Entdecken Sie eBooks
Kategorien
Entdecken Sie Hörbücher
Kategorien
Entdecken Sie Zeitschriften
Kategorien
Entdecken Sie Dokumente
Kategorien
Dies ist ein digitales Exemplar eines Buches, das seit Generationen in den Regalen der Bibliotheken aufbewahrt wurde, bevor es von Google im
Rahmen eines Projekts, mit dem die Bücher dieser Welt online verfügbar gemacht werden sollen, sorgfältig gescannt wurde.
Das Buch hat das Urheberrecht überdauert und kann nun öffentlich zugänglich gemacht werden. Ein öffentlich zugängliches Buch ist ein Buch,
das niemals Urheberrechten unterlag oder bei dem die Schutzfrist des Urheberrechts abgelaufen ist. Ob ein Buch öffentlich zugänglich ist, kann
von Land zu Land unterschiedlich sein. Öffentlich zugängliche Bücher sind unser Tor zur Vergangenheit und stellen ein geschichtliches, kulturelles
und wissenschaftliches Vermögen dar, das häufig nur schwierig zu entdecken ist.
Gebrauchsspuren, Anmerkungen und andere Randbemerkungen, die im Originalband enthalten sind, finden sich auch in dieser Datei – eine Erin-
nerung an die lange Reise, die das Buch vom Verleger zu einer Bibliothek und weiter zu Ihnen hinter sich gebracht hat.
Nutzungsrichtlinien
Google ist stolz, mit Bibliotheken in partnerschaftlicher Zusammenarbeit öffentlich zugängliches Material zu digitalisieren und einer breiten Masse
zugänglich zu machen. Öffentlich zugängliche Bücher gehören der Öffentlichkeit, und wir sind nur ihre Hüter. Nichtsdestotrotz ist diese
Arbeit kostspielig. Um diese Ressource weiterhin zur Verfügung stellen zu können, haben wir Schritte unternommen, um den Missbrauch durch
kommerzielle Parteien zu verhindern. Dazu gehören technische Einschränkungen für automatisierte Abfragen.
Wir bitten Sie um Einhaltung folgender Richtlinien:
+ Nutzung der Dateien zu nichtkommerziellen Zwecken Wir haben Google Buchsuche für Endanwender konzipiert und möchten, dass Sie diese
Dateien nur für persönliche, nichtkommerzielle Zwecke verwenden.
+ Keine automatisierten Abfragen Senden Sie keine automatisierten Abfragen irgendwelcher Art an das Google-System. Wenn Sie Recherchen
über maschinelle Übersetzung, optische Zeichenerkennung oder andere Bereiche durchführen, in denen der Zugang zu Text in großen Mengen
nützlich ist, wenden Sie sich bitte an uns. Wir fördern die Nutzung des öffentlich zugänglichen Materials für diese Zwecke und können Ihnen
unter Umständen helfen.
+ Beibehaltung von Google-Markenelementen Das "Wasserzeichen" von Google, das Sie in jeder Datei finden, ist wichtig zur Information über
dieses Projekt und hilft den Anwendern weiteres Material über Google Buchsuche zu finden. Bitte entfernen Sie das Wasserzeichen nicht.
+ Bewegen Sie sich innerhalb der Legalität Unabhängig von Ihrem Verwendungszweck müssen Sie sich Ihrer Verantwortung bewusst sein,
sicherzustellen, dass Ihre Nutzung legal ist. Gehen Sie nicht davon aus, dass ein Buch, das nach unserem Dafürhalten für Nutzer in den USA
öffentlich zugänglich ist, auch für Nutzer in anderen Ländern öffentlich zugänglich ist. Ob ein Buch noch dem Urheberrecht unterliegt, ist
von Land zu Land verschieden. Wir können keine Beratung leisten, ob eine bestimmte Nutzung eines bestimmten Buches gesetzlich zulässig
ist. Gehen Sie nicht davon aus, dass das Erscheinen eines Buchs in Google Buchsuche bedeutet, dass es in jeder Form und überall auf der
Welt verwendet werden kann. Eine Urheberrechtsverletzung kann schwerwiegende Folgen haben.
Das Ziel von Google besteht darin, die weltweiten Informationen zu organisieren und allgemein nutzbar und zugänglich zu machen. Google
Buchsuche hilft Lesern dabei, die Bücher dieser Welt zu entdecken, und unterstützt Autoren und Verleger dabei, neue Zielgruppen zu erreichen.
Den gesamten Buchtext können Sie im Internet unter http://books.google.com durchsuchen.
*
i
1
.
1
to
1
|
RE
1
DISQUISITIONVM
MAGICARVM
LIBRI SEX
1
MARTINI DEL-RIO .
Editio V. in Germania
IA
AC
LISERTE
PATRE
M E T H o D V S.
.
Yniverſum opus Dilquifitionum in tres Tomos Partior, & fingulis Tomis duos
libros alfigno, quibus continentur, quæ ſubjungo.
Lib. 1. De Magia generatim , & deNaturali , Artificiali, & Pra
Aigiatrice agitar.
Lib . II. De Magia Damoniaca & eiusefficacitate.
Lib.III. De Maleficio de pana obſervatione.
Libly . De Propbetia , Divinarione, do Conie &tatione.
I 1.B. V. De Iudicis officio & ordine iudiciario in hoc crimino.
L 1 B.VL De officie Confeffarii, ac remediis licitia & illigitis.
Exod.cap.vt
Exodus. Cap.VII .
as duos QUISITI
DIS ONVM Exodus. Cap.XI.
MAGI
CARV
M
LIBRI SEX ,
QVIBVS CONTINETVR ACCURA
TA CURIOSARVM ARTIVMCVRA , ET
vanarum fuperftitionem confutatio vtilis
Theologis. Surisconfultis, Medicis,
Philol s.
Exoduts. Can.yil. AVCToği ORE
MARTI
NO DEL - RIO Exodus. Cap . X.
SOCIET. LESV PRESBYT.
IL LICENT ET THEOL . DOCT.
olim in Academia GrTCEN.
Sk, et SALMANTICENSI
puhdico S. Script.
Profeffore.
Prodit
opus vltimi s cur longe
accuta tius ac caft igatis
iais
Superiarum Permiſsu et Lice . nt .
ia
Ixodes.Cap .VIL.
F.xodus. Cap . X.
D. FRANCISCO EGONI
MAXIMILIANI HENRICI
PRO ,
PROLO QVIVM
DE DIFFICVLTATE
ET NECESSITATE HVIVS
TRACT A TIONIS.
!
SVMMARI A PRÆLO QV I I.
1. Demonum fuperbia, & odium & doli. 2. Scriprionis occafio , & difficultas. 3. Aus
doris confilium & inftitutum . 4. Operis neceſsitas . S. Locus ad Ephef.6. V. 12. expli
tus. 6. Hodie tormaleficiob defectum fidei. 7. Pſeudo Chrifti eo pſendo 1o.innes plures.
8. Magi funt & hæretiii. , Et Hæretici plerumque Magi aut Magia propinqui . 10. CHY
Harefis in maleficia deſinat quinquecauſe ex Maldonato eduntur. 11. Conclufio & pre
cario Axthoris, ac Methodus,
4. Quod ut facerem ,licet benè multorum ,qui flagitabant, deſideria nonnihil excitarint,
longè tamen fortiusimpulitlues quàm obſianas tàm proferpens , veneficorum & incantato
rum : que bec noviſsimo ſaculo ſeper omnem indies Europar longius ac latius diffundit. Vc
iure quă optimo liceat ingerere auribus mentibuſque illud fonora & invicta Ecclefia petra. b
Sobrijeltore & vigilate, quia adverſarius vefter diabolus, tanquam leo rugiens ,
circuit , quærens quem devoret :
s . Nec non eandem in ſententiam alia Gentium Apoftoli, c Induite vos armaruram
Dei, ur pollicis ſtare adverſusinfidias diaboli : quoniam non ( tantum ) elt oobis
collu .
Cornelii Agrippa Petri de Abono , Picatricis Hifp. Anſelmi Parmenfis, Ioan Bodini,
loan.V Vieri,Georg Godelmanni o fim . Item Trithemii Sseganograph . Penceri Erafts, Danai,
doc. b 1. Petr.s -verf.8. b ad Eph.c.ver , 13 .
P R o L o Q v 1 V M.
his collu &tatio adverſus carnem & fanguinem ( adverſus homines, qui carne coma
flante ſanguine,ac proindèfragiles ac caduci ,facilèlafſantur ac vincuntur ſed ( precipue}
adverſus principes & poteftates ( videlicet ) adverſus mundi rectores tenebrarurn
harum , contra ſpiritualia nequitiæ in cæleftibus : boc eft contra naturas r.on corpo
reas,fed fpirituales,longe ut potentiores,fic e vafriores hominibus, & quarum babitatio non
in luteis biſce domibus , ſed in fublimi, a aeris regionibus. Revera non cum anilibus deliri
mentis,autidiotarum inſomniis,quod quidam dictitant,depugnandum , ſed cum ipſis demo.
nibus ( quorum ope, confilio magi utuntur, quod ratio & experientia docet ) nobis nunc ma
nous conferenda. Hi ut auctores : & fatores , fic etiam fautores propagatoreſque ſuperſtitionis
ominis funthabendi . Hiſe de tot animarum ,quas ſublecerunt ,posſeſsione deturbari, & ab il
laqueandis aliis,quas fpedevoraverunt ,ratione & iure,velut armata manu,depelli,tulerunt
ſemper iniquo animo,nunc eoferunt moleſtius,quod, cum inſtante ultima die Lucifer ſoluen .
dus , fie iuxta fac.lit.dictamen multò fitiunt avidiùs fuam explere in genus humanum cru.
delitatem ,
6. Si quis ſuperioris ari- Annales non indiligenter evoluat ,ftatim comperiet , nunquam
tot , ubique provinciarum examina maleficorum deprehenſa, quot fe bodierna die iudicibus,
Del levem aliquam quarendi curam adhibentibus, offerunt, & à non quarentibus etiam repe
Peantur. Quid mirum ,exundare perfidiam ,vera fideexarefcente: Sunt quidem alia quoque
peccata mortalium , divini huius flagelli cauſe:fed peftilitatis partem maximam ſibivendi
cat,languor quidam e contemptus Catholicæ fidei. Fides enim una maximè eft virtus , qua
cuncta diaboli conſilia , ftudia, conatus, vireſque omnes refringuntur. hanc horret , hanc refu
gir,cum bac metuit compulfare. Sapienter ideò B.Petruseam rugienti,velut panopliam , ut
obiiciamus ,admonet : cui rehftite (inquiens) förtes in fide. a Conſentit invictus achlera
Paulus college fuo, quando fpondet nos in omnibus(hoc eftin primis & ſuper omnia ) Scu
• to fidei om nia tela nequilimiignea exſtincturos. b Confirmat experientia,fivèpre
teriti.fivè praſentis temporis ,femper acriùs &petulantius Tartareas acies hominibus inful
exifle, quotieſcumque fidei diminutio vel depravatio aliqua viguir. Ante ſalutarem Chrifti
Domini adventum idololatria totum perè orbem occupabat: nonne demonum ubique tìm
multitudo maxima paſsim in fimulacris loquebatur, & cætusbominum frequenter inviſe
bai, ot in virorüfæminar: mjue ſpecie confpiciendam fefepræbebat?natotandem leſu ,quibus
locis fidesnondum ánnunciata :peſtis eadem idololatriam comitatur, & veneficis referta ſia
tent omnia , ut locupletes funtteftes noftrorumfociorum de rebusIndicis epiſtola hiſtoria:
quibus vero regionibusſenielrecepta Evangelii predicatio refrixit, vel variis errorum macua
lis obſolevit , vel ab hærefibus oppreffa penitus elanguit ,ut in Africa & Aſia inter Mahume
Lanos: in Germania , Gallia, & Britannia inter bæreticos, in Italia & aliis locis inter Catho
licos plane languidos , quos Politicos vocant : iiſdem quoque in locis Magica ſuperſtitio nimis
invaluir. Sicagros olim triticimire feraces,cicuta , & aconitum , & alia venena teterrima
contaminarme. Herefibus profecto, ut umbram corpori, fic Magicam fpurcitiem ancillari,
adeo manifeftum eft, ut protervie fitnegare.
i
7. Praecipui olim baresicieriam Magi fuere, ab bis artibus Princeps hæreticorum cogna
) : :( mis
tempore Innocentii VI . qui demone viſibiliter apparente & docente librum dičtanit, quente
pocabat VIRGINALEM ,in quo je Dei filium ab æterno genitum , immortalem , mundicon .
verſorem ,c danınatorum omnium Salvatorem profitebatur:qui Nicol. Eymerico Baribi
none una cum diſcipulo & ſcriptore libri Nicol. Calabro publice pænas perfidie dedit. Vide
Bernard. Luxemb.in Catal.litt.Ğ.Glit . N. In Aſia vero Sergius ille doctor barefis Armeni
ta, & inftrutor ieiunii Ani ziburtzi, de quo ex Damaſceno Euthymius p.3. Panoplia rit. : 0 .
buic Paredriuserat demon caninus comes , üt Agrippå. Ad Berengarium quod attinet, sa
tramentariorum Principem , Nangiaci hiſtoriam ,qui rolet ,legat , liber ad marum mihi non
eft,ut verba reprafentem. Et quid opus ?
9. Magna ſemper hæreticis cum magis commercia ,ut notavit Tertullianus Prafiriprione
adu.baret.a lib.de animab priore loco hac habet: Notata ſunt etiam commercia bæ.
reticorum cum Magis quamplurimis ,cum circulatoribus, cum Aſtrologis, cum
Philoſophis,curiofitati ſcilicet deditis. Quærite , & invenietis , ubiquememine
runt [poſteriore vero Magiam vocat hærcticarum opinionum auctricem . ]Moritonon .
enim confirmat modo bateticorum deliria,fed & veteribus adiungit nova , novaſque fcholas
aperis curiofitatis.Legimus, poſt Sarracenicam per Hifpanias illavionem , tantum invaluiſe
Magicam , ut cum litterarum bonarum omnium , fumma ibi effet inopia & ignoratio , fola
ferme damcniaca artes palam Toleti, Hiſpali, & Salamantica docerentur.In hacquidérivi.
Zate,bonarum nunc artium matre,cum illic degerem ,oftenſa mihifuit crypra profundißima
gymnafii nefandi veſtigium ,quam virilis animi mulier Iſabella Regina , Ferdinandi Catho.
ici uxor, vix ante annos centum camentis faxiſqueiufferat obturari. Invaferunt prius Bohe
M1A2 Huſsite, poſtea Germaniam Lutherani:illos qranta maleficorum vis fuerit fubfecuta,
sprenger & Niler,charetice pravitatisquafitores, docuerunt: bi vero , quos Sagarum tor
rentesen Aquilonarem tractum infuderint, norunt qui boc frigore Arctoo quaſi gelati , metu
torpuerunt. vix enim illis in locis quidquam innocuum vel immune ab his ſub bumana
ſpecie feris,dicam neſcio ,an demonibus. Plerique qui atate provedtiores non in eculeo medo,
fed poft queftiones quoque Trevirenſi in ditione,confitebanturiudicibus, ſe hoc lube primum
imburos ,quo tempore tetrum illud & Tartareum Lutheraniſmi fulcrum ,ipfe quoque Magi
ce nomine famous, Albertus Brandenburgicus, provinciam illam flammaferroque prada
bundus vaftabai. Quotquot Inalpinas regiones vicinas Heluetiis incolunt, taras illic fæniinas
maleficii expertes, plerafque crimine uno nobiles norunt : nec alia rerior aut promptior occur
vir caufa quam quod in hanc uſque horam V Valdenfium reliquia nefaria ,illic , ut in fpelais,
occullata beferunt. Nibil der Angliam , Scotiam , Franciam , Belgium hanc peſtem celerius do
uberius propagavit ,quă dira Calviniſmi lues. Antea paucis in locis, de non multis & vilibus
tantum incertus rumiot ſpargebatur,nunc cum ipſa barefi ,nt cum febri furorplurimos paſsion
& palam nobilitate eruditionedivitiis & dignitate claros invafit.Sic Behemoth inſaturabi.
lis epoto iam pelago ſperat,quod lordanis influet in os eius, d electoque p.ſtus cibo ip
ſam Domini ſortein devaftabir. Quid ? quod Danaus Calvinianusminifter ſtrigem conven
tum Geneva ordinarium effe propeſummam adem , & in ea urbe ſpatio trium menfium pias
) : 0 :( a quam
a cap.43.cum feq. beap s7 , cin Malleo malef. dr in Formicario . d 106.40.verf.1 8.H4
bur.1.0.16 .
PR o L o Q v I v M.
quam quingentasperſonasiudicum fententia mortepunitas narrat? lege Creſpecom de
odio faranæ l.j.diſcurlu is. Cauſas autem mihi perquirents:cur barefim comitetur aſsidue
Magica, commodum occurrere , quas meus quondam Doctor 1o. Maldonatus Societatis Ieſu
Presbyter ,vir doctus iuxta do ſanctus,difertiſsime prodidit , cum de demonibus publicè Lute +
tiæ Pariſiorumprofiteretur : ille caufas commemorabat quinque , bis verbis :
10 . Prima cauſa eft, quod demones in hæreticis,ut olim in idolis habeant domicilium . Re.
åte enim foletHieronymus dicere ,diabolum cum idola, in quibushabitabatante, dificīta via
diffet,peiora idola in hareticorum anin.is ex ipfisderinis litterisfabricaſſe. Caſsianus gravia
Carriquus auctor Coll.7 c.32. affirmat fe damonem audiviffe confitenten , ſe per Aritim
0 Eunomium iinpietatem facrilegi dog.natis edidiffe. Quarè neceffe eft ut:quemadmodum fia
muto bello milites per omnes partes diffufi prædones fiunt,omneſque vias obfident:ita damonesa.
inclinatis aut abolitis hærefibus, quæ antè vigebant , quafieverfistemplis in quibus coleban
tur., novas in aliis hominibusſepes querant. Solent enim dæmones , cùm ex bomine, in quo.
erant ,egredi coguntur,facere:quod ij faciunt,qui obfidione farigáti , coguntur arcem trade
re,quam tenebant. Petunt enim condstionis loco, let fibiliceat ſe in alium
locum recipere: quodi
exemplo illius legionisintelligimus,qua à Chriſto perivit , utfineretſeporcos occupare.
Secunda caufa eft quod omnis hæreſis in itio violenta eft prorſus c vebemens:fed ftare in
codem grada non poteſt.quia, praterquam quod ad divina providentia non patitur , natura.
quoque ipſa ita fe habet , ut non poſsit error dit veritaten imitari. Quarè omnem barefinn .
ueceffe eft,nifi ad eam religionem ,undeegreffa eft,maturè revertatur ,aut in magicas artes,
Aut in -extremam atheiſmi impietatem degenerare. Cum enim dua fint potiſsimum caufa ,
quibus hæretici homines efficiantur: altera fuperbiæ lafcivientis ingenii , nihilque credentisa
niſi quod oculis ccrnat;altera curiofitas quedan intemperans & fudium novitatis :fit omnia
nò neceſſariò,ut qui ſuperbia haretici factifunt,cüm ,qı:am primainventionis ardore in ea fe.
Ja, quam nimis fubitò amplexi lucem effe iudicabant: eodem ardore frigefcente, tenebrasessa
comperiant,deſperatione alibi inxevienda veritatis,prorfus nibil credant: & quos in bereſim
curiojisas impulerat,cum ea qua principio nova efle videbantur , paululum inveteraverint,
eadem curiofitate & all'ineundam cum damoribusfamiliaritatem , & ad difcendas exercen
da quedemonumartes impellantur.
Tertia caufa ,quod ita videatureffe natura comparatum ,ut quemadmodum famem pe
ſtilentia fequitur,ita, hareſim varia curioſarum artium gencra ſequantur. Nam & herejis
fames quedam effe verbi Dei Amnos 8. Etenim ut in annona caritate horrines coguntur til is
szon falutaribus, undèfit,utcorruptis bumoribus gignatur peftis : ita bareſi vigente , dum
homines.corrupris ſcripture ſenſibus utuntur, ed Magicas tandem artes deveniunt ,qua quafi
animi morbo filmas
Quarta caufa ,quod foleant demores harcticis uti ad fullendos homines , quafi formoſis
meretricibus
. Nam hareſim in ſoriptura meretricem appellari,manifeſtum eft. 112. 1. Quo
modo facta eft meretrix , civitas fidelis ? Quare quemador.oduna lenones,quando ſiorri
formadefloruit ex fcorto lenam faciunt :ita damones,cum prima herefisspecies ita periit , ut
minus homines in errorem pelliciantur :ex bareticis , Magosfaciunt.
Quinta caufa eft,st opinor, negligentia eorum qui regunt Ecclefiam . Nam quemadino
dam
PRO L O e VI v M.
dam in incultis agris locufta gigniſolent: ita ex inopia verbi Dei,gignunturpreſtigioſa artes,
Nam & locufte in ſcriptura demones ſignificant Apoc . 9. Itaque videtur etiam in hoc tem
pas convenire, quod aitloelc. 1. Relidúum erucæ comedit locuſta , & reſiduum locu
Stæ comedie bruchus.Nam quod baretici reliquum fecerant, maleficidemonum arte por
pulantur, & quod malefici relir.quunt dt hei perdunt. ] Hac non minus acutè , quam verè
Pater Maldonatus.
11. Atque utinam non in oculos ea nobis incurrerent. Vidimus , olim florentes,Belge,
Genfiosfuos Calviniſmo,Lutheraniſmo. & Anabaptiſmo erucarum inftar cuncta depafcen
tes. Vidimus bos tres immundos ſpiritus, de draconis ore, & de ore beſtiæ , & ore
Pſeudoprophetæ exeuntes ,a Videmus illis iam marceſcentibus, eo ipfa temporis diutur
nitatefermèexſpirantibus,varia locuftarunifortiariarum examina totum Septentrionem
depopulantia.Videmus parte alia fic creſcere numerum atheorum fivè politicorum : 16, chem
tam pauci fuperfint ferventes de vari Catholici , ipfa paucitate planè nulli queant videri.
Hetericis illis,deSOCIETAT E noſtra multiſeftrenuèoppofuerunt, & eorum rabiempre .
clarè fcriptislibris infregerung.b Atheos quoqueTheologi ẠPhiloſophi noſtri, non ſemel, hya
capitibus,ignito veritatis gladio refecantes profligarunt.Lo
dre lernea'inftar repullulătibus 7
cuftus bafce,quas illi prætermiſere, vel obiter & leviter tantum velitari cum illis fuere,nunc
mibi ex profeſſo,difputationis ventilabro dipellendas, & veritatis caritatiſque,velutchaly
beg peculo, ftulandas delegi,non virium vlla mearum fiducia ,ſed ſupremiNuminis ay xilio
prafumpto.Illud enim ,procuius honore & gloria hoc certamen fuſcepi,fuam utifpero pugse
lem non deferet.Age ,ô vera & aterna SAPIENTIA , cuius nomen perfidi Magi abnegarunt:
jurs & suere..THÔVIRGO SACRATISSIMA ,quäm pra calitibuscunctis depreciant, doo
deſpuunt: clientem tuum protege, & fupe,pugnanti, Tuo fan &te MICHAEL cum athereis
fociis rebellionis,celo deturbati, & in abyſsi pro .
quibus praes legionibus,qui Luciferum cum
fundum compulifti,auxiliare in arenam defcendenti. Porque superi omnes, Beate animex
hanc infernoruin ſpirituum tyrannidem reprimite, & à fratrum veftrorum mentibus du
riſimam peſtem avertise, ſapetriumpbatas furorum ac terrorum cacodæmonum acies ,
xrifoleris:cedite,fternite,profligate.Veftris fretusſuggeſtionibusatque ſupperiis,quod
que mibi lectoribuſque vertar bene; ſipriusdeſuperftitioneipfa 1
nonnulla ad fequentium intelligentiam clariorem
neceffaria delibaro , rem aggredior.
IN
:( 3
APPRO
APPR OBAT IO SVPERIORV M.
OLIVERIVS; MANAREKS.
APPROBATIO CENSORIS.
L À LICEN
LICENTIA R. P. PROVINCIALIS IN PROVINCIA RHENANA INFERIORE.
MARTINI DELRIO
PRESBYTERI , SOCIE
TATIS IESV ,
LIBER PRIMUS
1 Probabile eft fic aurum produci poffe.ar 1 Sub diftin & ione pertinere ad omnes o
gomepris quinque ſuadetur , quibus admi Atenditur exemplis .
kceptur hæc :Calor ignis ad varia efficax ,ur & 2. Exempla Naturalis.
aativus 3 Exempla Dæmoniacæ ;
1 Variarum transformationum experien . 4 Exempla Deluforiai.
riz. Ex cadavere velpæ & crabones. Ex.fi.
Do ſcarabæi, Ee Balilico ſcorpii. Exauri. Quell. IV . Licita en illicita fit Ali
pigmedło olim aurum , Cayri fornacibus chimis ?
educuntur ex ovis pulli.Galega plumbivena.
Vermiculi mutantur in mufcas.Salzbitumen, I Diffentiunt Authores .
aramedrum artificio fiunt , non minus quam 2 Iure communi non eft probibita ,explic:
Darura. Triticum & Gligo mutacurrin iavicem cantur cap.Epiſcopi.26.quæſt.s . & cap. fpon
Lolion commucatum in triticum. Calchitis dentde crim.fal6.Íu extrauag.coro .
Bigrat in Midi . Ligoa per aquam lapideſ. 3 la foro confcientiæ pauciffimis cft per:
cude,Fructus arborum , & frufta navium fiunt miña propter circumſtancias varias finis, mo
spates in Scoria . dicemporis & perfonæ .
។ Demones falem noruntmodos traofmy : 4 Peccacur defe & u finis , ' per auaritiam.
xodimctalla . Auro alubimico quo pacto liceat vti. Non ad
commercia ;nec medicinas: quando ad orna .
Sea . IV . so aliqui verum aurum tum & utenlilia . Nunquam admiſcenduma
fecere? monetæ, fulcum hinc lucrum petere, pecca
tur etiam per curioſitacem , & quam hoc lic
Negator i mufis ob quatuor' argu- periculofum .
mcota . s Peccatur ratione modorum , ſive me .
2 Scd fitcredibile exemplis defenfis: ano diorum ; fi ex fuperftitione vel pacto ,cum de
Aytus Gallus quidam . Arnoldus Villanova . mone agatur. ' Alchimiſtæ multi Magi vel
sus.Ber. Trevil Raim . Lullius. Anton.Ta falcem fufpe &ti Præſumprio' Magiæ eft coo.
TuiGo . tra Alchimiſtas & de fa & o fic adbibicisſue
De Græculotempore Adaftani. perftitiofis, vergunt in maleficium philcro
4 Reſpondetur exempla impugnantibus; rum vel venenorum . Peccatur etiam quano'
aplicatum cap. fondene, de crimin , fall , in do facræ fcripturæ verbis vel ſacris pi& uris
ezirav. Tefimonia pauperum , vel ſocio. aburuatur.
Tum au familiarium quæ admittenda . Ne 6 Peccacur ratione temporis, malè impenli
mo ulrimum artis ulitus apicem confequi- , automiffis aliis opportunis,ad quæ quistene
batur.
7 Pee
$ V MMARIA
7 Peccetur ratione perſoox , quia non fatis , Lex Angliæ deberet ubique promulgari
dives , parvi judicii,aut ingenii.Gaudentes de- & fervari,urnon niſi Principis per millu hæc
cipere, feu verlipelles lacontinentes,ut luxu ars exercearur à fubditis.
sioli & iracundi.Variabiles,iocooftantes, im. 10. Sed & non oil à Priocipibus, aut val.
pacientes,indocti & philofophiæ imperiti,fu- dè opulcoris.
perbi, curiofi,impii,iniufti, non cimeoces De. 11. Opioio illa communis Iuriftarum
um , nec proximum amantes,velimpuri. non excuſac à peccato in hac re , & qua
8. Quomodo quiſque ſeipſum debet exami . ге.
pare. Quomodo coofeffarius ſe debeat gerere 12. Quam vim ubique debcat obtinere dict.
cum alchimico penitente. De opinione pu- cap.fpondeat.
caecium poffe hominem hac arte verű gigni.
*
CAPVT I.
Quoniam inter Religionem & Superfti- , dum oportet id faciant. Optimè enim
tionem multum intereit. Synæſus recte | Thcologi noſtri. Religionem definiunt virtu
SATIYANLOVINU ait vitium elfe virtutis euter | tem ,quâ Deo vero cultum verum ac debitum
Plas perſonacircumdatum , ep.67. None- exhibensus,ideoque dictitant, duo illi vitia
thim philoſophifolùm ( ait Cicero a ) perùm extrema repugnare: Vnum in defectu po
etiam maiores noftri Religionem à fuperftitione litum ,quod cùm debito honori detrahat,
ſeperaverunt , nam qui totos dies precabantur | irreligiofitas vocarur : alterum in exceſſu ,
& immolabant , ut fuifibi liberi ſuperſtites ef- quod non quidem verum culum æquò
ſent, Superftitiofi funt appellati,quod nomen maiorem exhibet: ( quis enim , quantum
paruit poftea latiùs.Quiautem omnia,quæ ad par eſt, queat exhibere illi infinitæ bonita
cultum Deipertinerent,diligenter retractarenti ,immenlæque majeſtati?) ſed ideò ni
& tanquam relegerent, ſunt di &ti religiofi ex mium :quia nec verum , nec bonum , ſed
relegendo, urclegantes ex eligendo, tanquam à fuperfluâ quadam circumſtantiâ vitiatum
diligendo diligentes, ex intelligendo intelligen - quæ ,quòd perperam & in Dei potiùs in
tis.His enim verbis omnibus incſt' vis legendiea- iuriam , quàm honoreny, materiæ debitæ
dem ,qu £ in religioſo.Ita fa& um eft in ſuperſti. | adiicitur : ideò in exceflu poſitum vitium
trafoè religioſo,alterum vitiinomen, alterum vocant. d Cùm enim bonum idem fic
landis.) Adſcripfi verba ut legenda cen- quod perfectum's omnemque defectum
Scoox Lactantio:bex quo & D. Auguſti- livè vitium repellat : nihil etiam verum di
hoccorrigendus. Non Marcellus eademci mereatur , niſi quod idem ſit bonum :
aliter referens : Nonius etiam vult Super- perſpicuè intelligitur, ſi mali quippiam in
foriofos dias,quod pre cultura deorum cætera cultu divino reperiatur , verum culrum
fuper fedeant.id eft,ncgligant: itidem & re eum non effe , quare nec Religionem dici
logioſosquaſi relinquoſos º (ſic membrana) poſle.Deindècùm Superftitio omnis , no
gzod ceterus reli &tis ſolis facrificiis deſerviant, mine ſuo vitium in cultu ineſſe indicet ,
ridiculum comment. & Nonio dignum conſequitur nullum cultum qui ſuperſti
Lactantiuseruditè,quâ folet argumento- tiofusfit ,verum cultum vocandam : ar
som vi & copiâ Ciceronis diſcrimen re- que adeò ſuperſtitionein omnem fall cul
fellir, & concludit,Religio veri cultus eft, Su- tas eſſe ,ut Lactantius dixerat. Sed falſicas
perftitio falfs.] hoc præclarè : non ita quod ifta non uno rantum ex fonte, ut putabat,
fubdit: Omnid quid colasintereſt, non quem ſed ex duobus oritur. Capitalis omnino
admodum colasantquid precere. )parum id eſt quem il e non ignoravit: fi videlicerid
confiderate dictum.nam fuperftitio quo- i pro Deo colatur, quod Deus non eft:
que naſcitur,fi quod oporter coli( Deum hunc noftri nominant Superftitionem falli
oprimum Maximum ) non ut oportet co - cultu.alter minus eſt deleterius, - fæpe ca.
las aut precere. men lethalis, ſemper noxius , quem Fir
4. Rcligioni duntaxat locus:Si qui uni mianus perperam videtur å ſuperſtitione
ac vero Deo fupplicant, ita quemadmo- excludere, licui,qui debetur cultus , non
quo
sbb.i.derar. Der bl.4.c.28. c lib.14.de civir, Dei cap.30. d vide Gregor Valentiam.2 ..
dip.big.10.puna.primo,
8 VISITIONVM
DISQ MAGICACVM
quô debetur inodô, exhibeatur:hunc vo- | feu facultas, vi creata, & non fupernaturali,
cant Theologi , indebiti cultusſuperſtitionem , quadam mira & infolita efficiens ; quorum ra
cò quod non, qualis debetur . Priet gene- ! tiofenfum & communem hominum captum fit
rali nomine folet Idololatria vocari , quia perat. V ſusſum terminis latiſtimis, quia
quidquid , cùm non fit Deus,utiDeusa, video viros magnos.Fr.Victoriam fecu
doratur, idolum nominatur, juxta illud | tos,dum pomeria circumdant frictiora,
a : Omnes Dii populorum.idola ,hoc eft , vani- | artificiofam & naturalem exclufiſſe. Ar.
tas & inania,nihilque minùs quàm quod tem dixi ,leu Facultatem ,pro quaviscogni
volunt haberi.Nam vis ilta eſt vocis He- tione & operatione , apodicticâ , topicâ
bræè ELIL . Pofterior nomen ſuum reti- ſcientiam gignente vel non gignente,me
net,nec proprium ,quod fciam , aliud ha- chanica vel liberali, artificiosâ vel artis
bet :nec impoſuit D. Auguftinus, b con experte, verâ vel circulatoriâ , ſuperſtitio
tentus deſcriplille,cùm de imaginariis in- sâ; velvitii experte. Efficiendi vocabulum
debiti cultus fignisageret,his verbis : que pro omnis mentis ,animi,ſenſus,autmem
ad remediorum ,aliaruinque obſervationum cu- brorum functione pofui. Vim intelligo,
ram petinent. quæ non ſunt divinitus ad di- fivè rei adhibitæ , live perfonæ adhibentis,
lectionem Dei & proximi, tanquam publicè hominis nempè ,vel dæmonis. Creatam &
conſtitute,fed per privatas appellationes rerum non ſuperuaturalem nominavi, ut exclude
temporalium.corda dißipant miferorum .] rem vera miracula ;quæ folius Dei ſunt o
4. De hociņdebito cultu nulla nunc à pus: quocirca malui mira,quam miracula
nobis diſputatio inſtituitur : de fall can- dicere. Communis denique captus & ſenſus
tùm culcus ſuperſtitione differendum ; mentionem inferui,quia multorum ma- .
cumque ea duasſpecies complectatur Ex. gicorum effectuum cauſa foli ſapientio .
preſſam dololatriam ,quando cultus Deode- ces , qui omni ætate pauci , conſe
bicus clarè & difertè transtertur in crea quuntur
turam ut cùm ludæi vitulum ,ÆgyptiiA 2. Tam latè ſumptæ Magiæ diviſio pe
nubim , Romani Quirinum coluere; con i tenda ex cauſis, finali & efficiente. Ab ef
Tacitam , five ut alii vocant implicitam : ficiente,diciturdiviſio in Naturalem , Artif
nos illam quoque priorem nunc miſlam riofam & Diabolicam ; quia cuncti effectus
facimus , contenti ' , quæ ad poſteriorem eiusadſcribendifunt,velinlicæ rebus na
pertinent, & ſunt obſcuriora , pro modu- i turæ ,vel humanæ induſtriæ , vel cacodão
lonoftro elucidare. Tacita idololatria elt monis malitiæ . A finalis cauſa, rectè di
omnis magia prohibita, ut luộ locô oſten- | ſpartias;primòin bonam ,fi bonâ intentio
demus. ne & licitis medijs vtatur; ( quod tantum
CAPVT II. competit artificioix acnaturali ) & in ma
De Magia ,eiuſque diviſione,& Magorum lam ,cujus nempè finis vel media , quibus
variis nominibus. utitur,prava ſunt: hæc peculiaris et Ma
Hæc prohibita Magia ſic deſcribi poteſt, I fignificandum , qui ſtygijs hiſce myſterijs
Facultas ſeu ars, qua,vipati cum demonibus forent initiati . Proſequamur præcipuas
mili,mira quedam , e communen hominum appellationes.Quædam Hebræorum , ad
captum ſuperantia ,efficiuntur.Dixi,vipacti, | lolam diuinationem videntur pertinere,
quoniam omnis Magiæ huius vis , pactô vt duo illa coniungi ſolita ,HAOVOTH
tacito vel expreſsó nititur , vt ſuố locô ! & IDDEGHONIM ;quorum niſi fallor
docebo . Tacitam vocant idololatriam . pofterius latiùs paulò patet , ideoque in
Theologi , quia non tam ( vtplurimum facris litteris illi ſolet poſtponi locis a
certè )intendunt Magicultum illum ex- pallim obuijs . Aouosh , à radice 218 , of,
hibere creaturæ ,veDeo; quànı tanquam quod vox reddatur obſcurior & quaſi
begefactori cudam & munifico , à quo ex vtre ſtridens, b nam OF primò ſignifi
aliquid conſequantur.Quæ incentio,ra cat ipſum dæmonem reſpondentem , ſe
tione multiplicis ſui obiecti, quatuor cundò ſignificat Magum qui reſponſum
qualiſpecies huius tacitæ idololatriæ, feu clicit : ſicut & Python o ventriloquus, vo
prohibitæ Magix gignit. Fit enim ali catur , vel ipſe dæmon inhabitans , & ex
quando , ve duntaxat extraordinarij & imohominis refpondens:velipfe honic ,
mirieffe & us cognitio vel operatio quz cui dæmon inhabitat. c Græcis etiam
ratur;& tunc Gibi nomen Magia ſpecialis, lupuunås vtrumque ſignificat , à quodam
ac Ari& èfumptæ , vindicat: aliquando Eurycle, qui Pythonem habebat , & pri
fit, vt quis nitatur cognofcere res futu mus ventriloquus Athenis fuit, vnde &
tas, velctiam præteritas aut præſentes, alijiupuxaasdicti.quod docent Suidas &
ſed arcanas& occultas; conatus iſte Di- Heſychius , & Scholaſtes Ariſtophanis d
kinatio nominatur : aliquando deſiderat & ex Ariſtophane > Plutarchoque
icftrui & iuuari, non vt proſit,fed vt no- i poffet probari. IDDEGHONI non ſpe
ceat alijs, vel vltionem fumat,huic ſcele- tat ad Chiromanticos & fimiles,vt qui
ri Maleficium eſt nomen Denique ſunt dam cenlet; ſed ad oracula dæmonum ,
aliquando,quibusdecretum eft,fine no- j fiue per AOVOTH , fiuè ex viſceribus
xà cxterorum , Gibi velalijs hoc opere telluris , fiuè per vmbrarum euocario
prodeffe vtilitate vel voluptate , & tunc nem , vr colligiturcomparatione loco
rum SS. vbi hoc nomen vſurpatum : eli
Theologi nuncupant Nugatorium ſeu va
Kam obferuantiam. Sec Magia reproba, in ue ad genus quoddam diuinationis , de
Magiam ſpecsalem , Diuinationen , Malefi- ' quo libro tertio & quarto.
cism , co l'anumobferuantiam diuiditur ,de Alia nomina non tam quid dæmon
quibus fingulisordine difputabimus. efficiat, quam quid Magus conetur , re
3. Ab hac ípecierum Magiæ diuerſi- 1 ſpiciunt, patentque latiùs , Adomnese
táte , mira noninum varietas apud He nim diuinationes pertinent , NACHAS.
ad eos KASAM , GHONEN , ad omnes
bizos Græcos, Latinos manauit, ad eos
В vero
7 : 978770930 a 14: 1.19.verſ 31 6 20.verf 6.Deut. 19 ver/ .1.4.Reg .23 vb941 Elin
26.9 19.verf 3. Reg.z8.verf 7.6 9.c Videcui pluribuscomm in Ifa.c.8.ver/ 19. d Suie s lle.
fach s trace, lopurinas Plutar, lib. de off tu oraculor.Ariſtophan, in Velpis,& ibi. Scolo esup,dit B,
UTI ) DOM
12 DISQUISITIONVM MAGICACVM
ti
verò incantationes , CHABAR & nos , quiad naturalem ſeu bonam Ma
LACHASCH ; ad omnem denique Ma- giam videntur referre. Quíæſo , fi hanc
gicam in genere, CHARTVMMIM , & I lignificaret ,cur tam feriò in SS.prohibe .
MECHASSEPHIM , de quibus nuoc retur ? Equidem puto hoc nomen com
agendum- NACHAS ſignificat augu- . plecti Magorum genusomné ; qui, cum
res, & omnesalios coniectores vanos:! dæmone fæderati ,diuinantg.vel præſti
qui ex fortuitis quibuſdam futura folent | gioſa miracula operantur h. immò &
diuinare ; qualem te prudenti vocis æ quoſcumque incantatores & vencficos
quiuocatione, ad tempus loſephus fin - comprehendere probatur, quia Lxx.
xit. a hæc diuinatio prohibitæ multis lo modò vertunt expoſitores , Eryrasi:
cis b . modò papraxous veneficos k. modò
.
KASAM ſignificat vniuerfim diuina- taulodows incantatores l. Vulgatus quo
re,vndè KISAM diuinans ſeu ariolus, & quenofter aliquando vertit coniectores
KESEM diuinatio fumitur etiam in ma- m.aliquando verò ariolos. n. aliquando
Jam partem de quacunque , rerum quo- , maleficos o. ve iſtorum auctoritate vo
que non fortuitarum , prohibita conie cabulum intelligamus adeò diffuſum
ctationc.paflim in SS.eius mentio obuia effe.
etc. Denique MECHASSCHEPHIM
GHONEN quibuslibet auguribus & vox , eſt orta ex radice , CASCHAPH ,
coniectoribus accommodatur d etiam fignificans quemuis maleficum præſti
Onirocriticise. quarè perperàm Rabbi- gijs ,vel alijs quibuſuismalis artib.magi
ni recentiores reſtringuntad eos,quiſu- cis,vtentem . Ideò poſter cam latè inter ,
perſtitiosè dies & tempora obſeruant, pretatur ,maleficos,p,maleficas artes q ..
fauſtáne ſint an infauſta . ſed hoc genus. inaleficia , r aut veneficia , sa
adomnia pertinet. 4. Non defuit tamen quidam vehe
CHABAR f. & LACHAS ĝ quo menter huius criminis ſuſpectus, & ex
modo diſcrepent,nondum inueni; qua- i profeſſo fagarum patronus , qui.lectori
rè ( ni fallor) idem ſignificant,nempè bus conarerur perſuadere hoc vocabu
imaovdòu ,Incantatorem , ſeu (vt Gentiles lum , ſaltem in lege ExodiXXII.cap. re
vocabant ) exorciſtam , qui profanis feù ftringendum ad lolos venenarios, cuius
malis verbis aut mullitationibus mita ercor facilè refellitur. Primò, quia radix
patraret. nominis , CASCHAPH , non ſignificat
De CHARTVMMIM falli puto i toxico perimere (vt ipfe putat) ſed quan
Abenezram.Ben - Natam & alios Rabbi- do ſolitariè ponitur nec ſententia parra
tionis
mentale?vt ibidem benè, poſteriore lo- tiid faciant, ſiputarem operæ pretium,
cô, cenfuit Toftatus. Sanè antè Iezabe & antè non alij id feciſſent; probarem
lem Magiæ fuſpecta non fuit Samaria; Hippocratis,Platonis,Ariſtotelis,Theo
poſtea, perhancfortè exercitam , peſtis criti & aliorum veterum teſtimonijs.lo
hac immilla, hælit adeò pertinaciter, vt ſephus vt non fuffragatur aduerfarijs, ſic
Samaritani nomen pro incantatore v nec nobis refragatur. Pro nobis ſtant
furparetur
. Vndè & IESV Domino ob- Philoſoph.lib. de ſpecialibuslegibus cir
iedum , Samaritanus es , & damonium ha ca medium , & Catholici Patres c pleri
bes, ut qualigenti proprium eſſet ; cum que qui legem illam Mofis ad omnes
dæmone commercium habere.Quarè & Magorum ſpecies retulerunt : Hæc de
Dominus conuitium illud vnicâ nega Hebraicis.
tione refutauit, ego demonium non habeo, 6. Græcis Tua quoque funt nomina:
quafi dicat,cum dæmonio paredro ,vel quæ , ftri&tè fumendo , differunt: nain
curycli fæderato, nulla mihi familiaritas iudois o incantatorem ,ucvkes Ariolum
intercedit, qua propter nec Samaritanus reù diuinum , papugueus Venenarium ,
fum : & poft Chriftum Dominum , fol- yons Præſtigiatorem propriè ſignificat.
lemnes Samariæ Magi principes eorum
Sed frequenter primum , tertium &
que ſcholæ Simonianorum ſcilicet , & quartum , ad omnem Magiam porri
Menandrianorum .
guntur. yois etiain quemcumque deno
B 2 tat
tat ih poſtorem . Videas illa tria Homo- & Mathematicis. Idem cenſet ab hoſtili
nymôs coniungi à Platone, Synelio , He maleficio , de quo libro tertio agendum
rodoto ,Chryſoſtomo,& Helychio. Ad- | dictas olim Simulatrices ,à feſto : & Fictri
de quæ habes inferiusl.s.ſect.16.litt. yy. I ces à Tertulliano. Longobardi luis legi
7.Sic Latinisalia eſt propria ſignifica- bus Maſcas nominant: eò fortè, quòd in 19
tio , alia per extenfioncm accommodata, conuenticulis ſuis laruis ſe tegant; d vel
Magorum nomen à Barbaris ad Græcos, quod deformi ſpecie oris vt ſunt pleræ- .
Latinosque traductum , initio Perlis & que , laruis fcù maſcaris , quàm fæminis
Chaldæis in honore fuit a , vt proprium limiliores Sortilegosveteres nominabant,
Sacrorum antiſtitibus, Regum modera- qui quarumlibet ſortium ſurpeſtitiofo
toribus,philoſophis atque Theologis,in iactu aliquid diuinare nitebantur e . Sed
infamiam cæpit vergere , & cunctisma Theologi & luriſperiti poſteriores cum
lis artibus attribui. Venefici dicebantur nefando ftrigum crimine confuderunt .
antè ſoli,qui malis pharmacis lædebant, Sortiarios eoſdem , & fortiarias , vocatos
& venenarii vocantur: poftea de incanta- comperio iam indè ab Hincmari Re
toribushoc nomen vſurpatum , & cun- menlis Archiepifcopi quo f. Hi venefici
Ctis Theſialis accommodatú vani ( apud fimul & Dæmonis valalli Ligij ſunt ,
capitolium .) Arioli, Augures, Aurufpices, i quarè poſſunt etiam dici Satanici Vene
Chaldæi , Theſſali, Gennethliaci, fæpè con narii. Horum crimen vetus & antè
funduntur.Lamia dictæ ,quod pueris ne . CHRISTI Domini aduentum. Tales
cem adferant, deſumpto nomine , vel à enim Canidia Horatij , & Eriſichto Lu
famoſa illa & crudeli Repinâ Lamiâ , de cani,Martina Taciti , & Thellalæ Lucia
qua Anton . Liberalis , Diodorus & alij , ni , & Apulei . Nomen fortiariorum recen
vel à fuccubis dæmonibus, de quibus tius eſt.
Phyloftratus: velà feris Lybicis , de qui
bus Dion . Sophiſta b.Striges,ab infauſta, CAPVT 111 .
& nocturna aue , quæ creditur exitium
infantulis adferre c. Veteribuseciam Ro De Magia naturali feu Phyſica.
manis apud Apuleium dictæ hæ mulie
res ſunt, veratrices, quod diuinandi ſci I. Vi fupra morrales omnes Magi
entiam profiteantur, vt folent ille feces, Q cis dediti fuere ; Perfæ ; à quibus
quæ ſe iactant Ægyptias , colluuie om . I id Marcion & Manes mutuali;duoscre
nium populorum ac nationum : veteres | didere Deos auctores , & rerum Domi
enim verare dicebant : Ennius ſatin vates nos ; alterain bonum Oromazum vel
veránt ætate in agunda fortaffis & veracu- ! Oromagdam ; quem Solem cenfebant,
le , vt conijcit vir doćtus apud Suetoniuſ & malum alterum Arimanem , fiuè Plu
ir Vitellio : Nullis infenfior quam veraculis ronem : g. deindè ab his numinibus du
flcem
a Hieron inc.2, Daniel. Apuleus 2.Apol.Helyeb. 6 Suidas.bVid.Adagi, Lomis turres ,& com .
munen , noftrum in Se ecæ Traged . Vide comm sn Sledeam v 73.z.d Remig 11 demonolat.c 18. e ex.
tratst. de fornlcg.cap.vlt.33.9.18 Plutarc.l.de Ifide Olyride. Laertsus initio fua hiſtorie Age .
ob as á Alui.
7
LIBER I. CAP. III. 13
plicem Magiam deduxerunt; vnam quæ nenſis & alii , qui bonam illi tantum tri
fuperſtitiola tota ,cultum falſorum Deo buunt. Secundus fortè Bactrianus ; qui
rum tradebat, & hujuſmodi plura ; alte cum Nino bellum geſſerit , de quo Pli
ram ,quæ naturas intimas rerum calle- nius, Iuſtinus & Arnobius ;Tertius qui
bat, quam Perfis utramque Apulejusa & Erus dictus, five Armenii filius , jux
adſcribit. ta Clementem Alexandrinum ;five Oro
2. Fallax prior & nociva , fatis dia- | mazi, juxta Platonem : nec enim arbi
bolum indicat auctorem , quiante dilu tror hos Eros fuiffe diverius , ut cenfuit
vium eam docuit malos illos gigantes, Fr. Patricius . Suidas videtur primum
à quibus câ Chamus imbutus; ab hoc , cum fecundo confundere, non quartun
cjas poſteri Ægyptii, Chaldæi, Perſze : aliquem fuggerit. Arnobius quatuor
fic enim interpretor D. Clementis ver commemorat : primum illum Chal
bà bdeAngelis peccatoribus; docuerunt dxum : fecundum Bactrianum , tertium
(ait) homines quod dæmones artibusquibuf- Pamphilium geperc,qui & Erus dictus;
dam obedire mortalibus, id eft, magicis indo quartum Armeniuin genere , non Ar
Cationibus poffent : ac velutex fornace qua menii filium , de quo Clemens: ſed a
dam úr officina malitiæ totum mundum fub- lium Horthanis nepotem : Quinti fortè
tracto pietatis lumine, impietatis fumo reple- meminit Suidas cum Zoroaſtri Aſtro
verant . Pro his & aliis nonnullis caufis di nomi fr.eminit, & Perfomedum dicit
lavuyo mundo introdu &tum eft , & omnes, fuifle . Sexti Proconneſi mentionem fa
quierent fuper terras, deleti funt , excepta cit Plinius, omnes hi Magi fuere. Sic
Nue familia , qui cum tribus filiis eorumque etiam de dæmonibus agens Lactantius
uxoribasſuperfuit : ex quibus unus Cham no 1, Magorii quoque ars omnis , e potentia
mine , cuidam ex filiis fi!is , qui Mezraim ap borum adfpirationibus conftat , c. Idem
pellavarur , àquo aegyptiorum & Babylonio- afferit & D. Cyprianus, & addit d Hoft
Tum & Perfarum ducitur genus , malè com hanem Magorum præcipuum fuiſſe,
pertam Mugicam tradidit diſciplinan hinc huic famoſos alios addit Tertullianus, e :
gentes que tunc erant Zoroaftrem appella- his verbis ; Hofthanes,Typhon , Dardanus,
Ferunt , admirantes primum Magicæ artis Damigeron , & Nectabis, Berenice, publica
auctorem , cujus nomine etiam libri plurimi i jam litteratura eft,que , ec. His confen
Super hoc habentur, (c .] addic hunc port. tiunt Arnobius, li rectè verba diſpungas
caictum fulmine , Zoromſtrem quali vi- f . & cum Euſebio > & D. Auguſtin, ac
vens abrum , & dictum , & pro Dco ha- Marcellinus.
bitum .
4. Zoromazdis meminit Suidlas,
3. Zoroaſter non unus fed multi Azonacis Plinius, eumque facic præce
fucce (nam Goropius nugatur qui nul- ptorera Zoroaftris . Corrupit vocem
limpatat fuille) Primus ilte Chaldæus Noachi : ab hoc enim Cham & filii ejus
Magia inventor : fallualur Sixtus Se- Chus Magian bonam cdocti . Scripsere
B 3 etiain
a Apel 1. b lib. 4.recogn
c 1.2.6.14. idem affirmat e 18. d l.de Idlanitate 0.16.
lib.de anima, penult."Fil.coneragent. Eufeb. 2.10.de præpurat. August 1.12. deciv .
Du , Iorcell. hift. 1,13 ,
14 DISQUISITIONVM MAGICARVM
etiam Magica , Iulianus Chaldæus phi- , videntur. Velut cum Tobias parernam
lolophus libris 4 . de dæmonibus : & cæcitatem felle piſcis diſcullit , b quam
Theurgicorum auctor illius filius, lu vim Callynomio piſci tribuunt cum
lianus ideò Theurgus vocatus , de qui- Galeno cplerique item . cum tympani
bus, Suidas & Proclus conſulendi, Por- ex lupina pelle fonus aliud tympanum ,
phyrius citat quendam Palladem , & ex agninâ tenſum , diſtenſum diſrumpit :
Syibulum , & alios,nempe Adelphium , d cum Venetiis Turca quidam liquato
Acylinum , Alexandrum Lybicum Phi- plumbo manuslavit innoxius e , illuſtria
locomum , Demoſtratum Lydum , Zoquoq; illa quæ narrat B. Auguſtinus lib.
Itrianum , Nicotheum , Allogenem ,Me- de Civitate Deic.4.5 . & fexto de pavonis
ſum , quorum impiis ſcriptis utebantur carneneſcia putreſcere; de paleis frigore
Gnoftici. Picus teſtatur etiam legille le luo nives cófervantibus, & calorefructus
libros Chaldaicè fcriptos Efre & Mel- maturantibus,vicontraria :de calce quæ
chiar magorum . Ex his hodie tantum cum ignitam in fe vim habeat , aquis ac
exſtant, Zoroaſtri xan Sažká leu ubyezd , cenditur oli o infuſo non accenditur, de
nóyız , quæ ex Platonicorum ſcriptisla- Agrigentino tale ,qui liquatur igne;aqua
boriosè collegit Fran . Patricius, obſcu- verò induratur & crepitat: de magnete,
ritatis majoris, quam utilitatis : in quæ i deEpyrifonte & fimilibus his addunt alii
exſtant comm.ent. Græca Plethonis & patres.f dedictamno , quo cervus ſagie
Pelli . cas expellit, & chelidonia , qua hirundi
Naturalem verò legitimunque Magi nes cæcos oculant pullos. Confirmat
cen cum cæteris ſcientiis Adamo Deus Pliniusg de Pſyllis & Marlis odore lere
largirus : à quo poſteritas docta , perpente foporantibus & impunè latcílen
manus ix orbem cam propagavit: de tibus de Picish Martụi herba cuncos ada
hac arbitror intelligendum , quod ex ctos expellente : unde communis fabula
Thalmudicis Quincarboreus in cap.s. | increbuit cam ſeras aperire. Confirmat
Threnor. tradit Sanhedritas ludeorum Alex.ab Alexandro , i de veneno , Ta
Magic peritos eſc lebuille . Ea ( ur Pſel- rantulæ leu Phalangii Calabri , à quo
lus & & Proclus advertère ) nihil eſt morſis non aliud vitæ & remedii præ
aliud , quam exactior quædam arcano Gdium , quàm ſi certo muſicæ ſono lacia
rum naturæ cognitio , quâ cælorum ac re ' ad numerum compellantur, donec
liderum curſu & induxu, & ſympathiis !concidant fatigati. Prætereo innumera,
atque antipathiis rerum fingularum ob- quæ congeſsere Ariſtotrles ( li auctor
fervatis , ſuo tempore , loco , acmodo, ipfe libri de admirandis auditionibus )
res rebus applicantur, & mirifica quæ- & Guilhelm . Alvernus opere pererudi
dam hoc pacto perficiuntur; quæ caufa- 1 ro, de univerlok , & ex Belgis Robert.
rum ignaris præſtigiofà, vel miraculoſa | Triezius auctor libri de demonum dece
ptionibus;
a P /ellus k lemon b. Procl. l. de Magia. b Tobie 7. c G LI. 10. fimpl. medicism .
Pinus Aelianus alii. d Oppianus / 3 Cynege. e Cardornus 1 6. de fubtil Boilteau Hif.
Prodigioc 8. f Tertullianus I depænitentiac ult.Pacianus I. de pænitent. D Hierowym. in Es
bleſ. S 1.6. 7,6.2. b 1.10.6.10. ib. z. Genial die k porijs 2. principal pag: 3.6 32,
s.p.4 .
LIBER I. CAP . III. Is
ptionibus, a apud quos tamen duos qux- | monis uſum operâ, faciunt quæ perdo
dam narrantur , meritò Satanici pacti ctè fcripfit Eulebius contra Hieroclem .
luſpecta, ut quod Guilhelm . narrat He 6. Naturalis Magia dividitur in ope
liotropiam facere homines inviſbiles , & ratricem & divinatricemi, hæc in abditis &
argentò vivô inter duascannas poſitô in futuris conjectandis verfatur , de qua
cantationes impediri. Vt quod Rober- libro fequentidiſſerendum nobis copio
tus docet , ruram furto ſublatam , & oci sè : illa miros effectus producit de qua
mum cum convitiis plantarum uberius nunc agimus.
provenire : item feptem cerræ herbulæ Multi de ea libros ediderunt ,quorum
gramına , jacta in lympoſio , convivas qui catalogum nudum proponunt * fine
onmes ad rixas & Lapitharum certani- antidoto, videndum ne venenum aureo :
na provocare. Nec minus favola lunt Babylonis calice propinent incautis. Im
quæ Ludovicus Dulcis memorat de vi primisab hoc numero removeoوا, ut dæ
gemmarum per easeffici poffe, quicquid moniacos Magos, Robertum perfcrutato
homo queat imaginari.lib. de gemmis c. I. rem, cujus Magiam caremonialem , & libr.
óvanam auxelim :an gemmæ omnipo- de myſteriis ſecretorum Agrippa legerat, &
tentes ? Solidiora longè & tutiora peti ex iis decerpferat non pauca; Picatricem
poſſunt exempla , ex Sirenio , Fracaſto - hiſpanum , Anfelmum Parmenſem , Cicchum
110 , & Langio. b Eſculanum , Petrum de Arbono , & Cornel.
Naturalis hujus Magiæ peritiſſimum Agrippan , Ó Paracelſum , & auctorem
fuille Salomonem Regem minimèdu- peſtilentis libri priyan innomina
bitandum . Quæ tamen de morbis ab tum , led mirum hypocritam ; homines
codem Rege curatis incantatione , Fla- | partim atheos, partim hæreticos.
vius Joſephus retulit, c ea vel falla ſunt,
chindus, Rogerius Bachonus á Geber Arabs
vel in illud referenda tempus , quo ſe multis ſcatent ſuperſtitioſis. ideò vetitæ
idololatiæ & omni ſuperſtitioni im lectionis etiam ho putârim . Raymundus
merſerat. TresMagosEuangelicos hâc i Lullius, & Arnoldus Villanovanus , ſunt
Naturali Magâ imbutos volunt non- | ipſi quoque in nonnullis hæreſeos nota
nulli, & crediderim . Sedan hac fola & ti: e quarè libros corum nullus deberet
non dæmoniaca quoque ? poſt Chri- j legere, qui Theologicorum dogmatum
ftum Dominum adoratum , certo cer non ſit probèperitus, la candem claf
sius, à criminc hoc alienos ; quid ante | fem referendus Thome Bungey 1.b de ma
fuerint , parùm refert. Sanè Theophy- | già naturali, & eôslem titulo lib.Gregorii
Lactus & cenfuit etiam vetita imbutos. ! Riplay; qui poſt mortem necromanticus
De Apollonio Tyanæo ; videtur lufti- fuille judicatusdicitur, Porceti & Ardoini
Quse Martyreum Phyficis magis annu- libridevenenis, legendi non videntur, nifi
merare : fed , utfrequentiùs credam dæ- 1 à medicis conſcientix timoratæ ac piæ :
cæteris
a cap 4 , 6 Siren. lib.4. de fatoc.6 . Fracallor. lib. de Sympao. antipat Ioan Langio
epift 33 é Labro 8. Ansiqui , din Matur. quæft 24. al Orthodoxo. * Mich Me.lina
üb. 2.de retas Deum fide capz. ex Agrippa libris. c Vode Directorium Inquifitorum Eimeainis
Marianum 1 14.de rebm Hifpan.c.9. & 1,15.6.4 .
1
16 DISQUISITIONVM MAGICARVM
tit:fi de nacurali obedientia dictum , pa- | alioram . Nam fi fpecici ratione hoc
rumidpliiloſophicè. Nam creaturæ ipi- competeret , omnes tales eſſent; ſiſpeciei
ritualis & corporalis, vnius quoque fpe- ratione non competit ,cedo ( ſodes) quze
ciei ad aliam fpeciem , nulla nunc eft na fint illæ conditiones indiuiduæ , quæ
turalis ſubiectio , niſi ratione actionis & naturaliter tribuant ſuppoſito ? led vide
paſſionis, & propter quam quod imbe- de hac re Leonard . Vairum . e
cillius eft,idcedic fortiori Sed illa , quam
Arabs videcurinlinuare obedientia , V
QVÆSTIO III,
niuerſalis, foli Deo ratione omniporen
tiæ debetur , & à creaturis exhibetur.Me
ritò igitur hoc delirium refellantTheo- Quanta qualiſque ſit vis imaginationis,quo
logi. 2 ad effectus boſce miros ?
2. Alij hanc virtutem largiuntur lpe
pudorem ,vel ad iram , vel ad triſtitiam : dum habet proprium , appetitum fcilicet , qui
hæ vero affectiones hominem fic affi- ſpectra imaginationi repreſentat. Cum ergo
ciunt , vc calore vel frigore alte- per fomnum ferientur cætere facultates ani
retur , vt palleſcat vel rubeſcat , vt males, fola imaginatio ita plerumque opera
quaſi exiliat feù efferatur , vel tor tur , vt vim motricem , & cæteras inferiores,
peſcat ſeù deijciatur. Et ideò S. Thom . ceù mancipia quadam moueat , quod cum fit,
optimè tradidit, imaginatione poſſe in Spiritus animales motui inferuientes ad ſua or
corpus imaginantis omnia , quæ natura- gana ire coguntur. Excitantur autem predi&i
lem coordinationem habent cum imagi- motus, exreriem ad id cogentium ſeruatis in
patione : vt funt motus localis in dor- trò fpeciebus. Huic porro affe &tuiſuntobnoxij,
mientibus & alterationes per frigus & qui ſanguine spumante & multo feruidoque
calorem , & quæ hanc alterationem con- ſpiritu abundant. ]Hæcille , & triúexem
fequuntur,nullam verò vim obtinere ad pla adjicit. Galeni,quidefomno opprel
alias proprij corporis difpofitiones, quæ ſuin integrum ferè ſtadiuin confeciſſe
naturalem cum imaginatione .coordina narrat , nec à fomno excitatum priuſquã
tionem non habent , vt puta ad figuram in lapidem impegiller. Theonem Stoi
inanus vel pedis: vel , vr quis adijciat ſta cum dormientem in fomnis ambulare,
turæ ſuæ palmum vnum , & quæ ſunt fi- Periclis ſeruum in ſummo tecto (paciari -
milia.Vide D.Thom 3.part.q.13.art.z.in ad. folitum . Putârim verò hoc contingere
3.6 l.z.contra gent.6.103, potißimumin his , quorum imaginario
3. Experientiâ quotidianâ cernitur in vehementior eft, & acrius perturbari, ac
Noctambulis illis ,qui in fomnis mira fa- tenaciùs apprehendere ſunt foliti, & fuf
ciunt , in quibusconftat hæc per imagi- | ficere vt quæ imaginantur aliquando
nationem fieri ſenſibus ſopitis,de quibus lenfu aliquo perceperint, veltotum illud
exftat Andreæ Libauijliber . Breuiùs au- imaginantur coniunctim , velpartes eius
tem rem expedit altermedicus Andreas reorlim , vt cum quis Chymæram vel
Laurentiuslib.4 .hiſt. Anatom.q.u -.his i Tragelaphum aut Gmilia voluit imagi
verbis , Dicamus msueri dormientes , quia nacione Nec enim necellarium arbitror ,
exigua vis in muſculislatens á fortiimagina- | vtlimul lenlu percipiat : neque vt paulò
tione excitatur:propterea non mouentur ſom- j antè perceperit: neque vt ad eum mo
niantes , niſi valida imperante imaginatione, dum ,quem imaginatio repræſentat;per
brutorum imaginationiſimillima. Eft autem ceperit ſenſu.
dormientium imaginatio brutorum imagina 4. Narrabo quod geſtum Legione, in
tioni ſimilis,quia rationem repugnantem non quodam Religioſorum collegio ante
babet. Vnde fit,vt illi multa moliantur, que annos vix viginti :noni perſonas, quibus
vigilantes non auderent, tectum ſublime con accidit. EratLaicus vnus, folirusiorerdiu
ſiendunt per trabes , & lucunaria oberrant, pueros rudimentis Catechilmiimbuere, :
omnia denique audent intrepidè , quia imagi- ! cogitationes cædem dormienti recurre
natio vaporum caligine conſopita , pericula bant , ita vt in fomnis & præcineret , & -
non agnoſcit Non ſentiunt autem dormientes, doceret , & hortaretur, & increparet
quia obiectum ſenſusnon adeft, at motus obie- puerosæquè clamosè & feruenter , ac
folcbat
LIBRI I. CAP . III. QVÆST. II. 23
Colebat interdiu :ſic turbabat vicinorum nis, quæ remotiflima à nobis vel tempo
fomnum , itaque qui propinquior illi ha re vel loco , imaginationem moueri &
bitabat aliusLaicus , & læpè monuerat, præfagire nobis, quæ certò poftmodum
quodam die illi per iocum minatur , ſi eueniunt, Ariſtoteles fatetur,in lib.de Di
pergat hos clainores edere,lurrecturum uinatione. Nec abſurdum mihi videtur,
le noctu,& ad chalamum eius iturum , & res futuras aliquando, priufquam con
Hagellocx funiculis intemperies haſce tingant,ſignificationesquaſdam aduen
abacturum . Quid Gundilaluus:fic enim tus ſui præmittere , quæ aerem ambien
vocabatur ; ſurgit circa noctis medium tem nos moueant, quômorò ,ſenſus 110
dormiens, & egreflus, vt decubuerat, in ( termotretur, & fic lenſus mociò, przpa
indulio cubiculum fratris collegæ ingre . ratio quædam eft ipfius imaginationis:
ditur, manu forfices ferens & præten- & ad præparationem imaginationis ne
tans, & recta ad lectulum alterius , cui ceſſaria eſtſenſus motio , ad ipſam verò
fuerat interminatus,contendit. Vide Dei imaginationem , nullo alto lensasmotu
prouidentiam . Luna lucebat, & nox in- ! præterea indigemus, hæc haud dubiè eſt
nubis erat,& frater iſte vigilabat : videt ſententia Dºllidor. & D.Hieronymi , &
accedentem ; & celeriter fe de lecto deij . Thomæ Mori , mox citandorum , nec
cir, quàparies erat nomihil remotior. ampliùs probant argumenta And. Ca
Noctambulus lectulo proximus forfici- lalpini', libr.s.Peripateticar. quaft.cap. vlt.
bus calcitram ter quatervé petit, & con vbi contendit imaginationem à rebus
feftim redit vndè vencrat. Manè facto externis moueri polle, non moro fenfu.
interragatus, negat ſe meminiffe , neque 6 Quoad corpus alienum , nonnulli
idfacere vnquam in animum , vel levi- cenſent imaginationis vim ſe longiffimè
lee , induxille; tantum cogitiſſe, fialter porrigere:adeò vt pollicetiam remotio
cum Hagello ad le accederet , illum inten . res falcinare, vel fanare, & res locomo
tatis forficibus perterrefacere , & abige- uere, & fulgura , & pluviascælo deduce
re . re: vt Auicenna libr. de anima left : 4.6.4. &
Non crgo neceffe eft,cum ,cùm imra- alij, qui tamen ir modo efficiendi expli
ginatio operatur, immediatè præcellille cando diffentiunt. quidam hoc illam
sei externæ ſenſum :licet neceffe fit,vtea- i poſle volunt , per certos, quos ipſilou
rum rerum fit naturæ fenfus aliquis , & niant , radios ( Alkindus libr. de imaginibus );
carum ſenſu quis à natiuitate deſtirutus alij per fpiritus ex corpore viimaginario
non fuerit:ideò enim ,nec cæcus à natiui nis expulſos ; ( Paracelſus lib . de imagini:.
tate colores , necfurdus à natiuitate ſo - bus. Pomponatius libr:incantanient.cap 3.6
nos imaginari poterit: nam imaginatio 4. And . Caranaus fibi de mirabil. effe&tuum
motuseft à ſenſu actu factus, auctore | caufisa Sibyllan.d cap.8.9.3.) Cætericum
Ariftot.2 . de anim4. Sufficit etiam vt re Auicenna & Fulginate , lolo animæ prær
rum ,quas imaginainur ,fimilitudines ali- ftantioris imperio: imaginationis virtuti
quas ſenſu aliquando perceperimus: fic i hoc tribuit A’ugeriusFerrer.lib.2.methoe
enim vel illud idem ,vel fimile aliquid dic. 11. non indicat verum animæ impe
potcrimus imaginari , & fæpè ab exter - rio , an Huoreſpirituum mediante : led
puto
24 DISQUISITIONVM MAGICARVM
puto eum in Auicennæ ſententiam con- dum & algentem alium à me remouim
Spirare. calefaciat.Si quid tale valeretvis imagi
Sed nihilominus fit concluſio 1. talis ; , natrix ,iam pridem alchimici aureos mo
In corpus alienum difiun &tum d ſeparatum tes eſſent adepti. Denique fpiritus hos
ab imaginante , anima humana neque per neceſſe eſt, li funt , rem eſſeplanè debi
imaginationem neque per aliam potentiam , ( lem : quæ, cùm extra imaginantein , velut
mediantibus vllis radijs,ſpiritibus, vel ſpecie extra matris vterum fætus,effuſa, ſtarim
bus , vlla mirifica huiuſmodi poteft efficere. ab aere circumſtante corrumperetui.
Hæc concluſio eſt communis Theolo . Cæterum quæ aduerſarij obijciunt , ea
gorum . D. Thom . Ferrarienſ. Medinæ, vel falla funt,vel in ijs ad imaginationem
Pici,Vaici citatorum ,& medicorum Va - actio per contactum accellit , quarè per
lelij,Condroi chi, Bokelij,& Cæſalpini, tinent ad lequentem conclufionem .
& aliorum .Probatur, quoniam imagina- | Hinc porrò eliciuntur tria , primò non
tio eft actio immanens: & ideò anima pofle aucupem ſolo viſu & imaginatio
imagin us nullam realem qualitatem ne auescælo detrahere, quod tamen al
poteſt imprimere,reidiniun tæ , quod vt leruit Michael Montanus. lib. 1. de.If
in eam agat,foretneceſſarium . Confirma- ſuis,cap.2. Secundò non poſſe quenquain
tur;quia radijtales, nulli ſunt:fpirituum ſola imaginatione alterius faſcinari, ve
tanta vis elle non poteſt: ſpeciesduntaxat accuratè oftendit Valeſius libr. facra phis
habent vim repræſentandi : animæ deni- loſophie,cap. 68. Tertiòmulto minùslic
que vnius ad alterius animam velcorpus aliud fanari poſſe: vt rectè Ariſtoteles
nulla eft naturalis coordinatio . Et ideò in problem . & Gratarolus apud Pompanat,
præſtigintor ille Mirabiliarius Cæfarius cap. 6 .
Maltela ,quiAntvverpiæ anno 1599. for Secunda concluf.fatis veriſimile eft, per
tilegas quaſdam diuinationes fic pallia- accidenspoſſealiquid imaginationem in cor
bat: quali ſpiritûs ſui efficacia prædomi
. pus vicinum, arcta quapiam coniunctione, &
nantis ſpirituialterius, alter ad eligen: i contactu ei copulatum , ſitamen & imaging ,
duir, quod ipſe volebat , cogeretur præ- tio fit valdè intenja , á vicinum corpus ad
clarè mentiebatur. eam affectionem paldè difpofitum .
Pomponiuscontendit, has ſpecies 7. Sic puto conciliari poſle ſententias
ſpirituales polle gignere aliquid reale, contrarias , vnam abſolutè negantium
nempe id cuius funt ſpecies; ficut faciunt imaginatricem vim externa corporaim
ideæ in mente diuina . Verùm hoc impe- , mutare poſſe , quæ eſt Fran. Soarez . di
ritè dicitur. Nam ideæ in mente divina Sputat.18.Metaph .fe t.8. 1. 28. & Conim .
ſunt lubſtantiæ ,non accidentia : ſunt etiá bricenſium in 7. phyfic.c.2.qu.1.ar.7. Va
altioris ordinis , quam hi fpiritus: nec ille i lencix 2.2 dip.6.qu.13 . puncto 2. Vairi
quicquain in Deo innouant aut iminu aliorum . alteram abfoluce id affirmanii
ringat, licet fatear uit plarimum concur conferat æquè, & ſolam matcriam ſuper
rere imaginationem vtriuſque ut docet peditet;probabiliusforet , non fufficere.
Fran . Valeliusd.lib.de Sacra philoſophia , c. Quicquid eſt, illud conftat ex imagina W.
11. Neuter tamen tunc agit per iuragina- tione tempore conceptus , non fatiseffi
tionem in corpus alterius. Nam inagi cacem elle concluſionis noftræ proba
nacio operatur duntaxat in ſenien proli- tioné. Magis vrger imaginatio quæ poſt.
ficum , quod parsimaginantis fuit , & conceptionem fuccedit . Nam videmus
ideò ſeminianima imaginantis noriqui- prolem eriain iam formată in vtero ma
dem actu talcın formam imprimitív.g. ternæ imaginationis difpendia ſentire,ut
colorem - cutis velcriſpitudinem capıllo in prægnantibus accidit quotidiè. Legi
cum )cuius actu ſemen capax non cſt : ſed Witebergæ civem cadaveroſa facie na
virtutem quandam & ex generauite de tun : co quòd mater uiterú ferens obvio
ferendi & conferendiin fætum , quem cadavere ſubitò faiffer pavefacta: Iſena
formatica quæ generanti ſecundum ani ci,pudicam & formolain marroná : ſcri
mam in lunt, utin corpore generato in- bunt peperiffe glirem ; quia ex vicinis ali
cipiar elle corporaliter ,quod in animâ quis glirinolam appenderat,adcuiusfonitum
generantis erat ſpiritualiter lege eundem reüquifugarentur:is occurrit mulieri gravi
Valefium , cuiusſententiam coniunxi cum ex da , que ignarit rei , fubito occurfu & aſpecte
plicatione Toftati q.10° in d.cap.30. Gen.Sed gliris,ita eſt conterrita , vt fætus in vtero dege:
an fufficiatad hoc imaginatio folius ina neraret in formam beſtiole. Nicol.z . Poi ti
sisevidetar velle Plinius. l. 7.C.12.dum fice Romæ quodam in palatio mulier
ytriuslibet cogitacionem memorat , & infantem vrtofimilem peperit , co quod
fortè Marſilius Ficinusſuprà , dum pro- mediciiudicarunt) ibidé varijs in locis
miſcuè parentum meminit, & Calpur - vrfi depicti cernebantur. Paderborna
mulier hæretica ante annos fexdecim
nius verſibus antè laudacis ? patarim ta
men eos id noluiſſe ,fed requirere vtriuf- plusminus( resibi cum nota ) peperit fi
que concurfum :no maris duntaxar : qui ilium molô Ecclefiafticorum palliatú &
an ſolus fufficiat', problematicam , quia pileacum ; quæ ex vehementi odio in Pa
incertum eſt quid, & quantum conferat piſtas,ut vocant, obvijs lemper maledic
femé virile aut tæemineum ad færus ma- j* cebat. Sed hoc fortè divinæ vltionis fiut.
teriam atque conformacionem.Si fæmi. Quid aliundè exempla pero maternum ,
1 na ſemen non emittit,ve voluit Ariſtote- paternung; genus ſuggerit Fuit in ma
les in lib. 1. & 2. de generaf.aninial, aut fi terno genere Antverpiæ , quæ vterimr
formam viventi tribuir ſolus pater , vr geſtans, fimiam in delicijs habebar , uni .
nonnullis viſum : aur li ad generationem ca ei nata ilia , inulta Gimiorá retinuit, nă
marcria & forma
utriuſque ſemeni pro mareria & puellula latitare, & gefticulari', & fi
8
ſimulaccurrat, quod medicorum præ - milia non pauca.Ex paterno ,Ludovicus
cipuis placuit: probat ile eſt,patris ima- ! Delrio. Vir honoribus clarus, obfidelé
ginationem fufficererli verò parer folam Regi navatam operam à perduellibus :
ad formam conferat, mater ad formam Bruxellæ captus in pleno Senatu : uxor,
gravida
N.Dom.megt.ine,Gen.30 .
LIBRI 1. CAP . III .
QVÆST. III.
gravida , cum in domum irrumpentes abftraxerit à ſenſu rerum præſentium .
feditioforú duces vidiſſet,ex tertita: poſt Cogita ( lector ) an non fit veriſimilius
peperit,quom de fonte luftrali ſuſccpi: is hunc magum fuiſſe, & ope dæmonis ex
infans ſemper oculis externatis maternú
pacto in exftaſım fic abripi conſueviſſe.
pavorem ; iam adolefcensemotæ mentis Nam huiuſinodi effectus omnem ima.
perliftit. Fugio domeſtica mala.
ginationis vim clarè ſuperat, cum exfta
9. Scribir Fernelius lib. de hominis pro lis à voluntate humana non dependeat,
-Creas.pavonem ,fidum ovis incubar, lin . ve ſuô locô oftendetur, Pergamus ad
teis albis circumtegatur, albosomninò aliam quæſtionem .
pullos,nó variantis.colorisedere. Qux
fo ,num ova non funt corpus feiunctum ? QVÆSTIO IV .
Vides tamen imaginationis efficacita
An ſolo contactu,viſu ,voce ,afflatu ,ofculo, vd
tem in illud. Prætercà, cum imaginatio
accendent calorem in corpore imagi nudi lintei applicatione vulnera e morbi
fanari, & alia mira huiuſmodiperfici
pancis ; cur cótiguum ei corpus ncqucat
naturaliterpoſsint.
ctiam calefieri ? Non tango illam quæ
ftionen an folius imaginationis tanta I. Votavot afferuêre , comma
vis fit in hac fimilitudinis efficacitate , vt mune hoc ponunt fundamen
pleriqucà Fernelio lib. 7. phyſiol. opi tum ſuperſtitionis ſuæ: ſpiritus per arto
bantur,an verò partem libi motus ſemi- riam ex corde promanare, & per viſuma
nis & visformatrix vindicent , yt docet aſpicientis, vel per os loquentis, velper
Andr.Laurentius lib.8.hiſt.Apato.7.20 . poros tangentis erumpere ; & vifi au
eum legere poteſtis. dientis ,vel tacti ſearterijs inſinuare, in
10.Ego manum tollo de tabula : mo- , deque cor petere , & co efficaciùs penc
Beo tantùm , velmoveo potiùs dubium . trare; quòſpiritus vehementiori volun
B.Auguß.narrat quendanı;quandocum- tate videntis, loquentis , aut tangentis
quereiplacebat,ad imitatas quali lamentantis fuerint emiſli.
cwusliber homines voces ,ita ſe auferre à fenfi 2 Prima concluſio , pisiſta roci non eft
bus, Imere folitummortuo fimillimum ; pt tribuenda. probatur , quia vox in audien
non folùm vellicantes atque pungentes nõ ſen- tem nihil poteſt operari niſi per acci
tiret ; fedaliquandoetiam igne ureretur ad - dens , ratione foni vel ſignificationis
moto,finevllo doloris ſenſu,niſi poſtea ex vul- verborum , alterans audientem , ea
RETE. Hunc porrò non obnitendo, ſed non fen- i quam adfert lætitiâ, timore , mærore ,
tiendo non moviffe corpus ſuum probat: quod & c.vt optiinè Vairusdocuit a Non ob
tanquam in defundo, nullius inveviebatur ftat quod adferunt, mirabiles effectus
anbelitus: bominum tamen voces ,fi clarius i malis carminibus Magosoperari,v.g.in
loquerentur, tanquam de longinquo inaudiffe fufurraris quibuſdā verbis in auré tau
Se pofteareferebat. lib. 14 de civ.Dei,c.23. ri,belluá proſterni uc mortuam ; rurlus
Hoc vir eruditus factum vult , quia per alijs,eam in pedes erigi.Parentú quoque
vehementem imaginationem ille ſeipsú execrationes vix unquam irritas cadere:
D 2 Non
and libr.1 6.11. lum Condroacbus ls. a dk morbis venef.c.s.
DISQUISITIONVM MAGICARUM
homo obmuteſcit,ſed vifo qui priùs ho- j pectum reverâ nec fucus eſt dæmonum
minem viderar:hoc tantum vultTheo- ( vequidam ſcripſit: a ) ſed meruit ex
crinus. Cur porrò lupus vifum præve quadamarcana antipathia. Sic enim vi
niens vidédo raucedinem adferat, nunc deas buffone hiante,quali coactam ,mi
cauſam cape.Thom.Cantipratenſis,hoc ro cum eiulatu muſtelam fe ori devo
vult fieri, quia lupus radijs oculorum | randam inferere.
fuorum immiſlishomini, eius fpiritus De reguli ſeù baſiliſci intuitu notior
narratio eft quàm verior . Si reperitur
D 3 hoc
Hifle pofsit oſtendere. quo audito , illos pictioribus atque poetis.', quidlibet audendi:
quafi animis conſternatos ſubito contia ſemper fuitaqua poteſtas. Nec habet plu-
cuiffe , opinor impudentiam tantam ad- ra probandigenera :poftea cap.9.foluere:
mirantes; velmetu delationis negare.no conatuc obiectiones adverſariorú, quas
audentes.Sed quô pactó probat-primùm ita proponit; vt appareat cum Puritanos :
sę. à teſte fide digno inaudiviſſe quendam & cæterosmerè.Calviniſtas planè habe-
Romanenfium fidei,in via libi occurril re diffentientes , & inficiantesac dam .
ſé propè Londinum , qui fateretur , fe nantes totam hanc fcrophulanam ſtro
ſtruma Reginæ contactuliberatú.Qua- pliam . ſi nec fratres eius Evangelici cre-
ſiverò ille unicus teftis ; nec nominatus, dunt : fruſtra petat ,me Catholicum fibi
nec iuratus , nec temporis , nec circum- credere:qui & ipſum & fraterculosillos
ftantiarum cæterarum memor fufficiat omnes pro hæreticishabeo : & ex ipſiuſ
ad convincendum . His addit poftea teftes mecopere poſſui efficaciter Catholicis'.
alio curatos tempore quos nominat omni- (nam Galvinianos aut Calvino -papiſtas
no quatuor,duosmaſculos, & foemellas nihil moror ) perſuadere na temerècre-
totidem :ut ſintduo paria.Et hi ſunt muli dendun libro Tookeriano..
sa millia,quos aitſanaiſe, & velle as poſſein - Argumenta liecſuint. Miracula propria
finitiorem numerum . Probatetiam à cæte. ſunt Ecclefiæ Catholicæ , & nulli dantur
moniarum ſanctitate ; quæ mihi fufpe- qui firextra Eccleſiam Catholicam ( uti :
Ctæ ,quiavideomedicos priùsemplaltia probatio veræ religionis ) hoc probát c. so .
applicare ; & eas longè diverlaseffe , ab SedElizabetha eſt extra Ecclefiam Cao
ijs quibusvſum fuiſſe , D.Eduardum,ex tholicam . ergo Elizabethæ non dantur :
Eilthedo Tookerusnon ignorat, Tertia miracula.Min.probo.quia Ecclefia Ró..
probatio deducitur, ex eo quod Regina ſola eſt Cathol.Elizabetha, vt ſchiGnati
necomcibus, nec ſeinper,ſed aliquibus ca, eſt extra Ecclefiam Rom . E. Elizabo..
aliquando hanc gratiam , & gravatè lo- ha cſt extra Eccleſ . Cathol.Maior pro.
let impertiri (pag.1os . & 106.) item quòd batur ; quiaEcclef. Cathol. eadem eſt,
pars magna hominum curata iſtius gra- quæ univerſalis. Romana ſola eft uni-.
: tiæ beneficio , quali relabitur in priſtinú verſalis ad Rom.v.8. ergo ſola eſt Ca-
morbi ſtátum (d.p.106.) quod potiùs eſttholica.ſolam eſſe univerfalem ;docent
indicio , non effe hoc chariſma à Deo; omnia hiſtoriarum monumenta : certè
cuius perfecta ſunt opera & fanationes; veſtra Anglicana.cuius caput eſt Eliza-
contra, quæ ope malorum fpirituum į betha , mediam inſulam nonegreditur.
fiunt,nec planè ſanant; necperpetuò li- Secundò ,Non poffuntmiracula fieri, ad
berant.Nec ad rem facit,quod ex Chry- confirmationem fallæfidei:(non ſemelboc .
foftomo ſubdit: namidad principium | dicis, & verè dicis. Sed fides quam profi
fanationis pertinet ; non ad recidivam tetur Elizabetha eft falla fides : ergò ad
morbi : de qua nunc loquimur. Probat. confirmationem fidei,quam profitetur
etiam quia quidam Iudocus Hundius ea | Elizabetha; non poflant fieri miracula.
curationem pictam in lucem dedit.cur Minorem negabis;probabo ; quando
non addiditepigramma aliquod : Nam articulos fidei Elizabethinæ mihi pro- .
pofueris.
LIB . I. CAP . III III.. QVÆST. IV .
. : 2
, interea quia Catholicos allo cæ articulis per omnia conveniatisz'aurà
spol ucris
quor , quibus certum eſt Elizabetham quo nos in ullo diſſentiamus. Ergò non
ciſe Sacramentariam , & proindè hæreti vos,ſed nos, in ipſorum Eccleſia , hoc eft
cam ,argumentum eſt prorſus apodi& i vera , ſumus . Ergò præterea fateariso
cum . Nec potes retorquere , dicendo ; portet , ut illorum ' miracula non fuiffe
non faceret miracula , niſi vera eius fides vera miracula , velReginæ veſtræ : quæ
foret; ſed facit , ergo vera cft eius fides . alterius fidei eſt, quàm illi fuêre:vera mi
nain afſumis pro explorato, id de quo .
racula non elle . 1
1
diſceptamus :ego verò præmillis nitor, ? -18 . Denique liquæram à te : curin ſa
quæ Catholicæ funt fidei,hoceft certif- nitatibus à Veſpaſiano, Pyrrho & alijs
fimæ. Tertiò , in Ecclelia Catholica fem Gentilibus ,vel hæreticiscollatis , non re
per effulliffe chariſma ſanitatis , probas cognoſcas manum Dei, fed Diaboli zre
toro cap.4.ex D. Irenxo , D. Auguſtino, {pondes cos . quia infidelium opera hu.
& D.Nyſleno , D.Gregorio Magno , & iuſinodiactu & factu impurorum ſpiri
alijs,de reliquijs D.Stephani, deGrego- ruum fiunt, & laudas D. Auguſtin. huius
rio Thauinaturgo , Hilarione , & alijs fententiæ verilsimæ auctorem . m Rel
Sandis,vſquead noſtra fermè tempora. pondeigitur cüm hanc ſententiam vera
Vndè argumentor:Horum fuit vera Ec. effe credas:an fas tibi ſit,credere miracu
clelia: nos Papiſtæ ſumus in eadem in lis , quæ Chriſtianiſſimi Franciæ Reges
qua iplifuêre. ergo nos lumus in vera in hoc genere ad fidei Apoſtolicæ Ro
Eccleſia:Vosin alia eſtis;quàni nos:ergomanæ confirmationem operarentur ? li
vos non eſtisin vera Eccleſia. Vndè fc - fas credere ,ergo iam concedis in proba
quitur verum & invictum eſſe primum tionem fallæfidei ( fic enim profiteris)
argumentum noſtrum Illorum Patrum vera miracula patrari poſſe , quod nega
veram Ecclefiam fuifle , tu ipli fateris; Iti, & eft falflimum . Si verò dicisid tibi
quia fateris , per hæc miracula illorum fashion eſſe: nec nobis Catholicis fas erit
probari miraculorum continuam effi credere, quæ facit Elizabetha ad confir
cientiam . Negat ,nos in eadem cum illis mationem fidei ſux ,Deiope fieri , aut ver
Ecclefia elle : probo . Illi Romanam Pó . ra elle miracula : ſed ea cogimur dicere,
tificem ,pro capiteEccleſiæ viſibili agno- i vel fi&titia ,finon verè ægri:vel fieri phy
verunt,ut & nos: illicrediderunt, quic- ſica aliqua vi emplaftroruin , aut aliorú
quid noscredimus : purgatorium , ſep- adhibitorum : vel ex pacto tacito vel ex
tem Sacramenta, præfentiam corporis į preſſo cum dæmone , à quo nec hæreti
Dominici in Euchariſtia , orandum pro corum genius , nec aliæ quædam cir
defunctis, & c . quæ Vos negatis , Nos cumftantiæ multú abludunt. Tu Too
proficemur ; nec nos quicquam credi kere videris , quid mehorum omnium
mus,quod illinon crediderunt: vosau. malis credere ; nam tibi credere , inijs
tem necunum illorum , quos nomináſti quæ aſferis nondum decretum mihi ne 4
miraculorum verorum patratorem ,lau, 1 que conſtitutú .Neque tu cures ſuadeo,
dare poteſtis , quocum in fidei Catholi- quid ego de hac re credam :: pergere poùs
E 2 ti
alib.1o.de civis,Deis,
DISQUISITIONVM MAGICARVM
tiùs Dominam tuam palpare , & fcribo | Salmanticenfi: interdum ad coram vító
re,vndè caput vn&ius queas referre. De non redeunte morbo. Ad tempus quidé
Franciæ regibus: quorum adhuc nullus id contingit, quando ſanans id à Deo
apertè hæçeſim profeffus fuit: res non impetravit certam ob caufam ,maiuſquc
Annalium modo ,fed & medicorum pu . i bonum fanati, v.g. oc fanitate is abuta
blicis libris, ut Guidonis in Chirurg. magna tur , aut ad maius meritum patientiæ , '
trai. 2.do&tri.2.5. & loann.Tagantij lib. 1. alioqui ordinariè curationes miraculo
Inſtitut. chirurgicar. & quotidiana certa fæ perfectæ elle conſueverunt. Sanation
que experientiâ eſt conteſtara : hoc illis verò naturalis fit ad tempus, quando
{ beneficium quondam conceſſum fuiſſe, ſubſecuta in melius immoratio, proficif
ut contactu itrumas ſeù ſcrofulas fana- | citur ex fola vi imaginatriceægri , ut de
sent. Si vis ea naturalis fuiſſet, non per puero illo cenſair idem Medina
traducem hæreditariam regni tranlıvil 31. Elt in Hiſpania genus horsinum ,
fet in Regem ſolum ,exclulis cæteris fra- quod Saludadores vocant: vel Enſalma
tribus: quorum fæpè temperies, & com dores, co difcrimine , quòd ifti dicant fe
plexio patri ſimilior, quàm Regis ipfius. fanare vi orationam , quas conceptis
Conditio quoque fceptri feù coronæ, verbis dicunt : illi , vi laliuæ & halitus,
cui comes illa facultas media , nihil tale quem ægro infpirant de his dico 3. Salu
poterat naturaliter fargiri. Quòd vero fatores
; & Enfalmatores,nec pofluns diftri&tè
Hieron. Cardanas lib . contradiction. & in univerſum damnari , nec etiam in unio
medicar. ſcripſit Reges Francor. ex lon- verfum approbari.] ctenim poreſt fieri ur
go eſu aromatum hanc vim habere ridi- aliquando nonnulli habeant donum fa
culum , vanum , & dignum cft ſcutica nitatis: ſic Victoria & Veracrucius : 0 &
loan . Brodæi lib. 8. miſcellan.c.ie . lic admittenda qux Navarcus p. fcripfir
19. De Pyrrhi Regis digito , contactu his verbis ; Porrò illi vulgò Salutatores vo
morbos ſanante : iure optimô Anton . Cantar ( quantumcunque alias fine perditif
Mirandulanus cenſuit hoc mendacijs fsimi bomines ) licitè poffunt fuo maxere per
1 incredibilibus adnumerandum :vel, ut fungi: quoniam gratia illa gratis data bu
! puto , dæmoniacis potiùs. Nihilominus iuſmodi hominibus à folo Deo, conceditur in
20. Dico 2 negandum non eftaliquando utilitatem aliorum , allegat, Margaritam
nonnullos inventos & inveniri, quifolo con- confeſſor. ] Sed hocnimis generaliter di
tadtu ſanans. Hæc concluſio probatur le- aum : rarò enim ficuti utumor , licitè
gendis ſanctoruin paflim , & quotidiana atuntur: nec credendum rothominibus
experientiâ.Et hæ ſanirates conferuntur į peſſimis hocdomum à Deo attributim ,
interdum, dumtaxat ad certum tempus, Quamobrem conſulo Vicarijs & Offi
ut legimus de S. Beniamin apud Sozom . cialibus Epiſcoporum , cæteriſqucordi
lib.6 . & Nicephel.11. & fcimus B. Petro- narijs ,ut priuſquam permittantcos,hoc
pillam à S.Peiro ,ſpirituali eius parente, curationis munusobire; diligenter exa
ad breve tempus fanatam fuiſſe; & quod ! mincnt , an daturalibus utantur reinc
narrat Mich.Medinan. de puero quodá | dijs , an verò per gratiam gratis dacam ,
an
11.6.7. Vigo.reke de Maia. Veracru lade anima fpeculats o Manualitate is
LIBRI L. CAP. 111. QVÆST. IV . 3T
en per pactum cum dæmone operentur : quot tunc tangent. Si de ytraque fimul,
quz ſunt ex circumſtantijs cognoſcen annus ille magnus intercefferit oprittet,
da. Quòd univerlam don Gint reijcien qui eandem ftellarum pofituram & in
di,contra quam inſinuat Ciruclus3.p.de fluxus reduxerit quando tangit ; qui c
fuperftitione...3. 7.probatur, quia nun rant , quando natus , at quis canto vivit
quáin abbreviaturmanus Domini, ne vel vixit tempore? Alioquin non poterit
hanc gratiam quibus vult largiatur: cer hoc aliâ dic præſtare, quam quando po
tum tamen puro ,banc nunquam largiri lituræ æqualitas iſta ,quam oportet , ac
hifi Catholicis: hađenùs enim nulla hæ- ciderit, quam igitur ince ta furura hæc
tecici miracula fecerunt: & prudentiffi- curatio Secundo quodvulgarem illam de
mè lummus Franciz Senatus deciſione faſcinatione opinionem admittit , loc
quadam vni ex hoc genere empirico ,an. poftea docebo prorſus à verâ Philofo- ,
1577. veruit donec ab ordinc & collegio phia alienum . Tertid peccat illatione: nec
medicorum approbacus effet , zgrotis enim fequitur,nociva eſt qualitas homi.
poliidnes ullas imperare, aut medica- nis in hominem ; ergò & qualitas homi.
menta præbere vel morborum curam nis in hominem fatenda eft elle fanati
1 publicè profiteri, lege An . Roberrum va. nam auctore Ariſtotele 9. plura ne
terum iudicatar.l. 1.c.s.docillimè dif- ceffaria ad fanitatens,quàm adægritudi
ferentem ,
nem . malum enim ex quovis defectu,
22. Dico 4. folo contattu aut fibilo , aut bonum ex integra cauſa: deindè conta
baditu, aut ofculo, naturaliter quemquam al gio lolo hauritur aflatu .
Teri graven & verum auferre morbum , vel 23. Verùm in hac curatione fedulo
riam ipſe Torquemada. 1 Septimò glo- ramento rhabarbari,nam aliàs longè re.
riantur line nocumento ſetractare poflc quirit diſpoſitiones materiæ forma ho
carbones & ardentem ulibanum ſubire; | minissquàm forma plantæ ,lucciuè.Quê
juæ naturaliter fieri nequeunt ; niſi ſe ergô pacto vis eadem naturalis ratione
græmuniant lotione & inunctione te temperamenti competat homini; quæ
fum frigidillimarum , quæ tamen non rupicæ , velshabarbaro :
pollunt,niſiad inodicum tempus , ignis 25. Quoad illos autem , qui genus &
activitati refiftere. Vndè & Vairus s cognationem B. Pauli tumidis buccis
narrat , ex hoc grege quendam , cùm in- crepant , ſegue angues fine læſione con
greſſus furnam fuiffet,& alius ,eo ignaro trectare poſle ; iam pleriſque impoſtura
ianuam occlufiflet, ibi flammis abſump- cognita eſt, ſolere priùs contra morſum
tum. lele antidotis præmunire .
24. Venio ad Pomponatij fundamon . 26. De militari illa vulnerum cura
tum , & refpondeo; lapides ,herbas & a . tione;audacter dico , niti dæmonico pa
nimalia , quæ vim aliquâ beneficam hu- cto ; & ex genere ſuo , id lethale crimen
iuſmodi à naturâ acceperunt , eam obti- j loquor de illa quæ folum obligat linteo:
nercex temperamento certo & definito nam quæ oleô, & vinô vtitur,ficongruð
totius fpeciei, fir enim indè , ut omnis temporis intervallo fanet , nec mala
magnes ferrum atcrahat , omnę rhabar murmura hisaddat , aut alias ſuperſti
bal um bilem expurget , omnis rupica tiones,phyſicis licitis remedijs annumc
morł um ictericum fanet. Oporteret er. randa . Blaſphemium quoque eſt voca
gò , a ſalutatoribus vis ea naturalis inef reartem D. Anſelmi, qui fuit Magi il
let;ratione ſpeciei humanæ eam accepil- lius Anſelmi Parmenlis commentum .
fent , & ſic omnes homines câ vi polle - Accedit quod ſic à vulneribus aut
rcot. Si rationeindividui & fingularis morbis fanati, poftca in dolores graviſ.
complexionis hoc vni tribuis , quod al- fimos & fæpè morbos ſæviores reinci
dant
mnia, quæ ad dexterum eius latusſita , a- | Legifer pe quondam pates , ſub regeſuperbo,
periebantur: ab altero verò idem in fini- Dum nova monftraret iuſsi miracula figni.
Itrisoftijs præſtabatur.cur non ergo fer Commovit livore magos , ut talia tentent,
cum ex vulnere ad ſolum contactum vel Accumulentque fuaszelo fervente ruinas,
præfentiam alicujusexcidat:Nonne ſcri- Oreis forſan fiſuppeteret non vana poteftas,
bit Marchiolus , in Italizmontibus her Demere, non etiam properarent addere m013
bam ſe noviſſe, quaab equis calcata con ſtras
ribud ferrei calcei ſoluuntur. Pici herbâ Æmula ſed fignistantùm , non viribus æqua.
cineum adactú extrahi, teſtibusDemo- Quod removere nequit ,duplicatâ Juſtinet iri.
etito & Theophraſto . Æthiopide herba' Hinc eſt laudato quod poſſuntcarmine Marſi,
cetto ritu incantata , feras omnes fi ad . Cùm tacitá ſævosproducuntarte dracones
morearur aperiri; & ſuo tempore:Vene- fepè iubent confligere ſecum .
abſentes,&
tijs furem Suspendio damnatum , cui fic Tuncu quiſquegravem bello perſenjerit hy :
fores omnes patefiebant.] fucille epiſt . drum .
Nancupatoria in Dioſcoridem . Refp.In yl- Aſpidis aut dure clauſas cognoverit iras.
timis duobus apertam incantationem Concutit interiùs ſecreti carminisarma;
accelliſte: in prioribus duabus herbis ; Protinus & laxis verbolactante venenis,
occultam attrahendi & dilijçiendi vim a Móximpunè manu coluber tractatur inermi.
matura infitairi quævis naturaliter ho . Et morſus tātum ,non virus in angue timetur:
mmibus imelle nequit; nec rationeſpeci- i Interdum perit incantans,ficallida ſurdus
fici,qniä non omnes habent:nec indivi- Adiuratoris contempſit murmura ſerpens.
duali: quia conditiones individuantes Hoc quoniam de matre trahunt & origine
non prodacunt talem effectum . Quare prima;
nec Ariſtoteles,nec quiſquam rectè phi- Anguinea fraudis quod fic , linguaque periti
loſophantium , hoc eſt crediturus.miran = Inſpeciem redduntcommercia mutua fundi,
dimque vehementer.Vnum Albertum , plura
martare ſolum , ſe buiuſmodi creditis difficilia CAPVT IV.
vidiffe, quàm ad illum vſque ( ut ait Antoni.
Mirandulánus) cateri quiexftant fcriptores
De Magia artificiali.
tot faculorum fimulomnes.] Si tamen hoc
as.Tufc . 2.de nu. Deor.lb Plutarc.in Marcel Zonarassom . 1. c Gellius k . 10. No. d Glycos
6 Manaffes in Annal. c Caſsiodor J.varia.epift pen 6 Polusion, in Powepiſtemone. f Pfal 131.6
15.g D. The lib 3.Comitagoud.c.504.Valencial. 2.4 /8.12gs.
LIB. I. CAP . III . QVÆST. IV. 41
Ausnon ( unt quales aut qui videntur , primo quando in malum finem referunt,
Adcam pertinentpleraq; quæ ab agyr- fecundoquando ſcando fcandalú oritur,
tis, circulatoribus & funambulis cre cò quôdputentur hæc fieri dæmonum
duntur patrari incantationibus , cum a operâ : quarè non deberent buiulmodi
gilitate pedum velmanuum fiant,ut quę permitti, miſi circulatores publicum &
de Reatino quodam narrat Pompona idoneúà Catholicis haberent artis ſuze
tius :interdum fiunt etiam per animalia teſtimoniú. Tertiò fi quod inde fpirituale
bruta longo vſu edocta, ue quæ loannes vel temporale damnú corporis aut ani
Leo narrat ,de aſino & camelot inter mæ immineat ipſi circulatori, velſpectao
dum per meram impofturam , & meatus toribus. Ex hoc enim capite damnantur,
occultos aliquibusſubingrellis,utfacie- qui ſine neceflitate vel causâ iufta , ſe
bant facerdotes Beli qui à Dracone ci. mortis periculo per lufum exponunt. n.
bos devorari fingebant: : & fiebat cele s . Cæterum Naturalis & Artificioſa
briin Colis mensã , k quam vulgus pere- | Magia duo luntvelamina; quibus ícoca
grinorum putabat fponte luâ cibos ſug- culere folet Magia Diabolica. ſemper c .
gerere , reverâ tamen cibi à vicinæ urbis nim vel naturæ vim mentitur , vt in iis
incolis ſuggerebantur. 1. Et etiain acci quæ de aftrorum influxu , & temperie
debae, in fictitijs illis idolorum amori- | hominis ſuperiore capite diſſervimus:
bus acſupris , de quibus lofephus, & velmentitur artificium ; ut in characte
Rufnus. Item quando Barchochaba s, ribos , imaginibus & huiuſmodi, de
pſeudomellias Iudæorum , ſtippulam in quibus diſputandum q . ſeq. Hocur in
ore ſuccenſam aphelitu ventilans, fam - telligatur depræſtigiatrice quædam ,ad
mas vomere videbatur, teſte D.Hieron. alia quæ poftea dillerentur lib. 2. quaft. 8.
Apolog.adverſusRufinum : fimile putârim , ; hoc loco addam Sapienter ab Vlrico Mo
quod deCaco latrone narrat in Alcide, licore lib de Phytonicis mulierib. animad
pocta.Talia quæ vocat Irenæuslib 1.ad- verfum fuit à Diabolo ſic medium dir
verſus hærel.cap. 4. Anaxilai ludicra. v . i poni poffe, ut una res alia videatur : &
g . facereur convive videantur habere talia experimenta plurima fieri à iocula
Æthiopicum nigrorem , vel defunctorú roribus : cùm autem ſatanas ſit magiſter
pallorem , afinina -aut equina capita. ( ait ) sosulorum ; nemini dubium elic ,
commentum vetus Plinio li.28. & 35. & quin ſubtiliùs hæc Diabolus operari
ſexto Empirico notum lib. 1. Pyrrho- pollic. hic, nunquam diſcipuluseſt do
niat. ut docet Marlilius Cagnatus lib. 3. dior præceptore, Talis illa , de qua Ni
sarior.cap 10.
derius ,in Formicario , cap. de maleficis de
4. Eadem dici poteſt Thaumaturgica, eorum deceptionibus ; Colonia , inquit , c
quæ ut & Magia naturalis per ſe bona , tabatur virgo quadam , qua mira in confpe
eft , & ficita , ut omnes artes per le ſunt &tu nobilium feciſſet , qua arte magicâ vide
bonz . Per accidens vtraque fit illicita, bantur fieri. mappam enim quandam di
F cebatur
h Defcriptio Africa lib ó lib.9i Daniel 14. k D.F'ior epift 103.Ad Poulin 1 Hered. lib. 3.
* lofaph lin 28mb.cap.4.Rufiu.lib.z.bitEccl.cap.25. o Silu . Fumus in verb.ars Nou. sep. 18 .
Auns.
* *2 Dis MA
gvi GI
siT EA
cebatur lacerafſe , I
ſubitòin oculis omnium RV
ONV onuſtum fæno cum equisM & auriga, am-
M
redintegraſſe: vitrum quoddam ad parietem putare capita:manus & pedes;quæ pelui !!
a feiactatum da confractum , in momento re coram impoſita ſanguine ftillantia cun
paraſle et fimilia. Manus inquiſitoris euafitatis fpectanda præbebat, & caſtatim ho
excommunicata Bodinus notat, eos ſolere minibus illæſis tuo quoque loco reſti
decem magicis præſtigijs unuin ſubtili tuebat:venationes,decurfiones, & haſti
tatis ſeu agilitatis artificiofæ actum ini- | ludia , & quæ homines in terris agitant ,
ſcere,ut perſuadeant ; quæcunque abip- ca in aere audiri faciebat: media brumá
ſis geruntur, citra præſtigium , ſolâ dex- hortum ameniflimum , in Cæſaris pala
teritate & arte fieri, procurant, ut quic- tio ,arboribus,herbis , foribus , cantilla-.
quid fortilegij admiſcent,id ſubrilitatis tioncavicularum ,fubitò natis & auditis -
& agilitatis eſſe videatur . Amat ſatan producebat: Si quis pedem attraheret,
homines ad ritum provocare ,ut læti ac alterius pes ſubſequebatur , & homo in
hilares imbibant impietatem ,fic præſti- noxius perſiſtèbat: In Sicilia Eunum pro
giatores iſti agyrtæ ,iocularij,miriones, ponunt, ſed eius facinusillud, quo inter
circulatores , ipſos iudices ſæpè ad inep - verba flammam ore videbatur vomere,
tam quandam lætitiam & admiratione artificio quoque non præftigijs diaboli .
pertractos falcinant, ut cuncta ipſis io planè tribuendum : nam in ore abditam
catoria tantum , nec punienda videan nucem ſulphure & igne plenam habe
tur,frequens talium ſemper vbique probat, quâ leniter exſpiratione motâ , fun
ventus fuit & feges etiam hodiè in aulis debat Hammam , ut ſcribit Thomas Fa- :
quorundam Principum , allio & cicuta rellus decad.2.rerum Sicularum libis.cap.2. .
nocentior.In Francia Triſcalinus. o coram idem c.b.libr.3.deca.i.mira refert de quo
Carolo IX.aliàs laudato Rege ;ex cuiuf- , dam Diodoro , quem vulgus Liodorum
dam nobilis, ab eo remoti , torques an- vocat : hunc magica arte imbutum , mi .
nellos ad ſe ſigillatim cunctis ſpectanti- randa præſtigiorum machinatione Ca
bus pelliciebat, eosque manu recipiebat i tanæforuiſle. Is namquepotenticarminum
advolantes ut videbatur : nihilominus ſuorum vihominesin bruta animantia con
mox torquis integer, & illæſus repertus | vertere , omniumque fermè rerum formas in
fuit.Hic convictus multorum ; quæ nec novas metamorphoſes transfundere , longif
arte , nec actu humano ; nec naturâ fieri fimisque à ſe fpatiisdiſsitos, repentè ad fe tra
poterant; falfus eftope diabolicuncta ſe. herepoſſe videbatur.Catanenſesprætereàadeò
perfeciſſe, quod antè obftinatusnegave- j crebris laceſſebat iniuris, c.contumelijs de
fat . loannes Trithemius, ex antiquiori- boneftabat ; ut vaniſsima credulitatis laqueis
bus refert, an . 876. tempore Ludovici | circumventi ; .ad cultus ei pendendi ſtudium
Imp . Sedechian quendam religione Iu- i concitarentur.Quicùm capitisreus crucitra
dæum , profeſſione medicum ,
ſtupenda dendus eſſet,elicioruni carminum preſentiſsi
quædam coram Principibus viris fecif ma artè eCatana Byzantium , cuius impe
fe. videbatur hominibus devorare Ho- rium eo tempore sicilia agnoſcebat, & rurſus
plomachum equitcm , currum quoquc è Byzantio Catanam è littorum manibus di
Lipſus, .
5
o Bedinin damon ::
LIBRI I. CAP , I. QVÆST, IV .
43
Dapjesparuo temporum interſtitio , per aerem granum mente delegiſlet indicabat ;etiã
devebi eiuçir.Quibus veneficijs adeò populo fi quis , in deligenda re propofitâ , dubi.
factuseft admirabilis,et in ipſo quandam nu. taller, addebat hælitationem , & reſolu
minis potentiam eſſerati,erroreſacrilego cul tionem : iactabat quod alter eller electu
tum facris debitum ei exbiberent. Sed tandem rus , id fe diu ante prænoville , & alia
a LeoneCatanenfi Epiſcopo, divinâ virtute multa :propter quæ tertiò in ius ab Illu .
ex improviſocaptus , frequenti in media vrbe ſtriſſimo Archiepiſcopo Mechlinienſi.
populo,infornacem igneum iniectus , ignis in- D. Houio anno 1600. vocatus ; cum fi
cendio conſumptuseft.] Sic divina iuftitia , ftere ſe pollicitus eflet,aufugit ad afylum
prævaluit, & quiſe iudicibus fortè mi- omnium Antichriſtipræcurforum.Prin
nus iuſto zelo moris eripuerat, è fancti | ceps ille ;quipræftigiatorem iudicio, au
viri manibuselabinon potuit. His ſimi- ctoritate , non iure'eripuerat; vix bien
lia præſtigianarrabo ſequ.libr.6.in prin. nium ſupervixit , & forente ætate inte
& quædam Cratiſtheni cuidam tribuit rijt ; nec quicquam illi poſtquam malæ
Creſpetus ex Athenæo , & alijs quibuſ cauſæ defenſionem ſuſceperat, poſtea fe
dam , & Antonij Guevare Epiſcopi Mo- liciter in gubernatione cellit. Non im
donedenſis lib. 3. horologij principum cap. punitos vnquam Deus Principes finit,
43.644. & meritò ſubdit, quodiam hoftium defenſores : quia nominatim
nionuiiftos ioculatores , quamtumvis vetuit , ne præltigiatricem quis vivere
artificioſos , opera dæmonum adhibere ; patiatur . Exod. 22.v.18. hoc eſt, ut Philo
ideó legibuslatis Franciæ Reges , S.Lu- , interpretatu r,noluit differri ſupplicium :
dovicus,PhilippusAuguftus,& Henri- fed ipſo quo convicta foret die ,interfici
cus III . regno exulare tales ſanciverunt. mandavit.
Crefpet.de odio Satana diſcur.12.libr. 1.No
ftris temporibus Cæfarium Malteſium Pa QVÆSTIO I.
riſijs captum fuiffe , fed aſtu carceribus
elapſum ferebant;idque eiBaxius inqui- j An ris characterum , annulorum , ſigillorum ,
ſitor inter cætera in iudicio obijciebat; Aut imaginum fit ,qualem Magi
fed cum vrgeretur & damnationem contendurt ?
tur , id ex conſtituto fieri ,duntaxat quia | Ægyprio , & Thori Græco : tales etiam
dæmones hæc fibi figna conſtituerunt, numerant quatuor Salomonis annu
& quaſdam quaſi tefieras militares , aut los. talia cuncta patet annumeranda pri
pacta conventa , ut hoinines ſolent ver mo generi ſuperſtitiolorum & execra:
borum certas formulas:Moles Maymon bilium ; nee vim ullam habere poflc , niſi
pronunciat, a mendaces& ftultos eſle , à dæmone: quo Doctore & Dedicatore
qui ſoli figuræ , ſoli ſcripturæ , ſolis deni- miſeriea acceperunt : quæ per-ſe vana &
que lineamentis, autvocibus aere fracto inania efle,delicijs & laminis agens, do
natis , tantam mirabilium poteſtatem cuit D.Hieron .e Fatenturetiam ipſimet
adſcribunt, conſentiunt Medici, Thea | Albertus Magnus, & Rogerius Baco
logi , & Iurifperiti noftri, b nus . Eft etiam in fide error, quod unus
2. Notandum ex Conrado Wimpi- dæmon ſit Rex Orienris. Alius Occi
na ,c Magos triplex genus imaginum leù dentis , & præſertim ſuo merito.f
figuraruın habere. Primum eft quibus Tertiam fpeciem genuit axioma quod-
adhibendas docent ſuffumgationes & dam Ptolomai , vultus inferiores cælo ſa-
incantationes , & per quinquaginta qua- biectos vultibuscæleftibus; & hinc intulê.
tuor angelorum nomina exorciſationes re fcorpios omnes terreſtresregi à ſcor
& alia quæ
, perfida ſunt & manifeſtam pio cæleſti , piſciculos omnesHuuiatiles
continent idololatriam . Prin : ò, quia hæc à cæleftibus piſcibus : hoc nugamen
nomina non niſ à dæmonibus potue cum defendunt cum Ptolomæo permulo
suntaccepifle ( quod Cardanus fatetur: i ti.g. Sed ſuperius im ex parte hoc con-
d ) Secundò, quia dicere quòd tales fumi futatum fuit. b nunc addo , fi tam po
gationes honorent Deum , aut Deo pla- tens illa correſpondentia imaginariæ fi-
ceant, eſt error in fide: dicere auté quod | guræ ſuperioris in hanc veram figurams
talibus vti , non ſit dæmones ſacrificio infecorem : curadiungunt ritus quof
honorare : & ideò damnabiliter iSonora - dam ſuperſtitiolos ? v. g. ut fi talem :
Tpeútiv , etiam efterror. Vtrumque defi expectas effectum , in tergo figuræ eum :
nivit. Facultas Theologica Lutetiana.debeas inſcribere, ficontrarium ,in fron .
+
Arcic.10.11 11. te , idğue faciendum aliquando manu
Alterum genus imaginum ,caracteribus dextera ,aliquando lænâ:vigillum modò :
& ſculptuns innititur, barbaris & pere fodiendum capite deorfüm ,modò capi.
grinis , in quibus ſunt novemy caldariz , te ſurſum , & cætera de hoc genere . Vn
& nomina quatuor principum huius į de nihil vereor concludere, cun Gero ..
mundi cardinum , & ter ſeptem nomina ne , & Wimpina , hanc ctiam vltimam
ex Mahumeticis delitijs Arabum de- ! Geciem fupeiftitiofam dámnaran elle.
cerpta : quasilli figuras auctoribus tri- | Fundanturenim hæc omnia in aphorif
baunt Germoni Babylonico . Hermeti moMagico libri impij : qui inſcribirur
AR
a'Dogordubitant.c.27.6 D.Tbo 21.9 96 a 2 4.coner.gent c.1046 10'Ssong ibi Ferrar:Silur
: vorb fupereft , 10.Ciruelus de fuperftir.p.8 M. artinus de drles lob defuperftur.Condroncbuslib.3 de
morb venefic.co.i.Bokelius libr. de pbiltris.c.1 Vairus Anant alss che de juperfos.ca. fra å vis:
dls 16 devariet:cin vita's Hilarimnis,circa med. f Arti Parif 25 g Tercallos Alberous Bacomulg.
:
Mizald .. b fup.3.4.1.
LIBRI I. CAP . ſv . QVÆST. I.
proponit , cauſas elle duas , materialem tempus, quo motusfuos darifes perficit.Tema
& chicientem . Materialem efle quemli- pus illud ſola experientia ( quam ſolamHip
bet humorem noxium quantitate vell pocrates fecurus , ut docuit idem c.sl. )
qualitate peccantem . Efficientem effe Septimo die ,decimoquarto, vigeſimo , perfe
duplicem ,univerſalem & particularem . Atas & falutarescriſes fæpè contingere: Sunt
Vniverſalem & remotam eſſe cælum , ! igitur præfixi illi dies. à natura ordinati,
cujus vires ferè omnes.Luna excipiat, & 4. Cur autem ſeprerarium porius, quàns
nobis communicet. Particularé & pro- alium numerum , fibi pro delicijs elegerit na
pinquam eſſe ipfam naturam , quáHip- tura : Fatetur id altioris effe contempla
pocrates vocat calorem infitum , Gale- tionis, & Theologicam reddit rationé.
nus facultatem corpus diſpenſantem , Hoc ideo factum ,quia rerum omnium Parens
alij temperiem ſivè ſpiritum vocát: quæ & Creator Deus eam Natura legem impo
fic motiones fuas ſtatis circuitibus per- fuit Nam & diei ſeptimobenedixit Deus ,
ficit, quaſi rationeuteretur : quòd fi ali eum filijs Ifrael , tanquam celebratiſsi
quando errat , id à materiæ vitio proce- , mum commendavit, & feptimodie poft abſo
dit , eam contumacia ſua vincentis. Ita- | lutam univerfi.iftius, quod oculis cernimis,
que quod cardior vel celerior fit criſis , creationem , quievit ab operibus ſuis. Natu
id parrim materiæ , partim efficienti ram ergò cuiuſque particularem criſes
caulæ tribuendum. Si enim humor fit, feptimo quoque die perfe & as moliri ,
temperamento calidus fubftantia tenuis, nec eas aliô unquam aggredi die, niſi aut
& qualitate benignus, facilius à nanura impedita aut laceflita fucrit; & ided
doinari , celerius coqui, & excern : Si propterhuiuſmodiimpedimenta , non
craffus,frigidus& contumax difficilius, nunquam intercedentibus diebus leu
kem à validiore natura , citiùs à debilio- i inter calaribuscriſes funt (de quo idema
retardiùs caqui. Quòd autem nunc pa : egit lib.2 . cap.13. & hoc lib . 3. cap 15 .
ci ,nunc impari die contingat criſis, id à | Particularem denique hanc cauſam ab
fola materiali cauſa provenire , nempè ¡ illauniverſaliefficiente,nempècælimo
peculiari humoris cuiuſque motu ; bile tu, iuvari ; ut fialiquando accidat luna
tertio quoq; diemoveri, pituitam quo- | feptimanascuni ſeptenarijs morbis con.
tidie, niclancholicum humorem quarto , currere, criſis indè meritò felicior facia
die, Ergò bilioſos morbos omnes impa- liorque fpexetur & hactenus tantum à
ribus iudicaridiebus , cæteros quotidiè | Galeno in lib. de diebus decretorijs A
.ex paribus:qnia ijklein diebus morbiiu- | Prologosiuvari,de quibus egerat Laur
dicandi,quibusmoventur. Huius quo rentius d.lib.3. cap. 7. & 3.Cur.denique
tidiani, tertiani, & quartanimotuscs quilibct leptenarius fuum habeat indi.
ſam non ininus occultam eſſe , quam cem ,nempè quaternarium , cauſam elle
magnetis aut chatarticorum limt pro- commucé phyſicis & arithmeticis axio
prietates .Quod denique reprenarijs tan ma , partes de ſuis proximis totis iudica
tum perfectæ & falutares criſes perfi- re , vt cum architectus ex fundamento
ciantur,id torum efficienti caufæ tribué - parietes , ex parietibus tectum futurum ,
dum . Natura ( inquit ) definitum fibielegir totamque domum colligit. Sepienarij
partes
LIBRI I. CAP . IV . QVÆST . 11. +7
partesinquasproximè reſoluitur duas ternariis ſua quoque non fit perfe & io.
elle:quatuor (cilicet, & tria: Sed propio Dicunt etiam Pfal. 1o . In Domino confido,
quiorel quaternarius, indicabit ergò telicem eſſe , quia denarius numerus eft
quartusſeptimum : & vndecimus , qui bonus : & quia centenarius ex decies de
fecunda leptimanæ quartus eſt , deci cern conſtatur, ideò adhuc feliciorem
mumquartum ;& decimus ſeptimus, qui elle centeſimum Pfalmum ,Miſericordia,
tertiæ leptimana quartuseſt, vigefimú. & iudicium . Refelluntur,quia denarius,
Quinetiam quartus dies ſeptimanæ me aut centenarius, quatenus numeriſunt,
diuselt, parique cum extremis iungitur bonitatem realein nullam habent. Nam
ſocietate,vndè fit,ut fi primus dies mor, nec phyſicam , nec ethicam bonitatem
bum diſcutere aggrediatur , ei finem habent, ſed artificioſam tantùm abima
quartus imponat:Siprimus nihil center, ginatione numerantis procedenté, quæ
ſed quartus morbum indicare aggre. non obtinet ullam in corpora , ſeù res
diatur , ſeptimus finem imponar. ] quæ numerantur,efficacitatem . Deinde
Hactenus ille Regis Chriftianillimi me in Hebræo fonte alius ordo Pfalmorú,
dicus, quàm in verſione Latina: ergo qui pral
Ex dictis ſequitur, liquos Pentaphylti mus felix eft fecundum verſionem Lati
herbaeffectushabeat,non ipfi quinario, nam , infelix erit fecundum fontem He,
fed fubftantiæ foliorum ,tribuendos.Su- bræum , quod eſt dictu abſurdiſimum ;
perſtitiolum autem eſſe , quod vnum e vel, dicenti.Hebraicè unus erit felix , &
uus folium ephemeram , tria tertianam, dicenti Latinè alius : quod æquè ridicu
quatuor quartanam fanent , item quod lum ,Meritò igitur hos numerarios pſal
belietropij grana tria tertianæ , quatuor miſticos damnat Ciruelus Daronenſis
quarranæ proſint; item alia huiuſmodi | p.3.de fuperftitionib.c.6.in fine.
in medicinis per ligamenta ſervari ma 6.Cæterum fraus & dolus Magorum
lo exemploſolicis:tale quoque fuerit ar numerariorum ex eo quoq; deprehen
bitrari pilulas ſeù catapotia impari nu- i ditur , quòd Archimagus, ex Proclo tra
merô plus prodeffe, quam pari , licet æ didit : non agere ipſos denumero ſenſili
quali præbeantur quantitate.Muſici nu- & materiali, ſed de formali (ut vocant)
meri vi magna pollent, non ut numeri, i & rationali . Etenim ratio formalis nu
ſed uttonorum varietate , & loni mo meri nihil eſt aliud quàm illud ipſum,
dulamine fuaviter animum afficientes : quò plura individua, plura funt & abu
qua de re mox plura. Sequitur etiain ex nitate recedunt , quod ſivè fit pura nega
dictis vanos elle ac fuperftitiolos, qui tio , ſivè quid poſitivum ,certè nihilad o
vim aliquam ineſſe volunt certis pſal perandum efficax individuis adiúgit.Ni.
mis : eò quod certo numerô Gint collo- i mirum nebulones , ſub hac voce forma
cati,& coscredunt efficaces,utproſperè | lis numeri, aliquid oceulunt, quod ad
capra legenti ſuccedant, vel ut gravibus , ipſam dæmonis ex pacto operationem
periculis liberentur,utPfal. 1. Beatus vir: | pertincat. Confirmatur hæc coniectura
quia unitas eſtquid perfectum ,quaſi ve yehementer , quia priſci hæretici,qui nu
cò ſeptcnarijs & fenarijs, & quinarijs, & meris multum tribuerunt , de magia
G ijdem
DISQUISITIONVM MAGICARVM
rjdem convicti non ſemel fuerunt. De arboribus imperaſſe. Sic enim Ovidius
Ballıdianis id Irenæus prodit a poſt que de arboribus;
cæteri b . idem de Marco conſtat vetu - qua poftquam parte reſedit 5
ftiſsimo illo hæretico , & de Gnoſticis Dis genitus vates, & fila fonantia monit :
omnibus. d . Vmbra loco venit; nox Chaonis abfuit are
7. Cautè igitur legenda.quæ , de effi bor .
cacia imparis numeri,majore, quàm pa Non nemus Eliadum non frondibus eſcu-
ris , congerit, nec fatis digerit , Petrus lus altis,
Gregorius in Syntaxi artis mirabilis : e Nec tilia molles, nec fagus & innuba lau
qui,quod eam ſententiam tribuit ortho XUS .
doxis patribus D. Hieronymo & Cy Vos quoque flexibiles 'hederæ veniftis, du
priano , magnam illis injuriam facit.cú una.
que loca corum nulla citet,meritò vani Pampinea vites , & ami& a vitibus vlmi , !
Gr. (
tatis in ea re arguitur , dum quod Patres
de imparis numeri myſterijs , ( quod u- Metamorph. libr. 10. & Seneca Herc.
nitas, & Trinitas in facrofancta cernan Fur.addit de dæmonibus, feris , & faxis,
tur Trinitate ) & præftantiâ differunt: | & Auuijs.
hoc ille , ad neſcio quam vim phyficam ,, Qua filvas ,& aquas, ſaxaque traxer 4to .
cum Agrippa Mago & hæretico , quem Arsa que prabuerat fluminibus moras :
patribus teftem adiungit,ne quid dicam Ad cuius fanitum conftiterant fer& ,.
graviùs , inc onſideratè ret ulit : Vid e D. Mul cet non ſolitis vocibus inferos ..
Hieron apolog. pro libris contra Lov i- Ven tos addit Horatius .
nranum fub finem , & deprehendes me Vnde rocalem temerè inſecut&
ritò hæc à medicis ; & ab Hieronymo, Orphea filua :.
Qrigenem , Tertullianum , Cyprianum Arto.materna rapidos inorantem ..
que citari. quibus hoc Petrus Gregor. Fluminum lapſus, cclereſque ventos ..
De manibus , & dæmonibus idem trab
impegit .
&. Videndum etiam ne quid vanæ fu- didêre Virgilius 4.Georg. & 6 . Æneid .
perfticionis haurias ex libro Fabij Pauli- Ovid ,Seneca, Horatius,Propertius , &
nidenumero Septenario:nam quæ ille,non hæcbreviter complexus Manilius , ad
tàm ex ſua ,quàm Platonicorum ſenten- finxit de lideribus.
tia, plurima serulit, ea Catholicæ Theo At lyra didu &tis. per column cornibus inter :
logiæ parum ſunt conſentanea , ut quod Sidera confpicitur , qua:quondam ceperat.
illimulieis numeris Magicam vim fatis Orpheus.
apertè cribuerunt :) Nam quæ de vi mu Omne quod attigerat cantu ; Manefque per :
fices commenti poetæ , illa Platonici in ipfos
Numerorum , quà numeri , virtutcm Fecit iter.domuitq ;infernas carmine leges ..
tranftulerunt. Seripferant de Orphei Huic fimilis bonos , {imiliſque potentia
muſica; illam dæmonibus brucis , faxis, сам[« ..
Tunc
nium de cantú ; Figlinarum opera multi ftea fol. 184. proteſtatur, fe quæ ad pro
sumpi credunt tali modo, & de ſerpentibus bandum affert omnia ex Platonicorum
contrabi Muſarum cantu,etiam in nocturna lolummodò mente afferere; nec aſſen
quiere , libr.28.6.12. tiri, nifi quatenus cum lacrofan & æ Esc
10.Cuiusrei,quamuis noſter amicus, cleſiæ ſanctionibus conſentiunt.Prude
de relitteraria , ut qui optimè meritus, ter hoc & cautè , fibi: melius etiam alijs
credat rationem non quærendam , fed caviſſet, li poſtquam poetarum illa &
cíle anilem quadam veterum opinione: Platonicorum deliria, tam diligenter &
tamen, quia de ferpentumincantatione callidè aliquot capitibus propofuerat;
nonnulla in S. S. mentio eft , ut oftendam cenſuram ſingulis feù antidotum ex Ca.
lib.feq.videtur ratio diligenter inveſtigã tholicæ Theologiæ apotheca appofuif
da. In primis arbitror , diſtinguendum let, ne phaleratis illis dictisminus erudi
inter modos muſicos, & fufurros magi- ti decipiantur.Non fecit illc, quarè non
cos , feù mala carmina : his nullam vim nullum precium operæ futurum , lico
ineſſenaturalem , fed dæmonem ex pa- ner præſtare quod ab inſtituto noſtro
do ſerpentes foporare, vrnasdiffringe- minimè alienum arbitror : ftridim ta
16,& quæ talia,facere:illis vim phyficam men & indicando , quid in cius argu
inelle .Vtverò intelligamus,quæ & quá mentis lectori cavendum .
ta infit , rurſus diſtinguendum inter ca , 1. Primum cap.s. citát poetas , & quos
quæ ſenſu prædita & quæ ſenſus exper- citavi ſcriptores Ethnicos ; quibus qua
cia , nam nibil dubito animalia ſenſu au tenus credendum ,non repeto. Nec Ni
ditus prædita,muſicismodis capi poffe, colai Vicētinimuſiciverba pertinent ad
& eatenus admiferim ,quæ de miris mu fabuloſa illa de Amphione & Orpheo;
lices effe & ibus adferant prædi& i poe- ſed ad veros effe &tus , quos veteres me
tæ ,& ,ut ipfe ait, ſenilem recitansfabulam . morârunt ; nec Steuehus Eugubinus in
Martianus Capellali.de Muſica .Nã quod | Pfal.67.initiô aliud adfert , quam nudí
Fabius Paulinus ea volt ulteriùs obrine. fabulæ Threiciæ commemorationem .
re non credo:Sed in ijs, quæ ad animan . Hæc quo ad auctoritates ab co citatas
tia zurita pertinent,veriſimilia fatcor; ut i fufficient. cap. 6. & 7. modos proponit
& in Euſebijverbis de laudibusConſtanti- omnino ſeptem , quibus hæc inira Or
mi i que verò ad inſenſibilia , reijcula & pheus facere potuerit; quos priuſquama
ridicula puto ,& de faxis & filuis, & c . Et i diſcutiamus , illud mihiſpero neminema
ideò argumento Plutarchi in Sympos. & fore , qui non concedat : non qui pro
Soliņia . 7. Polibit. quo ab Arionis del- | bat fieripotuiſſe , eum continuò id fa
G 2 Gum
Ś2 DISQVISITIONVM MAGICARVM
ADA
& um evincere , quid ; qui ſe demonftra- | antur, & fuperiora corpora in hæc infe
turum id pollicitus, neprobabiliter qui- riora vires ſuas infundant:cogor repete
dem ( aut fallor magnoperè ) id fieri pof- te nonnulla ex c.3.9.1. & leviter iterum
ſe probauit, niſi ultimâ ratione, qua ad | delibare. fateor cælorum orbes & aſtra
mulices vim nihil omninò facit. nonnihil influere virium in res inferio .
12. Et principio fundamentum locat res ; ſed non quidvis promiſcuè cuiuis,
omnium inodorum , quod eſt huiuſmo. | verùm pro natura ſubſtantiæ live ellen
di.movetur cælum harmonia, & potiſsimum tiæ cuiuſque rei,aptè & diverfimodè, &
ipfi planeta. quid li cum Ariſtotelé id ne præterea pro diſpoſitione quoque qua
gem ? nonne delebitur tota ædificij deli- litatum . & conditione , fingulorum in
neatio : again benignitis. eſto. quid tum ? dividuorum . Sicenim , nonadamas,ſed
i hæc Harmonia ( ipſo Proclô & Platoni- magnes convertitur ; non ad Orientis
cis alijs teſtantibus) non eft fenfu corpo viciniora ſigna,ſed ad Arcon . Sicyno
reo perceptibilis , ſed animô tantùin ac lura infuit in magnetem quia inferior,
mente; cuius qui ſaxa & arbores exper . cur non in ferrum , plumbum , aut alios
tes eſſe neget , caures ipſe ſit profe& ò & lapides ? Deindè multò præſtantioriseſt
caudex.Deindè ,ait, inferiora omnia fubie- efficaciæ , vim attrahenditribuere alteri:
da eſſe planetis , & à ſtellisvim accipere, i quam ipſum illud attrahere ad ſe. verbi
quod , quia nimis indefinitè , & univer- gratia , efficaciore inAuxu indigeret cy .
Sim dictum , certè negamus. probat ex . noſurajad dandum magneti v im ferrum
perimentô forum & herbarum ;quæ ad ; alliciendi , quàm adattrahendum ipſum
lunæ incrementa & ſolis converſiones magnetem .Nec ſequitur, magnes attra
mutantur, moventur, creſcunt, marcel- hit ferrum , & magnes attrahitur à cyno .
cunt ; anin alium quoque quæ liderum ſara :ergò magnes vim ferrum attrahen
naturas ſequuntur; & lapidum ,quorum diaccepitinfluxu cynoſuræ. Quæ poteſt
cadem lex eſt, ut Heliotropij, qui ſolem eſſe tanta visefficaciæ fiderum , ut in res
imitacur,Selenitis qui lunam , Helioſeli- ; adeò differétes ſpecie ac genere ; ventos,
ni qui utrunque lidus, magnetis quicy- Auuios, montes,Glvas , laxa , dæmones;
noluræ . Quæ tamen omnia dicimus ad inulicum ſonum faciant efficaciter hæc
quaſdam qualitates, ijs rebus infitas,re omnia imperio quôdam operanter quô
ferenda , nam fi non pendet hoc à pecu- pactó idem ſonus unius cytharæ tàm di
liarinatura lapidum ; animalium , fruti- | verſa potuit attraherer fruftrâ confu .
cum horum ,lihoc totum oritur à ſubie- i gias ad ſympathias & antipathias : nam
& ione illa inferiorum corporum ad ſtel hæ non deAuunt ex fideribus , non
las ; cur non cæteræ herbæ, animalia , la - defluuntur ab orbibus cæleftibus
pides idem perpetiuntur z ſed pergit, & | ſed ipfas rerum differentias & fpe
admirandos ſýrapathiæ & antipathiæ cificas formas conſequuntur. At quæ de
memorat effe &tus , & contendit eos indè. peculiari illo charactere aftrorum Pla
naſci,quòd omnes res naturales à Itella- | tonici iactitant ;ea Theologi ( hoc eft
rum radiis illis dictis, peculiari chara- Philoſophi Chriſtiani ) ut commentitia ,
dere virtutis carum participe inſigni- 1 & de ſuperſtitione vehementer fufpe
éta ,
LIBRI 1. CAP . Iv. QVÆST. 11.
&a iampridem exploſerunt. Nos ergo mæum Philoponus libro primo de anima
iubeamus illa valere ,quia Catholici lu & alij , & multis. Paulinus capite fexto ni.
mus , quia ſuperſtitionem deteftamur. titur probare ; vivunt animâ propriâ , nó
Quæ addit, maioris momenti non funt. communi; & propriâ , quali vivæ ſunt
non lendi
Necenim naturalisMagia , cum vult fum- arbores,vegatante dumtaxat ,
misinfimaineſſe , & inimis latere ſumma, tivâ. nec aliud vel Hippocratis lib. de nå
tam confuſum chaos voluit induccre , ut tura pueri, vel Platini 4. Ennead. 4. argu
cun &tis imis omnia fumma & cuncta i- mentis probatur. Quale verò illud, & an
ma ſummis omnibus velt inelle ; ſed | Ecclefiæ tolerandum ?ſtellas viſu & ratio
quçdam quibuſdam :ncmpè ijs, quorum ne preditas , quod dicitur fol.198. cuius
formæ ſpecificæ idoncæ ſunt , ad ſum - dogmatis fallitas erronea do & illimè ab
moruminfluxus recipiendos : quæ con- Eſpencæo libr.de animatione cælorum antè
ditio inſenſilibus iſtis deeft . Vnus eft ac multos annos fuit demonſtrata . At lapi
folus Deus; in quo uno cætera omnia desparij variè à ftellarum radijs moventur:
excellenti quâdam eminentique ſunt utſelenites,qui non ſolùm figura & colo
dignitate: iple ſoluseſt harmonia ſui, & ribus lunam imitatur , ſed etiam mota :
univerG: & hoc ſenſu ſolummodò verú illam enim uſque ſubſequitur , vel po
eſt,águavia,vGUTEXELV TÔ Tôv, harmoniam tiùs cum illa circumfertur utmagnes, qui
univerſa continere: quia videlicet Deus vim quoque motum alijs tradendi, & in
omnia in numero,pondere ,& menſura alios transferendi accepit ; ut pantaura,
dilpofuit.Quod ulteriùsAnton. Mizal- lapis ab Apollonio inuentus , qui cæte.
dus retenderitlib. de harmonia cæli& ter- ros ipſc lapides trahitzut androdamas,qui
12,fa & um ab co ,nec piè,ncc philoſophi- argentum ,æs, & ferrum ; ut lapis ille Cy
cè. Quod Macrobius afferit, Muſica capi zici fugitivus ,quem Argonautæ pro an:
omne quod virit: id fi de muſica ſoni cor chora vſ ibi reliquerant, & Cyzicæni è
porci & vcri loquimur: non nil de illis Pricanæo læpè profugum plumbo fixe
creaturis verum eft, quæ fenfu auditus runt : utautomata varia Boetij & alio.
verè prædica lunt: fi de muſica capias rum ,quæ motum hunc acceperea radijs
metaphorica vel imaginaria aut ſpecu- liderum ,feſe in loca & corpora iſta infe
lativa illa,quæ in nuda quadam propor- riora penetrantium , & in ea agentium
tione quantitativa polita eſt ; nihil ad ficut etiam obiecta imago in ſpeculare vi
Dionylium ,quod aiunt:nam ſaxa, & fil- trum , & paries in vocem reflectendam , &
vascalis muſica , non niſi imaginariè & ; ignis in fulphur atque eſcam . Hæc ille:
metaphoricè duxerit. Mundi anima qua- quæ me à ſententia nequeunt dimovere.
dam A, nimati do vivere quacumque in mun Nam ſine neceſſitate ulla hi radij conſti
& andus , & incerca virtus herbarum c- cationibus , quæ lideribusjiſdem ſudeo
marceſcer. Si legendarum ; atquiquan- cxponere .
do miſcebuntur , fors erit influxus con Tertia eft regula , animadvertere fitus
trarias:G mifcendaru rinon vno die, fed | aſpectulgue ſtellarum quotidianos , &
fæpè multis hæc commiftio fit , deindè ſub his explorare ad quales potiffimum
qui fieriporeſt , ut cum tanta fit diverfi . fermoncs, cantus, motus, talous, mores,
tas,immò & contrariæ quandoque qua- j actus incitari homines, & res fingulæ ad
litates herbarum miſcendarum ,onus& quos effectus foleant;ot fimilia pro viri
idem cæliinfluxus, uno tempore , idem li in cantibus adhibeat, & imitetur ccelo
tribuat ſingulis, quod fing arequirunt, fimili placituris ſimilemque ſuſcepturis
& quod conveniat univerlis? Item com influxum :Hactenùs illi :quæ omnia nos ,
muni : illa forma eft chymæra tantum ut futilia & magiæ vetitæ quædam tego
Platonica , & quoddam ens rationis , mina & involucra,reijcimus,cap.3,quaft.
nuſquam ſubliſtens, vel exiſtens ,utet- 1.cap.4.quaft.1 & ,quoad verba illa ligni
iam prima illis viscæleftis dependens ficantiareijciemusmox feq.quæſtionc.
certa dicroin , & menfum , & annorum Prima regula illis fallis fundamentis in
obſervationc ſuperſtitiola. Hanc deni nitur, & obſervationem exigit , cui adi
que vim volunt commiſccci vircuti pri- piſcendæ nullius hominis vita, ſed nec
mecælo devocata ( nonae videris , le- cornicis ſæcula, fufficiant , quæ ctiam eſt
dor,tibi audire ricus magicos Numæ de in le incertiſlima. Secunda non eſt ex
louc Elicio, & fimilibus: )ſed pergunt; pers erroris & hærefis, cenfentium aſtra
ad devocádum autem, elfe nec effecog hominibus dominars de qua dilleremus.
nitionem convenientiæ conorum cum ( Deo dante )* libr.z. difputationum contra
regulis ; ad hanc cognitionem reſte Fici divinationem aſtrologicam. Tertia , quoad
Do, tres regulas aſtronomos præſcribe. res fenſus expertes , cantu autvoce mo
se . Primseft, indagare , quas in le vires vendas , uc docui , ridicula & indigna
habeat, & quos effectus ex fe producat ; philoſophis eſtcenſenda.
quælibet ftella,lidus,& aſpectus; & quæ 13. Cum ergô talia fint Platonicorum
horum quodque ferat, & quas auferat: fundamenta non obſcurum eſt aliquid
& in ſonis atque verborum fignificatio- videntibus , quam ſolidè & prudenter
nibus hæc cuncta inſerenda ; reijcercarenz inædificencur ſepté illimodi,qui
oportere quæ auferant , & ca muficumbus cap.7.afferit ,Orpheum verè & re ip
deteftari, probare verò , quæ ferant. Se La faxa, & Gluas,trahere cúanimantibus
eunda eftconfiderare quæ ftella ,cuiloco, adcytharæ modulos potuille: Sed qui
vel rei, vcl homini maximè dominetur; iſti modi: Primus eſt,id fieri potuiſſe viip
& obfervare qualibus paflim fonis atq ; i sâmuſices cælorum , ut dixi, influxum
cantibus illihomines utantur, & ex quo cliciente, deducente ,attrahenre.] Hic
genere harmoniæ quælibet ex narura modus nititur duabus falfis hypotheli
Les Sit conſiruca ( id eft, quâ proportio- i bas : ſcilicet eſſe quandam mundi ani
& quomodo. ) uriple fimiles quaf- mam , harmonicis numeris compoſtam ,
dam mulicus adhibcat, una cum fignifi- res fingulas pervadentem ; quæ muſico
concear
ONUM M
56 DISQUISITI MAGICARU ..
concentu delectetur , item cælum & fi- 1 à fol.210. ſed miſcet vera falſis, comper
dera eſte animata anima rationis com ta incompertis: ijs quæ in SS. legimus,
pore, & quæ ira cócitetur, & voce ſono- quæ apud poetasleguntur: & quæ divi
ra demulceatur. Quæcuncta à Theolo- j nô facta miraculô , ijs quæ natural vi
gis improbari, ipfemet Paulinus fatetur. perficiuntur. Quid enim cum natura
Secunduseſt, hac virtute præditum efle commune robori Samſonis ? aut quæ
cancum , non ſoni çantùm ratione, led ex | virtus illa naturalis comæ vel capillisin
occulta quoque vi verborum , quâ ce litar nec ulla vi naturali Franciæ Reges
leltem illam vim detrahi de ſuperna ſede ſtrumam ſanantcontactu :necaſina Ba
poſle cenſent ; & confirmant prodigij | laam loquen pec campanaVilillæ , nec
plenis verborum alijs effectibus, quæ piſciculi cænobijMauriciani , inter na
omnia prudenter Paulinus ex Theolo turæ admiranda debuerunt numerari:
gorum præſcripto ad dæmonum fraue nec veriſimileelt Orpheo viin illam at
des referenda non diffitetur fol. 204 tractivam lapidum ac ſilvarum à natura
206.Tertius eſt dependens ex illa aſtrolo- dacam . Nam exemplorum ,quæ phyſica
gica obſervatione,cuiPtolomæus & Al. ratione conſtant, & ab eo referuntur o
bumazar, & fimiles plurimum tribuêre: mnia fic vim exſerunt in unius tantum
hunc quoque Paulinus fol. 207. Magicæ (peciei materiain , ut in alterius nihil tale
annumerat; addere debuit , illicitæ & queant. Magnes ferrum attrahit nonau ..
dæmoniacæ ,ne quis de naturali accipiat, ri minorem molem ,Tentiritascrocodi.
Quartus indèpetitur, quòd proportio- li fugiunt,non aſpidesaut hippopotami.
nes numerorum vim habeant limilem lupini tergoris tympanum in agninæ .
figuris : figurarum verò certis lineis & pellistympanum valet, non in vitulinæ.
punctis conformatarum admiranda fit Gallicantum formidat leo ,non vulpes,
efficacia: & quia lyra Orpheijad cæleſtis & fic de cæteris dicendum . At Orpheum
lyræ figuram fuerit conformata. Sed cenſent iſti vim habuiſſe deducendican
hancrationem : & Platonicorum de fi- tu non tantum quercus,ſed omnes om
gurarum virtute deliramentum ,meritò ninò ſpecies arboreas, nec arbores tan
Paulinus cum Theologis nugas& ſom- tùm , ſed & qualiacunque faxa & mar
nia effe credit, & addit Concilijs ac Pon mora, rupes iplas & vaſtos montes , of
tificum decretis eſſe prohibitum huius- fam ,Rhodopen , & c.animalia quoque,
modiſtudium ,Ego refutavi.d.c.1. q.4 . non docilia modò , ut ſunr elephas , ac
Quintus modus, eſt petitus à vi quadam i delphin, & cervi : ſed feras maximè effe
eximia naturæ , qui id foli Orpheo , vel ras ac ſtolidas , cujuſque ſpeciei. Sextus
cum paucis, erat conceſſum ; per quan- modus tradic admixtionem artificiofam
dam lympathiæ rationem illi cum rebus i & naturalem elementorum . Verùm
omnibus: per quafdam individuas con- hæc etſi mitifica quandoque perficiat, in
ditiones ad hocaptas;inditam : ut vide- quaftione tamen, de qua nunc agimus ,
mus rebus innumeris à natura quaſdam , eft luperfua. Nam hic nulla naturalis
virtutes mirificas inſitas, quarum pluri- elementorum admixtio intervenit ; ſed
ma exempla idem accumulat Paulinus nuda per Conúcytharz acris verberatio ,
qua
LIBRI I. CAP. IV. QVÆST . 11. 57
Jerit , fiad hoc aptum nacta humorem ſtæ quartiordinis. Nam ut hoc obiter
corporis :& ideò muſica,quod S.S.pro- dicam , tot eorum ſunt ordines primus
fitetur,lætitiam in animo gignente , pelo eorum , qui ſequuntur traditionem R.
litur noxa contraria . Confirmatur:quia Rambani ſuperGeneſim , de quinqua
non quivis moduli quibuſvis admorſis, ginta portis intelligentiæ.Secundus, qui
fed certicertis proſunt. Vnde natum ,ut fequuntur Abraham à veneris , qui in li
quidam hoc non perpendentes , qui in bro ſuo de creatione mundi ponic tri
cos inciderant , quibus congrua modu ginta duas ſemitas ſapientiæ , quas am
latio nonadhibebatur ; hanc experientia plexi R. Iſaac, & Iacob Cohen . In his
aufi fuerint negare lippis & conforibus duobus nihildeprehendo magicum , fed
notiflimam . Audivi, qui adderent ; ſi Colas nugas. Tertius ordo fuit ponentiú
quæ pupugerat tarantula , etiam in alio decem enumerationes, Nezer Zephyroth ,
loco,moreretur,confeſtim morbo libe- ut loſeph Caſtilienſis in ſualfagoge, lo
rari ictum ab'ea:quod ſi verum , .admi- feph filius Cârnicol. in libro portarum
randum ſanè eft huius veneni miracu- iuſtitiæ ; & PaulusRitiusin Porta lucis:
lum:de cuius cauſa mihi non liquet.quæ hi incipiunt viam fternereſuperſtitioni.
cnim dependentia veneni tam remoti à Quarti ordinis ſunt ; qui conſtituunt
fua matrice ſeu fonteiaut quæ hæcope- plura principia, nam quinquaginta por---
ratio in tam diſtanse : tis addunt , litteras 22. alphabeti, & fic
faciunt numerum .72. quem vocant
QVÆSTIO III. '. SCHEM HAMPHORASCH, nomen
'expoſitorium Dei, & dicunt eſſe nume
An verbis ; & incantationibus vis infit mot rum LXXII.Angelorum præſidium or.
bosſanandi; Autmirifica perficiendi? : bis , & per quos invocatosedantur mil .
racula ab hominibus , hanc docuiere lo
1.. IDetyr Origenes & :non im - ſeph Carnitof.& Recanath, & alij. Hæc
V , .
euti quidam medici valdè ſuperſtitioſi. Verùm hi omnes diverſis fundamentis
Q.Serenus,b & Aetius,&alij. Conatur nituntur. Quidam impiè negant curan
Trallianus etiam Galeno adſcribère: dum ; hiſce rebusdæmonum opera in
conſentiunt Arabės ferè omnes Cabali- terveniat,necne( ut Paracelſus) qui pro .
tæ, & recentiores ludæi; Magi quoque inde faris indicant ea naturaliter non
omnes , cum Agrippa & Paracelſo :Pli- | perfici: & hoc dicere hæreticum eſt. Alij
nius , c & cum eo recentiores quidam , dut, quos citavi,medici, & Plinius) ſolis
qui Platoni nimis addicti. Item Cabali-: | adhæreat experimentis , & quæ fieri vi
dent, .
dent, leviter nimis illis ipſis, quæ cer- & ſingulis dedit proprias huic naturæ
nuncadhiberi,medijs affcribunt , de ijs congruentes operationes:quæ vocantur
quæ non vident nihilcogitantes,Plato- operationesnaturales,quia naturæ ſuppo
nici quoque Phyſiologiæ minus addi- | ſitiſuntconvenientes. Deindè Deusad
&ti,Magicis autem nugis nimis creduli: didit alium ordinem ſupernaturalem , qui
facilè pro
naturalibus fuperftitiofa mul-| poteſt dividi in duas fpecies, prima ele
ca receperunt. ordo gratia ſeu miraculofus, ( pro ijſdem
2.Contra hos omnes hanc ſtatuimus. enim hæc duo nunc ſumo ) ad quem or
Concluſionem , Nulla vocabula vim ha- dinem pertinent quædam operationes,
bent naturalem vulnera vel morbos ſanandi, quæ vires hominum & Angelorum om
velnoxasalias depelendi.Dixi 1. Nulla (ne- nium exſuperant:quarum qperationum
gans de quovis verborum genere.) fivè , principium non eſt rei lingularis naru
ore prolata,ſivè ſcriptô comprehenſa :ſ- ipla illa Deigratia, volunras abſo
ra,ſed
vè ſola & incomplexa ( ut vocant ) live | luta, & omnipotenua : hæ dicuntur ope
complexa , & in propofitionem vel ora tationes gratia & ſupernaturales ſtricte
tionem aliquam verlu aut prosâ relata: fumptâ voce, item operationes miraculoſa.
fivè fignificativa, fivè nihil ſignificantia: Altera eſt,ordo prodigiofus,.quiordo reip
fivè Hebrza,live alterius linguæ :ſivè di sâ non excedit terminos naturalis ordi
Cta cum libiio aut afflatu , fivè aliter, nis , fed tantum dicitur excedere ratio
quomodocunque,abſente,vel præſentene modi, quem vel omnes homines,
agro.Dixiz vim naturalem , quia Zelo vel plerique ignorant : & ideò ſolemus
typiæ illa adiuratio & lex TORATH eum quoque vocarelupernaturalem ,
debent voeari. Tres ergò Deo ordincs merandas, fuit medicorumb & philo
ftatuit, naturaleni, miraculoſum , & fophorum faniorum . c Vt auctoritaic,
prodigioſam : ſeu , li duos malis , na ſic & ratione prævalemus. Ita enim ra.
turalem & ſupernaturalem . His alium tiocinamur. Verba nullam vim neque
adiunxit ordinem homo , nempe Rerum artificialem , neque naturalem habent,
artificialium : quando res naturales, fini ad hujuſmodi effectus.de vi artificiali,
à ſe intento accommodans, & applıcans, nemo vnquam vel ſuſpicatus fuit. Su
diverſas rebus formas indidit: quas illis pernaturalis ſi foret: gratiæ ,autmiracu
natura non tribuiſſet, niſi induſtria hu- li foret : hoc autem dici nequit.
mani intellectus adlaboraſſet. Nunquã quia Deus nihil tale promiſit,necEccle
tamen poteſt humana induſtria quid. liæ revelavit, quaic Magiiactant : nec
quam efficere, quod rerum naturæ uni- Deus iuvat Magicas incantationes : nec
verfæ repugnet : quarè naturali ordini in Beelzebub lic operatur , ne gloriam
accedit ifte artificialis ,non verò eum de- illi ſuam câ menſurâ communicet, quâ
ftruit. & fubſervit potiùsquá tranſcen ſolet Angelis & Beatis.
dit & naturale. in hac & cæteris hoc 4. Vndè apparet , quàm incautè nu
tractatu quæftionibus primo tantùm perusille Homeri interpres Spondanus
illo modo ſumimus : uttres illos alios ( d) foleat repetere illud axioma: Deibo
ordines excludamus : artificialem , pro- nitatis effe,ad ejusque gloriam pertinere, tam
digiofum,& miraculofum . admirandas effectiones creaturæ , nempè de
Notandum præterea,
præterea, naturale effec- moni , conceßiffe: Sed Calvinianus erat ,
tum à natura non produci , nidi motu , cum illa iuvenis fcriberet: maturior æ
vel mutatione, fanitas autern mutatione tate, cùm relipuit, & ad Catholicos re
fiat necelle eſt mutatio non contingit , düt, nunquam hoc effurijſler. Si ſuper
fine qualitum activarum virtute.activæ naturalis iſta vis non eſt :reſtat , ut fit
qualitates ad operandum exigunt ſub- | prodigioſa, vel naturalis. Si prodigioſa:
jectum aprum , & idoneè ad agendum , non fic miniſterio bonorum Angelo
præparatum . rum : quia ( ut poſtea docebo ) hi fe non
Ex hoc fundamento contra cunctas immiſcent Magicis operationibus:ergo
adverfariorum machinas validè cöfur miniſterio malorum Angelorum , quod
git conclufio quæ fuit omnium Patrum : negant adverſarij quidem , ſed vim ar
exceptô fortaflis. Origene: D. Thomæ, 1 gumeoti nequeunt evadere : fatentur
Gerlonis & Tlieologorum cunctorum alij , & ideò coguntur etiam fateri vim
( quod fciam :) Vlpiani eriam 1.C. ne verbis nullam inelle.
gantis alicantationcs medicinis annu Deneque nullam verba hæc vim ha
beat
Dico fecundò ; Quando in ipfis verbis quias ita ſemper maiores noſtri ſunt
modofcriprionia,crucium numero, figura vel venerati:
fimilibus ſpesnon ponitur; pium & ſanctum 3. Agni cerei ad boc à lolo Pontif.
ef, reverentia cauſa Sanctorum reliquias, Maximo quotannis benedicuntur:la.
cereas agni Dei effigies, Evangelium S.loan cræ ſcripturæ teſtimonia , ut licet ore
nis. Pfalmum Davidis, & fimilia S. Scrip . proferre; licet etiam deſcripta collo de
ture teſtimonia ſecum geftare collo appenfa: ferre , & narrat Leontius Epifcopus
fed effectus,qui inde oritur,etit ſupernatura- ſanctum Simeonem Salum mulieri
lis, D :i beneficentie adfcribende , Alijs magæ amuletum in tabella conſcrip
autē ligaturisuti, quas vel ufus Eccleſia Ca Giſſe; quo geſtato illa non potuit am
tbol. vel proborum medicorum ars non com pliùs divinarc , nec magica amuleta fa
mendat , uti omninò eftprohibitum . Quod cere , ( Sur . I. Iul.) nec ullus ſanctorum
ad reliquiasattinet , hoc loco videtur Patrum hoc unquam improbavit . Nă
non fatis cantè locutusinſignisDoctor D. Bafilius e damnat nepicupata cha
Theologus Ciruclus Darocenfis lib. de racteribus ( nempe magicis ) inlignita.
Superft.cap. 4.P. 3. quando leviculis ful- Incertus auctor in Matt. qui exſtat in- '
tus rationibus facrarum reliquiarum rer Chryſoſtomi operá , f invehitur in
ad collum geſtationem improbare non duo nequam genera hominú :primum ,
veretur.Dilleotit ille ab hæreticis. nam qui ex huiuſmodi ad collum fufpeirits
ipſe concedit reliquias Sanctorum in iph ſanctiores volebant videri,ut Pha
templis honorifice fervari, & adorari: i rifæi olim : ſecundum , qui ex eadem fu
fed non vult eas à privatis collo appen . perbia , quæ ad collum alij ſuſpende
ļas geſtaci; temere vel incaute repre- rent, ipli de capillis, velveſtimentis ſuis
bendens antiquam virorum valdè fan i largicbantur. Ipſe D.Chryfoft. mulier
Ctorum conſuetudinem .Nonné B.Hc- culas illas reprehendit , vel quod non
kena clavorum CHRISTI unum fræ- rectâ , ſed Pharilaicâ id intentione fa
no equi alium galez Conſtantini indi- cerent ; vel quòd, per opinionis erro
dic :Nonne BeatusAntonius palmatam rem , non à Dei gratia miraculoſum
illam Anachoretæ S. Pauli & ipſius auxilium , fed ab ipfamateriâ ,vel forma
Antonij eritum cum melore pallium ſcripturæ , id præſtolarentur,utfaciunt
exultans Athanafuus tulit ? Similia de hodiè , quidicunt debere effe fcriprum
TheodoriMartyris puluere Nyffenus: Evangelium in membrana virginea,
de carena B. Petri magnus Gregorius. I vel litteris vel lineis miniatis & cæte
Sed in te nota non elt iinmorandum . ra.Sanè Chryfoftomus eadem id men
Concluſionis prior pars probatur . Ec te reprehendit. qua divus Hierony
cleliz Cathol. inveterato & falutari! mus, & quiſatisindicat , phariſaicam il
more , nec non ſententia D. Thomæ. lam ſuperſtitionem præfidium ab ipſis
Maldon.d Navarr .Silveſtri , & alio- pittraciolis , non deſuper à Cuſt: d :
tum . Ratiocft, quia Sanctorum reli- ' ffrael, Deo Saboth , exſpectantem , ſe
I repre
d Th0.2.29.6.ar.4.Maldon in 1,6 - p.Ioan, c.Hom.in Pfal.45, fHom.34. in Matth.is
Mass.bom.72. g Ind.c.23.Nastb . 1
66 DISQUISITIONVM MAGICARVM
nehendere : item quod quæ extrinfecus que adeo , fratresmei,ut illi ipfi quiſeducunt
gerebant, corum cultum & obſervan - per ligaturas,per pracantationes,per machia
tiam intrinſecam , quæ præcipua,negli- namenta inimici mifceant pracantationi
PL
gebant. Denique in vita S. Antonini in- | bus ſuis nomen Cbrifti , qui iam non poffunt
feſtationem. quandam dæmonum ,cùm ſeducere.Chriftianos, ur dent venenum ado
preces quaſdam membranulæ inſcrip - dant mellis aliquantum . ).Chryfoftomus :
fiffet, & in cubiculo antè Deiparæ Vir- homil. 25. ad P. Antiochen.
ginisimaginem aftigiiulliler, legimus Quid verò diceret aliquis de bis , quicar 01
diſpıılıfle.( Surius tom.3.fol.34. ) Aucto minibus, & ligaturis utuntur: & de circum .
ritas R. Gregorij Pape -idem probar ligătibus aurea AlexandriMacedonis numif
epiſt. ad Theodelineam , quem iure mata capiti vel pedibusa Dic mihi,benè funt
fuo, id eft, Calviniſtico, carpit lol.Scalpes noſtre,utpoft crucem & mortem Domi 1
A
liger in Elencho cap.8. verba divi Hie- nigentilislegis imagine ſpem falutis habean .
ronymicontra mentem eius deter- mus?& . damnarunt hæc etiam tempo .
quens. Sed bene , quod ovillum la re Caroli Magņi Patres Concilij Turo. :
nitium iam deponere. Scaliger ince - nenſis cap. 42. & ipſe Carolus. libr. 6 ..
pit. Capitulorum c.72. & prius Conftantia
Poſterior pars concluſionis proba- nus Iinp.apud Ammian .l.19. & Anto
cur canonibus , qui anathema fulmi ninus Caracalla,apud Spartianúin eius
nant in eos , qui philadterijs ( hoc eſt vita . Tales ſunt nefariæ illæ formulz "
conſervatorijs ) utuntur; & ficlerici ea precum ; quas contra vulnera, & peri-
faciant, iubent eos Ecclelijs eijci . Can.i. cula igais ; aquæ & alia , quidam per :
& 4 :26.9.5.qu canones quomodo fint mendacium adſcribune B. Leoni , & :
intelligendi, & de quo genere phila- alijs Canctis, & ( proh dolor)multiho.
cteriorum loquantur :, petendum ex; die geſtitant ; quibus Diabolus ſemper -
alio canone,nempèult.eiuſdem quaffionis, tandem imponit, & quando funt in ſtaa .
ubi inter cætera in hunc modum fcri. tu pellimo lethalis culpr ,Gnit cosoccio
bit.beatus Ifidorus, ad hæc pertinent liga- di & deferit., quos antèaliquotics de
tura exſecrabilium remediorum , qua ars fenderat.Poffem nominare mihi probè
commendat. medicorum , ſeu in pracantario- notum ; cui id accidit: Norunt Franci, ,
nibusſeu in characteribus fufpendendisatque cum ſuperioribus annis, cú BaroneDa
ligandis: in quibus omnibusars demonum eft | nou , hæreticorum Germanorum exaa
guadam peftifera focietate bominum & An- mina inFranciam irrupiſſent, & à Duce :
gelorum malorum , exorta . quæ lumplità Guifio ftrenue debellata fuiffent,huiuf
D. Auguſtino lib. 2. de doctrina Chri : 1 modi ſchediaſmara collo cælorum fc .
ſtiana. idem alibi confitmat, D. Augu. Te omnium appenla, fuiſſe reperta ab »
ftin . a his verbis , Finguntſpiritusmaligni j ijs , qui cadavera fpoliarunt. Hoc ge
wabras quafdam honoris fibimetipfis , ve ſiç nas ſuperſtitionis" ſublannat Lucia-
decipiant eos , qui ſeguuntur Chriftum . VE | aus bo & Antonium Caracallam.ſup.
pļicijs s
a Ora , constagene, Vink apud Sur.lima; menfe Junirin v't . S. Bonifacij fol494
SI CA
R
O VI I
SJ AG
DE M
S8
facra ſcriptura nominat, Angelorum . cié pertineat?quared licita fit, an illicitas
Nominatur quidem Vriel. 4. Eſdr. 4.9 . 10
1 Sed liber ille Canonicus non eft , nec QV ÆSTIO I...,
tantæ auctoritatis ? & in eodem reperias Andurum bac arte verum conficiatur ?
Ieremiel, quem nemo recipit: Aldeber ,
Græcanicam .Nimis ifti benigni ſuntin chimiz , quæ in extrahendo fivè fepas
Arabes.Nomen enim notum Romanis rando & in congregando live coagu .
. fuit antequam ukli noti philofophi vel : lando ex aliis metallisauro, tota occu
dođi inter Arabes, & quo temporcA- patur : undè non malè spagiricam vo
mbia adhuc Chriftiana. Invenias illud cant nonnulli, Tapardowärej dyeiperv.
Lipidisinvētioné meruiffe nomé; quafi | apocryphus eft: neque claro loco & a
dirinaſapientis aurumant: propter propertô antiquitatem artis fe probare.
miſcuzin in vulgus beneficiicommunia s. Cæpiſſe ſub Caligula docet Plia
cationé, ad inferos décrusú femper re- | nins, bratiónem'ex auripigimento aurú
volubilis faxi ſubve & ionc dánatú ho - liquandi,ſed mox deſille. Foditur hoc
mines præparcè avari. Liberaliores alii | in Syria auri colore , fragili lapidum
cum Suida Colebis auratam pellem ad - ſpecularium modo .Vim ejus magnam
vettát. illud enim Sépas tò xpurópaMor , Caligula, auri quàm fanguinis non mi
Jaſonis; libros fuiſſe in membranis a- nus avidus excoqui juflit: & planè flu- :
rietinis deſcriptos , artis alchimicæ do | xit aurum excellens, fed ita parvi pon
& rinam auritadoriam continentes. deris, ut detrimentum fentiret ,nec po
1
Addunt ali, hocillud aureum fuiffe fe- ftea tentatum ab illo. Diuturnum po
mur,z puogyleupov, juxta Laert. .libris. ftea ſcriptoribus filentium fuit. Vſque
1 Ælian.var.hiſt.li.2.Lucian . & alios.fivè ad Diocletianum filvere. Nam Suidas
(ut corrigunt alii y xpusorpas, aureum auctor eſt , cùm cò regnante Ægyptii
faumen, à Pythagora in Olympiis oſten- res novas molirentur,cæde multorum
fom , quod tamen Origenes eburneum illuftrium virorum in ipſo exordio hoc
appellavit libr. 63.contra Celfumi: Hoc incendium lopitum fuiffe: & conquiſi
illud effe apud Hippocratem mira- ta cùm ibi yeterum de argenti & auri
6 bile & inprimis facrum terré opis'; ex fuſione ſcripta , omnia tyranni juſſu
quo animantia,plantæjalimenta , phar- Aammis tradita , ne ex illa arte ditati
maca, fortuna, & ipſe Plutus profu- Ægyptii, pecuniis freti; Romanis in
s ant. « Hinc apparet quàm vetuftam pofterum -rebellarent . c Aliquot annis ·
ilti originem arti arceffant. Equidem poſtea Zozymus Græcus fcriptor vi
opinorvetuſtam : fedécerta teſtimonia xit, cujus de arte ſacrâ, & Chryſopæiâ
5 antè avum Caligulæ non comperio. libri Manu Scripti affervanturin Regis
Nam quæ dicta,mera ſunt conjectanca Chriſtianillimi Bibliothecâ Fótis belli:
nec magis cerrum ,quod quidam pro- ubi & Blemmidæ liber de eadem Chry
bantex Efdr.libr.4.cap.8 v.2.Quomodo fopæiâ dicitur exſtare. Hic ille Nice-
autě interrogabis terram & dicet tibi: quo- i phorus Blemmidas eft; quiſub Ducâ .
niam dabis terrani multam magis , unde imp . multa præclara philoſophiæ mo
fier fižile , parvum autem pulvere miunde niment a edidit. Zozymo Græcum an-
earum fit. Hoc enim perfpicuè non ciquiorem , non novi:ille Arabes om-
ad artem fuloriam ', fed ad naturalesnes , qui circumferunturævô antece
meralli ex terra pulvere productioné dit: fiétitium Morienum ( Eremitam
poteft referri. Si tamen quis conten Romanum fingunt inepti Arabicè
deret , ad materiam auri tranſmutato ſcribentem ) & verum Geber, fivè Ge
sfam pertinere; is ſciat's neque infalli-' brum Arabem : quinon inventorar .
bili ſo teftimonio niti , quia liber iſte / kris, ut pụtant Fallopjus. & Erafus: ſed
caltor
cultor & ornator præcipuus. Hæc defol. 108., Secunda fententia ( ut opinor )
origine habui dicenda. yerè fuit D. Thomæ.nam licet, ubi no
luit quæſtionem decidere, ibi ex hypo
SECTIO II. thefi tantum locutus fuerit: a tamen
ubiabſolutè & decilivè locutus , ibia
De artis alchimicain duro faciendo pertè & clarè hanc ſententiam tenuit:
efficacitate. produci polle aurum , quoad externas
qualitates,ſed quod ad intrinſecam au . ,
Irum quàm hic in contrarium ri perfectioncin non pertingat : b quod
* frinis contentiofus trahatur. etiam Cajetano ,c.& reliquis Thomiſtis
cultores alchimiæ afhțmativam adeò placuit poftea citandis. Tertia ſententis
tuentur; ut & perfectius aucum fuis fe eft omnium Chymicorum ,& præterea
fornaculis foverc, & educere, quàm na Timonis in lib.3.Meteor.q.ult. Antonii
Tuca ſolita , contendant. Olores Chy : Mirandulani de fingula.certam . lib. 10 .
micorum contra omnia hujuſmodi,ut Marcelli Pálingenii Cardani, Lacinii ,,
præſtigias, ludibria , & meros jactato- & aliorum ,quam accuratè tueturAnd .
rum bombos opinantur.Equidem pu - Libavius Syntaxi z.lib .1. fingularium .
to inter hæc extrema, ut fit, mediâ viâ f Quartam his fententiam possemus'ad
cutillimè incedi. Itaque çres invenio dere Pyrrhoniam , & academicam
fententias. prima eſt ,non poſſe aurum Dubitantium ; qui fatentur fibi non ia
verum ſic produci.fecunda,poſſe aurum tis liquere; quam puto verè commu
quidem quali verum , fed quod tamen niorem efle hominum hujus.ætatis. Ex
pro vero , nec liceat vendere æquali noſtris illam detendere Benedict. Pea
pretio, quo verum venditur : nec liceat rerius, & Gregorius à Valencia;'d nam
illud in medicinis exhibere. tertia,per- de bonitate & perfectione alchimici
fectius & purius aurum ſic fieri poſſe, auri dubitant : & fufpicantur , nun
quam quod interræ viſceribus gigni- ; quam ab ullo verum & perfectum au
tur. rum fuille productum . : & Valencia e
Primne fententia eſt Toftatiin Exod.cap. quoque indicat ſtudio & arte humana
7.quaft.10. Ægid.Romani,quodlib.3.9.8. vel non poſſe, vel vix fieri potle, Quid
( quiAvicennam quoque pro ſe citat, ducemus? Amicus Plato,amicus Socra- ,
fed malè. nam Avicen, verè cenſuit co- tes,led magis amica veritas.
trarium , & ex profello de hac arte ſcri 2.Axio.I.Nullisidoneu argumentis con
plit) negârunt etiam Averr in lib. 1. de tra fentientesconvincunt aurum verum per
Generat. Aponenſis,differ.200. Sed & alchimiam fieri non poffe. Ad probatio
ipſemet Chymicus Paracelſus lib.de phi 1 nem hujus concluſionis luficit onus
lofoph. & videturid voluiſſe Bernardin. probandi transferre in adverfarium ;
Gameriusa Medis docto & ſalito ope. quia eft conclufio negativa : & adfira ,
re de ſale libr.2.a.20 . ſecundæ editionis : mantieſc impollibilc ; incumbit onus
often .
dano : vel ſuperioris ordinis animam vere,ut hæc illis omnia largiamur,nihil
habere, verum valdè reconditam , cum aliud conſequi, quam Alchimicos fic on
J F.Georgio in Harmon.mundi.Secundo, pinantes non eſſe veros philoſophos,
quia, lapides putant eſſe rejectamenta deq; cauſas operationis fuæ tenere, nec
liderum ( ur Paracelſus )metalla verò operari ſcientificè, ſed duntaxat eſſe
adipem .& medullam lapidum ; & pro- nudos facurarios pyrotechnicos , mc
indè metalla , cæli eſſe præſtantiora ex - chanicos, & non philologos.nullo au
.
crementa : Tertiò, quia unicam volunt rem pacto coſequitur , probandum
i elle perfe & am fpeciem metalli, nempe quod erat , aurum ab illis confici non
aurum ;cæteras eſferantùm rude & in- poſle : non enim gladium non facit fa
choatum auium , de quo mox plura. ber, quiaquæ ferri natura , quæ glada .
Quartò , non habent perſpectam auri ad pugnam rotatio vibratioque ſit ac
ſuicauſam efficientem , qui foli calori commodata; neſcit: non aquam roſa
efficientiam tribuunt: quo tamen ſolo ceam minus perfectam Chymicus eli
nó poteft auri ſubſtantia perfici. Opor- cit , qui cætera adhibet arte requifita ,
tet enim , ut ſolaquæ ſubftantiam pri- etiamá rolæ effentiam , & vim ignis, &
mùm calore concoquat & commutet: principia diſtillationis ignoreo. Quid .
Frigus deindè& ficcitas terrena,faciant igitur , fi quinaturam ignoretmetallis ,
aquã concrefcere. Quintò deaurima. fegregatione,congelacionequerequiſi-
teria valdè diſcrepant. Gilgil vuli eſſe ta ,cæteris quoque omnibus peritè uca .
cinerem ex terra genitum , & aquæ mi tur , minulnè ad Aatum compofitio-
ftum : Braceſchus vitriolum; plerique: nemý; ejus, quàm ad alterius, nihilad :
ſulphur, & argentum vivum ,nec deeſt;, operationens effectumq; amplius præ- -
qui arſenicon addat:quain reindagan-- ter caufarum cognitionem adjicientis,
da videntur, ut Umbris indicium laga vis exco & rix ignium eſt effectura ? In-
naris fecuti, certam ſanè , ut ad cervetelligentiæ igitur já ignis particeps, qui
cubabu la perducat: fàllax in rerum el: unum inter & alium novit diſcrimen,
fentiâ difcernenda.. Præterea quomo- Porie autem aliquem , qui optimè me-
do poſlunt mixta reſolvi in mixtum tallorum naturang noverit ; huic certè
illud , ex quo proxime generata fue- ; nihilargumentatio hæc.oberit, quoad
runt ? nonne prius oportet reſolvantur auri productionem : poterit ergo pro- -
in corpora ſimplicia: igitur fi,quodco- duciab aliquo ..
rum eft fundamentum , metalla in lul.. si Sufficerent iſta : dicam tamen
fur & hydrargyrum reſolvuntur, certè l ' quid de singulis illis cenſeam . Vives
hæc doo nequeunt elle propria metal- re & nutrisi metalla , utanimam has
lorum materia . Hoc argumentum j bentia vegetativam :id non admodum
mulias involuit quæſtiones, quasſi ve abſurdum eſt , led fateor verius,
limex.ctèdifcutere 's non fectionis u-- quod Atiſtoteles cenſuit , A nec lapi
nius , ſed libri opus integri futurum . I des ; nec foſfilia hujuſmodi vivere vel!
Üno forcallis verbo præſtiterit abfol-. | inutriri:- cxcreſcere autem ; per adje-
& ionem .
a hol.magno morali'.
LIBER I. CAP. V. QVÆST.I. 75
&ioné materiæ , decreſcere per ſubcra- | metallum coaluit in metalli ſubſtantia
ctionem eiuſdem : cùm veròPliniusa & iam ignis ſolus poterit ſupplere, quiz
alij,dicunt ca concipi,pauurire,vivere, ! ad perficiendum commutandumq; il
ſeneſcere, mori , metaphoricetantú lo lud in alterius metalli qualitates erunt
quuntur.Sed de hoc plura Scaliger ,Fal- neceffaria. quia qualitates illæ acciden
lopiuſquc.b.Volo cum illis liberaliter tariæ ſunt & quæ activitatis igneæ vim
depaciſci.Elto, nó vivant metalla : quid non exſuperant. Quod exemplo poteft
inder facilior profectò inanimæ rei in declarari, nam ſandaracha naturalis nó
aliam inanimam , quam inanimatæ in poreſt gignicitra frigus illud : ſed poſt
animatam erit cranlinutatio , quam plumbum lemel in terræ vifceri
6. Paraceliſtarum illas locutiones bus genitú tutt , fi illi miſceas acetum ,
ſane non fatis rectas , nec commodas, ceruſtam conficies: c ut vero ex ceruſſa
{ed improprias & traslacitias,nihil mo- prodeat ſandaracha, nullâ iam opus re .
ror : loquunrur illiinquinatè , ſentiunt frigeratione, ſed ſufficiet ſola aduftio ,ut
perperam : cosnon defendo : de re loo ſandaracha fictitia ſeu ſandyx Syricum
quor ,non vocabulis. Hoc unum veril- naſcatur. d Orichalcum quoque fine
Imum puto , neque negari poſſe, plus frigore ex æte,vitripuluere, & calami
humidipinguis , & li vis plus adipoſiel- naris lapidis tinctura fit; ſolaque deco
leſucciin metallis , quàm in lapidibus ctione & percolatione per ignemindi
ac gemmis. hinc enim metalla ductilia get: ecùm tamen follitium & naturale,
& dilatabilia ſunt, quod lapidibus ob i liquod eft huiuſmodi, etiam frigus il
ariditaté & ficcitate denegatú. Vnica- lud poftularet. Quid ,quod & f Plinius,
De Species mecalliſit, mox videbimus. cenſuit, lolo igne lapides in æs fundi, &
7. Deauriefficiente cauſa , conſide- i ferrum gigni:Quid ,quod & fola deco
randum . puto longe plura rcquiri , vt & tione ferrum fit souwua Græcorum .
ex terra, atque ut ita dicam , elementis 1 8 ſeu Challamiſch Hebræorum ? quod
ferè nudis primum corpus mixtum c nos hodie chalybem vocamus fivè sa
xiftat & coaguletur:quàm requirantur. ciariam , veteres latini, ferri nucleum ,quia
ut exmixto iam coagulato & exiſtente proprio nomine deſtituebantur , nam
aliud conficiatur mixcum , dumtaxat ſ chalybs illis idem , quòd ferrum in ge
differens perfe & ione. Auri ſubftantia , nere. b Neque in his alio frigore opus,
er terræ puluere & aquæ liquore ,in ve quàm cùm omnia peregit ignis, ur tunc
nis cavernarum folo calore non poteſt materia ſe ad naturale frigus recipere
perfici, ſed frigiditas quoque & ficcitas ſinatur: vel aquæ iniecta citiùs refrige
requiruntur;poſtquam veròsam ſemel retur & indurctur :
K 2 8. Por
a Plato in Timeo,di ibi Proel. Colchidim . Arift.13. Meteoriinf . Theophr.l.de lapid I'd
. su Latınilius Minorira.l.1.Chimica arfir.13,Albertale 3, de reb.merakır.16.2.Conserien.b.3 .
zbiloft.c.9. Georg. AgricoldereMuall.
LIBRI I. CAP. IV . QVÆST, IV . 79
eft neceſſe res omnes reſolui in proxi- Nam veriflimè Fabius,ita ſcripſit; imi
mam fuam materiam :nec corpus reſol- tatio,queartis eft propria nunquam tam fe
uitur in femen : fed fufficit refolui in l'citer naturam exprimit : quin inter hanc
Natcriam remotiorem ; Give elementa & illam ſemper aliquid'interſit, ipfaque ve-
K 3 ritas
a svicen.opiſ.ad Hacon. Geber, Ixilius, alii, videLacin. d.lib.si b li.do mirabilibuss
Sfat assis O MAINTAINS
28 DISQUISITIONIS MAGICARVM
veritas pluribus parafangis ſua ſequentem maturiùs re perpenſa , video illa iplas
viftigia bypocriſin poſt ſe relinquat a ) qui quæ tum attuli argumenta ; ut obielfi
neget iubendus agri lilia cum veris, folent,laccis laneis,arietis impetum in
Dedali volatum cum alitibus compa. | fringere: poſſe-commoda explicatione, p
rare , & cum Praxitelis aut Phidiæ ca. cxarmari , & enervari. Arietes iftitres
ballo hoftiles manus effugere. Refp. I crant triplici teſtudine contecti, Pri
Comparationem naturæ & artis inſti- mus petiturà definitionc metalli , quam
tui duobus modis poſſe. uno quidem Geber. PetrusBonus, & multi chymici
preciſc ac nude ſola cum ſola conferen- admittunt: metallum , eft corpus foſsile,
do . unumque alteri, five utriuſque po- durum , & naturam ſuam ſervans,à malleo
tentiam , ſeorſim invicem & mutuò dilatabile. Sed hæc cota definitio æque
componendo, hoc li Baconus voluit;ut convenit argento, & plumbo ,ac auro,
indè fornaculisſuis ea tribyat, quæ na . æque ergo ſunt metalla , atque aurum .
turæ denegata ; fateor omni illum re- Reſpond. differentias rerum eſſentiales
prehenſione digniſſimum fuiſſe , & ar- præterquam hominis, nobis eſſe igno
gumentum contrarium ſolide probari. tas : ideò nos cogi definitiones formare
Altero vero modo poſſunt ifta compa- ab accidentarijs differentijs, quæ pol
cari, non præſcindendo unum ab alte- ſunt fæpe communes eſſe pluribus; quz
ro,ſed extenſive,verbi gratia,artificiun probabiliter videntur fpecie differre.
humanú cum ipſa natura ;quain com velutifi definias canem , certe definias
paratione , artificium prælupponit na per proprietatem latratus,hyena tamen
turæ vim , plus autem tum poffe artem hunc imitatur, quæ canis non eft : & fic
natura ſubnixam & adiutam ., quam totum iſtud congeſtum , canis eſt ani
poſſit natura ſola, plurimis patet expe- malirrationale , quadrupes,velox , la
rientijs . ſic enim ,naturalisoperatio,iu- crabile ,conveniet etiam hyenæ. nan &
vatur, acceleratur & perficitur per,hu- illa erit, animal irrationale,quadrupes,
manam induſtriam & artem : quod vo velox, Tatrabile. Nemo tamen inferat
luille dumtaxat Rogerium eius verba canis nomen hyena competere , vel
indicant, & veriffimum eft. hyenam ,æque cancm effe : fed potiùs
11. Secundo reprehendunt quod dici- | inferendum , quiddamn in hyena repe
tur à Chymicis, unicum eſſe perfectum ririsquod in ce ne ſit perfectius. Sic dico
metallum , ſive unicam metalliſpeciem | definitionis huiuſmodi accidentariæ
( aurum ) cætera meralla dumta xar elle conditiones in ſingulis metallis inven
auri inchoationes : & idcò ta facile | tas,non convincere fingula hæc quibus
netalla reliqua ad aurum , naturalem conveniuntmetalli ſpecies efle . Nam
fuam perfectionem , reduci ; quam ho. hæc non eſt conveniencia generis in
moæger ad ſanitatem , & ovum ad pul- . fubftantia , fed duntaxat quali generis
lum.Hocilli triplici ariere fibiron tam in accidentibus. Specificæ namque dif
quatere , quam fubruere viden ur: & ita | ferentiæ ab offentia rei ſunt delumen
mihi quoquc aliquando viſum: nunc da . Quarc ut adverlarij probent àdefi
finicio
a lib.z.inftis. ora .
LIBRI I. CAP . V. QVÆST. I. 79
auri (terilem ac inopem ,hoc eſt, aurum tore ? ſcimus enim quid inter triticun
imperfectum ,ut art Fabianos :a hoc , ut & lolium interſit 8. calchitim in milij
dicitur line probatione, negari quoque naturam mutari,fatis notum eft, verifi
poteft.Nam plusvidetur differre ab au . milius etiam ea ſpecie differre. quam
ro , quàm cuprum : nam cuprum metal idem eſſe.9. lapideſcere ligna , ii in fon
lis annumerandum , illud verò potius 1tes certosincidant: nôrunt Arduennæ ,
coloribus ac tincturis. 3. ex ovis b calore & lignuni ſic caudexquc,qui neget,Be
fornacis Cayrı ſolent pulli educi , non ne clt non negant adverſarij : Sed hang
fecus quàm foru marris: cur non & hic dicent fortè commutationem in dete
fornax luppleatuteri terræ viceni: Gidi- rias , viventis nempè ligni , in lapidem
cas , ovum natura ordinariad pullú , & vitæ expertem :mortem hanc efle quan
ce pullú potentiâ : contendunt alchi dā ligni . faciliùs res degenerare quam
mici idem elleplumbum auri refpectu , meliorentur. Vrgeo , etiam meliorari .
imò & argenti;ideoque ſolere hæc me nam in Scotia ex putridis navium frag
. Sanè Plinius
talla iuxta invicé reperiri mentis, & cx arborum fructu in mare
dicit c venam plumbi , quæ vicina ſolet deciduo (res eſt vulgo notiflima,& pro
elle & contiguæ venæ argenti: vocari babitur libro fequ .) gignuntur anates.
gaienam .Sed & ovum quoq; magis dif- Si tam admirabilem effectum tranſmu
fert à pullo , quam inter le metalla. 4 . cationis aqua nobis exhibet : cur ignis
Naturaliter videmus multos vermicu efficacitati , cuius maior longe vis eſt in
los mucari in volatilia , utpote mufcas: agendo,malignè detrahimus:Herodo
& tamen reprile & volatile, pluſquam rus etiam fcribit platanum in oleam
fpecie diftant.sout natura producit fale , vertiſſe : & alij cadavera, in ſtaruas ſalis,
bitumen , atramentum : fic etiam illa ; de quo plura dicam l.2.9.18 . in fine.
nobis artificum exhibet induſtria .Si di
3. Denique notiflimum eſt poſſe ſal
cas ſpecie differre hæc ab illis : contra tem dæmones producere , per applica
urgebo :cum eaſdem habeat qualitates ; tionem naturalium agentium , nomo
( quod docet experientia ) pon magis dò res inanimas ,fed & animalia imper
differre,quàm pulli quos fornacesCay. | fecta quæcumque ex putrefactione
ti produxerant, à pullis adpectoratis à j naſcuntur: e multò igitur faciliùs pote
matre. 6. Plinius auctor eft triticum & rit metallum unum ,in aliud eadem ap
filiginem io invicem commutata.dices , | plicatione commutari. quia longè mi
folis accidentibus ea differebant, eade . nor eft metallorum differentia , quam
que fuifTe ſpecie? Galeni d quidem ſen ioanimis & animati Sed Diabolus nul
1
centia videcor,fed mulis id non proba- lum huiuſmodi effectum producere
mt,cſto ramen:hoc ſi verum ,quid ad 7. poteft, quinaturæ vires ſuperet:ut con
Nam Theophraſto lolium quoque in ſtat: alioqui poffet vera edere miracula.
triticum fuit muratum : loliumne hoc ergò effectus huiuſmodi naturæ vires
filveftre triticum fuille dicent ? quô au- | non ſuperar. Igitur poteſt fieri ut vel
L 2 docente
acope dic.lib.deremetallica. b Scal.lo cli. 33.6.6 . d lib . 2. ad G'aucum raf.7 . e Fift
frori Lichnet: communis in z. 1.7 . rel.8 .to probab.li.feq.g.14.
DISQVISITIONVM MAGICARVM
docente Diabolo , vel induſtria & ſtu- qua de illo Villamontius itinerarij lib.3.co
dio tandem homo ad hanc cognitio. 28. vel poffunt eſſe prodigiofæ , dæmo
nem pertingat. ne faciente. 4. quia banc artem nemo
unquam calluit : quod patet , cò quod
SECTIO IV. nemo ſe umquam dixit ultimum eius
effectum confecutum : nemo ctiam
An aliqua narratione conftet aurun verbis vel ſcriptis eam alios docere po-,
hac arte factum ? tuit. His illi pugnant.
2. Sir conclulio. De fa &to aliquos hac ar
Nyllum adverſarii fortius te te verum aurumfeciſſe videtur eſſe valde creu
lum intorquent , quàm ab ex. dibite.
perientia ; cur igitur, inquiunt, nullus Probo , quia tot ea de re narrationes
hactenus effectum confecutusrcur om- funt diverſorum , ut videatur procacis:
.
nes oleum & operam perdidere nonne animi & perfrictæ frontis , nulli crede
moraliter hinc colligimus, id eſlë im re . adſcribam quæ nunc mihi ad ma
poſſibilibus annumerandum ? 2. quia, num . Cælius Rhodiginus auctor eſt
quæcumque adſeruntur experientiæ , b ſuo tempore in Gallia quendam ex
nituntur teſtimonijs ipforum chymi- ¡ infima plebe hominem , mirè ſagacem ,
corum , quibus minimè credendú: tùm moduni excogitaſſe , quo chryſulcæz
quòd in cauſa propria; rììm quod men quæ vi , exmetallo quoliber aurum ſem
dicitas & paupertas fide detrahat, tùm cerneret : & addit tales artifices von
quòd fpe faſcinati & imaginationis ve cari Chryſoplintas , officinam vero Cbry
hementi apprehenfione, putant elle au - ſophiſium . De Arnoldo Villanovano re
rum quod non eſt,ut ait pontifex loan- ferunt graviſsimi luriſconſulti , r eum
nis 22. a.3. quia poſſunteſſe operatio- virgulas aureas chemica arte produ
nes, vel fraudulentæ & deceptoriæ , ut xifle , quas omnium examini fubiecerit
fuit Bragadini Veneti Alchimia : quiininaula Pontificis , & idcò concludunt
Bavaria ſupplicio affectus anno 1595. chemiam veram eſſe ſcientiam Obijci
corant omnibus impofturam ſuam co unt, Arnoldum fuiſſe valdè ſuſpectum
feſſus fuit: ſe'exauri ramentis pulueri- familiaritatis cum dæmonibus: d & id
buſque quos mixtos carbonario pulcò vel dæmonein hoc verè fecille , vel
ueri habebat , aurum ſuum liquaſle. I faltem verum aurum ſuppoſuille. Re
Quare cavendum ne lectoré decipiat pon has eſſe malitioſas conjecturas. Si
deceptus ipſe Villamontius, pertinaci- fufpectus Arnoldus , quomodo non in
rer detendens,veram fuille & linceram Romana curia , ubiaffiduus erat ,com
Avton.Bragadini Chryſopæiam :cììmprehenſus , ut maleficus, & caſtigatus
enim illa ſcriberet, nondum dies frau mera autem conjectura eſt, dæmonem
dem huius Cyprijplani apecuerat. Vide | verum aurum ſuppoſuiffe. Alij dicunt
examini
a Extrau.ſpondent de crimin.falfi cap.13. b libro tr. cap. rz. c Io . And,in additium ad spe
curitw.de crimin.falfo Old conti:7 t.deforeil.Abb. in c . ex tuarum de fortil. dibid. Bald. Toa .
Platean is . 1.C.de argentprec.quodin the infer.lib.1o. d Penna Com.zo.Ad 2.p.Dired. Ey
merici q .
LIBER I. CAP . V. QVÆST. II. 85
examini ſubjeciſſe , hoc eſt , obtuliſſe: c Antonium pharmacopulam Tarviſi .
non verò quemquam veritatis peri num ,coram And Gritto Duce , & præ .
culum feciffe. primùm explicatio il cipuis patriciis Venetis , argentum vi
la verbo non congruit , deindè quis vum in aurum com mutaſle, & ejus o
credat illo offeréte aurum ad examen, peris quædam adhuc exſtare veitigia.
neminem Romæ periculum feciſſe; Hoc Julius Scaliger , in contradictoria
ego verò , inde; quod non fcribitur exercitatione, cludit potiùs, quàm dif
ab auctoribus illis falſum aurum de ſolvit, dicens; G hoc verum aurum fuila
loco accepiſſe ſed ut in eo tamquam arcano qui honeſtam indè rerum naturæ co
uteretur. Se verò non tam privati commodi, gnitionem dumtaxatpetunt. Nec ve
quam publica fideierga Rempublicam Ve rum eſt, nullos niſi mendicos vel pau
netā ſtudio ,eo inſcio, Venetiasnavigaſſe,remi i peres huic.ſtudio incumbere ; quod 19
VIA
patribus indicafle:Specimen artis exhibuiſſe: Principes viri multi non fugiunt, nec
privatim quoque in Corneliorum ædibus nõ etiam paupertas omnis à teſtimonio
ſemel.Interea verd Gallum illum inſalutatis arcet : fed tantùm ; quam vilitusaut vi
omnibus difceßiffe, neque ſe quidquam de eo cioficas vitæ dehoneſtat. Phocion pau
F
amplius-reſcire potuiſſe. a Vides cautam per erat:plus illi tamen injurato ,quam
t
cur Veneti non urſerint Tarviſinum, 1 jurato Paridi credidiffem . Teſtimoniú ICE
& quam inanis illa magni viri,fcd læpè in propria cauſa rejicitur , ſed hic tefti
iniqui Cardanomaſtigis,ſuſpicio. monium dixere lcriprores , qui non e
3. Fortallis eadem arte apudCedre . rantAlchimiſtæ.acceperantilliquidcin
num ille frenum aureum conſecrat, hoc ab Alchimiltis ; fed alchimicidi
quod Anaſtaſio Imperatori obtulit: cta fua,faétis probarant,Nec fanè do
ſed videtur iſte præſtigiatorpotiùs fu- meſticum rcſtimonium , ut necalia a
ille quam Chymiſta,poft primam ope- lias inidonea,rejiciuntur , quando ali
ris hujus editionem incidi in librum undè teſtimonia habere non queunt . i
And. Libavii medici , quipo 1. fingula- Et quæſo ,undè hic initium hiſtoriæ has
rium , Syntaxi is.de re metallica ,plura te beri potuit , niſi ex ipforum artificum
ſtimonia retulit. dictis & relaciones Ad 3.poſle alıquan
4. Nunc ad objectiones-reſpondea- do efle tales, & fuiſſe: hinc tamen non
mus . Ad primum ;multosego comnie- ſequi,nullas non fuille tales.Ad 4. mul .
moravi, quos nonChemici tantùm ,fed tos hanc artem verbis fcriptisque pro
& medici & l.C.gravillimiteſtantur cé didille, & hodiè tam tenere, & alios
ipſam factam exhibuiſſe , Arnoldum , docere,fi qui contingantin praxierro .
Lullium , Tarvilinum . Er hodiè nomi res ,nihil mirum : quia facilè peccatur
nare poſſem ,quos-novi virosgraves, in | in iis , quæ ab ignis operatione depen
dignitate politos , & Deum timentes; dent. Nec ullius artificis eft,in iis, quæ
qui de fe ipfis idem profitentur. Quos ab activitate extrinfeci agentis natura
mentiri, vel impoſturis, aut præftigiis, lis pendent, ſecurum ſen per effectum ,
aut dæmoniacis artibusuti , nunquam fpondere. Nec ulla quoquearsalia, in
in animum meum poſſim inducere: & qua quis mente fanâ perfectionisulti
Gint injuriis viris honeftiflimis , qui mum apicem fe confecutum afleveret.
queant id lufpicari.Ad 2.dico . Pont.io- | femper aliquid diſcendum ſupereſt:ne.
qui de gregalibus,fivè feceilla Chemi- i que huic artipeculiare,quod opponi
corum , qui lucrum captant, & avidita tur.
te pecuviæ in præceps ruunt,non de iis
QUÆ
a Theſau.vire hom . fu. Omitto quod de fefimilia Fernelius teftetur lib.de abd. rer. cauf.
b Pet.Gerar.in.30 Hippol.fing.71.
LIBER I. CAP . V. QVÆST. IT. or get
cum , videntur obſtare duo canones , fupra ipfos aliquid huiuſmodi dixerint , ad
nempè , cap.Epiſcopi26 quaft.6 . & cap. mirentur : quibus cùm veritas quafita non
ſpondent in Extravagant.commun.libr. s . le
ſuppetat, diem cernunt , facultatesexhau
( Sic legitur in editione etiam Plantiniana dgn Romana , fed depravatè ac mutilè. Var
lensis.conc.legint.fi & is facili mutatione.Sed adhuc reliquamendoja manent.)
ONVM
30 DISQVISITI MAGICARVM
nem ,de quibus eft ejuſdem Pont.con- optimè probant argumenta Angeli &
.
ftitutio alia, in capié. prodiens extravag. auctorú prina ſententiæ, contra præ
cedentem verò vim habent pulla No
fingular, titul. de crimine falſi. Ad hunc
Canonem duplex mihi occurrit re candum quoque, quicquid illiciti eſt, id
fponfio , una cum non fuiſſe uſu rece non ex artis natura ( quæ in ſe mala nó
prum ,vel non ulu abolitum . Nam po- eſt, imò,quatenusarselt,& fcientias i
îtea hæc ars in ipla adhuc urbe viguit : mitatur,fecundum fe bona eſt,ut & cę,
maximè , vix centum annis poftea, ſub teræ fpeculativæ cognitiones ) profi
Leone X. nam illi Aurelius Augurel- ! cilci , led à vitio circumſtantiarum ,quæ
lus egregius poeta librum tuum de ut plurimum in hac operatione inve
Chryſopæia,dedicavit: Qui inter cætera niuntur . Hæ fidelint, non video quid
illud nimis jactanter , dephiloſophico reprehendi queat:ſed quia vix umquá
ſuo lapide. delunt omnes,rarò fic ut alicujus ratio :
ipfius ut tenui proiectâ parteper vndas. ne non adſit vitium & peccatum . Ideò
Æquoris argentum ſivivum tum foret dixi,pleriſque perniciofam & illicitam cen
equor, ſendam . Sed quæ iſtæ circumſtanı i.e?
Oinne vel immenfum verti marepoflet præcipuæ & capita cæterarum ; quia
in aurum . tuor: finis,modi, temporis & perſonæ.
Pici quoquc Mirandulani circum 4. sifinis fit lucrum , & avaritia :illici
fertur liber hac de re titulo,Deauro con ta eſt, quia lucrúex hac arte eft illicitú,
| non enim licet hoc auro uri ad com
ficiendo: nec hujuſmodi in Italia libri ex
illo tempore vetitæ lectionisumquam mercia contractuſve, ut ftatuit Joann .
fuêre. Altera Canonem ex hypotheli22. Intellige,li pro vero auro quis uci
procedere ( aurum omne alchymicum vellet, nam hoc illicitum contendunt
effe falſum ) & ideò damnari tantum , communiter DD. de hac re ſcribentes:
qui falſum cudant : idque ad lucrum : & meritò,nam aurum iftud vel pum ,
nempè, ut utantur in contractibus & quam habet proprietates omnes veri
ſolutionibus ( quod clarè indicat tex auri, velid adeò rarò contingit , ut
tus ) ideò non damnantur hoc capite, cenſendum fit non contingere, qua
qui verum aurum producunt , & arti¡ rè tam veriſimili causâ dubitandi ex
vacant animi dumtaxat causâ , nolen- | iſtente , non licet in commercium de .
tes in commerciis aut ſolutionibus hâc ducere, ut verum aurum : vendi camen
arte uti . Quarè non ars ,quæ ritè inſti- i poſle proauro alchymico ; & juxta äiti
tuitur, & exercetur : fed artis abuſus inationem peritorum aurifabrorum ,
damnaretur . Sit igitur nemo DD . illorum negat, neque ne
3. Secunda conclufio; in foroconfci- i gandum eſt. Non licet etiam id facere,
entia non promiſcuè,fed cum delectu ars bậc ut in medicamentis quis eò utatur : nā
permiſſa: immòpleriſque,utpernicioja, fic propter rationem jam memoratam ,
illicita cenfends. Hanc conclufionem , nec veriauri vires ſalutares habere, nec
noxiis
asi : D. Thom.in 2.2.7.9.3. art.1. 22.9.7 7. art.2,ad 11.6ib. Caier s.lu.ó Funus in S.
Fabiu.l. q.8. Alber.in ver.emprio.
-91
LIBRI I. CAP . IV . QVÆST. IV . SECT . IV .
preſsè ei ſacrificant) Accedit experien . aliud charitatis aut iuftitiæ poſtulat : 110
cia , quia quandocumque viguit inter ad teria magis le conferant : v.g. magi.
multos alchimia , eriam inter multos tratum quisgerit.non potet detrahe
-tum viguerunt maleficia & fortilegia, re horis, quæ ad rectè munus exercen
-ut hoc infeliciævo experimur. Tùm dum neceſſariæ : familiæ præelt zeeco .
quia non delunt , qui adhibent vanas nomia recta non debet incommodum ,
obfervantias cæremoniarum , nihil ad lentire.Eccleſiaſticus eſt : quæ ratio or
effectum conducentium , ut certæ diei, dinis poftulat ea præponenda fornacu
tunicæ ex lino crudo , certorum ciború | lis : & voluptatiſuæ . Proximi neceflicas
abſtinentiam , & alia huiulmodiinania . operam tuam depoſcit ? charitas ei iu.
Quod G ad aviditatem odium accedat, ber adeſſe , pon facis?peccas. Demum ,
aut incontinenţia , proclive admodum unô dicam.verbô: quod tempus ocio ,
fuerit ad philora & intoxicationes re licethoneftè dare , illud licebit his ſtu
currere. Peccatur quoque non leviter dijs : nec amplius. Ocium voco , quie
in artis traditione, quando facræ Scrip- rem & vacationem ab actionibus &
turæ nominibus & verbis abutuntur ftudijs , ad quæ quis tenetur .
ad ſuas nomenclaturas vel præcepta : 7. Denique perſonarum.conditio hic vel
neque minùs, quando libris ſuis inſe - i potiſsimum di crimen inducit : hæc e
runt figurasſeu jinagines,velplanè ob- nim , & finem loler ,illicitum intende
{cænas, vel etiam propter abuſizm reire , & in modo erroresgignere, & tena
facræ prorfus bla(phenias, quod fecit i pus , inopportunum facere. Inprimis
ille typographus Baúlienfis , qui Roſa ars hæc illicita cenfenda pauperibus,
rium excudit ; & facræ Triadis , Chriſti . immò i privatis omnibus periculi
Domini relurgentis, & B. VirginisMa- pleniffima eſt, manifeſtum id fit cum
siæ coronationis icones : quas homines quia hi ſolent lucrum ſpectare, & lic
hæretici templis eiecerunt,cas ad alchi arcentur eorum ratione , quæ dicta
mica myſteria , & transformationes ſunt in circumſtantia finis , nam auro
tranſtulit. Sed mirum id non eft , funt illo intendunt utiad commercia , me
enim Sacramentarij ubique præpoſte - dicinas, velmonetam : aut ſi ipli non
ri . Peccatur deniquc nimis curioas fa- | uſuri, periculum apertum eſt, ne utan
pe experimentis , dummodò hanc ra tur hæredes . Iftihac arte depauperao-
tionem ,modò ilam ſequuntur, & fic rur : familia neceſaria non præbent:
numquam fciunt, quod ſem;er addila cauſaſunt utuxores & filiæ cogantur
cunt. indigno le quæſtu fuftentate : cùm me
6. Temporis quoque circumftantia pe- dia & inßrumenta , propter inopiam
pendenda.Nam temporis iactura pretio deficiunt, facile progrediuntur ad ſu
fillima : eiufque malèconſumpti ratio perſtitioſa , immò & pacta quæ dixi
reddéda Deo , quare peccant,qui nimis musin circumftantia madi:ſane hoc
multum his vacant artibus , item qui eo . ipſi quoque chymici ſcriptores ſunt te
tempore; quo officijhratio , vel debituin / Itati.Nam Geber a non ergò, inquit, bas
frientia
2 Rofarij Jhilosop.fol.224.
ST
LIBRI I. CAP. V. QV ÆST. 11. SECT. Ili
frientia pauperi & egenti convenit : ſed po impatientes : quia hi facile , cum non
fius eft illis inimita.Secundo Polyt.dicit phi ſuccedit , ad dæmoniaca ſubſidia con
Haſopitus , impoſsibile eft indigentem philo- | fugiunit Arcet cos, qui obtuſo ſūncin "
ſophari. ] h.e.alchimiæ ftudere( nam ſo genio, quia oleu'ın perdunt & operam,
los alchimicos. in libțis Turbe philofo- ritem qui philofophiæ vetæ ' imperici,
pborum , vulgati illi vocant'philofophos candem ob caufam confirmat id Ar- '
ſaeis ſuperbe.)EridemGeberalibi; a Ar: noldus Villanovan'us a his verbis; Qui
rifiem ait) buiusfcientie oportet elle ſubti- cumque velit ad hanc fciéntiam pervenire,
lifsimi ingenij: naturasmetallorum '& c non eſt philofophus, fatuuseft: quia hæc'
corum generationes,infirmitates& imperfe- fcientia non eft ; niſi de occultis philofo
dionesin fuisminerisſcire a cognoſcere an . phorum. ) proptec irritos itaque cona
tequam perveniat ad hanc'artem . Non au tus, ternporis & ſumptuum iacturam ,.
stm ad ipfam indagandam accedat'artifex his quoque videtur illicita: & 'cum ple
groffo ingenio & duro repletus, nec cupidus, rique alchimici vulgarės 'lint'tales , fe
mec svarus in fumpribas d'expenfis. ] Nec quitur plerifque illicitam eſſe , in foro '
pirduplexanimo, fine felle & cervice , vel polijete quo nunc agiinus. Denique exi.
mentevariabilis , nec nimisfeftinus : ſed do- gùnt artis magiſtri & meritò,ut litho
årinejiltas, vir ſubtiliſsimo ingenio déco mo humilis juftus; pius , & Deum ti
Tātus fufficienter locuples,largas, Janus-fir- mens, citantur iſta Hermetis b : Oportet
meus in propofito & -conftans, patiens?mitis, illum , qui introdúci vult in hanc artem do
longanimise temperatus.) Avaro igitür, Sapientiam'occultam ,arrogintia vitium à ſe
& pauperi hæc lcientia , ſecundum eius repellere ; & pium effe,ac probüm , & poftea;
2
Principem Gebrú ', inacceffum & veti Fili ante omnia Deum oportet timere,in quo
tühaber limen, Er nora requirere fuffi- ; difpofitioniskuavifus efi. & illud Alphidij
cienter locupleteni:hoceft,cuifuperfit; neſcio cuius : Scitofili, quod iftam fcien
i neceffarijs, ad hoc ſtudium . Arcèt et tiam habere non potes , quouſque mentem
iam {mplices& parui'iudicij, cum di tuam Deo purifices, & fciatté Deus habere
citrbidem ; deberé eſſe find fellé & certum animum at rečkúm . ] Cum fuper
cervice : hujuſmodi enim fäcillinie à bos arcet , docet illicitam effe curiofis::
étă , cum vult effe longanirves & tem perpendere Primo,an'ipſe'talis:& anul-
psi.lós : alioqui periculum eft ne re- l la , & quæ , pericula ipli ex aliquo ha
Ciftrant ad maleficii hoftilia vel amarui circumftantiarum defectu immi :
{ $t1a, Arcet variabiles,inconſtantes,& neant :& cä сuni Confeffarijs fuis com-
muni
adide perfitomagifterio, bd.f.224 . cà quarto tra & atuum Rofarofa 223,
M
IONV RVM
U ISIT ICA
DISQ MAG
S4
municare , & corum ſequi iudicium de- , ellet propagatum hoc corpus, & homo
ber . conceptus : nec indigeret Chriſti re
o
secund poteſt videre confeſ arius , ! demptione : quæ hæcetica quoquc
quando tic talis à peccato immunis , vel omnia .
quando adlie veniale, aut etiam morta 9. Ex his omnibus patet , optimam
le ; quando impendenda , deneganda1 , effe ,(quam aiuntAngliæ ) legem , ne cui
vel differenda talium abſolutio :diffe- fine permiſſu Principis, lub pena capi
renda , cum recidivæ veriſimile peri- tis , liceat alchymicam exercere. quam
culum : deneganda, quando graviter , legein expediret etiam alibi ferri. Nam
contra juſtitiam vel charitatem ob ſtu tùm cum delectu Princeps talia poteſt, D
dium iftud peccat , nec vult deGſtére. permittere, conſideratiscircumſtantijs
Tertio. Quia fæpiùs curioſitas cauſaprædictis : ipfi enim reddenda Deo ra
eſt ſtudij & hoc vitium valdè proferpittio ( litemerè permittat & promiſcuè)
à minoribus ad majora , diligenter vi- damnorum inde ortorum . Tuncetiam
dendum , ne quis ad experientias & 0 - ceſarent pericula pleraque, quæ dixi
piniones erroneasexcurrat : v.g.ne pu mus .
ter bacarte hominem verum , modò à 10. Etiam patet ( nili quæ circuin
mo
natura ad hanc generationem non in . (tantia impediat) ordinariè hanc artem
ſtituto : ſed urina velalio humore, igne Principibus , & valdelocupletibus elle
aut fole in vitreis phialisdecocto. poffe licitam : qui & ea ſunt philoſophiæ co
produci,quod temerè lul. Camillus at- i gnitione , & sô ingeniò , ur fraudibus &
feruit , & incaute Thom . Garzonus dif- inpoſturis non pateant: & ea pietate,
C !!! 41. Fori univerſ credidit , & quidam , ut in proximi & Dei offenſione ſe ab .
hoc inventum Arnoldo Villanovano iſtincant . & illis opibus , ut fubditos
tribuunt, vero an mendacio diſputare proptereànongravent: & eò ſubdiro
non eft neceſſe,inquit Mariana libr. 14. rum amore , ac Dentimore , ut publi
rer.Hiſpan cap.2 Nam quod tale quid ¡ cum regimen vel pauperum ſubven- ;
fieri queat velallerere,vel experiri ftul- tionem proptereà non negligant , &
tum , impium , erroneum & blaſphemú | habenas fibi à Deo creditas ipfi abija ,
toret. tum quia , cùm homo præſup- ciant, & alijs plane tradant. Vt enim
ponat corpus & animam rationalem , li alijs honeſtis ſtudijs animum princi
.
quod producit homo eſt: ſequeretur, pes, quantum opus eſt, ſic & hoc ſtudio
Deum ex lege & ordine, quem
em naturæ relaxare quin poflint, non eſt dubitan
præfixit, teneri huic animam rationa cum . Sane quod Eymericus de indicijs
lem corpori infundere , quod blaſphe- ! Magiæ hæreticæ dixerat , eam præſum
mum :vel rationalem animam cx mate- ptionein in Principibus viris & valde
rix potentia illic educi, quod hæreti- | locupletibus non eſſe admittendam , in
cum : foret eniin tunc anima corru cæteris locum habere , ibi in Com .
ptioni obnoxia & mortalis . Deinde ca. ment. optime Penna annotavit. Et
lisanima non haberet peccatum origi- Card. Caietan. diſerte fcriplit, ac pru
nale : quia per generationem viri non Identer : banc artem vel nullorum hominum
effe:
LIBRI I. CAP. V. QVÆST. IV .
elle:vel Principum duntaxat, audito sapi- | Bal. Brun . & Fabianus ) nullus verò ip
entum confilio ; elle. Sanè pericula plera lorum omnium ,præter Thom .Arfon
que ſuperioribus commemorata cels | cinum , mentionem fecit d . extrava
lare in Principibus , manifeftumeft. gancis Pontificiæ ,c.Spondent,& vel eius
II . Cæteri , non eft cur fibi blandi- non ſunt recordati , vel non bona fide
antur, vt tutos conſcientia fe arbitren- diflimularunt 12. Et licet,vſu canonil
tur opinione illå Oldradi & aliorum le non obfervetur : tanti tamen Ponti
luriſconſ, Nam illi de foro tantum ex ficis fententia , & iudicium fufficere
teriore agebant,de quo ab illis quære- decet , ve vulgus hominum ( hoceft,
batur. Et pleriqueeorum rem non dil- quibufcunq; condiciones ſuperius re
culſerunt:ſed , vt oves Coleneducem quiſitæ deſunt )fibi exiſtimet , ab hoc
gregis caprum , fic ipli Oldradumcu- ſtudio abſtinendum :quod gravisſimis
ius etiam argumenta iam diſſolvimus verbis Summus PontifexRomanusfi
ijs quæ dicta ſunt ) claufis oculis , vt bi cenſuit damnandum , & à qua
Oraculum , luntfécuti , nihil eius ad . illos tam ſtudiosè Chriſti vica
dentes dictis( vt loan. Andr. Abb. Albe rius , Petri ſucceſſor dehor ,
Tic. Guido Pap. ) plerique etiam am tatur. Sed hæc fuffecerint,
bigue loquuntur , li faciant verum au de materia non pasſim
ē obvia.
rum,idq;arte naturali ) w Oldrat. Ifern
FINIS LIBRI 1.
3
go
N MAR
MARTINI DEL RIO
LIBER SECVNDVS,
m osmpl
ese soli t ce
a var m quptio
iadece
ia andonum
pore, ft
& ve rasdae
cur & at. ur poſſe ex incubo dæmode oaſca
obri
Prpa
prolē , & cxplicatur , quo id modd fieri
mulas largiri pecunias Excmpla mald N 3 Dze
quear.
IACA
too DE MAGIA DÆMON .
Dæmones inter fe non multiplicantur, | Coguntur lagæ adeffe conventui, probao
contra Nitlenum nonhabent corpora tur cxcmplo quôdam ex Grillando.
aerea , contra Caieranum . Nec etiam Defcriptio convétûs fagarum , & folemnia
proprium ſemen , contra Tertullianum , ad orationis conviuij, ckorex , & c .
Joſephum & alios veteres. Sacrilegia inunctioncs , translatio , & c .
Septentia Chryfoft. Caffiani explicata . Cur dæmon vnguento vtatur ad trapſycet
Respondetur contrarijs argumentis. ionem , quæ vis vnguento io Gt .
Exempla natorum ex tali comiſtione,Semi LocaMatth.4.v.8. & Luc.4.verfic.9 .
dei Gentilium , Merlinus : Hunni, Clivix Topola u NEV
duces , Iaponum Xaca , muliercula Lo . Ad transfercodam æqualis vis dæmonis
vapienfis & alijmulti,Corocoton .
& booi angeli contra Vlricum Molitoré.
Ex diverſa ſpecic poffe aliquid o aſci. Bxempla varia translationum dæmonia
Marci'Ephefij argumcntuin refellitur:&
carum , prædi&tæ fucuræ tempore Anti
explicatur. chriſti. Anglicum vetus exemplum .
Ex ſuccuba dæmone prolem ſuſcipi non Doctoris Edelini.Moos Veneris .Puerulus
poſte. Avenionenfis Mafguillon quid
De Meluſina , & ftemmate Comitum Pieta
Simon Magus, Abbaris, Badudus. Ericus,
vorum , & Andegavenſium ,deBavari vx. Berengarius, Angla veocficas.Comes Ma
ore reſuſcitata , & poftea evaneſcence .. circonens
De Cambionibus ſeu vagionibus. Puerulus quidam , Lucretia quædam , &
De puero Gallæco ſeu Alture. alia mulier Sabinenfis .
Quomodo Dæmon virginem pofticillæſo De puella -Bergomati. De muliere vallis
clauitro in prægaare? Non poceſt idem Telliozi.
in partu . De Hollando. de Lothariogicis fagis va
Calviniſtæ virginitatem adimuntDeiparæ , rijs
Explicatur narratio Niderij de virgine Probatur hæc non potuiíſe eſle illuſoria
Bambergenfi . & phantaftica. Iudicis curiofi fuppli
De miris aliis conceptibus , Hebræorum cium .
fabula de filia Ieremiæ & nepote eius . De quatuor modis translationum .
Dæmones cum lagis interdum exercere Cur Dæmon conventus inſtituar?
libidinem præpolteram . Quố pacto queat Diabolus rem corpore
Angigantes à dæmone produci queant fu am locô movere.
ille Gig . probatur. Poſle dæmonem deferre, fine defatigario .
Gigas. Antuerpienfis defenditur contra ne hominis quem transfert, contra Re
Goropium . migium .
Siculi Gigantes, Britanni & alij. 0.17. An poffit demon quantitatem corporum
-pigmæine pofline producit? fuifle, & qua fic mutare , vt penetrario partium fequa .
les , de hodiernis in Peruvia , Ezc.cap27, tur : fivè vnum corpus in duobus locis di .
Vol1.explicarum . fiunéti , vel do corpora in lococonfti
2.36 . Donotsernis fagarum conventibus, es ruere?
an verajirellarum deloco ad locum trans Nihil horum poteft.
lario ? Exempla eorum qui viſi eſte duobus locis,
Auctores fententiæ negantis rofelluacur, quomodo intelligcoda ?
ſolucis argumeotis ." Illufionum vacia S. Nicol . s . Agathi, S. Bened . filius
erompla. ConſtantiaiImp.
Subſtitui lacoabeuntium aliquid. Ananias reprehenlus,quomodo duos fimul
Explicar a locus lib . de ſpiritu & ãıma.c.28 hóipcs poflidere, vel tétare demon polkit
Item ca. Epifcopi 26.95 No podic tacere yc homo coaverlus in mu
Navarus explicar us. telam per exilem cuinam ingrediatur :
Auctores ſeatentie afirmativx ,hxc.mul. velianuas claulas .
stis probaca. Apuleij fabula. Remigius deceptus.
Scaf .
SVMMARIA L1B. 11.
Scali meodacium . Quomodo Dæmon la Q.19. An magi poffint facere beſtias loguer, er
" tenter aperiat , & claudarjan gas præcc an intelligant vocem beftiarum ?
deus aocè Magos. i Quo pacto bruta & resicanimæ, Angelorü
Locus A & .2.de B. Pétro. Locus D.Chry opera , queant loquis & quo pacto nobis
folt expenfus, apparitionis de modo pa de hac talilocutione loquendum fir.
rietum per fiffionem.De præſtigio Mig . De Angelo io rubo alloquente Mofem &
dalenæ Cruciæ . Efdram Exod.3.1.24 Eld. 14 .
Chriſtus Dominus verè ingreffus claufis De filia Spiridionis ex fepulchro loquente .
jabuis, contra Calvinum . Er de egrelfu De Cadavere Macarii juffu indicante ho.
cx utero virginis, & fcpulchro contra ! micidam ,
Brzam . De Calvaria eidem loquente .
Dæmon bon poreſt aliquod corpus facere De Africæ confefloribus loquentibus fide
verè invifibile , fed -beoe poreſt facere lingua.
inviſum . De Angelo Sacerdote ,
Quomodo inviſibiles, Apollonius, Gyges . De capite loquace ipcer cadavera Hưnga
De Perfei ſcuro.loan . rica poſtulaute confellionem , mira hi
Juliacepfis deceptio . ſtoria ,contra hærcticos, cui fimilis alia
Heliotropia gemma podredditin viſibile. citacur .
Vemembra grandiora, vel minora ,vel ſub Pſeudomiracula gentilium varia in hoc
lata appareant Cichoranorom opinio . generc ,
2.18. Aamagi queant corpora ex una ſpecie Caput homicidiú indicans, Orpheus mor
transform are in aliam , falfa quorundam tuus , Cyro prædicit exitiuin . Narratio
opinio, Diodorus. Vberius Pendragon. Ni mira de Polycrito Pubbi Romani caput
caragus varicinarur. Columbo locuta. Vc &
Ndipolle perfectam fpeciemin aliam per quercus Dôdonce Argus carina, equus
- fedam & organicam . Achillis . Vimus Gyanofophiftarum ,
Non poteft anima hominis informare cor: Caulus Alunien , cauis Simonis Magi , &
pas belluæ; nec ex adverſo. Nec poteft alius Franci.cx Sepenfis ? Theorechnus
corpús & apimalimul ficmuta : i .. ſtaruam lovis fecit loqui.
LocusHoratu io Epod- Spoodadiesror. Nulla creatura poteft facere', ut bruta vel
Diftingucodum inter ipfam transforma inanima intelligant, que loquuntur:be
tionem , & effectus eam concomitantes: nètamen,utaprè ſuo ccapore & artifi- -
hi ver ,illa illuſoria eft. ciosè id faciant.
De Lycapthropia ſeu idfaoiæ lupinæ mor. De ſerpente Epidaurio, de Apollonii Leo
bo Quomodo videnrus fibi cales, & non 7 ne,de ahau Cayii . De Greta Erlingen ,
aliis. voces io uteris pregnantium . Brutorum
Qaomodo faciar Diabolus, ut & aliis tales voces ut edar homo, facile facit dæmon ,
videapcur. Magi quas brurorum'voces queant in
De vasüs exemplis & quomodo fiar, utre . telligere,quas non ?
linguaat terræimpreffa veſtigia lupina, j Porphyri locus de Apollonio.
prinveniantur homines læuin mébris , Anbeftir cinvicem intelligant?
quibusillatúm lupo , vel carto vulnus. Exempla clephant fcorpii, iſciun.
Delaga. Festa.dealia Flandr.mutata in bu . 1 9.2 . An intelligentiam decurfivam queat *
foncm . damon brktis largiri?
Domutanosc Nabuchodonoſor, Dar.4 . Contra mulsos , beluas, nec rationim , bec .
9.30. & 33.& uxoris Loth .Genel.19. prudentiam ,ncc providentiam , nec dil
De plac200 verſa in o cam apud Hiro . curfum nec ſapientiam habere.
dot. & cadaveribus homigumio ſtátuas Quid Galeni vocer $vdresetov abyovo ·
Lalis. contra Eral,
DIS.Spiridone vertente Serpentem in au Cardinalis Hofius cxplicirus.
TBÁN & aurum ia lespencem . Sunt quædam in illis rationen & pruden . "
tramit
DE ' MAGIA DÆMONICA ,
riam & providentiam imitantia . Quo Aliæ duæ apud Fulgofum , vt & duxolia
modo fcriptores intelligendi , qui ratio apud Phlegontem.
nem videntur ilás cribuere , & pruden . Alia in Picardia:
t ! 2in . Ratio paturalis , qua hoc contingar .
Quomodo animalia tendant in fuum fi Suſpicio , hos androgynos factos. Si fit di
Dem ,& ad eum cognoſcane. cura :pofle à dæmone nullo curari .
Alius eſt finis rei particularis , alius uni Exempla dæmoniacæ commucationis per
verli. ( ſtorii. idola. Non poſſe ex viro fæminam fieri.
Pulcher & acutus diſcurſus Hier. Fraca . Auſonii locusdehacrenon credibilis .
9. 21. An poffint demones facereut homonon Opinio auctoris de hyena.
Jentiat, velut longiſſimo tempore dormiat, 9.23. Andamon poffit feni iu venta reddere?
aut inediam ferat ? Problematice deciditur , quoad accideo
lamblicilocus poracus : tia , quæ ſenium à juveprute diſcrimi
Cur Deus folicus permiteere ,utMarty . bant, pofte.
ses gladio Decarentur ; quos à beſtiis, Explicantur Ovidii & poëcarum dicta de
flammis, & Gmilibus præftiterat illæ fos? tali Metamorphoſi .
Locus ad Heb.11.v.34 . Locus plal.102.v.5 . & Efa.40. y.fin.de
Superſticioſa quibus aliqui fe putant io . aquilæ juventuts. Serpeos cum liberis
vulnerabiles ,arma incaptata. Crucifixus deponit fenium .
compunctus . Camilia inferni. Orati. Fabula de a Gino ferente poculum jurcatu .
Lconis Pap . & Caro . Maga . tis.Corvi candidi .
Exemplum cujuſdam Quirini Belgæ fic Exempla ſenum , juventuti reſtitutorum
decepti . hiſtorica.
Item Scafii alius Helvetii . Tarentinus quidam fener. Et alius Riofa
Vodè fiat, ut quidam malefici tam fortiter bus. Er abbacilla Monuedricolis.
& contemrim ſuſtineant tormenta. Indus quidam.Foos in Bonica id præftans,
Cauſæ tres . aliusia Lucaia .
Deftigmate quod fagis dæmon imprimit , Vitæ humanæ periodus quæ & quomodo
di mirum de ftigmate loan.de Vaulx , & intelligenda.
alia quædam exempla. Locus Genef.6.v.6.
De diuturoo quorumdam ſomoo difquiſ . LocusDeutro 31.V.2.Valefius reprehcoſus.
cio:ruſtici germani, webriorum in Apa - An humidum radicale poflic reparatii
curiis , Epimenidis, Heroum Sardorum . Quod ica , só camé pollet fic vita æternari.
Septem dorinientium , Deligno.vitæ locus Gedeſ.z.v.9 expenſus.
Quo pacto contingat , ur quis diu perferat 2.24. Quid magia poffit circa animam ,quam
1ocdia de herba Coca,Schythica & aliis . diuIlla corpusfuum informat!
Locus Hippocratis. Quid poflit id ſeolus externos.
Excmpla vera,deAnglicana puella , Sacer Zardıctili.
dote Gallo ,puella Spirenf . Acbemcoidon.
De fanctorum jejuniismiraculoſis.Bacco Adamanris.
nus refuſacus. Otiulla.
2.2.3. An Magicis artibus opera demonum Potomantis .
Jexus mutari quear ? Theangels.
Exempla corum , qui ex mulieribus facti , Manicum Salonum .
viri:vetera ex Plinio & Gellio , & Hip Gelorophylis.
pocrate & aliis . Ocrocheris & fimiles.
Gallina in ga ! lum converfi . Iovianus in Quid io fenſum interdum , maximè phan
Neapolitana Hiſtoria & Sabellicusmul. tagam .
La cxempla fogunt , quæ in Italia conti Quid in appetitum concupiſcibilem & ira
gerust . Tcibilcm . ( contra hærcticos.
Alia duo mira yalde,quæ in Hifpania. Concupiſcentiæ motus con ſunt peccata
Quid
SVMMARIA LIBII. 103
Quid poftit in memoria . Memoria mira A. eft iovoluntarius exemplum virginis
thalidæ , & Apollonii . Oblivio Sacerdo Burgenfis.
tis Germani, & Simonis Turbaii Angli . Non poteft intellectus agens folus elle cau .
Quidiainrellectum . Contrariz operatio ſa raptus efficiens. Deus quomodo intel
ocs bonorum & malorum Angelorum . lectus, & muita cogaofcit extra ſc.An er
Pollitoe dæmon artes & fcientias intelle rores ſuos inducit in graves errores . An
&ui inſerere, & quomodo Exemplum saptus omois ſucceſſivus. Diabolus po .
tempore fan & i Nortberti. Anabapriſta telt occidere homines. Multa poteft in
rum hodic. Ec Sagarum perundionem cadaveribus mortuorum .
in Germania . Volanguis fluat, ut cadavera non puteant,
Modus & uſus ungucati ex pueri corpore nec purrelcant. Hoc etiam naturaliter
confecti. fic, ut in cadaveribus Perſarum . Erunde
Ricus promotionis ad magifterium lamia boc proveniat , diverfæ caufæ . De cada
rum . vere in Elæa . Item ne cadaver comburi
Diſcutirur opinio eorum , & deregitur fal. poſſit, quæ cauſa. Vt capilli & barba de
lacia dzmonis.Hift.deS. Ignatio Loyola. functorum.creſcant. Miraculum cruci
D : Chryſanthi Sardianifilio . Item Evage, fixi Dammenfis.Furor iconoclafticus.
Thyoico, Amphiarao , Anupindari , So Miraculurr in puero Liorzienzi.
para recensde Romano Ramirez Mo. 2.26. An opera demonum fieri poffit ,utſpiri.
tilconcio Hiſpania . tus ſeu anime defun & orum viventibus ap
Qud & quam modicum poſſit in volunra . pareant?
icm .Voluotas coginequrt, contra bære Verum animæ umquam queant apparere Et
cicos.Locus 1. Cor.10.1.13. explicatus, fufillimè probatur pars affirmativa con
contra quoſdam.Neceos cogi poffe, qui tra Epicureos. Lavatherum & alios no .
funt ia mortali. Nec impedire poteft, ne ftritemporis hæreticos.
faga queant pænitere,contra dubitario Sect.s. Notata temeritas Magii , Tiraquelli
nem Nicot.Remigii. B. Aogelæ de Ful & aliorum
giao vexationes in voluptate vchemen . Gentilium priſca fententia , etli vana , pro
do tiliz. nobis tamen . Pater verbis poëtarum , pa
@ 31 .QuidDiabolus queat in anima à corpo - tet ex Necromantia. Etritu animas pc
reftparanda ipſaque ſeparatione?ubi deec. regremortuorum in patriam revocandi.
staj a simirandis.circa.cadavera . Violenter occiſos effe vexatores fuorum
EcNalis paturalis , & dæmoniacæ modi. homicidarum Remuria , Silicornia , culi
i Lapiporum edtaks mira.Olaus poratus . na parentationes. Platonis & fectatorum
Errores haciare Cardani,de Spontino cap de hac re doctrina. Quid Genii ; Laros,
ty.B.Vargiacs Cælalauguftanæ , & Mag Larvæ , Lemures,Manes. Differentia anie
daleox Crucixsaprus. Bodioi error re mæ, umbrę,fimulachri.Exempla appari.
fellirur de anima corpus relinquente .De tionum à gentilibus tradita varia.Lernt ,
ere Armenio, de Ariſtea proconelio. De Sec.2 philofophia idem docet.
3oima militis ex ore imigine muſtellæ Quomodo anima fit in loco , & movcatur
egrefta & ingt . Fionis,Hemitimo. localiter . Conciliantur moji loquendi
Locus pfal.1558.15 Qualis D.Pauli rap . varii , poffet una anima in pluribus locis
tus? dubium.pesfequendadecilio B Hil effe , & quo pacto.Quomodo moveantur
degardis. Aphefia & ectalis differunt. loco.
Errorrefellitur copfundentium raptus di Quomodo corpos fubeat& increr.
visos cum magicisi Deraptu diſquirun. Poſteanimas oculis corporeis , velalio fen
for fcripta Mocenigi. Quale fit fubjcctú ſu percipi , & quomodo .
sapeus, Qux cauſa formalis. Quæ finalis. Cardinalis dictum ridiculum explorum ,
Quz els cicos, & quomodo hoc duplex. Cæſarii Ciftercicolis dictum.de formaani
Quomodo concurrat intellectus agens. næ feparatæ perpenfum & explica.
Rapeus fupernacuralis ex parte hominis tum . Vilin & vnum differuar, Apparitia
0 tripler.
104 D'E MAGIA DAMONIACA .
triplex.Intellectualis ,imaginaria,corpo- | apparitionibus loquunrur. Sic teſtes lika
rata, & quid lingula, quố pactó fiat fpi. bemus plures de apparitionibu's factis .
situalis ;quo pacto corporea. Ao acima --Seculo 1.B.M.V. Cæfar Auguftæ io Hiſpa
feu fpiritus defunctorum aliquando adu . nia, cumadhuc viveret facta, Chriſtido .
mat corpora . mini tam B.Petro , quam Carpo Epiſco
Moles quo in Moore Thabor modo appa . po facta, B. Valeriz M. facta S:Marciali .
suerit. Temscrariè dictum Aug. Thuani Epiſcopo.
& judicia de cjus Tragedia. Icem de iis, Século 2. apparitiones veras fieri docuerunt
qui cum Chriſto Domino reſurrexerunt.. Iuftinus M. Tertuliapus , & Origiocsy .
Quando apima apparet in corpore acrco, apparuirque S. Potamiena Carpificifuo.
ao ipſa,an angelus hocfabricetur, & quo Seculo 3.apparuerunt B.V.M.& S.Ioannes
pacto ? Item quomodo ſubcat corpus & Gregorio Thaumaturgo: Filius M. ma
illudmovear . tri lua Quarrilofæ : S.Cyprianus plaribus .
S61.3. Quo pacto doceat, & utile fit, Deum S. Petrus Agathæ : s. Agatha amicz :
hoc aliquando permitterco 1 S. Agnes 'parentibus. .
Ef utile ipfis animabus. » Saculo 4.apparuerunt , Chriſtus D. Petro .
Locus 2.Cor.5.v.4 . | Alexandrino:Conftaucino Magoo SS.Pe.
Eft ürile nobis vivenribus , . i trus & Paulus : Item B.V.Maria.
Quo pacto fpiritus à dæmonibus velange- | Spiridion & Triphillius.Conſtantino.
Jis bonis difcernendi. . Filia patri Spiridioni refpoodit poft obitú . -
Iacobi de Chufa liber hóc docans. Ecalius : Dub Epifcopi mortui ſubſcripsêre .
Thirai. Explicatus Canon Cónc.Eliberitani,
Regulæ ad digpolcendum dæmonem ab B.Virgo itetum & S.Mercurius Baſilio: " .
angela vel aoima beati. . Item S.Artemius & S.Mercurius , item
Quomodo diſcerni.quçar dampara anima, S.Febronia, item D Ammon . S.Antonia ·
dæmone . Item B. Virgo, & anima Larronis.
De anima Andreæ Romani defiis quiater. D :Cæfarius, D.Paulus, & S.Mamas.
oum damnati dicuoror revixille. Hoc tenuêre D.Baflius. Nianzen . & Nc.
Quo pacto Angelorum & beatorum abin melius.
vicem apparit. Seculo s.apparuerunt; D. Martinus , S :Am
Angelus apparuit Anchoreræ , in forma ſe : brofio & S.Severino Coloniæ , & c .
nis, D.Auguſtino io forma pueri, Vt & S.loanocs Baptiſta.
B.Dorotheæ aliis force habitu fami S.Gerval. & Protbaſius Ambrofio ,
neo , & in forma colubæ. Ec aliis aquìlæ . S.Ainbiofius diverlis locis & viris. -
Sect.4. Probatio ab auctoritate. Philofopho. S.Eulalia ia columbæ fpecic ..
run. S Fructuofus .
Aſtrologorum , Chaldæorum , Mahumeta Larro-quidam inſepulcus D.Germanó .
rum , Rabbinorum , Magorum , Indorum, Felix Nolanus , & alii multi , ut Evagr . Phi
Item legum , & Iurisioterpretum .. loſophus,Gamaliel, & Stephanus, Mi
Item facræ ſcripturæ veceris & novi teſtai ! cheas & Abacuc, S.Zacharias , Euthytojus
menti... Reg. 28. Samuelis anima vere Ab . B.Virgo cum , SS.loanne Baptiſta &
excitata defenditur. Refelluncur obic . Evingelvita, S Ianuarius, S.Petrus & A.
tiones leloyherit . probatur exemplis pollinar. S. Cyprianus , S.Eulalia , iterum
Mofis, Ieremiæ & Doix .Locus,Luc.24. Sanctus Petrus , Sáctus Leo, S Barbabas
loan.20 verfic.19 . Match : 14. 8. 166
V.37.1 D. Hieronymus teltis & explicatur , stein
Act.12.v.15.Gal.s.4.16 . & 17.6.Pet.3.6.19. D.Augaftinus,& cxplicatur D.Chryſo
1
& c.4.1.1 , ftomus, & cxplicatur. Aug.cpiſt ad Cy
Sept. 5. Probacio ab exemplis & auctotitate rill.de morre Hicronym.reiectus.
Scriptorum , quifingulis fæculis vixerút. Seculo 6.apparuit quidam daniparus , Item
ortovisur corum di&ta fimplicite: & Deipara cum SSFamiois, Iccm Joannes
citr, niet: phorum accipicnduis cum de- ! : Glentiarius, S. Bartholomæus Apo & vin
fuan
SVMMARIVM LIB. IL Υπος
fum oblatum Macedonio , Flaviano & E. B.Virgo Bencdi&.X.
: lix Patriarchis deAnaſtaſio Impultem de B. Norbertus, Godefridus tcoucre cam
Thcodorico R.Eremitæ in Lyparazitem doctrinam .
de Neſtorio & hæreticis damnatis. Ap Dodechipos, D.Bernard.Petrus Clunia
parucruor SS . Apoſt . SS. Comas & Da. cenfis, Rupertus, & Honor , Auguſtodu
misque S.Petrus ; B.Y.M.S.Eutychius, ocof.
vifum oblacum GuatramofRegis iterum Seculo 13. Apparuêre B.Vrfula & innumeri ,
B.V. M.Item S.Sergius. apud auctores citatos , ' & de Martino,
Sacula 7. Teouércuan fentcoriam , "Pro . Presbytero Canonico Regulaci Legio
copius, Evagrius & alij , Et B.Mulæ ap . penſe ejuſque fcripris.
paruit Deipara .SS. luvenalis & Eleuthu Tenuere hancfententiam plurimi.
Tbeodor . Rex , & monialis quædam . Vincentius Belluacenſ Caſarius Cifterciel.
Paſchalius item Diaconus & Baloci Do- . Helicandus , Thomas Cantiprat. D.
minus. Juftusmonachus. Deipara appa -Thom . D.Bonavcor & Guilhelm . Paris
ruit S.Ildephoolo, S.Lcocadia . fienfis.
Tenkerehanc fententiam . Stculo 14 :conuere hoc Scotus,Richard, de
D. Gregorius Magous. Media villa , Paludan .
Gregorius Turonenfis. SiAptonious; Gerſoo ,Jacobus Cuſanus,
S.Ildephonfus Toletanus. Dionyf.
sladorus Hiſpalepfis. Seculoas. Tenuêre idem Cutitul & cpiſc .;
Surub i.apparueruors Saibertus. Deipara -Abulepſ.Toftacus, qui omnes varia ſup
& B.Sabious, SS.Euphemia & Glyceria, pedicant exempla .
Sacula 16.Tenuêre & cxcmplarerulêre Ca
B. Tharalius, S.Andreas.A polt S. Ger- ' |
trudis , & D. lacobus major Lebuious .tholici plurimi, iidemque viri doctilli
Confitepuerant autem cam fentenciam ,' misin libris Theologic. Domio . Socus, 1
JulianusPomerius , Vencrabilis Beda . : Pellapus , Caniſius , Maldonar. Bcllar.
Igannes Epiſcopus Ierofolym ., Paulus mio . Valencia , Tyræus , Marulus,Sabel
Diaconus . licus, Egnatius, Iovius, Sigonius, Krár
Steule 9. apparuere:D.Iacobus Apoftolus. zius, Fulgor.Baron . Oſorius, & Maye
D Mauritius Dix & M.Pandulphusty .' ius,
taonus. Item dæmones Tcovere autem : Variis temporibus appar.
ſenteotiam de apparitionibus fpirituum . Senior quidam excommunicacus ſed mar
olious Tolet.innor . Theophylactus, tyr. Hiſtoria Vdonis Epiſc. Magdebur
& palii co facolo . geols & Galeatii Sfortix ,Alodilii Imo
Seculo 10. SS. Pers. & Paulus B.Virgo, S. İcolis pater. Ferdinandus rex Neapolit.
Mauritius , D, lacobus cepucruor autem locus Guicciardini. Ioan. Picus Mirage
hoc dogma dulæ comes Marſilius Ficinus , Petri de
Eu hy mius MonachusGr. Paz tribuni, Cacharioæ loda exempla .
Hugo Æskesianus Latin. Quæſtio de ſpearis inter Catholicos, &
Secalo 11. Apparuere Chriftos, Deipara,BB. Novatores fecarios controverſa , limilis
Apoltoli & multiAngeli D. Andreas Ap. caufæ Scaurianæ oftendicur.
Ajmaras Quidam amicus.Dioſtani, Sect. 6. Solvuntur argumenta adverſario
B.Odilo, Faveotini duo. Benedictus8. & rum , Melanchthonis , loannis Rivii ,
* , B.Gregorius. .Marbachiid Centuriatorum , & Lavathe
Canonicus Parifiis,Pelgrinus Epiſcopus. ri , locus Loc.14 . V. 26. Iremiz Petr.3 . V.
Colonicom , S : B2000 Tcaucrunr cam 4.1 . Theſſal.7 v.1s . Dormientes promo
doctrinam . ricotibus in Ss.locus 2.Reg.14. V.24.pl
Petrus Dimiaous; Icom . 102.6.15 & 16.Job.7.v.9.
Gailhelmus Tyrius ,& c. hoc fæculori, sententia S.D.Auguftini,Anafta Niſſe
-Vcos. ( & fæpe. Patrum ni, D. Chryfoft. & Z.Thco «
Sunla ı .. Apparuerc Chriftus, D.Igdorus,I cxplicata. Cphilacti , & T stalliaoi.
0 : Seat
806 DE MAGIA DEMONIACA .
Se £t.7. Dæmones non poſſuor exbibere vc. veoruum .
ras defun &torum animas. Superſtitiofum V : Divi Antonij , Divi Simeonis , Sandi
eſt, putare animas eorum ,quimorituri Norberti , Societatis Ielu viuo ad huc.B.
dexteram porrexerintapparituras.Peri Igaatio, & eius virtute precum ceffanti
culoſum paſci cum moriente ,vtapparet. bus- terriculamentis .
Exemplums. Lurgardis. Exemplum Diſputatio defpeciebus Dæmonum & dis
Monachorum Zamorenbum .. tinctio à Tritthemio propoſita, diſculla .
Qiz7. De Demonum apparitionibus,de ſpectis . explicataque fufiffime CL
que Demones.nobis obijciunt. De igpcis :an-fioc? Augutioi locas..
Sect.1.Naturalia quædam , habērur proſpe De aicis & quæ illorum oatura.
ctris. Ignes facuizinſulæ naritantes, irem De terreftribus , & variæ ſpecies iſto
fluæ , ligna putrida lucencia , Ciciodela rum & ftudia ..
Iudica,Igoes.concurrentes & compulſao. Helequini familia.locus PetriBleſeoGs.De
tes,apud Syrtim . Auditûs decepciones.E . aquaticis,varia horum ftudia & appariti
cho tatua Memnonis , murus Megaren opese
fis , caverna Britannicay.D . Patricijan De ſubterraneis:ſpecies & ftudia iftorum ..
trum . Perſicimopres, De Sibilla Nurſina raræ quædam fabula ..
Artificialia, quæ pro fpe &trisyve avlova TCL Domicicus Mirabellius .
ftatuæ Dædalis. Archycæ , Archimedis , Thefaurici dæmones.Mammon :.
Boetij;aquila volans, triremis ex argeo- De Lucifugis ..
to, hydraulica,fi&tiuæ ſpectrorum voces, almodæus.locus Gen.31. v . 24 varij erros
Bonifacij VIII.coniugia his obtcota. à res Tritthemij in his refurati.
Scoris de Pictorum gente victoria . Tier Nomina Græcorum ,Hebræorum , Lacinde
tudines cum capdelis , Abderitanorum rum , Hifpanorum , Gallorum . Italorú , & c.
juvenum Plauti feruuli.. Cimonis Ache- ! D : Hecate , & Empuſa, De Plucone ſeu Oso
pienfis: Muadi. Tirandionis . Necta abi, co , & Pluro. & Seraphi,.& Mammona,
qui parer Alexandri Magoi.. Charon . Cerberus.
Quale peccatum fit in fictiope ſpectrorum Luctatores dæmones; ve Temelus ..
Ex fenfuum vicio quædam h - bentur pro Alaftor qui& exterminans, & Nemeſis.
Spectris, quæ non ſunt non talia , de ebrijs Locus Apoc. explicatus & à depravatione:
locus prou.z3. & 33. Oculorum morbi, ſervacus ,contra Bezam.Apoc.9.v.1l.
fuffufio halahol. arcuatus morbus , qui- ! Primaſij & Aisbeși error ..
bus fui.vmbra femper obfervatur, altera . De Satyris & Fauno , varia corun in Sacra:
tio oculorum exinſpectione folis.. Scriptura nomin , onoſcelides, pilofi, fi
Auditus vitiajo hocgenere , Phreoitis , & cones onoccntauri ,lamiæ, & alia biuſce
corylantiaſmos ſpecies morbi imagiovli modi..
Vicia exaudiru & guftu , Goryza, Polypus . Eorum tripudia..
Viția cx phantafix triplicilæſione. deijs, Locus pfal.9P. V.si& 6.de dæmonio meri
qai putant fibiadeffe tibicines , Exem diano. Rcfelluntur Novacores.
pla : vnum Theophili ,aliud Asgivi,terti- | Dæmon meridianus, & dæmon deſerti, pro .
um Abydeni, quarcum eius , qui putabac fervoiori, eideni & cur ,.dæmoncs defertis.
naves omnes efle fuas ,.quintum Tauro. gaudent.
minitanorum iuvenum putantrumi ſopa Locus Tob.z.v.19.
ti naufragium , cum efnt Agrigeat io . Dæmō ia meridie ferocior & importugios ..
diverforio . Pau dæmon meridianusi
Item de bydrophobia. De Rulliz dæmone meridiano.
Veirur his morbisdextrèdæmon , & leim- i Cum jovadente peſte cernuntur fpc & ra
mifcei frequeos . ( ſtudia. dæmonum ,velob luftiniano .
Se & .zaVariadzmonú gencra ,ac fpecies, ac Conſarcoleſpectromio India ..
Terrestres vocantur,fera , ſeu canesc De Empola & opoſcelide feu ogoceptauro ..
Lubenter:vexantipatia Religioforum cop l ' De nocturnis dæmonibus & Lucifugis .
Loc .
SVMMARIA LIB . 11. 107
Locus Scoccæ in Ocdipo, Ao conductam domuin propterea liccat
Locus Gen.32,v24 . relinquere?
De Lilich . Duincubo. Quæ veræ caufæ huiuſmodi inquietario
Etlocus Hymni Ambrogani. Dom exemplis oftenfum .
De Pane,curlouusdi &us . Quo pacto Spiritus poffunt laxum vel la
Locus Caffiaci explicatus. pidemiacere ?
Nalli dæmonum amaot homines , omnes Spectra famulantia in Boruffia Kolıri feu
odêre : Koboldi, Suconum Trulli,
De Ephialtemorbo , deMarce,ſeu conque Gutelkens,Robautelkens:
mare; Eurynomus, Sphinx : & quid Har. Eros & Anteros. Montani virunculiin'
pya : Gorgoses. Syredes ,. Eumenides feu fodinis.
ponæ.Nympharum'ompia genera ,quos Dæmones metallici.
morbos buiuſmodi dæmones inferant, Combali Dæmones noo ſunr animaoria
qui Nymphati , ceriti, attoniti , pavidi, contra Georg. Vallam .
vexaci vado metu. Theophraſti Paracelli hæreſis de quatuor
Nutricum mormolycia , acco , Alphito, hominum ſpecicbus confutata .
Mormo.Gello & Gilo diverſæ . Dæmonum theſauros cuſtodientium fpec
Nicephori locus notarus , Lamiæquid . tra . Fugârunt Cabaden Perfarum Re
Scriges. Læſtrionges - Aluen . gem.Beat.Theſaurus Balicealis .
D. Hieronymilocus explicatus. Curficta fabula cuſtodis aureorum malo
Pilofas fcu Zahir , cur templis gentilium rum , & aurei velleris , & in theſauris cur
affixx ſpecies leonidz. foliti poni ſerpentes aurei. Magus the
Vatiæ formæ animalium , in quibus Diabo ſaurum quærens oppreſlus.
losapparer. 2.28. Quomodo poffu demon, cum fit inviſibi.
Beelzebub. Noctua Atheniendis. lis fe vifibilem corporeis oculis exhibere?
Serpeas Epidaurias. Miræ apparitiones | Sedir. Quo pacto poffit allumere , & move
fa & x cuidum converfo in Francia. re cadaveraliquod, & in illo comparere .
De fpe&tris acierum ,caftrorumg; militari. Poteftillud fic temperare, vt fenfum ta & ùs
um : qux oblata , S. Norberto.'s Guchla fallar.
co, Monacho Limpurgio . Locus Luc. vlt.v.39.
Leloy herij fententia improbata . Cur hæc cadavera fentiantur frigida.
Durvile propè Moprepakum acies . Illugio militis cujuſdam .
Duo armigeri temercad videodum propis Hiſtoria Polycriti & alia Machatis , & Phi
usaccelere , lenij.
MilesRessous à talibus Ierofolymam ve Phlegontis laus .
Aus & Tedux . Baltazarus dæmon ſic apparuir:
Aorc Naclam Poloni propter Quadrage- Agrippæ faciatis limile, & aliorum aliquot:
fimz ieiunium violarum à ſpedris de exempla.
cepricladem accepêrc. Sic etiam plerumque fagarumamagij.
Familia Hellequipi: Sagarum odor cadaveroſus vnde?
Qinufq ;fe vis taliam militum porrigar. Sex 2. Q_uo pacto poflit fibi formare corpus
Spectra matrobarum & puellarum variu . ex elementis , dein illo moveri & apparere.
Rufliana marona. Sibyllæ albæ; Domi Non affumir ex-folo aere.
nz colturoz, Domox boox & Regina.; Error Magorum Mantenfium .
Abuodia Fatales Nympha, Melufina , Potetexhibere folidum palpabile.
Afrina Morga. Locus Geoel.ro.
Spectra gigiorza denunciantia peftem , Locus Virgilij.
bellam & fimilia mala . Dæmon fæpè apparet in formavapotis.
, ectra folia certis locis turbas dire, & Demoniacarum apparitiooans exempla.
Versioncs-exhinere, vt Themefias da Fratrum Tarquiniorum .
mon , & alij palimcitátur nomio : & loco. Asbenodori, Eacij Cardani,Philippi Me-
O: 3 ) laocba
DE MAGIA DE MONIC .
ſubintrando in corpora.
laschropis.colloquia cum dæmoniaco
ſpectro . Lovanij id olim Cornel. Agrippa curance
Perlx inceftuofi. & alia plurima , & quoticſ factum . "
cumque evaneſcupr. Seat. 2. Diſcua exempla falſarum reſur
Diſcrimen harum duarum aſſumptionum . rectionum primo fabulofarum : deinde
Vode proveniat facilitas molis augeada , cæterorum Gentilium . vt. Galicni.
& minuendæ in ſpestris? Zacla , Apollonij , SimonisMagi, E
$ Genus mirum per ſtariúculas ſeufigmenta, narchis.
Sedt.3. An dzmon poffit cam accuratè cor. Mirum cxcmplum , & c . recens ex Nicol.
pus effingere , vtuullo ligoo qucar dig. Remigio.
noſci ? Mortuus , amplectens, Comitem Richar
Deligois quibus dæmon dignolcitur. dum.
Se Alberto obicctum ſpectrum . Populi Lucomoriz quotannis rediviui.
Cur nondum viſus in formaagai, velco Dæmopum in his fraus.
Jumbæ. Cur in formis, hirci, capis , catti, i Aliquando fubftituit alios ac fupponit.
cqut,muſtelæ ,veſpertilionis. Galligal- Aliquando ipfe corpora ſubiotrac& movec.
linacei, & innumera alia. Apulci. Platonis, Philoſtrari loca.
SACHIR cur dæmon Mataius & Follop,! Aliquando fingismorcuos,quinow foor.
ſeu Fituellus. De morbis qui faciunt , vt quis mortuus
Item in FormaDei,vel Chriſti Domini, vel appareat .
Angeli:humanam formam induit omnis Debobus quas Grigespucant refuſçitari,
le
conditionis, fexus,mætatis : probatumid i loannis Duns Scotimors.
exemplis. Chrifti Domini& Sanctorum reſuſcitatio
Qui defcetus vt plurimum in cius appari ncs quo pacto ab his morbis difcernan
tionibus. tur.
Cur morientibus ſemper adeò terribilis 0.30. Quid magia poffit in ipfos cacodame
ness
appareat.
Puomodo loqui poffit in corpore aſſúpto ? Sea.1. Barriadis in Campeſtris inbri.
4 Au poſlitaudiri& videri tantum , à quibus i Quam vim habcant bon, Angeli ia malos.
vulciple? Quam cacodæmones io invicem.
t Capita leu calvariæ quæ loquelam immita. Species corum .
ra , Pythonici , l'arcdcij, Carabolici ,Onico
exempla versra , povaque quomodo.fi. pompi.
ac hæc locutio. An Git luborrinatio inter malos gepigs.
Seal. vlt. Anliccat procurare vtapparcant 1Tob , locus , .- 9.1.22 .
Calliani locus .
nobis ſp . & ra ?
3 Car antiquis tam crebró dæmoncs viſi, Locus adEphcfxlc.y.cz.
gobis cam raro : Certamina Magorum.
229. An diabolus Refitfacere,vi bomo verè Vnumin Burgundia.
reſurgat? Secuodum in Anglia .
Sea . Errores hac de re varij * Testium in Germania.
Animalia quz naſcuntur ex putrefactionc, Quartum io Bohemia.
poteft viuificare. Quincum in Succia .
Vicilinus avis. Sixtum in Dania .
Perfectiora non poteft. Septimum in Græcia .
Item numero producerenon potcſt. Se&. 2. Sancti homines quantam vim ac .
- Non poteſt facere , vt anima voiusoruci cepeript magos & dæmoncs compar
migret , vel informet corpus alterius cendi.
Vis exorciſmi.
brutis
Homincmoullo modo poteft viuificare. Salomonis exorciſmiqualcs.
Poffunt fimulacas curre & igacs facere
iLo .
DISQVISITIONÝM MAGICARVM .".
MÁR
MARTINI DELRIO
Su
MAGICAR V M
DISQVISITIONVM
Nam & demones eſſe & demoniacam trahere corpus præſens oculis viden
Magiam ; quæ nec induſtria aut artificiô rium ( & innumera huiuſmodi , queunt
hominum , nec naturalibus caufis, fed reduci ad ullam aliam cauſam ; quam
inma teri ali quap iam & ſepar ata vir. | inte llectualem aliquam & ſeparatani
æ
fute nititur ; hoc & facr ſcri ptur æ te . naturam ;Denique icimus Salmantic x ,
{ timoniis , & omuium ætatum memo . & Toletiin Hiſpania & in Italia ad la
ria atque experimentis tam eſt com . cum Nurſinum , & in ſpelæo Vii gn 1
pertum ,ut velle probare; nihil Gt aliud no , adhuc avorum memoria huius
1
quàm lychais accenlis meridianæ luci Goeriæ celebres (cholasfuifle.b
QVÆS .
Aucat 111.deciu.D.C.6 D.Th.l.3.contra gent.c.194 do quiprimè Vidoria deMagia 19.
b Vide Lanted cinimalis.denal.damon.fol.104.
LIBER I. CAP. V. QVÆST. III. SECT. IV.
a Non eſſe à bonis Angelis.' b'c.illud quod infin.c.qui fine v.vle26.g.2. epiſc.in prin .»,
25íq : clib . z.depreparario 4.6. d Glycherrer, e parzian : f Palingerii impietas ,
LIBRI II. QVÆST. II.
monibusplenum ele, quós harum ar- | iuvabit;Vanitas ( inquit) olim iuncta mii
tium auctores facit , & Deos appellar, raçulo ,furtivo concubitu genuit Magiam
Plo.ini & lamblıçi delicijsnimis dedi- fecundam cognomine , reformidanſque ne
cus:& quiam ņó malus poeta , cam non fortè veritas , cum qua perpetuas inimici
bonus Chriſtianus , utpote hæreticus . tias gerit , à qua etiam paribus figniscon
porius ( ſcripta probant) quam cathogreſſa , ſapiusprofligata eft, fuum partum
licas. Aulus tamen opusillud Ferrariæ enecaret , illum impudentiæ ac timori i
Duci dedicare. iunctis connubiali fædere commendavit : at
Succedit his error 3.corum , qui cen illi in finu incomprehenſibilitatis è ves
ſebant Magicos effectus per animas defun- ftigio collocarunt furtim , & ſubpræſtigia
& orum fiers: aquos Catholici Theologi rum crepundiis educandam . Qua mox in
iampridem esploſerunt , b idque non grandiorem atatem adulta iamque pinnulis
difficulter. nam qua .rationes id con- pramunita eyolavit in fatuorụm arces ,
vincuntde bonis fpiritibus eædem inibig;nidulans , credulitatem peperit.Quæ
animabus beatorum locum habent: , utpote parentis beneficiis grata, illam mutuo
quæ verò in purgatorio funt-animæ,| enucrit ,& quaſi artireda pyesel...alioqui
non creunt , nec fpeciali permiſsione, brevi interituram .] Hæc ille ,pari,acumi
Dei,utpetanc fuffragia vivorum :ani, ne & veritate. ,Pergamus nos quoque
ma denique perpetuis addictæ fuppli- pro, Veritate configere , & Vanitatem
cijs,nulla dæmonum licentiâ vel per- expugnare , & fugatis timore & impu
polluar exire , utpote , divino
millione dentia,labyrinthum illum incomprehen
iuffu,pefin.o carceri mancipatæ. Aper- fibilitatis )quis enim ,quæ nihil ſunt, vel
tilimziuntigiturimpofturæ : quæ de intelligat, velcomprehendat ? ) Theo .
evocandis per Grimogram animabus. | logiæ veræ filio permetiri: & praſtigia
Necromantici conanxere. Si exirent, rum crepundiis in lucem prolatis , tan
ad unius Dei exirent imperium . cur dem fatuorum hancarcem demoliri,& è
verò id Deus jubcat velpermittat.cau. j nidulis ſuis credulitatem adeò pernicio.
fafubeft nulla. Vt ad magorum preces lam profligare : quod utinam Deus
& incantationesid iubeat, impium eſt Opt. Max . nobis largiatur.
opinari,
QVÆSTIO III.
Præcipua ergò efficiens cauſa iſtarú
artium eſt iple Diabolus , proxima , eſt Quæ fitdiviſio damoniaca Magia ? &
humani ingenij ex originali labe de de libris eius.
a Io.deduplicimartyr: 6 lib
. 2.de do& Chriffiacaraz babes c illud.v.vlt 26.9.2 . cl.multi
C de maleft matbemat. dertil 3 66.28.v 15. fMatt.4 89.V.1 Labeoforsbio. I surilgens
kigaBoldog Cargillu intact nue parti
LIBRI II. CAP. IV . QVÆST. V.
<certè hanc odit vehementer , in qua fuâ D. Joannes teſtatur , Apoc.13: :16a
ſe triumpharum meminit & mæret. quod litterali ſenſu de vero characte
& ideò amat figuram contrariam , in re ſeu ligao beſtiæ accipiendum , cuin
Yenias inter magica ligilla : crucem in i Primalia & Ansberto in Apocal. & D.
imedio circulo locatam , quali
qualicapri
capti- Hippolyto ,di& .libr.de confummat. mun
* am : quod ſigililum ( ut Gregor. | di. Quod dæmon jam ab initio mun
Theologus contra lulianum fcribens fi- di facere conſuevit. Amat enim ne
gnificat) ille magicis addictiflimusa- quiflimus Deum imitari ; qui in vete
poſtata lic interpretabatur , ut præſu- ri Teſtamento ſuos ſigno circumci.
ineret lignum crucis calcandum & | lionis, in novo autem ſignat ſigno cru
:abolendum planè brevi. Septimò, pe- cis,quod circumciſionis fuccelliffe vo
tunt à dæmone fe deleri de libro vi- lune ligno Nazianzenus & Hierony
ta , & interibiin libro mortú ; & fic le- mus. Sic etiam Diabolus ab incunabu
Einus Avinionenles Magos inſcrip- lisEcclefiæ hæreticos illos, qui Magi
Los libr. nigerrimo, Ottavò; pollicen- cis fimulimpliciti , certâ infignivit no
(tur facrificia , ut illi Mantenſes
Mantenles , de tâ . Auctores ſunt graviſſimi, quido.
quibus paulò antè ſum locutus , & cent . Irenæus , cum tradidiffet,& Car
Hieronymo ; & tam vetus ergo ori- | in ſigna, quibus ex copdicto utendunt
go hujus ſtigmatis , de quo aliàs plus commigrat: cogi ſe ſimulat verlipellis,
ra. 6. Vndecimò , ſic ſignati promit & fpontè perficit , quicquid Magica
cunt complura noftrorum . Geuſio - 1 iſta profitetur:
rum Orgiis fimillima ; nunquam In his tribus pactis lethale peccatum 7
ſe Euchariſtiam adoraturos ; inju- graviflimuin intercedit idololatriæ :
rios ſe perpetuò ac contumelioſos in quia cultus idololatriæ expreſsè crea
megare Baptiſmum , & omnia Chriſtiana | maiora munera conſequetur. Hæc ille
fidei documenta relinquere : ( En Apo Addebat loann, de Vaulx Stabulen
Italia) deindè Ecclefiaftica facramenta cun ſis ſortiarius , perſuaſiſſe libi diabo
ca proiicire , pedibufque propriis.comcut- lum , fortiarios poft hanc vitam
care crucem & imagines B. Mariæ Virgi- | dæmonibus fimiles fuçuros , & in
dæmonas convertendos , & in aere
nis, 6 aliorum Sanctorum : ( en facrile
gium ) quamvis hac ultima non funt co principatum obtenturos. Quæ facile
tam eo , fed alibi poftea : fatis eft, quodiſta quiſque intelligit in Origenica ludi
promittant ſe faduras, quamprimum ſe bria recidere .
det occafio: ( en profeſſionem ) Deinde Pactum tacitum duplex eſt. primun ,
fecit obligationem per ſolemnem ftipulatio quando quis fciens volens , ſuperſti
nem in manibus ipfius Principis , qua vo tiofis utitur fignis , quibus uti ſolent
pit promifit , quod perpetuò illi erit fi- magi,quæ quidem ex libris aut ſermo
delus , & obediens , & omnibus eius man mibus eorum vel aliorum acceperit:
datis parebit. ( En votum ) Deinde me hoc quoque mortale eſt crimen. nec
dio jureiurando, ta &tis ſcripturis , ſuper quo . enim ullo modo licet fcienter ullam
dan
magno libro obſcuras paginas. conti directè vel indirectè cum pravis ſpiri
Mente, preſtitit homagium five perpetuum tibus ſocietatem inire , ut Theologi &
vafallagium ( en homagium ) & quod Canoniſtæ b ſentiunt. Si quis autem
nunquam redibitad fidem CHRISTI, nec remedium aliquod naturale ex ma
divina pracepta fervabit; fed folum ea ,que gorum libris vel ſermonibus accepil
Per ipſum Principem erunt decernenda , & let, & ab omni pacto foret alienus : ille
quod perpetuis futuris temporibus erit obe licitè tali remedio uteretur. Iſtud pa
diens illi , & venietcontinuè , cum voca- i aigeous facilè dignoſcitur. Secundum
ta fuerit ad ludos e congregationes no paši taciti genus eſt , quando quis i
aturnas , & quæ in eis per alias mulieres gnorans utitur magicis ſignis , quia
final, ipſa faciet , & quod etiam aderitfa- i neſcit eſſe mala à dæmone inſtituta:
crujiciis illorum nocturnis , & folitas pre- quod illis ſolet accidere, quibona fide
ces cultum adorationis praftabit : ( en libros legunt ſuperſtitioſos, putantes
idolomaniam ) -vota quacunque , qua i cos eſſe probatorem philoſophorum ,
ipſam preſtare contigerit, pro viribus ad- aut medicorum : item iis qui accipiunt
implebit , & quofcunque poterit alios ad ea ab hominibus , vulgò habitis bonis
eandem profeſsionem adducet(en
(en dogma. j & fidelibus. Hoc in idiotis vel nullum
tilationem .) E converſo autem ipſe Prin - vel vel leviſſimum eſt peccatum , li duæ
ceps, egregia fronte , promiſit eidem mulieri conditiones accedant. Prima eft , fi
fic preſenti praſtareperpetuam felicitatem . I ignorantia fit probabiles, v.g. eorum
a grændia , immenfa , & voluptates,quas qui hoc ſcire non tenentur , quo ad
cunque in hoc mundo habere deſiderave- ! eos qui ſcire tenebantur , ut Eccleſiæ
sit , & demum poft hanc vitam longè | paſtores, confeſſarii ,concionatores &
Q 2 Docto .
jibentes. Cur non & nos poffumus? |quos adverſarios noftros efle , & ficut
Dicere poffem ,non quæcunque à San- rugientes leones circuire , quærentes
Ctis aut Deo fiunt nobis licet imitari. I quam devorent animam ,Iciebant. Po
Nam in rebus divinis , quædam ſunt cuit Deus ab initio mundi inimicitias
credenda , ut incarnatio ,transſubſtan- inter hominem & diabolum. Genef.3.v.
tiatio , Trinitas, purgatorium , & fimi- ! 15. iftifædus ineunt cum Dei inimico
ha quædam admiratione honoranda, & iurato hoſte,lob poſtquam multa de
ut Chriſtidomini, & fan torum ho- dæmonis malitia dixiílet . cáp. 40.9.27.
minum miracula', quædam etiam imi- concludit: Mementobelli : nec ultra'addas
tanda , tit quæ ad morum & vitæ infti- toqui. quafi dicat nec fruſtra tibide in
tutionem pertinent , quæChriſtus dif- ducijs aut pace cum illo percuſſa glo .
cere nos iullit,utmanſuetudo, humili- rieris vel blandiaris,càve.& ſta pranlus
tas,charitas:de quibus illud eſt Apofto- paratus, ut in procinctu , fignum prælij
licum , imitatoresmei eſtore', ficut & ego exſpectans. Bellum Deus , ut Pater pa
Chriſti. Velle in illis prodigiohis effecti- cracis, indixit:inter Deum & Diabo:
bns imitari, eft animi prorlus ſuperbi, lumperpetuum eſt bellum , nam ſuper
& ftulti, & volentis ambientiſque Dei bia eorum qui Deum oderunt, aſcendit fem
himilitudinem 'in omnipotentia , aut i per : & Diabolus Satan,h.e.adverſárius
omni ſcientia. tales imitantur Diabc- ideo nominatur, quarè nos , qui vaſalli
lum , qui fimilis elle voluit altiſſimo, Tumus Dei ; non poffumuscum hofte
dum per imperium , ficuti Chriſtus, i eiusdepaciſci inducias , aut commer
volunt dæmonas cogere: cales, du cium habere. Clamát Apoſtolus.Nolo
arcana & futura ex eis diſcere volunt , focios vos fieri demoniorum . 1.Cor.1o.v.21.
Limiles funt protoplaſtis, qui ſcientiam Hoc in baptiſmo promifimus Saoga
divinæ fimilem appetierunt. Hoc ve mer to adacti, nomine Ecclefiæ rogan
tuit Deus, quando dixit: gloriam meam 1 te S: cerdore , & patrinis pro nobis ref
akteri non dabo :ego verò corde,tales in- 1 pondentibus iterum atque iterum :Nos
quiunt,etiamfi nolis,eam mihi uſurpa- abrenunciare Satana(adverſario ) & pom
bo . Vtebantur quidem priſci Chriſtan ! pis eius. Daca eſt poteſtasChriſtianis cal >
ni imperio in dæmones. (utait Tertul candıſerpentes : & D. Paul. pollicetur,
lianus) non invitatoria operatione ,fed ex Deus conteret Satanam ſub pedibus veſtris:
ne ſequitur, eum qui cum Ecclefiæ & patre veritatem expectare, quam de
Dei adverſarijs pactum ullum , vel fa- mentia eſt ? nonne Iefus ait de illo non
miliaritatem colat perfidiæ ,transfugij, l eſt veritas in eo , cum loquitur mendacium
& apoſtaſiæ reum non minus eſſe :quã ex proprijs loquitur: quia mendax eft, di
fi monachus voțivam deferat profef- pater eius:Ioan.8.v.49. fruſtra ergò cum
fionem , quam ſi miles ad hoftem frans illo paciſceris: quiexmendacio & per
fugiat ; quam ſi Chriſtianus ad Mahu- fidia conflatuseſt. crede illi : ſi, quem
metiſmum , Iudaiſmum ,aut aliam hæ nunquam deceperit , ullum invenias:
reſim ſe recipiar. Prudenter Orig. lib.8.comtra Celf.fcri.
Quæ omnia contra primum præce - bit , probabile eſt demones, cum fint mali, 14
ptum ſuntpeccata : & ideo gravillima ne cultoribus quidem fuisfidem , datamque
meritò cenfentur. Illud enim ut ordi dexteram ſervaturos. Immò non proba
ne , fic & dignitate primum eſt. Nam , bile id tantum , ſed prorſus improba
ratione obiecti, digniora funt primæ | bile feryaturos.nam inendaces ſunt, &
tabulæ præcepta præceptis ſecunde ta homines irreconciabili odio proſe
bulæ : & inter tria primæ tabulæ ,præci- quuntur , quod à lapſus ſui tempore
puum eſt primum præceptum . Tertiu nunquam remiſerunt , nec unquam
enim potiffimum agit de cultu Dei ex minuent vel remittent.SiDeuspermite
terno :fecundum de verbisexhibendo teret : cito illimortales omnes interi
honore : primum de amore & fidelita merent: quod quia videntfibi non li .
te interna Deo præftanda & virtute re cere : ideò allidue hominibus anime
ligionis , ſeu Theoſebias, ſeu Latriæ. mortem moliuntur ,per varias & mul
Quarè cum hæc virtus Deo ſit omniú tiplices peccandi illecebras : ne, qua ipſi
acceptiſſima, contrarium quoque vi- , beatitudine excidere, homines potian
tium eidem oporteteſſe maximèodio . tur. Odij magnitudo patet ex vehemé.
fum : & ideò huic primo præcepto à tia & acerbitate cruciaruum , ac, vexa
Deo addita fuit pæna : quando teſtatur , cionum quas intulere , quotieſcunque
ſe fortem & zelotem elle , & hoc pec- tantillum Deus permiſit lobo , Sara
catum uſque in tertiam & quartam geo maritis, D. Antonio & alijs innumeris .
nerationem ulurum , & eius præcepti | Pertinaciam odij docet lob : 0.41. v . 15.
tranfgrellores vocat oſores ſui. Exod. dicens, Cor eiusindurabitur tanquam la
20.7.5. Tam ergo gravepeccatum eſt ! pis, & ftringeturquaſi málleatoris incus.&
cum dæmone paciſci. Servator nofterloan 8.v.44: ex operi.
Præterea talia pacta lunt vana & in - bus filiorum patris genium declarat:
ania: qam dæmon nunquam fidem ſer- vos ex patre diabolo eſtis, & defideria patris
vat , nec ullo promillo ſe ligari pucat. veftri vultis facere : ille homicida crat ab
Qui Chrifto aulusmentiri , cum dixit : initio : -quibus verbis indicathunc eius
Hæc omnia dabo tibi , ſiprocidens adorave- clleperpetuum conatum : ad hoc cum
ris me:ſcilicet te reverebitur. Cypriano nequic vi aperta,graſlacur dolis , & be
Mago nonne pollicitus alius Iuſtina nevolentiæ ſimulatione, ut præclarè
fruitionem :quid præſtitic? A mendacij | docet B.Athadaſ. ad Ægypti & Lybis
Epifcopos
LIBRI II. QVÆST. IV. TZS
au,23
1.25 25.5 28infas.Scrip
. ,bp.z.ann. c lib.4.de vita Emanue. in fin. d vide Gelli 10.6.2. Plin.
130 ) DISQUISITIONVMI MAGICARVM
inducta forma teri facere immutari : ſubdititium adveniſſe, ſcriptores fans =
fpecula fabricari; in quibus quæremo- graves hoc arbitrati d . Verum Divus :
tis admodum locis fiunt : videantur: Auguſtinus libro de cura pro mortuis c. 15. -
trium horarum ſpacio arbuſculam ve- 1 affirmanter aſſeverat : (quem plerique
ram (pitamæ longitudine è menſa.fa- cum Toftáto & Lyrano ſequunturNco
cere , ut excreſcat; utarbores ibidem ! 'terici;alibiàine laudati) d , veram Sa- - .
frondiferæ & fructiferæ i ſubito enal - muelis animam apparuiffe Sauli, non vi i
cantur ::certo lucernæ:lumine accenſo
carminis Magici evocatam ( hoc enim
efficere ; ut quotquotadſunamulieres, 'rectè Tertullianus & fequaceseius re-
veſtibus ſenudent ; & quæ :nacura do- fellupt) ſed Dei imperio adventantem :
cet tegenda oculis obijciant; & lic nu- urimpium Regem corriperet eumque :
då tripudiare non definant; quamdiu : ad pænitentiam , denunciato mortis
ardet in medio appenfa . lucerna certis metu;provocaret . Hæcmibi ſententia
inſculpta characteribus' & leporino a. videtur :verior atque ſecurior. Non-
dipe plena; & alia in huiuſmodi, quæ dú enim adverfarij fatis efficaciter rc -
novitij circulatores ex Baptiſtæ à.Portafpondere clariflimoteſtimonio libriSye
fcriptis & dilciplina, obtruduint: quo- racidæ f, ubide Samuele'iſtá legimus, ,
rum.cum ,nec naturales', nec artificiofæ Et poft bóc dormivit :( hoc eſt mortuus 5
cauſé idoneæ proferantur: -præſtigijs quievit) & notun fecit Regi ( ćui , fi non ?
adſcribidebent.. Sauli ? & 'quando , li non hảc vice ? )
Verorum effečtüunt exempla lunt fecun- ; oftendit illi finem vita fua (prædixit , cum :
dum pleroſque ſerpentum incantatio ; die craftino moriturum )& exaltávit vo- ·
qua Propheta.a Furor illis ſecundum cem ſuam de'terra in prophetia .quid hoc
fimilitudinem ſerpentis,ficut afpidis furda & - eft, nifiegreſſumex inferno , qui eſt in
obturantis aures ſuas: Qua non exaudiet vo terræ centro ? quid hóc, nifi quod lo- ·
cem incantantium ; & veneficizincantantis quens propria voce prophétavitputique :
ſapienter:item figna & prodigia pleudo. non alius', quamille quiinortuus dor- ·
prophetarumin Evangelio Divi Mat- mierae: Nec obſtât ; quod obijciunt, :
thæi b & quæaluisi locis docebo poſle 1 eum dicere ; Cras mecum eris ; quodde :
fieri ; & facta fuiſſe. Duo ſunt in lacris vera Såinuelis anima diči non queat: :
litteris , de quibus admodum ambigi- quia hæc in linibossaul in inferio.quo-
tur,an verizan apparentes tantum elle- modo mendacium tribuatur Prophe-
ctus fuerint .: Prius eft ile' (uſcitato per ! 'tæ ? 'non inquam hoc obſtât ; vel enim
Pythoniſſam Samuele cilluſórijs annu- poffunt illa verba ( ut ait B. Auguſtinus :
merantz quivoluntoon ipfa'in Samue- ) ad fimilem mortis conditionein re-
lisanimam ; led dæmonem larvatum acul ferriquali'dicat, cras mecumeris , non :
unuss
a Pſal:27.verſi6. b6.27.V.29:"01.San.28. c Terr.li'de'anima 6.57. Cýr.l.de ador. ſpi.
Anaſt.9.17.in ſerip. Auctor qu à Gentilib.propofitorum :qui falfo dicitur Iuft.nar 9.57 Autor :
li.2 de mirabilibus SSosip.a.z.l.queft.vieren novi Teſta 9.27.qui libri non ſunt D. Auguft..
ipfe famen Aug videtur húc.inclinare in reſponsád.gq:Simpliciani, ad gg. Dulcirii: aperie
vero tenuit D.1/6.Baſi in cap 8.2.Euch. Bed.co Hildeg.co Salisberienſ. 2. Poly.c. 27. e abigen,
non parum D.Tho'non uno loco: e Comment.in Here:Ofta'ad v.458.'ad de Marrini Morri.Hy.
pory,hy.Regissor Alphon Mendozamın Qodlibel :f EEcleſiá,6.49.v.xli 898 39* .Simplice
LIBRI'III. QVÆST. VI.
virgus deglutiebat:mutabant. ipfi aquam . cuius cancellos collo & capite promi
in ſanguinem , ſed immutatam femelnature nebat,deſpicientem , immanibus ſubito
priori reftituere non poterant : educebant de fronte protuberantibus cornibus des
ipfi.ranas , ſed ab iiſdem ædes Ægyptiorum honeſtat, & à repagulis ferreis magni
repurgare non poterant: ijſdem facultas erat tudine ramolæ trondis fic illaqueat &
Ægyptios vexandi,fed fedandiſupplicii po- fufpendit:ut per clatros caput retrahere
seftatem nullam habebant. Quinetiam ipſo- non valeret , præcipitijvero altitudinc
Tum corpora Deus ..lagis poſtulis afflixit, deterritus fe demittere non auderet.Ita
quàm reliquorum : ut hinc manifeſtum fie- coactus corniger , pacta ſalute prius
ret , non folum.ipſos pænasdivinitùsirroga- mutua, & diſrupto ligamine ,raptorem
tas inbibere non potuiffe, fed etiam cum cate cum prædadimittit , quirurſus nube
ris eadem fupplicia pertuliſſe. cava tectus in aerein ſe levavit: alter des
Mea igitur ſententia, illud de Samue- pofitis cornibus , magna cum ſpectan
lis anima omnino pertinet ad mixto tium voluptate, ſalvum in cænationem
rum claſſem . Vera enim fuit Samuelis caput retraxit. Credo volatum accidif
anima,quæ apparuit:falūtas tamen liue ſc: ſed dæmone equuleum ſublevante
deceptio ſenſuum in.co reperitur, quod non proprium , qualis eſt avium : fieri
viſa obtemperare voci Pythoniſlæ :item poteſt ut raptor verus & rapta vera.de
cornibus illud alterum totum puto
quia verum luum.corpus , aut veram
ſyndonem non attulerat , ut videbatur. præſtigiofam .
Alterum exemplum de Magis Ægyp Reſtat quo pacto effectus finceri å
tijs, li ſequamur ſententiam agnoſcen- fucatis dijudicentur . Cum hæc mira
tium duntaxat celerem ſuppoltionem non à Magis ,fed ab ipſo dæmone perfic,
ſerpentum-, pertinebat ad mixta :liverò , ciantur : non poterunt Magi perfi
placeat ſententia D.Auguſtini, pertine- cere , quæ dæmon nequeat ( ut incaurè
cere,
bicad vera. Lubenter etiam his mixti quidam b ſcripſere ) led quæcunque
generis annumerem mirandam narra dæmon revera poteft efficere , ea per
tionein Roberti Triezij Ioſulenfisa de dæmonem ex pacto poterunt Magi.
certamine duorum Magorum .Rapue. Quo fundamento polito recte ſuper
rat unus puellam formâegregiâ , & e ſtruitur ſeries regularum fequentium ,
quo ligneo impoſitam per aera abſpor- veluti columnarum huius ædificij. 1. re
tabat. altec in caftro quodam Burgun- gula , ſi effectus magicus eiuſcemodi
dix , celebri convivio præſens, quod ca- lit , ut potentia dæmonisfuperet ( qua
ftrum raptor prætervolabat , carmini les ſunt , qui ſoli divinæ omnipotentiæ
bus cogit raptorem in caftriarca del refervantur,) tunc cffectus cenferide
cenderc , & immabilcmilli coram om bet præſtigiatorius. ll . regula. quando
nibus mæſtum cum præda erubeſcente non conſtat effectun ſuperiorem elle
fiftit.Nec fegnius raptor, nihil tale me viribus dæmonis , res planèdubia eft ,
cuentem , cum a quo ita vinctus, laten & oportet recurreread circumftantias,
for incantat& è feneſtra editiſlima, per ratio dubij , quia nec dæmoni Deus
:| ſemper
ale de rechais an impofturis damon.c s. b Ananias Romigius in alii recentiores,
LIBRIII. QVÆST . VI.
femper permittit facere quicquid pof- lum hoc tractatu me non accipere pro
ſét , Deo non impediente: nec dæmon quovis admirando effecit , ut capiunt
ſemper vult verè facere quicquid face. prophaniſcriptores:fed Theologos ſe
se permittitur: ſed gauder præſtigiator | quis quiſtrictius fumunt,pro co qnod
hominum deceptione Vtrum verò ef- Græci tò dejas effectn tantum producto
fectus ſuperer vires dæmonis, id lucu- præter & ſupra naturæ creatæ vires .
lentius docebitur mox dicendis 4. ( verbi gratia , cæco'nato vilum redde
re,mortuos ſuſcitare. ) Quando aurem
QV Æ STIO VII. effectus reſponder viribus creatusæ , )
v.g.ciere pluvias ae ventos ,à febri ſana.
An Magipoſsint facere aliquodverum rc & c. ( Tòlaupa . folent vocare',. non
miraculum : miraculum împliciter,ſed cum addito mio
raculum fecundum quid; ſeu refpectu noftris
X dictis in fine præcedentis quæ- velmirum aut mirabilé: Hæc mira rurſus
E
quærere.V. Magus aliquid pofsit, & :V.de- ter & ſecundum fe digna forent admi
mon aliquid poſsit : quoniam Magi opera rationc,etiamficaufas & modum ſoiré
vipacià dæmone perficiuntur , Mira mus quo fiunt, & in mira ſecundum quid
culorum ergò editionem Magiolim foreu reſpectu noftri, qui ea admirantur,
bi vindicarunt. nam apud Clementem quia caufas nelcimus, non admiraturi ſi
Romanum. 6 Simon Samarita gloria- cauſas cognoſceremus.e
tur, nihil'non quod'velit ſe poſle facere; Notæ vero quibusmirum à miraculo
ſibique obremperare omnia. Porphy diſcernatur, nunc mihi iſtæ occurrunt.
rius libr.defacrificiis cap.defpeciebusdamo prima, ut dixi',ſi effectus:ſuperer, vires :
num , fcribit, quoties ſuorum prodigio- rei creatæ & naturam , miraculum erit.
rum machinas dæmones adhibent, | 2.Si effectus non habeat propoſitum fi
multa cosnaturæ confueto ordine alie- nem bonum , puta ſalutem ſpiritualem
niſſimaefficere.Idcircò illoslamblichus vel corporalem , ſed tantummodo fine
evocat Deorum pediffequos,qui admiran- malum , ut pura curioſitatem , vel quid
dis operibus Deorum veftigia ſubſequi aliud bonismoribus,aun veræ fidei re
proximè videantur. Eadem fuit exiſti- | pugnans,non eſt miraculum.ex hoc ca ..
matio poetarum , quorum ſuis locis pite probatur,prodigia illa , & ftupenda
verba fortallis inſcrentur commodius. Antechriſti opera', vera miracula non
videntur in hunc errorem incidere quis furura ,ſed falla, ut D. Paulirs. Thellalo
dan recentiores. dum inquiunt d ', na nicenſibus ſcripſit. hinc patet quicde
tura leges in magicis operibus non atten curatione ftrumnarum illa Elizabethæ
dendas . Nos, hoc diligentiùs ſcrute- į Anglorumreginæ , hæreticæ principis
mur , fir iudicandum , fi faciat in fidei luat
Obſervarc le& torem . velim , miracu = { confirmationeni, ut Gnaro ille Too
kerus
cerare & vorare equum , qui mox fa- adſcivit ,vtrumqueZatorki Cracovienſem ,
nus fiftitur b. item in illo facto magi, i cateroſque ſibi fimileslatrones duodecim ele
quod narrat de fimulato ferpente Ni git , finguliſquenomina apoſtolorum impo .
cetas.c.Cum ex editiore palatij Conſtanti | fuit,fe vero lefum Chriſtuniappellavit. Qui
nopolitani loco Michael sizidites naviculam per villas ubique ambulantes prodigia mo
vidiſſet , qua olla patina vebebantur , car rionum & praftigiatorum znore exercebant
mine magico effecit , ut nauta exſurgeres, i ſycopbantaſque alios & latrones ;velutmor
Va A non prius ferire defifteret , quam in tuos,fubornantes ſuſcitabant, piſces in pals
puluerem redegiffet. At paulo poſt barba des lutoſasprimò impofitos,ubi runquam eos
prebenſa lamentari , amotaque caligine , fe I naſci poſsibile erat, in nomine Chrifti fuis
ut ira numinis agitatum deplorare.Rogatus , | manibuscapiebant, panes in fornaces impo
cur merces ſuas ita traétaſſer? cum dolore nebant , in nomineque Chrifti fui : cum illic
parrabat , ſe remis intentum , horribilem antè non eſſent, depromebant , cum ingensi
ſerpentem ſuper vafa porre &tum , oculis in- Sapluis vulgi admiratione. Quodam tem
conniventibus in fe converſum inſtar devora- pore ad.Ceftochoviam monafteriü, D.Virgi
turi , vidiſſe, qui prius volutari non deftite nis imagini c :lebre ci ſuis Apoftolis reuis,
rit, quam fictilia confractaeſſent. inde ſu- que illic aliquotdiebus morarentur, unum ex
bito ex oculis evanuiſſe. ] D . Eonis hære- ſuis quafi obſeſsi à damone ſubornaverunt,
tici & magi præftigij teftatur Gulb . cuius opera victū acquirebant ille enim per
Neubrigenlis d. ita oculos hominum fafci- hofpitia ambulas carnes de coquina rapiebat,
naſſe, utvideretur magnanı virarum tur in ſuoſq;proijciebat, qui ori ce illas munietes
bam penes ſe babere , & regiis delicijs cibo - carnes.comedebant.Cumque ingens illic con
: rum , . & apparatusfplendidiſsimiabunda- curſus populi ad Dive Virginis imagite , f
re. Sed hunc tandem concilio Remen ...cophantæ illi obſe[um ſuŭ ad altare ducunt,
duplici
Gui.Par ,infr.6.22. b idem Guilifuporods. Chatean . d !, 1.hif.Aug.c.19 .
LIBRI III. QVÆST. VIII.
duplici pefte induram , in cuius intercapedi- ſequitur; Tum Pſeudo - Chriſtus ad illumi,
nem neceſſaria imponere poffet : lapıllos verò qui vocabatur Petrus, dixit : Iam mea pale
intra induifium er impofuerunt: cumque ad ! fic Petre , calixque quem bibiturus ſiim , ap :
altare deduceretur, ille èmanibus deducen - propinquat, Cui Petrus , & mihi, ut video,
tiumfuribundus ſeſe proripiens, in alfare do Domine, imminet. Ille verò dixit : Petre ego
narijs onuftum irruit ; pecuniaſque rapiens aliter non poffum , niſi per feneftram , hinc
in peftis duplicate incercapedine eas abfcon- evadere. Tüm Petrus: & ego té , quoad vi-
dir . Monachus ab altari divino intermiflo vam ; non derelinquam : ſed , quocunque fu
officio aufugit, cateri monachi accurrentes geris", fequar. Ergo per feneſtram aufugit:
cingulum eins foluunt.ibi lapilli duntaxat in cateriquoque Apoftoli, qua potuerunt , lo
terram ceciderunt , pecunia vero in veſte vaferunt , Rufticieos fecuti baculis fuftibuſ
duplıcata remanfit. Monachi pecuniam arte que cacidere: dicentes : Prophetiza nobis
demonis in lapillos transformatam putan . Chriſte,cum tuis Apoftolis ,qua in filva bacu
tis , exorciſmis team in priftinam formam li iti creverint. Ergo plagis emendati vitum
iransformare nitebantur : ſed cum lapilliro- fuam poſtea emendarunt , dicentes: Difficia
manerent ; Monachus tibrum ſacrumindig- fle'eſt nobis Chriſtipaſsionem . Apoftolorum
nabundus in terram proiecit , dicens : fimi- que tormenta fubire. Sic Poloniæ Chro
lem demonem nunquans habuimus : abitenica a .
cum eo ad omnes diabolos : fycophanta Agnoſcis putó lector eundem infi- -
illi cum pecunia re &ta in Silefiam fugerunt:delitatis & blafphemiæ fpiritum in his
Ibi apud matronam nobilem in quodam pa- fycophantis" qui fuit oliin in Cyrila A
go divertentes ,cum illa vito abſenteeosreciriáno , & poftea in Calvino eiuſque ſe
pere nollet, ſaltem mappam vel telam adfa: quácibus nimirum omnes eiuſdem Sa- ·
crificandum perierunt. At mulier faſcicutanæ organum fuere. De Ariano Cyri -
lum tale illis obtulić.Tunc illi, hanc nobis la res notifliina:de Albigenfibus ex Lu
cum accipiemus , & 'Chriſtus ribi benedicet, ca Tudenſ illorum temporum ſcrip
* t tibi linum abundantius treſcat. Oſtende | rore ſimilia lectu digna refert Mariana ?
aham fi babes :quam'cuin fimiliter accipere libro duodécimo de rebus Hiſpania , capite
vellent , mulier recufavit ,maritum timens. I primo, de Belgicis Calvinianis teſtatur
Mi aurem fruftulum fomitis cum igne in te- | ipſe, per qué res geſta Marth . Launous. ·
lam dam involuentes, mulieri reddiderunt. in 'narratione caufarum converſionis.
Itaque ciſta i tela , a ciſtá verò domus accen- ! luxdeCalviniſmo ad Catholicam re
ſa conftigravit. Viro domum reverſo , ui | ligionem.Lege ſi lubet (lector ) eius ſe
xor ob Chriftum cum Apoſtolis malè tracta cundam ; quam cum ſocio Penneterio
cum hoc fibi iuftè contigisſe dixit : Aivir ita etiam converfo ,edidit Apologiam ,an- -
excandeſcens : latro bic ( inquir ) nequif i tè annos aliquor Lutetiæ impreffam .“
fimos ; & non Cbriftus fuit. Itaque cumi Mihi nunc liber non eft ad manum Fi
vicinis cos infequurar.O mquadam vilta af niany itäq; cum Apuleio b : Ante Poecilen !
partia
* opinabantur demonis præftigiis ita videri muratam , pulfo per exorc. damone prafti
'a
fin aturas de pecuniiam foc priſtine formareddendam Martin.Bitls Ki in urinal. dos Guante
s<<
guin.in vita Sigiſmund , blik z de Admo.iu.
ville
152 DISQUISITIONVM MAGICARVM
f
porricum , iſtogemino obtutu circulatorem homineſque violentia duntaxat carminis oc
adjpexi emaetrem , ſpathum preacutam mu cidunt, &c. ] non eſt omnia colligere a
crone infefta devoraffe . acmox eundem invisnimus, nec operæ pretium : ſed quæ
tamento exiguæftipus venatoriam lanceam , nunc occurrunt, & præcipua videntur,
qua parte minatur exitium , in ima viſcera Ab Aquilone ordivamur , undè , pro
condidiffe. & ecceponè lancea ferrum , qua pheta teſte ,malum omne panditur. Sa
bacillum inverſi ad occipitium per inguen ſu- xo Grammaticus b, apud Septentriona
bit,puer in mollitiem decorus exfurgit, inque les ſcribit, Gigantes Magoſque inauditi ge
flexibus tortuoſis.enervam , & exoſſam falta- neris miracula diverfis præftigijs exercuiſſe,
tionem explicat, cum omnium qui aderamus & per fummam ludificandorum oculorum
admiratione. ] Hæc haud dubiè dæmon peritiam proprios alienoſque vultus varis
perfecit, fpeciebus falli obiecti in ocu rerum imaginibus adumbraſſe , illicibuſque
los immillís, per medium aerem ijs im- formis veros confpe & us obſcuraſſe. ] Olaus
burum . Magnus, de Lappis , Finnis, & Biarmis
auctor eſt , quamcumque yolunt figuram
QVÆSTIO IX affumere: item qua in alio gerantur orbeab
amicis pel inimicis , linea veſtis pretio,explo
Quàm admirandos effectus veteres Magis í rare,ventos quoque quos optent navigantibus
tribuerint.
vendere. ] Tres Tartarorum hordas ,ul.
tra Cazanenſe regnum incantationibus
Rnobius libro primo , agens de ſupra modum deditaszis caligines, alias
A , que tempeſtates cæli frequenter excitare,
nationes & maleficia,ut ad capita revo- hocque modo hoftesprofligare , narrat Ale
cat his verbis : Quis enim hos neſciat aut xan. Guagninusf. A populis ad ſingu
imminentia ftudere pranofcere,que neceſſa- los ſi deſcendamus,occurrunt plurima.
riò ( velint nolint ) ſuis ordinationibus te Zoroaſtres ex ftellis velut fcintillas eli
niunt : autmortiferam immittere quibus li- j ciebat g. Doſitheus olim mira perfecit,
buerit tabem ,aut familiarum dirumpereca: ſed eum diſcipulusSimon Magus ſupe
ritates : aut fineclavibusreferare que clauſa ravit , de cuius prodigijs egimus iam
ſunt,aut ora filentio vincire,autin curriculis prius . & breviter ita Glycas part. 2 .
equos debilitare, incitare ,tardare , aut uxori Effecit vt ftatuaambularent , idemque in
bus & liberis alienis inconceſsi amoris flam- 1 ignem profiliens:non tamen urebatur ,in aera
mas ( fivè illimares fint , fivèfæmineigene ſubvolabat:ex lapidibus panesfaciebat :alias
ris ) & furiales immittere cupiditates,loan . atque aliasin formasmigrabat: facies ali
Salisbezienſis libroprimo Polycratici capi- ! quando binas habebat : in columna converte
te decimo. Domino, inquit ,permittenteele- | batur : eficiebat , ut ianua claufa fua fponte
menta concuriunt , rebus adimunt Species i aperirentur, vafa domeſtica ſponte moveri
fuas , venture plerumque pronunciant, tur- ad ufus humanos viderentur : umbra ipſum
bant mentes hominum, immittunt fomnia, | multæ præcederent, quas mortuorum animas
effe
a lichijf ,Dan, bls.c.1. do 13.6.18. сin Tartaria. & Clemens , in itinera B. Petri, five
Cleme.fofaljo nfcriptus liber,fove( vt putosipfius,fed à mala corruptus manu .
LIBER II. QVÆST. XI. 153
effe dicebat. Cum aliquando à Caſare per- | femper præ ſe contempferit Apollo
quireretur, terrore perculfus , alteri forma nium Tyanæum Apuleius ipſe ,multoa
ſua reli&ta fugit. ] & poftea idem de eo rum teſtimonio magus, de duabus fæ
dem Simonea : habuiffe canem alligatum minis ſcribit admiratione digniflima:
cathenain domus limine, devorantem eos , primum i de quadam Caupona, regina
quotquot ad simonem iniuſsi adire conareno fagarum (utlciasetiam tum quafdam
tur. Canis verò Petrum intrare iuſsit,& hu- abijs hoc citulo honoratas ) Saga, in
mana voce Petrum adeſſe nunciavit. ] vides quit,eft & divinipotens, cælum deponere con
divinæ ,quæ in Petro virtus ,Diabolică terram ſuſpendere,fontesdurare, montes di.
vim cefille, & Cerberum ,qui nequibat luere.manes fublimare,Deos infirmare ,fide
nocere , adulalle. Quæ de Orpheo & ra exftinguere, tartarum ipſum illuminare.
Amphione commenti poetæ & vi mu Amatorem ſuum , quod in aliam temeraſſet,
ficæ eorum , camagiæ utriuſq; nonnul- unico verbo mutavit in feram caftorem :
li adſcripſerunt c . Pythagoras femur quod ea beftia captivitati metuens , fe ab in
ſuum aureum oſtentavit,cármineaqui ſequentibus repræciſione genitalium liberat;
lam cicuravit, cum qua frequens collo- ut illi quoque fimile ,quod venerem habuit in
quebatur c. Numa Pompilius cænæ o aliam , proveniret. Cauponem quoque vici
pipare apparatum , cum nihildomi ob- i num ,atque ob id amulum ,deformavit,in ra
Soniorum habuiflet, exhibuit d.Baianus nam : & nunc fenex ille dolium innatans vi
Bulgariæ rex , ſe quoties volebat in lu- ni ſui, adventores priſtinos in fece ſubmiſſus
pum , velin cuiuslibet alterius beſtiæ i officioſis ronchis raucus appellat Alium de
formam mutare cernebatur, interdum foro, quiddam quod adverſus eam locutus eſ
faciebat ur à nullo videretur e. Ollerus | Jer ,in arietem deformavit : & nunc aries ille
oſſe incantato ,tanquam navigio, vaſtiſ- cauſas agie Eadem amatorisſui uxorem ,
Ima marja ſuperabatf.Ericus rex Got- quod in eam dicacule probrum dixerat , iam
thorum quocumque verteret pileum , in ſarcinam impregnationis, obſepro utero e
inde vencam proſperum eliciebat g.Mi. repigrato fætu , perpetua pregnatione dam
fa quoque de Apollonio refert Philo - navit :& ,ut cun &ti numierant, o&to arnornm
Itratus, & de luliano Chaldæo Suidas h. I miſella illa ,velut elephantem paritura ,pon
quem in hac arte & fubitò fedanda ur . dere diſtenditur. ] poſtea de Pamphilo ,k
bis peftc Apollonium ſimul cum Apul . Maga priminominis , & omnis carminis ſe
cio.coram Domitiano ,luperaſle narrat ! pulchralis Magiſtra creditur:queſuriulis do
Anaſtaſius b . huius luliani mentio a- lapillis, & id genusfrivolis inhalatis omnem
pud Arnobium libr.s.ubi duo doctivi- i iſtam lucem mundi ſideralis,imis tartari ,&
ti alucinatı dum Vulianum reponunt : in vetuſtum chaos ſubmergere norit. Nam
addic,idem Anaſtaſius, & ex eo Cedre- fimul quenquam conſpexit ſpecioſa formaill
bus Manethonen, magicarum opera . venem ,venuftate eius capitur,& ilico in eum
tionum adeòfuiſſe peritum , ut palam & oculum & animum detorquet. Minus
T morige
apar.z. Annal. b Pauſa 1,6 . c Plutarc.in Numa do Ammia. d Sabellic. lib.3 . Finnend.
s.eTrube.Chro.Herfangienſi. f Saxo li.3. Dania. g 10.Mag.c.17 .Gorishiſt, hin voce Iulian
iguin S.S.az. k li.s.de ajino anteo . I lib.z.de aſino aut.
15: 4 DISQVISITIONVM MAGICARUM
morigeros & viles faftidiens, in ſaxa , & in ſtes Latini, qui hæc uberiùs & elegan
pecua , & in quodvis animal' punétò refor- tiùs deſcriplere.
mat:alios vero prorfus exſtinguit. ) nihil at
tinet Gimilia ex Luciani alino defcribere Virgilius di
Plinius , a led irrideus ex Aſclepiade, Carmina vel cælo poſſint deducere lunam :
Aethiopide herba amnes ac ſtagna ficcari Carminibus Circe fociosmutavit Vlyſsis.
coniectu, tałtu claufa omnia aperiri. Alchi- Frigidus in pratis cantando rumpitur an
menide coniecta in aciem hoftium , trepidare guis', & ,
agmina ac terga vertere . Latacen dari foli - Has herbas atque hæc ponto mihi leta vene-
tam à Perſarum Rege legatis, ut quocunque M4
veniſſent,omnium rerum copia abundarent.] ipſe dedit Moeris, naſcuntur plurimaPonte ..
10
De hyænæ partium effectis plurima idé His ego ſapè lupum fieri & fe condere filvis,
alibi ; bde varijs lapidibus etiam magis Moerin , fæpè animas imis excire ſepulcris ,
incredibile , cachatis ſuffitu tempeſtates in Atquefatas alio vidi traducere mellers,
Perſia averti, & flumina fifti, fi lapis ſimilis i Ovidius in Metam .e poſtquain narra
fit pelli leonina : hyæna pelli fimilem , difcorvit Vlyſis ſocios in ſues mutatos ', Cir
dialem eſſe domibus; cum quiunius coloris, ces amores , & odio Picum Regem co
invictum athletis :eandem vim alèftoria Mi- piofior , inter cætera ; de Carmente ,ſeu ?
Canente Pici uxore;
, & c. Veniamus ad poc
bonem expertum
tas.Empedocles,apudLaertium in hanc | Rara quidem facie, ſed farior arte canendi ,
fententiam valdè iactabundus. (.Vnde canens dicta eft ) filuas & ſaxamo-
Pharmaca , quis pellas morbos, leves fene vere ;
ctam Et mulcere feras,& flumina longa morari
Percipies, qua cun &ta tibi communico foli: Ore ſuo , volucreſque vagas retinere folebat:
Compeſceſque cruces ventorum ritè procellas Etpaulò pòft , de ipfa Circe ,quæ Pico )
Exorti infanis qui vaſtant flatibusagros. viſo , amore correpta , inquit.
Surſum ,ſi libeat , mox flumina pigra ciebis, . Non tamen effugies, vento rapiare licebit ,,
Et media induces ex tempeſtateſerenum , Si modò me novi fi non evanuit :omnis.
Induces media pluuias aftate falubres, Herbarum virtus , nec me mea carmina falt
Et flatusficca qui perftent omnia meffe, lunt.
Exſtinctumque boininem nigro revocabis abi Dixit , & effigiem nullo cum corpore falli.
Orlo , Finxit apri , præterque oculos tranſcurrere
Et lubdit ex Timæi hiſtorijs, Empedo regis
clem. Etefijs aliquando vehementer flantibus, iuſsit, co in densiitrabibusnemus ire videri ..
adeò ut frugescorrumperent, excoriari afinos ( Quem inanem aprum , dum Picus e
muſsiffe, factiſqueutribuseos collibus dainon quo admillo inſequitur, ab ea ſolus de
tium verricibus admoveri ad compellendos , prehenſus, verbis in flagitium invita-
flatus : ceſſantibuſque ventis , abeventu rei tus & carmine inalo ;
xwhugarinas vocatum effe. unus iſte ex Concipit illa preces , c verbaprecantia dia
Græcis ſufficiat ; , locupletiores ſuntte xit,,
ignor;
a 1:16.c.4 . b 1.28.6.8. c lib.366.10 . dliiside vit. Phill e Eclog.8; flib 146 .
LIBRI II . QVÆST. XIV . IJF
Ignotoſque Deos ignoto carmine adorat Devovet abſentes , fimulachraquecerea fin
Quofolet& nivec vultum confundere luna, git,
Et patrio capiti bibulas ſubtexere nubes. Et miferum tenues in iecur vrget acus.
Tunc quoque cantato denfatur carmine cæ Tibullus b . Vtmihiverax .
lum , Pollicita eſt magico ſaga miniſterio.
Etnebuiasexhalat bumus , & c. Hancego.de cælo ducentem fidera vidi,
Sed cum ille mæcham caftus averſare- Fluminis hac rapidi carmine vertititer :
tur , in furorem verfa . Hac cantu finditqueſolum , maneiſquefepula
Tum bis ad occaſum , bis ſeconvertit ad ortă , chris.
Ter iuvenem baculo terigit, tria carmina di- Elicit , &• tepido devorat oſſa rogo.
xit. lam ciet infernas magico ſtridore catervas,
Er ille in avem mutatus , pennas in cor- | lamiubet afperfus lačte referre pedem .
pore vidit. Denique cum fainuli ab | Cum libet hac triſtidepellit nubila cælo:
malefica vi , minilque adhibitis regem Cum libet , eftivo provocat orbe nives.
fuum repoſcerent. illa tenere malas Mede& dicitur-herb.is ,
illa nocens fpargit virus, fuccoſqueveneni. Sola feros Hecates perdomuiſſe canes.
Exiluere loco ( diētu mirabile ) filua, Hæc mihi compoſait cantus queis fallere poſ
Ingemuitquefolum vicinaque palluit arbor , ſes;
Spar,19;ſunguineus rubuerunt pabula guttis Tey cane , ter di&tis deſpue carminibus:
E : Lapides viſi mugitus edere raucos, Ille nibil poterit de nobis credere cuiquain ,
Et larrari canes , & humusſerpentibusatris Non fibi, fiin molli viderit effe finu
Squallere, ở tenues animevolitare viden Tutamen -abſtineasaliis , nam tatera cernet
tur, Omnia : de me unoſentieteffe nihil.
Attonitum monftris vulgus pavet , illa pa- Quid credam ? 'nempe bec eadem ſe dixit de
ventum mores
Ora venenata tetigit mirantia virga; Cantibus aut herbis foluere poffe meos .
Cuiusab attacłu variarum monſtra fera- Er alibi idem vates : 6
THIN No te carminibus , num te pallentibus berbis
Injuvenes veniunt , nulli ſua manfit ima Devovit tacito tempore noctis anus ?
Cantus vicinis frugestraducit ab agris ,
Etde Medza , Circes nepte . a Cantus es irata detinet anguisiter.
illa relu & antem curfu deducere lunum Cartuse è curru lnnım deducere tentar ,
Nititur , tenebris avdere Solis e Et faceret : fi ncmera repulſa jonent.
quos : Propertius lib. 1.Eleg.12 .
Mlle refrenataquas , obliquaquefulminafl-"! Invidie fuimus? nū nos Deus obruit ? an qua
ftit , Leita Prometi tis dividit herba iugis?
Illa loco ſilvas ,vivaqueſaxa movet: Non fum ego, qui fueram .
Per tumulas errat ſparſis diſtincta capil - Petronius arbiter inducit ſagam fic
lis ,
gloriantem ;
Crtaque de tepidis colligit oſfa rogis: Quicquid in orbe vides , paret mihi. Florida
tellus, T 2 Cum
1 Epi.HipSypiles. b Elegic Eleg. 8.
ار DISQUISITIONVM MAGICARVM
Dimovere nives impulſam fidere Tethyn . Et ſolem & aftra vidit ,& vetitum mare
Reppulit Hemonidum defenſo littore car . Tetigiſtis urſe temporum flexiviceis.
men , Aeſtiva tellusfloruit:cantu meo:
Terra quoq; immoti concuſsit ponderis axě. Meſfem coacta vidit hybernam Ceres,
Et medium vergens ,niſu titubavit in orbem . Violenta phaſis vertit in fontem vacca ,
Tanta molis onus percuffum voce receſsit, Et Iſter,in tot ora diviſus,truceis
Profpe&tumque dedır circā labentis Olympi. Compreſsit undas omnibus ripis piger:
Omne petens animal lethi, genitumque no Senuere fluctus tenuir inſanum mare
cere . Tacente vento ,nemoris antiqui domus
EtpavetHamenias, & mortibus inftruit ar Admiſit umbram , vocis imperio medo
teis. Die relicto Phebus in medio ftetit,
Has avida tygres, & nobilis ira leonum . Hyadeſque'noftris cantibus mota labant.
Orefovent blando ; gelidos bis explicat ort | Apud eundem non minora fibi vendi
beis car Nutrix illa :6
Inique pruinofocoluber diſtenditur arvo : Attivasmagicis ferè
Viperei coeunt, abruptò corpore,nodi. Coniugia nuptæ precibus admixtis ligant,
Humanoque cadit ſerpens affilata veneno. Vernare iuſsi frigorein medio nemus:
Esmox :illis & fidera primum Miſſumque fulmen ſtare,concuſsi fretum
Precipiti dedu &tapolo , Phæbequeferena Ceſſante vento , turbidum explicui mare ,
Non aliterdiris verborum obſeſa venenis Etficca tellusfrontibuspatuit novis,
Palluit; & nigris terrenisque ignibus arſit; Habuere motum ſaxa diſcuſsi foreis.
Quam fi fraterna prohiberec imaginerel- Pmbra fteriſtis,á mea ruſsi prece
lus , Manes loquuntur,fonuit infernus canis.
Infererentque fuas flammis cæleftibuum- Mare, terra, cælum , Tartarus ſervitmihi .
bry : Nox mediafolem vidit , & nocten: dies,
Etpatiturtantos cantu depreſſa labores. Nihilque leges ad meos cantus tenet.
Dones fuppofat as propior deſpumet in her- Denique, & pueritiæ meæ laboracſtu
bas dium Claudian.c
No& urnis Hecaten , & condita funera traxi | tione agentium & patientium per alte
( Carminibus victura meis: multofque canen rationem , corruptionem , generatio
do, neinve ( quæ funt eius actiones media
Quamvis Parcarum reftarent fita , peremi. | tæ )poſle quidquam , quod naturam fu
Ire vagas querius , & flaminaſtare coegi. peret , & proinde, nec id , quo mutetur
Veraque non prono curvavi flumina lapſu ordo , feu lex univerſi : Sic Divus Au
In fontes reditura ſuos. Neil pana locutam , guſtinus & D.Thomas , a probatur à
Mefortaffe putes: mitatos cerne penateis. Scholaſticis auctoritate Apoſtoli.b Non the
Dixerat e nives ( mirum ) capere columna ! ſubiecit Deus Angelis orbem terre futurum .
Ditari , fubitoquetrabes lucere metallo . Vt interpretati D. Chryſ . Theophilac.
Tam multa , tam magna ſibi hæc va D.Thom . & Sasbaut. nonmalè. quan
nitas vendicat:quædam falsò, quædam quam revera verba illa de mundo no am
verè : led quæ faſsò, quæ verè , nunc no vo ſeu Ecclefia potius agant , cuius ca
bis,quoniam alijidomiſere, diſcutien- put eſt Chriſtus , & de quo non ſemel 1
dum eſt. rem totam certa methodo ad Prophetæ. c Meliusprobant ratione ,
ſua capita reducemus:illud ſemperme. quia pars non poteſt plus toio. Ex hoc
moria revoluences , quicquid damon po axiomate inferuntur multa particula
teft,in per cum ,ex pacto,magospoſſe:nihilqueria .
ficpoffe magos , quod nequeat dainor. Primò non poffe , Magos dæmonis
opera producere immediatè ullam for
QV Æ STIO X. mam fubftantialem vel accidentalem .
quia naturæ lex eft , lit corporeum ( ub.
Quid poſsint Magi circa ordinem nature iectum nequear a re incorporea inme
e leges univerſi ? diatè alterari :diabolus autem cítincor
poreus, forma autem illæ ex potentia
Aturanı ſibiparere, & legibus cun rei corporeæ funt educendæ . hinc fe
N
ctis univerfi ſuperiorem ſe ( ut le- quitur,non poffe diabolum immediate
giſtis) inagica gloriatur : ullam qualitatem corpoream & per
Mare,calum , terra , Tartarusſervit mihi ; manentem imprimere . v . g. calorem ,
Nibilque leges ad meos cantus tenet. frigus, albedinem , & c. d.
Falke in boc imprimis, da Soli Deo om 2. Non poffunt aliquid creare , pro
niparenti reſervatum. Naturæ ordinem : priè loquendo, ſivè ex nibilo , quia cau
njurare nequit, niſi auctor naturæ ; nec læ naturalis activitas non extenditnr in
Jeges univerſi refigere, nil qui fixit. id quod nihileft , hoc enim cft virtutis
fcicum & ratum eſt hoc Theologorum infinitæ .
decretum , nec motu locali ( quæ actio 13 Nec ex qualibet re naturali poffunt
elt immediata dæmonis ) nec applica- facere quamlibet. quia nequeunt im.
mediate
cio aut medicina , ficut faciunt homi. | vel patibula ; quoniam ex corporibus ta
nes.videlicet primo adhibica contraria viſcofæ exeunt exhalationes ;quæ , licut
caufa ,quæ alterius cauſæ vim exeri im- | dictum ,motu illo inflammantur, præ
pediat,v.g.limantile de mollibus lapi- cedere vel ſubſequi viatorem putan
dum filis ex Caryſto petitis , & inftar tur , quia' progreſſu citatiore homo
telæ contextis , in Alamıă conjiceretur, aerem commovet ; idcircò ficoneris
1
id no modo no ambureretur, fed fplen- | apprehendere, diffugere videntur, ab
didius, nitidiusý ; exiret a item li ada- aerepullæ .LegiNuperum ſcriptorem
manté admoveas, impedieturmagnes Iuriſconſultum d,qui cenſet hçc omnia
ne ferruin actcahat. b Sic fortè diabolus dæmonum eſle ludibria,& hissgnibus
gentiles decepit , quando fecit ne flam - malum genium inſitum eſſe. cur enim
ma exureret capillos luli , caur Servii alioquibominesfic (ait)pelliciuntin ftagno
Tullii aur L.Marcii, aut tunicam Ser rum fluminum voragines ac præcipitiar
vii Anagnini, Poteſt camen & alia pro non illa ( mi homo ) pelliciunt; ſed fir,
digii tam celebris cauſa reddi . Nempè quia nocturnum filentium , & Hamma
hosignes ex illo dammæ genere fuiſſe: novitas ignaris cauſæ metum ac con
quein vulgò vocant Ignem Fatuum : ſternationem inducunt ; & faciunt à via
cuius origo hæc à Philoſophis traditur.aberrarc, & fic in malum aliquod rụe
Exhalationes ab aere frigido, & nimis re,præſertim in fumina vel ſtagna.Na
condéfato , propè nos detineri:pofteà, cura enim ſua hiignes (ut Hainmæ quas
per vehementem quarundam exhala- , Æthna erucat in frecum feruntur ) et
tionum invicem luccedentium com iam voluuntur verſus aquas ( utrcate
a P 'stare.li.de defeauoraculor. b Plin . lib . 37. cap.4. D. Aug.lib. 11.de ciu ,Deic.4 .
cvide Var. Æneid. z. iu. lib , 1. Plm.lib 2.6.107 obfequente de Promi. dLibri demonolai.
cap. 3 .
LIBER II. QVÆST. X. 161
ſophorum ,a ignis duo ſunt genera ( ſeu 1 & non dubito,nulla reddita rationc phi
partes porius )Hamma & pruna: pru- loſophiam evertit: codem jure,quo fi
næque proprium lit, vrere ac non lu- | dem ; ut in Deum , ſic in naturam jus
cere ; Hanimæ verò , lucere & vrere, libi ufurpans: Lunam vocat,illas, quas
quando perfecta eſt Hamma ; quando dixi Hammulas : aut fi lunam vidit e
verò imperfecta ( ut de qua agimus ) ! quorum auribus inſidentem ; vidit,
tunc tamen poflit lucere ; licet vim quando lunaticus. Et tamen hanc cen
urendi non habeat. Et nomen fatis in- fet eſſe unam firmiſsimam o certiſsimam
dicat , hunc non verum eſſe aut perfe- ! ( verba ejus lunt) demonſtrationem ,quod
& tum ignem , ſed quid igni ſimile, ficut omnes illa impreſsiones;ut vocant, fintopera
caprificus & ficus facua non vera eftfi- Dei,vel etiam damonum . Iris, & cometa
cus,led degenerás quid & ficui ſimile. ! quidem ,ſecundum illum , Dei; cætera
Confir.nant , quod narrantb ad aquas dæmonum ſunt, Gaudeant tali Do
Scantias fainmam exire : quæ invalida Core,quiamant delipere. Quod verò
le quando tranſit , nec longè in alia legimus de erraticis Aammarum glo
materiâ queat durare: & luper huncig , bis humanam edentibus vocem , & de
neum fontem , quæ illum contegit fra: reſecto cadaveris cú huinero coſtiſque
xinus, æternam virere cernitur: quod brachio dextro , in uſum luminis no
non foret , li hæc flamma vera perfe- cturni: cujus extremi digiti Māma ſul
Caque foret. Talis etiam albus ille qui phurea ac violacea tantiſper arferunt,
polt tempeſtatem nautis apparet , & dum ſtriges venenum malum totum
fuper maluin, naviumque armenta fi- dormienti infudiſſent, idý; quod con
dens , nihil adurit : Gentilibus Diofcu- ftituerant totum perfeciſſent, demum
rorum feu Caftrorum alba ſtella , no Aamma extincta tá integros illibatosý ;
bis S.Telnius dicitur. c Videte nuncin- | manliffe digitos, quam li lumini fomi
Signem marhæologi Lutheri Meteo tem nullú antè præbuiſſent,quod Ma
rologia.commentar.in c.9.Ge.fo.146. de i gas ,quoties volunt, facere Remigius de
iride diſputans , non contentus Iridem alleverat, id omne idein rectè ad dæ
cum Halone vel Corona confudiſle. monis technas retulit. Ceterum quod
ſubdit : Ego non dubito feltantes capras, i cl Claud . e canit in Aethnæ cacumine
volantes dracones; lanceas , á fimilia efnives illæſaspermanere , quia vaſtum
ſe effectus malorum fpirituum in aere fic lo- | illud incendium ſub nivibusfervare fidē,
dentium ut aut terreant , aut decipiant ho- 1 & lambit contiguas , innoxia flamma prui
mines: gentes flammasin navibus apparen - nas,hoc nó eſt fabuloſum (Tuffragantur
tes iudicarunt Cuſtorem & Pollucem effe. I enim hiſtorici , philoſophique f ) ſed
Et apparet aliquãdo lunaſuper aures equo eſt abditum naturæ fecretum , fortè ,an .
rum . Hæc omnia certum eft effe ludibri. quòd Aamma nimis violenta propula,
demonum in aere. ]Sicillc per certum eft, 1 lione ejecta,minus activitatis habet in
V circum
a Galeni 1.4.de fimplic.medicum facultat.Platonis in Timeo do ipfius Timei Lu crib Plin.de
€ 107.c vide que dixicommen.in Kercul. Eur.v.14. dd.c.3. c de raptu Proforip. ' Istrabe.sok
*** .l'lin . Seneca.
DISQVISITIONVM MAGICARVM
oircumjacentia , quæ tam obiter artin - 1 præpofitus, homo idiota fanè,fed prudens con
git ?quod ſi verum eſt,pertinentad po dilectus Deo argutè refpondit: Vis (inquit)
Iteriorem activitatis impediendæ mo Pater , quoniam in hos fermones incidimu .
dum . A kerenim modus hujus impedi | utrum unus ex noftrisfratribus, ita fimplici :
menti fit per aeris interjecti celerem quodam modo Deo oblatus : an comes ifte
ac violentum morum , quo impedirur thus, publicètria vota profellsus, fuperiori
adio naturalis, ne fe in objectum in- ſuo obedientiam exhibeat finceriorem An
finuet. ficut folemus moto aere fimú, nuit ille ignarus, quidem ,libens.Tum Ieſui
ne noceat oculis abigere , ficut etiam ta ad hunc noftrum Marcum quam primum
diabolus effecit , ne difflueret aqua, converſus , qui ibi fortè accumbentibusmi
quam Tuſcia Veſtalis cribro portabato niſtrabat ,ait: Marie frater,biſodalesnoftri.
á Sic fammam tinctam atri dæmonis frigent : in virtutefanéta obedientiæ adfe
ſpectrum impedivit, ne Jovis Apum -
e rashuceis citd è coquina nudis manibus aro
ni fanum ablumeret ,donec divino mi- dentes prunas,utconfeftim calefiant. At ille :
raculo aquæ , benedictæ aſperſio dæt haud cunctabundus ( ut erat ad obedientia
mones abegit.b. prompeus ) nibilfore credens , quod fierinon .:
Sic ad Medcæ incantationes tauro - poffet , fi fub obedientia praceptomandare
rum flammivomorum halitum inno tur : feftinus nihil hafitans à coquind ad ?
cuum factum Poetæ canunt.Semiper e- menſam ardentes prunas quãplurimas am
nim Dei miracula diabolus conatur fi babus manibus iunctis ,abſque ullo detriment:
mulare.Scit lanctosper fidem (ut ait A to autlaſione ſuiportavit, utrique eas por-
poſt.) impetum ignis extinxiffe.Heb. 11.v. rigens ad frigus tollendum : quas iterum , is-
34.ut fecerunt tres pueri Hebræi. Dan . bente prapofito , cunctis admirantibus ad !
3.Luc fecit B.Franciſcus de Paula ,aliique locum unde detalerat deportavit. Hinc
uno contentus ero exemplo ,in quo , cú præpofitus ille Dominicus ultra modum
fide, meritum quoq; religioſae ſeu carobſtupefactus comitem ſuum intuetur, quafa
cæ obedientiæ reſplender.Scardeonius i idem effet illi ilicè præceptures. At ille co
ita fcribit : Accidit aliquando fortèforsi- gnita re nibil cunctandum ratus, quam pri
nâ, ut præpofitus quidam prædicatorum D. inum in hæc verba prorupit.Pater Reveren .
Auguft.illic apud hos ( leſuatos D. Colui de apagete, ne me iubeas tentare Deum ,ad
bini ſectatores ) ad prandium invitatus feram ,ſi voles,ignem ,prout føleo, teſtula ,non ;
accumberet : qui amotis epulis , femoriſque manibus.
arbitris, dataque loquendi venia, cæpit de At illi admirabundi ob tantam miracu
Dominico profeßionis merito-copioſe admo- lum hinctaciti inira jeftupebant: hinc teo
duni,arroganterque diſſerere: tacitè expro- pentino comites reſponſo deleitati, ſe mucud.
brās eis, quod profeſsionem trium votorum , infpicientes ſubriſerunt. Subrideat fortè
cam inter cænobitas connumerarentur,pu & aliquis leſuitaru hoſtis hæc legens,
blicè,palamquecum cateris monachis folita | At Scardeonius Ieſuita nó fiuit ,quin &
non profiterentur forma.Adid lefuitarum , Jileluitaram tenuem admodum cogni-
rionem :
a Valet. Máx.l.8 Tertul. Apolo.c.23. Minucisisin Odavio, Diang.6. 10. decim . Dei r.36 .
BLThorsores.lib.s.Hift.Ecclicap,211,
¡ LIBER II. QVÆST. XI.
tionem habebat , qui tum recens Pata tatio : libri ſunt corrigendi Abbatis,
vium advenerant.Ille namque nos vo . Fumi,Scardeonii ,& (miror ) id ab eis ,
cat Sacerdotes nominis Ieſu libr. 2. caſe s . qui nuperis editionibus præfuerunt,
fol.gs. Ieſuitas autem in prædicta nar non animadverſum . Veniâ plane dig
ratione d.libr. 2. claſſe 6. fol.113. vocat nus Fumus, fi ante Soc.leluinftitutam
il I
cos, qui propriè leſuati nominantur, F ſcripſit. Venia indignusBaleus hæret.
li auctorem ordinishabent B.Joannem Auglus in Lib.fcriptorum Britannia, qui
Columbanum , & ferè ad unum laici nos fingit,additis ( ut illi ſolemne ) fa
funt: nos auctorem habemus ordinis ! bellis, Theatinos eſſe, & Venetiis pri
noſtri B.Ignatium Lojolam , & in ſin mum à Paulo Caraffa , qui poftea Pau .
gulis domibus multos Sacerdotes. Illi lus IV.Inſtitutos.MinustamenMiran
ab UrbanoV.Papa,anno 1309. confir- dum.Anglo Calvin. nomen noftrum
mati fuere: nos primú à Paulo III. poft ignotum fuiſſe, ſed planè miranda ma
annum 1540. illi leſuati S. Hieronymi , lignitas & ſtupor Pariſ.advocati,Papy
nos clerici Societatis lefu fumus vocati. rii Maſſoni : qui cum in noſtra ſocie
deillis lege Paulum Mocigiam libr. de tate non paucis annis vixiſſet; ut rabula
orig.religionă.c. 33. 35.denobis vitam fori fieret , eam deſerensmaledicentiæ
P.ignatii Loiolæ à Patre Petro Riba i qualityrocinium fecit , in nomine no
3
deneyra, & P.Petro Maffeio accuratè ftro inſectando.nam in Pauli IV . Pon
delcriptam . Erravit ergo Scardeoniustificis vitæ rapſodiis, ſcribit nosin Hi .
*
in nomine,ut& cæteri ; quileſuitas cú fpania Ignatianos: Nolæ in Campania
leſuatis confundunt. Etex hocerrore iefuinosvocari, & ſic ipfe appellat : cur?
Bartholom.Fumus in Armill.aurea verb . ne noviſſe videatur , & ut apoftafiam
religio.num . 4. latis inconfideratè negat i tegat,malè noverat ,à quibus iàm malè
lelutas proprie religioſos eſſe & au tam malo exemplo defecit. Si tam pa
corem laudat Abba . in rub. de regular. rú illi noti, undè, aut qua, in intima ſe
num . 3. qui tamen duntaxat fcribit eos arcana cordis ifte cordiú & renú fcru
non propriè dici regulares : quod & tator penetravit, ut nihil vereatur af,
ipſum falſum . nam leluitæ utrumque firmare:cosfibifolos videri ſocietatein
lunt Regulares , qui regulam certam cum Jeſu contraxiſſe: & in co nimium
profitentes: clerici ſunt religiofi ,quia lapientes eſſe, quod ſe putentcælo vel
quidem tria vota etiam ſolemnia, quæ ipliquandoque imperaturos: Qui cor
Abbas requirit, emittunt; & nihilomi- ! dis eorum tam penita perſpexerat ar
nùs qui ea non emittunt , ſimplicium i cana, quo potuit pacto noméignoraſ.
emillione religioſos efle PP.Maximi, ſe;fi nec noménoverat,nó porưit ſe in
Gregorius XI . & XIII. definierunt . hæc latibula profunda cordis penetral
Verum Abbas errabat in facto : & Fu- j le.Tenco te Spiritus apoftatice.Brutio
mus imperitè Abbatis ſententiam ex rum brutus ifte mos eſt, ut quos Hagi
Gerplir, ambo autem de Ieluatis pra- tiosè deſeruerunt , quia diſciplinama
dictis loquebantur.nam Abbatis tena. non ferebant;illos infrunito ore & lin
porc de Ieſuitis nulla.dum erat cogi- gua virulenta conentur proſcindere,
V 2 ne non
164 DISQUISITIONVM MAGICARVM
ne non meritò transfugiſſe videantur. runt a , Conclufionem noftram D.Au
Ad rem redeo à diverticulo , in quod guſtin.confirmat. Veteris fabulæ ori
me Scardeonius pertraxerat. go nata ex ignoratione caufæ , cur luna
naturaliter deliquium luminis patia
QV ÆSTIO XI. tur tefte Plutarcho c, & veteri quodam
poeta cuius fragmentam , ut à Turnc
Que Magorum poteftas in orbes cæleftes bo d accepimus, digniſſimum eſt, quod
fidera d elementa? pluribus locis legatur.
Sed tamen incurrus per pondera terrea ni
Erendi ſunt Empedocles, Soſipha tens.
Free
nes, Apollonius, Virgilius & alii Dicam quur felloliveſcat circulus orbe,
poetæ , ut quæſtione præcedente do- Purpureumque iubar nivei cur tabeat oris.
cui,plus nimium Magis tribuentes:fe Non illam , utpopuli credunt, nigrantibus
rendi,quia gentiles: led quis ferat ho antris :
minem Chriſtianum , & qui Catholi- Infernas ululans mulier prædira ſub umbras
cusamat audire. In parabata vincto ,ſic | Detrahit alrivago è ſpeculo , nec carmine
canentem ? victa ,
Verba vel alto errantia cælo . Vel rores tygias *
siſterefydera,verba patentem Vincibilemque petit clamorem . quippe per
Noctispoſſuntducere lunam . athram ,
quod ethnicum eſt , ſtolidum eſt , & Quà citimus limes diſpefcit turbida puris,
mere fabulofum . Inviolata meat: ſed vaſto corpore tellus ,
Primo, nec cæli,nec liderum motum Qua medium tenet ima polum ,dum lumi
fiftere,vel eorum ftatos curſus retroa nafratris
gere magicen pofle. hoc enim foret u Detinet umbriferis metis, tum fidere caffo
niuerfi ordinem turbare. Hinc vero Palleſcit teres umbra rota :dum trăſeat axě.
concidit tabula veterum de lunæ de- Aggerei velox tumuli,fpeculoque roſanti.
tractione : non magis confentanea ra Frateriis reparat per cælum libera flam
tioni, quàm recentior noſtris tempo MAS .
ribus ridicula populicujuſdam opinio , Addit poſtea multa difertiffimè,
arbitrantis lunam ab afino epotam : quibus hanc fententiam confirmar , ibi
quia pecus Arcadicú de Aginine bibe- legerepoterit, quem capit priſcorum
rat, in quo noctu lunæ facies, ut fit,lu. I poetarum leétio.
centis reddebatur cum biberet:eoque Secundò nequeunt integrum cle
recedente fubita nube luna velata vi mentum deloco fuo naturaliin alium
deri dediffet : ideò miferum Sileni ve- transferre: nec partes ; quibus integra
etoré in carcerein conjecere , in eqnu tur mundus,collere vel luo movere lo .
leum egere, & alvo refcifla, ut lunam co. Ratio eft eadem , quæ præcedentis
mando redderct , fæviſfimè exentera- | conclufionis, eſtôi lententia comunis
Theo
Theologorum ,atque hoc voluitFirmi- | boc fanguine litabat. Nec minus ab huius
lianus ad D. Cyprian. ( cribens . Terræ - agello grando ſe avertebat, quam ab illo , in
notustamen poſſunt efficere: nempè quo maioribus hoftijs exorata erat. Rario
inmillo quopiam vehementi ſpiritu in nem huius rei quidam quærunt. Alteri ut ho
cavernas terræ , vel vehementer agitato mines ſapientiſsimosdecet , negant poſſe fieri:
aere, qui in terræ viſceribus elt inclu llt cum grandine aliquis paciſcatur, & tem
lus. Non id poetæ tantum afferuerunt, peftatesmunuſculisredimat , quamvis mil
ventis magos imperare: fed & Philo nera Deos vincant.
ftratus, dum fcribit Apollonium apud Alteri ſuſpicari ipfos aiunt, eſſe in ipſo ſano
Brachmanas duo dolia vidiſſe : quibus guine'vim quandam potentein avertenda nito
apertis , imbres & venti erumpebant, bis ac repellenda Sed quomodo in tam exiguo
claulis ſerenitas & tranquillitas aeris ſanguine poteft effe vis tanta , ut in altum
redibar. Sopater quoque Philofophus, penetret , & illam fentiant nubes ? Qı!aned
affectus ultimo fupplicio fuit , quòd expeditiùs erat dicere, mendacium & fabula
accularetur carmine magico ventos í eft: at Cleone iudicia reddebant in illos, qui
vinxille, ne annona Byzanitum invehe s delegata erat cura providende tempefiu
retur, a De Empedocle , & Rege , cui tis , quod negligentiæ eorum vinez vapuluf
cognomen , Pileus ventoſus , iam dixi- ſentjant ſegetes procidiſſent. Et apud nos in
mus .
XII. tabulis cavetur. NE QUIS alienos
Tertiò, quod huic affine eſt , pollunt FRVCTVS EXCANT ASSIT. Redis ad .
Magi tempeſtates ſedare , pollunt exci- huc antiquitas credebat , & attrahi imbres
tare fulgura ,& tonitrua, grandines, & cantibus ;& repelli : quorum nihil polle fieri,
imbres, & fimilia Meteorologica ciere, tam palam eſt,ut huius rei cauſa nullius phi .
& in agros quos volunt immittere. Ir- í lofopbiſebola intrandaſit .quàm fortiter
fiſit hoc olim Seneca Philoſophus b ita afferit, quod ignorabat ? aerem verbe
ſcribens; illud incredibile Cleonis fuiffe ! rat , ipfe fallas comminiſcens cauſas
publice propofitos xona sopůr zxas Specu- i quas refutet : nihil horum dicturus , ſi
Litores future grandinis.Hi cum fignum de- hoc pacto cum dæmone fieri ſciviſſet.
diffent , adefe iam grandinem , quid expe Audierunt hoc & legere læpiùs recen
atas , ut homines adpenulas difcurrerent, ant tiores illi,qui negant, tàm Catholici,
ad ſtoreas :Immò proſe quiſque,alius agnum quàm hæretici,d quorum potiſſimæ ra
immolabat , alius pullum : protinus ille nu tiones funt, ab homine nec unam aquæ
besalio declinabant , cum aliquid guſtaſſene gurtulam gigni poſſe; quali verò dica
fanguinis. mus , folum hominein ſuis ifta viribas
Hot rides ? accipe quod rideasmagis , fi perficere :ſed id dæmoni afferibimus ex
Gras nec aguum ,pullumve habebat: quod fine pactis conventis operanti. Addunt nos
damno fieri poterat,manusfibi adferebat,& , j impiè dæmoniadlcribere: cum in SS.
me tu avidasautcrudelesexiftimes nubeis:di- pruinæ , grandinis , pluviæ & fimilium
girem ſuum bene acuto graphio pungebat,& origo adfcribatur Deo . Quod non ig
V 3 nora .
a Eunapiusde viris Phil.ign Suidas, bli. 4.natur.quas. Calcagn an :I onzinibisques
dryerasmedicus. Fodemannus jurista
1166 DISQVISITIONVM MAGICARVM
norabamus;ut nec illud plurima paſlim | do vult poſſe, licet alias tum tempeftas
Art
in S. S. tribui Deo , quæ tamen conſtat nulla naturaliter fuerit oritura. Scio;
humanas vires non ſuperare: ut percu Furchardus libro decimonono . Decret, titul.
tere , occidere , Tanare, a Sed nimirum de artemagica.verſ. credidiſti unquam , idé.
Deus hæc omnia facit ut caula efficiens negavit, & eenſuit magos id credentes
principalis, independens ,ut univerſa- elle ſuperſtitiofos, ſuperſtitioſi ſunt,
lis : creaturæ verò, utcauſæ efficientes, quia magi: item ficredant ſe hæcetiam
particulares , dependentes , ac minùs non permittente Deo poffe; immò & a CE
principales.Ulricus Molitor, in Dialogo hæretici tum forent, ex hoc capite. Sed
Auſtriaci,paululum deflectit ab aliorum rectè ſentiunt ,fifuppofita Dei permiſ
errore, & ingeniosè comminiſcitur,dia. fione,vipacti, ſeid per dæmonem poſſe
Herode
bolum quidem non poſſe aerem turba- facere arbitrantur. Et hæc omninò le
Cena
re,grandinare, &c . cùm vult ; nihil ca- quenda , quæ eft communis fententia
men adfert ad probandum , cur id ne Theologorum , & luriſconſultorumb
queat : ſed quod quando futuram præ- probatur Primò , ex S.S. Nam ibi Sata
videt tempeftatem , tunc ſagasimpelle- nas c facit ignem de cælo decidere &
re ad faciendnea, quæ procurandæ té- abſumere fecvos ac pecorælobi:excitat
peftati facere cófueverunt, & iis perſua- quoque.ventum vehementem , qui fi
dere rebus ſeu factis illis hanc vim ,con liosac filias convivantes ' ruina oppref
citanda procellæ ineſſe;non nego ,pofie lit : quæ diabolum metibifeciſſe patres
id aliquando contingere , fed utpluri- orthodoxi docent d .Deinde grandine ,
mun aliter fieri contendo . Ná lagæ t qua Ægyptijpuniti , expreſsè S.S. dicit
nanimiter confitentur,fe quandocum- per malos Argelos immiſſain e. Tertiò
que lubet hæc poſle perficere: & idcon- le offerunt quatuor argeli ſtantes ſuper ,
firmat experientia , quoties à iudicibus terræ angulos . ventorum flatus im
& invitæ coguntur :fequicur enim effe- pedituri , & fic damına viventibus illa
cłus , dæmon ergò id ex pacto condiéto turi maxima
turi max quos
f: quo
ima f: s eſle genios ala
ad fignú concurrens perficit. Fallitur e- i ſtores plerique Sanctorum cenluerunt ;
tia Molitor , nimis iciunè & frigidè hic 3. Denique cur ab Apoftolo toties vo
& toto livello diſputans,dū probat ,ſine 1 cantur dæmones,principes aeris huius?
Dei permiſſione hocdæmonénon pofs i potiſſimum propter magaam in aerem
fe: quis unquam Catholicorú hocnon poteſtatem . Hoc confirmat non mo
ałcruit? omnes claramus permiſſione do lex vetus XII. tabularum , quas
Dei neceffariam efTe : at contendimus eo nomine laudant Plinius & Divus
Deo permittente, & caufis naturalibus Auguſtinus h : fed & Imperaroriæ , &
non impcdientibus dæmoné id , quan- | Pontificiæ ſanctiones 1. Confirmant
& ij.
a Deut.31.V.39.1 Reg. 2.0.6.cum finil. b quos citar.Binsfeld.q.40 . in l.4.C.de malefi.
mashe.cui addo Holoze li devera és falf propyoc 19. c Iob.i.v.16.60519. d And.Cafariens.
in c.3.Apoc.verf.13, D.Thornog alii in lobi.v.19. Exo.99.Pfal.77.0.49. de quo ibi Opr.D.
August . f Apoc., 0.1.recogn. D. ED.Cle.li 4 Hie.l.7 .in EJ.D. Arg.l.s. contra lulian . c.
Swabus in Apo . h Plin.li.28. Nar. hiftor.c.2.01.30.c.6 D.Aug. l.8.decin, Do.c.19 . 1.l. mul
ris 6.C.de realefic ,c «nec mirum 16-9.5 . bulla Innoc.S.com.maleficos,
LIBRI IIT. QVÆST. XI. 167
& j . quos citavi Patres omnes , Cle- , impotes fiunt:utmortui videantur: fed ubi in
mens, Hieronymus , Auguſtinus, An- le redierint , mel aqua & marzo mifcent,
dreas Strabus , Divus Thomas, & alij : 1 quibus permixtis nubes afpergunt. Die ſe
præterea complures , ut Orig libr. octa- | quenti nobilem aliquem , aut confpicuum og
ne cont. Celf. loan. Salisberienf.libro primo, venerandum quempiamfenem in lectum de
capite decimo , Henricus Theutoricus-,.quem ponunt, ſubiecto lento igne , atque ubi ſudare:
ſequitur Cartipratenſis libro fecundo, cap: cxperit, ſudorem vaſe excipitMagus; anferi
57. part. 29. Quartò probatur hiſtoriis no fanguiniadmifcet,atqueex radice expref
& exemplis , de ventis & tempeſtate le- Se aqua rurfum in aera iactat , nubes ut tin
data à Magis tempore Xerxis ,teftis eft gat :rogat , per ſudorem ,fanguinem , & a
Herodotus 4. De Finnis & Lapponibus quam , ut defideratam pluviam largiantur.
Lic ſcribit Olaus b: olim miercatoribus ven- Quod ficafu ca eo die quo ſunt ſuperſtitioſe
tos venales exbibebant, tres nodos Magica.pluat ,gratias agunt ſtellis,magumquemul
arte facratos,quorum primo ſolutoplacidos tis , muneribusornatum efferant. ] Tantò
ventos,ſecundovehementiores , tertio vehe nimirum Diabolus facilius ſtac pacto,
meniiſsimos fint habituri. [ Oliin Ari- quando pluvia vel grando in perniciem
fæus docuit incolas Cycladum certis aliorumdepofcitur , ut vix unquam tal
ritibus ac hoftijs Etelias æſtivo tempo lat , quam quando in commune bonú,
se clicere, & lic luavi frigore ſqualo- quod hi pofcunt Indi , quos ut pluri
rem & fterilitatem ab agris arcerec: demum ludificarur: cum tamen noir mi
pluvijs cælò devocatis per Magos , ple tius eorum Magi , quam noſtri ſortiarij
na funt veterum monnmenta d . Plu- vi pactioperentur.
viam etiam Cianitæ Indi ridiculo ritu Nemini porro videri debet mirum
Tamque paganum ſeſe vetrant , potionem convenire gregatim ad ripam vel ſtagni vel
quendam manibres tenent, quam ubi nobilis ruli alicuius, maximequeſiquis effetquem
alicuius adoleſcentula manu porrectam ebi- ! ſolitudo praterzintinin oculis fepoſitum ha
berint: 104 afénfibus abducuntur , mentiſque ) beret : atque illic aquas ; accepta a danone
virga ,
Lib.7. b21.3.6.16. c Victori.li,19.Varia led.cool , d Panjain Arca lic .Dion.Caſsiusdolo,
56. Xiphils. in Anson
ONVM M
168 DISQUISITI MAGICARV
virga ,tantifper diverberare ,dum vapores fur | unum lepidum , horrendum alterum .
moſque abunde excitarent , quibuſcum una In ditione Trevirenli ruſticus fuit , qui
ſublimes efferrentur.Illud deinde,quod fic ef- . cum filio la ſua octenni, caules planta
ſet excitatum , ſe in nubes denſasaccaligino- | bar in horto :filiolam fortè collaudavit,
( as induere : quod poftquam vna cum demo- quod aptè hoc munus obiret illa , ſexu
nibus ei effent involuti , agerent fellerentque ! & ætate garrula ,ſe noſſe alia facere ,ma.
qua erat libitum , ac tandem multa pre- gis ſtupenda iactat,pater, quod id foret
cipis atum grandine in terras decutérent. ] | lciſcitarur,lecede paululum , inquit , &
Hic nullam puto deceptionem aliam in quam voles horti partem ſubitum PH
intercedere, quàm quod diverberatio imbrem dabo , miratusille: age ſece
ne lua ſe putant vapores illos excitare: dam ,ait :quo recedente,ſcrobem puella'
hoc dæmon facit ;& ſtriges effert perfodit, in eam de pedibus ( ut cum He
aerem in ipſis nubibus & ne præfocen- bræis loquar pudentius)aquam fundit,
tur , præber remedia . Siper nubes fe. eamque bacillo turbidat , neſcio quid
runtur, an negandum illas, dæmone lubmurmurans. Et ecce tibiſubitò plu
differente ,ex nubibus in terram decide, viam de nubibus in condictum locum .
re pofle? fed dehoc poftea. Remigius Quis ( inquit obſtupefactus pater ) te
addır ſolitas aliquando priuſquam fic hoc docuit? mater,relpondet , huius&
undam diverberent , in eam imittere ol. aliorum fimilium peritiffima. Zelo in
lam fictilem , cui aliquid arcanum dæ. citatus agricola, poft paucos dies , invi
mon incluſerit; vel etiam lapides, ad ea ratum fe ad nuptias ſimulans , uxorem
magnitudinem , quantam voleb.int cum gnata , feſtinė nuptiali modo ex
grandinem decidere: Interdum cande ornatas in currum imponit, in vicinum
las tantiſper in ſtagnum devexas , ac lu- oppidum devehit , & iudici tradit ma
mine pronas tenere ; dum ſtagnum af leficij crimen ſupplicio expiaturas , hoc
fatim guttis illis defluentibus imbuil- mihi fide digniſſimorum virorum nar
fent ; pulverem præterea medicatum in ratio ſuggellit: ubi notandus modus
aquas (pargere.Vt plurimum uti ad di- ſcrobiculam faciendi, & quod in cam
verberanda m aquam virgis nigris à ieceris bacillo confutandi. Sic intelli
dæmone datis , & his conſtancillime a- i gendum illud Propertij , deanu , quæ
quam flagellare, & diras fimul verbo - laga', lib.4.eleg s .
rum execrationes ingeminare. Quæ Quippe & Collinas ad foffam moverit
dam etiam confeflx , dolia tranſverſa berbas
per nubes à ſortilegis dæmone auxi Stagnaſque currenti diluerentur aqua.
liance impelli, donec loco , quem ani Sequens exemplum lovinianus Pon .
mo deſtinarunt ſuperimpendeant: tùm ranus memoriæ mandavit a . Ferdinan
dirumpi illa in faxi & Hammas, & ve dus Neapolitanorum Rex Marcos oppidum,
loci impetu obvia quæque vaſtare ac arcimontis Draconis ad Maſsicorum mox
conterere.Multa retert idé exempla , d . ftium exitum fitæ ,fubiectum , Andegavenſium
cap.25 & libro codeni cap.26. addam duo, factionifavens,artta ubſidionepremebat, &
defects
aliis.belli N apolir.
LIBRI II. QVÆST. XI. 1169
defe & u aquarium prope ad deditionem com bani,ac aliorum in Germania , & Aqui
pulerat: cùm quidam impij ſacerdotesmagi- tania ad impetranda commoda anni
gicis artibus imbres elicere aufi ſunt.Inventi tempora , contra quos in Cantabria lio
enim ex oppidanis atque obſeſsi ſunt , qui no brum de ſuperſtit. Martinus de Arles
durkis tenebris deceptis: caftrorum vigilijs, edidit; videri initium accepiſſe à ſuper
per aſperrimas rupespartim profecti ad lit- | ftitione magica , & taciti pacti iure quă
tus,trahentes ſecum'imaginem affixi ad cru- optimo ſuſpectos haberi . Nam & Vin
- cem Chrifti, maledictis illam priusac dirocentius Belluacenſis prodidit a Con
proſecuti carmine,poft in mare execrxbundiftantinopolitanos,ſuaſu cuiuſdam Ma
immiferint : cælo;mari ; terriſquetempeſta- gi, D: Virginis imagine in mare demer
la tem imprecati. Quo etiam tempore ſacerdo- la,Saracenorum claffi tempeſtatem im
Lê tes quidam mortalium omnium ſceleftiſsimi, miſiſſe. Nonneanimadvertis ( Lector)
t dum ſatisfacere prophanis milicum artibus ſanctorum effigies dæmoni admodum
studenr, ritumi nefarium ſecuri ( quo , ut di odiofas eſſe hinc licet colligas quo no
and
ftum eft,ın buiuſmodi elici imbres putantur) Itri iconomachi genio agantur. His ni
afinopro adis foribus conftituto,tanquam a hilobſtat Canon Concilij Bracarenlis
T).
IC genti animam , cecinere funeftum carmen , primi. Anathema dicens ei; qui crederet alie
poft divina Euchariftia in illius os palatum- quas immundascreaturas ( Diabolum ) &
&
que inietta conclamatum afinum funereis tonitrua & fulgura, & tempeſtates, & ficció
cantibus virum tandem , ibidem pro templi 'tates,propria auctoritate facere,cum Priſcil
foribus humavere. Hic veròvix dum profe- iliano. Vera enim ſententia Canonis eſt
doſacro, obnubeſcere aer, ac mare agitari damnare hæreticosillos, qui cenſebant
10
ventis cum cæpiſſet, dieſque medius offundi eum primum eſſe principium , & virtu
tenebris ,ac nunc cælum micaret ignibus, tem creandihas res habere diabolum,
nanc lux eriperetur, tonitru cælum terræque caſque producere poſſe, etiam non per
borreſcerent, volitærent evulla ventis arbo- mittente Deo, quæ omnia ſunt hæreti
diſeiſaque fulminibusſaxa complerent ca , & Mago Priſcilliano digna.
auras fragoribus: prorupit tanta è nimbis At quod à nobis nunc aſſeritur, id
pluvia ,imbreſque tam validi, ut non ciſterna | divinæ & humanæ fapientiæ placitis
modò colligendis aquis fatis nox effent , fed į planè contentaneum eſt , & experiencia
arentia faxa,rupeſque exuifta ſolibüs,torren- compertillimum , non de pluvia , &
tes undequaque prolapſos diffunderent. Ita ! grandine , & ventis tantum : ſed de ful
Rex , qui fole in ſitipotiundi oppidi per col mine quoque , cuius eadem ratio eſt.
locaverat,fruftraab ea babitus, ad Savonem Andreas Cæſalpinus Peripateticus , in
veteraincaftra redule.] Eo lubentiùs iſta | Demonum inveſtigatione capire undecime,
adſcripſi,ut moncaris mi(Lector )ritus, 1 ita ſcribit : Viri repertiſunt,qui non folum
qui per abuſum , & prælatorum negli- grandines, fed & fulmina concitabant, non
gentiam quafdam in regiones irreple. I tamen ladere poffe fatebantur , quofcumque
runt, trahendi crucifixi, & ſanctorum , vellent:ſed eos tantum , quos Deusdereliquiſ
imagines,urlancti Martini , fancti Vr. l ſet . ( hoceſt , fic reor, qui per mortale
X рес
a lib.13 Spec.Hif.c.147.
to DISQUISITIONVM MAGICARVM
peccatú Dei gratia excidiſſent. ) Eorim | nomine faveret ifdigerdes: Magi, timentes
quidam hunc modum fervabat , in campis ſua religioni,quacumque Rex effet tranfitu-
Principem demonum invocabat , orabát rus , illic intolerandum fætorem excitant,
que , ut aliquem ex fuis mitteret , qui defti- calumniamque confingunt ; comites Chři- .
natum à ſe percuteret fulmine : cui pofteæin ftianos iftius eſſe artifices : ſed deprehenſive
bivio pullum nigrum immolabat & in ae penitius cognita Magi ſupplicioaffe &ti ſunt .]
Tem proijciebat : quem cum poſtea damon Ita Nicephorus libro decimoquarto ; Hiftor.
affumpfiffet , procellam acerrimam conci . Ecclef.c.18.
tabat cum fulmine,ſed raro in hominem de 6. Poflunt Magi impedire ignis a &i..
fignatum cecidiſſe.] Nimirum plus dæ vitatem ; ita ut quis innoxius per pru
moni Deus ſolet in agros , quàm in ho nas ambuler, & non comburatur nifi
mines permittere . Deus impediar , deſolet in ſunimo da-
Quartò , ut tempeſtates , fic & tenemnatis ad igyem . ) Sic enim olim Dia-
bras excitare poffunt legi apud Marcú næ Caltabalis facerdotiſlx non lædes
Venetum a. Tartaros adeò pollere da bantur ab igne(Strabo libr.s ) Sic Hir-
monum præſtigijs ;ut tenebras cum ve- prin Phalilcis per ignem illæG ambu-
lint , & ubi velint; inducant: ſemelque labant,teſtibus Strabone lib. 12. & Plio
1. à latronibus kac arte le circumventum , niô lib.7 . cap.2. Sic poffunt facere ne
vix evaliſſe. Haitonus quoque narrat bo quis aquismergatur, utquotidiè vide
prælio inclinatam Tartarorum aciemr mus fieriin Proba aqua frigidæ : poro
à vexillarioMago: qui præcantatione ſuntHuvios ad tempus fiſtere, fontes
tenebras hoſti obſcuriſlimas. offudit; venis exſiccatis durare ; ſcopulns & laxa .
reftitutam viciffe . novis fontibus terra productis diluere ;
Quintò , poſſuntaerem & aquam | aquas dirimere,& in caput repellere, ut
certisin locis corrumpere & tabificam retrofluere videantur; quod ſuis tem-
lethalemque reddere iuxta Origenem poribus accidiffe Pliniuscfatetur. De
d. 1. 8. & probatur ratione , quia pol- , nique poflunt
poflunt;; per mineralia quædam, .
ſunt ijs tetrum odorem conciliare,qua- meteorologica opera facere: qua etfi
liseltItaliæ Avernus , autludææ mare videantur prodigioſa , ſunt tainen na-
mortuum .Deaqua id facilius eſt crcdi- į ruralia :ur congregare in cavernismon.
tu : de aere probatur , quia licet aer con tian mineralia aluminoſa , & nitro
tinuò fuat, vim tamen habet imbecil . commixta fuccendere , & fic ſubitam :
lam ad cehftendum , fed levi momento excitare nubem , quæ ad mediam
frigefcit ac caleſcit . fic ením idem in aeris regionem elevata,ibi
autumno manè frigidus, meridiè cali tandem in imbrein re-
foluatur :
dus , ſerò tepidus , quitam mollis ad ca
lorem , cur durior ad odorem tetrum ?
Denique cuin Maruthus Meſopotamia
Epiſcopus legatione fungeretur apud Ifdiger
QVÆS
dem Perſarum Regem , & Epifcopo pictatis
denovo haspeſtes , fed undique celeri-- cerer : talis etiam ille dæmon Mogunti-
ter ab eo collecta in unum locum con nus , diffamator'mirificus, de quo ly-:
gregari , quod qum facere pollit , nihil coſthenes in prodig.anni858 & dæmon
eltainbigenduin.Luposillos: quia gre- alius ſanctum quendam monachum in
gi & 'ovili certo ac definito ; & cuiiuli, Lufitaniæ Santareno exhibens,de quo 1
& quantum vult iubens , nocent & in- infr.1.6.6.2.q.3.fe&t.zaPoſlenreciā; quod
fi diantur, verifimile videtur, dæmoncs tenct Cumanus,in lucerna inquiſito.n.13.
elle ; qui fpecie lupına talem pauperiem in fine ,affumpta hominum innoxiorum
ficiunt.Locuſtas,& reliqua inſecta, & figura in convenribus ſuis comparere:
mures : quia ex putredine naſci por fi Deus id non impediret: quem id ha-
ſunt : nihil vetat , quin activa pallivis atenus permififfe mihi & illectum &
applicando ; dæmonem producere ex . inauditum adhuc in crimine Magia: in
materia diſpolita poſſe . cenfeamus , quo pactum cum dæmone intercedit::
tempore tamen ad id requiſito : quod & , ratione huius pacti & conſpiratio .
brevillimumretram ipſi ſufficiat. nis fæderatæ , poteft & folet exhibere
Recentia exempla quotidiana ſunt, figas etiam ablentes , ur rectè Petrus
& abalijs congeſta plurimaai Et legi in Loyher.l.2.deſpectr.c ...contraAlciatum
Hilpania literas Inquiſitorum, qui cum diſſervit. . Quinimò lagæ omnes faten
Pompeiopoli verſabantur, & idle con tur , eos qur criminis huius ſeu padi
ftanter comperiſfe teftabantur, & con- | ſunt expertes & ’alienizrepræſentarein :
vincit auctoritas ſummorum Pontifi - i conventibus fe non poffe , quod multis
cum , quorum hac de re bulle exſtant: docet eruditione egregia, necminori
länocentij octavi ad Inquiſitores Ale- fide quam dignitate, TrevirenfisSuffraen
maniæ ; Iulij ſecundi ad Inquiſitorem i ganeus Petr .Einsfeldius cs ſatiſque maa
Cremonenfem, & Hadriani ſexti ad nifeftum eſt pertineread divinam proo
Inquiſitores Lombardiæ ,Vide' spineum | videntiam , utin innocentes nihil tale :
gi deſtrigibico15 : 1 perfidia poffit: fi verò ad tempus breve :
4.Pöllunsignedomosablumere , ur aliquando conſimile quid Deus pera
contigit“ integro oppido Sciltochio , I miſerit : mox lanèdæmonis technas,uc
quod in :Suevia anno 1533• fuir à qua- araneorum telas diſijcit ; & innocen
dam ſaga concrematum , b ciam farram tectàmque tuetur : quod !
s . Poſſunt alienæ famæ nocere;mul- ! legintus de Beato Silvano Epiſc. Naza .
tismodis,primò,dæmoniacis præſtigijs / reno d: & de B.Kunegundi(apud Krát-
& ludificatione ſenſuum : ut Cenoma- i zium ) fic diffamara per dæmonein de
nenſisille Triſcalinus : quiinſimulavit fupro :de multitudine illa dæmonum ,
parochum geſtati ſub brachio cbarta- quinocturnú convivium celebrabant,
rum luſoriarum pro breviarro manipu & ſe hofpitij vicinos atque vicinas falſis
liiquod & ipfiparocho perſuaſit: fecit- larvis mentiebanrur: fed fraudem D ..
que,utrubore fuftúlus, volumen abij- I Germanus patefecit 'e. Faciliùs Deus .
permic
a Vairol.j.de Faſcino.cap 1. Binsfeldio og aliis. b Lycoft :1. de prodig . c de confeffo maleficia.
infinisiedm leginda D.Hieron.fi fides huic legenda conftaret. con vila s Germania -
imit LIBR I . QVÆS . XII .. 172
I I T
përmittat eos repræſentare imagines | hibebat ſuperioribus annis Scotus Pare
magoram , & eorum qui aliquando menſis, ex cuius epulis ſacuri, ut fibi
hoccrimine fueruntirretiti. Non tamé vil , convivæ , mox fame vera crucia
negandum , abſolutè pofle dæmonem | bantur:velex veriscibis: quos cum dx
innocentum exhibere formas , 6 Deus mon præbet fagis, utplurimum morti-
finat:qui cum id finit, vel fraudem ' mox cina ſunt; mali guftus & odoris terri, b ,
aperie urdixi; velpropter alia peccata ' ninnirum divina fapientia rarò permit
incorum remiffionem , vel ad maius tir ur ſuaves cibos apponat : ne gumijs
meritum & gloriam ſufferentiæ , id per- ! hæc ſit ad ineſcandum efficax illecebra;
mittit,Vidé,Bartol. Spineum quaft.d e
ſtri- fal ut plurimum deeft, fæpè panis for:
gibus c 14. apolog. 3.6. 3. Denique polo tè an ut divinis myſterijs orgia inſti
ſunt famam lædere : inſtrumentà male - ruát contraria? nám in veteri teſtamen
ficij certis locis reponendo : ubi ea in-| to panes propofitionis quotidiè co
nocentes iſti , quos volunt diffamare, ram Domino ponebanturc: & omnis ·
putentur abſcondiſſe : ut ſic illi proma victima atq ; oblatio ſaliebatur d , nunc
Teficishabeantur.Invenio id feciffe Mā etiam baptiſmo fal miſcetur , & in Eu-
mon dæmonem , obfeſſorem B. Euſto . chariſtia paſcimurvivifico Chriſti Do
chiæ virginis Patavinæ : quam Deo ma mini carne panis ſpeciebus five acci
idris gratiæ & gloriæ cauſa toto vitæ dentibus velata, an hæc odij caufa in ſa
témpore,quod illa patientiffime & fan , tein , & panemi: Non dubito , ſi Deus fie .
diflimè tranlegit ; energumenam eſſe nat , & ipfe velic , poſle & falem , & pa .
përmiſit: & cuiusdefunctæ corpuſculo nem , & benè ac opiparè conditos cibos
inſcriptú indelebili charactere inven- apponere , rarò id facit : non rarò iubet '
eum nomen leſu fuit. Lege Bernardin . | invitatos ſymbolú conferre, & quem
Scardeonium . 1.2. Antiquita. Patavina que quo veſci'volet ſecum adferre :
civita.clac... fol.tar.Itêni poſſunt famam quod lagæ nonnunquam confellæ iu
lædere peccata occulta revelando , ut dicibuse.
fólent énergumenižvel fallo infimulan 7 : Quando Deus finit ; poſſunt
do,ut tempore Ludovici II.Imperar.fe- ) captivos carceribus & vinculis eripere,
cit quidam in Germania , quod narrant motu locali tantum ad hoc opuseft , &
Sidisber, & Vincen . Belluacenf. a & a- perfractione: quod cum homines va
lius dæinon inimulans de eodem cri leant, cur non & dæmon ? Narratio ex
Mine Dorotheum ; or nurat Meta - ſtar de Lupoldo Dice Auſtriæ apud
phraft. apud Sariúm , Liniar.;:: Trithemium f dignamemoratu : Anno !
6. Poffunt exhibere convivia , vel Domini 13:3. Fridericus dux Auftria qui !
phantaſtica planè , ut arbitror fuiflc Æ contra Ludovicum Bavarum Imperator deo
gyptiorum ;dequibus apud Origenem licus erat , inter Oetingan & Moludorfum "?
Celſus, & Brachmanum apud Philo magno prelio vidt us , & Ludovico tradirus,
Stratum : & Paletis apud Suidam : & ex qui in arcem 'manitam eum affervandumi "?
X 3 mifir .
a Sigisber.in Chron.Vince,in ſpec.hift.1.1 5.6.34. b Remig i 1. 19.ex iudiciariis confef
fishib.jagarum Leu.24.d Lovit. 2, e lona deVaulx Stapuleriann.1597 . ir. Chrom . Hirſauga
DISQUISITIONVM MAGICARVM
mifit. Magus interim quidam Lupoldofra- tico b,qui de Oddoue Danico pirata ( ic
tri eius in Auſtria promiſit , fefua arte Eri- lcribit ci Abſque carina altum pererrans,
dericum incolumein eductorum unius ho- | boftilia ſapènavigia concitatu carmine pro .
W
refpacio , fi digna fibi merces numerare cellis evertit ,negotiatoribus infeftus, clemens
11
tur. Dux liberaliterpromifit. Ergò damon agreftibus.
ad Fridericum ablegatus avolat in Ba inito cum Normannis conflictu , ita vi
variam , formaque peregrini iffumpta , carminum hoftilem hebetavit aſpectum , ut
cuſtodiam ingreditur , inquiens : ſi ex diſtrictos Danorum enfes emimus radios ia
captivitate liberari vis , hunc equum cere putarent : cominus verò ne ferrum qui
aſcende, & te in Auſtriam ad fratrem tuum dem vagina extractum viſu excipere pote
L
I upoldum incolumem perducam . Cuidux, tant : victa quippe fulgore acies preſtigioſa
Quis es turad quem ille: Noli interrogare, coruſcationis impatienserat.) Similia de
quisfim ,quia nihil adrem : ſed.aſcendehunc Biarmenfibus Olaus & de Haquino
equum ,quem tibiexhibeo. Hic, cum ducem , Norvego memorar Saxo : d de Bulga
alioquin audacißimum , horror-invafiffet, risica vincentibus Anaſtaſium Culpie
ſigno fe fanctæcrucis muniviſſet :fpiritus njanus e: de Tartarorum.contra Polo
cum nigro equo difparuit, ( vacuusad mit nos memorabili victoria Cromerus,
tentem reverſuseff: à quo increpatus, quod his verbis : Poloni Tartaros anno Chrifti
non adduxiſſet captivum , ordinem rei gefta 1240. ad Legnicam commiffo prælio gravia
narravit .] De Apollonio fcribit Philo- ter urgebani, fugientibus inftabant. E
ftratus eum le cippo eripuille:& Veſta rat in extimo Tartarorum agmine inter 4
ies Romanorum ſuis creditæ precacio- lia figna : vexillum infigne, cuiuspictura X.
nibusmancipia fugitiva , nondum ur- litera figuram pre ſe ferebat:in cuſpide verò
be egrella filtered figura erat terra nigraque , Capitw humani
8. Mihi dubium non eſt poſſe ma- barbati:Id vexillum ,cum fignifer vebemen
gicen per dæmones ( Dei permillu qui tiùs quateret , fumum atque nebulam den
Deus $.: baoth eit & cui placet victoriam fifsimam o fædiſsimam exhalabar. Eane
largitur ) præftigiis , & induſtria varia, bula non modo aſpectum barbarorum Polo
qua ( ur & robore ) plus.cunctismor nis adimebat , verum etiam odore teterri
talibus pollét; & urbes oblidione libe mo cos enecabat. Incantationibus id quibuf
! rare ( ut exemplo Marcoſano fupra q . dam Tartari effecerant: quibus juxta ario
II probavimus ) & expugnandas præ- lationibus, divinationibuſque cateris, cùm
bere, & in prælis victoriæ cauſam elle. | alias , tùm in belloplurimum ucuntur, ex
non deſunt exempla , nec ratio repu- bumanis stiam exris de futuris eventibus
gnat , cum hominibus non rarò laus coniectari ſoliti. Barbari, ubi Polonos trepi
victoriæ meritò adjudicetur . Ollerus dare Jenjirunt, cohortati fefe inpicem , im
magica arreapud Suecos, armis clarus preſsionem in eos faciunt , perturbatiſque
evalit , adeò ut divinitatis opinionem ! ordinibus magnam cædem ediderunt. Tan
Sit adeptus,auctore Saxone Gramma. I tus eo pralio interfečtorum Chriftianorum
numeris
a Plin ,lib,28.61. b Saxol.3.Dana c.libr.so. Colaus h36.19 ,Saxo 1.10 . çin Anaft.lib.
hift.Pobe
LIBER II. QVÆST. XII . 1752
winnerusfuit, ut fingulæ auricule à Tarta . , pugnaſſe , mhilque in conflictu po-
ris pracija novem ingentes faccos explerent. tuille : quod t : phelius in talo patrios
Scribit Dubravius, libr.3 . hiftor . Boem . illos characteres haberet: quod limul .
in pugna qua victor Siderius , omnes ac animadverſum á judicibus, adem
Lucenfes ut nec ultra progredi; nec re ptas litteras , & Epheſium , qui jam tri
trò pedem referre pollent à laga luo ginta defatigarat ;luccubuifle. Polyx
quemque loco , ne profugeret , mirò nus etiam auctor eſt a Chryſammen
ftupore injecto affixum , Chinenles veneficam arte lua. Cnopo victoriam
Neomam virginem pro fancta colunt . de Erythræis peperille:non tamen car
de hac lcribit. Gonzaluus Mendoza, mine , ſed venenatis -tauri carminibus :
lib.a. Hift.chinens c.2 eam hunc cultum furorem hoſtibus immille. Sed Fran
magicis artibus adeptam fuifle. Nam corum exercitum Rege Sigeberto ab
cum quidam dux belli , Compo no Hunnis profligatum , carmine objectis
mine, regis juſſu claffem in quandam ſpectris memorat Gregor. Turonenf .
inſulain ductaret , is nulla vianchoras libro quarto,hiſt. cap. 28. Ut plurimum
ſolvere potuit ad abnavigandum.Tan- Deus non permittit victoriam in dæ '
dem advertit navis chenilco inopinam monis poteltate : -tæpè hicetiam ſuos
Nocmá allidere . Accedit venerabudus mavultdecipere veterator . Sanè Ma
& opem confiliumq; implorat. Illa re gnentius fic vana fpe plenus , vincen
fert,our ſe ductrice Chinenſes victoria dum fe præbuit Conftantino Impera
non potituros. Una ergo proficiſcitur, tori.
& hoſtes magicis præftigiis fidentes Sic Ericus ille Rex Sueciæ , fum .
majoribus præftringit . IHioleo in ma- mus hujus cultor vanitatis ' , poſt tot
re fuſo, quali clallisincendio abfume victorias manus Oſtanis evadere ne
retur , on nia ficticiis flammisinvolue- quivit b . In eadem Suecorum hiſto
bant Noemaexſtinguebat , & liniaria legimus , Hadingum , ab Othi .
eorum ludibria diſpellebat arte effica no dæmone juſlum cum Curetibus
ciore : adeò ut cum omnia in callum , confligere prælio , profligatum : po
conari ſe viderent, victos ſe profelli, tione quidem ab eo roboratum , ſed ;
Campo dediderint , addır Mendoza , vincere non potuiffe , donec à lene
& alia nonnulla. Perminit iſtaquan- quodam exercitus inſtruendi indu
doque Deus peccatis profligatorum Itriam affequeretur , fallaciſſimosque
exigencias Sanè perantiqua hæc Ma- j dæniones cum plurimis ac varjis bel
gices bellica præftigiamenta. Nam le lorum cafibus expofuifle , nunc victo-
gitur apud Diogenianum -adagiogra- 1 rem efferendo , nunc victum omni o -"
phum Ephelis notulas qualdam & pe diſtítuendo : fic tandem ſeipſum
vocesmagicas fuifle,quibus utentes ia ſuſpendio publicè necari curaſle: vi-
omni certamine vi &toria potirentur. cúin mæroris magnitudine c. Dein
Et Smudas teftacur,Milelium quendam de inter cæteras cauſas cladis magnæ ,;
cam Ephelio in Olympis palæſtra de- quam Flandri à Francis cæfi , anno,
1302 .
168.Stratag.bloan .Magons li 17. hift.Gorr.cloan .Magnusligai
ITIONVM VM
1170 IDISQUIS MAGICAR
1302.acceperunt,memorat Meierus li. | rituro, Vratislaum in pugna cufarum ;ma
10.Chronic . quod Flandrorum militiæ ioremque.populi partem cum eo interitu .
1 1perator Guido Juliacus , ſortilegos rampradixit:poffe tamen euadere iuvenem
a : necromanticos tibi adhibuit, & ca- i rifibipareret. Adoleſcenti imperata fa& u
codæmonas adjuravit , & conſuluit. rum reſpondenti, iuſsit; utprimum ,quiob
Eandem cauſam Ferdinandi Luſitani, | vius fieret, occideret, atque utraſque aures
Flandrix comitis per uxorem , cladi & abfciffas in pera reconderet : mox gladio in .
captivitati adſcribunt, matris ejus ſor- ter prioresequipedescruce in terra falta, &
f
tilegium , Gaguinus & alii.Hiſtorici deoſculara , fugam maturaret . Pugna in
Franci:ſed id reticet Flandri . Sed idem campo, cui Thuſco nomen eſt,commiſſa, caſo
Meierusanno 1304. de Guidone illo Vratislao:adolefcens qui noverçe paruerat,
refert iſta : fama eftdeceptum fuiſſe à quo- domum incolumis effugit: ſed uxorem ,quam
$ dam Ņicromantico:abs quo artem didiciſſer, valdè amabat , interemptam reperit, ca A
qua ille pollicebatur fore eum ,quandocum- rentem ,, auribus, pectuſque confoſſam , fic .
que vellet, in quamlibet magno periculo, in quas hofti amputaverat aures coniugis fue
vifibilem . At ea incantatio nihil ei hic pro futſfeſtupens triftifque cognovit. ] digna
fuit ad vitæ falutem .] ad veræ & æternæ merces conſultæ de victoria lagæ ; for
mortis fupplicium apprimè utilis fuit. tallis & uxor,yenefica fuit, , & fe præ .
Pergamenles etiam olim conati ſe ma- lio immiſcuit , quod ſolitæ mulieres
gicis artibus obfidione liberare , irrito Boemæ : vel genus hıc maleficii ,,per
conatu oper. m luſerunt , ut narrat imaginem lethalem in prælio,exhibi
Paulus Diaconus libr. 20. reruin Roma tam , dæmone, interea domimiſeram
narum . iiſdem vulneribus mul&tante , qua de
Tempore Leonis Iſauri Malalmas re libro quarto differendum . Sed &
Princeps Sarracenorum Pergamum Fridericas ille Şcuphius, qui ſe Frideri
nullo negotio occupavit: quamvis ci- cum Il, mentiebatur , cum ex magi
ves freti mago quodam horrendum ca pecunia bellum pararet : à Rudol
Diabolo ſacrificium immolaſſent, ſerifo Habfpurgenſi oppreſlus, captus &
cta prægnante fæminâ ; & fætu vivo crematus legitur , in Boiorum hiftor.
extracto & in cacabo elixato : & cun libr. 7 .
ctis bellatoribus manus dexteræ magi. Quarè pon minus ſapienter , quam
cam tam imp:o facrificio funeſtanti- religiosè factum ab Innocentio Pon.
bus: auctor Theophanes. Aliud quo tifice: qui vocatos ab Ethnicioè Thu
que memini ludibri hac in re exem (cia magos , & promittentes ſe Ro
plum nobile . mam Alarici oblidione liberaturos,
Vratislaus Lucenſis Dux ( verba ſunt ( urbe curavit expelli :6 judicans capi
Æneæ Silvii a ) Vratislaria condiror, bel urbem præſtare , quam magicis arti
lume control Gremozislaum Boemia Du bus eripi : ficut ſe Larinam oppidum
cem , nepotem forum ſuſceperat : ibi mulie eripuille gloriabantur. Non dillimi
reix fixiffe tradunt,qua privilegio bellum pe lis prudentia , ſed juſtici: diſtrictior
ulcio
a in Hift. Boem . b Sozom .. 9.cap.7. Semus lib. so
LIBER II. QVÆS T. XII. 177
ultio fuit in Allobrogum Comite.Co- minis apicem ſic aſcendiſſe tradunt va.
mitatus iſte ducem Andegavenſem fi rii hiſtorici 6 nempè Martinum II.
mulcaſtrum Ovi, quod Neapoli mu Benedictum IX. Ioan . XXI . & XXII.
nicillimum , undique mari alluebatur, i Silveſtrum II. & Gregorium VII.
à Duce accerfitus conſilii gratiâ , num Sed reſpondco de Martino II. dici ma
oblatio cuiuſdam acceptanda, nec ner lis artibus ad Pontificatum perveniſ
Magus ifte erat, & gloriabatur fe hanc ſe , ſed à Pontificum oforibus : nec
ipſam arcem artibus ſuis Carolo Paci- neceſſemalas artes de magicis accipi :
fico ( qui in eam tum ſe receperat ) in mala eſtars, ambitus : mala, calum.
manusdediſle, paratum eadem techna niæ : mala, ſimonia & hujuſmodi . Sila
Andagavenfibus arcem tradere præ- vel. Il. ſummus fuit geometra , &
3 ftigiis Te ex nube denſata pontem ex de arte illa librum ſcripſit : quiM. S.
fructurum , & à continente in muro- ſcilic et habetur in bibliotheca Farne
fum arcis fummitatem perdu &turum : Gana : Philoſophiæ quoque peritiſſi
fic mctu propugnatores ad deditio mus, fæculo tam inerudito ,utphiloſo
nem priùs à le compulſos fuiſſe , cave- phi ac geometræ pro magis habe.
rent tantum milites , qui ponte tranſi rentur : à vulgi igitur errore multi
curi :ae vel manu ,velbrachiis,veltibiis, plex deillo fabula fuit, per Martinum
aut armis crucis ullam ſignum contor- Ciſtertienſem & Calfridum incaute
marent :tum enim pontem illum , cum diſperſa.
tranfeuntium interitu , fumi inftar diſ Deutroque Ioanne , & Benedicto ,
Lipandum . & Gregorio , quæ fparfa feruntur::
Comes iis intellectis, Ducem ora in ſchiſmaticorum Imperatorum ejus
ravit, uti Magus ad ipſum mitteretur,i temporis gratiam fuiſſe diſſeminata,
de rc tota cum certiorem facturus.Ve- nihil dubitandum . Benno quidem
nit miſer , & eadem Comiti narrat ille Cardinalis , hoftis dum vixit fuit
ſpondergue. Contra Comes, Numquă į juratus Gregorii, & librum ſuum re
Je commiffuruin, se tam ftrenuis militibus, ferſit tot impadentiflimis mendaciis:
veteraniſque belli ducibus exprobetur,Caro ut vel voluiſſe videatur animni cauſa
lum Pacificum ab iis.ſine vetitis artibus,in- i Pontificis peſſimi ideam exprimere ,
famiaque tanta debellari non potuiſſe , fibi ficut in Cyro Xenophon optimi Re
fpem in Deo, & virtute collocatam. Simul i gis : vel fanè, liber ab hæretico quo
magum carnifici traditum capite feriri iuf- 1 piam patrun memoria , nomine Ben
fit Accidere hæc anno 1383 .
nonis , fuerit confcriptus : fanè ipfi
Nonum fit de dignitatibus & ho- | ſcriptores qui Gregorii tempore vi
noribus , ad quos promoveri quol xerunt , apertè illi contradicunt , ut
.
dam arte Magica , multa funt quæ ſua- Onufrius & Bellarminus c docue.
deant. Primo proferuntur Pontifi re : Nec crediderim , Deum unquam
cesRomani, quos ad Apoſtolici culo y permiſſurum , ut ſedes Apoſtolica ma
Y gico
a Froilarduslib. 9.cap.7. b Vincent . Benno.Simo,nesta Platina, À Nauclerur.c Onufrixes
quinque libris nondum editis, ad Plasinam addi, Rob .Bell.in tom.3.64 de Ro.pon.c 13 .
DISQUISITIONVM MAGICARVM
gico infeffore contaminaretur. Secun- , lus ſcribit b. nihil eorum que diaboliuspro
dò igitur alia quædam exempla pro mittit , ex je praſtare illium poffe , fed.
feruntur : ut Thcophili , qui Vice- viſu tantum inania ſui cultoribusprabere,
domini dignitatem dæmonis auxilio i id fideeo , quod facere ſolet ,
recuperavit a & Gmilia. Nec miran tur, verum : fide eo , quod poteft , falo
DE
dum poffe magicas artes , quod fæpe fum . Quod etiam à viro ĊI. c tradi.
poteſt ambitus, limonia, & fimiles.cor tum : non poffe dæmonem , Deo per
ruptelæ: id enim tùm ſuccedit , quan mittente (hoc enim ſupponitur) ullam
do Deus permittit : qui cum permit veram ac gerinanam pecuniæ mate-
tit , velmaturam fceleratorum ultio- riam producere , nec veram formam . 128
nem , vel divini cultus augmentum , dare : hoc diſtinctione fulciendum eſt,
vel aliud bonum indè rolet elicere. cum enim forma pecuniæ fit inſcri-
Ipfe quidem Diabolus ut plurimum prio numiſmatis , quæ eſt merè artifi
magosdecipit , inani dignitatis, Prin- cialis : nihil dubitandum , quin aurea.
ciparulve fpe , & pro ſceptro paluni, & argentea numiſmata, qualia volety ,
pro corona rogum urendis largitur. diabolus cudere poflit · Maceriam
De Stuphio illo narrant Annales Bo- quoque numiſinatis , ſcilicet corpus ,
jorum : de Baronede Rais Britanno , mixtum metallicum , poteft produ
Monſtreletus, libro 2. Hiſtor. cap . 248 . cere , applicando activa pallivis.per -
de Duce Aurelianenfi fusè Meierus modum naturalis & artificiofæ pro
libro decimo tertio . Prorlus verò ri ductionis, lic enim poteſt producere.
diculum eſt, quod auctor ille nug inlecta viventia , quæ metallis om.
vendulus Samyang narrat Judæum nibus ſunt perfectiora. Neque tamen .
quendam Magum arte fua effeciſſe: . hæc productio eſt vocanda creatio .
ut ultimus Rex ItalusNeapolitano re Perveram namque-creationem nequiti
gno deiectus fuerit , & nullus Italicæ Diabolus nummi materiam gignere,
nationis in æternum illic queat impe- quia vera creatio eft pecuniæ ex nihi
rare: nec eſſe remedium :nili Magus il io productia ; quæ eſt opus omnipo .
le ab alio potentiore evocarus , coga- tentiæ ſoli Deo propriæ . Undè com
tur factura recantare. ( sic mendacijſ: muniter . Theologi , contra Platoni
ille fcribit aphorif.35 .) quo nihil dici po- cos , . Simoniacos , & . Avicennam,
telt inaniùs,aut ftultius. Nec poficum à docene non potuille Deum per ange
me, niſi ut vanitas .Magorum cunctis los mundum creare, ut per cauſas efti ,
appareat. cientes inſtrumentales , quæcffectum
10. Quod de dignitatibus , idem | immediatè attingani ad morem cau .
judicium eft de veris divitiis & the ſarum phyſicarum : nam quod per
ſauris ; poſle dænionem , fi velit & caufas efficientes inſtrumentales in
Deus permittat: non ſolere, nifi rarif. ter caufarum moralium , pertingentes
ſiniè varias ob cauſas. Nam quod Pſel- j;ad effe&tum ( ficut in ultimo judicio
ad an .
a Sigiber.in Chron.b'c de coblationib.auri de virtutis .c Iudic . Dam handerio in Mara
prompt sarto.s.depecunia vituperio ..
LIBER II. QVÆST. XII. 17 )
ad angelicæ tubæ ſonum mortui ſulci- dire ) ſed nec, nifi rarò id dæmon vult,
tabantur ) id per angelos Deus por nec Deus unquam iubet, permittit ve
ht , mihi quidem longè probabilius ap- rò non niſ rariffimè. Ipſum nolle,pa
paret. tet : quia videmus eum ſuos plerum
Quarè poflet Deus abſoluta po que ludificari, & licet paucis aliquan
tencia permittere , ut , diabolo quid- do paucas & veras largiatur pecunias,
piam agente veldicente, per creatio ut Treviris fecerat Doctori Vlaet : ta
neni aurum de novo gigneretur , fed men ut plurimum decipit inani (pe ac
Levera tunc Dei permillio ac volun . ſpecie , quod multis exemplis confir
tas foret caufa efficiens principalis : ad mat Remigius teſtis oculatus , libro prie
effectum per modum caufæ naturalis mo damonolat capite quarto. his verbis :
immediate pertingens : diabolus ve Sennel armentaria Duza I. Kal. Octob.
rò taptum foret morale creationis 1586. accepta à demone, utfibi videbatur,
huius inftrumentum . Nec arbitror , li pecunia,geſtiens domum properè rediit ,eam
rem {pectes , hæc negari pofle, ſilo - at numeraret,ſed excufo ſacco,nihil nifi te
quendi modum objicias , nolo 20 - fas & carbones reperit. Catharina Meten
Maxãr. Idem probatur , quia dæmon ſis Duzeprid .non . Novemb. 1686.fuccer.
novit omnes theſauros abſconditos, dam : Claudia Morelia Serra.3.Non . Dece.
& in mari ( tibmerſas divitias , auri at 1585.Benedictus DrigensHaracuric 18. Kal.
que argenti fodtinas, unionum & gem lan . Dominica Petronina Pangei 13. Kal.
marum lacibula : & indè poflet , ne Novemb 1586.at pleriquealii,arborum fo
mine valente aut audente reſiſtere, quæ lia , loanna à Banno Manerii. 3. Non. Iul.
velict , lumere : longè quoque va 1586.Cum nummum aureum charta invo.
frius , & occultius poreſt ex cuiuſvis i lutum in via reperiſſet , uti damon eventu
fcrinio vel lacciperio nummos fubdu . rum pradixerat, atqueeum marito cupidè
cere ,quam quiſquam mortalium :qua- oftentaret:advertit tandem , non finepudo
sè cum furunculi, & crumenælegi id i re, pro auro nacłam ſe calculum ferrugi -
fæpè faciant , proculdubio poterit & neum , quinetiam contactu primo facilè in
iple. fruſtra dißiliret. Vna Catharina Ruffa Val
Quod confirmant exempla va les ad Moſellam.ç. Kal. Auguft. 1587. ag
varitiæ & theſauros ac pecunias huiut. Omnia dat Dominus, nec habet indè mi.
modi affervare Antichrifto , filio per nus.
ditionis , ut ei ad ſumptum lufficiant; Dei eft terra &plenitudo eius , ipſe de
idą; dæmonem ariolo cuidam reſpon- perit manum fuam , & implet omne animal
dille, quamvis autem dæmoni, ut men benedi &tiove ,ipſe dat cuique , & non impro
daci,minimè credendum ; res tamen à perat , in finiftra eius divitia & gloria.
verò parum abhorrer. Certior tamen iple malos ditat , ut,ejusbonitaten
caufa', Deum id nec jubere unquam , agnofcant, & convertantur: vel fal
( quia non cooperatur admalum ) nec tem ,ut aliqua corum bona opera com.
nili rarò permittere, cur alioqui videa penſet: quod de Cyro & Nabucho
mus hoc hominum genere , quibus donofor conſtat. ditar & bonos , ut
tam ſplendidè divitias, dignitates,gra. rectè utantur , & in opera miſericor.
tiam principum pollicetur dæmon :ni- diæ expendant.Diabolus de fuo ,quod
hil efle viliùs,egeniùs, abjectiùs odio- der non habet: & revera maleficos Va
fiùs? Gantè divites erant ,depauperan- tiniano profequitur odio , tantum ,
tur : fi pauperes , nunquam ditantur. que blanditur ut decipiat , & ut ada :
Lucianus brefert Apollonium arte ſua terna perducat fupplicia ;, quod ut ci
theſauros folitum quærere : fed nec tiùsobtineat ,non rarò ipſemet prodit
Lucianus; nec Philoftratus teſtantur, contubernales , & judici quaſi in ma
unquam eum conſecutum quidquam , i num tradit . gaudet enim hominum ,
undè caput unctius referret. Pertinet ( quos odit , ut imaginem Dei mife
hoc etiam ad divinam providentiam , riis , calamitate , & interitu . . Hinc
& probam mundiatque Ecclefiæ mifit , ut videamus cum homines lacta
litantis gubernationem : quæ in nimis re vana inveniendorum thefaurorum
evidens,eam ob cauſam ,diſcrimen defpe : & cùm quærere contra humanas
duceretur, quot allicerentur in exitiú etiam leges , perſuaferit : tum eos
veris opulentiis , cùm innumeri fallis vel metu exanimet, velcrudeliter præ
fo.cl
a li a.denat.demon. b in Alex . cl.prima C.de the
281
LIBER II. QVÆST. XI.
focer. Andre . Treverus a narrat ab ocu- | Quin eriarı affirnabat his fefe virginein
lato teſte acceptum , de Græculo quo- deofculatum : bis tam horribiles geftus in ea
dam Macriano , eum dum in Paro inſu- præ gaudio Sperate liberationis obfervaffe, it
la theſaurum quæreret , à terra abſorp. i libi,nevivus ab ea difcerperetur meruendum
cum , Similia quædam in Anaſtaſio re fuerie A quibufdam neporibus in ganeuon
fert Cedrenus, & alij plures alia , linum deductus , nunquani poftea adituni ad'cryp
adfcribam admiratione nó indignum : tam invenire potuit,redum ingredi.b ]Quis
Circa annum Chrifti.1920. Bafileæ quidam non deprehendit illuGonempenisil
fartor ingenio fimplex,vocebalbus, incertum le mentis non benè compos , vel magis,
qua artecryptam illam , quæ Auguſte Rau- | illa de genere Lamiarum ,dæmon olcu
tacorum patet ingreffus, & ulterius quam lum perebat , devoratura poft tertium ,
ulli alii unquam potuerant progreſſus, mi non permifit Deus, canes illi duo : alij
randa quadam fpectra referebat. Cereo con dæmones , vel veri vel fictitij theluri
fecrato accenfoin cryptam deſcendens,primo cuftodes, numiſmata quædam fortè
perferream portam ſetranfiviffe aiebat.inde vera , & Deo permittente data . Poſtan
ex una concameratione in aliam , atque etiã nos aliquot alius civis Bafileenfis e.n
in birtos pulcberrime virentes. In medio au- dem cryptam ingreſſus, ut familiæ fuæ
laur magnifice ornatam fpe&tari, e virgi- | paupertatem levaret,nihil præter cada
nem formofifsimam pubetenus , aureo diade verum humanorum ofla invenit , & ſu
#late capur cinctam , crinibus folutis , inferne bitò correptus horrore , teſtinus egref
in horridum ferpentem deſinentem , à qua fus,intemperijs actus fuit , donec tertia
manu ad fcrinium ferreum deductus fuerit, poft die miferè interiret. c Paucos antè
fcrinio duos inoloſſos nigros incubare,Úter annos quidam Prior Margullinæ cum
Tibili latratu accedentes arcere. duobus locis foſfam quandam in fpe
At virginem minabundefimilem eos com . lunca Regis Salai prope Puccolos the
peſcere. Tum clavium fafce ,quem collo alli- ſaurorum caula ingreſſus, miſerè inte
gatum geftaret, foluto , arcam recludere, & i rijt, nec amplius viſus, ut narrat Valla
omnis generis numiſmata, aurea , argentias montius libr.i.Itinerarij ſuicap 23. Andr.
crea depromere. Quorum non pauca libera- | Cæſalpinus,in fuaDemonum inveſtigatio
litate virginis ex ipſa crypta fe retuliffeofter- | ne cap 12.ſcribit, quibus hæc confirma
debat. Addebat virginem narrare ſolitam ditur,theſaurorum quidem , (inquit)indagi
ris imprecationibus,fefe,cum regio effet orta tores per magicas facultates multos nori
ftemmate, iam olim derotam , in tale mon- | mus:fed qui affecuti fuerint , sompertum non
jarum mutatam fuiſſe, neque aliam ſaluris habeo :Piſistentaver untquidam noftris tem
recuperanderationem ſufereſſe: quam ſi ab poribus iffodere, ſed rei difficultatevicti ab
illibati pudoris adoleſcente ter deoſculata opere ceffarunt. Tandem anno elapſo locum ,
fuiffet , tunc enim formam priftinam fibire in quo Neronis adificia exſtitiſſe ferunt , bo
ftirutum iri, & dotis nomine thefaurum om die autem facris virginibus dicatum ,effodere
nem, qui eo lori luteret , liberatori ceffurum . I cæperunt , ubi eratingens pini arbor : ſed à
Y 3 demo
a l.8 ,Coſmog.c.1. b Stumphin Chron . Helues. c Idem Stumphins fup.eg Rbenam . li.z.
German .
VM
IT ION RVM
Q UIS ICA
18 82 DIS MAG
mus : sicut afpidisfurda & obturantis au- | chordula quadam ſatis debili, arte tamex
resfuas: que non exaudiet vocem incantan- magica fabricata taurum ipſum ligatuni,
sium , venefici incantantis ſapienter a. quo voluitadduxit media nafte ,circiter quas
Naturali crgò inſtinctu novit vim Gibi tuor aut quinquemilliaribus : qua vifa fue
ab incantatione inferri poffe,hoc genus runtperducentos & ultra viros. ]Sed etrat
alpidis trahit Euthymius,Palemrem ,vo. Grillandus, cùm putathæcomnia ipfa
cari apud Hieron.b; Ego mittam vobis fero verborum potentia effici potuiſſe, ut il.
pentesregulos,quibus non eft incătatio.Hoc le Magus afferebat. quod.lib. 1. refuta
eſt qui nequeunt incantati, poffunt er- cum . Quod in Circenſibus ſoliti incaria
go cæteris quamquam ne quid diſfimu- tatione ſuis equis velocitatem ,adverla
lem ,ſenſus poteft elle, adeò lethales fo- riorum verò tarditatem , moramgue.
rc ſerpentes, ut nequeant corum mor adferre,docent Arnobius, lib ...Hieron .
a Plals7.v.s.ad hunc locum refpicit Alcymus li.z. 58.v.17. clib : 11:ne Genefi ad lif s.18
288 DISQUISITIONVM MAGICARVM
- Medio tua corriger Ammon . iuſmodi inſecta, & alia qua ex putrefac's
Vnda die gelida eft, ortuque obituque calef- ctione naſcuntur ; poſſunt producere celeri
cit. ter: non creando , ſed activapafsiuis appli
Admotis Athamantis,aquis accendere lig- j cando. Hæc Divus Auguſtinus, quem
num , Ichola Theologica fequitur a . Solent
Narratur , minimos cū luna recefferit orbes. autem hæc producere magi, ex pacto,'.
Flumen habentCicones , quod potam faxea | per dæmonen actiua palivis applican
reddit
1 tem , nam ipfi magi plerumque nef
viſcera, quod tactis inducit marmorarebus. ciunt,quo iſta pacto gignantur, & 'caue'
Cratis & hinc Sybaris veftris. canterminus las ignorant , ut quando diabolus dat
oris , ſagis minutum pulviſculum , cuius in
fimilesfaciuntauroque capillos
Electro aerem iactu diverlæ ſpecies locuſtao .
Quodque magis mirum . Sunt, qui non cor rum , bruchorum ,murium , crucarum , .
pora tantum , & fimilium animalculorum variæ pe
Verum animos etiam valeant mutare.li. (tes , ftatim naſcuncur , iùber interdum
quores. primam quæ obvia plantam ex agro il
Cui non audita eftobfcæna Salmacis unda? ló , quein valtarı volupt , evellere: aut :
Aethiopeſque lacus quosfi quis faucibas bau- gramerr perdendæ arbori illidere , & a * .
fit, lias tales nænias adhibere,quæ vim nul-
Aut fuit , aut patiturmirum gravitate ſo. lam habent naturalem b ? Sic poffent
porem . Mági eriam producere quoſdam anſe.
Clitorio quicumque fitim de fonte levarit ; ** res imperfectiores, qui ſoliti gigni ex
Vina fugit,gaudetquemeris abſtemiusundis. deciduis fractibus arborum in marii
Huicfluit effecta diſpar Lynceſtiusannis : putreſcentibus , vel lanè ex lignis navi
Quem quicumqueparum -moderato gutture giorum putridorum , ut norunt cons
traxit, tingere Scoti , & Hebridum incolæ ,
Håud aliter titubat , quam fimera vina biquibus vocantur , Klakis & Bernicles c .
biſſet. Sedan perfecta (quæ vocantur )anima
De admirandis Siciliæ aquis multa lia ? probabilius mihieſt , activa paffi
Thomas Fazellus. 1.decad.libroprimo 64 vis applicando non poffe , quia hæc ex
pite quinto, quod eft de mirabilibus Si- putrefactione naſci non pode probabi
ciliæ . liùs , & non niſi ex prolifico parentum 1
QV Æ STIO , XIV: ' . ſemine , veld parente , vel à dæmone
incubo matri infuſo , prout poftea di
An poſsint aliqua mixta , maximèfenfibilia ? cetur. Poffet etiam dæmon talia iam
producere ſeu gignere arte:ſun? producta muliebriureto includere , &
It propofitio prima, Animalia imper- callidè indè educta, occulta quapiam
fecta , mufcas ; vermes, yanas ; & hu- 1 clahcularij meatus via ipſi cognita; in
locis ;
a D.Aug.l.3.dePri.in c.7. Bonav.no alij in 2 ,di.9. Alex.de Hales 2.p.948.43 : D.Thii.p. ":
5.114.ar.4. bvide Nic.Remigi,l.demonolatric.zt.16 Card.lib.7.de re vario . Lobelius in fin ..
4b.de biftberbara
LIBRI II. QVÆST. XIV . 187
locis remotis ubi nata videantur fove , origo indubitata.Sic enim peperit oliin
re,alere , & reſpirare facere : upore in - bello Mafico Alcippe elephantum c: ſic
ter faxa , in quibusnon rarò imperfecta anno 1378. apud Helueticos alia leoné
nalci conſueverunt, muſcæ , mures, & di ſic anno poſtea 1 471. quædam Papiz
humilia. Hoc omnino crediderim con cantum ,Brixiæ canem alia: ſic i571 . mu..
tigille in canibus illis , quorum mentio lier Auguſtæ Vindelicorum , eodé par
fit à Guilhelmo Neubrigenſ his ver tu , enixa primò caput humanum mem
bis: Dum in quadam lapidicina petra ingens branis involutum ,mox ſerpentem bi
ferramentis finderetur, apparuere duo canes pedem , tertiò porcum integrume : &
capacem fui in eadem petra capacitatem reo quæ varia huiuſmodi leguntur apud
plentes abſque omniſpiraculo ( intell. per recentiores f. Illud ſuperat admiratio
ceprili ) videbanturautem eſſe ex co. canum nem reliquorum , quod Caſtanneda re
genere , quos leporarios vocant , ſed vultu tulit , in Annál: Luſitania : mulierem ob
truces, odore graves, pilorum expertes. Et quoddam crimen in infulam defertam
unus quidem eorum ut dicitur, eitò defecit. i navi deportatam : cum ibiexpoſita fuil.
Alterum verò ftupenda ,ut aiunt , edacitatis fet, eam.Simiorum , quibus frequens
Henricus Vrintonienſ. Epiſcopus diebus plu- locus, agmen circumſtetille fremebun
riwis in delicijs habuit. ] libro primo, Hi dum , ſuperventfle unum grandiorem ,
ſtor.Anglor.capite vigeſimo octavo , & cui reliqui loco ceſſerint,ab hoc mulie
fubdit, in alio lapide inventum bufo rem blandè many captam in antrum
nem catenulam auream circum collum j ingens abductam , eique ciim ipſum ,
habentem . Cenfeo huic catenulam à tùm cæteros copiam pomorum , nucú,
dæmone addicam , nam ipſe bufo ibidé radicumq; variarum appofuifle, & nu
naſci potuit , ur in carbonarijs fodinis tu , uit vefceretur, invitafle: tandem fera
Leodicenfibus filices ingentes non coactam ad ftuprum : facinushoc mul
numquam reperiri , intra quos vivi bu- tis diebus continuatum , adeo ut duos
fones conditi , ut in nativitatis fuæ cu ex fera liberos ſuſceperit , ita miſeram
nis , latebant. ( quantò mors oprabilior ! ) .vittitalle
Poffunt etiam dæmones producere per annosaliquot:doneeDeus mifertus
quædam inſolita monftra: quale illud navim eò Luſitanam detuliffet :cumque
in Braſilia, altum palmos ſeptendecim , milites in terram aquatum ex proximo
tectum corio lacertæ , mammis prætu- / ad antrum fonte exfcendiffent; abeffet
midis,brachijs leonum , oculis rigenti- i que forte fortunaſimius : fæminam ad
1
Hammcis , ſcintillantibus, Gimi- invifos Jiu niortales accutrific, & ac
li lingua ja qualia fortè monftra , quæ dentem ad pedes fupplicallc, uti ſe faci .
in Saxoniæ liluis , ſemihumana facie, more & calamitofillima fervitute irent
capra anno 1240.b. Nifi fortallisilla ſint ereptum : adſentientibuíque , & ca
ex nefario hominum ac ferarum coitu luin mirantibus illis, eam cum ipſis na
nata : quæ monftrorum plurimorum vim adfcendulc : fed ecce tibi ſimium
Z 2 ſuper
a Anar.li.4.de Nat.demon. b Tycoſten.de Prodig. c Alex ab Alc.lib. 2. d Seumph .Chro.
Hel . eLycoth.fupra. Cardan , h. 16.de variet.Lemnium lin.de octult.naf.mirac.cap.8.
188 DISQUISITIONVM MAGICARVM
Quæ adverſarii objiciunt exempla, 1. Japones talem eſſe volunt: acc deſunt
illutarum aliquando muliercularum ; qui Lutherum in hanc claffem retule.
ca nos non refellimus, nec rejicimus, rint. Et antè ſexennium , in primario
præfertim couteltata illamira apud la Brabantiæ oppido , punita fuit mulier,
querium & Martinium Arelatenf. ſed quod ex dæmone peperillet: & noftris
contendimu s ineptè illos hinc inferre; temporib :us id contigiſſe , etiam Lud.
aliquando deluduntur: nunquam ergò Molina, :ex noftræ Societatis Theolo
id verè contingit , ex particuları affir- gis, prodidit, .& .complures alii gen
mativa inferunt univerſalem etiam af- tium
diverlarum Scriptores allatis.cx
firmativam , in materia non neceſſaria, emplis.confirmarunt. IL
quodineptum eſt . Videte nunc quam levia fint argu
Ducimus ergo : Ex concubitu incubo menta , quibus hanc alii ſententiam
cùm ex muliere aliquando prolem nafci pof- impugnant,maximè Nic . Remi.quo
fe: & cùm prolis verum parrem non fore da rum primum arg eft. Damon & homo
monem , fedillum hominem ,cuius ſemineda ſpecie differunt.ergò ex hac copula le
mon abufus fuerit.Negarunt hoc Plutar- qui nequit proles. Refp.conſequenciam -
chus, in Numa , Paracelſus hæreticus,' effe nullam , cùm quia ex equo & alina,
Vlric . Molitor dePythonicis mulier.cap. ; & aliis ſpecie diſcrepantibus animali
ult.& Nicol.Remig .lib.1.damonolat.c. | bus muli,thoes, leopardi , pantheræ &
6. led argumentis fulti leviculis : non ali.: hybrides gignuntur: tum quia gr
negat,dubitat,duntaxat Bened , Perer. neratio hic non tribuitur dæmoni, led
noſter , lib.8 in Geneſ.difp.3. Sed hoc olin homini , cujus eſt ſemen , ut rectè D.
affirmarunt Ægyptii tefte Plutarcho, Thom . quodliber.6.a.Soad 6. & ided
& affirmant communiter Scholaftici, hic ex.homiye,hoc ex . viro & fæmina,
qui omnes etiam optimi Philoſophi naſcitur homo.
fuere. Probatur manifefta rationc.ex 2. Argum . Dæmon eſt.expers vitæ , & .
iis, quæ dicta fuere pro explicatione 2. origo mortis, ergo nequicelle auctor
Axiom . Accedunt plurina exempla ab & origo actus vitalis. Reſp. Vim hanc
il'is & aliis parrata : quæ li vera funt, vitalem non ineſſe dæmoni , ſed ipli
haud dubiè juxta has concluſiones ex- | ſemini : Sicut vis calefaciendi non in
plicanda funt. Vetuſtas obtrudit ſuos eft ſcypho propinanti , feu tubo furt
ſemidcos,Hercules,Sarpedones,Æne- denti , ſed ipſi vino . vide D. Thom.
as,Servios Tullos ; Anglia,Merlinum : ſup.ads.. & Sprengerum 1.p. Mallei q.
Pannonia , Hunuosex Arlynis ftrigi-4.ad 2.
busGothicis & Faunis natos .. Chieza 3. Argum . Semen, quoddæmon in
cap.27.p.2.hiſt.Peruſ. ſcribit in Hifpa-, fundit, lagæ fatentur elle frigidum &
niola ſolitum Crocoton dæmonem nullam adferrevoluptatem , ſed hor
miſceri mulieribus , & ex co natos bi- rorem potiùs : quarc nec poterit indè
cornes naſci . Clivenlum quoque du- l generatio conlequi.argumentum hoc
cum ſtemma huc retulit Helinandus fuit Marci Ephefii , apud Pfellum .
, 11.4.apud Belluacenſem . Xacam ſuum .Confirmat Remigius confeflione fa
garum ,
LIBRI II. QVÆST. XV. 193
garum ,quæ fallæ ſunt, omnem ſenſum | Quæritur autem , non tàm quid fieri
voluptatis è tali copula abeffe, imò & foleat , quàm quid fieripoflit. Vndè
ſummum ſe dolorem percipere . Refp. | ad confirmationem quoque argumen
cogit argumenti futilicas , quàm vel. ti , patet ſolutio : voluptatis ſenſum
lem me plura in re inapi & ſpurca re quando abeſt, abeſſe: vel quia Deus id
fellenda, ipſumere verba. Certum er- prohibet providè,vel quia dæmon vult
gò videtur dæmonem , quando vule , cum non adeſſe: ut ſic majorſit peccati
lub certi alicujus viri fpecie delude- fæditasatquemalitia ,adeſſe autem po
re , & non vult leire ſe elle dæmonem, teſt hic ſenſus: fi Deus non prohibeat,
tunc quam poteft aprillimè imitari , & dæmon velit , cum à ſuccuba per
quæcunque in veri viri & mulieris co- cipi : profectò quæ ad delectatio
pula requiruntur : quarè neceſſariò nem in hac fpurcitia neceſſaria , hæc
tunc curat, ut ſi quidem vult genera omnia dæmonem incubum adhibuil
tionem fequi, ( quod rariſlimè acci ſe non rarò , conftat exemplis illis,
dit nec enim ipfe ſua unquam cauſa quæ narrant plurima ; Sprengerus,
generationem intendit, qui libi fimi- Binsteldius , & Ananias , & potilli
le ncquitgignere: ſed aliquando dum- mum uno Sardicenſis lagæ , & Virginis
taxat, in gratiam ſuccubæ id optancis, Hiſpanæ nobilis deceptæ ,, quæ inve
conatur generationem ex alio femi- nias apud Torquemadam Dialog. 3. &
ne ) adhibeat neceſſaria ad genera . Grilland.quaft.7.numer 8. & 9.idem ex
tionem : quarè & prolificum ſemen plurium confeflione afferit alfonſ.à
quærit, & inventum conſervat, & tan Caſtro libr. 1. de iufta baret. punit . capio
taceleritate perfert: ut vitalis fpirituste 16 .
non evaporetur , & quando ac quale 4. Denique addunt : haud effe cre
oportet infundit : Quando verò non dendum : Dominum Deum concur
intendit generationem : tunc intun rere ad huiuſmodi actum aut ani
dit aliquid feminis inſtar , calidum ta mam tali corpori ex hujuſinodi coitų
men , ne fraus deprehendatur : fic - nato infundere
infundere , & inchoato dæmo .
que etiam corpus aflumprum tempe- nis operi coronidem addere.Refp. dæ
fat, ne contactu timor , horror, aut monem quo ad naturæ operationem ,
aſpernatio adferatur. Sed quando cum hic dumtaxat efle inſtrumentum , &
illis rem habet , quæ dæmonem elle nó | applicare folummodo agens principa
ignorant : ut plurimum ſemen ficticiú į le : quod eſt verum lemen huma
& trigidum exhibet, ex quo concedi pum . Deum itaque concurrere ad ul
mus prolem naſci non polle. timam dilolitionem organici corpo
Deindè conſtat , fæpè cuniinterro- ris , ab humano femine nati: acciden
gare ſuccubas num velint impre- rarium verò quid eſſe , & morale dum .
gnari? quæ ſi allentiantur , allumit taxar , peccarum fagæ atque dæmo
verum ſemen alandè actu carnali de- nis malitiam , juvat Deus , ut auctor
alum , ut dixi, & docet Sprengerus a naturæ naturam , peccato vero , cuius
Аа au fter
ap.z.mallei q.1.c.a.
294 DISQVISITIONVM MAGICARUM
auctornon eſt , non adminiculatur. Si in fætu alendo , & alia penè innamera
quid huiuſmodi valerent argumenta. naturæ arcana : quæ oninia utruin tam
fequeretur, nequeex fornicatione, ne multa , tamdiu dæmon in affumipto
que ex adulterio , neque ex incæſtu, corpore queat præftare, plurimùm du
proles gignipoſſe. Reſpondent diver- bito , & potius arbitror non poffe : fi
Iam eſle rationem : quoniam in his ordo ! pollit , etiam fuccuba poterit conci
naturæ fervatur , non verò in illo dæ pere. Interea dum quis convincathæc
monis Hymenzo.Hæc refponfio frivo. illum omnia pofle , cenſeo , quos le
la eſt. nam etiam in cafu noftro naturæ gimus matre ſuccuba dæmone natos
ordo.quo ad phyſica generationis præ- vel ſuppoſititios fuiſſe alterius fæminæ
cipua principia , ſervatur. natura enim veros partus, vel ab alio dæmone pro
dumtaxat poſtulat , ut ex viri prolifico Tem ementitam , ut non rarò contin
femine , aptè mixto ſemini muliebri , git ,, ad priorem ſuppoſitivi partus
fraudem lubens retulerim cum lo.
prolesnaſcatur.Vlt.Molitor argumen
tatur,ſecundum Conciliatorem princi. Reynardo [ libro de peregrinat, generis
pium gignendieſt cor : ergo dæmonil. hum . ſerm . de impugnar. hom . per dia
lo ſemine non poteft ad generationem boli ] quod dePictavorum Comicum
uti . quia decît virtus cordialis calo ex Meluſina origine referunt fabulo
rem ,ut oportet, temperans . Reſp. fivè à fæ Francorum Hiſtoriæ , item de Ane
corde ſivè à cerebro vis gignendi oria- degavenſis familia ſtemmate Polyd.
tur , ſpiritus genitalis ipſi ſeminieſt im- Virgil. a & alterias cuiuſdam , ex Gal.
plantatus in ipfa feminis ab humano frido narrat Vincent. Bell. b & quod
corpore deciſione dæmon verò hunc exore ducum Bavariæ & Saxoniæ ac
fpiritum cum calore ſuo tantum con ceprum narrat Sabinus c : nec admo-
fervar. dum dillimile , quod de nobili Bavaro
Quid igitur, dicataliquis , etiamne narrant alij , ci , cum defunctam uxo-
ex viro incubo, & dæmone fuccuba li rem ferret impatientiùs: quadam no
beri naſci poterunt : hoc ne Ægyptij | Cte fæminan redijſſe , ſequc reſuſcita
olim concedebant , nec ego credide tam dixifle , & marito convixifle , &
riin fieri poffe. Longè enim plura hic ex eq liberos ſuſcepiſſe : quodque fua
requiruntur , & ad prolis generatio- rurum prædixerat , tandem , convicijs
nem partumque longè plura matres & blaſphemijs non ſe abſtinente ma
quam patres ſuppeditant, in concepi rito , fubitò muliebri veſte penes il
tione par fortè utriuſque conatus:poſt, lum derelicta , evanuiſſe. Demon lic
omnia folius ſunt matris , requi- | Nobili huic impoluit, & aliunde ſub
ritur tractus temporis , ut femen in tractos furto liberos libi ſuppoſuit. Ad
corpus organicum commuterur , & | poſterius genus fraudis refero parou
abſolutiſtima illa humani corporis ar los: quos non ex incubis , ſed per frau
chitectura perficiarur.requiritoreriam dem , quaſi ex fuccubis dæmonibus
continua vegetantis animæ operatio natos vulgò Cambiones vocant : & fe
runt
al.13.bift.Angl. b Hift.3.2 :16. Nesin Meramo. Ovida!
LIBER II. QVÆST. XV.
runt adeò cſſe lacte inlacurabiles , ar, | quæ virtuti divinæ reſervatur: id, fine
ctiam quatuor nutricum cumis ex- lpeciali miraculo fieri non poteſt.
hauſtis , macilenti perleverent. pon - 1 Propterea , cum Calviniſtæ negant
!
derofillimi, tamen , & tandem poſt ali- | koc ſeptum virginitatis in partu Chri
quot annos evaneſcant. Itali, à conti . Vi Domini clauſum manfiffe : præci
nuo vagital , Vagiones appellant : Ger . puain certèmiraculi & veræ virginita 1
mani,ut indicent ſuppolitivoseſſe, no . tis prærogativam tollunt. Exemplum
minant, Wediſebalg vel Wedi feltindi quoque de Bambergenli puella, quod
de his vide Spreng. 2. p. mallei q. 2. capite recitat a Oiderius , caute legendum
ſeptimo Guilh. Pariſ.p. ult. deuniverſe ,ca- eſt,& de mentis tantum virginitate ac
pite vigefimo tertio. Anan . libro quarto de cipiendum; carnis enim integritatem
nar.dem.Motiorem de Pythonic mulier.ca . aniſerat per eandem copulam , qua
pite fexra. conceperat. Nec à viro mulier cognof.
Talem arbitror firille puerum ,quem ci poteſt, ſine virginitatis jactura , nec
per Galliciam & aſturias Hiſpaniæ an . imprægnari , niſi cognoſcatur. Scio
te annosis.Mendicus quidam ,fumma quid multi fcriptores narrent de va
cum defatigatione humeris bajulabat: riis, quæ conceperint dumtaxat ex ſe
cum ex noftris eum quidam in itinere , mine , quod in balneo,in quo illæ lotæ ,
repertum prope flumen, ut tranfiada- priùs fuerat effufum ,fed non credo , &
ret, miſericordia motus,retro le in ju- video id etiam negari ab Andr . Lau
mentum ſuſtuliflet , vix valida beſtia rentio libro octavo . hiftor. anatom.
potuit eum in alteram ripam expone q.11 . quia neque virtus attractiva ma
re. Paulò poft mendicus comprehen- tricis , tam à ſe longè queat vim exſe
fus,fatetur eum puerum , non puerum , rere , neque aqua folertiam habet,
ſed diabolum ,fuille , qui ſibi promilil quam dæmon ſpirituum evaporatio
ſet, omnes ſe ad eleemofynas ciconfe- nem prohibendi, & femen illud, lifa
rendas pellecturum , quamdiu fic cir- i cundum fuifler , fundum aquæ pe
1 cumferretur habitu pueri morboli, & tiffet , non ſupernatafler. Sic He
falcuis involuti . bræi fingunt Benſyram ex filia Jere
His conſentaneum eſt, poſſe damones i miæ Prophetæ natum . Sed mentiun
efficere , ut virgo mente & corpore perma tur. Ieremias enim virgo manſit. Si .
nens,non tamen fine virili ſemine concipiat. mile refert Averroes & de alia Alex,
probatur, quia poteft virgini dormi- | Magnus de format. hoininis capite pri
coti & ignaræ aliunde fumptum ve mo. Minusincredibile eſt, quod ſcrie
rum & fecundum ſemen , fine con bit D.Thomasb , poſſe fortaſſis mu
grefTu carnali , hymene aliilve clauſtris | lierem , abſque miraculo & ſalva vir
virginitatis incorruptis ,infundere. Utginitate omnimoda , concipere : ficut
autem in partu virginitas conſervetur, ! ( ait ) diciru accidiſſe cuidam puelle iam
hoc dæmon nequit, cum enim ab hoc | pubeſcenti , quam propter pudoris cuſto
vera corporum penetratio requiratur: diam in lecto fuo pater habebat : qui cum in
Аа 2 ſomas
1 Formic.c.so.hs. b Thom.quod 6.art.18,
393 DISQUISITIONVM MAGICARVM
fomno pollueretur , ſemen eius ad matri- mum , cratiffimum , calidiffimum ,
cem filie deſcendit , indepuella concepit, ſpiritibus affluens, & ſeri expers : Id ve
hoc ſequitur, & à dæmoneidem præ- rò eis facilè effe conquirere , deligen.
do homines calidos, robuſtos , & abun
ſtari pofle , contendit Abulenlis com . 4
in c.19. Gen. dantes multo femine, quibus ſuccum . TO
bant: deindè & mulieres fimilis con
Item quæriſcio , an dæmones cum
fagis nonnunquam exerceant præpo- ditionis , quibus incumbant: & utrif
ſteram libidinem ? fciendum hoc la- que & viris , inquam , & fæminis, vo. 1
lect.antiq.cap.3. & Cardanum libr.8.de re iaculis luis penetrare. Aliud itaque far
yum varietat. Lud. Vivem in ca.8.libr.de tisingeniosè.commentus Lyranus, ro
ciu . Dei .& Bonifacium Simonettam lib . 4 . bur Tyri deſcribi, & munitionum eius,
epift c 10. Repertam anno 1600. in Pe tale, ut etiam à pumillis iſtis turres de
Fuvia Nanorum provinciam , indè ſcri- fendi potuerint contra hoſtes poten
bitur litteris P. Ruizij, quas hoc anno tiſsimos. Contortum id quoque,ne ſa
1601. legi. tis benevolum aut conſentiens contex
Nec negari poteſt Pygmæos fuiſſe ; & tui. Reor omnino , cuftodem ſeu robufto
faturæ breviſſimæ. colligo utrumque rum , ( uit vertunt LXX . ) mentionem
ex loco Ezech.27.verf.11 .Pygmei in tur- fieri; ſed hos vocari Pygméos: non quod
ribus tuis ; ( cio hoc aliter & aliter verti, ftatura tales,ſed quia currestam altæ ,ut
viri etiam fortillimi & maximiin imo
& verſiones poni à D. Hieron . ad eum
locum :fed nofter meritò fecutus eſt A- verſantibus vix cubitales apparerent.
quilam ita vertentem , Symma. Medos fic vulgatam cum LXX . verſione &
vertit ,quod placuitTheodoreto ,Chal cum Hebræo fonte conciliari debere,
dæus Paraphraftes, Cappadoces. Verú y nunc quidem cenſeo,paratus ſequi do
eit de vocis radice , & ideo Theodotion, centem certiora .
non fatis certus , quid Tog tignifica De pumilionib.his ex Nonnolo iſta
ret, Hebræum Dhangammadim re. Photius Bibl. fol 3. 82 drò Tº becày
tinuit. Divus Hieron.gnarus, TAX lig - whéork tã Novvbow , ÉTI TÙY BOXSTW
nificare,cubitum brachij, ſeu menſurá tão výcWVXQTWNTYxők Tolò di ti owiBy ,
cubitalem Iud.z.verf.16.vndè yox cu θαύμα και ακέσαι , ενέτυχε γάρ έσι μαρ
bitalis,vertir,Pygmeos, quorum hæc eft quv refug idéav éx891V devpwzívny. Bpão
menſura ſtaturæ.Item Diu .Hieronym . i xerétois g. To péyesoo iguélvor till
ad vocem Grecalm Aquila attendens , χρόαν υπό δ τριχών δεξασυμμένοις. Διά
Pygmeos non accepit , ut nomen pro- TAVTÒstē cúpatos.EITOTOO Tois dvd pcs
prium , ſed ut appellativum , quia in σικ γηναίκες παραπλήσια και παδάρια
terpretatur bellatores promptidimos, έτι βραχύτερα και των παρ' αυτούς ανδρών.
giati deducatur από της πυγμής , cuius | γυμνοί δε,ήσαν άπαντες πλυν δέρμαι τινέ
vocis una interpretatio eſt, pugna ſen mixpõ Thucydw wep exáĀUATON , APO6.6k
pugillatus, altera menſura cubiti,quod Tes duoiws& volpes te ni yuvāxes .dyprow
ſequitur Diu. Auguſtin. libr. 16 de ciu. lè oudèv éwideixe to udě dvšpepov å med
Dei cap. 7. Hinc oræ variæ mterpreta- 1 g pwvev žixou Mèvedvsportiva , GyvasOMA
tiones. Quibus videbatur de Pygmais | δεπατάπασι τεμ . Λισλεκτομτοίς τίπε
illis proprià dictis accipienduni, qui- sioixos drasi.
dam comminiſcuntur , eosfuille belli
coliſſimos,vilusacuullimi, & fagitran
di peritiflimos,& ideò illis turrium cu
ftodiam permiſfam , fic Dionyſ Car
chulian . Verum id undè probant/ certè
QVÆ
vixcrcdcudum , potuifle eos loricam
LIBRI IT. QVÆST. XVI. 27779
confeſſione; contra quam nulla vim expol. 4. cap.4. ſed Hugonis Victorini,
habet præſumptio , Michol patris ſatel- vel Hugonis Eteriani : & cuiuſcumque
lites decipit in Davidis locum ſubſtitu- fit , non eſſe aliam eius ſententiam , quá
ta ſtacua : a lic etiam poteſt & folet dæ- prædicti Canonis.Quidamelevant au : 57
mon abſumpto corpore, & in lectolo . Etoritatem Canonis ,quia fieconcilium
cato dicere maricum . Nam ftrige ad taniùm Provinciale , quod errare po.
conventum profecta , ne inaritus eam ) tuerit: fed mihi non placetcò confuge
abeſſe deprehendat,ſolet eum.confopi- re.
re, vel quid aliud fupponere , quod ea Alij negant eſſe concilij Ancyrani ,
rum vicem luppleat, utmaritus exper- eò quod in Cócilij huius exemplaribus
giſcens uxorem eſſe putet , doceturhoc Græcis aut Latinis hodiè non exſtet:
actis iudiciarijs . Quædam inquiunt verum neque hæc folutio mihi placet:
tonftrix Forpachij.Cal. Sept.1587.id ſe ſape quiaCanon reperitur in quibuſdam an.
feciſſe prodidit,atque ad ſopiendum tali fom- tiquis collectionibus Conciliorum , &
nomaritum , ſæpenumero illi aurem vellical- in Damafi(li ipſe auctor)Vitis Pontifi
ſe, dextra manu eo prius illita unguine, quod cum & in Decretis, Burchardi lib. 1.c l.
viam ad huiuſmodi conventusaffectans , ſo- & lunonis p.11 . 6. 30. & retentus fuit in
lebat ſeipſa inungere : Eller uxor decani in Decreto Gratianı iuſſu Gregorii XIII.
Ottingen ,eodem loco & die', infantis inlci- | Pontific.correcto. Malo cum Turrecre.
tram : Seichen May à Speirchen ſcopas ſup - i mata ibi, Victor.n.32. Barno , Alphonſo
poſuiſſe memoraverunt , poftquam eſſent no. à Caſtro, & alijs reſpondere , quædam
men ſui damonis prafut& , ficquemaritis fu- | in illo Canove narrari, quæ per natura
feciſſe.
cum ſæpe rerum à dæmone perfici non poflunt,
Hamburgij non . Iunii 1590. Maria uxor ut alloqui & coram cernere Herculem
ſartoris in Metzer Eſch ,ſtramentorun faſce ! & Achillem , qui ſunt in inferno : item
velut unguine infuſcatum , quiſtatim atque cquitare ſuper veras beſtias , quæ tanta
ipſa domum , effet reverſa, evaneſceret, Ca- 1 ſpacia tam cito , & per aerem conficere
tharina Ruffa ipfum demonem , ſua accuba nequeunt: item equitare cum Diana
tione, eiuſmodi vices aliquando geſsiſſe,decla.. vel Herodiade , cùm nec ulla fit Diana
ravit Hæc Nicen.Remig. d.lib.i ... 12 Dea , vel ſuperites numen , nec Herodias
Obijciunt præterea D. Aug. libr.de , illa falcatricula ullibi in terris æquiter,
{ piritu & anima cap. 28. ubi eadem ferè in inferno cruciata : icem agnoſcereul
verba habes , quæ in cap.Epiſcopi.26.g.s. lam divinam naturam : præter Deum .
quare
a Reg, 19.
LIBRI II .
QVÆST. XVI. 201
quare huiulmodi afferere :revera hære monem corpora loco movere : idcirco
ticum efler. Alia verò in eodem Cano enim contendit non fuifle Chriſtú Do.
vult dæmon , & hoc ei Deus permittit; } nam.3. Abulenf.in 4.cap.Matth quafl. 47:
ipſas loco movere , & pro ipfis (mula-Beete.diet:6.4.Vi&t.ubifupra Caietan. 2.2.
chrum earum illic relinquere, ut puto quaft.of.art 3. Alphonſ à caftro libroprimo: -
tentur non translatæ , fed illic reman de iuftæ hæretic. punit. capite decimo fexto.
Glle. Sixtus Senenſis libro quinto ; bibliot.annoto -
Secunda ergo opinio eft , quam ve. 73.Creſpetus de odio Satane diſcurſ.15.libro
riſlimam iudico ;: Nonnunquam verèfagas primo. Sebaftiarus Mich.in Pneumalog: An
transferri à damone de loco adlocum , hirco glez.in 2. quaft.unica de arte Magica. a. f .
vel altero animali ( phantaſtico , ut pluris diffico s . Petr: Binsfeld. d . operis concluf.11.
mum ,hoceft,dæmoni affumenti & for. | spinaus contra Ponzinibium , Anani.s libro
manti corpus aereum vel etiam homi- quarto.de Natur. demon . Et nonne Anti
nis in fornia, cas aliquando ternas qua - chrilti temporetalesconventus agnof
ternalue limutaſportanti ) vel arundini cit futuros D.Hyppolit. Martyr. lib.de
vere,ſcoparumvebaculo etiam vero,ſed acto confummat. Sæculi, haud longe princ. hos
& fublevato à dæmone,inequitantes, & cor- movere leges Salicæ , ut patet ex libro
poraliter conventuinefário intereffe .] decimoſeptimo.Et Lambertus Danæus
Hæc ſententia eft multò commu Calvinianus ícribit Genevä сoventum 3
nior Theologorum ,immò & Iuriſcon- eſſe ordinarium propè ſummam ædé,
fültorum practicorum Italiæ , Hiſpa - urex eo refertCrefperas . Sed accipice
niæ ,Germaniæ , inter Catholicos tenent verba Hippoliti : Tünciniquus ille elato ito
etiam fcribentes plurimi. Albi Mágnus nimo damones fuos congregabit humana fpes
apud Cantipratenſem libro-2.cap:57. part. rie ( nonae fic in conventibus tripudiant“
19 cirvelus de fuperftit. p.2 :Capite primo. & commiſcentur cum ſtrigibus? ) & Ros
Guilhelm . Neoburgenfis mox citandus. Tur qui illum ad regnum invitarunt faftidiet:4
Tecremat.ſup.Grillánd.libro fecundo,defor- nimaſque multus inquinabit, quippePrinci-
tileg.quaft. 7 numer 8:ubifatelur ſe fenten- peseis conftituet ex demonibus. ) Facit hoc
tiam mutaſſe. Bafinus de'arribusmagic.pro- quotidiè Diabolus fuperior ,dum ſuum
poſ 9.Remig libroprimo Demonolat.capite cuique ſtrigum dæmonē'm giſtellum
decimo quarto,vigefimo quarto ,vigefimo no attribuit. Tertullianus lib . de anima c. de
no Auctores Mallei nõ uno loco, Penna in Di- fomnijs, affirmat ; domos quoque hominum
re &t. Inquiſitor.part 2.comment:68: & alii. demonijs patere, nec tantum in aditis ; fed ?
Pet.Dainianus epift. 4. capite decimofepti- ' etiam in cubiculis homines eorum imagini
mo.& recétioresmedici,utRonſſems mox i bikseircumveniri.]
citandus libro fecundo demorbi venef capite Videre nunc quo pacto hoc myſte- -
octavo . & libro tertio capite octavo. Cefalpi- rium iniquitatis operetur iam olim .
nus inveſtigat; demon. capite vigeſimor & huc enim arbitror referendam quod
Theologi crebro numero hoc afferunt, abs Guilhelmo Neubrigenſi in hinc
rem diligentiflimè diſcutientes , Ioann . | modum traditur, in provincia Deirorum :
Dodo in Apolog .contra Franc: Samuelem , haud procuià Loco nativitatis mca , res mira
Guilhelm. Parifienfspart:plt..de'univerſ.ca- bilis contigit,quam à puero cognovi. Eft vicus
pise vigeſimo tertio.Silvefter in verba harefis, aliquor à mari Orientali miliaribus diftans,
inxta ..
LIBER -' II . QVÆST. XI. 103
riuxta quëfamoſa illa aqua, quas vulgo Vip | Theologus Doct.S. Germani de la Hayaprior
ſe vocant. Ex quo dico rufticus quidam.ad : apud Ebroicas ad perpetuum carcerem damo
ſalutandum amicum in proximo vico.com natus eſtyob falfa religionis crimen . Nă cum
morantem profectus,multa iam nođe minus illuftris cuiufdam fæmina amoribus tenere
fobrius remeabat. Et ecce de proximo tumu tur , neque eius confuetudine fruifacile pol
loquena ſepius vidi, & duobus vel tribus fta- ! fet,demonem patronum fibi adhibuit, & eum
dijs à vico abeft, voces cantantium , & quafi in arietesspecie adoravit : à quo poftea doctus
feſtive conuiuantium audiuit Miratus qui- ſcopam fumere , atque inter femora equitis
nam in illo loco folemnibusgaudijs intempe- inftar ponere , brevi momento quo volebat fe
fta noctis filentium rumperent, hoc ipfum cu traducebat. Inter ſtriges Auenionenſes
riofius mfpicere voluit,videnſque in latere tu . ( ut narrat Mich . Pneumalog. fchol. 6. )
muli ianuam parentem , acceſsit Go, introfpe- puer captus fuit, qui iudicibus narra
xit , viditque domum amplă & luminoſam , bac , ſeà patre inSynagogam ( Gic con
plenamque difcumbentibus,tam viris , quam venrum vocant ) deductum , & ibi vi .
feminis , tamquam ad folennes epulas.Vous diſſe patrari multa nefaria & horrenda,
autem miniſtrantium cernens ftantem ad o itaque conterritum muniviſſe ſe ſigna
Alium , obtuln i'li poculum . Quo ille accepto , culo crucis, & dixiſſe: Leſu ,quid iftuc
confulto noluit bibere, fed effufo contento reiz limulque cum dicto turbam totam
continente retento , concitus abijt , factoque diſparuiflc & ipfum ſe ſolum ibi depre
tumutu in convivio profublatione vafculi & hendiſle:poftridiè domum rediſle , quæ
perſequentibus eum convivis, pernicitate iu- cribus à ſynagoga -miliaribns aberat, &
menti quo vehebatur evafit , & in vicum cum partem iudices detuliffe.Vnde & puero
infigni jepredarecepit. Denique boc vaſcu in vicinia nomenanditú Maſquillon (hoc
lum materia incognita ., colo ris info liti, éj eſt,parvu s ſorriarius)huncque puerum
formeitufitata Henrico ſeniori Anglorum cum ipſe Michael iſta ſcriberet anno
Regi pro munere oblatum eft :ac deinde fra- | 1582.adhuc Avenioni captivum fuiſſe.
tri Regine David , fcilicet Scotorum Regi, | Aliud.conteſtatius accipe ex-Grillando ,
contraderm , annis plurimis in theſauris cuius verba nó pigebit adſcribere, Quo
Scoria fervatum ej?, antè annos aliquot (nempe homagio)facto ftatim unum dæ .
(facut veraci relatione cognovimus ) Henri - monem conſtruit ( ipfe princeps demon )
Csus 11.illud afpicere cupienti à Regescotorum ad cuſtodiam ipſius mulieris, quam
Guilhelm . refignatum .] libro priino. Re nunquam relinquere debeat,fed illi in,
rum Ang . capite trigefimo octavo . ta- fervire in omnibus, quæ ipfa cupiet , &
les montium receſlus, vulgus folitum quotieſcumque contigerit ad ludos ac
nominare montem Veneris , qualem tra- cedere,hocipfeintimabit mulieri , & ilo
duat etiam in Italia propè Nurſinum i lam deferet , & inftruet. qui quidem
lacum effe , ut patet ex Epiſt. 46. Ævcæ dæmon aſſociatur ei, tanquam maritus
Siluij. Simavis exempla recentiora & uxori, ſæpè accedunt ad congregatio
clariora,Robert. Gagui,Generalis ord. nes illas . ubi maximamulierum numo
S. Trinit. libro decimo Hiftor. Francor. ita rofitas congregatur , & non vident illa
fcribit , Quo tempore Guilhelm . Edelinus in mente , aut intellectu , aut in appa
Bb 2 sentire
204 ; DISQUISITIONVM MAGICARVM
rentia, fed in vera & naturali forma ac- lebat fortiter manusad crines, & ftatim 7
modo &
hoc modo
cedunt ad loca prædicta , hoc & hircus ille aſcendebat per aerem , & brea VA
ordine.Videlicet,quia primum per unúviſlimo tempore deferebat ipſam uſque
vel duos dies antequam fiat congrega- ad nucem Beneventanam , & ibi ſuavi
tio ,intimatur ſibi per dæmonem illum , ter deponebat; & c. ] reliqua etiam re
qui eſt ad ipfarum cuftodiam conſtitu: fert conſentanea his quæ alij citati DD .
tus, -qualiter nocte tali & tali hora ſe ſcripſerunt folere in conventu contin ditoel
præparetad veniendum ad łudum : quæ gere.Nam præcitati Theolog.adferunt TELE
mulier, li haberet iuftam cauſam impe- varia exempla, & confeſſiones rebrum ,
dimenti,deducit & auditur, dummodo qui omnes conveniunt in corporali 1
piem
ſit caufa vera & excufabilis , quæ legiti- delationemodo ,& cæremonijs covena patent
mè excufare pollit : alioquin ſi fingeret eus & alijs circumſtantijs : Quarum Sis
habere cauſam ; quæ nulla effet, vt non præcipuas ſummatim hic exſequar,ad
accederet;non deferebatur invita , ſed ditis nonnullis, quas accepi à Pet. Ora..
remanebat in domo ſua , nihilominus.no, V.Cl.mihi do &trinæ & integritatis
pro pæna ſui mendacij adeò fortiter nomine ( utfratre )caro , qui præfuit :
cruciabatur à Dæmone , & in mente & anno 1597 ; & 1898. Quæſtoris & ludia
in corpore maximis & continuis dolo- cis functioniin Stabulenſium fagarum
ribus & ægritudine intrinfeca vel ex & Lamiarum cauſa. Quoad baculum
trinſeca tam fortiter vexabatur; quod | norat Sebaſtian.Michael.d.operis Schol. ' .
diu noctuque nihil penitus, quietis ha- ; 7.Abrah, Ezræfilium I evit. capite de
beret, ſed ſemper tribularetur, & om cimo nono . prohibitionem maleficij
nia quæ ipſa ageret evaneſcerent & pe. fic interpretari, Non facietis experimenta :
rircntin fieri : adeò quod neceſſe fuit, i per figuras, per baculos, peropera ; per mo
ut tot mala ceſſarent , quod peccatum tus per dies, & per horas, & his verbis ple
fuum fateretur; & promitteret , criam raque folemnia ſtrigum comprehen
medio iureiurando: quod amplius non dille , per figuras, intelligere circului ,
recuſabit accedere. Cùm verò promit: de quo iam egimus,perbaculum , virgas
teret acceſfuram , ſtatim adveniente no- quibus utuntur ad maleficium hoftijs, ,
etc & hora ; evocabatur voce quadam , & alias quibus in pubsoudvike, & arun.
velut humana ab ipſo dæmone , quem dinem ſeu ſcopæ haftam cui inequitant
non vocant dæmonem ,ſed Magiſteru- ! transferendæ : gaudere autem virga
lum ,aliæ măgiſtrumMártinettum , ſive | Diabolum , ut imitetur virgam Molis :
Mártinellum . Quæ fic evocata , mox fu- miraculorum effectricem , vel aliam il
mebat pixidem unctionis; & liniebat: lam foriſeram Aaronis . . Hunc bacu
corpus fuum in quibuſdam partibus lum porrò inungiſolere unguento co
&membris,quo linito exibat ex domo fecto ex varijs rebus inſulfillimis , ma
& inveniebat ſemper:magiſterulum ximè cx unguinc infantium necato
ſuum in forma hirci illain exfpectan j'rum . quanquam aliquando ,nontoneu
tem apud oftium , ſuper quo mulier ip- lum ,ſed vel crura, velalias fui corporis .
{adixit quod equitabat,& applicarelo- partes illinunt ; ut patetex verbis ( lisa
L'IBRI II. QVÆST. XVI. 2097
lándi , & ex ſententia Avinionenſi, no 1458. quædam alia tres liberos fuos
quam exhibebo totam lib.s.Poffet fine un- apud laquerium cap . 7. ſed inquitlatif
guento : led hoc vult copiofum adhibe- / limum facrificium idoli Moloch ; ſe
ri , ut quamplurimos infantes interi- cunduni utramque interpretationem,
mant , opinantes ſite hac pinguedine nequiter & crudeliter repræſentant;
ſe adconventum deferrinon poſſe. In cum proprios vel alienos filios dæmo
dicio eft; quod prima vice dicit ſuffice- | ni offerunt, & occidunt, autſemen ip
re unguentum commodato ab aliis'ac- lum prófuſum ei dicant , ut ſcelerácilli
ceptum , poftea neceſſarium efle , ut mus ille magus qui cum'muliere in té
ipfemet fibi illud ex infanticidio præ- | plo veneréi xercens,ſemen ſacro chriſ
parent. mati miſcebat, quod narrat idem la
Sic ergo inunctæ ſolent devehi in- ! querius flagelli faſcinar. fol"58. aut de
fidentes baculo, furcæ; velcolo , vel nique communione fumpta facram '
creinathræ ,impofito uno pede, vel in- hoſtiam , in ore affervatam ; & extra
fidentes ſcopis aut arundini, vel tauro, Etam ,dæmoni oblatam , coram eo pe
ſui, hirco aut cani ( quorum omnium ex- de conculcant , ut multæ ſtriges in-'.
de conculcant
empla prodiditRemig.lib.7.cap.14 .) Sic in- quirente laquerio confellæ fuerunt.
quam folent ad ludum bona ſocietatis ( ut cap.8.'
in Italia vocant ) conventum defer= His & fimilibus Aagitiis & abomi
Ii, ubi ignis ut plurimum'acćenſus; te - nationibus execrandis commiffis inci .
tér & horridus. ibidæmon conventus piuntmenfisallidere ; & . convivari de
præſes in ſolio ſedet , forma terrifica: cibis , quos dæmon ſuppeditat', vel
ut plurimum hirci vel canis ; ad illum iis quos ſinguli attulere:Interdum tri
accedere adorandi gratia, non eodem pudiant antè convivium , interdum
modò, interdum complicatis genibus poft illud . Colent'diverſæ menfæ eſſe;":
fupplices : interdum obverſo tergo tres vel quatuor cibis interdum delica .
ftantes,interdum cruribus etiam in al tiſlimis,interdum valdè inſipidis & in
tom jactis ; nec capire in anteriorem ſulfis onuftæ ,quibuspro dignitate, aut
partem prono, ſed refupinato, adeò ur opibus fingulilocantur, aliquando ſu
mentum ad cælum feratur , tum can : us cuique dæmon adlider , aliquando
delis piceis oblatis,vel umbilico infan- malefici una ex parte ' , & ſuuscuique
tali,ad fignum homagii eum in podice dæmon ex adverſo . Nec menſæ ſua •
oſculantur.Quid ? Quod & miſlæ ſacri- deeſt benedictio cætu hoc digna ; ver
ficium aliquando , per fummum ſcebis conſtansplane blaſphemis, quibus
lus æmulantur, & aquæ fuftralis, & li- | ipſum Beelzebub & creatorem , & da
milium rituum Catholicótum :ub.3 ex torém , & cófervatorem omnium pro
viri eruditi; ſenatoris Clariſlimi Ray: fitentur : eadem iententia eft Actionis
mundi narratione'oſtendam . Inſuper Gratiarum ,quäin ſubdunt menfis fub
liberos duos Diabolo illic offerunt , ut
laris. Legi formulas, manu famofilli .
annis ſuperioribus materi Cünonis micuiuſdam malefici notaras. Convie
Koverenlis, apud Binsfeldium , & an-- vio interſunt facie interdum aperta ,
B.b : 31 inter
M
206 DIS VISITIONVM MAGICARV
interdum velata larva , linteo , velaliomum ineuntur vel noctis medix Glenn
velamine,aut perſona ,fic etiam perſo- tio , quádo viget poteſtas tenebrarum .
naci frequentius ,-poſt convivium velinterdiu meridiè, quò ſuntquire RONE
quiſque dæmon ſuam quam cuſtodir ferant illud Pfalmiftæ notum de dæ
dilcipulam manu prehendit ; & , 'uto monio meridiano , & Abenczra fcribit
mnia fiant ritu quàm poffunt abſurdil. à Magis certos dies & horas obſervari.
Gimo , dorſis invicem obverſis, & in or Noftræ ftriges videntur in diverſis re 1
bem junctis manibus jactantes tapita gionibus varios habere ſtatos dies . In
more fanaticorum , choreas ducere; ! Iralia frequentant noctem quæ feriain
nonnunquam candelas acçenlas ma- fextam præcedit ( sic Comanus in lucer
nu tenentes , quibuſcum antè dæmo- na ) idque circa noctis medium ( ut ait
nem oſculantes adorarant, & cantare . seb.Mich.ſchol.7 . Lotharingicæ ftriges
feſcenninos in honorem dæmonis ob conveniunt noctibus quæ præcedunt
[cæniflimos , vel ad tympanum fiſtu- feriam quintam , & diem .Dominicum ,
lamve ſedentis alicujus in bifida arbo- cefte Remigio lib.i.cap.14.apud alios legi
se ſaltare,omniaque ridicule & contra noctem quæ præcedit feriam ter
cæterorum morem peragere. tum ſuis tiam .
amaliis dæmonibus fadilimè .com Poffet dæmon .eas transferre line
miſceri. unguentiuſu ,( ut dixi) & facit aliquan
Quando facrificia fiunt , fieri ſo- do , ſed unguento mavult uti variis de
lent Itatim initio peracta adoratio - cauſis. Aliquando quiatimidioresſunt
ne : Sacrifiçia tamen etiam extra con- quam ut audeant;vel quia tenuio
lagi quam
ventum ſæpè faciunt.Deniqueaddunt, res ſunt ad horribile illum Satmæ con .
quemque narrare ſua ab ultimo con tactum in corpore allumpto feren
ventu facinora , quæ quò graviora, & dum , horum enim unctione lenſum
magis execranda fuerint, eò collauda obſtupefacit aliquando, & miſeris per
riuberiùs: 6 nulla fint, vel non ſatis a ſuadet vim unguento ineffe maximam
crocia , verberari ſegnes afrociſſimè à Alias autem id facit , ut facrolanda á
dæmone , vel à malefico quopiam le- Deo conftitura Sacramenta , mimice
ò
piore :ultim pulver ibus ( quos aliqui adumbret , & per has quafi cæremonias
ſ
fcribunteſſecineres hirciillius, quem luis orgiis reverentiæ & venerationis
dæmon aſſumpſerat., & quem adora aliquid conciliet . Nihil.verò ad tranſ
rant;ſubitò coram illis Hammaablum- lationein conferre vim unguenti , vel
ptı ) vel venenis aliis acceptis, fæpè et indè patet, quod etiamſi , qui ftatuto
iam indi&to.cuique nocendipealo , & conventùstempore.ex curiofitatc qua.
pronunciato Pleudochei dæmonis de- j dam cupientes conventui intereſſe ſe
creto; Vleiſcimini, vos: alioqui moriemi- unguento illinant. & revera per aerem
ni; ut agnoſcas legem Caritatis legico eo devehantur, ( Deoid , utinultoties
trariam ; fuas quemque domos:& pro- | probatum , ad puniendam incredulam
pe fint pedibus, fin diſtantiores, ut ad curofitatem tam temerariæ audacia
yecti repetunt. Conventus, ut pluri- | perimittente ) famen li quis fide fis
mus ,
Z'IBER II. QVÆST XVI. 207
mus ; caritate armatus, ad fraudes dæ dam etiam SS. clariffima. Citant'non
monis revincendas diflipandaſque ad nulliprimoloco Chriftum Dominum
fidei veræ confirmationem , eo feun . I bis ſe paffum fuiſſe à dæmone traní
guentò inungeret ; procul dubio ( ut | portári, a quod de malo ſpiritu aceipi
rectè Binsfeld . ) - nulla ſequeretur unt Origenes, Ambrofius, Chryfofton
translatio . quia hic omne pactum cum mus,Auguftinus, Gregorius , Strab . &
dæmone ceffat , neque id Deus eſſetalii: hoc exemplo non utor, quia licet
permifurus. Et propterea , quando multi patres indicent per aerem Chri
extra conventuideſtinara tempora ſefeſtum à dænrone volantein raptum ,
inungerent lagæ, non avotarent, nec deportatumque' fuiſſe ; magis camen
auferentur; eò quod id pactæ non fue - placet , cum Origine & Euthimio ,
runt. Sciunthoc & ideò non ungun- ductum duntaxat , & præeunte-dia
tur, pili audito conventus ſigno , ali bolo fecurum Chriſtum fuiffe, & licin
quando monentur à luo Martinello, pinnaculum , & in montém aſcendiſſe ; ·
aliquando à vocibus prætervolantis quod aperiè Divus Lucas inlinua
comitatus Sagaram Reginæ , aliquan- vit ; necobftat Divus Matthæus, nam
do alirer juxta Spineum cap.30.Suntta . Trapalhau Beveip non rarò ſignificat állu .
men quidam malefici, quiex peculiari mere ducendo tantum b : & lic hoc loco
pacto ,ad certum quoddam ſignum , fi- quoque interpretantur homines eru
vè un & ionem , fivè pilei aur palliipo- | ditic ; ideò iſtud exemplum non mul
fituram , fivè quod aliud, quando vo tum urget . Secundò locò adduci foler,
lunt,aliò deferuntur:fed quod dixifre- demones ingreſſos porcorum gregem ,
quentiris eft.His poſitis. eos in mare præcipites egiffe d. firmior
Probatur hæc translatio corporea, , acdhuc locus eſt quem 3. adferunt, nem
Primò , quia non poteloidari quidquí, pe Philippu'n Diaconum à ſpiritu ex
quod eam reddat non poffibilem , quid deferto in Azotum delarum e : & Ha
deſit? non deeſt corpus movens, nam bacucur capillo in Babylonem ţrans
diabolus corpus'aſſumit ,nec adeſt velatuin ad Danielem f. Ad hæc loca re
obſtat corporis mori reſiſtentia , vel fpondet Ulric. Molitor, nialè nosab
gravitas; quia longè major eſt vis da Angelis bonis ad Dæmones argumen
monis moventis ,quimonteslocomo- rari,eo quod Angelorum hac in re lou-
vere poſſet. nec obſtat celeritas motus gè majorlit vis ac robur, quàm dæmo
ad locum remotum ſpacio temporis ; num . Solutio iſta mendola-eſt. quia '
brevis : hoc enitn valet efficere agilitas motu locali non eſt cur'dicamusnatu
& vis'naturæ angelicæ , juxta Divum 1 raliter plusbonum Angelumn , quàm
Auguſtinam & B.Thomam ,nec Deus į malum poffe: & Theologorum com
id non permittit. exſtant 'enim per munis ſchola cócedit diabolos retinli
millionisinnumera ferè exempla, quæ- ille quæ naturæ dotes erant , amiffle
quæ
2 Aug.I.de divina demonc.3 Thom . 1.p i o.a.3 Matt.4 0.12. do 14.4.v.6 . b Matt. s. v .?
20.0 14.dancap.z v.14 . 2 ? c Heſſelus o Maldona in Matth. d Murcis.w.13.
szti8.0.26.040 M *16.8.13.4
38 . Dan .74.v.3gá
NVM
TIO RVM
QU ISI ICA
. -208 DIS MAG
quæ gratiæ erant. Cùm ergò bonus anno 1459. chron. Flandr. Vincentius ex tale
Angelus Habacucum tulerit, permit- Petro Damiano refert de quinquenni
tente Deo , poterit & diabolus homi puero nobiliffimi cujuſdam viri; qui treac
nem transferre.Quid mirum hanc dæ- 1 puer monachus factus,quadam nocte
mones à Deo in humana corpora po aſportatus , manè repertas fuit in pi
teftatem recipere, qui longè majorem | ſtrino clauſe, & interrogatus, dixit ;ſe
in animæ deceptionem acceperunt? per quoſdam ad magnum convivium
Probatur etiam id experientia tot delatum , & comedere juffum , & po
exemplorum , ut, line protervia, quis | ſtea per ſuperiora piſtrino in miſlum.e
diſſentire nequeat. Graviſſimi ſanctil- | Paul.Grill.libro fecundo de Sortileg.qu.7.
fimique patres referunt b , Simonem narrat anno 1524. libi ut inquiſitori
Magum coram Petro, alarum dæmo- oblatam quandam Lucretiam ; que
niacarum remigio in aerem lublatum , dum ex congregatione ludorum de
volitare vilum . ſimilia de Abari Scy- portaretur domum , & ſub auroram
tha legunturc, Badudum Britaniæ re matutinus.campanæ pullus, quoado.
gem hac arte volandi , fed & infelicirandum populus vocatur, fuilletaudie
exitu parem , nobis proponit Anglo- rus ; fubitò illam à dæmone vector
rum hiſtoria.j
prope Huvium in agro ſpinis oblito de
De Erico Suecorum rege', quod in relictam . fortè juvenis ei benè notuș,
quam partem pileum verteret , in eam illac tranlibat:eum ergò milera nomi
lubicò aſportareturregionem , auctor ne proprio advocat,juvenis videnstoa
eſt loann , Magnus Gorthorum Sueco tam nudam , præter verenda femorali
rumque hiſtoriographus lib.17.Beren- buscontecta, & pallis crinibus accede
garium hæreticum & Magum eadem re formidabat. perliſtit illa blanditiis
nocte Romæ fuiſſe , & in Turonenli allicere , tandem appropinquavit , &
Eccleíia lectionem decantaſſe tradidit quæfivit habitus & moræ cò loci cau
in Chronico Nangiacus. fam :illa primum alia omnia prætexe
Anno 1045.refert N.prodigiis, in An -
re, & multa mentiri: donec juvenisin
glia quandam vencficam à dæmone credulus negavitſe illi opem laturum ,
palam cguo nigro impoſitam , & per , niſi vera fateretur, illa fidem ſecreti tia
aerem abvectam , cuiſimile exemplum pulata , confitetur quod libi accidiffet,
de Matiſconenſi Comite,ex venerabili & qua ex cauſa . luvenis eam ſecretò
Petro Abbate Cluniacenfi,libroſequen- idomum ſuam perduxit, & multis ab.ca
tirefertur, de vetula ex lebete faltitante, muneribus donatus fuit.
Cæfarius libro 11. miraculor. ſub fix . de Sed tandem datæ fidei immernor
maleficis Acrobatentibus Meierus egit , rem uni atque alteri narravit: fic paula -
- rim
a Itapoft D Diony. Thom.donalios, Malleusp.2.c.3.Caftrod.12.026. b Clemens Roman .
1.6.Conft, Apoll . Egoſip.l.3.hi Arnob.l.2.contr.gen. Cyrillus Teroſ Catec.6 .Epiph . Amb.Maxim .
egalii. cherod.melpomen Nazianz epift.ad Baj:22. Origol. 3. contra Cell. d Polydoruslishi
Al .Ponrius virunnius compend. hiſt . Britan . es iidem annales hoc memorane de oliverio
Mam.sburienſi, quem Nanclerus e Vincentius Elmeriim vocant. e Vide Mallenm malef
2.FAP : 3 •
LIBER II QVÆST. XVI. 209
tim (parſo rumore, & mulier capta, & Tandem cum poſt importunam potirio
ravit.Subdit & aliud his verbis; Mulier | niam iam venit ſal. Quibus verbis prolatis
quadam Sabinenfis diæcefis hanc profiteba- damones, quialaudesDei audire refugiunt,
tur diabolicam artem ; de quacun maritus ftatim receſſerunt, & reliqui omnes diſpa
fufpicionem baberet, interrogavit eam plu - ruerunt , luminaribuſqueexſtinctis,manfic
ries,quafemper negavit Maritus verò in ſu- | ille folusnudus, quoufque manè fattovidit
Spicione ſua perfiftens anxiè veritatem per- quoſdam paftores, quos interrogavit, que
quirebat:qui adeo aſtutė ſegeſsit, quòd vidit nam effet illa patria in qua erat,illi verò re
illam quadam nocte ſe ungueto quodam un- ſponderunt eſſe agrum Beneventanum , in
gentem ,qua unctione peracta vidit illam ce regno Neapolitano. Qui locus dtftabat à pa
lerrime, quaſiavem recedentem , & ex ſupe- tria viri per centum milliaria ,ob quam cau .
riore domius folario ad inferior, deſcenden - fam , licet dives effets coactusfuit per viam
tem.illam marisusfequens , ut videret quo mendicare,ut ad domum ſuam redirepoſſet.
tenderet, amplius eain non vidit , accedens Ad quam poftquam pervenit,ftatim uxo
adportam domus invenit eam claufam . remſuam ob lamia crimen accuſavit,oto
Queres magnam illi prebuit admiratio tam rem geſtam ,ut narrata eft.coram iudi
nen .Die verò ſequentiiterum maritus uxo- cibus expofuit. Qui rem totam plenèzutopor ,
të interrogat, quod anxièſcire cupiebat, crebat, examinantes, vera eſſe omnia que di
illa conftanter (ut ante) ſeneſcire dixit.Mao i ximus invenerunt, qua etiam eiufdem mu
ritus però,ut ampliùs negare mulier non pos lieris confeſsione confirmata funt. Hæc ex
ſei,apertè ei dicit omnia , quæ nocte præteri- Grillando, Franc. Alfonſusa Caſtro d.
sá illam feciffe viderat:deinde fuftibus illam i cap.16.addens ſe multa poſſe alia refer .
percutit graviter , & duriora minatur ver reteſtimonia, quæ per fideliffimoste
berad,ujiveritatem dixerit, quamfi apertè | Ites in Hiſpania contigiſſe cognove
expofuerit,veniam ſe ili daturum promifit. i rat. Bartholomæus verò Spineus Sacri
Huluriztur jejam olere non poſſe intelli- Palatii Apoſtolici Magiſter qu . de ſtri
gens,vcritatem aperuit , & venam à marito gibus cap.17.& fequen. non minùs certa
petiit , quam illimaritu hai conditione in- protulit, ex quibus unum adſcribam ,
duljit, ut illnm ad tales congregationes ad. Quandam (ait)puellam ,qua cū matre Ber
duceret : ill. vcrò til veniam sipetraret ful gomi morabatur, inventam fuiſſe noćte Ve
cile petite promfic, promiffum ex licentia netiis in thalamo ſuiaffinis.Quam manère
Sarbana implerir pertam nudam , recognitamque,quia conſo
Adduci ses igitur ille ad locum , ubi ludi | brina erat ,că interrogaſſent quomodo illuc
fiebant,ludum , choreas, & cætera omnia | veniſſet,aut ibi effet, & quarès plorans illa ,
contemplatus eft , & tandem ad menfam poftquam veſtita ab eisfuit , hæc quæ ſubdo,
cum relepes , at veſteretur, fedens, cumci . enarravit, dicens: Hac nocte cum in lecta
bos mifipidos iudicaret , petint fibr dari fül vigilarem , vidi matrem meam , que me dor
quod in menſa deerat , e quamvis iterum mire putabat : ſurgentem de lecto, & exul
atque iterum petiiffet,nüquam illi dabatur, tam camiſia fe quodam unguento, quod ex
Сс vafcule
ONVM
ISITI ARVM
wo DISQU MAGIC
Amoto igitur eo-metu ,ſe denuò vita com rat. hoc adiiciens tritici heminas duas, cafe
mittit , aciam montis verticem ſuperaverat, oſque bubulos totidem Choteiio illi à Defi
Cum ecce eum mulieres ille à tergomfequun | derio Gaxeto , eiuſque uxore dono datos quo
tur, capita ſua ut antea iactantes, atque al . cælatum haberet quod fic viderat. Qua de
tum ſeu ex compofito filentium tenenres. re coram compoſiti convenerunt,per omnia ,
Praibat homo atra facie,manibufq ;in har extra boc unum , quod Barbelina diceret non
paginus fpeciem incurvis,quas etiam parabat | elſe in Chotaium à demone intentatasma
illa in frontem inimittere, niſi obftitiffet di nus,quia ficfe menſæ propinquum intuliſſet,
ftrictosique oppofito enfe :fiquidem hocfa ut is in elogio fuo mentitus fuerat, ſed quod
kto infultare deft , quafidevita metuens aureum craterem ab ea furto. tollere para
atque evanalt, oftendunt fe nihilominus ite. verat.
rum mulieres ille, unaq; cum iis homo , que Aliud exemplum ita narrat idem
modò dixi taurifelorem , chorearumq;fpe- Remig. Ioannem ab Hembach vix dum ab
flatorem , ad quem tam factus confidentior ephebisegreffum venefica mater ſecă ad no
Chotains acceſsit propiusatque infert. cturnos dæmonum conventus deduxerat, ac
Ita tunc bic es mi DefideriGazete ( ide- quod tibiis fciret , -iis illum canere iufferat,
mini uerus nomen ) obſecro , fi quid potes; atquein proximam arborem quò clarius exe
ſerva me. Nam ( Pol) tibi fidem mea obſtrin- audiretur inſcendere: quod dum facit,ac ſal.
gome mihil eorum quæ vidi equidem palam tătium chorens ociofus oculis colluftrat,for
efle facturum .Vixque hæc dixerat ,cuin tur . tė infolentia admiratus(nam præpoftera ,ri
boıllım ſen nebulamvoluut denuo: co de- diculaq; ibierant omnia )Deusbone(inquit)
xam evolutus Ở liberatus , folum ſe in undè ifthac nobis tam ftultaamenfq; turba ?
folosi longe diſsuto à via loco reperit, quam vixque hoc dixerat, cum in terram prolap
ixmen veſtigendo ad extremum nactus quă fus altero bumero debilitatum fe , ac cum
feftinantıſsımè potuit domum fe. recepit ,Trio aftantium opem implororet, ſolum reperite
duo post od teftimonium ad aliud poftea à iu . Quod dum palam praducaſſec, do varie de eo
dice questionis rarfum vocatus hoc ex abun . ¡ ſentiretur: aliis vifum , alis rem geftam effe
danti fuperioribus addıdır, recordari ſe cum contendentibus : fecuta eft pejtmodum , que
propias ad mējam accefsiffet,viſuruse qui- , eam dubitationem tolleret occafio. NamCa
bas epulus clles instructa: danionem fibiè re tharina Prevotia in Fraiſem 4. Nonas Se
fügte unguibus in os involull. ac dum ſe con ptem 1589.carum una ,que choros illos agi
tra ferro difenderet , inter naivebementiori taverant , ab fartilegiifufpicionem nõmulte
ventu seram fublatum , atque, ad Combre- i poft comprehenſarem omnem uti fupra ine
montis Atziaitas,qui locus à priore non mi ciuta eft, adbuc eius rumoris, quem Heino
nus dai chios paffus aberat , fuiffe deporta. I bachiusfeminaverat, ighara,& nulla inter
Tum. Quod nequins delsramentum effe putetrogatione præeunte faſſa fuit.Keruers Orile
bominu võfebru , nocteslocaq; folicitudine la in VVerdeſtam.8. - 7.Id. Augu.1590. G
sum forte exterrits, td ettă Sandeociti XI , ! Eyfarbz Agnes Duſc.3. Non Dec. 1596.qui
Calend. Iunii ( 58) Barbelina Caxcta, è proximus erat fequens annus, veneficii dam ,
msilieribus illisera , fuperiore menſe tori. natæ , idem quoq; diverſa affirmarunt, locă
dem fere verbu, apud quafitorem recitave præterea illa',ibi id eveniſſet fuo, quo id tee 1
Cc 2 ftaties
212 DISQUISITIONVM MAGICARVM
ftatiùs fieret nomine Mayebuch appels | eius vitam moreſque tantò diligentiùs in
lans. Tertium non teſtium tantum di- quirere , ac cum certis indiciis rem non eſſe Nara
Ctis clarum, ſed & clara luce geſtum i vanam comperiſſet, comprehendere:tùm ad Cotta,
dem in hunc modum recenſet : Rediens criminis non aded invitam confeſsionem ad. mm
Nicolaa Lagbernhard è moletrina Guermin- ducere:tandem & alios, qui cum illi eiusfie
genfi Aſſenuncuriam ante 8. Cal. Aug.ann. leris ſocietas fuerat:coarguere,aciam mani
apie
1590. ac iter fecundum fepem filveftrem a feftos facere.Inter quos fuereBarbelia 1049
pertomeridie faciens , advertit in arvo fini- ni Latomiuxor Duf& 6.Cal. Februar.1591.
timo chorum in orbem faltantium tùm vi- & Mayetta Laurentii ſuper maioris item N
rorùm ,tùm mulierum : verum quod præter uxor Dufa.14. Cal.Martii 1591.qua diper .
folitum aliorum hominum morem averfi, [& totidem tamen verbis, illud defabbato à
tergaque offendentes id faciebant, attentius fe averfis una cum intermediis cornupedibus
eosafpiciens vidit praterea ,quicaprinis,bu- chero , proditum à conſcio Petter indicium
buliſque pedibus defornies unà intermixti verum eſſe agnoverunt , Acceſsit & earum
faltatorium illum orbem verfarent. Tùm confeſsioni tertius loan Michael armenta
penè metu emortna leſu ſalutare nomen (uti rius Duf & Cal. Martii 1591. hoc etiam ad
quibus finiftriinaufpicatique uliquid immi maiorem eius rei fidem addens : ſe interea ,
net )inclamare ccepit, ac rogare ſuppliciter , dum bæcfierent tibicinisfunctumofficio ,pe.
1
ut ad ſuos modò Salva incolumiſque redire dum quoddam forte oblatum. ori admoven
poſſet. Illico evanefcere omnes qui tripudia- do , ac micantes ei digitos, uticum ad nume.
run vero inflantur tibia , adducendo. AC 1
bant,præter unum Petter Gros - petter no .
mine,cuiocius in aerem ſublatoelabi interea cum Nicolaa illa (uti dictum eſt) Iefum tre
atque excidere vifum eft penicillum quali mebunda invocaffet , ſeque praterea crucis
furnarii conſueverunt furniſui arca, prius i ſigno muniviſſet, è quercusalriore ramo cui.
quam panem in eum condant,extergere.In- tum infidebat pracipisem decidiffe , denum
ter bec vehementiori quoque illa correpta turbine inrolutum , ac in pratum nomine
penso , vix anhelitum ducere; ac fpiritātra- į Weiler,in quopaſientem gregem paulò an
bere: tùm etiam domum reverſa triduum tè reliqueras,deportatum fuiſſe.Eius reigras
integrum ex vuletudine decumbere Cuius viſsimum armiſimumqueargumentumde ,
rei fama cum ipſa eiuſque propinquis ſpar. nique hoc fuit, quod locus, ubi ficin orbem
gente;, iam univerſum pagum peragrafſet. agitate fuerántchores ille,poftridiè ,quem
Perter illezne videretur eius diſsimulatione | admodum Nicolaa antemonuerat,apparuit
rentum crimen agnofcere ac fateri:primum circo impreſſius qualem habent byppodromi,
quidem apud iudicem iniuriarum ferocie ubi in gyrum aguntur eyni : sed inter
Agere: fed tandem veritus,ne non ſuccedente ! ftinétus ungularum caprinarum bubulia
kte masus ipfe fibi creareapericulum , eam rumque recentibusveftigiis. Que & perfti
conſultò deſeruit: qua res multò etiam magis terunt videri dum aratro denso profiilum ,
eiusfa&ti fufpicionem auzia !, aftimantibus ſubactumque aruum illud bruma rea
multis mala mentis conſcientia illum eam , quenre fuit. Teſtimonianz dixere Nice
quamprimum in animumadeò avidè rero- Klein, Deſiderius Vernex , Gafpar ss
carerat, iniuriam mußitare. Ergò sudex in i tor, & quotquot in rem prafentem mature
ducis ,
LIBRI II . QVÆST. XVI . 213
du&ti,de ea poft à iudice ſunt interrogati. ] | Igitur hera ex conſuetudine adſolita venien
Nonne fat manifeſtum probantur te, atque ficuti videbatur digreſſa ,ſubſequi
choreæ , conventus translatio ? An hic tur, & ipfe locum contemplatur, atqueex
Dormitantii noſtri cunctorum abnu- | emplo here fænile complectitur : Ibiille ex
rivi dicent hæcſomma càm varios tam temporein aera raptus defertur in oppidum
aprè,quafi in unam Cathenam annulos V Vyck , in abditum & ſubterraneum fpe
connexuiffc ? an illius Petters penicillicum , ubi cærum maleficarum de maleficiis
criam fomnians eo delatum fomniafle conferentem interſefe,reperit Hera cum ſuis
Nicolaam ; & lomnii ſoporifera ægri- inopinam fanuli ſuiprafentiam admirata,
monia triduo lectulo affixam ? (omni rogat,quo aftu,aut qua tandem ratione mo
afle teſtes hos omnes folennia , & meræ mento temporis illuc appuliffet.
vi imaginationis agro impreſſa veſti Refpondit ille ordine, ut res tranſacta ef
gia tam pertinaci impreſſione greges fet : Tùm illa indignariprimum atque ex
ab Amphryſo Apollinem , aut à Gadi- candefcere cæpit, verita ne nocturni, atque
bus Herculem Erythræas boyes cò de- clandeſtini iſti conuentus hac ratione tan
kille docilia
duxiſſe; & choreas duxiſle docilia ar-
ar dem eliminarentur: cum confortibus igitur
ment. Lotharingico in ſolo ? pergent deliberandum cenſuit , quid in ambiguo hoc
fcrupuloh ( ſcilicet) Dubitantii veteri negotio faciendum fuadeant , convenit tan
ne innocentes hujuſinodi, fateantur le dem inter eas , ut amicè exciperetur , filen
commifle , quæ nunquam delique- tium ftipularentur, atque arcana hac, quæ
runt, fed errore opinionis putant fede illi,preter meritum atque opinionem , vide
liquiffe ? Quæ hæc, & quam pertinax re contigiſſet nulli communicaturum ſe,aut
libido eft , generis humani hoitibus ſic | revelaturum ſanctè peieraret. Ille interims
patrocinandi - Verùm de hoc libr. so i quidvis pollicetur ,abblanditur, & ut mitiùs
uberias. agant , fimulat ſe omnibus votis hoc unum
Non minus exploratum aliud Bal1 expetere , ut cum illarum gratia liceatpol
duis.RoolſeusEpift. Medic so . quod hacfortilegarum intereſſe collegio. Interim
fuis temporibus in Hollandia accide dum confulta: ur, labitur hora, & jam ab
tat,ita narrat.Erat in pago Ooſtbronek non eundi tempus inſtat. In dubium iteram , in
procul à Traiecto mulier vidna , cui fervus į ſtigante hera, iam vertitur, remittenduſne
convixerat , ad ebeunda, ut respoftulabat, domum fit totius . cætuspericulo,an bono puo,
manisdomeſtica: Is cum iam ſepiùs, ut fo- blico,enecandus. Communi tandem omnă
tent ele curiofuli fervi, per tr