vocat Plutarch . Ventriloquum nobis
cedi , h.e. á dæmonibus. Dæmon au défcribit ipſe Apollo apud Euſebium
tem hæc oracula pleraque per malefi- de demonftrat. li.f. ex Porphyrio ma
cas fundebat : cales enim fuere illæ fæ . go , fluxum quendam ex Phæbi ra
minæ , quæ dictæ , Dodonides columbe, dijs deſcendentem aeris puri ſub ftris :
ut docuit Pauſanias in Arcadic. b . fic dulo Alatu occultatum ; delinitum can
di&tæ , quia Theſſali ( tefte Servio intibus & infandis verbis ( vides damo
Bucoli. ) cam vaticinatrices quam co nem aerium magica formula adiuratuns
lumbas , vocant, teftades. Tales,Galli- | defcendere , ) cecidiſſe circa caput in
cene ( ſic diétæ mulieres antiſtites Gal- j culpati receptoris (magi qui fe ex titk
Jici numinis, in Sena Britannici maris purgarat ) terminum velamentorum
inſula ) quæ magicicarminis ut tempe- i ( vittas indicat quibus caput redimitum : )
States ciebant , fequein quæ collibitum moltem verò impleſfe tunicam , ac
animalia videbantur transformare , fu- ſultim per ventrem citato moru re
rura prædicebant, & fanabant quæ a . currenrem , & tandem in humanam
lijs infanabilia c. cales Pythia , Delphis, | vocem per fiftulam erupife ( quod am
ut ex deſcriptione Oraculi à plurimis biguum an de fummo, an de imo gutture di
dtradita patet: talis. fatidica Branchida cat.nam illi per utrumque loqui foliti ) ver .
rum , quod oraculuin ab lamb cho e lus lunt:
defcriptum . Magi etiam fuere, vates Ρεύμα το φοιβείης απονεύ δυσνόψός
Colophonij, Trophonij; & Soractini, de θενάγλης,?
vom

a li.demy cap.21.6 26. b Natalis Comes.li.6.Mythol c.ro. c Pompon Mela , l. 1. & Co.
lous li.13 antiq.c.33. d Herod.Xenophon.Strab.cc. e libro de myſter.Ægyp. fOrigen,lo 7.mh ,
Cell.Chryfoft,in 1.addCor Ç.12.6 Oecum in c.fo.acfor . g 1.8.6.19.
 LIBRT IV . c.it. QVÆST. III. SECT. II. 593

Alvosjezdo Aeropã xexahujpetrov sépos terator ex atca ( novo fuo tripode) Sus
αγνοδ .. comedit domeſtica . Tu tamen dicito coniu
delyópifuaspontaj vexj appúroisites . 1 gem -eius , ut cum ſacerdote amafio eam abli. -
guriret , clam ſuftuliffe.reſponder illa ru
Κάππεσιν αμφί κάρηνον άμωμήτoίo tico , quod a demoneiufta , tacer de

1
δοχόος fue. Sed ruſticus cuncta fciebat. nam '
pertantov újévæv.padaxdi dl tréimhnse nihil veritus anile interdictum , pede
χιτώνας ,, teniim ac leniter illam fuerat ſubfecu
Αμβολαδην δια γαυρος ανέoσύ μον 1 εus, & ante oftiucubiculi fubftiterat , ut
παλίνoρσον.. quid malefica moliretur , accuratè per
Aðað d éxßotësio pinguérez váoato pw.rimam obfervaret ; Reverſus domum
uixori &amicis cuncta narrat : ex eo
rum conflio ſuem mactát , crumenam

Talem fuiſſe Saulis Phytoniffam , 1: potitut. Défere triveneficam ut ca

Reg. 19. teſtatur Plavius loſephus li. 6. lumniatricem, & dæmonis partiariam .
antiq ,cap.is. talis Brabantus impoftor magiſtratus portentum Aammis ex
Joan.Brodæus li.8. mil. piavit. Vocantur etiam 'huiuſmodi, À
eellan.cap.19. Huc pertinent quibusdamoneafflati,vocantur ,fanatici, etiam
dæmon ex arca reſponder. operæ pre- à luriſconſultis a,Grætis; evés 01. érbeari
cium puto adſcribere, quod duo recen xoi, évt& oidro ; differunrab arreptitiis con
tiores feriptores Germani de hac re obfeſsis, fola vaticinatione . Ex hoc ge
commemorarunt : fuifle in Milnia ru nere fuere;Orpheus , Muſæus Atticus;
fficum quendam ; hunc domum retu. Tyrchias Soſipatra apud Eunapium , in
liffe pecuniam veficæ ſuis inclufam , & vita Adefii. Mótaniftæ apud Epiphan.
fcamno impoſuiſſe: cumque aliò abi hæref.85. & alij apud Lactant. libr.4-in
uiſſet, lus domeſtica , ut vorax & mul . ftit.cap 25. Ruffinum ,lib. 1. Ecclefiaft ,hift :
tivorum eft animal,in veſicam incidit, i cap. 4. & Oecumen ; ad capit.Attor.12 . &
& utvidit devoravit.Ruſticus rediens, communiore confenfu, sibilla , quarum
quam non inveniebat , ab uxore depo nomen non eft improbabile deductum
[cit. negat mulier vidiſſe ſe. quid agati i à Kibbel b , recepit, acceptavit : unde, Kabá
adit ftolidus vetulam propè degentein, bata , ſignificat do & rinam cælitus tra
quam proʻveratticehabebant. iubet | ditione acceptam . Sanè Sybillarum an
muliercula virum'iv limine domus re- tiquiffiina S , mbethe , Noachi filia foit:
fiftere, nec à linea quam creta notarat alesetia ſunt , ilusakxos, qui à dæmo
latüm abireculmuni : mox ingreſla çu ne extra lerapti , moru ſentug; privati,
biculum dæmonem ſciſcitatur de fure, ! & mira purantesinterea téſe adfpicere,
his verbis, arcam introſpiciens: Quidam quæ futura poſtmodum , enunciant. '
N. pecuniam ſuam domum reverſus tali a Omnes huiuſmodi phanatici , fivè va
miſis die,quem ais furatum ? reſpondit ve- 1 tes idolorum , ventriloqui ,. cſtarici, &
rëhiquit

a'l.f-diediledi&t. b. Eftihe 4.0.4 . sapalapa

 DISQVISITIONVM MAGICARVM .
reliqui quos dixi , damnantur in S.
Script . a . & contra hos Saul poenam
mortis ſanxerat ,vel potius à Moyſe fan
citam fuerat executusb .
SECTIO II.
De Mangania modis variis, & primòde
Necromantia .
Lterum divinationis caput voca
tur, γοήθεα five, μανγένεια , cuius
plurimi ſunt modi.
Præcipuus cf, ille , quem cum lam
blicho perperam nonnulli audent vo
care , beggyío , rem pellimam honeſti
nominis pallio tegentes, ut accuratè
docuit Petrus Leloyheriusa ; aliis me
lius dicitur , ψαχομάντεια ψυχαγώγια ,
afox Of Outāja , fupulcrale carmen , vocát obſcuro denſitate arborum Tireliam
Apuleus, communiter dicimusGræca ; hanc magicen peregiſſe, ut Lajum e
denominatione. Necromantiam , hanc vocaret ;
Gentiles.certislocis ( quæ putabant el
fe inferni oſtia , ut in occiduo Galliæ
littore , but apud Teſprotum , Taren
tum , Avernum , Cimmerios, & Hera
cleam ( certis ritibus exercebant: qui
bus ſe putant manes elicere. deſcribi
tur accuratè è noftris poetis , Horat.
Sar.8.
Carminibus que verſant atque ve
menis
Humanos animos ,has nulloperderepof
fun
Nec prohibere modo , fimul ac vaga luna
decorum
Protulitos, quin ofſalegant , herbaſque
nocentes,
a lib 4.defpe & .c.4.vide Aug.lib.1o.de civit.Dei.cap.9 . b:Claudia.in Ruffin . cMelinda
Jes etiam hodiè agnum diveliunttefte
, Caſtaneda lI. Hill, Indice cap. 34 , 689 guteritum faderis
feriendoelt.
Vidi egomet nigra fuccinctam vadona
palla
Canidiam , pedibus nudis , paffoque.ca
pillo,
Cum sagana maiore ululantem (paller
utraſque
Fecerat
horrendasafpečtu) ſcalpereterra
Vnguibus, & pullam diyellere mordicus
agnam
Cæperunt. cruor in foſam diffufus , ut
inde
Mancis elicerent, animas refpoja daturas .
Lanea & effigies erat ,altera cerea .maior
Lanea ,qua pænis compefceret inferiorem ,
Cerea ſuppliciter ſtabat ſervilibus , atque
Iam peritura modis. Hecaten pocat Alte
14 , epam
Altera Tifiphonem , & c.
Seneca , in Oedipo, canit in nemore
Huc ut ſacerdos intulit ſenior gradum ,
Haud eft moratus, praftitit 1. nodem loi
Tunc 2.foſſa tellus, &3. ſuper raptirogs
laciuntur ignes,ipfe 4.funefto integit
Vates amictu corpus, & s. frontem
quatit,
Lugubris imos 6.palla perfundir pedes:
Squallente cultu maftus ingreditur ſe
7C* :
Mortifera canam 7. taxus aftringit co
miam ,
Nigro bibentes vellere , 8. atqueatreba.
Retrò trabuntur 9.flammaprædatur 1o.
dapes,
Vinumque
 -LIBRI IV . C. II . QVÆST. VI: SECT. II. 593

- Pinamque II. trepidat igne ferali pecus.
Vocat inde12. Maneis , teque quiManeis
13. regis,
Erobfidentem 14. clauftra letbalis lacus:
Carmenque magicum voluit , do rapido
is . minax .
Decantat ore, quicquid aut plaiat leves
Aut cogit 16. umbras, irrigat fanguis 17.
focos,
2 solidaſque 18. pecudes urit, &multo ſpe-
cum 19 .
Saturatcruore.libat 20. niveum in-
fuper
Laétis liquorem , fundit & Bacchum 21 .
manu
Lava 22. canitque rurfus, 23. & terram
intuens 24.
Graviore Maneis voce , attonita 25 .
Adſcriplinoculas numerarias, ut in
telligatis, cotidem his verſibus ritualia
exprimi, accurariffimè , ut folet Poeta
ifte: de quibusqui plura volet , adeat
Adverſaria & Commentaria noſtra ,
quæ iam edita ſuperioribus annis. Sta
ciustamen addidit numerum ararum , nebrofa,& horrenda, & Hecatæ ſacra
hoftiarumſne, & alia quædam , hoci & ſpectris infeſta:
ipſum Tireliä elicium deſcribens co Hic fenior vates ( Stygiis accommoda
pioflimè, fed parum clarè : addam lu
cis aliquid adferibendo , quod illorum
erat officium , quicommentarios pol .
liciti. Primòiraque fignificar Tireſiam
folitum huic dumtaxat divinationi ,
neglectís aliis ,vacare :
12
Confulit ille Deos , non larga cade iu
vencum ,
Non alacri penna , aut verum fpiran
tibus extis ,
Nec tripode implicito , numeriſque ſe
quentibusaftra :
Thurea nec fupra volitante altaria fumo.
Subdit folitum dumtaxat Maneis
elicere : idque tùm fa &turum , priùs
Thebanum regem , qui ſe conlulue
rat , ritè purificaffe, & communivil
le , ne quid illi noxă a Manibus in
ferretur. Sed primus verGculus ,men
dofuseſt , & fortè præcedens aliquis in
tercidit .
Tam penitus dure quàm mortis limite
manes
Elicitos patuiſſe refert ... , mox;
parat antè ducem , 29. circumque
bidentum
viſceribuis , laceris , & * odori ſulfuris
AUTA ,
Graminibuſquenovis , & longè murmu
Te purgat.
Deinde d
, eſcripta filua veteri, & te
quippe
Terra ſacris, multoque placent ſola pin.
guia tabo )
Villeris obfcuri pecudes armentaque
!
" fifti
Atra monet ....
1. Eeee T :/27 4

malè meus cod.od ris Caruleæ , coronæ vocanturferruginea. namcolor hic Diti facer.
Imbres Adei, melles liquor.Quantum ) verfus ifte non pendet à præcedenti. dec'arat fufionis mo
dum . Truncanemora , arbores decapitas. quod bic folemne Acheronte fata funt Eumenides are
tres ponuntur Hecata iresEumenidio, sed he ,non infola bumiks tamen unica Pluroni infesta,
falfuper illas ctiam sliasem nens,fimilpaulobac
is demifsior , Proſerpinæ. Cupreffumploratam
recal:que in funerealicuius ambulia Prelibabat Virgo fanguinem quem Maness bibururiSecure
fanguis , primus effund.batur quamdiu terra imbibcrot , poſterior Monium potus
dus cnimiſe
achcia .
 ONVM
ISITI CAR -VM
590565 DISQU MAGI

Tim fera 27.carulis intexit cornu fertis Magicum prius (nam & Papinius duos
Ipſe manu 28.tractans ; notaque in limi- ponit) quo invocantur , Infernus, feu
ne 29.filua.. Tartarus, Pluro , Proferpina , Hecate;,
Principio largosnovies 30. tellüre tavata | Tifiphone, & jubentur Cadmez gen .
Inclinat Baccbi latices , & munera 31. tis Manes liberè pati exire,cæterosma
verni nere.
Tartareafedes & formidabile regnum

5
Lactis, & Acteos 32. imbres , Jhadumque
cruorem .
Manibus aggeritur.quantum 33. bibit
aride tellus..
Trunca 34.de hinc memora advoluit, me
ftufquefacerdos.
Tres Hecatæ , 35. totidemque faris-36 .Ai
cheronte nefaftis
Virginibus, iubet effe focostibi rector 37 .
Mortis inexpleta , tuque ô.favißime fram
Cui fervire dati Manes, aternaquefonti
supplicia atque imi famulatux regrar
mundi :
Solvite pulſanti loca mura dinane
pere
Perſephones, valgufque caua.fub nocte

!
Averni , repoſtum
Quamquam infoſſus 38. humo, fuperat Elicite, & plena redeat Styga porritori
tamen agger$ 8 auras alno.
Pineus : hunc iuxta 39. cumulo minor 4 Fertefimul greffus , necfimplex Manibus
ra profunda eſto:
Erigicur Cereri:frondes, atque omnecha: In lucem remearemodus, tu ſepare cath .

preffores Elyfios Perfea pios , vixgaque potenci

Intexit 40. plorata latus. iamque ardua
ferro":
Signati 41. capita , & frugum libamine
42. puro
? ! In vulnus cecidere greges: Tunc-innuba :
* Mantov
Exceptum pateris 44. prelibat ſangai
nem , omnes
Ter circum 45. acta pyras , facri de more
Nubilus.Arcas agui: contra per GININA
functis ::
Qui plures Ereba plárefque é fanguine
Gadwis:
Angue ter excuffo & flagrāti previo taxo
Tiphone dux pande diem nec luas e
gentes
Cerberus : occurfiur capiruan detorquent
umbrasa

parentis . Sequitur randem ſecunda & minax

Semineces fibras46. & adhuc spirantia :
reddit !
Viſcera , nec rapidos motatur frondibles
47. Arris
Subiektare faces.atque ipſe fonantia:48:
flammis.
Virgulta, &e triſtes crepuiffeutfenfit a
cervos ,
Tirefcase ,, Cujus mox ſubit carmen
incantatio z moram vate non ferente.
Atque hic Tireſias; nondúm adpensanti :
bhs umbris '
Teflor( air ) , Divos ;quiblesbuntfacravi
musignent;
Lavaque 49. campule dedimuscarchefia
terrey
Tam nequeo tolerare moramo safulne ( 4 :
cerdass
Audiori
 ILIBRI IV. C. II. QVÆST. III. SECT. II. 5897
Mridiorranrabido iubeat fiTheffala cantu - 1. Electú tandētrajectă gutture 2. corpus
ilbit tans chyticis quoties armara venenis Ducit , & inferto laqueis feralib - 3:Unco ,
* Colchis agit trepido pallebunt Tartara | Per fcopulos miſeruna trahitur , per faxaca
motu ? daver ,
Noftricura mikor ? finon attollere buftis vi& urum ,montifquecavi: quem triſtis E
. Corpora,nec plenas antiquis oſsibus urnas richoo .

Egerere, & mixtos Calique:Erebiquefub Damnaratfacris ,alta lubrupelocatar.

unum Veillic in ſua ſpecu : quam nemus
Funeftare Deos liber, aut exfunguia ferro il tenebroſum magis inumbrabat , ubi
Ora fequi, aut ægras functorum carpere | nulla umquam à lole lux : cadaver ha
fibras buit : aſſumplit habitum artis fuæ.præ
Netenuesannos , nubemque hanc frontis ceptis congruentem .
opaca + Diſcolor 4. & varie furialis cultusA.
Spernite, ne monco. & nobis favirefa mistu
cultus. Indritur , vultuſque.s.operitur crine ser
Scimus enim de quicqaid dici , fierique luto . ,
timetés , Et coma vipereis fubftringitur borridor
Es turbareHecaten , nite.Thymbrae de. 6. Sertis
terer : Tum opus aggreditur, & adhibet
Et triplicis mundi fummumque quem'inſtrumenta folita, quibus corpus vi
ſcirenefaftum eft, vificari videatur.
ullum , fed taceo probibettranquillafe „Pectora tunc.primum ferventi7vfanguin
ne ſupplit
Iamque ego vosavidè , doc. Vulneribus laxata novis táboquemedule
las 8.
Ex his Papinij ritualia præterea, plus
viginti notavinotulis : ſingula probare Abluit, & viruslørgè9 : Lunare miniftrat
libri integriforet. Illud tantum addi Huc quicquid fetugenuit natura ſiniſtre
dero , paterehinc duos , Necromantie Mifcetur. non ijuma canum , 10. quibus
modos; unum per facrificium & incan unda timori eft :
- tationem folam , quo utebatur Thire Viſiera non n . lyucis, non dire 12. nodus
fias:alium Theffilicum , adhibitis fune hyena.
Atioribus ritibus, oflibus, libriſq;mor Defúit , & cerui paſti ferpente 1.3. me
ruorum , & aliis rebus planè feralibus, dulla :
qué Lucanus deſcribit, l.6.agens de E Nonpuppim 14. rerinens. Euro tendente
richto.excitante animă defuncti militis rudenteis
Romani, primum itaque illic inter ca In mediis echincis aquis, oculiſque is.dra .
davera , nutans animo quod caperet, conu112
Eeee 2 Quæque

a Eccetibi Magorum in de monessaci folitas minas dequibus dixi lib 2 rex AneboneÆgypto
Iriplicis & c.Demogorgonem defcribit. * pro ,decolor hoc eftater. 1. Vor s. ) Spumamquam up.
Caus ZenadequaComm in Senecam . porro cunctagua bic recenfontur, babensar.ut venena megin
Co, veterum libris.commemorato.
 M
O NV
TI M
SI A RV
I IC
QU
598 DI
S
MA
G

Quaque 16. fonant fata tapefa£ta fuba- | quoque ( ut fuperiora illa Tirelæ ) de
lite faxa : prccatorium , pofterius comminato
Non Arabum 1 7. rolucer ſerpens, inna- ' rium . In deprecatorio advocantur Eu
taque 18.rubris menides . Scyx ; Chaos , Pluto , Mors ,
Aquoribus cuftos pretioſa vipera cõche: Eulylij, Perlephone , Hecate, Cerbe
Aut viventis adhuc 19. Libyca mem rus, Parcæ : & Charon ' : & obfecratio
brana cerafta , ! additur , commemoratis fuis meritis ,
Aut cinis 20. Eoa pofiti phænicis in ara . ac cultu illis alliduo , necatorum infan
Quo poftquam viles, & habenteis nomi- tium , & antropophagiæ ;,
na peftes. Exaudite preces',fivos fatis ore nefando,
Contulit, infando 21. ſaturatas carmi Pollutoque voco ;finunquam hac carmi
ne frondes, na fibris
Et', quibus os dirum 22; naſcentibus,in Humanis 24. ieiuna cano : fipedora 25 .
Spuit, herbas plena
Addidit , & quicquid mundo dedit ip Sapè dedi., & lavi calido 26. profette
la veneni.. cerebro :
Poſt herbas, incantatio ſequitur du Si quis 27 b qui veftris caput extaq; lan
plex , primum ululatu : ( ſicut Horatij cibus infans.
Sagana ) . & incondito ferarum ſono : Impofuit , vidurus erat: parete precanti
deinde concepto ac folemni Carmine . Demum , cum umbra,iam apparens
Hodiè quoque murmur , verbis præ fuum cadaver fubire vereretur , ac de
mittunt .
tre &taret » quodilla iufferat;
Tunc vox Lethæos cun &tis pollentior berbis Miratur Ericbto
Excantare Deos , confudit 23. murmu Has fatis liquiflemoras , itataqueMerti,
Ta primum : Verberat.immotum viro ferpente 28.14
Diſfona , & bumana multum difcor daver ,
dia lingua .. Perque Caves terræ , quas egit Carmine
Latratus habet illa canum , gemituſque 290.rimas
luporum Manibus illatrat regnique filentia :
Qyod trepidus bubo , quod ftrix noctur rumpit :
na queruntur , Idque minis illis magorum vercrum ,
Quod ftrident', ululantque
ntquefere ,quod fi
fere ,quod fi quas Porphyriuſmec irriſit comme
bilat anguis , moratis : quas apud alium neminem
Exprimit, & planctus illiſ& a cantibus ràin difertè expreffas invenio : luntau
unde tem ſequenres: Art
|

1 Silvarumque fonā fracta tonitrua nubis. Tifiphone .', vociſque mea ſecura Me
Tot rerű vox unafuit :mox cætera : Caniu gera's
Explicat Æmonio , penetratque in Tar Non agitis ſavie Erebi per inane flagellis
taru lingua, Infelicem animam ?: jam vos ego nomine :
Duo mox ſubduntur carmina , prius veroi
Elicia ;

a cerrigę cautibus: 6 vulgę male legitur profeétai.

 LIBRI IV . C. II. QVÆST. VI. SECT. IT.
599
Eliciam ; f Stygia quecanes in luceſuperna ſulit, Vmbram
Deftituam ;per bufta fequar,per funera,cun- Scire datur.
&tis
Expellam tumi lis,abigă vos omnibus urnis. Denique cum cadaver reſpondiſſer,
non potuit,fine venia Erichius umbra
Teque Deis; ad quos alio procedere vultu
difcedere: concedit ergò redeundi fa-.
Picta foles, Hecate,pallenti'tabidaforma
cultatem :
oftendam , faciem queErebi mutare vetabo.
Sic poſtquamfata pergit.
Eloquar immenfosque te ſubpondere terre
Contineant, Ennaa, dapes: quo fædere me Stat vultu mæfus tacito , mortemque re
poſcit.
ftum
Carminibus magicis opus eft, herbiſque cam
Regein noctis ames que te contagiapaſam daver
Noluerit revocare Ceres.Tibispeſſime mūdi
Vt cadat , & nequeunt'animam fibi redde
Arbiter immittam ruptis Titana cavernis:
re fata .
Et fubito ferieredie.paretisan ille
Conſumpto iam iure. ſemel. 32. tum robore 1
Compellanduserit, quo nunquam terra voi multo
cato
Exſtruit illa rogum . vadit defunctus adige
Non conceſſa tremit ; qui Gorgana cernit 4 neis.
pertamy
Accenſa iuuenem pofitum relinquit Erichtos;
Verberibufq; ſuis trepidā caſtigat Erynnim , Tandem paſſamori.....
in pečata tenet vobis qui Tartara,cuius
Eftis vos ſuperi, Stygiasqui peierat undis ? Si mortuus mori quiret , vel arte Ma:
Neque hæc tantum , ſed poſtquam gica reſuſcitari, fed de umbra, ur de a
umbram in corpus ſuum impulit ,illam nima locutus poeta , metaphoricè vi
quoquead fata , eique pollicita eſt im- i tam mortemque uſurpavit. Sunt all
munitatem à magicis de cætero canti- rem & in his verſibus triginta duæ no
bus.si tatæ obfervantiæ Magicæ in hac fpecie
W .. Dic ( inquit Theſſala ) magna divinationis. Huic fecundæ fpeciei,
Quod iubeo mercede mihi nam vera locută qitarenus injurii ſunt in vita functos:
Immunem 30. toto mundipraſtabimus avo vel deportationis, vel mortis pæna ſta.
Artibus Aemoniis, tali tua membra ſepul- tura in viliores a: & poſteriore jure, in
chron í
utriuſque ſpeciei evocatores à Con
Talibus exuram Stygio cum carmine filvis . I ftantino lethale fupplicium lancitur b :
Vi nullos cantata-magos exaudiat umbra. Tertullianuis arcanum deregit , cùm
docet , non umbras defunctorum : fed
Si tanti vixiffè iterum , nec verba , nec berle
Andebunt longæ fomnum tibi folvere Lethes earum loco'dæmones apparere,dæmo.
Amemorte data.... nes operári lub obtentu animarum ::
Addidit & carmen , quo 31 : quicquid con tem , omnem in corporalem corporum
Eeee 3 exbi ,
En Zoroaftroum illud qui demones vocat telluris canes, ut doftum lib.2. Hæc imitatus ci.
Claudianus. MinaturDemogorgonam quod imitatusfuitStatius verfibus citatis ita s adver:
MD defepulc.violai..qui fepulc Ceoilo 1.multi :C.de malef.ign mashemat. c lib.de anuma:
 DISQUISITMONVM MAGICARVM

exhibitionem præſtigias eſſe exempla |.cosut erat, ſemper habuit : ulushace

dæmonum qui apparentes menciti ſe pion Grammaticus cum umbram Hoo
eſleanimas defunctorum , nova & ve ineri ſuſcitavit, Cicerone teſte i. Tu
tera Creſpetus,li.de odio Satan.diſcur.1.2. 1 ſculana, & Plinio libr 30.cap.z: In caſe
à fol 192. in fine refert. Prior illa Tirela jactat Empedocles apud Lacrcium &
in qua mudum fimulachrum , ſeu ido. Plimum . Sacræ Scripturæ , videntur
:: luni animæ exhibebatur , & ſola per hanc divinationem vocare , divination
ficiebatur invocationc , oxloud utklasnem per Pythonem , d uſurpantes nimi.
propriè dicebatur: poſteriore verò , in rum Pythonem ,pro dæmoneex terra
qua Diabolusfæpè , cum cadaver non profundo fpecu adveniente, & relpon
aderat, totius humani compofiti figu- dente.Periculi plena ces , tum ipli Ma
ram ſimulabac; v.g.cum quis Achillis go , quem Diabolus interdum aufert,
habitum ftaturamque corporis videre & vitæ aſpe& uique fubtrahit ; ur de
volebat: ordınariè numquam ſine lan . quodam narraç Franc. Picus e; tum ip
guinis effuſione obtinebat , ideoquelis quicuriofe conlulunt, qui nonnun .
Apollon. Tyanæus a ut fe peritioremquam de mente abalienantur, & malè
aliis oſtenderet, negabat ſe ſanguinem pereunt, urRex quidam noftris tem
Ibaile.vocabatur ſtrictè, sexuquqívteld, i poribus. f Quis etiam neſcit.infelicem
fivè vexpouávlede , Glycas b diſputans de exitum Heliogabali, huic ſuperſtitioni
verbo,ragdovile Dosicribit eam vocem addicillimiga utriſquc.conſultori &
quoldam accipere pro obſervatione ; conſulenti,pæna-moetis lege veteriin
omnium , alios verò pro evocatione. Pigebatur. h Non deſunt,qui de his.in
Nam xhy ? 610, vocari Geniorum per excan. : telligant illud Regis Hymnographi
tationes certas attractionem , & è ſublimi | i; comederuntfacrificiamortuorum , & il
deductionem :dedućta voce à xam ,quod idem lud'lla jæk. num requiret pro vivis àmore
fit cum xacho ,evoco.]idem alibicnon ob tuis? Hæc de Necromantia fufficiant
{ curum exempluin nobis propoſuit de qua ingeniofum opus exſtat Ste
Santabatuni illius Pſeudomonachi:qui| phan. Forcaruli I. C.quo luris aucto .
Balilio :Imperatori filium vita functú, res Pipinianum , Africanum , Paulum ,
fic oſtendiffe fertur , ac ſivivus adhuc & alios introducit ſua ipſomerreſpon
forer Effecit enim , utſpecie imaginaria la explicanțeș.
Conftantinus eques patri, in quadam filva,
obviam færet , quem ubi viſus fuiffet Impe SECTIO IUI.
YATUT, & complexus, & ofculatus efſe, mox
evaneſcentem ex oculis amiſit. ] " fefellit De Hydromantia.
Imper. led von Leonem Philofophum

filium ; quiSantabare.
Iuniorem -Bafilii De hac quoquefeorfim dicã , quia
num , non pro ſancto, fed pro vencfi
blichus

a Thileft.lib.4 . bpart 2.Annal. Dart.4.f. dr.Reg.18.0.7.8.-e lib.4.depranc.9.fN.I.a de

Damonon.c .;. Xiphilin in eius vit. b Deu 18.0.11.Sun o Levis 20.1.6. & 27. i Pfaimtos.
kc 8.7 ....
Spa
 LIBRI IV . C. IE QVÆST . IV . SECT. I. bot

bilichiusmeminit údporavstras,leu di- | Hinc Chriſtianorum quorundam O

vinationis per aquam , quæ tradicur rientalium nota ſuperſtitio ; qui qdor
Andronico Imper. in pretio fuifle, hic | annismarequaſi animatum baptizant.
enim cum multiplicibus, propter cru Aliò longèpertinent', quòd Princeps
dele edictam , denecandis conjurato Venetorum annulo in mare jacto

>
rum propinquis , odiis ac malis ſe quotannis Adriaticum fibi deſpon
videret obfeſtum ad futura per no . det. Dominationis indicium non ma
xiorum daemonum cultum noſcenda giæ argumentum eſt.Fit'in memoriam
ſeconvertit : ſeque totum inquit Cho navalis Victorid , qua duce Sebaſtia
Diates a ) permifit iis, quifutura ex aquis.no , Ziano vicere filium Federici Ahe
quafi per caliginem coniiciunt , & imagines nobarbiOthonem , captumque obtule
futurarum rerum , velut ex umbra ſolarium re Alexandro III . Pontifici: qui Vene
radiorum confectantur. Aciple quidem iis tias profugerat. Tùm enim Ziano :
nocturnis facrisintereſſe noluit ,metu famæ, Pontifex annulum de manu ſua des
ut arbitror : ſed illud Hágiochriſtophorite tractum obtulit ,dicens : Auctoritate mea
Stephano mandat: Is Setho adhibito , qui hoc annulo fretus, Oceanum tibi ſubiicies,
ab ineunte atate talibus oraculis deditus, oi quotannis tibipoſteriſqueeo die,quo hanc
culos propterea Manuelis Imper: iuſfüami victoriam , pro Ecclefie defenſioneobtinui.
fires, certo ritu percunctatur:quis poſt An =" " ti, delandebis maré:utiſciant omnes, ma .
dronicum fit imperaturus? Malus genius in ris tibidominium conceffum , quia fedis A
aquis primasnominis Iſaacii litteras exhi i postolica tuenda curam & ftudium fidelio
buit,fed ordine converſó, Sipro Is. idque tr fufcepiſti. Sit boc tibi , quafipignusbene
Secunda reſponſioneaddidit fore; intru dictionis,& ſecunde fortis in futurī .[Nar
exaltationem crucis , atque ita planèac- rat Villamontius lib. 1.peregrinat. quæ
cidit poſtca ; intra illud tempus, juffus. cap.34. Priorillo Sabellicus Decad.r .
Ifaacii Angeli, occiſo Andronico: | lib . 7. ]4. ex aquæ colore fuit, & ima
Modum illius divinationis. Nicera ginibus in ea apparentibus , lictradit
addidit ſe ignorare, nec ſcire velle , at Varro belli Mithridatici eventum
fugam tamen ſuperſtitionis ſcire, non multis verſibus præſignificatum fuif
eſ inutile. Iavenio fpecies ejus va- le. Ad id olim fontes quidam fueré
sias, una fiebat per annulum defiloſu- particulares , unde & wayquávrh, vo : .
Spenſum in aqua2 ,,. & vaſcuti latera ' cata : tales ex Xenagara docet Macro
conftituris ictibus pulſantém
pulſantém : alia bilis fuille crateres Policorun in Sic
conje &tus in aquam ftativam tribus ciliab:talis in Ægypto ciſterna in tema
lapillis , & obſervatis gyris , qui tri. ploAphaceno,de qua mirabilia memo :
fariam invidem implexi , circa lapillos ) rat Zozimus b: &our mittam lanonis
chffundebantur : -3. ex'agitátione va- paludem apud Laconiæ Epidamnum,,
sia pelagi , qnam olim Siculi & Eu- | Apolliniſque Thyrxei oraculum , prou
boenſess, hodie multi nautæ notant, hipe Cyrneas ad Lycuin ', in fontetem
plo )

a Naces.Choniakes annalilibiz. b lib.so Satur.cap.19.cirvisi Aurchoni'.

60L . DISQUISITIONVM MAGICARVM

plo proximoa : videtur huc referenda fluere , reſponſapetentes ad occultas ques

Celiarum veterum , hoc eſt Germa- tiones fuas, & morborum fuorum cita
norum , ſuperſtitio : qui recens natos tiones. Id verò animadvertensBernardinus,
Rheno Aumini commendabant , ea perus Chriftiana religionis Cultor Game

mente, liſpurii forent abſorbendos, li tor adverſus hunc demonum culrum fortif
legitimiinnoxios ſupernataturos, juxta fimèſeſeerexit : & primo quidem concione
illud Claudian . adpopulum habita & abſoluta , magnopere
Et quos naſcentes explorat gurgite Rhenus omnium confirmatisanimis , hortatus eft
Qua de re plurà diximus , Comment. eos ſequiſe, ad demoliendam impuriffimo
in Traged.Seneca. rum demonum habitationem , prorfuſque
Quintò ftatucbarur cyathus aqua abolendam . Mox vero arrepta fecuri vel
plenus , & verbis immurmuratis ob- malleo, cum populo egreffuseft ad fontem.că
fervabatur, nùm aqua fpontè efferve- que ad fanum damonisperveniffet , primus
ſcens effunderetur. Sextus modus eſt ipſe idibus cæpit contundere , evertitqueA
Feffanus : ibi aquam in vitreum cati- ram ,& fontem lapidibuspenitusobturavit .)
num effundunt , eique olei guttulam Fit mentio ctiam in Concilio Antifio .
admiſcent , & fic in aqua tanquam indorenli, tom.2.Concilio.
ſpeculo , mira cernere le opinantur
b . Septimum indicat Clemens Ale SECTIO IV .
xandr. cum fcribit mulieres Germa
nas , ſolitas fonum , vortices , accir Dealiis mangania generibus,
cumvoluciones amnium notare , &
non Rimo de
ho qua Pſellus,c.ult. & Nicetas d.Gb.z.
ad furtorum au - Cedreous ea teftatur ulum Ioannem
ctores detegendos, trium luſpecto Magum Theophili Imper. præcepto
rum nomina toridem pillulis infcri rem : Curopalares loannem Patriar
bunt, & cas in aquam coniciunt: hiſ - chani Iconomachum vocat,Glycas ve
quemultò funt fceleratiores , qui ad rò fcribit,par . Annal.2.verum Alexandri
hoc aqua luftrali abutuntur. Cæte patrem Ægypti Regem Nectanabum ,
rum tempore S. Bernardini Senenſis Magiæ peritillimum , hanc cognoviffe :
ſupercrát adhucveſtigia ,we you yTEIK . Ægyprum in hoftium venturan pote
Nam qui ejus vitam compofuit , ei tarem hodiè ca Turcæ utuntur: nam
contemporaneus ſcriptor d , de Are- inpolvim aqua plenam - iniiciunt cum
tio agens iſta prodidit: extras mænia uro variis characteribus prerioſos lapides,
bis eius fons antiquus fuit; iam olim tem- auriargentique laminas , tum reſpon
poribus illis , quibus idololatria regnabat, ſum ex peluis fundo auditur.
impuris demonibus dicatus. Solebant cò 2.yasJumantelz . hæc fiebat per phia
jipes Aretini , & alii circumquaque vici- las vitrcas ventricolas fimiliter aqux
mi , tanquam ad oraculum Apollinis con . plenas: & infpectante puro puero , vel
prægnan .
a Pauſain Achagc.b Joan Leo l.3 defcr.Africæ ,c lib.1.flromat.d vila 6.40,
 LIBRI IV . C. II. QVÆST VI. SECT IV. 003

prægnante muliere:telpong loco cer 4. Non diffimilis præcedenti, xpia

(z figuræ , & imagines apparebant. sa Mondutela ;niſi quod hæc in cryftalli
3axallox 1gquóviera , quæ rerum quæ 4- | fruſtis fiat annulo inclulis, vel vaſcu
tarum figuras in (peculis cxhibet poli- lo alteri . vel etiam nudis , & in cylin
tis:io ulu fuit D. Iuliano Imper.a qui drum aur obeluin conformacis:quibus
imperium emic,de quo ilta Spartianus etiam fingit ſe demon inhabitare.
fuit praterea in Iuliano bæc amentia , kt Quendam Noribergæ anno 1530 , fe
per Magos pleraquefaceret, quibus pu- runcin criſtallo thefauros vidiffe à dæ
faret vel odium populi deliniri, velmi mone oſtentatos : quos cum poltea
- litum arma compefci. Nam a qual | quodam ante urbem loco effoffo quæ
dam non convenientes Romanis facris reret, adhibito familiari uno ſpectato
hoftias immolaverunt, & carmina pro- re , & iam in ſpecu arcam vidiffent,
phana incantaverunt, “ ea qua ad ſpe. atque ad eam cubantem atrum canem
culum dicunt fiers,in quopueri,præliga magus ſpecum ingreditur arcam aper
tis oculis incantando , vertice refpicere curus,canem que aba & urus,ſed Cerbe
dicuntur,Iulianus fecit. Tuncque puer rioffam fecum non arculerat. itaque
vidiffe dicitur,& adventum Severi, & ille cuimen ſpeluncæ quaflavit, & min
iuliani deceffionem ( Aliud mixtum Pa . ſerum ruina obruitigua & fpecusteria
gomanez refert Pauſanias bagens de oppleta . Vir quidam : patrum memo :
Patris Achaia :ibiante Cereris adem , riaGræcarum literarum Latinarumg;
foatem effe , qui à remplo lapideo pa . perirus,& fælix G illotis manibus fidei
riete ſecluditur. Ibi oraculum maximè myſteria contrectare non præfumpfif
veridicum fuiſſecognovi , ex eo non re ſer erudicum commentarium , in Ger
rum omnium , fed morborum tantume . mania, edidit , de demonum natura;
venia prædicabantur.Speculum (ait ) te- eumque libello Plurarchi,dedefects on
nui fufpenfum funiculo demittunt, ita raculorum ,præfixit ,ex eo peuica eft,ver
librantes,ut in fonte omninò non merga . bis ipſius,ſequens narratio :Conſulti a
tør · Jedemo ambicu ſummam aquam liqui,de reb.( ait) ignoris , in criſtallis cão
contingat. Exindeubi odures adoleve. fpiciunt ea manifeſto, de quibus quafi
rint Gritè Deum pecrati fuerint,inſpi tum fuit.Et poftea , Fuile aiebat fibi
ciune in ſpeculum ,& ex eius imaginibus notum unum ex pracipua familia No.
periruſne anvicturus is eger fit, de quo rinberga.Eum quodam tempore veniffe
confuluerunt,divinant. Negue latiuso. ad ſe ci attuliſſe in ferico panniculo in
mninòbuins agua divinatto pater. ]Sed volutam gemmam criſtallinam . figura
& de Pythagora recentiores memo rotundam , & dixiſſe : donatam fibi
rant, lolitum (peculo concavo inſcri illam fuiſſeà quodam ignoto, quife ante
bere litterashuinano ſanguine tempe . i multos annos de hofpitio compellafſet,
raras, & fpeculum Luoz opponere, lic- forte in forum convenium , quemque
que divinare. ipſe in domum fuam adduxißet , & tri
Ffff du
a Spartian , in Iuliano. b In Achait. c Calius ls. 9 GA , 23. Leloyer, li, 4. de
Joea ,
584 DISQUISITION
VM MAGICARVM
duo babuiſſet ſecum . Fri feautem ab non leviter peccari, Animipertur,
ille defcedente Grelinquente munus hoc, bari cruciatus graviſſimos, ſe den fane
adfignificationem grari animi, edoctum perpeffum effe : itaque ſe decreviffe
Je criſtalliujumialem fi qua de receres i deinceps nibil cum illo experimento vel
orfieri vellet, ut promeret criſtallnm , ale negorri habere : Osradere nunc ipf
puerum marem caftum iuberet afpicere, quod accepiſſer de quo meminiffe
& ex eo percun tarerur,quid cerneret? poffet, quid ei fapedemonftrafet, ne.
Fore enim , se de apparentibus puero vi que nefciret quirumoresin civitateper'
fis omnia quæ requireret, indicarentur. ! irebuiffent, permittere autem , urfa
Atque afirmarat bic,ferulla unguan Ceres de eo quod collibusfet. Tum
in re furfje deceptum , & mirabilia de Spenglerus collaudato eo , accepille fe
puerorum indecsis reſciviffe:cum celero aiebat iriſtallum , in minutilim as
raminemo quiſquam aliud, qua' niti- partesoontud fe , una cum fersco
dum puram gemmam intuenduvade. involucro in latrinam abieciffe. ] Bend
ret. Quodam tamen tempore , cum gra protectò bene , nec aprius potuit, 4
vida ipfius uxor puerum malē geftarettinam fic omnes hæc & Gimitia fupes
in atero , illi quoque ſpecies in criſtallo ditionis arma abolerenr. Nec ve
oblaras. Primo autem omnium formam rendum quidquam ef cuiquam , ne
viri fefees bibere fohram illo habitu , quo torte ſe dæmon ulciſcarix . impune
tum communiter uterentur .Et ita dern - hoc omnibus qui cum fide fecerc .

ceps aperuifle, de quibus interrogatum Burdigalæ advocatus quidam paredri

offer.carera explicatifque cunctis illim um habebat in phiala vitrea : co mor
Turſus viri figaram difceßiffe evank . tuo hæredes nec phialam retinere vo
ille reliqua . Difcedentem autem eam , i lebant, nec frangere audebant : con
guam diximus figuram viri, viſam fæpè flium petituri, adicre Colleg . Hoc.
urbem perambulare, og ingredi tempis. leſu Parres iuffere phialam deferui ad
fuerataurem fama paſlim diffipata de i te ; coram iplis le terra illiſaros atro
illis indiciis, nt negantibus,aut diſimu- lere , fed orarunt nc coram ipfistraa
lantibus fuum detritum aliquod , valyà gerent : immania lemouere vift ,fecs
minarentur: ſerelaturos de co ad illum identibusergò illis , in acccnlum tum
fe in criſtallo oftendentem diranculum . force ,clibanum magna vi phialam co
Quin etiam comperium eft, fuifle à l iecere , & nihil aliud quam ex utriuſquc
do & tis quibufdam , de dubitationebis elementi confhaa bievem Atrdotem
ſuis in litterarum ftudiis aliquando audivele . Mihi ipfi căan.1578 iudieis
nefcio quid propofitum , & in criſtallo be . | adhie miniſterium obirem , inter tei
Etuin . Sed his & aliis huiufmodicom . cuiuſdam licentiari annotaras a fileo
pluribus commemoralis dixit Spengle. chartas : præver libella Magicis pk aum
rus,hunc aliquando ad fe veniffe cum characteribus , oblata mol capſula ,
sali oratione arborrari ſe tempus effe , xe | fandapılæ more efformata , & 10 ea vi.
a criſtallerals wfu tandem abftineret. runculus mádragoreus,ater & birupa
o
Nam fibs iam perf uafu m , coip jol doreg oblicus,largo capillitio , fed im
berbis:
 LIBRI IV . C. II.QVÆST.VI.SECT.IV. 60S

berbis: hunc; vulgo putant,ad divina Teld , in hac oleo ac fuliginc impolluti
tiones , lucra , & alia multamirè effi . pueri unguem illinebant, & ungue ſo
cacem : accepitibrum ,capſam , & ficti lem verlus obverlo , certum quid ſub .
cium cadaver,hoc etiam primun lace. murmurantes,videbant,quæ cupierāt.
ravi abruptis avullſque brachiis. di Hodiè ulcerius progreſſum malum .
aitabant, quiaderant, magnum mihi | Quevedum quendain Veteranym mi
& domui periculum imminere: riſi & litem Hispanum novi , bello & armis ,
abice, qui metuerent, juſſi : abeonci- quàm piecare clariorem ;qui; quo rem
bus,in focum , qui aderar, conjeci : nec pore Dux Medinæ Cæli ex Gallæcia
aliud quam ultæ radicis, nidorem per folvebat, Belgium petens : Bruxellis ,
cepi. non uni in ungue luo claſſem è portu
s. Loco fuccedit, dextUMONÍVTEld, ! Corunox , lolventem , & paulò poft
quz divinat annulis ad certācæli po procellis vehementer afflictam , velut
Gruram conſtructis vel incantatis , & in ſpeculo clarè oftendebat. Hic ille,
fuper tripodem ad certa verba motis : qui vulnera quoque folis verbis lansa
delcriplic Ammianus libro 29. cujus bac aliorum ; ſua đc lanare ipſe, vel aliis
verba dabimus re &t. 3 quælt. 7. vel an lananda permittere derrecabat.
nulis incantatis , qualis fuit annulus 7. Quidam putant elle ampouái terav,
Gygis , quo (tefte Herodoto) fretus illam Ariſtophanicam ,in Nubibus. Sed
Candaulem interemit , tales duo illi ifta, li tonitru , fulmen, oſcines , & alia
PhocenGum tyranni, de quo Clemens limilia conſiderat, pertinet ad auguri.
Stromateus ; qui lonicu (ponte edito um , fi planetarum adſpectos fælices
cum commonebant de commodo re- adverloſque;ad aſtrologianı : li queda
rum gerendarum tempore: qui tamen aereorum ſpectrorom in lolita vili, ut
infidias conſpirantium licevadere ne equicum , & c ad tep&TOCXOTIW ,referre .
quivit : foit hujuſmodi annulas exi da. ola huc fpe &tat , quæ ex aerecon
tio cuidam Hicronymo Cancellario jurato dabar oracula , de qua Pictorius,
MediolanenG :ut & alteri , qui cum eú de magia c . 10. CardaniAeromancia de
in ignem projeciffet , fed mente non qua ibi agit , porius Hydromancia di .
bona ,ſtarim à dæione correpius , & cenda eft.
in furorem actus fuit. Princeps qui . 8.Dici poteſt,epuizea : qua utun
dam, hocævo , alium emerat aureis tur , incantatores , iawSetr, qui divinant
viginti: promiſerar venjitor , lempero freci ſolo dæmonis commercio :præter
4. dum geftaret , alcæ, & chartarumlu incantationem nihiladhibentes : uc
fum fore lucroſun . it , ludic primò , ce | FefTe faciunt quædam muliercule eri
dit non infeliciter: reddit and fritillum , i badesa , & nonnullæ Ægypriæ liveZin •
led magna cum nummorum ja &tura, galæ , de quibus poftea , totam Euro
Sic le delulum videns, quem eini non pam percurſantes, & in Byzantinofo
oportuerat,annulum contringi jullir. to Turcæ, & olim : in Apulei Afino, qui
6.Occurrit,ovupovlea live, oveyoueva dam Diophanes.
Ffff 2 9. EX
a Vinde 16. Lconem in defcrip. Africæ.1.3.
 DISQUISITIONVM MAGICARVM

9. Eſt, XOF XIVOLCÓÉVTEIU , quæ uſurpara 11.Erat,: κεφαλαιονομάντια:faciebant

veteribus a ( unde & Adag. cribro di- aloi capite fuper prupas aſſo .Germa
vinare) cribrum imponebatur forcipi, ' nis priſcis in ufu fuiſſe volunt. Longo
forcipem binis digitis comprehende- bardi poftea ali capite caprino, cui G
bant & elevabant,& præmiffis conce . vinum honorem habebant. b Vche
pris verbis ſubiiciebant nomina com menter fufpicor prius illud de Arca
rum ,de quibus ſuſpicabantur eos fur - 1 dico pecore genus olim ab improbis
rum , vel aliud occultum crimen pa . ludæisinterdum Divinationi impensú
traffe: reum verò iudicabant illum ; quo hincque factum ut Apion , & reliqui
nominato cribrum tremebat, nucabar , Ægyprii , & illos ſecutus Tacitus, ca.
movebatur , vel convertebatur. quali lumniarentur, cos pro Deo caput aG
qui digitis forcipem tenebac, arbitratu ninum coluiſſe.
fuo cribrum movere non potuerit . 12.x2 = Soudvtely,per clauem ;cuicir
Quod formulam Pidorius proponat camdabant chartulam infcripram no .
verborum pronunciandorum , fecit in men ſuſpecti :deinde clavem alligabas
5, conſultè : quod ea fitufuster , & quod facræ fcripturæ codici , hunc virgo fu
eventum certum prædicet , fecit impiè ftentabat, & verbis certis murmuratis.
& mentitur pollicendo. Ad hanc redu! chartula ad nomen criminoli vettcba
cit vir doctus Horoſcusli 2. di vzra & tur,movebaturque.
falla prophecia modum furri concipi . 13. Sic quod Germanus quidam I.
endi(Ch probandi)per lancer . & lici C his verbis tradidit ; ex oculo quoque
um :nempelancem lineis funiculis illi excuffo.hodie fur cognofcitur. Primum
gatam , & cum murmure rotatam , ex leguntur Pſalmı cum Litania , deinde
lege XII.cabula.cum lege d.lib . 2. c . 6. formidabilis fubfequitur oratio ad De
quod lane verifimilius quam quod umparrem Chriſtum ; item exor
paſt Zatium Alpinum Franc. Balovi. ciſmus in furem hinc inmedio ad oculis
nus in li . 57. XII.tabular. & cum eo Zi . fimilitudinem veftigio figure circula
racu.ad Alexan .Genial.dier.lib.6.c.10 . ris nominibus barbaris notata, figirer

Scriplie depurpayuprois præcexcuceli . clavus aneus sriangularis.conditionibus

gionibus furancibus. certis conſe ratus , incutiturque mallzo
10. Ad eundum uſum crat,i rvoudy . cypreſſino: dicitur, luftuses Domine,
TEIX : qua ſecucimrotundo infigebant coram fur prodetur.Roftochii quidam
palo , &ex eius moru furem deprehen: 1 pecuniam in quodam loco fepofuit .
debant. Quando auré ſucceflus fucuri Cum autem eam poftea invenire tam
divinatio petebatur, tunc gigatein la- citò non potuiffet , fabrum convenit,,
pidem ſecutiimponebant , ut Plinius i ab eoque petit ut oculus furi exculete
refert.li.36.6.19.Huic fimilis divinario tur. Quo pacto ftatim ipfe Dominnu ,
militaris perfecutá tin &ta aſpide oleo l qui fabri Diabolica operaufuseft , eche
babesapud Suidam ex Ariſtophane jinm amifit ] Nonne leétor optime :
iufto

a Theocrito, Luciano, Pollici 6 Gregor: li: 7. epift in Dial, 13.6.26.6

28 , do hom , ...
 607 .
LIBRI IV. C. II. QVÆST. VII. SECT. I.
jafto Dei judicio iſte incidit in fo- dum & quaſi attonitus : deinde circulo
veam quam fecit, & meritò pertulit egreſ us Regem ſalutavit , ipſique indi
* quod tam injuftè , per ariem pelli- | cavit hoftium numerum , & quo loco il
mam ,malum alteri moliebarur e lub- 1 lum exfpe&tarent.]
dit ; Guftronii quidam cocblium argen Claudat ſeriem Salisberienſis , libr.
tenm amiſerat : cum autem furem ex 1.denugiscurialium c.11 . fcribens :Imas
ecule quoque excuſſo cognoſcere cuperet, iginariifunt,qui imagines quasfaciunt,
fabrum adiit,ab eoquepetiit,utſua arte quafi in pobelli onem præfidentiuni ſpiri
tuum mitrunt , ut ab eis de rebus dubiis
magica furem oculo privaret ; quod
factum eft, & ftatim filiolus illius , qui doceantur ; he's idololatras effe s. firipest
cochleum in quendam angulum conje ra convincit & divino majeſtatis judi
cerat,oculum amijie .] Sed & aliud di- cio condemnandos. ]
vinationis diabolicæ genus reperio in In his omnibus verba magica ſolent
Indorum hiſtoriis , in iis quæ de Flori intervenire ,ideò dubitari nequit, quin
denfium rebus geltis agunt. afpido- ad hanc quæftionem pertincant.
mantiam vocare poflumus. Narrant
ſequentia de rege Holata Outina, eum QVÆSTIO VII.
cxercitu lub Giftere juffo , fenem ma
gum centum & viginti annos ſuperan. De mangania ſpeciebus in quibus vel
tem advocaffe , & quo in ſtaru res ho non eft explicitum pactum ,vella
ftiom forent pronunciare jullille. tens admodum eft.
Tum magnus locum in medio exercitu
Ottignii guod Æc implicitam pactio
puer ejus geftabat fcuto ,petere illud ju HA
ber : impetrarum illud collocat, orbe pita , Ariolationem live Haruspicinam ,
quinque pedum diametri circum illud Augurium & Sortes , de quibus nunc
dutto,additis quibuſdan characteribus videndum .
& notis : tum in fcutum genibus flexis
pedã calcaneis inſedit, ficut nulla parte SECTIO I.
bumum tangeret : nefcio quidſub.
murmurans, varios geftusexprimebar, De Haruſpicina fivè Ariolatione..
tanquam in vehementem aliquam ora
einem inc
tionem umberet: quaad quadran. | A Blacno comple& itur divinatio
incumberot
tem hore producta ,illicò tam horrendus omnem .
apparuit, uthumanam effigiem amplius nem : fed hiceam ſtrictè fumo , or 1G
non exprimeret , nam ita omnes artus dorus cam fcribit: Arioli vocati prop
contorquebat stoffa diffolvi exatdırentrerea quod circa aras idolorum nefarias
tur , deniqueprater naturam multa fa. I preces emittunt ,ut funeſta ſacrificia of
ciebat His peractu'momento in prifti. 1 ferunt , iiſque celebritatibus demonum :
onfa
fa acci pien ta
a.. ] quibus verbis
aum ftatum redit , lalus tamen admo- refprefpon accipi snt
Ffff 3 delcci

ali.8 . Etymol.c.gi
808 DISQVISITIONVM MAGICARVM

deſcribit folam divinacionem expli- | Placidóne vultu ſacra , 7. admotas

citam , quæ ad oracula refertur. hos Manus .
placuit etiam Rabano a , & Gratia Patiuntur ?
no luoni, & Burcbardo , qui in De Vnóne terram ac vulnere afuktipetunt!
cretam fuum id retulerunt. Harufpi. Vitūciratus g vulnere anguftomicas .
cinam idem Ifidorus vult dictam ab An lentus altas irrigat plagas cruor ?
obfervandis horis, melius alii , à veteri Secunda verò fuit extufpicina . qua
vocabulo Haruga.quod ( teſte Dona . motum & lingala madatz hollia
to ) hoftiam fignificabat. Ego nunc u . membra rimabantur , jecur maxime,
trumq; nomen media quadam & mo unde Grαcis dida ηπατοσκοπία ,
dica latitudine uſurpo , pro tota lepoo- hanc ubertim rident Lucianus b , &
Xonia veterum , five diſciplina divinan -Arnobiust , deſcribit nofter ille ca
di in facrificiis Geotilium lolita lerva- dem tragedia .
ti:quare olim femper puto in his intero Ede cerias viſcerum nobisnotas.
veniſſe idololatriain expreſſam , non MAN . Genitor quid hoc efti nox 1.le vi
tamen ſemper pa um explicitum . ho motu ;ui folent,
diè fieri poteft , ui neucium interve- Agitata trepidant, exta , fed tota ma
niar . nus.
Haruſpicum ſeu Gazarenorum ( Gic | Quatiunt,noviſõprofilit 2.venis crror,
enim vocatos docet D. Hieron . in E. Cor marcet ægrum 3.penitus, ac merfum
ſai.c.47 .; primadivinatio erat ex vivæ 4 later,
adhuc vicrimæ obſervatione , dum Livenique so vena , magna pars 6. fibris
producebatur , dum ad aram Gſteba. abeft,
tur , dum artrectabatur. dum vinum ci Et fellenigro 7.cabidum 8.Spumat jecur.
infundebatur. pollumus vocare vitti Ac femper omen unico imperio grave,
mariam bylexài live Bepakxúv : quæ o En capita 9. paribus bina confurguns
muia , fi quis voler exemplis confirma coris :
ta , is adeat Barn . Briſſonii ,crudelicer. Sed utrumque cafum 10. tenni abfcom .
çè & indigna morte abſumpti viri, F ., dit caput .
mularum lib. 1. quædam etiam nos o Membrana, latebram rebus occultis ne
limin Senecæ Oedip.delibavimus , ad gans.
illa . Hoſtile 1.validorobore infurgit latus,
Appellite aris candidum 1 . tergo bo- i septemg 12.venas eēdit:hasomnes retrò,
vem . Probibēs reverti limes 13.obligvius ferat,
Curvoque nunquam 2. colla depreffum | Mutaius 14.0rdo. eftfede wil propria ja.
jugo . cet ,
Opima 3. San &titasviltima ante aras 4 . Sed acta retro cuncta ecc.
ſteris. Fuit autem non quorumvis , fed
Huc properè's admove. certorum animalium infpe & io. luva
Etfparge 6. ſalſa colla takrorum mola. nal . Sat.6 ,

Spon .
a l.dk magor.præliig.c.I. 26.9. 3. b lib.de facrifico cicontr.geni.
 LIBRI IV . CAP. II . QVÆST. VII. SECT . 1. gos

Spondet amatorem teneram , vel divitis | TIR.Vtrúmne clarus ignis 3 . o nitidus

orbi
Teftamentum ingens , calide pulmone | Re&tufa purim verticem 4. cælo tulit,
columbe
Traétato Armenius,vel Comagenus ha
Tufpex
Pectora pullorum rimatur, la extraca .
teli,
Interdum pueri ...
Sed exle & i matri viventi , ut ex ne
Sariis lutia . Apoitatæ magicis doce
mur.
Tertia cft Auporxonic & Aupoucávteiz | Quis defit illi, quiſve fitdubites color:
in hac aliquando pix rrita in ignen
Spargebatur, aliquádo cædæ piccillita
accendebantur, & certis characteribus
figoabantur , & G Ramına tædarum in
unum coibat, proſperam :ſi lambens &
divifa comparebai , s'ifelicem , & tri-
culpis allurgebar, gloriolum eventum :
fi variè difperfa ,in ægro mortem > in
fano morbum : li crepitans, inforcu
Dium : G fubitò exſtincia, ingens peri .
culum ominabantur . aliquando ho
ftiam in ignem conjiciebant & dum
taxat conliderabatur flamma ignis vi-
dimaril. , uirum in unam coiret pyra
midem , quod proſperum : an verò
divideretur , quod adverſum . quis
ignis color . ſplindor, afcenfus, Arepi
tus ; an citò victimam comprehende
fet, an exſtingueretur & fimilia . qui
dam putant auctorem huius fuiſſe
Amphiaraum , alii Argonautas alios:
apud Roiranos ufa Tanaquil, telte
Valerio Maximox , de hacidem Tra
gicus :
TIR.Quidflimma largas jámne 1. com .
prebondit dupes?
MAN. Subitòrefulfit lumen 2.fubitò oc-
1.1.0.6 . b Amanias li.z.de nat.cli de divin.c.3. d 2.annal.fol.269,
fetit,
Et fummam s . in auras fufus explicuit
comam ?
Anlatera 6. circumferpie incertus via,
Etfluctuante 7. turbidus fumolabat?
MĂV.Non una facies 8.mobilis ftamma
fuie:
Imbrifera quales implicat varios fibi
Iris colores:parte que magna poli
Curvata picto nunciat nimbos fiou
Cærulea fulvismista oberravit notis,
Sanguinea rurſus ultimum in tenebras
abit :
sed ecce pugnax ignis ir 9. partes duas
Diſcedit .....
Immugit aris to ignis, Ø 11 : trepidant
focs.
Uruntur hodiè Lituani. nam agris
& umbra, corpore igni oppofito , ad
verfa cadar:certam fpem recuperandæ
valetudinis concipiunt: fin averla ceci .
derit: conclamant, & pro depolito æ
grum habent b , An ab hoc visioim c•
munes Germani ? qui in fuccenGon
pirarum , quas piè in honorem B. loan .
accendunt , veteri idololatria Chabu
dæoruin & Ægyptiorum in facrum
morem commutata : paccant dum ad
crepitum , fuinum , flammæ moduas &
Limilia attendunt.ité quia definitis vi
cibus ſe circumire vei iranlilici debere
putant , ſunt enim iſta, ur rectè cenſuit
Wimpina e ,reliquiæ veteris paganicą
luftrationis & traductionis per ignein ,
quam ex facris litteris Patres contura
runt . Glycas ex Theodorero hoc do
cuic ,ne mulcos cógeram d, Quinetiam
(ait ) .
610 DISQUISITIONVM MAGICARVM

(air) liberos fuos per ignētrajecit. Quid | in obliquum vergeret ., docet Theos
autem iſtud verbum fibi,quafo vulzio. phila& us in ofea cane Pictoriuslibr.de
fephus tradit Achazum quendam ſuora Magia , cap.11.quofdam Papinii ver
filiorum Baali folido ſacrificio concre ſus demorte Menecei huc retulit , qui
malle.Verism Theodoricus aliter ſentit : l perſpicuè ad Pyromantiam perti
arbitror, inquit , hiſce verbisfignificari nent. Non aliam ſpeciem ,led genus
fpeciem quandam erroris , qui ad noftra quoddam ipfius Capnomantiæ puta.
uſque tempora duravit. Videmus enim rin fuiffe Thurifumiam illam in qua es
femel in anno rogos accendi, quibus inji- fumo thuris adoliti divinabant. Sta
ciantur pueriquidam e viri. Quin. tius,
etiam infantes ab ipſis matribus per Thurea nec ſupra volitante altaria
flammam tranſportantur, quares vide mo.
tær eſſe quaſi quadam averruncatio Hoc verum de iſta: ſed alia longe
luftratio] Sic Glycas. de qua Dion.
Quart4 eft nubila καιομάντεια, fu. Quinta eft propriè di& a arbatouer.
mioblervatrix , eaque duplex a, nam Tha quam proponit Dio.Caſſiusb, s
vel grana felami , vel papaveris nigri gens de Nymphæo propè Apollo
in ardentes prunas jaciebant , & in - niam , ibi & oraculum (inquit) editur,
dè lurgentem fumum notabant : vel idý hoc modo. Thure accepto,precibuſy
line hujuſmodi granis ,folum obſerva eius rei ergò,quam volunt,fa &tis ipſum
bant ſacrificii fumum , & interdum thus; ut fecum easpreces deferat , adi.
fumum rogi. Huc pertinet illud Nalo grem projiciunt:tum firatum fit fusura
pis ,in Ibin ,de rogo Polynicis& Etheo votum ,abigni thus è veftigio carripirur:
clis , ac fichusextra ignem forte deciderit
Ernova fraterno veniet cõcordia fumo, accurrens ignis idabripit o confumit :
Quam vetus accenfa ſeparat ira pyra. fin irritum erit volum neque
De fumoilludPapinii eſt libr. 10. accipitur ab igne thus,G , fiin ipfam flate
Thebaid . ubi poftquam pyromanciam mam conjiciatur, recedit ab ea atque
Tireliæ defcripſerat, addit eum ore fuo effugit.ita in utramque partem ignis fue
mum fatidicum hauhiffe.
tura prædicit, morte nuptiiſ, exceptis .
Ille coronatos jam dudum ample &titur. 1 de bis enim non licet cuiquam orack :
ignes, lum illud confulere .]
Faridicum forbens vultu flagrante va Sexta eft τεφραμάντεια άνε ποδοτο
porem . MOVTEld, qua divinabant olim excine.
Vapor enim iſte fumus eft. nam sibus ſacrificiorum videtur hoc fa .
quis credat fiammam hauſiſſe Tire- , dum in ara Apollinis Ilmenii, & ideò
Giam , & fuperveniffe ? Ufos etiam Sophocles in Oed.Tyr.vocafle cinerem
Capnomanzia Judeus & conſideral- | divinatorium ,navredvomódoy fortaffis
lean fumus , qui ex vi & imarum ſacri- j tale quid eriam obſervandum in cinc
ficio afcendebat, rcctus aſcenderet, an re Alphæi, quem idcirco Moſchus vo
cavit,
a Carda li.devera Sapient bl.41 hift Angull.
 LIBER IV . CAP. II. QVÆST. VII. SECT.1. 021

cavit , Yoyo spour ubi ex Pauſania docui Item :

quondam X, per xóvov, lignificari tempar, Sed quid hoc? non vult manus
per palverem cineres licut & in Herc. Parere:crefcitpondus.e dextram gravat.
Oeta lumi'ur. Admotus ipfis Bacchus à labris fugit,
Et cinerespatrio pulvere fordidos. Circaque rictus ore decepto effluit.
Hodiè viget quoddam ſuperſtitio- Eripſatrepido menſa fubfiluit ſolo .
nis hujus veſtigium ,cùm res, de qua di- | Vixignis lucet .
vinandum , digitò bacillove cineri in Omnia tamen divinationis ſunt,ſed
fcribitur , & cinis aeri puro permitti- ! ſub auguriis comprehenſæ leu auſpi
tur, & attenditur ad litteras quæ in ci cris de quibus ſect.leq. Perſis divina
nere agitato apparent. Item cum ju tionem ex vino tribuit Alex.Neapolit.
bent aliquem tres perſonas cogitare | lib.15.0.13.
Octava forma ducitur ab edulibus
quibuſcum matrimonium optet , vel
fperet contrahere, tùm res ducunt ſul- variis,utxgetque vtela,dheuporedivTHD., &
cos in cinere,ille autem jubetur fingu- & Apiropóirra. De hac ita Theod.Bal-
lis perſonis ſuum ſulcum deligere,tum lam.ino Syn qua in Trullo, Mulieresque
averlus ſtare ne fulcos videat , quosin- dam ( inquit ) cum hordeo.ea , que aba.
terea alter tamdiu forcipe oftendit ,do- liis ignorantur , enunciant, ha dicun
nec eorumunus ab illo ter deligatur, tur xpi@pion qua Ecclefiis & ſanctis ima
& quam ille ( ulcus deſtinabat , ea ginibusafſidentes , & leex iis futura diſcere
fpondetur ipſi uxorfutura , poſſet hoc prædicantes , non ſecus ac Pytboniſé fu
ultimum ad fortem divinatoriam re tura prædicunt. Alia poſſet videri ab
duci. 1 Horatio ſignificata libr.a . ep. ad Fuf
Septima eftuspouvTH & órou TH cum .
qua conſiderabant colorem utriuſque Vtque ſacerdotis fugitivusliba recuſo.
Jaticis in facrificio fali Æneid.4 . Nam in m . f. vetuſto S. Laurentii
Vidit thuricremis cum dona imponeret aris Leodienſis eo loco adnotatum : cùm
( Horrendum di &tu )latices nigrefcere ſacros, in ſervis ſuſpicio furtihabetur, ad facerdo
Fufaquein obfcænu ſe vertere rinacruorem. tem ducuntur , qui cruſtam panis carmi.
Hoc viſum nulli,non ipfe effata forori. ne infectam , dat fingulis. quæ cum hæ'e
Ariolationem ergò hic alii agno- rit gutturi , manifeſti furti reum afferit. ]
( cunt,ergo potius diras,feu omen, ut in Sic ibilegitur , quod non tam expli
illis Thyeſtä . cando carmini , quam notandæ ſuper
Pernacapitifluxere roſie, ſticionis priſcæ cauſa volui adfcribere,
Pinguinadidus.crinis ainomo, 2 In Antifiodorenfi concilio can . 4. lic
Inter fübitosſte rit horrores: legitur :Non licet fortilegos,vel auguria rc
Imber vultu nolente cadit: Spicere, nec ad characteres, nec ad fortes,
Venit in medias voces gemitus, quasſanctorum vocăt, vel quas de ligno ,aiit
1. Sed vagus intra de panefaciunt-fpicere , fed quæcinqueho .
Terroroberrat. mo facere vult omnia in nomine Domini fa
Gggg ( lat.]
in Adverja al Sene Medee v.8 l.
 DISQUISITIONVM MAGICARVM '

€ 126. ]} liem aliam puto quæ in facrifi- .f morbipronunciantautorem ,lalore

ciis,( qtram Theocrit.deſcribit in Phar- que.
maceut.) obſervabat molas & libamen Decima áviewmondvleech, qua rima.
ta, & præcipuè triticum ,hordeum , far. batur hominum mactatorum fibras ac
& exeo toſto freſo que factam farinam , vifcera. Vfus ea Heliogabalus , mon
& ea mox ſubſecutam Victimæ con - iftrum non homo : ufus etiam lulianus ,
fperfionem . Seneca: Apoſtata, . qui gravidarumalvos exſe
Et ſpargeſalfa colla tauroram molá : .cabat.Gout Antiochiæ & Carris depre
qua de re ex Dionyf. Halycarnal . Sui- ! henſum :ulus & tefte Ammianolib.2916
da, & aliis, . multa ibi. in Comment,no quidam Polentianus , ulæ-& Acluna
tavi a.topquarela perficiebatur caſeo, Scythicæ , ur eſt libr.i.Anpal.Boior.aı
izdvojecávleta piſcibus , quæ antiquiffi. quibus id accepere Tartari, de quibus
ma, nam ugilla Polydamas bello Tro . nariat Cromeruslib.8.biftor. Polon : uſii
iano, & TireſiasThebanus: apud Ly & Luſitani vetcres apud Strabonem ,
cios à piſcibus vivis non uno loco pe . 3.Hæc adexriſpicinam commodè redu
tebatur, ſed in Dina folla, & in fonte cererur:ut & ad hanc,' ſacrificium Glio
Apollinis apud Miras, & apud Syrrhú rumio Topheth ,ubiigne abſumcbán
vicum bobokx» feuco.udotua ex fignis , cur in honorem . Molochiin Sacra ſcris
quæ in ovis apparebant,qua Orpheum pturad. '
uſum vult Suidas: de eadem nonnulla Vndecima fuit:Sapropáneta , ex laga
Leonibus lib.3. Par hiftor. capite decimo , rei rami combuſtione profperum low
Tertio. huc referenda præftigioſa illius gaun , Gobltreperet cum fragare , in
nuperi in poſtoris (cedulam in ignem fellix , ſi juxta Propertium , tacererex
conjectam , in quodvis allarorum.o- ftincto lauries. adufta - foco dehac mul
vorum illæfam oftentantis. Huononta , & ita , et nefcias.quis à quo accepe
eft referenda ſuperſtitioſa expiatio l. Irit, Pershafiusac Rbodiginus e vatici
ſiacorum per ova , -de -qua. luvenal. nabantur autem præmantis lauci foliis,
Sat.6 . teftibusLycophro , & Heliodo, unde
Nona eft xupoudleia , qua utuntur: laurus dicta Symbolum divinationis,
hodie quoque Turcæ: cùm ceram li Conſtantino in Geopon & Aphronio , in
quant & aquæ guttatim inſtillant, & Progym .
figurasindè ortas obſervant. Allaricæ ! Duodecima poteft effe Baldvopeileta ,
vetulæ aliud genus commentæ : cùm cum ex verbenx , lunariæ , Calvirc , my
aliquis ægrorat toti cercos æqualis ricæ, ficus , & aliorum linplicium fo
ponderis incendunt , . quoe San & tos liis ramuliſve,cooſignatis nomine qnę
morbiimmiſfores autumant, & cuique rentium & quæſtionc, cognitio fururi
cerco fuum fan &tumn appropiane,cujus petebatur. cave.cum his confundas Si
cercus primus confumptus fuerit; cam.d byllæ folia apud Maronem , in hisenim
non
a inoid.0.334 1935. Cacia hoc 29. Plinio c.16.6132 6.2.Plut.l.de indult
nimal .Cedren in Annals Théod.Ir.c.21 do 22. d4 Reg.26 v 6. Eq4,20.V.3L- Low Parrback
in Claudiani di a.de rap, Preferp.Calow Rbodhl.s.unziq.670 .
 LIBRI IV. C. " II . QVÆST. VII. SECT.TI.
( 613
non quæftio ., ſed oraculi carmen crac colore rabicundo,vellivido fortunana
inſcripuum . qu xoUVlera ficus folia ро infantis ,aniculæ ariolancur ,hæc áurean
ftulabat. Dedivinatione per ramaricé
camarićé MeVTEA,decuius vanitatèilegendus Le .
ſeu myricam ,exNicandri-Scholiaftes [ic | vious
Ziricæus («Sed & lovius,ne quid
Cælius Rhodiginus a:Apollo myricosval fuperftitionis omitteret, nimis hujul
ses fanxitprænunciare mortalibus futura, | modi vanitatibus pro Epifcopo , dedi
propterea infigné fruticēbuncNicander udvocus, in Ferdinandi Davalli nacivitate
TAV VOGUE id eft ,vatē. Quin omagi itemScy. (lib.siPiſcarii) hujuſmodi pelle involu
themyricino vaticinartur ligno. Sed ca in tum ex utero prodiiffe conſideravit.
fLesbo Apollomyricæ ramă tenet :qua ratione Decima quinta cft æquèridicula divi.
Myricamsquoque eft cognominatus. Et Ar - natio ludæorum perledughim.D'YITY
chaus prodit quandoque in fomnis vifum cujus Rabbinid mentionem à Mofa
Deum illum iprice ramo decorum . Et Me factam comminiſcuntur. nempe vo

trodorus referi antiquiffimam effe plantami luni fuiſfe animal quoddam , nomine
myricam : nam degyptii in Iovis pompa co. ledugba yit * humana forma, cujus ex
Tonantur myrica , id eft, tamarice , ut inter umbilico medio funiculus propende
precatur Diofcorides : ficut apud Medos ,bat, quo inftar cucurbitæ humo adhæ .
Magi :] relcebat, & quantum funiculilongitu .
Decima tertia ou podeuarlac , obſte - do patiebatur , circumcirca omnem
tricum propria : quæ per nodulos um terræ fructum depafcebatur: capi à ve
bilico & ſecundinis adhærentes conji .natoribus non pofle, inil lagitta funis
ciunt,quories puerpera fit poftmodum præfcindatur: tunc ftatim expirare per
• . ejus olla, certo ritu in oregeltate,vati.
Decima quarta novitia quoque eft,ex .cinandi donú nactos homires, indegi
eadem obſtetricia ſchola , ſuperſtitio, ariolos dietosišddeghonim . calesiſti re.
djeve spávrata Fætusmaternusin utero cutiti fabulasnobis obtrudunt , digni
materno tribus mébranis involvitur : qui & terræ cu ſuo ,liddeghonim D'IVT
quorum primadicitur xapiop Teu ſecu- | athigantur, & cum eo conviventur.Nili
dina :alia verò à forciminis formaára . humanā illi formam attribuerent,pol.
debes .tertia à inollicie detavio . hæ duæ femus fufpicari, cosalluliffe ad Plant,
-

pofteriores aliquando cum færu fic e- animal quoddam agni ſpecie,quod na

erampunt , ut facies ac caput-infantis ſciferunt fic terræ cohærens, & vicina
quali galeatum appareat: VulgusBel- 1 Gbi, quoad funiculi longitudo permite
grcum vocant galeam ( den heln ) bæc | titgramina depaſci,& pabulipoſt defc
membrana cognomen tribuit 'Imper. 1 Cum marceſcere , in vicina Moſcoviæ
Diadameno ,& caufidiciRomani mul- | Tartaria : de quo Sigiſmundusin Mo
ita pecunia involucrum iftud einebant, covia, & lul. Scal.contra Cardan. & ple
fe illo ad caulæ victoriam - jävari mul nius ex profeſſo.Andr.Libavius p.z.fin
tum arbitrantes k . Ex hujus tegminis i gul.difp.deagno Scythico.
Gg88 2 De
aly.Antiq lett.c.29 6 Lampri.in vits Drailumeni cil2 ik esculo:nat.minac: . d Moor
Samfomis spraceptum Negativum & . Deut.i8 . Lem.19.
 614 DISQVISITION MAGICARVM .
VM
· Decima ſexta eſt. hodouártela : cuius mines capiat , & alliciat ad honorandú :
meminit larblichus , & Orpheus a : ideò enim additur , non quidem , ur di
gens de Siderite lapidc : ſed ritus eius | vines per illum , fed utincuruesteei, hoc
mihinon ſaris perſpectus. Huc fpectat eſt, ut adoresıllum . Non vos celabo ,
Chaldæorum lapis Mizoris, de quo ita quid aliquando mihi de hoc loco in
Zoraſter . Hvixa Sepxóuerop dainovce I mentem venerit, antequam ditionem
Apóryesow deepúons , oue 7:00p uvíteppe Romanā viderem . Suſpicabarnoftrum
én adó .Quando conſpexeris demonem ter- interpreté primò ſcripäille - Lapidem in
reſtrem ( tibi relponlum expetenti) acce- ſignem , inde cum alijiverba tranſpoluil
de, incantans facrifica lapidem mnizurim . lent : in fignum lapidem factum deniquc
ubi Pfell.in Scholijs rem aperit : Damo- infignem Lapidem . confirmar conie & ura:
nes ( ait:) circa terram volitantes natura ſua verho LXX . in qua difertè fcriprume
funt mendaces. Quodfiex bis verum aliquē arbduoxonos... lapidem fignum . Er fuit illa
Jermonem audire cupias , aram appara com veterum fuperftitio : qui Mercurios.
ſacrifica lapidem MNISVRIM . Habet enim ponebant in vijs,vel alios Deos rios five
bic lapis vim advocandi maiorem demonē, viales, itinerum indices& ligna , prohi
qui occulta ratione materiali genio applica- beat ergò legislator , nó lapides indices
tus , rerum inquifitarum veritatem inſufur- viaru poni, led poni , hujuſmodi lapides
rat, quam ille porrò bomini interroganti pro habitu Deorum , & ad adoranda . Scio
fert. Indicat enim nomen ipſum , quo in ad. quæ de radice Mlau Sachah,prolixè hic
vocatione utendum eft unà cum lapidisfacris Oleaſteradferat: fed probare nequco,
ficatione. quod vulgarum interpretem cam fa.
Hæc Pſellus ,cuiſimilia Nicephorus cilè delerat, imò & de verſione loci
ad li . Syneſij de inſomnijs. fuit hæc va lobapercè ignorantiæ accuſet. Etiam
niſlima ſuperſtitio , putantium non o vera ſignificatio foret, operire , dicere
mnes demones æquèmendaces,ſed ali poſſen : quæpicta funt, coloribus cíle
quosveraces,deinde & illud erroneum . contecta & operta . Pollet quis ad hanc
quoſdă efle materiales , Asyy Bite da ñs fpeciem referre quorundam fuperſti
dva yyo meros , materia tenebroſa ple- rionem, qui ut ſomnia ipfis contingant
pos, ut loquitur. Hic ergò magicusri- j futura prænuncia, geſtant amechiſtumi
tus Chaldæorum . Non defunt, quipugemmam :
tent Iudæis in uſu fuiſſe lapides quoſ. Decima feptima occurrit
caboudilerek,
dam Divinatores , & eos prohiberià i quæ multiplex fuit, de qua fic Cæ
Mofe Levit.26 . V.L. nam ubi nofter ver - Rhodiginus d. cap. vigefimo nono. fcribit ,
tit , Lapidem infignem , illi malunt verte Virgas in rebus divinis eximiicuiuſdam ufua
re:Lapidem imaginationis,vel ut alij Lapi- ſ fuiffe veteribus , ex pteriſque conie & are licet:
dem ſpeculationis. Sed illi nugantur.cuni Nam , qui Perſicos ritus diligentius animad
luis, quos nimis libenter fequuntur verſos litteris mandarunt, illorum magos,
Rabbinos . nam eben Mafeitb 77 sun qui ſacrificiis perficiuntur,carnes fuper myr
& vocat lapide pictura vel artificio to & lauro pofitas tradunt fubtilibusvirgis
aliquo licornacum , at aſpectu ſuo ho- 1 adurere,mox ,oleun laktemellequecommix
 LIBRI IV . C. I. QVÆST. III, SECT . V. 615

mm confpergere ,accomprecari, faſciculos ex | Scytharum Ger manorum quoque

myrica per tenues manu tenentes , In Pyre- quam Tacitusdeſcribit . lib. de moribus
thiorum meditullio furrecta ſtabat ara , ubi Germanor. qua de re nos poſtea plura
in exftin & usfervarerur ignis fierentque its- | Sect. 3.Aliquando ad omnia , ut ilta ,de
dem comprecationes non fine myricinis vir- qua fic Crantzius lib. quarto Metropolo.
gis. Sicut in Scythia quoque; ubi vaticini cap. decimonono,& vigeſimo nono . Mento
traduntur plures, ſalignis virgus divinatio rant annalesHenrics 111. Imp. fabulam de
concipitur, quas diſſoluunt acſeparatim fin- Hildebrando puero ,quod cum filius eſſet Fa
gulis bumiconftratis vaticinantur', interimbri lignarit, ex farmentus ordine compoſitis
virgas comprehendentes componenteſque. inſcius ipſe has litteras conſervarit : quibus
Narees verò,quos elle Androgynos putat He - aftans boma litteratus legerit ex ea compoſi
1odotus,tiliani fcindentes trifariam , digitof- tione ſcindularum :Dominabor àmariad
que implicando ac reſoluendo pracinunt fu- mare. Vnde coniectans divinum aliquid in
tura, ] & poſtea. Etenim in pleriſque locis puero ; ſuaſerit parenti,uteum litteris trade-
virga ( ut diximus ) praſagiunt , quod in tet. Traditus profecit , & in cancellariam
prima compofitionis tertiæ Dion quoque con- Regispervenit ,& Scriniarius evaſit Somnio
firmat. ) admonitus Imp. de eodem , quod cornua vi
Quæille de Perlis Magis,ab Herodo- deretur habere , quibus filium ſuum contere
ro libro primo. & Strabone libro decimo ret, hominem in vincula coniecit:fed ab im
quinto mucuaruss quæ de Scythis , & peratrice vinculis exutus,Cluniacenfe mona.
Enarrijs ,ex Herodoti libro quarto.Scy- ſterium petiit. Indeque profecit primum in
tharum progeniem Turcas , hunc mo Subdiaconum , deinde in Cardinalem , no
rem retinuiſſe,colligitur ex Hiſtorijs a . viſsime in Gregor.VII. Hæc ex annalibus
Collenuciji Sed illud mihi nota (Le illis Cranzius, quæ nefcio cur fabulam
αοι ) ραβδομάνθειαν non pertinere ad voceta
unum dumtaxat caput: quædam enim Decima otan eft λαμπαδoμάντεια ,
explicitam continebat invocationem quando nonnulli candelam in D.An
nempe quæ conceptisverbis efficiebat, tonij honorem accendunt.ficque ſe res
utvirgula recta,fpontè fua in circulum perditas confidunt, inventuros. Alia
coiret iunctis extremitatibus. Alia ve eſt vetus ſuperſtitio Lucernaria , de qua
rò ad fortes pertinet , quando regnum Propertius lib.4 .
vel quid aliud ,virgis datis ,cui obtinge Sed neque ſuppletis. conftabat flamma
rer,experiebantur: fic Aaroni præroga lucernis
tiva Sacerdotij, virgula contingit flo & alio loco ::
rente , fic & Beatam Virginé nonnulli, Seu voluit tangi parca lucerna mero.
ex apocryphis ,tradunt Iofepho ſpolam Petronius in Satyra, Lucerna humore
data : quo adhuc tempora Divinatoria defecte , tenue d extremum lumen ſparge
lors permiffa . Aliquando ad ariolatio- ! bant: hæc magis videtur ad hominis au
nem noſtram ( quam auſpicium vocavit gurium pertinere. An etiam hucperti
Tacitus ) referenda:utilla Perſarum , & nuerit modus furti concipiendi per
lancen
G3883
1.1. rerum Neapolii.
616 DISQUISITIONVM MAGICARVM

lancem & licium ; quem Şox.. Pompc-;

rius defcribit , dubiuin mihi:_puto po SECTIO II.
rius non pertinere , quidquid Acron
prodiderit vide ſub q. 6. fe & . .4. Di Augurio do aufpicio.
verf.9 .
Decima nona yocaturομφαλομάντια ,. A : VGVRIVM veldependerán
nempe duplex divinatio , qua virgi tura, ut nautarum , agricolarum ,
piraten, puellæ explorabant. i . per fu- & c. de quo poſtea (eftenim commen
niculum , quæ res etiam hodiè in uſu datione dignum , ut pote naruralis
prayo : & videtur olim cò refpexil- l.conjectatio vet hominum industria at
le Catullus in nuptijs Pelei & Theti- quearrificio inſtitutum , rebus furons.
dis . non neceſſarijs , ſed voluntariis coni
Non illam nutrix , orienti luce revi- ciédisinſerviens: de quo nunc agimus,
ſens , quod ipſemet Cicer. b vanitatis & ine
Hefterno poterit filum çircumdare collo .' ptiæ condemnavit, longè hac in repru
2. quod, auctore Guil. Pariſienſe ....dentior , quam Plato in Pbedro, velXe
folicum in Britannia redactum in pol nophon , in Cyriped. Quod verò & A
linem tenuem , achatem.in poru præ- riſtoteles e meminit augurij , ille vel .
beri,quem qui quæve ſumplit, nifi vir populari ex ſentenria loquiçur, velau
golit, ſtatim cogatur evomerc. Refegorium vocavit , naturalem præſenlio .
runtur & alia, quæ idem per urinam nem avium , qua pluvias tempeſtateſ
indicium faciunt . Et referuntur ut ar . que inſtantes nobis indicant cantu , vo
cana naturæ ; vereor ne prorlus lint laty , vel garricu . Nobis Chriſtianis du
magica , certè ſunt illicita , & famæ re- bitarc non licet,totam Augurum difci
ſtitutioni obnoxia. plinam ,incertam & illiçitām.cllc : qua.
Sunt & aliæ millæ nocendi artes & quod abſtincret Deipopulus , etiam ab
nomina mille , quæ utinam utmihi,fic ariolo laudatur : d quam ſciunt omnes
cæterisignotæ & -mexpertæ. Damnant damnatum à Moſeac Prophetis , &
hæcomnia Theologi & Canoniftæ.vi- juris Canonicifauctoribus, à quibus
de Eufeb. lab. 4. Prepar. Eyang.cap. fi quis , etiam variæ pænæ infliguntur : quam
26.9.5.Ioanney, Salisberienſeml 2.de nu ſciunt pacti cum dæmone damnari,à B.
gis Curiaiium cap . 28. Michael. Medi- . Auguſtino, gſciuntà recta Philoſophia
nam lib. 2. de reda in Deum fide fol. 29. 1 valdè alienain.b
6 Iulium Sirenium lib.9. deFato cap. 15 . Auſpicij verò live Augarii vocem
16 . nunc co extendimus , ur etiam omnie
comprehendat: Gout & Græciluunpſc .
runt, épvi eesv, Ó !WWIFI , 310V-udrratay
opviorxoniar, pro obſervationecunclarum

cap.ult.de uni.c.2.2.6 22.dedivin. cle.de Hisanim está alil. Nu 23.0 :27.de Lek to
«3:26.Deu.18.v.10 Ecc :34.0.. ler 27.2.9 faslludere endtil ud 26.9.2.c.fiquis Epife cada
Frans
quanti.fi quis clericus c.auguries 26.9.5. gl.2.de der Chrifh.c.24.deceme becCal.
Picus,hoo.de praxoboti
 LIBRI IV . C. 11. QVÆST. VI. SECT. H. sin "

rerum fubitò ,& inopinatò, & infolito, acci pullis obijciebatur: fi negligerenr cibú.
dentium inftituta ad cognitionem futuro- liniftrum auſpicium erat; 6 avidè de
skim ,veloccultorum . Sic acceprum , redu- palçetentur , ita ut aliqua ex roftro de
ci poteft ad fpecies quinque, priinumciderent & rerram ferirent, dicebatungan
ex cælo fecundúm ex aviuin volaru vel solitimum tripudium ; & habebatur ſe
garritu , tertoum ex tripudio pullorum cundum . påvere veteribus idem quod
quartum ex quadrupedibus , quintum ferire: inde dictum primo terripavium
ex diris & portentis: & horum omni- deinde terripudium ,denique tripudium
um communis diviĝo eſt quod eorum c . Idem & Sonivium vocatum à fono,
quædam funt Oblativa ; quæ non polo quem puls edebat cadendo . - Nugacic
cantur; quædam -Imperativa, quæ ve 9fimum fanè commentum ; cuius tamen
niantoprata & quæfta. A negle &tui tribuere Romani clades P.
Tiergò genus è cælo caprato ab augu Claudii & Lucii lunii bello Punico i.f
dibus proſpectu , & cæliregionedelig- & Flaminii bello Punico 2.8.
nata ( templumb vocabant ) expectabat 2. ex quadrupedibuts, ſumpta , teſte
auſpicium , nempe tonitru ,vel fúlmen Sext. Pompeio vocabant, aufpicia Pede
live fulgetrum :quorum alia bruta, qua Aria ; uſ apud Germanos ex equorum
nulla racione naturæ nitabantur, ſed e- fremitus proprium gentis ( aic Tacit. h )
ráne vana prorſus, alia Faridica : & hæc . ) equorum quoque praſagia ac monitus expe
sarkus velpeftifera ,velconſiliaria , vel riri,publicè aluntur iiſdem nemoribus ac lu
auxiliaria ; & huiufmodi nugaciffima, cis candidi,& nullo mortali opere contacti,
de quibus multa Plinius & Seneca , quos preſos ſacro currùfacerdos, de rex vel
quæ lanèeruditè refellit:Wimpina lib. I princepscivitatiscomitantur, binnituſque
de divinat, cap .3.4 . & 11. . ac fremitasobfervant ' nec ulli auſpicio ma
2. ab avibus petebatur'; undè di& um vor fides.] Durafle eam fuperiticionem
Augurium , quaſi avigurium . Avium aliæ diu poſtea, etli paulum diverſa forma
gftiness quæ cantu feu garritu ; aliz Pre- l apud Luizicoś, ex Ditmaro noſter Lip
pares , quæ volatu partabantur prædice- fus in comment admonuit. De Lupino
FC , & harum rurſus variæ differentiæ , ! auſpicio , Plinius & alij valdè milta , '
fúnebres,-clitie, arcutë'; volſore , ' remores, | & prorfus contrariatradiderunt, quos
imbre, & aliæ multæ : dStultnia hæc re- habes diligenter annotatos à Tiraquel
fellaur benè ab eodem V Vimpina lib. 1o ; de capra, afino, leonė ,volpe, cane,
codem 6.12. muſtela ariete , & alijs: quæ Alexander
3de puhloram rripiidió "lumebatur. nullis auctoribusfirmarat , vir' idem ,
Duo à pullarijs pulli in cavea fervaban: fupra modum diligens; accuratè com - :
tur. primò diluculò , imperato de mo- I probavit.
se Glentio puls aut offa', cavea reclufa , s . funt-Omina : quæ pertinere adau . ;
giria
a PeriSonstidorius Montep full biltrermemorab folio 2 40.6 Varrols.5. de lingua's inai
& PII2.C.52.95 + 61 28 6.2.Senec in Natural quaſtio . d Servi.l.2.Æneid.Fiftus in zoce Ofis.
ht,Gellius t 6.6.6.171.00.rap.13 do 18. e de hisCicer.i.de levin Feftus in Puls t in Ofoenuin..
fPolybius 1.6 VolMar.16.1.689.4.rg Liu.122 ,-h boste morib. Germ . ipd Alex.ab Alex.l.g.).
618 DISQUISITIONVM MAGICARVM

guria vel unus oftendit Claudianus fe- puano , his verbis: quandocunque in illa
quentibus verfibus: partibus reprobus dives moritur, ignis erum
Nulluſque dies non triſte minatur pere de predicto monte videtur , & tan
Auguriŭ , quoties flaventia ſerta comarū quam ſulphuree refine congeries ex ipfope
Spontè cadunt ? quoties exſudat ab ube- ſuvio protinusfluit ,ut torrentem faciat , at
re fanguis , que de currente impetuin maredefcendat.)
Larga vel invito prorumpunt flumina miraculo ignis , addam aliud huma
vultu , num :Herodotus lib. 8. ſcribit, quando
Iniuffaque manus mirantia pectora tun . Amphienfibus finiftri aliquid publice
dunt ? eventurum , ſolitam lacerdoti Miner
sibuxos inflare velim , feriale gemiſcunt. væ ſubitò promiſſam enaſci barbam .
Tympana , fi quatiam , plandum mihi Sed redco ad inarima. De familia Ser
tympana reddunt. viliorum fcribit Plinius nummum illis
Ahvereor , ne quid portendant omina fuifle æreum : quem auro & argento ci
veri.] barent , qui ad futuros familiæ proſpe ,
Vbi Ceres & exempla præbet om ros eventus crefcebat, ad infælices mi
nium ſeu Dirarum , & quod vocavit nuebatur,legePliniuni l.2.C.O.De fan
augurium , poſtea vocat omina.Hæc ſo- guinis admiranda in Gallia pluvia , quæ
lét etiam prodigia dici . Valer. Maximus, incidens fupra carnem hominis ,aur lu
a admirabile inter cænam prodigium inci pra lapidem non poterat ablui, cadens
dit. Infuſum namque patera eius vinum nec verò ſupra lignum facilè eluebatur;au
ſemel,ſediterum , actertiò , in ſanguinem ctor ex Fulberto Carnuteng eſt Baro
verfumeft. Qua de re conſulti Magimonue. nius Annal. XI. anno CHRISTI 1017 .
runt , utabincepto defifteret. ] De fonte Glomuzenzi narrar Dietma
Sed de omnibus plura diximus l. 3 . rus , qui quando lætuspace & annona
ubi de vana oblervantia egimus. Huc annus ſublecuturustiitico , avena &
reducenda omnia prodigia & oſtenta, í glāde refertum ſeoftentat quando pe
& monftra, quatenus quis vanam qua- ſtis imminet cineribus quando bellum
dam ex his inſtituit divinationc , quam
languine plenus fuit quod idem Eraf
veteresTEPÓTOTXCwiav vocarunt , à qua mus Stella , & Petr. Albinus in Chronico
aliena eſt Chriſtiana obſervatio moni-Miſnenfi allerunt. Alibi in Germania
torum quorundam mirabilium , quæ fons eft dictus Hungerbrun, qui quan
quibufdam Deus largitur.Duo exem . I do decreſcir gravem annonan ,quando
pla referam infra c. 3.9.2. & alibi aliud | «xareſcit diram famem protendet. In
famjia Eftenfis B. Beatricis apud Scar- monafterijs non rarò accidir,ut religio
deonum , tale.quod de monte Veſuvio l l morituri, in templis ubi ſedilia ſua has
& morturorum impiorum & dam- ? bent trunco capite adfpiciantur. Qui
nandorum mox aliquorum prædictio- 1 buldam etiam nobilium familijs quae
ne , Pet. Damian. epiſt. ad B. Dominic. dam notata . eft quæ certiffima fuorom
Loricat . ſupra agenis de Pandulfo Ca mortis indicia habet li fons quidamn na.

a 11.c.7. de Xerx ,
 LIBRI IV . C. I. QVAEST.VII.- SECT. II. 619

cara ſua valdè limpidus ab incognito | minere , quidam ad oftenta refcrunt,

quodam verme curbetur , alteri lig cum Cælio Calcagnino , alii ad Geo .
num eſt,G terra quædam arci ipſorum mantiam , alii cum
Turnebo non diffi
vicina, in voraginem ſubGdit. In Bo mile faciunt,ab Anxinomantia . quale
hemia ſpectrum fæmincum veſticu fuerit,nihil habeo certi . Lege fi placet
lugubri apparere lolet in arce quadam | Antonism Valtrinum comm . de re
illuftris familiæ , antequam una ex militari.
conjugibus Dominorum illorum è
vita decedat. ita ex aliis, ut certa , re SECTIO IIr.
fert Phil . Camerar . opera fucciſive cap .
73. videſupra in prin . lib. & d . q.2 . De ſortibus illicitis.
Monſtra ſunt paturæ valdè aberran.

tis confucta,normain animantium MANGANIAE tertiam partem dia

&
& prodigia vocamas , varias & ferri- ! Pour, ut patet ex l . Elher cap.9.0.26.
biles atque inſolicas in aere aut aliis e- quam plerique Perſicam vel Sulianam
lementis apparitiones , ac lonos vel ef vocem eſſe volunt. aſſentior potius D.
fe & us, ut pluvias ſanguinis , aciesin Hieronymo Hebræam effe, & deduci
colo vilas,& fimilia , quibus pleni ab Hebræo ja pur , cadere ſeu labi
Inlii Obſequentis & Lycofthenis libri, (etiam juxta Furfter. ) quia fortes in
& loſephus libro7.de bello cap 44. & c. urna conjectæ labuntur , undè & fe
gregiè V Vimpinalıb de fignis, a , certa ſtum Hebræispburim ,non Phrurim.lo
horum interpretatio à divina revela.ſephus in hac voce mendofus eſt , vel
tione depender,utfuit concella Danic, moreGræco decorât.Sors autem , telte
li: b non licet ca curiosè obſervare ad Divo Thom , d, triplex eſt, divinato
fortuitos eventus cercò prædicendos : ria.conſultoria & diviſoria.
reae tamen concionatores ex iis im . Divinatoria vocari poteft xaypoudy.
minentem Deivindictam denunciant, Tela :quæ ex gencre ſuo prohibiria , D.
vel ab inſtanti facinore ac vitæ pravi- Greg.lib.7.ep.66 libr.9.ep.47.in Decreo
tate homines iis deterrent , & ad po tal.c.l.defortileg. D.Thom .deart. 8 &
nitentiam bortantur . rcvera enim id . ralis fuit forcicio lonæ 1. ut ibi poft Ly
circò illa ſolent à Deo oltendi . Plura ran . & Ferunt oprimè Franc. ' Ribera
dehis pere à D. Auguſtino lib. 21. de quæ & ipſa multiplex eft, una,, cadem
civit Dei. 6.28. & qui bos portento . cum oraculo , ut fuere fortes , Delize,
rum obſervatores egregiè coofucant Lyciæ ; Anciates,Præneſtinæ & fimiles,
- Picus, c, Wimpina,Medina,& Sire- fic accepit Seneca.
Dius. in Throadib. Poft fatademum fortis in
Vlt. Auſpicium ex acuminibus mi ceſtafides.
litarc.cujus & Cicer. & Arnobius me- 1 & in Oedipo.Sorte Plebeia excitus.
# D Hhhh Cæ

IGE 26.22.uſquead 2 7.bc.s.cPicus 1.6.de prenote.6.Vyimpin fup.6.17 .Medin .l.2.ck reff.

filic. 2.Siren.d.1.9.6.19.0 20.0 22.9.95.98.8.
 620 DISQUISITIONVM MAGICARVM
Cxicræ fortes pleræque nomen à l & ſecundum nonnullos Moſes. Eze
mareria :ſortiuntur : ut luottorouocv - chielis verba ſunt by Stetit enim rex
TE!%., Felipárttia , áspetyanquépteld , | Babylonis in bivio in capite duurum
que bacillis,ralis,oſcillis,pilulis,aut ca. viarum divinationem querens , com .
bellis inſcriptis, in altum vel in urnam miſcens ſagittas, interrogavit idola
conjiciebaotur. exta conſulit. Ad dexteram eiusfakta :
3. his fimilis fuit xubquávteid , Give a. I eft devinatio ſuper leruſalem .]
leatoria, ucapud Propertium . Divinationem hanc valiè expli
cant, orta diverlorate, quia non con
Mequoque per talost'ensrem quarente
veniunt de ſignificatione verbi Kilkab
ſecundos.
Spepa quod ). Hier. vertit commiſ
Damnofiſemper ſubfiliere canes.
chit , LXX verò fecir ebullire , vita
Huic dedici valdè Auguſtus & Ti gam pro ſagittis , draßpéo ou faBSON -
berius Impp.telte Suetonio ,& Attalus quod lansen Polyebronius docet die
Rex Pergami. Uiebantur hujuſmodi cum pharah Hebræa pro miſic leu įce
forte tefte PaufaniaGiæci.apud Buram cit fagittas avtizo púnice Benx, Tek ?yzdy
Achaiæ : & in Apono fonte in italia; te Ta néger expár zmo xjoilpão . D.Hie
ste Suetonio ;in Tiberio.
ronym . in Cominent. explicar mo
4. Ta ROMONTHO ,quam dixi, feupteße duni divinationis: ftabit in ipſo como
dopávteid , quam Tacirus tribuit Ger- pito ó ritu gentis (use orarulum conſu ..
manis; a fortium cõuetudo fimplex,ait, Let ,
ut mittat ſagirtasfxas in phare ..
virgam fructiferaarbori deciſam in fur: tram , e commiſceat eas inſcriptas, ſive:
culos ampurant coſque notis quibuſdann fagnatas nominibus fingulorum , ut via.
diſcretos, fuper candidam vetem teme . deat,cujusfagitta exeat, & quam prinesi
rear forturtopargunt mox , fi publice | civitatem debeat oppugnare. hanc amo.
confulatur. Sacerdos civitatis, fin pri tēGræcs Benou vlera ,five ocß osizilian.
valim, ipſe paterfam . precatus Deos nominant ] & addii poſtea, LXX . hic
cælumque (ufpiciens ter fingulos tollit, non tài leolu , quam verbis à vulga.
fublato's ſecundum impreffam ante : no ta diſſentire . Nam illud dvsepőows leu!
tam interpretatur , c . ]frequentiffi- ebullire, mihil aliud eft, quàm veloci
ma quoque Sinishodie cft ferè limilis ter exire feu aſcendere. Sed alii purank?
quedam divinatio duoruin lignorum co ſignificari genus alterum divina-
a qualium ,quam deler bie tuse Guns
tionis : nempe commixras ſagittasin
zalus Mendozrus-li 2. hift: Chinenfi c. aerera forriterjeciffe , & in quam par-
4.nec non Philippinentium ſeu.Lucrae tem caderent, dextrain an finiftrain ,
norum in India , teſte Martino Ignatio verſus Rabbath , an verſus Hieruſalem
Itinerarii cap.8 . In facris litterisin obſervaffe GcR.Ioſeph.& (utviderur)
venio nonnullas huc pertinentes Chaldæus Paraphraltes , cainque 10
ut eft illa ſagittàrum , de qua beze jerprerationem optimè tam doſtra
chiet, & alia virgatum de qua o cas , quàm Gsæca vetlo patitur. Denique
quia .
a l,de mor 3.German, b cap:11.4.116 .
 621
LIBRI IV. C. II. QVÆST. VII. SECT. III.

quiaKalalap etiam fignificat læviga | bantur: Gnè contra primum pars veſti
se,& polire,ideò exponunt, terlit, lepa ,infælicem : Guiroque ja & u veſti
polivit lagittas , volunt enim ligoficarum vel nudatum lacus ſuperius fu [Ter
ri genus divinationis Catoptronan- | mixtum eventum Gibi pollicebantur :
-ticum : quo augures in ſplendenicu: & hoc ab Oſea putant Ggnificari. D.

འན
{pide,velut in cryftallo vel ungus , fu- Hieronymus autem vult , de codem
tura inlpiciebant : ſed cum hocficreagigenere,de quo cgii Ezechiel & vo
centiorum commentum , præſtat D. cat hic paßSoucivictav, quod illic Bence
Hieron . & Septuaginta Interpretes il áreai, pro iiſdem enim iſta accepit .
Josſequi. Sentichoc etiam Theophilact. in 0
Alier locuscf Deu 18.v. 11.-Vecho- lea , ſed aliter explicat ipſum vitum :
ber chaber 7277 2711 , quod nofter virgas ( inquit ) duas ſtatuentes,carmi .
vorrit incantator : recentiores vere na a incantationes quaſdam ſubmur
tunt jungens.junctionem , ut exprimant murabant:deinde vergis damonum ope
fpeciem {unojavtelas , qua per frukta ratione aut effe tu,cadentibus confiders
lignorum iterum coeuntia divinaban- bant, quonam utraque carum caderes,
tur. Sed noftram verfioné confirmant antrorſumne anretrorſum , ad dexte
LΧΧ . φαρμακός έωαίδων έσαοιδών, e ram , vel finiftram ,'Sec que tandem ref
meficus incantans incantarionem : & re- ponfa dabant infipientibus , virgarum
etè incantatores enim ,à Chabar 7271, caju profignis uf. Eundem ad modum
quod fignificat , ſe ſociare, Vocantur Nabuchodonofor vaticinabatur , ut le .
Chabarim . quali dicas ſocii , nempè zekiel habet , ] His adde quæ dicta
dæmonum , quibus le pacto feu fæle . Jospr.fect.1.fuperft. 17. & fiico etiam

veritnofter vulgarus,quam recentio nem fierifortium deligno prohibition

res ifti : & benè Pagninusretinuerat
verhunem 1.XX.interpp .
Tertius locus elt Ojec 4.v. 12. Po
pulus meus in ligno interrogavit , e&
baculus cousannunciaviter , ] non con
Ital , de quo genere hoc dictum . a .
num can.4,
s.Specieselt Gecmantia ,cujus labo
riofa induſtria menticur arm , , nam
cxdecim figurarum in ſolo , vel abaco
nomina texvírá dilpungit , ex ſedecim
additis diverfis pun &torum coordi

pod Hebræos , R. Mofes Samſonis nationibus, quæ nomina ſingulis fuis

F.in explicatione pracepti Negativi. 52 aftris putant reſpondere. hoc olime
:

commemorat hujuſmodi ritum : de HHali , E. famolus Magus Olivering

ai
Malm esbu rius , libro edito , & poftea
corticabant bacilium ligneomuno
tantum ex latere , tùm in aerem proij . Gerardus Cremonenfis, Bartholo
ciebant, & fortuito caſu , primo jau mæus Parmenſis , & Gaſpar Peucerus
apparuiflet ſuperior pars decorticata , Lutheri (e&tator : quorum libri prohi.
at Tecundoja au ſuperior pars adhuc biti,ſunt complexi ſcriptis. It Peuce .
velica, proſperum ſucceſſum augura rum miror id tam diligenter proſecu .
Hhhh 2 tum
 622 DISQUISITI
ONVM MAGICARVM
tum , cum veriſlimèfaccatur, toti illi Novi teſtamenti : quam inſigni bla.
diſquiſitioni nullam prorfus ratio . (phemia vocant Sorres Apoftolorum
nem nullam veri ſpeciem lubelle. Ara | leu Sanctoru : hacuâ fuere Heraclius
chimagus quoqueCornelius ſuam dic 1 Imp.apud Cedrenum : & Romanus
verſam ab illa aliorum Geomanciam Diogenes,apudCulpianum : & Andror
æquè tallacem & mendacem , pofte- nicus fenior apud Gregoram libro o.
riore ſcripto fuic teftatus . Picus de hac | Etavo.& Chrannus filiusRegis Franco
cecinic . cum : apud Gregoriú Turonenfem lib .
Atque frequens bibulam mucro cum Hiftor.capire decimoſexio.& vigefimo,.
pungit arenam . & B.Theodora Alexandrina.nondum
Hanc deſcripfic Pictorius in Epitome benè catechiſata , apud Simeonem
de Magia cap.i Quanta ergò dementia Metaphraft . XI. Septem & Meroveus
eſt bis vacare , quæ à ſuis damnantur apud Gregor . Turonen . Hift Franc.lie
au & oribus? Ex.piis ſcriptoribus & ca bro quinto , capite decimo quarto . ubi.
sholicis eruditè refurarunt fæpè jam & alius citus exprimitur, nam pobun
citati,Franc.Picus lib. 6. de Prenotioni tur tres codices Scripturæ facræ ſu
cap. 3. & qui , toto clam opereex Pico per lan &i Martini ſepulchro , & figil
plurima,Conr. Wimpina lib.de divi latim.ſinguli aperiuntur. uſus hac de.
nat.cap.5. & Jul. Sirenius libr.9. de Fa : nique Gundulphus. , apud Ranel
50 cap 38. phum libro feptimo Polychronitici capir
6.Vocant soixelou recav.Fiebat pricefexto , & lui laudator facinoris Hice
mum aperto libro. Homeri vel Virgi. ron . Cardanus , de varietate libro de
lii, & aitento primo, qui obvius infpi: cimo quarto. Damnata fuit hæc luper
cienci , verſu ., Sortes Virgilianas , vel ftitio non unô concilio ai Eccleliz
Præneftines.vo.cabant .. Sic Socrates Catholicæ decretis. Huc quidam
mortis fuæ diem conjecit : Sic Clau.referunt certas illas Epheforum no
dius, Trajanus, Alexander, Macrinus , tasmagicis verbis junctas : quas fe
Gordianus. Iunior & alii Imp . tem renti conatus omnes forent efficaces.
pus regni vel vitæ vel alia , qua de re harum beneficio volun : Crocłum èro .
Suetonius in Tiberio ,Spartianus in Ha- go liberatum b, led hæ pertinent ad q .
driano, Lampridius in Alexando, & alii6.Er ne quis objiciat vel D. Auguft.io
in horū vitis. quadā Lipfiuslibr 2. Ele Confelli vel Grego . Turonen factum ,
Etor.cap. duodecimo., ludæos quoĝ;.lo. libro quinto hiftor Franc.capit.quadra
litos in quavis fermère inchoanda ſic gefimo feptimo, ou seq. Nain landi .
ex ſacris bibliis.apertis ſortiri , docet tenc librum aperiebant,non ut defu
ex Thalmudicis loſephus Stephanus curis certiores redderentur , led ut
in lib.1.Machab.cap. 3. num.48. Huic conſolatorium aliquid vel exboria
vanitau . Gentilium deinde fucceßlic corium in ſacra pagina reperirent ,
apud Chriſtianos , apertio Veteris aur.luttefaruripſemet.Greg ,& fic lolent
hodie

a g,aliquarti ca fiquis clericos. 26.quo si Anrihili cong, cam. 4. b vids Euflath , in

Homer.
 LIBRI IV. C. II. QVÆST. VII. SECT. III. ( 23
hodie multi pii viri cum tenrantur ,a- eft cius
eft eiusmenti
menti per divinuni oraculum ,
perire libellum illum aureum Thomzquod in apertionelibri Evangelici ape.
de Kempis , de contemptu mundi , cò I rietur ei à Chriſto, quod Deo in ipß ,
quòd femper aliquid in eo occurrar, de ipfo maximéforet acceptum. Oratio
quo roborari le & confirmari lentiunt. ne itaquecum multa devotione premiſa
quod fanè expers eſt ſuperſtitionis: Au: Sacrum Evangeliorum librum de a'ia
gult.etiam divina monitione ad hoc nefumptum in Sanctæ Trinitaris nemine:
inductus, vid.lib.9. Confeil . Capite ul aperirifecitper focium , virum utique
timo Sunt qui velint duis exceptiones Deo devotum fanétum . Sane cùm in :
eſſe ab hac regula, videlicet, Primò Gerina libri apertionefemper paffio Domi•
quis id faciat gravi necefficare compuli ni occurrerer intellexit vir Deo plenus,
fus, ad.terminandam gravem litem , vel quod ficne Chriftum fuerat imitarus in
anceps confilium , & citant D. Augu- actionibus vita , ficconformis ei eſſe de
ftinum , Epift 180 ad Honorat. 69.lib. 1 . berelin affitionibus doloribus Par
de doct. Chriſtiana cap.28. Secundò , 6 tionis, antequam ex hoc mundo tranfi .
debita cum reverentia , precibus ad ret c . idem ftaruo de facto S. Da
Deum fufis, adhibeantur , ut vult Beda nielis Stylitæ apud Metaphraítem : &
in cap.1.Actorum . Imprimis admiferim in vita S. Huberti Leodienl. Epiſcopi
has condiciones, non teparatim ſuip. apud Surium tomo 6. Duo ergò illa :
ptas, fed coniun & im : & ideò pro una co currant neceffe eft , ut licitè quis.
utatur hac forič : revelatio vera ac
tanrum . Nam puto Gmul requiri &
materiæ neceffitatem , & reculum ad ceſſerit, vel ſola illa præceſſerit, nihil
Deum :nec Pacres alterum excludere, neque cimendum ,liequeaccuſan Jum ..
ſed ſupponere:cun alterum tantum In Bear . Matthiæ fortitione omnia ad
expreilerunt, ut Auguftinus, quigra- fuille, & præterca morem deligendi
vitaien materia folius confideravit: fuis vicibus Sacerdotis Summi, non
nam de gregs propter periculum mor, dum abilirum , facis clarè docet Rid'ai
tis deſerendo agebai , & ideò lortio . in capite primo A Eforum.Siergò velres
nem fieri inter paitore', qui fugere, & velatio , vel aliæ duæ cauſa limul , Gine:
qui manere deberent, volebat.de Epiſt i revelatione , moverunt Archidiaco.
185.fub fin.Beda verò utrumque diler. num Batonienſem , ut experiretur,

tè exquirit. Nec levis caula fuit D. 199od ait Epiſtoso polt triplicem eiuſ.
Eranciſco , ſua & proximorum falus, dem fomnii de amico recurſor : quim

accoullæ ,nec frigidæ tepidæve preces cgo facilè crediderim divinam viño ..
præceſſerant, cum forte conſultoria nem : e curioſicacis :bumane ( line
ulus nec deerat ad hoc excitans divina aft: ftu curioſitatis.) fortibus, äre .
revelatio . volutione Pſalierii ", vifionis eventum
Narrai D. Bonaventura vitæ illius diligentius explorarer : & o11 lis zius
ca : 13.è quo Diu . Antonin zip fim hift primum ſe verſuis alléobtulit : Moyes do
fit :24 : $: 7.led carprim & mutilatè de. Aaron in sacerdotibus eius, & c, fane
fumptit:fedille his verbis :: Immillum centuerim , cum loan . Buzro noftro :
Hhhb 3 Ble .
 DTSQVISITIONVM MAGICARVM
Bieſenlom excuſari pofle , alioquin ne- | fcriptos debona es mala fortuna libros
gari nequit,non oprimi sem exempli conjulunt fortuitò in libelli paresculam
cenfendam incidentes , in qua explicatur quod qua
Longè alia quædameſt lore. Apo- rekr, ( loquitur de libris quales dix ' )
folorum.licita planè,non vérita de red hac ut plurimum apud ceteros vana
quatic Cæſarius libro octavo Miralul reperiuntur , vera aqud eos quibus
capire quinquagefimo fexto.conſuetudo demon cooperatur.] An ergò dz .
eft maxime provincia noſtra matronis: mon futurorum huiuſmodi præfcius,
út talicum forte ſpecialem fibi Apofto- ut ſciat talia ,quæ laliem quo ad medias
lum eligant in XII candelis x 11. Apofto' è libcio ordinariè arbitrio depen
lorum nomina fingula in fingulis furia dent , ad certum & verum eventum
buntur , que à Sacerdote benedicta alta- dirigere ? Nullus hoc veræ Theolo
refimulimponuntur : accedexs vero fe - giæ pericus concelleric . Debebacia
mina cuius nomen per candelam extra; taque diccie , quando dæmon coope
hit , illiplus cateris honoris & obfequiiratur , tuncfæpius vera videri, propter
impendir. ] Quin & in Hiſpania lic . demonis in coniiciendo folertiam :
Feidinando Cortezio lortiepti, Bea non vcrò ſcribere : ut plurimum ve
cum Petrum Apoſtolorum Pripci . ra G dæmon cooperetur , nis cum ex
pem Romanæ , leu vere Apoftoli- plicatione , quare cum potiusquam
cæ EccleGæ petram fecundam ( nam alias.
priina lesus ) obvenifle invenio Ostayè ,venit & expuouartet : qoan
in Hiſtoria Mexicana Franc . Lopez do definitus locus in partes æquales
de Gomara capite vigefimo primo.de- delcubitur, & unicuique linguiz al
cebat Evangelium illic plantaruro , ri. phabeu litteræ infcribuntur : deinde
gatorem favere , quo rigante nun Gugulis litteris granum frumenti im .
quam non incrementum dar lelas ponitur potea adhoc enungitus of ca
Chriſtus . gallina cus throducitur ; qui grana
Septimo loco venit Ludw , qui de comedat. denique notantur laterte
fcribitur in 80Sexs edpw , & aber quem quarii primum grana depaſcitur v .
vocant Ludum Paftorum : qui duo no g.litterarum : P.È. T. tunc creditur
xiè per Franciam & Germaniam mul norari, Petrus Petronius,Perrucius, &
tis folemnes, ad cognitionem matri quo : um fimilimodonoiréinchoacur.
monii futuri,opum ,dignitatum , libe- Sic deceptus Valens lmp.de ſucceflore
rorum , &c. quærentibus philoſophis.& quia Gal
Neque prætermittere hoc locopol . I linaceus abſumbſerat, grana notata.
Cum vel debeo indiſcuffum periculo - E. NA.omnes occidiiuffitTheodo
(um quoddam di& um Andr . Cæſal- ros, Theodoſios, Theodatos, Theo
pinilibr.de inveſtigat. demon.capite dulos; & tamen illi Magnus Theodof.
duodecimo. ubi dic aic : Sunt qui con . | in imperio luccellit. & Hoc cum Zo
nara
Zonaras to . 3. in Valen . Socrat. b 4.6.281 Sozom l. 6.G.S.Niceph .hd1. 6.45.
Caffsode.l.7. Iripart.c.35.Ammianol.26.
 825
LIBRI IV . C. II. QVÆST, VII. SECT. ITT!
Dara quidam volunt factum per dhex - fiftit ,cortinulas,penfulum annulum lic
Tguouarteio : ſed speriè Soccares dicit bransex carpathio filo , perquam tenni
factum per vexuomavrelov : Sozomenus myfticis diſciplinis initiatum :quiper in
per oraculom ex tripodis mochioa tervalla diftin &ta retinentibus fingulis
laurea, quem Nicephorus lequicur. litteris incidens faltuatim , beros efficit
Caſiodorus autem cum Socraielen | verſus interrogationibus confonos,ad nu
rit - fed per errorem , vale ipfummer Va meros modos peneconcluſos : quales
lentem opera dæmonis ilum inquiri leguntur ::gthici , velex oraculis editi
Branchidarum.Ibitum quarentibus no
ville de fucceffore. Zonaras ve è vult | Branchidarum.Ibicism
hoc factum ablamblicho & Libanio : bis ,quepreſente succeder imperio , quo
fed hos omnes falli ex eorum impo. miam anni parte expolitus forememoraº'
rum ſcriptore Ammiano paret , qui l batur;aßıliens annulus, da's perftrinxe
reos quidem quæfiti vaticinii nomi fratfyll.iras, ö cum adiectioneduttere poi
Dat Fidustium , IRENAEUM , Ber : ſtrema,exi amavit quidam prafentium
HULARIUM , & hos qui
& A MHUM , HU THEUDOUM ; & c .
dem conveniffe alios vaticinandi Subdie etiam interrogatos num
riros, ( quos non nominat: & fortè quælilleuf, qu diplifinet impenderet ,
fuerè LIBANIUS , & IAMBLichos ) disille verfus. qui refponfi ;. quibus
& recirat mox verba Hilarii jam late. & iplis capitalis fententia , & Principe
ra fodicati ; Conſtruximus ( Magnifico exultio.denunciabatur,quæ cun & a lic
Iudices ) ad cortinæ fimilqudinem Deli evenere . Nam & THEODOSIS lucu
phica diris au pociis , di laureis virgu cellit , & hi capite mul & ati , & Valeos
lis, infauftam hanc menfulam , qua
quamm vivus à Goithis igne conſumptus fuit.
videtis, es imprecationibuscarminum Adeo ut lulpicer,hæcomnia per Dia
ſecretorum , choragiſque multis ac din bolun , Deo revelante,ad -cot ſcelerum
turnis ritualiter confecraram movimus vindi& am fuiffe revelara . Ex quibus
tandem Movendi autem ,quoties ſuper verbis Ammiani patet SOCRATEM , &
rebusarcanus conſulebatur,erat inftitu- CASSIODORUM ,, & ZONARA Min
CASSIODORUM
tio talis. Collocabatur in medio domus, comperta Gbi , & parum vera nar
emaculata odoribus Arabicis , undique ralle.
lancerotundapurè fuperpofita ex diver Nonum genus eſt évoudited , quz :
fos metallicus materiis fabrefa& ta : cuius peritur ex nomine conſulentis per ele
in ambitu rotunditatis extremo elemen menta nominis diverfimodè co loca .
10Fum viginti quatuor fcriprules forma ta & q ”ali per anagrammatiſmuni faur
peritè incaſe drjungebantur fpatiis exa. Itum quid vel contrarium indicantia .
minatæ demenſis.Haslıntes quidam in hoc fuit PYTHAGORICUM Comien .
dumentus amictus; calceacusque itidem cum.vig. fi loannes Magnus, reſoluas in
lintersfoccis.torulo capue circumflexo,, agnus animole. hac purant ab Apol
r

verbenas feluiis arboris geftans- litato con LUNIO Romæ puellam , quæ nuptia
cepris carmı bus numine prafcitio- rum die mortua , lalcitatam .].Philoft:
num auctore.ceremoniul fisentiaſuper. libr. 4. ]
Derts
 626 DISQUISITIONVM MAGICARVM
Decimam dicebatur dptSpartelo , ciam contexit.quod & nobis liceret S.
quæ fuit duplex una Græcorum valo- | Spiritu id inſpirante. Iplis verò ou.
iemlicerarum conGderancium & fumeris vim aliquam divinam ,yelvacura
turuni victorem augurantium , cuius lem proprietatem tribuere; erroneum
nomen maiores numeros conrinerer : elt.
ideoque Hectorem ab Achille ſupera. XI. Potelt elle , quod Pythagore
tum a Aliera fuit Chaldæorum , quial- tribuit Plinius conſiderandom in 00
phabetum diſtribuunt in tres decades minibus propriis vocalium numerum
quibuſdam litteris repetitis, & nomi parem , elle proſperum ; imparem verò
na petentium reſoluta commutant in orbitatis claudicacionitve indicium
numeros , & fingulos numeros luis Circumfertur de his & fimilibusnugis,
planeris aceribuunt,Huc referenda lu . liber Alchindrine, ſuperſtitioſus plane
dæorum recentiorum Rabala , quam & Aammis digniſſimus; quem fingunt
dividunt in duaspartes , in quandam fuiſſe diſcipulum Ariftotelis. Huc &
Deokartelav blafphemiis referiam , & ad præcedentem ſpecicmcommuniter
åpefucérréav hanc vaniffimain, quam referenda cft illa circolaris figura , in
lege refutantem Tegnium lib. de vero cujusmedia inter femilupas arca, vatii
Studio Chriſtiano. & melius Ciruclusin numeri arithmetici , in proximo circu
Paradoxis quæſtionibus earun ulei fo , in ſcripra verba,vita,bona fortuna
ma, quæ eſt de Cabala ludaorum . & à mala forruna mors,morbus fanitas, in
qua non abit longè:Platonis Arithme- loquenti, nomina planetarum cũ certis
ticum vaticinium , breprehenſum ab numeris in 3.alphaberú Latinis litteris
Ariſtotele 1.6.Polye Sanè APOSTOLUS capicalibus , in 4.certiarithmeticinu
& EVANGELISTA DIoan.in Apoc. | meri, qua'in Germania quidam urun .
nomen Antichriſti per numerum 666 . rur, & cuius formam ſi Geor.Pidorius
ſignificavii ,c 13. ut illi à Deo fucrat re. non exhibuiffet , ufumque non expli
velarum : ſed omnium hactenus inge- j callec,feciſſet longè confultius.
nia io nomine illo erucndo fruftra for Fortaffis etiam
gentilibus in uſu fuit
tallis deſudarunt : qui multa volet, le- aliud quoddam Onomantiæ genus,
gat Riberam in Apocalypt . anderum | quando ex ipfa nominis ſign fications
de Antichrifto , Fevardentium in Ire omeo capiebant , vel aliquid futurum

næum , & fufiffimedifferentemRaimun | divinabant , ut alibi ( Opinationibus in

dum de Antichrilto 2.c. 20. uſque ad 1 fragmenta Tragicorum )docui Græcos
vigefimum quintum.qui Arithmantiætecilie in nomine Altyanaatis, & Au.
tamé nonnihil amplius,quam par crat , I guſtum in nomine Niconis de quo lege
derulis ,ex Platonicorum commentis. ſup.li 3.part. 2. quaft. 4. feft.4 . Hoc
Locus ille Apostoli non confirmat reculerim , quod refert Prudentios lic
Arithmaotiam ; fed duntaxat numero . à tyranno irrilum B. Hippolycum
rum involucris arithmeticis prophe- martyrem :

a Terentiam . Maurus citatus à nobis'ubide bac re dixiplura ,Opinationibus in Accsi A.

Iyanaten , blib.8 . de republ.
 LIBRI IV. CAP. II. QVÆST. VII. SECT. IV.

Ille fupinata reſidenscervice ,quis,inquit, cur,pium & religioſum.eſt ; & cadem ex

Dicitur ? affirmantdicier Hippolytum . caula conſuctudo Pontificum Roma
Ergò fit Hyppolytus, quatitat, turbetque norum , ab aliquot iam ſæculis nomen
iugales priſtınum cum dignitateSummiSacer
Intereatque ferisdilaniatus equis. dotij commutantium , laude digna , ut
Vtenim alicubi ab Auſonio prodi- quod maximè.
tum , jeteribus divinationis ſpecies e vltimoloco , Ioannes Leo , diligens
faty,nomen componere , quod fit , ſcriptor, a quandam , opre.SouárTelov,
Fortunamarum , vel necis indiciun. ſortiariam recenſer : in capſula abaculi
Quæ ,quàm fint vana , docuit ctiam forma conſtructa quaſdam ali aviculas,
loan.Brodæus lib.7.miſcelian.cs. ad has venire , qui conſilium quærunt,
Ab hac ſuperſtitione non funt im & obolum offerre:aviculam ſtipem ac
munes, quiex nominibus ſic parentum cipere , inque capſulam inferre roftro:
arbitratu impoſitis, fortunashominum deinde regredi, & refponfum in char
& eventus futurosautumant depende- tula referreconſultori. Hæc fufficiant
re, indeque quid futurum fit ratioci de his ſuperſtitiofis ſortibus partim din
nantur.Expertes lant culpæ, qui ſedula vinatorijs ,partim conſultorijs.
diligentia , quædam per angelos velho.
mines ſanctos prophetico fpiritu im SECTIO IV .
pofita nomina,cum corum quibus im
polita fueremunere,virtutibus,autexi Quale in his peccatum ?
tu vitæ componunt, & oſtendunt illa
Le
cumPactes
rebusOrthodoxi,,de Abel,
Enoch, NOTANDÆ fequentes concluſion
nes . Quoad fortem divinato
Noc cæteris :de quibus lege D. Isido- riam , & auguria cætera ;
Rilib.7.Origen.c. 6. ad hocpræit nobis Primò, grave peccatum eftinquirere ac
Angelusin Evangelica Hißoria Marth. I cultas culpas per haruſpicia ', vel auguria,
1.verſ 21 Luc.1.9.13. 14. & ipſemet le- vel fortes divinatorias. nam hæc non
ſus Simnoninomen , Cephas , imponens, poſſunt ita fciri , ſine dæmonis auxilio ,
Toan. 1.9.42.collato cum Matth .16.v.18. quare quidam qui per aſtrolabium co
Aliquid ſimile P. Nicolaus Serarius , in natus fuerat furem occultum nofle , et..
Machab.preloq.1. ubidehac re , notavit ex | iam fine intentione dæmonem invo .
Gorionide,denomineMachabæi; quod | candi,utgraviterpeccans,ab altaris mi
fanè pocintPROPHETICE à patre indi- niſterio fuit per annum fufpenfut; bid
tum fuiſſe prævidente ingensanimiro - 1 queex gratia & diſpenſatione : quia fc
bur & cor, quod fudæ futurum . San- cundum ius commune debuiffetin per ,
dorum verò nomina liberis imponere, petuum ſuſpendi.
pt illorum potiffimum patrocinio ſe 2. Æquemortale peccatum eſtauguriis
fuaque commendens,& mores imiten | vel fortibus conari prædicere futura con
I iii singentia
lib. &.de feriph. Afri. 669.2.de fortileg. cefiquis Epiſcop.26 g.se
 DISQUISITIONVM MAGIC ARV

tingentia : aideoque in clericos lata cx--| gem non diu vi&turum , nec periculum eins
communicationis ſententia.b. hofte,fed à familiaribusinftareCum ilk ura
3. Quamvis non fitpeccatum mortale 1 geret , a quo ? anum , à to , ſubieciffe, ille.
huiufmodi obſervare , nifi , quando quis illis | mulierem exſecratus, cum domum redirets,
fidem adhiber, ſemper tamenmaximèperi- fubiit anmum illa cogitatio : necrefponfun
culofum ejt, fecundum illa dirigere actiones Icelari poffe , noc edere tutumieffe : ne fe apud !
fuas, etiamfi quis illis minimè credat, ratio , Regem hominem prarum , fuo timori in
quia iuftiflimèDeus folet permittere , dulgentem , fufpectuin redderet. Itaqueth
ut tales malè pereant: Diabolus etiam tius efttyrannum , cum multoruin gratia in
per huiuſmodi fæpè in majora pertra- terficere., quàm.cum graviſsimo capitis pro
bit, & in magis ferijs decipit : & , ut mi. prii diſcrimine,incolumen fervare. Statine '
nimum , per hæchomo pellimum ha- ubi domum rediit , impetrato adreſponſadi
bitum acquirit , proximè diſponentem vinorum expromienda , feireto cafo Rege,
adin fidelitatem . duodecimum imperii Annum ingreffo , patria
Aliquot exemplis hic illic ſparſim Servitio , & se periculo exemit. ] Narrar!
oftenfum , quàm pernicioſun, eſfe ſoli- Buchananus, libro 4.fol. 35.Sed cor fa-
tum ſit conſułere dæmonicolas. - Ad - bulam magis concinné fi & am , quàm
dam punc ex Adamo Chronographn, j.. veriſimilem vocet; non intelligo . Exfii
de Olaph Rege Noruegiæ ; is cum in- enim anus illa, immò dæmon'ipſe , hoc
valillet DANIA M fretus relponſis citra revelationem fcire non potues
dæmonum claffe victus; ipfe fe in mare j runt ; tanzen malitia dæmonis fic Deuss
præcipitavit , uxor verò fame & inedia uſus fuit. Nam illa erant ingenion-
miſerè perijt. omnes ( ait :) affirmant peri- limèinftituta ad hoc , uti miles iſte cu-
tum auguriorum , obfervatorem fortium , ius ingenium præceps,& manusproma
e in avium prognofticis omnem fuam fpem pta dæmonem non lacebant : ad cogi
repoſuiſſe: d.artismagica ſtudio dedirus, 0 tationem tollendi tyranni impellere
nines quibus illa redundarpatria's maleficos, tur; quod fivèilli profperè, live male
habuir domeſticos eorumque deceptus errore ceflifler; vel tyranni, velággreſfori leo !
perüt. ] conſultoris neee animum homicida 1
Sic Adana lib.z.capă 28.ex Chronico pakeret: Nónne fimiles æftus adini,
CADOMENSI , de decepto Odone BA- Himile tyrannicidium in Azaele Syro.
JOCENSE EPISCOPO ; -pro- PONTIFI- lib. 4.Reg.i.& nobis S.S.ſuppeditat? Ja
CIO MAXIMO carcerem perpetuum.cadem Scotia Bancho naleficæ fortes
nacto , narrat Baronius tom. XI. Annal. ' regnuni' ſpondentes exitium pepere-
anno 1984. Habes exemplum , ex Chiose . nam occiſus à Macbeto feu Macca ..
nic . Scororam , aliud , deNathaloco Re- bæð cui eriam ipfidividationes arrow
ge XXV , narrane illum ipfum , à quo lorum , mercedem crudelitatis, necem ?
Rex cæfus,ad divinos miffum , ut de vião attulerunt, perſuaferant invidum fo
ria, devita Regis acregno.eius percontare- re,donec Glua quædam protulinde ter
tur : refponfum à quadam aru accepisſe.Ro mora ,ad årcem ; qqam Macberusinco
lebat ,
atbid.gigamr.6.67.be:fiquis Epificium fetic Bucan.l.justiprinite Hel.Bool.12,ante medd
 LIBRI IV . CAP. III. QVÆST . 1.

flebat;accederet: nec fæmina geniti ma- | Nunclequitur agamusde ea , quæ ali

au occubiturum . Vefidem dæmon (i-
Milibus vaticinijs faceret.; cum iam
vincendum necandumque ab hofte
fortiorc., infeſtiliinogue perſpiceret,
perfualit , utmilitesramis prægrandi
bus prælatis filux ſpeciem præberent;
& percufforem ei immiſit Mackduf
fum ,quinon natus , ſed cæſus ex matris
iutero .Multis hæc defcribit Boetus:pro
quando licita ,aliquando illicita eſt: quã
vocamus Conie &tationen . hæc vel eft
Phyſica ſeu Naturalis, vel Politica-leu,
civilis , quæ fortis, romen retinec.
QNÆSTIO I.
De Coniectatione ex aſtris.

fabula Milefia vel mimpex.Atellanisiris | 1 a naturalis.comiectationisclaffem

mirè exprimunt : nec continent quid bus verèinnituntur , velfaltem cas non
quam , quod fieri non poflit, aut quod improbabiliter omninò prætexunt:cu
fierinóſoleat,de Giluarum (tratagemate iuſmodi ſunt agricolarum , paftorum ,
Olaus, & alij Gimilia: de pícudoraculis nautarum , architectorum , medico
demonum plenæ funt hiſtoriæ . rum , phyſiognomorum , chiromanta
4. Idem bodiè dicendum de forte confularum , aſtrologorum , & oniropolarum :
toria , qua inquirimus, quid nobis facien- de quibus nunc hgillatim nobis eſt dil
dum , vel iudicandum , nam & hæc fubferendum .
anathemate prohibica. A probatur Quoad coniectationem , live iudi
quia non licet huiuſmodi, niſi à Deo, ciariam ex aftris matheſim ,duæ poffunt
inquirere: Deus autem non vult nos eius ſpecies conftitui,prior licita,pofte
fuam voluntatem per ſortes indagare: 4 rior illicita.Prima lpecies eft,aſtronomia,
fed petere illam à doctrina Ecclefiæ , S. quæ nititur univerſalibus, veris & in
Scriptura, ſuperioribusnoftris , ac aliis commutabilibus principijs , & ſcientiã
dochis ac pijs viris . Mortále autem eft, conſequitur futurorum artis luç: veluti
quando aliquid fuperftitiofi adhibetur , vel revolucionisannoră , curſus Siderü di
forti certò credstur : ſiverò utrumque deel tinctionis corum , item naturæ ſolis &
fet , & fineſuperſtitione ulla , fimpliciter quis i planetarum ,eclyprium ,ſtationú , retro
forte voluntatem Dei inquireret, probabili gradationum aſpectuú ,conjunctionú,
ter tantum forti credens , foret peccatuin oppoſitionum , & fimilium : quo in ge
Veniabile. nere quædam iam prodierunt utilia, &
majora exſpectantur, Tichonis Brahere
CA PV T H. Nobilis Dani . Altera eſt , Aſtrologia ,
De Coniectatione. tam diſſimilis priori, quam pellex.con
jugi iufæ : quæ nicitur principijs com

tione prorfus licita , de qua eft cit effe&ta eventuum futurorum , non
GI.velde prorlitsillicitazde qua fuit c.2. neceffarioruin , ſed contingencium :
liii2 quali
de a comfories 2646 .
630 DISOVISÍTIONVM MAGICARVM .

quali ab aftris neceſſitudine aliqua de- | vanitatique ſeſearctius adiungir . Vorm

pendentium. Erex illa priore, in hanc de:
tandem , Chaldæi, deflexere. Sic vocati Sics. concl. Affronomusnon recedens
initio Sacerdores Babyloniorum , teſte fuis univerſalibus , commenfuratis , inime
Diodoro Siculo libro fecundo Bibliotb.ed | diatifque principiis poteft iuxta canones
quòd Chaldæa natio in hoc genere an artis ſuæ certò pradicere', etiam multis an
tiſtabat. Sanè ideò receptum poſtea ur | tequam eveniant annis univerſales illos ara
fimpliciter, Chaldaus, Aſtrologum ſignitis fuæ event'us , nifi tamen vel fupputatio ,
facarit ,ficur Arabsy fatronem , & Chana- velinftrumenta eum fallanr. ] Hinc or
Neus mercatorem , ſic uſurpane Daniel, tæ Ephemerides , quæ vulgd circum
prophetie ſua 2.0.2. Iuvenalis, Satyr. 6. & feruntur. Hanc concluſionem nemi
Gellius , libro primo nocti Atticar.c.9. nem puro negaturum , quia ficut ſe ha
Aſtrologiæ huius partes ſunt qua ber res ad eſſe, ficad cognofci. eventus
tuor , primaverſaturcirca Revoluriones; iſti neceſſarij ſunt , & certi:pdrerunt
& prædicit totius anni bella , pacisque igitur certò cognofee Iuxta eandem
vicillitudines,aeris-ſalubricarem anno- rationem , poterit ex Lunæ & Solis va
næ pretium ,morbos animantium , & c. rio colore & alijs phænomenis , aſtro
Secunda continet , Magiſterium Nativi nomus venrorum , pluviarum , ſereni
tatum , docens quid figillatim hominitatis & huiuſmodi viciſſitudinis rem
tota vita obtinget. Tertia vocatur El - peſtarum eventus probabiliter prædi
& tionum , quæ docer quid in fingulis re- cere ,rario', quia ut plurimum hæc ac
bus conſultò & utiliter faciendum , çidunt , aliquando tamen ob peculia
quid omittendum ', quando ædifican- res aliqaas cauſas impediuntur. Huc
dum , quando mihinavigandum ,equi- fpectant Arati, Ciceronis Heſiodi, Vir
tandumve , quando egrediendum ma- gilij, & Germanici de Phänomenis car
nendumvedomi, denique quando & mina,
quibus locis ſingula facienda , ut felici 2.Conclufio , Aſtrologie ſpecies ill'sprie
ter cedant, hac fe mirabiliter iactabar, ma'non eft fuperftitiofa,fi tanrum profitetur
melis olim in Matheli Doétor . loann . opinionem cum formidine oppoſiti : v.g.mi
Stadius : ipli tamen , fidemas , quæ per nanraraſtra'annonæ caritatem , fortè
impofturam aliquando conſequeba- furura durior annona:metuo nc fir ; & c.
tur, omnia peflimè & infeliciflimè ce- Secunda verònon eft fuperftitiofa , fi tantum
debant. 4. eſt , imaginum ſculpendarum ; | profitetur ſuſpicionem , v . gi ſuſpicioof
planè præſtigioſa , & à nobis , lib.1 . hunc puerum fore calem : inclinabitur :
facis confutara .. Trium cærerarurn ', lad hoc : horoſeupusilli taliaportendit ,
nulla quidquam habet certitudinis , 86c . Tertiaparsdenique non eft fuperftitio
fed quò longius abir quæque à com - ſa :,fitantum dicat ſe æftimare, quod res be
munibus illis aſtronomiæ canonibus ;. I nè fit ceffura : & revera animo fuo non plus
& ad particulares ſingulareſque even tribuat , quàm verbis præfefert, ( quod in
turs propius accedit, cò à ſcientia & cer omnibus his tribus norandum ) fuse
acudinelongius recedit , & mendacio hac docet Conradi primpina libro de Faro:
& alio
 LIBER IV . CAP . III. QVÆST.L. 638

& alio opere deſuperftitione libro 2. cap. 7. | futura contingentia , cx aſtris cenſene
satio, quia propter confideratosevincerto præfcri pofle , hoc enim tollit li
tusliiniles , ad fimilem aftrorum pofibertatem humanrarbitrii, Nam ſicer
curam fæpè fubfecutos , licet nobisæ- ro'prældın poflene's hoc foret quia a
kimare', luſpicari, & metuere ſimilia: ctiones illæ ab aſtris, & non ab'arbitrii
reque ullum peccatum in hac obſerva- libertate penderent, ficque definerent
tionis cautione verſarur : quæ'eſt por- cfle futura contingentia .Contradicto
rio quædam prudentiæ , & ideò ſecun ria itaque funtcerto aliquid hujuſmo.
dumfe eft bona di prædici, & tamen hujuſmodilibera
.Tertia
* concr Aſtrologia verò iftorum five contingentia effe.
trium modorum ulterius tendens, & prædi Tertio peccatur , quando interro
Cenis aliquid ut certò eventurum ,merèillici- gationes & electiones cæleſtibushiſce
faeft, & fuperftitiofa: totaque huiufmodi di corporibus ſubjiciuntur, ut certæ cui
vinatioincertaeft ac vana,nec artis autſci • dam caufæ ', & tanquam legis decreto :
enria dignæ nomine.] ita ut quis hanc vitæ actionibuſque
Norandum ex Caietano'a ſolere hic luis regulam ,& normam præfigar.Hoc
incurritria peccata mortalia, ſecundú enim repugnat dignitati divinæ gra
tresmodosexcedendi.Primò, quando tiæ, quæ vincit naturam , repugnat et
Chriſtianæ fidei myſteria ftellis lub- iam divinæ legi , quæ talia vetat, ſic ob
jiciuntur , & deducuntur ex aftrorum fervari,repugnat noftræ mentis & cono
influxu vellitu ' , qua in re peccavitet- Gilii dignitari', qua cunctis rebus cor
iam Petr: Haliacenlis , qui diluvium poreis fumuspræftantiores , & lubli
Noë , nativitatem Jelu , religionis fimiores.
deique'mutationes & alia hujuſmodi In duo hæc pofteriora peccata inci.
fupernaturalia arcana aftrorum diſci- dunts quotquot pluſquam oportet
plinæ fubjecit : Firmicus quoque, Alhaic aſtrologiæ tribuunt , ur veteres
bamazar, Aponenſis, Machiavellus, Chaldæi, & qui in librisjuris vocantur
& Paul. Jovius b. Italique complures Mathematici ac Platietarii : & ex re
in euniłem ſcepulum impegerunt:quos centioribus,ideo'cavendi,Jul. Gaucia
perfidiæ rcosmeritò peregit Joan. Pi- cus , Leovitius, Cardanus,Bellancinus.
cusMirandulæ o Comes . Refellitur Ioannes Stadius,Iunctinus, & Noftram
hocdogma; quia talia myſteria à libe- damus , contra quos omnes eft præce
To Dei decreto dependebant' tolo: denis rertia conclufio :
Deusautem , ur conſticuit , fic etiam Quæ probari poteſt rarione', & au
poreſt cælorum curſus immutare , id ctoritare.Ratione , quia cum eventus
coque Chriſtiana religio cælis ſupe: ifti nor exiſtant neceſſario , & certo ,
rior eſt cenfenda. Confeffio enim,eius fua non poſſunt certo & feceſſario præ
Ror calum örterram.d. ſciri. Deindequia hi'effectus non con
Secundum peccatum eſt , quando fuinentur in aftrorum poteftate , qui
liii 3 bus

a In fum.verb.oltrorum obfervatio.b l'iz.bifc la cont.Aſtrologios.6 1.stir.dpſalm 148..

 DISQVISITIONVM MAGICARVM

bus etiam nec Deus , nec humanum j & illud,26.quaft.2.cap. igitur,26.qiz.cap .

arbitrium ſublunt. Et aliæ plures ra- , non liceat 26.qu.5.6.2 ,defortileg.Concilii
isiones peti poſſunt ex bulla Sixti V. | Tridentini . Index libr.damnator.Reg.6.6
contra aſtrologos , & ex doctiſſimo, | pleniſſime Sixtus V.P.M.bulla contra aftro
prolixo que opere loan . Pici contca. A logos.Equidem lego apud Epiphanium
Urologos. golim Aquilam Ponticum ex Eccleſia
Auctoritatis probatio , ſuas habet pulſum , co quod his ſtudiis nolletab
claſſes , 1.probatur Scripturæ facræ teftinere.
ftimoniis , quæ docet rerum futura 3. Damnat eandem Ius civile Ro

rum præſcientiam ſolius elle Deia , & | manorum , libro fecundo.C.de Malef . G
cam prorſusadimit hominib , monet | mathem ,l.Mathematicas.C.de Epifc.aud.
ne quis diſcat aſtrologiam ,vel ab aftris ! quibus & arsinterdicta , & codices in
fibi timeat , & has elle vanas leges incendio , & utentes damnantur exilio :
fidelium c : ne fequamur vanitates ſed alibi etiam morte plectuntur, lib.s.
philofophorum , xata sorződ rõxóue, C.de malef, & mathemat.
Jecundum elementa univerfi d , quod 4. Vcomittam Originem , & Euſc
de aſtrologia D. Athanaſius accepit: bium , libr.o.de prep. Evang -capitenone.
ridet augures, & oftendit à ſcientia ſua , damnant communiter. Patresorcho
Babylonios & Chaldæos fuiſſe deces doxi, Baſilius homil.in Genef.6.6 ferm.in
ptos, illudqueipfis ftudium inutile & Princip . Proverb.D.Chryfoft.in cap.fecund .
poxium fuiffe c . Quis Deo non cre. Matth.D. Ambrof.libro quarto , Hexam.ca .
dat ? Ecce, clamat ipfe Deus : Ego ſum pite quarto . D. Auguft. libro fecundo de Geo
Dominus irrita faciens figna divinorum ; nes ad litterucapitedecimo ſeptimo, & lib.z.
en Ariolos in furorem vertens , conger . de do & r.Ghriſtà.6.21. & l.s.de civit.Dá.
fens ſapientes retrorſum , Óſcentiam eo- aliquot primis capitibits & homil.in Pfal.
1

rum ftultam faciens, f Exhis locis patet 61.D. Gregor, homil. de Epiphania. loan.
erraſſe Salisberienſem cum libro primo Salisberienfis libro fecundo Polycratici, cap .
çapite undecimo, fcribit, viguit autem ifte 19.6 24.6 -26 .
ſcientia, & .forte eam aliquatenus licuit.ex 5. Damnant communiter Theolo
ercere donec Deum natum nunciavitſtelle gi,cùm veteres,ut D. Thom.2.2.quat.95.
de cælo magoſque non reprobos.primitias fi- art 5.S. Bonaven.in.Cențiloquio. D. anto
dei ad eum adorandum novo á inaudito du . niv.2.par.tit. 12. capite primo-5.6. Petr.de
Catu perduxit;exinde vero penitus interdicta Tarentafia. Richard. Paludan. Gabr. Maia
ef . Immo.ut ſemper mala fuit , fic in 4.fent. Guilh. Pariſ.tract. delegibus ad
Lemper interdicta jure divino fuit. longum . tìm recentiores , ut opere do
2. Quia concilia & canones PP.gra ctiflimo & uberrimo , Phænix ævifui,
villimis penis præftitutis , eameam dam-
dam loan . Picus Mir. & ciusnepos,contra
pant : longum foret verba adſcribere. Bellancinum patrui libros defendens,
loca indicabo, cap; illud ,cap.illos,cap.fed I loan . Franc. Picus, libro quinto, de Pre
tior .
affai.41 .0.2 3.b Ecclef 8.v.7.6.6.2. 4.0. 14 . D.Panlad Colof 2.v.8.d Efai.47.8.110.0
0
23. EGAS.44 0.25 E asbro de Ponder. menfss.
 men
L'IB'ER IV . CAP. itr. QVÆST...

Bor Tulius Siren .libro nono, de Fato à capite | béiorumque innumerorum, Crudelis,
vigefimo nono', qui tamen poftea,36. & 37. nomen peperit) eò quòd ludæus illi exí
videtur aliquantulum plus equo tribuere | Horofcopo nova imperia, & montes
eftrologis; item Ciruelus Darocenfis Theo- ( ut ajunt )aurcos addixiſſet, rebus pos:
logus philofophus & mathematicus bonus ftéadeſperatis quærenti,& quivatici. ''
Vi. dé fuperft.p.z.cap.3 .Mich. Medina lib.z. ! nii fides conſtaret? reſpondiffe fertur:
de re&ta in Deum Fide capite fecundo , a celo rigenté, fi quis in balneo läver, ſudaria
Hofter Bened . Pereriusl: integro de divinat. rum nihilominus. aftris ftudia vitæ'mo
aftrolog Creſque plus poſſe ſignificans auctor
6. Damnant commoniter luriſcon- Ioan. Mariana libro decimo feptimo de rea"
fálticàm Canoniftæ quàm Legiítá , bus Hiſpan. capite decimo quarto.
Jóannes Andr. Abbas , Ancaranus, Ananias 9. Damnāt ipfemet vanitatum cun
in cap. ex tiarum , deſortileg. Turrecreo Staru'm ftudiofiflimus ſectator & co
mara in d .cap. illos ; & in fumma de Eccles. rypliæus , Henricus Cornelius, fcri
Alberic.Rófatusin vocé, Sortilegus, Troilus bens; hanc artem nihil effe aliud quam ſu
Lalvetias tractat. defortibuspart.l. Bål perftitioforum honiinum fallacem coniectu
Salicet: O -alii fcribentes in l. 2. & 5. C.de ram' : qui ob'multi témporis ufum de rebus
malefic Grillánd.de fortileg.q.3.nu.ołtato incertis ſcientiain fecerünt :in qua ; emun
& nono.num.13.cum ſeqq. & q.zi.num.16 . gende pecunia graria decipiant imperitos, e
Petr.Leloyberius libro tertio de ſpectr.capite ipſiſimul decipiantur.] Hæc ille malusli.
nono. Ioan.Horoſcus Epiſcop.Guadi malo bonum perhibens teftimonium
xienfis libro fceando de vera & falfa arti non bonæ .

prophetia cap.29 . Ic . Damnant Hiſtorici,ut Tacitus,

7. Damnar hujus artis peritus , ex cujus illud præclariſſimum exſtat 1.17.
ipla experientia , & praxihoroſcopo- 'de mathematicis,genus hominum infidum
famn , vigintitchematibus & exemplis petentibus,fperantibus fallax :quod in civi.
allatis Sixtusab Hemminga Frifiuste tate noftra vetábitur femper , cü retinebia .
céntiopere:aftrologie refutaté. tur. ]
8. Damnant philoſophi & medici, 11. Daminant poëtæ , u: Sibyllino
ex veteribus optimè Bardeſanes Sýrus į rúm oraculorum auctor lib.z. ut luve
& Diogenfanus, apud Eufebium , d.libro l'nalis Satyr.6.ur Ennius , cujus illa funri
fexto capite fexto '& feptimo , Gipláres alii | egregia :
apud toan. Stobaum ferm.78 .ex Neoteri- Non habeo denique naucimarfum augürem ..
cis ,Georgius Trapezuntius,lib.caraftro. Non vicanos baruſpices; non de Circo aftrow
logorum ludicta utplurimum fint falfal & logos .
Franciſë.Valef.lib.'Såcré philofophido: 31. Noniliacos conie& tores,non interpretes fomu
Nec omittentuin dictum prudensmes niuni ;
1

dicrčujufdam ludæi : qui'cum Petro Non enim funt'ii,autatte divini,aut ſciétia:

Caftellæ Régi( cuifævitia morum , & Sed fuperftitiofivatés,impudenteſque arioli,'.
intoxius fanguis uxoris,"fratrum Epi: Aut inertes, aut infani, ar ysbus egeſtas's
" feopørum ,Principum , Nobilium plen imperat:
634 DISQUISITIONYM MAGICARVM

Qui ſui quaftus cauſa fictasſuſcitantferten- carilibrum , eò quòd tanquam in libro

tias . Gic in cælo,cujus ftellæ ſintcharacteres,
Qui ſibi emiram non ſapiunt , alteri mon futura legantur lignata,
ſtrant viam . Refpondeo , aftra non eſſecerta figna
Quibus divitias pollicentur , ab his drach- futurorum omnium . Nam illa Orige
mampetunt: nis ſententia,refertur quidem ab Eule
De hisdivitiis fibi deducant drachmam ,red - bio , fed non approbatur abco : à D.
dant cætera. Auguſtino autem expreſse & clarè rc
Apud Laertium ab anu domeſtica, 1 fellitur. Sub initium libri se decirit . Dei,
meritò rideturThales: in quem Gabriz nec verò libicótrarius eft Auguſtinus:
feſtivum exſtat epigramma luſere , & vel Origenifavet , in lib.2. contra MA
alii , in Anthologia lib.2. ſed præ cæteris richaos c 21. Nam hoc, c.21.per corpora
illud Leonidæ placet quo aſtrologiæ cæleftia , non intelligit orbes cæleſtes,
matrem , dixit audaciam , obſtetricem ſed beatorum corpora glorioſa ,utcon .
ftultitiam : & ridet mechæ maritum , textus manifeſtat . Lccus autem Efaiz
jactantem ſe gnarum probri alieni & nihil ad rem facit , cuia fimilitudod
infortunii, domeſticum dedecus cum fumpta ex more Hebræorum :quili
ignoraret . Luſit in eundem martyrbros ſacrosin unico folio , fivèoblod
Morus: ga membrana ſcribebant : & eam in
Aſtra tibi athereo panduntſeſe omnia rati, Itar tela textorio radio circumvoluta ,
Omnibus & quæ fint fara futura mo circa cylindrum , vel bacillum ligneum
ment: circumvolvebant , ac complicabant.
Omnibusaft uxorquod ſetua publicat , id te Hinc ergò petita comparationc ; &
Aſtra ,licet videant omnia , nulla docent: .cut quandocælum creatum primo ap
& quæ fequuntur pari ſale ac lepore paruit, dicitur extenſum fuiſſe , licu
condita. membrapaceus hujufmodi liber, quaa .
Sed non deſunt aſtrologis quædam do ſpectandus evolvitur & exponitur.
argumenta . Obiiciunt primò, illud Gen. Plalm . 10. verfic. 2. Extendens vælum
1 V 14.de luminarib.cæli:Et fintin figna , ficut pellem : fic Propheta , agens de
O tempora, & dies , & annos. Vndè qui- mundi fine ac cælorum diſſolutione,
dam , etiam ex numero Theologorum : comparat cam libro illi complicato ,
colligunt aſtra, eth non ſint cauſæ :cer. I live membranæ circumvolucz ,utopri
ta tamen effe figna futurorum omniú : i mè advertit Auctor Quæſtion , Or
quod non Plocino tantum , & Porphy. thodoxor. Refponf. 90. quod clarè ex
rio :fed & Origeni, & Euſebio, & ipli plicuit B. Joannes in Apocalb calun
Avguſtino tribuitur à Julio Sirenio: a receſfit, ficut liber involutus. Quo loco
quihoc tenet , & confirmat ex Ilaiæ Andreas Cæſarienſis confuetudinem
verbis b : complicabuntur ficut liber cæli:! quoqueillam Hebræorum obſervavit:
ubi per cælum multi intelligunt firma. ex quo cum deſumpta fint ad verbum
mentum , & dicunt firmamentum vo- ferè, quæ loco illo Icribit Arcthas Cæ
farienl.
ad.c.36.6 37.66.34.0.4.66.6.0.14 .
 LIBRI IV . C. III. QVÆST. I. 535
farienſ. & locus ejus in verſione Latina ſuo fuiſſe auxilio Iſraelitis, propter or
fit mutulus , rectè fibi conſulet , qui dinen militiæ , ſeu hierarchiæ , in qua
ex Andrea locum Arethæ correxerit. I quiſque ſuum ordinem & ftationem
Veigitur ad locum Moylis in Geneli lervabat ; item propter continuamo
revertar , dico illic agi de ſignis in uni- perationem & inftantiam cuſtodię cui,
verſum , five qualibuſcunque ( ut vox que commiffa , in qua fideliter inufe
Hebræa Orh denotat ) nempe aſtrono. quiſque Angelus perfeverabat: quam
micis , univerſalibus , denorantibus vocat curfum ; & fic eo loco ftellarum
diverſitates anni tempeſtatum , diei, nomen Angelis tribui voluere Vata
nodisque : a vel etiam politicis & fo - blus , Vales, & alii, idqueconfirmant
renlbus : vel quandoque miraculo exillo B. loannis . C, ubi cauda draconis
fis : non verò agitur de aſtrologicis; traxit tertiam ſiellarum partem . Sed nec -
quæ vanilıma ſunt, nec ligni nomen Hebræum nomen pofitum in Canti
merentur. Pluribus hanc Sirenii opi- co Deboræ d ,Hancochabim , aliud quam
nionem refellit, Ben .Pererius , d.opere itellas leu lidera ſignificat , nec apud
cap.4 . D. Ioan.per ſtellas Angeli, ſed viri San
obiicitur 2. ex libro Iudicum illud, ciex veriore expoſitione , e lunt in
cap . s.V. 20. De cælo dimicatum eſt con- telligendi,ficut & apud Danielem ,cum
tra eos , ftella manantes in ordine & cur- airf , Et magnificatum eft uſque ad for
Ta fuo, adverſus siſaram pugnaverunt. ] ritudinem cali; & deiecit de fortitudine,
Quo , inquiunt, pacto pugnaverunt ; & de ftellis , & conculcarit ' eas. Mes
nili quoniam Judæis fauſtus Siſaræ ve lior ergò Cantici Deboræ interpreta
tò infauſtus ille curſusaſtrorum , & li- tio eft, quam video placuiſſe Cajeta
derum ſtavio r fi ergò Sıfara periitpro no; ſic aerem , cæterağue elementa, &
pter hunc ordinem ſiderum ipſi ad tempus ipſumfaville populo Dei , ut
verſum : potuit etiam hoc ipſum per ipfæ quoque ftellæ folitæ imbres ciere,
aftrologian prævideri , ac metui,ac vi. cenſeantur contra Siſaram pro Iſraele
tari. Refpondeo, ex antiquitat. Joſe. pugnaſſe. Denique nec conſequentia
phi.verè hujusconflictus tempore pro argumenti valer.
cellam magnam exortam fuiſſe, aquæ Tertiò , objiciunt illud Davidis g: fir
ctiam & grandinis multum oculis Ca mamentum annunciat opera manuum eius,
nanæorum offuſum , & ficarma bel- hoceft, ajunt, prænunciat ea , quæ
lica ipfi ufui effe non potuiſſe. Quod | Deus facturus eft. Reſpond. non illum
auxilium cum cælitus fuerit miſlum , eſſe ſenſum , fed hunc ; pulchritudi
ait S. S. de cælo dimicatum . b. miſſum nem cæleſtis hujus , & viſibilis fabricæ
verò fuitperangelos defenſores popu. nobis' indicare excellentiam operum
li Iſraelitici, quorum Princeps eſt Mi. Dei inviſibilium : & cogere nos ut fa .
chael. Hi dicuntur in ordine & curſu | teamur
teamur , non
non alium potuiſſe firma
Kkkk menti

a de quib.P / 136. à 0.7.6 Procop in Iudic. c Apoc. 1 2. V.3 . dd.v 10. Ori.tra. zo.in
Mars.Greg.lib.zz.mor. cap. 14. [ Dan.4. 8. 10. fc explicar Andrea , Cæfar. in Apo, cap. 12.
gPfal.18.0,27
636 DISQUISITIONVM MAGICARUM

"menti effe architectum ; utPatresple - 1 ſignum foret , cos padum cum dz

rique exponunt , b nec diſſentiunt Rab.mone iniviffe , ut ait D Auguſtin. b &
bini & Vatablus . Nam de Apoſtolis, de Thrafyllo Dion.indicat , cum ſeri
þaud dubiè eſt allegorica interpreta- bit ſolitum affirmare, quæ nuncia lon
tio. ginquisé regionibus adferrétur.Idco
Quartò, obiiciunt ex Hiſtoriis, fæpè ! que lurilconlulri in tituli rubrica ,
has prædictiones elle veras ; ut prærer Maleficos cum mathematicis , jungant,
cæteras fuere quatuor. una Theagenis, quia ut plurimam mathematici etiam
qui ex ſtemmate ſeu genitura addixit ſunt malefici , ut explicat optimèDion .
Auguſto , imperium : b.2 . Thrafyl- lib . 49. cum dicit pulſos urbe ab Agrip
li, qui mortem fibi inſtare, miranti Ti- pa,tuùsáspo cóyes ng Tuùs youtas, utide
berio dixit , quam fecreto Tiberius ci , patet mathematicos dictosipfosaſtro
recum nullo communicata molieba- logos, & fic mathematici ia illa rubri.
tur.d.3 . Aſclecarionis ,de quo iſta Sue ca , & paflim in jure alibi, pro ſolis
tonius in Domitiano : Hunc ( Aſcleta- aſtrologis ſeu genethliacis ponuntur:
rionem mathematicum ) delatum , nec quo ſenſu etiam Hiſtorici vocabulum
inficiantem jactaſe ſe quæ providiſſet ex ar accipiunt: k & fic accipiuntur in S.C.
té, foiſiitatus eft ( Domitianus ) quisip- illo apud Vlpianum , libro ſeptimo de
ſum maneret exitus , & affirmantem fore. offic. Proconf. quod Pythæus conſerva
ut brevi laceraretur à canibus, interfici qui tum edidit bono reipub. I Aliquando
dem fine mora , fed ad coarguendam temeri hoc nomen Chaldæos etiam , & reli
tatem artis ſepeliri quoque accuratiſſimè quos Ariolos complectitur , utapud
imperavit. Quod cum fieret , evenit ut re luvenalem , Sat. 6. Nemomathematicus
pentina tempeſtate deiecto funere,femiuſtum genium indemnatus babebit. & Sat. 14 .
cadaver diſcerperent canes.] 4.Eft eorum , Nota matbematicis Geneſis tua. Non
quibus fummæ dignitates vel imperia quamtamen quando prohibebatur ea
vel Pontificatus ab aftrologisante præ- ſuperſtitio, legitimam conje &tationem
dicti.dignitas Allabio cuidam , mirè à Altronomorum , nec artem Geome
fortana jactato , d & Athenaidi; quæ trarum , vel Arithmeticorum comprc
poſtea uxor , Theodoſii lunioris : e lm- hendit, quorum leientiamPhiloſophiæ
perium Rodolph. Habſpurgio :fPon- annumerabant. Aliquando Deus per.
tificatus,Lconiso. Hadr.6. & Marc.ii. mittebat, & hodiè permittit, aſtrolo
& His omnibus . gos etiam ignaros ,& nefcientes verum
Reſpondeo , Quando aſtrologi ve prædicere, in pædā audientium :m licut
rum dicunt , cùm multo diligentius & permiſit aliquando ſortes oraculo
cſſe cavendos quia fatis clarum hoc s cum cle veras , & ariolum Balam pro .
W phetizare

a D Hie Euthy hic D. Ambr 12. Hex.c.4. b Suet.in #avisc 94. Diony.lib.ss.d Exe
m vita Æde Zonar. alii,fCufpin in Cæfar.g lovius in Leo.l.3. idemin Hadri 6 Garim . Is. 4 .
Onuf. Pan hlıb.z de Genelia.llit,infin t lab.s. de sivi.Dei ,cap.7. iC demaibe é maiefia
I Suc.Tacit.Anmianus, cæteri, i Collatione, Mofas Roma lig.tit, is. m docet D , Ang ?
confer:
 LIBRI IV. CAP. III. QVÆST . I. - 737
phetizare ; 4 & huc lubens refero illud rum , qui diem vel annum adventus
Alclerarionis, quod in pænam & ter Antichriſti, vel excidii mundi , prædi.
rorem Domitiani permillum . Sæpius xerunt ? g Mitto Petri Leonii Spole
id permittitur ob nimiam quærentiú | taniinſignis medici inanem hujus Ma
curiofitatem , teſte D. Auguft.b qui re theſis fiduciam , qua mortis Laurentio
&tiflimè addit , non quia vera fitpradi- | Mediceo occafionem , & fibiipfi præ
dio , idcirco minus eſſe ſuperſtitioſam ,vel | buit præcipitationis in pureum :h Mit
ſacrilegan , vel ideòmagis licere prediétio- co,quod Cedrenus narrat de Abraha
nibus talibus fidem dare: ſedfemper reti mo , Genethliacoscoram Ægypti Re
nendum illud Dei præceptum ; Etiamfi dixe- ge vanitatis convincéte . Mitto Manuc "
rintnobis ,& ita evenerit, ne credamuseis. lem Connenum Imp.cui magno ſtetit,
c ]Denique quod de ſomniis dixit A- nimis addi &tum efle huic inſaniæ : quæ
riſtoteles;hicquoque verillimum , hu illum & claſſe maxima nudavit , & po
juſmodi divinationem , nonniſi ex ac ſteritatı ſemper ridendum propinavit.
cidente fore veram . ficut enim qui af. Mitto loann,Galeacii ducis Mediola
Gduè jacitaleam ; vel talosfigit;is ali- nenſis factum , quicum ei aſtrologus
quando ſeniones; aliquando Venerem quidam morté immaturam planè præ
jacit, invenitque ; ſiccum iſticenties diceret, fibi ipſiverò lógam vitam pol
mentiantur; quid mirandum , fi rer liceretur : hominis ridensſtoliditatem ,
verum dicant ; fanè ſi mendacia nota ftatim ſtrangulari eum juflit. k Mitto
- rentur, mille forent, pro uno vero dio i mendacium duplex Petri demontelli
& to : Pauca notantur , non adeò tamen : cino in Concilio Conſtantienfi, quod
quin veris longè plura. Quis nelcit Aeneas Silvius narravit.1 Addam dun
Hebræos illos, qui Leoni Iſauro vera taxat duorum Principum diverla judi
quædam prædixere , mendaces
ob mend aces | cia & mores.
prædictiones, Arabia pulſosfuiſſe , d Alphonlus Aragonum Rex lapi.
cum Zitam Principem in infelicem i entiæ veræ amator , in litteratos oin
iconoclaſtiam perpuliſſent ? Quis de nes mirè munificus fuit , folos aſtro
Pancratio non legit ; eum & Conſtan- logos à curia ſua arcebat ; prudenter
rinolrenes filio Impe . cladis maximæ , i cenſens , libi nihil opus corum indu
& fibiiph necis cauíam fuiſſe : « Quis ftria, eò quòd fidera ſtultos regere, ſa
Conſtantini Stethati neſcit amentiam : pientes altris cenſeret imperare.m Có.
qui & libi, & Alexio Branæ , ftulto va . tra Cardanus memoriæ commenda
ticinio , exitium attulit ? habebatur ta vit Ludovic . Sfortiam , verſutum po.
men Stethacus Princeps lui temporis | tius quàm prudentem , & perfidum
Aftrologorum.f Quis neſcit , quam ha . quàm æqui bonique amantem Prina
&tenus yanæ omnes prædicti ones eo cipem , Alphonſo diſimillimum , ima
Kkkk 2
pen ,
a Num.236 24. b lib.z de do &t Chryfoft.c.22.23.c Deut.13. Zonar.tom . 3.c Paul.Dia .
24.lib 23.rerum Romanarum . f Niceraslib .1. vide comment nofrum in Senesæ O & t v 386 .
h loviusin Elog. vide Nicetam Chron ,lib.z.s. 7.k Correzetus.l.fa & ordictorumque Memorab.
Ilib.4.de Alfonſom Sylveft d. lib.4 .,
 VM
SITION ARVM
638 DISQUI MAGIC

pendiolum quendam aſtrologum ,artis memorant portendiffeeius artisnon ignara ,

imperitiſſimum aluille , in quem plus ſi arseft , & non potius inanemortaliumlu.
centum auri magna talenta profude- ! dibrium , quod à prudentibusfemper accufde
rit.a, Aſtrologus pro tanta mercede tempus i bitur [ verum dictum & Tacito vlur
anicuique negotio inchoando prafcribebat patum ] & fempertammpatronos babebit.
adeo ridiculè: ut Princeps cogeretur tempe Ex eo feruntſuſpicacen elle redditum , & ex
ftatibus maximis equum conſcendere, & cum metu crudelem , & c.
Aulico comitatu ac ſtipatoribus aliò migrare Cernis quò illum hæcvanitas præci
per medios imbres,per cænum & lutum , non pitarit, & fecit ut alia fapiens , gibi ipl
ſecus ac ſi hoftium manusfugeret. todo vitæ decurſu (notatum id ) defi
Tam fælicieventu , ut , regno tandem à peret , peflimeque ſemper confuleret.
Gallorum Rege (poliatus, captus, in carce- Ægyptios deditos aiunt huic vanitati,
rem compa&tus, colapho cafus, in clathrata maximè Alexandrinos : quod tamen
ferrea mortuus fuerit,verum fortuna utriuf- prudentiorum fuerit iudicium , poſla
que ludibrium . ) loan. XXI. Pont. Max . mus ex Suida colligere. Tradit , Al .
( qui ante Petr. Hiſpanus auctor Sum- xandrinæ folitos aſtrologos ve& igal
mularum ) medicus,philoſophusaſtro - pendere, Branorquior , nuncupatum :
logus, ex ſtellarum fitu & pofitura lon- quoniam eos non nifi farui homines
gam libi vitam in Pontificatu pollicitus conſulerent, quos Græci, Blanas, vo
coram familiaribus fuis : quarto poſt cant : ducta Metaphora ab inutili piſce,
menfe ,Pontificatus octavo, ſubitò cor- quem ne canes quidem veline attin
ruente teſtudine recentis ædificijVitergere .
bij oppreſlus interiit , auctoribus Vale Concluſ.4.si non ſuperftitiofi certè no
rio & Stella , in vitis Pontificum . Sed quis xijinfirmis illi medici ſunt,quifecundumla
aſtrologorum ſe Alphonſo Sapienti , na & aliorum planetarum in fignis Zodiaci
( hoc illi nomé vanitas iſta tribuit præ- | Stationes demorbis iudicant , verbi gratia,
ferat ? Quæ laudi , majori & veriori¡ qua cuique evenerit ægritudo,& quo ili paa
fraudi fuit ?utar Marianæ noftri verbis: do medendum :nec non chyrurgi,qui in vul
Emmanuel fanè patruus,fuo & aliorumpro- | neribusidem obſervant, & dies confiderant
cerum nomine , Alfonſum publica ſententia vulneris, & ftellaseis præfidentes ( quas vo
in conventu pronunciata, regno privavit, ea . cant, Centel,Neus, Dibergibel, Lacha
calamitate dignum , quod divina providen- ! diel , Sapiſſa , Elebra & Gmil. ) & inde
tik opera, &bumani corporis fabricam in- prenunciant vulnus efle letbale , vel fana
fognilingua procacitate,ingenijque confiden- bile.
tia , accuſare auſus fuerit. uti vulgo homi Hæc omnia fusè defcribit Con
num opinio eft ,ab antiquo du&ta per manus. rad, Wimpinab tales ctiam videntur
Vocis ftoliditatem numen iuftifsimè vindi- , illi aſtrologi, qui generatim pronun
cavit ( Vanæ fapientiæ perſuaſio , huc ciant, qua die pharmacis, venarum ſa
inſipientiæ perduxerat. ) id fortè aftra | itionc, aut cucurbituliscorpus fit eva
Cuan .
4
a Cardanus in Ptolom . de aſtrol, lib.1.tex3.1 . b d.1.3.0.86 %
 LIBRI IV. C. III . QVÆST. I. 639
cuandum . Merito ſuſpecta funt hæc nec ab ariolis aliquid ſciſcitamini ut pollura .
omnia , quia ftellarum non eft tanta vis | mini per eos. Deut . 18. v.10 . & 11. Necino
in hæc inferiora,& fi qua talis vis foret, I veniatur in te qui luftret filium fuum , aut
ca pollet & foleret aliarum particulariú | filiam , ducens per ignem aut quiariolos féif
caufarum cócurſu planè impediri. Imòcitetur, & obfervet ſomnia atqueauguria,
& fola materia indiſpoſitio , lunæ & nec fit maleficus , nec incantator,nequequi
aftrorum omnium actiones evariare fa. Pythones conſulat , aut divinos, & quærat à
cir teſte Galeno a, cui Avicenna conſen , mortuis veritatem , omnia enim hac abomi
rit quare obſervationes & effectus hu . natur Dominus, & o propter huiufmodifcele
iufinodi dierum indicum , provocan. ra delebit eos in introitu tuo.]lure Ecclefia .
d ext pl
tium , vel criticorum , longè magis de-e ſtico ,de ſor hoc
uaprohibetur
ru til
. Iucapiteprimo&
c
re ivil ur cap.
| m e i im
pendent ex materiæ diſpoſitione, con g is
co & ione, b & ſtatusmorbi temporibus reſcriptis.l. item apud Labeonem S.fi quis
ac fymptomatibus,quam ex Gideribus: aſtrologus. D. de iniur.lib.2.& l.nemo aruſ
quæ eſt vera ſententia Hippocratis & pex.c.de malef.& mathem . lib.1. C.de thef:
Cell. c Longius etiam aberrant iſti A 1.10 . Tolerantur hi fæpè in rebus publ.
ftrolatri, quia præcipuè attendunt ad led exemplo peſſimo& publico malo .
quofdam lunæ imaginariosarigulos ,aſ.
pecus, & conformationes:paruifacien QVÆSTIO II.
ces vel contemnentes porius, quomodo
ad cæli vel Gderum influxus recipien- ; De coniectatione , ex elementis , meteoris;
dosmateria diſpoſita fuerit , & quæ pe plantis,arboribus , brutis.
rioditemporum , quæve concoctiones
& criſes lintmorborum.Hos ergò me A & ,de quo
ritò maximèGalenusdcontemplit, Au certò conſtet elementum eſt aer.
guftin . Niphuseriſit , & multis eorum ſatis valdè enim probabile eſt ignis
patefacis erroribus f Ioannes Langius į Sphæram propriam eſſe nullam , quae
impugnavit : & Marſilius Ficinus , qui ſententia valdèantiquaeft , & à recen
iunioriſta defenderat g , eadem poftea tioribus quibuſdam ftrenuedefenditur
faretur ſe ſcripliſle, b non ut probaret, j i, videtur hæc mens Aulonij in Gripho
led ut cumPlotino aſtrologorum inep - Ternarij ..
tias riderer. Tres Charites,tria fata ,triplex vox , tri
Concl.g.Pars illa interrogationum , que na elemerita ,
Tes occultas inveſtigat, ut furta , thefauros, In media regione aeris variæ valde
virginitatem ,& c.planè vetita & pernicioſa ! fiunt impreſiones meteorologicæ. Ex
eft omniiure ] Prohibent facræ litteræ, halationum copia gignit magnos & pa.
Levit. 19.V. 31. Non declineris ad magos, ruos ignes, Jiverfiffimè configuratos,
Kkkk 3
3

pro
alib.z de dieb.Criticis. b 4. Fen.2. tract. 1.c.1. cHi poc pafsimé Celf, 1.4.0.4. d l.12.The
Fapex . elib s de diebus.Crstic. Epift 25. 1.de vit.Celieus confervansa. 1.6.12.epaſte .... Por
Nissanum Picum . Hieron Card de variet.c 2.JcspioneCapriol.2.de Principijs Franc.pat
Frigio, lib.7.dofeuf.Peripaigi.to.4.Fran,Valefio de jacraphiio.ca.so.Villalpando e sisis,
 640 DISOVISITIONVM MAGICARVM .

pro exhalationum iplarum forma di . , vel morte Regum aut Principum ,ut ad
verſa:utmodò videantur Aammæ,mo- pænitentiam & morum emendatio .
dò columnæ ,modò lanceæ , modò ftel nem recurramus b . Tunc autem come
læ falrantes vel diſcurrenres, deſcen tæ pertinent ad oftenta ( de quibus a

dentes, vel alcendentes , aliquando vecum ) & Dei caritatem nobisegregiè

rò & cometæ multiplices , de quibus commendant , non ferientis niti nos
non eft nunc tempus agendi a. quibus prius admonuerit:idcircò videmus cri
omnibus commune eſt magnam tem nitas ſtellas in eam partem comam dif
poris ſiccitatem denotare: ligna quoq; | fundere ,cui minantur. Mirificum hu
efle ventorum diuturniorum , vel vio iufmodi commonitionis fignum , nar
lentorum : quod maximè cometis con rat Gobelinus Perſonac: nempe in mo

venit, qui li frequentes fuerint, etiam nafterio Bodkenſi,quod B.Meinulphus

præſignificant fterilitatem , famem ac confeſſor exædificavit,quoddam mira
peſtem : eò quòd vis cometæ omnem culum ordinarium contigiffe talibus
vaporum & exhalationum humidita- oſtentis annumerandum : Tintinnabulam
tem abſumit:undè conſequenter mor- ( inquit ) quoddam magnum aneum benè
tem minantur bilioſis, & qui ardentio- ſonorum in eodem monafterio reverenter af
ris ſunt naturæ , quales pleriquePrinci- fervatur. Nam quoties aliqua ex eius mons
pum & Magnatum : eadem ficcitatis ſterii ſororibusbrevi erat abitura èpita abf
cauſa , ad bella quoque & feditiones in- que ullo humano miniſterio, per ſe fortem
clinant. Cætera quæ his aſtrologi & reddebat ſonum.] Rideat hæreticus , ut
Squarcialupus addunt , vana funt & lubet : ſed alia duo ſimilia accipiat eriāG
fallacia : quæ dixi , naturæ conſentanea non luber, Scribit Leonard. Vairus d,in
yidentur . Fit ramen non rarò ut come Celtiberia oppido Vililla campanam effe,
tarum cauſa fit, ſupernaturalis dumta quam vocant incold's campanam Miracn
xat Dei diſpoſitio , utquando fælicemlorum :hanc per aliquot menſes priufquam
aliquem eventum portendunt, quod reſp Chriſtiana aliquid adverfi patiatur , ex
fæpenumero accidiſſe allatis Hiſtoria- ſeipſanemine pulſante, fonare ſolitam , cuius
rum exemplis olim , tefte Origine , libro rei( ficait ) teſtimonium per publicostabel
primo contra Celſum , docuit Cheremon, liones hiſce oculis egomet legi, preter fidem ,
lib.de Cometis,quili exſtaret ,fortaſſis de- j quam deeadem re illius regni Proreges fa
prehenderetur nata hæc inde opinio, ciebant fuislitteris.
quod quæ uni regioni ſeu regno fæli Accedat & aliud e Gallijs , quonian
cia fuere cum aliorum clade conjuncta | Hiſpaniam à teſtimonio arcent adver
erant : Vel ſanè cauſa eſt Dei diſpoſitio | larij Eodem Vairo ceſte , ad Aumen
hoc pacto volentis admonere homi- Rhodanum , in Sequanorum confi
nes , de imminente publica calamitate, i nio , ſirum eſt nobile monafterium S.
Mauritij.
a Vile Arift 1. Meteor à c . 4.Plin lib.2 Nar.HA. ibi Comment Milichij Sener am lib. 1.
Nat.qual.Centaren ..2 de ele Card.ls 4 defubd.l.1.6 :4,de variet. Scaligerum contraCar.exert.
79 Fracaſto, in lib de Homoc. d Anir. Dudulium tral de Cometis , Pt. ad loss , Cratonem .
b Damaf 2.defide ertbed.c.7.Bonox.in 2 d.4.q.ultim cir vita S.Minulpbimen / odobr . dl.a.
& fafcime 6.14
 LIBRI IV . C. III. QVÆST. II. 641 '

JE
Mauritij. Vivarium illic vifitur , in quo paulatim centeſimo ferme paíſu à cra
iuxta numeruin monachorum piſcestere in cinerem . Ubi faxa decidebant,
ponuntur. Illorum li quisægrotet , pil- cuncta revulla ,diruta, comminuta , in
ciculus quoque femivivus cernitur lu terempta : ubi lapides, pauci mortales
pernatare, quod li monachus è vita mi evafere vel iumenta. fors Hiſpanus iter
graturus fit , paucis ante diebus piſcis faciebat cques : cum vim grandinis la
inoritur. Hoc ita ſe Vairus accepille pillaceæ non ferret,deſcendit ,& le ſub
fcribit,tùm ab Antonio CardinaleĠra - equo locat : ſed equusnon valebat ſub
naellano , fingulari bonarum artium Giſtere præ viictuum . herus videns nec
patrono,teſte oculato :tum ab alijsfide tutú , nec quietum ſibi ſubiumento re
dignis ,ut rem locis illis notam atque fugiú :ephippium aufert, equum delerit,
oinni fide conteftatam . capiti fella imponit , ficægreevalit cra
Porro cum exhalatio quoq ; ſirventi nifragium . torrentes & Huvijac fontes
materia, & ventorum ideo præcipuæ nonnulli penitusexaruere, & aliis lap
qualitates Gint,caliditas & ficcitas : faci.. ſusfaculcasinterclula cineris multitu .
le intelligitur,cur ex ijs & fanitatis cur- dine , idque per leucas plustrecentas.A.
porum , & fertilitatis anni probabilia requipæ primú ortæ claraluce tenebræ
ſigna queant deſumi. Qui de ventis integrum tere menſem durarunt. Inte
rea initio cælum fulminibus viſum de
plura volet , alibi quærat a.
Secundo non pauciora funt ex va hiſcere , & audiri tonitrua ,Aammeique
potibus, quæ & ipla ſuas adferunt pro- globi inſtar artilleriæ bellicæ aciebus
babiles prænotiones.Ex nubibusquam hinc inde diſpoſitis mutuo exploſæ vi
mulraqueant prædici , poft quendam ciſlim huc illuc diſcurrere , ingens glo
Gerardum ,docet Conrad . Wimpina, b bus ſemel decidit, & à templo in proxi
nec lua ruſtica prognoſtica deſunt plu- mum ambitum , inde in viam publicam
viis communibus,nec prodigiofis plu- patente porta erupit , & ſubito diſpa
viis cylivenaturalia tempeſtatis anni, ſi- ruit'reli &to ſulphureo nitore,terræ mo ,
velupernaturalia iræ divinæ commina . Sus ingens fuit: adeo ut multæ domus
coria. Anno ſuperiores coo.die 18. Feb. cóciderent, reliquæ quaſi tripudiarent
prope Arequipam . ex illis qui multi in nutantes : Nec ceſſavit interea pluere ;
Peruana funtmontes ignivomi( vulca- terram albanı , inſtar cinerum ſeu cal.
nos vocant )unus, eorum Guyana putina , cis critæ , ut nemo per plateas incede.
principio candidam pubem viſus peco . ret , quin mox digiti ſpillitudine coo
rarijs èlonginquo eructare ,quam con- periretur. domus , quæ nimirum , te.
fecuta eſt procella fragminum ingentiú ctæ ellent craffitudine ſemipedali: foc
quafi avullorum à rupibus, ſed ignito- pleræqiie lub onere gemebundæ ſub
rum :hæcpaulum (pacij progreſlacom - liderunt, malum durabat , luce perin .
minucbantur in minores lapides , & tervalla potius oftentante fe , quàm
diem
a Vide Senecam l.s Nat.qualio. Pli.l.2.08.c.40 d ibi Milichium Card. 1 1.de varie.c 1 .
e 8.Valer de facph..c.so. boli de fignisc 5. c'de quib Plinius fuprac 16.58 Gibi Milichius,
Simile accidsi anno1631.6 leq instw, in regno Neapolitane,:um mers. Vefuvius eft infinito
tamarine ,
642 DISQUISITIONVM MAGICARVM
diem præbente. Menſe ferè exacto cel Tertiò maris tumor , venti : fuvio
fatio fuit , & nonnulla intermillio ,ut no , rum infolitæ eluviones , peſtis annun
ftri quiillic deguntperſcriplere: ſed ad cia lunt. terræ motus quoque idem dc
huc metus manebat graviorum . Mag- ſignant, teſtibus Ammiano , Procopio ,
nam morum in inelius cùm timor ex & alijs.
preſlit commutationem : omnes ad pe Quartò , quoad impreſſiones , quz
des Sacerdotum devolai , adeò ut quies per reflexionem lucis, circa vapores ac
nulla aaretur , & viin cubicula pæni- exhalationes fiunt (ut Iris,halo , corooz
tentes irrumperent. Sic Deo lucrum parelus, virgæ ) naturalium præfenſie
animarum mulcarvm acceflit. Sed nec num prognoſtica cenſeri poffunt d : ut
Satanas neglexit occaſionem . Nam & hiacus , & quæ fovcæ & feneſtræ vo
cùm Indi pagani viciniores flammis,ſo canrur : nec bó Hammarum illi tractus,
lita ſuperſtitione Magos acceſliſſent, & quibus ignis fatui eſt nomen , lunt enim
ſimul ad montem illum properarent, effectus varij , exhalationis vel vaporis
& maliscantibus , ac ſacrificiis procura- luperabundantis & vincentis obftan
rent : magos & viciniores quoſque tia : vel interdum luminis vi& i ac pro
flammæ conſumpſerunt , cæteri om- Aigati . d
nes malè multati , delperabundi pars S. ( Vtad terreſtria veniamus) ex ar
fuſpendio,pars alicer Gibi mortem con borum quoque proventu prognoſtica
ſciverunt. Hæc narrata litteris P. 1o - colliguntur , ut tefte Tullio.
ann . Ruizii de Alarcon ſcriptis Arequi , Lentiſcus , triplici ſolita grandefcere
pæ Martii XV. anno ſuperiore quarum fætu ,
hoc anno Martio menſe exemplar Hi Ter fruges fundens, tria tempora mon
ſpanicè præſcriptum legi : undè hanc arandi.
ſtrat
epitomě excerpſi.Vix quidquam ſimile e Amygdalorum copia indicar mel
lectum vel auditum . Idem de grandine Gsabundantiam.fTrifolium inhorref.
& glacie dicendum , ( quæ (pecie non cit, & folia contra tempeſtatem ſurri
differunt a ,& Pilidasin xoou pyía poëgit. Sineauris ludentia arborum folia,
ticè non philoſophicè contra Ariſtotela lanugines & pappi, populei flocci voli
agit ) Nivium quoq; copia fertilitatem į tantes per aerem , aut aquis innatantes,
anni, roris & pruinæ multitudo ſterili. tempeſtatem prænunciant. Si roſa vios
tatem potius , prænotant. nebula del- læve ſub autumnum iterum Horcant ,
cendens ſerenitatem , alcendensimbres i peſtilitas imminet . Burdigalæ , quæ pe
indicat. Tonitru & ecnephias ſunt in- item illammagnam præcellit hyems,
dicia pluviæ ſubſecuturæ : alii verò ſo- 1 liquas in horto noſtro roſas protolis ,
nitus in aere audiri conſueti b, magis , quas & vidi. Unum hoc non videtur
pertinent ad prodigia. Fulmen & pre- vacuum à ſuperſtitione , quod quidam
iter quid pronuntient, wimpina te do- tradidere : ſub autumnum duas vel
cebit,r.
tres
a Valef.c.so.de fac.philos. b Vt 2.Machab. cdcap.6 . d vi. Voimpinam.d.cons. e viak
Senec. 21 Natq.Pl 12 àc 28.Contarent.l.2.de elemen Pernumiam l.z.Phy.Cor.14 ,defub.
sid. Vide Panegyr.noftram de Nativit.Deipara Virginis.
 LIBRI IV.C.III.QVÆST.III. 643
tres glandes legendas,tum cultro (cin- dam naturalem ſolummodo ſentiunt,
dendas , trium aliquod in his ſolere re movente phantalia perhumores con
perici,mulcam , vermein, vel arancam , citata ad petendum quæ commodo &
mulcam denotare diffidia co anno fu- j fugienduin quæ noxæ func furura.
tura , ut vermem tertilitatem , aranea Quod figillatim idem Picus oſtendit,
mortalitatem denotari .
de ciconis, cyplelis ,mergis, delphine,
Sexiò, animantes etiam quædam no cæteris longum nimis & lentum foret
bis przounciant,ut, mihi,Gogulis inhærere. Venjamus ad
Canapulex fugiens è vaſti gurgite | nobilius animal,boınınem , & ex eo
ponti quædam prælagia.
Nunciat horribiles clamans inſtare
procellas. QVÆSTIO III.
Vr & acredula matutinis inſtans vo
cibus : De Coniectatione medicorum .

Fuſcaque nonnunquam curfans per Gimuse de quadam falſa & illegi .

littora COTNIX ,
tima, imò ludibriola; nunc de vc.
Si tamen ,
ra,ſeria & gneſia dicendum , hanc me
Demerfit caput a fluctum cer vice dicorum ,cquetboxýv, veteres.recentio
recepit. reſque Do & ores integris tractationi.
Ipfi quoquealumni dulcis aquai ra busluntproſecuti; d quos legere pore
nunculi. runt ,qui plenos litiunt crateres: mihi
Mollipedeſque boves ſpectantes lumic hoc unum videtur univerſim poſle
na cæli,
ſtatui.
1

Et que calia ex Arato Tullius a . & Signa proba ſunt , quæ naturalibus
ex Heliodo Virgil. Quid contemptius i principiis, & veris experientiis com
mulculo ,vel pafferculo : camen domos probantur :cætera ſunt vana , & abarte
illi culturas;hiaëris contagionem fuga , medicorum aliena.Proborum , quæ
præveniunt quorum etiam caulas dam ſanam integranique valetudinem
Franciſc.Picus inveſtgat.d tellantur ; quædam degenerantem vel
Ex obſervatione huiulovodi Phe . iam affectam ;quædam luccumbentem
nomenorum , emerſere canones præ- & iam victam ,quædam ſe recolligen
norionum , quibus utuntut nauiæ , pa tem & vi &tricem :quædam deniq; funt
ſtores, & agricolæ ,dequibus non con- j ambigua ,etiam iplis magiftris. Necul .
temnendum opus exſtat Antonii Mi. la cam certa , quin fallant aliquando ,
zalpiMonluciani, Ephemeridum rufti- ideò vetus ſermo verus , præltare a leo
Catum ,illa quidem ipla anınalia præ xaginta medicis , quam à (cabinis ſex .
lagii lui funt ignara;led impetum quendamnari,& morti addici.
Lill
QVÆ

11.de divinat. b 2 1.Georg. cd.l.3-6.3.cum feqq. dq1.concluf.4. e Hippoc. I de Prog.

ineum rommen Galen Arilt fæpe in Probl. Celfum . 3. de Medics horum fequentes veſtigio
Franc.Pscum . d 1.3.6.7.VVimpin.lib.de ignis c.8.60 6.13.ufque ad 2,loan. Guiniberum Andr.
nacviter novamedicina commer.1.Dialo.
 644 DISQUISITION
QV ÆTIO IV .
De pranotione Phyfiognomica.
PHyſiognomus expilorum & mem .
brorum corporis colore , habitu
dine ; & proportione ; de temperie ,
valerudine, quædam etiam demoribus
ingenio , & animi affe & ionibus putat | les;qui magnis, ſtupidi; licur boves &
fe fcire:præcipuè frontem conſiderar
faciemque , quia hæc ſolet efle Ipecu-
juin virtutum intellectualium ; & cum
vocatur hac μετωπισκοσία . Huius
mcntio apud luvenalem , Sat 6.cum
fcribit frontem varia muliere præben.
dam . Ariſtot. & Po'emou confun -
duntcum Chiromantia, quæ propriè
manuum conliderar lineanienia , quas | forcib.asaturis, velonera baiulaturis
quoddam vircucum abivarum fpecu -
:
MAGICARVM
VM
vera & re & ta , ſed ſcriptorem illam no
dum potui nanciſci.viſus mibinon in
fæliciter Conrad .Wimpina b Galeai
& Alittotelis ferè omnia in compen
dium sedegiſſe.
Artis fundamenta varia funt , prie
mum petitur à quadam cum animan
tibus Gmilitudine v.g. qui parvis ſunt:
oculis
oculis invidi cenfentur , quia &miz ta •
invidicenſentur,
alini,ratio eft :quia cum Deus auctor
naturæ gnarus effet,qua quodque ani.
malindole dotafler, ſingulis etiam ea
addidit inftrumenta, quæ huic indoli
foient quam aprillima, ferocibus, ub
leoni,ap :o ,tauro,ungues,dentes, cor
nua;cimidis : c fugacibus, uc lopori &
ceruo , arcus celeri fugæ necellarios;
oros,gibbum , duih humerorumque

lum : ach conſiderar etiam reliqua robur;ut camelo bovi,equo & reliquis
membra toriuſque corporis habitum , veterinariis. Idcirco quali ex ligno &
Phyſiognomica, vocatur. à pofteriori ( ut loquuntur fcholz ) ani
Hanc Phyſiognom . veteres medici mantium indolem ex iplis inftrumen
Hippocrates & Galenus diligenrerex. lis corporeis;qd husa natura ſuntpre
coluerunt, ut & Ariſt.integro libro , & dira,colligunt.
quiextat Polemon . Athenienſ libro de Secundum fundamentum à mori

Natura fignis :quorum ſcripta laudan . bus gentium atque provinciarum de

cur,eò quòd naturæ veſtigia calcarunt . fumitur; quæ cum certò fint corporis
Sed recentioresBarth. Cocles , inAhabicu :ut plurimum quoque ingensis
naft. Phyſiogn.Luc Gauricus & alii fe moribuſque diſcrepant, v g. phyſiog
rè plura miſcent ſuperſtitioſa, psæter nomi definiunctulos,lup dos ac per
anum forre Pet.Morium ;cuiuslibrum tinaces eſſe. quoniam Athiopes ſunu
huiulmodi.
de multiplică temperamento es cognoj
cendis hominibus, laudat Michael Me Tercium à ſexu , v. g quia mulieres
dina a quia primò complexionis mo candida ut plurimum & mo'liſunrca ,
dum, deinde mejico & philofophicore ,eademque lunt pavi iz ac leves : i
ratiocinio propenſiones & ingenia deò candidos & molli cure , moribus
gentium , provinciarum , & fingulorum obnoxios iiſdem cealeha " Huius ſe
hominum defcribit : methodus hæc cundi & tertü fandamenti rario duci

a 12.paræ Chri.6.2. bb.defignici8.96 10 ,

 LIBRI IV. C. III. QVÆST . IV. 645

tura complexione , cum enim eadem Quintum fundamentum petunter

temperies Ginul cauſa Gt cutis huiuf collatione lignorum cum lignis , & ex
modi & morum huiufmodi: ratioci . quibuſdam alia colligunt, v.g. invidi .
Dantur , in quocumque cutis fit talis, j am ex iracundia ,cui criſtitia
& animi
talem eſſe temperiem ,quare ab eodem pravitas fit adiun & a.
eiuſdem temperiei catione ,Gmilesmo Sit concl.phyfiognomica conſiſtensin
res exſpectandos. tra cancellos naturalisphilofophiæ,licita
Quartò rinantur affectus animi , à eft , habet aliquid probabilitatis .]
mocu membrorum & corporis atte Probatur primò. quia poGrorum
& tionibus, rale illud Hippocratis , O fundamentorum aliqua ſunt proba
culi non nietantes funt iracundi : quo- bilia , quædam minus, quædamam .
niam irati fixis & immoris oculis intu . plius .
entur.] Sed raciocinabatur Salomon 2. Probatur ex facris litteris, in qui
adrcens; Homo Apoſtata, vir inutilis, bus, virorum robuftorum faciesdicun
graditur ore perwerſo ,annuit oculis, te tur fimiles facieileonun frem quod,in
rut pede, digiro loquitur, pravo corde facie prudentis lucerfapientia ,oculiſtul
wachinatur malum , Et Efaias; b ag torum in finibus terra.g & alibi;ſapien ,
nitro unltus eorum refpondit eis, hoc eſt, tia, hominis lucet in vultu eius. lo item :
yultus cxterior eorum , ſecreta cordis cor hominis immutat faciem illius , &
patefecit.fic argumentatur Martialisc quæ iam citara.k
( quem vetuſta exemplaria , neſcio cur 3. Exjuris interpretibus , quorum
vocentMartialem Cocum .) communiore calculo receptum ,quan'
Crineruber ,niger ore, brevis pede,lu do plures de aliquo crimine ſunt accu .
mine lafus, fari & capti primum quæftioni ſubiici
Rem magnam praſtas Zoile , fi bo debere illum , qui facie detormior:
nuses . quoniam credendus lit animo quoque
Matthiam Corvinum Hungariæke: pravior
gem haud illaudatum Principem , nimis 4 Probatur ſentencia Philoſopho
deditum divinationi:adeo ut nihilnih rum , Pythagoras enim ad huius diſci
Conſultis aſtrologis wicrer luſcipere ,di plinæ regulas ,diſcipulos vel admirre
cam ſtudiosè accepiipus e huic viscaſle bat, vel repudiabar.Socrates hacindi
phylognomicæ divinationi, ut ex pri . cina deprehendit Platonem fore, qua.
mo alpe&tu lincamentorum faciei , de lis poltea laudatus . m Maximi hanc fe
tem peramento & moribus hominum cere Placo ; » Ariſtoteles & Sext. Philo
folertillime judi aret : ita ut , magiæ ſpe' lophus : quorum primus ea uritur in
ciem zmulis præbuerit. | Dialogis, secundus accuratè tradidit,
-

Lill 2 ter

wa Prov. 9.6 12. b Efa 3.v.9 11.12.Epi.s4. d Bonfini.l.8 Hung hift.decad 4. e loa.
chim Cureu in Annal.Siles, F c.paral.12.v.8. g Prov.17.v.24. h Ecclel. 8. v. 1. i 6. 13. v.
31. k Pro 6 v. 12. Efa . 3. V 9. I Bald in 1 2. nu. 5. C. quorum appel. non recip. Paris de
Syndicatu, Hippolytus, Marfite alij, m Siren, . 9.de Fato c.39. Din Tim .
646 DISQUISITIONVM MAGICARVM
tertius idcircò corpus vecat animii. nis malitve ; nec de nuptiis , ftatu vitæ ,
maginé. Cicero hinc peritis jaculis ad. & aliis negotiis, quorum cle & io et
rerfarium mirè laceſfivit.a, VelleiusPamerè voluntaria , talıbus nugis plenus
terculus,veteres ea multum ulos teſta - eſt liber de nevis Mclamphi. Ratio eft,
tur. b. quia nihil iſtorum dependet à corpo
Dixi no certitudinis, fed probabilita- ris habitu, vel conftitutione.Permit
tis :quia folenrquidem corporis diſpo- cit quidem Deus , uc quædam divina.
fitiones affectionibus animi præ're , ciones iſtorum eventu comprobentur:
quod integro libello Galenus demon. fed Gmulcos Ginit falli in iis, quæ magis
Litravit : ſed præire , non trahendo vel iphis neceſſaria. Scribit Paulus Jovius
cogendo , veruleniter & alliduè incli in Elogiis , de Antiocho Tiberto Ce
nando: ita ut bona cófuetudine & frę. ſænate , qui Phyſiognomus-excellens
no racionis , haud difficulter illa pro fuo tempore habebatur enm Guidoni
penlio fuperetur. Quod de ſe teſtar | Balneo prædixiffe, quod ab intimoami
Socratem non pnduit , cum Zopyrus conecaretur : Pandulfo isem Malarſta
Phylognomus exlineamentis corpo- Ariminenfium tyranno,quod ex Patris
tis eius, bardum , ſtupidum , & mulic pellererur , c exul in extremacgefi are
rolum illum judicaffet, ( , Sic intelli- periturus effet Paulòpoft PädulfusGues
gendus Caſſius medicus, d. cum quæſi- " donem ob fpecial am virtutem & fupe.
ifles, cur prodigiofæ formæ homines , i ciam oboruncat: Antiocbü spfum cufte.
plerumque etiam emotá line mente ? die mancipar, evextū praſagn exſpectan
ceſpondet , quia corpor conſentit ani- turus. Antiochus cuftodisarcus piram ,na
ma utanimacorpus.] fle xit :ut refti abeaimpetrata in folam
Unde ſequitur ..longè cerrios judi demitteretur : fedcompedum funnin pro
ciom ferri de bruris,quam de homini ditus, & à fugaretra &tus , cum puella
bus,quia bruta, propenlione lola tra percutitur. Panduifustandem exfel,
huntur, homo propenfionem arbitrii egēs ab omnibus defertus,in halpicado di
habenismoderatur. Sequitur 2 quod verforio jenex perut.) lcdú alis cavit;
Phyſiognomio nólicct judicare.de fa- | boinun cavit Antiochus, Purheic et
cto, live de actuals hominis vita , fcili iam illa per bumanam prudentiam
cet hunc efle talem , fed de prontate conjici: quid eniru incalpe & atum aut
tantum acioclinatione , ut optimere mirandum , 6 Familiaris tyranno vit
fuit Proclus , c.v.g.ralem propendere tartis,ob fufpicionem ; ab co necerut:
& inclinari in avaritiam , mulieres vi- quid veramilius ;
num , & c. 3. ſequitur , non poſſe hanc l inviſum , vei necati 6-tic audas , vel
faculrarem judicare , de donis divinis compelli in fugar . firm dus: & ſemel
& gracuiuis , quia Deus hæc diſtribuie pultum ad egeltatem redig ? His po .
cuique, prout vult, nec de exteinlecisierunt adjici nonnulla ex Hurozeo
planè homini,ut morte violenta , opi . lib . 2.. de vera & falla Prophetia cap.
bus honoribus, & cæteris fortunæ bo 8 & 9
OVÆ
a Orat pro Rofcia Comedi blz. hift.cCiclide fatiflex Aptarodiſ.1! de fatod Probl si.
ein : Acibiad.Platoni.
 LIBRI IV. CAP. Ir. QVÆST. Vo 647

rentia præponderat omni contra ſen

QVÆSTIO V.
De Chiromantia .
Hiromantiam dividunt in Phyg-
Celin
cam , & Aſtrologicam .
Conclut i.phyfica Chiromantia,lici
ta eft, ou phyſiognomie pars, & ideò de
ilka idem ,quod de bar judicium . ]
Ratio cft ,quia per lineas & parres
manusconliderar ipfum corporisiem
periem , & extempore corporis pro
cienrum temeritati: cùm etiam quia in
CatalogoRomano libroruin ,quorum
vetica lectio omnes qui Chiroman
tiam docent apertè funt annumerati ,
prohibita clt. ergò.
Vanamiſe, docer optimè Franc.
Valeriu b.doctiſ. medicus, meritilli
moillam dereftans. primùm namque
laborant vælania mathematicorume
altroiurn influétiis , quàm improbavi
musfup.9.1.Addunt de fuo ; quod ftul
vuselt ,hanc areolam , effe lovis, illam

babiliter indigatanimæ propenſiones Mercuri, tertiam Veneris, atque ita

hinc probat artem Ariſtorelesls. Hi porrò. Superaddur tertiò roles arcole
ftar animal capis.30.41 34.prablem . lineas hocprænotarc :alias illud, quo
ſeat 10. & prolixèeam exſequicur.Co rum nihil tarione vel au Soritate con
rad . Wimpinal de ſignis ca.10.11. for mane, fed nudo ſuo delicio , & præ
12 incaurè verò Petr. Primodaius; textæ experientiæ poftulant nos ma
dum interduas has ſpecies non diſtin nus dare. Cumqueiam inaoia fint arris
guit , omnem chromantiam viderur hujus principia , fuere ramen lemper,
damnare . Alademia Francia p.2.die i qui hoc quoque mendacium parvuli
primocapite 4 : diligeré.Olim proså orarione Chiro
Conclul.z. Chiromantiaaſtrologica mantiam tradidit Helenus Syraculius
prorſus vana & illicita . fcientia nomen libro , qué nominat xeparyoting fuc
non meretur. ] Scienriam elle nipitur 16744a manus inſpectori auguriâ carmi
probare Anton . Verucrius a , nam lo ne verò on pichendit Eumolpus girio
quiillum de hacerisin, non dephyſica dam . utriuſque meminere Pollux &
tantùm, påter,cùm quia conjungit cum Suidas Recenciores ſcripsérc loannes
aſtrologia & utramque ſcientiam con de Indagine ( Lutheranus , alius à Care
tendit effe;tùm quia , in relpõlione pe chilisnonominis,ejuídem . Joan T3160
nultimæ objectionis dicit harum ina nerus Arhenis,AntoniusCerinilonus
nus linearum ſignificationem ab atris Buscolomaus CoclesMichaëlSavona
infallibiliter dirigi.& c.quæ fanè Ecele rola, Petrus de Arca , Marcellus, Saya,
fiafticam meierentur centuram , quia | Andreas Tricajus , Michael Scotus,
Papa SixtusV. clita contra aſtrologos | Joan . Teukeſberg & alii;quorum libri
& Chiromanticos bulla ,def...svit neu, Icatent ſuperitigiofis. Atsilta palmain
tam effe lcientiam . & uro que pariter manus primo incertos colliculosare
damnans, gravibus ſubjecit pænis, cu olus, & lincasdividir : areolis planeras
jus do & ilimi& maximi Põificisſen fingulos lineis altra quædam præficie:
LIII 3 horom
a -17 var leifio.eo. b Sæc. Philofo.64:32..
 DISQUISITIONVM MAGICARVM
1

hurum denique aftrorum atque pla- | ticos pro more nobilitatis alunt: fed ubi
netarum vulgô creditos efectus iplis venentur,nifi furtim non habent. Egmos
areolis ac lineis manus ad fcribit , ut sapè mulant , major tamen pars pedibus
breviter VVimpina a ,oftendit,addens graditur. Fæmineium ſtrato parox
fe horum non approbatorem ,ſed nar - lesjumento in vehuntur. Litte' u cir
racorem efle nudum : luo judicio cun cumferunt Sigiſmundi Regi & aligne
& a næmiás cffe dereita tor , hos & im .
rum Principum ,ut tranfituelles per vr
pugnat'vchementius antiquusſcriprorbes e provincias incolumis permite
Joannes Saliſberieolish. 2. Policratici | latur innoxiufque. Ferunt ipfi ex urjun -
6.27 . Eta fibipænitentia mundum peregrinan
Contra hos librarum illud Juvena. tescircuire , atque ex minore Egypt
lis Sar.6. primum emigruffe.Sed fabella funt. Ho
.... frontém quemanumque. minum genus,quod ufu compertum eft
Prebebit vali crebrum popiſma ro in peregrinatione natum ocio deditane,
ganti . nullam agnofcens patriam , ita törekst
quorum prius ad metoſcopum ,po provincias, furto (ut diximus fæmina
fterius ad chiromantem referendum rum victitans,carino ritu degu : nulls
bine Britannicus obſervavic. Solent religioniscura , etiamfi inter Chriftia
hanc vanitatem profiteri uxores ( liu nosparvulos fuos baptizari care ;
xoles) ex illa colluvie, quæ totam per diem vivit , ex provincia demigræs
vagatur Euiopam , Vulgò Zingaros ſeu provinciam :per aliquot annorum inzer
Ægyptiosnun upant, de quibus multa valla redit : ſed multas in partes frendi
collegit Creſpetus libro primo de odio tur, ut non iidem in eundem facilè rede
Satana diſcur.12.fol.176 tñ leg. Sed hi ane,nifi per longa intervalla locum . Re
ſcriptoribus Germanis , quàm Gallis ipsunt pafim & viros á fæminas vo
vel iralis potiores: idcò hos audiamus. lentes in cunctis provinciis qui feillorua
"conditionem corum & origine ſedulò mifient contubernio. Colluvres bows.
perquilivit extra res fidei non deſpica: num mirabilis omnium perita lingua
bilis,sed ,Muſterus 1 3. coſmograph.forum.rufticæ plebsgravis immmens abi
257. Cum ageretur ( inquit , annus poft i foris ilalaborat in agris ki Spoltis invi
Chriftum natum 1417. primum per gilant caſellarum . Anus corum chi
Germaniam apparere ceperunt homi . romantia divinations incendunt
nes nigredine deformes;excochi fole , im- ; atque interim quo quærentibus dantra
mundi veſte, uſu rerum omnium fedi, fponfa quot pueros, maritos, antExotes
furtus imprimis intenti:prafertim fæmi.fine habituri mire afiu o agilitatetrs
na ilivus gentis . nam viris ex furto fæ menas quarentini rimantnr o eve
minarum vi &tuseft.Tartaros ant Gen. Cuani.
ciles vulgus vocat , in Italia * Cianos Hæc de illorum moribus verilli
appellani, Ducem , comites,militesinter ma . Undà fæpè ánimum lubic admira.
se honorant veſte praftantes:canesvenatio ,quo jure, velinjuria in quibuſdam
pro .
asupor 17. * corricondanos, velzingaros.
 LIBRI IV. C. IN . QVAEST.V . 649

provinciis hoc genus Aagitii à Prio . Ef optimè hic ftatutum apud Corin
tbios :
sipibus toleretur ; non line maximo
fcandalo ; & damno rufticorum . Nam Si quempiam obfonare ſemper ſplex
fcelerum impupicatem permittit , qui dide
os
fcelerat tolerat.Si hos fures liceatco | Videmus, hune rogamus:undè vivat, eo
3
lerare ,certè & alios . Si horum chiro . Quid faciat operis ? la facultatesbabet.

&
mantia & maleficia reliqua tolerantur:
non id elt niti contra divinæ legis , &
EccleGifticorum canonuin auctonta .
cem Hororia luned- gitia qur Mun
(terus memorat , & idem planè verbis
bis Albertus Krantzius lb.u. Saxonia
6. 2.utalter ab altero , velambo à Terro
aeceperint. Quod attinet admalefi
cium docet «xperiencia. nam fi quis il
lis ex lacco vel capſa unicum nummi
largiarur, omnes nummi,qui in eodem
capla vel lacco inerant , migralle quo
unicus ill.,non rarò deprehenduntur : | Talem ſcias ſed eſt neceffe aut noctibus
quod sperrun maleficium eit Quoad | Abigore prædam , ani foderemuros &
divinationes illas, nequeunt excularia
fuperſtitione , aut hæreli (Gloc lenti.
unt) aut impoſtura ſcandalola . Quòd
alios pallim recipiant , ex nationibus
per quas craoleuat , id nullo pacto illis
concedere deberent refpub. fed tales
quife iis aggregant , & ipfos recepta .
tores, condignis penis coërcere. Nam
contra rationens eſt oriolos & vaga
bundos tovere in reip . perniciem :
quod vel ftolidum ,vel improbum pla .
ne. Nora funt contra orolos leges
Ægypux , & Ale ! cæ apud Athaneum
1. 4. & Pierigml1.34 . Norum hodie ,
ubi juſtiția viger , inagiſtratus folere
in talesingurrere ,undevident, nam
nemo de vento præſumitur vivere ( l.
fin.de alim.pupil præfta) & meritòlem .
per commendata fuit lex Corintbio
rum , quam ex Diphili.comædia retu-
Athancusubr. 6 .
Vi reduus harum folvere expenſcos.
quest :
l'erperimur illum perfruibonis ſuis.
Sin foriè fumpuiss ſuperat ex qua poll :
der :
Prohibemus huic ea ne faciat in poſtes
YHM ,
Niparear jam ple &titur mulēta gravi:
Sefumptusosè vivit , is qui nihilhabet ,
Tradunt eum tortoribus.l'rob hercules ?
Nec enim licet vitam abſque malo de
gere
dium
Aut in foroagere Sycophantamjane pero
fidum .
Prebere teftem . Nos genus hocmorta :
lium
Ejicimus ex hac urbe,velutpurgaminai
Cingaroscredo colerallene , quos
non præfumprio elt . ſed res doceicle
pendo harpagando , lurelis ,maleficiis
vivere .
Verùm exculant illos Patroni , cala
mitolum eſſe genus hominuni,nistera
rione dignum . cur ? Ex Ægypto oriun
di , luunt inajorum fide Chriftiana
apoftafiam , & pænitentiam obeunr,
leprennalem locis incertis vagationen
Summadefenfonis hæc eft, Quam di
luunt alii : quem dixi Sebaitianus :
Sunt anni ( inquit ) plus, minúſve vie
ginti ſex abhoc tempore , quando ego
Munfterus ifta fcribo,quod Heidelbergo
agens
bro DISQUISITIONVM MAGICARVM
agensifiasgentis primoribusme adjuna | pucat: VolaterranusVxiosèPerga :hoc
gens vix extorfi literas quafdam eft ariolari Nomen indicar, Belga Egy
quas gloriabantur ſehabere.ab impera- preners Gall : Egypués,Hifpan: Guanos
tortlus.at illa mihofteilla erant. V's Itali Cingaros, vel Canos vocanr:Ger
dimus quoddam quod ajunt Lindora à maniluje: lores,Zigeuners, quæ on nes
Sigifmundo Imperatore impetratum : voces ab Ægyptio jeductæ & hæc ulti
in quo mentio fiebat quomodo majo- | ma , quali Chuſener, àChus Chamı filio
res eorum in minori Ægypro olim ad patre Ægyptioruin & Arhiopum , Hi
aliquos annos , abjeéto Chriſtianiſmo quia videot tempus pæniteaux przfi
ad Gentilitatis errorem relapfi fuiffent, sum efluxiflc: nunc duo quædam co
reſipiſcentsbus eis pænitentia in miniſcuntur : unum eft fe non poſſe ad
junita , quortot annis ex ſingulis eorum patriam redire interceptis itineribus:
farniliis aliquotper orbem peregrè pro cogantur ergò dividi , & certæ alicui
ficiſcerentur, diluereniquem exulso per nationi adictibi, & legibus ibi receptis
fidiæ fue crimen Sed jam dudum eva vivere: vel pellantur . Alterum eſt, eta
nuit tempus hujuſce ſua peregrinatio. jam poft illud leptennium , ubi ex pa..
mis tamen colluvies olla non ceffat ciro tris ledibus ſubinde 'neceffariam efle
cumvagari,furari,mentiri , augurare, migrationem : G lecus fecerint, & non
divinare. quotannis mandras vel hordas ſuas (id
Cuc fi pænitentiæ terminus effluxit ért hominum multirudinem utriulque
pænitentiam adhuc prætexuntiverum lexus ) exulatum miferint calamitatem ,
> quod de Ægyproja- & fterilicarem omnibus cettò præfă
cant. Nam interrogati nec loronequi- elle. Digna hæc caula, in quam ſeduld
den quid Ægyprus , aut ubiminot vel inquiratur : quod fi fiat Itatim apparc
major, Undeergò einerſer unt ? Mira bit impoftura. Quæ velubibæc gens,
varietas eſt fententiarum . Quidam quæ quotannis taotopere multiplica
Cincalos di & os putant , quaſi eveçids , cure hæc quidem in peregrinatione ſua
penarium expertes & mendicos.Sanè niſ adultos undecumquc colligeret
% .& x.commutantur facillimè , & Mc . citò interiret. Deinde fatis iſti oltena,
nander in Thaide quendam ait , 7wxó dunt fallum fuiſſe primum illud dein
Tepov Recipes of x xyz.o28, mendiciorem jun &ta pænitentia. Quod de fonte ho .
leberide & fincalo . Leberis ſignificat rum verifimilius competi, eſt quod in
( polium ferpenrinum : Cinclus avé cui | AnnalibusBoiorum his verbisabAvens.
cuiam nomen ,o HVOTÚYus : licaudæ de tino perfcriprum fol. 826. libro ſepti
mas ornatum valdè implumis: inde ru mo Eadem tempeftare furaci/ imax
ftici egenos & crrones , cinclos dixere , i illud genus hominum colluvies arque
urex Æliano & Suida docet Adagio- Jentina variarum gentium que in
graphus chiliad 2.cent.2 .hæc ſententia confinio Imperii Turcarum atque Hugo
placuit Pierio Valeriano libro vigefimo i garia habitant ( Zigenos appellamus )
guinto Hieroglyphicor.Sed ad rem non rege Zonkelone , noftras peragrare ca
facit. Polydorus Alytios & Cilices perc regiones , furto , rapina , divinae
 LIBRI IV. CAP. III . QVÆST. V.

itionibus, impune prorſus vi &tum quæritant. ris cauſfa) præſultarent,quod illiccon

Ex Ægypto fe effe mentiuntur , extørreſque luetum ; fecere , fed à meridie propter
domoà ſuperis cogi ſe,maiorum delicta : qui furacitatem fæminarum ortus cumul
Deiparam Virginem cum puero Ieſu hofpitio.cus, fugerein ſuburbia, & ad S.Marci
excipere recuſarint, feptem annorum exilio . (D.lacobi equitum magnifica eſt habi.
expiare impudentiſsimèconfingunt Experi- tatio & hoſpitale ") ſe conglobarunt, &
mentis cognovi eps,uti venedica lingua é | iuftitiæ adminiſtros militari vi repulc
proditores,atque exploratores effe. Cùm alit runt. inox tamen , neſcio quo pacto,
tùm imprimisMaximilianus Imp. Caf.Au- ' diſſimulata omnia:Huichordæ Comes
guft. & AlbertusparensPrincipum noftrorü crat; ſicappéllant:in turba multi recepti
publicis edi &tis teftantur : aded tamen vana Hiſpani, etiam ex Graiales. Villabraxi
fuperftitio hominum mentes, velut lethargus ma & pagis nonnullis Caſtellæ .Comes
invafit, ut eos violarinefas putent , atque tam peritè Caſtellanum idioma loque
graſſari, furari & imponere impune paßim batur; quàm ſi Toleti natus. Sciebat o
finant.] mnesHiſpaniæ aditus terreſtres, ( Tuer.
Tria hinccollige , primum origine ros vocant , omnes regionum anfra
Sclauos eflcex ditione V Vinden : fa Atus & difficultates : quid roboris eſſet

nè,quod peculiare ipſis idioma,in Scla- cuique civitati, qui præcipui in quaque
vonicum vergere ſignificat.Aventinus & quæ cuique opes. Nihil ferè ad rem
loquens denativo . Scio namque præ- pub. pertinens, càm arcanum , quod
terea fiQitium.quoddam habere ipſis eum lateret, nec clam hoc , ſed gloria.
folis notum ;quod.Hiſpani vocantZiri- batur. Quo autcuirei hæc curioſa ex
guenca : Germaniteſte Muriſtero;Rot- ploratio ? Nonnè:compeſcendivagz
vvelſch , hoc eſt ,Rubrú Barbariſinum . bundorum hæccurioſitas , etiam ſi lo
Norút intercà cuncta tere Europæ idi. lum peregrini, & inculpatæ vitæ Bene
omata, & apud Germanos Germanice, | tibi ,bene fit , Maxime Carole, qui in
apud Gallos Gallice , apud Italos Itali conſtitutionibus Comitiorum habito
.ce ,& ciloquútur ; quod neceſſarium ad rum Auguftæ Vindelicorum an . 1549.
finem explorandi. Secundò vides hos cap.26.hanc fecem mortalium , hoser
ſeptennem illam priorum pænitentiā, j rones periculofiflimos, Zyngemeros ſeu
iam ad ſingulos pofterorum porrigere, præſtigiatores Teutonica terra excede
ur prætextas ſit vagandi.Tertiò.com- re , veluti exploratores & proditores
pertos Principib .prudétiffimis depro- Chriſtianæ Ecclefiæ miſſos à Turcis
ditionemeritò damnatos , led quadam fanciviſti. Commemorathanc coſtitut.
imprudentium ſuperſtitione foveri. Petr.Gregor.lib.34.Syntagm. iur. univerſ.
Dicam quod rem valde confirmat : cum ¡ c.16.num.ult.invehitur in eofdem Cret
adhuc in Hiſpania anno 1584. verfarer petus d.loco ,& (cuimeliorem opto reli
Legione: magna tùm multitudo iſto gionen ),Philipp.Camerarius I.C.opere
sum per pagos illosinundarat, feftum 'Horar.ſucciſivarum cap. 17 .
corporis Domini tú célebrábatur. pe Sed obijciuntur nobis duo , unum
vieruntaditum in Civitatem ,ut(hono | S. S. auctoritas , alterumexempla certa
Mmmm huius
 DISQUISITIONVM MAGICARVM

huius divinationis. Auctoritares funt | menti atque admirabili figno , frut To

duæ :: prima eſt Exod. 13. verf. 4.Et erit laias- & Ezechiela lad poſuere pro vi.
quafifignum in manu tua. Reſpond hoc hone prophetica non vulgari: kout &
explicari ſequentibusverbis: & quafi | Moſes bimanum Derulixpavie , pro po
monumentum ante oculos tuos. loquitur fcentia & magnitudine Dei Lege longè
enim de lolemnitate azymorum : cuius aliam explicationem loci fob , apud
celebrationem vult Hebræis elle lignú | Franciſc .Valefum ', quæ quamvisinge.
memoriale liberationis ex Ægyptoj ſuv- niofa fir , cum præcedentibus verbis
mit autem meraphoram à more homi non cohærer:
num ,qui quando voluntalicuiusrei re . 1. Cercant exemplis prædictionum ,
cordari , folent digitoannulum indere, quas eventus roboravit.Bartholomæus
vel filum alligare: quia cum manum fæ . Cocles ille , qui tor chiromantiæ libros
pè ante oculos elevemus, fit ut recorde. edidit , Antiochi Celænatis , de quo q .
mur eius , quod verebamur ne oblivil precedenti (cripf . , diſcipulus , Lucæ
ceremur . Gaurico aſtrologo fuit auctor fugæ y
7: Iob.37. V. 7. Qui in manu omniumur , quiinſtabat , cruciatum violenturos
hominum fignat , utnorint omnes opera fua. evaderer.Gauricus contemnens moni .
Depinxit ergò Deus in manu fingulo- ta : eò quòd Ioannem Bentivolum Bo-
rum unde queant prænoſcere,quid di- nonienlitycannide deficiendum in E
sturi , facturi',paffurive fint. phemeridibus prædixiller:iullu violen
Refpond. Cum Olympiodoro & Phi- ti Principis , ex alta trochlea ſuſpenſe
lippo presby tero ibi, verbis altis figni- . fune quinquies quaffatus,& aſtrologia
ficaris hanc temporis viciſſitudinem ,de fuæ iactaræ , & chiromantiscontempti
qua loquitur , ſerenitate & procellis penas dedit. Alexandro Medici Gra
nivium imbriumque à Deo contempecus quidam ex manus-inſpectione pre
ratam , ut & Dei fortitudo fracinanife. dixitmortem , & ligna edidie-perculfo
Ata ; & bomo videns fetá facili negotioris: fore ex eius intimiss habitu gracilis.
à Deo quavis tépeftate impediu à pro vulticulo buxeo ,lurpenlá taciturnitate,
pofito ,manumquefuam ſic quafi qui cæteris infociabilem :quæ in unumLau .
buſdam vinculisaftringi , & ab opere 1. rentium ; qui & percuffor, omnia con
arceri : cognofcat fe , fine Deiadiutorio veniebant. Sed idem ille Cocles, prz
poffe nihil ; fuaniqne confiteatur imbe dixerat Copono cuidam , eum brevis
cillitatem : faver huic expofitioni ver fcelefto homicidio manus cruenratu
fio LXX . quæ haber; ut cognofcat omnis rum : & Hermeti tyranni Slio , futură ,
homo imbecillitatem fuam : nec non He- ur exulin acie cæderetur: Hermes igi
bræus contextus , in quo ad verbum , | tur fatali metu percuſſus Copono clari
fic; in manu ( live in vehementia ) omnes imperat ;ut Coclitem ,novum libi Aga-
obſignabit , adſciendum omnes homines opus memnoni Calchanta , necet. Nec Co :
eius. Vbiex more Hebræorum , Feiad cles diſcrimen neſciebat. Ideo fecreta :
7'3 nofter verit ; in manu, proin vehe- | galea caput munierat ingenti gladio ,
quem
2.2.Kég:1;V.25. Efa.8.v.11.Ezuhi Wierfii& c.33,022. 037 ver.2 h Exo.14.v.38 .
 LIBRI ty . C. in . QVÆST. VI.

que periciſſime ambabus manibns re- | copioſa ubique materia .

gebat,seper armatus.Verùm àCopono
baiuli habitu perſonato ,dum feræoſtij,
calculo iniecto, præpediræ , clavem in
fereret , adacta in occipitium ſecuri,in
terfectus eſt : nullam aliam patratı faci
motis caufam adferente
Copono, quam
.
turum aſſeruiſlet. Unus ifta omnia
Harrat loviusa, nec uſquequaq ; indu
bitatæ fidei Hiftoricus, nec ſatis , à lui
perftitiofis & gentilium , ne dicam opi-
nionibus,faltem locutionibus, alienus:
cuiut eacontigiſſe concedamus , idem
tamen , quod aſtrologis talia iactanti.
bus, cum D. Auguſtino reſpondendú.
vide fupra quæſt 1. reſponf. ad 4. obie
& ionem . ut digitusmanus, fic chiro .
mantiæ pars quædam eſt, divinatio ex
QVÆSTIO VI.
Deconie tatione exfomniis.
RECi vocant
G Sefariorum libellus å lunioHor
nano editus habetur, i Cæterorum o
nirocriticorum veterum , non magna
reipub.iactura omneslibri interierunt,
præter unum Artemidorum Daldia
num , delirum ſenem , qui libris quinq ;
cuncta ab alijs tradita complexus fuit.
Brevior eſt Altramplychus Græcè &
Latinè his annis editus:fedæquènugax
ut & alius ille Arabs , qui Græcè barba
rizans una cum Artemidoro in lucem
prodijt in Gallia. Hodiè in pretio ha.

-
unguibus: non illa de qua fuperius a bent Apomaſaris Arabica Apotelef
& um cap.2.quaft.6.Sect.4.nu.6. Sed alia mata , ex recentioribus Conra . V Vim
novitia , utſuſpicor ab aniculis ad colú pina , vellem ne tam multa fine antido
inventa : hæc conijcit ex maculis albis to congeffiffet. c Avorum quoque me.
atriſvein ungue apparentibus,& ſingu , moria , hanc in Italia vanilliinè profi,
lis digitis fuos canones attribuit : alios tebatur artem lunianus Maius d : cuius
mulieribus, alios viris deſtinatos, nec exſtant epiſtolæ & libelli quidã Gram
valetudinis proſperæ veladverlæ notas matici . Ex inſomnis prophetiam finge
prodens; ( quod aliquotenustoleran.bat Thomas Munzerus Anabaptiſta
dum foret ) ſed excurrit ad fortuitos rum parens unus Brahieenies Indi in
effectus ab alienæ voluntatis arbitrio expeditione fomnia obſervant : life
libero dependentes, quod temeritatis toſtiú carnes torrere ſomniarint p : o.
& vereor ne luperſtitiofæ fit impietatis. / ſperum lomnium cenſent, & victorim
Exftat tamen ( li Deo placet ) hæc me . 1pondent : In contra ſuas , ab hoftibus
nia artisin opere de Phyſiognomia Hi vinci metuunt . Ioann. Stadiuslib.2 Hift .,
(panico cuiuſdam Hieronymi Cor- | Braſileenſ.c.27 .] Legi,cum utilitate tan
telij, fi ut nugas edidit , minus malè: cum illi de hac materia videntur qui
Sed minus cautè. cantius nugari in cum D.Thoma & Antonino e, quibus
minus periculofis alijs , nam nugandi | liceat attendere , quæ & quibus inter
Mmmm 2 pretari

a in Elogiis. b Inter animadver ,lib.i.cap. 8. c l.de divinat.cap. 14.& I. de infomniis

per decem capita. d de quo Alex. ab Ale. lib. 1. cap. 11. D. Thom 2.2.9.95.4 6. Anton 2.4
sit. 12.rap.5.6.7 .
 6542 DISQUISITIONVM MAGICARVM

pretari permiſſum ſit , expenderunt a . co, ut fi quis fibi vifus fit catena ad tema
hos imitabor. plum alligari: fiet Sacerdos, & alli tem
Macrobius , lib. 1. defomn.Scipion: qué I plo ſerviet æternum 41 à fabuloſis nar.
ſequitur Salisber.l. 2. fomnia dividit ; in rationibus: velutivitus eft fibialiquis:
ενύπνιον φάντασμα όνειρον όραμα χρημα- Ι vagus in1thymo ilioliumfuium querer
Tiskov,inſomnium ,ſpectrum , omnium '; vi li reperibit filius merfione , iuxta fabulá

.
ſum, & oraculum : fed Atteinidorus b'ea | Mėlicertäis. de aliqua ratione aſtrono
quinqne ad duo revocavit , inſomnium , mica velphyſica`, longè petita ', veluti
nempe & fomnium ::lub inſomnio ſpe= 'fomniavit ſe Lumen à Luna peterc? cæ
& rú . Tublómnio comprehendit visu & cus fiêt, quia L'una proprio caretlumi
oraculú ,quoniam hæc illud cólequun- ne.item videtur quis in fomnis manus.
tur.Gentiles cõſentiunt ſpeciesprimass urſæ habere?damnatus ad beſtias, & ad
inlomnium & fpe&trú, & cxpertoseſſe; palum deligatus, ab urſo devorabitur
nihilớ; ſignificare vel præmonere Som- cur?quia urſus intra ſpeluncam latitans
nium igitur ſtrictè ſumprumuropponiaori manú inſerit; & veluti adedens ex .
tur inſomnio ; definiunt; motu aut fig . ſügit, indequelumit nutrimétum . Hæc
mentú animæ multiforme',futurorum artis ſunt fundamenta ; quàm genioſa,
bonorum vel malorum ſignificativum . cài puerilia :mireque ridiculisin his eft
Huius verò prædictionis fundamétum Artemidorus,quia quod unialiquando
ſtatuunt experientia , & quandam pro- caſuaccidit,in conſéquenriam trahit , &
portionis Gimilitudinem rei fomniatæ , canones conflat ſtủppeos, quibusmere
ad eventum.Experientiant vocant fru- fortuiti calúsad ſimiles eventus prædi
nus velplures ; cum hoc vel illud ſom- cendos pertrahanturr
niaſſent; talé vel talem poſtea fortunam Vndè apparet primò,nihil huiuſmod
ſunt experci : fimilitudinem verò-illam diOniropolicis libris deferendum ,mc.
proportionis longè quoq; putidius in- ritòque damnari eos,qui ad huiuſmodi
veſtigant.Primò ex quodā more ac co- j fcripta animum adijciunt, nominārim
füetudine: v.g. radicaputhoneftum & ad legendum fiátitios hàc de rélibros
religiolúm eft monachis, quia moribus Abrahámi; & Salomonis, & libellum
ipſorun & regulis id conſentaneum : i fomnialem , qui Danielis Prophetæ no-
ergo limonachis id fomniet fibi accia mine falſo circumfereur, de quoagitur
dere, proſperuerirlomniū . Sin verò id in Decreto Gratiani er Apparer 2.fuper-
fomniet,aliquis coniugatus præfagium i ftitiofum effe confilium Syneſid ? quo
dicent 'efle infauſtüm
quia coniugatis fuader ; ut quisque fibi fuis ex ſomnijs,
dedecorofum , fic ralo verriceincedere le cum eorum quæ poftea perpeffus col
2. ex vocabuli ſignificatione: veluti au- ! latione ; -artem quandam conie &tandi
dit quis vel legitSerapidis nomen ; mo- conficiat ; quod inutile ftudium ; va
rietur:quia Serapisidem qui Pluton . & numque commentum accuratè jama
Orcus 3:ex rei ſignificatuHieroglyphi- | pridem Franc Picus confutavit f.
Sit
a Thúrrecreminc non obferveris 269 7.Micb.Med i... 2.Vnlesſup... 32.Ciren.2.192.25.1
Ioan Nider adipracep.6.10.9.2.Salisb.1.2.6.17.5 21.6.2 . - c dc non obferv.d I de femmis, cles
deprenot.0.8 .'.
 LIBRI' IV . CAP. III. QVÆST . VI !.
Sit tamen 1. Concl. 2uadam fomnia
verum euentüm prænunciant, quadam ul
låm ,vel illuforium.quare etiam quadain li -
attobſervare.quædam non liiet, ]
Conclul.hæc egregièconfirmatur à
Prudentio in Hymnó ante fomnum ; his
verfibus.
Sed dum pererrat omnes '
Quies amica venas,
Pectuſque feriatum
Rigat placenteſomno;?
Liber vagas per curas
Rapido vigore ſenſus,
Variaſque per
figuras
Qua funtoperta cernit.
Quia mens foluta curis;
Cui eftorigo cælum,
Puruſquefonsab æthras
Iners iacere neſcit
Imitatamultiformes
Faciesſibi ipſafingit,
Per quas repente currens :
Tenui fruatur actu .
Séd Jenſa fomniantum
Diſpar farigat horror.
Nunc ſplendor intererrat,,
Quidat futura noffe:
Plerunque diſſipatis
3. Mendax imago veris
Animos pavore mæſtos :
Ambage fallit atra .
Canòñica hæčincerta; nön'æquè quod
fubdit,etfi plerumque contingat: -
Quemrara culpa morümi
Non polluit frequenter,"
Hunc lux ſerena vibransi
Res edocet latentes:
At quicoinquinatum
Vitiis cor impiavit,
L'uſus pavore multo
Species videt tremendas.
a Exod.5.v.6.b Eccl.34.v I. Sup.c.i.d Iliad.2.
655
Verùm concluſo multis repugnat:
nam eſt contra Xenophontem Colo
phonium , & Epicuræos,quicuncta lo ' .
mnia volebani contemni : eſt contra '
Stoicos, Protagoram , Artemidorum , :
Thyanæum ,& miles ,qui ſi ſomnium
3
lit,neceſſariò quoque aliquid volunt
ſignificare ſurex eorum fupra poſita
definitione pater ) & ideò nolunt ulla
omninò negligi , velpræteriri,Virum-
que extremum condemnat S.S. Stoico .
rum dum ait a ' : ubi multa ſuntfomnia ,
fermones innumea
plurima ſunt vanitates ,&
ri.tu verò Deum rimeo Item b; fomnia ex
tollüne imprudentes; quaſi qui apprehendit
umbram, & perſequitur ventum ,fic & qui
attendit ad viſa mendacia. Epicuræos au-
tem damnat, dum totexempla divino
rum fomniorum & interpretationum ,
paſlim ſuppeditat co -Rectius ergò Ho.
merus d & Virgilius e commenti funt
fabulam, de duplici porta fomniorum , '
per eburncam falla ,per corncam emite
ti vera ; ut indicarént quædam vera &
ſignificativa ; quædam falla & inania !
ducenda .
1
2.Concl.Tàm certaſunt fomnia,quàm
eorum certá cauſa , ſi hæc effectum certum 1'
certò producit , etiam fomniorum prædictio
certa; ſi probabiliter, probabilis, fi fortuitò , ,
fortuita & fallax.] ]
Explicatione hæc tantum indigenti :
Synefius prædicto commentario com
miniſeitur Spiritum quendam phan .
tafticum ,quem volt elleanimæ vehicu."
lumjauctorëm' & fabrum omnium fo .
mniorum ; quod Platonicum figmen
cum eſt,fabulis æquale poëtarum: Por
phyrius duas cauſas agnoſcit unam ,dę."
monës bonos,malofque,quam nos ad-
Mmmm 3 mirti
Aenci."
 Loss DISQUISITIONVM MAGICARVM

micrinus effe cauſam quorúdam ſom- | Quaque agunt vigilantes, agitantquecaf

niorum :aliam notiones quaſdam , quas cuiin fomvisaccidant.
aninus ex alia vita ſecum allatas in.cor. Minus mirum eft. ] idem cenſuere Lu .
pus intulerit: quod eft à fidei dogma- | cretius, & plurimi, quos falibi citavie
trbus alienum . Nec enim animus ho , nunc non repetam . D. Greg.Nyſlenus
ninis corpore antiquioradvenit aliun. I acutiflimè ſcripſitg hujufmodiſomnia
dè , nec quando infundebatur à Deo, j'limilia cenſenda cytharæ ; cujas fides
ullas ſecum crcatas ſpecies arculit . Ari- ceſſantemanus impulfu , adhucmodi.
foreles a negat ulla à Deo immitti cum extrema motione trepidant ac
fomnia , quod S. S.prorfusrepugnar. cinniunt.
Contra Plato b , cuncta fomnia dæmo Corporalis intrinfeca cauſa naſcitur
nibus adſcribit , quod rectæ Philofo- præſenti dilpolicione ac temperamen
phiæ & quotidianæ experientiæ refra- to corporis, quod vel inedia exhauſtú,
gatur. MeliusHippocratesc ,vera ſom vel crapula replecum , vel humore ali .
nia, partim Deo, partim naturalibus quo nimis predominanteægreſcit , vel
cauſis adſcribit.Réacu tetigiffet ,fter alio interiore vitio laborar.Exhis cau
tiú membrúaddidiſſet,non prætermif. lis velpacata vel turbida, velmultifor
lum à D.Gregor.d: qui recillimè ſommiter varia ſomnia naſcuntur. Quibus
nia trib . auctorib.adſcripſit, Deo, Na. languis eſt copiofior, rolassoniant pu .
turæ ,Dæmoni:undè pofterioresTheo niceas ,crocú ,hortos, cóvivia , chorcas,
logi ea diviſerunt , in divina, Naturalia, coinplexus,aeren ), volarum , & læra o
& Damoniaca . præcipua difficultas eft mnia Phlegmatici,maresaquas,balnea,
de Naturalibus, navigationes,ſubmerſiones,oneragra
Naturalia proficiſcuntur vel à cauſa vantia: cardam , & impediram à noxiis
intrinfeca lomniantis vel à cauſailliex fugam . Cholerici colores Alavos,rixas,
trinfeca. Intrinſesa naſcuntur; quædam pugnas, incendia . Melancholici fumos,
potiſſimum abanima, & tunc dicitur ; caliginem ,tenebras, vagationes per lo
cauſa animalis,aur( ut quidam loquun - calola , nocturnasoberrationes, tetra
tur ) moralis : quædam potiſſimum à ſpectra ,mortes, triſtiaque cuncta.Qui
corpore , & vocatur cauſa corporalis, & bus vefica hupiore plena, fomniant de
ab aliis ,ftrictè loquendo, naturalis, In- lacubus,Auviis ,imbribus, & fomnian
trinſeca cauſa animalis eft , quando ſom - do nonnunquam impluunt ipli in la .
nia obvcniunt de rebus,quibuscngita- | vanas . Quibus dominantur ſinceti pu .
tio vigilantis valdè fuir intenta , juxta rique lucci, putant in ſomnis volutari
illud Salomonise. ſe inter odoratos (naveſque foſculos:
Multas curas ſequuntur fomnia , de hac | contra in ſordidis, cæno ,cloacis ,cada
cauſa ,Attius; veribus verſari ſeſe, quorum in corpo.
Res qua in rita ufurpant homines, cogitant, re humores fætidi putridique coacer
cerant,vident, I vantur.Quibus viſcido humorcaffedtę
obftru
al.de divinat, per inſomn. b in Sympof.cl.de inſomn. d 1.8.Moralcr3.6 1.4.Dialog.c.48 .
c Eccl.5.7.2,f ir.com.t Adverlin Seneca O & aviam g lib.de nominisopificio.
 LIBRI IV . C. III. QVÆST . VI. 65

obftrucæque funt partes cerebripoſte- | remedia procurare, quibus liberetur,

Fiores; illi comprimrac luffocali libi vi Contra lomniis alius urgeretur in bo .
dentur in ſomnis šviehtyy Græci, Lati num ut religionem , cælibatum , preni
ni Incubum morbum ,Hiſpani,la peſadil- | riam probet iſte,num hæc,ut videntur,
trasGailila coquemaré, vocant. à Deo Gnt.Somniorum hujuſmodina
Naturalis extrinfeca fomniorum caufa' curalium interpretatio pender abexpeo
cft, quando dormientis imaginatio ab rientia, & ingenii ſolertia , cognitione
agente extrinfeco movetur. hujuſce ſtudiorum , morum & propenſionum ,
modi agens eſt duplex alterum eft aër quæ ſunt in fingulis.
: ambiens , alterum impreftio fivè iuflu Quando cau la intrinſeca eft corporalis,
xus corporum . cæleſtium . Sicut enim poteſt quis inſtantes morbos metuere,
corpora creleſtia ſuo in materiem cor- ſeque prænu nire. Scribit Galenusa,
porean mfluxu varias formas lapidú , quédam cum ſomniaſſet alterum crus
• metalloruny, plantarumque gignunt: lībi factum lapideum , mox ea corporis
kcinfluendo in phantafiam , quæ orga- parte paralyticum exſtitiſſe. Eadem
nis corporeiseſt immerla , poſle à cæle - cauſſa tai vehemens quandoque eſt
tibus corporibus-produci( pecies ima- & accelerata, ut quando quis ſomniat
ginabiles effectui à corporibusillis cæ- aliquid fibi accidere, id revera tunc illi
licis promananti conformes , non eſt accidat. exemplum Cornelii Ruffini
deganduin : De his petere licet à Plinio fecundo be
Sitz.concl. Somniorimex naturalibus Quando nataralis cauſa elt extrinfe

caufis derivatorum ', eatenus licita'eft obſer- cacunc videndum , an effectus fuiprin
patio & interpritatio,quatenus cauſa nátu - cipiú aliquod in nobishabeat ,ut filomi
vales effectibus cauſa fuæ coniunctis ſuntad- nianti ipli agendum vel patiendum ali.
3. Mate.] quid fit ab illá cauſai ( exempli gratias
In bac conclufione'medici, Hippo- lilompiémeiturum Romam , velcon
etates & Galenus & Theologiconſen- Arcturum .) an verò eventus principi .
tiunt,eaque deducitur ex jā :di tis. In um fomnianti . fit prorſus extraneum ,
diger verò tantum explicatione.Quan- veluiquod largus imbererit , quod
do canſa eſt intrinfeca animalis , poffu-
navale prælium futurum ,quod Turcæ
mustomnium obſervare , ut in pofte profligandi. Et hæc extrinfeca rurſusin
rum (tudia vitamque noftram melius duplici genere ſunt, quædam non aliò
& fecurias inſtuamus. Eit , quem le i fintå fomniante remora ,
&tio vel cogitatio diurna, fædis illuſio- ab illis naturaliter affici & pati , v.g.
Nibus tempore nocturno , inquiner ex poffum hodiè patià cauſlis futuræ cras:
dudas quanta poreſt cura limiles cogi- | pluviæ , ut-experiuntut podagtici &
tationes Territant aliam crebra ſom - hernios: quædami tàm proculremorar?
nia , & in pufillanimitarem , deſperatio- } funt àfomniante , ut nihilcorpus ejusi
nem , vel quod aliud adigunt vitium ? | ab illis naturaliter patiqueat, v.gi non ?
caufas deber ſomnioruminguirere , & poffum hic patià cauſis furpri hic im
biris's

anib dipreſasque exfomn.duckat. b lib. 7.Nal.bifti.cap.sez :

 VM
ION
SIT R
ISQ
UI ICA
D MAG VM
ర్యా
bris poſt biennium , propter temporis nimè curanda lomnia: & illud fapientis
diſtanciam , nec futuri ſtatim imbris in a multos errare fecerunt ſomnia , & excide
laponia, propter loci intercapedinem : runt fperantesin eis. De hoc genere fuc
nec à cauſis,propter quasmodernæ re runt lectiſternia gentilium in fano Sce :
ginæ Angelorum ſucceſſor ad ſolium rapidis, Æſculapii, Podalyrii & alio
evehendus : quia cauſæ hujuſmodi ni rum , quibus incubantes ſomnia capta
hil pertinent ad corporismei tempera- bant,quorum mentio etiam apud Ma
mentum . Hoc igitur dico ; Extrinſecas ronem in Æneid. de quibus jam cgib.
cauſas ,quæ in nos poffunt operari pro- Minus notum illud , quod de Veneto
babilitatis a iquid præbere ad hujul . Gazea ſcribit Marcus Hiſtoricus teftis
modi fomniorum interpretationem , oculatus,6 ; In loco ( ait ) qui vocatur te
juxta probatorum medicorum & phi- tramphodos(hoc eſt quadrivium ) ftabatfta
loſophorum morem ; fimilitudines in tua marmorea, & dicebantcam eſſe Vene
ſomnis viſasinter ſe comparantium , & ris.eratautem ſupra aram marmoream :fa
quæ quarum rerum ſint ſimilitudines, tua verò effigieserat nude mulieris , gua
& ex quibus cauſisproficiſcantur per- palam oftentabat verenda fua, ftatuam an
pendentium . Verè tamen hæc probatem in bonore habebant omnes cipes,maxi
bilitas valdè tenuis eft, & minuta . Ex - mè verò mulieres lucernas accendentes e
trinſecorum verò , quæ in nosagere phureſuffientes. Dicebant enim eam in fom
nequeunt , penitusincerta & fallax eft nis reſpondere iis , qua voluntinire matri
obſervatio : fi quando reſpondeantmonium. Decipiebant autem fe invicem
eventui,id à caluat,vel ab intelligentia mentientes. Sæpè però iuffi à demone con
quapiam revelacur. trahere matrimonium , tantum abfuit;uid
Vndè infertur corollarium , eum pec- recte eisprocederet , ut inter eosfierentdi
care , qui ex naturalibusſomniis , etiam in- vortia, aut male.cohabitarent, & c. addit
trinſecis , futura contingentia divinat, vel enim de médacibus rcfponfis plura , &
quæcumque ab arbitrii manant libertate fi- i de ſtatuæ ad fignum crucis dejections,
vè fomniantis.ſivealterius,multoquemagis, dæmoniſque fuga. Hujuſmodi funt
qui de iis,qua ſunt gratiæ dari à Deogratis fomnia Anabaptiſtica , & fuere olim
ſolite.ratio eſt , quia hæc non dependent | Enthuſiaſtarum , & admiranda quz
à cauſis naturalibus , aut temperie cor dam Gentilium , quæ ad naturales
poris.Hæc denaturalibus. cauſas vel nullomodo , velægrè pof
Diaboliça ſomniafunt,quæ mali fpi- | ſunt referri. norabo loca , unde peter
ritus inſidiosè dormientibus immit. qui voler. cale fuit fomnium Epnbelis
tunt , vel ad perturbationes animici. Meſlenii de anu liberanda per humi
endas , ut libidinem ,iram , odium , de effoflionem inter myrtum & Gnila
ſperationem ; vel ad occultorum aut cem , tale Ædelii philofophiapud Eu
futurorum ſignificationem ; de quibus napium d , tale matris Attilæe, de fi
yerum illud Penelopes Homericæ ,mi
. | lio :tale Prolomæi apud Tacitumfs ra
leNe
a:Ecclef.34.v.7.b fuD c.1.9.2.818.2.c in vita S. Porphyr.Epifcopi,menf,Fob. a Paufan.in
Mellenia.c in cius vitafuntin ,Bonfin.rer,Hungar.b.3.c.1.
 LIBER IV . CAP. III. QVÆST. VI. 659

le Neftorii Athenienſis apud Zozi. repta illius ocrea fiftit,atque cum attentère
mum a, & Iuliani Apoftatæ, apud eun- Spiciens bæc verba protulis,Princeps vade,tu
dem , & Ammianum , b & multa alia patieris:fed Deus eft tecum . ( Quisadeo o
apud Valerium Maximum c,led omni belæ naris,cui non luboleat Satanæco
busadmirabilius , quod de Odati & mentum , ut in hærel Zvingliana, pro
Zariarde refert ex Charete Mitylenco, ! qua tuéda hoc bellú gerebatur, miler,
Æthenæusd . & comites cófirmarentur ?Erat hæc vel
Tale meo judicio fuit noſtris tempo- de eodé grege;velfluminearűNympha
ribus fomnium Lud , Borbonii Princi - rú una,hoc eftcacodæmon. Cerce bo
pis Condæi: qui Hugenotorú hæreti nus Spiritus non diceret , cum hæreti
corum & produellium , contra Regem coad hæreſim propagandam elle Deú.
Chriſtianiir.CarolumlX.copias ducta . Sed pergit Calviniſta ) Narrabat etians
bat, fi vera funt quæ de illo Richardus ipſepraterita no&te fomnium habe iſſe, quo
Dinotus ſcripſit : nam ur de alienis duo fibi videbatur ter diverſis semporibus in
bitem facit , quod cum bis mei memi- pralium deſcendiſſe , penes ipſum victoriam
nerit , in HiſtoriatumultusBelgici, bisfetiſſe , tribus pracipuis hoftibus cafis : fed
( deceptus puto non fponte ) veritatis poft lethale vulnus accepiſſe. ( En ſom
cum injuria id factum : video deceptúnium , forfan á pincerna narratum?
in meis ,& alienis quibuſdam ,quorum audiaccommodantem rebus tàm præ
teſtis oculatus fui:decipi potuifle credo rericis , & ideò non tam Prophetam,
etiam in reliquis : hæc dubitandicaufa quam narratorem ) Hoc Condei fom
Sedis lib.2.de bello Gallicano acturus de nium faricidium fuiſſe poftea tempus often .
prælio prope Druidatum urbem com. dit. Namin Druidico prelio San &tus Ano
miſſo; Cum Condaani ( inquit ) ſub fignis dreanus Maraſcallus occubuit , Guilanus
Aarent adventum hoftium & pralium ex Dux obfidione Aureliarum , Comeftabilis in
fpedantes i inter duas acies duo lepores ex • pugna Sandionyſiana lethaliter vulneratus
citi funt , qui innumeris fclopetorum glan- left Condaus poft in Baſſacenfi preliotrucia
dibus petiti,intactiin diverſa abierunt.Pro- datus.
gnofticon craftina pugna ,in qua boftiles acies Pulchrè . nam inter Poltrotum &

inter fe congreſſe , campum pralii vacuum
reliquerunt in diverſa abeuntes ( primum
hoc ad omnia pertinet , & hi lepores
duo dæmonesvidentur fuifle. ) Pridie
eius dieiquidem non minus prodigiofum ipfi
Condeo dicidit , quod futuram etiam pug-
nam pranunciare vifum eft. Cùm ad rivum
quendam ,perquem ille cum equitatu tran-
febat , multuspopuluscongregatus efer, ut
tranfeuntes equiresſpectaret : ecce anus in
mediam aquam feconiicit,Condeumque ar .
Guiſium quem occidit , tùm prælium
tuit: & Princeps Condæus in Polcroco
erat cùm ſceleſtiflimus latro Guilium
(clopo inopinus trajecit, quod fe factú
auctore Códæus numquam fateri vo
luit. Quid etiam vetet tale ſomnium à
Códæo militari ſtratagemate confi&tú
ad ſuos animandos, & de tribus victo
riis certos ſecuroſque reddendos!dices
eventus reſpondit.adi Ariſtotelem ,do
cebirà caſu hçc fieri poffe , & quia facilè
Nnnn eſt ac

sl4.biß.b 24. Anna.lab ,2.c lib.1. 6.7.d láb ,13.Dypnos 6.13.

 · DISQVISITIONVM MAGICARVM'

eft accómodare viſisevéta ,ciípræterie- mone ; quod prorſus illicicum . Nec

re.Huc pertinet quod Blefenlis ſcribir; etiam hoc expedire poteft . quia ficac
Nonignoramus, inquit Apoſtolus, aſtu. cepta occultorum cognitio , curioſa &
ti.us Satana, Mentibus hominumphantafti- | luperſtitiofa eſt ; futurorum vero con :
tas illufiones immittens, nunc aviam volu. tingentium , non niſ fallax » uporo
IH, nunc incurfu bominum , nuncferarum ipli Diabolo ineerta.vide Salisberianfem ,
fomniiſque aut aliismodis promittit fcien- | 4.6.17 .
tiam futurorum : 6.fic rerum eventos letos, Divina infomnia nobis à Deo medi
sufauſto ſvedenunciat , ut quietem cordium antibus bonis Angelis , fuggeruntur ,
pana curioſitateſolicitet , atque ad aliquid quorum jam caufæ & modiluneexpli
paulatim de fidei finceritate incruſtet , & cati b;. exempla, qui volet , ea pallim
paulò poft, verumtamen utfidem habeam - reperiet, w Theodofi Imp.cArnobi
ſomniis,nulla mefomnia inducent Non infi - Rhetoris d Mauritii Imp. es & Barda
cior, quin animafrequēter ex reliquiiscogi sis & fortaffis cale funt Alex. Magnide
tationis,velex innata ſibi perſpicacia, ( lig lanitate reſtiruenda Prolomæo f & de
nificat præfagıú illud & folers quod ex Caſtrioto inarris apud Barletium lib.i.
præſtantia ſpiritualis naturæ nafcitur, & multa apud Fulgolium lib. 1.Exem
fed valdè imperfectum , cum homo i plor.c.fi Sit :
pofteventnm ut plurimum collatione Concl.g . Divinorum fomniorumobfer
fomnii & contingentium facta depre. ratio licita eft : ſed interpretatio folis cor
hendit ) quafdam futurorum præfigurer i venit illis quibus à Deo facta interpreta
imagines:fed crebròdecipitur. Nam ficutper tionis revelatio.) Prior pars patet, quia
experientiam didici , ex eaulfione, quæ mihi immittuntur a Deo ut ea obſervemus ;
gaudium quandoque nunciaverat , poftea eaquenosdoceant, monoant ,
corri
contrarium reportavi. Somnia itaque ne ce * gant.. poſterior pars probatur verbis
Tes amice cariffime.] Sic illc epift.65: edi Daniels : Myſterium :quod Rex interroa
tionis optimæ Buſeianz: gats fapientes, magis arioli, & ark ſpices ne
De his fıt 4. Concl. Dæmoniaca fom- queunt indicare Rogi: fed ef.Deus in cælo,
nia obſervare, utfraudem damonis caveas, revelans m ; feria , quia indicavit tibi, & 6.
licet : ad oscultorum ſcientiam , vel even & poftea k. Mihi quoque non in fapientias
tus futuros, nec licet , nec experit ] Prior quaef. in me, plusquàm in canas viren
pars patet , quia hoc animæ falutare ! bows facramentum hoc revelatum eft : fed iu
eft, & aliquando neceſſarium . poſte interpretatio Regimanifefta fieret. Paulus
rior pars probatur , quia hoc lege Deiquoquels que Deifunt,venio cognoritnih
prohibitum a : Non augurabimini, ncc spiritus Dei. Sic Hildebrandus inter!
obferrabitis fomnia. Item quia non po pretatus eſt connium Petri Damiani,
teſt horum interpretatio , circa mira- de quo quidam fomniarat cum exez
culum haberi , nifi ex pacto cum dætum ;non id, lcd-aniſſúrum amicum ,
ck
a Levis.19.0.26 . Deu.18 v 70. b Süpe 1 g.2 in fin .cTheodetei siti 6. apud Hier.is
Chron.Exje.cupud Glycam p.4.Annal . apudeundem Glycom g D. Aug. 1. decurapra mera
h Dioder ,šicult-17. 6.2.0.17.0.36.11.CT. 2.V pri
 "LIBRI IV. CAP. III. QVÆST. VI. tor

quiillicam carus quàm oculi. Narrat quens illa, & mihi gratiſſima cum V.
ipſe Petrus agens de . B. Dominicolo - CL.luſto Liplio familiaritas, cùm Lo
ricato . Vanii degerem : quæ , quam tunc grata
Diſcernere demoniaca à divinis ſom . & jucunda mihi frequensderebus quç
oiis pertinet maximè ad confeſlarios , & illum & me decebant, ' hoc eft litie
& qui medicinam faciunt animarum , rariis moribuſque formandis,collocu .
qui diſcretionis fpirituum dono præ tio ; tam nunc moleſta eſt , acerbague
diti ſunt.,pendet hoc judicium à cauſis privatio.Incidit quadam die de ſomni.
& circumſtantiis reliquis ad eum mo orum vaticiniis fermo: Tùmille retu
dum , quo
viſa & revelationes expen- | lit fuiſſe Bruxellæ ſutoris cujuſdam u
dendas docuia . In ſumma hoc obſer xorem annis præteritis viginti , quæ
vandum ., fi conſtet neque ex animali , plurima prædicebat variis, ab eventu
Deque ex corporali caula romnium fuo ad unguem comprobata;Spelliū ( præ
ifle natum , dubitetur verò utrum lità fectusille viarum erat , vocamus Bra
Deosvelà diabolo , rutillimum fore , ſi, banti,de Roy Roe.)agendum in cruceir,
ut à diabolo immiſſum caveas & con. Requeſeníum gubernatorem , ex mor
temnas. " probatur hæc regula, cùm ex bo mox obiturum , conciliú ſupremum
Sapiente Syracide,qui docet extrinſeca Regis vim paffurum , & pleroſque care
-fomnia elle contemnenda , quæ non ceri mancipandos confiliarios: & fimi
conſtar à Deo immilla. Nam iſte eſt lia non pauca.Hanc le non femel vidiſe
ſenſus horum verborum b . Niſi ab altiſ- ſe & audiviſſe. Solitam dicere in fom
fimo fuerit emiſſa viſitatio, ne des infomnis nis fibi fpiritum quendam ſe ingerere,
-cor tuum 2. probatur ratione, quia cu- ſpecie diffuſi corporis candidi cujus
..siola ſomniorum oblchvatio , ad hoc nequiret lineamenta diſcernere: ab eo
diſcrimen agnofcendum eſt ſuperva- le doceriomnia:cumg; appareret, ſem .
quia,quia Deusſolet ,quando ſomnium per ſe tanto tamque continuo horrore
mittit, fimul hominem certum redde- percelli;ut animo linquiGibi videretur;
sc,hoc fomnium à fe profectum , & cæ hanc cogerepoftea , ve vel cum vitæ
litus immiffum fuille. 3. docetur expe .. periculo, denuncietaliis quæ in lomnis
rientiâ ::vam eos qui curioſead ſomnia i edocta, nec finere quietam , dum juſſa
attenderunt; lomniorum interpretatio peragat. Fuille mulierculam ſatis alio
fubfecuta ,in gravilimascalamitates & qui contemptibilem & fimplicem ,non
interitum præcipites egit, ut Agamem- i quidem diffamatam :fed nec comperræ
nonem Homericum in Iliade. Cyrum ſanctitaris. Varia fubit animum de
Perſaruni Regem , c Xerxem , d Ono | hac re cogitatio. Quàm cercuin , hæc
marchume, Antigonum & Pompe- | fomnia fupernaturalia fuiſſe , tàm mihi
dubium : Vtrum divina,utrum dæmio
ium.f
Atque hic de fomniis fivem face. | niaca fuerint ? 'Solent divina mulierie
rem , niſi veniret in memoriam fre | bus non minus , quàm viris continge
Nnnn 2 re, nec
à 1.2.9.6. & hoc ) 4.C.1.9.3.6 Eccl 34.v.6.c Sabelli 16 Ennea 2. d He: od lib.7 . Dielor.
Sipli.19.f Plutare Demelrio do in Pompeio.
 062 DISQVISITIONVM MAGICARVM

re,nec obftare vel vilitas , vel paupertas corpore fimul obelo & admodumbre
perfonarum. Solitus horror quidam liolo :quiscum fechalem fore non præ
divinas ctiam apparitiones comitari. videret ? judicant medici, ex indiciis
Solita accedere ad dicendum coactio.externis,non quear Æſculapius ille ful
Verum pellucent mihi in hac narratio minatus , cuiparent corporis interna :
neplura , cur potius fufpicer ab atro, Ordinum molimina contra Conciliu
quàm abcandido Ipiritu iſta profe &ta. | Itatus,jam diu coquebantur :Heli au
Primum illa ſpeciesdiffuſicandoris, in . daciam & conatus non ignorabat, qui
formis ſemper; & continuum adferens ſtimulabat : ex confiliariis qui invili,
horrorem i non cumulacum fequenti qui magis, qui minus , tenebat Sathap
mentislætitia & tranquillitate ,indi omnia , videbat conjuratos vigilare,
cium facit non obſcurum auctoris lui alios vel non crederc , velcontemnere,
candorem mentientis.Sexus-ſuſpectus, velfupere:quid futuromr,& qnæ ex fi.
& conditio nihil commendans , quam milibus ( utdicunt Dialedici) pre
nec fanctiras;nec prudentia , aut devo - millis conſequentia , non erat ma
tio , vel alia ſigna hujufmodi comita- gnæ, ncque fupernaturalis lagacira
bantur At lucrum illinullum hinc, vel tis odorari.. Scd Calvo hæcmcliore in
quæſtus ;ſed ſæpè verbera ,convitia ferè dicio .
ſemper. Sic Solet fagis accidere, & fuis
hanc dæmon mercedem pendit. Dein CAPVT IVA !
de quæ prædicebat,de publicis quidem
rebus crant; ſed corum cognitio in pu Deconie & atione politica firède:
blicum parum erat neceſſaria. quia
ſortibus .
cùm prædicebantur , quando vix pre
Caveri poteranti nempe exiguo pauco .
OLITIC jure
rum dierum antequam contingerent
tempore:fruſtra etiam prædicebantur, ac legibus probis aliquando rece.
à rola muliercula , cui fidem adhbere, pra :ur eſt ſorsdiviſoria , fortium cmne
nullius prudentis vicifuiffèo Non con &tu ,canonica
purgatios & fuerc olim per

fuevit autem Deus, quæ præſciri & , milla ,nunc verò damnaræ ,variz qux
præcaveri vult , fic nuda'à perſuaſio dam pulgares purgationes,de quibns an
num momentis omnibus indicare. De- L gulisagendum .
nique quæ prædicebat, hujufmodie .
tant, ut non dico dæmonis, fed etiam QV ÆSTIO
humanæ prudentiæ & conjecturæ ſub .
jacerent. Spellii ſupplicium , quia fcic De diviſoria forte
bat dæmon ,eum -jam reum efle, & pro .
2 prercrebras accuſationesoccultarum Driforiaforte Romaniolim in jadi
delationum feriò & fedulo in ejus a cibus legendis s provinciisĝifor
Ctiones, vitamque inquirii Ludovici tiendis utebantur , nec nonin fami.
Requeſenii morbus , anthrax erat in ' lia-herciſcunda ,, militaribus, aliifque
nego
 LIBRI IV . CAP.
negotijs. Iudicum illam fortionem a
Romaniab Athenienſibus acceperc,
abs iam olim in AREOPAGO iudic cs.co-
Kectisin urnam varijs litceris , ſortieban
tur b ; quod & Siculos imitatos Plutar
chus ,cùm de augurio , quod ex littera
M. ipli obringente cæperat Dionyſius,
ageret, in apophtheg. apertè docuit. Sed
de gentilium ſorcitionc , cæteris plura
& meliorcmethodo lunius Hornanus
tradidit c. Addam quæ l. C. & Theo-
LOGI cenfuerunt. Sidubium fit , qui
primicaufam in iure dicere debeant d :
& dc hereditate & bonis dividendis e li
de optimèpluribus reli&ta f de ſervis
manumittendis , liberis dividendis , &
fimilibusg, eam permittunt iura : pro
hibitum duntaxat ſortiriEpiscorvmb
vel aliam quamvis dignitatem aut be
neficium ECCLESIASTICVM In cæce.
ris ergò digóitatibus, & officijs; actio-
nibus,peenis:rebusque alijs , diviſoria omninò eft incertus. } fed præcipua in
fors , qua quid cuique tribuendum , ftentio debet eſſe , ut auferantur ſites,
IV . QVÆST . I. 663
ci & Aſtrologi ) mortaliter peccarec , 6
à caſu vel forruna ( fortunam non ut
gentiles , nam tunr eſſer mortale & tale
idololatricum , fed ur CHRISTIANI fu
munt PHILOSOPHI, accipiendo n ) in
regravi forct , veniale ; in re levi,vix el
let peccatum . 2. debet adhiberi lima
plex ſors , finc ulla ſuperftitione , vel
åbulu rerum facrarum aut Scripturæ
lanctæ o;non tamen eft Mortaleресса
rum ,nifi magna adſit irreverentia.3.ne
celle eſt , utilliqui ſortiuntur, æquali
iure nirantur, alias enim eflet injuſta
forcicio : & quidem gravior , fi de bono
publice ageretur.v.g.lide oficijspub
licis digni & indigni ſortes mitterent.
Sors cnim poffet indigno favere , cum
damno reip .& iniuria dignorum .4. ut
principalis intentio mitcentium ſortes,
non fit inquirere voluntatem Dei mo
do extraordinario p / quia ralis modus

3
quæritur, prohibita non eſt, ut patet ex diſcordix , querelæ ,invidia : quod nos
capite primo vigefimofexto q.2 qui canon docuit Salomon q . Contradictiones ( in
de hacdiviſoria tantùm , debet intelli- quitycomprimit ſors,& inter potentesquo
gi , ut patet ex ipfomet D. Avgv sT INO que diiudicat. quare fi aliter concordia
k: ut tamen in his nullum peccatum in- poffet iniri', res ſorti non eſſer commit
tercedat, fervandæ ſunt quatuor con tenda: fin aliter nequit diſcordia ſopiri,
ditiones I. Primò deber eventus d Deo i bonum pacis fortem permittit fervatis :
exfpectati , & nonà cafu vel fortuna, his conditionibus.Hinc praxi receptum
vel aftris. quare & Devs invocandus in militia , ut quando plures funt rei,
juxta illud m ; In manu tua fortes melo Si i fortc experiantur , quis necandus , quis
quis certd eventum exſpectaret ab liberandus :tùm verò ſervandum , ut fit
aftris velfaro ( fumptout lümunt Sioi- par fortientium reatus , alioqui iniqua
Nona 3 eft

si de quaes Ajcenio Sigomil.z. de iudic. c.ir. bex Luciano , Demoftbere Sebol.Ariftopb:

bene Sigon.laz de repidehcnicns. c ? 2. Animadv.cis, dl14 D.dosudic. ( 18i2.C.quando da qui.
bus queria , libr. 10. t l. 3. C. de legat . g Minfinger: 4. obfer. 35. h7 47. Che
Epift. I fan de forrileg. impr.zo.comc 2. prope fin D Tbo.d.9.9.6 8.6 Caie.ja Sum.v.Cors:
Diplo: vide Veracruzum 2: Phylac pe als Sonido Tolet in eund.Phyfic.lsbp D. Aug.cpiffi.
119.ad Ianun.C.3.36.9. 2. 96264. Prow.18.v.18.
 DISQUISITIONVM MAGICARVM

et lortitio , quoad minus noçentes.-Sic | thiam . e . ] Primùm igitur ftarueban

: tempore çempeſtatis liçet ſortiri ex om . tur ſortituri coram Dco , mox oratio
nium conſenſu quis navi eijciatur: & | fundebatur , sertid fortes fingulis da
tempore peſtilitaris fortiendum , quis.bantur , cæ miſcebantur , in linu , urna
parochorum in urbe çemanere debeat vel alio vaſe cuiusſors exibat, fuper e.
: cadem ratione,quando dubium cui um cadere dicebatur. Certè miſſas ali
cedere debeat eleemofyną,poteſt ſorti- | quando in finum , teſtatur Salomon f.
tione res decidib. Sorses, mittuntur in finum , fed à Domino
Porrò ne quem fallant , quæ in S.S. temperantur, interdum in calicem , qué
leget de ſortibus , rectillimè
rectiflimè poft D.
D.Gnu continebant: unde & calix in S :
Hicr . & Bedam cmonuit Gratianus , ca Scriptura fæpè ſignificar ſortem , utle
nihil ad poftra pertinere tempora. cundum nonnullos, his verbis , Domi
Nam in veteri lege, Deus inter alias çæ- NVS pars hareditatis mee eclidis mei.
remoniasshanc quoque inſtituerat ,qua. Totum ergò hoc negotium cæremo
in ſortitione uterentur, eamquc lorri niale fuit:quare legis veteris cæremo
præmitterent; quæ qualis fuerit , non niarum abrogatione, etiã hæc ſortitio
ſatis conftar , videtur fuifle quædam ad nis cæremonia ceflavit. Vnde Vencrab .
DEVM mentis elevatio cum oratione Bedak , obſervat APOSTOLOS ante S.
ad hoc inftituta. uc colligitur ex Levi- S. acceptum in electione D.Matthiæ
-tico d : ubi de.capri emiſſarij ſortitio- | adhuc legali cæremonia uſosfiviffe,poft
ne , ſic legitur ; duos hircos flare facient Spiritum verò SANCT:VM acceptum
.coram Domino in oftio. tabernaculi teſtimo- nonamplius ſortem adhibuiſſe , ſed ſo
nii , mittenſqueſuper utrumque fortem , u- la ulos oratione ad Deum , & icjunio
nam Domino , & alteram capro emiffario ,. adjuncto : fic enim leguntur elegile
cuius exierit ſors domino, offert illum pro Septem Diaconos & Presbyteros i. Sa
peccato : cuius autem in caprum emiſſarium nècum Salvator, qui fallere non po
Statuet eum vivum coram Domino , ut fun teſt nec falli cuncta promittat oranti
dat preces ſuper eum & emittat in folitu- bus k , ftultum & ablurdum eſt,relicta
nem. ] & D.Lycas de ſortitione Aro oratione, quæ promiſlionem habet;
STOLATVs ita fcribit; poſtquam narra. confugere ad foriem ,cuiſe adfuturum
vir duos ab Apoſtolis coram Deo Deus in novo , teftamento non repro
ſtatutos; Barnabam & Matthiam . Et mifit . Nonnulla de fortibus etiam lo .
orantes , dixerunt , Tu Domine , qui corda 1 an . Arboreusl.13. & comment in Cap.
najti omnium , ſtende quem eleger is ex his 1. Proverb.
duobus unum , accipere locum minifteriibu.
ius Aros,TOLAIVS , de quo prævarica
tus eſt ludas, t abiret in locum ſuum . Er de
derunt forteseis , c cecidit fors ſuper Mut CVE

2 D. Ang epift.80.4.1 Honorat.co hr.de doa .Cbrift c.28. barg 1.3.C.commse.delea da .

2.6 26.4. 16.16.v.10 . Aftor 2.024 . f.Prou.16 viuit. g Pfahis.v.16. h 4.1. Ader
Got Goie 7.2.2 . k Maith.7.v.7.loan ,14 V 13 .
 LIBRI' IV. CAP. IV. QVÆST. II.

QV ÆSTIO II. certantium five confortiētium . Quod

diviſo iure nó fitprohibitus,probatur,
Decontra&tu fortis f,ive Loteria. quia nec per facra Scripturam , nec pet
ullam traditionem Ecclefiæ : quod nec
ST in ufu frequenti Europæ con jüre humano ; probatur: quia nec civi
E tractus quidam , quem vulgo vo lis, nec canonica lex ulla
profertur,quse
cant Lotheriam , iſte velprivatimfit', vel de hoc contractu espreſsè egerit.Et fal,
publicè, privatim pro arbitrio cuiuſq ;; litur Conrad. b'purans prohiberi legi
quando aliquis cquum vel quid fimile bus quæ vetantludum alcarú Namiñº
Aatuto precio ( v.g.pro Laureis Jéxpo- primis hoc dici non poteſt de Loteria
nit ſortiendum cui obtingät, & deinde publica,in qua noniacituralea;& quo ,
in hanc fummam plures fymbolam ad privaram illam riffam , in quá inter
quifqueconferunt , & aleam iaciunt, cedit alea (licet iure Caftellæ prohibita
quis equum ( it habiturus: vel etiam fit iure novo :) ca quoq; non eſt prohi
privatim pluresannuli , libri , Ipecula, bita di &tis legibus,de aleæ prohibitione
velalia ſuppellex proponitur , inter fa agentibus.quod probo, quià ludusaleç
miliares eodé modo collatis fymbolis prohibitus eſt , non quia fortuna in eo
( quæ vocantur;Lora ) fortienda. vulgò dominatur ;fed quia perdentes in ludo
vocantlátaffe aut,riffe,Quidam vocant aleæ ſolentblaſphemare, & etiã ſolent
tadamolla : opinor propter urnam ſeu homines ſuas opes omnes brevi tem
ollam , in quam ſortés iaciuntur . pore ſic conſumere, & depauperari,út
Publicà veròcùm'inſtituitur, opus patét ex ipſisreſcriptis iurisc. Nam ſi in
cł Principis vel Reip . conſenſu. lune- fortuna fundaretur di &ta prohibitio :
que hoc in contractů,live publicè, live i certè numquam , nec pro parna lumma
privatim fiat; multa conlideranda, ut liceret ludere alea , tuncenim id prohi
iuſtitiæ contra&tus,& perfectio illibata bitum foret , quia per ſemalum .Nunc
maneat.: verò videmus iura permittere luſum
Concluf. i. hunccontractum eſſe lici- aleæ prote modica ſeu cauſa convivi ;
tüm , hancprobat benè Briard . a quod di& ſententia eſt magis conſona rationi
fit licitus paret,quia nullo iurė , nec na & legibus hoc interdictum folummo
turali,nec divino , nec homano prohi- dò pertinere ad ſolitos hudere , fivè ad
bitus :Non bacurali ; quia celebrari ſic | frequentantes aleam , fivè ad defer
poteft , ur nulla in eo interveniat ini- vientes alex di ideòque cenfenda alea
quitas, fi ferventur conditiones nox non eſſe prohibita, quia per ſemala,ſed
dicende.Secundò quiscedere poteft in malam fa & am quia prohibica , & qua .
publicam utilitatem . 3. quia ſecundum tenus prohibita : prohibicam verò,pro
je, nihil eft aliud, quàm ſors quædam pter geminum blafphemiæ & deco
diviſoria , inſtituta ex beneplacito con- tionis periculum . Quorú utrumque
cuin

à Qu-dis. b de contral.tr 4.3.9.? I.concl 2. sific derelés fum fun Par in 4.d.15 .
99.a.Solu. verbo. luitus 3.4. d l.quodin convivio . D.de alene. boc volunt Ang.fup.d Briard :
fus videtur effe glollins.Fpifcop.verb.deferviens. 35
 ITIONVM RVM
666 DISQVIS MAGICA
cum fubGtnullum io hoc ,raffæ contra 2. Concl. conditiones ad iuftitiam lucrs
& u ,crediderim , ficut Briard. defendit in boc contrattu confiderandæ funt pro ta
poſterius genus ſorcis in urnam conjecione perſonarum ,qua hic adfunt varie.
att ; à ratione fimilitudinis; eodem mo Hanc afferit & optimè explicat Frans
do defendendum prius illud per aleam . Garcias, & illum nullo addito ſequitur
Prætereaquçad iuſticiam unius,eadem Lud. Lopelius be
ad alteriusiuſtitiam ſufficient: & ficut Notant quinque perſonarum gene
lucrum in uno factum licet recinere, Gicra in hoccontractu lucrari poſle. Pri
ctiam licebit in altero . mo dominos mercis feu venditores:bis
Notandum vero in hoc contractu licitum eſt cancum accipcre pro merci
duos contractus virtute miſceri: pri- bus quantum poffent lucrarialio quo
mum , reſpectu eius qui iocale, vel fup- vis contractu licitè illas diſtrahentes,
pellectilem exponit , & eft vera quædã, Quod tantum poſſint accipere , proba
fed implicira venditio;quapro cali fum , tur; quia quoad ipfos intercedit cum
mapecuniæ ipſe,omnibus illis qui ſum fortientibus contractus venditionis,
mam fimul conficiunt vendit te illam ; venditor autem poflet conſequi quan.
puta equum , quinque ſortiétibus, quo- tum merces illi iuſti lucri adferre va.
rum finguli decem aureos conferunt, lent,hoc eft quanti ſunripla merces. Si
vendic pro quinquaginta aureis,Seçun, ergò amplius acciperet venditor iſto,
dum verò relpedu emptorum inter fe, iniuftum foret lucrum , & teneretur
ſicenim contractus quidam ſortis divi- ¡ reftituere. Si tamen quod ampliusper
foriæ , cenſentur cnim Gcinter ſe con mittitur conferri ultra mercis pretium ,

venire,ut cuilors favet, ille. pro ſuis de 1 id non cederet domino ſeu venditori
cem aureis totum cquum habcat,& 10. mercis; ſed pauperibus ,vclofficialibus
ta iplimerx cedat , cæteri verò dilpen ſeu miniſtris licitus foret exceffus , or
dium ferant ſinguli fuæ lymbolæ . Nec ! patebit ex modò dicendis. Hæc exco
aliud requiritur ad iuſtitiam cótractus prio folet contingere, in publicisſorti
utriuſque, quam ut tota fummafimul tionibus , quæ conceduntur Civitz
adæquet, non excedat valorem mercis, tibus vel Communitatibus, ur hoc pa
& ipä сnentesomnes æqualiter ſubij- do le liberentære alieno : cunc enim
ciantur utrique fortunæ , lucri & amif- folet Princeps dans licentiam , cong
fionis. Licitum vero hoc eſſe probar derata publica neceſſitate, pretium for
Fran Garcias. a quia revera contractustis aliquando paulò liberalius ftatueret
ilte in idem recidit, quo omnes ifti for- neque fit iniuria fortientibus, qui hoc
rientes inita focietate ſimulrem vel res fciunt. Cavenda verd fraus vendirorú ,
illas , quæ
quæ ſorti exponendæ : emillent: ne fortitionem facerc morentur , poft
tunc enim poſlene li vellent inter ſe quam fufficientes fymbola lunr colla
convenire de ſorte diviſoria iacienda, tæ ; item ne merces murent , vel dim :
quid cuiq; rerú illaru obtingeret,quod nuant.Item ne , quando ſimulfacienda
licirum elle nemo unquain negaverit. ſortitio, aliquas merces priuspatiantur
forrem

a 10.3.de compra.6.20 . b.de contrat c-js .

 LIBRI IV . CAP. III . QVÆST. 1. 667

fortem ſubire.Pro quo fciendum.ordi- f.eft durareidem ſingularum lortiú pre

inariè,certam diem præfigi, qua fimul cium . Si dicas ſemper alias æquè bonas
forces omnes trahantur,dic acnocte la- 1 merces ſufficiablatis :nequehoceft fa
bore non intermiſſo : interdum tamentis credibile ncque fufficit. nam nimis
inſtituitur ſortitio , hoc pacto:primum diuturnapermittitur ſic licentia vendi
proponuntur,omnes partes fivè fuppel.I tori huncexercendicontractum . Lon
lex forçiendacota “; & ſtaruitur fingula - gè.itaque tutius eft & fecurius , tùm
rum fortium pretium , verbi gratia, Reipub.cùm privatis , hoc ſecundo ge
quinque ſtuferi cùm ftatim fingularis nere reli & o , priustantum exercere.
volentium fortiri fortitio inſtitaitur, Secundò poterunt lucrari ipfi .em
quo quiſqueconfere ordine, v.g. venio procesſivè ſortientes . quia poterit , qui
& offero decem ſtuferos,duæ ſortes pro unam forte drachram contulit, mille
meextrahuntur ftatim , fi venit ftatim accipere. nam quicquid illi citra frau
alius, quiadfert quindecing ſtuferos , dem ſors obtulit, id poteft auferre &
tres fortes pro illoextrahuntur , quod.retinere, ratio eſt , quia omnes fortiene
que mihivel illi obtingit, hoc auferi tes in hanc conditionem confenſe
mus.Hic.moduspericulofus elt , nec runt, ut quiſque auferat, quod illiſors
deberet à principibus permitti, quia detulerit : atque ita omnes æquali ſub
mulcis fraudibus eſt obnoxius. Nam ſunt periculo .Nam quimultas fymbo .
primò, cùm non intercedant in ſorte las colligit , utmulsis poteft fruſtrari,
ducenda ſolemnitates,quæ ſolentin al- fic mulcis poteſtlucrari , qui paucas,
tero genere , faciliuseft, ut fiat aliqua paucis & lucrari, & pauci,ia &turam po
collulio ... non poteſt conſtare facile.de teft facere. Cavenda hic.collufio forti
æqualitate pretij : tum quodſi certum entium & corum qui fortes extra
tempus præfigatur, fieripoteft ,ut tunc hunt ;leguntque. Quod fi quis per hu
non ſatis nyultæ fymbole Gnt:collaçæ: iuſmodi collufionem aliquid fuerit
fitempus liberuin permittitur fieripoj.conſecutus, tàm ipſe, quàm colluſores
telt , au venditor nimis diu hanc exer tenentur ipfam rem illam reſtituere,
ceasſortitionem , longe accipiat ultra non domino priori ſve venditori for
pretium mercium , Nec ſufficit dicere, tis ( quiaiam illam ipſe vendidit ) fed
ficri ctiam poffe,utinfra:hoc accipiat, & conſortientibus qui emerunt dubium
fic communem aleam ſubire.reſpon.e eventum : & ideò res illa debet vendi, &
nim ,non debereullum fortunæ pericu, pretium inde redactum , inter cocios
lamhicintervenire inter emptorem & fortitionis iterum ſorti ſubijcienduin :
venditorem , quia ipſorum ad invicem vel G resexſtet, ipfamet. In hac vero
refpectu ,eſt cótractus venditionis ,fed fortitione an fit admittendus frauda .
inter ipfostantum emptores : reſpectu tor ? .certè G fraudem non adhibuillet ,
enim ipſoruın mutuò eſt contractus fors illa ipfi non adveniſſet : & pænam
fortis .Denique,cùm fic merces ſubtra- j peccati ſui æquum eſt cum ſuſtinerea
hantur , quæ fortito.contigerunt, fem tamen quia fieripotuit , ut alia fors.a.
per vilior fit totamerx , i
& deò iniuſtú ] què bona illifucricobventura, & nulla
Dooo lex
 DISQVISITIONVM MAGICARUM
lex eum privat iterata ſortitione, ideò res, non potuiſſetillasmerces diftrahe
mihi res dubia eft , nec auderem eum de : cùm enim iple tunc per forritia
arcere: nis compendium eviter illas impenſas
Terriò miniſtri & officiati , qui add -1 æquum videatur, earum loco , fubite
ftunt fortitioni , tùm in ſchedulis fcri- partem impenfarum fortitionis;Nihil
bendis , tum in ſortibus extrahendis, omiaus Garcias & Lopezius conten
turi ne quid Fraudis vel doli commit. | dunt etiam hoc caſu , cationi illi come
tatur:licirè ſtipendium aliquod pro la - munilocum efle : quia ad venditorem
bore ſuo recipiunt,ita tamen li nec plu- iam ſortitio illa nihil pertinet. Æquior
res, quàm neceſlè fit, miniſtri huiufmo- ranten ( ut puto Jeft fententia Alcocerij.
di adhibeanwr, necæquo, amplius fti- quia commodum illud , quod percepit
pendium ferant , nec diutius quàm ne venditor revera dependet , & provenit
celle foret ; rem extrahant. Quæ vera, | virtute ipſius forticionis ; nec line fora
tàm reſpectu venditoris, quàm empto- ritione illud conſecutus fuiffet: & ac:
rum : ſcilicet ſi nolint plus æquo tribu- quoad hoc negotium non debet con
ere , vel nolint rem fic extrahi. vel nolliderari venditor expers commodi exs
lent tot miniſtrosadeſſe. Nam ſi confortitione. Deinde in praxi receptum ,.
ope-
fentiant , non video cur minus hic ut venditor foleat hæc omnia lubirs,
retur conſenſus emptorum ,quandoip , & omnes expenfas facere , non tantum
forum expenſis miniftriadſunt: quàm factas in taxatione & valore mere
venditoris, quádo ipſi expenfæ foluen- cium conftituendo, ſed etiam factas:
dæ. Neque mihi hoc fatis perpendille in ipſa ſortitione: vetùm in ipſa ta
videcar Garcias, dum putat hasexcep- xarione fortium ( verbi graia ſuno
tiones tantum locum non habere; quá mæ totalis , ad quam numerus &&
do miniſtri à venditore funt alendi . Si valor fortium pertingere polits ) ha *
queras à quo ordinariè alendiacum la- berur ratio probabilis omnium ilta
erum ipfius fortitionis , hoc eſt, quod , rum impenſarum : & fic Dominiin fe
forriendo contingit, omninò pertinear 1. rotum folent recipere : Alioqui femp
ademprores,neque luius lucri parsul- toribus aliquid propterca decederet,
la cedat venditori : & impenfæ mini- ; tum locum habet , quod dicit Molina
ftrorum fiant ratione ipſius fortitionis, p.2.de iuft. difp.gog.nempeid å principio
hoc eſt,ratione fecundi con’ractus vir- publicandum effe :
cualis , non ratione primi: fequitur im Quintò licitè deducitur & accipitur
penfas eorum eſſe debere, inter quos ex tota ſumma preth emprionis illa
lucrumipfum partiendum eft, & inter quantitas pecuniæ , quæ affignata fuit à
quos celebratur lecundus contractus. Principe ad opera pia vel cleemofynas :
quæ eft communis fententia as fivèilla deducaturà portiono vendito
Sed' Alcocerius unum excipit ca- ris ſeu pretio , ſivè å lucro , quod cedir:
fiim , quando ſcilicer venditor aliter fi fortientibus , five ab utroque :præfer
se impenfis in proxeneras , aur inftito- tim ſi ab initio hoc promulgetur,

ai Alcover.de ludoc:49,Garcias: d... 20.Lopezidi.c.23

 LIBER IV . CAP. IN . QVÆST. III.
Pia enim & religioſa eſt conſuetu . tum enim fæpè additur , qui primam
do qua Princeps vel Rolpub. talem fymbolam contulerit , is habebit hoc
licentiam contractus forciarij conce velillud , quiintra totdies tot ſymbo
dens , aliquam partem fic reſervat: nec | las contulerit,habebit illud ,quinume
injuriam facit contrahentibus ; non ro vicerit reliquos intra tale tempus, il
venditori, cui non tenetur alirer licen, lihoc cedet ; tunc iſti omnia etiam poft
& tiam dare : non emptoribus, qui hac inchoatas ſortesacquirerent, quæ iplis
conditione pecunias fuas Corti ſubij. I promiſſa fueruntante ſortitionem , &
ciunt. Quod de cauſa pia dictum ,idem antequam resipſa venderetur: & tunc
tenendum de publicaneceffitate , qua fortientes in hanc conditionem con
Ge poffet : aliquid reſervari ad foluen - fenGlle ſunt cenſendi. Sic intelligendi
dum debita Principis velReip.Si tamen Garcieas & Lopezius . & fufficiant iſta
verè talis neceſſitas ſubeſſer.Ideò quan de hoc contractu Lotheria. de quo vide
do conceditur in remedium Civita- Molin. d. loco & P. Zaain Aphoriſm .
tivel communitati, ut poſler Princeps verbo venditio.n.15.
aliquid fegregare , ad neceſſitates illius
Civitatis , ſic etiam pofſet taxare li QVÆSTIO III.
beralius ſummam pretij. Sic bene Gar
Cias. De purgatione Canonica.
Vleimò poteſt is , cui merx aliqua cef
fit ,quia fymbolas.contulit plures omnibus a Anonica purgatio dicitur , quæ re
CA
liis,vel certo numero intra totdies, mercem gulis Ecclefiaftici iuris conſenta
illam recipere& retinere. nieaelt: quæ duplex eſt, una per iufiuran
Intellige quandacumque accepe - durh., in qua nihil eft fortis : hanc foli
sit, dummodo non ſi res ex numero improbant hæretici , qui contendunt 1
illarum , quæ iam expoſitæ ſortitioni: numquam licere iurare, ne in iudicio
quod fi ex earum numero fit : non po- quidem : contra quos legi poteft Alf.à
teſt eam accipere, poftquam aliquiiam Caftro.a , Cochlæuscontra Anabapti
fymbolas contulerunt ftatim enim , Atas & Gregor. Valentia b. Probatur et
ut contulerunt , in banc mercem iplis i am hæc purgatio quoad Laicos ja
iusſuitacquiſitum ,Sic fit ut venditor Concilio Triburienfic , ficque teſtatur
alteriaddicere nequeat ;quod iam alte - Cromerus lib.19.hift. Polon.ſe Sophiam
Ti venditum . Hæc ratio fatis indicat, | Reginam de ſtupro accuſatam , luo &
hocintelligendú , quandoinſtituta iam leprem honeftarum ac nobilium fæmi
fortitione , vel acceptis ſymbolis, fit narum iureiurando furgaſſe. Proba
promiffio. Si enim promillio fa &ta fo- tur verò quoad presbyteros & Epiſ
Detut ſolet, ante fymbolarum colla - copos , conſtitutione Gregorij Mag
fionem , hoc et initio , quando fortis ni , qui varios Epiſcopos lic ſé iullit
diviſoriæ live Lotheriæ fit publicatio, I purgare d idem ftatuere AL EX AN
Oooo 2 DER

+ al.io.verbo iuramentumhar.15.6.2.2.difp.6.0.7.pus 3 , biquis presby 209 4. cc.pres.

byterum 4 feqq.d.q.4.
6703 DISQUISITIONYM MAGICARVM

BERA , Innocentius bs & LEO a Pon- Malus erat Imp:Héricus. ledrament

TIE ECE s. idem lancitum in Concil. mile facrilegiú committere exhorroir,
Agathenſid', & Ilerdenlie : id ipli fece- Jivvirarre illum ad Gmilem facramentis
re Sixtys f, & Leolll.g & Pelagius Venerabilis prirgationéGregorio VII.
PPn . Pontifice rån Sancto, quam maliscun
Alteræ. purgatio eſt , per venerabilis & is inviſótam religiofo,quam hæretie
Sacramenti Euchariſtici fumptionem .,hanc cis femper odioſo Narrar hiſtoriālama 4
CATHOLICI contendimuseſſe licitam, bertus Scaftnaburgenſis his verbis neste
quando iniungitur ab Eccleſiaſtico iu- abfoluro eo( NempeHenrico Impjexcom
dice competente. Iir vereribus Germa- municatione, Papamiſſarum folemnia cela
niæ conflijs hæcpurgatio fuit probata . brøvit' , confe &taque facra oblátione, Regent
ftatutum enimillis; li fürrumrin mona- cum câterasqua frequensaderat,multitudi:
ſterio -committatur', tunc fratres fe ita ne ad altare epocavit , preferenſque mans
expurgent milka celebreturi, in eorum corpusDominicum :Ego,inquit,iampridema
præſentia, & ea explera omnes in bec ver- te tuiſquefautoribus litteras accepi, ghibuss
ba communicentur; Corpus Domini fit tibi ime infimulabas ſedem Apoftolicam per fimo
Hodie ad probationem b. Ité ; ſiEpiscopo niacam hæreſim occupaffe , & aliis quibufda
aur presbytero aliquod maléficium imputatū tam ante Epiſcopatum , quam poft acceptane
fit: pro fingulis miſlam celébrare debet ; Epiſcopatum: criminibus vitam malulaje,
conimunicare: & de fingulis imputatis; ſe'in- que mibi fecundum feita canonuniomnens
nocentem oſtendere:Quodfivonfecerit,quin: ad ſacrosordines atteffunr obftruxerint. Er
quennio à liminibus Ecclefia extraneus bas licet muliorum idóneorum certèteftium ad
beatur i Nec deſunt'exemplo :PONTIFI- Stipulatione crimentefellère queamy corum
CV Mioprimorum , qui hanc expurga- fcilicet; quiomnem vitæ mea ab ineunte are
tionem exegerant. LOTHA RTVS Rex'te inſtitutionem integerrimè novērumi,
pactis cum Nicolao Pontifice' non corum quimea ad Epifcopatum promotio
fteterat, ſed adulteram iterum in thala i nisau £tores fuerunt. Ego tametine humano
mi partem redirxerar, profectus Romá potius quàm divino niti videar reffimonio;
abſolui pecit à Pontifice- HADRIANO, l ut ſatisfaction is compendio omnem omnibus
dicens ſe promiſlis Nicolao factis ſte: ſcandali ſcrupulum de medio-auferam ; un
tiſſe:, PONTIFEX : pro comprobatione inno- corpus Dominicum quod fumpturus eros ist
centie ( ait SIGIS BERTVSK ) « d'examina: experimentum -mibi kodie fiar inndcentia
tionem corporis & fanguinis Dominiº tàn | mex', ut omnipotens Deus, fuomebodueixó
regem quam optimates regniinviravit: illi dicio vel abfoluat obie& i criminis fufptcione'
nihil 'Deum veriti corpusDomininoftris te fs- innocens,fitm ; vel fubitanea interimat
mere & perperam acceperunt : ſed rege in morté , fireus Hec & alia : urfolinneet,
itinere Placentiæ ſtarim moriente , & præfatus verba: terribiliai , quibus Deum
omnes intra - aunum reliqui perierunt: cauſa:Jux aquifsimum indicem ; & innocte

a'c:ſuportaufarta 4 : 'c. quoties ibi cc omnib'ibiti legitimiibis e ci presbyterlaplebeib.

Sen.laſtis ibi' g me saditum ib, h Sigeber.in chron . ic.lapè conosn.ibit ki. Egofisbuds-1 Ana >
290 sn Chron: a anno 1077 ,
 LIBRI IV. CAP. IV, QVÆST. IIL 657
dx affertorum adeſſe precabaturpartem Do- pes , tibi reconcilientur , Regnum tibi refti-
minici corporus accepit eu comedit. Qua tuatur ', omnesquibus iam diu refpublica
Biberrimè abfumpta , cum populus in lisudes | divexatur' bellorum civilium tempeſtates
Der , innocentiæ ejus'congratulatus , als in perpetuam fopiantur. Ad has ille inopia
quamdiu atclamaffet, tandem impetrato fe- nata ve attonitus si aftuare şi tergiverſari,
lentio converſusad regem : Fac ergò fili,in : l & c.]
glát; fi placet; quod mefacere vidiftii Prin Sequitur quo pacto experimentum
ripes Theutonici regnifuis in dies accafatio- hoc innocentiæ ſuæ facere detrectarit.
nibusaures noftras obtundunt; magnam ti vidiſti ( lector ) indicii hujus formu-
bä molem capitalium criminum impingen lam ’, vidiſti'cauſas . Hæ nonnie vera :
res , proquibus non modo abomnirerum pu- l quod Deus fidelillimus veritatis ſit te :
blicaruni adminiſtratione , ſed'ab' Eccleſia- tis: quod in humanis diſceptationibus
ftica etiam communione, & ab omnimoda fallaciæ ſit locus; divinam verò diſqui
vita facularis converſatione'ufquead'ex fitionem nec fallipoſle necfallere?. in
tremum fpiritum te ſuſpendi oportere exi- formula, quid nifi pium ;quid niſi con
ftimant. Petunt etiam magnopere diem , fentaneum facris litteris, præceptiſque
& locum ftatui , audientiamque praftari divinis? verba quæ'rem deceant: res ad
canonicè diſcutiendis , quas adverſum te honorem Deiipacem Ecclefiæ ,concoro
adferant ; accufationibus: Et noftri optimè | diam juſticiamque fanciendam ,ſcandao
humans plerumquevacillare suditia su com fi la ſchiſmataque tollenda inſtituta &
in publicis difceftationibus: nonnunquam peraccommodata: quid igitur L'egule
falfa pro veris perſuaderi', dum pro diferius vilis a'lummisEccleſiae Antiſtibus :
sorum hominum ingeniis & dicendi copia obftrepit ? quid rana conatur" in ele
& fuavitate: falfitas verborum phaleris phantunrintumeſcere?cur hanc vocat;,
adornata libenter auditur , & veritas'nul furioſa explorationis fpeciem ? cur Epiſco
lis eloquentia nixa adminitulis contemni pos Sacramentales;per ludibriuni homo'
fur. Cùm ergò ribi benè conſultum " cupiam Sacramentarius appellat?'unicam adfert
praeo , quod in calamitatibus tuis ſupplex rationem , rarionis expertem . Quia in
Apoſtolicæ fedis patrociniumi expetift, fat exſecrationem fic & perniciem cons
quod'mondo ! Sité innocentem nofti, & px ? vertatur , quod ad ſalutem inſtitutuna
iftimationem tuam ab emulis tuis per ca : putabatur. Putabatur ergò, & none .
tuminiam falfis criminationibus imperi, rat ? jam CHRISTUSmendax, quihoc
liberar compendiosè col Eclefiam Dei apertè profeflus ? Nonne eius füntiſta
fcandalosa teipſum longe concertatio b ?' Quimanducatmeam carnem ; & bibit
nis ambiguo' , & * ſume hanc refduam par- !' meum fanguinem : in'memanét' , da ego in
tem Dominicicorporis: ut comprobataDeo illo . Si falas in me & ego in Salvatore,
tefle innocentia tua , obftruatur" omne os purabor tantum faluus & non ero ?
atlverſum fe iniqua garrientium : & me ! Quid illa c? Sicut mifit me vivenspater,co
deinceps caufæ tua advocato , co innocen ego vivopropter patrem : & qui manducar!
He tue vébementiſſimo affertore; Princi' me; & ipfe vivèt propter me, Falſa promis
00:00 3 fio ,
thomas calviniſta Comment de voud.bloan .6.0.56.c ver / 58.
CVE DISQVISITIONVM MAGICARVM

ho , ſi vivere putatur duntaxat. Quid ad vitam æternam dignè ſamentiam ,

denique illud clariſſimum ?Non ficutpa fic lume:nullus Pontifex ,in perniciem ,
tres veſtri manducaverunt manna & mar- aut exſecrationem convertet, nullus
cui funt.Qui manducat hunc panem viver in voluit, nullus potuit. Ac qui lumitia
æternum a . vivet,planè, vivet ,ad faluté teftem innocentiæ , cum fit nocens, di
que veram & perfe& am hoc inſtirutú gnè lumit ? O juris Sacerdote dignum
non putaturfuiſſe cantum , fed fcitur: | judicium ! ledeo , qui juſtiuam nobis
fed fide creditur. Nonne dixerat veri- Deam , pro habitu feu virtute juſtitiæ ,
tas b: Hic eſtpanis de cælo defcendens, ut fi definiens novum luftitiæ lacellum ere
quis ex ipſo manducaverit,nonmoriatur. Exit. Quid aliud in tota formapurgatio
go fum panis virus qui decælo defcendi : finis proponitur, quàm quodá B.Paulo
quis manducaverit ex hocpane, vinet ina. fancituma Nóne hocpurgatio indicit :
ternum : & panis quem ego dabo , caro mea Dei teſtimonium optimum & certilli
eft promundi vita, } Credat nan elle la mum.eft , illud adducatur & dubium
lutem , qui non credit lub panis fpecie collar ,şi reus es ,nolicum teſten advom
effe.carnem . Nos carné credimus,lalu . care; li innocens es, advaca . Proba tei
se credimus: non tamen omni fumenti. prim prius, dijudica reus es caveaccc
Sumunt boni ſumunt mali, das damnationem manducabis, & exi
Sorte tameninequali tium adferet tibi ſacrilega audacia:ab
Vitæ,velinteritus. Itine,moneo, & edico. Acpil conſcire
Morsej malis,víta bonis tibi, nulla te mortali culpa pallefcere,
Vide parisſumptionis, poſtquam conſcientiæ arcana lcrutar
fit diſpar exitus.
Quam tus es,deprehendis; ade[dum fecurus,
Sed D.Thomæ non credit rabula: innocentiæ pon deerit, qui pro nacen.
an nec Apoſtolo c. quicumque mandu tibus obiit, ut eos ad innocétiam revo
caveritpanem bunc,yelbiberitcalicem Do- 1 cacet.Quid in his malis quid talG? Non
mini indignè : reus erit corporis & fanguinis defuit Deus innocentibus, & hoc indi
DOMINI , Probet autem feipfum homo cio eos expurgavit , nocentes verò ne
& fic de page illo edat, de calice bibat. cavit . Abſolvit Gregorium VII , dam
Qui enim manducat, a bibitindignė, su- j navit Lotharium , Abſolvits in Morinis
dicium fibimanducat ¢ bibit, non diiudi virum nobilem Erkimbaldum de Bor.
fans corpus DomINI . Ideò inter vosmulti ban , quem Comitem vocat Cantipra.
infirmi , & imbe illes & dormiunt multi. tenlis. hic lecto affixus intellexit à Ne
Quod finofmetipfos diiudicaremus non uti pote ( filium alii contendunt)vivirgini
ir: , hæredem
tibus pernicies séper, & exſecratio fùit, nemo accufare , multò minus punire
non inſtitutione,vel inſtituentis volun . audebat. Quid faceretæger ? juſtitiam

fate , ſed lumentium perverſitate, qui negligat?gladium illi in vindictam mas

quod ad falutem corú datum , in mor- lorum Deus tradiderat, Nepotem qui
tem malunt abuti. Inſtitutum initio į occidat, non reperitur. Si faciat iple?
fraude
aver.58.b verfis 9.C 1.Cor.112.27.d Commen in Inf...Iuftis,
 LIBRI IV . C. IV. QVÆST. III. 673

Fraude opus , & parricida vocabitur. gelo dacam , oftendit habere. Hiſtoria
Vocabor (inquit ) ſed ab hominibus notiffimaeft toti Belgio , non elegantis.
carnifex. futurus fanguinis mei ; fed & modo & accurati artificii picturis ve
juſtus ultor , fed juſtitiæ defenſor in o tuftiflimis in Bruxellenſi civica domo
eulis Domini. An quia Nepos y non exornata , ſed etiam hiftoriarú monu.
nocens : ſucceſſore carebo, providebit ! mentis conteftata.a Sic Deus etiam ab .
Dominus, cuiſervio , cujus gloriæ af- folvit Sibichonem Epiſcopum Spiren
1 fectus meos poſtpono. fic animatias, ſem coram Henrico III.adulteriiaccu
pugionem abſcondit ſub cervicali , vo- fatum b.Sic fæpè nocentes & culpæ re
carNepotem , tanquam ultima eimo- os indignè fumentes, vel Deus pænis
nita & mandata dacurus . Venit adoleſ corripuit, velnon permific ſumere, &
eens,quintò poft die, placatum fperans tranſmittere c.Interdum tamen permis
avunculuin. Accedit,poſtulantis capi- öffe Deum hoc fcelus impunitú in prę.
á aurem admovet. Ille pro olculo,pu- rons , dilata in poſterum digna ultione,
gionem condic in gutture, nec delinit nos docer Andronici Imp. perfidia as
premere , donec videt exhalaſſe. Hanc pud Choniatam d!Sed occulta judicio
accipe victimam juftitiæ Deus (addit ) rum ' abyſſusà nobis non ſcrutanda.
tibiimmolatam . fcis quæin abimo & Sublata tamen aliquando hæc purga
viſceribus meis doloiis magnitudo ob . ftionis forma, cò quòd fufpectis non eft:
verfans lancinet paternum amorem : danda Euchariſtia cap. dile &ti de purgató
fed vicit amor cui . Paulò poft vires i canon.cap.tribus de confecrat .d.2.
cernens deficere , obitexomologeſim :
racer de cæde nepotis : quæ in ore om QVÉ STIO IV.
nium recens . Quærit EPISConus fi
lentii caufam . G oblicus : num faltem De vulgaribuspurgationibusi
nunc ſe accuſer, & animo peniteatëre
Spondit Barbathus, fe juſtam credere, IN ortium Politicarum numero cené
& ,quod meritoriú putet, id nolle sofe. ſeri poſſunt miræ quædam judicia
& um . Epiſcopus ejus pertinacia dete riæ diſquiſitiones , quibus fortuitò
ſtara ( fic putabar ) redit ad templum ; i eventui veritas culpæ vel innocentiæ
De via revocat æger. cum ait redeunti. decidenda permittitur.Vulgares vocant
Vt pater, quam diverſa Deisint & ho- | purgationes , idque rectiflimè : ut no
minum judicia intelligant, quirecuni men nobisindicet nullo ipfas legitimo
præſentes,apori (quælo ) hierothecam , ulu, fed vulgi quadam ufurpatione &
in gurpignus falutis affervatú ad fers. & obſervatione fuperftitiofà fuiſſe iner
recludit ille, nec hoſtiam ceperit: hanc troductas : plerafque etiam jureca
admirantiæger ſe insote,mediatore an. sonico expreſſe vetitas . Soler iis Deus:
tentarii

aCantipr.1.2.6.36.jar :0"Fulgof.lib.6. 4. fed meliusCa fariusi.9.c.38.l Cranz lib.4. sas

Konc 43. Ala l3.6.31.6 Chron Hirſaugienfe. ; r Cyprian :ferm.de laplisGrog Tironenf.lib: 1.de
glo.mart.cap.88 Petrus Clunia... 1.demirac.c.2.25-35 Caſar.l.g-exemp4.59.60,64 Surčits in vijana
ws Godefrido,h3,612,1h , Annal,infine vita Manuel Conneni.;
 074 DISQUISITIONYM MÀGICARV
M
tentari potius, quam voluntas ejus ex vitioſam.affectionem ,per iniuftitiam oppret
plorari. Vnde & exploratoria probationes fus quis,hoc faciat, bono fine (puta utinno
Latinè dicuntur Barbaro vero voca centia eius appareat, necinfamia graverk
bulo in Conſtitution . Neapolitanis . familia,aut ut liberetur mundus- talityras
paribiles leges , eo quod rem non ſciri, no,aut ut refipifcat, & terrereperculfus,pe .
ſed apparere tantum faciant.In his ple- niteat, definatque ab oppreffione & concuf
qumque peccari,tentando Deum , pro- fione miferorum ) licita eft talis citatio. fa
babiliter poftea.
tetur Fevard.b fe tale non auderc dam
Talis Purgatio eft, quotieſcumque nare , cquidem cum res fit indifferens,
poſcitur,vt Deus miraculum faciat:ve. & finis bonus,puto actum eſſe merito .
luti fi quis conaſus innocenciæ ſuæ pe rium . nec delunc exempla Sanctoram
teret ſe lepties percuti gladio , ad inno- hominum . Sic enim Sara,dixit Abra
centiam fuam probandam , ut factum hæc: Iudicet Dominus inter te & me, Sic
in fæmina ſepties i &ta a , aut in ignem David ad Saulem d. Judicet Dominus in .
intraret,de quo poftea .
ter me&te , & ulcifcaturme Daminus ex
te & Zacharias filius Ioiadæ, cum juffu
SECTIO I.
loas regis interficeretur,fimilia prora .
la WideatDominus, & requirat.Nec alía
De provocatione addivinumiudicium .
mens ſeprem Machabæorum Marty ,
rumf, quorum prophecia vim habuit
Spefie ,utqui ſe injuria afficiaba i imprecationis.& citationis,ut illa prio
; nec hominum præſi- res duæ ; quæambo exitio perſecuto
„ dium vel auxilium ſupereſſe cernunt, rum paulo poſt fuere comprobata .
ad Deum confugiant,non quidem ma Nonnc Apoſtolus Alexandro zrario
lis ut illos eripiat,ſed ut ſumpta de per- implinitam eſſe non debere cenfuitin.
ſecutoribusultione tali indignos ſup- juſtitiam ejus ,cum dicererg ? Reddatille
plices injuria fuiſſe, cunctis faciatma Dominus fecundum opera fua. malum
nifeſtum : interdum illos ad tribunal magnum pro multis malis ,quæillio
Dei Gſti intra certum tempus , inter- ſtenderat. Nonne Sancti martyres , etiá
dum nullo tempore addito jubent: ci noviteftamenti , clamant ad Deum br
tationem ad comparandum coram Deo iu- Vfquequo Domine non iudicas , & non viv
dice vocant ,de hacmeritò dubitant ple dicas, ſanguinem noftrum de his , quiber
cique quid tenendum : metuendane ci bitans in terra ? Legimus ctiam de Bea
cato fit ,nec ne ? item licita sitanti, an il to Euſtachio Abbate , cum hæcctius
licita ?
quidam Agreſtius, B. Columbinur
Quoad citantem & quiritancem , ob iam morrinim convitiis & calumnlis.
iniuriam , Dico primò,ficitra odium , aut laceraret , ficum elle calumniato
vindi &tæ cupiditatem pel impatientiam , rem , idque in concilio Mariſconenfi.
iram , deſperationem , vanitatem , aut aliam | Ita namqueſcribit lonas Abbas ejus

contem
a de quaeftepilt.D.Hier b.extremos.13 Eſh.cGen 16.v.g. d.l. Reg 24.9.14.0,1.Paral.243
23.f lab 2.Mach.7.8'17.6 9.g 2 T.4 2.1s.h Ados 6.0.16 . ,
 675
LIBRI IV. C. IV.QVAEST.IV.SECT .".

contemporanusa, cum fic ille ( Agre- joris Prepofiticarſa devotionis & reli
strius) frivolagarriret fagax Euftachius gionis intravit,quodut audivit Præpofi..
Wi erat virtute patientie & ſcientia ini tus indegne tulit: mox forti manu colle.
fignis respondst. In horum preſentia | Eaſatellitum ,intrat violenter cænobiū,
Sacerdotum te ego ; eius difcipulus rapit juvenem , & nudatum ſanctoha
fotector, cujus in diſciplinam & infti, bien, feculariulduit.Abbas ergo monas
tuta damnas, ad divinamjudicium illü fteris, collectis primoribuscivitatis , E
intra preſentis annicirculum diſcepta . Piſcopo conqueritur, & totum clerum .
turum invito, ut juſto judici examen protantes injuriis interpellat.Hoc antena
ſentias, cujus famulum tuu obere &tario . cum indignanter andere vix vellet E
wibusmaculareconaris.] Scire vultise . pufcopus, Abbatem potiusduris ver
veotum cicationis? poſt aliqua media , bis impeteret, flexis Abbasgenibus,cum
ſequenti capite fubjicirlonas:sedcum modiramine verborum dixit : Iudicem
ille (Agreſtius) Japius fibidatum pæni contrare ( ô Præpofite ) in terra habere
sentiæ locum non agnofceret , ui beari non poffum ; ideòcontra te Deum
Euftachii fententia,ad divinum judi lammum judicem interpello , ut intra
cium ipſum vocantisprevaleret , ante quadraginta dies uterque noſtrum com
triginta dierum circulum , priuſquam pareat coram illo fententiam promeritis
vertentis annimeta compleretur à fervo accepturus. Ad hoc Praſulcachinnans
fuo,quem ipſe redemerat , fecuri percus cum Juw irrific hominem , atque ſprevit,
fusinteriit: repulit exprobratum . Quid plura?
Accedat & aliud temporelegis gra quadrageſimo die circa nonam mortuus
stiz .Gualterus Burgenſis , vir do & rina eft dictus Abbas:& cum pro eo folemni
& fan & itate clarus perinjuriam pullus iter pulfaretur, fedensin balneo Præpofs.
Epiſcopatu Piðavenli, à Clemente V. tus,quafività circumftantibus , quid
quamdiu vixit, iniuriam parienter cu boc effec ? moxque quidam ingrediens
Jit:moriens jullic, credo ad complum i reſpondit Abbatem D. lacobimodeeffe
aliorum ſepulchro infcribi : Adjuſtum defunctum , & pro to pulſationem fieri
Dei judicium appello Legit eloquium tam folemnem . Ideo ergo recordatus
Clemens & injuriæ , quam intulerat, Præpofitus quadragefimum diem effe ,
memoria, expaviffe ferunt: adduneb, qua fecitatum audierat ab Abbare con
alii non diu poft obiiſle : fcd. quem ci- fternatus animo dixie ſuis, cito videte
tana Volaverranus, id non addic ,& fa. I quid faciam ?mortuusegoſum compa .
bulofum puto
. rere me hodie ſummijudicisad /fotobus
Memoratu digniffimum eſt, quod l oportebit. Necmora ,poſt verba'bec ,
legitur apud asaris illius fcriprorem cum balneum egredifeftenaret , in ad
doctum , erudicum & veracem . his fantium manibus cum dorociulatu eg
verbis: Monaſterium D. Iacobi apud vocibus expiravit : ibi procul dubiore
Leodium nouum multis eft & acceptum spondere compulfus, ubi caufurum fire
iud quidam adolefiis,confabrinusma- pirus ceſſant , juriſperitorum advocatio
Pppp coni
a vita S. Eultach.fev Euftafii 66.menfe Marsio.b RaphaelVolatert anthropo. lib 21 .
76 DISQVISITIONVM MAGICARVM

conticeftet, ubinec preces, nec precomma 1 lector fabellam delnnocent :4.Britan

liberabunt. nis , urad Arcuri-rotundam menſage
Hactenus Thom.Cantipratenf. alias luaviter eam truarur Balaus , non tam
Brabantious in libr. Apum Caftrenfis i ingeniolus gaam impius fimiliana :
cuia libro feprimo. tradit lonocencium dramatun fabricaror
quartum à Rob. Groflot.dicto Lin. Dico 2. Periculofum eft bominib
colnienG, famigerato illa ætate Philo . son comperse Sanctitatis bas citaciones
fopho, quem excommunicarat, & illo imitari.] Nam facilè fallit amorpro
ad Deum judicem provocarat, Ponti- ! prius & perfuadet nos injuriam per.
ficem ad Dei tribunal citans , mortul peffos, cùm non Gmus : facilèetiain
um quo dic mortuus eft Roberrus,au. itensaliqua gloriolæ , vel vindi& zx
diramquc hauc in Pontificia aula vo vel alterius perturbationis animi ne ,
ce: VENI MISER AD IVDICIV.M . bula ſcimmilcct, utveritatcm non vi
repercumquc ſequenti die Papam in in deamus.
lcdulo cxanimatum ,ac lividam in eius Dico 3.lethaliter peccant,quifcientex
latere cruentamque plagam , ac fi fuftè injuftè ahoscirant. probatur quia no
percuffus fuiſfet ,& id accidiſle an.1253 cent injuftè & graviter. lc enim la
sui confentiunt Matthæus , Pariſus. gillant cosquos cicant , ut oppreffores
Joan . Burienſis. & alii Britannici ſosis innocentiæ . mious etiam conſtantes
prores, quorum hoccomméium puto gravi terrore percellunt,ita ut ex metu i
ab hæreticis vel ſchiſmaticis corum a mortis pollint in morbum incidere &
peribus fortaſſis inſertum . Nam Nea- mori . Quod fortaſſis aliquando con
poli huncInnoceotium in cxpeditione cigit ..
contta Manfredum mortuum fcribit Quoad eos verò qui citantur exifti:
Nauclerus ,parú Pontificibus addi& us moduas iegulas poffe ftatui.Primaeft
chronics fol.2 .generat. 43. & non-meo fa.confter eos jálè judiralles nec ulla effe
minit talis citationis , ut nec Platina, į dubsă deſentēsią anifaclicpropter quod
(nó reticirurus)necMonachosPadua Cuantur equilate:tunc pofle hujufmodi
nus , necPaulus Langjus GygpolosMo- citationem abrllis contemne.] ratio eltz,
nachusBozanienfis ,fed perfidus hære i quia juſto judici præmium a Dco , co
ricus :: necalier hæreticus Mutius in jos vicem fungitur,non fupplicium eft?
chronic . Germanorum ,Nec.exCatho exfpe & andum .. Sciebat hoc magnus
licis quod lcá Gentium aliarum quiſ . iille Imperator militum Gundizalvos
quam, non Onopbrius, nec Mafonus Ferdinandus de Cordoba QNICAMA
hec Ricordanus: nec Epiſc. Nebienlis Tarentum obfidons maleficum quon-
nęs Volaterranus ; nec FlaviusBlondus, dam feditiofumejue (inquit Jovius a, )
qui accuratè de morte & anno mortis militem ad ſupplicium ducije jer:ille
ous conleotiunt; & omnesfatentur e - l'que multum relultatas: fe inequifimè
suditionc jafticia,lan & itare lnnocent. damnari vociferareruri o proindeGow
4 :excelluide.. Relinquat igitur prudés Saluum ad ducendani caufam , ad Deis

asn vita Gonfaluia

 LIBRI IV.C. IV .QVÆST. IV . SECT.I. 677

maximi tribunalmagna voce citarer : 1 cucri vel rupe altiſma præcipitari : il .

vaid inquitGonſalvuns, feftinag confi los conftantercrimen negafle , quod
fus optimo judicize canſam inftrue.Nã quia videbant ſefruſtra facerc > tan
ibipro me aderit , qui oportunè refpon- j dem ad divinum tribunal provocalle,
deal Alfonfus frater:qui nuper,cx Serra regique denunciaſſe, ibi,ui ſe ante die
vermegia, in cælum contendit. Time-| tricelimum Gſteret:Ferdinandum po
nim Gonſalyo nunciatum fuerat , fra | Atea iplo dic cricelimo latis lubita
trem à Mauris circumventum ,dignam morte arreprom b . Germania fola
fortipioque.duce mortem oppetiffe.] Sic multa præbetexempla. Menuercum
ille meritò nebulonem iniuftè provo- | Paderborneal.Epilc. gravi contume.,
càncem contemplit. lia Corbeičlis quidam monachus affe
Altera regula lit , Quando judex ali- cerar:cui Epiſcopus : REDDITV.
quam animiperturbationem fenfit : que RVM ALTISSIMO FACTI RA
ad damnandum ,vel movit omninò, vel TIONEM prædixit. Monachus foc
ad citiusdamnādum movit:veletiã non cipendens tilit Epiſcopum . Ecce mo
uſque adeo certa eft fententiaiuftitia ,ut ritur antiſtes: & nihil mali ſentiens an
non ſuperfit probabilis contraris metus: te monachus, io ipſa hora mortis Epiſ.
tuncmalè facit judex . ſe contemnatshou - copi expiravit c. Paucis annis poltea
juſmodi citationem , re&tè facit, fi dilio Henric. Moguar. (velſecundum alios
gentius iterum omnis momenta & qua Wormacien Gs) Epiſc.talsò,& per ca
cumý adveri indagationem pertinent, lumniam Arnoldi:acculatus, & per
examinet ac perpendat, reum inte | prævaricationé Cardinalium duorum
rimin cuftodia ſervet , ut velretracte- à Pontit. Eugenio .3. ad caufæ cogni
tur prior ſententia , velmaturiore confi- tionem delegatorum , depofcus ipſo
dio confirmetur .] probatur haec conclu . Arnoldo fuffecto ,fuit: ſed ad iuftum
fio. quæ fevardentii quoque fuit.) iudicem Deum interpoſiça appellatio
tum quia iudices non poffunt nimis ne, ſequenti anno mortuus fuit. Eius
circumlpeétè procedere in re tanti audita morte ; ambo illi Cardinales
momenti, cùm non hominis , led Dei obiere ſubitò : alter digitosproprios
iudicium iudicent a ,cùm quia , qui vi , arrodens : alier in latrinis , Arii morte
debancur nocentes ex allegatis & pro- d. Tempore Henrici quarti, Buchar
batis, costempus poftmodum ſæpè dus Halberſtad.Epiſcopus,& Megin
docet faille prorfus innoxios. nono herus Abbas Herfeldenſ. de jurib .
pus cft cxempla proferre, funt ad ma Eccleſiarum litigantes:invicem ad Dei
Rum non pauca , nec obſcura. tum de tribunalevocarunt , & ambo die dicta

anique,quia fæpiífimè accidit cales cica . repentè ex hoc fæculo migrarunt. Sic
tiones nonelle irritas, Scribunt Hilto olim ex Aventino li . 4. ſcripſeram ; ſed
rici Hiſpanorum Ferd.111.Rege,juſlil. cemmentum inveni addicum abAven.
: fcduos nobiles perduellionis reos ex tino quod invicem citarint , folus Me
Pppp 2 gin
a 2. Paral.z9.0.6.67.b Ritius 1.3.de Regib Hifp .Mariana in Hifpan. Annal.li. 15.6. IL
Crantzius li.4 Metropo.c.4.d Conrad.sn Chr.Moguntimo.
678 DISQUISITIONVM MAGICARVM

ginherus Epiſcopum citavit , qui ſolus Francorum Regem , anni (pacio con
injuria fuerat afte & us, ut patet ex eius ceffo coram tribunali illud fupremum
ziaris ſeriptore Lamberto Scaffnaburociraffe:addicFulgolui dintra id cempus:
genf quein vide , & ab Aventino cave. Clementem repente mortuum , nec
in vicina Germania Gothia , memo muliò poft Philippum quoque interiil
rabile accidi : illud Joannis Turtonis , le. Hoc alii ex calculo téporis conantur
de quo ſiciçribit Olaus a quendam ca. retellere.Sed idé.confirmantChriftia
pite ple &tı iufferat. Is genibus innixus, en nus Mallæus , & Meieruse, quiPapam
morior iniuſtè,inquit , reſ voco bac ho- &Regem eodem anno 1314. tradubt
ra ante tribunal Dei,ut refpondeas, cur obiife, illum 20. Aprit hunc 29. No
me innocentem morti condemnes. Vix vembris: fuerunt quidem Templarii
autem mifer carnificis mann obtrunca. Anno131z in concilio Viennend, ter
tus fuerat , cum etiam judex de equoria -Aprilis condemnati : ſed non o
corruit exanimis .] Liguriæ pars nota mnes codem Anno comprehen Gr ac
Italiæ. ibi Genuenfium triremes ad- occit :fed quidam fequenti,at Neapo
verfus piratas. emille biremem litanus ille; ſcilicet anno 1313 : cumque
Gotholanám accepere ; & in Siculo 1314. currente mortui Gint Judices illi
rum Gocholanorumque contemptum , duo , dicuntur non immerito coden
extra Drepanum , furcæ noctu recto . anno obiiffe , quo citati fuere: imò
rembiremis affixerunt ,, Miler iHe diu Gaguinus & Æmiliusmortuum volunt
fruftra queſtus ,. nihil unquam ſe Geregem Anno 1313. quem conftat Pons
puentibusnocuiſſe :urvidit plus gentis cifici ſupervixiſſe.
odium illos , quàm æquitatem movere:
præcipuamque mortis ſuæ cauſam elle SECTIOS 11 .
trierarchum Genuenſem ; juſſit ur le
ille intra ſextum menfem ante Deum Depurgatione Monomachie :
judicem Gſterer:nec irrita.vocatio fuit.

condi&ta Ligustemporemortuusfuit Nulla fuit quondam frequentiaer

Dux præfuit: purgatio
is fumma crudelitate fratrem ex An minis noticia ſeu probatio obſcura

ghia redeuntem demedio faltult; fed vel actor reom provocabar ; vel reng
vicillim fratris citatione intra annum ipſeofferebat ſe , aut fooloco alioms:
de medio fubiárus' , principatum cum inventionem quidam Mantinzis tri
vira amilie ei, vix eft quiſquam cui non bour; ali voluarantiquiorem effe f;
le audica dansnatio Templariorum : ex conftaretian Palaltinisin uſo faille
his unus Neapolitanus cques traditur ex Golia provocatione qucm David
ad divinum judicium appellafle , & fuperavit. Fuit maximeulu poſt
Clementem Viac Philippum Pulerum Barbarorum in Italiam irruprionem :
s apud

a lib.14 .hift.Aquilon.c.20.6 Fulgor ab.'1.666ic Aeneas Sylvius Europeabilc 43.d d ca

Méserus 12 Annal.de/b.17. Cbron. Mulle confènısı Onuphriin :PP.Rom . hiftor: f Akre depin
gylar. certam.c.22.
 679
LIBRI IV. C. III. QVÆST. IV. SECT. II.
Apud Longobardosa& apud Germa xerat Gincero animo Chriftianis facris
Dosb & Francos & eciam Hifpanos baptifmo iniciari.ſuſcepit ex fonteCom
dinon ex homicidii tantum caufà ( jur. | mes, & Guilh.fliolum nominavit, &
ouni 9.fi quis honsinem $ . fi quis aliumi i apparitorem Curiæ Montenlis elle
dépace Conftant.)fed & ob aliud quod jullit. Non diu poft ,homo impius in
vis grave crimen , velmagni momenti greffus ædem monafterii Cambronen
caulam ,ut poft Bald . communiterDGs,actus furiis,blafphemias in Deiparæ
Dicenſuere. Bald.in d.cap. uni. Alciar imaginem multas effundit,& (horren
Orozc.adl.ex hoc jure:D.dejuſt. dum ) ventabulo quatuor plagasinfli
jur.Iulius Ferret.conf.6.deduetto in prin xit" , unde ſanguinis ftatim rivimana
& conf.9.nu.6'conf.1.num.3 & 4. Coront;videre faber aſciarius quidam , &
Menchaca lebr.v.illuft 99.cap: 49 .] Et Monachus laicus Matthæus Lobbius.
ſanè in jurifiurandi locum propter faber alcia caput findere ludæo para
crebra perjuria hoc fuit introductum , bar;ſed àmonachu prohibitus,rem de
coraid Ioanne XII . per Othonem titulere igitur ad Abbarem loannem de
in Romandiola d ſed prius apud Fran Montibus:isadComitem dæus per
cos jam Carolus Magnus hoc ftatue - tinaciter tormenta elulit: Sic dimiſſus:
ratzquoad cauſas criminales, e poſtea quadriennio poftea ab Angelo appa
ad civiles quoque excenſum fui & a . rente, quidam fenex nomine loannes
pudMoſchus g & Danosholim in uſu. Flander Erinneolis, & ſeprenniojam
Ricus duilli pollunt colligi cùm ex exparaly & 'clinicus“ jubetur Iudæum '
Annal.Bojorum lib.4.tùm ex Ticinen accuſare. & duello provocare.Bis mo .
fis Hiſt. Bern . Saccil.9.Sedin moribus nitus , Parochi juffu ſénex rem adhuc
& armorum genere præfertim , noli differebat. Tertium illa ipſa Virgo
dem obſervatum apul fingulas'natio quinque illis plagis conſauciata ſe vi
Aes:plerumque receptum utarmis mi dendám præbuir ; & imperāt mono
litaribus regioniscius uterentur', Ca machiam.Plenus fpe ac fide fenex adic

1
rolusMagnus voluit ut fuftibus : po Cambronem ; ' cerpie in imagine vul
ftca receptum , ut rei fit optio , & jus nera ,quæ inviſo acccdit Comitem ,ac. '
armorum præſcribendorum ló celebri cular recutitum ,dies pugna dicitur,ar
illo duello CambronenG inter luda ma rudes fuſtes & ſcuta lignea, luper
um ; qui imaginem Deiparæ vulnera | ſunt hodiè- ludæus velco corpore , fe
sat, & paralyticum , Lex Carolina ſer: roxviribus tibiales fafcias tintinnabu :
vora . lis cio xerar; & fé fénem ridebar. Sed
Annu enim 1326.Guilh .Tertioco : juvit athléramt ſúúm Deustam ' impar
mite Hannoniæ ;Verba quidam ſe fia - commiffus,æger ſáoum ,debilis fòrtem
Pope 3 ſenex

a Lige Longob.tit.qualiterfe quiſque defen debiti de'purga' reitit de homicidio liberi bou
min . b Lambir fc baffnabur.jape. c decer Guido Paladerif.99.Hoto.man 13.objervat, cis .
Charondiste cif 607. uti 4.parte 7.& paffim Mariana in hil Hifpani' ebant quiti e lule..
Liba2 legelomb. tit. 54:-fl.mentio d Hits4igd 1,5. leg . Francic tit. 4. b Olaus i. 1. 6. 20 ).
i . Saxo. l. 5 .
880 DISQUISITIONVM MAGICARVM

fenes juvenem proſtravit: & horrendè | ceslaus militem collegit, cum jam di
blafphemantem , convidum , ſed non micaturæ effent acies. Sialiter , excla
pænitencom : comes juſſit caudæ mat V Venceslaus,nifi prelio rescompong
equinz alligatum trahi ad patibulum . nequis ,cur non parim fine infontium lax
& capite deorſum , duobus ad lacera guinc:ipfi inter nos fingulari certamine
moloflis eumrabide laniantibus, -ap- decernimus? Nulla fit mora,loriculam
penlum fubdito igne fumo interire.] | Super cilicinam veftem indutus,parnog
narratfufe Robert. Hauportius duabus ſuccinctus Venceslausin are
cenficulo
ca de re libris carmine confcriptis.] Hi nam prodet :at Radislaus Cataphractus
{pani lemper militaria arma retinuere, haftatufque cum ingentimacbara fein .
ut ex cun & is eorum Annalibus patet. fert. VVenceslaus figno crucis frontem
Duellorum tùm inter Principes pro pingensſubitò angelos:vidit,atque bane
segno,ur inter Corben & Orluan Hi vocem , velut ab homine promptam , an
spanos apud Livium ; & Edmundum dit : Neferi. Grepente Radulaus humi
Angłam & Canurum Danum Reges procumbens,veniam audacie popofcit,
apud Polydorum , Hundingum & feque poteftari victoris permifit. Alle
Roheum Daniæ reges apud Cranto vans proftratum V Venceslaus monuit,
zium , Petrum Aragonium & Caro- data venia & dignitate ei reftituta , ut
lum Andegaveníemapud Antonium contumaceam is obfequium debitum
a & pro principibus inter privatos : ut verteret, ne poſtgraviusab iraio numine
Charellum & accuſatorem reginæ ple&teretur. ]Hic Deus miraculo ju
Gondilbergæ b pueri quog ; pro uxo Atitiam caulæ declaravit; quando mi.
re Henrici tertii contra g'gantem c raculo Deus non favet,fieri foletut
& Burcbardi contra Conradum ja vel mancat dubia res; veljuſtam fovens
dantem fe cum regis nepte concubu . cauſam fuccumbat. Prus in pogna
iſſe ,anno 950. apud continuatorem duorum Hifpanorum Nobilium acci
Regionis : item inter privatos,ut co • dic tempore AlfonG Regis: qui Petri
ram Othonc I. quando diſceptarum u. Regis Caftellæ pater, Hi fuere Roy
trum in ſucceßionibus avorum eflent Paez de Viedma, & Pay Rodriguez
nepotes cum paquis , ut patrem fuum de Avila , ille hunc proditionis accu .
repræſentantes,admittendi, & vicere, favit:hicillum ſceleris gravioris vicil
qui pro nepotibus pugnabant d Mira Gw recriminatione pullavit cum ven
fæpè in his accidere.duo tantum narra . tum eflet ad duellum , cribus contingis
bo.Vnum ex fide Dubravii eRadislaus diebus ab ortu ſolis ad occalum pu
Curimenfis Princeps Miltibogii, filius, gnarunt, multiſque le vulneribus affe
per injuriam invaſerat Boëmiæ fines, i cerunt, & dubia prorfus : Dec in unum
coadus à luis tandé optimus rexWen alterumve inclinanu vidoria:udrum
que

a Livius 1.28 6 Plutar.in vita Scipionis Polydorus Virg.l.7. bil. Angl.Cramziy ki

6.21.0 22.Dania D.Anton.p.3.Itt 20.C.4.8.8 hiftofum & Rocim l.z.hf.Neap.Froi for Chron.)
1. b Paul. Diawi .Longeb.l 4.6.16 . Nauclerus gener.35, d V stichindw hi Imrendim 124
speculs 6.70, cls. Hi.Bohem .
 ZYK
LIBRI IV.C.III.QVÆST.IV.SECT.It.
que rex innocentem pronunciavit , numero 1 o. & idem ſepiſl.in tra &tatu de
* quali vircute præditos amicos eſſe duello . Alciat.l.s.reſponſ.conf. de duello .
voluit. Narcat fusè Pet.Maxia a ic ce - l Quod repugnei juri natura , docent 1
jam dubia mangtZamorenfum caula i oprimè Susius d.opere. & Antonius
quos proditionis acculabat Did. Or Bern . Mirandulanus libro fuocõrra Pof .
donius de Lara,innocentes contende 1 sevinum de expugnatione fingular cer.
bant Aniæ Gonſalii fili : quorum cum tam . & PETRUS MESSI A p . 4. variar .
duos jam Oidonius oecidiffet, certio le & .cap 9. Quod juri civili : probant
que vulous lethale in Axiflet ; - faucios communiterDD.cxlt.C.degladiatori
Gadens equo habenas aberrante gla . I libro'ii.quamvis ca lex hoc non con
dio prælcidit , equus Oidonium invi- vincat,fufficit tamen,quod nulla Ro
cum extulit extra monomachiæ lepra, MANORUM lege fit hæc monomachia
quod victi indicium . Sic ile non vi- purgatio approbata : cumque juci na
dor, equi culpa : non victus . propria curarepugnet, conſtat omnem cona
vircute.ludices fibi N L. pronuncia fuetudinem in conitarium invalidam
Labr.Mariana 1.8 Hiſtor. Hiſpar.Mul ofe,ut readCantones dicunt d Quod
tos quorum caula juſta eratin mono jure divino & facris litteris prohibitű
machia læpèfuccubuille docent poſt lic duellum , ptobant ex omnibus locis,
Innocentii 116.seſcriptum ,cap.2.de pur quibus prohibemur Dcum tentare, &
gatione vulgari& Regis Rotharii .. s. quibus prohibemur occidere • Aper
lege LONGOBARD. titu.de monoma . tiorelt probatio juris Ecclefiaftici ſeu
chia , criain loann .BA P'TIST'A Susi divini poſitivi. Nam & olim bioc Cam
Us b & VRREA HISPANUSC. nones prohibuerc, & aperuiflimèCon
Urut clt,repugnat omni juri , quæ cilium Trident. cujus hæc funtverbaz
of communis DD . fententia , cótra Pa. Drrestabilis duellorum ufus fabricante
ridem à Purco , un docent recentiores diabolo , introductus ut cruenta corpãe
fcriptores non pauci.nempe Lancellorus rum morte;animarum etiam perniciem :
Conrad libro 1. templjudec capite 1.8.3 . lucretur,ex CHRISTIANO orbe penitus
verſ.duellum prohibere, traétatu de exterminetur: imperator,REGES, Dow :
du.Ho,in prafat.Menchaca libro 1. illu- ! CES,PRINCIPES,MARCHIONES,Co ..
Sirium queftionumu 12. cap.49.Vi MITES ; quocunque alio nomine Do
sus libr.i comm. Opinson:It D. verf. mini temporales; quilocum ad monas
duellum Peirinu Bellup19 de re mils machiam in terris fuis interCHRISTIA
tarz citu . 2. à num . 128. Iulius Ferreanus Nos concefferint, eo ipſo fint excommui
confil . numero 3 66.confi. 2. numero nicari ac juriſdictione dominio civi
4.Cunolegg.conf. 8.numero d.confi. 20. saris,caftrians loci ,in quo velapud quos
duela

a Sito vari!e&t.p.2.cap.io. b .dk iniuſtiisaduelli. cl.deduello di cap.z. de Cleric.pugn .

induelo Alciat.de relpinlo deduello . DD.citat e Fei. Marhau in Noris at baliam . Gorgor.
XIlI.mox laudandim Tamen revera loc illa fc:sptarėpiarum urgent proservos.c, 1.70 tilu fermée
hiiju gatso.vulgorisis.de cler.purgonte in duello.Ciminomachinm a guide
 VM
SITION MAGICA
RVM
682 DISQUI
duellum fieri permiferint , quod abEco | canonibus.PONTIFICUM , & imperiai
clefia obtinent,privatiintelligantur: & libus legibus ſuntprohibita. Denique
fi feudalia fint dire&tisDOMINISftatim | GREG XIII . laudatiſſimus PONTIFEX
acquirantur. Qui verò pugnam commi. ad omnes CHRISTIANOS voluit pero,
ſerini, & qui corum patrsni vocantur, cinere hanc probationem ,ut & Concie
excommunicationis, ac omnium bono- lii Tridentinipatres cam.extenderant
rum ſuorum profcriptionis, ac perpeese & quod illi de ſolemni , Govè publico
infamia pænam incurrant,, onthou duello fancivcrant,hoc ipſe prúdenu
micida, juxta facroscanones puniride limè ad privacas , & non lolemnes du
beant, & fi in ipſo confliktu deceſſerint, ellationes, propter caldem caulas, quz
perpetuò careant Ecclefiaftica fepultura in iis quoque cernebantur, porrò pro
Illi etiam ,quiconfilium in caufa duelli, ducendum Gibi cenſuit a anno millefi
fa to dederint, aut a
sàm in jure quàm mo quingentelimo actogelmo ſecun
lia quacumqueratione ad id quemquãdo nona Decemb.his verbis; creſcente
fuaferint mec non ſpectatores,excommu- hominum malitia facinorofinon defunt,
vicarionis,ac perpetuomalediétionis vin : qui quod publicè prohibitum eft priva
culo teneantur:non obftante, quocunque rim exſequinon dubitent,dum ficpænu
privilegio,feu prava confuetudine , et pradıltas elndere fe poffe arburantut,
sam immemorabili. ) Nos ad hæc everrenda pleniùs evidenti
Damnarat cundcm abulum ſub ex- ufque providendum effe rati confideran
communicationis pæna , quoad fub teſque duellum privatums, non minus
ditos tantum Romanæ ſedis, Iulius II cruentum . Eg animae corpors noXium
anno 1508.menſe Aprili , & rationes effe,quam quod publicè perpetratur:ak.
addideratdamnationisbenè multas & ; ctoritate Apoftolicaſtatuimus. ( i1 ) ellos,
graves,primòquia hoc fiat humanige. quiexcondiéto, ſtatuto tempore ed in
neris inimico inftigante. 2. quia hinc loco convento monomacbiam commife.
hominum mortes repentinæ , & ani . rint, etiamfi nulli patrini fociive adid
marum perditiones, & nova inter advocati fuerint nec loci fecuritas habita ,
Aantes amicospugnantium odia & al nullaveprovocatoria littera ,aut demana
tercationes, & ex uno inconvenienti ciarronischartule pracefferint , cenfuris
plura oriuntur , in animarum & cor & peenis omnibus à dicto concilio prepo .
porum periculum generiſque humani fieis teneri.perinde ac fi publico con.
ja &turam perniciofum exemplum , & fuero abufus fingulare certamen iniuf
ſcandalum plurimorum.z.quia CHRI : 1 ſent. ( 2.) volentes etiam locorum domi.
stus docuit Deum uon elle rentan nos,fi certamen ex condiéto buiuſmodi
dum.4. quia hominem homini ioĝdia permiferint, aut quantum in fe fueris
si nefas.s.quia gladiatoria munera , & non prohibuerint, ( 3. ) omneſque illud fic .
hujutmodi purgationesvulgares à re- rimandantes,inftigantes, confilium vel
ligionis noftræ piecare damnantur. 6. favorein dantes,equos.arma peinnsam ,
quia cruenta huiuſmodi ſpectacula à commeatum , & alia fubfidua frients:
fulmise
a Bulla quæ incip.ad tollendam deteftabilem .
 &
LIBRI IV. C. IV . QVÆST. IV . SECT.11. 683
fubminiftrantes, ant ( 4.) ex compoſito Quoad conſulences, ex Gregoriiver
Spectatores velfocios quovis modo je pre bisintelligitur,cos domtaxat incidere,
bentes eiſdem cenfuris o pænis fubjace- 1 qai ſuadent affirmativam , non verò
re,etiamfi illi quiad locum deftinatum qui duellum diſſuadent; & ad hoccon
pugnaturi accefferint, impeditipugnam Giliom conſcriberent ,vel darent , hie
non commiferint , li per ipfos non fte- nim non peccant.s.quoad ſpectatores
terit quo minus illa committatur. Non non incidere ,qui illac tranſeuntes obis
obftantibus,& c.] Ex quibus fanè ap . ter adſpicerent certamen : vel ſubliſte
paret, qui hodiè privatis provocationi- I rent ad dirimendum ; immò necillos,
bus in hanc excommunicationem, qui ex inſtituto eos fuiffent comitati;
gulli reſervaram , incidant. Videor ut certamen impedirent : ideò cnim
aurem mihi ex verbis veriuſque pro- additurfiperipjos non fteterit.& c.ipſos
hibitionis quædam colligere non inu- ſcilicet ſpectatores & ſocios , & c . unde
tilia obſervatu .Primò illos quoque in : 6.infertur, cos qui comitarentur vel
cidere, quidicont, Veni ad talem loc ú : ſociarent,incurſuros, etiamfi non Gt
ego je sllic exſpectabo : nam iſti certum pugnatum ; quando conati ſunt effice
tempus conſtiruunt, illud iplum præ re ,ut pugnetur, vel faltem fi poterant,
ſens; Gicutcraſtinum , qui dicunt cras non impediverunt ipfi, fed maluiſſent
talı hora,& c. Secundò Principes non pugnam conſeri. Hæc ſaluo rectius
prohiberi hanc licentiam concedere ſentientiuni judicio,de re quotidiana.
infidelibus; cum quia ſuntexcra curam Quidam allerunt etiam à Sanctiſſimo
Eccleliz , rùm quia Concilium expreſo Domino noftro Clemente 8.hodier
• sê dicit ; inter Chriftianos 3. non pro no P. M. bullam quandam de Duello
hiberi juftum bellum gerentes Prin- | editam quam nondum porui nanciſci.
cipes, quam poffunt cautam prælio de- Habes in compendio bullarum nupet
cidere,cam paucis committere per du : Venetiis edrto
ellam definiendam , hoc enim runc in
bellitocum fuccedit:Non tamen lice SECTIO IIf.
Tet illisanimi caula , vel gloriæ ſolius ad
oftendendum tobor militum facere; Depurgatione vulgari per ignem .
ficut olim fecerunt loab & Abnera

nam vós,ludere
, illic fignificarprolu
hoc,utarbitror , qual divinatorium
quoddam victoriæ præjudicium , quo
Gerinanos olim uti folitos Gornel .
Tacitus teſtator b Quæ ipla divinatio
eft prohibita : Et ficut pro fola gloria
humana bellum non licet fulcipere,
Gc necduellum licet permittere. 4.
2 2.Reg.2.0.15, b libro de moribm German .
HÆcutiplex fuis per comuneper
res leu laceres,leuconriculas vel chiro .
recas candentes Innocentia probaba
cur, G illælus quis abiret:fin ,nocens ha :
bebatur,hancinvenio aliquando ſpon
te ſuſceptans,aliquando injun &tá pro
vocato.De ferro candéte obtinec ho
die apud laponios,ut docent epiſtola
Q999 no
 864 DISQUISITIONVM MAGICARVM

" noftrorum , una P.Luiſii Fioes ſcripta guotiæ anno milleGmo quingentilmo
anno 1595 , narrat illuſtre miraculum , nonagefimo o & avo . plane vetus hæc
quod accidit Omuræ , in hanc ſenten- purgatio & celeberrima fuit. Sed in
tiam Fuerat Chriſtianus quidam degens Francia taniùm licita in caufisſæcola
inter erhnicos accufatus furii : oquia tibus,utcolligitur cx epiftol luonis.
boc crimen ſeveriſſimècaftigatur in la ! 91.82 ;1.lovenio terruin iftud ignitum
ponia. Sic ut de co ,quantumvis minime, vocatum , ludicium : quod nomen ac
convictus > mortecum nulla venia ſpe bicror commune fuifle inſtrumenris
muletetur ,nec tamen poffunt huncChri omnibus harum vulgarium probatio
ftianum verè convincere , ecce moxgen num . Petrus de Logheyr. a formulam
tileseum obfident:edum aliud non pol nobis proponitexiandiMaur til An
funt importunè compellunt,ut vitu ipfis degavensis archivisillam : Norlamex
conſuetojuramentum edar, gui erat , ut I sufficienter muniti denarrationen og de
in folio charte ſubſcriptoforiseret. quod culionem fima caufa noflra fapius in
erat jurandum ,deinde folio in palmam audicnria omnium illic adjlantium of
manus depoſito, imponeret ferrum can ferebamus o paratos nos ſemper efend
dens,manumqueconftringendo,ix ſuum omnem juflitiam præferebanius cum
Caput vindictam iram Chamis im ecce quidam de hominibus , quos Bardzo
precaretur,ſiobietti criminis reus foret . I jusreilamabar , Tebaldus Peletarius
Quodfi manus foriè ambura!ur.aiunt romine , de parte fuafurrexit , nobis nef
experientia probatum eum noxa ellere i cientibus & juftitia nullatenus diante
um fi verò à ldfione cum folio maneat e non per confilium noftrum , qui porte
inmunis, effe innoxium . Cim igitur hic ſua fe iudicium portaturum manu (***
Chriftianus in has anguftias adduétus j obrulis . Quod Rainaldus Popardusa
effet , quippe veljurandum ills erat, vel i vuneulus juusdixerat fibi, que ver
repudiato juramen !og9o fe reum facie- parunoilla falta fuerac de anteceffori
bat vite diſcrimen adeundum innocen busfuis,inter canonicos Sand , Maurice
tia ſua confifius dixie.fas fibinox effe ,ut anteceſores illius Berlari , ficut us
pore Chriſtiano,per falfum Deum Chabariis noftris continebatur. Et ficut
mis jurare,ſed tantum per versm . Con Terbaldus obtulit for paratus fuit, 6 per
--

fentiuntgentiles,uiper fuum Denm ju manum fuar in Ecclefia fancti D2017

ret. Ille ergòſigno crucis in folio expreffo, fii apud Duadum , videntibus meku ,
ferroque candenti impofita,quia id facetim de parte noſtra quàm de parte Do
re cogebatur,magna anime præfidentia . mini Berlait ( quorum nomina fubuer .
ferrum manu confirinxit i es mirabilis , notata funt) iudicium portavit. Post
nec manus net folium amburitur . lia iudicium portatum Teibaldus ille , Deo
que non ſolum folutus eft poena , quam propitiunte, illafus fanus omnrio ap
genuiles ilke minabantur verum etiam paruit . Viderunt autem velludorum
culpa quam falſo ılk impingebant.] portari , volmanum tertia die de mare
Hactenus epiſtola Latinèedita Mo, regardari ferè univerfi bomines ő ma
ង
a läbr. 2.de fpeéta. Zo
 LIBRI IV . C. IV. QVÆST. IV . SECT. III. 685
dieres de Doado, o plures de hominibus formæ ferri certa ſpecies vel pondus
Domini Berlaii teftesiudicii portati ,opræſcriprum , ut ex variecare ludicio ,
hominis , Deo miferante , Saluati cầu li rum patet , ut plurimum Francica con
berati. ] fuetudine ulos puto io ferri coolecra
Ubi cernis Colicos cauſam addere, tione live im precatione , quæ fuit ca.
quæ illosmoveret, liveid exprimere, / lis ' , Deus judex juftus qui auctor es
quod probare per Iudicii lationem pacis, & judicasaquitatem , te ſuppli
volebant : vides etiam clericos prote Citer rogamus ,ut boc ferrum ordinatum
Itapres,ut irregularitatem & cenſuras ad juftam examinationem cuiuslibet
evaderent iucucrendas : G hominem dubietatis faciendam benedicere far .
ipfi ad hoc adhortati, & muulacio vel Etificare digneris , ita ut ſi irinotens de
mors ſubfecuta fuiffet. Meminere prenominata cauſa, unde purgatio qudo
huius variæ leges Septentrionalium , renda eſt : hoc ignitum in manus acce.
omnes occupata à Barbaris Italia & perit , illa (us appareat : 85 fi culpabilis
Galliis latæ : apud Radevicum a fit arque reus , juftifima fit ad hoc virtus
mentio legis militaris , qua fervus tua , in cocum virtute declarandum ,
non deprehenſus in furro , ſed acca i quatenusjuftitia non dominetur iniqui
facus, jubebatur vel Domini iuramentas ſubdatur falfitasaquitati. Per Do
to , vel ignici ferri judicio ſe expur minum noſtrum e '] lo Antigona , So
gare. phoclis,cuſtodes corporis Polynicis,
Leges Francicæ & Longobardice accuſati negligentis cultodiz paratos
jabebant per Dovem vomeres ignotos le dicunt innocentiam ſuam compro
homicidii accuſatum ſe expurgare. bbare, & ferri candentis contrectatio .
Slavi pottquam veram amplexilunt re ne , & per pyram ambulatione, & jure
ligionem in arburibus,fontibus,lapi- jurando.
dibus jurare defierunt : recepto uſu , rijmúspes cyperv xesain ,
examinandi per Sacerdotes ſuſpecti, καρδιερπαν, θεούς ορκωμοτειν ..
adhibito ferro vel vomere candeori . In concilio Triburienli docemurf

c In Flandriam quoque hanc legem , hanc probationem in Germania non

Philippus Comes tulit. anno millelio ; fuiſſe nobilium ,quibus juratoria duo
mocentefioro fexagefimo quarto . ddecim ingeruorum conteftatiu fuffi
si quis vulnus in nocte acceptum aliiciebat:ſed ignobiliun . Verùm bino
imputaverit, fi fcabinis dignum vide riæ teftantur etiain nobiles eam fæpe
tur ferto candenti se excuſabit accuſa- rubiuiſſe,aliquando per laminam , ali
tus.fi aufugerit,manum perdet.Item : fi quando per chirothecain , aliquando
fur vocatusaccufatus fuerit ferro can . alirer. Anno millcomo ducenteamo
denu ſe excuſabit, fi culpabilis perman . I decimo quinto , vel circiter g Con .
ferit ſuſpendetur. ] In hoc judicio non rad . Marpurgius inquilror Apolto
fait certus vomerum numerus, ut nec licus , G accuſati de hærefi negabant ,
Q999 2 judi.
a l.1.rerü Frid.c.26. b Löbard 1.1.tòt. 11 deparric Francica lex.l.4.c.so.c Hermol. Hift Slavor.
4.84 , d Meier in Chren. Fland.c Annal.Bosor, 3.4.f co.Nobili.z.q.4.3 Trithe.in Chron .cap.22.
 686 DISQVISITIONVM MAGICARVM
judicio terci candentis experiebatur, inges, Mutinenſes Comites , æterna
& hamburebancur , cos porrò com- dignum hiſtoria , Oribone tertio im
mittebat rogo . Quod ab illo contra perante exhibuerunt, Mariam erat
Canones perperam ficum : G factum , i bic nactusuxorem lubrica fide , con
fuit.lam enim id Stephanus V. probi- i lcicotia nulla : hæc, utnova Phadra,
buerat,ut poftea dicemus.Caroli tertii Comitem Mutinenfem in amplexus
Impec.uxor Richarda, fuit inſimulata cabere conara, sepullain vertit in fu
adulterii , ſed candenci ferro crimen corem , & odio eius quem impotente
diluit a fic Kunigunden Heorici IL amarat inflammata ; crimen ſuom ja
uxorem leexpurgallo conſtat: in co ta innocentem tegellit. Neclaruit do
meſi diflenciunt bultorici, quòd quidā | lusComitem , hinc amor in Imperas
velint eam calcalle pedibusnudisbali torem , inde urgebat honot proprius,
vomeres ſex manibus tulille a Quare ceffit honor amori: quia Cæfaris bo
nig dicas eam lucce Live manibustu vocem vitæ fuæ præponebat. Con
lille , & pedibus calcalfe : Crantzium jugi camen fuæ, mulicriprudentiflima
à leipſo difenuire necelle eſt. Non- & quod catum , forti, conatus Augu
pullos alios le juvenc Georg Pachy- | dæ , ceſponſum (uum : calumniasillius,
meres maffam candentem manibus periculum ſuum aperuit , decretum
innocuisgeſtafle commemorar. Em- que Gibidixic , mille marres orpeters
mam quoque Angliæ reginam nudis potius acerbillimas quam tantum locum
pedibus.ſuper ignitos.vomeres adcon peratoris fui, de incontinentia & per
teftandam pudicitiam ambulaſſe ſcri- fidia Augulæ natum , dedecus in lov
bic Polydor : Angl. hyſtor. libr. 8. Plus, cem proterat. Proinde illam ſefc, G
eſt, quod ſcribit Saxo Danus din Rusqpid de ipſa benè unquam meruerit.
gia ad fidem converſa , marronan . obiettari : virili conftanua fexus &
quandam , per injuriam à conjuge aa conjugii oblita , fententiam , quz im
dulteriiipli mularam : cùm purganda i pendebat,mortisignominiofa ar per
infamiagrariamanum admoviſer can tecret : le necaio conjugis animum
dentilamina: fubitò ferruna , quod erat memoriam relomeret, & apiroim
exceptura.perinde atque innoxia ma pertercito nomen marici ab ignomi
nus contactum fugiens ,neglecto ponde - nialiberaret. Non diu poft Comes
72, Jublimeſe extulit, penduloque motu culpam Auguftæ , luo capito, lait , ce
gradientis fæmina incelum comitans, duli Proet judicio condemnatus.Co.
cùm ante aram ja &tandum effet, ini vencu deinde Imperiali apud Ronca
ger religiofam adftantium admiratio lias infiruto , quo dic viduis jus dicc
nem proprio impulsa deceabatur:Mulier prodit , & coram con
bumi
dit. lellu ex lege imperatorem ad talio
Exempli verò memorabilis & fidei nisfenam vocavited quòd marixum
conjugalis fpecimen , nobis duo con ſuum injultè de medio fudal der
Orbo
a Annal. Bejor.dilib: 43. b Fulgofli 8 c.irdas Crantziuslii4 . SAXAC1.82 . Crau su
4 Metropol.cas.juni.d.c . Danes ..
agizzo d 1.14.biji
 LIBRI IV.CAP.IV.QVÆST IV.SECT.III. 687

Ocho admirabundus : At tu quonam probavit cùm caim longo itinere fer

pa &to,inquit, viri tui quam jactasinno rum candens manu reculiffet , illud
centiam ,comprobabis, Candenti inquic queillæfus in terram deieciſſet:ecce ti
lamina,adfercur illa Ochonisiustu fer. ibi ferrum exomnium oculis fugit : ſed
rum benè ignitum :adlatum vidua lineeò fermè anno exacto, quuin quidam
Doxa cunctis intuentibus prehendit alius, quiincendii conſcius erat , filici.
manu , & renuit : Externavit miraculum i bus viam publicam in oppido pavi .
Imperatorem , ad : o ut fe quidem ſup ret , ferrumin arenaabdicum prodit;
pliciis dignum proficeretur , led mo . manumque validè am burit . mirantur
ram pulceret aliquain ſubeundi. Tri omnes , ő vomerem illum recognoſ.
plex vadimonium differo , ( illa relcunt, & reum adiudicem abripiunt :
pondit) rigine fupplicium folum pofco. l qui quæſtione adnota verum exſculp.
cuius nefaria calumnia me maria , te 6 : , & cruubus fractis noxium rotæ i.de
fodeflimo milite', remp. cive ftrenuò poluir d.
fpoliavit. Cunctis æquillimum viſa Ahud rquè mirandum apud Cala
perere Auguſtus eam collaudat,& pro rium , libro desimo. miraculor capire
dilatis Gbi vadimoniis quatuor in trigeſimo quinto:his verbis defcriptum 1
Hectoria capris donat : Auguſtım reperitur : Referrefolet Dominus Bera
vciò,quæ Verisignè malèasſerat ,carnia nardus de Lippia , quandoque Abbas
ficis manu in sogum conieftam , iuftis noviffe fe puſcaturem in Epiſcopatu Tra
flimmisablom , iufsit a . Carolo Calvo jedzenſ, quicum quadam: fæmina mul.
Francorum Rege , Ludovici Germa to rempore fuerat fornicains.Et quia ei :
norum regis terras, neporibus ſuis per | us peccarum nimis erat notorium ,rem
nefaseripere conaori : Germani primò pore quodā insynodoimminenti accuſari
deprecari vim & Francis ad ferriigniti timens ſtatim ad Sacerdotem veniens,
judiciun vocatis , cum illæl Germani magis, utpoftpatuit , limore peendo
Ecdiilent , nec ab ambicioſo Rege , quam amoreruftitie peccatum confeffus
quidquam æqui bonive impetrare va eft, confilium quafivit & revenit : f
lerent,fumpris armis illum re infe &ta, babes ( inquit Sacerdov, firmum propo .
multis amillis o'tra Rhenum iterum fitum , numquam peccandi cum illa ,
comptlerunt b. His favit,contra, idem Caxdens ferrum fecurè poteris portare ,
Judicium duode im vomerum , inier 1p/uinque peccatum negare. Spero au
tectores Chriftiani Comitis de Olden tom quod virtusconfeffionis habe
borg in Saxonia ,prodidit, & in totam rabit te. Quod ita fa &tum eftcunctie
miGrco ftupentibus , quibus fu &tum innotue
lo Saxoniæ quoque oppido Vitten rat: ]
bergo , excitati publiciincendii cri- ! Lælus cùm ab ignenon fuit : fed
..

men , impactum fuit cuidam : ille & iu- cum poſtea peccati iterandi in reci
ciutando, & Judicio ſe innocentem divam yoluntatem incidiffet , & glo
Q9993 riare .

aGotfrid Vitab.in Chronic Crantzius lib. 4. Sazon.c.266 Paulus Æmyl.Annal.Francor

bib 3.c Aib Cranzius lib.7.Metropici14id Cronizjush 8.Vanilica , 30 .
 >
DISQUISITIONYM
tiaretur ſe non magis aduftum fuitle
à ferro illo candenci , quàm ab aqua
fuminis in quo cùm navigabat
MAGICARVM
examinationem ferri candentisocculia
Dejudicio multos videamus nocentes
ai | liberatos , multos innocentes ſepè dam

:
quam que manu hauriret : candentis natos . Praterea cum talis exanimano fit
ferri vicem egit aqua algida, & manum in Deum tentatio, non eft mirum , fi di
adullit pelle cota detracta requenti | vino iudicio deferslur. cum incante o
etiam capice, idem narrat de quodam finejudicsalı fententia ab aliquo luzcipi
pertimo hypocrita , quiperegrinatio- tur.]
nis pallio fcelera comiegebat , is ab alio Sed habuit lvo pro incerta.sùm de
quodam nefario homine numm's có . mum
quando privata addoritate
à
ductus, hoſpitis à quo benignè habi luſciperetur , cunc etiam illicitam cre
tus ædes incendio abfumplerar , bis ex ? didit ,utdocet apertè Epift. 254. quan
ceprus , bis pro gratia incédium immi do fit,fine confilio,ut ait , & nonpre
Gr . Territus Dominus multos derulit , cedente iudiciaria accufatione : licitam

de quibusſuſpicabatur : qui omnes ex verò efle volebat, quaodo przceden

perres culpæ candenti ferro illæſi fe
expurgarunt. domo tertium ædifica.
tai terrum in quendain domus angu
lum abjectum jacebat . Venit poſtali
quod tempus pſeudoviator ille, certiò
humanè excipitur , videt ferrum , ro
gat, Cui ului?Audit ab hofpite ,quid ilo
lo actum . Quio , inquit, illo deinceps
ad alios uſus uteris ne jaceat oriolum ?
Simul manu cóprehendit :ſed illud re.
pentè incanduit , & manum validè a
dullit, ille cum eiulatu abjicit. Hoſpes
admiratione perculſus,meritò ſuſpica-
tur hunc bis exultarum ædium reum ,
te ordinaria accuſatione omnino hu
mana deſunt teftimonia , nec aliud ad
veri indagationem quis habet quod
faciat; & hoc calu fe iudicem illa ulu .
rum apertè proficetur Epift. 251. Sed
aperiè Canonibuslvo repugnat , illis
ipfis quos citat , qui abſolutè afferunt
tali inveſtigatione abftinendum , &
delicta cantum ex cuofeſſione rei &
affertione teltium punienda : nec de
multis præſumendum iudiciom , fed
ea Deo iudici relinquenda Sed obji
cics argumentum lyonisà limil : INTA
reomninò prohibitum lege:tamen à A.

ergò comprehenlum fiftit iudici , iu paulo terminandislitibus permuts. Sic

dex ecalco , faffus omnia incendiarius quod anonibus prohibitum , eadem *
in rotam agitur. Tam admiranda ſunt caufa . & exigente incredulitate huma.
Dei iudicia . na poffe fiers.
Verùm qurrat aliquis an num . Relpondeod fimilem cllc caufam .
quam hæc purgatiò fefellerit ? Immò | Nam iufiurandum in iudicio fierilex
memini S. Ivonem pro incerta habere.
i nunquain prohibuit,imò vetusdifered
præſcripſit. Sed omnes Superftitiofas
Nam Epift.74. agens de bac terri igniti
proba, negat convictum adulteriimi-| adınventiones , ut per ſemalas, divina
litem , cuius manus inulta fuerat. Cau-
1 lex ſemper prohibuit : tales autem elle
terium ( inquit ) militis nullum tibihas purgationes STEPHANUS Pont.
certum prabet argumentum , cum per clavillimè definivit, ut feq. q. oftende

MUS .
 LIBRI IV.C IV.QVAEST.IV.SECT.III. 689

mus. Illud etiam miror Ivonem Epift. quia ignis nondum furem artigiffet. In,
gi.in caufis Ecclefiafticis eam non re betur diligentius inguirere prefectus
cipere ,qual in laicis caufis ſeu ſeculari | etiam apud vicinas villas. Nec fi quis
bus non eadem (ublis tentationisDei, i quam repertus eft. Vocatus à Ducern.
una ex parte periculum & prætenfa illa fticus , an ni indicarit, rem in agroelle
veri indagandineceſſicas,non æque in rogatur: ille nemini , praterquam uxori
Ecclefiafticis occurrat : plane hærcuti dixifle reſpondie. Vxor queſtionibus
fimilior & dubitanti baciore , quam admota furium futetur. Tum dux ma
docenti aur definienti fuit. Pergamus I rito clam vocato , Sciebas inquit , uxo
ad reliquas narraciones . fem furaremelle, an non ? ille firebam ,
aliud ergò adſcribam ex eadem , è inquit. Cui Dux cur crgo ant non puni
qua pleraque reliqua, admiiandorum viſti, aut non induaftiergò ruffitambos
fæcunda Cranz iurna , de Rollone suſpendio necarı . Er hatſeveritutelegem
Normansprum dulce , qui Robertus arxit. a
poftea vocacus. Noverat luosin latro Memorie etiam occurrit factum
cinia , forta, rapina que propendere : Catholic Hifpanı Arianum Goshum
idcirco fovesas de his leges talir ; quae tempore Leovigildi ad probatio
sum metu pollicens fibifecuritatem o nem ignis provocantis,cum enim ver
minium iullir rufticos in tepidè ruſti- bis & rationibus nihil proficeret, Elf,
cani operis inſtrumenta in agris relin- ; inquit, digito meo annulis aurins : ergo
quere . eum in ignem iacio , tu candentem collige
Quidam ex agricols domum reverfus Proiectumque inter prunas annulum ita
ab importuna uxore rogatus.cur inſtru- igniripermilie. ut eis fimilis cerneretur,
menta non apportaret, ducisprsceptum Converfufa adhereticum ait,ſovera ef?
3

objecit. At ille furtim ex agro inſtræ proſecutio tua ,ſume cum abigne. illo
menta fubduxit : & abfcondit , utma antem reſiſtente,ait, immenſa Trinitas
ritum redderet cauriorem , reverſus vir Deus,fi quid indignum le credo,oftende:
nihil mihi
in agrum ,ubinon reperit , quarelique certè firecta eſt fidesmea
rat rem ad lociprafeftum defert. Ille prevalebunt hac incēdia ſeva.Et ablata
adducem ,vocatus à Onceruſticus, pre- 'abigneannuium diucillimèpalmafufti
tium accepit amifforum . lubetur pre nuit, eo nihileft nelitus. ] Hæc Greg.L.
fetus ignis purgatione adboa furem de gloria confeffo.6.14.vesbotenus.ved
explorare Primus conatus irritus fuit; hic conteſtatio fidei ſinceræ fuit , non
nam ignisfurem ncx prodidit , liceto iudiciaria inquifitio. Verùm enimverò
mnesiuftıcsfubiſſent ſcrutinium . Tum non immeritò hæcexpurgatio ſemper
Dvx verſus ad Epifcopum , Deus , in bonorum & Deum timensium conſci
quir, chriftianoruin , fi eſt conſcius( e. enrias punxit . Legimus enim de Ro
erztorum , cur furem non prodit? Epif- lberto Cantuarienti Epiſcopo ,cum Re
copusnocdum benè firmatum in religia i gi Eduardo perfuafiffet , ut Emmam
se non corripsit: ſed canſam pretendit, matrein adigeret; ob lufpicionein ftu
pri
222.Norueg.c.27
 690 DISQUISITIONVM MAGICARVM

pricom Advino Vintonienli Epiſco- ret ? reſpondir infans,cum non eflcled

pocommilli , ad huncle modum ex
purgaret . & ea igne maveret illzla ; ci
more correprum in continentem ex
Anglia fugifle , ibique anii mærore
breviconiabu'lle a
alium quem non nominavit. Fiebatid
virtute divina,ſed plebs dæmonis ope .
rz adfçribebat. Prunis itaque caadun
tibus birrum implet Briccius, & tota
defert urbe illælus : & c le albidinis car

Nondillimile tuit iudicium per pru. Inalis Aagitio alienum profeſſus, quem
nas . quas velin finum conjiciebant , admodum Aammis veltimentuninta .

vel manu ferebant, vel calcabant. Del cum.Nec tamen furentibus perſua for:
monacho quodam , quiut meretricem ſed ab Epiſcopatu fuic deturbaius .
Porphyriam ſervaret , & monafterio Haraldus eciam HYBERNUS fe

alicui commendarer, nihil vericus fuit Magni Regis Noruegiæ , quiHyber

cam fecum abducere , & propterca iu niambello vexaverat , filium proba
omnium irrifionem , & execrationem vic incedens nudis pedibus fuper ar
incidit , quod cum meretrice confue- ! dentes prunas. d Nechumano in cor
ſceret; nariat Leontius b , cum cum pore tantum hæc exploratio obtinuir;
ægrotallet , & mortem præſentiret Icd aliis quoque in rebus. Nam Eula
propinquantem, coram plurimis iul- I lium monachum fiſcella palmca in
are adferri thuribulum plenum can ignem iniecta, & illæla permapens
dentibus carbonibus , & cos accepiſſe ſuſpicione criminis abſolvit , e Roſtis
carbones, & infudiflc in Gnum , & om, verò fidei Catholicæ veritatem ,miflus
pibus audiensibus dixifle ; Benedictus ad eos à Bafilio Imper. Epiſcopus por
Dominus , qui olim rubum fervavitin- fuafit;cum iphis poſtulantibus,liber E.
combuftum , ss mibi fuerit teftis fidelis, vangeliorum in caminum ardentem
quod quomodo meas veftes non attigie į millus, & per mulcashorasibirelid as,
hæc , que eſt in igne urendi vis , ita nec candem ignc exftin &to integer, mec ul
afflacus ardore fu fer repercus. f De
ego artigi mulierē toto tēpore vita mea , lo
& c . ] Judicium idé in Gallia ſubivit B. Milla D. Ildori, live , ut vocant Mo
Bri.cius D. Martini in TuroneoG ſe ZARABUM , memorantnon diſGodis
de luccellor. Hunc enim populus ieû To'etani Annales ] Qua de re ita

peragebat ſtupri cuns muliere religio | JOAN MARIANA ; Commune.com

Íz profeſſionis commilli , quæ lintea Jenſu de Gothica precum ratione anti
mina Epiſcopi lavare ſolita, ex aliquo quanda actum Tentalum id quidem a
improbo pepererat. Briccius iuſſit ! liquoties erat , neque tamen fuccefferus
iplum infantem nondum menſtruum 1 & poft nonnulla. Vijum eft controuer
in medium adferri : & coram populo famignis judicio permittere: ficeinsfer
interrogavit ., num ipſe pater eius fo- culi mores erant
culimores erantrudes
rudes agreftes, ne

a Polydor.Vorg.1.8.Hof Ang.b in vita B Loan.Eleemofya menfe Iun.c Gre.Turon 12. biff .

con Sabell exemp.1.10 6.2 Fulgof. Marullus fe alii.d Saxo.lib.Dan bill s3.Crantzias l.s. No
ru.c6. Marullus l.1.exemp.c.4. f Zonaras to.3.6 Cedrenus. g vide Fillegam.in difpenf back
pe poft Hifparicas ciKS Sandorum vitas,
 LIBRI IV.CAP.IV. QVÆST.IV.SECT.III. 691

que fatis expenſi ad CHRISTIAN AE quid fi ad iandentis ferri taltum m2,

pietatis regulam rogo in platea accenſo , n'us eius cernerent intactas esſentne con .
liber uterque Romanus e Gotthecus ſenſuricrediturique ? cunctis fucila
in ignem projekti. Et Romanus quidem mantibus , Velle: in chiroihece ferinam
continuo ex igne profilit, id populusvi- julitferrum cudi , idque ignitum ad.
& oriam interpretabatur: nam liber alferri.Rubebat igne ferrum ilk tamen ini
ter fubflammis ca igne deupermanens , trepidus manum immifit ad cubitum ,
illefus inuenruseft. Rege arbetro, nin de portavitque ad locum eftirutum .
hilominus populo perfuafum , uttam . Ibicum ad pedes Regis Suenonis proje.
que precandi rationem ſuperis placere : I ciffet , victa manus dedit roncio , ſponte
quando xtèrque liber ex incendio eva- ſubiens lavacrum regenerationis d] A
filet incolumis,& c._lıb.9 cap 18.dere. I ' Theodoro Lectore e hiſtoria refertur
bus Hiſpan . hujuſmodi tempore Martini duos
Qui pyram ingrefli probande in , Epifcopos,udom Catholicum :alterum
nocenciæ cauſa ,mulrosinvcoio . Nam Arianum , principio verbis diſputalle
& Sophocles,ut dixi,agnofcit morem . de fidei dogmate controverfo : deinde
Penus Mafſilienfis presbyter , fufpectus Catholicum , conditionem concer
dehareſi, Antiochiæ ipſó die Paraſceves, catori propoſuiſſe, ue vanis diſcepra
Sacrofan &tam Chrifti Dominilanceam tionibus prætermiffis , rogum ignis
manu geftans,nudus corpore, per coa ſecum ingrederetur , & fidei ſuæ vc .
cervatorum late lignorü ftruem arden ' ritarem uterque hoc indicio , Deo
stem ; medioſgueignes illeſus evaſis a comprobaret telte : denique ARIA
Poppo Danuspresbyter,in fidei Chri Num detrectalle ingredi ; Orthodo
ftianæ probationem , veftem prius cera xom nihil moratum , ingreſſumque
coptola illinit , eamque indutus , in ex iplo rogo multis diſſeruiſſe , & nec
medio populicirco , lic ſe in Aammam in inimum uftulatum egrellum fu
intulit , & perftecit fine ullo doloris ! iffe.
ſenſu ( quod fanctè affirmabat ) donec Vera narratio :ſed res non ſub Mar
veftis tota corpori circumfuſa , inta- tiano, verum ſub Anaftafio accidit , ut
da flammis cute , in favillas redigere melius à Cedreno & Nicephoto , lib.
zur b , co permoti miraculo Danic, j 15 6.23 proditum . Jactabat Savanaro .
duellipurgatione ſublata, ignis purga la ſe hoc judicium ſubiturum .; cum
tionem introduxerunt, forcallis etiam ad sé venium, fubftituir alium prole:
cos movit iteratum aliud ejuſdem , neque hoc detre & abat Minorita accu .
Poppon is fa & tum , nam alio tempore, fator;ſed boc rantam , ne illeSacrofan
cum verba Danis perſuadendis , ut & am ſecum Euchariftiam deferret :
Chriſtiani feriò fierent,non faris habeo quod revera diffidentiæ nó obſcuram
tent efficacitatis , percundatus eſt : eratlignum .f . Fulgol. auctor eſt à Jo
Rrrr anne
a Pauli Æmyl. hift.Fran.1.4.b Crantzius 1.3.metro pol.e.43.cSaxo Hif.Danor.l.1o.d Saxo
21.10 ,VVitichands/32. Cranzi. 4.Dani. c.4 l. 2.Colle& an.f confer.coquefcripfit Guicciar.
2.1.3.6 Volaterran, in Antrop.cum sis qua phil. Comin . h. 8. bith co 19. qui tempore illo voasa ,
-662 DISQUISITIONVM MAGICARVM

anne Gualberio Petrum Arcbiepiſco- illuc properarunt. Polliceatur fautores

pum Florentinum , provocatione ad Epifcopi fa en probarioſuoporiatur effe
iudicium pyræ accenlæ Simonix con . Etu , ut quiſquam è frairibasper ignem
demparum . Sed verins eft id à Petro illaſus tranfeat, feipfos iuffr azaturas,
Albanen6 Epiſcopo fa &tum , qui pro ab Epiſcopo defecturos. Itaque fiumi Ls .
prerea , Ignous, fuit vocatus, echte Ur. lcanic & alia preces à mona :bis, facrifi
ipergebli , in Chronic. prius tamen , cium folemniter celebratur ab Abbato
quam ille Epiſcopus adhuc crearetur . illius inftiruli, clericis monacbis ad
sem toram adſcribam , ex vita iphus juvantibus.Vbiventã eft ad agnus rein
GUALBERTI , ut cre Jirur à BLASIO unus ex monachis fert aquam ſairatam
Melaneſio fide integerrimaconſcrip- ad afporgendum , alius churibulum ,
:a ,is poftquam narravis læpè à D. Jochures incendendi caufa,versius fakulam
ANNIS GUALBERTI monach ad ligna infiammaxda quarius imm
PETRUM illum Flor, accularum fimo ginem crufixs Intolatur à cxnet Do
niæ & eius fautores ad ignis iud cium minusnofter Iefus Cbrifins, San & if .,
provocatos, fubdir tandem ; Praßgitur lima Virgo Maria Mater eiuspleno ore ,
itaque locus & dies, quo iftud fieride ut rei veritas declaretur.
bear, ut ſiqui velint. poffint coram in Sacrificio peracto deponis caſulam
tueri Locus prafixus eft in monaſterio crucemque marin geſtai Abbas, quija
Seprimi, quod tunc erai ordinis m mo crificaverat. Terus is quoque diceba.
rats ,nuncvero Ciftercienfium eft Dies iur. Litaniis abſolutissnus ex Abbati
fuit quarta feria prima hebdomada buseligitær,qui clara vocepoprio expo
Quadragefima. nat petitions óſprofionis conditionem .
Modus probationis fuis eiufmodi, ni Deinde Abbas Petras.cum Tube , quam
in locopublico dua lignorum firmesjux manu geftabat S.loanne inserim
garam
ta ſe fierent, que obtinerent in longum adftanto, o orinseingreditur perme.
decem pedes , in latum quinque,in fub- dios ignium globos flamma in fublime
lime quaruor dimidium inter uiraf afcendente, calcarque ar der.sesprenas
que verèfruesfemira inter effet longi qua crant in via inter lignorum incen
sudine bracbii prunis ardentibus con lasftrues. Sed'prises quam ingredererur
Atrata, per quam unusex monachis oras. ignem cunctisaudientibus, ira precatus
firet. Vbiadvenit facutusdies hora . eft : Domine lefu lnx vera omnium in
invitatur Epifcopus Petrus à fuisni ac te credentium > pero miſericordiam
redat vifurus tantærei experimentum , enam oro clementiam iuam ut.fi Perrus
me'civitas Florentina tam diuturna ve- Ticinenfis ,qui dicitur Florentinus Epiſ
Xetur altercalione. At ille prorfus re- f coppes, per unia Fiorentinam ledem oc14
nuit. imò fi quscharum eum haberent , pavit: eu arcrni Patris Filius , *****
sos cò accedere vernit. Sed plebs omnis falusin hoc tremendojudicioad me ad.
wsriufque fexus, ó ckrimaximapars I juvandum feftues, á me sllafum fine

a 18.6 1.eodem fere modo narraba ex S. Antone PifforinaCafareBarom , th 11. Amma

om Chrifti 1063
 LIBRI IV.C. IV . QVÆST. IV . SECT.III. (93 .
ullis aduftionis veftigiis conſerver: ſicut Duas hiſtorias narrat Cefarius cón
olim tres pueros in fornace Babylonica ftercienſi a
fervafti. In Cameraco ( inquit) civitate Epil
His di tis. per medios penetratigres, 1 copali infra hoc quinquennium plu
neque corpori , neque veftimentis res hæreticicomprehenfi funt , qui
sillo aduftionis veftigio inharente.Cum . omnes timore mortis luam perfidiam
que vellei vertere feſe, & eadem via per negaverunt. Miſſus eſt ab Epiſcopo
Rammas reversi , à populo retinetur, clericus, quinegantes per candens fec.
quippe jam perspicuè rei veritatem e rum examinaret , adultos hæreticos
dotto.] elle fententiaret. Examinati ſunt om .
Vide mi hic Lector, quam admira nes, & combuſti (unt omnes : qui cum
bundus Deusin ſanctis ſuis, & quomo- crabernetur ad pænam ,unus ex eis vir
do divina ſapientia varios ac multipli nobilis ſanguine, relervatur à clerico
ces, quali ludos edat,utadmirationem ad vitam, G foriè illum quoquo modo
ac venerationem in cordibus noftris ! reducere poſſet ad pænitentiam , cui
excitet. Volat ferrum & in acre peo - lic dixit : Homo nobilis es,miſerior
der, ſequiturque manus innocentis u . tui, & compatior animæ tuæ: rogo &
Dius , tugit alium , & caodencia ſervata moneo , aadhuc de tanta perfidia re
multis poft menſibus invenit reum'ac lipiſcas, & de errore ad veritarem re
punit.Popponi chiroteca el ferrea ig - deas, ne per mortem temporalé moc,
nica ,quod foret ex leni corio ſuavibus tem incurras æternam. Ad hæc ille re
imbuta pigmentis : circa corpuspof (pondit: Experimento didici me erral
tas eidem aduritveſtes, corpore illælo , le. Si ſera pænitentiamihiprodeſſe
edax vis flammæ; ſed in Abbacem Pe- poffet, non requerem conficeri. Cui
trum (qui poſtea Epiſcopus Albaneo cùm ille dicerer, pænitentiam veram
Gis ) ut Gmonia deregatur , nc hoc qui- nunquam efle feram ,vocavit Sacerdo
dem valer , ſed Babylonium renovat tem , confeffus eft homo erroré ſuum ,
{pe & aculam.Idem contigit S. Bonifa ex toto corde Deo promittens, li vica
cio : qui fimili miraculo ad Tyranni concederetur, ſatisfactioncm . Veau .
perisionem per medias ignis ftrues, il rem pius Dominus vim oſtendererców
la ſus ambulavit ; & Gc Tyrannus , cum feffionis, mox,ui pænitens cæpit pec- .
Rullorum magna multitudine , im cara ſua confiteri , copit & ipta com
pollus , ut Chriſtiano lavacro ablue- , buſtura in manu pænitentis paulatim
recur. lege PET RUM DAMIANI minoi, quæ in tátum ,eo aſpiciente,de
in vira SANCTI ROMUALDI crevit , in quanrum confilio profecit .
capire igeliino nono & trigelimo. i Medietate confeſſionis perada media
Confer nunc hæc , cum iis quæ hæreti- | pars plagæ eſt ſanata : ut autem con
cis accidere. Tàm procul ab eis hæc feffionem totam complevit , & vit
Dei vircus , quam remotaab eorum cus ipſa confeſfionis, combuſtoram
mente vera fides. camin colore, quam in dolore delevit,
Rare 2 & ma.
a li.z.mir46.6.16.6 17 .
694 DISQUISITIONVM MAGICARUM

& manuspriftinam fanicatem recepit. cum veniſſer gaudens , dixillerque Be

Vocarus eſt vir à judice ad ignem : adnedictusDeus,quimelaberavit bodiči
quem clericus. Qurre eum vocacis ? | abinieri corporis & animæ, cauſam
ut ardeat, inquit , cò quòd in examina ci exponens: relpoodic illa : Quid te .
tionc combuſtus Gr . Tunc clericus ,0 - cıſtıômiſerrime? quidegiſti? ut quid
ftendens manum eius faniffimam , libe. I propter momentaneum dolorem re
ravit eum à pænis , cæteris igne con i collifi à fide tua fana & landa ? magis
Cumpris. debueras, fi fieri poff scenties corpus
Hæc cum aud flet magiſter Conra . ruum incendiis fubjicere, quàm à tam
dusreſpódit abbari.Er ego divāvobis probata fide ſemel recedere. Sed ,
fimile , quod ante paucos annos apud quem non ſeducac vox terpentina: Im
Argentinā recordor accidiffe. Decem memur ille beneficii Gibi divinitus cola
hæretici in eadécivitate fcilicetArgin lari immemor tam evidenris miraculi ,
vina , quæ & Strasburg.caprchenlluni, conGlio uxoris acquievit & errorem
qui cum negarent , per judicium can priſtinom telumplit
den : is ferri convi &ti , fententiaincen
Deus verò non immemor vindicte ,
dii funt damnati. Dic ftatuto , cum du .
pro tanta ingratitudine, manum pla
cerentur ad ignem , quidam excomi gavit utriuſque. Renovatum eſt incen
tantibus,uniillorum dicebat : Miſerdam in manu hæretici, & quia con
damnatus es, age vel nuncfænitentiá , iux au &rix exftitit celompti erroris
:
1

peccata cua confitendo ,ne pof incen confors , facta eft redivivi doloris.
9

dia corporis, que momentanea ſunt, Tam vehemenserar incendium ,

animanı ruam ignis gehennalia æter ofta manuum penetraret , & cùm uți
paliter comburat.Cuicum ille diceret: non auderét clamoribus in villa , quos
cófidero quidem me erraffe fed timco is extorfe doloris , fugerunt in nomus
pænitentiam tantæ neceffiraris ; mi- vicinum , illic at lupi ululanres. Quid
nus acceptam effe Deo : Reſpondit, ( verbis inmemot ? prodiii fune ,in civi
ex corde ratum confiere . Deus elt mi .
tatem redu &ti funt, fimulque in ignem
fericors & pænitétiam ſuſcipier . Mira nondum plenècxſtinciun mild , & in
res ,mox enim , ut homo confeffus eft
cinerem reda &ti.
perfidiam , manus eius plenam recepit
Quid hoc quæļo rei ? an hærefu
janicatem .Tardaniceo in confeſſione ,
cùm à judice vocaretur ad pænam , flanma , quod un bra corporis adeo
nc hærel debita flammarum exuſtio ,
confeffor eius judicirelpoodit. Non
ut cum fuga erroris vis recedat ardo
jultum eft ut homo indocens damne
ris & crrorem redeuntem ardor infe
rur injuftè.In cuius manu dum nullum
parabilis comitetur ?
veltigium combuſtionis reperirerur
diniſl uselt. Quid ? quod altero quoque ftupen
Habebacidem homouxoré non lon- | do planè eventu Deuscomprobavit ,
horum quæ
gè à civirale manentem , horum quæ & arreptitio uſus carnifice in hæreti ..
dicta ſune prorlus ignatam , ad quam l co puniendo ? itet in ore duorum te
 LIBRI IV. C. Iy. QVÆST, IV. SECT.III. 691
conftat vergiſſe FREDERICUM II.lib . 2.
ftium veritas,hi funt Bernard . Luxem
burgius,in Cara. hærer.lit E. & illo ve. Neapolit.confi.cap.trigeſimo primo. Ex
tultior, Thomas Brabantinus.cuius ad Decreto etiam GRATIANI a videatur
GREGORIUS MAGNUS . Cave fallaris .
fcribam verba : Erat circa Camerarum
quidam hæreticus afturus valde, qui facinus hocGRAt f'ANI eſt,vel inſcitia
Weruens inquiri & comburià fratribus ſcriptorum . Nihiltale GREGORIUS re,
Predicatoribus,qui in diéta civitate eo I fcripfit.lege totam illam epiſtolam ad
tempore plurimoscomburebant,finxit ſe | BRUNICHILDAM Reginam Francia ,
arrepium à demone, Grob hoc ad sant ! quæ ſuperelt b videbis purpureæ chla.
mydi affurum ftramineum limbum :
& um Aicardume in Afpera, obſeſ s01
rare potentem ligatus ab amicus dedu . quem nec luo CARNOrensis agnovit
Eus eft ntin eo non bereſim propalaram ( nec antiquior GRATIANO , quod
fed furiam putarent. Et ui audivit fciam.Sed prohibuit STEPHANUS V.
quidam clericusobfeffus à demone e la ad Moguntinum ARCHIEPISCOPUM
gatus quod Eligius Boogris ( fic enim vo ' ( cribens: Ferri candentis velaqua fer
eabatur ligatus) nempe hæreticu sille , ventis examinatione confeffionem ex
ut patet ex Bernardo ),poneretur in lo- torqueri à quolibet ,ſacrinon cenfent can
20 ſubſequente noéte idem clericus obfer- nones. Er quod Sanétorum Patrum do
fus divino nut u folutuseft, & aggreg ans cum ento fancitum non eft, fuperftitioſa
mattas fra min a atq ue Eccl efia fiam adinventione non eft prefumendums.
m
na ſuper ligaru hereti cum (Eligium ) , Spontanea mim confeßione vel teftium
cum ula vit . Isu dum aut em o furias approbatione', publica deli ta , babi
credensolle dalſimulat, quoad uſque cle to præ oculis Des timore , commiſſa
Titusagnem de lampade ſumens combufunt regimini noftro judicare . Occulte
rere harcricum i cepit, & tunc hareticus 'verò incognita ,funtilli relinquenda,
exclamavit Adcui vocem experge- qui folusnovit corda filiorum hominis
fadlı cuftodes; son ignem exſtinguere Quibus verbis lubdit Gratianus non

ruerentur ;clericus arreprogladio, quem hæc duo tantum purgationis genera

cafu juxta leitum invenit ,omnes violen : quæ hic nominantur , fed & quælibet
ter abegit ,& hæreticum in igne combuf limilia inhibira dvideri , co quod in
fit. Nec mora divino-exałło judicio, quibuslibet talibus ratio quam ponti .
cléricusà demoneliberatus & plene fo- tex addiræqueprocedereintelligatur.
fpes apparuit ] Sicille boni univerſalis ; Quod aperiè di& tum ,verf.ult: d.cap:
libro fecundo cap.ule: Mennem ubi legimus Vulgarem donie
Planè miraculi plena hæc olim purtque ac nulla canonica fan &tione fulcitam
gatio fuir,& ideò non injuria ſublata | legem ferventis ſcilicet aqua five frigin
fuit;quia miracula poſcere non necef- da ignitique ferricontactum ,aut cuiuf
faria ,Deum elt teotare.Sed quis vetuit libet popularis inventionis ( quia fabrie
Rrrr 3 cante :

a e. Mennem : 2.9.s -b li u regiftri,ep;8. c pais decreii poft mediumidca :confuluifti 2 :.

quefis: e Gisalib. numqueinfine2 924..
 ITIONVM ARVM
696 DISQUIS MAGIC
cante hac funt omninò fa &ta invidia)
nec spfum exhibere , nec aliquo modo te SECTIO IV .
polumsus poftulare,immoApoftolica ax
Storitate prohibemus firmiſſimė. ) , De purgatione vulgari per -
Quæ lanè ultima verba sodicant quam .
duorum alterum , vel li Gregorius ifta

fcripfi quodillam portare ali ishodid, Fida Fadhibita volcalida ,vel fi. .

quoquein murilum exemplar incidille rçceptam legibus Longobardorum ,

in quo nempe tam magna pars epi . Saxonom , Rhenariorum & Frifiorum .
fole illius dedderetur:vel ( quod'pla- b & irrep6le per malam imitationem
cetamplius)cum hoc fraginencum alo poculi Zelotypiæ ,quod Moyſes incro,
terius Pontificis alicuius reſcripti por. duxerat apud Iudæos créd hæc fer
rio effet,id Gratianum confudifecum veos ſualu diaboli introducta , illud
Gregorii verbis vel temporum injuria verò poculum herbarum amaricanti
ex Graciani libro titulum , quem huic um à Deo fuic inſtitutum : qui ſolus oc
præfixerat reſcripto ſecundo , tutum culca cordis novit, & judicar , & sequit
inceriiffe , ficque librarios de duobus u cum indicat ca menciri , & veritatem
num feciſſe deſumpta enim hæc ulei | Gcle: indicaturum promiat Muya:
ma verba ſunt ex Epiftol, Alex. II . ad qualis ( pongo , cum in aquæ judicio
Rainaldum Cumanum Epiſcop. & ! nulla habcatur pravo more , & præpo
lubjungendavidenturin fine, cap. ſu ſtera imitatione , per abuſum , fuit ia .
per caufa ,ead.2.9. s. probibitum ergo troduâa.
hoc ab Alex.ll.ſed & prohibitum quor Nam quod Beat.Hieronymus, in i.
que iterum Apoſtolica auctoritate ab Reg, cap 6 , inemorat his verbis , hauſe .
Honorio III quidiſertè teſtatur ferri runtque aquam & cffuderunt in con
candentis judicium , penitus efle inter {pe &tu Domini . Hebræitradunt, quòd
dictum :utpote in quo Deus tentarivi . coram Domino in eandemaquam male .
detur : & mandat Templarios, qui Li dicta congeſta fine:ficur in legemulier
vones hoc judiciúm ſubire compelle- zelotypa hanfta aquiprobatur , ita
bant;per cenlucas Ecclefiafticas cogi i idololatre boc aquaprobati funt. Hi
co obtinere * Fulus hæc paululum videlicet qui ſe idola coluiffe penicus de.
proſequivilum , quia poftmodum ſe negabant Tradunt etiam quod quicum
quenti le&tioneiis utendum erit con ! que idololaira bancaquamğuſtafſet, lao
tra Noviciosquoſdam , aqua frigide, bia cims ita fibi adhærerent, utnequa
defenſores, quam erab invicem idololatra ſeparare
poffer.Hoc indicio idololatra deprehens
deba.

a c.dilectifiiii.de vu l pur. b Lomba.li.s.tit 10. Speculi Sax ,lib., ar.39 .Leges Friſonsmo
ei.3. 11.14 6.nobilis quaft.4 - num s-V.14.curus ritumex Hebr.textu facilius colligius qsom
ex Latino vid n.di quoqueCyi il.l 4 de adorat. & Theo.in n 9.10 6 lojèph.l.3.ambsq.6.19 .Poslide ale
fpecial.legib. Xil Sonent 1.2.ver.zelotypia,
 LIBRI IV . C. IV . QVÆST. IV. SECT. IV ..
debatur et interficiebatur. Quod & fe- gione concedit. lbi jureprimam , de
quentin demonftrare in eo quod ait: lu- inde gratiaper legatós petita; cum neu
dicavitque Samuelfilios Iſrael in Ma trum imperraffer: decom homines cum of
(phar indicare in hoc loco idololairas, qua calida,torsdemque cum frigida,de
Jeundumlegem morti tradere intelli cemque alios cum ferro candente mifit,
gendum eft. Dicunt etiam quod Moyfes ju fösexperiri judicio ,& tri regnum illud
hoc modo idololatris , qui fibivitulum conveniret, quodcum ipſo parer fuwlu .
fecerant , probaverit, quandòarripuit dovicusfacramento interpofiro divifiles
vitulum combußit,ó contritumus Qui re tentara,cum detrimentum nul
que ad pulverem fparfi in aquam , et lum cepiffent, nibil tamen agui obtinut
Jedut ex co potum fils:s Ifrael.] Tunt,ob id Ludovicw.c.
Totum hoc ; quia nititur lola ludz Sed quomodo tentarunt?ſanè inje
orum affirmatione:nec D.Hieroným . & a manu intervente & nonaduftar
affirmar: libertatem nobis relinquit docet ritualis adhiberi ſolita oratio
credulitaris.polluin uno verbo dicere , huiufmodio. Deus Index juſtus, fortis,
non credu recucitis . Si fa & um , Deo empatiens , qui es auctor amator
jubente fa & um à Moyſe ,de aquæ fri- juftitiæ , qui judicas aquitatem ju
gida proba, qua iſti utuntur, nullæ nec dica Domine, quod juftum eft , quia
sevelationes,nec teftimonia aut indirecta tua judicia funt, qui reſpicás ſuper
cia ſunt divinæ juffionis , Quare jurc terram ,o facis cam tremere. Tu Do
optimo canones eam fuftulere a no mine omnipotens qui per adventum Fi
minatim Superiore le &tione de Carolii tuiDomini noftri lefu Cbrifti muna
lo Caluo breviterperftrinxi, or hic fu . I duno ſaluajti, e per eius Palliosem ge
fus & clarius narrarem verbis Caroli nus humanum redemifti:iu hanc aquam
Sigonii & Aimoni b Ludovico Ger per ignem ferventem ſanctifica, quirres
manie Rege Francofurti mortuo', Ca- pueros id ef],Sidrach, Mifach , Ab
volus Calvus Imperator Francia denagy , juffoneRegis Babylonis miffosi
Rex , properè Aguas, Coloniamque in caminum ignis ſervafti : tu cle
comiendit ,ut Lorbiringiam ; quia fra mentiffimè prajfa wi fi quis innocens
tris filij eitts Lothariifuerat occupa in hanc aquam ferventem manum mis
Tel.Ludovicas tres filsos reliquerat,Catat ,forse tres pueros fupradictos de ca :
rolom annum Ludovicum . Carolum mino ignis eripuiſti, Sufannam de
s gnomine Crafum , Ex quibus Eudo falſo crimine liberafti : ita Domine
Dicw.guipaterno funeri interfuerat,ubi manum illius falvam , illefam per
patruum paterns regni finessngreffum ducas. At fi quisculpabilis, velincrar
caftra ad Rhenunepoluiffe audivit , ira ! fame Diaboto cor induratum preſump
incenſus.guod paternum regnum invm l'ferit manum mittere , tua juftsſima
dere effer aufus Francofurdiacopias mo- pietas boc declarare dignetur si in
vitaeque ad alteram Rbeni ripam ère | eius corpore , tua virtute manife
ftetur ,
a dic:Mennam.infin .& d.c.confuluilbo. b Aimoiw.lib s.Hito Fran.c.3.6 Sigonius l'so
Regni Italia . c Annales Boior,1.4,
699 DISQUISITIONVM MAGICARVM
fterno, e anima illius per pænitentiam andax in abeno, dicens: Praftabit mihi
Jaluetur ] hacfidesmea :inietta manu protizus kl
Non igitur ore bibebant, ſed ma- 1 quead oßium internodia omnis caroli
num immittebant. Docet hoc eriam quefa &ta defluxit, & fic altercatio finem
hiſtoria, quam narrat Gregorius Tu - accepit. ]Hecille:libr.i.de glor.mar. 6.
ronen.de Diacono Catholico cum o &togefimoprimo.
presbytero Ariano diſputante, & ad fi Exatrones duas formutas , quam for
dei ventrarem comprobandam ficpro illa Aventioi, poft primam huiusope
vocante, Faétis rei veritas approbetur, sis editionem nactus fum , G.duz, &
fuccendatur igni ahenus, & in ferventi non una potius.Eam quæ plenior ek
agua annulus alicuiusproiiciatur , qui mihi luppeditavit,vir eruditione & te
verò eam fuftulerit ex unda ferventi, bigione clarus,& de litteris benè meria
ille iuftitiam confequi comprobetur. ] cus Petrus Pantinus Decanus Brusel.
Conditionem hæreticus accipic. In lenfis, quam inHiſpania ex codice quo
terca Diaconus , diffidentia quadam dam Bibliothecæ regiæ , litteris Gor
tentatus , unguentis.quibufdam bra - chicis ante fexcentos,ut minimum an .
chium manumque illinit. hæreticus nos exarato , diligenter cxſctiplecac
negat periculum ſubire :cùm Catholi De altera memonuit vir Gencrofos
cusbrachium exlereret, hæreticus:vi. Marcus Velſerussomnis abriqaz , &
dit unguentis delibugum ,exclamat ad . novæhiſtoriæ callentilimus;quam lu
verlarium magicis praGidiisconfidere, rerus ex Cod. M.S. cum Notis in cpi
non fidei, oritur altercatio. His itaque Atol luonis vulgavit,quz in fipe adleri
litigantibus fupervenit Diaconus alius 1 bitur cuidam D. Eugenio ,bis verbis,
ab urbe Ravenna, Hyacinthus nomine, Hoc Iudicium autem petente Domino
ſciſcitanſque qua eſſet hæc altercatio, ut Ludovico Imper.conftituir B.Eugeni
veritatem cognovit,nec moratus extra us,precipiens ut omnes EPISCOPI, Co.
Eto è veſtimentis brachio in ahınā.dex MITES, ABBATES, omniſquepopulus
teram mergit: annulus autem qui inje- Chriſtianus,qui infra cins imperium ef
Etus fueraterat valde levus aut parvulus. * hoc judicium defendat innocentes, &
necminusferebaturab unda.quàm ven examinentur nocentes , megke periners
to ferripoffet vel palea. Quem diu mul: perdant ſuas animas malum confention .
tumque quæfitum infra unius horeſpa ( tes . Quæ verba non mendala modò
cium reperit, accendebatur interea ve led & mucila valdè. Suſpe & um etiam
hemērer focusille fub.dolio,quo validius hoc totum ,nec enim credo Lodovica
fervens, non facilepoffet affequi annulus ſanciyiſſe quidquam cale , cùm in capi
à manu quærentis:extractuſquetandem cularibus Caroli Magni parcaris cius
Nihil Diaconusſenſit in carne ſua : fed aquæ frigide probatio difertè prohi
potius proieftatur in imo effe frigidum ! beatur. Deinde quis iſte S. Eugenios?
ahexã in fuinnitate verò calorem tepo . aut quando vixit ? Nam de Toletano,
ris modici continentem . Quod cernens non eft quod ſuſpicerc : licet formala
hareticus valde confuſus iniicit manum videatur eadem cum ea,qua Viggotthi
lanc
 LIBRI IV . C. IV. QVÆST. IV . SECT. IV ,
{unt ufi:Iureti etiam formulæ defunt a
liquot primæ orationes &alia nonnul
da,quæ exftabantin illa Gotchica , ideò
eam hic cibi exhibebo , adſcriptis in
margine yariationibus ex Iurecina .
INCIPIT EXORCISMVS VEL
Benedictiones Aquæ calidæ , in
qua manus ad iudicium
Dei mittitur,
Vm homines vis mittere ad compro-
Char ice iudicii aqua calida,Primum
bationem
fac eos intrare cum omni humilitate iv EC
defia do proftratis in oratione dicht Sacer-
dos bas orationes.
Prima Oratio ,
Vxiliare Domine quærentibus miſe
A ricordiam tuain , da veriam con
fitentibus : Parce ſupplicibus, ut qui noftris
meritis flagellamur, tua miferatione ſalve
mur . Per .
Secunda Orario ,
Vafumus Omnipotens Deus afflicti po
Q puli lacbrymas refpice,& iram tua in
dignationis averte : ut qui reatum noftra
infirmitatis agnoſcimus, tua confolatione li .
beremur.Per.
Tertia Oratio .
Eus qui confpicis omni nos virtute de
& ab omnibus adverſitatibus muniamur in
corpore, & à pravis cogitationibusmunde
mur in mente.Per .
His orationibus completis ſurgatur
pariter , & corama hominibusillis
cantet presbyter Miffam , & faciac
cos ad ipfam Miſlam offerre. Cùm
autem ad communionem venerint;
a Pamtia contemnere , velcontaminare quodinfrael .
699
antequam communicent , interro
get eos Sacerdos cum adjuratione ,
& dicat:
Adiuro ros homines per Patrem & fi
lium , & Spiritum S. & per veſtram Cbria
ſtianitatem , quam ſuſcepiſtis , & per Vni
genitum Dei Filium , quem Redemptorem
creditis, & per S. Trinitatem , & per S.E
vangelium , & Per reliquias, que in ifta fan .
Eta Eccleſia ſunt reconditæ ;ut non prafuma.
tis ullomodoad iftamfanctam Communio.
nem accedere, nec fumendo.communicare, fi
hoc veliftud feciftis,aut confenfiftis, aut ali
quam veritatem indefcitis , ſeu qui hoc egit
noftis.
Si autem tacuerint, & nullam indè pros
feflionem dixerint,accedat Sacerdos
ad altare, & communicet more foli
to : poftea verò communicet illos.
Cùm autem communicant ante al
tare ;dicat, Sacerdos :
Corpus hoc & fanguisDomini noftrile
ſuChrifti,fit vobis ad cõprobationem hodiè.
Expleta Milla deſcendat Sacerdos ad
locum deftinatum , ubi ipfum exa
men peragatur. Deferat fecum li
brum Evangeliorum & Crucem , &
canat modicam Litaniam , & cùm
compleverit ipfam Litaniam , exor
cizet , & benedicat aquam ipſam
antequam ferveſcat , ita dicen
do: -
Exorcizi te creatura aqua in nomine
Dei Patris omnipotentis , & in nomine le
ſu Chrifti Filii eius, Domini noftri: ut fias as
qua exorcizata ad effugandam omnem po
teftatem inimici, & contrarietatem eius, co
ipſum inimicum , ne valeat a contendere iu .
ftitiam Dei ullo modo , nec manifeſtationer
eius, lipſopraſtante, qui venturus eft iudicas
Ssss reyja
 700 DISQ VISITIONVM MAGICARVM

Te vivos & mortuos ; & feculum per ignem . Iris Spiritum tuum ſanctum ex fumma celi
Amen . arce fuper hanc creaturan aques fgkam
liem alium nosigne ferveſcere', atque calefcere praju
Exorcizo te creatura' aquæ in nomine mom 45 , ut rectum iudicium per eam ſuper
Dei Patris Omnipotentis', & in nomine lefu bunc hornmem (nomineillo ) g.comprobes ac
Chriſti Filii eius Domini noftri : ut fias aqua manifeſtes. Te Domine h juppliciter depre
exorcizata ad effugandam omnem potefta- | camur:qui in Cana Galiléa fignoadmirabi.
tem inimici; dg a omnem phantaſmam dis li tua virtute ex aqua vinum feciffi ; & tres
boli:ut ſi bic homo manam fuam in teb mi- ! pueros SidrailMifach di Abdenago,de14
ferit , & innocensexftiterit de hujus culpa; mino ignis ardentis illeſos eduxifti, Suſana
vel unde accuſatus eft , pietas Dei Omnipo nam de falſo crimine liberaſti, caco nato o :
tentis liberet eum.Et fi;quod abfit, culpabió culos aperuifti, Lazarum quatriduanum
lis eft ,& c præſumptuofus in temanum mit monumento ſuſcitafti, & Petrum imari
tere aufusfuerit eiuſdem d Omnipotentis mergenti manum porrexifti , ne reſpicias
Dei virtus hoc declarare in eo dignetur : ut peccata noſtra in hanc orationem : fed tuum
omnis homo timeat & contremiſcat nonien rerni &fan &tum iudiciam coram k omni

Sanctum gloria Domini noftri:qui vivit a
regnat Deusper omnia facula:
OR ATI O ..
.
bus manifeſtare digneris, utfiifte homoli
pro hac reputationis cauſa ( videlicet illud
vel illúd ) ad preſens modomanum fuam in
banc aquam igne ferventem miferit, &
culpabilis in ex hac reputationis ca @fanon

Dominglefu Chrifte,qui nultum

est de mi
muito become
n nulla digneriosam
carteeadéro
maliria in appareat,
nuank mablalafios
ſericors, per quem factaſunt omnia : Deus iper quam fine culpa calumniam interrar.
Deorum & Dominus dominantium qui prou Iterum te: Deus Omniforens nos indigni
pter nos homines da noftram ſalutem de fer la peccatores o formuli tui ſuppliciter cxo
nu Pitris deſcendiffi, & ex Virgine Maria ramu , üt p ſesundt:m veruni Gredum in .
Garnem affumere dignatuses ; c per paſſiodicium tuum nobis in codem loco etiam mat
nem tuam mundam in Cruce redemifti, e niſejtare digneris , quatenus bic homo ex :
ad inferos deſcendifti, & diabolum in tene- bac Treputationis r caufa ( I ) fiperali
bris exterioribus conligafti , do omnes iu- quod maleficium diaboloinſtigante, antduo
ftos, qui pro originali peccatoibidem e de- piditate vel fuperbiâ incitante culpabilis
tenti erant , magna potentia tua exindedi- it in facto , vel in confenfu , & bus
berafti: ta Domine quafumus mittere digne. 3145 probationis iudicium , fubvert ete aut:

a al.omnephantar bal.milf russeft innocensun de'reputatur, pietas Dei liberei Ihrec.c Prer
Simptuose al d al.omnipo.virtus fuper camiocu al.detsnebantur.i qui ab igne fra didetur.qui
al alcomprobetacmanifeſtet hi fupplices al al mari.deeff.k al in bacorasone. Ialbominiburini
huc mun.hic dig. in al ex hac caufafred,vrielicet vel honocid aut adulterio, velluxuria autora
qualibet caufa culpa mo.do ad prielesmanum . o velmacula al o famulitisak pal näisq shares
putatus.I ellhate crimmis valens illuito l'abifitá.iboccomprob.iud ahl :
 ILIBRI IV . C. IV. QVÆST . IV , SECT. IV, 700

piolare a voluerit, malo confiſus b ingenio, nes homines virtutem Domini noftri Jeſx
manum in banc aquam præſumptuoſus au Chriſti, qui venturus eft cum Spiritu ſancio
fus fuerit mittere , tua pietas.c.hoc declareti iudicare vivos & mortuos, & ſeculum per
ut in manu eius dignoſci queat , quod iniufte ignem , Amen .
egit, d & ipſe derniepsper veram confeſsio
nem pænitentiam agat , & ademendario. Poſt hæc.exuat eum veſtimentis luis, &
nem perveniat : ut iudicium tuum ſanctum induat cum , vel eos veſtimentismū
verum in omnibus gentibus declaretur: dis de Ecclefia ,id eft, indumento de
per te Redemptor mundi, qui venturus es iu exorciſta , aut de Diacono , & faciat
dicare vivos & mortuos, & faculum per ig cos vel eum ofculari Evangelium &
, nem , Amen. Crucem Chriſti , & afpergat ſuper
eos de aqua ipſa & ipfi qui intraturi
Item alius exorciſmus . funt ad Deiexamen der illis omni
bus bibere de ipſa aqua benedicta ,
E autem creaturam aqua , adiuro te cum autem dederit unicuique.di.
T per Deum vivum,per Deum ſanctum , cat .
quite in principio ſeparavit ab arida. Adiu
rote per Deum vivum , qui te de fonte Pa Hanc aquam dedi tibi (vel vobis) adpro
Tadifi e manavır , & in quatuor fiuminibus bationem hodiè. Deinde imponatur igneh
sexire iufsit,& totam terram trigari prece- ſubter caldaria , & dicat Sacerdos. has ora
pit. Adiuro te per eum , quite in Cana Ga trones, quando ipſa aqua calefcere cæperit.
lileæ fua potentia conrertit in vinım : qui In nomine S. Trinitatis, Deus Tudex iu
ſuper te fuis ſanctis pedibus ambulavit , qui ftus fortis & patiens , qui es auctor & crea
tibi nomen impoſuit Siloha. Adiuro te per tor , clemens & miſericors', & iudicas aqui
Deum , quiin te Nahamam Syrùm ſua le tatem , tu iudica qui iuſsiſti rectum iudi
pra mundavit: dicens, Aquafancta ,aquabe- cium facere, & reſpicis fuper terram ,& fa
nedi& a , aqua qua laras fordes do mundas i cis eam tremere . Tu Deus Omnipotens, qui
peccata, adiuro te per Deum vivam , ut g per Adventum unigeniti filiitui Domini no
mandaexbibeas , nec in te dlıqua nhantaſia ftri Iefu Chrifti mundum redemifti, qui per
retineas , fed efficiaris fons exorcizatus ad eius pafionem genus humanum ſubveniſtic
effugandum , & evactandum , & compro- faluafti : tu banc aquam ferventem ſan &tifi
bandum omne mendacium , & inveftigan - ca, qui tres pueros id eft, Sidrach ,Miſach
dum es comprobandum omnem reritatem : j Abdenago ſub Rege Babylonis Nabischodono.
ut ifte,quin te maniem miferit,fiveritatem for in camino ignis accensa fornace filuafli,
habiterit, nullum le fionem in te accipiat: & illaſos per Angelum ttium.eduxifti. Tu
fi mendacium habet , & iuftitiam , appareat clementiſsime Dominator prafta : utfiquis
manuseius igne combufta ut cognofcantom . innocens ab huius i culpa vel lauja ſui re
sro 2
putatio
a volensal. bputo difpefcendum ingenio. cál.taliter, hoc declarare dignetur. d.us & ipfe
Al Reliqunbec rurſus defunton Turetim./ e Pant.manare. Puni sigare. g.Pantoul te mun
dom exhibens nec in re aliquam phantaſmam utfupra. b Pant.ligna egoignes. i for.culpa vel
caufa fua reputatione, vel quod valde fiefpicorhic aliquoties reputatio fcripta pro.barbare voce
reptationis i voce reptat accufare feu provocare, quod adhuchodieHifpani retinene,
 VM MAGICARVM
TOT DISQUISITION

purarionis homicidii, adulterü, latrocinii ſuram . N. infra ipſam aquammore for

fuerit, & in hanc aquam manum miſerit, lito. Et licinde extrahat cam in nomi
ſalvam & illeſam inde educat, qui tres pue- ne Domini ipſe, qui intrao ad examen
ros ſupradictos do Sufannam defalſo crimi- judicii. Poltea cum magna diligentia
ne liberaſti. Ita Domine Omnipotens, fi cul- licfiat involura manus-lub figillo judi
pabilis fuerit,& incraſante Diabolo cor ob cis lignata uſque in die tertio quo viſa
duratum ; manum in hujus tur elementi fer- lit viris idoneis & æſtimata.
ventis a miſerit, tua peritas hoe declaret, ut En formulam totam & ritualia , in
in corpore manifeftetur , & anima per pe- quibus mulca , propter quæ meritò Se
nitentiam ſalvetur , & fi ex hoc fcelere cul- des Apoftolica prohibuit . Quod hicin
pabilis fuerit, & per alicuius b maleficii,aut fine de obvoluta in tertium diem ma
per berbas , autper Diabolicas incantatio nu dicitur , hoc eò retulerim : quia f
nes hanc peccati ſui culpam occultare volue. præſtigio aliquo manus læfa vel illzlay
rit, & tuam iuſtitiam contaminare, vel vio interea, evanelcente præſtigio reiveri
lareſefacerepoffe crediderit, magnifica tua tatem apparituram ,credebant.
dextera hoc malum evacuet', & c omnium Quoad frigidam puto illam codem
rei veritatem demonſtret, Per te clementiſ modo in uſu probationis verſaram : vi
delicet Deus, ut in ferventiinnocentis
fimè Pater , qui vivis & regnas in Trivitate
perfecta.Per omnia manum fervabatab aduftione inno ,
xiam , ignis actionc probibita : fic in :
A LI A. frigida aliquando nocentis mahum
amburebar , contrariam aquæ actio
Remus Deus quibeatam Suſannam nem tribuens ,frigiditate naturali in lv-.
de falſo crimine liberafti. Deus, qui pranaturalem ardorem commutata .
beatam Teclă de eſpectaculis liberafti, Deus, Ad hanc me conjecturam ducit ſcris
quifanétum Danielem delacu leonum libe pror vitæ ſancti Gangulphi Marty
raſti, & trespueros de camino ignis arden ris , per hæc verba : Interin ad que
tis eripuiſti, tu libera innocentes & consigna dam veniunt fontem (Gangulphus vide
factores. Per Dominum noftrum . licet uxorgue ) ubi his uxorem vocibus
Et qui manum mittit in aquam , ad compellet. Multa quidem dete coniux paf
ipſum examen dicat orationem Domi. fim feruntur fædia & indigna natalibus
nicam , & figner ſe ſignaculo crucis , & tuis, & adhucmibiquidem certò nor como
--- teſtinè deponatur ipfa aqua fervens Iftat ,verène an falsò alla dicantur. Tümiks
deſuper juxta ignem ,& judex d perpen . La, etiam intrepidè iurando falſos de fa
dat iplam lapidem in - ligatam ad men rumores (parſos ait , necfeascuam alie
Watan

a Panticenfetdeeffevotulam , creaturam forsetiam pauloanteideeft alia obduration betwerke

b' Pant putat deeffe voculam ingenium , utfup. e Pont.omnem f Fors: propellacam lapsed
gatam ad men ut hcexpreffit ascerta menfura lapidis deprimentisfeu detrahemimarim
funirulià quo lapis dependebat mihi bæc fententia pellacot Neft dicas solo logike involuto esot
raffequam fervenshet aqua imai,
 LIBRI IV . CAP. IV . QVÆST. IV . SECT. IV. 703

#o concubitu pollutam .Ar Gangulphus :divio | Frider. 2. Imp. ridet, quam etiam Lo
a,inquit,providentia, quam nihilfugit , ut tharius Imp . iam ante prohibuerar in
feres habeat, iam certis declarabit indiciis. Legibus,Longobard.c ftatuens,ut exa
Én fons hic propofituseft , nec frigidus valde, men aquæ ſrigidæ per legatos & com
nec immodicecalidus.in hunc igitur immit milfarios imperij ubique interdicatur
te,manum ,& è fundolapillum extrabie : omnibus,ut ultra non fiat, & illo prior
fi quidem à culpa es aliena , nihil mali patie. Carolus Magnus in capitularib. I. ult.
Tis fort autem polluta es,non finetDeus latere Prohibuit eciam Pontifex,quiſquis ille,
ſtelus tuum.Illa Beati viri,ficut alios omnes, apudGratianum d '& invalidam iudica
ita hos quoque fermontesvécordia adſcribens, vit Lucius! His verbis: Ex taarūsintellexi•
incunctantermanum iniicit in fontem . Ecce mus continentia litterarum , quod cum H.
Autem ,fimulatquelapillum fecum retrahere presbyterum : quia infamabatur de homiti
fonataeft , membris ferè omnibus obrigeſoit, dio:àſacerdotali officioSuſpendiſſes, prade
Gin digitis & brachig quouſque aqua per- i cefforis tui literas tulit ini medium , quibus
ngit ,abſtracta cute, nuda caro cernitur , ni- apparuit eum iudicio aque frigida,ſuam in
Hilque aliud miſera illa; niſi repentinum in nocentiam pårgaviſſe, & Epifcopum fuis
teritum exſpectatia ] confirmat idem Si . eum litteris abſoluiſſe. Quia verò peregrina
gebertus, & fignificat hunc illum fuiſſe , iudicia ſunt inhibita , purgationem quam
fontem , quem miraculosè ex Campa- | praffitit ,ſufficere non putantes : mandarnus
nia Warenas Gangulphus tranſtulec & c.]admittit accufationem de novo,
tat convictam'adulterij uxorem defer. i & præſcribit purgationem Canonicam
uit:nec diu poft uxoris hortatu'ab adul, fiuratoriam . Vocat'aurem iudicium pere
tero fuit necatus.Non igitur hacpurga grinum , quia alienum à canonibus &
tione ſpectabatur, an aquismergeren- i more iudiciorum ab Ecclefia recepto.
tur: cönfirmat, quod retuli de legatis Et quia folebat aqua huiuſmodi, per
LudoviciRegis : quo'enim pacto de clericos benedici,ided ad ipfam proba
cem viri ſecum aquam tuliſſent, in qua tionem hoc pactn tollendam :dum non
totimergerentur ? miffos tamen cum invenirentnr clerici ad hoc munus :

frigida , narrat Aimoinus. Sic capid fanzit in conc . Generali Inocent. 3. ne

quod leges Alfaticæ habebant, ut ple. Jullus clericus purgationiaquæ ferven
beij & minoris teſtimonij ruſtici,aquæ tis aut frigidæ , feu ferricandentis ritumi'
frigidæ ſe iudicio expurgarent b. cuiuslibet benedictionis, aut confecra-'
Alia tamen quoque fuit
fuit aquæ
aquæ frigidæ
frigida '
f tionisimpendat. t:fententiam Sanguinis
proba, qua quis in aquam totus mer ne cleri, vel monachifacu . 6.
ur
gebat : fi emerge rer tertiò , ut inno En tibi forrsulam benedictionis ex
centem abfoluebant, ut docet Abbas in dicto libro Gorthico , una cum colla
Alicet in fin.extra nie cler.velmonachi,&c . tionibus formulæ editæ à lurero .
Affi& us ad Confir:Regnt Neapolít.lib. 2.
r.zt. ubi'earti conſuetudinem meritò srce 3 INC .

a apud Surium 11. Maii. b Rben.German: hibr.z:'c lib.z.tis.sad da Mennaminfior!

soiektuarum . de purgat Canon
1
-704 DISQUISITIONVM MAGICARVM
INCIPIT EXORCISMVM
aquæ Frigidæ.
Vm hominem vis mittere ad iudicium
C aqua frigida cb comprobationem , ita
facere debes. Accipe illos bomines , quos vis
mittere in aquam . Adduc eos in Ecclefiam ,
& coram omnibus illis cantet presbyter mif-
ſam & faceos ad ipfam miſſam offerre, cùm
autem ad communionem venerint , antequă
communicent , interroget eos Sacerdos .cum
adiuratione iſta , & dicat.
Adiyro vos * homines per Patrem & Fi
lium & Spiritum S. e per * Chriſtianita
tem quam ſuſcepiſtis, e per S. Trinitatem
quam * docuiſtis , & per iftasſanctas reli
quias vel ſanctam venerationem , qua iniſta
Eccleſia funt , ut non præfumatis accedere ad
bocfančtum altare , nec iftam ſacram com
munionem accipere ullo modo , fi hanc cau
ſam veſtra reputationis ( hoc eft illa vel illa )
feciſtis aut confenfiftis,autſcitis quis boc egit.
Siautētacucrint, * aut nulla profeſsion
wem inde dixerint , accedat Sacerdos ad al
tare, & morefoliro communicet. poftea verd
communicet illos, qui in aquă mittendi funt.
Cum autem communicat , dicat facerdos
* ad altare , * corpus hoc & fanguis Domini
noftri Iefu Chrifti fit vobis ad probationem
hodiè * .
Expleta miſſa * accipiat Sacerdos crucem
Ć Evangelium & incenfum & pergant
ad locum deftinatum cum afperfione 4
quæbenedi tæ ubi probentur. Et cum VE
nerint ad ipſum locum * det illis bomi.
nibus bibere de aqua benedicta . cùm Al
tem dederit unicuique dicat. *
* In libro lureti magna hæcin feqq.
eſt confufio, & ut fup. quædam ing
niter repetuntur. Ex quibustamen
videntur quædam polle explicari.
Hanc * aquam dedi yobis ad probationem
bodie .

Poflar
* al.omn . * al.unigenitum Dei filium & p.s.T.q - 3 * al. deeft docuiftis fed addies
& per ſanctum ,Evangelium & per fənctas reliquias , quæ in iſta Ecclefia funt, utnon pra
fun . ullo modo communicare ,neque accedere ad altare , fi hoc feciſtis,aut conſcafiltis qui
hoc egerint. * ai.Qullushọc dixerit. * al.ante * add. al . ad laudem & gloriam nominis
Sui & ad Ecclebæ ſuæ ucilicarem * al. expl.miſ.faciat aquam benedi& am ipſe Sacerdos ,
pergat ad locum ubi ompes probantur.Cùm autem vencrit adipfum locum ,derillis homi
bibus hibere de aqua bcoedicta. * al. Litigiani faciens omnibus pro eadem cauſa Domi
num deprecantibus . det examinandis bibere . de aqua benedišta . cum dederit. * al. Hze
aqua fiat tibi ad probationem hodie . Per Dominum noſtrum Ieſum Chriſtam , qui eſtre
rus iudex & quſtus. * al.quia se regregavitabaquis ſuperioribus & iuff.defer, hn,Dec.sk
te etiam per ioviſibilc & ineffab le nomen Chrifto I:fufilij Dei omniporentis fub cuius
p.calcabilem præbuifti, qui etiam inte bapt.dignatus eſt. al. * aliqui te inviGblanifi
Catione facratimad.apimarum purgationem incarrabile inftituit facramenruin . Per que
olim , & pop,Iſraeliticus f. pedibus traclivit , & cx qua ferrum quod cafu ceciderat, Hill
feus divina virtute contra naturam natantem in ſuo manubrio redire fecit: utn . m ...hone
hom ,G in al.culp.eft ex hoc q - 1.obiicitur ſcil. aut opere ant confenfo , fcu conſeientia , vel
quolibet ingenio . Sed per virtutem Domini noftri Iefu Chrifti reijce ex re & facillum nje
tareſuper te quatenus cognofcantfideles Chuiſti, nullum maleficium , nullum praeftigium
divine virtuci pofle refiftere , quod non detectum Gat & omnibus manifeftum . Aligro
ctiam ,te per virtutem eiuſdem D.N.Iefu Chrifti , ut ad laudem illius , cuiomnis creatura
ſervie, & cui coeleſtis exercicus famulaturclamaos S.S.S.D.D. & ucnobis adiurantibus &
cius mifericordiam obfecrantibus obedias. Qui regnat & dominatur per t.Il.
 LIBRI IV . CAP. III QVÆST , VI. 203 ;
Poftea coniuret aquam , ubi illos mittere , nullaque pr:ftigia damonum concinnari, uc
debet dicens ita. inveſtigatio Dei rel manifeftatio poſsit oce
Nota in le99.mutilum effe noftrum cultari. adiurata autem . Per nomen Dei
exemplar Gothicum , fupplendum Chrifti precipimus tiba , ut nobis per nomen
ex m .l. lureti : quare ex utroq; con eius obedias, cui omnis creatura fervit : quem
cinnabo, quali unain formulam , lu Cherubin collaudant,dicentes Sanctus, San
ſetiana tamen lectione in marginem ctus,Sanctus,DominusDeus exercituum : qui:
· relará ; ne confundam . etiam regnas & dominaris per infinita facu
Adiuro te aqua in nomine Dei Patris om. lorum fecula ', Ainen.
nipotentis, quitein principio creavit , * do In Gorthico exemplari iinmediatè
te iuſsit miniſtram humanis neceſsitatibus, ſequitur alià oratio : ſed reétiùs ex
qui etiam iuſsit te ſegregari ab aquisſuperio emplar Gallicum tituluni interſerit.
ribus. Adruro * te per ineffabıle nomen Do Hominis coniuratio.
minijevidelicet Tėſum Chriftum filium Dei Adiuro * te bomo N. per invočarionem
vivi,fub cuius pedibus elementum ſe calcabi- Domini noftri Iefu Chrifti, per omnes Ange
k prabuit : qui etiam baptizari ſe in te ele- los eco Archangelos, do per omnes Sanctos '
mento aquarum voluit. Adiuro etiam teper Dei ; & per tremendidiem judicii, & per
S. Sandum ,quiſuper Dominum in te bap- vigintiquatuor Seniores qui quotidiè lau-
tizatum defcendie* Adiuro te per ſanctam dant , & per quatuor Evangeliſtas Marcun '
& individuam Trinitatem , cuius voluntate & Matthæum , Lucam do loannem , & per
aquarum elementum diviſum eſt, & populos i duodecim Apoftolos, & per duodecim Pro
Ifrael ficcis veſtigia tranſire fecit : Ad cuius phetas , & per omnesſanctos Dei Martyres,
etiam invocationem Helias, ferrum quod de & per Sanctos Confeffores & ſanctas virgi.
manubrio exierat ; ſuper te nature fecit , vi nes,per Principatus & poteftates,per Domi
nullo modo fuſcipiashos homines,nomine I.L nationes, & virtutes cælorum , per
Cherubin

illo fi in aliquo ſuntculpabiles , de hoc quod & Seraphin, per omnia cæleftia Angelorum
illis obiiciunt, fcilicet aut per opera , aut per | agmina, Adiuro te per tres pueros , Sidrach,
confenfum ;autper ullum ingenium , ſed fa- | Miſach , & Abdenago , da per centum qua
cias eum fupernatareſuper'te : & nulla poſsit draginta quatuor millia Martyres, qui pro '
contra tefacere aliqua caufa maleficiorum , Cbrifti nominepaſsiſunt; & per S.Mariam :
matrem .

al Adiuro te & conteſtor per patrem & filium & S. fanctum , & per ſapetam & in
dividuam Trinitatem & per omnes Ang & Arch .& per omnes Principatus & poteftates :
Dominationes quoque & vireutes, & per Dei ſedilia. Cherub .& Seraph. & per diem tre .
megdamiudicij Dei * necoon & viginti quatuor ſeniores,qui quotidie laudant, Deum ,
& per quatuor Evangeliſtas, & perfanctos Apoſtolos quoque Mártyres & Confeflores,
Bec non per ſanctam Dei Genetricem Mariam ,omneſque virgines , & per copëtum popu
um faodum Dci , vel per fanctum baptiſmum in quo renatus es. Si tu hoc malum fecifti,ex
quo culparis velaffenfum aur baiulaiti,aur in domum tuam recepiſti, * aut inde conſcius ,
lur confentancus exſtitiſti coram omnibus dicito. * Quod fidiabolo ſuadente celare dif
prueris, & culpabilisexinde es:evaneſcar cortuum incra Càtúm & induracum . & non fuf-
piat ce aqua incredulum & ſeductum : ut dicatpopulus , quia Deus noſter iudex eft , cu
s poteftas in ſæcula fæculorum , Amco . Hacforma verbis brevior ſuccinatior eft, fenfus
mens convenit cum Gorshica .
 DISQUISITIONVM MAGICARVM
matrem Domini noftri Iefu Chrifti & per
populum ſanctum Dei, do per illum baptif Sequitur exorciſmus.
mum quite regeneravit per manus facerdo
tis. Adiuro te * utfide hoc furtum aur bomis Exorcizo de creatura ague in nomine
çidium aut adulterium aliqueod feciſti , aut Dei Patris omnipotentis & in nomine kefe
conſentaneum exinde fuifti, & ficbabes cor Chrifti filijeius Domini noftri, quiregrat
incraffatum & induratum , ut hæc approba. cum Patre em spiritu fan &to ; ut fias aqus
tionis Dei iudicium ,per aliquod maleficium exorcizata ad effugandam & evacuandem
evacuari vel evertere te poffefacere credide omnem poteftatem , & omne phantaſma
risofi culpabilis esevaneſcat cor tuum,& non diaboli , utſiiſtehómo defcenderit in iſtan
ſuſcipiat teaqua ifta , neque ullum malum aquam , & innocens eff de buius reputatio.
pofsit * inimicus contra boc elementum pre- nis cauſa , pietas Dei omnipotencia liberzt
valere, ſed manifeftetur vel declaretur Dei eum , & recipiat eum tuum dementum . Es
virtus in ifto loco per invocationem Dorninio culpabilis eft & præfumptuofuslin iſlam
noftri IefuChriſti. Propter boc abnixe te de- aquam defcenderit , non eum recipiat, fed
precamur Domine facfignum tale in homine declarari dignetur virtus tua in rum ,
iſto,ut ficulpabiliseft reputationis cauſa, de- omnis bomo timeat contremifcat nomes
claretur per hoc iudicium fuum , reiveritas gloria tuaſanctum . Per cuada facula facu ,
( nullatenus eum recipiat aqua ifta. Hoclorum , Amen . Dominelibera innocentes
qutem f4 Domine ad laudem & gloriam configna factores, Amen ,
tuam ,per inpocationem nominis tui , utom .
mescognofcant , quia tu es Deus nofter bene Habes( Lector ) ritum.univerſum hu .
di&tus & laudabilis. Perimmortalia fecula ius probationis per aquam frigidam ,
ſeculorum . Amen . qui olim in ulu , & quem canones Pon
Poft coniurationem autem aqua exugt tificij verant: non propter verba velſo
cos veſtimentis fuis, [ & induat eos vefti- lempia ritualia, quæ pleraque pia , crk
mentis de exorciſta, & alliget in eis fingu- non defint aliqui in his nævi:fed prop
lariter ſinus recte conſuetudinis ] faciatque ter ipfam rem , & quia hæcà volgo pau .
eps ofculari * Evangelium & cruiem , dlarım recepta fucrant Pontificibus ta .
poſt hec aſpergat ſuper unumquemque ex men Romanis reclamantibus : Nam
ipſis de ifta aqua benedicta , & dicat adiu- Pontifices meritò damnabanrhancDei
rationem ſequentem , & proiiciat eos ſta- temerariam tentationem , & miraculi
sim ſingulariter in ipſain aquam . Học ay- i quali ludaicam poſtulationem . Er oby
teni omnia facere debet seiunus : & neque fervatione dignum ek obrinulle page
illi antea comedant , neque ipfi qui eos mit- | latim ubique Pontificiam prohibi
fant. tionem, primum quoad reliqua crimi
na : deinde poſt Divi Bernardi tempora
eriam quo ad hærelim ; abulim deni
que hæfiſſe in ipfe crimine Maleficijſeu
Magic ;
legg.mutila e mendofa.* inimici Pantí. ( ) d. in al. * al. fan & um Eu .& fanctam
cr. & fan & ificatis omnibusaqua benedi& a,cum timore, & reverentia Deiflus de cius cle :
mpatia proiiciat in aquam . Et nihil amplius habet cod . Iureti,
 LIBRI IV. CAP. IV . QVÆST. V. SECT. I.
Magiæ : ita tamen hæfiſſe in hoc crimi
ne , ut fine ulla Dei invocatione , fine
ullo citu pietatis aliquid præferente ,
quali per ludum ludices hac proba a
búranrur quibuſdam dumtaxat in re
gionibus.Nam hodiein multis Germa:
Diæ locis maximèWeſtphaliæ circulo ,
ucuntur hac proba , in maleficis inda
gandis:quas enim fama,vel aliarum de
poſitione ſuſpe & as habent : eas ſtatim
abſque ulteriore inquiſitione capiunt ,
caprasque extra urbem deducunt : & in
aquá Frigidam ita conijciunt, ut dextra
" manus liniſtro pedi , liniftra vero dex
mero pediſir alligata: & G ſupernatat,ve
hneficas vehementiusfufpicantur, & id .
-* circò durioriſubijciunt quæſtioni: ſin
fubmergantur , innocétes eſle credunt.
707
nem , à qua in iudicijs non tam temere
deberent recedere .. Poftea prodijt li
bellus cuiuſdam Iureconſulti :qui, ex
Catholicis unus & folus, hucuſque
( quod fciam ) ſcriptis hunc iudicum a
bulum defendereconaretur. Res mag
nieſt momenti : & proinde diligenter ,
non obiter tractanda & diſquirenda
veritas non verborum copia, led ratio .
num momenti. ſit ergo .
QV ÆSTIO V.
De proba ( ut vocant) aqua frigide, que
ſtrigibus explorandis in Germania
quidam utuntur.
SECTIO I.

Dehoc genere purgationis feu potius Diſcutitur opinio & ratione Adolphs
probæ,hactenusinter Catholicos, qui Scriboni .

bus illibata canonum auctoritas probè

conftitit illicitam effe : fed Novatores, Ilh . Adolphus Scribo .
qui à Romana Ecclefia defciverunt, VV nius , huius fententiæ , &

mirèdigladiati. Licitam eſſe mordicus į praxis iudiciariæ acerrimus, defen-,

defendit, Arnold. Scribonius Philoſo . lor , conatur eam ſtabilire rationibus
' phus Marpurgenſis : illiciram contra partim phyſicis, partim hyperphyſicis,
oftenderunt prolixè, non Wierus 1o . ad phyſicam enim pertinet , quod dicit
lum & Bodinus : ſed in ſuper libellis ex de dæmonislevitate , tagarum pondus
profeſſo, loannes Euuichius, Herman- luper aquas ſuſtinente: ad Theologiam
nus Nevaldus, & Auguſtin. Lercheme verò , quod deodio & antipathia aquæ
Tus, & ex I. C. Oldendropius , Horo ac fagarum . Sed ut hoc commodius
mann. loann . Borcholt. Venatorius & intelligatur, accipite dicta illus, ut ſunt
alij , quoscitat & fequitur Godelman . , à Richio b repræſentata : cui & alij ea
libr.z. de Lamiis cap.4.quos ego , ut eiuf- referentes,hac in re conſentiunt: 6 non
** dem ſecta homines non magni facio , ! ca contraho etſi poſlim facilè , ne quis
fed hæreticos hæretico Scribonio obij- , me calumniari ſulpicetur. Dicit ergò
cio , utfaltem intelligant Novarores: ille, hanc lupernacationé Sagarum pro
hanc effe ſuorum communem opinio- | venire ex Saranica levitate , utcaufa cf.
Titt ficiente.

a Excufus liber Coloniæ apudGymnicum anno 1558. Defenfio proba aqua frigide , &c.
besp . 4.num .219. Godelm . did .cap. 4. Binsfeld. de confil. Malefic. p. 1. conc. 7
dube .
 DISQUISITIONVM MAGICARUM

ficiente. Satanam enim eſſe natura le - 1 di:& ,fpiritum fine ſua eflentia cas inhai
villimum , ut pore plus de aere , quam
de aqua participantem , & ideò poffe
illas ſuſtentare ſuper aquis : duobus
modis, vel ſe ſupponendo fagis , & eas
quaſi dorfo elevando: vel etiam fe ijs
uniendo, & toti illarum corpori , occu-
patione & poffeffione quadam , infiin-
dendo : non quidem hypoſtatica unio-
ne , aut mixtione phyſica intrinfecè co
adunando ;led levitate Gbiconnara illis
quodaınmodo , per præfentiam ſuam ,
data & quaſicommunicata, cacodamon
ergò ( inquit )ſubſtantialiter in fagisdiffu -
ſus , eas retinet, quantum ſcilicet ad ipſum
fpiritum , qui fine ſua eſſentiaras inhabitat,
non quantum ad ſubſtantiam partium cor
poris fagarum .Levitasergo ea non eft, que à
forma corporis immediatè provenit : fedad-
pentitia , externa, aliunde accepta .]
Hæcille ,, urobicurè , Gc fanèmen
dosè. Obſcuriſſimè: quia vel hoc tantú | inſonres periclitentur, evadant fontes
..
birarc. Quis etiam credatlagas omnes
cfle à dæmone pofleffas, ut funt arred
titij ſeu'energuineni: & ut fuereGerge
zenorum ſues?hoc ipfæ lagæ negant, &
experientia refellit. Si oblidersquomo
do apparet foris-illas accedens? an duo
bustùm eſt in locis Pan vero exit & re
dit,cam -lubet?poſſet credo :fed fic face
re non credo . Deinde 6 hoc facit eiuss
levitas : cur cæteri energumeninon a
què leves, car ſubſidunt in aquis ? cur
merfi porcorum illi greges;quia noluit
cosluitinere ? iam ergo non levitas illa
naturæ dæmonis , fed voluntashoc ou
peratur.Hoc verumeft : & eo redit resy .
cum addit Scribonius: Satanam , ut Dei
lictorem eas ſuſtinere : & quia lictor
non licet præſcriptum iudicis excedo
re ,ideò fieri, ur nec fontes mergere ,net
incontes ſuſtentare dæmon quear me

voluit:fågas à dæmone fuſtentari, pre - impunita. Sed hoc iam ad hyperphyfie

Dogativa levitatis, quæ ex aërea natura cam refugium eit,de quo ftatim . Con
in co vim habet aquis emergendi : idq ; craillam levitaté fortiter etiam urget,
ſubingreſſo corpus dæmone, ut folec quod gravitas & levitas proprietates
ſubingredi energamenas :tuncqueillas i ſine rerum corporatárum quare non
einergere more utrium inflacorú: vet; magis conveniunt dæmoni, quàm as
G hoc non voluit ; certè fållitatem fen: nima rationali . Sed audio,neſcio quand '
rentiæ nó intellecræ his involucris ver- i fpiritualem levitatem . Si , quia dzmon ?
borum perperam co : ggeratorum con . ipiricuali levitare præditus eft , hoc po
texit & obruit.Mendosè verò ,quia u ceſt: certè & anima porerit', quæ ipfi
terque modàs illé ſupponit dæinonem quoque ſpiritualis rora , & proinde le
aereum habere corpus: quodalibi're- vis tora ; & tora ifttoto corpore , & in
futarum . igneum potias haberet, & f fingulis corporis partibus fubftantials
fic ab aqua extingueretur ; vel aquamy, térğue diffuſa non inhabitat modò,fed
excalefaceret , & ebullire cogeret: quæ infórmat etiam . Hoc vero non poffe
ambo experientiæ , & rectæ rationtre - animam norunt, qui natare nororuary
pugnant. & aquas aliquando ingrelli. Stan
illa etiam fecum pugnant : cacoda- | levitas hoc non poteft ratio clamatan
monem ſubltantialiter in ſagis diffun- l ;dæmonem corpus-ingrellom
 LIBRI IV . CAP. IV . QVÆST. V. SECT. I. 709

tionc fuæ levitatis ſi ſuſtinet, ſuſtinere: 1 eas accuſat, & reiicit: ut fi maximepro viri
qua corporea illa inole potentior cam bus tertent, non tamen ſubmergipoſsint.
loco poteſt movere, ut doctum libro Ecce iam ( Lector ) non à dæmone
Secundo . petitam caufam efficientem , fed ab
Confugit -tandem Scribon . ad Dei aquæ natura. Quia inſitumilli odium
volútatem & prædeſtinationem : Quid, in maleficas , inlicum autem ab aucto
fi ,inquit, dicerem Deum ipfum fagarum , re naturæ : qui cum aquas creabat, iam
quasſcilicetverè reas novit, corpora fingula mente cunctorum præſcia ſtatuerat a
ri quadam & fpecifica levitate induere ,qua quas fore falutis noftræ inftrumétum .
in ſuperficie aquarum ferantur ? inde certe itaque inſevit odium aquis , illarum,
non fequeretur, Deum aboperibus creationis quæ ſalutis & ſuæ & aliorum olores, &
nonceſſaſſe .Ita enim prediſponere potuit, ut vexatrices . Sic enim mox explicat. Et
fique fage future fintfpeciali quodam mo- quodnam ( ait ) eft illud odium2 aqua Deo
do in aquis nequaquam ſubmergi debeant. placuerunt , quibus ufurpatis peccata homi
Vtrum vero hoc.omnipotentiæ divine.con num ablueret,atque purgaret : in baptiſmate
trarium effe diceturrutrum etiam voluntati, Chriſto Dei filio nomina noſtra primum da
quia non expreſſe ſignificatum eſt in facris li- mus, & eius albo incorporamur , adeoque in
geris ? minime. civitatem Dei ut germani cives recipimur :
Nosvero illud fatemur Deum poſſe ideoque omnes, qui ſalvimodo fierivolunt,
cum lubet dubitamus an unquá libue- Sacræ huic aqua baptiſmali immergi ac pur
git,indicia nulla invenimus, circreda- í gari oportet : at fage fpreto iſto divino lava
musvoluillermulta habemusargumé cro :toti Trinitati, Deo Patri,Filio & Spiri
ca ,quænoluifle, & nolle doceant . ideo tui ſancto .frientes volentes renunciant , &
perimus probari, quam affirmant, Dei ; nihil Dei & creatoris opera , nihil ordina
voluntatem : & experientiam , quam tiones, & creaturas facientes , peccatores,
adducuntteſtem , ut fallacem non le & apoftatæ omnium aliorum fiunt peſsime.
mel, inox refutabimus. Quæ vero del Càm.autem hoc fcelerein toto mundo nul
nova creatione addit, non extra cho. lum fceleftius unquam definiri aut reperiri
fum modo lunt ſaltantis , ſed etiam de poſsit , quid dubitem dicere ? li fage non
lirantis. quid enim ad rem illa ? ſubmergantur aquis , id fieri ob peculiarem
# Addit,Aquam ipſam lagas in ſeferre iftam antiparbiam , videlicet quod elemen
non poſſe.cur putas?quia ( inquit ) Deus tum aqua nolit illas intra alucum ſuum re
opt Max. ſuo prudentiſsimo iuftiſsimoque cipere , fed omnind refpuat , & omnibus
judicio ab omnibus inde faculis elementum modis fugiat : hunc fcilicet in finem >
aque prædiftinavit falutari bominis lara. peccatrices eiuſmodi manifeſtentur. Nam
cro,ut quiàpeccatis abluendi eſſent ó Chri- e creaturæ inanimate ferwint pradi.
ftu Ecclefia initiandi, huius baptiſmate ute- cationi, & gloriæ nominis divini , ut fci
rentur,& per hoc medium novihomines fa- licet cali, ita quoque elenienta enarrant
iti , quafi per ianuam in Chrifti regnum in- | gloriam Dei , tum alias , ium in hoc : ,i
grederemur,quiprius reiectifueramus.Quā. peccatum & iniuffitia ab illis revelata pua
doquidem , ing.am Variniano quodam odio piatur. Aqua in baptiſmate eft facramen
Tttt 2 IUM ,
 zlo DISQUISITIONVM MAGICARVM

tum ,eft fignum ,eft figillum initi inter Deum į didiffet: nunquam quzſtionesillas: ad
á bominem baptizatum novi fæderis. Quid hic vel ille liquor : ft naturalis & vera
niigitureodem modo , fignum autiudicium aqua, otiofas vocaſſet :d cum ijs, dene
effe poſsit,diſſoluti illius, & fractiiterum fæ- cellitate aquæ ad baptiſmum fivè de
deris ? Et hanc rationem ſivè caufam facil neceffaria ſacramenti huius, materia ,

limè dixerim eſſe veriſsimam :ut fi aliæ nulle inquiratur. Nec etiam Calvinvs id
admittende effe videantur , una tamen hæc credit:quiapertiffimam Christi Do
recipiendafit. Mina locutionem Ioannisz. allegorico
Hactenus ille : in cuius verbis quæ- ſenſu accepit: & ,per aquam ,intelligi vo .
dam ſunt verillima , ſed non aptè allata luit,non elementum illud aquæ : fed ip
ad id probandum de quo ambigeba - lum SpiritVM SANCTVM , quidica
tur, in quibusfacilè agnofcas fpiritum tur aqua , eò quod animos noſtros ab
illum , qui ſcripturæ
teftimonijs gau- luar : quia ſine baptiſmo laluati homi
derabuti, & temper ſumma viadnilus, nem poffe putavit : atque ita præivit.
ut mendacio veritas ancilletur. Spiri- clarumque fignum Anabaptiſtis fuftu
cuales illas aquæ prærogativas, regene- lit ad gehennam . Sed nos hæc omnia
rationis ratione illi competentes agno. Lutheri , Kemnitij , Calvini , deliria da
fcimus, Catholici. Sed quid di dicerem teftamur , viderit Scribonius tamen ,
cum Principibus novatorum quorum quidillis ſit reſpoſuzus ,fi becſua dog
fummam puro Marpurgi ' eſſe auctori mara torqueant ,in imaginariam anri
tatem :prærogativam hanc aquæfingu- pathiæ chimæram . Habemus Catholi
Larem non efle : nonne corrueret huius ci , Deo laus , habemus arietes fortiores.
antipathiæ fundamentum ? Arecce Lu- eMiramur interea , & Calviniſtrophas
therus cum ab eo quæftum fuiſſet : j atque tropos : & Lutheri vecordiam
num , deficiente aqua liceat baptizare iuxta ridemus, urenim de hoc nunclo .
in lacte,aut cereviſia ? principio quidem quer cum & lacte, & iulculo carnium
inopinata fortè percullus interroga- i live herbarum , & vino , & ſimilibus li.
tione, hælitans, dixit : id divino iudicio quidis ablui poffimus, negari non poC.
committendum : recolleéto poſt 1pi- / ſet illa balnei uſum præbere pofle , &
citu ', & illo ſuo afflatu entheo, ſubiun- i quo quidqueadabftergendum aprius:
xit: quicquid balnei nomine nuncupa - hoc etiam efficaciorem baptiſmomare.
ri poſſet , id cenſendum minimè ine riam præbiturum , an ergò id , Quod
pram baptiſmimateriam . a Neque Hebræi vocant.aquam pedum ? pax auri
Martin . alter , Krmnitius ille , Lcileribus quæro , & naribus lit :fordet, føtet
oraculum , fatis certò credidit, nume- ! que Luthero ſoli,eiufqucdelirium hoc
lementum hoc aquæ neceſſariam ba- ! proteruè tuenti,tale lavacrum ,tale bal.
præberet : hoc enim
ptiſmo materiam neum contingat ,fed'ea lege,ut,pro ho
& Chrifto Domino affirmanti , b & A. neſta ſtrigilecula , illi ſcopæ taxeæ , qui
poftolismagiſtrum ſequentibus , ocre busſtrigmenra deradantur , & amorca
nitro
a In colloquiconvivie.cap.17. b 10-3m. 3. v.5 c AE8.v.36.7.47 Epbekis.v.26 . 2 Exs .
Mien Conc.Trid.6.2./17. c vide infrafeltj..
 LIBRI IV . CAP. ly . QVÆST. V. SECT. IT. 717

micro condita. pro ceromate,adhibean | legem Deus ab initio pofuiffet aquis,

sur: ficqueſtr ingatur toro enixè corpo hancillis in perpetuú vim competitu
re , pumicetur , levigetur.nihil illo mun . ram Sed ut hoc credam à Deo factum ,
dius , nihil bellius , nihil augiæ ftabulis neceſſe fit alias adferri probationes, vel
dignias invenietur , ex ſcripturis, vel eccleliaftica traditio
Quid agis Scriboni Varinianú aquæ ne in re tanti momenti ſolis niti conje
in lagas odium eſt; an ergò aqua prædi- turis ; hoc verò nec lobrix , nec tanz
ta ratione ideò eniin iraici belluas & o- mentis eſt,velſapientiæ . Omnesnos fa.
diſſe negát Philofophi, qua ratione ca- lutari lavacro ablui neceffe eft, ut ſalvi
rent. Metaphoricum ,inquies,odiú in- limus :quid tumenemohoc CATHOLI
telligo: & quale in plantis ceroiinus,fed CORUM negat: negant nonnulli Nova
etiam talis in plantis amor , qui tamen tores. Huic ſacro baptiſmati,cotique ſio
in aqua, & aliis elementis nullus cerni cratiſſimæ Trinitati fagæ renunciant :
tur, nifi quædam ad locum ſuú ,quoniã hoc quoque faremur , & ideò cunctis
is ad eorum conſervationem putatur ſuppliciis digniſimas, & fcelus earum
facere propenfio.Si lagas oditaqua,cę: atrociſſimum profitemur : quid inde
teros amet. und hocprobabis?fateris conſequitur: Odere idcirco illas aquæ
video naturalem hinc amorem no elle & exfpuưnt onusmoleſtum , credo, ut
ullum nec odium fanè:ſed vis ſuperna- aquæ vivæ cadavera: ſed fors hoc pro
turalem hunc affectum effe , quæro, an pter aquæ & aeris copiam , quæ in ca
ejus fibi conſcium elementum aquę;an davera ſe inſinuavit. Viva corpora meru
ignarum:non dices conſcium . Quid e- gerentur:non fupernatarent. Verí au
nim ablurdius ? quia nec fenfu quidem dio hoc fieri , quia fagas aqua prodere
præditum , quantò minus cognitioner i mavult , quá celare crimen: & lic quali
& hoc neceffarium foret,ut ſagas à cæ- præconem'agit. ſcio creaturas omnes
teris diſcernerer, ſed non diſcernis et laudare Deum , & gloriam Dei enarra

iam , cum & hæreticos alios & hypo- re: ſed lioc non faciunt, eò modo, quo
critas ſic ,DiviBERNARDI tempore ,exo Iolue jullit Achanum dare Deo gloriá,
puerit. Ejus verba poftea recitabo ex nonquo Pharifæi id à cæco nato exi
fer.co.in Cat.Ignarum eſt ergò; & fic i gebant : ſed fua pulchritudine ,ornatu,
movetur à Deo.Novone motu quoties utilitate, & efficacitate , qua ipfis Deus
faga aquisiniicitur?non hoc facis expli- / tribuit, opificis & crearoris ſui bonita
Cat & videtur velle lemper hoc operari y tem , (apientiam , divitias & porentiam
decretum Dei , ab eo tempore ', quid hominibus annunciant. Illa verò con
Deus aquæ elementum creavit: & ex felfio & indicatio , & ut ita dicam pre
hoc Dei decreto ſemelſancito , vim hāc i conium , fivè magis accuſatio : quam
aquasaccepiffe.ſicut herbæ nimiru vimy confingit Scribonius:facris litteris, co
Hlam Gbr ſimilis per fersen producen ciliis , Patribus, & EccleGaſticis monu
di lege illa primitiva, qua jullæ Genelis i mentis nova eſt; & inaudita :quare nec
primo. Germinet herbam terra virētem da vero fimilis ,nec credibilis,nec tuta.ſcil
Laientom femen , ác . Nihil dubito , ſı hác | alia nobis media Deus non reliquit, ad
Tort 3
expló
 DISQ :VISITIONVM MAGICARVM

explorandam veritatem . Signum eft nullum miniſterium , neque operam

initi cum Deo fæderis : hoc ſcimus. & ullam dæmonis , fed Deromnipoten
credimus,dicenti. Deo fignum ut cre tis folius , per ſuosminiſterialesange
damus eandem effe fæderis violati,po- | las bonos , id exſequentis a. Qua in
ftulas da fimile teſtimonium , & crede re , quam minus fecuram fit ingrel
mus.Das nullum ? non credimus iſtud, | fus viam mox oftendetur : illud an
qui illud confitemur. Deinde non a tem ab eo conſultè fuit additum his

:
quæ quatenus eſt aqua , ut inſtrumen- verbis b : licet fæpè bolitor fit opporsa
to , neque ut ligillo, falutem tribuimus na locutus tamen multum interais
poftram :fed quatenusad aquam accef- | Davúſne loquacur an herus : ided ne
fit formabaptiſmalis ſalubriter illa ab- ſcientia vel ſenſuum altitudine potins
luit , quando verbum acceſſit ad ele- quàm exercitii Chriſtianeque cbaritatis
mentum : tunc enim factum eſt Sacra. pondere hæc fcripfiffe videari: totum depen ,
mentum , quod nudum prius erat ele dere me à ſan &ta matris Ecclefia anduri
mentum.Tolle verbum :nec facramen. tateprofiteor , nihilque quod eidem in ullo
tum , nec ſigillum agnoſco, cunc dicam adverſetur, determinatè, multo minus ob
aquæ laudem Dei & gloriam nobis an- ſtinatè, defendere velle, Salutarem pro .
nunciari per terram , per aerem , perfecto cláuſulam culculor , & hanc
ignem : & quæram cur non hæcæquè illi mentem gratulor, ſperoque futu
lagas prodant? cur illis aër ſpiritum rum , ut, cum Ecclefiæ ſententiam Ca
non reddit difficiliorem , & lenta pro- , nonibus priſcis luculenter expreffam
dit præfocatione ? cur non fublidit viderit , cum rationum ſuarum & in
terra , & medias haurit, utfic prodan - becillitatem , & communis (enten
cur ? cur non aer illas ſolo allidit ,& vi- j tiæ yim , atque momenta diligentius
ciſſim reſultu , ut pilas , terra in aërem perpendit, liberaritque: feſeilli Grad
repercutit? cur ignis illis communem juncturas, prudentis ſanè eſt,commu .
ſe cum cæteris præbet creaturis ?Equi nem potius Theologorum & Iuriſ .
dem Godio ſuncullielemento , ignie, conſultorum Catholicorum fequjor
runt odio ; nam ignem illæ præ cæteris biram : quàm recentium & Novaco .
elementis odere : & murua ſolet elle rum ratiunculas , prima ſpecie fucum
antipathiæ racio. Sunt & alia plura, de aliquem acumini præferences , amplo
quibus ſequenti Sectione, đi . Majorque apud fincerijudicii ho
SECTIO 11 . mines auctoritas, et traditæ à fummis
Pontificibus praxis & doctiffimorum
Excuffa fententia & ratione I. C. cuiuf totius Europæ virorum ſcriptis con
dam Catholici.
lignatæ : quam aliquot latrunculato .
I.C.quem dicebam , & cujus parco rum , vulgi opinionem frequentium ,
nonini, primum dictum Scribonii | periculofæ experientiæ , & uſu patio
de Diabolo ſagas ſuſtentante rejicit, nis . Ego nihil in hac tractatione ſcien
cenſer enim nullum hic efe fa & tum , i tiæ cxquiſitoris vel fenfuum akirudi.
nis
a cult..238. b fupra 4.239.
 LIBRI IV. CA P. IV. QVÆST. V. SECT. I.
Nis profiteor : ſed tamen ftudium vel fumptiones ( etiam fpecies fačti) accederent ,'
firatis, & diligentiam , & lucem non tales ut communiter ad torturam ſufficien =
nullam , pro-ingenijmei tarditare ', & } teselle poſſent : tanc non effe confeftum quae
imperitia fcribendi , fpondeo. Speroſtioniſubiiciendos , fed ad firmius robur prs .
concertatorem , ut vult alios ipſum cedentium indiciorum , probam hanc aqua
ab omnibus fermè diffentientem be primitus adhibendam :non ad reum per bang
nignè ferre . non ægrè laturum , fi loli convincendum : ſed prepardındani & mu
ipli non contentiam , ut cum toc viris niendam corturé viam , & momentuin fit
clariflimis & doctiſſimis conſpirem & ciendum tantò confidentiusa . [
fentiam . Conſidera (lector) iuxta hanc ſenten
In primis quod ſupponit pleroſquetíam duo , primum congedere aucto
fudices hac hodie uti proba : id ſcio ve ret , ad pænam fivè ſupplicium'infe
cum non effe : nil fortalſis de lola lo- rendum non effe adhibendam hanc
quatur Germania . Nam in Italia , Hi- probam : fed tantum ad torturam . De
ſpaniaque ( ubi illibara Canonum au inde quoad torturam :ea non utenduin
& oritas ) penitusnulli ea nunc utun- iudicibus ad ſupplementum quando
tur. In Francia & Belgio , vel nulli o . deſunt ſufficientia ordinario jure indi

mnino : vel adeò pauci, ut eorum ratiocia : ſed tantum ad confortationé pre
habenda non ſit : isque non niſi indo- cedentium indiciorum , alioqui fatis
& tiores , & rurales iudices . In ipfa Ger validorum ad torturam : idquè dunta
mania , doctiores quique hunc uſum xat , ut iudex ſc confidentius poffit ad
improbare cæperunt: & illi ipli, qui cortürain procedere. Ex quibus patet
nondum deferuerunt, cum ſcrupulo & primò , quàm exigua ſit & quàm non
anxietate , metuquè errotis id faciunt: į neceſſària ad iudiciariam inquiſitioné
ut patet ex epiftola Weſtphalorum ad hæc proba. ſolum enim prodeſſet ad
Godelmannum miſſa , & eius operibus torturam , idquè noff niſi quando iam
inferta .Plerique etiami, ut 1.C.ill . Ger ad torturam ſunt indicia ſufficientia . fi
mani quos citavi quaft.4 ſect.ult.teſtart - runt fufficientia : iam non neceſsitatis
tur', iam paulatim ini deſuetudinem res eſt, ſed abundantioris tantum cau
multis in locis eam abire. Hoc ergò fetis tela , & quafi curioſitatis.Rurfus, fi cer .
fu vera eſt inſcriptio operis illius :'hac tüm à Deo miffum fignum eſt :cur'non
prob a plero ſque hodieiudic es uti . Hæc præ - l uit ad torturam , fic etiam ad condem ,
millo nationem quoquc adhibeatur , eodem
Sentéritia ſcriptoris illius“ ( ut eam modo ?verbi gratia, ut confidentius iu
tion minus fidè , quam compendiosè ! dex condemnet. Immò major videre
toram ante oculos proponam ) in ſum tur elle neceſſitas huius probæ: quando
itia hæc eſt: Quando indicia ſufficientia ad teſtimonijs convicta ſufficienter ſa
comprehenfionem adſunt; tunc comprehend: ! gå, torturam tolerantia elunt: quam ir
debere : ( quod certum eſt') quando verò caſu, quo probam adverſarius requi
donira- incarcerarum vehementiores prea rit : adeò , ut nifiomni tempore probi
bira
afic ille8.241
714 DISQUISITIONVM MAGICARVM

bita hæc foret, tunc potius ca utendum tium quorundam , qui , cum vellent
videretur. probare ſponte ſua , mergebantur lis
Illud etiam non capio , quod ſubdit, 1 que falli ſunt cognatos affineſque ſuos,
pleraſque è levioribus indiciis comprehen . I quos videbant immerſabiles,verè cul
Jas ubi generali inquifitione facta , nullapæ reos eſſe : immò & ipli ſe accula
qua adminicularentur indicia ſupervenirět, tores ac vindices præbuerunt. Voum
aut ante aut poft aquæ probam : purgatione que narrant exemplum his verbis.E di
canonica indicta , ac eiuratione folemni pre verſo contigit verulam quandam ftipite
miſſa, per ipſos dimiſſas effe & reſtitutas( fic arundineo nixam ( que ante complures an
aiunt num .28. ) benè quod dimiferint: nos maleficii , unà cum marito è forore,
non benè,quod probam tunc inſtitue infimulata da comprehenfa , bis fupplicio
riot . Namfi tantum erant indicia ad l abſumptis : illam quod & leviores cum con
capturam ſufficientia: jus illis non erat, tra ſe quàm contra cæteras prefumptiones
( ex ipforummet ſententia ) cogendi militarēt,pariterquegravide o partui pro
ad hanc probam : tunc enim dumtaxat xima eſſet : in exilium fueratrelegata, ubi
allerunt probæ huic eſſe locum , quan- contra identidem geminarum ac fub pæns
do ad priores illas pro captura , vehe- Magiſtratus interdictum provincie ac habi.
mentiores aliæ præſumptiones accede- tationi ſuaſe intalufſet ) comprebenfam as
rent & inſurgerent, quæ communiter aquæ ad ſubmengendum hoc an.1594.adin
ad torturam fufficerent ( ut dictum ab | dicatam , carnificique traditam ,tanta potē
ipfis num.24 . tia aquisſeſeſæpius , interdum & ufque ad .
Deinde ſi hæc legitima probæ fpe- humeros videndam extuliffe, & quafiebul
cies eſt : ad canonicam purgationein liiffe, & profiluiſſe,ur demergente, & obtru
veniendum minimè fuit : cedò enim , dente eam fepius conte carnifice , fub equis
vel mergebantur, vel non , ſi merge vix contineripotuerit: exftititque tum mul
bantur: cur utinnoxias non folvis : cur torum fermo, ipſam niſi tanta vebementi
adigis ad ulteriora ? nonne far expurga- | conto per carnificem fuiffer depreffa , aci
ta , quæ Deo judice expurgata ? certè aquis detenta, facili & quidem celerioring
conditio hæc vulgarium hujuſmodi gotio , quam homini effetpoſſibile , enataka
purgationum ſemper fuit : ut quibus Yam ac evaſuram fuiſſe.]
eventus faviſlet , ei ſe judex fautorem Hanc ſcriptor , hoc indicio fretus
exhiberet: ablolveretque, quam vel a- . b, nihil dubitat maleficanı, & combu
qua vel ignis abſolviſſet. Siſupernata- rendam fuille porius , quam fubmere
bant : quid adhuc teſtimoniis egebatis? | gendam . Ego hic rurſus hærco .G com
certè non niG quia probæ veftræ in burenda, ergò vult indicium ſufficere
omnem partem incertitudinem nove ad mortem , & contradicit fuæ pofitio
racis.non ergò hæc Dei miraculum eſt: ni . qua ad torturam duntaxat eo urea
Gincerta,fi dubia. Yos ipli præjudicio dum cenſuit c : Item , ficonto eam fab
veftro caufam prævaricamini. aquis carnifex potuit detinere & mer
Sed addunt a cxperimenta innocen- gere:non igitur Deus hoc per fuos mis
Difte
a nu.29.6 30. bnum 31. C num.24.
 LIBRI IV.C.IV.QVÆST.V.SECT.II. 715

ſteriales angelos bonos exſequitur, & , telas circa modum . primò hoc inter
fagas arcet ac repellit ab aquis , ut po vallum unum effedebere & aliquanto
ftca dicet ipfe num . 138. ' Nam quis laxius , falrent ad lolius judicis non
hominum robur vincat angelorum : j carnificis arbitrium diftinctum &
angeli expellebant:qui fieri poruit, ut temperatum : debereque judicem ad .
conto carnifex, angelis contradicen . I vigilare, ut omnis fraus,colluſio . fu
tibus, eam poruerit ſubmergere , & a cus, indiligentia , vel implicatio ab
quis præfocare? Non igiiur erat cur lic. Cautela hæc bona elt, G res ipfa
dubicaret, & tam multa ſcriptor ille licira forer.
medicaretur circa hanc tacti lpeciein Solent enim omnes mergendi &
a led paucispoterat concludere. hic natandi imperiti , fed & periti , dum
effectus à vi naturali non manat : nec merguntur:ante quam aquis præfocen.
à Deo manere putandus : non enim tur,aliquoties ſupra aquascapice & in
Dei voluntas , & miniftrorum eius terdum humeris efferri , conabte
efficacitas, in hac una malefica irrica quantum poteſt natura hominis con
foret: reltat , ut vis enatandi extrin : lervationem . diligenter itaque viden
feca fit ,& ab illo : qui hominum gau- dum ne quid tale hic eveniat, quod
det interitu ac deceptione : cuius ta . Magiæ alicribatur ,vel miraculo . Idcò
men conacus omnes à miniſtris juſti. fulpicor addi ab auctore :judicem om,
tiæ Deus, ut plurimum , paticur ſupeni cura proſpicere debere , quid natu
rari. ræ : quid miraculoſo indicio Greribu
Video hic dæmonem conantem endum . Sed fruftra funt cautelæ om .
padis conventis ftare , & ragam undis ncs nec ulla humana prudentia unqua
expellentem : video vinci à conto car poterit ſanctum efficere, quod, quia
nificis : qui id fieri poteft ? ceriè die illicitum eſt : vitandum erat. Neque
gitus Dei hıc eſt, carnifici victoriam nunc difputamus , quid judici facien
uibuentis, quia judicium Dei exfequi- dum ut hoc induriain exerceat cause
cur. Síhæc & coolmilia veriſlima me & circumſpecte: ledan ullo idei mo .
diratus tuillet , non confugifler adilo do liceat exercere ?
lam regulam , qua putat difficultates Quod poftca num.38.requirit,non
omnes decidi & exhauriri b , ludices accedere judicem ad hoc experimen .
induciis gua ad torturam de jure ſuffi cum ,nili vehementiſſima, & pluſquam
Crunt pracedentibus, poſe in ſupplemen ad torturam fufficientia præcellerint
tum plenioris & legitima probationem , indicia : id pugnat cum iis quæ numer.
fine confcientie lafione , ita facere, ut 24. num.35.dixit, fufficere prælum
dilucido, ftriétè littori mandato, i piones vehementiores , quæ ad tor
Sufficienti intervallo interieéto , ap. 1 turam communiter fufficerent. li luf
parerespfisac omnibus circumſtantibus, ficiunt, quæ ad corturam ſufficiunt.
de natatione vel ſubmerſione delata , cur nunc requirit, pluſquam ſufficien
(ufficienter poßılj addit
addit &
& alias
alias cau
cau :: tia?& præceſſerunt plufquam ſufficien
Vovy tia :

a $ 32.33.34 . b.15.cum feqq.

 VM
776 DISQUISITION MAGICARVM
tia : quid hac opus proba? ſicut enim vero , ad indicia quæ pro tormentis full
ad condemnationem , ubi reus legi. ficiánt,longe plura invenias momenta
rimè convi & tus, vel ipſa fa & i notorie contra lagas, quam contra adulteros
rate , res luce meridiana clarior eſt: , vel pefariz Veneris seos . plurcs enim
hzc proba foretſuperflua a . Sic etiam , correi funt lagarum , & hoc crimen
ad corruram lupeifua erit :quando lufo non occultius admittitur , quam ifta
ficiencia ad cam habentur indicia.Net | quæ dixisin quibus unicus duotaxat eſt
enim ſuperfluæ inquiſitiones judici conſcius, & recretachalamiqurtuntut
bus permiſſæ ſunt , ut docebitur lib. quodque dici lo'et,etiam Soli & altris
fogg. reliquis ea occuluntar ,
Quod addit nu.39 . diſcrimen effe Cum itaque velit auctor hanc pro
intermileticos& alios criminoſos: 3 bam ad toriuiam duntaxat præmitti :
in maleficis , propter difficultatem pro ' nonelt, quod in hoc fagarum crimine
bandı , majorem liceoriam Iudicibus peculiare jus introducac. Czterum ,
concedi , ut fcilicet hæc aquæ probatio quodà carciis criminibusnon modo
admittatur ; in crimioibus cætcris non hoc excipit , fed etiam contrariam illi
admittatur, ſed in iis canonics & or . quandam ab extrinfeco conditionem
dinaciæ purgationes fufficiant. item , appingii;ſcilicet erG criminoli ali jalte
peculiarc ille hoc in maleficio , quod accufari mergantur, tamen in hoc cii .
licet Panormitan . ( quem DD . alii mine ſagas mergi non poflc.hoccerte,
veteres funt fecui ) cenfuerit in aquæ Gratione criminis fieret : confequcre
frigidæ purgatione ſupermarationem tur cas mergenda :quando de alio cri
efle documenrum innocentix : tamen mine (pura furei )accuſatæ , juxta ritom
in ſólo crimine maleficii contrarium illum veterem ,dequo Panorm , egit,
norandum.id ut gratis dicicur , gratis aquis iniicereniur, linoxiæ foiér: que
pollet negari , & ex dictis. D. Bernard . ro igicur,mergentur,necne ? Simer.
jer. 66 in Cantic.in fin.ubi idem hæreli i gendas dicat :contra , fed illam quam
& hypocriſ tribuitur, falſum apparer.. narravii n.30. patet,merſam pon fuifle
Nobis nunc tamen , ideft minime ne . vi ponderis fui, fed violencia conu de
gligendum.ex co enim pelluccre pol primentis : & tamen fagam fuiffe dixit,
relt vanitas vel probæ, vel defeo Gonis & dannatam dixit , quia exili man
eius.Etenim G hatc proba ad condem darum bis infregerat , atque ita çon
nationem inſtiruerecur poſt torturam , i proprer maleficium , nec enim ratione
aliquid furie ad rem pertineret , quod maleficii ad aquas damnaffenr,ubi mo
de difficultate probationis in hoccris uis eft ad rogum micti juxta leges Im .
mine prætexitur Nam difficultas tota, pe ii.Sidicat nonmergendas : cette ja
quæ in hoc crimine peculiaris ludici- loquitus, hanc fupernai'ationennn elle
bus occurrit:inde nalcicor, quod fagæl iniroductam duntaxat à Deo ad dint
plerunque tormeota cludant per com , gendum judicem , in eius criminis ju .
num velindolentiam :, aore tormenta dicio , de quo diſcepratur , tunc enim
nars
a ch.2.lk prebes
 LIBRI IV . C. IV . Q. V. SECT. II. 714

non ageretur,nec judex inquireret, an & magiſtratus præcipuos ad lubitum

ellet rea maleficii, led an effet rea forti, decipiat? ergone tempet & omnes ? 4
pura ,veladulterii. In quibus crimini. | bi Achab ore deceprus Pſeudo pro
bus deciperetur cunchac proba Iudex | phetarum ? ubi Suſanna falſo crimine
Nam dum de furto quærit, li non mer · damnara ? Quod denique dicit nx.223 .
gitur ( quia lag ») certe abſoluet eam , ! pauciorum miraculorum hodie cau
quæ vere furti rea fit ,quia non demer- lam effe, fidei inconftantiam & tepo .
fa: & idco à furto immunis cenſenda. tem; ca quidem una eſt; ſed melior a
Nec ad rem facit ,quod hinc indicium lia ,quia itabilita jim ſemel fide , minor
capiet maleficii . cft,vel nulla neceſſicas eorum Et quod
Quid hi enim nulla concurrerioralia num.226.add it opera omnium reruin
co quod etli ſagalit,nulla tamen de ip.creatarum Gve bona , live mala Deo
fa fufpicio habebatur? certe ludicis eſſe attribuenda , id nia ſane explicetur
officium erit dimittere: quam miracu Catholicum non eft.nam culpæ mala
1o Deusſagamelle docuit. Si non di . lcu opera , quibus peccant homines,
mitcit , iniquus erit ludex , qui furci Deo , quà mala ſunt, tribui fides veiac,
ream.divino expurgatam judicio, non Sed puro eum de actu naturali tantum
dimittir.vides in quot ſe ſto mulos con : & non morali fenfiffe .
fcientiæ iniiciant: qui has Novitacum Primum argumentum eius, pro hac
fuperftitiones, vulgaria que ſequuntur proba,eſt, inter alia mulra , id quoque
opinamenta. Nunc videamus, quibus à judicis arbitrio pendere , ut probatio:
rationibus fuam probam defendat, & nibus iis pro arbitrio uti poſlir, quas
Gingalis ordine reſpondere conabor, | adhibendas judicat , & iis credat, quan,
habentur citus cap.3. & toto poltea cap, cum iisprobatum exiſtimei, ur Ha.
4.ubi excurſionem unam prolixifti - drianusImperator cenſait a , Reſpond.
mam addic ,qua narrat & defcribit Dei Probationes judicis eatenus elle arbi .
providentiam fuaviſſime omnia regen carias , utisex legum præfcriptolic
iem , & mortalibus oprime , ne dæmon utatur : ut nullas afumat, quæ jure pro
illos decipiar ,providentem :& per An . hibiræ funt qualis eft iſta, de qua agi.
gelos cuſtodes etiam lingulorum ele- j curoullas etiam , quas Deum offende
mentorum omniuin ſaragentem . hanc re vel putet, vel purare debeat, qualem
quidem probam peragere per eum , iſtam efle postea oftendam . hoc lane,
quiaquæ præeſt elemento. quod de arbitraria judicis licentia in
Multa in iisdeducendis accumulat , criminal bus fæpe jactatur, fuis cancel
non certa ,nec probata. Et quamviso- } lis , & juriſperitrum fan &tionibus, po
moia forenc certa & probata ,nibil ca ſtea lib .ſeq.includam , & licentiolain
men nosca premerenr.Elto enim De prorerviam voluntare ,pro ratione ab
usimpedir,ne dæmoo nos opprimit , urentium , frænis velut infrunitum a
at vuli & poffec:ergo nullum lædit? ubi ſ nimal conftringendam moderandam.
Iob ?Impedit Deusne nos ,, ac judices que docebo
VvYV 2 Secun ,

a 1.3.5.ciufdem D.deteftibus.
 DISQUISITIONVM MAGICARVM

Secundum argumentum præluppo furasi:quicandente ferro expeririproo

nic , jure Canonico non prohibitam bibet , is prohibet experiri in omnicalu
elle hanc purgationem in crimme ma quo ratio prohibitionis procedir
leficii: quia jus Canonicum non dicit Qui ergo prohibet canon,ori judi
exprelle, non licere in hoc crimine hac cem probatione aquæ frigida , probi
proba uti ; & quæ expreſſe prohibita ! bet ea uri in omnicimm inc quia nullam
non ſunt , illa ſtare non probibentur eft crimen , in quo probibitionis ratio
a tum quia crelcente delião modus æque non militer:ea enim hic eft, quia
pænæ & tormentorum deber creſcere I fuperftitiofum , & incertum , & cum
b Ex hoc fundamento fic argumenta . Dei tentatione conjun & um efthoc
rur.Hoccrimen quotidie augeſcere vi genus probationis : utipfimet Cano
demus : licer igitur judicigenera verica, nes indicant,citati ſuper queft.fect 3.in
tis inquirendæ invenire nova,non pro fin. co ſe 4de ex quibus dileric
>

bibita quod probat multis DD . diais & annulancor tales purgationes aqua
generalibus, Reſpond: Fundamentum frigidæ , & prohibentur litigantes cas
præſuppofitum cſſe vanum , falfumque præftare. & judices prohibencur po
Quia fic poflet probarein-maleficiicri itulare . Er Dodoresomnestam Tbeo
mine ad eruendam veritatem , etiam logiquam luriſconſulti ad unum ,hanc
duellum indicia Principe poffe. Nam accepere , ut generalem prohibito
nec duellum in malefici crimine indi . nem , neque putarunc Gbiullum de
ci , eſt jure prohibirum ,, expreſſe facta menexcipiendum , neque unquam de
mentione maleficii. Sic poſſer de ferri maleficio excipiendos in hunc olque
candentis proba hoc idem inferre.Sed diem vel fomniarunt : quia videbant.
cum in his pateat illationem huiuſmo: prohibitionis rationem æqualem in
di non eſſe faciendam ;, latis apparet, maleficio, arque in cæreris crimimbus.
nec deaqux frigidæ proba , hoc dici Generaliter & line criminis, ullius ex:
poſſe.Sicut ergo duellum fieri non po : ceptione ( nullam enim addung) locuti
teft ad proba tione m ii
malefic , idcirc o funt Theologi,Iurifperitigue.D.Thom .
duntex at:quia duellú fieri general iter in 2.2.9.9 5.ari.& in add . 3. & ibi Cae
prohibitum fuit : non poterit etiam hæc ; setan. D. Anton 4.p. tit.is.cap. 34. .
proba adhiberi , propter eandemge . 2 , Binsfeld. 2. P. de confel: malefit..
neralem prohibitionem .Nec enim loquoft.1 . poftult.concluf. Petr . Tram
lentleges purgationem aliquampro- lib.de demoniac, edition.2.Petr. Gres
hibentes addere ,ut non liceat ea uti in gor.lib.48-8yntagm.cap. 19. Abbas ir
sali,& tali crimine :fedt -Ginpliciter ve. cap.licet in fin. ne cleric. vel monatb
tantca uri.quia qui gencraliter prohi . | Matt. de Affli t. ad lib . 2. Conftit. Res
bet, omni in re id prohibet:qui furari, gni.sic. 31. Turrecrema.in d.cap. conſi
is prohibet aurom , argentum ,ferrum ,luifti : Abb. Ancaran.in.cap fin de
Spurgat.
necnon8. S quodeis inverb ped h leges non
a arg.1 prohibeant Dex quibus caufmaio,in in
reg . b lireleg D de poen cc. Mennam.in fi.q.5 sunet c in l.namque infin.2.q.s. in c.confuluiffe:
29 : 5 : dc.extuarunde purg:Canonc ſententiam fanguinis.Neclerici velminach fear,
 LIBRI IV. C. IV. Q. V. SECT. II . ilgi

purgat. vulg ( ubi bene loquitur) Andr. quentibus , quæ omnia nultum ha
Alciai in Compend. Iudicuuriiproof bent verborum , led parum ftringunt:
fusi Indor. Damhauderins in pract. reducanı analyzico ad ſua enthyme
crim.cap.13.Navarr.c.11.Manual 36. | mata vel fyllogifmos. fic enim vis ra
Nicole Remig. li.3. Damonolat.cap. 9. ratiocinationum optime intelligitur ,
Andr Gail lib.2 . de pace publica car 7. & fucus omnis removetur. tertii ergo
1.24 . ( ubiſsini ei Ancaran, exprefle | argumenti fumma hæc elt. Judices
addız effe Morrale peccatum ) loan. Al pulluar & debent cam adhibere pe
tbuz, admonit . ad Iudic . idem tenere nam , quam reimaxinemeruunt , & .
loa;' musà Beuft, Borchlt. Venato- proprer quam ipů aliiquc exemplo
rius', alicilaci à Godelmanno d . territi efficaciusa delatudererrebun
cap. 4 num . 23. num . 27. qui ad- rur : huiufmodiquo admaleficas,ſunt
banc communem Dd. jenten- | ignis & aqua.ergo his elementis,Judi
114m , approbari qi:ogue ab omnibusfa cibus in live crimine pouſſimum uteno :
cultatibus luridicis Academiarum dom . Reſpond .primoliquid hoc arguo
Germania , menelim valeret , probaret etiam de
Sane cum Canones ficexprelle lo ferro candenti: de quo tamen idinec
quantur , & generatim ab omnibus ipfe adverfarius afferit: quodli afferit::
Dd.intelligantur ( nec enim vel unun nonne Dd opnibus Canonibus , 86
Theologum Casbolicum , vel unum aliss quoque a manifcſte le opponit..
Jsurconlultum pro fe adducunt ad quod cujus modeliætis, ipfe videril';
yerlarii. Cujacius enim in Feudis can Si quid eciam valeret ; probaret non in
tam meminit monis priſci , non vero maleficis tantum : fed & io homicidis,
eum laudac vel probat ) nonne ab A & in aliis criminibus : quod tamen
cadaniarum & Doctorum recedere adverſariusio aliis negat. Ignis enim
communi confenfu , canonum inni tormentum maximèmetuendum elto:
xo & menti & verbis , proprer levicu . cam latroni , quam Lamix..Præterea
las rationes,remerarium & inconful- quæro , cur aquam magis meruant La
tum eft admodum ? fruftra igitur libimiæ quam fidiculas, & eculeum : quia
hoceffagio blandiuntur.fatis enim ex . i ( inquier) illi queuntreliltere , huicnon
prefla eſt prohibitio Canonum . Quia que unt. Sed cur huic nequeant? Deus
Degatio malignantis eſt naturæ, & unir ( inquit ) non permittit. Unde noſtri ?
verlim deſtruic , quicquid eam ſubſe- experientia. ficfemper principium pe..
quitur. ritur , Secundo refpondeo: Majorem ab .
Modus pæn augeſcit cum de- ſolure fallam effe; 6 Gt propofitio uni
li & o: quando legibusille modus non , verfalis , adhiberi enim non poſſunta
adverfarur : hunc adverſariiam pa Judicibus pænæ; quibus iura vel legi
lamelt.. Hac vite fracta , cedo alle time conſuetudinesnon fuffragantur :
cam hæc.vero aquæ frigidz uſurpatio, Dei
Tertium argumentum fimile eſt le tentatrix eft, & juri adverſarur , ac :
Vyvv 3
pros
ad. Minnam.in fi.dc.confuluifti.d, hex tuarum d.c.fententiam don c.fin.de pur.vule ,
 ONVM
720 DISQUISITI MAGICARVM

proinde uſus eius corruptela eſt, non Quinto i conſtar experienciaſagas

cunluerudo . Sinegat univerſalem eſſe probam aquæ maxime verei & deic.
propoſitionem : corruit fyllogiſmus, tari ,eo quod ſciaotſe Gc decegendas
quia peccarin modo. veriſimile ergo eft illas tali indicio vó
Quartum argumentum . Ad verita - vidas ; non auſuraslubitecculcum.vel
tem indagandam uti debent ludices I faltem in co non negaturas, quod ante
in aquis coram omnibus palam fecce
cæ ,caliselt hæc proba. igitur ea uten runt . Refpond. Conſequenciam hanc
aum . Minor probatur : quia rendit nihil valere . Deinde , Ghancmaximè
ad conſervationem publicæ utilitatis , deteſtantur : quomodo ſolent feillz
ad falutem ac reconciliationem hu- huic probe offerre tam frequentei? I
mani generis, omniumque terræ fru tem , undeſciunt ceriò , le Gc dezegen
ctuum provencum Reſpond.Minorem das ? niſi quia padi libi talis conſcie
fallam effe :probacionē vero cius lup | ſunt. Sipacticoniciæ ;fic hoc igiturde
poncre,quod erat probandum . Non monis opera quod adverfarius negat .
cnim quæritur;an maleficas, quæ ve Denique potius crediderim , illastung
iæ maleficæ funt , & quas eſfe Iudici libentius eculeum labituras , & tor
conſtar, punicndæ ? item an Iudex mo . menta pertinacius lacuras , ot toleran
dis legitimis quibuslibet uti poffit? tia diluant præcedens a quæ indicrum ,
conftat enim affirmativa horum pars, loc enim cafum reddituræ conacam
ſed quæritur , an ifte modus fit legiti- illum improbi judicis .
mus, & in hoc fallitur ſcriptor ille ,quia Sextò. Indicia depofitionis & de
purat ,ut actus aliquis fit legitimus, & nunciationis ſociorum & complicum ,
1

bonus;fufficere , li per eum quis ad bo incerta funt & fallacia : ergò potcft ju
num finem tendit.Nonne bonum , & dex ad eorum roburhanc probam ad
gro fanitaten conferre , lane G finem iicere. Anteced. probatur , tùm quia
ſpectes:ſed ſi per maleficium conferas malefici potentiores lolent le laruis
vel ut per fornicationem aut aliud pec'obregere :cùm quia Diabolus poteft io.
carum eo rendat, a & tus erit malus , & nocentium yulius in conventibus ci
lethalis , cur ? nonne ad finem bonum hibere ; tùm quia conventus calesin
tendebatzita ,led per medium non bo . cerci, & imaginarii ſunt. Refpond . Pri
num.ldem hic affero bonum ad finem mo ncc conventus efle imaginarios &
tendere ludices hos : fcd peccare , quia incertos omnes , contrariú docui, fupr.
per inaia media , nempe fuperftitione lib.z nec omnes ſemper larbaci incer:
& tcntationem Dei . Præterea hoc funt, ut etiam illic docuiacc diabolus à
quoqae argumentum laborat vitio , | Deo in hoc crimine permittitur inno
quo præcedens,dum plus probat, quá cences exhibere,ut etiam docui.codene
incendic : nihil probat,ad eundem e - llobr.2 fic falfum antecedens. Sed Gil
niin finem renderet ludex per duelli lud concederem , & nunc pro confello
vel ferri candentis purgationem : & ta- haberem : indecameo non lequcretur
men hoc ei non licet. illatio illa.Poflunt enim illa indicia
liis
 LIBRI IV.C.IV.QVÆST.V.SECT.II.
kis legitimis indiciis roborari ( de quief ratio huius proba ? dicis, non probas.
bus agetur kbr.ſequenti:) & ot nalla fo. Ego qui nego ,diſcrimen dabo : Nulla
rent indicia legitima alia præftaret reú
noceurem abſolvi, quam ex prohibi. | luſpicionis, de pacto cum damone:
tis indiciis & illegiuma probatione
condemnari , telte Stephano Punti
file a. Denique hoc argumentoni eru
jam proburet , de omaivulgari purga
tione.
Septineum argumentum , ex verbis
p.Binsfeldii,contra elus menrem ,non
dicam calumniosè, certè non omnino
candidè decorion & concexcum eft:
quibus,vir ille & do &tus & pius , judi-
ees ad puniendum maleficium iftud
hortatur: & probar in hoc crimine plus
deferendum reftimonio complicum ,
quam in cæteris criminibus : ex his con
cluditadverfarius , hanc ergò probam
recipiendam : quia hæc probaelt cer
tior illis teſtimonis. Refpond . neceffe
certiorem ,fed incerciorerp : quia nul
lus homo tài mendax , quàm Diabo .
lus,cujushæc proba pacto nititur : Dec
ad rem pertinere certior fit, nec ne. Rias
rio enim diffimilis valdè eft harum
probationum , teſtimoniorum proba .
tio divino ,naturali , & pofitivo jure ni
ritur proba hæcut jam fæpè dictum :
fed ſeq.ſectione probandum ,omniju
Firepugnat.
Ostavum argumentum , teke Bins
Feldio indicium bomicidii ex cadave-
re fanguinante coram occifore peti
tum videtur foli divino miraculo add,
Scribendum : ergò lentiendum fimili.
rer de lagis fupeinatantibus. Reſpond.
quid de antecedenie lenriam , hoc
opere non ſemel are indicaſſe :ſed eſto, i
fii adſcriben : tum miraculo : 20 eadem
a indem confuluifti.
721
in fanguinis illa milione caula ſubet
nihil illic miſcetur fuperftitioli : non
quæritur illic à Deo ſignum , & pro
inde, nec Deus centatur : quæe.omni
. a
reperiri in proba frigidæ docebic le
quens ſectio :
Noum argumentum ait inconvin-
cibile eiſe;li diligenter advertatur: ad
verte igitur quælo ( Lector) mecum , &
he bain para, quam victi vidori por :
ngamus.Sed quid hocian moores par
turiverečcertè nihil hic reperie à num .
6s.uſque ad.numer.zn . quod vim ha
beat argumenti,
argumenti , niliiſtud : ludices à
maleficis,in iis, quæ ad judicium eiuſ .
que ordinem pertinent, neclædi, nec
impediri poffunt. Demon ab initio
mundi ſemper omnia conatus fuis &
conatur, ne malefici punianrur , & ut
amalios ſuos eripiat judicibus : idco
que perſuaſerat olim omnia, qu.p faten
tur , illufarum mentium elle fomnia :
ficque conlecutus dio fuit, ut impuni.
tate & contempru judicum mirè pu :
merus crefceret reorum . Fadem ex
cauſa tàm inaleficæ , quain dæmon
4
fummopere vellent iedere , & exter
minare omnes judices : quòd neque.
ant fic quia Deus non finit; cujus po
teltas eft infinita dæmonis Gvita, li er.
gòtantopere Deus poteftatem fuam
ollendirin defenfione & cuislı judi .
cuni inhoc crimine ; quare non iden
plane volet , & operabitur Deus , circu
executionem huius aquatilis probe.qua
quaſi index eft , & minister ad huius
maleficialis hærefeos verita : em relegen .
722 DISQUISITIONVM MAGICARVM
damar cognoſcendam ? ] Sic cnim ille denciam ſuam extendere ad criminis
concludit, ex præmillis quas narravi eorum derectionem . Denique non
breviter , hocais : Deus potentiam ſemper iudicia hæc fine omni impe
quam oftendit in ruendis iudicibus dimcnto procedunt , vel lalione iudi.
contra dæmonum & maleficorum cum ,aut miniftrorum iuftitiz , ut do.
inlidias , vule igitur eam oftendere cuilib 3 Ecce,quam levimanu & bre
quoque in crimine eorum detegendo.vitaleicula , Itupeus arietis tam in
Reſpond . Quid G negem conſuequen- victifunis diſciſlus , machinam exar
tiam , & dicam argumentum à purè I mavit.

El
paricularibus procedere ? Deus hoc Decimum , fors confultoria permir
facit,ergo & vitud vult . Si dicas pro titur; quacuor conditionibus concur.
baci confequentiam : quia : ut decet rentibus : hæc probacſt quædam Cors
Deum judices tueri ne lædantur ; fic conſultoria, & in ca inveniuntur con
decer cos dirigere , ne fallantur. Re- diciones quatuor illæ , nam non fit,in
Spond, nunquam illosfalli , quando ele& ionibus Ecclefiafticis : led hirin
uG func modis & mediis à iure com- rebus Spiritualibus & ad animz la
probatis. Non enim fallitur iudex, | lutem pertinen ibus ; & fit cum re
qui nocentem abſolvit , quem ada verentia , & ex neceſſitate , defe & u 9 .
docencianocentem , vel non docent liarum probationum , poteritigitur
inocencom . Nunquam talli,foliusDei hac judex uri . Refpond. Hanc foutem
elt , neque hoc judiciis humanis com non elle conſultoriam , ſed divinato
petit. Præterea multa crimina fæpè riam , nam conſultoria fors quzrit
Deus vult in ſequenci fæculo in ſoli- quid agendum vel iudicandum Gt ;
dum puniri : ideo ca permicrit bic late hocque de futuro : divinatoria , qoid
re . At reipubl. melius conſultum i eventum fit,, vel quid fa & um , la .
eventum fit
deprehendantur : ſanè, ſed an Deus tens. In hac proba veiò non quatitur
femper quod fingulis rebuſpub. uci de futuro , neque de eo quid facien
lius; id facere tenetur? Quid fi illas.pu- dum ; ſed tantùm depræterito Gvè de
nire velit ? Poſliin etiam dicere,utiliza culpa & comm Co non aperto. Divi.
tem :illam reipub.honori divino cede natoria igitur haclors foret. - Prohi
re ; hunclæpè , expoſcere, ut crimina bica ergò hæc proba, utczterz lortes
quedam futro ultimo judicio fer- divinatorie. Immò & conlulorie lor
vencur expianda Nonne codem argu- i tes hodiè prohibitæ funt , necpeimit
mento iden de furibus probem & li tit nos Deus voluntatem fuam per CX
cariis Deus potentiam ſuam often - traordinaria ; & iure Ecclefaftico vel
dicin Judicibus & miniſtris aliis iulti. S. S. non approbara media invalliga.
six tuendis > ut exiguo numcro ali rea. Vide qux dixi fupra capire fecun
quando & plures & ferociores com do quæſtio.7.fed.4.Nequc hic adſunt
prchendant eorumque virent gla- ì quatuor ille conditiones , dam deck
dius : ergò etiam voler hanc provi . | neceſitas c.
de
a sexi.snc.fortes26.26 quælt.s.but docuifup.fe& .I.
 LIBRIIV.C.IV.Q V.SECT.II. 723
Vndecimum a, malleimalef.auctor | uni.ubi hæc tra & tat , quam licere 113 .
ex Scoro dicit licere uti abſque Mor- leficia, lignum tollendo , destruere :
tali ad tollendum maleficiuin reme. quod verò ſuperſtitiolis & vanis
diis vanis & fuperftitiofis , dummodo uti remediis liccat. Scot. non dicir,
line alio maleficio fiant: & delitomne fed de hac re- dicentur alias plura
pactum cum dæmone, eciam implici- lib.6.
tum : quia hoc eft deftruere opera dia Duodecimum ,eft, omnia quæab hos
boli, quod eſt laudabile . Hubertinus minibus fiunt , ab intentione eorum
& Goffredus putant maleficia poſle ira iudicanda , ut fi intentio bona lit
per candem artem deſtrui, per quam & doli expers , peccato vacua Gradio ,
fa & a funt.Imp.etiam ,in l eorum , C.de quia peccata non funt > li voluntaria
malef. & mathemar . permittis malefia non funt : ideò fi judex putans hoc li
cia quæ id bonum finem diriguntur bi licere , bona intentione & citra do
nempe ad falutem hominum , & c. lum , ad veritatem inveniendam hoc
Cùm igitur in hac proba delit pactum utatur remedio , vel nihil , vel parum
omne,deficetiam maleficium : licebit peccare. Confirmarur. l . quia in rc
judici ca uti, etiam G aliquid fuperfti bus , quæ ad fidem non pertinent falo
tioli admifceretur. Refp.imprimis hic li , vel nullum vel parvum elt pecca
non agi de maleficii deftru & ione, fed tum. Confirmatur 2. hoc argumen
tantùm de probatione maleficii com cum, quia judices , telte Menochio de
milG & proinde hic opus Diaboli duplex arbitrium habent, unum aftri
non deitrui ſed tantum indicari . tuin , & ligatum : alterum liberum
Deinde pactum hic non abeſſc. Im . & plenum ; quod dici poteſt , concellio
per quoque illam conftitutionem ab homine vellege facta , qua poflit in
( nig dicas eum tantum toleranter lo dex femolo iure , equitate & ratione,,
goi, non verò approbative; iniquam ſed proprio ductusappurutu , à dolo ra .
effe, & divino juri contrariam ; quia jus men alieno , quod placuerit ftatuere.
divinum om ne maleficium prohibuit, Confirmatur 3. tùm quia alioqui fa
Dec enim facienda luat mala , ureve cilè ſage , Gne hoc probæ genere,iu .
niant bona Hubertini verò Goffredi, dicia eludent: & experientia docerile
& ut videtur Mallei malefic. opinio . las nulla Canonica purgationemelio
nem ; nos lib 6. copiosè refutaturos. res fieri : cùm quia iudicibus adimitur
quz lanè, quo ad deltructionem male unica ratio certialiquid ſtatuendi, &
ficii permal ficium , eft erronea b , quo fic moleltiis & fcrupulisinnumeris in
ad deſtru & ione per ſuperſtitioſa can voluuntur. Ex his omnibus, à numer.
rum media,temerariaeit,ur minimum ! 82. vſque ad gi. concludit , vix ullum
quia ſuperftitio femper eit in vitio & I velneglecta legis canoniſve,vel temera
peccato ,nec unquam licita c,dicenda . la religionis piaculum pertimefiendum
Nec Scotus aliud dixit , in 4. d. 34.9.1 effe illi judici , qui proprio ductus apo
Xxxx
pentu,
a pa 2.9.2. b art.Parif.5.6.6. c Vide D.Tho.2.2.995.& qua diximus lib. 1.c.iite d.art.
Parifs.tex.leu.19.6 20.6 cap.admoncano26 9.2.cap.nec mirum 26.9.s.d dearb.jud.q.o.
724 DISQUISITIONVM MAGICARUM ,

periew,à doloramen alieno, ac pleno illo cotieſque fic peccabit , quoties vel di
arbitrio rritur , cognofcenda perlianc rectè vel indirecte, quando ſe diſceo
probam veritatis di iterum occafio obtulit , difcere vel
Refpond, Plurima hic occurrant di- | expreſsè noluit, velneglexir d.Qux in .
fcutienda,quorum jam parsexplicata; Iudicibus locum habent, quia hocad
pars fulius explicabitur libr. ſeq. Im- diſcere tenentur : co ipſo cnim quòd.
primis illa regula: , ut Gt Thcologicz judices funt, tenentur ſcire, qozofi
doctrinæ coolentanca , lanè eft incel cium judicandi exigit: tenentur quod,
ligenda: quzà ſola inteatione , pecca- quirudioresſunt, conſilium petere &
ti pecit rationein. Nam cum peccatum do & is & piis viris quare cum hoc ne
fittriplex ,infirmitatis:maliciz , & ig- gligunt, à ſupioa ignorantia excalari
norantiza.illud, quod ex ignorantia non poffunt, cum tam facili negotio ,
committitur , bonacum intentione conſulendo Academias , Facultates,
committi poteſt: & peccacum tamen hoc queant diſcere. Quod fi tamen
eſſe b,ut accidere.certum eft , quando aliquis contenderet run häng elle
vincibilis ignorantia eft :: tunc enim difácilem cognisu ,( quæ mea quidem
bonam intentionem , non prorſus ex: ſententia facilis eſt cognita , quia luffe
cuſare eum , qui facit , quod fcire de cicnter à lummis Pontificibusdecile )
buit , Gibinon licere: certius eft quam & judex adhibuiflet aliquam diliged
ut probari nuoc à medebeat c . Solumtiam ad ſciendum , oon- camen omncm .
quod ab ignorantia omninò jovinci . quam adhibere poterat & ratione dif.
bili fit.caret omni peccato : quia cen ficultatis rei , & ftarus ſai, rencbarur :
ferur omninò involuntarium ; vincibi. adhuc ignorantia erit vincibilis , &
lis ſolummodò minuit peccatum ,affe proinde cum peccato , quia ralisigno
ctata verò auget efficit enim ,utſit peco rantia non tollit voluntariam . Quan .
catum ex malitia , congderandum : ita .
do autem quis diligentiam fufficien .
que qualicec ignoter judex , Gbihac cem dicendus adhibuiffe , hoc alte
proba uti non licere. Si hoc ſcire, & rius & prolixæ difputationis eft enQ
diſcere expreſſe noluit, tunc ignoran. bis ſufficit illud fundamentum lubver.
riam directe affectavir: G verd adver rifle, quo fupponebarur ab adverfario
tens , vel facilè potens advertere , fe ' rolam intentionem bonam fufficere ,
diſcere poſſe ac teneri , occaſionem ne quis peccet faciendo , quod facere
tamen difcendi oblatam neglexit: in non oportuit. Ad Coxfel 1. Re
dire &è runc laborat ignotantia affe ſpand cam effc fallam . Quin etiam
Cara: & fcut prior eft cxpreffe reus obfalliin iis quæ pertinentad mores ,
peccatum malitiæ :fic poſterior impli- j præcepta Decalogi poteft elleMorta
citè, & interpretativè eodem recidit: icli quis fallatur propter ignoranean
Icon
.

2. D.Greg.li 26 moral.c.26 D Thom.1.29.76 6 A8 3.9.17 c Vide D. The è iliMedia

1.29.74 mrs.s. & .19.76 ar. 2 Scho.in 22 : 2 Valen.difp.29.punt.6 & 95d Bar.Muer.l. a 994
Videantur rider in Rel de Indiis n . Vigalo in Conc.Trid.a 18 Sob in 4ds arkzo.
Bonnes. 2.29.10 4.2 dubion19 V'ske.fup pust i Angl,on 2 2.229,2 arbidea
 LIBRI IV. C. IV. Q. V. SECT. III. 725
Terum , quas ſub M. tenebatar ſcire: ut minat , & ratiocinatione præcedente,

tenentur judices ea, quæ ad officium imperare humanis affe & ibus ,qui quòd
corum fpe & ant , & grave continent contra legis præſcriptum ſæpè nicun
præjudiciuin , ut in nottro cafu: cumq; rur ; idcò judices nolebat humanum
omnis error voluntarius quarumcun Tequijudicium ,fed divinum :quia judi,
que rerum , ſemper Gr peccatum ex candileges acceperant à Deo ludzi,id
communiore & veriore fententia ,con cò qui ſecundum illas judicabat, mc
tra Durandum :fequitur, quò error pe mor eratle Deijudicare judicium . Ad .
riculofior fuerit & maioris detrimen - verſacii ne hominis quidem judicium
ti, hocfuturum peecatum erroris gra- amplectuntur, ſed belluarum : homi
vius,hic autem detrimenti eft maximi, nis eft rationem nunquam femovere,
quia fovet ſuperſtitionem , rentat De . belluarum eft appetitum fequi, qui er
um , & proximo graviflimam infert gò judici,femora ratione,proprio du
injuriain. Ad 2.Refpond .Iudices quica : ci apperitu , permiceunt; nonne beſtia,
fiarbitrio libero & pleno utuntur, non non boninem judicacorio tribunali
judices eſſe,led tyrannos, utpote qui imponunt? Non , non , qui legibus
bus io corde illud : contemptis judicat, à Deojudicabitur
Sic volo ficjubeo , fie pro ratione vo Princeps es, & legis condendx habes
luntas: auctoritatem : juttis quas tuliſti legi .
Etqui jubent potiùs , quam cognol. bus , pare; non mecupænæ , quam
cunr;ideoque regnat potiùs, quam jus præfixilti ( hanc nemo à re expoſcet)
dicanr. Ulline unquam ab illo hominc ſed metu legis divinæ , mecu legisnatu
velà lege fa &ta hæc tam laxa conceflio , ræ , amore honeſtatis & decoris , &
uripli liceat lolo vacare dolo ; cæterum laudis.Nulluseſt Princeps, qui Deilc
feponerejus,æquicatem , & rationem ; ge autjure naturæ abfolvatur : aut hoc
proprium vcrò lequi appetituin. & fic jus , hanc æquisarem poffir, fine pecca
quodcumque placuerit in judicio fta- i to tranſgredi judicando . Pripcipe ju
tucrerDeus bone, quo talia judicia de dices interiores , fupremi quidem illi
ciderunt? hancne licentiam tribui ab & quiPrincipis immediate gerunt vi
hominibus Chriſtianis? qui jus & æ- cm , dem contra legis mentem non
quitatem iemovet , nonne juftitiam rendant ; poffunt verboten proprie
tollit; quæ omnis velbenigna æquitate fatem extenfione,velrettidione labc.
velrigido jore fulciturfæquum bonú factare alii histoferiores , & à quibus
que naturaliseſtjuris; hoc tollis , ti ab ordinaria ſoletappellatio , falıom socio
& quobonoque & jure limul judicem vilibus effe ,illi verbis etiam legis afrio
permittis abire . Non hominis,fed Dei guntur:ficontra ca judi.ant , peccare
judicia judicesjudicarc. R ex ille Iſrae- f. cenſendi.excommuoi Theolog. ſen
lis ,verèdicebac;hominiseſt arbitrium rencia a Norari digna fint illa D. Aq :
feqairationis, quæ nos à belluis difcri- guftioi; In iftis temporalibus legibus
Xxxx 2
quam
a D.Tho.1.29.69 Med.2296 art.is & ib.Bonn , Aragon . Sos. Item Caiet, in fum .
verb. Iudex Navar.Manr,c4.25.1.5. 13.
 M
IONV M
U ISIT CARV
726 DISQ MAGI

quamquam de iis homines judicent,cùm tibi (o judex ) proderit fi provinciam

eas inftituerunt:cim tamen fuerint in criminofis liberaris, animæ tuæ difpco
funce firmal& , non licebit judicibus dium facias ? quid tibi prodelt bend
de eis judicare, fed fecundum eafdem a.] 1 conſulere aliis , G tibiper peccatum
D.Gregor eciam fcribit , a judicibus malè confulueris? At illa deterior fiet
jura diving humanaque revoluenda, dimiffa tibi non nocebic,led Gbi,con
& cum revoluerint , ſecundum id lequeturilam Nemelis (ua.Deſcrupu
quod illis conftitutum eſt,judicandum lis quod additur , dicerem lubcos, Tre
b & addir exemplum Moylis , qui que pidaverunt ubi nonerat timor. Exima.
relis populi ſemper ad Domini taber. tur femel bicerrorexeorum menpbus
1. cuiuming ellos referebat, & juxta erronea conſcientia cellabit docean
quod Dominus imperabat judiciatur cimereluperftrionem , doccantur
proponebar Nomirum ( air) nos in . quam grave peccatum hr Deum ten
ftituens,ut non ex corde noftro , fed ex care. Doceantur mortale peccarum ele
precepto divino fententiam profiramiu ſe, non obedire Ecclefiae qua univer
Hocienebantur fequi præcepto Dei lim prohibuit vulgares purgationes
judices Iſraelis,qui judicare jubenrur , Non puro me hac in re fall. unam ex
juxta legem eis àDeo per Moylem da cauliscur canonicis & civilibus mediis
tam cimmò & Regi ipli cadein necel veritatem rózſequantur , præcipuam
Glasincumbebar d Sanè apud Roma elle credo , quod huic ſuperſtitioſa
nos teſtatur Aſconius folitos judices prabacioni confidant; cæteris, hoc ett
juſjurandum in leges præſtare , quod jufticiæ & Div ,diffidant & idcò caso
illas ſolemni formula præiretur . N beunt negligentius Noune hocmerce
hil autem pernicioſius, nihil periculo tur decipi & illudi?
Gius ſemper judicatum , quàm li affe u Weargumentum , petitor ex verbis
indulgere judex permitiarur appetitus D.Bernardi in Cant cant.fer.66 . in fin .
verò lemotus à ratione, nihilo pallio : excuius narratione colligant , hanc
ne & afectu melior eft. Abfit ergò à moremmiraculofum , & apud veterem
Deum rimentium mentibus, ablic à Eccleſiam in more pofitum . Sed Ro .
Chriſtianis ſubſelliis ,talis arbitrii ple- fpond.verba D. Bernardihoc non pro
Ditudo qualis in 2.confirmatione probare , & D.Bernard.pollongobardo
ponebatur.Ad 3 Conf. Refpond Perita ruin & Barbarorum in Italiam & Gal
te ſagas centum nocenres abfolui, quá boas-irruptiones ac imperia diu vixiffe,
ut per calem probationem innocens nempe poſt annum 1100.pt apriquior
una mulier condemne:ur, vel pericli- illi actoritas quzrenda fuerit in re,
retur , præftare eas abfoluiſine judicis I quam ante Bernardum Stephanus Pa
peccato, qui licita omnia expertus;quá pa, & temporeBernar. Lucius 3. & mox
cum peccato & fuperftitione veritatem poft Bernardum Honorios.3.damna
deprehendere,& crimen punire.Quid redt.Sed.S.Bernar. hanc confuctudine
DOR
a liderareligione o
e 3 ,,bca fummopere.11.9.3 . Deuter.17. V.2.0. dc.cap.17.09..
c Noua r fup his infive pec . mortaliter.
 LIBRI IV.C.IV.QVÆST.V.SECT.II. 727

non probat.ncc laudat , nec Ecclefia- diſfimulantibus nec fatis promptisad

ficum morem , fed quorundam tan-
com privatorum fuifle docet: notandú
quoque los hereticos, de quibus lo .
quirur fuiſſe Apoſtolicos, & pauperes
de Lugduno . & d . Barolo dictos, vec
ba Bernardiheclanr,Probatum eft mo
sumagiseligunt ,quàm converti. Ple
rumque fideles iniectis manibus aliquos
ex eis ad medium traxerunt . Quafiofi
dem sim de quibus (uſpeiti videbantur
omnia prorfus (no more negareni, exa
minati judicio aqua , mendaces inventi
parendum Canonicis decretis ; quæ
pro ævi barbaricplerique ignorabant .
Reſpondi argumentis ſcriptoris illius
Catholici ,& cxcepihaltas cius amen
taras,nuncviciſiin.communis & veræ
fententiæ tela torquebo .
SECTIO III.
Proponitur . probatur vera fententia :
negativa .

funt . deprehenfiaqua
quippe Cumque jam negare non
cosnin poffent,
recipien Etionis
Gi de Canonum
iis qui ignarifunt prohibio
: de alus Go Con .
durrepto , ut dicitur freno dentibus taclof . Peccant judices quignari prohibi
miferè qnàm liberè impietatem non con : tionis Pontificie,proba bac aqua frigide
feßt fed profeffi funt,palam pietatem a in maleficis crimine utuntur. ] Incon .
ftruentes, & pro ea moriem (ubire para . cluĝone hac ſuppono prohibicam eſſe
ti.Necminus paratiinferre, qui adjta probam ; quod probarum à nobis lu
bant ltaqueirruens in eos populus, no pta 4 Nec valet folutio adverſarii,
vas bæreticisſue spli:u perfidie martyres non effe meniem Canonum de hoc

dedit. Approbamus Zelum ſed factum crimine loqui. Vis enim negativæ in
nonfuademus.]Hæc iite ,ex quibus par definitæ prohibicionis , eft univerſalis,
ter hoc valgifactum fuiffe , & abs Ber. Ideoque precepta negativa ſemper, 1
nardo illud factam non approbari . bique , & omnes l'grot:ur docent gaot
Quom )do approbaret Canonun & quot Decalogum explicant , ideò qui
pericus & oblervamiſlimus ? Si dicas dicit.Nonlicere ntiproba ague frigides
Rernardum loquiduntaxat. de præci . in : elligendus cit,de purgatione cuiuſ.
pisinece illis illita , & hanc damnare; ¡ liber criminis per talem probam . Ne
non judicium aquæ.Refp. D Dernardú que hactenus, quòdíciam ullas,hanc
neceffariò de utroque intelligendum. / limitationem canonum illorum fomn
Nam li examen illud licitum erat , et niavit ; ur de purgatione levium tantum
jamlicha mors ex illo ſublecura Nam criminuin loquerentur,nec modernus
poft culpamiia deprehenſam folebant | ifte fcriproricantæ adhuc eſt auctorita•
Itarim ſupplicio tradı. Deinde B.Ber- , ris, ut eius interpretatio conrra rece.
nardus non approbatillud examé, ſed pram hađenus fententiam Gradmit
folummodò narrat quid vuigo factum enda, cum nec vera Git: Nam cano
quaodo adhuc in caufa hærclis vigebal nesillide furto , immò & homi'idio
hæc probatio de facto. Principibus loquuntur , quod grave crimen eft.
3.

Xxxx Concl.

a. fo.presed.in reſpon ad 2 Argi

28 DISQUISITIONVM MAGICARVM

Concl.communis eſt, ur fuperius pro- 1 &orum patrum documento : fed ab

buyunus. hominibus vulgò prælumpre . Pro
Probacur primò. Quia peccatum eft Imant adverſariiunum unius patrisdo .
factum vel concupilum contra legem ecumenium hanc probationcm appro.
Bernam ,ut ait D. Auguſtinus a , Gre ut bans; & videbuntur non peoitus au
ait D.Ambrogus, c, Peccatum eft legis ! Etoricarc vecerom deftirou .'- Solus
divine prevaricatio , et cæleftium 10 luo videtur quodam calu forcum cag
beillentia mandatorum loter cætera au . dens probaſle: ſed adverſatu ferticans
tear legis divinz live ærernz mandara deocis probationem zquè atque cgo
eſt,uc oves paftorem ſuum ,
audiant & improbaor: & luonis rationcm lopn
Eccleſiæ capiti obcdiant: conftatquc Scäione contutavi . Prererca Pon
Catholicis omnibus; ad hoc viabile tifex aliosd. aquæ trigida & feroentis
caput Eccleſiæ, percinere deciGoncm Gmul mentionem faciens, utramque
rerum fidei, & eorum , quæ à fide de vocat , popularem inventionem ,utram
pendenr. Horum ex numero eſt judi que dicit ta &tam , fabricante invidia.
care, quid religionis vircucirepugnet, ( hoc diabolo hominum faluti in
quid non;fivè quid fuperftitiolum fic , deace ) utramque æqualiter derelta
quid non ſit.Cùm itaque Pontifex Ro cuf. Aquze etiam huius frigidz pur
manus , visbile caputEcclelæ (fremant garioncm Lucius lil . vocat, e, peregria
hæretici,ut lubec ) declararit probam num judicium ( nempe alienum ab Ec
feu purgationem aquæ frigidze loper- , cleliæ moribus.) & declarat invali
ftitiofam eflec, illi non credere , & dum.Sed & Innocent 3 judica viteab
contrarium contendere ;eft non audire dem elle aquæ frigidæ ,aquaferuentis,
Eccleſiam , & proinde peccare , dig & ferri candentis prohibitionem fER
numque ſe præbere , ut habcatur , ficut ergo ſummorum PP. jodicio hzc pros
Ethnicus & publicanus: & proinde eft ba , inutilis, plebeia inventio, peregno
incidere in cæleftium prævaricatio numjudicium , fabricatio invidia ,
nem mandarorum . Si dicas , Stepha- perftitiofa adınventio, deſtruiapan
numlapam meminiffecantum ferven . documentis, Canonibus improbate
cisa que , & con frigiiz. Vrgebo;, can- ; Quædam adfert adverſarius, aan .
den frigidæ & terventis eſſe rasionem ; 156.ut proberdivertam efle rationce
quia generaliter ibi lubdit pro ratio aliarum probarionum , quæ prohibits
ne . Quod Sanctorum patrum docu- 1 1. ( ait ) illæ fubibantur fponte & altro
mento ſancitum non eft , fuperftitiofa nes oblatione : hæc a judice intung
adinventione non eft præfumendum . cur. Hoc ipfe vidit pon effe vcine's
Igitur Stephano P : pæ idcirco ha pro . nam ex d cap. Mennam . O c. while
balloves ſuperftitiofa , quia non re . purgat. vulg. patet etiam lolitas in .
perczin canonibus, non lancitæ fan- l jangia judice alias; & cxen:ple fu
petias

al.2.cont. Fauft.D Th 7.2.9.71.4116 Schol.in 2.d 35. 6 DeParadifoc 8. de conflitto

94. dc Mcmum in fine 2.9.5. CC.CX trorum de purgat.cani , fcape fententiam fongs
Weric.velmonacb .
 LIBRI IV.C.IV.QVÆST.V.SECT.HE. 779
perius allata docentetiam aquæ pro- , judicare;ſed ei cancum ,qui corda & rco
bam ſponte ſulceprami Ideò dicit 2 . nes ( crurarur. Hanc confirmationem
aduftioncm naturalibus remediis pol- ! cum . s . loco infinuaffet adverfarius,
le perdæmonem impediri : & ideò bác cap... cerrè cap. 3. fuo loco non diſtol
probam elle incercam .Quali verònon uit . non eniin de ſecretis illis provi
poflic etiam vel ipſe luftentare in aquis | dentiæ divinæ , & maieſtatis gloriæve
maleficam , vel aliquid ei ſupponere Dei agitar in argumento ; ſed tantum
quod ſuſtentet 3.adfert ex malleo ma de peccatis, quæ via licita , omnibus
leticar.quod li duellum alicubi poruit ! rentatis, judex nequivit deprehendere.
permitri, multò magis poſle probam Sed viderur earn velle ſoluere nø . 173.
ferri candentis :item etiamli peccent dicendo , diverſam elle rasjonem pri
duallatores , judices ramen cxcuſarivatorum Gic occulca inquirearium , &
poſle Reſpond. hec oppiajam oſten- judicun ,niam judices fáciunt , ur vica
ſum evidenter elle falla. ultimò dicit riiDei, & ex officio. privatiex mcra cu
experientiam huic favere probationi riofitate.Hec reſponſio evertitur, eò :
( quod nec ſemper verum , & .etiamo quòd canones difertè etiam de judici
lin illisaliis favebar) & propter Sacra . bus logpaptur , idquetam quoad ma-
Baptiſmi hanc aque: eſſe prærogici- giftratus, quàm quoad privatos prohi
vam ;quod eſtgratis.conjicere. & Corn bent d cap.confuluiſti d . cap. tuarums
niare vigilantem , & declinare poitd.cap.Mennam.d.cap.ult. & lanè æqua
Scribonium . Confel. hæc probacio , lis ubique est ſuperſticio , & Dei tenta..
quia Divinatoria ſors elt ſuperſtitiola ;. io ,& in magiſtratu hæc lonominùs fe:
fed buiuſmodi probatio eft qua dam . renda , minùs exculatione digna.Con
afirmat-2.hæc probatio :Iure Canonico
(pecies ſortis divinacoriæ,uedocuiſe
præced .ergò eſt ſuperſticiola. Maior vulgares omnes purgationes ſunt ins
eft omniun Doctorum , & cerca : quia probatæ ,ut patet ex dd . canonibus &
divinatio eſt una ſpecies ſuperſticio communiter Canoniftæ ſentiunt: fed
ais.Miaor probatur.rationc D.Tho. aquæ frigida proba eſt vulgaris pro
MAX 4. quia ordinatur ad judicanda oc batio ; ut pater , quia non eft canonica,
calea Deiſcientiæ & judicio reſervata, neque legilis ,ergò eft prohibita. Di.
przlupponit enim contraria fententia, cent fortè, cam effe miraculolain . Sed
bih per aquam frigidam non pollo tunc copira eos procederet argum .
crimina deprehendi : Ar G aliter quam fequens .
per vulgares purgariones , inveſtigari 2. Probatur conci " Tentario Dei eſt

mequeant Stephanus V.Papa bdefinit peccatum repugnans religioni & pri

Blinquenda illi,qui folus norir corda mopræcepto Decalogi ; fed qui ucitur
filiorum hominum .Ecfanè temerariú . huiuſmodi probatione, tentat Deum ,
eft ,laicos judices occulta peccata fcru : ergò hæc probatio eft peccarum repu .
mrivelle,dequibus nec Ecclefiæ licet Ignans religioni s Mai. probatur , ex
com

az.2 qualt 9s art.8.ad 3.b d.o.confulxiſti. c D.Tho.2 2.9 97.Summiftarumin ve , bo Tena

Satio Dei,vel Tuntare Deum . Navarr.6.11.8 38.6 feq.Galen VV clicapel.Catecheh 6 .
 ONVM M
DISQVISITI MAGICARV
730
communi fententia DD . Minor verò , vel neceffitatc id exigente ,v.g. ad gen
probacur auctoritate Honorii Ponti- tis alicuius converfonem certò inde
fic. qui vulgari purgatione ferri can- lublecuturam ;ut Apoſtoli & alii San
tentaria & quod il- 1 Aitecerunt.Io noftro verò calu , quia
dentis dicit Deum
le de una {pecie afferuit, de cæteris quo Deus ſacis multa dedit media legitima
que vulgaubus probationibus com veritatis exploranda neceffitas ilta
monis DD fchola intellexit , eadem e ceſſar:ut ſupponit Stephanus Ponufes
nim in omnibus eſt ratio , quia velpo . Quod attinet ad Achaz:ille per Elaiam
telt illud deli & um aliter deprchendi , reprehenſus fuit,cò quod Dei lignum
nulla adeſt neceſſitas : . & ideò oblatum reſpuecit , nc Deum honor
& tunc
mirac ulum pericur à DEO citra necel. | hoc
hocaff iceret : quod , quid ad rera
afficeret
Gratem , quæ eſt aperta DEi tentatio : quæſo ?
vel (i non poteft fciri aliis mediis illud Probatur conclufio , quia hic nonck
peccatum ,cuncjudex et iniuſtus, qui miraculofa Dei operatio cenſenda,ſed
de quibus judicare non poteſt , cò pa &tum Magicum cüm dzmone, are
quòd divino throno ſuntreſervata, ju- gò illicitum juffione fua ad hoccoo
dicium uſurpat.Sedili benè conGderes perari . Probatur antecedens , quia hos
ſententiam contra ſencienus ſcriptoris promiſcuè contingitad proicdiodem
femper bic adeft Dei tentatio. Etenim in aquam , quam faciant jadices Co
vult judicem non devenirc ad hanc tholici , & hæretici, ut confar? quia
probam.oighabcat ſufficiencia indicia maximè hæc proba viget inrer bæreti.
ad corturam ;acc ad alium finem ;quàm cos: ſed hæretici non faciunr vera mi
torturæ'hanc probam tuetur.vide qua racula . Si dicas hocad confirmatio .
de hac re dixi preced . fe &tio. in princ. nem fidei ipſorum non fieri.Refp apl.
Conacur doc crimen tentationisDei la illos unquam facere ad confirma
evadere s quia figna & miracula fæpè rionem fidei , tam ordinaria vetad
legimusin S.S.petita , ab Abrahamo, continua eos facere,ad aliam tem pro
eius fervo ,Gedeone,cæteris :Refp.cum bandam , id nunquam audirum , nec
Alexandr.de Hales, hec non fada ad 1 credibile.2 probarur,Deus per nullos
imicarionem.polterorum , ſed in figni- facit miracula fine deceffitate: bic non
ficationem & figuram fucuri, justa il- elle neceſſitatem idoneam , oftenfum
lud Apoftoli, i.Corinth. 1o .verf.11.om. eft 3, vera miracula Deus aliis mirs
nisbäc in figura contingebāt illis.Quod ¡ culis nunquam cnerust : quia veritas
6 figuram non recognoſcas;dico , Ipe nequit impugnare veritatem . Ergo
ciali Spiritus ſancti inftinétu vel juffio | H lagas non demergiforet vcrom mi
ne ſeurevelatiote ea feciffe ; nec aliter j raculum ,nunquam hoc aliis miraculis
licere à Deo fignum petere bioxta D. everteretur. Sed legimus algazodo
Thom.aut magna & evideo i
& evideo utilitate,
i utilitate, per miraculum hanc in merlsbilem
Mago

a cault.de pure vulg. b D The.d.art .& ad 3 dfummilta Navar. Petra Amibed

in dc.ult.o Binsfeld i 9.1 . Alexand.de Hal par.3 945 men 3 Valen 2.2 317.6.g. 14 pria. Zerre
ereme.ad29.4 in prið 1.3 , confurusfts and q.124.263 4.2.27.178 artist
 LIBRI IV . C. IV. QVÆST. V. SECT. III. 781
Magorum vim luftuliffe, adeò ut defa- | bus projeftas , ſubmerlas fuiſſe ſcribit
eto lagæ aquisdemerſæ & abſorpiæ 6: & depluribus hoc idem affirmat lo
fucrint. Ergò illa vis immerſabilis non l an . Althuſius. c Confirmat tagas aquis
eſt miraculoía. Quod ſubfumpli, id ſubmergi poſle & folere Dubravius
probatur ex Hiſtor. miraculorum quá Epiſcop .Olomucenſis ,libro octavo. Hi
Cæſarius collegit ;ubi libro nono narrat, for. Bohem . agens de Vratislao Rege;
maleficos quoidam , qui, freti malefi. Idem Vratislaus Gerardo Præfuli ac frarri
ciis, fupra Humen ambulabant, proje- ſuo auxilio fuit in abolendis tollendiſque
& a in flumen facra Euchariſtia, ſtatim magorum portentis , artibuſque maleficis,
demerſos fuiſſe . Si dicas illud, nec in quas cunc multi viri muliereſque nimis li
judicio,nec à judicibus a &tum : Inferre center exercebant , mentes hominum faſcino
poffum , igitur hæc virtus immerſabi- turbantes, boumque & pecudum lac, ſege
litatis non cft à Deo tributa maleficis, temque alienam pellicientes atque ipſa in.
pro ſigno certo criminis comproban- terdum elementa demonum violentia con
dt.Nam hi verè malefici fuere, & tamé cutientes,per que impridens vulgus à finie
demerli funt, vi ſacri panis Euchariſti. rain Deum fide evertebatur.Nec tamen a
ci. Ergò miraculosè demerſi, miraculo liter Gerardo malis obviam ire , quàm per
poſteriore deſtructum prius miraculú cenſuram Ecclefiafticam licebat : eam illi
foret, etiamſi coram judicibus eorum pluris , quam plumbeum gladium aftima
juffu id actum fuiſſet. Nam vis mira - bant. Ergò non ferrum tantum , fedignem
culi non reſtringitur ad judicum præ- į quoque & aquam Vratislaus maleficis ad
fentiam . Vrgeo quartò, miracula Dei movit, aliofque fecuri feriri, alios flammis
nunqucfallunt, led (une certiffima & exuri, ſagas nonullas aquisſubmergo iuffit.
infallibilia : hæc probafallit aliquando. Atque hac animadverſione in auctores am .
Refpond a hoc fieri fraude & dolo car- pleus centum diftracta, reliquos definere ar
nificis,vel quia non benè advertunt ju- sem veritam , damnatamque metu fimilis
dices , & fidem non habent, nec ſacis i pæna coegit.
confidunt Deo ; quod tamen erat ne Audis ſubmerſas aquis fagas Bohe
ceſſarium ad miraculipatrationem . Sed | miæ , ubitum miraculi vis , quam præ
contra.fi ſit faga ( ſecundum vos ) mer tendunt? Effugium unum video,ad in,
gi non poteſt vi humanaadhibita: quia quiſitioné àDeo ſubveniri , non ad fup.
nullæ vires humanæ Angelis bonis mi- plicium , quaſinon illa ad hoc diriga
niſterialibus poffunt reliftere :Er camen iur , quali diploma de illa his noftris
numero trigefimo primo. falli eſtis cam aquariis ullum lit peculiare. Quodet
quæ malefica erat , vi à carnifice de- ) iam additur:de judicum parva leu mo
merlam : tibiergò ipfi refpondeas . 1 dica fide ; planè impertinens eſt, illa
tem . Godelmannus ex litreris cujul- enim dictis ( cripturæ locis exigitur fi
dam Nobilis Borulli , ſex ſagas diver- ducia in miraculis, quæ ad fidei confir
Gs vicibus , cùm verè conſtaret effe , mationem edenda erant , non quæ ad
reas,in aquam gelidam colligatis artu ludicum inquilitiones , & notitiam
Y yyy pertine
a NN 13.2 . b lib 3.de lamiis 6.4 6.1s . c Admonit ad Iu licem .
 732 DISQUISITIONVM MAGICARVM
pertinebant . Matth.17.verf.20 . Marc ... [ rillimè id cernitur , referam ejus verbis :
verf.23.6 :24. Quod autem de Scævæfi. Quemadmodum hac adhucaflate in prafe
liis Actor.19. Adfertur,id vel eodem rectura Linnenfi , Diocæſeos inferioris Golo
ferendum , vel ad rem nihil omnino nienfis, accidiffe dicitur , quod vetula ques
facit. 4. probatur hic pactum interve dam videns duas mulierculas aguatentatasi
nire , quia cum naturali hoc vi contin non ſubfediffe ipfa adpræfectum loci accura
gat , nec miraculofa Dei operaciorens, & interpellans : couſque tàm ipfunt
ne ; reſtat fieri ex vi pacti cum dæmo- quàm ceteros miniftros iuftitia preſentes
ne ; non quidem expliciti vel exprefli, permovet volens & c acerrimèinftans, uc
tale enim judicibus nullum nunc puro ipfa aquis tentaretur: fé, licet apud populuma
intercedere ( neque aliud probant,quæ fufpecta admodum fit de bac maleficiak bei
multis dicit auctorille, libri ſui capit.3; refi, iam tamen innocentiam fuam per boc
à numero 91. & quod dicit efle pactum coram populò teftatam facere,indignamque
implicitum cum Deo , id jam proba- bac fufpicione publicè ſe eximere , Pelle .
tum eſt eſſe.explícitam Dei tepratio . Annait importund effiaguanti prefecus e
nem . Sed dicimus cum primo aliquo cæteri : fed hanc in aquam proiettam evi
judice pactum explicitum intercefiſſe dentius ſupernataffe , nequeurdemergert
dæmoni . , ut dæmon adiale lignum tur;vel fundum peteret (quamvis id ſtudiosè
proderet occultum & latens crimen; füomotu ſuper aquas tentans ) efficere ulls
nempeut; quæ ſagæ.ellent; casſiſtine: rarione potuiſſe dicitur: Extrada , ecquid
ret,nemerge rentur: poftca ( utcont in- : carnifex ſuorum membrorum ipfa effet , in
git in omnibus hujuſcemodi rebus) alii terregatur : poruiſſe infimulatam hoc effe
judices hoc edocti , ut illius primi pa- giſſe periculum , donec producto accufatores,
:

& ti , idem obtinuerunts atq ; ita jam ,eria neceffitas adeffet buic tentamini. Tandem
ignari, ex pacto implicito operanturi confinentibus iudiciis contra eandem com
Pactum hoc verò implicitam incerce - l plunbus , ipfa ante torturam querensibies
dereparet; quia ſuperititiones omnes fi refpondit anafium fuum fibrfuafiffe, ar bor
nituntur pacto implicito , . ut docet aque periculum fibiret": fe illam lebexatas
Beat. Auguſ t: al & cum eo omnes rum . & in ipfis aquis , famam rinme
Theologi .) Legę. D. Auguſtin loco il: eins adferraturum effe. Hac confeffione
lo & feqq.cc. & deprehendes hic, & fù- ponte prolata incineranda eadem fuiffers
perftitionein , & pactum implicitum nifi feipfam in carcere pridie fu pendwo faf;
verfari: quia effectus nec eft caurlæns focaffët ..
turali adæquatas ; necialis utà Deo Cernitis in hoc exemplo , tacitam
debeat meritò per miraculum exſpe pactum operatom in tribus muliere
et ri. Cum iplis ſagis non intercedere culis , & quoad tertiam , prævaluit pa
quoad hoc ullum dæmonis pactum cto expreſlo cum tertia inito, quia vo
non malè fentit > necinvalidè probat : lebat då nion hanc rogo riadi, vel til
ille ſcriptor à namero nonagefimeſéptimo. I tem necari ; moraliter certus impeni
Ninillo exemplo quod ibinarrat cla- tencem obituran ). Indices antem ki
юр :
a./st..deile Cbri c.20.21.6 23 do Hoc icar.gife
 LIBER IV. CAP. IV. QVÆST. V. SECT. III.
non funt lecuri ſcriptoris illius fenten- | non obedire Deo , iuxta illud ; Qui vous
tiam , quia non ſufficientia habentes audit , me audit , qui vosfpernit , meſper.
indicia , ad ſolas mulierculæ importu- | nit. Sed non obedire voci & juttioni
nas preces , ad hanc purgationem pro Dei , eſt grave peccatum : ergò uti hsc
cellerunt; atque ideò ex duplicicapite proba elt graviter peccare, cuin Ponti
graviter peccarunt. Primò quod ušiil- fex cam prohibuerit, ut probatum ini
licita probatione. Secundò quod præ- tio huius ſectionis. min. probatur ver
cipitanter ea uli. Sed hinc colligo ſcribis Samuelis, nunquid vult Dominus ho
ptorem ab aliis judicibus , qui fimili- | locaufta e victimas ( quæſt.d.numquid
ter praxiilla utuntur diſſentire , dum magis gaudet Deus cæde & ſupplicio
ipfe vult, præcedere ante probam de nocentium ? nam & hi vocantur à pro
bere indicia ad corturam ſufficientia: phetis hoftiæ & victimæ, ut docui alio
illi verò putant ,à proba cuin aliqua dif. loco ) & non potius , ut obediatur voce
famatione poſle.incipi. Qua in re for Domini? a ( ut non dendatis,ô iudices,
tallis loquuntur magis conſentanee contra Dei prohibitionem ) Melior eft
praxi ordinariæ illi , led reproba , s . enim obedientia quam victima : d auſcul
probatur hoc pactum ex moribus tare magis , quàm offerre adipem arietum .
Diaboli conatur ille Dei miracula ef. ( Suavior eft Deo odor obedientiæ , &
fingere, habereconatur ſuos martyres; humilis ſenſus veftriſubmiſſio , quàm
quiſuntheretici,& inter hos ſagæ:ideò nidor aduftarum ex vecitis probatio .
ficut Deus pleriſque ſuis Martyribus nibus lamiarum , parasmanus veſtras
miraculosè conceltit ; ut aquis mergi &mentes amat Deus fubmillas præce
non poſſent, in veræ fideiconfirmatio. pris vicarii lui; non rogos , non pyras,
nem : fic diaboluspræſtigioſo miracu non cniflas milerarum contra canonit

loconatur perſuadere hominibus etiã præcepta examinatarum , damnataru

ſuos Martyres effe immerſabiles : &
hocpactu duo confequi conatur.i. ut
illa Chriſti miracula'falla reputentur.
ut faltem iple æqualem cum Deo pote.
ftatem habere videatur : & præterea
confirmétur in pertinacia pſeudomar-
-- tyres fui , quibus fic perſuadet fe cos
fervaturum in igne , ficut fervavit in a
quis. Confirm.hæc ratio , quia ſi alıqua
faga fic iniccta in aquis verè pæniteret
& animo ejuraret, Itatim mergeretur:
quia padłum ceflaret.
4.Probatur, noftra concl . Non obe-
dire in ſpiritualibus ( cujulmodi eſt id
de quo agimus ) Pontifici maximo, eſt
que . ) quoniam quafi peccatum eſt ariolan
di,repugnare, & quaſi ſcelusidololatria nol
le acquieſcere.] Quid accommodatius ad
probandum , hancprobam canonico
jure vetitam , ad ariolationem ſorris
divinatoriæ , & manganicam divina
tionem pertinere ? Non dicimus illic
Samuelem de fagis,authac probatione
locutum , non ita decipimus:fed dici
mus hoc ab eo probatum ; inobedien
tiam
tiam ,, quæ
quæ fit
fit prætextu alterius boni,
Deo ingratam & ariolationi ſimilem
elle,hinc inferimus, cum hæc fitinobe
diétia valdè fimilis illi Saulis inobedi.
entiæ , ucoftendi: idem quodillame
Yyyy 2 reri

a L. Reg.25 V.12.
 734 DISQUISITIONVM MAGICARVM

reri nomen , & in eandem claffene re- nem elle compactum ex corpore aë .
duci . Addimus hoc arguinentum ab reo ;elt erronea , vel faltem prorfus ic
adverſario viluia , fed non depullum , meraria, & ideò moneo ſersprorem , ut
lege quæ ſcripſit, à numer . 123. uſque ad retractet, & legat quæ Scholaſticies de
127. & videbis me veruin dicere. Quæ re,vel quæ ex illis & ex PP optimèMo.
verò mox ſequuntur de dæmonum lina, & Valentia a . Necad rein perti
poteſtate in corporibus deferendis & nent, quibus fusè agit, utoftendat dæ .
fimilibus , ad rem nihil pertinent . mones in aqua nihil miraculibacteous
Nam conari negare , vim dæmonum oftendille. Non enim fequitur , alias
in corporibus movendis , vel in ele non fecerunt: ergò nec tunc poterant,
vandis , & ſuſtinendisin aqua , id fanè nec núc poflùnt. Et quod dicit, Prilcos
foret in philofophiam , quod ſolæcil- martyres idcircò divina virtute ſuper
musin Priſcianum ,egimus de his, lib.2. natalle ; id jam nos docuimus fentcnrií
mbi etiam docuimus,vera per Satanam noftram roborare.Sed neq; eft verum ,
edi miracula non poffe ; & hæc cadem nullos Martyres Chrilti lubmerGone
omnia D.Binsfeld. breviter led ſolidè necari potuiſſe. Legat Surium , legatBa
docuerat, idcò contraillum , qui hic ronii Martyrolog. & Annales inveniet
miraculum nullum agnoſcit ( ut nec complures aquis ſuffocatos, noloim
cgo ) tota illa diſputatio & moyonária , morari : quia hocelt,Tó Tápegyov.
à num.128.uſque 149. & quæ porrò lub s Probatur concl.quia Iudes Gne cau ,
duntur ; à Deo talem poteltarem elu- fa fufficiente, & prægnanterecedens å
dendi judices dæmoninon pern irti ,ea coinmuni ſententia juris incerpretum .
planè non probanturfatis. Cogit me perperam judicat b , & proinde peccat,
adverfarius hic extra chorum nonni at & Doctor conſulens fine idoneo
hiljut eum ſubſequar. Multis enim co. fandamento contra illam c. His addi
natur hic fuadere , dæmonem hocina. musCorollaria quæ ſequunturerpiza
quæ elemento non poffe: quia dæmon dictis , primum judicem quihac proba
eltex elemento aeris compactus , non fueric ufus, polle conveniciactione,ut
aque : fed facilius in invicem operan . 1 poffunt , qui injuftè aliquem carceri
tur & poffunt , quæ ſunt ex eodem e- manciparunt d 2. Si cum non adline
lemento compacta : ergò facilius dæ- alia fufficientia indicia ad torturam ,
mon operatur in aëre, quim in aqua, propter adminiculum huius probatio
ergò non quia poteſt , corpora füſti- nis vulgaris reum fubdat torturæ in
nere in acre , ideò poteft in aqua. Redex,peccabit , & tenebituractione in .
Spond. hoc tantùm probare poffet,quod juriaruin, le fupra, etfi reus in tortura
difficilius faciat in qua . Sed neque hoc non fateatur, quia iniuriam fecit inde
probat. nam major argumenti,dæmo bite torquendo , vi indicii à jure im
probati
a in 1.parisqualiss. blv.de of fic quæft.c.1.6. ne innitatis s. sbi Ab & Dd. de Confl. fast
Iaf in ausb Novilimanum 22.C de ineffift. Anton.Maria Gorat.in trata de Commka.DA
opin.l.3 Inſpeit. & 2. d 1.nec magillratab 32.de iniur. Kirch.commun opit Cews...conch 30.Go
hel.fup num.za
 LIBRI IY. CAP, IV. QVÆST. IV . SECT. IV . 735

probatia , Quòd Greus tormentorum tio in Conſtitut. Caroli Magnie, ubi

r
viconfiteatu :confelljo erit nulla , quia iubentur litigantes , cruce, aut fcuto , & s
viextorta : & iudicium ex ea ſubſecu- ! fufte,decertare,& in Capitulari,mbi ha
tum nulluni , & fententia irrita b . Et bes , campo vel crucecontendat. Exnis lo
per conſequens judex talem ſupplicio cis crucem fuille genus armorum qui
mortis afficiens : homicidij reus eft, co dam volunt.Ego non aſſentior, fid pu
ram Deo, quia occidit , quem non ha- to fuille genus purgationis per ſortes,
bebat ius occidendi. Norandum tamen quibus fe ad crucem aliquam ei manus
confeffario, ut diligenter perfonam iu- imponens,vel cam amplectens,quis ex.
dicis confideret.Nam fi caſu aliquo fic- ! purgabar Sanè illis locis cruci , campus
ret , ut laboraret ignorantia invincibili | hoc eſt duellum opponitur, & in teſta
( quod vix puco poſſe hodie continge- méto Caroli Magni apud Nauclerum .
re) immunis effet à peccato in foro po- ! fi accuſator contendere voluerit de ipſo per
li : Gilaboraret vincibili , pro magnitu- iurio,ſtent ad crucem . ] Cruce,ergò,conten
dine & probabilitate ignorantiæ de- dere , non aliud , quam ad crucem ftare.
creſceret peccatum . Hanc puto & ve Stare, verò ad crucem ,quid fit neſcio.niſi
ram & fecuram de hac aquæ frigidæ id quod dixi. Crucis iudicium etiam
purgatione fententiam . Friſones ſuperſtitiosè exercebant , ut
docer lex eorum 14. ſortes tales effe de
QV ÆSTIO VI. bent,duo tali de virga praciſt,quos tenos vo
cant : quorum unusfigno crucis innotatur ,
Dequibuſdam aliis pulgaribusprobis. alius purus dimittitur , & lana murida in .
voluitur , ſuper altare ſeu reliquias mittun
per ponde- tur;
Qra dilancem ,namin ,unum deipfisfortibusde
em Ger- deejt puerquilibet"
mania appendunt fagas, & aiunt eas ul altar tollere debet, & interim Deusexoran
tra certum pondus ( nempe librarum dus, fi illiſeptem qui de homicidio commiſo
14. vel 15. d
) eprimere non poffe quan- iuraverunt , verum iuraſſent , evidenti figno
tumvis fint proceræ vel obeſæ , hoc oftendat.Siillum qui cruce fignatuseftfuftu
etiam Reckius damnarylib.deproba aqua lit , tunc unuſquiſque illorum feptem faciat
frigida à num . 41. Ego idem de illo di ſuam ſortem ,id eft,tenum ,de virga, & lig
cendum puto ,quod dealijs vulgaribus net figno juo , ut eum tam ille , quàm ceteri
purgationibus , nempe niti pacto de qui circumſtant, cognofcerepoſsint, & ob
moniaco , ſuperftitofum elle , & cum voluantur lana munda , caltari ſeu relio
Dei tentationeconiunctum . Canoni quiis imponantur, & presbyter fiadfuerit,fi
bus exprefsè non prohibetur , quia eſt vero non , ut ſuperiuspuer innocens, unum
inventum planè recens. quemque illorum figillatim de altari tollat,
z. Eft quoddam fortis ſeu purgatio- & eiqui fortem ſuam effe cognoverit rogas,
nis gesus per crucem , de quofic men cuius fortem extremam effe contigerit, ille
Yyyy 3 homt
adc fententiam fanguinis o dc ex fuarum . bl.pen.D.de queft. ef comm .Dob. teftib, Vi- vio ,
é Claquos fequiturBinsfjupie dicam da bacre libjeg. cl.3.fol.62.
 VM RVM
QU
DISQ U SSITION
II MAGICA
. :735
homicidii compofitionem perſoluere tenetur, i men unum tollerent, & eis redderent
verò illideferretur
lucis.7 Širitus eciam communis Francis obtigiſſet Chrifti Domini corpus &
fuit,fertare cruce,non foret aliud , quàm fanguinem continens. Sed merito poſt
ſic iudicio crucis contendere; & ftaread illispadio iſta diſplicuit, & ius delig .
crucem , foret , convenire cum adverſa- ! nandi quem vellet, communibus lur
rio; ut ſtent ambo crucis iudicio , quod | fragijs in Dandulum contulerunt, nar.
fortè verius. rat Nicetas , in fine Annal.
3. Huc pertinet ſortio illa quatuor 4.Huc pertinent quidam olim , qui
Conſtantinopolitani imperij candida- res aliquas abiecere, ut ex earum recu
corum , Alexio Murgzipblo ſuperato , perationecognolcecent, Gbidelida lua
quam , Bonifacius Comes Montisferati dimiſſa à Deo, hoc enim eft Dcum ten
Balduinus Flandriæ Comes , Ericus S. tare ; nec licet , nili habita revelatione
Pauli , & Dandulus Dux Venetorum , ad hoc faciendum : quod credendum
pacti: ut in æde Apoſtolorum , pronu . I de S. Attilano Zamorenh , de quoMa
mero candidatorum , quatuor calices riocus Siculus, lib.s.ser . Hiſpan. & de S.
ordine collocarentur : quorum unus Aroulpho ex Lotharingiæ Priocipe ,
( olus hoftiam facram contineret , cæte . Eremita , & Metenfi Epiſcopo,
ris vacuis; coſq; cotidem Sacerdotibus de quo Fulgofus , lib. 6 .
traderent, ut ad cuiụſque Principis no cap.

HÆC DE CVNCTIS MAGIÆ GENERIBVS : DICTA ,

do terminis ſunto Tomi Secmedia

62

SVMMARIA LIBRI

QVINTI , SIVE DE OFFICIO

I V DIC V M.

Atio ſcripcionie. rari circa iudicandam gravitatem huius

RoseSect. 1.Scriptiondes Servandus
Anin hoc crimine fervandus
ordo & procellus ordinarius ?
Dedatura criminis & eius gravitate, Iudex
arbitriumſuum quomodo debeat mode.
criminis . Septem circumſtantiæ hoc cri
men aggravabres. Quando iudici liceat
pænam legis excedere vel minvere.
Poft fentétiam in criminc maleficij licet
peaan
 SVMMARIA LIBRI.
pabam'minuere,exemplo hærefis. Quid
femper iudex ante oculos debear habe
re . Non arctatur iudex ad antiquum or
dinem iuris , fed ad receptú fuz regionis .
Seat . II . Quomodo'in hoc crimine inquiſi
tio inftituendas
Quid ifta & quotuplex.conditiones requi .
licæ ut lit valida. Quomodo debeat coo.
ftare de corpore delicti. quo pacto gecel
feur præcedat accuſacio.Quod debearer
ſe certa,ſpecifica & clara. quando neceffc
tempus adfcribi ? Quæ iudicia debeant
cam præcedere . Quando fit necellarium
famam præcedere. Quando abfolutús le
melde codem crimine quis fuit , vel gra
ciam obtinuit , velp @ba non condigna
penicus, quid iudici faciendum .Quodo
tranſactio impediat inquiſitionem . Qui
Principes poflint gratiâ delicti concede
re. Quibus cafibus hoc Principi liceat fa
cere. An maleficis Princeps poffit gratia
cócedere. Excmpla Caroli V.Imp. & Ca.
roh IX. Franc . Regis. Anio valida gratia
conceffa inhibeat omneiudiciū , an pri
mum duntaxat?praxis quædā DD, expli
cata. Quicompetentes io hoc crimine
iudices.Inquiſitorum fidei, quaora in hoc
crimine fit porcſtas. Quanto temporis
ſpacio in hoc crimine inquiſitio exclu .
darur:five quæ hic præſcriptio poflitop
poni. An contra abſentem poflit inftitui
inquiſition
Sea.Ili Dcoptimis indiciis,ex quibus tuto
iudex poteft procedere.
Ad quosactus iudiciarios requiraptor cla
riora indicia . Quid ſingulæ iudiciorum
fpecies operentur. Iudex quomodo por
ficarbitrari, quæ levia , quæ gravia , quæ
graviſſima ſint. An generalis aliquando
fae indiciis formari poffit inquifitio.
Quando fufficiant levia indicia. qux'te
- quifita ad tortura. Deiudicio per teftes.
de nominatione fa &ta per fociú criminis,
hæc exigenda à iudice, nec poteft cam o
mittere . Ininngenda iudici perconfeffa
sium relinio damnorum .Ad de nomi
parione focij credendum judici. quantă
& quando fide adhibere teocatur.Sinan's
cæ fententia reiecta, communis defeofa.
Quādò fubiicicadus iterum torturæ 90
V. 167
minans ,ut ratificet dictum fuum.Demi
norennium & focminarum reftimoniis.
Non licerede fociis in individuo rogate..
Quomodo interrogandiis nominans de
circưmſtaoriis, & de diffamationc. De
Dominans debet effe conſtans & perſe
verans . Deiurejurando quod oominans ',
tenetur præſtare. Quæ ' indicia requiſica
ad torturam, plene traditum quz luffi -
ciant.præfertim de fama.cócikata pugoa
DD . de fuga: de amicitia.'de collocutio .'
ne , de fuperftitionc. & repertis inftrumé.
tis . & fiinilibus urgentiſhmis & horume
xempla quædam de confeffione extraiu.
diciali . Conditiones requifita , urupum
crtalibus iudiciis cú nominatione com
plicis , fufficiat ad torturain . Explicatz
quædam communes opiniones & praxes
diſcuſfx. Qualis debear effe fama ,ucsa
lcat pro iudicio . Quæſir vis bopæ famæ .
Quam difficile fit famam exacte probare
quæ ad hocfiat requiſita. primum de fa .
ma in ſpecie , deinde de fima in genere. '
Quile debeat effe iudicium fogæ , ut va.
leat ad torturam , vel ad poenæcondem
nationé; traduntur aliquæ regulæ. Quale
debeat efle indicium minarum . ut fit fuf .
ficiens. Diſcrimen inter minas & iactao
tiam . Quid confiderandum in æquivocis
ambiguis minis. Ex indiciis remotis -
Dunquam licer procedere ad condemna
tionem .
Sect .16, Dc aliis indiciis minus urgentibus
& minus-cerris.
Denon ithpediente maleficiu. Conciliantur
diffidia DD . & quæ hinc obligatio refti
tuendi naſcatur. Depatrocinante malefi
cis exemplum Wieri , Edelipi, &Nu
iuſdam Belga de defenſoribus, occultar
toribus. Quando'deferendi fint, ao rer .'
vändus ordo fraternæ charitatis quando
incurratur obligatio reftituendi . Indició
ex mendacio rei.ex variatfode', ex vacil..
latione, titubationc & vuliusmutatione. '
Sivilis cum inſtrumento S. maleficij in
löcn , & c.Explicacur fentēria communis,
& reiicirur fepteoria volétium hoc indir
cium fufficere ad condemigrir rei fodid .
cia converſationis. Indicium poftulatze "
inquifitioais, & piniæ folicitudinis, le
fponte

SITION
738 DISQUI
ſponte denuncians , cum non rencacur.de
judicioinventi in domo cadaveris. Item
inventi ia via prope domum. Item deiomici capitales, an & excommunicationc
dicio vicinæ , vel invencioois in foco. Ité
de tranſeunte per viam illam .Item deco ,
cui bono ; five quicauſam habebat cur il
lud factum veller. Item de eo qui ad cla. Quando cuilibet licitum capere malcficas,
morem inhabitaptium vel vicinorum vi.
ſus ex domo fugere. Iodicium cadaveris
ſanguinantis.Indicium malæ phyſiogno.
mic ,defpectus in ferram : malipomipis.
Locus directorij io quiſicorum.Jodicium
ex mala patria, vel parentibus pravis. la
dicium taciturnitatis. Indicium iurandi ,
blafphemandi, execrandi , fcurrilia lo .
quendi,vel aliter peccaodi, conſuetudo.
Todicium, non poffe lachrymari . Jadiciú
ex mutatione crebra domicilij. Indiciū,
ex ſingularicare in piecacis vel religiou
catis oſtentatione. Dcindicio cradicaci
chriſmatis , & deftigmate, multa de hoc
ftigmatc imprimi ſolito.
Se & . v . De denunciationc & reftibus.
Eædem ceſtificaciones & probationes reci.
piuntur quæ in hærefi. Receptio teftium
à quibus facienda ? item quando facien
da, ratificatio item , & publicatio.teftes
non ſuntaominandi. Cogipoſſuotquili
bet ad reftimonium de ccftibus auritis ,
locus Chryſoſtomi. Quæ exceptio hic
valeat contra celtes.Quibusmodis teſtes
cogi poſliot? Ex multiplicacionc reftium
& depoſitionum quas fecere complices
vel perfonæ alicer infames nunquam li
cervenire ad condemoarionem .
Erdebilium & dubiorum indiciorum mul
tiplicatione,non poteft parci unum indi .
cium in dubitarum. Quid quando poſt
ſententiam latam complices teftimoniú
fuum retractantiudicifaciendum ? Nuo
quam poft latam ſententiam iudex patia .
cur parces live denominatos ad denori
Dantem accedere. Quid faciendam iudi .
ci quando teftes variaot. Huius criminis
& Hærefeos praxis & ratio eadě. In hæ .
reli , cuiltandum primæ in fecundæ de
pofitioni . Simaoca quædam fententia
diſculli.
Sed vi. De accuſacione.
Accufatio quid. hodie in eius locum fuccel
VM
ARVM
MAGIC
fit querela. quæ perſonæ hic admittantur
ad accufandum . Solum repelluatur ini
majore ? Quomodo proponcada accula
tio. de pana calumniatorum .
Se&. vii. De apprehenfione & carcere .
crplic li . ult . C. de malef. & machem .
Quovis loco & tempore capi poſſuot. In
quemvis compiagi poffuntcarcerem , e
ciam in quobrevi morituræ . quaodo boc
fit verum . Quales probationcs ſeu infor.
maciones debeant prçcedere, priufquam
capi poflint. Simancæ fententia quzdam
nimis laxa reiecta.Sententiarum varietas
& explicatio Gomezianz . Denomiga
cione reftis iofirmi. Ao liceatcapere ad
folam extraiudicialem informationem
Ao relaxandi ſub cautione fideiuſſoris,
veliuratoria . An malefici capijn Eccle
(11 , & ab ca poſsint extrabi. & 20 irreqai
Giro Epifcopo. Bulla Gregor XIV.hac de
re . Quis iudicare debcat de immunitate .
Quid conſequatur ad iniuſtam carcera
tionem . An peccet fugicns ce carcere iu .
Ito ! Poftquam reus captus quæ fint iodi
ci obſervanda. Notaptur (aperftitiofa
quædam , 1. ut ſublimes collancur, ac tero
ram contingant. 2. detractis veſtibus ia
duere certi generis interula.3 nc iudes
pariatur ſe tangi ſuper oudam manus &
brachij iuncturam.4.producendas coram
judice,obverſo tergo.Refellagror ratio
Des quædam Danxi& Godelm . cur de
queantiud ci nocere poft captivitaten .
diſcutitur an fit verum maleficas iudici.
bus poft captivitatem nocere non vale
re . Hiſtoria Stabuleoſis deore accepta
Petri Oloni . Cautela quædam legitime
forvandæ cum incarceratis.Cur ex carce .
se non eripiat captas diabolus. Grillsadi
opinio . Excmpl. magi Pompciopolitaai
permiſsione iu ticis fe inungentis & ab
ve & . Coriolisas iudicuni in talibus er .
perimenris vitanda .
Seft. VIII. De Ascunc.
Se & . ix, De quæftiode Tortura.
Qizioterrogationes licitæ fiant, quo ordi
ne. Non nifi neceſſario vcnicndam ad
cormcara, Modus corturz quis adbiber
des.
 LIBRI IV. C. IV. QVÆST. III .
dus. quando defereodum appellationi.
de gravitate tormentorum adhibendo.
rum . Bulla Pauli III.abftinendum ioufi.
tatis tormētis .Quoties FF.rcus torqucri
pollit, ao plus quam rer . & quando liceat
iterare. conciliacæ ſentencia de ſemper
poft concurá negante, quod in ea confer.
Tus , cxcmplum facinorof Mediolanenſ.
Rciicicur fava quædam praxis Sprenge
ri,defententia ferenda ad conriovandam
corcuram . An convictus reus ſubiicieu
das quæſtiooi, an quæftione fic fe pur
get , ut ocqucac condemoari , ao liceat
corquere plene à ceſtibus convictü ? Na .
varii dictum explicatum.Perſoparū tor
quédarum io hoc crimine , au lit aliquod
difcrimea faciendum : de maleficio . Ta
citurpicatis.modus,caatæ. variæ dæmo .
nis ad hoc techoæ . Exemplum de Lycan
thropo Weſtphalico. Exemplum male .
ficæ Oenipootaox. Quæ remedia con
tra boc maleficium iudices adbibere ſo
leane.quæ ex his licita, quæ vero pon.de
jofofioue aquæ profaux frigidæ, de io.
fufione benedi &tæ .Exşminanturmultæ
praxesSprengeri, an deceptoriis verbis
induccodx. de expoliacione de explica .
rione feu abraſione. & quidnam circa
cam obſervandum . de experimento la .
chrymarum & modo eas conjurandi. de
præbira ter aqua benedicta & infuſa ei
gurcula cerx benedictæ . an licca per a.
liasmaleficascollere maleficium .
De facto quodam Epiſcopi Ratisbonens
Devoræ precescum ieiuniis & operibus
mifericordiæ, de periapris appendendis
collo fagarum de mediura longitudinis
Chrifti Domini, de obſervacione ſexta
foriæ ad torquendam.Anio Paſcbalibus
liccar torquere ? de ſubmilie dicendis no..
minibus teftium . An liceat interrogare
num velit ſubire probat iooem ferri can
dentis ?ao relaxaodiad meliorem cufto.
diam ſub cautione . Godelmapoi ſuper
ftitiofus modus.
Sea.X.De aliis mediis veritatē perſcrutadi.
Contra Bodoum -non licet iudici dolo , fal
fis promiffis , mendacioque veritatem à
ICO čx piſcari.Licere mentiri,eft hæreſis.
Maruli crror. Iudicilicet uti æquivoca
tionc & ambigua promiffione liberatio..
pis. Mulca Spreng. dicta diſculla. Qux
vis confeſſionis fic extortz . Quando iu .
dex ex ea codemuaos moitalices peccele
Quædam alıæ cautela excuſa . Hiſtoria
Tei quæ accidit prope Argentinam . De
experimcaris lumendis rcprcheodorus
fadum quorundam .De confrontationc .
Sed . xi. De conflionibus.
Ex quali confellione reus pollic damnari.
Ex quali non pollit. Confcffo & convi .
cto ſemper adhuc.dandus terminus ad re
defendendum . De confeffione per ligna
ſurdi & muti. De eo qui maleficium
confeffus , negat fe mala intencionc fe
cille .
Sed. XII. Dcabiuratione criminis.
Dc fufpicionum diviſione & gencribus.
quomodo differantfufpicio , opinio , &
præſumptio . Iudicis arbitrium in his,
quale. Exempla ſuſpicionum huiuſmo
dio quando quis propter abiurationem
factam dicarur elle relaplus . Quomodo
factenda abjuratio . Quando cogatur iu
dex admirrere pæoitentiam præmiſſa
abjuratione , quando & quomodo reus
poflit adigi adabjurandum . Quando ab
Ecclefia ad pænitentiam receptum , lai
cus iudex adhuc poffit capere & punire
c . ad abolendam , S.in præfenti vero . de
hæret Aviudex Eccleſ, teneatur tunc
cum eripere. Varia formulz abiuratio
num ,
Seat. XIII . De purgatione Canonica .
Quid fit. Quando deferenda.Sımancælen
teoria perpenía & cribrata.ludicium five
arbitrium iudicis hoc totum baber libi
commiflum . Qui cogendi , qui non ad
mittendi ad cam . Quid operetur nego.
tio eius , quid dcfcctus. Solempia &
ritus .
Sell. XIV . Deabfolutione.
Quando reus politabfolvi. Abfolutio dif .
fioriva, quid.Abſolutio ab obſervacione
feu inftantia iudicij quid . Quando hic
habeat vim illius . quomodo cognoſca
cur an ftab obfervationc iudicij,an vero
for definitiva fententia. de praxi quoti.
diapa non abfolvcndi,nifi ab obſervatio .
ne iudicij,oftenditur unde orta , & quæ
Z Z ZZ ricus

740 DISQVITION
ritur quando ea urens iudex excufetur,
quando non . Non fatis puoitus in una
curia poteſt in altera iterum puniri , &
quo pacto . Diſtinctio Marantæ ſuper
flua . Formula ablolucionis.
S.3. XV . De ſortilegiorun qualificatione,
five quæ finthæreticalia , quæ non .
Quæ fint Cortilegia hæretica . diftioctio in
ter hæretica & hæreticalia Clari , Farina.
cij & Iuriftarum quorundam hac in re
lapſus. Aliud eft hærchis , aliud factum
hæreticum , aliud factum ſapiens hære
fim.declarata ſingula ſuis exemplis.Qua
litas criminis eius qui invocat demonem
ad ſciendum vel faciendum id quod eſt
in dæmonis poteftate. Diſcutitur con
troverdia inter Barbariam & alios luril.
confuicos. Quando ad inquiſicores fidei
pertineat de huiuſcemodi iudicare.Qux
fint ſortilegia,hæreſimſapientia. De Sa
cramenta , facramentalia , reliquias , vel
alias res benedictas miſcentibus. De
baptizantibus . Do miſceptibus res non
facras ſuper quibus dicta cft miffa, & hic
de Sacerdore hocfaciente De invocan
ribus dæmonem per modum facrificij
vel adorationis . dc aliquid à dæmone
percoribus.
Sedi.XVI. Depena & fupplicio maleficorū.
Lamiæ , venefici, malefici, fagæ nominaio
hoc tract itu , pro iiſdem fumeoda. Wie
rus , Godelm . & alij Nominales reprc
heoſi. Depcoa ſorrilegiorum quæ hæ
refim fapiunt. Quidio foro coofcientiæ .
Quid in foro fori ſecüdum cancoes .
quid de laicis. quid de clericis. Peccata
Sacerdotum liacin re , 1. ſi aras ſpolient,
lumina cxſtioguant, & c. ut noceant. 2.
miffas defunctorum pro vivencibus ce
lebrant.Grillandi erior.3.Imagines San
ctorum conculcantes aur deiicientes.ch
celebrantes ſuper rebus profanis.g. abu
tentes vabs & veftibus facris.6. Millæ
admiſcentes orationes non præſcriptas
jp Miffali officio.Pænx communes om .
nibus , clericis laiciſque.De doceatibus ,
difcentibus ,confulentibus.De amatoria
præbentibus. De ferpentum incantatori,
bus de aſtrologis , chiromanticis , & reli
quis divinatoribus.Depræbentibus po
VM MAGICARUM
culum abortionis. Epifcopi an poline
convictos, morte digaos, criam padité
res , tradere brachio feculari. Qui forti
legi tradendi brachio fæc-Formulz con
demnationis. Pagaforcilogorum morte
minor, & quorum . Qui aliquem occide
rint morte mul&tandi. Anetiam Lamix
five ſtriges, quæ nullú occiderint , com
burendæ finis Fundamenta negandum
difecta ordine, In atrocioribus ctiam
coparus punicodus.Senectus quádo ida
Bca caufa panz mibuendæ . Delicka fa.
garam non footiofomnia . Credenda ea
rum confeflionibus. Auctores Theolo.
gi , luriftæ , Medici & Philofo - hiagnoſe
ceures pactum dæmonis & Lamiaram .
Auctores quiaffirmant Laulas dzmooi
bus commiſceri. Auctores qui affirmant
ab iis excitari cempeítatcs. Auctores af.
firmapres translationem corporalem de
loco ad locum . Navarrus explicatas, fu .
fillime docetur iudices teneri ftare La
miarum confeffioni.Quo pa &to poffit iu
der colligere an Lamiæ deluſz , pecne.
Quidiocerfitinter abnegationem B.Pe
tri & omnium peccatorum , & abnega
tionem Lamiarum. Lamias, eo quod La
miæ ſunt , occidendas probatur. Brigre
divino explicatur locus Exod. a 2. 7. 19.
Ex lege Ecclefiaftica .Lege fæculi fcripta
& non fcripta. Per ratioacs breviter o
ftenditur immanitas & atrocitas ipfius
ſceleris, comparatione grariſsimorum a.
liorum . Locus Exod.22. v. 18. probatur
etiam à caufis propter quas folet quis
morte damnari.Explicata Carolina coo
ſticurio. Defenſa igois pæna. Verum io
diciliccar poonam pro lubito fuo minue
te. quando peccetur remiſsione. com
ment.inc.Epiſcopi 26.9.erade defump
tus canon & cuius auctoritaris.Explica
tus oſteoſus nihil percinere ad Asiges
Qoftras.
Se&. XV11. De librismagicis ,
Quomodo & quibus probibiti , & ad quos
deferendi. Non abfoluendi , qux teti .
O
ncor. Quæ pænærerincntium . Epiſe. an
quia tales,licet legere.Cui competat da.
se vcniam legendi. Quid de auctoribus
feu fcriptoribus corum
 SVMMARIA LIBRI V.
Sea . XVIII. De Euchariſtia morituris præ.
beoda
Conſuctudo multorum locorum , con dari :
quando tolerabilis. Navarri fententia
explicaca. Iure communi receptum ut
præbeatur. Cautelæ quædam circa hoc.
Confeſsio nuoquam deneganda . Victio
extrema nov danda damnatis.
Sect . ult. An corpus ſepeliendum ?
Quid de iis qui in carcere ſe occiderunt,
741
quo modo intelligendum quod crimina
& crimioum pæna morre exſtinguan
tur, coatra communem . Quomodo non
peccent qui arma vel inftrumenta nacis
reo fuppedirant, quibus ſe interimat .
Deiis quimoriuntur fine culpaſua ante
ſententiam . lus contra mortuum
agendi quot annorum ſpatio
præſcribatur ?

MARTINI DELRIO

SOCIETATIS IESV

PRESBYTER 1.
TOM V S TERTIVS.

DIS Q VISITION VM

M A GI CAR V M
Liber V.
DE OFFICIO IVDICVM CONFESSARIORVM CONTRA MALEFICOS :
Sive de proceſſu iudiciario in crimine Magie.
ER E Comicus. bus nec ocium deeft , nec voluntas, fa
Nunquam ita qui quam benè teor de fontibus ifta hauſuros non dif
V
ſubducta ratione ad vitam fuit. ficulter : haud (cio ramen an eametho
Quin res sætas, uſus ſemper aliquid apportet do, & ad conſcientiæ fecuritatem dire
novi, aliquid femper moneat , ut quod. ctione.Certè confeffarijs, quorum ple
Nunquam te facturum putabas: id | rique nudi Theologiſunt, in regne iuris
poſt facias tamen . quis credidiffet me, quidem peritis planè pervia non inuti
poftannorum viginti felix à Tribunali - lis opera mea fiierit: quorum potiſsi
bus ad Religioſam vitam transfugiü , ! mum gratia , me diebus aliquot anti
ad hanc Maluri rubricam rediturum ? quo iterum ludo paffus fum includi.
redeo tamen , non ut coram me reus Sequar ipsū iudicij ordiné , qui ordi.
palleat,non ut Quæſitor ſedeam.velut narius : & ré in ſectiones partiar :& legá
Quadruplator avres præbcam : ſed , ut a veſtigia eorú , quos æquiuis meliùs, &
judicibus conſulam , quibus ex librorú prudentiùs de latrunculatorijs hiſce
confuſa congerie , aut ufu nimis arbi- locutuo arbitrabor, Clarum , Boſsium ,

quo
nunc agimus accommodare.Nam qui . I ne tantùm , fed & utii, lariſconſultum .
Zzzzz SECTIO
a vide Bar Tageum prait cri p.1.9, 2.6 Tib.Decianum tract, cri.p.1.21.61 & 1.2.6.3•
 743 DISQUISITIONVM MAGICARVM
SECTIO I. ſuum moderari ex circumftantijs deli .
&ti, quas optimè explicat Proſper Faci
Anin boc crimine fervandus ordo de nacius d : hic verò concurrunt non
proceſſus ordinarius ? paucæ , primò quod delictum eſt mali
exempli & cuius noxa, ut cancer ferpit ,
Onftat inter deliétú crimen , ma atteſtante experiencia. Secundò ſolec
Cofftar inter deli&u,crime n,ma
interpo differen nocturno committi cemporc , quando
nam aliquam ſtatuiquæ tamen noſtro minus fibi homines cavere pollunt
inſtituto parum idonea eſt ,ideò , ut lo- ! Tertiòcommittitur clam & prodiro
lent eciani alij DD.a ifta proijade nunc friè , five per induftriam infidiolam : cu
ſumo & præłuppono Cortilegij fivè iufmodi homicidia funt graviora ..
maleficij crimenelle publicum , mixti Quartò folent lædere eos, quibus ſum
fori & commune: de quo, fi à laicocó conjunctiſlimi: dominos, fratres , pa
mittatur, uterque iudex poteft cognof- tres, liberos, coniuges, ſodales ,colle
cere , Ecclefiafticus x laicus.: item eſle gis , farailiacılımos quoſque. Quinto
crimen nominatum , Gve ordinarium : peccartexconſuetudinc quadam de
co ſenſu , ut habeat nomen.certum , & linquendi . immò quafi allidue': nam
etiam pænam certam lure præfinitam : ſemper malum aliquod machinantur,
efletamen.crimen extraordinarium , & Diabolo inceſſanter easſtimulante , &
exceptum : co lenſu ,quod in eo quæ- quoridianum penſum exigente, adeò
dam, obrinent peculiaria & quod .ſub ut vel poculum unum , vel vas aliud,
generali legis diſpolirione continetur, fiplus nequeunt,frangerecogantur, ut
ut crimen læſä .Majltatis , aut hæreſis ; teſtantur Remigius & alij. Sextò quia
ad quod conſtatmaleficium pertinere, delicto huic inAigitur pæna atrocilli
quæ eft fententia DD . communis bve ma.nempe incendij. Septimò quia de
tillima: elle quoque crimen enormilli- lietum hoc committunt animo planè
mum ,gravillimuir ,atrocillimum quia deliberato , dolomanifeſto , & (utlo
in eo concurrunt circumftantiæ crimi . quuntur practici)appenfatè quod indi.
num enormillimorum , apoſtaſiæ , hæ fcit perſeverantiam ,complacentiam in
relis, facrilegii,blaſphemiæ ,homicidij : crimine .
imino & parricidij ſæpè , & concubitus Secundò ſciendum eft, quod licet inn
contra naturam ciim creatura ſpiritua- | pænis irrogandis ampla fie arbitrandi
li, & odijin Deum quibus nihil poteft poteſtas iudicibus.conceſla : tamen ,G
cíle atrocius. Pendet quidem à iudicis. ne graviſsima cauſa non licet iudice
arbitrio penſare gravitatem delicti, u pænam a lege ſtatutam excedere: (ra
trum Gitatrox , vel atrocillimum : cled tio quia ivdicem magis commendar
tamen debct iudex hoc arbitrium miſericordia', quàm feveritas, ur varij
canones ,
a vide DD . ini..chuddeli8.6 Blnehumin pra&tcrim . S. vifis in bio. b vilke DD.in ).
ul C deaccufa. Profperum. Farin praxe crimin: 9:18. nu. 00. i exronmuni fenicntiana
unpredicri 9,1 Villal. I. Sonr,in Tbe. cor.opino d practicrim.dga87.63
 LIBRI V. SECT. I, 743

canones & leges docenta ) nec etiam noribus magiftratibus id non permit.
illi licet eam minuere , ſed deber juris titur , niſi conſulto principe , velnifi
rigorem hac in re ſequi b . hanc elle cauſa quæ mover ſit intrinſeca & co
Divi THOMÆ fententiam , & com hærens delicto .Dico non prohibits :quia

munem juriſconſultorum indubita - li ftatutum expreſsè id prohiberet , vel

tam benè probat FARINACIUS. praet. verba ftatuti pænalis imperativè ad
erim.q 17.num.s.qui n.7.etiam docet ex judicem dirigerentur , vel ftatuto alio
fufficienti cauffa poſle judices pænas à caveretur:verba ſtatutorum , ut jacent
legibus indictas non folum minucre; ſeu ad literam accipienda : non liceret
fed etiam pro ſuo arbitrio augere ; & pænam mutare. Dico . quando id non
hoc lenlu omnes pænas delictorum vergie in præiudicium partis: quia quando
hodiè , juxta facti & perſonarum qua- pæna elt applicanda parti læſx , velde
fitatem ; ab arbitrio judicis dependere : nuncianti , & c.non poteft de hac pæna
idğue etiam obtinere , quoad pænas judex detrahere. Denique jure com
confuetudine vel ſtatuto introductas : muni hæc poteſtas pænæ arbitrariæ ,
& quando judices jurarunt ſtatuta ob . fic limitatur : ut , licet ex cauſa judex
fervare: & quoad pænasomnes tam poflit pænam mortis ordinariam com ,
principales, quam acceſſorias ; & in mutare in aliam mitiorem , tamen non
quovis crimine,etiam hæreſis. Quod poflitmutare,in aliam mortis vel cor
intelligendum ante fententiam : poftporis pænam (ut puta pænam ignis, in
fententiam enim non poteft judex pe pænam laquei , velAagellationis, vel
nam augere velminuere, niſiconlulco mutilacionismembri , veltriremium ,
Principe: ( excipitur crimen hærefisin aut ſimiles corporis afflictivas panas )
quo lolo, reo ad fidem reverſo, poteſt i ted debet commutare in pænam car
fententia mitigari c & puto hoc obtii ceris;exilii , pecuniariam aut fimiles: de
nere etiam in maleficio, & praxis do- | facto tamen & conſuetudine plerifque
cer.ſæpè enim Iudices quasdamnarútj in locis contrarium conſfar obtinere,
vivasexuri, jubent ſtrangulari velde: ut etiam in alias corporisafflictivas: &
collari ( ut fa &tum annis ſuperioribus. quafcumque mitiores pænas ;ex cauſa,
Stabuleti,in cauſa loan de Vaulx . ) 11-1 commutare foleant. Securi in his ſu
telligendum ſecundò,de judicibus or muis communiores DD.fententias , ur
dinariis & majoribus, & non prohibi- | pater ex Fatinacio d.9.17.
nis hocfacere, & qırando id non vergit In his aurrem ſemper judici velim
in partis præjudiciam dico ordinaris, ante oculos elle sllud extremum judi
quia delegatis hoc non licet : nifi ex cium fupremitribunalis , de quo ſunt:
caufa delegatis principum , vel majoris frequentes rythmi vereres..
magiftratus, quia delegato ſu:zin tri Iudicabit iudices iudex generalis,
buit arbitriú. dico maioribus: quia mis Neque quidquam poterit dignitas Papalis:
Z.zzz 3 Siret

ac difciplinat.namquec vera iuftitiac.licet 45 dic.rex.c.regum , 2 z.quelt sul refpicienduntur

Itintie D.depæn. Soportes Aushade judas.s de cougas.deoffic.de leg; c. licet de gem C 6Best momia
Samonds karaiso
 ONVM
7.4.4 DISQUISITI
Sivè fit Epiſcopus ,fivè Cardinalis,
Reus condemnabitur, nec dicetur, Qualis ?
Ibi nibilpoterit quidquam allegare.
Neque quid excipere,neque replicare,
Neque ad Apoſtolicam ſedem appellare,
Neque codicillos Caſaris citare.
Reus condemnabitur,nec dicetur, Quarer
Cogitate miſeri ,quid vel quales eftis,
Quid in hoc iudicio dicere poteſtis.
Hic non erit Codici locus ,nec Digeſtis,
Idem erit Dominus iudex ,actor teſtis:
His ſuppoſitis ad quæftioncm re
fpondetur, non arctari in hoc crimine
judicem ad priſcas ſolemnitates , neq :
ad ordinem illum publicorú judicio-
rum antiquum , quem exoleviſſe ſcri-
bit Paulus 1.C. a ſed tamen teneri ſe-
qui eum ordinem juris , qui æquitati , nim conftare fegetes corrupras, infan ,
naturæ conſentaneus eſt: eum præte tem eccilum & c. quoad peccata verò
rea , quem in criminibus privilegiatis intellectus: ut hærelim vel voluntatis ,
fivè exceptis ,jura communia & parti-
cularia locorum præfcribunt : quem
qui turbet aut negligat, ejus judicialia
acta nulla forent b : licebit tamen judici
recedere à communi aliorum criminä
praxi, in hocdelicto vindicando : qua-
tenus peculiaria quædam hoc crimen
exigit,de quibus poftea, atque ita cen
feo conciliandascontrarias quorum-
dam Juriſtarum cfententias , non fatis
diſtinctè loquentium ,
SECTIO II.
Quomodo inquiſitio in hoc crimine in
ftituenda?
VM
MAGICAR
cio & auctoritate factam d ca
: vel ett
generalis , quando judex, in genere,
quærit quis ſit delicti commilli audior
vel ſocius:vel ſpecialis, quando inqui
rit in perfonam certam , de cojus de
licto certior factus fuit per accuſatio .
né, vel per denunciationé,vel aliú mo
dú. Ui autem valida ſit inquiſitio fpe
cialis ( nam ut generalis fit valida,fuffi
cit commillum elle crimentale , quod
Gne ſociis committi non ſoleat ) docet
Farinaciuse ( qui optimè hanc mate
riam proſequitur) requiri ſequentia:
primò, ut in genere ſaltem confter de
lictum effe commiſſum , quod intellige
quoad ea peccata:quæ in actum & per
niciem externam eruperunt , deberos
ut pactum cum Diabolo , comellario
nes ,concubitos cum diabolo & hujul.
modi difficillimæ indagationis , non
folum poteſt inquiri contra cas, licet
non conſter de corpore deli& is ſed etiä
funt condemnandæ ,li duntaxat dicant
fe ad conventum delatas, ut bene Annal.
Albert de agrof.affert.Cathol. & hard.qu. *
25. & Farinac 9.2.num.26 .
Secundò ut præcedat aliquaſalıcm
accufatio , quod etiam jure Canonico
obtinere verius eftf : Ied haic hodic
conditioni, generali conſuetudinede
rogatum eſt. reputatur enim inquil
remedium ordinarium , & in om .
tio

met judicis .offi

delicti informationem | officio citra accuſationem ullam infti
toi:
a 1.8 D. de pub.iudic b lib.16.C depæs. c Bodini in Damonom lib.4.6 Godelmon . de la
miis lib.z. d Iul.Clar.prast cri.q.3. Dambaud.tit.de inquif.cap, 8. prali ,crim . Iam fag .
fe forus 9.iudicium de verb figni. Clarusd.q 3 Men.conf.160.
 LIBER V.
tuia : ſemper tamen neceſſe eſt, ut ad
fint alia aliqua loco accuſationis , ut
puta denunciacio , fama, vel indicia.de
quibus ſtatim .
Tertiò requiritur quo ad formam
ur inquifitio lit certa , fpecifica & clara ,
ita continens delicti qualitates & cir-
cumftantias , ut per eius incertitudiné,
generalitatem , vel obſcuritatem non
collatur reo defenſio b. idcò debet in ea
explicari locus & tempus ſcilicet non
dies niſi citra calumniam , ex iuſta cau
fa, id reus petat , & iudex diem ſciat ſed
annus ac mendis , commiſsi delicti , ex
fententia veriore & communiorec
SECT. II. 745
his caſibus reus adhuc effet condem
nandus: alias foret abfolvendus.
Quartò requiritur præcedere indi
cia ipfam inquiſitionem : quæ lenten
tia comuunior & æqua eſt ;contraria
verò quorumdam , e eſt periculofa &
iniqua prorfus f: etiam ſi judex habeat
liberum arbitrium , & licet inquiſitio
ex mandato Principis , fieret: niſi ta
men Princeps, non ad partis poftula
tionem , fed motu proprio mandaſlet
contra aliquem inquiri, & allereret
eum deliquiſſe , idque ad ſuam noti
tiam perveniſſe. Qua tamen in re ca
vendum valdè Principibus , ne facilè
facillimè enim

:
talia mandata dent
quo ad inquilitionem fpecialem : nam
quo ad generalem verius eſt, hanc ex circumvenitur à delatoribus Princi.
preſsionem loci & temporis non re pum bonitas atque credulitas, eoſque
quiri; in ſpeciali quoque hoclocútan . fæpè ex nimis credulis facit crudeles,
tum haber de criminibus, quæ tempo- quæ verò fint legitima indicia mox vi
ris momento committuntur : non ve debo .
rò ijs, quæ fucceſsivo tractu , in quibus Quintò requiritur diffamatio ſeu
Jocus & tempus non poteſt ira deligna. fama: non ab accuſatoribus rei , ſed ab
ri, ut ſunt crimen læfæ Maieſt, hærefis , aliis quoque hominibus fide dignis ,
& Gimilia d : & ideò idem de crimine nata . Sed magna hic difficultas oritur
magiæ dicendum , hanc additionem in circa iftud quintum requiſitum , an

in ,
inquiſitionenon probarentur: tunc fi dicia . Nam Dd . videntur nimis gene
additæ fuerint clauſulæ , de omnibus & i raliter loqui, & confuetudo eorum di
fingulis,yelſenon adſtringens, vel : meliori ctis parum conſentanea videtur. Pa
omnimodo, velcrimen lir nonicerabile, carimpolle illos conciliari , ut dica
(uthomicidium in eandem perfonam ) ; mus : G fint alia indicia fufficientia
vel confter ex confeſsione rei de cri- ; & legitima , non opus efle diffama
mine, vel quando qualitas illa verè de. tione , ne in ſpeciali quidem inqui
Í

li & um non aggravabar , nec alterabat: fitione : fi deſint illa omninò requi
ridic

a Gomez.variar.refol.1.3.de deli&t.C 1.9 49.Clarus dg 3.9 fed certèDecią.conf. 18. 6 alin

b tilibellorum . D de accu / Vulpellus refp.crim . i Bofuius de inguif num . 75. Menoc.conf.196 .
Ofalcusconf.64.666 Decian.con / 18. d Menoc. con / 10o Decianus I.conf 8. c Tiber Deciani
son 18.4.55 in i vol fut poft Ang. Ple, Aymo.Ruin.CuCephal.Rolan à Valle , Mafcard aligs
deses Prefp. Farin q.1.94.8 go
 VM
SITION ARVM
746 DISQUI MAGIC

ri diffamationem , quando
quando incipi-
incipi. 1 liter,quis defenderet, cùm acculatio
tur ab inquilitione ( peciali a. Scd di nem fupplere defectum diffamationis ,
incipiatur ab inquiſitione generalifor. ut videtur velle Clarus d.Debet aurcna
mata ex mero judicis officio , tunc hæc faina primò elle orta à fidedignis,
non videtur neceflarium ut præcedat & nó malevolis perfonis ,velfucilibus:
diffamacio: ficut ſolet practicari, ( te- debet elle vehemens , & quaG proce
fte Claro b . ) quia commiſſo aliquo dens ex ore partis populimajoris: de
delicto , hodie judices non proce- bet de ca conftare per teſtes , faltem
dunt å ſpeciali contra aliquem inqui. duosomai exceptione majores parti .
fitione incipientes , fed à generali in culariter ſuper fama receptos & exanii
formatione & inquiſitione , quis il - natos.Hæc certa funt ordinariè in cri
lud deli & uin commilerit : & tunc lic minibus cæreris. Nam in hærefi & læſz
in genere primùm interrogantur te majeſtatiscrimine, quidam limitát: &
ftes, an ſciant quiscommiferite G nc- famam dicunt non requirie:ſed revera
gent : an ſciant aliquem diffamatum exiſtimo, etiam in his criminibus idem
de delicto illo commiſſo ? & fi aliquem obtinere, ut fama requiratur, nifi cjus
hujuſmodi teftes nominent, tunccon loco ad Gnt indicia & præſumpriones:
tra hunc fpecialem inftituunt inquiſi. quod tatis apertè indicat Simancasf,
tionem , li aliqua adfint nominazioni Proſpero in aliam citarus ſententiam .
legitima indicia ad inquirédum , ( quæ idem ergò cenſuerim de crimineMa
indicia funt loco diffamationis. ) lut- i giæ. Super infamia autem inquiri po .
ficiant iodicia ad capturams , capitur telt ad Colam denunciationem viri
nominatus : Gi capi non poteſt, mone prebi.& cú reperta fuerit infania ,tunc
tur & citatnr ad comparendum , & fe poteſt procedi ad inquiſitionem de cri.
expurgandum : fi non comparet , in mineg.
contumaciam bannitur : quæ omnia Sextò requiritur, ut is contra quem
elle praxi recepta & jari rationique i inſtituitur inquilicio , non fuerit aliàs
conſentanea docet optimè Proſper decrimine hoc codem , per judicem
Farinac. « Et ſic poſſet judex etiam in fori externi abſolutus , vel à Principe
crimine magix procedere per inquiſi- j gratiam deli &ti obtinuerit ; veletiam
tionem , non attenta diffamatione, in de illo non fuerit condemnatus pena
caſu quidem propoſito. Requiritur condigna delicto , & non leviore. i
autem præterea diffamatio quando demque dicendum etiam fi abfolutus
judex procedit ad partis querelam at effet à judice propter defe&tum accu
que accuſationem : quæ eſt commu ſatoris crimen non probantis , G lie
nis ſententia. Non tamen improbabi- | tamen diffinitivè ablolacus & non
dum
a Sic intelligendi D.communiter loquentes quos refert Proſper Farina qual1 mu.so Maxi
mè Rolandus à Valle comfil.s vol 4. Clarum reprehendens bpra &t.cn que ver presenta faids.
de opere qe arsafir. dg hver fed certè ex quo ta is poftulatio. e vid Pros Farsnac fupr.4.14
in prathar tit.23.de inquifiord pum, 6. 7. g Duensas reg.298.Clør fup .
 LIBER V. SECT. ' II, *747

dumtaxat (ut faciendum hoc caſu pru. 1 rum in jus ducic ; id tamen intraten
denei judici ) ab obſervatione judici. pus à jure ad hoc vel.conſuetudine
Limita hæc primò: niſi qualitas, quæ præſtitutum , & jure quidem civili
in ſecunda acculatione vel inquilitio non diſtinguitur inter eundem & a
ne de novo additur diverlificet de- lium accuſatorem : jus verò Cano
lictum a ( verbigratia , ex homicidionicum id alteri permittit , veteri verò
in parricidium . ) irem niß fit crimen live eidem acculatori hoc non permit
mixti fori ( ut eft crimen Magiæ ) nam tit.id
in hoc, li fuit pavicus à judice fæculari Quæri ſolet etiam de tranſa &tione,
non poterit iterum puniri à judice Ec- quando illa impediat novam inquiſi.
clefiaftico : nilijudex fæcularismino tionem vel proceſlim ? breviter ex co
rem impoſuillet pænam , quàm par e deni Proſpero relpondetur e.Si remila
rat, & quam judex Ecclefiafticus, po- lio delicti publici fithabita per tranſ
-cuillet imponere. Si verò ante fuit actionem ( ſuppono licitam ) cú parte:
damnatus à judice Ecclehaítico , tunc poterit non abilla, fed ab alio auctore,
quia in tam gravibus criminibusludex iterum impeti judicio ( quia ſententia
Ecclefiafticus non potuit punire po facit jus quoad omnes , non autem
na condigna deli&to, ut poteft fæcula tranfactio ) multoque magis á fiſco,
tis judex : ideò ſensper in his poterit i- & eo requirente poterit judex adhuc
terum conveniri, & damnari abs fæcu . eundem proceſſum profequi, velite .
lari judice b : quæ veri(lima , etiam rum de novo procedere ( aliud enim
quando loquimur de pæna ordina eſt jus partis læſæ , aliud jus reip.læ læ )
ria & principaliter ad puniendum de & in criminibus atrocibus hæc tranſa
lictum irrogata.z. niſi collufio & præ . & tio nihil debet diminuere de pænæ
varicatio accuſatoris , vel primi iudi-, ordinariæ gravitate .Cårerum ſitranſ
cis intervenerit : tunc enim iterato actio vel compoſitio fuiflet cum . ipſo

poterit -inquiri . 4. ffuerit abſolutus i fiſco vel judice , tunc quia pecunia lo
vel condemnatus probabiliter & veri- luta ſuccellit in locum pænæ :non por
fimiliter ignoranre eo , qui fuam vel let iterum retrahi in judicium , vel coni
ſuorum profequitur injuriam : quod veniri reusiſte , etiamfi nova fuperve
procedit dumtaxat fi fit grave crimen nirent indicia . hæc regula procedit,I.
& magna cauſa. g . nifi fit abfolutus; 1 niſi aliàs conftarer omnimodè de deli
non diffinitivè , fed ab obſervatione | Ao commillo per reum , vel ex faćti
tantùm judicii : vel relaxatus tub fi notorio , vel confeffione rei , velex
dejoflione de repræſentando : vel fi probatione judiciaria : tunc enim non
purgavit indicia per torturam . his e - valeret iſta per judicem laicum facta
nim caſibuspoterit , fupervenientibus compoſitio : & effet omnino illicita ju .
novis probationibus autir:diciis , ite . dicià fit facta poft fententiam . dico,
Ааааа confta
a Gomes to.3.dedeli &t cá2.91 27. Foller praxicri.Can 35.num 8.b o feiris Sper hos defæn.
in 6 eptime hoc docet Gome/ d...: num 40 do poflplurimos Farinac.9. 4 an.7. 2d.Profper d.9.4
Projin 26.d vid . Profper.m30 e fup. n.31 69 siper totam ,
 M
TIONV ARVM
748 DIS QUISI MAGIC

conftaret, quia nullæ præſumptiones ad dam compoſitionem

reo , fi judicis
hoc fufficerent. Jixi per indicem lai- fraus,dolus,colluſio aut coruptela in .
cum , quia Ecclefiaftico judici per- terveniíſer : vel li motu eam à reo ex
mittitur pænam fanguinis in pecunia- i torGlier.
riam commutare.licebit etiam hociu Quoad gratiam delicti factam à Prin .
dici ſæculari , quando reus exciperet l'cipe , Prolper fusè admodum , ſed in ,
de nullitate proceffus , vel quando ju hinc fententiami a : differre abolitionxe
dex aliquam juſtam haberit caulam abindulgentia Principis. abolitionem
recedendi à pæna ordinaria, & illam non exſtinguere crimen , ſed tantùm
commutandi , Dixi ſi fit faéta poftfen iudicii inftantiam ideò tranſacta latitia •
tentiaia: quia fi antè fententiam , cuoc publica, propter quam Princeps cam
judex id faciens ex caufà nou juſta, concedit, infra triginta dies poteftas
peccat , ſed valida eſt compofitio : liculator de novo accuſare ; & ideò hanc
ex caufa iuſta faciat , tranlactio vali non tralii ad crimina enormillima,nec
da eſt, & judex non peccat: 2.limitatio adomnes perſonas. Indulgentiam vo
oft,fi reus primum hoc delictum com rò Principis fieri cum caula , & crimen :
miſerit , poterit iudex ſic componere: exſtinguere , quare ſi princeps alicui'
non verò & fit homo facinorofüs , lo- gratiam faciat de omnibus delictis ;
litus hoc delictum vel alia patrare. vel generaliter omnibus delinquenti
tamen ſi de facto ante ſententiam ju- bus ', deomnibus deliais indulgen
dex cum tali facinorofo componeret: ciam concedat: talis indalgentia con-
veriſimilius eſtvalituram compoficio prehenderet' etiam graviſima crini
nem ; licet ipfe tuin peccaret.3.limita- na , & notoria & liquida, & extendere
tio , dummodo priascum parte inierit rurait carceratos quoque & condem
rauisconcordiam , alioqui nanc prære natos

1
dens concordia cum fifco iniquacit,& Sit regula ,femel à principe gratiamci.
.non valet . immoconſenſus ille partis minis conſecuties, non poteftamplius ab ullo'
debet elic expreffus & evidens,nonra indice moleftari. hæc facultas gratiam 3

‫ܬ‬
Glus tantum vel diffimulatas. Non criminis faciendi competit princips
valet inquam relpectu partis , ſed beibus ſuperiorem non recognofcenti
nè reſpectu filcı tranſigentis 4. limi- bus, aut faltem habétibus regalia iura:
tatio , G hxc tranfactio foret inira in irem Baronibus & feudatariis,fi fuerit
criminibus, ſuper quibustranligi non illis in inveſtitura exprefsè conceffa
poteft', ut funt læſa Maieftatis divinæ quo ad Duces & Marchiones, & CO
& humanæ , raptus virginum & fimi- mites, quicquid dicant alir ; b.non puro '
lia. fuper quibus ut valeat tranſactio, hanc poteſtatem accipere, nificætera
conſulendus primò eſt ipſe Princeps : ' regalia iura iis concedantur: & fic pra .
& his criminibus annumero ſortile- cticarur in Francia & Hifpania ,ibihoc
gium hæreticale. si limita fore invali- j . ius ſoli Regi eft reſervarum . Non ta.
meni
aq 6.per som á Odlo Perufinus eprime la dere forse in integr 28.91. & feqq.bapud Pit
beram ipfemet fuprand.
 LIBER V. SECT. IT. 740
gen'licet ſupremo Principi pro lubito , quod puto intelligendum , quoad pri- ..
hasgratias concedere mam apprehenſionem . nam fic femel
Non poteſtenim nifi prius partilæ- apprehenfus , & tunc relaxatus deberer
ſæ fit ſatisfactum . a Non poteft in ho- j commoneficri de nullitate gratiæ , ita
micidio deliberato , hoc enim divino que ut fibi caveret impofterum velim
repugnat iuri: bideò licet in foro ex petraret gratiam aliam , manere enim
terno nolit, qui abſolutanı hanc.Prin- . punibilem & pænæ obnoxium : quod
cipis poteftatem impedire poſſit , in linegligerec,polletà judice.capi & pu
conſcientiæ tamen foro hoc faciens niri.
peccat : niſi id faceret pro bono pacis Tunc enim unica illa ratio praxis
publicæ , velob aliam utilitaté reipub. hujus planè ceffaret , neque jam dici
maximam : quodcùm de altalinis et pollet lub fide publica deceptus. Equi
iam DD.c concedant,cxiſtimem ad ve . dem cum lex nulla ( quod lciam ) huic
Reficos quoque pertinere , utin iis dicto repugnet , & DD.illenón fa
idem ius Principi . tis clarè proponant,an quo ad primam
Rariùs tamen poteft contingere, ut tantùm apprehenſionem , an quo
iuſta cauſa huic gratiæ ſuppetat : rarit- ad feqq. quoque loquantur, & publi
fime quoquc legimus bonosPrincipes cè interlit delicta puniri:omninò arbi
hac uſos poteſtate.Carolus V. Imp.A- tror conſcientiis iudicum , quod dico
grippæ pænam mortis non indullit, rutillimum fore. Hæc de ſexto requi
kdcum is.effugiſſet exilium irrogavit , fito .
& in Francia ille abiit. In eadem Chri Septinio requiritur in hac inquifi
Piariſſimus Rex Carolus IX . ejus no- tione : quod in omnibus actibus iudi
minis , qui ultimus fuit. Triſcalino , ut ciariis , ut fiat à iudice competente:
focios proderet, vitam & libertatem quem conſtatindac materia eſſe càm
permiſit: non fine bonorum offenfio . Eccleſiaſticum , quam fæcularemièdi
he . Fateor fi Princeps aliquam huiuſ cem , item fidei inquiſitores :quibuf
modi invalidam gratiam concelliſſer, dam tamen caſibus: quos benè Siman.
licet illa foret nulla : tamé deberer reus cas ponit. fInprimis qua folent vene
illa ufus à iudice abſolvi & relaxari : nej fici, & Striges fidein Catholicam abne.
fub fidei publicæ prætextu decipiatur, gare,vel faltem ea dicere & perpetrare,
& fic practicari in Italia & Hiſpania quæ fapiunt hæreſim , gideò ab Inno
docent graviſs. ſcriptores, apud Pro . cent. 8.Jul.2. Leone.10 .Hadr.6 . Pon
speum Farinac. qurillos fcquitur. d tificibus hoc negotium inquiſitori
Ааааа bus

a Proß lace à 9.18.maximen 25. poft D.Thom . 2.2.quaft 67.14.6 Plot mox cita nu.35.
bopu.hoc docent Baptiſt. Plot. vol.2 conf crimin.varior, conſ 73 ànum. 46. Plazain Epit delici.
c.10 , Plot fup. Iofeph Laud Deciſ Lucem 15. Lud.Peguer.decif crimin.lmum 11. Bol Clar .
vulpell.Lud. Pegner,Farin n.27.qu6.c inpaxi inquifit.C 11. - 8 . fSilu lib 3. de Serigede.
mon shmir.c.1. Ioan Picus l.3 Dial. Strix. g Bullas boramedit fomul Binsfiin tertia edis libri do
Enfef.malefBuils luiss IImemint Picus fup .
 750 ) DISQUISITIONVM MAGICARVM

busfuir demandatum.a De ſortilegiis deli &ti domicilii , vel originis. evelerà

proprie dictis (hoceft divinationibus
illicitis ) non debent inquiſitores fidei
cognoſcere, niſiſortilegia hæreſim ſa-
perent manifeftè : videlicet liquidim -
pium & hærefim præ ſe ferens adıni
iceretur, vel ficrederet ſortilegus ali...
iam ratione converſationis per decem :
annosin aliquo loco , f & non mino ..
ris ſpacii , idque de delictis tantùm
commiflis alibidurante hoc decem an.
norum fpacio :quia tam longa conver
fatio domicilii electis rationem ha

quid divini ineffe forti. bldem dicen
dum de conjectoribus ſuſpectis reli-
quis , qui facilè in infidelitatem inci
dunt ; vel dæmonem adorant,vel cum
eo fædus habent, vel credunt eum fu-
tura contingentia 'certò ſcire, velabu-
tuntur facramentalibus. In cæreros
ſuperſtitiofos inquiliores fidei; five
facta ſint atrocia, live ſintlevia, non
inquirunt : niſi quando fapiunt aper-
tè hæretim : ut baptizare ( cienter jam
baptizatum , vel baptizare imaginem :
quoad ſuperſtitioſos verò' magosci le continuem &zſucceſſivam , & ideò
quia ( ut ait Cyprianus libr. de dupli- ; ubicunque hæreticus verfatar ibi ce
ci martyrio ) qui magicis artibus irtaneler,
tacitè Chriſtum abnegant , dum cumide
munibus habent fædus.: ] vixque fiat , ut
non vel hæreticum quidcredant', ve !
hærefim lapiens faciant ; idcò vix un ,
quamiocidecullus talis , quin contra
cos inquifitores poſſintprocedere; &
poterunt quoſcunque judices com-
pellere,ut ad lė mittant acta contra hç-
reticos hujuſmodi magos facta. d In
omnivero judice illud commune hic
quoque eft ; ut reus debeat effe fubdi-
tas juriſdictioni:inquirentis ratioire
bet : operari tamen hoc non poteft,
quo ad delicta prius commiíTa. Sunt
& aliæ multæ caufæ tribuentes iurildi:
ctionem ', quæ in noſtra materia mi
nus conſiderandæ ſunt, quia vix un
quam ,ut dixit,Sortiariæ noftræ carent
hæreſt: hæretici verò coram pluribus :
judicibus ac diverfis judiciis poffunt
conveniring & ubicunque locorum re:
periantur , poflunt à loci judice puniri
excommuni fententia praxi recepta: b '
habet eniin hærelis crimen caufam ' in
lingnere cenfetur:iquæ ratro in fortia.
riis efficacillima eft, quæ vix pedem ,fi
ne loci danno & novo crimine ula
piam figunt ..
Octavò requiritur in ſorrilegiis &
maleticus von hæreticalibus nec enor.
mibas, ut intra 20.annum à crimine :
delito , inquiſitio inſtituatur. nam ipa-
cio 20. annorum reus præfcribit ex
communiore & veriore ſententia : k
led quando maleficium vel fortilegii
.coniunctum eſt cum hæreſi, nulla tem ,
poris præfcriptio reum poteſt juvare,
immoi

a e.accufatus, s fanè de heret.in 6.1.26 q $ c.illud io q 2 h dic: $ Tane Halens 0 2 : 9.184

cgł & DD in c.accufarcus, $ fanedehæret,ir .O idr.confizio dopralidentes . ut officium S.de
nique cut commiffidehæret.in c.cum Beribil.de're rudiliCubid : crim . agioportc fi duligens,
de foro comp vid Cova.jora'i.gq.c.11n 3.B / le foro comp num.72 Farin q.7 mm's feng ge ..
per hoc is deberino Gabr 1.zeit.deiud cox 1.1'H '9 h Duen reg 378 Nivelirig.220 Ans in a
tract de age of 1.Catbol. heret .q.2 i Penna'in korec inquil Sohol.ts pel maltos, Farin 94.77 .
lim.g.k vide Ferio g.19 in frinó q.1 . lim 8 '.
 LIBRI V. SECT. II. 7511
inimò & poft mortem ,hæreſis,poterit
inquiſitio inſtitui.a immò etiam quan SECTIO III:
docunque tam grave eſt maleficium
vel ſortilegia ſuperſtitio, ut exceptum , De indiciis optimis, ex quibusiudex in boc
velenormecrinencenleri debeat, po crimine tuto poteft procedere.
terit
pulfa ] b1& quandofuerunt apoſtara
pulfari re pro
CoOnftat eòpin
clariora
quiora&reqveriſimilio
uiri indi
vel hæretici,tunc etiam pæna pecunia S ra &
C
ria ,quam defunctus debebat,ab hære- cia , quò actus iudicialis majoris præiu .
dibus eſt luenda ; outputo , uſque addicij fueritreo ; ut ad condemnationé,
atinum quadragefimum , nec minori quàm ad torturam , ad torturā , quàm
tempore præſcriberent hæredes', dad capturam ; ad capturam , quàm ad
quantumvis in crimine læſæ maieſta- inquifitionem.hoc ſuadet naturalisæ
tis humanæ quinquennio præſcribe quitas, & receptum eſt comniuni con
rent. e Ex his ſequitur , diuturnitatem ſuetudine, & probatum Bruno tract de
temporis octo,vel decem , vel amplius indici.2.part.quaſtion 6.num.4 . & Bollio
annorum ,ſivèà delicti commiſ ,livè à tit.de inquiſit nu.61.quodetſi improbe
reatus die lumas , in his criminibus nie cúr alijs , gtamen revera eft confenta
hil prodeſſe ad pænæ diminutionem , neum planè rationi,nec video cur cor
dc ipſo delinquente ſumendam , ratio ruptela vocari debeat. docet hoc benè
eft , quia in his criminibus , nulla præ- Farinac, dict.quaft.i.num.47.
ſcriptio poteſt eò fuffragari, uc benè Conſtat ſecundò quod indicia quze
Farinac. dict.quaft.12.num.90 , dam funt levia, quædam gravia , qux
Nonò requiritur, ſecundum ius dam graviſſima , & levia , ſuſpicionem '
Gommune , ut contra abſentem non gignunt tantum, velad lummum fim .
fiat inquifitio : fed regula iſta fallic in plicem præfumptionem ; gravia verò ,.
criminibus excepris ; imòdeconſuetu- gignunt', aliquid ultra fimplicem præ
dine , etiam in alijs criminibus poteft inmptionem ;minustamen ſemiplena
förmari inquilirio contra prælenres,& I probatione; graviſſina verò gignunc
contra abſentes, fivè but contumaces femiplenā probationé ; ut minimum b .
five nouf Gonſtat tertiò qnæ ſint levia , quæ
gravia , quæ gcavillima hoc ordinariè
pendere à iudicis arbitrio :eumque iú
dicare debere , perſonarum & rerum
circumſtantijs trutinatis , quæ indicia :
ad quid ſuthciant; i quod arbitrium
Ааааа 3 debet

a vide Farin.d.gro.niig do'z7 b Märliliniqui fallam S.1.nu 1 D.ad 1.Corn de fal.'?

Carcerat de homicid.5.78 n7 ; poft peregrinum de iu fiſc . 1.4 . Farin d 9.10,976. d cap.2 .
deprxfe in k. 1209.je apoit vid Gomez z pale delc 1 n.8 Farin 9.25.num.159. fprit Clarum '?
Farin ...n 670 1.1. Claro q.20.53 Rela ValleGaltis. h Clar.lupo.i. iConra . I ancelier
fuftitide injuif 1.3 Furina 8.11'46 .
 t DISQUISITIONVM MAGICARVM

debet ille dirigere ad normam iu- quaſi certus de delinquente: & ut niha
ris (cripti, vel conſuetudinarij ,& re aliud ipſi delit , quàm rei confellio:
ceptas interpp . opiniones , & praxim quod intelligendum nó in genere pro
patriæ.4 bationis , led in genere indicij; hoc eſt,
Inquiſitio gereralis poteft aliquan- . quæ ſint apta ad plenè perfuadendum
do formari non præcedentibus ullis animum iudicis; non camen ad plenè
indiciis, fed puta duntaxat ex notifica- I probandum . ſtat enim iudicem clle
tionibus feu informationibus extraiu- perfualam de culpa rei , & reú elleno
dicialibus: in qua li vocati & examina. xjum , etiamfi hoc non litplenè proba
ti teſtes aliquem particularem nomi cum.quia deeſt confeffio rei,velaliqua
nant , tunc contra nominatum poſſet alia probatio, quando ergò iudex lic
formari ſpecialis inquiſitio:b ſine indi. putat (c habere plena indicia , potek
cijs verò ullis , non liceret incipere à procedere ad torturam: ſed li haberet
speciali contra aliquern inquilitiane: Gplenas probationes, cunc deberet pro
tamen iudex procederet, pofſec reus cederead condemnationem.f
opponere de nullitate inquilitionis , ob Hæc indicia volunt Dd debere ad
defectum indiciorum : G reusnon op torturam.efle proxima delicto, & non
poneret , tunc adhuc valeret proceſſus. remota ( v.g.quod teftes deponane de
nam hic defectus non invalidat, niſi iplo delicto, velde viſu )ſed intelligen
reus opponat. C di ſunt , quando unicus teſtisdeponit,
Adañimendas ex officio informa- & indicium non eſt confirmatum alijs
tiones fuper delicto ſuſficiunt indicia indicijs. ordinariè caim debent indicia
levia ; ſed ad cranlınittendam reo in remota gravia probata etle per duos
quifitionem , fivè ad eum citādum pro teſtes , ctiam in crimine hæreſis. g nec
delico , neceflaria ſunt indicia gravia . fufficeret unus teftis omni exceptionc
d Quoad cappuram , fi fiat tantum , ne maior,ſed debept efle duo omoi excep .
reus fugiat, interca dum fit inquiſitio: i rione majores : ad inquirendum verò
fufficiunt levia indicia : fi verò fiat , ut fufficerent non omni exceptione ma
fpecialiter contra euin procedatur,ne- jores. præterea ad probandum indicia
ceſſaria ſunt gravja. Ad torturam mea hæc remota ( de quibus tantum agi
fententia ſuihiciune indicia plus quain mus) teites debentiſtielle non Gngula
gravia : & arbitror à Claro gravia vo . res , ſed conteſtes, fiquidem indicia fint
cari, quæ communiter gravillima: la planè remota : li verò lint non multum
ne ut docet Farinaciuse ca deberent renota : fed quali adminicula quædam
elle indicia tam urgentia , & certa , & delicts , plurium fingularia teſtimonia
luce meridiana clariora : ut iudex lit, virorum bonorum fufficient. b maxi.
me

a Fari fup Binsf in lul.C.de malef, b Clar.q 5 verſ fcias etiam . c Bran.Bco.com/70
26.1.2 Icon Mr.Monticol.pra crim.reg.1 Farin fup n 49. Clar u 2 63. Farine... 48 Oja /
cus confil 4 nus. C9 36.4 3. flfin.l astos,C de proba.iqueſenten C.depan l.fin.C. dk uši,
rer. Clar 9.22. inpr. Far.9.37. num.13.& fequ .Gomeſ lib.z.de deliê oop 13.28 319. Ini
de Farsa.n .;6 .
 LIBRI V. SECT. II . 753

mè quando hæc teſtimonia omnia fub fratè punctuin iſtud tractavit Domi
codem crimine ; quaſi ſubordinantur, nus Binsfeldius , quem , qui plura volet,
ut ſi dicat unus ſe vidiſſe aliquid poné. I porerit legere :ut & ProſperumFarina
tem (ubianuæ limine : & equos poſtea cium inſignem 1. C. a Sciendum com
mortuos : alius quod vidit tangentem munem efle DD. ſententiam ,maleficos
puerum , & hunc mortuum : tertius & mathematicos de conſocijs interro
quod vidit proijcientem puluerem & gari & torqueripoſle:quod & iure ci
ſubſecutam tempeftatem . hæc enim vili cautum , b & omnium praxi recep
om nia in unum tendunt finem , & ideò tum eft : cimmò & iudicem teneri in
hæc fingularitas adminiculatur potiùs , terrogare, & reum in conſcientia tene
quàin obfit, Alex.confil.13.libr.7 .Gomeſ. ri denunciare ſocios: quos neſcit , im
10.3.6.2 num.12 . Minſing.obfer.100.cen- mò præſumit non ſe correxiſſe , nec
tur. 2. Andr. Gail: libr. 2 obf. 66. optimè lo- | deſtitille à crimine : eſt fententia
quitur hac de re Simancas in prax.tit .35.4 . Theologorum . d ludex hoc facere o
nun1.34 mittens peccat graviter : contra iuli
Proxima indicia etiam requirunt tiam , quia non occurrit & impedit
5

duos teſtes , quando non ſunt imme mala reipublic. & privatis inde immi
diatè de ipfo delicto ,ſed de adminicu- nentia, quæ tenetur impedire: & idcir
lis proximis : fed fi fint de ipſo delicto , coràm privatis:quàin reipublicum te
ad torturam fufficit unus exceptione | neri ad reftirutionem oninium dam
maior. Farinac.optimè nun.41. quieriam norum inde redundantium , vult com
ſegq,numeris anulta ponit digniſsima obfer. munem
eſle ſententiam Theologo
Patut. rum ( ureſt ) Binsfeldius : cquiaddit
Sedounc veniamus ad lingula indi ex Soto & Navarro , tenerieriam con
cia . Primum ergò eſt indicium per te feflarium buiuſmodi reos admonere ,
ftes. Sufficit autem in hoc crimine uut focios non correctos denuncient ,
nus teftis ad inquifionem particula - 1 quod linolint facere , non debere eos
rem inftituendant, etiam liitaliàs io - abfoluere, fi abfoluat peccare. Quod fi
habilis : ſed li lit teſtis legitimus & ex teusfciret alıquem ex ſocijs effe con.
ceprione major eft lufficiens ad tortu verfum , neque periculum eſſe, nead
sam , iuxta Clarum queft. 2r num.2 . cu . vomitum redierit, vel fit rediturus:
ius dictum nimis indiſtinctè ufurpatunc non poffetillum noninare, nec
Godelmand.libr.z.cap.3.num . 13. tu ex- confeßárins, volentem talem nomina-
plica . iuxta iam à nobis dicta ex Fasi re,poffetabloluere:
nacio . Sed quædam circa hanc rem (nema
2.Indicium eft Nominatio Socij Cri- pe circa nominationem facta in ab uno
minis : hoc etiam indiſtinctè ponit 1 complice , de hac enim hac ſect. diſpd
C.ille Francofurt.more-ſuo : ſedaccu . I to :non de facta à pluribus , de quares
eſt

a B usf de confeffmalef.memb.4.Farinac. de indic tortu 43. bifin.C de marf Vio

Ai Far ag 4 : 3.67 D Th 8.2.970.41 ad2 Cares,to.1.2147 31. rele siad Cherub, Gradd9
71. Caftr Sot Angl.Nau.citati a Risp. fup.f.384 cum/eqq.
584 DISQUISITIONVM MAGIC AR; VM
eſt certior ) ſunt explicatius tradenda . | turam.immò non fufficerer,G reusita :
fusè docet Bins feldius iudicem debere rimac à tortura depoſitus erit , hoc di
.
credere reo focios calusexcepti denú. ceret : fed debet cortura ſpecialiter ad
cianti : fruſtra enim aſtringeretur ad biberi pro confirmatione luæ depofi
interrogandum , fi non deberet ei fidétionis :nec ſufficeret prima tortura, in
habere. Certum eſt aliquam habere ! qua reus ſuum delictum confeſſus eſt,
deberesſed quantam & ad quid ? nunc fic Clarus §.ult.q.4j. Antequam verò
videamus. Gignitdenunciatio idonea ſpecialiter torquenur pro confirma
præſumptionem contra ſocios a , G le- rione depofitionis illiusin tottura , in
quentia concurrant. nempe ſi non fit qua fuum crimen fallus , factz, debet
defectus in perſona , qui elevet fidem . candem depoſitionem fpontè ratifica
huiuſmodi autenz defectus rarò con re , non ſecus ac ipſam principalem de
tingit.Admittuntur enim infames :ta- lieti confeſſionem , Marfil..g diligenter.
les funt omnes complices: ideò minus 04.153.Caner.de indic.cstort ... OCAPA!!!
fidei meretur corum teftimonium , indicium.nu.17. 22.poftea porerit co
quàm virorum bonoru : admittuntur cain nominato , ad confirmationem
ramen ad denunciationem & teftimo fuæ confeffionis: & ut ſocios magis af
nium , quia vix poffunt alijhaberi , & ficiat , & ut defectun infamiæ expur
malefici non ſolent hoc crimen niſi co . get , lad omnem alium bonum ette
ram complicibus committere & ſolis tum , iterum fubditorturæ , fed ad
illis detegunt : & infamiæ hoc impedij modum levi Sic poft Boer. Boll. Vulpel.
mentum ,eſt iuris poſitivi: ideò lex po - Clarım . Farinacius quaft. 43. nu.139. qui
telt in eo diſpenſare ex iuſta cauſa , ut teftaturfic Rome practicari.
fecit. debet tamen iuxta nonnullos b Item requiritur ut nominator nihil
hæc complicis denunciatioefle facta in iræ vel rancoris habeat vel odij cum
cortura, eò quòd cum ſint infames , pa . | nominato : quod iudex deber diligen
rum illis extra torturam credenduin : ter attendere: & quærere : namiomici
reprehendit hanc lententiam , quæ ta . nomioatio ,nullain fidem facerer d : ita
men conimunior videtur, Simancasto ] fanè G lit gravis inimicitia. tuin eniir
& ait ejus auctores ſine lege & ratione , hoc impedimentum eft iuris naturalis,
loqui . rationem iam dixi , & favet c.illi nec lege vel ſtatuto poſſet tolli e . Mi
quis.q.5. & hoc fatis colligitur ex Ca- norennium teftimonium ad inquiren .
rolina conſtitutione , quæ in imperio , duo poteſt uſurpari, non ad torquen
fervanda eft.Nec Simancæ opinio alibi dum , nifimeliora & plura accedant
locum habere poteft, nifi fortè, ut ex indicia f: fæminarum , proprer ſexus
dicto ſocijextra torturam procedatur infirmitatem & levitarem , plures de
ad inquiſitionem : nunquam ,ut ad tor- nunciationes ſunt neceſariæ, quàm vi.
forud ,
a eſt communis Delinlfinc.de accuf. c. de confel b Camelius Campegius ar Zanche
hæc 9 Men ch dearb cal.4 : 40.10 Maſcard de p.obat.vol.z.con.1311 n 38 i donal.s& Zag: é .
cap.2. d Gigas de crim lej.maieff.c.7.n.6.Gramma conf.38 num .3. e Anchare, ine Paſtorain de
rc iud.Barbar.de teftib. num . 43.Phil.Franc. alii. fvite Clar.$ fon 9.16
 LIBRI V. SECT. III. 755

o virorum , puta :exempl. gra . trium vel litiprerrogatus de omnibus circum

quatuor pro uno, viro . Et hæc omnia ftantiis : quis, quid quando, ubi, cum
Jocum habenţio , hoc crimilic , : etiam quibus,quomodo?ne enim aliter poffer
quoad coniuges parentes & liberos.a , procedere ad inquiſicionem & tortu .
Secundò requiricur ex parte judicis , ut ram ex tali nominatione , eft omnium
non interrogaritvencficum de focio a . ld.Carolina . Quartò requiritur ut
liquo ia individuo ,led in genere,defo- inquirar à vicinis an nominata perſona
ciis, non de hoc vel illo:quia hoc foret fuerit de salicrimine à fide dignis um
luggerere,non inquirere.b, & hoc ca- quam diffamata vel ſuſpecta habita ,ſic
vet Carolina conititutio : fed alii Dd. Conftitutio Carolina: & lanè eft exado
volunt hoc procedere , quando non miniculis neceffariis , ut poft docsbo .
concurrunt alia indicia vel præſum . Quintò,ut reus in ſua nominatione non
priones contra fingularem perfonam : vacillet aut varier, ſed conſtanter per
enam fi aliqua indicia,vel indicium , aut leveret,etiam in ſpecialitortura,ut do ,
præſumpulo contra perſonam in (pe cui', & ſtatuit conſtiturio Carolina.
cie , livein fingulari concurrerent : quoc nam deponens varius non modò ad
volunt licere judici imterrogando.de. torturam , ſed nec ad inquifitionem
Icendere ad fpeciem: ut fuitne tecuin fufficiensindicium præbét , utex com
P.in conveniu malef. quando hæc vel muniore ſententia receptumd, & me
illa feciſtic ,quod tamen explicandum ritò quia deponens varius periuro non
rex Farinacio. ſcilicet duobus cafibus abfimilis eft. Sextò requiritur ut nomi
tantùm ,etiam in exceptis criminibus, nagsjuGurandum præftiterit fe vera
poſſein (pecie interrogati deponen- fateri, & verè nominarec,qua in retu
cem de confociis. ta & receptior praxis cft, lufficere prin
Nempe quando seus dicit fe cum cipio fa & um juramentum generale.de
ſociis deliquiffe,fed eosnon pominar: veritate dicenda,& poftea iterum ob .
tunc enim monendus eft, & cogi po . latio in ratificatione,aut in confronta
teft , ut eos , in ſpecie nominer. Tremtione cum nominato: nec opus eft alio
quando contra certam perfonam ad . (peciali, ut sentiunt nonnulli f quos
elt præſumptio legitima & valdè clara , meritò refelluat Menochius , Clarus,
Gvé indicia tam manifefta , ur verè per Ferinac.g .
illa dicatur conſtare ipſum cfle delin . Ad torturam denunciati feu nomi...
quentem.Scc (ait Farinac. vide fervari ! nati ab uno complice fufficient hzcó
a juftis & bone conſcientiejuduibus d . ditiones , fi aliæ confeffioncs plurium
g. 43. num . 133. Tirtiò requiritur ex reorum concurrant , vel etiam admin
parce criministit nominans diligenter | niculentur alia indicia:h , quod ita in
Bbbbb
tellige.

a eft communis vil.Binsf2.2.91m in princ. lvfic poſtGomelorDefenb.Godelm. < plu

rimos creat jégustur Birsfeld lup.incone,1. d . Farin.c.ſup.287.6 feq. e Marfil.in prael. s .
doliginter à n.62. fMuriljup inte. Gomez.19.3.ca.12.num 18. Bianch & alii e vide Hur fup.
1.14 . Luid.Peguer secilieri.n 28.434 . 'h.Bol boquaniam laberin.2.C.de tejiGram.com.21.6
fin.35.Nat con .298.vol.z.
 ONVM
ISITI
7561 DISQU
tellige. Quia verſamur in calu excepto,
& Dd.hoc negantesloquuntur decri-
minibusuon exceptis , idcò li plures
teftentur de eodem fuo confocio, fa
ciunt indicium ſufficiensad torturam ,
ut in praxi obfervatur a, idem que ob .
tinet quoad alia indicia & præfum-
priones adminiculantes. Putant qui-
dem Dd. etiam fine ullis adminiculis
aliis ad corturam ( ufficere nominacio-
nem unius locii, ita Gomcz : & Blan-
chus ,ex malè intellecto Salyceto ' , red
cos optimè refellunt Menoch . d.caf.
47 4. numer . 46. Bertazz in confil.341.
numer.8.0 * 25. fol. 2. Farinacius ſupr.
numer . 39 -jundu numer. 147. 155
& ideò cimorarus judex femper requi
rat indicia , non levia,ſed magna & ur.
gentia ,ur bene monuit Maſcardus libi
3. de probao.concl.1311.num . 14. junéto
numer.35. quæ cum uno ſolo compla
ce : Non nullam harum conditionum
me exigere h fine nominationis plu-
rium complicum : & quando tantùm
eft unius , requirere aliquam iftarum ,
non omnes', non auderem facilè alia
vfurpare: quàm à jure ſuggeſta, & be
ne commemorata per Farinacium b, 1 .
fi accedat unus tcftis oculatus maior
exceptione, porerit judex procedere
ad corruram valdè gravem , quia tunc
habet pluſquam femiplenam proba:
tionem , non tamen facitiſte teltis ple
nam runc probationem , ut malè puta
runt inuli recentiores fecuti Calca .
neum , hoc temerè affirmanteme, nan
a Pojt Boer Pag Bulj's alios Claros fons! 7.31.6 Fizr.ftp:n. 41. Menoch .de arhiudice
af474 bene Brnoyed.lup..1.6 . ban tózy i n.1 o.num.4. d Aym.Crave.com/ 178 & Irbers
Decian.conf.8 Mn02 , d.ca/us Cephalcon 1 : 0 . floan Maria Montice rog fr.4.és.
Clarus s figzz . g Chi C'evet, Mont. fup Tiler , Decian denn ," 18.2. 7. hegregie Faris ,bre
doota 47,1 n 28 .
M
CARV
MAGI
non poteft dici plenèprobatum , vel
reusconvictus , niſi per duos faltem
exceptione maiores , talis autem nun
quam eft focius criminis. 2. G accedat
non unus teftis auritus , fed mini
mum duo dibi enim faciunt præfum ,
prionem aliquame;3-liacccdat inimi
citia gravis nominati cum occiſo , vel
damnificato fi4.Gaccedar fama con
cra nominatum g Scd hociodiget
plicationici --
Nam fama vehemens: Gfuerit orta
à perſonis honeſtis & fide dignis: fola
line aliis adminiculis facit indicium ad
corturam : vehemens autem cenſetur,
non ex numero tefium ( qui imperti
nens eft ad hoc ) led ex cauas luis.nam
[cauſe leu conje & uræ -unde orta ſunt
veriſimiles, graves ,& urgantes: cenſe
bitureffe vehemcas , fceus fi non ofta:
Git mig ex levibus frivolis & non pro
babilibus ; neque tùm lufficerent ad .
torturam b ,fi non devebemens fama;
tùm fi non eft orta a perſonis honeſtis.
& fide dignis ; ( verbi gratia , Ortura
habuit à complicibus ) fcio variarum
lenrentiis : exifliino ramen Grama
orta fit pole incarcerationem , vel aco
cufationem , famam non adminicula .
ri , ur benè Färinacius docuit : ſedG.
orta fuiffctante accuſationem & ine
carcerationem ; probabilius puro ( ſalo
tem ubi non viget Carolina contre
tutio , que repugnet ) famam hu
iufmodi adminiculatoram : vix enim
poteft in hoc crimine famæ initium
ab 1
 LIBRI V. SECT . III.

ab aliis quam complicibusoriri: & 7 bita :verbi gratia , antequam legeres

fic intelligo arque recipio fententiam deftruerentur, puer necaretur ,& c. d ,
Binsfeldii. in.l.fin.C. demalef. indi 8. G accedat fuperftitio nominati : ut a
cio fexto. & hoc obrinere in om ufurpaverit res,facta,vel verba , quz
ni re turpi , de qua non ſolce nil in - lapiapt incantationem e,exempla ſunt
ter infames perſonas tra &tari , ut de l li arcem magicam alios docere Git co
meretricio , alea , lenocinio & Gmil. narus f, li olla cum ungucntis magicis
fatetur Farinacius, d, quaft. 47.numero vel cum buffonibus, vel alia inftru
16O . menta huius perfidiæ in ædibus eius
Qux autem requirantur ut dicatur (int reperca : maximè G liber magicus
verè efle fama,polt videbimus. s . li ac in domo eius repertus fit , cui ſuperior
cedat,cum di& o focii criminis fuga poteftatem habens & in bonum finem
no minari ob metum non juſtum , vel id non conceſſeritg , item Gi quis alteri
fufpicionem non vehementem.a , in fuit interminatus maleficium , cuius
quiftionis contra cum formandxánie , effc & us.fuic ſubſecurus b , maximè
accuſationem formatam , vel antequalquiminatus conſuevit minas exequi
ad a &tum judicii aliqué lit procellum , fed neceſſe elt quædam hic concur
coram judice non inclementi, aut lo . ferc , ur dicam poſtea. Item fi nomi
lico procedere non temerè , neque patus inveniatur in ftabulo aut domo
præcipitanter:his enim calibus, Goju - alcerius tempore,& loco quando non
dicium deſerai,neque citatus compa - debet , & maleficium poftca lubſecu .
- reat , vel abſentiæ juſtas cauſas adtecat: wum fuit.
ns io
veheme oricur fuſpic : ficut etiam Item fi quis fecam vulneralet , &
quando ſervato debiro - judicii ordine in codem membro mox vulnerara in
i
carcer fuir mancip atu s , & fine cffra veniatur perfona de hoc.crimine in
& ione aufugit.nam fi indebitè carce - l famata : utin Lycanthropis fæpè acci
sarus fuiſler, & eriam carcere effracto . dic & nuper hicin Belgio mibi retulit
fugillet ,non tamen fuga hæccuni fa evenille quiddam permiruin Nob .
ceret pro confeflo haberi b ; Sed de & fpe &atæ fidei vir,Vanderburchuius
'fuga mox plura 6. 6 accedat ſtricta a- ! Decanus Eccleſiæ MechlinienGs.Mu .
micitia & allidua converſatio nomi- | niceps bombardam gerens deambui
nati cum nominante canta , ut faciat labai cxcra municipium , cuiccce ob .
valdè verifimilem præſumptionem ! Itrepunt multæ aves ex obſcænis.cor .
participationisio crimine 6,7 .fi acce- j vi & picæ , in arbore prope viam .Sclo .
dar ſecreta collocutio nominati & no- pum collimat , & diſplodic:viſus libi
minantis ,anse crimen commilluin ha unam certo ictu perculiflo, & decidir.
Bbbbb 2 ſe de

Ant.Guilla óbf.109 m.8.Mynf.cen s.obf.98. b Covar. r.var.refol.c.2 Roln à Val

· lecons:7 1.47.1.1 Sic fent commu.explicat Pariu.q.4 3.nu 174.69 #4.177 . hanc prohat bënë
Binsf.ſup.indi.s.d Farina a. 176. Carolina conf . 44. fibid.g Lud.Rons fing 123. Menoch.
aliquos fequitur Binsfind 8 benè allens hos indicium effe vehementißmum , h exemplumros
judicata altere Bapt.Ziktus cun crim.79 . i Binsfel.ind.c.4.
 DISQUISITIONVM MAGICARVM

le de ramo , reperit folam ferream clar verè illi,& rectè:An audeant profiteri
vem decingulo muliebri delaplam . ſequzun domeſtico coclavigelta ſcire
capit , & domum rediens narragami: omnia nefcio Non ideò tamcn minus
coi 3 num noris clavem : - quærii? re geſta. Capiant & alia quæ alii oculati tes
ſponder alter ſe noſſe; clavem vicinæ ites,non autti tantùm in Ad:sjudicia
domus Niltur ad domum' , reperiunt ris. Sacraméro Veritatis adad , profeffi
januam claulam : inſerunt in leram cla- | fuere.verbis iplis Nicol.RemigiiQuz.
vem recludunt, ingrediuntur pro faltoris proponam ,
miliaritate , quæ illis cum Patrefainilias Eft Girumcurie(inquit ) in Vogefo
ingrelliMatremfamil inveniuntglans rum provincia caftellum fats firmum ,
de latus ictim Cape ( Lector ) & aliud Chinsſumma arce cum tegularum ali
certiſſimum verſabar anno millefimo quoe or dires fulmine eſſent desečti, Se
quingentefimo octogeſimo feptimo baktiana Pitarda non multò poft(nempe
Caleti, ( quando fælicibus auſpiciis Se- | X. Kalendas Novembri millefimi quin
renil Atchiducis Alberti vi expugna gentefimi octogefimi)in eo pago formlegas
cum ,à Catholici: Regis militibus tene- rea fortè & id apud judicem profefla eft
b'atur ) ad Pontem Noleti duo ſigna démonis fuaquefimul opera cfc patra
V Valonum præfidio poſita limitem , tam . Cum enim (inquit )e nube una in
contra Bolonienſes,cùm hoftes , cue illam proruiſſemus ,eo confilio, ur fundie
bancur.ſub vefperam ſudo cælo Pro tus eam everteremus ; non fuit tumen is
cubitores duo vidêne : oubem ſubni. noftra poteftate id exfequi: fed tantams
gram aduolare , & in ea videntur-fibi pauxillulemidruineattulimu , ut effer,
audire confuſas voces mulcorum , quos quod eius conatus nos non omninopeni.
nulli videbant. cùm alter audacior: teret:Simile buigeft,quod fequitur, Cy .
quid hoc rei elt: latin fecuri? Si videtur. minus quidam nomine; magiftratum in
librabo arcubuziam in ipſam nubem . Divi Clementis fano Roncau ; ubicom
afſentitur focius, com tonitru ſcopi , morabarur obtinens Kalendis Decem
decidit ex nube anre pedes mulier e . bribus millefimi quingentefimi očlagef
bria ,nuda,benè obeſo corpore & me- mifexti.cumruri fanum inter demefitia
dia ætate , femur traiecta duplici vulner { cos curaret,columqueiam magnis sense
re , capta, ſe mencis impotem ſimula = 'peftatibus commorum cerneret, domum
bat : nec fere aliud ad loquentibus refei fugam parabará ſed dum ad eam fe in
scbat: quam : Hofteſme ", an federati? Pruut , ſubito fulminis idu proxime ſe
quid ad haec,quinegant transferrine . querors ſex radicitus vida everlas, & c
gabunt credere leſe,manean incredu : cam quejeprima loco adhucftabat, se :
11, quia necocularis , quos poſſem plu- j cam fen ungaibus laceratam ac difcera
rimos adducere , credent : non credent. ptam cum jam multo magis properares
cur ? quia nec viderunt , nec audivel amiſſis etiam prafeſtinatione pileo ac in
runt & quofdam interrogaverunt, qui ftrumentis iis, qua tìm manibus gefte .
( o nihil ſcire reſponderunt: Si qua bar ecee.de integro audira fulamins fre
quis nefort, quia nefcit,ideò non yeca : 1 gøre,illivifa eftin fumma querca, quein
propina
 LIBRI V. SECT. III .

propinquo erat hæreremulier, quam (ut eje &tos derrufoſque fuiffe", poftquam is
credibile eft ) nubes fe eo impetu exone eos hac atque illac more fuo traxiffet.
rarar. Eam igitur confiderarius intuens, 1 Confirmabatur ej idcòmagis,quòd cum
cognovit è vicinia esſe vetulam , quàm illic tanto temporis fpacio , confediffent.
ilico fic coepie verhus increpare : Tune per quantum fatiseffet ad probandam affe .
fima ea es Margareta V Varina 'ad quã Irendamque oculorum fidem : momento
quantum nunc comperio non immeritò tamen , ' advertenteque nemine dilapf
ante hac fortilégii fufpicio apud omnes apparere defiiffent. Tandem & dubi.
pertinuit ? unde tu nunc nobis ades iſto tationem omnem amovit , que non longo
bibitu ? Cui illa :Ignoſie mihi hoc queſo, poft tempore ſubſecuta eft illorum ea de '
ac calatum habe quod nunc vides ?faxo, reſpontanea, atque armentariorum ver .
fa hoc ita deme promerueris“, uinum bis confirmata confeſio ,cum ad interro
quam à me tibi , tuiſque velminimao gatarx vinculis reſponderent:
riatur iniuria. Ac ne quis de iftis ad. Eft etiam villa que ſeBellimonte Všo .
dubitet ſcrat ;non modo effe probata Cu tellium contendentibus fimftrorſum o
nini illius teſtimonio , quod jurejurando ſtendie : ibi in fummum tectum cum for
apud Quaſtorem ſanctiſſimè firmavit: te & iifdem è procellofa nube præcipites
ſed etiam ipfius VVarine agnitione, a decidiffent :magnaque difficuliare Rotai
extra formenta fæpiusrepetita , & in ip- . ritu ( id erat alterinomen ) afficereturo :
ſo vitæ ultimo momento multis andien . I quemadmodum ex ram arduo loco fein .
tibus confirmata . columes pofüntin terram demittere (nã
Hüc etiam pertinet , quod ex aliis earum rerum adhuc erat rudis esine

quaſtionibuscapitalibus,eorumque qui folens hæcque illiad inſanas huiuſmodi

cas exercuerunt fida renunciatione com nimborum molitiones periclitata pria
pertum habeo Coorta enim magno fra mum fuerat a baitio.) Amantius , qui à

3
gore , tonitribuſque tempeſtate ; quiarn | prima pubertate in damonis fervitatem
menta ', reliquoſque pecorum greges in a parentibus abductus maturè fe iis al
collis Alema nniju go cuſtod iebant ( is ad (wefecer at,ridensebiinfit: Bono animo'
vicinos Huecarie campos,qua eft in Vo es ftulte nam quinos babet ſuapoteftate '
geforum præfe & turæ pertinet ) ſe ,ut in o ad difficiliora habilesatque idoneos Ma
perto effent in proximas filvas abdide giſter boc etiam negotium facile ac fine'
rant cce verò illis ex improviſa viſi ſunt ullo negorio expediet. Nec dictum rés :
duo ruftici fummis arborum , quæ pro . diutiusmorataeft . Nam fubito turbine '
xinėftabant ranis harentes ac velut una cortepti , fineullá noxa in terram
implicati adeoque animis conſternati,ut fantdepofiti. Ipſa tota fic contremiſeen .
facile indicarent illúc non confilso , fed redomo,ut à fundamentisTevelli vide
Cafu atque inanfpicatoaliquo impetu eo retur . Hocque ipfi diverfitotidem ta i
deveniſe. Tum autem veſtitus fædi men verbis recenfuerunt. Imo cam ?
tas atque depravatio quaſiper lutum , i villatici commift,de die ,deque tumul
ſønteſque omnes fuiffent rapsariſuſpiciou ac trepidationeomni,inter eos libere,'
nënndingebat , co locià magiftello fuo ac conftanter convenit. Ac tandem quos'
Bbbbb 31 vivais
 TIONVM MAGICARVM
DISQVISI
-76.0
vivos criminis focietas coniunxerat, cos- | femeļreçufaſſer,caufans fibi non effe dig
nulli
natiane , abfumpfit.Hucuſquç Remig. I eius cibi,qucm offerebat tum effedefide
.12.cum . hanc devedionem mul. rium :ex pomis illis ununi eius volema
1.3.6.12.
tis exemplis egregiè adftruxiſſet , licnus cum tantoardore adbeßt ,ut altera
concludit. Quid noftris içmporibus ci excutiendo ftatim admovere cogere
vulgatius ,quàm ſunttam freguentes tur, verùm dum id facit, utraque ficco
alſidue fagarum , deea re affertiones : tū glutinantur, ut in unum coaluiffe vide
iis conſenianea hominum " teſtimonia: rentur:mediipomiardore interim ficine
quinon per fomnium , aut magicis arts. crebrefcente,ut resilli parum abeffer ab
bas averſos ſenſus.fed oculis fue vidite se infania Inclamatigitur obvios.guoique
illas nubibus excuſas, vel ſummis arbo- obteſtans,utſuimiferefcerene. Adferre
, vel.bu mi quifquepro feci malo quod poreraete
ribus ac te Eli perplexas hærere
Attonitas iaceré,conftanti fermone affir. medium :hic aquam reftinguendo ardo
maverunt? Ne id quidem in tỉivio com : ri:ille inſtrumenta dirimendis feparar
fabulantes , fed in jure ſacramento San diſque manibus : fed cum nobılborum
Etisſimorogati atque adatti, ut in ſuper gaudquam prodefjet e jam palam effer
riore diſputatione non ſemel eft demen - idilli mala aliqua arte confe&tum effe
Gmilia accidere in l. negotium , ex vitinis accurrens confide
ftratum .]Nonne
, quo
talia , quo ad.Grilla ndi Lụcreziam ? ratior unu monuitintico -reduceretur,
nonne in Helverize Schiltachio quoad xbi illam id malum primum invao
Sagam illam Eraſmưin Epiftolis? non lifet.
> 110 Quodium factum effer.cæpit bona
fum illum adolefcentem Ronſfei? Cur illa Blafia,ceuridiculü quid contigiffet,
( dic Sodes) quod in Italia, Heluotia, hominem ludibrio babere nihilominus
Hollandia accidit , non potuit in Mo. que à ſuperiorebrachio ad manum ut
rinis contingere ? Hoc ergò indiciumque quod intererat tantifper demulere,
fatis firmatum . dum id pomum illi excideret : quo facts
Pergo ad alia . His annumero ofſa, confeftim ſedatuseft dolor:eeper unique
vel teltas locis planè alienis corporis i ei manu libere utante facere officium
corum,quos oderunt inſertas; pel quid Quibus indiciis annumeratim
fimile patratam præter naturam ; ut | liud fatis ficqucns,& quod acciditen
imitificum illud quod Valfracuria an- no iſto 1599.in Brabantiæ oppido pri
001589.contigiffe refere Remigius de matjo :cùm maleficiara clard & Qpius
Iana Blácia ;eam cùm , quem ulciſci yo - obler vatur figura ( ſuppono cfle aliàs
lebat , Claudium Girardum in vitaffet, mente fanam , necimaginoſo morbo
ut una fecum ad focum pauxillslum ſe laborantem ) feu fpecicsipſiusmalefi
dere non dedignaretur , atque ex pomis, ca , ci minantis, vel cam vexantis
que recensibicocta videbat, fibiquevel Quamquam hoc indicium ſolum non
Yet haberet : Girardus id faceie non acram efficax,quàm præcedens. Irem .
quins

viiclz !.
 LIBRI V. SECT: Iir. 5611

quam foret ; fianus teftis exceptione fita funt,concurrunt:& hæc haud du

maior deponat ſe vidiſſe lagam pro- biè non tantum faciunt cum nomina
pinantem equo, quimox mortuus, po: tionecomplicis concurrentia femip'ei
tionem : aut fiduo teftes legitimi de : nam probationem :adeò ut fic femper
ponant nominatum exercuille actum unum iftorum indiciorum cum nomi
atiquem , qui excommuni malefico . I natione tali qualem requiſivimus, ſuf
ram praxi ſolet ad maleficium dirigi , ficiat ad torturam :fed etiam ex multo
vig.quod ftans in a qua , ' retro tergum rum fententia, quædam ex his ſola ſuf
aquam proieceric in aerem , vel quod, ficiunt:quod tamen non libenter pra
ante exorram mox grandinem , viſus Aicarem :fed femper vellem unum ex
fit lapidem ferire bacillo :vel flores de urgentiſſimis;cum alio leviore ,vel plu•
variis arboribus lectosin ollam coniis ra ſemper leviora concurrere.
cere: vel virga aut manu percutere , vel Conditiones autem requiſitæ :00 u .
jaungere animal , quod paulò poft mor num ex his cum denunciationecom
cùum.hæe ait Binsfeld . selle indicia plicis ad torturam fufficiat etiam in
urgentillima, quorum unumquodque exceptis , funt fequentes , additæ iis ,
per ſe lufficiat ad corturam :quantò ( fi quas ſuperiusjam pofuimus ſuis locis:
hocverum ,de quo dubito ) certius eft primò uitalis nominatio complicis , a
fufficere, quando accedit ad nomina- l'adeò veriſimilis fit ;ut ultra adminicula
tionem complicis? 9. Si , cùm capiunilla ,judex ex ipſo quoque reftium na :
tur;aliqua dicunt vel faciunt , quibus mero , & qualitate deponentium , &
Significent ſe libitimere a morte , av perſona corum , contra quos deponi
ctum efle de ſe, neque ſe vivas manus tur , & aliis facti circunftantiis', quafi
judicum evaſuras, b, 1o . Confelio ex certò credat nominantem non men

trajudicialis rei livè accufati, daobus uiri.d;2. quod focius criminisfocios

probata teftibus, niſi error probetur; nominansnon patiatur, nis hunc una
ita Binsfeldius co defe & umanam li plures habeat,etiain '
Sed hoc verum eft tantùm in con . fi tantum duos ( vig quod non tantum
fellione huiuſmodi ſpeciali de certo Gripfimis & criminoſus, fed etiam fit
facto : non de generali ,uc de incanta . i vilis, abiectus ,aleo , vel alias inhabilis )
rione tantum velmagia: irem de facta: tunc ne in exceptis quidem facerent
feriò nonjocò , nec non de veriGrili | indicium ad inquiſicionem fpecialem ,
atque poffibili, us poſtea docebo dei nedum ad torturam . e criamlo in iore
confeff.judiciali. tura fuam nominationem confirmar
Hæc funt indicia máximè verifimi fer fquia hæc unicum ſuppler defectú "
lia & legitima.quando , quæ ad Datu cantum :quod procedit , multo fortius
sam atqu : plenitudinem corum requi- in nominante ſocio criminis inimico ,
periu

In dic 8. b Carolina d.c. 44. s Indic.9. ex comm .ut ait fententia. rc in fi.lei fa.
vörém , le b.er in op'urimos citat For.9.43.0 77 cpoftMar.Carter Boer.c.alies, Far ſup.
BY 8 . Burf.co/69.& confo275.Bona conf;Kirchou . Mafcari qui omnes teltantur effe com
munem .
-762 IDIS QUISITIONVM MAGICARVM

periuro,velvario , & libi contrario. a . | pitas promiſla a judicc ratione hac,

3 lecundum quoſdam nominatio u quia 1.calu tunc præſumitur dcnuncia.
nius contra eum , qui eſtbonæ famæ & ftor Gyè accuſator , fecundo caſu piz
exiliumnationis non valebit cum admi . j fumicur corcupius promillionc impa
Diculis , ad torturam.led valebit, cum uitatis.Equidem , quia utrumque fun .
bona fama duntaxat debilitaret indi datur in præſumptione juris, potius
cia contraria, b, ideò conſiderandum quam in fa & i veritare putarem incon
potius quoi & quanta ant iſta indicia ſcientiæ foro,ubiveritas tancům acion
adminiculantia :ut li non ſuperent boditur poflc judicem hac nominacione,
nam illam famam , tùm vera Gt hæc re bene perpenía uti ad inquirendum
communis Dd.limitatio , fi illam fupe . faltem : nam ad torquendum ,non cca
rent , non debeat propterea nomina ſco.Sciendum finca prodeſſc admini
tus torturam evadere,.., 4. deellent cula quando tortura, in qua nomina
alia adminicula ,non valeret ad corru tus fuit focius, non fuit legitime pera
ram yominario fponte ad nullam juca ſeu decreta, puta. Gine præcedenti.
dicis interrogationem à reo facta:quia bus indiciis. Farinac.poftaliosnu. 193.
hæc,nejudicii quidem vim cum habe- 16 fegg. Denique non valec di& on
ret:fed G adfintalia adminicula , vulc focii criminis ad corturam , etiam cum
omninò Farin, d , cam æquè valere ad adminiculis , fi poruit veritas acta vel
torturan ,ac valeret fiad interrogatio- habiçu alicer haberi , quidam poradt:
nem judicis emanaſſet ; & fic intelli- led.cosmeritò refellit Menochius cal.
gendam communem Dd.dicentium ;G 47.4.24.62.quem fequitur Farid.num .
reus nulla præcedente interrogatione 195.0 9.43 . Ex quo reſtant quzdam
complices nominet, non facere indi breviter addenda ,de jadicio fams
cium . Et lanè hæc diſtinctio quæ et- fugæ & minarum .
iam Claro placuit : & Peguero.e,quoad Quarrum indicium eſt Famæ Indi
inquiſitionem ,non minus æqua vide- cium ,de quo ſcicndum ,ut famaGtidos
cur in foro conſçiçouie quoad tortu . nea proindicio , debere ortam elle à
ram . in toro externo quia durat præ viris, nil at dere meliusvel æquc per
lumptio , quod teſtis , ultrò le offerens , ſpega fæminis, hoc eſt, quando fa.
exanimi ſulpcctus eſt ,idcò tutius illic & um amplius vel æquè fæminas tad
judex faceret ſequendo communem . git f,verbigratia , de maleficio abor
Porrò quo ad duplicem cafum , quem ! lus.vel ſterilitatis , vel infanticidio &
addit Farin. n . 192. , ſcilicet procedere fimil.idcò in ſtrigatum delidis potcf
illam communem primò quando quis | fama originem ducere å fæminis zque
nec carceratus , nec à judice requiſitus ac viris. Item debet elle famafoda,
ſponge judicem adit , & revelat « rimen non levis non vaga aor varia , avrde
complicis,fecundò ,quando quis fpon. creſcens ,aut contraria ; ſed.coplans,
re revelat delictum , dequo libi impu- 1 creſcens, & uniformis ac eadem in toto
populo
a vide Furin à 9.179. b benè decet Farin p.47. c Farin.7 43.12.188. fup. 190. Clar.
9.21 . Pigue deciſ trimsn . 30. f Farin.9.47,77.161.
 LIBRI V. SECT . II. 763

populo :a, aliàs, quando famæ ſunt quia hæc non cſt fama, fed hypocrilis
contrariæ ,& fimul funt ortæ , & reftes & fiaio . 6 , Debet fama hac mala
utrimque ſint pares :ut& verifimilitu- bonam famam non fuiffe deleta, ma.
dines æquales ,negativa tollit affirma. i gna enim ſunt bonæ famæ privilegia.
tiyam , bona malam , & cenſetur nega nam paribus momcntis judex debet
tiva , ctiam quando teſtes aliquidi- l inclinare in bonam famam g, teſtes
cunt fe nihil ſcire, quia per hoc fatis non multò pauciores deponentes de
indicant non fuiſſe famam in toto bona fama preferuntur deponentibus
populo . Si famæ fimul non fintor. I pluribus de mala h, Fama bona in ge
tæ ,pofteriortollit priorem , niſi prior nere tollit malam in genere & in (pe
nitatur meliori teſtimonio , vel verin . ciei,eſt communis, & vera , quando
miliori caufa;tuncenim prior non solo mala in ſpecie non eſt adjuta alio in
leretur :b, debet fama orta fuiffe tem . dicio : tunc enim puto tantum , illam
pore delicti commiſſi,vel ftatim poſt, debilitaret , ut colligo ex dictis Vul .
non ex longo intervallo, nedum poftpelli , Clari & Boffi coniun & is prout
accuſationem ,inquiſitionem , velin illa poſuit Farinac . numero centeſimo
carcerationem c ,nifi tamen caufa, ex nonagefimo feptimo & feqq. tollit etiam
qua fama ſumpſit originem , luperve- omnem aliam deli& i præfumptionem
nerit poft longum intervallum , accu . & indicium , adcò ut reum torquen .
ſationem , inquiſitionem , vel incarce- dum ex indiciis legitimis (pecificis
rationem , quia tunc quandocumque præcedentibus , eripiat torturæ : ſe .
fupervenerit famæ caufa, validum in . cundum nonnullos, quorum ſenten .
dicium fama præbebitd ,ratio elt quia tia à quibuſdam communis vocatur
non potuit ante initium ſumere, cum k, attamen contraria eſt multorum
effectus cauſa Git pofteriot, 4. ut fama melius rem diſcutientium , & praxi,
aliquid operetur,debeteffe fama in lo & rationi magis conſentanea,ut dum ,
co delicticommilli , nec fufficit li fit taxat bona hæc fama, quando ad ma
alibi, locus autem deli &ti juxta quali-
lam famam accedit aliquod aliud
tatem & faâi exigentiam latius pro indicium : minuat & debiliter indicia,
tenditur, velia vicinia tantum , velin non vero planètollatl, idque adhuc
parte oppidi,velin toto oppido ,velin i ſolummodo ; lindicia levia m , &
tota provinciae,s. Debet fama neceſ qualia , qualis , non vero fi Gnt parti
fe procurata nec affc & ata. f, ratio , 1 cularia » ,aut gravia : & idcò adhuc
Ccccc poſle
a poſt Rol.conf.3.vol.1.Maſcar.de proba,eo al. Farin.n.163 . b vide Far.à n.165 Care
rer.tract.de indie. tört.9.1 2.6 17.Feller prall.crim . ver dentur capitula quod fuffocavituxor .
1.18. Poll Bar.Alex Sal.Bof do Marſ Farin.n 178. < Bald cialy inlea quidem de aco
cu.reétè cont. Bar fFoller Sup n.36poſt Bal. Mafia . 2.de prebat conc.748 n 8. g Peguer.de
Eifers 17.nu 13.Hector. Æmil.tra&ta.de tefti.verbo tellis bonam vel malam n.7.6 9. h Amul.fup.
1.14.6 leq i Burſat con) 315.vol.3 . k ab Arnono follo.37 de Burjat.conf. 166.00.2. i Vulpeha
confuos. Ludu.Peguer deci.crim .17 * 13. mVulp.conf.10.1.4.Merenda conf.cri.88. n . 77 lib.2.
D poft alios Heffor Æmil fup.num.17 .
-
 ONVM MAGICARVM
764 DISQUISITI

poffe tuncreum torqucri a ſcd tamen cati afferueraot square cum in no

(ut aliquid etiam bona fama opereſtra materia , plerumque contra fagus
tur ) debebit leviustorqueri,que vi- & ſtriges ex famæ indicio procedatur,
detur fententia Caſoni b & Farinaci . I pergam cos iuvare,quibns deeſt larga
us addit hanc eſſe veritatem , & fecun- fuppellex libraria, vel ocium ingencia
dum cam indiſtin & è ſemper ſe vidiffe illa yolumina Farinacii, Boffii , Ma
indicari. Plura etiam idem de mala fa. | Icardi & al. percorrendi, Ad famam
ma (à nu.186.uſque ad fin.q 47. ) que probandam requiritur 1. utceftes ad
fic breviter cape commodiori ordinc minus fint duo, nec fufficit unus om
& clarius tradita . ni exceptione maior:fed but mioimg
Mala fama in genere alicuius fa &ti | duo effe debeat ſpectate,integra
facit deli & i præfumptionem cdum- oprime opinionis ac fideii atque id
modo mala fama lit in eodem deli &ti ipfum , quod ant rales , articulandum
genere,de quo quis inquiritur d & G & probandum in proceffu , iuricom
accedant alia adminicula, fufficiet ad muni magis confentaneum eft: quan.
torturame ſive fie perſona vilis, live | do agitur ad inquiſitionem particolae
non.& live fit deli& um difficilis pro- i rem vel torturam , immò non bene
bationis ſive non :nam Dd.e.qui quo faciunt iudices, qui communiter hoc
ad perlonam vilem, & in delidis quæ Colent prætermittere,licet aliquos pro
funt difficilis probarionis ,putantnon fe habeant DD. revera cnim funda
requiriad torturam alia indicia , præ mentum iſtorum quod unufquifque
ter famam malam in eodem deli& ige Præfumatur idoneus & omni excee
nere, lævi nimis funt & adferunt non prioncmaior teſtis in re tanti mo
admodum confentanea iuri , quare menti, leviuſculum eft d. 2. requirisur ,
Farinacius fcos merito reprehendit: ut etiam non interrogati teltes de fo.
ideo nec maleficiis quidem putarim ma exprimant caufàs,indicia, & con .
iudicem abfolvendum , qui hanccru- iecturas, quibus orta eſt fama, necfaf
delitatem ample & eretur. ficeret, quod dicant fe audiviffe àmala
Famam exa &te probare , quàm ne . tis, vel publice, vel ita effe publicam
ceſſarium , tàm rarum elt in iudiciis : famam knili & caufas & illa alia ada
adeo ut Grammat. Senator Neapoli- , derent:quibus additis, fufficeret dice
tanus fcripferit, fe numquam vidiſſe re feita audiviſſe publice dici: de quo
proceftuin , in quo repererit famam ftatim amplius 3. requiritur , ut reftis
publicam legitime fuiffe probatam , i fciat faltem rudi Minerva deſcribers
quod & lulius Clarus, & Vulpel. & alii ( non cnim opus eſt exađa degnitio .
egregii partim iudices , partim advo- | ne,quam yix iurifæ & advocati pol.

a Clarus q.60 v.frequens etiam . b de inds. tor.tra. 1c.2 5 Farin. 192. c Maje.
probat.l2 concl.8318.jo. d Mofu Franc. Perſonalis de indic.é tors . 56 Caforte do sada
Clarusq.a. vifamafo!a.Fsri,23 au 22 f Perfon . to sb w allegat.fup.tesse 50 g 9.47 0.205
h vid: Far. 17.207 iMoſc lup.conc.7 49 Hip. Rim con /.sg vol.t c qualiter & quando deman
k vide Eur ananiopt.Sin.dehæret.roos.porn.37 Vulpel.conf.101.12.
 LIBRI V. SECT . III. 765

funt dare) quid fit fama,de qua depo . | blice dicentis, vel privatim i nec ne .
nit :ſaltem fic ur apparcat iudici eum ceſſe eſt addi , & ita maiorem populi
partem ſentire klufficit ctiam fi di
faris intelligere : quare reiici deberet,
qui diceret ſeneſcire a vel diceret elle cant , ſe audiſſe ſic dici per totam civi.
id quod per plures perſonas dicitur , tatem I non fufficeret li dicant , le au.
vel quod publice dicicur,vel quod per diſſe à mille perfonis , vel à diverſis
vel à
iftum aut illum dicitur b fufficeret perſonis,velà mulcis perſonis ,
autem , nec de hoc interrogandus pluribus & pluribus perſonis , quia
effet , fi ex præcedentibus iudici con nihil iſtorum fignificat maiorem par.
Itaret teſtem ſatis intelligere, quid ſit tem populi . m Sed quid fi dicant le
fama c 4. requiritur , ut fpecifice de- ita audiviſſe publicè dici , vel ita eſſe
ponat de fama illis ipfis articulis , in publicam vocem , ſeu famam ?tuncdi.
quibus fama eſt articulata:nec fuffices Itinguendum . namin criminalibus
fet quod in fine poneretur generalis quando agitur dumtaxat ad haben
clauſula de fama præced. omnium dam ſemiplenam probationem ( v.g.
&c. ds. requiritur, ut debeant ex ad torturam ) hoc ſufficeret , quando
primi auctores , à quibus fama eſt teſtes fimuladducerent cauſas & con .
orta : & quidem probabilius eſt id obic & uras verifimiles,ondeorta effet fa
ma ; in civilibus verò hoc non fuffice
tinere,etiamſi interrogati dehoc non
forent: & quod nominati iſti debeant ret: & fic conciliat Bald . & Bart , con
efle alii quàm cont eſte s : nec ſuffi ce . trarias opiniones Proſper Farinacius.
ret dicere , ſe audiviffe àmaiori parte supr.numer.259.cum feqq .o Septimo tre
populi, li poſtea diceret ſe non recor quirunt nonnulli plures hos teſtes non
dari,à quibus,nec ullos poffet nomi- elle fingulares: ſed verius eſt,
hoc non
nare,nam fialiquos nominaret, & di- requiri & famam live bonam live ma .
ceret le reliquorum non tenere no lam poſle probari per teſtes ſingula
mioa,hoclofficeret : immò 6 fama fo- res, dummodo non fint conteſtes in
ret orta ex probabilibus conic& uris fpecie famæ irrogatæ o 8. fama pro
& caufis, hoc quintum requiſitum batur per decem teſtes, etiamfi nô line
cellaret e 6.requiritur,ut dicant teltes, i uniformes, dummodo cauſas & au
fe audiville à maiori populi parte, vel Aores famæ bene exprimant , & alias
ita dici à maiori populi parte f [G ad fine teites habiles :tamen non fufficiet
dant illius civitatisg vel etiam Gid oon j ad torturam , niſi concurrant alia ad
tj addant,quia fatis hoc intelligitur h] à minicula p 9.probari poteſt fama et
maiori ( inquam ]parte populi id pu. iam per ſcripturam ,ut licceras bono.
Ciccc 2 rum

a Clarus $ fi.q.69.18 b Rol.conf.54 vol 1 Natta con. 473 Vivius in l.commun.opi.

cMafcar./up d con 749 * .30 d Mafcar.fup.conc.752 cmuleis Farin à num 228 uſque 236.
fBarini diminore s plurium D.dequa . gFraHerculan.de nega. 312 in fin .h Baru junu, 20.
iBald in spretrean. 19 de reftibu .k Člarus fup.q.6Vis iCapel . Tolode 380 nu 9 m Salyc.
inloco quidem 4,119 Coſe accuf. o fuſe Far, à au 238 o de quib. 5.fin.d.q.6 36.14. p For.ſu.net
265.6 304
 766 DISQVISITIONVM MAGICARVM

rum virorum ,per privilegia , & inſtru- & icommifid, non tamen fola,Gas ad
menta antiqua & alias ſcripturas au- miniculo alio , facit femiplenam pro
thenticas : Tcripturæ autem non poſ bationem :quare nequefufficitſola ad
funt effe pauciores duabus, imò laltem torturam ,quicquid molti dixeriat : &
tres , & debent habere originem à di . loquor de fuga,quoad ipfum fugicn
verſis perfonis. a,Hæc de probationc tem :nam de fuga complicis , non ar
famæ in ſpecie. |
bitror umquam illam facere indicium
Bonæ famein ſpecie probandæb hæc contra complicem inculpatum , hoc
eſt regula , quod unuſquiſque præſu- ! eft contra quem non ſunt alia indicia,
mitur in ſuo artificio vel ſtatu (etiam fugicntem autem intelligo , etiam il.
carnifex forei) bonus , donec probe - lum qui occultè faticat in civitate aue
tur malus : maximè a lit natus ex bona Iloco ubi habitat :eum quoque, quem
patria, velex bonis parentibus , vel G ex ſignis evidentibus conftat fugam
lit nobilis & dives, vel benè educatus: adornare , idquc magis Giaccellerit
& ideò etiam quis præſumicur bone contumacia adverſus citationem : ye
famæ : niſi tamen adeffet ſceleris ali- ctiam fugerit per loca invia & inſolite
qua præſumprio ſpecialis , quia hæc puta per ſaltusaut nemora, quæ non
excludit præſumptionem generalem . funt in tranſito :vel Ginventusin deli
Fallit etiam regula illa , quando agitur & o aut præparatione, clamore populi
de præiudicio tertii, tunc enim huiuf- fugatus fuit: quo cafu etiam denega
modi bona fama eſt probanda , irem is defenfionibus poffet torqueri , G
quando hæc præfumptio bonæ tamæ clamor populis litortus ex probabili
redundaret in præjudicium eius pro & veriſimili caufa , ad opinandum
quo præſumitur ( de quo videMe quod volebat deli& um committere,
noch.li.s.deprafumpt:1. à nu.20 .) item led clamore fuit impeditus. c,Quod &
fallit in eo, quialiàs fuit malus malæý ; meruit fubito , & ex improviſo ſe con
famæ , item in eo ,qui dat operam rei jiciendum in carcerem , adrequam ca
malæ fivè illicitx . Ad probationem fime piatur : fugiensvel feoccultans non
bone vel male in genere,requiruntures : præbet tuga indicium idoneam ad
dem , quæ ad probationem eius in fpe , torturam : multò minus, & jam ca
cic: undè valet arguinentum à fama ptus cx manibus ſatellitum & mini.
in ſpecie, ad famam in genere. itrorum juſtiriæ ſe eripiat , quantum
Quintum elt indicium Fugæ. c de i vis juridica & legitima Ge captura,
hoc regula prima eſt , quod fuga arte quod diligenter notandum contra
inquiſitionem formatam vel accuſa- 1 multosf,& veriffimum eſt , quando
tionem porrectam , contra fugientem i quis ctiam ex intervallo poltquam c
gignit ordinariè ſuſpicionem & præ - lapſus fuit,vel fponte itcrúcomparct,
fumptionem non levem doli & delio velinvitus iterum captus fuit: quod
i masi

vidi Proſp Farin (up à n 267. b Maſcar fu.concl. 751. & configu . c vide Kar
277. d vile ProFar 2 48 portot. Clarum n 2. e Maſcar.deproba.multis I conc.819- CANC
$ 31. Evide: Ear: 1.12 . & hoc contra
Carrer de F her.bendEarssan: 14. dar uiter
 LIBRI V. SECT. II . 767
maximè obtinet in iis, qui vel propter rum criminaliam incommoda,revera
debilitatcm carceris incommoda a . iunt iufta metus & fugæ cauffa, quan
grè poſſunt ferre ,ut de le teſtatur De do verò illorum duorum alterum ac

moſthenes a, vel quibus admodum i cederet, fatentur omnes fugam nul

verecundum firincarcerari, propter lum indicium præbere c,Reg. 4. Fuga
genus vel dignitatem , vel profeſſio . ! cum quantumvis mulis adminiculis
nem . Sponte dicitur rediiffe : qui , į aliis,non fufficit ad condemnandum
cum poſſit iterum fugere: permittit pæna corporali vel ordinaria : fi verò
ſe capi vel citatus comparet. Eft au cffet iuncta cum uno telte exceptione
tem hæc fpontanea comparitio ( Gian , i omni maiore & oculato , tunc poſſet
fufficere ad condeinnationem pæna
te bannum fiat) adeò porens , ut fu.
gam planè expurget, cætera verò in pecuniariæ , & extraordinariæd Reg.s.
dicia omnia debilitet: ideo fi propter Caufa probabilis fugæ probatur , per
ilta antea poterat torqueri , judex eum ingurandum fugicoris, quando con
jam non poterit torquere, cx pluri . Itat de caufa probabili: etiam G præſu .
morum Dd.fententia, vel non poterit mi aliunde poſſit eum non propter
nig levius multo torquere ; juxta . Fa hanc cauſam ,ſed propter deli & um die
rina.num.ss.Reg.z. & poft accufatio . fceffiffe :verbi gratia, dicit quis fe di
nem , vel inquiſitionem fuga in cri fellille: quia timebat accufari vel in
minalibus caulis , quando agitur de carcerari : G conftet hæc comminata
pæna luenda in corpore , adhuc non vel præparata fuiffe , ftatur iuramento
præbet indicium fufficicns ad tortu quod ob eam caufam difcefferit e,Se
ram : etiamfi accederent alia admini . xtum eft Indicium minarum circa
cula . nam adminicula hæc tantum quod nota differre iactantiam à minis
iantcin quiſitionem operantur & non la aitare le dicitur , qui dicit fe poffe
poſtquam fuit inquiſitio cæpta , quia ultionem fumere,offendere, delinque
poſt inquifitionem cæptam fuga non re, & c . & vellet:minari verò , qui dicit
præbet ullum indicium b, & idcò alia ſe velic facere , fivè fe facturum . hxc
indicia huic non poffunt adminicula. duo perperam nonnulli confundunt :
ri,quod nullum eft. Quòd fi alia in- etiam in aliis rebus. Sit conclufio , quo
dicia fint my'ra , & urgentia, ac gravia adminarum indicium , quando damnú
illa vim fuam habebunt : non verò vel delictum elt fubfecutum ,commu's
huic , quod nullum eft , adminiculari nis fententia eſt,live jaciaverit quis ſe,
func dicenda: Reg.3.Hzc obtinere livè minatus fuerit , efficax hoc india
puto , etiam li judex non habeat fa- cium cfle ad torturam : quando mi
mam crudelis, neque comminarus fit , nans vel iaétans eltperſona porens:
female tractaturum ,ratio ; quia mo malæ vitæ, & loliraminasexſequif,in
leſtiæ iudiciales , & graviſſima cauſa - tellige ſo lit dubium , quis deli& um cor
Ccccc 3 miſeric

a . epift. z. 6 Bars.Gr communiter omnes Peguer: decir cri.17 nu.31 Clarus 0,21 num.2 3;
Far muzi c Far.c-47 d Far.nu.69 e Far.1.4461099.- E ar l.metum.C.quod mes,camer.be
ZESTA76 7
 TIONVM VM
768 DISQVISI MAGICAR
miſerit, & minator in hoc ipfo deli & o | arbitrio :quiconſiderare debet qualia
fit malæ famza ,ratio eſt: quia in hoc tatem perſonarú , & an antc habuerit
caſuidem eſt animus ia & antis & mi l opportunitatem deli& i committendi
nantis . hoc verum in foro cxterno , nam li ftatim non habuit, & fecit Ita
quia talisillicpræſumitur : in interno tim ac eam aa& us eft, intervallo nihil
cimaceam
tamen foro , puto inter minas & ia. elevatindicium.e Tertio fallit , quod
& antiam diftinguendum confeffario ; diximus effe indicium fufficiens hq .
& diligenter quærendum ,an ja & itarit iuſmodi minas,lifint ambigur , & que
animo adimplendi, necnc. Nam gra- ! poſſunt figoificare vindi& am legiti
vius longè elt peccatum eius,quiiacti. mam live juris , & licito modo ( verbi
tavit,vel minatus.cum deſiderio exſe- gratia ,ulciſcar,ſolues poenitebitte,no
quendi & exſecutus : imò duplex eſt licabibit & talia)f quod certe Verum
peccatum . elt, li minator folicus Gt via juris fed .
Similiter in foro.b, externo idemciſci: verum fi conſuevit ſe vindicare
eft, fi quis expreſsè vel tacitè Givèznig via fa & i(ut foleat fortiarii) in his ju .
maticè minetur occidere,aut vuláeras dex potius debet ſequi fcótcntiam
re (verbigratia, faciam nedoleat cibi Parid. de Puteo volentis.etiam tha
caput : extraham tibi pennam de ala , forcindicium ad torturam.g 4. ming
& c . ) fed in foro interno in æquivoca debent fuifle ſpecifice , leu de codem ,
ſeu obſcura locutione fcrutanda eft quod fubfecutum fuit deli& o.lic non
mensloquenris.Et hoc quod diximus nulli poft Spec. & Dec. quoram do
dehomine malæ fama & folito exſe & rina (ut re & èFARINACJus )tantum

qui, locum habet,quandonon acce- eft admittenda, quando mioz prolatz

dunt alia adminiculantia indicia : Dam fuere in aliqua certa ſpecie & fuble
Gi accederent alia , tunc ex Colis minis. quitur delictum planè alcerius ſpecici
& mox ſubſecuto deli&o poſſet fubii quod non continetur fub fpecie com
ci torturæ etiam non ſolitus cxſequi minata ,nequc elt præparatio feugma
Hæc limitanda, primò G offenſus ha. dus quidam ad illud ( uerbi gracia,
beret alios etiam inimicos præter mi quando quis minatur occidere, & lo
nantem : tum enim debet judex eſſe i curum elt domusincendium.b )
valde circumfpe & us, & confiderare Sed G minæ fueruntin genere pro

an ſufficientes liat minz,& an forte a ' latæ ( verbi gratia,dolebit tibicapat,

lius inimicus hoc tegmine frétus of- faciam nchic intres,nelogoaris , & c.)
fenderit , ut narrat accidiffe Paris de & delidum illa generali fignificatione
Puteo, & ex eo alii de Secundò limit. continetur; vel fi deli & um plus co
quando deli & um non eſſet fubfecutú j cuit, velminus quàm minatum fois
in continenti,ſed ex intervallo : hoc | ſed effe& us tamen eſt , quid ordinari
autem decernere permittitur iudicis adminas; tunc adhuc locum habebit
regula

a rete Claq.21.9.37 . Pègue.de decicr.17 H #-11. b Par.n.8. c Menocb de profumo.l.

1.9.89 m 62 Far.2.11. d videForinta,cvide Forin , M. 19. fofafc.conf.64.1. 58. g
12. hus benèNatha.conf.42.1MM.2.
 LIBRI V. SECT.. IV. 769

gula ( verbigratia, fin quem minæ corporalem.quod fateor, quando co

ccidendi prolacæ , inveniatur tan .
im vulneratus.vel è contra.quia vul-
era nequeunt ad certam menſuram
ari.a ) s.limit. procedere regulam ,
uando minx non fuerunt revocatæ,
( quandoerant prolatæ animo ſeda-
0 ,& poft intervallum à prætenſa in .
uria : Gc , ut queant dici proceliffe ex
inimo deliberato ; non ex calore ira-
: undiz ,b 6.limit.ut minz Gint abfolu .
2.Nam li fuerint conditionatæcverbi
graria , faciam ſi tu adhuc tranſieris
hàc & c .)tuncnihil operantur, niſi luf.
ficienter probata conditione in minis
appoſita.c 7. debent minæ apparere,
corrunt minæ inimicitiæ , deli & um , &
conſuetudo exſequendi : idque facili .
us in excepto & occulto difficilis , pro
bationis crimine noſtro ſortilegii ada
miſerim , quam in aliis : tamen femper
propenderem in ſententiam negantiú
funquam in ullo crimine licere ex
huiuſmodi indiciis tantùm remotis
ad condemnationem procedere.
SECTIO IV.
De aliis indiciis minus argentibus com
minus certis .

hoc eft probari per duos teſtes effica. P Rimum eft , quando quispotuit
citer, quos oportet faltem effe con maleficium impedire ,& non fecit:
cordes in qualitate minarum ,licet di- į litenebatur non lege tantum caritatis
ſcordent in loco & tempore : d alias fi ( qua omnes homines tenentur , fed
effent omninò fingulares, vel effet u. eriam lege juſtitiæ , ut put putaa ratione
nicostantùm teftis, minæ non facerét off ici i:tunc pu to ur ge nt em præſum
indicium ad torturam ; led tantum ad ptionem occultæ locietatis induci ; &
faciendam inquiſitionem generalem & talem non prohibentcm efle plc
ſufficerent.8.ad torturā fufficerent mi aendum pæna ſaltem extraordinaria
nx hominis ſoliti exſequi ,cum cauſa bquando aliqua adhuc adminicula ace
lige
præexiſtenteminarum ,utpote honoredunt.intel primò poffe corqueri
læſus,odium ,ucilitas,aut quid fimile: & , fi pofttortu ram neceſſaria reliqua
quod fi ad con ſue tud ine m exſ equ en . adl int ad co nd em na tionem juxta di
di, & caufam accederent alia admini. Eta paulò antein finc præcedentisſe
cula præſumptionum ( utpote inimi. Aionis etiam poffe procedi.Quod no .
citia )tuncetiain ad condemnandum tandum cſt procuratoribus, & advo.
fufficere tales minas cenlet Farinac . ! caris fifci,& limilibus officiatis juſtitia
poft multos ,quos allegat, e non qui- 7 Sed , li quis tantùm tenebacur obviarc
dem ad pænam ordinariam , feu ex , cx præcepto caritatis ; tunc non puto
traordinariam & pecuniariam , non iftud indicium fufficere ad tortura , fi
alia

a Farin.à nu.24. b Par.n.17 Far...32 d Farin. , s. 40 evide nu . 30. 366 39

fFrar Cafon deindic tra.76.11.17 Diaz reg.370 Ana.Gomez.10.36.127.15Sarmen Epíf.Geen
nenf1.2 Scelt.c.! g c ficut dignum & qui etiam de hom.c qui poteft.& c quinta de fin excommuß.
chemininferenlac.2; 9.3 cum im . h Gandin .tit. deprajumpi.com ind in /4.1,24 Momoch arbe
(4.33 nu.7 quos ficinterpres,

L
770 DISQUISITIONVM MAGICARVM

alia nulla coniun & ura concurrit , ma- illis certò parrantur, & ca omnia va
xime li poltea non aſſociavit le ficde. na effc & delira aliaque buiofmodi
linquenti. Et hæc limitant DD.qui- ficut fecere Wierushæreticus,& no .
dam in crimine læfa Maieftatis , quos į tris temporibus quidam Calidius Lo,
Sequitur Iul.Clar. & non elt dubitan.feus Theologus , cuius animæ Deus
dum de foro externo ; ibi enim non res parcat : qui dum viverec fuit co no
velaos hoc crimen punitur: ficut & mine ſuſpectusin Gnceræ fidei,& Bru
ſervi, qui non defenderuntDominum scllæ incarceratus , & Treviris expol
occilum.b In foro confcientiæ , neque fus, quia libellum paraverat , & cona
hos fervos,neque alios illos , ne in cri- batur elanculum Colonia , ( quod
mine quidem læſz Maieſtatis, puta. hic inſerendum duxi,ut,li forte infe .
tim ad reltitutioncm damnorum te lixiſte partus poftumus , : cum nori

neri, cHinc patet indicium & præ- publica, lucem afpexerit : vel (cripta
fumptionem induci contra judices : exemplaria, utſolent opera tencbra
qui omittunt vel negligunt maleficos rum, ilam diltribuantur , libiquiſque
punire,ad quod tenentur ratione of caveat , ne ſpecie pietatis impietatcm
ficii,ut dixi,ut & belli dux ratione mi- hauriat ) paraverat inquam , & cona.
litum : & prælarus , fubditorum , quæ ! batur libellum edere in hanc fentca
eſt communis fententia, argum.c. quitiam , coactusque fuitabiurarc huiul.
poteft ,23.9 3.c.neglicere 29. 7. Simanc. | modi diéta,fcriprague, & meritò. fic
in praxi tit.is.Capic.decif. 130.9.67 . Pra . cnim natura comparatam eft , ut qua
za epit delict.c.28.n.30.0 31 Nicol. Mo- quiſque libenter & proteruc defendic
ron.de fide treug. & pac 9.138.n.41 . & hi ea non fugiat , nequeſe illis facilèab
omnes: quia iure ad hoc tenebantur, itineat : à quibus verò ſe abſtinet ,
ad reftiturioncm damnorum ex omiſ non multum laborer , cum invidia &
fione liac ortorum , partilæfæ tenen moleſtia ,tueri. Deinde ut plurimum
tur:neque obftat Covar & Med.cita . tales poſtea deprehendunturocculte
ti loquuntur enim de iis , qui tantum focietatis rei. Eftgue hæc perlualo di
tenebantur obuiare ex caritate ;quo.ligenter vitanda , cuin omnibus,tà m
ad fervos Domini occiſi aliud eft, quia maxime procuratoribus , advocatis
licct puniantur in foro externo id fit judicibus.Wierus, li credimus Crel
propter præſumptionem , & ideò in peto diſcurſ. 3. de odio Satane hanc de
foro conſcientiæ non tenentur adre . i fenſioneo ſuſcepit , quia ob Magiz
ftitutionem . crimen penam mortis verebatur.Ex
2. Eft, quando quis patrocinatur laquerii flagello Faſcinariorum conftat
ſpoute maleficis, & conatur crimi- per EdelinUM DOCTOREM SOR
nis enorinitatem elevare , & conten . BONICUM hoc diabolum conatum

dit , non eſſe credendum iis , quæ de pecluaderc mortalibus.Laquerii verba

De fuor;

a foc intellige fententiam communem ,quam feq ,Anton Gomef 113.tit. de bom . 4 é a
si de laſmare n. 8Clar. Sfin.q.87.9.3 & Fang.s12.6.66.1.8.fed neod.ad Sydam. che beacCla
ruslsa.poft loan, Medin.o Goro ibi citatos,
 LIBRI V. SECT . III . 771

kunt; non in merito creditur , quod de- , hærefi & fefta , offerendo predictis iu ,
mones, qui harefim feitam abomi . dicibus abiurationem . Ipfa autem fche
nabilen faſcinaniorum erexerunt , in . dula continíbat inter camera , quod quang

duxerunt affertores ad credendum , dorpſe fuit introdu tus ad dillam fe

& pertinaciter aſſeverardum : quod
eA , que per maleficos faftınarios fiunt
in culru dæmonum non funt nifiillu-
fiones dormientium , loc autem ine
clarius patet ex proceſu focło cuidam
magiftro in Theologia ( addie Mons:
TRELETUS P - 3. Chronic . euin fuiſſe
Priorem S. GERMANI io loco , quem
vocant Galli en l'haye & antefuif
le monachum ordinis D. Augusti •
NI , & prius etiam aliorum ordinum .
unde hominis inconſtantiam facilè
notes .
Super huiuſmodi harefi & feita de
prehenfo : quifponte confeffus fuit et
'desexit, quo modo in cultu damonis ipfe
cum pluribus alijs complicibus realiser
pluries convenit , quem damonem in .
tam Diabolus afferebat ,quod ipſe Ma.
Guilhelm . benè poffet ſi vellet, augmin .
rare eiufdem damonis dominainnt, free
copierdo eidem Mag. Guilhelmo pradie
care, quod eo modejetta non erat niſi
illafio , e quod hoc præditaret , adcom .
tentandum populum patrie , zboirenc
morabatur iple Magiſter Guilhelm .
Hunc Mag. Guilhelmum ego, qui har
fcribo novi, o frequentiſsimèvidi an
reguam effet de hoc crimineſuſpectus. )
Hæc laquer flagellehæreticor. fafcinar,
cap . 4. Noftris temporibus lummao
pe & vi Doctor Vlaet, vnus ex PRIN
cupis ELECTORIS TREVIRICI Con
filiarijs, hoc idem contendebat ; fed ei
le fortiter eruditè confcripta confula
tionc erroris , Petr.Binsfeldius oppo .

ter eos vidit , & coluit apparentem , fuit, edita Diſputatione de confeffione
quandoque in forma hominu ,quando Maleficar. Captus ille Vlactius, cumen
que'in formaherci, vbiabnegavit Deum tandem , fraudemque confeffus: ut &
Es fidem Catholicam , Beatamque vir. EDILINUS ; Aammis feralibus con
ginem crucem . Predi&tusautem Ma . ſumprus fuit. Indicium hoc niçitur a
gifter vocat:1 Mag. Gull HELMOS Ade perts juris præfumptione luni C. de
line ano Domini millefimo quadrin- privat, carcerib. & c error. 84. d. 86
gentefimo quinquagefimo tertio die duo docene Per.Loyherius libro 2.de fpeftris
deceila men Septemb...MONSTRELE. fol. 526. Ludovicus RicheAYMUS
Tus vocatus Guri helm . EDELIN, noſterin librotrium Diſcurſum , laque.
& dicit hanc ſententiam laram menſe i rius Michael. Remig.Bodinus, Cser.
Decembri, io Vigilia Nacivitatis Do per . & alij . Oratos velim ludices ( quos
minica; in cæteris conveniunt, de lo ego talia perperam efforiie intelligo)
co , de anno , de confeſſione, de pana ut dignentur has Dilquifitiones no
( in capella EpisCUPALI EBROICEN SI ftras legere, & in fingula inquirere:
in deciskater coram indicibus fidei. cum quæ difplicebunt, refellant: qiæ re
lacrymisin- terram proftratus , exbi. fellere nequibunt ijs , faltu , &
buit quandaın ſchedulem continentem obftinatione feclufis ,
re , affentiantur
commila contra fidem in diete | lrridere , contemne , nec lcgere ,
Ddddd intel,
772 DIS QVISITIONVM MAGICARVM

intelligereve velle: vanitatis , non fenlion« iudi . is officium impedianı.b

gravitatis eſt , inſcitiæ , non fapien- Qui ſcientes elſe fortiarios, non de
tiæ, (currarum > non iuftitiæ Sacer - fendunt errorem , led perſonam ran .
fendunt
docum. Solo autem Canone illo , E. cum : ille ſe valdè lulpectos reddunr, &
piſcopi 26. 9.5. niti ; & verba urgere . contra vilos lpecialiter inquiri potcſt,
non ſententiam : nec ad ipſa quidem & ob defenſionem hanc ſunt punien
verba Saris arcendere, totamque cano . di : c ui & advocari & notarijalli. Gíci,
nis ſeriem : led fruſtularim eum dilcer. enter & fpontè in judicio patrocinan .
pere : nec explicationem Theologo - cur , venia non pecita, velad hoc diu .
em , & Canoniftarum doctillmo- dice non depurati; bi, & inftrumcara
rum admittere : nec iudicium fuuin fcienter illis confecerint.Quod fi iudin
communi omnium Europæ Catholi ces , vel Dominicos in fuis iurisdi& io ,
corum fæcularis & Ecclefiaftici fori nibus, aur cerris defenderint : primo
Tribunalium praxi , rerumque iudica ſunt excommunicandi , & poſt penti
tarum auctoritati fubmitiere : fcd naciam officijs. dignitatibus , & bo
unum malle Wierum , aut alterum ,re. nis privandi, & in exilium micrendi, &
probæ religionis hominem ſequi cum ut regijs Hiſpania & Sicilia conftitu
fcandalo audientium publicè ilta ia tionibus iuftiflimè caverur.fallithæcz
&are : quid aliud eſt , quam Tribuna regula , quando lostiarij non funt ha .
lia omnia Catholica inicitiæ , iniufti . retici.
tiæ , crudelitatis damnare ? quam ma 4. Quod'de defenſoribus di & am ,
lchicis & corum ſceleri habenas per- idem de factoribus obtiner: qoi ver
mittere ad nocendum ? quans reipubl . bis, factis ,confilio ,vel pecunia cosiu .
& humano generitori , & Deo Opti vant , e
mo Maximo cali conniventia patroci, s Maiorem criam prælumptionen
nioque recerrimæ apoſtaliæ , atrociffi. de fe præbent occulratores & vc recce
mam injurianı inferre: vide di&ta fupr. j peacores eorumf : 6ſcicnter hoc ta
lib. 2.9: 16i e dicenda infra: hoc eod. cerined, vel non vi coacti. Quod , 6
lib. 5. fe&t 16. litt. VV.vbic. Epifcopi contra occulcarorem occurrat alia pię
fufifſimè explicabo. terea præſumptio , cogitur ipfe vim
3. Eft, cum ſortiarij, ur plurimum vel ignorantiam probare : or G-licami
etiam fine hæretici : cos qui fcicnter cushi, vel confanguineus;ncque hicco
defenduntipfos & errorescorum effe ! gnatio excuſac à pæna in totum . , led
ipfis deteriores, proque locijs haben tamen cauſa eſt lenioris muliò puni
dos , a qui neſciunt elle lorriarios , hi tionis:maximèd fitxalde arda necelli
puniendi non ſunt, urcales: niñ ſua descudo?.uc coniugum , filiorum , fratrum

a ca.qui alior, 24.9 . 3.c qui confentit. 11 quafl 3 bc, accufátusg. vi de beret in 6.cc.cr
communicamus 5. credentes de ber. Brumus l.is. de baret.c. 13. Simanc in practit 14 de fa
Adverfus de bæret. e2 paral. 19. v.1 . Turrecrem . Sum de E.clej 2 p lib. 4 :6, 21. flics
recep:06.g Bart.ind l. 1. text. inli. 1.C.sk recept. hermoporreas de accidat.I. fi vicinis. C.
rugt, i cilig.23.q.8.6 infidelis 28.9 1 .
 LIBRI V. SECT. III. 773
6.Hæc quoque locum tantum habent , , dum eſt unius privatæ famæ : & cum
quando maleficium eſt iun & um cum talis iudicio ſuo pluſquam iudicio Ec
hærel. cleſiæ tribuat,ftultum fit fperare quod
6. Tenentar omnes , fi maleficium privati hominis admonitionem auſcul
fit coniunctum cum bæreG , inalet taturus & crediturus. Er hoc verum
cium denunciare ( quod extra cogao. de omnibus quos conſtat malitia etra
verint ! & iudicibus indicare b : &. te : nam hi ſolent eſſe pertinaces . hu
qui hoc non faceret mer ! to præfumini moiuſmodi deergo , tcnecurquiſquc ſub
rc fe
for focius , argumento fautorum ac al rr
i e
receptatorum . Sed quæritur V. de Secundo fi conftat aliquem ex igno
beathoc cafu pramutti corre &tio frater rantia errare , & certum fitmoralitec
na : li conftarer maleficium non eſſe live firmiter creditur poft admonitio
conjun &tum cum hæreh , nemo dubi nem emendandus, & corredio profa.
tat effe correctionis fraternæ feryan . tura : tunc præmittenda eſt admoni
dum ordinem : ſed quia hoc eſt de rio fraterna e.
planè raro contingenubus , quoad Tertio, G dubium Gt utrum corre

itriges & fortiarias & veros magos | dio profuturanecne,& utrum exma
dæmoniacos : ideo quoad hos, omni- litia an ex ignorantia peccet : hoc eſt,
no cenſeo hac in re idem dicendum, fi dubitetui probabiliter de eius perti
quod de hæreticis, de quibus Dd . fol. nacia : tunc res eft dubia . quidam cen
licite diſputarunto. Imprimis, fi hære- ſert tunc prius legitime admonendum
ticus eſt dogmatiſta : protinus debet f. quam denuntiandum : & legitime
iudicibusdeferri, ut cautum lege di admonere vocant , quando quisadmo
vina Deuterom.capite decimo tertio , netur ab habente auctoricatem præla.
decimoſeparatio .quia nulla moraliger tionis , iudicij & eruditionis : ita ur re
fpesluppetit tales admonitione corri neatur illi credere. nam non eſt dicen.

gendus :& iuxta D. Paulum :mali homi- į dus admonitionem contemplille, qui
nes ſeductores proficient in perus er non crediditei , cui credere non tene
rantes in errorem mittentes ( 2. Ti . barur . hæc fententia eſt valde æqua .
moth.3 ) unde conſequitur quotieſcú Reſp.tamen videtur utilior fententia
que probabiliterontae nó redituros contraria , nempe hoc calu deferendu
adnion ione ad fanam mentem , fta- | Eccleſiæ g , argumenta pro ſentencia .
tim denuntiandos d. quia periculum i hæc funt cum quia in re dubia non eſt
eft . De lerino eorum , ut cancer lerparrelp. Chriſtiana in diſcrimen addu
quare communc bouum prætercocenda, ſemper enim fubeft periculum
Ddddd 2 more

& l. vlt. de recepe cum fimpl.b Deut 13. 17. Plato libt 10.delegib. D. Leo bomil. 4 de
olleet hom t . descrun D.Thom . Ó Caiet.2.2.9.33 . 2.7. c Bernard. Arevalus l.ib. de frater,
irritt. concl 6.propos.6. Alf" Caft 1.2 de suſt her.puni c. 25. Sot. lib. de råt tego ſecre. memb.
9. 4. 1.s de iuft. & iu as w . 1. Can I 12. de loc " Teko.c 2. Dom Bannez i . 2.7: 33. a ult.
ub.2.Ssmancheo.fup.c.23.cell communs jentensachimiorunt praterea Dudine di12 cell Dut.
19.6 citatorum communis.fBan./upra His poft Arevalo Sos. quos citat ) simone n . mer.la.
774 DISQUISITIONVM MAGICARVM

moræ & fubverſionis aliorum : & lege go hoc non faciens, ſed contra charitau
Daturæ bonum commune particular tem ,non contra iuftitiam , idque omit .
præponendum , cum quia li reusille tendo non committendo : idco non
non erat bona famæ,parum refericam tenebitur ad reftitutionem , ad dam
iufè lædi? fi vero erat ,hoc ipfo magis na, & iaterelle partis b, nigba talis qui
nocere reip . potuiſſet , cuius bonuin ex juris præſcripto revelare teneba
præferendum cius exiſtimationi. cum surt.
quia vcl errabat ex mera malitia , & 7. Indicium fumitur ex menda
tunc iuftifimè delatus tuit : aut erra : cio rei , quod femper fufficit ad in
bat ignorantia ,& cunc iudices veleum quireodum : non vero fufficit adcore
non comprehendent,velcomprehen. Tutam, nih licadutum alijs praſum
fum ablolvent, & vtroque calu ſalva prionibus de Intellige nendacium fa
erit cius fama. Ex his infero Nagie cereindicium , a concursant fequen :
criminel * quia lamıæ ſemperlune val tia , nempe 61 6c circa qualırares & cire
dè pertinaces, & vix fieripoteſt, urexcuritanias fubftantiales , live proxis
ignorància peccent:& fempermora eft mas deli &ti ( ur circa tempus vel locum
damnoſa alijs ) ideo femper fub moriali delici ) non circa remoths , Duc lo
unumquemque teneri.confeftim eas de cum originis rei : ) & circa ca, qua , fu
nunciare , etiamfi cum hærefi non fit verè dixiſſet,reo præjudicaflentin hac
conjunctum earum crimen ; & ideo qui cauſa: & reus non habet pro ſe vllom
son revelanthoc crimeni, extra confell indicium innocentiæ , ut puta voum .
Sacramentalem , acceptum indicium teftem , bonam famam , vel quid fimi
contra le faltem ad inqurfirionem etiam le : & mendacium evidentes eſt pro
fpecialem prabere , quod miror Dd.baruin.
non oblervalle. Opinor omififfe, 8. Eftrei variatio adiura aliquo a-
quia comprehendebant füb. criminelio præjudicio.idque circa qualitates &
hærefis , ut Sancta. Inquiſitio facic circumftant. proximas deli &to ( ut di
in Hiſpania .. Deinde lage revelan | Sum de mendacio ) & ea quæ imme
dælunc , quis delictum earum non diatè rei defenúonem reſpiciuni Reus.
cenſecur commiffum , led commit variat , qui modo dicit vnum , modo
iendum & damna impendent proxi- aliud : hæc variatio facit indicium ad
m » , & reipublicæ , ideo in conſcien torturam , cum emanar ante corru
tia quis non porelt sacere : hoc enim in . ram in examine: & ad ulteriorem tor
genere : Doctores communiter de curam , cum rongingit in tortura . &
conſcientiæ foro recipiunt 10 quovis ad novam , quando poft præcedentem
crimine committendo a Peccabit er contingų c, dummodopræcedenston
tura

a fufe per Plaza Epit. delig .Ci 220 * 17. Ana Gomezdtós.ti. de bomic nu . 4. tit.de las
mareftst nu . 9 Menoch Jupraca . 355. nu 2. b pod Med Covar: benèClarusidq. 8-.
Farin fupranu. 25.c Sot quem refe to fequitur Menofupran: 3 melius loquens Pai Navar .
ra dereft:1. 1. 2.c. 2,1 11.07. dpilt innu. fere Farirg.12.2.6. 68 c Angel.de malefi in ver.
famapublica, uso . O cl Marfil.Bart.6 aliorum commu. vide Fars. nu 25 , 31.6 36.
 LIBRI V. SECT.. III. 179

zúra fa &ta fit ex indicijs legitimis : & quum & fufficiens ad torturam per
dummodò præcedentia indicia non le lolam , urin Gimili fatentur omnes
fint fatisper torturam expurgata : nam de exeunte timido & pallido cum gla
{ forent expurgata fufficientes, non dio cruento , & ex domo ubi occifus
poller amplius interrogari fuperdeli- inventuse :iminò .communiorem &
do aoun noceret eriain variatio lina veriorem ſententiam elle volunt fhoc
ta cílet cxoblivione,vel'a'ia caulapro . I ſufficere ad condamnationem , maxi
babili , verbi gratia , li le corrigendo mè li alia accedane indicia.gSedquid
reus variaffer hisnin caugs deeit do quid hi dicant , ego lequoi Gandin .
liomnis lulpicio b. Boer, & loann ..Andr.contrarium vo
2. Eit vacillatio & titubatio , quan : lenges by nempe nec fic quidem eſſe
dog is loquitur tremens , tiep dans, fufficiens indicium ad condemnatio
kmens, velpallens, velludans præan nem . Miror aurem Farinac . ficer hoc
gpflia trnoris : & .notarius illud india nonelle verun de domo habenie duo
Cum lcripſit :tunc volunt hoc lleido oſtia , & tamen purale verum de via
neuin indicium ad corrurani cum va publica vel agro : cujus haud dubiè :
barione præcedentis numeri , Bart. & plures ſunt loci egrediendi & ingre.
al i fondamentum huius fententiæ elt, diend , i Facilius aurem admitim
quia oculus & vultus foleve eile animi intentiam illam communem in pe
indices , vr ex facris literis & propha- na duntaxat pecuniaria ,, non veròin .
Dus teriptoribusproba Simancase : led ordinaria , vol extraordinaria corpo
a.dhuc exiltimo iſtud.indicium non erali; nihilominis eriam quoad pecu-
ſe ſufficiens cum variatione , quia ni niaram , quia Farinacius k cum Cla
mis eit tallax & dubium & debile quia ro , faretur iudicem non teneri eam :
mulis hoc contingit. dumtaxat lola infligere , led tantum potle Gi velit ::
licitis de proprio honore , & mecuenti. ſemper fim auctor : ex hoc indicio ne:

bus por entiam adverſario ! uni , aur procedat ad ullam condemnatio-

iudicum aſperitatem , quamvisinno ncm .
centiſſimi lint : aded , vt plerur.que is . Elticonverſario cum malis hor
ne cia nt piæ perturbatione , quid di. minibus infamaris de codem delidir
caot, vt benèNovel Paris , & alijapud genere , eaque Arista & continu );
Farianco ied hoc indicium eſt valdè genera
1o. Sicum inftrumento magicæno le seremorum , tendens potius ad dif
xx vifus effet ile luco exire fugiens, famation" ın , quim ut per fe fit in
pallensque, & quo loco inventus et diciumeginus de illo præced. ſectio
aliquis lie'us vel res maleficiata : hoc ne..
indicium onni ò puro effe propin . 12 : Sicommiffo inaleficio quiscono
Ddddd 3; feftim

a Cephal.conf 164 libr.z. Perſonal de indic. de tortur.n.8 . b Farinac. nu 33

cd here q. 35,6-31 . lèq. Ýr Binsfell-indi ?.20. d Novel.reg.4 ;. Parisde Pit de torturac
Frin:ſup ni Carus q : 21. au 38 e vide Farm soos cum ſegg.i Farin. ó alij n.sa
é 54 goudenn 61. b vide Far. 16 53.6.60.1 çoxfer. » . 55.cum n .04. k num.67 .
776 LIBRI
feltim veniat ad curiam : vt ſolliciter
inquiti & procedi de au &tore crimi
nis, cum hoc ad eum non pertineat
Collicitare. hæc enim ingeltio & ledu
Jiras fufpe & um facit : & læpè exem
plis hoc deprehenſum a led hoc etiam
eft leve , & debet bonis pæfumptioni
bus alijs roborari ve lufficiat ad tortu .
tam . Quod multò magis tenendum
de illo , qui fponte cum non tene
tur malefa & orem denunciat : namn
qui tenetur denunciare , & non de-
nunciat ; vel tarde denunciar , hic piz
bet ſuſpicionem contra le taciturnica
te ſua b.
13. Si inventus fuerit veneficio oc
ciſus vel læſus aliquis in holpitio leu
domo pollicelle indicium contra ho
(pitem ſeu dominum domus , argu
mento eorum quæ cenſent doctores
de invento mortuo in domo alicujus .
namn delictum in domo factum , præ
fumitur factum per exiſtentes in do-
moc.qui poterunt torqueri canquam
teftes , fi non probatur cos in domo
cum non fuifle :idque nullo alio indi.prædi & tis caſibus etiam eſt prælum -
cio concurrents : tanquam rei princi-
pales , aut alijs præſumprionibus con.
:
V. SECT . III .
non facilè hoc credendum iudici , nifi
lint perſonæ viles & de crimine finali
ſuſpe &tæ , vide Farinac.à num 98.5
que ad numer.119.quinumer . 120. be
nè addit hoc indicium numquam luf
hicere ad condemnationem .
14. Adhuc levius indicium elt , &
mortuus reperitur in via prope dos
mum alicuius : cadem enim tuncfufpi
cio eſt de domino & inquilinis do
mus illius : hoc fufficit ad corturam,
li lit repercus valdè contiguus don
mui , & dominus vel domeltici habue .
runt inimicitiam cum defun &to , vel
alias Gint maiz famæ in Gimilibuis: vel
li concurrant aliæ præſuinptiones
fortes Farin . à numer . 120. Sic me
mini proceſſum Madriti an . 173.
contra quandam famoſam meretri.
cem , prope cuius domum repertusa
Gininus pullus excerebrarus: 90x con
fella in tormentis fe ulam cerebro ad
philtrum , & Aagellata in exilium mil
la.
is . Eft ind'cium viciniæ , quia in
ptio contra vicinos : quæ idem opera
tur quod præcedens , & eriam elidia

cuirenubus : intellige nil ſine bonæ tur : ſi vicini fint bonæ famæ , vel mor
vitæ ac famæ , cunc eniin non poterunt tuus extra viciniam hahebat inimi
torturæ fubijci ve rei principales, niG G cos , à quibus potuit occidi . Faring.
facuerini & celavesine mortuum , vel nu11.127
nifi confter homicidium non potuiffe 16. Si quis tempore maleficij ,velin .
commitri ab alijs , quam in domoexi . Continenu poft , inveniatur in locode
ftentibus : hoc autem difficulier poli & ti ,vel loco propinquo valdè, & qua
telt conſtare , & in eo facilè iu tex po li conriguo cum armis ſeu inſtrumen
telt labi ( vt pater exemplo pulchrorismaleficij: tunc eriam G alias fuiffe
quod narrat Farinac.numer.lib. quare bonæ famæ, quia duo concurrunt, (lo .
cus &
a narrant Marfil ingrat crimin.iso. S. diligenter Novel.in pra&t crim poft prins
Lo.Carrer , at de indic $.. s indi An.Gomez.p.3.6.1 . , 14 b vide Farid nu.94.c Paris is
prac.n.14 Novelfupranu.102.6 103. Folkr.in praktie.crimin & alij.
 DISQVISITIONVM MAGICARVM 777

Gus & inſtrumentom ( poſſet fubijci fugiens ſeu exiens ex domo viſus:
rorturæ , fine alijs adminiculis : quia nam runc quaſi duo concurrunt indi
tunc eft indicium valdè propinquum , | cia , quorum prius indicat deli & um ,
Gyerò lie in entus line inſtrumentis, | poſterius delinquentem , & vnum iu
runc ad corturam neceffe elt concur varur ab alio : vt fufficiat ad torturam ,
rant aliæ præſumpriones, vide Fari eft indicium remotum , & per duos
Xac . num . 133; teſteslegitimè probandum : Farina. à
17. Eft quando quis frequentat lo num , 157
cum vel viam , ubi maleficium com 20. Excommuni opinione Docto
miffum , vel vilus eft immediatè ante rum & ludicum , ſi cadaver polirum
in illo loco vel via ambulare : tunc 6 coram reo fanguinem emittere incio
ikemalæ famæ in fimilibus , porerie peret , vel ex vulnere , vel ex ore, vel
ftatim ſubdi tortura : li Ge bonæ famæ, Daribus : hoc indicium quidam ma
non nifi accedentibus alijs præiudicijs gni faciunt, & de eius cauſa alias àme
Intellige de eo qui alias non erattoli difpuratum hoc eodem opere. a Ego
tus locum vel viam illam frequentare, iftud indicium numquam exiſtima
* ncc lunc habebat aliam iuſtam cauſani rem fufficere ad torturam , quidquid
illac tranſeundi, vt quia volebat acce graves , Di. quidam in contrarium
dere domun ſuam ,Ėccleliam , vel quid dixerint. Moveor quia : verè eſt indi.
aliud. Farinac. à nu . 138 cium remorum , & quali prodigioſum :
18. Delumitur ex illo Calli CuiBo de cuius cauli non conftar , & incertiſ
no : nam præſumitur deliquiffe , qui imum , quod nullo iure vel caula iu
caulam habuit delinquindi gravem , ridice probata nobis conftat, & torium
& deliberatam , non lubitam tantum ra maximi elt præiudicij. quare olac
vellevem : & fufficit hanc caulam fuiſ. cedant fama, inina , inimicitiæ vel 6
fe exiſtimatam talem à reo , maximè mile adminiculum , numquam ad ror
& fit pronus in illam cauſam ( vt in a turam ex hoc indicio Deum timenti
morem vel odium ) & dummodò ap- iudici procedendum , affirmavit. Fari
parcar alium neminem hanc cauſam nain ,ishpoft Anti Gomez. fujc & pru
habuiſſe: & hæc cauſa Ge in ſpecie iv . i denier hoc difcutientem d. com. 3.6.13 .
dicialiter próbata : neque hæc omnia làn s . & Marfil in pract & diligenten
fufficient ad corruram , niſi mala fama | .186. Maſc . & alios.
aut aliud indicium accefferit. Farinac . 21. Sumunt quidam ex mala phyſio
num . 144.cum feqq , ex Cafono oprimè gnomia & malo noinine , item G ocu
dehoc loquente , libr.de Indic. tract. 2 . los in terram defigant:de malo nomi
cap. 1 o . cap : 3 . ne, eft fententia MarGlij Bruni & mul
19. Acclamario aut vociferario in torum ; c ſed hæc ideo iudicio prorſus
domo injuriam parientium , & cum eſt inanis præſumptio, quando nomen
impofi
alí, 1.9.ca.3 verſ 6.cadaver. b polt Angelto Parid . Bver. decif.166 Blanco de indic ad.la
fin D.deq.m.408.Car trat de indic. Indici, 27.n Nove reg 1-4 . Menoch de arbitr.caf 270.6 ,16.
é de préfum 1.1.989 1.28 & alij.cvide Menoch de præfump ,11.9.88.Far.an.105 .
 VM
778 DISQUISITION MAGICARVM

impoſirum puero à parentibus;fit im- parentibus , quamquam fit indicium

politum viro aut adoleſcenci à mori nonnihil propinquius, & magis iinni
bus , vt folent malefici nomma invi. neat periculum ab his , quan å patria
cem mutare , iunc haberem pro ido & favca , fufpicioni experientia , maxi.
neo indicio ad probandum cffe malú mè quando mater eft malefica, & ma,
hominem in genere, non verò ad pro- gis adhuc,fi etiam avia fuit, hoc,vi cer .
bandam ſpeciale deli &tú aliquod , nifi tum admileri Godelm . & Bodin.cled
ipfum nomen deli &tum illud fignifi hoc etiam indicium , vincerium içij
carer , led eamen ad torturam lolum ciunt , niſi iuvetur vehementibus præ
hoc non fufficeret. Quoad oculorum fumptionibus alijs , Catholici & piu
in terram defixionem ; hoc levius ad dentiores ſcriptores : d magis yrgeret
huc elt , potelt enim ex pudore oriri: hacio se converſatio & educatio ,cum
nec eft proprium ynius in ſpecie deli tam malis parentibus , ad quam redu .
ai , ac ne in genere quidem deliai ſuf. co præcedentem ſuſpicionem : puto
ficiens argumentum . Vt nec phylio enim fià talibus parentibus ortus , &
gnoinia mala : quare de his oninibus ab his educatus fuerit , gigui lafpicio
indicijs prudenti iudici parum curan nem ad inquirendum quando noneft
dum eft , quod non advertunt duo I.C. bonæ famæ reus : fi aliud indicium
hæretici , his nimium tribuentes , a vi præterea accedat poſle torqueri.
fortaffis etiam Martin . de Arles . nec 23 Si quis inimicorum obie & ionc,
obitar , quod directorum inquiſito. vel amicorum admonitioneipfimula .
fum , in 3. part in cap.de fignis exterior. iustaceat , & quaG contemnatGlen
perque Nicromantici haretici dignos tioqi eiudat quidam putant idoncum
Cuniur & magi hereticanties, ſcribit, indicium ;quos citatBin- feid.e led me.
cos communius habere coruum viſumritò eosnon fequitur, etenim leve &
& obliquum ex vifione & apparitione , incercum indicium , indigens admioi
& collocutione malorum fpiriruum : 1 culo aliorum , ctiam ad ipecialem in
nonenim illic ponit indicia ſola adquifitionem .
torquam , ſed etiam generalia quædam 24. Siquis conſueverit ſcelerara iu .
ad dignofcendum perfonas , in quas ramenta , vel blafphemias , ve ! obice ,
formanda inquiſitio; & hæc ponit can niſſima verba picferie, au demonem
tum , vt præambula quædam indicia izpå dominare , leque aliofqueilli fre
ipforum indiciorum ad torturam . quenser devovere ; verbi gratia , do te
22. Æquè leve indicium eſt , fi quis dæmoni, auferat te diabolus, & c. fi
narus licex mala patria , & in quamul- | quis alia gravisſimaſcelera ſpecie differ
citales criminoh : hinc enim nimis ge- rentia :Sormlegio con mittat;eum.or.
neralem lulpicionem g'ga paret , vt tilegij lulpe &um cenſetBinsfeld.sudic.
ope docet Simancas.bidem cepico de
II .
a Badin.in demon Godel.1.3 6.3. Marti.de Arles de ſuperfl. à 12. 100.b Inf .Catbol
6.50 . # 8.49. c d.o.z.Bodin.l.vlt 0.4.d Cyril.in lum.crim.rub. 2. deq.9.4.1. 1. 2. Siman
fup. d.c.50.6.10. 11. Far. 9.47.9.279 . Binsfeld.indic.16.c Ind6.
 LIBRI V. SECT. IV . 779

21. eò quod gravesſcriptores tradaot | valde lubricum & leve cít, hypocriſim
huiuſmodi ſuſpectos eſte de hærefi.a potius probans; ſortilegium verè non
Sed obſerva hoc indicium ad malam 01G remouillimè.
famam reduci , & dumtaxat folum ſuffi. 28 Quidam ſagas volunrdignofce.
cete ad inquirendum , ad torquendum re ex eradicatione churnaus in fron
non , viſi præfumptioncs alix admini . 1 10 ; alij ex ſtigmate imprello:fed utrum .
culcntur. que merito improbat Binsfeldius ; e
25 : Sidum torquentur,nullasemit nam quoad eradicationem illam.ridia
tant lacrymas, nam cenſent DD . qui . I culom hoc eſt, chriſma enim nihil vi
dem eas, flere non poſſe,li velinr,& id. Sibile vel fengibile relinquir in vertice
eo hociodicium ponunt Spreng.Gril. uncti quoad ſtigma non omnibus il
Bodin . Sed hoc meritò alij b inane & lud inutit. ſed ijs tantum ,quib diffidit
frivolum lignum reputant : nam Glo eos conſtantes fore; ut iam alij obſer
quuntur de lacrymis ex pænicentia vel varunt : fpræcipuis noninurit ; aliquá
devotione , illæ non ſunt ſpontanez , do etiam delet cum capti ſunt: & quan
fed à Deo cuilubet dátur : lidelachry. do nódelet,idrelinquit,uthanc ſuper.
mis proprer ſenlum doloris, fieri po . Ititionem iudicum fovear, & honon
teft, ut ſit ralis quarundam conftitutio nunquam innocentes plectancur, nec
corporis ; novi pueros, quos citius Aa cnim facilè verum fignum dignofcas à
gris diſcidifTes; quam vel unam lacry - macula, velnævo ,velclavo , vel impe
mulam exculties : è contra Picardo vigine naturali , tum quia non eadem
rum hæreticorum genus in Bohemia , elt torma ſigni ; aliquando eſt Gimile le
quod Flentesvocant,aiunt ubertim file . poris veftigio , aliquando bufonis pe
te quandocunq; lubet . An ergo hine- di,aliquãdo aranea , velcarello, velgli
queunt eſſe ſtriges. ri,cum quia non idem locus , in virorú
26. Sıvagæ lint, ſæpè habitationem enim corpore fæpè viſitur fub palpe
& domicilium mutantes:maximè polt bris , fub labijs. ſub axillis in humeris,
diffamationem , vel complices captos : inlede ima, fæminis etiam in mam
choc indicium elt bonum indicium , inis , vel moliebribus locis, tum etiam
ſed commune omoib.criminolis, vim quia non omniom ſtigma eft inſengbi.
haber ad torturam , quando alia acce. leur docet experientia. Et ſi advertant
donc indicia : fallit li lic bonæ famæ, le pungi, fingere dolorem poſſent, e
quia hæc illud purgatzirem ſi migrandi cian quem non ſentiant. Quamobrem
juftam cauſam probce . Michaelius, Pneumalog: ſchol.s.monet
27. Si fingularitatem quandam pię lud : ces çum acuvel pugiunculo iubent
le feransimpietatis vel religioGratis o litigra pungi: it cam cautè fieri debe.
Atentatione, quoad diuturoasin tem re , ut trigesnon advertant , lolerec
plo moras , habitum , & c . fic Binsfeld, nim illascum adverterunt fingere, ſe
dut verum tamen fatear,hocindicium vehementer ſtimulatione hac cruciari.
Еееее Plerum
aVipe Carrer. Sim . Menoc 1.5.de præfw.prej 6.6 1. 1.9.12.Caft.l.1.de iuſto ber.puni.c.is
Gordele Binsfic Binsfiondic. 18. d Indic 17.c Indi, 14. f DanausBodin . Godelm .
 ONVM
780 DISQUISITI
Plerumquc etiam alijs ex caufis ſunt
cicatricola , quia Gc in fuos non sarò
dæmon ſævit, ut os totum lacerum ac
hæreant veſtigia, it de Rofa Gerardi-
pa teftatur Remig c13 . Quamquam ex
bisiplis cicatricibus aliud rurſus , fed
incertum naſcisur indicium .
29. Longè certius indicium eft le
qucns ; in Hallo villa Diæcelis Traie
åtenlis, fæmina quædam milera , die
quadam pedesſuos pelui imponens, &
excra illam retrorſun falcans, lc ait:
falto de poreſtare Dei , in porellarem
Diaboli : quam diabolus mox sapiens,
& in acra luftollensmultisqui aderant
in villa ,Give extra villain yideaubusula
tra altitudines nemorum tranſtulit , ita
ur uſque in hodiernum diem nuſquam
comparcat.fic Cæſar lib. 11. cap bo.et
precedenti capite,aperte indicavithanc
magicis artibus ioititike. Sanè huiul
modi di um fa & umve, indicium ur
genuiſſimum & proximum purarim .
Hæc de indicijs , quædam addamus
de denuntiatione.
SECTIO V.
De Denuntiatione diteftibus.
Vid operetur denuntiatio five
Q teftimonium complicis oftenfum
luculentersect 3.Nunc tancum adden .
da breviter quædam de denuntiatione
& reftimonio aliorum qui teneatur ,
a Plur. altro. 1 1. de iufta hær pun . c. 12. di Siman in praxi tit. XT. Spreng Sik Spinaus
Vaquer. aliib bodie contrarium in prax.obtinere ſcro-vide Gall l z ebferso.n. 10, l'ene poft alios
sim . ti. 35.9. 7. exquo deinceps addemustahacc quoniam freq s funt felis, ut ist.n a conteft.
dic. ult. de hari in 6. DD . ind.c. quoniam fre. Go za ne telt. Chic Balust Innoc , vide Dir. ing.
fol. 52,
MAGICARVM
denuntiare , & reſtari iam vidimus
Se&t.fuperiore.Nunc addo praxi rece
ptum ; per regulam , qua leges dicuntur
gunt ; ut quæ in hærelis crimine reſti.
monia probatio : elque recipiuntur, ca
demlocuin habeant in crimineLamia ,
rum ; rario, qua Lamię lemper ſuſpecte
funt de hærcli, & carorçuluſpicio fal
lit : ſemper enim earum facta fere la
piunc herefim manifeſtam .
2. Receptio teftium deber ab ipfif
meciudicibus feu inquiftoribus fieri;
necelti deleganda niii magna ex cau
la, & prudenti ac probo viro. b recipi
poffunt etiam ante litis conteſtato
nem , & etiam ratificatio teftimo
niorum fi ri poterit extra tempus pre
(titurum ad probandum , d Giufta &
probabilis aliqua caufa id exgerit;
ſemper autem erit ratibabitio teftium
adhibenda, etiam reus fe habercillos
pro ratificatis profireretur. Publica
to quoque teſtimoniosum reo prae
benda eſt , ut contra queat excipere:
nomina reſtiun vero non funt in hoc
crimine fimul publicanda , quia peri
culum fere evidens bincemiler vi.
rijs cx caufs tefti , & negotia fidei fic te
tardarentur, meruperculfisteſtibus: e
conſultum ramen , ur ( quod fit in Hi
fpania ) judices diligenter exquirantà
reo , ouw quos habcat inimicos, & te
Ites ſuſpectos in genere, quibus credi
nollet & 901resconfiontarione ergò :
reitiam , & rei in hac materia non :
utendum
 LIBRI V. SECT. III. 817

utendum nil magña ex caula, & omni plurimum contingir. e Coadio autem
periculo ceſſante : aut ceſſar quando illa fieri poteſt, non per incarceratio
complices depoſuerunt. Ec poffunt nem ( etri quidem iudices hoc perpe
teftes ſuper ijſdem articulis etiam ram faciant, ( ſed exa & o iureiurando
prorſus contrarijs, fa &ta iam publica- lereſtimonium di & turos , lub pæna
tione , audiri.poft multos Simaxc.fupra excommunicationis ; denique indi&ta
num . 3 . mul & a , & capris pignoribus I fi quan .
3. pollunt in hac caula à iudicibus, do, C.de teſtibus cap. 1.2 . ult. dete
maxime EccleGiafticis ( ut fanc inquilis ftabus cog. Franc. Vivius in comm.opin.
tores ) quælibet perſonæ egregiæ , et verbo teftis citatus. Et cogi poteft ei
iam quilibet coolanguinci , compelliniam qui iuravit ſe non revelaturum .
ut fe coram ipſis Giftant, & teftimoniú cap . intimavit. de teftib. & dic.c vlto
perhibcant, quod fidei favore recep- Vivius l 2. verb. confeſſionem .
tum . b Vt autem in hoc crimine illu 4. Quantumvis multiplicencurde
Atres coguntur , fic etiam infames ac poſtiones perſonarum infamium &
lias perlonx ,ur complices(dequibus as complicum ,non eſt procedendum iu
& tum ) excummunicari , & amiles , non dici ex his ſolis ad condemnationem ;
u plena eis fides,ficut alijs nó tanolis ſcio contrarium communius teneri &
fed quanta prudenti iudici videbitur in praxi obrinere.ffaltem ut pæna pu
circumſtantijs conſideratis , præbea- niatur extraordinaria , argumentum
tor , c valet etiam teftimonium aurici eorum eſt, non lex aliqua aur ratio ur,
teſtis, quiſe ex ipfomet reo dicit audi gens , fed generale brocardicum , ex
vifle, non qui ex alijs licintelligendus mulciplicatis indicijs debilibus relulta .
D. Chryſoft.bom.30. in Gen , cum ne- re indicia indubitato.Sed hocargumé.
gat ex auditu iudicandum , nec excep tum valdè debile eft; nec in rigore ve
tio in hac cauta contra restes admitri rum , nunquam enim quæ natura ſua
tur , nig quæ reltem penitus refellat, I funt dubia poffunt rem facere indubio
ut capitalis inimicitia , coniuratio , i tatam , licut nec multa venialiapec .
ſubornatio: cæteræ tantum elevant fi cara unum morrale : nec multa ægra
dem , non tollunt. unum fanum , nec multa no alba unum
Scdifti teftes inhabiles , infames & i album , nec multa tepida unum cali
non integri ; cnm demum admittendi, dum , & c . quando resnon lunt ſubor.
quando alij haberi nequeunt ,ut in cri . dinaræ ad unum finem pacura fua, l
mine ifto ex natura rei & a & us , ut cut una depofitio natura ſua non ſub .
Eccee 2 ordina

a sim fup. n.12. bgl.c. i de teſt.cog.Rom nota . 401. Iaf inl.ad egregias. D. de iureiur. Ay
mon conf 120 cm in fi.dej dysbi DD.de her.in 6 Gondilal dehar. 9.25 .Cor fallis mifcil.cl
20. d Soman. bene fup :1.20 2.1. feq .e poſtplurim .Ane. Gabb.1.com conel rub. dereſ conc
9. vide op:ime loquentem Binsf.pa.de cor malef. tertiaedut à fol.320. fvid Bins. ad hoc fufe al
legantem membr. 2. conel. 7. fol. 356 Gadd. An. Gon .to 2.c. 12. nu.18.Aymon conf. 178. De.
cil conf. 18. l1 . lud. peg. dec. crim . 17. 5. 47. vide fup.fet.3. litt. I. vbi dofumquibus concur .
ren :ib. vale aut ad torturama
782 DISQUISITIONVM MAGICARVM
ordioacar alteri. Deinde totum illud , ) runt ab bancum , ut oportet, & ante
nihil fundamenti habet , niſi prælum ſententiam : poftea polt ſententiam , in
prionem .Præterea quis neget ; quavis | loco ſupplicij, morte inſtante,innoić.
rarum id fit, fieri tamen nonnumquam tiam denominatorum à le proteſtati
polle, we uno calu plura concurrant iudici populoque fuerint; vel ipfis de
indicia ad crimen non verum , quam nuntatis coram omnibus dixerint, le
ad verum . Eſto Gt probatio criminis illos habere pro probis & inculpatis :
admodú laboriola , progrediatur hoc fententia receptior eft , iudici parum
ergo ad corturam : fi ad necem infootis curundam eſic huiuſmodipalinodi: m ,
extendis ; nonoe durus & lævus meri. turn quia raro fub mortem æqua libi
tò dicare? Gir crimen atrox natura :quid mente conttani, ut ante illud teo pus,
tum , fi revera non commiſui fic aliqui quando confeſſio rauficatur; rur: quia
noxyelabentur, præſtat decem elabis Polenumportunitate eorum qui deo
quam unum innoxium.condemnar : li ciati fuere, vel admonétium de anima
torrus fuit ionoxius , poreftes colatii falute vehementer reilullicicari, & pet.
aliquid impendi: li damnatus neca curbari in extremo illo vita puncto ,
cus, quod tu mortuo præbeas cataplal tuin quia hæc recanratio non eit facta
ma?Denique ratum illud & receprum , adhibicis folemnitatibus, quæ adfuere
etſi ad corquendum minoraprobacio , primæ cóteffioni , ideo prævalet prior,
num adminicula fufficiant; ad danná tum quia ilta elt extraiudicialis , prior
dum neceflaria elle luceineridiana cla iudicialis . Confeflio quidem pon per- •
riora, nonne hoc illi ipfi fatentur DD . leverans habetur pronulla : led de
quibus Bodinus & alij contra ſentien . mum , quando sevocatur ante lentene
tes fententiam ſuarn confirmant; Mar. siam latam , non poliea. Moniens præ
fel. pract crimin. G. diligenter num 3 .. fumitur memor faluris , quando elt a
Chaſſaneusfupra confid Burg, rubricionimoinperturbato , & ibi bene pre
§ . s num.123. Anton.Gabriel d.concil. lens: nec tamen omnes morituri,013
7. num . 7.13sl. Clar. quæft. 21.n 9 ubi ximelorriarij, lunc San & i, quare hac
bu . confirmat arreſtis Burdegalenf. prælumptio levior eft , quasi qua ni
Pariſienſibus Blanch de iudic. num.38 1 . rime prior confeflio , his argumentis
Monticellareg. crimin 4.num.6 . O. huc tenuere nonullia.qui vero intera
lafc.conf.os. libr. 1. Farinaciles quaft. miniscolluarium lonplerie; ſcio nullü .
43 num.31 9.2 71. Quos omnino Confirmant, qui doceoriectiflimè, di.
bac in re poro iudic: ſequendos. Sum morientis non effe idoneum re
5. Sitestesiſti complices , poſtquam tumoniú , ne alius torturæ fubijciatur,
aliquen , incorrura & concurrenubus ncc in homicidio b ; nec iudice dicenie
cæteris neceſſarijs, denuntiasunt , & le culiffe, filiam fenteniania necin fare
confeffionem denominationcn que fui crimine di nec in alijs ullise, excoin
hanc ratam babuerunt , & conficina muni

a Godeim 1.3.6.0.1 92. Binsfeld ſuprafel.:09.I.fiquisingraurs liquia moriens ad gland

c Bare. al.alds fiquis moriens.d Hippol. Marſınprac grijte in pri .. Ant. Gomej lupo.13
74. 17. Iul.Clar de 21, * 19 .
 LIBRI V. SECT. V. 783

muni & in praxi recepta ſententia Ca
vendum ergo ' udici , ne poſt denomi .
nationem factam & lata iam fententia
umqaam permittat partes ad reum ac- i ptio damnum , immò & commodom
eedere:hoc enim ad mihil uule tuerit
nig ut reum moleftent, fruftra quidem
G'is non revocer: fi revocer,damnofum
id futurum ,quia g'gnitur præiudicium
non exiguum iudicio , quod ſacroſan
dam & indubitatum cfle decerei & ip
li quoque reo , qui fallum dixiffe , vel
falūtari contentille lele in iudicio , ubi
veritas dicenda , fatetur .
rum ſeu confefforum , quoad ſecun
dum facilè admiſerim hanc fencenii .
am corDD.nullum enim hæc præſum .
adfert pænitenti. Quoad prius forum ,
quia res et maximi præiudicij,& folent
inquiſitores velbrachio feculari trade .
se , vel alia etiá corperis affli & ivape
na , cum publica ignominia,reum afli .
cere ; valdè bælirare me farcor. Sane
nec lac. Simancas Epiſc. Pacenfis , &
polica Zamarerilis , hoc fimpliciter
adatuit,cuius hxc funt verba , dehac

6. Quandomal. fici ilti complices telkimoj corregione loquentis dž.

ſuos produnt, & poftea ex intervallo nei audiendifunt , quiputant eo dum
varianr ; idem ſervandum , quod in cau taxat cafu rc accipiendum effe : 61m po
fa hærelis ſolet lervari ; elt enim eadem Sterresteftimonium (fcilicei, revelans ,
ratio huius criminis,& eadem praxis a quando primum nó revelabat) eſl.com
In hæreſi res non eit cerca , nam lunetrareum in favorem fidei.Nam licet eā
qui cenleant Itandum illi teſtimonio peciem ille exprefferit , mens tamen le
quu hærefis revelatur; & idco ſs primo gislatoris aliudproculdubio vult, & qua
teltiinonio herefis revelatur , itandum litis enim inſtitie fervanda eſt inter ac
primo ; ſi poſteriore revelacur , ſtandú cuſatorem & reum , quinetiam reis fa •
poſteriori; eriamfi alterum iuramento I virabiliores effe debemus, & ad abfolvē...
foret confiripatum b ratio eft, tavor fi dum quam ad condemnandum pronio
dei& religionis ;qui ut facit,ne hoccri rese. Quid ergo dicemus?Vriquecen
men in perniciem Chriftianæ religiofe o li utrumque reſtimonium confir
nismaneat occultum ; etiam ,
facit ut in metur judicialı iureiurando , & æquè
dubio quis præſumarur hereticus, qusā. probabilib. nitatur cóiecturis ac ratio
tum ad condemnati onem pænitentiæ nibus, priori potius ſtandú , fivè reve
in foro Ecclefiæ imponende pour ler, live non .Nam favor fidei ad ram
litate animæ . c lo primis obſervo fo magnum præiudicium rei porrigi non
rum Eccletię duplex elle, unum publi- I debet Si utrunque confirmaiú titiu
cum , or eit inquifitorum : aliud priva . re'urando led unum iudiciali , alterum
tum & fecretuin , is elt pænieniariopontaneo & extraiudiciali , ftandum
Eecee 3 illi

v a docuifurrain 1.feffionishuius du't Binsfeld d.memb 2 fol.3155r ex text. dgl in ca

accuſa Silices de hier in 6 Felonix cum in túacoll 2.d tet: .Cou izb 2.vai reſ cm. 3 Reporto
enquifin verbo tiltes Menoch le arb Calie o's.yales refers to feq Bins felfol : 4. fol .gio. en
loa, se Imo Squell.cenlis le fil Carbolivara ljep.Mul deprobat ls. 1.concl. 495 nu.8 . qu .
ulat plurimosio:6 n.5.Ca sicujit. Sincet kb.ab fenien de pænis,l. Aria de atl.obli.
Bat.l favorabılsores de regiur.
 784 DISQUISITIONVM MAGICARVM

Mli quod iudiciali nititur. Et quia prius cedit folemnioreſt, quam denunciatio
ſemper coram iudice ſolemniter per eſt enim maleficij alicuius apud judi,
hibetur,polterius vel rarò vel numqua ; cem , ad vindi&tam publicam lolemnia
ſemper cum ſtandum erit priori, acce. ter facta delario , ſed in praxi, querela,
die quod quando iurat in poſteriore , luccelli in locum acculationis , quare
co ipfo iam declarat ſe periurum , qui , ubi iudex non poteſt procedere ex of
prius fallum iurarit priore quoque ic ficio contra delinquentem , nemine
Atimonio iain ius quælicum ,quod idem querelam proponente ( quod in noa
celtis non poteſt auferre : poiterius de multis locis elt, plerilque enim poreſt
nique ſemper laborat lulpicione ſu iudex ex officio in quocumque deli & o
bornationis , ut telte Simanca Demo procedere , & idcò in pleriſque locis,
Rhenes Lampidi obiecit a Vno tan inquiſitio, fuccellie in locum ai cuſacio
tum caluputo ftandum pofteriori , ai. nis c) ubi contra querelam omnia pole
vèjurarum fit, fivè non quando appa - lunt 'obijcid , qux contra accuſatio
rec manifeftis indicijs teltem non levi nem .
care aut odio , non prece aut precio,fed Quoad perſonam , in hoc crimi
iulta omnino ex cauſa reltimonium ne admittuntur omnes alias inhabiles,
correxiffe 6 Quod verò idem Siman quia eſt crimen exceptum , ur commu .
--

caspurat maiorem præſumptionemniter omnes fatenture, & ideò in hoc

adhuc fore proteſtimonio pofteriores
Preus moriens illud pro exoneratione
fuæ confcientiæ perhibuerit; quia tunc
nemo præfumitur peierare , velſaluris
immemor elle , ex D.Chryſosto.homil.s . ,
in 2. ad Timoth. Roman Igneo á Marſ
id iam fupra docui non procedere ,
quando ijs quæ iuravit, contradicic
crimine laicus poterit accuſare cleri
cum : admittitur etiam mipor viginti
annis , ction G [uam vel ſuorum non
proſequatur iniuriam , admitritur mu.
liet , admittuntur infames & criminoli,
& etiam focius criminis:eciam excom
municati , excommunicationemaiori:
Coli repelluntur ab acculando inimici

poft fententiam latam ; in tali etiam capitales. Quod receprum de capita.

bæc præſumptio ceffat. li inimico , quia eft impedimentum
iuris naturalis f. Quoad excoin mugi
SECTIO VI. catos ex ommunicatione maiori , li
cet illi actores eſſe non poffint, ncc
De ijs, que loco accuſationis effe folent illis poffirius dici ; & videancor illos
in hoc crimine , o de accu excludere Clarus. 914.74m.16 . & Fa
fatione ipſa. rinac.ſupranumer 32.verius tamen eft ,
eos non excludi in hoc crimine, ficut
ACculatio,quæ aliquandofequitur necin hæ :eli, ut fatetur ipſe Farinace
incarcerationem , aliquando præ- num.56.ubi præter inimicum dicit nul
lum
à orat contra Phormionem . b fic ex d . s. licet , Cou . fup. Curts g. 14 .
Sinan
** 3.6-5. c Farina 9.12.in.princ d Farina. fup. Au.6 . c Farinac,an. 12 .
fvirk Farin.n.40. Clar.t17.2.9. 140
 LIBRI V. SECT . III. 785

fom inhabilem in exceptis criminibus præterea requirits , ut velſortilegus fi

excludi nec puro hoc Clarum voluiſſe fugitivus , vel delit copia judicis , vel
negare. Quo pacto enim complies bellum fuerit indictum talibus , ut de
admittantur, qui ferè omnes ſunt ex bæreticis contra Goffnedom & Alberic.
communicau ? Ad rationem contrari docet Simancasc . veletiam niG malefi
am reſpondeo , non ipfis ius dici tunc, cus ille lot bannicus: alias , quinõhabés
fed Deo ; cuius directè cauſa agitur, i merum imperium d & non exiſtensin
quando fides defenditur . maiori magiſtratu e caperet & incar
2. Debec accufator crimen iudici | cerarer , iniuite faceret. Poteft autem
proponere cum indicijs & argumentis capiquovis loco , & tempore , & cui
ſuſpicionum : & doncé cavere de dam . vis carceri includı : quia exutus elto .
no reſarciendo , G fuccumbat , & in mni privilegio , neque illa procedunt
carcerari donec cavear . A. Calum incriminibus atrociſſimis , quare et

niator tenetur ad damna ; expenlas , iam poffunt detineri in compedibus,

& interefie calumnianib, & iure com manicis , cippis f. poffunt pro pæna
muni ac conftirutione Paj V. ad portrenerin carcere obſcuro & tetro , in
nam talionis ; pleriſque in locis ex iure quo intra paucos dies moriantur ; ſed.
confuetudinario, pæna arbitraria , pe- hoc intellige poliquam crimen con
cuniaria , vel corporali. vide Farinac. I feili , velconvicti, & dampaci,de cri
d.qufta.161 mine mortem merenteg Capitamen
non poterunt niliprzecilerit informa-,
SECTIO VII. rio aliqua, poſt iudicia legitima, exe
quiore fententia b : legitima verò ad
Deapprehenfione , carcere. Capturam effe cadım , quæ fun: adin .
Biruendam inquifitionem generalem ,

te lua maleficos occidere , licetta fumpt.quxit 88. numer.i. de quo hæ

men cuique in manifeito crimine de fro.imò Simancas vůle in crimine.
prchtolos comprehendere, & iudici hæreſis neminem capi , nifi iudicesco .
offerre; utexplicandal xl c. dema- pererint pluſquam ſemiplenie proba
lef.iuxta Binsfeld nano bi lex illa gene tionibus reos urgeriitario , quia lo .
- raliter accipiatur, ellet tirarum lemi Ja etiam capirain crimine hærefis ve •
- Darių , quia maleh , us meritò le defen hementer informat . verum hæc fenten
deret , & aperiretur occafio perulanci. [ 17 , ncc laris fundata elt , ne laris cuta
bus induxioscomprehendendi, addo reipub quam privacim mifericors in
reos ,
confi't. Carolin c ^ 12 . 14 do 2 C. de exhib reisi , C de his qui accu . A g.de malef..
W.adquerelan b frin oftendit effe communem g. 16.n 8.c arg. 1, non ci fingulis.de reg.iur. ls.
mit. praetor:9. 6 debitorem quæ in frau.l credit, Siman , praxti 25. ns d Förinae.q2 m 340
Vide Farin.9.2 7. num . 6. Farinac. Supranu 100 áhoc faftumin caula Dotto is Edelini.
g Farinat nx' 104 h Lancel core d. deoffic. prælo, in cau . crim .tit . de capou Mynfing ceur. 5 .
bf:69. Anto Gomel d . tom . 3. 6. 8. o opt . Farin a nu . 1.2 . ufque 117. i Simaxe.
d tom .25 , num . 2:
786 DISQUISITIONVM MAGICARVM .
his ' enim concurrentibus Caftrenf.
ne vergens pericu ú . Nam ſemiplenæ | Bald . & aliorum vereremd Tententia
probationes omnium iudicio ad quæ recipi poterit , alias certè nimis uigida
Itronem eriam in criminib minus reip . Poterit eodem modo iudex procede
noxijs fufficiunt . Deinde quo crimen re , quando ad delationem accedit no .
elt atrocius , & in commune pernicio minatio feu indicium ab iplo infirmo
lius,hocleviorib . iudex indicijs frcrus i periculofè laborante,( verbi gratia, de
porelt ad capiendum procedere Sed & fercur ad judicen à medicis , Petrum
perſonarum habenda eft ratio , ut fa - elle maleficio læſum ; ludex ex officio
cilius procedatur contra vilem , & mirtit Notarium ad Petrum , qui inter
piuperem , & plebeium , quam contra roget , quem putet auctorem maleficij,
nobilem , bonæ famæ , & locupletem . Petrus nominat loannem , qui iam de
Forte opinionum diverſitas quam latus fuerat ab alio. ) ratio praxis elt,
Pacenfis Epiſcop.hac in re inveniebat , quia talis infirmus adhuc fenfibus &
in præceps cum egit. nam docto enu . iudicio integer animo impertorbato .
meratis á Farinacio a addas aliam Go- prælumitur meritò falutis fuæ memor,
melj , 6 & coininemoratam Simancæ , & huiuſmodi infirmiras habetur pro

iam decem numerabis. Illis prætermil . quadam fpecie torturze, ideò ilte tor
Gis primum ftaruo ,iudici de delicto có to comparatur :nec dici poteft fponta
millo conſtare debere ; ut vult Gome neus delator , neque hic locum habeat
lius ; ſed id intelligo , quando de actualia illa impedimenta , que recenſui
extrinfeco & damno dato agitur,dein mus contra noininationem fortiacij in
de ſtatuo , iudicis arbitrio permirci , ultimo fupplicio deponentis.Oprarem
quando Gine , velcum quibusindiciis; tamen hoc cafu hanc nominationem
capere reum debeat c verumtamen Infirmi dudan; non effe , fed ornatam
eum oportere leg:bus , ratione , & Caulis opinionis fivè lufpicionis, cur il
quicate hoc ſuumi arbitrium moderari lum credat autorem Denique notan.
conſiderata criminis , & perfonarumdum , quod ſocij unius denunciatio , in
qualitate , quare ad fimplicem querc dicium fufficiens præbeat ad captu
lam Gve delacionem nunquam limau . ram ,l aliud indicium accedat.Sic poft
&tor, ut ad capturam , ne viliü quidem multos Menoch lib . 2. de arbitr. in
perſonarum , le iudex accingat ;niſi de. dic. cent . 474. numer. 25.Maſcard .
jator luminariè probet reum effe lu volum s . de probar . concluf. 1311. NH
fpectum de fuga , & idonee caveat per ,
fideiuffores;aut li perlona litlocuples ; Porrò ad folam io formationem ex
fe fuaque obliget , pro refuſione im- craiudicialem in fcripta non reda &tam ,
penlatam , damnorum . & intereſſe ,ca fivè quæ non Gt in a & is & apud ada,
ſu quo querelam ſuam non probaret. I quicquid nonnulli cenfuerint , non ar
buroc
a d.q.17. à nu. 114.6 d. tom .3. cap. 8. v . 1. c argu.l.D de suft.Teo.Clarusq 28.nu.2.Kor.
clou Centur 4. concl. 10.Bonaco. in comm.opin .O alijd vide Forina.Jup.num.IS, 2201. 128.
Craves Rolandin Mafcard . & alij apud Farial num ,29.
 LIBRI V. SECT. II . 787

bitror capere licere : nifi due ſalcem a repereatinnocentem ,vel faltem valde
Claro.a requiſitæ conditiones concur- dubitet , & utroque cafu cautio illa non
sant , ſcilicetur delictum fic enorme admittitur,nifi Ánito proceſſu & com ,
( quale eltcrimea maleficorum & pe pleto. Denique certum eſt non cogiiu .
siculum -Gr, ne reus aufigiat, interea dicem dimittere,ſed hoc totú ,ab eius
dum informationes in actis recipiunaibitrio , prudencer perpenlis circum
sur: quod periculum com ſemper ferd | ftantijs omnibus dependere dnec facio
Grin maleficis , quæ ut plurimum lantliselle debet in noftro crimine ; quod,
viles perſonæ proclives in fugam ; vix ligur hærels , omni privilegio & digni.
accidit, ut iudici non liceat poft nudá tate reum penitus fpoliat. Nunquam
huiufmodi extraiudicialem informa lanè dimitterem lub iuratoria cautio.
tionem ,vel poft querelam , qualcm di ne tanium ( Quomodo qui Deo periu.
ximus , incarcerare. Proſper Farinacius ti, mihi iuſiurandum ſervent? ) lub fi
baddit tertiain conditionem ,utiudex deiuſſoria verò : non niſi urgentibus
fecurus ſit, quod poſt caprum reum ve graviflimis caullis, & quando fideiuſ
nient teſtes depolicuri: fed cum Salyce. Wres-le ut cuftodes obligerent, quo
Claro , & Cavenſe, quos ille cicat , puro calumuliò melius profpicitur reipubl .
priores duas fufficere. Illud oprime i- quam fi ut fideiufforestantum ; quæ
dem Profpr. admonuit.male facere in cautela a Suare accepta placuitMeno
dices ellos, quilucri caufa multos penes chio cam explicantic
fe habent exploratores & ad fimplicem Capi fortiarios ſeu maleficos etiam
únius illorum relationem reos in carce in Ecclelia.poſle , puto ex multiplici
rem compingunt, hæc enim praética capire, tum quia crimen eſt acrociſſi
damnabilis eft ( inquit ) nec ix'indicijs i mum ;cum quiaſunt ſacrilegi.cum quia
per principestoleranda. blafphemi,cum quia venefici & homi
Quoad perſonas nobiles, & hone - cidz.deliberati & proditorij,cum quia
ftiores genere vel dignitate & cõiuges , lunr ut plurimum hærctici & apofta
refpe &tu maricocūcas ſub fideiufloria, tæ ,nam nullis iftorum fuffragatur im
immò & iuratoria cautione relaxan munitas loci facri, ne ibi quidem ubi
das cenfuitGodelman.c & multos cica viget;f & in cafu quo non valet immu
vit, fed in primis illi Dd . non loquun- niras. volunt multi etiam non requi .
cur in terminis & expreffe de noftro Glo Epiſcopo reum excrahi per iudi
crimine. Deinde nec genere, quando cem fecularem poffe : alij samen vo
venit igAigenda pæna mortis , id ve lunt ab Epiſcopo veniam peri.prioro
ram eft in alijs criminibus li rci alias ! pinio de iure verior & receptior erat
ex caccere fugerint , vel ſi deli& um fic lance bullam GREGORII XIV . oprimi
notorium , velinflagranti crimine lint j & laudatiſlimi pontificis, qua expreſſe
reperti, vel ad torturam iam adiudica. 1 cautum ,ne liceat facularibus iudicibus,
ti.Præterea requiritur , vel iudex reum | fone Episcopi licentia aliquem ex Ec
Fffff CLESIA
Ya g. 28. nu.z.in fin . 6 fupra num . 131. fup.num . 14. d wide Farinac. bæc bene prebantem
4:33. . 3 4.c de arbrs.caj . num .37. f vines,Karinaa lateforibentemquall.28.
788 DISQUISITIONVM MAGICARVM
CLESTa extrahere , etiam in cafu alias , lin.cum antiquis aliquorCanoniftis,&
permiffo nif forse Episcopus salem cx recentioribus Lopezius, inftruét .g
licentiam daro recalaverii : 16.66.immo & reneri fugere,G ruto pol
tunc reos foc exiradios debere adicar lit voluit Victor .rele t . de homic.Bievi .
ceres Ecclefiafticos condui, ut illic de ter nihil hic peculiare eft , quoad for
tineantur, donec per EPISCOPUM , vel tiarias , ideo de hac quæltione in gene
ab eo deputatum , cognitum fuerit an te cam pro forriarijs, quarn reliquis; ( s:
crimen fitrale, ut gaudere non debeant vis, lege,Covarr. ſupr Sot ad 2.2.qua
immunitare ECCLESIASTICA ) Vbica . ! ftion.69 argument 4 Navarr. Manu.
men hæc bulla no obligarec,ibi poffet alcap.25 Vietor.d relect Lopez.d.cap.
extrahi cafu di & o : ſed modeltè & ca. 66.Binsfon Enebirid . & Brunor ſup.
vendo tumultum & offenfionem per In ipfa captivitate quadam funt ive.

ſonarum Ecclefiafticarum ,& dummodiciobſervanda,primo,ut ftatim per-

do poſtea, comperto quod nó debue- quirantur omnes arcæ & angulido
riot extrahi , ſtatim Eccleliareftituan mus accurate; num inveniantur pixie
ture & in ijsdem locis, valebit ius præ des unguenta , pulveres & alia inltru .
ventionis in eo ,ut Greus nondum fit menta maleficiorum :neq; rei permite
extractus,adEccleſiaſticum judicem ; G videbent iterum ingredi domum , ne
iam excractus,ad fæcularem pertineat capiant taciturnitatis medicamenta..
iudicare , num immunitate gaudere şic Pet: Grcor.lib.13 de repub.cap.zo.lu .
,
debucrit , pec ne b perftitiofum autem eft , quod quidam
Indebitè carcerati,malefici, etiamfi adduntcurandum liatoribus, or (ublie
carcerem effregerint proprer talem formes de dumotollantur , ne ,antequam
gam nec puniendi erunt,ncq ;pro con in carcerem detrudaptur, rerram cons
felis habendi, neque ad carcerem ie tingant , credo verentur ifti, ne Goude :
dire tenenrur , criam Gredire iurave- genere Antxi Lubici cuiconrada ter
sine e neque tenebunturad pænam ra vires de novo fufficiebat , juxta fa
convencionalem ipli vel fideiuflores, bulas.Tale etiam illud , detrahere on
li quos dederunt:d nequc ad torturamy pem illis veftem , & inducre eas fola
propter huiuſinodi fugam rapipol quadam interula ; quæ uno die nera,
ſont ( ut poffent fi carcer fuiſter is . texta 8 : confura : ſuperſtitioſus non
ftus ) etiamli animo non reverteodi foret, ſed utile cas omnibus ſuis veſti
fegiffent. e Sed an in foro conſcieoviæ bus ſpoliare,& alijs viltire , ca gratia.ne
peccet fugiensex iuſtocarcere,quæſtio quid lateret in vcftibus maleficij. Sane
olt difficilis, neque hic tractanda. Pec he diligenter excutiendæ & fcrutanda
care cenfei Farinacou go.cum Covar. Valde.etiam mihi ſuſpedum
fled non peccare cenſuit Maior,& Fe. quidam

a Covarr. lib 2 var refol.6.2011 18: Clar.q.30. 20.poft Guidenem Pas. Boer Remig
allos b Vulpell. refpirso n. 6. Farinac.fupr num 76.cficport Rolan lià n. Minjing Cover.
1 v.or.refel.c.2.9 7 1. quodam motoni & bene d Furin 9. 30. 870.c Farm , sum 85,
14.1.Va , refp. 6. 2. ma . 8.6 14.6 Brunor,an ole irgi leg49:39 mm 24 ,
 LIBRI V. SECT. TV . 789

quidam gravès auctores a ſcribunt;ad: 1 quentes deprehendatur, quali treſciát

monendos iudices , ne patiantur ſc à no & urni temporis multû libi ad hoc
maleficistangi fuper nudam iun &tu lupcreſſe, & nequeant occulte dæmo
tam mangum & brachiorum.cur que, nem , etiam alijs præfentibus alloqui,
ſo ? G ne veneno inficianr; certe poffunt furdalter credo Satan elt , & eger cla
etiam infici alijs partibus cadisine fal- noribus.Refelluntur,hiipſa experien ,
cinene; deme vcoenú , & partium ifta- tia , nam conſtat à Satana illas vehe
tum nulla erit faſcinatio . Simile eft, menter fæpe in carceribus afligi(utde
quod adduntijdem ,produceodas ante nonnullisteltatus Remigiuslib.1 6.13 )
iudicem maleficas tergo adverſas,quia conſtar eriam in ipſo carcere aliquádo
putant, li iudices ante alios, maleficæ illi commiſceri, & pelle grandine a.
advenientes adfpexerint, cos faſcinati gros lædere: cumq ; hæc damna inferát
viſu , & fieri miriores ac faciliores ad per ipſum dæmonem , ſolo nuru por
abſolvendum ; nonne hæ funt neniz ſenrilliſignificare, & iple, illis vinais,
pueriles ? quid virium babet alpectus id exequiper feſe .Año cl3.10.xcvir.
maleficæ, co quod primo vel ſecundo cum Siabaleram proficiſcesétur, Lco
loco iudicem viderie?Delude quomo.. dio Quæltores, Oranus, & alij in via
do hæc cohærent,maleficæ cognirioni plana lubito , currus deiectus fuit, &
judicum addicte ſtarim vim maleficio mirifice permedium confra & us, om
tum amietune , quod ijdem aſſerunt nibus tamen illæſis,pedibusergo,qui.
wuctores : & faſcinant nihilominusmo bus equi non aderant , reliquum iter
dis prædi & is , an , quod falcinantante confecerunt , cum Stabuleci in carcere
cæptam cognitionem polt captivica - invififlentloan . illum de Vaulx , cuius
tem , poft cæpram verò cognitionem caula cò perfe & i fuerant; is starim illis
Bon amplius ? oſtendant diverſitatis bene ( aic ) in via expalluiltis; nec facis
huiuscauſam finos credere übi poſtu , vobis omnia proſpere fucceflerunt. Et
Janr. Deinde commuoior eſt rumor, diffimulantibus illis , calum narravit,

Itatim atq ; incarceratæ funt , docere addiditque le id à fuo dæmone acce

cas amplius non poffe.Nec defuerequi piſſe, damnum tamen ab alio quodam
follicise cauſam quærentes , raodem dæmone illacum , iniuffu ſao : voluifle
duas reddidere homines nó Catholici dæmonem amplius nocere; ſed non li,
b. Primam quod commodè illic vene cuiffe. Hinc cautam habetis , poffe per
va lua habere non poffint, quaſi vero dæmonem nocere, 6 Deus permittat,
Diabolus ea nequeat adferre: & ne : raro Deum permittere , ne iuftitiæ exe ,
queant illa ab co accipere niſi per ma cutio in maleficos impediatur. Plurk
num comentarienfis,ucilli falſo ſuppo , videre ſup.lib . 3.part. 1.9.3 .
‫܀‬

nunt.Secundíquodlibere cú fuo ma Veiliorergo eit monitio , ne iudices

gifello communicate non audenr ; & illos diu decipcat in carceribus, fed vel
maximèmetuunt , de a iudice collo - footes velos pæna coſumat ,vel iono .
Fffff 2 xijre.
a Spreng, in malleop. 1 9.15 . G. Greg fup.n. 4 b Danæus de Sortjar.c.4. Gedelm 2.c.4.1 .
3-4, 17. Exemplum vide infr. lib.s.fe t. 10. in fine.
790 DISQUISITIONVM MAGICARVM :

xij reperci liberenrur maturius * & ut idem ex Silveſtro Prierate CRESPE

obſerventur, ne qua ſecum ferant; vel: TUS narravit ; lib. 1. de odio Satana dif
ne qua inferant alij, quibus fibi necem cur . 15. Poſterior autem illa: D. Tho
qucant inferre: & eadem de cauſa, ne mæ ratio quansi fit momenci dictum
diu ſole permittantur,nihil enim Dia . iam , lıb.3.part. 1. queft. si
bolus diligentius conatur , quam ad
mortis confilium illas inducere. a Sed SECTIO VIII.
cur eas carceribus non eripit - GRIL ,
LAND.quaft.9, fcribit quoſdam iudi De accufatione in iudicio poft incara
ces ſæpe expertosan ſolita inun & ione cerationem .
Magi capri per dæmonem efferrentur,

.
e nunha forumayanaCortilegia cum af De hac fufficiunt iam à nobis di-

quod capiæ à dæmone eripi non pof let , legal Prolp. Farinac. quaft. 12. S.
line: & rationes reddic duas, primam 16. Clar -sfixi g . 12 : cum mul.feq .
quia Diabolus mavult illas in profel.
Gione lua ftatim mori. 2. quia Deus SECTIO IX .
non permittit dæmones exercere po
tentiam ſuam , ne id fiat in ſcandalum De tortura :
ipſorum iudicum ,& Dei ignominiam ..
Nam videreturplus pofle Diabolus in ' A Dhanc iam
cianuindi diximus
cia;fup , .quæ
.fe£t.3 ſuffis.
So le to
fuis miniſtris trigibus ; quam Deus in ciant indicia & le t 4
fuis, qui (unt iudices ,quæ ratio poſte. Nunc videndum nobis qualis elfedea
rior et D. Thom . Confirmatur, quia beat? quando ireranda ? decernendave??
Pompeiopoli exiſtens Inquiſicorper & qurbacin re ſuperſtitioſa fint vitás
miſit cuidam malecfio capro ut le in- da : Quoad primum fecundumque faz :
ungeret, & licentiam dedit evolandi G enim valde commiſta , quæ de ijs dici
poffet, & ille ſtatim ſublatus fuit in ae- pulloar icienda ſunt lequentia. Imprio
iem . Cum Legione in Hiſpania dege mis poterit iudex inftituere interroga“
sem legi litteras ad doctorem quendá riones ad forinulam illam à Grillando
Canonicum datas , quibus hoc interctraditam ; Quid fitillé profeſio, quam
cætera narrabatur: Ergone hoc tunc faciunt cum demone, & quibus modo
acciditz . quia cellabat ratio prædicta , ac ordine ad illam accedant , a quibus
nec dæmon poterar videri cótra iudi . ceremonijs ac folemezitatibus in casa :
ciariam poteftatem prævaluiffe ? Sua . tantur : Ad quid fe obligent demoni??
dérem tamen Iudicibus .abſtinere ab Sub'qua förme: verborum fiatipſa oblis
huiuſmodiexperientijs,in quibus plus galio. ? que fint: ab eis fervande:
eſt curioſitatis, quam pietatis. Punicæ & ad que teneanturi qua' premia bat
morte iudicum curiofitatis ego alias beant! e que habere ſperenr ab earumi
ex Cumano exemplum dedi; quod l Principe:Damone ? ex quibus rebuse
fimplicit
a Althen hodie , decuflod.reorum . Nic Remig, W 3.démonolat. 6.6.7. & 8. 09.7.9.76
 LIBRI V. SECT . III. 7919

fimplicibus velmixtis componant ungu . | CYPRIANO 6. & eft Theologica levo

enta , quibus liniant corpora fua dum icoria cominunis.
vaduntad ludos? cum quibus etiam re Tortura modus iudicis arbitrio
bns faciant alia veneficia 39215/10007? Couturur. ſed debetillad moderasi
quem ordinem teneant , quando accej prudentia & xquate;primo , ut præ
Jure ſunt ad ludos pradictos? fie ne ve cedarit judicia ſufficientia , de quibus
rum quod vadant corporaliter , vel illa egimus,Sectione. I. ut conſtet prius de
firullufio fivè viſio guadam in apparen- corporedeli &i quodibidein probavio
tia ; in mente , é intellectu ? cafu quo in us.z.urreo fit dara indiciorum copia ;
accedunt corporaliter, an ambulenipe. & proceffus contra ipſum iam forma.
dibres proprijs, vel aliter deferantur, e ci, & rempus ad le defendendum fuffi.
quomodo, e per quem ? Item quomodo ciens d 4 : ut reus nec lit confeſſus, nec
á qualiter celebrentſacrificin; offerant convictus. s . ut per interlocutoriam
preces e munera demoni? Item quæ fint reum iam damnarit ad quæftionem , 6 %.
illes in pracipua obfervantia in dicta pro- preſfis in fentcotia caulis , cur ; & reus
feffione? } non appellarit , aut frivole & calum .
Er alia huiuſmodi quæ iudiciex nioſèappellarit appellationi enim non
præcedenti inquiGtione, vel denun frivolæ aut calumniofæ deferendum
ciatione videbuntur exquirenda : po elt :adeò ut contra eam tortus & con
ftea poterit interrogare de lingulis feflus nequear condemnari. Si conſtet
#um hæc , quando , & cum quibus, iudici frivolam vel calumniofam elle,
&c . fecerint ? 10 his utile erit à levio poteft cam contemnere :poterit autem
ribus , quæ facilius confitentur , ad credere talem elles-quando in proceſſu
graviora progredi, ideoque ultimo erunt indicia legitinia ad corquendum ,
demum loco de copula cum dæmone quæ reus in termino Gbi conceflo non
interrogare ( Spreng: part: 3. mallei
fufficienter expurgavic. Si de hac re
guaft :14 BISA judex dubitaret', omnino deberer ap.
Abftinendum iudici tormenris, fipellationideferre, & à tortura ſupern
poffit abftinendo veritas haberi , qua- | icdere . 6. debet iudex poftquam re
frio ;ebim , res fragiliseft, & periculofa, us cibum vel potum lumplit, propter
-

quia fæpe veritat m fallit ; a læpè fit periculum vomitus , ur minimum

un innocensproincerto fcelere certiſſimas quinque vel fex horis à quæſtione ab
luat pænas b , frequenter camen cogi- Itinere. 7. debee pro gravitate deliai;
tur iudex quæitionem adhibere , cum certitudine indiciorum , & qualita
gui ſenegant crimine quo accuſantur le perſonarum , etiam qualitatem
téneri , torquentur , ut facinoris veri . & gravitatem cormentorum remitte
tas que indice voce, non promitur , do . re vel acuere. Modos autem & gra .
Lóre corporis exprimatur', teſte Besto dus torturæ rectè proponit FARINA
Fffff: 3 CIVS

91.1: 6. quæftion D dequ .Ariſto. in Rbet, ad Alexan de queſtione.b D. Aug. lib. 19. de :
social Dec Cyprsan. ad Demeriam Ioan. Maior. in 4 dis. qu . 22 Silvef. Tabi-s alij verbo Insi
quinto.d de his or feq.vide Proje. Farinc 938.
+792 DISQUISITIONVM MAGICARVM .

civs a debet etiam iudex, licee iſtud | ſet ultra duas vices torquerid, licet.cão
deli & um Gt atrocifismum eum crarium ſervecur in praxı ſecundò, non
modum & diuturnitatem quæftionis eſt repetenda eodem dic quzſtio , ſed
in eo , ſervare ut corpus rei maneat vel unus laliem dies inter fingulas eſtin
illælum, vel modicè lælum , ſalvum in . cerijciendus , ut terror ille & dolore
nocentiæ vel ſupplicio : illælum dico, lideate, terriò , numquam eſt iteranda
quod ad carnislacerationem ,aut offiú , niſi ſuperveniant indicia nova & diver
vel pervorum fracturam , nam quo generis, & prioribus evidentiora : &
ad diſcompaginationem , five difiun Oili reus Gt adco fortis ac robuftus, ut
Gionem iuncurarum & oflium non animo & corpore in priore tortura
immoderatam ,vixin tormentis ea po- perduraveric item piſi priores tortuz
telt esitari.Hicmeritòcun & is loquen . nimis lencs & inſufficiendes fuerint:
da foret ( extra tormentum inſomnix ) | quod dijudicare pendet à iudicisar
Pauli III.bulla LVIII b quæ vetat reum bitrio quartò & reus in tormentis con
in tortura ultra horz ſpacium deti . | fefTus , fequenti die bon vult ad banca
neri. Debet etiam iudex abftinere no : ( quod aiunt ) cófesGonem ſuam rarifi
pis,& in ſua provincia inuitatis ror care extra corturam , dicarque ſe dolo
quendi modis;Sed utafor folicis in hoc re tormétorum falla fuifle confellum ,
crimine ; ut tormento funis tenuio poterit abſque novis indicijsde novo
ris & affuſione aqur frigide in tergum lubdi quæltiovi , ut perſeveret. Si tónc
appena, vel etiam additis ad pedes pó reus in ſecundaquæſtione pergit nega
deribus, vel ur baculo inter pedes in- re , primam contesfionem expurgat, &
ſerto nequeat iungere ; vel cormento clt dimittendus, nec poteric tertiò tor
vigiliæ omnium oprino & tutiffimo, querif nih tamen prima corrura fuif
quando non additur fimul membrorú (er inlufficiens & indicia valdè urge .
extenſio , hoc optimè nobis deſcriprent,tanc ad tertiam poffet deveniti f.
ferunt Flamin . Cartar. & Farinac. c & Quod fi in terria adhuc negar , omni.
co potiffimum utendum quoad mulie. no dimittatur : li in tertia ficut in pri
res ; maximè honeftiores, ut luormo . ina iterum conficerur, & pof corturam
niales , & c : hæc in inferenda quavis rarificet quæftionem omninò eft puni,
tort11 ! 2 . codus:i tercia in tortura itesum conf .
Quoad iterationem quæftionis, ſer- i cetur, ſed post corturam negat,non po
vandum primò , ne unquam cuiam ur terit quarto torqueri fedelt abſolven .
9

gentisſimis indicijs ſupervenientibus,
reus torqueatur ultra tertiam vicem,
etiamų varius licin confesſione : quo
Glemper conſtanter negaverit , nópor ,
dus , quia cua cła indicia priora purga
vit , & ultimum iftud folum adiquæ
ftionem non fufficir, eftque tandem fi .
nis aliquis queſtionibus imponendus .
Sic

a sup.à num. 34. b babes in Bull.srio Magno psr.i. c Cartar.li. 4 mxicri, ca.2.6. 7 .
& Förin fup.nu.71.6 Marfinl 1.D.de quajt d niciodige Siman é quas ales pratosi. * . * 3 .
Morin.4 d.15.24.22. S :manc fup.22.39. f sic Simanca fuq.6.43.6 in jesprac .Millet ,
Cm Disuno Carr.b. c et meus ctia Simifup.16.45 Fra Pegne in direct inquifit.; 5053
 LIBRI V. SÉCT. IV. 998
Sic Siman fupra numero 43. & alijilli runc on eſt abſoluta, fed ftantibus tā .
fupr.citari. co praterea Bull Blanc Ce- tum rebus,prout tunc fe habeant . ut
rer 6 - Farinac eosfequens ſupranumer. I bene poft Boer. O Caravitam Clarus g .
99. 105. vide Marfil. in reperitione 62. O Damhand fup.Praxis verò illa
I reperir. D. de quaftion. Et quod tunc quam Sprengerus ponit.part . z . Mallei
Jempliciter e abſolutè fitdimittendis li 9.14. ut damnecur non ad torturam
ber voluntEsmers , in 3. part. directoeitcrandā;fed ad eandem alio die con
Pograd.comment. 31. Anton Gomez tinuandā. & hoc poffe fieri non ortis
d .capit.13. numer. 28. Solvens argu novis iudicijs,mibicallidior,quan ve
menia contraria: Damland in prax. rior; & crudelior, quáæquior videtur.'
Nec enim decet huiuſmodi verborum
Grim cap.40. & alij.apud Binsfeld 1.7.
demalef. c.q.1. concluf. 16 Eftque captiüculis ſævitiam intendere , quid
non illepidum quod narrat MarGl. ha prodeſt vocare continuatione,quæ re
buſſe le Mediolani quendam inſigne vera eſt iterario ? quam durūeriam eſt ,
nebulonem ; quiin corrura facebatur, per continuatos dies quæſtionem ex
& in auditorio poſt torturat cun & ta erccredibGint à pijs iudicibus huiuſce
iterum negabat tandem rogarus quare modicómenta. Quod dixi,fecundavel
Goc faceret,renidés reſpondit, quiame certia vice iterari torméta poffe;id pro .
lius iudico millies torqueri in brachijsi cedit, quando reus dunraxit cauſacur
quam lemel in gula , quare ? quia dolore quæftionis,fe vi &tum fuiffe : fed
multos reperias chirurgos, qui noriat ficondéderet erroncāfuifle confesfio
fua in loca reponere & coaptare oſla nem , & le paratum probare fuum er
brachiorum , nec unum invenias ; qui rorem & adlinealiqua indicia prorevo .
norit rcaprare , gulam & fimilibus hbicatione facientia ,tunc non poflet iterű !
illudentem Hippol.Marhl coactus fu- fubijci quæſtioni,ſed deberet eſpaciú .
it liberum dimittere.Porrò quidimit- srbai probandi erroris , interea latius
rédus,eum cenfeo dimittendum abfo haberi , & admitti ad eam advocari :
lure & fimpliciter; line fideiufforibus, ac procuratores , ui poffit cum ijs
idque exreceptiore fententia ; deque conferre a: Hæc dereo non convi .
caulam indeciſam relinquédam . Sica ato .
med indicia non forent per eum (uffi Cæterum Greus Gt convictus, con
cienter purgata ; veleriāli verifimiliter ſulcius eft iudici non fubijcere eum
exſpectarerur indicia nova & clariora , quxſtioni , quia tortura ſolet indicia
præcedentibus;tunc,ex mulcarum Cu- j præcedencia purgare , immò & plenasi
tiatum praxi,poſſet reus dimitti data probationes; & idió reus etiam con
fideiufTione de ſe repræſentando, cum victus in tortura, & pofteam conſtan .
iterum diudice accerfetur ; & tunc , ter perfiftens , foret liberandus , ut
cum ifta indicia nova lupervenerint , ex communi Dd fententia docet Fa .
reusiterum examinatur , hæc dimiflio rinac . 6. Et licet inuli graviſfimi iuris
interpp,
a Boiu rit detort, * . 19. Foller. Frm . Perſonalis apud Farinaci su , 102 , bqu . 4. t
26.6 94.40. #4.21
194 DISQUISITIONVM MAGICARVM .

interpp. exiſtiment ,adbuc huiuſmodi | ubi necellaria et rei confeſſio, non ha.
polle condemnari a. & G Pariſieolis bec locum Navarr . ſenteocia :ubi non
Curia.ceſtePaponio , aliquories iudica eft neceſſaria.procedit quoad tormen
rii; contrarium tamć,quoddixi , com ta ad hoc inftituta, ut deli& um illud,
munius & verius elle , cú Cartario cen de quo convi & useft fateatur, no quo .
fuit.Farinac.ſaltem quoad pænam or- 1 ad complices nominandos , aut circú .
dinariam , ut ca infigi non poffit : ex Stancias delictum aggravantes, de quie
craordinariam non corporalem fate bus non eſt plenè convi& us.
tur infligi polle , quando convidus Quoad perſooas torquendas crime
tantum fuit præfumptionibus urgen- iftud eft exceptum , ideò privilegio fuo
tiffimis; quod fi convictus fueritple- omnes fpoliantur:diverfimodè ramen.
nis probationibus. tunc poffe ipfigi Nam qui ſunt privilegiaci ratione di
pædam corporalem excraord , eciam gnitatis vel ordinis; illi planè ſpolian
triremium . Sunt tamen aliquicalus, cur , etiam clerici & monachi eciam
quibus tortura reum convidum non non infamati, mitius tamen ſunt tot
eriperetpunitioni ordinarie .1.li non quendi iſti , quam alij ut docet Siman
deiur ſuper deli &o , de quo quis,fuitcas. Quoad cos quiſunt exceptira .
confellus, vel convictus ; lcd ad no . tione ætatis ; puto G lint minoresannis
sitiam aliorum delictorum . 2. quando XIV.rancum cffecerrendos,ctiam tcr
datur tantam pro habenda ulteriore core reali , ur nudando , ligando , & ad
veritare qualitatum aggravantium.3. eculeum adducendo , non tamenim
quando irrogatur adhabendos componendo . Si minores cantuin viginti
plices , fautores receptatores, & alios quinque annis ingrefli ſalıcm decimú
participes . 4. fi iudex decernit eam quarium ,torquendi,fed mitius, quam
cum proteftatione , id le facere Gne maiores : febes verò , pro cuiuſque viti
præiudicio probatorum ; & revera hæc bus minus tamen acriter quam vitic.
proteſtatio non appareat contraria Idem de cæteris privilegiatis rations
facto, ut appareret , fi reus interroga debilitatis, quitorqueripoteruntmo
retur Super principali delicto , etiam deratius duinmodo ab.Ge morris omne
orerenus ,& non fcribente notario . i periculum : excipiendæ feniper pre
Sed utrum iudex poffit reum teſtibus gnantes , favore partus, donecpepere
plenè convictum torquere? Navarr. rint , & periculum illud evaferint:quo
in Max . capit.18.numero.59.reſponde- | ad aliasmulieres,nihil peculiare eſt ,ni.
Te iudicem qui hoc facit ad iinpedien- li quod honeftatis, quã in viris , adhuc
dam rei appellationer , peccare mor maior habenda ratio maximè Gi virgi
tal.nili conſtet calunniofam ac frivo . pes , autfanctimoniales Got
lam fore appellationem , In illis locis Quoadtertium dubium , ſciendum
multos
a qu. 4. * 26. & qu. 40. à nu 2.6 Marfil.fingu.108.Gramma.conf.12.1.24 . decis.
4.46 7. Covar pralt.qq.cap.23 poft nu.9 . Ant. Gomeſ. dc. 13. poſt. 20. Remi Foller, & al .
cd. sit. 52 à nữ. 23. 6 eft commedier ut palet 6x Inc. Porsie. con . 99. Simanc /np. # .ij.
22. Farinac.g .41. M 103 ,
 LIBRI V. C. IV . SECT IX . 795
multos maleficos contumacillimè cor avertit,aut vim eorum priufquam cor,
menta perferre , munitos ( ut ipſivo . pus contingant tollit, aut aliquid me
cant ) temedio , fivèmaleficio Tacitur- ! diuin dentum folidum : quod (ie
nitatis : quod maleficiun a tradunt mul facit ne aftantibusfit conſpicuum :
componiex corde , velaliis membris interponit. Aliquando denique cor
infantuli non baptizati , violenter neca: pus ipſum malefici ex eculeo tollit , &
ti, & in pulverem redacti,quibus cine aliud (ubftituit : quæ cuncta cum
ribus corpori inſperſis, vel occultatis, Deus permittit , illi facillimaſunt,ra
filentii hanc vim conſequantur. Cer rius tamen hanc ſuperpofitionem cor
tum eſt in tormentis multos hoc lilen- / poris alterius contingere puto : fre
tium retinere , ut b ſcriptores ple- quentius averſionem illam fivè depul .
rique teftantur. & quotidiam narrat | lionem , item interpofitionem ( quam
experientia. Fit autem hoc artificio dixi . ) Et vel vehementer fallor , vel
Diabolimultis modis, quorum quof- planè id factum id Lycantropo illo
dam obſervat c Binsfeld. etenim mul- Weſtphalico annis ſuperiorib.de quo
tiplex eſt cauſa hujus ſilentii, vel enim ut, ex ore, Sereniſſ. Elecioris Erneſti, Ba
tacent quia dolorem non ſentiunt, variæ Ducis,CarolusBilheus Vit. Clar.
vel quia loqui non poffunt; etiamli mihinarravit, iſta ferebantur: homie
fentiant; vel quia nec ſentiunt, nec nem vicies (en , iudicum clemens arbitriü ,
loqui pollunt ; ut quando profun- quo fe porrigat in illis partibus Aquilona
do lomno opprimuntur , ( ſomnum ribres ) fævæ quæftioni ſubditum , nihil
hunc conciliat dæmon caufis merè va faffum , ſed renidentiridentique fimi
turalibus , ut medicamentis ſoporife. lem cuncta ſupplicia pertuliſle ,tādem
ris & fimilibus ) vel fanè , quia licet carnificem reo poculum quoddā me.
ſentiant & loqui poflint , robuſti ta dicatum præparaffe : & ipſum quidem
men atque 'fories omnia tolerant , purum purum vinum propinaſſe , bi
& obſtinato animo cruciatum inter- biſfeque , reo verò exhibuiſle porio
rogationesque omnes contemnunt, nem illam alteram , fic impofuifle, ec
ut non fentiant , folet dæmon effice. ce tibi confeftim reum omnia ſua faci
re per quædam naturalem vim obftu nora parrantem ; & inter cætera , lu.
pefaciendi ſenſus habentia ; quibus ftrorum aliquot Lycarıropiam ,& quæ
fit , ut vel dolorem non fentiant, vel tum plurima perpetrarat, quærétibus ,
lenior & tolerabilior dolor videatur, i unde hæc tam lubita mutatio : refpon
de qua re actum ſuperius, lib . 2. qua dit , pactum fecum damone, eumque
ftio . 21. Aliquando pondera appenfa | fibipollicitum hanc indolentiam cum
ipſc levar , & corpusipſum ſublevat , i taciturnitate in tormentis , & omnia
fines quoque quibus ligati & extení fupplicia , quæ carnifex ipfi infigeret ,
laxat , aliquando verò ca quæ corpori in fe illum fufcepturum . hoc fcilicet,
indigi
, velinfundi videntur ; ipfc aliò { ut dixi, adverfionis , & interpofitionis
G8888 modo,
Spreng mal malef.p. 3 qu . 14. 15. & ex eo alia b Fymeri. art, 3. Diree.inquifitibi
Penna comment 39.Gril.de tortur,9 4.1 0.12.Damhaud. & ális cmdlie.l.conclufiis.

SITION
796 DISQUI
modo , ftulrus enim fit, qui exiſtimer ipſum fundant , id fi in ipfa quæſtione fiar.
alltoproſopos dæmonem torqueri potuiſſe) | quia cruciarum adfert, & periculolam
mox verò ut illud nefcio quid )bi-
biſſet , dæmonem aviceflilevel invi-
rum , vel pa &ti contemptorem , ideò
fe nolle amplius torqueri , malle ſpon-
te profiteri. Silentium etiam Coler
Diabolus inducere occupatione cor
porea malefici , præclutis illi interius
faucibus & ore , ea moderatione , ut
non præfocetur , loqui tumen non
qucat; interdum etiam organo audi
tus fic obſtructo , itjudicis vocesin
terrogationesque non exaudiant rei ,
quorum omnium exempla fuggers
Nicol . Remigius 4. Aliquandodun .
taxat prope adliftit & dchortatur à
confellione, adhortaturgue, utbre.
via hæc tormenta , fpe vitæ præſennis
longioris, & æternæ cum illo beatita.
tis , fortiter ferant; demum addit mi
nas & intentat fæviora , liquid pro
mant. Denique ſolet illis meinbranu.
las & alia inſtrumenta magica , variis
notata characteribus,fuppeditare,qui
bus in locis corporis ſecretiſſimis ab-
ditis , ex pacto ſenſum adimit doloris.
Nonnunquam etiam per alias malefi-
cas ( ut ait Sprenger. ſupra quaſtion . 15. )
maleficiantur quantumcunque remo- j
tas. Prout malefica quædam in lſpruchſe
jacł are folebat,quod ubi adminus filum ex !
veſtimentis alicuius detemi baberet , ten
tumefficere poffet , quod quantum 192.74
tormentaretur, etiam uſque ad moriem ,011
hilfateripoffet .] Sed hoc totum ex pa
cto Diabolus faciebat.
Vt his judicesobvient,quid nõmo
Buntur ? mulra ritè , multa perperam.
Sunt qui prophanam frigidam oruin
ab; .Demonolat.c.8.6 9.6 8.3 Malleiq.14.
VM
RVM
MAGICA
convulſionem , pars tormenti cenſen
dum ;fi poft quæftionem , adhucæſtu
ante corpore , idem arbitror ? Gidiu
poſt, quid operari queat, nili ex pacto
& maleficè,non incelligo,minustian
re quæftionem , ut plerique ſolent:ca.
vendum ergò. Qui benedictam a
quam infundunt, tivè antè quaſtione
Gvè in quæftionc , G fic directè ad veri
ratem promendam putant cas adigi,
vereor ne fuperftitioli , G indirectė,
quod obfelliscredant, vel dæmonem
propè adúltere, & ideò piacularem hāę
undam propinant,vel infpergunt; non
aufim dănare. Probem magis. Catho .
licis enim conftat,fugando dæinoni.ct,
Acacem hanc lympham quarc fortallis
etiani Tuadendun, ut citra ſuperliitio.
nem circúcirca equuleum alpergátur
locus, & lit in loco quaſtionis ufui fu .
cura aqua benedicta .Examinemusnúc
quædam hac in re à Sprengero & locais
tradita b. Pratim ſuadent reum diligé
ter induci verbis & rationibus, pe du
bia addita ; quod fortènon dānabitur
ad mortem fi confiteatur,utveritarcı
non celet, & Deo dergloriam hæc di
ligentia laudabiliselt. Nāmonitio fre
quens ( ut aiunt ) & carceris calamitas,
& multiplicara informatio proború si.
rorum , folent diſponere ad veritatem
eruendam.Erà nobis( addunt) expertú
eit , quod per hujuſmodiinforniacio
nes maleficæ taliter cófortatæ fuerint,
ut in lignum refiftentiæ in terram fpu
entes, quaſi in faciem Diaboli,dicerec:
faciat quod juftum erit , & conſo
quenter crinuna ſua facebantur .]
Secunde
 LIBER V. SECT. IX. 557

* Secundd utdum miniftri ſeparant ad emplo Samſonis (in quo totum id di

torquendum ,alij interca exſpolient re . vina virtute contingebat) & etiam do
um ; (h fit mulier ;exfpoliandafuerat d mu . cumento Apolloni Tyanæi:cputarim
lieribus aliis, antequam ad carcerem duca (criò hoc elle Magicum & ſuperſtitio
fum .
fur ) ne quidin veſtimentis ( ut jam di
xi ) lateat maleficii. Addunt & quartam cautelam ., fiin .
Tertiò debenc capill . capitis & barbæ inveſtigarefinquiūt d, addo verba ne quid
abradi, immò & per totum corpus et piris magnis vid & affingere )affe &tat, an
iam in partibus fecretioribus ; ti fæmi- maleficie taciturnitatis ſit involuta,an
næ fintà fæminis, li viri à viris : & fic lachrymari coram eo queat ſtando
cavebitur inhoneftas & inverecundia , aut cormentis exponendo . Hoc enim ip
propter quam Inquiſitores Germanici fum pro certiſsimofigno , ex fide dignorum
Sprengerus & focii non aufi fuerunt antiqua relatione , ac propria experientia
hoc uti remedio , ut ipſimet profiten docente, adeò compertum eft, quod etiamfi
tur,addentes alibi hocin uſu eſſe.a Ta- ad lachrymandum cõiurationibus hortetur
nen (inquiunt ) in aliis regnis inquil- & compellatur, ſi malefica exfifit,hoc ip
forestalem per totum corpus abralı- ſum ſcilicet lachrymas éwittere non poteft:
ram fieri mandant.Vnde & Cumanus in. dabit quidem flebiles voces, & ex fputo ge
quifitor nobis infinuavit : quod anno elapſo, nas & oculos linire, atjifleret, attentabit:
( qui fuir 1485. ) 41. maleficas incinerari | Super quo à circumftantibus cautè adver
mandaſſet omnibus per totum corpus abra . tendum erit . Modus autem coniurandiad
fis.Et hoc in diſtrictu comitatu Burbiæ, in lachrymas veras, fi innoxia fuerit, & cohi
confinibus Archiducis Aaftriæ verſus Medio bere lachrymas falſas , talis vel confi
lanuni . milis in fententia practicari à judice poteft
Et hoc remedium multum prodeffe, feu presbytero , manum fuper caput dela
inter alios duobus exemplis lectu dig- ti ſeu delata ponendo : Coniuro teper ama
nilimis , ſed , propter prolixitatem , nifimas lachrymas à noftro Salvatore Do
nunc à me omittendis ? quorum ipſe mino, & c. ] Quis miretur ſubca temi
teitis oculatus& judex fuit , confirmat pora bæreles invaluille , quando hu
lud . Danıbauderius b . In hac tonfione jufmodi , quæ nec Scripturæ facræ ,
illad moneo obfervandum . G fiat dun nec Conciliorum , nec Decretoruin
taxat , ne maleficium lateat foramini- | Pontificiorum , nec Patrum , nec Ec
bus corporis inferrum ,vel crinibus in clefiæ confuetudine introducts lunt
perſum , ritè id fieri:eademq; de cau formulæ , ad fuperftitiolas obſervatio
da putarem , ne qua unctio (uberet, et nes acccdcbanc ? lam ante docui in .
jam corum corpus aqua calida prius dicium iſtud lachrymarum prorſus cl
diligenter abluendum :fed li tonfo fie le fallax, & annumeranda haud dubiè
retex opinione , quod per cam robur cxperientia, fuperftitiofis aliis exp'ora.
corporis & animi fortitudo percat ex- | tionibus , quas mox refellam . Formula
G8889 2 ipſo
Primad p.3.1.7.1s. b grow.cri.c.37.6.21. cFhilA.l.7. & 8.Nic.Rem ! 3.6.91. d Mall d.gu.
3.quaft.is
798 DISQVISITIONVM MAGICARVM

ipfa nihil continet impii', fed formulas fritò imprabant, & de hoc poftea agea
hujuſmodi judicibus preſcribere inerè tur copiose libro fequenti, cap.2.quaft.
arbitrarias , & fallaciduntaxat innixas | 2. Obiicitur factum
Præſulis Ratiſpo .
experientie:non ſatis piū ,neq; rcligio- i nentis : Quod.dum.quidam hærecici
tumelt, & fapit tentationem Dei. Nec propria confellione convicti , ut ime
ratio etiam quam addunteſt bona: ſci- pænitentes & defenſores perfidiæ
licet hoc contingere , quia gracia la inorri fuiffent adjudicati, acciditur in
il
chrymarum in pænitentibus donum rogo illæſi perfifterent : projiciuntur: -
elt Spiritus ſancti: & Diabolo difplicer, ergò in profuentem :fed nec aquis.de
idcò illam conatur impedire . Agee- | merguntur: Nutare multi, & fidemrit
nim ,fi orario illa efficax ad hoc donúa lorum ſulpicere.Sollicitus de gregis fa .
Spiritu ſancto impænitenti. & nolenti late bonuspaſtor., triduanum indicit:
maleficę impetrandum , ad lubitum in jejunium , & preces Deo fundendas,
terrogantis lutrunculatoris : ( quod nondum expleto triduo , venit qui
quiscredat?)fanè Diabolus non magis dam , & denunciat hofce fub uno brąz
poteric has lachrymas impedire,quam chiorum babere maleficium infertum
cordis penitentiam : ſinoneft:ad hoc inter.carnem & cutem invēro & amo.
efficax, cur id . Diabolo diſpliceat : cui co , confeftim illos vindex Hammacon
fictæ lachrymæ non poffunt non pla- cremavit . Hunc ergo inquiunt denuna
cere ? cur ergò per hujuſmodi com ciatorem fuifle Necromanticum , &
menta ; ab Ecclelia non approbata , via cius præſulein ufum denunciatione;
ſtquitur. fimilibus. ſuperſtitionibus ? Scd qui narrat Sprengerus dubius fuit
Pręterea cur nequeatDiabolas lachry . | an Necromanticus fuerit, necne potuit
mas li velit elicere, quasmuliebrein- enim Deus bono illi præſuli id aliter
genium cum lubet elicit; & luperſtitio revelare, in cauſa tam gravi& popelo
Flentiuni Picarditarum ? neceſſaria .. Deinde nos non omnium
Quintam Infuperaddirt iidem ſcri- ; hic facta defendenda , ſed caufarum ac
prores, Tonfis.capiilis.capitis , cum calice geſtorum pandera: libranda. ſulcepi,
mus.
aut ſcipho aqua benedicta , guttulam ce
re benedicte immittendo , inrocatione Septimam ergò hinc eliciant; devo

Sanctiſsima Trinitatis, ieiuno ftomacho tri- tas ad Deum orationes junctas jejuniis:
cies in potu miniſtrando per Dei gratiam à l & bonis operibus; immò & populo in ..
pleriſque taciturnitatis maleficium abſtu- ! dici poterunt preces publicæ adinvo.
limus.] Cæteratranſire poflùnti, ca- candum divinum auxilium in genera
vendum ne vis ponatur in numero il 11; & urcontra dæmonum qualcunque
lo ternario , aut in jejuno ſtomacho, infeſtationes cælitum auxilia implo .
utrumque enim impertinens eſtad ef rentur : :: luxta illud boni Regis loſa
Ifectum . phat a Deus noſter ergo non judicabis cos?
Sextam ponunt derollendo hoc.ma in nobis quidemnon eſt tanta fortitudo, ut
leficio per aliasmaleficas :fed hoc me- poſsimus huic multitudini refiftere , que
irruit

a2.Paral. 20.0.12.
 LIBRI V. CAP. IV . SECT. IX . 7999

fruit fuper nos. Sed cum ignoremus quid | DD. ) id ego ceriè ad cafum periculi
agere debeamus, hocfolum babem ius reſidui, lubenter reſtrinxerim . In genere ra
stoculos noſtros dirigamus ad re . ) men loquuntur ( ex linemo C. de Epiſc.
Odavo loco addunt quædam d ', mi audien . Bald. Spec. & alii:quos ſequuntur '
biquidem non parum leſpecta, nem Clari: Si fin.q.64 .numer: 34. & in Binsf.
pe: quoad diem , ut infra miſſarum fo- ! in l.7.C.de malef.quaft.r.concluf.18.) Sed
lemnia & facratioribusdiebus, maximè cum ideni Clarus fateatur timentes :
ſextis feriis quouſquefit compulfus pro ex Deum iudices his diebus nunquam ali .
Spectatione Salvatoris noftri,malefica inter qué pæna fanguinis afficere ( vide illum
rogentur. item fi fal aut aliæ res benedicte i quajt. 97. v. 6. ) idque in Dei bonorem ;:
cum ſeptem verbis que Chriſtus protulit in non video cur , cellante illo periculo,
cruce , in fcedula confcriptis, fimul colliga . non Gi idem dicendum de tortura .
tis, collo maléfici alligenter; longitudo Chri Nonòadijciunt in ipla quæftione, le
pi benedicta ſuper nudum corpus d extra genda dicta teſtium , lubmuilis nomini.
circumcingantur. ] Ego ( quicquid illibus, dicendo : Ecce convicta es per teftes,:
dicant de experientia ) illi experien. &c.Hoc non ſatisintelligo. Nam live-
tiæ non fido .ReliquiasSanctorum ap- lit duntaxat nomina teftium taceri , pa
pendi collosaut quafvisres Eccleſiaſti. l'um ad rem . hoc enim etiã extra quæ-
co ritu benedictas,cereas effigies A G - ſtionem fervandam , de quo fupe.
NI DEI ( utvocant) lalein bene- rius . fi ſumimiſſa voce nominari, ita :
dictum , & c. probo,dum deftirreve ne reus exaudiat nomina , exaudiens
rentiæ perimlum : & fcio quoad ag . tamen reliqua: ſanèhoc luperſtitioſum
num Dei hoc multis feliciter cecidifle. eft .
de verbis certis fcripturæ , quid fen Decimd monent interrogandums
tiam iam dixi libr. 1. quaft. de periaptis. reum , an velit fubire indicium ferri:
De longitudinis ChriſtiDomini mencandentis; & ſi annuat,cognoſci verum
fura , quid illa operari idonea , novit elle maleficum : profectò id fallax eft
Deus. fanè cùm benedici illam prius inprimis : deinde iniquum proponere
volunt; indicant, hoc benedictioni Ec reo ; quod ei facerc , vel iudici non li-
clefiæ tribuendum . in ipfa etiam cir- i ceat permittete.
cumdatione ,aliquid vereor ne fitmen . Vndecimòmonent'eosqui nihil ' in tora .
dofi. Dierum illa obſervatio fufpectamentis confeſsi, decarcere ponoſo, ad benè "
quoque non immeritò. Sed & iura fe- munitam , ſed minus incommodam manfio
ftis diebus abftinere iudicialibus iu nem transferendos nullo tamen modo relee
bent , nifi quando periculum effer in xandos fub iuratoria vel fideiufforia cau
mora , ut patet ex libr: Provinciarım ctione: quia fic nunquam veritasabita relae
defériis , ideò quod iure receprum ,-ut xatis habetur , ſedſem :per deteriores efficio
in atrocioribus criminibus quovis. fe untur. ] In primis poreſt caſus occurre-
fto , eriam in Paſchalibus, liccat tor : re in quo lic fint relaxandi ad melio-
qucre, fed ad Deihonorem ( we addunt rem cuſtodiam : iudicitamentum ve-
Gg888 3 hemen ..
a Spreng.alo 3.9.16 Pet.Greg l. 13.de'rup.c.30.1.5 ;.
300 DISQVISITI MAGICARVM
ONVM
hementer cavendum ,ne alijs Gint noxæ SECT 10 X

ſuo exemplo ,velverbis. Deinde poteft

etiam contingere, ut locus ſit cautioni
fideiufloriæ , ut fuperius dictum . Nec
facis certa illa affirmario ,
meliores effici.Non eft abbreviata ma
nus Domini , & præcedens vexatio dalis, vel mendacijs à reo veritatem eli
repotuit intellectum . cere ? v.g. lifingat eum ab alijs ctiam
Alia , quæ Sprengerus addit', mox
commemorabimus loco fuo.Nunc po,
Damus x11 . quidam ex a . Francofurtenſi
1. C.quod addo , ut vitetur, quia merè
ſuperſtitioſum . Quidam ( ait ) nedo
lores fentiant folent hos verfus pro
nunciare :
Imparibusmeritis tria pendent corpora
ramis.
Diſmas & Geftas, &c . ]
Quis non hæc ridear? ſcilicet iam vis
etiam in Hexametri pedibus : ſubiun -
git & quædam ex Plalmis. Et homo
religioſus non audet hæc pronuncia.
re fuperftitiofa , ut facit ( meritò ) lendinus: ſed hodiè communis Catholi
quentia Grillandib , nempe ad cruen
dam veritatem judici pronuncianda
elle verba Prophetæ : Dominus labia mea
aperiat , e os meni annunciabit verita
tem . Nonne hic ipla Plalmi verba de
torquentur ? cur ergò vim arceſsit à
verbis Prophetær item quis illa pronu -
ciabır ? ludex ? qui hoc ad reum ? reus?
2
De aliis mediis veritatem perfcrutandi.
Aiorismomenti
M ceatne iudicidolo failis promil
complicibus denunciatum , fi promit
tat liberationem , quam ei non co
gitat , nec vult impendere nec de iure
poteſt. Homo præcipitisingenij & no
va ac periculola amanus lo. Bodin . 6
hæc omnia iudici perniittit. In primis
dum afferit licere mentiri. hoc hodie
hæreticum eſt, fide enim tenendum ,
mendacium quod nomen huiuſmodi
mereaturelle rem Ompliciter & per le
malam , ideoque adeò illicicam , ut nec
Pontifex difpenfatione bonam facere
poſsit : quæ eſt ſententia non D.Augu
ftini modò,& Thomæ ,ut nugatu bo
corum d, qui illam ſacris Scripturæ lo
cis optimè confirmance.Fuitid lenten .
tia Bodini.M.Marulus li.4 de Inftir.be
ne viendicapitulo 4.Sed errore animad.
verlo , eius interpres Gallicus planè
contrariam Marulo ſententiam tri
buit : & nulras paginas, quæ non ſunt
Msruli , Marulo infeiut , dictorum

primum quid fi nolit ? deinde certè in-iplorum Maruli confutationem pro

Vitus pronunciabit, nec impetrabit. | Marulidictis continentes; quam bono
Sed nugis mitto. exemplo & prindenter ipſe viderit. Ar.
grimenta Bodini ex ſacris litteris facilè
lolvuntur , & nos in tractatu de Men
dacio folvimus omnia,
Sed

als de lamiis c.10 # 39. b dequali 4.6.14. cl...damcnon c.i. d D. AusL.com menda .
piltaiHieros in Pfals Amb in c.cavelc 12.9.5 Greg Ifdor Innocent. & alus apudGratian d .
62 .. D Th.2.2 6. art.1. Ait à Cat, 1.10 in verb,mendacium & alss. eP / 5.2.7 Papi40.
91 Escl.7.0.14 Epb.4-25. Apoc 21.0.8.
 LIBER V. SECT. X. 801

Sed nota aliud effe dicere aliquid fal- | cio conjunctum , qui nec fupremo iu

à
fum aliud occultare aliquid verum ( ut dici permillus.Obijcitur à quibuſdam ,
notat D. Auguſtinus a ) veluticum uti- I promiſlio eft juris naturalis & eo iure
mur,non mendacio , fed æquivocatio obligat: quare& hofti & reo ſervanda.
ne: priusillud non licer cuiquam , ma- Reſpondeo quando de re poflibili eſt:
ximè iudici qui in hac re graviſſima, & ifta auremelt.derequæ iureiudiciim
in iudicio Isienter mevriens.haud du- pollibilis:ideò nihil refert, quod iudex
biệpeccaret mortaliterb. pofterius ve- habuerit animum liberandireá : five
rò iſtud fæpè licet 6. prius pertinet ad rò non habuitanimun,peccavit etiain
dolum malum , quia cft contra legem , per mendacium , verba menti contra
divinam & humanam : pofteriusperti- ria proferens.2. Reſpo.ilta locum non
ner ad dolum bonumd, quia nec juri habere in nottra conclufione ; in quia
divino nec humano repugnat , & diri nec iudex intendit liberare , nec verba
girur in bonum reipub. & iuftitiæ ex it neceflàriò fignificabant, imputet ſibi
fecutionem , his politis ſit prima con relis : quod non fibrilius feolum vere
cluf. Poterit iudex ufi æquivocatione borun ambiguorum diſeuflerit. Ex
verbis fubdolus (citra mendacium ) o amempia aliqua huiusæquivocationis oct
bigu apromiſsione liberationis, ut reum in curruntpaflim ji praxi . Acutum fuit
decat ad fatendum veritatem , & auctorem dictum iudicis Leodien . & licitum , qui
criminis commiſsideprehendat. El com - lagæ pertinaciter cunda neganti , dixit:
munis opinio Dd . apud Covarr. & li veritatem luculenter profiteretur , ſe
Plaxam . e Diffentit quidem ab hac illide publico vei fuo , quoad viveret i
Iul.Clar. f ſed non diſtinxit mendaci- pſa, quotidiè cibum & porum neceſſi
um à fermoneæquivoco : immòaper- rium præbiturum , & curaturum ei do
te loquitur de co qai exprefsè im mum novar exſtrui domum intelligens
ponitatem promifit qnæ fanè promil- ligneam falcium ſtraminumque in qua.
lio ad Bodini calum pertinet , nec mi erat comburenda.Alia fuggerit Spren .
rum eft (Paris de putev & Dyn.diſfua. gerus g , veluti li honeftius habeacue
ferint tali promitone ati. Sanè fateor relts folito , & Gnanturadcúintrare vi.
iudicem non pofle impunitatem reo ri honefti, & nó fufpecti, qui frequéter
promittere ,niſi fit fupremus iudex,qui colloquantor de varijs rebus etiam im .
habet abſoluendi & liberandi poteſta pertinentibus: & tandem adenter ſua
rein , & hoc facere intendat. Quoad in deant , ut fateatur veritatem , promit
feriorem iudicé maximè hæc quæſtio į tendo indicem facturum fibi gratiam ,
procedit,& quoad dolum bonum ,non & fe elle velle mediatores: & poftea ſub
quoad dolum malum fivè cum méda . | ineret index & promittat faceregratium ,
fubintele

a fuperd Pfalso lzz.contra Fan.c.34. b bene hoc decentex DT Caiet.No:l. Covar

Binsfell.p.3. dieb .3 cHadrian 2.0 ?? bez le men.hs. d de q :lo multa.dex: Com .in . cinira.
cuale rig our cl. 1. var . refolut.imp . z . info Plaza lib.i Deli & .ca? 37.86. 1. infin . f dig
fiass 0.7.8 2.9.15 .
802 DISQVISITIONVM MAGICARUM

fubintelligendo fibivel reipubl. in cuius-con- 1 quos fequitur Cover. « benè adderts,

ſervationem totum quod fit , eft gratioſum . quando nec retractat,necexprefsèra.
Poller eriam iudex dicere feilli optimè tificat confeſſionem , nec alia fatis præ
conſulturum , & confeflionem ci uti . gnantia accedunt indiciarmitius & ex ,
lißimam futuram , etiam ad vitam fibi traordinaria pænaaffici debere , fi ac
comparandam.hoc enim veriſl. de vita cedant illa indicia , poſle plecti ordina
æterna , quæ vera vita eft. Idem Spren ria. Si obijciaspromiffionem hanc co
gerus a paulò ante tradiderat fenten tra remp:elle factam , & ideò nonpro.
tias tresalias huc pertinentes . Scilicet deſſe debere reo ad pænæ diminutio
poſle illi ſecuritatem vitæ promitti , nem . Reſponder Covarr . cunc iudi
quado iudex intenderet eam vel exi cem non debere fervare promillio
liô punire , vel carcere perpetuo, hæc nem , quando viâ ordinaria & recto
planè tramite cognovit delictum ; non
fententia fatisæqua eſt. Alios(air )velle,
fic ad tempus tum in carceribus affer- 1 quando dolosè illud & via illicita ex
vandam ſed poſtea incinerandam poft piſcatus fuit.
aliquod temporis ſpaciú : refellere de Dixiin concluſione dolô malo, quia fi
buit, quia reverâ mendacium continet dolő bonô, & proinde viâ licitâ cognovil .
promilio huiuſmodi . Tertiain ponit ſet:putarem non effe opus novã ratifi
dicentium , poſle iudicem ſecurè viram catione,falten in foro exteriore immd
promittere & poftea ſe à fententia re ncc in interiore . licuit enim iudicibo .
ferenda exonerare , & in fuum locum rô dolô ,malú obſtinatij Gilentij animú
alium ſubſtiruere : neque hanc reijcit , rei decipere : & fibiiſte imputer fimpli .
fedelt omninò fimilis fecuridæ & ad- citatem ſuam . Nec arbitror Clarum , fi
huc peior , conjuncta cum mendacio : j in terminis de dolo bono interrogatus.
Ideò penitus cavendo. fortaſſis tutius tuiſſec,diſſenfurum , ut fatis indicat fu
eſt ; quod alibipoluitb , nempe ut pe- pra numero 8. necetiam Menoch . dear
tenti gratiam reo , reſpondeat iudex; i bir.caf.164..
fateatur veritatem confidenter , cle 3. Concluſ.Sitamen iudex putansid
mentiæ ferationem maxiinaın habitu - fibi licere : ſi dolo malo criminis confeſsio
rum , amplius fe fa & urum quam ipſe i nem àreo elicuerit , & fraude cognita reus
petat , & Gmilia verba generalia . nec ratificat , nec retractat : ideoque iadex
2. Conclugo , fi iudex dolo malo hu cum ordinariam ad pænam contemner :
iuſmodi per mendacium confeſsionem extor, non auderem iudicem de mortali peccato

ferit: non poteft ex fola hac confeſsione re-
um damnare :niſi reus poftea compertá frau,
de , de novoid fateatur fponte:vel alia fatis
pregnantia indicia & argumenta accedant:
del faltem fraude cognita no retra &tet ,quod
inductus dolo inalo dixerat. ] hæc eſt ve
tior fententia Imolæ , Decij , & aliorú ;
adq.4. b dc.15.cda.z.
accufare. ) hæc concluſintelligenda de
peccaro , non quod incurrit mencien
do; de quo vix potuit habere probabi
lem ignorantiam ;fed de peccato , quod
incurrit reum ex tali confeſsione con
demnando . de hoc enim peccato valde
probabilis ei luppecit excufatio , cum
id
 LIBRI V. SECT. X: 803
idcilicere, immo & eum debere mul- | quaſi faventes atque milcrantes : qui
corum locorum praxis,& plurunorum quodam ſero intrent carcerem , & ler .
DD . confirmet fententiaa , adeò ut mones dedita opera producátin mul
communiorem cenſucrit Alciat . & tam no & em , tum quali fortuito id ac
communcm laliem fateantur Plaza & cidiffet , querantur fero nimis efle ad
Clar..6 recedendů , ideò in carcere pariter ree
Addidi,nec retractat: quia fi reus ex liquum nodis cxigant, & lemper col
preflè retra &taret, nec alia contra iplú loquantur, & lincGmiliter( ut di& um
argumenta concorrereot , tunc cette cit ) in vicino dieta cxcipientes. Tertio
non auderem iudicem a inortali.culpa quod quandocumque veritatem fateri
liberum allerere. Nam illi communis incipiant nullo modo iudex a& ú hunc
Felini & aliorum ( ut recte Covar. qué interrumpat , ne dimidiet confeffio
fequitur Menoc. c )intelligenda, quan-, vem fed inter quosduſque de omni
dorcus cognita fraude exprefTe con bus veritatem dixerint, faltem quoad
firmatfuam confeffionem , vel falcem principalia , etiamfi in mediam nodé
tacire , non -retractando nam runcil . debcret proferre, & prandium cęnam .
Jam ratificalle cenlendus: & hęc diftin ve differre.Nam experientiam docuiſ.
&io fuir de mente Paridis de i’ut.c.de re per dimidiationes & interruptiones
tort. v ſequitur quaftio quotid. illos frequentius advomitum redire , &
Inquiſitores Germaniæ docent ad . non aperire veritatem.quam incepe
huc quafdam aliascautelas100 impro cant detegere.
bandas: ut iudex diligenter conſideret Quarto li prædicta deficerentonia ,
complicum didaadrcum pertinentia , cucu fieri poffet, deducendosad ali
& hæc reo proponac , & diligenter quod caftrum , & ibi certis diebus cu.
fingula inveſtiget. Gi qua etiam inftru ftodiæ mancipandos : cum caitellanum
menta, ut ungucuta, pixides, bufones, fingere le cogitare longum iter , & dig
prælegmina cadaverum , & limilia in abfuturú: interea oraliqui familiares,
domo cius reperta fuiſſent,,eiofferat, vel mulieres honefta mulierem : viri,li
& quærat quid hisegeric, curea ſerva - vit lit, virum vilitent : promittant ei
fit, & c.2.complices ,fi quos habet,qui ( non,utait Spreng. ) quod veline eam
contra reum depoſuerunt,ad reum in . omnino permittere libere abire : fed cio
Atromittat, & permitcat eos firnulmu tra mendacium verbis æquivocis ( ut
tuo de facinoribus fuis.conferre ,cdere i di & um fupra de iudice in genere ) mule
ac bibere , & habear in loco vicino au ca & illecebroſa, dummodo le intor
Iculcantes & verba accipientes:etiam ,liment decortis, quæ ſcire cupiunt, ex
opus , Novarium publicum : Gi delior perimentis. Et advertat ( inquiunt) iu .
complices ulatur ad hocperſonis ,quas dex quod ſepiſſimeper talē modum far
Dovit non ingracas reo, fed amicas, & ] se fuerunt eu convicta. Et noviſſime in
Hhhhh d: decefi
Arch.d. inca véllem 22.2 2 Cini. in.l.prafenti C. de his quia / Ecclef confuz.Felin int.
ferre de præfume. Cotta in Memora . b . Alciat inl. naturi D. de verb. fign. Plaz , l...de
Tél.c «.37 ,clur.sup .nuo 9 Covarr. 1.62.Menoch, sk arbis.caf . 1961. do 15.
304 DISQUISITIONVM
diæcefi Argentinenfi prope oppidum
Schletſtat ó caftrum Konigsheim ma
lefica detonta nullis tormentis es que
ftionibus deduci poterat ad fatendum
ſua crimina: tandem modo fupradi&to
per Caſtellanum fervato, licet præſens |
erat in caſtro,ipfum tamen malefica.d . į
ftimabatabeffe :turesad eam familiares
intrabant , oor liberam relaxationem
promiſerunt, dummodò ſuper certa exa
perimenta sos informaret. Et licet pri
ma fronte renueret, o quod deloſe cum
ea agerent proponeret: tandem interro
ganti de quibus informare vellet , snus
dixit ſuper grandinem excitandam , al
ter fuper carnalia facta. Tandem ubi
Super grandinem illum informare vole
bat, o ſcutella plena aqua apparata,
malefica fibiiniunxiſſet,ut digito panlu .
lum aquam moveret. ipſa certa verba
protuliffet :fubito locum quem explora
tor nominaverat,fcilicet filvam adiace
MAGICARVM -
Soleor ctiam judices uti confronatto
ne ea duplex eſt una aponcanca, alccra
violenta fpontaneam voco , quando pas
ratifunt rei ; alios nondum captos lo
cietatis arguere & convincere : hang
nunquam iudex permitiat, nifi præ
cefferint indicia talia , ut propterea ci
caripoffint: & ism citati , fi non bene
diffolvant obiectiones rei conſtanten
cos accuſantis ; queant in cercerem
compingi. Nam alioqui fieret iniuria
his deunciaris Violentam voco, quan
do complices in muruis dclationibus
inter fe diffentiunt : tunc debentprimò
liorlim , poftea Genul de hoc diffidio
interrogari.quod li lubdolecomperiar
perfiftere , nec alia eft via inveniendæ
veritatis: folet altera in alterius muruo
conípe & u torqueri, de hac praxi vido
Ludoc Damhaud prax . crim . 47 :
SECTIO XI .

tem caſtro, tanta tempeſtas á grādore

plevie ,ficut à multis annis viſum nö fuse. De Confefionibusi
rat ] hactenus illi.Sed 10 hoc exemplo

bis peccarum,primoin mendaci pro UN rite conferos non aliud iudicis

millione. Vtenim iudici non licet per officium , eſt quam condemnandi,
fe mengiri , Gic neclicet alios ad mchuin iuxta illud Chrifti Domini ; Ex ore
endum inducere: 190 te indico. & illud Iuriſconſulti
Secundo peccatum fuir in co , quod confeffus pro iudicato efti quia quo
nimis longe exploratores progreiti: dammodo fua fententia: damnatur
Non enim licuit maleficam eriam pa . a . Intellige riconfeffio fit clara , certas
Tatam ad peccandum inducere: etlili i verifimilis , conftans , & legitima.
cebai examinare,quomodo ſoleantol na oblcura & dubia in favorem in .
perari,& fic intellige quod de informa terpretanda confitentisc, parum ido
tione di & tum : nempe de verbali per nea cft ad iudicandum . Verifimilis et
modum dicentis;non de reali per mo- iams fit oportet, quia inveriſimilis nun;
dum facto oſtendentis & exemplumquam lufficit ad condemnandum
præbentis, vides hiciācaptas poffeex loverifimilis autem eſt , quæ dere eft:
condicto cúdæmonc quædã operasi..
2 : impolli

. Luc. 19.1.1,63, D. deconfeßib Farinac. 9.50.9 . 20. Farinci9; 43. 421 .

 LIBRI V. SECT. X. 805

impoffibili, aue omninò falla a : quod corta à rco, contra quem fola fama ur
concedimus Ponzinibio , & Godel gebat , etiamų læpius ratificetur . idem
manno; fed contendimus eos errare , li emanârit ab co , cui denegata defen
dumin Lamiarum confeſſionibus ez fio ,vel copia indiciorum kitem fi fit ile
dicunt notorie falla & impoflibilin , | lius , qui qualibet ex cauſa de iure tor
que vera & poffibilia nos elle docui- queri non debeat.Iconfeflo autem 80
mus fupra lib.2. Legitima etiam dio convicto per legitimam quoque tor
portet; hoc eſt , non præſumpra tan turam adhuc ante condemnationcm
tum , nec fi ita tantú fictione iuris (nifi dandus elt terminus ad fe defenden
ex contumacia , quæ liquidillimamin- dum , etiam nonparenti ex æquiori&
ducit probationer b ) neccontra quá recepriore ſentencia m Fallant ifta in
coloratè aliqua obijciantur c nec quá co qui a natura mutus Gimul & furdus
2

do el incidentertantum facta,velme forer: qui non poteft, ex ſua confellio

tu tormentorum , vel excra iudicium , ne figuis declarata , condemnari: qua
velin figura tantum iudicij, velablen re fruftra torqueretur : fed damnari
te parce , vel in iudicio fummario , aut duntaxat poreſt ex teftium depofirio
nullo :cerit autein bona in cafu Lamia ne ac probatione . n Deniq ;quæri po
Tam & bereticorum , etiam non con ieft , an quiconfeſſus factum malcfi
itec de corporedeliai. d Dicerurfacta cum ,negatle prava inteprione fecille,
metu tormentoruin , non tantum filit audiendus: ut plurimum , quia præ
graviter torrus fuit; ſed etiam fi fuerit fumptio ei contraria cft ,o puniendum
leviter tortus ,levatos ad torturam du nihilominus conftat ,p etiam iuramen
ctus ante eculeum ,fpoliatus,vel fi leriç cum offerat de reda intentione:inter
minę de torquendo prężeſſerint, quo- dum tamen poterit iudex juratum re
ad eos quirimidi lunt & torturæ inaſ. um admittere ad probandum aliqua
fueri.e Item ut ütlegitima , necelle eft, verifimilia ,quibusconfeſſio eius elida.

asos
non Grextorta ,nullis vel non ſufficien, cur. Quod fires dubia ſit , porerit reus
tibus indicijs præcedentibus:nam talis torqueri, ut intentionem fuam profe
eflec nulla & invalida , etiamfi millies rat , ur bene poft Lanfranc. & Bolium ,
foret ratificata firem ,fi in repetitione ! alleruit Simanc. prax.barct. rilul. 20 .
quæftionis fit extorta,quãdo non lice- numerolo
bat iudici repetere.gitem fi excorta per
ludicem pendente appellatione à len .
tentia torturæ, b item G confellio ex . Hhhhh 2 SE .

ifagkl inc fin de confil "in 6. glaſ / 1 C.de confe / b Farin q.11.4 97. & q. 30.1. 15.0
Farin q. 2.nu .32 d Farin.d 9.21.9 34 q . 33. 13.16. e Farin.q.2.num. 25. f Farin .9.37 . the
46.57.103.cum feq.g Farin d .4.37 . num. 1.0. h Farin.q.38. nu. 78. i Farina fup. nu .
17. k Karin.q.47 num 8.1 Forin .9.36.cum . 84. in Farin q. 41. $ 4 :55.q.vi. Fari. b.19. mu.
39. uſque ad 40.ubs ben : Boffium refellet w go.cum feq.maxime 1.99. ubi indıltındè quoad
omnes perſonas hoc tenendumojt ndis.o Ant. Gomez.p.3.6.1 nu.69.Grill. Caf. Á aloj quos fequi
tur Farin q 41 à nu.90.01 fi noncimvicijC. de intu . cumfimil.p cap. 1.de prefump, a contro
Chriſtianos de here, i26. q Bart. in l.inter omnes force de furt,
306 DISQUISITIONVMI MAGICARVM :

bitrio permittitur qualitarė Gve quan

SECTIO XIT .. titatem fufpicionis moderati.dummo
dòcaveat ne levis fit corde,nimis facia
De abiuratione: lè credendo .Exempla hujufmodi luf
picionum ponit prégerusd ;ut G quis :
Tin alijs (peciebus hæreſis , ita et deviet à communi conſuerudine vivé .
VT
iam in Lamiarum crimine , abiu.di.fi convériculis ſecretis maximè no
rationi aliquando locus eft: qnando !u . & urnis interfit, aut cum fufpe &tis tami
dicium caniūnitisurlufpicionibus.Soliaritates ſecretas habeat , dicit levé o
mimus hic abiuratione pro execratio rit : Si quis quos novit maléficos viga
ne leu anathematizatione iureiurado- cat munera offert,occultat,recipit,de
firmara. Ec quia ſuſpicio hæc , quæ eft fendit, velalitera & u favet , rum orici
levis quædam præſumptio mali exlevir vehemente; li quis perpetraveriteague :
busindicijs procedès Goritur ex diverporrinent ad ritas maleficorum , paci
fis caulis non æqnè'urgentibus , ficut fcendo, adorando, facrificando.com
dam ſuſpicio fit levis feu inodica a minando , tangédo , aut dormientibus
que etiain poreſt vocari temeraria iux. per viſum apparendo , aut cubicula in-
ta Menochium balia vehemés ſeu ver lengbiliter ingrediendo, & c. vel Gipso
riſimilis,alia violenta.Etficdividendones cos inftrumenta maleficij fac re
levis oriturex'indicijs admodum levis perta , huiuſmodi violentiam præbere:
bus, quæ ablolute dubium relinquunt ſuſpicionem . Levi:ergo ſuſpicione li
iudicis animum , & hæcpropriè dicitur borantibus poteſt indici rabiuratio eto
fufpicio. Vehemens oricur ex indicijs ha iam ſpecialis,hæreſis,de qop leviter fu :
bentibus mulcum verifimilitudinis , fpe &ti: & H calis quiſic abiuravit, reina
adeo ut inclinent aliquantum iudicis cidat ,non ponitur ut relapſus fe$iverdi
animum in alteram parté, & ific dabi ex gravibus ſuſpicionibus abiuraffets
tationem non excludunt totam : hæc ( nam & huicabiuratio indicitor Jrunc
falpicio magis propriè vocatur opinio cenfereror relapfus : in hac debet fieri
Violenta deniq; oritur exindicijs val abiuratio in generede omnihærefi &
de fortibus & adeò efficacibus,ut om- in ſpecie de illa qua vehementer ſalpaa
nem dubitationem exanimo iudicis ci &tus fuit g & tales fuere abiurationes
limineat & faciant eum planè uni parti Theodoreti & lbz in ConcilioChalce.
aſſéptiiichæc proprie vocator præfum donenfi act 8. fi vero detur abiuratio
prio,indicum fententia de haceſtic cü cxfufpicione violenta , lunc facienda
contumacia c.cã accufatus de heret'in abiuratio,uravere malefico , & ranquãi
6.capit quorundăd 34.ludicis aurē ar la deprehenſo exigeretur. Debentsuré :
violen-

2 6. accufat. inpr debæret in.6.bli. 1. de pralg 7. à næ46. maxime wa '59.0 babes in

dc accuf S. silo vero agibi Archid é ficpoft Menuild loco bene differentem Farin.q . 3621
n . 178 d P: 39 19.1 c accuſ in pri fuprtdr.Arcufat ubi videtur ertari Ancharan, ut rene
Rotse Siman € 52.95.6.reffe idem Sperng. g . 19.gs. litteris & que circu. de prafump. Så
mancb tr Spreng. fup ."
 LIBRI V.
Wolenter - ſuſpecti; quando crimen fa
tentur & paratifunt abiurare herefim ,
& rediread ſanam mentem ': ad pæni
tentiam ab Ecclefiafticis iudicibus re
cipi : quod 6 nolint debent tradibra
chio fæculari ue impænitentes a ; debét
prætcrca cum abiuratione generali o
omnium hæreſum , & diſerta atquecla-
ra , errorum de quibus ſuotſuſpei , litreleti Chron.p 4.ait Enguerran . Año
canere palinodiam , & contraria affere-
se', & iurare ſe nunquam ad abiuratos
ctrores redituros , & hæc omoia ſcripto
libellô abiurationis, propria ſcriprione
munitô ,confirmarc:qux concta ab A.
poftolorum temporibus recepta fuère
ur oſtendit Simancas fupr.n.8. & 10. &
hæc abiuratio hodiè coram clero & po .
palo , fit nec poteft privatim admitei,
niſ ex magna cauſal. Quid fi quitan-
tum'urgecur fufpicione vehementi ſeu
verifovi,décredtérabiurare ? viderur
Simancas ſupr.numer.13.velle cú poſle
tanquam contumacem & impeniten
tem tradibrachio fæculari,exc adabo ,
lendam de beret Sed ut air Spreng. lu .
pra. ( dictum cap.s.in præfenti vera vi
detur tantum loqui , non de ſuſpe &te
vehementer, fed de manifeftè depre-
henfis, cõrra quos conſcat rigidius elle
procedendum contra huncigiturEpiri
copus procedet per excommunicatio-
nem ; & in ea per annum fteterit, có-
demnabit ut hæreticum . Porrò quádo
maleficum Ecclefia secepit ad pęniten .
tiamn : laicus iudex poſic illur appre.
bendere ; prop er damna temporalia
vārijs illata , & propterea códignô fup.
plic ô afficere: necteneretur Ecclefia
iticus iudex impedire , quia licet eum
thi avtex Canni. b. odluftisper eum Spreng ſupra. ex varijs concilijs Siman. fup .
13. Lu Epis: 75.cap.fiquis epil. i9.7.6 ad obolendam de bares ,
SECT. XII. 800
non poffit tradere , poteſt relinquere
puniendum . Sic Spreng Sed de hoc
plura mox fe&t.de abſolutione.De abiu
ratione facienda ab ijs qui cöfeffi& falo
l , qualis fuit abiuratio Doctoris Ede
lini,nihil peculiare occurrit.adfcribam
tantú hiftoriam rei geltæ, verſam ex
gallica narratione Enguerrani Mon
| 1453. Dominica die, quæ incidit in vi
gil.Nativitatis Dominica , Ebroici pu
blicè in theatrum adductus citatus vo
| ce prætonis, & cödemnatus fuit lenić
tia iudicis ad perpetuum carcerem E.
! piſ opi di &tæ civitatis , Magiſter Guil
helmus Edelin , Doctor Theologiæ ,
Prior S Germani en l'Haye , prius Or
dinis D.Auguflini, & aliarú Sacratūfa .
miliarú religioſus:qui tétatione & fug
geſtatione hoftis Tartarci,eiſe manici
parat, ea lege , ut concupiſcentijs cius
profanis & mundanis ſatisfaceret, &
præcipuè ut fruererur Nobilis cuiuſ
dáEqueſtris familiæ'matronæ amplexe
ibus,quam ardebar: qua gratia , ſe oba
trixit ea ferviture inimico ', ut cogere :
cur convenire ad certum locum , quo
tieſcunque dició inimico'collibuſfet: '
quo loco ſolici erant conventus ſuos'
agere :& duntaxat inſcendo baculo cum '
fcopis cófeftim co transferebatur. Có .
feſſus fuit idem Magiſter Guilhelmusi
fponte fua , fe homagium exhibuifle :
inimico ſe offerenti piæfentem in ſpe
cie arietis, eique ofculum fubcauda ore "
impreſliffe ,& multis varijſĝi annis po
ftca in damnato hocinſtituto vitæ per .
ftitiffe. Ióterea omnib. in rebus quæ à
dæmoncpoftulaſiet , ill yn faventem
Hhhhh 3 auxilia .
6.
8.8 DISQUISITIONVM MAGICARVM.

auxiliaremque habuiſle :donec accula- | Conftantienfis ,aliáapudTurrecremalib.

tus maleficij fueric comprehenſus ,& in 4.de Eccleſ p . 2.6. 22. aliam apud Alfa
carcerem compactus : à quo iuridicæ Caftro.l.t d : iuft berci.punit.cap ultim
incarcerationis tempore vis omnis.ho . alias apudsprenger.d.p.3.diftin & aspro
Ailis evanuerit . Et per prædictam con- quorú lufpicionis gradu 9.23 24 25
demnationis ſententiâ iullus elt Mag.
Guilhelmus in lacum leu foffam reclu SECTIO XIll.
di , pane&aqua deinceps alendus. In
theatro verò inquiſitorfidci, voce alta Depurgatione Canonica..
& diſerta oratione luculenter in me

moriam Eco redegit,quam olim lauda PVRGATIO Canonica vocatur ,de

biliter & utilicer populum concionib .
iuviſlet, & inſtituillet, cum Apoftolico Golccundum facros canones facta ac
ritu per totam provinciam fidem & le banc etiam ceo deferendam levi tattu

gem CHRISTI IESV promulgaret: fulpicione laboranti voluit Sprenger.a

quo miſer poſtea decidillet , aliaque
mulca idonea cum ad pænitentia ſeria
inducere . Interea caramidiatus ſeu mi-
tella ad infamiam depi&ta oroatus,po
pulo ſpectandus erat propoGrus , ac
Curréte multitudine magna . Sed finira
concione inquifitoris, idem Guilhel.
cenlensſuſpicionenotabiles vocariaPo
rifice illos , qui quavis ſuſpicione labo
sant:quæ ctiam eft opinio Archidiaco
ni. Quate nutar apud mcdi & um , lalu
tem modus loquendi,Simanca ,volen ,
risb non elle deveniendum ad hanc
purgationem , nifi cum reus publica la

1
nius , ſciens ſe graviffimè peccafle, & borar infainia , & fimul crimen pleng
fceleribusacrociffimis Deum offendif probari nequit , ea tantum ratione,
ſe;gemere, & Arre ,& alta voce venia quia fi crimen plenè probetur, damna.
à Deo, Epiſcopo, & iuftitia petere (ad . 'i; liiiffamia non laboret publica , ab
dit laquerius quod in terram proftratus lolvi debeat.contra enim quis inferats
exbibuit quandam ſchedulam continen- G infamia publica laboret torquendi
tem ſuafacinora commiſſa contra fidem ( iuxta alibi di &ta ) ſi crimen plenè ne
in dicta hercfife[ła offerédo pradıclis quit probari , tunc proprer infamian ,
sudicibus abiurationem , & cómendavit vel ſuſpicioné debere vel -abiurare,vel
fc luppliciter precibus affiftentiú . De ſe expurgare. Sed de infamia af{cociar
vique fuerunt illi impa &ti compedes i Simancæ , hanc lufficere ad cxpurgatio,
ferrei,& deductusin foffam : utibi per nem quando crimen amplius probari
pænitentā eluerer nefaria & horrenda nequir :& acculator defecitin probati
peccata quæ cómiferac, JhadteausMo , one,ut beneClar.9.63 * 4.Non affen
Itrelerus . Quoad formulas abiurandi cior , liomacın fulpicionem excludat
variasinvenias,unam in ca.ego Berēga Sed benè eft , quod poftea ceriam ve
rius de conſer.dift.2.aliam fel.19.concil. ' hementem fufpicionem admittii & tor
tüm id ,
a Iaq flagel.Fafiinat. cap. 4. b Rainer. Godofred Silu . verb. Purgat, cd quis ex c.ex *
communicamus 1. inpr.chafer, dinpradizis, 54.11.13. num . s. ex Derio.
 LIBRI V. SECT. XIII. 809
sum id , quando facienda purgatio , 1 lolutio igitur alia cftdifinitiva', alia ab
quando no , iudicis recto arbitrio per obfervatione iudicij Diffinitiva ( quæ vo
mittit, habicuro perſonæ, & circumſta Carur eriam à crimine : live ab accura
riarum aliarum rationem . Expurgato- tione, live abſoluta )dicitur,quando re.
rum quoque numerusab eodem arb- usablolvicur tanquam innocens, quia
eio dependet ,ui & qualitasperſonarú, crimen no commilit . Ab obfervatione
an eiuſdem ,an æqualiscum reo condi- | Jeu inſtantia iudicij dicitur ablolui , qui
tionis an inferioris? Viles perſona non abfolvitur non tanquam innocens, led
fyns onerandæ purgarione Canonica , duntaxat tanquam tunc non repertus
nig illæ ſponte le offerant; & dicant ſo I culpabilis , ut puta propter iudicij nul
polle invenire idoncos qui expurgent, licatem probationumue defectum &
& cum poffent onediocies eciamsi non reb.ira ſtantibus ut tunc itabant c. &
>
planè boni , admiiti . a Qui, cum vilis hæc habetur etiam pro definitiva , cate.
perſona non be( nam vilispotiuseffer aus , uc li nova indicia non oriantur , re
forquendus ) ad arbitrium iudicis non us iterum moleſtari non debeat : immo

pole le purgare,li pięlens fit;ftatim po etorirentur,non poterit reperi; nifi

teſt, ut contumax & convictus,punisi. intra cercum tempus ad accufandum
Qui in purgatione deficit, pro córicto inſtirurum . nempe decem annorum
habctur, ut benè Siman . qucm vidire inter præſentes , viginti iné'rabrentes.
atè profequentem hanc matcciar solo Quod li dobirerur line diffinitiva, an
illo c.45.cui adde Clarum ſupra & Me tantum diudicij obſèrvatione : recur
noc.l.2.de arb.iud caf 274.Devulgari. rendum adacta fi haberui abſolvimus'
bus purgationibus egimus tit defortile abob ervatione iudicij, vel ab hactenuss'
gijs iudiciariis: 1.3.formulam fententiæ deductis, vclftantibusrebuspro utfiant,
purgationis habes apud Spreng . gu 23. 240 fimilia feu equivalentia verba: tarr
ubieriam ritus on ncs & paterian be . ton confetur abfolutusab inftantiaiu
nè difcuris, & adde tir de purgationeCacij.Sihabetur,reum abſolvendum up
Monica in Decretal. & quæ dixifuproza inaccentem nõculpabilei huumow
da verba alia adGnr : cepiendusablolu
SECTIO XIV. rus definitivè. Si verò res ex a &torum
verbis non colligitur , ( verbigratia , fi
De abfolatione. tanium dicererur Abfolvimu reü tunc
legenda diligenter acta , & videndum :

A B soveroimpendenda; quando a confter exactis duntaxatcrimen,

velreus obiecta criminadıluit ,vel non fuiſſe probatum non verò crimen
accuſator ea non - probavit : nonnun . j a'reo non commiffum , i'um cenfenda
quam id ab acculatione tota, nonnun- tancum fuiffe à iudicij obſervancia : li:
quam ab inftantia iudicij : nonoun conſter vel omninò non commillum
quam fub fideiuſſione prout iudici crimen,vel non commilluin a reo {ver
widebitur iuſtius & commodius b.Abbigratia, qui ſuum alibi bzvédocuit )
tum

* Simanc.fupra 8. b Simanc. in pract.costic Claru . S in 9.57.6 62: Far,ingå .n ; 24 :

a
VM
810 DISQUISITION MAGICARVM

cum habeoda ut definitiva . Siexactis & u corum quæ de hac re traduntura

adhuc res manet ambigua lunc com Doctoribus noftris 6. & praxi volgata.
munior lententia & praxis elt , ut ha- | Hæc intellegéda de ablolutione in co
beatur tantum pro abſolutione ab in dem foro. Nam fi in alio foro agatur,
Xantia : quod communi praxi receptú cum nec ablolutio definitiva planè reá
in favorem reipubl.ut crimina punian. I liberat . Nam ablolucus in foco poli ſeu
tur : qui favor præponderare debet fa . I coſcientiæ ,poteft adhuc poviri in foto
vori privato reorum . Hrcracio ctiam fori.Et,quia criménoftrúelt mixtito
eft fundamentum opinionis receptæ & 11 , Gi abſolucus in curia lęculari nonfuit
generalis conſuetudinis ( exceptis locis punirus ab ea ſufficienter, & iudex Ec
pauciſſimis ) qua licet iure communicleGaſticus habet pænam quáindigar
fcripto magis cóſentaneum Gt ,a &tore maiorem , camquc, reus merebatur,
non probante reum diffinitivè abſolvi poterit eam infligere. Contra quoque
tamen conluetudine & praxi iudicio- nimis leniter caltigatum à curia Eccle
cum invaluit : ut caſu nó probaticțimi. Gaftica ,poterit leverius,etiam ad mor
bis lententia ferarur tantum ablolato- tem , damnare iudex fæcularis d Neque
ria ab obſervatione iudicij , ut poftCo . tunc cenſerur bis pro codem criminc
varr . & alios optimè dedacit Proſper, puoisi , fed utraque punitio pro cadem
Farinac. a . Et fic intellige , quæ fcri . una contiduara habcrur: & quia in atro .
bit indiſtin & è Sprenger b.Nam quan cicrimine verlamur , & cui cxpiando
do deprehenfus cft verè innocens reus vix ulla lupplicia (ufficiant ; parum hic
iudex illi faceret gravem iniuriam , & neceffaria eſt diſtinctioMarantzeSed
mortaliter peccaret inferens in ſenten, hæc fufficiant: formulam abſolutionis
ria eum duntaxat abfolui ab inſtantia
pete à Sprengero.d.q.20.
iudicij : immò tenetur diffinitive ab SECTIO XV .
ſolvere , alioquireus tunc porcſt à tali
ſententia appellare:nec contraria con De fortilegiorum qualificatione:fi
ſuetudo fyre! Equa vel tolerá ła.Sita . vè guabareticalia , que
men reus non appellaret : in foro qui non ?
dem externo cenſererur fententiam

approbaffe:in foro tamen interno no Por tabfolutionem ctandum de

. condemnatione , , fra
quia
quia alter vel ignarus eſt, vel incurius į deli &ti pæna depender à deli& i qua
iurisfui, licuis iudiciiniuriâ facere; nec litare ,hæcneceffariò ledio
præmitten
etiam fuperveniés rarificatio collit pię da fuit :non ratio'ne Lamiarum feu Stri
cedens iudicis peccatū , viſi quoad ob gum , quarum crimen femper cum hæ .
ligationem reftituendi. Que velim di refi coniunctum eſt,ur docer experien ,
ligenter à iudicibus notaro pro intelle- tia led ratione quorundam Sorulegio
rum
a Grillan. traf. derelaxa carcerat. titu.de abſol. Inno. q .2.Covarr.l. 1.var.refol.c n.
8 / 2.c 10. Claró Far.fupra is quosplur.ollicitans. b Optimè polt alws, Farinac.fupra
n .10. c tid. He inguiſt, nu. 100.feff Barc,& Pars.
 LIBRI V. SECT. IX .
8817
rum minus atrocium , & in quibus pa- cit : ut quihoc affereret fieripoſſe ,
& um folummodò tacitum reperitur. quod facit, eius propoſitio vete dice .
procedamus per brevia axiomata. retur propoſitio hærefim fapere , non
Axioma primum , Sortilegia heretica tamen vere diceretur elle propoſitio
dicuntur omnia in quibus demon invocatur hæretica . y.g. fi quis facramentalia
ad faciendum ,vel indicandum ea , quæ vel miſceret ufibus profanis, circa pada
facere vel fcire non poteft.] hocet certü expreſſum vel invocationem expref
A quia hæreticum eſt illum credere ſam dæmonis : faceret factum ſapiens
poffe facere velfcire, quæ neque fcire hærefim , quia ſi diceret hoc fieriopor,
neque facere poteft :led Dco lunt re terefeu licere,hæcaſſertio ſaperet hæ
fervata.Dixi hæretica non hæreticalia relim . Ex hisputo pendere deciſionē
nam hæreticale ſignificat tam quod controverfiæinter Barbat & alios lu .
Tapit hæreſim , quam quod hereticum riſconſultos, de iis qui dæmonem in
eft , & quia has duas fignificationes vocant ad cognofcendum feu facien .
mulcib non benè diſtinxerunt, idcò dum ea quæ ipfefacere velcognoſcere
etiam errarunt in hac materia . prima potcft,à Dco non impeditus : v. g.ut
ergo hæc non tantum fapiunt hzre revelet furta commiffa , ut in amorem
Gim , ut illi volunt : fed vere funt hære. carnalem inducat. Quoad hæc enim
tica'fa & a,non dico ſunt hærcſes,( nam Barbat .. cenſuit,horum cognitionem
hæ ab intellectu pendent, & hæreſis pertinere ad inquiftores fidei , & ea
eft intelle& us error ſed dico fa &taheſaperchæreſim manifeftam . Sed alii
retica, ficut enim propoſitio hære- Barbatiam reprehendunt,& cum Ol.
rica eſt, ipſa enuntiatio falla Catho- drado volunt hæc non pertinere ad
licæ veritati contraria : ſic etiam fa & ú inquiſitorum cognitionem ,nequeer .
eſt hæreticum , quod Catholicæ veri . re hzreticalia d & in hac re inveniun .
tatirepugnat non formaliter ,ſed qua . tur Pariſienſi apud Paponum arreſta
fimaterialiter , quia eſt materia circa contraria. Sed pro Barbacia faciunt
quam intellectus aberrans verſaturin | Theologi Spineus & Pegna e Inpri
hzretico errore : & ad fa & um hæreti- 1 mis , pertinere etiam ad Inquiſitores
cum fufficit id quod facit effe huiuf- cognitionem ,dubitarinequit , cum
modi,ut fi quis rem ita fe habere per- crimen ſit mixtum . Deinde non elte
tinaciter contenderet, is verè hæreti crimen hæreticum ( niſi quid aliud ac
1
cos eſſet.verbi gratia ,rebaptizat quis ; cedat , nec ſapiens manifeſtá hæreſim
aliquem ,factum eſt hæreticum , quia id quoque puto , fi delit dæmonisin .
quitenet poſſe rebaptizari, eſt hære vocatio expreſſa: ſapere tamen hærc
Licus.id fa& um fapiens hæreſim fuffi- fim non manifeftam crediderim, quão
lijii do

a Grilland.de fortileg 9.10 num. 1.2.6.10.19 Clarus s.hærefis very ſucceſſivèquæro.& alii
communiter. b Clar.Farin. aliiI.C..c.conf.ss.libr.i. dOldrad conf.210 Israq depæn cauf 4 .
* 3.Gemin.con.5 4.-Alber.rub.de hæret apo sup.conf Neapol.Clarus 5.hærefisiti zs Farin ,
9.20.Papon .Ii.2 2. 11.3.Area.dó 2. • Pegna in dired.9 42. commen.67. Epin, Apolog. 4. Fostra
Ponzinin.cauls.benè id grebans,
 812 DISQVISITIONVM MAGICARVM
do conſulitur dæmon fivè maleficus I ne ,aut in aqua , aut fcientiis harmoni.
divinator de rebus amiſſis : licet enim cis,apparentiis tranſmutationum ,ma:
dæmon norit ,ipſum tamen conſulere nifeſtatione occultorum & fimilibus
ſapit hæreſim ,occultam ſaltem . idem efficiant. Manifeſtum eft enim in his
dicendum in philtris , quibus Magici omnibus fedu & ioncm elle, & receſsú
characteres , & fuperftitiola alia padú à via & veritate. Propter quod tales ad
occultum habentia, admiſcentur: fed fædera & pa & a unitatis ,cum malignis
quo ad amatoria ex philtris merè na (piritibus taliter aftringuntur , ut id
turalibus, citra ſuperſtitionem exhi- quod fub fide credunt, opere often .
bita ,putarim ea non ſapere hærefim : | dant in thurificationibus & adoratio.
quare & iudicem diligenter inſpicere, nibus, Deo tantum debitis;quæ fpiria
& conſiderare hæc debere. Illud non tibus,quaſi potentibus implere petita
dubito hæreſim ſaltem fapere, niſi po & de vocalibus,iſtismediantibus,ma
tius verè hæreticiſin : Magos illos,qui gna cum obſervantia & venerationc
credunt quod ſolent iactare le unitos impendunt. Confequuntur aliquan
ſpiritoi, livè præditos ſpiritu quodam do per fidem intellige(per) non ut caua
excellenti ſeu potenti , cuius efficacitao ſam poni ſed pon prociuxtajnam erroref
te poffint cogitationcs aliorum ſcire ſet credere quod fiducia illa magorum fie
( quod foli Deo reſervatum )& occulta efficaxyipfa caduca petita ,uniti ficfpic
divinare , & alium ad aliquid imagi- ritui; cui etiam , à Chrifto æternaliter
nandum , ut loquuntur;neceffitate, a diviſ, in fuppliciis adhærebunt.] bas
liaque miraoda, ſupra hominum com ctenus ille . Quando autem dubium eft ,
munem potenriam facere.Quos , etli Gintne hærelim ſapientia,neque forti
negent , neceffe eft vel illa non poſſe legia : non pertinet ad inquiſitorem
præitare, & tantùm fingere, vel li cre- iudicare aut cognolcere fintne talia
duntiſta & faciunt , verè Magos effe, velnon ;fverum hoc pertinet ad Theo
& tales quales dixi , padum cum dæ logos qualificatores:) ſed poſtquam
monehabentes.De his fapienter fori . conſtat ca ſapere hærefim , dubitator
ptum à Cardinali Cuſano libro tertio verò tantum an fapiant manifeſtam :
de doctaignorantia cap. undecimo. Non poſſant de illa qualitate cognofcere ,
illa phantaſtica (nempe unio Magorum & pronunciare le iudices effca Qua
qui hominem ad quandam naturam litatem verò horum fa & orum puto
ſpirituum influentialium fibi conie i defumendam à circumſtantiis & a &ti
åuralium ,quibuſdam operationibus bus,feu rebus quæ admiſcentor.
mediante fide ( hanc intelligo fiduciam 2. Axio . Quacumque funt fortilegia à
quam Magi ſemper exigunt) adlcendere i fortilegis habentibus pactum expreßum :
dicunt:ut in virtute ſpirituum talium funt refpe&tu operantis ſapientia hærefim ,
quibus per fidem uniuntur (hoc eft per etiam circares quas demon cognoſcerepet .
promißam eis fadelitatem & patientiam ) | facere poteſt reſpectu verò operis dunsaxat
plura & fingalaria mirabilia, aut inig . Vi fintcirca res quas damen cognoſcere nec
facere
& Pegnad.comm.97 in fine ubi dicit hanc veramé comm ellefententiam ,
 LIBRI V. SECT . XV. 813

facere a,] ratio ,quia primo caſu , pro cum aſpergillo ex herba hypericontis
pter fædus illud , operans eit hæreti- eos aſpergentem , ſimulâ; profantem ,
cus: 1ecundo calu tunc tantum fa- ego te baprizo in nomine Patris, & c . & in
& um ipſum ſapit hæreſim . Sed terea alia manu facerdos tenet cereum
quoad non habentes pa & um expreſ- benedi& um , poſtea ponit libros fub
fum , mappa altaris certo loco, idque tribus
Dico tertiò . si qui fortilegio Deum certis diebus , quorum ultimo in mo
abnegent, vel adhibeantfortilegio hoftias dum crucis faſcia ligat librum & re
facras. rel aliud facramentum aut etiam cludit in loco puro & abdico, hoc falfi
Sacramentalia, immòvel reliquias velag. 1 magi Mantenſes Pariſ, 1586. menſe
nos Dei, vel alias res Ecclefiaftico ritu be Novemb. tefte Creſpeto diſc.12.
nedictas do facratas b vehementer funt Dico s . fi ad res quas poteft demon
fufpecti de hareſto] ratio , quia eales lig . I facere,vel cognoſcere.fciendas vel efficien .
nificant fecrederehuiuſmodiadhibi. das mifceanturres non facræ,verbi gratia ,
ta vim habere ad maleficorum opera- hoftia non confecrata : etiamſi ſuper eam
tionem.Et de hac credulitate debent Sacerdos miſſam dicat. probabile eft
examinari , & fi nolint reſpondere, non eſſe fortilegium hereticale, quando fit
poſſunt deſuper torqucri;& linon fa à non habente expreffum pactum d . Puta
teantur , ut vehementer fufpe & i de rem tamen diftinguendum . nam fi i
bent abiurare. Ite benè fentiat depræſentia corporis
Dico quartò ſi qui baptizant imagi- Dominici , & tranſlubftantiatione, &
nes ex qualibet materia ,vel rebaptizent non præbuit hanc hoftiam populo
pueros:hoc ipſo vel heretici ſunt, fi putant adorandam ,fed vere aliam ,quam cle
formam vel materiam baptiſmi aliam eſſe .. vavit ,conſecravit:hanc verò acceffo -
posſe,ab ea quam Chriftus inftituit pelfunt rietantum fuper altare ad magicos ef
vebementer fufpecti,etiamfi negent fehoc fe& us poſuit:erit tantum fufpe & us
credere, .c quia tales actus natura fua de hæreli:4 verò illa aſia credidit,tunc
præ ſe ferunt aliquid quod eſt hærels aperte foret hærcticus: ſi verò revera ,
manifeſta.Necinvenio Grillan.9 3.1 . nec credidit ifta vim aliquam ad effe .
6.contrarium fenfiffe , ut illi Farinac. I atum magicum habere , non erit ſu .
impingit . Idem dicendum de confe. lpectus de hære6,fed extra ordinem
cratione & baptiſmo librorum . Nam puniendus . Hæcita ſi dehac eius in
magi libros fuos,ut vim energiticam įtentione confter nam quamdiu non
accipiane (fic falluntur ) urant benedi conſtat,mihiquidem videtur de hæ .
ci per Sacerdotem aliquem haben . reli meritò maxime ſuſpectus.
tem (tolam in collo , & aqua benedi & a Dico 6. Quandocunque demon inpocsa
liiii 2

a politaliosGrill. 10 à n 4 Par.19.20 nu.8 . b Eymeric.d 9.2 d ibi Penna comm . 67.

AlfosCaft.l.1 dejuſt.har.punit.Berna Cuman in Lucer inquiht ver.facramentisabuti. Ioan. à
Rosasmalta debaret p.2 afert.12nu.267 Far d.q 20 nu.8s in 2 editione fupr.Grillan.l.q 10 nu ,
16 c Pennd fuper Spinad.apol.4 Farin nu.85 d Oldrad.conf.10 col.3 Grilland 9.10 wu.1369.
jinu .9 20 Farin nu 84 .
 814 DISQVISI MAGICA
TIONVM RVM
tur per modum facrificiivel adorationis fa- diftin & ione nominum , venefici, male .
pit res manifeſtam hæreſim : quando per fici, incantaroris;ftrigis , Lamia : qual
modum imperii, non rarò idem dicendum . verò hoc judicium ex nominibus,non
v.g:primò ſiadmifceantur res facræa geftis ac facinoribus, fit decidendum .
2 dinvocetur,ut amicus Dei , & ei ca. Conftet judicidere,nomina contem .
IUS,3.fiputethoc non effe peccatum , nat:quæ rebus fubduntur,non restos
vel faltem non grave. 4.G petat quæ minibus : & fic , qui de hac materia
dæmon pexſtare nequit , ut ſuſcitare veteres novitiique ſcripfere rebus ip
mortuum , animam defun & i repræ- fisnominapoft habuere : quod & eg
fentare, arbitrii libertatem cogere ad hoc tra &tatu feci pro iiſdem fumens
amandú , & c.vel quæ nefcit ut futura veneficos , maleficos, incantatores; ſagas ,
contingentia :vel quæ ſoit contingen- ftriges, Lamias.itaque hac putida dili
tet, ea petit doceri cercò & infallibiliter gentia prætermiſſa , fada nuac per
s.fi petat quæ poteft dæmon , ſed cre pendamuso
dateum ea poffeetiam Deo non per Quoad peccata ſortilegii, quzhe
mittente : vel'petat revelari præfentia rem non ſapiunt, in pænautrumque
aut præterita ,omninò infallibiliter bjus civile & Canonicūco conveniunt,
Immò lirem re &tarepitemus via quia quod judicis arbitrio permittant : de
nobis omne cum dæmonibus com beretamen judicem arbitrio ficuti , ut
mercium interdictum : quotquotnon canonibus legibuſque fe accommo
modò per viam obſecrationis, fed et- det;nec eorum præfcriptum tranfiliar
jam per viam imperit aliquid å dæmo“ temerè; videlicet , nifi qualitas fi & i,
nibus ftudent optinere,valdè fapiunt condicio perförrarum , animus delin
hæreſim cillud tamen fateoripfius fu- quentis , ſcandalum indeexortum f
fpicionis pondus, qualitate perſonarūmiliave ſuadcant pænam intendere
& aliis circüſtantiis eſſe trutinandū:d.vel minuere : quod idem in mandan
cibus & conſulentibus obfervanduur,
SECTIO XVI.. communites receptam : videcur fSo
lent autem jurecanonico lortileginő
Depana do fripplicio maleficorum :. hæreticales (ut vocantlivé linclaici,fi
veclerici , & ad quemcumque finem

notandum principio , quofdam I. i poenitentiaXL.dierumg ſed cum ho .

C.enimis credulos Wiero Medico die omnes pænitentiæ cöfeffario fiat:
& hæretico magnam vim facere in libcra ,poteritmoderari b.In fosofori
Lipo

2: DD.fup.citariver :dicotertio: 6 Bernard'B'afinus traff.de arsib. magicis.concl.a

figa Spineus diapolog.4.6 Simar:Cathintti 21.6.13.66 Penna ubifupra commen.68.liuro .
dv. Pennamfupra e Fechard.coni112 10 : Althuziusadmonit:ad Iud Goditrait de lam . f Abb.a.
8 de fortileg Grill
ſup 9.11. Mcnochdearbit.caf:388.7 in Far.9 :20 # :94 grexa, & DD. ci ) de
fänsile Grillid.q.113:26.6 9. b Menoch ſupranu .6. 7 .
 LIBRI V. SECT. XVI. 815

Spublicum crimen : olim imponeba. | & us ,tönſurari ſolet , & in modum ftul:
tur publica pænitentia , quam fi detre , ti decaluari, veſtibus ante & retro re
carent, vel non complerent,à com . | fciffis & decurtatis,& mox degradari,
munione fidelium arcebantur ahodiè hoc eſt perpetuò ab altarisadminiſtra .
fublata illa publica panicentia,Laicus tione removeri. g . Et quia hacin re
non hæretica , nec hærehm ſapientia multa & varia proh dolor ) ſuntEccle
conficicns,pro prima vice erit excom Gaſticorum deli&a, etiam parochorű
municandus bli monirus perſeverat, ad quod Epiſcopos & Archidiaconos
& eſt vilis perſona , publicè eft fuſti decet attendere breviter quædain ex
candus , velmitrachartacea dehone Grill . & Farinacio,judicibusRomanæ
ftandus ;ſi honeftior relegandus , vel curiæ , fubiungam pro clariore di &o
perpetuo carceri mancipandusc con rum intelligentia
fequitur autem infamia hoc crimen , Sacerdotes qui cauſa vindi &tæ reu
etiam G nihil horum illi judex inflige doloris aras fpoliant , aut luminariæ
ret dHæc certum elt procedere,quan confueta exſtinguunt, vel quid ſimile
do ad malum finem :fed quid ad bo - faciunt,nocendigratia iis , quorum
număidem in laicis & clericistum ob quaſi in funus hoc impendunt officii,
tiner : adhuc effe punicndos ,etiam & honore & dignitate privantur ,& in
verba ſacra admiſceantur , vel cruces , fames efficiuntur bliverò cx inimici
& c.flint admixta alia, ur characteres; tia miſſäs defun &torú pro viventibus
Romina ignota, & huiufmodiobſerva celebrarint ( Belgæ dicunt, een moort
tiones quas conſtat nihil per ſe haberemiffe)ur is pro quo facrificium offerút
efficaciæ ad finem illum bonum e & celeriusmoriatur,veliocurrat mortis
tunc pæna eſt arbitraria. periculum : proprii ordinis gradu de
Quoad clericos ;conficiens non hæ- jiciuntur & in exilium perpetuum , u
tericalia, in fimplicitate cordis & zelo na cum eo qui Sacerdotem confuluit ,
bono ( v.g.pro inveniendis bonis Ec- í vel hoc fierimandavit , eiiciunturiniſo
clelix ſubtractis )fufpenditur à divinis tamen fponte de præmiſſis corã Epiſo
& minifterio altaris per annum & ulo copo vel Metropolitano fe culpabiles
tra judicis arbitrio ,fecúdum fa & ti tur- detulerint ,& de ipfis condignam pere
pitudinem & criminis fqualitatem ; f | geriat pænitentiam ,ut benè Grilland .
dolo malo feciſſet,deponeretur ab or ex dic quicumque :fallitur tamen Grillo
dine facro ,omnibu beneficiis priva- j dum puratkhæcſortilegia non ſapere
s
setur , & in monaſterium perpetuò hærefim :omninò enim fapiunt q , uia
detruderetur : immò & infamis effe- elt hærefis putare hæc habere effectú
huiuſ
liiis 3
a prodileffione & feq.de conficrat.dz silviv füperflocoq.ult.bc
fiquis Epifcopus c se
Tóquanti,269,5 ccap controidolorum d.9 5 Roma fing.660 Grillan.hgui num 4610 Menochi
fup: 5 : 8 dc 3: 29.8 c infamisqui cGrilq.19 292 n.46sq.11 8 14,16,23,24, de 279.14.
* 4,3 9.178.4 ose Far:fupr:96- fcap z de forii Grollonid 9:14 .n, 3. g chi quis epiſ. 269.51
golfGr.I.Menoch.Barb.Far ſupran.ga b c quiſq.29:8c.de bened 389.169.adnon 269 7 Foller:
iu prac crimi.c.7.49.Far.q.19949 1c.quicunque 26 quis & Dia.grac craCan.6.35 Marufug .
is Grilge 109126911617 k d.z6 feggio
816 DISQVISITIONVM MAGICARVM

huiuſmodi,ideò hæc pertinere cenſeo | ſunt ſequentes: qui conſuluntdivina

ad hæreticalia : ſicut & imaginam crutores ,vel remedia fillicita videlicetype
cis, B Mariæ ,velSanctorum conculca- tunc à maleficis , in eaſdem incidunt
tioncm & deiectionem fa & tam dolo Ecclefiafticas pænas , in quas & iplima.
vcliracundia : nam quod Grilland.lait lefici aut divinatores : præterea ſunt
non ſapere hæchæreſim ,falſum id eſſe ! ipſo facto excommunicati , excommu
ſciunt, quotquot iconoclaſtarum fu nicatione tamen nulli reſervata f & , G
rores norunt & execrantur. fint clerici,poffunt deponi, tam verò
Sacerdos celebrans ſuper rebus pro clerici, quam laici,debebátolim quin
fanis ,quæ vulgo putantur aptæ ad quennalem ſubire pænitentiamglu
ſortilegia:ut ſunt hoftia non conſecra, re autem civili , candem diſcentes ac
ta ,circumſcripta certis noris & litteris docences incurrunt pænam h quiMa.
fanguineis, ducto ſanguine exannu. gosin domum fuam vocant,caufa ar
lari digito;item cuticula, qua infantis tis exercendæ , privati bonis debeat in
caput naſcentiseft involutum ; panis infulam deportarii qui Magos confu .
inco &tus,qvè maſſa cruda,vel coactus lunt, gladiipænæ fubdunturkex Ca
in placentam , vel lapis ,vulgò dictus, rolinafan & ione,& conſuetudinc im
calamita, beneficiis elt privandus, & in perii,etiamſi ob bonum finem inter
carcerem detrudendus a idem dicen- rogarint , vel magicis artibus autre
dum fi fit abufus vafisaut veftibus fa mediis ufi fuerint:exilio vel aliter infra

cris i verbi gratia ,altaris palla , calice, mortem damnantur, arbitrio iudicis
patina purificatorio, tabernaculo Eu. I De amatoria præbentibus , di & um ,

ការ
chariſtia ,aut reliquiarum , lapide fa- lib.3.part.1.9.3.feat.z.in fin.
I
crato vel eius frufto, corporali mani . Incantatores Serpentum fi przcan ,
pulo, ſtola ,alba, velis ſanctuarii, & c. tatione fua dumtaxat implorant ſim
proponát huiuſmodi fibi exempláre pliciter & devotè auxilium Dei, abf
gis Balthafarise quitamen non abute i quc alia fuperftitione; ut culpæ , ita et. 4
batur ad fortilegiu,ſed ad uſum dome, iam pænæ expertes ſunt: fi verò Dia
ſticú profanum , quod minus erat. bolum invocant expreffe vel tacite,e
Sacerdos , quiin ſolemni milfæla- runt puniendi pænis commemoratis
crificio,preces , quæ non tendunt ad Sortilegorum . Vt autem queantiſta
Dei cultum & ſalutem animæ, ſed po- diſcerni, advertendum ad verba ipſa,
tius tendunt in peccatum , obtulerit , j ad modum , ricum , & ordincm incan
(ut ille cuius veſanum amorem fusè tationis :quia fi in eis inſunt aliqua ver
deſcribit Grillan.d ) eodem modo pu- ba extranea , vel ignota nomina aut
niri debet,quo præcedentes e. chara &teres,ſive alia quæ non condu
Omoibus autem communes pænæ cunt per ſe adeffe & um intentum ,tota
res

a Dia ſupraca 39 Gril.q.14 Menoch.fup # 12 Farin.ſupran.107 b Gril.9.16 é poleum

Menoch. Farinac. c Dans dqu.16 m2 cGril.Men Farin.fupr.fca 1 26 quall.s g c.23.
2695 h 2.8 C.de math.á malef . il.3 d ti. k 1.5 cod.titul. I Caroll.conft.c4,109 God.l.3 de las
nu.31 Kirch.conf.12nu.D.
 LIBRI V. SECT. XVI. 817

res Diabolica & ſuperſtitioſa debet gos qui hominem occiderất , vel quid
cenferia Dicendum idem in cæteris fimile fecerunt quod iure civili morte
remediis contra malcficia. luendum eſt; ut nonniſi aliquo trium
Quoad aſtrologos iudiciarios ,chi. | di & orum concurrentium poſſint de
romanticos,& huiuſmodidivinatores gradati, & curiæ fæculari tradi . Sed in
fi tantum prædicant eventum ut pol- aliis criminibus enormibus id verum
fibilem prælumptive & inclinative, non effe poftea oftendam , hac eadem
• non ſunt puniendi,utſortilegi:fi vero fe &t.litt. Tr. Et quando acceſſit ad hæ
prædicant,ut infallibilem vel neceſſa : refim homicidium qualińcatum, aliud
rium funt hæretici ſoitilegi: b & con . dicendum.mox oftendam . Formulas
tra eos videnda Bolla Sixti V. contra condemnationis quoad iſtos fingulos
aſtrologos edita 1585 . pete ex Sprengero.p.3,mallei.
Qui præbent poculum naturale ab Quando fuor fortilegi hæretici ,aut
pun endi ; non ut for
orfus,utveneficipup'endi hæreGm fapientes contra cosagi ficut
tilegi,nifi forrilegia admifceant cQuá contra hæreticos,receptum eſt utroq ;
do Epifcopus captivum habet aliqué iureg quando non ſunt tales fed ab o
Sortilegum hæreticum , li paratus fit mnierrere hæretico alieni , à fæculari
homo ille abiurarc, & condignam ſu . etiam magiſtrata ſolent virgis cædi,ad
bire pænitentiam ; non poteft eum triremes,vel in exilium mitti, velex
tradere brachio fæculari,nec etiam potraordinaria, infra mortem pæna , af
telt acta judicialia ſeu copiam procef- fici, interdum etiam pecuniaria , juxta
Sus eius ullo pacto cum iudice ſæcula- perfonæ & criminis qualitatem h.
ricommunicare:alioquiiure Canoni Si mors fit alicuius maleficiati ſub ,
coincurreret irregularitatem d Dum . ſecuta ,lorú effepænæ legis Corneliæ,
taxat enim quibuſdam cafibus forti. & comburendum fortilegum , com
legi hæreticales poffunt tradi brachio munis eft fententia . Quoad Necro .
fæculari 1. G fuerint Doctores & fedu. manticos & cæteros magos atque ma
& tores, niß fponte fua ad Ecclcfiam res Icficos ſolas Lamias excipientes, idem
dierint, & hæreſes abiurarint , fequefatentur patroni Lamiarum k SedLa .
contra illas ſtrenuos przbuerint e 2. Gimias noftras non cffe eximendas nu .
fint relapfi.z.li fint impænitentes , ad mero cæterorum Magorum , commu,
quos reducuntur convicti omnja ne nis eft fententia Theologorum & lu.
gantes pertinaciter f Quod Farinacius į riftarum ,ut mox docebo.Fundamen
dnum , ros. extendit etiam ad fortile . ta Gode!. & aliorum ſuot. I. Lamiz
faten

Summaconf quam cit. de Jeq Gril.q 11 8.2 8 Farin fup.n 110 b Berbet in Viatosur.
rub 86.566Grill q.11 n 16 139 39.8.136 14 Farin fup.n.112 c vide bullam ide aborju Sixti
V dcfententsam ſanguinis Ne cleric .velmona, Arcbara inc.ca qua de reg.iur.in 69 4 Faria .
fup. 195. Simancas prax cson.ult. f de his trib fx /e Simancprax.c.59 cum feq.Aif à Caltro.
la da iuftbaret punit.c.2g Gril.d.q.11 6.1.6.9 Menoch.ſup.n.4 Farin.q 20 n 87 b poft alios Clas
rus s barefis,n.ult Menoch ſup. Farin fup.il.1Coddemal de maib.Berber.d.rub. de fortsl.n . 2
6 & Damhaud.in graxi.grim.ris,de homic per feruil.c73 k Ponzonib.Eich.Gedelm.óalii.
818 DISQUISITIONVM MAGICARVM
fatentur impoffibilia ;nempe ſe volaſ- I lomnum ea rata habent, & Gbi in illos
ſe ad conventus, libidinem cum de complacent.c.
mone explelle, tempeftates excitaſſe, S. Argumentum , pa &ta huiuſmodi
& hujuſmod . Reſpond libr. 2 oftendi. 1 ſunt imaginationes deluſarum menti.
i
mus hæc dæmoni non effe impoffibi. um.Venereus quoque coitus cum da ,
lia , & ideò fidem habendam earum mone ,eft rei impoffibilis fi & io . Qua
confeſſionibus cenſent Catholici cô de tempeftatibus & damnis datis nar .
mupiter 2. Lamiarum peccata funt rantur eorum exceduot poteftatein :
porsus cogitationis,vel nudi conatus , que de translationc corporali dicunt,
quàm fa & i vel executionis : ideò ab ilunt nugæ meræ . Refpond . imprimis
Éccleſia puniri non deberent , nec à credendum contra ſeipſosipforúcon
judicibus aliis,Refp.falfum præſuppo 1 feffioni, ficut & aliis reis , deindeiam
ni,progrediunturenim in opus exte conformes omnium effe teftificatio
rius ; & in atrocioribus criminibus re nes , & tam confirmatasexperientia o
ceplum ; conatus aliquando punien . I mnium populorum & fæculorum :sa
dos,ut conſtat a 3. Penam minuere id negare ,nihil fit niſi infanire , utbcod
deberent ,ætas ſene & utis , & fexus fra- di & um à Sylveſtro d.quibus(ut aitPca
gilitas. Reſp.ſencautem non effe ido na . ) e nemoj nifi fenfu careat ) queat con
neam cauſam minuendæ pænæ in a tradicere , & ( ut alius quidam de grege
trocioribus delią is, ut ex praxi iudi . hæretico dixit ) qui hoc auſis negare , is
ciorum ,affirmat re & è lul.Clarus 6 de audeat negare meridiè lucere folem , do
inde falfum fupponunt, lolos ſenesin 1 bis ſex effe duodecim.Et fingula nos, lib .
hoc peccatum incidere . Vtetiam fal. 1 1.comprobavimus fNucc ,dumtaxat
fum fupponunt, folas mulierculas fic ! au & ores ca confirmantes citabo.PA
delinquere : quamquam nec in hæreſi 9 CTVM iftud agnofcunt & habent
nec in fimilibusatrocioribus ſexus ex pro certo ,tum THEOLOGI atpoft
cufa t.4.Lam iæ debe nt cenſ eriſ imil es | Cyprian . libr. de duplici martyrio. &
dormientibus , confitentur enim cri. 1 D. Auguft. in capite illud 26.quaffio ...
mina commiffa in mentis exceffu ,vel tenent.D.Thom.2.2.9.95 . & 96. A
ſopore. Reſp. multa fagas immò ferè lex. Halenſ.part.z.quaft.184 . Albert .
omnia vigilantes committere, & pro- ,, Mago . in 2. d.7.art.ult . Petrus de Ta
pter hæcpuniendas ; ut propter paaa rantaſia ,(quipoftea fuitInnocco, v.]
cum damone , coitum cum eodem ,lin | ibidem , Petrus de Bonaventura,ibidem ,
fanticidia , fegetum & iumentorum Cuido Carmelita, in ſpeciali quaeft.quz
daina , & c.Immò , & quæ in lomnis de hac recompofuit iufu Pape 1027m . 22.
gererent , culpa non carent, quia& an . Scot.in 4.d.34 ,Gabr.in 2.2.8 . queft.2 .
le fomnum ca præmeditantur, & poſtartit. 4. S. Agronin . 2.part.situl.12.
Guil

a Iul Clarm s finq 62 4.2 Kircho.de alii quos fequiturvel invitus Godel.Lgs.ulin. 36
ho fin.q.sonu 6 Simanc.ingrax.c.119.4 dl. deftrag dem udmir . 14. ed.com.68loss
fdeparto g . 4 detempeft. &damnisqu. 11 deconcubisuq, 1s detranslat, local.9.26 fiz.
 LIBRI V. SECT. XVI. 819

Guilhelm.Pariſienſis.in traétat.de fide& | monolatr. Quodque caput eſt expreſse

legibus, Sylveſt. Tabie. Angl. Armill. hoc docet loan.22.in fua extravag.Super
Gralijs, in verfic.fuperftitio & verfic.male. Specula.
ficium , Gerſon.in 2. part. Trilogio Theolo Et quia contra hæreticosagimuset.
sifata Aſtrologia , loannes Trithemius iam ex ipſis hoc accuratè docet, Lamb.
harum rerum nimis peritus ,in 99.à Ma Danæus , Dialog.de fortiariis,loa. Bodi.
ximiliano Cafare propoſitis; Franc. Victo li. de damonom . Thomas Eraſtus,in Fur.
ria.rele & .de Magia,Alfon à Caſtro ,libronio, Georg.Pictorius, in Reſolut. an fage
primo,de iufta haret.punit. cap. 15. Eyme ignis mulëta damnande.Hotom.conf. 98.
ricus,direct.inquiſit. cap. 43. & ibi Pen De Venereo coitu ſuccuborum & in
na , comm. 68.Bernard .Comenſ. in dif. cuborum ,hoc tenentcum Innoc.8. Pon
putatione poſt Lucernam Inquifitorum , tif.in bulla de hacre edita , & plurimis
Sprengerus , in Malleo , Niderius in for- S. Patribus Alex.de Hal. I. part. quæft.
micario, Hollenus,in Perceptorio , Bali- | 78. D.Tho.DuBonav.Scor.Dur. Gab .
hus.dlibro de Magicis,Bartholo. Spinæus, Dionyf.Carthus. in 2.d. 8.Guill . Pariſ.
,Silveſt.Pieras, de univerfo part.ult.cap.23. Abulenſ. in 6 ,
Arigimag.& damon admiran. Franc. Pi- Geneſ quaft.6 . & in 7.Exod.quaft. 12. Al
cus, Dialogo.ſtrix , laquerius, in flagello fonſ à Caſtro ,ſupr.cap.16.Caietan.in 2 .
baret.loleph .Angl.in 2.quaft. de Magia. 2.quaft.99.art.3.SixtusSenenſol.s.fanct.
& noviffime Sebaft .Michaelis,in Pneu biblioth.anno 73.Barthol.Med.1-2.quaft.
malogia ,Creſpetus,de odio Satanæ in ho- | 7.2.ar.2. Spren. Nide Sylveſt. Pic. Ho
mines, & Petrus Binsfeld. part. 1. decon- len . Spin . Victor. Mich. Greſp. Torel.
fell. maleficar.prelud. num.7. Cardinal. Angl.Binsf.Comenf.laquerius,fupr.ci.
Tolecus lib.4.fumm.inftructio. Sacerdot. i tati, & Vlricus Molitor,in Dial.cum Si.
cap.de magica is. Idem ex luriſtis affe- giſmundo cap.s. & o.
ruere, Grillan.libr.2 . de fortileg.quaft 3 . Ex Iuriſtis, Marti.de Arles ſup.Grill.
Martin.de Arles tra &tat de ſuperſtit.à n . lib.2.9.7 . Šimanc. & Remig.fupr. & loe
85.poſt veteres loan . Andreæ in cap . ac corum omnium acta de hac re iudicia
cuſatus 8. fanède haret. in 6. Arcbidiac. ria . Nec non prædićti quinque hæreti
Ioan. Monac. Guilhelmum. de Monte | ci ; & ipfemetLutherus,in Convivialibus,
Lauduno & Bartholomæum Raymun, ut appareat mendacium, Fichardi , hoc
di,ibidem , & fatis fatetur Oldrad.confil. I attribuentis folis inquiſitoribus & Pa
210.item Turrecremata in c.illud 26 9. patui addictis, ut ille loquitur.
2.Berber ,in viatorio iuris titul de ſortileg . De Grandine tempeſtat. & c huiuf
Simancas in pract.C.11. & Inftitur.Catho- | modi ; quæprobátur omnino à Theo .
lo Damhaud.in practat- crimin.Navarr- 1 logis, arg.cap. 1. Iob,ubi , D.Thom . &
in Manual.cap.11.num.25 .& in cap.num- | Carthufan . ide docuerc Patres , in cap.
quid cain.depænit.d. 1.Menoch.dearbir. I nec mirunn 26.qu.s. D.Auguſt. libr. 8. de
iad. caf: 388. Farin . prax. crim . quaft. 20 . civitat. Dei cap.19. Iſidor. lib.3. Etymol.
Florimund.de Reimundis,deAntichri. cap. 9. Innoc . in bulla ſuaad inquiſitor,
fto cap.7.num.s.Nic .Remig. opere deda- | D.Thom . & cæteri Scholiaſt, in 2.d. 7 .
Kkkkk L 8.
 320 DISQUISITION MAGICARVM
VM
88. Caſtrent
. Silu.Spinæus, Hollenus, eſt revera . Nec ei repugnat. Navarr.
Spreng. Michael.Toler.Iaquer:Nider. cap. 11. Manual. num. 38. nam voluit fo
Victor. Angl.Binsfeld. & alij citati. Ex | lummodò negare : eas vehi , cum illis
Iuriſtis. conſentiunt,Simancas,Menoc. circumſtantijs, quæ exprimuntur ind.
& Damhauder. & Remig. & Comenſ. 6. Epiſcopi. Ratum ergò maneat , quin
citati; Azo .Godofred.Bart. Ang.Bald. cum hoc argumentum planè fallis præ
Salyc. in l 4.C. de malef. ubi text. apertè ſuppoſitis niti. Mirè tamen circa hanc
hoc cófirmat. Bonifacius de Vitalinis, deluſionem Lamiarum pertinaces ſunt
tractat. de malef. cap. de ſortileg. loann . earum occulti quidam Patroni. Arri
ab Anan. in cap.1.de ſortileg. Grilland. piunt occaſionem ex d.cap. Epiſcopi
lib.2.9.0. Franciſc.Balduin lacob .Ræ- ( de quo nos mox copiosè & luculen
vardus & alij ad II . XII . tab . Pet .Greg. cer differemus .) Quia delulas Hero
libro.34.Syntagm .Iurisuniverſi cap.11. a dianas illas canon afferit : fic ratioci
cap.13.Petr.Matth.in 7.Decretal.titul.de nantur : fiille deluſe , ergo & noftraftri
malefic. & incantat. Nec non tres illi ges. Arquia homines, aliàs nec inepti
hæretici quos nominavi , & Lutherus necinfusè ſtolidi ,animadvertunt non
Archihæreticus. ſatis validè inferri. Ergo faltem ( inqui
De Translatione Corporali cam per unt ) poffunt etiam deludi. Vnde igicus
dæmones fieri pofle & lolere ex patri . cum aliqua in iure liſtirur, iudici con
bus docent Clemens, libro.o . Conſtitut. ftabit eaninon delufam , quæ potuit?
Apoſtol. cap.9.Arnob. libro. 2. cont.gent. Ne quid diffimulem , en vobis ipſo
Egelip. libro. 3. de excid. Hieron. Cyril. rummet argumentationem ad mea V.
Gieroſ. Catecheſ.o. Maximus Taurin . Cl. Phil. Numanno Secretario oppidi
fermon. de Natali Apoſtol Epiph . li. 1. con Bruxellenfis in Brabantia , poëtica ar
tra hær.30 . Georg.li.i.Dial.ca.4. Et alia re , ſed pietate clariore , cui cum illis
exempla ſuggerit loan. Cæfarius Mo- quotidianæ velitatiunculæ pro verita
nachus Ciſtercienſis , li.s.ca.27. 34. 16. te , perſcriptam : Manifeftum eft ( in
& quæ his addunt Bart.Spinæus;contra quiunt) Do &tores de materia ſagarum feri
Ponzinibius Grillandus , Caftrius Re bentes ad unum omnes hoc admittere , quod
mig . & Binsf. à me citati. muliercula à dæmone ſæpè illudantur acde
Eft iſta communis fententia Theo- cipiantur: ita ut per imaginationem cogi
log & luriſt. S. Thom.Scot . Dur. Ca tent , & credant certè fe perpetraffe ac fa
iet.Silveſt. Angl.Vi& or.Caftrij,Spren- ciſſe veraciter , ea qua tantum in fola phan
geri , Niderij laquerij, Michaelis, Cretaſia opera Diaboli mentem obfufcantis ob
ſpeti,Toleti,Spinæi, Pici , Guill. Parif. verſata ſunt. Non fatis tutò ergo agere in
Binsfeldij, & aliorú citatoru : Turrecr. dices , quando confeſsionibus fagarum five
in c. Epiſcopi26.q.s.Grill.de fortileg.quaft. voluntariis ,fivèper vim extortis,fidem ad
7. Pennæ fupr.d.commun. 68. ubi citat . bibentes , eaſque pro ſufficientibus babentes,
Commenſ. & Albert.deagnoſcend.cath. probationibus , mifiras illas ac fortè infon
aſſertion.q.24.nu.24.vocat hanc ſenten- tesſupplicijstradunt, que , cum decepta fum
tiam commune Theolog. & veram , ut nezare non poffunt , ea , quorum fe ré:vera
reas
 LIBER V. SECT. X. 821

reas putant.Quamobrem cuivis iudici me manifeſtum eos hallucinari.Nam leges

ritò förupulus nafcatur.Quia confeſsio in humanæ talem confeffum habent pro
hac re pro fufficienti probatione haberi non iudicato : & in Evangelio Paterfami
lias ſervulum nequam , ex ore cius ( hoc
..

debeat : cum fieripofsit ,ut ex errore decepta

mentis procedatconfeſsio. Quo igitur pacto
iudex poterit dignoſcere : Vtrùm in indivi-
duo reus reare , qua ei offertur , fit perima
ginationem deluja , vel verè commiſerit qua
fatetur.
En Rhodus, en faltus,quis nó agno .
Icat argumentum V Vieri , cuius vene
- num Calidius Looleus, in Alemannia
hauſtum & ciuratum , in Belgium ,præ
ſertin Bruxellam diffudit , ut antido
tum propinem tàm periculosè potis
primum nebula ratiocinationis , ſeu
vaporis noxij exhalatio , removenda.
Nempe prætexitur prætenſio ſcrupuli
ex confeſſione falla & erronea , quam
contendunt eſſe quando ex nuda con:
feffione proceditur. Quis umquam
aſſeruit ( non ego quidem uſquam )
foli ftandum confeflioni ? cenfui lem .
eſt ex confeſsione ) iudicat. & ex tali
confeſsione indicijs fulra , quæ ad core
turan )per ſe ſufficerent, reum damna
ri pofle, non eſt dubitandum ,ut meri
to cenluit poft alios Daniel Mollerus,
part.4 . Conftitution. Saxonicar.ſectio .2.
numer. 13. & hoc in terminis de crimi
ne & confeſsione ſtrigum accuratè
probat Arnald.Albertinus,deagnofc.af.
ſertion. hæret. quaft. 25. quemn lege lilu
bet. Side non ritè facta ( verbigratia,
deſtituta indicijs , improbabili , vel
impoſsibili) loquuntur : illis aſſentior:
led nego hoc in cafu propofito locum
habere. Num quæ Lamiæ confitentur,
non funt 111 polsibilia , nec improbabi,
lia peritis humanæ & divinæ philoſo
phiæ , fed admirabilia tantùm . Proba
tum id à me toto libro fecundo. Diſquiſit .

per & profiteorin hoc crimine ex nu- | Magicar. Nec umquam iudices probi
da & ſola confeſſione rei procedi non ex tali nuda confeſsione procedunt ,
poffe , cum Bald. & Angel.in l. 1. C. de velad damnationem , velad torturam ,
confeß. quia ex tali non videtur fatis í vel ad capturam autinquiſitionem (vi
iudiciconſtare certò poſſe de crimine, de dicta fupr.ſection,2. verſ. Quarto re
quod tamen neceſſarium eſt ad con quiritur ) ſemper enim indicia requi
demnandum , ex ſententia comniu . runt, quibus aliquando validius , ali
piore. arg. l. 1. § item illud & ibi Bart. quando imbecillius,fufficienter tamen
D. ad Syllania. Sed contendo para- | conf aftruitur: quæ indicia qua
etsio aftruitur:
confefsio
logiſmum latere in hac folius nudæ | lia eſſe debeant docui, ſupr .ſection. 3.
confeffionis nuncupatione: Etideò, ut & 4 per tor. & non poflunt particula
in omnibusæquivocis ,eſſe necefle pri tim , nifi fpecie facti in particularipro
us diſquirere,quid vocem nudam con . pohta , explicari. Cur ergò metuunt
feſsionem . Si de confeſsione legitima Itare confeſsioniſic legitimè factæ ? In
& ritè facta loquuntur , in qua & ad - foro poli ftandum elle confeſsioni
fuere indicia ( alioquin nulla foret ) & proponentis in exomologeli peccata
reliqua de quibus diſſerui, ſupr.libro ſua , etiam abſque ullis indicijs cur
quinto , fe&tione undecima. certum eſt ac non in foro fori cum indicijs = fi Dei
Kkkkk 2 vica,
822 DISQUISITIONVM MAGICARVM

vicarius illic peccatum non metuit, naturam poteſt haberi , fi cuiufquain

cur hic vicarius terreni Regis formi autem , certè huius criminis ea ett na
det ? an temporariæ pænæ major eſt cura , ut de eo fermè iudicialiunde ne
dolor , quam æternæ , aut primæ | quicat conſtare , quam ex indicijs , præ
mortis gravius periculum vel dam- ſumptionibus,& reorum confeſsione,
num , quàm fecundæ ? Quid ? quod eò quòd clam committatur, & fæpè
in facramentali confeksione tenetur nulla poſt ſe ſceleris veſtigia relinquat.
ludex ſtare rei confeſsioni: adeò ut fi quare hic potiſsimum locus eſt lenten
dicat ſe talia patraſfe , non pollit con tiæ , volentium folam legitimam ,quæ
feffarius illum reijcere , fine peccati veriſimilis fit reorum confeſsionem in
Mortis reatu , quali illuſum , ex hoc talibus delictis ad condemnationem
quidem ſolo ( quod prætexitur ) capi- fufficere , quam admittit Godelman .
te , quod deludi à dæmone aliquando nus , libro tertio , de Lamiis capite decimo,
tales contingat , ſed tenetur ci & abſo- numer.47 . & tenet Mollerus , d.ſection .
lutionem & pænitentiam impendere? 2. à numer. 11. atque ita prius deciderat
Igitur neciudex fori externi, ſola fre. Iul . Clar. 5-fin: lib.s. recept.ſentent: quafl.
tus conjectura quia deludi ſolent, po . 55. quomodo autein dicatur conſtare de de
teſt ſtrigum iuridicæ confeſsionifidem licto. Nonne ſunt hæreticis annume.
derogare. Quod inde etiam ſtabilitur, randi iſti fæderati partiarij dæmonio
ſi malefici ſe conſpiraſſe in reip. vel rum fanè id communius receptum
Principis perniciem facerentur: exiſto docent Grill.quaft.10.numer. to. defor
illufionis capite nullus iudex auderet tileg. & Clarus , d . quaft. ss.verf. poteft
cos abſoluere veldimittere : ſed cenſe- etiam , & quafl. 4. V. 1. quos fequitur
ret fe obligatum ad reorum condem- i Moller, lupr . Quis autem neger ad ha
nationem procedere , ut reorum læſæ reſcos condemnationem fufficere le
Maieſtar. Et îi hanc publicam injuri- gitimam confeſsionem , nifi qui à gra
am negligeret, ipfe à fuperioribus iu viſsimis iuris interpretibus remere VC
dicibus in ius vocaretur ,ac ille ipſe fif. lit diſſentire? Bald. in l.fi quis non dicama
crprocurator ( tam ſomnolentus vel | rap. C.de Epiſcop ó cleri. Felino‘in cap.au.
contemptor divinæ iniuriæ ( nactum ditis extr. de præfcript. Arelatenfi inmraa .
fe ſpongiam crederet ſucci plenam ; de baret. Notab. 2. Quamobrem com
quam averet exprimere. Cur ergò | feo non tantum iudices ſecure poffe
fegniori eſſe liceat in Dei injuria , quæ ftare tali confefsioni, fed etiam teneri
perfpicuè in majus Ecclefiæ & naturæ ſub culpa lethalis peccati . Quia cum
damnum vergit? Denique fi in furtis, ! iudex ex officio & fecundum leges
latrocinijs , facrilegijs ,adulterijs , ho . reum damnare tenetur : Gnon damnet

micidijs , fallæ monetæ , Sodomiæ , & c. cum , excuius abſolutione periculum

criminibus ſtari poteft legitimæ con imminet reip. & ſcandalum mali ex
feſsioni, cur non in hoc quoque deli emplipleriſque gignitur , ad damna
cto :Iniquum planè eft aliamrexigicer. inde provenientia tenetur reſarcien
ticudinem , quàm quæ iuxta criminis I da,ut docebo in finehuius ſection. 16.Nec
diff
 LIBRI y . SECT. XVI . 823

diffiteri quis poteft ftriges eſſe noxias ret non delulam : cur non teneatur e
reip. & conari quam plurimos poflunt tiam falfam damnare quam neſcit de
in focietatem criminis pellicere, & ea lalama ſemper fanè præſumenda eft nó
tum abſolutione bonos jure oprimo delula , donec deluſa fuiſſe probetur,
Scandalizari: ſecundum leges verò ta- quia legitima confeflio , vera eſſe præ
les à judicibus legitimè captas, cortas, firmitur,contendenti deluſam , proba
confeffàs pubirimorre debere. Contio incumbit: non probanti,merito o
ftat ergò judices hoc facere nolétes le. bijcitur , neminem , qui aliàs mente
thaliter peccare in Deum & remp. & conſtet ,ſtulcum vel deluſum præſumi,
quod hinc conſequitur tales kudices niſi probetur. Videre in quem ſcopulú
in hoc propofito manences abſolvi iſti impingunt,dum ſcrupulum timent
in foro conſcientiæ nullatenus poſle: Scrupulorum proprium eſt facere ut
quod accurate perpendendum eſt co timeas,ubi non eft timendum , & con
rum confeffàriis. Quis neſcit judi- remnas ubi merito fit trepidandum ,fic
cem teneri ex actis procedere ? aut iſti dum vitant , vel fingunt ſe vitare,
quis umquam Syndicatum intendit. inanem culpam , in veram crimen in
aut in foro fori reprehendendum ju currunt. vbi impius interficitur ( ait D.
dicavit , Gſecundum allegata & pro- | Ambrof. libro fecundo de paradiſo )
baca fententian , tuliſſers Dumtaxat | Chriſtus infunditur : ubiabominatio aboles
quidam excipiunt , li privatim certò tur, fan&tificatioconſecratur. Impium effe
fciret reum eſſe innocentem , quodip - ¡ ſcribit Caſsiod. libro nono , varior, in
fum tamen multorum gravium Theo . edicto Alariei ) iudices illiseffe indulgen
logorum , & communior luriſtarum tes, quos cæleftis pietas non patitur impuni
fententia non admittit , nifi in co qui | tos.Hæc deſcrupulo prætenſo: Nunc
legibus ſuperior eſt , negat in fubſellii de ipſa deluſione manum conſera
inferioris judicibus, ſed hoc loco nul mus .
lus huic exceptioni locus eſt. Nemo Primùm dicanr : Manifeftum effe Dos
cnim adverfariorum affirmare auder &tores de fagarum materia fcribentes ad u
certo ſe faire illas deluſas & effe inno . num omnes hoc admittere, quod muliercule
centes, præter Wierum Ponzini à demonefepè decipiantur ac illudantur:ita
bium , Lemoleum & fimiles quorum ut per imaginationem credant ac cogitent
jamexplofuseft error , obſtinatione certò ſe perpetraſſe acfeciſſe veraciter, ea
& impudentia & infcitia plenus , ſed quia in fola phantafia opera Diabolimentem
dicunr dumtaxat fæpè illas deludi, & obfuſcantis obverfata funt.] Siſte gradum
idcirco in individuo judicem dubita - Bonam horum Doctorum partem nó
re. Verùm hinc ego contra infero , ofcitanter perlegi , & nego ad unum
quando in individuo judici non con omnes hac dere idem lentire , quoad
far delulam eſſe , teneri judicem le . id quod de facto contingit : fed tan
gitimæ rearum confeflioni ſtare.Quz- tùm conveniunt quoad id quod po
ro ,G noffer non effe deluſam , nonne teſt contingere. Farentur omnes -
damnaret ? & damnaret , quam ſci- nanimiter fieri poffe, utmuliercule
Kkkkk 3 deci
824 DISQUISITIONVM MAGICARVM

decipiantur : immò & viri , nam ne contingentibus confeflionem veram ,

ſexus quidem melior purus ab hac
contagione: ſed utrum reipfa fæpè de-
cipiantur: item, utrum hæc deceptio i
in cunctis quæ fatentur, an in quibuf-
dam tátùm locum habebat: non idem
fentiunt , nec ſcribunt. Ponzinibius ,
Wierus , & fimil.vidétur velle femper
illas deludi:Alciatus, Duar. Godel. &
alri, videntur velle tantú deludi quoad
pleraq ; : & quidem quoad hæc ſemper:
quorum omnium jam explolæ ſenten .
tiæ indignæ ſunt quibus refellédis ite-
rú calamus deludet . Comunis Theo
logorum ,Philoſophorum ,luriſtarum ,
& omnium Ecclefiafticorum Tribu -
nalium , & ferè omnium fæcularium
ſubſelliorum ſententia eft , illufionem
hanc in paucis admodum rebus ſeu fa-
cti ſpeciebus ( nempe delatione ad co .
quam fallam elle præſumant ? Sic
uc legislatori & ſecundum Theophra
ſtum ) lic & iudici oculus mentis ab
co quod femel auc bis accidit , adid
quod fæpius conſuevit , transferen
dus . Deinde peccant, & largius,cum
ex tali præmnilla propoſitioneinferunt:
Non ſatis ergò tutò indices agunt , quando
confeſſionibusfagarum , fivè voluntaris, li
vè extortis per vim , fidem adhibent, & eas
pro fufficiétibris ad damnationem probatio.
nibus habent. Errant inquam lic argu
mentantes i . quia videntur velle fubin ,
dicare judices hoc nunquam curd fa
curos: quod ex præmilla tamen par
ticulari propofitione eos inferre recta
ratiocinandi ratio non permittit . Ais,
fæpè decipiuntur ; ergò judex nun .
quam earum confeflioni tutò credat.

ventus, transfiguratione,& carnalico . Nego conſequentiam : quæ ut valeret,

pula cum dæmonibus ) & id rariffimè ſemper decipi eas foret neceſſe nunc
in his ipſis contingere, fic præter cæte nec fæpè, fed racillimè decipi depre
ros difertè ſcribunt laquerius , Co henduntur. Sæpiùs ergò erraret judex
menſis, Sprenger, Michaelius , Binſ non credens, quàm credens. Quod fi
feldius,Remigius. Peccant itaque di- tantùm hoc volunt, aliquando delu
ſputatores ifti, priinò cùm aiferunt o fæ ſunt: ergò à fic delufis aliquando ju
mnes in hac deluſione convenire : ſedex rapi poteſt in errorem . Verum id
cundo cum quod de quorumdam ca quidem , ſed & illud verum ; fæpiflimè
fuum feu vifionum confeflione con & ferè ( G ferè ) femper compores
ceditur , id ad cæteros extendunt, mentis foot & erroris vacua , & verum
de quibus idem negatur : tertiò dum eſt quod confitentur: ergò judex con
quod rariſſimè contingere : immò, i feflionem illam fequens fæpillimè &
quod tantum contingere poſſe mul- ferè femper rectè judicabit , & non
ti dicunt , id ipſi fic interpretantur: quam , vel vix unquam ab illis in erro
quaſi crebrum eſſe vel frequentius į rem deducetur. Amplius dico, quam
ab omnibus concedatur , Sin faren- vis deduceretur ; fi contellio legitima
tur id frequentius quidem non ef- ! fuerit ; addicens confelám fupplicio
le: cur non potius quod frequentius legitimo, nihil peccabit, fed error ex- -
effe folitum amplectuntur : & a pers eſt culpæ , functus enim eft offi
nimo propendent, ut ex frequentius 1 cio luo , qui ſecundum allegata , &
probata ,
 LIBER V. SECT. XVI. 125

probata , & publicam conſcientiam , 1 quoad homicidium , vim publicam ,

immò & privatam ( cui dabitatio ſo . adulterium , monetariam , & c. li fa
la non repugnat ) ex juris normaju . ciat dæmon, ut quis putet à ſefactum ,
dicavit. Præterea li quid ifta ratio va ut alii videantur videre ſe Perrum
-leret in Gouilibus valeret ; in quibus facientem , quod alius fecit: Nemo ta
tamen nemo judiciorum vel legum ! men in aliis criminibus ad reorum li
peritus ullatenus eam admiſerit. | beracionem à pæna juris unquam hoc
Quàm fæpè tormentorum acerbitas colore uti voluit : quia nullus fuit,
falfam in proprium caput reorum có . ! qui càm frivolæ defenfionis vanita
fellionem extorquet : ergone judex tem non proſpexerit. Quot lomni
qui ex confeffione per quæſtionis cru . antibus illuſiones contingunt , quas
ciatum exprefla , ſed alias legitima , bomines putant ſibi vigilantibusob
reum damnavit , non ſecurè proce- latas? quot in ſomnis aliquando cædes,
der ? fæpè fit ut mulci teftes pecunia incendia , proditiones nonnulli ſibi
corrupti in unum teſtimonium con videntur deſignare ? Quid ſiergò ſom
{pirent , nec occurrat contra illos ex niet, v.g. Petrus ſe Paulum capitalem
ceprio vel depulſio ſufficiens, & tameniniinicum gladio trajicere , & Paulus
reus verè fit innocens : ergò teſtimo- gladio trajectus reperiatur : capiatur
nio legitimo teſtium judex non tutò | Petrus, & putans fe ,quod tantùns ſom .
nitatur? Quis hæc ferat? fimilia funt niavit, revera patralle, & idcò ſpontè
tamen , quæ adverſarijadferunt. Quia aut in tormentis homicidium à feco
quod ad iudicem attinei , qui decipi- miſſum fateatur, quod aliuscommiſe
tur , parum vel nihil attinet , qua ex rat: quæro, quid judex faciat : abſolvet?
cauſa decipiatur , ſi peccaturus idcir. non licet legitimè confellum : dampa
cò , quod fine ſuaculpa deceptus con bitz innocens eſt reipſa. Innocens peri,
demnarit. Nec ad rem pertinet , quod bit: & tamen juftè ac tutò fuerit à judi
deceprio ex quæſtione vel teftimonio, ce damnatus.Idem fibi relponſum exi
vel ex rei ſpontanea confeſsione fit ftiment iſti , quicaulam ram frivolam
orta : quia ſuppono in his omnibusæ quærunt ,in tam immanis injuriæ Deo
que judiciorum folemnia cuncta ritè & reipubl . illaræ diſtimulatione. Ve !
obſervata fuiſſe. Si ergò talia ad lub . rùm hæc de argumenti forma & vali
vertendum omnium publicorum ju- ditare jam nimis multa.
diciorum ordinem & rationem fuff Venio ad rem ipfam , & inquire
cere debent ; valebit illa argumenta re ſtar , an aliqua regula tradı pollit,
tio : & non fufficiunt; invalidus eft , & qua judici conſtet ; an vera fit con
obtufus ifte numero à deluſione peri- | feflio Sirigum , an vana & illuſoria?
tus. Qaietiam inde retunditur: quod Priùs quædanı ſunt fundamenta præ
hac in re eadem quoque eſt ratio fal- l jacienda, ut firmior fit ardua ſtruttu .
cipationis & cæterorum criminum . ra,
Nam etiam quoad alia crimina reos à Norandum inprimis ea , quæ magis
dæmonibus dcludi poſſe conſtat ; ut accidunt , aliquando ſomno depreffis
accidere
$ 26 DISQVISITIONVM MAGICARVM

accidere ut quæ Toſtat.Olaus, & Ba- | metamorphoſibus, quando ftriges fibi

5
pulta à Porta de quibuſdam narrant : vel aliis videntur transformatæ fed

aliquandò certò & perfpicuè vigilan- generat tantùm deceptionem opinio

cibus. Nam certum eft auguria, & reli . nis, & conliltı cum vero crimincho
qua maleficia ,de quibus S. S. non uno micidii , &c. Vel denique fic illufio per
loco cgit, à vigilantibus acta, ut àMa- apparitionem rei qualis eft , & qualis
gis Ægypti, Exod.8. Pychoniſſa Saulis , l . apparet ; ſeu per diabolum de novo fas,
Reg. 23. maleficis Manallis, 2 Paral.c.33.bricatæ ad alicujus veræ rei Gmilitudi
Balaam ariolus vigilans imprecari loli nem ; ut quando diaboluscorpus ac
jus, Nu.22 . Sæpè criam quod unus ſom reum aſſumit ad fimilitudinem virivel
niavit , hoc alter verè patravit,ut Iudic. fæminæ, vel hirci, & talis apparet ftri
7. Madianita miles fomniarat , quod gi. Tunc tantùm deluditur ftrix,lipu
Gedeon in caſtra irruens verè fecit. et effe verum hominem vel hircum ,
Vnde fic,ut poffit, quod uni ſagæ ſom - qualis apparet. Sed cunc deceptio por
nianti , hocalteri vigilāti verè contigil. tiſlima eft ex parte objecti;ex parte vee
fe: quare non poffumus ex hujuſmodi rò videntis non eft deceptio in leolu

narrationibus, quæ particularesſunt, exteriore , ſed in opinione ; quia u

univerſim colligere ſemper verè , aut num putat pro alio : ſi tamen huic vi
femper falsò hæc contingere. ro ſuccuba fit mulier , vel hunchir
Notandum fecundo Colere homi- cum adoret, vel hoc hirco transfera
nem deludi , velimaginariè tantùm , curad conventum , non elt deceptio
ſeu interna imaginatione , quando in quo ad criminis reatum vel mali
rei inanem fimilitudinem cogitatio ciam .
tendit , quaſi in rem veram fenfibus Vnde fit manifeftum in hac materia
objectam , ut fit fomniantibus. Quod duplicem conſiderandam & diftingu
non videtur ferè unquam habere lo endam illuſionem unam opinionis, &
cum in ſtrigibus noſtris , quia ferè i alteram rei ; opinionis quoque illugo
femper concurrunt circumftantiæ ali nem eſſe duplicem ,unam quando falli.
quæ,ex quibus parcat,delictum earum tur opinio , & cum ea fimulſenſus cs
imaginarium non fuifle , ut cùm effe. terior; alteram quando ſola opinio ,vel
itus reſultat in alio , quàm iniplaftri. folus exterior ſenſus. Opinio qua len
ge ,puta in agris , in maleficiato, & c. ſusdeluditur, quandoper præſtigium
Vel deluditur bomo per præſtigium , videntur Gbi fagå equitare.in hirco
quando immutatio oritur ex parte vero , & ab co deterriadconventum :
rei viſæ , & nouex parte videntis, quia quando rem habent cum dæmonc, &
res aliter oculis videnda obiicitur, | purant eum in proprio corpore, & pro
mutato fortè medio, & aliis ſpeciebus prio ſemine concurrere : quando pu
ad oculum deductis, quàm revera ob tant le transformatas in catcos, & Gbi
jectum præfert , ut cùm videtur effe vel aliis tales videntur. Et certumeft .
lupus vel cattus, qui homoeſt. At iſta hujufmodi deluſionem folam eas à
deceptio locum habet in præſtigioſis I pæna Sodomiz yel homicidii patrati
nico
 LIBRI V. SECT XVI.

non liberare ; non magis quàm fimi non magis exculat à pena , quamà
lis deluſio excuſabat illas, de quibus in peccato, verbigratia, putat una fe de
d.cap.Epiſcopi. Fieri poreſt, ut lichodie latam ad conventum , quæ maoſtin
multæ illarun Gint delufæ aliquando: 1 loco ſopita ,priùs tamen verè fecit om .
ſed tunc index debet attendere ad fa- nia , quæ ſolent adbiberiad itrigipor
ctum , antic equitarint, an le dæmoni tium ;velputavit fecum dæmone vigi
commiſcuerint, an puerum ftrigave- lantem commiferi , cum tantum lit,
rint, an ea fecerint, quæ ad trarisfor- lomnians deluſa , ſed tamen damonis
marionem vel ftrigsporcium Diabolus amplexus expetebat , & in nefarium
docuit. Icelus animo confentiebat. Sufficit ma .
Sola opinio decipitur, quando pu- litia ,conatus, & pactum initum , & ob
tant dæmonemelie Nuinen ,aut ei de ftinatio perfidalibi in vigilia compla
beri adorationem , aut effo omnipo cens , & ad hocplanè deliberata: ficut
rentem vel omniſcium , vel largiturum obtinec in hæretico , qui quàm in ſom
illis beatitudinem , & c. hæc deceprioniis acccpillet propolitionem hæreti .
non excufat à pena , ut nec hæreticos cam , eam vigilans poſtea approbaret,
reliquos, quare, seppydveſt ,quodftri ac tueretur : quemcertò rogus tnane
gum radiores , & idiotæ lic decipian - ret.
tur. Aliquando putant fe feciſſe , quod
Senſus folùs decipitur ,cum aliquid
aliqnid dæmon ipſe fecit , verbi gratia , pu
videndum , tangendumque à diabo . tani ſe tempeſtatem concitaſſe , paupe
lo obijcitur , quod tamen qui Yen riem agris fecille , necem pecoribus &
fu deluditur , ſcit non eſſe quale vide infantulis intuliſſe ; quæ tamen cun.
tur, aut quale tactu , guſtu , olfactu, i cta ex condicto ad fignum præſticu .
audituve percipitur , veluti quando rum diabolus'patravit,ipſis id fieri vo
ftriges non neſciunt ſe rem habere lentibus , & ex conventione fignum
cum ipſo dæmone , cquitare ſuper da- i præfixum fuftulerun". Quid tuin ,
monem non mutari in cattum ; fed ( quæſo intereſt, per te , an per alium
hæc 6b : videritantùm , & c . Et talis de fecerint?
julio opinionis , quæ eft in lamiis do. Quod fi ( quod rarillimum ) ni
Ctioribus, & mioùs rerum imperitis , hil tale conatas Itriges , nihilcoope
na
multò adhuc minus à pana ordi ratas apparuerit; & æquè dubitetur,an
ria præbetexcufationem : quia hic ex per dæmonem hæc finitoperatx , ad
carum parte eſt malitia formalis & lingulares circumftantias tììm judici
perfecta recurrendum : & qua cafus funt indi
Reſtat ergò difficultatem coram ver vidni , ipfæ quoque conditiones cir
fari in delulione ', quæ eft ex parte rei , cumftantiarum individuæ funt & pe
five fa &ti. Quin nec ipfa eft fimplex aut culiares; nequit res ulla generali regu .
uninfoodi. Nam aliquando exiſtimat la definiti. Pollant tamen quaſi in ge
fibi vigilantibus accidere , quod verè nere circa fingulas circumſtantias
.

inſomnis tantùm accidit : hæc delulo I quædam obſervarı, non parum lucis
Llull ludici.
828 DISQUISITIONVM MAGICARVM

Iudicibus zelo Dei præditis allatura, Verè quoque patientiæ exemplari lom
nam quoruin zelus elt in loculis velc. bo dæinonem dam na dcdiffe , quia vem
mortuus, iis quoniaid inmedia luce a. ra mors immentorum ,filiorum , & fer
mant cxcutire, fruftra fol veritatis il . vorum iplis cadaveribus , & fubruta
luxerir. domus ruinis apparuit , nec quicquam
Præclarè ( mea ſententia ) notatum horum poftca vivens vel integrum ,
fuit à Sebaſtian. Michaelio,Pneumalagia repertum , Confirmat hanc regulam
opere extremo , nobis ad hanc veri inve Divus Thomas , cùin cenfer præſti
ſtigationem , ftrenuum veritatis athle- gias & illufiones diaboli diu durare
tam , & fidei claram lucernamn , Bea . non poſſe : cùm fint , non nature
tum Auguſtinum præiviffe , & fipe. ſeu ſubſtantiæ ſubliftentis ; fed quæ.
nitius inlpicatur , tres nobis Canones dam dumtaxat accidentia , quæ Dia
indagatorios eum tradidiffe , libro 18. lectici communia vocant , quorum
de civitate Dei capite 18. liber iile eſt proprium alteratione naturali ve
Michaelii Gallico fcriprus eſt idio lociter commutari. Secundùm hanc
mate , in gratiam nationum cætera ergò regulam patet in criminum ,
rum redigam fide oprima in compen . quæ ſtriges fatentur pleriſque veri
dium , quæ dicit. Prima regula quaın tatem à parte rei lubelle , non nudam
tradit , eft iudicium defumendum ab of illuſionem . lofanticidia probantor,
fectu ſubſecuto Sic eniin volens decide quia pueri quos illa fatentur à le ne
re , an quod de Iphigeniæ facrificio catos , à parentibus præfocati vel ex .
narratur , verè acciderit , an præſtructi reperiuntur, Exhumatio cor
giosè : concludit Iphigeniam reipla porun , fepukhri religione violata,
nec imunolatam , nec in feram fuille i probatur ; qua cadavera fepulchris
mutatam , fed aliud animal ei ablatz crita non inventa in locis fuis , tru
dæmonis dolo ac lucilis fuppoficum , Itum veſtimentorum , quod dicebant
probat ah experimento ſubſecuro, fe dæmoni pro arrabonc dediſſe , rc
quia diu poftea vivens alibi reperta ipfa repertum abelle à veſtis parte.
fuit Iphigenia. Eodem argumento quam illæ narrabant. Homines & ju .
prob.it Diomeclis ſocios non fusille menta maleficiis læfi , & interdum
converfosin aves , eò quòd iftx aves ab illis liberati lunt ubique ad ma
Diomedeæ poftea inter le mixtæ ( ut nu111 .
& Meleagrides ) ſpeciem fuam cæte . Secunda regula eft , Attendendum .
rarum avium more propag ?verint. que afferum , fint , demoni poſſibilia
Vnde colligie à dæinone ſocios Dio fic enim Divus Auguftinus ibidem
medis fubirò rranslatos aliò , & has oftendit non foile focios Diome
les aves aliunde compulſas , fuille dis ta aves verè & ellentiali transfor
fitvtintas. E contra pater vera ful mzione miratos: qnia (pecifica muta .
fe Moylis in Ægypto miracula , quia frio effentiæ unius' io aliam fuperat
Nilipifces veremortuireperti , & lo - creature poreſtatem . Sed dicit fa&tum
cufta vineas ac melles verè perdidit. luberactionc & fuppofitionc illa qual
memora .
 LIBRI V. SECT. XVI. 829 .

memoravimus, quia hoc Divina per Grillandus, Albertinus , Silveſter , Spie

millione difficile non eſt dæmoni. na & alii: Hilpaniæ Ciruelus, Cajtrius,
Hanc regulam ſecutus eſt D.Thomas Simancas , Totatus : Galliæ , laquerius,
1. part. queſtion . 114. artic.4.ad 2. cum Mihaelius, Crefpeties Germania , spren . •
ſcribitoli agatur de reſurrectione mor- ger , Nider , Mollerus : Lotharingiæ,
tuorum aut ſimilium rerum ſuperna- Remigius,Gregoriufque: Treviris, Bins
turalium , & ea dæmonibus tribuan- feldius: denique alii innumeri. Ipfæ
wr , credendum fuiſſe duntaxat illu- quoque ftriges cùm idem quod di
fiones. Nam licet Deus univerſali ſua cunt 11 Hiſpania , dicant in Italia , &,
provideutia utarur , ad plurimos ef- quod in Germania , totidem factis
fectus, malis fpiritibus: nunquam ta & verbis referunt in Gallia , & , quod
men utitur iis , ad opera verè miracu. uno anno , id alio femper janı ab an
loſa , quæ fibi & bonis Angelis beatif nis pluſquam octoginta continuis in
que reſervavit : & dono
& quia diaboli dono- eculeo & extra quæſtiones liberè pro .
rum ſupernaturalium non ſunt capa - | fiteantur, idque tam appofite, utmu
ces. Hac regula uſi fuere vereres Chri : | lierculæ & pueri litterarum alioquin
{tianiin diſcernendis miraculis veris rudes videantur legiſle , intellexil
Beat . Petri , à fi &titiis Simonis Magi , ſe , & memoriæ mandaſſe , quæcun
teſtibus Clemente , libr.z.recognition. que viri docti dehis rebus ſcripto per
& Irenæo, libr. 2. cap.57. Secundum Europam totam variis linguis tradi,
hanc quoque regalam credendum eſt derunt : nonne hic conſenſus univerſa
confeſioniſtrigum , quia quæ faten . ) lis plus fatis convincit: hæc iis non
tur non ſuperant vim dæmonis , uto . accidiffe in fomnis ? nam G hæc fom ,
ſtendi toto lib.z. nec quicquam eorum niarunt quo pacto ſic lemper omnes
repugnat,immò confentanea ſunt om . idem ſomniarunt codem Gbi evenif
nia S.S.Patrum doctrinæ . Quare utex fe modo , codem loco, eodem tempo
hoc indicio res decidatur ,opus eſt viro re, die, hora : Vi medici docent cibo
in S. S. & Patrum in lectione & philo. rum quantitas , & qualitas , diverſa æ
fophia ſolidè verlato : qui fit pius,do- ras , & varia corporis humorum
,& , ( . i :
lib.deanima. ) dæmones ſoli novere hic idem fomniant omninò , divi
Chriſtiani
tes ſplendidi, & tro pauperiores eo
Terciam D. Auguſtin. regulam pe- i gentioresque, famelici, & dapliliter
tit ex multitudine teftium , & conformi habiti: virifæminæque , anus, &
fimilitudinenarrationum : quia univer. pueri , biliofi , & phlegmatici,fangui .
forum unanimis ubique conſenlus ex, nei & melancholici , ergone onines
cludic omnem deceptionis aut ſom . I iſtos tam diverfæ ætatis, nationis, con .
nii ſuſpicionem . hoc argumento uri- ditionis, tempore alio , atque alio, li .
tur de libr. 18. cap.18. Sic in caufa ftri- | mili ſemper ciborum uſos quantitate
gum ex diſtantiſſimis regionibus ho & qualitate,æquali temperaméto cor
diè idem teſtantur Scriptores Italiz, i porum fuiſſe dicent , quia eadem ſem ,
LIII1 2 per
330 DISQUISITIONVM MAGICARUM

per fomnia fuerunt ? Dicent fortallis , affumere vel effugere , quàm imagi
hæc illis fomnia , nonà naturalicaula , nes, fimulachra , & phantalmata tam
fed à dæmone immifla, & ideò cam fi: variarum recun dorinientium ſenſut
• milia exiftcre. incontri immittere & imprimere ,
Humanam igitur iſta naturam ſu- | quia fiigum phantaliæ eodem tem
perant , & à dæmonibus ilta procu- pore non funt codem modo diſpoſitær
rantur , Ec quæro ,cur non igitur con i nec ſemper omnes omnium quæ rea .
cedant hæc à dæmone fieri verè , & præſentanza conditiones animo anis
non per fomnium illuſiones , ſed vigi- conceperunt , maximè prima qua hæc
lantibus ad talia hos mali artificesabu - experiuncut vice, nec poteſt diabolus
ti , cum id illis fit æquè expeditum , quas vule ſpecies in phantaGa impri
neque Sanctæ Scripturæ, nec Patrum mere,ut docet B.Thom.1.p.9.11 art.z.
fententiæ , nec rectæ rationi refra- ad 2.His crib. D.Aug canonib .exami
getur . Quid ? quòd non fit verili - natoriis ultiinusaccedat in praxi utilik
inile dæmonem hæc fomniantibus I Gimus.
tantùm hominibus ubique omnia Quarta regula & certiſſima videtur ,
bus adeò conformiter eflingere. Id caſie occurrente circumftantias omnes di
probatur, quia hæc abuno & eodem ligents/imè debere perpendi: nam hinc clarè
dæmone fimul eodem tempore non dignofcetur,ancircafactum confitensfuerit
fiunt.nam unus fimulpluribus in locis delufus.
Nam in re adeò occulta & acduz
adæquatis ellenequit vel operari , 11t
docentluft. Martyr.qu.4o. ad orthod. probationis non cft moderatiant fen
& Dydım . lib.1.de Spirtu S. Deberent lati hominis demonſtrationes exige

ergò tot ello fermè ſomniorum im - re,velprobationes lucemeridiana cla

millores dæmones, quot ſunt fortiarii riores. tùm quia dicenti elle delalom
& fortiariæ fic foniniantes , & illis con- confitentem , incumbit probatio , non
ſtitutis diebus non vacare alteri rei, verò neganti : quia hic pro fe haber
quàm fomniis cffingendis. Magnus hic præſumptionem . tùm quia in fimili
conſenits , magna diſcordium men
diſcordium menabus , Dempe excepris criminibus, hoc
tium concordia . Solent ( ais ) ad ma- receptum eft à fapiere juriſprudentic
lum mali conſpirare. Fateor , ſed ad parte,vt admittantur probationes alize
majus-malum libentius , & ideò non minus ſuficientes, verbi gratia, infa
credendi per fomnium velle deludi, mium & complicum depofitiones &
quos in atrociora peccata vigilantes tekimonia . fic poft glo.T.Salic .Alexand.
poflunt pererahcre , ideòpalam magi. Gand. & alios docent Clarus libris.S.fin .
fteli, & concubinieffe malunt, & vc- qu: 21.6 Binsfeld.memb.2. de confefima
rè hanc Dei imaginem non imagina - lef.concl. so Item quo plures circum
riè tantùm decurpare , inceſtaregue. ftantiæ concurrent, fict res evidentior:
Longè quoque facilius eft dæmoni i quando autem aliqua defunt, fi ad .
corpora loco movere & transferre , funtaliæ , hæ quæ adſunt non enec
cibum potumque miniſtrare , corpus vantur idcircò. nam in hiscircumſtá
uis
 LIBRI V. SECT. XIV .

tijs eadem ratio eft, quæ teſtium . Sicut cæterorum . Nam quæ in dilucidis 10
enim maioris momenti ſunt duo te tervallis energumeni faciunt, corum
ftes affirmantes ,quàm decem negan . æquè memores ſunt poftca atque alij :
tes ſe vidiſle : ita in noftro cafu plus quæ verò faciunt tempore vexatio
momenti obtinent duæ circumftantiæ nis , vel ( ut rectiùs dicam ) quæ tùm in
præfentes ad veritatem confeſſionis illis diabolusfacit ,corum poſtea non
adftruendam , quàm abfentia vel de meminerunt.
fectus decem aliarum ad enervandam Igitur quandocunque in iudicio re
confeffionem . Nam ex eo quod non rum actarum probè memores ſunt
eft. nihil pofitivum poteft inferri. Hoc & circuinftantias cæteras idonee re
pofito videamus de fingulis circum cenfent: putandæ lunt non illufæ ,nec
ftantijs. excufandæ à criminum pænis , que:
Quoad circumſtantiam Quis , feu confitentur ſe patraífe inrerea dum
perfonæ confitentis , conſiderandum ratione recta itebantur. Rarò tam
an aliàs (ibi mente conftet , & ad rem men crediderim energumenas elle;
appolitè loquatur : andet ſcientiæ ſuæ quæ fag :e lunt : ſalrem poft pofleflio
vel facti non improbabiles rationes : an nem à dæmone non eſſe factas lagas :
dicat ſe diſcernere noſſe inter illufio- red vel iamante fagas fuiffe , vel quæ
nes in ſomnis, & res ipſas quæ vigilanti veræ funtlagæ , propter afſiduam da
acciderunt , quod allerebat loann . de monis atiflentiain , & maximam in eas
Vaulx, & InquiſitoresGermani teftan- i poteftatem , multa cum energumenis
turelle niodosdignolcendı.Minimum communia, quoad ferociam & crude
verò refertan ſint idioræ . nam idiotæ litatem potiſſimum habere, vel habere
quoad fenfuum externorum functio- videri .
nes tàm pollent , quàm quidoctiſunt, Secunda circumſtantia ( Quid )coin
Æras etiam non multum adrem perti- probat confeſsionem , quando deli .
net , niſihi nondum ellent do!i capa- cum quod confitentur, dæmoni, ſeu
cessquoad peccarum , vel etiam præ per dænionem homini non eſt impof
ſenio delirarent . Nec majoris mo Gibile, nec viro fapienti & erudito in
menti eſt condicio paupertatis vel di- 1 credibile , quantumvis ftupendum lity
vitiarum , nam ethi pauperes facilius in & admirabile , horrendum aut exe
hæc fcelera pertrahantur ; pertracti ! crandum . Nam talia ſolent ab eis pa
tamen non magis obnoxij . funt delu.trari , & quò regnum Antichrifti vi
fioni, quàm divites & nobiles . Idemcinius , hoc Satanæ poteſtas major
de fexu iudicium . De energumenisconcedetur , & charitate magis ac mas
( nam fortallis aliquæ lagæ fimul ſunt gis refrigeſcente , clariùs acque clariùs
energimena )ceoluerim , quando talis myfterium iniquitatis incipiet revelari:
aliqua ex bonis fundamentis iudicitul. ! & operari. Virùm verò aliquid litin
picio eſt: runceas curarem primòexor credibile vel impoſsibile , iudicium
cizari, & facta ex dizatione,codélo- | pertinet ad Thcologos, qui' cum hu
no eids confeffionem haberet quo mana divinam philoſophiam prope
Lllll 3 coniuni
832 DISQVISITI MAGICARV
ONVM M
coniunxerivt: nndi verò litteratores, Macra caro eft, nuper cum cor guftaffet
Iuriſtæ , vel Medici non funt idonei iu . Iberi

dices , multoqueminus homines qui Reſpuit, & canibus nauta vorare dedit.
dam Luciani, & Achei , ſeu polytici no.
ftritrochi, pietatis , publicae falutis , Nam plura addit. Comelle potuit , qui
& Catholicæ religionis negligentiſsi- } in tam immani facinore ludere : fed
mi, ambitionisverò & divitiarum un Dinothus tamen diflentit , nam ait
dequaque aggregandarum ſtudioſiſsi- hunc Læſtrigonem abieciſle ,fed tamen
mi . alium arrolum id Delttum tranftulille,

Quid verò adeò aboininabile fateri
poflint , quod non factum aliàs com
periamus:locæſtus, Sodomiæ ,parrici.
dia , fidei apoſtaliæ , facrilegia, noftris
temporibus , nonnc ludus ? Antropo-
phagiam horrent animi, ſed poſsé lin-
gularum fere nationum proferre non
pauca exempla . Carybasmala conſue
tudo:Iudæos,Italos,Hiſpanos aliquan .
do adegit duriſsimum famis relum. nó
minus efficax odij magnitudo planè
belluina luperioribus annis Angræ
quendam Luſitanum N. Pilatos tria
Caſtellanorum corda trepidantia vo
care adegit, ut narrat Hiſt. delasTerce
ras. Quid Martiacum aliud ( quoteó
Belgica mea hæreſis avertit !) nauram ?
led nolo meis verbis , carmine volo
cognoſcas Lector Nobilis Nortvvici :
Lugdunum cingit Batavorum miles
Iberus.
A Batavo contra cingitur ille mari.
pietate , ludibrio , & peculantia. Idem
Dinothus fatetur , libr. 5. Hiſtoria Gal
lica , perſuaſam plebem Catholicam
fuiſte,pueros ab uberibus matrum per
Hucnolsios ſen Calviniſtasavelli, ve
rubus inhgi ; & inftar hadinæ aurapru .
gnæ mandi peravidè coofucville. Vc
rus necne rumorille fuerit , non ha
beo affirmare : malo falſum credere ,
quamvis genius ſectæ non abhorrce.
tamque crudelia tertij illius belli civi
lisfacinora fuere à Calvinianis perpe
trata , ut ea pofteritas nunquam litcre
dirura. Nihil ergô tam crudele, vel no
farium lagæ profiteantur , quod non
fit exemplis conteſtatum . Puto me
hoc opere roto fingulorum criminum
multiplicia memoraſſe : & reperiri,
quæ upam in perfonam omnia cócur.
rant ſcripfit ad me ex noſtris, vir fi
de dignus , Gaſpar Rhey Anno 1600 .
in hæc verba : Hic monachii 27.No

Non opus eſt gladiis ferroque rigentibus vemb.mater filiaqueduo viri puerque dao
armis , dennis ( erat hic ex reliquiis corum , qui
Sole pro Batavo belligerentur aqua. non multo ante hoc tempus itidem bic flan
Ia £turam pecoris Batavus quam fecit, & I mis cremati , autftipitibus indari) atroci
agri, prorfus fupplicio affectifuerunt. Medea fa
Hiſpano decies ſanguine. Ibere lues. bula eft, Thyeſtes fabula eft : "fuperos & in
Mercator ſapienstamen baud mercabi- feros polluerunt. vis verbo dicam , quic .
tur una quidſcelerum in libris,quos de magia in
Hiſpanigeneriscorpora mille bovi. fcribis , admiferina ifti. hoc ex ore Iudia

Lege Rob.Dinshum l. 2. de bello religionis in Francia.

 LIBRI V.' SECT. XVI. 833

cis iurati: qui in veneficos hoſce queſtio. | iam cenſent. Itaq ; & alij , nunquam fic
nibus egit , & illos ( libros inquam tuos , 40 deludi quoad concubitum , quin dif
diligentiſsimè , perlegit ) præſens audivi, cerner e queant , an vigilantes id fece
Itaque ſexies urbem intra uftiſunt ferro rint , licet enim initium in fomnis po
as laminis , extra perfrattis ante brachiis fuerit contingere , in ipfa tamen patra
à rota in rogo uftulatifunt viri. Non er tione peceflariò volunt homirem ex

gò attendenduin iudici : ut credat im- pergiſci, atque id aiunt docere illo .

mane magis vel minus fit facinus ; ſed rum experientiam , qui fædis huiufmo .
in ipfo confiderandum facinore,quan di imaginationibus inter dorniiendú
rumcunque lit , an quod à le patratum commaculantur . Et hæc fuit Hebræo.
fatentur , id verè patratum fuerit v.g. rum iam olim opinio , quod rer.im ratil
dicit fe commoviffe tempeftarem & ra non capiat quemquam coire 'neſcien
grandinem præcipitaſſe in agrum , Ti . tem , ait D. Hieron. Traditione in Genef.
tij vicini ſui : videat an vere tùm ager qui non refellit, utnec Rupertus; &
procella fuerit grandina idein tenent Liran. Toſtac. & Olea
tus . Dicit lele ſtrigalle ( uc loquuntur) ftrius in cap . 19. Genef. agentes de ebrij
filiolum.N . & verè puellusnullo appa Lothincxftu ; ſcio D.Iren.libr.4.ca.si.
rente morbo contabuit , fortamis et & D. Chryfoft . bom .44. in Gen.Theo
iam cicatrix parvula , in pectuſculo vel doret, Ambroſ.& alios voluiffe,hæco.
gutture pueruli inventa. Dicit fe ne mnia prorſus ignaro , nec fentiente
caffe vaccas autiumenta N. defolla lub i Loth facta; quod naturaliter fieri pol
limine ſtabuli olla , quæ ibidem reper fe, etiam Caietan . & Perer, nofter cen
ra : aucfolo contactu necaffe dicit , & fucrunt. Nec quicquam dubito à de
viſa fuit rangere , nec certa mortis jme adeò fortiter aliquem lopora
cauſa apparet alia Dicit ſe adoleſcenaripofle, ut ne in decifione quidem fe
tula 10. vel 11. apnor.cum folo damo minis dormire derinat Poflèt itaque
ne confueſſe , quæ per inſpectionem dæmon (ic ſagis illudere , fateor. Ve
fæminarum peritarum devirginata in rùm caufam non video , curid in dia
uenitur. Necverè peccarum ſtrigum bolicis hiſce mancipijs fieri lulpice
ullum eft difficilioris probationis aut mur, quæ (ut narrar Spreng ) non rarò
fulpectius de deluſione, quarn nefanda reperra ſuutin agris clara luce ſupinæ,
cum dæmonibus Venus.Remigiusta- ! & criſantes , & poftea viſus teter vapor
men indicia duo ſuggerit , fi poft rạm ab earum corporc le furfum elevare :
nefario concubitu defunéta præ lafli- quem illæ in actis fuum incubum fuiſſe
tadine peraliquod tempus ei decum- confiebantur.
bendum fucrit : aur ſi ſubſtrata lintea
Item quando affirmant fe ad con
largo cruore ſine perfuſa,quiæ duo fagę | ventum delatas , veliter pedibus con
duæin actis confefiæ fuerunt : lege illum feciſſe, & vilæ luntabalijsagnitæ :&
lib.1.cap. 6. Sanè hæc funt indicia cla - complicesallerunt le ſimuladfuiffe, &
ta quibusfaga queat cognofcere fe in reliquis circumſtantijs : conveni
non fomniafli. Immò quoad viros et uni. Quando poſt redium à com
ventu
 he

834 DIS QUISITIONUM MAGIČAR VM

ventu aliquot diebusægri , ut multi a- | ex'hiſtoria eft fumendum lib.s. Spinpofiaca.

pud Remig.& Biosfeld.quan.do reper- 7 .Itaque narrationi reorum ftare o
ta vafa :convivancium ,ut à lanione Ca- l porret , quæror Hiftoriis eſt compro
merarij : quando inventæ nudæ in 2- | bata . Hanc incredulitatis adyerlario .
grisà curſu revertentes, ut Grillandi cum ex infcitia naram pertinaciam
Lucretia : quando poft inultum deni . | iampridem veteres damnaverunt. A.
que tempus ac laborem domum repul. lib. 1. deafine afferit hominibus
diere, utPresbyterPici , & Nobil.ille multa evenire ulu mira , & plane verza
Lochienſes Bodini: quando quaſſatis qnæ tamen ignaris relata fidem per
membris femineccs ex nube in terram dant .Dionyf.Halicarnaff.lib.s antiquit .
deiecti, ut iuvenis BatavusRonſlei :aut docet hocunicuique inſicum à natura,
in arborem, ut Margareta & armenta ut ex proprijs ea , quæ de alijs dicuntur
rij Remigiani , Denique quando ſe aiút iudicemus , & an aliquid credibile vel
cattum , vel quod aliud animalinduil incredibile fit, id ex proprijs viribus
fe , & veftigia patrati lub tali larva cri- meriamur. Plinius autem leniot (locus
minis apparent,iit ſanguis pueri exlu- excidit) quemadmodum ( ait ) multa fieri
eti in cunis , apud Spin. vel vulnus in non poffe, priufquam faéta funt ,iudicantur
ſtrigum corpore , qua parte ſchema ; ita mutta quoquequa antiquitusfaca ſunt,
ferinum convulneratum fuerat, ut cat- i quia nos ea non vidimus : neque rarionem
tuseiuſdem Spinci, & bufo apud ipras affequimur ,ex iis effe,que fierinon potaerint
Flandriæ , wdicamus. Que certè fumma infpientia
Denique hæc circumftantia ( quid ) ft .]
innumera indicia iudici queat pabc Tertia citcumſtantia eft Cur : urpo :
te , fed notanda dumtaxat , quæ tem te G habuit caufam cum temporis ad
ipſam , de qua quæritur , concernunt, pactum cum dæmone ineundum : pu
verbi gratia , vel delationem , vel con ta inficiabilem libidinem , publlani
cubitum . Nam fi hæc veriſimilia , pa mitatein , deſperationem , defiderium
cum attinet , etiamli parerga quædam vindi&tæ ,curiofitatem ,egeftatem futi.
admifceantur minus veriſimilia : ideò lam.aut valde graver , & hmofmodi;

cnim folet diabolus falla veris afluere, quibus impelli conſueville Theophi
ut ne veris quidem fides conſtet, quod | li , Edelini & aliorum exempla decla
in conteflione Mantenfiú Necroman rant.
ticorum ex Creſpeto aliàsoftendi: i Quarra, Quomodo: non eft magnou,
tem in exemplis quibuſdam à Remig . Lui . quia parum refert an modum ig
adductis. Denique in hac circumftan norent: ſuficit, quid ex parte ſua fece
tia, quæ omnium præcipua eſt , audiat rint : & quibus ufæ fint inſtrumentis.
Iudex prudens prudenter monentem occulta funt plerumque Satanæ ſtrate
Plutarchum : Quodammodo Philoſophiam ! gemata , & media naturalia. Sar crit
tullunt, qui rebus mirabilibusfidem.non ha- i lindicent, quibus ulæ , pulueres : un
bent. Oportet autem quam ob cauſam ali- guina , decerminamortuorum , bufo
quid fiat ratione trattare: quod vero id fiat, ncs illæ , & c.maximè fiifta con parcano
apud
 LIBRI V. SECT. XVI. 835

apud illas, vel viſa, vel reperta , quibus Sed (inquies) poteſt in conventu ingo
ailerunt locis. Modus criam operando nocens repræfentari , adeo ut multi
fedulo diſtinguendus eft ab ipfa rerum teltes poſtea deponanteum ſe illic vi .
' adhibitarum cfficacitate quamvis e . diſſe.Reſpondialias , velDeum id nun ,
nim quod lagale dicit adhibuiſſe, hoc quam palium :vel fi paffus fuit aliquan
fit fecundum fe inurile ad effeitum l do cos infamari: nunquam tamcn pal
producendum :ſufficiet , pro ligno lus eſt, cos damnari . fed mox corum
efle queat; nam efficacitaris vis ominis innocentiam in lucem proculie, utin
pendet , à peritia & operatione ipfius ! illo ipfo facto B. Germani ; quod ad
diaboli ad fignum operantis: ut patet , vetſarij urgent: & certius probaturex
in tranſuectionibus, & procellis exci- | D.Athanalij iudicio , qui fallo accuſa
taris, fimilibuſque. batur brachium Arſenijad uſus magi
Quinta Quibus auxilijs? hoc eſt,an cos abſcidiſſe. Demum ſi quid huiuſ
ope dæmonis , & cum quibuscompli. modi argumentum valeret in adulte
cibus.hoc indiciú frequentiſſimum & ris, homicidis. & alijs etiā valeret. Má
oprimum eſt: quia fatentur complices poſſet etiam diabolus in lationum ca
fe fimul feciſſe. Viderur autem iocredi . verois, & luſtris libidinoſorum inno
bile omues eodem modo circa fingu - centem exhibere tanquam adulterum
las circumſtantias delulas fuiſſe:quam vel homicidam : quod quidam B. Sil
vis enim tam facile foret dæmonibus vano narrant accidifle, a qualihiſtoriæ
decem decipere quam vnum : tamen fide , qus illide B.Germano menorár,
non eft cenlendus Deus hoc æque per & de Satarenenſi monacho habes in
mittere. Neomnis ratio probandita ferius 2. 6.6.2. fedł. 3.9.3.A A.Siconce
lia delicta occulta iudicibus adimatur . dunt æquè in alijs criminib hoclocum
hoc enim diſfentaneum eſt providen obtinere: næ illi quam fidum Sceleratis
siz diving , patrocinium , tám infidam tipubl. &
Sexta eft,vbi?quæ minimi momen . Deo navant operam : nihil enim acco
tieft. nam poſſunt æque deludi uno modatius Gt ad criminoſos ónes fup
loco atque alio , Deo permittente. plicijs eripiendos. Si negant in alijs
Septima circumſtantia ( Quando ) peccatis idem locum habere: doceant
non mulum atrendenda , quia tancum curin folo crimine faſcini dæmon hoc

uno,quantum alio poffunedie, quantú poffit. & non in alijs.Satſcio nunquam

interdiu,tahtú nociu :& quovis tépore idonce docebunt.
decipi à dæmonc poftant. Adminicu Sexium Arg.eft, malefici non ſunt
lantur tamen hæ " duæ ultimæ reliquis occidendi propter abnegationé fidei:
circúftantiis ad earum confirmationė, į quia omnes homines, dum mortaliter
cum teſtesconveniunt in loco & tem . peccant fidem abnegant , & dæmoni,
s
pore : nec nihil probabilitati habent relicto Deo ,adhærent, & tamen non
locus famoſus , aut tempus ſolemnej propterea occidunturConf B. Petrus
( hocelt dies ordinarij ) quibus earum ier Chriſtum negavit , & tamen non
fcelerofa conciliabula celebrantur. fuic propterea necatus. Ref. Peccatores
Mmmmm TCCS.
 TIONVM MAGICARV
M
836 DISQUISI .

secedere à Deo per inobediencia tan probatur id primum iure divino,

cum : & ideo impropriè dicuntur pro Exodi 22.verf.19.Maleficosnon patieris
pterea infideles , & fidem negare: led | vivere. que loco vox Latina cft admo
malefici leu lamiæ recedunt à Deo per dum late parens, nec teltringenda ad
expreſſam abnegationem Dei & fidci, rolos verlenarios, or nec Græca , nec

quod eſt Apoftafia, propriè di&tæ infi. Hebræa, quod quia fufe probavi,b hic
delicaris ſpecies:conſtituens peccatum non repetain: idem ftatuitur Levir.
unúſpecifice à cæteris mortalibus pec XX . verf. ult.
catis diftin &tum . ut optimè deducit z . Probatur iure humano , lege Ec
Binsfeid.inl 7.C. de malef.in reſp.adt. clefiaftica .cap peruenit.c contra idolo .
argum.Quoad B. Petrum illc tantum rum.26.quaft.s. Extrag .varijs, vna lo
peccavit contra præceptum confeffioan XXIi.ſuper ſpecula.aliaInnoc.8.gue
nis fidei, fidem vero nequaquam amin ponitur ante malleum malef. alia Ale
Git. malefici fidem corde & ore abijcixand 6 incip cum accepimus:alia Leo.
unt.idque fponte nulio urgente metu : nis X. incip. honeſtis petentium votis ;
Petrum ftatim pænicuit ; fagæ manent alia Had. V I.incip. Dudum uti nobis
in lua defectione. plura de Petri oc- & lege fæculi, fcripta quidem Imultik
gatione egregia invenies apud Fra.mo.l.nullus .I etfi. C demalef & mathe.
Soarez tom.2 . in 3.f. D. Thom . nó ſcripta vero, confuetudine fere V
Septimum arg:Deus permittit male, niveiſali Europæ , iudicum Ecclefia
ficia fieri, & linic maleficos yivere , er. fticorum , qui lolent brachro frcnlari
gonon debet cos homo occidore: Ref: cos tradere: c & iudicum fæcularium ,
ridiculum elle quod inferunt. fic enim ut patet ex ſcriptoribus, qui res crimi
fequeretur nullorum criminom reos nales profecuti funt nationum omniu :
occidendos quodeffe hærefim certam Italorum , Blanci , Careriji Grillandi,
docent Cafts. & alij Catholici (crip - Gandini, Clari, Folletij , Boſlij, & alio
tores Nonne magiftratuigladrusàDeorum ,ex Hifpania Bern .Diaz Plaza : Av
datus advindicta malarnya £ x his ap viles. Avendaoni ', Covarr Gregorij
paret , quam ridicula Gint argumenta | Lop.ex GallijsFabri,Millei,Michaelijo
adverſariorum . Sic ergo . laquerij , Berberij , Remigij , ex infi
Conclugo , Lamia occidende etiam | riore Germania Damhauderij , ex fw
fobominem nullum veieno recallent:etperiore Althufij.Godelman , Fichardi,
ramli ſegetibus , o animantibus non Molleri & ipforum patronorum La..
nocuiffent.etiamfi necromantica non fo. I miacoram : qui dum querontur & im .
rent,eo ipfo tantums: quod demoni fe- probant,conteftantur conſuetudinem
derate quod convenini intereſſe ſolita , hanc invaluille, Hæc PP . reſcripra,hác
o que ibicxercentur præftare. Impp.fan & ionem ,hancEuropa genc
ralem
a Rom.13 1.Peti 2 vide Orig.bom : 20 in Nu.blicz de voceMechalephim. cut docentem
nes , de inquiſitorum tribunali egere Lucerna inquipier.Directorium Inquifit. illudComenfis,bor
dero Eumerici Viatorium Inquiſ Berberus Sprenger, in malleo Inqucrius in Angello Jimene, in
grmi. Alfo is Cwtdiiuftit. herei.gunit:) so for 10 ,
 LIBRI V. SECT. XII. 837
talimconfuetudinem ;hæc decreta cú lior eft ſpurcitiesMagorum ; quia ,cum
& orum cuibunalium accuſare inenda fint coniugati , adhuc verſantur in
cij,hoceft contendere falſum ſuppo continuo , qualiconcubinatu cum dze
fuiffe & afferuiflc : quod nomen quod monibus , & fic non tantum contra ſe
Tupplicium meretur ? xum > neque cantum extra ſpeciem
3. Probatur ratione , criminis gravi. ! peccant, ſed etiam extra genus : quod
tati commenſuranda penæ gravitas: deteltabilius eſt, & pell. omnium
car
gravitas autem criminis petenda analium peccatorum . Nec orioſum elt ,
perſona offenlæ dignitate , & ab ipſo quod cum divina lex b dixiſſet malefi.
offenfionis modo Oftendirur à Lamijs cos non patieris vivere ſubiungat im
Deus Opt.Max . & Deipara & omnes mediatè : Qui cum iumento coierit
colites, & univerſa Eccleſia genuſque moriatur.
humanum , & animaca inanim staque Quiimmolat Dijs occidetur. nimirú
omnia : nam Deo & fuperis maledi ut hæc connexa , & comitari ſolica re
cunt , & blafphemant:cæieris creaturis re , indicentur. Sextò intervenit in
abutuntur , & exitium parant ; idque eorum crimine atrociſſimo blafphemia
modis contumeliz & crudelitatis ple- & maledi&tum in Deum : quæ divina
niſliinis, primo intervenit idololatria, quoque lex morte ſaucivit vindicap
gravior quam lſraelicarum , illi vitu . da.i Septimo accedunt in uno crimine
lum aureum adorabant , coram eobi , & alia multa : quibus à legibushu
bebant, falcabant; canebant : bhi cora manis iuftiffimè mors decreta lup
dæmone iplo , cui fe devovent . cui ſa- plicium : apoftaGa à vero Deo kex
crificant, cui fidelitatis & obedientiæ ercere cicus & facrificia Diabolite
Sacramentis ſe addicunt : coram hoc dius , quam ulli olim paganiltranſ.
( inquam ) edunt, bibune, choreasdu fugium à Deo ad hoſtem dæmonem,

cune,cantillane, fædiſfimeque multa cum Deo Sacramentum militiæ in

operátur.Secundo conſulunt ipfum de baptiſmo dixerint : in rebaprizatio
monem frequenter,quod ipſum morte quoque . & chriſmatis ſeu confirma
dignifiinum ,exlegeDeid Terrio offe- rionis conata abraço : crimen læla
runt filios filiasſuas dæmonijs : lege i Maicftatis divinæ aperciffimum ex
Dei iubentur occidi , qui ſemen ſuú of- ipla Profeſsione & pacto ſeu fædere
ferunt Moloch.e Quarto eadem lege | lolo , ut ex formula & ritu ipſo can
necari iubetur, quicum jumento coierit | ſtat y nocturni conventus ad ma.
fitem qui adulterium commiſerit:g i . i gicos apparatus , quod ipſum capita .
tem qui cum lexus eiuſdem homine lc.o Cum itaque tam multa concur
Sodomiä сoramiferich longe deteftabi Mmmmm 2 rant

á Exx.37..num.s.b Lev. 20. v.6.c.2.6.20 v . : . d 1.6.20.7.15. ed 9.20.2.10 .fdc 20.v.

33 : 8 Exo.22. v 13. h Le 24. v . 15. 16. ideo in auth. ut non lux ! contr. nar. Boer de
cifio . 31.16. 1. di poſta eyib. D D 1 2.64 3. C. de Apoft.kl. 1. 6 2. I. nemo venerantis C. de
pag. 11. deferto vem s . is qui ad holles D. de re milit, fi quis aliquid ex metallo S transfuga,
D.de pæn. m . eth excepta c. de bær.in.l. quifquis C. odleg. Iul. msic. 9. vlo.c. There
en demalef.
838 DISQUISITIONVM MAGICARVM

sant in uno crimine , quorum fin- qui mature Aagitijs eripit . Docet ex
gula morte digniffima : videtur com - perientia vix illas extra rogum , vel
muniiudicio carere : qui communem carceres converti : quomodo conver
hanc peſtem non cenfet igne gladio - cantur , quæ domimoriuntur , nec
que abolendam : & fufpxionem occul. habent qui ad Deum revocet con
ti confenfus atque conſpirationis me ſcium peccaticorum quenquam ? Po
sito præbet : qui ſe , Dei & hominem teſtilles Deus ad pænitentiam etiam
coniuratos hoftes defendere atq; cuc domirevocare : fed non videmushoc
rivelle profitetur. fieri , quod fingulari Dei contingit
Accedar & alia ratio . Criminum clementia , quæ pænastantis fceleri
morte pudiendorum tres funt caulæ bus debitas vult breviore & leniore
præcipuæ I. ne criminog vivendo da- hic fupplicio expiasi. Cum itaque om
mnainferant proximis & reip.con nes hæ rationes locum habeant in
ftat autem maleficos etiamfi non oc . Lamijs , etiamfi nullum occiderinta .
ciderent veneno : tamen plurima da nimal: conſequens eas adhuc metito
moa inferre : ut enim cercia mittam , morte ple &i . & hos iudices clemen
cum corum peccatum fit in uno myla tes potius quam crudeles in eas exi
tiplex quædam colluvies , ſentina, & ftere, confequens etiam impios & cru
femper repullulaſcens hydra peccato - delesin rempublicam & quali par
rum : Deus graviffimefemper offen- ricidas patriæ effe , qui ad cam evi
ditur , & ad clades toti reipub.inferen- denteni patriæ perniciem hac vipera
das provocatur maxime : ut his ipfe. rum : examina dillimulatione con
Jiciſfimis temporibus experimur , qui- niventia , aut aliter , fovent, celant
bus huius ſectæ ( quæ iam cæreris lon tuentur , aut debitæ pænæ ſubtra
giusproſerplit ) flagitia ,bonorum ho - hunt ..
miuum precibus , & pietati præpon Obijcitur ex conſtit; Carolina lo
derant , pluſque illa pollunt ad irri cuscuius hæc fententia eft : 4 fi alicar
tandum , quam hæc ad Deum placan- damnum maleficio Give veneficio in
dum . zi caufa eft , ut etiam alijs non tulerint; morteignis plectantur- five
nocerent fa &to ', ne noceant exemplo ronulli damnum inculerint;pehaspa
ut videmus quotidie lamias multipli- ciantur pro deli &i quantitate & quali.
cari, & earum ſermones atque operate. ] Reſpon ſemper ( ut oſtenſum )
fa caneri inftar ferpere : quare tol- hujus deli & i eam effe qualitatem &
lendr de medio , ut ftulto pereunte; i quantitatem , ut Gfæderatæ fuerint
Sapiens aſtutior fiatiz . ne li diucius mali cum dæmone: Gin conventibus , cal

colerentur , maiora aggravatis ſce- | quz fieriſolent, fecerint', moreple

Jeribus ſupplicia fibi accerſant, & de etendæ fint.Dumtaxat ergo caputhoc
die ia diem fiant deteriores. Cumque definit, venenarios illos ſemper igoe
falusis parsfit , minus aflgi : opti- puniendos: cæteros, livenenarij non
meillis ad ſalutem conlulit æternam , I aint, aliquando igni , aliquando alio
fupplicio
Hol art, 1099
 LIBRI V. SECT. XVI. 842

fupplicio puniendos. Patronis crgo in eo fuerantfufceptores levantes, & pro .

Lamiarum , qui hoc capite nituntur , parentes,veſtrique Patresparadaſ ,ee
docendum fuit , harum Lamiarum lerne hereditatis, quam pro vobis
crimen huiuſmodi non effe , quod toto genere humano Dominus nofter le
morcem mereatur : quod hactenus illi ſus Chriftus fua morte acquiſivit, coram
oſtendere nequiverunt , & Binsfeld . I præfato Cacodemone 3 in humana
Grill.Spreng. Alf.à Caftro & alij cira . ſpecie exiſtente, abrenüciaſtis:infunden .
tig notque etiam non oblcure contra re ipſo rugiente Diabolo denuo aguam ,
rium demonftravinus . Quid quæſo ! quam accepiſtis, veftro vero mutaro no
abſurdius, qui vaccam vel equum oc- minein ſacro Baptifmatis fonte vobis
ciderit interfici : qui à fide Chriſtiana impolito ,foc que aliud commentitium vo
defecerit, & Deo maledixerit , & Dia men vobis imponi fi&tisio baptiſmate
bolo ſe addixerit expreſſa profellio paßi fuiftis , & accepiſtis: atque in pogo
ne , & cum co fæd.dime coierit , & nous fide Demoni dat& veſtimentorum
facrificaverit, & c . eum morte non af. veſtrorum fragmentum só particulam
fici : eſt ne hocpænas criminibuscom illi dediftis: ut à libro vita vos de .
menſurare ? Viſum mihi , vnde hæc leri & obliterari pater mendacijcuraret
omnia luculenter probari queant , in figna veftra propria manu , ipſo man
ſerere huic loco exemplar fentendante Giubente, in reproborum dam
riæ latæ Apinione anno 1582 , ut refer natorum ', mortiſque perpetua libro ni
cur à Sebaſtiano Michaelis , in Pneus i gerrimo ad hoc parato appofuiftis: Boja
logia ut ad tantam perfidiam impietaten
Vifis proceſſibuscoram N.N.N. & c. vos maiori vinculo devinciret , notam
conrra nobis conftitutos reos , accuſatos, ¡ vel ftigma cuilibet veſtrum , veluti
delatos: quibus tam per veftram , eam rei fuæ propria inußıt : illiusmanda
quorumlibet veſtrum relati nem , ac tis iußisiureiurando , fuper circu
propriam confeſſionem iudicialiter co lo ( quod Divinitatis fymbolum eft ) in
ran nobis faciam , argue fepius repeti terram ſculpto ( qua ſiabelium pedum
tam iuramento veftro medio : quam per Dei eſt ) per vos e quemlibet veſtrum
teftium depoſitiones , eorumque arcula i preſtito, vos obſtrinxiftus figno Dominicos
tiones, et alias legitimas probationes , o cruce conculcare : eo illi parendo,
ex dictis , actis ei proceſin reſultantes, I adminiculo baculi, quodā nefandisſimo
nobis legitime conftitit, & conftat quod | unguento ab ipſo Diabolo vobis præferip
vos erveftrum quilibet, Deum noftrum coillili, cruribus ca pofiti peraëra ad lo
omninm Creatorem Opificem ,Vnum ' c13m conftitutum , intempeſta notte , boo
& Trinum abregaſti :cõimmitem Dia - racomm ,da malefactoribus.ftatisý, die
bolum hoftem antiquum humıni gene. bus abipro tentatore portati & tranſlati:
riscoluiftis,vofqueilli perpetuo devovi fuiftis:ibig; in communifynagoga pluri
ftis o facratiſſimo Baptifmais, Eshis qui:I morum maleficorum fortilegorā ,& he
Mmmmm 3 relicorum
Apoti aconſummateTransfugiumSacrilegium f. leg.fub cruribus pofiti. Ecco con ventus
tranſportio Ecceudololatriamperfettam ..
 840 DISQUISITIONVM MAGICARVM

recicoram fafcinariorum , cultorumque la denique malis addendo , vos viri cune

Demonum , accenſo igre tetro , poft fuccubis, vosmulieres cum incubis for
multas iubilationes,faltationes , comef- nicati eftis , Sodomiam veram & ne
fationes, compotationes & ludos, in hoifandisfimum crimen mifere cum illis ta
norem ipfius Præfidensis Beelzebub Prin Etu frigidisſimo exercuiftis : & , quod
cipis Dimoniorum , in formam spes etiam deteftabilisfimum eft anguftif
ciem fædiſſimi c nigerrimi birciim- ifimum Euchariſtia Sacramentum per
mutari,ut Deum re& verbis adoraſtis; vos in Ecclefia fanéta Dei aliquando
& ad illum complicatis genibus fuppli- ! fumptum , iam di &ti Serpentis à Paradis
ces acceßiftis ; & candelas piceas ſo eie &ti precepto , in ore retinuiftis,
accenſas obtuliftis, eilliresfæridisſimum illudque in terram nefariè expuiftis, ut
ac turpißimum anum ( prob pudor !) I cum malori omnis contumelie, impie.
fumma cum reverentia ore lacrilegoſ latise contemptusfpecie Deum noftram
deofculati eftis:slāquefub veri Deino verkm fanétum dehoneftaretis , ip
mine invocaftis : illiuſque auxilium , ſum vero Diabolum , eiuſque gloriam ,
je pro vindicta in omnes , vobis velin . honorcm , triumphum & regnum pre
fenfos, vel petita denegantes , exercen moveritis,atqueomni honore , laudibus,
da efflagitafiis : atque ab ipfo edo & ti vin . | dignitate; auétoritate o adoratione bo
didias , maleficia , faſcinationes tum noraretis , decoraretis et honeftaretis.
in humaras creaturas,tum etiam in ani . Que omnia gravisſima, horrendisfima
malia exercuiftis, arque homicidia in ac nefndisſimafunt, direčte in Omnipo
3

fartium quamplurima commififtis, im . tentis Dei omnium Creatoris contumeli

precationes , ablactationes tabes , a am & iniuriam , Quam ob caufam nos
Alios graviſſimos morbos ope iam di F. Floru Provincialis Ordinis Fratrans
Eti Sarana , immififtis, infantiſqueper predicatorum , Sacra Theologie De
vos , nonnullis etiain ſcientibus tantum Etur , ac San &te Fidei in tota iſta Lega
s annuentibas, arte iam di&ta malefi. tione Avinioninfo inquifitor Gener :
ca oppreffos , confoffos & interfeitos fu- Deitimorem præ oculis habentes, pr
iffe, ac demum in cæmeterio Jepaitos tribunais fedentes per hanc nofiran
noElu clam exhuniaſtis , nique in fententiam diffinitivam , quam
fynagogam predictam faſcinariorum Theoiogorum & - lavijperitorum confilio ,
collegium portafiaris denique Damonin . more maiorum in bis ferimus ferip
Tum Principiin olio fedenti, obtuliftis, vis , iejm Chrifti Domini noftri , as
detraltao vobis confervata pinguedine, B. Mariæ Virginis nominibuspre it
capite manibus e pedibus abfcis , volaris d.cimus declaramus pronuncia .
truniumquedecoquio elizari. en in . snius , diffinitive ſententiamu Vos
tordan aſari curaftis , iubentique ac 071. me's ſupye nominatos , á veftrum
mandante prafito Patre veftro come quemlibet fuiffe& effe veros Apoftatas,
diſtis, & deninabiliter devoraſtis: ma- i idololari as , Sanétisfime Fidei de
fertorci,

Fini nece re maleficiis humano generi.Maleficiadcrudelissies Sepulchrorum vitlatio. Ap .

Hobreprophagia. So.lomia . Sacrilegium . Sententhe contemnatsmis temer,
 LIBRI V. SECT. XII. 841

fertores, Dei Omnipotentis abnegatores privilegio ', forrifque Laicæ effectide

& contemptores, Sodomiticos, & nefan
diſimi criminis reos , adulteros , for -
micatores, forrilegos , maleficos, facrile-
gos , beticos, fafiinarios, homicidas,
infanticidas , Damonumque cultores
Satanica diabolice atque infernalis
diſcipline , o damnabilis ac reprobat
ta fidei affertores , blafphemos, periu .
Tos, infames , omnium malorum ,
facinorum egdeliétorum convi&tosfuiffe.
Ideo vos omnes , veſtrumque quemlibet,
tanquam Satana membra hac noftra
fententia , Curie fæculari remittimus,
realiter & in effectu condignis eo legiti-
mis pænis eorum peculiari iudiciople.
& endos. ]
* Habes hic epitomen ſcelerum , qua
fafcinarij iliſoliti comunittere , quam
alibi accuratius comprehenſam habes ,
& exemplum damnationis Ecclefiafti
cæ , quo illa paco Curiæ fxculari,seostijs perſonarum , loci , temporis & cæt.
puniendos tradat: nec opus alia folle-
mnitate , li laici Gnrrei .
Maius opus quando tradendi funt
Clerici; quos conſtat ante tradicionem
omniclericali privilegio , præmiſla re-
a
clarentur, licque Curiæ ſæculari tra
dantur. Praxim huius caſus nondum
vidi , ſed lufpicior hanc elle ,vel efle de
bere.
Sed quia in fafcinariorû caufis mul
torun criminum qurdam quafi col
lavies & leurina reperitur : quorum
non eadem qualitaseft , quæri ſoler
propter quæ liceat vel expediat hanc
Clericorum vel monachorum tradi
tionens facere?
Si ſola hæreſis proprie diga, hoc eft
error in Gde pertinax reperitur : ſe
quenda decreta canonum de hæreticis
quæ propoſui ſupra. hec eadem fe&tio .
ne littera T. T.
Quid iudici in cæteris criminibus
que hæreſim comitantur ut pluri
mun,& quæ ſubjungam , facere expe.
diar : id quia dependet à circumftar
prudentiæ & facti eft , nec regulis ullis
potelt dcfiniri. Hoc tantum ingene .
re: honoris divini , & cimoris , poblio
cæ utilitatis ſummam femper haben
dimeſe curam : & ita demum , hæc

gradatione, tev (ut vocant)degradation permittant , iuris rigorem renitis polo

neſpoliandos. Quæritur aurem , quid le .
6 moniales Gint , vel monachi lai quæras quid iudici liceat : Reſp:
ci;nullo in clericorum gradu conſti- | ecliolim degradatio non oiſi propter
rugiran & hi exau -forandi , & quo- tria crimina iure Canonico cxprella
modo ? permitteretur : hodie camen praxint
De his ultimis nomeminime quid contratia invaluiffe paflim , ut pro
quam legere. Sed arbitor fufficere pter alia quoque crimina his maiora
nodationem fev-lpoliationem habirus id facere liceat : quod lane & à pleriſa
monaſtici , ut viris capurium ,fæminis que incerpretibus receprum , & æqui
pelum , cum fcapulari, & habitu lupre- rari valde conſonum ,poft Baid. Anca's
mo auteratur, veftiſque faica illis iniji i rani & Abbat. fruftrareciamanribus
ciatur , & ordine , cui le addixerant, Antonin. Anan . & Burrio , in praxiin .
sieci, fpoliatiqueomnireligioſorum deductum videmus . Quare licet ho
dic props
8:9 DISQVISITIONVM MAGICARVM .

die propter unum crimen valde enor . Ricum homagium , five accedat idolo .
me.velplura gravia ( lic voco quæ non lacria, ( quæ per fe fufficit ) five no acce
sam enormia ) etiain non exſpedara dat : quia hoccrimen, ſecundum ſe.gra
incorrigibilitare clericum tradere fæ . vius eft hæreli proprie dicta & punitur
cuları brachio puniendum : ur docent, non ianum pænis onipibus hzretico .
poft alios , Guilh .Benedi & us in c. Ray. I rumia fed eo acrius , quod quihzreti .
nutins : Bernard . Dias de Lugo Epi- co locus panitentiæ permittitur, is
IcopusCalagurritanus Pract. Criminal. Apoftatæ iure civili dilerte denega .
Canon cap . 90. & Felicianus Epiſcop : Ittirib
Schalencis lıb.de depofiriose 6 degrad. Secundo loco cft talis Sodomia ne
6.14 . à quibus adferútur exempla mul- fandiffima , per concubitum cum luce
ta rerum fic iudicatarum , in Italia , Hi . cubis& incubis dæmonibus : propter
ſpania, Francia , Belgio diffentiuntta. Sodomiam vero tradendum brachio
men in ea dumtaxat, quod incidente fæculari clericum , criminis huius ali
cafu Felicianus cenſet, prius conſulen . I quories.commiſſorem , ftatuit Pius V.
dum Pontificem Maximum : fateor Pontifex Maximus in Bulla,iocip Hor.
id turius . Sed alij hoc neceffarium non rendum illudfcelus:de qua cõlule Na:

putant , nec puto in praxi obſervati.
Quod vero videamus iure Canonico
requiri incorrigibilitatem , f. cum non
ab homine.de indic. hoc re &tiffime cen .
fent, cum Ancar. Abba . Felino & alijs ,
citati Dd . recipiendum in criminibus
levioribus , & reipub . parum noxijs
non vero in enormibus & reipub .
periculoſiſſimis. ( vide Diazium ſupra
cap.33. 60. Felician. cap. 2. 14. )
quorum fententiam verifimam pu
to in criminibus huiuſmodi diu con
varr.cap.27 .Man . num . 246 & lopes
rioribus annis hoc in praxim Dvaci
deduxit. Reverendiſ. Epifcop. Atre
batenſis.
Tertio loco homicidit quod in no .
Aro caſu multis ex capitibus eft enor
me, & qualificarum :primo quando oce
cidunt proprias proles , vel parentes,
aut coniuges ( ve apud Remig. lib . 2.
cap.1 .) & horum fimilitudine, quando
monachi vel monachæ necant fuos
collegas vel conſorores. 2. quando

tinuatis arg.c.quam fit. de excell Pre nondum baptizatos , & animam per
lator dunt cum corpore 3.quando ad necen
Crimina autem huiuſmodi valde e accedunt deco &tiones illæ ,aurantiho .
normia , & hac leveritare digna in fa- i pophagiæ. 4. fi veneno necant , s.
fcinariorum facinoribus , præter ipfam quando necat proditoric ex pa & o
hærefim mihi videntur faliene cria oc mediante ipſo dæmone. hæc duo
cuirere. i ultima indigentprobatione , cætera
Primo cſt Apoftafia à Deo & profel clariſſima funt. Quarcum & quintum
Gone Chriſtiana meta & perfe & a , & itaque proba , quia dererius eft ho ,
transfugium ad dæmonem illique præs I minem veneno , quam gladio occi.
dere:

a c.1. ibi Innoc,Hoti.. alii de Apoll.b tex . gl.in 1.3.C.de Apoft.

 LIBRI V. SECT. XIV. 843

dere: a idco Romanivenena etiam ad duplici pomine comple & i voluerit ,

verſus hoſtem deteſtabantur , ut Cor- nempe qui vel potionibus , vel verbo
nel. Tacitus & L. Florus docuere. De rum conceptis formulis abutuntur ,
inde conatus proditorius gravitatern | φίλτρους καιεπωδαις τισιν : quα pro ijfd8
homicidij ſemper aggravat:eftque ma. ſumi ſæpe folere fatis indicat Heſychij
ior ac dolofior proditio , quoties cavé . lexicum ,ubi habes: é acidci, papuxois
di aut prohibendi minor occaſio vel lyónres, fed de hoc alias plura dicta no
poteftas eft .Dæmones autem ſunt inſi bis fuere. c
diatores inviſibilcs , in omnem nocen DD. communiter admittunt veneni
dioccaſionem intenti : quorum necin mali nomine , etiam magicos ſuſurros,
ſidias cavere, nec vim ( li Deus illi per- & incantationes , ſive formulas quasli
mittat )atque ferociam , prudentia aut bet conceptis verbis ex pacto cum Dæ,
vires humanæ ferre valent. Deniq ; per mone inito operantes comprehendid:
tales & maxime diuturnos,atqueacer- quia par damnum ex verbis talibus &
biſfimos cruciatus excarnificatos ne . venenis , iuxta illud Tragici de Medæa :
cant,& utplurimú(quo quid gravius ?) qui poftquam genus omne lethalium
dementis limulrecto deiectos ſtatu, in graminum , & Serpentum commemo .
deliria, miſerandumque furorem præ- raflet , ab ea uſurpatum , ſubdit :
cipitant,cuingue ſanitate corporis,ani . Addit venenis verba non iftis minus
mi quoque colluntincolumitaté . Quæ Metuenda,
cuncta Philo ludæus , b qua ſolet gra . Sane rarione pacti & Dæmonis fic
vitate & copia verborum , rationumg; vocati , damna inferentis : Nonne lu
perpendit , & idcirco iuſtum Moylis | ſtinian. Imp. lege Cornelia de ficariis
Zelum validius commendavit , quod | perinde illos teneri ſanxit e : qui ſu
maleficis nec dici quidem unius indu- ſurris , ut qui venenis, occidêre ? Quid
cias à nece concedendas ſtatuerit :adeo quæſo hic lulurri aliud , quam verba il.
ut ,fi carnifex deſit,per iplummet Prin- la tain meruenda ? Plato quoque occidi
cipem ludicem populi , eos de medio, voluit lege ſua, non ſolum qui venenis
tolli voluerit, qui taliſupplicio manus datis nocuiſſent ,ſed & quicunque deli,
ſuas non contaminaturus, ſed Deo fan, gationibus , aut illecebris, aut quibuſ
& tificaturus, ut alter Phinees , videatur. dam incantationibus ad lædendum pa,
Addit vocem à Legislatore Exodi , ratus eſſe videretur : & hæc omnia re
cap. 22. ubi lex illa perſcripta, poſitam veneficiorum nomine comprehende,
capi, de omnibus , qui vetitis artibus reaffirmavit libr. delegib.XI, fere ex
alicui necens moliuntur : & eos ad duo tremo : εάν κατάδεσησιν ήεπαγάγας και
τισιν έπαδας και τ τοιξνων φαρμακείων
reducir capita , qui dicuntur, 6. Máyco
εφαρμακευτά , & poftea explicatiguos , ών τινών , δόξη όμυτG- είναι βλέποντι.
Nnnnn Incan

a text.in ss. de malef. mathe.vid.Fr.Baldui ad 4.1.inftit tit.depub.iud.S.L Cor .

welde fica :ver.cadem leg.devenefic. I. D adL. Corn de ficar seo boc crimen morte non exftingus
dur.l. buius D iu refifci. bl.de ſpecial legib circa
med . cl... ,lt D. d vid. Gril, de fortil.g .
Petr, Binsfeloni... C.de malef. cd.verf.eadem lex depublind .
 ITIONVM MAGICAR
VM
844 DISQUIS
m
Incantationu itaque & Cunorrorum f ubi degit ( verbi gratia in codem mo
nomine , omnem malorum verborum nalterio ſuperior , vel confrater ) ali
ex pa ct o ef fi ca ci am , qu od ma le fi ci u- | quis non fine ſuſpicione maleficæ no
ſurparint, genus comprehendi qui ne xæ , & maximc illius eiuſdem , quægraf.
garet ,neminem legi, necaudivi. ſetur eodem tempore adhuc in alios
Vnde nihil dubitem huc referre domeſticos , interierit : cæcum pu
formulas illas devovendi, ſeu dirasim . tem , qui locum quæftioni idoneæ hic
precationes ,quibusmaxime variis hæc fuperelic non videar : cum indicium
hominum venena Deum offendant. hoc illa confeflione, & infamia perfo
ut erat illud quo, quæ alicui nocere cu næ clara confirmatum , plane propin
fe Dæmonip
manciparat N. Lovanij ſemper uteba- infligendam ; Gs de morte illata , ne pec
tur : Per illud ius & imperium , qaod in tormenta quidem , quicquam fateatur:
me tibi permiſi ( dæmonem alloqueba- etſi lenior fententia fit quorundam ,
tur ) poftulo , ut quantum polles poteſque leviori quan mortis fupplicio afficien
tali vel tali ( nomen exprimebat 00 ) dam & ; tamen quando in multos tam
ceas. Vbi norandum inprimishac for - improbo & propinquo conatu reus
ma contiveri & exprimi primo com graffatus fuit, etiam mors nulla fo
placentiam five ratihabitionem primi recſubſecura , ordinariammortis poce
pacti, cuius hæc quædam eſt renovatio nam tali conatui infligendam , iulius
& nova quodammodo apoſtaſia. Deine videntur compluresDoctores ſumma
de peu ſimpliciter & indefinite ,ut Dæ- f auctoritatis cenfuiſſe d . Quam fenten
mon quantum poterit noceat : quare tiam equidem opinor, in iis qui non
& illud peri, ut ſi queat occidere per i ſunt uſi ad nocendum veneno aliquo
diros cruciatus, id faciat. Ideo fi con- ' aut inſtrumento naturali, fed imme .
ftaret , ad'Tartareas has preces, Dæ- diara opera Diaboli, longe apertiorem
monem alicuimortem intuliffe: debe- i & æquiorem habendam . Nam qui hoc
re puto hanc mortem devoventi huie, pacto , vitalis conventionis inita ho
ut quæ iuffit, impurari.Si de nullius ne mines perdunt : plane fimiles funt ma
ce conftet,fed tantum de morbis & af- | litia homicidis , quos vulgo vocant af.
flictionibus illaris ; officium iudicis coſaſsinos , quorum homicidium pro val
rit, quacunque meliore via poterit,10- | de enormi & qualificato in praxi ha
ridice inveſtigare, num mortis etiam beri, norunt qui criminalia ſubfellia
cauſam alicui præbuerit;hoc eſt, an ali- vel obiter adierunt. Hos commune
quis ex iis, quibus diras imprecata eft, Do & orum fuffragium iubet omnino
morte violenta , Dæmonis eius opera, actu degradati, etiamú conatum im
Lit ſublatus. probum mors fubfecuta non fuerit, fi
Si vero præterea in eadem familia,, modo per iplos non fteterit, quomi.
Bus

a uspolt Bersarh Carr.& alios Clar.ds.g.bomicidium 1:14 ., 6 Ang & Salyc.inl. 1.C.dt
male ,Cou.in Clemen fafuriJusg.2.circagrin Menech,ke arbia.jud ba[ 360
 LIBRI V.' SECT, XVI. 845

nusinterficerentur 4. Longius eriam caſuum , multoquemagis duobusvel tribus

hacin replurimil. C. progrediuntur, concurrentibus, vel uno perfecte patrato, &
adeo ut cenſeant, clericum , qui affali- | alterius propiuquoconatu accedente,Magos,
no mandavit occidere quempiam à iu- fortiarios, maleficos, incantatores,five quo
dice ſæculari in hoc conatu deprehen - cunquealio appellesvomine, poſle à iudice
foallaffino , poffe & ipfum mandatore Ecclefiaftico , quamvis Monachi, quamvis
ab eodé iudice capi , & fine ulla degra- Sacerdotes fintactu pramiſſa degradatione
datione fupplicio affici:quod ultimum brachio faculari puniendostradi.
licet mon diffitear videri communius Siobiicias, quoldam docere, ex qui.
receptum b, fecurius ramé arbitror iu- buſdam canonum locis, ad hanc tradi
dici fæculari,prius degradationem hoc tionem Sortilegij crimen non fufficere
calu aperiri , & urgere Ecclefiaftic sled duntaxat ad verbalem depofitio
um
forum , quatenus iuſte & honeſte potc- nem :Occurritur, id intelligendum ca
rit ,ad hoc faciendum .Cæterum fimili -lu , quo Sortilegij crimé intra proprios
tudinem allálſinatus maximam in hoc ſuos terminosconbftit;hoc eſt,nópro
maleficorum conaru ineſſe,quia docui greditur altra illicitam divinationem
lib.2.9.4. litt.B.non arbitror mibi nunc non conjunctam cum expreſſo pacto
probandum ; quid intereſt precio con Apoſtarico. Nam de tali Simplici divi
ducam ſicarium ,qui meum inimicum natione , ut ſunt pleræqueaftrologorú
ex ioſidiis interficiar : an hoc vi pacti & fimilium ,expreffe canones illi lo
conventià Dæmone, id ut faciat , obti- , quuntur,nempe cap.unic.26.q.1.c.fi quis
ncam :hic pro pecunia cſt , animaei pa- Epifcopus 26,9...Etideo noftræ fentétiæ
& a & promilla. nihil obſtant.Cæterum quando incan
Verum dicat aliquis, quid igitur re- ratione setian medicamentis ad malo ,
fpondes canoni , c.cum non ab homine, de rum remedium adhibitæ ; tunc.ex D.
iud.breviter.Refp. ſequi me cum multis Auguſtino expreffe iubet alius Canon
graviſl. 1. C. quos Felician. & Diazius Clericos degradari, cap. adenoneant in
fequuntur,Ancaran . & Abbatem : qui fin.20.9.7.Cuiusloci duæ ſuntexplica
cenfuere , canonéillum intelligendum tiones,una cft d.degradari, poni procu
de unico tantum , & nó qualificato ho- , riæ fecularitradi,utper præcedens etiã
micidio : non autem de unico homici- quod ſubſequitur ,ſignificetur.Idcirco
dio qualificato ( ut funt ea quæ nos enim fere femper fit actualis degrada.
initio propoſuimus homicidia malefi- tio , quæ hoc nomen proprie meretur :
corum )ncque de pluribus non qualifi alia eſt, degradationc tantum poni pro
catis. depoſitione verbali ,e quæ proprie vo
- Concludo igitur ,quolibet iftorā trium I catur depoſitio , inpropric vero de
Nnnnn 2
grada

a docent boc non inaccurate reiedla Dwi Angeli contraria fententia, Diazius fup.cap g .
& Felo dc14 . bpatet ex citas à Boer.969. Lupo de libert Eccles.9.9.6 Arnol. Arbertin . in rep.
quoniam de har ins quos fequuntur Diazius & Feli. Epif c Fufe apud Abb.in c. ad abolen
dom deber.quem feq Filice Diaz.ille cap.iz bics. 10. d Auto de Bxar.in coas ackrici de inch
& Abb.in d.cap.admonemus.
 846 . DISQUISITIONVM MAGICARVM

gradatio diceretur. Prior ſententia Gaſticus talium reos degradet, & ilico
verborum proprietati inhæret , poſte poſt curiæ læculari ( ut fieri ſolet , tras
rior æquitati. Sed ſuſpicor in re non dat , iuxt. d. cap. novimus , & d.c.penult.
diffentire Abbatem & Butrium . Nec ſ fi vero delicta minus atrocia & minus
enim Bucrius opinor , affirmarec in- pernicioſa reipubl. intramen ex gra
cantatores,qui nec apoftatæ ,necSodo- I vilimis : tunc vult iudicem debere de.
mitæ , nec alij noxij ſuis artibus eſſe | gradare, & degradacum perpetuis car
ſunt conati,acłu degradandos,ut curięceribus mancipare, quæ fuprema iuris
ſeculari traderentur; ſed contenderet Canonicipænaeſt , & in mortis locum
canonem illum de his nó loqui , verum fuccefſit. Quæ fane Abbatisſententia
de ijs , ad quorum crimen incantatio- merito Diazio & Feliciano ſupra cita
nis,grave damnum alijs illatum ,Sodo tis placuit. Et hæc puto poffe & debere

mia, aut apoftafia , accederet. Contra iudicem ſequi .

Abbas non opinor negaret incantato
res illos , de qirbusButrius ſic acciperet
Canonem , & de quibus concl. noſtra
fuit ,curiæ ſeculari tradi poffe; ſed con
tenderet canonem illum.de his non e
giſle , fed de alijs , de quibus nos non lo-
quimur : quæ Abbatis explicatio etfi
minus propria ,magis tamen conſenta
nea viderurillicoptextui, Sane nobil
cum lenolic Abbatein & cum Burrio,
quoad enormes illos,quos dixi fortile-
gos , patet ,quia Abb . a lolitus eſt diſtin .
guere inter crimina gravia , graviora ,
& glaviffima . de gravibus tantum vult
agi in i . Cum non ab homine de iudic. de
Porro fi fpes affulgeret emendatio .
nis , & magna atque clara pænitentiæ
indicia exſtarent ( cave tale putes , quod
reus ſecum petat clementer agi: melius indi
cium pænitentiæ foret, fi diceret nulla fibi
condigna ſupplicia poſſe irrogari , & malle
bic Deo tam atrociter offenfo gravi
ſupplicio
conari ſatisfacere ) nec rei funt relapli,
nec ſcandalum cimetur , necmagnum
imminet reipubl. periculum er hac
clementia: his concurrentibus ſemper,
etiam in tribus illis quæ dixi crinini
bus æquius,lenius & honeftiusEpilco .
po putarim , ( niſi particulari cauſa in
contrarium movente ) fi reum huiul

gravioribus in cap.tuade pæn.de graviſ modi poft actualem degradationen ,

fimis in ca. novimies.de verb.fignific. “ ca.
penult. de hæretic.
Et inter gravilima collocat quæ-
cunque ſuntqualificata , & valde per
niciofa rcipubl . & quia pro huiuſmo
di criminibus puniendis condignam
pænam non habent canonum fanctio-
nes ; ut illa condigne vindicentur , &
reipublic. conſulatur,ac fatisfat , vult
merito introductum , ut iudex Eccle
a inc.tua de panis beh.s de pan. Innoc in c.qualiter z . deaccuft.c decus aliase * Moks
foreleto Inquer. & docui ex MAXCO, Molinete.
Give monachus , five alias clericus fit
(maximefiin ordine facro conſtitu
rus) ipfemetad perpetuos Ecclefiaftica
curiæ carceres damner.
Sic factunt Ebroici , magiſtro
Guilh. Edelino ; clicfactum Camera
ci loanne Potiere : dlc factum Cors
dubæ Magdalena Cruciæ , in quorum
tamen cauſa Sodomia , & maleficium ,
cum Apoſtaſia concurrebant : fed in
omni
 LIBRI V. SECT XVI . 847
omnibus pænitentiæ figna erant cla- | Ad hanc autem pænam ignis ex con
ridima, & fcandali arque noxæ publi - muni confuetudine fufficere fidei ab
cæ periculum abeffe judicabatur. negationem , & fædus cum dæmone ,
Quoad ignis pænam ,eaquoq; me- docent Bart.confil . quod incipitmu
sito recepta, & à maleficis arutpicibus lier Itriga de qua quæritur.in fin. & ha
( 1.3. C. de malef.) generali Europæ con berur tomo congl. crimin . Zileti 1. &
fuetudine, ad omnes magos, malefi Mollerus ad conitit . Saxo . part.4. lect.
cos ſortiarios , lamias extenſa : quia num.4.
ſunt apoſtaræ , ſunt hæretici , funt pec Vnum reſtat dignum quæſtione,
cantes contra naturam : quorum om . V. Iudici liceat hanc legis pænam confue
nium hæc legitima pæna eſt . a Er hæc rudine receptam minuere pro lubito ſuo?
pæna cæpit jam in Hiſpania à regno decidenda hæc quæſtio eft ex traditis à
D. Thom . & eius interpp 22. quaft.
illeMagica facra cantionesque ignis 67. artic. 4. fi adfit acculator, eo juſtè
fupplicio coercuit [ loan. Mariana de invito , non poffe ullum judicem ne
reb:Hiſpan lib.7.cap.27.) In Italia prius fupremum quidem pænam debitam
adhuc à remporibus Divi Gregorii, laxare : fi verò injuſtè invitus eſſet, ut
quando Romæ Baſilius quidam fe- li valdè vita rei foret reip. neceflaria,
nator magus quiut pænam effugerer. tunc inferior judex id non poffet, ſed
fe Monachum eſſe velle finxeracHam- benè fupremus poſſeio , quod tamen
mis abſumptus fuit ( vide D.Greg.libro rariffimè & non niſi maxima ex caula
primo Dial.capite quarto . )hic Bafilius v. faciendung Inferior verò judex nec
nacum Prætextato; qui ambo ſenato- permitcente accuſatore polferd, lu
res & viri illuſtres , fuere Magiæ con perior poterit eo remitcente , ſi tamen
victib: ut videas hoc crimen femper id fiat cum bono reip. quod quia rarò
non muliercularum tantùm & vilium , accidit, ideò etiam raro pæna relaxan
fed virorum etiam nobilium fuiffe: da. Si jndex ex officio procellit,minor
quicquid Wierus & ſimiles oggan non poterit eam relaxare : ſupremus
niant. Impænitentes itaque vivi com non poteſt , niſi utilitas reipublicæ id
burendi , ponitentus prius ſtrangu . i exigat , una & præcipua cauſa eſt le
landi. vide Covarr.libro fecundo,var.ref. niendæ pænæ pænitentia voluntaria.
Capitedecimo.num 9. de Clarum d. §. fin. Sanè prudentes judices femper cen
quaft.99.num . 7. In Apoſtaſia quoque luerunt, fpontaneam & promptam
Spéciale , quod in foro externo ili pre - confellionem & indicia pæniten
nitentiæ locus non eſt. lib.3.6.de Apoft. I tiæ , levioris pænæ infligendæ , cte
Nnnnn 3 iam

.. Joan . Andr.Hoftiens. Abbain c.ad abolendism de her. & cap.1.de apoſtas. Ddini,nullus
mufpex.Co. demalej Bertr.con) 212. vol.2 Co Brun l.s.deber.c.3. Coraf isbiz:Miſcel.c 8. Ai .
meri in Direit. Comenſ in Lucernsinquif Sima. Pegna talis tex . in d.transfugæ cum fim .
Clarus 9.Sodomi.s. nu 4 Damhaud in praxi.cri.Geltomnium biffiod.lib .4.var epiſc. 22. zz.
<D Tho.n.2.quaft 67.art.4.ad 3.6 ibi Cai.Sos.lib.s.de iuft. & iu. 4.n.4.d poft D Ibo.Arago.
Valena. Bart Salort.
 DISQUISITI
848 ONVM MAGICARVM
iam in hoc crimine caufam idoncam addiđa : qua ominem veritatem confeffaeft
ellc . qualiter omnia prædictæ cupiditatis occafio
Stabuleti Ioannes de Vaulx igne nefinxiſſet, ut fe nutriret hoc modo, & pau.
cremandus, capite plexus fuit: aliis lo- | pertati ſua ſubveniret: aut fortaſsis pro bu
cis, qui vivierant exurendi, ſtrangu- iuſmodi diabolo fe miferam in famulam de
lantur ad palum . Hoc movit judices dicavit. Inventa eft infuper morbum cadu.
illos Allobroges in caſu quem his ver cum babere , ac eundem fub extaticis excef
bis narrat CancellariusPariſienſiscon. fibus,quosfinxerat,palliare,de qua cum va
tigille anno Domini 1424. Recitatus eft | ria opinio effet, an tanquam hæretica puni.
Lugduni Galliæ coram clero proceffus cu retur:iudicatum eft à do &tis adpænitentiam
iuſdam mulieris delata & derenta Burgi eam admittendam , nec effe hæreticam :
in Breyſſia , quæ eft notabilis villa ducissa- quia illa que fecerat dimifit , nec obfti
baudia, circa quam eft domus Sellionis ordi nata permanfit .] ita Gerſon lib. de exami.
mulierfub pallio devo
nus Carthufējis. hec nat. doctrinat. litt. O in fine. Hæretica
tionis & revelationum fingebat mirabilia . non erat, quia in mente errorem nul
Aſſerebat enim fe effe unam de quinque fæ . lum foverat: ſaga ramen & malefica,
minismiſſis à Deo compaſsivè,pro redimen- quia peccata ex pacto cúm dæmone
dis innumeris animabus de inferno. Etiam inito divinabar , carbones etiam illi
ſua colluſione ſubdola deceperat in regione videntur illuſione dæmonis apparuif-
illa quam plurimas ſimplices mulierculas. re , quamquam & humana vafrities
sciebat videndo frontem ,peccata, que fece- quid ſmile carbonibuspotuerit exhi
rat unuſquiſque: hoc enim fecundum Augu- bere.
finum etiam Diaboli malitia fcirepoteft ,& Ordinariè expedit reipub . Contes
fuis revelare , non autem ea qua futura funt puniri: ideò ordinariè peccarer etiam
abfolutè ,fivè ea quæ in ſecreto cordis latent, Princeps bācpænam mortis relaxans:
& nullo èxteriore motu aut figno fefe pro- & fi quod malum reipublicæ inde pro
dūt. Habebac etiam ſupradi&ta mulier duos veniret ad juſtitiam pectinens , judi
Carbones in pede , qui eam afflixerant quoti ces , etiam Princeps , tùm tenerentur
eſcumque aliqua anima ad infernum defcē- ad damnorum reſtitutionein . Valenc.
diffet, quotidiè tres animasabinferno libe- & Aragon : ſupra do eft commu. fentenria ,
ravit :unam vel duas ſinedifficultate, aliam silu . & Caietan , in verb.Iudicum peccata,
feu alias cum pæna maiore ,ut dicebat. Men Navarr.in Manual.capite decimotertio,da
tis quoque exceſſus feu exſtaticos ſapè habe- ; alior. Quam ægrè autem Dcus ferat
bat ', in quibus mirabilia per revelationem maleficosmagos verè idololattas, leſu
didicerat:eratque mira abftinentia.fingula & Mariæ hoftes, defendi aut debitæ
riſsimaetiam vit &: plura verò alia de ea fcri. i mortis pænæ eripi : in Anatoliicujuf
benda forent.Nuper autem cum Spiritus al dam & fociorum Magorum cauſa ,
mus Ecclefiæ fuæ rector verus ( ut creditur) multiplici miraculo Bizantii fuit o
hunc fpiritum falſum detegere veller : hec į ſtenſum ,narrante rem multis Evagrio
mulier capta , & pænis ut torqueretur eff lib.siHiftor.Ecclef.cap.19.
Que
a Sic corrig vulgo malè legitur religione,
 LIBRI V. SECT . XVI . 848

Qua de rein monitis 3. & 4. plura | leiæ ann ,698. (ſub Sergio Papa in quo
ſam di&turus. Hic reftae ut repræſen- Eccleſia Aquileienſ. quæ relapſa in
tem quod fæpè pollicitus ſum , Analy. | ſchiſma occafione Quintæ Synodi
ticum commentarium in c. Epif. cauf. | fuerat , iterum reconciliata fuit Ro .
16. quaft. s. quem extorſit non necelli manæ Eccleliæ : hujus concilii memi
tas, ſed adverl arioru m impud ens per nere Paul. Diaconus libro quinto hift.
vicacia. Tribus 99. rem complectar, capite decimo octavo. Baron. Annali ,

$. 1.de cap. Epifcopi auctore Gauctori. octavo, fed canones nullos ejus pro
ferunt: nec quod ſciam extant. unde
Quidam volunt eſſe concilii Aqui. ergò probat Bodinus effe hujus con
etiam injurius eft,
leiení,capite primoita Bodinus & Da- ciliicanonem ? cui
næus hæretici. Miror unde hancin- ! id vocans Conciliabulum , cum Ro
fcriptionem cæpit. Epiſcopi acceperint. mani Pontificis auctoritate fuerit con
Nam nulli libri quos multos vidi , vel gregatum . Dent. Bodinus & Danæus
luonis , vel Burchardi , vel Gratiani , aliud concilium Aquilejenfe , quod
cam exhibent. forſan lectionem illam conciliabulum fuit, ex quo canon illc
commenti , ne viderentur nimis im fit defumptus.
pudentes in folutione , quam addu . laquerius & alii citant ex consilio

cuinta volunt enim nullam concilii1l-
. lius auctoritatem fuiſſe , utpote quod
conciliabulum non juſta ( inquiunt )
Synodus habeatur. Quæro ex Bodino
I de qua Aquileienſ Syn.loquatur ? An
de priore: hæc fuit anno 381. tempore
Damafi Papæ & Gratiani Imperatoris:
in qua Palladius & Secundinus Aria-
ni condemnati: cujus nulli alii cano
nes extant , niliactio unica contra A
sianos, qui Synodum hanc Gratianoruprionem deprehendas etiam in Pa.
extorferant Provinciale concilium rilienfe Buschardo, fed in Lovanienſ.
fuit , fed femper pro juſto & legiti.
mo habrum : nec aliud ferè in quo
plures pro numero fanctitate confpi-
cui , ut Valerian . Euſeb. Bononienſ .
Ambrof. Philaftr. alii : quos citat
Bodiners & contendit ferreo ore in
conciliabulum conveniffe. Probar et-
iam ex hoc concilio canonem delum -
ptum .
Polterius aliud celebratum . Aqui.
a Commentariusins Epiſcopi,26.99 $.
Acquirenfi : Sed mendoli codices eos
in fraudem traxere.Plerique ſcribunt,
ex conc. Anquirenſ. Non diffiteor fieri
poſle ut ruditas illius ſæculi cauſam
præbuerit Gratiano ſic ſcribendi , uc
cenlet Ant Auguſtinus lib. 1. de emend.
Gratiani Dialog. s .in fine. ubi docet ſic
folicum aberrare in nominandis Con
ciliis: fed illa potius fæculi, quam Gra
ciani error dicendus , quia hanc cor
luone , eſt, Ancyrenfi: inde nata diffe,
renuia quod veteres ſolui . & Q.con
fundere, ut in nomine Quirini & Ci
rini, diffentiunt autem råm luonis, &
Burchardi , quàm Gratianiveteres co
dices ,in Acquirenſi, Anslöyrenſi, Anchyra
ni.conftat concilii verum nomen effe
Ancyranū,ab urbe quæ Græcis Ayuupala
& fic alibi vocat Gratian . cap. Diacons
&, c. de Syracuſana 13. dift.28.6.32.prefa
byteros.
 1

088 DISQVISITIONVM MAGICARVM

byteros, diſt 50.c.6.fi qui epiſcopi.d. 92 Co Quid ergò, dicemus ne hunccanone

40. ſi que de reb. 12.qu.2.c. qui divinatio- effe conciliiAncyrani? communis hæc
nes. 26.9.5.c.defponfatas 27.qu. 2. Aucyra | opinio eſt , non recentiorum modo,
urbs Galatiæ antiqua & nobilis , ubi | Turrecrematæ in d. c. Epiſc. Toſtati in
celebris ille lapis theſaurus antiquario . Exod. & Match. laquerit in Flagello, Al.
rum , &apud Claudianum Antyranique phonfi à Caſtro lib.l. de iufta baret.pu
triumphi:Straboni & Ptolomæo Avrupa : nit 6:16 . Victoriæ rele & . de Magia Car
Laonico corruptè ouvrupa : hodie ranza in fumma concilior . Simancæ in
Bellonio & Nigro Anguori, ſtatim oc Cathol.inftit.Spinæi q.deftrigib.Silveſtri
cilo Maximo celebratum in ea , con- deftrigimag admir. Binsfeldii de Confes .
ciliuin fuit , perſecutione ceffante, an- malef. & Ant. Auguſtini in d.Dial. ve
no fermè314. in quo multa de laplis rumetiam antiquorum ,ut Coile& oris
falubriter conſtituta fuerunt, nec pau. 1 illius parcialium ſexdecim librorum ,
ca contra magicas fraudes ſancita , & Collectoris omnium conciliorum ,
contra contagioſam ſuperſtitionem Burchardi, luonis,Gratiani.
ex commercio cum gentilibus in po Objiciunt quicótra fentiunt, quod
pulum fideliuin proferpentem : utpa- ifte canon nec in Græca concil. editio
ter ex can . 23. leu ( ut Billamon ) 24 . ne ſola , nec in ea quam Balſamon in
qui relarus à Gratiano in d.c.qui divina- terpretatus fuit: nec in Lacinis verlio
tiones. nibus. Creſconiana , vel DionyGana
Sed ex his canonibus Balſamon . 25. ( quam ſecutus loan .Wendelftinus )
alii 24. tantum ponunt : nec inter cos nec in Tigurina, nec in alia ulla concil.
nofter habetur. Vndeigitur Gratia - Ancyrano inferatur. Sed de multis
nuseum deſcripſit ? Inciderat in col- i quæ ex conciliorum canonibus exci
lectionem quandam ſexdecim partia- derunt,hoc unum eſſe potuit: potuere
Žium librorum , in qua lib.6.cap.6.67. etiam Burchardus & alii veteres Lati
adjiciebantur duo canones conc. An ni plenius volumen nacti fuifle, quam
cyrano , quos hodiè additos videmus Ballamonaut alii Græci,aur quiverte
primo concilior.tomo editionis Suria . reex Græcis , quorum libri concilio
næ ,item optimæ Romano : priorem rum Latinis ſemper fuere corruptio
de homicidis fervi alieni , poſteriorem res & magis mutilati.
defortegis & maleficis perEpiſcopos Nihilominus alii adhuc cenſent ex
parochia expellendis: quétorum Gra . nullo concilio deſumptum , ſed ex ali
tianus defcripfit, errorum quæ in co- quo Patrum . Ná Beetzius in Pracepto
dice collectionis erant nulla ratione frio,adſcripſit B.Gregorio evidentimc.
habita. An Burchardus ex illo codem moriæ lapfu. Alii volut deſumptum ex
codice partialium librorum deſcripſe- D.Auguſtini li.defpiritu & anima. Sed
rit , an verò collector ex Burchardo, liber bic non eſt Auguſtini,ut mox do
non poflum definire , quia collectio . i cebo : & actor illemutilèadmodum
nem illam non vidi , hoc canonc fuit ulus, Doctilimus dc
nique
a Alii volunt 308.
 LIBER V. SECT. XVI. 852

nique Annal. Ecclef. ſcriptor cenſuit à | cil facit. Quod eadem apud Augufti
Damaſo id ftatutum , tom .4.Annal.anno num totidem ferè verbis legantur ,au
382 , ſic ſcribens : in actis autem Damafi get fufpicionem Damaſii non eſſe hoc
Papæ , in Ecclefia recitariſclitis, de quibus decretum de mulierculis , ſed recen
inferius erit mentio , habentur aliqua ab eo tius: nam liber ille non eſt Auguſtini,
2. dem Pontifice decreta in Romano concilio: fed alteriusnec tam docti, nec tam an
hoc ne an priore incertum eſt, &c. deinde riqui. Nec Auguſtinus ſubticuiſſet Da..
poft quædanı concilij decreta , ait : nec non maſi cíle piæ recordationis lanctio .
etiam excommunicandos efle omnes , male nem .
ficiis, auguriis , fortilegiis ,omnibuſquealiis Nec quidquam obſtat, ne credamus
ſuperſtitionibus vacantes:qua fententia pre- illa Damali a&ta,in ijs faltem partibus,
ſertim fæminas illas plectendaseſſe, qua illu, quæ in Eccleſia non recitantur ( qualis
ſa à demone fe putant noctu ſuper animalia eft ifta ) eſſe mendola : nec didici un
ferri, atque unà cum Herodiade.circumva- quam illa Damaſi acta in Ecclefia olim
gari, & c. Atque hoc cenſer confirmari, integra recitari ſolita ; fed ficut hodiè
quia cenſet,eadem fermè à S. Auguft. videmus in Breviarijs inleri, ſeu recita
deſcripta haberi deſpiritu & anima6.28. ri non acta integra , ſed Adorum par
· nec nó in appendice Ancyrani.cócil. & teni ,
apudGratianum fub codem titulo col Pro Damaſo roboris aliquid ha
locata.26.q.1.cap.32 . Et conſtet ex Se- ber hoc unum argumentum , quod
vero Sulpitio vita S.Martin .c . 25. in oc- horum actorum exſtant Romæ com
cidente & oriente inaleficorum artes plura exemplaria m . l. quorum qua
plurimum invaluiſſe, quodex Ammia. tuor Illuſtrillimus Baronius vidiffe te
ni lib. ult. hiſt, uberius probetur : adcò | Itacur, dict.tom.anno 427. Accedit illud
ut in iplos facros Dei miniſtros præfti- Antonij Auguſtini Dialog. 14. de hoc
giæ quoq ; magicarum excantationum cap . epiſc. his verbis , Damaſo in concil.
irrepſerint, ut de Gerontio Diacono Rom . affcribi vidi in lib.quodam Michaelis
D. Ambroſij narrat Sozomenus lib. 8. Tomaſii ex veteri libro , in quo vita eiufdem
bift.cap.6. Pontificis conſcripta, Verum hæc opinio
His tamen argumentis nondum in- ; etiam patitur difficultates , quas no
ducor utBurchardo ,Ivoni , Gratiano; ſtra. Inprimis enim in canonibus Con
ne dicam totalijs do &tiffimis viris con- ciliorum Romanorum , quæ duo fub
tradicam , velà communimeſententia | Damaſo habita, non reperitur , non in
patiaravelli. Maleficorum multitudo priore anni 373. quo damnati fe &tato
non minor fuit Conftantij , & Iuliani res Apollinaris. Nam illius Canones
temporibus ut non paucioribus .ex : interciderunt , & corum fummam
emplis poſſem probare : Sed quid o volunt Anathematiſmis Theodoreti

pus in re clara? quod autem à Gratiano comprehenſam , qui nihil pertinent ad

Subeodem titulo collocetur, ut ab ap . d.c. Epiſc Lege Theodoret.los .hiſt. cap.11.
pendice quoque illa : hoc perſpicue nó | Nec reperitur ifte canon in poſteriore
pro Romano, fed pro Ancyrano con- I concil.lub Damaſo Romæ habito. ſve
Ooooo per
852 DISQUISITIONYM MAGICARVM

perfunt iſti canones , & in iis nullus eft | partes deprehendit,& ſecundam idci
noſtro conſimilis. Præterea veterumpere ab illis verbis illud etiam non omit
ſcriptorum , qui poftrum canonem tendım : Gracianus Burcbardo & lvo- ,
exhibent,nullus Damaſo aflcribit :non ni tertiam addidit cujus initium , Non
Burchard.lib.10 . C. 1. non Ivo p.jr.ca. nulli inveniuntur , C. portilla , infide
30. non auctor ſexdecim partialium lis eo pagano deterior. In Gratiani er:
librorum : non collectores concilio- gò verbis tria funt membra diverſo
rum ; fed omnes conſentiunt in Concil . rum ſcriptorum , in Burchardi & lyo
Ancyrenſe . Multa etiam reperies ad nis duo.
verbum in lib.illo de fpiritu & anima: Primum eſt,vt Epiſcopi eorumque mi

cujus auctor ſi ex Daniaſiactis, lumi- niftri,cmc. Vlque Qided à tali peſtemun

fiffet, cur non meminıflet , folicus,non dari , debet ſancta Eccleſia : hoc totum
concilia , ſed auctores etiam recentio reor Ancyrani concilii fuiſſe: addicum
res, & minoris nominis , quam Dama , fortè ad ea, quæ habeamus in ejuſdem
fus, citare: ut Boetium c.in fine:ut no Concilii can. pen.ſancita , videc.qui di
tes Auguſtinum effe non pofie : & cap. Vinationes, 26.queſt, 10. Mcdiæ partis
47. quxdam diflentanca Auguſtino, & ſecundæ reliqua , non arbitroreſc
-coníentanea Gennadio ponit.nec Pof concilii illius,quæ pleraque continen
fidius in Indiculo operum Auguſtini tur in Pſeudo Auguſtini libr.delpiritu
bunc memorat librum : & Vincentius & anima,led valdè mutilata & tcunca
Belloacens.ac Trithemius Hugoni Vi . ta: quæ cujusſint neſcio . Ex hoclibro
ctorino , nonnulli Etheriano adſcri. verbis quibuſdam mutatis , & fine at
bunt. que principio nonnullis additis , pri
Quare magis vergit animus , at do mus ille compilator càm illuftri addi
nec certiora habeamus eni Ancyrano Con tamento, ex ſuo ingenio, tàm magno
cilio relinquendum :cuitamen arbitror auctuario concilii Canonem adauxit.
vel à Burchardo, vel aliis quædamin - Nec novum eſt.Gratiano & aliis com
ferta: Sunt enim in illo quædam tradi- pilatoribus canonum ,cogere in unum
ta ad modum Doctoris diſputantis, diverſos canones: nec novum librariis
Dec corta , nec admodum lolida: ut fuo į præcedentis cationis verba cum præce .
mox loco docebo : imo fiad menter dentis vel ſubſequentis canonis verbis
adverſariorum interpretemur , falla & confundere leg, Anto.Aug.Dialog.6. cum
abſurda, prorſusque indigna tùm Da- j Jeqq.
malo; tum Ancyranis Patribus: Quæ Quad quanta Canonis iftins auctori
neſcio, unde Burchardus deſcripſerit; tasinuncindagandum . Id expræcede
ab luonc Gratianus, à Burchardo mu ti quæſtione pendet communis enim
tuatus Carnotenfis Ivo Burchardus ſententia eft : & indubitata,cel Gratia
ex duobus unum canonem conflavit, ni decretum à lede Apoſtolica ſit ce
cui Gratianus etiam de quo tertium ceptum , ita tamen receptum effe:ut fi
limbum in extremo affuit. Nam re des ditorum penes auctorem fit , &
& iffimè gloll Canonica tres in co tanta fit eorum canonum ,quosin me
dium
li
 LIBRI V. SECT XVI. 853

dium producit auctoritas , quanta eſt cellus Ancyranus Epiſcopus Sabellia.

fontium unde canones illı manarunt. niſmi ( ut ait ) meritò ſuſpe & us fuerit
Nec enim quiſquam eorum , qui jus [ sicille libr.i.Damonolat.c.29. ] Verum ,
Ecclefiafticum vel à limine falutavit, tamen hoc planè impertinens eſt.Nam

poteft ignorare multa in Decreto ha . turc temporis quando hæc (Synodus

beri, quæ poftea Decretalibus, Sexto, congregata , non videtur adhuc in hæ
Clementinis, & Extravagantibus ab- reſin prol plus,nec ipfe Concilio huic
rogata fuerunt: nonnulla quoque ſunt præfedit , fed Viralis Agricolaus , &
à Gratiano per errorem inſerta , quæ Bafilius Amaſenus eeite Balſamone.
cum veritate pugnare deprehendun . De ipſa quoque Marceili hæreſi rem
tur , quæ nihil nunc neceliceſtrecen . planè obicuram elle paret, exiis , quæ
fere.Noraruntea viridocti & Catholi. poſt Severum ,Epiphaniom , D.Hic
ci.D. Anton . Auguſtinus d.opere Dia ron.more ſuo , diligenter , Cardina
logorum , & non uno loco Cæſ.Barolis Baronius adnotavit lib.3 . Annal.Ad
nius Annalium Ecclefiafticorum to dit Remigius hujus Concilii quoadi
mis novem . Quod ut Gratiani ævo ftum canonem auctoritatem , Patrum ,
concedendum , ita hoc noftro , nimis quò pofterior #ras tulit, ut Ambroſii,
tenero & acuto ,diligenter animadver, Auguſtini, Thomæ,Bonaventuræ , &
tendum ; ne quis vel contemptu , vel aliorú ſententiis eſſe impugnatam .Sed
inconſideratione in præcipitium ali- ( accuratè perpendas , facile videbis
quod rat. Quod ad ipſum verò hunc i Patres illos,de fecta,cujus in d.c. Epiſ
Canonem Epifcopi, ípectat, cum non copi fit mentio ; nec verbulum unum
fit niſi concilii particularis , feu Prolocutos fuiffe: folummodò afferuerüt,
yincialis:de cujas à Romano Pontifice ſ tráſuectionem eſſe poſlibilem ( hoc eſt
approbatione non conftat, & ideo er- poſle à dæmonibus corpora deloco in
rare potuit : non eft auctoritatis tan locum transferri) quod non decigoni
tæ , ut quæ per eum deciduntur certa Canonis , fed rationi ejus tantum uni
fide fint credenda , nifi quarenus § . repugnare mox oftendemus.Ratio er
Scripturæ, & Eccleſiaſticæ traditioni, go hæcà Patribus iſtis rejecta meritò,
10

ac definitions. A C. Rom . Ecclclie non ipfe Canon .

funt, quz iradi :, conſentatiea . Deinde
$ . Explicatio verborum & fententia.d.o.
longè minor eft argamentorum ſeu Epiſcopi.
sationum ; quam fanctionis féu deci In Gratianieditione Romana, juſſu
fionis auctoritas. Gregorii XIII.correcta , fic fcribitur
Nec argumentahabenda pro defini- \ iſte Canon.in principio:
tis velſtatutis abipfo illo concilio . E Epiſcopi eorumque miniſtri omnibus
quidem fi bono ſenſu capiantur & modis elaborareštudeant, ut perniciofam ,
congrua interpretatione fulciantur,nec à Diabolo inventam fortilegam e ma
argumenta quidem illa rejicio . Nicol . gicain artem ex parochiis fuis penitus era .
Remigius vult hunc Canonem exco dicent , & fi aliquem virum aut miste
capiteinvalidum cenferi, quòd Mar- | lierem huiuſcemodi ſceleris feclatorem in
00000 2 venerint,
 DSQUISITIONVM MAGICARVM

venerint ,turpiter dehoneftatum deparochiis eum numen , contra quam Gentiles

fuis eiiciant. Ait enim Apoftolus , Hære credunt : oſtendit cum Gentilibus ea
ricum hominem poſt primam & fe- dem perfidiæ macula deformes elle
cundum correptionem devita , ſciens quofdam Chriſtianorum , de quibus
quia ſubverſus eſt, qui hujuſmodieſt, ſubdit,parte ſecunda;
Subverfifunt , & à diabolo captivi tenen . illud etiam non eſt omittendum , quod
tur , quirclicto creatore fto Diaboli fuffra- quadam ſcelerata mulieres retrò poftsata .
gia querunt, & iile à tali peſte debetmun nam converſa , demonum illufionibus &
dari fanctaEcclefi....] Hactenus prima phantaſmatibusfedulte , credunt & profi
pars cancris quæ nec luce , nec confir- tenturfe nocturnis boris , cum Diana Dea
matione alia indiget , ut pore ſatis cla- Paganorum ,vel cum Herodiade & innume
ra & ceria . ra multitudinemulierum , equitate fuper
Statuerant Ancyrani concil. Patres, quaſdam beſtias , &multarum terrarum
alio canone , forcilegos quinquennali pacia intempeſta noctis filentio pertranfire,
panitentiæ ſubjici: nunciſto canone eiuſqueiuffionibus velut Domingobedire, &
fanciuar de ipſo criminemagiæ & for certis noctibus ad eius fervitium evoca =
tilegii quid in genere exiſtiment, nem ri. ]
pe peſtem elle , & omnimodis eradi His verbis tora narratio criminis , &
candam etiam poenis infamibus,ut de- fectæ hujus graphica deſcriptio propo .
tonfione, fagris, & c. quæ hodiè ad- nitur. Vnicum autem crimen impin
huc in uſa vigent. Apoftoli illa verba i gitur illis, Apoſtaſix & infidelitatis ex
pellime Eraſmus de factioſis expo- deluſione per dæmonem natæ,fuiſfee
luit ſeu contentioſis , ut & Calvin. & nim has mulierculas adeò ſceleratas;
Hofman . hæretici: fed de verè ac prout Diană Numen Gentilium , & fæmi
priè diftis hæreticis optimè D. Hie narum nequiflimamHerodiadem pro
ron.Ambroſ . Sedulius, Theophylact. Deabus colere ſe farerentur, & alias in
Cajet. & cæteri Catholici , immo & ex eundem errorem pertrahere conaren
fufpectis magnus Eralmi amicus Fa- rur.Meritò itaque ſceleratas vocat, quæ
ber Stabulenfis. Vnde recte elicio ex à Deo recederes, & à fidei puritare de
hoc quoque Canoneſortilegia , & ma ſciſcentes Saranam fequuntur. Sequu
gicas artes ad hæreticam pravitateni & tur auteni Satanam & poft eum con
ejus inquiſitores pertinere , ſervata ta- I vertuntur,quia ( utājunt ) Dei domi
mendiltinctione, quoad pænam , for- | niuni deferebant, & Diaboli fervitiofe
tilegi hæretici, & non hæretici, de qua mancipabant , cjusque julionibus pa
diller vi hoc eod.lib.ſtat.z. & 15. rebant, certis noctibus evocatæ , men

Ait Diaboli fuffragia,hoc eſt auxilium , | titas illas beſtias conſcendentes,& Dia
querere , qua eum procreatore & opi- nam venatricem Pſeudonumen Pa
tulatore colunt; tanquam Deum , quæ num , vel Herodiadem incæſtam & in
eſt baſis & fundamentum totius c. Epifc. noxio Præcurſoris Dominici ſanguine
Et jacto fundamento contrario oem - cruentam , comitari fe & colere crede
peunum effe Deum , nec aliud præter bant
Es
 LIBER V. SECT . XVI. 855

Et his omnibus certam fidem præ- | ria hæc erant dæmones , qui beſtia
ftabant, & eadem animo comproban rum formam affumpſerant, falla cr.
tes, & fieri quæ credebantoptantes : ut iani , quod crederent veras beſtias poſſe
credulitare , ſic voluntate peccabant. , tàm exiguo temporis fpacio adeò dilli
Hæc ſumma narrationis . Cui facilè tas provincias pertranfire. Quid mi.
credent , qui ſciunt quid Mantenfes rum ſi triplici mendacio tinctain pere
Magr noftiis temporibus , de Sibylla fuafionem canon reprehenderit , &
Narlina , & alia prope Pariſios degen- hanc idololatriam , ut hæreſim verbis
te,in actis ludiciarijs lunt profeſſi, quæ feqq. damnauerit .
ex Creſpero præcedentibus libris com . Sed utinam be folein perfidia ſua periif
memoravi. fent , ut non multos ſecum ad infidelita
Ir noſtra canonis narratione , noret tis interituin pertraxiffent. Nam innu
Lector primò ,in illo curfu ſeu pompa mera multitudo hac falſa opinione decep
dæmoniaca adfuiffe, curſus Dominam ta , hæc vera effe credunt , & credendo à re.
ſeu Reginam , ut hodiernæ quoq; ſagrita fidederiant, & errore Paganorum ise
farentur : & eam nominatim dici, vel voluuntur : cùm aliquid divinitatis aut
Dianam , vel Herodiadem.additur in li- numinisextra unum Deum arbitrantur.]
bro illo de anima & fpiritu : Minerva , Torus hic verfic . deeft Pſeudo Augu
talis pompæ quoddam fimulachrum ftino illi, ſed labent Ivo & Burchard.
legitur in narratione B. Antonini , nifi quod pleraquelegunt in fingulati
quam exhibui lib.3.p.1.9.4. ſect. l. Vbi numero ,item : & in errore paganorum re
etiam Venus mulo vecta : an quia mcre. voluitur:
trici ſterilitas convenit ? Dianam ean Nunc , commemorata muliercula
dem cum Hecare ſeu Proſerpina, do rum huiufmodicredulitate , quid in ea
cui Magicum Numen fuifle, hoc eſt, & quale quam vitiofæ perfidiæ inſit
cacodæmonem , comment. in Seneca małam oftendit. nempe larens dæmo
Medeam verf.7.11.6737. Domin no . nis pro Deo cultus : hunc vocat , perfi
men illi peculiare fuiffe: indepetat, qui diani, infidelitatem , falfam opinionem à
voler. De Herodiade idem dicendum : recta fide deviationem , & errorem pagano .
quia fub hoc nomine dæmou aliquis į rum :quæ
omnia fic connectit, ut vnum
( fortè Venus) colebatur.Herodias fuit alterius ſit ratio & explicatio« nam ( 6 )
Àriſtobuli filia Salomes faltatriculæ finul pro copula & caufalı particula
marer & utraque dignum vita exitum hic ( ut aliàs fæpè) luniendum .
vitæ invenit ; narrante rem Niccphoro Cum dicit ( arinam befol&, & c ) non
liber. hif.c 20.certum reutrain ex in- ! lætatur de iſtarum interitu', ſed optat
ferno rediſſe, neutram choreis illis ad- nullas alias præterea in idem perfidiæ
fuiffe . falla ergò perſuaſio fuit mulier barathrum pertractas, & id factum do .
cularum , quod cum Diana vel Hero . ler. Vnde colligas, quam fint in Eccle
diade equirarent: falſa etiam, quod ſu- | Gam & remp.crudeles,qui in tales mu
per beſtias equirarent , quia veterina- lierculas ſeductas & feductricesvolant
D0000 5 cle
* TEXTYS ,
856 D'IS QUISITIONVM MAGICARVM
clementes videri . Aic ; Perfidia , quo bicommiſas populo Dei omni inſtantiaprai
momine non compellat iplam dæmo- dicare debent,ut noverint bac omninòfalfa
num illufionem , præftigias ſcu phan - effe: & non à divino, fed à maligno fpiritu ,
taſmata. non longum eft difcrimen in. talia phantaſmata mentibus fidelium irro.
ter illudi,& perfiduelle. Sæpè fanctil gari. Nihilhorum etiam apud Pleudo
fimis viris dæmon per phantaſmata il Auguft. continerur : led agnoſcunt ea
ludit, ut de B. Secundeilo : Iordano & Burchar. & Ivo . apud quos tamen in
alijs docuili.3 .Diſquiſit.quorum tamen q.l.pro fidelium , eſt infidelium. quæ va
in mente animi nulla infuit perfidia. | riatio repetitur etiam in Gratiani co
Perfidia fidei, illuſio leu deceptio pru . dicibus.resautem eodem recidit, fideles
dentia contraria eſt. Ipſum itaque per- fuere ante perfidiam , infideles facta
fidiæ nomen ,docet hoc loco non agi de hac perſuaſione.
illuſione quà illufio eft, led de illutione Nuncperitimore medici morbo o
quà eſt conjuncta cum perfidia , ſeu de ſtenſo medicinam Canon apparat.ideò
muliercularum deceptarum perfidia, enim monet divini verbi præcones,
quà talis,h.e.quà infidelitas eft.Etenim Doctores & ductores animarú, ut pe
illuſio hic tantum erat fons perfidiæ , & do veritatis peſtem ab ouibus,quas no
quà talis erat , eius quoq ; mentio præ- dum ſcabies invafit,ſedulò arceant,do
teriniti non potuit, ut de infidelitarecendo quæ leqq.verfic. præſcribentur .
cominodius , quod intendebat, canon Ait ; Hæc omninò ( live ut Burc. & Ivo ,

probaret: ut,peccati fonte & cauſa co- omnimodis)falſa eft ] quæ hacz nempe
gnita,peccatú iuſtius damnatum intel quæ de tranfuectione ſuper veras be
ligeretur. Ait , 1n:fidelitatis ) ut ſcia ftias, & de comitatu Dianæ & Herodias

1 1
mus quid perfidiam vocarit : eandem dis, & deearum dominio ac numinedie
mox vocatfalfam opinionem : cuius falcta funt, omniex parte & undequaque
fitas in eo , quod & veras beſtias , & il. mendacia elle , Phantaſmata ) fic vocat,
las Dian . & Herod , adele, & numen non imagines feu liniulachra quæ ob
effe opinabantur. Etpropterhoc ulti - jecta fuerunt intelle &ui lola , fed fimul
mum dicit à recta fide defeciſſe? cuiùs ipfos circa hæc errores. Nam non tam
dicti ſubdit rationem , quia fic errore quæritur an à bono ifta fpiritu , vel à
Paganorum involuuntur: quia quod Pa. malo immiffa: quã aniſta verè, an illu .
gani fentiunt , videlicet plures uno foriè & præftigiosè tantùmcontingat.
Deoselle,idem ipſæ ſentiunt , hoc enim Atque itaiam habemus erroris nar
- ſubdit in verf. fine ,ad manifeftandum rationem , damgationem , & remediu .
de quo errore Paganorum fit locutus. ftatim fubditdeciſionirationes :quibus
Nihil his omnibus verius, nihil clarius : Sacerdotes per Eccleſias fibi commillas
& valdè obtufum pectus geftet, qui huius perfidia gravitatem & vanitaré
non quò fequentia tendant ilicò per- populo queant perſuadere . Huc enim
{ piciat. Sequitur: perſpicuè omnia fequentia verba ren
Quapropter Sacerdotes perEcclefias fa- dunt, uſque ad verf.quifquis ergo aliquid .
ubi
TEXTVS.
 LIBRI V. SECT . XVI . 857
hirurfus definitio feu ſanctio códem - falſam credulitatem.Verum hæc argu
jatoria contra hoſce hæreticos itera- mentatio paru ſtringit.Cur non & ex
ur . Rationes autem Iras defumità cau- ftafis, & in fomnis illufio adeo vehe
sisacmodisillutionis ipfius, dicens: mens eſſe queat , ut poſtmodum homo
si quidem ipſe Saranas, qui transfage credat ſe vigilantem ea corporeo ſenſu
gat ſein Angelum lucis , cum mentem ch- pallum fuiffe : Quare malo dicere ,c.de
iufcunque muliercale reperit , daer hanc utroquemodo intelligendum , ac ſo
fibi per infidelitatem fubingaverit , illico lum modo excludi plenam. & omnis
transformat ſe in diverfarum fpecies per fomni expertem vigiliam . quæ inter
fonarum atquemilitudines : comentem , pretatio verbis cótextus multo melius
quam captivin tenet , in a fomniis delu convenit. Et quocunq; modo illud (fo.
dens: modò leta , modu triftia , modò cogni- lusfpiritus) ſumas non docet ſemper id
tas, modo incognitas perſonas oftendens:per in ſolo fpicitu fieri ,nec ullú hic verbum
depia quaque deducit, us cum folusfpiritus reperias, quoid convinci qocat : tantü
boc patitur,infidelis mens hoc non in animo: modo docet hic fieri folere ; & cum ita
fed in corpore evenireopinatur. fiat, adeo caure hunc impoſtorem irre
Cauſain duplicem illufionis propo . pere ,ut tamen ,quibus illufi, hi credant
nit, deludentem & delulam . Ex parte & pertinaciter contendant, verè hæc
deludentis. quia hocdiabolo , qui vult ſibi vigilantibus evenifle.
deludere,non eſt difficile . Nam poteft Qui transfigurat ſe) quiſolet non nun.
iſtis maiora . Modum verò quo delude, i quam ſe transfigurare in Angelum lu
re fit folitus oſtendit, hæc eum in ſpiri- cis.lumptum à Divo Paulo.2.C01.21.14 .
eu facere. Sed quia hoc poteſt duobus qαι τιftus voce μεταστηματίζεται h.e.affu .
modis contingere, 1. ijs qui dormiunt, mit fimilitudiné & quaſi ſchema'Ange,
& nullatenus vigilaut,2.nó planè dor lilucidi& gloriofi:ne putes de ipfa fpe
mientibus, fed lemivigilantibus quan- | çie ſeu forma effentiali mentionem fie .
do eis obijciútur fimulachra aur planè į ri, fed de externo tantú fplendore ,quo
præftigiofa , aut appareotia in corpori- Angeli lucis hoc eſt ſplendentis & glo
busperdæmonem formatis vel affum rioli , tenebrio ifte lucifrigus fulgorem
pris: ideò quæri folet de quo iſtorum & claritaté imitatur : qua dereconſuli
duorum modorum cano nunc loqúa poteít D.Athanaſius in vita B. Antonii.
| Eft autem argumentuamalore admi.
cátum . Probat quia fi de priore loqucnus. Si aliquãdo poteft imitari & exhi
retur, fruſtratoria elletratio, nam polt bere ipfe miſer & caliginoſus fpeciem
modum expergefacti animadverterent Angeli beati ? cur no & alias ſpecies vi
fibi dormientibus illa per vifioné dun liores & damnatogum , nt Dianæ , He
taxat imaginariam accidiſſe , quemad- rodiadis & c.Hoc ergò facit primù:de
modum id animadvertunt poſt exſta- inde poſtquã qualis apparettalis credi
fim ; quiraptifuere. Atque ita fieret ut tar eſſe à muliercula quapiam ( nam ca
iftæ in perfidiam non laberentur per iufcunque pofitum pro cuiufvis velali
cuits

melous fomnisex Burcb. IKO & Pfende Augusto

 ONVM M
DISQUISITI MAGICARV
858
cuius : quo pacto non crediderim locu , pugnaret , concedens vigilantium ani
cum B.Damalum ,ſed potiusBurchard . mas ſaltem deduci: quod eſſet abſurdi
vel Gratianum) tum illam producit ex us ,nec cnim mensà diabolo extra cor.
errore in infidelitatem , & ex illula facit i pus ſuum poteft deduci,
infidele , ſc. perſuadendo ſe ut Numen Cum ſolus ſpiritushocparitur ] Burch .
credi & coli. Poftquam vero temel hac eciam , ivo , & Pſeud. August. habent,
infidelitate mentem imbuerit,proclive ( patitur,quod poſitum pro:patiatur: fed
eſt frequentius atque frequentius eam reſtringitur ad ſectam iſtam muliercu
in fomnis deludere. Hinc porrò patet larum , de quibus eſt ſermo. Nam ifta
quæ fit cauſa ex parte deluſorum , nem. non poterant, niſiin ſomnis falia per
pe infidelitas propter quam Deus per- peri : ncc pollibile erat à Diabolo illa
mitcit ſic eas deludi. Nili n . crederent re ipſa exhiberi ( nempe Dianam aut
divinitatis aliquid Dianæ ac Herodia- Herodiadem Numen, aut veras beſtias
di competere , numquam illas adora-adora tam celeriter ſe moventes )quæ ſimula .
rent, velcomicarentur. Nunc cum , ut bat. Neceffariú itaq; fait ,hoc illis per
Pagani, id credant:Deus permittit, fic petuò contingere apparenter. Vndect
illas àdæmone per inſomnia & imagi- iam patet,quã inepte hinc rigű patro .
nárias fpecies deludi: ut credant fa. nicolligant,ne nunc quidéunquámu
&tum , quodnec fieri quidem poruit. lierculas maleficas corporaliter hæc pas
Cum mentem cuiufcunque ) nonficina tih.e,verè de locoin locútrásferri, aut
relligas, quaſi yocula, cum inferat hoc concumbere. Quin etiã de hisiplisDia .
neceffariò à dæmone fieri, ita ut pe- nianis non affirmatur,quid fieri pollit,
queat eas verè tranſportare : fed tátùm vel non pollit , led tantú quid de facto
inferri id quod contingit: hoc eſt ( ut fieri ſoleat ,vel non ſoleat.Subſequitur
loquuntur ) cùm non habere vim infe inCanone: Quisenim non in fomnis do no.
rendæ necellitatis antecedentis huius furnis viſionibus extra fe educitur,& mul
dicti ad conſequens, ſed contingentiæ ta videt dormiendo , qua nunquam viderat
ſeu pollibilitacis tantummodò. Solum nocturnis vigilandoz Quis verò tam fulcus
enim vult probare, dæmoni poſſibilc hebes fit,quihæc omnia quæ in folo fpirics
eſſe lic has deludere, fiunt, etiam in corporeaccidere arbitretur.
Species atquefimilitudines ( conjun Enprimum argumentum quo pro
ctio (atque )vim haber explicandi . nam bat hæc muliercularum dicta ex mera
nede yera ſpecie,ſcu eſſentiæ mutatio . | illuſione manaſſe , & videri illis facta ,
ne quis capiat, additur pofterius , quafi quæ nunquam facta fuerunt. Probatio
dicat , ſpecies hoc eſt fimilitudines .Ca- huiuſmodieft :Nemoeſt cui non cons
privam ) infidelitate ( per devia quæque de- currente ſola vi naturali,frequéter ac
ducit ) hoc eſt fingit ſe corporaliter eas cidat multa videre fomniante , quçpu
per invios calles & varias ſemitas deſer, tat le pervigilem videre: & ideò exper
fague loca deducere. Nam G verè per rectus putat ſenon in ſomnis,ſed in vi
devia deduceret, iam ſibi ipli canonre- gilia,hæccolpicatum . Quod fi tantùm
naturas
* SEXTVS .
 LIBRI V. SECT. XVI. .83

maturalis cauſa paflio puta præcedens, 1 ifta mulieribus his Timul in cotpore
languor,vel quid & mile;potett,pollet | accidic. Quris cnim non continuò
que : quanto id facilius erit virtuti ) cxcipiat, quin ut prior probas bacia
cauſz ſuperioris, qualis eit potential ſolo fpiritu facta, & cunc demum.tibi
diabolica , quz naturalibus illis,non li- corpus licebit excludere. Vt enim ca.
beris caufis aburi , cum vult poteſ ? I nonis honori confulatur, neceſſarium
giturdementis ac.ft pidiforct homi- cft hæc licconiunctim accipere: quz
nis contendere,huiulmodinon poru . in ſolo ſpiritu fiunt,caSimulin corpo.
iſle oon corporaliter fimul contingere concingere non poffe : non verò
fc. (Hinc fubinfert tacitè mulicrcu- 1 quæ in ſpiritu fiunt,ctiam fimulin spi.
las iltas fuiſſe deluſas:quia quz in ſpiritu & corpore contingere non poſſe:
ritu tantum illis contingebant , ca abil hoccft ca quæ quis ſomniat fimul
vigilantibus accidere corporco ſenſu fomniaaci severa .contingere non
percepta contendebant.) licur hebes poſſe quo nihil foret abſurdius.
foret, quinaturales ſomniocum delu . A Cum Ezechielpropheta viſiones Do
fiones verarum serum ac factorum 1 mini in spiritu , non in corpore vidit? .
nomine cohoneftaret : quia viſus fibi Ioannes Apoftolus Apocalypſis facramen .
vigilando iſta perpetrare.Senſus crgò tum in ſpiritu,non in corpore vidit, & au
iftorum verborum :Quihecomnia, que divit ?* sicutipfe dicit: flatim , inquit fuit
in folo fpiritu , & c . pendet à fuperiore in spiritu , & Paulus non auder dicere ko
imembro.Scilicet, bac omnia quæ nun aptum in corpore.
«quam vigilantes. vidcrabt , fed.viderát Eccc S.S. exempla, quibus probat
cantum cum dormiebant. Qui hunc j nonnunquam aliqua contingere ho
ſenſum eſſe non vidct,nz ille vigilans mini in folo fpiritu , & non in corpore.
fomniat, & oculis apertis nihil vider. 1 hoc eſt imaginariè feu fpiritualiter, &
Adverſaci autem noftri,fic interpre- non re vere ( cu.corporaliter. Hoc
tantur: Io ſomnis homo fæpe videt, benè probat canon , nec cò amplius
qux nunquam viderat vigilans: ergò probare şpotuit : quaren :c amplius
mulieres criam iſtz decipiuntur in oprobare.voluiffe credendus eft : nili
mnibus quz fatentur à le fa & a vel vi .. ? quis auctorem canonis fupini ſtuporis
la. Nonnc vitiam confecutionis vel velit accufare. Omnes enim norunt
pueri vidercaç.nempcfalſum affumi, 1 exempla particularia , non niG de ali .
aut faltem id quod priusfuit proban . ? quibus & non de cundis probare ex
dum mulieresiftas tantum fomniaile | particularibus.cnim cupiverſalis con
quæ fatebantur. Æque perperam excluſionon deducitur. Eſto contige .
e ponunt quod ſequitur: Itulus & hc-! rintiſta Ezechicli, Ioanni , Paulo in
bes eſt, quiquæ in ſolo ſpiritu fiunt, ſpiritu : ergò ne nihil aliis conugit in
ctiam in corpore accidere arbitratur: corpore ergò quæ de Chriſto & Ha.
crgò ftulti ſunt & hebetes, qui credut bacuquo legimus,illis in ſolo {piritu
Ppppp con .

a TEXTVS Ezeob.3.6 11. Apa 1.06.4.2.Cor.12 . Inoficus ipfeffatimsaquit,fuis

si ſpiritu ,
 NVM M
SI TIO RV
QUI I CA
DIS AG
366 . M

contigerunt quis hoc adfirmans, non. libr.4.cap.37. Chryf.d.bom :14. & The.
ad Anticyras relegetur ? Audent tamé in Dia :Immutabilis,fic accipientes illud
Põzinibius, Alciatus,Daarenus ac fi Oleæ.z.vilo : vifionesmultiplicavi, &
aniles,quica affirmāt ,unde hoc quod in manu prophetarum aßimilatus fum .
diximus neceffario conlequitur. In Falſusergò potius ille auctor negans
Pſeudo Auguſtino aliter ilta leguntur l univerfim . Prellus noſter de tribus
nempe:cum Ezechiel & alii prophetæ, tantum de quibus tamen ipfe hoc no
loannes Evangeliſta, etiam & Apoſtoli in admodum certum vel neceſſarium.E .
Spiritu non in corpore vifiones · riderint.] zechicl tancom afferit saffumpfit meſpia
quibus verbis de Prophetis & A po i ritus.c.3.v.12. & 14. Item ,ſpiritus quoque
tolis videtur voluiffe vniverfim id levavit me , & affumpfit me. cap.11. vitá
affirmare ut conſecutio efficacior red Sed non additar imaginariè , an cum
deretur ; G hoc voluit , & non quod corporeut Abacukum . Quid quod
canon tantum : vide mendacium au- probabilior,immò fortè fola vera in
dar . Quis ccedat talia vcl B. Dama berprctatio eſt , fpiritum illic vocati
fo ,vel D.Auguſti.in mentem venire Angelum , & dici prophetamin cor
potuiffe? Nulli Prophetæ ; nullineApore,& quidem cundantem ab Ang
poftoli vere & corporaliter ullas vi gelo translatum deloco ad locum ,né
Gonos viderunt? Dormiebat Princeps pe à Auvio Chobar in ſuburbia Baby
Apoftolorú ,quando excitatus Ange lonis ubi ludæi de tranſmigratione de
lum vidit; & ab eo deductus ex carce. gebanr diverf 12. & ve 14 : & poftea ina
reſolutis catenis, liberarus fuit då.12. de Hieroſolymam d.cap.15.v.1.quæ io .
0.7. & 8. Somniabai Chriftus Domi. terpretatio melior eft, tum quia magis
nús quando à Satana ſuper templi pi- amica contextoi,tum quia proba tad ,
naculuin : & fupra montem exccllum Hieron .his verbis, Transfertúrque pro .
translatus?Macrhi 4.Somniabat Abal pheta non, ut quidam exiftimantin fpiries
cac quando ab Angclo à ludza tranſ fed in corpore : quod & de Abecue, juxta
latus in Babyloncin ,& Daniel in ſom Theodorionem legimus.JaflentitucTheo :
nis cibum coinedit in leonum lacu? doret,fed & Polychronius , & alius
Daniel: 14 V 36 Condemnentetiam iſti | Scholiaftes Græcus in catena : quibus
Canon's Ancyrani:ſuppletores, om . cutius afſentiare, quam Rabbinizantis
nes illos Patres Doârileunos & fancirbus“: quicxponunt viſum fibi vehe
fimos; qui corporali vilione in fpeciei menti vento rapi. -
aliqua viabili contendune- ab Eraia Apocalypſis fcriptorB.Ioannes fa
cap.6 .Dominigloiiam viſam ; D.Greg terur, fe in Jpiritu fuiſſe.c.s.v.1o . non e
Niffenum orat: ódi beatitudin . D. chry . I tenim credeudus eft in fomnis vidio
foftom.in d cap.6. & hom . 4.deincompre: quæ narrarſed vigil in exſtalim raptus
bonfib. Dei natura , c in loann hom -14. atque ita illa, quæ præſentia non erant
Dagrillim lexandri.lib.1.in loann.cap. i fed forura,corporaliter no vidit,ſed in -
22 á hurum fequacesEuthyma, ac Theoploy ſpiritu ,utredeAmbr. Haymon ,& a.
lat wl.cap.loan.DamnestDelcenzum lii co loco interpretantur. Quarenon :
fatiss

LIBRI V. SECT. XVI.
ffatis apre adverſarii ex hac D.Ioan.re.
pelatione colligunt , maleficis omnia
quæ fatentur in ſomnis contingere :
neque hoc cano cx ifto B.loan.exem-
plo voluit,vel potuit probare . Tertiú
illud de B.Paulo ; non côtra nos , fedin
feipfos,plus habet difficultatis . Verba
ſunt 2 Cor.12.v.14 . Novi hominem in
CHRISTO ante annos quatuordecim ( five
in corpore:neſcio:fivè extra corpus , nefcio.
Deus foir)raptum huiuſmodi wque ad ter-
sium cælum.Ei fcio -huiufmodihominem ,
fivè in corpore ,fivè extra corpus,nefcio Deus
feit,quoniam raptus eft in paradyſi dau
divit arcana verba, que non licet hominilo'
qui in hoc toto teftimonio non aliud
poteft canonis inſtituto accómodari:
quàm audaces nimium fuiffe has mu
- lierculas, quæ non formidarent de ſuis
viſionibus certi aliquid definire: nem .
: peſetunc certò corporalibus ſenſibus
ea percepiffe;cum tamen Apoſtolus,
" neutram de ſua viſione partem audeat
affiirmare ? ſed dubius maneat , anin
corpore,an extra corpus fuerit raptus
Verum hic ( quæfo Le & or ) actende
primò ,quam id pro adverſariusnihil cótigerit. Quiſenſus eſt à canonismē.
habeat momenci, Quid enim ? Divustocnili manifeſtum erroré canoni ad .
' Paulas aon audet profiteri,an túfue-
rit in corpore,an extra corpus ? ita la
ne loquitur.Non igitur potuit muli.
Ercolis illis conftare ,an & ipfz tú , quá .
do putabant fe cum Diana equitare, j
fuerint in corpore. Hæc enim tota vis
argument eſt. Refpondeo primú id
non ſequi.Non quia conferenda ullo |
modo fapientiæ vel folertiæ hæc vaſa
ad ignominiâ cum vaſe clc & ionis (ab .
Sit talis blaſphemia )ſed quia res valdeſ
diffimilis cft , habuerunt enim ifta mu .
liercuiæ ,non ſolum unde poffent, led | D. Auguftinum refellit:D.Thomas . &
1861.
unde deberent Intelligere fpiritu tan
tum & imaginarie hæc ſe pallas ;rei vi
delicet impoſſibilitatem ,ut dixi:quam
quia delula non intelligebant,nec ve
ritatem docentib.aufcultabant,meri
to canon cas damnavit.Apoſtolus au ,
tem nihil habuit , cur ſe deberet in al .
terutram parté reſoluere. Contra lo
let noltri ævi ſtrigibus accidere; quib .
plurima ſuppetunt indicia , undequs
ant& debeant intelligere ſe in fa & o no
deluſas , & corporalitcr ſe , quæ afferút,
egiffe,quæ hoc eodem libro, & hac leo
ctione copioſe fum proſecutus.Vnde
iam conítat nec ab illis Dianæ comi .
tibus ad noftras ftriges validū fatis ar
gumentam peti, quod fulius oftenda
S.lequenti ; nec D.Pauli exemplum ja
stud plusprobare, quam non ſemper
viſiones iltas in corpore fimul & fpiri.
traccidere.Attende fecundo cos , qui
exhoc.vil4.colliguntid quod adverfa
rii noftri contendút,cogi dicere illud :
in corpore ,velextra corpus licaccipiendú
quali neget ſeſcirc,an viſio illi reipfa &
vera apparitione,an imaginaria tantú
fcribas,plane alicnus : fequeretur enim
nefciviffe B. Paulum an verein tertia
coelum & in paradyſum raptus fuerit,
corpore & anima ſimul ficut Abacuc
in Babylonem : an vero ſecundum ſpiº
ricum tátum ,ficut B.loannes in Path
mo exiftens:quod dici nequit , quia B.
Paulus ſcire poterat,corpus fuum Da
maſciin terra manille , & hocteneba .
tur credere ſociis ,quieum deduxerāt,
& ludx qui hofpitio eü exceperat.Et
hunc fenfum accurate, & imcritò poft
Ppppp 2 often .
364 DIS QVISITIONVM MAGICARUM
oftendit eſſe fenfum ludaicum à D contingere: fed duotaxatconſequctor
Hieronymo quoqueexplorum :veram decipi illasmulierculas potuiſſe , quia
autem fententiam verborum B : Pauli hæc illis non corporaliter , fed imagio
effe.quodignoret: nona in exftalinariè duntaxat contingere potuerunt:
hoc fibiacciderit ( quod fatis fciebat, Sequitur in Canone .
& non fuiffe corpusloco motum ) ſed omnibus itaque publicèannunciandung
an durante illa ex[tag & viſione, ani eft quod qu:talis & bw fimilia credit ,fi
ma modo extra ordinario miraculoro dei perdir. }
fuerit divina quapiam operatione, ab ! Concludit iftas mulierculas debere :
ipfo corpore ſoprata : vel utrum ani judicari Marericas:de his enim, & qui:
ma manierit iir corpore illud infur- qualiamulierculæ iftæ credebant,cre.
mans,alienata tamen à corporcorum dunt, hæc accipienda. Nain adverfariji.
fenfuum fun & ione.. Sic ille 2.2.quefti 791 hæc verba ad omnesnoftrarum :
173.1 : 6 & de verita:9.6.4.6 . & ind 6,12.trigum confeffionrs porrigunt,ini.
quo foco eriam D.Chryf hom.28.Theophili qui lontinquifitoibus odei, & nimiss
Haymon. Sedul.Caieta Catarinus. Adi in mak ficia liberales, & errant multi
verte tertio eos qui volunt hoc excm• modis. Primò quia iſtud, quitalia stea
plo doceri animam D.Pauli extra cor dit referunt abfurdiffimé ad proxime
pusryptam , facere canonis au &torem præcedentia :przceſſit autem proximè
temerarium , qui præfumat affirmare de Paulo , Ioannc, & Ezechiete. Quæro
id de quo negat Apoſtolus fibi liquere igitur; An fidem perdit,qui hæcitacre
affingunt etiam canoni ; quod nullo dit contigiffe illis,ut canon refertimae
modo dixit. Denique qui hinc eli nifeſta quidem hæc foret ipfius cano
ciunt non poffe aliquem corporaliter nis contradi&tio , & fút ſcholæ loquia
per angelos defcrri diffemiant à D. tur )implicantia in adietto An ergò
Paulo : nam putabarid fieri potuiffe volunt fidem perdere, quinon credit
( fecundum corum interpretationem ) i his tribus iftacontigiffe ; ficur canon
alioqui non dubitaffit; fed apertè pro afferit,lioc eſt contendit lizcillis nopi
nuntiaffet fc extra corpus taptum , G tantum imaginatione : fed etiam in
in corpore credidiffet fc rapi non po . corpore contigiffe. Sed tunc iſteſen
wiffe. Quomodocumque tamen has fus non aptè cohæreret con pixcgo
tres Ezechielis,B :Ioannis & Bi Paulidéntibus : & dicendum fuifTetr; Quodt!
exitafes interpretcris :inde nec conſe quitalianon credit.Deindehocnon to-
quetur mulierculas illas nequiville à reverum . Nam etfi aliqnis diceret Bs.
dæmone corporaliter transferri, quia Paulum in corpore raptum ,non pero
ànon eſſe factum , ad oon pofle fieri i deretidcircò fidem ,fed temerarius tās
invalidum eſt argumentum nec etiam tum fuiffct, qui affereret, quod Paua :
confequetur,quia fic tribus illis contis lus fe profeffùs nefcire. Qui diceret ,
gerit; fini! ter non aliter mulierculis Ezechielem corporaliter translatum ,
illis consigille : multo minus conic contra communiorem recentiorum
quctur , fic ſemper & ubiquc omnibus carentiam loqucretur,fed fidem non
pere
 LIBRI V. SECT. XVI. 863
perderet : quia probabiliorem vete ter ex co colligitur. Ad hæc ergo valja
rum Patrum ſententiam fcqucretur, & bmilia,hoc eft haretica,iſtud eft red
& aliascanon Divom Hieronymum , ferendum . Non poteltautem referri
Theodoretum , Polychronium , & ad cætcra,in quibus decipicbátur qui
Græcos alios co capite folo bæreticos dem , non verò idcircò fidem perde.
pronuntiaret :quod non eſt feren . bant.verbi gracia ,primò, quòd puta .
dum . Nonig tur hic verficulus & bant de fa & o hzc fibi vigilancib.acci
decretum dc hereſi pertinent ad ca, dere.Nam hac in re deluſz tantume
qua velotargumeptando canonis au iant, non hzleticx.fecundo , quod pur'
shores inſcrucrunt : fed duntaxat ad rabant veris ſe beftiis ochi, certiò ve
precedenteni caoonis fanétionem , ras beftias pofſe tam cito tam longa
qua facerdotes iubebantur populum terrarum fpacia traiicerc,& per aerem
docere hæc iftarum muliercularum , .volare,line ſpiritualis intelligentiæ o
deliria ( quæ funt commemorata ) (lic pera : quia funt crrores contra philofor
omninò falfa,& nata ex Diaboli delu . phiam & rectam rationem , non con
fione; & cos,qui mulicrcularum affir tra fidem Catholicam , quarto quod
mationi fidem adhiberent,à re& a fide opinabantur ſe convenire & difcurre
aberrare , & crrore paganorum in re cum multitudincmulierum & ho.
volui. minum aliorum ,partim vivorum, paro
Senſusergo, quitalia credit, qualia tim mortuorum , quæ tantum crat de
hæ mulicrcula Dianianæ de qnibus info , & non hæreſis. Si vero credidiſ
canon agie.Hoc aurein quod ſequitur ſent fedæmonum opera poſſe corpo
Et bis fimilia : non eft referendum ad raliter defcrri, ctiam per aerem val .
omnia quæ nulierculæ iftæ credebant de celeriter, ſucceſſivè tamen & con .
fed ad quædam quz credebant , & c. gruo activitasi dæmonis , & earum
rant verè hærctica. Primò , aliquid cf- conditionirempore: id nec erat hare
fe Numinis præter verum Deum.Sc. ticum ,nec deceptio : ſed dubia dunta .
cundò , quod a'eriquiar uni Deo di- xat quibuſdam opinio', regutem vera
vioom honorcm liccat cxhibere. Ter. probabilior , & tantum non de fide
tio , quod talia fuadens,aur au catia ho fententia.Igitur quod ad hane tranf.
minem develiens fit bonus Spiritus, lationem attinet , non deciditur quid :
Quartò quod nequeant cis talia con . diabolus facere poſſit, ſed quid de fa
eingere,imaginariè feu in ſolo ſpiriter. ao cum iftis muliercolis egerit,
Quintò ,quod poffit ullos immcdiate Ex his iam perfpicitis, quæ hoc cao
præter folam Deum , fobiiò vel Gns none definiantur efchxrceica:nempe
terum naturalium applicationc, ſpe- quic q; illa à mccommemorata; Quo
ciem feu eflentiam ullius creaturz , in rom i 23.& 5.criam Toftatus Epiſco
aliam commutare : vel vera crcatione pus Abulenf.poflea citandus, Cardina .
aliquid producere. Nam hacompia lis Turrecremata add.camp fcopi, Sil
633 credidiffe partim expreſſe in cano. veſter Sacri Palatii Mag * alii obſer
n kabctur:partim non improbabili varunt : & quidem.1.2. & 3.apertè fatis:
PPFPP. 3 colli
864 DIS QVISI MAGI
TIONU CARV
M M
colligitur ,ex iis,quæ iam in textu funt veritas'Evangelica profiteátur merito
explicata. Quintum vero fuit ſignifi- concludit.
catum obſcurius, quando dixit,fuper Quiſquis ergò aliquid -credit poffe fieri,
quaſdam beftias :ſed apertiſſime decide aut * aliquamcreaturam in melius aut it
tur ſequentibus canonis verbis. Equi- deterius immutari,aut rran sformariin a ..
dem , Quartum addidi , videos aperte | liam fpeciem aut fimilitudinem :nifiab ipſo
elici ex contextu , cumagie de exemplo creatore ,qui omnia fecit,& per quem om
revelationis B.loannis.nam S. S. facis nia factafunt proculdubio infideliselt, &
aperte docet eam mere fpiritualem pagano deterior.]
fuifle : & idcò ex S. S. fatis aperte con . En capitis totius anacephalæolim ,
vincitur , aliquam vifionem mereſpi. in qua recolligens author multos Pa .
ritualem eſſepoſſe. Nuncpergit quin ganorum errores , cos omnes aperte
tam illam probare . danat : & fubindicat mulicres illas fcc .
Et qui fidem rectam in Dominonon leratas, his omnibus aſſensú præbuiffe
habet,hicnon eft eius , fed illius in qucm Nam alioquin hec nihil omninò ad
credit, id eft diaboli. Nam de Domino no . præcedentia pertinerent.Putabanter
ſtrofcriptum eft , Omnia per ipfum fuita go Gentiles 1.à luis nominibus , quæ
ſunr.] plurima & vaniſſima colebant: poffe
Pergic oftendere hasmulierculas fi res aliquas de novo fieri feu creari, fic
dem perdidiſſe: Quaſi dicat, Dixi has enim exiſtimarunt à Neptuno equum
miſeras fidem perdidiffe :quia nulla eft à Minerua produ &tam oleam : quod
fides ,nifi quæreâa fertur in Deum ,ut efle hæreticum patet. quia creare eft
in primum principium , & naturæ au infinitæ potentiz , & idcò ſoli Deo có .
dorem ac Dominum totius creatura i petit , ut probatum ex initio Evangelii
Qui ergo non habet huiuſmodi re &ta fecundum loannem . Sed credere ,
fidem ( hoc eſt crroneam nec detoria per applicationem adivorum & paffio
aut diviſam ad alia Numina)ille non eft vocum ,aut per alterationem qualita
DEICut legit Ivo & Burchard .)hoc eft tum , modo naturali generationis five
non pertinet ad Deum: fed eſt Diaboli, mutationis , quædam ex fubieâa ma .
cuile mancipavit , & ad quem pertinet į reria,dæmonum induftria , gigni quc
quia in eum credit. Nam ad cum con . ant ,non eft hæreticum : fed veriffi .
fugit, poſt eum cõverſus ; co ipſo quod mum ,ut docui lib.z.difquifition .
credit illam effe creatorem huiufmodi 2.Credebant pofleà Pſeudotheis fuis
beftiarum , quibus per aera transferan homines & animantia in cælum
tur.Hæc enim opinatio eius contra - cransferri feu Deificari ( quod homi.
nti
ria el S.S. atteſta :quæ cumqu ecrea : nes vocabant,Indigitari) quod Canon
ta funt,per Dominum noftrum . & ponofter dicit , mutari in meliu . Sic illi
per bonos vel malos angelos effe fa & a cælum Diis, & Semideis , Semonibus,
, quod fa . | Mcdioxumis ,& Patellariis implerunt;
& foe Deo fa & um elle nihit
cum cit.Cùm itaque tam diſerte hoc quinetiam & aquilas & canes & cor .
VOS ,
TIXTUS . 10.12 1. Textus * Sic Ivo Burcb.
 LIBRI V. SECT. XVI. 866

vos, & afinos hoc honorc digrati quo
nihil magis impium aut ftolidius. 3 .
credebant poffe ab illis beftias in vi,
liora bruta,velhomines in beſtias ve. I patet,ad quam & qualem crudelita.
re transformari; hoc noſter canon vo: tem hæc canonis alima verba antre
cat in deterisas immutari: quibus narra-
tionibus tota Naſonis Metamorpho
fis, & Divi Auguſtini lib.18. de civitate
DEI redundant:quod etiam eſt planc
erroneum . Sed erroneum non foret
opinari, imperfecta quædam , ad eiuſ
dem fpeciei perfe & ioncm ,naturæ có .
fentancam à dæmonibus perduci: aut
quæ perfe &ta funt,ab iiſdem debilitari
aut viliora accidentariè ( ut dicifolet)
reddi ,ac effici poſle: quod docet quo-
tidiana experientia. 4. putabant illis
Deificatis Cutfic loquar) animantibus
maiorem , quam cum in terris verla
bantur virtutem atque efficientiam
ineffe : quaderc multa Spineusq.de
Arigibus cap.22 : poft D.Thom.in lib.12
Metaphyf.
Quinto cenfebant hæc fieri à bonis
ſpiritibus, hoceft à Diis fuis :quos non
credebant effe cacodzmones . Quæ
quiaque merito cun & a tam gravicen
fura notantur. Hæc ergo ſubindicar
omnia credidiſſe mulierculas illas pri-
mo poſſe à Diana vel Herodiade , de
ſe obritere beneficio bonorum ſpiri
tuum ( quales putabant Dianam &
Herodiadem ) exiſtimabant. Hinc
ferenda.
Duo hic quæri poſſunt, primo cur
hoc verſiculo ſolum mentio facta prie
mi & fecundi membri ; hoc elt creatio
nis & transformationis ?ſecundo , cur
dicaturPagano deterior,quicreditidem
quod Paganus?
Adı.Rcſpon.quia capitis huius in
tentio præcipua fuit, oftendere quod
hæ mulierculæ indicant in idololatri
am :& apoſtaGam . quia omnia illa ca
pita errorum fidei,pluralitatem Deo.
rumintroducunt, & quoddam infe
runt à Deo ad Dæmonestransfugium
nihil vero apertius præfupponitDcoa
rum pluralitatem , quam primus ille &
fecundas error .
Ad 2. Reſpon . quia loquitur de iis,
qui femel baptiſmo illominati fue
runt, & ab co apoftatarunt,ut patetex.
c.initio . Nam finiscapitis ifli princi
pio reſpondet, quia tales drivlido
creatore fuo, Diabolifuffragia quæsút
Quod ſubſequitur in contextu;
Nonnulli inveniuntur, qui interno livo

novo fieri ſeu crearitales beftias, fe- repermoti,in perniciem fuorum inimico
cundo Herodiadem & Dianam fa &tas rum altaria, & r.
Deas.tertio ,poffe ab illis homines , in | Haciam funt parerga, & conſtat vera
quas vellent , beftias commutari,ut de ba eſe Gratiant, nec enim habentur
Circe gentiles crediderunt . quarto , in Burchardo ,nec lúone, necio Pſeu •
s
beltia harce, quafi Deific atas , poffe do Auguſtino : & eorum fumma de
per aerem volare,& minimo tempo re fumpta fuit ex capi 13. eiufdcm q . So
ingentia terrarum fpacia permcare: 1 quæ de alia fpecie factiagit.
quod eiufdem fpccici beltiæ aubuo secutus fum in hac interpretatione"
Recrena non valereat, quinto , hæc p:æcipuè Tolta ,in c.4. Maurlai Tore
quema
TEXTus ":
866 DISQVISITIONVM MAGICARVM

quemadam , fupra & alios ,quos recea . Verumtamen communis opinie

tiorum plerique ſequuntur. Theologorum & luriſconſultorum
11. S.An hic canon aliquid ad hodiernas eft, capitoluus Epifcopi,ad Lamias noftra
ftriges pertineat,aut ad eas fit extender . j son pertinere,tenent hoc Abulenl, Tur
dus ? cecremata & alii mox citaodi , & lic
: Contendunt id Alciar. Ponzinibius paffim Roma , in Italia , Hiſpania,
Duarenus ; & Wierus, & alii pauci ni- Gallia , Germania, fideiioquiſitores
Runtur argumentis hiſce.Primo in cap à lede Apoftolica deputati & confir
Epiſcopi dicitur, eas no& urnis horismati, & iudices ſeculares, qui juſtio .
cum Diana aut Herodiade fuper be res & do & igres, unanimiter practi.
ftias cquitalic.convcoiffe fatis tempo cant , ut non obftante iſto capituloLa
ribus, & jo conventu præGdi convenmiaruni confeffionibus creduật , &
tus obtemperaffe: quæcun & a noftris contra eaſdem ad mortis ufque fup
Lamjis conveniant:yt yidetur fengſle plicium procedunt.quod à me multis
MartinusNavarcus.Secundo,in verſ. probatum.lib.z.9.16.6 fifimfibis.has
,omnibus dicitur ,quod , qui talia & his fe&t.16.
fimilia crcdunt, & c.Lamiz , vero cre Dico igiturfententiam extendentium
dune his fimilia. Tertio ,Lamix credut bunc canonem ad Lamias noftras primo
ſe transformari in cattos, canes anſe. Lamiis ipſis infructuofam effe: deinde per.
ses, & alia bruta ; quod hic in ult. verſ. niciofam Ecclefia & reipubl. tertio, peri.
dámnatur.Quarto, fic vidçur cano culofam affertoribus.quarto rationi ( 16 .
nem accepiflc Burchardus. nam libro ritati parum confentaneum . Probo lin
decimo nono,cap de arte Magica verſ. rl gola:Primò el infructuoſa Lamiis.quia
tim , hzc ſcribit:credidifi ut aliqua fæ per eam non eripiuntur fupplicio:
mina fit que hoc facere poßit,quodquedã namadhoc ex d.c.Epiſc hæreſcos.con
à Diabolo decepta fe affirmant neceſſario, vinceretur. quoniam 6. Epifcopi tales
& ex precepto facere:id eſi cum damnonum mulierculas definiret cffe infideles, &
turba in fimilitudine mulierum * granſ á Deo ad ſuffragia dæmonum defcic
formata ( quam ftultitia vulgaris HOL: ccrc.Et re &tè definit. quia licet deluſz
DAM vocal certis noctibus equitare debe- fuiſſent in fomnis: tamen ( utoptime
resuper,beftias ,&in codem ſeconforrig an raciocinatur Nicol . Taquerius Flagel.
numeratam eſſe ?li particeps fuifli iftius in • faſi inarior.cap ult.) poſtquam evigila
credulitaris. Annum unum per legii imas sunt recordantes eorum , quæ in fom .
ferias pænirere debes.] quibus verbis via ois egerant, putantes ca vere & corpo
detar expreſſe reſpicere ad noftrum c. raliter à lc gefta :ratificant paétum &
Epiſcopi,& illud fui temporis itrigi- culcum dæmoni exhibitum , & folici
bus accommodare.Quinto , illz muli rè Gbicaventab iis quæ in lorois de
crculz dicunturillura : led & Lamix mon prohibuit , & omnia ſedulò ex

Similia narrant. Similiter ergo cx illo , fequuntur,quz juffit facere. Fovent

capite credendz ſuptà dæmone delu- ctiam pertioaiciter voluntatcm ad G.
fetalia confiteria milescóýcntus revertcadi, & faciendi
que .
 LIBRI V. SECT. XVI. ( 867
(quæcumque arbitrantur fe illic com 1. quiſvis. C. ad leg. jul. Maieſt,l.fi quis
mille,ſacrilegia,Sodomiam ,incellus, non dicam rapere C de Epiſc.Ó cier.l.
infanticidia , idololatriam , & c.profi unic.c fi qua preditus poteft.l.i Deret
teatur fæpe coram.complicibus, etiam | traordin . crim.dr. D. adleg. Pomp.de
in iudicio ſe baçnolle delerere. Quare parricid. l.fugitivus D. de verb.fignif .
funt hæreticæ & apoltaræ cenſendæ , li- Quisignorac fautores& conſcioseadé
cet hæc nequam voluntas & opinio ex pæna cumi maleficis puniendos : 1.1.9.
delucone naſceretur. Ad cultum .e - occiforum D. ads. C.Syllan.l.verum D.
pim & exercitium hæretice pravisaris . ad leg.Pomp de parricid.§.alia. de publ.
ſufficit, libere in eam coulentire, & C iudic. Denique paret ind c. Epiſcopi.
am acceptate . Sicutli aliquis Catho- no obſtante delufionebęreticasdecia
licus ſomniaflet le audire aliquem do- rari.quia dicit fceleratas Oretro poſtse
centem vel concionantem , non elle tanam cõverjas ,quod eit elle apostatas
Purgatorium : poftea vero vig'lans pu à fide dicit , alios fecum ad infidelitatis
taret ſe vigilantcm hæc audiville , & interitum traxiffe ( quod eft dogmati
memor corum quæ lomojarac argu zantium )àricłajidedeviaſſe fideperdin
mentorum , huic herecicæ propofitio diffe ,in errorem Paganorum devolvi,
ini fide acconſenſum præberet, & ani. Diaboli effe non DEI, & paganis effe des
mo, dictiſque eam foveret : talis du- teriores .Siergo capitulum iftud perti
bio ptocul haberetur & eller verus hz. neret ad ſtriges, deherent ergo adhuc
recicus, & uttalis puniri deberet . ltem hodie ftriges tractari, ut hæreticæ & à
. Gicut qui ( eſt comparatio Bernard. fide apoftatantes. Quem igitur fru
Cumani Lucerna numer.9.) in ſomnis & um ex hocco percipiunt, quod illas
paffus eft illufioncm , quia lomniabar tam clare hæreticas pronuntiat , & pro,
fibi rem eſſe.cum alicna.uxore , li po- inde ſubdit pænis hæreticorum .
ftca memor . ſomnij complacer Gibi de Secundum quod hæcfentétia fieper
cali a & u proptec dele & ationem , quam i niciofa reipubl. Eccleſia,clarius pro
inde abi viſus percipere ex (polio cha- batur quia ftrigum defenſores co
Jami alieni , licet non peccet ratione nantur per hoc capitulum obtinere,
fomuij, quà fomnium fuit ( quia iudi ne Lamiæ iprerficiantur , ut patet ex
cium cationis cum ligatum erat , & ideò Ponzinibij , V Vieri , & aliorum ſcri
tum peccare non potuit ) mortale ta- ptis : & docet quotidiana experientia
men adulterij peccatum fibi confciſcit impunitas ilto prætextu , vel mirus
rationecomplacepriz ſubſecutæ , & quam oportet puoitas diminti : nec fi
conlenfus pleni in vigilia præftiti. I dei in Inquiſitores inter Catholicosul
Nam rectè Divus Auguſtinus:delecta. lum maius impedimentum experiun
si fallo crimine verum eſt crimen . De cur , quam Legiſtas quoſdam & rabulas
inde quis ignorar,has vigiles multa co . has falla imbutos opinione ab hoc ca
Dari , ad hoc crimen ; & conatus, qui none definiri , hæc cun & a efle illuſo
ad cogitationem acceffit , pænamin ria nec gravem mereri pænam . Que.
atrocioribus criminibus merito exigit I runtur de hacre Icriptores fere om
Q9999 nes . ex
 DISQUISITIONVM MAGICARVM

neš. ex Proteſtantibus Mollerus com- lia Theologica , ad que preſens artice

ment.inconſuetudin.Saxon & Bodinus lus deducitur, ignorantes. implent
in Damonoman. ex Catholicis viri Pijl allegationibus legum folia: que in
& do & ti Remig in demonolatr. Ludo - plaribusnon farsunt ad propofitum : *
vic Richeaume nofter lib . trium difquod púros aclus humanos poffunt re
curſuum , Perle Loyer, leb. 2.de ſpectris. ' gulare leges humana , non aktem Dini
Crelperus lib.de odio Satana. 1. difeurſ. | bolaciscolligataspoffunt bene cognofcere:
2. ubiteſtaturiam Franck in . tempo- led folum præjuppofita cognitione fupes
re in Francia delatum nunserum maio- rioris fcientia ,facra ( inquia ) Tbeolo
fem centum millibus , led plurima Igre , poffunt poenas determinare talibus
cum acceffione adauctum polica , iu convenientes 6c ille Apolog. 1. capite
dicum conniventia , & magnarum rercio , poftea capire quarto , fic fcri
clandeſtino favore : & graviter de bit . ' Hoc capitulum Epifcopi malê
plorat diſcurſ. 8. muhitudinem iam intelle & tuin à iuriſtis, quatenus hecgke
elle tantam , quanta nunquam vifaad ibeologiam pertinent pertractat, eft
fuit & caulam glifcentis mali iſe iudi- caufa illorum ruina , putantium as
cum perfidiam , deceptorun VVie quod in corpore iuris canonici reda
ri ſcriptis , & deceptorum à Diabo- &tum eft , pille proprium fenfum cir
lo , vel certè complicum Surriario caillud ita procedere , ut etiam Theo
rum , vide illum à fol. 118. Sebaſtianus logorum communi fenfuife opponants
Michaelis Pneumalog fol.53.&: ss ſcri . Idem capirenono. Adeoque
bit à Geneveolibus Tulummodo pu nunc invaluit ifta feftis: ut dixerit in :
niti magos , qui hominibus vel bruris quadam concione diabolus, quiin for
nocuerint , czcera illorum dereftabilit: ma Principis apparebat ( wi retskrunt
fima fcelera inſuper haberi , & util qui adfuerunt nonnulli ab ingrifitore
luſoria prætermitti: non curari ab illis deprehenfi ) fitis omnes bono animo: -
iniurias Deo illatas per idololatriam , Neque enim clabenturannimuli, quod
blafphemias, Sodomia & c. & ideo ho fuperabitis CHRISTI fideles. quod
die Genevam effe fcaturiginem vivam oprime Diabolus ebrinet fuffragio Vie
atheilmi & idololatriæ . Hæc ille vici- ri , ſibique fimilium , gær fe patribus
nus de vicinis luis potuit cetro com Inquiſitoribus opponunt , dicentes hac
periaa habere. Conqueritur cadem de fe deliramenta , ficque fceleftis his a
se Barthol . Spineus Sacri Palatij Ma- poftatis favent, co in hærefibus ſuis in
gifter cum ſcribit , pouillimam labem diredeconfirmant, Nifi enim prapedia
cur fic invalefcat ifta peſtu effe, quorun rentur patres Inquifitores quorum mo
dam'uriftarum perfecutionem : quibus i leftis: quorum fepè Printipes tangram
principes Theologie imperiri facileere- Sapientum perfuafionibusinelinate de:
dunt, quaſi fapientibus , licet in hu negant Axxilia Ingufirionis officia des
iufmodifatis rudes exiſtant : utpo bria : iam eorundem firventinin
1e Dei providentiam , Diaboli pore- inquifitorum Zelo fi & a hæc effet penitna
ftatem arque malitiam , & pleraquea .. delete
 LIBRI V. SECT . XVI. 869
delata , velcerte extra fines Chriſtia. | to corpore in Gnuet : & venenum apo
norum penitus fugata . Et his omni- ftabix ,idololatriæ ,ac nefandiflimarum
bus antiquior unus inquifitorum Ni- libidinú , incredibilis crudelitatis, exe
cola. loquorius Anno 1457. fic fcri crandorum lacrilegiorum , & quoli
prum reliquit : Quod quidem c. Epif . dianarum contra tenellain äratulam ,
copi , quidam incaute attendentes contra fruges & alimoniam mortali
obſtaculum non modicum prefiant ex um , contra patriæ toriuſque generis
stirpationi fecte, & hærefis faſcinario . humani falutem , machinalionum ,
Tum , unde ipſa favorem accipit , o in . per totum paulatim Chrifti corpus
crementum . Ha & enus ille flagelle diffundat. Quis non hos de repub .
diffundar
falcinar. capire none . Verum quid & Eccleſia quam pellimè mereripro
opus è Ballijs , Italia , & Germania , nunciet ? quis non proRiget , execre
coacervare teftimonia ? Nonne in ter ? videmus ; fi quidquam videmus ,
ipſa noſtra Teuthonica Brabantia , impunitate ftriges fieri deteriores , &
quæ folebat ab boc crimine ſatis eſ : pederentin plures plureſque libicom ,
pura , hoc ſcelus videmus gliſcere, ex plices impigre adiungere : nec quid
quo multorum in corda fallus d . сар .. quam illis optabilius eſſe, quam quod
Epiſcopi lenlus le penetravit , maxi alliduè diabolus inculcat Goceram
me ludicum & caufdicorum quo adhuc partein eodem carcinomate
fundam , quibus temere ufurpata pervadere. Side ullo crimine ve .
Wienilectio , & incaute auditi ler rum , de hoclane veriffimum eft ve
mones Looſei , & à quibus divina tus illud , Parcendo nocentibusinnocena
iniuria & Catholicæ religionis dcho- tium ſalutem confervari non poffe. De
neftatio haud magai pendicur.Minanusiple per Eſaiam ſatis aperte Babylo
tur mihi Philippicas , & calami rigonijsinlinuar, le regioni in qua male
rem : exſpecto , & reexſpe & o ; ſed ni- ficis parcatur , propitium nunquam
hil video , niliminas & inanesiactan- futurum , fed ab ea graviſſimas pænas
tias : pergunt interea canes impedire , cxacturum . Venient ( inquit ) ribi
& caulas lupis referare. Gount malum ( Babylon ) hæc duo ſubito in die una
proſctperc , immo fovent doni non fterilitas & viduitas , Vniverſa vene
prohibent , quin etiam prohibéresipi runt ſuper le propter multitudinem
prohibent, quid negligere cum pollis ! maleficiorum tuorum , & propter duri
perdere perverſos, aliud quam fovere ? , tiam incantatorum tuorum vehemen
error,cuinõ refiftatur,approbatur:& ve- tem , Sapientia tua & fcientia tua hæc
ritas,quanon defoditur,opprimitur. Hild. cepicte , veniet ſuper te malum
dominiū tyranicum dæmonis in Chri- i nefies ortum eius : & irruer ſuper te
Ri Ecclefiam confirmant,horum ope- calamitas quam non poteris expiare.
ra ſalus reipub. proditur . ab his de có Ita cum incantatoribus tnis , omul .
muni intericu privata lucra comparan . titudine maleficiorum tuorum , in :
tur:quibus volupe eſt in vtramq; auré quibus laborafti ab alolefcentia tua
dormire,donec corsuoſus draco ſeto - lſo forte quid profit tibi
29999 2 so polfis
870 DISQVISITIONYM MAGICARVM '

li posſis fieri fortior.Defecifti in malik | clarationi, aut communioti Ecclefize:

tudine confiliorum tuorum : ſtene fal- iudicio, ſuæ nequiter & incautè fidunt
vētteaugures cali ,& c. cap.47.v.9.10 . ! prudentiæ (apientiæque; & præter peco
ii. ConfirmatB. loa . Chryfoft. deplo . I cati noxam excommunicationis.ciami
rans quod ab hoc nefario auſu vix or ſe periculo exponunt in coslatæ , qui
bisminimapars ſervetur, & omnes fe Inquiſitores in hæreticorum inveſti
rè fint æternæ mortis periculo expolio gatione & punitione impediunt: Tets
ti : hæc Dei iram ſemper quidein pro- rio quia non immerito lefacionimul
vocaſſe ſed nunc,multo magis , poftrorum criminum lufpe & os : inprimis
tot tam ingentis benevolentiæ ac mi. quod non fine alieni à crimine quod
ferationis tam infignis indicia , .poſt- defendunt ; ut laquerius notavit de
quam ille filium redemptioni noftræ Do & ore Edelino, & Treviri norunt .
impendit Lege illum hom: 1o.in cap.3. de Do &toreVlaet & deWiero teftatur
epiff.1. ad T himo.fubfin:Quid ergo fas Crelpetus difc.3.& docuereLeloyher.
fperare nobis,ubi tot quotidiè pullulár Richcaumus, & alij complures:& pole
maleficorum faſcinariorum defenſo - fem ipſe quorundam nomina referre ...
res , & in Scabinacus,Conſulum ,Fiſca- ltem quod caufa negandi litarheiſmus
lium , Parlamentorum , & in ipfa Prin- eò quod non credarelle dæmones,vel ,
cipum lacraria irrepunt?Viná recogi- quia non benè ſentiunt de divina pro
tarent años antiquos, & priora ſæcula videntia;ğuam putantGnere,innoxios
revolverent : ftatim deprehenderene, à dæmone infamari, repræſeotari, &
nulli unquam Principi , Reipub.pro : tandem ſupplicio affici; vel quia perti
vinciæ maleficia exitio non fuitic.quor naciter tenent demonem non poffe
rum exempla quædam Monitio , I.in corpora localiter transferre, nec tem
fine ponentur. Vnde etiam probatur peitates ciere , nec morbos bominibus •
quod ſequitur: - inimittere , quæ cótra fidem funt, quia
Dixi tertio hancfententiam eſſe ipſis SS.repugnat, ur docui lib.2. Difquifit.
affertoribus valde periculosā probatur . queft:11.12.16.lib . 3.quaft.4.fect.
1.999,411.ex di &tis Eſaiæ verbis pater , . 2 & quia fentiunt aliter quam Ecclella.
Babylonicam foriem in ultione libij Nam capur Eccleſiæ , & ( utGc dicam )
copiciluunt, qui Babylonis fcelus imi . cius lingua leu os , eſt pontifex Roma l
tantur, & Diaboli contra Deum par. pus : Pontificum vero Romanorum
tiarijs , ad divinam iniuriam , & patriæ i multi poft d . cap. Epiſcopi adhortati
perniciem , & Eccleliæ Catholicæpe funt Inquiſicores, ut contra ſtriges ſeu ?
Atein , adeo ſedulam atque fidelemope, Lamias, ſedulò & ſeveriter procedant,
sam navant , & Saranæ regnum propa & peftem hanc exterminent; & harum
gant , & Anrichtilti funt imicatores. 2. crimina , ſe non pro illusionibus ſed !
quia dum non credut aſſertioniTheo pro veris ac nefandis exceffibushabere
logorum ( ad quos fpe & at de peccaro , manifeftè profitentur,ue patet exPons
fit vel non it : item quancum vel quia . tificum Bullis innocentij Vladinquin
le , iudicare ) nec ſtant Ponticum de fitores Germaniæ ," Tulij III. ad Inquia;
Grorem
 LIBRI V. SECT. XVI. 871

fitórem Cremonenlé , Hadriani VI.ad | Thcologos ; non adParlamenta ſubſel

Inquifitores Lombardiæ, & Clementis lia laicorum ,ſed ad Epiſcoporum con
Sèprimi ad Epifcopom Boleplem de ventus & Synodos pertinet : immò
ftrig busMirandulanis ; quas bullas re- , præferunt luam fententiam ſententiæ
ferunt & lcripris tuis inferunt Spren- inquifitorum Fidei , & Pontificum
gerus, in princi malleimallefic . Spineus, | Romanorum . Nam cum iſticenſeant
guaſt de ſtrigibuscap.is, Apolog.i . non eſſe illuſoria , quæ ftriges confiten
cap.11 . & integras ponit Pet Binsfeldi. tur: noftri adverfarij Wierianiconten ,
us libr de confeſso malefici edit. ulima. I dunt, deceptiones eſle & pro illuſio
Sic eriain lentiunt cuncta tribunalia nibus habenda . Planè ultra crepidanz
Ecclefi aftica Italiæ, Hiſpan iæ, Germa - lutores: & perindefaciunt ,ac Glicto
niæ , Galliæ : ſic ſemper Apostoliciln- ! res & alijiudicum exſecutores, iudici
quifitores in praxi obfervarunt : ergo dicerent eum malè iudicaffe, & ſe ſen
bic eft fenlus, hociudicium EccleGia ; à tentiæ opponerent. Nam in cauſa hæ
quo diflentire non eft cordis fincere releas ludiceslaici revera tanium ſunt
Catholici,fed hæreſim ſapic.Mihiquis excurotes ſententiæ " per Eccleſiaſti 1 .
dem , qui EccleGam non audiunt ali cos iudices latæ . Quádoenim Eccleſia
quid definientem ,pro Ethnicis funt & defnivit,verbigratia, qui negat tranſ
profanis 4.tales 6 àmalitia ; certè ne ſubſtantiationem panis in veram care
queunr excufari à ſtuporeac ſtolida te nem & Sanguinem lesy CHRISTI IN
meritate ac præfumptione. Non à ftu- Euchariſtia hæreticus eſt & penis hæ
pore & itoliditate : quia negant poffe reticorum plectendus . Tum iudex fæ
, quæ recta philoſophia &: Theolocularis tantum cognoſcit de faão , ao '
fieri
gia fieri poſſe convincit( ut oftenfum li. Petrus hoc neget. Si Petrus dicat fe ne
67 : 2.6 3. ) Et quia negant facta , que gare , partes iudicis fæcularis pon ſunt
ubique , & omnes ferè ſe fierividiffe, & aliæ , quam exſequiin hoc homine,
effe expertos, homines fide digniſſimi quod Ecclefiæ decreto ftarurum : &
conteftantur : quod fapientum iudicio tenetur credere , talem verè hæreti.
defpere ac inſanire eft : quia nihil velle cum effe. Sic quando Ecclefia definit
credere , niſi quod proprijs oculis ad- Ariges noftras , ut verè criminoſas
ſpexeris, fignum eft ftolidiraris, vel puniendas; non licet laico magiſtra .
proteruæ obftinationis; quæ qualis ip - cuihanc ſententiam eludere , dicen . "
ſa eſt, cæteros putat , mendaces, fun ido ; hanc, quæ fatetur,delula'm ; ſed ri
gos , & levesin credendo. Levis eft iè confiientem debet condemnare."
corde qui cirò credit,ſed cordis nullius Nec etiam effagiunt notam temeritan
& froncis ferreæ ; qui communi viro- tis , tum ijſdem ex caufis; tum quia ;
forum proborum & fapientú aſſertio cum nudi iuriltæ ,vel mediciGnt , ta
ni non credit . Nec à præfumptionemen audene fibi arrogare declaratio."
queunt excuſarı; quia iph'ius uſurpant | nem determinationis c orum cir.
definiendi , aliquid fit hæreticum , ca fidem ; quæ auctoritas non conipe
nec ac ; quod non ad Iuriſtas , ſed ad rit nih Prælatis Ecclefiarum , idque de
Q.9999 3 conflio '
872 DI QVISITIONVM MAGICARVM

confilio Theologorum ; quibus Præ- credebant plures elle DEOS , Dia

latis folis concella facultas canones fi nam , Herodiadem , & c. poltiæ ſtri
dei condeodı.Adverſarij verò conten - 1 ges non neſciunt ſe Diabolum vene
duntd .canonem Epiſcopi pertinerari, & ci debitum uniDEO fehovo

PER
read Itriges noftras, & ideò illo Cano. rem deferie. 2 , il'a profitebantur quz .
ne decidihas deludi : Pontifices au- dam prorlus impoflibilia , ut cqui
tem , quos nominavi , declarantillas tare cum Herodiade , que nequit ex
non deludi , nam jubent Inquifito inferno egredi; & cum Diana Dea,
ribus,ur in ftriges , tamquam verorum quæ nulla eft :noftræ nihil fermè con .
crimiot reas rigorem legum contra firetitur, nili quod circamiraculum ,
hæreticoslatarum exerceant ; nec ta lit poſſibile. Sidicas Sever. Sulpi
men Canonem Epiſcopi antiquant , ius, libr.i devita D. Martini , ſcribit
necullus eum Decreto tollendum iuciumbram tetram Latronis. quæ ex in
dicat ; ergò ſatis declarant le fecluille. terno podierat apparuille : Giç ergo
nihil hunc canonem ad ftriges pertineo Herodias inde prodire potuit. Relpo
te ,alioquin epm abrogallent. Eodem non redièid inferri.Nam quoad La
modo eum intelligunt Inquifitores fio cronis animam pocuirid Deuspermit.
dei , qui ſemper ex do &tiffimorum cere ad fall cultus deftru & ioocm : G
Theologorum & Canoniſtarom ou verò inde Herodias prodijſlet ( quam
mero deligunçur. Nonne temerarium illæ miſellæ credebant effe veram Hg.
elt contra hosomnes ſuo iudicio , inre rodiaden ) id foret ad falli cultus con
tam gravi , & adeò periculoſa fibi & firmationem , quod Deus nunquam
Ісір. oiti ? permitteret 3. illæ credebant quod
Vlimain denique conclufionis no cum Diapa proficiſcerentur : nos
kræ partem ; videlicet fententiam ad letræ , quod cum luo magiitello ſcu
verfariorum nec veritati , nec rectara martinetto dæmone : in quo illa
tsonieſſe conſentaneam , probo ; quia lebantur , noftræ non falluntur, 4.
veritaci confentaneum effe nequit, illæ omnes purabant aliqaid veriNu .
quod iudicio Eccleſiæ , & Pontificum minis & divinitatis ineffe creaturz
declarationi repugnat, ut facit lenren . ( nam in bac re diferie canonis deci
tia adverfariorun ). Nam Ecclefia eſt lio fundatur , dum aic ; quia huiufmodi

columna veritatis , & PontifexRoma- mulieres aliquid Numinisó divinitats

nus eft lingua leu os Eccleſiæ , cuieſt extra unum Deum arbitrantur noſtra
promillum à veritate , Non deficiet fides itriges vix illæ hac ignoratione vel er.
tua. Quod vero veritati conſentaneum core ducuntur. 5. noftræ cxprefere
non elt , id retæ rationi nequit eſſe nunciant Deo , & profeſſioni del
confentancur . Præterea ex ipfis le quam in pabuſmo ediderunt offerunt
ctx illarom Dianiarum circumſtan . 1 dæmoniservatam Euchariſtiam.co
uijs ; non prorfus excæcatis ; ftatim ap- culcant cluces,& alia multa faciunclas
paret, quam diverſi fuerit illarum ſe crilegia ;quorum nihil illis alijs mulier
eta , a noſtrarom Rrigumi fe &ta. 1. Illa culis impingitur.6. miſcęci ls carna
liter
 LIBRI V. SECT . XVI. 897

diter cum dæmonibus fateatur; quod led in mulcismultum diſcrepantes,iam

non aliæ . 7. noftræ conficiunt & utun oftenfum .
tur maleficio ; pecudes; hominesque, Vnde etiam fit manifeftum , verita
præſereien infantulos , necant; & fiuges ti ac rationi conſentaneam elleſenten
procellis perdunt, quorum nihil dea riam contrariamieorum , quid cap .
lijs illis legitur . 8. noitra conſpirant cupifcopi,volunt'non pertinere , ad eas de
Sarana in humani generis perniciem : , quibus nunc agimus ituges :que eſt
qua de re nihileft in d . cap . Epiſcopi 9 planè communis Catholicorum fen
noftræ baeuto ', vel olla , vel quo alio Trentia , imprimis eorum quos cicavi
urélili incet tibias fumpto , per aerem Pontificum Romanorum , Innocentit,
vehuntur , & interdum pedibus iter Hadriani,lulij Clementis; & Epiſco
conficiunt in itu ad conventum , & re porum vel Cardinalium , Turrecrema :
ditu domum ; ſecus ac illæ quæ tantum t & in d . cap. Epiſcopi Alphon.T'oftati, in
fuper beſtias fe dicebant omnes equi. Matth.cap. t. quajt 47. Simancæ Epiſ.
tare,has & Giles alias diferentiasta cop. Zamorenfis Catholic. inſtitus.
cilè quilibet colliget , ex confeſſione il titul. 27. & fidei Catholicæ inqui .
larum , in d.cap. Epiſcopi & noftra . fitorum , ' aquerij flag. Fafrin. Spren .
sum ſtrigumin aâis iudiciarijs , unde geri Mallei malefic. part . 2. Nideri
apparet fineiuſta ratione adverfarios in Præceptorioprecept. 1. cap . 11. quaft,.
ad noftras d . cap.porrigere. 10. argu 4. Bernard. Comens. in Lucern.Ingiza
mentatur Bernard. Comenl in Lucer. fitori & megiſtrorum facri Palatij,
na inquifitorum cap 4. tempore Con- Sylveftri Pneralis de frigimas:
cil Aucyrani le &ta Itrigum viderur no libr. 1. cap. 14. libr. 2. capit. 1.
dum nata fuille;ac forcallis nec Gratia . 4. Spines , de ſtrigibus capit
ni tempore, qui anno demum.visoivel cum ſeqq. & aliorum graviflimorum
circiter (Sic glof sap'tum poſt appella tam lartconfult quam Theologo ?
trovern $. forina vero 2 quajt 6 )decre- rum , & non omnium ceite
can compil avi t. Nam prædic ta le &tà rotac táncör um , ut eor um compa
ftrigurn videtur pullulare cæpiffe , pau- ratione adverfarij . meritò nulli cena
là plus quam à centum quinquagin . i reantur , nonnullos nominabo , fic
ta annis , ut ex lago rio & antiquis lor loan . Graffus conf. de ftrigibies , A.
qarfirorum procellibusappa rct :idein guſtin. Borra de Saviliano . de eaders
afferit eo loco Franc . Pegna , in addi re alio . conc. Bernard . Bafinus re :
tion anè vetuftiorem laquerio , de leit de artibus Magic propofition.g: Pau "
frigibus in terminis ac clarè loquen les Grillad. de fortsleg.queft:7. & poft
remy, haud ſcio an alium invenias : alle accuratam difputationé ArnoldusAlber.
autem nondum centum quinquagio tinus de agnofcendis affertionibus hårer.
t
ta annis devixi .Quo igirur pacto, rap: Ignal,24 à nu.13. maximè numero 42
Epifcopi,de tam diverfis,& tam diu poſt quimulta argumenta in rurarium ad
fecuratis hæreticis egiffet? nam caldem ducit , quibus egregièip,imetreſponder
non cffe illas mulierculas cum noftris ; Fяс ,
274 DISQUISITIONVM MAGICARVM .

Franc. Pegna commenta.68.in direito- | noftræ non credunt totum quodille

rium Eimerici. & idem in Annotation. afferebant : quod rorum complexum
ad Ambrofium de Vignate tractar. de in canone illo damnatur ; non verò
heref. queftione duodecima, ubi etiam 1 credulitas , quod à dæmone in alium
accurate oftendit Ambrofium illum à locam corporaliter queant ttansfert ,
nobis non diffentire, fi diffentiret eius quæ nihil habet communc cum opi
opinioninon ſtandum : Marquardus de nione jofidelium , ut dicti audores
Sulanis traëtar. deludais & alijs infide optimè oftendunt , maximè Albertin.
libus capit .decimotertio.num . 28.loan . d loco num . 25. & ex hac extenfionc
maior in 2 cap.14. queft. 3. Barshot..sy magnum contra philoſophiam facram
billianus.3 .Deced .Mirabilium , cap.7 . prophanamque abſurdum ſequeretur,
guæft.4. Franc. Victoria relečt de Ma ut doctum abundè. Navarri au &tori
gia quæſtione 7. Alfon. à Caſtro libro atriam reſpondi , cum alicer intelli
primo , deinfta båret.punie. capite deci gendum , vide lib.2.quæft . G.lit. A
mofexto .Sixtus Senenf. lib.1.Bibliothe . In 2. Obiectione fupponitur minor
San &tæ annotat 73.Pet. BinsfeldersSuf. falla: nam falſum elle oltendi noftcas
fragan.Trevirenſ.de confeſſion malefic. Ariges credere fimilia bis quæio d.cap.
in folutione argumentad Primum mihi Epiſcopi damnantur.
fol.347. Michaelires in Pneumalog. Some Ad z. Quoque Reſp. vel nullas, vel
Franc. Picus libro tertio. dialógiftrix , & vix ullas Lamias hoc credere.Solente
omnes quos citavi ſuperius hac feétione nim in confeffionibus ſuis dicere , fe
decima ſexta litt.Vv. alijs videri cales : ipfæ autem lciunt ſe
Reftat reſpondeamus obie &tioni. transformatas non effe. Quod fi rudio .
bus adverlariorum . res aliquæ id at , Lycaothropiquidam
Adı . dico quædam effe fimilia mu- | faciunt, putent fareor tales à dæmons,
lierculis illis cum noftris (trigibus; ſed quo ad hoc punctum , delulas effe : ta
in præcipuis , maximè quæ funt fundamen G hocpertinaciter tencant , dico
menta& baſes, diéti cap.Epiſcopi, dif ex hoc cap Epiſcopi, illas urhæreticas
crepare, immò nec in his , quæ ponit debere damnari : uc re & è cenſent Am
argumentum conveniunt,nam noftræ broſius de Vignate, Albertinus, Pegna
non tantum noctu, ut ille ; ſed etiam in & alij ..
terdiu vadunt ad curſum , nec unquam Ad 4.Reſp. primò , incertom oſlę,
cum Diana vel Herodiade le putant, i de qua lella mulierum Burchardus
necfuper veras beſtias vehi, nec fem- loquatur. Nam Burchardianæ eodem
per equitant , nec Dianæ vel Herodia- modo , quo illa Gratiani,deludeban
di obtemperant : nec ignorant præſ- j tur, nempe circa præfentiam Herodia
dem convencus elle Saranam v.fupr. dis auc Dianæ : noftræ verò circa lui
verſic. vltimam denique. Ideò hic non dæmonis , cam vectoris , quain incubi,
procedic arguin . à Gimili , nec extenso | Præſidis in conventu'non decipiuntur:
Canonis,cuius verba non conveniunt ſciunrenim ipſummer elle. Pleræque
noftris (trigibus, nec diſpofitio , quia etiam noruar diſcecacre , quando id
vigilantis
 LIBRI V. SECT. XVI. 873

vigilancibus verè, & quando fomnian Ad S. Argum ex relp. ad 4. paret

itibus per imaginarionecótingar. Deni ſolurio
que norant loca, perſonas , & reliqnas Habent adverſarij plenam ( nig fal.
omnes circumſtantias , & de his in con lor ).d .cap . Epifcopi , cxplicationem
telfionibus fuiscam noxij , quam in quam velim cosperpendere , fine pro .
noxij,in teſtimonijs conveniunt:quod tervia,aut pervicacia ;quæ faciunt ut vis
delulionem omnem excludere latis u . dentcs nihil videant.
bertim oſtenſum . Noftræ quoque quo.
ad transformationem , non credunt le SECTIO XVII..
cum hominibus vecis rem habere fed
cum dæmonibus in corpore formato , De libris Magicis.
vel affumpto. Item fciunt diſtinguere

velinter veroshomine qui choreis in - Necpoflunt ad hærede,sfedtranſmitti,

terſunt , & inçer dxmons
es illis permix .. nec legi,nec retineri funtig
tos. Ideò poſſumusnegare Burcharda nitradendid; Veiure antiquô caurum ,
de trigibus noftris loqui , quarú leata & in primitiva Ecclefia obſervari
dio polt adhuc ignora manlit . Secúdo folicum b; & hoc renovarum edido
dubium eft quo pado Burchar . accipi. Pij IV . & Clementis VIII. Pontif , in
at illud ;neceſſario . Nam 6 de neceſſica regg.quas præfixerun Indici, lib.prohi
te abſoluta , ut velint nolint cogantur.bit. Reg. 9. Intellige præterquam ab
eo in betijs aduolare , quæ l nolini , eo illis ; quibus prohibicorum librorum
non devehuntur,fed domimanent,ſed generalis ledio , in bonum publicum
poftea panam aliquam abſenciæ luunt. Pontificis Maxim . auctoritate fuerit
Si verò intelligit neceffitatem condi- conceffa c . Solis Pontificibus reſerva.
tionatam , v.g.debent irc , fi nolint af- tum ,efthanc licentiam largirid .& qui
Aigi.maléid adſcribit infidclirati, nam busipfi hoc permiſerunt, utnomina
resita fc haber de fa & o . Si capit de ne tim omnibus . Inquifitoribus fidei , &
ceflitate morali, v. g. quod putent le coram commiflarijs , pro tempore
peccare nó eundo , & ideò ire debere: exifte ntibus : Epiſcopis verò , eo ſolo .
hoc nihilactinet ad noftras, quæ Iciūt i quod Epiſcopi ſunt, hæc licentiale- .
ſe peccare eundo,non verò remanédo . gendilibros prohibitos non competit ,
Etfanè toro illo capite nihil proponitur docet Pennae , & hoc fuit à Pio V.
Burchardus has ſentire, quod redtæ fi- 1 quibuſdam Epiſcopis difertè reſpon
dei repugnct,iuxta iam à nobisdemo fum.Sunt autem tales libri ; non auto

Atraia. Nec mirū hac in reillum erralle: ritare propriâ comburendi; ſed potius
quiin codem capite hallucinatur circa i diferendiadinquiſitores. Qui eos reci.
tempeſtates ciendas , & maleficium a nent , oili deferre parati funt, non funt
moris odijque,ut oftcorum bib.2.63.ablolvendi: & hæc ablolutio relervara
eft habentibus poteſtatem abſolvendi
Rrrrr à cafibus
a 1.catere D fan.bercif.1.mathe.C de ep.audienb A & or.19.8.19.cum feqq. Ang tits.
fur in Pfa.LXI.infin D.maſi.de Barlaamólosa c Eymeri 6.43.1.1.1.6 Penna sbien comment,
kito.c. d Jul.z.in bulla,cum meditatio cordis. ead direc inquifitorpar.2.64.4.Commen, 3. fol.9 1.
 4 DISQUISITIONVM
à calibus Bullæ cænæ Domini: & aba. 1 dinem hanc admittit . Navarrus c Sed
lijs impenſa ablolucio,nulla eft & inva
lida , ſunt etiam tales retinentes vehe- 1 communionem ,niß quid aliud obſtecz
menter de eadem hæreſi ſuſpectia: G
libriſuntab alijs compoſiti.Nam fi ab
ipGſmet compofitiforent , plenècon .
vincerentur ,& damnari poffent ut hær
recici magib ; fi tamen faterentur à fe
cópofitos, vel à ſe ſcriptos, vel ab alio
le dictáre ſcriptos, nec quicquam cau
fari poſſeor quod eos ab hærels crimi
ne cueretur, vide de bac re benè loquen .
tem Siman in prax. ann.4 tit.39
Idem quod inquiſitoribus fidei, quo
ad librorum horum ulú puto effe pu
blicis Librorum Cenforibus EccleGa - l
fticis:non vero DD.quia doctores lúc,
nec Parochis quia Parochi quod dili
genter notandum , etfi in multis locis
periculoſè Parochi & DD. hoc ius fi
bj uſurpent.
SECTIO XVIII.
De Euchariſtia morituris prabenda.
Onfuetudo mulris locis eftmale-
Chili
la ndo mebli dlarisit deale
gare viaticum corporis Dominicis.
quz conſuerudo' tolerari poteft ,
propter Sacramenti reverentiam il
lis locis : poft fententiam
ubi poſt ſententiam
ftatim reus morti traditur. Lorisalijs ,
* ubi pridiè fententia fertur , & poſtii
die seus interficirur , etiam conſuetu
MAGICARVM.
omoinò putarim , cunc reis præbenda
nempèdummodo Catholici fior& vc
rèpanireant. probaturhæc ſentencia
iure Pontificiod & civili e, & DD . au
doritate f probatur & ratione, quia
confulendum cids anima , cuius cor
pus traditur ad mortem nequeboceſt
dare San & um canibus , pænitens c .
nimiam Deo amicus eft , & non canis .
Nec dedignatur Chriftus eum in vi
fere ,• pro quo mori dignatus fuit in
cruce ,
Item ad hoc requiritur , ut-reus fit
ieiunus nõenim idem obtinerio ægro
morituro , & fano moriruro ,or optime
docet Navarrus g :& ut tantúm rempo .
ris inter fupplicium & communionem
intercedat, ut ſpecies facramérales Gint
verifimiliter conſumpræad quod non
dubito, cumNavarro b quatuor horas
ſufficere , cófeflio Sacramétalisnum
quam reo , neimmediatè quidem antè
moriem , denegandas: contra un &tio
extrema reis nunquam concedendak
Semper autem cavendum nc poft Eu
chariftiam , vel confeſſionem quilibet
Teum invifac,, ut inebrietur,,vel alia fiát :
piam mortem & ſeriam pænitentiam
impedientia : qua in re hic in Belgio &
Germania ſuperiore multum & fic.
quenter peccatur.

SECTIOS

a héconnid fusè docet post Siman . Campeg. do Zaxchinum : Penna.d. commen. .

b! Arch. Ii A idr . Dominica filij de hare in 6 Rom . Jing 32 ;. Care de haret. num . 125
c.lib.5. Cinfil 16. d ca. quefitum . 13 9. 2. ca.ſuper co.deharers in 6: Moru. proprio Pijk
ſuper hoc edito .e San &tione Crimina.Caroli V.art. 79 fglof .& DD.in cleno 1.depan.
Turrecr. ind. c.quafirum . Aufret. depoteft.Eccl. ſuper laic. Iul.Clar.d.q . 99 * 3 . Binſ
feldo memb . ? dub.simultos allegantem g d .conc. 16. h Manual. c.25. 1. 23 , Navarr. •
num . 23. Clarus d. num. 3o .
 'LIBRI V. SECT. XIX .
SECTIO XIX cauſa impellit , ut à communitententia
recedam . Deindè plerique cenſuerunt
An corpus ſepeliendum . & optimè : in atrocioribus criminibus ,
rectiusæquius eſſe adhuc cadavera pu.

do ,quoad illos, quia Carnitice lux . I pænæ reus conatus fuir ſubirahere:
ta ecoorem Sententiæ ſunt interfe & i & confuetudo ferè generalis com.
4. Quoad alios , qui fententiæ probavit hanc praxim cadavera taliū
cxccutionem morre prevencrunt,no- puniendi , ad aliorum neceflarium ex
tandum primo huius, ( ui & hæreſis ) emplume. Eos autem coolanguineos
excepricriminis naturam eſſe,vemor & amicos, qui reisia carcere venenum
te non finiarur , ſed contra mortuum vellaqueos,velculoros fuppeditant; ut
procedi in co poffint & in locis ubi violentas Gbi manus inferant ad igno
bona confiſcantur , poteft etiam poft minjam evitandam , in quos meritò
mortemagi ad bonorum confiſcatio - DD invehunturf, non dubito teneri
nem : fed ubitalis conſuetudo noneft , lege Cornelia de Sicarijs.
falcem ad memoriz damnationem c: Si verò non vi ſibi illata, ſed ægrisu
& corpus fepulcum condemnatum dine,vel debilitate, aurincommodita,
poder exhumari. & olla comburi. Qui cibus carceris morerentur ante ſenten .
durante reatu libi mortem conſcivea tia 6o ;in his ego prorſus ſequerer com
runt: ijnon ſunt ſepeliendi EccleGaſti mudem illam fententiam ;adcò ut fi in

ca fepulcura d, led cadaver deberet à talem non legitimèconfeflum aurco

iudicibus in furcam agi. Si obijcias vi & um , iudex læviens, eum non patia.
contrariam fententiam communio . cor Ecclefiaftica tradi ſepulturæ ; pec
rem , quoad ultimum membrum , cermortaliter , & a & ioneiniuriarum
nempè non poffe iudices in corpus jo coveniti à propinquis defuncti poffit
carcere mortui fævire, illud fuſpensi Poterit taneiudex finere corpus ſc.
dendo velcremando , quia crimina & peliri cú proteſtatione, & licem cæprá
corum pæna moite exſtinguuntur : contra' mortuum prolequi ciratis ad
Refpondeo , hanc rationem locum non defenfionem ijs quorum intereft ;ut in
habere ,quando moriendo novum cri , hæreſis crimins fervatur h . Sed quot
Den committitur, & ipfa mors crimen annorum ſpacio curritius contra mor.
cft :crimine enim nec crimen , nec cri . cuum agendi! putatjm in hoc criinine
minis pæna poteft extingui. Hæc me Rrrre 2
quoad

a Gomef.toms,3.cap.54 num.8.Clar.§.uliqua.ioo.num.ih Gomorom.3,6.1.9Km 80 :

Gomeſ.fup. Claro qu.Si.nu.14.Siman . in prax . 62.147.56 . dc.placuit.23.9.5.2
Ibiglos. DD. VideClarum d.S.fi.q.51.n.1.a Gomez .fup.n 71. ego Menoch. de arb.iud.
caf. 285. Flatè bec oſtendunt poft gneum Fran. Marcum den alios ipi Com . Clares.locis die
di Covar.lib.z.refol.ca .1. Simanc.d.tit.62.g Mars ſongul. 150 Menoch.l.caf. 285. h d.c.pla
cuit en cx exparte defepult. Alberic.Angi. alij in 1 3.8.quoriesD. de iniuneque hac in reprax.
contrariam proferunt DD. fupra citari : ſed omnes volunt unanimiter quo ad hosiura ſervari.
iÆgid. Bellamera.decif.977.678. cum feq. Alberti rubr. de har. Simand. titu.62 .
 896 DISQUISITIONVM MAGICARVM

quoad bonorum confiſcationem , non | riam vidit proceſſum , in quo contineba

poffe agi,poſtannum quadrageſimum tur , quod hæcmulier confeceratpocala:
ad memoriam tamen damnandamjado.I guedă amatoria ; o folum contracam
huc agi pullca, iuxta ius Canonicum I rant indicia quarundā maleficarū ,que
led civile videtur quinquennij. tantum dicebant, quod in quodam lufu nocturno
fpacium exigere bj, cui in foro civili cum demonibus viderant ipfâ mulierem
ſtandumi Indentem , ac ducentem choreas; ipſave .
APPENDIX 1.. rò negaverat omnia & fatebatur feefe:
Catholică, fuit di &tum quod Iudexfecu
AD LIB. laris nõdebcret exequi inquiſitoris fenn
tentiã ex defects iurifdi&tionis , quod in :
Is addam , quæ ad me V. CL. Pe . ilto procella Inquiſitor non poterat cognos
HIsaddam
trus Oranus ſcripſit quinto Kal. Scere nam quo ad pocula amatoria clara
Decemb . 1599. & adiungam ex illud delhetünon eſſe harcticum ; nec eins
rebus alibi iudicatis nonnulla' , quæ cognitioné adinquiſitorem fpeétare cine
folius Parigenſis Curiæ iudicatis non que enim eftcredendum quod etiã ipſa
immerito præferantur : quanquam verè fuiffet in lufu nam quamvis credas
nec Duareno ( cuius in ſcholis, quam tur focijs criminis in tali delicto , attame
in ſublellijs :,, maior laus ). fatis cre .illud non éft trahendum ad ea , qua vere
dam hoc Parlamenti illius conſtans non videntur ſed per illufionem demoni
elle iudicium ,fed fors - illum arreftad, praſertim cum ijte participescrminis
aliqua decepere,quæ alijs; iplinonno effentmulieres, que regulariter non ad .
tis fundamentis innitebantur. Otaniji 1. mittuntur in caufafanguinis e ,hæc Al
verba lunta ciatus:
In Magicarum Diſquiſitionum To MI DELRIE , ex uno errore , iar
mo primo adverſus Alciatum noft: alion labicar Alciatus; fi quidem Pons
rum , ftrenuè, decercaſtis, depulfione cifex Maximus erin accufáriode etiam
que plena atque ſolida; errorem nota- mulieres audici reféripliis non quasli
fti , & confutafti, demirordoctiflimu ber; ſed conícias, & participes eius cria
Alciarum non tantum in Parergis , ve , minis, acfacinoris ;a & udiri, non tan-
rum ctian io Recitationibus ad Dei quam accuſatrices;fed tanquam teftes,
3

cretales Pontifcum in co errore per certum enim eft cófcias-haberi prote-

ftitiffe , fic autem ſcribitc . ftibus ;audiri, & examinari tanquam te
In contingentia fatti vidiquamplisé ! Ates : qpin etiam generaliconſuetuding :
romũ dubitare; inquifitor pronüciaverat comparatum , uſarparum atque rece
contra quandam mulierem ac tradide ptum , ut eiuſdem criminis, & facinoris :
rat indiciſéculari, bic ad partis inftari ſocijs credatur , lifanguinc /do ; id eft
morte,
a B’unus debarilës:1.17 Simax : fupran.7 :exc.ult. deprajcrip,ino elic de apoft.
Gitagloll in li Maniche 11. verb.fubire.C.de hærefitcomm. tefte Gomeſ. fupran. 81. quem
fequitur Clirus d. num. 14. cinc perniciola 1.06.deoffe poteft.or.inarij, d Panorm inca 1. dee
Sorrile, per ca.accufatusde barci,in biccepiſcopi 26 9.5 . fcap 3.detelim . gindic.3o
 LIBRI V. SECT. XVI. 897

morte , accuſationem fuam fignave- Iti nolens parricidij pæna plc & i nig
rint, & roboravcrint. confeffos,nec Auguſtus ſua interroga
Et quod traditur a Reum criminis tione , CERTE PATREM TVVM
non interrogari de conſcientia alioru | NON OCCIDISTI ? viam falutis,
quod qui abinon pepercit, multo mi- & libertatis,Reo aperuit , ut voluit Ca. '
mus alteri parciturus libid intelligen . I faubonus. kledbenignâ interrogatio
dum cſt deconfellis , nó convictis; hos ne abnutivum reſponſum elicere vo
enim adverſus conſcios ſocios, & par: luit; ne convi& us,non tamen confeſ
cicipes criminis interrogeri manifeito lus, pænam parricidij luftineret. tam
iure probatur ; c immo & confellum horrendum facinus parricidij vix cre
interrogari in crimine Izſx Maieftatis didere patratum veteres ;'ni & G parri.
din aperto eſt : tale autem crimen eſt l cida le luo iudicio convincerer:
ſortilegij, & magiæ Iudices rerum ca Quod vero Alciatus ſcribit, adveri
pitalium apud Scabulenſes ſortilegas ſus divinationes, & incantationes , lo.
convi&tas, nec confilas profcribēdas, quiſitores incongruos, & in compecé
non damnandas capitis vel ad rogum tes elle iudices,quod divinationes ſoro
contendebant; ac ne quidem ,& in fila cilegia, ac alia id genus, fpcciesGint fal
gtanti crimine cóprehenlæ eſſene; ſic- fz Religionis; nulla ramédogmata fi
que apud eos morc maiorum uſurpa dei Catholicæ contraria contineant;
tum :verum auctorante Printipe iacta- hoc limplicitei verum non eſt, fi enim
tam conſuetudinem , & abulum abro : Divinator, fortilegus, invocaverit , &
gavimus , hoc enim necius admittit , al : adoraverit dæmones , ſpeni in cos ac
tero contentum ;uc vel confiteatur,vel fiduciam poſuerir; ſacrificia ac preces
convincaturreuse' eis obtulerit ( quod utique faciunt loro
Scio aſperrimum crimen parricidijirilegi& venenatij ) rede pro ſua luriſ
( quod Seneca,f.& Quintilianus fne- dictione inquiſitor inquirit. & ita poft
fas ultimü; vocant:eoquelenluin Rec Oldiadúm ,'l & lalonem m reſolvie:
gem attentatum , ultimum facinus: Conradus Brunus.
Quintus Curtius appellat b ') non vin . Demiror Gallos do & iffimos erra
dicatú acerbiflimo illo fupplicio, mo tionem Alciati inſecutos: Franciſcus
re-maiorum etiá in convictum & ma Duarenus n ſic de ſortilegis ícribit : de :
Hifeſti parricidij Reum ; niſi G'ulcto anitulis'que', volitare per aëra, do now
confitererur , necconf« ſſionem fuiſſe Eturno tempore ſaltirare ', e choreass
extortam tormentis,itamen nihilomio agere dicuntur', queritur ? Et folent "
nasconvictus capitali pæna uci homi . l plerique Queftores in ess'acerbius ani:
cida coercebatur,ea fuit lenitas Avga : 1 madverterei quam'ins ratio poftulet
Rrrre 3 cum '
inhrepeti §. 1. de'qualt. & l. ult. C. de accuf & in capitéuliiis . quæft. 3. 65.fin autem C.
de bonis eprum qui ante ſen entiam ,&c Æmirionis de clar 29 :. cinl.diet. Hairinn S. Ii de cras
Jotsa reorum drap. 1. deconfesſis.el qui fententiam depænit.flıb i deClimo CA. 23. g deck
324h lb.8.hit. Sucton in vita Aug. c. ; 3. kinnitai ad Suetonium d .cap. 3 ] Icons. 208. m
iwli huiufmodi delege 1. o in tit. ad legem Cornel.de-Sicari
 898 DISQUISITIONÝM MAGICARVM
sum Synodus Ancyrana definiveric In cundem erroré delacus Michael
quedam effe que à cacodamone mul Montanus libro certiô ;periculorü ,leu.
farum mulierum mentibus irrogantur, ! tentamentorum , Lipſius noſter guftus ,
itaq; Curia Parifienfis ( fi nihil alind Auctorvero operis, Elaisvocat,capite
admiferint )cas abſolvere ac dimittere undecimo tit.desBoiteux. Curallem ab
merito conſuevit, Hæc ille. Amanuenſi meo deſcribi, nifi Liplius
In candem ſententiam ita quoquc in libraria ſua haberet, à quos Gvoles,
Petrus Erodius a super extitere aped legendam accipics.
Vălenſes Cenomanos vicinos noftrorã Coatra Matthæus Cognctus,Sena
andium , qui ex hoc maleficio damnats tor Regius & ſortilegos canquam ho
funt, & quos in tormentis audio confeſ micidis nequiores,naturæ humanæ ini
fos, fe facris (que ſabbata nuncupat) micos omnimodo punicados conteni
rituatim initiari, Chriftianiſmum ab- dit, & dirius ſeveriuſque in cosaMagi
israre E proficeri paganiſmum : deinde tratu animadvertendum : quod & ip
à tergo notari fignis: poftremo donari ſumn firmat do& iffimus Thcologus
pulveribus & medicamentis,quibus Claudius Elpenceius; d magiam pro
brutisáhominibus officiantitaquealios feribere ( inquit ) ſceptrimagiseft quain
-tale quid conficere , nonnullos virinam Styli, & eo loci multa de magis, præſtis
fiftere, quofdam arcerià concubitu ,angijs & incantationibus.
id effici poffit ut perſuadere volunt bo Quin etiam Franciſc . Hotomanus
minibusintactis , videbimus proutres in forrilegos animadvertendú conful
incider darat in hodiernum diem hæc , ius reſponditgeEt & forte non fic plene
ſeu magorum . ſeu fortilegorum perni probatum deli & um Sorrilegi, tamen
ciofa factio , nifi quod ea non amplius ſufficere publicain vocem , & famam
philoſophorum , aut honeftorum viro. in loco , ut poflit quæftionibus ſubijci.
rum lit,ſed rufticorâ & idiotarum.qua quod omniū impietatum atquc ſcele
yes (inquit) vanitati vanitatem adiecit. ruma Satana repertum Icelus & maxi
Idein alio loci bà fanguine ſorrile mè abominandum Gr. propter expreſ.
gorum ,ex AmmianoMarcellino abiti. lam abiurationem & tenuntiationem
nendum contendit ,quod multa inboc i ChriſtianæReligionis:deinde proprer
genere vana fint, mulca non nociva , fido & homagium quod diabolo prz .
mulca inſaniæ coniuncta, multa miſe- tatur: & propter exitum quod ifta
randa ; & li hæc deliria humana aliquá i maledicta diaboli mancipia morali
fæná merentur , miuoré vuli adhibé bus inferunt cuius rei caula, legescivi.
dam , ut enim furiolus faris ipſo furore les bumani generis inimicos, & hoſtes
punitur, ita Corrilegusvana indagine. I communis falutis appeilant.
Idemo

á lisrerum iudicatarum tit.de malefi.cap.ureditt 2.6 1.8.rerum iudicatarum tit.demalef

6.14. editionepoftrem . Nihil neceſſe nam non probat quicquam fed Hippiam tanium agit , .
cuius caufam rei ignorat, contendit eam non fuiffe cenfes diſcours politiqueso : 31. d incom
mentarijs ad poftr. Epiftol.D. Dei Pauli ad Tim ... 3. conf. 28.f inherfi o in l, ul.C.dema
def.
 LIBRI V. SECT. XVI. 899

Idem Hotomannus , ain morbiscu . bat ; quæ dæmoni in forma hirci appa
randis magam qua de confulebatur reutiadorationes genibus fubmiflis far
don modo circulo , verum eciam certa ciebar , ijſque in locis exſtrui menſas c
hac verború formula uſá fuifle refert pulis & cibis bonis , beneque ſapidis
d'ainſi que Dieu a va, E3charierce a foy: 1( nequc enim inanes menſas fuiſſe ) &
primæ menſæ honoratiores uxoribus
faim ,& leau n'aforf a le
le pair n'a
feur'a froid fau ,enoyfi,parte d'icy dedās ļ (quos les braves hommes,appellarirefe
quod magicum caimé( exorcilmifor rebat )accubuiſſe primæ menfæ maio
mulam vocar Horom. 6 Conſticurio . sa lubfellia, Beelzebub , Aſtaror ( hæc
nibus Imperatorum damnatum legi . | Venus & loannis ipfius ſuccuba( & Le
mus. c'eos enim qui ſulurris, & cirmi viaram occupaffe , lecundis & certijs :
nibus iſtis utuntur quamquam perne . menfis interfuifle etiam plures dæmo .
gent, teſtibus tamen gravatos, eculeones Gne nomine,bibiad lanirate Beel
dedendos,ungulifque lulcantibus eozebub ,epulis exépta fame, menhilque
rum latera tondenda , pænas proprio remotis; in promiſcuos concubitus &
dignas facinore. amplexus rui,io receſſu accipia domo,
Quod vero Alciatus,Erodius ,& alij, ne pulveres ſpargendos in aera,ad frue
fortilegos ad ſabbata proficifci, fertiges,vineas & ſegeces inficiédas, & ſparo
per caminum , nigrum hominé vel hir lis pulveribus ventorum turbines &
cum adorare ,tripudiare una,atque unirempeltares ſpurciffimas exciratas.

-
guéra pulverèsvedari, quibus outtrás Non ignoro Senecam f hæc non
ferantur,aurſolo eriam flatu alios tabc probare, lic enim ille , Apudnos in duo'
conficiant; deridicula & inſomnia effe décim tabulis cavetur , ne quis alienos."
putant, & ad fui didi confitmationem fructus excantafit :rudis adhuc antiqui
advocant Decretum Patrum in concie tas credebat fructuspoffe excantariat

lio Ancyrano ; folide abs te confuratú stabiimbres, eu repellicantibus, quorñ

eft, ut & hoc ipfum præftitir Sebaſtia. nibilpoſefieritam palam eſt, urhuins
nusMichaelis TheologiæDoctordae rei caufa nullius phslofophi Schola in
que abhibendam mage fidem loanni | tranda fit:fed hocSenecx dictum , ut
Babrilt« Neopolitano ,e quam Apuleio erroneum conuicifti.
Africado , arrúque enim fieri poſſese Florimundas deRemundis ,grefere
ipfa, & opinione,ideoqueà particulari apa ! Burdegalenſes capirolum gencra .
ad univerſale nullam effe conſequen: le perſonilegos indici folere dieb.mer
tiam . curij & Veneris menús cuiuslibet , ira
loannesdeVaux Stabulenfismona. enim confeflos fortilegij criminis
chus, inter alia recitabar indicendæ i Reos Sebaſtianus Michaelis in Pnenas
congregationisfira enim vocabat )fta- malogia,ſcu ,en fon diſcours des Eſprits,"
tos conditos dies; ubinocte intempe- scholio feptimo, fcribit , les forcieres 'e
Ata da detlinata loca ſoduliras cópare ftre tranſporezido un Inel en 1
antre
5? conf.99.n.2. bd.conf. 99.C inl.nullus doo in l.esrum C.demalf.din fua Pneumal.in list
biMiconc,chodemagia. t . 26. 1.4 . naturaliam q..cap.7. g en fon Antechr. dec. 7. n . for
 M
IONV M
U ISIT CARV
900 DISQ MAGI .

autre par Satan pour leiour en heures mentem reverſus, maleficijs abftinuit,
le lendyenviron la minurët,duquel ſeu . & ex impio fa &tus pius; quique diebus
lement ils font transportez comme tre fingulis facris operabatur . Reveren
ftous ont covvens en cela « confesse. did . Cardinalis à Groesbeck .eú in fae
Peut eſtre, ( hanc rationem ille lubij . miliam luam recepit . obijc autē valde
cit (pour ce que le diable veut avoir les piè , & Catholice , ab annis odo, 86
premieres, deftre recognu au premier | quod excurrit .
rāgde la ſemaine.Carles Turcs celebrene Verillimum eſt , quod in fecunda
le vendredy , les loifs le Samedy, les parte operis tui ſcribis; Conſtantinum
Chreftiens eDimanche , e quand à luy | Imperatorem ad Ballum præfe & um
il s'eſt mis devant tous pour avoir la ( urbi referibentem ,a non ufum verbo,
la permiere celebration . Coëgolje:quodvero ais ulum verbo ,de.
Quod de Paſete, natura molli , ſed flexible ;iple apud te diſpice, anne defi.
magia omnes ſuperante exSuidxhiſto, xiffe, legendum fit, ita cnim Theodo
ricis refers,idipfum inter adagia ſua E. GanusCodex haber.defigere, fortilego
raſmus retulit , ad quem , cum quide fum verbam eſt; apud Ciceronein b
meret, & rei pretium venditori nume . Quæcumque Auguri, iniufta nefaſta,
raſſet,nummusperpetuoredibat,idem vitiofa, dira ,defixerit, ( 6cin meliori
carmine magico , convivium repenie bus Codicibus & ita quoque Lambi
partibus omnibus inftru & um ac lum- nus) irrita infectaque justo. Plinius,c
pruoſum exhibebat, quod ſtatim fili defigi diris deprecationibw , nemo non
buiſſet evaneſcebat: potuitconvivium (inquid meinit. Ovidius ( absce e
fuiſſe verum non Gimularum , faſcina iam laudatus ] Devovet abfentes fimu
tam & imaginarium , cuius rei fidein i lachraquecereafigit, & alibi; Sagague
faciunt convivia , quibus affidue loan Phænicia defixut nomina cera . Quod
Des de Vaux interfuit, cuius confeſfioipfum non ignoravit Accurfius nofter
ab alijs quoque magicis & fortilegis in exemplo absſe pofito, infigendocerk
probara. imaginem d & io glofis Philoxeni, de
Tempore reverendiff. Georgij An fixionis Necromancie , leguntar.
ftriaci Epiſcop.leodicēſ (bonæ memo Vnde apud Paulunie l. C. minus
riæ magiſter Hugo Bourlectus chirurred è legitur , interficerent ant deficeret
gus inſignis,& à medicis laudatus, mul . I legendum eniin ut enim urex Codice
tú fimilia facticabat: uinaque extraria | Veluotino Cuiacius nofter reſtituit,
Roma . ex Hiſpania , & alijs ex locis defigerent: quiaurem defixiones facie
reipſa inmenſa omnibus demiranti banc,curiofi vocabantur , unde apud
bus repræſencatis poculis exhibebat : | Horatium ; curioſas promalefico lea
vivunt adhuc horum actuú teſtes con mago occipitur, qua de rc videri pore .
perræ fidei, at ille poftea ad meliorem cit Cuiacius . f
Quod
ini eorum , C. de mal fi blib, 2 de legibus. c lib 38 Hibriarum din 16. in verbonon ida
binda Cive ma efic. elias lententiaritmn Addl.Corneliam deficar.5.9.f.lib.20. obfervat 6.20,
27.07.
 LIBRI V. APPENDIX. got

Quod tu de puella loanna Lorha. I qua maleficæ duxerant choreas,& lat.

ringia ,idem planècenfeo , ciusgefta, tatorium orbem verſaverant, in qua
& ftratagemata, non ſub Carolo ſexto que earum Aulæ ius Tibic cove.con .
( uti ſcribit ſed ſubCaroloof.primo,cõ. I lederat,fæl.com ac frugiferam factam
tigerunt (cuius reiteltes advoca Pau infælicem acinfrugiferam , arborens
lum Æmilium Maoltrelerum , Mic- ! vidi .
quellum Gicardum & alios ) Virago il . Redco ad loannam , quam ab An .
la obfcuri generis in Barreng Ducatu glis Hammis feralibus quafi maleficam
Iacobo Darcô parre ,ac Iſabella matre ambultam refers: an eo fenfu exaudis
nata,Devino afAsta numine rem in hæc verba Conſtantini ad populumb
clinatam fortiterreſtituit ; Anglos u - Feralis Peſtis abfumai?
bique perfidos,Francia.ciecit ; Caro lacobus Revardus.c exiftimat per
lum Septimum Remosungendum la illa verba nihil aliud voluiffeConitan,
crandomque perduxit;illique, prsaú tinum , quam maleficos ignc conſu
firmumg; Imperium inore maiorum mendose Re , ſed quia de Duis manibus.
effet effecit; " Aurelianentem urbem quibus feralia facrabantur accitis arte
gravi ublidione liberavit,vidieius lta: magica locutus fit; ideoque ferali peſte
quam æncam Aureliæ in ponte ad Li- porius quàmigue,huiuſmodihomines
gerim ſervatæ à viragine & virgine ur abſumendos reicripſerit? quanquam
bis monimentum , cæterum dum in 1 ( inquit ) non ignorem peftem feralem de
Compendii obGdione ex urbe erupit i fupremo fuppli 10 accipi poffe. & veteres pas
ab hiltibus comprehenfa, & Rotho morte ac interitu pejlem pofuiffe, unde 4 .
magum produ & a ad palum damnata, pud Feftum peftiferum fulgur , quo mors
viva exuſta elt ; non abfque æterno An exiliumve ſignifiratur,
glio nominis probro , qui ſe magicis Donylus Gothofredus dignis
illius artibus Francia profugere fallo quoque fupplicium intelligit , quod
querebantur, magi Diis.minibus.confecratentur :ut
Admirandom fane eſt quod de illa quemadmodum in feralibus pecudes
adfirmaturapyrum arborem ,ſub.qua abfumebanjur , & ipfa cadavera,ita ma
illa icdebat dum patris gregem mina nibus con ecrarentur, quos in carmi
bat,ovelque ruri paſcebat,cum utRe . nibus fuis invocaffent.
gem Carolum VII.adires, primo cæ Ego ve ò ,per hæc verba,peftis fera .
lelti vocemonita eft ; neque cariem į lis abfumas, intell gomaleficos & pre
neque vetuftatem ſentire, neque ful. Itigiatores beſtiis obiiciendos : quod
minerangi,neque plovia grandinéve, I ipfum Græcusinterpres notavit , e
aut nivcincingi. probarunt quoqueantiqui noftri ju
Inquiſitor in Provincia Stabuleng ris Interpretes,& maxime Odofredes
apuda &ta protatum reperi, malūſub fmagos (ait ) feralis peftis abfumat, quia
Sssss funt

a per Micquellum.quiAureliana urhis ab Anglis obf.lioncm loanna res giftusferipht.

b in 1multiC de malef. clib.5. variorum pap 3. d in notis ad d.).multi, e lsb. 60, bafi iconaj
39. fin del multi.
 202 DISQVISITIONVM MAGICARVM

funt obiiciendi ferisbeftiis lacerandi. fc 1 d.defle &tendi,voceulum , non cogendi;

quoquenotavit Cuiacius a feralis (in verum elt , . Acc facilè hic admiferint
quit )peftis abfumat, ideft : beſtiis obiicia -- correctionem illam defigendi:tùm quia
tur, & ,ut ego interpretor feralis paštus abu libri omnes Codicis lultipianzi,quos
fumat. vidi,continent,pudicos ad libidinem de
Matthæus Coignetus b'utitur hac flexiſſe animos:tum quia C.Thcodofia,
interpretatione, que la peste cruelle les nusa loanne Tilio ( primum editus
puis'efteindre de conſumer , & pour relles hanc le & ioncm confirmat : tum quia
forcelleries lehu fit manger au chiens la Conſtantinus Hermenopolus fin huº
Royene lefabel. jus legis breviario legit, qui magici ar .
Ncronis tempore de Chriftianis tibus pudicos animos ad libidinem defle
tanquam fortilegis fupplicium fum Etunt , publicatione do exilio puniuntur,
pium legimus, & hiaviferis, sutrani tum quia defixio magica, devotionis &
bus obiiciebantur , aut crucibus fige- execrationis quoddam genus fuit , &
bantur , aut flammabantur , ftantibus non animæ permovendx, vcl perver
ad palum deftinatis unco ( oc motation tendæ ,fed ſanitari corporis perdende
nc capitis picem cadentem declina- inſtituta:nec fatis Latincdicas , animii
sent)gutruri ſuffixo, è lamina ardente defigi ſed defledi in libidinem .
pix aut unguentum in capur liguclie De Ferali flamma, cum fcriberemy :
bat ; ita , ut rivi pinguedinis humanæ nulla mihi. cogitatio fuit legis illius
per arenam amphiteatri lulcum face- Conftantini,cuius initium multi.Sedg!
rent; eoque pertinet locus ille juvena . ( ferales flammas, funeſtas atque lethales
lis Satyra prima . nuncupabant;ut Minucius feraliz li
Pone Tigilinum , tedalucebis in illa ; gne;Symmachus feralia commenta, Sal-
Qua ftantes ardent, qui fixo gutture Vianus,peccatum feralißimum ;nofter ile
fumant, ledecus orchellræ ,ignem feralem ,ratem *
Et latus mediam fulcusdeducit arenam: feralem : locum feralem , faxum forale,
( lta legendum contendie Scaligero) turbam feralem ;alii alia ,quos olim lau
non vero .. davib quæ vox à Feraz Gve moriem ga
Et latum media ſulcum deducis arena: ve parcam ita vocarune: De Conſtan-
Hacieous Oranus, . cioi ramen verbis,nondü mihi liquet; .
In his quod de loannæ ævo memo quid illeper peftem feralem , potiflimi i
net amicus , veriffimum & memoria i Tupplicii ultimi indixerit ,illud quidem
lapſum agnoſolubens . De duobus a quod adiurgitur ; fayet explicationi :
liis non video cauſam ,cur fententiam Græcorum ; quoniam narure peregrini :
mutem . funt, quafi dicat ; quoniam alieniab ha :
Nam illud de Conſtantini reſcripto manitate,idcò belluiscedant.Sed ego,

a inmoris ad dia i multš, bd.ca 42. clib'side emendatione temporum'ce de Romafiuss

Nehmeincenja. dl.eorum 4.C demalef, 19.1 . 16.lib 3. 16 Epistit io.spic avtag. Rimula
t; 6.C.ds. Adverfa in Herc Furent v 1145.Scioleunic.Cochie bis qui per foraksanguftiasyon
funeracrat culei manji, malai vocantum ,'
Jurpari:fed quia
 LIBRI V. APPENDIX . 19933

ferale pro ferino,nondum reperi apud / rim libens,aut cuiufpiam alterius,'hic

clafficos ſcriptores, repugnat etiam fyll quidem Rævardo & Gotofredo acec
labæ modulus . in hoc citatus , in illo | do proclivius ,ut & Petr. Fabro , qui
productio ac ftatarius. Ergò cenico
cenſeo | idem afferit ,Semejirilib.2 cap : 7 . Nam
potiusConſtantinum coloco dunta- & apud lul:Paulum , libs. fentent.cap.
Xat definiviſte,utultimo fupplicio de 23.quamvis magicæ artis confcii jube
medio tollantur ,
quàm pænæ genus antur ſummo fupplicio affici (hoceft
cxprimere voluiffe. Nec arbitror ſemo beltiis obiici , vel in crucem agi) ipli
per eadem morte damnatos, Facit Vl. tamen Magi vivi,jubentur concre.
piapusa ut credam , lib.7 de officio mari . Sed res non tanti, ut plura pu
Proconſulis , fub titulo de Mathematem verba commutanda.
ticis & vaticinatoribus;dum ait : & va Addam ex Gallicanarum Curia .
rièpunitifins ii ,qui id exercuerunt , pro rum a & tis nonnulla , quæ nec in Fran
menſura fcilicet conſultationis , ut vi cia quidem , Parlamenti Pariſienſis il
des lacuna ſubcft ,cxpleo ; & modo con- ludjudicium receptum paffim ,aut o
faltar. quamquam Vlpianus de certo mnitempore;ſatis oftendant: deſcrie
tantum mathetis huius vetitx genc bam ve ba Gallica ,nequis mc de meo
re id dicat , conſtat tamen non idem quid affinxiffe ,vel perperam craoltu .
ſemper ſupplicium in aliis quoquege il liffoluſpicetur,
neribus obrinuiſſe ;utnec in Chriſtia.
nos , qui non infrequentius á tyrannis Exaltis iudiciariis EpiſcopiBelluacenfis,'
exufti, quin & frequentius, quam feris contra Ioannam Daream vulgò roca .
obie & i.docent Tigillinitzdx , & Tere itam ,lehanne la pucelle ( hæc acta ec
tullianici, semaxii.Cuperé doceri, Cő . ftant in Monafterius, Victoris Canonia
ftantini tempore maleficos ferino pa corum Regularians Pariſiis)que fusère .
ftu aſſumptos, nam deconcrematione verunt ,Bernard. du Girard ,in Annali
facile docuero,Lege Gregoriani codi. bus Francie fub Carolo VII Franc.
cis lib.7.tit ,de malefic. & Manichæis ; Belleforeſtus in eiuſdem Caroli VII.vita
invenies à Diocletiano & Maximiano à fol.345
cos addici,urloquuntur flammeis igni.
IV m
gem primam , quæ luſtinianæi tertia ellet hoſtiumor ,PariſienſisVniver:
eft:reperies haruſpices, concremandos, ¡ fitas litteris publicis eam apud Hen .
ab ipro Conſtantino ad Maximum re . ricum Angliæ regem accufavit forti
ſeribi. Quid ergò vetat quominus fe- lcgii & maleficii:caufæ præteníæ fuere
ralem peftem ,ita fumamus ? Nam accur i fequentes,qux etli falſo prætexeban
Gi Olofredi,& Græcorum in judicio | tur , oftendunt tamen ſenlum Eccle .
Latinitatis , nono inor loncica planè Gafticæ Curiæ , & almæ Academia
au & oritas:necin Cujacii verba jura- 1 illius temporis : Promotor itaque
Sssss fiſca .

a in Mofacarum di Romanorum legum collatione quam Pithecus ex mſ.edidis. Harmow

feralem peſtein gladii pænam interpretatur. Aun 1430.
ஏ 04 DISQUISITIONVM MAGICARVM

fiſcalis,quidam Guilhelmus a de Elti- | permis allicites, elle auoit deſconuerte cera

vel,aut ur in A & is 6 & in ſententia saine eſpee, quieſtoit en l'Egliſe de fainde
Delegari c Apoftolici vocatur, Ioan . Catherine du Fierbois, Articul.20 .auoir
Des dc Eſtivet;ubi in art.4 . dicitur at. eu des anneaux charmez , & qu'elle die
borquædam fuiſſe apud Dumpreum | quelques paroles fortilegues ſur ſon enſeig
ubi ſolitæ convenire maleficæ & mil ne, & ſur les guidons que porroyent les fi
ceri dæmonibus?que pres de Dompreiny ens;diſant qui cela ſeruoit pour leur dona
a un grand & vieux ', arbre; qu'on nomme ner bonne fortuneen guerre,vfant degran .
l'Arbrecharnime Fée de Bourlemont , com desconiurations', à fin que par le fort elle
que apres de ceſt arbre yavne fontaine,pres bien beuraft leurs entrepriſes: tenant pour
laquelle on dit que frequentent lesi malins sont certain, que tant qu'ilsporterogene
eſprits auec ý leſquels fe meslent de nuict ces drapeauz ainfi coniurez ils ne pourro
les forciersdanſans & gambadans autour yent receuoir aucune deffsiecte Bars leurs
dudiêt'arbre és fontaine.Articul . si que aduerſaires:Et qu'elle ſe plaigm publique
le fufidiet arbre fontaine", font ſurrommee ment à Compeigne lors qu'elle fuff priſ ,
des Fées Außi luy demandoyent",ſi elle a : de ce que les fierisauoyens oublié d'aport er
voit cognofance de ceux ou celles , quicer . les enſeignes & que pource elle cloit tone
tains iours dela ſepmaine vont au sabbat bee en ce malheur. Pource que ceux que
auec les Fées Reſpondit , auoir ouydire, qui s'aydant d'arz defendi , & foubę bon pre
on yalloit le leudy. Articul.6.qu'elle al texxe preter dini authoriſer leur peruer fité
loit audiet arbre les heuresqu'on celebror ontde conſtume de conſacrey lermffrumos
lé diuin Jeruice,à fin que estant lors feuill deſquels ils's'a filénriArticel.36. Quepar
elle peut à ſon ayſe danſer & caroler au quelque fort & inlocation elle avoir fare
tour des lieux fuſdiets, ou elle faiſoitplu: paroifire quelques malings eſprits ax Roy
fiers bouquets dos clubeaux desfleurs Duc de Bourbon pour les feduire. 1;
herbes plus focfues qu'elles troliuoit és en Propter hæc Vniverſitas Parifienfis.
uirons , e enconrounoit ledict' arbre en & ludices illi priores, jidicarunt loans
chantant certains vers de diſant quelques pam fomiarians fuiſſe & maleficam :
mors defortilege : Cayretournant le i'en . aperiè docentes ſe arbitrari,huiufmo
demain, quoy que le ſoir elle yeuſi misle di crimina , non illuſionc aliqua , Pedia
fdictschapeletsér guirlandesjieft-ce qu'eli vereà criminokis huiuſmodicommite
le ny ironnoit rhofe quelionque. Articul. ti ſolitai
7. Qu'elle fouilloit porter en fon feix de la .! Idem cenſuit Epiſcopus Ebroiren
imandrigore': eſperant paridoyen en as ſisin caula Guilhelmi Edelini, urfum
I air bonne f rtune, tani en richeffes, qu'en perius docuid idem Inquiſtio Avi
autres choſestemporelles :commeſila mani i nionenfisin caufa plurimorum , qua.
dragore auoiten foy.tellé efficace. Articul ; rum damnationis formulam fuo locos
19. Avoir prisconſeil des malins eſprits exhibui paulo antee..
que par enchantemers , inoyensinon Idem eft judicium ParlamentiBur :
de la .
a fit vocatur in Bulla Caliſti III'apud Belliforen/ fol.386.4: 23. bibid fol346 call
393 dhibis./8.12. cjetkul. bu
 ĽIBRI V. APPENDIX . 9055

de lågenſis & fuit Conſilii Atreba : J tal en l'auoit desbarchee & amenee àla
fenfis ,quo tempore adhuc Artefiad veille de s. lean fur la minuiet dans un
Parifienfem curiam appellabant; etri . champs, on il fit auec vne verge de haus on
ufque rei probationi clariffime ſunt grandcernej ,marmortant quelques pa .
quz ſubiungam , Remundi, & Mon : roles, qu'il ſoit duns un liure noir. Sur .

Arcleti verbis . gti og tiruirt, va bouc grand & cornú rout

noir accompagne'de deux femmes ,& tout
Lxtra & um ex libro Viri Clarifl. Flori außitoſt un homme habilè en preſtre Le
mħvndi de Remundis Confiliarii bout s'effant erguis de l'Italien qui eſtoit
Regii in Senatu Burdegalenfi.cuius cefte fille , & luyayantrefpondu qu'il l'a .
libri hæc et Epithelis & infiriptio; uoit ameneepour eſtre des fiennes,il luy fat
faire le pgne de la croix , de la main
t'Antechrift.cap.7.n.5.
T Ous ceux qui ont láſséque:quesmar- | gauche , puis commanda'à toms de le ve .
ques du temps que l'Antichrift doit vir ſiluer . Ce qu'ils firent lug'ba Sant le
arriuer, eſcriuent que la forcilerie fera lors derrier,
eſpandue par rout", euft elle iasiais tant de Ce bouc auoit entres les deux cornes y
vogue qu'en ce malheureux fiecle icy les ne chandele noire alumee , à laquelle les'
It lors
felletres de notre parcament en font toutes autre salloyent allumer les leurs.
noircies:Iln'enya pas aſſez pour les ouyr. qn???s l'adóroyent on ietroit dans vu baßin
Noz Conciergeries en regorgent , & ne le de l'argent , 'Ceſte femme s'eſtant de puis
paſſe iour que noz iugemeris n'en føyentens retrouuee au meſme lieu , le bouc luy de
ſangantez , & que nous nefreuen : ons trifles , marda un bouquet de festheucux ,leſquels
en noz niaiſons eſpouuantezi deschoſesbia l'Italien coupacles luy bailla. Le bouc
deufes, & effroyables qu'elles confeffent. Et l'ayant retiree à partile coucha dans le bois
le diable eft ſilon maiſtre que nous ne pou & la cogneut charnellement , à quoy elle
vions enuoyer ſi grand nombre au feu que prenoit vn extreme deplaiſir fouffrait beau
de leur cendres il n'en renaiſſe de nouncau coup de douleurs , ſentant la ſemence aufi
d'autres. In mecontenteray de ceſte Hiſtoj. froide queglace?
se prodigieuſe,aduerur l'annee 1594. la . Tous les mercredis & vendredis de
quefurmon e toutes celles que Bodin à į chaſque mois let hapitre general ſe tenoit
manie ila
remarquee's dansfaDemono :vo al Puy de fome ou elle s'eſtoit eroguce pne
pour quoy i'en ay voulu faire , le recit par . ) infinire de fovs ,arce plus deſoixante altres '
tículier perſonnes', tous leſquels portoyent une
Meieune femme. rommè leanine Bof chandelle noir , qu'ilsall:moyens à celle:
deal appellante du luge ordinaire de la que le bouit auoitentre ſes cornés à laquel.
chaftellanie de Sallignac en Lymeſin , qui'l le il auoit donnè le feu , le tirant auder
Falloit condamnéeà la mort eſtantouye en soubs deſaiqueue. Aprescela to's ſe mes
1

ik chambre criminelle, ſans peine ne tour troyent en dance'en rond , le dos torne'l'on
rhent.confiſſa ( comme elle auoit faict par à l'autre. En cefte #fembleeon diſort la
fattant le juge:) Qu'en fon jeune age on I - i meſſe à leur mede, rournal , le.os à i'ásiel.
SsSsS 3 Celuy
 TIONVM RVM
906 DISQVISI MAGICA

celuy quifaiſoit l’office: ( qu'elle somma) ( yent, & ſoudaient ferrouuoyenten aucuns
eftoir reueftu d'une chappe noire ſantcroix lieux arriere des gens, & bois, ou es defers,
esleuant pne tranche ou rond de.rauetuin . Ila ou ilsſe trouuoyent en trefgrandnombre
ie en noir,au lieu de l'hoſtie , criant tout hommes de femmes de trouuoyent illec pa
lors de l'eleuation . Mailtre ayde nous . diable en formed'homme, duquel ils ne
On mettoit de l'eau dans le celice au lieu veoyent iamais le riſage . ce diableleur
de vin.& pour faire,l'eau beoiſte:le boucliſoit,cu difoit ſescommandemens, a or .
piſſoit dans un trou à terre, & celuy faifoit donar.ces. & comment de par quelle ma
l'office,on arrouſoit les aßiſans auec yn a niere ils le deuoyent adorer, & feruir ,puis,
ſperges noir . faifois per chacun deux baiſer.fon derriere,
En ceſte aſſemblee on diſtribuoit lesme . es puis il bailloit à chacun un peu d'argent,
ftiers de forcellerie, & chacun rendoit finablement leur adminiftroit vins, co
compte de ce qu'il auoit faict , les eſtats viandesen grand largeſſe, dont ils repaifo
eſtoyent pour empoiſonner ,enforceler,lier , yent : & puis sontà coup chacun prenoit
Guerirmaladies auec charmes, faireper la chacune: & en ce point s'eftaindroit la
dre les fruitts de la terre , telles autres lumiere & cognoiſſoyent l'on auec l'autre
me chancetez cefte miferable confeſſatout charnellement: & cefais , tout ſoudaine
cela,auec vne merueilleuſe franchiſe & ment feretrouuoit chacuneu ſa place, donc
nuifuete: car pour une femmeruſtique elle ils-eftoyent partispremierement.
auoit bon eſprit.perſiſtanttoufiurs mefmes Pour ceſte folie furent prins & empré
dans le feu,auquel par arreft elle fuft con. Sonnez plufieurs notables gens de ladute
demree.Beza n'eſtoit pas bien informé, ville d'Arras, & autresmoindres gens,
lors qu'en fa chaire il taxa nagueres noſtre femmesfolieufes & autres: & furent tel
Parlament d'incredulité , & de peu de foy lement gehincz & fiterriblement tormen ;
far ce,diſoil il cecyrien ie d'un Gentil tez , que les uns confefferent le cas leur eftere
homme d honneur , qui l'ouyr ) que nous tout ainſi aduenu comme dit eft, & outre
noſious, condamner les forcieresà la plus confeſſerent avoir veu & cognen er
mort ) nos Regiſtresteſmoignent le con leur afemblee pluſieurs.gens notables,Pre
traire. lats, Seigneurs , & autres Gouuerneurs de
Bailliages & de villes : viore te felon com
Aliud ex lib . 2. Hiſtoriarum de En . mune renomniée que les examinaterts
guerram.de Monſtrelet. les luges leur nommoyent , & metroyent
en bouche, fi que parforce de peines , & de
Ncefte annee(1459.Jen la Ville d'Ar : tormens ils les accuſoyent, difoyent que
Tas,ou Pais d'Artois ,aduint u rerri . voirement illes y auoyent veuz . Et les au .
quel on nomoroit
blecas ( pirayable 9 cuns ainfi nominez . eſtoyent tantoſt apres
Vaudoiſie.ne ſçay pourquoy: mais lon di prins , do empriſonnez é mis à torture,
foit que ce eftogent aucunes gens bommes fant & fitreslonguement, & par tant de
és femmes,qui de nuict ſe tranſportoyent i fois que confeſſer le leur conuenoit, & fi .
par pertu dá diable des places, ou ils efto. rent ceux.cy qui eftoyent des moindresgens
 LIBRI V. APPENDIX : 904

executez , & brulez inhumainement ; au Comment. in tit.18. lib ' 4.inftitut. I'v
suns autres plusriches & plas puiffans,fe ftiniani.fol.774 his verbis : ſed quogra .
rechepterent par forced'argent , pour eui- ' vius & ab hominis ingenio magis alienum
ter les peines ; & les bontes que l'on leur í eft hoc owalum ,ea maior adhibenda eft caut .
fayſoit Er de tels5 euft des plus grans, qui tio,ne quis eius prætextu ab adverſariis to :
furentpreſchez lesdits par lex Exami mere obruatur . Facile enim hic quidvis
nateurs qui leus donnoyent à entendre la confingere poteft ingenioſa ſimultas , ut
leur promettoyenssils confeflogent le cas, multitudinem credulamſtarim commeve.
qu'ils ne perderogéntne corps ne biens Tels ' at, cô attonitos judices irritet adverſus
exft qusfouff irent en merueillenſepu eum , quem cisin damonibus rem habere
tisnce , & conftance les peixes e listor . mentietur.
mens , mais nevoluerent rien confeffer Ante annos fex.sginta fenfit infelix
leur preiudice; trop lien donnerunt argent noftra patria ,magno fuo malo huiufcege .
largement aux iuges, c à ceux, quiles neris salumnias . Magna erat Valdenſium
pouuoyent releuer de leur peines, aut es y mentio, quos adverſarii iactabant neſcio
* euf quife abſenterent & vurderent du quid commercit habere cum immundis íps
Pavico prouuerent leur innocence ſi qu'ils ritibus. Huius criminis pratextu optimi .
demeurerentpaiſibles .Et ce faict icy à sai quique ftatimSenatus
Pariſienſis caufa .sed
opprimebantur tändern
con Sedtandem

affez, que cefle maniere de accuſation fur
une choſe contronce par aucutes mauuai .
ſes perſonnes pourgreuer & deftruire, ou
deshonorer parardeur de conuoitiſe aucu
nes notables perſonnes , que ceux hayajent dicum vicefimo die :menfis. Maii. anno '
de vieille haine;& que malicieuſement ils : 1494.
fisent prendre me jchantes gens tout pre
mierement aufguelsils fayſozent par for:
ce de peine de tourmens, nommer aucunes
notables gens,tels que l'on leur mettoit à
bouche:leſquels ainſi accufez eſtoyensprims
& turmente2 ,.comme dit eft, qui fuſt po-
la voir.aniugement de toutes gens de bien
me chofe mouli perverſe & inhamume au
deshonneur deieux qui en furent
notez , é au tre grand peril des amies de
aux quiparteiz moyens vouloient deshon
norer gens debien : 6 à tant fin de refie
matiere.
Ad hanc narrationem Monſtreleti
reipexit Franc. Balduinus Atrebas .
meras eſſe fycophantias , infelices reos li.
beravit , improbos ſycophantas cum ini.
quisjudicibasdamnavit . Exftatque ad .
buc eius hac de rememorabile arreſtume
Ita Franc, Balduinus & fieri
poteft, ut in Atrebatenfium iudicure
proceffu judiciario odii , calumnia ,
crudelitatis, aut præcipitationis in
dicia nonnulla repererint : propter
quæ malè judicatum , ritè verò pro
vocatum , fententiam emendantes,
Patres Pariſienſes pronunciarint. Et
idcò non tam declararint Arreſto luo ,
hæc quæ magis attribuuntur, & pro
pria confeffione illorum confirman
tur , etiam collante omni Quæftio
num timore, inania delufarum inen .
tium efle ( quæ declaratio temeritaris
pleniffima foret) quam judices illos, à
quibus appellatum , imp.01 è &iviin
Docen ..
 M
IONV M
U ISIT CARV
:908 DISQ MAGI
nocentiam oppreffiſſe. De Walden- , que damnari:atque hoc arreltiPanila
fum quidem recta ( quornm Albi- en (is effe fundamentum . Quæſo non
genres exſtirpe fruticarunt) graves ne l'ariGenſe Parlamenrum iniuſtè iu
>

Scriptores teftantur, non immunem dicaftit, oifi talium ludicum vel.Ty

à faſcinariorum hærcli & crimine per- rannorum potius décreta relcidiffes
fimo illam fuille , & nomen Gallicum . Nam de quæſtione noftra poffint ne
talcinariis commune confirmar. Sed perfici à Lamiis opera dæmonum ea ,
Balduinus ex Meiero lumpferat , qui: quæ fol:cæ ſunt fateri? ıd non à lurila
ex Mooſtreleto fermè verbotenus in confultis , fed à Theologis :non à fæcum
hunc modum :Anno 1454. Atrebati bor . laribus fubfelliis, fed ab Ecclefiafticis
rendum quid contigiſſe legimus.Complures | Tribunalibus fuit de idendum . Han
fuifje inhumaniter igne crematos , qui de betisca de re apud loan, Gerfonem
nocte occult as coitiones habuere cum dia Paril. Cancellarium , almæ Theolugie
bolo : unde magnam accepere pecuniam . cæ Pariſiarum facultatis articulos ,
Viri primarii muliereſque complures in ruditione & veritare plenos,nobis fa
diciis crematorum deprehenfi parscaption venres.Accipite & aliud graviffimum
Sevißimis tormentis adnoti,alii vipecunia Curiæ Spiritualis Tr virorum judi
redempti.nonnullifolum verterunt , qui- cium ,
dam verò adeò in pænis conſtantes fuerunt, Denique quia mentio à mefada
ut nihil confireri ntur. Fiſſe referuntur, | lup.le &t. t . indicio 2. Lorei Gallidii,
quidam ex judicibus adeò deteſtabiles , " quilibrum in Lamianum Patrocinium

1
quofdam fibi inimicosindicari curaverinr, confiriptuin ,mille machinis conatus
tanquam con cios,reisin termentis ad hoc fuit in publicum protrudere ; & me
coactis ,] Addunt in mocturnis illis con muunt nonnulli, ne tandem cacode
pentibus, ex omni ordine ftatuquemorta . mon aliquis id perficiar:duxipro ante
lium viros muliereſque interfuiffe, eosque doto Palinod am eius adſcribendam ,
ibi diabolum in humanam effigiem cuius auth . Oticum & originale (ut
transformarum adoraſfe :cuiustamen nun vocant) exemplum elt penes pium &
quam videbantfaciein. In illius verba honeftilimum.virum , I.V.Licent.lo,
manjataque juraffe. Convivio ab illo annem Baxium ( cuius ftudium atque
parato lurgirer epulatos ; inde exſtindo o zelus contra pefariam hanc herefim -
mini lumine quemque cum ſibi proximè | Deum aliquando remuneratorem ex
oblata promiſcuè concubuiffe , fine ope dia perietur ) ab co acccptum tranfom
bolua in fua unde exierant , loca reftitu prum fidi Notarii maqu eſt hoius
10s .] Hæc ille : arbitror in verbis ul . modi .
timis negativam decffe non fine ope dia . Ego Cornelius Lofeus Gallidius Gou
boli.. Sanè ex Meicro patet non o de oppido Hollandiæ narus,nunc ob
pinioncm convellide maleficorum fo tractatus aliquot , devera & falfa Mer
litis ſceleribus ſed judicum iftorum | gia, hnefitu & permiſſione luperioró
crudelitatem & iniuſtitiam avaritiam huius loci , temerè & præſumptuose .
fcri ..
non femper ergo in bircina.
 LIBRI V. APPENDIX. goy

fcriptos, à me communicatos, deinde / mixta , proindeque Izle Maieſtatis ctie

ad mprimentum Coloniam milos;in men lap at.
Imperiali Manaſterio S. Maximiniprope 2. Nam quod fecundo loco revoco)
Treviros , cx mandato ker . ac lilu millis ad diverſos clam lireris , contra
ftriff. Domini nuncij Apoltolici , Do magiſtratum pertinaciter abfque foli
mini Oktavij Tricarenfis Epifcopi , dis rationibus divulgavi,culum magi
arreſtatus, atq ; deiçolatus : cum certo cum falfum effe & imaginarium ; afle
Gm informatus in fupra di&tis libris, rendo joſuper cortusz acerbitate mim
necnó in Epiftolis quibuſdam meis, i feras cogiea fateri,quæ nunquam fece .
eadem de re ad clecom & Senatum runt , dura laniena languinem innoxia
Trevirentem , aliofque clam multis ad fundi, nova alchimia ex humano lao
impediendum executionem luftitiæ , guine aurum & argentum elici .
comtra magos & veneficas ( con 3. Ex quibus & id genus alijs , partim
tineri multos biciculos , qui non lo in vulgus per privata colloquia partim
fumerionei tunt & ltaodalodi , fed e diverfis ad urrumg , magiſtratum datis
xiam lulpecti de hæref . crimen que la epiftolis , luperioresac iudices apud
fæ Maveitatis tapiant : utpote ledinou tubditos Tyrannidis notavi .
& temerarij , conita communem 4. Et confequenter cum Reveren
Do & orum l'heologoruin lentenriam , diflimus & Illuftriffimus Archiepiſco .
deciſiones ac bullas tummorum Pon . pus & PrincepsEle &tor Trevir.nonfun
tificum.conra praxım & ftatura,legel- lum magos & lagas in lua diceceli fup
que magiſtratuum ac ludiciorum , ium plicijs digrisaffici Gnat:ſed ecjam leges
hurus Archidiæcels Trevirenfis , cum " oordine ſumptibuſq; iudiciarijs ma
aliarum Provinciarum & Principatuú: ficarum ediderit ; inconlulta temeri
idcirco coldem articulos , prout or tarc prætatum Elc &torem Treviren
dine hic fubne & unrur ,sevoco, dam . lem Tyranoidis racitè infimuláví.
no , reijcio . & pro non di & is atque al s . Revoco præterea ac damno con
fertis à me haberi volo, clufioneshalve meas; non eſſe malefi .
I. In primis revoco , damnoreijciocos,qui Deo abrenuncient , dæmoni
ac improbo ( quod læpè lcripris verbiſ cultum exhibeant , tempeſtares indu 1
que pertinaciter apud multos afferui, cant , opera diaboli, & fimilia opera
quodque tanquam huius difputationis perpetrent , led omnia elle lomnia.
meæ caput ac palmarium efle volui ( ni . 6. Adhæc magiam non dici malefi
mitum phan ;alticam eſſe, & tamquam cium , nec magos maleficos, & locum
fuperftitionem vanam pro figments Exod XXII .(Maleficos non patieris vi ,
habendam , quz de corporali mago i vare ) intelligi de ijs, qui veneno natu .
rum & fagarum eve & ione , five irauf tali naturaliter applicato occidant .
lacione ſcribunrur : tum quod hæreti . 7. Pactum nullum eft , nec exiftere
cam pravitatem prorlus ſubolcar; pofleinier dæmonen & hominem .
cum quodleduionibus hæc opinio ad 8. Dæmones non affumere corpo.
ra,
Tits Vitam 9
910 DISQUISITIONVMI MAGICARVM .

9. Vitam Hilario.à D. Hier, ſcriptam nunc omnibus penis iuris contra rea
non efle authenticam . laplos hæreticos, sefractarios, feditio
10. Nullam concubitum ,dæmonisſos, reoslæfæ Maieſtatis: iniuriolosſy
cum homine ,
cophadras publicè convi & os , nccbon -
11. Nec dzmones nec magos poffe & in periuros ftatutis. Submitto me
tempeſtates, pluvias, grandinen , & c. quoque corre & tiooi arbitrariz , tam
ciere, & mera eſſe ſomnia , quæ dc his | Archiepiſcopi Trevirenfis, quam alio .
dicuntur, rum » quorumcumquc magiftratuum ,
12. Spiritus & formam à materia fefub quibusme degere contigerit , quia
paratam poſſe videri ab homine. que demco relaplu & violata fide cer
13.Temerarium efle adfirmare,quod | tiores fa& ifuerint, utme pro meritis :
quidquid dæmodespollunt etiam ma puniant in honore ac fama, bonis ac :
gipollior eorum opera .) . corpore .
14. Sententiam illam , quod dæmon In quorum omnium fidem habc
ſuperior inferiorem poffit cxpellere , mcam præfatorum articulorum revo
effe errogeam " , & inferre iniuriam carionem propria manu ſubſcripG , in
Chriſto . Luc. XI . præſencia Notarij & teftium ,'
15. Pontifices in fuis bullis non diče . Sicſubſcripruma,
se , quod Magi & Maleficitalia opera Cornelius LoofeusCallidius.i.
( utfupradictum eſt ) perpetrent. Et dexxò fubfcriptum :
16. Pontifices Romanos dediffe fa A & a funt hæcir'imperiali Monafterij i

cultátem inquirendiin maleficus, neos .Maximini extra prope Trevirim ir •

contra feciſſent,fi &te'magiæ in Gmula- Sruba Abbatializibidem coram Reve- -
rentur , quemadmodum anteceſſores rendil. Reverendis, Venerabilibus &
corum aliquot vere magiæ fueruor in - eximijs Domino Petro Binsfeldio Epif
fimulati .. copo Azoteng ,ReverendiflimiArchio
Haš omnes & ſingulas affertiones" epiſcopi Trevir. Domininoftriclemci
cum plurimis calumnijs mendacijs & till. in ſpiritualibus-Vicario geocrali & s
fycophantijs ;io magiftratus tam fæcu - Reinero di& iMonafterij Abbate , Bar ."
lates quam Ecclefiafticos , pecolanter i holons e o Bodegemio Delpho IV.L.Cu •
& inverecundè,falloq;profufis:quibus riæ Ecclefiafticæ Trevir.Officiali,Georor .
fcripta meademagicis ſcatent: exprefait gig Helffenfterio SS. Theologiæ Dod .:
fès ſcienterquç condemno , revoco, at Ecclefiæ Collegiatæ S. Simeonis, in ci
que reijcio : veniam decommiſſis à Deo vitare Trevir,Decanoi & loanneGolmi...
& fuperioribus obnixe perens & lan mob.V Doctore , diatè Eccleliz Cangi
& èpromittens ; quodin poſtetum ni- i nico , & curiæ Trevir, figillifero & c.fub 3
hil horum docebo , promulgabo , de annoDomin :1592more Trevir dieLuxe
fendam , vel afferam ; nec verbo, nec is.menfis Martij in preſencia meiNo
ſcripris, per mevel alios ; quocumque | carij infrafcripti,& honeftotum Nitolasi
locorum me venire contigerisiSigon . Dolert o DanielisMaier Reverend :Do..
kra.fecerəzlubijcjome;exinde prourex I mini Abbatis refpe& ivè' lccrotarij &
fcriba ,
 " LIBRI V , APPENDIX. 911

( ſcribe ,ičkium ad hoc fpecialiter voca . | poſt diuturnum carcerem dimilſus, &
torom & rogatorum . ( ur pertinacem demcaciam intelligas)
Subſcriptum . tertia m accufationem , depuò ſuipe
Adamus Hac Tectonius, Notarius. &tus , morte præreptus , cvafit , ſed
Et inferius. (quod doleadum ) non paucos,bomi
5

Collatum cum fuo originali repertum nes tamen Phygologiæ & Theologiæ
concordari per mc infraſcriptum Se folidæ ,non fatis gnaros ſtoliditatis hu
cretarium oppidi Antuerpienfis. ius seliquit lectatores. Qui utinam
G. KIEFFEL . Caperent, & quam temerarium atque
Haberis integram Palinodiam :po- noxium Gt , Ecclefiæ iudicio , unius
fea tamen iterum Bruxellæ vice pa. | Wieri hæretici deliria præferre , fan
storem agens in EccleGa S. Maria de dem feriò intelligerent .
Capella , accuſacus fuit de relaplu &

SVM MARIA

e V
v Æ
Æ S.T I O N V M 1.

N denunciatio plurium per.ſe fos indici Iudicibus fequendæ deciſiones curia

A um : ſufficiens ad torturam , abſque alijs rumia fimilibus.
indicijs aut adminiculos; q. procedit de de. Probationcs quam clara ad torturam re
nunciatione complicum explicatur fenten quirantur ,
tia authoris obſcurius pofita lib.s.diſquiſi Io exceptis criminibus an fit fufficiens
tionum. nominatio focij ad corturam l. poteſtate for
Voius complicis depuaciatio quando arbitrio iudicis quo uſque ſe extendat in
fufficiat. criminibusexceptis.
Sola non fufficit ad torturam , & licet Quando uoumiohabile polit habilitari
benè ad inquiſitionem , citationem & cap . ab alio iphabili.
turam . Cur policquoad corturam , & non quo
A tortura non inchoandum confeffus ad condemnationem .
de lc non fufficit ut torqucacur focius Socijfecundi inculpatio eft pro novo in
quem depvaciat. dicio,
Siiudexad unius complicis ritè interro Numeri vis magna in ceſtimonijs q . ex.
gati, denunciatum corfillet cop ſubiacea perientia docetplurium complicum nomi.
Syadıcatui. nationes veras cíle.
Reſponderur quæſtioni principali affir Sortilegij crimen æquacum in more pro
native. cedcodi hærefi.
Ao plures reſtes iphábiles valeant in ul Limicaciones quædam jo quibus bon
lis criminibus. fufficit denunciatio plurium complicum.
Mirior aut favorabilior ſententia quan . Q. 3. An inimicitia dennnciantum contra
do fequeada judici . denunciatis,debeant plenè probari per duos too
De apparente & vera crudelitate ſeu cle i ftes:velan fufficiat femiplena probatio per .
meori . num teftem , ait etiam præfumptio ad eliden .
A. Carolina conftitutio collar iudiciú ct dum indicium probationis.
deazaciationc plurium complicum. Inimicitia valet ad elidendum denunciao'
Tuotta tionca .
 DIQVISITIONVM MAGICARVM .
dioncm . Ratio vel reutia que vhtijs fubiungi.
Exceptio debet à rco plenè probari. tur , quando perrinet ad omnia , fed ad
Probatiopum ut nonuna ſpecies, ſic nec proximid przcedcos tantum .
eadem vis eſt nec omoia omnibus caulis Explic. c . 1oquifitioni de accufat. & in
conveniunt. quis,
laimicitia & odium quomodo debeant Q : 8. An fatis denunciari aliquem aut ali
probari. quam à pluribusquod illam viderint in cona
Arbitrio iudicis permittitur utrum ini ventu congregatione fagarum in ordmeal
micitia fit ſufficieoter probata . torturam abſque eo quod danna fecerit
Capitalis quando probanda . Quæ in convcntibus fieri, & deltrigi
Decifio quæftionis de uno teſte b.de portio dicuntur non effe ille forta .
prxſumptionum vi & differentia. Jo raptu ftriges quorum fenfuum com
2. 3. An denunciantes debeant elle contris potes, & de quibusaprè deponant .
ti, ficut quidam volunt, cum inte non fit ex . Non fieri infenfibiles, nec obftupefcung
preſſum , defaga rariffimè pæniteant.Relpop . unguento prorfus, explicat di &tum fuum ,
detur negativè & c. anie ſententiam . Qlo fenfu fcriptores quidam ftriges vos
Poſt fentcntiam de varia acceptione con cent ebrias & furiofas Striges boi afluments
tritionis. naruram dæmonum multa ftrigesipfæ faci.
Explic.accufatus . licer dehoret.in 6 .
unr. Seriges quæ faciunt , ip Sts tribucada
Perſona integriras qnalis in teſte requi namerfinitigante dæmone, Voluntarie is
ratur. men -faciunt : & contrarium dicere fideires
Quid operccercontritio, & quo ſenſure pugnat quid Camic ; ad folidæniones.
quiratur. Striges unde di&tæ credere ftrigib.nor "
2 : 4. An en que deiure ex Conſtitutione eft credere dæmoni:
Garolina requirintur Art.31.in denunciation Strigum denunciationes aon foot plan
ne unius , requirantur etiam in denunciarione dubiæ quanta fides hujuſmodi denuncia
plurium í. Ponuntur verba Carolina, dgorelostionibus de conventibushaberi foleac & de.
pondetur negative bear. l . Simancas , Prieras, & Comcals ex
Q : s . An denunciarionibusinfaminm fit plicati.
credendum in criminibus exceptés contra pero Reſpondecor quæftiodi affirmativè lu
fonas bone fama? dex fæcularis non minus ſollicitus ede de
Non credendum pluribus denuncianti .
berd : ſtrigum conventibus, quam de dam .
bus quorundam ſententia. pis; datis.
Aliquando credeodum aliorum 'verior: Deiiniuria iudicibus maximi faciendal.
Pender á judicis arbitrio fententia au locus 2. páralip.19.6 . & Ex.22. 18.explican
doris .
ruri.Irem Deuter. 138. & 1.Reg.238.1.Ca.
9. 6. An faltem ad hoc dicoram velpluri. rolioa conftic. art. 10 9. explicata ,
um infamiam denunciationes neceffaria ?pen
dire circumftantiis perfonarum . . 22. Quando fit talis denunciatia'gkod
2 : 7 An ultra denunciarionem plurium hac vel illa perfona interfuerit convenribus
denunciaridiffamatio requiratur in crimini- jagarum ', an requiratur pecificatiotemporis
bus excepris, urpoffitprocedi ad inquiſitionem ei loci:velutrum fufficiat generale a mancia
fpecialem es ad torturam ? tio plurium, ab que huiuſmodi circumftantiss
adinguifitionem de torturam .
An ad inquirendum , aut torquendum
fufficiat ſola fama. Ordivariè pëceffariumeftexprimere lo
An ad id goirendum neceffario debear cum & tempus.
præcedere diffamatio quod noo .. Quigd Fallitidezëcptis criminibus 'maitme in
ncc ad torcuram ia criminibus excep denunciatione de convenca lamiarum &
sis, .cætcris criminibus ſucceivis.
Intell!
 LIBRI V. APPENDIX.

Intell. lib. z . de accufat & i . in cauliso | aburo tartum facie, fit ſufficiens adminicum
C.eod.
Explicat.conſtirut.Carolina.artic.z.d .
Ao reis poflir colli defepfio , marine
guam vocant de alibi , & ad propter diniſ
loncm loci & temporis contenta hæc
tolli.
excepti ,
0.19. An in boc crizine velalijsexe
reſtes qui funt fingulares in circumftantiis'
dummodo concordenr in effe Au , ſubſtantines
fine adinitrantur, con an buiuſmodi teftes
fingalares, quando pluresfunt,faciant indici
um dtorluram ?
Examiostur quotuplex ſit diſtinctio
fingularitatis , & quomodo confide.
rgoda.
Refpondetur cori quæſtioni.
Q. 11. An in denunciatione plurium requi-
ratur , quod quilibet fecerit confeffionem in
tortura , vei uirum id tantum requiratur in
denunciarione univs?
Defenditur communis opinio , & re •
tractat author ex parte modum loqueodi
quo fuerat uſus á Rcfpondetur quæftioni
ſub diſtinc tionci
Q.12. An mulier poffót elje teftis in'caufis
-criminalibus
Diſcutitor materia , & reſ.affirmative .
Q. 13. An ad confeffionem duarum mulie.
improcedipoffit,fiveadtorsuram fiuè ad con
dimrationem .'
Ad torturam fufficere fed rard!
Ad condemoariodem nunquam .
QU14 . An denunciationes fæminarum tum
magisfidem faciant quando nos adfunt tefti.
monia virorumin contrarium ?
Subdiſtinctione refponfum .'
Q4 1s. An plurium minorennium denun:
ciatio fit indicium fufficiens ad torturam ?
Deco quicit vigiocíaộnorum .
Demiuore viginti aonis , ſed pubere.
Depubertati proximo.
De non proxiino', fed tamco maiore
röremaonis .
Dénovenni minore;
Noa rafficit uous impubes , 'ad tortu . mune licereiudici in atrocioribus , iura '
rả,
Ad ad condemptioncmg. Conciliantur lum ordinem recere.
ſentenriæ.ibi , Indicia debere effe fufficie.tiin lyo ger
Q.16. An wrifimilitudo denanciationis incre, & quæ talia !
lum procedendi ad torturams
Quanta vis inveriſimilitudinis aut veria
fimilitudinisin teſtimonijs .
Rcfponderur affirmative de crimini
busexceptis de indicijs remotis & pro
pinquis .
Q. 17. An malefici denuncianies implici.
rieram alijs criminibus faciant indicium ad
torturam , maximè quando funt plures.
Nagativa icptentia probabilis , quia com
munior.
Терсо tarpen affirmativam cum
praxí.
Reſponderur argumentis contrarijs . ,
Q. 18. An extraiudicialis revocatio in fir
met iudicialem nominationem ,adeò ut nonn fa
ciat amplis indicium idoneum ad torturams
De faeta revocatione extrajudiciali ag
te feorentiam condemnatoriam , certa eſt
cegativa .
De facta poſtfententiam dubium pro
cedit.
De facta tempore confeffionis vel Eu
chariſtiæ .
De facta in via vel in fupplicio .'
Refpondeo'quæſtioni abſolutè negādo r.
2.79: quando nihil invenitur deinfiru
mentis maleficij an denunciatio plurium pero
hoc elidatur , ita ut non amplius præbeat indi:
cium ad torturam ?
Relp negativas
Q.20. An leviora indicia fufficiant ad tore ;
turam in criminibus excepris, quam in alijs!
Refp. affirmativa.
Non debere æquam ſollicitudinem & in
dagationem adhiberi in exceptis & nonex
ceptis criminibus.
Explic. accuſatus . licet &c . in favorem
fidei.de hæret.in 6 .
lo abſentem D. de poenis.
1. refpiciendem D. codem tit.
2:21. Qua leviora indicia in exceptis ad .
Torturam fufficiant?
Quomodo inrelligendum dictum con
tranfgredi, & in his ordinem iutisedenal
Qidi
 gi4 DISQUISITIONVM MAGICARVM .
Quid fi definidonca indicia , fed iuder
caufam habeat ſuſpicaodi quid facietc
.22 An iudex promptior, de faciliordebe
At ele ad torturam ,in atrocioribus dor occultis ?
Refp. affirmativa.
Q.23. An in hoc crimine dignitas à tormen
tis excufer?
Refp. negativa.
24. Ån in atrocioribus gravior adhi. modopoffitprocedi: Cajus, caufa, & gene
benda tortura , quam cateris?
Pepder ab arbitrio iudicis.
2.25 Quum fage plerumque fint indura
82 , do maleficio raciturnitatismunita, qualis
tortura in hoc crimine fit efficacior.
Pendet ab experientia utile ſacra aliqua
remedia miſcere.
2.26. Quories poffit elevari reus, eo quor
poſſint dari idus, proquolibet indicio.
Pender ab arbitrio , Decrib.icibus .
2.27 . Quam diu poffit reus ordinariè in
chorda elevatus teneri?
Jocell. Bullæ Paulitertij.
0.28 uidin utroque(numero, tempo.
re ) ad fummum fieripoffit?
Pendet ab arbitrio , & circumſtanrijs.
2:29. An non poffit index , cum vidit re.
um eße induratum , aut ex alijs iuftis caufis,
defiftere ab examine de tortura . Lospoft aliquor pofterius licitum.
does eam repetere?
Relponlio eft affirmativa. addira caucc.
la quadam .
Q. : Quid fentiendum de infufione agua
frigide in tergum rei appenſi?
Rcfpoodetur affirmative.
Quando liceat Bovis uti tormentis , &
ſolitum modum excedere.
Ratio Philofophica huiustormenti .
2:31. An g'on qunndo tortura ex primis in .
dicijsrepetipoßit maximiè in hoc crimine, cum
faga plerumque fintobfiinata dorindurata ?
Aliquando pelle , & varia monita u denda videatur.
cilia .
32. An in inre de legibus fundamentum
babeat, quod quidam dicunt torturam non de.
bere reperi ultra tertiam vicem .
Æ quitare nit .
Poſle tameo iudicem cx cauſa ultrasepe
terc .
9.33. An illa tres vices intelligenda deuno denunciatione exigi, debeas fervariin uerti
dic, Aurde tribus interpolatis!
> De planè cribus.
2 34. Quid fireus tot deli& a commifflor,
ut examen uno die peraginon poffit;
Reperendum prorogatione in alios dies.
Q. 35. Anconfuetudines locorum , quoad
modum tortura fimpliciter fequendafint, cum
magna fit differentiaperonarum , iudiciorum
criminum : ita quod non femper uno de eodem
ra tormentorum , fivè lege fivè confuetudise
nequeant terminari;
Ordinariè fequendæ poffe tamen inter
dum cas non ſequi fupremos iudiccs : con
crariæ reorentiæ concilia ! z .
36. An indicibus inferiorits à iudice
ſuperiore modus Tortura praſcrubs poffit;
Ponuntur diſtinctiones, quibus licccvel
non .
2.37 . An fit danda copia , do indiciorum ,
donproceſſus informativi in criminibusatro
,
cioribus exceptis, vel An fufficiat indiciare a
iudice proponi, eumque in continenti cum fuas
defenfionibus, audiri, cum iftomodomelings
veritas baberi poffit;
Ordinario iure prius illud acceffarium
videtur.
Ex cooſuccudine quorundam locoryn
Q. 38. An fint concedendi advocatiin cri
minibus atrocioribus, cum foleant ex hoc ipi
magis indurari, din tigari ad negandum
Diſputatur in utramque partem , & refol.
vitur affirmativèa. Vtilcs cautela contra
advocatorum tricas & fruſtrationes b . in
cell.i. per omnes , 6. C. de defenſor civit. c .
Intell. c.fin.de hære. in 6. l. quifquis. S.
denique, C. ad leg. Iul. maicft. ] d . 1. pec
ombes.
Q. 39. An confrontario ligarum , quaui
plurimum prona junt ad revocandum , conf .
Varii modibacin re..
Refpondetur quæftioni , de confronta
cione violenta.
De confrogratione ad cortidam.
De confrontatione ſpontanea.
2.40. An di& um Binsfeldij trio vel quase
or fæminarum denunciationes pro unins vi
imperij.
Reſpon
 LIBRI V. APPENDIX . sis
Réfpondetur negative. Reſpoaderur , optimam & fundatilli
Q.41: Quid ſewriendum deproxiGermania , mam efle,
que denunciationes de choreis enfagarum con. foret
la finc fubiunguarur quædam , quæ
ventibus, hactenus proveris,de ſufficientibus, æquum & utile, lege ſancici.
do non illuforijs accepit . "

MARTINI DELRIO SO-

CIETATIS IES V, & c

APPENDIX " 17. '

Seu Refponfio ad Qualita cuiuſdam Serenisſimi Principis.

DEMODO -PROCÊ DENDI CONTRA STRIGES

SE VENEFICOS

L'ECIO'R IS,” :

Vanho 1602. calu ' occurente , QV Æ STIO I.

varia in Principis Sereniſſimila - 1
premo conGlio quæftiones emerfiffent an denunciatio plurium per ſe fixindics.
circa Veneficij probationem & quælti um ſufficiensad torturam , abſque
ones : perica fuere variarum Academia . alijs indicijs autadminiculis.
rum Conflia ; adóe quoque fcriptum
cadern de te. poftquam reſponderam | A Corunciatione ( nam quoad de
mifla mihi apographa eorum , quæ ab
alijs relcripia fuerant Quibus le &tis nunciationes vitorum alias proboruin *
cenſui" pauld fuGus rem toram , quæ qui participes criminis non funt du
Dliquifitionum Magicarum mearum birari nec folet"; nec debere ) de piu '
libro s . multum lucis adlatura ; de 1o . riumrinquam denunciatione compli
vo examinandam & accuratius ſeaten cum idem tenuilibr.'s. Difquifil Ma.
tiảm meam , qua explicandam , qua gicar.fe &t.3.9.ad'torturam.Sed quia cool
confrenandam . Frucre , Le & or, & nulli non re & è menrem ineam affecu . '
Vålede. ti tuerint operæ pretiub fuerit eam
hoc loco paulò accurati se plicare , ne
quis fallatureorum , quibus tanti'mea,
---

uile :
 ONVM M
ISITI CARV
6 DISQV MAGI
utlegere non dedignentur . Hac de re, ſus. Primò contra Simancæ fepten
quæ diſcutitur , fcripferam olim d feat. ciam oftendi debere banc denuncia
3.à verſ.Secundum indicium eft Nomi tionem efle factam in tortura . verfic .
natio Socij , paulò ulterius uſquead Debet tamen iuxta nonnullos lite. Item
verl. Quartum indicium eft, prointi- movietiam quædam alia impedien
cura brevitare ſatis multaj pro delide tia , ex parte nominantis,nominati, &
rio & capacitace le & orum , non ſatis judicis. Poftea à d. verfic. ad corturam ,
fortè dilucidè quædam , polui conditiones adminiculantes,
Non volus d.verf.ad torturam.diſle. quarum & aliquæ , velomnes accede.
rece de plurium complicum denun rent, & priorum requifitorum nihil
ciationibus ſocios criminis nominan de Gc : hoc est , abfint impediengia ile
rium , ( quia de efficacia nomipacio lla , quæ dixiomnia : crediderim om
nis plurium ceolebam meritò dubita ninò recurata redd corturam eius, qui
si non debere ) fed duntaxat , volui ab uno lolo complice fuit tali modo
decidere quæſtionem de unius com nominarus. Harum tamen conditio
plicis nominatione ( de qua maior dit num adminiculantium d . verf. ad tor
ficulras orcurric ) & quoniam vide ſuram nullam exigere volui , quando
bam extrema hic periculofa :nam hinc plures complices nominarunt eun .
. quidam immanemultum illi tribuuer, den. Semper ex profesſo.cgi de ano
quorum idcircò ſententiam refutavi, complice Nominante. quare quod in
verfic. Psiant quidim DD. Inde verò d . veil, fine polui in plurali à compli
alij nimis mulcum detrahunt unius cibus , id tantum poſui primo adminis
complicis comioanzis teſtimonio: culo unius complicis, nou ut de plur
cum tamen fieri queat & ſoleat , ut vum denunciatione diſputaren . Es
unius nominantis denunciatio io no lempe alias ucor exprefle Gingula
Itro criminecalis fit , us ludex aliqui. bumero , præterquam verfi. fed
bus concurrentibus circunſtancijs , quedam circa hac rom , ubi lcupbad .
meritò libi perfuadeat reum vehemen mittantur infames : verum ita loquor
ter urgeri , & propter fummam di non collective de pluribus fimul , fed
eti vertimilitudincm , cum verè incul . de fingulis diviſive': nemps qùod nul.
pari : idcircò media curiore incelli lus air adeò intamis , ui à denunciaga
via , & Clarum , Farinac. Binsfe.d. | do in hoc crimine aſceatur : quæ ratio
& alios fecurus quædam collegiindi. allata ad probandum complicis dc
cia , quibus concurrentibus , ex unius nunciationcm nic aliquam fidem mc
complicis aliosdominantis denunciareri.
tiune ludix cura conicientia ( quiſco I Nec decuit huc trabere quod po
pus eft libri illius quinti ) polit no Itea lite. N. verfic. cendersones qu'en
minarum quxſtioni admovere Hac in prinespio monui , admouula debc
autem in re hoc ordine lum progrer freelle salia, # index ultra illis adminia
inle ,
a Explicatio fententia mea,do loci in Diſquif. Magici , b Ex unius complicis denuncis ,
rione Anpofſic unquam procedi ad 1prturam .

Y
 LIBRI V. QVÆST. I. 917
Jula, ex ipſo quoque téftium namero, & qui . ! occultis. Quorum rationes non valde
citate deponentium , & c.credatnominantem urgent. Nam licet hoc crimen fir ex
non mentiri. Illic enun vox nosninantem , ceprung , & in multis Regulæ juris in
& quod præcellit , eum denanciatione colocum non habeant,veluti quod in
omplicis:fatis oſtendunt , adhucmane fames admittantur adverſus huius cri

De me in caſu unius complicis : & agere minis reos, ' l.famoſi.D.ad leg.tül.Maie
de alijs teſtibus, li qui lint nominationi Star.cap.in fidei de bareditat. in 6.cumfim .
ab uno complice factæ adminiculan- ' & quod Reus de ſe confeſius poteft de
tes . Alia denique requiſivi ad condem . ſocijs interrogari. l. fin .C.de malef. cap.
nationem fe&tio. s . verfic. 4. & S. plura litteras dePrafumpt. cap. 1. de confof.cap.
quàm ad torturam ſectio 3. ideò non o . nemini,is. queft 3. contra regulam in l.re
portet ab uno ad aliud argumentari . peti D.de quaftion. & lfin.C.de accufat. &
Hæc de ſententia mea ; nunc age pro quod crimen fit atrociſſimum : licet
bemus illam ,de ipla difficultate defini- hæc vera fint , non tamen inde fequi
itive procedendo a tur, in hoc crimine quoadominia à iure
Dico primò non placet, nec fatis tuta mi communi recedendum : vel eò uſque
hi videtur fententia multorum gravium & quantum unuſquiſque volet rigo
fcriptorum , volentium in criminibus excep rem contra hos criminoſos intenden
itis ( ut vocant ) in quibus reus de ſe confes - dum : vel inutilem fore de confortio
ifuspoteft deſociis criminis interrogari (in fociorum interrogationem , licet ex u .
Iter quæ ſine controverla numeratur nius nominatione ad torturam iudex
crimen Magiæ text . l. fin. C. de malef. non profiliat:proderit enim ad inquiſi,
multoscitat Farinac.libr. 11.9.43. nu. tionem formandam contra nomina
67.) fufficeread torturam ,finominatio fittum , & ut inquiſitio nominato tranſ
fa& ta ab uno complice , idque ob gravitatem mittatur , ut perſonaliter compareat,
& immanitatem delicti. quæ communis eft ſententia Bald. in l.
Iſta conclufio eft contra multos.Pet . j fervorum.C.de teftib . & lib. 1. C.defumm .
Cyn. Angel, in l.fin.Cod . de accuſat. Butr. Trin.num.s.Boſiustit.inquiſit .nu.4.661.
Imol. Abbat.in cap. 1.de confeff. Gandin . in Clarus libr.s.s.fin.quaft.21.numer. 2. Me
tit.de quaft.6 tortur.num.18.Bonifac.Vi- j noch.lib.1.de preſumpt.9.88.num.12.613 .
talin.in Rubric. quæ indicia precedere debe & præterea ut capi quoque reus poſſit.
ant fubnum.9 . Guidon. de suſaria tractat. Salyc.in l.abſentem.numer.9.C.de accuſat.
de indic. ſub numer. 42. Ambr, de Bononia Boer.deci.319.num.4 .
tractat.de queſtion . numer . 9. ubi affirmat Probatur verò conclufio authorita,
fic fe vidiffe practicari. Anton. Gomeſ. Hifp. ! te & ratione , Auctoritate , clariflima
toin . 3 de delictis. titulo de probat.nume.18. | rum Academiarum ,BononienfisPata
Blanc.tractat.de indio.numer.378.Placam vinæ , Friburgenſis ,& Ingolſtadienſis,
de delict.cap.13.numer .28.6 Federic. Sco quæ hoc anno 1602.interrogatæ id re
tum confil.10.num.28. & 31.libr. 2 , ubi in fponderunt. Ratione verò quia haud
Vuuuu dubiè

a Concl.1. V’nius complicisnominatio non fufficitfola altorturam . b Licetfufficiat adin

qushtionem ,citationem , & capturam .
---
$ 18 DISQUISITIONVM MAGICARVM

dubiècommunis receptum cft ab in- | 130.numer.42. & in fingul.209.Ruin.conf

terpretibus: ne in atrociſſiinis quidem 146.col.i. & conf.147 numer 3.libr. f.Pa
delictis,abſque legitimis indicijs iudici I ris.conf. 151.numer. 9. libr. 4- Boer.decif.
à tortura inchoandum : & colligitur ex 319.col.i. & numer.3.Grainmat. deciſ.28 .

..
lii.in princip.D.dequaftion.da li milites, C. numer.12.d deciſ: 34. numer . 37. & benè
eod undè hoc volueruntmultos adducentes I decis. 56. numer.1-6 2. conf.z.numer.
Hippol. deMarfil.in l . colum.z. & inl.de .conf.69.numer. 4. egregie Cravett.conf.
minore colum . 2. D. de queſtion. idem in 78.col.2. Rolandus à valle conf.16. numer.
Sing 117. Hieron.Gigas de crim . laſ. Maie- 17. & conf.73.nume.20. libr.i.Bertazzed .
Mat.tit.quomodo e perquos quaft. 26.cla conf. numer. 11. & conj. 3 :0. per totum .
rus d.5. n.qusfi.64.num.9. Miftard.con. conf332 & 341 numer . 25. ubi fecus con
dla : 1391. num 4. de Probision.idem con cludit , quando ad unius nominationein as.
cluf 1335.num 4.c Farinac libr. 2. quaft. ceduntali , adminicula, item Gigasd trad .
11.37.num.74 . & num . 86 . tit. quomodo & perquos quaft.7. numer.),
Legitimum verò indicium non eft, Carerius tit de berefi numer. 118. Boſsius
unica uniuscomplicis nominatio , qui de indic num.11 . ver. 66.& 149.0 198.
eſt infainis : teſtis cnim infamis aliàs in Clarus quafl. 1. numer . 9. Ioannes de Ar
re inhabilis cenſetur ad.probandum : nono ſoliloquio 94. Menoch. dearbit 1% .
& fulciri debet alijs adminiculis.ut in dic.caſt! 474. numer.63. item Brun . Cd
dicium faciat etiam in criminibus ex- son. & alii : quos congeruné Mafcard.
ceptis, ex textu in l.ficuti. C. de quaftio . concl. 1317. numer.52. Farinaciusqual .
Bartol.in l.1.3. idem Cornelio. D. de quaft. 43. numer. 145. 155 paus numer
Bald.confil. 259. libr . 1. & multi addudia 27.075 . Quæ fententia communis

Farinacio diet. quaft.37. num . 58. & quaft.
36.num.68. & 70.Vnde conſequitur , à
pari rationereum infamem de ſeipſo
confeffum , & de alijs interrogatú non
facere fidem ad effectum torturæ , &
cùm fit iuri & rationi miagis confents
nea , meo iudicio , ludiciſequenda eft,
in utroque foro . fi quis tamen illam
contrariam Cyni & aliorum ſecutus .
effet , putarem cum Syndicatui non
:

ita communiter docentplerique.Gloff. fubjacere : facit enim tot Dodorum ,

& Salycet.in d.I fin . C. de accuſ .Bart. in i quos ſecutus eſt, & cicavi ſupra vest
at
I maritus, D.de q.iuncta l.qui uliim . D. de ifta conclufio eftcontra , ut dici nequeat
pænit. Bald.d.confil.259. Ang & Roma.in ex capite fuo vel remerè fecille aut
1.fi certus D.ad Syllanian. Alex.conf nu- l procellille , qui gravium Doctorum ,
. 11 nu
:conf.11
mer. s.libr 1.& conf.89. numer. 12. libr. 3 . & quorundam ludicum , praxim do
conf.124 ad fin.lib.6.Corn-conf.95. in fin . / ctrinamque amplexus fuit,licetmidas..
libr. 1. Socin.conf 96.col. 4. lib . 3. Decius probabilem veltutame
conf. 189. numer . 10. verſ. Secundò etiam a Concl.2 . Séd quando reas,à pluribus
Marfil in 9.diligenternumer.so .& in lib. I complicibus debitè interrogati fuit denur
1.9 Dirus.numer.s .de quaft. & conf.74 . | ciatus, etiam abſque alusindiciis veladmi.
numer. 8. & 12, conf, 109. numer. 16. & niculis, licet iudici procedereadforturam in
18 TO
a Plurium nominationem fuff.cremului neganti'.
 LIBER V. QVÆST. I. 979

metro crimine. Concluſio hæc magnam fentem cum fimil. D. depænis. Nec vin
dificultatem habet propter adverſan - detur Iudex fatis cucus in conſcientia ,fi
cium multitudinem & argumenta. Na ) affirmativam fequatur: cum debeat ſe
contra illam tenent magni nominis curiorem ſequi interpretationcm . cap.
ſcriptores: non tantùın loquentes de ad audientiam . ego capit. fignificaſti 2.de
criminibus non exceptis , ut Grammat . homic. Gloff. & DD . ibid. Pro præmillo
conf. 23.poſt numer.10.Mart.Ant. Natta antccedéte multa ſolent declamatorid
conf. 398. numer . 1o . & Maſcard. conc . | à Sagarum patronis prolixè exaggera
1317. numer . 18. pro quibusfacit textusl. ri. Scd pro horum & fimilium intelli
fin.C.de accufat. Verum etiam in exce. gentia , quædam mihi quoque hoc lo
pris.ut Marſil.conf.79.11.13.6.conf.109. co ſunt copiofius dicéda : utludicia hæc
numer. 10. in quibus fi teftes ſintomni- promoveantur, & tacilitetur via exccato
nò inhabiles , numerusnon ſupplet fi- tionis , & tenebræ veritati offufæ dil
deni,foc Perr. Anchar.conf. 240. In cauſa, pellantur.
Alex . in l.fi quis ex argentarii : S.cogentur. Reſp.Fateor inprimis rem dubia eſc
numer . 1. D. de eden Corn.conf.333.col.7. hoc ſenſu : quod non ſit certa ,nec affir
libr.1. Felin. in c . teftimonium numer .s. de mativa,nec negativa parti, fed nego cx
deftib Cravett . conf.99. numer.1o . de an- lum dubiú,co ſenſu :quod iudicino ſa
tig. temp. in. s.p.in $ . quod libroofficialis. ris cùm poſlieveriſimiliter cóftare, ſuf
num . 19. Vbi habetproabſurdo quod plures ficiens indiciū habere, fe , ut credat reá
teftes omnes inhabiles poſsintfimulfieri bao torqueri debere: quod fufficit, ut pe
biles. quia nequit ullusdarealteri, quo ipfe ftca docebitur.Quare,cùm pluriú no
caret. Denique ne plures anhabiles tc minatio in ordine ad torturam dubin
Ates ad torturam vel quæftionem iun- luftulerit, & quandaın certitudiné in
gantur , videtur generaliter , quoado duxerit , negandum nos hic in dubio
mnia crimina ftatutum in d.g.idé Cor verſari. Dein nego mitiorem reſpectu
nelio. & volunt ibi Barr. & quoad reip. & boni publici eſſe negativam ,li
plures nominantes atij ut Roland. conf. cet fitmitior reſpećtu nominati, iudex
16.1.18.6 23.lib.i.Burſatusconſ. 201 nu. verò debet potiùscõlderare quid reip.
61. Bertazzor.conf.23.1.4.3.conf. 116. nu. ſit utilius . Neq ; verò ſemper mitior aut
21.6 234.col.i. favorabilior ſententia ludici fequenda
Nec deſunt argumenta fortia pro eſt, fallıc enim illa regula,fadfint figna
hac parte : quibustamen ſufficiensſo- j & indicia ſufficientia,quæ fuadeantle
lurio datuc.
qui interpretationem in partem dete
Primò inquiunt quotieſcunque duæ riorem , quod etiam in contcientiæ fo
fant fententiæ contrariæ probabiles , ro obtinet , ut Theologi docent . lege
res dubia manet : & tùm præſtat mi S. Tho.2.2.quaft.60.art.4 . Domi.So.
tiorem partem ſequi , qualis hic eſt ne tum lib. 3. de Iuft.quaft. 4. arf. . Deni
gativa ; & præſtat nocentem abſoluere, que quid fi dicamus , quod utique ve
quàin innocentem condemnare. h ab- rillimum : ſecuriorem hic partem cl
Vuuuu 2 IG
His argumentis quæ foluunturenguins
920 DISQUISITIONVMMAGICARVM
ſe, fi iudex præſumat potius veram eſ
fc denunciationem, quàm fi præſumat
eſſe fallam primò quia illud utilius eſt
ipfi perſona denunciatæ : fpes.cnim
eſt fore, ut torta deliétum confiteatur,
& Gicanima eius faluetur : Si verò non
torqueatur , ciinidum quod morietur
fine confeffione,& damnabitur. 2.quia
ut plurimum docet experientia in no
minandis ſocijs fagas veritatem dicere,
ut atteſtatur Binsf.tract.deconfell. malef.
meinb.2.concl.o rat.10. Securius autem
arbitrarium eft iudicis:& eſt commu :
nis ſententia caluiſtarum.quoad pofter .
riorem parté probo quia quando parti :
non fit iniuria ( quod hic luppono )in . -
dex tenetur actiones ſuas ad reip.cuius;
miniſter eſt , utilitatem dirigere. Nam :
ſalus reip. ſuprema lex eſt, Cicero deLe.
gibus. Minor vero fic oſtenditur verá:
pro priore parte : ſententia illa proba-
bilis eft ,quæ nititur authoritate gravića
Doctorum , vel probabilibus rationú
momentis ( ut omnes fatentur. ) Sedi

eſt præſumere quod frequentius acci utraque pars his nititur , ut patet cota :
dit 3. quia conſtat eadem experientia, hac quæſtione. probabilis ergò utraới
ſummo labore maleficas adigi ad has Negativam verò videriminus utilem
nominationes : quod fignum eſt dæ- reipub.quàm contrariam , probo : quia
moné eas impedire, ne regnum fuum , reip.hocuiliflimum cenſendum quod
fupplicio affectis íubditis, diminuatur: ad perniciofiflimum crimen exſtirpan
& proinde denunciationes eſſe veras, duin & fontes deregendos viam iter-
& id iinpalfu quodam Dei fieri , utco- nit ; hocfacit affirmans, impedit ne-
plices , damone invito, nominent : fanè i gans. quia negans præcludit iudicibus
providentiam Dei hic operari clarum ferè aditus cmnes in fecreta cubilia
eſt, quia vix unquam permiſſum repe- huius peſtis penetrandi , cùm tollet
rias innocentesnominari , quod fi no fermè cuncta, quæ ad hoc'uſui, admi-
minati,mox eorum innocentia Deo licnicula : contra affirmans(uggerit iudie
diſponente palam fit :Binsfeld.d.loco.poftcimodos, quibus ad noxiorum cogni- .
7.concl.in folut ,argumentorum . Ouartò į tionem perveniat , ut patebit ex reſpó
hoceft longè utilius reip . lit ftatim do fione ferè fequentium omnium quz
cebo : & licet non foret hoc fecurius & ftionum .
probabilius, adhuc turò poflet iudex Quintò hæc ſententia tutior eft ipG
hanc ſententiam amplecti. iudici;probo, quia eſt magis conſenta
Quia quotieſcunque funt duæ ſen - nea veræ clementiæ & mifericordiz ,
tentiæ probabilescontrariæ; liceriudi . quàin altera . probo : quia licet femper,
ci alterutram ſequi , nec tenetur ſequi à voleritibus reos debitis fupplicijs eria
probabiliorem.maximè liiudicet alte pere , prætendatur prætextus miſeri
fam magis tùm profururam reip. Sed cordiæ & clementiæ :hitamenat plus
in noſtro caſu ambæ ſunt probabiles rimum falluntur & fallunt , dum cle .
& affirmativa meritò cenfetur reip.u- ! mentiam vocant privatæ perſonæ cau . -
tilior : ergò licet iudici eam ſequi . fam caufæ Dei & reipub.præferre.Re
Major quoad priorem partem ne vera tamen non eft crudelis , qui -ne
gari non poteft, quia tunc id prorſus multos ab unius iniuria defendat;acie
gladij
 LIBRI V. QVÆST. 1: 9211

gladiij quem ad hocà Deo recepit, in : | Stratus» utpoſtponat privatum damnum"

unum exerit.clemens ille potius dicé- alicui bono communi reipub. quod ordi- rc.
dus & mifericors. Nec vnquam cru nariè fequitur ex talimodo procedendi.“
delis eſt , qui remediis permiſſis, licet contra fufpectos criminam . Quemadmoaas
in ſpeciem durioribus ,ægrum reipub . dum eadem ratione non eſt curandum face
corpus lånaturus ,putrida & noxia més fortè contingat aliquando, utſecundum
bra præſcindit. Iultior eriam , quia ho allegata & probata condemnetur; is quics
nori divino hæc fententia melius ma verè eft innocēs. Namplius intereſi reipub. “
gis que conſulit . nam ad Dei honorem ut ſecundum allegata ( probita, quæ cūcs
apprimè facit, ut honrines fidei deſer- plurimum veritate nituntur,feratur ſen . “
tores,in Deum & cælites blaſphemi,intentia: quam ut nunquam contingat co12- “
totum genus humanum & naturam demnari aliquem innocentem . Quod adeò
injurii;dæmonnm partiarii & c.depre- verum eft, vtpleriqueTheologi ở turiſte «
hendantur ac puniantur : quod conſe conſentiant;cortè debere iudicem dam .“
quitur pars aiens. negativa faltem non nare eum , qui fecundum iuris ordinarius
confequitur.Denique tutior eſt judici , proceffum probatur reus, quamvis ipſe itt .“ .
quia licet extremijudicii com :minatio dex privata fua :fcientia noffet illim.esſe's.
nes contra ſentientium nonnulli valdè i innocentem ,& falfo delatum .]
exaggerent: tamen cum cõmunes fint Hactenus illi: quorum deciſio mi-
omnib.judicibus,meritò magis formi hi tàm certa :quàm qnod certiffimum ,
dàndæ illis , qui nimis remilli ac delides & mutato uno atque altero verbulo,
funt in hoc criminevindicando. Nam tota in noftra qnæſtione locum obri
fiunius lamiæ innocentis cruor à judi- net, li, allegata & probata: muteinusin
ce expofcetur: quid tot infántalorum i: ſufficientia indicia ; quæ certè ſunt alle
innocentillinorum , quos partim poſt gationum ſeu probationum quædam
baptifmum , partim antè baptiſmum 1 ipecies . Quicquid autem fic de ratio
folitæ nccare :& his quidem cum tem ne illa quam adjungunt , hoc elt'live '
illa
porali corporis æternam quoq; vitam opinio verior & probabilior ſit,
animæ eripere ? Nonne tales judices: 1 quàm contraria negativa, quæ & ipla :
qui,ut uniparcant ; tàin multos necati | å magnis Theologis & Turiſtis defen
permittunt; recte dixerim Gmiles Al- ditur ,quod ad rem non facit:illud cer,
theæ:Ovidianæ,quam ideò acure voca tum eft licet illa fententia communis ;
vic'impietatepiam ? funt enim hi falfa verior pon foret ,adeò tamen probabi
pietate vereimpii. timentubinon eſt lem & recepram effe ſententiam ,ut lu .
timor , & dum ſartaginem fugiuntin dexeam in rem deducens, quiera &
Aammas ruunt. De hac re graviflime tranquilla conſcientia eſſe debeat.
fic olim Almæ univerſitatis Ingoiſta- Contra non fatis intelligo, quo pacto
dienfis facultas Theologica & faculras judex in crimine tàm atroci ac perni .
Iuridica uanimiter anno 1590.lauda- ciofo reip . cum paria fint utrimque
tiflimo Bivariæ Duci Guilhelmo re momenta r : tionuin ,poflit fecuro ani

ſponderunt. In his caſibus ius habét magi- -- moillam ( pinionem eligere ,quæ pro
Vouuu 3 babilioi
 22 D'S QUISITIONVM MAGICARVM

babilior non elt, immò nec æquè pro- ! quis neſcit illudVlpiani,legesnon pol.
babilis , & apertè habere adjunctam le ita ſcribi,ut omnes cafus qui quan
juſtitiæ exequendæ retardationem , & | doque inciderint comprehendant: &
tantùm non evidens periculun 10 ideò illum qui iuriſdictioni præeft in
centillimos magos debitæ pænæ eri- terpretatione ad hmilia procedere, &
piendi . jusdiceredebere l . neque ad fegg. D. de
Secundo,concluſioni objiciunt pro legib. Quare, quod cæteris legibus lm
Germania ubi de hac quæſtione tùm peratorum commune eft, hæc Coroli
fuit compulſatio. Germanos ludices na ex aliis juris ſcripti & conſuerudi
oportet in imperio ad Imperatorias Darii decretis interpretationem admit ,
conſtitutiones criminales à Carolo V. tit : cum non appareat Carolum vo
conſcriptas , velut ad Cynoſuram vel luiffe per eam comniunia vel particu
regulam Lesbiam , judicia exercere : laria regionum jura tollere :contrariú
non tantum inmodo pænarum , fed potius colligitur, quoniam ipſc Caro
etiam in judicii ordine & proceſſu: lus in locis nonnullis illarum Conſtie
quare nec licet illis alia indicia admit tutionum , fe judicemque remittit ad
tere , quam quæ in illis conſtitutioni jus commune & confilium lurecólula
bus exprimuntur: nullo lervato diſcri torum : licet ergò in non expreflis lu
mine exceptorum , vel non excepto diei hçcſequi,maximèli confirmencur
rum , quia hujus diſcriminis conftitu recepta in locis illis pļaxi & deciſioni
tio illa non meminit . arg.l.femper in fti bus judiciorum . Mirátus autem füm
pulat.D.de reg. iur. Ilyppolyt. de Marfil. vehementer quendam in cauſa con
confil.24.num.21. ſeg. Menochius Pre fultum , terum judicatarum autoritati
fes Mediol.lib. 2.de arbitr.cent.s.cafu.474. i de hoc crimine conatum detraherc.
numer.42 Carolina verò conſtitutio Prudentius cædem illæ duæ Bavarica

inter cætera indicia maleficii non po- i Academiæ Facultates 5.1. fcriptipre
nic duorum velplurium denunciatio fati afleruerunt; Magiſtratui & iudici
nem ,videillanı art . 44. Non eft ergò in fæculariplurimum profuturum ,fi videant
Germania curandum hoc indicium aliquot proceſſus ſagari habitos in vicinis «
aliis deſticutum . Refp. locis. Nam ut periſimilefacinora fagarü's
In hoc argumento hoc folum verú vicinarum eſſe ſimilia : ficetiam fimiliter "
eft, ſequendam pro norma Germanis ferè procedendum .] ſicilli optimè. Nec
illam cóftitutionem , in iis quæ illa ca alia puto bonorum & peritorum judi
vet : cætera falſa.primò, non licere ju cum mens unquam fuit : quàm cæte
dici alia indicia ſequi, quá illic polica: rorun acta judicialia ,resalibi &in co
hoc negandum . Nam Caroli mens dem quoque copſſtorio judicaras,
non fuit omnia indicia commemora. maximi facere , & ( quando deerrore
re, quæ ſunt ferè infinita : ſed quæ non liquet ) exatè fequi. Ideò tanti
dam ponere , eaque leviora quàm fit fiunt in Germania deciớones Camerz
denuntiatio , quæ ludiciliceat leqni Spirenfis , in Francia Luci & Papomi
Arrefta ,

as Arg.Carolinaconftit.feq que bocindicium ignoras.

 LIBRI V. QVÆST I: gzz

Arrefta, Neapoli deciſiones AMicti & | 89.Farinac.d.q.37.ſub numer.s . maximè

.: aliorum , per totam Ecclefiam deciſ. in his atrocioribus, in quibus honor,
Rotæ Romanæ, &c. Non facilè ludici ſubſtantia & vita hominis periclita
prædecefforum veſtigia delerenda, vel cur.gloff. & Abb.in c-litteras.depreſumpt.
transferendi termini , quos majores Gigas deleſ. Mareft. ritul. quomodo dso per
ejus poſuerunt . Sed legibus ( ajunt ) quos quaft.29. Decian. in crimin. lib.7.c.
non exemplis judicandum.Sanè G legi 1 45. num.1.clariorum ergò probationes
bus exempla repugnent, quod non eſt requiret Iudex ad condemnandum :
in præſenti . Secundò falfum , quia illic claræ ſufficient ad torquendum Sicut
non fit mentio difcriminis inter exce enim modus torturæ a ludicis pender
pta & non excepta crimina;ideò judici arbitrio: fic eriam decernere , quæ in
Germano diſcrimen hoc negligen- ! dicia fint fufficientia ad torturam , &
dum . Eft argumentum nihili, & merè quæ non , & quæ probationes & præ
negativum . Sed pergunt argumenta lumptiones valida. legendus hac de rei.
congerere communia aliis nacionibus. dem Menocbiusdearbitr cafu.90.nu.9 d
Nam . 270.num.3.
Tertiò probant fuam negativam ſen CQuartus aries negativæ fententiæ
tentiam , In criminalibus, nereus con cft ,in cæteris criinipibus fociorum no .
demnetur , debent probationes efle lur minationes non gignunt indicium ad
ee meridiana clariores . lo fciant cuncti. torturam , Iofeph .Maſcard . vol.3.de pro
Cod.deprobation .& c.fciant 2 9.8 . Bald . bat.concl.1311.Menochius l.2.dearbitr.cen ,
confil.257.verba inguifitionis colum . 2. vol. t11r.5.caj 474 , Ergò nec in exceptis. Eade
1.pertext. in leg. fi quis. C. ad leg. lul. enim eft ratio in utriſque , cum excep..
Maieſt .ergò & indicia,ut reus torque ta tantum vocentur reſpectu para :
ripollir, quod tenent.Marjil.conf.1o1. gravioris , quan iudex in his atrocibus .
num.13.¢ Roland.conf.16.num.2.7.6 30. poteftimponere : non verò reſpectà
lib. 1. Quis autem dicere aufit duorum proceflus & ordinis iudiciarii, quein
vel plurium complicum nominatio nec in his licet iudicialécrare ſeu tranl'
neni elle indicium clarius luce meri- gredi , fic itocent hiippola de Marfil. in
dianap
praxicrim . S. diligenter. numer. 96 .
Reſp. b Non valere conſequentiam , confil.s2.numer. 16. 6 conſ. 24. col. aute
ficut nec à captura rectè proccdas ad per . verfic. reftat reſpondere. Grammat:
illationem de quæſtione. Etenim ad ca. vol . 34. col. fin. Beffius trečiat. de ir
pturam ſeu incarcerationem leviores, dic.ante torturam fib numer. 78. Rolando
ad torquendum urgentiores requi- conf.12.Tsumer. 72. libr. 3. Et licet con
runcur, ſed tamen non luce meridiana cederetur , in his criminibus poſſe ju
clariores ficuri ad condemnandum . dicem excedere iuris communis regu-
ut docent eruditè Iul.Clarus d. S.fin.q. 20 . las, etiam io modo procedendi ; hoc
Menoch. libr. 1. prajumpt queff.88. do deberet reſtringi ad inquirendumus
ut la
a Indicia hæc non funt fatis clara. b Non valet arg. scondemnatione ad torturass . c Inex
tedtücriminibus non eftnominatiofo:ii fuficiens argumen id torturam ..
 IDTSQVISITIONVM MAGICARVM

cut'loquuntur Decian.confil.18 .namer . 42. | decreta. Nam alioqui non focentcri

G Menoch.d.conf.100.num :66. & quo mina à juris poſitivi regulis abſolute
ad alia modicum damnum adferen- excepta, ut ſunt: & vix eſtullum cri
atia , non quoad torturam , cujus' | men , dequo non invenias aliquid in
damnum eſt graviſſimum : & in qua jure ſpeciale , & à communibus juris
receprum ne excepti quidem crimi- 1 regulis exceptum , & ficli quoad quæ .
inis reum Gne indiciis torqueri pol- dam tantùm , & non quoad cætera
fe. I. r.l. maritus. D. de quaftion, Alb . quoque dicasvocari excepta ,vix ul
in rubric. ad l. Iul.maieftat. numer.z.verf. I lum crimen forets quod non diceretur
& tamen in ifto cafu . Follerius in practic exceptum , quo nihil abfurdius. Hoc
crimen , verf. quod ſuffocavit num.58 . Lud. voluit. quod dico, Farinac.quaft. 18. nú
Carrer. in 2. tractat. de indico do tor mer.60. Quareipfemet Maſcardusio
tura , S. circa quartum .numer. 78. GA ter illa diſtinguit, qui luam conclulo
briel. Zaraina in addit. ad Matteffilla- nem cum ampliationibus limitat , ut
ni ſing. 55. perf.& hæc regula amplia- locum non habeat in criminibusser
: tur. ceptis.
Reſp.Multa hocargumentum invo Er quoad noſtram quæftionem op
luir, quorum contrarium veriusputo . timam rationem in quodam ſuo con.
Inprimis nego conſequentiam à deli- Gilio inſignis Academia Friburgen.
atis cæteris ad excepta.ipfum enim no - Brilgoix anno 1601. reddidit his ver
men fatis indica : peculiarem judicis , bis : quia quod ſocii criminisadverfus fo- **
circa hæc poteſtatem . Nimirum quod cium fufficiensindicium ad torturam non
in iis pollie ludex tranſgredi ſtatuta & præftent,id operatur infamia,quæ iure po- se
communes juris regulas, & fequiæ- ſitivo teſtem repellit , non autem iure nats
quitatem acconſcientiam ſuam , proutturaliinhabilem redditBinsfeld.d.conf.6 .
rem poſtulare judicat ., judicat do&tri - duob.2.illat.6. Alqui crimina excepta ada
.nam Baldi in l. quid ergo. 5. pæna gravior i leges iuris poſitivi non exiguntur , fed abs
D. de his qui not. infam.communius recep . iis funt exempta , conceſſumqueiudici , uf "
tam etiam ab ipſo Marfilio.in l.1.numer.23. ex probationibus iure naturali fuffici- "
D. de queſtion. Docent hoc Decian. d . j entibus procedat: atqui iurenaturali fo-s
numer. 42. Menoch .dearbitr. quaft. 84. cius criminis à teſtimonio non repellitur. “
num ult . & d.confil. 100.num.si. Binsfeld. '| Hinc uniusfocii teftimonium adverſusfo .
poſt preludia.concl.6.verſ.regulare Giuri- cium in criminibus exceptis, in quibus fa
dicum , quod expeditiſſimum eſt, quo- cius de ſociis interrogari poteft , indi- «
ad judices ſupremos, qurin ſtatuta ut cium ad torturam præftare poteft ,tiuxtas
inferiores quidam , non jurant. Sic ex Abbat & loann. de Imola col.z.in cap.i. "
lafone & aliis Baiardus addition, ad Cla de confeßl. Anton.Gomes.tom.z.cap.ir. "
rum.§.i.num.14. Nec procedit hoc lo- num.18. ] Bona certè ratio diverſita
lummodo in Calibus jure communitis , & quæ oftendit nataram & liber
quoad hæc crimina expreſſis , ſed tatem criminalis judicii in exceptis ,
femper & quoad omnia juris politivi I non eſſe reſtringendam ad pænæex
ceſſum :
 LIBRI V. QVÉST. I. 925

cellum : in quo Mars & fequaces,valdė | indicium ad torturam,ut communiter

hallucinantur. Quam plurimaid ofte- omnes concedunt.ergò neque plures.
dunt , peculiaria etiam quoad proce- ! proba eſt conſequentia. quia inhabili
dendiordinem , quorum pleraque ſe- tas & inſufficientia teftium corum
quentibus quæſtionibus oſtendentur, multitudine nec tollitur , nec ſupple
nunc fuffecerit; to . quod locius de lo tur. Duo enim vel plura , quæ in ſua
cio contrajuris regulas poteſt interro ſpecie ſunt imperfe & a, nequeuntun
gari. glosſ & DD.in l.fin. C. de accuf.20. quam facere unum perfectum , ficut
quod hic teltes ſingulares plures ' 10 nota nullitatis in nunveris arithmeti
cium denuntiantes probant. Anchar. cis , quantumvis illam crebro multis
conf. 277.verf.non obftatfecundum . loan . plices , nunqnam per le efficient allum
Crottus tractat. de teftibus & Gigaspor ens numerabile . Eft ratio Maſcardi d .
ftea citandi idque quo ad torturam , | vol.z.concl.1311.n.18.
ut tenent Boſſius tit. deindiciisnumer. 159 . Verùm hæc argumentatio , quan
& Clarus d.qu.21.num.9. unde & illud tumvis acuta videatur,repugnat tamě
infertur, uon eſſe veram limitationem ſenſui communi etiam idiotarú : qui
quorumdam ſentientium hæc , licet bus lumé rationis humanæ dictat plus
in inquiſitione & fimilibus vera fint, credendum rumori & affertioni mul .
in tortura tamen ea locum non habe- torum, quàm unius . Et, ſinon plus vi
re. Longè verius eft in criminibusex. rium haberent duo quàmunus, cer .
ceptis ( quale eft Magiæ )etiam tortu- , tè etiam unius dicto ſtare deberemus,
Tæ quantitatem & qualitatem à judi- cùm tamen Salvator nofter reſtrinxe
cis arbitrio dependere l.1.l. quæſtionis rit hanc credendiin iudiciariis necelli
modum.de quaft.poft Bald. Gandin . & alios tatem ad ora duorum vel trium te.
Menoih. dearbit.caſ.271. num . 2.item an ftium , Matth.18.v.16.Ioan.18.9.17.etiá
& quando iteranda quæſtio Bald.inl. in mortis ſupplicio ingerendo,propter
z C.quod met.caufa. Marfil.in d. l. que crimina, Deut. 17.9.6. Si dicas illicagi
ftionis modum Menoch.caf.272. numer.4 . de teſtimoniis habilium ,urgeo. Sicut
terriò arbitrari quæ indicia fint ido- daorum habilium tiſtimonia poffunt
nea ad torturam : poft alios Menoch.ibi. | ſufficere ad condemnationem , ubi u.
dem caſ. 270. numer.3.denique ut pro- nius habilis teſtimonium non fuffice
cedat in hoc crimine , quo fbi modo ret : ſic etiam ad lulpicionem ac veri.
Sic ibi Menoch . I fimilitudinem in animo iudicis gigné .
procedendum putat .
cafü 47 4. numer. 34.referens ad hoc Bald. dam , plus poterunt duæ denunciatio
Salyc.Boer. alioſque. Atque ita lux illata nes inhabilium , quam una unius inha
iis, quæ de exceptis criminibus obnubi | bilis .
labantur. Deinde duplex poteſt conliderati
** Quinta ratio adverfariorum eſt, 11 inhabilitas. una quæ prorſusinhabılé
nusteſtis inhabilis & inſufficiés, nec in facit, altera quæ tantùm inhabiles ſe
criminibus quidé exceptis ullum facit cundum quid: feu , quod fermè reci
x xxxx dit in

a Abuno inhabili ad pluresquia quod eft inhabile non poteft aliud facerehabile, cc.
92 DSQUISITIONVM MAGICARVM
dit in idem una inhabilitas juris natu- argumentis quam teſtibus credatur.
galis,altera tantùm jucis poctivi . Quæ hoc non in his folis infamibus obtinet.
vim nullam ad aliquid obrinent , ca nec verum , nifi quando argumentate
Dec plura quicquam efficiunt : ut eſt ſtimoniis præponderant,& non quia
cernere in.infantibus , & amentibus , minus teftibus,ergò nihil, immò qaia
quoad teftimonium ferendum ifti G - minus,jam aliquid. de his inhabilibus
miles ſunt notæ Arithmeticæ indici | lccundum quid , agimus , in quibus
pullitatis, quam cifram vel,cero vocant: quilibet per ſe gignitinanimo judicis
( miles funt candelis non accenfis: in aliquam præſumptionem , licer talem
feras in aulam obſcuram centum , non qualem ; plures verò idem afferentes,
plus qnàm nulla , veluna collucebant. imel juncti fortius penetrant ani
Quin verò vim aliquam obtinent, licet mum & .credulitaten , adeò ut ex plu
exiguam & imbecillam , ii quod folirium dictis & præſumptionibus, cole
nequeunt, aliis (imilibusadjun & rin - lectivè limul oriatur unum indicium
terdum non nequeunt: fimiles unitati len probatio , quæ judici pofſit videri
ſufficiens ad rorturam Hoc tenuerunt
Arithmeticæ : quæ lola non efficit nu
merum ; ſed litres unitates jungas, ef- Friburgenles d anno, & etiam claritli .
ficient ternarium . Gmiles (unclelibri na faculras juris Patavina , in relpons

bus candelis accenlis carum ,quioduna sionibus ad candem quæſtionem nons

non poteſt implere ſpacium luce fua , dum excutii , fed mentis Decembrismis
poterunt plures implere. Similes funt to anno 1601. datis, & ajunthanceffe
gutris aquæ, quod una nequit , plures ( ut eſt ) doctrinam Bart. in d. § . idem .
excavant . De prioris ergò generis; feu Cornelo,& de mente Nattæ conf.278.il
de omninò, & ex naturæ defe &tu inha 10. & fic reſolviſe multas. Cora.inl..
bilibus procedit argumentatio , & in c.de teftam.li.35.6. conf. 42. col fin.lib.i ..
. Alex.Marfil .
telligendi DD. contratii conf.172.1.20.lib.2.Cravet.conf.9.nu.12.
Felin. Maſcard. alii.Nam tales funt fu . 6.99.11.10 . & ipfum Roland, a valleconf..
rioli & infantes,quos ad teftimoniidi.98.nu.34. cum aliiscitatis à Proſpero Fa .
Stionem . Sed de gencris pofterioris / M9.9.43.num.41.c fufius9.62.num.317,
inhabilibus non procedit : qui propter 0341.
juris poſitiui impedimentuoi inhabi Ne quis autem me mihi ipſi obji
les funt , & ideò fecunduniquid tan ciat quod libr.5. Magicar. difquifit.fedt.so.
rum : Nam jure naturali vel crimino ! $ . quartò quantumris tenuerim contra
fillimis , qui nihil unquam credendum inultorum praxim , quantumvis mul.
allerat,mila Gincredibilis, fi nihil illis tipliceatur depofitiones infamium &
credendum , cur etiam poftivo jurein complicum , nunquam judici procco
hoccrimineinterrogantur , & ad de- dendum ex his folis ad condemnatic
nunciationem admitiupturrcur eriam nem : ubi utor argumento iſto Mala
ut denuncient quxſtionum cruciatu cardi, & multa produco , quæcum lint
adiguntur? Inanis crudelitas foret; & imperfecta, nequeunt fimulombia u .
altà deteſtandaque ſævitia. Efto :plus .' num perfectum producere, v.g.mal
 LIBRI V. QVÆST 1. 927

et ta venialia , vnum mortale , multa æ. | hic relpondi de tortura: neque ifta le

gra , uumſanum , multa non alba, cum pugnant.
unun album , multa tepida unum ca. Sextò argumentatur: propoſitio quæ •
lidum , & c. quando res non ſunt ſub . afferit plu riumcomplicum nomina
ordinatæ ad unum finem natura lua , tionein per ſe indicium fufficiens tor.
scut una depofitio natura ſua non turæ præbere, in hac fula & ampla ex .
fubordinatur alteri quo igitur pacto tentione, planè nova eſt, nec ulquam
nuncaflero duas nominationes invi recepta , opinio verò aut etiam lex non
cem firmare ,finon ſubordinantur in rccepta neminem obligat . Menoch . li
vicem ? Huic obiectioni occurro , red . bro 2. præfumpt.2. Novitas eriam me
dita diverſitate rationis , cur aliud ob - ritò eſt ſuſpecta : Confirmatur,quia
tineat in depoſitione plarium inhabi- qui videntur illam tenere, variis eam
lium quoad condemnationem , & in circumſcribunt limitibus , qnos habes
cadem aliud quoad torturam . Singu- apud Binsfeld . d.concl.6 . Sed breviter
læ in ordine ad condemnationě funtRelpond . non eſſe novam , ſed plu
planè ineptæ ad hunc effe & um , nec ad res eam tenere, quos mox citabo: elle
eum ſubordinantur , quia condemna quoque in praxi ferè ubique receptam
tio debet inniti iudiciali certitudini, iuxta Binsfeld. fupra & Friburgens. in
quam quia tales nunquam poſſunt gi- ſuo conf.citato. Limites autem illi qui
gnere, neque ad hocintelligendæ ſub- bus circumſcribitur nihil obſtant ge
ordinari. Singulæ verò noftræ nomi- neralitati affertionis : funt enim con
nationes infamium non ſunt prorſus ditiones , quarum plerasque non
ineptæ ad quæſtionem , ſed ad hanc ipſi admittimus , & eas contineri in
Tingulæ tantùm (unt infirmæ & ſe. propofitione noſtra faremur : nec
cundum quid ineptæ , ut dictum ſu- ſunt adminicula propriè dicta ſeu in
perius ) quia tortura innititur ran dicia alia , quæ nos excluſimus , cum
tùm veriſimilitudini & opinioni, nonnullis circumftantiis de quibus
quam ſingulæ poſſunt aliquam , licet poltea.
qualem qualem gignere , atque ideò bigicur fic vi via facta per hoftes, & ,
ad hunc finem cenfentur invicem ſub . quæ folem objici, ſoluta manent. Re.
ordinari, & adminiculari . Er iſta ratio ftat utconcluſionem noſtram affirma
confirmatur exemplis à me poſitis, tivam ftabiliamus,quæ
in quibus ineſt privatio rei ad quam cProbatur . 1. auctoritate tenentium
producendam deberent concurrere, etiam unius focii dictum fufficeread
de ip tepido eſt privario calidi potius torturam , ut Anglo in pract. ſua crimin.
quàm calor imbecillus, in non albo al . quem citat Lud .Bologn. in addit, ad
bicontradictio , in ægro privatio ſani- Guidonem de Suzar. tractat, de indic.
tatis: at veniale peccatum ſpecie diftin numer.71. Blanci & aliorum , quos retuli
guitur àmortali.Rcctèigiturillic aliud fupra concluf. 1. in princ.quorum ſenten
Legui de condemnatione , aliud nunc tia licet fit minus probabilis , docet
Xxxxx 2 tamen
Ef noua opiniab Probatur concha.c Ab Andore.
 928 DISQUISITIONVM MAGICARVM
tamen quid de plurium nominatione dum omnes DD . atque lecundi locij
tenuerint ( 2 )probatur illorum aucto - inculpatio eft novum ſignum ſeu in .
ritate , quicenlueruntplurium nomi- | indicium gignens novāconjecturā leu
nationes fufficere ad condemnationé , 1 præſumptionem . ergò cùm reus pote
ut Ant. Gomeſ.tom.3.var.refol.rub.de pro- rit corqueri.Si reſpondeas . effe quidem
bar. delict. rub. numer. 18. & ficfervari in novum, ſed à priore non diverſum , nec
Cathalonia fateturLud. Peguer. Deciſ criodiverſam vim probandi obtinere.Pros
min. s . numer. 18. quoruin opinio licet batur habere diverſam & aliud gigne
communius reijciatur. teftibus Boſsio de readminiculum quàm genuerit nomi
indic.nunier.i6s iuncta numer 77. Marſil. natio prior. Nãptior erat inſufficiens,
dis diligenter n'imer. 60. Nicola . Boer.de- poſterior verò ei addita eſt ſufficicos.
ci - Burdegal.319.numer. 4. Blanco de nidi. quia probatio compofita ex duabus
nill mer.38 Farinac quaſtio. 43.num. 39. ſpeciebus imperfectis ,quæ tamen eiuf
& 40.6 queſtio 62. numer . 73. tamen dem funt generis, formæ, & fubftantiæ
patet illos pro noſtra concluf.ftare (8. ) hoceft ex duobus individuis eiuſdem
probat authoritaspraxis curiar. & do- fpeciei infına in ordinead fuum effe
étrina ſcribentium a Boerii decif.319.nu- ctum plena eft & lufficiens. docet Me
3 mer 17. ubi refert fic bis fuille ſervatum in noch.libro primo.depraf quafl.39.numer.3
Parlamento Burdigalenfi ob nominationem & feq.per Is . qui in tutel. & hoc pro
duorum & trium reorum : Curid Puri- batur inductione fimilium partium
ſienſis hanc eſſe praxim teftatur Paponius phyfico partiin iuridicorum , Phyſica
libr. 2 2. tit 13. Art. 2. dx 3.tenet etiam Cla ſunt : quæ de una & pluribus eandelis
rus d.quaft.21.numer.9.& num.zf.ubime de una & pluribus guntis lapidem ca
morat Thoin . Grammat.ſuper capitulis reg. vantibus fuperius allata :item depluri
ni atteſtantem .Sicſervari in regno Neapoli- bus gradibus frigoris vel caloris eum
tano : idem ſenſerunt Gigas d. tit. quomodo intendentibus, & ad calidum vel frigi
& per quos.9. 8. Aymnon conf. 178. numer : 3, dum ut octo perducentibus : de duo
Roland.à Valle conf.16.num.zo.libr. 1.Bo bus pueris crabe ferétibus, de pluribus.
7.2coſ.commun.opin.p. 1.verf. indicium fa Actibus habitú gignentibus, quæ cuni
ciunt Farinac.q.43.nu 37. Bertazz . conf. 1 cta uniſolidenegata , poſſent adduci.
225 n . 20.Lanfranc. in praxi num.72. cap . Iuridica verò, quia in illisprobatio
Binsfeld.d. concluf 6.Friburgenſes. Pa nibus , quæ ad'unius facti probationem
tavini á Ingolſtadienſes DD. fupra favet tendunt, quæ non prolunt fingula ,
ergòpraxis & authoritas Luriſconſul- 1 multa iuvant, Bart. c eum fecuti dir in
torum . d.l.1.S idem Cornelio places tefteslin
b. Confirmant plurimæ fortes & ap- gulares deponentes de ſubordinatisad
politæ rationes:ut argumentantur Fri torturam fufficiunt , ut docebitur poftea ,
burgici, fiad ſocij nominationem ac 98. ad candem ſufficiunt plura indicia
cedat præſumptio ſeu conjectura, tunc etiam remota . Bart. de communiter in l.
denominarusporeſt torqueri, fecun- fina D. de queſtio. Angelus Aretin inverb.
quod
a El praxi, b Et ratione multiplici:
 LIBER V. QVÆST. I. 929
quod famapublica nume. 6. & ibi in addit. nationem : & fic duo iſti teſtes de viſu
Auguft.numer.52 Ægyon.Boff.d.tit.de in deponentes plenè crimen probabunt
dic numer.71.Blancusdeinde num . 159. c ! ad effectum ,in reusad pænam ordina.
fequitur docenscommunē Farinac. d. quaft. riam pollit condemnari . Cur ergò Gi.
37. num.11.& 43.Item , ficum dicto fo - militer duorum complicum unum tero
cijcontra nominatum adforetaliquod tium nominantium denunciationes,
indicium feu adminiculum , veluti u non facient indicium fufficiens ad tor,
nus teſtis de auditu , unus de viſu non quendum : curinquam quodnon pol
integer ,inimicitia nominati, fama, fu - fune ſeiunctim , non poterunt copula
ga ,extemporanea converſatio, ſecretariver: Sanè fuc !it ifti inguli funtinhabi
collocatio , aut fimilia : nominatio illa lesin ordine ad torturam , fic illi fingu
fufficeret ad nominati torturā , quam- li ſunt inhabiles in ordine ad condem
vis hæc fit remota fatis à facto : docet ex nandum . Cur etiam hic numerus fidé
plurimis. PropterFar.qu.43 à num.163 . non augeat , cum generalis iudiciorum
uſque ad 177. cur non igirur multòma fit regula teſtium fidem num.augeri &
gis li ad nominationem ab uno reo fa- nurri.fuppleri ,quod in fide deficit ? ex
étam ,accedat nominatio ciufdem facta texr.libr 3. s argumenta D. de teftib. cum
ab alio velab alijs , cum iſti nõ adferant gloff. in verbo numerus, unde id eliciunt la
adminiculum remotum ,fed de ipſo fa- cob .Butig.& Florian . col.ob carmen s. fin .
cto , & luper ipſo facto ? Nonne cum D.eod . Alex.conf.47.col.1 . & conf.78.libr.
Judex reneatur fingulos interrogare, 2. & conf.149. col. 2. libr. 5. Decius cons.
fingulis tenetur aliquid credere ? 163. col.pen . Curt. lun . confil. 168.n.17 .
fi lingulis aliquid , curnon plus pluri Favei noſtræ ſententiæ præterea ip
bus quàm uni ? cur credat aliquid pri- ſa experientia maximi facienda in limi
mò magis quam fecundo vel tertio : Silibus, quæ docet m boc crimine plu
dicas non operari ſecundum , quia eſtrium complicum denunciationes. vix
in eodem genere probationis cum pri- j unquam vel nunquam fillere,docete
mo , nempe in genere denunciationis: tiam vix unquam in hoc arcavillimo
Caffa hæcevafio eft, & falla :li vera fo- | fcelere veritatem alia via polie depre
retnec teſtis omni exceptione major , i hendi , cuni vix probatio lceleris per a
poffet efficere certitudinem ad con lios quam per inhabiles & complices
demnandum ,cum fit in codem proba . facinoris poflit haberi : Quare cùm hic
tionis genere,nempe teftimonij. Hinc i calurs inciderit , vel neceſſe eſt inquifi
formaturalia ratio valida . tione diciariam & proceffum fieri ir.
Vnus teftis etiam omni exceptione riium & inanem : vel permittendum
maior, ad condeninationem invalidus iudici ur pluribus talibus credat. Et ea
eft ,nec fufficit , quia folummodò præ de cauſa iudicum arbitrij eſt decerne
bet probationem inidoneam ad con re , an criminis probatio per alios,
demnandum : Giramen alius illi ſimilis 1 quàm per complices haberi pollit, vel
teftis adjungatur sambo limafpregig- non poffit ,iuxta Dd. Plotum in l.fi quando
pent probationem plenam ad códem- so 2. numer. 8.C.unde vi.Maſcard de pro- .
XxxxX 3 bation
 930 DISQUISITIONVM MAGICARVM
bation.concl.1403.nu.4.vol. 3. quos fequi
tur Baiard.ad Clarum quæft.24 num . 11s .
& rectè iudicem id arbitraturum , ſinó | rent.2.lipænitentes ad indicium acce
attendat ad id quod abſolutè eſt im-
pollibile, ſed ad id quodin talicrimine
communiter folet accidere , pluſquam
probabile eſt. ex ſententia Alex conf. 112 .
vol.2.& conf.152.num.1s.lib.s.Zafii.conf.
2.num Go.vol.2.Grammat.decif.34.nu.7 .
quam licet impugnet Riminal. lun.
conf.360.n.88.col.4.tamen earn multa .
rum praxis regionum meritò ample.
& titur,ne contra bonum publicum oc
cultillima delicta maneant impunita .
Sic Baiard.ſup.nu.114 .
Vleimò probatur, quia idipfum ob
cinet in criminehæreſis( à quo ad Ma
giam eft bonum argumentum , quia
ftriges ſemper involutæ ſunt contra
fidem & di
citur hæc crimina quoad inquiſitio
nem exæqualſe ) invenio inquam de
hæreſi idem tradidiffe Pennam ad. 3. p.
Friburgenſium limitationes funt
in denunciatione conſtanter perſeve
dant. 3. ficum contritione moriantur.
4.fi nulla mendacij,aut odij,aut inimi
citiarum fit luſpicio . Ex his 1. & 4. cer
tè 2. & 3 , non æquè , & poftea de bis
plura dicentur.
QVÆSTIO IT,
An inimicitiæ denunciantium contra de
nunciatos debeantplenè probari per duas
teſtes: vel fufficiatſemiplena probatio
per anum teftem aut etiam pre
fumptio ad elidendum ina
dicium denuncia
sionis.
D hanc quæftionem
dium & inimicitiam valere ad cliden.
dain denunciationis fidein F. repellan

Directorii Inquiſit. Appendice ad quaftion. tur.c. meminimis, de accuf. lib.3. in princ.

Gl. t D. de teftib. I liberi. C. de inoff teft. er
Vltima conclufio.Moderanda hac opi- iam in exceptis criminibus. c . per tuale
nio noftra, eam procederefi ex verifimilibus de Simon. c. cum P. ubi abbas . d. accue
coniecturis & num.teftium ,pelex qualitate ſat. Bart. in l. in quaſtionib, D. ad leg. Iub
deponentium ,a vel ex perfoniseorum contra Maieſta.
quos deponunt, præfumantur nominantes Concedunt etiam , ficut actor (uam
falfum non dicere? intentionem , debet plenè probare, fic
Hæc limitatio eſt Collegij Patavini etiam reo exceptionem fuam, in qua
illain deſuinentium ex d.c. in fidei & c. fungitur vice actoris plenè proban
accufatus 5.licet de harer.in 6.& FO.Area dam.l.1.D.deexcept. & ibi Caftrenf.l. in
tino in c. cum P. Manconella. eſt de accuf. exceptionibus D. de probat . & ibi glof. h
col. s.num.21. 22. Marſil.conf.24. 1. 13. | quoties d l . cum de indebito. Sautens
Roland.conf.73.num.25.libr.1 Sprenger.in pro parte ib. l. matrem . C. de probation .
9.4. & aliis.Et ad hæc capira redu. Areti. in rub. inft.de exceprion, numer. 24 .
cipoffunt conditiones aliæ requiſitæ à | Fulvius Pacianus deprob.vol.I arg. 66.6
Binsfeld.l.3.d.concl.6 ſeq . Decius inc. in prafentianumer5o.de
probato
a Limitationes .
 LIBER V. QVÆST. II. 'ஏர
probat conf.534 .num.9. Gravett.conf. | bationis genera omnibus caulis con
201.nu. 29. & ex communi Dd. id probans venire. quia quædam teftibus vel in .
bol. Nafchand.pol.2.de prob.concl.685.nu. {ſtrumentis directè probari non pole
A 2. ¡ ſunt, ſed ſolis præfumptionibus ferès
Omnes etiam fatentur probatio ut ſuntmentale adulterium , limonia,
num varias effe ſpecies,quarum una ſit lærefis , dolus & fimilia, q æ habes a .
efficacior alia :1. evidentia facti.2.con pud Menochium dict. lib.i.quaftione 53 .
fellio . 3o inſtrumentum . 4. ceftes. S quibus annumerandum eſt odium &
infurandum . 6. præſumptio.7. quæft. inimicitia , quia latent in animo; ideò
odava, fama.sicpoft Ariſtotelem , & Cice- conjecturis inveſtiganda & probanda
ronem , Menoch . de praſumpt. libro primo; ex alıqua facti alicuius circumſtantia,
quaſtioneprima, cum feq.Maſchard. libro unde inimicitia potuit oriri , deſump
primo deprobat. quaffione quarta. Sicut tis.arg.l.dolum.C.de dolo.cap.2. derenun
Dialedici duplicem agnoſcuntprobaciat, in 6. Bald.cons 41.pramittendum eſt.
tioneni , unam apodicticam , qua res num.4 lit.s.Abb.in c.repellantur. num . 2.
per fuam cauſam neceſſariam ,vel cau- de accuf. Maſcar. lib. z . de probat.concluſ.
ſa per ſuum neceſſarium effectum cog - 898. num.4.& 5. Denique inimicitive
nofcitur, quæ eſt probatio demonftra- probationem fieri debere iuxta reg.
riva : & aliam Topicam , ſeu Dialecti. text. in cap. in omisi regorio . de teſti
cam ,quia ex probabilibus ſou veriſimi- bus & in l ubinurf-usĐ.eod.tradunt.
libus aliquid confirmatur.illiusapodi- į Bald. & Maſcard. ille in l. errore. C de.
cticæunus eſt gradus certudinis huius teftam . iſte ubi ſupra concluf.901. num . 2.-
verò topicæ plures ſunt, fecúdum pro . & inimicitiam capitale difficilius pro
babilitatem majoré minorem ve pro bari , quam non capitalem conſtat . I.
bationem.Ita quoque in prædi& is pro tem à iudicis arbitrio pendere utruin
bationibus iuridicis , & inter ipſas, & fit inimicitia ,necne, item quæ fit capi
fernè in fingulis varij ſunt gradus fir- talis, quæ non , quæ gravis , quæ lovis :
mitudinis & verifimilitudinis. Nam eft.conimunis fententia plurimorum,
unus teftis alio certior , unum inftru
quos citant. d fequuntur Nellus tract. de
mencum alio pertedias,una praſum- teſt.nu.4. Clarus §.fin.qu.24 .& ibi Baidr-
ptio eft alia credibilior & firmior. Me- dus, Menoch.lib.z.de Arbitrar.cafu 11. L.1 .
noch. libro primo, queſt. 29 & 30 de: 3.Farin 9.49.9.86. & 9.53.num.57 : quod'
preſumpt . 9.44.numer. 3. & 9. una eft iudicium moderari poteft ex traditis
urgentiſſima : qualis eſt quæ vocatur per Vivium & Maſcard. quos retulit
jaris & de jure , quæ reſp. illi apodi . Baiard.d.loco , & aliosapud Moncada
dicæ , utpatet ex allatis exemplis de in addit. ad Crotrum de teftibus in caufa
Menoch. d. lib . 1.9 1.z.alia non con crimin . n . 169. Hinc infero concluſ. ſe
vincit, fed vuloèverifimilis eſt, ut præ- quentem .
fumptio juris , alia les is , qualis eftpræ A iudicis arbitriopendet', an inirnici! i :
fumptio hominis. in cafu propoſitofic fatis probata , nec ill.,
Item conftat.non omnia hæc pro- Probatur 1.3.s. idcò D.& S. eiufdem
de ces
932 DISQUISITIONVM MAGICARVM
de teſtibus. $ . Si verò talis aliquem tiæ : quamvis interdum ex leviouibus
Auth.de inftrum.fide.Menoc.lib.i.de cauſis oriri graviſſima& capitalia odia
arbitr.9.9 . confter. iudex tamen , utplurimum ad
huius dire
Sciendum pro arbitrij hujus dire- cauſas attendere debet , quia ſufhcit
& ione ; quod capitalis omninò teſtem probare caulas gravis odij, quamvis
repellat, & nominatorem etiam in ex hanc inimicitiæ magnitudinem extrin
cepris , nequeexpurgatur hæc inhabi ſecis lignis non oftenderit. Innoc. in s
litas per torturam . quod repellat , probe- cum.l. & A.de re iudica.in fin.per text.in c.
turlz.in princ.D. de teftıb cap. cum opor 2 cunifeq.3.9.5 . Bald . in l. preſcriptione.
teat.cap. meminimus cum fimil.de accufat. num.36.c.fi contra ius.Rom . in rub.de ar
auth.fi dicatur.de teftib .& in corpore uns bitr.col.11. Grammat.deciſ 33.167. Marfil.
defumitur : quod in exceptis quoque & for deh. 1.s.præterea.num.3.Farinac.d.q-53.1).
tura. l.1.5.præterea D.de quaft. & ibi Mar 21. Contra ubi inimicitiæ magnitudo
fil. Gigas in rit.quomodo to per quosg.7.n. factis probata , ut conatu vel illatione
6 Bertazzel.in crim.confil.38 n.15.& cóf necis, aut gravis valdedamni,aut atro
$ 28.num.7.Menoch.de arbitr.cas.474.nu. cis injuriæ : non putarim iudici valdè
ss . Farinac.q.53.n.s.d12. laborandum de cauſæ inveſtigatione
Levior inimicitia teſtimonium & Vt enim vulgò dicitur , Obras Con Amo
nominationem tartim elevat & debi . res , his factis amor cognoſcitur:lice
litat. Bald.in Auth . dicatur in fine C. de contrario etiam fadis clarè animus
teftibus. Iacobin,à S. Georg. in l.teftium . D. hoftilis manifeftatur.
eod. & alii apud Farinac.d.quaft.53.nu.54. Verùm fiquod horum indiciorum ,
Cum verò utraque gravis & levis la- lignorum ,faćtorum ,vel cauſarum un
teant in animo purarim utramquc eos de præſumptio elicitur , vel quæ teſtes
dem probationis genere probari por- attulerant , à nominante fuerit nega.
ſe ,fed caufas graviores requiri ad pro cum : hoc 11on poteft per præſumptio.
bationem plenam inimicitiæ capitalis , i nem , nec per unum teſtem plenè pro,
quam levioris , caulas capitalis hasme- bari, ſed opus eſt duorum teſtimonio
morane DD . 1.li quis alteri moverit ad hociudici perſuadendum , ut docet
quæſtionem ſtatus. 2. quando intenta- i Menoch.de præſumpt.lib.i.q.51 & cae
ta fuit vel illata mors ipſorummet; vel vetur in Carolina lanctione crimin .
parentum , velamicorum perſonis , in- | Ordinatione 23. & 30.Neq;'quoad hợc
ter nominatum & nominantem.3. ini. quæ diximus diſtinguendum inter ini
næ necis ab eo , qui ſoler exequi. 4.ac micitiain & odium , quia ut quis repel
cuſatio criminis capitalis , ut adulterij , ļ latur, fufficit probare , quod ft valde
hæreſis, & c. s . controverſia de majore odioſus nominans nominato , ctiam
faltem parte bonorum . Denique quæ non ſit inimicus fecundum multos. Ita
vis atrox injuria inter illos. Maſcard. ! Prapofitus in c.quod verò col fin ,3.9.5.Gi
vol 2.de prob.concl . 898.Binsfeld.d concl. gas ſupra q.2.n.30 .& plures apud Farinac .
6.dub.2 .prope fin . Ex quibus facilè le - 9.49.914. 30. fateor tamen me reale dil
cernas cauſas gravis & levis inimici- crimen inter magnum odium & ca
picalem
 LIBRI V. QVÆST. II. 933

spitalem inimicitiam non fatis cape- diſtinguere oportet.Nam præſumptio

Te quæ dicitur iuris , & de iure plenan &
Igiturhispolitis: quæſtioni fatisfiat, i claram facit probationem ,uidocet .Me
tertum eft, & in eo fupponitur duorum te- noch.lib.1.deprajumpe.q.36.7.1.
ftimonio-bas inimicitias plenè probari. Della Præſumptio quoque iuris idem ope
nius teftimonio crediderim illudnon ſuffice- ! ratur,cum lit etiam ipſa vera , propria,
18 ,cuiufvis dignitatisfit , ut plenè prober } & perfecta probatio (ut oftendit ex com
& repellat nominantem , l.iurifiurandi, muni fententia ideni Menoch.dict . quefto
C.de reftib. poffet tamen facere temiple. 30.à num . 3. maximè quando ex natura
inam probationem , per notata in l.admo rei aliæ à præſumptionibus probatio .
nendi D.de iureiuran. & in l.matribus. D.de nes haberi nequeunt , aut nulla legis
quaftion. & etiam ad infringendum ſeu præſumptio illi repugnat. Alciat depra
elidendum indicium ex tiominatione fumpt.3.p.Menoch. ſupra diét.lib.i. queft.
"natum.Sic PataviniDD.Si tamen in'te. 38. Maſcard.lib.de probar.quaft.so.à nu .
' ftimonio additæ & probatę fint cauſæ ; ; 34. ufque ad 47.ex l. Imperator ubi-Alexa .
Ipecies & qualitates inimicitiæ.lafon.in & Iafon.D.de leg. 1.
l. 1.C.de teftam.num.9. & inl.Titia texto . Præſumptio deniquehominis , li fit
res colum . 3. D. de leg. 1. Bald. in l. folum i vehemens : & urgens conſtituet veram
C. de teftibus, & in l.fiquisteftib. ibi.in fin. probationem & legitimam ,maximè li
Imola in cap. Raynutius deteftam . Gram- aliquod adminculum accedar Berous
mat. decif.34.num . 11. Farinac.quefiral. j inrulr de probat. num .-42.Bald in addit.
$

:9.126.6 Jeg. Equidem fine adminicu - ad ſpecul.tit.de prafumpt.9.ſpecies Menoch .

lis duo mihi fufficerent teſtes ad pro-dict. libr.i. quaft.36. num.14 . Ratio eft,
bandam capitalem inimicitiam : cum , quia præſumptio hominis planè fubij
uno requirerē adminiculum aliquod, citur arbitrio iudicis : 'quare , Gifit ad
& hanc eſſe communem fententiam , modum vehemens, poterit iudicem
affirmat Melchior Phalaez traclat. ma- movere , ut illi fidem tribuat. Berous
ioratum.p. 1.9.4.num.s.facillimènamg; dia . num .42.Menoch.diét.lib.quaft. 44 .
' femper-unus teſtis invenirctur, qui de 1 num. 8. & 9. Hæc de valdè vehementi
inimicitia hac deponeret : & fic reus facilè concellerim : de non vehementi,
cum præiudicio reip. Temper liberare- une alijs adminicưlis nequaquam . Sé
tur : quamvis enim ludex, ſivelit, por. per enim adeſt præſumptio hominis
fie in criminibus exceptis leviores ini contra complicem in noftro crimine.
"micitias contemnere , tamen capita- quia ftriges lunt hoftes humani gene .
lem cogitur magnitacere , & propter ris , & vicillim ſuntcunctorum oduun :
illam tenetur teſtes omni exceptione & ſic ſemper odij exceptio præſump
alias majores repellere. iuxta gloff.com tione huiuſmodi probata iudicum di
muniter receptam ,in c.cùm oporteat. de ac- ! ligétiam , & iüftitiæ rigorem , & crimi
cuſ.quam ſeqq. Clar. Menoch. Farinac. & j nis denunciationem fruſtaretur, quod ,
alii ſupra citati. eft magnopere iudici, ne fiat attenden

Quod attinet ad prælumptionem , dum : Cum inimicitia , utpote repuga

Y yyyy nans
 ONVM
934 DISQUISITI MAGICARVM

nans naturali juri , nigbene probetur pro fe loquenti : iudex in foro foricres
nunquam ſit prælumenda. l. in ratione dere non modò non tenetur : féd , ne
S.cùm quidam D.ad leg. Falcid.l. 1. C. de tacilè credat, fibi plurimum cavere re
mandat. Princip.cap. cum in iure.de offic. netur . Deinde fille decipitur hac in re ,
delegat. Aymon.confil.8.name. 8.Mantua damnum eft folius decipientis: 6 iſtes
Benarid. confil. 34. numer. 13. conf. sz. damnum eſt præterea iuftitiæ & reip..
10.17 Vel deniquecótritionem fumunt pro
actuali confeffione Sacramentali. Sed
QVÆSTIO 111. ( quicquid dicant alij Domini refpon
dentes ) cercú eft, in praxi iudices ad il
An denunciantes debeant effe contriti, ficuti lam attendere non folere : nam latroni
quidam volunt cum hoc iure non fit contra focios creditur , etiamfi noliz
expreffum , és ſagarariſsima confiteri: ut & hærctico impænitenti
pænitcant ? & infideli,de Sodomia complices, quæ
cuncta crimina cum ftrigum crimine
Atis obfcurè quæſtio proponitur. folent concurrere . Vérum licet fithoc
i ergò quærunt , an eo tempore
ScVel in praxi novum volunt faltem in in
debeant effe contriti , quo denunciant, re fatisfundarum , & rationi valdè con:
an faltem anteqnam morianrır, Prius fentaneum : de iure probant , exc.acs
illad , quocunque modo capias contri- cufatus s licer de hære.in 6. ibi, fi ex
tionem ,dicendum non eft:quia contra manifeſti indiciis apparuerit, non ex levi
praxim eft, ut ante fententiam latam ſe tate animi aut odiifomite , fed zelo Ortha
parent ad confeffionemi : contra pru doxa fidei, Gr. Veruin refpondeo illa
dentiam quoque.Nam confeffioni tali ; aliunde apparere poffe: nec confeffio .
( loquimar de facramentali) non fatis nem illam ſatis manifeſtum Ggnum ad
fidendum iudici , quia vix fir, úr pænio hoc eſſe:cum ante fententiam foleareſ
reant nondum damnatæ : & eam exige- 1 ſc fi & ta , poft candem poffit effe fimu
re , foret reos fatis ad perfidiam procli- lata ad pænam mitiorem obtinen.
ves facrilegij periculo exponere. dum . Deinde aliud eft , non videri mo

Poſt ſententiam quoque hæc contri- | 11m ,ex levitate animi, & c to denuncian
rio , ad id quod dicimus, inihi præcisè do , aliud debere effe contritum . Non eft
non videturneceffaria . Quod probo, igitur ifto textu expreffum , fed nec
vel enim loquantur de corritione pro alio ollo : non quidem ex verbis, fed
priè fumpta ,quatenus eft pars una prę nec ex fententia & interpretatione
via pænitentiæ : & nego de hac unqua congrua. nam licet quæ ex fententia
iudiciconftare poffe : vel ſumunt pro legis ſunt, lege cauta cenſeancor i nor
attritione, & dehac, quoniam interna minis D. de verb.fignific I. neq ; teges.I.fures
eft, idem afferendum . Sídicas, poteft , cum fim .D. de leg. attamen non omnis
judici conſtare, de hac æquè ac confef- legis extenlio ex legis ſententia cft .
ſario,dico rationem eſſe difparem :nam Probant ratione 1. fidei humanæ fun
udex in foro poli tenetur credere-reodamentum eſt perfonæ integritas, qnz
 LIBRI V. QVÆST. III. 935
im non contritis abeft. 2. quia nulla fi Igicur ipænitentiæ ligna , etiàm ci
des adhibenda perfonæ , quæ fidé Deo cra confeſſionem illis apparerent , bo
violavit.3. quia tales non contricæ funt numid foret, & optandum iudici : led
mancipia Diaboli, qui mendax eſt 4 . citra illam vix eſt, ut pænitentiæ lige
quia dæmon id unicè agit,utcarceratæ na cenleri debeant: quarefimpliciter af
nullum denuntient: igicur ſi quæ per- fero,fufficere ludici,fialiunde quàm ex con
fona aliam denunciet : fortis eft præ- sritione ( quomodocunque accepta ) poſsie
Cumprio ,quod ex odio in genus huma, verifimilis apparere derunciatio, & ideò es
num fuggecat incarceratæ
ut innocen . lis ei vidcatur. Certè ſuper pænitentiæ
tem denuntiet. lignis exterioribus an eſlent ſufficien
His argumentis nihil movcor. Adria, necne, ſemperadvocati fine finelic
primum dico , integritatem perſonal tigarent. Quare ilta fententia nova mi .
poſle intelligi,vel defan & itate& per - hi videtur latis noxia iudiciorum ex
fecta iuftitia: vel de fama illrbata. prio- pedicioni.
remodo nego illam in iudicialibus effc Fateor D. Biosfeld . lib . 3. concluf. o.
fundamentum fidei : adminiculatur, iftam conditionem pofuiffe , & me ex
et magis credatur à iudice, fed abſolu- illo lib. 5. Diſquiſir.Jeft, 3. ſed nec ra.
tè non requiritur, poſteriore modo in tionc nec auctoritate hoc novum di.
tudicialibus criminum non abſolutè um ille confirmar: quare fuſpicor &
* requiritur, nam nec cótritio reos tales veriſimile elt,id cum co ſenſu pofuifle,
facit: ſed eatenus tantum , ut crimino- quo equidem poſui: nempe quod con.
fis non credatur , fi nihiladſit ,quo ex feflione facramentali ante mortem ac .
cedente
purgerur infamiæ vitium : hic verò ex- cedent tempore
e aut tempo re denunciationis
purgatum eſt per torturam , quæ facit | accedentibus ſignis exterioribus iudici
allos credibiles. maximè ki tempeſtivè verifimilibus ex animo pænitere: mul
non revocent. to firmior fit , & fecurior in praxı , fen
Ad 2.ratio laborat vitio plusproba- tentia de recipienda complicum plu.
tionis. quia fequeretur oulla in reillis rium ſine aliis indiciis denunciatione:
credendum.Idem reſpondetur ad 3. & non vero co ſenſu : quod fi deellent ta.
præterea etiam Diabolo mendaci ex lia ſigna vel confellio , ut non eſſe tu
orciſmis extorqueri veritatem : ſicmã tam ſententiam credatur: quod in ter
cipijs eius cortara illam poſſe exſculpi: minis nullum vidi adhuc aferentem ,
& valet fimilitudo , quia exorciſmus contra receptam quam dixi & no
eft.quali quæſtio, qua dæmon torque toriam praxim.Hæc de no .
tur. Quarticonſequentia nihil valet.nā va quæſtionepuncdi.
non quicquid conatur diabolus impe cenda occurre
dire, Deuspermittit, ut poffit. nec etiã bant.
providentia Dei facilè Gnit innocentes
deferri, & puniti. Quare nego illam
præfumptioncoelie fortem , vel bene
fundatam . Yуууу QVÆ
 DISQUISITIONVM : MAGICAR Y ME

QVÆSTIO , IV .. debet denuncias interrogari de om

nibuspoſſibilibus, & neceſſariscir
Apea , qua de iure & Conſtitutione Caroli: cumſtantiis's, quæ pro occafione & ,
KA Art.31.requiruntur,in denunciatione, qualitate cuiuſque fađi,omnium op. »
unius, requirantur etiam in de.. time ad ſequentem inveſtigationem ,
nunciatione plurium ?: veritatis.conducere poſſunt, quæ hic» ,
omnes deſcribinequeunt, fed quili- »
Atavini & Friburgenſesreſponde bet diligens & diſcretusper.ſc.confi
Para
runt:non requiri,idem ego reſponderare potefta
deram.Sciendum moveri quæſtionem 3. Convenit inquireresan denunr ,
propter artic.3i.& art.44 :quorum tea cians in ſingulari inimicitia,malevo- ,
nor ſequitur. lentia, vel contrarietate cu denuncia ,
to confiftat.Nam ubiralis inimicitia , »
ARTIC . XXXI. RYBRICA , malcvalentia aut contrarietas noto
rià eſſet, vel iuquirendo reperisetur:,
Communia indicia , quorum quodlibet forunc denuncianci de eiuſmodi den
lum ad torturam ſufficiens eft. nunciatione contra denunciatú non ,
effet credendum , niſi de hocalias tā ,
23 Tunus reus convictus, qui in ſuo veriſimiles, firmas caufas,figna veri- ..
delicto auxiliatores habuit , ali: ' ratis iudicets quæ quoque in inveſti
Sideline
quem incarcere denunciat, quiciad : gatione reperiantur,quæfirmum in-,s.
perpetrādum delictiim cominiſfum dicium faciant..
„ opem tulerit , eſt etiam ſuſpicio con 4. Vt perſona denunciata adeo »
„ tra denunciatum , fimodo in huiuli j fuſpecta fit, quod denunciati crimi- »
,, modi denunciatione fequentes cir: nis rea videripoflit
„ cumſtantiæ & requiſita obſerventur s : Quod denuncians in denuncia
& reperiantur. tioneconſtanter manere debeat .
1. Quod denuncianti perfona de:
Rubrica , De Magia ſufficientia indicia.
„ nunciata in quæſtionenominatim no
„, fuerit propofita ,adeoquc de eiuſmo ARTIC . XLIV :
toga
»„ di tusauttortus
perſona non ncia
in fpeciedenu ns,ſed
fuerit: in ESIquis fe offerat alios Magiam dos ,
inter
cere , vel aliquem maleficare mi ,
» genere interrogatus,quis eius in cri Detur : & illi , cui minatus eft,ciufmo..
mine füericauxiliator:denunciatum diquid contingat, velbtiam linguid- ,
. , ex le cogitatione aliecutus fuerit & rem conſtetudinem cum Magis aut,,
J & nominaverit.. maleficis habeat: veltalibus ſuſpe & is ,,
2. Convenit, quod ille dennnciabs rebus,geftibus; verbis , & fub antiis
» omnino ſpecifice interrogeturs qua: utatur, quæ Magiam fecum impor= »
„ liter, quomodo , & quando eum de tant; & illa perſona dehoc aliàsfit ,
oz nunciarus invenerit , & qualem fo- diffamata; hoc præbet firmum indi- ,
societatem cum co habuerit, &in hoc.cium Magia, & fufficientem caufam ,
ad !
 LIBRI V. QVÆST V ..

aitorturam . ] Hactenus ſunt verba ſed ad capturam fufficere;nondeſunt:

Conſtitutionis criminalis. ſancitæ à
Carolo V : imp
Hoc pofito reſpondetur hanc Con
ftitutionem in d.att.31. capiendam de
denunciatione unius , ur in terminis lo .
quitur, non plurium . Nam locutio lin
gularis legis non poteſt reſolvi in plu- f ad denunciationem plurium .
zalem :quando plurium & unius diver ..
fa eft ratio , juxta doctrinam Præfidis
Mechlinielis in loco à vi numeri , Nu.
& 8 .. diverſam vero rationein ellein
noſtro calırplurium & unius , often
fumin reſp. ad ... quæſtionem . Item
primum requifitum daart.35.nó habet
à Roponitur quæſtio generaliter: &
Non debet
in genere de complicibus interrogari,
quando indiciam aut præfumptio ad ,
• eft contra ſingularem perſonans :: fed
poteſt fierideilla ſpecialis interroga-
tio.glöff. 6.DD.l.fin. S'de accufat.Brunus
qui velint, ut Lancellot:pract crim .tit. de
inquifit -num :-346.
Præterea nec 4. conditio requiritur
in denunc iatione àpluribus facta , ut
etiam doctum in relp.ad to
Ergo Carolina non poteſt extendi.
QVÆSTIO V.
An denunciationibus infamium fir creder
dum in criminibus exceptis contra per-
ſonas bona fuma?
abſolute , live lint plures
denunciantes , live unus : atque in his .
terininis eart diſcutienus , fcilicet
utrun vel pluribus tal.bus fit creden
dun ? fic res magnam patitur difficul.
tatem .

1
de indic 1.part.q.6.nu. 4. Boſsius deinqui Plerique cenfuerunt contra conſtá
fit.num.61. Menoch. Praſes de arbitr.Iud. tem & non vulgarem denunciati fa
Biz:cents.caſ 474.n.53.Binsfeld.memb-2. mam bonam , nikilad torturam valere :
condir , verf. pro iudicibus annotandum plurium complicum nominationem ..
quando autem plures denunciant,polt idĝi ne fic in poreſtate & arbitrio iſto.
primam i denunciationem jam adeft rum tam infimium , gravare & deni
denunciatione primi ' indicium ſeu grare borum nomensexiſtimationem ,
præſumptio ,hoc enim prior ille opera- 1 perſonam hominum proborum . ci
tur: & ideo inter indicia ad inquiſitio- tantur pro hac ſententia , Raph. Cuman ..
nem & interrogationem hanc fuffici, I.confil. 136. ad'ri col. 4. Alex . confil. 89 .
entia ponitur denuneratio - unius com num.13.lib.3. Marf.conf.74. num.25. & in i
plicis idem Menoch. de præfumpt.li.1.pre- crimine noftra maleficii conf,100.num.27.
Jump.83num.2. & conftar plus requiri Parif.conf. 151.num .13. lib . 4. Grammat.
ad inquiſitionem fpecialem , quam ad conf.21.num.8.conf:35.n. 37.conf:57.n.11.
interrogationem fpecialem , quia illa .conf.58.num.18 . & .conf.66.su.s. é melius
eltmajoris præjudicii. Vode & illud I Decif.28. num.17. & 18. ubipoſt And.de
inféros cum plus idcirco etiam requi- Iſernia & alios ab eo allegatosfic plene af
returad capturam :ſiin ea licet ; magis firmat. Item Socin.lun.conf.39 . num.66 .
ièebic ad fpecialem interrogationen ::l'libiz,Rolà valle conf.16 nu.24 .& .conf.13.
Y.y.y.YY: 33 mum ..
 NVM
UIS ITIO CARV
M
938 DISQ MAGI
mumer.35.l.1. Menoch.de arbitr.caf.474. | liis criminibus ſceleroli. ratio corum
mum.42. Bertazzol.conf.39. numer.8.c eft, quia ſemper duplicatamateria cx
conf.61.num.16.Vincent. Onded.conf 100, Iceptionis plus debeat valere ad augen
numer.4o. lib.l. hæc communiter recepta: dum & detrahendum , urdao vincula
ſententia valde probabilis eſt : quan- languinis, duæ impropriecaces, duæ fi
do bona fama tam conftanter & plene diones, duo indicia , duo actus gemi
probata eſt,utdabitare Iudex non pol. nari : & hoc in terminis ad liberandum
int aut debeat , communi ejus lociho- | à cortura nominacos, annotarunt non
minum cxiſtimatione denunciacum pauci. Gigas de crimin.laf. Maieftat situl.
propter mores anteactæ vitæ haberi quomodo & per quos. quaft.7. numer.7:
pro viro probo,& ab hoccrimine alic Grammat.conf. 1- Roland à valle ,conf.16.
no : arg.l.de minore. § . plurimum . D.de num .20. & conf.73.nu.24. lib.l. Menocb.
queſtion. & hoc nifi alia adminiculad.cap.474.num . 74. Maſcardedeprobatio.
concurrant pro denunciatione , quæ concl. 1317.numer . 41.Vincent. Onded.d .
judex magnimerito faciat : cuncenim conf.100.num.17 . & feq.Farinac.qu.43
indicium hoc denunciationis valde núm. 179.
grave foret : & multi tenent bonam Ex his jam patet, ſimpliciter loquen
famam denunciati collere indicia le do plurium infamium denominatio
via , & gravia lolum elidere.ficPaul.Me- nem contra bonæ famæ perſonas ad
rend. in criminal. variis conf. diverforum mitti , & poffe valere ad corturam , v.g.
conf. 88. numer. 78. Vulpellus conf.105. fi nihil illis obſter, nil bona rei fama:
numer.6 .& conf.125.num .26. Ex horum five fi non fint alia adminicula contra
ergo fententia iftud indicium adhuca- denunciationem , hoc enim lopponit
liquid virium haberet contra genera- i præfata opinio DD. & tenuere DD .
lem probationem famæ bonæ : fal- Ingolſtadienſes in fcriptofuo ann. 1590 .
tem ad lenius torquendam : quia præ & Friburgcoſes in confil.anni1601. poft
fumptio nalceos ex bona fama elt ge- Bolſium , Clarum , Binsfeld. & alios.
necalis, naſcens autem ex plurium de- Probatur ratione l. quod non admit
nunciatione eſt ſpecialis : hoc volunt tatur unius locii ceftimonium , fir,
Alex.conf.77. num.9.lib.i. Arnonusſoli- quia bona fama præponderat unius
loq.37. Birsfeld.concl. 6. dub.3. illat. 6.c. nominationi: fed G adminiculum ac
lib.z. cederet ad unius denunciationem ,bo
Alii cenſent , tum demum elidiin na fama non præponderaret : igitur
dicium hoc plurium per certam & etiam non præponderabit , quando
conſtantem bonæ famæ exceptionem , ad unum aliud quoque denominar
quando ad bonam famam accedunt tis focii indicium accedat : cum de
alia indicia ad exculpandum reum de- nunciatio ſecunda præponderet aliis
nunciatum : vel etiam reis denuncian- | indiciis , eft ratio Farinacii: Secundo .
cibus plures defectus obiiciuntur, qui lura , in exceptis criminibus admitten
eorum perſonas vel dicta debilitant: tia infames ad teftificandum , non di
ut, quod ſint viles perſonæ , aut alias a- | ſtinguunt incer infames & nó infames
dequa
 LIBER V. QVÆST. VI. 999

denunciaros , ergo nec nos debemus 15.fe£t.3 verſ.conditiones autem cum Pro
diftinguere. Confirmatur, quia G di- spero Farinac.d.operis q.47 .& eftad mea
Atingueretur,ſemper fere elidentur del tem Carolina .
nunciationes : quia ut plurimum de
nunciantur perfonæ non diffamatæ , & QVÆSTIO VI. '
in hoc crimine vix aliunde quam ex
denunciationibus oritur initium dif An ſaltem ad hoc duorum vel plurium in
famationis. Tum etiam quia hæc eft in . famium denunciationes fint ne
dolesiſtius deli & i,quod rarillimepol ceffaria?
ab aliis denunciari quam ab infa
fint
mibus: quod quando accidit, infames Sminnon adfint alia adminicula , at
imum
admittendos,docent Soz.in reg.415. Me requiruntur denuncia
noch.de arbit.g.27.9.7 .Grammat.& alii, tiones duorum virorum vel plurium
communem dicit Clar.9.fi.q.24.11.13.& q. inulierum . Nam unius non fufficere,
25.in pr.Denique non obſtant huic fen maxiine contra perlonam bonæ fa
tentiæ , Carolina art 1. nec Maſcardus mæ, dictum fatis.plurimi enim facien .
aut alii , quia loquuntur de denuncia da vitæ præcedentis merita, l . 3.5.fed fi
tionc ab uno complici facta. eximprovifo.l.non omnes s . , Barbaris.
Igitur aliquando plurium fociorum D.dere milit.
teſtimonium non eliditur per bonam Dixi ( ut minimum ) quia laltem re
· famam ſolam quantumvis certam : ut quiruntur duo velcres ( ur dixi ) nec
di& um , aliquando vero eliditur : & pauciores unquam ſuffecerint:non ta
mea quidem ſententia à ludicis arbi men femper iſti duo vel tres fuffece
trio depender judicare , quando elida- rint : fitanta vis bonæ fainæ propter
tur, quando non : quia a ludicis arbi magnam perſonarum inæqualitatem
trio pender decidere in animo fuo, ( v.g. fi Princeps denuncietur à fuis
quodn am certius in indivi duo Grigi lubditi s) ur duobus veltribus ipſa ad
indicium bonæ famæ, an denunciatio- huc bona fama præponderet : tunc
nis plurium .Quando certius illi vide enim tor denunciationes requireren
cur indicium bonæ famæ ,tiinc tenetur tur, quod poffent præponderare. Sic
abitinere de tort:ara , iuxta Bart.i nl.is Pater Valentia tom . 3. in D.Thoir. diſp.o. '
1.D.de q. Angel.demalef.sn verf.quod fama graft.3.puncto.quaft.$. 3.verf. ſecunda re
publ.nu.34 .Marfil.in 5.diligenter.nu .190. gula ,& Petr Binsfeld.d.concl.6 .Aliquan,
Alex.conf.180.n.9.1.2. Gramm ,voro zinu . doergo ſufficient duo,aliquando
23. ubi etiam ad id adducit loan . And. plures requiruntur , pro
Bald . fic etiam Farinac.9.38 1.110 Sin ve circumſtantia per
ro urgentiores & firmiores judicet fonarum .
complicum denunciationes, procedat
ad torturam , faltem leniorem.Depen
det ergo res à pondere indiciorum , ut
prævaleant graviora, ut olim docui d.
QVÆ
 DISQVISITIONVM MAGICARVM

'beri.text.in c. inquiſitionis c.qualiter,

QVÆSTIO VII. quando d.2 . de accuſat. c. licet Helide sj
mon. & eft communis fententia , ut docestt
An ultra denunciationem plurium, denun- | Aegid. Boſsius titul.inquifit. num. 8. Iulia
ciari diffamatio requiratur in criminibus Clarus 5. final.quaft.6.in princip . Fari
exceptis,utpoffitprocedi ad inquiſitio nac:lib.i.queft:9.in princip.
nem fpecialem , c ad tor Sed communis quoque Tententia
turai ? eft :hoc fallere in criminehærefis & læ
fæ majeſtatis. ex to excommunican 9.
On quæritur an ad inquirendum adiicimus de ſent.excommun . & in cæte

ciat, quod fi quæreretur ,optimè qui- poſ Alexandrin .in c.l.numer. 64i2.quaft.
dam conſulti reſpondiſſent in exceptis 8.Gigasſupra qu.9 . numer.2. Cepbal.conf.
criminibus folam famam fuificere ad 304.numer. 88.Decian.lib.7 crimin.c.43.
citandum perſonaliter, & ad detruden . num.8 . Menoch. confil. 100. numero.64.
dum in carcerem , & proindemultò Farinac.d.quaff.9.num.14 . & 15 Navart.
magis ad ſpecialem inquiſitionem :( in rubr.de iudic.num . 77.Valentia d.verf.Se
leg. nullus, c.de exhib.reis.Cravett.conf.41 . cunda regula quod licet de jure verum
num . 6. cum aliisadductis à Maſcard.con nonforet:tamen , quòd de conſuetudi
cluf. 75 4. num . 19. ad torturam tamen ne & uſu judiciorum folemnitas dif
quæ requirit indicia facto propinqua, famacionis ab Aula recefferit multi
gravia,veriſimilia,& clara lib.i.in prin- atteſtantur, Clarus ſupra Bonacoff. libr.
cip.D.de quaft.l.milites . C.eodem.Bald. & 1.commun. opin. verbo, Inquiſitionem pre
alii relati à Farinacio quaft.37.nu.3. non cedere debet. Farina. d . loco num . 21. fuf
fufficeret fola fama , ut ex communi ficit ergò quoad inquirendum in no
fententia & praxi docent idem Farina. Itro crimine excepto nominatio 'reo
cius quaft. 47. num . 4. præterquam in rum , lit optimè poſt Baldum alii. Bald .
occultis criminibus , ubi ad-torturam in l.1.C.de fum.Trin.num.6. Marfil.conf.
ſufficit , receptum id docet Clarusd.9.fin 12.num 38.conf 15.num.s.d6.confil 18.
quaſt.21. verſ. Fama ſola Rimin. Iun.conf. num.16 :Gramm confi.21.num . 7. Clarus$
362 num. 3. aut fi aliud indicium famæ fin.q.21.num.5. Hæc adeòcerta puto,ut
adminicularetur ,verbi gracia nomina mirer quoſdam conſultos de inquili.
tio complicis confeſli proprium cri- j tionein hoccriminccontrarium ,con
men ,, ex Gandino.& aliis Farin. d . 9.47. tra communem praxım ,reſcribere 10
num.17 los fuiffe.
Sed quæritur de neceſſitate iſtius Quod attinet ad torturam , reseft
diffamationis , primò quoad inquili controverfa nonnihil.tamen quodom
tionem fpecialem , deinde quo ad tor- / lim tenui , non requiri diffamationem
turam .Regula eft jure cerra. d.ſect.z.num . 1. idem nuncadhuc cum
Inquiſitionem fpecialem non præ affirmanubus FriburgenGbus & In.
cedente fama nullam & invalidam ha - 1 golſtadienſibus affero , cum Lanfranco

in pract.
 948
LIBRI V. QVÆST. VII.'
in pra&t.crimin.c .8. Decian.d.confil 18.n.l nochii,quod quando determinabilia
42.Menoch.d.conf.19.num.64-Binsfeld . Sunt inæqualia ſeu diverfæ rationis,
membr.2.concl 6.dub.2 . illat. 6. Valentia turic.quæ illis Subiungicur ratio vel
d.difp.6.9 13 punct 1. S 3. verf fecunda reſtrictio non ad omnia , fed ad id
regula. “Nam G line aliis adminiculis quod proximepræcedit referenda eft,
duorum nominationes valent contra ur illud limitet ac determinet, lib.
pcrfonam bonæ famr : certè non re . præfumptio.89.mum.143.
quiritur præcedens denunciationem Necobftacetiam c. inquiſtionide
diffamatio. accufat. & inquilit.nam illud cap. vel
Deinde cùm hoc crimen Geoccul- proccdittantum de duobus.vel pluri
tiffimum & Lamiarum maxima vafri bus extra judicium denunciantibus
ties, vix unquam - diffanatio præcedit ! maleficium .Mart. Azpilqueta rubric.de
denunciationem . Fama quoque eft . Iudic.nu.78 vel extendas.ad denun
indicium remotum ,à fa & o , & perfæpeciaciones,jo judicio , intelligendum ,
vox populi vana & fallax , etiam cum cum alia indicia ſufficientia deſunt:
à perſonis honeftis & fide dignis orta , tunc enim diffamatio faltem eſt ne .
urbene Farinac.dia.quaft. 37.num.26. ceffaria : fecus gadſiac alia indicia pro ,
4.47 xima & urgentia.
Doctores.etiam cum agunt de pro
priis & peculiaribus indiciis in crimi QVÆSTIO VIII.
ne maleficii,aliquando vouo aliquan ,
do plura ad torturam requiſia recen . An fatis fitden'inciari aliquem autaliquã
ſent:non tamen addunt famam debe à pluribus ,quod ipfam viderint in.candentu
reconcurrere cum illis,velilla præce & congregatione fagarum , in ordi .
dere:fed potius.contrarium inlinuant He ad corturam abfque eo,
aliquando namque doccor famam ſeu quod danna fecerit?
diffamationem folam abſque aliis ad
Q

miniculis ſufficere ;aliquando alia in . Vitenent negativam nituntur

dicia ſela ut videre licet apud Mino . varije fundamentis. nam eorum
chium lib.i.præfumpt.89 .Binsfeld. & à quidam totum hoc chorearum &
me citatosubiſupra. Et iple Carolus conventuum negotium exfibilant , ut
V ponens indicia,quæ fingula fuffici. delirium : & re vera nihil tale accidere
aotad corturam , nullam diffamationis contendunt , quos puto me fatis co
adiicit mentionem patet.ex Ordinatio-, pioſe refuraffe 1.2.Diſgu.Mag.q 16.00
ne 29. & feq. uſque ad 32. N : c obitar | plenius lib.s.fe &t 16. poft dur.TT. in folu.
conftit.44 . ubi additur expreſſe , do rione quinti.arg.ineditionetertia Mogun•
illa perfona fit ſuper hoc alias infamata. rie apud Albinum in folio. & oftendiffe
Non inquam obftat . Nam conditio utplurimum non eſſe illuſiones , &
illa non adomnia præcedentia indicia | modos fuggefile ludici, quibus di.
fed ad proximum tantum fpe &tar:jux. fcerpar illuſas à non illuſis. Poltea
ta limitacionem illam creditam Ms. | vidi'quorundam DD.quoddam M.S.
Zzzzz con
 ONVM VM
9422 DISQUISITI MAGICAR

contilium , in quo conantur elevare materia fabricata;utvcrè non con.

hocginusindicii,ſed argumentis, ut fiftot, & hinc ad fiinplicem Domi
videbitis vix dignis refutatione : re- ni nostri lefu Chrifti nominatione
(pondebo tamen hic , ut ipGince vide: lcvaneliant. [ hæc probant inultorum
ant,6 hæc vidcbunt , fundamenti ſui teftimoniis, quod nihil neceffe , quia
infirmitatem .
Qun probant, quod illis probandum
P. :mò,quia teftis minus aptè extra erar. Deinde addunt pro minore ar
„ Sen um vel ex ſentu rei depolitæ de- gumenti : & tamen praxis demonftrat
uspon ns, probat.l.quiteftatur. la D. quod de ameniflimis locis , ſvavifli
de biis quæ in teft. delen . l. veftrum . c. miscibis , & rebus pretiofiſimisdepo
eod. Blancia de indic.num . 49. alii. nant atquc teftentur. Quod eft argu
,, fed iitz , quæ denunciant fe vidiff: mentunicfficax & in evitabile defici
siltas mulieres in choreis & comeffa: entis,velfalcem depravati, & minus
» , tionibus,non deponunt per ſenſum apti fenfus. ].
» , aptum , quia tunc illum non habe Roſpond Hos argumentantes valde
,, bant. igitur nihil probant. Reſp: hallucinari;quoniam ab co quod ali
„ tranſeat maior,cl indiget interpre , quando contingere Grilland,Kemig.
tatione. Negatur minor. Quam ego & aliiaſferimus,ipli inferunt oni.
illi fic probant, utar eorum verbis: verfalem id femper contingere. cur le
Pro conftanti ' namque habemus, nobis credipoſcunt de iis, quos dece.
» quod hæ ſtriges & lamiæ in a &ta & ptos diximus; non creduntdereliquis
or raptu illo exiſtentes , fenſus fuos quos deceptos negamus? Cur putant,
go.com operationibus naturalibus & quia in lociornatu deceptio eft , fequi
veris non habeanr . ] Quod procon tali in loco non fuiffe corporaliter ?
Itanti habetis boniviri, hoc commu . Qualnon poſſit dæmon illas & eò
niter ICti. & Theologi, pro falſo ha transferre,ut illic yere fucrint, & ai
bent,fatenturaliquando ita continge hilominus amænitatem banc oculis,
re , fed rarius longè.vide dicta à me locis & cibos palatui , & fimilia obtrudere,
prafatis.Videte etiam quam cóftanter more przſtigiatorum , an quia puto ,
id probstis,quod habitis pro conſtan' , me in præftigiatoris ludo vidiffe, quz
oli . Id (aiunt ex eo coliigimus,quod non vidi, fequitur me in ludo non tu
congregacioncs iftæ in locis filve . iffc ? An non veram claden gregi.
ftribus & paluſtribus fiant, ubi cibi , bus dedit Aiax , quia Laertiadem &
,, & epulæ fordidæ, infames, ut pluri- Atriadas cædere le opinabatør? Sed
mum herbeæ apponuntur ; nullum evancfcunt audito nomine leſu , pra
„ .alimentum , ſed nocumentum affe- ftigiæ ergò fuere : non tamen ideo
„ rentes,ſuppelleEtilia , vafa argentea non illic fuere ftriges, quæ præſtigiis
3 ) & alia denique omnia ibi exiſtentia, I ibi deluſz. deinde potuit fubitò , quz
,, vel noo vera . fed folum apparentia; î vera & folida erant, Diabolus oculis
relea adeò ſubtili & adcô fallaci fubtrahere , & fic evanuifle videantur.
SIS
 LIBRI V. QVÆST. VII. 9:43

Sic ergò hoc argumentum ſenſus quo , & ione obftupefacit ſenſum & miſerie
ad quædam deficientis ; & aliquando : perſuader, & c.
quid inde? fubduncrationem .Phyſio- ! Quæro cur non addunt , quid pero
is logicam . Totius corporis compago | luadeat ,quod ego addidi;perſuader un .
» & fenfuum . harmonia pro ſui con guentivim effe maximam ? an quia vide
» fervatione mediocriratem quandam ri volebat me dicere , perſuader iilis
jy requirit : ideò in tanta motus vio que non funt ? Certe miror me dici
lenti celeritate , uteſt aſportatio l voluiffe quod tota illa q . 16. tam ex
illa Diabolica , conſiſtere non po acte refutavi , boccinc elt bona fide
gö te lt.] confulere ? Dico iterum nihil aliud
Reſpond. Mediocritatem hanc non , meibi aſſeruiſſe, nihil voluille , quam
congit- re in inviabili : fed habere ſua cauffam reddere, cur quod Ane un .
latitudinem ,in uno maiorem , quàm guine dæmon pollit , cum co malit ,
in alio . Diabolum verò , qui vires fin Terror nalui loler ex re incognita ,
gulorum optime, perfpedas habet , iis nam notis non terremur vehemen
motus velocitatem fic attemperare,ut ius nec diutius. Sagæ fciunt quæ
przter fatigationem detrimenti nihil vident dæmones eſſe, & ipforum fieri
ſentiant. An minus videt,audit, gultat opera , quibus etiam commifcenturing
ſentit , quiveredariis currit, & fatiga- facillimum eſt illi, imaginatione non
tur , quam qui ſenſim pedibus ambu- læla, fed delula, fenfu non fublato,
Jat : Addunt. ſed aliquantulum alterato , eas defer
Præterea ſpectra , quæ nocturnis, recetera queaddunt mera & inania
, tenebris imaginationi perterritæ le - verba ſunt, nec à me,nec aliis admit .
ſoofferunt , quoties illa fuppofita tenda.
„ nox Gt, ufqucadcò vim omnem cor, Pergunt, Ala & 2. ratio huic valde
poream lædunt, ut vel à deferente proxima nos trahit , quod hæ .per.
deciderent homines , vel terrore Tone , vel viveneficihuius ungu
confternati perirent , vel in graviffi.enti, vel furore Diabolico ita di.co
mum aliquem affectum inciderent, vina permittente manu , prorsuse
quod experiuntur , qui levioribus ebrie & furiofæ dicantur. abbas 6
Occaſionibus perfereex ſolo terro- Trithem.d . 9.6.col . 3. cuius ver,o
»s re ingraviſſimosincidunt morbos. bacum propolite rei apprime fer -te
Quare fi cò incolumes deferuntur, į viant, referre placuit; volwiareni ve
neceſſe eſt vi aliqua naturæ vires babent (inquit) depravatanı, quer
... excedente fuſpendi animæ a &tio . eas convertit in furorem , quo mentem "
nem in totum corpus , ita veluti i preoccupante , mox demones ſe fu - os
cadavera fenfusac mentis omninò rentibus applicant effectum eorum ,
on expertia pro illotempore fint :& ho : 1 que ipſamalefice perunt, Deo permit."
eft quod noviſſime voluit Delrius | renteDemonesiwlanientibuspriſtant. ].'
. di& a, quæſt.16.11b.z.fub litt.C.verf. Simile voluit Picus de rerum praco
poffes demon ,ibiborum cnim un. | Bot.cap.s. in fin.lib . 1. dumir quit,
Zzzzz 2 Necro
 944 DISQVISITIONVM MAGICARVM
„ Necromantici furunt,chiromabrici der mon operatur,quod'probanr verba "
, lirant,Magi inſaniunt. ) Atjuro-pro- Trithemij'modò relata , ibi; illorum
» batum eſt quod di & a furioli & e Dæmones ſe furentibus applicant : quod
„ brii non conſiderentur.Specular. de etfi noneveniat per modum obfef
w teſtament. $.1.numero 8. Bartoli de re fionis, & quòd dæmon'ſagam ingro
, fibus ver.furiofi. Albert. de testibres nui diatur , ibique tanquam Dominus "
32: Campeg :de teftam regul:114 : navis operetur,evenit faltem , quod **
Refpond!Argumentum æquivoco vi camquam extrinſecusmore,porin "
tio laborare:Námin :minori li C.illi muracionem phantaſmatum pluri.
furioſas vocant propriè ſum pro voca : na inania & falla oftendat, fenfus
bulo , quorum imaginatio læfa.10 ma ' . ludificer,decipiat atque faſcinet: ]
jori Trithem . de voluntatis malitia Duo his verbis involvuntur quo

loquitur , & furoris vocabulum ſumit rum unum nihil communehabercum

impropriè;,Gicuti cum iratos dicimus altero ,erſi quaſi ratio alterius adiun .
fuiere ;
gatur Pri 'seſt , eas tempore firigiportii,
Quod in Picii verbis clarius elucet; naturam diemionum affumere, ita ut inter
quis enim non videat fic dici furere illas & hos vel nibilvel'modicum inter fit.
Necromanticos , & infinire Magos, Hoc cum lit falfimum , pornego .
ficutdicuntur chiromantici delirare? Quæſo ficques ab equo : abripiatur,
quis unquam ullorumy iltorum habuit & illo in equo hærente ; fed.cquum
pro verèfurioſo quem catenis , non regere non valente,equus fegeres ,cal
diſputatione compeſcere folemus? cet & conterac:etli-verè calcatioe quo
Nonne illud,voluntatem habent: depra- hit adſcribenda;tamen quis dicar equie
vatam ſatisindicat, de quo furorelo- tem equi naturam affumere, & c. Nec
quitur Trithemius:Furorille , quem adrem facit quod hunc invitum por .
Bart. & cæteri dicunt a teſtimonio ar : tar equus : ham nec ftriges ſemper
cere, non oritur à voluntatis deprava- fponte conſceodunt fictitiom hircum
• tione;ſed ab imaginatione laſa natus, Vnde apparet, quæ ex Tritkiemio fe-
impedit fünam & liberom voluntatis cundo loco ponitur , non probate
functionem :
quod'præceßit;fed tantum aliqua fierii
Tertium argumentum adhuc levia abipfo dæmone, quæ ſtriges fe potance
us eſt: Congderamus ( aiunt )) quos facere.Quod non negamus, fed a Boris
91 hæfage & maleficæ , a tempore & musfallam effe illam affertionem ge
,, momento illo, quo liniuntur & un neralem ;quicquid ipſa agunt, non iple fel!
„ gantur,vel ſaltein à dæmone aſpor- demon operatur. Quzab liomine nula:
tantur ,uſque ad tempus quo rever lo pacto auevix fieri queanr , illa de
stuntur,naturam dæmonis affumont monis operationi poffunt adſcribi:
is vel inter ipfas vel dæmonem nulla led effe in conventu , falticare le ingur
,, vel modica exftet differentia,& quic i gitare,blaſphemare, & c. fiunt intti .
o, quid ipfæ agunt ,, non iplæ ,ſed dz . ga te dæmoneſed å ſtrigibus patran ,
tur.
 LIBRI V. QVÆST. VIII. 945

fur.Etbenè quod ipfimet hoc adver | fatis propria eft ,artificis abſolutum in
tentes ſuaca dunt vineta cum imme. | ferram dominium eft , adeo ut cum
diare ſubiungunt.
En hi quid verè & per fenſus ope
rantur,quod in quibuſdam a & ibus
negari poſſe non videtur, ut in fali
» bus, & concubitu cum dæmone ,iu .
ramentis & obligationibus cum'eo-
g dem ineundis,aliisque dæmoni uri .
libus & proficuis , totum hoc ipfi,
3 tanquam inftigatori & Domino'ea
23
jn ruir perſonarum iam facto, tribu-
y, endum videtur.juxt.reg.I. & li ami-
cis D. ad leg.Iul. de adulter. Abb .
Trithem.d.quæft.s.ubi( inquit, Da •
monem uri voluntate furenris ma
leficæ ,ficut artifex inftrumento ad
y operandum.Remig.d.cap.14 . colú.
ng! o.quæ dicuntur dæmonum mini :
ipfe vult; ferra idónea' non poflit non
ferrare:damonisin voluptatem lamiz
poteftas nulla,nifi inſtigandi;fed'ſem •
per illa poteſtcum Dei gratia,abnuere
ac diffentire . Et quia hoc poteit,
quando Dæmonicooperaturres pei
næ fit , hic temporariæ , in altero '.
ſæculo æternæ . Denique quid hæc
omnia faciebant ad rhombum , nam
etſivera forent,non fequeretur ſagas
conventibus te interfuiße dicentes
falfum deponere: Quod probandum
erat, nectamen hoc argumento vel
ſequentibus probatur: Sequitur
enim .
Et hac fola ratione vel tranſmuta :
tionis,vel omnimoda Gimilitudinis

fterio & opera ficri. ] & operationis has dici exiſtimamus "
Refpond! Incauta Trithemii verba lamias : quod'eſt certi dæmonum "
videti lios allegantes in alterutrum generis nomen .Torquemaid. Dialog "
præcipitafſc. Vel enim voluerunt hoc 3.fol.4. in fin. Vel ( trigias nuncuparico
sic tribuidæmoni, ut non mercanıur gomen paludem infernalem figni.com
prop :erea faca punitionem lamir :vel ficans. Franc.Bernai Comenf. deftrigi. Cet
ut abfolutè propterea negemus easid bus in princa
operatas. Vtrumque elt intolerabile . Vbieſtis Etymologiarum ſtudioſi??
s
Pofteriu quidem , quia licet ille fit accurrite.Lamic dicuntur certi demones.
s
Dominu impe rans,& ſuaf örincitans efto ,nam idipfum alias probavi ex ſa-
tamen in tripudio pede move & vuli cris litteris , & patribus , Commentar.in
s t j
movere'lamia , atque ita de cætcris a ' Tragedisenere , & in difquifir.]. Ideò illæ
& ibus. Nec fervum latronem à poena dictæ lainiz propter trium cauſarum
latrocinii liberat juſſio fui Domini. , unam , prima eſt; tranſmutationis : Sed!
Idcircò & prius negandum : Deceptiocas tranfmurari in Damonem , id vei
fuadentis,non impedit ne a & io per- 1 ròveræ fidei repugnat & fan &tioni.
fuali fit voluntaria . Putare'auté quod bus, abltinendum ergò ab hac ratio
Diabolus ſic eorum voluntati domi ne. 2.elt omnimoda fimilitudinis.Hæc
netur,ut liberi effe arbitrii , feu liberè | ratio ſic indefinitè pofita æquè falſa
velle dclinant , Catholicæ fidei repug . eft ac prior , debuerunt addere in mai
nat. Quapropter comparatio illa in litia aut quid fimilc, & adhuc negare .
3

i
Atrament fabrikis nec fatis apta , nec turli omnimode ; operationis , hanc
Zzzzz 3 admittit
 VM
TION
VISI MAGI
CAR
76 DISQ :VM .

58.1 mieti poſle cenſeo explicatam , in- dubia q.Refpondeo, fufficerc ut pronan
ſtigatæ & adiutæ à dæinone. tura delicti verilimi iter concludat, ut
Strigia, non vocantur , ſed Striges, ) aliàs oltenci ſup. quæft.l. Etminor
& striga,a vulgo , nec illud à paludè, i quoquefalla eit, nec bene pobatur
Atrigia,ridiculum commentum reitam duobus quibus probant.I. eft quia
feriæ inferendum , di & z ab obſcæna quod interfuerint convcntibus , non
volucri.ftrige,cui nomen à ſtrigendo, g'gnit niſi ex.conſequentia quadam
ut docui aliàsex Sereno ,Ovidio , Fe- præfumptionem fortilegii & alio u n
do ; quibus hacin re potius credere criminum. aliquando enim int runt
debuerunt, cum & Simancas id clarè | aliqui , nihil horum committentes.Sce
poſuerit.Cathol.inftit.cap.32.9.1.quem cundum eſt,quia potelt fieri quod vel
ipfi laudant. ipſe deponentes deluſa realiter ibi no
Denique rationibus his, maiori hu . adfuerint: vel denuntiatarum ablen.
juſmodi,Lamie ſunt demones velfaltem tium demon figuram ibi reprælenta
Demoni ſimiles Subiungunt hanc mi ret . Ad primum dico : nunc tantum
Dorem ;ſed dæmonis teſtimonio nullo quæri,an lufficiat denunciatio iſta ad
modo judici credendum , ergò nec la . hoc,ut judex verilimiliter pucet inter
miis;hæcenim argumentatio tota la - fuiffe, & idcircò eo.finctorqueat , ut
ter in his verbis ,quæ ſubiiciunt . faceantur de illa prafentia: interroga
Ar impium effet nedum dicere, sed uio de cæteris criminibus conſequcas
es dubitare,an dicto dæmonis media . elt ;quia vix umquam fit , utqui inter
„sto vel immediaco , abfolutè vel ad fuit non fit criminibus illis ordinarus
is effe & um inducendi aliquod indi . irretitus , & ideò eft dc hoc prælum
cium credatur , cum Gt inimicus hu ptio urgentiffima.Ad z.dicouttum
„ manæ naturæ ,author ac pater men illud raro fieri : & pol judici probab .
!

dacii , ac demum iniuftitia ipla , quia
is nihil aliud eſſet, quam quod mini :
„ Itri juſtitiæ fuper iniuftitia fe fun
darenc.
Reſpond. Quando creditur denuo .
ciationi lagarum ;creditur,non demo
ni ; ſed ipGsmulieribus, quæ vel invito
illo ,vitormentorum , aut fponte lua
veritatiteſtimonium ,& juſtıiz adiy
torium exhibent .
Argumentum horum conſulenti.
um talc elt in ſumma.Dubia probatio
non attenditur , fed requiritur quod
pernecefſe concludatur.cap. in prefer
ria de probationibus.Sed probatio perita
à denunciationc lamiarum elt plane
literaõitare veiū deponés fucrit del.-
(a , necne , de repræſentatione quoque
innocentis , raritimè eveniunt fimilia
exempla.Verumque docui d. fca 16 .
docunc etiam polteriusiſtud Binsfeld.
& alii.
Quintum argumentum estilhed:
Quintò nosmovet authoritas aliquo
rum licin ipe ie tcnentium , quud de
dictis vilis & geltis in conventibus ,
Its Diabolicis nulla prorfus habeatur
ratio.Prieras de Scrigimag libr.z.cap.
ulcim punct 16.ja 10. Siinancas CA:
emul.inltit.titul.37.num . 16 Bernard .
Goment.in Lucerna inquiGior.titul.
de Itrigibus.lub.numer.13. verlo. ad
yertas
 LIBRI V. QVÆST. Vili . 947

Vertas,Novif .Roman.de indiciis cau nem ) aditruendum . Quamvis et

farum civil & crininal.cap .82. nu . 10. iam Simancas in ea fententia fuiffet:
& ita paffinier vant tribunalia Italiæ . illius ne folius di & um ', comm'uoi ſen .
potili.verò functiil.inquifitionis ,pro i tentia & praxi præponendum : Ea
ut miniftritan urbis, quam huicsci. dem plane mens elt Cumani & Prie.
vitátis plene teftantur. ] ratis : quórſum enim tot exempla con
Reſpond. Authores alegatos non ventuum adferrent, & tam diligenter
afferere quod de dictis,viſs, geltis in quæ in illis fiunt diſcuterent : nili vel .
conventibus nulli prorlus hibeatur i lentea judicibus effe nota , & ab illis
ratio : fed tantuin fæ , è falli delodi eorum ,quam decet haberi rationem ?
deponentes:eò quòd ca putent diata, Dicoquam decet , quia ipforum pru ,
viſa , gelta in conventibus, quæ rcvcra dentiæ eſſe volebant conliderare in
abillis di & a,viſa, gelta , non fuerunt. | caſu occurrenti, quod vero fimilius;
Refero me, ut dici folet,ad fidem libri. delufám elle deponentem , nec nie; iu •
videbis (Lector) Simancam expreſsè dicare . Quare cum tam non bona fide
docere aliquando nec falli,ncc deludi, fcriptoresiftosallegarint , meritò non
fed vera deponere; & quæd . numer.s . credo quod de praxi Italiæ & urbis ado
dixerat ex Ponzinibili & Aiciati rendunt.In urbe & aliis locis Italiæ ludex
rentia ,ca refellere numer. 6. & addere tuit Ghirlandus, qui eorum rationem
quod afferimus de vero & realiſtrigi- femper habuit:Sacri Palacii Magiſter
portio.idiàm certißimis teftimoniis , & fuit Spinæus: Itali Ananias & Picus &
tàm evidentirerüm experientia compro- alii , & tamen omnes fatis clarè often .
bat & cognitum eſſe. at firplane Stultum dunt vel maximam de his habendam
Tenacius bocinficiari, guod vcrò in ſe- rationem . Quod attinet ad Nova
cunda edirione poftca addidit , tan Roman.de teft.quis vel ipſe cun Al .
tùm ea caufa addere,utfciamus minus ciato & Ponzinibio toties refutaris, ut
credendum illis ,de facto alieno quàm rot Theologis , quorum conftat hanc
de proprio deponentibus: item minus communem ſemper fententiam fuiffe
quando de nocturnis conventibus cot lureconſultis ( & fallitür Simancas '
accuſant focios , quim quando cos putans contrariam effe communiorem . Vi.
accuſant de criminibus clara luce & de decitatos à med. queftro.16 . & d.fe &t. '
extra conventus illos phanaticos pa . 26.) Tot philoſophis & medicis,
traris:irem minus fidci contra ſocios tot probatiſfi mis hiſtoriis unus obii
mereri, quando nihil aliud imputant / ciatur ? '
quam comeſfitiones & choreás illas Quantò ſolidius, licet breviter Pa .
no & urnas , quàm quando illas ſimul i tavini DD.afferunt? Satis eſſe quoad
& alia facinora, puta infanticidia,meſ. effe& um torturæ ut nominatores die
fés grandinatas , & c . Quæ ut vera fa cant illam aut illas vidiffe in conven

teor:ita non video, quid faciant adu- i tibus & conventiculis ſagarum ;nec o .
niverſale illud adverſariorum di &um portere probarede damnis allicuiilla .
(nulam prorfus habendam herumratio . tis, & citātBinsfeld.confef -malef.membr.:
ziroma :
 I
S IT
A RV
VI IC
SQ G
8 DI MA .
8
S
3.concl.6 Dub.z. med.fe£t.16. idem exſtirpationem criminú , quæ diredo
afferunt DD. Friburgenſes , proptor lzdunt maieftatem divinam quàm
alia multa crimina quz folent præce. quæ dire& c vergunt in hominum in
dere conventus , ut apoſtaſia, & blaf- iuriam damnumve.ludex etiam fecu .
phemir;& concomitari,ut idololatria laris ia judicando non reipub.cantum
Sodomia, & c.quæ enumeravi , d.fe&t. ſed Dei vices gerit. Sæcularibus.quo
16.litt.2o. & quæ necminus , immò que iudicibus loquebatur lolaphat
magis, ludici punienda funt; quàm Rex.cum diceret , Videte , quid faciatis,
damna agris , pecoribus, hominibus non enim hominum exercetis iudicium ,fed
data. Domini 2. Paralip.19.6. Non dehomi
Nimis enim audax ille confultor cidiis tantum & vencficiis , fed omni
fuit, qui afferuit, le pro Theologico maleficio ac crimine ſagarum capien.
axiomate audere affirmare: Quod ju- cum illud ;Maleficos non patieris vivere,
dex fæcularis minus ſollicitus fe de . Exod.22,18.ubi vocem Hebræam ME
beat quando inculpatio eft de faga- CASCH CHEPHA, JDUJA RON
rum conventibus & choreis , quam efſereftringendam ad veneficum alias
quando eſt de maleficiis venenariis contra Wierum docui. In coventibus
reu damnofis proximorum rebus aut demoné adorant, in iiſdem nefaadiſ.
corporibus .
] Nullus enim Theologiæ lima quzque patrant, venena prapa
rant,clades hominum pecorumq; ( 2
peritorum hoc axioma pro rato aut
fecuro accipiat, fed pro paradoxo & lamitates frugum decernunt. Solius
periculoſo.Tum quia ratio parum ef- idololatrix quanta iudici ſollicitudo
ficax eft ;qua id probat ;nempequia ex gercnda docet Deut.cap.13.v.8.ubiex
conventibus illis & choreis reſpubl. i preſie przcipitur : Necparcat ci oculu
dirc &te damno non afficiatur , cum tuus ut miferiaris eius aut occaliucum ,
quia nihil urget confirmatio , quod fedftutim interficies Noo ſcio ubideul
ideò fanatio Carolina in ſolo illo ma lo crimine, quod Reipublica direde
leficio noxio ſeu yenenario regi pe noceat , fic loquatur facra ſcriptura.
nam præſcripſerit :in conventuum ye . Nec Gnit prudentia ut limas folliciti
rò & ibi patratis criminibus fagarum de riyulis avertendis,magis quàm de
liberam judici ponam reliquit,videli. fonte exhauriendo. Fontesmalorum
cet uti ſciat hæc abimiņus conſiderá ſuntiſticonventus, riyuli tantum illa
da.quoniam reipub.minus Gint perni . yeneficia & damna data. Inanis crgo
ciofa. Periculoſa certe ( ut dixi ) opi ratio eftilla diređo damno ,
nio ,nec vera , ſemper enim judici ma . Tinniant aures horum confulto .
joris faciendus eft honor' & iniuriarum , expaveſcant corda iudicum il.
Dei, quàm cuiųſuis hominis : & magis lis credulorum , ad illa iudici per pro .
læditur reſpub.atroci iniuria Deo , ! phetam comminata Dei verbis : Lo
quam hominibusillata. Quare de illa quens locutusfum , ur domus tua , & do
magis ſollicitus eſſe deber & eam ager : mus patris tui ministraret in confpedu
bius punire,diligencjuſque conniti ad | meo uſque in fempiternum , Nuitautem
dscir
 LIBRI V. QVÆST. VIII . 949
dicit Dominus , Abfit hoc à me: ſed quicum effectus ſeu nocumétum hoc ſecutum
que glorificaverit me , glorificabo eum : non fuerit , tunc non ordinaria ignis
qui autem contenınunt me,erunt ignobiles. cxcraordinaria pæna prudentis viri ac
Ecce dies veniunt : & pracidam brachium bicrio puniendas. l. ſunt quedam D. de
tuum , & brachium domus patris tui , ut non extraord crim. Vel denique ut olim re
fitfenex in domo tua. ] 1.Reg .2.30. Cur (pondizillic Imp. non negare quin ma
iudici tam graviter minatus ? an quòd | leficæ ſi cum dæmone fuerint fædera .
veneno vel ferro aliquos intereme tæ, li in conventibus conſueta fecerint
rat ? an potiusquia Dco illacam à filijs morte plectendæ fint: led ſancire, live
injuriam fatis ulcus non erata Scilicet nenariæ fint, ſemper ignepuniendas ;li
minus Sacrilegæ ſunt lagæ, quàm filij verò non ſint venenariæ arbitrio iudi
Heli. cis puniendas , hoc eſt aliquando igne,
Sed obijcitur Carolina fan &tio , & , aliquando alio fupplicio. Nec enim (ut
malè obijcitur ex arg. 199. Multiplici volupt adverſarij ) idcircò venenarijs
enim ſolutione line negotio remove . rogum intentat , quod alios minus no
tur . Poteſt dici cum Friburgenſibus, in | xios cenſeret reipubl . ) contrarium iam
d . ſanctione nomen , Zauberey,accipi in docui ) vel quod in iſtis detegendis mi
generaliore & latiore lignificatione, norem iudicis ſolicitudinem exigeret
quatenus & Magiam & maleficium ( quod de tam pio & divini honoris &
complectatur.Nam ex Germanicæ lin fidei uſque adeò Zeloſo principe non
guæ proprietate liquet & magos & eſt credibile:) fed quoniam volebat ca.
maleficos, Zauberer , vocari . Idcò cum vere , neiudices errarent exiſtimantes
magi & malefici ſtrictè fumptis voca in damnis per hoc crimen illatis , codt
bulis valdè differant , ut docet Binsf.in l. arbitrandum modo, quo de cæteris crio
multi. 6.C. de malef & mathema. in prin. minibus damnificantibusvel perſonas .
& gravius fit delictum maleficorum , rum occiſará qualitate, pænæ magni
nihil mirandum ſi diſtinctas utrique rudinem moderantur , vel etiam puta
criminipænas Imp. præfixerit. Velcú renttales noxios veneficos ficut cæte
Binsfeldio . in l.s . C. de malef. & mathe ros homicidas decollandos: id inquam
mat. circa fin . concl. 2. Imperatorem in necenſerene , fed intelligerent quam
hac conſtitutione non loqui de delicto atrox crimen ſit veneno & ope dæmo
Magiæ ſecundum totam eius latitudi- nis aliqué tollere, ideò huiuſmodi reos
nem , quæ comprehendit ut ſpecies di- , omnes voluit ultrici incendio abſumi .
vinatoriam , Amatoriam ,& Maleficam Decæteris criminibus à lamijs deligna.
ſeu veneficam , ſed fecúdum unam pe. ri conſuetis ,id noluit exprimere , quia
cie , nempe tertiam , quatenus veneno ſatis cenſuit iudicibus id perſuaſum , i
graffantur; & hominibus iumentiſque pla Germaniæ praxi ; iam à Friderici &
nocent. I. 1. C. de malef. & mathematic. Maximiliani primi temporibus recep
Conſtituere itaque , ut ſi veneno gralo i ta , cui non eſt cenfendus voluille tam
ſentur, & de facto hominé iumentum clanculum , & obſcurè per conſecutio ,
vc occaſſent, comburi debere : a verò | nem quandam detrahere.
Аааааа QVÆ
 DISQUISITIONVM MAGICARVM

ment Sacramento,excuſabuntur , cra

QVÆSTIO IX . rus.d.q.12.1.9 .
Immò tàm neceffarium eft regula
Quando fit talis denunciatio , quod hac vel i riter ut in accuſatione & inquifitionc
illa perſona interfuerit conventibus ſaga- ſpeciali locus , annus ac mēlis criminis
rum , an requiraturſpecificaria temporis ca ! inferantur,utetiam parte non petente ,
loci ,vel utrum fufficiat generalis denun . ipfo iurc cenſeatur inquiſitio auraccu
ciatio plurium abſque huiuſmodi cir facio nulla , utpote deficiens in ſubſtan
cumftantiis ad inquiſitio cialibus : ita poft Alexandr. & plurimosex
nem torturam ? communifententia Clarus di numer. 6. &
Farinac, d. qu « ft. 1. num n & is. Quæ
Icut iure communi ordinariè in ac . ur certa ſunt in crimmibus non exce .
culatione exprimi locus pris: optimè judicem ,ad hoc
tempus;non dies, fed menfisannuſque it pleniflimè inuneri fuo ſarisfaciat
I libellorum D. de accufat. ibi Bart.n.2: fa & um fit huiulmodi cujus annus , &
Supra c.fin. S.libelloruin 2-9.8.quando fa- menſis ac locus à denominante expn
cum lemper , non una die certa puni- minon difficulter queat; fi de bis co
bile eft,Barthol.ubi num . 12. Sic etiam incumitantijs nominantem interrogat,.
particulari inquiſitione, quia ludex hoctantum volui in difquifit. lib-s. ſett.
tunc vicem ſubit accuſatoris: Bart.in l. 3.fub lit.L. verf.tertio requiritur, ur noms
2. $.fi publico nu.1.2.D.de adulter.commu nans diligenter, non vero , quod fi in
niter receptus , iuxta Aretin. & Felin . in c . crimine Magiæ ,maximè fi pluriani ad
qualiter & deber de accufar. Oʻtcrius mundi ir nominato , hæc interrogatio & ex
praxim iuxta Ang.in l.ea quidem nu . 3. C. prellio loci ac temporis prætermiffa
de accufar.Boſsius tit.de inquifit.n.90.Cla fuerit: idcò inquilicionem nullam red
rus g. fix.q.31.nu.11 & ideò , ut reus (uas deret.
defenfiones qucat inftruere , debet in Illis enim affentior , ut & Friborgen
inquiſitione etiam diem exprimere ; li res, quiafferuntin criminibus exceptis pra
reus id petat;quia fortè vellet docerede dićtio folemnis , quoad addirionem locires
ruim alibituiſſe, Barıb.in l.is qui reus D.de temporis , non requiri glof. in princ. verb.
pabl iudic.nu.2 . & quamvis Imola contra & inftituendo Inftit. de pibl. Bald. cap. 1.
rium ſenſerit, ibidem tamen communiter num.20 . Quibus modü Fead.amit. Angel.
doctrina Barthol. obtinuit , Iaf.in l. 2. $.fi de maleficat. verf: falſario numer-37 . Parf.
quis Epheſi D. de eo quod cerso foco. Bofus hæc eft quadamn inquifito.Hippol deMarfil.
fup.num.92.Gigas de crimin.laſ Mai.titul. I forg 103. Ferrantes Garztreus inter conf.
qualiter procedatur 9.3.Clarus q. 12.14.6 . crimin. vol.I.conf.125.Menocb.conſ.90 .
9 Angelus o suguft.in addit. ad Angel. num.38 & 01. lib. 1. Tiberiu Decian.com
in gloff.de anno preſente numi. 2. Mafcard. ! 18. numer.22.poliv.dixi d.libr. ſea...
condil 512:14.3.Farinac quaft. 1. nu . 20. | Tertiò requiritur ad formam , & bor relux
Tam iudex tamen quam accuſator , G unus pro parte adverja confülenrium inferi
dicerent ſc diem ignorare, & id confir- I pro cuius initiani; Opere pretium ridėtints
Bifo
 LIBRI V. QVÆST VIIT. st

bifce verbis:Necefle non eſt omnes hu Item quando agitur de probatione

iulmodi circunſtancias à denunciaro- alicuius aactus
& us puta criminis aut alte- ,
ribus indicari , præfertim quãdo huius rius rei in genere , quæ ex pluribus
tei impedimenta legitima adferuntur; | actibus deducitur (ut ſi quæras, num a
* fufficit enim hoccalu li ex alijs tantum liquis fit cócubinarius,ufurarius, & c.)
apparet, ex quibus iudicis animus mo tunc teftes fingulares in circumſtantia
veri poteft , velquaſi-certò credat deloci & temporis recipiuntur. glof. in l.
punciantes veca dicere. Quod es probat . ob carnem . D. de teftibus Covarr . à Leyva
quia iudicis arbitrio ( xit ) relinquitur, lib 3. refolut. capit. 3. num.5 . Maſihard de
utrum indicia ad torturam ſine fuffi . probation . vol. 2. concluf. 856. cur non
cientia. ] Sunt & aliæ rationes pro hac etiam teftes generales ſeu de ſolo cri

deciſione , quia quando idem crimen
læpiusordinariè , quaſiex conſuetudi-
De patratur,locis maximè varijs , & ut
plurimum incertis vel incognitis, ali
quando etiam ornatu toto loci fi &to , &
præſtigijs inſtructo, vix poteſt circum-
ſtantia loci& teinporis cerró exprimi;
loci quidem propter paragiú illud præ
{tigiorum ; temporis propter adturm
frequentiam : accedit quod in his con .
vétibus fæpè inebriantur, quod omnia
fanatico ritu peragantur;quibus rebus
memoria facilè perturbatur quoad lo-
cum & tempus, ſed nó càm facilè quo-
ad perſonas ; quod docet quotidiana
experiétia. Vidimus enim quod cbrioG
licet comporores ſuos probè noverint ,
& eorü memores ſint, temporis tamen humanæ ,extravagan. ad reprimendum , ja
& loci ubi ſympoſium fuit , non recor- labi,ſuper dicto crimine,& ibi Bartholom . I
dentur.Sanè quod frequentia & itera tem Gigaspoft Salic. & Præpoſit. in d.titul.
tio actuum mcmoriani confundat , te.
Itarur Bolſius,de oppoſit contra teft.n.40 .
& quod in his criminibusquæ iterari
& frequentari ſolent, tempus & locus
nó forde ſubſtancia , & ideò prædicta.
rum circumſtantiarúomiſlio nó vitiet
depoſitionem meritò multi cenent. Fe-
lin ,in cap.cum caufam nu.13. & feq.deteft.
Joann.Crottustra&tat de teſt. part.7.142.
Joachim.Mynfing.cent.2. obfervat.20.
mine tali ( quale eſt ſtrigarum crimen
quoad conventus ) generaliter abſque
his circumſtantiis deponentes admit .
tantur in ordine ad corturam p Ma
fchard. d. loco numer. 17. Si obijcias cum
quibuſdam . l. 3. D. de accuſat. & l . in
cauſis, C. eod. Reſpondetur DD. ll . in
criminibus exceptis locum non habe.
re; ut patet de crimine fall, l.ubi falſic .
ad leg .Cornel; defalf. tenent hoc Bald. in
cap. 1.in titul.quibus mod.feud. amit.ex d .
glof. inffer. depubl. iudic. in princ. Purpu
rat: in republ.l.edita numer . 54. C.de edend.
Cepbal.conf.30 4.nu.115.Rimin. Iun.conſ.
18. ſub.numer. 72.Farinac.quaſtion . 1. 84
mero iz . alii ſupra citati verſ. illis enim
affentior. Er decriminelæſa Maieſtatis
qualiter in crimin.laſ.Maiefta.proced .quam
ftio.1o .Decian.conf.18.num.72 , libr.i. &
inde du &to arguméto de crimine læſæ
Maieſtatis divinæ, ut eft hæreſis , Angel..
in Authent. Quomodo oportet Epiſc.s final.
& Angelus Aretin.in prax.d. perſ. haceft
quadam inquificio . Vndead crimen Mae
giæ valida eſt conſequentia , quod
rariffimè caret hæreli, aut Apoftafia;
& ipſa quoque crimen eſt ſuccellivum ,
Ааааааа & ideò
 DISQVISITIONVM MAGICARVM

& ideò folemnitas expreſſionis tempo. | lem effe triplicem , unam iurisnácara
ris & loci in co non exigitur , ne quo lis , aliam sitris gentium , tertiam iuris
ad menſem quidem aut annum , ut be . ! pofitivi: ſen , quod in idem recidit , du
ne Farinacius d . num.17.cuius doctrina plicem , unam juris divini, alteram iu
vera eſt. ſivè id Barthol. voluerit , in d ris humani; & illam quæ juris divini eſt
1. libellorum num 10.16. live potius con- ! feu naturalis aut gentium nulloPrins
trarium , ut non malè quidam conten . cipum feu hominum tolli pofle; quz
dunt. juris humani eſt ſeu pofitivi,ab illis rol
Obijcitur noſtræ fententiæ conſti- li poſſe, qui hoc jure ſunt ſuperiores ac
turio Carolina articul. 31. cond . 2. Re- 1 potiores. hæcfusè Bald . tractat.de ftatutis
fpondeo , eam iubere , ut interrogentur à num . 75. Medicestra &tat. de fortuitis ca
de omnibus circumſtantijs neceſlarijs, fibus quaſtione 8. à nu. 9.Zanchinus Hugo
& non nimis difficilibus ( nam bæ pro lin-tractai. de harcs. in prin . & fic conci
impoffibilibus habentur) denuncian lianda pngoa DD. negantium defenli
tibus; quales de conventibus viden . onein reis adimi polle , & aientium id
tur iftæ . Nec enim credendus eft opti- nonnunquam Principi licere.
mus & prudentifs. Imperator voluiffe, Hoc pofito, quod communeaccera
iudicia retardare , denunciantes ad cum eſt tota diffentientium ratio in
moraliter impoſſibilia , iudices verò hoc Syllogiſino concluditur ;
ad ſuperflua cogere,cum tanto reipub.
damno. Reis non eft tollendæ defenio :
Difficilior objectio eft, non poſle Sed probatio negative eft defenfio :
reis denunciatis defenfionem tolli,quæ Ergò reis tolli non poteft.
juris naturalis eft ; ea autem in eo hic
confiftic , ur delati pofſint probare ſuú ET SVBDVNT.
alibi (ut vocât ) quod facere nequeunt,
niſi locus & tempus conventuum in Tolleret'ır autem denuncianis negativ
quibus dicuntur viſa ſpecificctur. Re- probatio , finon effetneceffaria expreſsio loci
fpondeo,in hoc noftro cafu exceptionem temporis in denunciatione iſta :
iſtā frivolam iudicandam , quod ut in Ergò non licet illas circumftantias omit
telligatur, paulò fuſiùs hoc argumen- tere: & fi fintomiffa, nullius pretii fucurk
tum & folutio debent explicari. Qui | denunciatio.
contendunt defenſionem hanc necel. Refpondeo, vel nihil concludere con
fariam , quam vocant defenſoriam ne tra nos univerfalem argumentatione,
gativæ probationem ;velloquuntur de vel fallam eſſe majorem & falfum con
defenſione in genere , vel tantùìm de cludiex una præmiſfarüm falla. Nihil
defenſione iuris poſitivi: utrovis mo concludit , & major eft particularis,
do loquantur, vitium eft in ratiocina- dem , quod , Quedam defenfia non eft tol
rione & captio : hoc utliquidò appare- | lenda : tunc enim negaretur probatie
at , ſurppono , ut verilumum ex aurea negativa effe illa quæ non fr tollenda ,
Baldi doctrina, defenfionem iudicia- ! fed aliqua alia : & fic mihil in propofito
conclu .
 LIBRI V. QVÆST IX . 953

cócluderetur. Falſa alitem foretmajor dicem tollere , iradicum ab Alexand .

flituniverſalis, fignificans quod,Nulla
defenfio rei tolli poſsit. Nam defenfiones 1 d.queft.39. numer.77.4 78.numer. 79 .
juris potitivi ex cauſa tolli poffunt, &
frivolæ omnes colli debent.
Si refpondeant le majorem reſtrin-
gere ad omnes quæ funt juris divini,
feu naturalis autgentium : tunc nega
tur talis elle iſta probatio negativæ :
qnia elt jurismerè poſitivi, pertinet e
nim ad moduın defenſionis, quielt hu
jas juris,licet ipfa defenſio ſecúdum le
fit juris divini, ideò receptum eft axjo .
Burcſato & Boflio , leges apud Farinac.
non reprehendit hanc illorum fenten .
tiam ; fed quod iidem judicibus ad de
ceptionem reorum viam aperirent, di
cendo reum interrogatum debercex
primere qua defébonc uti vellet , ut ſic
judex poitea hoc prætextu exprimen
tem eluderet; id eſt , quod ineritò re
prehendit. Etenim vir prudens doctuſ.
que ignorare minimè potuit ,defenlio.
nes , quæreo non forent utiles, elle fri

ma, modum defenfionis ,no modò per
ftatuta quoqueci.
Principem , fed per ſtatuta
vitatum tolli polls, Bald. & Medices ſu
pra Barbat.traétat. de Cardın. legate à la
tere.bar.2.9 4.num.3 Quintiliavus Men .
dozira& .deinbibit.q 71.04.10 & Redo4-
nus tract . de fpoliis Ecclef.9.13. nxm 10.6
multis Farinacius, qu.39 . num.23.in fin .&
quod ord naria etiam poteſtate in cri
volas, & proinde judici non curandas.
Vitalis de Cambiar tractat de dl.culis.
numer.3 . ver; nil nov.tri , exl. ult. de pro
curat. Hinc verò defenfionem , quam
adverſarii contendant tolli non poffes
eſſe de hoc frivolaruin numero proba
turiprimò, quia cum negativ . , quæ nó
cadit ſub ſenlinin fit planè inprobati.
lis , adeò , ut reddac tefteın de fallo fue

minalibus ex jufta cauſa ipfamet juris fpectum , Curtius deteftibus 1.53 Herri
poſitivi defenſio à judicibus collipoli lan trad .de negativa probanda nam . 1.4 .
Gt regulariter , & id fæpe fa & um do- adfeqq.nos autem hic verfemur in pro
cent non pauci,Farinac ubiſup.num.24 . batione intuitiva , contra quam nege
144. & n.102.06 107. Franc. Vivius vol civa non admititur, nih fic locoil oče
2.comm . opinion.opanione.717. Menchafa porecoarctara : ( Sicex Bililo Comuus
cap.36.Iliustr.qu .& cum Afflicto Baiardus tract.demalefic.cap.6.num.6 .) Quia non
addit.ad Clarum d. V.fin.q.49.numer.54. poteſt talis negativa probari , niſi per
qua de re nihil affirmoveldiſputo : id contrariam intuitivam probantem af
tantùm quod mihi fufficit , contendo firmativè quòd illo tempore in alio ta
judices ſupremos, quianctoritate Prin . | li vel loco illam perfonam viderint: Sic
cipis judicant, runc poffe juris poſitivi Herculan.fup.n.132.154 .& 240 cum ſeg.)
defenſiones adimere, quando frivolæ inde cófequitur in cafu chorearum &
funt: tales autem cenſeri. quando tar conventus , in quo plerique inculpan
rum videntur utiles proteládo judicio , tes nec loco nec tempore luam denú .
ne tam citò lis ad exitum perducatur, ! ciationem coarctarunt, non poffe pro
nec ad fummam leu liberationem reoba bilem eſſe
babilem iſtam negativæ contrariæ
eſſe iſtam
fant profuturæ.Hujuſmodi;quçre'm probationem , quando denunciantes
nop relevårene, defenſiones poſſeju . I funtmortui,& proinde non poſſuntil.
Аааааа 3 las cir
974 DSQUISITIONVM MAGICARVM

las circumſtantias addere, quibus con- , vix poteết accidere : ex curioſitate ,

tradicens negativa per contrarias cir- nunquam , nifi præcedat luſpicio ,
cumſtaouas Itabiliatur. Deinde verla- | quam hic adverſarii abnuunt , li fate
mur in crimine luccellivo , in quo non rentur,hæcipſa foret proindicio novo
lequitur , Petrustaldie non interfuit judici haud aſpernanda.Quartò lolene
chorex ; ergò nec aliis dicbus : dam lamiæ cùm exeunt ad conventus do
depofitio Peerus interfuit choreis ge- , mum ſuam falcinationibus implere, &
neralior eſtincuſatis , quem utpotlitvicarium dæmonem domi in mariti
tempore hoc vel illo coarctari : nec thalamo' ſupponere loco fuo ; quod
contrarium , magis videtur probaci , mulris exemplis confirmant Binsfel
quàm lide hærefi accufatus, quia con- dius & Remigius, & alii, & non infre
cionibus intereſſe viſus fuit, probet ſequens efle conftat : quòd fi ipfi non
nó elle hæreticum , quia tali velcali die nunquam domi remaneant , compa
ad hæreticorum concionem nó accel. rent in conventu per (ubftitutum
ſerit; fieri enim poteſt quod alio tem faciebat Doctor Flcatenfis conGharius
pore acceſſerit. Vide Menoch. d. cons. Trevericus, & propterea confequere
100. num 02. Tertiò in noſtro calu ut ur,ego illanı tali nocte vididomi ſuæ :
contra affirmantem intuitivam conſi- ergò non fuit viſa in choreis : Imma
deratione dignaſie negativa indirecta potius, quia in choreisviſa in ſubſtitu
de viſu,deber ca hujufmodi efle ,in qua to , ſeu repræſentata ; meritò judex
conſtet de negativa deponentes illilo colligit fe ad torturam debere proce
co femper præfentes fuiſſe & vidiſſe,& derc, nec negativas probationes tales
audiville, & fieri non poruiſſe, ut viſu lbi expectandas : cùm non confter
vel auditu fallerentur : Colligitur ex innocentesullos ſolere repræſentation
Mafcar. vol . 2. deprobat.Iconelif: 1091 . Equidé habco pro manifeſto; quod
numer. 9. ) Quia neceffarium eſt utex li probatio iſta negativæ in hoc cafu
negative indirectæ probatione nó ſu admitteretur, & complices de choreis
ſpicio tantùm ,fed fcientia gignatur, ut ſemper in denunciatione ad locum &
per illam afirmativa diredade viſus tempus coarctarentur, idqueurlub
lidarur: tanta vero certitudo, in præsé (tantiale denunciationi neceffarium
ti negotio nullo modo potelt- haberi. judicetur :ferè omnem aditum obftrui
Nani ftrigiportia & conventicula la- quæfitoribus ad veritatem invenien
miarum fiunt nocturno tempore,cùm , dam . Nam vix ulli complices poterunt
familia tota atque adeo mariti in lecto fatis ccrrò illas circumſtantias expri
jacentes codem , dæmonis ſæpenume- mere, & probare : neque per hoced
ro arte ac ope, fomno profundillamo, i magis judices de innocentia denun
& morti fimillimo compoſiti tenen ciacorum fient certiores : cacodæmoni
tur , quocrgò pacto tales dormitancii verò fuerit facillimum offuciis & fate
de viſu poterunt teſtari , & dicere fecinatoriis przſtigiis , quandocunque
rota illa nođc vigilafſc o caſu idei collibebit per deluſosiisteftes,man
cipia
 LIBER V. QVÆST. X.
cipia ſua torturæ eripere, ad fummam dunt ad eundem effe & um & finem
DeiOpt.Maxim injuriam ,ad juſticiæ
dedecus, & totius humani generis exi
vium ,
QV ÆSTIO x .
An in hoc crimine velaliisexceptis , teftes i ventu, &c iuxia Clarum 6.fin qu.s3.fub
fingulares in circumftantiis, dummodo con
cordent in effettu , fubftantia , & fine , ad
mittantur , can buiuſmodi teftes
fingulares, quando plures ſunt,
faciani indicium ad
torturam ?
Væ ſunt quæftionis partes : ad
DX quarum reſolutionem præmitto
ED . ententias adeò hac in materia
955
probandum.
Quoad primi generis fingularitatem
probabilior mihi videnir lententia ad
condemnationein iilos non ſuffisere ,
ad prubanduin crimen aliquod in ſpe
cie, ut unumi honicidium , unum ra
ptum , item aliquem fuille in iſto con
num . 8. Felin. in c. licet 2. col s.de teft. Giá
gan.de crim.leſi maieſt. rit.quomolo & pex
quos q.8. Minfi.cent. 3. obferu. 76. Valda
quoque probabile eſt , nec in crimine
ingenere probando illos adimittendos
in ordine ad condempationem : quia
hanc elle communem multicenicot &
defendunt poſt Salic.inl.teftium numero
16.C.deteft.Ioann. de Amicis & alios apud
Clar.c Pegnam fup.in verf.ego quantum .

fidei, quam merentur reſtes ſingula- 1 v.g.lideponant aliquem elfe ufurariú,

res , elle varias,ut vix fir operæprecium hæreticum , & c. Et quoad iftam ſingu
eas recenſere, legatur, Anton .Gabriel . laricarein ſtrictam , & quoad omnia i
lib 1.comment.opi n.titul.deteft. conc.2.6 dem cenfeo qnoad torturam .
10/.Mafiard.d.vol.2. conc1856. Gortus de De teſtibus verò fecundi generis , in
teft. part. 7.titul. de formain teft. exam . venio controverti quoad condemna
obferu.7.836. SMAC... Cuth.inft.tit.64. tionem & elle qui negent iftosſuffice
3.65.0 feq rcctia in exceptis & atrocillimis: quod
Suppono, quodomnesconcedunt, voluerúr multi citati, & probati à Cla
teltein fingularem dici duobus mo ro & Pegna fup.Ego ramen ſequorcó
dis primoſtricè, propriè acabſolutè, 1 crariæ fententiæ defenſores, nempe in
cuni quo ad eundem a & tum & perlo - crimmibus hujufinodi,quæ ſunt itera
nam nullus alius teltis concurrit quo- bilia,teſtesde divertis actibus deponé
adeffectum ,tubſtantiam & finem ; ur- tes, qui adidem crimen probanduten
pote quia quod alii deponant non fub.dunt haberi pro fingularibus nó lit ob .
* ordinatur ad id quod alter depoluit, ſtenc,ſed ut accumulent & invicem ju
: feu tendit adaliuin effectum , & finem . vent : & ideò non eſſe repellendos præ
Secundò laxius, & minus propriè & textu (ingularitatis iſtius impropriæ,
- fecundum quid vocarr lingularem , hoc voluntircrimine perduellionis &
quia alii non conveniunt cum eo in hæreſis, & proinde Magiæ quoque,urg:
quibufdam circumftantiis, tamen con. l. qui ſententiam C. de panit. Doctores:
veniunt in ſubſtantia criminis & ten. ' plures contrariis,ut Lacob.extricariu.im
 TIONVM VM
950 DISQVISI MAGICAR

1. Arriani C.de heret Salic in l.quicunque Alexand. & alios quos refert, Item Giga
C.cod . !oã. Anan.in c. ) . etiam co n.7.Corn. d. titul. quomodo & per quos quaftio. 25.
conf.9.4.42.lib.i.conf:34.col.i.conf.247. Bertazzol conf.213. num.7.& 8. Ouia te
col.o.lib.2 .Horin.Iun.conf.99 lib.2. Mar- ſtes rejecti, cò quòd non fuiticiant ad
fil conf 1. Aymon. conf.73 nu.72 . conf.78. condemnationem , folent fufficere ad
num .. conf.267.num.3. & de antiq tempo . torturam , Barth.in l.1.S.qu.D de quaft .
In 4.part.1.157. Rimin.lun. latiſsimè conf. cum aliis quos refert Gramni.ſupr. num.si.
7 per totum . Item . Pet. Ancharan.conf Quando deponuntdeipfo fa & o, ade
277.in dub.2. Boff. in cir.de crim.laſ.Ma- ! de indiciis propinquis & non remotis
ieft.n.117. Gigas in tra &t. de eod . ubifup.qu. à facto:nam & rcmoris non admittun
8. Immo & in crimine impudicitia. quod tur niſi forte omni exceptione majo
non eft exceptum , idem volunt Bald.conf. res, Sic poftalios Rimin.lun.conſ 361.0.32.
207.vol. 4. Alexand.conf. 13. col.ult. in 7.6 33.& Farinac.d.q.37.n.18. 19. qui
Alban.conf. 25.Zaziusconf.11 num.Is.lib. 56.num.73.6 feq.
2.Bertazzol.conf.10. numer. 16. & mul. Sic igitur concluſio , qua utrique
tos accumulans loan. Maria Monticella , de qualito reſpondetur. Si teftes in effectus
teftib. tirul. impugnatio teftis quia unins in fine,in fpecie hoc eft in fubftantia criminis
col.s. Rario eft, quia ludex ex qualica- conveniant, & plures fins, & bac in re fide
te perſonarum & fa &tipoteſt, li videa- digni admittantur a fidem faciant ad cor
tur,teftibus fingularibus credere.lib. 3 . turam in hoc noftro crimine cenentMala
Ş.tu magis D. deteftibus. probationcs e card.d. vol . 2. concluf.856. Binsfeld.d .
nim judicum cauſa fiunt. b. quingenta mem.2.concl.6.dub.s.probatur, quia
D. de probar. ideò ab judicum arbitrio de crimine hærefis , quod in co teftes
dependet quæ fufficiant, quæ nő, ut iisi quo ad locum & tempus fingulares,
fidem dent , vel negent , Caftrenf.inl. ſed de eadem ſpecie hærefis deponen
Lucius.de his qui not. infam . & in l.admortes recipiantur docet Simanc. ubifup .
nendi D. de iureiur. Severin . ibi. folio. to. Nonne Sagæ in diverlis locis & divee
col.2.Marcell.conf.1.num.7. & in lib.i.§.filis temporibus conveniunt: quarc non
quis Nitro numer . 40. D.de quaft. Socinus magis , locus, eſt de ſubſtantia crimi
lun.conf.32. num.10. & conf.10.col.4 l. nis hujus , quam de lubſtantia hærc
2. Blancus.de iudic.n.367.Boffiuseod.tit.n. ſeos.
23. Rimin, lun.d.conf.7.num.15. Gabriel.de
tejtıbus concl.2.limit. 2. Și ergò hæc pro : QVÆSTIO XI.
cedunt in ordine ad condembationem
quoad pænam ſaltem extraordinariam An in denunciatione plurium requiratur,
ut bene Covarr. lib 3. refol.cap.3.num.3. quod quilibet fecerit confeſsionem in
Simancas d.tit.64.num . 75.Quantò ma tormentis: vel utrum boc folum
procedar in denunciatin .
gis hoc tenendum de his ſecundi gene.
risteſtibus in ordine ad torturam , per ne uninsa

text;ecibi. DD.indiquifententiam Dida Przmittam quod certain viderur,

Regulare eft teltibus
infa ;
 LIBER V.
infamibus infamia juris ( tales autem
funt qui convitti,& qui de ſcipliscon torturam , & ideò de pluribus hoc
fefli, hoc eſt focii criminis ) non credi | idem ſe aſſerere.
nili in tormentis l.quoties C.de queſtio.l.
ob carmen. S.fiea conditio. D. de teft. 9 -ſi
però ignoti19 Authentie. eod. Specul. in tit.
de tefte's. I. num . 28.Barthol .inl. innctos
populos C. defumm . Trinit. num. 12. Bald.
numer.15. Alberi.numer. 34. Salic. numer.
18. Iaſon. in l.lectu. numer.67 . & in 2.46.
Fulgos.conf. 173. in caufa, colum.i.poft oba
drad.fic etiam Aretin.in capit.i.numer.40.
deaccuſat,Ruin. conf. 145. col. i. & conf.
147.libr.se Athon . Solilog. 60. Marfil.in § .
diligenter numer. 62. & in l. 5. Divus nu.
. D.de quafi .& conf.78. numer. 15. conf.
109.num.13.conf.130.num .40.Grammat .
conſ.70.numer. 10- Blancus trad . de indic.
num.381. Boſsius eod.tit.num.151. Clarus
fin.quaff.3i numer.13. ubi docet fic ſerva -
riin Pretoriis Medidani, idem cenſent Ro .
landus à valle conſo51.numer. 30. Ở conf.
73 nimer. 22. Menoch de arbit caf. 474.
ſub numen.49.Vinc.Onded. conf.100.nu
16. Maſcard.concl. 1317. num.38 & Bins
feld. D.membr. 2. concluſ.s.verſ. circa hanc
concl quoad infames ,adductis plurimis. Fa . I lequentia eit explicandum , & quiin
rinac.quaft.43.num.132.6 quaft.so num .
5.657
Quare requiri ſpecialiter ut reus in
tortura nominct ; & liextra torturam
QVÆST. XI. 957
Colius nominationem non fufficere ad
Contra DD.Friburgenfes in ſuo Re.
ſponſo, cenfent hoc dubio non carere :
& rationem qua communis nititur nó
elle ſolidam , quia impedimentum infa .
miæ eſt juris pofirivi , ideò quo ad hoc
in exceptis liber fit judex, & propterea
ad infamiam purgandam torturam no
eſſe neceſſariam . Et propterea rectè a
Simanca dictum cominunis opinionis
aflectores fine lege & line ratione lo .
qui. De Carolina quoque conſtirutio.
ne verius id negafle Binsfeldium , quam
ego affirmarim libro so diſquiſition . fect.
3. in fecundoindicio ſub litt. L. verſ. ſed
quadam circa hanc rem . fateor me illis
occaſionem reprehendendi dedile, cú
ſcripſi, expreſſe requirit, debui enim &
arbitror volui ſcribere, fatis clarè ex ea
colligi.nam cum ar.31. agens de denú
ciatione ſemper addic , in quaſtione pro
pofita, item interrogatius aut torrus: ſup
ponere videtur quæſtionem.Nonob .
itat, quod air, in carcere : nam hoc per
tortura nominat , aut interrogatur,
certè in carcere nominat & interroga
tur . Sed quicquid lit de Carolina:& li
cet id ex d.cap . illiqui.s.qu.5. non fatis

nominaverit , ſpecialiter torqueri de probaretur quod cómunis vult , quia

bere non confirmatione nominatio. glof.illum textum exponit de Iponta
dis ,ut docent clarus qu.41. verf.cæterum linea denunciatione extrajudiciali , hoc
reus, & Farinacius d 9.43.nu. 136.d.n.56 . l eſt de decractione feu diffamatione:ta
quia tortus præfumitur dicere verita: men aliis adbuc legibus nituntur DD.
tem , gloff.in l.edictum D.de quæft .Alberi. Doctores opinionis communis defen
ibi.n.2.multi apud Farinac . 9.43 . num.15 . ſores, ut oftenfum $ in princip . qu . &
& hæc procedere etiam ubi plures quamvis non nitatur quis textu aper
funt nominatores volunt DD. Patavi
to legis, tamen fi argumento probabi
ni in ſuo conſ, eò quòd certu ſic unius I li ex lege, vel ejus ratione id deduxe
Bbbbbb rit,non
 NVM
958 DSQUISITIO MAGICARVM
sit , non eſt dicendus ſine lege loqui: & aliis circumftantiis modò plus modomi
iminó licer Balleretur in fua deductio nus non tortis credat , ordinarie quoque te
eò quòd ratic legis illi non luffra netur plus tortis credere , quàm fpontanes .
garetur reveras & alioruin interpreta- 1 immo nifi urgeant illum circumftantia ,non.
tio verior foret, in rigore tamen, qui facile fit. credulus nominationibusſponta.

1 legem adduxit, coiplo quòd adduxit, i neorum etiam plurium . Vuin hac re tam
non debet dici line lege loqui , quod. umidè loquar: me movec ilta ratio ,ab
communi uſu loquendi, de illisvilur alis non cõliderata. Præſumptio qaod
patur , qui nullam.legein laudant in intamis ſponte ſua non fit dictorus ve
dicti ſui confirmationem , & pro ritatem , ( in qua prælumpuone fun
prerea Simancas de communi adeo datur communis opinio ) licet Gis juris.
12:11 gravium DO . fententia poruif- ! divini ( nam hoc jure de nullo prælu
fet loqui modeltuus. Quid quod mitur quod in it, maximè gravimen .
nec congrua ratio deeft, quam poftea vacuum lit.dicturus ) eft tamen pluſ...
dabo . quam juris politivi , ut pole orta ex.
Illud farcor fatis probabilem & tu- naturali quodaoinſtinctu hominibus
tam effe fententiam negativam : non cunctis comunis ,quod maliulimas
requiri ut omnes fint quæftionecxa lo cuadli officiam luum non faciant,
minati.hanc dico fatis probabile, tum vel juſtitiæ fàvcálit , & ideo quaſie !
quia non eſt deſtitura luis defenfori- juus gentiu ... Atramen quia ex co
bus , ut Simanca magiæ authoritatisdem jure gentium viderur manarea :
Epiſcopo & Do & ore,alisque ut Bins haquoque prælu.mptio , quod in li
feidio ,d.concluf.s qui pucat luificere in hominum genere , ( v.g infanzi.
fi meruis tormentorum adhibeatur , & um ) lempcr.plus credendum litiale .
recepta eft praxi-Curiarun Francia ,ce nis paribus , duoinn vel tribus quam
ftibus Challanco ad copluerum Bur un . Prior præiumprio cft procojmu
gund.rub.1. S.s.verf. Al’arbitraigedu i ni opinione , poſterior pro contraria
juge.1.14; & Clarod.4.21.0 11.quiado i quoad plures nominantes , ideò licet
dit hac in re loci : confuetudinem fe- adhuc propendeam in communein ,alı
guendain ; quod eft verilimun . terar tamen non I'vicio ..
Kleo cenſeo ubi consentido cirea bocex
liut, abeo iudicibus non reedendum : ibr QVÆST1O XII:
confitetudo. ion ex } łat , polje iudicem tuta
confcientia ttrumvis quoad plures parien Anmulicr pofsiteffe teftis in criminas
fequi : ilia ( Italiàs dixi ) probationem ! libw .
valur á lodesarbitrio iudicis eft ifibieita .
viste Menoch.dearbjudic. lib. 2.cent Nicivilibus etiam gravibus ( v.g. in .
dic :l: 90. Binsfeld.d.concl.s.vetlicii . matumonio , mulierem , cuimhil
hic libet pro noftra materia , nifi fexusobftat, effe teftem integram
Hoc tamen arbitrium fic moderandum , & omni exceptione majorem tradic
# .pro perſonarum qualitate, c.criminum Decius, conf.342.col.z. In criminalbus,
quo
 LIBER V. QVÆST. XII. 959
quoque liciviliter ageretur, etiam ca mitt numer . 45. Gigas ubifupra quomodo
nonico jure illam teſtem eſſe poſle per quos quafo. Clarus $ . fin. queff. 24.
multicenlent. Decius in l. fæmine num . numer.2. Farinac.d.loco num.17. dekalia
34 de reg.iur. Clarus 6 fin.quaff. 24.num . etiam in Ditionibus Ecclefia hani praxim
3.Farinac.quæft.59. à num . s. i : em liex obtincre teſtantur Alex. conf
. 24. vol.2 .
officio de crimine inquiratur. Vide | Grimmat.conf.12 n11.7 . Baiard. addition .
Farinac.fupra numero 9. Si verò non in. ad Clarum quaft.21 num.:o & adqu.270
quiratur ex officio , & agatur crimina num . 3. de Franciæ pr.1xiſatis locupleste
liter Canonico jure mulierem repelli ftis, quia de fidei re non agitur eftprafatus
conſtat in criminibus non exceptis, | Bodinus.
cap, mulierem 33. quaft. 5.cap.forus $.te Hæc indubitata de pluribusfæmi.
ftes, & verſ. fignif.glof. in cap. tan litte nis complicibus; nam dunica eſlet,fo .
ris. de teſtibus. Abb. Felin . Deciusin ciam criminis à nominatione repel
cap . quoniam de teſtibus. Marſil.com.22. lendam putarem : quia tunc præter ſe .
numer .1.comſ. 59.numer. 9.comf.101.nu. xum alium patitur defectum , nempe
8.conf. 130. numer. 34.Onded.conf.100. infamiæ infamem verò mulierem au
numer 24. niſi crimen foret hujulmo dici non docemur , l. qui teſtamento s .
di , ut ejus veritas aliter quàm per mu mulier D.deteftam . ubi Barthol. & Imo.
lieres haberi non poffet . Sic poft Marſ. vel quia fimul pauper & vilis. Dec.conf.
Alca, doo Decian . Baiardus ad Clarum 380.n.g. loan de amicis.conf.87.numer.8 .
quaft. 24. numer. 9. In exceptis autem & 9.Parif.conf152 1.17.in libr. 4.Gram
admicti illo jure , receptuin , ex cap. mat.conſ.26.num.23. & conf.58.num.io.
tanta defimon. ubi Anan . Aufrer. Crott. Roland.confil.24. num. 64. & feqq.libr.i.
e Nepos in traétat. de teftibus Petr. Duen- ; Bertazzol.conf.3.nu.6. Onded.conf.zoo .
nas regul. 315. Imol. & Boyck in d.cap.quo num . 18. & multò magis li foret ninor
niam . Alex.confi.11. num.3. cum aliisapud annis viginti.arg.l. in teftimonium .D. de
Farinac.d.quaft.59 num . 10. & de crimi- i teftibusi Alex.conf.64.colum .1.numer.1.
ne maleficii expreſsè ,Bodın.lib.4 . De Bertazz conf. 3. mr. s . Dixị , li unica
mon.c 4 . effct:nam numerus alios defectus po .
De jure civili , & in praxi curiarum teſt ſupplere.fupr ad q.1.
ſæcularium in omnibus criminalibus
mulier fi( aliud non obſtet ) recipitur QVÆSTIO XIII.
ad reftimonium dicendum , l.ex eo D.
de teſtibus cap.ex c0.15. quaft. 3 glofſ ibido An ad confeſsionem duarum mulierum pro
in d. cap.forus 9. fin communem teftatur cedi pofsit fivèad torturam ,five ad
Alexand.conf.11.numer.17 . libr.z. & conf. condemnationem ?
115.col.pen.libr.4 . Socin.conſi.54. col.2.
dibr. 3. Bonifac, vital.titul de teſlam.num . VM gmocs fatcantur . & ratio
35.6 37. Stephanus Aufrer. tractar. de se Cma majoris detrimenu dietet , plu
ftibus num.69 . Neposibidong. 05. Crotrus ra requiri ad condemnationem quam.
ibid.sub.in cauf. criminal.quiceftem . ad- I ad torturam , & non quæcunque
Bbbbbb a ediftam
 900 DISQ.VISITIONVM MAGICARVM

ad iftam fufficiunt,etiam ad illam ſuffi- | quæ femper pluris facienda, non verc.
cere ; funt ifta duo diſpcſcenda. rer hoc ſequendum dicere. Quod fivi
De tortura ſunt qui abſolutè ne riunius teftimonium adeffet , non du
gent, & femper voluntà tribus vel qua. | bitarem cum co unius mulieris bene
tuor pro denunciantium qualitate fa munitam circumſtantijs requifitis nos
ctam nominationem , utpoflit corque- minationem admittere ad corturam
ti denunciata fic DD. Friburgenſes. tantùm . Solaruin etiam trium fæmi.,
quibus obſtat, axioma toties ab illis re. narum complicum denunciationem
ceptum : quæ probationes fufficiant id ad eandem fufficere pofſe cenfco. Nec
totum à iudicis arbitrio dependere po tamen propterea pugno com traditis
terit ergò , quádo iudicabit, ſe duarum d.verf.fecundum •illic enim noluitradere
denominatione , propter circumſtan- quid in rigore iudici permiffum fit, fed
ras perſnarụm & c . fatis veriſimiles exempli gratia numerum expreſli cum
probationes habere , ad torquendum quo vel ſcrupulohllimus iudex queat
procedere. efle fecurus.
Probant tamen auctoritate & ratio Ad condemnationem nulli unquam
ne , auctores laudant D. Binsfeldium . fim author ex duarum tantùm mulier .
d.concl.6.dubio. 2. rerfi. Sepsimum illatum . cularum nominatione procedere , nifi
& me iplum d.lib.s.feet.z verfi. fecundum præterea adellent alia fufficientia ade .
indicium rationem hanc adferunt : viti minicula : & hoc hon fufficere docent
teſtimonium plus ponderis habet , i multi, ut Decius in l.fæmina.nu 35 dereg.
quam fæminæ ob ſexus fragilitatem :ar ixr.Rimanal.lun.conf.217.mis poftGandın.
duorum virorum fociorum denuncia- & alios Farinac. 9.59.num 26.6 27.qui
tio requiritur, ut adverſus denuncia- i cur Riminal.concludit ad condemna
tam perſonam ad quæftionem ,proceditionem pænæ ordinariæ in criminali
poſlit: igitur duarum fæminarum no bus criminaliter intéraris, nec rres qui
minationes ad hoc non fufficiunt, led i dem feminas ſufficere:quod retulit,nec
plurium requiruntur. reiecit Baiardus ad d.q.24. nu. 7. Ratio
Negari non poteſt,quin hæc fenten- eſt,quia fæminæ in criminalib.non ha
tia & tutior fit, & rationi maximè con- bentur pro integris perfonis, & mino
fentanea , fitamen iudex fibi centerer ris fidei ſunt quàm viri, utpote non
ad rorturam deveniendum , non auſim omniexceptionemajores d.c.forus,Alex
factum damnare : propter axioma præ- conf. 11.n.11 . l.. Capola in crimi.conf32...
fatum , & quia DD . Patauini ablolute 2. Socin.conf.54 col.2./13. Aymon conſ 99.
afferunt , ex teftatione duarum mulie 11.5 .Anton .Gomez. tom.3.refolut.c. 121 20.
>

rum , quibus ſolus ſexus obftat, iuftè ad | ideò numerus in illis luppletfidé.Inmoc.
torturam procedi poffe. in c.cum nuntius de teff. Petrus Ancharan ,
Adme quod attinet, fi probabiliter lib.3.9.51.1.38 G multos citans Binsfeld.d ...
tales duæ denuncient, cum bonis cir . concl. in fin. & Farinac d.nu.29. fumma
cunſtantijs , maximè ſcientiæ caufa , & namq; fragilitas & levitas eft huius fexus,
Den fine contraria virorum teſtimonia | iuxta illud, quod Ciceroni tribuitur:
Crede
 LIBRI V. QVÆST. XIV.
Os Crederatem ventis animam necre. augeri: ſed ab intrinſeco tantùm & ex .
de puellis. tenlivé, quatenus omniobſtaculo re
» Namque eft fæminea tutior aura moto, ratio naturalis dictat, plus cre
fide. dendum fæminis hoc cafu ?
» Quid levius pluma : puluis : quid
puluere ? ventus: QVÆSTIO xv .
Quid vento ? mulier : quid mulie
re ? nihil. An pluriuin minorennium denunciatio fa
ciat indiciuri, ad torturam ?
QVÆSTIO XIV .

An denunciationes fæminarım tum magis norennes ,nein exceptis quidein

fidemfaciant , quando non adfunt te criminibus teftificari nil ont eius æta
ſtimonia virorum in con tis , lic iam aliquo modo poflint rorque .
trarium ? ri, ruxra Marfil.in l.de minore num . 1.D.
de quaft. & Carer in praxi crimin . No
Vibuſdam videtur non videri ea . tandum 2. minorennium varios effe
gradus ætatis : nani
doquidem mulierum conditio fpe- uſque ad annum xxv .
&anda fic.b 3. $ . tu magis & S. qua argi Dico primò minorennis qui habet ant
menta D.de teft. Alij verò,pro affirmati num ætatis vicefimum , in criminalibus 071
va adeò exſertè (cribunt, ut negent ſenibus eft teftis idoneus. arg. à contráriol.
videre quid obftet. Quia quod in 13 in teftimonium D. deteft, tenent. glof.
quæſtionis refponfione di&tum , de in l.iniufti Deod. Spec.& ibi loan . And.:it.
nunciationibus feminarum plurium , de teftib num.34.communem & practicas
nempe trium vel quatuor in ordine ad tam effes qui contradixere inadverten
torturam credi:id intelligendum , fini- j ter locutus,fcribit Farina. 9 58.numer. 19.
hil illis præter ſexum oblit: obftat au & 21 .
tem illis præter fexum multum per Dico ſecundo ſiſir minor viginti an
omnem nodum , fiin contrarium fint nis, fed iam eft pubes, ſunt yaria Doctorum
indicia, præfumptiones aut teſtimonia fententie.
fivè virorum ,five fæminarum :adeò ut Prima eít , talem non effe idoneum
fi eflent vel viri velfæminæ , à quibus teftem incriminalibns , vili in detectu
probabiliter exculparetur denuncia aliorum eftium , quando ex natura rei
rus : be fes quidem fæminis utram alij teſteshaberinon poffunt,fecus fi ex
complicem denunciantibus, in ordine accidenti fiat, quod alijnequeant ha
ad torturam credendum fit.Igitur plus beri. sic poft Hoft. & Bald .Alex.conf.64.
fidei obiiner , nullis viris contrarium numer. 1. Specul & ibiIoan . Andr.d.loco .
teſtantibus. Iaf.in l.i.C.de ſumn . Trin .num.so. & in
Quid li dicamus , fecundum fe in - hl.fin.C. deindign Marfil.conf.11.num.5.ca
trinfecè , & intenfivè fidem tum non .conf.162.nu.5. & conf.127.nu. 9. & multi
ВЬЬЬЬЬ 3 ahi
962 DIS QVISITIONVM MAGICARVM
alii relati à Farinac.d-9.59.nu.ro.Secuni 1. ex libero. $ . 1 , adeo ut eius teſtimo
da fententia fuit Guidonis de Suzaria | nium ,etiam non apponente parte , pro
hoc verum elle in accuſatore producé- nullo (it habendum : Ang.insi num.3.
te ; non vero quando iudex ex officio | Auth . de teſt. Marfil. in l.de minore numer.
procedit , præfertim in defectum pro 22.D.de quæftionibus. Niliin caſu mortis
bationum : tunc enim poſle iudicem Domini occiti in domo L.1. $ impuberi
puberum minorennum teftimonia re. D. ad Syllan. aut li iudex ex officio ſuo
cipere.ſeag . hanc Alberi. Floriun. & Iaco. dictum impuberisalluineret : quod li
bin . à Sancto Georgio in d 1. in teſtimoniū. cet, propter d. 5. 1. negarint Alex.conf.
Angelus de Aretio in rerb. comparuerunt 64. lib.r. Cagnol.ind.l.2 S.item impy.
numer . 13. Marfil.in l . de minore de quaft. beres , contendunttamen Specula . &
Num. 24. Blancus de iudic. 1.349. & aliia loan.Andr.d.tit. de refl. verſ. item extin
pud Farinac. ſtepra numer . 37. hæc ſen- tur quod eft impubes nume.34. Bald.Alberi,
tentia cſt verior , & receptior , quo ad Florian. & lacobin.in d.l. iniufti. & indl.
crimina non excepta , nam in crimini. teftimonium , quorum ſententia & in
bus exceptis atrocibus & occultis ( quale eft fcholis & in tribunalibus receptior eft,
noftrum ) quando defunt alia indicia.indi- tefte Farinacio fupra num.37.
ftinéte verum puto quod puberū teftimonia Pofterior pars concl. de criminibus
recipiantur ad torturami.quia tunc in his exceptis , eft plane communis , & pro
eorum perlona habctur pro integra & batur ex l.deminore prin .D. de queſto
omni exceptione majore, eft praxi recep. į ubilate Mars. Decius autem & Cagnol.in
ta fententia,fuam tuentur ex.dol.de ininore lib.2.5 item Impp. D.de reg.iur. Gigas d. g.
in prin. Alberi ind.l.in teſtimonium. Iaf.in 12.num.4 . Scenk deteſtibus nu.iz rerf.nift
1. fin. colum.ultima C. de indign.Gigas ubi i agatur.Farinac.fupra.9.q.58 numer.22.
fupra quaft. 12. & alii apud Farinac.fupra quod introductum ob criminum ho
num.22.29.6 34 . rum arrocitatem , & tum ab bis iura
Si vero non fintpuberes , fed pubertati | mencum exigi pofier: & deberent,mo
proximi,tunclicet excludantur in aliis , ad dice tamen , torqueri. Farinac.q.41.14.
mittunter tamen in criminibus exceptis. ] ! 102.4 103.
Pubertati proximi ſint nec ne , id pen Inpuberes ſed majores norem annis,quis
der à iudicis arbitrio , quia non idemo iam doli capaces,fi Iudicis animus id fer !,
mnib.eſt terminus pubertatis , nec ca- cenſucrit fibieos rarquendos : torqueri pote
dem tempeſtivit hoc communius recipi runt, & ad denunciandum in criminibus et
poji Covarr. Duenas , Galiosdecet lacob. cept rccipi.
Menoch.caf.57.num.44.de arb.iud.prior Quod torqueri polint virga, feru
pars couclu,probatur l.3.S.le.Iulia & l. la , veitormenro Sibyllorum ,id docet
inviti D.deteſt.in .fed nec pupillus. l. Farina.9 41.num.16.quod hocà iudicis
ex libero 9. s. D. de quæft. racio quia arbitrio pendeat,Clarus.d.q.24.79m.16.
impubes iurare nequit l. qui iurajle in Brun.de iudic. tort.p.2.7: 4 wamer .16.
prin. D.deiureiur. & l 4.D. de in lit. iuta Capric.decif.130.numer ss. quod poflint
nec poreſt torqueri in caput alterius. d. I recipi, volunt Bart. & Marfil. md.L de
NOTS
 LIBRI V. QVÆST XV..
minore D.de quaftglof.ind.l.inviti.Crotius
wid de triftibus tit. in caufis crimin . qui
teftes admis .numer. 72. & ibi Moncada in
addit.lit. T. numer . 70. Alberic. de
teft rub.quando teftes refellanturrat.defect.
perfona num.20.Gigasd.q.12.
Si vero nondusa inchoarunt annum no
num ,nec torqueri ullo modo,nec admitti un
quam poterunt , ad iniandım , aut dennns
candum : hoc receptius eft. ita poft
Eran . Marcum Baiardus fupra nu 109.
qui ad idem allegat Bolognin. Fe'ler.crum ,quo ad pænam ordinariain: nam
Brunum , ad q. 6.4.numer .67. cum fequ . quo ad extraordinariam pollent fuffi
ratio , quia necdum fatis intelligunt
quid deponant,ideojurijurando', tor
turæ , & nominationidefectus natura-
lis regtis
Quando minorennis admittitur ad depo.
nendam in ordine torturan , non fufficiet #
nius teftimonium , fed requiritur (ültem
duorum . De hac re fentenuas refert, nec
tamen decidit utra verior, Baiardus ad
d.9.24. à numer . 107 & citat Mafi.in
pract.s diligenter numer. 8.loquentem in
numer . fingulari : quod fi bene citat,
cenſeo ,impuberi, pofitum indefinite.
963
torturam : fed accedensfecundimino .
rennis teſtimonium , novum indicium
elt. Dicitur in quæft.ad torturam : quia
non fuficere duorum teftimonia ad
condemnationem , licer indicium faci
anr, purandum . Sic preciſe gloff. Bald.com
ali in d.l.inviti ſpecul. & loannes. And . ſite
pra Bart. in d . 1. deminore & ind.l.ex lib.s.
1. & in 1.2. $. quo obfervari numer . 11. C. de
iur.cal.Gliff. Barth.Bald . Salicet. Angel.
Alix.olaliinlfia.C.de indign. quod ve
cere , & tic admitto contrariam fenten
tiain affirmativam , quæ fait Alberil in
teftimonium . Marfil in d.l. de minore 28
in l.inf.295 13.40.1) deficard in 9.diligen
ter fulzume.81. Grammat.conf. 45.num .
21 Farinac fupra num.33;
QVÆSTIO XVI.
An veriſimilitudo denunciationis ab uno
tantun facte,fit fufficiensadminister
>
Lum , ut procedi poſsit ad
tort!!TAN .
N

Aperte duos requisunt communiter.

Alberi.indlteſtimonioGrammat,conf. Non puto quæftionem proponia

ipſe Marfil. in l. infans col.pex verſ.eriam ſtat fingularitas, quod fit unus:nam ra
illud dictñ. . ad leg. Corn.deficar.¿ Boer: lis etfi fcunus, elt uus omnimajorex

decif. 261. quiduo ultimi ſcribunt fe fic ceptione, & preunde facit femiplenara
practicafe, & intelligendiambio de in- i probationem.ideo de hoc veriſimiliter
fantibus ſalcem doli capacibus . proba denunciante,non eft dubitandum , elle
tur , primo concl . quia minoris refti. ſufficiensadminiculum . Sed quæftio
monium in noſtro propohro aliquid procedit de Gingularicuialijadiictde
valet .& probat ; ergo plurium plus va- fectus ,irpore quia cítnunorennis , in
let & probat , ut mininum ad femiplc. lfamis, & c.
nam probationem : quæ ad torquen Porro ficut in verifimilitudo teſti.
dum fufciuit. Deindc unius reltimoni monij plurimum detrahitfideiad vim
um fiaccedataliud iudicium valer ad l.eius infringendam . Nam ubi teſtantur
inves
 964 DISQUISITIONVM MAGICARVM

inveriſimilia , numerus non ſupplet fic | bus teſtibus colligitur ex doctrina Bal
dem ,Farinac.9.62 num .320.Maſcard dedi in l.i.nu.5.C.defum . Trin . & Caftren.
probar.cond.1358.nu. 3 nec iudex debet ibid.ante fin .
credere non veriſimilia deponentibus , In exceptis vero & privilegiatis cri
Innoc.in c quis veriſimile efi de preſump. minibus in quibus de locijs interroga
Marfil. inl.1. § . in criminibus numer.3 ; D . tio fit, & infames non arcentur, poterit
de quaft.Gin Rep.rub. de probat. nuni. 108. tam verifimilis elle nominatio & tam

quia quod non eſt veriſimile fpeciem bene circumftantijs veſtita; ut iudicem
habet falfitatis : adeo ut.confeflio non quaſi certum reddat à denunciato cri
veriſimilis non noceat confirenti, arg. men cominiffum : & huigfmodi certi .
tex.in l. s. Divus Severus ev in $ . fi quis ul tudinem communiter DD dicunt ad
tro D.de quaft.Bald.in l.fi quis in hoc genus torturam iudici fufficere.leg. Clarum d.
C.de Epiſc . & cleri.numer.3. Petrus Ancha- 9.64.14. 13. & in terminisdeuno teftenon
ran.conf.24.col.s. Sic è contra magnam orani exceptione maiore Menor, de arb . ind.
vim habet veriſimilitudo , adeo ut po . qu. 34.numer. 4. & hucfaciunt tradita ab
cius credatur paucioribus veriſimilia Ozaſco Preſide deciſ.79. Burſate conf.
afferentibus, l. ob carmen s fi teftes D.de 201. ubi fuſe Jcribit de hoc arbitrio iudici
teft.c.in noftra eft. de teft. Curtius Iun.conf. i conceſſo preto ord. juris, circa tortuTAM :(
17. num . Socin.Iun.conf.183.num.1o.lib. bos se probabile teñent DD. Patavi.
2. multum prodeſt ut teftium defe & us Quoniam vero talis ac tanta verifi
Suppleatur. Carolus Ruir.conf. 149. riumi. militudo non ſolet inveniri in indicijs
o.lib.3.Deci.conf.18.num 294. lib.1. Ma- remotis , ſed in propinquis, idcirco fa
ſcard.concl.944.numer 14. Farinac.q.47. cilius hoc iudici faciédum in his quam
num.158 . & magnum præſtat ad tortu- i illis : propinqua leu proxima elt , qua
ran fundamentum. l. 3. & l. milites c . oritur ex indicio propinquo, quod eſt
de quxft. non ſecus ac ea quæ à commu . immediatum delicto, v.g.fitclisdej
niter accidétibus vera funt. Marfil.in s . pſo deli&o commillo deponeret dicés.
diligenter num. 33. & in fing.i.ad fin. le Meviam in cella clauſa: in conventu
Sed ifta veriſimilitudo, quia conſi- | maleficaruni vidiſſe.Rentota vero grę
deratur pouillimum ad hoc ut faciat fic oritur ex indicio, conjectura ,ligno &
dem iudici : minorem vim obtinet , ubi- | præſumptione, non neceſſario ipli de
cumque magis reſtricta & coarctata les licto maleficij cohærente, v.g.res,ver
gibus eſt nudicis poteftas. Inde fit , ut in | ba ,opera , quæ fapiunt incantationem ,
hac quæſtione primo diſtinguendum , ut quod voluntarié magicam aliquem
inter crimina non excepta & excepta . docere , quod damna minatus , quod
In non exceptis,in quibus criminoſ cum maleficis converſatus, & c.Inpro
de ſocijs non interrogantur ; DD.adl. pinquisergo indicijs hæc facilius blu
fin.C. de accuf. & interrogati fidem non venit: fimpliciter di iudex fufficientem
faciunt , verilimilitudo denunciationis verifimilitudinem habere le putet:quia
factæ ab uno , non erit fufficiens admi- plurimum in his eius arbitrium pollet,
niculum ad torturam , ſicut de infami- non auderem condemnare hoc facien
сеп :
 LIBRI V. QVÆST. XVII . 903

tem : nec tamen ad id lubenter illum | Bartazz.conf.3.num .32.Aymo conſ. 6.nu.

horrarer. Non pugnant iſta cum tradi 54 Natta.conf. 298.num. 6. Menoch. caf.
tis à me lib. 5. Difquifi Sect.3. S.ad torru- 1 474.num.54 .Maſcard.concl.131.num . 12.
ră ', illicenim locutus ſum generaliter , & 13.concl.1317 nu .41 645.concl. 1359.
præſcindédo à caſu tantæ verifimilitu . per totum . & merito communem vocas.
dinis , quanta fupponitur in erotemate. Eman. Zoares in ver. teftis inhabilis numer.
217 Patavini DD .hanc etiam probant,
QV ÆSTIO XVII . nili excellus in numero defectum fup
pleat: ſed plerique allegatorum non
An malefici denunciantes , impliciti eriam agnoſcunt banc limitationem ,
aliis criminibus , faciant indicium Horum DD. fundamenta videntur
ad torturam maxime quando i . quia tortura poteſt ſupplere unam
ſunt plures. inhabilitatem & non plures. Secundo
non poſſe numero iftum defectum
in
V funt opiniones contrariæ valde telt numero ſuppleri: hic vero iſtorum
probabiles. Vna potius authoritate ni- teſtimonium non modo debilitatum
Xa tenentium , altera vero melioribus eſt, ſed prorſus annullatum , quia tales
rationibus confirmata . Plurimi tenue ſunt prorſus inhabiles. Baiardus , non
re quod etiam in criminibus exceptis his argumentis, fed tam denſa nubete
(utſuntmaleficium , hærefis, ſodomia, ftium perculſus ,videtur admittere hác
& c . ) locijcriminis , qui pluresdefectus fententiam eſſe veriorem iure ſcripto,
patiuntur, v.g.quiamultis alijs crimi - red in praxi non teneri , nam addit ad
nibus implicati, eriamli aliter veritas i Clariq.24.à numer.:28. poftquam LD.
haberi non poſſet, qua per illos, nec ad multos nominavit , & argumenta illa
torquendum ,nec ad inquirendum ad duo propoſuit, hæc verba fubdit: Scd
mirtià iudice poſlint. boc tenent Alex. i quicquid fit deiure , veritas eſt , quod
conf.89.1.11. 12.lib.z Socin.conf.118.00 conſuetudo fervat , ut omnes teftes cu
lu.j.Barbar.conf.os.vol. 4. Marfil.fing 118. tortura admittantur , etiamſ mille de.

& conf.102.Gratus.confi.59.vol 2. Gram- i fe &tus paterentur. Alias raro ſocijcri

mat.conf.38.6 45.8. 22. By conf.70 num . minis dictum fidem facerct, quia pauci
8. & rol .43.num.8 Parif.conf.z. num.85. ſunt locijcriminis , qui pluribus defe
polis.conf.35.nu.76.vol. 4. Gigas. de crim. Stibus non fint notati , & fic delicta re
Les vraieſta.titul. Quomodo & per quos q . manerent impunita . Ego tamen arbi
7.nu 7.Roland.conf.16. num . 20. conf. 24 . tror, quod tales teſtes , cum Giet magis
num , i.conf7.num .24.27. & 28. lib. 1. infames, majori tortura fint efficiendi,
Silvan conf 81 numer.15.Burſat.conf.79. ad corum di&ta convalidandum. ] de
lib.1. conf. 192.lib.2.conf.6s.conf.70.6 | eadem praxi ſeu confuetudine teſtatur
conſ.275.1.3.Cephal.conf.os.74. & 204. Clarus, & eam approbat q . 21.nnnier . 7 .
Ondeon.conſ.100.num.18. Rimin ,lun.conſ. 9. falfum numer . 4.ubi tamen requi
113.644.6571.kurſin.conf.81.numer .os. rit alicuius adminiculi acccflionem ,
Сccccc quando
 DISQVISITIONVM MAGICARVM

quando allegant propriam turpitudi fames ad teftimonium in criminibus

nem , bempe ſe fuiſſe ſubornatos : exceptis ferendum admittens, inter
quando vero Clarus non loquitur de eum , qui uno vel pluribuis criminibus
allegantibus hanc ſuam turpitudinem , ) involutus aut ratione criminum lępius
illic non requirit ullum aliud admini- infamis notatus; non diſtoguit , igitur
culum , ut d.numer. 7. Quæ eſt quoque ! nec nos diſtinguere debemus . l. non di
ſententia Boſij de eadem cõſuetudine Ainguemus D.de recept. qui arbit. Deinde
atteſtantis. tit.de indic numer. 156. circa quia malefici plurimis ijſquc horredis
fin. idem tenet loſeph Ludovic. Decil. criminibus , ut plurium ſunt innodati
:
Lucenfi.15 . afferens le pluries ita pra- quod fi alijs criminibus maleficos ta
cticaffe,quod licet Bertazz . & Roland . ites carere effet neceſſe , nullus unquam
impugnare rentarint ,tameil(ait Briard. cffet teftis idoncus. Tertio crinen maa
falluin num.25 . ) dicantquicquid velint leficij nó impedit, quin teſtis ſocij con
isa ſervatur & fic vidi , o ego quoque pre tra ſocium teftimoniuin valeat : ergo
Etrcavi. ] eandem fententiam tenent nec alia leviora crimina cum maleficio
DD . Friburg. cum lequ.tamen diſtin- conjuncta impediinentum adferre
ctione, inter crimina quæ ſunt ordina pofluor.
rie cõiuncta & qual ſubordinata , & ea Cæterum ( quod valde notandum )
quæ ab invicem plane feparata funt, fundamentum partis adverfæ æquivo
ncc habent connexionem : prioris ge co paralogizar.Nam ,primo quæ poli
neris efle cenlent cum maleficio crimi. riviiuris fune , abfoluite accipit , quafi
na hærefis,lxía Maieftatis divinæ , apo etiam omnis effe or iuris Secundo tal
ftaliæ ,Sodomiz , parricidij, homicidij, fum fupponit à tortura non fuppleri,
& c . in his tenent affirmativam , pofte- niſ unum defectum : poteft enim lup
tioris, cum maleficio videri periürium plere plures defe &tus iuris poſitivi.quia
Jatrocinium ,raptum ,fartum , & c. & in præfumptio nata ex tortura eſt iuris
his tenent negativam . Quo ad priora res i gentium : ut & ipfa tortura in genere ad
eft multo evidentior : idem tamen teneo etiã verum exſculpendum , non à nire civi
quo ad pofteriora.Nam argumenta huius li, fed à gentium iure deiluxir,licet mo .
affirmativæ probant æque de utriſque di quæftionum hi vel illi fint iuris po
& DD.pro negativa criam priliş mem Grivi: impedimenta vero iftorum ie
brum impugnant, & aquc parum pro Nium ,mcre funt iuris pofitivi , quo ad
bant de his atqne de illis. hoc urinfami plurium criminum nt
Probatur ergo concl. noftra affir- hilominus credatur. naturalis enim tai
mativa indiſtincte. primo quia placuit tio folummodo dictat , ur minus cre
Bollio , Claro , Ludovico , & Bajardo datur iftis, quam uno tantum crimine
quiomnes in ſubſellijs & iudicijs ex irreritis . Diſtinguendum itaque inter
ercitatillimi. 2. quia practicatur, ut di ea quæ iure politivo reddunt inhabi.
cuneijdem ,z:quia cſt utilior reipubl. & lem teltem , & eius teftimonium annota
iuſti'jx.4 . argumentis Friburgenlun, laut, & eaquæ jure naturalivel gennú
quæ ſunt.1. quia lex criminoſos & iu: id faciunt.Priora fic inhabilitant & ana
Il
‫وردتان‬,
1
 LIBRI V. QVÆST. XVIIT.
Nullant , ut adhucpollinenumero , vel
cortura ſuppleri & perfici , quando ex
numero aut tortura jure gentium præ .
fumitur veriſimilitudo . Poſteriora ve
co ſimpliciter & omnino fic inhabili
tant & annullanc , ut neq ; numero nec
tortura queant uñqua perficivel ſup-
pleri . probatur diſtinctio ex fimili de
teſtimonio minorennium proximo .
tum infantiæ , & proximoruin puber-
tati ſapraq.15.Iam expedita cſt reſpon-
fio ad argumenta contraria .
Adı. tortura poteſt ſupplere unum
defectum & non plurcs;negaturplanè.
nam ſi defectus ſic iuris naturalis , nec
unum poterit ,nec plures. Sivero Gtiu
ris poſitivi ordinarie quidem fupplet
aliquando tamen poterit tam
elle gravis , utſuppleat plures.
Ad 2.quod nullum eſt jure poſitivo,
non poffe fuppleri numero , falſum eſt.
nam ex praxi & conſuetudine (ut dixi )
fuppletur , & favor iuſtitiæ hoc expo
tcit, neque in exceptis iudex coarctatur
ad huius iuris regulas Quod vero nul.
lum eſt iure naturali, five primario, live
fecundario , conceditur , id num , non
poſſe luppleri : ſed negantur ifto iure
huiuſmodi denunciationes annullatæ :
ſunt tantum debilitatæ .
QVÆSTIO XVIII.
an extrajudicialis rerocario infirmet iudi-
cialem denominationem adeo ut non
faciat amplius indicium ad
torturam ?
D huc ſubiudice lis eft : quæritur, quæftione ultima:quia deli& tum per tor:
Non tam de extraiudic iali fačta priul Tiuram confeffum , & ad bancum ra .
987
quam reus eſt condemnatus. de hac ca
nim conſtat cam potius cauſam præ .
bere , ut iterum torqueatur: receptum
eſt, li in prima quæftione maleficium
confeflus lit, velaliquem denunciave
rit : & non vult fequenti die confeflio
nem vel denunciationem ſuam ratifia
care , dicatque ſe vi quæſtionis vi & tum
falla dixiſſe : receptum , inquam , talem
abſque novis indicijs iterum cquuleo
imponipoſſe , ut in confeſione períce
veret . Lege Simancam & alios , quos ſum
fecutus lib.5. Dijquifitio.fect.99.verf. quoad
iterationem.lit.FF . & ftatuiturin Carolina
ar. 57. conſtac etiam huiuſmodi revo .
cationem non factam à certo mori , no
eſſe attendam . ut benepoft Baldum Mar
fil.conf.79.vol.z. & in pract.S.reftat.num.
16.6 17.
Dubium potius eſt de revocatione
extraiudiciali poſt ſententiam mortis
rco denunciaram , puta factam tempo
re confeffionis vel Euchariſtiæ . Nam
tunc elidi præcedentem alterius nomi
nationem tenent nonnulli , Marſ.in d.§ .
reſtat num.12.Burſar. conf. 201. nu. 148.
& Farinac.quaft.46. numer . 70. Horum
DD . pace puto tenendum eſſe contra
rium : quia nec retractanti in ipſo pati
bulo , fi nolit,iudex credere tenetur, ut
oftendam .
Si vero in via adfupplicium , velin
ipſo ſupplicio revocet confellionem
fuam de le, conſtat revocatione con
temprà omnino adhuc puniendum , ex
Carolina artic.91. & DD. xt Mafiar. de
probatio.vol.i.conclufio 353-NUM.29.Bins
Сccccc 2 rifica
968 DISQUISITIONVM MAGICARVM

rificatum ,cenſetur legitime probatum . Curt.cent.conf.70. Craret.00:1f.6. numer,

Quod fi in via vel in patibulo revo . | 53.8lgitur iſta prælumprio perle valde
cer denunciationem de aliquo factam levis eſt. multicnim moriuntur haud
in tortura , & ad bancum juris ratifica | multum de anima ſoliciti ,ut quotidia
tani,vel aliter fieriin partibus illis con. naexperientia docemur,
fuevit : tunc quidam voluntadeo elidi Secunda opinio eft, (i fuit npda inr.
denunciationem judicialem præcedé- culpatio ſeu nominatio fine ullis ad
tem ,ut ex ea nullo modo reus torque- miniculis , hac revocatione ipforum
ri poffit . per text. in l. D. Marcus. D. ad ! denunciationem planè elidı , liadhnt
Syllan.tenent etiam in crimine bærefis, ea adminicula, non elidi, hac videtur fen
in criminibus aſſaſsinii, veneni & aliis oc tentia eſſe Marfil. in d. S. reftat infin . Mal
cultis.Marſit.conf. 109.nu.31. & in pract. car.libro 3. deprobat.concluf.1130. numero
in s . ieftat ad final.poffiſerniap .Grammat. 14.Burſet.conf. 201. numero 14. libro 2 .
devil.s6.nu . 11.voto 3.num 15. voto 1. num . Reminaldi lun. conf. 420.numero 17 libra
17. Decian.conf. 18.numer.1. & fruit Fari 4. Si hæc ſententia ſupponerer, in po .
nae.fupr.numer.73 . & hanc tutiorem yo ſteriori membro elidi ipfam denúcia
Gant Patavini. ratio quiamoriens præ- rionem , ſed manere integra illa admi
fumitur nonmentiri, & facit indicium nicula foret cadem cum Farinacii lens
innocentiæ pro reo.Bald.conf.zs.colu.z. tentia fupr.nu.73.fed tuncad propofitú
rol.1. non effet, nam hoc extra controverliá
Adverre , lector, huic rationi me ex eft: in dubio noftro agitur de ſola de
Binsfeldio jam refpondiſſe libr.5.fect.snunciatione judiciali , præfcindendo
num s quæ velim legas. nunc addo fa ab adminiculis :& ea opponitur fecun
cere indicium innocentiæ pro rco, nondum ſe revocationiextrajudiciali. Ali
nifi propter illain præfumptionem udergo ſupponit iſta ſententia: nempe
quod moriens præſumicur non mentis quod iſta adminicula moraliter fic cú
ri. Si magni facienda iſta præſumptio , į denunciatione concurrendo in illama
valere deberet ad exculpationein fui infyant , ut eam reddat longe validio
ipfius: ad quod jam oltendimus nihil rem & efficaciorem ad perſuadendú,
valere : fed de ſe non prælumi verum j quam per ſc fola foret ,quod concedo :
dicere:ut nec de proximo ,li jam mori neque id Farinacius advertit , & ideo
turus aliqnidin rertii præiudicium ex non auſus fuit illi fimpliciter affentiti.
trajudicialiter dicargnec enim prove- | Igitur cam , quatenus fatetur, Giadlint
ro habetur l.fi quis in §.fi quis iuricns D. alia adminicula , denunciationemnon
od syllan. Arig.inl. mater.C.de colum- elidi, veriffimam judico : ſed quatenus
at. Alexandr.conf.14.libr.Llafinl.. C vul elidi,& non adfint, ea non fequor.
commun.de legut. Cupbul.conf.276.28323. verlanjur enim (u dixi )in calu forma
*4 . Menoch. conf.39.numer.44. Farinac. ! lis comparationis inter denunciatio
quaft 34 num . 3i. poſt Bofdein :dicamer. nem iudicialem & revocationem ex
188. Alcia reg.z.preun. f.pilhuic. af. traiudicialem , & præſcindimus ab aliis
teccioni efficaces adellenc conjecturæ, & indiciis & adminiculis , præfupponen
res
 LIBRI V. QVÆST XVIII. 969

fes denunciationi nullum alium defe- l judices hac in re folét aue debene ſtare
cum accidere , quain quod fit revoca dictis confeffariorú : nec circumſpecti
ta , & conftatdenunciationem plurium confeffarii ſolent in vulgus tales ex
validam elle poſlead torturam ,etiamfi culpationes fpargere ,gnari ſcandalum
alia defint adminicula . Quocirca hæc certum , fructum vero incertum fore.
opinio media licet præ ſe ferat æquita. | Denique non poflum mihi perſuade
tem , parum tamen haber ſoliditatis. re , plus fidei deferendumalli hujuſ
Sit concl.Quandocunque poftfenten-“ modi revocationi extrajudiciali,quam
tiam mortis denunciaram , reus revocat " judiciali legitimæ denunciationi: cum
denunciationem fuam :iudici arbitrarium « ( pro hac ſemper militet juris firma
eft,adhuc credere denunciationi, & cūćtis " s præſumptio.
perpenfis ftatuere cur velit ftare,inculpa
tioni an exculpationi. & veriſsima eft fen QVÆSTIO X1.X.
tentia tertia tenentium in rigore per bu . “
iufmodi revocationem non tollo legiti
mam denunciationem . Quando nihil inrenitur de inſtrumentis
Hanc tenuerunt Binsfeld . & cum maleficii,an denunciatio plurium per
boc elidarar,ita ut non amplius
co facultas Iuris & Theologiæ Ingol
prebeat indicium ad tor
ftadienſis in fcripto fuo ad fereniffimú,
turain ?
& omni virtutum genere laudatiſs.
Guilhelmum Bavariæ Ducem , anno
argi Icer inventio inſtrumentoru Git
1990. &pro ca multa adducit rare ment Llignum & eficax argumentum ad
menra Marfil. d. § . reſtat fere per torii, ,
& Maſcard.fupr.nu. 13. equidem verfus maleficos , Gcut de monetariis
paucis eam infirmavi d. ſect .5. num.5. & furibus certum eſt, Hippol.Marf.in l.
nec muro . qui falsă.D.defalf.n.114 @ infra Decian.
Obſervo utrimq; effe præſumptio- in criminal.lib.z. 147. 26.num.6 . c dicit
nem.pro revocationc eftpræſumptio , conftitutio Carolin . Binsfeld. in l.fin.C.de
quod non mentiatur, pro denuncia- malefi . mathemat. Tumen ex non inven
tione eadem militat, quia tortura ean tione non poteft colligi idoneun argir
déinducit, & fortior eit illa, quia poſt mentum in contraim , quia non ex
ea ad biscum ratificata. Confirmatur , fola inventione inſtrumentorum cri.
quia accepta fententia folent rei mente men hoc probatur, fed ex aliis quoque
valde conturbarimorris quadam præ mutris, ideo ut argumentum procedat
occupatione. Præterea hac prætextu deberer'elle fignon convertibile &
pollent plurimi nocentes meriras pce proprium quarto modo .
nas evadere confeffiriis aut aliis íubor ,
idcirco bene trgolſtadienſes fapra
natis ad extorquendam morituro ta & Friburgenſes reſponderunt negati
lem revocarionem , vel ad cam fonteve:quibus aſſentior. ficut enim indicia
confingendat idque prece,precio,im pollunt valere fine denunciatione , fic
portunitate , ut fit. Etideo nec graves demanciatio fine indiciis , nam licet in
Cccccc's viem
 VM MAGICARVM
970 DISQUISITION

vicem corroborenc,ab invicem tamen riu.ſeru.numer.25.explicatur,ut leipſum

non dependent , & fepararipoflunt.
Quam facile verſipelles iltæ poffunt
indicia perdere , ablcondere , remo
vere ?
QVÆSTIO XX.
An leviora indicia ſufficiunt ad tortu
ram in criminibus non ex
ceptis ?
I ſolas DD. fententias (pectemus,
ambigamus neceffe eſt, adeo diver
ſa telponderunt : ſaltem quo ad lo
explicat in l.nemo 3. D. de Epiſc. andiend.
nempe quod in his judex animolior &
promptior debeat elle ad torturam ,
quæ eft fententia communis.laf.inl.4.
o.fiibi indicium.numer.4. D. de condictio.
ob turp. cauf. Suzat. Marfil. Grammat.
Galon. Clar. Carter. Conrad . Boflo Bru .
nam , Ponticell. & alios referunt & feqq .
Roland.conf.7.nums.s. 67. libr.1. Oſaſcus
deciſ:79.118.10 . Tiberius Deii.d.conf.18.
nu.5 4. & Farinac.q.37.n. 150.quia lem
per in his difficilem habent probatio
nem , leviores probationes, etiam ad
condemnandum fufficiunt. 1. hon om

quendi modum . nam in re fortaſſis nis.g.à barbaris D. de remilitar.fuse Bap

non tanta diſſenſio eſt.quid tenendum tift.Plotusde in litt.iurand.5.4.n.22.
cenfeam fatis explicui lib.s.diſquiſitio. Vnde apparet latis temerè quen
{ ect.3 . dam conlulentem affirmaffe,quodá de
Non quæritur an liceat ex non legiti- hac re diſcurlu: quodæqualis ſolicitu
mis dan inſufficientibus indiciis procederes do , & indagatio & probatio in exceptis
fed an in hoc crimine indicia leviora , (ufff- & non receptis requiratur. Fateor in
cientia cenfeantur: & levia hic vocamus , utriſque neceffariam diligentiam iudici ad
non ſecundum le ,aut abſolute loquen, bibendum : ſed nego in utriſque eodem modo
do : fed quæ comparative feu relative, & terminobanc neceſsitatem circumſcribi:
reſpectu corum quæ in criminibus nego in hac indagatione criminis excepti
non exceptis requiruntur, levia vide omnia illa cenferi neceſaria ,que in non ex
antur , & idcirco comparatione iſtocepti criminis indagatione nettſſaria rape ,
rum funt leviora , quam in his requiſitantur.Ad torturam luftcie judiciha
ta :non vero quæ fint leviora ſeu minus bere iodicia ex quibus fortiter opine
fufficientia , quam jus, aut natura cri tur denunciatum eſſe reuin :poterit au.
minis requirat. tem facilius id opinari in exceptis
Hoc pofito, Refpondetur affirmative, quàm in non exceptis: quia crimina il
quia in his criminibus magis expedit la folent efle occultiora. Præterea di
reipub. leviora admitri indicia, cùm itinctio,quá adjicit ille conſulens inter
fint occultiora & difficilioris proba į forum fori, & forum poli : ut videlicet
tionis crimina , & digniora quæ citius judex in foro poli , ( qui eſt confelia
& gravius puniantur. Idem refponde. rius ) proclivior eſſedebeat ad credé
runt Ingoltadienfes & Friburgenfes , dum pænitentem eſſe affinem culpz :
DD . & etiam Patavini, à quibus opri- in foro fori judicem debere proclivio
me Bald in I.quicumque go25.C. defugir com elle ad credendum quod reus im
munis
 LIBRI V. QVÆST . XX , 971

munis å deli &o.Hçc inquam differer:- 1 queant :iudici in fidei favorem permits
via eſt rejicienda, ut qulla.Nam in foro ci , non attendere ad ordinem juris,
poli quoad hanc credulitatem , nulla quando de excepto crimine lis infti
eft differentia inter crimina excepta & tuta .
non excepta , gravia & noli gravia : Ex 6 , in fideifavorem . folummodo
quia in omnibus æquè & fimpliciter 1 probatur : ut complices in cauſa hære.
judex tenetur credere reo ipá pro fe lis ad fidei teſtimonium admittantur::
aut contra fe loquenti. In foro fori debere illorum teftimoniú hujuſmo
nunquam tenetur lohi reo pro fe di . di cfle , & talibus ornatum circumſtan
ecnti credere: & hic excepta à non ex tiis, uit judex credat præfumptivè eos
ceptis diſtinguuntur : & in quæſtione non menuri. Verum hoc ,quid nobis
agitur de credédo non ipſi reo, ſed ter- officit.Nec tantum requiritur certitu .
tio illum denúcianti.Sed inftat, quoad | dinisia reftimonio ad torturam ;quan ,
hoc inter excepta & non excepra nul tum intcftimonio ad convincendum ,

lum adhuc eflediferimen : probant id quod eſt majoris præjudicii.

aliquot texribas.nempe accufatus 6. licet. lten nirútur hoc probare,in omni
c.in favorem fidei, de hæret. 112 7. Re bus criminibus ex quibuſdam textibus
fpondeo , quod d.g.licet, nec ad rem fa- generaliter loquentibus , utl.abſentem
cit, nec fi faceret ad rem , nobis,fed illis D depan. ubi traditur,nensinem ex fu
obeffet: fpicionibus ille damnandum : fatiuseſ..
Non facit ad rem , quia illic non agi- ſe nocentis facinus relinqui impuni
turdelevitate indiciorum , ſed de per- wm ,quàm innocentem damnari , quæ
juri teftis admittenda revocationc : nec contra nos non pugnant. Quia nona
in textu illo deciditur, vel ex eo poteft gimus de dan:nando ullo ex ſufficio
colligi: quod in quavis reoium excepti nibus : fed de torquendo ex indiciis
criminisinculpatione,debear apparere valdè moventibus iudicem : nec verò
manifeftis indiciis , quod taleszelo fi- innocens iudici,cenfenduseſt , contra
deimoveátur.Repugnat auté tex.par- quem alia funt indicia.Denique obji
ti illum : proferéti: quia difertè probat, ciunt l.refpiciendum eo . tit. ubinubulett.
ip crimine excepto.quoad judiciarium quod nobiſcum pugnet. Nó decet me
ordinem contra communis juris fan de negârium parte lufpicari, eos miſc
cita procedi & etiam periuri teſtimo- ricordiæ laudéambire : necillos decer
nium aliquando recipi ( quod unum fuípicari quicontra fentiunt,fe verita
pro nobis: ) & quidem id recepram in tis gloriam aucupari. Deo iſta iudicia .
fidei favorem , ut facilius hæreticicoo- | finenda.Viroqucparscenſet ,ſe nec du .
vincantur & pænas luant ( hoc alterú | rius , nec remillius decernere, quàm res
pro nobis . ) Vndè meritò intulerim , poftulat:utraquc iuſtis rationibusmo
quodcùm itriguin crimen cum hæreſi verile arbitratur.Quod tamen codem :
conjunctum fit,& in ejus perfecutione | loco fequitur : in lenioribus cauſiso
eadem obrineant: etiam in noftro cafu portere, ut iudex Gt adlonitrtem pro
u ftriges facilius convinci & puniri nior : in gravioribus ſeveritatem legu
ali:11
 ITIONVM MAGICAR
VM
972 DISQVIS

aliquo temperamento benignitatis | ter numer.157.& conf.74.num.35.Gram

fubfequi: hoc fatis indicat non codem mat. voto 3 4. num.23.Perſonal.rit. de in
modo in criminibus excepris , quæ a dic.
trocillima ſunt , quibus graviores pe
næ ſuntdecreræ : & in levioribus, ut
ſunt non excepta , procedendum : ſed
licere iudicibus in illis ſeverius quàm
in his procedere.
QVÆSTIO XXI.
Que indicia leviora fufficiantad tor
turan ?
tortu numer. 24. Carrer 'tit. de in
diciis S.circa quartum nu. 8. Riminal. lun .
conf.361.numer.32.33 & 37. Farina.q.37.
nu.790.
Equidem niſi fic explices , iniuſtam
cenſuerim , & ſimpliciter negandam ,ut
negant longè plures:gloff. Cyn.Bald. Sie
lic.inl.fi quis C.ad leg.Iul Maieft. Alberi.
in rub.D.eon 3. Afflict.in tit.quafint rege.
lia in verb.do bona coinmittentium nu . 44
Grammat de voto 34.ad fin . Angelus de Arci
tio. & in addit. Auguft.in verb.che hai tra

O e ſufficientia iuxta criminis natu 175.6 poſl Brunun Conrad.Clarus qu .

ram , & in genere indiciorum ad torturam . 04.ante.10 . Folterius in prad . cri,verba,
Licet eniin multiDD.dixerunt in atro . & quod fuffocavituxorem 158 G nu. 103.
cillinis permiſsú iudici iura tranſgre- Gafon. poft tra t.de indic.cap.s. fub rnb.de
di ,ut in his ordo fic ordinem iuris non non torquendo fine indicis etiam in crim .
lervare. Innoc.in c. 1. deconſtir. Bald . in l. laf. Meief. Gigs de coche crim , in tit. quo.
obſervandum nu.io.D.de offic. Praſ.& inl. modo e per ques9.20. Roland.conf. 2 nu.
da li ſeverior C.de infam . Marſ.in l.1.n.47 . 33.lib.3. Rimin. Inn.com [.88.0 301. nu. 32.
de q.Clarus in S.I.ante num . 10.11. Capic. 1 olaſih.decif.78.nu.14. Deia.in crim.1.7.6.
decif.31. Gramm.decif.36.1.2 & 3. Roland. 46.Bertaz.cöf.01.col.1.1 1. Kurſ conf.166.
conf.7.n.5 . & infr.li. ). Menoch .dearbit- g.n4.33.6 201.00.41.Betriusco 67.14. 14 .
84.1.9 . & conf.100.14.6 6.Mafcard. concl. | Perfur.fup.nu.14. Vincent. Ondedus con-s.
1385.1.13. 100.nu.s.l.1.nu.22. Carrer litp num.7 .
Hoc folummodò verum eſt, ubi Maſcard.concl.1383.1.4 .Farinac.l.2.q.37 .
cóftar dereidelicto : fed cùm quæritur n.79 .& nu.29 .
an reus deliquerit,idra quidem diſpen. Debent ergò adeſſe indicia fufficientia ſcd
fant circa nonnulla jure ordinario & ! quæ ilta ? Rectè Bart, advertir certama
poſitivo requiſita in procedendo , & de his doctrinam tradi non poffe :
circa petlonas teftium , ut reſponſum quem alij ſequuntur.Bart.in l fin.D. de
quaſtionibus præcedentibus , ſed ut qu. & ibi plené Marſ. & Blanc.de indic. 6
abfq; legitimis indiciis præcedentibus claru: $ jin.q.64.8.13.idcò iudex poteft
aliquis-torqueatur,nec ulla iura,nec e- arbitrari qua libicenſeat lafficere fac
quitaspermittunt :ut benè Marfil.do. poft multos Menoch.de arbitr. caf: 270. .
drinā illam Innocentij moderatur & 3. & caf.+ 74. M. & vum 47. dixi de
explicat , quæ explicatio meritò com hac re cepiosè delibr. 5 fedt.36 + quo
muniter recipitur. Marfil. in so diligen- ! meretero. Menochius,l... de prafumpi.
 LIBRI V. QVÆST. XXI. & XXII. 973

9.44.à n. 9. poſuit quadraginta tria in- , minorem . Gramm.voto.17.n.18.Clarus

dicia ad torturam idonca . Bertazzio.d.q.21.col.ult.
conf.213.n.4.8.vult.duo indicia levia ( uf Quando non ſunt fatis idonea indi
ficere ad torturam , quod intelligo | cia ad torturam , & judex habet cauſas
etiamh in jure non fint exprella, dum- ſuſpicandi reum effe culpabilem , con
modd ſint per duos teſtes probata , & fulunt latrunculatores , ut rens faltem
fint verifimilia , & probabiliter conclu . terreatur verbis , & vultu , & torturæ
dant Bald.conf. sr5. n .4.pol.s.ltem indi comminatione . Bald. in l.2. C. quorum
cium aliqualiter animum judicis mo appellat.1.5 .Boffius tit.de indic. 21.24. ſed
vens , & in jure approbatum , fufficit. alii ad hoc requirunt aliqualem judicis
Bald. in l.cum citra C. deiur.dot. Cravet. præſumptioné.fic Fran.Perſon tit.de ror
conf.6.7.12.Simon dePretis conf.is n 19 . tur.nu.77 . & Farinac.monet ne terror
Bart.Baiardus ad Clarum 9.64.11.5o.quia iſte verbalis admoveatur perſonis val
plus debet operari in judicis animo cæi dè timidis,q 37.num 102.6 103.
teris paribus indicium jure expreſſum , Si præfumptio judicis eſſet cenè fun
quàm non expreffum . data , polſet verbis adjungere facti ali
Tertiò vnius teftis integer, & (ut vo . quid admovere reum ante equuleum ,
cât ) invulnerabilis,de propria ſcientia expoliari, & quandoque ligari facere,
per fenſum corporis deponens. glof. immò & modicum elevari,line quaſla
Bald . Angel. Salic . & alii in d.l.fi quis. An tione . Paul.Grilland.deindic.q.4.in 2.do
gel.in lib.tormentis C. de quaft. Bald . conf. i 3. gradu torture Corrad.titul.de negat.tri
259.num.5.lib.1.Marſ. conf.46.nu . 1. An. min.n.41 . Perſonal ſup. num.78 . & Fari
dreas Siculus conſ.47.num .667. libr. 1. nac.d.q.37 . num.jos.Quanquam nec in
Parif.conf.15i.nu.3. lib.4 & alii poftquos his čerta regula poteſt judici præſcribi.
Farina.9.37.n.36.cum feqq. Quod fiin- Cartar.in Pract.cap.112. nifi Farina.queft.
teger non eller, aliquod aluud admini- | 38. num.33 .
culú requirereturMenoch.de prafumpt.l.
1.9.89 9.10.0.1 . Clarus 9.21.9.2. vel G QVÆSTIO XXII .
delit adminiculum , non poterit devc
niti,nig ad levem torturanı, & nonad An iudex promprior & facilior debeat elle
plenam ,poft alios Clarus quaft.64. nu.32 . ad torturam in atrocioribus con
Farinac.fup.n 64. Denique receprum , occultis ?
quod unu in indicium etiam remotum
fufficiat ad torturam ( loann. And ad Vre certúeft ubi aliter veritas haberi
Specul.in tit.depreſumpt.s.species in maio non poteſt, facilius concediut venia
re addit.Alexand. alii apud Clarum qu . tur ad quæſtionem l. D. Pius D.de quaft.
64.n.14.) quam ego non libenter le & cùm in hoc crimine ftrigú rarò vel
querer , niſi concurrente alıquo alio nunquam aliter queat veritas haberi,
adminiculo , ut moderantur Clarus in quia conveniunt de nocte , & in locis
9.21. & Farina.fupran.47.vel in occul- deſertis , & talia crimina ſunt difficilis,
ris ad quæftionem levem , ordinaria probationis. Menoch.dearbit.cap.116.13.
Dddddd 14. C4
 ITIONVM RUM
1974 DISQVIS MAGICA
14.Camillus Campeg. In addition . ad Zan nem non approbant alii, cum Vulpello
chin.cop...verb. num.quid poterst torque- Farinac.d.q.41.1 .48. Haud ſcio tamcn
ri :: Sequitur in hoc crimiacut in aliis an in judiciis non magis obtineat rigi
occultis promptiorem ad corquéduin ſ dior illa ..
debere effe judicem.Idem in atrocioria Hoc lcio in crimine maleficii , utin
busprobatur, quia quo gravior mor cæteris exceptis , 11ęc nobilitatem nec
bus, hoc opus eſt remedio efficaciore i dignitatem per ſe exculare à tormen
& celeriore. Confirm.ex præcedenti- tis, textusſunt apertiffimi letfi excepte
/
bus , quia fi in his criminibus ad tor. C.demalef.l.de mmore inpr. D.de quaft.l.
quendum leviora ſufficient indicia er Decuriones C.eod.l. nullus, I fi quis alicui
grobatem quafi. 12. cerrè fequitur judi- C. ad leg. lul. Maieft. L. proditores D.dere
cem in his ad torquendum promprio- ! wilt. D.fi quis Decurio C.defalfca in fidei.
rem & faciliorem elle debere. l. ubic. de hares . Marfil.d.ledictum . Bofsiw ,dels
defalfo boc tenent Bald.in l.nemo deinceps dic.nu.iis . Dainbauder.inprat.crim.cap .
C de Epiſc.aud.muni.3. Alex.conf.62.nu.s. 41 rub.qui à tortare fint excufandi.nu.7 .
lib.3.Gramn.decif.33.n.4.decif.34.nu.38. Gramm . voto. 25. num.5 . Grill.de quaff.g.
e conf.33.1 . 17. Igneusin li sſervi 8.75 . 4. Covarr. 1.2.var.ref.cap 2. Binsferida
D.ad Syllav.Brunus de indic.2.p.9.80 nu . 1.etfi excepta concl.7. Farin.qu.41.amer.
2.Abb. in c.at fi clerici in fine. principii de 100 .
iudic .Beſsius.deindi.1.172.6 195. Clarus Leviùs tamen torquendos docet Ti .
9.64.88.6.qui vocat communem, & fanè ber . Deciao.conf.93.04.137 fol.2 . quod
ibi in addit. Giarcharus lit. H. & Baiardus zquum eſt,ut & illad.contra rales exi
numer.19.multos allegant , idem defendis gi indicia clariona quare contra alios,
Binsf.d. concl. 6.4.6 . & vanimiter ficres per tradita a Vulpello conf:14 ). in princ.
Sponderunt interrogati DD. Ingolfiadienfis quem fequitur Barard Ad d.clari 9.64.14.
Theologi & Ixriſperiti anno 1590. Patavini 63.Verumtamen ctiam hæc duo abar
Bononienf. & Friburg. Anno 1002.: necdii- bierio judicis dependedt quacum
witandum has de reputo .. , leatus omne privilegium ademerit ,
iuxra Fean .Marium decif.709.p.1.tátum
QVÆSTIO XX111 . licebit judici , cum illis quiprivilegio
funt cxuti in panam facinoris de quo
An in boc crimine dignitas à tormentis fufpeéti meritò videntur, quantum cá
excufet ? illis qui nunquam privilegio adjuri
fuerunr.
VRE ordinario nobilitas & digni. QVÆSTIO XXIV.
Ik
guaſtion.libr.milites.eo.tital.Gra» m.voto. An in atrocioribus maior debeat adbileri
1. Boſsius de indic.numer. 101. wfque 114 . tortura ,quàm in aliis criminibus
excipiunt quidam , niſi in officio deli .
querint, ut idem Bef: 14mer.16. & cla I cætera paria fint, & aliundenihil
948 9.fin.quafi 64. num.16. ſed exceptio . obftet , certum elt in his acern .
Son
mam
 LIBRI V. QVÆST. XXV. & XXVI: 975

tám effe corcuram adhibendam , perla | Glimul cum quæſtione adhibeantur

ubi C.defalf.co Lediétum D. de quaſtion. aliqua remedia Ecclefiaftica , quibus
Brum.de indic. & tortur.p 2.9.5.num.52 . dæmonis vires infringi ſolıræ . Sylveſt.
Conrad.in pract .tit. de negat.crim . nu.39 . in l. de Strigimag. admir. commendat
in fir .Noviff.Roman. de teft.q.37.num.89. præmiffam exorcizacionem ,non quod

1
Sed quia in his certa regula tradi non pofleffas à dæmone ſagas on.nes fen
poteft, quia res pro perſonarum ,indi. ftiat : ſed quia vel oblefiæ, vel præſen
ciorum , & aliarum copfiderationum tia ejus obfirmatæ funt. Vtile quoque
varietate judici moderanda , til docui li. ſi torquendi collo appendantur facræ
g.diſquif.ſett. 9. verf.torturemodus. ideò reliquiz , velagoi cerei effigies conſe
hoc totum prudentis judicis arbitrio crata : Item fi aqua benedicta in os 10
commiſſun cenſetur, ur torturam in fundatur, & ca corpus aſpergatur: &
tendat vel remitcar,prout jn conſcien cum utuntur tormento inſomniæ , ce
tia judicabit , l. deminore5.tormenta.l. rei benedi &i inſtillatio inopinata. Ve.
quaftion D. de qu. Brunusſtep.Clarus d.q. cùm hæc omnia ( utdixi ) ab uſu do
6f.num. 2.Foller.in verbo rei indurati,nu. centur : & cavendum nc facris hiſco
16. Binsfeld.d.cond. s . Menoch de arbis . remediis fuperftitiofi aliquid ratione
Jud.ceni.3.6
.Caft 271.Farinac.9.38. nam.33 materiæ, temporis , aut numeri , im
abipoffrimin. 34.ponil Pariostortkrégra- milcatur. Plurimum & crebrò veri.
dus,qui poſsint iudicem dirigere.optimum tati obftat mala judicum & quæſito
puto ſequi loci conſuetudinem ,us bendrum diſpaſitio quoad fidem , morcs,
Cbartar.ſup.nl. 49. aut intentionem , hinc enim fit, ut adeò
multa Deus diabolo permittat , quæ
QVÆSTIO XXV. contra judices benè diſpoſitos , nec
tam crebrò nec tàm facilè foret per
Cam fage plerumque fins indurata de me. millurus,

leficio taciturnitatismunit& qualis tor

bara in hoc crimine isaioris fit QVÆSTIO XXVI.
effecitas?
Quoties poſsit elevari reus, & quot poſune
VIA propter varia concurrentia dari ictus,pro quoliber in
Otemporis , loci , perſonæ ſæpe dicio ?
fit,ut quod in uno efficax , in alio irri
tum uno his conſtitui certus
vehementer metuendum & intole . modus vel regula : judex de
randum , hoc eidem perlonæ alio cem bet facere fecundum arbitrium &

pore haud magni faciendum videatur: conſcientiam fuam : conſiderata qua

vix certi quid reíponderi queat : nili | litate delicti , perſonæ , & indicio .
quod ab experientia judex in his dire- rum , rectè Marfi.in pract.crim .5.cxpedie
dionem ſuam , debeat muruari. Scio tam num.8s . Clarus d.9.64 . numer.2 qui
profuiffe , & bonum factum judico , 1 nonnulla de icluum nume. Menoch . cafe
Dadddd 2 271.6
 VM MAGICARVM
-976 DISQUISITION

271. & alii citati à Giacbaro ad d. qu.64 . dum , unius eo plurium ut fummum per
Verficu.ludicis arbitrium . Paris de Sindica. mitrar ad unam horam & lic videntur

verfic.tortura cap.4.numer. 1. Boer. deciſ. intelligere DD. qui atrocillimis per

163. numer . 8. & deciſ. Lucenf.89.num.nl.
In genere dici poteft, regulariter re-
um rer elevari & dimitti poffe. Gafon .
de torinent. cap. 14. & deconſuetudine
Italız tolere pro fingulis indiciis tres
ictus dari,ſcribit Marál . in pra& .5.ocd.l.s.feat.9.verſ.torturemodus.
currit column.2. verfic. poteft poniſequi
tur lofoph.Curia de sindicat rub.de tortu.
numer 20 Novell.falla.92. num.28. mihi
hoc durius ſemper viſum . Nam & ipſe
Margl alibi confil.8 aumer.37.relpon
dit ſufficienter tortum , qui habuit ſex
mittunt unam horam aut paulò ama.
pliusFoller. in verb.rei induratin.16.fol.
289. Flaminius Cartar. in prad . de inter
rogat reor.lib.qafap.1.9.113. Farin.qu 38 .
num 54. Grilland.fup. num . 9. ego quoque
QVÆSTIO XXVIII
Quid in utroque ad fummum
fieri
poſsit?

ictus chord , quod eft univerfum pro QVAST10

ictum , , procedit de & numero
omnibus indiciis intelligendum : Cra ,
vetia verò tres ictus ſatis eſlo cenſuit, tate temporis .
confil.287. num . 6. nempe non pro fin Inprimis Deo ante oculos polito , &
gulis indiciis ,ſed omnibus ante habitis moderamine tali adhibito , ut præceps
& toto continuo tempore , quoreus in & cffrænata vitetur fævitia I. de minore
una quæſtione manetſuſpenſus Gril.9
. tormenta D. de quaft.l. nibil.C.eodem ,
land.Iract,de quaftio.$ vide idem numer. deber judex potius ampledi, quo ad
9. Clarus libr.s. S.fin. d.queſt.64.numer. i res parietur,benignitatem quam atro.
33 Farinac. lib. 1. titul. s.quaft.38. num . citaren), Ayman.confi. 287. Bertazz confi.
47.654 315. numer. 3. & videre utreus tortus
Lalvus fit innocentia vel ſupplicio I.
QVÆSTIO XXVII. quaftionis modum D.de qkaft:ubi Bart. Al
ber. Gollarſ. & Gandix in zit.de queft.ru
Quamdiu reus pofsit teneri in chorda. slo .
elevatus ordinarier Deinde Patavini DD . cenſeot ad
ſummum tribus diebus interpolatis, &
TATUTIM eft quadam bulla Pauli fine indicia urgencia , eum torqueri
ID , Pontificis fapientiflim,i non te- poflet, & pro qualibet vice ter elevari
neriuſque ad fpacium horæ , in bulla cum tribusquillationibus, & ita fieri
rio 1.p.fol. 471. Si eniin bulla verba per . i lub
dominio Serenill reip.Venera , &
pendas , prohibet reum in tortura te - confuluiffe Paulum de Caftro con. 199. Viſa
neri per longum temporis fpacium , I inquifitione num . 5.lib.2 .& fequả Blanc.de
veluri ynius aut plurium horarum.g. indii num.14 . Gaſon.d.cap.14 .Marſ No
d.tale efle non modò plurium , fed u uell. & clar.fup.Ciril. de quaft. 6.11.9147 .

nius quoquc integræ horæ . niſi legen . 1 s . Bonacofi.commun.opin.crimin.p.verſtor.

quendus
 LIBRI V. QVÆST . XXIX . 977
quendus debet habere, qui atteftentur de l latis purgata per torturam præceden
communi Italie praxi. Vlterius fi critem ,Marfil.in d.l.quaftionis modum num .
minis gravitas exigat , & latis robuſtus 17. Anguſt addit.ad Angel. in verb compa
fit reus, poſſe reo elevato & ad tempus raverunt dictiinquiſiti.in i addit. Menoch.
ſuſpenſo facere quaffari kunem , qui caf, 273.aut ſi nova ſuper veniant indi
modus torquendicenfetur vehemen- cia. Novill. Ronan. num . 90. ubi ſupr. do
tior , quam perelevationem cum di DD . in d .Iunius S. 1. Confultum autem
miffione & ictibus. Burſat.poft Garrer, tunc iudici , utcurer referri in acta;
& alios conf.20.1.nu.9,11.2.Quando cun quod animo torturam repeterdi ,iube .
ictibus relevatur & dimittitur ,ad fum ar reum deponi, & ut intercedat dies
mum quacuor ictus, & ultimò pon & nox integra, & non repetat ultra tres
derum graviorum ad pedes appeilio vices , eſt communis in ſcholis & iudiciis.
nem permittunt Friturgenl. citentes Noviſ Rom fupr.num 103. & 206. Clarus.
Grilland fup.Foller.fup.mum.16 . & Farin . fupr.verfic.xltimo videndum ,
d.loco 1.42.654 . Rationem optimè deducunt Fri
burgenfes, & docent quod fivè indura ,
QVÆSTIO XXIX. rio iſta Gt naturalis , fivè arte dæmonis
procurata ( de quo multa Grill.de quaft.
An non poſsit Iudex cam videt retim eſſe in & tort.quaft.4 num .12. Binsfeld in leg. 8 .
dur.a talm aut ex alis itstis caufistleſi c.de malef do mathem.quaji.l.concl. 15.6
ftere ab examine & tortiya, sigo d.fect. 9 circa medi. ) tamen ipfa & ex
poft aliquot dies eain ea naſcenstaciturnitas eft temporalis,
repetere? & non perpetua : quia mutatur ex cau.
fisnaturalibus,tàm extrinſecis, quàm
Oſſe reſponderem cum id & ratio intrinſecis uthomomodò velit tacere;
fæpè diditet, & . modò nolir; modo facilius poflit, mo
beatur, & interpreres approbent,idem dò difficilius fe contineat. Dæmon
refponderunt facultates, Bononienſ. quoque non femper ſtrigibus adGltit,
Patavina , & Friburgenf . probant aucto ſed aliquando deſerit , vel fponte ſua,
ritare Bald.inl.2.C.quod met.cau.Bart .in vel Dei iuffu ,velvon ferensÉccleſiaſti
1.univå5.1 . D. de q in i oppofit. Mar.inl. ca remedia , quæ adhibentur, tit docuit
quaftione n.17.co in krepet.nu.4.& 19.d. . 9 verf.quoad tertium dubium .Vnde:
fect
tiraMia in corftit.Regnil. 1. tituli de clan etiam fit , it iudex merito (peret,
deftin.bomic.num.ss.e go Bocy deciſ.163. eum qui tunc induratus ta
nú . 10. Courad.titu.de negat.crim .d tort. cet , alio terrpore cun .
nami.31.Anton.de Canario trattat,de quaft. &ta propalatu
in.6.n.i.Novis. Rowed.queft.39.per tetum , rum .
maximènum.85.Cartar.ubi fupra nu.180
Clurus quaff.6 4. t .4 ;. Menoch . 641.272.
num.4 . Farinacos . 39. 129.86.687
maximè quando iudicat indicia non Dddddd 3 QVÆ
 ONVM
ISITI CARV
M
978 DISQU MAGI
beatur tormentum funis : manibus rer
QVÆSTIO XXX . poft terga ligatis , quod eft iure proba
tum , & in praxi receprillimum , l.sullinus
Quid fentiendum ſit de effufione aque' frigi . Wiefta.i.decuriones C.depæ
c.ad leg.Iul
da in tergum appenfi rei ? nit.Franciſc.Bran.fupr . quaft. 2.num .6 .
Vel fi nequcac fic torqueri , appropin
I foret addita ratio dubitandi , me quatio ignis ad plantas, Claris dinu.35,
Sitostaffequere alibi mettedi.Ego Carver in fuapratt.fol 138. colum.i . Fari
illam interioequendi modos iam alias nac.d.quajt. 38. , nam.62. Velaliquod fie
memoravi,d.fect.9. nunc etiam reſpon- | mile:licear cunc compedes fcrrcos , vel
deo , fi nihil admiſceatur ſuperſtitiofi baculum intra pedes ponere, veldopo
( v g .)circa modum cffufionis, numerú nere rcum & refrigeratum iterum ſub
guttarum , conſtellationem , expecta- limem facerc ; vel uti inſtrumento ftan
tioncm effectus prodigiofi, & c. Sed fit geræ ſeu cavillorum , vel ignis , vigilia
ſimpliciter , & quia pusacur plus dolo & Gimilibus , memoratis à Farinac.
risallatura; nec fublit metus periculi quofl. 38. Bruno d.quaft. 2. Marfil. in
mortis , vel enormis læGonis :menihil dhí .
videre cauſæ , cur ea non ſit permitten Aquæ frigida effufionem intergum ,
da : cum modus & qualitas torturæ iu non eſſe inſolitam patet ex cam non
dicis arbitrio fubfint ? reprehendentibus , & in ulu fuiffe re
Cavendum quidem iudicibus nein , ftantibus. Marfil.d.l.1.7um.27. Paride de
-folitos modos quæſtionum introdus fandica. verb.tortura, quod incip. de repet.
cant,ne faciant litem fuam , & pereun- num.s. Damhauderia in praxi.crimi.fupr.
te reo in fyndicatu puniantur. ' Bald . l . fol. 109. numer . 18. Farinac. d.queffio.38.
5.C.de cmend .ſervan .Boff de tortur. num . namer.s. 64. Foller.fupr.n .10. Char
40. Anton . Gomes. tom .3.var.refol.tit.de tar.fupra numer.112. Notanetamen Fa
tortar.cap.13.nu.5. Clarus ſupr.nu.35. Fa rinac. & Paris , hoc tormenti genusex
rinac.d.quajt.38.nu.56. Sed quando ſunt crudelioribus elic , & proinde non nifi
indicia urgentia & crimen valdè gra- in atrociflimis criminibus recipiendú;
ve , tunc pofle modum tormentorum & Bononienſes illud non admittunt,
excedi,voluntijden , DD.Farinac.quajt. niſi ubicſt conſuetudo , plura de hoc
37-91.84.6 d.quaft.38.121.64, Brun. de int dixi loco ſupr. citato. DD . Friburgen
dic.part.2 . quajt.s.nu.42.Conrad. ubi ſsp. ſes oſtendunt ſupplicij genus elle &
nu.39.in fin .Grilland.ſup.quaff.4.num.io. lorvile apud Septentrionales , ex Olao
verí. Quintus & ult.Foller. in verb . rei in- / Magno , libr.2. Defcript. Tegnor. Aqui
durati ſub.nu.17.Cartar.libr.4. fus praxis ( lonay.cap. de pæna infidel, fervor. Poſtea
(apit .2. Quos intelligo, non de exceſſu eruditè & Philoſophicèoftendunt,cur
iuſtitiæ autæquitatisv.g. pluſquam rei | aqua frigida ad tergum appenſi rei af
qualitas ferat ( hacinhumanum repu. | fula , cruciatum adferat , parſque tor
to ) ſed deexceffu generis tormentorú, mentiſircenſenda his verbis:tradunt
ut v.g.cum ordinariè in illis locis adhi- | philofophi,quod naturale fit cuiuis do .
lanti,
 LIBRI V. QVÆST. XXXI. 979
„ lepti ,Givè homini live bruto ,quod ca , nervi extenuantur & extenduntur, "s
- lor & Spiritus tempore doloris ad in , quo ficutaqua frigida ad tergúfurore
steriora,hoc eft ad cor,le recipiant, le . I penſi rei effuſa , ceu novum crucia- "
» que interius conſervent , & nocirura tus genus , dolorem augeat & inten
- repellant.licur cives tempore oppret dar. ]Vnde patet mihi meritò ſuſpense
as lionis & obfidionis retrahunt fe ab ! Cum fuille , Gi effunderetur ante appen
„ exterioribus , & recurrunt quantum fionem , vel diu poft depofitionem cor
» poflunt ad interiora , ut docet D.Thom . pore iam refrigerato.d.verfist his iudices
» 1. 2. quaft. 44. art. 1. Atqui hinc eft obriens.
quod doloris feu triſtitiæ effectus lit ,
> aggravare aniinum ita ut ad exterio . QVÆSTIO XXXI .
» ra liberè progredinon poflit. D. Tho.
331-2.queft-37. art. 2. Itaque quodaqua An e quando tortura ex primisinditiis 76
„ , frigida in tergum fufpenfi cffufà , cru peti poſsit , maxime in hoc crimine ,
„ ciatum adferat,id accidit ; quod calor (km Jageplerumque fintindu
», circa cor intellimus diffundatur ad rata & obftimita ?
» , proximas corporis partes , hoceft in
s , tergum ;cui calido aqua frigida affula Duo quæruntur , An , & Ohando.
fortias agit in contrarium refiftens,

» , hoc eft in tergum calidum ficutaqua IQ Voad prius, non quæritur,de no

magis frigido
» Thom.d.queft.37.art.z. Sicut & glacies
», à ſolis calore citius quam nix , liquef-
cit, quod glacies fortius,quam nixrei
„ liſtar : & manus fugida in aquam cali
a dam impofita naximum dolore per
» cipiat Spiritus ex ore appenficltcali-
„dilfimus, redditque faciem & lingua
„ calidiffimam : quo fit: quod aqua fri
msgida effufa , linguæ cruciatum adfe-
s, tar:vel (quod probabilius eft ) dolor
„ ilcò intenditur , quia utaqua calida ,
mita & frigida inimica eft corpori , po .
ss tilimon autem nervis, & parribus
nervolis. Er traduntanathomici ver
syos à capite per ſpinam dorſi feu ver
‫ رو‬rebrā , in eeliquas corporis partes difcorpusin torinenta durare pomt, quia
» fundi: ideoque in tcrgo, ſeu fonii &
sprigioi, hoc eft capici ſeu cerebro vi-
» cinis , maximam feruiendi vim habe
as re,potillimum temporc torturæ ,quod vum.4 . & num . 20. de Guido de Sézar. in
..
gentioribus & diverfis reperi poffe ,li
cet ſufficienter torius priora cunca
purgaverit ,l.repet.D.dequeftio.l.imius.go
1.0.cod. ex quibus locis communiter DD.id
colligunt.vide Clarum fupra verf.ult.videns
di!19 , Earinac.4.38.1.77 cum feq .
Sed quæritur , ani ex primis indiciis :"
hic illud quoque certum puto , quod
to judex dubius fit an habeat intam
repetcndicaulam , debere in leniorem
portem propendere, & à reperitione
abſtinere.l.li de interpretatione. l.fi præ
ſes.D. de pen. Clar. fupr. verf. bec artem
omnia . Farinac. fupra. num . 39. Item fi
rçus non videatur fitis robuſtus , ut
perſona debilis cſt ,cavendum enint ne
firepetat , enormiter lædatur vel mo
riatur. text. in d. § . 1. Gandin. de quaftio.
tracias..
980 DISQVISITIONVM
tractat. de indic. nu.3. & 57. & Paris.fupr. | niam num . 2.Farinac.d.queft 38. num . 83.
num.s.Farinac.fupr 114.82. Cootracer
tum quoque , fi reus in quæftione legi- | pter induratum animum rei, & robur
timè confeffus , revocet poftea extra
tormenta fuam confeflionem , ex ijſ-
dem indicijs pofle repeti . Nam alioqui
ad njanum eſſet, lis le fupplicio eripere
Bald.in l bonæ fidei numer.s.C.de reb.cred
Marfil.in d . l.repeti.num.lt. & $ quonian
nu.3 .Farinac.n.91.Binsfeld .in d.lib.7.9.1 .
concl.14.deinde lib 5.fect.9.verf. quoad ite
rationem .
Ceſſantibus his cafibus adhuc puto
poſſe repeti , quando iudici videbitur,
quia res ab arbitrio eius pendet: non
quidem pro yoluntate tantùm , & cum
Gibi videtur fine ratione , quod meritò
damnat Farinac.fupr.8.79.80 81.Sed
cum hac obſervatione , ut non repetat
fi levia tantum Gnt indicia illa priora ,
quia hæc quavis tortura cenfenda ſunt
expurgata' , poſt Barthol. Marſ. & alios in
d.l.unius g.1. & in nnmeros Farinac. 1. 72.
79.
Quod fi ſint indicia gravia & vehe-
mentia , & ea iudex arbitretur non .
dum ſatis purgata , poterit eam repe .
tere , donec expurget reusinduratus.
tex . in d. l. unius g . 1. & ibi Bart. Angel.
in pract. verb . quod fama publica nume. 95. j & in d.l-repeti num.1s.Clarus.d.quæft.64.
Gili Auguſtinus, Marfil.in d 1. reperi nu.
0.6 10.Cravetta.conſ . 287.numer .6. Boff
tit.de tort nu.42.Clarus.ſupe nu. 45. Grilo
land.d.cap.4.nume. 10. cum feqq. Binsfeld.
Supr. concl. 12. Farinac.d. lib.i.tit.5.9.38.
numer.47.cum duobus feqq . & à num . 79 .
uſque 93. & folent ad hoc prudentes
iudices à leviore tortura inchoare , &
poſtea repetere graviore & acriore , ex
doctrina Bart.ſup. & aliorum . Marfil.
ſupr.in d.l.repet. numer. 4o in d.g.quo-
MAGICARVM
Si tamen inchoaſlet è graviorc, & pro
corporis, nondum fatisindicia expur
gata , poffet adhuc repeti. Hocordina
riè obſervandum , ut ultra tertiam vi
cem tortura non extendatur , Bertaz.
conf.320 . lib. 2.dixi d. rerf.quoad iterasio
nem : quia cenſetur fe planè rcusexpura
gaffe .Hæcquoad pofterius.
Porrò in noſtro crimine , propter
cauſam in quæſtione pofiram , poteric
iudex facilius uſque ad tertiam venire.
QVÆSTIO XXXII .
An in iure & legibusfundamentum babeat,
quod quidam dicunt torturani non
debere repeti, ultra ter
tiam vicem ?
On fcio quicquam jurefcrip .
NE
tum , ue id receprum fit ; ſed ex
communi Doctorum opinione,in pra
xim id arbitror , ut æquitati conſenta
neum , defumptuin id tenuit Caftr. confi
199-numers.libr.2.Blanc.deindieJu.14 .
Gafon.d.cap.14 .Marfil.in S. occurrit.col.z.
verſic & poteftponi.& confil.8 .numer 37
numer. 32 Cirill.infumm.crimi.f. 11. 5.
Bonaceſ.commun opin criminal.p. 1. verf.
torquendus debet habere . Grammar conſ
28. nkm . 7. & pot.6.num 17. Boſsius tit.
de tortur. numer. 44. Carrer.tit. derdi
ciis.numer.194. & feq.Bertazzol.conf145
numer. 2. Farinac. quaff.38. ànumer .
Binsfeld. d. concl. 14. probatur à fimili.
quia lictcia onera tutelatum excuſant
cutorem ,l.tria onera D.de excuf.tur irem
repetitio de dando ad trinam reftrin
gitun
 ‘LIBRI V. QVÆST. XXXIV . 981
tenon caret , & in noftro crimine non
girur, ne hæres nimium graverur , . t. fi-
deicommiffus.fi quis decem . D.deleg.3. ined forceneceffaria , & probatur a lie
nam tefte Philofopho tria funt omnia , mil :licedim in atrocioribus ſceleribus
& corcuris cecxus aliquis terminus erat pluſquam ctes i& us in qualibet tortura
præfigendus. Bolſius lup dicit fe à rul- dari poſle docuit Carter , tract. de in
lis bonis iudicibus yfed á ſolis caroffici- | dic: tortur. fol.1 63.cerca enim rcg.in
bus vidiſſe hunc numerum cranfgredi . , huiulmodicradi non poteſt. Videfu
Si tamen poft tertiam vicem iudex ali praquaft:on 24.8.25.
quis repetiree nova indicia urgentiſti
ma, putem in rigore poffe ulterius ten QVÆST 10 XXXIV .
dere. Nam ifta conſuetudo non plus li .
gat ,quam taceret ius ſcriptum : & por Quid fi reus tordeli&ta commifflet,
ferinte !! igi de omnibus indicijs quæ quodexamen unodie.Abfolui
sertiam vicem præcedunt, quomodo non poffet ?
cnim cenſebuntur expurgata , quz pri

neignorabantur: Biarror hoc di& um R Atodidat, & neceffitas veritatis

tima ratione , vt oftenfum , & confir- tionem exigit, de ijs quæ ſuperſunt alio
imacur prox. quæft. 33. dic'examen inſtitui. Ideò fi quis de
quinque diverfis criminibus foie de
QVÆSTIO XXXIII lacus , & exindicijs gravibus ( uſpectus ,
& de tribus tantú delictis tres quæſtio
Anille tres vicesfint intelligenda de nes & examina cófumpta , de reliquis
uno die, vel de tribus diebus in tories torquendus erit, donec examen
terpolatu ? de ijs fuerit perfecú & abſolatum .Ita
DD.Friburgenfes ,qui probant, quia de
Vod non niſideribus diebusin- , omnibus deber examinari , & non fuit
terpolaris, pater , ita ut inter (in examinatus de prioribus : coufirmantà
gulas quæitiones dies viginti quatuor Gmili ficut ceus ſufficienter , hoc eft bis
horaruin intercedat, ut terror & dolor aut tertortus , atque contra fe crimen
præcedens refidear: & novus merus confellus, quartò aut quiniò corqueri
ac cruciarusgravior formidabiliorque poreſt ad.decegendum focios, quia ra .
cfficiatur. Dixsil. verſ quoad ererario iione ſociocum nunquam fuit tortus:
nem , & tenuit poft citatos prox quaftio Binsfed.d 1.7.concl.13.ica ratione alte
aj ne Farinac d.quaft.38.nu. 103. Nec ul . rius deliai,de quo nunquá eſt tortus,
Jius memini , qui ſcripſerit uno die ter i reperi poteft quæftio & quidem toties,
reperi torturam poſſe. Nifi quod B2- donec fuerit de omnibusexaminatus .
jard.ad Clarum ſanctum videaturing Si quis cooſequentiam negaret.probo:
nuale quod commune illud di & urn i quia plus intereſt reip.ſcite crimen hu
Pauli caftrenſ.& aliorum fallatin atro . iusrei,quã ſociosipliuscriminis nam &
ciori cibus.Equidem limitatio æquica . Eeeeee novi
 ONVM M
ISITI CARV
982: DISQV MAGI

novi criminis novos(ca alios focioseſt Scd DD . Friburgenſes fatencur in :

detceturus. Deindenon eft maior ra . dices à novis & inulitatis in provincia
cio cur corqueripoffit de uno criminc torquendi modis abftinere debcros 80
quam de alio , immo li prius effet exa- i in hoc crimine confucris & Colitis uli:
minatus de levioribus : forec maior ra. Victrant Binsfeld. Farinaci & alios).fi
tio , cum examinari de gravioribusre : tamen modos torcurzin provinciare
liquis. Denique propter folemnita ceptas effet admodum remiffus, &
cem illam numreri , quæ eft:mercig : 1 pro criminis gravicare & perlong
ris poleivi, non decet iudicem , quid qualitate non ſatis acerbus : cuncis qui:
quam relinquere indifcuflum ,, aur in left confuetudine generali , aut legum
diſcrerc ,ac negligenter, præcipiranter - interpreratione in alijs provincijs ap
ve pr oc ed er e . probarus , ſequendus foret. Quemad .
modum enim graffantibus delictis lupe
QV ÆSTIO XXXV .
plicia exacerbanda ſunt. lianefatta s.
Ar confuetudines locorü , quoad modum fin. D. de poen.ita & quæſtionum modi,
torture fimplinter fequendafeci ma lege aur confuetudine permiffi, fugt
gna ſit differentia perſonarum , indicia intendendi. Vera hæc funt, Dec dubito
rum : criminum ita quod non femper u exiuita« cauſa mutari poſle: led à quib .
sauGrodem modo poffitprocedi cafus, an ab omnibus iudicibus ? non arbi
Caufa genera tormentorum ivele TOF
getfivè conſuetudine nequeans De iudicibas inferioribus, qui inſta
determina cuta iurant , lequor fedrentiam DD ?
Patavinorum : nec paro illos arbitraro
ſuo confuetudines & ftatura , quibus
Oriconſuetudo vimk gis obtinet; fubfunt , murare vel tranſg edi poſle :
Cyn Bald in l . 1.ad fin.C.quayir occurrente neceſſicate, Principem cós
longa conſueinde: Maxfl. fingul. 118. fulant,Summos verờiudices, quijudis
Affi:et deciſissinum.3.decif.233 inn. cant au &toritate ſuprema,necius jurão
siFelin.in capit :2.de refcript:idcò con- dom illud przſtāt, quoniamalringun
fuerudines locoium uſus & ſtylus curia cur ſola xquitate ; & ordinationibus
rur. ſequendus iudicibus , 1-3.$ fin.D. Principum ( fi quas habenr fancias )
de teft.cap.quam gravi de crimin . fall puro, non quidem pro hbroRarotaile
Barıb eá alijm i fin .C deiniur. & inl. la & .conſuctudincs tranfgredi poffe
surfperitos.D.deexsuſat . Etiam in gra. Irvix id fiatGinc gravi ſcandalo )ſed poſ.
uioribus & atrocioribus. Clarus lsti so lle prudenti arbitrio illas moderari , &
golonumer.ó Menoch de arbit cuf-474. l'interpretari pro exigencia calus occurs
n3.62 Maſcard concl.1317.num .47.Fa- rentis . - Gmili diſtractione aliqui DD...
rinac.quastion 4.numer. 144. Burfat. utuntur in quæft.an iudex contra pri
confil.20.num 67 acons 6 num.25. & j.varam ſcientiam ex allegatis& probatis
idcò licin præfenti tenueruntDD.Pa judicare teneatur? Cerrum eſt plus der
tavini. besc licere fupremisillis,quam infimis.
Is Gore
 LIBRI V. QVÆST. XXXVII. 1983

in Germania ſequendæ conftit. Ca- remperamentum æquitati conſenca

solinæ cum congrua peritorum inter, acum , ton dubito quin libi lubdilis
precatione. iudicibus poffint preſcribere. hoc de
Principe difertè docent Bald.in conf.
QVÆSTIO XXXVI. 427.9kmer.g.lab.s. Roman.conf.451.
& lic toto tit . de queſtion, D.& C.via
demus leges hac de re latas , & habe.
An etiam indicibus inferioribus à Supe- mus sex.i
, n l.queffionis modum D.de
riore modus tortura prafcribs
quaft. favet ratio , quia inferioresiſti
poffit ? iudices ut plurimum lunt idiotæ , lime
plices , & rudes , & indigent inſtru
, Gione : maximè in caſu individuo . In
quem
nec legi bus, nect atio ni coni enia genere , & ur pro regula omnium ( 9
peus,verbigratia , ut debilem fupra vi fuum id fiat ,vix arbitror expedire : niG
tes , vel robuſtum fine ullos indicijs aut cum addito , ut, fiqua naſcatur ſpecia
inauditum torqueat & fimilia : nequit lis cauía dubirandi , ſuperiorem con
-dubirariid necipGlicere , vec imterio fulant id dico propter varietarem cir.
tem teneri patere. Nam ius divinuin & cumitan jarum , quæ in quæftionibus
naturale, cui Princeps fubeit , verar ul plurimifaciendæ .
lum indebite lædi , idcò laudantur à
DD . qui talibus mandatis noluerunt QUESTIO XXXVII.
obtemperare ,ucAmictus & alij. Er ho
minem novi , qui anno 1587. Luxbur Angit danda copia indiciorum & procef
gi, in aluit Prælu . Prætorio milit. digni. For infornariviam criminibusatrociori.
tatem relinquere, quamn- corsere qué bus exceptisi vel an fufficiat indicia à
dam de qoo-indicia fufficientia non ha indece reo proponi, eumque in conei .
bebat. Quod afferui terent Iſern.in cap . menticum (mis defenfionibus audiri,
8.de pa &t.tenen. Grammat. conf. 45.nu. cum ifto modo melius veritas
35.3 voto 32 x " mer . S. Clarus d quajt. Hoaberi.poffit?
64.num 13. Roland.conf.12.nu 47.1.3.
"Farin.guaft.37.num.7 + & runcfictor LARISSIMI DD . Patavini ad
tus ex confettiene lua damoari non Ch
hanc
. quxſt.accurarè admodum &
poffet ,quia indebitè extorta . Gigas de dode reſponderunt,in hanc ſententi
tit. quomodo e per quosq. 1.mum . 32 . am : iure:ſcripto deciſum effe , ur reis
Ant . Gomeſ.d.com.zrub.de tortur.nu . detur indiciorum copia , neoppriman .
25. Carrer. in 2.p. circa ſextum nam.s. tur ,aur defenfionis facultas eis tollatur,
Burf conf 201.0 *m : 87 Farinac.d 9.38 . ex tcx.in leg. unius.ø.cogniturum , D.de
num . 78. ludexeriam lindicaruiſubia - 1 queſtionib . sl.defertores li ad diem.D.
cerer. Lud de Imolaronf.184. de re milit. l. defenfionis facultas. C. de
Sedli pi & ſcribant iuſta, v.g.cale vel in fifc.c.qualiter, & quando de accufat.
tale genus tormeni , vel modum & Eeecee 2 slenthe
 DISQUISITIONVM MAGICARUM

clem . Paftoralis: de re iudicunde id in: rim ;& propterea ubi non eft alia cona
finici DD.décidunt, quos habes apud fuccudo; vel Principis ordinatio , lice
Clar: quaft: 49. Roland: conf. 12.num. lieiudicibus obfervandum , ut fecurius
42. li.z.Riminald :lwn.confil.98.numer. I procedant.
59 ;librii, Farinac . quaft. 39, nu :1. Sed quia in quibuſdam provincijs
Quod procedit etiam in crimine læíæ !conluctudo eft, ut indicia tantum ico
Maicitat.d.clemens Paftoralis. Boll. de proponantur , & reus in continenti
indic. num.78 . Rolándi fispr. n.59.6mm cum fuis détenfionibusaudiator quam
segq. Ofafcus decif. 79 numa12: Perfo- praxinraiunt in Bavariæ ducatu obfer
nal tractat deindie.num.22 . & in crievari, & de Mediolaneng teſtarot Cla
mine alfallini, Carrer.titul de indic.ca lirusd-libris $. 1. num.10.in fin.non au
tortur S.circa quintum num :15. Hiero- Gm hanc praxim damnare , quam ct
ny Laurent decif.dvinion. IS: & Sodo iam effe licitam tenent . DD . Fribur
mir , Farinac ſupr.n:lIl .& parricidijac genres, quando iudex intelligir label
vene01Grammat.vot. 30 ** 2 & hære . le periculum , ne per ralem communi :
fis . Bald. confil. 95. voli. Bej de indica cationem debica proceſſus expedito
ante num 78 Grit de heret num.9 Palfruſtrerur, eò quod advocari velintmi.
rif.confil. 1. num : 1. Perſonal.d.numer. purias( ut lolent diſéutere vel , or fer
22. Vulpell. confil. 23 . num 3. de - mè fit,reus in de pertinaciorad negan
nique in omnibus a'rocioribus & dum efficeretur. Probatur hæc lentega
quantumvis eno'mibas Marfil.9. dili- tia ,quia fatentur , quicontrafepciunt,
genterinum 157.Grammat. vot: 34 .in Principem , & qui ftaraendi habet arbi
fin.Carrer fupr.quæ eſt communis ſen . Serium ; licordioare polle, quia hocnon
rentia iuxta Farinac . diquaft. 39inumi i eft omninò tollere defenfionem , led !
41. & nullibiin iure contrarium reperiri santum in murare ordinem iuris pof
affirmavit loan . Maria Monticella.reu tivi, & modom defeofionis ac folamnia

gul crimin - 4.num.3.& fanè viderur effe ; eius , quibus omnibus Princepsekſu-
furis naturalis ; & procedere eciāli reus perior.Afflict decif ? 91.62 4.6 poft alia
mala opinionis & famæ argueretur, Os Farinac.d.quefi .39:04:23. 26. & Gc
Farinat ibid.num.47. & fubefierimor fervari venetijsin Decemuitum iribu-
ſubornationis teftium ad defenfio . nali,ſcribunt Gigas, intit.quomodo 8
dem , propter rei'potentiam , urplenè l ' qualiter quaft.19 .& Decianushbr.7.074
poft alios Farinacinums:70 & id quam minaktap:42. Facentur ijdem licere ius
vis rensnon adferat, quales defenfio - dici, illi videntur, defenſionesin quid
nes velit inſtituere, idem numi 75.& Gil buſdam reftringere , veluti ne poffice
iudex anredttm copiam indiciorom : seus colloqoiy nocum fuis advocariss
& idecretas defenſiones ulterius proce: & procuraroribus, vel triam non niG's
derer ,& torqueret;confelio reum non præſente aliquo miniſtro publico : Iofes
premeret , foretque proceſſus torus | phius Ludovic communiopin concluf 38.
nullus.per d.Clement paftoralis Farinac.item 'reſtringere compus adfáciendas
mi84 Q
. uæ iure prdinario certa puca ver I defenfioncs & decerpere , quod loco
copize
 LIBRI V. QVÆST. XXXVIII. 984

ropiæ exhibeancur advocatis origina- tur negaripoſſe, quod Simācasadnais

lia indicia per cos widenda. Farinac. rit. Tertio quia probatur claro textu in
nu : 172. Cum ſequentibus. 1. per omnes. G.C.dc defenl. civitat ex
Vnde fie argumcntum 'validum , ai i quo il ud mului afferuniBarbat,tracłat.

-
hæc de quibus quæritur, ſunt tantum de praftant .Cardin .1.p.9. 9.alleganspro
joris politvi , quia ad folemnia & mo ea Baldum . Angel.in pract. verfic. ve
dos defenlionis ſpectant , quæ ftatuta ftem etiam cee'eſtem.num.1 2. Marfil.in
funt iute politivo ; & non ad defenfio - practis diligenter num . 164. Quartò,
nem fimpliciter: quæ elt iuris naturalis: I hoc percinei admodum defenſionis,
item li quod detur in ſcripto , vel dica ut per fe vel per' alium : modus aurem
. arbr. iudicis , ut digun.
tur viva voce; & ,quod brevior vel pro ſubeſt
lixior terminus tempusý; redad de liqueft. 37 . Quind jus fcrip .
fenfionem affignetur , lunc etiam iuris cum in aliquibus criminibus reis ad
poſitivi: ſanè cum confùcrudo vim le vocatosdenegavit, ut in criminelaſa :
gis obtineat ; poterunt per illam hic ! maieſtatis divinæ perhærefin.cap.fin.
omnia inutari , maximè quando illa de bærer ixti & humanæ; i quiſquis. Q.
fuit à Principe toleraca , ut in cafu no denique C. ad leg. inl. Maieſtat. Bart.
ffio . in extrauag.ad reprimendim ingl. fine.'
Item cum iudex in his criminibus fit ftrepitu . Gigas tit qualiter in crimin le
liber a regulis iuris poſitivi communis Se Maieftai. procediqueft: 4. item furi
(ut fæpèdictum ) non eſſe illi , quod bus inlignibus & grattatoribüs ſeula :
proponitur, li expedire iudicet , illici tronibus viarum ,Iper omnes. C. de de.
rum. Denique reddant differentiæ ra . I fenf.civitat Marfifupr. & l 1.num : 20 de
tionem , cur quod in theſi ponitur iu quaſt:Roland.conf.2 nni62.lıbr 3. Exhis
dici non liceat , & quæ ipli dé modo videtur aliquid probabilitatis prima
mutando ', & tempore reftringendo facie häc opinio habere ; ſed te vera
concedunt , liceant? Non puro poffe non eft fecura.
dari , niñ fortè quod hic maius præiu Omninorenendum , etiam is exceptis'
dicium rei Gr : quod negaverim .. criminibus non poffe denegari res advo
Catum nec ratio addita fufficit ad dene
QVÆSTIO XXXVHI. gandum. Hanc unanimiter relucrunt
in fuis confilijDD.Ingólítadienfes ani
Anline consedendiaduocati in atrociori: nirsgo . & rurfus annisbor.Hnburgen
bus criminibus;cum foleantex hoc res , Paravini , & Bononieoles, & elt
$ rei magis indúrari & infti: tecepra praxi inquiorurn in hæreli;
gåri ad negandum ? cui noftrum crimen exæquatur , & 1
communi DD . calculo , Sprenger part.
Vód hon fine concedendi'; vide- 3. mallei malef. Clarusi s . bareſ, nu
-

Srurprimòprobari ratione , quia j mer. 17. etiam fireinowp.:08 :. Eimeri.'

videorur lic iudicia retardari : Secun cur in director. inquifit. tit: de defenſi
dd quia etiam in caufi hæreſis viden roor ởibiin communiPenna . Reperto..
Eeeeee 3 .
 ONVM
ISITI ARVM
986 DISQU MAGIC .

for inquiſite. in verb . advocatus, Hum ,
bert.in praxi Iudic . eod.ver.bo.Simanc.
cathol. inftit. tit. 5 num . 2. Bol de
indic: contra tortur. numer . 78. in fin. i racurum à defenſione , Decian.in tra &t.
Roland conf. 12.num .61. Lbr. 3. e
ali paffim .
liem probatur ratione. [ure natura-
li caurum , uc qui per lc nequit ,poffit le
per alium defendere; lagæ plerumque
funt illiteratæ , nec le Dorunt defende
Carolina conſtic. ordin. 88. & noni
Curam niß iuftis defenGonibus, & cum
reum viderint crimioolum effe, le cel.
crimin. tom . 1. lib . $ . 6. 37. Baiard.all
Clar. G. barefis.numer. 22. 0 clariffime
cautum inſtruction . inquifror. Duis
referunt Simanc Pennafup. Deinde
lupponitur advocacum forc vitú pro
bum , gnarum officii ſuisqui nolit in

te , ergò debent per alium defendi,a officio fuo delinquere,delinquerer au

lioqui illis indire & è colleretur defélio, tem G inftrueret reum ad raccodam ve
quæ nulli tollenda. Confirmatur, quia citatem , & non levher peccaret . sbe
judex ex officio tenetur curare ur indo bas. alu in cap. t . deteft. cognis.D .
fcoli defendantur.l.finon defendantwr, Thom. 2. 2. queft. 69.art. 1. & 2. glof.
D.de pænis. Item elt conforme Caro : incap.i. de confeil in 6. Iafon , in leg .
linæ conſtitucioni, art. 47. ubi addita cum proponas. 2. C. de pa& . quod Giu
ratio , quoniam aliiex Gmplicitate ,aliidex pottea deprebendat advocatum
ex terrore nequeunt luas defeofones tricari, dolosèprocedere, vel aliquid
proponere. & art. 14. veratur ne ad fruſtratoriè proponere , poteft iterum
carcerem aditus iis præcludatur , que exigere jusiurandum : imõG vehemea .
rum opera ad defenfionem fuam rei ter prælunar de dolo advocari potc &
uri cupiunt. Si dicas hoc ftatui in cri illius propofitionom reijcere ,nec cura .
minibas non excepris contra : quoni reappellationem , & ultra procedere:
am in iis , quæ jure naturalıreis debita sic poft innoc Hoft & alios concludes
funt nullum diſcrimen eft exceptotum Conrad.Brun.de båret.in cap. decaute
& non cxceprorum criminum . los.verf.contra improbe patenter. Sane
Ad argumenta in contrarium facilis, nunquam conceflone advocati adeo
eſt reſponſio. Ad i. negatur retardari , iudicia retardabuntur , uc cum tanto
nam occurri poteft huic retardationi reorum præiudicio ipfis negari pollit,
primo li itarnatur advocatis, cum reo quod iure narurali deberur.
nunquam ſoli fint , led lemper cum co Ad 2. Sufficit , quod in praxidun
agant prælente judice , fiſcali, velno quam denegentur,nec admodum pre
cario,ut fic omnis ſubornacio, in {tiga - babileot, eos denegari pofle , nig in
sio & induratio ad negandum impedi- 1 caſu mox dicendo in reſponſion . ad
atur, Farinac d.9 39. num . 14 nu. i ſupra .
112.0 feq . liem poterit cogi advoca Ad 3. Argum . reſp. dupliciter, prie
kus ut ſub juramento promittat, lere mo DD.illes mihi videri nkiillo (excu
um ad negandum deli &um non initi. I non benè iscelle to . Textus enim agit
gacyrum aut lubornacurum , ut jubet , de patrociniis, hoc eftdefen Gionibus
potentium ambitiolis illegitimis, ck
traiu
 97
LIBRI V. QVÆST. XXXIX . .
Hiodicialibus , & vel violentis, vel do
logis, qui tali patrocinio cauſa fuerunt, QVÆSTIO XXXIX :
uticelera cir'ùs, crebriùs , audaciosýre
committerentur : quod illit in diliper
omnes, acutè vidit Accurf. Non veiò An confrontario Sagarum quautplurie
agit de patrocinits advocatorum , in muno prona ſunt ad revocandum ,
judiciis admitti foliris , nec'arguinen confuta videatur ?
cui ab illis ad iftos poſle procedere,
mis conſtater iftos dolose procedere Arum moverme quod Sagæ prone
Pamuad revocandam : nam nono
tunc autem eos eriam reijci p . lle do:
xi. Secundò refponforium , ut infia 'mncs tales , & forte pauciores: neque
ad fuprà. de occulcistis noftrum cft judicare.r .
in quarto argumento fálla eft ma : 1 ficut ejt, de Sinion.cap'erubefcant:32.
iot, quia illud non pertinet ad nodum quaft.s Conítatordinarie in huiufmo.
defenfionis, fed directè pertinet ad l diſtykuin curiæ ſequendum , Menoch .
defenfionem ipfam , cuiper accidens caf. 474.Maſcard.conclúſ 1317.num .
eft , ut per fe velper alium frar : luse 47. Farinac. quaft. 43. num . 144. Sed
nim naturale ſimpliciter vel non rolli i nec ftylusesique idem ; nec ilteaiure
defeofioné,tolleretur auté illi quine naturali fed pofitivo deſcendit quem
quit leiplum défendere, fi per alium nó admodum & illud ,quod reus qui deſe
Gneretur. Non tollererur aurem , licer conteſlus alios nominavit , debet in
non finererurfe defendere ſcripto , cū , præfentia nominati cum iuramenro aſo
polfir verbo : vel non finctetur iridui lesere ſic effé , aliás nominario non co *
(pacio differre ; qui poreſt tacirem. Vn peretur.Böcer . decif.319.num.4 . Clarus
de pace differentia calus propofiriin kaft 2.numer.z.verf. quero nunquid
quait.37.ab eo ,qui proponitur in i &a Vnipell.confil 30 numer :7.coxſ.
quæſti one 83. num. 8. aut illud quod alis magis
Ads. Relpondetur, in criminibus arrider, ut reli &tò iuramento ; reusde
iltis iure ſcripto tantùrn denegiri ad pleconfeffus, & qui alium in qoælione
vycatos, quando nororium'eft reum nominavit , in ratificatione de fe , & a
effe hæreticum , rebeller , vel confpi- liis: debeat iterom , leviter tamen tor.
Tátorem in Principem , aſſfimum : auc liqueri, & in piæfentia nominari con Siro
jongtem furem vel latronem , & huiuf mare nominationcm , Farinac.fupr.ſie
modi ſed antequam conftárelfe talem , " vè illud ,quod quando io muruis dela
advocarusconceditur.Sic leges illas ex, frionibus inter le diffentiunr, ur poftea :
ponunt. & in praxi obtinere reſtantur, Groul de hoc dilidio interrogantur ;
DD. Mantua Benavid. fingul.Isi Ro invicem redarguere permittantur, quæ
landis dift. confil.12. num . 79 lib . omnia ex conſuctudinepotius , quim
351xl Clar in S. harefis. ** m ! iure ſcripto macaront; ordinarie
17. Firenarius quaft.39 imperata iudicibus funt. ideò (ut opei.
*#* 109 : 1677 mèBononicnſesinquiunt ). quidcir
(0) ) ca has
 M
983 ITIONV RVM
DIQVIS MAGICA
ca has agendum prudens iudex arbi- | pelentia & confrontatione luam :neo
trabicur, li namque ex voa parte adGe mivarionem retradet , tamquam tc
qualitas, vel prærogativa dignitatis, l {tem varium & inconſtantem denuo
auctoritatis, vel imperijin aliam par. torqueri poſſe, Farinac. supr. à num .
tem :veluna iudicio & ſermone prævas 1x. uſquead iso.
leat,adeò ut dubium eſſe poſlic nc con ,
tra veritarem una trahat alteram in QVÆSTIO XL.
ſuam ſententiam : nunquam confron .
tatio talis permittenda:Gnibiliftorum An dictum Binsfeldij trium vel quatuor
adeffet, permittendam videri . Chart.d. fæminarum proaxius viri denun .
lib 3.0.1.8.92. In facto igitur hoc con . ciatione exigi, debeas obſervari
Giftit , & circumſtantijs confideraris de in terris imperij,
cidendum , Eljam in violenta , hoc eft,
cum
tione:caſus in quibus cooluliiur legire R privati Do&en oris di& um eft : tum
apud Clarum ,g 45.nu.14.cibibaiard quia concracium ubique praxis videtur
in addit. & in his ipfis caſibus non ad- recepiſſe. lege tradita ſuperius ad q de
mietenda,nili præcedantconlideratio. cimam tertiam .
nes exquifiuflimæ , & caufæ gravifli
mæ , ut de hrreliscrimine docct.Pen QVÆSTIO XLI.
na ad 3.part. Directorij Inquiſ. comm .
23.9 101.ubi dehoc prudenter egi:Idem Quid fentiendum de praxi Germania,
cenico de quodaın genere confronta qua denunciationes dechoreis o fa
tionis , quod aliquando iudices decer garum conventibus , bactens
nunt , quod vocatur, confrontatio ad ſufficientibus, o
pro verise
cortinam & minus habet periculi.de quo non illuforijs 4166
Antonius Columba . Informa procedendi pit .
extraordinar.in controverf.crim ab arb .

220. In cont fontationc,fpontanes,quá | Non Germaniæ folius praxiseft:

alios . ſed Galliæ quoque , Hilpaniz,
toslocietatis coarguere & convincere: Italiæ ac Belgij , & eft optimè fundara.
puro aliud dicendum ,utſcriphidsfeet. Qui pro illuſionibus habent , ipfi ab
10 circa fin pempe hanc nunquam ad Alciato , Ponzinibiaque cum pau.is
mittendam niſi præcellegint indicia ta . alijs delufi:& magna pars Vieriana fa .
lia ,ut propterea nominaci cicari pollac 1 rina,non puræ fidei polline , ſunt con
& iam citati,fi non aptè obie & iones cei perfi,lege quæ de hac re fcripli, li. 2 .
.
nominantis , & conſtanter accuſaoris, Diſguifit.Mag quaft.16.clics./ell 16
ſolverior, qucant in carcerem com Vbiin ultimaedicione Moguntina an
pingi . fieret enim alioquin iciuria cali ni 1603. fu Glamè & nervoglime hoc
busdenunciatis , hoc ſeg DD . Fri- confirmavi, & fperome Ledori yeri
burgenſes,& bcnè addunt, G locius in | tatis amanti ſatisfeciſſę.
Coolides
 LIBRI V. QV ÆT. XL . XLI. 989
m Confideratisicaque cuna is quæ & minatæ, atque interrogatæ in genere,
in d.lib.s.Diſquiſitionum ,& in telpon viscrine N.& N.prælentes in calicon
fione hac quadragenaria (cripfi , Ita - gregatione nodurna ſagarum : nullis
tuo Principem optimè de republ.me . I admiſſis detenſionibus , nili quæ fun
titurum , & iuftiiiz præclare conſul- damentum habeant in iure naturali
turum , fi in ſuo territorio præcilè fa- ! fundarum : ratio , quia in criminibus
ceret ſtaturum , quo primum caverei , cxceptis , iudici quo ad proceſſum re
ad quot denunciationes tortura in miſlæ fint folennitates iuris civilis 4.
hoc crimine poſlatadhiberi , & licet cum de perſona ſemel denunciata,
dux de iure fufficiant, tamen tres ad poffent alij ſocij interrogari in ſpecie:
minimum requirendas , fine alla di . eiuſmodi autem interrogationes fpes
Itinctione virorum & fæminarum : 2 . | ciales admodum íunt periculoíæ :quod
quod non attendatur ad contritioncm | duæ denunciationes debeant præcce
nig fortè aliqua fit notoriè incontrita, dere ,ut in ſpecie de perſona denuncia
cò quod nolit confiteri , aut Euchari ta ,pofficinterrogari. Quæ eò magis
Atiam lumere 3 , quod non requirantur placerer expreſſè ſtatui,ut iudicis arbi.
aliæ circumftantiæ, nifi quod lagæ car. Perio , quam paucillina committen ,
seratæ , ſcorgim.camen pofitæ & cxa dur .

Hacfaluo meliore iudicio mihi dehis XL. quaflionibus videbantur Grecij Styrie
V. Otob . 1602,nunc eadem anxi recenſui Salmantice, XXXVI.Iulij, 1604.
Martinus Delrio Societatis IefuLL. Licentiatus S. Theol. Doctor.

MARTINI DEL RIO

SOCIETATIS IE su PRÆSBYTERI

MAGICARVM DISQVISITIONVM ;
LIBER VI.

QUI EST DE OFFICIO CONFESSARII.

SV M MARIA LIBRI. VI.

CAP. 1. De officio confeſſarij, qua ills. Quz ex primo libro . Qux ex 2.1 ibro ,
dex eft , Quæ ex 3. Quæ ex 4. & S.
Sea . I. Peccatorum catalogus quæ illi in SECT.11. Deſigillo confeffionis in hac ma
veſtiganda. teria .

Ffffff Quid
 DIS OVISITIONVM MAGICAK V M.
Quid quoad deli & um commiffumi de pro
miſſo ſecreci ſigillo.
Ogid quoad delicta committenda; refuta
ti quidam Iuriſconſulti. & urrum quis
polir uti ad prodeorem gubernationem
Icicntia in confeffione accepta.
Quomodo fe debeat genere cã cóplice cu
ius per confefionem focij peccatum co
goovit.
Quid refpondendű iudicibus à confcCario .
Quomodo iudex aliquid cognofcat fub l
gillo coofellionis,& illud ecocarur ferya.
TC.
Caſus quibus licet revelarc ſub figillo acce .
pta.
De licencia revelaodi'multa .
Deco qui etiam extra confeGonem idem
cogoovit
De popa revclantis
Se & .111.Dc modo confeflionis.
Quæ obſervanda in interrogatoriis.
Qur in animi præparatione ncceffaria ?
A quo fententia intimanda.
Quando confeffarius debeat adire reum.
An confeffarius prælcoseſc debcatad ban
cum.
Vtrum polliç confefTarius pecete , ut faccu .
lus pulvereus collo rei appeadatur , ut
ſtranguletur prius , & c.
Quomodo procuranda contritio.
Quæ ad cam ſolita occurrerc impedimcara
quomodorcro ovcri qucaat.
An ligoum impenitenciæ certum fit , oon
poffe lacrymaris diſputarur de hoc ligno
& iudicum quorundam opipio refellitur.
Deobligatione reſtitutionis in hoc crimine
Dsabſolucione, quædam patricularia. Ex.
emplum mirabile mulicrcula Aquita
niæ ,ex Flosimundo Raimundo. Miſlæ Sa
crificium dæmon quomodo æmuletur.
Quid rcfervatum in hoc crimine.
Vrrum mendicantibus religionis liceatab
folvercab hoc crimine,quando Epifcopi
illud fibi reſervargo1 ;Reſpoodcrur argir.
mentis& Vivaldi& cujuſdam recentioris.
Cap.II. De officio confe Tarij, qua medicus eft,
Ancophaleoſis rcnic diorum .
Se& I. De remedijs luperſtitiofis.
2.1. De exemplis fuperftitiofarum curatio.
NUB , fivemagicorum remedicorum .
1
ChaldæorumMoifuris.Hebræoru . The
philim , & alia huiufmodi. Paracelfire .
media impia proponuntur. De imagi
dibus fuperftitiolis,deinciGonc arboris,
de collatione in foco de pominibus E
phefis, & convitijs& blafphemijs.de be
xagoois Paracelli de quodam exemplo
miro, quod refertGuillandas , de canum
madationc. Galli cancus, ap &quo pa & o
maleficia polic dissipare; Delotionc mia :
turiga manuum & facici de locio huma
AO , veterum fentcptias -Excmplum Pha
raopis Regis Ægyptij.aliud er Mariy.io
Sanctæ Luciæ aliud fragmcntum. Saggi.
Althclmi,de Sancto Chryſantho.
Qui Yepsloft @ xtu , gurelos , & cum
Raxlhor,w , in ſynodo Trullana , quid
σούγγια ..
De geftatoribusgalez ſea ambij infaaris.
Exemplü ſubulcifortilegi, cuiusporcos
diabolus cuſtódicbar. & dc alio opilioat
Tra'tctcoli.
Plinij Varronis , & Conftantinivanaremc .
dia de Marfilij Ficini quodam libro pe
riculofo Dc Cicorij radice effodiendas
de crinibus veldente evallo abijciendis.
dcovis confringendis de.Servni Abraca
dati delile profano.de loci mucatio- ,
oss, denominis mutatione contra Laus.
Ananiani. -
Deprecario vel furco fublatis rebus ex ma.
letici domo de crepidis , lacioijs , & c . -
de canibus , equis , ftri& i gladij vibra
tione .
Virgilij locus & exempla varia. De circuli
circumductione.
Supcrftitio opinari non futura radia ,
prius confclarius vcl medicus fucrivado
hibitus.
An debeat malefice prius libertatireftitui. $-
Diſcopis'in oftio poocodis , de acubus
aut crinibusio ollam conijciendis.
De cogendis fagis per mipas , vim.ever .
bera .: " Quod foleabtin alios forrem tra eso
ferre , probatur cxemplis. Euripidis &
Smeca loca. Ronicaiam quoddam
Salisbericalis , & alia Sacrilegia ,
ur de plumbo , verbena ; colum
bor ,
sompa
ca
 SVMMARIA
Semper demon in his lucratur, & quomodo
Excmplis probatur tráslacio mali io alios.
laterdú tutilibus pland dæmonem coope
rari.probatur exemploftudiofi & verulz.
Examinata quædam dicta Cardinalis
Culam .
Queft.l.As.lirens remedium petere a wal .
scier
Quod pod liceat iure civilimalcficijs uri
in bopum finem , contra mulcos , Lconis
Imperij Conſtitucio , qua abrogata lex
Conſtantini,eadem explicata Ecclefia.
ftica lege idem prohibitum cffc. Locus
ad Rom.2.1.8 .
!
Non poffe cogi maleficas urbenedicant. Et
de hac benedictioncinquifitum . Articu
lus Parifienfis, di & um impium Paracelfi.
Remigij fententia rcicda.
Anliccar tollere maleficium per res ſuper
Ttitiolah Apliceatper vada remedia tol.
lere: Diſcutitus cxcmplum Summ . Ro
fellz .
Conna Aurcolum non licere å malefico
parato percre , urmaleficium collarmale
Sicio ExemplumNideri Soluuntur argu
mcata Remigij . Explicantur l. pullus de
malef & locus Phorij in Nomacanone .
Poreft maleficus induci ,u per moduli.
citum collat maleficiú . Ec induci poreſt
tam precibus,qui coactione,coorra Re
migium , & examinatur dictum Brianzo
ai,quod liccar hoc petere ab ipſo D.abo. l
lo . An liceat petere, ut collac ab alio , qua i
ab auctoremec maleficijs Quid quando
dubito ,an fit.ſublocurus pernialeficium ;
Brazis qua in hac re -uſus B. Theodorus.
Quibus verberibus cogere liceat; Quá
do fit neceffaria cancelaCaiccan :;Excmn
plum S.Godolemæ , qux uſaliac cautela.
Alia cautcla nova pecers , quo ufurus at
remedio; Praxis & ufus huius caecelæ.
Quaf. 111. An liceat maleficium deftruerc,
ut, sodej rucia,fox fublaso figno, Diaboluss
xocere definat;
Dc his fignis ,qualia eſſc rolcant,cxemplum
de lera claul . Status quæftionis.
Argumcpta Centêtiz negativæ (nop licer)
Ioannis Heffelij.
Sepicotia communis affirmativa (licere)
cxplicatur, & fuſè probatus. Auctores
LIBRI VI.
huius fententiz , qui & quales:
Exempla corum , qui hacug.Examinantur
finguli actus, qui poffunt intervenire.
Diffoluuntur argumenta omnia prima fer
tcntiæ . Quem effcctum à dæmone li .
ccat exſpectare; Quomodo quis vetetur
declinarc ad Magos ; Quod cencantus
malefici fignum policum collere ; Alia
quando non abfolvendus niG faciat.
De lagarum depilatione. Quomodo intel
ligeadum dictum Iefu Chrifti; hoc geous
non cijcitur,niſi in oratione & ieiunio .
De exemplo S.Hilarionis. Explicat. ca.
pit, per ſortiarias.33.quæſt... Quomodo
Diabolus eft alligatus fignis ;
Se & . 11. De semcdijs Gaturalibus contra
maleficia .
$ .1. De remediis plerifque N.L.or de base
ras.de hypericode chapſia rhamno, fpica
'verbafco & Gmil.
Deremedijs ex lupi corpore,item ex ' hye
pa,cx catulo nigro ex dromada,cr multe
la ex Leong , cx pardo cx aſino fihieſtri.
domeſticoquc ex aliis, exhydrargyro ,cz
ad amante , ex Chryfolicho , cx corallio.
ex gagate cx iaſpide , cx onyche, ex far
dio ,ex Cameleonte,ex alino. Quomodo
hæcpolline prodelle exſcntcatia Thco
logorim .
Quãdo maleficia naturalibus remediis colli
pollint, quando non poflint Bxplicat
ult.26.9.7.
$.z.De lignis feu indiciis maleficis .
D.3 Deremcdiis medicorum præcepta .
Sedt. 111. De remediis fupranaturalibus di
vinis, ſeu Ecclesiaſticis.
Primum vera. & viua fides obſervatio maa ,
datorum Dei . Exempla Petri Jadicis.
D. Antonii fæminæ Chriftianæ apud
Epiphan . &alterius in vita S. Cypriani. &
alia quædam .
2. Legitimusia EccleGa Catholica Sacra
meutorum ufus,
De Baptiſmo, Excmplo Tyridatis Armeniz
Regis.icem aliud de Chami Regis Tar
carorum filiolo ,
De confirmerione. Ex Lactantio probs
tur, & exemplo laliaui Apoftatæ apud
Prudentium .
De confesſione , ſeu cronologeli; var
EFEECE narrant
 DIS QVI'SITIONVM ! MAGICARVM
moniz . Exempla S. Adelini, & S.Mauria
Barrator exempla , Bedx , loannis Diaco
cij , Culexcrciſmus aliquando fic irritus
ni , & Petri Clupiacenſis. & loaou . Čx .
Contra quæ veneficia non foleat proder-
ſarij. Item & ex Theodórico de Appol .
dia , Mécaphraſte, & Liliarde.. fc ,ex Toftato .
5. Deoperibusfatisfactorijs.
Nora aurem hic duo exempla de efficacia
Declecmofina ,de jejunio , exempla S.Aux :
recitatæ Salutationis Angelicæ. Explica
tum confilium B. Catharina Suecicæ .entij & S. Procopij . de Oratione. i.de.com
muni Ecclefiæ 2. de privata in his præ
De Venerabilis Euchariſtie vir Exemplá. u .
aum Eremitæ apud Caffianum . Buell cipua ſymbolum Apoſtolicum , & oratio :
Dominica.item Rolarium , & Lirariz .
Arabke apud B. Profperum . Vxoris cuiuf
6. Tinploratum nomen lefuSelvatoris Chrifti,
dam à D. Bernardo ; alterius Gimilisoo .
to Sanctorum ."
ftrotempore is . Picardia , alterius à s..
Auxeptio, item aliud in Indiis frequens. Exempla & auctoritates Patrum remilive
item in Gallijs tempore Albigenfiu. item Nomee Mariæ Virginistria exempla.
aliud in Teurhonia (Einora Lector Ma . Auxilium Angeli cuſtodis5 .Gouladuch .
gica hæreticorum miracula.)Aliud fimi 7. Signacalum Sande Crucis,
le ferè in Alpibus Rhetijs.item aliud de - Probatur teſtimonijs & exemplis plurimis,
viſione Psædicatorü Neapoli in conven . quæ propter multitudiacm hic ia lum .
tu S. Dominici, & aliud Silernitanum re . mario omitconture
centius. nec non aliud D. Macarij. - Mos Sanctorum , tcgendi miracula, additis ,
Demiſſá ſacrificio aliquibus rebus naturalibus.
Exemplum Heſperij apud D.Auguftipun . 8. Sanctorum reliquia ;
aliud D.Bernardi aliud D.Thcodoricon Probatur plurimis auctoritatibus i & exemi .
felfio fagarum , & ratio cor tam longas in plis, ut S.Philippi, S.Dympnæin Braban .
Catholicorum templis aure: meridiem tia, & plurimorú aliorum ,honorandi sa
moras trahant, eti peregrinationibus & donarijs: Cavege
De oleo infirmorum . dum à fuperfticioſo corum culto , quem
-Sacerdotis apud Bedam.. dere', ut probatur exemplo quodam S ..
Theofii monachio , Glyceriz .
Launomariu 9. Deagua benedi&ta ...
Exempla Parthenij.. Antiquitas huius ricas. Efficacitas probad
Sanctorum ! Auxentij Archimandritz : tur varijs exemplisi
3 Win vvaloci, Etpræcipua quædam, contra ſpectrum A
Eutichij Patriarcha . pamenle , & contra aliud Teptacndium '
¿ Paterni Abricenfis. lapides iaciens& D.Huberti, & c. Vuieri :
3 : DepetendoSanctorum bóminum auxilio.. impudens five mendaciu , fivè calumpia. -
Cur hoc remedium'minus hodiè frequens, 10. Resalia benedia , ritu Catholico ..
quam olim ? Erant diverſi exorciſtæ , & Deagois Dei , de cereis & lale benedicto ,
ifti Sanctiexempla SS . Macarij , utriuſque de pape benedicto.antiquitas ritus.cr
Gushberti, Bafilij, Paphnutij. Eugendi, ' empla quædams
Greg .: Thaussaturgi Pauli ſimplicis, 11, Pia amuleta colla ſuſpensão
Theodori, & Vilmari.. Quæ requiranrur an ocfint fuperftitiofaz ?
4 Deexorciſmo Ecclefiaftico. 12. Püllatio Campanarumi.
Antiquitas ordinis exorciſtaru . Ritus qui- Experientia quotidiana. Exemplum mirgo
dam veteres in exorciſmo adhiberiſolitibile ex Pétro Cluniacco di confefliones
Nome dæmonis peri folebat cibi foliti maleficarum
exorciſari, cavendum á ludicrisfermo . Cavendum à duobós L'amiarum mendaci-
nibus probatum exemplo . Serium exem is , ut illic. Refellitar vulgi opioio de
plum S. Vrſmari; in quo noranda eadem campadarum baptiſmo. Hæreticorum
anes octtoggatos annos , quæ DUQC cære . ſtropha quotidiana.
Capitulat
 LIBRI V. QVÆST. XXXVIII.
Capiculariis Caroli Magoi locus expli : a
cus. Beocdictioni aliquando tribitum
pomen bapriſini, ut apud luoneni Car .
dureal.
Benedi&tionis Campanarum ritus defenſus
contra hæreticos.
De efficacitate earum contra dæmones , io
quo hæc lita ? Pecti Mexiæ error. Cur
hæc remcdia pon femper efficacia
CAP. IIl Quorundam remediorum Eccie.
fiafticorum , contra calumnias. hæresico
rum , maximè Georg, Godelmanni, defen
fio.
Quidam nop Iurifconfulti , fed rabulæ ip
cæremonias perulancesa
Difenſio exorciſmi: Ecclefiæ Catholicæi
oft ogicur ineptia & imperitia adverſarii.
Colliguntur multaeius mcodacia. Olté .
dicur 10 sxorciſo o oshil magicomre.
peririi
Sigillatim omnes eius ritus probantur &
explicantur.
Defenfio falis benedi& i,mendacia adverſarii contra lofo. Scaligerunidefendicor. opera
& fraus.Defenfio aq?ле. benedida Bence
dictiones herbarum . Nova iterum ad
verfarii mendacia .
Defenſio agnorum Dei, alia iterumi mea
dacia .
Defenditur benedictio ballami & olei, ip
663
eptia adverſari i formulam dicentis eft
Magicam decegitur.
Verbum exorciſo : & uſus defenditur.Ví &
Apoſtoli . Curnon Chriſtus ? baptiſmo
peccara iemirci :
Derenditur extrema undio & benedictio
oleiinfirmorum .
Smidclioi & Lerchemeri veſana coovitia.
Ex antiquitatc probantur benedictiones
variarum rerum , herbarum ſeu fructuú.
Aqua bencdicta . Chrifmatis , Panis &
(alis.
Quæ vis fic rerum Sacramentalium . Aliud
iterum mendacium . Item alia & alia.
Rcfpondecur argumcutis quibufdam Go
delmanni. Oftendicur exorciſtarurn or. '
dinem in Ecclefia olim fuiſſe.D . Clemé.
cis Rom , locus explicatus.
Defenditur culeús Venerabilis Euchariſta,
& in ea effe verum corpus Salvatoris 10
Itri. Oltcnditur nihil in copſecrationc
nec cultu Mágicum elle ..
D. Dionylio Areopagitæ adſcripta pon
efle Pfeudopigrapha. Siperbia eius ante
oculos ponitur ipfiufinet verbis , & no .
netur refipifcere , feque deinceps gerere
modeftius & fapere humilius.
Monica quædam pro Confeſſariis & papi
centibus .

IDE OFFICIO'CONFESSAR II.

Vám dúplicemi perſonam gerac CAPLIT 1.

OSconfeffarius, iudicis & medici ; fa
cilè intelligitur utriola; munere fungi De officio confeſſarii, qua index ef.
debere, iudicis quidem perfonam fu- | Adde mie in foro ſito iudica
Itinet, quando confeßiones excipit ,
tantùm : íùm enim Dei vises gerit in lire,ur ea cognoſcar iudex, operæ preti
gando & abſolvendo , Medicigerit oő um fuerit principio hic, quaſi in rabel
tùm folummodò , fed etiain extra tri la ſeu breviculo , ante oculos ponere,
bunal illod poli,quandoconſulitur ,id. ! quz in quinque præcedentibus libris
ģi veldreis vel ålæſs,velà iuftitiæ exe: 1 peccata ,feu déli & a,nofter iudex debe
cutoribus. & ad miniſtris vel deniq; ab at animadvertere & explorare ; ut ,
aliis quibusliber.Deduplici boc offi cum necefſe , teum iuvci crtogin ..
cionunc nobis agendum . ido:
ffffff 33 SECTIO Id
1994 LIB . V. QVÆST. XXXVII.
SECTIO I. riapta lida , que non
Ex.cap
. Quæ in pirotechoia ſeu al
X Primi, itaque, libri Proloquio, ) difect. chimia peccau reperi
dilect,liçerç,examinarc hzreticos, antur , & quo ſe pa & o
an Gintetiam magi ſeu malefici. cum alchimicis confer
Ext. 2.cap .diſcer diſcernerelu farius gercre , & quz il
perditionis & Magiæ fpecies, los debet interrogate!
qui libri rationc magiz, 9.3. & .fi
prohibiti Gint
9.1. quancum afrorum ia Ex libro Secundo diſcicur de quibus
fluxui citra crrorem Magi fontexaminandi.
Excap . 3
poflunt tribai:
qu : 2. vitare errores mald 1. De artisauttore & efficiente cau
A

Chriſtianorum circa com fa quid ſcariant, we babes q.2.

plexionis temperameará. 2. quos habeat libros; iuxta quan
9. 3. etrotes virarc circa tion.z.
vim imaginandi. 3.circapa & um , quas illi adhibue
9.4. Quid fentiendum de riot folemnitates? iuxta quaft. 4. pran
fanatione per aſpedom , cipuè littera. E. & hic aa Gocrebapti
contactum , vocem , dezati , & c.
ſaludatoribusde gentili 4. circa effe & us, a ,por cdiderint
bus S. Paali & S Ca- preſtigiares ? quia,hoc eft mcada
tharinæ , & Gmilibus cium . vide q.6 * 5.
circumforancis, & dc 5. an pucaverint diabolum vera ml.
curationibus milicari- racula facete pale : quia ctetror.ci
bus , &c. & quæ in hac deguaft.7.
re peccata iacerycnice 6.ap imaginesfacras inhonoraria ,
ſolcaor ? confpuendo, verberando, aabendo,
Ex cap.4 .
diſcet. in Princ. qua peccata occur- mergendove? Hf.q.11.
raar io Magia paturali 7. au alteri pauperiem fecerint, vel
& artificiali. damnum dederint. in bonis fortuar !
g ...Peccata figillorum & .d.q.11. @ 12.
characterum magicocú. 8. an theſaurosarte magica quele
9.2 . Magorum fraudesde rioc, autaliger divitias, honores , vel
Numeris , & quid cribu- / vi& oriam a dzmoncexperiețiot ? d go
cndum illis. 12 .
9. 3. Quomodo peccetus 9. an incantarint animalia & quan
credulicare & ufu inca modo ? g. 13.
tationum : 10. aä сum beftiis rem babaeriak
go 4. Que amulcca leupe ,limesage life
R.
 LIBRI V. APPENDIX ;. ‫روو‬

it.an eum dæmone corpus miſcue | catum unguentis, eo quod ſoler præce,
rint , & quomodo ? q.35. dere anthropofagia & infanticidiom .
12. ad ad conventus iverint, & ibi vide.g. .
fecerint, quifieri ſolere-natıáturiquaft. 2.an ſomnificum maleficum intule
26. ubi & illud notandum aliquando rint naturali medicamento , an verd aco
non com dæmonibus, fed extindo licefferit fepulchri violatio , & cadaveris
laminc , promiſcues com quovis vcl j iniuria ,& quem finem ! q. 26
quavis oblatis proximishbi concubue 3. quibus philttis ulz , an miſcuerint
rint, quod de Lamiis & maleficiis A- | facraméta,autaliæres faccaras, & quas:
trebatenfibus anno 1459.Datrat Me- 9.3 ſect. 2.
ierus in Annal: Flandriz , & de aliis 4. an ficaliquem egerint in amenti
alii. am ,occiderint, læſerint? d . fe &t.2.
$ 13. Quoad Lycanthropos : exami 5. an contra philurum focuſi remca
nandi , an Gbi dam taxat tales videbani diis illicitis ? an capri illicito amore ,fc
tur,aa ctiam alis ? quia ſecundo cafu cerint quæ ex ſua parte neceſarialdg.
adelt ſemper pa& um ? juxta q. 18. 3.fect.3. item quæ conGlia dare pollit
14. an aliquibus uſ contra vulnera tali amorcitieritis? ibid .
ác tormenta : & quibus ? 9:21. 66 ob quam causam philicum prae
15. an conari animas evocare; an có buerit, cælebs, an ut matrimonio iun
venerini de apparendo poft mortem , geretur:coniugata , an ut amoremma
videq.26 siti recuperaret : urrique, an ad libidi
16. an finxerunt fpc & ra, q . 27. nem illicitam ? 9.3 .fe &t. 2. an odii vel
17. an ipcaris culcum aliquem ex . oblivionis maleficio ulus ? item an in
hibuerint, & quem & qualibus , anpa- cendii ? feet : pen . & ul.
& ti cum illis aliquid fuerinc,an famili 7. quid cxiſtimarit de -faſcinationc,
aria colloquiaſuperflua cum his habu- & an aliquem falciparint : quibus ufi
erint; sw.xta g. 28. remcdiis vel anridoris contra falcina
18. an procuraverint fpc & rorum tionem ? 9.4 .fe&t. I.
apparitionem ; 9. 29 8. an cadaveta lanjarint, & quæ da.
19. an exorciſmis veritis uſus, qu ' * mná vesnis ipsulerint; quo pa& o illa
adhibuerit, & quam adhibitorum um noiviventibusdederint ;item an a
efle putarit : an habueric dæmonem liquid defoderint, cui ſola remotione
inclulum , vel includere ficcoliatus , an qucat occurri.d.quefe &t.2:
parendum habuerit. & fub quo pa & o; 9. In fe &t.3 ; noroi confeffarius fino
gyamdiu, ad quid , & c.9.30 . Sula utnoritdiftinguere in abortu , an
nocucrint jam vivo ,an ance animatio
nem ; item an 'fic diftenderio præge
Esse lebro Terrio . nantem vera , ao fimulata pragna
rione , quia priore caſu acer it.prolis
ti liitórrogeor,quæ fint inſtrum.co.' fi periculum , item quoties bæc fa& a; de
to quibwi'uiz , nam gravius fubeft pec - igye 18: 3.calu ,an propter banc debc
cátio
 ONVM
ISITI
936 DISQU
cacioncm fætus fame pericric, & quod
& c.
10. Areodat qui homicidæ Gint ex
communicati ? Sect. 4. Interroget an
Sagittariam exercuerit magus ? an huiul-
modi imaginesconfecerint, an bapri
zerint : & in quarum perſonarum in
tcricum ?
11. Se& t. s. 6. quos animi & cor
pouiſve morbos intulerint ?
12. Sect. 7. an aliquos devoverint?
& qua imprecationis formula.
13. Sect. 8. an malçficiarint aliquem
ligaminibus , & ad quod tempus? item
an ad evitandum vel fanandum illud ,
aliquid luperſticionis adhibuerint .
14. Exq.s.diſcet habere rationem
perſonarum , quibus nocitum fuit.hinc
enim atrocitas peccai creſcit.nam cæ .
teris paribuscontra publicam perloná
peccatur gravius,quàm contra privatā .
atrocillimum quoque eſt omnium , ne
care infaurulos nondum baptizatos.
Ex 6.6 7. diſcet ob quæ peccata ma .
xinè , tradarur maleficis puniendus?
quibus etiam abftinendum fit iis ,qul
cupiunt efle tuti , vel liberarià maleh-
ciis.
Ex q . 8. poterit confeflarius propone
remileriam maleficorum , & peccati
enormitatem .
Ex libri vero huius parte poſteriore,
difcere poterit.
1.Naturam yanz obſervanciæ q. 1.
03
2. quando , & quale fit peccatum ?
quaft.2.
3. modos præcipuos vapæ obſer.
vantiæ , & ex corum Limilicudine, qu .
ARVM
MAGIC
do in hoc peccatum quis rucrit ? 9 #
fe t.l.
4. de precibus & verbis facra ſcrie
pturæ , de jeiuniis & aliis operibus bo
nis ſecundum ſe. Seet 2.
5. deligaruris & periammatis ſect.3.
6. de obſervatione omnium.fe £t.4
7. de Irenis inicio anni. ſect. s.
8. quando liceat .obſervare dies .
quando non . fe&t. 6 .
.9 . quæ fint licita media ſanandorú
morborum , & quæ non , & de milita ;
ri vulnerum curatione.fe&t.7.
1o . fuodamenta vanarum obſerva
rionum quæ adhibentur ex S.S. & c.
rcfurata .Quod eft necellarium fcicu , ut
idiotis poleperſuaderi,eſſe impia illa ,
quæ habentpropiis feit .8.
De formula , li Deus in
carnatus, &c.
Dæmonum minifterio
an ad bonum liceat
uti. Contra
Derythmo ſeu verſu . Felicem
De ruibus & ceremo: Malleolu
niis quæ adhibitæ. Tiguriný
De dubio in quobenigni
or ſequenda loc inter
pretatio ,tàm de dubio
perfonz , quam rei.
11. Ex formulis poGris,infeet.9.fo :
turum ei non difficile iudicium ferre:
decæteris, quæ ſuntinnumeræ , & in
Gngulis locis diverfæ , ſed in ipſa ratio .
ne formali ſuperſtitionis convcniunt.
Ex libro quarto.
1. Diſcct nacuram prophetiæ , &
quando fit peccatum prophetæ , non
credere inſpirationi. cap.i. queft.ko
62 .
2. Quibus
 LIBRI VI . CAP. I. SECT. I. 997

2. Quibus inſtructum eſſe oporteat
ad dandom confilium in revelationi
bus quiabuſus & errata hic pollint ac
cidere ex parte confeſſarij:quæ ex parte
habentis revelationem ? quomodo
fraudes & peccata huiuſmodi depre-
hendatür de ſcrutanda intentione.
qa. 3
3."Regula diſcet ad cognoſcendum
quando peccent aſtrologi & hmiles di
vinatores.quando ſors ,omen , vel lignilonibus , & c. quæ non 29.2 .
petitio fit licita.c.2.9.3 .
4. Qualter peccent divinatione u
tentes , & quæ excuſent vel minuant
peccatum.q.4 .
s.Q ale peccatum fit oracula dæmo
num conlulerc ? q . 6.fect.a
6. In necromantia quibus ufæ me
prohibita ? maximè de illa quæ fit per
inlpectionem abriſacri.fect 3.
11.Ad naturam peccatı huius intelli
gendam planè neceſſaria eſt ſect 4.
12.Diicet peccata aſtrolcgorum ,Ge.
nechliacorum , & cæterorum iudiciari.
orum etiam medicorum & chirurgo
rum.c.3.9 " .
13. Quæ liceat divinare ex elementis
& mixtis infenfibulibus , ur comctis, ha
14. Quid liceat n :edicis divinare !
quaft 3 :
is . Quando peccent phyſiognomi?
quaft. 4.
10. Quale peccatum fit chiromantia :
quaſt s .
17. Quæ fomnia liceat obfervare &

dijs ſeu inſtrumentis , quorum ratione interpretationem quærere ? quaft. 6 .

poteſt accedere infanticidium , & imi In fine quæftionis habcbic exem
lia peccata . ſect. 2. plum faciendæ in ſimilibus diſquiſitio .
Ex ſeqq.fé &tionibres,diſcet ſpecies divi- nis ..
nationis cum pacto expreffo . In ſpecie 18 Quæ occurrant hodiè peccata in
quoque illarum ultima de oculi ex furrè diviloria, & quibus fit licitałc. 4 .
cullione, nora incidere in obligatio quaft.l.
nem reftituendi, ratione damniiniuftè 19 Quæ peccata contingant in con
illati. tractu lortis ; quem vocant ollæ feu
8. in q.7. diſcet varias fpecies pacti Lotheriæ quæ quoael véditorem , quæ
impliuti: ex quibus porerit decidere quoad emptores, quæ quoad numſtros
calus limiles , ut de ſaltantibusper py- feu alliſtentes, quæ quoad remp. vel
tas,de affervantibus, quvov , de ferenti. Principer ? q.2 .
busamethyſtum ut ſompient , de offe 20 Qvæ peccata fint canonica pore
rentibus cádetam S. Antonio ut furem gationis : an quis eam cum mendacio
indicet, & in quibuſdam poteft accede. uſurparit ? 9 3 .
re obligatio fanæ reluuendæ , ur in 21. Anüfus he vulgaribus purgario
Parthenomantia. nibus interroget: tàm fubeundo quàm
9. Quomodo liceat niti omnibus , exigendo. Noter quæ dicta de piovo
prodigijs & portentis ? quando pec- catione ad divinum iudicium quonine
Cetur in huiufmodi obſervandis fe. I do in ca peccetur: item de duello pribe
dion . 2. lico & privato propter adjunctim exo
:

10. Quando Git ſors divinatoria & communicationem : & notet grad
G88888 expli
 ITIONVM MAGICARVM
998 DISQUIS
explicationem cenſuræ illius hic addi
ta , Sect.1.2. Ex libro Quinto, dilcet.
22. De peccatis purgationum varia
rum per ignem . fect. 3 . 1. Quando iudex peccet arbitrando
23. Peccata probationis aquæ frigi temerè circa criminis gravitatem ?
dæ vel ferventis . ſect.4. 2. Quando peccet minuendo velau.
24. Diſcet, cur & quomodo peccet / gendo pænam legis ?
iudex probatione illa vulgari , qua lagæ 3.Quem iuris ordinem contemnen .
in aquam proiectæ creduntur fuperna. do iudex peccet ? Sect. ).
tare: & quid reſpondendum nitentibus 4. Quomodo peccet in inquiſitio
conſuetudine leu corruptela quorun- ne?j.circa corpus delicti. 2. ratione ac
dam iudicum : 9.30 cufationis præcedentis . ; . in fornain
25.Notet quæ hic dicunrur, ur com- quifitionis.4 . quoad præcedentia indi
munia omnibus vulgaribus purgatio . cia. 3. quoad famam præcedentem ,6 .
nibus. quoad abſolutionem præcedentem . %.
26.Item noter , quæ de excuſatione quoad tranſactionem . 8. quoad gra
ex capite ignorantia aliquando iudices tiam Principis. Sed. 2.
prætexunt : ut ſciat quando bona inten s . Diſcet de indicijs , quæ vis præci
tio excufationem illis præbeat , quando puorum ? 2. quòd iudex tenetur ali
verò non præbeat. quando ad daninorum reſtitutionem .
27. Item quale fit peccatum érror fin linon interrogavit de ſocijs. 3. quan
ne dolo ? do propterea rco deneganda ſit ablo.
28. Peccareiudices ,qui ſemiota lege lucio : 4. alia in hac re tam rei quam ju
& ratione , arbitrij liberam plenitudi- į dicis peccata. s . peccata iudicis ex dt.
nem ſequuntur: & quomodo omnis fectu indiciorum ad torturam fuffici
iudex legi ſubiectus ? feat.z.litt .I. entium . 6 quomodo diſtinguenda ia
29. Peccare quando canonibus non Etantia à minis ? 7. quòd mens focu
obremperant: fedt.3. tanda in minantis æquivoca locuria
30. Quando liceat fignum petere: & ne. Sect.3.
quæ fidesrequiſita ad editionem mira 6. Sect. 4. Docet vim minus certo
culorum rum indiciorum , 2.quòd ex non im
31. Quomodo peccet torqaens vel pedito damno iudex teneatur reftitue
damınapseum , cui hæc purgatio fuit re . 3. Peccari in fortiariorum defen
adhibita ? d. ( e£t.3. fione, favore,patrocinio & occultatio
32.De peccato purgantis per ponde, I ne . 4. qui mortaliter peccent non de
ra & lancem ? 9.6 . fendendo. s. qui teneantur reftitue
33. De peccato purgantis per cru re ,
cem . 7. Diſcet multiplices abufus iudi
34. Peccata in quibuſdam alijs gene cum in receptioneteſtium .ſect .s .
ribus, quæ rariora. ibid . 8. Peccata accuſatorum , & onus re .
ftituendi. fect.o.
2. Varia
 LIBRI VI . CAP. I. SECT. I. 666

9. Varia peccata in reis comprehen 22. Peccatum legentium vel re

dendis,carcerandis, & poftea ibi aſſer- tinentium libros Magicos ſect.17 .
vandis , fect. 7 . 23. An præbendamaleficis ad more
10. Multa gravia peccata circa mo tem damnatis Euchariſtia: & unctio &
dum torturæ , in quantitate & qualita- quid in Euchariſtia præbenda lit ob
te.ſect.8. fervandum , fect.13 .
11. Quoſdam ricus ſuperſtitioſos 24. Peccerne iudex ſepulturam de
contra maleficium ( ur vocant vulgò ) negando , fe&t.19.
Taciturnitatis. fe &t.9. 25. Peccatum eorum , qui ſubmini.
12. Peccare iudices qui mendacio , ftrant inſtrumenta necis,ut reus evadat
dolove reum decipiunt. fed.10 . pænam publicam . ibidem .
13. Quando iudex peccet condem
nando reum ex ſua confeſſione. fe SECTIO II.
dion.11 .
14. Quomodo diſcernendæ ſuſpi De figillo confeſsionis in hac materia .
cio , opinio & præſumptio.
15. Cuipoſſit injungi abjuratio , & Anc le & ionem addo , propter
quo pacto is ad cam invitus adigi pof H quorundam confeſſariorum iim
ht: fect.12 . plicitatem ,& quorundam ludicum te
10. Varia in quibus iudices circa ca. meritatem atque malitiam ; qui , quan
nonicam purgationem queant pecca tum poſſunt, conantur ex confeſarijs,
re. feat.13. directè,indirectève; cùm ante reimor
17. Quomodo iudex peccet , inter tem , tùm poft eam , exſculpere; n'um
dum etiam cuns onere reſtituendi, ed reus fuerit peccati illius conſcius. Adeò
quòd cùm deberer abſolutè abſoluere, ut alicubi audiverim ſolitos quodam
tantùm abfoluit reum à iudicij inſtan loco confeffarios à iudice polt latam
tia led 14 : ſententiam mortis in reum interroga
18. Quomodo qualificanda ſortile ri;fone iuſtè damnatus reus ? necne : &
gia ? item quæ fint hæreticalia , quæ religioſos quoſdam , cò quòd hanc iu .
non? & proinde , quibus exconimuni. dicum iniquam importunitatem , ut
catio accedat ? fect. Is . facrilega , gravi oratione repreſent,
19. Quando iudex peccet in pænæ ! impoſterum ad reos audiendos vocari
irrogatione ? ſect.16 . ! delife. Notandú primò ſigillom con
20. Peccata quædam propria Sacer felionis vim æqualem habere in omni
dorum & clericorum in hac materia , crimine , etiam maxime enormi , ut in
de quibus illi interrogandi. ibid . crimine læſæ Maicit.bumanæ , & hære.
21. Quando iudex remittens pel ſis ; a unde pater fallum & erroneum
nam rencatur ad reftitutionem , & pec- eſte verſiculum illum vulgarem .
cet ? ibid. Eft hæreſis crimen , quod nec confeſsio celat.
Gggggg2 Notan

a Gign.de erim.leſ. Mai.l.2.rub.qui accuſ.poſ 9.18.Ant.Gabr.l.7.concl.ult.

7.17.Alber,
node cognofcend. afferrio. Catholog, 25.5co . Ric.in 4.d.goado
1000 DISQVISITIONVM MAGICARUM

Notandum ſecundò, excommunimittendum ; qui favor boni publici

fententia, ſervandum figillum , ut ante ceſſat ordinariè , quoad crimen com
rei mortem ,fic & co.mortuo , quiamo iniſſum , ideò ſi grave damnum infer
riendo ius famæ ſuæ non amilit: nec retur celatione illius criminis commiſ.
confeflio eius propterea minus con- fi; teneri rum quoque illud fic revelare
fellio eſſe cæpit, quam prius. Noran . I fatentur Menoch . & Farinacius , do
dum tertio , Doctores, quando conce- ctils.duo luriſconſulti. Sanèpromiſlio

dunt veniam detegendi, feu narranda illa fubfecreto figilli facere nequit, ut

quam loquide expreſſione, delicti in obligat ſolummodd more promifsio

fpecie , vel perſonæ nominatione : fed num aliaruin de ſecreto fervando :
omnes tantùm ageredequadam gene. quarum vis ſe in detrimentum reip .
rali revelatione delicti, ſic facta , ut per contra æquum & bonum nequit por
cam nequeat ad perſonarum cogni rigere. Quoad deli&ta committenda;
tionem devenici.a Notaridum 4. aliud quando quis non vult abtinere aut le
effc, agatur de dclcto committendo, emendare , fed crimen ſtatuit perfice
aliud G de iam commiſſo re, fuere nonnulliluriftæ , qui cenſuc
Quoad delictum commiffum ; in rint , ca pofle à confeſſario revelari. di
primis,eſt ſententia.quorundams,quæ hæc ſententia periculofa eft, & tetrahig
communis videtur Canoniſtarum , b homines à confeſsione.
poſle Sacerdotem delictum iam com Excufari poſſent auctores cins' ft
millum revelare, quod nonin Sacra- dumtaxat locuri forent , de eo quifpce
mento pænitentiæ ; ſed extra illud; fub cie confitentis accederet,revera tamen
proinillione ſecreti & ſigilli confeſſio- non haberet animum confitendi, fed
nis accepit ; immò , fi in teſtem produ.velconfilij petendi tantum , vel deci
catur , debere illud revelare iniudicio; piendiconfeßarium , aut pertrahendit
hæc fententia reiiciturab aliis , c volen in ſocietaté criminis:tunc enim noncht
tibus veram efle de crimine commit verum ſigilli , nec resſub figillocredi
rendo non decrimine commiſſo , pro- ( ta.Quod fi quisanimoconfitendiacces
babilem puco utramque , fed poſterio . i deret,ſegue clavibus ſubijciendi & als
rem elle tutiorem : in rigore quidem , folutionem confequendi, & fic conter
qui ſe obligat ſüb.ſecreto tali æquè le fionis figillo rem fubijceret fequendai
obligat quoad commilla & commit- omninò cómunis opinio cótraria,quæ
tenda; led -cenſecur Ecclefia propter pluribus iuriſtis & Theologis placuit ;,
publicum bonum , velle irritere pror non-elle run licitum detegere, ne rei
millionem illain , quo ad crimen com- } publ. quidem proditionem . e Hanc
fenten

a Sic poſt Angelum , Albert. Gigan.es Gabrielium ,docuit- Fari.to.1.q.1.n. 110. b ft

fibus Gomejio, 3; p.C.13 num.gidor Gabrielio Jupr.n.16 . foc Menochelat de prefumpi.9.89 .) ,
17: Farinac . & polt innre. Abbat. Gabrieli.d.concl.ale.n... 7. Menoch. de arbitr . ca.180 .
num.21.. e D.Tho sor. Rich. comm. Theolog.vide Nau.in c.facerdos.n.120.de leg.Farimal
tos citat, iuriftas fed videtur non fatisrem a ſecutus..
 LIBER VI.: C. I. SECT II. 1oot

fententiam limitant, primò quoad ve-
ram relationem : volunt enim poſle Si
cerdotem tunc ipſos confitentes dili
genter monere ,ut abftineant, & obvi-
ent,cum etiá moneremagiſtratus,& E
piſcopum ,utſuper gregem finum vigi-
lent, civitatem cuſtodiant, & fimilia,
minima aliqua caula denegandæ abſo .
lutionis : fed fatis eſt, ſi pænitens ani.
mo accedat confitendr , ſegue clavi
bus fubjiciendi,ut abſolutionem con
ſequatur , & cùm hoc animo fincere
peccata narret, ac numeratò promat ;
nihil quod meminerit , fitquedicen

quibus & maloſubveniatur,& confe! dum , prætermittens fpontè fua:ob

fio non revelecur a 2 limitant, fipæni ligarushoc iplo manet Sacerdos ad fi
tens habeat locios complices , & ipfe gillum fervandum ; nec æquitas aut
quidem pæniteat , & emendationem religio. lacramenti hujus paritur, ut
fpondeat;indicat tamen adhuc effe pe quidem babuit , fuaque arcana cre
riculum ,ne per complices, ipfo deſite - didit confeffàrio ,ulla ex caufa decipia
te ,ſcelus committatur: tunc enim pu- tur , furenim permuli qui licetani.
tant; ut occurcarur damnofururo,polmo lint fatis præparato & forti ad
fe Sacerdotem.revelare delictum futu confirendum : infirmiores tamen ad
rum ,etiam confitente non conſentien huc fe putant , quam uit queantabſti
te.b 3. limitant multi luriſtæ li pænite - nere, & imaginaria quadam neceflitas
afpænitentem , & velic fe einendareac te le etahi , raptarique ad perficien
deſſtere : quod finolic deſiſtere, nec dum putant : quod dolent tamen ſc
obviare ut poteſt,ſed perficere mavult: non penitus abominari , & à Dcopo
tunc inquiunt non tcneri facerdotem ftulant vires roburgue fibi ad hoc præ .

ad ligillum , quiæ putatur communior ſtari: & ignoſciinfirmitati ſuæ. Qua

fententia canoniftarum , c fundamen retertia hæc limitatio meritò à Theo

tum eorum eft , quia non putanthanc logis , plerifque hodie exploditur : &
eſſe veram confeffionem , nec ligillo | miror Farinacium eam amplexum:
hic locum efle. cum rectè D. Thom . paulò antè fuerit
ſecutus.
Sed:falluntur' , quia vera confellio
eft, fi anjinam accedentis & confiten Quoad 2. limitationem , fimul &
cis conſideres : licet non fit perfecta prinram , dependent à quxſtione utrū .
confeſſio & valida . Et adhoc,ut quis Sacerdos poſsit uti: aliquando fcientia , ex :
figilli ſecreto ligetur , nihil neceſſe eſt confeſsione parta , ſaltem adi gubernario
( quod benèdocait Navarrus ) con- | nem , & mala iinminentiaravertenda ? Ver
fefsionem eſſe perfectam & validam , fibi gratia , conftetur maleficus ſe vel
hoc enim requireretur, quanta quæfo alium poſuiſſe pulverem , vel quid a
porta pandeiccur malis Sacerdotibus, liud lub talilimine : & niſtollantur ,
ad revelanda ſecreta : quibus fufficeret domum comburēdam , Principem ine
Gg3883 3. teritus

á ExD. Tho. Angxliz ad' Angelum verf.cheb.tradita latuspatriapoft.num . 18. b fic

poftalios que laga. 1 in.de Gigazo to Earin.(np.num.iol. Vi Inno. Abb. Anc. con quieos
feq.Gal. G Menop.japrognjut.quajt.18. Ang ad Ango.fup. Bonaculap.commu.opin. vers.
facer dosnon poteltrevelare.
1002 DISQUISITIONVM MAGICARVM

teriturum , quo :quoturbem ingredi- | iſto caſu ſit juris humani;& periculam
entur , egredienturą; in magnam per- à republica, vel proximis : cùn citra
niciem aut periculum venturos. Qua damnum tuum , & figilli violatio
in quæſtione conſentiunt omnes ferè nem queas propulſare , hitjuris divi.
DD, paucis exceptis , licere lervata ni : haud dubiè calus poffet incidere :
circumſpectione, ut nec directe, nec quo quis teneretur hac ſcientia ad
indirectè ad ſuſpicionem peccati con- malum ;quemadmodum diximuspro
firentis quiſquam deveniat a Sed propullandum avertendumquc uti , pre
babilior elt contraria ſententia , & rn fertim cùm fententia illa communis

tior , & magis conſentanea religioni ac lit probabilis, & nullum jus humanum
reverentiæ huic Sacramento debitæ; valeat impedire: ne quis cùm necel:
quàm tenuille videtur Henricus Gan . Gitas poſtulat, ad malum ingensimpe
denr.6 Tutiorem dixi , quia ut illa con diendum , ſencentia probabili uratur.
traria practicecur Gne periculo, tanta cEr hoc cafu admitti poflet prima illa
& tam inultiplici eſt opus circumfpe- limitatio : fed & 2. li per omnia pro
& ione, ut difficile lit plerumque eam (piciatur , & caveatur higilli integrita
ſervantem non incidere in ligilli vio ti. Nec enim putandum , Pontificem
lationem . 2. quia favet ipli Sacramen de hujuſmodi extraordinariis pland
to , cùm invitet ad illud ipfa Giləntii & caſibus agerevoluille ,
arcani neceſſitate , & fecuritate, ac li- lis congregationibus vix unquam evc.
bertate confitentium . 3. quia S. DN. niunt.
Clemens VIII . ann . 1592.die 29. Maii , Ex hac autem ſententia illud fequi
decreto quodam , præcepit fuperiori- rur:Gi Petrusmagusmibi confitens in
bus regularium , ut diligentiflimè ca. ter circumſtantias peccati complicem
veant, ne notitia de peccatis in confel indicarit : isque mox mihi quoque
fionc habita ad exteriorem guberna- confiteatur , fed peccatum illud fibi
cionem utantur. Quæ fan & io etli li- I cum Petro commune reticeat : non
get duntaxat cos , ad quosſcripta; fia pofle me hac ſcientia uti , ad illum de
tis tamen indicat Pontihci Maxim . hoc peccato examinandum : fed ran
magis probari cam fententiam ; quæ ; cùm poffe me in genere inveſtigare:
vule ita prorſus le confellarios gere num lit aliud , quod conlcientiam cjus
se , ac li in confeffione nihil peni- ! gravet , & per Giſtentem in filentio, tc
tus audiviſſent ; ſibique perſuadere, neri meſimpliciter abſolvere. Sequi
nullatenùs humanarum rerum regi- tur ſecundò , Non poffe Sacerdotem ne
men ab hoc Sacramento dependere, metu quidem mortis- propoſito cui.
ut quod ab eo quàm longiſlimè di . quam hoc crimea revelare , d & pofle
ſtat. Cùm tamen hæc prohibitio in co cafu dicere ncſcire fele , nec de tali
peccato
a citant muitos Sotus derat./ecr tegendi membr.3 9.3. Nauar.in de Sacerdos num , 14.
don feqq.d.8.c eft omnium illorum quos citat.lite. d.b num. § 1. ego pres.card. Tolet. in fuum
Calum eg Emanuele Saa in Aphori.quod lib.8.9./29. do 31. Vide D.Tho.in addit.3.9.
, 11.Art.
1.Ad 1. 4.d . Sacerdos depas.d.o.dibh Nau...s3.d eft commun .
 LIBRI VI. C. I. SECT. II. 1003
peccato ſe quidquam audiviſſe , quia runt , ut hæc licentia detur extra con
revera non lait,nec audivit, ut homo, fellionem , & rurſus tunc reus narret
feu ut parsreipubl. ſuum peccatum . Sed hoc non eft ne

Immò li mente fubintelligat, ( ſcili- ceffarium , ut melius cæteri cenſent,

cct,utpoflim revelare ) poſſet dicere ſe nam fi extra confeſſionem iterum ci
hoc in confellione non audiviſſe , vell narret : jam poterit ex alio capite re
reum fibi hoc confellum non fuiffe : & ferre , nempe juxta limitationem fe.
hæc omnia poſſet juramento confir- quentem . Deinde quid intereft , di
mare . a Nec poteſt ad revelandum Sa catne in confellione , do tibi licen
cordos à quoquam cogi,neà Papa qui . riam , hoc quod modò narravi reve
dem :muliò minus à quovis alio, ut fu . landi : an poſt confeflionem hoc di
sè docent Auguſtin . Berous & Hiero cat , & iterum narret ? Veriores ergo
nym . Gigas. 6 Quod fi judex invenif. conditiones funt , 1. non fufficere
ſer peccatum malefici ſcripto com ratihabitionem , neque licentiam in
mendatum : ut id confiteretur: vel ab terpretativam , vel implicitam , led re .
aliquo auſcultante pænitentem , vel à quiri explicitam & expreſam . 2. de
facrilego Sacerdote ſigilli violatore bere eam efle mere liberam & nulla
id intellexiſſet , non poffct judex his tenus coactam . 3. debere ſubeſſe cau ,
teſtibus , nec illi (cedulæ, nec ipli Sa- lamjuſtam & magni momenti: 110 pu
cerdoti credere , nec propterea reum ta boni publici , aut corporalis vel ipi
capere , vel torquere : immo etiamſi ritualis boni pænitentis . Nam joco
jain illum condemnaffet teftibus con.velex cauſa levi revelare, etiam habita
victum & poftea intelligeret coram permiſſione confitentis , facrilegium
delarionem vel accuſationem ortam foret .
ex ſigilli violatione , deberet damna Sicerdoti verò , dicentife licentiam
tum abfolvere & dimittere c . à pænitente habuifle , non ſemper ere
Duo denique ſunt caſus, ſoli, qui- dendum : ſed duntaxat, ſi & ipſe bo
bus liceat revelare in confeffione au næ fit famæ , & jurejurando id con
dita , priinus eſt, quando pænitens Sa firmet , & penitens einon contradi
cerdoti licentiam revclandi concer.
cat.
fit, conſentiunt in hanc Theologi d, & Sccundus cafus eft , fi facerdos idem
Juriſta e propter text . clarum , in cap. aliunde, ſeu alia via , extra confeflio
ſignificaſti deadulter : quia licet pæni- | nem , ante vel poft eam , reſciverir:
tenti renunciare juri in favorem luum quem admittunt, in delictis commir
introducto. Quidam tamen requi- tendis , Abbas & alii (ed idem in con
millis

a Navarrus Man.c.8.num.19.communem effe docent Gigas d . quaft 18. num.4 Gomes.

de crim.c 13.nu 9 Maſca.bt.deprobat.in prefar.queſt.s. n.51. b Bcrosis q.12.n.2.Gigas d . 9.18
7.5. Ant. Gome.12.13.9. Mafc. d operisk2.conc.377.nu.i. do 3.Men lib.1.deprefumpt.queft .
89.num .26.03 27.d eft communis, vide Sorumin 4.d. 18. quaft. 4. à soe. Sch.in 4 d.18.09 11. fixo
Mattheus de Simonia,cô in c.fignificafli de adulte. Fari.fupr.num.iur.g poft Halenſem , Sch.
Dur.Gabr. do Maior.in 4.d. 21h vide Maſcard.de probatio.conc.1286.
1004 DISQUISITIONVM MAGICARVM
milliscenſent communicera Thcolo- & c.omnis depæn.& remiff & Farin.pra&t.
gib , & ratio ethicax id perſuadet,nece- crim.quaft.si.numer.93 . aliquando ta•
nim per confellionem ( acerdos amit. I les juffi fuere à Pontificibusdegradari
tit jus quod ante habebat : neque id & pæna mortis affici, &merito , cx .
quod poltea aliunde illi comparatum . cmplum ponit Felicianus libr . degrad.
Quod li amitteret , confeffio verge . cap 14 .
retin damnum publicum , nam fraui.
dibus patrocinarerur, & judicia ever. SECTIO III.
cerit , verbi gratia ſi quis, cocain duo
bus Sacerdotibus taniùm , maleficium De modo Confeſsionis.
commikillet , & poftea utrique confi
teretur , iſte enim cùm necdcferri nec RÆTER ea quæ communia funt in
accuları à quoquam pollet : quod, hoc crimine & incæteris , peculia
quàm licrcip perniciolum : nemo non riter obſervare oporter confellarium
intelligit. Cavendum camen Sacer . nonnulla Quædam pertinent ad 10
dori,ne hac licentia utatur , niliin re terrogatoria : quædam ad præparatio
:

graviflima : nam facilè ſcandalum le nem animi : quædam ad obligationem

queretur, li frequenter & in levibus reſtituendi: quædam ad ablolutionem
rebus ca uteretur:item cavendum ,ne impertiendain .
quid amplius dicat, quàm quod extra Quoad interrogatoria, multa fuerunt <

confeflionem cognovit. Sacerdori vra à medicta,fecit 1. his adde primò quòd

to dicenti le extra confellionem id re quia faga vix unquam - faciunt inte
Iciville non credi, niſi id probet , & , 6 gram confeflionem , idğue dæmoni
nou probat , extra ordinem punien- i promittunt : rogandæ funt hac re,
dum arbiuio judicis,communiter cen . & facrilegæ ſeu mutilaræ confeffiones
fent Canoniſtä с, fed hoc arbitror de omnes repetendæ : deinde urrunco
facerdote mala famæ intelligendum . j mnia prodant , inducendæ bonis ra
Nam in eo qui bonæ famæ eft , putationibus,utvelint : & interrogatoriis
rim lufficere iusiurandum probatio- 1 illis Sect.i juvandæ , ur poflint, Inter
ne , feſtes define : cur enim non hic , rogandæ quoque,an ex animo renon
fufficiat , quod in priore calu ſufficere ciarını fidei ,nam tunc eſt apoſta ba, an
fatentura aliquid animo crediderint contra f
Denique, extra hos caſus licitos , la- dem ? runc eſt hærefis an abulæ rcbus
cerdos revelando violans figilli ( quod faeris ? & eft facrilegum.an diabolum
ex jure divino poſitivo Auxit) ſecre- adoraverint , fivè in ſpecie aliqua vili
tum , hodiè deponendus, & in carce bilem , five quem non videbant ( urte
rem perpetuum monafterii cnjulpiam facur Meierus de fagis Arrebatenfi
detrudendus eſt. vide Cunc. Later.c.2. I bus anno 1459. ) tem quamdi ir hoc
crimi
a vide Auguft.de Anconaad Angel.ubi fupr.de Farinar.fupr. D.Bena ). 2. *
aiz.Sotus a . 18.91 art o . Nau ind cojacerdos7.101.c Navar. & alii quosfequunturMojcard .
(mp.nhs. 6. Fari fup.n ,ic8.
 LIBRI VI. C. 1. SECT. III. - TOOS

crimine hæſerint, an aliquando animo parationcm : docet autem in hoc ma

pænituerint , & c. propter volitiones ximè carminc, experientia, non expe
ejuldem criminisdiverfas& carum in. / dire eos , qui confeſſarii ſunt futuri,
terpellationes. 3. interrogandæ ſunt, ante fententiæ pronunciationem ad
an adhuc retineant libros aut alia ma reos accedere , ut eorum confefsio .
gica inſtrumenta : quia retentis illis nem excipiant: vix enim verum faren
ablolvi nequeunt . 4. utrum alios tur,dum libi ciment à delatione: item
talia docuerint aut ſcduxerint : quia docet eadem experientia , non elle uti .
Don debentabſolvi , nifi quaninminle, immò fæpius noxium efle, fiipſe.
ſe eſt convertere illos conentur , & G met confeflarius mortis fententiam
convecti noluerint , eos ad ſuperioreo intimet . ſic enim à talı nuncio ut
resmagiſtratum ve deferant , aut ac- plurimum abhorrent , ut rarò poſt
cufent . Si tamen confeffio fiat in ar modum rectas & fynceras admoni
ticulo mortis , fufficiet tum , qui præ- tiones in animum admittant. Illud
ſentes fuerint in genere monere & quoque memini à me quæfitum ali
hortari , uc à deceptione & hæreſi tali quando : An dum in tormentis reus ver
recedant,fibique impoſterum caveant, ſatur , liceat vel expediat , quaftioni cone
& c . 5. videndum , ut occaſiones re- feſſarium intereſſe : fcio id latruncula
labendi evitentur , & tollantur, verbi tores à lacerdotibus aliquando pere
gratia , Ghabitat , vel verſarur inter re : ſed impudentiores illi, an impru .
maleficos , quando fieri poteſt , loci | dentiores ifti qui faciunt, neſcio abu
mutatio , & ſeparatio injungenda.6 . ſus eſt certè , propter irregularitatis

interrogandæ diligenter de veritate multa quæ fe hicingerunt pericula.

confeſsionis judiciariæ, hortandæ, fi quæ ibi neceſſitas confeſſarii? immò
cuncta vero , quæ dixerunt , ne mu quæ utilitas : hortetur ad ſilentium ?
tent, ſed veritatem tueantur , Gfalo cauſa eſt cruciatus augendi horterus
fa, ut retractent : fi quos innocentes ; ad confeſsionem veritatis ? mortis
(ut fit non rarò ) detulerint , eos ex ſententiam accelerat.: abſit potius,
culpent : ſi quos noxios complices & fugiat à tam acerbo & ferali (pe
ſciant non emendatos , eos deferant i ctaculo facerdos : ſeque contaminari
judici : neque ex hac generali ad- putet , la propior adlitat , & ocu .
monitione irregularitatis periculum lis hauriat hanc carnificinam . Ec
eft. apertè id prohibitum in conc. Antilo
Quoad animipreparationem , magna Hodoreng canon . 33. non licet Presby
in hoc crimine confefariis le difficul- | tero nec Diacono ad trepalium , ubi rei
tas offert. Inprimis cavendum pu . torquentur ftare. ubi nova vox trepa
to judicibus,ne reis mortis ſententiam lium . utputo de cquuleo . Nihilomie
1
per quoſvis denuncient , deligendi nus fateor illud utile futurum ,liin vie
potiùs viri pii & prudentes , qui hoc cino quopiam cubiculo fit , ut , Gin
indicent verbis prudentibus, & fimul mortis periculum reus incideret , ju .
adhortentur ad bonam & ſeriam præ- vari poffit celeriter , & deficienti ve
Hhhhhh nira
1006 DISQVISITIONVM MAGICARUM

nire ſuppetias. Morienti adeſſe con. contingar incendio , mortem illard

feffarium neceſſe eſt, proprer diaboli cruciatus expertem fore : migraturas
infidias, qui calcanea infidiatur, hoc eſt ex hujus vitæ miferiis abfque fupplicii
ultimo vitæ humanæ actui. Hæc quæ- ſenſu , ut in futuræ vitæ beatitudinem
ri audio : num liceat à iudice petere : ut transferantur , illic cas dæmonibus fi
fireus vivus rogo tradendusfit exurendus, miles fore : eodem robore, ſcientia , di
Sacculus pulvereus pectori appendatur, ac viciis, potentia , voluptate, quibus iple
celerandemortis gratia, vel, cùin , ap- dæmon potitur ac pollet, donandas.
penſus eſt , à carnifice, ut ignem illi ad . Sic mendax decipit. Alius error eſt,
moveat : vel à iudice , utftrangulari iu- quia perluadec impoffibile elle ipfis
heat cuin , qui lento igne conſumitur ? ad Deum converti & veniam conſe.
vulgus Doctorum talem putat inci- qui peccatorum , propter pacum ſe
dere in irregularitatis notam . Siindi cum initum , & Dei abnegationem , a
ceret , forecca, quam vocant, ob defe- 1 liaque quibus ſe contaminarunt ſcele
&um levitatis. at mihi hic lenitas ex ra nefandiflima. Sic illasdum vel de

uberare videtur potiùs, quàm deelle fperatione dejicit, vel fpe lactat & ex
& opus meritorium puto, quodque tollit , ſemper conatur obdurare : ut
non lacerdotem modò , fed & quem - cuneta negent , reſpuant confiteri,
vis Prælatum deceat maximè non non reſipiſcant , nihil pæniteat deli

tàm mors acceleratur , quàm cru- quille. Hic in promptu Sacerdos hia
ciacuum finis accerſirur , moritu . beat, & facra ſcripturæ æſtimonia , &
rus ille certò : agitur , ne per totlup Patrum ſententias, & exempla omnis
plicia . Sed ad confeſſionem reverta ævi : quibus clarè demonſtret utroque
mur. dæmonem mentiri: feriò conver los
In contritioneprocurandit , hoc opus nunquam à Deo rejici : nihil eorums
hic labor eſt, non ex parte Dei, ſed ex | quæ pollicetur, jactatorem illum præ
parte ipfius malefici, quem ordinariè į ítare poffe ,iieque lipoſſet velle . Gra
duo impediunt;error,& metus . Error vitatem quoque criminis poterit pro
quidem multiplex . Nam poftquam ponere ex circumſtantiis hæreſis, ido
captæ funt maleficæ , utipfæmet ſæpè i lolatriæ, Apoftaliæ, homicidii, patri
fallæ , tunc diabolus ( verba funt Gril . | cidii , rapinæ , Sodomiæ , & lacrilegii,
landi a ) niñil aliud ſatagit , nec laborat / Impænitentiæ verò iſtius fignum is
in alio , niſi in perfuadendo , ut perſiſtant dem Grillanduş b. maximè quoad
in fententia , & uſque in vita finem perſeve mulieres , certum effe dicit : fi lacry
rent. ). Adducantur licet in ſupplicii mas pullas'emittant , cùin ramen fic
locum , ignisque luccendatur, fe illa- re gemere , ſuſpirareque videantur, &
rum corpora & laqueo , . & Aammis omni conatu lachrymati conentur.
palam erepturum ,facturumque,ut cx Hanc ipfecum aliis Juriſconſultis ve
fiain marum contactu nullum dolo riſsimam notam putat , qua conftet

sem percipiant. Quòd ſi mori illas cas non verè , ſed fi &tè cantùm pæni
tere

a deſortileg:9.9.n.9 . b ſup.n.3,
 LIBRI VI. CAP . I. SECT. III. 1007

tere,cujus rei, cùm videat ſe rationem lacrymas faciles, quàm illæ . Accedic
nullam naturalem idoneam reddere quod I. C. iſti non ſatis inter ſe con
poſle , confugit ad ſupernaturalem , cordes, dillidentab invicem ,quidam
vulique id fieri à divina providentia ; à feiplis. Aliquando fcribunt defectum
in penitentiæ favorem . Ceolent itaq; | lacrymarum eſſe indicium iplius ma
Grihandus & locii : liſaga lacryme- | leficii, nam maleficas elſe, quæ non la
tur, verèillam pænitere exanimo : G | crymentur : at Grillandus fateturma
non lacrymetur : fingere pæniten - leficas,cùm verè pænitent,lacrymaci.
tiam . Nunquam judici auctor fuerim | An hæc conſentanea, & non pugnan
buic conjecturæ inniti ; ut certæ vel tia : fi dicas , lacrymari , quia cò ipſo,
idoneæ. Nam experientia illa quam ex quòd pænitent , maleficæ efle deſie
aliquibus ait Grillandus ſe coliegiſſe, runt: ficut adulter eſſe definit affectu ,
fallax eft & incerta,tùm quia nonnun quem peccalle pænitet , verum hoc
quam ipſa doloris magnitudo lacry quidem . Sed quid li pænituerit pec
mas deliccet , & planè collat,juxta illud caffe, & poſt pænitentiam hanc animi
orcheitræ a, comprehendatur ea , quæ veneficiis
Fletuque acerbo funera de queftu carent: fuis multos interemerat ? bæc juxta
Quin ifta tanti pervicax clades mali Grillandum poterit lacrymari , quia
Siccavit oculos, quodque in extremis folet, pænituit : juxta cæteros verò adhuc
Periêre lacryme. lacrymari non poterit , quia quoad ex
Solet ait, & verum eft. Iam ex ad rernum forum adhuc eſt verè malefi
verlo fæpè præ lætitia quidam lacry- ca,nam ut Grillandus hoc ſuum dictú
mantur,juxta illud ejuſdem b . ſtabilit auctoritate divinæ providen
Subitos fundunt tiæ , ad pænitentiam animideclaran
Oculi fleties:neccauſaſubeſt. dam : fic alii illi ſuum quoque firmant
Dolor an metus eft: an babet lacrymas eadem divina providencia , quam de
Magna voluptas? cet favere judicibus ad criminis com
Nec juvant illum argumenta à Ca- miſli deprehenfionem & vindictam,
Donibus petita , quibus tantùm pro . quare juxtaillos, ut crimen huius ma
batur lacrymas efle fignum peniten- ; leficæ ( quoad forum externum talis
tix , & nubis mæftæ animum obliden- elle non defiit ) puniatur , neceffe eft
tis profluviura : lacrymis quoque pec- hoc indicio illam detegi , ut flere non
cata dilui , & fæditatem animo elui: i queat , quàm lacrymaruram Grilland .
quæ ut verillima ſunt,ita minimè pro- contendit.Planèconfeffario omnia hu ,
bant: nullum pænitere , niſi & lacry. I iuſmodi indicia afpernāda, omnes hu
metur , quidam funtràm duro vultu, 1 iuſmodi coniecturæ fugiendæ ſunt; eò
tàm ficco cerebro , ut lacrymari ne- quòd pænitenti pro ſe, & contra lelo .
feiant, etiam pueri , poſſunt ergòmu quenti, tenetur credere . Denique quis
lieres quoque tales reperiri.Nam pue adeò fori huius interni inexpertus eft,
si non minus humidi ' , non minus ad qui neſciat, fæpè ubertim fere quof
Hhhhhh 2 dam
a Smu.in Red.v.57. b in Thym
 VM
1008 DISQUISITION MAGICARVM

dam confitentes exiguo tactos dolore: cium magiſtratus fuerit, cogere hæres
& alios multò gravius affectos , & des ad fatisfaciendum : immò & reus
ictos profundius, nec unam lacrymu- deberet hoc coram judicibus declara
lam emittere. re : velleſe , ut de bonis ſuis, omnibus
Vrger etiam, cùm reos metus duplex, | ( quoad fieri poterit) ſatisfiat ,quidam ,
verborum & minarum à dæmo
alter num acceperunt: At in locis,ubibono.
ne , à quo.incarceratæ non rarò affli- rum confiſcatio capitale fupplicium
guntur crudelillimè : alter humanæ conſequitur: officium confellarii erit,
infamiæ : contra utrumque rationibus, monere reum , ut judicibus indicet ſe
exemplisque armari à confeſſario.illas à fiſco petere,utqui in bonis, etiam in
oportct. reſtitutione hac exſequenda ſuccedat:
De tertio illo , nempe reftitutionis ob - fili reus hoc nequeat facere , confella
ligatione : conſiderandum, ſirne dam- rius obeatmunus , faltem monendo
num adhuc impendens , an verò iam judices vel filcum . Non enim malefi.
fuerit illatum , li damnum adhuc pen- ci per morcis pænam ; evadunt obli
det,ut fi res adhuc ſitplanè integra,vel gationem reltituendi. Nam mortem
venenum , vel aliud maleficiun non fubeunt propter iniuriam reip irroga

dum cæperit lædere, ſed poſt eliquod tam nõ proprer iniuriam privatorum .
tempus effectum ſuum exſeret:non eft Et hæc eadem realis obligatio rcſticu
[cus abſolvendus , donec quocunque endi,migrat,ad quoſvis bonorum fuc.
modo licito conetur malis futurisob - ceffores: cùm non pæna fit led debi
viare, & veneno antidotum præbere : rum, quare tenebuntur hæredes , qui
vel maleficiam deſtruere : idq ; totum cunque kterint, damna reſarcire, qua
de conſilio confellarii docti & prudé- tenus ad eos ex bonismalefci commo.
tis:cui attendendum , ne occultum cri. dum pervenerit. « Cellaret obligatio
men pandatur: & ne qua media illicita ista ,li pars læſa profiteretur, ſe tali lup
adhibeatur. Si verò aliqua jam damna i plicio contentam efle , fibiquclic laris
fortunis perſonisve fuerint, illa no ab . Factum.b
folvat confeffacius ûne prævia Gris fa Quartò,quoad.abfolutionem , quædam
ctione,aut ( ſicam nequit reus præfta- particularia occurrunt. Quærendum
re ) fine fideiufforia , vel faltem juraro- enim , an pactum habeanr cum dæmo
ria cautione, ita fanè quando quis ad- ne expreſium ,qnid promiſerint; & qua
huc liber iuriſquelui confitetur.Nam folennitate , de his ſolemnitatibus,
quando eft damnatusad mortem : in lib.2 .. diximus permulta: quæ poftquã
locis ubi bona non confifcantur, fuffi fcripfillem , venitad manusmeas liber
cit ficonfeffarius hanc defuncti obli . Gallicus Florimundi Raemundi,Sena .
gationé (ex ejus cou ſenſu ) hæredibus coris Regii in Burdegalenfi curia, viri
ugnificaricuret ,li poteft: tuncģ ; ofii I pii, Catholici: & eruditi:cii quo ritas
nonnullis
ac.in litter.deraptor. e incendieſt communis teftib.Covar.l.3.var.refol.6.3 . Claro g.fin
quefti sui b Nau.Manual.c.25,num 15, Binsf.de confell malef.part.z. prelus. 13. clio de An2
sicrift.c 76.
 LIBRI VI . CAP. I. SECT. III.. 100g

xonnulli,cæteris nefandiores, & magis , ciei inſtar frigidum experiebatar. Singulis

facrilegi continentur: fideliter eius ver quoque menſe Mercuriig Veneris diebusfe
ba transfer am in latinum ſerm onen , I met generale Capitulum ( fio vocabat ) cele
[ cribit in hac Curia anno 1594.auditam brabatur apud Puteum de Dome ', ad quem
muliercufam ,.Aquitanam adoleſcen conventum ipſa infinitis vicibus accefferat,
tulam , non incita forma,quæ fine tor cum aliis pluſquam fexaginta , qui ſinguli
mentorum cruciatu fponte fura fateba- candelam migram ſecum adferebant , & de
mir : fe , teneriore adhucætatecùm foret , à illa bırcina inter cornua lucente accende
quodam Italo corruptam , & poftea , qua bant , quam bircus atsiotam peſtico , pofte
D. Ioannis precurſoris diem præcedit , noite. riore illo fub caudino flatu arrenderat.
media , in agrım quendam abdu &tam , illic Quo peraéto omnes tripudium orbiculas
Italum fagina virgula circulum in ſolo defi- re , obverſo invicem tergo iunétis manibus;
graſſe', certaque verba in libro quodam ni- aufpicabantur Mife quoque fimulachrum
gro lecta fubinurmuraſſe :fubitò deinde bir exhibebatur: quod quiperagebat ( quemillas
eum grandem planè atrum aftitiſſe , probè i nominavit )(afula nigra , brux cua nulla in
LOYIHIUM , comitatuin fæminis duabus , texta , veftiebatur : loco facrificii incruen
mox acceſsiſſe virum veftitu ornatuque fa - ti& ſacre hoftia , elevabat reſegmen fie
ardotali. Hircum quafijffe ab Italo ;qu & PH• ve orbem ex rapa , tinétum fuligine : & • 204
ella-iſthæc foret ? refpondife nunc , eam à fe elevante clamabatur à preſentibes , line
adductam ,ut bircus in ftarum nunnerum il nimi roce : Magiſter adiuva nos. Calici, to-
kam referret. co rini', aqua infundebaikr. 1.4iralemi
Quo audito , iuſsic bircus , ut illa fignum verò aquam fic conficiebant. ſirobi in ter
crucis manu leva efforwiaret, & quot ade . ram defoſſe bircus immingebat ": hac unday,
rant , ſalutatoria venerationis officio fun í pura fiilret , facrificus & afpergillo atro?
gentes accederent propius.fecereilli ds. oſrs- 1 cuncios aſpergebat . In hoc conveniu niini
šł fub ipſa cauda labris imprefere. Inter hir . I fieria fortilegirfingulis diſtribuebantur , eo
ci.cornua nigricolor candela tetrum lumen finguli rerum à fe geftarum rationem red
prebebati dehac . quas fingulimanu tene - debant, diſceptabatur de venenis, maleficiis ,.
bant , accenderunt, & cum bircum adora: I ligaminibus, & remedusmagicis , & per,
banc,ftipem pecuniariam in peluim ,quaada dendis frugibus, fimilibaſque criminibus ]
erat ,iniiciebant. Hoc primofa & um tempore. Hactenus Raemundus. Sunt ergò fi
Poftea Italus fæmisam is : eundem iterum milia: fcrutanda , ut de Sacrilegij ,apo
locum reduxit. tuncbircusab ea poftulavit ſtafiæ & idololatriæ genere conſtet :
corollam feu fertum de capillis eiw : Icelus quærendum quoque , an aliquem
capillós deſecuit , & illi obtulit: boc figno fidei errorem mente foverint . ver.
deſponſatam feduxithircus â turba . & in bi gratia , quòd non fit unus Deus :
vicinum nemus deduétam , folo appreffam , quod diabolus fit Deus , vel quod fit
inivit : qua femine commixtio sit aie- omniſcius, aut omnipotens: quòd le
bat ) mirè ingrata & roluptatis planè | ſus Chriſtus non fit Salvator : quòd Sae
expers fuit; imò & cum fenfil doloris a cramenta Ecclefiæ non Gnt illius et.

cerbi, 6 berroris,ob Jemen birci,quod glanficacitatis fupernaturalis. , vel quòd

Hhhhhh 3 vim
1010 DISQUISITIONVM MAGICARVM

vim habeant ad maleficiorum opera. libet cenſuris etiam reſervatis , quia in

tionem , & c. de quibusactum toto o mortis articulo omnis refervatio , cel
pere. ſat. Secus eft , quod illos alios , qui
Si quid huiuſmodi crediderint , non ſunt in mortis articulo ; nam quo
ſunt hæretici, & ab hæreli , eiufque ex ad hos, folent ab Epiſcopis fibi reler
communicatione prius abſoluendi . Si vari : veneficia , fortilegia ,maleficia &
nihil huiuſmodi crediderint, in confci- | incantationes , duntaxat tamen , fecuto
entiæ toro hæretici non cenfentur : ſed effeciw , & quoad açtus exterioresid Six
abſoluendi Gicut ij , qui contra fidei dú tus etiam V. anno 1588. fibi foli refer
taxat profeffionem , & per facrilegiavarat crimen aborcus: ſed illa bulla ex
mortaliter peccarunt : licet aliud fit di tra Italiam vix innotuit , nec à majore
cendum in foro fori. Attendere præ- ! populi parte recepta fuit , & ideò vir
terea oportet confeſſarium , an confi- alibi ligavit, ex Navarr. ſententia valda
tens aliquain aliam incurrerit Ecclelia- probabili , e quin etiam loan . Chappe
fticam cenſuram ; verbi gratia , utrùm auville olim Penitentiarius, nunc Vi
maleficium vel veneficium ( quale carius Leodienſis , ſcribit ſed viris fide
cunque id etiain abortionis vel phil digniffimis accepiſſe , conſtitutionem
thri ) præbitum fic clerico vel religiofæ hanc Sixti V. & inca contenta , per ſuc
perſonæ ( quibus privilegium Cano - ceſſorem eius ad ius antiquum revoca
nis cap.fi quis fuadente , profpe & um vo tam . f & P.Sa. in verba homicidium te
luit ) unde illius fit fecuta mors vel mu ftatur Gregor . XIV. declaraſle ,panas
tilatio ( tùm enim incurritur etiam ir bullæ illius duntaxat locum habere :

regularitas : a ) vel etiam notabilis læ- quoad fætumiain animarum , unde

f10 , ratione caius incurritur excom colligitur pleraſque illationes,quas Vio
municatio illa violentæ manus in cle- valdus poluit in Sixtinæ bulla explica.
ricosinjectionis. Sividet cenſuram in- tione , fallas eſſe.
currille , ab ea debet prinùm abſolue
re : G dubitat ; utendum abfolutione Quoad illas Epiſcopales reſervatio
conditionata . Sed quia non cuivis Sa nes, grave dubium eſt : an Mendicantibus
cerdoti coinperit ius abſoluendi in ordinibus, virtute fuorum privilegiorum , a
quovis catu : ideò diftinguendum in iam maris magni, quibus eis permittitut
confeffione rei ad mortem damnati, & quofcunque c undecumque ad eos veni
alterius , fpontè confitentis , non con, i entes abſoluere à atenctis peccatis & cen
demnati Etenim , cum ille cenfeatur furis etiam Pontifici Max. reſervatis , ex
in articulo mortis ( quoad hoc) poſirus ceptis iis, quæ in bulla Cæna Domini conti
bàconfeſſario poteritabſolui à quibul- ) nentur , an inquam , is liceat abfoluere a
refervatic

a code cat.copresbyterum c. Audientiam de homit. b Sylveſt ver.confefsio 1 $ 7 Hadria

de confeſ 9.3.Canusdepæni.p.5.Sotusin 4.d.18.ar.4.pl Navar c.9.9. cc.pa foralis S.priteren
de off.ordin c.fures defurt Conc.Tridentin. 1 8.1 4.depan.7. d ex recepriore fententia Pals
dani apnd Sylv.in verb.cafus q.5. Antoniop.3.tit.17.cap.i. c Manual.c.23.n.46. fli'de
Caſib.refervaris 6.9.qu.,
 LIBRI VI. CAP . I. SECT . F ) . TOT ?

tefervatis Epifcopo cafibus poft Concilium ter : quia caſus Epiſcopales ſunt mino
Tridentinum ? Negativam partem tuen res cafibus Pontificijs. cùm ergò ſuos
Pontif.concedat , multò magis conce
tur Felicianus Epiſcopus Scalenſis ,
A Vivaldus , b & recentior alius fcrip. dere cenſendus eft illos minores. eCo
bor. nituntur bis argumentis, 1. Gre feft. Pontifex poteft abſoluereà reſer
gor 13. ( ut teſtatur quibuſdam e vatis Epiſcopalıbus: fed per huiuſmo
piſt. nepos eius Cardinal , S. Sixti ) di privilegia concedit Religiofis , &
Borromæo , & Paleotto Cardinalibus quaſi delegat fuam abſoluendi pote
de ſentencia congregationis Cardinal Itatem.f Secundò bullæ cruciatæ , &
lium , adde ad declarationem Concilij quarundara Sodalitatum : quibusda
Tridentini refpondit , hoc iain non rur licentia eligendi confeflarium , qui
poſle regulares virtute ſuorum privi . eos abſoluat abomnibus peccatis : tri
legiorum : idque Borromæus , & Sy- buunt licentiam ei , quem iſti elege
nodus Mediolanenfis ftatuere , & ex rint . ſic eos abſoluendietian , à calibus
communicationis pæna tancivere . c Epiſcopalıbus: gmultò igitur magis
Secundò quia S. S Dn . Noftr. inno banc licentiam tribuent bullæ & pri
centiùs IX . & Clemens VIII. in ſuis vilegia inmediatè religiofis à ſede A.
jubilæis concedunt caſus Epiſcopis re . poftolica conceſſa. Tertiò quia nec
fervatos: quo indicant,abſquelubilæo, Concil. Trident.nec Gregor.XIII.pri
aliàs non poſſe : hoc fecundum argu - vilegia bæc quoad omnes ubique reli
mentum Vivald. putat convincere: tit giolos apertè revocarunt , quod erat
& primum ,auctor ille recentior. Ter- neceſſarium . b De Concil. Tridentino
tiò quidam obijciunt Clement. Du . id fatetur Vivaldus num. 40. illud c . 7 .
dun de ſepult. & clem . 1. de privileg. i leſ 14. tantum tribuere Epiſcopis fa
Veruntamen placet magis afirmativa cultatem reſervandicalus quoad fuos
fententia ,quam Vivaldus d'tribuit Na ſubditos : led regulares ifti non funt il
varro Fumo:Henriq . & Bart . Medinæ . , lorum ſubditi , led immediatè fubij
tenet ctiam Ambr. Carolus in difputat. cuuntur fedi Apoſtolicæ . Vnde etiam
de Miniſterio Sacrament . art. 91. Nec infert idem Vivaid.Pij 4. quæ Conci
quoad forum internumo ullam putoel- | lio Trident.additur , non effe revoca.
ſe limitationem : quoad externum fo tum hoc privilegium , cò quod mare
fum , obtiner illa , quam quidam po- magnum duntaxat in hac bulla revo
nunt , li Epiſcopuscalum libi relervar. catur quoad ea , in quibus repugnat
fetaddita excominunicationelatæ ſen - ſtarutis Sacroſancti illius Concilij:
tentiæ . Concilium verò non invenitur reli .
Er hæc doctrina probatur efficaci- | gioſos,quoad hocordinarijs lubijcere,
nec

aradar.de cen,ur. b de abſolutionen $ in s.editione Candela aure . c Botroni in ina

friet. Pabr.p.133.editis Antuer.1 86. dc rcl.Mediol.3.de Pænit.facram.pag 25..en . 27,
31. & 35. fo.cui conceditur. deregul.el.926. ggl. in c.7. de poenitent.in 6. arg “ .Clem . Super
Cathedrain de epult. la Vival.supr.nu.7 g 35.post Navar. in Manua. 6.27 . i Vivahnu.37.
poft Navar. Henriq ;
 1012 DISQUISITIONVM MAGICARVM

nec etiam religioſorum revocare pri rium perfonarum ,nempe Prælatorum

vilegia iſta : quare non repugnat hoc illorum optime de Ecciela mcurorú :
privileg'um Concilij Decretis, neceſt quibus hoc fpecialı privilegio Ponti.
à Pio V.revocatum . Quoad Gregor . fex concellit, utin eorum diæcefibus
verò Xlll. optimè idem Vivald .num . nempe Mediolanenli & Bononienů,
44.oltenderat idem dicendum : nempè ! religioſi à cafibus per iplos reſervatis
nuſquam ulla - bulla , vel motu proprio podent abſoluere . Quod G genera
dicta privilegia concefla per pium V. licer hoc Pontifex voluiflet ubique fer
religioſis widetur reſtringere : hæc de vari,novum iftud ius aliquoMocu pro
quibus agimus, in ſuo roborerelin - prio vel Bulla declaraffet : nec enima
quit,cùm ait:eam deinceps difpofitionem lioqui recte ſatis conſcientijs provide
atque deciſionem pro fubiecta materia fu- retureorum , qui merito id fe & invin .
turam eſſe, quafivè ex iure veteri . fivè excibiliterigporare diccrent: quod non
dtēlis facri Concilii decretis , fivè aliàs ante ut oportet evulgatum fit-Neque decla
dictarumlitterarum & conftitutionum edi. tationes illæ Cögregationis ligare pol
tionem.erai,& fiipſa non emanaſſent, futufunt,quamdiu non publicantur ,Deid
ra fuiſſet,ad quam diſpoſitionem & deciſio- de hæc peculiaris conceflio cum vim
nem ,fuumque priftinum ftatum , illa omnia habeat exceptionis ,quoad cæteros ma
reducimus. ] cum ergò antiquo iure re- gis confirmat , quam enervat icgulam .
ligioſi habeant a facultatem ab omni- | Denique quoad Societatis IESV.con
bushiscaſibus abſoluendi ( dummodo ; feffarios ipſemet Greg xii, anno
ipfi fint à ſuperioribus ſuis prætentati , 1983. die tos Maij expreſſe declaravit,
& ab Epiſcopob approbati) nequehoc non effe intentionis fuæ , quod per ta .
illis Tridentinum Concil. ademerit & i lem Epiſtolam ( loquitur de illa ipſa ne
Gregor. XIII , verbis illis omnia , ficut potus ſui Cardinalis S. Sixti , qua obuci
erant ante Pii V.conſtitutionem , reli- tur ) fit derogata dicæ Societatis faculo
querit : conſequens eſt per Epiſcopos i tas, eam que quatenus opus lit de novo
huic privilegio , fine nova Pontificis confirmavit. Habetur ea declaratio in
Maxim . permilione , derogari non ter viva vocis oracula pag 131. unde ſe
poſle : cùm in fuperiorem ſuum , E quitur illam Synodi Mediolan. con
pifcopum Epiſcoporum , ius non ha- ftitutionem non obligaſſe quo ad prz
beant. Confirmo hoc eis non licere dictos Patres.Imo & ad homincm quis
per Bullas Alexandr . IV . Sixti IV. ita poflet argumentari. Si peculiare pri
& Leonis X. quarum verba retulit vilegium conceſſum Borroræo tra.
idemmer Vivald. ſupr. num. 46. vbi hendum eſt ad omnes Prælaros ; ergo
vide, & peculiare privilegim cu declaratio
Ad argumenta in contrarium Re- eiuſdem Gregorij facta poftmodum
ſpond. Ad 1. quidem reſcripta illa fuil. uni religioni mendicanrium , exten
le perſonalia & in favorem particula- l denda eft ad omnes mendicantes. Si
vero

a Clem Didum de ſepultur.in qua revocantur do annullantur, EXTAVAD. inter findes

de privil, bjell. 14.67 . Tridente
 LIBRI VI.
vero hoc non recipitor ( ut recipien .
dum non eft ) definant crgo prædi&ti
auâores velle ,uc illam eorum exten
fionem recipiamus. Ad 2. Reſp. valde
per peram argumentari, qui ſic argu-
mentantur.Non n.id inſerunt Ponti.
fices propter mendicantes , quibus
hociusiam comperebat : fed propter
cæicros ſacerdotes, qui virtute illius
duntaxat bulla eligi poffunt : quibus
.
hoc non aliter licebat , & idco tum de
mum concedebarur :
Ad ? Refpond. in priori fan & ione,
quando Papa negat fe maiorem reli
giofis poteftatem concedere quum ça
rochis ,tune tantum loquitur dealiis
rebus non de pertinentibus ad Sacra
mentum pænitentiæ : in poſteriore,
tantum vetat Regulares fine privile
gio abſolvere ab excommunicatione
juris refervata.lege silu . verb excommu Animimorbi funt peccata : quorum
nicatio.7.caf:14. Tabicit. excommunica genera & caufas libri præcedentes
fio.5 caſ.Caiet.eod.verbo cap 6 4.Navarr.
Cap.27. numer 101. & Cordub.caf.24 .
fin.
Hæc ( pie Le& or & : rudite ) quæſo
ut maturè perpendas , & cum perpen
deris, tecum ipſe dijudiccs , an Vival
dus caufam habuerit, cur à priore ſua
fententia illis ipſis argumentis : quæ
vaſcripli , oprimne probata ,recederet:
que necuno verbulo foluit : ut nec ille
recenrieralius : quod faciendum crat
volenti,iam refolute concludere: [n " 93.
folum bine fequi religioſos virtute fuorum
privilegiorum non poffe abſolvere à cafibus
Epiſcopo refervatis, nifihoc illis expreſſe
concedatur:fed etiam haberi refponfonem
ad quæftionem ,alla difficollimam & ob .
feurißimam utrum previlegia mendican
tillin , quoad facultates abfuiuendi in foro I do difputabimus, num à maleficis re
C. 1. SECT. 111. 1013
confcientia fintfublata per concilium Tri •
dentinum ?] Quibusverbis tacite vo
luit innuere fuifle revocata, cuius fa
men contrarium patet ex dictis, & lo
cum ille affcribere debuit , quo nie
batur:ipfeque Vivaldus, ad quem nos
remittit , expreffe facis docet ea rero .
cacanon fuifle , nifi quoad hoc uhi.
mum de calibus Epilcopo rekrvatis ,
de quo tamen ipſe argumentis vali
diſiimis contrarium docuerat prius,
quæ foluere non videtur ipfemet po .
cuiffe;/ane neutcr foluit.
CAPVT 11.
De oficio confeſſizii qua medicus eff.
lis , & genera , & remedia noffe.
quinque docuerunt : hic docebit.qui
bus remediis utendum . Ea ſunt vel
licita vel illicita . Iilicita propter peri .
culum & fuperftitionem .Licita pror.
lus & citra controverfiam funt omnia
Ecclefiaftica tu divins, Naturalis alio
quando , propter periculiim illicita
ſunt, dæmoniaca feu ſuperititioſa
femper funt illicita : de fingulis diſqui.
lituri,ab his ultimis crdiamur.
SECTIO I.
Deremediis fuperftitiofis(eu illicitis.
poffumus ifta vocare demoniaca,
de quibus
empla quædam proponemus : fecun .
liiiii media
1014 DIS QVISITIONVM MAGICARVM
media peti poffitat , & an maleficia de diri, ne poſſent ei nocere , meminit
ftruere liceat, & removere.. Paraphraft.Chaldæus, in Cant. cap . & ..
verfic.3. his ſacrilega verba quædam
QVÆSTIO I. deprecatoria ex cap.13.Exod.cap.6. &
n .Deuter,infcribebant,& ca ficad fu .
Deexemplis fuperftitiofarum curationum perſtitionem detorquentes prophana,
five magicorum remediorum . bant. lubebantur illi Totaphot por
tare d.cap. 6.verfic.9 . quæ di & io ligni

V Tomittam qua cxhibui exempla ficat(pecilla ley ocularis,ut notato &

homines
.
occurrunt primo loco tres modiChal fatui carnaliter omnia intelligentes,
dæorum & Hebræorum , primum rc fua Thephilim ſunt commenti: quo
fert Prellus, contra damonem terre rum vanitatem & fuperftitiolos ritus .
ftrem facrificari debere lapidem uerus diligentiffime exſequitur Hieronym .
Zapivprius excantarum :quem lapidem Oleaſt . in cap.1 3. Eze.poftmedium lege,
ingeniofe Serarius nofter,comment.Juo & cæcitatis miferorum miſerere , &
varia ei curioſelectionis in Tobiam , vult confidera quam aptum illi nomeain
hoc nomen accepiffe, quod Gt fugans diderint reinugaciflimæ cum Tha.
adverfarios feu pilofos ( ita dæmones phel,radix vocis,inſulfum , inlipidum
ineptum ,ac tatuum fignifreer. Tertia 1
ab llaia vocati) quaſimenos Ifarim , vel
Zeirim . Hoc facrificium plane idolo- fuperftitio excat apud Eliam Germa
latricuin eſſe ,nemo non videt: & taménum ,dignior adhuc quæ à ReginaMo
ut dæmon per mendacium non deci. ria tauro donetur: confuetudo (ſcribit)
piat , ex Zoroaftræis decretis id præ apud nos luddos Germanos inolepit, urfa
cepit Pfellas:nim :sille Mago fuo cre- ciamus circulum per circuitum in parieti
dulus fuit , & co potius nomine ab Eu bus cubiculi, in quo cabat puerper acum
gubioo meruit reprehédi ; quam quia creta vel carbone, fcribamuſque in fingulis
dixit à Chaldæis quofdam bonos de parietibus , ADAM , HAVAH ,
mones credi:neque id fatis expugnat CHVTZ , LILITH : atque in oftio in .
Steur hus ,eum lege lib.8.coſmopeia cap. teriori ſcribamusnominatrium angelorum .
28.Quis ille lapis ſit , fateor me igno. SENOI,SANSENOI,SAMANGE
rare. Zoroaftris & Pſelli verba dediLOPH : quemadmodum tradit ipfis ipfe
fuperius lib.4.cap.2.quaft.7.fect. 2. ver- | Lilithea ,cum pellent eam in mari fuffoca .
fic decimofexto. Secunda fuperllitio re.] Sed tædet pemineffe tam varia
eſt, qua ligabant IudæiThephilio (hoc ' rum vanitatum , quibus fcarent feripta
elt frontales quafdam fafciolas feu rer recentiorum Apellarum . Nec minus :
ſegmina membranacea )capiti , & mafuperftitiofa ſunt Abracadabra, & alia :
nui lavæ , & valuis quæ ad dextram verborum formula apud Serénom
erant portæ chartulam infigebant: ita | cap,33.Aurelianum libr.chronic. cap.t.
ut eius pars tertia reſpiceret thalamú : Myreplum feat.zientido. 298. & 405*
atque ita credebant dæmones impc- 1 & 419.6 feat.12.paßim .item Marcel
lam ;
 1015
LIBRI VI. C. II. SECT.1. 0.1. .
llum , Actium , Columellam , & alios forum , petendaselle . Secundo con .
Gentiles . Recte, vercque Stephan. tendit,nihil referre, an Deus , vel An .
Clavecius , cui ob communem in Cl. gelus,vel diabolus , mundus ſpiritus
Claudianum operam ,
volo ut quio vel immundus , ægro opem ferant,
prime,doais Miſcellis luis , cenſuit ca. modo curetur æger , & abuticurillo
bulam illam Eagolifmenfem , cui fe- teſtimonio ſacræ ſcripturæ ,falutem ex
ptem vocales Græcæ lepties ordine inimicis noſtris. Et de morbis hyper
mutato inſcriptæ amuletum magicú phyſicis agens,fic fcribit : Qua ratione
fuiffe.Prudenter ramen à Grucero in . ! quo modo morbis Magico artificio in.
ter fuppofititia relacum :ut , quod in . fictis fuccurrendumfit , fritu eſtnéceſ
ter legitima vetuftatis monumenta , Jarium omnibus miedicis , qui perfetti ce
immointer bonæ frugis inſcriptioncs piunt elle. Detali autem curatione nec
legi non merebatur : nia forte cen . Avicennainec Galenusſcripſerunt;
ſeas omnia ſigilla , & characteres ma- fciverunt quicquam . Non enim in Acas
gicos , quia veteriszvi, & typis & luce demiis omnis diſcitur ars:ideo oportet me
donari debuere, juftius ftygiæ paludi dicum quandoque accedere vetulas ,lagas,
immergantur . Vtinam iia fieret,nec zigenepos , rufticos, & circumforaneos
quiſquam talibushodie animum ad- die Zånbrecher/ & ex ipfis aftem ip
iiceret . fam addiſcere , qui plusfciunt de iftis
Nam nec iis qui baptiſmate tinai, rebus, quam omnes academie profeffores,
fatis horum immunes.Nam multa ocº & quamquam hæc rideant academic pro
-currunt apud Pomponarium lib.de in feffores , iu utere illis in fortiimaginatione
*Cantat multa apud Henricum Corne, & experieris effectum . Hæc ille : fed
lium Agricolam.lib. de philofoph. ſed li imaginatio hoc operatur , nonne
plura apud Philip Aurcolum , alias præftat eam adhibere remediis'ſum
Bombaítum Paracelſum variis eius optis,quæ vel ars medicorum , vel ulus
peribus ,quorum omnium libri pro Ecclefiæ approbavit ;fed audi quid re
hibitæ per Eccleſiam ſuntie &tionis.Vtfpondeat; Siquiſpiam (ait) ſupernaturali
mittam alios , colligam quædam Para morbo vel dolore per incantationë derirea ,
celli duntaxat : cx quibus quivis inte! tur illi nullum naturale remediū proderit
ligat,nihil in hoc homine, negue.pie- (hoc plerumq; verú efle docebo ſect,
tatis,ocque mentis fanæ fuiffe: primo ſeq.)fedMagicum temediü effe oportet ;quo
docet curationesmorborum tam imèp morbustollatur,quali á introduétus eft.]
- quam ueraçúcarà dæmonibus per ap: hoc infert, quia homo impius fuper
plicationem figillorum , imaginum , naturaliaEccleſiæ remedia repudiabat
monſtroforum charicterum , in def . quæ quia Catholici recipimus : non ,
gnata cæli conſtitutione, & certis me. quia nihil profint phyfi a remedia , i
tallis inciſorum , & agræ partiappen- deo ad dæmoniaca cõfugere debemus
Lijiji 2 Sub .
a l de philofophia ad Athenien is.de occul philof.lib de philo,magna, á bed cælefti medicia
# de morbo caduco, é aliis. b.d.lib.de morbocadure.
JO16 DISQVISITIONVM MAGICAR VM

Subiungit:tales curationes mágicas mi. | gicis precatiunculis , ceream illam imagi:

nime contra Dcum effe : quia illis nos ad nem in ignem proiiciat.
perniciem , fed ad ſalutem hominum uti-
mur, dicant ad hæc quidquid vel.nt Theo. I riculum metratur , integram imaginem .
logi.Jos impurum quali non Go Thco
logorum iudicare,quid contra Deum
quid non contra Deum ſit : ſic agyrta
nequiffimus Fidei tribunal Gbiven
dicat.Sed poftea docebo , id non con
tra divinas modo , fed etiam contra
humanas effe leges.
Excmpla hujufmodi ſuperſtitiofa.
rum curationum funt vetera quidem ,
quæ congerit Annæus Robertus lib.i.
rerjudic.cap.s. charta Servilii contra
lippitudinem .apud Plinium lib.28 . cap.
2. Periapton Periclis.Plutarc. in Pericle,
& Bionis, Laertii in Bione,annulusfer.
reus Tralliani contra colicam libr.9.in
fin .& alius HeliodoriinHift.Æthiop :-
ca,item in cedula Eudoxia apud Cedre
num pag.274 . carónina & incantatio
At fi forte ex
doloris acerbitate,vel partis affette,vitepe
certis verbis adinurmuratis, comburat me.
dicus, & liberatur ager . ] Sed alio loco
diſſentio , & vult imaginem fieri ad
formam & fimilitudinem malefica ,
quæ morbum induxit b. Sed omnis
hæc ars imaginum non minus ad tol .
lendos , quam ad inferendosmorbosy
diabolo inventa eſt au &tore. Hanc faa
perſtitionem etiam ipfe Plato damnai
vit lib.rs.de legibus , & elt diffimilis illi,
quam ex Aftrologis Marfi ius Ficinus
obtruſit,de quo poſtea. Huc pertinet
oſus ille phylacteriorum ludaicorum ,
ad imaginem ſerpentis ænei Mofaicis
de quibus legi potcft Philaftrius in be
reſi ferpentis Mofaici ;cuitamen non af
ſentior volcnti talia fuiſſe phyla & eria .
Pharifæorum , qux Salvator nofter re

nes quibus fanguis fiftitur,Heliodor.li. prehendit: ſed verlorelt D.Hierony

g.hift. Athyop.Froiſarcius tom . 2. An .
nal.cap.65. & aliarum ægritudinum , ut
Salomonis apud Iofeph.lib.8 .anti cap 2 .
Indorum , Straboli. 15. Tartarorum
Plutarch in Sympofio . Græcorum apud
Platon.l 4 de repub Romanorum , Apus.
mi explicatio .
Eodem 2. pertinct quod, ad curan
dum pilorum ,acicularum , fpinarum
& fimilium corpori ingeltorum male
fciam :vult idem , non eximiilla per
vulneris incifionem : fed materiam il

leius -polo.i Recentiora vero non pau ' i lam ſponte prodcuntcm totam excipii
cioracolligi,primo curationes illæ per & in foramine facto fambuci
cercarum imaginum fabricationein , querciis ,orientem ſpectante imponi,
in quas ſe morbum magi putant deri & excodem ligno cuneo obturari ceri
vare ,dequibus Gcidem Paracelſus a , tis verbis additis c -clara hiç quoquecft
Fabricet medicus ceream imaginem ad fo I fuperfitio : immo & Diaboli opera,
militudinem patientis & in nomine eius, per quem regduum materiæ ftatim
aut conformet cercam particulam fimilem fertur ad idem foramen ex corpore in .
effecta parti,idque indubitata fide o forti quo latitabat.
imaginatione , cridat per illam fanitatem 3.Talis erat curatio illius, quizgro
agroreftitui poffe,actandem , additis Ma. tos apprehcnlos in foro collocabat , &
corum
a lode hyperphys morb. bi de vita longai cldeocu philes.
 TOIR
LIBRI VI. C. 11; SEC. I. O.To
corum corpori appendebar char tam Mancipium Chrifti, fur corrupriſime
miris variiſque chara & eribus confi yexas ?
gnatam , & additis nominibus dæmo . 5. Tales funt Hexagoniduo Para
num : Bulfar, Narthim , Oleafar ,Bilech . cela ,inſcripti unus Adonai, alter lebo
Mammon :Oriens doc.deformatam . va, vel Tetragrammaton : quibus certo
4.Talia erant oomina Epheſia, per ! modo præditis,omnem morbum ma.
quæ dæmonis obſeſiliberabantur,te, 1 gicum pelli ja & at.item de characteri
fte Plutarch. in Sympofiac. Talia ſunt bus Aviga:zittor,& c. infcripis nova
convitia & lædoriæ, quas commendat membranæ ante folis ortum , & per N.
Apollonius apud Philoftratum libr. 2 . dies renovatis , &c. contra malcficium
& Petr, Martyr de rebus Indicis. lege matrimoniale : & contra idem , quod
Pet.Tyreum de locis infeftis, p : 3. cap.56. tradit de Gabata feu ſolea equi ferrea
Mire fibiLutherus placuit in conge fortuito in itinere inventa , & ex ca ,
rendis fætidiffimorum convitiorum dia Dominico , cridente fabricato , & C.
olenticetis, quibus dæmonum conta & quæ hujuſmodi accumulat nefariis
tiones diſpellicenſuit, homo pari ſpur libris fuis de cælefti medicina, & de cha
citia & vanitate, quibus ego chartamracteribus.
non conſpurcabo : & miror quenquam 6.Talis curatio fuit illa , quam Gril.
fine nauſea legere poſſe Sympofi.cor.e. landus defcripfit a ; fuiffe 1: riſconludo
sus cap.24.4 26.ubi huiuſmodi fercu tum quendam in Sabinenſ agro con
lis dignus convivator ſtruices conge- iugatum , ſed maleficio fa &tum impo
rit patinarias. fed acut juramentis & tentem cuinullius mcdici ars poterat
blaſphemiis non abigitur , fed advo . opitulari.is magum conſuluit , à quo
catur potius dæmon,ut re &te Caſſian . iuſſus; utea nocte cum coniuge dor.
probat exemplis nonnullis adductis miret, fumpta quadam potione priul.
libr.12 Inft.s.20. fic etiam fcurrilibus quam decumberet,Sedulo tantum cao
aut iracundis convitiis & atrocibus vcret,nc noéte illa vel uxor velipfe fi

maledi & is eorum , qui paffione add gno ſe cruciscommunirent:neve me.

moventur : & non charitate mori , ac tuerent , fi quid auribus oculiſue inlo
fidei zelo invitati, & ex officio ordinis liti obverſaretur. Paruit caullidicus,
facri, id faciunt . Nam legitimis ac & ad unguem cun &tis obſervatis:
probis exorciſtis licet dzmonem lu . quinta circiter hora no& is , ecccilli
perbiſſiinum fic ulciſci & diuexare, uti pluviæ , procella , tonitrua,fulguraque
Mengus præfcribicexarci . 4. & facit maxima : mox & adco pavendicesræ
D. Antonius apud Athan . & Chri . motus , ut concuſſa domus ab imonu .
ftiani primitivi apud Prudentium , tarer,non ſecus acarbor à ventis pene
ubi, evulla , fuccellere hominum magni
Intonat antiſtes Domini : fuge callide clamores & eiularus . Cumque in eam
ſerpens, partem maritus oculos coniccillet, vi .
Exue te membris, & fpirasfolve latētes det in camera pluſquam mille , ut appare.
III 3 bar.

a de fortileg 9.8.num.16 .
 το18 DISQVISITIONVM MAGICARVM
bat (utar verbis Grillandi) ad invicem tale .] Vnde colligas,non novam ette
certantes, & unguibus,pugnis calcibus laponum fuperftitiofam curationem ,
crudeliter pugnantes , & - lacerantesalte- de qua his verbis relatio Lud. Frois,
rites facies ac veſtimenta tota : inter quos pag.246.Quando demon hominem invafit
yiditmulierem quandam , que erat alte- Lapones aiunt infiliiſje in illum pulpem ,
tius oppidivicini,& dicebatur , quod erat nomine autem vulpis intelligunt demonem
malefica, de qua ipfefponfus multum fufpic | Ad exterminandum autem demonem ritus
tabatur , ne abea maleficatusfuiſſet, qua exoticos & prorſus--peregrinos cum mille
Hitra omnes maioribus gemitibus dulu . ſuperftitionum formulis ufurpant : inter
latibus cruciabatur,& crines , faciemque quas una fuit omnino ridscula Iufferant
ſuam totam unguibuslaceravetat. Propter enim omnes canes Ozacana urbis trucids
que ipfe maleficiatus di it , quod aliquan- ri,ad perterre faciendam vulpem Doming
tulum timuit à principio ,dubitans ne quid dicte pentri inclufam .] Æque ſuper
mali ſibi acciderer: deinde recordarus de ftitiofum , quod nonnulliarbitrapcor,
monitionibus magiftri reaſſumpſir vires, vi Galli cantus quædam maleficia dil
uxorem vero femper tenuit ſul pannis ab . Sipari: non enim babet vim maiorem
• fconditam ,ne iſta videret. Poftquam ve - cantus oſcinis huius , quam cuculi vd
Toita certaver ant per mediam horam vel corui. Aſt obiiciuntur exempla quæ
circa ingreſſusfuitinagiſter in camera preodam , quæ retulit Nicol. Remigius
ditta , & erat tunccirca mediam noclem : quibus probari videtur,dæmonem ad
ad cuius ingreffum omnes illi pugnanteswogallicantum ,ftriges quas veđabat de
na cumi muliere ftatim diſparuerunt , eieciffe ,vel conventus fagarum hoc cao
abierunt penitus. Magiſtet
Magiſlei aurem
aurem acceſo
accefnore diſſipatos.' Idiotæ gentilium
fit ad maleficiatum & illius humeros teri reſponderent, dæmonum no & u ma
git manuperfricando aliquantulum : di ximam effe poteſtatem , interdiu vim
cendo quod non dubitaret amplius , quia infringi & debilitari: ideo nodis filca
jam liberatus erat .] Pott cuius difcef i tio nocere hos lupos reſpertinos , quo
fum maricus convaluit , & deincepslio princepstenebrarum dominatur : ideo
beris operam varc valuit. In hac nar lamias circa tertiam noctis vigiliam
ratione maleficus ifte coegitmulierem hoc eſt intempelta oođe, quz me.
illam ,quod intolerat maleficium , tol- diam præcedit , ut plurimum morca
iere,im miſlis dæmonibus ,qui liceam libus infeftas eflc folere, betradoat
ipecie pugnantium acerbilime cra ... Ariſtomenes & Telephrom b, & Hie
ciarent . cocliob.icic Eufebius 6, quo tempore
7.Superftitiofum eft, putare quod etiain fe fpectra fæpiusoftcncars , Pla .
à Sophrone in mimis traditum ,Rhedeo tarch d,Pliniuse,& alii f docuerunt.
Hecatecanes immolandos ,propterea quod At Chriftianis hæc indigna reſponGo
Canis latians Lemures fuget ac diſſipet. foret. Philofophi confugerent ad
quemadmodum G'as pulfatum ,aut aliquid I diffidium naturale gallinacei, cum le
one
a 1.1.Dæmonolatr.6.14 . b apud Apuleiumli á 2. c ex Philofralib 4. din Bra
€ 17.if. fdocus fufa commer.in Jeneue Herc.Octe V.1.2.3
 1019
LIBRI VI. C. II. SECT.I. Qik.
Otte & ſerpente :fruftra: quia Diabolus Prudentius quoque Hymnoad
duntaxat Metaphoricus cft ſerpens, Gallici cantum .
ae leo. Si quid ergo veritatis huic ex
perimento ſubeſt:crediderim potius, | Ferunt vaganteis demonië
tenebriones iftos gallicantum odiſſe, Latostenebris noftium .
propter myſterium aliquod ipfisodio Gallo-canente exterritos
fum . An quia dici præcuncius ales , Sparfim rimere & cedere,
ad Dei laudem homines excitat, mul- Inviſa iam vicinitas
taque peccatorum genera , quæ ob . Lucis falutis,Numinis
ſcuro ſuo peplo nox obtexerat, ſolari Gallus negantes arquia.
lampade diſpelluatur an quia Domi . Gallo- canente ſpes redit,
nica reſurrectionc commeminit ſe IESV labantesrefpice,
triumphatum & collifum ; quæ poſt Tu lux refulgefenfibus,
no & ismedium contigit ? an meminit Mentiſque fomnumdiſcute,
pænitentiæ Petri Apoſtoli ad galli Te noftra vox primum ſonet,
cantum , ut lapſus prædictus fuerat, Et ora ſoluainus tibi.
inchoata , & ele & ifſimi libi boli ere En reliquas cauſas quas propofui.
prisconſideratione hæc digna viden 8. Tale puto ,exiſtimare quod ablu •
our Ecclefiæ , quæ cum B. Ambroſio tio manuum matutina quicquam pro
Goncinit a,de Gallicinio : Gtad maleficium illo dic arcendum :
falfog ; id ſagas illas Remigio perſua
Preco diei iam
fonat, Gffeb Munditiam quidem dæmon de
Noctis profunde pervigil teſtatur;fed animæ, no corporis . Nó.
Hoc omnis erronum chorus. ne hanc membris fuis, luxuriæ & ne .
Viam nocendi deferit, quitiæ mancipiis , & publicæ libidinis
Mucro latronis conditur . victimis, vel nimiam vel ſuperfluam
( En unam caufam .) commendat ? cur mulierculas , & viros
Lapſis fidesrevertitur, quorum animiinuliebres,ad tam pu
Hoc ipfopetra Ecclefia tidum & curiofum fic lavandi, Gioco
Canente culpam diluit, mendi,fic levigandi,fumicandi, po
( En alia m .; liendi ftudium tam inteníc & fedulo
Rupto tenebrarum.fitu: impelleret, li corporis munditiam o .
No&tis fugat ſatellites. diffet?huc retero illud de immerſione
Hoc effe fignum prefcii in aquam , quod narrat Arnulphus Les
Norunt repromiffe fpei, xovienſisin epift. ad Papam Alexan .
Qua nosſoporisliberi drum his verbis : Vt miracula facere cre
Speramus adyentum Dei. derentur,& quibuslibet cõmentis fecula .
Subdit deinde & Petri cantu galli I rium perſonarum frequentesinvi tarent ac
cognito pænitentiam . ceffus , ſanitatis remedia promittebant ei,
qui ſe incantata ad eis,neſcio quibus Car .
mini..
a in ljudib dici Dom . 6 7.1.damonlar.o.ro
 ' DISQVISITIONVM MAGICA

minibus agire fepties fuftineret immergi. Surii tomoNe de hoc dubites, fcias ia
Ægra itaque mulier aque glacialifrequen dem docerià B: Althelmol. verfifico, de
ter immerſa inter manus comprimentium laudibus virginitatis ( qui nondum in lu
Monachoruin congelata deceßir , dum vim cem editus)in marty.SS.Chryſanthid
algoris agritudo non fuftinet , eo profana Darie, qui clt M.S.Leudii in Abbatia
religio naturam potius irritat ad pernici . | S. Laurentii, kis verGbus.
89 , quam DEI miſericordiam ad ſalutem ; Loria tunc li &tor crudelis ſpargere iußit,
citat Annæus Robertus lib . 1. rer. iu Sacros humectans artus færore putenti,
dic.cap.s. Qui liquor ( ut dicunt) atrum phantaf
9.Hisannumero lotium humanum, mafugabit.
quod prodeffe putat Ananias a.& ex . Dum vernam Dominifperat Necromax
emplum de quodam Pherone fuppe tia fretum :
ditat Herodotus b . A dæmone Pheron Sedputor Ambrofiam fragrabet neda.
rex excæcatus, quod ſpiculum iratus refuavem .
in Nilum Aumon contorfiffet : poſt Et apertius idem in lib.profaico e
quam undecim annis fic luce caruiffet iuſdem tituli , qui editustypis: Sedmi
oraculum , quod in Bruti urbe confu - lites magicis putantes preſtigiis gestum ,
luerat , fertur reſpondiffe; viſum ei re- purentißmis illum perfundunt lotii odori
diturum , oculos abluillet lotio mu bus , quibus cunéta arbitrantur cbaldao
lieris. quz à ſolo luo marito cognita rum • Hierophantarum phantafmata,
fuiffit. Expertum ergo primo loco fimulque ariulorum magorum machines
propriæ coniugis urinam , cum nihil evaneſcere.] Scilicct,his perterreatur
amphus cerneret,cæterarum deinceps , & fugetur, quem aon pudet pigetque
tandem oculos recepiffe. Ibique om in fætore cadaverum , & libidinom
nes mulieres illas, præter cam , cuius itercoribusvolutari. Tamca & Salit,
urina falutaris fuerat, in unam urbem berienas id cenſuit lib.i.politalici 6 ,
coegiffe, quæ épus polārci , rubra gleba 8.Quis ( ait ) libenternon videat & rideat
dicia, & casillic una cum urbe omnes cum preſtigiatorislocio perfufiasdeletur,
concremalle , & medicam illam ſuami & oculis. quosmalitia fua preftrinxerat
fibi matrimonio copulafTe .] Sic vidc- , videndi facultas reparatur:) Digni,qui
licet Diabolus nullam infamandi læ . credunt,non infundi tantum ,led per
dendique mortales de imbecilli grofundi;aliquid dicerede , lihoctribuc.
que ſexu, occaſionem voluit præter rent fuperbiæ dæmonis, rei indigoitz
mittere. Fuir in cadem ſuperſtitione tem non terentis ..
Syracuſamus judex Palafus , qui D. 10.Tales ſunt repeao&tbndai,voleu les,
Luci am Mart yrii nâ
coro ma& avit:id. & qulauTópiae quos punit Synodus
circo enim virginom lotio perfundi Trullanacan.61.ubi Balfamon , pris
juſſit, quod fagam putaret, & fic male.m osi llos exponit divinatores ex nubi
m
fica vim reſiſ tendi torm enti s repel li i bus, cgo ctiam crediderim fuiffe cos,
ge m
arbitraretur.le Martyriu D.Lucie 6. qui nubes improboricu ,nenocerent ,
incan

a lib.4.de Natura Dæmon. b lib.z feu in Euterpe.

 LIBRI VI . C. I. SECT . III. 1021

incantabant , & ideo perſecutores nu- dentie. Nam ſchedulam quandam ſuo ba
bium vocabantur : jeivids vocabant cillo inclufit,cui divinam affcribit virtutem ,
eos, qui exorcizabant morbos , & certis , vel indequod ſancti Blafii nomine eſt in
imprecationibus abigebant, illud opti . fcripta : & eam porcos ſuosà luporum inius
me Ballamon ,oddalmplo , hoc eſt reme. ria defendere , contra legem ſuam , credit :
diorum ſeu amuletorum prabicores dicun- mihifalſa ſuperſtitione inbårens : ubi cum
tur :qui fraude demonis eis quiâ je decipiun per me fuiſſet vocatus , & denuò vocatus , &
tür, vincula quadam ex fericisfiles contexta , non comparuisſet , me fanciiBlafı rice huc
qua & Toyyiz dicunturpræbent: qua alia cuſtodiendum contuli.It enim femperlibens
quando quidem intus habent ſcripturas,ali- Dei & Sanctorum vices gero : ita da nunc
quando vero falſa quadam alia quacumque libentiſsime proſuo s Blafio illi porcos cu
inciderint: dicunt autem hæc iuvare,ad om ſtodio. ut ftultum hominem in ſua vana
memalum vitandum fi ex collis eorum quiil. confidentia extollam ac roborem , ac eo per
la accipiunt perpetuo pendeant. ] Mox ex. ducam , ut talem ſchedulam pluris quàm
emplum ſubdit :de tõ apvís geftatori. Deum faciat. ]Non ſimplex ſanè hic pao
bus : Præfectus quidam Hofii de re huiuſmo- ſtoris error tuiſfe deprehenditur : non ,
di accufatus, manifeſto deprehenfus eft in fi- quod S. Blahij devorus eſſet cultor ; &
nu ferens indumentum infantis nuper nati: ci le fuaque commendaret ( quod Pi
&dixit hoc fibi datum fuiſſe à quadam mu. сtoriusex ſectæ ſuæ myfteriislatenter
liere , ad avertendum eiſque os occluden vultinſinuatum ) nam Sanctos hono
dum , qui contra illam dicere conarentur, rare , oblecrare , & auxilio cuftodie
Vnde etiam fubiectus fuit xatosihte , exe que eorum nos committere pium &
crationi. ] falutare eſt, quicquid hæretici garriant:
11. Tale etiam illud quod narratur à verum quia fiduciam in ſchedula col
Georg. Pictorio a ex Abbate Spanhe | locabat , & quia ſchedulæ divinitatis a
menfi ,fubulcum quendam fuiſſe ,qui in fii- liquid tribucbat: & quia Deum tenta
pione ſuo vel baculo paſtoralı fchedulam no bat , relictis fuibus in ſchedulæ tutela :
mine D. Blafii infcriptam habebat : cu. non ctiam Sanctorum auxilium præ
ius baculi vi & potentia , porcosſuosab om . cibus impetrandum fibi, ſed nudo no,
ni luporum vi raptu tutos credebat , mine chartulæ inſcripto opinabatur.
ac tantım fihedule numinis tribuebat , ut Scio in Traiectenſi tractu ultra Mo
etiam porcos in agris ſolos pafcendos abi ſam , quibuſdam in locis fimili ſuperſti
geret. tione, cercis verbis admurmuratis , pe
Tamen contingente quodam tempore , día paſtoribusterræ infigi , & fic puro
cum gregi paſtor abiſſet : & quidam pre- ltare le abſentibus nullum gregi à lupis
teriens damonem cuſtodire ridiſſet , illique) periculum ſuperelle, quod impiä сre
dixiffet, quid ipſehic cuſtodirei , qui homi- dulitatis.
num ſalutis perſecutor foret peſsimus? re 12. Huc referenda multa Plinij . ut
spondit, porcos cuſtodio,retulit alter,cuius hyenæ ſanguinem inunctum impedire
iuffuz damon , inquit,ftult & paftoris confi omnes Magorum artesb : fel canis ni
Kkkkkk græ
a Ifagog.de damon fublunaribus. b 128.6.8.
 TIONVM UM
1022 DISQUISI MAGICAR

græ amuletum eſſe domus totius eo | cxcogitara nugaciſſimæ ſuperſtitionis

ſuffitæ purificatævè contra cuncta a & taciti cum dæmone fæderis , quæ
maleficia candem vim effe amianto la- dam retulit Pictorius e primam de Ci
pidi b:menftruoque ſanguine tactis po corij radice, quam die S. Joannis Ba
ftibus c : aut atricanis fanguine refper. ptiſtæ paulò ante auroram , cum auro
ſis parietibus ,eiufque genitali ſub limi & argento flexis genibus contingunt :
ne ianuæ defoſſo d : quis iſta non rideat & ferro , per gladium Iudæ Machabæi,
non niſi qui probet eam quam idem exorcizatam ,multis cæremonijs ex tera
tradidit libr. 25. Mandragoræ effoffio ra eruunt, & ſecum portant contra ad
nem ,aut Varronis siff.i. Piſta, Riſta, Xi verfa omnia. deinde de ijs qui crines
fta ,vel eiuſdem ter repetitú Anaſ. agenf. pectinando evulſos non nifi ter cófpu
vel Pentagonos Antiochiaut Conſtan - rosabrjciunt, & fioyaconiederint, co
tini ficticios, veteres tainen & antiquæ rum teſta ", non niſi ter cultro perfaſſas
ſuperſtitionis , & innumera Marcelli in catinani proijciunt, timentes. -
Empyrici in libro Medicus eius, quædam trunque neglectum veneficis nocendi
ctiam Tegetij in lib de Veterinar .& ima- occafionem præbere : fervatum , cre
ginum illam fabricationem planeta- dentes præcludere nocendi potefta
riam , quam ex Plotino & Arabibus pe . rem . Denique qui Sammonici Sereni.
riculosè tradidit Marôlius Ficinus lib. Abracadraba dietim.ordine retrogrado
de vira calitus comparanda :quo libro non minuentes de collo ſuſpenderint : vel
videtur'venenis exhibitis fatis idoneŭ alia Hebræorum , ex. RabbiHama liv
antidotum addere. facit eoim perinde speculation is..
ac inſcitus & ineptus convivator, qui 14. Quicquid'Remigius dicat, non
convivis apponeret cibos multos falu - puto ſic dæmoni odio elle ſalem pro
rares,multosetiam veneno imbutos , & fanum , ut obeius afpeclionem walet .
duntaxat diceret , veſcimini falutari cium cogatur foluere: fed id eum face
bus , relinquite noxios : nec indicaret, i reex pacto, vel ut aliquam introducat
qui in tàm multis , càm variè conditis fuperftitionem . naturalis quoque vis
ut dignofci vix queant , fint illi noxij à l' ralis non fatis efficacia habet ad huiul
euibus abftinendum cenſeat. Ludere | modimorbos fanandum quare ſuper
foc convivas eller, & lædere . Sapientis ftitiola hæc curatio :
convivæ tunc foret incænatum abire 15. Loci mutatio quam Ananias f
potius, quàm tàm apertum vitæ diicri- fuadet, ut & nominis inutatio :merito
men fubire. Idem ego cenſeo , de libro | lulpecta eſt. quid enim virtutis occul.
illo præſtare nihileius quoad imagines tæ ,ob angelorum , quos propterea valo
illascredere: quàm cum periculo ali- limulmutari, proprias vires , habere
quișin animum admittere queat : non video : nec quiſquam opi
14.Annuncrarelicer:quæ recentio , nor , niſi per mendacemi Cahaliftarum
ra , contra viſibiles inviſibileſq; hoſtes , I dioptrama, Theologis Catholicis exe
crandam .

a 1.30.C.10. b li.20 6.9 . c li .28.c.7 . d d.ca.ro. e Epitome de Magia.c.26,65 17. fli.

4.fol.145
 LIBRI VI . C. II . SECT . I. QVÆST. I. 1023

crandam . In nominis mutatione quid , fuit , ut patet ex. Thargumæo in cap.3.

eft (quælo )efficientiæ naturalis:aut qui Can.v.3. ſed ridicula. Nulla enim huic
( quæſo ) angeli non ipſis hominibus , rei cauſa ſubeſt, nifi quod ictu & vibras
led hominum nominibus ſunt præpo. tione aer diſlipatur,& continuum illud
o fiti ? quid locus in maleficium influir, cadaveris , vel corporis aerei allumpri
ratione angeli loco præfidentis ? poteſt foluitur:quod ipſum nihilominus pro.
Gitus & loci ſalubritas aliquid prodelle, clive fit dæmoni impedire icłu cluſo
ut & in cæterismorbis:poteſt'imagina per diverfionem , vel corporis alterius
tio noxia deperdi, poteſt etiam prodel - interiectionem cur igitur hæc timeat?
te loci mutatio , ficut & veftium , lecti, non certè magis quam culicem ele
fragulorum , pulvinarium , quando phas , vel triceps Cerberus carellum
hiſce maleficium indicum , inlitum , vel Melitæum . Plura Tyreus d .p. 3. cap. 57.
aliter in eis abſconditum : ut rectè co ! - Duo adſcribani exempla ex Cæſario
ligitur ex Tobiæ c. 7. ubi Raguel iubet de milite prius eſt , qui in Menevelt,
ſponſis aliud cubiculum præparari. fic quo vivus uti ſolebat pellico indumen
Zachar. Vicecomes complem . artis to vcſticus apparens,non potuit gladio
exorciſt.p.1.doctrin ult.nec alia ratio- fugari:quo cùm cæderetur , non pote
ne loci mutatio poteſt prodeſſe. rat ſpectrum vulnerari . talem ex ſe ſo
10. Clarioris ſuperſtitionis eſt, pu num emittens ac fi mollis lectus percu .
tare fi quid precario vel furtò de male teretur. hic apparere delijt aqua ad
fici domo acceperis , maleficium ceſſa- i ſperſus quæ calvo Dominico fuerat
turum : idque meritò Remigius repre . fuperfuſa.Sic ille,l. 12.0 12.15 . Concubi
hendit a . Nec enim hoc aliud eft, quam na Sacerdotis cuiuſdam nocte mortem
maleficiú maleficio fanare: par demen ſublequente ; diu ante lucem Luna
tia illorú , qui pro philtro utuntur cre. fplendente cuidam militiapparuit, per
pidis ,laciniisveſtium , vel præſegmini- viam equitanti primum miles & ſervi
audivere muliebrem vocem opem po
bus unguium perſonæ quam amant: ut
docuere veteres fcriptores b . ſtulantem ; mox videre mulieren rapi
17. Similis eſt vanitas exiſtiman dilimo curſu ad eos properātem . Mox
tiumo, contra ſpectra prodeſſe canes, miles de equo deſcédens, & gladio libi
equos , vel ftri&tigladijvibrationem ,ex circulum circumducens, fæminam be
doctrina Homeri Odyll. 7. & Virg. Al ne notam intra circulum recepit.Et ecce
neid , 6 . exremoto yox ,quafi venatoris, terribiliter
Tuque invade viam , vaginaque eripe fer- buccinantis , nec non & latratus caruin ve
rum. naticorum pracedentium audiuntur. Qui
Vbi perperam Lamb.Hortenſius af- į bus auditis, cum nimis illa tremeret , miles
Terit reipſa compertum ferri aciem dæ auditie ab ea caufis, equum fervo commit
monas formidare. ludaica illa opinio | tens, tricas capillorum eius brachio ſuo fini
Kkkkkk 2
ftro
a lib 3.demonolat.c.2. b Theocri.in Pharmaceut. Lucian.in Dialo.meretriciis.Melif
Je dos Bacchid.e's Apuleius lib.2.de aſino. c Crinirus lib.7.de honeſt.diſcip.ca. 4. Ananias d. lie
4.foh. 155. Lambert,Hortenſ,in Virgil.6.Æneide
 DISQUISITIONVM MAGICARVM
1024

Aro circumligavit , dextera gladium tenens.
extentum . Approximante infernali illo
venatore,ait mulier milici,fine mecur .
rere , line mecurrere , ecce appropin- |
quat. Illo fortius retinente, miſera fe
eripere fumma viconnixa,tanderuptis . Solida diviſa cum ſunt,autvix aut nunquam
capillis effugit : quam diabolus inſecu-
tus cepit,cquo luo illam inijciens , ita ut
caput cum brachijs penderet ex uno la
tere, & crura ex altero, ficque capta in-
vito ſed vidente milite præda præter-
vehitur Miles manè ad villam rediens ,
fine.Demoniacum corpus per totum fe natu
raliter ſenſuale , fecundum partes fingulas
abſque medio videt ,audit, tangit,pariturque
tangendo, é diviſum dolet ficut corpora fo
lıda , fed boc intereft, quod corpora quidem
reftituuntur:corpus verò demonim ,uti feca.
tut , mox in ſe item recreatür atq; coalefcit,
ficut aque aeriſque, partes quando aliquid
incidit folidum , fed dicto velocits damio
niacus ſpiritus in ſe revertitur: dolet tamen
interea dum dividitur quamobrem aciem

cuncta narravit , & capillos oſtendit, ferri metuit,idque animadvertentes , qui fu

cumque minus eicrederent,aperto fc- garedamones moliuntur , tela & enfes in re
pulchro ,cadaver ſine capillis , quievul. Cum ibi conftituunt , quo nolunt demones
G ,invenerunt.fic ille libr.i2.cap.20. quid drentare. j Hæcmore luo fibi vendicat
hic gladijcontra ſpectrum potuerunt? Rhodiginus li.2.ca.8. & fic Píellierro
tantundem quantum monachus fpe- ren fuum facir, Quod de corporis dir
erum feriens apud Gaguinum ,utaliàscuſſione, & coalitione fubita dicit, ve
narravi libr. 2.9.27.fect 2, lit. L , Ex qua rillimum eß, & experti duo in Hiſpania
narratione ut & iſta Cæfarij colligitur. Nobiles mibi non ignori . Quorū unus
& alia , vereor ne ſuperſtitio fuerit ex dum nocturno tempore vagarur , in
Magorum orra circulis conjuratorijs: ſpectrum incidit ſpecie Æthiopis terri
nempe circumducendi circuli , & in moleGigantxa romphæam ſtringentis.
ſpacio illo conſiſtendi. Nam licet crnx hic , cuiplus audaciæ quàm pietatis e
in medio circuli facta legatur, tamen rat , certa ficulnea munitus, impetum
illicirculifiguræ fidere videbantur , & i ſuſtinuit ,legue gerens animosè ,vulne
cruciş efficacitatem ad fpacium illud racælim punctimque hoſti ingerit. Sed :
circuli reſtringere, quod improbupro. aerem verberans , donec laflus conci
fecto . Huius circinationis aliud quoq; dit, & à vicinis, quiad ftrepitum accur.
exemplum reperias apud eundem Cæ rerant domum ſublatus, multis poft:
ſarium eodem li. 12. 6. 12. de Sacerdote, diebus lecto affixus,vix convaluit.Hoc
qui ſpectris tota per iter nocte infefta- Burgis accidit:altecum Salmantica ..
tus , circulum circumcirca ſe ducebat DegebatibiTheologiæ ſtudiofás qui
ibifubfiftens : & illis evaneſcentibus. dam ,è prima nobilitate : qui priſtioz

procedebat, mox iterum ſe ingerétibus caſtimoniæ & pietatis oblitus, poetu

novum iterum circulum ducebat : Gic.
que ad lucem uſque laboravit. Obſer-
Vabis ridiculam illam opinionem de
. armis apud Plellum lib. de damonibus. in
magno periculo & labore parietibus.
tranſcenſis in quoddam Sanctimonia.
lium monafterium ulque ad Dormito .
riun ( ut vocant) le penetrarat ibiper
mittente Deo, priuſquam ad cellulam ,.
quam
 LIBER VI . C. I. SECT I. QVÆST. I. 1.025
quam animo præoccuparat, pedeten- hotté inviſibilem huc illuc torquere :
tim perveniret,objicit fe illiſpectrum , id vel ferociétis furoris fuille putarim ,
fpecie viri ge vis & honeſti, prolixo ca. vel ex pacto convento . fic moleſtia
pillitio & barba, lorum ingens manu rum inducias à dæmone paredrio im .
tenens, & nullo verbo facto, bubulam petralle.
minitans inſultationem . Venerat pro . 18. Sic;,quod
quod putant aliqui , remedia
bè arinatusmiler adıncaftum ,fcuto , quæ contra maleficium ufurpantur ni.
gladioque hunc ſtringit, illo le tegit . hil profutura, fi re non integra adhibe
virus Gibi non temel latus adverfarii, antur:hoceitirrita fore , fiprius tenta
lorum lubiems, haurire & brachia illa tú fuernt à medico corporis;à conteſta .
lorumque reſcindere: led ſemper bra- rio animæ,remedium , folennis enim
chium corpori,lorum parti amperatæ ifte folet elle magorum prætextus, ut
ſubitò junctum apparebat, tandem lo docet Nicol. Kemigius bei pota dæ
rarius decuſfatini illi in urrunque hu- monífillacia: qua uritur primò: quia
merum fic vivenci bovem mortuum cum lit Zelotypus, vererur ne fanatio ,
( ut cum comico iocer ) impegit, ut in ipli adempra, alits adfcribatur. Secuin
terram collapſus , vix trepidus fe fuga dò ut fic homines a divinis & naturali .
eripuerit: & domum reverſus depre- bus remediis avocet. Ex hoc capite val .
henderit , ad modum S. Andreana dè mihi lulpecla fuit Icheduldid , live
crucis, 6bi in pectore, & in tergo , ad i programmation muliercula medicæ
quatuor digitornm latitudinen , no circumforaneæ ,hocauno 139,7.hic Lo
tam . contufonis rubore livoreque vanji ,10 cujus uno articulo hæc condi
mixtæ impreſlam : tumuit mox vibex , cio continebatur.Idcircò ctiam lurpe
& cú intolerabili ardore , quaſi vermi & tiomnes illi medici , qui nolunt æ -
culare nelcio quid , quod graviſſimum grum confiteri,priuſquam præferiptæ
cruciarum adferehat., miſer ſenſit lubab ipfis pharmacahiulerit.
cute ; & ( ne vanum.viſuin putes) altero 19. Est, putare maleficam non poſſe
tertiove poſt die ad plures migravit. maleficium fuum tollere , priufquam
Nec annum , nec nomina addo, utu libertati Gt reftituta , & ex vinculis di .
nius qui adhuc ſuperat , & defuncti i niſla . Poreftenim maleficium malefi.
quoq ; alterius honoriconſulatur.No cio novo tollere, esamdiu pacto cum
runt laſcivi iſti palumbi Dionæi , qui dæmone non renunciavit , ut docet
nocturnarum ad ftupra diſcu :lationú | idem Remigius : poteft etiam illud per
utrique fructus fuerit, & quani inanis dæmonem deftruere; ur quilibet alius
iſta de gladii roratione contra vim dæ- removendo fignum , etiamſi adhuc
monum perſuaſio Nam quod Eraſtus | carceribus contineatur.
a.ex loan . Oporino narrat: qui Para zo : Maleficam ( copis in oſtio pori
ceih amanuenfis fuerat : folitum Para- | cisimpedire , ne domo exeat : ve ! , conie.
celſum no &tu confurgere, & machæ ctis in bullienrem ollam ſoleis auscri.
ram luam Helveticam utraq ; manu in nibus eius,vel acubus, cogere ; ut ac
Kkkkkk 3 : currat :
a In vita Paracelli. b lib.z demonolatr.c.si
 ONVM
1026 DISQUISITI MAGICARY
M
*

currat: magicæ nugæ ſunt, & peccata inficientur :aut, fi confeſsifuerint,cogantur

graviffima quia nituntur pacto cum maleficium revocare.] quid enim ad cu
dæmone inito . rationem inficiatio virium queat ha
21. Minis verberibus , aut vi malefi bere, nifi ex pacto convento litamen
cosadigere,utmaleficium tollan: (C1- .aliquis ſolummodo intendens lignum
jus rei exempla peti pofluntà Remigio | deſtruere fic interrogaret , non aude
a,) fieri poteſt urliceat : ſi conditiones rem illum peccati , faltem mortalis,
quædani adſint. primò fi certò ſciatur reum dicere ,
auctor maleficii . Nam ſuſpectos tantú, 23. Superftitiofa fiint , ut cum ad
verberare aut alia afficerecontumelia , maleficium amoris tollendum , ürun
nec fas nec jura ſinunt. 2.li nihil fuper- cur maleficio odii , v g.certo ritu cole
ſtitioſuni putetur adhibiturus.3. dum crant vel exſecrant potius columbam
non exiſtimetur morbum alium trans . nigram , & diviſam per medium dant
laturus , quod fere femper facere con comedendam amantibus . Item fi; ut
fueverunt, ut exemplo declarat Greg . odii maleficium tollant, utantur amo
Turonenfis b, videlicet iſta diabolili. ris maleficio, v.g . Euchariftiam facram
beralitas eſt utboni nihil ullis homini - inore habentesofculantur eam , quam
bus præſtet, niſi cum æquali vel majo- volunt in amorem inducere , veli biis
ri hominum damno , quo fpe &tat nar- chriſmate inunctis id faciant Item fi,
ratio D. Gregorii Magnic, de virgine ut ſterilitatis agrorum maleficium tal
obſella : quæcum opera magorum ab lant,hoftiam facram comminuant, &
unodæmone fuiffet liberata , in unius tritam in pulveres (pargant per hortú
locum fex vel leptem dæmonum mil- velagrum . Quæ omnia ſunt manifefte
lia ſucceſere. Neque hoc Poëtas latuit, impii & facrilegia,& tamen hæc facta
ideo enim fortaflis finxerunt, non po . aliquando legitur.primum illud refert
ruiffe Admeto vitam confervari , nig Hollenus in præceptorio, de chriſma
uxoris Alccítis vicaria pece d .. Videte ,alterum Grillandus ; cætera de Eu
recte nofter Tragicus: cum remiſſo abchariſtia,CxſariosHeiſterbacenfis 1. 9.
inferis Thereo ,Pluto Hippolytum ab 24. Adde remedia judiciariarum fu
ripuiflet, cauit,alloquens Atricæ præli- | perftitionum ,de quibusfupra lib.s.feat.
dem Deam : 7.03 .
Cajia nil debes patruo rapaci. Vleimuni notandım multa eſte ſu
Conſtat inferno numerus tyranno. perſtitioſa ( ut variis locis oftenfum )
22. Quod remedium elle contra Vul remedia : quæ ponuntSprengerus
tuarium inaleficium , cenſuit Salisbe & ex co Pet. Gregoriusf, de plumbo

rienlis lib.r.cap.11. Herum ( air ) malitia , 1 liquefacto in ſcutellam aqua plenam

etiam cum plurimum nocent , artificio levi infundendo , & c.
diffolvitur : ſi videlicet , qui ſuſpecti ſunt, Et hac de re Codronchus narrathi

conventi ab aliquo in iudicio crimen fuum ſtoria, ab auctoribus ( ut ait )gravibus

& certis
a'lib.z.demono.c. 3.1 lib.6 .hit.Fran.c 35 c lib. 1. Moral.c.9. d Eurip.in Alcidepoz. ma
lef.c.2 7.12.in 2.exemplo.fl. 13.de repub.c.3.à num.z.
 LIBRI VI. CAP. II. SECT. I. Q. I. 1027
& certis relată , cujuſdam mercatoris ; me naturalem . Nam in hanc vel illam
qui cum in partibus Suecie extra quoddam guttulas formam coagulari , pro natu
caftrum animi cauſa per quoddam pratum ra morbi : nere & vere eſt opus non
duobus famulis comitatus ambularet, ma naturæ, ſed intelligentiæ. Pergit Co.
lefica muliere ab uno ex conſervis à longe dronchus . Nec laudare poffum aliud ex
cognita,adhortatus eftmercatorem ,utfigno perimentum , quod à quodam didici. Vt e
crucis ſe muniret , quoniam illius ditionis grotus, cum decoétione verbena ( vulgo her.
potëtior venefica, qua folo intuitu maleficia ba S.loannis dicitur ) abluatur , in quaab
inferre fciret , ipfis obviam veniret. Quod lutione,fi nihil reperiatur , vel decodio non
monitum ipſe parvipendens, & iſta nunquã inmutetur in colore , infirmum veneficio
fibi timorem inclufsiffe affeverans , cum non non efle affectum : quod magna copia pilo .
dum fere illa protuliffet verba, in pede fini rum , c præcipuefuorum , inveniatur, effe
froillatom lafionem expertus fuit : ita ut argumentum efficax, non foluzin veneficii,
cum pedem è loco amovere non poſſet , fed cgr.ivtfiimi, minimeque aliram reci
dolore lancinaretur, ad caftrumi equo fuerit pientis: quod fi pilifintpauciores, inorbum
dednctus, ubi per triduum doloribus auctis, efemitiorem , & curationem admittere.
accerfito quodam villico , qui huiuſmodi Quod ſi decoctem illud ad nigruin colorem
mala curare profitebatır: facto periculo ex inutitur , ſigilin fe præſentie démonies:
plumbo liquefacto, - & in aquam fupra pe- quod fi ad alios colores mutetur,alia indica
demproiecto, morbum ex maleficio ortum ré. Quis vero non percipit, hunc etiain mo
dixiffe : quibufdani prolatis verbis co tacto i duesfefuperftitiofum , cum illi pilu virtute
pede per aliud triduum curatuseft. ſicille verben: , nec ablutionis elici velprocreari
lib.2.de morbis venefic.cap.2. Modus non pofsint.]
explorandi ſolet hic eſſe ,vas aqua ple Sic ille d.cap.13 . Addo , coloris banc
num imponunt ſuper locum affcctum mutationem etiam naturalı humoruin
corporis , & plumbum liquarum huic prædominio (utajuntſ) in morbis non
vali infundunt , interim verba qux- , maleficis, ſed gravioribus, pofle con
dam obmurmurantes , & in plumbo tingere.idem lib.4.cap.2 . damnat ter
coagularo pro varia guttarum confor tium quendam inodam his verbis : alii
matione: judicantprimo,an fit male- 1 colua :bum per n :edium fiiffim ventriculo
focium malum ,necne:deinde cujus ge- agrotantis appon:: nt,nõidulla verba obmur.
neris maleficium fit . De qua re tota murando. Oni modi & alii conſimiles ma
veriflime idem Bapt.Codronchus li 3. nifeſte magiciſunt,cum prorfus virtute na
de morbis venefic. cap.13. ita pronunciat. turali careant. ] adde, quod nec ſublit
slt modus ſuperſtitioſus eft ,fic& denionem ratio cur miraculo resadfcribatur,ma.
cooperari eft credendum , quamvis non de ximecum certa verborum formula u
fint, qui exiſtinient , à Saturno vim hanc tantur. Poftmodum idem juſtitiime
plumbo effe iriditam , ut maleficia prodat, conqueritur ; remedia multa, tanquam
quod tamen à veritate eftalienum .] Pro arcana , ex arte magica in medicinam tras
bare debebant . nunc lupponunt tan- lata ſunt : ut multi Arabum ſectatores fe
tum , & Planetæ vim tribuunt mini cerunt : ut Michael Saronarola in (ca
Practica ,
 DISQUISITIONVM MAGICARVM 1028
Practica , & quidam Bartholomeus, qui | monomaniæ b, fuiſſe in Gallia quima
practicam & experimenta cum quibufdam | leficio quo læſus erat curando magum
introductionibus in lucem edidit. Sic enim accerſivit:ab hoc reſponſum : fe mor
multis modis medicine fcientia confpurcatabo illum liberare non pofle ,nifi in ejas
remediorum vanitate ſape coarguitur. Sed filiolum adhuc infantulum trasferrer.
borum Satanicorum hominum curationis conſentit impius pater , & à mago ſa
fallaces, ac incertæ ſunt, ac ſapepraſtigioſa, narur. interea nutrix , re intellecta, in
ut videantur per modicum ſpatium tempo fantulum ſubducit , & cum eo aufugit:
risfanare,á revera non ſanent.Credatur cum ergo magus non poffet in cum
medico docto & pio ( quantum ex li- transferre, fuit ipſemet à dæmone in
bris ejus colligo ) in arte lua . terfectus. Tololæ , idem ſcriptor ait,
Erin his omnibus notandum , ſem ſtudioſum quédam amico ſuo gravil
per dæmonem lucrum aliquod ſibi ex fime à quartana vexato dixiſſe , ut te
his comparare , & femper animæ, in brim uni ſuorum inimicorum trade
terdum & corpori nocere : quia fem ret : illo vero reſpondente neminem
per aliquid admiſcet , quo fiduciam in Gbiinimicum efle , dixifle : da ſervo
ipfum homo profirearur, vel quo nos tuo :tandem , cum hoc illireligio effet
à Deo ad creaturas avertat, & à cæle- facere, magum dixiffe: da mihieam ,
itibus curis ad cænofa terrenaq; dedu: 1 annuente ægroto , ipfum convăluille :
cat , vel faltem à ſeriis & gravibus ad magum vero febri oppreflum interiil.
ludicra & nugatoria. Sic ſemper in ali- i ſe. Facie lucri ſemper alicujus ceita
quod peccatum animam pertrahir, ut (pes, ut eriā plane futilibus & abfurdis
recte obfervarunt D. Auguſtinus & nonnunquam coopererur. fic enim (ut
D.Leo . Obſequitur mancipiis fuis ,ut narrat 1. C.ille Francofurt c) com ve.
firmus illa fibidevinciat, & in pecca- cula laborans ophtalmia ftudiolum
to retineat. quendam conveniffet, ab coque petiile
Si Deris permittit, hoc modo ſanasi i let ,ut quæ in ſchedula, quam illiporri
ægrum ,plures in fraudem pellicie : 6 gebat , continebantur, fibinon grava.
Deus non permitrit, ſed impedit, tunc retur exfcribere : certam feele , Gi de
faltem peccatum hoc præcedentibus , collo illam geſtaflet ,oculorum lippitu .
accumulans, conatur ægros in defpe- dine liberandain :& ftudiofus fcriptiil .
ratione adducere . Si malum uniequo Ius characteres vel abloletos cernens,
at , transfert in meliorem . Si mu vel obſcuriores (ut foleni) legere non
herem morbo liberet , transfert in vi valens : eorum loco hæc verba ( cripfe
runifilenem , in adoleſcentem . Si for- in Ichedula: diabolus huic verulæ oculos e
te magus in alium non tranſtulerit , i
ruat, & c. fimulâ præclarum philacte
pſemet necatur, velingens vitæ diſcri
rium mulierculę tradidit, quod cú de
men adit . coactæ nonnullæ Lamiæ; ! collo fufpendiſler , ſpe plena poſt pau .
quia non poterant in alios,in ſuosipfæ cos dies ſanitati fuit reftituta. Nimi:
liberos transferre. Narrat auctor Dæ rum voluit Satan hancanum decipere,
&in
a D. Aug.l.octoginta trium 99.9179.D.LeoJermo19.depaff. Dom .bl.3.6. chi.de lamiisc,8.
 LIBRI VI . CAP. II. SECT. I. Q. I. 1029

& in luperſtitione ſua obfirmare. Plu . cum effe , Catholicus nullus poteſt ne
ra li vis , lege lib. 3.p.2 . quaft.4. fect.9. gare, ut docebo ſect. 3. ) & de luminece
quibus addi quoquemulta pollunt ex | reipaſibalis, & de aqua baptiſmatis, [ de
Cardinalis Cufani exercitationum l. his idem céleo quod de aqua lultrali.]
2.in Sermone, ibant Magi ,quam viderant Abſtinere à capite animalium in honorein
ſtellam , & c. ur eorum qui putabants . Apolloniæ vel Blafir: velrere carpitū lu
contraſterilitatis maleficium , vel odii minis conſecrati hoc non intelligo,lilo
inter conjuges produlle, fi quis nidum quitur de cera benedicta leu candelis
avium inveniens caperet iplam cum probo ritu benedictis, errat. ( iruxfa
pullis matrem : & ideo vult à Moyſe cta de lignis palmarum , balnea in vigilia
præceptum , Deut.22.ne mater cum pul Nativitatis & Carnisprivii contra febres,
lis capiatur. fimili modo ad vitandas a & dentium dolorem , non comedere carnes

lias ſuperſtitiones alia quædam vulc
ludæis prohibita,nempe præcepiſſe Moyo
ſem vaſa cooperiri, propier Dominas A -
bundas , ſuntenim dæmones , quibus ve
the offerunt e culenia & poculenta , que
mundando domum non comedunt, imofe-
ducunt.
Prohibuit ne vir indueret veſtem mulie
ris, & è converſo,propter idololatriam : quia , cita ) portare crucem circumquaque per
mulieres veſtes viriles & arma in bonorem
Martis inducbat : & viri muliebres in hono
in die Natalis Domini, contra febres,vel ad
honorandum S. Nicolaum pro divitiis ac
quirendis petendoeleemofynam ,( hæc om .
mia fatis clara ſunt ) eundo ad S.Valenti
num contra morbum caducum ,ponderando
puerum cum filigine vel cera , ( in his po
teſt aliqua luperftitio ab extrinfecoad
venire : ſed ſecundum ſe pia funt & li
campos in vere contra tempeftates ( fi non
fiat, vim ponendo in tempore veris,

rem Veneris. Hoc feftum peragitur à Chri- ; non eſt ſuperſtitioſum , ſed licitum :)
ftianis in Carniſprivio.] Et poftea idead in certis oblatis ſuper altare, ficut lapidibus
dic ſequentia exempla , utait , ſuperſti in die S.Stephani, ſagittis S.Sebaſtiani
tionis in curandis morbis.fires coſecra ( hoc quoque pium, li tantum fiat in
tæ ad aliud,quam ad proprium uſum appli- honorem & commemorationem cer
centur,eft ſuperſtitio;ut aqua bene di&ta que taminis horum Sanctorum , fine fidu
bibitur contra infirmitatem , vel pargitur , cia in materia, forma , numero, & c.)
ad fertilitatem , veldatur aliquando brutis. addit de acu quæ terigit veſtem mor
( Nota hoc fane intelligendum , ut & tui, de lignis furce de lignis coniunge
quædam ſequentia. Nam aquam be dis contra febres, de hoftia non con
nedictam adhibere, ut remedium na ſecrata febres (hæc vere ſuperſtitioſa sūt ,)

turale, vel addito rnu aliquo ſuperſti. | contra ictericiam de urina; de pullis,
tiofo id vere malum : ſed eam adhibe- & c.] puro legendum, de pediculis, neque
te, ut quid facramentale , & vim tri hoc eſt ſuperſtitioſum , cum , lubậtra
buere Deo per facramentalia lua , ad tio phyſica.
corroborationé fidei,mirabilia opera
ri ſolito ; item ut dæmonis maleficiú,
vel præftigium celict.hoc pium & lici
Llllll QVÆ
joza DISQUISITIONVM MAGICARVM
ubi à fummo bono exciderint , abforbeats
QVÆSTIO II. compertum habemus. Notum enim ne
bis eft illas, ut qui fe ipfis dedunt pro creato
An liceat remediumpetere å male Te at Domino infauftis diriſque demoniis
ficis ? adhæreant efficere: & qui illas afectatuts
bos, per externarum rerum latam quadam
Atiſfime hæc quæſtio patet ,in qua fpeciem ,vulnera in anima excipere. Qualo
, quiddam mericulofu fre
periculoſe admodum errarunt. quenter accidit ,quidum ictus interdum ex
Certum eſt ut hodie , licetiam olim cipere manu nolunt , illis velcapur vel ven .
fuiſſe, qui maleficia maleficiis rollerét. trem exponunt. Sanè verò fi quis aliquo mo
Nam cum Corybantes eſſent numero do incantamentis ufus effe deprehenfus fue
LII.eorum XXXI , crediti funt male rit , firèid refluxěda conſervandlere valeta
ficia inferre ,alii vero XX.eadem amodinis fivèavertēde àrebus frugiferis calimi
liriSic Scholaft: Apollonii lib.r. tatis caufa fecerit , is apoftatarum pænam
Dico primo falluntur Iuriſta ,qui exi ſubiens ultimum ſupplicium faftinero. Sed
ftimant iure civilt licere maleficiis uti in bo & Caroli Quinticonftituzio hos arbi
num finem : ' nempe ad curandos mor . trio judicis condigna peaa puniti ju
bos,vel ad repellendas tempeſtates, ut ber.ba
Hoftienf.in ſumm . Azo in fumm .Per. Al Dico 2. Divira poſtipa Ealéfis lege
rodius lib.rer. sudicat. 8. titul: 7. cap.6 . femper probibitū fuit uti malefiis artibusy
Bart.Salycet. Godefrid. & alii in l.eorum . vel malefices conſulere eriam in boramfi
C.de malefic. Troilius Malvetius de fortibus , nem.Eft communis Theologorum sés
Grillanil. deſortileg. & alii communiter. tentia & etiam Canoniftarum ,Proba
dico falluntur, quia legem illam Con tur 1.ex ſacra Scriptura Deus id prohia
ftantini qua nituntur a, recentiore le buit . Levit. 19.v.31. Nödeclinetis ad magos

gefuftulic poſtea Leo Imp.Conftitut.as j neque ab ariolis aliquid feiſeitemini, utpol

ad Stylianum de Incantatorum pæna , ut luaniiniper eos & capite v . 6. anima qua
recte adverterunt. Nicol . Remigius : | declinaverit ad ariolis & magos, & forni
& Pet. Gregorius', & Godelınannus , jcata fuerit cum eis, ponam faciem me con
quam , quod Tribonianus , homo tralam , & interficiam illam de medio pa
plane ſceleftus , prætermiſerit , cau- pulſui. Vnde patet hoc effe peccatum
iam aliam non video, quam quia ab o- mortale. Den.18.v.10 . Nec inveniatur in
mnierat pietate & vera religione alie- te qui lnſtret filium ſuum aurfiliam ducens
pus. ibi Leo graviffimis verbis negat perignem , aut qui ariolos fcifciretur, &
quidpiam vere bonum his artibus ef- obfervet fornnia atque auguru ,& c In no
fici: led apparens illud bonum , illece . uio quoque teſtamento vetat D. Pau
bram atque naſlam eſſe ,quæ illectos (in- lus,quando juſtam damnationem co
quit ) in malorum omnium extremum | minatur illis , qui ipli impingebanrcu
mala
alcorum , C demalef es Mat.b Altheſius l.1.Turiſprud .Rom.82.Fichard ,confira.Last .
Lirchovius.com.2.conf.2o Mollerus conft. Saxon.p.4.fed7.8.
 LIBRI VI. C. II. SECT I. QVÆST. M. 1031
mala facere ut bona cvenirenta : quo Infertur primò peccarejudices, qui
Lignificat , grave peccatum eſſe mala cogunt malefica benedi& tione quadā
facere in bonum finem : quod tamen iis quos læſerunt maleficium auferre.
prætexunt qui maleficorum opera ad | Nam hæc benedi&tio illarum ,nihil ali
morbos depellendos tempeftatesque ud eſt,quàm formula qua ex pacto dæ
arcendas aburuntur. 2. probatur ex mon ceſſaturus: & ſi benedictione vera
perpetuo Catholicæ Ecclefiæ uſu , quæ lanandusæger foret, præſtaret uti be .
lemper id improbavit, ut plurimi ca- nedictione Sacerdotis,vel alterius pro.
nones oſtendunt b,& presbyterum dá. bi hominis quàm malefici, cujus ora
narunt , qui bono fine divinationem tio Deo eftexſecrabilis ,neque licet no.
fuerat expertus c 3. probatur ex Patri- bis cum infidelibus hæreticis , apoſta
bus , D. Chryfoftomus d, citius mors ho- tiſque oratione in divinis iungi. Vnde
mini Chriſtiano ſubeunda , quàm vita li- tequitur etiam maleficam obtempera
gaturis redimenda. Huc referendum illud tem tali juſſioni, & ægros hoc remedio
B.Leonis e , cum eis ( Jcilicet damonibuss) utentes peccare. Valde quoque falliil.
nihil amplius liceat ,quàm juſtitia divi.los, quiexiſtimant licere maleficiis fa
na permiterit; agunt tamen verſutiſli- nitatem quærere vel conferre,& id ma
ma arte fallaciæ ,ut ex arbitrio propriæ į giſtratus jubeat.
poteſtatis aut parcere videantur , aut Infertur 2. veram effe deciſionem
lædere; & multis (quod dolendum eft) | articuli Parifienfis. s . Quod licitum eft
ita per nequitiam fimulationis illu- j uti magicisartibus,velaliis quibuſcun,
dunt : ut quidam illos & timeant pati que ſuperſtitionibus à Deo & Ecclefia
infenfos,& velint habere placatos;cùm prohibitis, pro quocunque fine bono:
beneficia dæmonum omnibus fint no. 1 error.quia ſecundum Apoftolum non
centiora vulneribus.quia tutius eſt ho . ſunt facienda mala , ut eveniant bona .
mini inimicitiam diaboli meruiſſe; I decifio art. 6. Quod licitum fit, aut
quàm facere. Nec non ifta D.Auguftini f; 1 etiam permittendum maleficia male
cùm ergò cauſæ articulus venerit , ut ficiis repellere: error. art.7. Quod
hæc proponatur conditio :aut facien- aliquis cum aliquo poflit diſpenfare,in
dum eſſecontra Dei præceptum , aut quocumque caſu , ut talibus licite ura
cx hac vita emigrandum ,,, quorum
quorum tur ,error.]
duorum homo ficogatur alterum cli Infertur 3. inspium & hæreticú elle
gere,comminantemortem perſecuto dictum Paracelli g, nihil referre , an
re ( idem eft de snorbo per maleficium im. Deus,an Diabolus , angeli velimmun .
miſſo) ibi eligat Deo dile &to emori ,quá di ſpiritus ægre ferant opem modò
Dco offenro vivere. ibi oderit in hoc morbus curecur .
mundo animam ſuam , ut in vitam z . Infertur 4. periculolam eſſe , & er
sernam cuftodiat eam .] Ex his: roneam ,vel faltem non fatis evolutam
Llllll 2 & ex
a ad Rom.3 v.8.b c.qui fine Salvatore, 28.9 2.c.admoneant , ca.non obferuetis 26.9.7 . cc.ex
tharum defortildnom.8.in epifiad Coloſſ.c ferm .16.de pafl.Dominiftrada.giin lobang lib.de
morbocaduce hde hyper.phyf.morbis cut,

2
1032 DISQUISITIONVM MAGICARVM

& explicatam ſententiam Nicolai Re | Friburgenſ. in fumm. confeffar . & id ſo

migijb , precario non licere opem À MA quitur Rofellac , qui exemplum po
leficis impetrare , fed licere , vi & ver nit ſi maleficiati facerent celebrare tres
beribus eam extorquere : qui hoc faciat , millas de Domina , & poftea omnind
nunquam , qui illud , ſemper lethaliter pec. nudi operam darent liberis quærendis,
care . credentes maleficium ceflaturum . Sed
Quorum utrumque, fallum videtur. hoc exemplum mihi non placer , tùm
licet enim aliquando id precibus petere quia rem ad certum numerum milla
& impetrare:aliquando eriam verberi- rum reftringere, id non carec luperfi
busad id adigere, non licet. Non igi- tione , cùm quia medium illud non mo.
tur cò recurrendum , ſed res longè ali dò vanum eft, fed & inhoneftum & vix
ter explicandæ diftinguédum videlicet poteft peccato carere : fi tamen omne
primo inter maleficum paratum au peccatum impudicitiæ & inverecun
ferre maleficio novo , & non paratum : diæ deforet ; neque vis in numero po
aliter enim peccat qui hunc , aliter qui neretur , neque fides adhiberetur ipli
cogit illum . 2. diſtinguendusauferendi a &tui, fed miſericordiæ divinæ permil
modus, an cum maleficio , an fiue illo ſæ ſacrificia propitiandæ : tunc poffet
id fiat : quæ communiter theologi lo- admitti exemplum . Deinde fi vana
lent attendere . remedia ſumant , pro omninò vanis ,
Igitur primò falla & erronea eſt ſen , hoc eſt inanibus , ficur omnis va
tentia Pacacelli & Gmilium , licere ma- na locutio eft peccatum , fic nulla va
leficia maleficijs tollere .. na operatio caret peccaro , faltem
Quidam putant licere tollete male- veniali , cap . illud . 26. quefl. z. G ve.
ficium ,non permaleficia,ſed per resta rò vana vocant indifferentia , tunc f
men ſuperſticioſas & vanas : videntur quis adhiberet ca invincibiliter dc.
hoc multi Canoniftæ tenuiffe, & non fciens effe peccatum ,nullum foret pec

nulli Theologi, & legi(tæb fi ſuperſti- , catum ; fi noninvincibiliter , non ra

tionis vocabulo hiDD.reétè ub ; ne nien affectatè ignorans , foret rantùm

quit negari, hanc opinionem quoque veniale : idem foret, liquis faceretcrc
erroneaeffe. quia ſuperſtitio res cft perdens aut volens experiri an per talia
ſe mala , nec malum licet facere, utbo- maleficium foluatur , non per opera
num eveniat. docet hoc Sylveſt. verbo tionem diaboli , fed per ceffationeme
malcfuium numer. I , Roſella verò & ius aboperando propter pa & um quod
Tabiena non tenent illam opinionem , maleficuscum diabolo habebar de cel
fed dumtaxat referunt.
fando quando hoc vel illud fieret. vide
Alijitaque fatentur per ſuperſtitio- Silv.ſupr num.9.
fa media rolli non pofle ; poſſe tamen Tertia fententia . quædam eft Petr .
per vana , quæ non ſint illicita , fic loa. Aureoli in 2.34. quaftion .2 & Angeli
perb .
a lib.3.demonolat.c 3. b Hubertin . do Goffred.quos fequitur Sprenger.in Malleodeum
fimpliciter referunt ne refelluni, Petr.Gregor.fupra di Rickius.l.deprob.aqua frigide. c vima
pedimentum 15.nu.19 .
 LIBRI VI . C. II. SECT. I. QVÆST.II. 1033

verb. ſuperſtitio 5.13 . licere à malefico Verùm hæc argumenta nullius mo

parato petere , ut maleficium maleficio menti ſunt . Eorum enim quæ in primo
tollat exemplum huius rei ſuppeditat poountur argumento planè dilimilis
loannes Nider a Inquiſitor ( inquit ) Ed ratio eſt. nam illic inducuntur ad id ,
uenſis mihireferebat . quod modus tollen . quod fine peccato facere poffunt, fi
di maleficium , autſevindicandrin malefico, velint. ſacerdos enim poteſt conari
talis practicabatur ſuo tempore. Venit enim conteni, & litempus habear confiteri:
aliquus teſtus in fe vel in fuis ad maleficam uſurarius poteft dare mutuum fimpli.
friſcirans malefactorent. Tunc maleficaciter , idololatra poteſt per Denim ve
plumbum liquefaclum aliquoties fundebatrum iurare: ſed operatio malefica, quæ
in aquam : quouſque opere dæmonis in plum peritur , eſt intrinſecè mala , nec line
bo imago aliqua videretur: qua viſa in agine peccato fieri poteſt, ideoque nec peti ,
malefica quaſivit ab explorante,in quapar . quia perendo confentit eius malitiæ,
te vis ladimaleficum tuum , in eodem pul quod femper illicitum b , & reſte Apo
nere eum agnoſcere ? cumque explorator lo ſtolo ad Roman digni ſunt morte non
cum eligeret ,ftatim malefica in eadem par- folum qui talia faciunt , fed & qui con
te imaginis , quæ in plumbo relucebat;fixu ſentiunt facientoloses. In fecundo argu
ram vel vulnusper cultrum pofuit , & lo mento , falsò ſupponitur ,alia remedia
cum ubi reum inveniret indicavit : nomen non fupereffe', ſuperlunt enim alia , de
tamen nullatenus manifeftavit ; ſed experi . quibus poftea; quod fi non ſupereſlents
entia tefte maleficus per omnia ládi reperie præftaret millies mori quam per pecca .
batur , ficut ſua imago plumbea. ] hæc ille. cumſemel ſanari, nam bonum animæ
hoc ergò ſecundum Aureolum liceret: corporis bono præfercndum eft , & ho
& ſecundum Remigium pollet verbe nor Deicunctis ante ponendus.Neque
ribusmaleficusadhoc faciendum adi- hoc durum videri debet ſcienti: quod
gi. Argumenta Aureoli ſunt. primò li- qui amatanimam ſuam plus quam Deum,
citum eft ab uſurario parato uſuras pe- i perdet eam , & c.
tere; & à parato conferre Sacerdote, in Remigius verò coactionem fuam
peccato Mortali conſtruto facramen . | aſtruit fequentibus argumentis. pri
ta perere ;& deferre iufiurandum ido- mò quia talis coactio inhonorat dia
lolatriæ , quem ſcio per fallos Deosiu- bolum , & eft expers omnis pacti. ergo
raruny,ergòſimiliter in noftro cafu pe licita eft . Refpon.inagis inhonorat Dei,
tere à malefico parato, & c. quia cogit alium peccare.immò necin .
3. Secundò non poteft excogitari re honorat diabolum , quia cogit maleficú
medium aliud ad tollendum male6. ut invocet & honoret dæmonem : iple
cium : ergò fi hoc quod unicum eſt uti quoque eum honorat, quia non modò
non licet , non licet illud tollere. Sed credit dæmoneni poſle hanc medelam
hoc meritò cenfetur durillimum : po- adferre , ſed etiam concurrit poſitive
rius ergò dicendum , hoc unico medio ad actum pofitivum , dæmon verò plu
utilicere.
ris hocfacit , quàm mancipij lui iniuri
Llllll 3 am , cu

a in epit.Formicarii c.z.in fine: 6 D. Tho.de malo 139.4.

1034 DISQUISITIONVM MAGICARVM

am , cuius afHictione ſolicus eſt gaude- | nullam ſe injuriam facere credebant:id

re . Nec poteft dici cxpers padi taciti, verò quod multò gravius crat,non ve
qui cogit maleficum ilta perficere, viro tuit ca lege, quia res apcrtèiniqua më
cute pacti quod maleficus cum dæmo- nus indigebat nova legis coerciciones
ne inijt. Quare Salyce , & Fulgor, medtem Imp.
Secundò probat hoc pacto , licet à attendentes de quibuſvisevocatoribus
fure fugiente rem vi libi ereptam alia & provocaroribus idem obtinere con
vi repetere: licet arcem ab hofte iniuftè fuerunt: nec illiPhotij limitatio ulteci
occuparam armis recuperare : licet us protrahenda,quam ut fignificee Im
vinculis per tyranni demmancipatum , peratorem de illis egille maleficis, qui
aftu violentergue eripere :cur non hæc cum ceniporis privatim , prætextu ami
vis licita , ut innocentem morbis indi- citiæ , & holpitij recepti in domos gen
gniſſimis ſanemus ? Refp. illationem el cilium , dæmonibus clanculum facrifi
le vanam, quia reliqua illa licita ſunt, & cabant: quod ipſe fieriprohibueratalia
jari divino naturalijue conſentanea : legea. Nec tamen ullus fanæ mentis
maleficium verò maleficio lanare om hinc inferat , licita fuiſſe maleficia Ma
ni repugnat juri . gorum , in quibus non facrificabatur,
Tertiò nititur auctoritate la nulius poteit enim unum factum ex pluribus
Cod. demalefic. & mathem . ubi tantùm capitibus illicitum eſſe: quorum uno
punitur , qui arulpicem vel magum in cellante, ratione reliquorum adhucil
duxerit precibusvelſuaſionibus. ergò licitum manebit.
criminis atrocitas in hac fuavi indu , Dico igitur tertiò, ſententia bet Au
& tione confiftit.Cófirmatur,quia Pho- reoli, Angeli & fimilium eft erronea.
tius in Nomocanone dicit legis illius ¡ cauſa medtorum peccatorum : nec licet ul
pænam tantum debere mtelligi, ubilo modo nec ab imperato ,nec à parato per
drabusiwid eſt per facrificia & macta tera , ut maleficium maleficio tollat, bæc
tiones,negocium peragatur. Non ergò i cft communis ſentétia Theologorum ,
locus elt pænæ , quando malo adigun. Aureolum & Angeluni ideò graviffi
tur. Reſp. puerile argumentum hoc el mè reprehendenrium : tenent quod dixi
ſe , illi ſimile , fi quis dicat,lex cum pu- 1 D Thom.D. Bonaver.Sco.Tbon.de Argen
nit , qui præmijs & blanditijs , & pertina & alii in 4. d. 34. Silv . verb.malefi
artem lenoniam mulierem ad Aagi- cium g. 8 Armilla numer.z. Tabiena verf.
tium pellexerit : ergocriminis fædicas impedimentum 12.num.9.Roſell.fupr. Ca.
in hac bláda inductione & pellacia po . ietan . 1.2.9.78. art. 4. Per. Ledefm . ad 3.
fita eft : & inferat poſtea , igitur puniri ! 9.58.a.2.4.2- Alphonfà caftra lib.1.de iuft.
minimè debent , quivi miniſque ma baret. punit.cap. 15. Sprenger. P - 3. mallei.
tremfamilias in thori violationem im- 9.16. Nider.ſup. Navarr.ca . IL.NRIET. 29.
pulerint. Conſtantinus autem id tan . Angl.q. de arte Magica art.6. diffi. 2. A
tùm vetuit ea lege , quod quidam ſibi , bulens in c.19.Matth.7.90 . litt. o . Done.
liccre putabant. nam ſponte facienci, Sot.in 4.d. 34.q.1.4. 3.& 8. deiufl.q.to
ALVE
a h2.C. Theodofide malef.co mathe.
 LIBRI VI. C. I. SECT. I. Q. 11. 'rozs
1.2. Viguer.c.16 $ . 4. Marti. Ledeſ. in 4. legum ,fed ut mihi auferat, quod mihi dedit .
9.60.4.2.Brianſon.q.13. conc. 2. Orbell. q. Siipfe agat cum diabolo , ego non cenfentio:
34 Vngarellus addir.ad Angek d.8.13. Hen- ! ſed tantùm peto , ut removeat malum quod
riq.lib.z.dematrimon.cap.8.num.2. ca nu . mibi dedit. Etmultotiensiuftitia cogit tales ,
3.in fin Probatur, quia hoc facræ litteię, ut reftituantſanitatem , quam abftulerunt.
canones, ius civile
& SS . Patres impro- ! immò fi propriusdiabolus dediffet mibita
bant, ut oftenſum fuit conc. præced. lia , dicerem fibi , quod à me removeret tale
a quia non licet conſenſum præbere in impedimentum , nullo tamen modofaciendo
peccatum alterius a 3. quia licet fia pa - ſibe bomagium .] Sed quod ait de Diabo
ratus peccare:hoc tamen peccatum , & lo.id ego prorſus periculoſum puto , &
ito tempore , non taceret , nifi indu- meritò negavit Sotusin 4. d. 34.q.1.2.7.
& tus.4.quia ut actum per fe malum ne Nam non poflum petere , ut ab amico,
mo unquam licitè facit: fic. nec adeum quia cum eo inimicitas , indicente
licitè poterit inducib. Nora magis Chrifto gerere debeo ; omnis eriam
peccare , qui cogit invitum , quàm qui mihi cum eo familiaritas & commu
orat paratum . nam qui cogit invitum nicatio interdicta eſt . Per modum ve
injurius eſt cogendo , & fimul coope - rò imperij , non poſſum iubere , quia
tatur : qui petit à parato , nullam ci fa- , mihi non fubijcitur. Duntaxat in
cic injuriam . quod nota contra Remi. Dei nomine , per exorciſmi modum ,
gium. ci poflem imperare . Nec ctian Gmpli
Dico quartò , haud dubiè poteft male citer verum eft, licere femper petere à
ficus induci, si per modum aliquem lici- malefico ut malum removeat. Quid
tum tollatmaleficium .] In hanc ſenten- li enim iciam maleficium non polle
tiam conveniuntomnes in præcedenti tolli , niſi modo illicito ; cercum eft me
conclufione citaci DD, & eft verillima, į cum non poffe petere. c quid fi etiam
carecģ ; dubitatione.naniquidaın DD. moraliter mithiconftet maleficum etfi
non fatis clarè loquuntur, etli bene poſlit tolli ſinemaleficio , non ramen
fentiant . Guido Brianlonus in collecta iubitorum niſicum malefico : certum

rio fupr.4.fent.q.13 concl.3 Immò(ait) ego ctiam puto , tàn von licere petere , ut
forrius duo , quod fi aliqua perſona erat im- tollard. Poteft huius rei exemplem da
pedita , velvexata quacunquevexatione per ri, quando perieur colliab eo , qui non
aliquam perfonam fortilegam per pactum eſtanctoraleficij,nec locum & mo
danioni:& per orationes,relvota,velartes, dun maleficij & curationis ab ipſo
non poffetfaruri,nifi ab illa perſona quata malefico , vel homine alio intellexit :
La intulit Dico , quod accederem ad illam nam talis non poteft curare fioe male
perfonam ,que mih ledit talia, non ut faciă | ficio alio , aur dæmonis cooperatione
bomagium diabolo,nec ut colain illum fortio nova . Quare rarò admodum , vel vix
unquam
a Rom.vult hvit.D Tho. 2.2.9.78 2.4 Turrecre.in c.movet re 22.7 1. Sot.li.6.deiu .
fi.de inroq.1.6.-C.lt. al.fup. c Pet. Ledejm.ſup. d boc voluit haud dubièidem Ledeſm.eu
Henriq.in 3.in fin .
1
 1036 DISQUISITIONVM MAGICARVM

unquam liccbit petere ab alio , quam nitatem . Confirmatur hoc, quia docet
iplomet maleficij auctore. experientia , nunquam o.fi vi coactos
Dico igitur quintò , licet à malefico 1 maleficium tollere velbe. Dixi, levibus
petere , immò licet etiam illum minis le verberibus:quia gravia vulnera velim .
vibus verberibus cogere , ut maleficium tol modicos cruciatus interre, idad iudi
lat, quandocumque probabiliter iredo illum cem ſceleris vindicem ,non ad privaros
fine maleficio, modo aliquo licito id facere perciner. Levianon erunt, fimaleficz
porfe, fivè quandocumque non fum moralı | inde immincat periculum vitæ,mutila
ter certus, quod utetur modo illicito ) eſt tionis , autgravis morbi.
fententia communis Henrici poftea cic Caietan. b cautelan proponit , ut

tandi, Scotid omnium citatorum in concl.
3. & Præterea loan .Baffel.Vorriloni in 4.d.
14. Caietan. in verb maleficium . & in
opuſc.12.tom 2.Gabr.in 2.d.28.2.4.dub.2 .
Binsfeld.in l eoruin 9.5 . C. demalef. pro
batur , quia hoc eſt utiioremeo , indu.
cere magum ad id , quod facere rene.
quis expreſsè proteſtecur, fe nitil com
mune cum Diabolo habere velle. Hæc
fanè prorſus neceffaria cautio , quando
peritur ab co malefico , quinon intulit
inaleficium.vix enim (ut dixi) fine pec.
cato talis poteft maleficium auferre.
Sic cum crudelis & nefarius Bertul

tur, & fine peccato,fivelit ,poteft face - phus dixiſſer conjugi fuæ B.Godolevæs
re , non autem eſt conſentire pacto in cam ferociæ fuæ caufam , eſſe dæmo,
quod dæmon habet cum mago . Deco nem , & ex maleficio natum diffidium ,
actione id concedit Remi de precibus j'addidifferque le noſſe fæminam , quæ
negat , led ratio noſtra, & coinmunis iactirer le poſſe illos muruo amore &
ſententia DD. de precibus idem con benevolentia adeò connectere , utnon
vincunt. de iußione exemplum habe quçant coniuges ardenriùs ſe amare:
mus B. Theodori Archimandritæ , qui refpondit Sancta mulier, Chriſti'ancilla
Theodorum Magum ad pænitentiam fum , illi ego eninia commendo- fitamë abſq;
adductum iullit , primuin omnia peccleris alicuius commixtioneid fieri poteft,
cata fua confiteri . 2. liquos habere liquod duis,non refragor b . ] Si quisabipfo,
brosmaleficos in medium proferre. 3- | qui nocuit , medelam petar; fortallis
quoſcunque homines aut domos aut abſolutè loquendo , non eft neceflas
animalia maleficijs luis obftrinxerat, rium addereillam proteſtationem , ſed
diffoluere. 4. non ampliusea in quem . (ufficiet abſolute (in cafu conclufionis
quam exercere , ſed pænitentiam agere huius quintæ ) petere ut nocere defie
a. De verbere & minis probaturquoad nat. quia res quæ perirurbona & mita
eus,quos conſtat maleacio læſiſſe. quia ! ſtrempe non nocere proximo: & po .
nontàm infero injuriam , quam illatam I teſt ac teneturmalefcusid licito modo
repello: & ficut crumcnam meam pols | facere, nempe per medium aliquod nde
ſein furi extorquere, fic etiam pollum curale ( fi novit ) vel per figni deftru.
mago quam qual detinet corporis fa- 1 & tionem . ideò quod de pecunia ab oſa
rario

a Georgius in vita S. Theodori ,apud Surium menſ. April brom.z. opufc. 12 Drogo Ge .
fellenfis in vita S.Godoleve 2. Iulii.
 DISQUISITIONVM MAGICARVM . 1037

rario mutuanda di& um , id hic vim o- à naturali vel divina : & tunc aliquis
brinet . Attamen ſemper utilius erit & simpliciter ſecutus fuiffet ſententiam
tucius hanc proteſtationem adijcere, / Per. Ledelmii lup.credidiſſergue dicé .
maximè li peram ut tollat maleficium , | ci ſe non uluram ullo maleficio non
d ud
vel qui ali hui uſm odi , qu od no n au de re m da mn ar e t
poſ fac tum :f eda n .
nu da m cef far ion em : ſed qu id da m a te fac tum :f ein per ut en du m o
put con
ctus poſitivi ſignificat.quia maleficiut | Gilio & examine quod dixi . Revera e
plurimum ſunt homines idiotæ , & alia nim quinon examinat , neque inter
quam ſuperſtitiola remedia ignorant.rogai, neque prorcſtatur,nequc aliam
Quare ctiam confulo ,ut peratur ab eo adhibec cautionem ut intelligat, an re
quo remedio fit uſuros. Si nolit dicere, medium quod adhibebitur lit legiti
non cſt utendum eius opera : quia hoc ! mum , an illicitum :is non viderur face
ipſo faris indicat ſe ulurum remedio il . re; quod in ſe eſt, ſed obijcere ſe teme
licito.Si verò indicet remedium , cunc rè periculo peccádi : quia novo pericu
fi faris prudens es & doctus, iple con lo peccandi obijcit rudem illam & idi .
lidera & diſcerne,an Grlicitum necne : otam & peccatricem animam .
Gnon esidoneus iudex , dodiores &
prudentiores conſule: fi dubitetur an
fit medium naturale. conſulantur me . QVÆSTIO III.
dici : fi verò an fit divinum , conlulan.
rur Thcologi. In his etiam divinis ad An liceat maleficii ſignum deftrue
verre , tunc przſtareilla applicarià Ca. re , ut diabolus nocere
cerdore , quam à malefica Nam li mi . definat.
saculofa operatio eft, Deus illam poti .

usoperabiturper fervum fuum . quam. N olja primo fignamalefici pocari,

cit,non profuturum ,nifi ipla adhibeat:
falis hincapparet,aliquid eam adhibi-
coram ex pacto convento. Quare nec
videtur coleranda praxis quorundam
judicum : qui cogunt maleficas bene .
dicere ægrotis ex maleficio : & Grané
cur,tunchabér pro iudicio certo quòd
Gr malcficæ . Liceret tamen iudicibus
eas cogere , ut citra malef . ium libera . I velexibunt , & huiuſmodi:de quibus
reconentur; ficut licere privatis jā do .
cui,atque ita intelligendus Brianlonus
& concluf: 3. Quod Gres moram non
pateretur, & maleficus non forer per
liberides & limilia:quæ ,ex pacto cum
dæmone inito , magus adh buit ut ali
quis maleficio lædapur: pactum verò
effe foler, ut quamdiu ligula fic noda
ta fuerit, vel tale quid lublimine de.
foſsú ,vel fera clauſa manlerii : ramdiu
talis perſona fit maleficiara avr nonan .
tur, qui in raliloco erunt, aut intrabūt
actuni libr. 3. Porrò de ligaminibus &
ollis,res notior eft:deferalegiapud au,
ctorem innominatum libr . pænien
cialis à Re &tore & Academia Coloni.

Tona rudis & idiota , led ſatis prudens oli ante annos centum approbat .&
ad diſcerpendú maleficain curatione excuß: capie 70.quod eft in pozēria cóe .
Mmm in mm undi.
 1038 LIBRI V. QVÆST . XXXXIII.

undi : Parigis (ait) contigit, quod quadā $ .1 . Henclii & diſcipulorum eiusat
fortiaria virum , quieam reliquerat im - gumenta fuerc. primò, cum fignum a
pedivit ne polles cognofcere aliam ,quam movetur : laniras exfpeétacut nõà Deo
legitimèfuperduxit,fecerni enim incan vellanetis, per miraculum :nec ab bo
tationem ſuam ſuper claufam feram ,qua mana voluntate nec à caufa naturali.
in pureum quendam mifit. clavem foi crgò à diabolo. Sed hoc eft fuperftiti
militer in puteum alterum , ó fic diabo ofum.ergò non licet amovere .
to promovente vir ille fallus eft impotês 2. Qui lignum collitea fpe, utnocu
cum uxore fua . ] Quæritur ergò V le mentum celict,mifcet le pacto . quod
ceal aperiendo clauftrxm , comburendo malefico cum diabolointercedit, gaia
capillorumglomum folvendo ligula no diabolus cum malefico pa & us eft , ut
dum ,veleffodiendo ollum , cu exurendo figno polito ipſe noceat ligno remoro
quæ in illa habentur , autfimilia remo nocere delinat. ergò ralisfocietatem
vendo. perdėdog, maleficium deftruere, quandam cum diabolo inic , cui con
liberare maleficiarum ? Duæ de hac iungitur, & communicat in pado con
re funt fententiæ . una , nullius quod vento cius
friam in libris cditis , in quibus non . 3.Amovere ſignum , eft colere di
dum mihi contigic invenire: fed noftris abolum , quia cit proteftari: quod pola
temporibus loan Heffels à Lovanio , lis nocere quibus & quando voluerit.."
in prelectione libri 4.ſent.docuit nullo quaſi abalio non pendeat : item quod
modo licere, hoc haud dubiè pio do fit fidelis & verax , qui pactum ſervet
cuit animo ,ut homines à maleficio ab cum fuis: fed diabolum honorare vel
iterreret : quàm tamcn prudenter & colere non licet. ergo nec amoreic Go:
verè, manifeſtum ſpero fore ex iis que gnum licebit ..
hac queſtione differencur,multi excius 4. Non licet declinarc ad magos, int
diſcipulis ,rem non multum diſcutien (cripturæ docent : ſed qui amoreiG.
tes,neque audores alios curantes , Py gnum , declinatad mogus, ergò . Min .
thagoræorum more, ut oraculum exce . probatur , quia perir a malefico ur figna
perunt:nequein ſcholis tantùm docu.rollac.vel ut Gibi tolleadaoltendat ,
ere , ſed in concionibus adcò ponoun-, s Qui amovet ſigna oftendit ſe ma
quam calidè etcontra lentientes dam leficos & demorcm timcte : fed S.S.
nare , & criam pænis Ecclefiafticisco iuber nos lolum Deum timcrc .
ercere , fioc conari : non modicam 6. Non caprui res quæ ponitur vel
tcrupulorum carnificinam etiam piis amoverur eſt lignum diaboli, ſed & 3
& bonis , inijcicores , hoc ergò dili. & tio circa rem , ut pofrio eiusad noce
gentius res diſcutienda , quam cum dum , permanentia eius ad nocumenti
luperioribus annis docerem,ideò bre perſeverantiam , amotio eius ad Docu-..
viter perftrinxi. quodtùm nefciren a menticellationem : Geurnon faaram
liquem ex doctioribus communem jaqua elt Sacramentum Chriſti: ſed &
fententiam , quam ample &ebar & ablutio per aquam fa &ts.ergo ſicur qui
ample& or, probare ponit lignum exercet facramentom ,
Diaboll:
 LIBRI VI. C. II . SECT. I. Q. III. 1039
Diaboli,fic & quiamover. Exercere- habent , nunquamnuruncur calibus tui
sim uierģ ; actionem ad eum effectum bus aut oblervationibus.
confequendum , ad quem alster , non 10. Probari poffe videtur ex eo ,quod
valet,nih ex diabolicoftitutione. Dominus dicit in Evang hoc genus de

7.Diabolus nunquam fponcèsella - moniorum non erji ut ur niſi in oratione

bir á nocumcoto corporali,niti ut gra ieiuuio.fenlus enimelt oon aliter re
viùs noceat in anıma : cum ut hoftis ctè eišci,ergò fi quis dæmon eiuſmodi
nofter capiralis , ſemper cupiens quam intradice in aliquem per maleficium ,nó

--
Gia
maximè nocere.ideo , iuxra D. Leo- licerer egreffum eius procurate per
nem beneficia cilh cun tis (temt nocentio . gni amori onem ,
ta vulnerabus: ergò per cellatione no 11. Probatur ex eo quod Hierony.
cumenti, quæhtomoro ligno , gravi . commemoracin vita S. Hilarionis : ad
us infere nocumentum vel amoventi, quem cum adducta eller puella à dz .
vel maleficiato , vel vtrique . mone obleffi , & dæmon clamaret : ſe
8. Silicet figna maleficii amovere , in vitum in puellam ingreílum fu lie,
vel ad ea implorare opem malefics, igi utpote vimal ficiorum coa& um :nec
tur quotes quis maleficium patitur , fe poffe eam relinquere,ni& prius ab
nec aliud lupereft remedium quo ad , latis fignisſub limine polius: vetuit vir
juvetur ,tenebitur procurare Gigni amo lanctus ligna perquiri & orationis viro
rionem : ficut tenetur homo ægrotus cure dæmonem expulirne (inqun Hin
licito ac poſſibili remedio procurare erony )aut folorisincāsationsbusrecelille
ut fanitati reftruatur: peccaret enim adamon videretur aut ipſe fermoni cius
Sic fanitatem à Deo exfpectaret, ut in- accommodaffe fidem ] igitur ex Hiero
terim medici conſilia reijceret. Atqui , nymi ſenrenna , perquere & collere
nemo eorum , qui (unt in contraria o Ognum , ur nocumeoium cflet, adin
pinione hoc docet , videlicet hominem cantationépertinet: alioquin ad mira.
aliquando ad movendum vel deltru culum divinum non rectècontugiflet
endum maleficii fignum ex conſcien . Hilarion :fed remediú facilèac prom
tia obligari. prum de lignis amovendis , 6 licitum
9 Sid licet , ergò illi re & è faciunt, erat , prælibere debuulet : Be Deum
qui maleficis ad quæftionem vocaris tentare videretur.
abradunt omnes pilos corporis, ne 12. Apud Gratian . ciper fortiarias
quo malefic ligno corporiadhæréte , i 33. qu . 1.ub.enumerantur legiuima se
feddancur inſen Gbiles,ideoq, ad con medii maleficia nulla fit mentio rcqui
feffionem cogi rópoſſini, quod vide sendi & deftruendirigni : nec quilquã
car faris manifeftè fuperftitiofum . Vn- j alius veterin Ecclelize patrum ieperi
de Francif. à Vi& oria in rehet 12. de tur, qui de remedio hoc tanquam lici .
atsemagica :6 ( inquit ) ad expullionem to loquatur. i rispondeas effe argume.
dæmonum radune pilos aut capillos, 1 rum negativum ab au & oritate negara,
aut aliquid.eiuſmodi: eft magia mani. I led abaudoritate negante. quia cum
felta Nam vesi fan & i , qui gratia Dei semedium tollendi ligni Ge facile &
Mmmmmm2 cuique
 1040 DISQYASITIONVM MAGICARVM
cuiq.se obvium , eius maximè mentio figno, dæmon fuit, qui nocumentum
tieri debuifler, G licitum illud Concilia intulit; fic ablato ſigno dæmon cſt,qui
& Patrum decreta cenfuiflent. malum anfert, quia uffar docere. ceffar
13.Diabolus non eſt alligatus fignis autem , quia fic cum mago pa & us fuit:
porelt enim nocere ane fignis & poliero quod pacto ſe ligari putet,ſed quia
tis lign:sliberum illi adhuc elt nonno . hoc libu judicat expedire ad animarum
cérei ut & amoris adhuc nocere& nó perniciem .Notandi 2.aliud eſſeuri pecs
dehnere. ergò fruſtra tolluntur figna,
--

caro alterius ad bonum ,aliud cooperaci

nili pa & um malefici & Diaboli incer ri peccaro altecius, dam peccato alerta
ced ret . crgò removens conſentit in usuli polizm ad commoditatem me.
am , q'audoille potuit peccatum vna:
boc pactum .
14. Diadolus non poteft diutius nec re , & licito modj mihi gratificari, ut
tortius, nec breviusnec lenius homi- di & um de ufurario precedente queſtio.
nem affligere quam & donec ei Deus ne iplius enim malitia mibt nocecc nó
permittit , qui padis huiuſmodinon debet. Cooperari vcrò peccato alıc
altıingilur: ergò .ablurdum eft exſpe rus nunquam licer , quia nunquain
ature remediuni ab hujufmodi remo : percare licet : cooperot vero ,quotiel
rione figni. aut curare calia diabolipa- cunque pero ab alio id , quod aliàs fine
&a : ſediecurrendum eſt ad. Deum , in peccato ocquio præftare. Quando ergo .
cuius poreſtare eft Diabolus. Hisilli pero ut malefic sam maleficio , vel no
quæverbis iplo vo pa& o inico , tollat.cooperor pecca.
ruin retuli : ne quis ſuſpiceturmemiro :quando pero ur id faciat,deftruen:
nus bona fide agere. do lignum iam ante ipiti pactı, ſeu bine
S. 11 Nihilominus fit concluſio ligna maleficio.iple nie nolepteadhiber no
maleficis etiam ſpe ceffationis,morbifeu vum maleficium :ego ili non coope.
malilicet quærere inventa removere. ror: ſed utor tantum eius peccato . Eft
Grollere. dico ,ſpeceſſationis. qua faren. doctrina Sori, & Pet Ledeſin.& alio
tur opininis contrariæ affertores,in co , rum mox citandorum .Notand.3 Signü
temprum & deletionem Magiæ ſuper- colli vel ab iplo qui pofuit, vel ab alia
It conis, ipfiusq; Diaboli , licere male qui non potuit. Si ab eo quipofuit vel
ficii ligia tollere deltruere,atque abo . ille inierat duo pa &a cum dæmone vel
lere : in ò fandum id efle, fi ex loloo , unum cantùm . duo qui em , quando
do Orius artis, & intentionis Diabo
convenerat , ur demou permanente G.
doiveis facited negăsid licere ea fpe, & gno debeat nocere : & fublato ligno ren
intentione ut nocumen :ūceller. No.
neatur non nocere,nam hic unum pa
random primò, quod omnes faremur, Etum fir depofitione figni, alterum de
ligni ablationem nullam habere vim allatione . ' Vnun taniùm fit. quando

nauralem neque lupernaturalem ma. fimplicierconvenirut, ui fignoper

Ji auferendi feu lanandi: ficut nec eius manente reneatur demon ledere: hy .

polico vim ullam hurufinodi habuit, aspactavis.incladit , a ?a urſublato

ad maium inferćdum . led licule,politolligoteneatur nonnioceres fediat a
velit
 LIBRI VI . C. 11. SET. I. III. JO 41

velit,poffit non nocere. Quando duo His poGris probatur.I. cõcluſio ,quia
fant pacta, tunc confideranda elt du quotquot autores excul de hac ege
plex , qur poreit accidere , maleficiin runt quæftione , illi ad unum omnes,
tenuio . Simalefius cum tollit ,vult hbi ex quo ea quæſtio diſcuti cæpit , in hac
ſervari pactum illud fecundum , non con lufione conveniunt : eos autem
licetrollere :quia hoceft confirmare il loqui , de eo quilpe cellationis fignum
lud pactum .Si vcrò maleficus expæni removet , clarè pater ex verbis & ratio .
tenera pactlinii motus , vul pactum nibus , quibusutuntur. Ante tempora
funn cum dimoneinitum ceflre : & D.Thomæ, & 'p 6 D Tho.ac D. Buna
ideò , un relomdatur : tolik fignum , ¡ venturæ ,& eorum præceptoribus, pu
quod cftpidi vinculum , & rollit non to planè certum fuiffe hoc licere : &
quatenus ablatio figni ett fignum le- ideo de bacie nihil expreflè proditum :
cundipacti: fed quatenu eſt deftru & io , niſi quod malefi 12 line maleficio tolli
primipacti,poteft tollere , quia licnon poſſe cenſuerint: quod etiam Tho de
confirmat fecundum pa &tum , led re- Algeounad.34.& Abul.in19 c.D.Mat.
fcindit Quoad G lit aliusquicollit , bici 9 90. & alij coinmuniter tradiderunt .
non feciculum pactum cum demone , I Quod vero Durand. hoc non dixerit
nec poieit dici confirmare primum parum refert : omilit , quia non habe .
maleficipactum :quia illi non coopera . I bat , quod ea in se conradiere! D.
tur. Sid ignarus ſecundipacti quod Thoma:ad cuicontradicendu :n ,com .
inaleficus fecie , illud collat , quia vult a mentarios ſuos elucubrauit . Primus
malficorecvari fecundum pactum ;ik quem invenio ex proteſto queſtionem
le quantum in le elt pactum confir diſcuitille qui tempore D. 7 hoin.vixit,
mat, & fis inalo cooperatur, quare hoc | Durando prior e Henricus Goethal
non licet : fi verò vei ignarus vel gna zius Gve Gandens, Archidiaconus
rus , illud collat duntaxat , ut malefi. Tornacenſis . hic quodlıbeto 5.9.33.ubi
cium deftruat, vel ur pactum reſcinda- | quærit , awliceartillereregulam malefi
tur , Iperansdejonem liberècefforu- j viſgnum ? tandem relo'arc his verbis,
ruin à nocendo :nullo modo coopera liiet autem perniciofum ejt o - eribus (6
tar pacto : non primò, quia iuxtaillard | perftitiolisi õmunicare , a's facere tal a .
non opriatur:non ſecundo quia illud qualia faciunt fuperftitiofi communicãi
non curat , led vult fact ſuo deftruere do operibus dæmonum .Catholicumiame
prinum Denique Ganscum maleficus eft deftruere opus fuperftitiofum demo.
feest pattun . tanc collendo lignum n : 5 . Ein boc ei contrarian : Etfic dico,
primum pactum deftrorur , nec novú quad leitum eft maleficium deponere
iniur, nec iple maleficus ullomodo fimpliciter , que admodum licitum eft
confirniat, veloperan expermò:qua - selol ·shyreminilovcam proijcere: & etio
se nec eralius, rolleriscooperacur . No am ut turetur in vrnius maleficiatus ec
tarid 4 6 1candalum fequacur, non ce quod fubhac fpe' non credendo quod
porecolh , quare ficilta peragend 1, ut virture illius maleficij morb:es ille
ſcandallocatioiuita deiur nulla contingat : hoc enim credere infidelitatis
3

1.Mmin il) in m cllct)

 ONVM M
ISITI CARU
1042 DISQU MAGI
effer (41 procedit prima obiectio: fed cre- | ieran.tract.12.tom.2.ubi ait :duobu miya
dendo contrarium , & quod fiat fola de dis contingu mia'ofurum a maleficis fului
monum actione , ex divina permifione: primò per fimplicem diffolursauem ſex
qui non confueverunt fecundum pactio- | deftru &tsonem maleficij.prima fa &tu ;pusa
nem fuam maleficiatum vexare niliftão duloluendo I gaturam capillorum cam
te illomaléficzo Hæcille : ſequirur, cum annuillo ligneo, & r. hoi abfque duble
more ſuo non nominans Scotus , & acutum eft,nec eft apui malefici,uimate
ipfe aliquor anois antiquior Du ficus eft,fed bominis fcientia impedimex
rando his verbis:fi per orationes Sanéto tāboni proximis quia sulle bu evenit
rum impediatlir virtus damonis, be invocatio damonis , fed fola diffoluivo
nefit, litamen Deus illas non exaudiat, ligai : quo durante diabolus flatuerat
tunc fi ſcireturmaleficiumtodeftruere malum alterius continuare. 2 per invo .
tur , demonnon fatigaret eum ampli. cationem demonum , feu aliud malefico
ws, quisex pacto non affiftet : nili dism um d -hoc proculdubiopeccaríeft mer .
durat aliquod fignum . Erex hoc patet cale .]becille: vides Caictan. hoc def
quod trufatica eft illa quaftio , an liceat nire , u : indubiratum, idem volunr Sil
tollere maleficium intentione curandi veſt. verb.mateicium 9.7 8. Tabic.
maleficiatum ? nonenim ſolum licet fed na. verb. impedimentum 12. verf.
ejt merstorium , deftruere opera diaboli, Fumus v maleficium y 2. Dominàyo
xet in boc eft aliqua infidelitas. guia de to in 4.8.34.91 . a. 3. ubi dicit nos poffe
ftruens non arquiefist operibus malig maleficium rogare, ab eo pecunia ex
nis: fed credir dæmonem polje á velle torquere, ur higaturas ,quas baba fepul
fatigare , dum tale fignum dural , es tas aut fufpenfas, aut alicubi affervata ,
deſtructio tales figni imponit finem :alii Illine dimoveat : quia illedmaleficsun
vexationi a . ) vides à coto hoc me- facere viris eft : & quicumque los
ritorium cenferi. quem difcipulicius | retubifunt , porſer illas inde ſubirabee
ad unuin ſequuntur , ut nominatın re, & c.idem afferit addéos meritoriums
loan , de Balfolis ibidem q 1. qui id effe Barthol . Ledelmius de Sacra
etiain expreffè addit meritorium effemento matrimonij difficul. 49. & eiul
ſi fiae cum intentione curandı : & ucderu intruci ac acmis recentiorPer
eliam Anton . And. in 4. d . 34 . in Ledeln in ? . p queftio. 1.4.2.1.2 .Hea ,
fin . ( equicur Nicoll Vorillon . ibid ric.Henriquezhbr.12 de Sacram . cap .
& Nicol de Orbellis ibid . & Guido 8. numer . 3. ( onfentiunt Nominales.
Brianlonus.b & loſephusAnglese , & wt Gabriel. In 2 d.qaaftio.2 4.4 cdr
Alph . à Caftro libro primo de info ha reolu in 4.d 34 Confeotivnr eua Sum .
ret. punit . capite decimo quinto. & Pel- mitte un antimiter Sslu Tabse c Femme
bere. Temeluar. Rofarij D..4. verf ma Jup ,Ang.on ver fuperft 5.13 ofella v.in
trimonium . 5.5.38 . Ett etiam hæcfen pedimétür.i} ( 21et snu maleficio la
sencia communis Thomiſtarum ,urCar cob. de Graff, an decif.ampen.c. dema
lefione.

a in 4.d 34. b. in 4. qu. 13. concl. 13. c q . de arte magica a . 6. difceh timma.io
4. q . de imart.ar...
 LIBRI VI. C. 11. SET. I. III. 1043

maleficio. Quinetiam Francil Zamma- | quibus multi Cardinales & Epifcopi

rinus beneficiarus Laterančſ Eccleliæ , & MagiſtriSacri Palatij fuere , cæteri
in thefauro Sacerdotals, quem cola dignitatibus alijs , aut eruditione fal
legit fecundum confuetudinem ac rio tem , & pietate confpicui. Quare cum
tms . Ecclef.Rom.p.1.titul.deexorciſmis beincredibile , for academiarum præ
capite fecundo quod eft de maleficijs, I cipuarum profeſſores,in hocdogmate
hoc non tantum dicitlicere, fed qua- , ad mores pertinente , uſque ad Heſte
Si neceffarium & ricosle præicuibir, lium erratic: & hodiè quoque errare ,
his verbis : adiungo , quod illa olſa & tum in lect onibus publicis , tum in
penna inſeria una in alia : & multa , & confedionibus audiendis , cum in ipſa
quají infinita lalia, qua in le &tis inveni praxi quotidiana, idque errore tam pe
feur à demone deportata :ſicurslarè:fa riculolo : fanè non videntur carercle
is deprehenfum , funt extrahenda , & merijare qui hos omnes inſcire & er .
sgne comburenda.dum dicitur Pſalmus: roriscondemnare audent : & punien
Exurgas, Nec fequenda eſt illa ſuper dosputant : quotquot , lola ctiam au .
ſterio , quam vulgw ponia,de mutendis ctorisate :alium adducti, maleficij li .
talibus rebus inventis ad Auvium ( ur . gnaremoverunt . Accedit, quod auctos
Totem = c.ic ille folio 180. co'.4. có titatem hanc rationes valid fimæ co
leout Zacha. Vicecomes q : 1.comple mirantur : quibus contrariæ opid ! onis
menti Arti exorcil. doctri: ult . ldem l defenſores nondum fatis efficaciterre.
noller Leonardus Lellius de iuſt. hanc (ponderunt
queſtionem accurate pertractans, cu . Probatur primum , liæc ſententia
ius ferip is adiutum me, hac indiſpu- czemplis illis fuperiore capite nar.
ratione fareor, ut& Bellarmini. Con satis B. Godoleux , & B. Theodori
ſeoniunt luriſtiæ , non tantum quite archimandritæ : & quodam quod Ili :.
nen : poffe colli maleficium , quoslu- Cardinalis ex. Societat noftraRob .
pra citavi fed & qui reijciure, iTur-Bellarmin.in. publicis praleitionibus
recrim indcmover.le Nau.in Mani . narra sit , ' cum aure mulsos adios
€ .11 . % . 19 Pet Binsf.inl.eorum qus. Lovanij fententiam illam Heffelijoii.
C.de malef. & marhem Inquifiores i dè ; led breviter refelleret , cuiusdi&ta
quoque Germani, Spreng inmalleo, huic diſputationi inferui. Concio .
Nider.in Fornicario:fupra citati Elo. nator ( verbis eitus xtar) quidam Prædi
an, bappeavite Vtcarcus & Inquifitorcatorum : quod me puerű vidiffe memi
Leodienfiin iradl de cafib reſervatis. ni in monte Policiano in XL.cum vellet
Vnde pater hanc eff : fententiam concionars , loqui non potuit accidie id .
planer ommunew H : 1panorum , Ger fecundo & tertio vidensid non eſſerem
manorum , Iralorum , Gallorum , Bri- | naturalem , in concione rantum fibi vo .
cannorumque, Theologorum quidem cem precludi: Voirm youit Sanctæ aga
Scholafticorum omnium , Nomina- neri,que erat lóci patrona:invenirs fig;
lium, Scotiftarum Thomiltarum ; ex I na in ſuggest# , apillos inter ſe ligasos,

fimilia
1044 DISQUISITIONVM MAGICARVM .

fimilia. comburit crgò illa , & vox ei
refinatur. cancionem poftea babuit .]
Quod li peccatum hoc fuiflet, Deusa
Pio concionatore invocaius , & voro
ſolicitatus cum nonſanallet :nequeGf.]
gna illi oftendiffet, quæ tollcre non li HæcFran. Bencij noſtri verbis per
ceret. his accedat limile æquè conte-
Nacum . An . 1589 . Genua adolefcens
guidam pius ex imprudenti adfpectu ,sa
effufe in amorem mulseris exarfit, utdi-
vinam excluferit :mittebantur ultro ci-
..
clavis non fine admiratione apparuit
ante oculos quarentis expofita . Melius
interea habere cæpit & corpore & ani
mo, o paulò poft fanus omninò fallus
ſcripra, & Romæ excuſa in anni illius
licceris defcripta facilè videt hic unul
quiſque lignum maleficij litteras fuifle;
quod ne tollererur dæmonem cona
tum :eoque amoro & cremato , noce

troquemunera ,& furtiva littera , idque redelille. Sprengerusp.2.Mall . quaff.

trimeſtri ſpatio. Poft quod is gravimor I.cap.i.narrat hiftoriam fequentem .
bo afflictus decubuit. Mirum certe, comes quidem præclarw genere Ve
guam immundasſordes.O varias ante ftrafienfisterritorijin confinibus Argen
..

ora aftantium evomuerit : muliebres tinenfis diæcefisju venculam fimili gene

crones , ovium villos, linum , bombycem ,
crinales acus, & furoria:unghium fege
mina offium f.agmina . & ferramento-
rum , non parvo numero , una cumſan.
guine . Quidam è noftris hortatur eum ,
neamp's illigari fe pariatur amore pe-
ftifero: Quarit deinde , num quæ effent
ab eo munera ant littera ? litteras accep
tas aiebat f.d deinde laceratas : noſter
non credexs,admonet familiares, ut eius
3
repreclaram duxit uxorem : quam id ,
men poft celebrat asnuptias,uſque ad rer:
iium annum ; carnaliter cognofcerexon
poterat maleficiali impedimento , w tej
probavit eventus, impedirse:anxius,
quid ageret ignorans , fan &tos Desika
giter interpellans. Accidit , utad civita
tem Metenfem , ob negoriorum qUOTKM
dam expeditionem , applicaret:in qua ,
dum per vicos & plateas ſeruí fami.

arculă foruteniur.fi quid fie amators , lia vallatus incederet , quandam make
um , tellent. Ea rescum agro occulta rem , que ante illos annos contabına ſua
voce quadam innotuisſet, arcule clavem fuerat obviam habuit: qua vifa , dum
horrendis clamoribus poftulat,e accep. luper maleficiafibi illata minimeregia .
tam eadem voce admonente,intecit in osre :improviſe eam blande, examicitis
Viraturis, nifi prohibitus fuiffct :eam contract a antiquity , alloqunur ó qua
puluino ſupponius oculorum ufu amittit literfe haberet ut valeret inveftiget af
admonet mater , ui do &tw mala reddat illa cerners Comuto pietatem , oueverſa
ravimicam cum quærens non inveniret i de valetudine fur corpori oliatu dili
fario ablatam credidit : tunc incipit ma genter inveſtigavit quo reſpodente ,quod
ius coniferari , nec tamen reperta in toto benè & profpere ( * » ta fibifuccederent,
lectulo diligenter excuffo : vitandem illa attonita paulum fils - comes ter.
cum arcula effet referata bina littere A nensillam altonită , an plins verbi blan
maioria inventa, & igni traditæ ſunt, dis eam aggreditur ad collationem savja
quofatto reſtuutu ei ſenſus videndi, & | rando . At illa de faru uxoris interra .
gando
 LIBRI VI . CAP . II. SECT. 1. Q. III. 10:45

gando ſimilerefponfum accipit, quod be- 7 Carrarius.2 . p.de medico o eius officio
inè in omnibusfe haberet . Tum illa anne me minit cuiufdam fuæ fororis, qua ma
pueros etiam generaffet , inquifivit. £t I leficto affecta inventis ac crematis fape
Comes.c7es mihiſaitſunt pueri maſculi. i maleficto fignisveneficis convaluit. Hie
quolibet anno unum genuit l'um ainpli- rony. Mengus ſcribit quandam nobilif
us illa ftupefaéta paululum filuit. Ecco . I imam viduam veneficio lethali ac inſa
mes, rogo te cariſlima , cur iam diligen . I nabili morbo affe &tam : dum ageret de
ter inquiris : indula , nec enim .dubito. | extrema unflione inſtrumentis maleficis
quin mee felicitati congratuleris. Tum combuftis Spiritualibuſqz remediis adhi .
illa, verè congratu'or , fed maledicatur i bris, quafi repente , omnibus admiran
illa vetula :quæ obtulit fe velle corpus ve tibus recepiſe ſanitaté. Narrat & qui.
ftrú maleficare ,ut carnalem altum cum dam auctor dequodam preslytero : qui
uxore veftra minimè habereris. In cuius cum peſsimè maleficio affectus, plurimis
fignum puteus,quieft in medio curie ve menfibus le & to decubuifit,nei innumera
fire, continet infundo ollam , certas res temedia à medicis adhibita quicquam
maleficialescontinentem :quæ ea de cau · ei profuiffent,in ventis in le &to plurimis
faibidem pofita fuit , ut quamdiu ibidē | signis veneficis, & combuftis:quovis me
contineretur, tamdiu coëundi impoten . Jeluna revoluta alia & alia diverſa in ,
tia vobis adeffet : ſed ecce omnia vana ſtrumenta reperiebantur.quibus ſemper
funt,de quibusgaudeo ,& -c. Nec Comes igne conſumptis Dei auxilio, o Ecciefi
diu diftulit, ad domuin regreffus , pute i afticorum remediorum tandem priftină
um exhauriri fecst, ollam reperit , & Sanitarem adeptus eft. Annis ſuperioribus
cuncta concremando , potentiam illam | Fraxtiſia filia mea decem menfes nata ,
perdiram ſubitò recuperavit ] apud nutricem injignimacie eft affecta ,
fæpè ac ſapius magna ſuſpiria edebat:
Hæc ille lufficient hæc tria exempla quando defaſciabatur.femper plorabat,
certiffima in diverfis malcficiigeneri- i agregue ſe ferebatdefaſciari preier pu
bus & quod ad tertium iftud , poſter crorum morem , quiquamvis finemale
quis ſuſpicati continuas ad Dci lanctos affecti veldolore aliquo detenti ,cum fa
preces,ur hæc ci reibecè gerendæoc. fiie folvunturquiefcere , ac delectationč
cafio fortuita offerretur , à Dco impe- rum capere folent.Nulla inventa caufa
trafle : quamvis hominum inconfulta præternaturali effectus, nutriceguemu .
elt callidicas,mcdirillicita ( nempemē ata cam in deterius laberetur. Jubiic
dacikm ) aliis licitis (equivoca locutio. Suſpiciouxori meæ , quod , cum effet pu
ni, o maleficiifigni remotions)miſcuc- elba admodum venuſta,invidentia iau .
ric . Si velis plura vide ſup.lib. 3. Par. 1. Sa vel odio cuiuſdam vetule veneficio
g. 4. fe&t.3. in princ felt. s . litt.c. efje affecta Quapropter culistrā inqui.
Aliud ponit exemplum Cæſalpinus rers,nõnulli veneficii figna reperit :cice.
- in Difquifit.de demonibuscap.17 quod resname: grana coriandrorīt, fruftum
alıbi exhibui Scd plura Bap . Codron carbonis. & offis definitivem quandam
chos , cuius hæc funt verba : Vincentius compactam mihi incogruam, quam fie
Nnnnnn ri ab bis
Hocimprobum quia meadaciam .
1046 DISQUISITIONVM MAGICARVM.
riab his improbisfaminis ex quibuſdam 2. Probatur conclufio , communi
cum fanguine menſtruo mixtis retult ) praxi cun&orú ferè ubiq; etiã bonæ
quidam peritus exorciſta. confcientiæ & fciétiæ ; quihoc modo
Praterea quaſdam plumas ira qui- | nialeficiaros ( anant; & fortè aliusmo
bufdam filis artificiosè inferias;ut pileo ,
din lanandi,vix unquam occurrit.
simoriseft applicari facile poffent: qui Ex Sprengero & Niderio quædam
bus omnibus igne benedi& to combuſtis, | exempla, Isbr.z. retuli, unum nuncad
adbibitis per triduum exorciímis, & dam ,de cquo , lic mirèmagico malefi
aliis nonnullis remediis facris,ccepit me- cio cruciato, & fola nodilolutione fa
liks ſe habere, & carnem affumere:it a ut nato , quod narrat, quadam epifto . in
curatam fore exiftimaremus : nihilomi Ggnis medicus Balduinus Ronfleus a,
nous transactis quibuſdam diebus, cùm | his verbäis; tā ad aliud digrediar, quod
offer valde morofa, & multum ploraret, conſulari huic viro contigis. Is in ſubur
codem le & tulo denuo explorato , inventa | banum profeftus,cereviſiariam quanda
funt nonnulla alia inſtrumenta, quibus tabernam pretervečius , vidit aliquos
crematis ſanitatireftituivifa eft: Atta | multis nominibus fibi addiltos; ftaruit
men in plenilunio menfis, cum plorabi . igitur eofdem admonere debit augueni
da no&tem toram infomnem duxiffet , , perfolutum curarent, in ius vocainerAM
manè colore cinericeo fuit affe & ta , ntaminarux: exenfant alii morasalurausbus
mutata facie ab.ea , que vefperi eras. ut ingenium hominismite prorfu perfpic
effet res lachrymis magis quam admira Etum cffet ,rogabant aliquantu'um km .
tione digna . poris concederet ,atque inter hos prorupis
Explorato denuo le &tulo inventa funt anus quædam torvo uwiru . fixus inter
fruftula duo nucisficca ,á offis albi no ram oculis ,qua calcitrantem ,cui infido
vem vel decem offa piſcrā . quaerani fa. | barequum admirata, ſicuti videbatur,
bricata inftar pectinū quibus capita pe regar guona pergat , atque interim mo
Eluntur , cum quibuſdă corollis mira ar . i nee ne guidnimu equo fuo cofiderer. Sk .
te ex variis rebusparatis. Quibus igni bridens ille,ec quid (inquit )puasmihi
traditis ,mutata domo,& pluribusaliis, incognitam eguibuiusindefeffam virtu
e validioribus per exorciſtă peritum | tem , qui eo ad decem o co ampliusmil
adhıbitis auxiliis, Dei beneficio abfque | liaria citra ullam defarigationem ati
ullo remedio niturali con valuit . ]Sıcılle | conſueverim : Refpondit ille, vereritame
lib.I. de morb, venefic, cap. 8. Eò lu- | fe, ne ferendo fit. Viranilem ſebeffe fa
bentiùs verba adfcripfi , quòd in iis brlam fufpicatas,ſ« bdir equo calcaria
quædam notabilia. Primò recurrere l qui prater confuetudinem iam primuones
malum , de novo bgnis politis , & ideò | ad motum pigrior,progreditar quidem
de novo ſæpius ac Tæpius collendú.Sefedlabafcentibus quodam modo , actie
cundò ignem benedici , quo res illa | tubantibuspedibus. Admiratas apier
comburendæ , & fimul adhiberi exor- bancfubitam eguidebilitatem ,demum
ciſmos. Tertiò mutatio domus , quæredit, egnum manu pedetentim derais,
valdè utilis.
horirique iubet ex tempore Veterinaria,
is CHIPS
a medica venationis ep.50 .
 LIBRI VI. C. II . SECT. I. Q. II 1047

is cum ſudoremadentem videret equi , tantum diffolvi poterant. Erat autem

Togar num quid defatigatusfueris,utrit nodus hic malefica arte , ut fufpicantur
poſt diuturnam quietem fubitò exffe .' omnes, coniexiusex cannabis radicibus.
mulatusad eurſum , num à concita . in hoc Gordium ſuperans nodum , quod
tiore curſu confeftim bilerit, & alia hu hic ex cerni papyroplicabili , & in omně
ixfmodi,queiumentis morborum origo partem flexili connexuseffet, ille etiam
e fefolent : 6 rum nullam evidentem ex ipfaradice dura & ad complicationê
caufam ad morbi huius generationem rebelli. Nodo igitur disſoluto profiliit
facere animadverteret,rogat ut fuæ fidei ! protinus equus , atque per lotium maxi .
committats equus , pollicerar interim , macopia concreta fanguinisreie & ta , cão
Je fuo non defuturum officio,atque omne valuit quidem , verum ita ut ad priſti
moturum lapidem , ut cognito tandem numillum ſuum vigorem nunquamre.
morbo eidem auxiliares adferat ma dierit.
mus . ConcedirurVeterinariifiderequus, Arbirror hanc maleficam ,intempe
atquead eundem in ftabulum deduci- Riva in compotatione interpellatoris
tur , ubieguus doloris vehementia exa . moleſtia in bilem prorupiffe , & ob
gitatus , pedibus humum fcalpens.proti murmurato carmine, per dæmonem
nous in terram devolvitur crebra trahēs caralle,equi membrum fic vinciri; id
ſuſpiria. Veterinarius confiliipenè inops, que ſentientem equum ita calcitrafle:
animo volvens quor quantiſque cafibus mox obſcænam illam prodiiſſe in pu
morbaſis impetantur equi . venit illi in blicum , & quæ narrata miſcuille collon
mentem eofdē, aut propter emphraxim quia . Neque hic ullum erat naturale
ut vocant, autquoties fuo tempore lotiít emedium aliud , qua'm li nodus ille
non reddiderunt, gravillimis fubiacere diſſecaretur, fic etiam in maleficio la
periculis : experiundum igitur cenſuit, Ctis furaculo,non aliud ferè præſenta
num quod vitium in ano ant veſica ef neum occurrit, quali utres coriaccos ;
fet,manum ergò ano ingerit , perfcruta - i in prara vel ftabula miſos, ubi armé
turus num qua materia in eo continere ta vaccarum degunt; deprehendas, &
tur , quæ huiuſcemodi accidentia parere removeas, diffecesque. Monet inc
poffet, confueverunt namque equi , qus. ſeries cpiſtolæ illius Ronſſei, ut adijcia
bus durior eſt alvas, o quoră anus fcy- am quod ille præcedéti hiſtoriolæ luba
balis quibusdam precluditur, ex quali iecit: Quid (ait )hic commemorem uties
bet caufa volütari, ac fudore perfundi: | illos cinsſsitios, ad anatis fimilitudinews
& ,cum nihil tale reperiffet, equimem . ex corio.confuros,quos vulgus, litelatas ,
brum genitale ant penem artrellare coe vocat,quibus ad emulgendum in pratis
pöt ,quem manu eduétum , vidit arctif | lac è vaccisistuntur: nam quantun:zis
Jimé, aig, intricatifsimè colligatü effe : coldem bedienus , pro anıli quadam fi- ' ?
tentat igitur primum nodum unguibus vuslaata,meris nugis æftimaverim ;NcOS
diſſolvere. Sed fruftra, nexusm enim ftadiitamen ad Linã quod nunc Land .
capitacã occulta effent, obliguiſquein Stropium appellatur, fortuieus guidars.
volucris varii inter fefe abdsex , ferro | events docuitremeſe nimis.quam ve..
Ndonnn 2 ram , in
 DISQUISITIONVM MAGICARVM .

-
ram , & in hominum perniciem excogi. cto noxatri, & fic noxa ceffante ſanita
tatam :quando ſub annum ni fallor 1553 tatem reddendam . Tertius eft , fpes
miles quidam probè potusex pratis in co Canarionis & cellationis. Veibexter
vitatem per Lenipontem ſeje volutan ons a &tus, cogaremaleficum , ut lignai
tem utrem unum obvium habens,nefcio tollar, & nocere per dæmoné denat ..
quid anteaftomachatus, educio gladio Operis externus a & us eft , ipla figna
medium diffecans, totā plateā latte re tollere & deftruere. Sed omnes iti a
pleverit :adeo ut falto rumor per totam aus , fivè fingulos fpe &tes, Givè cundos
civitatem difperfus ,omnes quotquot el- ! Gimul copulatos, liciti ſunt, & fuperfli
ſent cives;rei novitate obſtupefcentes adtionis experies, licita igitur , & luper
spectaculum alliceret:argue, id ira fall it ſtiionis expers eſt , tota hæcamotio
efe multi fide digni cives mihiretulere , cum fpe rollendæ noxæ Maior propas
guiſuis oculis ea ſe vidiffe teftari ſunt: tur , quia nihil aliud intercedit in re
Huc accedit , quod audivimus Gode . tora . Minor verò , de defiderio : quia
lam , quondam Kukers palam confiten licitum , immò& meritoriú eft decide
tem , utreu hunc emiſium à fe confu- rare ſuam & aliorum fanitarem : quare:
tum atque emiffum fuiffe ,ac non rarò & deſiderare impedimentorum abla
magnam la & tis copiam ad fe detuliffe. tionem , & mediorum ad id uciliomt
Quis aflevere non licere tales otres adhibitionem .Medium verò ad hung
perdere, ne fructum vaccarum perdát Gnen, eft maleficii ceffatio , ad cel
armentariiz'autrem perdere licet, cur fationem , medium cft cauſa aliqua
non & nodum illum folvere ? G00 cur dæmon velit noxa inferenda cel
dum , cur non & ollám fubliminarem fare :ad hanc caufam aoferendam , mc:
effodere ? dium eſt; infringere pa & um , ex quo
3. Probatur conclufio valida ratio nocer : &quod , niG fuiſſet cum ma
ne,nulla in hacamorione illicita intern lefico initum, non nocuiſfer, padit. -
cedunt : licita itaqueeit amorio . Ante Rios duratio , commenſurata ett , de
cedens probatur enumeratione omni . monis voluntate , iplius gni duratio
um actuur : qo1 hic reperiuntur , hi a ni, quare medium deftru & ionis paat;
ĉus vel ſuor interni animi, vel externi jelt dettu dio ſeu amorio fignis atque
verbi & operis Animiinterni actus lūt ira : à primoadultimum , deftrudier
tres primus deliderii, ut lapitas redda. Irigoi : eſt medium neceffarium ſanitati
cur & ceffer nocere dæmon : & ad hunc i recuperandæ , quare ficuclicitum cft
finem ; us tollatur conventio malefici fanitatem defiderare: fic & licitum eft
& dæmonis de nocendo : & quia hæc lignideſtructionem defiderate. Pro •
pactio depender a ligno, cupere pro batur etiam minor , de opinione.edia

inde ipfum fignum tolliac deſtrui,pros opinari ceffacurum maleficiuin cellan

ximusactuseft opinionis , ſive creduli .
tatis humanæ , quod videlicet opinor
ſeu cred pie babiliter,cum lablarione
Gigni pa & um ceffacurum , & cum pa -
te pactiſigno, non eft illicitú , nec va
num , non illicitum , quiad fideinon
repugnat , nec ulla lege prohibicom
cit,nonelt vanuns , quia nicirur redz
rarioniss
 LIBRI VI . CAP. II. SECT. I. D. III. 1048
rationis conjecturis, valdè enim ve ex intentione inaleficium amovcutis,
rilmilc eft dæmonem ùn ci flaturum , quia non intendit hac ratione dæmo
primò quia ad nocendum impulfus fu nem honorare veleum invocare : fed

‫?ܐ‬
it pacto , quod iam ceffat. Secundò : I intendit invocationem per magum fi
quia nihilfupereft,cur hacio te å male- gnopofito factam impedire : nec eti .
fico honorcior, tertiò quia li promillis I am intendit comprobare pa &um ma-.
Stererir,maleficum ar &tiùs fibidevinci: gicum dæmone, vel quicquam op ! --
et : & plures alliciet , Deſpe ,quoque pro raricxillo pacto :nec dæmonem indu .
barur, quia hæc nihil eft aliud , quam cere ut illud pactum cum mago fervet,
deGderium boni cum opinione even fed folummodò intendit pactum illud
tus. quare quod meritò opinor even - nocendi reſcindere , & annihilare ne
turum mihibonum , id licitè 'pero : lique etiam dici poteft effe honoratio ,
bonum Gtex'rerum numero , quæ licivel invocatio damonis ex pacto ali
tè deſiderantur: Ex his paçet deactibus quo præcedente cius qui perit'amove
externis, nam quod licet cogitare, liri, quia iſte nihil exprefsè vel tacitè
cet loqui, & quod licet concupiſcere, cum dæmone pactus fuit , ne id
id licet petere, quare fi poflum delide- quidem ut fublato ſigno delinat da
rare à mago fanitatem , & opinari me mnum dare : neque etiam ex errore
ab illo conſecuturum , poffum etiam opinionis, quia non tollit idcircò
ab eodem illam petere : & quia defi- quod patet illis rebus vim ineffe fic
dero conſequi modo licito , poffum nocendi , fed quod'exiſtimet quam -
petere ſub tali modo ; urmanifeftum diu hæc pofita manebunt , dæmo.
eft. Denique quoad actum exter . nem , Dco permittente , nocere pof
rum , res quoqueaperta eſt, actus ifte ſe: & propter pactum cum mago ini
eſt amotio figoi. ſed in hac amotione tum nocere velle , & eadem ex cauſa
: nihil illicitum eſt,ex parte intentionis, figno fublato à nocendo defiftere vel
nec ex parte peridionis , ut probatum le: quæ omnia docer experientia eſſe:
ergo nec ex parte executionis. Con - verillima.
fequentia probatur , quia executio Dices forte, demonidcirconscere
o hil addit illiciti , nec fuperftitiofi, delinir , quia fic exiſtimat fe honorari.:
quia nec ratione intentionis . nec ra. Refpondeo; etiamli ille putaret ſe ho .
tione operis, quando fcandalum ab- norari,quamdiu,nec res talis el quz
eft : de quo non eſt quxſtio, fed'abefij natura lua honorem tribuar;neo adi
It præfupponitur. eit ul'a intentio honorandi; in eo qui
Dicunt adverſarii, ratione operis id removet, paru.n te fèrt: nec propierea
fieri, quia femper fit tacica quædam dici quis porelt dæmonem honorare.
honorario , ſeu invocatio demonis. Deinde nec verum eft ideò dæmonem
Quod falſum ſie,lic oftenditur,opus ceffare: potius celfát, ut padum cum
itud amouionisſignórain: nèc eſt de: Mago léivet; & liceunibi devincid
monis invocatio vel honoratio ex na: 31, & alios alliciat , & alus ob caulas .
tikarci , ut per ſe patet: neque etiam ut dixi,
Nonnons Probet
 ONVM MAGICARVM .
poso DISQVISITI

Probatur concluf. 4. Maleficus ma-
lefacit ponendo , ergò benè facit tol
lendo Reſpondent non ſequi,quia c
tiam in collédo eft ſuperstitio ,propter j ſublimine pofitum amoverc. Omni
tacitum pactum , quod cum iterum cé
feruridire cú diabolo , propterea quia
tollit cum ſpe ceffationis. Sed contra:
res ipfa lipe (pe non includit pa&tum ,
( verbi gratia , & cufticusvel puer collat
omninò ignarus poGrum ad noceo
dum à magis , ifte nullum tacitum ha
beret pactum , ut patet : attainco dzamotio & fuga , ad caufam moralem ,
mon ceſſaret à nocendo . nec fpes iſta,
( ut probatum ) per ſe fuperftitiola vel
illicita eft:
Probatur s . Licet declinarc à loco,
ubipolitum eit lignum , (pe evitandi
malum : licet etiam vicare perſonas , à
quibus quis metuit læd maleficio , ergò
licer eriam removere lignum cum ea .
dem fpe. Nec fatisfacitlolutio neganti.
um conſequentiam.cò quòd fuga a lo
co noxio Gr naturaliter ordinata ade .
riacur : licebit mihi per aliam domas
portam egredi & limen vicare : ergo
licebit mihi quoque maleficium illud
nò enim miles funt hæ confecutio .
pes , nam licur in priore utraque res
naturaliter ad ſalutem ordinatur : lic
in poſteriore utraque æquali modo
moraliter ad eandem ordinator : &
Gcut fe habent amotio & fuga , natu
talem ad caulam : Gc etiam fe habeat ,
quale eftfigoum , idcò G re & è argu
mentamuratuga caulæ naturalis ade
ius amotionçm , eriam rcdd argu
mentamura fuga cauſæ moralis ad eius
amotionem : neque in eodem cauſa
genere allum diſcrimen eft fugz & a
motionis , ficut enim fuga perlonam
removerà loco noxio , fic & amotio
rem tem ovet ne perſone in loco qucac
nocere.
s.Licet malcficos de medio tollere,

vitationem mali , in quod quis incide calpe & deſiderio , nehominibus am .

ret,li cum locum pertranfiret:Ogni au plius noceant per diabolum
tem amotio ad hoc naturaliter nullo viva inftrumenta: licet ergò ligoa quo
modo fit ordinata , nihilo magis quam i que maleficorum tollere, ne per dia .
figni policio ad malum . bolum illa ainplius noccant , ut cius
" Non, inquam ,hoc fatisfacit, quia mura & fi @ itia inſtrumenta moralia,
raciocinantur à naturali cauſa ad mo Gour enim cubæ , & tympana, & vexilla
talem argumentum verò procedit de in beilo, fútquædãmoralia ina uméta
cadem cauſa in utroque, ideò Gic con- militiæ , lic hujufmodi figna funt qua
firmo argumearum , fciam pofito i dam quafinequitiæ & malitiz, diabo
veneno aliquo naturali locum elle no licæ inftrumenta,non opcrantia,ſcd c
xium , licetmihiab illo declinare , ut am ad operanduin excirantia.Haic at
effugiam ,ergò licebit eciam mihi ve gimento nondum relponfum eft , ab
nenum illud ab illo loco collere , DC iis qui contrafentiunt . Nam quod vim
quem amplius lz dar. Valet hæc con- argumenti & Gimilitudinis pofitam pus
ſecutio progredior , igitur Gmilitcs , li tant, in ratione cantùm Ggni, & malo
ſcio fublimioc pofitum maleficium , ut 6icos dicant non occidi,ur ligga diaba ,
quicumque limon illud calcaverit , mo . | li : hoc cft, regesyor.
6.Pofuit
 LIBRI VI: CAP : II. SECT. I. Q. IN : TOST
6. Poſuit maleficus figaum ? quid ore adhuc peccat : quia tenetur face
eft facturus : G collir Tecundum vos re', quod probabile illum cſt poſle fa
peccat: G non tollit, verè & gravius cere , probabile autem eſt illum cum
peccar ? qui relinquendo manet cauſa | tollere debere , ut proximi damnum
damni proximorum , perplexus ergò impediat, quia cominomis hæc eſt ſen
futurus eft , quem contra religionem , tentia oprimis fulta rationibus , ut o
iuſtitiam ve peccare neceſfe. Reſpondent, | Atendimus.
relinquere deberc & panitere , nec 7. Si duo reges fic inter ſe paciſcan
peccatorum relinquendo , quia re tur , ur columna ſeu curricula quapiam
linquendo non cft caula nocumenti , (tante erecta , libiipli mutuò auxilium
fed eiuscauſa fuit ponendo illud & pai feranıcontrà tertium regem aliquem :
ciliendo cum dæmone. Reſtare er G tertius iſte pacti gnarus, ut illi defi
gò illi , ut pænitens Deum orci , re nant ipfum bello inteltare , turricu
primere dignetur diaboli poteſtatem . Iam illam vel columnam deijciat , &
Contra : licut peccavit cauſam dan . demoliarur : non dicetur ille certius
do , cur inciperet alius lædi : ficado propterea conſentire in illorum fæ
huc caulam dando , cur pergat eum dus , neque cum ipfis , vel corum
diabolus lædere: ficut pofitio vel lic altero : qui forcallis illum admonuiſ
gatio fuit cauſa inchoati damni : fic fer : pactum vel ſocietatcm inire.lgi.
relictio ligaminis Givè no amotio , cau cur nec maleficiarus dicendus eſt cum
ſa eſt continuati damni , ergo ficut te malefico vel dæmone propterca foci
nebatur impedire , vel tollere caulam etatem inire , quia deſtruit Gignum ,
nedamnum inciperet inferri, fic eti- quod illi depadi , ur à nocendo celo
am tenetur ne illud ultcrius proíerpat, i ftdæmon . Nec quicquam haber ve
vel diutius duret . Quod lanè clarifimilitudinis quod reſpondent, eui .
siffimum eſt in malefico , quod effe . am hunc tertium cum prioribus paciú
inire , quia ab
bi gratia , maleficiom ſterilitatis primo atar. Nec enim ulquam vel apud Tu,
amno nocuit tot equis , totvaccis & c. riſconſ. oci apud Theologos , inve .
2 : anno iterum nocebit fortè pluribus, į nias talem paati vel ſocietatisineundæ
ergò li tenebatur' inipcdire damoem formuluni aur genus , deinde deſtru .
primi anni' , cur non & fequentis ?' endo curriculam illam , potius pactú
Confirmarur , in foro exteriore ſ prius inter duos initum lolvitur, adim
damnaretur ad omnia damna illata pleto termino' : fic etiam remoto ( i
reftituenda, quamdiu illa in ferremur, Igno pacłum dæmonis & magi condi .
& tam dedamnis annorum fequenti- tione lublata expirat. ſolvitergo ifte
um quam primi : ai diverſis actioni- reinovens pactum alienum , nec ipfe
bus ageretur de linguloruni annorum novum init.
damnis , fed hoc , quia peccat con
tra iuftitiam , & elt efficax adhuc cau.
8.Siquis cum hofteret pactus, ut
la damni.". Ergò in foro ctiam interi-'| ſuſpenſa de muro Aammula candida,
accurrat,
POS2 DISQUISITIONYM MAGICARVM .

accurrat, & portam occupet, urbeque | pe amotione figni , ficut in cremplo

poriacur : & tertius quiſpiam civium proditorum (de quo egi in probatio
hoc reſciſcat: nonne tollere licebit, i, | ne. 8. ) liberacio non exfpe & atur à
no merebicur li fecerit quis quæſo Deo,vel San & is, velparuta, vel prodis
illum proditoribus conſentire dicat? | coribus immediatè., led å figni amo
rectèæftimantes iudicabunt, eum pa . I cionc. Sed urgent , ſaltem mediatèer
cta conventa eorum non ftabiliville I (pe & atur à proditoribus, ergo & Canis
neque approbaſle , led abominarum ca tas hic mediatè exfpe & atur à demane.
releidille Curigitur non eadem ratio- ! Sed hoceft fuperftitiofum , quia eft pe.
ne & iure , qui reſcivit pa & um dæmo.rinde facere ac 6 dicas : præfta quod
Dis & malefici de olla in familiæ perni, pronififti, pactus es amoro Gigao te
ciem defolla : poterit illam rollere , & ceffarurum eſſe, amoveo : teperis gefin
tollendo cenſendus erit ab eorum pa- re. Refpond . negandominorem et
& o alienus ? an cum ille non conlen. ius probationem , imò perindceft
tiat proditioni,quiillam deſtruit : huic facere ac Gi diceres : padum toam
cenſendus conſenrire maleficio ,quiils | primum cum malefico conventams
lud deſtruit ? tinguo : bgoum quod nocumento
Denique ur ſemel finiam ( tædete inferendo proftituifti commindo , &
nim tam multas ſoli faces admovere) perdo : non cft quod noceas,amplius
licet omnes conatus Gmiles dæmonis nocere non teneris. Si pergåot inftare
impedire,6 incantamentis aliquis da faltem exſpectat mediatè ſanitatem à
monem ad nocendum invitaret ,re &tè dzmone. Refpond . exlpedat , nons
faceret, qui murmuranti ospugno ob- poſitiva aliqua dæmonis a & ionelediy
turaret, Gi per ſcripturam & chara & e- privatione actioniseius five Iceffatio.
res id coharetur, laude dignus eſſet ,qui ne,non enim exſpedar, učdenone
diffiparet & conſcinderetmembranu liquid faciat, ſed utdefinatfacere , ad
Jas,curnon idem ius conceditur in G- facienduni alliciebatur figno ſperat ile
gnis politis, quæ fimiliter dæmoncm | lo ſublato ,non alle £tum amplius,defi
ad nocendum pelliciunt ? ficut ergò turum nocere : uramoto obiedo con
poſſum impedire , ne verbis vel cha- 1 cupiſcibili,quisur plurimú definit co
Tacteribus magus conſequatur effe& ú cupiſcere.Effe& um ergò exfpe & ar pri
à dimone , potero etiam ligni alterius vativum ; quem à dæmone non cft illi
deftru & ione id ipſum perficerc. citum expe &tare, alioquin non liceret
S. III . Reftat reſpondeamus obie & i. | csípe& are dæmonis fugam ex obletto,
cellationem a restatione, & Gimili ad
onibus, quæ quòdmulæ ſunt, & pro
Dixæ ,cogent nos etiam , quàin velle- que piè utimur aquæ luftralis a perfi
mus , elle prolixiores. one ,reliquarumque & agni Degefta
tione . Duntaxrac ergo illicitum et
Ad1. Refpond non fieri ſufficien- | exſpectare effe & um privativum i de
tem enumerationem partium (anitas mone , vi alicuius pacti conventi com
enim exfpe & acur à mocali cauſa, nem dæmonc, quod hic nollam cſt .
Ad 2. N
 LIBRI VI . CAP . II , SECT. I. Q. II . 1053

Ad 2. Negacur antecedens: ad pro tum auxilium quis exſpectat

bationem cius dico : G maleficus uni . Ads Refpon. Alirer timeri Deum fo .
cum fecerat pactumrtollens ,miſcet fellum ,aliter rimericreaturas.Deus folus
deſtructioniillius pacti, non conſerva- | timeri debet ; utomnipotens& auctor
tioni, quia deſtruendo ſignum , facit ut omnium , & quem nemo poteſt impe
pactum ceſſet, fi duo fecerat pacta, non dire, nec voluntatieius poteſt refiftere:
immiſcet le ſecundo, quia non petit,ut creaturæ timentur tanquam quæ Dei
diabolus vi ſecundi pacti delinat; fed permiſſione nocerevalent;& quia ma
deſtruendo primum pactum , virtuali . I lignæ ſunt eciam interdum volunt : &
{

ter ( utdicitoler ) etiam deſtruit fecun lic Scriptura ſacra non prohibet casti.
dum, de quo non cogitat. liviſccundi meri : dæmon verò inter omnes creatu .
pacti veller dæmonem celfare, valeret ras hoc timore maximè timendus, quia
argumentum.vide 3. Notabile . & cunctis hominibus animantibuſque
Ad 3. Dico & Antecedens, & proba- porcntior eft, & nobis maximè infeſtus,
tionem eius diſſentire à vero , nam tol- & ,exigentibus peccatis noftris fæpiſſi
Jere ſignum ,tátum eſt proteſtari; quod me permittitur à Dco nos graviter læ
diabolus; qui Dei permiſſione, & non dere , ut conſtat de lobo , maritis Saræ ,
aliter,potelt nocere, pereturnon noci Achab rege, & alijs. Nonne licet time
turus amplius , poſtquam cauſaad no relicarios, latrones , calumniatores ?
cendum alliciens( nempe figni poſitio ) nonne licet fugerc à domo dæmonibus
ceſaverit: item quod aliquando ftet infeſta? cur talis fugit, niſi quia dæmo
pactis conventis, non quia fit verax aut nestimet ? tolle timorem , fugam fi
fidelis;ſed quia cenfet hoc libi eile utile iter.
ad homines decipiendos, ſicut folent Ad 6. Negatur antecedens, impro .
deco tores minus debitum exſoluere, pria enim & falla locuio eſt,amotio fie
utin grandiori ſumma creditoris fim gui eſt ſignum , non magis certè quàm
plicitate abutantur. 'homicidij actio eſt homo , ficut enim
Ad 4 , Refpond. Minorem fallam efle, homo erat ante occifionem ; fic fignum
non er in declinat ad Magos , ut Magi erat ante amorionem , nec iuvat com .
func; fed ut funt homines gnari eius į paratio illa baptiſmi,nam nec ipfa aqua
rei , quæ vel adſpectu velauditu potuit eſt Sacramentum , nec ipfa ablutio : fed
refciri, & petitur ab ijs , non ut ex magi- Sacramentum , fit quando ad elemen .
ca operentur arte : ſed ut id faciant, į tum ,verbunicum actioneaccedir , ab
quod quivis ruſticus & idiota poflèt faolutio materia proxima Sacramenti eſte
cere ; faltem quod ipſi , ſine ullo novo non Sacramentum Dicas:falcem estalia
cum dæmonepacto, poflunt perficere, quid pacti.Reſpond .ſicut ablutio con eſt
& perficere tenentur , ad commodum aliquid Sacramenti , nifi abluens inten
proximi. Poteft ergò diftingui maior, dat baptizare:ſic,niſiponens veltollens
fcriptura enim vetar declinare ad ma- | lignum , intendat ex condicto ponere
gosstanquam ab magos: non verò tan vel tollere ,nunquam pofitio vel ſubla
quam ad alios homincs à quibus illici- cio aliquid cruntpacti.
Oooooo Ad 7.
105 4 DISQUISITIONVM MAGICÅR VM
Ad 7. Negaturconſequentia,idcir-
cò enim definit nocere figno fublato ,
non quia per hanc amotionem gravius
vuinus in Higit animæ tollentis:fed quia
ſperat vel maleficum in alium fortem
(ut vocant ) translaturum , cum novo
luo lucro ; vel fic plures ſe fibi adiun -
&turum , videntes eum promiflis ftare.
Præterea eſto hoc diabolus . (peraret;
fæpè ſpes illum faliit, & undecompen
dium exſpectabar, diſpendium patitur .
Denique D. Leonis illa auctoritas pa
rum aprè adducitur ,ceffatio enim à no
cendo beneficium non il diaboli, fed
Dei & hominis collentis. ſignum : ficut
non eſt bencficium proditoris , quando
ablato ſigno deliſtit à proditione pera
genda; neque qui collit ullo modo dici
poteft, hoc beneficium à proditore ex.
Ipectare. lapicnter & honeftè fierisa judicibuse
Ad8.Conceſſa majore , quæ veritli- ſtiam maximè cimoratis. Victoria vero
ma eſt; Negatur Mio. omninò enim
hoc volunt , quotquor nobifcum ſen-
riunt ; & quia hoc ex corum doctrina
fequebarur, ideò non dixerunt exprer
ſe. Nequeeniin putabant quemquam
adeò moralium rerum fore rudem , ut
negaret , primò ipſum maleficum , qui
poluit teneri fignum , quod novit , tol
Icre ; ſi nequit aliter damnum impedire
ficut, quidiabolo invocato verbis vel
fcripris nocet,tenetur cefiare ab hac in .
vocationes non tantun quia fuperftis
tiofa elt invocaria , fed etiam quia pro
ximo perniciofa eft.Necullo modo pu .
to tolerabilem elle contrariam lenren:
tiam in praxi , nec abfoluendnm qui
noller celfare, vel ſignum rollere , ficur
non eft abfoluendis , qui alienbinal.
lieolosrepofuifler, incendium fjarluniverſalem negationeni 5 ( Nallam
ros , nigillos velit amovere. Eademi
nanqueratio eft,ficur alleoli efficacia
ter funt nocituri vi natural ; licetiam
figna hæc aquè efficacitetpocitura sút
vimorali,fivèvi pacti convent.Ncque
hic quærendum , qua vi damnunin .
rendum ,ſed an inferenduma & æquè
iniuſta eſt illatio per unain vim , arque
per alcerain , ficut malleolis ineft visiga
nea; fic cenſetur lignis alligara yis five
activitas diaboli , multd promptior &
fortior ad nocendum Si verò tenetur
maleficits tollere , quod pofuit ex lege
iuftitiæ ; tenebitud fecundo alius , con
pohtum relciverit, id collere, ſaltem ex
lege charitatis.
Ad 9.Reſpond: id , li fiar ſervatis cir .
cu inſtantijs, quas requitivi, ſupr lik ,sa
nec ſuperſtitiosè , nec impudenter; fed
loquitur de cxpullone dæmonis ez e.
nergumeno , quod non facit ad rem :ut
nec torum argumentum , quia depila
tio illa non eſt ablatin ligni, cum pili
non fint figma maleficij, ſed lazibala.
10. Argum . Multis peccat, primò
quod contradicis fententia , quam co
nituntur probare . Nam fi defenforts
contrariæ fententiæ cenfent; non elle
liciram , amorionem ullam , ut eos len.
tire : pater ; ex argumento loquitur,
duntaxat aliquam elie illicitam s nem
pedeftinatam huiufmodidæmonis e
uciendis:quia rales dæmones aliter cij
wineqneunt: Siergo eijci poffent per
amorione it , - licita forer amotio , jam
non ergò omnisamouo illicita foret ,
Sin verò dicant, fe non contendere u:-
mouds
 LIBRI VI . CAP. II . SECT. I. Q. ! II . 105S

morionem figni cum ſpe ceſſationis , rum funt fimiles ; aut quando aliquod
cilc illicitam :) lequitur non omnem a fcandali , vel fuperftitionis augende
motionem hụiuſmodi efTe luperfturio lubeft periculum ; debeant id facere;
fam ;quod cæteris omnibus argumen . , quod ad majorem Deigloriam tendit ;
tis ſuis probare nitebantur , repugnat ut elt dæmonem oratione cicere : non
ergò hoc argumentum alijs omnibus, verò probat , quod eo periculo ceffan
quia ſubvertit commune cæterorum te , aut quando quisnon cft certus de
fundamentum.Secundo ſenſus verbo . dono miraculorum (ut hodie certi nuls
rum Chrifti non eft,non aliter cijci, ſed li ſunt, in his paribus , ubi fides propa
non aliter rectè reijci efficaciter. Nam gata ) non liccat illi uti remedio , quod
Apoſtoli non querebantur fculos ma ad manuim eſt, & experiencia frequenti
lis inedijs , quod non eſt credendum ; comprobatum novit.Metuetar autem
ſed ſe cijcere non potuiſſe , conatus e D. Hilario , non , nedæmon hoc pacto
nim Apoſtolorum non fuerat illicitus , folitis incantationibus recederet, ſed ne
fed fuecat irritus , & hoc ſcire volebant; populo videretur iisrecefliffe: imòneq ;
cur efficax non fuiffet in hoc energu- 1 hoc fimpliciter verebatur,fed alterna
meno, quemadmodum folebateſſe in tivè; vel hoc , vel ne videretur ipfe di
cæteris , reſponſum illis , id accidiffe, ctis diaboli fidem habuiſſe: qui ncgabat
quod orationem & ieiunium non ad aliter fcexpelli pofle, niſi ſigno prius
hibuillent; quæ talium dæmoniorum ablaro : Quod fallum erat, ut D.Hila
peſſimorum , quorum inveterata pof- rion oftendit , & quia ſponte ingreffus,
fellio generi expellendo neceſaria ipſis fponte remanebat: nec eum cogendi
erant. Tertiò dæmon non exit ad ſigni vim ullam magica illa ligna obrine
amorionem , niſi quando erat ingrellus į bant.
ad ligni pofitionem : quod Deus non Ad 2.Reſpondeo verè hoc argumen .
nunquam permittit , Quando autem tum effe nullum , & ab auctoritate ne
propter hominis peccata Deus permi- gata,non ab au & oritate negante . Nam
hcopera malefici dæmonem ingredi; li velHincmarus ( cuius illeetCanon )
tunc licebit hgnum roilere, non lecus vel alij patres cenſuiflent, hoc remediú
ac in reliquis maleficijs. Quartò plus į eſſe illicitum , non fuiflent contenu ſio
probat argumentum quam opus fit: lentio prætermittere , quod ulu fcie
imò & illud ; ( li valeret ) neccrcil- bant,frequentiffimum :ſed diferrè pro
mis eijci licitè poffe: fi tantùm ieiunio | hibuiſſent , ut ſolent fimilia , fic enim
& oratione ,tales licet eijcere Denique quia purgationes per monomachiam ,
non poteft nobis conſtare ,an ex hoc ge. per ferrum candens & fimiles , erant in
nere lit dæmon ,an ex alio : ideò, duran frequenti uſu:ideò expreſsè illas prohio
te hoc dubio , licebit fignun amo- buerunt ,ſummagi ſempet Eccleliæ cu .
vere . ra fuit , uſitatas ſuperſtitiones nomina
Ad 11. Dico exemplum illud S.Hi- tim damnare. Inter licita verò remedia
larionis duntaxat probare, quod , qui non meminerunt amorionis : quia de
Hilarioni landicate & dono miraculo . I remedijs Ecclefiafticis & divinis age
Oooo002 tant ;
 ONVM MAGICARVM
1056 DISQUISITI

bant ; iſtud autem eſt merè humanum
remedium , & quod ipfa ratio ac natura
unumquemque docer , nav & bruta
norunt abijcere & repellere, quæ noxia
fibi novere .
Ad 3. Refpondeo diabolum ſignis
non eſſe alligatum naturaliter : ſed
mortaliter ex hypotheſi,quod vult fta-
re pactis conventis. Nec verú eft lein
per illum poffe nocere line fignismagi
cis , fæpè enim , immò ordinariè Deus
permittitillum multa facerc per male
ficos, & fignamalefica : quæ non per-
mittit illum immediatè facere, a Vade
non eſt abſurdum exiftimare , quod
quando Deus illum permiſit ,mediante
ligno nocere : non pollie dæmon noce
re ligno deſtructo q
, uia Deus cùm vi
detur permiflioncm fuam fic limitaſſe.
Non tamen hic fequitur Dcum habere
puttum cum dæmonc , ficut necRey
pactum haberet cum rebellibus , fi ijs
non refilteret cuin filio luo rebellionc fententia quid vitandum docebunt fe
moventibus, præſumptio quidem ali- i quentia . Theologi quidam vim om
qua hinc in foro,ut vocant , forinaſce
retur revera tamen pactum conven
tum propterea nullum intercederet , 1 buunt; & quædai memorantılır natu
pterea prohibita funt remedia huma
na . Porrò ex his patet , quod cum fig .
num amotum eſt,ucile etiam & licitum
eſſe, illud comburere maximè igre be
nedicto , & in loco facro : nam hæc loci
& ignis cireumftantia ctiam dæmoni
eſt odiola & metuenda. AdditZachar.
vicecomes in actis exorciftæ complc
mento pag.76 . fimul cum figno con
burenda aliqua benedicta , ut ramos a
livarun , thus,hypericon , & c.quod mi
hi non probatur,ut ſuperfluum , & de
ſuperſtitione lulpectum , cum fufficias
ligniamolitio & deftru & io.
SECTIO II.
De remediis naturalibus contra ma
leficia. S.I.
Grillan
M VLTA ft bis more fuo
dusquade
. zia numer s
. in crins
nem adimunt naturalibus medicame
tis : mediciplerique magnam niinis rri
..

fed permillio duntaxat & cor:niventia ralia : qnæ quibuſdain queant elle fu .
probaretur. (peda , inihi pronunciandum vetus N.
Ad'ult, Reſpond.Negrur conſequena L. demulris.N.on allentior ijs,quiom .
tia , quia nemo leit , an Deus diabolo nem omninò efficientiam rebus cor
permiſerit nocere poft Ggnum deſtru poris in damones tollunt ; necijs CD .
& tum : & quia pokumus ex frequenti iam , qui directantullam vim danira .
experientia colligere , vel Deuit id eilen in dæmonesconcedunt,utviden
non permilfte , vel faltem reliquiſſe I rur concedere Faius, Petr. Gregorius
eius arbrerio , ut adhuc noreat , vel ceſet & alij : b ſed ijs afTentior , qui ſeconda
nocere , fi velit : idcò poffümus hoc ex- , riani & indirectam tantum trsbunnt,
periri & fignum amovere. Recurren- quæ lententia peritiorum medicorum
dum quidem ad Dcum , fed non pro- & Thcologorum fuit y ur Darif- libr.de
Umvert.
ad de Mahia circa fin ..b1 Faius Energum.Det.
rele & tide Greg. in Synr, sur,. Franc.Grung
inproblem .
 LIBRI VI. C. II. SECT. II. QVÆST . III. 1057

univerf. Dionyf. Carthufianiin Tob.cap.8. | 110. confirmat Bionis exemplum , ſed

Franciſc. Vidor relect.de Magia gnajt.6. tauri addıris foliis, apud Illuftrium , in
Zacharie vicecomitis d . operis part. 1 . eius rita . Verbafium valde commendat
tract.de remediis corporalibus. Lulli libro i botanographus Apuleius, libr. de virtu
2.de quinta effent. Levini l.emni libr.2. de ribus herbarum , cap.71. Ovidius libr.6.
eccult.natur mir.Franciſc. Vlef.cap 28. Faftor.
mit Sacr.Philof Bapt. Codronchi. Céſalpini & Spinam ,qua triſtes pellere poffet
aliorum mox citandorum :nulla enim na A foribus ix0X.25 ( bee crai alba ) de
turalis corporeæ rei vis eſt , qux Jæ
moni poſiit prævalere , au directè in | Moly (eur!!lam agreftem , multiad hoc
illum aliquid agere ; cui nulla fuper ter commendant , Homerus in Odyfx.cibi
Tarn poteftas efi ,que comparetur : quifactus Didymus Scholiaft.in Plutum Ariftoph.xisy
stue nuilam timeae.rekte S.Scripr.cSed Pluniush.25.6.4 . Scyllam in limine ja
concurrente naturali, agence caufa fu nuæ lulpenfam Dioſcor.laudor lib. 2.1 .
pernaturali, Deo vel Angelo; agere res 108.pellcn capitis lopini afixam villæ
corporea poteft in dæmonem , eumq; valuis vel lupi roſtrum Plinjas, lib.20 .
pellere & etiam cruciare : verum tum cap. 9. Alyflum in domo appenlum
agens primarium & directum , eſt lu- idem lib.13.cap.4 .Alii( apud Codron
pernaturalis illa cauſa : ſecundariuin chum ) plurimas alias herbas, rutim
vero & indicectum elt , corporeæ rei Ariftve Problem.34. Diofcor. Ć Pim . Hy
ris naturalis ,illi à Deo inicio creationis i pericon ,quodideo vocantfugam cx
inſita Hoc ergo in ſequentibus reme . monum :verbenam , quam ideo herbam
diss lemper ante oculos habendum , lanctam veteres dicere , Diofior. lib 4 .
nec eorum vis ulterius extendenda. 6.56 Herbæ Paridis ſemen non minus
Adſcribain autem illa , ut mihi colli. XX diebus in pondere drachmæ quo
genti occurrent. Lapidibus & berbis,vim tidie illitum , Pandectarius. Antirrhini
aliquam tribuit canon . demonium 26. feu Lychnis agriæ ad collum appen
q11eſtione ſeptima.Es fane de mulus mox fio, Matthiolus lib.4.cap.129 .Artemibia,
fubjungam : radices varias commen . and or lib.ſimplicium 25. cap. 10. Abro
dat loſeph. & in his baaras, fed modus , ranum ,Pliniuslib.21.cap.2 Mythrida
evellendi , & alia quædam quæ addit, rium , Scordites, Centaurium , Sabr
fufpectam rem redduni, lege lib.8.antiq. 173, palma Cliriltı , Alteratricum quæ
'sap.z. & libr.7.belt.Iudaic.cap.23 À Thao & Babonion , Ariſtolochia, tnfilago,
Pfa,dæmones fugari fcribit apoſtara fi Diofcoridi recentioribus, & iiſdem tål
dei Amarus Lufitanus in Diofcor.likr 4. via , anerbum , marrubium , fenicu
Plinius dæmonum ludibriis arcendis , i lom , chamæpitys, que & loa , cycla
minum , allium , fura capraria, & cu
Peoniam ,commendat, fed nigram , lib. 25 .
cap.4. Veneficia depelli, rbamni ramo ! prellus. Quinetiam in humano ſanguine,
advalvas & feneſtras polico , ut faina | vis aliqua naturalisindirecta ineffe por
celebre, ſcribit Diofcorides, lib . 1.cap. teft ; ut meoftruata muliere agroscir
000000 3 cum

a leb.14.0.14
 1058 DISQ VISITIONVM MAGICARVM
cumcunte poxia vermiua necari cen . 1 Inftituêrelufus feftosatque annua feſta;
fuere Dardani fe & tatores apud Colu- Quod lamiis, ftrigibuſqueferis quoque
mellam ; & Laud Banairolus fcribit , ftulit anſam
Esmead.unliebrica . 2.fi menftruoc100- | Turbandi noviter nuptos , notamouefe
re donus alicujus poſtes inungantur, rendi,
dæmoniacis Magorum artibus & ing. Nomen & àfacio ſortita eft vnxia fyno .
diis adicum omnem præcludi; & apud Quid referam caules, aus quid data viiders
Mich. Ifelt anno 15& o.legitur,in Li ferro ?
vonia fuifle locum , ubi nimbis, toni- Quidve cibis aliis dicami nava toxica m
truis ac tempeftatibus dæmonia tru ta ?
culegter grallabantur , niſi in lacum Damen homo eft homini, fic nospafanalia
quédam innocuus infanculorum cru . bido
or à rufticis infunderetur. Pofterius Exagitans, ſemper trahit ad genus cinneme
hoc aperre Sucanicum : priori aliquid lorum :

phyſicum ineſſe poteſt , fedindiretto
agens . Sed non injucundum crit , fi
adfcribam ex Balduini Konſæi vena
tione nonnulla , quæ velcarminis ele -
gantia , vel raritate inateriæ , queant cu
rioluin lectorem dele &tare; & ,finatu .
ræ genius faveat,ægrum juvare .Delupo
cecinit .
Nec roſtrum virtute cåret , nam munere
quodam
Nature arcano depellitfaſcina dira:
Siprius exfuccum fuerit: mos hinc fuit o
lim
Antiquis villa portis prefigere.
Quid: Quod dura cutis rigida cervice re
vulla
Triſtis dicatur depellere faſcinapoffe?
Reftat adeps pinguis celebrem Saturnia luno
Quem fecit populis, duni vincla iugulia cu
TAI,
Et liait obductos vitris hoc unguine poſtes,
Ånte venit fponfus quam optata ad limina
ſponſe:
Hinc quondam iuvenesilli, innuptaquepu-
ello
a Hil.continuati onis Surii. b Plinius li.20.6.9. c Hardebyenu ſunt ſuperftitiofapro pter
condisicais requiſitas, licos prafcribasPliniush 28.6.8.
Sic Strix dira oculos , & totosfafiinat..
mnens
Artus,ac lento conſumir corpora tabo.
Herrendum facinusnimium ,niltale rezen
tes,
Promeritoſve homines violenta eltrudert
inorti,
Et fpoliare bonis,fed magni retter Olympi .
Antidotes homines docuit . Nam fronti
byene
Noitiv.age pellem perhibent arcert veren
da
Faſeina ſigefter quiſquam , tacitufreye
ſervet:
Stercera que reiicit violenta & merre pte
Tempta,
offaquecredüturmagicasdeputlerefraudes.
Et confert catul nigri tinxiffecuore
Intersora domus, uroj que obduceve rubra
Incruſtarrento velfel fufpenderetropis.
Lushenes rumidos celeris dronade re
care
Convenit, & ficcosſervare cubilibus amples ,
Qaod Strigibusfraudis adinant,fuffins
&
pellant.
Atquc
 LIBRI VI. C. II. SECT. II. QVÆST. III 1059

arque oculus dexter muſtele includitur | figura naturaliter formato :fed & Mar
UTO , bodeus ,de codem :
Poft teneris digitis aptatus,reddere tutos Elle phylacterium fixusperbibetur in auro
Dicitur à dirts Lamius Strigibufque ligatos. Contra nocturnos fortis tutela timores,
Creditur à multis torri fervata leonis Pertiefus feri ſi traiiciatur ajelli,
Pars caude prodeſſe viris quos fafiina ve Damonas exterret , eos agitareputa .
Xant: tar,
Fertur quod fimili vipellcat ungula pardi. Traiectum lero decet liune geftare lacerto.
Kitom Ronilaus epift. 22. conaturo Qwd corallum ?
codere , curabiniylveftris fell ona Vinbras.demonicas & Theſſala monftra re
gri, nec non dosneftici nulla nigredi peliit.
ste afperfi, ungula ad effaſcinationem Quid gagates?

faciat:udguetribuit lalaciani.nalis ejus | Iden: denombus contrarius effeputatur ,

macuræ , & adillud mallicium reftrin- | vincit preſtigis, c Carmina dura reſclris.
gendum cenfet,quo viri velur ligotrad : Concra maleficos omnes morbos

Venerem imuilesreddunrur , contra prodeile tradun Dioſcor.lib.5.12.103 .

hoc maleficium hyenæ nervos in vi Plinius,lib.25. cap. 10. & Meſue ad hoc
no cum thure poros præfcribit Pli- laudat oleum quoddam ex Gagate,
1:41 d . cap. 8. item ruberæ officulum quod fuirum vocant.
in potuaddiem , libro trigefimofecundo Qudialpis?
cap.5 . & Lentopodii radicem appen . Et , ficut perhibent , phantaſmata noxia
fain Dioſcorid . libro quarto capire 126 . pellit
Q. Sammonicus Serenus , medicine Quid onyx ?
cap. 55 . infom2es lemures , & triffia cuncła re ..
Preterea ſi forte premitflrix atra pucllos pellit
Virola immulgens ex ( erris ubera labris. Sic vulgo legitur,fed fenfum mem
Allia præcepit tundi ſententia l'edli, i branæ contrarium exhibent :
Q !1veteri olurds expreſsit more togatas. Infomno lemures , triftia cuneta figu
Evonymus. in Theauro Midilo, ca. yat.
de folidisqurbu'dum , & c . docerconfe | Sane maleficam ejus vim ipſemet in.
étionein electuarii exargen'ivivi pol. dicat Marbodeus,c.de Sardio coin ſcrie
verhus conficiendi, quod falcino ad- 1 bit prælente Sardio Onycern nocere
verſerur . M rhodus Gullusa multa de l non pofle.de £ rite & Smaragdn Co
Jañililousdifferens,inter cætera ,de A dronchas item probat. Georg. Willie
dan inre. chiusb dechameleonte:
Et nodis Lemures , de fomnia vana repel Channelcontis hepar totum nicromanti
fupellat
Therel'ulpis,lib de leu !pturis, ean. Appenju in collo
denr vim tubuit Chryolubo, mulieris I De afino ,
Infan
ain Ducalvibica.b in 7701 TO WAIW ..
 ITIONVM MAGICARVM
1260 DISQUIS
Infantum cunas pellis villoſa defendit, ob naturalem habitum corporis illius
Horrificoſque metius pellie & ifta fimul. quem vexat , vel faltem invitacus ave
In Nili flumine lapilluni inveniri, | aditus ratione influxus aftrorum , ut
qui quam primum energumeni nari- deLunatico Evangelico Origenes &
bus apponitur, dæmonem extrahat, ex Hieronymus cenlucreb , vel rarioak
Thralillo fcribit Stabæus. ne complexionis atrabiliariæ , & G
Marcellus Empir, libr. de medicina milium caufarum , conūderatio ifta
cap. 20. potionem præſcribit contra diſpofitionum vel amicarum , velo .
cuncta in cibo & potu fumpta malefi. diofarum Dæmoni ( odioſa fucre
cia , quæ ab illo peti poteſt : contra e in his duabus Iofephi & Tobiæ narra.
quorum falcinationes quaſdam ſuffu • tionibus) magis conſentanea eft phi
migaciones præſcribit Renat. Vege- loſophiæ , quam quod Drulas opi
tius, libr. 3. Veterinaria cap .74. Sane natur dæmonem fugacum dumtaxat
luftitibus dæmones expelli de corpori rationc ſymboli & lignificationi
ets
bus, cenſuere ludxi & Gentiles , tefte hepar & cor illud repræſentati, ficz
Iuftino mart . cont. Triph. & Thargum . mondumtaxat uſus fait efficacitatea -
Chal.Cantic.4.0.6. De hyperici fuffitu gentis naturalis , nec de fuo addidit
id teſtantur Lullus , libr. 1. de quinta malitiæ aliquid artificioſa commixtio.
esſent. & Mathiolus in Dioſcor. & facti. ne , vel induſtria fibi nota & homini
cant noſtri exorciſtæ teſte Mengo Fla . busincognita , velfractura & continui
gell.damon. ex.3.4.5.6 6. & quimo- ſolutione , vel detorſione occulra :
dos compoſitioneſque deſcribi Zacha, tunc poſlec fieri , ut totum idalekie
rias Vicecomes complementi artis ex- cium naturalibus , quæ Medicorum
orciſticæ part. 1. cætera à reliquis, qui¡ ars approbat , remediis tolleretur.
Æſculapidarum de gente , nos medi . Sic interpretor ſententiam Richardi
cinam corporum non profitemur. Mediavillani , quicenfetmaleficium
Animarum mediciutinam fimus,ſum . i naturalibus remediis aliquando into
miilliius archiatri qui vivificat mor tum fuperari pofle 6. Si vero quid
tuos idonca inſtrumenta. Theologis hujuſmodi immiſcuit ( ut folet ) res
placuiceftque veriſämum , corporeas media hæc naturalia ex parte pote
resin naturam intellectualem & im runc juvare , in totum juvare non po
mortalem, qualis eſt dæmonum , ni terunc , ratio diverſitatis eft , quia
hil poſle , quare cenſent cum Ange priore caſu poterunt illæ difpofitiones
herbas, particulas ani- in rorum tolli , quibus Dæmon ute
mantium , & alias medicinas directe batur: pofteriore pollunt ex parte tan
& proxime nihil in dæmones operari: 1 cum tolli, vel ad tempus impediri, &
indirecte tamen & mediate juvare lic etiam adio Dæmonis priore cala
contra ejus conatus maleficos , co in totum tollitur, pofteriore remitti .
quod impediunt, velauferunt diſpo- rur duntaxat . & ad tempus impedi
fitiones illas, quibus dæmon ulusfuit, tur . Deinde Dæmon , ctiamfi plus at
lolis

a in verb.fuperftitio 9.6.b Orig. in Matth.17.11 &.3.Hier.c.4.cin 2 d.309.8

 LIBRI VI. CAP. 11. SECT. II. Q. III. 1061

folis venenis naturalibus , folet non - remediis : ideo nobis de utraque agen
nunquam , ut poteft , vim remedio. dum.
rum naturalium debilitarc , & impedi Priorem quæ ad indicia (pectat, ex
re , quando Deus permittic : racoet parte diſcuriunt Exorciſtæ quidami,
iam Medici poſſunt conjicere , quibus ſed plenius Medici& Exorciftarum in
mediis naturalibus ille ad nocendum dicia proponit liber facerdotalis Sam
ſit ufus: 1cafit, ut raro , imo virun- marini ; Medicorum Bapt. Codron
quam maleficta naturalibus remediis chus.
penitus tollantur. Hæc cauſa eſt, cur Sammaricus, 1. p. Sacerdotalis tratt.
plerique Doctores communicer nega- de exorciſmo, fc ſcribit cap. 3. Defi
rint morbos ex maleficio naturalibus gnis, quibus aliquis cognofcitur effe demo
remediis tolli : led communiter affir- riacus, legitur, quod fiquis non poteft.com
ment , à magis alio maleficio Canaria. rinuare efum carnishædina per diis tri
Etpropterhanc diſquiſirionum altc- ginta , quod talis iudicatur demoniacus.
rationem Canones permittunt ener Hærco : nam hoc indicium probum
gumenis lapides vel herbas portare, ad epilepticorum affcctionem dete
abfque incantatione , cap. ult. 25. gendam , non vero energumenorum :
queft. 27. Propterea etiam in adhie qui plerique epileptici non ſunt. ]Ad
bendis naturalibus remediis hoc ob dit ; aliqui damoniaci habent oculos terri
ſervandum , ut confideretur an biles , & damones membra eorum & cor
contra diſpofitiones , quibus Dæ- pasdeſtruunt miferabiliter, & interficiunt;
mon gaudet & uticonſuevit, in ho- niſi cito eis ſubveniatur. Aliqui fingunt
minibus lædendis vexandisque , vi se effe fatuos , & ſemper augentur. Sed
rium aliquid obtineant: quod fide- diſcooperiuntur & cognofcuntur, fi nolunt
prehenditur, ( ut conſtar depæoniæ dicere Pſalmum : Miſerere mei Deus.
jadice , ruca , & muſica , & callyo- & : Qui habitat in adjutorio altiſlimi
nimi pilcis iccinore ) tum judican- , aut Evangelium S.loannis: In principio
dum ; uscitra ſupertitionem utilice erat verbum , & fimilia ſanit .Eft etiam
re. Vide, quæ de his non omnino in magnum fignum , quando loquuntur fer
diligenter dicta libri2'qu . 30. ſect.3. 9.2 . monem alienum à patriafua , ſi non fue
Sed quia poſt priorem editioné quæ- rung extra patriam ( clarius dicerer,
dan didicun libris Hippocratidarum , quem ante morbum non didicerane)
ea nunc exhibco publicæ omnium uti. & quando perjone illiterate idiota loquum
litati. tur liberaliter du congruenter , aut etiam
Naturalia hæc remedia vel Pertinét cantant muſicaliter , aut quando dicunt
ad morbi indagationem , utrum (it ma. aliquid , quod ipſa nunquam dicere ft:
leficus necne , & vocatur hæc pars , De Sent' Aliqus etiam demoniaci ſunt muti
fignis feu induis: vel pertinet ad morbi & ftupidi. Alsud quoque fignum eft , quod
Sanationein , & nuncupatur proprie, de l eis ſuperveniant terrores ; & cito recedunt.
Pppppp Porif
a fic AlbertusMagn.in Luc.c.9. Paul.Burgent.in 1. Reg.16. Pelbertus Guilh.Parif. Angel.quos
citāsſequitur Binsfopa ...Dub.3.& Grill.g.2oth 4.6 -sob. 5.1.Defignis Gindiciis malefici morbi
1062 DISQVISITIONVM MAGICARVM

Potiſsimum autem cognoſcitur quis eſſe das cap. 4. Aliqui.maleficiatihabentcolorem fa

moniacius ; fi, quando liguntur exorciſmi, ciei cedrinum , aliqui oculos. conſtrictos, de
conturbatur : & hoc.fignum ,et prafentis. amnja eorum membra videntur ligate : d .
Diaboli .. habent humeros.deſiccos.Duo autem potiſse
mafignafunt, cònftri & io cordis, & oris ſto
Cætera ligna etiam ante conjuratior machalis , & quando videtur eis quodha
nem ſerviunt, hoc ultimum inter con- bent únum bolum ſuper ſtomachum . Aliqui
jurandum : quo tempore alia quoque babent puncturas.in.carde, tanquam fiacu
animadvertenda , utidem ſcribit cap. buseffet punctum . Aliqui videnturfibi cor
6. Quando Sacerdos ponit manum lu- corrodi. Aliqui habent magnum dolorem in :
per caput energumeni, tunc aliqui fen- corde aut renibus : & videretur eis,quod ta
ciuntfub manu rem frigidiſsimam , tan lia membra à canibus,lacerentur aliquibus
quam glaciem . Aliquibus defcendit ventru videtur bolus in gittiure afcendeus & del
per humeros & renes, qui eftfrigidiſsimus. cendens. Quibuſdam ligata eft vena genera
Aliquibus caputin immenfum aggravatur. tionis.Aliqui habentftomachum ita di poli
Aliquibus cerebrum conftringitur , & perfo- tum , quod emittunt per vomitumquicquid
tatur: ficut fi gladio percuteretur. Aliqui- comedunt o bibunt ( hoc lignum levilli
businflammatur caput & facies , & ali mumeft , & nullum ,nifi alia accedant. ),
quando tota perſona, acfi effetvapor ignis. Aliquibus per ventrem difcurrit vemtus fois
Aliquibusfebrisimmenſa cum dolore.capitis gidiſsimus,aut lanquam flammaignis. sli:
evenit, & totum corpus extenuatur & tan- , quibus fignum eft ex indigeſtione cibi , &
gitur: Sed omnia ifta accidentia parum dur potiſsimum quando medicine applicare ni
rant , quia coniuratio tollit. demonis rigo- hil profunt infirmo. Aliquibus eft circa cok
rem . Aliquibusconftringitur guttur ,adeo, lum continua pulſatio, quæ videtur tremo
quod videntur ftrangulari :. Aliquibus ad rem inferre. ]
orificum ftomachi movetur quadam res ad His plura ponit Zacharias Viceco
modum pile, acfieffens permes ac formica, į mes in complemento exorciſticæ par.i.
aut rane ::Quibuſdam.accidit vomitus mag cujus afcribam verba , in ulam pag .

nusftomachi..Aliquibus maxima tortura in periorum libris carentium . Dæmonia

viſieribus : Nonnullis venter vehementer 1 ci ſimpliciter figna ſunt :
inflatur. Quibuſdam conftringitur cor ; ar 1. Linguam nigram & tumidam Demos
ſi intolerabiliter feriretur. Oftenditur etiam niacus de oremultoties contra naturam pros
Demon in aliqua corporis parte palpitando, fert: inflatur guttur ,vel diftringitur ang!
ficut piſcis , aut in modum förmicarum . jte, ita utvideatur velle ftrangulari, fed ta
Aliquando pertranfit à capite ufque ad di men in fuum priftinum ftatum redit .
fitos pedum , ficutventus, & è contra ..yl 2. Plorant Demoniaci , neſcientes quid !
tra iſta figna, complura alia pradlicando plorento
videbis, quia diverſi Damonis faciunt diver 3. Cum ira de contentione reſpondent
fua figna. interrogantibus.
Quoad figna quo quis aliter digno 4. Quandoque etiam coacticut: loquan
(citur effe maleficio ląſus, hæc fcribit, tur , nolunt logus.
3 Clay
 LIBRI VI. C. II . SECT . II. Q. III . 1063
J. Claudunt dentes , & nolunt come 21. Omnia ſpiritualia odio habent; à
dere. facie Sacerdotum , & præcipue Exorciſiz .
6. Homines odio profequuntur. rim fugiunt: in Ecclefiam ingredi nolunt;
7. Multu dicunt , ex quibus minime & fiingrediantur , ab ea ſtatim fugere pro
dignoſustur,quid velint innuere. curant: vel corone , velſpiritualum libro
8. Opprimunturfopore gravi. rum tædet :cunita benedicta, Sanctoruinque
I. Remanent tanquam fenfibus defti- imagines , & maxime Crucifixi nolunt in
fpicere,nec deoſculari: imoproriciunt,& in
10. Seipfos pugnispercutiant, doveſtes ! hæc omnia confpuunt.
lacerant, capillos. 22.Sacra verba proferre negligunt ,qua
II . Terribiles habent oculos& horribi- liafunt, MiſereremeiDeus . Qui habi
les. tar in adiutorio altiſſimi.Magnificar a
12. Terrore repentino afficiuntur , ex nima mea Dominum.In principio erat
confeftim terror ille recedit. verbum , & fimilia. Et fi ea pronunciave
13. Diverſorum animalium voces imi rint, balbutireftudent, vel verba corrum
Tantut & fuc audiuntur rugitus leonum , punt , redium grave demonſtrant, tandem
balatus ovium , boum mugitus,latratus ca ea perficere non poſſunt: ita ut palam fe Dee
ea
num ,porcorum grunnitus, & fimilium . moniacos oftendant.
14. Strident dentibus & pumant , & 23. Sentiunt in aliqua corporis ſui pare
Jigna alia oftendunt tanquam canes ra te dolorem , & fiſuper cumfignum s Cru
bidi. cis feceris , flatim per corporis membra fu
15. Mulcories exponunt ſe precipitiis. giet: fed fieidem dolori locum præciſum af.
16. Diſcurrit aliquando per eorum cor- fignaveris ,in ea corporis parte ,in qua volue.
E pora, ignerus velglacialis vapor . res , ſigno s. † Crucis patientia da perſeve
27. Sentiuntper corpusfigna,tanquam rannia arctabis.
fornicas diſcurrentes, ranasſaltantes,vipe 24. Cum ſuper Damoniacos Evangelia,
ras.ferpentes piſces natantes,muſcas volan- Paſsionem iefu Chrifti, Coniurationes, &
tes, & fimilia. fimilia legeris, conturbabuntur, ſenſus oc
18. Varia præter naturam vident can cupabunt, intolerabiles er:am in illis anxie
audiunt. tutes, ac inflationes, vel gutiasfudoris de
: 10. Sentiunt lub manu facra capiti ſisu firentes con picias, Infuperftridores adıæ
perpofita, vel ex facra lectione quid frigidof lum uſque mittent projlernent fe,ac fimilia
fimum ,vel calidiſsimum , vel grave. facient.
20. Clamant, cum aliquas Sanctorum 25. Cum audieris idioras & ignaros lit
Reliquias capiti ſuperponis , erilin occulte, terarum , interpretari diffiulias aliorum
& diuunt , auferte iftas à me , quoniam maxifeſtareſecreta ,pulfare, vel muſicaliter
måle olent, velfunt nimisgraves: aut ef canere , aliquaprædicare , loqui variis lin
flant, aut circumvoluunt caput, aut ipſas guis , & (ut verbo concludam ) ſupernatura .
Reliquiasproiicere ſtudent, aut contra mi. | lia fuccre, abſque dubio ſignum erit diaboli
niftrum & aftantesſeiratos oftendunt, c «« prafentia . ] Animadvertendum ta
fimilia n.co , quod fupradicta ligna omnia
.

PPPPPP2 poflunt
1064 DÈS QUISITIONVM MAGICARVM

poſſunt etiam concurrere in Dæmo- qucarreferré...Interdum ægriſuſpiria:

niaco maleficiato , & quædam maxime ( quæ luctuoſa vocant)abfquemanifc .
priora in ſimpliciter maleficiato ; de ſta cauſa emittunt.7. Aliquibus appe
quo mox quindecim ligna idem Za ritus rejicitur , aliqui cibos revomunt,
charias ponit. & ventriculum ita male affectum ha
Verú ifta & alia longe exactius col - bent, ut & fæpiusaftri& ione laborents
lecta, & experientiâ comperta fuerunt vel ctiam pondus in ipſo quoddam ,
à Codroncho, lib.3.de morb. venefi.c.13. quin & rem aliquam per oclophagum
docet , ligna hæc vel communia effe l inodo aſcendere , modo deſcendere
cunctis maleficiis, vel peculiaria qui- percipiant , & hin ſuperiorem partem
buſdam . Cömunia ducit à caufa mor delatum deglutireconentur, omnem
bi, & à comitantibusmorbum . Signa operam ludant; re ipfa mox ſponte de:
a cauſa tradit, ut fi morbus cæperit ex lidente. 8.,1a regione cordis punco
intélflimo alicujusamorc,vel irratio rium dolorempercipiunt: adeo ut ipe
nali ſeu iniquo in aliquem odio , liex fum aliquando laecrariàſſerant 9. io
maledictis vel minis alicujusmalefici, quibuſdam circa colinm arteriæ manis
Gioſtrumenta maleficiiſunt inventa, feſte pulfare, & quaſi tremere depre
qualia nos muita commemoravimus, henduntur . 10. Alii ſævo colli ( eu re
& refert Andr.Cæſalpin . de inveſtigat. num dolore cruciantur, velcirca ven -
demon.w22.. Aconcomitantibus mor trem inferiorem torfiones acerbiffi.

bum funt paroxiſmi, & remedia juvā- mas, & fæpe Aacum quendam frigidic
tia vel lædétia; & communia figna sút : fimum per ventrem permeantem , &
1. Quod morbi maleficio illatiægerri - cito redeuntern ,vel vaporem ut fiam
mecognoſcuntur , ita ut Medici in iis mam ignis calidiflimum , fimilimodo
kælitent,& ambigui huilluc animoagi- illos infeſtantem percipiunt. It .Cai
tentur, nec certiquicquam de illis au- dam ad Venerem impotentes reddun
deant proferre. 2. Quod remediis ex tur. 12. Confuevere quidam levibus
arte adhibitis,morbus ſe non remittat, ſudoribus præcipue circa no & em cor
ſed potius exafperetur, & augeatur 3. ripi , quamvis tempore & aura frigie
Quod more naturalium morborum , i diore, 1z . Alii videntur habere parci.
non crefcat paulatim ; ſed frequenter culas corporis veluti nexibus deligaris
ſtatim ab initio, nullis peccancibus hu- | 14. Morbi quibus laboraor veneficia
moribus in cauſa exiftéribus cum gra- | lafi , ſuntut plurimum totiuscorpo .
villimis fymptomatibus & doloribus ris quædam extenuatio, & macies, &
ſe morbus prodar.4.Quod valde incó, virium imbecillitas , cum fummolan
ftans fit morbus, & licet periodicorum | guore,mentis ſtupiditasquædam va
naturam referat , raro ramen periodos ria inelancholica deliria , direrla fe
ſervet: & licet fimilis videatur naturali. brium genera Medicismulrom nego .
bus morbis, in multis tamen diſcrepet. | tii exhibentia , motus quidam convul.
s.Multoties, licet ægrotansgraviſſime livi ,unde epileptici videantur , mem ,
doleat,in qua ramen parte doleat,, ne brorum quædam rigiditasfpeciem có
yuigonis
 LIBRI VI. C. II. SECT. II. QVÆST. IN. 1065

vulfionis præ ſe ferens : Aliquando o . 1 His lubdit Codronchus,non eſſe ne

mnes capitis partes tumefiunt, aut ta . celle, ut omnia hæc ligna in ægroinve
lem circa totum corpus Jaflitudinem niantur ; ſed ſufficere , fialiquapro di
percipiunt, ut vix ullo pacto movere verfitate rnorbi feu maleficii.
fe poffint.Plerumque tota cutis, ſed u veHæc communia : peculiaria vero
plurimum faciei , flavo ſeu cinereo co poffeßionis dæmonu'n maleficio indu .
lore fuffunditur . Aliqui habent oculo ata figna efle difficilia cognitu , quando
rum palpebras ita adftrictas, ut eas vix Dæmon maleficio immillus immifcet
aperirepoffint: oculi ſuntperlucidi & fe fubftantiæ , alicui immundæ aliunde
tranſparentes , ficut cercopithecorum , in corpusagrimeromiſſæ ; velex pro
Nonnunquam quædam ſpectra vel nu. priis ægri humoribus genitæ : nam
beculam inſpicere videntur, & nonnul quamdiuhæc fubftantia in aliqua cor
litorue intuentur. J. Cognofcunturporis parte latitat , fæpe, præter illius
experimentis quibuſdam . Nam vene- particulæ affectum naturalem functio
ficio affecti faciem Sacerdotis vix ad nesladentem ,nihil aliud ſe manifeſtat.
ſpicere valent , nec oculi, intentis ullo Pleriſque tamén liorú pravæ funt ima.
modo, albumn oculorum variis modis ginationes , præcipue in fomnis , quæ
muratur. Ægrotantes , cut , inſtru- Dæmonem produnt: quod tamen in
menta comburuntur , ſolent in dete- dicium ſolum non luificit, quoniam
riusmatari , vel noxam quandam re hæc eadem fæpe melancholicis accide
ciperê maiorem , velminorem prora . feconfueverunt.
rione levioris vel fævioris veneficij, ita Vermu piritu locum mutante qué
ut quandoque formidabiles clamores prius infedit , res paulò clarius depre

3
& mugitus coganturemittere : quod hij hendetur. primò , (i, tanquam anima.
nullam mutationem vellæfionem per- cum quid, corpus resilla perambulet:
cipiant, erit de ſalute ægri bene ſperan- ita ut obſelli fentiant fibi veluti for
dum , paruo negotio bonæ valetudini i micasfub cute reptantes. fecundò , a
reftituendum . partes quas perit , quadam palpitatio
Adde,fiforte veneficus ad vicendum ne commovet. tertiò , fi puncturis
ægrotum accedat , ftatim infirmus in- quibuſdam molefiam gravem infert.
genti moleſtia afficitur, aliquo terrore quarto, fivclutfatus à capite ad pe
icu tremore corripitur, li lit puer, fta- des delcendit , & iterum à pedibusad
tim plorat, oculi ad fuſcum colorem caput aſcendens rellit . quintò , five
mutantur, velalia notatu digna in æ- licula in lingua excitetur: quæ confe
grotis mutatio obfervatur. Denique ftim evaneſcar : vel plures appareant
quando procurationemorbi,quædam minutis granulis fimiles , ex quibus
linimenta lacra ad oculos, aures, fron etiam multitudo inhabitantium fpi
tem , & quafdam alias partes Sacerdos rituum arguitur, fextò , q ad gulam
adhiber, ſi in partibus illis ſudor , vela duntaxat aſcendens , eam cimefa
liqua alia mutacio appareat , ſignum eft ciat , & ficcam tufliculam exciter. les
weneficiji ptimò , filinguam petens , aut contor
Pppppp 3 quens ,
 VM
2000 DISQUISITION MAGICARVM

q !iens ,infat,vel impellit ad loquen- pere impediat. Sunt deniq ; qui propter
dum non obſelli ſed dæmonis ipfius incontinentiam dæmoni omninò pa.
conceptus, vel fi ingenti orishiatu lin rent , & idcò vexari quidem definunt,
guam exerat . octavò, fiin dorſo ſen. | led miniftri fiunt & patratores multo
ſum præbeat aquæ frigidillimæ , quali rum facinorum. Quinetiam (unt, qui
confertim per dorluni defufæ , & lur licad deſperationem aliquando inda
ſum ac deorſum percurrentis , nono, cuntur , ut nonnunquam ſibiiplis ma
cerciora adhucſigna ſunt, quando a . num inferant.
lienis ægro incognitis linguis loquun 10. Prætermitto effectus , quipro
tur , vel alios talia loquétes intelligunt, fignis elle poflunt : qui in S. S. haben .
velcùm rudes Gint, de arduis & Tublie tur, ut cunctis notos, nempe quod ali
mibus quæſtionibus diſſerunt : velre quando ægri fiant lunatici,muti ſurdi,
nunciant occulta , aut iampridem obli cæci, ſtrideant dentibus , ilhidantur in
ta , futura , velarcana conſcientiæ , ut terram ,exareſcant, diſcurrat pudi,lc &
peccata imaginationelve aſsiſtentium , alios lacerent , habitetit in fepulchris,
vel cos convitijs Gine caula proſcin- proijciantur in aquam velignem , & a
dunt :aut ita furijs agitantur , ut à mul- | lias graviſsimas & incurabiles affectio .
tis validis hominibus nequcant ligari , nes perpetiantur.
vel coerceri . 11. Ad deprehendendum utrum z .
Qudam etiam cùm à defatigatione ger fit energumenus. folent facere le
vexationis conquieſcunt, narrant ſequentia : fchedulam aliquam lacra Dei
vocem quidem dæmonis intra ipſos verba continentem , reliquias fancto
loquentisſentire , ſed fententiam ver- ctorum , velagnum cereum benedi
borum percipere nó pofle , utpote qui- ¡ cum , vel quid aliud facrarum larentet
bus mentis functio fit quali ligata . Alij agro applicant. Sacerdos capiti ener
fi interrogentur ,quid egerint,vel dixe- gumenimanum & ftolam imponit, ſa
rint,fotenrur ſe nihil eorum poſtea me i cra profert verba : ad eaæger tremere
minille. Quidam cenſent figrum efTe & horrere incipit , & præ dolore mul
indubitatum & inſeparabile, cùm ægri tos motus inconditosedere,multaque
arcenrur à divino culcu , ita ut nullate- 1 iunitata & dicere, & ficere . Sidamon
nus aqua benedicta feipfos aſpergere , capur perierit , gravantur & purgun
nequeaudire , neque proferre divina | tur acrius in capite , vel capur unà cum
verba queant: (i vero vi adigantur cæ- facie rubore & calore quodam ignco
remonis Ecclefiæ peragere, vel divi perfunditur , fioculospetijt eosdiftor
nis officijs , ac potilimum ſanctiſsimo I quer , & dorſuni , convoltiones mem .
altaris facrificio , interelle , tunc vehe brorum , antrorfum & retrerlum ad
mentius longè vexantur , & ijdem cum ducit : aliquando toto corpore rigen
mente conſtant,teſtantur optare le qui tes & intexibiles adcò reddit , ut nulla
dem hæc omnia facere , & interefle , & vi allara Hectipoſsint, aliquando velut
facrarum rerum auxilium deſiderare, mortui corrunt, ac fi laborareptterris
ſed elle quiddam in iplis quod magno- 1 cpilepſiæ ſpecie , aura quadam incaput
irrucnte ,
 LIBRI VI . C. II. SECT. II. 1067

irruente', & adimperium ſacerdotis e- | alia membra eorum .] d.p.2. de exorciſın.

levantur aura remcante , unde diſcera in princip . & hæc eadem alijs verbis
GC tradit Codronchus d.loco.
Sifauces petat , adeò conſtringun $.3 . Poſteriorem partem quæ dere
-tur , ut ftrangulari videantur. Si in mediis eſtnaturalibusab iis petere cogor
partesnobiliores feratur, ut prope cor ! quorum hæc profeflio elt, medicos di
aut pulmoncm , . anhelariones , palpico.Inter quos primo loco occurrit Co
maciones ac ſyncopas excitat. Ad ven . dronchus , qui quædam prius commue
triculum fitendat , mover ſingulcus ac nia contra oinne maleficium proponit:
vomitus , ut aliquando cibum aſſume- poſtea ad peculiaria quædam deſcen
re nequeant vel affumptum contine dit. Principio (ut cius dicta lummatim
re : motum eiuſdem reiadinſtar paruæ comprehendam ) docet ,quoſdam præ
pi'æ circa os ventriculi , nec non rugi- fcribere vomitoria , balnea , linimenta,
tus & alias voces ablonas excitat , & luffumigia, & fimilia : Sed in his facilè
circa præcordia tonſiones vel Hatus . offendi , & periculum agris creari,niſi
Cognoſcuntur etiam aliquando qui nonnulla obſerventur , quæ exſequitur
buſdam luftitibus ex ſulphure, autalijs ligillatim . Nam de vomitorijs agens
sebus fortis odoris ( de quibus poltea .) libr 4. cap. 4. præ cæteris commendat
Sant qui fcribant eos odore rofarum Aorum geniltä drachmas duas in de
adeò offendi, ut necogi quidem pol- cocto quodam fumptas,velfeminis la
fint, iuxta rolarium tranfire Interrothyris decem duodecim ve grana à pile
gandi quoque funtægri , num illis de- taininibus delibrata , culaque & inovo
mon ante obfellionem in aliqua forma forbili devorara. Vel Hellebori albi
ſe conſpiciendum præbuerit ? Etenim i quantitatem non maiorem drachma ,
antequam (ait Sammarinus)Diabolushill decoctam uſque ad medieratem fer
mana corporaingrediarur;quaſi ſemper ,primè, quæ omnia præparandi modum
mò apparet eis in effigie alicuius hominis,qui i docetibidem .
mala morte eſt defuncties,autrepreſentar 2 De balneo diſſerit cap. s . & oftendic
liquem ſuum confanguineum :autapparetile ulurr. eius non rarò noxium eflc , nec
li in effigie alicuiusanimalis terribilis , vel adhibendum , niſi fervatis lervandis ,
horribilis , & fividetur, quod fibitò diſpa- quæ illic exſequitur.
rear;ingrediturtamen ſubitoin eun , & hoc De fuffumigatione agit capite fexto.
ut plurimum accidit in noites in locis opa & hanc docet non adhibendam ,nilica
CW & obfcuris. Aliqui etiam intrant per os pur & corpus ante expurgatum fuerir :
nares in modum venti aut per modum & non niſitempore matutino, quando
uniusmuris. Aliquibus etiam dormientibus , ventriculus à cibó vacuus eſt . laudat
demonestale( omnium immiſerunt:quod vii fufimentum Berenices', quod Aetius
delicet eis videbatur, quod demon poſt eos . immundos ſpiritus ex quorundam
, funt ingenti cum fententia fcribirarcere fer.13 cap 119 .
currebat quievigilantes
talibusfignisdemoniacorum aliquando e . De linimentis diferit capite oitavo.
tiam.ingrediuntur, percutiendo collum.,41t: & ea videtur habere pro tutiore reme
dio ,
7058 DISQVISITIONVM MAGICARUM

dio , quam fuffitum , balnca , aut vomi- , explicuit ,cuiuslummarim hæc eſt ſen
toria . Denique cap.9. diſputat de fim- tentia : pharmaca huiuſmodi aotidian
plicibus , ac nonnullis compoſitis me- moniaca efficacitatem nonnullam ha
dicamentis, fua facultate veneficium berecontra maleficia & ipfos dæmo
curantibus , corumque qualitates ex- nes , etiam uſque ad eorum expulfio
plicat , quæ nos hac ipfa lectione iam xem .
recenſuimus . Sed non convenire medicos, in red
Circa hæc alexipharınaca non eſt denda modi ratione. Quatuor enim
contemnendum , quod And.Cæſalpi- modos folere adferri.I. celi res ſenſibi
nus in Peripatetica inveſtigat. damonum les,ut fumus,herbæ , & c.fua virtute de
cap.ultim . admonuit his verbis , Quoniã qucant vexationem à dæmonc homioi
que vehementer excedunt in qualitaribus illatam repellere, mitiorem tamen ac
( frigoris,caloriſque) corporisnoftri ſunt cor. leniorem poffe reddere : ita ut fi mole
ruptiva, non minùsquàm venena:ided ea fe- ftia, quæ á dæmone infertur, fit parua
legerunt medici adverſus veneficia , qi'd ali ac levis ,eam penitus res exteriores que.
quam partcm haberent nature noftra fami- ant auferre ( intellige, finoxa dumtaxarà
liareni, qua corpora noftra tuerentur , dum caufis naturalibus, quibusfolu demonufus
venena depellerent. Que huiuſmodifaculra- profluxerit)nonin dæmonem ,fedinde ,
tem habere comperta unt , amuleta ale moniacum agendo,cò ipfo quòdex ice

xipharmaca appellata , ut totiusfubftantie bus illis adhibitis , oppofita diſpoſitio

proprietate id conſecuta. plurimaper expe introducatur illi, quam dæmon expe.
rientiam inventa, & longo ufu confirmata rit, aut indidit ( fic Richard. de Mediavil.
Ex his axtem ea maxime opportuna funt quodl.3.q.8 . ) 2. quòd quæcumquc fiant
cenſenda,quæ fpirituofam & nultam ettant i circa corpora obteſla , dæmones acci
huiufmodi vim : tàm quia intimius pene piunt ut facta & vergentia in ipforum
trant, tùm quia cum ſpiritibusconveniunt.defpectum ac ludibriú , maximè hi lint
Sic enim & permiſceri, atque eos alterare i irrifiva vel afflictiva,lut lunt flagra,irem
poffunt aut pellere. ] in quibus verbis omnia fæda & amara & fimilia . quare
quædam involutis dicta. Nam non cum fint intolerantes iniuria , malunt
omnia alexipharnaca totius ſubftantiæ , fugere , & à moleſtia interedda delfte .
proprietate veneficio repugnant.nec e re.3. quòd cùm ifta joterdum lint figna
tiam credendum ,quæ magis (pirituoſa recordaroria , & poenarum ,quas luunt,
funt, idcirco magis cum fpiritibus (h.c. | memoriam ingeravt , ab iis dæmones
dæmonibus . nam dc his loquidocent valdè abłorrent , eaque vehementer
ſequentia ) convenire. quod enim pel dereſtantur : ideoģ; in fugam facile per
Bancur illis , pocius argumento eft pug. hæc convertunur . verbi gratias lul
<narecum fpiritibusillis .Nec dæmonú phur cumigne lignum eft carceris in
ifta expulſio directè fit phyſica opera fernalis, ruta anjaricruciarus Chrifti
tione in ipfum ſpiritum agente , ut & thus in igne poſitum repræſentat or
ego iam oftendi, & de hac rediſputans tiones ex charitate accenfa bafcentes
Bapt. Codronchus del.p.cap.g. eruditè | 4.modum quem iudicat magis confen
tancun
 LIBRI VI. C. II. SECT. II. 1069
raneum veritati , eft : quod res huiuf Remediorum naturalium , que dele.
modi piè ac religiosè adhibitæ , tan teriis & maleficiis obfiftunt, dua funt dif.
quam inftrumentum divinæ iuftitiæ , | ferentia : alia enim mansfeftis qualitati..
in dæmones agunt , illotque ab huma. i bus id praſtant , alia totius jubſtantia pro
nis corporibus detrudunt , & eorum prietate , qua neque ab elementorum qua
cffectus,corumquè opera venefica de . litaribus, neque ab illorum wateria , fed à
ftruunt ac removent. Quibufdam e- Je una vires adipiſcitur. Eorum porrò , quæ
nim rebus , Deus dedit virtutem , ur li totius fubfiantis qualitate ( nan de mani-,
piè adhibeantur, tanquam inftrumen- fejlis qualitatilos parló poft agemus ) oco
ium divinæ iuſtitiæ , dæmonun effe- cultos e maleficosmorbos oppignant , alia
tus & opera venefica deftruant ac re communi , alia peculiaridote vigent. Come
moveant; quibuſdam enim rebusDeus muni quidem fpbragis Lemina , Belus Ar
indidit vim & qualitatem quandam mena , Lapis Bezoar , Di&tamus; Theriace ,
moralem dæmones compellédi & eij | Mithridatım , & catera eiuſdem generis
ciendi, & energumenosiuvandi : quia Alexiteria : peculiari verò , quacumquefunt
conſentaneum eft juſtiuæ divinæ , pro abs te toto illo peculiari capite de reme
infligenda dalis ( piritibus pæna , cos dijs naturalibus plene & luculenter de
rerum ſenſibilium actioni ſubijcere: ſcripta.
qua pena , dempta pana divinæ vifo . Quibus adde , fi placet,berbam Paridis,
nis,nulla queat illis acerbior continge . quam nonnulli Solanum tetraphilum ap
re . Debent tamen res iftæ antequam pellant:quodex eiuscaule medio quatuor fo .
adhibeantur benedici & exorcizari . lia erumpant decufatim digefta. Si enim
precibus enim impetratur aliquid pe huius herba ſemen in puluerem redactum ,
culiaris energiæ , ob Chriſti Sancto . i viginti continuis diebus , drachme pondere
famquè merita ,ne quantum velint,hi ieiuno propinetur : mentis alienationem co
ſpiritus in exitu ac pulſione ſua noce infaniam , non folum ex morbi diuturnitate
ant obfeflis. Hact.ex Codroncho. fævitia , fed etiam ex maleficio veneficio
Verùm à me per epiſtolam rogatus que contractam , difiutit: arctore Matthio
Federic. lametius , vir mufices , poeti . lo Dioſcoridu interprete,Baptiſta Sardo,
ces , & medicinæ laude unus hoc ævo Conrado Genero : qui in librum Galeni, vel
clariſsimus , in quem fimul Hippocra (ut alii volunt)Diofcoridis,De pararu fa
tes, Homerus , Pindarus , & Orpheus cilibus, Antidotum ex acinis herba Paridis,
repati videantur:humaniflimè, & do & aliis fimplicibus medicamentis, à Moiba
étiffimè refpondit ,anno ſuperiore M. no paratam , fibiqueab eo miffam conimen
DC Cal.Auguſtı:è cuius litteris ea de dat , adverfus omnia renena & maleficia
cerpendaduxi, quæ ad hoc inſtitutum praſertifsimam . Anftolocbiam rotundam
noftrum faciunt : quæ ille longo ulu cateru venenis refiftere,longam verò, adver
tanquam comprehenfa habens, & è li us angues & reneficia drachma pondere ex
quidiflinus Medicinæ fontibushauſta , runo bibi, & vilini,teftis ef Dioſcorides. Res
pauciſquè theorematis explicata de centrores medici tradunt huiusficcæ radice
promplit. vefkian dumom cacodamones fugare , de
Q49999 bilares
1070 DISQVISITIONVM MAGICARVM

bilares infantes reddere. Idem ferè Diofco auctore & Galadites lapis collo fubnexus
rides aſſerit de verbenacæ (pecie altera , faſcinationes probibeti Ć Gagates fuffituar
quam iepavB9rkve , hoc eft , facram ber midore ſerpentes abigit. Quod Nicander da
bam nominant. Ait enim , ſi quaſpargatur | Nicandrum fecutus Diofcorides confirmant,
per triclinium , in qua facra herba maduerit, Hinc Muxbvilao fortaſsis occafio data ,
Leriores convivas fieri: eamque facram vo- ! ſiribendi Gagarem damonibus contrarium
sari , quoniam in expiationibus ad amuleta effe : quoriain Cacodamon bumani generis
plurimum commendatur :quod à Pluio quo botu infeftus, ferpenseriam in facris litte
que refertur, Quid ? quod t recentiorum ris nuncupatur. Hæc igitur funts, que pecu
plerique, verbenace decoctum peſte laburan luari & occulta proprietatemalejicu us
tibusexhibens,iiſque conferre credunt:quod culris affectibus refiftunt,quemadmodum á
Dodoncus tamen improbat , exiſtimarque in manifefiis morbis reunsa coinitiali moz .
banc technam , hoc inventum effe d.cronis, bo , borundinum ujtarum cinis angina , ul
quif :11.2 pro veris , inſalubria pro falutari- culo hircinus fanguis, colico dolori cingu .
bus:Jitu more ſupponat,o obtrudat.lam ve limè lipi imejrino compactuin , vulpacale
zo Hypericon , quam nonnulli fugam demo- pulmones affumati,tura subſtantiediſsidio
cum appellant , emplaftri modo renibusad- & di cordua , quam & Tinataynomi
mora ,frigidos,& maleficio devinclos folue nant , adverſantur. Sed ea demum teme
re dicitur: diu uſurpāda crunt , fi fimplex folitarius
Pythagoras Scillam in limine ianus fu- morbius fuerit: hoc eft ».ficam occulta perni
fpenfam ,mali medu amenti noxam arcere cies invaferit , parum fuerit corpus er
memorie prodidit , tefte Plinio & Dioſiori integrejoilum . Sin vero velintemperie vel
de Sangi: is canis nigriparietibusillitus pel plenitudine quain may bpas vocant, vel
Ut maleficiū. Idem efficit cor leporis pelli in . i humoris vitio , qu£ Xiluovuuiæ dicitur,
voli:tum egeſtatuni : lupi dexter ocut vel olftractione , vel alis caufa prater na
lues. Quinet1.1m radix Bryonic ficcati , tiirain corpus laboret , non ante adferes
collo appenfa, á ricinus feu palma Chriſt à j da ſunt remedia , qua tosius fubftantis
maleficis ca veneficis hominibus ſecuros red contrarietate maleficia profligant , quam
dunt. Nec minus eft ad id efñcax argentum vitia illa fummover is iis remediis,qua mark
virum appenfum, vel geftatum vel pulvinari feſtis qualitatibus , de quibus di&tū eft fupra,
ſubiectum . Lapis Aquile,quem Actitem vo morborum vim â acrimoniam hebetant et
cane, inclufus annulo, egeſtaru ,maleficia obrandinto siguiden preſencibus bismalis,
tollit. octulne medicamentorum facultates quafi
Rerillows & Magnes uxorem & virum ſepulie franguntur á bebeſcunt praclafile
inter fe conciliant Corallium item odia o impedit is vissouibus iter eft deffedam
domeſtica & diſsidia compon it, venenatis fadem , eo non poffunt integris viribus perpe
porulis vinculiſque. medetur., incansamen mire. Ouapropter bec mala fiacim per initia
ta diruque deprecationes ainovet. Enius tollevid . fuit negledifqi propemodā malefi
rei teftis eft locupletiſsimus ſive Orpheus,fivè , cu propriis indicatiombusunicuique illorum
quis alius auctor eft libelli de lapidibus, convenientibusremediis medicandum . 46
quifubipfius nomine circumf ertur. Eodem ( intempe riem quidesn curabimus calidamy.
 LIBRI VI. CAP. II . SECT. II. 1071

frigerartió zs,frigidam calefacientibus , hu- | quam utiliſsimum eſſe magnoperè de

midam ficcantibus, ficcam humectantibus: Gidero .
fervata ſemper contrariorum lege:ficut in li Porrò quod illis addam non habeo ,
brıs methode medendi præceptum eſt obſtru, quæ ad amusim tàm dedolara & exa
& tionem verò expediemus detergentibus , in . ſciata . adſcribam duntaxat de fre
cidentibus , & tenuantibres medicamentis: 1 quentiſsimo noftris temporibus ma
Humoris vitiofi exuperantiam , purgatione leficio paucula ex eo , quem paulò
pacuabimus. priùs iaudavi Codroncho , qui de cu
Quod fi plenitudinis ſignaapparuerint, ratione ſterilitatis & impotentiæ a
nec quidquam eorum repugnet, quæ funt, in gens, prætermittit quoddam fpirituale
vena ſectione obſervanda , fanguinem etiam & lacrum remedium : deinde fubdit
per initia mittemus:niſi veneniſuſpicio adophylica nonnulla . Prius ex Arahum
fit . Tunc enim nec ipſo ftatim initio vena ſe- | Ichola deſumptum , ſed pium ac Chri
canda erit : (alioquin venenum in venas t12 ſtianum .
beretur , à quibus omni ſtudio arceri atque Nempe quod Iſaac Arabsconſuluit,
excludi debet ) jed poſt vomitus, & deiectio- ut conjuges peracta peccatorum fuo
nes,atque ubi nihil ipſius veneni in ventricu . rum confeſsione,facratiſsimum Chri .
loca inteſtinis reliquum effe coniecerimus. ſti Corpus , diebusſolemnioribus po
Præterea repellendis noxiishumoribus, quos tiſsimum ſumant reverenter , & poftea
damon vel maleficus homo in principes par- ofculentur invicem in olculo pacis , &
..

tes traduxerit ,convenient clyfteres acres : & facerdos illis benedicat, & poftquam
ſudoresprolećtıbalneis,&ftuariis, guaiacinæ, exemplo Tobiæ triduo ſeſe'à venere
ebeni,ſarfa Parille ,vel China decocto . Deni abftinuerint debitum conjugale per
que ſifractura vel luxatione inſtrumento- i ſoluan t. Quod fi occulto Dei iudicio ,
rum ſtructura permittata fuerit : fracta vel vel aliquo conjugum culpa, venefi
luxara parsquamprimum erit in naturalem cium non foluatur , orationibus ſedu
formam ,ſedemquepropriam reducenda. His i lis , iejuniis , aliiſque operibus piis va
ita contuutis , 6 yt unius cuiufque ftatus care debent , ad miſlanı ſæpius confu
conditioque feret , accommodatis : cùm de- / giant- , peregrinentur ac ſanctillinæ
müent adoitultarum proprietatum opern Virginis , vel aliquorum ſanctorum
confugiendum . Huc habui ( Vir Clar.) que limina viſitent, frequenterque peccara
de remediis naturalibus , quomodo mihi per | Sacerdoti confiteantur , ac facra veſcā .
mea occupatiſsima tempora licuit , differe ſ tur
tur Euchariſtia
Euchariſtia ,, & exorciſmis ab Ec
rem , quafi via de rationeftabilita , confir- cleſia huic rei peculiariter dicatis re
mataque fuerint ,non mediocriter conferent ! ligioſe urantur. Quoad naturalia pror
Ad integram perfectamque cujufvis malefi. lus remedia , ſciendum ſcribit, fi aliqua
inte cii curationem manifefta qualitas in maleficio appa
Hæc ex doctiſsimiviriepiſtola inſti.reat , pharmacis adverſus eam efficaci
tuto noſtro commodilsima nolu le- bus & benedictione munitis curò ac u .
&oribus non communicare , quibus tiliter uti poſſe. Ideò ( inquit ) Cleopatra
hoc , qualecumque opus noſtrum , prodidit felcorvinum cum oleo Sejamini
999999.2 mix
1072 DISQUISITIONVM MAGICARUM

mixtum , fi ex eo univerſum corpus linia mines,docendimonendique ſunt.Hec

tur , ligitos iuvare. Ifaac fcribit, quod ſi animæ prolunt femper , corpori nun
coniuges fel Zangarini piſcis,fecum habuć. quam nocent; ſæpenumero à morbis,
rint in paropſideiuniperi,do antequam fom . & alijs maleficiorú noxis liberant , aut
num capiant, ea ſupercarbonepofitofumi- præſervant. Hæc fapientiores medici
gentur, omnia veneficia evaneſcere. Nicola, & Catholicè ſentientes approbant , ut
Florentinus Laudat theriacam cum fucco loan . Fernel.lib. 2. de addit. & Cornel.
Hypericonis exhibiram , & Hypericon ad Gema in Coſmocrit. Bapt. Codronchus
formam emplaftrirenibus appofitum . 1017 lib.de morb . venefic. Andr. Cælalpinus
nes de Vigo ait ,quod Picus avis aſfata vel eli- Diſg.de nat.demon. & alij . Nec rarò co
Xata , habet virtutem foluendimaleficiatos. gitur dæmon à Deo ,mendaci ex orever
Alii cum Plinio volunt abroconum oleo il . ritatem promere & ablegare hominem
litum , & cum vino filmptum non parum ad hæcEccleſiaſtica remedia , quibus
prodeffe. Denique gener alia remedia hic pron ipfe vapnlet. In valle quadam Ciſalpina
ſunt quoqueferè omnia. ] quibus ego om- , diæcefis Navarienſis deftituebatur pulla să
nibus illud Ifaaci Chriftianummoni- ſibus,fed umbrarum ſpectris ,quas fibi ri
tum ſemper præmittendum cenſeo. I dere videbatur,reddebatur attonita acfim
Nam quanta lit vis, & utilitas remedio . lis ftupenti:verſabatur in ultimis finibus bus
rum Ecclefiafticorum fequens fectio ius,de qua loquimur,vallis,mulier veratrix
demonſtrabir. & faga , quxcarminibus profitebatur lana
Morale remedium videatur , quod i re, queapud alios infanabilia eſſene ,magne
Dionyſius muficus Ægyptius prodi. ad eam concurfus hominum confilii gratis
derat; Magiæ in rudes & malè mora- Gauxilii :& quamquã reclamarentnoftri
tos vim eſſe aliquam , in Philoſophiæ j & ſcelusoftenderent , tamen illisabeuntibus
ſtudioſos nullam . Sed hoc refellit Ori . adoleſcentule genitrix , affeétu materno fi
genes lib. 6. contra Celfum ,nam (ut fcri-
liam mittit, confulitque inulierculan de
bit Maeragenes, Apollonij Thianæi í umbris, & remedium petit laboranti. Tam
magicis præſtigijs , & ludibrijs multi maga : adducite pueliam ad illos ( bomines
Philoſophorum captifuere, etiam ex Societatis intelligebat ) quinuper apud vos
nobilioribus, & inter hoc Ophitarum verſabantur:ab iis petite spem ,paret maret,
parens Euphranes. filiam adducit itinere odtomilliarium , idem
exponit ,ac refponfum venefica:vtramq; ada
SECTIO 111. bibita peccatorum confeſsione, facro fe cor
De remediis ſupernaturalibus divinis femi pore Chriſti communire precipiant noftri
Ecclefiafticis. quofacto melius babuit adoleſcentula- ]BEN
cius litteris Provin . Mediol. Anni 161.
Æclola carenr omni
omni & Primumeſt remedium in hoc ge
periculo , & à Chriſto, vel Apo nere Vera Viva fides , hoc eft charita
ftolis eorumque fuccefforibus fuere te Dei & proximivallara hoc lentum
inſtituta :his ,adre omnia ut utantur ho nobis præfert & præbet D. Paulus ad
Ephc
 LIBRI VI. CAP. II. SECT. III. 1573

Epheſios ſcribens, a hanc loricam , ut ad hocprobăduin Thomas Boſius l. 15.

Theſalonicenſes induant , urget : bde Eccl. Notis cap 1.verſos. Sed ſunt apud
hanc diſcipulis ſuis cómcndat magnus Patres alia magis accommodata. Nar
ille Antonius:Magna, inquit , dilectiili. rat Callianus ,duos Philolophos magi
mi adverfus dæmonem arma funt, vita cis præftigiis & circúventione dæmo .
fincera & intemerata in Deum fides. loan . num conatos D.Antonium perturba
Niderius cex Petricuiuſdā dictis quin re : ſed cumirrito laborenihilpenirus
que remedia ,ut efficaciſsima laudat.i . prævalerent :. ed profecerunt , ait, tales
babere fidem integram , & Dei præcepta in tanta eorum infidie , tanta magica arte

charitate fervare 2 ſefigno crucis & oratio.
nemunire. 3. ritus & ceremonias Ecclefie
colere.4. publicam iuftitiam benè exſequis
Chrifti pafsionem verbo vel memoria rumi-
nare.] de aliis poſtea dicendum.de pri-
mo , confirmar exemplo huiuſmodi,
Cum ( inquit ) quidam maleficus,me invo-
caret,ur quendam inimicum fuuin vita pri-
varem ,aur in corpore lederem graviter, ful-
minis icu,aut alio modo : vocaviego magi-
ſterulum ,id eft,damonem : qui mihi refpon-
dit, quod neutrum facere poffet: Habet , in .
.
quefits, it per hæc evidentiffimè comproba .
rent, magnam profeſsioni Chriſtianorum
ineffe virtutë: quibus illa tàm ſava,iamque
potentes umbre: quas exiftimabant foleni lu
Banque fi ad eas dircite juiffent , obducere
potuiffe:huni non folã nhilladere,fed ne ad
punctum quidem, demonaſteriofuo value
rint * perturbare. Epiphanus in hærefi
Ebioneorum , quaft. 30. fcribit conatus
magorum ut faminam quandã Chri
ftianam in amorem pellicerent,& rap
dem quo pacto per crucis fignum &

quit,fidem bonam, & diligenter ſe figno cru Chrifti fidem ſuperarit mulier: & clu
cis munit. idcircò non in corpore , ſed in un dit narrationem hoc epiphonemate:
decima parte fructuum fuorum in campo,si j quod nõ valuit incantantis viszubi erat no
fibet , ei nocere poffum .] Sic Cypriano men Chrifti fignaculum crucis.] Con .
Mago dæmon reſpondit, ſe Chrifti fide firmat experientia , fide Chriſtiana in
munitis uocere non pofle. din B.Ambroſiú | Indiam invecta,dæmonum præſtiglas,
Juſtina Auguſt . quendam maleficum ſpectra , oracula , vel planè,velmagna
nomine Innocentium immiſt, hic po ex parte ubique fublata. Ec quid India
ſtea palā fallus, delegaſſe ſe dæmones, memoro proximanobis Frilia eft,fcrio
quiAmbroſium interficerent,ſed nead bit de illa Cornel.Kempenfis lib.3.de o
fores quidem domus , ubi manebat E. rign. & fitu Friſia,6th 3r. Circa tempora
piſcopus accedere potuiſſe :cò quòdig - Lotharii Imper. erant pafsim in Friſia
bis inſuperabilis omneillud ædificium multa larparum inférneliū ſpectra i quein
communiret, à quo adhucremori ure . ! parvo quedam ſupereminentis collis ſuper
rentur. Atque ita victas artesſuas, qui- | cilio,fubrerraneum -babebant ſpecum abſque
bus contra landtú Dei facerdoté ſe ali bumang ope artificio preſtigioſa exſtructii
,
quid efficere poſſe arbitrabatur. Lege in quo refidebat,quas antiqui vo:abant,Al
Paulinum in vita D. Ambrofiii. alia refert | bas Nymnphas , jivè vulgari gentis fermone
Q99999 3 V Vitre

a ad Eph.6.0.16. 65. Thell.s.v.8. cin Epit. Formicar,ap.4. d Nazian.ratin Cyprimno

Nam legend.proturbare.
2074 DISQVISITIONVM MAGICARVM

Witte Wywven. harum ſpeciem adum- | prizatos, per baptiſmum fub conditio
brutum , non veram fuiffe conjtat :quefole- ne idem confequi. dixi proballiter
bant nocturnos viatores , gregumque ar pułanius non baptizatos:nam ex levia
mentorum intentos excubiis , & puerperas , bus conje& urisid putare non lufficit,
cum infantibus ſapiſsimèin abdita fua , & ne ad conditionale quidem lavacrum
ſubterranea antra clanculum abducere : in a,verbi gracia ,tantum , quia quis no
quibus fubindeſubterraneimurmurus fonus, cu lomnians ambulat vel maleficia
atque etiam vagirus infantium auditifunt, cus eſt: hæc enim etiam baptizatis con
& præterea etiam ingens fletus & gemitus tingunt.
hominum & quandoque Mufarum concen Debaptiſmo, docet Ecclefiaftica bi
tus & voces dubia aurecolligebantur. Qua ſtoria : Tyrıdarem Armeniæ regem ,
decauſa magna fiebat cuftodia pregnan- cum Chriftianos Diocletiani tempo
tium mulierum ,a parvulorum infantium , re variis cladibus, & damnis affecillet,
ne ab iftos Nymphis infernalibus clam abri & Gregorium quidem in lacum into
perentur. Quæ omnes dæmonum illufiones, & altitudine moleftiflimum tame ene
poſt agnitum fyncerum Dei Evangelium candum miliſler: Ripſimen verò vic
( erant enim cum Frifii Sabellii .Arii er- ginem , reculantem illi obſequi, & : 10
roribus demiintari ) evanuerunt , & in ni cias ejus Sanctimoniales plurimas ,cru.
hilum redacta funt. Scripfit enim s.odel deliſimè necari juftiffet:mox Dei vin .
phus contra ejuſmodi ilijiones demonum dictam conſequutam . invalic cnim
chartam de Sancta Trinitate , quam per eum inlania , qua plenè dæmoniace
Eccleſias & Parochias Frifia ſacerdotibus furebat , & murata corporis figura in
mifit , At in populo frequenter publicèlegeo | porcum , mentis emoræ, dentibus ſuas
retur. ] chartæ exemplar,quod eft Ca- , ablimebat carnes , cæteri quoque qui
tholicæ fidei quædam explicata pro ejus fadaapprobarant, milites, ma
fellio , mox ſubdit idem Cornelius. giſtratus & alii in furorem redactiſie
De mandatorum Dei obſervantia e vie ; milia delignabant & ipfi in fues con
t& innocentia 3 quàm fint efficax re verfi, ut vult Nicephorus , velmente
medium , docere poffunt D.Cyprian . tantum abalienati , urcence Mera
ad Fortunatum , de exhortationeMar- | phraſtes: tandem baptifoulavacro 3b .
tyrii, Lactantius , libro fecundo,cap.16. & luci , corporis formam & aniræ men .
Ambr.Aosbertus libro quinto.in Apoc. I riſque ſanitarenireceperunt, ipfollos
cap.11. baptizante , & hortaine id fænner
Secundum eſt legitimus in Ecclefia tiain D.Gregorio Martyre : non qui
Catholica Sacramentorum ufus : Vepro dem illo Thaumaturgo,urpucat Scho .
nondum initiatis baptiſmus. Nam do . liates Nicephori : fed alio, ut docet
cet experientia , cos quos conſtarnon - Mctaphraſtes. Neque hoc malum ulla
dum baptizatos à maleficiis liberari, arte magica ( ut erudirus vir cenſuit )
per baptilinum abſolutè collatum: cos fuerat illaruin , fed Deo vindictam

quos probabiliter putanzus non ba- per Angelos malos exſequente : unde
patet ,
a videSotum in 4 d.3).
 LIB . VI .
. CAP. II.. SECT. IIT. 1075
patet, cum ea visfuerit baptiſmi,in dæ à Deo tributum defcribit , ex quo fide

mones maleficiorum auctures,majo- 1 liter narrabo Prope Anzermam , lo

Ilm inipfos maleficos & corum ope. I co , cui nomen Pirla, imperabat regu
sa futuram . Non eft diftimilis narra lus cui frater florentiætate erat, quem
tro , loannis Villanci apud Thomam nominabant Tamaracungam . luve
Botium a Anno ( inquit) millefimo du . nis hic mirè baptiſmum titiebat : ea
ecurefirno nonagefimo ocł svo , Rex Tar cayla Chriftianos adire supiebat: fed
larorum Caſſanus, quem vocant alio no miliscum viris dæmones perterrefa
1111i!€ Mugning Cham , Cinto dalleirtis e. ciebant. Offerebant fe folividendos,
quatenn millibus Syriam lipit į fini- olidarum avium fpecie , quas Auros
Imma: regiones : ommibus it.yu fermi nuncupaut ,cernens juvenis dæmones
dandus , petiit fibi uxorein filium Regis lævire, accertiri Chriſtianum in vici
Armenia , quod audiffis tili p::likerri- nia degentem jubet. venit ile non leg
Filam . Rex Chrifiiinis fanti Regis vi niter , & intcllecta reguli voluntate,
ristesexterritus , dedit. ille pote uliquod crucis fignum fronti cjus unpreflit .
Senipis è viio fuo Cafaro edidit in lucem hoc magis irritarihoſtes illi, & læviori
parttiin tanta deformitatis , 8t Rex mari- lpecie le inferre videbat lolusindas , &
tus nullo modo illum velati sum volue- Chriſtianus nihil nii laxa cadentia , &
fit ... Tere , 9901 moviftrum videre. dæmonum fibila lenticbat. Advebit
tur . Iustad conjlim primarios de ipfo- tùm commode cò loci Pachecus qui
72!m fenientia vxorem velut adulteram , dum Hifpanus , & íe focium addidit
partura vel ti ex adulterio fufceptum , vl Chriſtiano alteri in difcrimen. His cer .
tima jupplicio a diudicar. Innoccnsmulur nentibus Tainaracunga trepidabat ve
infelicitatein füsin deplorans , ad proces i hementius , & exalbelcebatmetu,quin
confugit: ignara confilii, petiit ut fibilis & peraërem raptabatur: id omnes vi
ceret baptizare, quem pepererat, datailli debanf , % ipſum quidem quærentem
facultas : ita tamen , ut adeffent baptif i gementemque, illos ululantesfibilan
mo aliquo fpectate fidei viri vnà cum re- resg; excipiebant auribus. Semelcum
ge , ne qua frausfieret. Mira res. ubi | Indus poculuin vino plenum manutes
baptizatus eft puer , adeò venuftus ac for neret : en tibi vas in aëra efferri, & via
# 40f145 apparuit ; ut Rex , taniu reper. no vacuum reddi : mox vinum in illud
metus , cum plurimis , nomen Deo de- ! exalto refundi, & formidmeple num
derit , m.eximum Chriftianæ rei fa . I Indum
Indum vefte
veſte vulcum
vulcum facemqne coo
cium fuerit incrementum . ) fufius idem perire , nc horrenja illa ſpectra in 0
narrae D. Antonius. p.2.biſtor.tit.20 cap culos incurrant. Sic tecto faciem ,non
8.9.9 . remotis veftibus , nihilominuscreram
Vediamusad recentiores narratio . in os ingerebant , ut obftricto fpiritu
nesæquè certas Per.Cheza de Leon.p. fauces præfocarent. Tandem Chriftia
t . Hift Pervane c . 18. muraculi plenam mi , quicontinuè interea Deun ora
de ſpectris victorian hac Sacramento Tāt, ftacuerein urben Anzetman enim
dedu
a Villanews 1.8.c.35. Bo ius ! 1.de Viris Ecclef.c.16 .
 ONVM M
ISITI CARV
1076 DISQU MAGI

deducere , ut ibi ſalutari lavacro tinge- , plum apertum , & cum Indo ingrelle :
rctur . cætcri,cernebat Indus dæmones terri .
Dedere ſe comites viæ plures tre bili ſpecie, led capite deorſum terrain
cenus lodi : fed adeò pavidi , ut ad fpectantes, pedibusfurrectis: cumque
Puncipem baptizandum propius ac Frater loannes ordinis Beatæ Mariæ ,
cedere non auderent. Venere limulo . pararet cum baptizare , non viſi ulli
nines ad iter impeditum & præfraçłu: 1 Chriftianorum dæmones, in omnium
ibi hoftes humani generis nitebantur oculis Indum eripiunt , luftollunt in al
aliripure in aërem , ut præcipitarent : cum , capite deorſum , utipli erano
fedille valida voce Chriſtianos orabat ftatuunt ,
uu luppeſticas venirent,accurrere , & in Chriſtianitùm fide freti 3 alta vo
medium agmen ſuum ,recenubusme ce , lesu Chriſte adjuva nos , incla
tu Indis ,recipere, & cingentes eum fu mantes , Indum extorquent reten.
nibus , funes cingulis ſuis alligavere : tantibus , & , injecta collo ejus lacra
atque ita medium ftipantes fimul in ſtola , aqua luftrali alperguntarcamen
cedebant, manu tres crucespræferen- adhuc in templo fibita fremitusque
tes ,nunquã intermillispro liberatione audiebantur: Tamaracunga dæmones
& falute miferi precibus. Ne lic qui- cernebat & alapis frequentibus cæde
dem omni moleſtia liberi proceſſere. batur , adeò ut & pileum quem ob.
Sæpe illum terræ adfixere hoftes, & tendebatoculis, ei excuflerint: & fi
in viæ cujuſdam acclivi aſcenſu , vix ciem ab iis confpuebatur faliva fætida.
manibus elevare in aera volentium & Hæc nocte accidere . Orro manè mo .
necare nitentium extorferunt. Vt ven nachus facris veftibus induitur , ut in .
tum Anzemam , in Pachieci domum cruentum offerat Sacrificium . Vix
Chriſtiani , quotquot in oppido con millam inchoarat, ccflarunt fibila , fre .
venere : ibi omnes cernere crebra mitus, ululatus, ſtrepitus, defuit Indus
grandine detecto lapides dejici , & au vexari . Peracto Sacrificio , Tamara .
dire libilantes , clamantesque dæmo . cunga cum uxore & liberis baptif
nes folemne illud quo ſoliti Indi Mar mum Aagitat : quo percepto , fide ro
tem lacellere: H1,Hu,Hu, ferociter & buſtior & audacior factus ; fe jam
crebrò celerrimè ingeminatum . Mor. Chriſtianum afferit , experiti veile ,
tem dæinones intentabanr : nili vo- ] quid hoſtes pollent. Solum finerent
lucratem bapuími abjiceret : contra periculum facere , ſoluni non auli ag .
Chriftiani Deum oblecrabant, ne dæ- gredi.læcus ter quaterve per templum

mones perimitteret trepta corporis vi- l obambulaus clamabat, gaudium non

ta Indo animæ vitam impedire. Gli- capiens, Chriſtianusfum ,Chriftianu ftom .
[ cente deinde faxco imbre , templum ut vidit feimmunem , & victorem ,do
petiere.Ibi , quia ſtramineum erat , Eu mum rediit : nec quicquam amplius
chariſtia non afervabatur. Ajebant ; moleſtiarum ferlit.Tanta vis bapıfmi
nounulli , fe ante ingreſlem neſcio fuit.
quos inainbulantes audiviſſe.Vbi tem In Bungo anno 1596. erar fæmina gen
tin
 LIBRI VI. C. 11. SECT. III. 1077

"tilis à demone obſeſſa huic indicatum eft à | Tantum dæmoni detrahitur veræ fi
demone liberari non poffe , niſi fiat Chri- dei luiceprione. cui rci firmandæ ada
ftiana:cum illa annueret, diam ſeadba- ! jiciam ex Rhenanæ provinciæ geſtis
ptiſmum compararet , nocte inſequenti da- aliud .
mon ei diffuafit, ne fieret Chriſtiana ,dicens: Anno 1583. Herbipoli ædes erant cni
bactenus tanta familiaritate , tanto tem- damparoibo non proculab urbe ,fivèmalo
pore mihi es coniuncta, & nunc wie deſeris? damone ,fivepreſtigiisinfefte. Narrabat ip
non abibis profectò inulta . dormienti ita- le parochus, domeſticiquepropinqui, quid,
que, nec ſentienti , abfcidit capillos , uno quiderat in ædibus magno impecu ad terră
tantùm capillorum flocco relicto. Illa verò affligi, ardentes praterea faceseaſque pluri
cum ſummo manè deprehenderet ſibi adem- mas in conclavi, quo nulla aſpirabat aura
ptum capillum , & arundini lecto oppo. concluſo, anheliru uno reſtingui: lectos cu
fita implexum : calcar ea fraude fibi ad . bantibus pulvinos cervicibus vifumma ſubo
ditum putavit , ut citiùs advolaret ad ba trahi: pleriſque domeſticorum fic præcludi
ptiſmi antidotum : quod & factum eft: at- fauces , ut prafocarividerentur : denique
que eo fufcepto manfit ab omnibus demonis multa & adfpectu ớ auditu tetra in ea do
moleftiis imanis.] ſic P. Lud. Prois in lit. mo fieri ſolita. Parochus triftis ,confiliique
lapon. illius anni. Ex eodem ſunt le- inops noſtros adiit, commemoratiſque, quas
quencia. pateretnr , iniuriis, Sacerdotem aliquem cum
In Ciazzurana inſula gentili adole- iuspræfidio tueri ſe poſſet ,à Rectorepopoſcit.
fcentulo octodecim annorum ſe crebrò ri Datum eft uni negotium , qui cùm jejunus
ſendum offerebat canis ingens , horribi- ſub vefperamed ſe contuliſſet : vix intrali,
lis, & rufus: qui eum alloquebatur , dan menpedem intulerat cùm ea ipſa qua au.
per montes in loca abditiſsima deduce- j dierat intuetur, ipſo cum comite infpectante
bar, detinens eum ibi biduè , vel triduo, pariecieſt impacta ſcutella,tanta vi, tanto.
Atque impellens , ut fe manibus fublatis que impetu iaculantis , ut eos qui aderant
Pater
Adoraret , aliaque fariptione indigna fa- i metu propemodum exanimarit .
Ceret. Adoleſcens mifer , videns fe tan omnes bono animo effe iuſſit , hortatuſque
tas moleſtiasà capitali humani generis parochum , ut ad expiandum animum ſe
boſte perpeti , tandem profugium habuit compararet:ipſe Juper pelliceoftolaq; indú
ad Ecclefiam , do&trinam CHRISTIA tus in fuperiore ædium parte, ubi plerumque
NAM anjut & didicit , baptiſmi Sa. tumultuarı aſſueverat damon , afcendit.
tramiento Chriſto depinétus , ac de catero Hic ufitatis Ecclefia religionibus ad de.
nunquain à Tartareo illo cane divexa mones fugandos adhibitis, cum reſponſim
]

術 daretur nullum : nemoque Sacerdotis voce

Bungi circa annum 1549.quidam an ,
cillam habebat demonifamiliarem . Nam
demon ad cam accedens vulpis figura fin-
gulis noctibus domo educebat. verùm per
baptiſmum fufcepta fide,ab boc ſpectro libe-
rata eft. Littera laponicæ illius temporis.
provocatus adeffet,redit ad exhortandos do .
mefticos, pracipueque ad hæreſim abiiciene
dum , expiandaque confeſsione peccata :
tum luftratis rite ſedibus,ad collegium non
fore magno animorum fructu revertitur.
conftat enim multos ab hærefi reftitutos Eca
Rrrrrr clefiae
' 1078 DISQVISITIONVM MAGICAR YM
clefie, dades illas omni ſuperiori moleftia, multo ,
us teftatuseftpoſte a parochus , liberacas
fuit codem tempore Monachi in Ba.
varia quidam adolefcens ludæus,
XXII . natus annos , communi om
nium gratulatione in ipla Gymnaſii
aulp baptizatus. huicmiras ſape damon
inftruxit infidias: & quò magis urgebat ille
baptiſmum , eò licimpugnabat vehemen-
tiùs. nudum penè de nocte eiecit ex. ædi
b246 , interdum etiam fauces illi premere,
nonnunquam eum vifis ſpectrique terrere,
ut de mente illa deiiceret , conſuerit Valous
demonis adeò fædi,ut negaret adoleſcens pa .
rem fibi vllum videri iis imaginibus crucia.
tum : Pridie cius diei , quobaptiſmate lu
ftrandus erat , quoniam.eo demum die de
victoria.damonis agebatur, multà eum ve
hementiùs invidus hoftis exercuit : ita utis
ne à pluribus quidem contineri loco polet ..
Vt autem vi baptiſmatis Chrifti membrum
effectus est , continud fractus. & debilitatus.
demon fuit .)
Non diſſimilis vis eſt Confirmatio:
mis teſtatur enim Lactantius gentilium
facra lirare non potuiffe. , . liamiterer
Chriſtianus aliquis facro chriſmare
delibutus : & fic hujus virtute Sacra
menti dæmones fugari ſolitos ,ne pol-
ſene in viſceribus hoftiarum futura
depingere , vel contulti reſponla red .
derea. Et narrat Rrudentius ipfi apo
ftatæ lulianoid accidiffe , & omnes ma .
gicas ejus artes , fic irritas factas unius
Baravi Spiculatoris Chriſmate lignati
præſentia :
Principibus tamen è cunétis non defuit unus
Me puero ,ut memini.
& poftea.
Forte, litans Hecaten placabat fanguine
Blib.4.din inſticap.27
Cum ſubito exclamat , media interfácras,
facerdos
Pallidrs, en quid ago?mais, rexoptime ;
In aius ,
Neſcio quod Numen , noftrisintervenit aris.
Anitas video longè difpergierumbras.
Territa Perſephone vertit veftigia retrò,
Exftinct isfacibus, fracto fugitiva flagello.
Nil agit arcanum murmur , nilTheffala
profunt
Carmina turbatos revocar nulla boftia Ma
neis ,
& poftea caufam exprimit curbaciSa
crificii & artis irritze .
Neſcio quis certèfubrepfit Chrifticolarum
Huciuvenum . genus hoc liominuin tremit
43
infula ,corne
Pulpour Divum . lorais procutabfit &
Eiw .
Pulchra reformaris redcat Proſerpina ſa
cris.
Dixit , & exſanguis collabirur ac velit
ipfum
cerneretexſertomimitartem fulmins Core
ftum
ple quoque exanimis pofito diademate:
Princeps
Pallat , & adftantes circumfpicit, ecques
alumnes
Chriſmatis inſcripto fignare tempora.
ligno:
Qui Zoroaftræosturbaffer fronte fufurros.
Armigerè cuneopuerorum fiancom.antam :
Purpurei cuftus laterus,deprendatur unus;
Nes negat , & gemrino gemmata baffiline
ferro
Proricir, ac fignum Clirißi feferrefatetur.
Profiluirpavidus,deiecho Antiftite. Princeps
Marmoreü fugiēs nullo comitāte facellam ,.
1 DHTIS :
 LIBRI VI. C. II. SECT. III. Q. III. 1079
· Dum tremefacta cohors, dominique oblita, in caftris. ster ingreſſo atra viri Speciesoca
ſupinas currit inſerica veſte , qui interrogans cau
Erigit ad cælum facies, atque invocat le- l ſam triftitie , pollicetur remedium . Ve
lum . rum,ubi ego te adiuvero ecquid præmii ? At
Nec ocio multò , nec labore opus puer .
"Scholiaſtæ Prudentii , ad narrationis Vitotum ( inquit ) me excutias ne te
hujus de Iuliano confirmationem a- . runcium quidem reperiasſubiicit alter da
pud varios inveniendam : quam illi te mihi modò : nulla tibi cupiditasfruftra
fuggerebat unus Orat. 1. in lulianum erit .exiftimavit puer ſe in ſervitium expe
Greg. Nazian. ti:poftular tempeus deliberandi. ille contra,
Aliud accipe narratum à Cantipra- onerarepromiſsis ingentibus , ut vel puero
tenú his verbis ; venerabilis Bonifacius tanta iam vaniloquentiamira effet. Suspe
quondam Laufanenfis Epiſcopus , me audi- Eture cæpit, num in figura hominis lateret
ente , tale quid recitavit. Erat in quadam cacodamon . Mox cum tacitus totum eius
villa cæcus quidam , qui vaccas totius ville corpusemetitur oculis , finiftrum pedem d
in paſcuis cuſtodiebat, repellebar à frugibus, nimadvertit , cum bifida ungula ac defor
& ad certa loca paſcuis uberiora ducebat: mi:ftatim cohorruit , & ( quimos recte in
& quod maioris eratprodigii colores, coſta. ftitutis in metu repentino ) IESVM inge
tum fingularum vaccarum ſpecialiter dif- minans CRVCIS figno armat frontem : co
cernebat. v.g. utfi vaccam coloris talis ab demque puncto ſava ſpecies evanuit. Tev
eo peciviſſes , ſinedifficultate vaccam talem tio poſt die ad ſuos revertenti eadem ima
tibi apprehenſam in cornibus obtuliſſet. Ad go je offert e proditur pedes eadem nota ,
locum autem cum quidam Epiſcopus adve- Quærenti utrum captum effet confilium ,
niffet, codecæco audiffet talia, & probaf- i refpondit puer fibi domino opus non eſſe.
ſer, guæfivit ex eo , fi confumationis facra . rogatus quo iret , urbem nominavit. tum
mentum ab Epiſcopo fufcepiffet:atille : non damon ante eius pedes crumenam iacit fo
inquit. Nec mora. Epiſcopus cecum confir- | nantem , in qua triginta, quadragintave
mavit , & mox ab eo vaccarum diſcretio Flandrici nummi ( ex his reperti poſtea in
ejt ablata. quoniam damonum operatione aurari duodecim , recentesdiceres & afpe
& miniſterio hoc fiebat. ] l1b. 2. Apum i ros , veluti ab adulterantibus monetam :
cap.57.part.33.vides vim facræ unàtio . nam æreos fuiſſe ignis oſtendit ) tum pulve
nis in difiiciendis Satanæ machina rem in linteo pernicialem tradit , cuicum
mentis ? que ſubita morte tollendo. addit confilia ad
De exomologefi & peccatorum confef- turpes libidines , & admonita , ab Pia
fione, breviter hæc accipite. Circa an- cularis ufu aquæ , & abudorationecon
num 1591. Pontimuſli puer erat nobili ſecratæ hoſtiæ ( quam contemptimpla
magis pollens genere, quàm domo opulenta: centulam appellabat ) abftinendi:eam blaf
compingitur in aulam parentum iuffu à ! phemiam dum averſatur puer arimo piofio
gymnafio abftractus: fed mobilitate ingenii, mulque veretur, ne obrorto collo ftrangule
cum recurſaret defiderium vita prioris, turà monftro , ſalutarem crucem impria
ftatuit inter lixas caloneſ que verſari porius i mit pectori, ſtatimque magno imperu alli
Rrrrrr 2 ditur
 1080 DISQVISITIONVM MAGICARUM
ditur ad terram : nec nifi poft femihoramdum lapſos , reſipiſcentes nonnunquam aide
exſurgit: mox matri redditus ſcholaque,& maiorem longè, quàm unquam ante babu
facra confellione expiatus , è laqucave- liffent gratiam , recipiat. Media pä Sacer
nantium ,metuque ereptum fe effe divinaope dotis adhortatione : cum multis fufpiriis,
gratulatur. ] Bencius ir litteria provinc mulier admiffum facinus deploraret , cuno
Frang. ctis viſa eſt arra nubes è navis fentina pro
Si quismalit vetuſta : ſic ſcribit He- 1 filiiffe, ingentique ſonoflammafumo,atque
&or Boethus lib.8. rerum Scoticarum , fælore, ſeſe dereciffe inmare. Sedatum et
Anno Chriftianæ ſalutis ſexco fupra o inde cælum , & c. ] Aut hine hoc quidem
ctogeſimum millefimum & quadrin- | laris veculum :audite Hincinarum Ar
gentefimum , navigantibus è Phortes de chiepiſcopum Rhementem , qui his
jtuario in Flandriam negotiationis cauſa, uritur verbis:fi per frotiaras,ait, aut ma
tanta fuborta eft ventorum vis,ut velis,ma- leficos, occulto, ſed nunquam iniufto, Dei
to , armamentiſque ruptis, navique fædèin- iudicio permittente , & diabolo preparare
ter tumentes undas iactata , certiſsimam te concubitus non fequitur : bortandi funt,
mortem cuncti exspectarent . Navicularius quibus ifta eveniunt, ut, corde contrito &
tantum , tamque inſolitam aeris inclemen - spirita humiliato , Deo Sacerdoti des
tiam eo temporis demiratus ( ſuberat enimmnibus peccatis ſuis duram confeſsionem
folfticium aftivum ) cum id non fiderum :fed faciant, & profujis lachrymis, & c. a Bedie
mialorum demonum , qui hominibus ſemper quoque illud Chrifti dæmonem iorer.
ſunt infeſti, inſidiis, magnis tribueret claa rogantis explicans : Quod eft nomen tibia
moribus:reddita eft vox ex ima navi mulie fic lcribit : ſed & noftri temporis Sacerdo
risſe miſerè incuſantis, quod incubo huma- res, quiper exorciſmi gratiam dcmones aj.
na fubeffigie, quicum per multos anteactos cere norunt, ſolent dicere patiente non ali
annos habuiffet conſuetudinem , iam tum ter valere curari : niſi in quantum fapere
fuiſſet commixta, & ab eo fubaéta : mari poffunt , amre quod ab immundis spiritibus
ergò celerius ſetradendam , ut ipfas pereun- i viſu, auditu, guts, taču alio quolibet
te, quatanti mali imminentis cauſam pre corporis vel animifenfu , vigilantes dormi
ftitiſſet cateri Dei benignitate permane. enteſre pertulerint, confirendo patenter ex
rent incalumes. Accedens ad lacrymantem ponant.
foeminam iulente naviculario fixeerdos,eius Et mox hoc idem exemplo confirmarex
asque ceterorum ſaluti cenfulendi caufa, relatione cuiufdam fibi vicini presbyteris
crimen iam palam fatentem , horrentem quandam religiofam fæminam à demonia
feelus., vehementer alto ex pectore fu curare cæpille ,ſedquamdiu restatebar, nis
Spiriis indicibué, pænitentemque falti , più bil apudeam proficere potuiffe.Confeffo au
eft hortatus , ne ſibideeffet cur certò cogno- i tem , quo moleftabatur phantafmate , mox
fíeret Numinis favorem adeffe crimina la- & ipfum orattonibiu, cateriſque,qua opor
crymis at animipænitudine deleri. Tan- | tebat, purificationnm generibus effugaffe.bg
tam miferentis Dei ckmentiam effe erga Loannns Diaconus tria narrat exempla
mortales, ut : altius vel in malorum profun- corum ,qui à dæmonc poffeßi, mox ut
pecca
acarfs per fortiarias 33.2.2 bin c.8 Luca colz's .
 LIBRI VI. CAP . II . SECT. III. 1081
peccatum B. Gregorio confefli, pæna tur ereptum Niderius in Formicarii E
peccati fe liberatos lenſere : & eorum pitoma. Sed illuſtrius eſt, quod auctor
quidem unum cum octies negaffet, o . | Anonymus , fed fidei certæ de B. Ca
dies ſie à dæmone renovata vexatio tharina S.Brigittæ filia tradidir: cã cuni
nc ,tortum ,nova demum vice , qua fur- Neapoli verlaretur,cuidam Nobili vi..
tum faffus , percepta pænitentia peni duæ narranti , filiam ab nocturno dæ
tus fuiffe reddituin immunem ,a Perrus mone graviſsimèinfeftari,optimè con
Venerabilis, abbas Cluniacenfis cum ſuluille. His auditis (ait) valdè illarum vi.
narrafler korrendam monachi cuiuf cem dolebat Catharina , & tacitè legens ſe
dam à dæmone vexationem , neque eā cum femel Salutationem Angelicam ( ut
oratione , & aquæ luftralis afperfione ſemper eratfolita : cum de rebus ſpirituali
rollipotuifle , graviter & vere lubion - busconſuleretur)ſaluberrimum eis cõfolium
git : ſed nemiretur aliquis ,benedicte aque impertạit. Primò,utpurefua peccata confi
afperfione damonem non fugatum ,agnofcat terentur. siebat enim ob peciata in confef
tabe interius latente , unguenta exteriusad fione celata ,plerumque id genusillr:fionis acı
bibita nihil proficere poſſe. Tabem autem cidere. Deinde ur nudispedibus, o abſque
poco lerhalepeccatum ,quod quamdiu in in- lineis indufiis cum omni humilitate conti
terioribus quibuslibet latuerit, nullius exte- nuis octo diebus irent ad tempiam S. Crucis ,
riusfacramenti perceptio ei prodeffe pote col reverentiam paſsionis Chriſti corum
rit. b. ] imagine ipſius à cruce pendentis legerent
Hortatus illcad confeflionem om. Jepties Dominicaniorationem , de Angeli
nium peccatorinn faciendam Abbas : cam Salutationem . Addebat verò fe quoque
poftquam confeffus , vexatio prorſus licet indignam ex commiferatione abenter
defijt. Cæſarius narrat, Bonnæ quen- proipfis Deum rogaturant.
dam Sacerdotem ,pefsimæ vitæ, laqueo Fecerunt illæ ,quod iullæ . & octa
cam abrupiffe : eo mortito cēcubinam vo die liberatæ fuerunt. ( Sur. tom . 2.
panitentiæ defiderio , monafterium j.Mart. 22. ) ubi Nota Lector dierum
ingreffam : fed Dei permiſsione, ab in- continuationem petitam , quia conti
cubo dæmone ſæpius ad fagitium im - nuata pænitentia lolet elle ferventior ,
portune ſollicitatam :crucis figno & agı! & 1 quàm interrupta : numeran vero ad
benedi&tæ aſperſione repoliſle :fed cum re dirum , non fiducia numeri , fed ut fc .
dijffer; Angelica ſalutatione devonë reci minæ illæ certi aliquid per modu (pon .
tata, longius veluti legitta ictum fugiſ- taneæ pænitentiæ ex Sanctæ confilio
fe.Nequeadhucdum finis : donec pu- fufceptæ præſtarent: fic etiam D. Do
rè omnibus vitæ macnlis confeſsione ex minici tempore Reginaldus , Confef
purgaris,abijt importunus procasnū- | fionis beneficio quendam fratrem ,
quam rediturus. Eadem peracta Leo- | quem dæmon pede apprehenfum per
dienfem quendam , moleftifsin is fuc- templum raptabat, liberavit . ( Theodo
cubi dæmonis ludificationibus teſta- 1 ricus deAppoldia lib.6.vite D.Domin.c.3.)
Rrrrrr 3 Sic

a li 1. vite Gregoriic. it'iz 13. 6 bob miraculorum cap.6 . clizimira.c.13 Theodor

de Apold.lib.6.vita D Domin.
 1082 DISQUISITION MAGICARVM
VM
Sic & S. Athanaſia abbatiſſa mulierem | leniunt , dum affirmaret ager damortem ab
eripuit à vexatione mali dæmonis. ſceſsiſſe in præfens minaci vultu , favaqueire
(Metaph ,14. Auguft. )Sicabs quodam ob manifeſtum :dete& is inde peccatis, turpi per
cupiditatem vindictæ , dæmonum à le- indeamore ,quàm trifti animum terroreli
gione vexato , diram hanc pænam S. beravit. ) Littera Auſtria 1191,
Arnulphus Epiſcop. Suellionenfis de Eodem tempore in Bavacia
pulit , ut eleganti ſtilo deſcribit fuccef- | lier arumnofa , levitate natura , fivè gra
lor eiusLiliardus, vita Arnulphi cap.24 . vitate ærumna , implorato damoni fefe
Sed ſubdainusiterum quædam recen. devovit,ut opem ferret: & tùm quidem nox
tiora . In Auſtria ( nondum anni ſunt fenfit preſentem , verùm in poteftatem ut
deceni ) vir nobilis magno quodam & fu- rediit ex mærore , dedit pænas iatti verbi
rori proximo amore deftinebatur,ut nullum terroribusnon tantùm parida fed & verbes
eius,neque humanis , neque divinis admoni- ribus tunſa :ut etiam ab aditu , noftri temple
tis.fuceret finem : ita veſano completa igne, prohiberetur , virgarum quasfola ipſa con
torrebantur rota precordia : hac ratio - ſpicabatur intentu . cum rem narraffet me
ne furere defiit , terrore divinitus in trona cuidam , adducta ad facerdotem ne
cuſſo. Arum ab eoque Confeſsione purgata eft, om
Levicula correptus febri, cùm iaceret nique moleſtia liberata , cerea caleftis agni
noclu lecto affixus , ante ſe videre viſsus the imagine ad collum appenfa. Idem remedium
dam flanimiferam , fubiectumque equum alteri fuit eodem morbo laboranti.
flagrantem igne: tìm rhedarius, informe Vorum alia virginitatis & monafticam
monſtrum , tetrumque atque ipfo (utar ver- vitam ,cum inceftis nuptiis mutatat propin
boipfius) malo damone truculentisis, quo quorum impulſu , nonimpune, nempe con
nibil terribilius mortalium timori eft. j iuncta eft , cum viro nequam nequc defere
Quid eſſas ,inquit? quin conſcendis currum batur umquam ab angore conſcientie : ita
dignum promeritis tuis ? horruit miſer ſubia miferè vivebat, cum affli&taretur aliquando
to pavoredefixus : tandem recepro ani. | bis curis , careret folatio , dono egredi
mo corripit gladium proximum lecto , vi tur : mox demonem cum ingenti terToTC
bratque, ut ſubveniatur interim magna vo- confpicit, fugatque Cruce obiecta , fed confe.
ce domeſticos inclamans, trepidi accur. ftim tamen ,non fecus ac furiis ida, quodvis
famuli , domuſque tota ſopore difcuflo: facinus immane meditatur, intermicabat
iim exciti vicini nonnulli , quarentes in his tenebris aliquid lucis, confugients ad
cla is cauſam : dein prætexentes impoſi- | preces,
preces , ut ad exortum Solis nebula , timot
cum fuiſſe auribus, oculiſque formidini alle abſceſsit , ſubit cogitatio confeſsioriis, & TU .
panda . cordatiofidei violate : nimirum buc femruse
Verum cum fremeret adhuc eſſe in con rium mali , cùm accefsiffer ad adeni,multò
Spectu , nec finiretur metus infinuaret ſe po magis cùm perrumpere conaretur ad Sacero
tius in pectora aliorum , intempeſta licet no dotem à confeſsionibus, retrahebatur quafi
cte , venitur ad collegium : mittunturduo, manu iniecta : donec tandem aliorum 43x8
qui luftrali aqua , crucis figno, & in cera lio exemploque & feipfum &malum damos
conſecrata imagine agni timorem tantiſper I nem vicir. ]
Littera
 LIBRI VI. CAP. II. SECT. III. 1083

Littera German. ſuper. in iiſdem & il- 1 auferri poffe ſperantes,dum iugemalum ul
kid expreſlum , in Vindelicis malefici qui. terius tolerare non poffent , fimul tum filia
dam homo ingente es audaciæ prompte , I ſeſe ingeſſerunt ſacerdoti , qua aita erant fi
multa de morituris, diftantibus quantum - deliter intimantes. Hociantùm puella fate
Hibet locis , vaticinabatur , ludificante dia- batur, avem quandam noctis medio appare
bolo : à quo cum fingulis pene noctibus exer re, que fibi ore, neſcio quid,infi:nderet. Stu
ceretur , incitubatur interdiu oblata ſpecie por tunc inerat cun &tis videre puellam nul- '
auguſtiore,ad graviora flagiria . Fluctuabat tis indiciis diuturni ieiuniifædatam , nullo
mifer , Ġ iam vulgò miferandus : ſed , Deo pallore, ſentabe, vel debilitateconfectam :
adjpıranse, miferiarum tandem perfugium quin potiusrobuftam fucco vifcerum , mole
in poriu confeſsionis invenit. ] Ibidem. Vide que membrorum . Cumque incredibilia vi .

criam dicta ex Ganfrido , ſup.10.2.part.
17
De Venerabilis Euchariſtia perceptio.
ñe , reverenti ac debita , vetuſti quoque
patres id unanimiter cóteftinter. Cafe
hanus de quodam à dæmone, noctur-
nis illuſionibus,gravitur infeſtato , me
minit: quicum, Seniorum conilio,
medicina huius falutaris remedij ufis
fuiſſce:ita omnis diabolicæ tentationis ſcenas
detecta eft , ut inox virtute Dominici corpo .
ris protegente , illa praterit& illufionis con
fuetudo ceffaret a . ] B.Profper: Noftris
quoque temporibus (inquit ) Afpere
VI . Cor. Carthagini conftituto,hoc fignin
diabolicum monft:ofumque, quod illic acci
dic,quis illius patria ciris ignorat? Quedam
wivencula Araba u.tione , ancillæ Dei habi
tum geftans , 'cum in balneo lavansfimula
erum quoddam l'eneris, impudnéa piceret ,
co ſeipſam , ecque ſe confimilans, domicilium
ſe diabolo prebuit.
Starim uile leo qui rugiens circuit , quem
quarebat invenit . Meatus igitur gutturis
Siw oli upuasalluin cibum ,nullumquepo-
tum traljijens per ſeptuaginta fermè dies to.
tide:n quenoétes , ieruninem ſibi diabolus ex
capteof lequevale exhibuit Hoc mon
frum parentes puella ,per tut dierum fpacia
---
derentur, qua dicebantur, babito confilio , in
monafterio puellartim , in quo rcliquie San
di Stephani jitæ funt,facerdospuellam ſimul
é prepoſito commendavit. Illicprimutan
tim die apparuiffe illum avem aſſeruit , fio
biqueincrepaſſe ,quod neque fame neque
fitt compulfa illum uppeteret locum , quo
fili accedere non liceret. Per duas fanè
bebdomatlas nihil cibi vel poculi ft?mens in
monafterio manſit Accidit auten ? et quin
tujderinus Dominicus il!ucefceret dies ,
aſcendente nobiſcum Sacerdote, ut matută.
111 m illic facrificium folito offerretur , puct ..
la prepoſirus ad altare perduxit, eo in
efir & habitu, quo folenirubore perfuſa ex
epulis ,poculiſque mulieres advenire. Sed ut
leille proftravit altari, clamore fletus ſui
cunctis aftantibusgemitus lacrymaſque in
duxit , quibus tantum malum auferendum
plebs Dominum exorabat, erat enim iam
indecens miurmur in populo. Peratto itaque
Milfe facrificio ,cùm eadë inter caterass bre
vem particulă corporisDomini noftri lesv
CHRISTI tin &tain à facerdote perciperet,
ſemihora mandens trajicere non valuit,nono
dum illo fugato , de quo diuit Apofto !us:
Qia confonantia Chriltiad Belial ?
Et iterum :
Non poteſtis calicem Domini hi
bere

a .Collai.22.cap.6 .
1084 DISQUISITIONVM MAGICARVM

bere & calicem dæmoniorum ,non po , quod de morte furrexit ,quod videntibus dif .
teſtis menfæ Domini participare, & cipulis aſcendit in cælum . In huiusergd mune
menſæ dæmoniorum . ieftatis terribili poteſtate, tibi fpiritussna
Manu igiturfaciem eius ſuſtentante sa- ligne , pracipio , ut ab bac ancilla eius egre
cerdote, ne sanctum proiiceret , à quodam diens, contingere eam deinceps non prafu
Diacono ſuggeſtum eft, ut calicem faluta - mas.Cumque eam invitusdeferens, & ma
rem gutturi erus Pontifex applicaret. Quod nere ultra non valens atrocius afflictarat ,
ut factum eft,ſtarim ut locum illum, quem cum magnam iram ,quam modicum tempus
Diabolus obſederat, SALVATOŘIS noftrı habens redienspaterſandus ad alrare , fra
imperio reliquit , Sacramentum , quod ore &tionem hoftia falutaris ritè complevit , dif
geftabat, cum laude Redemptoris tranſglu fundendamque in populo pacem miniftro
tiſſe puella clamavit. Hinc latitia , hincvo dedit, & confeftim pax et Jalus integra red
ces in gloriam Dei , quod poft o & oginta & dita mulieri.] Hactenus Guilhelm . Ab
duos dies,diabolo expulſo, puella de poteftate basd.libro fecundo.
fuerit eruta inimici- ] Hactenus a Prof loan . autem Molinetus , in Chron.
per . Belgici anni millefimi quadringentefimino
Divus Bernarduso aliam perſonam nageſimi. deſcribens moleſtillimamul.
ſuper caput eius pofita Euchariſtia li corum annorum vexationem , quam
beravit ab eodem hoftegeneris huma. propter unius ( quæ diu dæmonis ſuc
ni, Mediolani in Ecclelia Sancti Am cuba fuerat ) Nonnæ peccarum , in in
broſij Alducta ad eum fuit mulier nocentes virgines ſocias eius Querce
multis annis obſella , ficque deforma- renſes Deus latanæ permiferat ; narrat
ta ,ut monſtrum , non fæmina , videre multos ex illa legione , quæ religioſas
tur Converſus ad populum ,iulitom . invaſerat, & le Hierarchiæ Seraphino
nes attentiùs orare : Miſſamque, iuſſa rum fuiſſe gloriabatur , hoc reasedio
prope altare conſtituta femina teneri,aupi pulſos ex Energumenis,
catus , quoties de more ſacro ſalutarem ho Cum enim Decanus Cameracenfis,
ftiam fignabat, toties ad mulierem quoque vir doctus & probus una cũ alijs exor
converſus, eodem figno crucis edito Spiritum ciſtis accederet, peralta fucracommunio .
nequam athleta fortis impugnat. Expleta i ne, vivificam boftiam non ferens, fubitò des
autem oratione Dominica efficacius hoftem monexclamabat: Ah fatis probė armati ac
aggreditur. Patenæ fiquidem calicisſacrum | ceditis.panemne illum fumpfiftus. Quë parë
Domini corpus imponens , talia loquebatur: | ais imprubr?inferebat Decanus. Si vibu ef
adeft, ille , qui pro noftra ſalutepaffurus: aliud, quăpanis , maneto in hoc corporeob
nunc, inquit , princeps mundi eijciecur sello fin autē urnos credimus, rerumeftcore
foras. I pus Iefu Chrifti Salvatoris noftri,iubeo,con .
Hot illud corpus, quod de corpore imma : 1 feftim fuge ex boc corpore , nec ellam ei am
culatæ Virginis ſumptum eft, quod in ftipite plius moleftiã as de exhibere Ovo di&torem
crucis exten,um eft, quod in tumulo iacuit, miram ) energumena ut magno levata face
moleftis,
-a de dimid.tom.cap.6. b lib.2.eius vita c- 36
 LIB. VI. C. II. SECT. I , 1085
moleſtie confeftim reſpirare, & alta voce Monachi', quiſtimulati livore fandi
Iefum vocare cæpit. Quod idem.omnes fa . huius viri.ora comburere conati.

viebant cætera quandodemone expulſo ls Quid ceffamus?Deus id fibi non pla

berabantur .] Hec Molinetus ſcriptor cere demonftrat.Exrimuit Epifcopus:
eius temporis. ſed Inquiſitores eum adhortati funt ,
Cuiſimile noſtris temporibusLa- utiple ad ſacrificium miſſä peragen
odunijn Belgica accidiffe tam norunt . dum ſe accingeret : Deus potius mira .
Calviniſtæ : quorum aderant multa culum facturum : quàm veræ fidei
millia: quàm fremunt & rumpuntur cauſam ſinacin periculo verſari.
a B. AuxentiusAbbas , diſcipulum'ha. Mti fuit , de Beara virgine:ubi
bebat nomine B. Glium :hunc demo . ventum ad corporis Dominici eleva
nes adeò malè multarunt,ut pro exa tionem ,infernales illi fpiritus alta vo .
nimi,corpore çoto ſaucius & confra- ce in aere clamare cæperunt, 6Guido ô
ctus ad Auxentium curru delatus fue. Guido de Lacha,nos hactenus defendimus
rit. Abbas jußit eum ſurgere , & vene . te,quantum potuimus : fed modò non plus
randum corpus ca virificum fanguinem poffumus quia adeft maior foriior nobis
Domini noftri Iefu Chriftifumere, & fta. Confeftim oſla in pogum recidere, &
sim revertiin locum fuum ,abiit , nec am . incendio in cineres reda & a fuere, ]
plius tentatoreum aggreffus 6. ] Hic perpende .primò dolum diaboli,
Superat omnem admirationem , quo pacto defun & i hæretici Magi,
quod'de Guidone de Lacha memorat memoriam tucatur , ut plures animas
Bern Luxemburgicus , in catalogo ha illaquect. Secundò , vide potentiam
tet. litt, G.hunc in Epifcopatu Brixi prælentiæ Dominici corporis, & ho
enſi ita fimulaffe fan & itatem , ut pro itiæ in B. Mariæ Milla confecratæ.3. fi,
altero S.loanneBaptiſta àpopulo has dem Fratrum non irritam , & ftudiuin
beretur,ſepultus itaquc fuit perhono. Quæfitorum fideitam præfenti à Deo
rifice. Poſt mortem certis teftimoniis ope confirmatum Pet. Martyr . navi
inquiſitores deprehenderunthæreti- gationis Columbi texens Hiſtoriam ,
cum fuiffe ,quare de conſilio
Epiſcopi in occidentali illo Indiarum tra & aru
& aliorum prudentium affefforum , reftatur, commune miraculum fuiffe;
fententiam tulerunt,cadaver exhu . quod 6 Euchariſtiæ facramentum per
mandum comburendumque. Exhu . | Chriſtianos alicubi collocabatur ,
matur adſtante populo , & olla proii- j continuò dæmoncs obmutefcebant.
ciuntur in ignem, fed eccetibi tarim Ante annos fermè quadringentos vi
dæmones ( qui , à nullis cerorbantur ) | xit :Cæſarius Ciftercienſis,eius chæc funt
illa ex rogo elevant,& in acre lufpenſa i verba : Tempore illo quando manifeſtari
tenent . Indenata populiindignatio ; , caperunt hærefes Albienfes , quidam ma
exclamant , occidantur Epiſcopus & ligni virtute diabolica fuffulii , quedam
Ssssss figna

a liber exſtar de Nicolas Obry obfil demonis per venerabilem Euchariftiam expulhone
olim non femelPoritiis , nunc hoc ann. 1508. Leodii apud Horne nedorus reftatur i Faius in E.
mergum . b Sim.Metaphr.in vitas. Auxıntii i4 Febr. 06.9.Mira.CA 12 :
1086 DISQUISITIONVM MAGICARVM
figna: atqueportenta oftenderunt, quibus tentem ,dixit fratri: pertinax es valde in
Geafdem hæreſes roboraverunt , & mul- 'fide rua , nec tamen de bac nifi per feripte
tos fidelium in fide fubverterunt: ſuper 4- quædam ,aliquid tertius infpexifti, credere
quas ambulaverunt, & non funtfubmerfi. autem fi velles dictis meis, Chriftum tibi te
Cernens hoc facerdos quidam fide Catho- matrem eius, de Sanctos oculata fide mon
licus , & vita religiofus, feiens vera figñaftrarem . Moxille illuſionen demonum
cum falſa doctrina eſſe non poffe , corpus ſuſpicatus, volens tamen probarequid ef
Domini cum pixide ad flumen , ubi illi po- ſet : non immeritò .(inguit ) sibi runs
pulis fuas oftenfurierant virtutes, depor. credereni,ſipromiffé duceres ad effeâam .
tavit ,dixitque in audientia omnium : Ad - Gaviſus hæreticus , diem fratri ftatuir.
iuro te diabole per eum quem in manibus Frater 'verò pixidem cum Sacramento
porto,ne in hoc flumine , ad huius populi corporis Chriſti clam fecum ſub tappa por
ſubverſionemper hos homines tantas exer tavit . Duxit ergò fratrem barericus in
ceas phantafias.Poſt bec verbe , illis laper Specul cuiufdam montis in amplum vd .
undas fluminis ambulanı ibus,ut prius fa de palatium , quod claritate mirabili TR
cerdosturbatus corpusDominicum infis lucebar.
mine iactavit. Nec mora , ubi in interiorem partem
Mira CHRISTI porentia ,mox enim palatii pervenerunt,viderunt ibzonos poſs
ut elementum tetigitſacramentum ,phan - ros,quafiex auro purißimo, in quibus ſedes
taſia ceßit veritati, & plendo ili sancti, vat rex fulgore corufco circumdatus, &
quafi plumbum defcendences in profundum iuxta cum regina ſereno vultu pulcherrima
ſuntſubmerſi ,pixis verò cum facramento & ex utraque parte ſedilia , in quibus fe
Parim ab angelis ſublata eft. vidensfar niores quaſi Patriarche ,vel vėlus Apofto
cerdoshæc omnia, de miraculo quidem ex . li,adſtante per maximamultitudine Ange .
ſultavit fed de iactura facramenti doluit: lorum , & hiomnes luce fiderea corufcare
totam vero nečtem in lacrymis & gemitu tes : ut nthil minus quàm demones puta
tranſigens,manèpixidem cum facramento rentur . Hos , mox ut vidit bereticus, fa
reperit fuper altare. Hæc nobis eo tempore dens in faciem adoravit. Di& us autem
relata ſunt ] frater immotus ftetit: fed tanto fpe& aculo
Thomas Brabantinus, vulgò vocatus, vehementer obftupuit, &mox ad eum con
à Cantipralo,eodem fæculo vixit :anno verſus hæreticus ,quare,inquit , Dei filium
milleliino ducentefimo trigefimo prio intuens non adoras?pronus accedensadora ,
mo predicante,inquit , in Teurhonia M. quem vides, &ab ore éiw fideinofirade
Conrado contra hereticos , & ab eiſdem fecreta fuſcipies . Tunc frater accedenspro
beci morte perempto , hæreticus quidam pius exrraxit pixidem . obtulit regine in
(ut per fratrem Conradum , Provincialem i folio fedenti , dicens: firegina esmater
predicatorum per Teuthoniam , ante mula Chrifti,ecce filiustuu :quem fifufceperis,
os annos accipi ) ſeductus à demonibus, 'revelat matrem Dei recognofcan . Cum
'fratrem quendam ordinis Prædicatorum har protinus voce totum illud phantaffi
Ad hereſim invitabat , cum evanefcit, & annihilato fulgore, tan .
Quem cum videret inftantißime reni. tætenebre denſuerunt , ut pix frater cum
duttore
 LIBRI VI . C. II. SECT. 111. 1087

ductore fuo admontis exitum regredi po . ab eo, vellet ne Reginam , quaibi aderat,
tuerint. Converfus ergò hæreticus ad fo- Supple: venerari, & munus illi aliquod of
dem rediit, & miram demonis aſturiam | ferre.In alto quodam ſolio Regina adfide
ſtupefactus expavit.] a, Esdem alio tem- | bar , effigie formofißima,regiocultu dor .
pore eodem remedio patefa & a fuit & namentis mirificis ornata . Accedebant ad
diffipata :accipite, Pici Mirandulani,ver- eam profternentes fe humicuncti, qui ade
bis ; b , Fuit in alpibus Rhetiis ſacerdos rant,bini, quaterniveordine pulcherrimò,
guidam probus ante annos duodecim , cui & humi ſe proſternentes eam colebant, var
cùm foret opus,adagrotum quendam gra- ! ria munera offerentes. Ad mentionem Re
viopprefum morbo Euchariftiam deferre, gine homo ,cùm videret eam fic fulgentem ,
cun longius ille abeffet , videretque ſe non & miniftris plurimis cinctam , putavit eſſe
ita, ut oporteret ,celeriter ad eum pedibus matrem Chrifticælique & terra Reginam
poffe pervenire,aſcendit equum , colloque neque enim (uſpirabatur ullas preſtigias,
Sanctißimum Chriſti corpus pixidi inclue demonumqueſpectra , alioquin eo non ap
ſum ſatis honorificè alligavit , iter fuum propinquaffet. Reputans igitur fecum ,quid
quantò ocius accelerans. Cùm rionnihil illi dono daret exiſtimavir nihil ei gratius
proceßiffet , ebrium habuit qucndam , aut jucundius futuruin in munus, quam fie
qui, ut equo defcendens ſecum pergeret ad lii corpus. acceffit & ad pedes accidens in
ſpectaculum quodilam niirabilißimuniin modum fupplici ,arculam , in qua eraf 1 %
vitavit . guftißimum Sacramentum , écoll derra .
Imprudens homo , & cupiditate rei iam ctam , in gremio mulieris illiuspofuit.Mira
ftupende ductus paruit : vix equofedimife- res ,omniscontinuò evanuere.
Yat,cum fenfit feper dera una cum comite Perculfus huiufmodi novitate homo ruo
deferri, & brevi tempore in altißimo mon dis, da praftigiis irretitam ſevidens, & in
Tis cacumineftatui,ibiamplißima, ahorroribus denfißimis & luftris deftitutum
menißima planicies erat arboribus undig, confpiciens, opem divinam tremensimplo
excelfißimis obfepta , rupibuſque horrendis rare, ut è tantis ipſum anfractibus expedi
circumcincta . In medio shoros- innumeros ret , cumque diu per leca invia,filvaſqueva
ac varios ludos cuiuſvis generis , menſas Rißimæs erraſſer ,vix tandem paftorem re
lautis ac diverfis ferculis inſtructas erat vir perit , à quo in viam ductu didicit , fe mil .
dere,audiebanturetiam concentus quilibet liaria centum à loco abelle, quo Eucharifti
oniniſuavitate « ffluentes.deni que aderant am deferre cupiebat. Adſuas tandem ſedes
gua animos hominum jucundißimis delsni. reverfus rem foram detulit ad magiftratus
mentistenere poffent ,& dulcedine perfu..contigithoc imperante MAXIMILIA
fos intima demulcere folent. Obftupefaclus NO .
smproviſare fimplex bonuſque Sacerdos, Hactenus Comes Mirandulan .
neque eloquipre admiratione aut bifcere Quare propter hæc & Gmilia innumc.
å udens,pınè extra fepofitus, attonituſque ra femper Catholici credidere, hoc vi
bercbat. vificum corpus mortiferi hoftis præ
Tum focius, quicum adduxerat, petiit ftigias diſcutere , & noxas ab eo in .
Ssssss 2 feren

a Cantip.1.1. Apum 6.23 . bl.de Strigibus,

2088 DISQUISITIONVM MAGICARVM

ferendas arcere ac repellere. Sentiebat omnes damnationis fententiam acceperant

hoc Prædicatorum Neapoli prior , hac quoniam ambitio multa fuperbia,invidia,
fe Panoplia muniens contra horren- & alia huius generis vitia eos fecerant
dam viſionem , circa annum millefic damnatione dignos. Sed quod divina pero
mum trecentefimum feptuagefimum . ibi mittente clementia,iußi fuerunt illuc ve
in conpentu S. Dominici accidit, ut poft nire ' , ut eos & univerfos ordinis cultores
completoriun cinqur Fr. Antonius Sc. commonefacerent, ut fuevocationiface:
nenlis a , refectionis locum ingrederetur: rent fatis.Nam illi,quia minimèad prafti
cui erat illius cura commiffa, qui mox in . terant , onines damnarierant , & flammis
ingreffu videt illum fratribus circum cremabantur eternis . Et in fignum buius
quaque refertum , & illi cappas habebant cunétı in eos: afpicerent. Et hoc dido om .
indutas, & tanquam hora forercollationis nes illi capp.is aperuerunt,& lingulieorum
facienda & illait exſpectarent", fedebanr. flammes circumointti& incenfivifi fuere,
Accurrit ille fine mora ad priorem , & il. Grunc idem pracipuus manu in menfef
lud ei aperit prior fratrem delirum putat, gnum dedit, & ficilla viſio evanuit Gro
yel ſomnia narrantem : attam ndamur tu conventus manfit timore confterna
getur,vadit ridet & credit, & ille quoque rus.
turbatur, & rem mox confért cun.mona . Vah !quam timenda peltis hæc am .
ferii gravioribus Patribus & prudentio bitio,quæ tanto cum damno San & o
tibus:de quorum confilio facras veſtesaffurum etiam in coetus ſe ingerit? Huic
mit , & ſacrunt Chriſti corpus deferendo, i rei probandæ aliud teftimonium ,non
toto conventu comitante:ſe illuc confert, minoris fidei adfcribam obiter, nunc
adillum ſermone directo: qui honoratio recens ex litteris cuiufdam fide dig .
re loco fedebat eos adiurat , ut aperiant; i niſfimi ſacerdotis hoc anno Neapoli
quinam fint,& ad quid renerint , & quid perſcriptum in hæc verba. Cafwac
velint: utad hec refpondeant, illis præci: cidit , ut acceptis ruis proximis lireris !
pit 19. nomine illius Domini , quem gefta: querer cum Fr. N. Profeffore, Phil qui in
bat in manibus. Salernitano Monafterio füit ſuperior,
Vrtamen quando Prior coram illis comi mihi narravit F.Tiberium hominem San
paruit cum Vencrabili Sacramento, illio- | Etimonia luude præftansiß. qui lepius bos
mnes affurrexerunt quidem & capitain. Sanctitatis titulo furtſuperior, fibi coram
slinaverunt; caputia tamen taliter demit . rem ita narralle ,cum quadam die fubno
tentes ,ut eum minimè riderent, & hocfr . dem Frater Tiberiu inviſeret fratress an
Eto iterum federunt : ita iußi à Priore , ut in le &to de more accubuerint , tranfivit per
reſponderent ad propofita inclinarunt: triclinium ,ubiridit pleraquelumina, &
T'indim , qui inter eos videbatur præcipues | votem audivir hominis defuperiore loco le
refpondens dixit : quod ipſi omnes fuerant | gentis vidit plerofqucminiftrantes , tan
ciuſdem ordinis religiofi, & pro maioripar. Idem qui ſuperioris locum teyebat fattoja
teMagift- s; Priores, suppriores, Baccalau - l per menfam figno fic locutuseft. Ambitio
rei, Lectores de aliis officiu.donati,& quod crapula duxeruntnosad Tartaras
ANNE
in Chron.Ordinis Fr.Pradin Commun föl.1990
 LIBRI VI . C. II. SECT.III . 1089

RUNC atiam ſupereſ ,velut citatrix in meni Idem confirmat exemplum illud
fa perinde ac fi igne tacta effer.] Div . Bernardi paulò ante narratum ,
Hæc vifo confirmat præccdentem | & aliud à Gaufrido narratum in vita
Cæterum cùm iàm efficax fit fola præ . S. Perri Tarenta fii Supr.temo. 2. pagin,
fentia ; quid lumere, & ejuniri ? docet 73 & aliud apud Metaphraftem de B.
id D. Macharius , hiſtoriam narrat Theodoro Archimandrita ,qui preci
Palladius ; a tradens , uxorem cujuk | bus & Sacræ Millæ oblacionemulticu ,
dam Ægyptii maleficis carminibus fic dinem locuftarum immenſam nebu
aff. tam fuiffe ,ur adipicicntibus equalæ inftarMazaniæ locum occupantem
vidcretur , cum tamen fermonis hu interemit.d Poffent ex Tilm . Breden.
mani ufum retineret , addu & amulier bachioaddi nonnulla; e ſed unius D.
à inarito ad D.Macharium : hic cam Auguftini fufficere debet auctoritas
liberavit , & dixit; tantuni damonibusfatentur hodiè maleficæ , le dum miſ
in miſellam licuilla, cò quòd multum fam audiunt,ab omni dæmonis vexa .
temporis ab Euchariſtiæ perceptione ! tione liberas effe ; ideoque ſe diutius
feabftinuiffet, frequentius itaque in f ad horam uſque meridianam in Ca.
pofterum ad Iefu corpus fumendum tholicorum remplis,in quibus plures
accederet:cuius quam utilis frequin miſſæ dicuntur,noras trahere .
tario ,docet recentiexemplo Leonar. De oleo quoque infirmorum , per E.
dus Vairus, bquod defectu Codicis, piſcopom benedicto , quo in extrc.
nunc adfcribere mihinonlicet. mæ undionis utimur Sacramento ,ex
Separari non debet ab hoc reme : divina inſtitutione,fdubirari nequit;
dio incruentum Miffa Sacrificium ;cuius cùm etiam ad corporis fanitatem fic
oblationis eoldem effeétus fæpè do- inftitutum : & quovis oleo à viris San .
cuir experientia.Vir tribunitius (inquit Ais etiam non Epiſcopis, & non ſo

BiAuguſtinus c )Hilperius, qur apud nos lemniter,fed obiter,utſe res offerebat

eft habet in territorio Fuffalenli fundum benedi& o id non femel legamus effe
Zubedi appellarum , ubi cum afflict one a & um . Exempla huius rei plurimaba
nimalium , & fervorum fuorum , domum bemus . Beda ; cum ageret de monialis
Juam fpirituum malignorum vim noxiam cuiuſdam obfeffæ à variis , quæ dæ
perpeti comperiſet,rogavit noftros me ab mon inflixerar, vulneribus,fanitate &
Jente presbyteros ,. ut aliquis illorum eo narraffet unaexcepta cæreris fanatis,
pergeret, cuius orationibus cederent.per- i hæfitanti Sacerdotiiplammet congi
rexit unus, obtulit ili ſacrificium corporis lium dediffe.gf ( inquit) oleum pro in
Chrifti, orans quantum poruit ut ceffaret formis confecratum , eidem medicamento
illa vexatio : Deo protinus miferante cef. afperferis fugue me per unxeris, ftatim faa
Savit .) #itatireftituar. Nani vidi quondam per
SS5555 3 Spiri

fáfrinar.ul. 1.22 de Civi.Dei c.8' d Metaph in Apri.in

a in Laufaca 6:19: 61.3.de
vitaTheodors, el 9 colae c.s. alis eodem / Mar 6.2.13 lar.5.v 14 c . ad aboiendom ext. de
hareticonc Flor.in Decr.unioni Cona Ir.jell 7.com:1.o jel : 14.de extremo unchone FANOM : gin !
Luni 8 foli 3150
 ONVM M
ISITI CARV
irgo DISQV MAGI
Spiritum in quadam longius pofita civirate meracenfem , cum exorciſaret Quera
quam nunquam corporalibus oculis vidi cetenſes energumenas , quæ loqui, la ..
puellam quandam , pari calamitate labo- bra claudente dæmone,nolebant; Coli
ranten ,taliter à facerdote curatam. Fe. tum digitis illis labra diducere , & in
cit ut illafuggefferat ftatimque hulcus re- ærepitare holtem ; ſi vales porcsgos
medium ,quod ante refpuerat,accipere copil digitos hoc oleo facro imbutosmor
fenfit .] dere vellædere , en illos tibi permit
Höcoleos.Theodoſius cænobiar . to : Ginequis, os aperi ,impero. Mox

cha bruchos pellebat, a morbos gra . autem Énergumenas viſas liberari

villimos s. Launomarus abigebat. b | magna moleſtia , cæpiffeque Deca
Eucheria uxor Agapii veneficio atten no parere, eique reſpondere ad quz
tata cùm eiroderentur inteftina, alla- ! fta..
ta eft ad S.Parthenium ; quitriduo o . Tertium remcdium eft , recurrere
rans , & oleo San & orum cipropinato ad Sanctos viros ; & auxilium ab ijs
ſanam remiſit:cidem que hiciple San- petere , quos conftat habere donum
aus beneficium ,eodem olco inunges miraculorum (quod donum , etfi ra
impendit cuidam Lesbo Oano. Erat rius etiam iis poteſt competere , qui
hoc ordinarium B. Auxentii Arcbi. vitæ funt non probatæ , h dum tamen
mandrita contra dæmonis obſidio fidem rectam habeant ) hocremca
nes, morboſque ab co illatos reme dium , quia vix ulli tales hodiè Gloem
dium . d Necminori fucceffu ufieo in his Europæis regionibus ; vix uſui
dem contra ſerpentis i & um virolen: hic lit, olim frequens fuit, funt enim
tum S.Winvvalocus Abbas;e & , qui plenæ utiliter ad San & os confugien .
manum pi & oris à damone inflamma : tium exemplis omnes ſacrz hiftoriz:
tam fanavit: & quienergumenum ei neque tum quotquot dzmonia cii
janandum obrulerat,& alium quoque ciebans, erant præditi Ecclefiaftico
energumenum ferociſſimum libera- ordineExorviltarum ,ut conſtat:ierat
vit:& hydropicz cæcoque fanitatem tamen eriam primis temporibus in
reſtituits.Eutychius Patriarcha :f & Ecclefia hicordo , ut ftatim oftende
contra virulentos morſus San & . Pa . tor, Sanè olim SS. yiri dzmones fu
ternus Abricenſis.g Contra dæmonis gabant & vincebant fola interdum
oblidentis ferociam non rarò præva- præſentia fua , ut legimus de Beato
fucre priores digiti Sacerdotales con Macario Alexandrino, apud Palladi.
fecrationé chriſmatis in ordinis ful. um & de Ægyptio apud Sozone,
ceptione fan & ificati . Scribit loann . num , & de Sand . Guthberto apud
Molinetus Chron.Eelgici anno 1490 | Bedam , & de Ruſtico apud Callia .
Ægidium Nertelctum Decanum Ca nuin ; kvel verbis dumtaxst,utBear

a Metaph in eius vita mense lan b Surius Ianuat9. c Merapb.7.Febr. d Metaph.14

Fehr. Surruus ; Martu: 1 Euftac in eius viladpr-6. g Anonymus in cius vita 16. 1 Mar
v.22.Mar...FtLuc 16. iClement.Rom 18 cont.c.32 Iuft. Mort dial c:nt Eripb. Termal in
Bol.c.32 , k Palad c.19.0 20.50/om.1.6.6.20.Jécra.1.4.6.19.Bed in vis.S.Gutber.c.85.cafi. col.
datab 4 5.7 .
 LIBRI VI . C. II. SECT.IIT . 1098

tus Bafilius & Paphnutius , a vellitte | tiam ; fed fub dio : fed hoc exolevit,
ris ut de Sana . Eugendo legiruſ , in petebatur lignum egreſſionis à dæmo
eius vita , & de S. GREGORIO Thau . Į ne , & nomen dæmonis , h qua duo
maturgo fcribit Gregor.Niflenus ; vel | adhuc hodic retinentur : fed & cibos
crcuflionc & verbere , ut Sanét . Pau
рет omnes , quibus maleficiati velcuntur,
jus Simplex apud Palladium & Theo . ! exorcizari utile putabatur , formulam
durus apud Gregorjum presbyterum nobis fuggeritSacerdotaleRomanum
cius vitæ narratorem , & B. Vrimarus, alia quoque in his obfervanda collc.
apud Ratherium , in Surii tom 2 . gerunt alii i Nobis non vacatiſta hic
Quartumelt Exorciſmus Ecclefiafti. I perfequi , folum addo cavendum ex
cus.Nora hunc ordinem exorciſtarum orciitis,necum dæmoneiocentur , &
in Ecck fia iam ante 1300. annos ſer, curioſa,nugaciavemiſceant colloquia
vatum fuifle.paret ex B.Ignatii Epifto. Vidi(inquitNideriusin Formicario ) in
la ab Antiocho , & epiftol.Cornel. Pa . conventu Colonienfi , fratrem , verbis
pæ ad Fabianum quam Eufebius con ſatvsiocoſum ,ſed in gratia expellendidemo
Irvavir; b & ex Firmilian.adCyprianú nes valdè famofum , Hic cü in terminiscono
& x aliis Patribus Conciliisque , dventus Colonienſisdemonem in obſeſo cor
conſtat iis, quibus in Eccleſiaſtic. Hipore arctaret:demon petipit à fratrelocum
ſtor.conitat aliquid,fuiffe verò exor recedendi.quo gaviſus fraterait in ioco , In
ciſmos,quibus utebantur , certas ora . cloacanı meam vadas:Exiit igitur demon ,
tiones ab Ecclelia comprobatas , ex & nocte cum frater ventrem purgarevellet
Concilio illo Carthag.4.probatur, & demon tam dire cum forfit prope cloacam
quia Micrologusobfervavit ſolos ex ut vitam cum dificultate ſaluaret.]
orciſmos ; per Chriftum Dominum . &c . Sanda res eſt dæmones eiicere,
ficut cæteras oraciones non finiri; Per fan &tè tractanda, fic fecere quotquot
eum qui penturus eft judicare vivosomor - olim hoc exorciſmi remedio tam ef,
140S , OC. cwuos diverſitatis caufa eft, I ficaciter un fuere . Vixit B.Vrſmarus
quoniam nihil magis dæmones exhor | Epiſcopus ante annos o &tingenios,
vitam eius Raitherius fcriptis man
rent, quàmextremijadicii memoriā, vita
quo omnes in æternam gehennam del davio k . memorat autem memoria di
trudeatur e Fiebantaurem initio ex gnum , quod hic referam :Malbodien .
orciim nenin domibus privatis , ob fis monaſterii quandam monialem
metum ;ncque in templis ,ob reveren . 1 diabolus invaferat , & vehementer la -
njabat

a Rifin.l. 1. Eccl hilt c 4. Amph.in vil.s.Baf 616.hik.E.C.4.35. C1.4.66.7. dC'em .

epilatlaco Anacl ep.z.Cujus ep.ad Felicemep.Conc.Com.jub Sylu.can 3 Antioc cani e Carib .
4.4.64n 4.07 fer cur interfust ſubjeripht D.Aug e Mi-ro. de obſera Ecclc.7. 1 Come Lao .
dic.c.26- Palh.a.in Lauſis.c.77 o I jep 1.3.oeiq.c 2. h Lactantia doven in & Bedainc 8.
Luc. i Fez Gregor tvou.de reb.fo..zis.Sprenger par.z Malle q 26.6. Ananias i. 4 de mat.de
mon à fil :s6.fed copiofuo ordinatius P Thyræus nofter integro de demoniac operep ; . Meng aus
in Pulte demonum en Zacharias Vocecom.in complemento Arias cxoroft.cæ. k April. 18.Jurij
ts , woo
1084 DISQVISITIONVM MAGIARVM

niabat: cam Gibi Epiſcopus iuſſit exhi- . ad quas repellendas exorciſmi ab Ec

beri , quod cum fa &tum fuiffet , ille non clelia ordinantur , ut funt moleſtiz
de fus, fed De Domini praumens virtu . quas inferunt manendo in corpori
.te , accepto libro.cæpit legere exorciſmum | bus,& illa vexando : live dum interius
ſuper caput eius. De hinc benedicto oleo manent, five dum exterius obfident:
nares, oculofque & os eius linivit, & pro 1.6 illa ( inquit ) regulariter fanantur per
tinus immundum ab ea ſpiritum fugavit. exorciſmos : maleficia autem demonus,
Liberate tamen pueld , pavor quidam , & alia mala, que nobis inferunt,contre
qui prafentia diaboli ſeminarusfaerat,ad que non ordinantur diređé exorcif.
huc pectoribus vicinorum inerat. Ar virmi, non curantur per exorciſmos , nifi
Domini præcepit fibi aquam cum fale de rarò .]
ferri, quibus benedi&tis, iußitfpargiper Porrò quoniam Dei opera revelare
cuncta monafterii loca : & fic omnis & confiteri honorificum cft: ideò his,
pavor , cum auctore fuo Satana difcet adhuc dubiungam illuſtre divinz be
fit.} nignitatis,& cyrannidis dæmonica ar .
Audiſtis exorciſmum ex librole- gumentum ,planè recens:& ut is, cui
& um , & capiti impoſitum ut fit hodie accidit,opere proprio taſſos,res io fa .
audiftis illitum oleum ſacrum audiftis cic Eccleliæ hic Græcii gefta,narracia
fa'em & aquam benedi& am ,& horum nem noftri in collegio ſervant pro
omnium audiſtis efficaciam . Sed & pria manu ipfius ſubſcriptam , & nunc
Adelinus Sagienſis Epiſcop. in ener cumhacfcriberem , penes mehabui.
gumenæ Osburgis liberationc,a quam Igitur ango millelimo fexcentefi.
benedi&tam ,lignum crucis , & preces mo dieMartii 22.N.Prutenus,ut aic .
qua folent, inquit ipſemet a , adhiberi bat nobilis annos datus 22. ipla Heb.
feliciter adhibuit. Sanaus Mauritius domadz fan &tæ feria quarta , collegi.
Andegavenſis Epiſcop.latronem ,que um noftrum (cuiusimpulſu, quore b .
ob furti crimen diabolus occuparat, nc,incertum ) accellit, cumque uno è
per exorciſmi( ait Fortunatus b) gra- noftris fpe&tante & audiente, in por
tiam à dæmone liberayit:at Maurilius ticu inferiori collegiideambulans, are
Beati Martini tempore vixit. Sed ifta ſ rogantius geſticularetur , & cum cres
fufficiant de exorciſmo. Si quæras cur bra capitis quaffationeverba in Deum
non ſemper dæmon pellatur: res clara | blaſphema, & plena deſperationis au.
eft ,id peccatis vel obfeffi, veladiuran . dacius evomeret monetor iterum
ris poffe contingere, vcl ob maiorem ac fæpiùs, ſele ut habeat modeftius,
ipſius egri utilitatem , Deique glo acliaguz frænum iniiciat : fed fruſtra.
riam . Notandum quoque quod vere proficiebat enim in peius, & per om
& prudenter Toftatusmonuit , non nia anxii affli & ique animi figna pre
folere exorciſmis omaes moleftias & bebat . Quamobrem accedens cum
vexationes , quas dæmones inferunt nofter, quærit benigne,ecquid habeat
hominibus , repelli : ſed ſolum illas, 1 cai rei vacer? ' & cur adcò creber in
Dei
a Adelelin.in vita s.Oportuna 22.April, binvita S.Maurilio cap.1o.
 LIB. VI. C. II. SECT. III, 1093

Dei nomincirreverentur uſurpando? | derat , in quam indicerat,nulla Gibi re

Refert ille :Perii miſer, diaboli pedicis | liqua confilii,auxiliive ſpeaffulgence.
fum irretirus :nec ramen quas promi Nox erat intempeſta, cum illi fe dæ
fit , & opto delicias,frui datur . Quibus mongygantea mole offert conſpi
auditis noſter grave quidpiam fubefcoum , & infultansait : Nonne verò
ſe veritus,manu prehenfum in colle dixeram futurum , meam utopem fup
gium introducit , & blandè rogitat : plex expeteres ? lure quidem tibiillam
quid hoc rei ſit , ne libi gravetur ape vt indigno , pofiem quantumvis ſup
sire . Tum N. cum lacrymis ordine, plici denegare : verum ut intelligas,
tum quidem perturbato , fed fequenti quàm tibi ex animo velim benè , en
die tranquillius,eo ipſo -quem referam promitto auxilium , parentis gratiam
narrare cæpit:ſe nobilibus ortum pa - priitinam ,veteres delicias , jucundita
rentibus & reampla , educatum laurè tisannos ſolidos numero.811.quibus
ac delicatè : & certis de caufis ( quas expletis plena mihi ſit in corpus ani .
prudens reticeo ) parentis gratia exci- mamque tuam poteſtas : tu viciſſim
diffe, & lare patrio profugere coa- ſtipulanti ſponde,quæ exigo: & nunc
dom ;& pecunia , quam diſcedens co . imprim : s , Deum , Deiquçmatrem ,
pioſam ſecum acceperat,abfumpta,in Cælites omnes, & tidem quam docue.
extremam egeftatem decidiffe: tan . re veteres eiura : inſuper fidem da,
dem in via dæmonem cum vehemen . mortalium te nemini hoc pactum
ti vento ad fe nocte quadam lub arbo : manifeitaturum , in nullum -unquam
reiacentem arceſille: & recenfitis iis templum ingreſſurum ,precarium co
iplis quæ patiebatur, quæque perper dicem non le & urum , ac demum ho
ſurus effecincommodis, opem & au . mines omnes & eos potiſſimum , qui
xilium , priftinamque parentis gratia te ad pietatem incitare,hortarique vo
promiffe: fimodo ſa dato chirogra.loerint , odio implacabili proſecutu .
pho vellet ad paucula quædam obli . rum :te cxorem non du & arum , red
gare. Se quidem fuggeſtioni,qua'm concubinis pecunia conductis uſu
perniciofiffimam ſciret, ca vice non Tum ,
obtemperaffe:dæmonem eodem , quo Cumque in tam perniciofam le
cum venerat vento ac fragore recer- gem contenfiffet juvenis , iamque ſola
lille :prædixiffe tamen fore , ut eum | lupereſlet fyngrapha proprio fangui,
aliquando non acceptæ conditionis ne defcribenda:dæmon illi porrectam
peniteret. Quæ Quæ cum
cum non procul ulcrò finiftram tanta vicompreſfit, ut
ab Vratislavia pone quendam pagum fanguine ètrium digitorum extremio
accidiffeat,indere Vratislaviam con . tatibus expreffo , manum implerit,
tulic: ubi brevi vi &tus incommodis , ſubminiſtravit etiam ſcriptionimate
die quodam ſub vefperam oppidum tiam (neſcio quam ) pergameno molo
egreſſus, fcipfum quod hdem damo. liorem , fed charta duriorem , & cala .
ninon dediflet coarguentem , deflz mum : fcribensique conceptis verbis
ville animo conditionem , qua exci. I præivit , quæ fibi pra fari vellet : &
Tuttet
gu .
foot DISQVISITIONVM MAGICARVM .

quæ fe viciffim præftiturum pollice- | narrabat die, quem illi dæmoh prafi- :
retur. Confcripto traditoque chiro. xerat , ad fuum in illo tuguriolo con .
grapho , miram ſe dicebat omnis ge- l greffum : & , quaniv.sillo dic à talicon .
ncris inſtrumentorum harmoniarn greſu fucrit à noftro deterritos;nibil.
audiviffe & ad fonum obdormiſlea ominus poftritie ( quæ fuit die Vene
deo pacato & alto ſopore,ut fequen . ris fando ) poſt meridiem , nemine
ti jie , nullo per vias publicas præter- i conſulio , allignatum fibià dæmone
euntium ftrepitu percepio , in mul locum infælix adiit , Adett dæinon ex
tam lucem ter terit,tandem evigilable, I probrat perfidiam ,quo contra ſuum
& ilico patrati facinoris pænituille, i præceptum nebulonibus iclu tisad
profc &tumque Vratislavia Olomuti tuiſſet, petit tertiò renovaripactum
um , & inde Viennam , Vienna Græci- | hac ratione , uemediú finiftræ manus
um , ibi divertiſſe ad doctorem Vene : digitum impignus eioffczat. dcinde
diger:ab eo fe ad Dominum Strasbcr . recenfitis ab adoleſcentia pecca :is , a .
gerum directum & commendatum . Rendit' animæ falukm elle deſpera.
Poſtremò veniffe Marpurgum ad dotam allegatis e S.S.teſtimoniis , quam .
& orcm Homelium.ibicxi ¿ percæſumobrem ducat in bonis dies . Simul
fe rurſum indoluiffe , quod pactum libellum offert juveni, quo omniuma
cum dæmone initum non cuſtodiſſet, dæmonum nomina continebantur, &
adfuiffe Gbinoctu denuò in lc& oja- modus quemlibet pro arbiuio evo
conti dæmonem , ac de pa &o renovia candi,nihil tamen horum iuvenis ac
do in hunc modum a & um ele, ut ni- ' ceptavit .
mirum proprio ſanguine novum dæ Sabbatho ſando,ubi reſcitum quod
moni chirographum conſcriberet, accontigerat,maior iuvenis cura habesi
in templo quodam nuper diruto , non capta , & cautom ne unquam folus
proculMarpurgo , noctu deponeret. effet : & ex.eo tempore ab uoo patre,
Poſt paucos dies iterum fe facinus cui peculiariter cius cura conmiſſa
dampaffe,manusfibi violentas deſpeo fuit,in rebus Catholicæ fidei elt inſti .
ratione a &tum in ferre voluiffe : tandé tutus . Sub fidem Aprilis ſeſe ad confi.
fuaſu cujuſdam venire Græcium , ut tendum generaliter præparavit. Quo
quæreret remedium , ftatuiffe. Pridie die confifurus erat , vifum ut in pre
tamen quam Marpurgo diſcederet no lentia Patrum aliquot diabolo renun .
& u adfuit dæmon , & certum hicGrzciaret, & malè pa &ta bene reicinderet:
cii , prope Carlauu tuguriolum deſori. dum recitantur Litaniæ ad verba : Pa .
pfit,in quo 30. Martii compareret : ter de cælis Deus : corruit pone exani
fore,ut tum fiat voticompos, & prie į mis hominem erigimustotis artubus
ftico ftatuiex pa &tis reftituatur:cave contremiſcentem . Ad gloriolam Des
recinterim etiam atqueetiam neleſui. I parentis.nomen dengo corruillet , oil
kas adiret unquam , alioquin graviffi. j titubantem ucrinque fuftinuiffemus.
mas quin pænas daturum , Tandem fa & a ægrè renuariacione, &
Hæc omnia noftro iuvenis co ipfo dæmonis abiurationc, cibo refocilla
jus
 LIBRI VI. C. II. SECT. III. 1095

tus ( deftitutus enim erat viribus , re , utibi

ut ibi ea audiat nová
nova quæ anica
& contremifcebat ita debilis, ut con nunquam
fiftere nequiret ) poft meridiem du Die vigefimoo & avo Maii, Domi
Gusad templum ut confiteretur , re nica Sanctæ Trinitatis , cum noftri
citatis de Nomine leſu , & de Angelis | Dco negotium affiduè commendaf
Litaniis , cum peccata recenſere ce- lent,aliaquenonnulla pietatisexerci
piſſet,ei dæmon in aurein infufurrat: tia mortificationefquc in hunc finein
Huic nebuloni( confeffario ſcilicet ) Deo obtuliffent, dilpolitus eſt ad la
ne credas , nil veis ab co improbè ! cram Synaxim. Ec primum in mula
circumveniri. TotusMaius impen corum è noftris & Congregationis
fus,tùm ut in fide confirmaretur,iùm S.netiſpiritus præſentia , in templo
ut crebra confeffione univerſos con . Sanctæ Catharinx,excharta concep
ſcientiæ receſſus perpurgaret. non tis verbis dæmonem eiuravit , & pa &ta

fuit dies , quo pater delignatus cum fcreſcindere nefariè contra cta eſtpro
co non agerer . Optima jamſperari teftatus
posle videbantur. Patiebatur tamen dæmone, lic
ſed incredibili d ff ultate,
ſenſus impediente ,ut nec
dæmonis infultusvarios : nam & no- legere, & ægrètardeque præeuntem
& c quadam ter eft ad fpacium trium lequipoflet. Fecit deinde profeſſio
paffuum le & ulo cie &tus, abfque ulla nem fidei Catholicæ juxta formulam
tamen ollius membri læſione. Etalias in Bulla Pii.IV.relatam . Vbiad hæc
Se illi exhibuit damon , & magnam verba ventum elt ( Ecclefiafticas tradi
præ ſe ferens benevolentiam , fuaſit, tiones , obſervationes, & conftitutiones
Marpurgum ut rediret: quid hic ſefe | firmißimè admitto & amplector. Et:
aftl.gerci? Miror (inquit ) quod cum septem effe vera & propria facramenta
noriste damnatum efle, non maio nove lege . Et:in fanétißimoEuchariftie
rem des operam , ut vitam hanc du: Sacramento effe veré,realiter, & fubſtan
cas hilariorem ,revertariſque ad priſti.tialiter corpus de ſanguinem , & c. Et:
nas,quibus excidifti,fortunas . Pudet barefes ab Ecclefia damnatas , ego pariter
metui,& miferet.quod meus, cum lis, damno, & C.) omnibus corporis vi
vitam hic ducas adeo acerbam . Et ribus prorſus eſt deſtitutus , ereptus

quoniam eo ipfo tempore quidam 1 illi oculorum ,aurium ,& linguæ ufus
ftudiofus obierat in domo paupe . in tantum ,ut libi aliquantulum reli
rum ( in qua etiam iple degebat ) pro tutus diceret , vereri fc ne abi eo loco
quo nonnulli in valetudinario perto . lit moriendum . Cùm in illa cflet fen
tam noctem ad Deum tundebant ſuum ea aG : fruftraque urgeremus,ut
preces , fubiunxit : le néc poffe,nec vel quod cordecredebat:exprimeret ore.
je manere diutius , vivis canibus infe.credere videlicet le Chrifti in Eucha .
rius ( in valetudinario ) apud canem riftia prælenciam : placuit illi vence
mortuumlatrantib . Quamobrem i rabile ſacramentum propiùs admo .
us
rogat etjam atque etiam , ut vel ſemcl vere: ad cuius præfentiam ita fibi re
ad dictum tuguriolum revertatur: fo ſtitutus eſt,ut,velut è gravifomnio ex:
Tttttt 2
perre
1096 DISQVISITIONVM MAGICARVM
perredus,diceret, & credere ſe, & ex collum Gbi ab aliquo torqueri, nihil
periri copiosèChriſti præſentis victu camen.incommodi paſſus eſt, pratec.
tem . Licet etiam diverſum evenerit, quam quod.diebus fequentibus re
ut Euchariftiain.alcari collocata , lo- 1 manferint in manu cicatrices , cum
qui poſle & audire, accedente verò maiore dolore quem feoſerat, dum
facerdote,tanquam juveni ſacramen . | illi.manus laceraretur..
tuni porrecturuseſſet , fen Gbusom Eodem die multa fecerupt poftri,,
nibus deftitueretur, denteſque.tanta utad Deigloriam , felicem restora.
vicomprimerentur,utoulla opereſe- 1 ſortiretur exicum . Excitatusea nocte:
rari poffe viderentur, & recedenterur: ventus ingens, abſque omni omnia
ſum cum Euchar iſtia lacerd ote, vide- no pluvia , auditaque juveni vor.ver :
rct,loqueretur, & audiret.. Diceba t lue invento miſerabiliter lamentan
verò réinſcium eorum omnium , qux tis.
illiin aurein inclamaffemus, foluma Die 4. Iunii ,Dominica infra octa
nimadveruſle veluri torcipe: Gbios. vam corporis Chrifti; in eodem tem
clauji ,, atque ut nihil relinqueretur plo D.Catharinz, poſt facrum & Li .
intentarum , idem facerdo s.reli & a in canias ad fingulasſanaiſſima Trinita
altari Euchariſtia , digitum conſecra- tis perſonas habitas , juffus ex charta
tum oriimpofuit ; poftmodum verò deteſtari fua peccata, profiteri fidem
ubi Euchariſtiam ori admoviffet , & & coram Deo , Angelis; & hominibus ,
veluti lumendam obwliſlet, tùm dc - proteſtaricatholicum fe efle , puno
mum inimicus eum ore patenti exagi. quam fe de miſericordia Deidiffilaw
tare , & multis renitentibus eum in rum ;, fecit id aliquam diu adiutus à

aerem attollere cæpit . Cumque adiu. nemine.Cùm ei viſus deficeret, præ

raretur; eum utquictum efle Gneret, legit alius, ipfe tarde,ægrè,& cundan
& chirographa reſtitueret; ca tertio ter verba efferebat, dæmone linguam
exitgenii funedepēdentia in faſtigio impediente Ventum ut.diceret, Que.
sempli juvenis folius repræſentavit propter 6 bone lefø ,& cnec legereid po
obtutibus , cæteris nihil omninâ tale ruit,nec aliosaudire luggereates. Ad..
videntibus. Eo die nihil aliud a & um , iuratur dæmon ,eique virtuteDei pra:'
præterquam quod & multa ibi ad cipitur ,neiuveorin hoc opere fitim
Deum pro ſalute eius preces fulæ , & pedimento.Exagitatur illicò ia venis,
maxima recuperandarum fyngrapha. ac G.foret obfeffus , & inter hæc unico
rum ſpes juveni fuesit relicta. velut momento : linguam Germanica :
Die 3. Iunii juvenis templum in didicit;quàm beneficio dæmonis lo
grediebatur, cùm hoftis inopinatoquebatuclatis cleganter;nacivorctenr.
Vullum cius, quafi pallio diverberavit to idiomates
& Gimul manum ſiniſtram milerumin Hoc animadverfo aveta omnibus
modum dilaceravit, ut fanguis copio- | fiducia.In gratiarum a & ionem recitan:
ſusdeflueret,nemine tamen , qui hæc tur. Te Deum laudamu. lubetur pro
inferret viſo : Sengit quoque ibidem gredi,ncquid dicere, Corfiteor, &ic.De .
mine
 ĽBRI VI. C. II. SECT. III.. 1097

mine non fum dignus, & c fruftra. Acce . de hominis nunquam viſi ſalute adeo
die,facerdos cum Euchariſtia, dæmo. cffent foliciti :horum apud Luthera
nique in virtute Dei precipit, homi. nos nihil effe aliaque qua verecundia
nem ut miffum faciat, & c. Tanta vi non finit referre.
juvenis attollitur in aera , ut decem Decima die lunii ipfo D. Barnabæ
duodecimve è poftris vix crim retine- | Apoftoli pervigilio , noftri domiſe
rent.Ad crebram nominislefu & Bea- | rurfum contra inimicum armant , qui
riflimæ Virginis Mariæ invocationem bus modis novit Societas,luvenis quo
dæmon fractus abſceſfit.Exclamatiu . ! quene libidecffct , tota die cilicium
venis idiomare fuo , Aufügit à me. I geitat, & le fub vefperam fpont: fia
Quare illicò Acatit genua lætus , & gello acriter diverberati Ingeas rur •
magna alacritate , aliaque voce pro fim tum eo veſperon, tum no & isma
greditur;Quapropter abone léfu; & c.O- gna parte ventus collegium impctit..
ratione fioita his ipſis verbis fubdit; Ante.xi.noctis adelt inimicus alio a
Laus Deo,iam ſum alius homo. Preparat ſe liavc comitatus , & per cubicuium, in
adcommunionem ,dicit confiteor ,& c. quocum aliis tribus iuvenis cubabat,
Domine non ſum dignus, & c. Occurrit deambulans; Cernis ( inquit ad foriam ,
peccatum confitendum , conhtetur. nam ſaga quapiam exiftimatur ). ut jacet
Adiuratur dæmon ; non ſolum javeni hic nequam : & rurſum ,ô Gialiter rena:
poſt' hac negotium ne faceffae , fed mean inſtituiſſem , nó effet hunc for .
chirographa ut reſtituat.Iterum con . cita finem . Antcoctiduum penè me
fitctur.Demum tantæ debilitatis fuit, abegiffent (Patres intelligebar) Interim
ut nec ſedere poffet, liber tamen iam tibi hominem commendo,eum quan
abomni,da monis incurfu . Nihilo . tùm licuerit affiduè divexa; & conver
minus genua Ac& it,recitat',Corfiteor, rus ad juvenem tremebundos. Perfide:
& c. Domine non ſum dignus, & c. & alta nebulo ,homoque leviffime & incon
voce profitetur credere ſi sotis animivi: ftantiffime,nunquam fidem mihi ſer:
ribus Chriftum in Euchariſtia eſſe preſen. vafti , ope & us ignobile ac degenero
tem, & fperare fé ipfum fibi propitium f . Maiores tui maluiffent centies corpo
furum : ſumir Eucharistiam magno a- i risanimæque facere ia & uram , quàm
nimi feolu,flcxis genibus aliquamdiu vel femel dacam fidem violare. En tua:
agirgrarias : & tantas illicò vires recu habe,quæ mihi dederas : ego viciſlim ,
perat, ut templorgreſſus nullam fen- j quod meum oft refervabo . Et hocdi .
iffe debilitatem videretur . lam de- cto , bis autter juvene audience ſtre
mum ( inquit) demonem nonrimeo , pitum fecit ,velut cuiuſpiam aliquid è
& coniemno exanimo: quod hacte charta cradentis .
nus à me ipfo, ut facerem vix impetra Et rurſüm ſociæ, Pergam ad locum
re poteram lam paratuşfim centies mihi conititutum ;suinterim huius cu
profideCatholica fanguinem profun , ram habero . Rurfunique iuveni ' : Et
der : & multa fubiunxit in commen exiſtimas perdite nequam fore , mcas
dationcoa charitatis noftrorum , qui manus, ut eyadas? coa & usnüc tibi tua:
Traitt 3) reftios
1098 DISQVISITIONVM MAGICARVM
reltiruo . Tu interim & lefuitæ nebu . Iztitia ,exoſculari illud & pe& ori ad
lones me pofthac à ftultis , confiftir. movcre: & illico Deo omnes Gmul 2 .
quecæremoniis veftris liberum eſlegunt gratias,& quatuor limul ( rot ca
finitute : quod eniin tuum lit , nihil nim crani)recitant, TeDeum laudamas,
omnino habco , licet plura longè poft Et : ne fortè dæmon illud recuperare
haceste lim accepturus. Fides eniin, poſſet ,Ggno Crucis muniunt, aſpero
quam fufcepiftiiniqua eft, & per Papas gune aqua benedi & a & corona Beat.
( quos vos velut fanctiffimos colitis, Virginis circumligant.
ego autem in inferno tracto pro mc Dominica manèvocatur Pater, cu.
rito )confi& a. Quibus di& is & manu ius cura juvenis erat commiffus , o .
frigidiffima juvenis collo fine omni ſtendunt & traduntei recuperatum
læfionecontrectato,evanuit. Adom - chirographum , quod Marpurgi po
nia hæc iuvenis nihil refpondit, exceftremo cófcripferat; in eoquecralum
pro hoc unico ;videlicet ,ut abiret,ha, è priori, cuius materiam dæmon ſup.
berefe Deum propitium . Inter hæc piditarat,fanguinem . Ne tamen doli
iuyeniscæteros in cubiculo alrūdor- mali quidpiam fubeffet, & fortè noa
mienres ſulcitare conabatur , eorum omnia integrèreftituta eſſen '; quæ iu•
nomina inclamans ; quorum unus 2 venis erant in priorichirographo : 1teo
ger vocem audit,profilit in pedes ', & rum de more à noftris ad S. Carbari
ad alterius ſani lectum accedens cum ne templum fufæ ad Deum precis, res
excitat.Hicignem excutit è lilice, ſul citatæ Litanix , porrecta iuveni Eu
phur accendit; fed priuſquam candela chariſtia ; adiuratus & ſolicitatus dz
admoveret,violenterab aliquoexftin mon , ut & quidpiam refiduum ellet,
guitur idque fecundò,accendir tertiò quod ad iuvenem fpe &taret, illud Dei
iamque candela lumen conceperat;cú omnipotentis virtute reſtirueret. Sed
fimul & femel materia ſulphurata an quoniam juvenis dicebatGbi ſátiscó
delaquereſtinguuntur. Tandemvenie tarc quod omnia integrè eđene reſti
homini in mentem , ut cereum bene. tuta ,fuumque animum effe per om
di& um accenderet ; accendit , nec am nia quietiſſimum ;placuit nihil ampli
plius valuit exſtingui. Habito lumine us attentare.Quarea& is divinæ boni
inimicus evanuit ,& quamvis ſemelactatiob tam grande beneficium acce.
iterum dixiflet ; ſe iuveni reſtituereo- ptum gratiis,recicatoque, TeDeum law
mnia,quæipliuseſ.nt,nihiltamen ab ¡ damus,regredimur lati univerſi. Pla
co iu venis receperat.Componuntigi. cuit tandem Sereniſs. Principi Ferdi.
forſe ad orationem, & qui lumeo ac- Dando Archiduci . & Reverendiffimo
cenderat , ante imaginem B. Virginis Secovienfi , ut ſeries tota & proceffus
Litanias recitat.Poſt mediam circiter pro concione populo proponeretur ;
horam ſurgens videt humiiacere char quod fa & um eſt 18. lunii à meridie ,
tam fanguinolentam, attollit , eique , & ipfum chirographum una cum fag .
porrgit , cuius erat chirographum. guine,quo alterum defcriptum erat,
Hic agoito fuo chirographo geſtire | in templo noſtro per l'arochum Græ,
cien ,
 LIBRI VI. C. IT. SECT. 117. 1029

cienfem , iuffu Epiſcopi,in magno ho , I re videretur.] Bungiin laponia An

minum concurfu & frequentia com . noisss. familia fuit, quam iam à 100%
buſtum fuit . Hæc hiſtoria reigetta annis dæmones infeftabant , & mole
ver:Qıma in qua vides ( Lector , canæ | Nia in pofteros , quafi hæreditaria
fideitenas Jomnium ferme & lingu . tranſibat . paterfamil, opes omnes
burum Catholicarum cætemoniarum placandis idolis infum pferat. pocios
efficacitatem ,de quibufdam , alia fub- | Quâum iis , quàm rsſfavit malum .
damos . Triginta annorum filium dæmon
Quintum remedium pericur à mi occupavit , ita ut nec patrem nec ma
fericordis operibus, larisfa & oriis , iciu . trem agnofcerct , nec quindecim
nio ,eleemofyna,& oratione;Eletmoſy - diebus quicquam cibi fumeret : fub
nas , commendat Canonum aucto . I horum finem Patrum Societatis u.
ritas, a ut & duo rcliqua. De ieiunio ; nuseum accelt , juffitque ut D. Mi
invenio id præcepiſſe cuidam comitif. chaelem , nominaret. dum Divuminomni.
fa S. Auxentium Abbatem , b & S.Pro . nat vehementi tremore rapit cont uti , do
copius Monachus hoc ulus fæpe vi . varios motres membrorum edere, ita ut
& oriam contra dæmonem obtinuit, circumftantibus tenorifuerit . Invocante
& aliis idcin imperavit . Scd & Chrifti verò Patre Dcum Patrem , & Filium , &
Dominteſtimonio accedeate . ( Matt. Spiritum fan & um ;ſubitò a damone liber
170.20 . Marci 9 9.2 ., quid adden exffitit.
dum ? De oratione , verfus quidam ano . Huius foror, paucis poft diebus exol fliis
nymi,fed veteris verfificatoris repe- damonis agitata eft ,qui etiam in ea loque
situr ; Demones adverſus magna eſt ora batay,
tio virtus. & funt de eadem fequentia Certis temporibus Pan is noſtri concio
exenipla qurdam , noftrorum hominibus audiris, Chriftianam fidem ſufiipere.
num lit.eris cesta fide conteſtata , An . voluit : cùm verò facro fontieffet admoven
R0 1549. quidam uni ex noftris confeſſus, da , conareturque principio ſe ſacro figno
media circ ter node, dum pænam pro de . crucis munire tremere vehementer ac 604
li&tis fibi irrogatam perfolvit repentè vi- curicæpit. Pater preces fundebat follicitè,
dit feles, mureſque & aliàs beſtias colore ipſa verò facrum ielu nomen , & Divi Mi
airis aſpectuque terribilestàm multas,ut chaelis proferre nitebatur , ſed magis ip
totum occupare cubiculum viderentur : Jam tunc damon irritavit obftrigendo os,
quoille viſo perterrefactus, timere cæpir, ! eg comprimendo Tandein verò in cartum
ne vipus à beftiis abriperetur. prorumpens exclamat : fi idola Xacam &
Anxius de trepidus accurrit ad Domi . Amidam , fectarum lapon enfium aucto
ni noftriimaginem , magna roce opem im . res reiicimus , nullus fuperefi . qui adorari
plorans: qua:e omnium animalium (pe. ¡ debeat , a'ruque huc fpectanriu prorulii ,
ciesfubitò evanuerunt , tanto cum impe nec efi,quod in 15 reprehendere quiſquam
14 , ft;epit & fragore , ut domus tue- poler.
Qua .
a d.c fiper fortsarias. b Metag in cius vita Febr. 14. c Nic Salius in eius vita 4.
Ti . .1. ‫در ط‬
TOO " DISQVISITIONVM MAGIARVM

Quadam die innumoris Chriftianispre | foetudinem que cum uterum ferret,parexo

fertibus Pater facrum fecit,cuiquoque in . tum rigore coacta cdere ftuprato: em , aio
tererat demoniaca,quo finiro, rogai , qui lefcentem mira pulchritudine frequentius
valeret?optimè, ait, juffudero D.Michaelis ( fecum noctu ,interdiu nonnunquam conve
nomen pronunciare , tremere, ac dentesniffe : undeveniffet, quore abriffet , neſcire
fringere cæpis ,& demon ſevelle exire di le reſpondis.Parentes , tametfi filiæ parum
xit : fed quoniam jam à tot annis ea fami crederent, accuratius.7cmi advertentes,
lia pro hoſpit o uteretur , non libenter mi: confilio , quis effet qui gnate expugnaffet
grare. Iubet irerum peter S. Michaels ,no- pudicitiam explorandi:cognito terriò poft
men proferre. die indice ancilla Alupratorem adeffe , ;78
Reſpondie illa, id permoleſtum eſſe, & clufisforibus , accenfo thedsrum ingenti
lacrymas fundens conquerens, quo in numero , cubiculum ingreßi, borrend: M
guir ,me vert am ? Chriftiani itaque omnes monſtrum , figura fupra humanam exiſti
in orationes corruunt , dumque fatisdiu o mationěterribili, in filie amplexibufunt
rant, damon occupar am hactenu predam confpicati. Cucurrere ocius complures
deſeruit : ipsa verò ſubirè potum pe adfedumexcitati Spectaculum . Inter eos
riit. (acerdosprobatæ vite facræ difcipline non
Admonita ut leſum & Mariam inyo. ignarus, Cateris aut trepide abeuntibus,
caret. tanta ſuavitate utrumque protu. aut pavore terre il fus,cum Chrifti Apofto
lit nomen , ut Angeli vocein viderentur fi- li loannis Evangelii initium recitare 07/ ,
bi audire. ]Anno 1588. Brunæ in Mo- ad eum locum .Verbum caro fa & um clt
ravia , mulier erat in Noſocomio acerro . perduxiſſet malus demon horrendo ſublato
ma diaboli oppugnationefic ppprehi , ut clamore, cubiculi re &tum ſecum aſportens,
nunc aquis ſibi vitam extinguere , nung omxi fuppellettili incenſa abrir. Femi
cultro, quem gnarus nocendi porrigebat na periculo ferrata , enixa efl monftrum
in manus , eripere moliretur , probiten . unde quaque fadum aſpectu, qualenus
tibuscurctis, qui erant in valetudinario: quam antea ( ut ferunt ) inter noftrares
poft illam triennii vexationem apoplexia vifum ,id obftetrices, ne obſervatum contu
corripuur, obligatione lingua loquendi 1 melie effet familie , accenfa ingenti pyra
fuadempto : mirritur ad noftros ut pro citißimèconcremarunt ]ldem paulò an
concione populi preces efflagitent : & exo . le docuit dæmobem quoque ſuccu .
ratum fuiſſe Deum , folutus primum lin . bam oratione fuga cum . In Garcorbs
gua nodus, deinde anime, poſt facram con ( inquit) regione , vico quatuordecim vix
fefsinem peractam , olendit .] Hector paffuum millibusab Alerdonia, adolefiens
Bocthius quoque Scotorum res de multa farmafitare,coram Aberdonenfian
firibens, lib.8. in Marrca regione te . riſtire queftas eft palam fele a demone fur
ftatur fe ab iis , qui conſpexerant ac- cuba (úrdicunt )grarißimaomnium qu..
cepill ", quod ciusverbis adfcribam ; vidiffer forma mulris antea menſibus infe
Puellain Natalibus altes forma conſpicua, flatum eandern o : clufis foribus nociu zd
complurium nobilium averſata connubi . Te ingredi , blanduiis in ſui amplexus
um in nefandam curn demone incidit con. I compellere : dubia luce abire finest epitx
pene,
 LIBRI VI. CAP. 11. SECT. III. 0903

pene,nulle fepoffe medo, cum plures af- | led qualisiſta elle debcat , non æquc.
tentaffer, à tanta ac tàm turpi veſania | inprimis maxime ſalurarem elle com.
liberarı iubet continuò oprimus Epifco. munein Ecclefiae orationem Patrum
pus adolefcentem alio feconferre , o ne teftimoniis conftat , Chryſoſtomi,,
Chriſtiana religione magis laudatisie . Augurioi , aliorumque b. deinde &
juniis & orationibus plus folito accoma privaram hominum Sanctorum , ut
modaret animum : fore utpiis operibus confirmant Glycas , Eugyprius , &
intento victus cæcodemon candem effet Metaphraſtes. c . Si quæras quid
terga daturus. Evenit adoleſcenti,Strandum ? præcipua dignitas & effica
lubre confilium religiofe exfecuto, pau- citas eſt ,ſymboli Apoſtolici& orationis
.cos poft dies uti venerandus Antiſtes ciat Dominicæ , non modo ex Canonum.
præfatus, præſcripto , fed & veteris ævi noftri
In litteris laponicis anni 1569. ita que experientia ut docet multis D.
{ ccibicur , Multis in locis Bungenjis re - Auguſtinus libro fecundode ſymbolo ad
gni , ubi quidam erant ab hofte hu- Catechumenes capiteprimo. & libr.de.
ani generis obfefsi , Chriftiani facto utilitat.cred. capit. 22. & exemplis a
conventu fola recitatione , Dominica fruit Nicol . Remigius lib . 1. demono
orationis e Salutationis Angelica clara lat. cap.13. libr.2.cap.4 .Nec dubite
voce inſtituta , demonem Japé repule proximam his facere,salutarionem in .
Tune ] Deoratione unum exemplum gelcan , ciulque iterationem illam ad
accipiteex Menzo Græcorum V.Mar- orarios globulos, quarn Roſarium ap
sii, in vita Canonis Iraurici: Aiunt pellamus, cui licet Heidelbergendis
poft ipfius è vita deceſlum ades eius in aliquis anonymus doluú bimeſtrépartú
templum verfas , tefiasqz illas quibus avprofarium obieceritcalumniastamé
malos genios incluferat, repertas,qua- & apinas meras , fub alieno nomine
rum unam cum refignaffent , quod the loan . Bulæuspaci& lepore & robore,
Saurum ibi latere oli pondus arbitrarey ante annos iam decem difecit : & quia
tur, ſtarim fulminisinſiarerupiſſe da . Gelafimus quidam lepidè Gibi viſus lu
monas ,ut omnesexanimati conciderent, dere in noftrorum hominum apudin .
6 quicquid inſtauratum erat procũ i dos roſaria , deſcribam quod Satyri
beret nemog omninò poft occafum fole cuslegat , rideat, ſilubet. In liite.
auderes ad locum illum adſpirare. Sed ris Lud. Frois . è laponia ſcriptis anno
non diuturra fuit hac demonamiyras. | 1596. hæc narratio exſtat , Mogun
gis , quam per fanéli viripreces , cum tiæ his verbis Latine excuſa. f. 197 .

populus fe ieiuniis & vigiliis dediler Nobilis quidam homo , olim magna au
mox depulere.] iia vertic Raderus. & Etoritate in hoc regno Fingano pallom ,
fane de precum cfficacitate notior habebat,filiam matrimonio cum gentili
sesa , in confeſſo eft etiam hæreticis : 1 copulatam , cuius mater cum tota fami,
Vuuuuu Liaqua

a
Tob 6.898. Mat.10. b Divus Chry.hom.3.de incomprehenfib. DeiNatura Angult,
. 2.de liv. Dei ca. 8. Theodo.li.4 . Hift. Ecclef.c. 21 , Sozo. l. 6.c.24. c.Glycas p. 4. Ainala
fol. 354. Eugyp- in vita S.Severini usenſe ladun,Metaphrair pirn s. Auxemi Abba .d Frame
In nium feruni friffe . fed incerta fama.
 ONVM
J10 22 DISQUISITI MAGICARVM

quoque erar gentilis,nulu veròchri | icas , quam ipſe primum Pariſiis, poft
anno nifi di&tus nobilis , vir bonus o Lugluni Batu. iuvenculus quidam in :
religioſus. Accidit filium ex improviſoin - odaporico edidit . Quor doaillimo
firmari, & quidem inera fex dies ufq; I rum poetarum da Societate Iela edita '
ad mortem :quidam arebant à demone reſtimonia , degetti in India & per.
obfeffam ,propterea quòdtàm furiofos latis ardore fidei, poffent opponinu
seſolito geftusederet . nt agrià duobus pero iſti poetz ? quem etg murer tam
vel tribus hominibus teneri poffet. Ma- calidè, Patris ſui, viri oprimi,clarimi,
risus ſeier implorarunt opem Bonzi . laudatiſſimi lultitiæ Sacerdotis , judi
orum ſed ſusis illeritibus et nugis ſuper- cium damnare, utneſcio quibus place
ſti? iofis ne hilum quidem eam suvare at, miror tamen ininus, quia vixelt os
porucre. Verùm quia fæmina impende- Ieſuitæ talibus ambiguæ fidei homini
bas mors,certiorem reddidere eius pa- bus placere poffint. dici folet lopus .
rentem , octodecim milliaribusinde dis benevolum efle canibus gregariis non
junctum . Is celerrimè advolat. invenit poffe. fors eciam id å quo Jam inho
filiam quidem fpirantem fed mentis im petulantis bilis vitio cacocthes natum ,
potem ,utpatrem fuum non agnofceret. Quibus Archilochůsiſte ; feu Hippo
Pater illicò mandait fubmoveri omnes , nax,pepercit? lege quæ olim Cæfaro
Bonzios aliosg; Ethnicos leétum ftipan duni Turonum edita. Mircam quzin '
tes : ipfe verò accepto roſario , ter Domi Hiſpania regem 6, Sabaudiæ ducem
nicam orationem eofalutationem Ansc , & Mariam Suardam laudatiffimam
gelicam aggreditur pronuntiare: fremfærinam & Storiæ Reginam , fidei
na interim nihilmutatur ſed horribilsio - caufa capite truncatam d. virulentillir
respotiùs geftas : quàm prius edit , ut à mè & calumniofiffimè chattis illcvit.
multis teneri vix pofsit. Pater reda vide quid de lua ipſe patriae ?
ad praſidium rofarii; eo verberat tergū
filia ducens: tu videre mibi demon ali Mufarumg 'tribunal
quis, excede ex hoc corpore. Et reſponsa Quodam , cara Lutetia ,
dit demon :non excedam : Pater ui erat | Nunc fpelunca Cyclopum , arx Polypbės
bomo virtute praftans,refarium inijcit phemia,
in eiuscollü dicens : velis molis, excedes. Antai latebra Antiphata reges,
Tùm demon ,Tollere, inquit" rofarium , Ei 1 aftrygonis antrum ,
quia abfcindit mihi collum , & tunc cef Bebycisg Amjci fpecus,
ſero . Refpondit pater ,minimètollam , ô píur filloin ! quidde cun & is reli
immofunes quo dam arripients , lina giofis ordinibus ? Gic airfol.27.2.
tai ejt feeww diverberaturum , & fic - fcelera examina milles
damon exrefsit, & c. Monftraq;fub rigidos lankantiabari
En quid in Indiis roſaria per leſui do cucullu ,
tasinducta . Subiannat tamen falſus Virtutum regnare loco , fibifu
poeta verbohillima Elogia contra lelu, i more nomen :
Denique
bf. 28.p.1. fo. 9.p.2, 81. iz . ( 24. efi 4. p ... "
 LIBRI VI . CAP. 11.
Denique proſtibulum , o ſpurca ims
pietatis aſylum .
Noftra Dei tandem factum per cri
mina templumac
Sed dicarle fortè unalos tantùm per
ftringere, Eralini & commune male .
dicorum refugium hoc femper unicũ
fuit. Quid de ipla Ronana fide ? fol.
6.pa. I.
woluinens nocentis
Crimina Rome.
Improbos mores, adulrerings
Numinis culties, tragica - ý fraudes.
Odit , totum Deus ultor armis
Concutir orbems
Ergo Romanæ Eccleſiz rituscolen,
di Numinis huic ſunt adulterinicoru-
um crociraru , ranam coaxacu , Cal.
viniltam verbis , agnofcas. Ne dubi-
ta ,dabit plura indicia. Quid enim de
Pontifice Maximo. ? liberalismus ett
conviciator , non uno ſymbolo conté
tus.primum p.2. fol.z. ore blafphemo
5 omit non in unum , ſed in multos ,
ev
u peſtilens ructus latius diffundatus ,
fequentia:
Tu feprifrontis cornua bollia,
Er quidquid audent hinc facer,
hinc gener :
Huiuſ debellar ferls
Monftra piis inimica natus .
Alloquitur eum , qui tum adhu
Calvinianus, & capiti Lcclefia con
vicium Calvinianum de Apocalyptica
bellua ingerir, & Catholicis Princiliginc ſua perfundat fol. 29. unico di
pes bwins ſacli monfira vocat inimica
pois.qui pii iſti? nonne hæretici quotan.
wus in Bulla Cænæ Domini excommu .
Ricariſoliti ? ſed pergief.6.p.1.lingua
facrilegam in Cælum arinare , dum ca
nit :
SECT . I. Q. T. # 3
fruftra pandet aperta
Coeli temple vicarius
Vanis pollicitis calledus artifex
Vulgiftulta levis pafcere pectora
Per larcafmum vocat, Cæli vicarit ,
qui verè talis ,Deigerens locum in cer
ris : Petri luccellor.cætera de Indulgen,
riis,hæreticum corpoetæ hnius mani,
feltzore, Nondum finis blaſphemi
arum.fol. 28. pag. 1 .
...licet isvidio contra
Bellua Vaticana fremat.
-Bellua nunc, quipaulò anteccelivia
carius facilè tamen antilogiam expe
dio illud ironicè abs te. hoc feriò di.
& um.ô merito utroque linguam era
dicandum ! Non contentus in folum .
Pontificem Max , incurriffe,fædèma
ledicit , Purpurato concilio ,toti Sena
qui Vobis æternæ . nam fubdit:
Romanumg apicem , pulſistibi Rer
wa cinedis:
Ref tit uat , civeisque tuas , priſcumg
Senatum .
Quid tu ſcies neſcio , Deusfcit. Nula
lus vir probus talia viris talibus obij
ciar, fcio. Optas etiam idololatriam , &
Paganiſmum Roma Reduci ? parcior
Symmachus, qui retinere conabatur :
modeftior Gentilis , qui convitiis ab
ftinebat.Quod histam maledicis, tam
virulentis queat adijci onun eſt,ut ore
bem ferè totum , qui Catholicus , lo
fticho involuit:
Ad predam ucoiti ( sans far Lorbas
ringra nox eft .
Vna) Quirinalis prado, Sabaudus,
Iber .
Multum
VuW.KUU 2
 1096 DISQUISITIONVM MAGICARVM :

Multum remiſſti de iniuria , qui ex Virim Vlyſsis nota Danais effaria

ſeperfronti vaticana bellua ſaltem ho
minem ,licet improbum , nempe pre
donem feciſti Quirinalem . Et cum
hæc ſcripſeris, cum hæc in lucem Tu
sonis emiſeris,audes oculos in cælum
tollere ? putas te latere poffc , vel càm
ætatemlaturos
fcelerofos verficulos
ſperas? Qui parcas parvulæ Socieraci :
quitalibusPrincipibus,quiurbi æter
næ: qui patriæ tuæ: qui fidei Catholicæ
ritibus ; qui Dei vicario non peperciltirere : ut anchoras legam ,monermeins
singere.freme, frende, fpuma, si Deus
pro nobisquis contra.nos? Non ego tu.
Nimisõ Phrygibiis
Id tibi dictum pora Danacseffe bo
nos & Catholicos , Phiygas Calvinia
nos & Atheos . Virturem Dei quz ſo
hominum noftrorum labore , ſtudio ,
induſtria , per quatuor orbis plagase
xeruit,(Deo Gt laus & gloriajubituiq;
fimilibus infidiofam potius, quam i
gnoram aut imitatu facilem effe. Sed
non vacat pluribus diem verbis contes
Itirucum , ad quod redeo :
Derecitatione Ave Maria , & Salve

aio illam elumbé.elegiam flagellabo, Regina multa poteris (Glubet )esem

non tantielt. non quiſquam cibi re pla reperire apud Cantipratēfem lib.2.
ſpondebit, conviciandi palmam reti. Boni univerſalis ferè toto cap. 196
neto . Confiderabunt. Anriftites Ca. Non dillimile ifli Fingano,apparuies
tholici ( cæteros non moramur, quibus in ciufdem laponiæ inlula Seichina,
laus eft diſplicere) quid aut quantum quod ibid. fol.193.narratur, de virtute
tàm impudenți calumniandi licentiæ Litaniarum ', Mos eft operariorum
fii credendum , quo chamo & fræno illius ditionis tempore pluvio's valiss
talės maxillæ coercendæ , quibus pe aquá accipere , qua fudo celo itriga.
tulantia tam noxia fii Eccleliafticæ di- re poffunthortos & agros. Quoniam
ſciplinæ flagellis vindicanda . Qui verò aliquando contigit (band dubiè .
bus mentes re &tè Itant, nondumque maleficio demonis ) vala , licet plena,
odio,invidia ,hæreli deviarunt; credet nullamreddere,criam poftimpedime
potiùs Lævino Torrentio Epiſcopo ca omnia remota,aquam ,vocaruntve
Anuterpienfi in odis , credent Petroneficum ,quiſuis ritibus diabolicis, &
Angelio Bargæo ,Syriados lebro.6. po- invocationibus ſuperſtitiolis cffecit,ut
etis clariſlimis , credent Iuſto Liplio defluxerit ,idque in mutros annos per
( cui hac in re quoque te foret æquum duravit. ( Eo maleficium maleficio pub
credere ) credent aliis viris eruditio- i fum ) Hocverò anno cùm in Beatiffis
ne,pietate,& fapientia ornatiffimis ma virginis confraternitatem adſcripti
quoium exſtant elogia cuis convitiis eflent , & anteađæ virælapſus erro
contraria, quæ pofsēhic cuis opvoſira refque cum dolore animipatefeciffene
repræſentare : ſed nec tua tanti , nec ac ſtato tempore ad excipiendam aquái
me Gnie verecundia , nec defenſoribus neceſſariam reverſi , animadverte,
iftis veritas eget: Quod ille dicebat I rent more ſuo non defaere ; en tertio is .
in tragedia: Jam fraudem damgais iterum aquami
fiflentissi
 SECT. 111. 109 %
LIBRI VI . CAP. II.
Arfit, & horrificis terrarim motibus
fiftentis, ut iterum veneficus adiretur)
non iam amplius ad magos , ſcd ad Ec arva :
clefiam confugere's certioremque ea Stilla debifcebant , rimis penetranti'
de re fecerunt , lenem quendam opri bus uſque.
mum Chriſtianum , qui in Eccleſia Adfiygios amnes ', ubi ſuntlovis ano
• Putaiana ſolas diu omnium fidelium ira profundi.
perſonam ſuſtineret; cumque etiam Adde lupos, qui l'artareis agit anti
rogarunt, uriple, preces aliquas ſopra bus umbris
vas aquæ recitaret : fciam Magicis lui 1x furiasacti ,ne dum iumenta per 4
perſtitionibus nuncium remote. Se grosi
nexpurgavit le quantum potuit , & re Audebant laniare homines, e in ur .
confiderata ſecum in honc modum eſt bibus ipfis.
ratiocinatus. Caſibus his perculfi omnes, divina coa
Si aqua Deo annuente Auxerit , acts.
Chriſtiani fortiores,robuftioreſque in Quererefubfidia, divos exire pre
fije reddentur: Gautem ob mea pec cando.
Cata non fuxerit , multi in fide refri Hinc traxit Litania ortum :trankvit
geſcent, & pluris facient fraudes, & ve in omes. '
neficia Satanæ , quam ritus & preces Relligio fimilis parvo poft tempore
facras: Taudem tamen exiſtimavit gentes,
corum voto ſatisfaciendum , multif Exſtant Litániatüm varia genera , in
que co loco Chriftianis comitantibus lobto , quem P. Thomas Salius colle
adlocum contendit. & primum Alexis git;ſed plures longè io co; qui Mona .
genibus Litanias de Sanitis , deinde i chi excufus curante, Sereniſsimo Wila
Symbolum Apoftolicum recicavit , ac helmio Bavarie duce ; qui hecævo Ca
mox nulla difficultatc aqna per canalé roli V. Imp. cxemplum imiracus , curis
effluxit.). Igitur hisaddenda Catholic principalibus filio reli &tis; totumn le pi
ca Litaniarum recitatio . Volunt'non etatis Itudio addixit , rebus aliis lapien ,
nullietiam à ClaudianoMamerto hoc viſlimè geſtis, hunc feliciter omnibus
- remedium inftitutum , cum Viennen . 1 laudacillimum addens colophonem ;
ſes in Gallia horribiliter à dæmonibus gnarus , quid illud unum porrò necef
divexarentur . Unde Mantuanus in 4. farium , & quæ pars melior eſfer eligē
Faltorum . da . ' Cæterùm liranja olimiùm con .
Vrbsedet ad Rhodanum , Galli dixes tra cætera mala omnia , cùm nomina .
re Viennam ; tim contra ludificationes & vexa .
Qua tulit adverſos cafus , Paftore tiones dæmonu , lemper utiliflimafua
Mamerto , it; aut plurimis reftimoniis & argué
Brlongum vexata fuit.nam fulmine I mentis egregiè probavit ex noſtris Nia
crebro : 1.col.Serracjus,erudita fua Diſputatione
Vuuuuu 3 : de Lita

a vide loan.Diac.li.4. vité. D. Greg. E. 93. sigiſber. an 858. Iac .Rabbum li contra?
Márbac.l.16. Eiſingrinum L deexorciſmoOdingenfi.Thyrrum de demonia.p.3.1.654 .
 1098 DISOV ISITIONVM MAGICARVM .

de Litanijs, Herbipoli edica: cuius et nobilis puellæ quod ex Mori. lib. I.

jjm luncillæ aliæ piæ & erudica Liranię Dialog.c.16.
de Sacroſancta Trinitate , non ſemel Nairar Bredenbachius tib . 2.capit.
iam excuſa . De hoc remedio trium fa- | 27.item quod oarravi lup.tom . 2. pa .
tista & toriorum operumnon pauca , nec ss .De Angeli cuftodos ope teftis eft
leviter Tyræus pa. 3. de locis infeſtis Origenes lib . 6 contra Cellum ubi eins
cap 66 , Xxii, calumniam exaguat : & de ca
Sextum eftinvocatio devora nomi . dem fatis claré Paulinus in vita S. Am
nis Salvatoris lefu , vel Cbrifti,vel B. bro6j , & de eadem ope facis clara, etc
Deipara Virginis, vel petita opitulatio non pecira,capio miram Barrationem
ab Angelo cuſtode. De Salvatoris vo SalisberienGs lib. 2.Polycracx his ver
mine docent vetuftiffimi quique Ec- bis, Dump er urpfalmosaddiſceremsa
cleGialtici ſcriptores , tam conſtanter cordonitiadicus effem , qui fortefpecula
tam frequenter , ut puridum fe verba riem wagiz exercebat, conrigst.ntme,
corum hic coacervare a Tot ctian ex . & paulo grandinfculum puerum , pra
cmpla reperiuntur eius efficaciratis, ut mißis quibufdammaleficijs, pro pedibus
faftidium mihi ledoris cavendum po- taus fedentes ad fpecularis facrilegium
tius, quam quærendi labor lit fubeun - applicaret ,ut in unguibusſacro neſcio e
dus les au chriſmate delibris, velin exter
Indicabo loca unde qui solet pecat. • levigato corpore pelvis, quod quer
Teceksenam refert Ananias lib. 4. de bat, noftro manifeftaretur inderio .
natura damon fol.152.vetuftiora duo de Cum itaque prædi&tis nominibus,qua
B. Anxentio in esus dira Metaphraft. ipſo horrore, licet pueruluseſſem dema
liud auctor sit & San &t. Euphraſie virg. nam videbantur, o premi/lis adiara.
menfe Martio aliud de S.Theodoro tionibus, quas Deo xuclore neſcio , focius
arcbymandrita Gregor. presbyter. 22 . mensſe,neſcio quas imagines tenuesta
April. apud Surium , & apud eundem men eg nebalvas, videre indicaffer: ego
alia quinque vel ſex . com . 4. pag. 154. quidem ad illud isa cæcus exfiti, at si
o $13.com.s.pag 827 & 891.com.bilmhiappareret,wiſi unguu. polvis,
6. pag.671.00m . 7.pag. 567. videpre- & cetera qua antca noveram .
terea Grerzerum lib . 3. deſancta Cruce Exinde ergo ad buinſmodi inutilis
cap . 27. & egregium exemplum iilud , indicatusfum quafi quifacrilega he
quod Superius lit Rretulide Mulipo impedirem , ne ad talia accederem cox
tano iuvene . Dc B. Virgine docet exé demnatus. Oqxoties rem banc exerce .
plum illud nouum Thcophili, de quo re decreverat, ego quafi nolins douing .
præcer alios egit Honorius Auguliu. tionis impedimentum arcebar, fic mihi
dunculis,in Sigillo Marsa ; & nobiis cu in ea arate propitiatus eft Dominus
iufdam Eburonici, de quo ex Cæfario surique arbitror perAngelum cuſto
cgimus, lib.2 . & addi poteft cxemplom idem : fed addit . ) Cum vero perly.
lum pro
2 D. 1nf. adverf. Tria bon . Orig.li, 1.comtra Cel. Terr. de corona milit. ad Scapulam .
ins apol. Cyp. adver. Demetria. D. Athan . de incarnat. verbs, Climac. grm 20.194 napins
çedeinimicos: neque enim in cælo misi in terra potentiora fupi arm
 LIRRI VI. CAP. IF. SECT. I. Q. III. 1099'

Thim "proceßiffem , & flagitium hoc ma- | nobilibus parentibus natus , quidam
gis ő magas exkorrui, & co fortiuscon | Ægidius . hic, vixdum adoleſcens, in
firmatus eft borror meus, quod cum mul ! duftria & favore tres Canonicaros &
testunc noverim , omnes antequam de Priorarum unum adeptus , omni vitio
ficerent, anı defects natura , ant manu : d Muebat , non indoctus humaniorum 1
-

* boftuli, beneficio luminis orbatos vidi, ut litterarum , & Philoſrphiæ , & medici.
cetera incommoda taceam . quibus in
confpectu meo a Dominoaut proftrati,
aut perturbatiſunt , exrepris daobus,
Sacerdote videlicet, quem pramilie Di.
arono quodam , qui peutariorum vi .
dentes plagam , effugerunt,alter ad ſină
Canonica, Aiter ad portus cellule Cl -
niacenfis facris veftibus infignits. Eofde
tamen pre ceteris in congregationibus
næ, cui. quarn abi opportuniorem ad
næ, cui.
nequitiam rebarur, torum le dare , &
Lutctiam eius addifcendæ cauſa cum
cogitarer iter aggreſies dæmonem obi
vium humana in ſpecie habuit. Malus
ifte viæ comes,anote abi,ſed ignotus,
paulatim varia quærere:ut audivit pro
fe& ionis confilium ; quin tu ( inquit)
me potius audis ? Icientiam indicabo,

.
fuis adverſa plurim apoftmodum perpor quæ & adeptu facilis , & vfu præcipua
fos effe miferous ſum . ( Deinplorata ad dignitates voluptateſque; ipſius et
vero & impetrara ciuidem cuftodisiam , quam fcius , medicinæ ſumma
Angeli opeteftis eft.S.Golauduch,cu perfectio eft.
ius mentio apud cius coætancum Lva
grium . a ſed quod adſcribam ,apud eu Necromantiam dico dixit &
non haberur, led ex stephano Hiera- perſuaſit. : abducit Aegidium , & ad
politano retulitNicephor.Hiftor.l.18. ducitin valtum lpecum , prope Tole
cap. 25. eam graviffimè varijs Pergco . tanam civitatem ibioccurrere læti , &
rúm Magorum verberibus , cruciari excepere venientem viri , dæmonefque
buſque affcctam , ſemper absque ullo humana effigie . icut in ſpecum . exigi
medicinæ præfidio , angeli dudoris o- cur non ſecreti tantum , fed & ligia fin
pera ſanatam fuiſſe. Quæ adutrumque dei live homagij perpetuiSacramenzú.
Angeli, nempe & Dei genitricis fimul volens adigicur , & fcedula proprio
auxilium apprime peruncat, da bo nar : jconfignatacruote , promillum con
rationem aliam ,certa totius Lufitaniæ format: Septennio illic tetris arti
traditione nouiffimam , & à rerum D. bus & caliginofa fcientia imbgi
Dominici Ordinis Hiftoriographo tur. poft Luteriam profe & us, mi
Ferdinando de Caſtillo memoria pro ros brevi inter Hippocracis ſecta.
diram.1.p Hiftor Gener.ordin. Predica tores progreflus facit & Dodo.
för lib.2.cap.72 ur ex eo refert nipb Dil ratus Lauream adeptus : gliſcebant
legas Flor. Sandt.Pi3 . vita173. Boncela | enoimia magis nagiſque peccara:
municipium Coninubricenſe eſt , ibi | ucbat de ſcclerc in Icelus: zinbiga
um cras .

ah 6.6.19,
 VM
SITION ARVM
1100 DISQUI MAGIC .

um crat,fama eruditionis , an nequitiæ | Dem hæreret ſchedula illa obſcena , &

infamia maior . Sed ,ô Dei bonitate ? intcftabilis.- Igitur ardeatius Reging
bat
si, quem lenitarc nequiverat , ftatuit cælocum le commenda ,mali huias
Lr ab er e. remedium aliquod poftulabat, non G
Ecce tibi equirem hoplomachum , ne lachrymarum imbre , & continuo
lanccam vibrantem , & intentantem fufpiriorum concentu
miſero irato vultu,minaci voce clamá . I mifericordiæ MaterGc poftulantirDie
tem , vitam hanc moreſque defere , ad quadam , cum in facello templi prolis
oraret , appatuit illi dæmon for.
terror occupavit,ſed velocimotu , cúmidabili alpedu , deteriore alolatu ,
terrore infticuium priftinum diſplice . convicium facit , & præſtitam fidem
redefit , ad volutabtu lusi reverſo.poft 1 acceptaque beneficia petulanter exo
criduum idem illc eques iam terribili probrani tándem , poft multa mina
or non ſolum minatur , eadem verba ctec ,& protervè, & impotcater obie
reperens de mutando vitæ inftituto, Sta.faxo ( inquit)buinste monachiſmi,
led lançcam pe & ori infigit , & vulo violentia, qua me tibi fingrapham
nus, etli non grave, imponit. Pra & us hunc cogit reftituere,nunquamſaris per
animo noſter:Dodo,inquam ,me, faciã nitear. limul abijcit cum ad pedes
Domine quicquid iufferis.Saulum dice- Ægidii , & videri degit ,
res in terram deie& um . Statuit ferid , Ægidius chartulam accipit, & la
ſe totum Deo dicare, & quo intus im cerat miaurim . Nec vanz dæmo
pelli ſe ſenriebat ( Hrgonte , fic opinor nis minæ fuere. admirandis illum mo
angelo cuftode , qui apparuerat) religio, dis plusſeptennio poftea vexavit.mir.
fæ alicuius inftitutæ tamiltä ſe addice . to vexationes alias. allumebat dona
re. Hoc animo Luſitaniam cepetens, chi cuiuſdam , qui in codem degebat
dum per Pallentiam iiec habet , ubi monafterio fimilitudinem , & nihil
tum Monachi Dominicani monaftc non quod excogitari inrer domeſticos
riụm moliebantur fubit cupido cernć- políci , mokltiæ , Ægidio inferebat .
dioperis . vidit viroslancirate & e- patiebatur hic , fed tandem dolens
ruditione claros, quoſdam etiam viri. malitiam illam ſerperc, & fratrem , ur
bus & ærare detedos , delicatè olim putabat , illum, Dcam Gc ſemper al
nufritos, calcem fubigere , ligna dola- fendere,rem defect priori, & peut alio
re , lapides parare , & onera humeris mitti,caufamque aperit accerfito fra
portare , lumma lætitia & alacritate . tre , deprehcolas caluinniaror, & info
Optat ſe illis iungere , patic inſtanter lens ab aliis , folitus ab Ægidio vlhcl,
admitti, impetrat. Tyrocinio defun . deliic vidtori begotium facelocre. Vi.
gitur , magna ſpe Sanctitatis future vos tandem clarus multis non vircuti :
a t
excitat : poft aliquo aonos miſlus l bus tantùm , rápribofque, fed & mica
Santarenum in LuGtaniam , ibicrelce culis variis, anno 1265.mundo denar
bar oratione & victoria lui . Uous citur, ut cælo naſceretur, fepultus San
angebatfcrupulus, quod penesdæmo tarenia uslanctus colitus, Haberis &
Deipart
 LIBRI VI. CAP. SECT. I. Q. IIT. 110g
Deiparæ virginis uno in exemplo effi bus demonem rogitat, ut fe voti compo
cacillimum contra dæmones prælid rem faciat,ad omnia fe defcendere paa
um , & ( que dixialis locis)præterea de raium oftendens, fic eo, quod expererer,
ſcholis Magicis Hiſpania a de homa frueretur. Diaboli ergo infju à Chris
gio præftando, b & chirographo cru - lodeficit ſegue 2011:m allıdedit eredit.
ento, c de repræſentádis innoxusid del que super hec omnia iurat conceptis ab
apparitione dæmonum & etian Al illu verbis, Ó- chirographof am obftrin
gelorun , cloanncs Molinerusfoar sa fidemiaſque co impáras mentes volu .
Caterim.wt po
rat Energuinegarum illarum Querce praris amor exidcat.
tenlium ,de quibus egi non senci, pol- turus eft, quodcupierat . fecit ut fit.faſti
feffores dzmones inter chera queltos , dium copia : ca'eftiluce oborra , ma
fibi à Miſericordis matre,nanubias a. gnitudinem fceleru fui fera æftimatione
nimarum plurinas quotidie eripi, nec perpendit. Ergopofteaquam animum
non ab illo gigante pueri bawio , & ab cutis anxium pænitentia fubiit , adre
alia rolæ ,& alia curris geftacrice fice. nie ſpem erectus,coeleftem opem expectes
nim illos ſacraus Maria Chriſtophori. re , Deum Deique parentem implora
Catharine & Barbar & nominibus ab , recæpit. Inter bacoccurrit animo Vir
Atincores,ad Eccleliafticam picturam go Lauretana , ejuſque adis Sacerdo
alluliffe apparet. les ampliffimafacinorum expiandorum
Quid verò prohibet me Patrona authoritate praditi.• - Protinus Deo au .
Virginis Deipare memoriam & vene . thore ac duce Lauřerum perit baud
rationem , atia quoque cerciflima nar : dubius , quin inibieffettantis malis re
ratione recolere,utquam efficax lem medium inventurus . Nec fua illum
per eius invocatio contra carcaream fruftrataſpes, Lauretum ut venit, Sa
tyrannidem fuerit Lectores inteligá:2. cerdorem idoneun naftus,reomni expo
Horatius Turfellinus Hiftoriæ Laure fita confulit , ecqua fibifpes fit reliqua
tang ſcriptor, parielegantia & fide, ſalutis. Ille primo ſceleris atroritateex .
rem geſtam proponit:g alium porrò iu territus panliſper hafit; deinde imma
venem Lauretana virginis tutela fervas nitare facinorisdemonftrata,itafpem il
vit quem in præcipitem locum libido in laſalutisoftendu , fi precibus, ieiunis, vo
Sana provexerat. Hic ,ut erat proiecte | luntariaſ corporisvexatione Denmplai

cupiditatis audacieque, in veritas fe ef | care penitus infiftat.Cum ille nihil om

fuderat voluptates. Expugnaro mul nino pænarum recufaret promifitSacer.
tarum matrum familiaspudore immodas,imperata fi feciffet, fe faciles aures
dico cuiufdam mulieris amore flagra ei darurum . tantum ptaculum Deo
bat: quacum nec prece , nec precio , nec propitio utique expiaturkin. In digreso
vi,dolovepotiriliceret : ultima experi- ſu hominem monet,ut per triduum ine
rifatsit. dia , cilicio , fiagris corpus affli &tet,B.
Igitur conciliatum magicis cantioni . | Virginis opem implorans, per eam à
XXXXXX Deo ve

a li, 2.g. 1. fupr. b li. 2. q. 4. c li 2. q.12.n.s.d 1.2. 9.27.fe&t.2. c 1.2.9. 26

feat. 3. f Chron. Belgia , an.1490. g 1. 4.6. 33 .
 ONVM
ISITI ARVM
into DISQU MAGIC .

Deo veniam expoſcat :fe eodem triduo 1 defperet , nen cuiquam in dabium ve
fem divinam pro ipſiusincolumitate fa, i niat Dei clementia , quæ nitro Matrem
durum . Et utrinque exſtirit files. Ira
triduo exacto . Sacerdos.optimum va
tu eft ante abfolutionem chirographum
à demana extorqueri, ne quid omnino
iuris in illum haberct. Proinde homine
abfedimittitmoniinm , ut anguftiffimü
Sacellum ingreffus precibus lachrymisja
Deiparam uſque eo fatigaret , duin. cha
rographum à diabolo excorsú reciperet
Morem gerit ille , fuæ falutis fecurita -
tisque.avidus , baud dubia fpe, id fe de
precatione Deipara Virginis impetrare
poſſe.Ergo proftato ante Virginem cor .
pore,lachrymans obnixecampretatur,
Uit recepto illo nefario chirographo,falu-
ti incolumitatig, fuæ confultum velit,
ingenti miraculo.compos voriefficitur.
Verfoculos illos ex animo iterabat: Mon ,
Itrace elle matrem : Sunalper te pre-
ces , qui pro nobis natustulit elle tuus,
Talia precatus,fubito chirograpbumin
manusfuas delapfum confpicit: Itaque
vix fibimer ex inopinato gaudio credēs,
integralo flecu grates Virgini enixius a
gits Inde facelloegreflus, lætitsi e ul.
tans ad Sacerdotem . accurnt, recepti
Deiparæ beneficio ſoriptum oftendit. Id
crat tot tantise in Cbriftum , atque ini- , ad hancædem facram peregrinatione,
Plum qui fcripferat , diris execrationi.
bus refertum , ut facile,appareret , à
fempiterno hamani generis bofte di &ta-
tum . Veruntamen tantum vinculum
omni diabolica fraude potentior vis din
vina diffoluit : ita.devotum illud inferis |
capul, Deipare benignitate afferitur in
libertatem filiorum Dei: ne quiſquam
amnina , quam facinorofus acperditus,
hmodo iple perire nolit, de ſua ſalute
fuam reis Patronam dederit ad falute ]
Hucexcmplan gracias futurum fpe
ro eo quod fimul praxim quandam
iuxta curam & facilem Conteſſariis.
poenitentibusque proponat ; cuius
normarn doctumque in fimilibus ad
moduan perplexis conſultationibusi
micari poffint: quod libri buius fexri
inſtirulum vel maxime Aagitabat,
me non preteriria Alia duo valde in .
duftria refere Cælar ;, miraculorum
libro fexto & capite vigehmo [exto ,
& vigefimo leptimo ex quibus quam
efficax contra dæmonum przſtigias
remediumût nominisMariæ devo .
ta cum fide pronunciatio , clariffime
videtur. Alia fuggerit hiſtoria mira
culorun B. VirginisMontisfetrati , in
qua multi tradunrur dæmonum tyran
nide , quibus fe deroverant , conſe
cratæ B. Virginis, & cias imagine in .
Ignitæ candele partim lolo adfpe& u,
ut narratum mirac. iso.fol.138.partim
conractu , ut mirac. 172. fol. 147. &
mirac 237. fol. 215. partim lola invo
catione S.nominis & petitione auxilii
ur mirac. 45. fol 60. partim promili
ut mirac. 289 fol. 256. liberati ; babes
illuftria admodum miracula in hoc ge
nere apud Lipfiam lib . de B. Virgine
Alpricollis Sichimeng , ſed claudat
hunc 9 ..(an &tus vir's & bonos Poera
Prudentius de facratiflimæ Dei Geni
cricis contra dæmones poteſtate
gens : Cahern.hym .3.
Au & tor ipfe doli coluber
Plettirite
 LIBRI VI . CAP. II .
Pleétitur improbus,ut mulier
Colla trilinguia calce terat .
Sic coluber muliebre folum
Suſpocit , atque virum mulier .
Ecce venit nova progenies ,
Æthere proditus alter bomo ,
Non luteus, velutuille prior :
Sed Deus iple gerens hominem ,
Corporeisöz carens vatiis,
' Fit caro vivida fermoParris:
Numine quem rutilante gravis,
Non ibalimo, neque iure tots,
Nec genialibus illecel ris ,
Intemerata puilla parii .
Hoc odium verra illud erat,
Hoc erat afpidis atque hominis
Digladrabile diffidium ,
Quod modo cernua fæemineis
Vibera proteratur jedebuts,
Edere namque Deum merita
Omnia virga venena domat :
Tractibus anguis inexplicitis
Virus inermepiger removet
Gramine concolor 10 viridi.
Que feritasmodo non trepidat
Terrsta degregecandidulo?
impavidas lupus
, inter oves.
Tritis obambulat , rabidum
Sanguinis immemor os cobibet ,
Agnus enim vice mirifica
Ecce leonibus imperitat,
Exagitanjgue truses aguilas
Per vaga nubila perque notos
Sidere lapfa columba fugat.
Tu mibi Chriſte.columba polens,
Sanguine paſta cui dedit avis ,
Tu niveu per ovile tuum
Agnus hiarelupum prohibes,
Subiuga tigrides ora premens.
Siptimum , ett Signaculum S. Cru . I telte
isis de cuius præconiis liber eſſet fo.
SECT. II .
lidus contexcndus ex San &torum Pa .
trum ſcriptis , & rerum geftarum exo
emplis . Vide D. Cyprianum ferm.de
paſſione Chrifti, Origenem libro terzio
in ieb . Lactantium libro tertio caput
vigefimo quarto D. Antonium , apud
Arbanaſixm , ipfum D. Athanaſium
de incarnatione Verbi , (ubi ait : Signü
Crucis sollitomné Magiam. ) D. Gre
goriam Nazimzerium - orat 1. in Iulian .
e ad Nemefium D.Chryfoftom bomil.
8.in Epift.ad Collefen , o homil. so.
in Mattheum . D.Cyrillim Catech.4.de
Afcenf. Niffenium in vita l haumatur.
gi. Hieronymum in vita S. Hilarionis.
Augufonam isbro fecundo de molo
ad Catechumin . ferm . 81. de temp.
Theodoretum in vita Macedonii , eo
libro tertio hufior capite fertio , libro
quinto capite vigefimo primo. D. Grego
rum libro fecundoDialog.capite decim .
Joannem Diaconum hbro fecundo vita
D. Gregorii capiteul imo Slabrum lib .
4. biftor. cap.5.ex quo Baroniss An
nal, com . 1 :. ann. 1027. Thomam Can
tiprat, lib .2. cap 57.à par . 34. apud
quos exſtantmemoria digniffimæ de
hac re hiftoriæ : nec minus illuſtresa
liæ , una de incendio læviſlimo quod
Khemis Diabolus,excitarat, & S.Re
migius agno Crucis exftinxit, habet
Hincmarus in eius vita . Aliud de B.
Vedaſto, qui Crucis figno maleficium
aliud abolevit, tefte Albino Flacco
hiftorico vitæ eius. Eodem demonia
busprævaluit ſigno D. Auxentius, te
ſte Metaphraíte: ut & S. Albinus , te.
ſte Fortunato ; & S. Suberius , ishte
| Marcellino : . & B. Caluppanus ,
D. Gregorio Tuonenbi ,
XXXXXX 2 qui mes
 M
IONV
U ISIT CAR
1012 DISQ MAĞI YM

qui memoria dignam rem narrat a, 1 ubique in omnesobtines imperinin .Que

ut & de S. Niceta Theocteriſtus eius ergo proficifiar ?fın defertum.fiin crvi.
diſcipulus apud Metaphraſtem in A tatem , fi ubicumque duxerit aliquis eu
prili , & de B. Viacentio Forrerio Rau , illicprevenis fola cruens figura,folo
zanus b , & dc Eutychio Patriarcha Nomine nos expellens .) Merta itaquc
Euſtathius eius diſcipulus ; qui & fi | S. DanielSyntes, ad effugandos Da .
gnum Crucis vocat Telum Demonibus mones, ubique Crucem ,ut arma inex
formidabile. Hoc ligno Macanus Pa- pugnabilia (aie Metaphraſtes)inferebat
criarcha Antiochenus in Bavariamor- Hoc in tiguo cam felicitcr vucebat.
bos pepulit , Mechlinie incendium S. Maurilios , ut narrar Forions
exftiaxit , Toroacifeditionem com tus d nec non S. Aichadrus , utie
peſcuit, ut tradidit Anonymus in eius fert Fulbertus ſcriptor eius vitæ : item
vita, qui ante quingentos annos feti . S. Nicetius Trevirenfis, utprodir Tu
plit. Benedictione ligni Theodorus ronenſis Gregoriase : itemex confilio
Archimandrita veneficium Theodor B.Nonni pænitensilla famoſaPelagia.
Magi vitavit , fæpe dæmones expu teſte lacobo Diacono Heliopoleos:
lit foliras frugum calamitates, avertit , item S. Iacobus Alemannus, tefte Aa
& dæmones certis locis includebat , & tonio Flaminio vita illius cap . 11. item
Gigno crucis locum oblignabat , ne S. Gallus Abbas & Confeſor , teſte
cui nocere pollent , tefte Georgio e Walafrido. Strabo lib. I. Via S.Galli

ius difcipulo. Eodem gladio uteba . cap.7 . & innumerialij , eadem enim
tur B. Godefridus , tefte Nicolao e San & orum omnium femper de hoc G
ius æquali ,capite decimotertio eius vita goo acrepbxo falutis poftiæ ſenten .
& S: Port anus , celte Gregorio Tu . tia fait , eadem fæculorum omnium
fonico de vita Patrum capite quinto: & experientia. Nolo plura addere, ve
S. Maximus Rhegienſis, reite Dina- lim duntaxat legi , quod de Diacono
mo Patricio [ apud Sur.in Novembr .) i à S. Wulfranno miſſo, at preſtigioſa
qui & miras Dæmooum præſti palatium Rarbodo oltenfum viſcret,
g'as, & unico hoc relo partam narrat lonas Senonenfis , qui eo tem
narrat victoriam . Docebat hoc pore vixit,& idle accepifle ex ocolati
S. Eligius Noviomenys ſuos his ver- ieftis Ove Presbyteri Frigjore ſcri
bis: Chriſtiano nei auguria , nec alia bii , in vita S. Wülfranni , apud Sur.
qualibet figmenta pollunt officere : quia f menſe. Martio. Quod cur in dubiú vo :
ubi fignum Cruciscum timore & fideler cer Curn.Kempenfis hb 3 Hift.Friſc.

precefferit,nihılsbi inimicusnocere pore " .Fáfatis intelligo.Multa enim pallim

Tit.c ") Farentur hoc Dæmones expul- i talla à grav ſlimnys Scriptoribusprodira .
Gà S. Parapio apud Metaphraltcm | Leg equos de CabadePeclatum Rege
menſe Novemb.clamantes: Vers terri narrat Glycas p 4. Annal fol. 370, &
belises, ô Nazartne, vere terribileses, com his addire, quæ Thomas Bozus col
legt
a in vita Caluppani apud Sur.com 2.b 1. 1. cim vita c, 10. do 1.5.6.7.c refert S. Andoen
ei aqualis lib. 2. vita Eligij c. 26. d vita S. Maurilij c. 3. og 6.28.c vite Patrum c 7 .
 · LIBRI VI, CAP. II. SECT. I. Q. III. 1013
legit libr. 2. de fignis Ecclef. cap . 8.0 inditis vinculis , ne in fomno atre&ta.
ſeq . libr. 15. cap. 1. & Sprengerus rent quicquam manus errantes fru
cap. 1.9.4.p.2. malles,denique Soci- l fra fimulenim ſopor Eg ligabat fenfus,
da s
etatisnoftra &
lacobusGre zerus lib . 3. brevead tempus , & brachia folvebat..
d's Cruce cap.18. 19.cum aliquot ! Sed nimirum qua eft Deillimentia,dia .
fequentibus , & Petr Thyæus p. 3.de bols tentario eſ infra hominum facul
damoniac.ca 44.66 hbr.de locis info tatem : fagavit illum , quipro caftita
flup 3.6.68. Sed vnum nolo præ- tepugnabat,cum fortiter obſtituſet .Re.
te : Auere, noratum à Franc.Bencio lic die tamen victus ad pugnam admirabi
teris Mediolanenf . It arte. Egreffus aliquando Sacerdos
Anno millefimo quingentefimo nona . idem ex oppido, levandiaftwergo , is
gefimo primo. Sacerdos quidam Arona xta lacum inambulabat, pugulvens ho
agens polleticus erat Deo, aditurum no rartas preces Maria Virgini. Vix du
Hram Societatem , edý uni è noftris ape- centos paffius proceſſerat,eu affecutuseft
Tuit. Indigne hoc talut deman , figad vir guidam , cum rutila barbi & pro
folita arma convertit. impuris cogitat's miffa veſtequemagniprerii infidebate
onibushominem aggreditur, isa infe. quo puliherrimo atricoloris. qual núl .
ftis,ut adimerent fomnum : Surgit è le lusillis regiombus viſus: famuli crātà
Etulo miles Chrifti, leftitandis piorum pedibus duo cã accepifferpropius, per
hiftoriis noftes ducit infomnes: neg, hoc bumaniter Jaluravit , numquid adlu
adverſarius,ſuſpenſam lucernim adpa bılare , inquit,pervexifii? recitabat for .
rietem ſic derjeit, ut effuſo oleo totum te Sacerdos illum Pſalmã. & quod maa
volumen f « de prolueret:nique hoc fatis: gis mirum , ita preſſa voce , ut exaudiret
interrcenandum in vadit immundo af i tantum fe ipfe; tum vero équitem inter
flatu : bic a mena ftatim ixcubiculum , Sacerdotem jesmo inftsiutus,hoc ore
humiles ad Deum preces effundens bu dine. Prior equesſpecierim artis , quæ
miprojectis pro cibo corpori flagra jeft animotibuinfixatura: qua follicun .
ingerere: cum fic quoque caco igne car- | do mareniem excedit ? at alle dißimu
peretur , nudatu pedibusterram inftuit lans, mibe bene eft ar belle frustra tibi
binas her as velternas, dum importuous buius rei quajtso fuit, Cui eques : Mi
calor defervefceret : dein conijcit ſe in bomo,mahidare verba difficile eft , " cni
cabele foffw: viſusin eodem ſtrato vide ditü olim à Deo , ut introf sciā ,quidrar
re mulierem , & attingere ctus comám ci is cogitationibus volutēt homines,agi
manuum extentu: defilet repente antoni tem que: cum ftetiffet Sacerdos admi
tis. Ő ad teftulum converfisinminbius rationedefixus fupens loquentes ka
nihilvidet:doneo bis terve agnovit ' ti bitum corpues quevocum luftraret lumi.
muir lud:bria oculorü: ida,pluribus no- nibus ſumpro animo. Quod fi tibi ea
Esbus accidiffe teftatus eft tandem co virius , effare. que me angesi oleſtia?
res proceſfit, ut mileriturus cubitum , ! lo quid fortafle tisplusſcu de rebus me
Votum
brachia ſibimanusque ar &te colligaret , iis , quam ego ip.e. Cwille :
XXXXXX 3 SOCIE
1014 DISQUISITIONVM MAGICARVM .

Societatis Iefuitarum , hic ſtimulus cor , vicinalem afum paratu :agebatut

vellical , hocte quietum effe non finit. uno atque altero remige , nirogue pulla
Sedtu aliasres agas neceffe eft ; ad il to . Afpicit Sacerdos , e miratur non
lam tibi aditus non patebit , me vide. antea vifum .. Nuni , fi accipis con
Supriatusalter, ne aliqua rationein dirionem , Pallancia mecum eris quam
audiffet à voſtris. . Non certum facis. I due voles, liftat religiofam vitam.com .
ojalum illud
fecerim nec ne:fed ut ita fit, pleci ; utin unam admittaru infignem
fi certum eft Patribus me excludere, non “ Sanctuate praftantem , curabo Liu
abijciam animum ,nec me defcruciabo: do egregiam humanitatem inam , qua
neque enim una eft tantum pie ac ſan : 1 ponte uteris in hominem ignotum : fed
été Deo inlerviendi via . Redle iftud habeo cauſas semiterdi. Hac fermo.
guidem ,neques , mitte illam de pe Num vice cum paulum wbbftere coge.
étore curam, eft ubica indoles ingenii; retur Sacerdos , Præi, Domine , inquit,
poftpaulo ſegmar , nec aliter fecit ac di.
luntas, ut vel in ifta qua nuncuteris ra xit . Tum Laiutare Crucis fignum in
tione vita", poſsis innocentiam cuers: fronte exprimens, atque in loco cordis,
quod ſi me audis, aliam terram vide, o penfilem corollam baccis conferram
ubi Deo vivas o ribi , Arona reli £ta: facris ,quibuspreces numerantur,mana
iam meſequere , nec temere erit conſul prchendens precedentem Jubſequnur.]
tum rationibus tuis i oprima apud me Degere ad Crucem lubito apparere

eris conditione : nonlatio inanibus pro - egues , famuli, cymba, remigelque .

mißis , thuc refpice : bac cum dicerer, Quis non miretur totcotottuplicatas
crumenam pregrandem manu percuts . colubritoriuo fraudes , unico S.Crue
ebat crepanten argento , Egut gratias cis figno pebulæ inftar dillipicas ? Et
Sacerdos , non polum ad pralens uti | Goon is ( Lector ) præoccuparus aut
liberalitate tua , ut fidem mcam pre mente vana , nihil dubito , quin Wie
ftem Eco elfie Arinenfi Es jubito interfa ti impudentiam viculento & tortuo
tuseques . Que iftbac fides , fine publico fermone conantis elevare quam i.
ca illafponfione autchirographo An piemet prod derat narrationem , lis
tequinquagintatres aris libra ( negue vehementer detelecurus. Illud qua,
enim plures accepifti ) addictum habe que velim notes , & in memoria G
bunt. Affentiebatur hac audiens nonfi Dum recondas , quod B. Fortunatus
ne admiratione : fed coniectura ducebat diſerte prodidit , aliquando Sanctos
tur ad fufpicandem ,adulliusaures per remediis quædam alia
hiſce divinis
maraffe omnia ab aliquo Aronenfii Tú adhibuille dicis tantum caufa : ut mois
paulo fidentior : Tu vero quo iter intē raculorum gratiam , hoc guaG natu
disa mbi babosas ? Pallantie reſpondit talis remedii velamento ( quæ illo
( nomen eft oppidi ad lacum Verbanum ) rum erat humilitas ) obumbra
& qui ad nos appellet linter meus , ad i lent , & humanam laudem effuge
Tents us
 LIBRI V1. CAP . II. SECT. I. Q. III. 1115

pent; ut de B. RhadegundeRegina idé | rcftiturum ( d. cap . 45. ) idem narrat ,

prodidit , eam Crucis figno tolium Iuftinum magicis præftigijs ac larvis
pampini addere conſueville a: mire infellarum , ' luppoluiffe capiti
Odavum præbent Sanctorum , qui fienum Conftantini , in quo Clavi
in cælis bcatitudine perfruuntut åter Dominiciunius virtus intexta , & ter
na Religuie; de quibus illud , ur in coe. ria vexationis no &tequietem recepiffe .
lis ſic in terris verun : Nimis bonorate ( de gloria Mart. lib . 1. cap . 6.) Geor
fünt amil itxi Deus , nimis confortatus giusMonachus ſcribir ,oleo fan& aruma ,
eſt principatus eorum . Fremání , urlo- Reliquiarum , addito ieiunio & ora,
bec, Vigilanziani noſtri' , in eorum rionc, mulros dæmoniacos à B. Au
illos Principe D. b.Hieronymus iam xentio fanaros.Hanc virtutem ſepul
iugulauit, damnavit eosNazianzenus, chro S. HerebertiColonientis Epilco .
damnavit Chryſostomus, damnavit pi , tribuit etiam Rupertus Tuisienl.
Ambrofius, dainoant Ecclefiaſtici An cap.ult eius vita: de ſepulchro Lutgeri
nales , damnant gefta Sanctorum o Monaſterienfis Epifcopi referuntMo.
mnium ; daninat, quæ errare non po nachi V Verdenenſes lib. 3. vitæ eins
telt in fidei rebus, Eccleſia Catholica . cap. 6. de lipſanis capillorum S. Vin .
De innumeris pauca memorabo. ceorij Ferrerij Petrus Rauzànus, lib.4.
Quotannis ad D.Philippi Apoftoliſe vitæ illius cap ult. de S. Guthlaci zona
pulchrum in Sicilia plurimos energy Felix Crolandienſis in eius vira . de S.
menos liberari ; adeo , ut anno mil- Richarij corpore Albinus Flaccus , in
leſimo quingentefimo quadrageſimo eius vita .Apud Cappenburgum quidā
primo , pluſquam ducencæ fæminæ mulas malignorum dæmonum infe
huiuſmodi fuerint numeratæ : Au ftationes patiebatur , ut adijt ſepul
Storern habeo Thomam Farellam li . chrum B. Godefridi , omnia dæmo
bro decimo de rebus Siculs capite fecüdo num phantafmara evanuerunt. 6 Me.
Idem cernimus in Brabantiæ Geli , ad citro itaque S. Benno Milnenfis E.
S. Dympnæfepulchrum , in Flandriæ piſcopus toro vitæ ſuæ rempore reli
Rochnaco, ad Reliquias S. Hermetis: 1 gioſe Reliquias Sanctorum colens ,
fcribit Turonenfis puerum ægrotum , cas camquam cæleftem quendama
cum hariolo traditus fuillet fananduschefaurum veneratarur. Merito
incantationibus , fortibus , ligaruris; B. loannes Damafcenus Sanctorum
pro vica morti mancipatum : alium ) Reliquias vocavit Fontes fa'utiforts ,
eadem luc laborantem , fumptis de fe ex quibusplurima ad nos benefit ia ma
pulchro S. Martini pulveribus ſanitati nant, ſuaviſsimumqueungueniam pro
fuit c. ) Merilo
a Fortunar l. 1.vita S. Rhadeg ,b D. Hier.contra Vigilanrium D.Nazian orat.de B.Cypriano
circa fin . D Chryf in orat.contra Gent, de S. Babyla eg hom .26.1. 2.Rd Cor Amb.jer.7.1991.
Rufin.! 2.hif.c.25.Soc.l.3.6.16. Sozom 1.7.6.6 .Niceph.l.10.6.8 .Greg.Turonin .. 2. le glor.mart,
0.45.plures alios citat ex noftris 10. Gibbonies erud Diſput.de Santis an 319. exch ,a Treviris per
Bozins, lors. de fignis Eccl, c.7.11.69.12.06 Thyr p.3.de damonia.c 43. eo adhuc accuratius po
3.de.locis infetis c.67. Himseltos.cutant quib. addo Theof. Abbafer.de veneratione Sanctorum
e fer.de Sanétor :sm Reliquijs.c Sur. to.7.ex Anonymo costanco S.Godefr. d Emjerus 6. 28. eins
uitd. el. 4.de ortho.fid.c . 1o.
Io16 DISQVISITIONVM MAGICARVM
Merito tut olim & hodie ad eoruin monis imperum reprimendum , & alia
ſepulchra inftitutæ fuerunt peregrina pericula aperruncada,jam in uſa aste
tiones & lupeoſztot corollæ, atq; a Alexandri primi tempora, & femperă
naiheinata. Cavendum duntaxat , ne Catholicis omnibus,magno cuin fru .
ias mifc us , utmo.
eainimo honorataquce , Meminit
quassin
tiofa cere
hocinon
cultu lanctiff ſuperfti lintenta
in vita D. Gregon Magni loannesDia
nec Sylveſter verbo reliquia Sanctis c couus Monalterii,per ciusalpellione,
nim odiofa fuper !titio , grata religio. a dæmonibus liberau hodie miraculo
Teltata id fuic B. Glyceria Mariy , ex itud apud lados fæpe renovarur ..
cujus corporeis exuviis unguentum Plura referunt alii exempla: de loſe
ſuaviſlimum & faluberrimom morbis pho quondam Epiphanius Icribit,
omnibus medicamentum fluere fole cum adhuc ille ludæus effet , infanum

bat . quadam vero die , cum Epiſcopus
Perinthi infcięter argenteum quod.
dam vaſculum emiſſet , quod Magi-
cis miniſteriis impenſum fucrar, con
tinuo defiitlacri Auor unguenti.
20 vaperculfus Antifles ad preces confuw .
gio , divinoſ impulſusffiritu vas novă
Amovit, & antiquum repofuit,ac proti-
nus unguentum ficuti prius ſcaturire
. Ouocircarem diligentius inqui.
cæpit
rens,comperie vas illud nefandis rebus
ſerviiſſe, quod fimulatque ad Impera
toris aurespervenit, babita grafitione
, pedite cerneos,aquam Ggnaculo Cruz
tanti criminis reum uti par erat,fuppliismunivit ( bec eft benedixit ) & ea
cio affici iuffit ] Narratur à Nicephoro
libro decimo o &tavo capite trigefimofe-
cundo
Nonum , in Eccleſia quoque vetu .
ftifimum , & miræ efficacitatis eft , 4
quendam ab eo per aquam Cruce fie
gaatam ſanitatireſticucum :de femina,
quæ Magicis præftigiisin aqua trans
formata putabatur, Pallidius teftatur
Re cum B. Macarius aquam bened xiſſet,
fuperque caput eiusprecatusfudiffet,
feciflc,ut, quod erat , omnibus viden,
tibusfæmina videretur b .Apud The
odoretum Marcellus Epiſcopus lovis
Apameni Fanum cum dirueret, atrum
dæmonis fpectrum famme vim ne
materiam ligneam depatceretur , in
iuſfit flammam aſpergi: contadum oo
ferens improbusille aufugit, & aqua.
qual oleo cxcitatus ignis momento
temporis Fanum conſumphc.B.The.
odorus Archimandrira noxas omnes

qua benedi &tione facra & ſolennivitu | aqua benedi&ta folebat repellere, cria
aded inſtituta; ea que duplex, una ba morbos à dæmoniis illatos, ur à Phen .
prilmalis, in Vigilia Paſchæ & Penic tinoillo apud Tantendiam , qui obvius
coltes confecrari folita , quæ jurc Ca demoni in forma canis ,folo illuu bratu
Vißimamagritudinem inciderat:
lis , lingulis Dominicis , initio primi ura Theodori cuiufdam Tribuni domo,
facti , confecrata , nominatim ad dze . in qua homines o Animantia omnia a
dæmonibus

a c. in Sabbato; doc. nec quenquam de.conf.1.4.b , Alex. l. epif 1. Conc . Nanneten.ca.

Rhegino l. 1. sediſ.Ecclef.0.210. ab 2. epiff.de reb. lapon . ep . 2. b Epiphan. barel. 10,
pallad .Laubac. 6. 19. Theodor, lrs. hiftor. c.21.

ine
 LIBRI VI. C. II. SECT. III. QVÆST. II . 1117

demonibus cruciabantur , & cum domeſtici f dicta, & adeffugandam inimici nequitiam .
pranderent aut cænarent,lapides ſuper men . orationis virtute impregnatseſt , liquorque
ſas iaciebantur. Ex quo magnus omnes ter olei itidem(en chriſma ) Apoſtolica auto
tor invadebat, & mulierum tela rumpeban ritate benedictus huc deferatur :quorum af
tur , & tanta ferpentium & murium multi- pergine atque litura , mox ita effugabuntur
tudo domum occupabat,ilt preformidine in ! hinc inimici virulenta phantaſmata,lit amo
eam ingrediſnemo auderet. Domum igitur pliusſua non audeat inferre machinamen .
Dei fervus ingreffus , totam noctem pſallen ta . ]Hactenus Anonymus, D.Huber
do, & Deum obfecrando traduxit, & aqua, tidiſcipulus vel familiaris, ſcriptor vi.
cui benedixerat, sotam domum aſpergens, cæ illius . S. Eligius Noviomenlis Epif
eam à ſpiritibus immundus liberavit. ] Ha- copus quinquaginta amplius energu
ctenus Gregorius Presbyter læpiusmenos dimul , porreda eis aqua bene
iam citatus. ldem poftea hoc quoque dicta liberavit,utrefert æqualis eius S.
recenſer illuſtre miraculum . Apocomen . Audoenus a . Sed & S.Laurentius Du .
fis vici incole bovem occiderunt , ut carnibus nelmengsin Britannia , & S. Annon
eius vefcerentar. Contigit autem , ut omnes, Archiepiſcopus inGermania,& S.Ma
quiex illis carnibus comederant,in morbum clovius in Galliis , alijque duo apud
inciderent, & iacerent nt mortui , & quic- i Petrum Cluniacenſem ,ſæpe dæmones
quid carnis reliquum fuit , nigrum evaſit ac hocrore fugaverunt b : nonne contu
færidum . Qui igitur ex carne illa non gufta. maciores dæmone, Germani , Galli,
rent,id ,quod acciderat, viro ſancto nuncia Britanni Calviniſtæ , qui tam ſacram
verunt. Qui refpondit,exitium iftud à pba- undam ,ut hydrophobi atquelympha
lange Dæmonum ,qui per lebetes pertranfie- riaverfantur ? horum unusè numero
rant, proveniſſe. Et cum eo tempore non por i VVierus ſcribere fuit auſus, in Græco .
ſer cum illis difcedere, benedixit aqua ,quam rum Eccleſia hanc aquæ benedictio.
per unum è fratribus miſit , utpericlitantes nem , ut fuperftitiofam damnari:quæro
conſpergerei, eiſque bibendum propinaret . I in qua : non veteri : quomodo Theo
Quo facto , cunéti tanquam è ſomno ſurre- dorus , Theodoretus , Palladius ap
xerunt.prater unum ,quimortuus eſt. 10an- probarent? Agnoſcit aquæ benedi.
nes enim procurator ,cuius fratri ea calami &tionem D. Dionyfius Areopagita
-

tas contigerat , non exfpectans viri ſancti cap. de Ecclef. hierarch. & in Scholiis
benedictionem , accurrit ad mulierem vene ad eum agnoſcit Pachymer . fol. 128.
ficam , & dum eius incantationes adhiberet | An ergo in adhucrecentiore Schilma
fratri,ille animam egit.] S.Huberti Epil- rica ? nihil miror bæretico tales pla
copi Leodienſis,veri dæmonomaſtygis cuiſſe duces. Sed accedant & certæ fi
habitaculum multiplices catervæ Dæ . | dei quædam narrationes : Riga anno
monum invaſerant: id animadvertens 1582. Ruthenus quidam , cum ſapius mone
vir Dei , puero dixit : Vadi,aqua ,qua Sa retur , ut cum Eclefia Romana rediret
cerdotali confecratione fale adnixro bene- | in gratiam , femper autem obfurdefceret,
Yyyyyy fine
a 1.1.vita S. Eligii c.20 . b vide Sur.in vitis horum Sanctorum . de Cluniacen.li.I.C 7.com
14.don plura recenſentemde vi aqua benediäa Gretzerum 14.de cruce 6.36.
1918) DISQUISITIONVM MAGICARVM -

fine pænitentia deceſsit. Ex eo die varia fe in capiti, & ftation adeo vexari cæpit dolores
eius domibusfpe&tra domefticis offerebant, ut penedefiperet : confugit neſcius quid e
aßidentibus auferebantur menſe, nemine geret in adem ſacram , incenfum caput im
comparente: cubiculorum fores , non modo mergit in vas promptum aqua luftralis,con
peſſulis, verum etiam ſera penſili obfirmata, valefcit ; maga comprehenſa in queftione
totis cardinibas evertebantur:ė ſummisædi- dixit , ova focfuiſſe venenata , ut guftantibus
bus lapides ingentes iaciebantur pice fædari; interitum , extuberationem tangentibus
quosſe rradalſe perbiber Sacerdos e noftris: effeneparitura.] Litteræ Trevirenſes an
quidam autem Polonus, quem Pater idem fel 011588 .
vidiſſe affirmat , adeo graviter eſt vulnera Mulliponti anno milleſimo quin
tus in vertice , ut dies aliquot iacuerit femi- gentefimo nonagefimo tertio. Virgo 4
vivus : in eadem domo cum multum ſtrami. tate provectior tot incita furiis, ut obfeffa
nis effet , id totum in minutiſsimas partes diceretur,recitatis à Sacerdote noftro Lita
comminutum eſt. Denique hæc ego id genus niis , infecta altera maleficiisepota falutari
alia cernebantur plena terroris , qua non agua;alia vexista à maligno fpiritu,appenſa
obſcure, quantum fibi ius in iis adibus ad collum facra cera cæleſtis agni ad ſe re
ſumpillar Satanas, indicabaut. Ingreſſus diere :mox & confeſſe deceffere èvita , cum
in ear is, quem dixi, Sacerdos cum comite eſſent precibusintenta. ] Sic Licceræ Pro
altero , aqua benedicta thureque adbibit is vinciæ Franciæ illius anni.
explavit:quo exorcimo omnis tumultus da Franciſcus LopeziusGomara quoq;
monum conquievit , id quod multis deinde teftatur dæmonum ludibria & appa
grariis adium Domini teftati ſunt.] Ita lit- ritiones apud Indos tribus potiffimum
teræ Collegij Rigenlis illius anni. medijs diſcuti & depelli ſolica efficaciſ
In Mexicana Provincia fedes etiam me : venerabilis Sacramenti Euchari
Paſcuaræ Societas noſtra pofuit , ibi ftiæ præſentia ,Crucifixiimaginibus il
circa annum millefimum quingente. | latis. & aquæ benedictæ afperfione.id
fimum octogeſimum ſeptimum , ( ut i que nou femel ipfos cacodæmones In
litteris Provinciæ illius accepimus )exar dis conteſſos.lege Hift. Mexicanacap. 235
Inde fæmina puer , quem cunctis no&tibus, Decimum exhibent remedium res
cum cubaret, eripi fibi à lateze ſentiebat, i aliæ Catholico ritu ſolitæ benedici ad
deinde reponi,quo raperetur ignard, ipſe hunc effectum , utcereæ formæ orbin
puer interea vitali ſpiritu in dies egefto lenta culares Agnos Dei vocamus , propter
tabe properabatad finem : buic puero ſalu. | agnum una in facie impreffum ;de quor
Tarefuit in adem ſairam deduci, & luftrak rum effectibus liber exſtat Vincentij
aqua,adhibitis comprecationibus facris,ad Bonardi. multa quoque Petrus Mat
Spergi. thæus in 7. Decretal. cum conſceccan

Sequenti anno octogeſimo octavo, rur à Pontifice Maximo, poſtular ille a

Viro cuidam Treviris mulier ruftica , neſcio Dco, ut devotè geſtantibus Deus tria
quid oporum offerebat, excipit pileo pediſ | buat , quæ breviter his verſibus com
fequus , mox pileum oris expofitis imponit plexus fuit Frulus noſter:
Poſtu
 LIBRI VI. C. II. SECT. III. fit
Poftulat in primisſacrari adſpectus ut quidam , cuius in edibus, varia dicebantur
«agni. aliquot iam menſes ex occulto voces exiftere.
Agnum ad cæleftem condita corda lever: ! familiaris is erat demon , qui variis modis
Vtque ſalutifera memores vitæque necif- conabatur hominibus illudere. iaciebat faxa
que, prægrandia , nullius tamen capiris detri
Criminis & vitii noxia vincla terant. mento , vaſa quoque domeſtica aliè iacu
Hofte ut infidias Stygii ac certamina lans yunon frangebat.cumque in his rectis fi
vincant, dibus caneret adoleſcens,damon, cunctis au
Decipulas mundi,carnis & illecebras : dientibus , laſcivis cantibus profequebatur
Corporeos nobis morbos , cafuſque re teſtudinisfonum , aperteque damonem fe eſ.
pelli, ſe iactabat. cumque ædium Dominus unà
Prefertim horriferos , mortificoſque pe cum coniuge quoddam in oppidum , ad ſua
tit . negoria difcederet , comitem ſeſedamon ad
iunxit : cum autem ille madefactus aqua
· Item grana benedi&ta ,cerei benedicti,ſal pluvia rediret , nequam fpiritus antevertie
benedictum ,& panisbenedictus. Inter quæ fublatiſque de via clamoribus, pramonere
panis benedictio cum ob antiquitaté, domeſticos capit , ignem ut exftruerent, he
tum ob crebra miracula , celeberrima rum iam eſſe in ianuis, totum imbribusma .
fanè videtur.Etenim & meminit illius defactum .
non uno loco D.Paulinus in Epiſtolis Verum cum ita feilludi Dominus adium

4 : & co ufi contradæmones varij San- ¡ intelligeret , minitatus eft demoniadduciu

cti viri, ut Beat. Elphegus Cantuarien . rum fepatrem de Societate, qui è ſuis eum
los ir Danis ſanandis ( auctor Osbernus in ſedibusexturbaret.ille verò , ne id faceret,
eius vita ) & S. Wolphelmus Abbas inclamitare , minitarique inimicitias, &
morbidæ fæminæ curatione ( auctor odium , & quamdiu Paterin iiſdem adibus
Conradus eius diſcipulus in vita S. V Vol | verſaretur fore, utſeſe conderet & occulta
phelmi) & B.Hildegardis cum impro ret. Denit tamen herus ad patrem , brem
bo amore nobilem puellam Treviren. illi narrat ex ordine , domuni etiam mutat,
ſem liberavit ( Theodoricus abbas libro & fe illis moleftiis liberet obteftatur. Pater
tertio. de vita S. Hildegardis capite nono. ) ne imperita multitudo elata cupiditate ri
& S. Marcellus Abbas Eugenii cuiuf- dendi,id quod fore videbatur,accurreret,ad
dam uxorem ex ipfo mortis limine in enm ſibiproficiſcendum non cenſuit: tan
vitam reduxit , ut narrat menle De tum monuit ut ipfe, & tota eius familia ab.
cemb. Metaphraſtes. Sed iſta ſatis lucis generali confeffione peccatis,ce
muita pijs , impijs nihil ſatis , ut cre leſti paneſeconfirmarent , caverentque ne
dant , quidvis plus fatis, ut nauſeent. quis aut ex domefticisautex externis,fer
Lege, ſilubet , Gretzerum libro tertio. de monem cum boſte miſierent , neve ex eo , ut
S. crucecapite trigeſimoſeptimo. Accipite antea fecerat, occulta perquirerent , ride
& ifta ex Epiſtoları Hiſtoria paucis no rent potius, queab eo dicerentur , et ut
ta : Drepanifuitanno 1585. paterfamilias ersa ex mendacii patreplanè contemnerenr.
Yyyyyy 2
a vide Stepha. Durantilib,2.de ritibus Eccleſ.Cath.ca.s8.
1120 DISQUISITIONVM MAGICARVM
illi cüſe facturos recepiffent omnia , dedit Is puer Archiepifcopi & Civitatis
eispater ex confecrata cera agni cæleſtis petitionein Collegio noftroinclufus
Gimulacrum ,quod filie cervicibus,ut qua fervatuſque,donec doceretur quæ ad
omnium maximè à demone vexabatur,in diſciplinam Chriltianam neceffaria,
fererent.Hic terrere demon cæpit clamoris ut cum poftea rediffet in aulam , Sa.
bus filiam minitarique ni ceram illam a . cramentis religiosè munitus à dæmo
biiceret , fore ut ei obtorto collo animam num laqueis eriperetur , quod & de
eriperet. Sed illipatris morira c confilia nique factum , etfi poltca relapfum
fecuri, cum loquenti refponfa non redde criminis poft aliquos annos panas
rent ſeſegue inp cem contra hoftem Sacra dedile dcbitas inaudivi .
mentorum telu armarent, facile ſe ab eius Anno fubfequente in eadem di
infidiis moleftiiſque rutati funt, tione fuit adolefcens rullicus , fed
in Trevirenti ditione hoc ipfo peracri ingenio intra quintum deci
tempore , ut funt pluriinæ illic faga : mum annum . Hic non femclacceffe .
quedam puerum octo circiter annos naii , rat ad feralein locum ubipermittife
fuis praftigiis at carminibus circumventú. minis mares , & ætaris teneræ maioris
in eas ſedes folita erat abducere. ubi per lie bus dæmone magiltro epulabantur,
centiam noctis ac tenebrarā nefariis luſs. noctis licentia diſcrimine pudoris ex .
bus indulgerent, hic fuæ q :09; partes pue Itineto . Ipfe tamen nondum Deo Deipa
To dabantur , ut dum ille choreas conſeriis 1 reque renunciarat , execrandas nondum
manibus inter fe ducerent , is catum falta precationes fecerat demone præeunte.Felin
tionem tympano preſequeretur : nec modò tantum cerebruix cum fumpfiffet in cibīt,
ludorūerat chorique ſpectator ,festfepèet . decreſcente luna ſentrebat lidi mentem
iam præftigiaruin quibus illa humanis cor . imminus. Ibi Trevirenfem ingreffus eft
poribus viriſq; nocent. HūcArchiep.fcopus urbem , quam nunquam anten viderat.co
.

deductum in aulam cuftodiri iuſsit ,ut Ce nimirum ducenie ad fupplicium , qui di

tichiſmo cuius erat planè rudis , imbuere xerat ad maleficiun , ati finaricus dedi
tur :cui cuin ſacerdos nofter effigiem cæitus eft in ed. s Principis ut feorfim ab aliis
leftis agni , de cervicibus fufpendiffet :0 certa in domus partecuratus à noftris, de
itu adfuit demon , grariterque puerum in inonem excuteret. Sed cum einulla à de .

crepans giedtam facilè fedecipi paffis er 1 m ne nočte darerur quies: coniurariſque à

ſet iuſsitceram illam , ni vapulare vellet, quibus diverberabatur, vel cerea cfrigie
abijcere territus puer imperata fecit , ron. facri agni, quam ad collun .habebat,aputa
tinuogne damon , eo quod ini me: uebat la , Archiepifcopo placuit milti in Colle
amore , ad murosurbus eum abripit , ni gium ocietatis : nec hic quidensfunt miſe .
gro queimpoforum hirco ad impuriſsimas ropax , nifi clemni ritu cubiculo expiata,
Jag.irum regiones momento transferr. pretium erit quademe iismernorare,que
Qui cùm aliquandiu inter veneficas lati ab ipſo narrabantur, ita erem pſimes An .
saffet,reftituitur iterum in Palarini frasi iturot! e: cä exerceretur noftra comnelja
eta implicitaque nodis refticula, unde cera rio , fuit unus è rua e horte qa gloridras
illa pendebas. ] eft quadā node (indicabant enim eam que
fuifjes )
 LIBRI VI. C. II. SECT. III. TIZŁ

friſſer ) dormienti tibipotionem peftiferam , demitteret in pectus, bulla agni cæleſtis

ingeffiffe , reperto ad te aditu ex occafione, Corpus quidam animamque diro anima
agni Dei, quem iturus cubitum reliqueras rum predoni deroverat temporepræftituto:
imprudenter in menſa, quod fipaulò capa- 1 hora ferè inſtante ut fæpè prava confilia ,
cior fuiſſet calix ,mortem nõ effug?ſſes. Certè & nimium calıda reputantur poftfactum )

:
ipſe Archiepiſcopus dixit , ſepoft illam no maftus atque anxius adit facerdotem : euns
dem ita infirma fuiſſe valerudine , ut per of duin conļulit trementibus labris , deerranti
aliquot dies decumbere cogeretur. Cum hac bus ocults , repentino pavore, opem , excla
dicens in magna corona nobilium non face- mat,infilici, quem tu expedis, pater , auxi
ret fidem , ad Prafectum Vrbis, quin & te, hare aliquod ſacrum. Quarenti noftro ,ec
inquit, nostre Lamic bus invaſerunt,fed ab quid novi? Aftat, inquit,ante oftium hoftis
ea pixidula quam fers continenter , ubiſunt Operiens abeuntem & hoftoli vultu mini
imagines bine, cá nefcio quid conſecratum tans raptum ex condi&to , ergò huic quoque
( Agnum Deiintelligebat ) ſunt à conatu ſimile remedium allatum eſt. Neque hæc
reputſa de harum geſtatione rerum confeffus funt fama incognita.
eftprofectus.] Rufticus cum inaudiſſet Oenipotenti age
Alius à dæmone obfeffus , canem re viros , qui veneficia do praſtigias certis
magis ringendo & latrando , quàm ratio- medicaminibusabigerent , in collegiuni ve
cinando co loquendo hominem, fe effe often nit ,medicinam ( hoc verbo utebatur) perens
debat : hic à Burgundia ufque ad nosad . adverſus diabolum . interrogatus quidintel
ductus, rique ſumma compulfur in templum , i ligeret nomme medicine: haud fcio, refpon
non priusdefiitianem agere , quam agnusdu : nihil enim preter auditum habeo : fed
Dei , in collum inſertus eſt: tum demum iftud quicquid eſt , diabolum fuget. Data
obmutuit , & humanitati redditus, ſalu- i igitur particula cerea,quam falutarem ſen
tari animum confeſsione purgavit , idem fit adeo , ut paulo poft uni è noforis ipfius op
amuletum , alteri fuit eodem modo la - pidum iter facienti, cum propterea obſidere
boranti.] tur à pluribus , ſeptuaginta amplius fuerint
Ex litteris Germania ſuperioris , cellegii difpertiende ]
Friburgenſis, Anno 1590. ex .eadem Tùm etiam è Turonenfi collegio
Provincia in hæc verba Oenipontani: perfcriprum : Puella recensnuptuicollo
Hi graritari morborum medicamentorum CAIA , poll horarum trium irritam lu. Elan
refpondet urilitas , terriculis diaboli eppe cum borrendo ſpectro , ſono vocis moragile
niturmultis in locis , facrarum plangun corporis energumenam referebat : mox bre
cularuk) , ufies, ex ao genere nonnullapo vi geftatione fucrat & agni imaginis , quàm
hent:9. affirmabat ſequilum inferis deſti à nobis at ceperat , eft in priftinum refti
nútum ob lietera coinmiffi, furriſque agita tuta . ]
tu: inrocabar denonem vrbinde , quem có Subidem tempus Avenioni mulier
adeffe m:0;firavat, parentibus alios, indicis maligno vexata fpiritu , ouifita erat u
intentu ; hunc per'17 .27ir2.7185 è noſiris mol nu è noftris lit conveniret ſacerdotem ( dan
lab: s privzgo delirita.in verby , inox etiain ari to interea parentibus cæleft agno , quem
confefsionem add..tum ,doirata, quam pie I ignara infuerunt in viſtem ) cum conji.
Yууууу 3 Liam
1122 DISQUISITIONVM MAGICARVM

lium obliviſcitur , aut differt , à quatuor | Deus benè vertat , exclamat : boc quoque
quafi felibus per feneftram raptata eft fu- fecundum fulmen demonem abegit. Rediit
pra domefticum rectum : mox audivit & tertio ( herebat enim adhuc infixa ani
bumana voce minantem præcipitium , niſi | moſolicitudo, com pellaxnon deferebat) onk
ceream imaginem abiiceret , quam in veſte lierem aſsimulat pollentem atate ac forma:
habebat. Intellexit illa quid effet, & agno inftuprum illicit laſciva vocegeſtuque, nec
vit (uafores mali. ergò magno animo ne- fe continet intra verba , vim adfert reniten
gavit facturam , ftatimque converſa ad i:vociferatur iuvenis opem implorans: a6.
preces ", relicta eſt ( ut eam invenit mari. currentibusſubito domeſticis, improba fa
tus excitatus clamoribus ) de techo ſu - ciesevanuit :at ipfe confectas laffitudine lin .
ſpenſa.] quente animo repertu :rogatus timoris cake
Anno 1590. Treviris , acceptam a ſam & clamoris,ne hiſcere quidem :adeo ia
doleſcens iniuriam , cum infigni rerum cebat rigentibus oculis exanimatus, per nie
iactura , à quibus minimè debebat fere- tum etiam voce amiſſa : igitur collocatur
bat iniquires quàm Chriſtianum deceret: in lecto ac refovetur, fimulque revocatur a.
ita dolore atrox & mæroris immodicus , nimus aſperſu aqua piacularis. poftridie
cùm ſub crepuſculum ſolusobambulat, de rem omnem exponit , do noftrorum fuafu
monem baud occafionum ignarum , aut fe- facris myſteriis, confecrata cera, Ceteriſque
gnem , obviuen babuit , effigie viri nobilis, armis formidatis diabolo, inſtrućtus sita
atro colore. exhorruit primum , ſed falus di perterrefecit adverſarium , ut apparere
&tu timoren demſit. Quærenti cauſam tri- defierit . ] Bencius in litteris Rhenana do
ſtitie, reſpondet quod erat: tùm damon pra anni.
ciſam oninem ſpem recipiende pecunie per Fit tamen aliquando Dei permiſſu,
validiorum potentiam interverſa: proinde ut hoc remedium non juvet, maximè
ſequatur : compenſaturum omnia levi ne. quando per aliud gloriofius vincere
gorio: Cui adolefcens. A notis mihi da decrevit Deus , utper nudum nomen
ab amicis imponitur , a d habebo fidem leſu vel Mariæ . veriſlimo id eventu
ignoto , e quem nunc primum adfpexi a comprobatum Auguftæ Vindelico .
bone Deus. Hoc extremo diéto velut ful- rum anno lupra millefimnum & quin
minatum monſtrum hominis in auram cef: gentefimum nonageſimo primo. ubi
fit. poftridie eadem hora idem agitanti, of adeptio conſecrate cere cum imagine agni,
fert ſe mulier amæno cultu , orat breve ſpa- | multis prafens remedium in horrificis à dia
cium ſecretireceffus :abnegat iuvenis: infan . | bolo monftris, & terroribus nocturnis fuit :
tem repellit. alicuitamen ,quafıconteminerer demon, pa
Exin fuadet illa , proferat è cubiculo lamapparens, e magna oblataprargenti
gladium , & in adverſum parietem impin . ad flagitia impellens , retinaculo perrupro,
gat:recufat principio: demum , nefcius quid abiectoque involucro ; lelu Mariæ in
ageret ( aut cura abftulerat mentem ) mo vocata nomina ſalutifuere.) Idem in lic
rem gerit : inter feriendum parietem , I cer.Germaniæ Superior .
Anno

1 En unum remedium . b En fecundum.Tertium .Quartum .

 LIBRI VI. C. II. SECT. III. 1123

Anno 1s 89. mulier quædam , quæ locum illo religioſum habitum fuſce
chirographo , quod proprio ſanguine pturos in Ss.Bonifacii & Alexii Ro
conſcripterat , le dæmoni devoverat; mæ monafterio ; fed promiffi contem
cum refipifcenti illud demon ſæpiùs oftenta- 1 ptorem à Deo lue anginaria percul
ret, freta, divini agni,prafidio ,cuius ima- ſum . Vicinamortedelatum ad mona.
gine peatus munierat , cum reddi chirogra- | chum petiiſſe inſtanter , ur in Mona
pbum fibiiuſsiſſet, tandem vidu illud in ci- j chum reciperetur, tandem obtinuiſſe.
nerem & favillam converfum ad pedes fibi poftquam igitur ( verba ſunt auctoris es
abiici.] Idem in litteris Colonient. & libri ) h £c acta ſuntin monaſterio, volens “s
Trevir. Collegii. Deus oftendere,quantùm interceſsione ho.co
Vndecimum ſunt pia fcripta ſeu a rumſanctorum flectatur ad miſericordi),
mulet a facra ad collum appenta, ut ſym - quam liberaliter liberet peccatores ad «c
bolum Apoftolicum . Initium Euangelii eos confugientes : permiſit cuncıım eque .
D.Ioan.in principio erat , &c. vel plălmi | Atrium armatorum malignorum spiritui “
alicujus particula ;quo & olim uli
ul mul
mul . per ſupradictam viam factam viſibiliter
ti, & fcribit Eman. Coſta a Hormatii defcendere , pradi tum Franconem requi.
noftris temporibus , hoc pacto dæmo- rentem , quem iudiiiaria definitioneſe fer
nem ex energumena puilum . Sed ut vum viciffe * glorianter iaitabat. Taliter "
hoc remedium Git licitum ,duas condi enim altercando, ablatum perquirēdo viſa«
tiones B.Thomas exigit : b Prima eft, ut funt veniffe ad portain monafterii. vbi nāc
piis verbis nihil fuperftitiofum adınif invenientes eum reverfifunttriſtes multa "
ecatur.verbi gratia ,lifideret quis figu- nefaria iactantes in Sanctos.Qui dum re - ce
ræ, colorive litterarum , vel modo lcri . quifiti fuiſsētà vicinis monafterii,quid herre
pturæ , vel materiæ membranæ ,vela . cffet,refponfum :· Franconem fervum eorü «
tramenti: fecunda conditio, u recta | ablatum à Boxifunio Alexio , & muſli
fit gerentis intentio , veluti fi pius ver tando adiicielās , remanfifeper quod eum “
borum fenfus obfervetur , fpes verò vincere putabant. Quod ubi Abbatidos
figatur in Deuin , idque fiat,velad pro Fratribus ab audientibus nunciatum eft,
fellionem fidei veræ , vel ob alium ſubtiliter perquirentesprofesſionem regu .
pium & fanum finem ,efitcasque à di larem non illum feciffeinvenerunt. Quar
vina potentia , lub ejus beneplacito ex- jtudiosèfacta anima ilta carne folutset.
pectetur. Vide quæ diximus,libr. 1.9 de Exquo datum intelligi, quod mifericor."
Periaptus,& periammatis.Duodecituum diifimus Deus, quem cuncta monaſtici or
dinis implere permifit ,meritis Sanctorum «
accedat , fidei datz Deo præſtatis pu- din
ra leu Vatorum pexſolutio .Narrat M.Ba- Bonifacii & Alexis, quorum ſuffragium « c
ronius Annal. Ecclefaſt. tom.ii. an toto corde perierat abomnibusinfideus ini.“
no Chriſti1004.ex M.S.codic . Caffi mucorum eripuit, ad laudem & gloriam
nate : quendam Franconem Marin nominis fui Amen.
gum (familia adhuc fupereft inter mo Vlumum accedar, Pulfatio Campe
ſclianos) promiaſſe loanni Canapario . narum Ecclefia Catholicæ ( nam hæretici
magis
a Comment,rer.Inilicob z.2.9.96.art.4 .* corredisiſſe .
 7124 DISQVISITIONVM MAGICARVM
magis oblectantur tonitruis bombar Vnde admoneo te ,ut tibi conſulas, colo
darum ) quam docetexperientia quo cum hunc omnimodus perniciofum derelin
tidiana dænionibus adeò infeftam & quasd mecum recedas. "Parati enim fum
inimicam elle ; ut ab iis excitatæ tem . te ab his malis eripere,és abbatiam meam ,
peſtates vel ingruentes impediantur , qua Cripta ferrata dicitur perducium , omni
veljam ortæ ledentur & aliò avertar te ibi honore ſublinare. Ad boc fruter re .
tur,ut rectè docuit Concil . Colonien- ſpondit. Ego hinc exire nullo modo poffum ,
ſe; a & confirmat exemplo quodamn quia & clauſura monafteriiprohibet , do
Venerabilis Petr . Abbas Cluniacenf.b fratrum me multitudo circumdat. Tunc
Cum aliquando ( inquit ) frater quidam , diabolus; Nec ego, inquit, quamdiu bic fue
loannes nomine, natione Italus , regularis, te in aliquo iuvare potero: fed facqualio
ris diſcipline ſeveritatem faftidiens , etiam bet arte, ut ſepta monaſterii transgrediaris:
fugere de monaſterio cogitaret : ipſe ei quod poftquam feceris, egoftatim adero, tt
diabolus Abbatis ſpecie aſſumpta fe obtu que ad locum meum ,ut dixi,perducam . Sed
lit. miſericors Deus , qui non permittit noster
Nam duobus demonibus in fpecie mona tari ſupra quamferre poffumus, non ultra
chorum ſe comitantibus , fratri in quodam paffus efthoftem procedere: fed ficutfcriptum
monafterii loco ſecreto foli reſidenti,multa- eft,qui fecit illum , applicavit gladium
que ſecum volventi , opportunum fallendi ejus.
tempus ſe inveniſſe credens apparuit , eique Qulando namque hoc agebatur, fratrum
efjidens dixit : Ego ( frater ) modo huc ho . conventus in refectorio , ex conſuerudine,
Spitandi cauſa diverti : ſed taſu te confpi- bora cænandi rejidebat:qua expleta ,à Prio
ciens , agnovi multa te ſolicitudine labore,ſecundum morem , uno ictu fcılla percuſſa
rare , multoſque in corde tno cogitationum et Quo fonoaudito mox demon, qui abba
aftus verſare. Quorum cauſa, licet quibuſ tem ſe fingebat, actus divina virtute, à fra .
dam referentibus mibi ex parte nota fit: tre, cui loquebatur ſeabripuit, e precipiti
fi tamen eam plenius indicaveris , potero curfu ac maximo impetu ad latrinas , que
forſiran utile tibi dare confilium . Vnde proxime erant , tendens, vidente fratre
quis fis , & quare mæftusfis , amico qua . iam dicto in earum ſe inferiora demerfit .]
renti expone. cumquefrater ille ignoto , ut | Idem quotidiè fatentur maleficæ , li,
putabat , bomini ſecreta cordis ſuiaperi- quando à dæmone ad conventus fe
re formidaret , & ſe tantummodò natione runtur , velinde domum referuntur;
Italicum eſſe reſpondiſſet: damon, qui mo lignum campanæ audiatur ; confeftim
nachus videbatur , adiunxit : & ego ipfius dæmones ipfarum bajulos (purcumio
regionis abbas fum , & tibi benè in omnibus nus iu folum dejicere, & fuga trepidos
auxiliari poſſum . Nori enim , licet tu reti- dilabi. Recentiores hiſtorias ex actis
ceas , quod Abbas Monaſterii buius , ca- judiciariis fidelifimè depromptas ,
teri malè te tractant, neque ut dignum ef cum Martino de Arles, & Grillando,
ſet hororant , inſupermultis fæpèiniuriis, non paucas , necillepidas ſuggerant
vexant. Binsfeldius, & Nicol.Remigius; qui
lapi .
a cap.24.b lib.1.demirac.13.
 LIBRI VI. C. II. SECT. III. 1125
Tapienter nos a admonet cavere à dua nas ) baptizent.Sed ( quod Vitus Amero
bus technis Lamiarum mendacio con bachius etiam non diffitetur , ) non
futis: dum inquiuntprimòhunc loni- benedictio illa, de qua ejus præceptor
tum campanarum inefficacem eſſe, | Alcuinus, ſed quæ fortaſlis tun irrep
poftquam tempeſtas ſe in territorii, ſerat ſuperſtitioſa quædam baptizi
ubi campanæ ſunt, terminos penetra- tio & intinctio campanarum in a
vit : quali verò aliquæ potentiæ divi- quam ,prohibetur. Alioquin etiam be
næ fint metæ ponendæ ; vel Deusnon redictionem alibi à Gallis ſcriptoribus
femper paratis fit nos à maleficiis cum baptiſminomine ſcio nuncupari, Ivo,
expedit , eruere. alterum , dum ajunt, fermon. de Sacr. dedicat. Ipfum inquit,
non prodeſſe lonitum campanæ , cui remplum ſuo modo & ordine baptizamw .]
dum luſtrabatur , concubina Sacer- Quid hoc,nifi benedicimus vel conle
dotis nomen impoſuit. quo quidma cramus ? Hancbenedictionem etiam
gis ridiculum ? Græci olim noverant. Nam apud
Obſerva hic ( Le&tor quæſo ) duo. Gregorium presbyterum lego , B.
primò vulgus cenſerecampanas bapti . Theodorum Archimandritam rintin
zari , quod & Maximilianus I. Imper. nabulis benedixifle. vixit autem ille
putavit , utpatetex gravaminibus ſedi D.Gregorii Magni temporibus. Nolæ
Romanæ ab eo propoſitis : arripiunt in Campania inventascampanas Stra
hæretici , & acerbillimè in hunc mo bus eft auctor, lib. de rebus Ecclefiaft. in
rem Brentius , Calvinus, Wiclevus, de àNolis nolæ , à Campania campa
quem vocant, Campana baptiſmum , in næ ,putatur ante milleannos D. Pauli
vehuntur. Sed hic mos illorum eſt, af- nus NolanusEpiſcopus inſtituifle , ut
fingere Ecclefiæ errores idiotarum , ut tubis veteris Teſtamenti argenteis &
transtugio & ſchiſmati ſuo nefario & corneis c ſuccederent ; & populum
menftr uoſo color em alique m indu- , ad feſtorum cultum , miſſarum ſolem
cant. Verill imum eſt, quod rectè do- nia , & horas Eccleſiaſticasconvoca.
cnit Cardinalis Hofius ; b campanas rent : quid hic Deo diſpliceat? benedi
non baptizari , fed benedici . Legant cuntur: ut fragore ſuos fpirituales ho,
ipſum Pontificale Romanum ; deba- | 'tes terreant & repellant. quid hic ſu :
priſmo nihil invenient. Legant Alcuie perſtitioſi? Nomen illisin beari alicu
num Flaccu m , & reperi ent hæc verba; ! ius honorem imponitur, ut illius , quali
Neque novum videri debet Campanas be commendetur tutelæ vas metallınum ,
nedicere & ungere , der eis nomen imponere. divinæ laudis inſtrumentum . quid
En tibi verè & integrè ritum totum . dignum reprehenfione ? Effectus il
an hoc eſt baptizare? Sed ecce , inquiat | los non tribuimus formæ , ſeu arti,
aliquis, tibi in Capitulari CaroliMag - vel naturæ metalli. Non obtuſa adeò
ni prohibetur,ne qui closas ( h.e. Campa. I Catholici pectora geſtamus , nec Sol
Z z zzzz veri ,

de
a Arles trattar.ſuperft Grillan. I deforril.quaft.7. Binsf.de conferl. Malef. poft concha
ket.dai 6.Remig-lib.1.4
memoi cap.6. b . cont, Prolog.Brent in c Nano.1 ). Lee. -
Sophon.1,Iofeph.lez.Antiq,c.15.
ji26 DISQVISITIONVM MAGICARVM

veritatis ab Ecclega rám procul aver. multis peccatis homines abftrahere,

ſus radios luos elongavit. Nonafleri.aut præterita peccata expiare , aut pa
mus , quod Petr.Mexia, a diſcuti has tienti meritum adaugere, & fpectanti
procellas vi ſonicus aerem dillipantis. 1 bus patientiæ aliarumque virtutum
fecerit hos efficacius ſulphurea belli specimen præbere.Quid ? quod & Gen.
machina , poppylinis foret velle lovis tiles intellexcrunt, præftabilius & feli
fulmen diſpellere. foret in Gentilium cius eſſe , patienter adverſa colerare,
opiniones deliras incidere , deæris ſo- quàm illælum nihil omninò adverlæ
nitu dæmonum fugatore ; de quibus fortunæ deguſtare:d
videndi Alexand . Aphrod . & Macro
bius.b CAPVT III.
Tribuimus ergò vim efficientiam
que omnem confecrationi live bene- Quorundam remediorum Eccleſiaſticorums
dictioni , fic divino iuſſu ceu diſpoſi. contra calumnias bereticorum
tione operanti. Dei virtus , Dei di defenfio.
gitus agnoſcendus , divinæ
intes protectionis & potentiæ fuavi. Se x EcclNIA
OLEM elia mauris gremio ;ab;eru
ter omnia diſpon entis, & fortiter ope
rantis ligna notasque Eccleſiæ fponfa ditione & pietate implumes pullievo
fuæ tribuit . Servi nequam dæmones laruot ; quotieſcunque vel rei tracta
hunc lonum , quali Dei vivi imperano i tio, velmalè illos mens adigit de cæ
tis fugam recognoſcunt præconium : rcmoniis ricibusque Ecclefiæ Catho
haud aliterquam ſubditi omnes etiam licæ differere. Ferunt tamen inter cos
invici , regii Älviconductus lignum re- i furoris & maledicentiæ palmam , qui
verentur.6 Theologiam vix , ac ne vix quidem , à
Obfervandum præterea, Non fem - I limine lalurarunt; impudentes qui.
per Eccleſiaſtica illa remedia elle effi dam medici , arrogantesgrammatici,
cacia , neque femper homines per ea & litigioti leguleii , ablit luriſconſul
maleficiis liberari: duas vero hujus rei tos vocem , & fan & um auguftumque
cauſas præcipuas videri , alteram pec- nomen rabulis.proſtituam ; qui divi.
catum maleficio læg , vel medicinam næ lapientiæ , cui vera juris difciplina
adhibentisi maximè fi ea non vacet lu- inni tituur,càm
innitit ſunt expertes , quam ma
r,tam funt
perſtitione , vel fi modicam ſpem fi. I ledicentiæ virulentæ perici
, & ſuperbia
demque habeant ; propter quæ indi-. bæretica turgidi.
gnos effectu ſe præſtant: caulam cen Luminaria juris duo, unum læcut
.

feo alteram ,majus bonumægri ſeu læ laris , altcrum Ecclefiafticæ jurilpra

fi,nam afflictio & ægritudo ſolent à dentiæ , lont : hoc Soli , illud Luna
non
a in Silu.variar.led.lib.2.c.9.b Alexand Probl.43.1 2 Macrobol.3 c.19.vide Magium
miſcel.lib.4.cap.14.c vid.de his Guilh .Pariſienſem l.de leg.fol. 44.com Sreph .Durant I de ritib.
Eccl1.c.2. Binsf fup.d vide D.Aug.1.22.decisi. Dei c.22. 1.83.99.9.79. Chryf.homil.8.
in 6.4.ad Roman .
 LIBRI VÍ. C. II . 1127

non abs re Gimile dixeris , jubar unum , non creditur. Addit probationem ſe .
fudit radiatus apex Imperatorius , al- cundam , ut incantatores diris evocationi ,
terum Pontificius Solem hunc à mun- ' bus diabolos ab inferisevocant': ita exorcio
do tollere conantur hi rabula , quia ifta malignos fpiritusex bominibus & ani
Pontificum ; qui B.Petro , in clamantibus certis precibusrecitatis to uſur
vium , & legislationis poteſtate, luc- patis,additiſquealiquibaslaremoniis, cha
ceffere ; fanctiones ignibus traditas, racteribus, execrationibus, & fæpèrepetito
ex hominum memoria , & tribuna- | Dei nomine, Maria , & Sanctorum eiicere,
lium fubfelliis excurrere obſtinatè ni Conantur.
tuntur . Divinum ergò jus ignorant Vide comparationem & ride , in
quod non agnoſcunt: quare neclu canratores diris carminibus dæmones
riſconſulti,fed leguleii merentur audi ex interis evocant : & c . inprimis fal
re. Vous de hoc grege caninam ſuam ſum illud , Incantatores ex inferis dæ
facundiam ante aliquot annos , in ra . mones elicuiffe :aerii tantum fuere , &
bioſi fori jurgiis venalem , lcripris nondum in inferni malam manſio
ano in capite fatis , fazepyās, prodi- nem compulg .inde nullis patet exitus
dit, ſed & inſcitiam ſuam & antiquita- ad magorum carmina. Soli Deo hæc
tis omnis ignorationem , quin & cere poteſtas cos emittendi competir . Sed
bri læli velaniam Gimul orbi propala. ignoſce hoc erratum Leguleio, & qui
vit , Godelm . libr. 1.de Lamiis cap.o.à. ex Chemnitio , Arerio & Lavathero
num.21 lectis obiter, fubitò Theologus. Dein
Reprehendit primò Exorciſmos Pon de non qui conatur pellere de corpo-.
tificiorum , & dicit annumerandos ribus dæmonem idcircò Magus, quia
exorciftas Pontificios incantatoribus , conatur ſed li magico citu conatur .
cur quæſo ? primum ,quia Aretius fcribit, idcircò ( inquiet ) dixi id cos , conari
hos ut plurimum effe Magos. ſcribit Are characteribus , execraa
cerris precibus ,
tius? vah ; quantæ fideir quantæ nimi- 1 tionibus , pr. de characteribus , quod
rum hoftis Pontificiorum hæreti ait mendacium eſt ; Pontificii exorcio
cus Zvvinglianus idoneum teſtem.cui | ltæ iis non utuntur. de precibus , re
credas injurato . hoccine eſt Iuriſcon- fpondeo , illas quæ in Pontificali Ro
ſultum efle , tales teftes adducerc ; fed
mano præfcribuntur , Sanctas & pias
video addı multos alios , & quos hono effe ,nihilque continere quod fapiat tu
ris (credo) cauſa nominabat, Chemni perſtitionem :: velcedo , quid illud?
rium , Lavaterum , Peucerum , Bodi Execrationes, diabolo ingeruntur non
num , & Wierum.benè quod ejuſdem ut hoſti convicia tantum , quod ma.
farinæ. benè quod hæretici aperti cæ- gicum tamen non foret , fed ab utenti .
teri, unus vel hæreticus, vel fidei nul bus auctoritate , à Deo Apoftolis &
lius ftatæ , inteſtabiles omnes ; & una fuccefforibus eorum concclla, in pæ .
linea inducenda nomina , vno verbo nam criminis diaboli, & pænæ illius à
rejiciendi ; inimico surato contra boften Dco in fi&tæ commemorationem .
Zzzzzz 2
quid
a Pro exorciſmis.
 TIONVM VM
1128 DISQUISI MAGICAR
quid hic magicum ? Dei nomina repe. res etiam facis ? non opinor. Si non fac
tuntur, quia Dei potentia hisdeclara- cis,cedo diſcrimen : cur noftri incantas
tur:caq; declaratio demoni admodum tores & non illi , qui quod noftri fa ..
odiola', Deo honorifica eſt. nam Dei ciebani? fi diſcrimen nullum oftende.
virtute ſe exorciſta dæmonem expul- re potes : nonnemortalium ineptilli
furum ſperat, & confitetur. quando | mum te calumniatorem meritò pro
tamen Beatæ Virginis & Sančorum nunciemus : Sed ecce diſcrimen, olim
nomina adjunguntur , ( nec enim id. hoc in primitiva ( inquit) Ecclefia fuit pe
frequenter fir Jidcircò adjunguntur,utculiare donum : cùm autem hoc donuni eiici
fit quod dæmonem mordeat:qui ſeab endi demonia in Ecclefia defiiffet , xazočno
his fæpè victum , læpè triumphatum acc ,illaad fuperftitiofos exorciſmos, & ad
meninit , & tali noininatione vehe- | Magicas verius incantationes tranfiit , ut:
menter cruciatur : præterea ,ut hi San Chemnitius ait ..
ati, & præſertim Deipara virgo Maria Pergit nobis. Oraculum ſuum ex
( quam contemprim caninum illud os Chemnitii cortina depromere Nos
Mariam , nudè nominat) interceſſione Chemnitium cæteris ,quibus ejus libri
Lira energuineni à Deo liberationem referti ſuncmendaciis , hoc imprimis
obtineant? Quis ( ô caput inſanum !) illuſtre adjeciſſe contendimus,nec lim .
queat hoc incantationi adfcribere? plexiſtud ſed
, in uno multiplex men
multi veſtrum Sanctorum invocatiodacium . Primò mentitur, cùm ait ,
nem , quam calumniosè, càm ineptè ac hocdonum ejiciendi dæmones in Eco
frigidė, in hunc uſque diem impugna- cleſia defiiffe : quádo enim defit, quod!
cunt : noneò tamen inſaniæ provecti, quoridie videmus per totam Euro
ut Magiam in hac invocatione ullam pam , ubi Catholica vigec,vigere: quod
cautarentur. Fatetur poſtea,in Ecclefia in utramque ſe Indiam propagavit ?
primitiva peculiare donumfuiffe, voce bu Indicarum rerum Annales evolue, adi
mana.& poteftate divina de corporibus ob rempla Catholicorum per Italiam ,
sesforum exigere diabolum . vel compefcere, Germaniam , Gallias, Hiſpaniam : fre
Shil ait ) dicebantur Exorciſtá,propterea quentius nihilinvenies narrationibus:
good manus vexatis à cacodemoneimpones veriſſimis ere & torum dæmoniorum .
bant : & folemnibusquibufdam impreca- Deeſt hoc donum in Proteſtantium
tionibus & ebreftationibus.demones,eiicie. Synagogļs ,fateor a:ſcd illæ partes Eco
clefiæ effe , ſchiſmate nefario , defie
bant.]
Igitur te ipfo (mihomo ) teſte in runt. Secundò mentitur, xxxoSmaior ;.
Ecclefia primitiva Exorciſta , fuerunt: vocans hanc obſervationem Catholie.

quiquo nunc noſtri codem & nomine corum .. Obtemperant illi divinæ jufe
dicebantur , & eadem.ex caufa & co fioni, & ritum ab Apoſtolis per manus

dem ritu, ac munere fungebantur . acceptum retinent : fibi promiffum

Quid igitur in poftrisculpas? an.idem ; fciunt : In nominemeo demonia eiicient.
culpas ia veteribus ? illoſne incancato- fidei , quam .mordicus cuentur ,, hanc:
pro
a. vid. Thyraum.de.demoniapa 3.6.400.
 LIBRI VI. CAP. IIT. MZO
promiffionem annexam fallere ſciunt | di onusillis incumbito nondim pro
non poffe .hac illi fiducia , & proximobavere.
cum iuvandorum caritate inducuntur Nec probabunt. quid enimqueune
ad ſuſcipiendum cum dæmone certa idoneum mendacio proferre pro .
men: hac freti, divina eos iuvante gra- bando - Veritas mendacio nequit luf
tia hoſtem occupatis ſedibus etiam- fragari moleftia nos liberallet Godel .
num expellunt. mannus, liquid in Cæremonia exor
Tertiò mentitur , cum ait ad fuper- ciſmi Magicum fit , atruliffet. Non ru
fficioſos exorciſmos deflexiſſe & Ma- ! fparemur,nec fingula perſequenda fa
gicas decantationes . Proferant exor rent: in exorciſmo, perſona, res;verba,in
ciſmum aliquem fuperftitiofum , ex tentio; reperitur. Perſonæ culpa nulla ::
Cæremoni.Ecclef.Roman. quod no - non obfelli ,cui licerab Ecclefia remc
minant. dium petere , quamnovit pharmoco
Proferant inquam , lipoſſant. non peiam à Chriſto morbis ſpiritualibus:
protulere ,quia non potuere. In retam inftitutam . non exorciſtæ : nam infti
gravi, tam capitalis nudis aſſertionibus tutus hic ordo iam ab Apoftolorum
urendum non fuit. non fuiffent uſi, ni- fermè temporibus, ut doctum cap.prace
limentirentur. Ex Mengi libello vi denti di non corum ornatus. Nam ſkola
deo illas quiddam fruſtularim intc- cinguntur ,eamquc energumenis inije
xuiffc de Nominibus Deiparæ : quæ ciunt, qua meminere feliciter fic ufum
nomina illi fanè, veregue tribuuntur: Pontium Bonevallenſem Abbatem
fi pietas ac devotio Mengi illa libiſciunt hac dæmonem quafi ligari', &
cenluit adijcienda cæteris : quibus Dei memorem fieri, cum effe Chriſti cap
virtus dæmoniobijcitur , qiraque ille rivun , & à Chrifto fubiugatum ; fupero
iubeturegredi: quid magnoperccul- pelliceum induunt,quia hoc ordinis &
pandum , nifiillis qui Deiparam vilis officijeorum eft fignum : ficque figni
mancipij loco habent, qui eiuslaudes ficant fe in pugnam non privatätenie
& præconia non ferunt? Sed nec nos ritare , fed ab Exclelia Ilipendiaros al
omnes privatos exorciſmos à diverſis ctoratosý; procedere.Rerum quæ ador
exorciſtis,pro cuiufq ; devotione com- hibentur vitium nullum invenias . Që
pofiros, defendimus: folum Ecclefiæ adfunt accenficerei:teſtantur lucis ad
Catholicæ ricum , & publica Ecclefiæ ventum exſpectarià vera luce Chrifto ,
auctoritate introductos exorciſmos, & fugam poreſtatis tenebrarum : ſifia
niemur: hos ab omni ſuperſtitione va- gella & alapæ accedunt,moderatè titos
cuos , & expertes incantationum aſſe non ur corpusobfefli lædatur ; fed ut
rimus: neque hoccertamen ſubire có- contumeliæ impatiens obfeffor diffu
tra quemvis adverſariorum detrecta giat. vſuin hoc remedio', D. Grego
mus.hinc in nostela çorqueant, fi quæ ' rium , D. Hubertum , & aliosfeliciter ;
inveniant : hoc ipli ſcato facilè illa de docuit: qnide his ritibus egregiè Per.

pellemus , nelarushauriant. Proban : Tyræusy cuiusrantù: nunc veſtigiis

ZZZZZZ3 infies
afe &tio ziremed . 4, bovita Bernil41 CAP.7 .
11 : 0 DISQVISITIONVM MAGICARUM
inliftimus. a Manum exorcizandisim- | ijs tincta imbucaque merita Sancto .
ponere,docuere Apoſtoli, & vir Apo- rum , fructum meritorum filij tam ló
ftolicus B. Martinus , cùm Tetradij ! gė patentem , & per omnia membra
ſervum Treviris expulſo dæmonio li corporis ſui influentem confiderans :
beravit. Euchariſtiam in hunc finem citius moveatur , ſegue à nobis exorari
energumenis & oftendere , & lumen - patiatur. Sic ergò per Chrifti & famu
dam præbere : quàm efficax ſemper & lorum hrifti merita , interdum exor
frequens fuerit: legere potuiftiscapite ciftæ obſecrant. Nec ocioſa eft Sancto.
præcedenti b nec opus repetere. rum nominatio : quorum olim nomen
De verbis resæquè expedita . Verba dæmones non tuliffe conftat : ex ijs
exorciſmi ( ut rectè Thyræus ) vel ad quæ de Beat. Antonij nomine Athana
Deum diriguntur, vel ad Sanctos , vel ljus , & de Litaniarum recitatione alij
ad dæmonem , finon ſufficiens iſta di- į tradidere d. Nihil ergò Magicum in .
vilio : oftendent qnid dehit: equidem his ad Sanctos verbis. Dæmonem ex
nihil invenio. Ad Deum dirigitur pe . orciſta alloquitur , iocrepando eum le
titio , ut peccata remittat,utmiſereacur verè , & comminatorie, & per modum
obfelli,utpotentia tua dæmonem con- imperij , ſicut habent auctoritatem à
primat , utexire compellar. Hoccine Deo : quo modo loquendi & eijciendi
Magicum dicent:tollantigitur oratio- dæmonem Apoſtoli ucebantur , ſecuti
nem omnem , ut iciunia füſtulere. Ne exemplum Chrifti : fic etiam ſolitos in
gent fidem hiſtoriarum omnium : qui crepare dæmonia primitivæ Ecclefiæ
bus efficacitas orationis in dæmonum fanctos viros docet Beatus Cyprianus
expulſione conteſtata c,reſpuant Chri. ad Demetrianum . Adiurantur à nobises
fti Dominiauctoritatem , id in D. Lu
torquenturſpiritualibusflagris, & verbo
cæ Evangel.capite nono. afferentis. Ad rum tormentis de obfefforum corporibus , eii
Sanctos quæ diriguntur,diriguntur ut ciuntur damones. & omnium optimè
ad Dei familiares amicos, & cæleftis i Prudentius:
regiæ intimos Palatinos , gratia valen Intonat antiftes Domini, fuge callide
tes , ut nobis imperrent, quod à Deo ſerpens,
obtinere contendimus :petimus, ut ipfi Exue te membris, & fpirasſolue latentes .
intercedant. Eorum adiungimus inter, Mancipium Chrifti fur corruptiſsime
Jum merita : non ut æqualia Chriſti vexas ?
meritis ( per hæc enim illa efficacia Define. Chriftus adeſt, humani corporis
funt , & line his illa nullius meriti fo ultor:
rent penitus ſeparata) nec enim ut me Non licet ut fpolium rapias , cui Chrißus
ritum Chrifti diminuant : ſed ut pri inhafir,
mum & præcipuè Deus filij merita Pulſus abi , ventoſe liquor. Chriftus iu
aſpiciens , & oculos ultra porrigens ad bet, exi.
Nec
ad.p 3.64.46.eum adi. Leftor, b feat.z.remed. 2. cvide fup.fe&.3.remed.s.do Thyra fup .
num.649. d videsup.d.fe &t.z.remed.s . c In Apotheofi.
 LIBRI VI. CAP. III. 113

Nec Chriſti letu nomen ſolum in- | teſtate fibi conceſſa & promiſla, dæ .
culcatur , fed & alia Dei nomina , & monem in Dei nomine eijcere , & fuæ
cuncta Chriſti miraculat idem Pru confortem naturæ hominem ea miſe
dentius : ria eripere. Șiergò nec in mente , nec
... torquetur Apollo. in verbis , necin rebus , necin perſonis
Nomine percuffus Chrifti, nec fulmina | Catholici exorcifini quidquam eſt vel
verbi ſuperſtitiolum , vel incantatorium :
Ferre poteſt :agitant miferum top verbe eant nunc Novatores noftri , & toties
ra lingua , in hac lira delirent.
Quot laudata Dei refonant miracula Pergamus ad impij hominis reli
Chriſti. quas inaniloquentias. Aic , Salem quo
Adduntadiurationi ( qua voce ulus que exorcizant ut fit omnibus fumen
Cyprianus ) dum exorcizant ( ſic et tibus falus anima do corporis , fuget
iam Tertullianus locutus ) alia non diabolum . ] Hic iterum nugatur. Sa
nalla : petunt nomen dæmonis , quòd lem exorcizamus, & quidem formula
Chriſti faciunt exemplo ( Marc.3 .) & quæ exſtatin Romano Millai, inde
fieri folicum ſuperius docuia. & li hoc petat qui volet. Exorcizare licet , ut
licet, cur etiam non liceat perere, ut ſo . iam probavimus. Creaturis benedi
cios indicent , ut ſciamus eum quibus cere licet, nam & Chriftus pani bene
confligendum : petunt caufam ingref- dixit, & aquæ , & alijs creaturis primi
fus:ut à fimilibus peccatis alij caveant, Chriftiani benedixerunt. Multa teſti
& co vitato velexpiato faciliùs eò fane. monia protulimus capite præcedente
tur energumenus , lignum egrelio . 6 , & alia contexuit Thyræus poſter co
nis petunt. ut conftet iam verè libera Addo nunc folum teftimonium B.
tum ægrum. Mendax quidem eſt dia Dionyfij Areopagitæ , qui in Baprılmi
bolus : fed exorciſmi verum invito ex . ricibus & olei benedicti ( ſeu chriſma
torquent. Denique jubent illum in tis) & crucis figni & benedictionis
certum locum proficiſci, verbigratia, feu fanctificationisaqına limul memi
infernum , quem ei Deus ab æterno nit , his verbis , ut Perionius vertit di
præparavit:vel deſertum aliqnod , ubi j Cùm ei (baptizando )pianè veſtes mis
nequeat hominibus nocere. Huncilliniſtri detraxerunt, cum facerdotes fa
locom exorciſta tantùm definit , fub crum unctionis oleum afferunt: ipſe
fpe divinæ ratificationis : eiectionis | cùm inungendi ac perfuodendi ter
enim habemus promiſſionem , exilij | exprimendo fignum crucis initium fe
illius exempla quædam , non tamen cit , virumque deinceps perfondendú
promiffionem . Reftat mens fivè in- | toto corpore Sacerdotibus tradidit,ad
tentio exorciſtæ : slia Magica non eft : Matrem adoptionis venit :ciulo ; Sacra
quia ſperar & cupir dumtaxat, pro of appellatione, invocationeq; fanétifica
fici, ſui ratione ac munere , divina po- tisaquis, cum eas trina unguentiper.
fuſione

and rem 4 h (29.3.remed.9. cd.par.z.cap.4soà num .6:25. d de Eccl.hierar.cap.de Sam

cramento illuftrationis.
 DISQVISITIONVM MAGICARVM

fufione & c.Græcè, clarius, rg tetews 1 & c. Vbihicillud, quod crepant adver
da opeperevra våutdvoIS Petrópz@v.Xo- farij , aqua benedi&ta deleat tibi tua deli
pi?801 refu.besepéis 7. ) Tūs xpioecos dyrové. ! #a ? Vides effectum non tribui efficae
acov. o di tas xpioeces Aid 78 oppayisou citati aquæ ,ſed divinæ gratiæ , quamli.
τρίς απαρξά μδυΘ-,τό λοιπόν τοις ιερεύσι | bisconcedi poftulat, qui aquam furnit ;
τον άνδρα κρίση πανσίμως παραδούς αυ- utilli Ecclefia gratiam divinatm ora
της βαινήν μητέρα της διoφέσιας έρχεται . vit.
και το τάυτης ύδωρ της Ιεράς Επικλήσεσί Herbas quoque benedicimus, & ra.
καταγιάτας , και τρεσί τ8 Θαναλεσάτ8 mos palmarum, & cum benedicimus
mópy saupoedtoexóteri,&c. Informu. rogamus. utquicumqueex eis acceperint,
lis autem quid reprehendi meritò po- accipiant fibi ad prote &tionem mentis do
teft. Enillas bona fide.Salis hac eft , in- corporis , & c. Mencitur autem legulo.
menſam clementiam tuam , Omnipotensius dum fcribit,hæc verba : Herbis quos
aterne Deus,humiliter imploramus,utbanc que à fe exorcizatis certa & concepta ver.
creaturam ſalis,quam in uſum generis hu- borum forma bas vires affingunt. quod o .
mani tribuifti , benedicere co ſanctificare mnes qui utuntur , ex eis benedicantur doo
digneris, ut fit omnibus fumentibus ſanitas Sanctificentur, & fit eis ſanitas animados
anima & corporis, & quidquid ex co tactü corporis.Et omnibus bominibus pecoribuſq;,
vel a perfum fuerit,careat omni immundi qui ex eis guftaverint , omnem putredinem
tia , omnique impugnationeſpiritualisne. omne phantaſma diaboli, & omnem
quitia, per Dominum noftrum Ieſum coco morbum , peſtilentiam , & dolorem expel.
Ecce totam quam fraudulenter trun . lant. ]
catam exhibuit adverſarius:neq; in ea In his verbis primom mendacium
dicitur,urfuget Diabolum ,quod ille fin- 1 eſt,nos herbas exorcizare; tátùm enim
git: necmens illa nobis ea dicentibus, illas benedicimus, quod quantum dil.
credere falem efficientem fore cauſam crepet ab exorcizatione, vel pueri no .
effectuum illorum, fed illo ſale utenti. runt. alterum eſt , quod nos has vires
bus, oramus , ut per leſu mecita Deus ipfis herbis ſic benedictis tribuimus:
petica largiatur.Eadem mens formula | hoc falſum eſt. nam tribuimus ipli
ram fequentium , Aqua ,huiufmodi,Deus, | Deo per illas herbas ,ut per moralein.
qui ad ſalutem bumani generis maxima ſtrumentum , fanitatem & alia illa re .
queque facramenta in aquarum fubftantia | liqua operanti. Terţium eft, quod his
condidiſti : adefto propitius invocationibus ' puremus homines iuftificationem
& buic elemento,multimodispurifi. confequi. Nihil enim tale unquam
noftris,
cationibus preparato , virtutem tua benedi. | Eccleſia Catholica ſomniavit ; non
étionis infunde : ut creatura tua myſteriis modò non dixit , unde colligatur eam
tuis ferviens , ad abigendos damones mor iuſtificationem alteri rei , quàm qui.
boſq; pellendos divina gratiæ fumat effectü | buſdam Sacramentis tribuere ; vel
ut
a Fol.116.edir. Moreliana. b Exponit Pachym . Tu Moyke bhopok ne de Deipara di & um pu
tos : fic etiam Maximusfol.78. c Pro aquabemedia . De herbarum Gopalmarum benedia.
 LIBRI VI. CAP . III. 1133

ut putatic hæc cffc Sacramenta . Sed | lithosagnos geſtantibus. Vbi hic ad .

pergit inentsri & maledicere; Deagno dis comparationem ſanguinis CHRI
Dei ex cera lana confe& o , arque d | STI, & agnihuius ? ubi hic tribuicura
fe confecrato afferunt,peccatū frangit,at | gno peccati fractio. Apage calumnia
Chriftilangus ó ango.} ô impudente torcum iuo vetlificatore: li quis Ca
inlaniam Tunè unquam agnum Deicholicorum ,auctorverſiculorum tali
vidiſti, quiex lana confe & um puras? Gum , curton reliqua adfcripfifti : fano
non vidilti, ubi legiit:? fi nec legiſtivel ille fenfu, fufpicos, aliquid addebat,
finziſti , vel audiviſti. ex audio ſolo quod fuligincm calumniz tuz deret
Darrate talia , devis elt cordis, & nimis gebat.
creduli.fingere, dignum hæretico , di .
gnum filio diabol : qui mendax ab ini. Scd quilquis auctor illius verliculi:
tio , & in veritare non perfticit . diſce id noftra parum refert; qui non quid
materiam ,conftar cera virginea,chri- finguli privati, ſed quid Ecclefia Ro .
[matis ballamo , & aqua benedicta. mana fentiat, folleiti fumus. Sequitur
Bencdicic non quilibet, fed folus Ro- apud rabulā; Debalſamo e olco, dicút
manus Pontifex forma hac utitur , in . exorcizo te ( audis verba Magorum .)
ter alia (longuin enim torec ritum to- Siſte Lector ad hancpateachelim.cedi
aum adſcribere ) Onefumus Domine, {et homofcilicet eruditus; Magicum
hos agnos, quos de cera virginta in tuum effe verbú, exorcizo te. At ille ipſe lui
bonorem formavimas , facra o perenni immemor , ex iplomet Vlpiano paulo
unda, ballamoquefacri chrifmatis per- ante rectum docuerat,æ Chriftianos oi
fuſos,benedicere,fan &teficare, confecra- lim vocaros exorciſtas . Vnde qualo ,
16 digneria quatenus à tebenedicti: viral non ab'exorcizando, ſive adiurando
tutem accipiant, contra omnia diaboli ( nam nihil aliud exorcizare, quàm ada
ca tentamenta , domnes portantes tuti iurare , ut patet ex collatione textus
effe poffint inter adverfa proſpera: 6 Græci Evangeliorum cum Larino ) fi
ima confolarione accepta nullæ periculü ergo exorcizo cft verbum Magorum :
timeant,nullamque formident umbră, certè qui exorcizant Magi: certè verce ,
mullsfavitia diaboli aut verfutia huma j res illi Chriſtiani, Magi fucre , certe
fortitudiue tua virik
na illis noceat, fed Apoſtoli Magi fuerunt, qui exorcio
tis roborati , tua confolatione glorientur, ) zarunr. dam cos imitati ludæiilli fuc
qui verè paracletus diceria, & c. En ma, re, qui verbo ud ,quod dicentes Apo.
teriam ,eo finem & tormz preces , en ſtolos audierant , dixere ; Adiuto VOS
cui tribuaturefficacitas. Quid in his per leſum , quem Paulus pradicar.b Nē
carpi.dignum aut culpari? quid non pi flus fuit admiratione Chriſtus, ſed mu
um & lan Xum ?peritur,ur Deus bene da increpatione, quia , per quem adio
dicat. fan & ificet, conſeceer iplos A. ) raret,maiorem non habebat. Exor
gnos:dicitur fieri ad Dei gloriam : pe 1 ciſmos Ecclefiæ agnofcunt , Cæleſti,
titur ut cóſolationc ſuaDeuspropitius i primus, Cyrillus, Chryloſtomus, Au
Ааааааа guftinus,

Dengni cerei bened . De balfamid olei benedi& . a num . 24.b & 0.19.
 7734 DISQUISITIONVM MAGICARVM

1
guftinus, Cyprian . & alii Patres : a led verbi acceſſione ex opere operato effi
omnium antiquiſ . horum D. Iuftinus cax Sacramentum . Semper nobis hæc
Marcyc. in Apolog Adsurati (inquit) i repetenda,quia non delioune veterem
damones nobis parent. Verùm dicat ali . Tuam in limo ranz querelam concinc
quis, dixit ideo elle Magicum verbum . re. Voin verò hanc & peccata remitten
quia addicur : Exorcizo te creatura,oleil di , & quz minora adijciuntur ,ut ba
per Deum patrem Esc. ut fias omnibus, priſmitacramento collacam doceain ,
qui ex te ungendi funt in adoptionen nolite hit exſpectare : feu quia maioris
filiorum Dei pes ſpiritum ſanctum ] | hoc operæ ,lew quia iam ab infinitis,&
Item : ut per hancunctionem olei la inter cæteros noftris hominibus Bel
craci accipiat unctus plenim remiſſio farmino,Damnet adverfarius Origine:
dem peccatorum , & Gowad refectio- qui amputariab hominibuspeccata di.
pem mentis & corporis, ad evacuan xit , cum in bapeiſmo donatur remifſio
dos omnesdolores, omnes infirmi. peccatorum :damnet Tertullisoum qui
tatcs , omnemque ægritudinem men dicere non veritus, Caro abluitur , *
tis & corporis.] Scd efto nihil hicims animacmaculetur:caro ungitur , #
mutent , fit fanè formula folemnis, animaronfcretur :caro ſignatur : caro
quid reprehcnfione dignum ? Exorci manuum impofitione adumbratur , ut
zatur inanima creatura verbis, fed de animafperita illuminetur. ]damnet
te dæmon expellitur vel arcctur : ille fe Cyprianum ,nam ſcribie hæc verba; in
adiucari lentic notæ huiuſmodi locu aqua baptiſmo percipitur peccatora ras
.

cones ſacræ Scripturæ ,iubetur cælum remiſsio: in baptiſmo fanguine corona

audire,idem terræ præcipitur , ioben datur virtutum . ]damnetBafilium cui
wur elementa , & creaturæ inanimæo- i baptifmus eft peccati mors , regni cæle:
mnes , eriam imperfectiores meteo- ftisconciliatto , adoptınois gratia: dam
rologicæ , benedicere Deo , & laudare ont Ecclefiam Græca Latinamque,cui
creatorem . Adıurantur per Deum .På féper hic fenfus,cuius hxc ſ@per fides as
trem omnipotentem & c hoccine dil: Verum aliud adiungir reprehengo .
1

plicet ? an malles adiurati per idolum nir capur:Oleo,inquit,infirmorü ,ungūs

tuum Islebienle ? petitur adoptio filio . turmēbrabumana que íunt organa fie
rum Dei. Juum externorum , ut per iſtā unctionem
Noonelicet petere . cuius facta no . 1 expietur,quidquid homo iftis mēbris et
bis poteſtas,ut filii Dei nominemur eo fenfibus unquam deliquit. Has vis
fimu ?non tribuitur hæc vis egeno ele creatura ifta non habent ex
mento , quod ur fignum adbibetur : naturali creatione neque divina or.
non tamen ut lignum nudam , fed ur I. dinatione > verbi Dei inflia
tuzione :
a Cyrillus Catech. 2. Chryf.homil. de Alam don EvaAug. l. Tode Symbo Cypriad De.
metr. Rab. Maurus , Acu .: Strabus dos alii de ritib. Ecclef. Cæleft l. ep. I. ad Epif. Gallie,
Irfanrius l.2.6.16. Orig.homil.4.in Cant,Tertull.de reſurs, carnis Cypr.l. 4.epi. 7.Bafil.
fer, exhort. 4.ad baptiſm . b Chry. hom . 10. in 1. ad Cor. Amb.iris ad Cor.c.6. Aug. l. 1. de
nupt dgn concup .Cont Vale3" canos. Later ſub Innoc. 3. can. 1. Florentin . fub Eugenic 4 , in
farma Sacramento Trid .se 7.61. De chrifmate dom oleo infirmorum .
 LIBRI VI. CAP. III. 1135

tutione : ideoque mera verè diabolica, | Tubingenäs. probatum id prius : ſed

impia , blafphema Magia , ui reétè addam nuncquædam ,ut horum inici
fcripfit lacobus Heerbrandus, primari. tia fias manifeſtior. De benedictionis
#s Academie Tubingenſis Theologus.De bus terum variará teſtis eſt omnis 20
bac confecratione Papſtica ita fcribunt riquitas.Species fructuum ,quas nonli
Auguſtiniu Lerchemer in ſuo Germani cet ſuper altare offerre ,à lacerdotibus
co traétais , & Doctor lacobus Andreæ domi benedici , & benedi &ta à populis
in fuisElingenfibus concioribus &c.] (umi,ftatuit Eutychianus.Papa , epist.
Nam veiba fubdit Germanica utri ad loann . Epiſcopos Bathil a;& Con
uſque; ne effet, quod eruditi , lioguæ il - cil, Moguntin 4 c.39. Aquz bencdi
lius ignari poffent,reprehendere. Ne alonem ſtatuit Matrhæus Apoftolus
quid auté præcları in verbis illis inclu. apud Clementem 1.,lib.8.conftit. Apoft.
lum putent Ledotes : Lerchemer bec.31. & eum lecatus Alex I.epiftol.i.ad
nedictioncs omnes, de quibusiame . omnes fideles habesin c.aquam de conſe
gimus , abulum Divini verbi, agyrtarú crat. diftin .. & amplexi funt Chry
& fimiarum opus vocat : Schmidelinus loft . in loan . homil. 24.6 25. O in
aurem Confirinationis Sacramcntum Pfalm . 23. ad illid, ſuper aquas refel?j.
merum diaboli opus appellat; nec ali 014 , Ambrol.lab.1.de Sacramene.cap.s
cer probat , quam ex ipſa chriſmatis Varadatus, epift,ad Leonem l.habes ise
conſecrandi formula : & cx crucis fi- Synodi Calcedonens.alt 16. Criſmatis
gnaculo ,quod Sacerdos adhiber; & ex conficiendi & benedicendi rationcm
exorciſmo quemadiungit.Sed , .cum præſcripſere nobis Apoltoli, apud D.
nec exorciſmus diaboli opus fit , fed Clementem . lib.7 . conftit Apoftol.c .42
Dei;nec crucis fignaculum diabolio lsb.8.c.35 , D. Dionyſium Areopagit de
.pus litſed.Ecclelix ,ab Apoltolisrece - Ecclef. hierar.part.2.cap.2. D. Iuftini
pra inſticutio facratiſſima : nec in for
love alium adorthodox :9.14. Cypria
mula quidquam , nifi fan & um & pium , sum orari de nuctione chriſmat.Cyrila
& lacris litteris confentaneum , copri lum. Hierofolym . Cateches :3.& cateros
neacur; rectè fequitur , maledicum , & omnes. Panis benedictionem & Salis
i blaſphemum [ curram , & diaboli | elbiam probavimus , accedat tamcn
per os eius loquentis cubam fuifle húc auctoritas D.Hieronymi de S. Hilari
Do& orem Tubingicum lacobam An anc,à quo benedi &tum panem omnes
drræ : cumque benedi &tiones creatu kuincbant ; & Nannetenfis Concil .
sarum non in circul's , & agyrtarum Canon. ubi & formáhabes.cancope
aut biſtrionum (cenis natæ , led leinper | rediſplicentem hæreticis . Domine fan
in ufu Catholicæ Ecclefiæ fuerint : ſe &c Parer omnipotens alerne Dew , bene .
quitur Savri petlonam , & comicum dicere digniris hanc panë ruafan &ta be
hiftrionein agers luis maledi& is Ler- nediétione ut fit omnibusfalusmentis.co
chemerum ,impiam , & blaſphemam ! corporis, atque contra omnes morbos, 88
cenſuram eſſe Primarii illius Thcologi ; univerfas inimicorum inſidias Iklamen .
Ааааааа 2
In ,
De variarum rerum benedia .
 irj6 DISQUISITIONVM MAGICARVM
#um , Per Domini noftrum , leſum Chri Gnt,& idonczad meritum , & ut gratia
Itum , panem vita , quide cælo defreno am Deimereantur , ad quam pokone
dit , ớt. dam adhibentur . Vnde & illud faren
Eadem ratio rerum cæterarum , dum fpiritualem aliquem corum effe
unam licet , cæteras licet codem ritu , effc & um : non quidem or kabicualem
Sic denſet EccleGa Catholica, lic con, gratiam , ex opere operato tribuant
cilia ſancivere,fic Ecclefiæ lumina do ( quod Sacramentorum proprium )
cuere , reclamant Heerbrandus, Schmi. nec etiam ,ur vim ex opere operato ha
delin.Lerchemerus qui, quibus ? terræ beant,ad excitandum in nobis aliqué
tubera cæli ftellis, apocalypticælocu . ( bonum gratiæ motum : ſed quando res
Atæ illis Ezechielis animantibus, fuos iftæ ab Ecclelia benedi &tz in ipla beo
ſequatur hos. dc puteo abyſti duces, nedi &tione ſpecialitet ad hunc morú
Godelmannus : nos cum Evangelicis cxcitandum ſuot ordinata , per Eccle
Magis ftellam fequamur cynoluram , bæ orationem : tunc per modum im.
quæ nosad Mariam , quæ nos ad Ielum peccationis , iis adhibitis , ſpecialiter
peadixcat cemite, inoffenſo. Illi bene Dco aliquando talis effeaustribuitur.
di & ionem fpernans & implentur mas dixi,aliquando, quia non eft infallibilis
.
fedi & ione:ideo maledicentia os corú hic effe & us , vipote nulla promillio
plenum eſt, ideò in cælum os fuume oc formatus , nigca quz orationi ad
levarút, & blafphemias ore ſacrilegio, iun &ta: Quidquid petieritis , accipietis,
quas adſcripfimus corum . verbis, cru o Peccata quoque mortalia icmit
darunta tendi vim non habentullam : quia hac
Vires has res natura fua non habét ] Gneinfufione gratiæ non remittuntur:
fed habcatdivina. inftitutione. nam , Venialia verò dimittendi vim , Gad.
qui ſacramenra inſtituitChriftus,facra. hoc ſpecialiter ab Ecclefia fuerint ing.
mentisvim largiri dignatus fuit : fa- ttitura ,per modum eundem impetra ..
cramentalibus yerò , quæ ab Apoftoli . tionis habent. poteft enim .Sicoran
ca traditione recepimus , eriam mora . do Ecclchabonum motum animi im
Jis vis à Deo tribuitur, quam Ecclepetrare: » per quem hominis vediale
faCHRISTI fponfa precibus fuis i peccatum deleatur. Expellendi verò,
obrince, inmembrorum fuorum uti- demones poreſtas , harum cærimoni.
litatem . Cæremoniarum inftituen . arum & facramentalium ad hoc ab Ec
darum & curam , & poteſtatem Chri- clefia inftitutorum , noneft pofica in
ftus Ecclefiæ reliquit , cum myſtercorú phyſicalvèpacuraliefficentia :fed ino
Dei diſpenſationem Apoftolis. reli Fali duntaxat : cò quòd dzmon -pet
quiti ideò enim .Apoftolus ſe mini- 1 percipiat Ggna , & verba humana, & iis.
Árum Chriſti & diſpenfatorem myſter obedire cogatur: tùm quia hoc à Deo
riorum Den dicit. Ecclefia autem impetratoratio Ecclefiæ , & ficcsor .
casinticuit, quæ & hoocltari, & cultui ciſta hoc per modum impetrationis a
Dvino funtaccommodatiffimæ:quare Deo conſequitur : tùm quia Ecclefie :
dubium effe nequit , quin ex fè apie | data fuit à Chrifto specialis poteftas
ars.Cor . vide Concil. Trid.soll. 7. can.3 . dæmoni
 LIBRI VI. CAP . II. SECT. III. 1137
dæmonibus imperandi : tum quia dæ- ciſque Patribus quicquid agir us , &
mon virtutem Chrifti , vclinvitus a Novantes ieprehenduut , aperte fer
gnofcat & credit. & meminerit le vie vandum definitur , & ratio fingulo
&um , & fuperatum crucis trophro: rum additur . Lege, li luber. Non die
fet quaGinaturaliter, 'ur non ferat afpe cimus fer unctionem peccata remite
dum crucis, vel mentionem vi & oriæ fri , ut eft unctio : fed ut eft Sacramen .
Chrifti, & cladisfuæ : ideoque ad bec cum , gratiam conferre, peccata remit
rimcat ac tremat ac fugere malit , iete , & infirmos alleviare : dicimus à
quam hæc videre & audue. Cæteri | Chrifto Domino inſtitutum , & à Bea.
effectus, nempe fanitas corporis & lacobo Apoſtolo promulgarum a Et
fru & uum , temporalium que bono cum illipræceperior, infirmum ungi ,
rum conſervationes , & huiuſmodi, necniſin membris ongi queat , dici
per modum dumtaxic impetrationis musinepros harcticos, quod velno
dire & è & per ſe obtinentur : per acci line in membris urg , vel alia membra
dens tamen , & per modum remotio- magis unctioni idonea exiſtiment.
pis obſtaculorum obtinentur , coerci- Poſtquam fic Godelm . miſerin ritas
ta dæmonis poteftate : ut folet con - notiosdebaccharus fuit,unum ex Hir
tingereinexorcifmis infe & orum no ſtoria depromit argumentom . In priſta
xiorum , & tempeſtatum , ut poft V Val ( inquit, Ecel faDamoniaci in caiñad
pen £ & alioscopiofè & erudite docuit ducebantur, populus torw orabat Den
Franc.Suares in 3. part.queftos.art.4 . Hi apud Chryfoftomum a Clementőle
difp is.qua eft de Sacramétalibus Hxc gimus Auguftinus quoque libro vigefin
de effe & u fufficiant : quæ necefle mo fecundo de ciuitat. Dei Sozomea
fuit addere , ut adverſariimentiri de nuslibro fexto capite vigefimo octavo
Gnant: nos tribuere vim per ſo divinam fcribuni,nibil aliud damonibus.pellendis
his caremoniis. Impudens vero men - olim fuiffe ufurpatum . quam precesco
dacium eft: nos vngere, ut expieturper i ram Deo. ] Videamus quam hæc vera
illam vn &tionem membrorum quicquid | bene, quod ad Clemencem & Chry
illis membris deliquit. ) Dicimustan loftomurclegamur, fatemur in Eccles
tum per modum orationis & precis. i Gam adduci,velpotius extra Eccleßam
cx formula in lacrofan & z univerſali principioinmedium ante fores Eccle .
Florentina Synodo'præftripta : perliæ produci, Energumcnosconfuevif
iftam unctionem , e [uam piiffimam i ſe. & populum proris orare lolitú, quid
mifericordiam indulgeat tibi Dominus tum ? an igitur Sacerdotis nullum in :
quicquid deliquiffiper viſum , et.) & 1 hacre officium , nifiquodi populi ? an
quoad membra quadam & non alia non tum quoque exorciſta ? Gi exor .
inungenda , idem illic à Latinis Græ ciſta erat & cxorciſmus. Exorci.
Aaa a aa a 3: ftas fa
Infixa. Concil.informula Sacramentorum date Armenis.Innoc: r, in c . illud[mperfluum
dift.98 ; D Clemens.d1.7. 6. 42. do ſeg. Beda in.epi.Iacob.c. s. Conc.Cabylon. Zi canon 43. form
fonenſe can 10 Auguftan.can.20 .Moguntinum 4.cano.34.Colonienfe z par.7.04.18.6 sa Trio
den nefl. 14. Rabanus lib. 2. de Inf. cler. cap.55
 M
ONV M
IS ITI ARV
SQU IC
1128 DI MAG

ſtas ſalurat Ignatius Martyr ? epiſtol, cerdos lacrymas ſuas'in & illarat ,ſe pero
ad Antiochenl. awa?oucy i wo$ 1446. unxiſſer , mox à dæmonio fuifle cana
ν8ς, αναγνώςας ,ψαλίας, πυλωρούελούς κα tam. Et audet miſer Auguſtinuin no
FISTAS, Éz Opx?sòs, ouono Yytas . Saluto | bis obijcere ? Audet cofingere hu .
Subdiaconos le &tores.cantores, oſtia. iufmodi, quæ tam clara lùce mendacij
rios laborantes , cxorciſtas,confeſſo plena deprehendantur ? Sozomenum
tes.] Quomodo exorciſtarum memi . quoque vel non legit , vel non intelle
nitipleD . Clemens, hebro octavo conftis. xic.aſferitille libro fextocapite vigefimo
Capite vigefimofexto.ubiquod negat eos primo.non pullu Macariorum oratio
ordinatione fieri: id negat, quia de illis ne dainonem , led lola increpatione ut
tancum loquebatur , qui per Spiritus (inquit )Macarij Damoniorü increpave
San & i graciam le exorcizandi donum rant,puella adjană mentem rediit 67ace
conſecutos miraculis comprobabant. Mypailwvde &c. Et quamvis me ..
Quomodo Cyprianus a ſcribit,per ex- miniffe folius orationis Hermias ,non
orciſt asvoce humana e poteftate divina tamen inde ſequeretur alias non ſoli
demonem flagellari,url lorgueri? Quo tos uti alijs remcdijs . Vide quæ fuse
modo fcribit Cyrill. Hiccololymitan , narravimus . & de Macario , & de alijs,
in prefar,Cabeecef.cxorciſtasper S.Sac. præced. cap. ſection. 3. Vnum reſta
damones effugare ! Quomodo opta Godelmanni non io nos ſed in ipſum
jus Milevican. libro quarto.alferit, per Chriftum Dominum telum : nempe,
exorciſmūspiritus immundos depelli áptoralpeichs , uriple vocat , crimea
in deſertü fugari ? Quomodo de exor- quod explicarat paulo ante n . 26.bis
ciltis idein affirmat tot locis Auguſti- verbis: Ad hæc prolatione borã quinque
nus ? Quomodo iple Chryfoftomus verborum ,hoc eft enim corpusmeum ,
( qué adverſarius obtrudit ) exorciſmis cum balitu falta , ſe panisfubtantiam
( inquit) & exſufflationibus clericora ab mutare , corpusCbrifii de cælo detrahere
eis immundusabigitur ?d Mendaciú ve & in hoc illum convertere , planè magice
to elt, quod dicit Auguſtinum & Sozo fibi, o alijs perfuadenc ô linguam era
menum (cribere, nihil aliud præterie dicandam itirpitus!os impurú & blar.
rationem fuiſſe uſurpacum . Nam di . phemias evomens aſſidue.ergo Chris
leriè, libro illo vigefimo fecundo capite ftus Dominus Magus? qui alleruiteum
oclavo. D.Auguft.narrat dæmonú vim quem manu tenuerat pancm , corpus
malıkıcam ex Helperijdomo non ſola cffe luum . Si caro erat,panisnon erat.
oratione,fed & milfæle & ione, & aquæ Si panis erat , Chriftid. ctum verum
benedi&tæ afperfione, & reliquiarum non erat.. Sed panis inquie : remanet
Sancti pulveris adhibitione pullam ad . cum carne. Impanationem veftram
dit fecundo alium adolefcentem ad- i inſinuas, ô artoctearie : vel lane Chri
motum reliquijs DD.Prota Gj & Ger . Itum velur dolio' aut marſupio inclue
valij liberacum , tertio nacrat Hippodis:dignus hoc nomine qui ioſutus
["
nenlem virginem cum oleo , cuifa. 1.cullco vel dolio in profuentem con
ijciaris,

a lib.4. epift. 7. b lib. 2.de Nup .. & concub. c28.6 19. d hem.de Adam & Eva .
 LIBR

CAP

III

3139
VI
ter

.
.

.
jiciaris. Refutarunt hoccommentum , | Chriſtus, docuere Apofloli, & omnes
noftri Thrologi , quotquor fuere. Nec quotquot per hæreſim ab Eccleliano
nobis nunc , vacat de Tranfubfian. | defecere.ſub anathemate hoc creden
tiatione agere:nec huiusloci difputatio dum ſtatuitur in Conciliis Romanis
eft.Vidcamus ergo quid hic magicum , tribus , duobus contra Berengarium ,
Bonillorum verborum quinque pro- & 3.maximo lub Innocent.3 item Ti
lasio , quæ & Chriſtus procalit , in ul sonenſi contra Berengar. item in Có
cinacena: & D Petrus, & D.lacobus , Itantienfi contra V Viclephum , in Flo .
& Divus And . & is , in ' fuas Liturgias rentini decreto vnionis, in Tridenuni
feu millas retulerunt : & tota ſemper lell. 13 cano . 2.Patres commemorare
Ecclelia fuit amplexa. Non aftlatus, longum foret , omnes ad unum pro
cui nos vim nullam tribuimus , nec et nobisfunt: omnes veram Chriſti car
iam alium neceſſariumputamus, quam nem in Euchariftia crediderunt, om
qui in verbis proferendis necellarius, nes adurarunt , D.lacobus in miſla ſua,
I loqui fine halitus exſpiratione poſle rogar ne Spiritus Sanctus faciat buns
mus, balitu opus non foret:fi credere- panem corpus Chrifti, & c.quod etiam
mus halitu fpecies panis contingi de in Liturgiis D. D. Balilii & Chryloſto.
bere ſuperſticioli eſſemus, Ginhalatio habetur. D.IgnatiusEpiſt. ad Roman .
ni illi vim tranffubſtanciationis tribu άρλον τ8 θο & θελω , αρίου ουρανιον , άρον
eremus , Aulti excerebratique meritò swūs äépio dyž z& xpi
?, quid aper
audiremus , nihil autem cale Catholici I rius : fed & D. Dionyf. Areopagita a :
credimus. quare menuitur more.luo | hunc panem vivificun ' dicit habere
Leguleius mentitur etiam cum ait no vim maximam perficiendæ San & itatis
bis R aliis perfuadere , quod corpus ! ons lepouthesex.c Tátys iugoposicy, vocat
Chrifti de cælo detrahamus . Nam ceo facratiffimam Euchariſtiam iparáty
femus etiam Gne ullo Chuti Domini tuxzprav, ad dirb Chrifti dominiſen
motu locali , hanc tranflybitantiatio tentia iudicatum hoc Sacramentorum
nem fieri poſſe. la potelt per morum Sacramentum , five myfteriorum my .
localem , cur non poteft fine motu lo fterium , hoc eft avguftißimü & præcie
cali , ille qui eſt omnipotens nam popuú.igndy ise xala toe xerox huônxa
telt perle, quicquid per cauſam lecun . Oxybuova , Tenelõvlenblå , accuinulat prz .
dam poreft motus autem localistan . terca fimiles laudes mulcas & magni.
tum forer cauſa extrinfeca præſencia ficas Diu . Pauli difcipulo digo llimas ,
Chriſti,nihil autem illi intrinfecum elt HuncGalliarum Apoftolum ,curCal,
vel fentiale.Non ell.etiam Magicum lici Calviniſtæ non audiunt: video
putare panem in corpus Chrifti con . I quod nequcaut eludere teltis aucto
veiti : immo eft fidei articulus, abini riatem , co illos contagere , ut negent
tio Ecclefiæ femper retencus. dixit effe libriauctorem ſed quo id ngant :
auctore ? nullo quod ſciam vero fiore,
Quam
a* 04. 3. Ecclef, bier: 6 6 2. de Eccl, hier. Negant Beza in N. T. Schaij quidam
alij de hoc genere .
 DISQVISITIONVM MAGICARVM .

Quamvis quidam olim dubitarint,ſta. cætera vocabula antiquioris illios, ca

tim tamen eorum error ab ævi illius ius, quibus nunc ulus, erant fæculi, re
fcriproribusfuit confutatus. Qur du inuerit. Puerilis plane illa hariolario ,
bica: di quxſo cauſa idonea , cum && acumineiſto , quod quæ nec fumt,
res verbis, & verba rei refpondeant, & nec fuere, videre fe credit, & alios Gibi
arraque primitivum illum fpiritum credere Manlianisiabee imperi's , di
Ecclelia penitus redoleant? vide ( Legna: multoque inagis quod de Man
Etor ) malitiam dicam, an impudentia? dris & Mandritis,lepidum ſcilicetapo
ipſam phraſis antiquitatem , qur ma phoretum apponit : cuius merito la
xime idonca eſfe debuit perſuadendz tua inaurata locecurinCóſiſtorio I.ug.
veritati, contra veritatem intorquent. duno Bacivico , vel potius , quod in
a fi hoc argumento utilicet, cuivererú Miſcellaneis Lugdunenfibus vi& ifo
librirelinquencur fu ? proclive femper lebant, leíxev imperetur. Vnde eciam
fuerir dicere recentiorum aliquem Gc probat Dionyſium bunc ( quem Si
fcripfiffe ,uc affe&tet antiquitatem cumminm ,honoris caula , pro lua innata
duo fint ad dignoſcendos fcriptores modeftia,vocat)lepattulasmonachos
idonca indicia , ftylus & teftificatio nominare : idcirco quod apud Eufc
ſcriptorum aliorum : utrumque favet bium : fic vocat ex Philone , legillet?
Dobis. Stylum negare non poflunt credo in bifido Parnaſsi vertice cum
prorſuscroditum & antiquarium . au- Ennio fomniancem didiciffe. quafia
cores ferè innumeri conteſtantur probarit, Euſebio húc ſcriptorem eſſe
Græci Latinique. Scilicet, iſti ignoral recentiorem : quam diu hoc non pro
lent boc opus poft Valentiniani tem bat fruftra coniicit, nec optimus vates
pora conſcriptum : ut afferie nuperus audiet,quia coliciet pellimè. Quæ hæc
qu dam temporum emendator , qui temeritaselt, fomnia nobis ſua obira .
fuo fe fuffragio clavi figendi taco dere , & pro oraculis Delphicis mera
rem conftituit proter au &torem : con conie & anea ? Sed profecto gali io vete
ie & uram fuam , immo porius vecetem res quoſqueſcriptores petulantia , & :
Illyricianam cavillationem . ls (inquit) que cam ætate augeſcit , in cætcristo
ut affectet antiquitatem , uova nous xox 1 lita decretcere, fiique amiciflimis etiã
robie's vocat bepanelás. Monachos anté | gravior , ia &tantia , preclari ingenii,
20.oßiss vorativezi85, ne videretur fui & etuditionis dores mirum in modum
f« :uli vocibusuti.) Non credimus.ho. 1 dedecorat. Verum quid illi facias, ba
Ai Monachorum , & illis ram aniqra | bet hoc hærefis omnis , Calviniana
inſtitutionem invidcoti,& , uraveriai, præfertim . cun & os ſperoit , libifoli
hæc omnia comminiſcenciQuomodo ſapere & lcire viderur , monitoribus
probas , ideo fic vocaſſe , ne lui fæculi alpera, reprehenfiones etiam iuftifli .
vocibus vcererur ? Potius credendum masconromeliis & conyiciismunerat.
fui ſæculi vocibus ufum , quam alieni | Tollantur ifti navi de corpore pul
hac etiam in re,cum toto reliquo libro | cho ,

a Illyric. Scha ,
 LIBRI VI. C. III. ' 1141

chro,placebit omnibus labor ille , & feo I lis quatuor præcipua, quibus nunc
retævú.DIONYSIUM ARÉOPAGITAM hæretici noſtri abutuntur, ut ea im
auctorem operis Hierarchici agnolcút 1 pugnent : argumenta luculenter dif
ex Grαcis , non tantuno B. Maximus, η Coluille . Ανεγνώσθη Θεοδώθε πρεσβυτέ
& Georgius Pachymerius , & Ioan. I P8, ό γνησία ή τ8αγί8 Διονυσία βιβλG
Sycopolitanus, qui commentariisillu- δυελάουλοδε εν τώ λόγω εντάσεις τέατα.
trarunt, & in Entonio Michael Syngel- 1 σετ : μία μεν όά εί ήν γνησία : πώς σοκ
1us , Photius , And Cretcnfis, Ioan . Da- | εμνήσθησαντώμεν αυτη ρητάντε και χρή
mafcenus , Suidas ; fed & antiquiores - σεων τινές των μεταγενεσέρων πατέρων,
his Anaftatius Sinaita , & Anaftatius 1 δευτέρα δε ότι Ευσέβιο- ο Παμφίλε ανα
NYCENus; & Beatus Chryfottomus, η γραωήν ποιησάμεις των συνγεγραμ
cui hac Areopagita Tcripta cognita | μένων τους μακαρίος παλάτιν ημών βι
fuiffe , teftatur ANASTAS1vs Biblio . | βλίων,ουδεμίαν ταύτης μνήμην έσοιήσαλο .
thecarius epift. ad Carolum Caluum , ea . Trityse, ötesãs 743 xala poxotiv iv
dem non noviflc tantum , fed & ex τη έκκλητία , και διά μακρου τουχρόνε αυ
plicaffe commentarijs Dionyfium Co- ξηθέντων παραδόσεων.ή βιβλG- αυτιλε.
rinthium , laudat Maxim is έκ ftholiis. πομερή την εξήγησιν ποιές α , ο ' μέν γάρ
autoremfuum AnaftafiumAntioche. Η μέγας Διονύσης σύγχρονα ήν , ως δή
num εν τω οδηγώ : & ex his teftimonia | λον εκ των πράξεων , τοϊς αποςόλοις : α δε
defaumpfifecontrafui temporis here- και βιβ ' και περιέχει , τα πγείσα ή κατά
ticos Cyrillum Alexandrinum narrat και προκοπήμ [ και] ες υσέρον εν γή εκκλησία
Liberatus in Breviario , & multa huius | αυξηθέντων παραδόσεων εσίν αναγραφή
Scriptoris verba fuis intcruite libris, | απίθανοι ούν , φησίμάλλον δεκακοπλα
Diu . Gregorium Nazianzenum ſcri τον τα μέλά πολύκ χρονον της τελευτην του
pίt , Billius PrunusSacrarumobferva | μεγάλα Διονυσία εν τη εκκλησία αυξηθέν,
tionum libr. 1. Billusille Nazianzenile- τα, Λιονύσιου υπολαμβάνειματαγράψα
Eions apprime dedicus,idoneus fi quis : Τετάρτηδεπώς μέμνηται της του Θεοφόρα
alius , & locuples huius rei teſtis Hile Ιανάτια Επισογής και βιβλG- ο μεν οι
duinum etiam Francim , & GR EGO- Διονύσιο - τοίς τ ' άσοςόλων ήκμασε
RIVM Magnum, MartinumPapam & ί χρόνοις : ΙγνάλG- δε επί Τραϊανού τον .
Martyrem Agathonem, & alios Patres 1 δισε μαρίυρί8 ήθλησεν αγώνα δς και προβραν
RoM A Nos pretermitto, quibus ho- γύτης τελευήςταύτην σπιςολήν,ής ή βίς
rumlibrorum fidesindubitata fuit, & λ μνημονεύει γράφει . ταότος οδντας
abalijs citatos invenias , ut &illud in 1 τέσταρας απορίας διαλύσα επαγωνησά
primis notatu, dignum, quod in Biblio- Ιμδυος, δεξακοί,( τόγεία' αυτό) γνησίας
ibera fua Photius commemoravit , άναι τ8 μεγάλ8 Διονυσί8 την βιβλου,
Theodorum Presbyterum Græcum hactenùs Photius.
ex profello hac de re librum compo Si quid adverſarius novit, quod nec
1

fuiſſe, ut convinceret,ea'quæ habemus Lutherus , nec Valla , nec Éraſmus,

S. Dionysii Areopagitæ opera , non nec Flaccus Illyricus , nec Beza obie.
clle pſeudopigrapha , & corante fæcu- cere amabo,proferat in medium . Ve
Bbbbbbb ritatis
1142 DISQVISITIONVM MAGICARVM

ritatis amatorſum , ut quimaximè au- | qui ignorat , qui in hominibus ftudio

diri cupio , & audire, docere & diſcerc | lis huius ſæculi, in aliis candorem , in
amo : eandem ſerram reciprocare non aliis ftudium , in omnibus lenlum bo
amo: abſtincat velim , quæ iam alijilli narum rerum defiderat, (V tor eines Vera
præoccuparunt, & recenti memorias à bis, necadfingo quidquam.a) Quem nul,
Matth. Galeno Belga, & Cæſare Baro lus ha & enus reprehendit ( oblatraffe die
nio ,validè calcata protritaque.Dignuscit ) qui non furioſus , aur Aagitioſus,
fortallis , cui potius , quam tot Græcis aut indoctus, aut etiam tribus hisvir
doctiſſimis . antiquiffimiſque Patribus tutibus fimul exornatus fuerit. Et hic
credamus , quem doctiorem , acutio bonos oullos inſectatus eft , cui illi
tem , lapientioremque arbitremur. op- agyrtæ ,laurræ , vel Sophiſtæ , fi quid
poncs as columnatum tot Ecclefie lu mutire contra hunc Temporarium Di.
ininibus, cot fideicolumnis. dicat fcctatorem auſi , Hic nullis obtrectatus:
unum melius nolle characterem Dioleniffimè, & abfque omnipenitus am .
nylianam diſeernere , quam Chryfo bitione ſcripſit, quæ ſcriplit, huic à ſa
ftomum Cyrillumque : paffos libi per pientia moderatio imperata eft. Ma
ingenii ſtuporem imponi . Græcæ lin vult ifte modeftiam eius omnes, quànr
guæ ignaros fuifleMarblium Ficinum , iuſtam iram pauci fentiant. ( benè & ve
Ambr. Camaldulon ſem ,Perionium & rè, hoc quia iniquam vult omnes perperi,
Mt fæculis priorem . loan . Scotum il- iuſtam vix fcio, an in quenquam hactenus
lum , aliuin à Dunſo & Majore , qui | calamo Strinxerir .] Iſtius virſutein evi.
quatuor pro Areopagiticis libris cum cari non poteſt, qain tanquam umbra
verterent, agnovere . Occalluimus ad gloria & nvidia fequantur.Ecce ,quo
fimiles Pyrgopolynicis Nitiobrigis j cumque fe confert , invenit rupicos &
Traſoniſmos. Qui faxorum novus epi. Marrucinos , quibus cius virtus ſtatis.
grammatarius , Lucano fculponeis os fuboler ,ut fuibus Aiaracinum . Quo
batuit, qui Manilium docet aſtrono cunqueit , mittit fignafui Quitquis
miam , qui in Geometricis adhuc diſci - perdirus eft, infanus, virtutum & bo
pulus, & malè calculi fubductià Lani narum litterarum hoftis, veftigiis eius:
Ata deprehenfus, ſupra Euclidem , & Aro eum colligit, & capitali odio profequi.
chimedem lapit , qui Tacitum , Sucto tur.) Quam hic defe demiſſe, quam de
niumque eius, quo vixerunt temporis, alijs omnibusfentir magnificèéNonne
27

& quod ex tabulis publicis didicerant, le præberomnibus , modeftæ ſcriptio .

rationem dedocet:cui Euſebijaniles & nis , & humilis animi exemplum illu .
pueriles hallucinationesmanifeſtæ , & ftrillimum ? Quanta hæc ignoratio eft
Euſebium cæteri patres.pueriliter fe luiaquantus ftupor, his animis cùm lis ,
cuti , præ quo uno cæreriut umbræ vo . cos litteris leræ poſteritati notos velles
litant , fimioli, fanatici, furiofi, hoftes quæ ipfania arbitrari , adeò omnes he
veritatis,ſtupor , qui omnes ludibrium beres,uttalium verborum veſtigijs, in
debent , quem nemo reprehendit, nifi animaarcana ſeudicanda non pene
trenca:
a Galin.in Areopag. Baron . Annalto.z . Ex lib.de emend,temporis,c ep.de vit.Iul.scali.
 LIBRI VI. C. IIL 114.3

trent ? orhæchumanitate tinctos, & | mo chartis illinere , Quid mihi obiicere

amar.ces Chriftianæ pietatis & officij, poſſunt,prater virtutem, quam non habent ?
non oifendant: Nec contentus graffari Nullius mihi conſcius ſum , cuius me apud
in lingulos, itringitacumen ſtyli in in homines pudere debeat.] Apoſtolum puta
tegras SODALITATES & religioſos oro Paulum loqui . an idem illi licet , quod
vines,à TRIDENTINA Synodo Oecu- vaſi electionis ? non ſanè. non quia difii
menica laudatos, quodque audaciæ in milis res, led is ,qui dicit.Si de gravibus
tolerabilis eſt, ECCLESIAM univerſam flagitijs & publice vindicandis loqui
à multis iam fæculis erraſſe, nec verum tur,egregian lane laudem , cur id opus
vidille ,fretus leviculis rationibus gra- cantoperc iactare, quod cùm pleriſque
vi ſupercilio contendit. Quas qui le- cominune: Quamvis & Calviniſmus,
gunt,fuciles deprehendunt, cùm alias quem profiterur, certè tale tantumque
ob cauſas , cùm quia fingit ipfe fibi pe crimen eft, ut G lanæ mentis foret, eins

riodum & præfigit, quam commentus illum perpetuò & pigere, & pudere, &
potius, quam validè probavit:& , cùm pænitore oporteret. Si de aliis animi
æquius fueritnormam ſuam , Eccleſiæ vitijs, quæ hominem dedecorant, &
icitis, & veterum placitis accommoda Den hominibuſqueminus gratum fa
re, ipfe contra,vuli omnem vetuftatem i ciunt,lengt,ut ſenlille reliqua, quæ ad
edicto novi Dictatoris parere , & ca didit, fatis oftendunt : nihil arrogan
dem confidentia præceps ingenium , tius, nihilà veritate alienius dici potuit
quicquid non eſt ad amuſlim illam faſtuoſitas ,iactantia , contemptus alio
ſuam , id damnat erroris, Quid vero fi- rum , virtutes credo ſunt , non vicia :
mihus ,an erraſſe anum ,qui cum nublo quàm ab his immunis , quàm integer ,
veterum nec cum Eccleſia conſentit, i li philautia non excæcaffet oculos, ipfi
anerraſſe veteres omnes & Eccleſiam , met iudicium permitterem . Sed frua
eò quòd in pleriſque ad illam amuſlim cur inquam , ſuo iudicio ,Gbi plaudat,
novam non conveniant ? lciocum quo placeatque : vel potius ( fac, qui potes
errare malim , ſcio quem potiùs erralle Deus , & hocanimno me ifta nofti ſcri
credendum . verum tamen fruatur iu- bere ) refipifcat , & in poſterum ipfru
dicio ſuo , quia monitioni locus non nitæ linguæ , calamoq ; inferni, deſnat
eft , incurrat in omnes ut lubet, qui tam laxas habenas permittere. Quod
å vel battis tv th xapdía durš Suédero, ad me, puto licere mihi, quiex omni
non illasRegij Vatis, fed illius, fuperbus unus ſum in eum aliquid, qui ġbi
borum Regis, qui poluit in cælum os cuncta in omnes voluit licere. "Licuit
ſuum , ut thronum figeretin Aquilo- homuncioni in divinum Dionyſium
ne , & fimilis effet Alciflimo. Se vitij petulanter, cur mihi non liceat pro Di.
omnis experté profitcriſ, eſtne fimiléſe vo conftanter ? Mentem Caniorem ilk
Chriſto profiterir Soli tibilesy opti- opto.convitia nec curo,nec metuo: iſta
me licuit dicere? Quis veftrum arguetmecelfare æquum eft , rationes compuls
de peccato ( mortalium nemo expers vi fanda. Quod fperare non audeo, con
ciorum c .) Hic tamen permiſit cala- 1 fuevit vel lilentio, fiquando nequit re
Bbbbbbb a ſpon
 DISQUISITIONVM MAGICARVM

ſpondere, di &ta tranſmittere, vel.con- bitur, andiet certe , quod legiſle dili
temptu , & maledi& is certare . Sic famulet , & aliquem vel ex Armoricis
ctum , pro rationibus & argumentis , lubſtituer.
quæ exſpectabam , ecce in Elencho , de Incubuit numquam caleftis flammafali.
Haridæis , quem contra Serarium no etis,
ftrum cdidit , nihil mihi ,, niſi convicia Nec paruifrutices itā meruere Tonantis..

rependit,adeò ſcurrilia , obſcæna , & Cauſa certè non mercos , quihæca

foecentia , ut nec profligatiflimos ga nimo non malo , lin aliter: novicoelcftia
neones in luftris illa fine rubore putem à Claudianis tonitruis , & à love
ulurpaturos. Forsiſta nec limis digna Salmonea diſcernere.

ANA CEPHALÆOSIS DVODE

CIM , SALUBRIVM MONITOR VM , QV Æ
CONE ESSA RIIS . IN PROMPTY
effe debent.

MONITIO I.

Dæmones effla

do extractam , in manibus extrahera

Crin dubianes al fons deinde | dis emanettem in nova indenta
nes ? proponant illis id doceri apertis ra, ter facere immutari: facere ut tres:
S.S. verbis. paſſim occurrentibus. 2 . vel plures diverſæ perſonæ de una ea.
hunc perpetuum Ecclefiæ fenfum fuila demque recogitent : vim imaginati
fe.3. hærefim eſſe contrarium defende væ alteriusfaccre. ut de alia re vix co ..
re : quæ tria probantur à Theologis in gites quam ea quæ cogenti nora : ( vix ,
materia de Angelis. 4. convincit ratio dico , nam omninò vel voluntatem
effectuum , quorundam mirabiliú ex: vel'intellectum cogere , feu necellira .
perientia , ut verbi gratia , fubitò ,mon tè quadam abloluca ad idadigere , nec:
tem unum loco.movere : bruta loqui: dæmon poteſt ) facere ſpecula , in qui..
defunctorum ſimulacra pculis (pebus, quæ in decem milliaribus fiant, vi..
ctanda proponere ; linguis incognitis deri poflünt: trium horarum fpacio ar
loqui:res ferreas(line magnete)argen - bufculam veram fpitramæ longitudine
teas pateras,aut fimilia magni ponde- ex menſa facere, excreſcere: facere cer.
ris ſupermenſa locata , fine funiculo tæ lucernæ lumine accenſo , ut quot
aus ſimili inſtrumento , attrahere ab quot adſuntmulieres , veſtibus ſe nu.
uno extremo ad aliud , ſubſultantia : , dent, & quæ natura docet tegenda on
quod quis foliolum chartæ intermul- culis obijciant, & fic nudz tripudia
ta Gir ele&urus certo prædicere : char re non definant , quamdiu ardeat in
cam ab aliquo ex coto charcarum lu- l medio appoſita luecroa leporis adi.
pe:
 LIBRE VI. ANACEPHALÆOSIS. 1145
pe plena & certis characteribus inſcul tem & zelotem effe , & hoc peccatum
pra, & huiuſmodi alia , quæ nobiscir. uſque in tertiam & quartam genera
culatores ex Baptiſtæ à Porta fcriptis tionem ulciſci, & vocar hoc peccatum
& diſciplina obtrudunt, quorum cùm odium lui, cò quòd tranfgreffores
nec naturales nec artificioſæ caufæ docean
vocat olores fuos b. Secundò
proferantur idoneæ ,ſpiritualibus cau , tur omne cum dæmonc fædus aut a
his effectus tribui debent; quæ funt An micitiam contra hoc primum præce
& ptum effe. Cùm enim inter Deum &
dæmonem fit quali perpetuum bel
MONITIO II. lum ſeu odium ( Vnde de dæmonibus
legimus : Superbia eorum qui te oderunt,
Non licere ullum pactum vel amici aſcenditfemper : & Diabolus vocatur
tiani cum dæmonibus, Satan , hoc eſt adverſarius ) tenemur
inire. nos , ut vafallı Dei , perpetuum quo
que & capitale odium cum dæmone
Vi putantnon efle magnum pec- fi exercere ,hoc bellum ut Paterpatratus,
O >
paftum , aut familiaritatem habere , Serpenti : Inimicitias ponam inter te do
doceantur primò, quanta fit vis & di- mulierem ,& femen tuum & femen illius c.
gnitas primi præceptipriorisDecalogi quibus verbis probibemur ullas cum
tabulæ. Nempe illud utordine, lic & dæmonibus inducias aut conimer
dignitate primumeſſe . Nam dignioracium habere. Idem nos docetApofto
eſe, ratione obiecti, tria primæsabu , lus: Nolo, inquiens,focios vos fieridemo
læ , leprem aliis rabulæ ſecundæ : & niorum di. Idem nos in baptiſmo pro
inter illa tria , præcipuum eſſe pri miſimus , Sacramento adſtricti , Ec
mum . Tertium enim porillimum clefiæ nomine rogante Sacerdote &
agit de cultu externo , ſecundum de patrinis pro nobis reſpondentibus nó
verborum honore , primum de aino. femel . Nosabrenunciare Satanæ &
re & fidelitate animi Deo exhibenda pompis cjus. Cùm itaque hoc bellum
& virtute religionis feu Thcofebias. initio mundi conditi indictum, & ini.
ſeu Latriæ , quare cum hæc virtus Deo tio Ecclefiæ Chriftianæ tuba Apoſto .
gratillima fit , etiam illi contrarium lica renovarum , & à nobis cum in Ec .
vitiam eſtodiofiffimum , nempe ido- cleſia fuimus regenerari jurejurando
lolarria & infidelitas . nam eft quæ- votivo ſit ſuſceprum ac promiſſum ,
dam apoftafia, proditio , & transfu- tequitur cum , qui eum hofte pa &um
gium ad hoftium Dei Principem dia ullum autfamiliariratem colat: perfi
bolam : quod peccatum eſt omnium dixe,transfugii, & apoſtaliæ reum non
vitiorum moralium graviffimum : & minus elle , quàm vel monachus voris
ideò huic præcepço à Deo pena fuit vam delerens profeſſionem , vel miles
addita's, cùm Deus teftatur le fortem ad hoftem transfugiens, vel Chriſtia
Bbbbbbb 3 . nus

a vide lib.2.9: 4. 1.4.part poff94.eå.8.b Exod.20.v.sic Geneſ :3; v.15.d1.Cor.10: V.11.

0146 DISQVISITIONVM MAGICARVM

aus Mahumetilmo ſe addicens. Tertiò | amicum fingit, cùm majus malum ho

moncantur non tantùm hoc Deo di . minibus moliri. Orig. lib.8.cont. Cel.
{plicere: ſed ipfis quoque perniciofili- ! ſum , Probabile eſt ( inquit ) dæmones ,
mum effe. Dæmonum enim in homi. cùm ant improbi, necultoribus qui

nes odium eſt inexplebile , & à luila- dem ſuis dexteram , datamque fidem
plus tempore nunquam illud cemile . ! lervaturos..
runt , nec unquam remittent aut mi .
nuent : li permitterentur à Deo omnes MONITIO III.
- mortales interimerent, quod quia vi
dent Gibinon licere , ideò alliduè ho Neiudices hoc negligant punire,aut
minibus animæ mortem moliuntur diffimulent.
pec
,bea Vando confeflarii incidut in Præ .
titudine , homines potiantur. Odii
magnitudo patet ex vehementia & a . lenes, & remiſlos, & negligen.
cerbitate cruciatuum aut vexationum tes in le &tæ hujus exſtirpatione: Mone
quas inculere, quotieſcunq ;Deus illis re illos debent, quod fint à Dco conſti,
permiſit, ut teftantur lobus, Saræ ma- tuti ad vindictam malorum , & fine
riti , D. Antonius & alii innumeri.Per cauſa gladium non acceperint: quòd
„tinaciam odii docent , lobus dicens : mala quæ ex corum negligétia orbi &
Cor eius indurabitur tanquam lapis , doo Eccleliæ inferuntur & glıſcunt quo
ftringetur quafi malleatoris incus a. & tidie , ſeverillimè ab illis exigentur:
Chriſtus Dominus, vos , inquit,ex parte quod ad damnorum reſtaurationem
diaboli eftis, & defideria patris veftri vultis teneantur hoc peccatum directè &
facere: & ille homicida erat ab initio : & in immediatè contra Maieſtatem DEI
virtute non ſtetit , & non eft veritas in eo : tendere : & idcircò non magis licere
cùm loquitur mendacium ,ex fropriis loqui- i principi divinam iniuriam " remitterç
tur, quia mendax, eſt, &pater eius b . cùm aur dillimulare , quam Prætori licet
dicit homicidam ele abinitio fignifi fui Principis,velmiliti ſui Imperatoris,
cat hunc ejus perpetuum eſſe cona. Legem illam veteris Teſtamenti, Ma .
eum,animas necare :circuire inſtar lço - leficosnon patieris vivere c, non ele duma
nis rugientis , & quærere quem devo . taxat judicialem politivam , ſed judi
ret , ut ait D.Petrus cum addır verita- | cialem juris divini & naturalis, & ideò
tem in eo non efle : docet fruftra ali non elle per legem Evangelii fubla .
quem cum illo paciſci , qui totus ex tam . Iudicibus inferioribus non licere
perfidia contlatus eft.& ideò cùm ſem - vitæ ſecuritatem reihujus deli& ti pro
per velit nocere , certò tenendum no mittere , ut crimen ſpoittaneè confite
bis, illü nullis blanditiis, obſequiis ,aut antur & focios decegant: licere id ſoli
cultu hominireconciliari , placari, aut fummo judici , quilege ſuperior & ex
deliniri : fed quando ſe benevolum aut cauſa juſta, & quandohoc euidens ne.
ceflitas
a lob, 21.v.15.b loan . 8.v.44. c Pro.l.s.fe8.4.d Exo.24
 LIBRI VL ANACEPHALÆOSIS. 1147
celſiras vel utilitas reipub. poſtulat. Deut.18.verf. 10. ex quo loco explicati
Memincrint, fi quia damna per corum dum illud de medicaminibus Sap.12.4

conniventiam aut negligentiam à ma- Numquam id impuneRegibus ceffir :

leficis ſubditi patiantur, liqui necen Saulnon excidit regno nil poftquam
tur , aut ad conſortium criminis per- Magiæ præſidia quæſivit:tunc ( ait Blo
trahantur, fanguinem hunc à manibus ſenlis ) dum Pychoniffam conſulit in mõti
eorum Deum requifiturum . Non hobus Gelboe, cum filiismeretur interfici. Sic
minis illos , ſed Dei judicia judicare, Ochozias, qui cecideratper cancellos , dum
Cavendum ne fiant fociifirrum , & ne devita diuturnitate ſcrutatur , vita eius
dum , ut lofaphat,his poderunt Do- tanquam tela texenda ſucciditur. ] ob ma
minum amicitia jungantur, iram Do- leficorum imitationem Manaffes fpe
mini mereantur a videant ne audiant cimen fir Regis calamitofffimi, 4.Reg .
terrificum illud Prophetæ di&tum Re 71.425.cujus peccatum etiam pofteri
gi Achaz . Quia dimiſijłı viram dignum luerunt, nec placari Deus potuic loziz
morte de manu tua , erit amima tuapropietate 4.Reg.zz.lezabelis veneficia nor
inima eius,populus
& tuus pro populo eius b . ta , fed & præcipiratam de feneſtra la
Qui deniq; fallis opinionibus, & erro . ceratam à canibus, Longum lit alios
nea fua exiftimatione decepti conani recenfere. Zoroaſtrem fulmen occidit
tar judices abducere , à cognitione & Magix inventorem . Plin. lib.10.cap. I,
ulione criminishujus , vel auctorita lib. 11. capit 42. De Ferrando Comi
te , velcalumniis, illi inonendi ut ref . te Flandriæ . deGuilhelmoluliaceng ,
piſcane,ne & fe conſcios ejufdem deli- de Scoriæ Regibus aliquot, de Princia ,
&ti,vel fautores delinquentium ,vel ju pequem memorat Gerſon, actum fu .
ftæ & Canonicæ contra hanc hæreſim i perioribus libris. de Muleafſo Tunc.
inquiſicionis difturbatores & impediriano Rege, non paucis egit Paul. lo
menta præbeant, cum periculo ineur- vius , de Votigerno Rege Boethus li.8 .
rendæ excommunicationis . 6 ur inquj | De Græcorum biftoriis-multos me
fitions.de harctic -in 6 Denique hos om . morat Petrarcha lib.7.rer. memorandar.
nes honorein Dei negligere, & proin . I cap.1. 2. 3.SiRomanorum Annales vola
de Colere à Deo neglig , & in maximas vas occurrent tibi plurimi , quibus hæc
calamitates & ignominias abiici juxra licentia exitii miferrimi occafio fuit de
comininacionem Heli Sacerdoti fa- Numa Pompilio ; Plutarchus,in Numa.
damt. Reg.20. perf. 30. Quàm hoc Ba . de Tullo Hoftilio , Dionyfius, & Li
byloniis exitiale dixib.fe & .16.in fin. vinis libr.i. De Nerone Plinius lib. 30 .
Nahum inter præcipuas cauſas ex• ! Nar.hiſtor. cap.1 . & Suetonius in Nerone
eidii Ninive inemorat ;quod in ea Ma- De Valeriano.Nicephorus, lib.6 . 09 :10 %.
gi & malefici magnifierent cap.3.1.4. de Iuliano Apoſtata idem Nicephos .
Eandem ob caulam minatur feroſo . lib.ro cap. 29 de Licinco Niceph lob.7 .
lyinx Michæas cap soverf.10.Propterea cap.45. De Fl: Ruffino Tyranno,Clau
Cananæi deleri & pu /G ſedibus ſuis. dianus lib.1.de laud.Stilichon, de Maxen .
110
az Paral.: 9. v.2.6 3. Reg.20, V.42. CI.Reg.18.v.8.4.Reg. I.v .
 VM
SITION ARVM
1148 DISQVI MAGIC
MONITIO IV.
tio, de Heraclio & aliis alii. Quid refe
ram recentiora ? Leopoldum Auftriæ
ducem Friderici III. fratrem , nimis fa Superſtitionibus uti quàm noxium de
execrandum
miliarem Magis, quidam narrant, ita
à Spectro percullum fuiſſe , ut paucis Vi parui faciút diſcere ritus ſuper
poſt diebus obierit. Wenceslaus Bo Q ſticioſos & eos exercere , mone
hemiæ rex fummo in pretio volupta. antur omnium ſuperſtitionum & va .
tis cauſa Zytonem & alios habuit , cui narum obſervationum inventorem

quæſo Principi cun & ta regni negotia eſſe diabolum , qui principio mundi
infælicius ceſſere ? Creſpetus diſc. 7. ftatim in idololatriam ferè totum ge
ſcribit cuidam ætatis hujus Principi nus humanum pellexit. Sed cum hoc
mortuo inventam ad collum appen- 1 eius imperium Deifilius deftruxiſſet,
ſam imaginem Theurgico ritu devo- ad hoc enim apparuit filiusDei ut opera dia,
tam ,qua le fælicem fore ſperabat: quo boli deftrueret a. & paucis ante paflio
tamen vix vllus calamitofior fuerit. nem dicbus dixit: nunc mundus iudicabi

Concludam cum Rege , Reges allo . tur, & Princeps baius mundi eiicietur fora
quens : Nunc Reges intelligite , erudimini b, & hic fuit fcopus Apoftolicæ per to
qui iudicatis terram . Servite Domino in ti- tum orbem prædicationis : & tamen
more, & exultate ei cum tremore. Appreocum imperio non fuillet imminuta ve
hendite diſciplinam : ne quando irafcatur tus illa ambitio divinitatis : pro illa a
Dominus,ấpereatis de via iufta .Monetut perta & clara idololatria penè extin-,
diſciplinam apprehendant, Hebr. eſt cta ,tectam quandam fpecic pietatis &
Nafſcheku Bar 92-1pU ),quod etiam utilitatis idololatriam invexit, artium
ſignificat oſculamini filium . oſcula- Superſtitioſarum cupiditatem & cul
ri verò idem quod honorare .. Nimi tum . hanc ergò diram curioſitatem
rum optimè Chriſtum honorant, qui invenit, & propagavit, primò ut fic
hoſtis eius diaboli partiarios in virga i poſſellionem animarum ,qua vi crucis
ferrca regunt & Magellant, qui Deum deiectus fuerat, clanculum dolo malo
inhonorantibusnon parcunc , hoc c recuperaret. Secundò ut homines hoc
nim eft apprehendere diſciplinam , pacto primum & maximum præce
quia hoc eſt Chriſti dodtria ptum , & vorum religionis quo le Dco
nam purè venerari adftrinxerunt in baptiſmo, violare al.
& ſequi. ſueſcerent.3. ut fpem , quam homincs
in Deo habere debent, amittant , & ea
collocent in rebus iſtis vanis , & ideò
) :( ſint Deo maledicti ,quic. odit obſervan
tes vanitates fupervacue 4. ut fic in le
thale peccatum pertractos , leo rugins
d.devoret, & decipiat hominem draco
venena.
a Camerar.opera fucciſive c.70.6 Pfala.v.10.Confer.cum li.z.partepoſteriore. L.loan .
3.0.8.e Loan.12.v.38. Pfalso.v.7.6 1. Pet.2 .
 LIBRI VI . CAP. II. ANA CEPHALÆOSIS 114
venenatus , quem Deus formavit ad il anus ſaga coram omnibus à dæmone
ludendum ei . Hæclunc commoda abripicus, ut alibinarravi. Apud Du.
fuperftitiofarum obſervationom , & bravium lib.23 Hift Bobem.Zito no.
quicas colunt , aut amant docent le bilisille præftigiator ad extremum à
nonChriſto.f«d diaboli diſcipulos ette diabolo vivens , cum corpore & anima
& eius inagifterium amare : in eins lu . de mcdio hoininum fuit lublatus lo .
do doctoselle , & alienos à doctrina ann . Fauſtus famofus magas his tem
E.clelia Catholicæ. poribus in Germania , tandem à caco.
Mirum eſt aliquem poſſe his præſti- dæmone lecto extra & us no & u ,& ftia,
g'is ſe dare , qui norit eximum infæli gulatus, inverſa in cergum facie, do
cem Magorum & præſtigiatotum.inmoque tota concuſſa , & peneeverla:
ventor Magiæ Cham feu Zoroafter vi feribunt VVierus, Camerar.aliique
fuit tanden ab iplo dæmone , quem Fräerfc Picus lib.s.de prénot auctor eſt
importunius ſolicitabat, igne fuccen exielarione fociorum ,quradfuerant,
ſus & concremarus , reſte Clement.in Magum quendam à dæmone vivum
lib. recognitionde Simono Mago no ablatum , nuſquam unquain compa.
tiſlina res, quod in aerem å dæmoni- tuille,dum curioſo cuidam & nó fatis
bus fublarus præcipitatuſque tra &tis fano Principi pollicetur , fè Troiæ ex
cruribus cum ignominia & dolore in pugnationem & Hectoris cum Achille
terierit . Qur de Cynope mago , Pro . duellum , quali ſpectandum in orche.
chorus, & deZaroc & Arphaxat Ab Atra , exhibiturum .
dias lib.6.tradidie prærermitto ", ur &
ea quæ deOdone Hullero , Metochi : Tam hæc factoribus ſunt periculo .
moMagnus Olaus in Hiſtoria Septen fa , nec minus iis qui (pecandi calia
trionali , & de Soparro, Eunapius in fünt avidi.duo ranrum exempla ad.
Aedefio :de Orpheo , Mopſo Ampharoribam , verusunum , & ñovum alte
rao, qui omnes magi fuere , Ovidius, ruti'ntibit Lucian . in Philopfeude de
Seneca ; Staciti que de Pythagora Sa quodam Encrate , quod cum vidiffet
mio Laertius in eins vita & Cælius lib . Pancratem quendam . Magum Aegypti.
19. Antiquit:capite feprimo. Henricum sin mulia mira faciétem ſe paulatim in
Cornel.Agrippam morirurum, à ſe ca. eius amicitiam infinuaffe, adeo ut om.
nem fuum Paredrium abegiſſe , cum fidei propemodum arcana communi.
hoc dicto, Abi mala beffa. tumeper caret. Tandem autem magum buni ei
didifti, erirum elfore cmnium . loan's perfuafiffe,ut omnibusfamulis in Mem
Portantii obitus in Antuerpienfi "car: phi derelictis, ſe folús confequeretur:ne
cere qualis , norunt cives mei. Apud i que enim defuturos miniftros, atque ex
Guilhelm . Tyrium libro octavo,belliſa. co tempore; inguit, fic' vitam duximus.
crica 15.duo magi volentes machinas Cumin diverforium quodpiam venire .
Chriftirnorum incanråte , primi illis Imus homodccepro piſtillo ſcopinare aut
interfe &ti. Apud Polydor. Virgilium peffulo , veftobus implicans, cum in id
Сcccccci Carmen
2. P /a.103 26 .
 iisa DISQVISITION !VM
sarmen quoddam dixifre eficie , ut amo.
bularet ,atque alijs omnibushomo vide
retur Illud ergo abiens , o aquam ham .
riebat, ó coenam parabat , inftruebat-
gue atquein omnibus commodèfübfer
MAGICARVM .
Cur vocas fabellam : cum potuerit in
pittillo Paredrus aliquis Mago famu
lari.Sed capealterum ,de ijs,quibus pe
riculum pra lencaneum fuit, nc feiplas
denfarent. Philip.Camerar.lola . Opera

viebat, miniftrabarque nobis. Deinde, ucciſive ,c.70 .ita ſcribit,Cum aliqua.

ubiiam fatis huius minifterijfuit.fro - do loannes Fauftusapud notos quofdam
binam rurſus ſcobinam , ac pellulum diverteret, qui de ipfius preſtigiatrics
Bellulum , aliud recitans carmen.redde bus multa audiverat,ijpetierunt ab co ,
bar. Hoc ergo vehementer conatus, non mi aliquod ſpecimen fua Magia exbibe
in veniebam , quo pacto ex illo expifca rep. Hoc.cum diu celulajſer, landemimi
rer . Nam id mibiinvidebat, quamvis persunitare fodaliti neutiquam fobrii
effet in aliis facillimus. At quadam die victuspromifit,feillis exhibiturā. quod
in angulo quodam tenebricofo deliter cungsexpoterent
Cungs expeterent.. V nanimiitaque.com
censilam illo,fubaufcultavipropiusin- Senfu petierunt,ut exhiberet illis vitem
Cantationem illim , erat autem trifylla plenam uvis maturis. Putabant antcm
ba. Tum ille cuma piſtello mandafjet,gue propter alienā annitempus( eratening
curanda erant, abijt in forum . At ego circa brumam ) hoc illum præftare nul.
poftridie illo apud forum occupato , ac lo modo poffe. Ajlenfit Faxftus, iam ianz
ceptum piſtillum cum ornaffem .( labas in menſa conſpectum iri quod expeteret:
illus ſimili modo pronuncians , aquam led bac conditione ut omnes magno filē.
inli ut hauriret . Tum impletam am tio immoti praſolarentur:donec illos in
ophoram.cum tuliffet, defifte, ingran . beret avans decerpere: fifecus facerent,
nec amplius aquam haurito , fed rurfus inftare illis periculum capitis. Hoc cum
efto piftillum . At illud mihe band am ſe fa &turos promififfent , mox lxdibrii
plius obtemperare volebat, fed aquam fuis buic ebrieturbe , ila oculos Ólen.
hauriebat continue , quo ad baunendo sus preftrinxit.ne illis faz sve mire ma
totam domum nobisimplerer. At ego gnitudinis, feroci plena in .vite pulcher
cum refiftere buic rei non valerem ( ta rima aparerent , quot ipforum adellent.
mebam autem ne Pancrares reverſus id i Reixiaque noustarecupido,sex crapula
quod etiam evenit irafceretur ( correp. fiubendi fumpaisfuis cultellis expecta
ia ſecuripiſtillum in duas partes diffeca. bini,ut illos iuberet reſcindere urias 72
Atutraq; pars amphoram lumens bandim cum iftos levichllos aliquamdiu
riebat aquam , iamque unius loca duo fufpenfos, in ipſorum vaniſimo errore
miniſtrimalzeffe cceperant.Interealan tenuiffet,fubito in fumum abeunte vile
Grates ſupervenit , ac re inpe'le&ta illa cum ſuis uvis, confpelle funeſingulite
quidem in ligna rursus.quemadmodum sentes.loco uva,quam unuſquique.ap
enteçarmenerant , mutavit etipfe me !prehendile videbatur,fuum.nalum op
geli& o.clanculū neſcio,quolefubducens pofito fupernecultello : slaut fi quis im .
abiic. ) Vides huic curioli :atem fere memor pracepti dari uvas fecane voluif.
Gaulam fuiffe ,uc aquis lubmergerecúr. 1 Set feiplum naſo mucilaffec.] Quid plu
ra ?ni
 LIBRI VI. ANACEPHALÆOSIS

sa nihil feré úquam præftigiatores fa. | fe & us eft mellis & fructus perceptio ,
ciúc quin aliquid factu facile.ſed quod quem finen hæc eius actio nequit có
difficile fit non facere, à fpectacoribus fequi. ira li quis ut capitis dolorem
aut Magiæ ftodiofis poftulent. Veluci pellat . falcia linea vel chartula alba
ne perfonas, quæ apparent allgquan- cingar tibiam , aur ægrum inter laimé
tur, vel manum porrigant, ne circulo tum diff fum perducat,velpalmocin .
pedem efferant, & fimilia, quæramen, / gulum ægri metiatur , clarum eſt has
ut faciāı pòft illos illecebrisdæmones, a & ioneselle vanas & ſuperſtitiolas,
aur varijs terriculamentis quafi com- quia nullam vim habent ad humorem
pellunt; Vt de Bavaris adoleſcentibus noxium capiti muleſtum inde expel
apud Cæſarium legi, & duobus Are lendum . Contra li applicetur capiti
moricis bono loco naris Gentiliaci, aqua rofacea , velad bilis expullio
cum puer Lutetiæ degerem , accidic, nein rhabarbacum præbeatur, vel ad
qui ab archihomicida ambo tunc præ : phlegmata capire educčda per ſternu.
focati, co quod circulo pedem extu cationem comedatur finapi, non erit
Hilleor. vana obſervacio , red licisum semcdio,
I nunc , atque animam frandi com . quia natura ad hoc viin hiſce rebus in .
mitte doloja. ſevit. Gc etiam verba nulla vim natu.
ralem habent aliquid efficiendi more
MONITIO V. agencis phyſiči:fed quædam verba vim
habent operandi ex inſtituto Dei , &
Vnde poterunt cognoſcere , anà de ifte effectus eſt ſuperoacuralis : quædá
mone eff: Elus exſpectetur , anà non - ram vim habent ſupernaturaliter
natura , an à Deo ? operandi, quam putantur ab imperitis
habere. Prioris generis ſunt verba Sa.
Onédifunt rerum iftarum igna. cramcatorum , nert.pecollationis.ba
Mi ve .
omne Deo diſplicere, qui veritas elt: folutionis peccatotum & c hæc verba
dæmoni vero placere, qui mendax eſt licioè uſurpantura Sacerdotib.adeffc
& pacer mendacii Beatus vir.(ait Plal- i cum , cuius caula falvator nofterilla
milta ) cuius eft nomen Dominiſpese- inltituit.Verum fi quis hæc verba aliò
ius, & non reſpexit in vanitates & in . ad aliam intentionem fivefinem pro.
ſanias falſasVanicatem vero dici quo. i ferens transferree , corum ulurpalio
tieſcunq; homo facit,vel dicit aliquid, faccilega, vana, & luperftitiofa foret,
boni confequendi,vel vitandi cuiuſpiã quia ad hunc elledum vim fupernatu
malicaula, quod vim pullam neq; na calem ea verba non acceperunt. Vana
turalem neq; lupernaturalem obtinet quoq;cft prolatio aliorum verborum ,
ad effe& um intencum , verbi gratia , quæ non eft , ex ufuCatholicæEcclelia
quis in flumincleminet,vel litcus arct, recepta.Siquis itaque vana huiuſmodi
dicendus eft vanitacem operari , eò 1 vel verba vel fa &ta adhibec, ſuperſtitio.
quod arandi & ſeminandi finis ſeu cf- fus eft, & diabolicus eft effectus operis
Сcccccc 2 quod
vid . l. 3.par.poft. q . 3. fe
4. fed t. 1.
2952 DISQUISITIONVM MAGICAR V M.

quod probatu nó eftdifficile. Efte & us I minas formidare debemus, fallit enim
iſte non eſt natural s , quia quæ adbibi- femper, nihilque verum promittit Na
ta ſuntmedianaturalem vim ad cú nó ! ſinon in omnibus mentiretur , quomo
habent,nec eſt miraculoſus & à Deo , do calia & tam infinita promittens,hata
quia teftimonium illi nullum perhiber mo crucisuidraco invocatus à Domiņo
facra ſcriptura,nccEccleliz Catholicę eft, & capißbro-ligatusutjumentum ,
cõluetudo aur do& rina Procedic ita, quaß mancipium fugitivum vin &tus
q ; ex occulta quapiam ſpiritualis crea circulo , & armill: labia perforatus,
turæ operatione non Angelicæ ; quia nullum omnino fidelium devorare pero
Angeli ſemper faciunt Dei voluntaté, migrirur?Nuncmiferabilis ur paſſer ad
& cum Deo mendacium ac vanitatem illudendum irrelius à Chrifto eft, cal
omnem .dereftantur:reltat; ut opecen Caneo Chriftianorum fubftratus gemit,
tur hic cacodæmones , ſuperſtitionis ille qui univerſa maria à fe abforpta
inventores & amatores. Quare, qui plaudebat: ille quimanuſua terrarum
hec faciunt, Deum deſerunt, & damo. orbem teneri gloriabater, ecce à nobis
nis do & rina atque imperio fe fubijciunt, vincitur eccemeadverfum fe prohibere
enius auxilium expofcuni', opera ma non poteft difputantem ) Nimirum li
santur. garus eft à Deo , mucro latronis retulus
ab eo , per quem , cuin quo , & in quo
MONITIO VI. facta, quæ fiunt , omnia Tibihomo
imputa,quod in re pofsit, quod inte
Que reedia totifine. ut pofie Deus Ginit. Si alligatus diabo .
lus eft inquit B. Auguft.fes. 197.de
I quis affli & us vel vexatus Grama Temp. quaretantum adhuc prevalet?
Jeficis feu à dæmonibus eorum o
Sle Verum eft frátres carißimi, quiamulia
pera , & pro remedio velconGlio con prevalet,fed tepidis, & negligēribus, &
feffarium conſular: isillum inducar ad Deum non timentibus inveritate do
remedia Ecclefiæ cófueta , maximè ad minatur. Alligatus eft enim tanquam
emendationem malæ virz. Theologi catenis innexus canis , & neminēpoteft
monent; a duo confideranda , Deum ; mordere,nifi qui illi femortifera ſecuri
qui hæc mala permittit , & diabolam tate coniunxerit . lam videtur fratres,
quimala infert: nam nihil hic inferre . quiaftultuseft. bomo ille,qué canisin ca
poffet, niß ille permitteret, nec noce. tena pofitusmordet. Tu te ille per cupia.
it poreſt, nifin quem , ut fæviat Deus ditates voluptates feculi( addopa
mitrit, nec plusilliipli nocere , quam & a, fuperftitionelve )noliconiungere,
quantum Deus permittit. Minus lógè | ille ad te non prafumet accedere , ]
poreſt, quam vult, aut iactar fe poffc. eadem habet Cæfariuslib.s. miracuh ,
Præclare D. Antonius Magnus : Nos I cap.s. Certe quoad Deum , cauſa.cor,
eins pollicitationibus credere , nec eins , permitcar eſſe ſolent, vel peccata , vel
probilas
a Cyruel. lib. deſuperſtit.p.2.cap,ly
 LIB . VI. ANACEPHALÆOSIS
PH . 1153
probitas famulorum eius , propter ca ramiPalmarum benedi & i , & can .
peccata permittit , ut puniat præteita , dela benedi &tæ , iubeantur dici Milliz
vel ur arceat à facuris alioqui : probila : à viris piis, & Deum cimentibus pro
tis vero graria permioll , uc magis hu quiere familiæ illius, & utDeiira celler,
milientur,vel oe probetur euruin con & mirrat cuftodem Angelum fuú , qui
Ainua & fjes, ob has cauſas Deus da domo illa dæmonem exturber : cavcát
mone utitur , tanquam li atore aut car ancm , ne cum dæmone fermonem ul
nifice bonorum . dæmon autem aliun fum mifceant, vel loquenri quidquam
longè finem abiproponit, & Dei voreſpondeant: moltoque magis caveat,
luncalegnarus exfequitur non cogitās nc quem Magum ,aututla fuperftitioſa
hæc ad falutem humanam & glonā die vexationi reprimendæ remedia accer
vinam àDeo dirigi , led conatur exfa - 1 ;. fant. Sed magna ſpe & fiducia in Deú ,
rare malitiam ſuam , & odiuni explere mifericordiam eius fumma cum patić .
nocendo hominibus, & fimul 6 queatis præftolentur.]Sic Cyruelus d . 6.1.in
in ſuperftrionem aliquam illos pettra fine.Sed hæc remedia fuliùs nobis núc
here.Itaque non poteſt ſalubrius con non ſunt probanda , quia id præſtiti
filium iniri , quam quo quis & Dei vo- | mus ſupr.lib 6 Nunc addo remedia
luntatem perficiat ,& dæmonis proter per incantationes & fuperftuiones ,vel
via arq ; odium eludac.hoc aurem præ- nihil prodefle, ut patuit in lepra Con
Atane remedia Ecclefiaftica.utexempli Itantini,cui potius nocuerunt , ut do
cauſa, fi qua domus ſpectris , aur alia cet Nicephor . libe 7. biſt c. 33. vel G
dæmonum infeftatione fit inquieta . fanentad tempus tantum fanare , &
Atarim inquilini conſcientia excutiant, I poſtea reincidere in morbum eundé,
conterá ur, & de peccatis confcffioné ut legimus de Hadriano Imp . apud
inſtiruant, & omnia de domo remove Xiphilinum in Hadriano , & Zonar.
ant, quæ Deo qucanid ſplicere , devotè com . 2.
inſuper ſc Deo commendeni , &
Deiparæ & Sá :dis : & inrerea dúdurar MONITIO VII.
vexatio . quondie manè ac veſperi Sa
cerdos quilpiá babicu Sacerdoraliin pro iis gai curiofi funt divinationum ,
dutus , cum Itola , cruce , & aqua bene Ele.recorum .
dicta accedat, & luſtrer omnia domus Ales moncantur, eth defiderium
cubicula & loca alia , recitans davore, ſciendiſielte Philolopho ) cun
Pſalmum Qiu babitat in adiutorio al etis naturale Gt ; iamenid moderan
tiſsimi, & Evangelium S. Joannis , in dum eſſe habemis legis Dei, & re &tæ
iof -
principio erat verbum , & alias precati rarionis quibus nifi frænetur ,
ones pias & exorciſmos, Domini nis equi more nos cupiditas hæc in
cis diebus in benedizione aquæ córra præceps abripiat Legi divinæ & rectæ
dæmonú vin & infidias leguntur: po- rations onſentanea regula eft , Non
nantur pes fingula præcipua domuslo velle aut conarilore, quæ lumine.nap
Сcccccc 3 tura
Vide li.4.6.2 . qu. 7.fecl4 .

L
 VM MAGICARVM
7754 DISQUISITION
turæ ſcire non poffumus, & divinaſo . neintundi feu tradi patet , ex rebus
lummodo revelatione fcire queunt: & quas prædicunt , quas cum nequeant
in illis iplis, quorum ſcientiam poffu- ! lcire luce naturæ , nec acceperint divi .
mus labore noſtro , aut induftria con na revelatione , conlequens et ea di.
fequi,rectum & probum diſcendino ſcere à dæmone: qui ( ur foveac ſuperſtin
dum tenere , ne regiam ruamque viam rionem )cò quód utantur fignis abipſo
deferentes inani labore quæreudi de 1 inftitutis, etiam ignaris nec ſentienti
fatigemus,& pir invia ac devia ablaribus illis phantalam mover ,ut hoc vel
optatam metam nunquain curſu con illud dicãt, ut docet Divus Auguſtinus
tingamus,hec docemur à Spiritu lan . librofecundode doctr. Chriftiana. un
& o , cuius lunt ifta ; Sicul quimel.mul. de fequitur eum qui vulc buiulmodi
tum comedit non eft eibonum : fic qui ! fcire ,cöſentire in magiſterium diabo.
ſcrutator eft maieftatis opprimetur à li, leque eius diſciplinæ tradere , & De
gloria a & alio loco . Altiora te-ne qua um doctorem atque Dominum delo .
fieris & fortiora te ne ſcrutatus fueris: rere , & à fide apoſtatare ftulcı ſunt qui
fed quæ præcepittibi Deus illa cogita ſem dæmonum relponſis.credunt, quia falo
perio in pluribus operibus eius ne fueris lere dæmonum elt. Sic fefellere Cree
curiofus non eft enim ribi neceffarium , lum & Pyrrhú, seſtibus D.Hieronym .
en qua abfcondita funt videreoculu tu . in cap.4i . Eſai D. Auguſtino 3. deci,
in ſupervacuis rebus noli ſcrutari vitat. Dei Lactantio & aliis,Manfredá
multiplicier Plurimaenim fuperſensä telte Picolib.4.de Pranotio.capire mo
hominum oſtenſafunt tibi.Multos enim no . Indos apud Olorium lib. 2. hiſt.
ſupplantavit fufpicio illorum & in va Lufita. cap. 15. Feirantem Comitem
nitare detinuit ſenſus illorum b Myſte. Flandr. & alios quos lib. 4. memora
Fia fidei & lalucis, fide nobis credenda vi . d . fe&t.4.
.funt , & à Deo revelata fuerunt Eccle
fiæ lux . Alia occulia quedam Deus
nulli revelat , fed abi refervat , ut fecre MONITIO VIII
ta cordium , furura merè contingencia,
& c . & hæc citra revelationem criar
te vel ſcientia ulla nequeunt . Et hæc Pro iis qui fcientiam infufam affectant
conari ſcire eſt vanum & inane , & ar ceriis ritibus finelabore, 6.C.
tes ad hoc nitentes funt fuperftitiofæ .
Aliæres fciri poflunt ftudio, diſciplina Onendi primà, uriofitaté ſcien ,
& experientia,in his cavendum ne Gine M ?
dinon neceflaria, non modo no
labore, aut ufu ,vel do & orc , ea cone urilem , fed valdè noxiam.effe folere.
mur ſcire per media illicita,ut ſunt ars Spiritum ſapientiæ & intellectus a lolo
Notoria & fimiles divinationes, de Deo expectandum : quo non qui vo :
quibus egimus toto libro quarto. Ha lunt , ſed quos placet, luletimplere.Me .
tum rerum talem ſcientiam à damolior eft homo,ait Ecclefiafticus gusi mi

* Prover.25.2.27. b Ecclef.3 .v.22. 6. 19. V, 22

 LIBRI VI. ANACEPHALÆOSIS 1155

nuitur ſapientia,do deficiensfenfu in ri- | eſſe periculum ſuperſtitionis & tenta

more , quàm qui abüdar fenfu , co trans rionis Dei . Nam qui ſcientiam quæ
greditur legéaltifsimi. j te veriffimum runt modis inſolicis ,utriqueſe pericu-.
illud D. Hieronymi nelcio ubi:Melius | lo exponunt. Naturaliter ſcientiz
eft neſcire aliquid, quam cum periculo paullatim ,ſucceſſu temporis, lectione,
( ſcilicetanınæ ) diſcere. ut & illud D. audicione , & experiencia acquirun .
Profperi . Non funt fcrutanda ,quaDeus tur ( ut rectè Anillotelesa ) petere à
occulta effe voluie,que autem manifefte Deo urinfundar , Ticut Danieli & Sa.
feci , nonfuntnegligenda: nec in illis loinoni fecit , eſt petere ,ut fineneceffi .
ilei'ite curiofi, in bu damnabiliter in . care miraculum edar : quod eſt ren .
veniamur ingrate. De alsitudine difcre tare Deum Adbiberc orationes, aut
tionis Dei non conturbabitur cor bumi . alia ad hoc non intirura à Deo aut
titatis noſtre li firma ca ſtabili fide sene Ecclelia, eit vanitatem quærere & mé .
bit , omne inductum vel iuftum effe fecre- dacium diligere , ( ut ait Pſalmiſta ) &
tum : ut ubi inveſtigari non poteft ,qua: proinde ſuperſticiofum . Orandus
reita in.licet.fufficiat fcire, quis iudicet. itaque Deus , & nobis Gmul naturali
Lauda eo venerare quod agitur , quia conatu elaborandum . Nam facien .
tuum nefcire cur agitur) lanè fcrctato tes Deus adiuvat. Periculum ma
res huiuſmodidivinorum ſecretorum , gnum eſt : nearti memoria ( quæ tra
mergi fo'ent invadabili Profundo . di potelt præcepris locorum & cellu
Nec minuspericuloſum elt novos fria larum ad hoc accommodatis ) aliquid
endi modos , quim novas doctrinas ſuperſtitionum artis Notorie admiſce
en :
invenire, de quibus ab Apoſtolo præ atur : hoc ergo ut caveant > mon
moniti ſumus , fore , qui fe &tarentur di.
doctrinas demoniorum quid aliud faci
unt qui doctoribus dæmonibus utun MONITIO IX.

tor? Audiant Chryloltonun explican

tem illud Salvatoris , obmuteſce e exi | Pro iis quiſunt cupidi corporeæ falutis
ab homine. Salutiferum boc nobis ( ait ) honoris, aut .peiunia , autgratia ac .
dogmadatur, ne credamus damonibus, quirende velrecuperanda, o ad hoc
quantumcunque denuncient veritatě. ] utuntur mediisfufpe &tis Salmatori ,
caveant ne irritent Deum in ad inven ſeu Salutatori , de quibus actum , h.
sionibusfuis, e multiplicetur in eis rn 1. Cap.3.9 4.vel etiam Periapiorum ,
ina.caveanr ne : quod deplorat Ri de quibus ibid. cap. 4.9. so
chardus Victorinus : Veritatem que
rant nē in veritate,ſed in vinitate : quæ
fitam inveniant,non ad veritatem , fed Neulčanda diligenter illis eſt hrcrei
Advanitarem quod miferrimum eft, * gula : In omni ægritudine , aus
in verbis vita lucra mortis negotientur . j satura bonorum fortuna vel corpo ,
Præterea tales admonédi luoc, ſub ris. que ſolent hominibus à Deo,
* t flagello
degent,vocat.i . Tim . 4. v .1. Mar. 1. v. 21. Pfa.105. v . 28. a lio 4.phyficor. Iunge
haciis quædi& a li.6.c.2 ,lib. 3.fe&t. 8.9. 4. & lib.4.p.2.9: 4 feet .3 :
 M
IONV CARV
M
U ISIT MAGI
1156 DISQ .

à 0 : 0, ueflagello peccatorum , & mala | En primum quod dixinus de diligen

poena irfligi, ſervos Dei ad duo debere
prafidia cunfugere Primo , quærere &
inveltigare modus,& remedia cun & a,
que naturalis catio hominem docet,
ut le hoc periculo vel noxa libereor .
Secundo ledu ô x fervenrer comnien ,
dare D :0 & ſanctis perſonam fuam ,
fomiliam , & bona , & orarc: ut cæleſti
pplear, & prze
fui ope & liberalitate fi peleat
Iterid quod humana imbecillitas ne
qu't conlequi. Quo ad primum ergò
moncantur adhibere humanam natu .
salemque diligentiam , ipſi per le libi
non dcelle: & prudentiores confulere ,
quoad valetudinem.pharmacopolas,
medicos , chirurgos : quoad ia duram
aliorum bonoruin ,amicus, & alios qui
prudentia . & uld , experientiaque pol
lent . Quoad fecundum , ſeu ſpiricua
lem diligentiam : confugiant ad orati
ones , ieiunia , & charitatis opera : con
fidancin'Deo , Iperent ab co remedi. | dicerenr : Vuia ru ine ( stare non vis,
um : curent oraria perlonis piis , religi i transfagiam ad holtem tuum , & ab il
ofiſque : millisad eam intentionen
..
lia naturali: de allero , nenipe mo
rali diligentia , fequitur : Fili in tua
infirmitate non deſpecias te ip/um , jed
ora Dominom i upfecurabic re. Averle
à delicto es dirige manus, & ab omni
del: Eto munda cor tuum. Hoc quiclli.
gendum de omni damno quoium .
cunque bonorum.lgicur cùm be. ho
mo przNiterie , patienier ferat , &
voluntatem fuá divinæ ( ubijciat , cere
rus,ſe,fi magis expediat liberandum ,a
non liberetur , id libi utilius effe. Mo.
ocantur , li aliis illicitis remediis coa
neatur uti , tum illos à Deo . quo invito
conantur (anari,ad dæmonem confu
gere .Malè etiam libi conlulunt , quia
perdunt fructum patientix , qui major
elt , & melior cunctis corporis aut
fortunæ bonis . Rulti ſunt , quia ut
corpus fanent, animam ne ant. Quid
Nulcius & imprudentius, quam 6 Deo
lo Glutem petam ? hoc non verbis,

dici : denique omni ftudio conentur red perrinaci conatu dicune. Hi tande
Deo quá maximè placere . talibu enim adcò divinam iram iiflimmani perti .
hoftiis lacasur Deus docernos hoci naci cupiditate , ut Deus vel Gvat illos
plum S. S. in Eccletialtico : Honord à demone necari , cuius rei exerr pla
medicum propter neceſsitatem . Etenim dedi , li.6.ra 2. Soft z . rimeil 8. a 9 .
creavit illum aleſ imit . A Dereft enim vel , quæ gravior adhuc eit pana ' , ad
omnes niedla & à rege accipiet donatı eorum fummum malum hinar illos,
0'em Alifsimi creavit de terra medio , quod expetunt ope demonis confc
cinam is vir prudens non abhorrebit qu . Sed dies veniet, quando intel .
ligant longè libi onlius fuiſſe mcıbo
1

illam . Adagnitionem hominum virtus

illorum , & dedus hominibw frientiam
altifsimus honorari in mirabilibus , in
hus (wransmuigabie dolorem , un
guentarias faciet pigmenta ſuavitatis,
6 unitiones confilsetſanitatis. Eo pri
Ecclef 28. in prin .
aÀigi , immò & per fummos diuturno
tempore cruciatus emori . quam
ſuperſtitiofis artibus
Canari .
MONITIO
 LIBRI VI . ANACEPHALÆOSIS 1157

illos quoque clericos , & religioſos,

MONITIO X. qui quaſi Gbi peculiare vindicant : di
centes, ad exorcizandum , plus virtutis
De exorcizatoribus, feuconiuratoribus naturalis vel luperuacuralis Gibi eſſe ,
energumenorum . quam cæteris eiuſdem ordinis , auc
gradus.
, peculiares exor- ,
Qurias ineplecie deoccifmos cizandi Formulas & tipushabere, ai
legitimos & Catholicos, contra Apoverlos à communis Ecclebz ritibus
ftolicæ Romanæ Ecclefacoluerudiné: & tormulis quæ funt diligenter abEpis
quadá monédı ſunr, quibus harú rerú copis examinandæ, & , non permit
iolpedio & cura incumbir . Suppono, I rendæ facilè, niſi iudicio piorú & Do
Salvatorom noftrum dedifle iponlæ | Gorum virorum fint approbacæ . Ve
fuæ Ecclefiæ poteftacem dæmonia de homens fofpicico cht,his eft pa & um cú
corporibuspellendi, Luc . 10.0.10.06 dæmonibus , uc talibus obfervantiis fe
Marc. 16. v ,17. hanc poteftatem veiò fingant compelli exire.Caufa dæmoni
ab Eccletia conceflam duntaxassii eft, quia dum iftific publice coniurát,
cis : & non omnibus fed Epili opis,Sa. lemper in frequenti corona adftantiú
cerdotibus,Diaconis ,Subdiaconis , & aliquid lucrifacit. Accedunt multi, uc
exorciſtis taptum . Vnde apparet iis ſeraiones, qaos ultrò citroque miſcent
qui (altem , Exorciſtarã, in gradu non exorcizator & diabolus,audiant: gau
ſunt, hanc facultatem non competere der dæmon , quia folec aliquos fideiaue
iūre ordinario : ideoq; neceſſe efle, uc morum errores ſpasgere , aut faltem
quiillam velit contendere gibi daram impetrare ut faciant aliqua ſuperſtiti
& conceffam à Deo , is extraordinarii oſa , vana , ociofave : diffamat inno
juris ſeu privilegii documenta debeat centes,nocentium occulta crimina re .
oftendere talia , ur iudicio Eccleliai- velat, ut malè de illis fufpiccptur cæ
donca cenſeacur. Quoad eos vcrò , qui teri : inftigat quoſdam ad carnalia,
hoc officiú iure ordinario acceperunt ,quoſdam ad avarivá di & is fuis: bonos
non plus poteitatis uni comperit hac i tingir le cimere , ut impeļlatin ſuper
in re, quam alteri: niſi quod honeſtas biam . Monendiergò ut abſtineantex .
& recta Ecclefiæ conſuetudo poftulat orcizacos ſuperfluiscolloquiis , & ter
ut corá luperioris ordinis clerico ,mi ininis illis aduum iudiciariorum , qui
noris gradus clericus , ipſo id invito, bus iube ordæmonem nuncexire , &
non aiteoret . iterum leiudicio poftea talidie Glere.
Ex his ſequitur ſuſpectos effe pacti 2 ur abftincant forinulis illis novis &
dæmoniacı;primò laicos , leu clericos inloliis ac fecretis, & non approbatis
non prædicos ordine Exorciſtarum : ] Ecclefiæ iudicio. 3. ut ad exempluma
qui hoc munus qua exofficio ,aurpe . Chriftia paucis iubeant dæmonem ta.
culiari grazia , donore Deiuſurpant: cere & exire , acc garriendi præbcast
Ddddddd vel cau .
Videl, 6. cap. 2.9.3.fe &.z. lit. 2. & lib.2.1.30. a Luc.4 v. 35.

ia
 DISQUISITIONUM MAGICARVM

TE
vel cauſam vel poteltarem . Videntur | Ge & urile videatur: quia non licet fa
autem moncadıquoque prælaci & lumiliaritatem cum co inſtituere , vele
dices Eccleliaftici ,ne in dieselbus ro ius diſcipuluin elle , vel eius conliliū ,
is perestrante eſſe aliquos privatos :qui ſ aut auxilium petere . N G G forrè,vir.
quau exofficio & viriure peculiari ex cute Chriſti, vi cogatur & iubeatur di
orcizent. Nam hoc eft officium pro cere veri aliquid ,quod ad ſpiritualem
prium paltorum Eccleliæ : & in corum falutem adftantium prudens & pius:
abſentia cunctorum qui ſaliem ordine exorciſtamerito iudicet pertinere , ut
exorciſtarum predivi lunt : qui nó vim videmus Chriſtum . Lui.8. nomen
natur.lem , ſed ſupernaturale ad hoc , demonis interrogalle: unde confue .
in Sacramento Ordinis acceperunt, cudo invaluit nomen dæmnonis exqui.
Privati vero monendi func, ur à pleu rendi .
do exorciltis huiufmodi fibi caveant , Quoad ipfum exorciſmi modum,
neque accedant ad eorum conventus moocantur ſequi Paſtorale fuum ; lcd
quia cum Deus prohibuerit ne pyshoprius medicorum iudicium audiant,
nes audiamus a hoc etiam prohibuit an videatur verè energutnemus.
neebergumenoruin huiufmodi incor . ac quæ dixi de coerguménorum
poribus loquentes dæmones aufculie- exorciſtis ,pleraque locum habent etiá.
mus: item G foriè accefferint, monen in exorciſtis nubium , quæ tempeſtates
di funtomnes, ne quam mendacii pa- & procellas, grandinelque adducture
aifidem præſteor,neve quid faciante videntur ; item iis , quiconiurant leu
orum :quæ ille præcipit facienda, quia exorcizant locuftas , & alia infe & a 2
ipfe præcepit,maximèquando menti- gris damnoſa; de quibus , quæ pecu
tur le defun & i animam effe : quod liaria funt proximomonito expediana ,
ſemper eft falfum . Si iubet faciamus
aliquid ,ad quod faciendum lege iu
ftitiæ, vel chasitaris aftringebantur: id MONITIO XI.
.
faciendum etiam illo nihil dicente fu
it : fi aliquid boni , ad quod non te
nebamur, quod facere fitmeritorium , De conjuratoribus nubium in-

licebit facere , quia natura ſua licitum ſectorum .

& meritorium erat. Tutius tamen fo
ret aliquádo ifta fecundi generis.com
mutare in alia', vel prætermittere : ne quriaốitansſe vim habere nubes
quid fraudis in lit in dæmonis confilio à certis locis expellendi, repellendiq;
vel iuffu, quod non videamus .. Mo corum iactancia facilè convincitur,
neatur iple exorciſta non minus quam primò , li interrogentur , an nubes illa
cæteri , nihil curiofitatis aut dilcendi Gnc naturalibus ex caufis oriæ , an ex
caufa demonem interrogare, aut abi maleficio & opera dæmonis: & dicant
ex naturalibus.caulus; ergò exorciſmus
eo exquirere ,, licer id. honeſtiſſimum
fertur
a :Deut. 18. v . I. vide lib.6.6.2. lit B.lib.4.par.z.q.4.fe& .8. vid.Martin de Arifi
de ſuperftit, paulo ante med ..
 LIBRI VI . ANACEPHALÆOSIS 1199
fertor contra Naturæ audo diximus mala & pericula. Parochi lo .
sem Deum ; quod blalphemum & corum indicant & celebrent proceſi
facrilegum ; & vim habeat naturalem oncs , & lacrum canant pro ſerenitatis
contra nubes pecelle elt, aur ſuperna | & fertilitatis impetratione , & ira Dei
turalem Supernaturalem non accepit . avertenda. Cantentur in templo de.
à Deo ,qui fibi contrarius non eſt ; nec vote Plalmiaccommodari,ut Canticū

à bonis Angelis: ergò à dæmonis ope graduum , Miferere mei Deus. Qui
vis illa provenit : G nubem dicant ex habitas in adiutorio aliffimi. Libera
maleficio ortam & moveri à dæmo me de inimicis Deusmens o Deus mi
ne.Vnde ſciunt,nig ex pa & o ? Secun- Ieratur noftri, & humiles. Legancur
dò interrogentur;li notitiam habent , | Evangelia accommodatà , ur de leda
& potentiam pelleodi malas oubes, ta àChrifto maris tempohate; fiar pro
cur non etiam norunt & poflunt ad- cellio per clauſtrum Ecclefiæ; canan
ducere & evocare, tempore ſqualoris cur Litaniæ , & relicētur colle & a pro .
ac Gccitaris, in agros nubes bonas & pofito fervientes,invocétur Sandilo
ſalucares? Tertiò cur non.criam fulmi - ci patroni, & quorá illic reliquis how
na & ignem de calo cadentem ; ac notatur , quas tan-en totuus fortaſſis &
incendiis domos abfumentem valeão honeftius Go foras in tempeſtarem &
arcere autexſtinguere ? Quartò , cui pluviam non proferre, præfertim Vs
non ſciant etiam oniurare ventorum nerabile Sacramentum ( quanquã de
turbines , & aquarum eluviones; qui .. , votioné id citra irreverentiæ & iastu .
bus fata & domus , & athores, fter. ræ periculum faciérium ; pro more re .
Duntur & abripiuntur ? nam utnubes gionis ,puréſervandum ; & hæc omnia
illz aliquando à malis Angelis permit- otra rempli ambitum perficere,ubi&
tenteDeo.formantur & immittuntur; minor diſtractio. & devotio maior ele
fic & alia ilta, ut ex lobi facra hiſtoria ſeluler:nec minus audierDcus in tem.
docemur, cur igitur , Gad hominum i plo.quam foris : cavendum verò maxi.
communc bonum hæc ars aut pote'mè, ne cum nubibus colloquia inſti .
Aasà Deo illis tribura , beneficentia cuantur ;ſcd fermo omnis cum San & is
Dei ad unā hoc ab illis reſtringitur? & Deo , lit. Menfibus autem , & qui
illos hæc ex pacto ope busſolent hæ moxiæ nubes effe frequčı
tari.Moncantur itaquecæteri, utab tiores , ut Vernis & autumnalibus;
eorum conſortio abftineant, & qc ta . alcendant parochi quotidiè manè
les exorciſtas ſuſpectos velprecio , vel turrim templi , undè agros parochiæ
prece conducant: ſed utantur contra queāt intueri , & nó cõiurentaerč , fed
nubes huiuſmodi armis conſucris Ecl benedicatagris & terminis ſuę diæces
cleGa; népe benedi& ioncs ,preces,li- fis:reciterPlalmos aliquot Evägelia ,&
canias, vitæ emendationem , & opera colle & as,aquābenedi a more tolico
pia, ac ſatisfa & oria ieiunii diſciplina. in actć , & tetra iaciant: & meridiano
rum , & c.adhibeant ; quæ remedia e- tépore campanā pullenc;ut parochiani
piam ſunt utilia cogtra cætera illa, quæ ad complú veniant Dcúocaturi utftu .
Ddddddd 2 dutos .
1
1160 DISQUISITIONUM MAGICARVM

dus terræ Deus conſerver. Campana juberet canibus ne lattarent , & lupis
quoque pallentur: qua de re adum , ne eiularent , aurvulpem abſolveret a
lib. 6. 6. 2.9. 3.fe &. 3 : FF . rapinis gallinarum ,& c. denique con
Alii ſunt , qui vindicaor hbi artem ftat omnia hæc adla judiciaria , ncc na
quandam aut poteftatem peculiarem , curalem , nec fupernaturalem vim ha
uc à Deo conceſſam ,expellendi,necā- | bere contra huiufmodi inſecta. vide
diquc campi bruchos, locuftas, canca qua fufus difputata contra Malleolum
ros, & alia in le & a atque vermina, quæ lib. 3. pari, 2.9. 4. fe &t. 9. Modeantur
fra & us, & radices , & ſemina depaf- Juci potiusremediis cùm EccleGafticis,
cuntur, & fpem agricolarum deluduar ruft naturalibus. Naturalia dosent li
& tales multis in locis ſolent à rufticis bri Geoponicorum ; we verbi gratia,
quotannis magno prerio accerGri. I lolum vincatum fæpè expurgare eval.
Praxis elle folet buiuſmodi. Impo- lis omnibus , berdis vincæmnaleenti.
Atoriſke fe iudicem conftituit, compa- bus;iplos truncos & camos vinearum
rent coram eo duo procuratores,unus diligenter putate, & aliquando decos.
caulam populi agens, fungitur vice ac. teare , & talculæ , aliorumq ; terramen
cufatoris:alius à vicario Epiſcopi, vel corum ,quibus utuntur ferrú inungere
segio officizio loci conſtitutus, vicein ucli pinguedine,aur ſalcem aceto forri
fubit rci, pro locutis ſeu aliis inſect's coniufis aliis committo: excuuereinle .
lité conteſtantur, & ſervantur process Eta,ſuppoheislancibusvel teſtis,aceta
fus ordinarii omnes tricæ , & moræ, ac alliato plenis; folia præſcindere, in qui.
dilatorii termini.candem in cauſa con bus funt lenina vermium ; & Giam in
cluditur , & bellus ludex fere fententia folliculis funclemina , tolliculos ablas
am , qua infecta illa iuber intra cerca tos extra vineas cremare ; caprifici ra .
dierum fpacium terminis illius territo dices appendere vitibus , fuffumigare
rii excedere ſub pæna excommunica vites & arbores cera & ſulfure accen .
tionis latæ ſenrenria , & c. Superſticio ( s , & vento capro qui diſpergar fumú
hic apertior eft, quam ut qucat tegi per vineá & agros vel aliis etiam fini,
Quare monet Ciruelus ( è quo plera- libus uri acribus & grauibus ſufficibusz
quc ſuperiora monira ferè defumph) i lepelirein horto , vel vioca ,.tabus auc
unanimiter omnes fanctos Do & ores plurimis locis inteftina pecorú , ita ut
hæc damnare ; eò quòd lis infticuatur pars non exigua emnineat ſupra terram :
cum crcatura irrationali , quæ quid i & cum eo confluxerint ivfe & a. limol
agatur nec fcit , nec ſentit, nec poteft illic igne cxurere . & alia , quæ norunt
intelligere: & cum illa inſecta natura broni olicores, vinitores , & agricola .
Jiter naſcantur , iniufta eft excommu Pro EccleGattico remedio, licebit illud
nicatio ,nec mortaliter , nec venialiter defuincie ex ſequenrihiltoria , quáidé
peccanrium : blaſphemum verò. eft Ciruelus memorat. Mulis oliin ana
hanc facram Ecclefiæ cenfuram Gc deſnis, Cantabriam ,coram queHifpaniam
riſai & ludibrio habere , non ſecus ac Tarraconeplem infeftaram à vermibus
& quis fub poena excommunicationis fuiffe , qui quotannis frutus omncse
terra
 LIBRI VI. ANACEPHALÆOSIS 1161

b
terræ abſumebant.Mifere iraque Can " * Primum peccatum orationis eſtratin

i
tabri , & Celtiberi ad ledem Apoſto one materia, quando perútur res illici .
licam petentes conflium , quid tacto tæ aut noxiæ ; quæ repugnant honori
foret opus. Motus corum precibus aut præceptis Dei , autcaritati proximi
Ponrific. Roman.co mifit legatum E- aut quando res indifferentes ( verbi
piſcopum Olticnſem nomine Grego gratia , divitia, honor,doctrina, & c )
fium , virana ex mia prudentia & fan - perantur,abſolutè ,aut pertinaciter ni
& cate: Qui, ut in Fifpanias advenit, misque in lanter; aut quando petun
crebris cuocionibus populos illos à vi. rur inftanter res , de qu:busiuftum du
vis vari sad leriam pænitentiam pec bium eft , an Gnt homini ad falutem
duxit , præfertim publicorum Aagitio profuturæ: aut petitur cognitio futuri
rum :poſtea inſtituit fieri procellicoes eventús ad matrimonium , & c . ut lunt
publicas fzvientium in eigum flagel virginum Hispanarum illæ orationes,
lis: indixit aliquot dierum eleemoly quas vocant , de los Reges, dela eſtrella,
nas , ieiunia, præcefque: demú veſticus de San Inan ;quibus finitis aucupantur
ornatu pontificio Miffas in altari por prima tranſeuntiú verba , & inde col
tatili'in ipſis agris dixit , qui magis erat ligunt , quod ſçire volebant; ſuperſti
'calamitofi , bc fugavic necavitque cone ſtolida & impia , ur bene Horo
multitudinen inlectorum , adeo ut ziuslib.2 . de vera & falla divinato
multis poft annis immunes omninò cap. 14 .
agri fuerint.Solencia his partibusSan . Seundum effrarione forme quádo
ci huius opem implorare : coolul . continent verba vel ſcolus verborum
cumque fuerit aliis quoque locis hanc aliquid föllum , meodax fidei,vel'na .
eius methodum & exemplum fequi. turali rationi contrarium ; vel momi
na barbara , & ignota, aut nugas & in
MONITIO XII. eptiasz quia hæc omnia fapiunt blar
phemiam .
One cavenda ir procibus & oratio Terrium peccatum eft ratione modi
nibus vand obfervan . feu ceremoniarum ,quaadhibentur; quá
do illa lunt vanæ , & præter vel contra
communem Ecclega conſuetudinem :
fieri
diabolus mollisluperfirioliscir,lacu Corporis, cerris horis vol die
cumftantiis lolet violare : aliquando bus non interruptis , brachiis couto
violar malo finie propofito ', ur cum modo cxpanfis , osalisia ceruh lo
quis orat , aut celebrari curat mil cum de fixis, cuin tot candelis talis vel
lamad exitium alicuius ; aur vano , talis coloris: & fimilibos exiftimando
ur ad ſciendum aliquid boni fuccef circumftantias has ad effectum ali .
fus , & c Moneantut ergo in ora- j quid osturalis, vel ſuperbaturalis via
tionibus attenderead fequentia axio - turis conferre.
mala .
Ddddddd Contra
Videl. 660-2iği 3.fent.z.lit. Z. fol.3.part. poßer. 9.fe& io Edge
1161 DISQUISITIONVM MAGICAR V M.
Contra hæc peccata adhortandi lút | differit D. Vincentius Ferurius , bomst
homines ' , o firmiter apud animum 4. Dominica 4 in advent. Ex di & is et
Suum ſtaruant nec velle malum ullum iam damnantur orationes , in quatum
vitare , ne velle boni quidquam con . titulis præſcribitur certus dierum nu
ſequi , vcl rerinere per ulla media illi merus, quo exacto fint exoraturi;con.
cita , vada , aut ſuperſtitioſa.2.Poſt tra illud præſtantis viduæ ludith 8 .
quam divinum auxilium ſerio implo . | 0.12 . Quseftis vos, qui tentatis Domi
rarunt, conentur fuam voluntatem di . num ? Non eft ifte fermo,qui miſericor
vinæ prorſus.contormare,libiquecero diam provocet : fed potius qui iram

..
co perluadeant, quicquid eis accide excite : a furorem accendat.
rit, id àDeiprovidentia procedere, & pofuiftisvos tempus miferationis Do
iplis eſſe lungè utiliffimum . 3. cer mini , & in arbitrium veftrum diem
jòcredant , quando Deus illis non conftituiftis eis. nec non orationes,
concedit , quod poftulant, id pater no quibus perunt à Chriſto , Deipara, vel
Deum pium & miſericordem animo lanctis revelationes aut apparitiones;
facere ; quoniam hoc illis expediat. quia hoc eft plenum periculi ac dece
ficut ſolet medicusægro multa ſubira prionis, audaciæ , curioGratis ac pre
here & denegare, nonjovidia nec ſa fumptionis, quemadmodum etiam
vitia ,led benevolentia & lapicaria.4 orare,ut Gignificent eis diem & horam
Non apponantmiſſis ; quas ad inten obitus & iftis inſuper inculcandum
tioncm fuam dici curabunt, ullum nu. illud Thomæ de Képis; Quid faceres ſi
merum aut determinationem , loci, fciresi nüc ita vive ut fecurushoram il
dici candelarum , & c . ex hoc capite lam exfpectes.Hæc fufficiár: (unt enim
damnantur millæ quas vocant, trice. i cataplaſmata contra ſuperſtitionum
narias revelatas, o claufas, miſas Co. præcipuos fontes, cauſaſque, reli
miros, miffas S. Amatoris, contra quas qua ex toro petenda lung
opere.

In quo quæcunq; ſcripſi; ea cuncta S. A. & C.

R. Ecclefiæ iudicio , & Piorum Theologo

rum cenſuræ ſubiicio : fi quid ignaro elap

ſú , quod Ecclefiæ minus probetur,impro

bo, damno , & pro non fcripto haberi volo ,

MARTINVS DELRIO
Socior. Ielu Presbyter

INDEX
 1163

INDEX RERUM

ET VERBOR V M ,

LIBRI I, ET IT .

Prior numeruspaginam , poſterior columnam denotat .

208. Alba Magia an ulla. III.
A Aaddon,feu Apollion 329. Albertus Magnus multa sarrat non cre
Abaris Schyta . 208 . deoda . 39 .
Abathara ſeu Albandar . 238. Alberti Magni caputaeneum . 40.
Abraxas idolum . 119. Alberto magoo attributus liber falſo. 16 ,
Abuſus bonitatem rci non collere. 308 . Alchimia quid . 68 .
Aeco 33+ . Alchimia an licita in foro fori. 88.
Achares. 134. Alchimia in foro confcientiæ ferc ſemper
Achimenis . ibid. & cunctis prohibita cenfenda . 90 .
Achillis equus .
227 Alchimia quibus perſonis illicita in foro
Alciarium . 75. conſcientia . 92.
Acilius Glabrio .. 22.6 . Alchimia indicium Magiæ , & in quibus
Adamus an fcripferit de alchimia. 70 . faciat. 91.
Adamantis & magnetis dillidium . 160 Alchimia ad quam Magiz ſpecicm perti
Adamaotidæ Armeniæ & Cappadocia vis bear.
244 . Alchimia aurum producit. 72
Advis Gall . 160 . Alchimia quibus licita 92 .
Ægyptij Magi an veros fcceriat Serpentes Alchimiæ abuſus ratione finis , & quis finis
III. licitus. 90 .
corum impotentia .
133: Alchimiz ars ſcu Chryſopeix an Grmecha.
Ægyptiorum libri alchimici comburiiulli pica 8s .
à Diocletiano: 71 . Alchimiz dæmoniacze exemplum 86 .
Athalidæ medjoria . 245 . Alchimiæ lex optima urnemini liceat cr.
Acoæincendia civibus parccoria . 161. ercere , nifi permiſſione principis 49.
Æron . 240. Alchimiæ nomen explicatum , & origo ar
Æteta. 238; tis . 68.
Æthiopis herba 134 . Alchimix ſcriptores veteres quidam . 71.
Aërem & aquam rabidaremagifolent.170 Alchimici ſæpe Magi. 91.
Afflacus ſeu inhalationis verborum quæ Alchimici quando lethaliter peccent, &
vis.. 63 quando peganda his abfolutio . 94 .
Africani confeſſorescliogucs locuti . 225; Alchimicorum inepta methodus , phralis,
άγαλμα 26 . & diffeoliones . 730
Agens naturale an- valcat agere in diftans. Alchimicorum ſuperftitioncs , blaſphe
126 . miæ , pi &turæ nefarix ,ia &tura temporis,
Agni Dei cereacffigies. 65 . & alia peccata: 92 .
Aguinæ fides rumpuntur iun &tæ lupinis. Alchimicorum variæ fraudes & exempla .
31. 85.
17 9: Alchimicos dæmon ludificarus .. ibid .
Agrippa
Alaltores. 328
Alchimis
 $164 INDEX
m
Alchimiſtaru libri fetitij, Molis, Ada. Animz beatorum ab Angelis quomodo
mi, & c . dignoſcendæ. 272
187 . Animæ figura an ſphærica. 267
Alcippe.
Aldebercus & Clemons hæretioi Germa Animæ an affumautcadavera . 268
bi. 67 . Aoimæ corpus ſuum amant & javitæ re
Alectoria 154 parantur, 270
Al : xandrum Magnum qui genuit. 315 Adimæ immortalitas probata: 303
Allobrogum comes Magum promitentem Animæ ſeu fpiritus, quo pacto poflint cor .
victorjain accariiuflie. 177 . poreis oculis ſe viſibiles exhibere: 268
Almadel a rs 1. Animarum damgatarum , & expiaprium
Alphito ,& Mormo. 334 . exempla . 293
Alteraciones requiſitæ ad aurum pollibi- Aoimarum apparit.qui ſcriptores agn ove
les fuoc calori parurali & artificiali. 82 riut. 276
Alvindenberg 325. Animatum revocandarum rirus, 263
Amoris quæ veræ caufæ . & quid ad eum Adimas apparere decens & ucile.clt. 270
vifio . Amphiaraus 248. Animas & mortuorum apparere ſolare .
Amulera . 64 . 263
Amuleta magica Germanor . militum . 66 . Animas mortuorum dæmones nonfieria 12
Anabapriſtas diabolusS. S. docct. 246 . Animas acqueunt magi oftcodere. 311
Anagaidi ſorvi cunica. 160 . Animas occiſorum peremptoribus infc
Agamifia uxor Gorgippi. 236 . ftas effe . 264
Anaftafius Imp. Alchimicum decipir. 86. S. Ando Epiſc. Colon. 299
Apatcs cx arboribus el putrido ligoona Apoulorum vis .
12. 83 • Anſelmi ars rcu curacio . 32
And .Cæfalp.quid ſepciat de procreationc ! Antichriſti miracula falla futua. 146
animalium . 389. Antichriſto diabolụs thefauros adervac
--

180
Aageli quo pacto res corporcas movere
pollinta 217 . Anton . Mizaldus . 16
274: D. Antonioi Epiſc. amuletum 66
Angélicæ apparigionis exempla
4

Angelorum aomina que vera , gax Ma. Anton Taruiloialchimia. 86

gica 67. Antuerpiæ obfidio . 304
B. Angela de Fulgino tentatio. 272 . Agus Pindari. 248
Angliæ regum curatio ſupernaturalis.266. Aouoth. Hebr.
Animaeffe poteft, & eft in loco feparata Apherelia differs ab ecſtaſi. 256
& quomodo ibid. cadem etiam in lo. Apologus lepidus Calcagnimi. 113
cis, plurib . 366 . Apollonius Tyanæus. 153
Apima feparara ſe loco movere poteft, & Apolloniusmagus . 174
ibid. Apollonius in vifibilis. 220
quo pacto.
Anima cur pro lubito fuum corpus affu- Apollopius fruſtra chefauros quzavit.180
mere autad nos redire non portit. ibid . Apollonii memoria. 245
Anima è corpore gon migratio raptu con Apollodii Tianzi magia . is
tra Bodioum . 254 . Apollonii Tyapæi leo . Hiruodo ſeu paffer
Anima non poteſt transformari.ncc poteft 227
quodvis corpus informare, 221 . Apoſtata monachus à Diabolo in corbem
Anima feparata num pollit corpus loco palam ioiectus, 3.52
overc 270. Apparitio Philoſophi apud Auguſticum .
Anima quo pacto ſubire queat corpus ib. 149
Anima poftca tota immortalis . 262 . Apparitiones fingulorum ſæculorum : 281
Animam informantem.quo pacto efficere Apparitionom triageoera explicata. 268
aut cogere qucat magia . 243. | Apparitionum in diverſis fimul locis ra .
fio &
 LIBRI I. ET IL
to & feq . 218 Attilii Regoli tolerantia .
Apparitionum ad vindi & am peccatorum Averroiſtici crrores pagaporuns. 260
· 277 Aagurelli iactantia de sua alchimia
cxcmpla .
Apparitionibus mortuorum multi Severi- D. Auguſtinivilio pueri, & c. 274
ani ad fidem converti, 1292 Aurium morbi, & deceptiones. 316
Appetitus ſenſitivus,quoá dæmonepacto Auribus humanisfacci impleci.
vexari queat. 243 Aurum ao fit folum perfectă metallum.7 .
Applicando activa pallivis five per altera. Aurum cur rarius quá cætera mctallaibid
tionem quid & quomodo diabol: opeo Aurum in yenis teriæ cur por niſi longif
i retur. 106 fimo tempore qucatgenerari:in forna
Appofitionc corporis alterius , quomodo culiş vero breviori
oculus decipatur. 148 Aurum alchimicum aliquando factum 84
Apuleius magaus tempore Dominitirani Aurum porabile. 69
153 Auri romco S1
Apuleius cur animalia ignita cllc dixerit. Auri cfficicns caufa & materia quz.
320 Auri pigmcorum . 82
Aqua benedicta dæmonem fugans. 162 Auri ageus principale quod fit.
Aquæ muraotes colorem ovium . 185 Auri materia remota & proxima . 76
Aquilæ iuvedea renovacur. 240 Auri alchimico ao liceat vri ad commci .
Aquilinæ peooz alias cooſumapa cia, velia cudenda moneta.
Arbagathelfiber confucatus, ; 43 Automatum variorum miranda. 314
Arboris vitæ vis » 43 Acchi nutrices . 240
Achemebidon herba . 244 DBadudus Rex Britan, 208
Archimedis Sphæra & Specula. 40 Baianus Bulgarica magus. 222
Archycæ columba , ibid . ! Barbelina Caxcta. 211
ardumus & Popcerus. 15 Barnabas Cyprius. 114
Argeotum viuum impcdic incantatio Baro de Rais. 178 '
nem. Bartholomæi de Homate vilio 216
Argini cuiuſdam velania . 317 Baſiliſci viſus
Argumenta adverſariorum contra appari- Bafilecoſis cripta , theſaurus, dæmon cu .
tiones folura . 307 Atos. 181
Arguscama 227 Bafilidiasi.
Aries in agnem . 240 Bavari uzor poſt mortem redux & mater
Arimanes ſeu Pluto. liberorum. 114
Ariftæus 676 Belga qusdam crcdicus vaccæ filius. 188
Ariftzus Proconnclius. 167 Beli Sacerdotum præftigiz .
Arnol. de Villanova. Benedi & .X.qualis viſus poft mortem.300
Arook Villagovanus verum aurum pro Bencvco ana ruſtica.
duxit. 4 Benous Cardinalis , 177
77 S , Benoo. 299
Ars ao natura potentiora
Artificialia opera. Ben- Syra unde natus . 191
A linus iuventæ poculum perdidit. Bercogarius Turonenfis
Alini luoam cpotapis fabula . 164 Berengarius hæret & magus. Prolog
Alimodæus ab Archangelo in deſerto li . D. Bernardo avunculus apparuit. 300
gatus. 371 Bernardi Oliverii parratio . 232
Aſtrologia damgatur t Patribus Bero. Traviſani alchimia 85
Aftrorum & cælorum analogia nulla, qua Bernicles . 186
lem fingunt aſtrologi cum ætatibus,vel Biarmcores. 17+
paribus corporum : 18 Bodini error.199. ipfius libri ſcatepe ere
Alirii fides. 16 us
rorib . ibid .
Ececece Boems
1166 INDEX
Bocna ſaga ia prælio accata . 176. Cambiooes pueri :
Boecij automata. 40 . Cápaoizris vis ad magica difsipanda. 208
Boniczfoas. 24 . Campanæ pullus ad Angelicam falutatio
Brachium dextrum ardeos & luceos Giac Dco falutaris contra terricolancora ,
damno, 161. tartarea , 307
Brachmaouo dolia : 165 Camilia inferoi. 232
Braccarij Alchimici. 69 Canes terreſtres feu feræ . 318
Bragadioi alchimia & fupplicium . 84 Capes leporarij . 187
Bralilecaſe moaftrum . 187 Canidia laga. I56
Bruchi , atbei. Proloq . F. Caprinum cornu & ftercus." 368
Bruta con aſſequi nec intelligere fincm Capriyos magi an carcere poſsiat eripere.
propter quem operator , & deduplici 173
in his finc, naturæ & bruri. 228 Cara morbus. 361

la
Bruta non habent prudentiam .. ibid . Cardaous de variet : & fubrilio: fufpe & us.
Bruta an incaoteacur. ibid . 10.
Brucorup miræ præftigizin Africa. Carmeota feu Cadens, uxor Pici. 154
Bulgarorum Vidoria coacra Anaftafium . Carolus Pacificos Neap.Rex. 177
174 Carolus V. oſor magiæ & Auftriacortina
Burgenfis virgo Ecitarica, 28 . laſt's. 183
Buſcoduccole monftrum .. 25 Carpograriadi hæresici & Ma Prel. & 119
. Caryftium lipum . 160
Cabadus.cum.demonibus certam343 en. Caftores feu Dioſcuri ftellæ . 161
Cadayercurcoram occiforefanguinct. 31 Caftrum OviNeapol. 177
Cadavera mutata in ftaruas. 224 S.Cacbarinæ Genciles, 34
Cadaverű mira quxdam poffuor à magis Catabolici Dæmones. 303
procuraci,faoguiois fluxus, incorrupra . Caupona mirabilis ſaga. 153
diu ſervare. 261. comburi acqucant ; & Caulus flameo . 237
coman ba : bamve,alaori ibid. Cayrı pulli excluduntur foroaculis . 89 :
Gælum non eft animatum. 18 Cerberus. 328
Coeli & aftrorum influepriæ an ullæ. ibid. Cercydas . 226
Gæli adfpe & us & influxus nihil facere ,ad | Cerci benedi & i vis contra fpe & ra. 307
Magica. 17 ! Geriamco duoruro magorum . 132
Cancus & Crois . 239 Certamina magorum varia: 364
Cæfarauguftana virgo. 255 Ceruffæ produ & io . 75
Gæſarii Hciſterbaccolis.Darratios 346. & CHA BAR quid Hebr. 102
333 Calamiſch Hebr. 75
Cayri alious 227 Cham propagator Magic , di& us Zoroa.
Calchitis mutatur iomiſin . 83 fer... 13 !
Caligulæ avaritia per alchimam deluſa 71 Chrondæ narratio . 212
Callionymi piſcis felle cæciras curata Charon , five iracundus. 328
Tobia . 14 Charactcrum vis. 43
Galoris vis . CHARTVNMIM quid Heb .. 10
Calvariæ feu.capita locutæ multis locis. CHASAP quid Hebr. ibid.
353 Chelidopia oculat cæcos .
Calviaiſmus Mágiam per Belgium propa- | Chilpesici Regis damoacio. 2.94
Bavit . Prolog Chorez fagarum 206
Galviniſtæiniurii in Deitatem Chrifti , & Chriftus Dominus ao a Diabolo esansla .
via ftruuat Turiſmo Paganiſmoſ ;. 219 COS. 201
Oalviniftarum furor. 262 Chriftus cur ixsús. 309
Calvagua Boa olco accenditur. 141 Chrifti & Sanctorum ſuſcitationes , qto
ligos ,
 LIBRI I. ET 11.
Tigao diſcernantur à putaritijs . 363 | Confeſsio fa & a à capite abfcilo. 228
Chriftus verèclauGsianuis ingreſſus coo. Confeſsions violatæ pæda. 30s
1
tra Calvinum ; verè patus clauſo matris S.Cononis vis in dæmones. 371
clauftro virginali,verè clauſo fepulchro Cooſateoſe fpc & rum in India. 331
reſurgeos concra Bezam . 219 Cooltellatio nonadfert vim ſaoandi. 37
Chriſti apparitioncs . 281 Conventus fagarum codurpi qualcs. 199
Chrifto Domino alapam qui iacuſsit dam : Co vivia magica. ibid .
natus, appaice cuidam . 292 Crocoton. 192
Chrifti miracula corporis ejus tribuere Coracl.Agrippa mortuo dzmonem immis
cemperamento blafphemum eft, 219 ſit, ut viderecur vivere. 356
Chriftianorum imperia in dæmoncs. 123 Corp.Agrippæ canis. 373
Chymicz laus. 69 Cor non poteft comburi intoxicatorum
175 velcardiacorum . 261
Chryſamme venéfica,
Chryſantij magi filius, 248 Coupus unum in duobus locis , aut duo ia
70 uno loco ap pofsic damoo collocare 216
Chryfopoiæ origo 8+
Chryfoplyota, & Chryſophylium . Corpora acrea quo pado dæmones for
ibid. meat . 347
Chryfulcæ aq vis.
Cianitæ Indi uc pluviam eliciant. 167 Corporum ut ianuarum penetratio Dec
Cicchus de Eſculó liber Magicus, IS Angelis poſsibilis. 219
Ciciodula lodica . 314 Corvicandidi. 241
Circe. 154 Craciſthcoes. 43
Circenſbus magica in uſu ad equorum in Cricici dies. 47
185 Croron dæmon. 373
çantationem .
Circulatoris cuiuſdam præftigia mjræ.150 Crucis ligoum maleficia impedit. 174
Circulatorum & mirabiliariorum pecca Culinæ mortuorum , 264
ta , & qua caurela permitteodi à magi- | Culcus indebitus. 8
ftracibus. 43 Curiofi tatis peccatu m . 356
Cichararum limiliterreoſarum ,una pulſa, Cynopsmagus. 366
Cooceatus. 17 Cynoſuraquæ in his ſequeoda. 16
Claudiæ zona quomodo navim craxesiç . Æmoncs ao qucant codem e mpore
149 DA plures tentare velobſidese. -2'7
Claudius Chorzius. 210 Dæmon apparens in corpore affumpto
Cleonis nubes procurabantur. 165 tantum videcur à quibus vule. 334. pro
Climacterieus aadus. 47 curare ut appareat non licet. ibid . cur
Cliveofium Ducum origo . 192 veteribus fæpius apparueriot quam no
Coopi vi &toria de Eychræis. 175 bis . ibid .
Colchorum vellus aureum an alchimi . Dæmon gaudet atrabile. 368
CUID . 71 Dæmonio allumpro corpore ,ad loqui, co.
Columbæ effigiec ncgaca dzmoni . 275 medere & Timilia vitæ opera poſsic fa .
Columbz , vel agai ſpecic nondum appa cere . 353. & quomodo. ibid.
351 Dæmon jacludi non poteft. 360.quam pe.
suit dæmon .
Comitum Pi &tavienfium & Andegaven . riculofum . 370. quomodo ligetur ab Aa
Gum origo . 194 gelis & Sandis . 371
Complexio ſeu temperatura corporis non Dæmod : o formaarboris & rore . 337
eft caufa effectuum admirandorum . 20 Dæmon quæ magis polliccatur.121.cur pa
Concilium Romanum ſub Zacharia . 67 ciſcatur & obediat Magis . 122 an pofsić
Concupifcentiæ motus lolos non eſſe pec io convepcibus magorum iqpoxiorom
cacum , 245 perfonam affumere . 173. femper aliquo
Confeſsio integra facicada, docetur miro iodicio agnoſcitur, Deo id permitecote.
cxemplo, 364 352. Eius a & iones quæ circa ses cor.
Eccceee 2 poreas .
 INDEX .
ftrum . Diabolus Dihil poteft pil peraceat Dew
25
Dæmopes quo pa & o videri oculis corpo us.
scis poflint, 344. poffunt producere 2 Diabolus quo pacto efficiatmira. 145
146
pimalia imperfecta. 83 Dæmones ad cx. Diabolus hominum malis gauder .
crccaat cum Magis ſodomiam , & de Diabolum cur vidcant morituri.
crimiois atrocitace . 353
' 163 Diaboli percioax odium in homines &
Dzmones nos animantes 343.0on habent multiplex dolas .
individui propagationem ig . omnino Dictamus berba. Prolog
Cuacincorporci, & carent feminc ibid . Dics critici, & corum caufa. .14
19
Dzmones in quorum brutorum ſpecie Dignicates & honores ao art: magica pa
folcantapparere.
336 rari qucadr, & cur Deus permittat 177
Dzmones effe. Divitias & theſauros án poſfir dæmon mr.
Ij0
Dæmoncs mccallici færi.
Dæmonum nocturna fpc &tra . 342 gis ſuis largiri,contraDamhouders .172
226 Do & ora lis promotio ſägarum & ritus.
Dzmonem apparitio quomodo depre
hendenda . 247
16L Domine Bonæ Diabot. pomida .
Dzmonum ſpectra tempore peftis. 331 340
Domio . Mirabellius magus.
Dæmonum variæ diftinctioncs á muocri. Dolani liacathropi. 325
bus 363, inter cos ao Gordo ullus & Dormire criam mortui dicuntur .
309
qualis ibid . Dorotheus falſo infimulatus per dæmo.
Dæmonum gencra & ſpectra multiplicia. dem
318. nomina.ibid . latiffime & in feq . 179
Demonium meridianum quale , D. Dorothee roſz , 274
329 Dof ith eus Ma gus.
Dæmoniacafpe & ra varia enumerata. 389
Dux Brabaptiz vi&us á Leod. 338
Dammis oppido miraculi plena imago Briorum illufiones quoad ſpektra.31.6
crucifixin 161 Erbulenfis
Damoacorum animes apparean ... 27.4 puella. 238
Ecclefia illata dampa mortuiulcifcuntut
Dardanus,á quo Dardaparii. 171
Deceptionesvariæ circa lycaathir. 299
Eclipfis caula.
Deceptionum magicarum exempla . 149 Echincis quid .
Deparius quomodo appareat iä ſumma Echo quomodo fiat.
ſuperficic aque
148 Efc & us naturalis quo diſcerastur i mio
Deus quomodo fit intellectus 2 58.an rap gico . 127. item artificialis , & in his
tum operetur cognoſcendo. ibid. cautela . ibid .
Deus cur non permittat Iditari.Magx180 Effe & us magici aliquando veri, & quo hi
Dcus quomodo concurrat ad generatio. diſtinguendi à præftigiofis & horum
oem in commiſfionc Dæmonum iocu.
cxempla . 128
borum .
Deus non eft formaliter omnia .. 24 . Elcazarus cxorciſta .. 368
Elephantorum folertia.
Deus extra le multa cognoſcit ibid . Dec Elccmofyaz centuplum miraculo appro .
cameo perficitur. 260 batum . 28
Deus ao mundum per Anglos condere Elizabeth Anglorum regina ſapat à ftru9.
porucrit. 178 mis.
33 & 143
Dei ſolias eſt dicare quos vult: 180 Empedocles.Poëta.
Dei fapicns provide ntia.
231 Bmpedoclismira.. Is fine
Diabolus virium naturalium aut ſcicariæ Empufa ..
nihil amiſt. 328
128 Eonis hæretici præftigiz .. 15.0
Diabolus cur nolie dicarimagos .
129 in 2018
Ephe 85.um
lior
Diabolus poteft pecuniam facere & me. aotz megica .
calla producesc .. 175
ibid. Ephialies morbus.. 333 .
Epidau ;
 LIBRI I. ET IL 1168
Epidaurius ferpens. 184 Fantafix læfæ variz deceptiones. 317
Epimcoides Crecenlis. 234 paguaxy& s quido
Epulæ ſagarum . 103 Faſcinatio qualis. 171
Equa Falli apud Palladium ,
122 Farcinepte vocula aſpectu fuo ?
Ercs Armenius , 255 -Fatum non eft caufa monftrorum . 189
Ericus Rex Suecia . 853 Fatales ſorores,
Ericus Rex , Pileus ventofus. 340
208 Facuclli. 357
Erionycs , live Eumcoides, 334 Faunus , 329
Erifaho . : 164 Fauſtus magus. 379
Eracltes Marchio Badenfis deceptus, 86 Febrium divergi cerminiunde.
· Eroiæ Hærctici. Proloq. Fæminæ ex dæmosc quæ pepererint. 29 %
Eryngium gregem Giſtir.
31 & feq.q.
Brdras an lachymix inemiacrit. 71 Fæminæ in viros murarifpoflunt , & exe
Erebæ. 154 pla varia , 236
Evages Poeta. 248 Feralia Romanorum . 264
Evarchus. 361 Ferdinandi Regis Ncapolit ſpectrum . 203
Eun BritaocusHæreticus &Magus Prolog FerneliiAlchymia . '
17
Euous Præftigiatior, 42
Ferram aquæ ſupernatans quomodo fiat
S Euphemiæ Mart. reliquiarum miracu.
lum. 296
Ficus arbor alligacum caurum manſuefa
énpuxa ásqaid. cit.
Euronymus ſeu Mors. 334 Fidci vis quæ in incantatione . 61
S. Euſtachia Patavina obrella. 173 Fides unius citharæ ad pulſum altcrius
Excommunicari marcyris apparitio. 301 movcotur. 31

. oncs pareocum quam vim babe

2Drati
Exec 28 Biguras imagines, characteres vim aula
Lam ad magicos cffcctus habere often
Exercitus quomodo poflint Magi exbi. dicur. 17
berc
357 Figurz vis quz .
Excrcituum ſeu militum fpe &tra no&ur Figurarum , in quibus dæmon, apparco,
pa varia. ibidicum fegg. caula ,
Ixorciſtarum quidam abufus.. 368 Fiopi & lapponese
Ecſtatis fubic & um quod . 257 Flagellatio , balnea & alia cur ab exorci
Ecſtalis & raptus differunt. ibid. Itis adhibeantur.
Ecſtaſis an in inſtanti fiac. 260 Flammæ loquentes . 16v
Ecſtaſis divioæ à magica diſcrimen. 257 Flumen quo appareat modo ubl pulum
Ecſtalis cauſa formalis , finalis , efficicos. eſt. I'SO
ibid . Folia laga.
Ecſtalim feu rapcom quomodo procuret Folloron . 351
diabolus. 254
Fr. Pici poGcionesmagicæ fúppoſititiæ 16
Ecſtalim quomodo Deus efficiat contra Franciſca Senenfis laga. 237
Moccaicum . 257
Franciſca & Carola Guaroa . 239
Ecſtaſes invitis quomodo contingut.ibid . con
Exterminator Dæmon. 328 | Francorum Reges à ftrumma ſapant
tactie:
Acies quomodo appareant formidaq.
Facies and rem ibid . Fridericus Dux Auftriæ caprus á Bavaro
Facius Cardanus. 261 noluit ope dæmonum liberari. 173
Ezgilis apprehenfio ad translationem Fridericus Scuphius crematus. 176
magicann . 108 Frigidum cur fenciarur á dæmone affum .
Pamæ qocedequomodo magi; 172 prom cadaver. 344
Eamiliares Dæmones. 372 | Fulminci & i non putreſcunt. 261
Ecccccc 3 Gabrie.
 INDEX .
ör70
Abriel Archangelus: Hæreticis folitas demon ſtigma imprime ?
281 |
GGalazophyla 165re .
cz. 119
Gulcarii Sforciæ apparitio . Hærefis neceſario , ſinon reſipiſcat, in a .
302
Galeous Medicus. 83theiſmum velin magică despit.Proloq.
Galgulus cur aſpectu fanu ietericum . 29 Hærefis merecrux in S.S. Prolog
Gallecus mcadicus dæmonem circumge Hæreſis eſt Fames Verbi Dei. Proloq.
Itans figura infantis paralytici . Hærels abiuratio redac tempeſtacem , qua :
195
Gallus Sacerdosiacdiam tolerans, 235portinacia excitarac. 289
Geber non eftioveator Alchymiz . Haquiaus Norvegas.
71 174
Gebhardus TruchfefiusApoftata. 11
Harpyiæ (pectra. 333
Gelo ſeu Empula.Mauriciom Imp veraas. Hecare . 328
,128 Hecares capes. 158
Gei'o & Gilo ,ſpectra. 334
Heliotropia facit inviſibiles. IS
Geminæ quomodo res appareant. Heiotropii grana.
149
æ s
Gemm cur in gemma pon poſliot muca Hellequini familia. 340
Helvetin à WaldeaGbus pefte magica ta
ri,mecalla vero poſsior in alia mccalla.81
Geaii , ſeu Dæmoncs. 264minati . Proloq.
Geuliorum orgia fimilia magicis. 120
Herbæ magicæ ,129.carom vis. 154
Germani clerici oblivio. Hermes Triſmegiſtus ao alchymicus. 70
245
GHONEM Hebr.quid . 10
Hermosis ars vapa. 3,0
m
Gigantes utru vi magi oaſca ca ntur Hermocimus Clazomenius.
, 193 250
Giadii acies carmine retunditur. Herodias ao apparcat.
231 200
“ Gaoſtici Hæretici . Hipäporum ignis. 167
Goccia ſpecics magiz . 112.imo omnis ma Hitci ſpeciesdæmoni frcquens. 316
gia. ibid . 64
Hiſpanorum faſcinus, Higa dictus.
Fons. Homo non pór produci per Alchymia. 94
D.Gommari viſo, Hominum quaroor genera Paracell . 343
25
Gorgoncs Dæmones. Humaoa ſpecies an habcat vim lapidis
333
Gothicorum Regem origo aborſo . 188 plantave. 32
Graciæ ſeu miracolola opera qux . Humana figura cur dæmon ſæpe appareat.
59
Gregorius VII . 177343.
Grimoyria ars. 113.liber. Humidum 'gawurale an ſemper conſervari
114
Guido Juliacus Flandriz Imperator caco vel reſtaurari arte poflit. 242
dæmones copluluit. Humorum origo .
175 191
Guil. Conſtantinus Alchymiſta, Hullitæ & Lutherani magiam ſparſcrunc
85
Guil Aragofii alchymia . ibid.per Bobomiam & Germaniam : Proloq .
Gyges angulus. 220
Hydrophoborum error, 318
Gymuofophiftarum ulmus. Hyedu .
127 154
Hyperbole io S.S. 18
Abundia Regina. 340 | Hypericon. Hypermoeftra. 239
HAadongus suecorum Dus. 175 Acobus
Hæretici ut plurimum Magi , & hærefimfiogentis pſeudomiracula & fycophau .
magia comicari copſucvit , fuſe proba ciæ. ISO
tum rationibus Prolog . lamoes & Mambres . 373
Hæretici donicilium dæmon.uridola . ib . Lamuis claufis vel per paricces aut troues
Hæreticorum map lo tartarca oſtcoſa. 293 rimas lagæ tranfire Requcunt . 218
Hæreticorumidem fpiritus blafphemus & Icterica paſfio. 361
Sycophaoticas & fi & or miraculorú . Iso lafon à Medza recoctus, 240
Hæreticis dæmon ucitur ut merericibus IDDEGHONI Hebr.
cópoliris ad anımasdecipiendas.Proloq. Idplum ,
Ido
 LIBRI I. ĖTIL 1177
Idolorum fidi amorcs ,ac ftupra. loftrumcatorum paturalium quæ vis er
Idololatria quid. parte dæmonis applicantis,fufc oftendia
Idololatrie lacitæ nomen cur Magia pro tur. 147
bibitæ attriburum . 9 Intellectus ſolus acquit effe cauſa ecftalis,
Idiota ſubito Theologus. 246 red ranrum Dei inſtrumentum . 258
Kiunii,precum & Syoaxis vis. 344 locellectui quid conferre & Docere queat
Ieiunii quadragenarii violari pena. 340 dæmon. 246
1esu & Maria'non éimpedit maleficia.zio Intelligentiam difcurfivam feu ratiocina
Iefuacorum & kluturum differeatia, 163 tioné bruris dæmon sequit largir . 228
Iezabel an malefica. 11 Lorelligaorne beſtiæ invicem ,autmagivoor
Igoarius Loyola ſuperar & deprehcodic ces beftiarum , & ao id magi poſſint fa .
phantaſticam dæmonis illufioncm . 247 eere . ibid .
Ignatii Loyola precum efficacia. 319 loviĝbile corpus an dæmon quear facere ,
Ignis genera ſeu partes flammæ & pruna . 219
ibid . Ioanncs ab Hembach ad dæmonum con
Igois facui natura & misa.
Igoes & luces nocturn variigcoeris. 314 veprus dedu & us. 211
Illuſiones oculorum auriumque & aliæ Ioannis Canon fpondeat: non fuit uſu re
muliz , quæ pro ſpectris habitæ narrad ceprus . 89 :
rur, ib . & feqq. loannis Maldonati laus. Proloq.
Imagioes in Auvium sapraodi ritus magi loannis Duos Scori mors . 361
cus . 169 Ioannes PicusMirandulapus apparuit. 303
Imagines aſtrologicæ fi &tæ , magicevero loannes XXI . & XXII. Pontifices quomo
vanillinæ defcribuntur. 17 do ad Pontificatum per magiam deve
Imagines huiuſinodi magicas nihil poffe l nerint. 177
o
defigitur . 19 Ioan.Baptiſta à Porra fuperftitiofus, IS
Imagiium magicarum vel aliarum vis. 43 lóanpis de Vaulx'mirum ftigma. 234
carundem genera . ibid . loandres Teuthonicus Magus . 367
Imagigom oſor diabolus.. 1694 Iovis Apameni fanum cruftum . 162
lovis fimulacrum locurum . 227
Imaginationis vis quid & quantum valcat
ad effectu s miros. 21 Irene filia Spiridionis. 328i
Imaginoſus morbus quid, & cius duæ ſpe: Ilabella Pardæa ob ſorcilege crimea com
cics. 316 prehenſa . 233
Imperfecta quælibetao mopſtra ? 79 Ildigerdes Rex. 170
locubi & fuccubæ dæmones an fiat , & an D.Ilidorus. 299 '
gigpant, & quæ huc fpcctant, 190 Iudę Apoſtoli ſententia de mortuorum apo
lodus Nobilis N : ltor huius ævi. 241 paritione. 288
lo :diæ longa exempla , & caufæ , & poffe Iudçi filiolus in fornace accéla ſervatus.193 i
bancà dæmone procurari. 235 | Julianus Chaldæus -magus. 153
Iofaps locurus. 299 Puliani Apoftatæ mors. 284
lofaates cur occidant ſagæ , & quomodo luli capilli à Aamma ſervari, 360
decoquant . 249 lupiter Hammon in birci forma colebatur.
Infuenciæ cælorum an & qualcs. 18 : 250 :
lofuentiarum quæ vis in corpora & ani. Abaliſtarum gebesa ſeu'grados. 58
mam. ibid. Kabbauterkeos . . 342 .
Io inſtanti docerepequit daemon . Kitiem vel Kaſam Hebr.quid. 10
Ingoceotii Papæ factum præclarum . 176 | Klakis. 186
fouus ,locubus & Pão , Dämones. 332 Kunigundis Regina calumuiam paſſa. 172
lofecta arte gigoi poſſe varia. 82 Ac ex pariere ſcaturicos. 171
lafepultorum animæ vag & .. 288 Lli ce
Lichaz quid Hebr. 10
Inlala paradics . 314,1 Lachrymarum tranftus gya oculi parte.2 83
Lamia
192 INDEX
Lamic Bafilicenfis. 181 Arum patris. 205
Lámia code diaz . 12. & 336 Ludovicus Bavarus Imp 173
Lamix & Menippi pupeiz. 128 Luna cælo noo deducicur. 164
Lamiæ ſcientiam Magicam diſcunt poti . s.Lupus Senopenlis . 371
uncula & quali. 167 Lupus an ei quem prior vidis raucedinem
Lapidis philofoph. nomina, & materia. 73 adferae , & cur.
Lipides in zs liquati. 75 Lupos dæmoncs cſſe. 172
Lappiorum exſtaſes. 255 Lufitana mulier ex linio duos filios pepe
Lareis familiares apud Rom . 264 rir. ity
Lariaa oppidum à Magis liberacum . 176 Luficapiz Regum inſignia unde pata . 299
Larva 264 Lutherus exincubo genicus. 192
Lacace herba . 154 Lutheri mathcologi meteorologia 161
Latronum fpe &tra D. Germano apparen: Lutgardis cautio . 313
tia: 286 Lycaon morbus,Lupigaiolania . & Cha
Laude Dei magica diflipantur, 209 trab.
D. Laurentii Iuſtinianiviſio . 275 Lycao tropi qui & quomodo . 122
Lauretana ſpectrorum infeftario , 319 Lyncihomines io Hiſpania.
Leberis ferpentum .
Macedoniu s moriens Anakagum
citatconatu , quia
Lemuraſeu Remuria . 264 ad iudicium , fed irrito
Leo cur mcruitgallinacci cantum . 29 fcbiſmaricus 392
Leo Ifauricus punirus. 296 Macrianus Græculus.
L'topis Imper.aviculæ aurex capcotes.40 Mohometas Hærcticus & Magus.Proloq
D. Lconis vel Caroli Magni ſpuris orati Magdalcoa Crucia . 219
ones. 232 Magix diſculo quam acceffaria, & diffi
S. Lconis Epiftola correcta à S. Petro. 292 cilis. Prolog.
Lepus marinus quam vencrofus. 31 Magia quid.
Lernum . 365 Magix divifio.ibid. eius inventor & per
Leucippe Galater filia. 237 fc & or cacodamon .
Lignum ſæpe lapidcfcit. 185 | Magia prohibicà quid & quæ eius ſpecies
Lilith Succuborum dæmonum preſes.332
Lipcæ confuræ quo pa &to ſpeciem pictu- Mathematica quid , & mira cius'exépla .8o
ra pulchra præbcapr. 148 artificialis quid & quorupler. ibid .
Literæ & fyllabæ pulla cum cælo co Magia duplex Perfarú mala utraq; & utri
goatio , 62 usque origo á Satapa. 13
Loca conſticura & folemnia fagarum , in Magiam dæmoniacam effe aliquam . 110
ditione Bencrencana. 209 io dicione Magiz baturalis diviſio . IS
Vicraic Atina. 214 Magix Dáturalis operatricis fcriptores,
Localis translatio fagarum vera. 202 & corum ccoſura cautioque ibid .
Localium translationum fallarum crem . Magiz vis in cacodæmones qualis & qués
pla. 202 verarum exempla . ibid. & feq. ca3 353
Locufta Gigvifica dæmonem , Prolog. Magiz dæmoniac pocæ ,fcu indicia pa.
Locuriones miraculofæ quo fianc modo. Aiiniti. ! 26
225 Magiz dæmoniacæ quis primus auctoru
Loqui beſtias an faciant magi, ibid. Magiæ poteftas quæ in cælos , aftra & cle
Lothi uxor quomodo in ſtatuá verfa 224 menta 164
Luctatores Dæmones, 328 Magix dæmoniacæ libri. 114
Lucomorii an quoranais reſurganc. 357 Elus ſeriprorcs vetaſtie
L. Corlicius in marem mutarur . 236 Magix naturalis auctor Deus.
L , Marcius. 160 Eius definitio . ibid. E
Lodovici Alodifi Imolenfis tyranni fpe- Magi an quceat impedire a & ivitatem a .
gentis
 LIBRI I. ET II. 1173
ageatis naturalis, & varia exempla.149 , Margarita Eslingintis. 227
Procellas cierepollusc.165. Quidina : Marcushæret.&Magus. Proloq :
quas poſsint.50 Loco movere quæ va . Marcos oppidum oblidione liberat : m à
leanr. 164. Subftantiales vel accidenta . Mago. 168
rias formasap producant. 158. Poſſunt B.Maria virgo pro mundo intercedit . 299
quz dæmones nec amplius. 133. Quid eiuſdem viliones. ibid .
porgorin fortunæ bona.171. Ad amplius B. Mariæ Virginis odium in hæreticos.
pofsiot in ſerpentes , quam alia bruta. 291. ciufdem varia miracula pagiois
188. Nequeuntcreare , nec quidvis ex fc94:
quovis facere, nec ex quavis cauſa , vel B. Maria de Colum'da primum templuro .
quovis inſtrumento :ncc in inſtanti, nec 28r
rempore nimis brevi; nec facere , ut ſic | Mariz virgiois devotio quam utilis , cso
vacuum. 158. & feqq emplo probatum . 226
Magi pauperes & viles ubique cur. 180 Maria ſoror Moyſis ao ( cripferit de alchy.
Magi ſeptearrionales,ut Fiani , Biaro ij& mia . 70
alij Tartari. 152 Maria Pacheco mutata in Manuelem . 237
Magitres Evangelici quales. 1'5 Marfilius Ficinus à morte apparuit. 303
Magorum varia nomina apud Hebræos & Marli, 24 & 39
quid fingula ligaificeor. 10 Marforum virtus an fabulofa. 184
Magorum varia aomina apud Latipos. Martinus II. Pontifex. 177
10 Martin . Presbyter Canonicus Legionenſ.
Magorum vetuſtiſsimorum copida ex va 300
rijs. II Martinus Arelaten lis. 192
Magorum poteftas in orbes cæleftes & ly Martyres cur Deuspermiferic gladio oe.
dera. 164 cari, quos ab igne, aqua , & c.coolerya.
Magis dæmones non ex pacto, fed fponte . rat. 33 %
obediuor. 365 Martyres quo pa &o illæfi feryabantur.
Magicæ in Hiſpaniis fcholæ per Sarrace 160
aos introductæ quando fublatæ . Prolog. Maruthas epifcopus. 170
Magici effcctus non ſuot gratiæ gratis da- Maſcæ nomen dæmonis. 12
tx. l . nec funt effe & usbonorum 10- Marquillon.. 203
geloram . 111. Dec fuar effe & us anima. Matilconenlis comes . 208
Tum. 1813 Matronæ Moſellanæ fupplicium . 179
Magicæ virtutes. 134 $ . Matchæi Evangeliumquaodo repertum .
Magicarum artium caufæ & genealogia 294
per apologum . 352 Mataio cur non dæmon . & Gall.
Magaccis vis. 31 Matous.
351
olim MECHASSEPHIM quid, Heb . 10
Maleficorum cur maior quac quam
multitudo. Proloq. | Medea.iss. & feqq cius igncs .
Mammona dæmon. 328 Melindani Indiæ populi . 182
Mammon leu Plurus . 326 Méluſina.
6 194
Mapes accire . 27 Memoriæ quid cooferre aut aocere queae
Maacs & Marcion uode hærelim ſcripſe . dæmon. 245
riot. 12 Memphytis lapidis vis. 233
Maatcolum magorum error . 348 Menander hærcticus & Magus . Proleg .
Mapethonmagus . 143 Menſa Colis. 41
Manium ſolanum herba. 244 Meſsium & frugum excantatio, 171
Martij herba. 14 Meralli definitio . 78
Margullioz Prior à dæmonc occiſus. 18 . Meralla ao vivant. 74
Marcus Iefuita. 162 | Mecalla cur du & ilia. ibid.
Fffffff Metalla
 IN D'EX

Metalla in qua principia refoluantur;IN Abuchodonofor quomodo in bel 224

Metallorum materia, & coaciliara ſearcó Nacház Hebr.quid. TO
tia Peripateticorum & chymicorum. Náctiobfidio folura propterfpectra. 339
ibid . Napello educata puella vencao imbutura
Materia proxima an eadem effe poſsit. 8o Alexandrum . 31
Metallorum omnium an unica fpecics pero Naſcitur nemo imedicus vel faſcinator.
21
Metamorphoſesvariæ , & au corpora per Naturz'ordo qooroplexa .
Magos fieri queant. 220 Nacuræ leges in magicis etiam vigent. 133
Metamorphoſeos Georilium , ut fociorum Nacuræ leges & univerfi ordo mucari de
Dio'meilis, Iphigeniæ , vi & imæ Cæſar . quit à Magicis. ibid.
146 Navigantibus litruscur movere videatur.
Mecaphora.in SS . 18
14 ?
Mcconymia in SS . ibid. D.Nazianzeni viño : 251.7.7 275
Michaelis Siciditæ præftigiæ . -150 Neapolitanus rex vlcimus Tralas , an per
Milicares incantationes & luperſtitiones. magiam derurbatus, & ad Italus ele
TS qucar. 1-8
154 Nectanabus magus.
Milo vim afe &toriæ expertus . 315
Miraculùng & mirum quid ſint. 144 Necyomantiæ origo.. 264
Miracula an fidei efficax probatio 146 Nemelis . 328
Po
Miracula auc mira an magi qucant facere. Nero m magičen irritam expertos.
od
omo f 121
(
119 rtu ubfcrip 283
i fere
Mix a m p q :2 Nigritæ . 164
ed nd agis roduci ueant 1797
Mæris . , 4 Nolite Raymundi. * 2* 1.5 ! 85
Moguotinusdzmon diffamatos. " . 1729 Noctambuli unde , & fusè de his. 22
Monuedrienſis Abbaciſſa. 241 Nogeri vifio. 275
Monſtra ap de ſuis inf.rioribus prædicto Noe & Chamus'ag ſcripſerior alchymiam ,
tur. 79. 70
Monftrorum quæ natura fcrilikohibid . Noema dea Cbinco fiuid . 175
3. ) 2 . 62
Mobftrorum origo . 197 . Nomi a funeradii rerum .
Morbi qui faciunt,ut quis morruusvideo Nomina an pearebu virx siadi. ta. ibid.
tur.
Morbi άφονοι.. ibid Nomida'vim Phylicam “ nullam habent.
Morienus fi &titius. 71
Moituri quibus dextream porrexerunt ao Nomina unius finguæ non plus polluns
appareant poftea 313 quam alterius, nec Barbara quam Lati
Moriruris quam'terribilis dæmo'n appa na. 66
ге ас. 313 Nominum vis nec pafcitur ab imponen :
Moles quo apparueric modo. 269 tis fan & itace , nec a livguz digpicace.
Mofes an fcripferit de alchymia . 70 ibid .
Morus localis per aerem magicus. 132 Notoria ars.
Mory locali quomodo dæmon' utatur in Numerus formalis magicus quatis. 49
magicis 16 quid vakant moyere ' loco ; Nutnerus muficus quid valcat. 59
ibid. Numeri imparis vis. ibid .
& quomo do ,
8 Motæ fælixtraoficu's . 194 Numa Pompilij cæba magica. , s3
Mulica quomodo movear. 6.1 Nympha muliebris. 238
Mustela ex ore militis. 255 Nympharuth variæ fpccics
Mullelæ & bufonis adiun . 29 Nympholipox . 33+
Obla .
 LIBRI I. ET II .

Blatio ſacrificii pro mortuis. 295 Paleæ quomodo appareant eſe ſerpentes
O lapides & 148
pofsiot alligari. 368 Palingenij impieras, I!
Ocimum cum convitiisplantarum uberius Pamphile faga. 151
provenit. 15 Pastaura lapis: 533
Odtimeſtris partus ratio. 47 Paodulfus Capuanus . 297
Oculorum morbi & formicario & halahol . Pandora poculum an alchymicum . 70
316 Panem & ſalem cur dæmon oderic . 173
Oddo Danicus . 174 Papicus cerror. 334
Odoratus deceptio . ' 317 Papyrij Malloni malitia & ſtupor. 163
Oenochea herba . 244 ) Ιαραλαμβάνει:. 207
OF. Hebraicum quid . Parafceves filiorum vis curandi . 32
Olibij Max . urnula & lucerna inexftin & a .
Paredrij . 363
69 Parentationes. 264
Ollerus Succus. 174 Partus prodigiofus in regno Neapolitano.
Ollerus nagus . 153 145
Opiro pompi. 363 Partus monftrofi valij in variis locis . 187
Operis huius occaſio & finis. Prolog . Parecis præftigiæ . 128
Operum naturalium fpecics. 59 SS Patresanmmam cælis wibucotes figue
Ophiuſa herba . 244 rate locuci. 38
286 9. Pauli Geoviles. 32
Orationis vis contra ſpectra.
Oratio retrograda an qua talis effectiva. Paulina ars. 13
64 Pavonis caro neſcia putreſcere. 14
Oracores quomodo perfuadent & movene.
Pecuoias fi &ticias dat dæmoo & magi. 180
Peguſani orci à cane . 188
60
Ordines univerfi quatuor Penetració corporearum dimenſionum an
Oricalchum factitium , & naturale . 75 dæmooi pofsibilis lic, & an coatra da .
Origenes damnatus. 293 turam . 218
Origenis errores dæmon magis perfuadet. Pentaphylli herba. 49
I 21 Periapra ſeu Periamata . 64
Oromagda ſeu Oromazus . 12
Perlaium cadavera' cur non putreſcant.
Orpheus & Amphion magi. sr 260
226 13
Orphei caput. Perfirum duo Dij.
Ochious Dæmon , 175 Perſeiclypeus. 220
Acum magicum dúplex , explicicum Peruaniviperas fine noxia quomodo con .
& implicitum , & utriuſque formu . cre &tant: & mira ilorum ſolemnia. 183
læ atque folemnia. lis Petitio an porcosior quia laminæ infculp
120 ta . 64
Pactum magicum quale peccacum.
ibid.
vinum & peroicifum . Petri de Paz tribuni Hifpani apparitio
Pactum tacitum Magicarum quale & quo . poſt mortem egregiæ victoriæ cauſa.
121
modo dignoſcendum . 304
Pactum cacitum quaodo non morcale.ibid . S. Petrooilla à B. Perro lagata. 36
Pa & um de apparendo . 303 Phaethon . 261
Pactum de apparendo poftmortem , an li Phærula uxor pitbei . 236
citum tutumve. 313 philinnij ſpectrum mirabile & concubitus
Pacto non aftringicur dæmon , & cur ali . cu viva Machata. 346
116
quando illifter. philippi Diaconi sranslatio. 207
Palamne afpidis genus . 185 philofophi nomen uſurpant Alchymici.
Palca quomodo videatur effe trabs. 149 92
Paleæ alves cóferpanc & fru & us maturāć . philotis. 238
14 Fffffff 2 Phrepi.
 1178 INDEX

Phrebitis & Magia quid . 36 Valitatom occulcarum peceſsie

Phylacteria. 64 Q tas.
Picus Rex. Quantitas ut fic non eft aa &&tiva.. 40
15,4 ibid .
Pici Mirandufani alchymiai 90 ines & ror mcará cus molti magi
Pygmæus fuille & elle. 198. fortite , ferant.
239
Pici Marcii herbæ vis. Quirini.cuiufdam
39 Ab bi no rum infælix
err ore exitus ,
Piloli. 329. & 336 s.
10
Pilularum numerus impar 49 R Rabunculi decretorija
Pifani magi. 181 Raptus caufa efficiens Deus.
Piſces invicem movent. 259
229 Racio an concedenda brutis.
Planetaria aria Raym 228
112 undus Lullius prob iberur. 15
Plicanus in oleam mutata . 83 Raymundus Lullius verum aurum produ
Placonicorum varia deliria. 58 xit.
&s
Plumbo liquaro manus lota Veactiis. 14 Rcacinus circulator..
Plutos & Pluto unde a 5 . 328 Reginæ fagarum olim fuere:
Regulæ difcernendorum verorum effe.
Tiveõua etiam accipi de anima, 279
& tuum à præftigiolis.
Pocoitenciam Diabolus non poteft in la
miis impedire Rcligio Gentilibus pro fuperftitione. 7
Polycrici loquax Religi
Religioniso quid Theolo gis.
fuperftitionis ibid..
differentia :
um & capuc filii ,.. &
2 26 .
Pomponatij liber de Incantationibus, 16 , ibid.
Poramantis. Reliquiarum geftació.
Præfifcini.. Reſur rectionis veræ effector folus Deus ,
222 non dæmon >
Præſtaatij pater .. nec narura 350. Infecto
Præſtantij patris delulio : 149 rum imperfecta refurre &tio.ibid .Genti
lium apparences, sefurie & ioaqs. expli-.
Præftigia quot modis , dzmon operetur, catæ .
148 368
Refurre &tionis fi &tæmirum excmplum : &
Præſtigiatorij effe & us quibus regulis cog.
noſcendi. IS! de bobus ftrigum refurg. ibid .
Præftigiatrixmagia , & exempla , & eius Refurgentes cum Chrifto 269
fundamcoca quædam . 41 quam perni. Richardo Comici mirum fpcctrum obla
tum,
cioſa au &toribus & principibus,ac eciam 357
S.Roberci vilio
fautoribus. 42 352
Präterpaturalia opera qua. 60 Romaa Ramircz'mag i hiſtoria ..
Ruta furtiva fercilior. 248
Principibus quibus licita Alchymia. 94 IS:
Priſcillianus : 298 ;
169 Sagæ cur fætidæ . 347
Priſcilliani
Prefopopæia io S S. 18. Sagæ poſſunt difcernere ao veræ transla
tioncs Unc,& quo pacto .
Pſeudochrilti hæresici tres Galli & magi, Sahir cur dæmon.
Prol.a. 311.
Pſylli. 14 &3Sal Agrigentibus aqua induratur,igne li.
Piyllorum & Marforum vís. in ferpeores .. quatur:
18 Saldeort in conviviis migorum ..
173 ;
Sat : bicumca , acramcarum naturalia & ar .
Publii caput: 146
tificiofani 83
Pueri perdiftansizovas apericntes. 39
putredinem quæ arceant. 261 Salai Regis fuelunca. 181
227 Salmanticenfis ruer faoans cactu ..
Pythagorasmagus. 35 .
153 Salomon an dives per alchymiam .
Pythagora magica . 70
71 Salomonis.Magia .
pychagoræ femur aurcum . 114
Salomonis exorciſmi quales.
305
Salon.o .
 LIBRI I. ET IL 1179
Salomonis Regis Magia qualis. Is Serpens queroa frondeaccatur , & Ibidis
Salutatores Hifpaniæ ap Magi & permit peova artitur. 31
tendi. 30. Serpensiuveotam renovat. 241
Salutatorum mendacia & crrores. ib . Serpens mutatus in aurum . 225
Salutatorum vis non eft naturalis. 37 Serpentum incantatio. 130
IT Servii Talli capilli. 160
Samaria infimara Magiæ .
Simuelao evocatus per Pythoniſſas. 130 Sibylla an vaticinata de alchymia .. 70
Samuelis ! anima vere apparuit . 277 Sibyllæ albæ. 340
Sancti vim babcoc coërcendi dæmonen . Sibyllæ Nurſinæ . 326
368 Sigebertus Franc. Rex. 175
Sinctorum reliquiæ contra fpectrum . Sigillorum vis. 45
3:06 Silicernia : 264
San & oruni variorum apparitioncs. 306. Silvæ claffis fpeciem præbentes. 314
& ſeq. Silvanus Biſcopus fallo accuſatus.. 172
Sanctorum ieiunia à Deo .. 235 Silvertirli.Poorifex , 177
Sanctorum dormientium duodecim . 235 Simeopis Saliamulcrum .. 65
Sandaiaca naturalis & ficticia. 75 Simconis Magi prodigia . 128
Sinitatis donum eſt à Deo . 32 Simon de Thurua . 245
Sardoi Heroës. 235 Simonis Magicanis.. 153
Sarracenus in Apulia theſauri repercor . simulacrum & umbra an ab anima diffe
182 rant. 264
Sityria 33 9 Siprocta 239
Scafii magi mors. 232 Sirenes . 323
Scantiarum aquarum flamma. 161 Siſyphus an artis alchiymiæ inventor. 70
Schilcochium à ſaga cremarum. 172 Socratis dæmonium. 372
Schiſmaticorum favepris pando . 295 Sodomitarum auraſia . 349
Scholæ magicæ in diverfis locis . 110 Somoi diuturni varia exempla , & an magi
Scientias & artes quo dæmon pacto doce cis poffe conciliari. 234
re queat .. 246 Soni & voces prodigioſæ ſtatuarum ,homi
Scorpii Libyci induſtria .. 228 gum , & C .. 314
Scoriæ Regis, contra pictos ſtratagema 315 Sopater magus. 165
Scorus Parmeolis. 173 Sortilegi & Sortiarii .. 12
Scriptura loquens de animatione cæliquo | Sofipatra. 248
pa &to intelligendæ regalæ aliquot. 18 Spagirica.. 74
Scripra. Pontificia defeodi Dco quam gra- Species imagioarias quas damon qucat in
tom . 291 gerere . 243
Scrobiculæ ad płuviam .. Specie differentia commiſceri & gigaere.
Selene meretris. 129 192
Semen humanum quid.. Spectrum vehit militem Hieroſolymam .
Semidei & . Heroës veterum er incubis .. 338
ibid.. Spectra portendencia futuras elades & ca
Sepectus ao io iuveocam qucar mutari. lamirates 340 :
Spectra quo pacto làpides qucant iacerc.
Seorum doloris an dæmoo homini queat ibid .
aufeire .. 231 Spectra vel apimas nequeunt magi elicere;
Senfitiva vis quid poffit pati à Magis . 243 fed limulanrur à dæmonibus . 366
Seous pro ſpus apud veteres.. 183 Spectra foeminea puellarom ,macroparum
Septemgranulariras provocantia .. ve quam varia . 340
Sepulchro Siacisvox crumpeas.. 358 Spectra artificioſa.. 374
Serapis dæmon .. 328 Spectra verantia domeſticos , & ftrepitus.
Effffff. 3; caurma,
 INDEX .
1180
caufae. 341 | Tartari Polonos arte inagica fundunt. 177
Spedra fi &ta varia. 315. quale peccatum . Taurus verbis domicus. 185 "
ibid . Taurominicanorum iuvedum ex ebriecare
Spectra contemoens ab iis truncatus. 338 væfania. 311
Spectrorum dona periculofa. 339 S.Telini Flamma. 160
Spectrorum infeftatio caufa refcindendæ Temperamentum æqualitatis, quod Itali
locationis . 341 medici quidam coofixeruot ; impium ,
Speculum cur vitietur aſpectu mcoſtrua. 21 .
IX . 28 Tepebras Magi cxcitant. 170
Specula incendiaria . !7 Tentare quantum ( inatur Diabolus. 252
Sphiox. 333 Terræ opus ſacrum quid Hippocrati. 74
Spirenſis puella. 235 Terræ motus cauſare an magi queant. 164
S.Spiridionis miraculum . 225 Teſtimonium pauperum 20 admiticodum .
Spiritus damnatorum & beatorum non 86
ſubintrant corpora . 277 Teſtimonium domefticum quando vali
Spirituum apparitiones à quibus cxplolæ. dum. ibid .
262.defeolæ , ab auctoritatc Gentilium . Teſtudo quomodo excludat ova . 29
ibid . Thaumaturgica magia.. 41
Spirituum feu animarum difcernendarum Theangelis herba. 244
rario . 271 Theodorusmonachus. 218
Spirituum apparitio probata contra Phi. Theriaca . 54
lofophos rationc. 265 Theotecous magus . 227
Sporus 239 Theophilus medicus. 317
Siallichten .Germ . 160 Theophilus Vicedominus . 178
S.Stanislaus . 363 Theſauri cuſtodes dæmoocs. 343
S.S.ephanus Dicnſis Epiſc. 367 Theſauros quærentes magià dæmone oc
Stigata ſagarum iuſalile qua forma. 233 cari. 18
Stomoma. 75 Theurgia impia eft , & nulla . III
Struthiocameli ova non excluduntur aſpe. Thralyllus. 317
etu . 30 Thyoicus . 248
Striges. 30 Tyronibus religionum infefti dæmoncs .
Stumph.Petter Bebburgenſis. 224 319
Succuba dæmoo an parere queat. 192 Torpedo torpefacit mapum piſcantis. 31
& feq.exempla varia quomodo accipi Translaciones locales magiæ quadruplices
coda. ibid . 216
Supernaturalia opera qux. 59 Tranſmutationes fagarum io beſtias. 212
Superftites qui. Trapſvectiones corporum dæmonibus fa
Superftitio fala cultûs. & tæ aliquando funt circa defatigatio
Superftitio unde dicta. ibid . Dem maleficarum . 217. cxempla . 307.
Superſtitio indebiti cultûs. ibid . & feq.
Superftitio io malo. ibid. Trevirenſis ruſtici factum . 168
Synagoga credidic animas apparere. 277 Trevirenſi ditioni unde labes fagarum .
Actus ſolus non cft caufa cffcctuum Proloq .
ΤΑ mirandorum, 36 Trifcalinus parochum diffamans. 172
Tactus ſenſum in corpore aſſumpto poteft Tricicum & filigo mutaocur in invicem .
dæmon fallere. ; 344. & uc'alias. 83
Tactu ſanant nonnulli. 36 Triticum , lolium , Gligo an ſpecie diffe
Taraprulæ venenum , 14 raut. ibid.
Tarcorinus feqer. 241 Trithemii Steganographia . 114
Tardictylis. 244 Tulsiæ Vertalis cribrum æquiferum . 162
Tym .
 LIBRI I. ET II. 181

Tympapam expelle lupina fonitu rumpit Viræ periodus ac aliqua certa cun &tis, ib
tympanum agnina ex pelle tepſum . 14 Vitam perpetuare homioi non poteſt de •
Thyrclias. 240 mon . 243
Tyreſias & Melampus non intellexere vo Vitales actiones tribucre dæmon in corpo
ces avium . 227 reaffumpto error. 333
195 Vlrici Molitoris error. 198
V Agiones. Vmbræ quid .
Varus. 156 2 64
V do Magdeburg . Epifcopus. 302 Vnguenta cur adhibear dæmon in transla
Vellus aureum . 71 tione. 206
Vencfici. 12 Voce ſola morbi & vulnera fapari, velmira
Veneris montes . 203. & 325 alia nequeunt perfici. 27
Veracrucii quædam refutata. 37. & feq. Vocos animalium , ut in homine audiaarur
Veratrices . 12 an poſliot magifacere.227 in uteris præo:
Verborum figuificatio an ft effcctiva. 62. gnantium . ibid .
Verborum complexio an effectiva. ibid. Voluntaria & pro libito ecſtaſis elt mági
Verborum in ſuſurrarorum in aurem cauri ca. 2 SS
vis nulla . 28 Voluntari an dæmon vim facere , & quo
Verborum & dominum feu incantatio modo inducere queat,etiam quoad pec
'num vis. 59 catorcs . 2SI
Vermiculi murantur in alires . 83 Volupraſne ele queat in concubitis cum
Veſpertilio foliis pla ani abigitur. 31 dæmone. 193
Viſtales Romanorum fagæ . 174 Vratislai & Gremozislarbellum . 176
Vicilious avis. 355 Vriel, an nomen Angeli. 61
Victoriam io bellis an magi largiri valeant: Vrfariorum amulera. ib.
item ad urbium expug patioucm juv.i- ! Vrer inde lagi & lagæ potane ſcicariath .
re, & c. 174 247
- Vipera arundine icta obſtupeſeit. 31 Vreri ftrangulatio . 361
Virgout concipiat , ao dæmon quear e fis Vulnera arceanturpe magicis . 232
cere . 195 Vulnerum militaris curatio. 32
Viran jo tominam poffit mutari. 239 Waltherus de Milcne. 338
Viruoculorum (pe & ra. 342 Weſtphala diris filium immobilem reddie
Virgam aut alia membra , ao veredæmog dit. 28
augeat autamputer. 220 Wiffelkinderen , 195
Vifi fic iotro fuſceptione non emilione. Aca laponicis . ? 192
28 X
Vifio & viſus quî differant. 287 Abulus. 114
Viſionum exempla quædam in S.Hiſtor
Viliona meseimpla S.Hino? Z 2.nuris Hifpaniæ quales: 30
268 . & feq. Zamorano mopacho pacium & apparit.313
Vilusſeu alpectus non eft efficax ad fadan Zedechiæ ludzi præftigia . 149
dum morbos , vel alia hujuſmodimira. j ' Zelorypiæ poculum , * 59
28 Zoroafter non unus, fed multi , & qui ? 13
Vita non pendet à aumeris. 242 | Zyto Bohemus. 129

INDEX
 INDEX RERVM ET VERBORVM
LIBRI 3. & 4.

Aroois virga. 615 Alexandri Magni riſo. SEL

Abbates tres philtro necati . 405 Alexandri Medici percuſor præſignifica.
A Abortus per maleficia . 435 fus. 692
Abortivi cxciG à magis. 431 Alexandrinoram βλακηνομίων .. 638
Abraham ao propheta . 637 Alexius Brasa. 640
Abraham Geoethliacos convicit. 637Allabius. 636
Abrahami hunrilicas. 579 B. Aloyſius Bertrandus. 581
Abrahæ ſervus ligaum petiit, 589 Alphonfus rex Aragooum . 637
Abſtracta procoacretis. $ 39 Alphonſus ſapicosRex Caſtellæ per aſtro .
Achaz qaoliberos modo per igacm luftra . logiam deceptus . ib .
rit.
610 Alphonſus 3. rex Neapolitanor, 529
Achatis potus . 616 Alphitomaatia . 611
Achami furtum . 589 Allarica ſuperſtitio . ibid.
Acredulæ præporio 643 | Atheæ ftipes fatalis Meleagro. 438
Acupunctura Aleuromantia . 613
Acus per cutem prodeuntes : & c. Amalis Rex Ægyptii malcficiacas. 459
S. Adalbertus. 476 Amatorium maleficiam quam porium
***
S. Adalberti Anathema falſum , quod eft menti & corpori,& quare. 404
Adelberti bæretici . 315 Amatorii veneficii materia , & exempla.
Adolphi Scribonii probationcs reiedz . 395
707 Amatoriope ſolo maleficio abutantur rei
Advocatorum veterum fuperſticio. 613 bus ſacris : imò & aliis maleficiis Sacras
Ædefii rompium . 658 meata prophabant. 398
Ægyptiaci dies qui fuſe doctum . SOI Amatoriorum vtacficiorum huius ævi de
Æroman tia , ib.
ſcriptio , & facrilegia varia.
Æſculapii cemplo cubabane. 547 Amatoriorum maleficiorum ingredientia ,
Æternitatis participes prophetæ quomo . Teu materia. 404
do. 334 Amatoriis vencficiis voluptas cogi non
Agamemnon. 661 poteit,benccurbari concupiſcentia, &
Agous caſtus. 407 ſanguis efferveſcere , & c. 399
Agous Scythicus. 613 Amechiſti geſtatio ſuperſtitiola. 614
Agreſtii hæretici calumniacoris mors . Amaiomaotiæ origo & caufa. 613
675 Amoris præfes quidem Dämon. 434
Alatoides membrana . 613 Amoris remedia naturalia , fuperftitiofa, &
Abigeriana vifo. 87 divina . 407. & feq.
Alcmcox parcus . 435 Amphiarai templum vaticinum. 546
Alchindrinæ liber nefarius . 626 Ana, quid Cabaliſtis perAleph.fipale, &
S. Aldegundis . $ 79 quid per Ain. 509
Alca cur prohibica. 665 ! Ananifapta quid, & vade ductum , fuſe dir
Alectryomantia. 624 cucitur. ibid.
Alexander & Hymcazus. Apabaptiftarum fomnia. 658
Alexandri Magai fomnium . 660 Andronicus Imp.622. Sacrilegus. 673
B.AA

2
 LIBRI III. ET IV .

B. Angela Bohema. 560 ftica. 642

B.Angela de Fulgipo. 446 · Arcarius dæmon in Miſnia : 593
angeli populorum cuſtodes. 635 Arequipanum prodigium . 041
492 Aretinorum fons. 602
Angelicaars.
Angelis data Prophetia cur. 532 Argentincoſes quidam hæretici. 694
Anguilla perfecta eiecta per pofticum , & Ariobaldus Dux Longobardorum . 471
& poftea involucra fæcus ſoluta ompia. Ariopharois Thracum regis iudicium -528
444 Ariolatio quid , & undedišta. 607
Animalia an ipſa præaofcant, quod fignifi. Arithmautia duplex , 826
cant. 643 Arlunz Scythicæ . 612
animalium boriorum exorciſmi & con . Arma maleficio imbuta , gladius , anal
iurationes quæ licitæ . 504. & ſeq. lus , 437
Aonos & tempora qui colade. 500 Armorici Baronis infanticidia. 405
Angulo quodam empto Princeps deceptus Arnulphus Lotharingiæ dur, 736
iu ludo. 605 Aroobii ſomnium , 660
Aacichriſti nomen cur per 666. bigaifica- Aroncoſes energumcox quomodo à de .
tum mone vexatæ & quædam liberatx . 568
626
Antichriſti tempus vaac prædixere omnes ! Arreptitii ( eu obſedi, 478
637 Arreptitiorum revelaciones fallæ . 554
Anthropom.antia. 612 B.Arfenius. 577
Antigonus , Rex. 661 S.Arfenii doctrina do dæmonum lucts &
Antochi Tiberti Cæſenatis divinario . 646 variis infidiis. 574
Antipathia hominis cum dæmone. Aſcletarionis prædictio & mors. 636
Antonius Cardinalis Graquellanus . 641 Alpini capitis veneracio . 606
S.Antonji regula ad diſceracodas revela : Aſpidomabria. 607
580 Adaliniqui.
tiones explicata. 433
D.Antonio confecrandi porcos origo & ri- Alumere quid . 344
tus. 506 Affyriorum fortitio in bellis, 620
Antonii Verderii error. 647 Aſtirices lapis. 395
Apollo Myricæus . 613 Aſtra non lant certa omnium eventuum
Apollo Ilmesius. 610 ligoa. 633
Apollinis varia oracula . 590 Aſtragalomanti. 619
Apollonius Tyanæus . 588 Aſtrojarri. 639
Apollonii Tyapæi iactantia . 600 Aſtrologi qui excufandi. 589
Apoftafia à fide 473 Aſtrologi quæ nequeant prædicere. 631
Appa & Gela ut tucatæ çaſtitatem . 409 Aſtrologi fæpe habent pactum cum dæmo .
Apparitiones Angeli , & Deiparæ . 679 De
Aqua à oderit maleficas,quod non 708 Aſtrologorum peccata quæ & quanta. 631
Aqux aſcenſus maleficus. 442 Aſtrologorum divinationes cur aliquando
Aquæ rarcfictio & condenſatio facillima. verd, 536 ,
Aſtrologis vera diccatibus minus credea .
641 dum . & ſeq. 652
Aquarum præfagia.
Aquila Ponticus cur pulſus ab Ecclef. Aſtrologiæ quatuor partes diſcullæ . 630
632 Aſtronomia & Aſtrologia diſcrepant. ib.
344 Athenais eve & a ad imperium . 636
Aquila Britannus.
Arabs ſigoificar latronem. 630 Atheiſmus ex Calviniſmo pollular. 469
Araneæ (pecie dæmon . 474 S. Atcitanus Zamorenſis. 736
Arbitrium liberum abfolutum Iudicibus Attilæ maters 658
ooncompetere. 727 Augurium quid & quotuplex. 616
Arborum , 'berbarum & forum progno . | Auguria oblativa & imperatina qux. 617
G888688 Arium
 INDEX

Axiom reſpectu augurii nomina diverſa. | Boonenſis vetula combuſta per indicium
ibid . & feq. probæ aquæ . 714
Aurium tintinnario .. 495 Bonum hominis rei quod. Sit
Auriginoſi morbi curatio . hods Bonum iudicantis quod. .ib.
Aufpicium militare ex acuminibus . Boni curà dæmpne vexcocur . 467
Aufpicia pedeſtria. 617 Boni miroris fuaſu Diabolus Colec impe.
Aurelianenfis Dux veneficus.. 433 dire majus. 572
auſpicia quid & qualia. 617 Bonis nocere poſſunt, ſed caro , malefici.
Axinomantia. 606 465
Abylopiarum fæminarum conſuetu . Botoromantia . 612
do le advenis proſtituendi, & fudium Boum præfagium . 643
quæ tendebanrur & rumpebancur,mosex . Brabapricæ fuperftitiones duæ . 516
plicatus . 403 Branchidarum oracolum . 592
Banchus rex, 628 Brafileenfium oniropolia. 613
Baptiſmi aqua quo pacto caufa falutis. Bravo miles Hifpanus alcator à dæmone
712 in altum fublarus. 477
Baptiſmi ritus defept . f08 B.Briccii miracula duo . 690 .
Baptiſmali olco & aqua abutunturmale Brigida Scota. 563
fic.398. & feqq . Bruta fulmina. 570
Bardæ ſompium. 660 Bruxellenfis , mulierculæ divinatio per
Bartholomæi Coclitis prædictioncs. 652 ſomnium diſcuſſa. 661
mors ibid . Burchardus Halberſtadienfis Epiſcopus.
Balina Franc.regina-laga. $ 8.3 677
Balilacius fanaticus qualis. 586 Adavera quomodo lancinent five in
Ballius linp . 600 patibulis, fiveinhumata.431 & ſeq. ..
Bafilius Preudomonachus. Calorum in Aucotiæ poffunt ſpecies in
Batavus Miffam irridens .. 48 . phantali: producere. 657
Bcelzebub aunren Accaroo ... 590 Cijerani quædim ſententia explicaci..
Begioi & Begarding 555 490
Beiomancia . 020 Cajetani excufatio reiccta, 497
Benedicere animalibus fuperftitiofe non Calix pro forte. 664
licet. sos Caligulam Cæfonia fuftulit. 405
Benedictionis menſæ omiſlio doxia . 474 : Calligæ remplum in Gargano. 547
Berlineoſes maleficæ quo pacto glaciem Calumpiacores Saocorum pupiti. 473
procurenta 417 Calvini error de baptiſmo. 710
D.Bernardinus Senenſis fontem divinato. Cilvioiani amiei dæmoniim , corum paror
rium obftruxit. 6021 sunt imaginibus, varia exempla . 459.
Berpentium maleficorum ſumma impietas. Calviniani olores virginitatis. 4726
-428 Calviniſtæ præcurſores Antichrifti.. 442
B. Birgitta Suecica & ciusrevelationes. de. Calvioiftarum revelationes. 583
fenfæ .. 560 Calvioiftarum vexillum effigie dæmonis
Birgilenfis dæmon . 469 inſigne. 469
D.Blafii patrocioium animalium . S06 Cambrogen fis Deiparæ imago, Duellum ,
Blaſphemorum ponr & exempla.. 473
446 1 Cameracenfes
& miraculoſa ciljnicivi& oria . 679
69 4
Bohemici Magi præftigia , quidam hæreti.
Bohemiæ ſpectrum mortis- præfagiuın. Canpanarum oſteota mira. 640
619 Cnadan pus ligoificar mercatorem , 630
Bohemæ faſcinatæ viros occidere . 42.9 Canoniftsruin quorundam error . 718
Bohemæ laxæ demerſa .. 731 Capnomantiæ fpecies. 670
Boleslaus à canibus.deyosatusi . 473. S.Canileplus.. 435
Commium
 LIBRI III . ET IV .

1
Caroium elus. 408 Citatio ad comparendum coram Deo , &
Carolus Magnus Imp. 529 varia eius cxcmpla. 674
Caroli Regis Franc, morbus ex maleficio . Cleidomantia . 606
433 . Clemens V.citatus coram Deo. 675
Caroli Calvi aviditas. 687 Clementis octavi bulla, 2
683
Caroli Mapsfeldii Comitis mirus morbus κληδονησική ..
ex maleficio. 494
449
Carnifex à malefica læfus in ipſa juſtitiæ κληδονίζεσθαι quid & κληδόν . 600
Cluniacenſes monachi Alphonſum Re
execurione. 429
Carnifex à malefica iam rogo mandanda gem Aragoniæ ex purgatorio educunt.
lælus afflaru . ibid. 491
Carthaginenſis mulier ex falla revelati i Cogitationes ao optæ dæmoni. 587
cauſa ſchiſmatis. 550 Cogitationes quo pacto Magi divincat.ib .
Cohobæ ſemen.
Carbarinæ Racopiſiæ revelaciones. 583 S5S
Catharinæ Gualteri mirus morbus ex ma S. Colete prudens humilitas. SSI
leficio . Colonienfis virgo
441 474
Catharinæ Senenlis revelario de concept . Colophonii vates. ‫اوک‬
Cometarum ligoificationes. 639
B. Mariæ virginis difcuffa. 562
Catharina Bononienfis decepta. Comicilta ſectæ Calvinianæ vencfica & a
550
Catholici & Ariani Epiſc. certamen . dulcera iuſſu mariti occila. 450
690 Conceptio B. Virg. Deiparæ immaculatz
Catoptromagtia in cuſpide fplendeati.690 defenſa contra quandam prætenfam re
velacionem . 563
κάτοχO, & κατοχή. 546
Condæi priacipis præſagia. 659
Cautelæ pro aqua frigida reic &tæ . 715 Confeflionis vis.
Celtæ di &ti Germani. 60L 450.643
Ceriti & Cererici . Cong elatio morbus . 545
Ceromaptia . 440 Conicctatio quid. 530 . quotuplex ,
612 629
Certamen duorum veneficoram mirabile.
429 Conicct acio iudiciaria ex aſtris quatenus
Chabar quid , unde Chabarim. 821 licica. 629
Chaldæus fignificat Aftronomus, 530 Coniugibus vitanda philcra . 407
Charibertus . 588 Coniugum intemperantia. 472
Charichriſt Hibernia . 500 Conrad . Wimpina multa ſublegit clam ex
Childericus rex Franciæ . 553 Pico. 622
Chiromantia quotuplex , & quæ licita,quæ Cooradi Marpurgii inquiſitio , 685
contra . 647 Conſtantini Stethati aftrologi divinat o
pes 637
Chiromantiæ ſcriptores, prohibitæ lectio
niso 6 47 Conſtantinopolitani Circi maleficæ ima.
Chorion . 612 gipes. 440
Choſen ſeu effen . 536 Conſtantinopolitanum Imperium quo pa
Chriftus quo feoſu Propheta. 534 to obveperir Flandriæ coniti 736
Chriſti Domini factum cæcum ſanantis. / Contagio quomodo hauriatur. 411
508 Coponus sicarius.
Chriſtianis cur olim obiecta infanticidias Contradi & iones defenſoris probæ aquæ
433 frigida 712
Chriſtianus Comes de Oldeborg 687 Contumaciæ inobedientiæque pocoa. 470
Chriſmatis vis . 48 Crinthiorum lex . 649
Ciocraria divinatio . 610 Cuinicis præ'agium . 643
Circı Byzaceni ſtatuæ furales. 440 Corpus imago animi.
Cifterna ia A phaceno templo. 601 i Gorporis difpofitio quá expoſita illuſioni
Ggggggg 2 bus.
 INDEX
bus, S56 Dæmoni fe devorere vel eum invocare
Corpori naturaliter ferram & alia metalli quam periculoſum . ibid .
ca cerco conformata artificio iogaſci Dæmoni homincs tradendi poteftas.
non pofe , 450 474
Corpori humano er malis humoribus ia. Dzinones quæ occulca qucant revelare.
cerdum dura ut tophos, ſpinas, coochy: $85
lia , & c.ioparci. ibid. Dæmones quidam leones. 400
Corcinomancia. 606 Dæmodum convivia funt calamitates ho.
Craffus. 497 minum. 385
Crateris impiom confilium . 4.07 Dæmonum minifterio pod licere uti , occ
Creaturæ quomodo laudem D:i nobis pro ad bon um . 507
ponadt . 711 Dæmoniaci oblet & poffeffi quomodo
Cribro divinare. 696 differant. 453. quomodo intret dæmon .
Criſtallomaoria . 603.Pocoa. ibid . ibid . & feq.
Cricomagtia , & Crithriæ mulieres ., 611 Δαιμονώτες .
Crucifixi imago fanguinem fundeos. 437 Daniclisliber rompialis . 654
Crucis fignaculo diſcernuntur illufioncs. Daphnomastia. 612
$71 Deus cur maleficia permittat. 467
Crucis fignum opponcre viſioni feu reve Deus cur.permitrat homines à dæmone
lationi. &S 0 poffideri. 454
Crucis fignum prxtermillum noxium . 467
Dei gloria reſultans ex maleficiis.
475. Dei providentia in tuendis & dirigendis
Cruce cercare quida 735 iudicibus maleficii quanta & qualis.
Cubabapt olim in complisad fomnia cap 722
tandaa 546 Dei providentia quæ in toteraodis ſceleri
Cubomantia 620 bus maleficorum . 07
Culcrum excernens deglutitud . 752 Dei fuavitas, clementia , Gpientia , poten
Curiolicas oimia. ,486 tia ,iuftitia , in maleficiis . 467. & feq .
Cyaneas ad Lycum. 602 ; Defuncti porcuar elecmofynas, & ſpisitua
Cyrus Perfarum Rex . 661 lia remedia . 483
ABAR .
543 Demencia brevis ac ridicula per malcfia
D Dactylomantia. 605 cium . 446
Drmon pro animappa a ret evocata . 600 Depofiti nepatica
idem foler mepeiri le animam . ibid . Delidia feu legoitics. 408
Dæmon cur utatur ætarc puerili ad divina . Deſperation 485
ciones . 556 Defputio in Goum ſuperftitiofa .
Dumon quædam per fe non xquè poteft ac Detractionispana .
per alios, 4,87 Devocionis feu execrawon is maleficium :
Demon curporius per alios quàm per fe, 453
maleficio noceata ib. | Diabolus quomodo iaducat ia gulam &
Dæmon non habet corpus aereum nec 2 • libidincir .
liud. 708 Diabolus in iudicio milicis patronus & lio
Dæmon alligatus loco per Magum . 49+ beracor. 475
Dæmon maleficas. ſuſtinet , 'nemergaetur . Diabolus unumquemque decipit per ca ,
707 quæ quiſque ainar. S55
Dæmon fompiis deludeos . 454 Diabolus quo modomundi tex fecundum
Demonis fraudies in oraculis reddendis.. Lutherum , & qoomodo fecundum Ca
587 tholicam veritatem.
Dæmoni permittit Deus aliquando læde . Diabolus quomodo Deus fæculi dicatur.
IC,& iudices de cipere . 717 ibid ..
Diada
 LIBRI III. ET IV .
Diadumeaus vode di & us. 613 Duella omai inre prohibita docetur. 681
Didaci Ordonij duellum cum Zamoraois. Duella quando Principes pofsint permic
681 terc . 683
D.lulianus Imperator . 602 Duellorum caufæ introductionis. 679
Dies SS.Pauli, Vinccolij, Vrbani, Ioandis , Duct'orum incercitudo & joiuftitia . ibid.
Annunciationis . Soo Duellorum variorum exempla , ibid.
Dierum fuuftorum vel infauftorum obfer . Duffus rex. 438
vario. soi . & feq. i Dulcioiltæ.
Dina foffa. 612 S.Dunftanusigoita forcipe nafum laruz
Diophaacs magos . 605 comprehendit. 569
Dirx 68 Dura & craſſa quo pa &to dæmon quear ve.
Difcretio experimentalis, quid , & quæ nos ro aut faifo corporio ſerere.
mina eius. 549 E.
Difcretio fpirituum do & ripalis quæ. ibid .
Diſcretionis fpuriruum donum quid : & de E beapr mala repellendi. hay
vim 727
duplici modo. ibid . Eccleliæ non obedire eſt mortale pecca
Divinatio quando & quale peccatum . 627 turo 107
Divinatio quocuplex . 590 Ecelefiafticas cæremonias ſuperſtitioſis rio
Divinatio quale peccatum ,live,quz bære ribus conferre blafphemum & impium
tica quæ non . 989 elt . 508
Divinatio in Sacra Scriptura ao femper in Ele & tionesaſtrologicæ . 030
malum fumicur. 528 Elecmofyna poreft ſortito baberi. · 664
Divinatio qualis permißa. 588 Elcemofyna dara ſagisan periculofa. 418
Divin tio malefica per plumbum liquefa. Elecmofynæ vis. ibid.
aum & aquam . 444 ! Elccmofyoam denegipres faſcinari ibid .
Dividacionisdefinitio explicata , & quo- | Elecmolynæ defun &tis proſuor. 483
modo differar à vaga obfervancia , pro. Elcemofynæ impetratz an efficaciores.
pbetia. conie & ionc. quarum fit rerum. 902
e a
und dict , fole mnia ,inf tru men ta 583 Eli æ humi lita s. 577
Divinationis à Prophetia & Conic & ationc Elfæus cur pfalteo requiſivit, $ 32
difcernenda canones . 588 Elizabacha Crofta . 583
Divinationi recipicadæ quæ difpofitio ap Elizabeth Barthonæ vaticinta . ibid .
ta . 532 Elcmcata saatum funt tria : oullum ignis.
Divinationem explicitam illicitam efle , 639
semo Cbrißianus poteft ficicè ignora- B. Eleutherius. 470
re . 190 S.Elifabetha Scopaugienfis defcafa. 561
Divinationcs cum pacto expreffo ſeu ex S.Elphegus . 574
plicito. ibid , Elymas magos. 487
Divinacoresaftrologi ex republica reij. Elzaoa maleficus. 428
ciends. 639 | Emma regina. 686
Divinatores confulere aon licet . 590 Energumcnicot curtempore Chriſti. 469
Divinacoria fors illicita . 615 Energumcoorum corpora an pofsit dæ .
Divinacoriæ fortis fpecies. 619 mon fubingredi. & quad id pacto. 453
Dodooides columbæ quales. 592 Energumenos usros reperiri , & qui tales
Do & rina & crudicus quid vulgato inter fine . ibid .
preri: 537 Enguerrani Marignarii uxor malefica.
Donacitæ Sacrilegi. 481 439
Dr.cus Loodinenfis, Enthufiaftæ hæretici . 658
Dubium quid , & quomodo in dubiis mi Epachij Presbyr. pena. 481
Liofcusencia fcqueadas sil | Ephemerides. palitorum , & sufticorun ,
Gg88888 3 & salon
 INDEX

IF
& nautarum unde natæ . 643 P.
Ephefiorum notæ quæ . 622 Aciesindex animi.
645
s. Ephræm . 550 Famaguſtani Turcævaticiniom . 586
Ephialues, ſeu incubus morbus. 657 Fanatici ſeu évbel, 623. exempla & no
Ephod.quid & quotuplex . 539 mina. ibid.
Epileptici apti maleficio . 441 Farcipationis fpecies tres .
410
Epilepsici paceat fallis revelationibus. Faſcinatio quidlarè, & ftri & è. ibido
556 Faſcinatio quidf.cundum vulgus & hære
Epicheles Meffepius. 658 ticos 425
Erichtus magia. 597 Faſcioatio illa vulgaris quam erroris orie
Erkinbaldi de Burban fa &tum & miracu . ginem habcat , 411
lofa Euchariſtia perceptio. 672 Faſcinatio vulgi fabula & fuperftitio eft.
Error iuris quis peccatum 681
413
Evangelium . 543 Faſcinationis vera cauſa , refutatis falſis.
Evangeliorum liber incombuftus. 690 ibid .
Euchariftia quo modo exitium fit fumio Faſcinationis remedia quædam ſuperſti
tis : 672 tiofa . 410
Euchariſtia vere ad falutem inftituta
Fitui & furioficar fæpius divinent. 532
671
Fauſtina quomodo amore liberata. 407
Euchariftia contempta, & foreidata. 670 Felicis Malcoli liber pro fuperftitiofis o
Euchariftiæ facramcnti forma à Deo infti.
racionum formulis diſcullus & confuta
tuta . gio cus , 504 com ſeqq.
Euchariftiæ miraculum . 398 Fæminæ facilio: es decipi. 557
Eucharifti fumptæ purgatio , defenſa e . Fæninarum revelationes quomodo exao
xemplis & ratione contra Hotomanum. mina: dæ. ibid .
Calvioiftam. 870 Ferd aandus III . Caftellæ Rex. 677
Euchariſtiæ vis . 4 2 Ferdinandus Cortezius . 624
9

Euchariſtiæ contemptz vltio.. 474 Peris erepta ie magicis. 431

Edchariftiam indignc lumeatjum pænæ . F.rdinand's Davalus natusgaleatus. 913
672
Ferraotis ( omicis Flandriæ matrem dæ
Euchariftica ſorticio . 671
mon decepit. 588
Euchariſtia aburunsur malefici, 395 686
Ferri candeocis miracula .
Euchariſticæ purgationisformula & cauf. Feffanæ tribades . 605
fæ . 67 ! | Feffanorum Hydromantia, 602
Evehreäiofancicidæ . 387 Feftorum violatio. 486
Eulilij fiſcella incombufta. 690 Fides quæ opere ur in fanatione. 510
Eulogij fomnium . -660
Fides remedium contra maleficium . 449
E ftachius Abbas , 674
Fidcivis contra i lulioncs. 508
Eutelidas . 412 Fiducia & cuftodia ſui. s 5
Excommunicationis contemptus. 481 Filum collo com : eofurarum.a 616
Execrationum ſeu Dirarum in feipfos e . Fila maleficii amarorii qualia . 402
xempla . 474 Finis boous folus non facit actum effe bo
Exorciſmorum formulæ quæ licitæ . So6 num auc legitimum . 720
Exorciſmi vis cum miſſæ facrificio , 475 Finnimalefici baliſtarii. 437
Expuer : in faciem viG . 173 Fontium miracula . 618
Ecrtalis ſeu raptus Prophet. 545 Florentina mulier. 4 49
Exſtarici. 593 Flojidenfis divinatio. 607
608 408
Extiſpicina, Form Docet pudiciriz
Forma probæ aquæ frigidæ in maleficiis.
no
Forma
 LIBRI HII. ET IV .
Forma ferri conſecrandi aditiciom . 686 Germani proba aquæ ufi.
Formæ verborum quæ permifæ quæ non Germanorum mos quidam difcuffus. 609
in medicinis . slo Germanorum ſuperititio . 601. 606 : 618
Formula probæ aquæ ferveotis. 696 393
Germanarum fæminarum divinatio .
Formulæ corationum fuperftitiofæ mul. 002
2 . 514. & feq.
Franciæ aula fuperftitiofa in dierum ob. S. Gertrudis. SOF
ſervacione. POZ Gladij mucrooem tres digicos loogum exi
Franci uſi ferri candeotis indicio. 686 cernens 450
Franciſcus Dux Armoricorum , 678 Glandium trium præfagium . ſuperſticio
D.Franciſci exemplo ke virgo volucat in ſum . 643
nive. 568 Gooftici migi & infanticidæ. 381
S Franciſci fortitio. Goofticorum Magia & viſcerationes & in
623
S.Franciſci Borgiæ revelatio. $ 81 fanccidia. 433
Franciſcid . Lcruz delulio , hærefis, falfze Gocliorum iconoclaltia. 469
prophetiæ , fupplicium , & hiftoria . Gonibus magus Parifienfis,illufic iudiciis
553 ipſo ſupplicio , vicaria fibi mula in pati .
Freſaia ſeu ftrix avicula, bulo reli& ta . 460
387
S. Friardiprudencia. 970 Goduini Comicism ? rs. 479
Fridericus ill . Imp. 529 . Gotfridus Schlutel. 475
Fridericus Dux Auftriæ . 405 Gorholinus Navarchus. 678
Friſooum ſuperſticioſa fors. Græcogum nomine qui fignificentur in Sa.
Frumenti averfio per maleficium . 437 cra Scriptura . 541
Fulicum præfag 643 Grando & Glacies eadem fpecie, 672
Fulminis vis io penetrandis folidis . 452 Graciani error 695
Grærienfis preudoprophera. 546
Furi oculus quo pa & o excuricadus, utcog
nofcatur , sis S.GregoriusAgrigentipus. 473
Furtum concipere per lancem & licium . Gregorius VII. Papa 670
615 Gregorij XIII. laus & bulla. 682
Futurorum fcientia quo pacto reſervata Gualch - rusBurgcolis. 675
Dco. 632 D Guilbelm . Aquitaniæ Dux dclufus.
G. 570
Agates in divinatione; 606 | B, Guilb . Rofcilden lis.. 576
Gaiaous 474 | Gula , criam levis ,. rcligiofæ pupic.. 47
Galea nafcenrium . 613 Guoda mulier viri vefte affumpta mora .
Gizacius vicecomesmaleficiatus 456 sterium ingrediens punita : 485
Galliccoæ fæminæ . 592 Gundizalvus Fespandez de Corduba . 676
Güſtronii olis fáber magus . 607
Gandensvirginis propter ſuperbiam il .
Julio. 569 S. Gurdacus. 574
S. Gaogulphi uxor adultera deteca & pu Gygis puulus . 605
pica . H.
Caftr . nantia : 603 o
Gazzreni qui. 607 ,& nitor
426
folico maior ſuſpe &tus,
Geilæ mors . 473 Hadrianus VI.Papa. 636
Geoque Mauritio io Gdiata . 3º7 Cherinthus.
Gcnebaidus Lauduneslislapfus, & poeni. Hæretici fi Marcus Magus
teos , & quam obedicas D. Remigio . &toressevela . Mootapift * .
sre i tion muc Donatiftæ . 553
Gelegeofis , voefici. 42 : | fuere. Archontiti.
Geomoria . 621 Manichæi.
Harting
 INDEX

le
Heretici dzmones expellere nequeunt. vulnerum curaodorum ,
503
469 Hiftoris filia Tirelią .
Hæreticorum prophetæ mente capieban - Homicidij peena . 473
tur , excmp. prob. 545 Homicidia magica .
+31
Hæreticos mirè igois ſemper ulciſcitur, Hominum generi ex maleficiorum fcelere
exemplis duobus id confirmatum , 698 . utilitates gatxe .
468
693 Horror & lætitia ex revelatione. 579
Hæreticos reiecit aqua . 727 Hotomandite mcritas caſtigatur. 671
3

Hærel Aanma quod umbra corpori. 644 Humilitas acceffaria contra illuſiones.
Halitu & afAatu maleficæ fafcioant. 386 549
Hannonia energumenæ , quz fingens ſe Humilitatis vis contra illuſiones. 570
facerdotilam & conſecrans ,excmplure. Humilitatis riscontra dæmones.
560 Hydro maoriæ fpecies variæ . 610
Haraldus Hyberbus. 690 Hypatiæ prudens fácious. 409
Haruga. 608 1.
Haruſpicina uade di &ta , & quid . ibid. | Acobi Kichijlibellusconfutatus. 707
Hebræiaſtrologicaufa idololatriæ & ico IA Iacobi Brocardi Calvioifta revelacio.
doslaſtiæ . 637 580
Heçace vel heroibus infeftari. 446 lad . 544. colloquium cum Alexand . 848
S. Helenæ fallo adſcripta oracio. 515 lamnes & Mambres. 487
612 Iamnes feu laones Theophili præceptor,
Heliogabalus.
Helilæi geſtus pucrum fufcitantis. 508 Patriarcha, Magus,appellatus. 602
Heluecica ſaga. 465 Iaponij furtam valde deteftantur. 683
Heluetica obſtetrix puericida. 387 | Ichthyomantia . 612
Helueticæ duæ maleficæ affatu lepra io . Iddegonim . \ 613
fecere . 436 Ieduim divinatio , & quid Iedua. ibid.
Henricus III.Imperator. 673 Iciunium neceſſarium aorc Millæcclebra .
Henricus Moguntinus Epiſcopus. 677 tionem , deelaratur exemplo. 481
Herbæ & feltucæ maleficæ , quasſupergre. ¡ Ieiunij violatio puaita. ibid,
dicodo quis faſcinatur. 386 feroboami uxor. 590
S. Hercbertus. 550 LE sv nominis virtus liberat puerum à de.
Hermetis Malateſta mors. 653 modum poteftare. 478
S Hermadous Sociofeldeolis. 576 Issv nominis efficacia . Sto
Hiberoiz ſuperftitio. soo Igaoraotia quæ ia Divinatiooc excuſer,
D Hieron. crucis Ggnum adhibuit fana 590
cioni. 508 Igoorantia quæ à peccato excuſer. 724
Hicron . Cancellarij Mediolan . adolus . Illuminati hæretici. 356
605 Illuforum per revelationcs excuſaciones
Hicroſcopie defcriptio accurata . 608. % diſcutiuntur. 552
feqq. Imago malefica . 443
D.Hilarion dæmonem quem Magus im- Imagines maleficæ amatoriz . 398
miferat e virginc expulit. 454 | Imagines vel ftatuæ maleficæ , & varia e.
Hildebrando pucro omca oblarum mi xempla . 402
rum . 615 Imagines maleficæ ex cera ,terra, &c 398.
B. Hildegardis . 561.566 carum baptiſmus, & alij ritus. ibid .
Hippe. 395 Imagines aſtrologicæ . 630
Hippomanes. 395.404 | Imaginarii magi . 307
Hiſpaoi Catholici contra Ariadum certa Immifericordia in pauperes punità, 481
ICO. 689.697 Impedimentum perpetuum quod . 459
Hiſpanorum militum oratio ſuperſticioſa | Imprecationum mala & ultiobes. 474
locca
 LIBRI III. ET IV.
Inceſtuolus Satanæ traditus , 472 racula . 591
Incendi ſolira à maleficis. 309 lovius notatus ſcriptor fuperftitiofus. 653
Jodi adiuratores tempeftatum . 403 613
Indicium complicum . 720 Iprenſis Epiſcopi fententia defenſa SO4
Indolenciam feu picientiam tormentorum Ira eriam levis noxia . 486
quomodo procurent maleficæ . 465 Iridis & fimilium præfagia. 642
Infans cutus inter dæmones 478 Irriſio virorum San & orum . 475
Infantes proprijoccifi & comeſtià malefi Ifaacips imp de imperio deiectus. 385
cis. -433 Ifaacius Angelus. 601
lofanrium cædes . 388 lliacorum fuperftitio. 612
Infaoribus cur fæpius noceant malefici, Italus veneficus Cachar. Mediceæ. 430
maximè non baptizatis , quæfitum , & Italorum hodierna hydromantia 602
cur Deus hoc permitrat . 454 ludzi perfidiæ , duellum & fupplicium .
Jofapricidium . 40 679
Loferni oftia varia , 594 Iudæi crudele pactum fænoris. 530
Inferrarionis maleficium . 448 Iudæi di & um acutum de aſtrologia. 633
Iniuriæ quomodo remitrendæ ex Dei præ ludæi unde di& ti adorare capur alini. 606
' cepro . 507 ludæorum idololatria in capcandis ſom .
Jonocentij IV . mors fabuloſa . 676 nis. S46
Ioreocio quæ excufet à peccato. SII Iudex fine caufa idonea non poteft reccde.
Invidia & odium proximi . 471 re à comnuni opiniope. 734
lovidi an viſu noccant. 410 Iudex improbusdamnatus. 483
loanoes Morochazarius maleficus. 419 Iudici non licet quam vult poenam inflige.
loan.de Varenis Hærer . 571 re . 7.6
loan , Flander Efionen. Deiparæ defen . | ludices peccant bona intentione probá a
for. 679 quæ frigidæ utentes fusè doctum . 724
Ioannes Galeacius aſtrologum ftrangula- Iudicesquæ fub morcali peccaro facere &
ri iuſsic, 637 ſcire reneantur . 725
S.loannesGualbertus. 690 ludices ac ne Principes quidem lege planè
loaonis X -XI. mors . 638 foluri. 726
loannes de Rupeſcilla. 356 ludices cur veritatem non aſſequantur in
loann. Sagus , & Ioan.de Rupeſciſſa. 582 fagarum iudiciis. 726
loaonis Stadij vanicas . 630 ludices oon poffunt inquirere in planè oco
loannis Turfonis mors . 678 culta. 729
loaonis Bentivoli ſævicia. 416 Iudices poffunt uti plenitudine arbitrij .
B. loa . die ſuccefæ pyræ , & vnde mos.609 725
loanoa Poriere faga cauſa vexationis to. ludices ifti aquarioli quæ docendi. ibid.
rius monafterij ubi degebat . 534 Iudicis hac proba aquæ frigidæ utentis
loandæ virg nis Lotharingæ revelat . de peenæ.734. poteit conseniri a & ione in
fenſæ.581. contra illam a & a . ibid. iuriarum cius fearentia eft nulla eft ho .
Ioaonx Albretæ inroxicario. 43 ° micida . ibid .
Ioaones Ballus . 554 Iudicum iufiurandum io leges. 726
Joannes Ballæus notatus. 561 ludicibus & iuftitiæ admioiftris an male.
lobá dæmone plagatus. 441 fici poſsioc nocere . 726
Jonathæ ſors, & peritio figoi. 589 Iudicibus quibusnoceant malefici. ibid.
Jonæ tempeftis . ibid . Iudicium quid io facra Scriptura. $3?
S lordines illuſus non ſemel . 572 ludiclum ,qualis purgatio 684
Jofephi fortitio & virga , 615 ludicia humana cur ſint incerta . 671
D. Joſephi nomen curdacum cuidam . 576 Judiciarius proceſſus contra vermes no
lovis Dodopæi , Ammonis, Trophonii o . xios. ros
Hhhhhhh Irgery
 LIBRI III. ET IV .
ļuger, & Lauffkaffer , vermes. ibid. Leo " ſaurus 63.7
Julii II , bulla . Leonardo Haffelio reftituti libri fui. 423
B. Iulianus ex parricida San & tus . Leuventtecenſis puella. 449
lul.'Sireoius Dimiuta tribuit aſtrologis. 568 L 580
ib .
633 an di & us Revelaciones Prophetarum .
Liber
om
Iulianus Apoftata. SS3 an $ 53
Iuliaoi A poftatæ Magia. 612 Librorum iafcribendorum & complicando
luliani calumnia in vigiliasChriftiago . rum apud Hebræos confuerudo. 634 ,
rum. $ 46 Liberos dæmoni offerunt malefici. 404
Jupianus Maius. 613 Libidinis irritameera vadecim ex Heli .
Junonis palus Epidamni. 601 pando explicata. 408
Juri Gurandi purgatio defenfa . Libidini quæ fpiritualia arma depellendæ
lufti Li; fij narcacio & amicitia cum au optima 408
Etore. 661 B.Libuina. 577
D. Juftina & Cyprianus magas .. 400 Licicum non effquidquid prodeft. Sio
Jufticia Dea Horomaano . 672 Licicum non eft ufurpare facram Saripro .
Iyogis varia aomion . 3.94 ram.ad fepfum ad quem non prolata. ib ..
Ligamina & nodi amatorij. 401
Abala duplex Iudæorum . Ligaminis maleficium quam frequens.
KALAL quid. 654 quotuplex, & c.
Kalendarom lan . fuperfticiones, 499 Ligaminis cauſæ præcipuz ibid .
Karentinicalium maleficiariorum diſculla Ligaminis modi ibid.
Hiſtoria, 489 Ligaturæ l'ecuariorum . SO3
KIBEL vade Kabala . 193 Ligeacur cur ſæpius viri, 456
S. Kiliapi & fociorum.cxdes 473 Lilith , 387
Kunigundis Imp . 686 Lithonaocia . 613
Lisuagorum ſuperſtitio. 609
Acertulas in urina quidam eiecit 850 annua 544
L. Lactis exficcandi aut furandi malefi . Loca ubi maleficia lolcat reponi vel recon.
cium & ricus , nec non remedium lepi. di 397
dum. exempla lingulorum, 436 | Locurio linguarum ignotarum non proces
Læftrygones cur ftriga 388 dit ab arra bike, ' 191
Lamia vode dicta ibid. | λύγιον & λύγια guid 536
Lampado mantia GIS Lollardi 8.56 .
Lapis infigais. & divinatorius Iudæis 614 Longobardi capræ caput adorarunt.608
Lapis quomodo radat & ſubiecrec aquæ ſu Lotharij Franciæ Regis facrilegium & pę.
perficicm . 452 na . 670
Lapidum rationalis fulgor, quando delice
rit . Locheriæ contra &us , quid quocuplex, &
quas conditiones requirat ut fic licicus.
Lappones.malefici fagiccarij. 437 667
Laurentij Medicei mors 637
Lauri vri à maleficis folebant Lotheriæ contractu quæ perfonæ lucrari
402
poflunt.
& à divinationibus fymbolum divina. Lucas Gauricusinfoelix divinator ,
652.
cionis. GI2
602 Lucernaria divina :io. 615
Lccanomancia
Ledifternja Gentilium in fanisad fomnia Lucrecij inſania & mors per Malef. 405
Luculli mors examatorio malcf. ibid .
capranda. 658
Ludouicus Rex Germanorun . 697
Lemgiæ foeminæ cum maritis ioviſz . 456 Ludouicus Sfortia . 637
Leo Imp- philofophus.contemptor Mago .
rum : 600 ;
1

Ludo.com
 INDEX

Lugdutobatavi iconoclaffz , 469 Maleficium per iounctionem , & 'vis eius

Luizici populi 617 16 .
Luinen propheticum ad quam qualitaris Maleficium maleficio repellere non licee
ſpécies pertiocar. § 36 506
Luminis prophetici certitudo ,sominava. Maleficij efficientes cauſa 385
ria , & ad idem Gr cum lumine fidei. ib . Maleficij iobalacorij caufæ contra Bodi
Lumini prophetico aon credentes pec. num & alios 429. Maleficij intrinfeci
canr. & pupiti. ib. materia ibid.
Lubacicorum pluresfpecics: 441 Maleficij extrinfeci modi varij 4jO
S. Lupi libum . 503 Maleficij crimco quoad probam aquæ , di
Lulicam.vecerun Haruſpicina. 612 bil habet peculiare. SIL
Luſitana mooialis 581 Maleficij fpccies per introfumptionem ,
Lucherus aimis liberalisia denonem 426 vel per application , exteriorem . 428
Lutheri fuocri dæmoncs iacerfucrude, Maleficio maximè cur dæmua dele & ccur.
459 385
Lutheri Pfeudo prophetiæ , 469 Maleficia qucab extrinfeco 308
Lutheri & fequacium debaptiſmi materia Maleficia qux isterius operantur 395
errores planè vefani 710 Maleficia cantum Roccae , quibus volunt
Lutherum in anguftias olidas redegit de. Malefici.
mon 409 Maleficiorom inftrumenta feuwstcria .
Luxuria punica 472 287
Luxus veftium punitus per demontm.ib . Moleficijs multos lædi & occidi probatur
612 426. & c. feq.
Licij piſces arioli.
Maleficiandi coguium præſeguina vel
M. quid aliud eius ex pecuntur a ſagis. 397
Maleficiatus quid 385
Oeftitia & iocus. 408 Maleficiari & frigidi qui, & hos per malc .
Moo Magda
n lenade la Cruz 560 ficos poſſc fieri. 455
Magix, hærefis, & luxuriæ cognatio.472 Mandragoreus virusculus, & dehacim .
Malcbusboo Malki. 543 poſtura.
Maledici is Martyrem'pæda . 479 Maogadiæ fpecies in quibus pactum la .
Maledici in San &os. 473 cens 594. & feq.
Maleficus cui malefico poſsit socere 464 Manuel CongeDUSdeceptus ab aſtrologis:
Malefici intentionem curdæmost exigat. 594 . 638
386 Manus Domini fa & a ſuper me, quid 545
Malefici quib . perfonis docere queat 464 S Marcellus. 971
Malefici excommunicati. 437 M. Antonius Triumuir 400
Malefica curatio 448 Marcus hæreticus & Magus , ibid.
Maleficæ non funt poffeffæ ab inhabitante D. Marcus ſutorcm ſacavir.so8. eiuſdem
dæmone. ' 708 præſagium 498
Maleficarum fupernatacio uade proveniat Mare baprizantium fuperftitio. 601
705 Margaritæ Raveodatis revelar, 582
Maleficium effe præfupponitur. 386 B. Maria virgo viſa cuidam in ſomnis der
Maleficiom , quid ,& quoruplex. ib poaſari 576
Maleficium foporiferum 432 B. Maria virgo Te ulta . 4: 4
Maleficium hoſtile & qualia ingredientia. Mariz Deiparæ favor iu cueoda caſtirace
410 40.9
Maleficium per inhalatioë omoium pelli. Mariæ virginis Deiparæ devotio quain
mum 429 utilis. 448
Malcficium per cibum & potum . ibid .
Mbbbhhh z B. Ma
 INDEX
B.Mariæ Dei matrisinvocatio quam falu- | Miſas malefici curaat celebrari ſuper vde
taris.
4.86 riis .
S. Mariæ de Oegenies amicus illufus, fed à Mitjor ſententia quz . 395
Sancta ferya us. 574 Mola adusebator , & ciacres poft tergfr um
Mariæ imperatricis ſcelus & fupplicium . Spargeboor
686 Moguntini Epiſcopi mors . 403
1 Mariooi advocati Parif. prophetiæ . 554 ! Moloch Idolum . 479
Mafo quod genus prophetiæ 543 612
Monachus à di bolo affatus.
Mathematici qui io iure & Hiſtoriis. 6 ; 6 Monachorum expurgatio de furto . 670 472
Macchias Corvinus Hungar Kex. 645 Monomachiæ purgatio & cius origo, cau
Mariiconenſis Comes facrilegus.
Matrim onium
4.32 ſæ , & armorum genera ,
folemni ritu contrahere Monſtra . 978
Moorapiftarum revelaciones . 618
ante lucem vicandi ligamlois cauſa, ao 582
fuperftitiofum . Morborum fæpè caufæ efficientes funt
S Macrona . 455
571 dæmones , & quo id pacto faciaor ,.con .
S. Maurus . sso . tramedicos quofdam .
j
S. Maurisi Abbati a. 441
640 Morbos quomodo inferat dæmon . 447
Mauritij Imp fomnium . 660 Morbos curare cum ſuperſticione aon li .
Medici aſtrologi ſuperſtitioli qui.638.co. cet.
rundem Medicorum conic &tatio , quo Mortuos qui vidiffent , citò mori , opinio SOS
ufquc probabilis . 643 vulgi .
S Meinulphus. .580.
570 Moyſes quo pa &to prophetarit .
B.Meinulphi monafterium Bodkenfe . 640. Moſes Abbas . 534
$ . Meioulphi do & rina dignoſcendarum Mulicr & malleus à molliendo . 487
verarum revelationum . 408
573 Muliercula ablata quæ fe dæmoni dero
Melindcolium fuperftitio . 564 in mar
verat .
gine . Mundis corde Dei , immuodis vilio dæm 474
o.
Menſes qui colant. soo nis debira .
Meoftruara quomodo inficiat fpeculum . Muozeri pfeudoprophesiz . 472
583
417 Mures præfagi.
Menuercus Paderborneofis Epiſcop. 677 Murmurante verba magica... 64
5983
Mercurij lapidei indices. Mufcain fpecie dæmonis.
Meroveus rex deceptus à Pythonilla. 592 6 : 4 ) Mulica incitamentum libidinis . 475
Merovei Regis fors. 622 408
Mutinenlis comitis fa &tum jolig
inligne
Mecamorph .ſagarum io féles, mures, & c. Mylica AſſyriisVenus, is nc. 685 .
401
432 Myræ fons. 612
Meteorologicorum prænotiones. ' 639 Myrıcariæ divinat, yasiz .
Metonymiæ.538 . Meropoſcopia. 644 | Myricinæ virg @ .. 613
Milesiniufte damoari, quam ſc dæmon 615
tradere malens . N.
476 .
Minæ Dei magnum - mounus. 531
544 NA Napelo Dutrita puella.radice.
M raculo ſe excuſari nemo poceſtpetere à Nàrees Androgyni. 429
Deo . 615
674 Nacbalocus Rex. 628
Miracula cu hodiè rariora. 717 Nacivicacum magifterium ..
63
Miracula fiebancà deluſo. 971 Necromantia quæ & qualis, varijqueritu0s
Mifericordiæ mater, quando coepic vacari cius .
Virgo . ..994
548 i Necromaotia propriè dicta. 600
Milotus adolefcens deceptus . 406 Necromantiæ modi.duo Thebanus , &
Miile vis 481. copesa maleficia, 450 Theffa licus .
Millæ S.llidori miraculum. 690 Ncaaaabus Magus Alexandri Magai . : 197
pa
ter
 LIBRI III. ET IV :
ter : 602 | Omphalomaatia . 61 €
Negativi præceptivis. 218 Omuræ miraculum deChriſtiano falfo ac
Nicolaus Papa. 670 cuſato . 683
Nicopolis unde di &ta. 495 Oniropoliæ authores. 653
Nivium pluviarum , gelu præfagia, 642 Oniropolitarum fuadamcata . 654
Noe an maleficiarus à filio . 455 Ooomancia . 625
Nominuro im politio & mutatio , à forte. Onomarchus . 661
Onus. 544
619 & feqq
Norinbergeolia exempla duo divinationis , Onychomantia . 60S
603 Oo'mn ancia. 612
infaultą ,
Nocoria arsi 490 Oper a culp æ non tribu cnda Dco .. 717
Novatus Hæreticus. 481 Oraculum ex arca. 1939
Novemdiales pulueres . 430 Oracula & vaticinia : & corum genera vas
Novitij facilioresdecibiin revelat. 557 ria . 613.
Nudicas membrorum & infpectio punica . | Oraculorum ce ſitio unde. 592
412 Oraculorum caufæ inveſtigare : $ 91
Numerorum quæ vis. 626 Oracionis vis concra illuſiones. 566
Nymphæi. oraculum apud Apolloniamº Orationis ccpiditas & diftractio punitas
610 487
O : Orationis mentalis periculofus quidam in
Bedientiæ vis contra illuſiones. soy praxi lapfus & illufio. 555
O & leg , Oroit homnantia, 627
Oblivionis maleficium . 463 Or heus fanaticus . 592
Obſervaariæ naoz alexicacæ , & medicæ . Ona olivarum quid apud Baruch , & oſsis
6.7 nomine quid lignificent Hebræi. 401
Obftetrices maleficæ . 428 S.Olvvaldus. 580 2
Occulta facta non licet explorare per a . Orgerus æconomus facrileg. 483
ftrologiam . 686
639. Ocho 3.Imp.
Ocium libidinis incitamentum . 408 Ocho filius Imp.captus à Veneris . 600
Oculo excuffo divinare , quid , & quo fiat Ova dici paraſceves affervascium ſuperſti
modo, 606, exempla infelicis cogami . tio diſcuſſa . ‫ܬܘܐ‬
piss ibid .
Odacis & Zariadres fomnium , 658 P. 'S
Odij, male fici um .
. 447 cxe mpl a . 461. &
feq. Agomantia . ; bor !
Oinomantia . 611 po Paivori imago malefica. 439
Olivarum ofla incendcode maleficium . Palicorum crateres in Sicilia. боr
403 Palomantia. 620
Ollæ ludus, 665 Palumbi maleficium & poenitentia. 457
Ominandi genera varia : Pancraciusaſtrologus & aliis iofelix , 637
Ominis nomen in ſacra Scriptura . 4.96 Pandulphi Malateltæ crudelicas & pæna.
Onina. 617 646
Omina ex nominibus , & corporc. 4953 Parentum percuffores puniti.. 410
Omina ex verbis fortuiris .. ibid .
Pareocum execraciones quam formidas
Onmina V1.ilia feu το ένα διον. ibid . dæ probarum ibid. quam periculofæ ,
Orioa domeftica.. ibid. SAS
Ominum ab animatis & inanimis pecito Pariendidifficultas per maleficium . 435
sum tabula , 497 Parricidia ftrigum . +31
Ominum obſervantiſsimæ gentes .. ibid . Parthenomanciæ fpecies duæ. 616
Qmimum vanitas . 494-1 : Paliphaes templum . 546
HhhbWhh ; Palle
 LIBRI IIL ET IV.
Palleres præfagi 643 | PHVR Hebraicum .
?

392
Parceolium Achaiæ divigatio in fontenos Phyſiognomica divinatio unde nata , &
Pauire pro ferire . 617 quæ habeat fundamenta'; & qux porsic
Paupires de Lugduno feu de Barulo. 727 prædicere . 644. & feqq.
Peccatum quid . 614 Pidarienfes Magi. 480
Peccatum triplex, infirmitatis , mali : ie , Pifcatoris Tractenfis exempl. 67
& ignorantie . 610
Títupov & ao hioc Epyrirum , & quale
Peccaca fuoc caufæ maleficiorum, 470
are t ndo 402
Pacc quis potef facie am
rem licit , Plaronis divinatio . 626
& non peccare faciendo illicitam . rii Pæox modus quaado augefcit cum deli
Peccare quis pereft, facicos bona intenci &tis, 719
one quod ci faccre non licebac, 727 Politica conie &tatio . 662
Pedis offcoli omeo frequcotiſsimum 497 Pollenciaous Magus . 726
Pedicus omen . ibid.
Poocifex Romanus viĝbile caput Ecclefia
Peaerratio corporum ſolidorum Diabolo 728
impoſsibilis. 452 Pontificis eft declarare, quid fit fuperftiti
Peregriai hypocritæ pocoa . 688 oſum ib.
Pergameaus virginca maleficorum qua .. Pontifices declararuae probam 'aqux
lis 398 frigidæ illicicam . ibid.
Periaprorum ſuperftitio . 491 Popponis Dadi miracula . 690
Periurii Pena. 477 Poriaa mulcum dilitari quca ne. 452
Peſtis tempore parochi fortiri debent , Porphyria meretrix .690
quis in urbe remaneat. 664 sor
Pofterem pro adverfo.
Petrus de Fraziacto , 450 Præfiſcini. 410
Petrus Berncafis iudex fagarom . 375 Prædi & io & prænotio quomodo differant.
Perius Deioca proprer clccmofynas fal . A 528
VOS. 483 Præmonftrarcoſium ioitio eacrgum.qui
Petrus Maſsilienfis Preſbyer. 691 daa fatidicus. 566
Petrus de Moore Il cino . 637 Principis fuperftitiofi quæftio . SI7
Petri Sartoris fraudalcata hypocrilis 555 Proba aquæ frigidzolim diverfa ab hodi
Petri Primodaii error. 647 eroa . 703 eius formulæ duz collatz ,
Petri Leonii aſtrologi exitus. 637 ibid . & quam fæpèà Pontificibus & lm
Peeri Igaci Alban . Epiſcopi miraculus . peracoribus lit prohibica.ibid. & ac'hoa
692 die licita fit ,fusè difpucatum , ufque ad
Petri TarentaGi miraculum . 449 librificem , ab eadem pag.
nitupa quid . 402 Proba aquæ frigidæ parum habet ucilica.
Pharmacia. 605 tis, & quafifuperflua,prour, illam reci
Pharmacidæ Thebanz . 435 pi vult Richius. 714
s , Philaſtriifeftum contemptum . 486 Proba aquæ frigidæ eftecoracio Dei . zzó
PhilippeiroGum divinatio 620 & inobedientia fimilis ariolacioni feri.
Philippus Pulcher Francorum Rex 678 734
Philcrum ex infapre , 419 Proba aqax frigidæ apud paucos , in fola
Philcra propioantium pæoæ humaox, di . Germania,in ufu, albi cxplora . 713
viax
394 Proba aquæ frigidæ nö elt miraculofa : ſcd
Philera omnia noxia, adiguot iš furorem , ex pa & o dæmoniaco, probacur. 730
exempla. 404 Prola aquæ frigidæ qualis olim fucrit 696
Philcrorum remedia, quæ apud Gentiles, Proba aquæ frigidæ neceſſariò fallax,lica
& quæ proba. 400 pra le malefica ob aliud crimen ali
Phocco Sistyranni anguli. 605 quod. 716
Proba
 INDEX

Proba aquæ firgidæ iomaleficii crimine | Prophetiæ cauſa efficiens folus Deus.com
probibitæ canonibus & communi ſen . futatæ variorum aliæ caufæ , ibid .
tootja ofteadicus . 718 prophetiæ infuſio anrequirat aliquum in
Proba aquæ non eft fors conſultoria. homine difpofitionem , & cuiuſmodi. 53 !
Probæ aquæ frigidæ & aliarum vulgarium Prophetiæ materia quæ res fint. 534
oftenditur nullum eſſa diſcrimen ,cenfu Prophetiæ influxus mediante angelo quo
tacis quzeadferebaotur. 728 & feq. pecto fiat. ibid .
Probæ aquæ non præficitur à Deo Ange Prophetiæ nomen , quotuplex fignificatio:
gelu . 717 & definitio , fingularumq; particularum
Probæ aquæ frigidæ per bonos Angelos explicacio ibid.
Deum non adeſſe, 715 Prophetarum oraculum . 542
Proba vulgara per lancem & pondera. 735 Prophericæ inſpirationis fpecies , cum Di.
προβασκανία , 4: 5 alogo vel line Icem imaginaria & incel .
Probaciones vulgatæ omnes iure Canoni . lectualis, & quid Singulæ . 532
co prohibitæ . 729 Prophecare quo fenfu dicantur mortous ,
Probationibus quibus utiliceat iudici. 717 infanus ,vel Paganus . 530
Proclus Arrianus . 481 profperitas incitamencom libidinis . 409
Prodigia . 619 Providentia Deiio variis rebus creacis 645
Prodigia quatenus liceat obfervare & pro . Provocario ad.divinum iudicium , quando
619 licita, & quantum ei deferendum . 674
ponere .
Prohibitio generalis quá longè porrigatur. B. Pruminius. Sog
718 Pruvarum ardeotiuta proba qualis, & cius
Promiſsi matrimonii violaci pæna. 473 exempla varia . 690
Propheta unde dictus. 331 Pfychomantia. S46
Propheta verus laoelligit , & daunciar Prolomæi fomnium . 658
aliis. 533 Pueroruin familiaritas periculofa . 409
Prophetæ de froitio $ 31 Pueros pecaorſagæ varis modis . 387
Prophetæ quam cerci de eveotn , & de Dei Pulchritudinis corporeæ examco & vani.
revelatione. 535 tas 410
Prophecæ domen quá mulca ſignificet. 530 Pulveres malefici eorum color & vis. 386
quibus competat . ibid. Puoclcrus maleficus. 437
Prophete nõ mente capri,ut fanatici. 544 Purgario Canonica quid. & varia eius ge
Prophetia per fomnium & geoera cius, 545 nera proponunturà pag . 669 ufq; 674
Prophetis quibusdari à Deo folita. 532 Purgatio vulgaris per success quæ. 735
Propheria quædam fententiæ & præſcien . Purgario vulgaris per aquam qualis 690
tiæ, & quædam comminationis live có Purgacio vulgaris per ignem , & qualis &
fitii, & dilirimen . 134 quotuplex & cius exempla. 683
Prophera ai ſera per in bonam partem.sjo Pusgariones vulgares damnatæ . 681
Prophetia quomodo voluntaria & inyo Purgationes vulgares ubi in ufu , & eximu
luntaria. $32 6.86
Le pla.
a
Propheti quorum præfentium vel prære ! Purgatio nes vulgares à quo prohibicæ ,
ritoorm fit . ibid . 69
Prophetia ao femper hominibus mediante pyræ accepfæ probatio & exempla. 691
angelo detur. ibid . Pyrethia . 615
Prophetiæ genera duo :per Sacerdotes & Pyromapriæ ſpecies. 609
fer propheras 536 | Pyı hagoras deditus Phyfiognomiz . 645
Prophetiæ infallibilis veritas quomodos 4 i Pythagoræ ſpecularia magia .. 603
Prophetiæ gradus & dignitas. 548 Pychagoræorum divinacio.. ibid .
Prophetiæ donum quedicte DiPaulo 533 Pythia Delphicas 592
Prophetiæ definitie tradita & explicata
5.2 . & ibid . Pycho
 INDEX

Pythones livé Pythonicorum varia pomi velà dæmone . isos

na. ibid . Revelationes quorum non credenda. 553
Pythonilla Francica. ibid . Revelationum diſcernendarum præcepia
Vercecēlum monialium prophetiæ . qui tradiderint , 5 4.8
Q " 534 Revelationum finis perpendulus.
Quevedi Hifpani divinationes , & vulpe . Revelationum falſasum indicia reſpectu
rum curario, 605 perſona
Abdomaotia . 620 Revelatiooum qualitates quæ conſideran
RA Ranæ ofcillum . 395 dæ . sos
Ranunculorum præfagium . 613 Revelationum pugbaptium conſiderada
Rihs, & aliorum medicorum prava reme. rum regula. 576
dia, 407 Revelationum . præcedeotia & ſubſequen
Ratio contra omnes orationum fuperftitio, cia perpeodenda . 577
farum formulas. 507 Revelationuin prætextu olim hæretici &
Rationes dignoſcendi ſuperſtitioſas for hodie fe ipliouanr. 583
aulas orationum . 503 Revelationum de immaculata concept B.
Racionaleiudicii . 537 M.quæ certiores. 576
Regibus & Iudicibus , rolertia quædam di
vipandi à Deo data , & ejus exempla va deodz . 576. & feq .
ria. 528 Revelationes non codem ſemper modo
Relapfi in hærefim papa. 89 4. & feqq. continguoe. 566. & ſeq.
Remediis vabis & fuperftitiofis uti ponlio Revelationibus affueti , fæpd opiniones
cere. 723 fuas puraarrevelationes. 567
Remora . 395 Revelationes proprias turò quis poteft re
Rerum magnarum & ſolidarum in corpus pudiare, probatum exemplis, 351
ingeſtio ,probata exemplis , & examina . Revolutiones . 630
tum quomodo ingerantur & cgeranrur. Revolutionum quæ certitudo. ibid.
448 & feq . Rhabdomantiæ ſpecics. 614
Retractio & abſconſio genitalium an oa Rhenaniincendarii . $ 18
turalis & vera. 458 Rhenus explorator liberorum.
Revelationis veritas ab eventu quo pacto Rhombus magicus. 402
dignoſcatur. 581 Rickbergeri exitus. 480
Revelationi vigilantis an plus tribuendum Richarda Imperatrix . 686
quam dormientis. 505 Richardi Dipori hiſtoria . 659
Revelationem ut quis diiudicet , quæ illi Rickii ſenteptia propositur & examina
neceffaria in genere. 548 tur . 712
Revelationes ledulò diſcutiendæ ante. Riffc vcl raffe.
quam approbentur. ibid . Ricus & geftus abroni, dampandi. 508
Revelationes Sanctarum quanti faciendæ . Robertus Abbas .
869
360. & feq. Robertus Epifc.Cantuarienfis. 689
Quorundam ſanctorum . 543 Rudolphus Habfpurgius. 636
Revelaciones à Deo petere an liccat quæ Rollonis Normandi contra fures , rigos,
r
tito . 550 689
Revelationes alienæ quomodo diſcutico Romani ivueuis cum Venere defponfatio .
dæ.551 . & feq. 528
Revelaciones miraculis confirmari. 581 Roftochienſis faber magus. 606
Revelationes propriæ non propalandæ ,fed Rugia matropa. 686
tegendæ . 568 Ruy pacz de Viedma duellum. 680
Revelaciones aliis confirmari.
$ 76 Rythmiautverfusan ſuperſtitioſi.
Revelationes unde apparcant cac à Dco
Sacculas
>
LIBRI LET II.

Accularii, 434 Scorus Parmenlis. 187

Sacerdotes Diabolus calumniatur. Scytharum divinatio . 615
Scythici magi 613
593
Sacerdorumimpurorum ponæ . 467 Sebaſt,Zianus. 601
SAKAH quid. 814 Secundelli illufio . DO
Secrilegorum peoz. 488 Semen humanum, & ftercora præbent ma.
Sacrorum & Sacramentorum irrico, abu . lefici. 296
ibid . Senna inſula ." 59 2
ſuſque.
Sacris rebus cut patiatur Deus maleficos Seacs & pueri facilè illuduntur, 557
abuti . 457 Sepulchra violantligą. 431
Sacris rebus abutuntur malefici ad pecin Sepulchralis agus 430
dum. 387 Serapis quis. 654
Sadducæi athei. 469 Serapidis templum . 546
Sagis necelitas Docendi . 594 Serpentes ſublati ab Apoſtolis concepta
Sagittarii feu baliſtarii malefici. 430 verborum ad hoc forma.
son
Salaffiorum malchci venenarii quid cona Serhus Migus . 390
ti, & quo modo deprchenl . 28 Sexus fæminci revelationes , quantifacio
815 eadx 557. & feq.
Saligoz ,virge .
Salidatio & Saliffator 495 | Si lignificat quia,vero , 507
Salmacis fons qualis cxplicatům . 460 Sybilla quales & unde diétæ . 593
Salomoni fapientia in ſomnis daca . 547 Sybilla folia. 613
Saluratorum quædam fuperftitio. SO3 Sybillæ & Balaam propheta. 532
Sambate filia Një. 593 Sign urt petereà Deo quando licitum . 589
Sancii Hifpani & aliorum miliram facrile . Signum à Deo pofcere differt ab omenac .
gorum pænæ. 483 cipere', probatum ex Sacra Scriptura.
Sanctorum Itaruas incidendi fuperftitio. 497
445 Signum maleficii amotam fcliciter.
Sanguinis libatio magica. 598 Sigoi amotio felix . 443 & feqo
Sanguiſugæ venenata. JOS Signa à Deo petere cr: mplo veterum quo
Sanguinatio cadaveris quale indicium : dic modo licitum . 730
umile vulgari probationi oftenditur. Silefius nobilis dæmones convivas iratus
721 -vocat & illi vedere ſpecie equicum , & c.
Saptaberenos. 600 477
Saphat,quid . 309 σαμιώτικη . 643
Sarze Sponli interfecti ab Aſmodzo. 472 S.Simcon Trevireolis. $66
Sartor quidam Anglus à dæmonc occupa . Sinica Auguſtæ dæmonem eiecit , quem
tus . nequiveranr Lutheraniminiftri. 469
Savonarola. 335. detrectar probam ignis. Simon magus dæir os es in alios immitte.
698.revelaciones & cauſa damnatioque. bat.454 .Ejus pulveres. 386
582 Simonis mira non fuille omoia præſtigioſa
Saul invitus propheta . 335. à fpiritu malo contra Baroniuin .
cur obfeffus. 471. confulens Pythonſ Simonis Bulgarorum ducis mors nica.
fam . 390 410
Scævæ Sacerdotum filii. 469 Simoniacus Epiſc. convi & us per igoem .
Scclerus Sechusi 400 692
Scinci. 405 S.Simphoriadi pagi inquilinæ mulieris ma
Schiltachii incendium . 464 Icficium . 449
600 Siunplicitaris vis contra illufiones , 581
Sciomabria quid. i
Scopiliſmus. 434 Sibicho Epiſcopus Spirenſis. 673
Scotus defenſus à calumniar 723 Slavorum lex de purgat.vulgari, 685
liiiiii Sobris
 LIBRI V. ET V !.
Sobrietas contra illuſiones. $75 Sorriens fraudator an iterum admitrea
Societatis Ieſu Burdigalæ fa & um . 489 dus , 607
Socrates Phyſiognomus.645 . Eius'divina Sortitio Genci'ium qualis, & quæ iure civi
tio . 625 li canonico permiſſa: 636. Servicio vescº
Soham & miluim Lipides. 531 fum Chriftianorum hodiè obhra ,& quo•
Solymannus Imp. Turcarum . 529 tnodo illa peragi folira 664
Somnę incicamcorum libidinis. 408. quo Sorricionis miniftri & impeofæ cui fereo
pacto maleficio quis fopiatur fusè. 388. da . 608
& feqq: Specoaceolis hofpes i dæmone viſibiliter
Somnium quid. 654 ablatus. 477
somnium dæmonis nomen . 574 Spatulamanchia. 699
Somnia quædam licet obfervare , quædā Spe &tra militaris exercitus proficifcentis
non : irem quædam vera, quædam falfa , ad locum dell &ti, pænitentiæ cauſa.484
quedam à Deo, quçdam non. 655 Spiçam excernens quidam : 451
Somniorum ſpecies ac diviſio . 654 | Spiritus quo pa & o ingerant , ex do & rina P.
Somniorum cauſę quę. 656. & feq. , N. Ignatii. 580
Somniorum porrę duæ. ibid Sponſa à dæmone ablaca, reſtitutaque eius
Somniorum divinario . 64 veftimenta. 478
Somniorum divinorum caufę finales varię Spr.ngeri & Nideri quaata in bis au & ori
347 tas. 443
que
Somniorum divinorum examen 667 Stadele in maleficos. 405

2
Somniorum naturalium examen . 636 Scampani Comitis maleficium . 439.
Somniorum Diabolicorum examene 658 Stapedi affricatum yenenum ao ad cor ho .
Somniorum certitudo unde . 66+ minis queat penetrare . 433
Somniorum naturalium caufeintrinfece & Scare ad crucem , quid . 735
: cxcriolice que 2.650 Stephanus cques Neapolitanus. 405
Somniorum propheticorum multa exem . Stephanus Hagiochriſtophorira mag 605
pla . 547 D Srephan reliquiæ . 470
Somniorum curiofi obſervatores calami. Sicchacus, 637
coſi fuere. 660 Scernucarionis omto. 498
Som vificium maleficum qwale. 388. exem Sriradii mors. 447
pla varia 389 Scoichiomancia. 622
Soractini vates. $ 92 Suenarum inirio anni cooluerudoan licita
Soricidum aufpiciun . 498 diſceptatum
Sors quuruplex, 6.19 Scrigatio puerorum .
Sors pro oraculo,ut Delia; Lycia,Prępeſti Scriges infantes ao necent , & quomodo
оа ibid . 387
Sors conſultoria hodiè qualc peccatum . Stygis aquæ venenum . 433
629 | Sudes per cutem prodeuhtes. 449
Sors diviforia ui licita quęconcorrere de Superbia expoſita illufiopi. 565
bea c. 4.43 Superciliorum fpe &tio . " 449
Sortis divinatorię: & conſultorię diſcrimen Superſticio in verôi's aus orationibus facris
727 490
Sortis contractus 665 Superftitionum inftrumenta tuto perduo
Sortis contractus duo genera : & periculo tur. 604
fum id in quo ftatim fortiuntus Goguli Superftitiofæ medicinæ 493 eis urinó licet
collaca p cunia. 666 nead ſaniratem quidem fuliſsime, &
Sopres conſultorię in S. S excufare quę , 589 ſeq. 5:04
Sortes Apostolorum 622 Suſpendiofi lanca vittaa 402
Suſpen
 INDEX

Sufpendioforum lipſaga in magiis. 430

Syconintia . 603 Alazeæ veneficium . 456
Syngrapha pa & i extorra dæmodi . 486 Valenris divinatio . 6 :5
Sinelui conGlium cavendum . 684. repre . VanV
| a obſervantia quid . 488
henſus. ibid , Vana obfervantia, quando lethale pecca
612 ibid .
Syrrhus vicus. cum & veniale.
T. Vanz ohfervaoriæ quatuor ſpecies. ibid.
609
Anaquil veratrix. Vanæ obſerváciæ dignoſcédæ eapones.489
Tariarorum divinatie . 612 Vanæ obſervantię exempla . ibid .
T
Telchvies qui. 424 Vaporum preſagia. 641
328
Telephron denafatus à maga dörmicos.423 Vaticion quid fignificet .
Temixitiaai lodi filios immolabant . 465 Vcoeficia quzdam naturalia , quædam etiá
Temoja laga Acheoisoccata. 405 malefica efle feu dæmodiaca copera hę
617 recicos . 4 6 & feqq.
Templum augurura .
Templariorum damnatio . 678 Veoeciis maleficus aoimas dæmoni emens
Tempo ariorum fuperfticiones. soo 428
Te ph ra ma nc ia ve tu s va
& no . 611 Veneti cur mare defpondeant. 60C
618 . 410
Teracoſcopia, V broroquis
um præfagia.
Ternarius numerus ia maleficiis . 402 Veotril $ 92
Tertulliani lapſus unde oacus . 394 Venus dæmonis fuccuba. 456
Tecbaldi Peletarii cxpurgatio per ignem Venus Gazza ſomojantium , 590
684 Veneris Gazææ oraculum. ibid.
622 Verbum quid 543
Thallus .
Theagenis prædi & io. 636 Verbis maleficiari non nullos. 387
' Thedas magus. 400 Veritatis agnitæ impugnatio. A73
Theodoricus Rex Gotthoruma . 529 Veftis virilis mulieribus non iaducoda 485
Theodoricus R x maleficiatus . 459 Victimaria divinacio. 608
Thodofii fomnium . 660 414
Videndi vis quaata.
Thcophilus Oeconomus pænitens. 486 Videotes unde di& ti prophetę. 531
Thefrati cadavera coorsa magicas infidias Vigilantia & acceocio ad bonom. 575
cuftodiebant. 432 Vij live Viales Dij. 614
Theurgia. 537. B. Thomas Muozerus 653 Vililla in Aragonia. 640
ThomęAnglici libri cributi Thomæ Do. 408
Vinum .
& tori Angelico. 53 S. Vincentius Fercrius. 407
Thomæ de K mpis libri de contempta mū Virginum an coniugatarum revelaciones
di, apercio coorra ccotationcs . 622
pluris facienda 5 +7
Topherh facrificium , 612
Vilio & Verbum quo pa & o differant , &
ThraGllus aſtrologus. 636
quid fingula, 543
Thumtim quid, & cur nofter do &rina & Viricus Ncufeffer . 449
Sacerdotes. 537
610 Vagueorum pagaoum , quid voceor. 405
Thurifumia. Vogucaris quibus & quomodo utantur
Thyrxci Apollinis oraculum . 602
maleficæ 286
Tibcrius Gravhus. 497 472 .
Vori violat e.
593 Vorum caficatis ex pacto exorciſz, 478
Tirelix Magia. 612
Tiromantia. Vox levis repugaar vitæ gravitaci. 428
Torqueadus prior qui doformior eft. 645 Vrim & Thurmim ,quid rei, & quæ forma
Tridentini concilii Caron de duellis 682 536
difputatua fusè.
Tripudium foliftinium ' oudium . 617 Vrim & Thomwim unde di &a , & variz
Turiarum divinaciones. 615 537
012 opiniones de cominc
Turcarum ſuperitinio. Disiiii 2 Vrien
 INDEX .
Prim & Thummim fignificatio nominum luma 680
ratio, & uſus prophetiz . 539 Wilhelmum Laulanenfis Epifcopos. sos
Vrim & Thummim refpongia duplex. S.Wio v ralocas. 58
ibid . Witreaburgcofa excmplum Iudicii. 687
Vrim & Thummim prophetia quando de
fierir. ibid. Erxes . 661
γfurt pαn2. 479 X
Vſuras licitas eſſe vnquam , crrore 307 Abernenfis mulier . 430
Vores lactis furaces.. 436 Zelotipiz poculum . 696
Vulcani ladici. 641 Zingalæ ſeu Ægyptiz . eos
Zita Princeps Arabum , 637
Aronis fons . 703 Zopyri iudicium de Soçrace . 645
Wencesluit cum Radislao ducha Zorunkridlibrin 433

INDEX RERVM ET VERBORVM

LIBRI V. ET VI.

Biuratio quid, quando , & quomo- | Ægidius Nettelecus. LOGO

do facicada . 806 Ægyptii uxos videbatur vacca. 1089)
ASAbiura
I ndi formula.. ib . & feq. | Æquivocationum licitarum exempla. 80k
Ablutio non eſt Sacramcntum bao Æris crepicu Geniles magica diſpellebant.
prilmi.. 1 1053 1126
Abortum procurantes, uc reacfici punico- Aniigimelias, aliquando quam nihil ad
di .. 817 verglencire .. ibido
Abracadabra . 1012 Agnus Dei. - 118.799,
Abfolurio quid operetur. 746 Agoj Dei cercivis. ' IJIS
Abfolucio quomodo impendenda malef
-

Agnorum. Deimareria , & benedi& io , &

cis , & qui abſolvere poliar de hoc cri . vis . 11/3 :
mine. IQIQ Agrippa . 749
abſolutiooi quando.locus ,cius fpccics, & Alba Nymphæ. 1073;
praxis . 809 Alberros ArchiduxCaletú expugnavit 788
Abrolurus definitivè quis ccolendus. 810 Albieniu hereticorum falla.miracula. 1.85
Abfolurus in uno foro definitive , adhuc Allia tuſa .. 1099
porcſt in alio puniri. ibid. Allobrogis mulierculæ hypocriſis magica
Acculatio quid 784 & iudicium .. 848
Accufare in hoc criminc an pollint omnes Amatoriarum lirerarum damarmi. 1044
inbabilcs . ibid . Ambitionis pæna.. 1088;
Accufatio poft capruraw .. 790 Amicitia cum nomipante .. 756
Acculator ad quid ceneatur . 788 Amoii geftatio . 102 1:
Actus om Acs. in amotione ligai perpendi. Amoris caroulis pena. 1082.
1048 Amore improbo quo pa & o quædam libee
Adams. IC SA rata .. DLS9
S..Adelinus. 773 Anatolius , & facii Magi.. 848
Admonicio legitima quæ: 773 Angeli cuſtodis io vocacio & auxilium con:
Aegidius Santarcous , exmago quo pacto tia maleficia . 11.6
Converfus 11.18: ' Angelicæ Salucarionis vis.. 1081
Aathio
 LIBRI V. ET VI.

Anthsopophagia Sortiariorum . 840 B Auxentius Arcbimandrita . 1090 '

B.
DA ocoo.maleficio lædinon potuit. 1072
Anum birci maleficæ ofculantur. 840 1074
Ancyrenfe concilium . 873 Baprifmus fortiariorum . 839
Anzerma civiras in Perua 1076 Baprizatio & rebaptizatioimagioum ma .
A pamedum fpe &trum . 1,11 10.1 gica. 813
A pocomeaſes libe. ari à malefcio dæmo . Balilius Magus fioxit monachari , & com
DU. ibid . buftus 813
839 Bacavi crud : litas barbara . 835
Apoftafiamaleficorum .
Apoftata à fide degradandus . 842 Bavarica fæmina dæmodi devota, quo pa
8 44 to libera : a 1082
Apoftafia à religione pæna.
Apoftatiæ crimen enormifsimum . 1:45 Beelzebub adorant fagæ in hirci Specie.
Apoſtaſiam cogitaben in Gdiatur diabolus. 840
1:24 Bellum iorer hominem & dxmonem à
Appellationi à tortura quando deferen . Deo indi &tura . 1045
dumi. 791 Benedi&tz aqiæ infufio , 796. ceræ bene
Aqua luftralis cur fæpè non profit contra di &tæ . 1082
dæmones. 1081 Benedicti oleivis 1092
Aqua luftralis ftrigum . 906 Benedi &io aliquando vocatur bapriſmus.
Aqua piacularis . 1079 1073
A quæ benedictæ ufus contra maleficia Benedi &tio maleficarum vitanda. 1031
quis fuperftitiofus. 1029 Benedi &tio ciborum pro energumenis.
Aqua benedicta vis. 848 1091
A quilienfe conciliun . 849 Benedicere maleficiarisao iubcodæ mals.
Acabæ puelle energumenæ curatio : 1083 ficæ 1037
Asbiccio quomodo iudiciámoderaodum . 1. D. Bernardi miraculum . 1084
814 Bezz mendacium pro concione. 906
Arbirrium iudicis quo pacto moderálum . D Bialij veneratio . 1026
742. & in liceatpædam a igere vel mi Blafphemijs damo non abigitur. 2017
suerepro arbitrio . ibid . arbitrarias ho . B aves homines. 899
diè penas effe quomodo incel igen . Bruneofis mulicris liberatio. 1100
dum . 743 Brungculis fumica liberata à da more.
A scvaliſententia defenfa. contra Baones . 1077
773 Burdigalenfis Parlaisentiiudicium 90g
Argenrivivi.pulueres. 1095 Burdegalcolis puellæ fagæ confeſsio.
3. Arnulphus Epuranpus Sueſsioncof. 1082: 1009
Aronenſis ſacerdoris cum diabolo coho Burgenfis hidaigui cum fpe &tro pugna.
quium & vi & oriam 1024
Aliniai pulli philirum , 776 Buris oraculum 1020
Aftoi fluaciciungula 1058 C.
Afa'sinorum perna . 842 .
, C 777
maleficio 845 Cadavera ex humant Lamiæ .
S.Achanasia. 1081 Caleti quid mirum accideric. 28
Anebacenfium .frigarum hiftoriai 9.00 Cæremoniarum intrusio penes- Eccle
Avidionenfis ioquilsio 994 fiam , & vis eorundem . 0136
Auriaves.obfcænæ . 1975 Calicis Sandi vis . 108 +
Auriti reltis græauctoritas. 701 Calidius Lofeus patroous maleficiorum .
Austriacus nobilis quomodo à fpe &tris & 770
amore veſano.fic liberatus.. 1082 | Calumpiator ad quid veneatur. 785
liiiiiis , Calo
 LIBRI V. ET VI.

1140 Chriftmacis vis. 1078

Calviniltze
ibid. Christmatis eradicatio . 779
Calviniſtarum faftus.
Campanarum comco & origo 1125. cur Chrifti Dom ai longitudo. 799
ibid . s. Chriſtophorus 1109
nomen eius impogatur. 822
Companarum pulſatio dæmoni cxola & Chryf lichi vis.
& exempla prodeffe contravim Circulus magicus . 90 $
quare , Circulus lagarum . 837
diabol icam . baptiza Il 24
Campanas non riled bezedici 1125 Ciazzuraous à dæmone liberatus 1077
1060 Clavis Dominicivis. II's
Cameleoptis hepar
Caodelæ piceæ demoni a fagis offeruntur Clericus per aſſaſsinum conatus occidere
840 an pofsic à iudice ſæculari capi & puni.
1021 ri 844
Canis nigræ medicamenta.
Canonum contemptores coa Iuriſconſul . Clerici malefici poende 814
ci , ſed Leguleri dicendi . 1126 Clericorum peculiaria maleficia 8 :6
do
Capi quan poſsi malef ne ici : 785 1 Cogere invitum peiuseft quam orare pa
racum 1035
Capere maleficos & incarcerare quibus li .
ibid , Complicis nominatio ao debeat effe fa & a
cicum .
Capicodimaleficos prašis & cautela. 788 io tortura ao Don. 753
Capti malefici caco expediendi carceribus complices quaodocxaminaadi,quid vale
790 ac eorum depofitio. ibi.
Captæ maleficæ cur non noceant , & an Componere cum rco quando liccat iudici.
747
1 porsiot 789 dæmooem cum ijs adhuc a
gere probatum exemplo. ibid ; Concubina facerdotis liberaca i dxmoac.
1031
Capras curdæmon nou cripiat. 790
Capillorum & pilorum abialio. 797 Concubinæ facerdotis pæna poſt moriein
1009 1023
Capitulum gcoerale frigum . 819
Carcer mlaeficarum ao poſsit effe lethalis. Concubicus cum dæmone verus .
785 Condemoacionis vis. 747
Carceris muratio ad utilis contra malefi. Coofeſsio Extraiudicialis 761
Confeſsio erronea differt à dolore extorta
cia 799
793
Cercer is perpetuipæna quando indigen
da clericis velreligiofisio hoc crimine. Coofefsio rei convi &ti an neceſſaria. 897
846 | Confeſsio quo modo in hoc criminc inti
Carceribus effugere an quis teacatur auc cuenda , quantum illicriuendum 1004
787 & fcq
pofsit fine peccato . 795 Confefsio per fraudem extorta , an logici.
Carolus Billbeus . ma & reo nocens. 796
Caroli V fa &tum , 749
ibid . Confeſsio rcorum qualis , & quid opere
Caroli IX.remiſsio
Cafus reſervati .
Epiſcoporum à religiofis cur. 802 invalida quæ confeſo dandum
endum 794
dam 1011 tempus ad ſe defend
Suecicæabſolvi.
Catharina poffunt
B. quibuſ remedium. 1081 Coufeſsionis auricularis vis. 10,9
776 Confeſsionis figillum quam ar &te ſervan .
• Çauſæ
Cautio qualindiciu m .genda io relaxatione 787
is exi dum & nunquam licitum frangere , ne
Causela quibus utendum quando peritur io hæreli quidem aut faſcinario crimi
ablatio noxæ à malefico : 10 : 6 ne . 999
Chempitij mcadacia . 1128 & feq. Coofeflarius gerit perſodam iudicis &
1107 medici. 993
Chirographum Magicum . Confeflarius poteft dicere ſe aclcire vel

дод
 INDEX

Bon audiviffe que accepit per confeſ.

fionem : 100 % D.
Confeffarius ad fic morienti , poteft perere
ur facculus pulveris pe & ori apponatur , Æmon familiaris quo pa &to pullus
aut fuccendacur, uc ftraogulecur qui vi . D 1119
Vus exurendus. 1006 Dæmon apparensin fpecic abbaris 1124
Confeffarius quæ interrogare , & quo pa Dæmon in fpecic canis1077.in forma vul
& o iudicare de Gogulis debeat 993. & pis. ibid.
feq . Dæmon fugatus San & orum præfentia ,
Confeffarios non intimet feorentiam verbis . licteris, verbere. 1091
morris, non adGt corcura, bonè tamen Damon quibus modis fiagat indolenciam
in locn vicioo. 100S in cortura . 794
1708 Dæmonis variæ fraudes & fpe & ra. II2O
Confirmationis Sacramenti vis,
Confronracio qualis. 804 Dæmoneseſe contra acheos docerur.1144
Confrontacio ao facicada reſtium . 781 Dæmonem invocans ad ea quæ poçeſt de
Coniuratio ad lachrymanduos ſuperſti mon faire vel facere , an fortilegus hæ
tiofa . 797 recicas 810
Coniuracores oubú & infectorum impo. Dæmonum invocatio per modum preca
ſtores quo pacto depreheadendi . 1053 , rij , velimperiji 814
Conſuleorium magos poena. 816 Dæmonum beneficia noxia . 1030
Confuctudo jurandi , devovendi & blaf Dæmonum lucrum ex fuperftitiofis reme .
phemandi. quale iodicium 779 dijs. 1028
Contritio , quomodo procuranda ib . eur Damgasus ad mortem cenſerur in arcicu :
tanta difficultas hac in re quo ad ſagas. lo mortis quoad abſolutionem non quo
1006 ad alia. 1010
Conventus lortiariorum . 840 | Decalogi i . præcepti quanti faciendum ,
Converfario malis Hominibus quale in 1145
dicium . 775 Declinare ad magos quid 1053
Coovitanog torquendi. 793 Defenſores & excuſacores maleficorum
Convitiorum vis in dæmonem . 1017 quomodo & quando ut fufpecti capi &
Corallo vis. IOS 9 torqueri poſsint. 1770
Cornelij Löſei Palinodia . 908 Deferendæ ſagæ ftarım ibido
ĉortectionis fraternæ ao ordo fervandus. | Defigere & defiiones magicæ . 900
773 Degradacio quando in maleficijs locuid
Corybantes. 103,0 habeat, 815
Crapulæ pena.
1088 Degradari ob quæ crimioa hodiè pofsiivo
Credere non niſi quod' cerco cognoveris, clerici. 8.45
ftultorum eft 862 Degradasionis duplex acceprio. ibid . pro
Crime deli & um , maleficium ftri & è dif. 1 qu bus criminibus infigendam Abbas
ferunt, 741 cenfuerit 876
Crinium refe & io fuperftitiofa. + 1012 Dei nominatio dæmonem fugat TIZI
Crux formata manu leva. 905 Delufæoc Ciocfagæ nec ne, unde dignof
Crucis figni vis. 1037. 1079 cantur; & deluſionum modi . 858
Crucis effica ia contra dæmones . 1112 Delulio differt ab infidelitate. 1098
Cruiisimago contra dæmones 920 Denunciarc omnes tenentur . 773
Curiofus pro malefico : 900 ! Denunciatio qualis eſſe debeat. -730
Curiolicacis ſecretorum & divinaciopum Denunciario (poocanca. 775
morbus quidem bonicis facandus. 1'54 Denuntiati non admitrendi ad colloqui.
Cyprianus magus 1073 um iasa dampatorum , 752

Deza
 INDEX

Depilatio fagarum licita . 1054 cis.

Deirectans abiurare quomodo puoico- Edelioicum dæmooc pa & um, hiftoria ,
dus. 807 dampacio. ‫זול‬
Devoventis re dæmoni ultio. 1081 Educationis indicium. 788
Devotaas ſe dæmoni abrepta . 780 Effe &tum privatitum licer à dæmone ex
Diabolus Chriſtum , Mariam ,Apoftolos, & fpe &tare. 1066
Angelos exhibeas. 1086 Effe & um effe dæmoniacum , quo pa &to
Diabolus, cogatur perſuadere vane eſte, dignofcamus. 1055
quæ de maleficis feruorur. 770 Elecmofynarum vis. 1098
Diabolus non liberat maleficio , nifi fortè Energumcoi confefsione fanati. 10 81
in alium traaslaca . 1026 Ephelia nomina. 1017
Diabolus orari non poteft,ut collat malefi, Epiſcopi quà cales non habeat licentiam
ciun . 1035 legendi libros prohibitos . 875
Diabolus quid perſuadeat maleficis mori Epiſcopi venia pereoda ut malefici excra .
1 curis ut oon peniteant. 1000 haotur 783
Diab oli beoe fici a noce atio ra vul acr ibu s. Equi malefciatiligaculo Dodi exemplum ,
1038 1058
Di &tifiocofi feu ſcurrilis pæna. 1091 Brychobolos urbs unde di&ta. 1020
Dies convencus Cortiariorum , 900 Evangelit s loannis initium lectum fugat
Dierum conciouatio non femper fuperfti. dæmonem . 1100
cioſa . 1087 Eucbariſtia abftinere, quam noxium.3089
Dimitrendi rei quo pacto. 794 Euchuriftia quando morituris præbenda
D. Dionyfii Arcop.opufcula defeofa , ipſi. fonciariis . 895
que aferta . 1139 Euchariftiz vis . 1083
Dirarum magicarum quædam formula Euchariſtiæ coolccratio , & transſubſtan
diſcuſſa. 844 tiario , & adoracio defeofa. 1138
Divinario dæmoniaca . 1083 Euchariftiam indigniſsimè tra &aor lor .
Divioscores magi qua pæna ple & codi. tiarii. 840
817 Eucheria Agapii uxor. 1090
Dompreada arbor . 904 S Eutychius, 1090
Domus feu locus quid probeat io malefi. Excuſantia à cortura. 791
cio , 716 Exaommunicati accufare poffunt. 784
Domus iofeſta peeris quo pa &o purga . Exorciſans cavere debet iocos com dæmo .
ra . 1077 oe . 1091
Domus i ofeltæ à dæmonibus liberandæ Exorciſandi vocabulum Tertulliani , non
methodus , 1129 magicum . 1130
Dorſo adverio anfiftcode maleficæ. 789 Exorciſmi Ponrificij dcfenfi. 1128. cuana
Drepaicapa familia io feftaca à damone antiquus ordo exorciſtarum , ibid. ritus
1119 probati ibid & feq.
Dromadz Lichenes. 1058 Exoreilmis quæ dæmonum infeftationes
Duaci clericus ob Sodomiam degradarus. ſolicæ ſanari, quæ non. r90
842 Exorciſmorum antiquitas & formula &
E. vis . IC91
Exorciſarionum & exorciſtarum abufus
Edelinum . 807 quidam vitandi . 1157
Ebroiceng ; Epifcopi iudicium , 904 Exorciftæ , exorciſmorumquc ritus vete.
Ecclefia non eft aſylum maleficis. 787 res. I137
Eccleliæ communis oracio uciliſsima. Exorciſtarum ordo. 1091
JIOI Exploratorcs non multiplicandi iudici.
Eccleliæ immunitas ao profit malcki . bus . 741
F. Faly
 LIBRI V. ET VI.
F. Gratia Princip. exiſtence aulla , an judex
Allum dicere , & verùm occultare dif. pollic punire reum. 748
feruore 800 B. Gregorius Armenius . 1074
Fama vehemens nominari . 756 Gregorius Oftico fis Epiſcopus, quo pacto
964 ialecta ex Cantabria profigarit . 1161
Fama quo pacto probanda .
Famæ ius. 745. & feq. Gregorii XIV. laus'& bulla. 788
Famæ indicium quale ; quid operetur . 762 Guilhelm . Edelini abjuratio & condemna
1060 tio . 807
Faſcinatio quorum .
Fatæ ſeu facuæ Bourlemantiæ .. H ,
904
Fautores maleficorum . Ærecicum quid 810
: 772
Herecici ubique a la quovis judice
Feles . 1019
Felis cerebrum comedune ſaga . II20 puniri poffunt. 750
Fæminarum denominacio . Hæreticorum vanæ vifiones, & miracula ,
755
Ferale . 902 1086
ibid . Hæreticos capi poffe ex pon ſemiplenis
Ferale quid fignificer.
probationibus. 785
Feſt's diebus an examioandi aut torquendi
Hæretica aur hæreticalia, aur non ſortile
rei . 799
Fidei veræ & vivæ vis. 1071 gia. 816
Haleplis fæmina à dæmone ablata . 783
Finganus nobilis roſario dæmonem expu
lit. 1102 Hepar piſcis Callyonimi. IC61
Fipis bonus maleficæ peccatum oon ex Herbipolitana domus à fpc & ris liberata
cuſat nec ponam . 1030 per fidem . 1077
F !entium . Picardorum hæreſis. 779 Hæredum malefici obligatio reſtituendi
dampa. 1008
Forum Ecclefiæ duplex, 77
Hefperii fundus fpe &tris liberatus. 1089
Florimundi de remuudis V. C. narratio.
pos Hexagoni fuperftitiofi. 1017
Fraude & çquivocatione an reus decipien D. Hilarion cur figoum noluerie remove
dus. 800. & feq. re. 1055
Homagium dæmoni præftitum . 1108
Frigidæ aquæ infúlio. 796
Friliæ fpcctra. 1073 Homo homini dæmon . 1058
Fuga pomivati. 7 ‫کر‬ Homicidia ſortiariorum cur graviſſima &
Fugaindicium quale , ad quid valeat , & c. degradatione digna . 842. & ſeq.
786 Hoſpitii indicium . 776
Furto accepta de domo ftrigis . 1023 Hotomaoni impia locutio. 898
S Hubertus dæmonomaſtyx. 1117
G. Hugo Bourlectus. 900
Abhata ferrca. 1017 Hyenæ medicina multiplex. 1058
G Gagaris vis . 1059 Hypericon . 1060
Gallicantus an dæmoni formidacus. 1018 1.
à Actantia .
TIIS 768
Genucolis adoleſcentis maleficiari curatio, Iaponum ſuperſtitiofa curario. 1018
1044 Iafpidis vis . 1059
Gladiorum vibratio an rimenda dæmoni. Idololatriæ ſolicæ lagis deſcribuntur. 840
1023 Jejunii vis . 199
S. Glyceria . 1106 Jeſu nomen quàm validum. 179
Godela Kukers . 1040 Jeſu nominis vis . 11 : 6
Godelmanous refutarus . 1127. & fcq . Teſu & Mariæ nomeni 1:22
S. Godelevæ cautela . 102 Ignis niger maleficorum . 840
S. Golauduch . 1107 | Ignis pæna coorra maleficos quàm anii.
Kkkkkkk Ignis
qua . 847
 INDEX " :

Iĝuis panam an liccatjudici miquere , & loquiſicores quipam de hoc criminc coa
quan do. 847 guoſcunt. 749 )
Imago maleficæ læſis obresfacur. 260 Inquiſitores cognoſcuor de fortilégio.896
Imagias magicæ medicida . 1016 loquiſicores fidei , de quibus fortilegiis
Imagines Ficini. 1022 poffint judicare. 812
Imagioum conculcatio magica .. 85 | Infectorum profigeodorum remedia lici .
Imaginarium maleficiuna per defizioncm . ta , & abufus varii . 1960
133 Inſentibiles quo pacto dæmon faciat in tor .
Impedire omitrons damnum , quando cre . rura,
791
datur reus . 769 Inftrumenta inaleficii quam fufpe &ta , au
Importuna ſollicitatio . 776 ad condemnandum uſque. 775
Incárario an magica unde cognoſcatur. 826° | Inftrumenta inventa. 737
lacantatorum ad medicinam pæna. ibid . Interrogatio de ſociis quomodo facienda.
lăcorrigibilitas ap ad degradationem e 755
quiſta. 8.42 . Interrogatoria in tortora , 790
lâcubi dæmonis proles monſtroſa. 1100 Interrogatoria confeſſarii in hoc crimioc.
Indicia qualia io hoc crimine requirantur: 1004
751. indiciorum geocrc & effeétus va : Inunctiomagica .
8 ;97
rii . ibid .io req. Judiciam extremum judicibus cogitan .
ladicia minas urgcotia . 769 dum . 744
Jadiciorum vis. 704 loanna Poriere. 84.5
Indiciorum propinquorum exempla . 755 , loanna puella . 9034
& ſeq. Ioannæ Lotharingæ virginis Ada judicia .
ladiciorum in bellis clamor , Hu , Hu, sia accufationis Magicz. 971 :
1076 Ioannæ Boldeau condemnatio & confeſſio :
Inediæ diuturnz à dæmone procuratæ per totum .' 950 '
exemplum . 1083 loannes de Vaulx Stabulenfis in carcere :
Infamis denupciatio cujus moncari . 784 adhua cum dæmone fuo colloq uebatur,
Infanticidia fortiariorum . 840 1028
loferno non evocantur dæmones: 1127 Joannes de Vaulx confeflio.. 899 )
Informatio extrajudicialis anidonca ad ca. loan . Heffelii & difcipulorum opinio re
piendum . 785 futata . 1038
Informationes ex officio quæ iodicia re ludzus Bavaros. - 1078
quirant. 752 Iudæ Machabæi ferrumi 1022 :
Inimici capitales non poffunt accuſare. 784 lodezinon poreſt uti copcra reum fenten .
Inimici nominatio an validai 754 tia accepta per medium confeſſionis
laquiſtio quomodo io hoc crimine inſti. quomodocunque . : 1003
tuenda. 744. quoruplex quomodo de.' Luder competensmaleficiiquis , fuse. 750
bear de crimine conſtare. ibid.accufatio & feq.
an debear præcedere , quomodo debeat Iudici nec mestiti nec fallere licev reum ,',
elſe cerra, ſpecifica & clara , an debeagr . contraBodin , 800
præcedere indicia . ibid . ao fama ſe'u dif udici vitandæ cavillatoriæ caucelzi 794 %
famatio debeat præcedere. ibid. qualis Iudices an faſcioentur à maleficis . 739
effe debeat . Ec quid fi aliàs fuit de hoc judices peccant , qui cogunt maleficas be
s
crimine abſolutu auc condem nat us. ib . I'cere , - 103117
quando impediatur inquifitio per tran fudices abſtinere debeor curiofiserperien
factionem . ibid . fit contra mörccos & tiis.. 8477
abíenres. ibid . ufque ad . . 751 Iudicum facrilegium qui confefärios exa-
Inquiſitio hic quæ indicia requirat,r. 751 minanti :
Inquiſitio eſt loco accuſationisoje 784 ludicium de ſtrigibus quoddam injuſticiz "
plebum.9060 ludicia
 LIBRI V. ET VI.

"Tudiciarius ordo & proceffus , ap in hoc | Locus ſuſpectus. 757

crimine ſervandus . 744 Locimutatio . 1023
ludiciarii actus contra dæmones & inſecta Loci murario urilis. · ibid .
fuperftitiofi cur judicandi . · 1157 Lotio corpotis malcficorum . 797
Ludiciarium fuperftitionum remedia. 1026 Lorio macitrina quid prost. 102
Iulian i ſacrificium Magicum disjectum . Lorii vis contra maleficia. ibid.
1078 D. Lucia cur lotio perfa Ga . ibit.
Iuris dooluminaria. 1127 Lupirentcdia . TOSS
Iuriſconſulti & Degulei differentia. ibid . Lutherios ſparcum . 1017
Iusjurandum an liceat deferreidololatriæ , Luxuriæ tentatio vchtmeos & treguare
1033 fifteutia, 1113
Iusjurandum fortiariorum . 839 Lycaocbropus Weſtphalus, 795
Iusjurandum nominantis. 755 M.
L. Agdalena Crucia. $ 46
L Ashiymæ varios effectus fignificant. Men det Antiocheous.
B. Macarius min 1112
779 D. Macarii miraculum . ibid .
Lachrymarum nullarum indicium. ibid . Malbodienſis monialis obfeffæ liberations
Lachrymarian lagæ poffet, & anbociodi . 1092
cium impogircoriæ , fusè . 1007 Maleficus orari & cogi poteft, ut tollat 90
Lachrymari ao queapt maleficæ. 1797 xam quando oon reacor cogitare quod
-Lactis furaculi res malefici . 1047 permalcficium tollet. 1035
Lamiæ non fatentur iin poflibilia, & earum Maleficus malcficum cogir . 1018
per cataludt vera , & ,mentis fapx, & via Maleficus conclurad reititutioncm , nili
gilantiam , 817 , non excufantur à fern figouin amoveat. 1053
aut fepio aut ſopore. 818 Malefici quo pacto privilegiis (polienrur.
Lamirium crimina non elle el deliria . 941 791
Landſtroriam Teu Neoliadium ad Lenun . Malefici aomes quàm latú ex Pailove.8 43
1048 Malefici hærcticales quomodo pupiendi.
Laodunenfis energumena . τους 819
S. Launomarus. 1090 Malchici non facilè relaxandi . fub cautio
Lauretanum miraculum . 1109 DC.787 . ab alcariavelli poffunt. ibido
Leodienſis juvenis à ſuccuba liberacus. Maleficii detegeogiexcmplum ſuperſtitio
1081 ſum . 1033
Leodienſis judicis prudens factum . 801 Maleficos mors crimine non liberat . 749
Leopis cauda. 1059 Maleficorum punitio judicibus & princi
Liber mortis cai inſcribuntur ſortiarij.839 pibus curælir. 1146
Libri magici, quam vetiti, & noxii, & de Maleficæ oacidendæ.836 . contrarium af
poois habeotium fusè. 875. ſoliti com . ferere eſt hæreticum. ibid.igac creman .
buri . ibid . dæ. 817. & feq.
Librorum prohibitorum Index Ponrifi. Maleficarun crimnen quàm grave , & quot
cius . ibid . in co crimina. 837
Libros magicos legere quibus permiffum . Maleficium aquæ retentæ . 104
ibid . Maleficium non licet rollere per malefi .
* Liberras ao peceſſaria collendo maleficio. cium.1052 . nec per res vabas. ibid . ncc
1025 per ſuperſtitioſa,vanorum remediorum
' Lilitbea 1014 ſpecies. ibid . nec à parato licet petere.
Litaniarum vis. ILIS 1033
Litaniarú vis & uſus defenſus. 1104. & feq. 1 Maleficii crimen eſt publicum , mixti fori,
Litrelatx. 1040 & commune, 1031. eft crimen exce
Livonia lacus mirus. 1058 prum.extraordinarium , & quomodo.it ,
K kkkkkk a gravir
 INDEX
gravillimum , epormiſimam , atrocifli . deptur. 841
fimum . ibid . & feq. Moperam adulterinam dæmon dat. 10797
Máleficii per maleficium pull exemplum . Mori præftat , quàm ſuperſtitiosè fanari.
11044 1031 '
Maleficiis in bonum finem uri , nec civili Morienriseiſtificatio cujus ponderis. 782
jure licitum. 1030 Mortis p @ ox caufa criplex. 838
Malus , ſub quaſtrigas tripudiarunt , .cxa Mortuus vel maleficium prepioquoip lo
ruit. 901 co judicium . 776
Mandragoræ effoflio . 1022 Mulier decideus ex nubes 758 :
B. Marcellus Abbas. IN19 Mulier curprohibica veſte virili uti , & è
Mariæ Deiparæ nomen . 1106. vis contra ccnra . 1029
dæmones. ibid. & feqq. Mulieres admittuntur teftes in hoc judi.
Mariæ Deiparx præferis auxilium in ex cio , 895
torquenda Ichedula homagii Diabolo Munditiem corporis an dæmon timear.
data, exemplis probatum . 1108 1020
M. Maruli error. - 800 Muſtelæ oculus. - 10592
Matrem cum pullis capi prohibitum à N ,
Moyſe. 1029 Eapohrana vifio . 1089
S. Maurilius.. 1092 Negatio ri poft corturæ confeßio .
Medicinam fpiritualem vel naturalé prius nem , quanti facienda. 792
attepraram noxiam elle falſum . 1025 Nelcite quædam expedit . 1054
Mediolanenſis energumena , quo pacto ſa Nodus magicus. . 1047
pata . . 1084 Nolæ unde di &tæ , - 1125
Memoriz ars quæ licira . 1155 : Nominismuracio.. 1023 ;
Mendacium rei quid operetur. 774 Nominismaliindicium . · 777
Mendacia placent dæmoni, Deo diſplicēt. Nomina muraot ſortiarii. 830
1952 : Nominum diſtinctio putida non curanda.
Mcodicantium privilegium quoad abfolu h 814
tiopem à calibus Epiſcopalibus expens Nominatio complicis qualis ad corruram .
fum & defenfum.10 10.& feq. - 7611
Mengus defeplus.. 1129 Nominatio compličum , quam vim ha
Menſtruus cruor . 1058 -- bcat, . 753
Dr. Michaelis invocatio . '. 1099 Nororja arsy". 1135
Minæ præcedentes. . 757 Novarienfis faga.. 1072
Minæ quæ ſufficiantad torturam , quæ ad Nux intempeſta infeſtior à maleficiis . .
condemnationem . . 769 1018 :
Minarum indicium quid & 'quale effe dc Nubium coojorario quo pado peragenda
beat 767 & de abufibus hac in re. II59
Minorennium nominatio . '. 754 Nabe decidentium Magorum exempla :
Mirabiliarii quidam taumachopocii anlę. 758- & feq.
retici. ibid . Nubium execrarores. TO21
Miracuta non poffunt:ad hæreticis fieri. Nudi corporis soſpectio faſciva puoita . ·
1685 1083
Mille vis.' , ibid . Nudandæ maleficæ & novis veftienda ve
Miffæ quæ fuperftitiofæ . 1162 ftibus 7883
Maftrigum & fimulata hóftiai . 916 Nudatio maleficorum .. 797
Mffron celebrari si fuper res magicas . 0
8:65
Mrefuris 1.41s magicus. '. 1014 Oblatio
cium .fui ad inquirendum india 7765
Monachi x mcoachæ , quo pacto degra : Oculorum in terram defixio qualc indiciu.
771 . Odia
 LIBRI V. ET VI.
jäi maleficium . 1026 Periapra feu periammata quæ proba . MSS
S.Odolphi charra contra dæmonum illu Permiſſionis maleficorum caufa quæ ex
fiones. 1974 parte Dei , & quæ ex parte Diaboli, 1152
Oleum infirmorum defenfum . 1134 B. Perri abnegatio quale peccatum . 836
Olei infirmorum vis. 1089 Petri lodicis remedia . 1073
Olla defola qaidam frigidus factus. 1045 Pheron rex Ægypti. 1020
Omiſfionis indicium & præſumptio . 770 S. Philippi apoſtoli ſepulchrum . INIS
Onycis vis. 1059 Philacterii. 102L
Operum bonorum vis . 1073 Philateria Judæorum . 2016
Ophthala ie ridiculum philacterium. t 28 | Phyfiognomi æ malæ indicium . 777
Opinio quid . Pignus fortiarii dæmonidant. 839
1101 Pirus Joannæ Virginis ex arida Aoruit.
Oratio privata .
Oratio Dominica contra dæmonem . ibid . 901
Orarionis vis. 1099 Pliniana remedia ſuperſtitiofa. 102 1
Oracionum & precum ſuperſtitiones quæ Plumbiliquati ſuperſtitio. 1027
cavendæ , 1161 Politianus concionator quo pacto fignum
Oratione & jejunio quando dæmon ejicia maleficii deftruxerir. 1045
tur. TOSS Pana ſanguinis quando poteſt commutari
Orarionis vis contra maleficia .. 298 in pecuniariam . 748
Ovorum confeffio fuperftitiofa. 1022 Pana à Deo infigitur defendentibus ma .
Ova maleficiara. - 1118 leficos. 848
P. Pana magorum non eadem . 803. Con
Actum cum dæmone verè ineunt ma ftantinitempore combuſtos . ibid.
Ряде
не.-
Tefici. 818 Pana Sacerdotum revelantium confer
Pactum cum dæmonibus quàm grande ligoen ! 1004
peccarum. " : 1145 Paoa maleficorum quam ſedulò curanda
Picconia nigra . 1057 Principibus & Magiſtratibus. 1145. &
Palipodia teftium 'complicum quando cu quabtopere delinquant qui noxios pa .
randa. 782 ox copantur eripere. ibid,
Pápis , & falis benedictio . 1135 Ponz maleficorum . 814. cum feqq.
Panis benediti antiquitas & vis . 1119 Penitentia vera minuir ponam ordina.
Palacelli remedia (celefta & blaſphema. riam , & quod ejus figoum . 846
10165 Pollutiones nocturöæ à dæmone immifix,
Parentum maleficorum indicium . 258 curata . 858
Párricidii crimco requiric coofellionem Pomo manus mirè conglutinara . 760
rei . 897 Pontificis jaílio an ad degradandum ex
Parifienfis curiæ decretum explicatum . ſpecsoda . 842
907 " Pontimulani juvenis liberatio, 1079
Parifienfis curiæ fententia diſcuſſa: 89 %. Pontius Bönevallenſis Abbas.' 1129
cum leg . Potio contra maleficia . · 1059
Påriftenfis Academiæ Theologi contra Prædicatorum ſpectrum duplex. 11.88
sium fentivar de ſtrigibus, quant Parla Præfcribaturne huic crimini fuſe . 751. an
megtuir , & illis potius credendum . 973 hærcdes contra pecuniariam pænam
Parctiffeis puef . I118 przfcribanc, ibid.
Pátrix indivium . 778 Præfcriprio agendi contra morruum , quod
Pfuli Teroibulla de torturæ'modo. 7924 annorun. 896
Péccaco alieno uti & cooperari differunt. Piæfumptio quid . 866
104.5 Precatio ſumpta ex domo malef. 1423
Pdotagoni fuperftitiofi. 1022 l'iætextatus Magus. 8 +7
Petiammaca facra, & utliccant quæ requi. Principalis abolitio , indulgentia & gratia
ficha , 11233 Kkkkkkk 3 quid
 INDEX

quid valeant in hoc deli & o. 748., qui Reteorfum ſalire ex pelvi magicum , 785
Principes pollic ,an & pro lubito . ibid. Revclare peccatum in confellionc acce
Probationis yulgaris oblatio illicita judi ptum quando liceat, fi liceotiam deeeric
ci. Tin 7.99 panitens . 1003. irem an îi aliunde quo
Promiſlio celandi ſub ſecreto ſigilli quid que cognovit, fusè. ibid . & quando creo
operetur . 999 dcndum Sacerdoti hoc dicenti. ibid . per
Promiſlio impuniçatis quæ licita judici . toram .
sor Revelarene liccarcrimen auditam in con
Proteftatio quod nolo tolli per maleficium fellione, & poftea acceptum extra conf.
quando vecedaria. 1,036 999
Purgatio Canonica, quid, quando , & quo ! Rigenfis domus infeſtatio & liberatio.i118
faciendamodo. 808 Rolarii vis, & defenſio, IIQE
Rotoacum celebre reliquiis S.Hermetis.
Quercetenſes energumeoz. , 1109 IIIS
R.
S.
Amirus Hiſpaniæ rex . 847
R Ratb Aabo
odi vifio ..
diVilio I112 Acerdotis Rhetici mira deceptio &
Ratiſponenfis præſulis factum . Sacerad corectio
798 1087
Receptatores & occulcatores malefico Sacramenta an liccat petere à fornicario
rum, 772 Sacerdote,
1033
Reginaldus. 1081 Sacramentorum vis quanta . 1133. cum ſe
Relapſolum abjuratio qualis. 807 Sacrarum rerum abufus fapithærelim . 813
Reliquiz Sanctorum . aus Sacrilegiritus malshcorum . 1009
Reliquiarum vis. ibid . Sacrilega remedia. 839
Remedia contra maleficia quoruplicia , & Sacrilega fortiariorum . ibid .
de ſuperſtitiofisſeu dæmoniacis . 1002 Sæculari brachio quando & quomodo ab
Remedia malefica quomodo dignoſcens Inquiſitoribus tradendi fiat fortiarii tam
da. 816 laici, quàm clerici& monachi. ibid .
Remedia qux utiliſſima maleficorum.1018 Salis profani aſpetfio. 1022
Remedia naturalia contra maleficia . 1069 Salis exercifatio defenfa .
I13C
Remedia naturalia & moralia quam boua Salisberienfi, oarratio de feipfo.
Salma 1106
J156 ntice nfisS chola ris cum Spect ro dimi .
Remedia Ecclefiaftica feu fupernaturalia. catio. 1024
107 1 Sálmarorum ſeu Salutacorum ars diſcuſſa .
Remcdia fuperftitiofa omni jure prohibi 1155
ta . 1030 Salutatio Angelica contra dæmones. 1101
Remedia fuperftitiofa contra indolentiani Sendi ſoliti remedia facra humilitatis cau
& taciturgirarem . 795 ſa velare. IIIS
Ils Sandcrumboporcs fuperftitiofi qui. 10 29
Remedii magici noxa.
Remediis naturallibus an urentur malefi Sanctorum viroruin contra dæmones vis
cia , 1060 IC90 .
Repræſentationoxium mopaphum Diabo Sanctarum reliquiarum vis. IIIS
Jus 1198. & an innocences poffit reprz Sanguis humanus . ins8
ſentare in convencibus aut alibi . ibid . Sanguis hyenæ vel capis atri. IOLI
Reftitutio ad quam Principes & Iudices, Sardii vis . 1059
nimis lenes cótra maleficos ,tenēcur.848 Scienria ex coafellione parta ao liceat uti
Reſtitutio ad quam maleficæ adftringārur, ad mala falcem avertenda citra figilli
& quid hacia reillis imperandum.1008 violationem , fuir diſputatum . 1001
Reſtituere damna judex propter negligen Scientix infuſæ cavcoda capiditas & co .
ciaor tenerur. 7,53 natus, IISA
Scicodi
 LIBRI V. ET VL.

Scicndi cupiditas quomodo coercenda. Specularia divinatio à Deo punica. ii os "

1153 Spioa alba . LOS 8
Scoparum in oſtio pofitio , & alia derecto . Spiritus fpiricai alterius pon dominantur.
ria maleficii: 1026 812
Scotica mulier incubo liberata . I100 Spirituum unio magica & hæretica . ibid .
Sénteosiam damgationis quis maleficis de Stigma magicum . $ 39
nunciare debeat . 1005 Stigmatis iudicium , & quale ftigma. 279
Sepultura arcensjudex quando peccet. 898 Strigum immanitas 7058. fecta quando
Sepeliendian & quando fertiarii. ibid . cceperit. 900
Servinon defendences dominum , ante. Strigarum conventus , ritus , tripugia, ido
neantur ad reſtirucidnem . 770 lolatriæ . 904
Sigillum fervandum etiam in hærefi ; & Srupriſacrilegirentati punitio divina.1025
poft panjceutis montém , & de delicto , Sublimes an rollende maleficæ dum ca
tam commiffo , quàm admittendo , di piuntur . 788
verfimodè tamen , fusè . 999. & error Sucs cuftoditi à diabolo. 1O2I
Canoniftarum , ibid & fcqo Sufitus contramaleficia . 1060
Signum amoveos non haber pactum cum Superftitio odiola Sanctis , probatum
dæmone. JOSI : 1 exemplo. 1116
Sigoum maleficit deſtruere 20 liceat , fu Superftitiofi ritus dæmonis inventum ,ido
Tiflimè difputatum . 1037. & feq. figna lolatriz fuffe &ti. 1148
maleficii quæ ibido Saperſtitiofæ artcs funt tacita idololatria .
Sigoum çepetur amovere , qui novit, alio. ibid . & iis uti quam poxium & exécran
qui non eft abfolvendus. 2054 ) dum.ibid. & feq .
Signum amovens à quo fanitatem exfpe Superftitiofarum curationum multa exem- -
eter. - 1052 pla. 1029. & feq .”
Sigoi ablaci cxcmpla bonnulla. 1043 * & Surdi & mutian dam'dandi ; ut èx ſignis
feq. confeſli, & an torquendi. 805
Sigoi amotio non eſt ſigpum. ' . 1053 Suſpectuin quæ faciave maleficii. 806
Signi magici quæ vis . 1040 Sulpicionum ſpecies ſeu gradas qui. ibid .
Sigoi'amotione non honorarar dæmon . Szmboli Apoſtolici vis . JIÓI
1049 T:
Sigba ſuot moralia inftrumcnta Diaboli.
roso rnitatis
Signis dæmon quomodo alligacus . · 1056
Tačiealeficium . - medicamentum feu 789
mào
"}
Si cotii inpicium : 778 Tactus maleficæ an Ludici cavendus . ibida
Singularitas in oſteetenda devotione an Terraconenſis Hiſpania vexara permibuis
indicium . 779 & infectis aliis. i 1:60
Sixti V.bulla contra Aſtrologos. 817 Tempeſtas à dæmone excitata , 1080
Sixti V.bulla deaborſu revocata. POIO Tempeftates cient malefici. 819
Sodalitas B. Mariæ in faponia. 1104 Tentædii Phedrini liberarii. 1116
Södoma fartafiorum . 840 Tentari nos titra quam par eft'non patitur
Sodomita degradandus. 842 Deus . 1124
Sortilegium quod ple & endum degrada. | Teſte variante, cuiftandum , poſtoriori an
rione. 845 priori teftimonio . 783 "
Sortilegii quod non fapit hærefim pocna. Teftes elle qui cogantur ; &- quomodo.
8T .781
Soscilegia quæ hæreſim ſapiant." 812 Teftes iofames & inhabiles aliis hic admit
Sortilegii qui ab Epiſcopo tradendi funt ri, : ibid .
brachio fæculatii, & quinon pollior.817 Teſtes quales fufficiapead minas proben
1023 das
Spectra vatia . 769
Teſtiuca
 I N.DE X
Teftium nomina an ſubmiſsè recitanda . riis. 908
799 Trevirenfium duorum puerorum qui ſagis
Teſtium publicatio an cum dominibus fa adjunct, biftorit . II20
.780 Tribonianifacious & impieras. 1029
cicnda.
Teſtium receprio à quibus, & quo modo SS . Trinitatis pominacio . 1099
facienda. ibid . Trilcalinus. 749
Teftimonium complicum an fufficiat ad V.
licetad Acillatio pomingoris. 755
torturan . ibid .
Teſtimonia quæ requiſita ue valeaoc pro cium . 779
indicus, 752 Vanderburchrius Decanus Mechlinienliş.
Thapfia . 1057 757
Theodorus Magus refipifcens. 1036 Vanitas quid, & vanorum operum exem.
B, Theodori praxis io pænitencia Magi. pla. IST
. ibid . Variatio rei quid operecur. 774
Theodoreci & Ibæ abjuratio . 1037 | Valaoperiricur Moyſesjufleric. IV 29
Theodori tribuni domus. 1119 Vaudoiſie. 7.6 . & feq.
Thephilim quid . 1014 Veneni nomine devorationes & defixio .
Tiber de Arrola . 1088 nes magicæ continentur. 843
Timor fuu trepidacio an indicium . 775 Verbaſcus. 1057
Timeodus Dcus quo pacto , & quo pa. Vesberibus ad cogi nialefici à privatis
to creatura , IOS3 poflint ut Egoum tollant. 1236
Toletana ſpecus, ſchola Necromantia . Verberibus , minulve an liceat cogerc ad
1107 tollendum maleficium . 1025
Torqueri quando poflit quis propter ne Verborum vis qualis fit accuratè propoli
gligentiam aut omiflionem . 769 rum . 1151
Tortura tolerata quando liberet reum Vicio indicium . 776
convictum . 79 ? Vicinorum depostio . " 755
Tortura qualis eſſe debeat , quando decer. Vindelica matropa . 1083
penda aur iteranda , & quotics , latè . ibid . Vitæ innocentis vis. 1073
Torturæ quæ indicia fufficiant. 752 Vlaer Doctor Trevir, maleficus. 791
Tórcuræ continuatio non diſtinguenda ab Qoct : o extrema defenſa . I'37
iteratione contra Sprer gorun ). 793 Unctia Juno, & ejus fi fta. 1058
Torcuræ ſufficieos pomioatio ſocii quæ Vociferationis indicium , 777
756 ufurarium 20 liceat ipducere ad muruan .
Totaphoth , quid . 1091 dum fub ufuris. 1033
Tiajestrofam vipilionú fuperfticio. 1921 Utres ambulantes & lactcpleni. 1048
Tranív . ctio laga um localis . 8:3 Vulpes dicitur danon . 2018
Translatio corporalis tagarum . 1 22 Vulcuarioruin malcficiuin , 102.5
Translatio maicficiiio alios. 126 W.
Translationis de loco fagarum excingia W Weltrafienfis Comes maleficia9tus 8
duo.738. & feq.
Trepidatio caprarum . 761 & quomodo liberacus . 1444
Trevirens juvenis à dæmopis dominio Wiero de cauſa ſcribendi. 770
liberacus. 1120 S. Wigvvalocus. 1099
Trevirenſe judicium & cenfura de fortia- Is . Wulfragoi hiſtoria. II 12

OR E'M V S.
Da quæſumus Domine,populo tuo diabolica vitare contagia,& te folum Deum pura
mente ſectari.Per Dominum noftrum Jesum Chriſtum , & c. Amen .

FINI S.
 }
314 .

LOC