Über dieses Buch

Dies ist ein digitales Exemplar eines Buches, das seit Generationen in den Regalen der Bibliotheken aufbewahrt wurde, bevor es von Google im
Rahmen eines Projekts, mit dem die Bücher dieser Welt online verfügbar gemacht werden sollen, sorgfältig gescannt wurde.
Das Buch hat das Urheberrecht überdauert und kann nun öffentlich zugänglich gemacht werden. Ein öffentlich zugängliches Buch ist ein Buch,
das niemals Urheberrechten unterlag oder bei dem die Schutzfrist des Urheberrechts abgelaufen ist. Ob ein Buch öffentlich zugänglich ist, kann
von Land zu Land unterschiedlich sein. Öffentlich zugängliche Bücher sind unser Tor zur Vergangenheit und stellen ein geschichtliches, kulturelles
und wissenschaftliches Vermögen dar, das häufig nur schwierig zu entdecken ist.
Gebrauchsspuren, Anmerkungen und andere Randbemerkungen, die im Originalband enthalten sind, finden sich auch in dieser Datei – eine Erin-
nerung an die lange Reise, die das Buch vom Verleger zu einer Bibliothek und weiter zu Ihnen hinter sich gebracht hat.

Nutzungsrichtlinien

Google ist stolz, mit Bibliotheken in partnerschaftlicher Zusammenarbeit öffentlich zugängliches Material zu digitalisieren und einer breiten Masse
zugänglich zu machen. Öffentlich zugängliche Bücher gehören der Öffentlichkeit, und wir sind nur ihre Hüter. Nichtsdestotrotz ist diese
Arbeit kostspielig. Um diese Ressource weiterhin zur Verfügung stellen zu können, haben wir Schritte unternommen, um den Missbrauch durch
kommerzielle Parteien zu verhindern. Dazu gehören technische Einschränkungen für automatisierte Abfragen.
Wir bitten Sie um Einhaltung folgender Richtlinien:

+ Nutzung der Dateien zu nichtkommerziellen Zwecken Wir haben Google Buchsuche für Endanwender konzipiert und möchten, dass Sie diese
Dateien nur für persönliche, nichtkommerzielle Zwecke verwenden.
+ Keine automatisierten Abfragen Senden Sie keine automatisierten Abfragen irgendwelcher Art an das Google-System. Wenn Sie Recherchen
über maschinelle Übersetzung, optische Zeichenerkennung oder andere Bereiche durchführen, in denen der Zugang zu Text in großen Mengen
nützlich ist, wenden Sie sich bitte an uns. Wir fördern die Nutzung des öffentlich zugänglichen Materials für diese Zwecke und können Ihnen
unter Umständen helfen.
+ Beibehaltung von Google-Markenelementen Das "Wasserzeichen" von Google, das Sie in jeder Datei finden, ist wichtig zur Information über
dieses Projekt und hilft den Anwendern weiteres Material über Google Buchsuche zu finden. Bitte entfernen Sie das Wasserzeichen nicht.
+ Bewegen Sie sich innerhalb der Legalität Unabhängig von Ihrem Verwendungszweck müssen Sie sich Ihrer Verantwortung bewusst sein,
sicherzustellen, dass Ihre Nutzung legal ist. Gehen Sie nicht davon aus, dass ein Buch, das nach unserem Dafürhalten für Nutzer in den USA
öffentlich zugänglich ist, auch für Nutzer in anderen Ländern öffentlich zugänglich ist. Ob ein Buch noch dem Urheberrecht unterliegt, ist
von Land zu Land verschieden. Wir können keine Beratung leisten, ob eine bestimmte Nutzung eines bestimmten Buches gesetzlich zulässig
ist. Gehen Sie nicht davon aus, dass das Erscheinen eines Buchs in Google Buchsuche bedeutet, dass es in jeder Form und überall auf der
Welt verwendet werden kann. Eine Urheberrechtsverletzung kann schwerwiegende Folgen haben.

Über Google Buchsuche

Das Ziel von Google besteht darin, die weltweiten Informationen zu organisieren und allgemein nutzbar und zugänglich zu machen. Google
Buchsuche hilft Lesern dabei, die Bücher dieser Welt zu entdecken, und unterstützt Autoren und Verleger dabei, neue Zielgruppen zu erreichen.
Den gesamten Buchtext können Sie im Internet unter http://books.google.com durchsuchen.
*
i
 1

! iblist roca !!!! illinensis

.
1
to

1
 |
RE
1
 DISQUISITIONVM

MAGICARVM

LIBRI SEX

1
MARTINI DEL-RIO .

Editio V. in Germania

Adilluſtriſsimum ac Reverendiſsimum D. FRANCISCVM EGONEM , & ca

Metrop. Ecclef.Coloniens. Decanum , & c.

IA
AC

LISERTE
PATRE
 M E T H o D V S.
.

Yniverſum opus Dilquifitionum in tres Tomos Partior, & fingulis Tomis duos
libros alfigno, quibus continentur, quæ ſubjungo.
Lib. 1. De Magia generatim , & deNaturali , Artificiali, & Pra
Aigiatrice agitar.
Lib . II. De Magia Damoniaca & eiusefficacitate.
Lib.III. De Maleficio de pana obſervatione.
Libly . De Propbetia , Divinarione, do Conie &tatione.
I 1.B. V. De Iudicis officio & ordine iudiciario in hoc crimino.
L 1 B.VL De officie Confeffarii, ac remediis licitia & illigitis.
 Exod.cap.vt

Exodus. Cap.VII .
as duos QUISITI
DIS ONVM Exodus. Cap.XI.
MAGI
CARV
M

LIBRI SEX ,
QVIBVS CONTINETVR ACCURA
TA CURIOSARVM ARTIVMCVRA , ET
vanarum fuperftitionem confutatio vtilis
Theologis. Surisconfultis, Medicis,
Philol s.
Exoduts. Can.yil. AVCToği ORE
MARTI
NO DEL - RIO Exodus. Cap . X.
SOCIET. LESV PRESBYT.
IL LICENT ET THEOL . DOCT.
olim in Academia GrTCEN.
Sk, et SALMANTICENSI
puhdico S. Script.
Profeffore.
Prodit
opus vltimi s cur longe
accuta tius ac caft igatis
iais
Superiarum Permiſsu et Lice . nt .
ia
Ixodes.Cap .VIL.

F.xodus. Cap . X.

Exodus. Cap . VILL

xodus. Cap. VIII .
VÜL . COLONIA AG
RIPPINA
Simptibus Petri Henningit.
Exodus. Cap.VIII .
ANNON POTES
 ILLVSTRISSIMO ET REVERENDISSIMO DOMINO

D. FRANCISCO EGONI

COMITI IN Fürſtenberg Heiligenberg ET

Werdenberg / LANDTGRAVIO BAHRENSI , ET

STAELINGENSI,DOMINO HAVSENSI IN Kunßigerthat
SVPRA Weirra & c. METROPOLITANÆ ELECTORALIS CÓ .
lonienfis Ecclefiæ Decano , Cathedralium Argeritin: & Leodiens :
Eccleſiarum reſpective Thefaurario , Canonico & Capitulari ,
Regalium & Illuſt. Ecclefiarum S. Gereonis Colon .
& B.V . Mariæ Aquiſgr. Præpofito.
SERENISSIMORVM ET REVERENDISSIMORVM PRINCIPVM

MAXIMILIANI HENRICI

ArchiepiſcopiColon . Vtriuſque Bavariæ Ducis, nec non

LEOPOLDIĞvilielmi Archiducis Auſtriæ & c. reſpective Se
crcti & SupremiConfilij Aulici Præſidi, fupremo Aulæ Præfecto ,
Supremo Camerario & c . Siiperiorismuneris dari in
Ruffach łocum reſpective Tenenti & c .
Domino & Mæcenati meo Gratiofifsimo.
PETRUS HENNINGIUS
ILLVSTRISSIME AC REVERENDISSIME DOMINE

Ypismeis altera vice abſolutum MartinVMDEL RIO ,

Magicarum diſquilitionum tam cxactum tradatorein ,
ur nemo in hoc genere credatur exactius opus dare por.
ſę, fero ad Reverendiſſimos pedes. Illuſtriſſimæ Gra .
tiz T. & G non dedignetur gratiofiflimas manus. Caufas non eſt
neceſſe percontati,quoniam facilc conjectari poffunt ab eo qui ine
noverunt , aut III.mx Gratiæ in Eccleſia Metropolitana Coloniæ
dignitatem Decanalem . Quid enim ĉdomo ſeu Bibliopolio meo
proſpicicns incucoriniſ vel T.Gr. III.mx præſentiam optatam , aur

abtentis curiam , quæ poft tot fæcula per T.Excell.Magnificentiam

inſtauratur,non folum ad utilitatem pofterorum , ſed etiam ad de
corum Ecclefiæ 111.mx Trium Regum , & ornamentum Auguftz ci
vitatis. Parum hoc eft, Illuſtrem Eccleliam S.Gereonis regali pala
id ctiamnum inftruis, quo vix aliud aptius Principum aut lmpe
263 rarorun
 EPISTOLA DEDICATORIA ,

ratorum manGoni reperietur inter toc palatia Vrbis . Etiam

fummæ ædi cot ſæculis (qualenci,poft deceffum Archite&orum
Magnorum , animum dicitur T. Gratiofiffima & Reverendiſsima
Excellentia adieciffe , quæ tamen non Principum led Regum opus
cenſeri jure ſuo deber , cum non infimæ notæ architectus invene
rit, unicuique ſpatio pedali in hac bafilica educendo circumcirca,
7
30000. Imperalium conſtituta. Quid ? Ipfa patria univerſa ſecun
dum Sereniſſimi Principis & Elcitoris Maximiliáni Henrici lum
mam providentiam , Tuæ Excellentiſſima Gratiæ confilio & au .
thoritate maxime fulcitur , & contervatur.Sed eſt hæc hæreditaria
Vircus generis tui , cujusramilllustriſſimis familiis per Imperium
inſerti fructus gloriofiflimos tam Toga quam Sago rectos prorule
runt. Nolo in Genealogicam arborem familiæ illuftrillimæ con .
Icendere , quam magis iuxta conliſtens gaudeo admirari & bono
rase, in Parentem Hcroem , & matrem Heroinam , li tolum refpe
xero abunde eſt ,unde filio digniſſimo etiamſi luis ornamentis proe
prijs deſtitueretur,poffem gratulari.Quanta in illis pretas in Deum ,
& fides in S.Romanam tum Eccletiam tum Imperium elucefſebac?
quantum etiam ornamenti horum gloriæ adjecerunt cæteræ pro
les , fratres ac ſorores illuſtriſſimæ Gratiæ tuæ ? ita ut etiamnum
gaudeam me aliquando , Parentem T. Illuftriflimæ Gratiæ
adhuc viventem , dedicatione Hiſtoriæ Schilmatis Angilicani
Nicolao Sandero & R. L. Ribadeinera Authoribus honoraſle,
Adeo virtuseius & gloria mihi etiamnum animo inhærent meo , ut
memoria eius, ne quidem tam Seni memorix meæ excidere poffit.
Sed T. III.mæ Gratiæ vim aut pene injuriam fecero , G. Jon.
giore ſermone tenere velim in Ecclesiasticis pariter & civilibus
cum Archidiacelis;tum Imperij negotijs ac rebus diltentim , ffimu
ac pene , niſi divina quædam capacitas animo illi ineflet , induffi .
ciencem , quam urdiutiſſime Imperio & patriæ potillimum noſtra
proficua effe poffit , cum bonis cunctis Deo Opt. Maximo Divil
que tutelaribus cunctisanımıcus commendo , Colonix 1657.

PRO ,
 PROLO QVIVM

DE DIFFICVLTATE

ET NECESSITATE HVIVS

TRACT A TIONIS.

!
SVMMARI A PRÆLO QV I I.

1. Demonum fuperbia, & odium & doli. 2. Scriprionis occafio , & difficultas. 3. Aus
doris confilium & inftitutum . 4. Operis neceſsitas . S. Locus ad Ephef.6. V. 12. expli
tus. 6. Hodie tormaleficiob defectum fidei. 7. Pſeudo Chrifti eo pſendo 1o.innes plures.
8. Magi funt & hæretiii. , Et Hæretici plerumque Magi aut Magia propinqui . 10. CHY
Harefis in maleficia deſinat quinquecauſe ex Maldonato eduntur. 11. Conclufio & pre
cario Axthoris, ac Methodus,

Ordior arma, quibus , cæli ſuper aurea templa ,

Molitur ſolium ſupremo aquilone locare
Prava l'ei loboles, patrio conſidere regno
Quæ vetita :atque imis Erebidetrufa fub antris ,
Gliſcit atrox odiis animiſque furentibus iras
Nutrit ,nec daninis hominum exſaturata quieſcit.

RORSV s ita eft. nullefuntinducia ,paxnulla : ubi nec odii, nec

invidie modus autfinis ullus. hoftium. Dei ſuperbia aſcendit ſem
per , a augetur malitia , crudelitas invaleſcit. amat fibi tribulamo
tere, duni nobis ſpinasferat : gaudet fuas agerepænas &Supplicia
propria exacerbare, dummodo in cruciatı!saterni partem quamplu
IR rimos bomines afcifcat, & divinæ huic illudens imagini, pretioſo
CHRISTIfanguinedealbatam decoloret , affertamque in libertatem , priftinamancipet fer
sicuri , & Cadmeia planevictoria perdat pereundo perque latus hoſtile in ſuamet ferrum
veſtera conperiat. Nihilfinitinaujum , nihil intentatum relinquit. Videt animum imbecil
. lem pavidumque circuitur leo, ac vim intentat. novit imperterritum conſtantemque pulpem
induit , exuvim ponit leoninum . Heu , quàm multi b partes vulpium ſunt cofuere ? quot
Indiator dolofaspellactis& technis irretitos fupplantavit ? Mille nocendiarteshaber', innu
Mer isutitur telés.precipuum omni ætate de eadem pharetra fuit illicitum , quàm curioſarum ,
timun ſuperftitiofarum artium , quàm multa , tam ftulta damonuni commenta mortaliumi
animos dementantia , quæ cunita Magia nomen ambitu fuo comprehendit.
De

a P /al.73.in fin. b Pfal.61. in fiis.

 PROLO QV IV M.

2. De qua diſceptare,futurum neſcio difficultatisſit maioris an neceſsitatis. Etenim ubio

gie luiorum graſſunte præcantricum & maleficorum colluvie doriſsima , medicinam facere
HO
neceffarium ,ſed candem facere inveterato & recrudeſcenti ſemper malo, difficile inprimis in
laboriofum . Nam etfi fuere conati quàm plures , que de Magicis ſcripſere: qua tamen alle hac
dereſtriptis mandarunt , vel quod fidei& moribus obnoxia , a. vetit &què lecticnis, repellenda;
vel quod perpauca & exilia , multiplicanda & augenda , vel quod obfcurè, fine methodo eso
parum firinè tradita luculentius ordinarius proponenda , rationibuſquè & auctoritate te
ſtium meliùs ſtabilienda fuere . Sunè , quifibrasomnes artiumſuperſtitioſarum unusfitſcru
tatus & r eruerit,neminem me legere memini. Scripfere Philoſophi, luriſconſulti,Theologi,ſed
fuo quiſque duntaxat inſtituto,ut cùm ſuaſchola ſectequè utcunquèfatisfecerit , cateris certè Q
minus profuiſſe, minus conſuluiſſe videatur. Equidem debitorem me omnibus agnofco , & in
his tribus facultatibus longo tempore verſatum ,fidicam , nec mentiar, quia verum dicam ,
nec gloriabor,quia profectum mihi non arrogo, culturam profiteor & operam ,de fructu iudi.
cium aliis permitto.
3. Conatus aliquò progredi , & hoc opere commune tribusſcientiis ſtadium ingredi: quod
viderem trium communem non unius peculiarem , huncfundum atque hæreditatem . Quare
( quod negle&tum , vel minus ab aliis animadverſum )fuperftitiofarum artium fundamenta
diligenter inveſtigavi,&ex fcitis humane divinequèſapientia nervoſius quam prolixiusſub
ruenda fufcepi: gnarus effe Chriſtiani hominis fallacias has non ignorare, & fpiritalia ne
quitiæ (ut ait Tertullian. ) non quidem ſocia conſcientia, ſed inimica ſcientia noſſe;
nec invitatoria operatione, fed expugnatoria dominatione tractare,multiformem
luem mentis humanæ totius erroris artificem , ſalutis pariter animæque valtare
rem : ( Noter Calumniator huiusoperis intentionem Scriptoris Sacram :) Nec in ſpeciem
adfinxi quidquam , quod refellerem ,ſed ex ipſorum vanitatis acperfidie magiftrorum arcanis
& myfteriis , ipſa ab incunabulis crepundia deliriorum de libris obſcuriſsimis deprompta , in
lucem extul:deindein re , ut diffuſiſsima , ita & minutiſsima , ad artem , rationemque revo
canda , non minimum laboris pofui , & nifi fallor ,non incommoda methodo digeſsi, ut huc
illac lacera & diſiecta membra in unum quaſi corpus coaleſcerent : denique , ut à quovis fa
cilè intelligantur , plano & dilucido , quals utimur in fcholis ,ftylo , in lucem publicam typis
mandavi.

4. Quod ut facerem ,licet benè multorum ,qui flagitabant, deſideria nonnihil excitarint,
longè tamen fortiusimpulitlues quàm obſianas tàm proferpens , veneficorum & incantato
rum : que bec noviſsimo ſaculo ſeper omnem indies Europar longius ac latius diffundit. Vc
iure quă optimo liceat ingerere auribus mentibuſque illud fonora & invicta Ecclefia petra. b
Sobrijeltore & vigilate, quia adverſarius vefter diabolus, tanquam leo rugiens ,
circuit , quærens quem devoret :
s . Nec non eandem in ſententiam alia Gentium Apoftoli, c Induite vos armaruram
Dei, ur pollicis ſtare adverſusinfidias diaboli : quoniam non ( tantum ) elt oobis
collu .

Cornelii Agrippa Petri de Abono , Picatricis Hifp. Anſelmi Parmenfis, Ioan Bodini,
loan.V Vieri,Georg Godelmanni o fim . Item Trithemii Sseganograph . Penceri Erafts, Danai,
doc. b 1. Petr.s -verf.8. b ad Eph.c.ver , 13 .
 P R o L o Q v 1 V M.

his collu &tatio adverſus carnem & fanguinem ( adverſus homines, qui carne coma
flante ſanguine,ac proindèfragiles ac caduci ,facilèlafſantur ac vincuntur ſed ( precipue}
adverſus principes & poteftates ( videlicet ) adverſus mundi rectores tenebrarurn
harum , contra ſpiritualia nequitiæ in cæleftibus : boc eft contra naturas r.on corpo
reas,fed fpirituales,longe ut potentiores,fic e vafriores hominibus, & quarum babitatio non
in luteis biſce domibus , ſed in fublimi, a aeris regionibus. Revera non cum anilibus deliri
mentis,autidiotarum inſomniis,quod quidam dictitant,depugnandum , ſed cum ipſis demo.
nibus ( quorum ope, confilio magi utuntur, quod ratio & experientia docet ) nobis nunc ma
nous conferenda. Hi ut auctores : & fatores , fic etiam fautores propagatoreſque ſuperſtitionis
ominis funthabendi . Hiſe de tot animarum ,quas ſublecerunt ,posſeſsione deturbari, & ab il
laqueandis aliis,quas fpedevoraverunt ,ratione & iure,velut armata manu,depelli,tulerunt
ſemper iniquo animo,nunc eoferunt moleſtius,quod, cum inſtante ultima die Lucifer ſoluen .
dus , fie iuxta fac.lit.dictamen multò fitiunt avidiùs fuam explere in genus humanum cru.
delitatem ,
6. Si quis ſuperioris ari- Annales non indiligenter evoluat ,ftatim comperiet , nunquam
tot , ubique provinciarum examina maleficorum deprehenſa, quot fe bodierna die iudicibus,
Del levem aliquam quarendi curam adhibentibus, offerunt, & à non quarentibus etiam repe
Peantur. Quid mirum ,exundare perfidiam ,vera fideexarefcente: Sunt quidem alia quoque
peccata mortalium , divini huius flagelli cauſe:fed peftilitatis partem maximam ſibivendi
cat,languor quidam e contemptus Catholicæ fidei. Fides enim una maximè eft virtus , qua
cuncta diaboli conſilia , ftudia, conatus, vireſque omnes refringuntur. hanc horret , hanc refu
gir,cum bac metuit compulfare. Sapienter ideò B.Petruseam rugienti,velut panopliam , ut
obiiciamus ,admonet : cui rehftite (inquiens) förtes in fide. a Conſentit invictus achlera
Paulus college fuo, quando fpondet nos in omnibus(hoc eftin primis & ſuper omnia ) Scu
• to fidei om nia tela nequilimiignea exſtincturos. b Confirmat experientia,fivèpre
teriti.fivè praſentis temporis ,femper acriùs &petulantius Tartareas acies hominibus inful
exifle, quotieſcumque fidei diminutio vel depravatio aliqua viguir. Ante ſalutarem Chrifti
Domini adventum idololatria totum perè orbem occupabat: nonne demonum ubique tìm
multitudo maxima paſsim in fimulacris loquebatur, & cætusbominum frequenter inviſe
bai, ot in virorüfæminar: mjue ſpecie confpiciendam fefepræbebat?natotandem leſu ,quibus
locis fidesnondum ánnunciata :peſtis eadem idololatriam comitatur, & veneficis referta ſia
tent omnia , ut locupletes funtteftes noftrorumfociorum de rebusIndicis epiſtola hiſtoria:
quibus vero regionibusſenielrecepta Evangelii predicatio refrixit, vel variis errorum macua
lis obſolevit , vel ab hærefibus oppreffa penitus elanguit ,ut in Africa & Aſia inter Mahume
Lanos: in Germania , Gallia, & Britannia inter bæreticos, in Italia & aliis locis inter Catho
licos plane languidos , quos Politicos vocant : iiſdem quoque in locis Magica ſuperſtitio nimis
invaluir. Sicagros olim triticimire feraces,cicuta , & aconitum , & alia venena teterrima
contaminarme. Herefibus profecto, ut umbram corpori, fic Magicam fpurcitiem ancillari,
adeo manifeftum eft, ut protervie fitnegare.
i
7. Praecipui olim baresicieriam Magi fuere, ab bis artibus Princeps hæreticorum cogna
) : :( mis

a suprot go baccap.6. verfage

 PROLOQVIVM

men adeptusfuit,Samaritanus ille Simon Magus. a De Carpocrate, Menandro, Marconite

phrate , Opbitis,Sevophianis eorumque diagrammate ;deb Priſcilliano , & Berengario fide:
faciunt graviſsimi do ver aciſsimiſcriptores. Vt enim , qua de Simone Clemensfuſiſsimepro
didit,prætermittam ; qua de hoc & fucceffore fimul luftinus Martyr eorum conterraneus tra
didit,adfcribam :is,d, in banc ſententiam :Simonem ,inquit, quendam Samaritam oc
tum deGieta oppido , qui lub Claudio Cæfare fubnixus ope dæmonum , & frecus:
Magicis artibus,in hac urbe Regia, Deus eſt habitus, & qualiDeus honoratus , ta ..
tua pofira in Tyberi inter duos pontes eſt , cum hoc Latino titulo , SIMONI DEO
SANCTO , &C. Deinde : Meuandacum etiam æque Samaritam huius Simonis difci
pulam , inſtuctum viribusdæmoniacis , & profectum Antiochiam , multos arte:
Magica decepiſſe cognovimus. D.autem Irenæus e de Marco fic breviter : Marcus.
Magicæ impofturæ peritiſſimus , , per quam viros multos , & non paucas fænii
nas leducens,ad le convertit , &C. Mex , Anaxilaienim lidicra , cum nequitia eo
Tum qui dicuntur Magi », commiſcens , per hæc virtutes perficere putatur apud
eos , qui ſenſum non habent, & à mente ſua excellecunc. ) quibusfubiungitIrenaus;
nonnullas hæretici huius præftigias,vinum album in rubrum mutare; non ipſum ino
do, ſed & alios per iplum ,Paredri dæmonis.opera vaticinari, & huiuſmodialia .DE :
diſcipulis Carpocratianis fic Epiphanius: Magia apud ipſos( ait)excogitata eſt, incanta
ciones que diverſas ad omnem machinationem invenerunt,ad'amorem & ad ille
ctamenta. Quin & Paredros dæniones fibripſis attrabunt ,ad hoc, utper multas
præſtigias in magna poteftate , omnibus doininentur quibus velit, & utunuſ
quiſque quamcunque actionem aggrediaudear. Nimirum ſeipſos decipientesad
perfectionein occæcatæ mentis iplorum .] Priſcillianum ,qui Gnofticorum vefaniam in :
Hiſpanias intulit, Marsi Ægyptii diſciplinis quiMuguesfuit ) in :butum , Severusfcribitge
mino iudicio anditum convictumquè maleficij, nec diffidentem obſcænis fellu
duiffe doctrinis. D.Hieronymus,f Priſcillianum (ait ) Zoroaftris Magi ſtudiohillirū
& ex Mago Epiſcopum . )idem Severus Sulpitius,in vita S. Martini , talem quendam
memorat Anatolium :narrateriam.eodem tempore in Hiſpaniis quendam fuiffe iuvenem ,qui
falfisfretus miraculis ſeprimo Eliam ,poftea CHRISTV.Meffe fitprofeffus, in quo etiam Rufo.
Epifcopoficilluferit ;ut quafi Dominum adoraret: eodem tempore, in Oriente quendam.exftit
tiffe, qui ſeloannem effe iactitaret ..
3. Magietiam baretici:Machomerushereticusfuit:fed & Magus, teſte Zonara tom ..
36. & Paulo Discono lib.8. hiſt. Gallorum ! Iiſtorici tres,nobis Pſeudochriſtos hæreticos de
pingente magii is preſtigiis excelluiſeaddunt: nec mirum Antichriſti anteambulones mi
taula ſimulaffe. Ynus Bifuricenſis fuit,alter Burdegalenſis, de utroque legendus Gregorius;
Turonenf.de priore lib.12. hiſt. de poſteriore lib.9.Tertius Elin vocabatur, natione Bria
tannus ,de quo mirifiia referunt Robertus in Chronico , & Guilhel.Nexbrigienfis lib.i.re.
rum Britan.cap. 91. Necdiſsimilisin Hiſpania diæcefi Conchenfi fuitquidam Gondiſfaluuss
tempore
a Clemens Romanus lib.z.recognit :Iren.l.licap 2 : 1 : 2 4.Eufe.l.2:Hift.c.20. Epiph her.27 :.
b Seu.Sulpi.in Sac.bift.lib.2.. c Nangia in Chron .. d Apolo, 2. cl.2.c. &. fEpift. Ad Crefiphon
tem contra Pelag.
 PR o L o Q v I v M.

tempore Innocentii VI . qui demone viſibiliter apparente & docente librum dičtanit, quente
pocabat VIRGINALEM ,in quo je Dei filium ab æterno genitum , immortalem , mundicon .
verſorem ,c danınatorum omnium Salvatorem profitebatur:qui Nicol. Eymerico Baribi
none una cum diſcipulo & ſcriptore libri Nicol. Calabro publice pænas perfidie dedit. Vide
Bernard. Luxemb.in Catal.litt.Ğ.Glit . N. In Aſia vero Sergius ille doctor barefis Armeni
ta, & inftrutor ieiunii Ani ziburtzi, de quo ex Damaſceno Euthymius p.3. Panoplia rit. : 0 .
buic Paredriuserat demon caninus comes , üt Agrippå. Ad Berengarium quod attinet, sa
tramentariorum Principem , Nangiaci hiſtoriam ,qui rolet ,legat , liber ad marum mihi non
eft,ut verba reprafentem. Et quid opus ?
9. Magna ſemper hæreticis cum magis commercia ,ut notavit Tertullianus Prafiriprione
adu.baret.a lib.de animab priore loco hac habet: Notata ſunt etiam commercia bæ.
reticorum cum Magis quamplurimis ,cum circulatoribus, cum Aſtrologis, cum
Philoſophis,curiofitati ſcilicet deditis. Quærite , & invenietis , ubiquememine
runt [poſteriore vero Magiam vocat hærcticarum opinionum auctricem . ]Moritonon .
enim confirmat modo bateticorum deliria,fed & veteribus adiungit nova , novaſque fcholas
aperis curiofitatis.Legimus, poſt Sarracenicam per Hifpanias illavionem , tantum invaluiſe
Magicam , ut cum litterarum bonarum omnium , fumma ibi effet inopia & ignoratio , fola
ferme damcniaca artes palam Toleti, Hiſpali, & Salamantica docerentur.In hacquidérivi.
Zate,bonarum nunc artium matre,cum illic degerem ,oftenſa mihifuit crypra profundißima
gymnafii nefandi veſtigium ,quam virilis animi mulier Iſabella Regina , Ferdinandi Catho.
ici uxor, vix ante annos centum camentis faxiſqueiufferat obturari. Invaferunt prius Bohe
M1A2 Huſsite, poſtea Germaniam Lutherani:illos qranta maleficorum vis fuerit fubfecuta,
sprenger & Niler,charetice pravitatisquafitores, docuerunt: bi vero , quos Sagarum tor
rentesen Aquilonarem tractum infuderint, norunt qui boc frigore Arctoo quaſi gelati , metu
torpuerunt. vix enim illis in locis quidquam innocuum vel immune ab his ſub bumana
ſpecie feris,dicam neſcio ,an demonibus. Plerique qui atate provedtiores non in eculeo medo,
fed poft queftiones quoque Trevirenſi in ditione,confitebanturiudicibus, ſe hoc lube primum
imburos ,quo tempore tetrum illud & Tartareum Lutheraniſmi fulcrum ,ipfe quoque Magi
ce nomine famous, Albertus Brandenburgicus, provinciam illam flammaferroque prada
bundus vaftabai. Quotquot Inalpinas regiones vicinas Heluetiis incolunt, taras illic fæniinas
maleficii expertes, plerafque crimine uno nobiles norunt : nec alia rerior aut promptior occur
vir caufa quam quod in hanc uſque horam V Valdenfium reliquia nefaria ,illic , ut in fpelais,
occullata beferunt. Nibil der Angliam , Scotiam , Franciam , Belgium hanc peſtem celerius do
uberius propagavit ,quă dira Calviniſmi lues. Antea paucis in locis, de non multis & vilibus
tantum incertus rumiot ſpargebatur,nunc cum ipſa barefi ,nt cum febri furorplurimos paſsion
& palam nobilitate eruditionedivitiis & dignitate claros invafit.Sic Behemoth inſaturabi.
lis epoto iam pelago ſperat,quod lordanis influet in os eius, d electoque p.ſtus cibo ip
ſam Domini ſortein devaftabir. Quid ? quod Danaus Calvinianusminifter ſtrigem conven
tum Geneva ordinarium effe propeſummam adem , & in ea urbe ſpatio trium menfium pias
) : 0 :( a quam
a cap.43.cum feq. beap s7 , cin Malleo malef. dr in Formicario . d 106.40.verf.1 8.H4
bur.1.0.16 .
 PR o L o Q v I v M.
quam quingentasperſonasiudicum fententia mortepunitas narrat? lege Creſpecom de
odio faranæ l.j.diſcurlu is. Cauſas autem mihi perquirents:cur barefim comitetur aſsidue
Magica, commodum occurrere , quas meus quondam Doctor 1o. Maldonatus Societatis Ieſu
Presbyter ,vir doctus iuxta do ſanctus,difertiſsime prodidit , cum de demonibus publicè Lute +
tiæ Pariſiorumprofiteretur : ille caufas commemorabat quinque , bis verbis :
10 . Prima cauſa eft, quod demones in hæreticis,ut olim in idolis habeant domicilium . Re.
åte enim foletHieronymus dicere ,diabolum cum idola, in quibushabitabatante, dificīta via
diffet,peiora idola in hareticorum anin.is ex ipfisderinis litterisfabricaſſe. Caſsianus gravia
Carriquus auctor Coll.7 c.32. affirmat fe damonem audiviffe confitenten , ſe per Aritim
0 Eunomium iinpietatem facrilegi dog.natis edidiffe. Quarè neceffe eft ut:quemadmodum fia
muto bello milites per omnes partes diffufi prædones fiunt,omneſque vias obfident:ita damonesa.
inclinatis aut abolitis hærefibus, quæ antè vigebant , quafieverfistemplis in quibus coleban
tur., novas in aliis hominibusſepes querant. Solent enim dæmones , cùm ex bomine, in quo.
erant ,egredi coguntur,facere:quod ij faciunt,qui obfidione farigáti , coguntur arcem trade
re,quam tenebant. Petunt enim condstionis loco, let fibiliceat ſe in alium
locum recipere: quodi
exemplo illius legionisintelligimus,qua à Chriſto perivit , utfineretſeporcos occupare.
Secunda caufa eft quod omnis hæreſis in itio violenta eft prorſus c vebemens:fed ftare in
codem grada non poteſt.quia, praterquam quod ad divina providentia non patitur , natura.
quoque ipſa ita fe habet , ut non poſsit error dit veritaten imitari. Quarè omnem barefinn .
ueceffe eft,nifi ad eam religionem ,undeegreffa eft,maturè revertatur ,aut in magicas artes,
Aut in -extremam atheiſmi impietatem degenerare. Cum enim dua fint potiſsimum caufa ,
quibus hæretici homines efficiantur: altera fuperbiæ lafcivientis ingenii , nihilque credentisa
niſi quod oculis ccrnat;altera curiofitas quedan intemperans & fudium novitatis :fit omnia
nò neceſſariò,ut qui ſuperbia haretici factifunt,cüm ,qı:am primainventionis ardore in ea fe.
Ja, quam nimis fubitò amplexi lucem effe iudicabant: eodem ardore frigefcente, tenebrasessa
comperiant,deſperatione alibi inxevienda veritatis,prorfus nibil credant: & quos in bereſim
curiojisas impulerat,cum ea qua principio nova efle videbantur , paululum inveteraverint,
eadem curiofitate & all'ineundam cum damoribusfamiliaritatem , & ad difcendas exercen
da quedemonumartes impellantur.
Tertia caufa ,quod ita videatureffe natura comparatum ,ut quemadmodum famem pe
ſtilentia fequitur,ita, hareſim varia curioſarum artium gencra ſequantur. Nam & herejis
fames quedam effe verbi Dei Amnos 8. Etenim ut in annona caritate horrines coguntur til is
szon falutaribus, undèfit,utcorruptis bumoribus gignatur peftis : ita bareſi vigente , dum
homines.corrupris ſcripture ſenſibus utuntur, ed Magicas tandem artes deveniunt ,qua quafi
animi morbo filmas
Quarta caufa ,quod foleant demores harcticis uti ad fullendos homines , quafi formoſis
meretricibus
. Nam hareſim in ſoriptura meretricem appellari,manifeſtum eft. 112. 1. Quo
modo facta eft meretrix , civitas fidelis ? Quare quemador.oduna lenones,quando ſiorri
formadefloruit ex fcorto lenam faciunt :ita damones,cum prima herefisspecies ita periit , ut
minus homines in errorem pelliciantur :ex bareticis , Magosfaciunt.
Quinta caufa eft,st opinor, negligentia eorum qui regunt Ecclefiam . Nam quemadino
dam
 PRO L O e VI v M.
dam in incultis agris locufta gigniſolent: ita ex inopia verbi Dei,gignunturpreſtigioſa artes,
Nam & locufte in ſcriptura demones ſignificant Apoc . 9. Itaque videtur etiam in hoc tem
pas convenire, quod aitloelc. 1. Relidúum erucæ comedit locuſta , & reſiduum locu
Stæ comedie bruchus.Nam quod baretici reliquum fecerant, maleficidemonum arte por
pulantur, & quod malefici relir.quunt dt hei perdunt. ] Hac non minus acutè , quam verè
Pater Maldonatus.
11. Atque utinam non in oculos ea nobis incurrerent. Vidimus , olim florentes,Belge,
Genfiosfuos Calviniſmo,Lutheraniſmo. & Anabaptiſmo erucarum inftar cuncta depafcen
tes. Vidimus bos tres immundos ſpiritus, de draconis ore, & de ore beſtiæ , & ore
Pſeudoprophetæ exeuntes ,a Videmus illis iam marceſcentibus, eo ipfa temporis diutur
nitatefermèexſpirantibus,varia locuftarunifortiariarum examina totum Septentrionem
depopulantia.Videmus parte alia fic creſcere numerum atheorum fivè politicorum : 16, chem
tam pauci fuperfint ferventes de vari Catholici , ipfa paucitate planè nulli queant videri.
Hetericis illis,deSOCIETAT E noſtra multiſeftrenuèoppofuerunt, & eorum rabiempre .
clarè fcriptislibris infregerung.b Atheos quoqueTheologi ẠPhiloſophi noſtri, non ſemel, hya
capitibus,ignito veritatis gladio refecantes profligarunt.Lo
dre lernea'inftar repullulătibus 7
cuftus bafce,quas illi prætermiſere, vel obiter & leviter tantum velitari cum illis fuere,nunc
mibi ex profeſſo,difputationis ventilabro dipellendas, & veritatis caritatiſque,velutchaly
beg peculo, ftulandas delegi,non virium vlla mearum fiducia ,ſed ſupremiNuminis ay xilio
prafumpto.Illud enim ,procuius honore & gloria hoc certamen fuſcepi,fuam utifpero pugse
lem non deferet.Age ,ô vera & aterna SAPIENTIA , cuius nomen perfidi Magi abnegarunt:
jurs & suere..THÔVIRGO SACRATISSIMA ,quäm pra calitibuscunctis depreciant, doo
deſpuunt: clientem tuum protege, & fupe,pugnanti, Tuo fan &te MICHAEL cum athereis
fociis rebellionis,celo deturbati, & in abyſsi pro .
quibus praes legionibus,qui Luciferum cum
fundum compulifti,auxiliare in arenam defcendenti. Porque superi omnes, Beate animex
hanc infernoruin ſpirituum tyrannidem reprimite, & à fratrum veftrorum mentibus du
riſimam peſtem avertise, ſapetriumpbatas furorum ac terrorum cacodæmonum acies ,
xrifoleris:cedite,fternite,profligate.Veftris fretusſuggeſtionibusatque ſupperiis,quod
que mibi lectoribuſque vertar bene; ſipriusdeſuperftitioneipfa 1
nonnulla ad fequentium intelligentiam clariorem
neceffaria delibaro , rem aggredior.

IN
:( 3

a ANZO'S virs. Tilrrianus Bellarminus, Buzeus Caniſius Coſterus,Tyreus,Valona

cia, Malona Suarez, Fonfeco, Penerius.Ser ariusVajquous. Poftevinus, Maldonatus, Gretjertes
it.
 IN R. V
MARTINI DELRII
DISQVITIONES
MAGICAS .
luſti Lips ! Carmen .
CilVins doctum opus boc ? quod ima, j Neque ulliusmedence arte gloriam
eum
ma
fumma
Penna permeat, & ſagace mente
Sagas Stygiasftrigesrevelat?
Quodtả Theſſala terra , volgue Colchi, Negare rura ,noxiumque Caucaſum
Infames male cantıbu patraſtis;
Quod Panes, Saryrique Dufreque
Peccaftis,genu improbum Jalaxque:
Totum hoc eruit , eruris medetur:
Sed quis? Delrius eruditione,
Idem religione
Hic pura
Nulla que timeas opinionum .
Huic libro favoas,fave ribe ipſe,
Atque iftum lege, ut ima, fumma noris.
IN EVNDEM.
TRIMETRI.
Audebat ORCVS arte demonas
jua
Magicique monftris vertere ORBEM
cardine :
Gemebar ORBIS tartari victus dolo,,
Maliſque tabefiebat æger cantibus.
Quid boc?gemit nunc ORCVS,& ver
A VICE
Letatur ORBIS fraudibusliger Styge.
Etiamne SORT! tertio in regno locus?
Non.ita virtus eft viri.cuius viri?
DELRIO.notui BELGICIS nomen
Joholis,
Notumque IBIRIS . plura vislibrum
lege.
IOANNES GAVDA. S.I.
IN EASDEM
PARODIA .
Magia quam tabro boc videris ob.
Ait fuiffe fraudium peculium ,
Neguiſſe prævalere,five toxico
Opus foretnecare, five faſcino.
Et hoc nega : feraciora Theffali
.
Scythegue faxa ,conſcioſque Colchicos,
beriam . tuumque Taure vertuem :
Vbiifta poft Magra.floruit prous
Agreſtis herba ,nam Promotheiin ingo
Vapore fæperabido imbuitſata .
Mede Dardane,
cognitiffima
Art Magra; poftuma ex origine:
Twà exufe dicit é proſapia ,
7 uo'exaraje perfidas stylo notas:
Et inde tot per amula dolos manns
Decus tuliffe,leva live dextera
Opus patraret aut mirumque mutuas
Suo dediffetimp.gre vices hero.
Negue ulla vota Noxialibus Deis
Ssbrele fa ta,cum venirer à viro
Noviſlimo boc ad ufque faculum Tbe
rens.
Sed hæc prius vere nunc Apolline
Silet loquente fequ deduc at tibi
Apollo Delise, atque Apollo Delrij.
HERIBERT . ROSWEID VS
Soc . lesu .
APPRO
 APPR OBAT IO SVPERIORV M.

Go Oliverius Manareus Societatis Ieſu per Belgicam

Viceprovincialis į pro conceſſi mihi à Reverend.

admod.Patre Claudio A quaviva,Societatis eiuſdem

Præpoſito generali, poteſtate., concedo P.Martino

Delrio Societatis noſtræ Presbytero facultatem , edendi in vul

gus: Sex libros (Magicarum Diſquiſitionum : gravium & doctorum

Theologorum iudicio approbatos : in cuius permiſsionis fi

dein ,nomen meum huic breviculo ſubſcripſi. Datum Leodii ,

vimenſ,lulii.Anniclɔ.lɔ.xcvIII .

OLIVERIVS; MANAREKS.

APPROBATIO CENSORIS.

Dlous top priores eMagicarum Difquifitionum

libros à R.P. Martino Delrio Societatis Iefu

Theologorconſcriptos ,quod multiplici variaque

fint eru

ditionereferti,nihilque contineant, quod Catholicæ fi

dei adverſetur ,dignos indico qui prælo mandentur : Das

tum Lovanii 8. Febr. Ann.Dom.1599 .

Guilhelmus Fabricius Noviomagus Apoftolic..

acRegius librorum Cenfor.

L À LICEN
LICENTIA R. P. PROVINCIALIS IN PROVINCIA RHENANA INFERIORE.

VM S.Cæfar. Maieftatis decreto omni

bus & fingulis Typographis ac Biblio

polis , ac aliis quamcunque librariam

negotiationem exercentibus feriò firmiterque

inhibeatur , ne quiſquam ullos libros à noſtris

Patribus hactenus editos & in poſterum eden

dos intra Sacri Romani Imperii regnorum &

dominiorum ſuę Caf.Maieſt.hæreditariorum

fines ſimili vel alio characteris genere , aut for

maſive in toto five in parte recudere,velalio re

cudendos mittere ,aut alibietiam impreſſosad ,

ducere ,vendere, & diſtrahere, clam ſeu palam ,

citra iudicium ac teftimonium ſupradictorum

Patrum audeat ac præſumat:concedo egoGo

swinus NickelL Societ . Iesu per inferiorem

Rheni provinciam Præpofitus Provincialis Pe

Tko HENNINGIO BIBLIOPOLÆ Colonienſi fa

cultatem excudendi R. P. Martini Delrii So

cietatis Jeſu Presbyteri Diſquiſitionum Magicas 4

rum libros fex .In cuius rei fidem hoc ei teſtimo .

nium propria manu fubfcriptum dare volui

mus:Coloniæ 16.Octobris.Anno 1631 .

GOSYVINVS NICKELL .

MARTINI
PRESBYTERI ,
TATIS
LIBER PRIMUS
De Magia Generatim , & de Naturali ,
& præftigiatrice in ſpecie.
SVMMARIA BREVIA
LIBRI
CAPVT I.
De fuperftitione eius ſpeciebus.
Tymologia ſuperſtitionis, re-
cundum iodorum , & locus.e .
jus explicatis.
2.Superfitio Chriftianis in
malam partem Turnitur. Lu
cas A & .17.v.22.cxplicatus.
Superftitio & religiodifferuor contra E.
picuræos.LocusCicer.emondat & Alius No.
ni.La & aorii diâum diſcuſſum
4.Religio quid Ge , quæ vitia illi contraria ,
quomodo,fieexcellus in religione Superfi:
tio fall cultus: idem quod idololatria , quæ
duplex tacita,& cxprcka. Superftitio indebiti
cultus Locus 1. Paral.16.0.26.explicat.
Cap .II De Magie definitione, divifione, & Mo !
gorum variis appellationsbus,
2.Magia in communi quid .
2.Dupliciter dividitur ab efficiente caufa,
DE
DELRIO
SOCIE
IESV ,
Artificiali
ET ACCVRATA
PRIMI,
& à fioali.ab illa in Naturalem ,Artificiofam ,
& Dæmoniacam ; ab hac in bonam & malara,
malæ definicio , & quaruor ſpecies, Magia fpe
cialis . Divinacio , Maleficium . Vana obſervan .
cia, quid
3. Magorum varia ex S Sc. nomina , quid
Haovoch & Iddeghooim & c. importene .
4. Locus Exord.22.v.18 . quid ,ibi malefici?
Re , v 22. lezabel malefica Samaritis hocma .
lumn affricuit.Samaritanus pro incantatore di
ci folitum , Locus loapp.8.v.48 . & 49.
soapud euc quid fignificet LXX interp
6. Græcorum nomina ; én aodos , MAUTIS,
prçfasexeùs yèns.
7.Latinorum ; Magi , venefici, Theffali,
Chaldæi Augures, Arioli, Aruſpices Geneth
liaci , Lamix,Scriges ,Maſcæ , Veratrices, Sor.
tilegi, Sortuarii .
Cap.III.DeMagianaturali, feu phyfica.
1.Perſarum Magia duplex, Naturalis & Su
perftitiofa.
A 2. Quod
 S v MMARIA
2 Quod initium feu origo utriuſque.
3.Zoroafter quis, & quot!
4. Naturalis Magiæ author,quid Git ca , Sao
hedritæ quales Magi fueriat. Magiz natura
lis definicio & excmpla.
$.Qualis Magia, Salomonis , Trium Regum
& Apollonii.
6. Magiæ naturalis divifio.
7. Iudicium de fcriptis, quæ in hoc genere
edira , quæ licita ,quæ illicita,& c.
Q.1 Quilcæls afpeftus influxus ad Magicos
effe&tus conferant.
1. Fundamentum magorom ab Aftrologia
eſt mutuatum .
2. Deimaginibus cæleftibus & caram fym .
pachia cum inferioribus figmentum refura .
tur,re !ponfum argumentis corum
3. Nugacitas detecta ex ipforummet poſitio
nibus .
4. Cælum & allra animæ expertia ſuot.
s . Regula ad intelligeoda varia SS.loca; quæ
videncuriis animam tribuere.
6.Influenciæ ao ullæ , & quales.
7. Quid cæli & aftra in hæc inferiora poſ
line.
8 De diebus criticis.
9. Articulus de hac re Parif. confirmar di .
&a .
Q.11. An huiuſmodi ofisus magici miraculis fe-
miles oriri pofsin ! ex hominis naturali com
plexione.
1. Ananimæ humanæ res materiales om
nesobediane : quod non , contra Avicen . &
Pom ponarium .
2. Neque hoc provenire ex temperamento
æqualitatis, contra quoſdam medicos .
3. Nullosnaſcimedicos vel falcipatorcs .
111Quania qualiſquefit viim.nginatio
nu ,quo adbunnedi effectus?
1. Authores de vi imaginationis tractac
tes
2. Plarimom poreſt in corpus proprium .
3. Noctambuli, & horum caoſa.
4 hxcmplum mirabile .
Qur ad boc concurrere debeant . Ali .
quid efficiunt in corpus proprium & difpo-
dirum .
6. Io corpus diftans auc alienum , nihil po
telt omnino contra multos.
7. Imaginario con poteft alium locomo
vere ,ſapare , vel faſcinare, nec pocelt cempe
ftates vel pluvias ciere .
8.Calphurnii locus explicatur & Genel 30
Locus, Devariciase partus proprer imagina
tionem vel anreconcepcum vel port, Varia cx
empla.
9. Er ao ſufficiar alterius parentis imagi
natio,
10.Pavones afbi quo pacto fiant.
11.D.Auguftini Locus de extatico .
QIV . An folo contatu, afflatu, viſu, voce ,ofculo
velnudilintei applicatione vulneravelmora
bi Fanari,alishuiufmodi mira pero
fici pint naturaliter,
1. Fuodamentum corum ,qui'affirmade.
2. Sed contra.Non eſe hoceribuendum vor
ci ſoli , De cauro cadente & ere & o : De parco
rum execratione exempla , Weſtphalæ mulic
ris filium voce reddentis immobilem
3. Nec etiam afpe &tus, nec cum imagination
ne,id poteft. Vilio fit recipicodo nonemic .
leado.
4. Amor quomodo oaſcaror afpe& u .
s.Item lippitudo & infe & tio fpeculorum per
aſpectum menftruatæ.
6. Áfpe & us vecularum quomodo voceae
pueris .
7. Galgalus quomodo faner ictericum .
2 8. Quo pacto lupiingerastraucedinem .
9. Struciocamclus& celtudo ao viſu ova cxo
cludant .
10. Leo cur metuit gallinaceum .
II . De Hiſpaoiz Zabauriz ,feu lyoceis. Nec
ctiamo conatus folus ad hoc fufficit.
12. Nec Tactus,eft cauſa faſcinacionum .
13. Explicantur variz experientia , decora
pedioe iau hyænæ umbra ; Serpeore & quer
no folio ; velibidis penna , vipera & fagina vir
gula ; vefpersilione & foliis platani capra &
eringio,aquilz peenis,leporc marino,lupinis
agniaiſque fidibus.
14.Di Echincide reuremora , una fide's al.
cerius cithara invicum provocar . De magoc .
te & ferro,cauro ad ficum alligato. De poella
Dapello Dutrita,Decadavere Sanguieante io
præfco
 LIBER
præfentiaocciſoris,Locus Lucres, explica
cus fundamentum Pomponatii .
15. Vis curativa eft donum Dei & gracia
gratis data,darisdie paraſceves , & feptimu
proli maſculæ & Angliæ Regum chrifmati,
Elizabecha an hoc donum habcar.
16 Idco Tookeriliber diſcullus usi vaous,
ibidem Polydorus Virgilius difcuffus .
17. Miracula vera este folius Eccleliz Ro.
manx ſeu Catholicæ.
15.De Regum Francorum vicurativa : &
cios certitudine pro Fide Romana , coorra
Cardanom.
19. DePyrrhiRegis digito ſanante alios.
20. Quidain aliquando conca & u fana
mát .
21. De falutatoribus.Hifpan . difpucatum .
Navarri Jocus explic.
22.Veracruziifundamenta diſculla.
23.Mendacia fílucatorum & fuperftitiones
14. De lapidibus berbis & fimil. Funda .
mencum Pomponatiievertitur.
25. De gearilibus S.Paull.
25. De curatione militari falſo afcripta D.
dofelme
27. De duobus pucris Alb.-Magai.
28. De Pallis & Marlis Alchimilocus.
Cap IV De Magisartificiali.
1. Magia hæc duplex eft quædam divina.
Irris, quzdam , Operatrix.
2. Operatrix ,quædam Matbematica, quzcus,Magnes: Pandaura , Androdamas. Auro .
dan Piaftigiatrix. Mathematicæ cxemplava
sia & auctores.Osac cum Alberri Magni lo-
curem non fuit coorra Guilhelm. Parif. &
alios .
3. Przligiatricis exempla plurima.
4.Eadem Thaumaturgica & Naruralis di.
ci poteft , quæ bona eſt per ſe,per accideos
mala
s. Vnde ſæpe Deabolicæ fit velamem ,
6.Vsi factum in Virgine Colonieofi, Triſci .
lipo Sadechiasluædus, Eupus,Liodoru Cz.
ſarvi Malrefius.
Q. 1. Aavis chara:terum , annulorum , figillorum
imagis fit ,qualem magicom .
Benduni?
1. Opiniones variz ,
3. limaginum triplex genus, & de lingulis . I
1.
1. De ligillis & characteribus.Nullam his
omnibus vim iaerie,
4 Sigilla Hermetis , & Lud. Dulcis lib.no
tatus .
s Cai. & Pomp fundamcoca ſubrudorur Fi .
guræ an vis lit ulla formaliter,live, qua figura.
Q.11. An numeris magicis vis ulla ?
i Quomodo Parres de numeris Philoſo .
phati.
2 Pars abovens defendicur...
3 Deanno climacterico & parcu odtime
ftri & dierum cricicorum numero .
4 De reprenario numero .
s Dc herba Pencaphylli ; de granis heliotro
pii in ligasuris , de pilulis inæquali numero da '
tis,denumeris pfalmorum feu mulicis.
6 Quo feufu Magi loquantur de numero.
7 C.Pet.Greg reprcheolus, & Patres de
feoli.
8 Fabii Paulioi liber , de numero feptena
sio,
. De vi mulces Orphei fuiflime diſputa
tum , & Placonica deliria refutara..
10 Ibidem de Incantacione ferpentum per
carmina ,
11 Antidota contra platonica deliria à Fa .
bio paulino relata.
12 Eorum fundamenta diſcuſſa.
13 Seprem modifundamentis malis innixi
exploduncur inter hæc quoque Macrobiilo .
maca Ferd. II.Archiducis, Speculorum infe .
ctio, Echo.Selepices, Theriaca,MarGlii Ficini
regulæ notacæ , & Tarantulæ morfus & cu
ratio.
Quaft III An verbis incantationibus vis in .
far morbos /anandi, aut alia mirifica
perficiendi ?
i Varii errores, & eorum fundamenta.
2 Vera ſententia ; explicatur & probatur
ibidem poculo Zelotypiæ.
3 Triplex ordo io rebus, Naturalis præter.
Daluralis, & fupernaturalis, Naturalis opera :
tio quot modis fumatur fusè explicata & cla .
rè;item artificialisordo quod, quid ,& quan
cum pollic.
4 Spondani error.
A 1 Pom .
 SVMMARIA
f.Pomposatii futilia fundamenta isemfer.
serii .
6 Origenis , & Pici & Petri Gregorii di & ta
diſcula .
2 Tria Sculta Magorum Fundamenta pro
efficacia vocum , ihi culparur Ananias , qui in
cautè quædam de hac re.
8 QuomodoDeusnomina rebusvocat Pfal.
146.v. 4. & Quomodo quorundam domioa
{cripcain cælis,Luc.10.v.19 .
Nomina con ligoificant per influxum
cæleftem.
10. Cumplexæ orationis non eft vis major
quam incomplexæ : ubi quartum Magorum ar.
gumentum & maxime Magicum pro efficacia
verborum , foluitur argumentum Agrip
u . Circumftantiæ , quas addunt,variz & va .
næ ; & conclufio quait.
Quit. IV.De Amuletis & perimp.is.
1 Romanorum amuleta , præfi fcini,Græco .
rum quoque & Iudæorum Poylacteria, yaria .
corum nomina .
2 Chriftianis quæ licira, & quæ non ibi Ci
ruelus notarus, & quæ vis horum , & Hifpani.
co de Gagate pucris appendi ſolito.
3. Reliquiz Ss. & benedi&ta licitè geſtantur
pro his D Bali Incertus;Chryfoft. & Hier.cx
plicaci contra Scaligerum .
4 Superftitiofa vero phylacteria ut Alex
andri Magninumifmata & D. Leoni falfo in
fcripta oracio damnantur
s Hæretici uſ his fallis periarmacis.
6 Falfa in quibus vana Angel.nomina, quæ
fcriptura non novic : & de his decrecum Con .
cil. Rom fúb Zacharia contra Adelbertum &
Clemcos Hæreticos io Germanja ,
Cap.V. Ars aurifactoria,quam Alchimian
vocant, ad quam Magia fpeciem
Fat referenda?
Quaft. 1. Anhac arte verum arrum confio
faturi
Sed . I. Quidnominis,fii & quandóhet arts
inventa ,
1 Alchimia ner Græcum ,nec Arabicum.fed
Hebræum vocabulum . Ægyptus non vocata'
Chemia , fed Chamia, live Chiammia: Item
Mitzraim Seu Mafra Alchimia cur Spagirica ' T
di&ta.Manilii locus explicatus.
2 Chymices totius laudes,ampliando er :
piicata infcriptio vetus .
3 Chryſopciæ quæ origo & antiquitas,re .
futantur fabulæ muleæ ſemi- blafphema.De :
Adamo ,de Nóe,de More & forore eius Maria,
de Salomode :
4. De Pandoræ poculo , vellere Colchico ,
de femore aurco Pythagoræ , de Craceiæ lao
cro terræ opere.Locus E /dr.4.cap.8.v.z.
s Foir cercios hæc ars fub Caligula ex Pli.
nio; & Diocletiano cx Suida. Græci de ca.
ſcriprores Zozymus & Nicephorus Blemmi.
das . Præcipaus non primus ſcriptor Ge.
brus Arabs.
Seit. II . De efficacitale arsis in suripro .
dullionc.
1 Tres de ca fententia , imò quatuor, & eas .
romaffertores relaci.
2 Argumenta putantium'non poffe aurum '
verum , effici,oftendirur ca non probare .
3 De Lapide philofophico & de eiufdem
materia & modo conficiendi.
4 De natura metallorum.
s Ea eſte inanimata , nec vivere .
6 Détnetalli generatione Paraceliftarum
Tócutiones impropriæ .
7. Aurum facilius gigniexmerallo, quàm in
vedis metallum , ibi Auri cauſa,efficiens. De
Sandaracha, orichalco , ftomomate.
8 De metallorum , præcipuè auri materia..
ca duplex,remota & proxima .
9 Ariſtotelicorum do &trina .'efenfi.de res
móra,Chimycos ſeptenria explicara & defone
fa,conciliataque, oempè de proxima , quomo
do reſolürjo hat in bæc princip.proxima.
10 De artis & naturæ poteftate ac vi.
11 An mcralli unica fit fpccics, aurom ; ibi .
dhe
 LIBÉRL
definitio metalli,Diverſitas ſpecifica. non be .
Reprobatur per definir.generis.
is De aberratione naturæ à fcopo poſ.
fupt imperfe & r & etiam moaſtra de inferio
ribu s ſuis prædicari.
13 Poteft in inimicorum 'ſpecie differentiam
-matcria proxim ? effe eadem , aliter arqueatis
ter diſpoGta .
14 Curcicius aurum farper artem , quam
per naturam
s's Angemmas ſic pollie veras producere .
Ageus principale hic eftfemco auri .
See, III. De cadem efficacitate.
Quafi II. An Chryf niababenda in suena :
roartiem ingcnuar..in , un mechanitis ANAK
meranda?
I Secuncium leef ingenua & pars Phyfi
ces quoad Theoriam , aut Mechanices quoad
applicationem igoium & c . inſtrumento
run .
2 Ipfi Chimici vel mechanici vel Philo .
Sophia
Quaft. III. Alchimia ad quam -Magia / peciem
pertincas?

1 Probabile eft fic aurum produci poffe.ar 1 Sub diftin & ione pertinere ad omnes o
gomepris quinque ſuadetur , quibus admi Atenditur exemplis .
kceptur hæc :Calor ignis ad varia efficax ,ur & 2. Exempla Naturalis.
aativus 3 Exempla Dæmoniacæ ;
1 Variarum transformationum experien . 4 Exempla Deluforiai.
riz. Ex cadavere velpæ & crabones. Ex.fi.
Do ſcarabæi, Ee Balilico ſcorpii. Exauri. Quell. IV . Licita en illicita fit Ali
pigmedło olim aurum , Cayri fornacibus chimis ?
educuntur ex ovis pulli.Galega plumbivena.
Vermiculi mutantur in mufcas.Salzbitumen, I Diffentiunt Authores .
aramedrum artificio fiunt , non minus quam 2 Iure communi non eft probibita ,explic:
Darura. Triticum & Gligo mutacurrin iavicem cantur cap.Epiſcopi.26.quæſt.s . & cap. fpon
Lolion commucatum in triticum. Calchitis dentde crim.fal6.Íu extrauag.coro .
Bigrat in Midi . Ligoa per aquam lapideſ. 3 la foro confcientiæ pauciffimis cft per:
cude,Fructus arborum , & frufta navium fiunt miña propter circumſtancias varias finis, mo
spates in Scoria . dicemporis & perfonæ .
។ Demones falem noruntmodos traofmy : 4 Peccacur defe & u finis , ' per auaritiam.
xodimctalla . Auro alubimico quo pacto liceat vti. Non ad
commercia ;nec medicinas: quando ad orna .
Sea . IV . so aliqui verum aurum tum & utenlilia . Nunquam admiſcenduma
fecere? monetæ, fulcum hinc lucrum petere, pecca
tur etiam per curioſitacem , & quam hoc lic
Negator i mufis ob quatuor' argu- periculofum .
mcota . s Peccatur ratione modorum , ſive me .
2 Scd fitcredibile exemplis defenfis: ano diorum ; fi ex fuperftitione vel pacto ,cum de
Aytus Gallus quidam . Arnoldus Villanova . mone agatur. ' Alchimiſtæ multi Magi vel
sus.Ber. Trevil Raim . Lullius. Anton.Ta falcem fufpe &ti Præſumprio' Magiæ eft coo.
TuiGo . tra Alchimiſtas & de fa & o fic adbibicisſue
De Græculotempore Adaftani. perftitiofis, vergunt in maleficium philcro
4 Reſpondetur exempla impugnantibus; rum vel venenorum . Peccatur etiam quano'
aplicatum cap. fondene, de crimin , fall , in do facræ fcripturæ verbis vel ſacris pi& uris
ezirav. Tefimonia pauperum , vel ſocio. aburuatur.
Tum au familiarium quæ admittenda . Ne 6 Peccacur ratione temporis, malè impenli
mo ulrimum artis ulitus apicem confequi- , automiffis aliis opportunis,ad quæ quistene
batur.
7 Pee
 $ V MMARIA
7 Peccetur ratione perſoox , quia non fatis , Lex Angliæ deberet ubique promulgari
dives , parvi judicii,aut ingenii.Gaudentes de- & fervari,urnon niſi Principis per millu hæc
cipere, feu verlipelles lacontinentes,ut luxu ars exercearur à fubditis.
sioli & iracundi.Variabiles,iocooftantes, im. 10. Sed & non oil à Priocipibus, aut val.
pacientes,indocti & philofophiæ imperiti,fu- dè opulcoris.
perbi, curiofi,impii,iniufti, non cimeoces De. 11. Opioio illa communis Iuriftarum
um , nec proximum amantes,velimpuri. non excuſac à peccato in hac re , & qua
8. Quomodo quiſque ſeipſum debet exami . ге.
pare. Quomodo coofeffarius ſe debeat gerere 12. Quam vim ubique debcat obtinere dict.
cum alchimico penitente. De opinione pu- cap.fpondeat.
caecium poffe hominem hac arte verű gigni.
*

CAPVT I.

De Superſtitione & eiusfpeciebus.

1. Tymologiam nimis cu nam Lucretio , ut & aliis gentibus, religio

riosè D.Ilidorus a ſcruta- ponitur pro ſuperſtitione. Etymologia
tur his verbis :fuperftitio di- autem illa etiam Servio placuit : cui cſu
perftitio eſt,ſuperftantium rerum ( id eft,cæle
eta eo, quod fit fuperflua ,aut
Superſtarura obſervatio. Alii ftium & divinarum ,qucfupernos fiant.) ina
dicunt , à fenibus,quia multis annis fuperftites, nis & fuperfluus timor.De ſenibus quodad
per atatem delirant, & errant fuperftitione dit Antiſtes Hiſpalenſis,non eit eius com
quadam ,nefcientes qua veteracolunt, aut que mentum : ficenim Doparus,vel quiſquis
veterum ignari,afciſcunr. Lucretius autem fu- ille: d fuperftitesfunt fenes vel anus, quia ciare
perſtitionem dicit fuperftantium rerum , id eft, multis fuperftites jam delirant. Vnde& fuper
cæleftium feu divinarum que ſuper nos ftant: 1 ftitiofa,qui Deos timent nimis,quod fignum eft
ſed malè dicit ] nonmalè ſi analogiam , ſed deliramenti.
li mentem ſpectes. Nam Epicureus poeta 2. Chriſtianis fcriptoribus nomen fu
nullam Deo rerum huinanarum curam perſtitionis in malum ſumi ſolet, etiam in
effe cenlebat, & ideò fupremi numinis ti- 1 illo D.Pauli: e Viri Athenienfes, per omuia
morem ſuperſtitionem vocabat , eò quòd, quaſi ſuperſtitiofosvos eſſe video. Syriacè eft,
quali horribili alpectu , timor iſte morta- nimiosincultu dæmonum , Græcè Score
libus ſuperſtet & impendeat,alludit enim Sarpon sipos, æquo fuperſtitioſiores: eò
aduersus illos Lucretii b. (cilicet, quòd vanô dæmoniorum timo
Humana antè oculos fædè cum vita iaceret re lapides,ligna, ſpiritus,ignora quoque &
In terris oppreſſa gravifub relligionc. ambigna numina, colerent. Qirô Icníu
Qua caput à cali regionibusoftendebat, gentilium errorem Patres superftitionem
Horribili ſuper afpe &tu mortalibus in- nuncupant,non Religionem :nilīadditâ va
na vel falla denotatione.
ftans.
3 Quo

a lib.3 .Orig.c.3 . b lib.i. cin riIlEneid. dip Teren , bar. 43.2.1.2 .

 LIBER I. CAP. I.

Quoniam inter Religionem & Superfti- , dum oportet id faciant. Optimè enim
tionem multum intereit. Synæſus recte | Thcologi noſtri. Religionem definiunt virtu
SATIYANLOVINU ait vitium elfe virtutis euter | tem ,quâ Deo vero cultum verum ac debitum
Plas perſonacircumdatum , ep.67. None- exhibensus,ideoque dictitant, duo illi vitia
thim philoſophifolùm ( ait Cicero a ) perùm extrema repugnare: Vnum in defectu po
etiam maiores noftri Religionem à fuperftitione litum ,quod cùm debito honori detrahat,
ſeperaverunt , nam qui totos dies precabantur | irreligiofitas vocarur : alterum in exceſſu ,
& immolabant , ut fuifibi liberi ſuperſtites ef- quod non quidem verum culum æquò
ſent, Superftitiofi funt appellati,quod nomen maiorem exhibet: ( quis enim , quantum
paruit poftea latiùs.Quiautem omnia,quæ ad par eſt, queat exhibere illi infinitæ bonita
cultum Deipertinerent,diligenter retractarenti ,immenlæque majeſtati?) ſed ideò ni
& tanquam relegerent, ſunt di &ti religiofi ex mium :quia nec verum , nec bonum , ſed
relegendo, urclegantes ex eligendo, tanquam à fuperfluâ quadam circumſtantiâ vitiatum
diligendo diligentes, ex intelligendo intelligen - quæ ,quòd perperam & in Dei potiùs in
tis.His enim verbis omnibus incſt' vis legendiea- iuriam , quàm honoreny, materiæ debitæ
dem ,qu £ in religioſo.Ita fa& um eft in ſuperſti. | adiicitur : ideò in exceflu poſitum vitium
trafoè religioſo,alterum vitiinomen, alterum vocant. d Cùm enim bonum idem fic
landis.) Adſcripfi verba ut legenda cen- quod perfectum's omnemque defectum
Scoox Lactantio:bex quo & D. Auguſti- livè vitium repellat : nihil etiam verum di
hoccorrigendus. Non Marcellus eademci mereatur , niſi quod idem ſit bonum :
aliter referens : Nonius etiam vult Super- perſpicuè intelligitur, ſi mali quippiam in
foriofos dias,quod pre cultura deorum cætera cultu divino reperiatur , verum culrum
fuper fedeant.id eft,ncgligant: itidem & re eum non effe , quare nec Religionem dici
logioſosquaſi relinquoſos º (ſic membrana) poſle.Deindècùm Superftitio omnis , no
gzod ceterus reli &tis ſolis facrificiis deſerviant, mine ſuo vitium in cultu ineſſe indicet ,
ridiculum comment. & Nonio dignum conſequitur nullum cultum qui ſuperſti
Lactantiuseruditè,quâ folet argumento- tiofusfit ,verum cultum vocandam : ar
som vi & copiâ Ciceronis diſcrimen re- que adeò ſuperſtitionein omnem fall cul
fellir, & concludit,Religio veri cultus eft, Su- tas eſſe ,ut Lactantius dixerat. Sed falſicas
perftitio falfs.] hoc præclarè : non ita quod ifta non uno rantum ex fonte, ut putabat,
fubdit: Omnid quid colasintereſt, non quem ſed ex duobus oritur. Capitalis omnino
admodum colasantquid precere. )parum id eſt quem il e non ignoravit: fi videlicerid
confiderate dictum.nam fuperftitio quo- i pro Deo colatur, quod Deus non eft:
que naſcitur,fi quod oporter coli( Deum hunc noftri nominant Superftitionem falli
oprimum Maximum ) non ut oportet co - cultu.alter minus eſt deleterius, - fæpe ca.
las aut precere. men lethalis, ſemper noxius , quem Fir
4. Rcligioni duntaxat locus:Si qui uni mianus perperam videtur å ſuperſtitione
ac vero Deo fupplicant, ita quemadmo- excludere, licui,qui debetur cultus , non
quo

sbb.i.derar. Der bl.4.c.28. c lib.14.de civir, Dei cap.30. d vide Gregor Valentiam.2 ..
dip.big.10.puna.primo,
8 VISITIONVM
DISQ MAGICACVM

quô debetur inodô, exhibeatur:hunc vo- | feu facultas, vi creata, & non fupernaturali,
cant Theologi , indebiti cultusſuperſtitionem , quadam mira & infolita efficiens ; quorum ra
cò quod non, qualis debetur . Priet gene- ! tiofenfum & communem hominum captum fit
rali nomine folet Idololatria vocari , quia perat. V ſusſum terminis latiſtimis, quia
quidquid , cùm non fit Deus,utiDeusa, video viros magnos.Fr.Victoriam fecu
doratur, idolum nominatur, juxta illud | tos,dum pomeria circumdant frictiora,
a : Omnes Dii populorum.idola ,hoc eft , vani- | artificiofam & naturalem exclufiſſe. Ar.
tas & inania,nihilque minùs quàm quod tem dixi ,leu Facultatem ,pro quaviscogni
volunt haberi.Nam vis ilta eſt vocis He- tione & operatione , apodicticâ , topicâ
bræè ELIL . Pofterior nomen ſuum reti- ſcientiam gignente vel non gignente,me
net,nec proprium ,quod fciam , aliud ha- chanica vel liberali, artificiosâ vel artis
bet :nec impoſuit D. Auguftinus, b con experte, verâ vel circulatoriâ , ſuperſtitio
tentus deſcriplille,cùm de imaginariis in- sâ; velvitii experte. Efficiendi vocabulum
debiti cultus fignisageret,his verbis : que pro omnis mentis ,animi,ſenſus,autmem
ad remediorum ,aliaruinque obſervationum cu- brorum functione pofui. Vim intelligo,
ram petinent. quæ non ſunt divinitus ad di- fivè rei adhibitæ , live perfonæ adhibentis,
lectionem Dei & proximi, tanquam publicè hominis nempè ,vel dæmonis. Creatam &
conſtitute,fed per privatas appellationes rerum non ſuperuaturalem nominavi, ut exclude
temporalium.corda dißipant miferorum .] rem vera miracula ;quæ folius Dei ſunt o
4. De hociņdebito cultu nulla nunc à pus: quocirca malui mira,quam miracula
nobis diſputatio inſtituitur : de fall can- dicere. Communis denique captus & ſenſus
tùm culcus ſuperſtitione differendum ; mentionem inferui,quia multorum ma- .
cumque ea duasſpecies complectatur Ex. gicorum effectuum cauſa foli ſapientio .
preſſam dololatriam ,quando cultus Deode- ces , qui omni ætate pauci , conſe
bicus clarè & difertè transtertur in crea quuntur
turam ut cùm ludæi vitulum ,ÆgyptiiA 2. Tam latè ſumptæ Magiæ diviſio pe
nubim , Romani Quirinum coluere; con i tenda ex cauſis, finali & efficiente. Ab ef
Tacitam , five ut alii vocant implicitam : ficiente,diciturdiviſio in Naturalem , Artif
nos illam quoque priorem nunc miſlam riofam & Diabolicam ; quia cuncti effectus
facimus , contenti ' , quæ ad poſteriorem eiusadſcribendifunt,velinlicæ rebus na
pertinent, & ſunt obſcuriora , pro modu- i turæ ,vel humanæ induſtriæ , vel cacodão
lonoftro elucidare. Tacita idololatria elt monis malitiæ . A finalis cauſa, rectè di
omnis magia prohibita, ut luộ locô oſten- | ſpartias;primòin bonam ,fi bonâ intentio
demus. ne & licitis medijs vtatur; ( quod tantum
CAPVT II. competit artificioix acnaturali ) & in ma
De Magia ,eiuſque diviſione,& Magorum lam ,cujus nempè finis vel media , quibus
variis nominibus. utitur,prava ſunt: hæc peculiaris et Ma

Agiam vniverfim fumptam de giz prohibica : quàm idololatriam taci

finio terminis fit : .
Hec

a Parah16.0.26.4 + b lib.z.de do &.Chriffian.c.13. critid.de Manum s, anglos in

floribus ad 2.d.7 . alios.
 LIBER I. CAP . 11.

Hæc prohibita Magia ſic deſcribi poteſt, I fignificandum , qui ſtygijs hiſce myſterijs
Facultas ſeu ars, qua,vipati cum demonibus forent initiati . Proſequamur præcipuas
mili,mira quedam , e communen hominum appellationes.Quædam Hebræorum , ad
captum ſuperantia ,efficiuntur.Dixi,vipacti, | lolam diuinationem videntur pertinere,
quoniam omnis Magiæ huius vis , pactô vt duo illa coniungi ſolita ,HAOVOTH
tacito vel expreſsó nititur , vt ſuố locô ! & IDDEGHONIM ;quorum niſi fallor
docebo . Tacitam vocant idololatriam . pofterius latiùs paulò patet , ideoque in
Theologi , quia non tam ( vtplurimum facris litteris illi ſolet poſtponi locis a
certè )intendunt Magicultum illum ex- pallim obuijs . Aouosh , à radice 218 , of,
hibere creaturæ ,veDeo; quànı tanquam quod vox reddatur obſcurior & quaſi
begefactori cudam & munifico , à quo ex vtre ſtridens, b nam OF primò ſignifi
aliquid conſequantur.Quæ incentio,ra cat ipſum dæmonem reſpondentem , ſe
tione multiplicis ſui obiecti, quatuor cundò ſignificat Magum qui reſponſum
qualiſpecies huius tacitæ idololatriæ, feu clicit : ſicut & Python o ventriloquus, vo
prohibitæ Magix gignit. Fit enim ali catur , vel ipſe dæmon inhabitans , & ex
quando , ve duntaxat extraordinarij & imohominis refpondens:velipfe honic ,
mirieffe & us cognitio vel operatio quz cui dæmon inhabitat. c Græcis etiam
ratur;& tunc Gibi nomen Magia ſpecialis, lupuunås vtrumque ſignificat , à quodam
ac Ari& èfumptæ , vindicat: aliquando Eurycle, qui Pythonem habebat , & pri
fit, vt quis nitatur cognofcere res futu mus ventriloquus Athenis fuit, vnde &
tas, velctiam præteritas aut præſentes, alijiupuxaasdicti.quod docent Suidas &
ſed arcanas& occultas; conatus iſte Di- Heſychius , & Scholaſtes Ariſtophanis d
kinatio nominatur : aliquando deſiderat & ex Ariſtophane > Plutarchoque
icftrui & iuuari, non vt proſit,fed vt no- i poffet probari. IDDEGHONI non ſpe
ceat alijs, vel vltionem fumat,huic ſcele- tat ad Chiromanticos & fimiles,vt qui
ri Maleficium eſt nomen Denique ſunt dam cenlet; ſed ad oracula dæmonum ,
aliquando,quibusdecretum eft,fine no- j fiue per AOVOTH , fiuè ex viſceribus
xà cxterorum , Gibi velalijs hoc opere telluris , fiuè per vmbrarum euocario
prodeffe vtilitate vel voluptate , & tunc nem , vr colligiturcomparatione loco
rum SS. vbi hoc nomen vſurpatum : eli
Theologi nuncupant Nugatorium ſeu va
Kam obferuantiam. Sec Magia reproba, in ue ad genus quoddam diuinationis , de
Magiam ſpecsalem , Diuinationen , Malefi- ' quo libro tertio & quarto.
cism , co l'anumobferuantiam diuiditur ,de Alia nomina non tam quid dæmon
quibus fingulisordine difputabimus. efficiat, quam quid Magus conetur , re
3. Ab hac ípecierum Magiæ diuerſi- 1 ſpiciunt, patentque latiùs , Adomnese
táte , mira noninum varietas apud He nim diuinationes pertinent , NACHAS.
ad eos KASAM , GHONEN , ad omnes
bizos Græcos, Latinos manauit, ad eos
В vero
7 : 978770930 a 14: 1.19.verſ 31 6 20.verf 6.Deut. 19 ver/ .1.4.Reg .23 vb941 Elin
26.9 19.verf 3. Reg.z8.verf 7.6 9.c Videcui pluribuscomm in Ifa.c.8.ver/ 19. d Suie s lle.
fach s trace, lopurinas Plutar, lib. de off tu oraculor.Ariſtophan, in Velpis,& ibi. Scolo esup,dit B,
UTI ) DOM
12 DISQUISITIONVM MAGICACVM
ti
verò incantationes , CHABAR & nos , quiad naturalem ſeu bonam Ma
LACHASCH ; ad omnem denique Ma- giam videntur referre. Quíæſo , fi hanc
gicam in genere, CHARTVMMIM , & I lignificaret ,cur tam feriò in SS.prohibe .
MECHASSEPHIM , de quibus nuoc retur ? Equidem puto hoc nomen com
agendum- NACHAS ſignificat augu- . plecti Magorum genusomné ; qui, cum
res, & omnesalios coniectores vanos:! dæmone fæderati ,diuinantg.vel præſti
qui ex fortuitis quibuſdam futura folent | gioſa miracula operantur h. immò &
diuinare ; qualem te prudenti vocis æ quoſcumque incantatores & vencficos
quiuocatione, ad tempus loſephus fin - comprehendere probatur, quia Lxx.
xit. a hæc diuinatio prohibitæ multis lo modò vertunt expoſitores , Eryrasi:
cis b . modò papraxous veneficos k. modò
.
KASAM ſignificat vniuerfim diuina- taulodows incantatores l. Vulgatus quo
re,vndè KISAM diuinans ſeu ariolus, & quenofter aliquando vertit coniectores
KESEM diuinatio fumitur etiam in ma- m.aliquando verò ariolos. n. aliquando
Jam partem de quacunque , rerum quo- , maleficos o. ve iſtorum auctoritate vo
que non fortuitarum , prohibita conie cabulum intelligamus adeò diffuſum
ctationc.paflim in SS.eius mentio obuia effe.
etc. Denique MECHASSCHEPHIM
GHONEN quibuslibet auguribus & vox , eſt orta ex radice , CASCHAPH ,
coniectoribus accommodatur d etiam fignificans quemuis maleficum præſti
Onirocriticise. quarè perperàm Rabbi- gijs ,vel alijs quibuſuismalis artib.magi
ni recentiores reſtringuntad eos,quiſu- cis,vtentem . Ideò poſter cam latè inter ,
perſtitiosè dies & tempora obſeruant, pretatur ,maleficos,p,maleficas artes q ..
fauſtáne ſint an infauſta . ſed hoc genus. inaleficia , r aut veneficia , sa
adomnia pertinet. 4. Non defuit tamen quidam vehe
CHABAR f. & LACHAS ĝ quo menter huius criminis ſuſpectus, & ex
modo diſcrepent,nondum inueni; qua- i profeſſo fagarum patronus , qui.lectori
rè ( ni fallor) idem ſignificant,nempè bus conarerur perſuadere hoc vocabu
imaovdòu ,Incantatorem , ſeu (vt Gentiles lum , ſaltem in lege ExodiXXII.cap. re
vocabant ) exorciſtam , qui profanis feù ftringendum ad lolos venenarios, cuius
malis verbis aut mullitationibus mita ercor facilè refellitur. Primò, quia radix
patraret. nominis , CASCHAPH , non ſignificat
De CHARTVMMIM falli puto i toxico perimere (vt ipfe putat) ſed quan
Abenezram.Ben - Natam & alios Rabbi- do ſolitariè ponitur nec ſententia parra
tionis

Yununla Gen:148.5.615ab Leuit.19. verf.26. Nu.23.0.23.6 2.4.verf.1. Deut.18.0.

302.Par.33.0 6.c ut dver 23. & c.ver / 10.1.Reg.28.2.8 .Reg v . 17 ( 4.3.2.2. Ierem.27. v.9. Ezec .
22.1.28. dA logo.Ier. Micb.s.v.v.iz.c vt Deu.18.verf.10 és . Par,33.v.6 f Iob.40, ver 25.6
P /: 77.06 D'AURgId v.6.Ecc. 10v.1L.h usGen 4.1.2016.8.6 24. i v. Exod.7.0 11.com 22
1.0.7.c.18.c.9 vukut n Geneſ fupralvain Exfupra.m in Exodo in Gen.o Danics. I. verfa 2 ..
3
6 2 ver.2,p In Exo fupr.D'USO90 . Exod.7.0.11.6 22 v 16.1 2.Part 33. verf.6.5 IA
.14
4.verf.1.6 2.Lerem . 27.vcr.y. Daniel.2.2.V6.2.Mios.verf.12 .Nobum 3. ver.o.Malach.3.0.5
Reg.9. ver / 14
 LIBER I. CAP. II. II

tionis reſtrictionem poftulat, tunc Ma 5. Secundum adfert locum Exodic.

gicorum ludibriorum genus omne con 22 , cò quod Lxx . verterint paguakows:
cinet,vtapud Malachiain , & Nahum , & quod ipſe contendit folos venenarios
in librisderelictorum : Si quando autem i ſignificare:tam bonus certè Græcus, quá
reftringatur,id contingit rei, quæ deſcri- bonus Chriſtianus : refellitur ipſa con
bitur, conditione hoc poftulante. Sic luetudine Lxx. Interpretum , quos con
Exod.7. reſtringitur ad præſtigiatores | Itac eâ voce latius vti . Primò, quia Exod .
propriè dictos, de quibus tantùm age - 7.v.11.etiam vertunt papraxous,vbicon
batur:fic apud Ieremiam ponitur prodi ſtat agi de præſtigiatoribus: nam & in
uinatoribus;apud Danielem , pro fom- | cantationem feu præſtigias ibi vocant
niorum interpretibus. Der aduerfarius paguaxias, & quos antè paguaxous dixe
locum vllum , vbi pro ſolis Venenarijs rat,ijdem ab illis vocantur 17 201801, De
vlurpetur. Benè eft , quòd duo tantum indè æquèdiffusè ſumpſerunt in Parali
loca adduxit. Vnum de 4 Iezabel, qux pomenis,epapporturo.Tertiò quoniam
clanculum venenis , & non ferrô palam in Ieremiæ verbis , nomine oplexéen,
atque cædibus in prophetasgraflari fue- complexi ſunt diuinatores. Quartò quia
titfolita.Quantò veriſimilius eſt fæmi. inter ſomniorum interpretes , apud ! .
naminſano dæmonum cultu furentem , nielem , recenſent papuaxoùs. Tam ergò
incantationibus quoque , & rhombis , latè ſumunt hoc vocabulum leniores iſti
alijfque philiris A chabum , & alios de Hebræorum doctiſſimi:quod verò peri

mentale?vt ibidem benè, poſteriore lo-
cô, cenfuit Toftatus. Sanè antè Iezabe
lem Magiæ fuſpecta non fuit Samaria;
poſtea, perhancfortè exercitam , peſtis
hac immilla, hælit adeò pertinaciter, vt
Samaritani nomen pro incantatore v
furparetur
. Vndè & IESV Domino ob-
iedum , Samaritanus es , & damonium ha
bes, ut qualigenti proprium eſſet ; cum
dæmone commercium habere.Quarè &
Dominus conuitium illud vnicâ nega
tione refutauit, ego demonium non habeo,
quafi dicat,cum dæmonio paredro ,vel
curycli fæderato, nulla mihi familiaritas
intercedit, qua propter nec Samaritanus
fum : & poft Chriftum Dominum , fol-
lemnes Samariæ Magi principes eorum
que ſcholæ Simonianorum ſcilicet , &
Menandrianorum .
tiid faciant, ſiputarem operæ pretium,
& antè non alij id feciſſent; probarem
Hippocratis,Platonis,Ariſtotelis,Theo
criti & aliorum veterum teſtimonijs.lo
ſephus vt non fuffragatur aduerfarijs, ſic
nec nobis refragatur. Pro nobis ſtant
Philoſoph.lib. de ſpecialibuslegibus cir
ca medium , & Catholici Patres c pleri
que qui legem illam Mofis ad omnes
Magorum ſpecies retulerunt : Hæc de
Hebraicis.
6. Græcis Tua quoque funt nomina:
quæ , ftri&tè fumendo , differunt: nain
iudois o incantatorem ,ucvkes Ariolum
reù diuinum , papugueus Venenarium ,
yons Præſtigiatorem propriè ſignificat.
Sed frequenter primum , tertium &
quartum , ad omnem Magiam porri
guntur. yois etiain quemcumque deno
B 2 tat

24 R 8.6.verf 22 b 1049.8.0.48.68.CD Hieron . in Ierem . Doniel.D. Aug.6.21 .de viu ,

Dei,e 6 Ifych.16.in Leuit.o 19620. Raban.& alii adec zz Exod .
 ONVM M
12 DISQUISITI MAGICARV

tat ih poſtorem . Videas illa tria Homo- & Mathematicis. Idem cenſet ab hoſtili
nymôs coniungi à Platone, Synelio , He maleficio , de quo libro tertio agendum
rodoto ,Chryſoſtomo,& Helychio. Ad- | dictas olim Simulatrices ,à feſto : & Fictri
de quæ habes inferiusl.s.ſect.16.litt. yy. I ces à Tertulliano. Longobardi luis legi
7.Sic Latinisalia eſt propria ſignifica- bus Maſcas nominant: eò fortè, quòd in 19
tio , alia per extenfioncm accommodata, conuenticulis ſuis laruis ſe tegant; d vel
Magorum nomen à Barbaris ad Græcos, quod deformi ſpecie oris vt ſunt pleræ- .
Latinosque traductum , initio Perlis & que , laruis fcù maſcaris , quàm fæminis
Chaldæis in honore fuit a , vt proprium limiliores Sortilegosveteres nominabant,
Sacrorum antiſtitibus, Regum modera- qui quarumlibet ſortium ſurpeſtitiofo
toribus,philoſophis atque Theologis,in iactu aliquid diuinare nitebantur e . Sed
infamiam cæpit vergere , & cunctisma Theologi & luriſperiti poſteriores cum
lis artibus attribui. Venefici dicebantur nefando ftrigum crimine confuderunt .
antè ſoli,qui malis pharmacis lædebant, Sortiarios eoſdem , & fortiarias , vocatos
& venenarii vocantur: poftea de incanta- comperio iam indè ab Hincmari Re
toribushoc nomen vſurpatum , & cun- menlis Archiepifcopi quo f. Hi venefici
Ctis Theſialis accommodatú vani ( apud fimul & Dæmonis valalli Ligij ſunt ,
capitolium .) Arioli, Augures, Aurufpices, i quarè poſſunt etiam dici Satanici Vene
Chaldæi , Theſſali, Gennethliaci, fæpè con narii. Horum crimen vetus & antè
funduntur.Lamia dictæ ,quod pueris ne . CHRISTI Domini aduentum. Tales
cem adferant, deſumpto nomine , vel à enim Canidia Horatij , & Eriſichto Lu
famoſa illa & crudeli Repinâ Lamiâ , de cani,Martina Taciti , & Thellalæ Lucia
qua Anton . Liberalis , Diodorus & alij , ni , & Apulei . Nomen fortiariorum recen
vel à fuccubis dæmonibus, de quibus tius eſt.
Phyloftratus: velà feris Lybicis , de qui
bus Dion . Sophiſta b.Striges,ab infauſta, CAPVT 111 .
& nocturna aue , quæ creditur exitium
infantulis adferre c. Veteribuseciam Ro De Magia naturali feu Phyſica.
manis apud Apuleium dictæ hæ mulie
res ſunt, veratrices, quod diuinandi ſci I. Vi fupra morrales omnes Magi
entiam profiteantur, vt folent ille feces, Q cis dediti fuere ; Perfæ ; à quibus
quæ ſe iactant Ægyptias , colluuie om . I id Marcion & Manes mutuali;duoscre
nium populorum ac nationum : veteres | didere Deos auctores , & rerum Domi
enim verare dicebant : Ennius ſatin vates nos ; alterain bonum Oromazum vel
veránt ætate in agunda fortaffis & veracu- ! Oromagdam ; quem Solem cenfebant,
le , vt conijcit vir doćtus apud Suetoniuſ & malum alterum Arimanem , fiuè Plu
ir Vitellio : Nullis infenfior quam veraculis ronem : g. deindè ab his numinibus du
flcem

a Hieron inc.2, Daniel. Apuleus 2.Apol.Helyeb. 6 Suidas.bVid.Adagi, Lomis turres ,& com .
munen , noftrum in Se ecæ Traged . Vide comm sn Sledeam v 73.z.d Remig 11 demonolat.c 18. e ex.
tratst. de fornlcg.cap.vlt.33.9.18 Plutarc.l.de Ifide Olyride. Laertsus initio fua hiſtorie Age .
ob as á Alui.
7
 LIBER I. CAP. III. 13

plicem Magiam deduxerunt; vnam quæ nenſis & alii , qui bonam illi tantum tri
fuperſtitiola tota ,cultum falſorum Deo buunt. Secundus fortè Bactrianus ; qui
rum tradebat, & hujuſmodi plura ; alte cum Nino bellum geſſerit , de quo Pli
ram ,quæ naturas intimas rerum calle- nius, Iuſtinus & Arnobius ;Tertius qui
bat, quam Perfis utramque Apulejusa & Erus dictus, five Armenii filius , jux
adſcribit. ta Clementem Alexandrinum ;five Oro
2. Fallax prior & nociva , fatis dia- | mazi, juxta Platonem : nec enim arbi
bolum indicat auctorem , quiante dilu tror hos Eros fuiffe diverius , ut cenfuit
vium eam docuit malos illos gigantes, Fr. Patricius . Suidas videtur primum
à quibus câ Chamus imbutus; ab hoc , cum fecundo confundere, non quartun
cjas poſteri Ægyptii, Chaldæi, Perſze : aliquem fuggerit. Arnobius quatuor
fic enim interpretor D. Clementis ver commemorat : primum illum Chal
bà bdeAngelis peccatoribus; docuerunt dxum : fecundum Bactrianum , tertium
(ait) homines quod dæmones artibusquibuf- Pamphilium geperc,qui & Erus dictus;
dam obedire mortalibus, id eft, magicis indo quartum Armeniuin genere , non Ar
Cationibus poffent : ac velutex fornace qua menii filium , de quo Clemens: ſed a
dam úr officina malitiæ totum mundum fub- lium Horthanis nepotem : Quinti fortè
tracto pietatis lumine, impietatis fumo reple- meminit Suidas cum Zoroaſtri Aſtro
verant . Pro his & aliis nonnullis caufis di nomi fr.eminit, & Perfomedum dicit
lavuyo mundo introdu &tum eft , & omnes, fuifle . Sexti Proconneſi mentionem fa
quierent fuper terras, deleti funt , excepta cit Plinius, omnes hi Magi fuere. Sic
Nue familia , qui cum tribus filiis eorumque etiam de dæmonibus agens Lactantius
uxoribasſuperfuit : ex quibus unus Cham no 1, Magorii quoque ars omnis , e potentia
mine , cuidam ex filiis fi!is , qui Mezraim ap borum adfpirationibus conftat , c. Idem
pellavarur , àquo aegyptiorum & Babylonio- afferit & D. Cyprianus, & addit d Hoft
Tum & Perfarum ducitur genus , malè com hanem Magorum præcipuum fuiſſe,
pertam Mugicam tradidit diſciplinan hinc huic famoſos alios addit Tertullianus, e :
gentes que tunc erant Zoroaftrem appella- his verbis ; Hofthanes,Typhon , Dardanus,
Ferunt , admirantes primum Magicæ artis Damigeron , & Nectabis, Berenice, publica
auctorem , cujus nomine etiam libri plurimi i jam litteratura eft,que , ec. His confen
Super hoc habentur, (c .] addic hunc port. tiunt Arnobius, li rectè verba diſpungas
caictum fulmine , Zoromſtrem quali vi- f . & cum Euſebio > & D. Auguſtin, ac
vens abrum , & dictum , & pro Dco ha- Marcellinus.
bitum .
4. Zoromazdis meminit Suidlas,
3. Zoroaſter non unus fed multi Azonacis Plinius, eumque facic præce
fucce (nam Goropius nugatur qui nul- ptorera Zoroaftris . Corrupit vocem
limpatat fuille) Primus ilte Chaldæus Noachi : ab hoc enim Cham & filii ejus
Magia inventor : fallualur Sixtus Se- Chus Magian bonam cdocti . Scripsere
B 3 etiain
a Apel 1. b lib. 4.recogn
c 1.2.6.14. idem affirmat e 18. d l.de Idlanitate 0.16.
lib.de anima, penult."Fil.coneragent. Eufeb. 2.10.de præpurat. August 1.12. deciv .
Du , Iorcell. hift. 1,13 ,
14 DISQUISITIONVM MAGICARVM

etiam Magica , Iulianus Chaldæus phi- , videntur. Velut cum Tobias parernam
lolophus libris 4 . de dæmonibus : & cæcitatem felle piſcis diſcullit , b quam
Theurgicorum auctor illius filius, lu vim Callynomio piſci tribuunt cum
lianus ideò Theurgus vocatus , de qui- Galeno cplerique item . cum tympani
bus, Suidas & Proclus conſulendi, Por- ex lupina pelle fonus aliud tympanum ,
phyrius citat quendam Palladem , & ex agninâ tenſum , diſtenſum diſrumpit :
Syibulum , & alios,nempe Adelphium , d cum Venetiis Turca quidam liquato
Acylinum , Alexandrum Lybicum Phi- plumbo manuslavit innoxius e , illuſtria
locomum , Demoſtratum Lydum , Zoquoq; illa quæ narrat B. Auguſtinus lib.
Itrianum , Nicotheum , Allogenem ,Me- de Civitate Deic.4.5 . & fexto de pavonis
ſum , quorum impiis ſcriptis utebantur carneneſcia putreſcere; de paleis frigore
Gnoftici. Picus teſtatur etiam legille le luo nives cófervantibus, & calorefructus
libros Chaldaicè fcriptos Efre & Mel- maturantibus,vicontraria :de calce quæ
chiar magorum . Ex his hodie tantum cum ignitam in fe vim habeat , aquis ac
exſtant, Zoroaſtri xan Sažká leu ubyezd , cenditur oli o infuſo non accenditur, de
nóyız , quæ ex Platonicorum ſcriptisla- Agrigentino tale ,qui liquatur igne;aqua
boriosè collegit Fran . Patricius, obſcu- verò induratur & crepitat: de magnete,
ritatis majoris, quam utilitatis : in quæ i deEpyrifonte & fimilibus his addunt alii
exſtant comm.ent. Græca Plethonis & patres.f dedictamno , quo cervus ſagie
Pelli . cas expellit, & chelidonia , qua hirundi
Naturalem verò legitimunque Magi nes cæcos oculant pullos. Confirmat
cen cum cæteris ſcientiis Adamo Deus Pliniusg de Pſyllis & Marlis odore lere
largirus : à quo poſteritas docta , perpente foporantibus & impunè latcílen
manus ix orbem cam propagavit: de tibus de Picish Martụi herba cuncos ada
hac arbitror intelligendum , quod ex ctos expellente : unde communis fabula
Thalmudicis Quincarboreus in cap.s. | increbuit cam ſeras aperire. Confirmat
Threnor. tradit Sanhedritas ludeorum Alex.ab Alexandro , i de veneno , Ta
Magic peritos eſc lebuille . Ea ( ur Pſel- rantulæ leu Phalangii Calabri , à quo
lus & & Proclus advertère ) nihil eſt morſis non aliud vitæ & remedii præ
aliud , quam exactior quædam arcano Gdium , quàm ſi certo muſicæ ſono lacia
rum naturæ cognitio , quâ cælorum ac re ' ad numerum compellantur, donec
liderum curſu & induxu, & ſympathiis !concidant fatigati. Prætereo innumera,
atque antipathiis rerum fingularum ob- quæ congeſsere Ariſtotrles ( li auctor
fervatis , ſuo tempore , loco , acmodo, ipfe libri de admirandis auditionibus )
res rebus applicantur, & mirifica quæ- & Guilhelm . Alvernus opere pererudi
dam hoc pacto perficiuntur; quæ caufa- 1 ro, de univerlok , & ex Belgis Robert.
rum ignaris præſtigiofà, vel miraculoſa | Triezius auctor libri de demonum dece
ptionibus;
a P /ellus k lemon b. Procl. l. de Magia. b Tobie 7. c G LI. 10. fimpl. medicism .
Pinus Aelianus alii. d Oppianus / 3 Cynege. e Cardornus 1 6. de fubtil Boilteau Hif.
Prodigioc 8. f Tertullianus I depænitentiac ult.Pacianus I. de pænitent. D Hierowym. in Es
bleſ. S 1.6. 7,6.2. b 1.10.6.10. ib. z. Genial die k porijs 2. principal pag: 3.6 32,
s.p.4 .
 LIBER I. CAP . III. Is

ptionibus, a apud quos tamen duos qux- | monis uſum operâ, faciunt quæ perdo
dam narrantur , meritò Satanici pacti ctè fcripfit Eulebius contra Hieroclem .
luſpecta, ut quod Guilhelm . narrat He 6. Naturalis Magia dividitur in ope
liotropiam facere homines inviſbiles , & ratricem & divinatricemi, hæc in abditis &
argentò vivô inter duascannas poſitô in futuris conjectandis verfatur , de qua
cantationes impediri. Vt quod Rober- libro fequentidiſſerendum nobis copio
tus docet , ruram furto ſublatam , & oci sè : illa miros effectus producit de qua
mum cum convitiis plantarum uberius nunc agimus.
provenire : item feptem cerræ herbulæ Multi de ea libros ediderunt ,quorum
gramına , jacta in lympoſio , convivas qui catalogum nudum proponunt * fine
onmes ad rixas & Lapitharum certani- antidoto, videndum ne venenum aureo :
na provocare. Nec minus favola lunt Babylonis calice propinent incautis. Im
quæ Ludovicus Dulcis memorat de vi primisab hoc numero removeo‫وا‬, ut dæ
gemmarum per easeffici poffe, quicquid moniacos Magos, Robertum perfcrutato
homo queat imaginari.lib. de gemmis c. I. rem, cujus Magiam caremonialem , & libr.

óvanam auxelim :an gemmæ omnipo- de myſteriis ſecretorum Agrippa legerat, &
tentes ? Solidiora longè & tutiora peti ex iis decerpferat non pauca; Picatricem
poſſunt exempla , ex Sirenio , Fracaſto - hiſpanum , Anfelmum Parmenſem , Cicchum
110 , & Langio. b Eſculanum , Petrum de Arbono , & Cornel.
Naturalis hujus Magiæ peritiſſimum Agrippan , Ó Paracelſum , & auctorem
fuille Salomonem Regem minimèdu- peſtilentis libri priyan innomina
bitandum . Quæ tamen de morbis ab tum , led mirum hypocritam ; homines
codem Rege curatis incantatione , Fla- | partim atheos, partim hæreticos.
vius Joſephus retulit, c ea vel falla ſunt,
chindus, Rogerius Bachonus á Geber Arabs
vel in illud referenda tempus , quo ſe multis ſcatent ſuperſtitioſis. ideò vetitæ
idololatiæ & omni ſuperſtitioni im lectionis etiam ho putârim . Raymundus
merſerat. TresMagosEuangelicos hâc i Lullius, & Arnoldus Villanovanus , ſunt
Naturali Magâ imbutos volunt non- | ipſi quoque in nonnullis hæreſeos nota
nulli, & crediderim . Sedan hac fola & ti: e quarè libros corum nullus deberet
non dæmoniaca quoque ? poſt Chri- j legere, qui Theologicorum dogmatum
ftum Dominum adoratum , certo cer non ſit probèperitus, la candem claf
sius, à criminc hoc alienos ; quid ante | fem referendus Thome Bungey 1.b de ma
fuerint , parùm refert. Sanè Theophy- | già naturali, & eôslem titulo lib.Gregorii
Lactus & cenfuit etiam vetita imbutos. ! Riplay; qui poſt mortem necromanticus
De Apollonio Tyanæo ; videtur lufti- fuille judicatusdicitur, Porceti & Ardoini
Quse Martyreum Phyficis magis annu- libridevenenis, legendi non videntur, nifi
merare : fed , utfrequentiùs credam dæ- 1 à medicis conſcientix timoratæ ac piæ :
cæteris

a cap 4 , 6 Siren. lib.4. de fatoc.6 . Fracallor. lib. de Sympao. antipat Ioan Langio
epift 33 é Labro 8. Ansiqui , din Matur. quæft 24. al Orthodoxo. * Mich Me.lina
üb. 2.de retas Deum fide capz. ex Agrippa libris. c Vode Directorium Inquifitorum Eimeainis
Marianum 1 14.de rebm Hifpan.c.9. & 1,15.6.4 .

1
16 DISQUISITIONVM MAGICARVM

cæteris ca lectio intuta . In Cardani de Vndè & ab Inquiſitoribus Romanis ,ju .

subtilitate - Varietate libris pallim , latet re optimô , hber ille inter vetitos refer
anguis in herba, & indigent expurgatio- ! tur. De theatro univerſe nature , ejuſdem
ne Ecclefiafticæ lima , loan. Baptiſta à Bodini, li Deus vitam dederit , oſtendam
Porta , fpeciofo Magic Naturalistitulo lu- alias, plus in co corpore Rabbinicorum
perſticiola multa & illicitæ Magicæ ve effe deliciorum ; quàm ſolidæ philoſo
jare nititur, verbi gratia de conficiendo phiæ , multa quoque cum Theologicis
fagaruin ungento, & his fimilia. De Ano placitis adeò pugnantia , ut qui leniùs
ronio Mizaldi Naturalis Magia libro, non de illis loqui velicerronea , & prorsus
habeo quod dicam , quia nondum legi : temeraria cogatur vocare , de quo alias.
fufpicor, quod facit in Centuriismemora- | Adeò lubricum & periculoſum de his
bilium , ſuperſtitioſa illum à Naturalib. dillerere nifi Deum ſemper , & Catho
non fecreviſſe . Alberto Magno tributus li- ' licam fidem , Eccleſiæque Romanæ cen
ber deMirabilibus vanitate & luperſtitioneluram , tanquam Cynoſuram fequaris.
refertus eſt; ſed magno Doctoripartus quæ quidem breviter à me commemo
ſuppoſititius. Cicchi de Eſculo Comment. rata funt, ut juvenibus conſultum , non
in spbaram Sacrobuſoi intcr fuperftitio la ut viros doctos irem fugillatum . Nunc
Icripra collocandus Pomponatii de Incan- quædam diſcutiamus dubia, undè le
tationibus opuſculum , certè miratus fui quentium decilio dependet.
tamdiu tolerari ab Ecclelia , nunc recens
& meritò , in Romano indice damnatur: QV Æ STIO I.
verillimum enim , quod ab Anthonio
Mirandulano a ſcriptú hôc opere Pom Quid cæli adſpectus & influxus ad
ponatium ,fed necPhiloſophuin bonum , Magicos effectus conferat.
nec quod fædius, Chriſtianum bonum
exhibuifle,cum effcctus omnes mirificos Mnium ſuperſtitionum caput
cælorum influxionibus adſcribit , adeò præcipuum hoc veterum Mago
ut velit& religiones & leges,earumque O rum fundamento nititur , de
latores ab iis dependere. Quod prorſus quibus ita Pſellus cum exponit sóyoz
eft impium . Edidère quidam , nomine i zwpoáspou. Magicas verò rationes conſti
Franciſci Pici Comitis Mirandulani poſitio- tuunt,à fummispoteſtatibus , ở à terrenis
thes Muigicas in quibus certè funt quæ | materiebus. compati ajunt ſupera inferis, có
meritò, etiam Bodinus, ut noxiæ ſuper- , præfertim fublunaria . Hos fecuti recen
trionis, reprehendit Quid ipfe cetifor riores, quæcunque per characteres, fi
ille ? Dæmonomaniam ſuam multis erro guras ac numeros ipſi perficiunt , ea
ribus tefecit . nec qui poftea cdidere , ut | produci volunt à virtuteris figuris com
emendatam , Antnerpienſes,uti par erat, I municatâ ab aliis figuris ſublimioribus,
expurgârunt, Manentmulta noxia, & exſympathiâ quâdam naturali rcrum ini
que ambiguam auctoris fidem fatis con ter ſe ſimilium , quatenus hæ figuræ ad
teftantur,nocerequelegentibus poflint, I amullim invicem coaptantur. Quod
confir
2 1 6. de fingularicertamine.
 LIB. I. CAP. I. QVÆST. I. 17

confirmant fimilitudine non unâ . Pri fimilitudo inter terminos extremos , ſc :

mò, ficut Echo ex oppoſito pariete cau lem urentem & lignum quod uritur. In
fatur. Secundò : ficut in concavo ſpecu . cytharis autem ,evidens requiritur à par
lo collecti radii oppofitum corpus re te rei convenientia , intentionis modus
perculfu inflammant . Tertiò , ficutcy- idem , fidium concinnitas , cythara
chara eodem modô , quô alia , tenſis fidi rum debita propinquitas , ſimilis aeris
bus, li ferias , alteram tinnitu luô cogit i criſpatio , quæ fonitum quali ple &tre
concinere : fic iſtas imaginum , numero . eliciar ,
rum ,characterumquefimilitudines ef Denique quis figurarum hujuſinodi
ficientiam miram contendunt habere . characterumque vires , atque ſimilitu
Sed ifta prorsùs frivola elle convincun- dines unquam nugonibus iſtis revelavita
tur. quod revelationis teſtimonium profe
2. Primò , quia ſimiles illæ , quas in runt ? li Chaldæos , Ægyptios , & Plato
cælo comminiſcuntur imagines,prorſus nicos laudent, quæram rurſus à quibus
ſunt fictitiæ , & quædam ( ut Philoſophı iſti acceperint , quod fanè mortaljuna
vocant) entia rationis , quatenus figuræ nullus lolo ſtudio vel experimento, in
quædam fimilitudo & imago picturæ il - telligentiâ quivit conſequi,
Iis aſcribitur, nominaque ad placitum 3. Præterea fatentur Magi, quaſdam
impofita,ftellasab invicem diftinguen- imagines non ad ſimilicudinem cæle
di caula, ut bene Bartholom . Sibyllanus ftium illarum ,quas diximus, ſed ad fimi .
4 advertit:& patet ex imaginibus pictu- licudinem rei,quam operans animo con
Dulque Aſtronomorum . quis enim ne- cepit conficiendas, verbi gratia : fi ma
fcit nullas in cælo efle veras urſas , an gus opter duos committere, dvorum in
gues,leones , crateres, naves , Pegaſos; rer fe pugnantium : fin vero amorem
led hæc, dicis causâ tantum nos imagi- conciliare velit
velis , duorum ſe comple
nari? Fictitiæ verò figuræ nulla poreſt | atentiun effigies fculpendas: ſi ſecundi
elle efficientia , quâ talis eſt. nec cum aliquid petitur, in rectâ iconis ſuperhi
vera figura ſympathia , vel amor natu : cie : fi verò infantum quid , un dorſo leu
talis : id enim quod non eſt, quem ef- averla parre inſcribendum , quod velis 1
fe &tum , in co quod eſt , queat produ- j evenire, Harum imaginum Nectana
cere ? bun tradunt inventorem , & Albertum
Deinde comparationes illæ nihil pror- in Speculo , approbatorem : quæ omnia
ſus ad rem faciunt. In Echo cuncta i ſeipla vanitatis arguunt & poftea refel
Sunt realia entia , homo loquens , vox lentur b. Ex bis tamen deliriis pergunt
repercuſa ,paties repercutiens: nec ta- | majora ſereredeliramenta.
men ulla parietis cum homine fimilitu Primò, ſi cui morbum vel lanitatem
do , ut illarum ipfi dicunt elle imaginum . velis adferre, principio id attendendum,
In ( peculis quoque illis incendiariis, ut ætati ejus conveniens planeta deliga
omnia ponuntur reipfa confiftentia, ni- tur , verbi gratia , ſeni Saturnus , puero
bil conhngitur : neculla quoque formæ | Mercurius, viro lupiter, deinde etiam
с
plai eta
e
a Peregrinsi.gu . s, Decod.69. qua principis. q.1. 2. b infracap.3.9.1.
 18 DISOVISITIONVM MAGICARUM

planeta conveniensaffectioni ſeu qua-į perbolen , ut quando lapides dicuntur

litati inducendæ ; ut odio Mars , amo clamaturi , terra dicitur aſpectu Dei
ti Venus : denique lignum quod parti , tremere, vel reſponſura interroganti.f
corporis, quam velis juvare vel læde- | Quarto per Analogiam 6 Metaphoram ,
re, præft, ut ſi capiti aries , ſi pedibus ur cum ſoldicitur præeſſe dici, g Luna
piſccs. Nicuntur hac ratione , qua cæ nocti, Luna vocatur regina cæli , ſtellis
leftibus corporibus non Hebræi mo tribuitur immunditia , aſtra dicuntur
dò & Græci Gentiles, fed ex Catholi- Jaudare Deum , item nominantur vir
cis etiam olim quidam Patres & recen cutes cælorum . Quinto non ex veritate ,
tiores philoſophi Itali a animam intel- ſed ex hominum opiniones ut cum hlegi .
ligentem tribuerunt. mus militiam cæli de aſtris & ftellis.
4. Sed hæc omnia ut ſtolida,ita fal - Quâ regulâ aptè accommodatâ fol
fa x periculoſa. Imprimis dicere cæ vuntur omnia Pauli Ritii & linjilium
lum aut aſtra ſenſu vel intelligente ani- impiorum de animatione cæli argu
ma prædita,damnatum olim fuit Con menta ex facris literis vetita .
ftantinopolitanâ fynodô , & articulis 6. Deinde cælorum & aftrorum

Pariſienſibus : eſtque erroris & fcan- putidailla analogia ad ſinguras ætates

dali plena opinio propter ſuperſtitio- & corporispartes, & animi quoque
nein & idololatriam annexam ,ut cum affectiones, nonne nugatoria eft e ſane
alii, tum copioſiſſimè Eckius & Eſpen- qui rectè philoſophantur, illi' vel nula
los præter lucem & motum influxus:
faus b docuerunt.
s . Patres autem qui videntur hoc in hæc inferiora cælis & aftris conce
afſeruiſſe, illi de cælianima figuratè & dunt?i vel potiùs influentias quidem
allegoricè ſunt locuti, ut & ipla S. s. i agnoſcunt å motu & lumine realiter
cujus omnia loca quibus id innuitur, diſtinctas: per quas , noir calorem
uno ex quinquemodis,accipienda do- | ( hunc enim motu & luce producunt )
cuit me loan . Maldonat. nofter. c Pri- ; fed alias elementorun qualitates etiam
md per Proſopopaiam , qua quæ anima- gignunt, quarum incorporearum re
torum funt inanimis tribuuntur , ut rum temperamentum , vis eſt aliqua..
mari videre & fugere, cælis & terræ Sed addunt hanc poteſtatem certis
audire ac placere, & c . d Secundà per cancellis circumſcribendam . Prind
Metonymiam , continens ponitur pro ! poſſe cælos per ſeres inanimas , mixta
contento , ut cum terra dicitur corru & elementa,producere. Secundo cælos
pta ; vel à Deo judicanda , aut urbi ali- viventia imperfe& a quando naſcuntur
cui remillius futurum . e Tertiò per Hy- | ex putredine, gignere per accidens ta .
men :
a Archangelus Mercenarius , Balduin. demonte aureo, Poul. Pernumia. b Eckius lub do
predeſtinat. E pencauslib. de Animationecalorum . c in 1. fent d Pfalm . 113. verf.3.
Levit. 26. 34. Deuter.33. V. I. c Genef 6. V. II . 1 Paralip. 16. V 23. Matt , II . v . 22.
f Lua19. verf. 40. Pfal. 105.0.7. g Genef. 1. 7.16 . Jerem . 7. v.18.6 44. verf. 17.
Job.is v.is. 3. 8. v.7. Pfal.3 . verf.6. Daniel. 4. v . 12. h Tophon .. v.s. cum fimil.
Ui Picu lib.z. conira. Ašrolog. Medina li z. de re filcup , I. Bucf. ferreus in 2. de
cælo.
 LIB. I. CAP . II. QVÆST. I. 19
men : ſcilicet quando particulares cau . 7. Quare meritò tales aſtrologoma
fæ materiam ac difpofuerunt, ut fit le gorum obſervationes a medicis peritis
men aptum viventis , tunc enim huic rejiciuntur, ut inter cæteros à Bapt.
temperamento cæli ſuo influxu majo - Condroncho de morbis veneficis l. 2 1.6
rem calorem largiuntur, & illud per & jam olim fuêre decretis Ecclefiæ
fectius reddunt . Tertiò conſentiunt, damnatæ , ut fuit oftenfum à Pico &
quoad perfecta viventia, ad eorum ge- Bened . Pererið c Meritò D. Bafilius
nerationem non poſſecæleſtia corpora fcripfit,dridiculum eſſe aſtrologiscon
aliter concurrere quam coadjuvando tradicere, cùm corum dicta ſintomnia
particularem cauſam ejufdem fpeciei ignorantiæ & impietatis plena . Et D.
cum re genita. quo ſenſu ſol & homo Bonaventura e obſervationem hanc
dicunturhominem gignere : quæcun - elle à Dco maledictam , & ab Eccleſia
da in Scholis Peripateticis contra interdictam : & , quæ per altra procu
quoſdam & ſunt receptiora. Quartò rantur,dæmonum illuſionesatquc de
cur
quoad animiaffectiones facilè concel- ceptionem eſſe. Hæc cauſa fuit ",
ferim , quoniam hæ ſcqui ſolent cor Tertullianus f aſtrologiam inter Ma
poris diſpoſitionem , etiam altra influ. giæ fpecies recenſuerit : mulcis etiam
kufuo,mediante corporis temperie, Glycas. P 1. Hiſtor. in Mathematicos
hominem nonnihil inclinare: ſemper hujuſmodi invehatur.
tamen arbitrii libertas integra manet 8. Objiciunt, de diebus Criticis,quos
homini. Fuſiùs iſta diſſerunt & pro medici in ſanguine minuendo, & po
bantmultib ſcriptores hujus ævi per tionibus præbendis ſervant , eò quod
eruditi : cos cenſeo conſulendos iis , talibusdiebus Planetæ certiægritudi
quibus ita non fufficiunt.Attamen his , niilli propellendæ idonei dominantur;
nihil confirmatur figmentum illud Verùm hæc cauſa, quam adferunt, nec
aſtrologorum : quia cælum & aſtra vera eſt, nec propofito ſubſcrvit. Agite
caufæ funtcommunes tantum & uni- enim , certuin aliquem Planetam no
verſales, quarenus conſervant inferio- | minate : qui dominetur primo die cri
Tancà contrariis ſuis diffolvantur : at- tico v.g.dies ſit craftinus.cuiluna præ
que ita indirectè tantum & mediatè į fit : fint ergo feptem ægrotantes , qui
particularibus agentibus ad agendum fingulis ſeptem diebus continuis in
fuppetias ferunt: ſed cum iiſdem cauf- 1 morbum inciderint: profectò tuncfu
fis particularibus immediatè ad agen- | turi ſunt feptem dies critici continui:
dum concurrere nequaquam poflunt. nam primuserit feptimus dies criticus
Vode & illud conſequitur,quod,cùm primi , ſecundus ſecundi , atq ; deinceps
influunt in folam anam corporis par- | ita ſinguli feptem aliorum ordine fuo:
tem nequeantinfluere , quin fimul in ſeptem etiain continuis Luna diebus
alias influant.
præerit, quo nihil abſurdius. Cauſa ig!
C2 tur
a Contra Avicennam . And Caefalpinum , & alios . b Ant. Mirindul. 1.22 fing'e certam .
Georg Venetus Cans 1.lib . Harmec.mendia c7. Veracruciusin lib.1. Meteor. Valefius de
Sacra philofop.cap . 31. Fr. Picus diepere . l.de Divixs Aftrolog. d in Hex. el. part.
[ edisijui. fl. de idololat, ante niedsun .
20
DISQUISITIONVM MAGICARVM .
tur verior perenda, ex ipſa humoris in ullam eſſentialem forinam impri
corpore tunc læuientis proprietate. Nã munt : ſed manentibus eâdem forinâ
quidern humores adeò celeres & acres & materiå, qualitatibus etiam opera
fuit, ve vnoquoq; die ſubiectum inua- 1 tivis iiſdem perſeverantibus quæ prius
dant : alij ſecúdo die : ( unt qui tertio, & fuerant , arte tantum nova figura ex
gaiquarrò ( vndè Febriuin differentiæ | trinſecus advenit, ad quam nihi Gidera
nxanant ) quidam tardiores ſeptimo | pertinent, & quæ nihil poteſt in ea, in
tantùm vel octavo die recurrunt. Ha- quæ priùs non potuerat : nifi fortè ce
rum acceſſionum dies medicis conje - ram velaliam materiam mollem ſigil
cturam præbent , quid fperandum ſic | lare , quod tamen facit, non quatenus be
de ægri valetudine. Vnde & decretorii lic vel ſic eſt figurata,ſed quatenus du
feu critici dies vocantur. Nihil ergo hoc | rior eſt, & angulos aſperos habet . Vi
cælicolis iſtis ſuffragatur. derunt hoc multi , qui ſobrii , etiam
9. Concluſio fit, ex articulo Pari non Chriſtiani . Nam Rabbi Mofes
fienfi xxt. Quod imagines ex metallo velMaymon, a Tatianus, & alii poſtea ci
cera vel alia materia, ad certasconſtellatio- tandi, ſatis clarè hoc profitentur.Idem
nes Fabricata, vel cereô charactere , aut fi- afferunt Iuriſeonſulti quidam ,& plu
gura efformare, aut etiam baptiſata, exor res cum D. Thoma Theologi . b Multa
ciſata, aut conſecrate, aut potiùs execrata, de his imaginibus lectu grata habet
fecundum predictas artes, & ſub certis die- Laurentius Ananias Lib. 4. de Nat.de
bus, habeant virtutes mirabiles , quæ in li mon . à fol. 168.
bris huiufmodi fuperftitiofis recitantur: er
ror eftin fide, & philoſophia naturali , e's QV Æ STIO II.
aſtronomia vera. Probatur conclufio .
Fidei hoc repugnat , quia peccatum eft An effe &tus Magici huiuſmodi miraculis
idololatriæ , effectus, qui à folo Deo fimiles, oriri poſsint ex naturali ho
procedunt , exſpectarea dæmone , vel minis complexione ?
conſtellationibus ; blaſphemum quo
que & facrilegum eſt, ritus facramen
Ovi hoc arbitrati , nec olim do
torum & rerum facrarum talibus fu . fuere , nec delunc hodie. Avi
perſtitionibus inquinare. Phyſicæ & eenna quidem id homini tribuit , 12
aſtronomiir iſta repugnant , quia nec cione animæ , nam cenſet intellectui
ifta tales fiderum in Auxusagnoſcit:nec j benè dilpolito & fupra materiam elo
illa naturalibus caufis tales effectsat- vato , res cunctas , quæ materia con
tribuit . Nam hiæ figuræ neque vim ha- ftant , cæleftes, & terrenas, kmplices
bent quicquam ex aftris eliciendi , ne ac mixcas , obedire. Quod & de mo.
que in lubjectum novam aliquam rali dickum obedientiâ infanum eft :
qualitatum mixturam inducunt , aut quia hæc ſolis ratione præditis compe
rit :
a cap. 22. Dutores dubitane. 6 Martinus de A.les lib. 4. de ſuperf. D. Thomas
2. quayt 26. art. 2. lib. 4. contra gent. c 104. G 105. & ibi Ferrar. Sylv. ver.fu
perfluio quaft. 1o . Vairun lib. 1. de Façsino c # %. # 4: Petrus de Logber tilb. 1. de lacs
#is.
 LIBRI I. CAP, III. QVÆST . II . 21

tit:fi de nacurali obedientia dictum , pa- | alioram . Nam fi fpecici ratione hoc
rumidpliiloſophicè. Nam creaturæ ipi- competeret , omnes tales eſſent; ſiſpeciei
ritualis & corporalis, vnius quoque fpe- ratione non competit ,cedo ( ſodes) quze
ciei ad aliam fpeciem , nulla nunc eft na fint illæ conditiones indiuiduæ , quæ
turalis ſubiectio , niſi ratione actionis & naturaliter tribuant ſuppoſito ? led vide
paſſionis, & propter quam quod imbe- de hac re Leonard . Vairum . e
cillius eft,idcedic fortiori Sed illa , quam
Arabs videcurinlinuare obedientia , V
QVÆSTIO III,
niuerſalis, foli Deo ratione omniporen
tiæ debetur , & à creaturis exhibetur.Me
ritò igitur hoc delirium refellantTheo- Quanta qualiſque ſit vis imaginationis,quo
logi. 2 ad effectus boſce miros ?
2. Alij hanc virtutem largiuntur lpe

Coliformedan temperaturoper ameporna " Demirsmagia plicarsisirandumanles

quoddamn æqualitatis ex humorum & li.de imaginat .Marſil. Ficinuslib. 13.de
qualitatum actiuarum ad pondas æqua Theolog.Platonicâ , & in Priſciani Lydi
mixtionerefultare. b quo quifit prædi- commentar. de phantaſia & intellectu,
tus, afferunt temerarij, poffe miracula Anton.Mirandulanus libr.29. de ſingu
eum perficere: & , vt videas non confifte- lar.certamı.Toſtatusin Gen.cap.30. Mi
fe vno in gradu impietatem , adijciunt , chael Medina l.z. de recta in Deum fide
blaſphemiam , huius temiperamenti vi , c.7. Vairuslib.2. de faſcino e.3.Valefius
CHR ISTVM Dominum tot miraculis de facra philoſoph.cap. 11. Pererius in d.
coruſcaſſe:ſic impij non tantum Magi, c cap . zo . Gen. & Conimbricenſes noſtri
fed & Fulginas Medicus . in 7.phyſicor.cap.2 . q 1. & alij moy ci
Verùm hoc totum prorsus ridiculam , tandi.
oftendit Condronchus inedicus , lib.z.de 2 In eo conueniunt omnes ,imagina
morbis venef. cap. 4. & impium effe , tam tionis vim eſſe maximam : & quia vis
accuratè docuit Mich. Medina , dve ma- hæc cófideraripoteft , vel quo ad corpus
him cò vos remittere , quam nihil adden ipſius imaginantis, vel quoad corpusal
do mutandové aliena fcrimin, compilare.terius: ideò de vtroque feorſim diſqui
Mihi ſemper viſum parùm philoſophicè | rendú . Conueniunt omnes, quoad cor
talem özpasius,ſeu (vtipli vocant) iufti purs proprium imaginantis plurimum
tiale temperamentum humanæ comple in illud poffe , docetur id ratione &
xionis , excogitati: quod fi non impolli- experientia. Ratione , quia imaginatio ,
bile prorsus tamen eſt ſuperuacuum . dam retractat rerum obicctarum ſenfu
3. Exhoc conſequitur neminem na perceptarum fimulacra , cxcitat poren
tura naſci vel medicum veltaſcinatorem tiam appetitiuam ad timorem , vel ad
C3 pudo
Anasiasal 1o.4 Sibyllan Decade 3 peregrin qu.9 30.8.6 Sic Fuginas,Fortiuius Garbus,
& alij, medis.c Agripp Paracelf & Conci'ia or Differ « x qui tamen co nomine Fulginatem reprchenj
derai. dd 1,3 6.7. fol.66.8 kb.z de Fafcinocap 6
22 DISQUISITIONVM MAGICARVM

pudorem ,vel ad iram , vel ad triſtitiam : dum habet proprium , appetitum fcilicet , qui
hæ vero affectiones hominem fic affi- ſpectra imaginationi repreſentat. Cum ergo
ciunt , vc calore vel frigore alte- per fomnum ferientur cætere facultates ani
retur , vt palleſcat vel rubeſcat , vt males, fola imaginatio ita plerumque opera
quaſi exiliat feù efferatur , vel tor tur , vt vim motricem , & cæteras inferiores,
peſcat ſeù deijciatur. Et ideò S. Thom . ceù mancipia quadam moueat , quod cum fit,
optimè tradidit, imaginatione poſſe in Spiritus animales motui inferuientes ad ſua or
corpus imaginantis omnia , quæ natura- gana ire coguntur. Excitantur autem predi&i
lem coordinationem habent cum imagi- motus, exreriem ad id cogentium ſeruatis in
patione : vt funt motus localis in dor- trò fpeciebus. Huic porro affe &tuiſuntobnoxij,
mientibus & alterationes per frigus & qui ſanguine spumante & multo feruidoque
calorem , & quæ hanc alterationem con- ſpiritu abundant. ]Hæcille , & triúexem
fequuntur,nullam verò vim obtinere ad pla adjicit. Galeni,quidefomno opprel
alias proprij corporis difpofitiones, quæ ſuin integrum ferè ſtadiuin confeciſſe
naturalem cum imaginatione .coordina narrat , nec à fomno excitatum priuſquã
tionem non habent , vt puta ad figuram in lapidem impegiller. Theonem Stoi
inanus vel pedis: vel , vr quis adijciat ſta cum dormientem in fomnis ambulare,
turæ ſuæ palmum vnum , & quæ ſunt fi- Periclis ſeruum in ſummo tecto (paciari -
milia.Vide D.Thom 3.part.q.13.art.z.in ad. folitum . Putârim verò hoc contingere
3.6 l.z.contra gent.6.103, potißimumin his , quorum imaginario
3. Experientiâ quotidianâ cernitur in vehementior eft, & acrius perturbari, ac
Noctambulis illis ,qui in fomnis mira fa- tenaciùs apprehendere ſunt foliti, & fuf
ciunt , in quibusconftat hæc per imagi- | ficere vt quæ imaginantur aliquando
nationem fieri ſenſibus ſopitis,de quibus lenfu aliquo perceperint, veltotum illud
exftat Andreæ Libauijliber . Breuiùs au- imaginantur coniunctim , velpartes eius
tem rem expedit altermedicus Andreas reorlim , vt cum quis Chymæram vel
Laurentiuslib.4 .hiſt. Anatom.q.u -.his i Tragelaphum aut Gmilia voluit imagi
verbis , Dicamus msueri dormientes , quia nacione Nec enim necellarium arbitror ,
exigua vis in muſculislatens á fortiimagina- | vtlimul lenlu percipiat : neque vt paulò
tione excitatur:propterea non mouentur ſom- j antè perceperit: neque vt ad eum mo
niantes , niſi valida imperante imaginatione, dum ,quem imaginatio repræſentat;per
brutorum imaginationiſimillima. Eft autem ceperit ſenſu.
dormientium imaginatio brutorum imagina 4. Narrabo quod geſtum Legione, in
tioni ſimilis,quia rationem repugnantem non quodam Religioſorum collegio ante
babet. Vnde fit,vt illi multa moliantur, que annos vix viginti :noni perſonas, quibus
vigilantes non auderent, tectum ſublime con accidit. EratLaicus vnus, folirusiorerdiu
ſiendunt per trabes , & lucunaria oberrant, pueros rudimentis Catechilmiimbuere, :
omnia denique audent intrepidè , quia imagi- ! cogitationes cædem dormienti recurre
natio vaporum caligine conſopita , pericula bant , ita vt in fomnis & præcineret , & -
non agnoſcit Non ſentiunt autem dormientes, doceret , & hortaretur, & increparet
quia obiectum ſenſusnon adeft, at motus obie- puerosæquè clamosè & feruenter , ac
folcbat
 LIBRI I. CAP . III. QVÆST. II. 23

Colebat interdiu :ſic turbabat vicinorum nis, quæ remotiflima à nobis vel tempo
fomnum , itaque qui propinquior illi ha re vel loco , imaginationem moueri &
bitabat aliusLaicus , & læpè monuerat, præfagire nobis, quæ certò poftmodum
quodam die illi per iocum minatur , ſi eueniunt, Ariſtoteles fatetur,in lib.de Di
pergat hos clainores edere,lurrecturum uinatione. Nec abſurdum mihi videtur,
le noctu,& ad chalamum eius iturum , & res futuras aliquando, priufquam con
Hagellocx funiculis intemperies haſce tingant,ſignificationesquaſdam aduen
abacturum . Quid Gundilaluus:fic enim tus ſui præmittere , quæ aerem ambien
vocabatur ; ſurgit circa noctis medium tem nos moueant, quômorò ,ſenſus 110
dormiens, & egreflus, vt decubuerat, in ( termotretur, & fic lenſus mociò, przpa
indulio cubiculum fratris collegæ ingre . ratio quædam eft ipfius imaginationis:
ditur, manu forfices ferens & præten- & ad præparationem imaginationis ne
tans, & recta ad lectulum alterius , cui ceſſaria eſtſenſus motio , ad ipſam verò
fuerat interminatus,contendit. Vide Dei imaginationem , nullo alto lensasmotu
prouidentiam . Luna lucebat, & nox in- ! præterea indigemus, hæc haud dubiè eſt
nubis erat,& frater iſte vigilabat : videt ſententia Dºllidor. & D.Hieronymi , &
accedentem ; & celeriter fe de lecto deij . Thomæ Mori , mox citandorum , nec
cir, quàparies erat nomihil remotior. ampliùs probant argumenta And. Ca
Noctambulus lectulo proximus forfici- lalpini', libr.s.Peripateticar. quaft.cap. vlt.
bus calcitram ter quatervé petit, & con vbi contendit imaginationem à rebus
feftim redit vndè vencrat. Manè facto externis moueri polle, non moro fenfu.
interragatus, negat ſe meminiffe , neque 6 Quoad corpus alienum , nonnulli
idfacere vnquam in animum , vel levi- cenſent imaginationis vim ſe longiffimè
lee , induxille; tantum cogitiſſe, fialter porrigere:adeò vt pollicetiam remotio
cum Hagello ad le accederet , illum inten . res falcinare, vel fanare, & res locomo
tatis forficibus perterrefacere , & abige- uere, & fulgura , & pluviascælo deduce
re . re: vt Auicenna libr. de anima left : 4.6.4. &
Non crgo neceffe eft,cum ,cùm imra- alij, qui tamen ir modo efficiendi expli
ginatio operatur, immediatè præcellille cando diffentiunt. quidam hoc illam
sei externæ ſenſum :licet neceffe fit,vtea- i poſle volunt , per certos, quos ipſilou
rum rerum fit naturæ fenfus aliquis , & niant , radios ( Alkindus libr. de imaginibus );
carum ſenſu quis à natiuitate deſtirutus alij per fpiritus ex corpore viimaginario
non fuerit:ideò enim ,nec cæcus à natiui nis expulſos ; ( Paracelſus lib . de imagini:.
tate colores , necfurdus à natiuitate ſo - bus. Pomponatius libr:incantanient.cap 3.6
nos imaginari poterit: nam imaginatio 4. And . Caranaus fibi de mirabil. effe&tuum
motuseft à ſenſu actu factus, auctore | caufisa Sibyllan.d cap.8.9.3.) Cætericum
Ariftot.2 . de anim4. Sufficit etiam vt re Auicenna & Fulginate , lolo animæ prær
rum ,quas imaginainur ,fimilitudines ali- ftantioris imperio: imaginationis virtuti
quas ſenſu aliquando perceperimus: fic i hoc tribuit A’ugeriusFerrer.lib.2.methoe
enim vel illud idem ,vel fimile aliquid dic. 11. non indicat verum animæ impe
potcrimus imaginari , & fæpè ab exter - rio , an Huoreſpirituum mediante : led

puto
24 DISQUISITIONVM MAGICARVM

puto eum in Auicennæ ſententiam con- dum & algentem alium à me remouim
Spirare. calefaciat.Si quid tale valeretvis imagi
Sed nihilominus fit concluſio 1. talis ; , natrix ,iam pridem alchimici aureos mo
In corpus alienum difiun &tum d ſeparatum tes eſſent adepti. Denique fpiritus hos
ab imaginante , anima humana neque per neceſſe eſt, li funt , rem eſſeplanè debi
imaginationem neque per aliam potentiam , ( lem : quæ, cùm extra imaginantein , velut
mediantibus vllis radijs,ſpiritibus, vel ſpecie extra matris vterum fætus,effuſa, ſtarim
bus , vlla mirifica huiuſmodi poteft efficere. ab aere circumſtante corrumperetui.
Hæc concluſio eſt communis Theolo . Cæterum quæ aduerſarij obijciunt , ea
gorum . D. Thom . Ferrarienſ. Medinæ, vel falla funt,vel in ijs ad imaginationem
Pici,Vaici citatorum ,& medicorum Va - actio per contactum accellit , quarè per
lelij,Condroi chi, Bokelij,& Cæſalpini, tinent ad lequentem conclufionem .
& aliorum .Probatur, quoniam imagina- | Hinc porrò eliciuntur tria , primò non
tio eft actio immanens: & ideò anima pofle aucupem ſolo viſu & imaginatio
imagin us nullam realem qualitatem ne auescælo detrahere, quod tamen al
poteſt imprimere,reidiniun tæ , quod vt leruit Michael Montanus. lib. 1. de.If
in eam agat,foretneceſſarium . Confirma- ſuis,cap.2. Secundò non poſſe quenquain
tur;quia radijtales, nulli ſunt:fpirituum ſola imaginatione alterius faſcinari, ve
tanta vis elle non poteſt: ſpeciesduntaxat accuratè oftendit Valeſius libr. facra phis
habent vim repræſentandi : animæ deni- loſophie,cap. 68. Tertiòmulto minùslic
que vnius ad alterius animam velcorpus aliud fanari poſſe: vt rectè Ariſtoteles
nulla eft naturalis coordinatio . Et ideò in problem . & Gratarolus apud Pompanat,
præſtigintor ille Mirabiliarius Cæfarius cap. 6 .
Maltela ,quiAntvverpiæ anno 1599. for Secunda concluf.fatis veriſimile eft, per
tilegas quaſdam diuinationes fic pallia- accidenspoſſealiquid imaginationem in cor
bat: quali ſpiritûs ſui efficacia prædomi
. pus vicinum, arcta quapiam coniunctione, &
nantis ſpirituialterius, alter ad eligen: i contactu ei copulatum , ſitamen & imaging ,
duir, quod ipſe volebat , cogeretur præ- tio fit valdè intenja , á vicinum corpus ad
clarè mentiebatur. eam affectionem paldè difpofitum .
Pomponiuscontendit, has ſpecies 7. Sic puto conciliari poſle ſententias
ſpirituales polle gignere aliquid reale, contrarias , vnam abſolutè negantium
nempe id cuius funt ſpecies; ficut faciunt imaginatricem vim externa corporaim
ideæ in mente diuina . Verùm hoc impe- , mutare poſſe , quæ eſt Fran. Soarez . di
ritè dicitur. Nam ideæ in mente divina Sputat.18.Metaph .fe t.8. 1. 28. & Conim .
ſunt lubſtantiæ ,non accidentia : ſunt etiá bricenſium in 7. phyfic.c.2.qu.1.ar.7. Va
altioris ordinis , quam hi fpiritus: nec ille i lencix 2.2 dip.6.qu.13 . puncto 2. Vairi
quicquain in Deo innouant aut iminu aliorum . alteram abfoluce id affirmanii

tant. in creaturis verò nunquam viſum | um ,vtMichaelis Medinæ lib.z.de refta fi .

fuit,ycimaginacia ſpecies ſibi ſimile pro- dec.7.MarſilijFicinil.s3.de Theol. Platoni
ducat. v.g. ſpecies cqui gignat cquum : ca. & Bened . Pererij fup. qui folent ad
ſpecies caloris,quam egoimaginor , nu - hoc probādum adducere mirifica cxcm
pla
 LIB . I. CAP . II. QVÆST. I.

pla diverſitatis liberorum à parentibus, tribui poſſunt imaginationi matris , vt

vtartificium rufticum ,de quo Columel tribuitD. Ifidorus his verbis : banc enim
la lib.8 . & ad quod alluſum à Calpurnio | fæminarum dicunt effe naturam , vt quales
Eglo.2. perſpexerint,fivèmente cogitaverint ,in extre
Me docet ipſa Pales cultū gregis:vt niger alba mo voluptatis aftu,dum concipiunt, talem fo
Terga maritus ovis naſcenti mutet in agna. bolem procreent. Etenim anima in vſu vene
Qua neque diverſi ſpeciem ſervare parentis reo formas extrinfecas intus tranſmittit eo
Pofsie, & ambiguo teftetur vtrumque colore. rumqueſatiata typis, rapit species eorum in
quod primùm facticalle lacobi Patriar- ! propriam qualitatem .? quod apertè à D.
cham leginiusGé.xxx.& licet D. Chryf. Hieron . Tradit. in Gen.capit.30. accepit:
som . 57. in Geneſ. cenſuerit hoc naturæ quimatriquoque totam vim tribuit : vt
modum tranſcedille , & Ildor. l.12.Orig. & D.Aug.de Api bove agens lib. 18. de
fol. contra naturam fuiffe fignificet, id ciu. Dei,cap.s. fed & Thom. Morus Mare
tamen non ita capiendum quaſı negent tyr.carmine lepido quodetſi totum Per
naturali rationi confentaneam hanc co rer.refert, ego partem decerpam , quæ
lorum in fætu varietatem : fed tantum nobis vſui eſt:
præter ordinarium naturæ curfum : nam Atquigravestradunt ſophi:
Tolent parentibus colore ſimiles agni Quodcunque matres interim
gigni:hic autem induſtria Iacobi , quam Imaginantur fortiter
ab Angelo tamen edoctus erat , tefte Dum liberis dant operam ;
Thcodoreto 9.88.in Gen. contra accidit . Eius latenter , d notas
Nec enim naturali ratiom confentaneu Certas, bindelebiles,
id fuiffe,ignoravit Ilidorus, quirationem Modoque inexplicabili,
mox ſubiunxit, & cxemplis confirmauit : In femen ipſum congeri
vt & D.Hiero . & D.Auguft. & Galenus, Quibus receptis intime
& Plinius, quorum o r nium verba ha Simulque concreſcentibus:
bes apudPererium noftrum : & quædam A mente matris inſitanı
apud Alfon. Mendozam in Quodlibet. Natusrefert imaginem .
9.9 .Poſitiva.& Andr.Laurent.hiſt.Ana- & ita vultfactum , vt quæ marito qua
tom . lib.8.c.20. Addit Pererius fimile e tuor diſſimiles proles legitimas pepere
xemplum de prole albâ , ex vtroque pa rat , quia ſecura de ablente alio cogita
rente Æthiope ex Heliodori Arhiop. | bat : unum tamen eumque ex adulterio
hift.l.1. Er tale, quod Buſcoducis perſo - conceptum viro ſuo fimillimum edide
Datus dæmon cum vxore concubuit,af- rit :eo quodconcipiens metuerit, ne ve
ſerens, vt ſuntpetulantes ebriol ,te da lutlupus in tabula, maritus interveniret.
monem gignere velle; natus ex eo con- Diſsimilitudinis tainen illius cauſa eſſe
cubitu infansdæmoni facie fimilis , qui potuit : quòd dum illos conciperet,men
fimul ac natus lafciuire & ſaltitare cæ
te & imaginatione alijs mæcha intende
pit. narratur ab Hier. Torquemada in Horto ret.
Florum . Sed hoc exemplo & Gmilibus Putârim itaque fieri poſſe , vt propter
conclugo non ſatis probatur. Nam hæc folam fæminæ imaginationem id cond
D tingat ,
 26 DISQUISITIONUM MAGICARUM .

ringat, licet fatear uit plarimum concur conferat æquè, & ſolam matcriam ſuper
rere imaginationem vtriuſque ut docet peditet;probabiliusforet , non fufficere.
Fran . Valeliusd.lib.de Sacra philoſophia , c. Quicquid eſt, illud conftat ex imagina W.
11. Neuter tamen tunc agit per iuragina- tione tempore conceptus , non fatiseffi
tionem in corpus alterius. Nam inagi cacem elle concluſionis noftræ proba
nacio operatur duntaxat in ſenien proli- tioné. Magis vrger imaginatio quæ poſt.
ficum , quod parsimaginantis fuit , & conceptionem fuccedit . Nam videmus
ideò ſeminianima imaginantis noriqui- prolem eriain iam formată in vtero ma
dem actu talcın formam imprimitív.g. ternæ imaginationis difpendia ſentire,ut
colorem - cutis velcriſpitudinem capıllo in prægnantibus accidit quotidiè. Legi
cum )cuius actu ſemen capax non cſt : ſed Witebergæ civem cadaveroſa facie na
virtutem quandam & ex generauite de tun : co quòd mater uiterú ferens obvio
ferendi & conferendiin fætum , quem cadavere ſubitò faiffer pavefacta: Iſena
formatica quæ generanti ſecundum ani ci,pudicam & formolain marroná : ſcri
mam in lunt, utin corpore generato in- bunt peperiffe glirem ; quia ex vicinis ali
cipiar elle corporaliter ,quod in animâ quis glirinolam appenderat,adcuiusfonitum
generantis erat ſpiritualiter lege eundem reüquifugarentur:is occurrit mulieri gravi
Valefium , cuiusſententiam coniunxi cum ex da , que ignarit rei , fubito occurfu & aſpecte
plicatione Toftati q.10° in d.cap.30. Gen.Sed gliris,ita eſt conterrita , vt fætus in vtero dege:
an fufficiatad hoc imaginatio folius ina neraret in formam beſtiole. Nicol.z . Poi ti
sisevidetar velle Plinius. l. 7.C.12.dum fice Romæ quodam in palatio mulier
ytriuslibet cogitacionem memorat , & infantem vrtofimilem peperit , co quod
fortè Marſilius Ficinusſuprà , dum pro- mediciiudicarunt) ibidé varijs in locis
miſcuè parentum meminit, & Calpur - vrfi depicti cernebantur. Paderborna
mulier hæretica ante annos fexdecim
nius verſibus antè laudacis ? patarim ta
men eos id noluiſſe ,fed requirere vtriuf- plusminus( resibi cum nota ) peperit fi
que concurfum :no maris duntaxar : qui ilium molô Ecclefiafticorum palliatú &
an ſolus fufficiat', problematicam , quia pileacum ; quæ ex vehementi odio in Pa
incertum eſt quid, & quantum conferat piſtas,ut vocant, obvijs lemper maledic
femé virile aut tæemineum ad færus ma- j* cebat. Sed hoc fortè divinæ vltionis fiut.
teriam atque conformacionem.Si fæmi. Quid aliundè exempla pero maternum ,
1 na ſemen non emittit,ve voluit Ariſtote- paternung; genus ſuggerit Fuit in ma
les in lib. 1. & 2. de generaf.aninial, aut fi terno genere Antverpiæ , quæ vterimr
formam viventi tribuir ſolus pater , vr geſtans, fimiam in delicijs habebar , uni .
nonnullis viſum : aur li ad generationem ca ei nata ilia , inulta Gimiorá retinuit, nă
marcria & forma
utriuſque ſemeni pro mareria & puellula latitare, & gefticulari', & fi
8
ſimulaccurrat, quod medicorum præ - milia non pauca.Ex paterno ,Ludovicus
cipuis placuit: probat ile eſt,patris ima- ! Delrio. Vir honoribus clarus, obfidelé
ginationem fufficererli verò parer folam Regi navatam operam à perduellibus :
ad formam conferat, mater ad formam Bruxellæ captus in pleno Senatu : uxor,
gravida
N.Dom.megt.ine,Gen.30 .
 LIBRI 1. CAP . III .
QVÆST. III.
gravida , cum in domum irrumpentes abftraxerit à ſenſu rerum præſentium .
feditioforú duces vidiſſet,ex tertita: poſt Cogita ( lector ) an non fit veriſimilius
peperit,quom de fonte luftrali ſuſccpi: is hunc magum fuiſſe, & ope dæmonis ex
infans ſemper oculis externatis maternú
pacto in exftaſım fic abripi conſueviſſe.
pavorem ; iam adolefcensemotæ mentis Nam huiuſinodi effectus omnem ima.
perliftit. Fugio domeſtica mala.
ginationis vim clarè ſuperat, cum exfta
9. Scribir Fernelius lib. de hominis pro lis à voluntate humana non dependeat,
-Creas.pavonem ,fidum ovis incubar, lin . ve ſuô locô oftendetur, Pergamus ad
teis albis circumtegatur, albosomninò aliam quæſtionem .
pullos,nó variantis.colorisedere. Qux
fo ,num ova non funt corpus feiunctum ? QVÆSTIO IV .
Vides tamen imaginationis efficacita
An ſolo contactu,viſu ,voce ,afflatu ,ofculo, vd
tem in illud. Prætercà, cum imaginatio
accendent calorem in corpore imagi nudi lintei applicatione vulnera e morbi
fanari, & alia mira huiuſmodiperfici
pancis ; cur cótiguum ei corpus ncqucat
naturaliterpoſsint.
ctiam calefieri ? Non tango illam quæ
ftionen an folius imaginationis tanta I. Votavot afferuêre , comma
vis fit in hac fimilitudinis efficacitate , vt mune hoc ponunt fundamen
pleriqucà Fernelio lib. 7. phyſiol. opi tum ſuperſtitionis ſuæ: ſpiritus per arto
bantur,an verò partem libi motus ſemi- riam ex corde promanare, & per viſuma
nis & visformatrix vindicent , yt docet aſpicientis, vel per os loquentis, velper
Andr.Laurentius lib.8.hiſt.Apato.7.20 . poros tangentis erumpere ; & vifi au
eum legere poteſtis. dientis ,vel tacti ſearterijs inſinuare, in
10.Ego manum tollo de tabula : mo- , deque cor petere , & co efficaciùs penc
Beo tantùm , velmoveo potiùs dubium . trare; quòſpiritus vehementiori volun
B.Auguß.narrat quendanı;quandocum- tate videntis, loquentis , aut tangentis
quereiplacebat,ad imitatas quali lamentantis fuerint emiſli.
cwusliber homines voces ,ita ſe auferre à fenfi 2 Prima concluſio , pisiſta roci non eft
bus, Imere folitummortuo fimillimum ; pt tribuenda. probatur , quia vox in audien
non folùm vellicantes atque pungentes nõ ſen- tem nihil poteſt operari niſi per acci
tiret ; fedaliquandoetiam igne ureretur ad - dens , ratione foni vel ſignificationis
moto,finevllo doloris ſenſu,niſi poſtea ex vul- verborum , alterans audientem , ea
RETE. Hunc porrò non obnitendo, ſed non fen- i quam adfert lætitiâ, timore , mærore ,
tiendo non moviffe corpus ſuum probat: quod & c.vt optiinè Vairusdocuit a Non ob
tanquam in defundo, nullius inveviebatur ftat quod adferunt, mirabiles effectus
anbelitus: bominum tamen voces ,fi clarius i malis carminibus Magosoperari,v.g.in
loquerentur, tanquam de longinquo inaudiffe fufurraris quibuſdā verbis in auré tau
Se pofteareferebat. lib. 14 de civ.Dei,c.23. ri,belluá proſterni uc mortuam ; rurlus
Hoc vir eruditus factum vult , quia per alijs,eam in pedes erigi.Parentú quoque
vehementem imaginationem ille ſeipsú execrationes vix unquam irritas cadere:
D 2 Non
and libr.1 6.11. lum Condroacbus ls. a dk morbis venef.c.s.
 DISQUISITIONVM MAGICARUM

Non inquam hæc obſtant, quia illa de | nunc breviter removenda.

tauro ac fimilia fiunt à dæmone, vipacti. Viſus Amoris initij & incrementi ,
Execrationum verò effectus ; fi repenti- 1 duntaxat eſt occalio quædam : nam
nus;oriri poteſt ex vehementi alteratio- principio viſa formæ fimulachrum vi
ne verecundiæ ,timoris , triſtitiæ : fi verò ( lus offert imaginationi : quod ſimula
lentus ſit & tardus , non id putandum crum phantafia voluens ac revoluens,
ſono verborum perfici, led Deum puni. cauſa eſt, cur homo iſtud obiectum iu
re iuſto indiciô liberorum nequitiam | dicet dignius eſſe, quod ametur & expe
& impietatem . Hùc ego retulerim illud | tatur,rebus cæteris.Sic incipit quis ama
Weſtphalæ mulieris, quæ diris & devo re : mox amor præſentiä rei amatæ fove . "
tionibus filium reddidit immobilem ; tur & gliſcit:non quòd obiectum excer
quod ad dæmonis operationem alij re nis oculis videat : ( nam & abſentes ma
tulere. a
gis amorecruciantur ) led quòd alliduè
3 Secunda concluſio , necetiam viſio fodeillo cogiter , illudque plùs quàm par
la ,vel cum imaginationenuda, ad hoc fatis eſtæſtimet, & fibimet imaginando fo
efficax eft. Hoc de faſcinatione probant menta & facespræbeat ardori.Etenim fi
Vairus l.2.C.9 . Ananias d. l. 4. Condronchus non intrinfecum malum foret, & ab ex
d.l.2.c.2.Bokelius Ldephiltris c.1.Andr.Lau- ternâ penderet viſione, cur, cùm plures
tent.l.vo.bift.anatom.q. 2. ſed de ſanitate limul eandem videant; & ab eadem via
, & fimilibus effectibuspar ratio eſt. Sup . deantur , unas iſte deperit, contemnunt
ponunt contrariæ ſententiæ auctores, cæteria
oculum aliquid emittendo cernere :cum s . Lippitudo , & å menſtruatæ viſu
Platonicis. Sed quomodo iam pridemr ' fpeculis iduftæ maculæ , non ab ipſa vi
cxhauſtinó ſunt viſiui radii iſti , aut quæ lione & oculrorgano manant; ſed velab
hæc vis ſuppeditatrix novæ ſemper ma halitu infecto per os ac nares erampen
teriæ ? verior longè ac receptior eft fen- i te ,vel ex concavitatibus oculo vicinis , &
tentia Peripateticorum & Theologo- luffufioni mixtis fpirrcibus. contagiolis .
9.2 . viGoné Ad oculum enim eftforamen , curindi
rum ,de qua lege Lauren.d .
fieri intro ſuſceptione fpeciei obiectum ta pupilla, ex qua per nervum opticum
reprælentantis; poteſtatemque videndi, vilio procedit,actio ſanè innoxia . Efte
potentiam eſle pallivam , quæ alterari , tiam foramen cerebrialiud , vodè ner
non alterarequeat . Vigo quoque actio vus motivus, de fecundo nervorum co
immanens eft ; quâ finitâ nihil in obie- | iugio natus,prodit, per hocforamen ce- .
&o fupereſt,vtpote cui nihil acceſſit: vel | rebrum fundit lacrymas, lippitudinem ,
in illud tranſivit. Sunt hæc verilima, & alios pravos humores ac ſpiritus, &
multa tamen primâ ſpecie videntur re indè per exteriores oculi partes, & orbis
pugnare. Amor exmutuo aſpectu,lippi- iplius circumferentiam , inter palpebras
tudo,anicularum faſcinatio ,fpeculorum & tunicam candidam , hujufmodi fuo .
vitiatio,galgali, lupiſtruthiocameli, gal - res ſtillant.
linacei, & reguli per viſum efficacia; quæ 6. Trux aſpectus vetularum , deformi
ſuo

a Anaw, as lib.4.de Nat.dam

 LIBRII. CAP , III.
fuoſqnallore ac tetritudine , poteſt in
fantulos perterrefacere , timor poftca
concitanshumoresfacit, vt citiùs mor.
Bierumpant ,ad quostenellum corpul-
culum iam erat diſpofitum ac præpara
cum. Sic Tiberius non oculorum radijs,
ſed aſpectu horridô militem terrore
quafi attonitum reddidit.
7 Galgalum ,ſeu rupiculam ,ſeù hian
tiaillam , avem {cribunt Plutarchus
é Heliod. fi oculos in ictericum defi
gat,gbimorbum ,ægro ſanitatem adfer
te.quodli verum , de quo meritò Vairus
dubicar; retulerini ad occultam aliquam
Imilitudinem ac ſympathiam morbi &
aviculæ ,non ad eius vifionem , hæc tan
túm occafio eft alterationis , quæ rem
perficit.
8. Marim lupi , quia priores viderant,
gocis ei facultatem eripuerunt. Miſſas
fac , bone vir , nugas poetarum deMæ-
1,quin potiùs D.Ambrofum laudas,ita
fcribentem ; Lupiſi quem priores hominem
riderint : vocem ci quâdam natura vi viden
fur eripere : ft autem eos homo priùs viderit,
exagitar memorantur:libr.7 .in Luc. cap.
To fuctidiculum dicit Andr.Laurent.
de lupo,& loun.Brodæuslib. 7. milccl.
cap.7 fcribit eos , qui rationem huius rei
quærune,planè delipere: fed iple non fa-
tis fapiebar , confundir enim lupum vi-
fum cum vidente . Lupo viſo interdum
QVÆST. II. 29
viſivos in inſtanti deliccet : ijs arefactis
arteriæ deſiccentur, & fic inſtrumento
vocis obligatiùs impedito hominem
rauceſſere lib.2.de apib. cap. 57. p . 39. Ve
rùm hoc de radijs non admitto. Ided
malim cú alijs dicere, id accidifle , quod
qui in feram improviſam incidunt, ob
micantes cius oculos & aſpectum for
midabilem , metuunt vehementius : ti
mor repentinus fanguinem ad cor fu
gat, & frigas cæteris membris inducit,
& ſubiram totius corporis alterationé:
hinc raucedo & vocis impedimentum .
Nec vana videtur ratio venatorum ,
nempè lupum ;ſi prior hominem videat,
ſe ad vindictam recolligere, & fic noxiú
quendam illi, ne clamare queat , vapo
rem quafi inſuflare; qui cum venenatus
fit potelt raucedinem adferre ; cùm verò
ſe ab homine iam deprehenſum videt,ac
viſum fuiſfe metuere & fugam medi
cantem , de hocvapore , emittendo non
cogitare. Iul.. Scaliger hoc de lupo ro
tum fallum contendit.
9. Nec ſtruthio -camelus , nec tardi
grada & domiporta teſtudo aſpectu
pullos ovis excludunt :in arenis enim ea
relinquunt, & afpiciunt , lolum vt ar
ceant nocitura : poſtea benigna mater
tchus ea calore matmat ; ficut & lacer
ris accidit .
10. Ferarum rex Gallinacei metuit af.

homo obmuteſcit,ſed vifo qui priùs ho- j pectum reverâ nec fucus eſt dæmonum
minem viderar:hoc tantum vultTheo- ( vequidam ſcripſit: a ) ſed meruit ex
crinus. Cur porrò lupus vifum præve quadamarcana antipathia. Sic enim vi
niens vidédo raucedinem adferat, nunc deas buffone hiante,quali coactam ,mi
cauſam cape.Thom.Cantipratenſis,hoc ro cum eiulatu muſtelam fe ori devo
vult fieri, quia lupus radijs oculorum | randam inferere.
fuorum immiſlishomini, eius fpiritus De reguli ſeù baſiliſci intuitu notior
narratio eft quàm verior . Si reperitur
D 3 hoc

1 ac.l.s fympofino.c.7. Heliod . 13 bijt deth. b Anonias id lib.4.

 30 DISQUISITIONVM MAGICARVM
hoc animal , volunt Nicand , in Theriac. ſtendi & indicari . Poteſt acies oculoru ,
Diofcorid.lib.6 . Plinius 1 : 6 8. Solin. cap. 30. quando nullum denſum corpus interaj
Scalig. excrc. 24. Mercurial . libr.i. de vene- citur,diffufiflima ſpacia tranſmittere :ſed
nis cap. 21. vicknto halitu ac virulento medium iftud larcophagorum aut tel
vicinum inficit aerem , ifte vecat acce luris , tam denfum ,lolidum , & opacum :
dens
. fic andr.Lauren d.quaft.is. Quod id velomninò expers, vel parum capax
adduntilc in aqua pura & limpida có- eſt illuminationis & pelluciditatis ; quæ
fpiciat,nilimmet eniori:dicam verbolo , ad videndum neceſſaria. Accedit, quòd
non credo . Nam li fpiritus ifti ex eius o hanc ifti facultatem videndi folent ad
culis exirent , ipfi vıdenti forent conna certos dies reſtringere,feriā tertiã & ſex
turales , quarè nec interimerent:( m con tam , quod latentis pacti indicium elt.
naturales non fint priùs in oculis inciu . Quin eriam rubedo oculorum , quæ in
li , debuerant nocuiſle : ab aqua verò eos Zahuris maxima conſpicicur, plus no
infici & veneriridiculum . ceat quàm iuvet acumen oculorum , li
11 Adijcianı his Vairiarguimentis , u. quer.
num quod mihi videtur difficilius. No 12. Concluſio tertia , Neque contactus
runt Hifpaniæ genus hominum , quod folus per fead hæc eft idoneus fatis.] De fatic
vocant ZAHVŘIS , 10s Lyneos poffumus natione probani Vairus & Condron
nuncupare ,cùm Madridi Annoclɔ.lo chus ; (cd argumenta id æquè convin
Lxxv . verſarer , talis ibi puer viſebatur. cunt de cæteris mirandis effectibus.Pri
Ferunt hoſce " idere ,quæ abdita in peni- , mò enim Tactus, quatenus tactus , ho
tis terræ viſat ibus , venas aquarum & mini datus fuit ad propriæ vitæ conſer
metallorú thefauros & füb farcophagis vationem , nec vim habet aliam , niú tan
ſita cadavera ,res receptiflima & celeber- 1 gendi.Si verò vim aliquam habet huiuf
rima eſt : & fieri poſe cenſuerunt , non modi mira perpetrandi, vis illa fit opor
Pindarus, Tzetzes & alij poetæ modô ; tet falutaris natura ſua,vel noxia.Si lalu
, ſed & philolophi : a quorum nonnulli taris;ſuo priùs corpori lalutem adferrer:
vam hanc humori melancholico, & na- linoxia ,priùs necaret eum cui inelt : ho
torum inde fpirituum vehementiæ af. rum tamen nihil cernimus contiagere .
cribunt : Melior hac ratio foret ſi tátum Deindè in omnesæqualiter ageret, quos
putarent le videre non vila : nunc cum tangeret : fanaretque vel lædereteriam
vilis veritas reſpondeat , inane eſt. quid quos nollet. Nullis denique foret opus
ſercircm aliàs explicui, b nec muto ſen- alijs obſervationibus ac ritibus , quæ
tontiam :venas aquæ noverunt, ex vapo - cuncta videmus aliter fe habere.
ribus manè & velperi locis illis expira 13.Scio farragines multiplices experi
tis. Venas metailcrum cognoſcunt, ex ! mentorum contra ſententiam noftram
herbæ quodam genere illic naſci ſolito . | adferri: led parui ſunt momenti. Primò
Thefauros & cadavera ( dicunt eniin traduntcorpediné fariſsá ictam tenentis
quæ & qualia ) putârım à dæmonibus o ranum corpuſque totum torpefaceræ :
hyena
aCal. R rodig.lib.6.Aniq led 6.2 . & Vairus dilo dt. b Commour.iw Meter v 231.cah
1.0 / 1.26 }.
 LIBRI I CAP . III . QVÆST. IV. JI
hyena vmbrâ canes obmurelcare : fer III . Vna fides aliam vniſonam cogit
pentem quernis contadam frondibus tinnire. Refp.cùm æqualiter utraque lit
eniori eà den i vidis penna lifti :viperam extenſa , nec admodum proculab invi
arundinis velfaging virgule percuſſio Cein remotæ fint,recipiunt eandem aeris
ne obſtupefcere : veſpertili nes folijs criſpati reverberationem ,
platani abigi, eryngium capræſumptuin IV .Magnetiferrum affrictum poteſt
ore , greges totos ſiſtere : cæteras pennas aliud ferrum'attrahere, & fe ad cardines
aquilæ pennis mixtas, contactu abſumi: mundi certos convertere & litere uri
lepore marino viſo vel tacto , necari magnes . Taurum furentem G ficujalli
nonnullos : lupinas fides liiungasagni- ges, ſtatim manſueſcet. Refp. vtrumque
nis , iftas d:Gilire. Reſpondeo hæc cuncta fieri poſſe occultâ quâdam ſympathiâ
natione ant pathix naturalis cvenire , & atque conſenſu qualitatú. De magnete
ocialrarum qualitatum diffuſione no- multis noftri Conimbric. d . 3.Cos
xia his alijs . ncc valet conſequentia , fi adi. a Detauro non ego credulus , nec
indead hominis contactum quo tangit quivelim periculum facere, fcio tamen
alum hominem argumenteris nam ho- ad cauſam phyſică referri àGlycâ ;quod
mohemini ſpecie fimilis eſt, nec natura ficus inter arbores ſucei pleniſſima liti
los antipathia in eâdem ſpecie locum ha- i quamobré halitum ex ſe calidum aerem
ber: in illaſpecie differunt ab ijs , quibus ſecantem , penetrabilemque emittere ;
Dcten . quitauri alligariferociam domet , & ap
14 Secundo illud Lucani de Echinei- i penlaram carnes, auinm mollefaciat.
de ſea remota , vrgent :
V. Cùm puellâ wapellô educatâ , ſi
- Puppim retineus aurâ tendente ruden- Alexander Macedo confueller; lechalis
fts. ei , iudice Ariſtotele, contactus fuiller.
In meedijs ecbineis aquis. Refp. non contactu ſolo , ſed ſudoris &
Reſpondeo,id cum femel aur bistancim balitas coinmixti contagione,hanc eum
acaderit, fiaccidit, cafu ex alia quapiam i peftem fuiffe hauſurum . Sed contagio
cauſa accidille. Ecquid poft tot centui mbil habet mirum neque in folitum .
ries annorum , tam frequentinavigatio VI . Cadaver coram occiſore, propter
ne , caufz , umnihil huiuſmodi audiatur? į præcedentem contactum , ſanguinem
certè non mortua ſpecies; Vidi unam ſoler fundere. Refp. Varias reddi canſas.
apud lacob . Plateau Tornacenfem , ha- quidam miraculo retribuunt ; quidam
bent & alij alias. vis potiùs i!la hftendi cafui, quo factum fir aliquando,ut cada
conficta fait; ſed quia DD . Bafilius & ver cum cruorem mitteret, cum prælens
Ambrol. in Hexam . meminêre : potes ! erat reas homicidij , recenſui alio loco
confugere ad occulram aliquam quali | multas hac de re fententias , & auctores
tatem huiusbeftiolæ ,quæ vim habeat fi- j laudavi:i.neq; adhuc dúvideo , quid fin
fendi motus Legeh lubet Conimbri- | lidiusadferacur illa antipathis . ex velice
cenles noſtrosin 67.Phyſic.2.q.1.4.6. menti odio occiſi in occiſorem ; quod
quali
h Poftcos al Kir, berum ,ó Cabeum de Magnele recentiores fcriptores. i Comment in Odas
Dícam Sereia » 1871 1
 ONVM
32 DISQVISITI MAGICARVM

qualitatein latentem , & arcanam im num conferenda ſanitatisfive curationis , este

preilerit corpori,cum cadavere perma- donum fupernaturale, & gratiam gratis à
nentem : & huc referendum illud Lu Deo datam . ) hoc certâ fide tenendum ,

cretiz. ex D. Pauli verbis . k. alij quidem per fpi

Idque petit corpus mens vndè eft faucia 4 ritum datur ſermofapientia ? alij autem ſer
miore mo fcientia ,ſecundum eundem fpiritum ,alte
Namque homines plerunque cadunt in ri fidesin eodem fpiritu; alij gratia fanitatum
vulnus, & illam . in uno spiritu ; alij operatio virtutum , alij
Enacat in partē ſanguis , vndè icimur itu . prophetia : alii diſcretio fpirituum . ] Tale
Et fi cominùs eft. hoſtem ruber occupat curationis donum ; fed à febribus tárum
borror. ſanandi, habere putantur in Flandria ,
Ve ſit vivi amantis , & morcui hoftis quotquotnatiſunt ipſo die Paraſceves;
comparatio. Sic Lemnius libr. 2. de occul. & quotquot nullo fæminco fætu inter
natur mirac capit. 7. Langius epiſt. 40. Pi- cedente leptimimaſculi legitimô chorô
сtorius Dialogo 9.Gemma.lib . 1. de characte- lunt nati : fed hæc viscurandi nequit ad
riſm.cap.6. naturalem cauſam reduci. quarè prodi
Is . Septimò , obijciuntur varia cura- į gioſa eſt curatio , & , fi nihil ſuperſtitio
tionum genera mirè frequentia. Inpri- nis accedat, reducenda ad hanc primam
mis praxis quotidiana milituin , qui ſolo conclufionem , non enim abfimile vero
afflatu , oſculô , aut nudi linthei appoſi- ì eft , ob diei honorem & myſterij lancti
tione ſanant etiam atrocillima vulnera; tatem , & honorem coniugij , hoc Deum
quam vocant artem S. Anſelmi. item ge- ! concelliſle. Nec etiam potuit niſi virtute
nusillud Salutatorun , pt vocant in Hif- divinâ fieri,quod refertur RegesAnglia
paniâ , vel Gentilium ,aut S. Catharina , aut olim quoſdam annulos benedixifle uti
S.Pauli , vt nuncupant in Italia , vel ferie ! les nervorum contractioni & ſpaſmo ,ac
VI. parafceves filiorum utnominant Bel morbo comitiali: coldem etiain conta
gæ , quiomnes donộ ſanitatis in varijs au ſtrumoſos fanare ſolitos ,& vtrum .
morbis ſe præditos gloriātur, luvat eos que conceſſum D. Eduardi Rügis meri.
auctoritasPomponatij lib. de Incantatio- tis ,fcribit Polydorus Virgilius lib 8.Hijt.
nibus,capit.3.qui reſpondet, ſicut in her- Ang. fol. 40. Nelcio an eòdem referen
bis , lapidibus & animantibus inveniun- dum illud Petri Bleſenſis Archidiaconi
tur hæ virtutes ſanandı : (ic nihil repug- Barhonienſis ( cujus opera ſtudiô loan
nare, quin & in tota humana ſpecie li- nis Bulæi noſtri partim denovo , partim
miles vires inveniantur, ut in unohomi- i correctius edita luntab anno ſuperiore)
ne fit virtus talis lapidis, in alio talis plá- ſcribit is, Bleſ. Fateor quidem quod fandum
te . Quod ergò planta hæc vel lapis ille i eft Domino Regi afsiftere: ſanctus enim da
poflit , idem hominem etiam hunc & il- Chriftus Domini eft , nec in vacuum accepit
lum naturæ vi effecturum . ] Implicatior vnčtionis regia facramentum , cuius efficacia
hæc reseſt , quàm ve una propoſitione ili neſcitur , aut in dubium venit fidem eius
queat enodari. Quarè dico primò , Do- pleniſsimam faciet defectus ingamarie peftis,
‫این‬

ku . Cor. 1. verf . 1 41600. Moguntie.

 LIBRI I. CAP . 111. QVÆST. IV. 33

do curatio fcrophularum .] rantùm ille epift. dam mulierem ſtrumoſam perlanålle;

nec unum verbum additum de luccello ,
150.td clericos aula Regia
16. Prodijt antè annos duos liber be rum chriſmate ,ut nec à Tagantio, quem
nè prolixus cuiuſdam Guilhelmi Too ipfe etiam adducit , & vtriuſqne verba
keri, cui titulus Chariſma fiuè donum fa adſcribit ; ut in manifeſto mendacio de
nationis, quo conatur docere hoc charif- ! prehendatur. Solum ergò illide Eduar
mate fananda ſtrumæ præditam , quæ do probârunt. Addo ex BleſenliHenri
hodie regnar in Anglia Elizabethamjac cum ii . de quo loquebatur: Polydorus
cepi librum dono Illuſtris Viri Marci addit lui temporis Henricum vit. &
Velferi Patricij& Confularis Auguſtani, Henricum fortè octavum , led nondum
qui quâ eft eruditione & humanitate, ſchiſmaticum ,nódum hæreticum : nam
noluit mebeneficentiæ ſuæ expertem Hiſtoriam antè ſcripſerat. Quid Gi Poly
cllc. Eo in libro mihi multum adulatio - doro dicam , me credere , fi ipſe Henri
nis , & fuci, parum finceritatis & verita củs vidi. pro mendaciſlimo ſcriptore
tis viſum ineſſe;nec fidem mereri.Inpri. cum non habuit ; ſînon idem Cambde
mis vult hoc donum RegibusAngliæ ab nus , & quotquot rerum Anglicarum
iplo uſqueLucio competijſſe: nec quid . benèperiti, iudicant? Res tantaſ unico
quam affert ad id probandum , nec fieri , teſte non poteft probari . Tookerus au
. Nam poſt Lucium multi Re rem idem donum contendir non Gin
id porelt
gesnó Chriſtiani fuêre; quosille vnctos pliciter conceſſum Elizabethæ , ſed mul
non dicetopinor. delijtergò penes illos , to excellentiùs, quia fandior Eduardo.
chriſma & chriſmainterruptum fuit. Et Non mirêre: nam & Apoſtolis , & San
cur meritis D. Eduardidemit, quò tri- & tis omnibus, & ipli Sancto San &orun
buuptcæteri?an ut Franciæ Regibus an- eandem præfert eo libello in Præfa. & c.
* uquioris privilegij fplendorem eripiat? 3.4.non femel. Demum quo pacto pro
an un doceat ( quod impudēter afferitp.84 .) bat hoc Reginale miraculum ; Primum
Reges Franciæ per quandam propagi- | pag. 90. per fi& titiú quoddam ſuum col
nem ab Angliæ Regibus accepiffe: & vi- loquium cum Pontificijs quibuſdam ,
de,utprobet .quia Francorum ferè rotæ quorum nec nomina , nec colloquij lo
proviacia jurildi&tioni Regum Angliæ j cum aut tempus addit ; ne deprehenda
fubijciebantur.bellam rationem & dig- tur , cur non finxiſti , Sanderum , Cam
namaFranciselucidari. quod non diffi- | pianum , Alanum ,Stapletonum glorio
do fa& uros: niſi inepto huic ardelionisè dehis triumphares.Nunc reſpondeo,
reſpondere dedignantur.Necillud qui- elle quendam ; qui de quodam , cuidam nihil
dem probatur nec Polydorus, licet alle- 1 credit.vis ſcirelego,tibi,de coto hoccol
rat idem fuccefforibus Eduardi colla- i loquio . Summa colloquij, le illos cona
tam ,quod Eduardo : de quo quis non viciffe , buHas excommunicationis in
immeritd dubitet. nam nec in Bullâ ca Henricum viu . à Clemente vis . & à
nonizationis D.Eduardi,nec in vita eius Paulo ii. & in Elizabetham à Pio V.
conſcripta ab Eolthedo Bhivallenſiam- latæ,impias fuiffe;quia ReginæElizabe
plius habetur,quam D. Eduardum quá. I the chriſmaſanationis integrum remaa
E afie
 341 DISQVISTIONVM MAGICARVM .

Hifle pofsit oſtendere. quo audito , illos pictioribus atque poetis.', quidlibet audendi:
quafi animis conſternatos ſubito contia ſemper fuitaqua poteſtas. Nec habet plu-
cuiffe , opinor impudentiam tantam ad- ra probandigenera :poftea cap.9.foluere:
mirantes; velmetu delationis negare.no conatuc obiectiones adverſariorú, quas
audentes.Sed quô pactó probat-primùm ita proponit; vt appareat cum Puritanos :
sę. à teſte fide digno inaudiviſſe quendam & cæterosmerè.Calviniſtas planè habe-
Romanenfium fidei,in via libi occurril re diffentientes , & inficiantesac dam .
ſé propè Londinum , qui fateretur , fe nantes totam hanc fcrophulanam ſtro
ſtruma Reginæ contactuliberatú.Qua- pliam . ſi nec fratres eius Evangelici cre-
ſiverò ille unicus teftis ; nec nominatus, dunt : fruſtra petat ,me Catholicum fibi
nec iuratus , nec temporis , nec circum- credere:qui & ipſum & fraterculosillos
ftantiarum cæterarum memor fufficiat omnes pro hæreticishabeo : & ex ipſiuſ
ad convincendum . His addit poftea teftes mecopere poſſui efficaciter Catholicis'.
alio curatos tempore quos nominat omni- (nam Galvinianos aut Calvino -papiſtas
no quatuor,duosmaſculos, & foemellas nihil moror ) perſuadere na temerècre-
totidem :ut ſintduo paria.Et hi ſunt muli dendun libro Tookeriano..
sa millia,quos aitſanaiſe, & velle as poſſein - Argumenta liecſuint. Miracula propria
finitiorem numerum . Probatetiam à cæte. ſunt Ecclefiæ Catholicæ , & nulli dantur
moniarum ſanctitate ; quæ mihi fufpe- qui firextra Eccleſiam Catholicam ( uti :
Ctæ ,quiavideomedicos priùsemplaltia probatio veræ religionis ) hoc probát c. so .
applicare ; & eas longè diverlaseffe , ab SedElizabetha eſt extra Ecclefiam Cao
ijs quibusvſum fuiſſe , D.Eduardum,ex tholicam . ergo Elizabethæ non dantur :
Eilthedo Tookerusnon ignorat, Tertia miracula.Min.probo.quia Ecclefia Ró..
probatio deducitur, ex eo quod Regina ſola eſt Cathol.Elizabetha, vt ſchiGnati
necomcibus, nec ſeinper,ſed aliquibus ca, eſt extra Ecclefiam Rom . E. Elizabo..
aliquando hanc gratiam , & gravatè lo- ha cſt extra Eccleſ . Cathol.Maior pro.
let impertiri (pag.1os . & 106.) item quòd batur ; quiaEcclef. Cathol. eadem eſt,
pars magna hominum curata iſtius gra- quæ univerſalis. Romana ſola eft uni-.
: tiæ beneficio , quali relabitur in priſtinú verſalis ad Rom.v.8. ergo ſola eſt Ca-
morbi ſtátum (d.p.106.) quod potiùs eſttholica.ſolam eſſe univerfalem ;docent
indicio , non effe hoc chariſma à Deo; omnia hiſtoriarum monumenta : certè
cuius perfecta ſunt opera & fanationes; veſtra Anglicana.cuius caput eſt Eliza-
contra, quæ ope malorum fpirituum į betha , mediam inſulam nonegreditur.
fiunt,nec planè ſanant; necperpetuò li- Secundò ,Non poffuntmiracula fieri, ad
berant.Nec ad rem facit,quod ex Chry- confirmationem fallæfidei:(non ſemelboc .
foftomo ſubdit: namidad principium | dicis, & verè dicis. Sed fides quam profi
fanationis pertinet ; non ad recidivam tetur Elizabetha eft falla fides : ergò ad
morbi : de qua nunc loquimur. Probat. confirmationem fidei,quam profitetur
etiam quia quidam Iudocus Hundius ea | Elizabetha; non poflant fieri miracula.
curationem pictam in lucem dedit.cur Minorem negabis;probabo ; quando
non addiditepigramma aliquod : Nam articulos fidei Elizabethinæ mihi pro- .
pofueris.
 LIB . I. CAP . III III.. QVÆST. IV .
. : 2
, interea quia Catholicos allo cæ articulis per omnia conveniatisz'aurà
spol ucris
quor , quibus certum eſt Elizabetham quo nos in ullo diſſentiamus. Ergò non
ciſe Sacramentariam , & proindè hæreti vos,ſed nos, in ipſorum Eccleſia , hoc eft
cam ,argumentum eſt prorſus apodi& i vera , ſumus . Ergò præterea fateariso
cum . Nec potes retorquere , dicendo ; portet , ut illorum ' miracula non fuiffe
non faceret miracula , niſi vera eius fides vera miracula , velReginæ veſtræ : quæ
foret; ſed facit , ergo vera cft eius fides . alterius fidei eſt, quàm illi fuêre:vera mi
nain afſumis pro explorato, id de quo .
racula non elle . 1
1
diſceptamus :ego verò præmillis nitor, ? -18 . Denique liquæram à te : curin ſa
quæ Catholicæ funt fidei,hoceft certif- nitatibus à Veſpaſiano, Pyrrho & alijs
fimæ. Tertiò , in Ecclelia Catholica fem Gentilibus ,vel hæreticiscollatis , non re
per effulliffe chariſma ſanitatis , probas cognoſcas manum Dei, fed Diaboli zre
toro cap.4.ex D. Irenxo , D. Auguſtino, {pondes cos . quia infidelium opera hu.
& D.Nyſleno , D.Gregorio Magno , & iuſinodiactu & factu impurorum ſpiri
alijs,de reliquijs D.Stephani, deGrego- ruum fiunt, & laudas D. Auguſtin. huius
rio Thauinaturgo , Hilarione , & alijs fententiæ verilsimæ auctorem . m Rel
Sandis,vſquead noſtra fermè tempora. pondeigitur cüm hanc ſententiam vera
Vndè argumentor:Horum fuit vera Ec. effe credas:an fas tibi ſit,credere miracu
clelia: nos Papiſtæ ſumus in eadem in lis , quæ Chriſtianiſſimi Franciæ Reges
qua iplifuêre. ergo nos lumus in vera in hoc genere ad fidei Apoſtolicæ Ro
Eccleſia:Vosin alia eſtis;quàni nos:ergomanæ confirmationem operarentur ? li
vos non eſtisin vera Eccleſia. Vndè fc - fas credere ,ergo iam concedis in proba
quitur verum & invictum eſſe primum tionem fallæfidei ( fic enim profiteris)
argumentum noſtrum Illorum Patrum vera miracula patrari poſſe , quod nega
veram Ecclefiam fuifle , tu ipli fateris; Iti, & eft falflimum . Si verò dicisid tibi
quia fateris , per hæc miracula illorum fashion eſſe: nec nobis Catholicis fas erit
probari miraculorum continuam effi credere, quæ facit Elizabetha ad confir
cientiam . Negat ,nos in eadem cum illis mationem fidei ſux ,Deiope fieri , aut ver
Ecclefia elle : probo . Illi Romanam Pó . ra elle miracula : ſed ea cogimur dicere,
tificem ,pro capiteEccleſiæ viſibili agno- i vel fi&titia ,finon verè ægri:vel fieri phy
verunt,ut & nos: illicrediderunt, quic- ſica aliqua vi emplaftroruin , aut aliorú
quid noscredimus : purgatorium , ſep- adhibitorum : vel ex pacto tacito vel ex
tem Sacramenta, præfentiam corporis į preſſo cum dæmone , à quo nec hæreti
Dominici in Euchariſtia , orandum pro corum genius , nec aliæ quædam cir
defunctis, & c . quæ Vos negatis , Nos cumftantiæ multú abludunt. Tu Too
proficemur ; nec nos quicquam credi kere videris , quid mehorum omnium
mus,quod illinon crediderunt: vosau. malis credere ; nam tibi credere , inijs
tem necunum illorum , quos nomináſti quæ aſferis nondum decretum mihi ne 4
miraculorum verorum patratorem ,lau, 1 que conſtitutú .Neque tu cures ſuadeo,
dare poteſtis , quocum in fidei Catholi- quid ego de hac re credam :: pergere poùs
E 2 ti

alib.1o.de civis,Deis,
 DISQUISITIONVM MAGICARVM

tiùs Dominam tuam palpare , & fcribo | Salmanticenfi: interdum ad coram vító
re,vndè caput vn&ius queas referre. De non redeunte morbo. Ad tempus quidé
Franciæ regibus: quorum adhuc nullus id contingit, quando ſanans id à Deo
apertè hæçeſim profeffus fuit: res non impetravit certam ob caufam ,maiuſquc
Annalium modo ,fed & medicorum pu . i bonum fanati, v.g. oc fanitate is abuta
blicis libris, ut Guidonis in Chirurg. magna tur , aut ad maius meritum patientiæ , '
trai. 2.do&tri.2.5. & loann.Tagantij lib. 1. alioqui ordinariè curationes miraculo
Inſtitut. chirurgicar. & quotidiana certa fæ perfectæ elle conſueverunt. Sanation
que experientiâ eſt conteſtara : hoc illis verò naturalis fit ad tempus, quando
{ beneficium quondam conceſſum fuiſſe, ſubſecuta in melius immoratio, proficif
ut contactu itrumas ſeù ſcrofulas fana- | citur ex fola vi imaginatriceægri , ut de
sent. Si vis ea naturalis fuiſſet, non per puero illo cenſair idem Medina
traducem hæreditariam regni tranlıvil 31. Elt in Hiſpania genus horsinum ,
fet in Regem ſolum ,exclulis cæteris fra- quod Saludadores vocant: vel Enſalma
tribus: quorum fæpè temperies, & com dores, co difcrimine , quòd ifti dicant fe
plexio patri ſimilior, quàm Regis ipfius. fanare vi orationam , quas conceptis
Conditio quoque fceptri feù coronæ, verbis dicunt : illi , vi laliuæ & halitus,
cui comes illa facultas media , nihil tale quem ægro infpirant de his dico 3. Salu
poterat naturaliter fargiri. Quòd vero fatores
; & Enfalmatores,nec pofluns diftri&tè
Hieron. Cardanas lib . contradiction. & in univerſum damnari , nec etiam in unio
medicar. ſcripſit Reges Francor. ex lon- verfum approbari.] ctenim poreſt fieri ur
go eſu aromatum hanc vim habere ridi- aliquando nonnulli habeant donum fa
culum , vanum , & dignum cft ſcutica nitatis: ſic Victoria & Veracrucius : 0 &
loan . Brodæi lib. 8. miſcellan.c.ie . lic admittenda qux Navarcus p. fcripfir
19. De Pyrrhi Regis digito , contactu his verbis ; Porrò illi vulgò Salutatores vo
morbos ſanante : iure optimô Anton . Cantar ( quantumcunque alias fine perditif
Mirandulanus cenſuit hoc mendacijs fsimi bomines ) licitè poffunt fuo maxere per
1 incredibilibus adnumerandum :vel, ut fungi: quoniam gratia illa gratis data bu
! puto , dæmoniacis potiùs. Nihilominus iuſmodi hominibus à folo Deo, conceditur in
20. Dico 2 negandum non eftaliquando utilitatem aliorum , allegat, Margaritam
nonnullos inventos & inveniri, quifolo con- confeſſor. ] Sed hocnimis generaliter di
tadtu ſanans. Hæc concluſio probatur le- aum : rarò enim ficuti utumor , licitè
gendis ſanctoruin paflim , & quotidiana atuntur: nec credendum rothominibus
experientiâ.Et hæ ſanirates conferuntur į peſſimis hocdomum à Deo attributim ,
interdum, dumtaxat ad certum tempus, Quamobrem conſulo Vicarijs & Offi
ut legimus de S. Beniamin apud Sozom . cialibus Epiſcoporum , cæteriſqucordi
lib.6 . & Nicephel.11. & fcimus B. Petro- narijs ,ut priuſquam permittantcos,hoc
pillam à S.Peiro ,ſpirituali eius parente, curationis munusobire; diligenter exa
ad breve tempus fanatam fuiſſe; & quod ! mincnt , an daturalibus utantur reinc
narrat Mich.Medinan. de puero quodá | dijs , an verò per gratiam gratis dacam ,
an
11.6.7. Vigo.reke de Maia. Veracru lade anima fpeculats o Manualitate is
 LIBRI L. CAP.
en per pactum cum dæmone operentur :
quz ſunt ex circumſtantijs cognoſcen
da. Quòd univerlam don Gint reijcien
di,contra quam inſinuat Ciruclus3.p.de
fuperftitione...3. 7.probatur, quia nun
quáin abbreviaturmanus Domini, ne
hanc gratiam quibus vult largiatur: cer
tum tamen puro ,banc nunquam largiri
hifi Catholicis: hađenùs enim nulla hæ-
tecici miracula fecerunt: & prudentiffi-
mè lummus Franciz Senatus deciſione
quadam vni ex hoc genere empirico ,an.
1577. veruit donec ab ordinc & collegio
medicorum approbacus effet , zgrotis
poliidnes ullas imperare, aut medica-
menta præbere vel morborum curam
1 publicè profiteri, lege An . Roberrum
terum iudicatar.l. 1.c.s.docillimè dif-
ferentem ,
22. Dico 4. folo contattu aut fibilo , aut
baditu, aut ofculo, naturaliter quemquam al
Teri graven & verum auferre morbum , vel
111. QVÆST. IV . 3T
quot tunc tangent. Si de ytraque fimul,
annus ille magnus intercefferit oprittet,
qui eandem ftellarum pofituram & in
fluxus reduxerit quando tangit ; qui c
rant , quando natus , at quis canto vivit
vel vixit tempore? Alioquin non poterit
hoc aliâ dic præſtare, quam quando po
lituræ æqualitas iſta ,quam oportet , ac
ciderit, quam igitur ince ta furura hæc
curatio Secundo quodvulgarem illam de
faſcinatione opinionem admittit , loc
poftea docebo prorſus à verâ Philofo- ,
phia alienum . Tertid peccat illatione: nec
enim fequitur,nociva eſt qualitas homi.
nis in hominem ; ergò & qualitas homi.
nis in hominem fatenda eft elle fanati
va. nam auctore Ariſtotele 9. plura ne
ceffaria ad fanitatens,quàm adægritudi
nem . malum enim ex quovis defectu,
bonum ex integra cauſa: deindè conta
gio lolo hauritur aflatu .
23. Verùm in hac curatione fedulo

vulneta ſanare, vel ferrum extrahere poffe, obſervant modos tangerdicertos, nu

ton credo, hæc conclufio tota eft contra merum & alias ceremonias. Accedunt

Pomponatium . Quo ad contactum , multa ſuſpicione plena & periculo . Pris

etiam repugnat Veracrucio , illius fun- mò quod Glucarores illi dicunt,ad vitius
damentum iam polai, hulus autem hoc item hanc exercendam multô vini poti
eſt : naturali complexione del conſtellatione opus fe habere ; fieri autem non poteit,
quidam funtnocivi , quod infaſcinatione pa ut vins potus profit ad contrariorum
fet ex ſeloafpe &u, ergò ex ijſdem caufis, qui- | morboruni curationem : fiproſit frigi.
doma naturali complexione velconſtellatione dis,non proderit calidis. Secundò, iolent
truneflatares tomedici. Sed càm paucis panem å ſeadmorlum porrigere forlis
verbismulafupponit , non conceden cane rabido ,vel sofeciis toxicô :cui pa
da.Prired quod de conſtellationibus, Al - ni ncutra caufarun Veracrucij lufira
bertum ſecutus,ait,verum non eft. Si lo
gatur. Tertiò dicunt in præſentia alterius
quitur de conſtellatione , quando iſte falutatoris vim maiorem (alurandi hra
Daícebatur: omnes enim eam vim habi- bentis, fe fånare nequire.quod eſtablue
, quitum nati. quod quis cre-
ruri eſſent dum deberet enini potiùs vis illa fi na
dacali de conſtellatione fub tempus con
curalis ellet, magis intendi.Quartò niel
cactus ; potuerunt fanare omnes; quortiuntur , cùm dicunt naturalitek 12!1tlin
E 3
Poble fe8.7.
33 DISQUISITIONUM MAGICARUM.{
falutatorem ab alijs falutatoribus.cog - leteri adimis : curnon in magnete quoque
nolei, licet eum priùs nunquam vide & rupica hæc diverſitas, ratione indivi
rint: quod eft lignum alicuius notæ illis dui,reperitur, ut unus magnes nequeat,
à dæmone impreſiæ. Sanè pleriſque rotæ 1 quod poteft alter ? Neutra ergò ex parte
veftigiumineſt, ut dictitant ipfi, s. Ca fimilitudo locum habet.Item quodcha
tharinæ vel Quiteriæ . Quintò falluntur, .barbarum bilem temperet,id facit ratio .
dum putant hanc vim competere fepti- ne peculiarisſui temperamenti. cuucta
mo cuiquefilio ,íî maſculinum ordincm enim fpeciei illius individua & nulla al
fæmineus partus nó interruperit. quod ! terius , eôdem planèmodô morbis me
eſt ridiculum naturæ adſcribere, & non dentur.Sed in hominibus non poteft el
miraculo . Sextò fæpè iacticant ſibireve-ſe hæc fimilitudo & paritas tempera
lari , quæ proculin eorum abſentiâ geſtamenti:quia hominis formadiverſillima
fuere, utille qui Torquemadæ patrem à eſtà forma rhabarbari; quare & tempo
motſu canis rabidi ſanavit.narrat Hiſto ramentum corporis diſcrepat à tempe

riam ipſe Torquemada. 1 Septimò glo- ramento rhabarbari,nam aliàs longè re.
riantur line nocumento ſetractare poflc quirit diſpoſitiones materiæ forma ho
carbones & ardentem ulibanum ſubire; | minissquàm forma plantæ ,lucciuè.Quê
juæ naturaliter fieri nequeunt ; niſi ſe ergô pacto vis eadem naturalis ratione
græmuniant lotione & inunctione te temperamenti competat homini; quæ
fum frigidillimarum , quæ tamen non rupicæ , velshabarbaro :
pollunt,niſiad inodicum tempus , ignis 25. Quoad illos autem , qui genus &
activitati refiftere. Vndè & Vairus s cognationem B. Pauli tumidis buccis
narrat , ex hoc grege quendam , cùm in- crepant , ſegue angues fine læſione con
greſſus furnam fuiffet,& alius ,eo ignaro trectare poſle ; iam pleriſque impoſtura
ianuam occlufiflet, ibi flammis abſump- cognita eſt, ſolere priùs contra morſum
tum. lele antidotis præmunire .
24. Venio ad Pomponatij fundamon . 26. De militari illa vulnerum cura
tum , & refpondeo; lapides ,herbas & a . tione;audacter dico , niti dæmonico pa
nimalia , quæ vim aliquâ beneficam hu- cto ; & ex genere ſuo , id lethale crimen
iuſmodi à naturâ acceperunt , eam obti- j loquor de illa quæ folum obligat linteo:
nercex temperamento certo & definito nam quæ oleô, & vinô vtitur,ficongruð
totius fpeciei, fir enim indè , ut omnis temporis intervallo fanet , nec mala
magnes ferrum atcrahat , omnę rhabar murmura hisaddat , aut alias ſuperſti
bal um bilem expurget , omnis rupica tiones,phyſicis licitis remedijs annumc
morł um ictericum fanet. Oporteret er. randa . Blaſphemium quoque eſt voca
gò , a ſalutatoribus vis ea naturalis inef reartem D. Anſelmi, qui fuit Magi il
let;ratione ſpeciei humanæ eam accepil- lius Anſelmi Parmenlis commentum .
fent , & ſic omnes homines câ vi polle - Accedit quod ſic à vulneribus aut
rcot. Si rationeindividui & fingularis morbis fanati, poftca in dolores graviſ.
complexionis hoc vni tribuis , quod al- fimos & fæpè morbos ſæviores reinci
dant

Horii Florum colloq.3: s lib.2.de Fafcigo c.3 ,

 LIBRI. L, CAP. : 111. QVÆST. IV . 39
dane , t & utplurimum vitæ exitum pec nibus fretos fuiſſePſyllos& Marſos, fa
umum fortiantur; quod poffem mihi tis colligitur ex Plutarcho , Plinioque,
notorummultorum exemplis aftruere : clarius etiam Alchimus Avitus lib . a bis
Scdparco nominibusmortuorum . verGbus:
27. Reſtat quiddam AlbertiMagni, u Iam Magicam dignè valeat quis dicere frau
qui refert duos ſevidiſſe pueros , quorú dem :
unus cum ferretur iuxta oftia claufa , o Occultas tacitô tentantem pectore vires?

mnia, quæ ad dexterum eius latusſita , a- | Legifer pe quondam pates , ſub regeſuperbo,
periebantur: ab altero verò idem in fini- Dum nova monftraret iuſsi miracula figni.
Itrisoftijs præſtabatur.cur non ergo fer Commovit livore magos , ut talia tentent,
cum ex vulnere ad ſolum contactum vel Accumulentque fuaszelo fervente ruinas,
præfentiam alicujusexcidat:Nonne ſcri- Oreis forſan fiſuppeteret non vana poteftas,
bit Marchiolus , in Italizmontibus her Demere, non etiam properarent addere m013
bam ſe noviſſe, quaab equis calcata con ſtras
ribud ferrei calcei ſoluuntur. Pici herbâ Æmula ſed fignistantùm , non viribus æqua.
cineum adactú extrahi, teſtibusDemo- Quod removere nequit ,duplicatâ Juſtinet iri.
etito & Theophraſto . Æthiopide herba' Hinc eſt laudato quod poſſuntcarmine Marſi,
cetto ritu incantata , feras omnes fi ad . Cùm tacitá ſævosproducuntarte dracones
morearur aperiri; & ſuo tempore:Vene- fepè iubent confligere ſecum .
abſentes,&
tijs furem Suspendio damnatum , cui fic Tuncu quiſquegravem bello perſenjerit hy :
fores omnes patefiebant.] fucille epiſt . drum .
Nancupatoria in Dioſcoridem . Refp.In yl- Aſpidis aut dure clauſas cognoverit iras.
timis duobus apertam incantationem Concutit interiùs ſecreti carminisarma;
accelliſte: in prioribus duabus herbis ; Protinus & laxis verbolactante venenis,
occultam attrahendi & dilijçiendi vim a Móximpunè manu coluber tractatur inermi.
matura infitairi quævis naturaliter ho . Et morſus tātum ,non virus in angue timetur:
mmibus imelle nequit; nec rationeſpeci- i Interdum perit incantans,ficallida ſurdus
fici,qniä non omnes habent:nec indivi- Adiuratoris contempſit murmura ſerpens.
duali: quia conditiones individuantes Hoc quoniam de matre trahunt & origine
non prodacunt talem effectum . Quare prima;
nec Ariſtoteles,nec quiſquam rectè phi- Anguinea fraudis quod fic , linguaque periti
loſophantium , hoc eſt crediturus.miran = Inſpeciem redduntcommercia mutua fundi,
dimque vehementer.Vnum Albertum , plura
martare ſolum , ſe buiuſmodi creditis difficilia CAPVT IV.
vidiffe, quàm ad illum vſque ( ut ait Antoni.
Mirandulánus) cateri quiexftant fcriptores
De Magia artificiali.
tot faculorum fimulomnes.] Si tamen hoc

accidit, dæmonis præftigijs adſcriben - Hacmiran unadamiper facilement

28. Cuius etiam pactô & incantatio- enim nunc loquor de operatrice: divi
nato
Anamins lib.g.dk makdam , o ex.libr,3 demotu snimalium . Circaqua Anguitia.
40 DISQVISITIONVM MAGICARVM
natoriæ ſuum locum reſervo , | tis requirunt. Quæ cum huic capici de
Magica operatrix artificialis & ipſa du- j fuerint omnia:Gloquebatur, ille incapi
plex eft, Mathematica á perſigiatoria. te loquebatur,qui in ftatuisidolorum ora
Asathematicam voco , quæ nititur princi- cula fundebat; qui lolus cacodæmon
pijs geometricis,arithmeticis, vel aftro-i fuit. Norum enim fimulacra vocis pro
homicis,huiusexempla lunt Sphæra illa priæ expertia fuiſſe. simulacra ,enim Gem
Archimedis,ſecundum Claudianum vi- tium argentum & aurum : os habent de nos
tren , de qua M.Tulliusa & in Siracuſa i loquentur
. neque enim eft fpiritus in ore ipſo
rum obfidione navium per ſpecula có rum f. Fuit illa ſententia Guilhelmi , &
buſtiones: 6 Archytæ columba lignca olim Hermetis : fed à Theologis confirm
volansc Leonis Imp . aviculæ aureæ can- | raca iampridem ,g Huc pertinet globusil
rillantes: d & Bocrijæreæ , volantes & le artificiofus,ſeu ahenca itacua, fic confc
cantillantes ſerpentesex codem metallo Aa,ut ex occulto loco , funiculo qui in
libillantes , & limilia mulcis narrata. renſus erat remiſlo fagittas in ſpectátem
Hæc Magia vocatur ab Herone & Pap- siacularetur: quo pacto Kennethum III.
po baumatousyuxý. Slipponendum au Scotorum Regem , a Fenella interemp
tem nihil hác efficere poſſe quod rerum tum , in Maioris & Boeri Scotia Annalibus
naturæ repugnet : quin imò indigere legitur. Eodem reducendaquorundam
cauſarum naturalium ope certô motu & mirifica ſolertia, ut artificis illius qui
dimenſionibus applicatarum : ut in ſpe- Romano Imperatori, vitrum flexile,&
culis illis Archimedis, & hydraulicis no- non fragile obtulit, de quo poſt veteres
ftris & automatis paret . Quarè fi quis ef- . Guido Aretinus epiſt. ad Michaelé Mo
fectus proponatur cauſarum naturaliú nachum , Ferentium immania pondera
efficacitatem fuperans, ille ad prodigio- fronte , & funambulorum globis ing
losreferridebet , etiamli humana indu- i kentium ( ve vidi) & qui membra , quali
Atria ad inſtrumenti confectionem mo lutea confractavè,uti lubet, Acctunt, de
tumve concurrerit. Idcircò diſſenuio à quibus egit D. Chryfoft. homili 19. circa
Guilhel. Pariſienſi,Medina & alijs : qui i fin. ad Pop. Antiochen. ad quæ ſolet pluri
caput eneum Alberti Magni ( quod nar mum iuuare corporea difpofitio , & na
rant)humano credunt artificio articula- turalisagilitas, utplurimisexemplis do
tè locutum : nec enim humana induſtria
cet Andre.Libavius p. 2. Mirabilium tra
huc vfquepertingit: nec naturalis ratio Eta, de Noctambulis infine operis.
patitur ,ut res inanamata , vocem huma 3. Altera ſpecies ludicra & decepto
nam , adlubitum interrogantium ref í ria ,vocari poteſt praftigiatrix : ( à qua
pondendo, emittat. nam hæc vitam , & factum vt mira Magorum à Græcis
reſpirationem in loquente , & perfectiſ taýyvia & xubcía;à Latinis ludi, & ludi
fimam vitalim organorum coopera cra, & ludibria vocara Gint, vide Heral
tionem ,& diſcurſum quendama loquen- dum in lib. 1. Arnobij pag.si.)cuiuseffc
Aus

as.Tufc . 2.de nu. Deor.lb Plutarc.in Marcel Zonarassom . 1. c Gellius k . 10. No. d Glycos
6 Manaffes in Annal. c Caſsiodor J.varia.epift pen 6 Polusion, in Powepiſtemone. f Pfal 131.6
15.g D. The lib 3.Comitagoud.c.504.Valencial. 2.4 /8.12gs.
 LIB. I. CAP . III . QVÆST. IV. 41
Ausnon ( unt quales aut qui videntur , primo quando in malum finem referunt,
Adcam pertinentpleraq; quæ ab agyr- fecundoquando ſcando fcandalú oritur,
tis, circulatoribus & funambulis cre cò quôdputentur hæc fieri dæmonum
duntur patrari incantationibus , cum a operâ : quarè non deberent buiulmodi
gilitate pedum velmanuum fiant,ut quę permitti, miſi circulatores publicum &
de Reatino quodam narrat Pompona idoneúà Catholicis haberent artis ſuze
tius :interdum fiunt etiam per animalia teſtimoniú. Tertiò fi quod inde fpirituale
bruta longo vſu edocta, ue quæ loannes vel temporale damnú corporis aut ani
Leo narrat ,de aſino & camelot inter mæ immineat ipſi circulatori, velſpectao
dum per meram impofturam , & meatus toribus. Ex hoc enim capite damnantur,
occultos aliquibusſubingrellis,utfacie- qui ſine neceflitate vel causâ iufta , ſe
bant facerdotes Beli qui à Dracone ci. mortis periculo per lufum exponunt. n.
bos devorari fingebant: : & fiebat cele s . Cæterum Naturalis & Artificioſa
briin Colis mensã , k quam vulgus pere- | Magia duo luntvelamina; quibus ícoca
grinorum putabat fponte luâ cibos ſug- culere folet Magia Diabolica. ſemper c .
gerere , reverâ tamen cibi à vicinæ urbis nim vel naturæ vim mentitur , vt in iis
incolis ſuggerebantur. 1. Et etiain acci quæ de aftrorum influxu , & temperie
debae, in fictitijs illis idolorum amori- | hominis ſuperiore capite diſſervimus:
bus acſupris , de quibus lofephus, & velmentitur artificium ; ut in characte
Rufnus. Item quando Barchochaba s, ribos , imaginibus & huiuſmodi, de
pſeudomellias Iudæorum , ſtippulam in quibus diſputandum q . ſeq. Hocur in
ore ſuccenſam aphelitu ventilans, fam - telligatur depræſtigiatrice quædam ,ad
mas vomere videbatur, teſte D.Hieron. alia quæ poftea dillerentur lib. 2. quaft. 8.
Apolog.adverſusRufinum : fimile putârim , ; hoc loco addam Sapienter ab Vlrico Mo
quod deCaco latrone narrat in Alcide, licore lib de Phytonicis mulierib. animad
pocta.Talia quæ vocat Irenæuslib 1.ad- verfum fuit à Diabolo ſic medium dir
verſus hærel.cap. 4. Anaxilai ludicra. v . i poni poffe, ut una res alia videatur : &
g . facereur convive videantur habere talia experimenta plurima fieri à iocula
Æthiopicum nigrorem , vel defunctorú roribus : cùm autem ſatanas ſit magiſter
pallorem , afinina -aut equina capita. ( ait ) sosulorum ; nemini dubium elic ,
commentum vetus Plinio li.28. & 35. & quin ſubtiliùs hæc Diabolus operari
ſexto Empirico notum lib. 1. Pyrrho- pollic. hic, nunquam diſcipuluseſt do
niat. ut docet Marlilius Cagnatus lib. 3. dior præceptore, Talis illa , de qua Ni
sarior.cap 10.
derius ,in Formicario , cap. de maleficis de
4. Eadem dici poteſt Thaumaturgica, eorum deceptionibus ; Colonia , inquit , c
quæ ut & Magia naturalis per ſe bona , tabatur virgo quadam , qua mira in confpe
eft , & ficita , ut omnes artes per le ſunt &tu nobilium feciſſet , qua arte magicâ vide
bonz . Per accidens vtraque fit illicita, bantur fieri. mappam enim quandam di
F cebatur
h Defcriptio Africa lib ó lib.9i Daniel 14. k D.F'ior epift 103.Ad Poulin 1 Hered. lib. 3.
* lofaph lin 28mb.cap.4.Rufiu.lib.z.bitEccl.cap.25. o Silu . Fumus in verb.ars Nou. sep. 18 .
Auns.
* *2 Dis MA
gvi GI
siT EA
cebatur lacerafſe , I
ſubitòin oculis omnium RV
ONV onuſtum fæno cum equisM & auriga, am-
M
redintegraſſe: vitrum quoddam ad parietem putare capita:manus & pedes;quæ pelui !!
a feiactatum da confractum , in momento re coram impoſita ſanguine ftillantia cun
paraſle et fimilia. Manus inquiſitoris euafitatis fpectanda præbebat, & caſtatim ho
excommunicata Bodinus notat, eos ſolere minibus illæſis tuo quoque loco reſti
decem magicis præſtigijs unuin ſubtili tuebat:venationes,decurfiones, & haſti
tatis ſeu agilitatis artificiofæ actum ini- | ludia , & quæ homines in terris agitant ,
ſcere,ut perſuadeant ; quæcunque abip- ca in aere audiri faciebat: media brumá
ſis geruntur, citra præſtigium , ſolâ dex- hortum ameniflimum , in Cæſaris pala
teritate & arte fieri, procurant, ut quic- tio ,arboribus,herbis , foribus , cantilla-.
quid fortilegij admiſcent,id ſubrilitatis tioncavicularum ,fubitò natis & auditis -
& agilitatis eſſe videatur . Amat ſatan producebat: Si quis pedem attraheret,
homines ad ritum provocare ,ut læti ac alterius pes ſubſequebatur , & homo in
hilares imbibant impietatem ,fic præſti- noxius perſiſtèbat: In Sicilia Eunum pro
giatores iſti agyrtæ ,iocularij,miriones, ponunt, ſed eius facinusillud, quo inter
circulatores , ipſos iudices ſæpè ad inep - verba flammam ore videbatur vomere,
tam quandam lætitiam & admiratione artificio quoque non præftigijs diaboli .
pertractos falcinant, ut cuncta ipſis io planè tribuendum : nam in ore abditam
catoria tantum , nec punienda videan nucem ſulphure & igne plenam habe
tur,frequens talium ſemper vbique probat, quâ leniter exſpiratione motâ , fun
ventus fuit & feges etiam hodiè in aulis debat Hammam , ut ſcribit Thomas Fa- :
quorundam Principum , allio & cicuta rellus decad.2.rerum Sicularum libis.cap.2. .
nocentior.In Francia Triſcalinus. o coram idem c.b.libr.3.deca.i.mira refert de quo
Carolo IX.aliàs laudato Rege ;ex cuiuf- , dam Diodoro , quem vulgus Liodorum
dam nobilis, ab eo remoti , torques an- vocat : hunc magica arte imbutum , mi .
nellos ad ſe ſigillatim cunctis ſpectanti- randa præſtigiorum machinatione Ca
bus pelliciebat, eosque manu recipiebat i tanæforuiſle. Is namquepotenticarminum
advolantes ut videbatur : nihilominus ſuorum vihominesin bruta animantia con
mox torquis integer, & illæſus repertus | vertere , omniumque fermè rerum formas in
fuit.Hic convictus multorum ; quæ nec novas metamorphoſes transfundere , longif
arte , nec actu humano ; nec naturâ fieri fimisque à ſe fpatiisdiſsitos, repentè ad fe tra
poterant; falfus eftope diabolicuncta ſe. herepoſſe videbatur.Catanenſesprætereàadeò
perfeciſſe, quod antè obftinatusnegave- j crebris laceſſebat iniuris, c.contumelijs de
fat . loannes Trithemius, ex antiquiori- boneftabat ; ut vaniſsima credulitatis laqueis
bus refert, an . 876. tempore Ludovici | circumventi ; .ad cultus ei pendendi ſtudium
Imp . Sedechian quendam religione Iu- i concitarentur.Quicùm capitisreus crucitra
dæum , profeſſione medicum ,
ſtupenda dendus eſſet,elicioruni carminum preſentiſsi
quædam coram Principibus viris fecif ma artè eCatana Byzantium , cuius impe
fe. videbatur hominibus devorare Ho- rium eo tempore sicilia agnoſcebat, & rurſus
plomachum equitcm , currum quoquc è Byzantio Catanam è littorum manibus di
Lipſus, .
5
o Bedinin damon ::
 LIBRI I. CAP , I. QVÆST, IV .
43
Dapjesparuo temporum interſtitio , per aerem granum mente delegiſlet indicabat ;etiã
devebi eiuçir.Quibus veneficijs adeò populo fi quis , in deligenda re propofitâ , dubi.
factuseft admirabilis,et in ipſo quandam nu. taller, addebat hælitationem , & reſolu
minis potentiam eſſerati,erroreſacrilego cul tionem : iactabat quod alter eller electu
tum facris debitum ei exbiberent. Sed tandem rus , id fe diu ante prænoville , & alia
a LeoneCatanenfi Epiſcopo, divinâ virtute multa :propter quæ tertiò in ius ab Illu .
ex improviſocaptus , frequenti in media vrbe ſtriſſimo Archiepiſcopo Mechlinienſi.
populo,infornacem igneum iniectus , ignis in- D. Houio anno 1600. vocatus ; cum fi
cendio conſumptuseft.] Sic divina iuftitia , ftere ſe pollicitus eflet,aufugit ad afylum
prævaluit, & quiſe iudicibus fortè mi- omnium Antichriſtipræcurforum.Prin
nus iuſto zelo moris eripuerat, è fancti | ceps ille ;quipræftigiatorem iudicio, au
viri manibuselabinon potuit. His ſimi- ctoritate , non iure'eripuerat; vix bien
lia præſtigianarrabo ſequ.libr.6.in prin. nium ſupervixit , & forente ætate inte
& quædam Cratiſtheni cuidam tribuit rijt ; nec quicquam illi poſtquam malæ
Creſpetus ex Athenæo , & alijs quibuſ cauſæ defenſionem ſuſceperat, poſtea fe
dam , & Antonij Guevare Epiſcopi Mo- liciter in gubernatione cellit. Non im
donedenſis lib. 3. horologij principum cap. punitos vnquam Deus Principes finit,
43.644. & meritò ſubdit, quodiam hoftium defenſores : quia nominatim
nionuiiftos ioculatores , quamtumvis vetuit , ne præltigiatricem quis vivere
artificioſos , opera dæmonum adhibere ; patiatur . Exod. 22.v.18. hoc eſt, ut Philo
ideó legibuslatis Franciæ Reges , S.Lu- , interpretatu r,noluit differri ſupplicium :
dovicus,PhilippusAuguftus,& Henri- fed ipſo quo convicta foret die ,interfici
cus III . regno exulare tales ſanciverunt. mandavit.
Crefpet.de odio Satana diſcur.12.libr. 1.No
ftris temporibus Cæfarium Malteſium Pa QVÆSTIO I.
riſijs captum fuiffe , fed aſtu carceribus
elapſum ferebant;idque eiBaxius inqui- j An ris characterum , annulorum , ſigillorum ,
ſitor inter cætera in iudicio obijciebat; Aut imaginum fit ,qualem Magi
fed cum vrgeretur & damnationem contendurt ?

metueret, a gubernatore, qui tùm erat

fisseceprusin aulam irreplies
iudicibus Eccleſiaſticis ke ibimul
ſuſpendere iuf " CYM Magisfentiunt Prolomæus,
Aphrodiſæus, Porphyrius& alij
ta de novo cæpitedere ,chartas luſorias i Platonici, & ftultilimi Artephius ac
in alterius eas tenentis {manu , ipſe di- Thebith ; ex recentioribus Pompona
ftans,fic mutabat,ut bis terque alia in eis ) tius Ficinus,Dulcis, & Anton .Mizaldus
figura appareret : in alteræ menſæ parte in Centur , Memorabil . ſed ſuperſti
polita vafa ad ſe alliciebat motò vitritiosè .
tantum fruſtulo : cogicaciones nonnun . Verè & prudenter negarunt Hippo
quam divinabat alienas, ut cum ſparsâ crates, Galenus & quos citabimusinfer.
ſaccari granorum minutorum in men 9.3 . omnes Sanèremacu tetigit Tatia
fam magnâmultitudine , quod quis fibi nus Affyrius; cenſens , ſi quid his cfficia
F 2 tur,
 44 DIS QVISTIONVM MAGICARVM .

tur , id ex conſtituto fieri ,duntaxat quia | Ægyprio , & Thori Græco : tales etiam
dæmones hæc fibi figna conſtituerunt, numerant quatuor Salomonis annu
& quaſdam quaſi tefieras militares , aut los. talia cuncta patet annumeranda pri
pacta conventa , ut hoinines ſolent ver mo generi ſuperſtitiolorum & execra:
borum certas formulas:Moles Maymon bilium ; nee vim ullam habere poflc , niſi
pronunciat, a mendaces& ftultos eſle , à dæmone: quo Doctore & Dedicatore
qui ſoli figuræ , ſoli ſcripturæ , ſolis deni- miſeriea acceperunt : quæ per-ſe vana &
que lineamentis, autvocibus aere fracto inania efle,delicijs & laminis agens, do
natis , tantam mirabilium poteſtatem cuit D.Hieron .e Fatenturetiam ipſimet
adſcribunt, conſentiunt Medici, Thea | Albertus Magnus, & Rogerius Baco
logi , & Iurifperiti noftri, b nus . Eft etiam in fide error, quod unus
2. Notandum ex Conrado Wimpi- dæmon ſit Rex Orienris. Alius Occi
na ,c Magos triplex genus imaginum leù dentis , & præſertim ſuo merito.f
figuraruın habere. Primum eft quibus Tertiam fpeciem genuit axioma quod-
adhibendas docent ſuffumgationes & dam Ptolomai , vultus inferiores cælo ſa-
incantationes , & per quinquaginta qua- biectos vultibuscæleftibus; & hinc intulê.
tuor angelorum nomina exorciſationes re fcorpios omnes terreſtresregi à ſcor
& alia quæ
, perfida ſunt & manifeſtam pio cæleſti , piſciculos omnesHuuiatiles
continent idololatriam . Prin : ò, quia hæc à cæleftibus piſcibus : hoc nugamen
nomina non niſ à dæmonibus potue cum defendunt cum Ptolomæo permulo
suntaccepifle ( quod Cardanus fatetur: i ti.g. Sed ſuperius im ex parte hoc con-
d ) Secundò, quia dicere quòd tales fumi futatum fuit. b nunc addo , fi tam po
gationes honorent Deum , aut Deo pla- tens illa correſpondentia imaginariæ fi-
ceant, eſt error in fide: dicere auté quod | guræ ſuperioris in hanc veram figurams
talibus vti , non ſit dæmones ſacrificio infecorem : curadiungunt ritus quof
honorare : & ideò damnabiliter iSonora - dam ſuperſtitiolos ? v. g. ut fi talem :
Tpeútiv , etiam efterror. Vtrumque defi expectas effectum , in tergo figuræ eum :
nivit. Facultas Theologica Lutetiana.debeas inſcribere, ficontrarium ,in fron .
+
Arcic.10.11 11. te , idğue faciendum aliquando manu
Alterum genus imaginum ,caracteribus dextera ,aliquando lænâ:vigillum modò :
& ſculptuns innititur, barbaris & pere fodiendum capite deorfüm ,modò capi.
grinis , in quibus ſunt novemy caldariz , te ſurſum , & cætera de hoc genere . Vn
& nomina quatuor principum huius į de nihil vereor concludere, cun Gero ..
mundi cardinum , & ter ſeptem nomina ne , & Wimpina , hanc ctiam vltimam
ex Mahumeticis delitijs Arabum de- ! Geciem fupeiftitiofam dámnaran elle.
cerpta : quasilli figuras auctoribus tri- | Fundanturenim hæc omnia in aphorif
baunt Germoni Babylonico . Hermeti moMagico libri impij : qui inſcribirur
AR
a'Dogordubitant.c.27.6 D.Tbo 21.9 96 a 2 4.coner.gent c.1046 10'Ssong ibi Ferrar:Silur
: vorb fupereft , 10.Ciruelus de fuperftir.p.8 M. artinus de drles lob defuperftur.Condroncbuslib.3 de
morb venefic.co.i.Bokelius libr. de pbiltris.c.1 Vairus Anant alss che de juperfos.ca. fra å vis:
dls 16 devariet:cin vita's Hilarimnis,circa med. f Arti Parif 25 g Tercallos Alberous Bacomulg.
:
Mizald .. b fup.3.4.1.
 LIBRI I. CAP . ſv . QVÆST. I.

LABACHTEL TY978 in Septenâ 2 . decerum nonnulla , exltalico lib.Ludou

*bitra-itur,quod qnando Deusnomi . vici Dulcis :qui non utiliexemplo ficheij
ha relus vel perſonis impoluit. fimul cu Salomonis & Hermetis figilla in lucem
borinibus vires & othcia quadam illis edidit, diecérer potiùsin Eccleſia Catho
diſtribuit: & ita characteres ac nomina lica talia obrui lilentijçinere, quam tysk
conftellara ( 13 1:3-agines ſuberta conſtella- pis tàm fplendidè evulgari , Ajunt ergo
fione formata non mate ) habent vim non nugones : Qui gemmam poſſideat, cui
tacione figuræ vel pronunciationis , fed infculprusaries,leo ,vel fagittarius,cunctis
3.tione virtutis ſeu officij illius , quod cum gratum & gratioſum fore: cui vir
Deus ad cale nomével characterein or - go,taurus,capricornus,hunc religionis an .
dinavit ]Hoctorum eſt mendaciuicon plectendæ avidum effici;cuigemini,libra,
fetuin auttabiliédam hanc ſuperſtitio - aquarius, hos amicos fidos , legútenaces
sem . Nomina quidem Deusin ( criptu- f & concordiæ ſtudioſos fore , contra cui
ris impoliit fan&tis quibuſdam myſterij | cancer,ſcorpius,piſces , ijs inferendú amoré
hignificandi cauffa & officio eorum ,quo iniquitatis ,levitaci', mendacij : cui Satur
dikuncturi , conveniencia ; fed iph no - ni character,is glſcens robore ; cui lovis,
min:Duusvini effectivan nullam india amabilis ,fortunarus, ad fummos hono
dir . Ammantibus verò cunctis Adam res provсhendus ; cui Martis , invictus :
Donnndidit , non Deus. cui Solis,opulentus; cui Veneris , conver
; Pur ratio eft de annulis & ſigillis labilis , & omnium comipos votorum :
Afaqueis, quantumvis præferant fpecio- , Idem , cui Cune. Qind multarnulla eſt i
bitmavomina Raphaelis , Machabæo - mago ſtellæ ,cui no peculiaris efficacitas
1'11,Salomonis ,Elizæi,Zachariæ , Con- inhæreat. Mitto ftellas, draconis figura,
ft20.019 : quorundam ſanctorum : qui- lærú facit, & divité;aſtrolabij, fatidicum ;
tuss nurinibus etiam intervenit blat idem ( ude) afiniſichryſolicho inſculpræ
phemia dum hofce lanctos finguine ne Fanæ , inimicos ad paceni , amicos ado
tire Magicis inntiatos, irem quia fig. i diuimpe!lir:cameli,demonescogit , & c.
fum crucis, quo in ſigno vicit ille Mag- bacille 1ib.3.de gemmis à c.6.vfque ad c.ult.
Riis Imp.annumerant ligillis liris dæmo- | Si nugabatur , certècraſsè rider Prælatú
Ducis. illum , vnum ex Ecclefiæ cardinibus : cui
Denique certò tenendam, quando ef- opus, inſcribit: fi feriò , nó habeo ,qui ex
fæus aliquis fequitur ufum characterú, ! cutem , cum ea quæ folius Dei ſunt; in
annalocum ,ligillorum vel imaginum : fundere prophetiain , & religionis ac fi
quòd fieri interdum contendunt: i Iddei amorem, renacitatemque & fimilia ,
focumadzmone fieri, qui coſtitutarum tribuit afinorú & liderum figuris: Non
à ſe nugarum credulitatem conatur , ve ! ne hoc eſt ſuadere , ut relictis bonis arti.
denovomencibusinferere,vel inſertam bus , & ftudijs Ethicis , demergat ſe hu
protnndiùs & ſtabiliùs ir figere. mana curiofitas in barathrum fuperfti
4. Porrò ue nogacitas Hermeris & fitionum , & ficere, lit cuique lit Deissari
milium deprehendatur ,vel ab indoctis, nulus ſeviptus quem dextra gerit ?
F 3 s. cedi
i.Piato : de epub Trallianus / 10 -1.Pbiloſtrat 1b 3 vita Apollon i. Iofephus / 8 antiq.6-2 .
 DISQUISITIONUM MAGICARUM.
5. Sed alia ex parte negotium facel- | quarum etiam vltima fortallis falla eft.
funt Pomponat. & Caietanus. Ille, cùm vix enim ferrum in tantam latitudinem
obijcimus , pentagonos circulos ,& alia quæat extenuari,ut porosú fiat, & aquis
huulinodi ligua aut characteres dunta- | immerlabile .Sed eſto fiat,erit non ratio
xit elle qualitates quaſdam quantitatis: 1 ne figuræ ,ſed ratione quantitatis,quæ rc
ipfam verò quantitatem non elle princi- non differtab ipſa ſubſtantia, ſecundum
pium operativum ; Reſponder, non eſſe fi- multos.quæro enim , quâ figurâ velit el
gurani principium operationis,fed tamé le ferrum ,circulari, quadra, an pentago
ad operationem plurimum conferre: fic na: dicat ,hac vel illa : inferam idem fo
enim deformem materiæ figuram ho- re li alia fit formata lamina ; zquè tenui
minis animo triſtitiam , ſpeciolam verò & lata figura: quod indicium eſt nihil o
eidem gaudium adferre, quod ſine ra- perari figuram ,fi dicat qualibet in figura
tione ab eo dicitur , quia Magici chara- lufficere illam extenſionem & didučtio
éteres, nihil neque pulchritudinis , neque nem ferri; certè farcatur neceſſe eſt, à fi
deformitatis notatu dignæ , aut idonex gura hoc non pendere , non minus enim
ad has paſſiones gignendas,habét.Quod differunt extenſio quantitatis, & figura
cum ipfemet videret Pomponat, tande quantitati extenlæ impreſſa, quàm albe
confugit ad credulitatem ijs utentium . do à ſuperficie parietis dealbati. Secundò
Verùm credulitatis non maior vis eſt, j adfert fundamentum illud tertiæ fpecici
quain inaginationis : de qua videdicta imaginum.quod iam exploſum eſt. Ter
præcedenti capit. tid prætendit auctoritatem D. Tho.qua
Caictav.ut erat acutôingeniô & per- i lilànctus doctor.d.cap.104. concellerit,
acri , ultrò etiam communem fenten- imagines haſce virtutem aliqua de cælo
tiain nónullos lacellit. k . Primòfic ratio- habere,quatenus ſunt imagines, & rem
cinatur : figura , licet non ſit ipſum prin- | conftituunt in ſpecic artificiali.Reſpondeo
cipium operationis, eſt tamen comprin D. Thomam cùm eô capite has fuper
cipium.ergo,ut eſt figura ,habet peculia- Ititiones impugnet , hoc tantum ex per
rena effe um . Antecedens probat, tum fona adverſariorum dixiffe , quafi dicat;
quia ip artificum inſtrumentis efficit fi licet tibi de imaginibus id concederem ,
gura,utilla ſic,velfic operentur : tríquia de characteribus tamen hoc fallum fo .
ferrum latum fuper aquas fertur , quod ret. Quartò ſubdit : videri durum & dif
fi in formam aliam contrahas,demerge- ficile eos omnes damnare , qui talibus
tur.Refpondeo ,figuram eſſe conprincipiú vtuntur imaginibus. Reſpondeo, ſtulco
in motu locali,& operationibus quæ per rum eſſe numerum infinitum ; ideò ſuf
hunc motum fiunt:urt ſuntvariæ diviſio. ficere quod re verâ res fitmala ,& ſuper
nes continuiper dolabrú ,per malleum , fticiola. Hactenus fufficiant dicta : plu
per afciam ,per ſerram : non verò in ope- ra ſuppeditant, qui ex profeſo de hac
fationibus , quæ fiunt per alterationem : re .
neque id probant eius .confirmationes
QVÆ
k 2.2.9.95 a 2. 1 Largiur 34.Meland.c.7.fol.72. Ananias al. CardosL16.16 74
ist. & 2.18 de fubtilisus.Cirkelus fup . Bep .Segaus i.de verofiudio Cbrilliawa.s .
 LIBRI I. CAP . IV . QVÆST. II . 47

octimeſtris partus minimè vitalis, fi non .

CAPVT II. aliquid momenti numerus habet: Quo
ad partum octimeſtrem , id contingit,
dn numeris arithmeticis aut muſicis magica i quia femen humanum multiplex eft.
: vis plla infit ? quoddam perficit fætum feptimo men
ſe , & tunc fætuspolt festum menfum
Atres Orthodoxi paffim de nu- j conatur exire : quod fi non reperit ma
:D gnam refiftentiam , tunc validus exit &
lofophantur: ijdem tamen dumtaxat , in robuſtus ; ſi verò reperit , continua illa
menſis pugna debilitatur, & octavô
hac proportione & connexione nume
iali, Rationalem quandam vim folum , menſe debilis atque invalidus admodü
& cum illa divina quædam myſteria có- prodit in lucem . Aliud femen perficit
templabantur, nec vllam vim Natura - færum nono tantùm menſe , & tunc
lem ,vel Magicam ,numeris ipſis , quâ ta fætus ante hunc menfem non conatur
les,tribuebant. Pythagoræiverò & Pla- exire, ſoletque adeò robuſtus eſſe, ut im
zonici, pucidè ſuperſtitiofi in hac re fue- | pedimenta cuncta contraria , vel ei non
funt
reſiſtant; vel per reſiſtentiam , quando
2.Concl.Numerus ; qua numerus eft, mater uterum fert diutiùs ; non admo
xullam neque naturalem ,neque ſupernatura- dum debilitetur. Vide Hippocratem lib.
km vim operandi continet. ] Hanc qui ne. de oftimeſtripartu , quem tutiùs hac in re
gat ,philoſophum negat Andr.Lauren- ſequeris, quàm Academicos ad nume
tius! 8.hift Anatom.q.10 . & probat op rorum vim ſuperſtitiosè confugientes,
time Leonard.VåirusI.2.de faſcino c.it: quorum dicta invenies in opere erudi
& Catholici cæteri,ad unum, cöcedunt: to Fabij Paulini lib 6.Hebdomad.c.4.Hip
præſertim ,quotquot numerum , nihil pocratem ſecutus idem refpondit Andr.
reale elle à rebus numeratis diſtinctum Laurentiuslib.8.hiſt.Anacom.cap .9. & :
contendunt.quid enim operetur, quod 7.30 . Annorum climactericorum ratio,
ipſum ſolummodò imaginarium eſt ? ut & Criticoruin dierun ", potiflimun
fed & ab illis concedenda concluſio,qui pendet ab humorum & complexionis,
volunt eſſe aliquid reale rcbus numera quæ in hominibus ſunt , ratione ac pe
tis fuperadditum fatentur enim , nume: riodo quadam natural : - Nam ad muſi-
fum eſſe quantitatem : quantitas verò corum numerorum vim confugientes :
per fe noneſt operativa, nifi fortè motus Pythagoræos, & ad Arithmeticos cal
localıs,de quo nunc non agitur. Deniq; culos reducentes alios , aut aſtrologorü
quæcumquede figura diximus, eadem planetarias nugas provocantes Aftrolo
in numerislocum obtinent. Numerus gos accuratè refutat And Laurentius lo ·
cnim clt quantitas diſcreta,cuius,quàm 3.de criſibus , uſquead cap . 8. Fracaſo
2
continua, non poteft effemaior effica- rium ,quil.de caufis criticorum dieruin
citas.
omnia retulit ad motum humoris nico
3. Curigitur(dicat aliquis) annus cli- lancholici,refellit idem c.9 . & 10 . & po .
mactericus hominiſolec elle lethalis ,& ftça candem cap, 13. fuam - ſententiam
propo
 DISQUISITIONVM MAGICARVM

proponit , cauſas elle duas , materialem tempus, quo motusfuos darifes perficit.Tema
& chicientem . Materialem efle quemli- pus illud ſola experientia ( quam ſolamHip
bet humorem noxium quantitate vell pocrates fecurus , ut docuit idem c.sl. )
qualitate peccantem . Efficientem effe Septimo die ,decimoquarto, vigeſimo , perfe
duplicem ,univerſalem & particularem . Atas & falutarescriſes fæpè contingere: Sunt
Vniverſalem & remotam eſſe cælum , ! igitur præfixi illi dies. à natura ordinati,
cujus vires ferè omnes.Luna excipiat, & 4. Cur autem ſeprerarium porius, quàns
nobis communicet. Particularé & pro- alium numerum , fibi pro delicijs elegerit na
pinquam eſſe ipfam naturam , quáHip- tura : Fatetur id altioris effe contempla
pocrates vocat calorem infitum , Gale- tionis, & Theologicam reddit rationé.
nus facultatem corpus diſpenſantem , Hoc ideo factum ,quia rerum omnium Parens
alij temperiem ſivè ſpiritum vocát: quæ & Creator Deus eam Natura legem impo
fic motiones fuas ſtatis circuitibus per- fuit Nam & diei ſeptimobenedixit Deus ,
ficit, quaſi rationeuteretur : quòd fi ali eum filijs Ifrael , tanquam celebratiſsi
quando errat , id à materiæ vitio proce- , mum commendavit, & feptimodie poft abſo
dit , eam contumacia ſua vincentis. Ita- | lutam univerfi.iftius, quod oculis cernimis,
que quod cardior vel celerior fit criſis , creationem , quievit ab operibus ſuis. Natu
id parrim materiæ , partim efficienti ram ergò cuiuſque particularem criſes
caulæ tribuendum. Si enim humor fit, feptimo quoque die perfe & as moliri ,
temperamento calidus fubftantia tenuis, nec eas aliô unquam aggredi die, niſi aut
& qualitate benignus, facilius à nanura impedita aut laceflita fucrit; & ided
doinari , celerius coqui, & excern : Si propterhuiuſmodiimpedimenta , non
craffus,frigidus& contumax difficilius, nunquam intercedentibus diebus leu
kem à validiore natura , citiùs à debilio- i inter calaribuscriſes funt (de quo idema
retardiùs caqui. Quòd autem nunc pa : egit lib.2 . cap.13. & hoc lib . 3. cap 15 .
ci ,nunc impari die contingat criſis, id à | Particularem denique hanc cauſam ab
fola materiali cauſa provenire , nempè ¡ illauniverſaliefficiente,nempècælimo
peculiari humoris cuiuſque motu ; bile tu, iuvari ; ut fialiquando accidat luna
tertio quoq; diemoveri, pituitam quo- | feptimanascuni ſeptenarijs morbis con.
tidie, niclancholicum humorem quarto , currere, criſis indè meritò felicior facia
die, Ergò bilioſos morbos omnes impa- liorque fpexetur & hactenus tantum à
ribus iudicaridiebus , cæteros quotidiè | Galeno in lib. de diebus decretorijs A
.ex paribus:qnia ijklein diebus morbiiu- | Prologosiuvari,de quibus egerat Laur
dicandi,quibusmoventur. Huius quo rentius d.lib.3. cap. 7. & 3.Cur.denique
tidiani, tertiani, & quartanimotuscs quilibct leptenarius fuum habeat indi.
ſam non ininus occultam eſſe , quam cem ,nempè quaternarium , cauſam elle
magnetis aut chatarticorum limt pro- commucé phyſicis & arithmeticis axio
prietates .Quod denique reprenarijs tan ma , partes de ſuis proximis totis iudica
tum perfectæ & falutares criſes perfi- re , vt cum architectus ex fundamento
ciantur,id torum efficienti caufæ tribué - parietes , ex parietibus tectum futurum ,
dum . Natura ( inquit ) definitum fibielegir totamque domum colligit. Sepienarij
partes
 LIBRI I. CAP . IV . QVÆST . 11. +7
partesinquasproximè reſoluitur duas ternariis ſua quoque non fit perfe & io.
elle:quatuor (cilicet, & tria: Sed propio Dicunt etiam Pfal. 1o . In Domino confido,
quiorel quaternarius, indicabit ergò telicem eſſe , quia denarius numerus eft
quartusſeptimum : & vndecimus , qui bonus : & quia centenarius ex decies de
fecunda leptimanæ quartus eſt , deci cern conſtatur, ideò adhuc feliciorem
mumquartum ;& decimus ſeptimus, qui elle centeſimum Pfalmum ,Miſericordia,
tertiæ leptimana quartuseſt, vigefimú. & iudicium . Refelluntur,quia denarius,
Quinetiam quartus dies ſeptimanæ me aut centenarius, quatenus numeriſunt,
diuselt, parique cum extremis iungitur bonitatem realein nullam habent. Nam
ſocietate,vndè fit,ut fi primus dies mor, nec phyſicam , nec ethicam bonitatem
bum diſcutere aggrediatur , ei finem habent, ſed artificioſam tantùm abima
quartus imponat:Siprimus nihil center, ginatione numerantis procedenté, quæ
ſed quartus morbum indicare aggre. non obtinet ullam in corpora , ſeù res
diatur , ſeptimus finem imponar. ] quæ numerantur,efficacitatem . Deinde
Hactenus ille Regis Chriftianillimi me in Hebræo fonte alius ordo Pfalmorú,
dicus, quàm in verſione Latina: ergo qui pral
Ex dictis ſequitur, liquos Pentaphylti mus felix eft fecundum verſionem Lati
herbaeffectushabeat,non ipfi quinario, nam , infelix erit fecundum fontem He,
fed fubftantiæ foliorum ,tribuendos.Su- bræum , quod eſt dictu abſurdiſimum ;
perſtitiolum autem eſſe , quod vnum e vel, dicenti.Hebraicè unus erit felix , &
uus folium ephemeram , tria tertianam, dicenti Latinè alius : quod æquè ridicu
quatuor quartanam fanent , item quod lum ,Meritò igitur hos numerarios pſal
belietropij grana tria tertianæ , quatuor miſticos damnat Ciruelus Daronenſis
quarranæ proſint; item alia huiuſmodi | p.3.de fuperftitionib.c.6.in fine.
in medicinis per ligamenta ſervari ma 6.Cæterum fraus & dolus Magorum
lo exemploſolicis:tale quoque fuerit ar numerariorum ex eo quoq; deprehen
bitrari pilulas ſeù catapotia impari nu- i ditur , quòd Archimagus, ex Proclo tra
merô plus prodeffe, quam pari , licet æ didit : non agere ipſos denumero ſenſili
quali præbeantur quantitate.Muſici nu- & materiali, ſed de formali (ut vocant)
meri vi magna pollent, non ut numeri, i & rationali . Etenim ratio formalis nu
ſed uttonorum varietate , & loni mo meri nihil eſt aliud quàm illud ipſum,
dulamine fuaviter animum afficientes : quò plura individua, plura funt & abu
qua de re mox plura. Sequitur etiain ex nitate recedunt , quod ſivè fit pura nega
dictis vanos elle ac fuperftitiolos, qui tio , ſivè quid poſitivum ,certè nihilad o
vim aliquam ineſſe volunt certis pſal perandum efficax individuis adiúgit.Ni.
mis : eò quod certo numerô Gint collo- i mirum nebulones , ſub hac voce forma
cati,& coscredunt efficaces,utproſperè | lis numeri, aliquid oceulunt, quod ad
capra legenti ſuccedant, vel ut gravibus , ipſam dæmonis ex pacto operationem
periculis liberentur,utPfal. 1. Beatus vir: | pertincat. Confirmatur hæc coniectura
quia unitas eſtquid perfectum ,quaſi ve yehementer , quia priſci hæretici,qui nu
cò ſeptcnarijs & fenarijs, & quinarijs, & meris multum tribuerunt , de magia
G ijdem
 DISQUISITIONVM
rjdem convicti non ſemel fuerunt. De
Ballıdianis id Irenæus prodit a poſt que
cæteri b . idem de Marco conſtat vetu
ftiſsimo illo hæretico , & de Gnoſticis
omnibus. d .
7. Cautè igitur legenda.quæ , de effi
cacia imparis numeri,majore, quàm pa
ris , congerit, nec fatis digerit , Petrus
Gregorius in Syntaxi artis mirabilis : e
qui,quod eam ſententiam tribuit ortho
doxis patribus D. Hieronymo & Cy
priano , magnam illis injuriam facit.cú
que loca corum nulla citet,meritò vani
tatis in ea re arguitur , dum quod Patres
de imparis numeri myſterijs , ( quod u-
nitas, & Trinitas in facrofancta cernan
tur Trinitate ) & præftantiâ differunt: | & Auuijs.
hoc ille , ad neſcio quam vim phyficam ,,
cum Agrippa Mago & hæretico , quem
patribus teftem adiungit,ne quid dicam
graviùs , inc onſideratè ret ulit : Vid e D.
Hieron apolog. pro libris contra Lov i- Ven tos addit Horatius .
nranum fub finem , & deprehendes me
ritò hæc à medicis ; & ab Hieronymo,
Qrigenem , Tertullianum , Cyprianum
que citari. quibus hoc Petrus Gregor.
impegit .
&. Videndum etiam ne quid vanæ fu-
perfticionis haurias ex libro Fabij Pauli-
nidenumero Septenario:nam quæ ille,non
tàm ex ſua ,quàm Platonicorum ſenten-
tia, plurima serulit, ea Catholicæ Theo
logiæ parum ſunt conſentanea , ut quod
illimulieis numeris Magicam vim fatis
apertè cribuerunt :) Nam quæ de vi mu
fices commenti poetæ , illa Platonici in
Numerorum , quà numeri , virtutcm
tranftulerunt. Seripferant de Orphei
muſica; illam dæmonibus brucis , faxis,
ab1618.6.Termui,depraf.c.46 Epipbm .harefinat whiij c. Iromans liv.aiz. d . bremeno
lib,26.17.elib, is, 6,50.
MAGICARVM
arboribus imperaſſe. Sic enim Ovidius
de arboribus;
- qua poftquam parte reſedit 5
Dis genitus vates, & fila fonantia monit :
Vmbra loco venit; nox Chaonis abfuit are
bor .
Non nemus Eliadum non frondibus eſcu-
lus altis,
Nec tilia molles, nec fagus & innuba lau
XUS .
Vos quoque flexibiles 'hederæ veniftis, du
una.
Pampinea vites , & ami& a vitibus vlmi , !
Gr. (
Metamorph. libr. 10. & Seneca Herc.
Fur.addit de dæmonibus, feris , & faxis,
Qua filvas ,& aquas, ſaxaque traxer 4to .
Arsa que prabuerat fluminibus moras :
Ad cuius fanitum conftiterant fer& ,.
Mul cet non ſolitis vocibus inferos ..
Vnde rocalem temerè inſecut&
Orphea filua :.
Arto.materna rapidos inorantem ..
Fluminum lapſus, cclereſque ventos ..
De manibus , & dæmonibus idem trab
didêre Virgilius 4.Georg. & 6 . Æneid .
Ovid ,Seneca, Horatius,Propertius , &
hæcbreviter complexus Manilius , ad
finxit de lideribus.
At lyra didu &tis. per column cornibus inter :
Sidera confpicitur , qua:quondam ceperat.
Orpheus.
Omne quod attigerat cantu ; Manefque per :
ipfos
Fecit iter.domuitq ;infernas carmine leges ..
Huic fimilis bonos , {imiliſque potentia
сам[« ..
Tunc
 LIBRI I. CAP , IV. QVÆST. 11. 5
Tunt filuas,& ſaxa trabens , nunc fidera | phine , ad Megarcoles vel Thebanos
ducit muros argumentantur , non allentior .
m
Et rapir immerſe mundi revolu bilis or capi carmine fera potuit , faxa non po
bein. tuere. Nihilominus cenſet vir ille do

Ecceutyimmuſici numeri porrigantin aus, diſputandiſaltem (ut ait )gratiâ o 1

aquam ,acrem ,terram ,cælum , lidera , &
ftendi poſle , hanc attractionem folua
inferos. Sed & illud invenio apud Pli rum & faxorum veram fuiſſe : Sed po

nium de cantú ; Figlinarum opera multi ftea fol. 184. proteſtatur, fe quæ ad pro
sumpi credunt tali modo, & de ſerpentibus bandum affert omnia ex Platonicorum
contrabi Muſarum cantu,etiam in nocturna lolummodò mente afferere; nec aſſen
quiere , libr.28.6.12. tiri, nifi quatenus cum lacrofan & æ Esc
10.Cuiusrei,quamuis noſter amicus, cleſiæ ſanctionibus conſentiunt.Prude
de relitteraria , ut qui optimè meritus, ter hoc & cautè , fibi: melius etiam alijs
credat rationem non quærendam , fed caviſſet, li poſtquam poetarum illa &
cíle anilem quadam veterum opinione: Platonicorum deliria, tam diligenter &
tamen, quia de ferpentumincantatione callidè aliquot capitibus propofuerat;
nonnulla in S. S. mentio eft , ut oftendam cenſuram ſingulis feù antidotum ex Ca.
lib.feq.videtur ratio diligenter inveſtigã tholicæ Theologiæ apotheca appofuif
da. In primis arbitror , diſtinguendum let, ne phaleratis illis dictisminus erudi
inter modos muſicos, & fufurros magi- ti decipiantur.Non fecit illc, quarè non
cos , feù mala carmina : his nullam vim nullum precium operæ futurum , lico
ineſſenaturalem , fed dæmonem ex pa- ner præſtare quod ab inſtituto noſtro
do ſerpentes foporare, vrnasdiffringe- minimè alienum arbitror : ftridim ta
16,& quæ talia,facere:illis vim phyficam men & indicando , quid in cius argu
inelle .Vtverò intelligamus,quæ & quá mentis lectori cavendum .
ta infit , rurſus diſtinguendum inter ca , 1. Primum cap.s. citát poetas , & quos
quæ ſenſu prædita & quæ ſenſus exper- citavi ſcriptores Ethnicos ; quibus qua
cia , nam nibil dubito animalia ſenſu au tenus credendum ,non repeto. Nec Ni
ditus prædita,muſicismodis capi poffe, colai Vicētinimuſiciverba pertinent ad
& eatenus admiferim ,quæ de miris mu fabuloſa illa de Amphione & Orpheo;
lices effe & ibus adferant prædi& i poe- ſed ad veros effe &tus , quos veteres me
tæ ,& ,ut ipfe ait, ſenilem recitansfabulam . morârunt ; nec Steuehus Eugubinus in
Martianus Capellali.de Muſica .Nã quod | Pfal.67.initiô aliud adfert , quam nudí
Fabius Paulinus ea volt ulteriùs obrine. fabulæ Threiciæ commemorationem .
re non credo:Sed in ijs, quæ ad animan . Hæc quo ad auctoritates ab co citatas
tia zurita pertinent,veriſimilia fatcor; ut i fufficient. cap. 6. & 7. modos proponit
& in Euſebijverbis de laudibusConſtanti- omnino ſeptem , quibus hæc inira Or
mi i que verò ad inſenſibilia , reijcula & pheus facere potuerit; quos priuſquama
ridicula puto ,& de faxis & filuis, & c . Et i diſcutiamus , illud mihiſpero neminema
ideò argumento Plutarchi in Sympos. & fore , qui non concedat : non qui pro
Soliņia . 7. Polibit. quo ab Arionis del- | bat fieripotuiſſe , eum continuò id fa
G 2 Gum
 Ś2 DISQVISITIONVM MAGICARVM
ADA
& um evincere , quid ; qui ſe demonftra- | antur, & fuperiora corpora in hæc infe
turum id pollicitus, neprobabiliter qui- riora vires ſuas infundant:cogor repete
dem ( aut fallor magnoperè ) id fieri pof- te nonnulla ex c.3.9.1. & leviter iterum
ſe probauit, niſi ultimâ ratione, qua ad | delibare. fateor cælorum orbes & aſtra
mulices vim nihil omninò facit. nonnihil influere virium in res inferio .

12. Et principio fundamentum locat res ; ſed non quidvis promiſcuè cuiuis,
omnium inodorum , quod eſt huiuſmo. | verùm pro natura ſubſtantiæ live ellen
di.movetur cælum harmonia, & potiſsimum tiæ cuiuſque rei,aptè & diverfimodè, &
ipfi planeta. quid li cum Ariſtotelé id ne præterea pro diſpoſitione quoque qua
gem ? nonne delebitur tota ædificij deli- litatum . & conditione , fingulorum in
neatio : again benignitis. eſto. quid tum ? dividuorum . Sicenim , nonadamas,ſed
i hæc Harmonia ( ipſo Proclô & Platoni- magnes convertitur ; non ad Orientis
cis alijs teſtantibus) non eft fenfu corpo viciniora ſigna,ſed ad Arcon . Sicyno
reo perceptibilis , ſed animô tantùin ac lura infuit in magnetem quia inferior,
mente; cuius qui ſaxa & arbores exper . cur non in ferrum , plumbum , aut alios
tes eſſe neget , caures ipſe ſit profe& ò & lapides ? Deindè multò præſtantioriseſt
caudex.Deindè ,ait, inferiora omnia fubie- efficaciæ , vim attrahenditribuere alteri:
da eſſe planetis , & à ſtellisvim accipere, i quam ipſum illud attrahere ad ſe. verbi
quod , quia nimis indefinitè , & univer- gratia , efficaciore inAuxu indigeret cy .
Sim dictum , certè negamus. probat ex . noſurajad dandum magneti v im ferrum
perimentô forum & herbarum ;quæ ad ; alliciendi , quàm adattrahendum ipſum
lunæ incrementa & ſolis converſiones magnetem .Nec ſequitur, magnes attra
mutantur, moventur, creſcunt, marcel- hit ferrum , & magnes attrahitur à cyno .
cunt ; anin alium quoque quæ liderum ſara :ergò magnes vim ferrum attrahen
naturas ſequuntur; & lapidum ,quorum diaccepitinfluxu cynoſuræ. Quæ poteſt
cadem lex eſt, ut Heliotropij, qui ſolem eſſe tanta visefficaciæ fiderum , ut in res
imitacur,Selenitis qui lunam , Helioſeli- ; adeò differétes ſpecie ac genere ; ventos,
ni qui utrunque lidus, magnetis quicy- Auuios, montes,Glvas , laxa , dæmones;
noluræ . Quæ tamen omnia dicimus ad inulicum ſonum faciant efficaciter hæc
quaſdam qualitates, ijs rebus infitas,re omnia imperio quôdam operanter quô
ferenda , nam fi non pendet hoc à pecu- pactó idem ſonus unius cytharæ tàm di
liarinatura lapidum ; animalium , fruti- | verſa potuit attraherer fruftrâ confu .
cum horum ,lihoc totum oritur à ſubie- i gias ad ſympathias & antipathias : nam
& ione illa inferiorum corporum ad ſtel hæ non deAuunt ex fideribus , non
las ; cur non cæteræ herbæ, animalia , la - defluuntur ab orbibus cæleftibus
pides idem perpetiuntur z ſed pergit, & | ſed ipfas rerum differentias & fpe
admirandos ſýrapathiæ & antipathiæ cificas formas conſequuntur. At quæ de
memorat effe &tus , & contendit eos indè. peculiari illo charactere aftrorum Pla
naſci,quòd omnes res naturales à Itella- | tonici iactitant ;ea Theologi ( hoc eft
rum radiis illis dictis, peculiari chara- Philoſophi Chriſtiani ) ut commentitia ,
dere virtutis carum participe inſigni- 1 & de ſuperſtitione vehementer fufpe
éta ,
 LIBRI 1. CAP . Iv. QVÆST. 11.

&a iampridem exploſerunt. Nos ergo mæum Philoponus libro primo de anima
iubeamus illa valere ,quia Catholici lu & alij , & multis. Paulinus capite fexto ni.
mus , quia ſuperſtitionem deteftamur. titur probare ; vivunt animâ propriâ , nó
Quæ addit, maioris momenti non funt. communi; & propriâ , quali vivæ ſunt
non lendi
Necenim naturalisMagia , cum vult fum- arbores,vegatante dumtaxat ,
misinfimaineſſe , & inimis latere ſumma, tivâ. nec aliud vel Hippocratis lib. de nå
tam confuſum chaos voluit induccre , ut tura pueri, vel Platini 4. Ennead. 4. argu
cun &tis imis omnia fumma & cuncta i- mentis probatur. Quale verò illud, & an
ma ſummis omnibus velt inelle ; ſed | Ecclefiæ tolerandum ?ſtellas viſu & ratio
quçdam quibuſdam :ncmpè ijs, quorum ne preditas , quod dicitur fol.198. cuius
formæ ſpecificæ idoncæ ſunt , ad ſum - dogmatis fallitas erronea do & illimè ab
moruminfluxus recipiendos : quæ con- Eſpencæo libr.de animatione cælorum antè
ditio inſenſilibus iſtis deeft . Vnus eft ac multos annos fuit demonſtrata . At lapi
folus Deus; in quo uno cætera omnia desparij variè à ftellarum radijs moventur:
excellenti quâdam eminentique ſunt utſelenites,qui non ſolùm figura & colo
dignitate: iple ſoluseſt harmonia ſui, & ribus lunam imitatur , ſed etiam mota :
univerG: & hoc ſenſu ſolummodò verú illam enim uſque ſubſequitur , vel po
eſt,águavia,vGUTEXELV TÔ Tôv, harmoniam tiùs cum illa circumfertur utmagnes, qui
univerſa continere: quia videlicet Deus vim quoque motum alijs tradendi, & in
omnia in numero,pondere ,& menſura alios transferendi accepit ; ut pantaura,
dilpofuit.Quod ulteriùsAnton. Mizal- lapis ab Apollonio inuentus , qui cæte.
dus retenderitlib. de harmonia cæli& ter- ros ipſc lapides trahitzut androdamas,qui
12,fa & um ab co ,nec piè,ncc philoſophi- argentum ,æs, & ferrum ; ut lapis ille Cy
cè. Quod Macrobius afferit, Muſica capi zici fugitivus ,quem Argonautæ pro an:
omne quod virit: id fi de muſica ſoni cor chora vſ ibi reliquerant, & Cyzicæni è
porci & vcri loquimur: non nil de illis Pricanæo læpè profugum plumbo fixe
creaturis verum eft, quæ fenfu auditus runt : utautomata varia Boetij & alio.
verè prædica lunt: fi de muſica capias rum ,quæ motum hunc acceperea radijs
metaphorica vel imaginaria aut ſpecu- liderum ,feſe in loca & corpora iſta infe
lativa illa,quæ in nuda quadam propor- riora penetrantium , & in ea agentium
tione quantitativa polita eſt ; nihil ad ficut etiam obiecta imago in ſpeculare vi
Dionylium ,quod aiunt:nam ſaxa, & fil- trum , & paries in vocem reflectendam , &
vascalis muſica , non niſi imaginariè & ; ignis in fulphur atque eſcam . Hæc ille:
metaphoricè duxerit. Mundi anima qua- quæ me à ſententia nequeunt dimovere.
dam A, nimati do vivere quacumque in mun Nam ſine neceſſitate ulla hi radij conſti

dofunt,eftmerum figmentum gentilium i tuuntur, quosaliàsrefutavimus . Auto

philoſophorum in Theologorum ſcho mata illa ,cùm fint artificiofa ,ab artificio
lis iampridem damnatum :cùm nulla ſit humano per certa quædam inſtrumenta
mundianimaſegregata à formis ſubſta- mathematicis fulta proportionibus,ten
tralibus rerum fingularum . Si faxa viva diculis ,rorulis ,& c.vim acceperunt,non
funt, ut voluere poſt- Thaletem & Ti- aftellis,& ab intrinſeco,non extrinfecus
G3 patie
ga DISQYISITIONVM MAGICARVM
patiebantur, & movebantur, utcernere | litate ad certos effe &tus idonca reperiri.
eft in illo B.Franciſco , & alijs nonnullis, & quæ calia, illa quovis tempore vim il
quæ fereniffimus Archidux Auftriæ ,dux | lam apta nata funtexercere, nec opus eſt
Seyriæ ,Carinthiæ ,fec. Ferdinandus Ca- | expectare, dum iſtud vel illud áftrum
rol F. Ferdinandi N. majoribus ſuis rc dominetur.
ligionis zelo & virtute,digniſſimus,pof. Vanitas commenti huius Platonici

Tidet.lgris agitin ſulphur & in eſcam , nó | adhuc clariùs eluceſcit, fi modum ip

in alia, quia alia carent diſpoſitionibus fum , quem ex refutatishiſceargumen
ad fubitat inflammationem requiſitis. tis cliciunt,preſsiùs conſideres:hunc ita
Specula reddunt imagines ſola ſuperfi- exprellum habes. fol.centefimo nonagefimo.
ciei politura diaphana, & ſplendida x- feptimo. Quemadmodum ex cerța herba
qualitate percongruam incruſtationem rum ego vaporum commiſtione compoſi
terininata. Eche folâ vocis reperculfione rione, per artem medicam aſtronomicamque
reſultat: & hæc omnia promiſcuè obci- confe&ta , conflatur communis quadam forma
Dent , quôvis planetâ , aut ſidere domi- velut harmonia , fiderum muneribus & quafi
nante. Quod & in magnete, androda- įdote ornata ; vr in theriaca , qua mirificam
mante , pantaura , & alijs lapidibusde- babere vim exiftimatur , adverſus adventan
prehendas. Vndè patet nó â cælefti cor tem ſenectutem atque venenum , tribus in ea
pore, fed à propria ( quod cogor læpiùs i pariter conſentientibus virtutibus, cæleftifci
repetere, quia adverſarij eadem ſæpius licet,perartificium oportuna admixtionis ac
inculcant )forma & ſpecie hanc vim hifcerfita ; altera item cælefti, fed partibus eius
ce gemmis inditam cælô nihil largien- i naturaliter infita ;tertia demum elementari.
te , præter communem ſuum & ordina- Sic ex tonis , primo quidem ad fiderum nor
rium inAuxum : atque ita ſelenites pro ! mam dele&tis, deindead eorummet exemplar
pter occultam aliquam qualitatem , à convenientiam inter ſe compofitis, commu
{ pecifica differentia eiusmanantem , ad- nis quaſi quadam barmonia forma colligitur
mirandas illas mutationes colorum & din ea cæleftis etiam vis ſuboritur :cæleſtiil
motus edit;cò quod qualitas illa lunari- la buic fimiliter temperata reſpondenti har
bus qualitatibus amicâ quâdam naturæ monia,qua virtus cælitùs devocata pofsit ani
ſimilitudine, & ( vtfic loquar ) amoris mos fle&tere ,delinire, ad iram impellere , co-.
phyfici vinculô , colligetur. Nec mirum bibereque. ]
nos has qualitates explicare non poſſe; In quibus verbis congeriem quanda
quia ipfi fontes earum , nempè differen. videofallarum ſuppoſitionum . I. Quod
ciu ſpecificæ , nos latent. Ponendas ta- per aſtrologicas obſervationes vule the
men differentia ſpecifica convincit. Ná riacam & cætera medicaméta componi
diverfa fpecies diverſas diſpoſitiones admiſceri , quæro quo tempore phar
naturales requirit : & medicis experi- | macopæo ficaftrorum ilte licus confide
mento compertum cft, quædam ſe totis, tandus, an herbarum legendarum , an
hoc differentiæ ſpecificæ ſeu formz ra miſcendarum , an vtroquer fi vtroque ,
tione; quædam nou nifi vnâ aliquâ qua- | annus Platonicus ille magnus elt cxipe
dar
 LIBRI I. CAP . IV . QVÆST. II. sos

& andus , & incerca virtus herbarum c- cationibus , quæ lideribusjiſdem ſudeo
marceſcer. Si legendarum ; atquiquan- cxponere .
do miſcebuntur , fors erit influxus con Tertia eft regula , animadvertere fitus
trarias:G mifcendaru rinon vno die, fed | aſpectulgue ſtellarum quotidianos , &
fæpè multis hæc commiftio fit , deindè ſub his explorare ad quales potiffimum
qui fieriporeſt , ut cum tanta fit diverfi . fermoncs, cantus, motus, talous, mores,
tas,immò & contrariæ quandoque qua- j actus incitari homines, & res fingulæ ad
litates herbarum miſcendarum ,onus& quos effectus foleant;ot fimilia pro viri
idem cæliinfluxus, uno tempore , idem li in cantibus adhibeat, & imitetur ccelo
tribuat ſingulis, quod fing arequirunt, fimili placituris ſimilemque ſuſcepturis
& quod conveniat univerlis? Item com influxum :Hactenùs illi :quæ omnia nos ,
muni : illa forma eft chymæra tantum ut futilia & magiæ vetitæ quædam tego
Platonica , & quoddam ens rationis , mina & involucra,reijcimus,cap.3,quaft.
nuſquam ſubliſtens, vel exiſtens ,utet- 1.cap.4.quaft.1 & ,quoad verba illa ligni
iam prima illis viscæleftis dependens ficantiareijciemusmox feq.quæſtionc.
certa dicroin , & menfum , & annorum Prima regula illis fallis fundamentis in
obſervationc ſuperſtitiola. Hanc deni nitur, & obſervationem exigit , cui adi
que vim volunt commiſccci vircuti pri- piſcendæ nullius hominis vita, ſed nec
mecælo devocata ( nonae videris , le- cornicis ſæcula, fufficiant , quæ ctiam eſt
dor,tibi audire ricus magicos Numæ de in le incertiſlima. Secunda non eſt ex
louc Elicio, & fimilibus: )ſed pergunt; pers erroris & hærefis, cenfentium aſtra
ad devocádum autem, elfe nec effecog hominibus dominars de qua dilleremus.
nitionem convenientiæ conorum cum ( Deo dante )* libr.z. difputationum contra
regulis ; ad hanc cognitionem reſte Fici divinationem aſtrologicam. Tertia , quoad
Do, tres regulas aſtronomos præſcribe. res fenſus expertes , cantu autvoce mo
se . Primseft, indagare , quas in le vires vendas , uc docui , ridicula & indigna
habeat, & quos effectus ex fe producat ; philoſophis eſtcenſenda.
quælibet ftella,lidus,& aſpectus; & quæ 13. Cum ergô talia fint Platonicorum
horum quodque ferat, & quas auferat: fundamenta non obſcurum eſt aliquid
& in ſonis atque verborum fignificatio- videntibus , quam ſolidè & prudenter
nibus hæc cuncta inſerenda ; reijcercarenz inædificencur ſepté illimodi,qui
oportere quæ auferant , & ca muficumbus cap.7.afferit ,Orpheum verè & re ip
deteftari, probare verò , quæ ferant. Se La faxa, & Gluas,trahere cúanimantibus
eunda eftconfiderare quæ ftella ,cuiloco, adcytharæ modulos potuille: Sed qui
vel rei, vcl homini maximè dominetur; iſti modi: Primus eſt,id fieri potuiſſe viip
& obfervare qualibus paflim fonis atq ; i sâmuſices cælorum , ut dixi, influxum
cantibus illihomines utantur, & ex quo cliciente, deducente ,attrahenre.] Hic
genere harmoniæ quælibet ex narura modus nititur duabus falfis hypotheli
Les Sit conſiruca ( id eft, quâ proportio- i bas : ſcilicet eſſe quandam mundi ani
& quomodo. ) uriple fimiles quaf- mam , harmonicis numeris compoſtam ,
dam mulicus adhibcat, una cum fignifi- res fingulas pervadentem ; quæ muſico
concear
 ONUM M
56 DISQUISITI MAGICARU ..

concentu delectetur , item cælum & fi- 1 à fol.210. ſed miſcet vera falſis, comper
dera eſte animata anima rationis com ta incompertis: ijs quæ in SS. legimus,
pore, & quæ ira cócitetur, & voce ſono- quæ apud poetasleguntur: & quæ divi
ra demulceatur. Quæcuncta à Theolo- j nô facta miraculô , ijs quæ natural vi
gis improbari, ipfemet Paulinus fatetur. perficiuntur. Quid enim cum natura
Secunduseſt, hac virtute præditum efle commune robori Samſonis ? aut quæ
cancum , non ſoni çantùm ratione, led ex | virtus illa naturalis comæ vel capillisin
occulta quoque vi verborum , quâ ce litar nec ulla vi naturali Franciæ Reges
leltem illam vim detrahi de ſuperna ſede ſtrumam ſanantcontactu :necaſina Ba
poſle cenſent ; & confirmant prodigij | laam loquen pec campanaVilillæ , nec
plenis verborum alijs effectibus, quæ piſciculi cænobijMauriciani , inter na
omnia prudenter Paulinus ex Theolo turæ admiranda debuerunt numerari:
gorum præſcripto ad dæmonum fraue nec veriſimileelt Orpheo viin illam at
des referenda non diffitetur fol. 204 tractivam lapidum ac ſilvarum à natura
206.Tertius eſt dependens ex illa aſtrolo- dacam . Nam exemplorum ,quæ phyſica
gica obſervatione,cuiPtolomæus & Al. ratione conſtant, & ab eo referuntur o
bumazar, & fimiles plurimum tribuêre: mnia fic vim exſerunt in unius tantum
hunc quoque Paulinus fol. 207. Magicæ (peciei materiain , ut in alterius nihil tale
annumerat; addere debuit , illicitæ & queant. Magnes ferrum attrahit nonau ..
dæmoniacæ ,ne quis de naturali accipiat, ri minorem molem ,Tentiritascrocodi.
Quartus indèpetitur, quòd proportio- li fugiunt,non aſpidesaut hippopotami.
nes numerorum vim habeant limilem lupini tergoris tympanum in agninæ .
figuris : figurarum verò certis lineis & pellistympanum valet, non in vitulinæ.
punctis conformatarum admiranda fit Gallicantum formidat leo ,non vulpes,
efficacia: & quia lyra Orpheijad cæleſtis & fic de cæteris dicendum . At Orpheum
lyræ figuram fuerit conformata. Sed cenſent iſti vim habuiſſe deducendican
hancrationem : & Platonicorum de fi- tu non tantum quercus,ſed omnes om
gurarum virtute deliramentum ,meritò ninò ſpecies arboreas, nec arbores tan
Paulinus cum Theologis nugas& ſom- tùm , ſed & qualiacunque faxa & mar
nia effe credit, & addit Concilijs ac Pon mora, rupes iplas & vaſtos montes , of
tificum decretis eſſe prohibitum huius- fam ,Rhodopen , & c.animalia quoque,
modiſtudium ,Ego refutavi.d.c.1. q.4 . non docilia modò , ut ſunr elephas , ac
Quintus modus, eſt petitus à vi quadam i delphin, & cervi : ſed feras maximè effe
eximia naturæ , qui id foli Orpheo , vel ras ac ſtolidas , cujuſque ſpeciei. Sextus
cum paucis, erat conceſſum ; per quan- modus tradic admixtionem artificiofam
dam lympathiæ rationem illi cum rebus i & naturalem elementorum . Verùm
omnibus: per quafdam individuas con- hæc etſi mitifica quandoque perficiat, in
ditiones ad hocaptas;inditam : ut vide- quaftione tamen, de qua nunc agimus ,
mus rebus innumeris à natura quaſdam , eft luperfua. Nam hic nulla naturalis
virtutes mirificas inſitas, quarum pluri- elementorum admixtio intervenit ; ſed
ma exempla idem accumulat Paulinus nuda per Conúcytharz acris verberatio ,
qua
 LIBRI I. CAP. IV. QVÆST . 11. 57

quzresinanimas non poteſt attrahere, ni , de quo non loquimur modd : alte

neclenſus aurium expertia demulcere. rum eſt ex genere arancorum , ſeu pha
Naturalis elemétorum in cantu admix . I langiorum, Hifpaniæ quod fciam ) ig
rionis nihil reperio :ſed ſolam illam ima- | notum; huic peculiare eſt,quodex Mat
ginoſam triplicis generis virium com thiolo in Diofcoridem libr.2.capit.) 7.refe
mixtionem , quam eſſe nullam oſtendi. ram. Vagaturæſtare in campis , & pro
Septimus moduseſt visattra& ivaquædã | ſerpit ex terræ cavernulis , & icitmello
taſcinatrix ſeu magica :quam cum Ploti res , quorum crura ocreis non munita .
nusd.libro 4. fieri velit , velex occultis
icti alij perpetuò canunt , alij rident , ali i
quibuſdam qualitatibus rerum vel figu- plorant , alij ſaltant , aliiclamitant , alij
ris, vel cantu veldeſiderio ſeu imaginadormiunt, alijvigilijsafficiuntur , alij
tione ; ſecundum & tertium modum ia vomitionibuslaborant, alij fudant, alij
reiecimus:quartum quoque ,qua tribuit tremebundi fiunt, alil pavoribus infe
in : ginationi virtutem efficacem in lon- ſtanțur; alij alia patiuntur incommoda,
geab imaginante diſtantia : ſed & pri- fiuntque phreneticis, lymphaticis , ac
mum refutavi, oſtendens nullam dari maniacis ſimiles.Sed mirıım addit Mat- :
poffe phyſicam qualitatem occulrá quæ thiolus)certè, quam facile buiſieveneni vis
in tam diverfæ ſpeciei , imò & gene- , muſica mulceatur. Quandoquidem ,vt cqui
fis res fimul eodem modo queat ope- dem atteftari poſſium auditis
, lyricis inftra
rari, cùm id eam lit necefle facere per mentis, vel tibiarum ſono , primoftatim oc
modum cauſæ , nô primariæ feu univer- curſu à languoribus ceſſant, & in medium
ſalis, ſed ſecurdariæ & particularis. Nec tripudiare & ſaltare incipiunt , tamque din
enim ulla qualitas ineſt fingulari ulli rei rem profequuntur , ac ſi ſanieffent, & nullo
ſingulari,quá fingularis eſt, quin ad dil vnquam tenerentur dolore;quod ſieveniat,ut
1 politiones individuas pertineat , & ab tibicinestaitillum conquieſcant, ac interpo
ipſis dimanet ; & proinde non niſi effe nant , non multo poft tempore in terram con
dum particularem & hbi proportiona- cidunt,& ad priſtinosredeunt languores , nifi
tum poteft producere. tamdiu indeficientefonitu ſaliant , atque trie
Reſtat ergò, illa quæ de inanimatorum pudient ,donec veneni viruspartim inſenſibili
attradione feruntur , effe velfabulofa,vel da ter per cutis meatus, partim per ſudorcın
moniaca operationis, ut veriſime iudica exeat to diſcutiatur.
vit Paulanias libr.6.Nam Orpheum ma ob id igitur tibicines ſtipendio conducun
gum inſignem fuiſſe , memini me apud i tur ;alternatimque inutantur , ut abfque vlla
Suidam legere. fonitus intermiſsione , tamdiu tripudient de
Addamus muſices effectum alium mi- morſi, quoufque penitus curati : cum tamen
rabilem ,Tarantulam vocant, infectum ab ¡ dum bac aguntur, fint , qui antidotis eos cor
urbe Tarento Apuliæ,ubi frequens cius roborent , nimirum theriaca mithridatio , ac
duo ſunt genera , quæ videntur Bufta- alijs, quæ venenoforum morfibus adverſan
mantius in libro de animantibus falra fcrip- tur.] Hæcille, quibus addendum videri
ture & alij,non ſatis diſcernere. Vnumeft i mulicam iuvare, quia melancholicos &
ex generelacertarum , quod ftellio vo- lymphaticos affectus venenum illud in
cari poteft, Salmanqueſam vocant Hiſpa H ſerit,
 VM
TION CARY
M
VISI
58 DISQ MAGI

Jerit , fiad hoc aptum nacta humorem ſtæ quartiordinis. Nam ut hoc obiter
corporis :& ideò muſica,quod S.S.pro- dicam , tot eorum ſunt ordines primus
fitetur,lætitiam in animo gignente , pelo eorum , qui ſequuntur traditionem R.
litur noxa contraria . Confirmatur:quia Rambani ſuperGeneſim , de quinqua
non quivis moduli quibuſvis admorſis, ginta portis intelligentiæ.Secundus, qui
fed certicertis proſunt. Vnde natum ,ut fequuntur Abraham à veneris , qui in li
quidam hoc non perpendentes , qui in bro ſuo de creatione mundi ponic tri
cos inciderant , quibus congrua modu ginta duas ſemitas ſapientiæ , quas am
latio nonadhibebatur ; hanc experientia plexi R. Iſaac, & Iacob Cohen . In his
aufi fuerint negare lippis & conforibus duobus nihildeprehendo magicum , fed
notiflimam . Audivi, qui adderent ; ſi Colas nugas. Tertius ordo fuit ponentiú
quæ pupugerat tarantula , etiam in alio decem enumerationes, Nezer Zephyroth ,
loco,moreretur,confeſtim morbo libe- ut loſeph Caſtilienſis in ſualfagoge, lo
rari ictum ab'ea:quod ſi verum , .admi- feph filius Cârnicol. in libro portarum
randum ſanè eft huius veneni miracu- iuſtitiæ ; & PaulusRitiusin Porta lucis:
lum:de cuius cauſa mihi non liquet.quæ hi incipiunt viam fternereſuperſtitioni.
cnim dependentia veneni tam remoti à Quarti ordinis ſunt ; qui conſtituunt
fua matrice ſeu fonteiaut quæ hæcope- plura principia, nam quinquaginta por---
ratio in tam diſtanse : tis addunt , litteras 22. alphabeti, & fic
faciunt numerum .72. quem vocant
QVÆSTIO III. '. SCHEM HAMPHORASCH, nomen
'expoſitorium Dei, & dicunt eſſe nume
An verbis ; & incantationibus vis infit mot rum LXXII.Angelorum præſidium or.
bosſanandi; Autmirifica perficiendi? : bis , & per quos invocatosedantur mil .
racula ab hominibus , hanc docuiere lo
1.. IDetyr Origenes & :non im - ſeph Carnitof.& Recanath, & alij. Hæc
V , .
euti quidam medici valdè ſuperſtitioſi. Verùm hi omnes diverſis fundamentis
Q.Serenus,b & Aetius,&alij. Conatur nituntur. Quidam impiè negant curan
Trallianus etiam Galeno adſcribère: dum ; hiſce rebusdæmonum opera in
conſentiunt Arabės ferè omnes Cabali- terveniat,necne( ut Paracelſus) qui pro .
tæ, & recentiores ludæi; Magi quoque inde faris indicant ea naturaliter non
omnes , cum Agrippa & Paracelſo :Pli- | perfici: & hoc dicere hæreticum eſt. Alij
nius , c & cum eo recentiores quidam , dut, quos citavi,medici, & Plinius) ſolis
qui Platoni nimis addicti. Item Cabali-: | adhæreat experimentis , & quæ fieri vi
dent, .

a bride.contra Cellum . b Serenus lib.de temed. Aelius7 8.0.5.0.9avianus in Euporiſtis Maro

Files Trallianus pafsim . c l.28.c 2. d Picus in Poftion.Magicis.Ficin.l de vita ftudiofer.Pom .
ponec ex 1 Celiam Grillan.de fortil. 8. Pet.de Loyer / 1.de fpet culté 1.4.4.4 .. Augalt.
Inpanusin Parabata vinto dicens,verba medentur morbis corporis, & c.quod fanèerroneumeſ. Nifi
quis ellos velit excufare dicendo,loqui de verbis ,& ifunt pats nixa: fed hoc företimproprie vim verbis -
- Oribuere:qua nincx ijs ,fedex pagoconventu , & quidem per damonem DW Dru ).
 LIBRI I. CAP, IV. QVÆST. IN.

dent, leviter nimis illis ipſis, quæ cer- & ſingulis dedit proprias huic naturæ
nuncadhiberi,medijs affcribunt , de ijs congruentes operationes:quæ vocantur
quæ non vident nihilcogitantes,Plato- operationesnaturales,quia naturæ ſuppo
nici quoque Phyſiologiæ minus addi- | ſitiſuntconvenientes. Deindè Deusad
&ti,Magicis autem nugis nimis creduli: didit alium ordinem ſupernaturalem , qui
facilè pro
naturalibus fuperftitiofa mul-| poteſt dividi in duas fpecies, prima ele
ca receperunt. ordo gratia ſeu miraculofus, ( pro ijſdem
2.Contra hos omnes hanc ſtatuimus. enim hæc duo nunc ſumo ) ad quem or
Concluſionem , Nulla vocabula vim ha- dinem pertinent quædam operationes,
bent naturalem vulnera vel morbos ſanandi, quæ vires hominum & Angelorum om
velnoxasalias depelendi.Dixi 1. Nulla (ne- nium exſuperant:quarum qperationum
gans de quovis verborum genere.) fivè , principium non eſt rei lingularis naru
ore prolata,ſivè ſcriptô comprehenſa :ſ- ipla illa Deigratia, volunras abſo
ra,ſed
vè ſola & incomplexa ( ut vocant ) live | luta, & omnipotenua : hæ dicuntur ope
complexa , & in propofitionem vel ora tationes gratia & ſupernaturales ſtricte
tionem aliquam verlu aut prosâ relata: fumptâ voce, item operationes miraculoſa.
fivè fignificativa, fivè nihil ſignificantia: Altera eſt,ordo prodigiofus,.quiordo reip
fivè Hebrza,live alterius linguæ :ſivè di sâ non excedit terminos naturalis ordi
Cta cum libiio aut afflatu , fivè aliter, nis , fed tantum dicitur excedere ratio
quomodocunque,abſente,vel præſentene modi, quem vel omnes homines,
agro.Dixiz vim naturalem , quia Zelo vel plerique ignorant : & ideò ſolemus
typiæ illa adiuratio & lex TORATH eum quoque vocarelupernaturalem ,

KINA, quicquid habebat efficacitatis, largè accepto vocabulo , clariùs autem

de ſarſum habebat:ferè ficut hodiè, pre- ac lignificantiùs vocatur ordo praterna
ces Eccleſiaſticæ > formulæ Sacra- turalis ; ad quem referunturmultæ mi
mentorum & Sacramentalium ; & rificæ operationes factæ per bonos , vel
exorciſmi , vim habent ſupernatu- malos Angelosmotu locali, vel ſubitâ
salem ex Dei inſtitutione , velgra- naturalium agentium applicatione
toſo concurrendi modo : qua dere non Quoniam verò in his , effectus naturæ
eſt noftriinftituti nunc differere . Nece rerum ſecundum eſſentiam non repug
nim ( quod pro tota bac materiâ notan nat , nec modus operandi vires Angeli.
dum )nuncagimus de opere naturali , ut cas exſuperat; idcò taleseffectus potiùs
opponitur operi animali, vel operi libe- i lunt naturales latè ſumptâ voce , quàm
ro,veloperi violento , ſed ut opponitur ſupernaturales: aut miraculofi propriè
operi artificiali ,vel etiam operi ſuperna- loquendo : & præternaturales,quam có
turali.
trarij naturæ aut violenti : quia tamen
3. Deus ad huius univerſi perfectio . vulgo cenſentur ordinem naturæ fpe
nem primò ftatuit quendam ordinem na rare , ideò ſolent ſupernaturalibus an
TW2, dum rebus ſingulis largitus eſt na- numerari , led proprie ac preſsè præter
turam ſuam atquc effentiam peculiaré, naturales, autmiri, aut prodigiofi,de
H 2
bens
Num.s.
 DISQVISÍTIONVM MAGICARVM

debent voeari. Tres ergò Deo ordincs merandas, fuit medicorumb & philo
ftatuit, naturaleni, miraculoſum , & fophorum faniorum . c Vt auctoritaic,
prodigioſam : ſeu , li duos malis , na ſic & ratione prævalemus. Ita enim ra.
turalem & ſupernaturalem . His alium tiocinamur. Verba nullam vim neque
adiunxit ordinem homo , nempe Rerum artificialem , neque naturalem habent,
artificialium : quando res naturales, fini ad hujuſmodi effectus.de vi artificiali,
à ſe intento accommodans, & applıcans, nemo vnquam vel ſuſpicatus fuit. Su
diverſas rebus formas indidit: quas illis pernaturalis ſi foret: gratiæ ,autmiracu
natura non tribuiſſet, niſi induſtria hu- li foret : hoc autem dici nequit.
mani intellectus adlaboraſſet. Nunquã quia Deus nihil tale promiſit,necEccle
tamen poteſt humana induſtria quid. liæ revelavit, quaic Magiiactant : nec
quam efficere, quod rerum naturæ uni- Deus iuvat Magicas incantationes : nec
verfæ repugnet : quarè naturali ordini in Beelzebub lic operatur , ne gloriam
accedit ifte artificialis ,non verò eum de- illi ſuam câ menſurâ communicet, quâ
ftruit. & fubſervit potiùsquá tranſcen ſolet Angelis & Beatis.
dit & naturale. in hac & cæteris hoc 4. Vndè apparet , quàm incautè nu
tractatu quæftionibus primo tantùm perusille Homeri interpres Spondanus
illo modo ſumimus : uttres illos alios ( d) foleat repetere illud axioma: Deibo
ordines excludamus : artificialem , pro- nitatis effe,ad ejusque gloriam pertinere, tam
digiofum,& miraculofum . admirandas effectiones creaturæ , nempè de
Notandum præterea,
præterea, naturale effec- moni , conceßiffe: Sed Calvinianus erat ,
tum à natura non produci , nidi motu , cum illa iuvenis fcriberet: maturior æ
vel mutatione, fanitas autern mutatione tate, cùm relipuit, & ad Catholicos re
fiat necelle eſt mutatio non contingit , düt, nunquam hoc effurijſler. Si ſuper
fine qualitum activarum virtute.activæ naturalis iſta vis non eſt :reſtat , ut fit
qualitates ad operandum exigunt ſub- | prodigioſa, vel naturalis. Si prodigioſa:
jectum aprum , & idoneè ad agendum , non fic miniſterio bonorum Angelo
præparatum . rum : quia ( ut poſtea docebo ) hi fe non
Ex hoc fundamento contra cunctas immiſcent Magicis operationibus:ergo
adverfariorum machinas validè cöfur miniſterio malorum Angelorum , quod
git conclufio quæ fuit omnium Patrum : negant adverſarij quidem , ſed vim ar
exceptô fortaflis. Origene: D. Thomæ, 1 gumeoti nequeunt evadere : fatentur
Gerlonis & Tlieologorum cunctorum alij , & ideò coguntur etiam fateri vim
( quod fciam :) Vlpiani eriam 1.C. ne verbis nullam inelle.
gantis alicantationcs medicinis annu Deneque nullam verba hæc vim ha
beat

ali in Princ D de extraordi.cognit. b Hippoc li de facromorb Gos'en 16.6 10.fimplime.de Favas

Ist de abdit per caufis i 2 c.de cur./up nat Beniucn läb de abdmorb.cauf loa Langii Epif:33 Franc.
I wiejij de facrophilofoph 3. Auger.Ferr l...methoc. 11 Scalig.ksb 6.de ſubril.c 3 + 9.Con ironik I.
zote mor,verifics. Bone zj li dephiltris ca. 1.c Theop. lobo de Hift plant. Flurarco in vila Periclis.
Rab. Mai mon 1.1 . perplex c.72 Leo V'airi la 12 de Fafine c. 11. Ant Miran ib,is defing ceriam ,
Grouri... dude senin Ino ...gens de Licanthropis.
 LIBRI I. CAP. IV, QVÆST . 111 . 63

bent naturalem . quia 'verba fcripta, | confugit anchoram ; hæc contingere

ſunt quid mostuum , & omnis energiæ propter fidem vehementem incantato .
expers: quę fi quam vim habent,ab atra- ris, & incantati . Hæc dicens caulam
menti vel chartæ , cui infcripta funt, prævaricaris ( Pomponati ) & viin ver
temperamento vim illam accipiant o bis omnem detrahis.Grorum illud,cre
poriet. & proindè fuâ propriâque vi ! dulitas opcratur z quam tu fidem nun
non operantur.Ore verò prolata verba, cupas ? quæro qualis iſta fides? nondi
vim tantùm habent contactu aerem fe cet opinor ſupernaturalın ? fic enim
riendi , ut & animalium reliquorumque vocare ſuperſtitionem atque perfidiais:
ipanimorum ſoni. Sed fonus tactum prorfus impuum & perfidum . diceser
non magis valet immutare , quàm co go naturalem , five humanain . cuge ,
lor auditum , vel dulcedo viſum , quia habes tut cauſx favenrem Ferrerius
non lunt lenſuum iſtorú obiecta. Qua e qui fiduciam hanc etiain ab adftan
rècùm ad fanationem corporis neceſſe cibus exigit. ridiculè, quali poflit ima-
ht,ſenlum tactus immutari: fateantur ginatio , yeladftantium , vel iplius in
oportet , fanationi morborum folam cantatoris , quicquam operari in x
verborum prolationem vel fcriptio- groti imaginationem , corpus, vel ani
Dem nihil conferre. mam . f Ipſius ægri credulitas confi
5. Reſponder Pomponatius , verbis dentis fe iuvari pofle ab ea re , quæ nul
primò & per ſe duntaxat auditum , af- lam juvandivim laber naturalem , tam .
fectionibus deinde animi immutatis vehemens eſſe pollet ; ut humorum in
per accidens tactırım quoque immuta- ducat alterationem , vndè fanitas lib
Ti. Sicutvidenius ( ait ) fieri ab oratoribus fequeretur , ut benè Galenus , litamen
faculrat; Rhetorice , do peritis muficis vi iple auctor libri de incantationibus :
barmonia. Sed contra : Oratores non ſed cô caſu fànitas verbis dumtaxat ad .
verbis nudis , verùm pondere fenten- ſcribendá ut occaſioni cuidam , non ut
tiarum & rationum momentis perſua- | caufæ .
dent : fi nada tantàm barbaraque & 6. Simili modò finceræ & : rectæ phia.
nihilſignificantia , vel parùnrapra per- | lofophiæ repugnant , ſententia onge-
movendis animis , aut velana & rici niislibr. 1. do 5.cont. Celfum , nomina in
cula , un fant incantatorum verba , pro una lingua producere effectus , quos
ponerent: nunquam animos concita nequeant in aliam translata : & fenten
rent- in muſicis, ipla concentus ſuavi- tia Pici in conclufionibus Cabalſticis 1
las & harmonica modulatio diftrabit ( quem optimè refellit Pecrus Ciruelus.
animum à doloris cogitatione , & ad | Darocenlis in quaft . de Cabala & M.
Iztitiam provocans lenit & contempe i gia Iudæorum , quæ eft vltimna inter eius
r2t humores : cui , quid fimile in horri- Paradoxas quæftiones , barbara & nihil
Euis ac ftridulis fibilis atqne fufurris ſignificantia nomina plus habere effica .
magorum ? Vidit etiam Pomponatius i citatis. ea quoq; quæ GregoriusTulofanus
hic lc operam lukille : quare ad facram
8 tradidit: cùm de Hiſtrionibus, & poc
H3 cis
9
& loco cilih . f Refüt.sluznillup.cap presin . & libirg sa!ar.6.098
 UM
SITION MAGICA
RUM
42 DISOVI .

tis dicta , ad excantstores accommodat: | pridem definivit artic.9.fo.deMagia Tera

quod eorum verba tùm demum rata tid ſomniant , nomina propria radios
liat & efficacia , cùm animô intento & quofdam elſe rerum ,quas ſignificant, &
obfirmato ea proferunt. non eniin iſti in ipfis nominibus , quaſi vitam quandă
perſuadendo & affectiones conçitando latere. Quid dignum Anticyris, finon
operantur , ut illi. iſtud : Quicquid enim Platonici dicant,
7 . Videte nunc frivola & impia Ma- 1 nomina ſunt hominum arbitratu indi.
gices patrocinia , & quibus fuperædifi - ta: Nomina quoque nec ſunt ſubſtantiæ
cat, una fundamenta : quæ Cabaliſticæ corporeæ aut fpirituales, nec ſunt acei
tamen inſaniæ amatoribus mirifice pla- dentia inhærentia lubiccto:quarè vitam
cuerunt. Afferuntprimò littcris & fylla in ſe habere non poffunt : adveniunt
bis quandam effe cum cæleſtibus cor- quoque ſeu induntur rebus , quas ſigni
poribus & mentibusſympathiæ conne- ficant atque denominant , extrinlecus
ficant
xionem . quod tamen non probant ulla planè : quarè necemanantes à rebus ra
ratione , ac ne traditione quidem : nec dij dicendi.Multa quoque ſuntnomina
poſle probari , nifi illorum teſtimoniô, nihil ſignificantia:multaquid aliud à rei
revelatú, natura lignificantia: quin & ipfa illa,quç
quibus
dæmonesid à autem funt foret
dæmonibus mendacillimi , naturam rei ſignificant ( qualia putan
nunquam fpontè verum dicturi, necá tur, quæ creaturis Adamus impoſuit, b)
magis,uit verum promant,compell pofhæcnullum potuerunt à naturis rerum
i
funt,id nunc luppono inferiùs probatu . , influxum recipere: quia res corporeæ
Tus. Secundò dicuntyerba illa majoris naturaliter nihil efficere poſſunt in id ,
naturâ fuâ efficaciæ elle , quæ ſunt orta à quod corporis expers eſt, ut ſunt no
lingua digniore & à ſanctiore dignitate mina.
inſtituta , & quæ res ſanctiores lignifi 8. Objiciuntnobis , Deum ipſum re
cant :quain rem irè nugatus deprehen- bus nomina indidiſſe. Probant, quia
ditur Laurent , a Ananias. Hoc diabolus ſcriptum fit,omnibus ijs nomina vocat,i &
commentus , ut fanctiflimis quibuſque alibi:d gaudete, quia nomina reftra fcripta
rebus faciliùs & libentiùs myſtas luos ſunt in cælis. ] Refpondeo Deum quidem
faciat abuti. Sed refellitur , quia nec rei i noſſe cunctarum rerum , ſingulorume
fan &tæ fignificatio ,nec linguæ dignitas, tiam Angelorum , & ftellarum ( de qui
nec probitashominis inſtituentis,ullam bus cô locô agit propheta ) naturas pro
qualitatem phyſicam operativam poſ- j prias, & fic ea ,cum lubet, proprijs no
ſunt vocabulis imprimere . Deus etiam minibus, hoc eft convenientibus earum
formulis Magorum nihil gratiæ vel vir naturæ , vocare poffe: fed ea nomina
tutis promiſit, nec elargitur ,quomodo ; mortalibus incognita funt , nec magis
lit Deus fibi contrarius ? quomodo ap- revelata. deindè præſens poſitum pro
probct artes , quas iple vetuit ? denique 1 futuro , vocabit; ut patet ex Hebræo vo
falia afferere blaſphemum & erroneum | cabulo, quod futuri eft temporis . Prior
elle Pariſienſis facultas Theologica iam- ergo locus nihil iuvat hos argutatores;
multò

b lub 3 de naturde mon f 99 a Geneſ 2.0.20,6 Pfal.146 verſ:4.1 Luc.10.verf.19,

 L'IBRI I. CAP. IV. QVÆST. III .
mulid minùs pofterior :nihil enim aliud 10. Quartum delirium elt,vim com
eſtnomina diſcipulorum in cælo ſcrip- plexorum verborum , ( propofitioner
tá ellc:quàm effe in'amicorú Dei relata ſcilicet & orationum ) efiicatioreme
album ,quod alibi dicitur inſcripta effe li- | Primò quià veritas (inquit Archimag115,
brovite ; quod fivè accipias ſecundum in ipſa propoſitione contenta hic accedit : (1
æternain Dei prædeſtinationem , quæ iusveritatisvis maximaeſt, quandoformula
mutarinequit;liveſecundùm prælente ſeu carmen virtutis ac operationis aftri ſeu
iuſtitiam , que mutationi obnoxiá ;certè numinis, quod cõprecamur,continet comme
id homines impij param reverenter ad morationem :) O Satan ,Satan tibi quàm 1
indicitia nomina,quibusab hominibus peřpetuo fimilis es? pergis hoc telo di
diſcipuli compellabantút,audent trans vinos honores cófequi. Nonnè fatis hoc
ferre,quid magnoperè gaudendum il- indicant, quæ myftes ille tuus , exempla
lis,ob communem abi nominationem petit , ex Hymnis Orphei & Apulei
cum cæteris hominibus,brutis etiam & fcriptis idololatriæ plena ? tùm quia au
urticis: quorum nomennon minusDeoctoritates illæ poetarum refertæ vanita
norum erat,quinovit omnia ? ris :cùm quia lenlum ac intellectum car
:
9.Hinctamen illi inferunt, voćes ſi minis altris'affcribit:tùm quia per hoc
gnificativas primariò,per inAuxum cænumé intelligit cacodemones; quos aſt
Ieltem ,figniſicare ? ſecundariò , tantùm ris & fingularum rerú fpeciebus,Magi
per hominun impoſicionem : & quia in ca diſtribuit: Conatur etiaprobare,quia
fignificativis nominibus utcumque'có. qui integram orationis texturam pro
concurrit, in non ſignificativis-aleerum init, inagisanimo dictis intendit , quàm
tantùm ;ideo plus vitium habere nomi- qui verbum unum atque alterum : qua
52 fignificativa. Quod 'imprimis alij te vis quoque vehementior imagina
pernegant,quinon ſignificativis ampli- tionis concurrit, & fpiritùs copiofior in
us deferunt. Equidem lubet ab hisom tem incantatam tranfit.Quæ vana lunt,
nibusqaçrere:nult neceſſe norrfitqué- nec empſitanda titivillitio . Nec enim i
libet influxum cæleftium orbium per maginatio extrā inagiriantein in res fe
traduces qualitates in tubiectúm tam iunčtas vim habet ullam ; nec fpiritus
remorum influere;ipfisinfluentijs reci- | ullus
ullas à loquente prodit, qui rem'incan .
à loquente
piendis aprum & accommodatum : de- i tatam. contingit: præter aflatum : aftla- -
inde,namresincorporex ,ut ſuntnomi- tus autem facultas ad fanitatem nulla :
na , fine ſubiectuim idoneum recipiendis eſt; ad morbum & noxam per contági
qualitatibus corpórçis ? quoruut prius | um aliqua,ut docuimus.
nequit negatiita poſterius nequit affir u . Ex his inanifeftum fit falla q110
t æ
mari. Nihil ergò tribui energi pri- que élle, quæ ex tam bellis axiomatibus
mus ille influxusceleſtis,Impoſicioquo inferunt corollaria quod afferunt opor
que humana ,cùm hitnuda & merè'arbinierë,utfic fanantes afhentægro , & ei va
fraria denominatio, quid qucât infue- ! cabula quaſi inhalent. 2.Quamliber hu .
iesnec Argus videat, quem ferunt fuiffe iuſmodi incantarionem præter ordi
osulatillimum ..
nem folitum & retrogradè prolata si
 A LIB . I. CA . III. QV . IV .
P ÆS
T
aut fcriptam , inſolitos effe& us gignere. 1 & Faſtini nomen inter obſcæna relatú )
3.debere ea, quæ Magus vultimpetrare, alia quoquc amuleta ſuccini aut alte wa
inicribi rei, quam ut inſtrumentum ad- rius materiæ contra morbos geſticabát
hibet, exempli gratia, litabella , velper- 1 quæ dicta amoleta, amolimenta, ſervato
gamento,velherbæ folijs utatur debere ria, probra, quemadmodum & Græcis
Sulcribere tolio,membranæ vel tabellæ, | lua fuêre,qepiafTQ, Arepeduata, Torpe
ad quem id effectum faciat,cur cedo:an ocja ,dodTEUTA ,YA Puhaxtúpse,malorum ,
quod verba non fatis efficacia per le ut putabant, averruncatoria. Sic etiam
prolata ? an quod alioquidæmon lur- prodeffe fibi putabant Iudæi ſua phyla
uus,ut ca non audiat; vel quòd lcripta , Eteria,ſequeper illa cuſtodiri ac præſer
quam audita meliùs intelligit? an quòd vari à malis , perperam accipientes divi
ad memoriæ lapſuni fulciendum opus num præceptum . b Eundem errorem
hàc induſtriâ ?nihil horum in caufa , led Catholicis, nó hæreticus tátu Wierus;
vater illevanarum obſervationum mul. I fed & qui Catholicus videtur ex ſcrip
tiplicatione , velut varijsretium plagis , tis , Remigius Lotharingus , c impingit;
fic pluribus peccatis mileros amatilla- hinc omnium periaptorum ulum te
gurare.Legi exempla quæ Leon . Vairus merè condemnantes ex Patribus non
collegit , led in his omnibus pactum fatis imellectis .
cum dæmone intercedens caufà fuit ef 2. Dico primò Amuleta huiufmodi,que
fe &tionum.Vide inf.kb.6.anacephaleol. collo dependent , vim nullam obtinent natu
monito . ralem ratione verborum , characterum , vel fi

QVÆSTIO IV. gura, vel conſtellationis:ſed duntaxat ratione

materia , ſiqua huic , antipathic vel Sympa
De amuletis & periapris. thia naturalis vis infit.Hæc concl.eſt Ca.

Ota eſt Græcorum athletarum tholicorum omnium ,& etiam gentiliú ,

N conſuetudo, fed paucis: philacte- quos præcedentr qratione citaviinus.
rijs ufi ad victoriam ne niceterijs magi- Probatur, quia phyſicæ ligaturæ facul
cis ſuperaret adverſarius.monimentum tas neceſſe eſt, utà natura rei iplius de
huius rei habes in antiquis glollis lu- pendeat,quæ non competi ', nili ratione
1 venalis Sat. 111. his verbis ; ruftici didice- i materiæ feu ſubiecti. Quarè fi quis ef
runt luxuriam & paleſtris uri, & fracterijs fectus producatur, cujus caula nequit
( corr.philatleris) ut athleta advincendum , eſſe vis naturalis ſubiecti : effectus ille
e mox : nam & niceteria fillateria ( iterum i prodigioſuserit, & amuletum ſuperſti
furr.philacteria ) funt, quæ ob rictoriam fie- tioſum , qualia mula congellit Colta
bant, de collo pendentia geftabantur.& c. | Ben - Lucas ludæus Lufitanus: d Hucre
Cunctis autem nota Romanorum gen- i ferendu, li figură attendunt ; quod Hif
tiliun conluetudo , qui ſoliti puerulis į panicis pueris ex Gagate ad collú deli
de collo res turpiculas ſuſpendere, Pre- gắt,manu in derisú,inſerto intra digitos
fiſcini,ut dicebát ,ne faſcinarcntur (unde primores pollice,cóformata. Higam vo
cant. Dico
m 1.1.de Foc.c.s. . Exod.13.Deut.6.8.Maurb. 23. v.s.vbip'uranotamus in com
meri. b 13.dæmonolat.c.3. cl.de ligaturita
 LIBRI I. CAP . IV. QVÆST , IV.

Dico fecundò ; Quando in ipfis verbis quias ita ſemper maiores noſtri ſunt
modofcriprionia,crucium numero, figura vel venerati:
fimilibus ſpesnon ponitur; pium & ſanctum 3. Agni cerei ad boc à lolo Pontif.
ef, reverentia cauſa Sanctorum reliquias, Maximo quotannis benedicuntur:la.
cereas agni Dei effigies, Evangelium S.loan cræ ſcripturæ teſtimonia , ut licet ore
nis. Pfalmum Davidis, & fimilia S. Scrip . proferre; licet etiam deſcripta collo de
ture teſtimonia ſecum geftare collo appenfa: ferre , & narrat Leontius Epifcopus
fed effectus,qui inde oritur,etit ſupernatura- ſanctum Simeonem Salum mulieri
lis, D :i beneficentie adfcribende , Alijs magæ amuletum in tabella conſcrip
autē ligaturisuti, quas vel ufus Eccleſia Ca Giſſe; quo geſtato illa non potuit am
tbol. vel proborum medicorum ars non com pliùs divinarc , nec magica amuleta fa
mendat , uti omninò eftprohibitum . Quod cere , ( Sur . I. Iul.) nec ullus ſanctorum
ad reliquiasattinet , hoc loco videtur Patrum hoc unquam improbavit . Nă
non fatis cantè locutusinſignisDoctor D. Bafilius e damnat nepicupata cha
Theologus Ciruclus Darocenfis lib. de racteribus ( nempe magicis ) inlignita.
Superft.cap. 4.P. 3. quando leviculis ful- Incertus auctor in Matt. qui exſtat in- '
tus rationibus facrarum reliquiarum rer Chryſoſtomi operá , f invehitur in
ad collum geſtationem improbare non duo nequam genera hominú :primum ,
veretur.Dilleotit ille ab hæreticis. nam qui ex huiuſmodi ad collum fufpeirits
ipſe concedit reliquias Sanctorum in iph ſanctiores volebant videri,ut Pha
templis honorifice fervari, & adorari: i rifæi olim : ſecundum , qui ex eadem fu
fed non vult eas à privatis collo appen . perbia , quæ ad collum alij ſuſpende
ļas geſtaci; temere vel incaute repre- rent, ipli de capillis, velveſtimentis ſuis
bendens antiquam virorum valdè fan i largicbantur. Ipſe D.Chryfoft. mulier
Ctorum conſuetudinem .Nonné B.Hc- culas illas reprehendit , vel quod non
kena clavorum CHRISTI unum fræ- rectâ , ſed Pharilaicâ id intentione fa
no equi alium galez Conſtantini indi- cerent ; vel quòd, per opinionis erro
dic :Nonne BeatusAntonius palmatam rem , non à Dei gratia miraculoſum
illam Anachoretæ S. Pauli & ipſius auxilium , fed ab ipfamateriâ ,vel forma
Antonij eritum cum melore pallium ſcripturæ , id præſtolarentur,utfaciunt
exultans Athanafuus tulit ? Similia de hodiè , quidicunt debere effe fcriprum
TheodoriMartyris puluere Nyffenus: Evangelium in membrana virginea,
de carena B. Petri magnus Gregorius. I vel litteris vel lineis miniatis & cæte
Sed in te nota non elt iinmorandum . ra.Sanè Chryfoftomus eadem id men
Concluſionis prior pars probatur . Ec te reprehendit. qua divus Hierony
cleliz Cathol. inveterato & falutari! mus, & quiſatisindicat , phariſaicam il
more , nec non ſententia D. Thomæ. lam ſuperſtitionem præfidium ab ipſis
Maldon.d Navarr .Silveſtri , & alio- pittraciolis , non deſuper à Cuſt: d :
tum . Ratiocft, quia Sanctorum reli- ' ffrael, Deo Saboth , exſpectantem , ſe
I repre
d Th0.2.29.6.ar.4.Maldon in 1,6 - p.Ioan, c.Hom.in Pfal.45, fHom.34. in Matth.is
Mass.bom.72. g Ind.c.23.Nastb . 1
 66 DISQUISITIONVM MAGICARVM

nehendere : item quod quæ extrinfecus que adeo , fratresmei,ut illi ipfi quiſeducunt
gerebant, corum cultum & obſervan - per ligaturas,per pracantationes,per machia
tiam intrinſecam , quæ præcipua,negli- namenta inimici mifceant pracantationi
PL
gebant. Denique in vita S. Antonini in- | bus ſuis nomen Cbrifti , qui iam non poffunt
feſtationem. quandam dæmonum ,cùm ſeducere.Chriftianos, ur dent venenum ado
preces quaſdam membranulæ inſcrip - dant mellis aliquantum . ).Chryfoftomus :
fiffet, & in cubiculo antè Deiparæ Vir- homil. 25. ad P. Antiochen.
ginisimaginem aftigiiulliler, legimus Quid verò diceret aliquis de bis , quicar 01

diſpıılıfle.( Surius tom.3.fol.34. ) Aucto minibus, & ligaturis utuntur: & de circum .
ritas R. Gregorij Pape -idem probar ligătibus aurea AlexandriMacedonis numif
epiſt. ad Theodelineam , quem iure mata capiti vel pedibusa Dic mihi,benè funt
fuo, id eft, Calviniſtico, carpit lol.Scalpes noſtre,utpoft crucem & mortem Domi 1
A
liger in Elencho cap.8. verba divi Hie- nigentilislegis imagine ſpem falutis habean .
ronymicontra mentem eius deter- mus?& . damnarunt hæc etiam tempo .
quens. Sed bene , quod ovillum la re Caroli Magņi Patres Concilij Turo. :
nitium iam deponere. Scaliger ince - nenſis cap. 42. & ipſe Carolus. libr. 6 ..
pit. Capitulorum c.72. & prius Conftantia
Poſterior pars concluſionis proba- nus Iinp.apud Ammian .l.19. & Anto
cur canonibus , qui anathema fulmi ninus Caracalla,apud Spartianúin eius
nant in eos , qui philadterijs ( hoc eſt vita . Tales ſunt nefariæ illæ formulz "
conſervatorijs ) utuntur; & ficlerici ea precum ; quas contra vulnera, & peri-
faciant, iubent eos Ecclelijs eijci . Can.i. cula igais ; aquæ & alia , quidam per :
& 4 :26.9.5.qu canones quomodo fint mendacium adſcribune B. Leoni , & :
intelligendi, & de quo genere phila- alijs Canctis, & ( proh dolor)multiho.
cteriorum loquantur :, petendum ex; die geſtitant ; quibus Diabolus ſemper -
alio canone,nempèult.eiuſdem quaffionis, tandem imponit, & quando funt in ſtaa .
ubi inter cætera in hunc modum fcri. tu pellimo lethalis culpr ,Gnit cosoccio
bit.beatus Ifidorus, ad hæc pertinent liga- di & deferit., quos antèaliquotics de
tura exſecrabilium remediorum , qua ars fenderat.Poffem nominare mihi probè
commendat. medicorum , ſeu in pracantario- notum ; cui id accidit: Norunt Franci, ,
nibusſeu in characteribus fufpendendisatque cum ſuperioribus annis, cú BaroneDa
ligandis: in quibus omnibusars demonum eft | nou , hæreticorum Germanorum exaa
guadam peftifera focietate bominum & An- mina inFranciam irrupiſſent, & à Duce :
gelorum malorum , exorta . quæ lumplità Guifio ftrenue debellata fuiffent,huiuf
D. Auguſtino lib. 2. de doctrina Chri : 1 modi ſchediaſmara collo cælorum fc .
ſtiana. idem alibi confitmat, D. Augu. Te omnium appenla, fuiſſe reperta ab »
ftin . a his verbis , Finguntſpiritusmaligni j ijs , qui cadavera fpoliarunt. Hoc ge
wabras quafdam honoris fibimetipfis , ve ſiç nas ſuperſtitionis" ſublannat Lucia-
decipiant eos , qui ſeguuntur Chriftum . VE | aus bo & Antonium Caracallam.ſup.
pļicijs s

avadan is Icon Distrit philof

 LIBER I. CAP. V. QVÆST.L.
plicijs compeſcere, conftituiffe teſtatur continebantur hæc verba : ſupplico vos

Spartianus. Et Tatianus Affyrius a hæc Angelus Vriel , Angelus Raguel, Angelus

omnia refertad Dæmonum dolos , & Tubuel, Angelus Michaels Angelus Adimis, 2
pacta per Magos cum illis inita. Huc | Angelus Tubuas ,Angelus Sabaoth , Angelus
etiam refero quod de urſariis, ſic refert Simihel.]
Balſamon Comment.Syn.o.in Trullo ; Quibus lectis,Zacharias Papa inter
Vrſas trabere dicuntur ij, qui ar&totrophi rogavit Epiſcopos , ſententiam de his
appellantur , qui quidem in capite & totius fuam proferrent: illi damnandam Al
animalis corpore tinturas appendentes , & debertum pronunciarunt , uthæreti
-pilos ex ipſo tondentes eos una cum rincturis cum : caufa verò ſubditur & ipfum De
dant perinde ac remedia e amuleta , tan crelum concilij his verbis : oão enim no .
quam contra morbos & faſcinantes oculos mina Angelorum ,qua in fua oratione Alde
conferre poſsint. ] Huc pertinent cciam bertus invocavit ,non Angelorum ,preter Mi
formulæ omnes , quibus immiſcentur chaelis , fed magis damonum nomina funt,
nomina ignota Angelorum , hoc eft quos ad præftandum fibi auxilium invoca
alia præter, Michael,Gabriel,Raphael. vir. Non autem , ut à veftro fancto Apoftola
hoc mirum fortallis alicui videbitur : tu edocemur, do divina tradit auctoritas non
quia Trithemius, & Rabb-alia quoque plus quam trium Angelorum nomina ago
nomina confingunt eorum , quos dinofcimus : id eft,Michael , Raphael. Zacha
cunt eſſe motores orbium cæleftium , rias Papa dixit , optimè proviſum eſt à Vem
item fata decernere, & fatales calus ad - ftra fanctitate , ut conſcripta illius omnia
miniftrare , & mirifica quædam homi.. igneconcrementur : fed opportunum eft , ut
nes ab hisdiſcere; & fimiles impietates, ad reprobationem eius in fcrinio no
quibus ille liber 4 & tyynx [catet. In Stro conſerventur ad perpetuam confuſion
Sybillis quoqueoraculis lib.2 . hic ver nem .
fus exftat, iuxta.quoſdá codices Govor Nunc verò , quia omnia pera&ta funt,
Merkevare rac@posh , Mapausko doposti. i deutrorumque fententia , quorum fuperius
Sed in alijs libris habes #zovita , còpinia | mentio facta eji nunc pertractatum eft.Vni.
ravina: kszádze , in quibus primum ile | verſum concilium dixit : Aldebertus, cuias
lod eſtcorruptum pro lepezuisa ,tertium nobis actus Ở nefaria commenta'lecta ſunt:
pro barbora,itt vocant eos Trithemius & qui ſe Apoftolum cenſuit nominari , &
& alij , quicælorum motores eos fa . I qui capillos de ungulas fuas populispro ſan .
ciunt. Sed nitor auctoritate & ſanctio- | citate tribuit , quique fub obtentu Angelo
ne concili, Romani, quod fuitcongre. rum demones in ſuum auxilium invocat : for
garum Roma lub Zacharia Pontifiab omni officio ſacerdotalis alienus, & c. ]6
, d damnandos errores Aldebert Igitur ex concilijhuius ſententia, dam
ce a
& Clementis hæreticorum Germa . | nanda cuncta periammata , periapta
niam perturbantium : ubi inter cætc . ligaturarum & Gmilia . ubi alia nomi,,
ca , lecka una oracio Aldeberti , in qua a leguntur , quam trium , quos
ſacra
.

a Ora , constagene, Vink apud Sur.lima; menfe Junirin v't . S. Bonifacij fol494
 SI CA
R
O VI I
SJ AG
DE M
S8
facra ſcriptura nominat, Angelorum . cié pertineat?quared licita fit, an illicitas
Nominatur quidem Vriel. 4. Eſdr. 4.9 . 10
1 Sed liber ille Canonicus non eft , nec QV ÆSTIO I...,
tantæ auctoritatis ? & in eodem reperias Andurum bac arte verum conficiatur ?
Ieremiel, quem nemo recipit: Aldeber ,

si verò cætera nomina nonnihilfunt D Vo qualtio hæc complectitur :

quid- fieri
corum libris habentur. Sed de Vriet fieri foleat ? quorum non eadem ratio '‫ܐ‬
accurate ſcripſitNicol. Serarius nofter eft : priùs quam decidamus quæſtio
comment. in cap . 12.Tobiæ q . 1o.cum nem , quædain de nomine & origine:
quatuor ſequentibus.Illud quoque at- lunt præmittenda.
tendendum ,ne iplisAngelorum nomi SECTIO I.
nibus veris Vtentes', ea malis Angelis
accommodarint. cur non hoc auſint , Quid nominis fit Alchimia & quando
inventa ?
quiauf ficabuti nominibus Dei ? audi
Procopium in Levit. contra quofdam Nomen Arabicumi elle volunt,
& id indicare nomi.
curioſos hoc utentes prætextu his ver
bis agentem . Attamen ( obijciuntquidem ) nipræfixum ,aljut in Alinanacha, o alma
invocant Zabaoth. Quid tum ? impiè hocfa - geſtum , & fimilibus, Mixcobarbarum
ciunt. Nam illam appellationem non Deo, ergo vocabulum fuerit, ex Arabico Ai,
ſed demonibus tribuunt, & plerumque illi & Græco ,xów ſeu xówv, quod idem ac
demoniaciufurpant nomina divina, dum ea fundo ,alij Græcă planè vocem cenſenty,
imponunt damonibus , quorum ambitioni ex quibus cft loannes Chryfipp. Fania .
nus , qui deducit, napd Thv xonazvrg
ferviunt. hoc fit in prccibus Magorum ,
quibusinſerta magna( ſic vocát)nomina.aha ,à ſale & fuſione 6 Sed huic Græci
ſcriptores repugnant, qui plerumque
CA PVT V .. fcribint χημέναη : non χυμέλαν . Sed
quid Xquát ſignificat? quidam ex Plu
Ars aurifactoria , quam Alchimiam nun
tarolio d traduntÆgyptú ſacra lingua
cupant , ad quam magia Speciei ſacerdotibus vocari Chemiam : & indè
ſit referendar
ſuſpicantur,vocari Chemiam , quafi Æ
On poteft lufficienter huic quæ- sypriam : videlicet quia primi mortaliū
Ægyptij illam à Mizraimo Chami filio
>
ftet , quo le uſque vires eius extendant. acceperint, ab Ægyptijs Arabes didice
quarè quatuor ſuntdiſcutienda, primò, rint , & articulum illum fuum Al , ad
an arsitta finem luum conſequatur?ſe- diderint : ab Arabibus , Europæi acce
cundò habendane in numero actium li. perint & nomen & artem , ut & reli
betalium ? tertio ad quam Magiæ fpe- quam ferè medicinam & philoſophiam
Græca .

* N.commons, in Movil, b Dialogo.deCbryfopæia, cCedrenus in Anna Suid mox . ssandr

ti dati Ifid.
 LIBER I. CAP . VO QVÆSTI. 69

Græcanicam .Nimis ifti benigni ſuntin chimiz , quæ in extrahendo fivè fepas
Arabes.Nomen enim notum Romanis rando & in congregando live coagu .
. fuit antequam ukli noti philofophi vel : lando ex aliis metallisauro, tota occu
dođi inter Arabes, & quo temporcA- patur : undè non malè spagiricam vo
mbia adhuc Chriftiana. Invenias illud cant nonnulli, Tapardowärej dyeiperv.

apud lulium Firmicum Latinum afci: 1 à fegregando & congregando. Ad hane

prorem ,qui tempore vix Conſtantini ) quidam retulit illum Manilit verſum
Magni. Apud Agyptios quidem hæc ig Materiamque manu certâ duplicarier ar
ars in uſu etiam Diocletiani tempore te qui, quia de Alchimia & deAlchimi
videtur fuifle, G Suidx credimassb:& ab cis dicero videtur, ( quæck Critica atz
jis fortè Romani acceperunt. Verum dacia contra veterum codicum fidem ,
illud de Chemia merum eſt commen : Sveum tollendum , ut fpurium judicavit.
tum : Ægyprus enim non Chemia, fed utrumque malè tam & Manilii verfi
Chammi dictaà Chamo : fic enim in fculus cit, & non de Chryfopæis; ſed de
Pfalmis legimus ; in tabernaculis Cham , Bracteariis accipiendus, quimalleando
£ gyptiorum , & poftea;deterra Cham , aurum , in bracteasſeu foliola tenuiffi
vocatur ipfa Ægyptus , hocergò no- ) madiducunt & dilatant,& fic {uperfi
men facerdotes , ut teftimonium anti- diem adcò dilatam quafi duplicant. Al.
is
quitat fuæ affe rvâr unt, vulg ò Mitz - chimicè certè non tam duplicantma
Taim dicebatur Ægyptus : undè & ho na, quàm igne .
diè adhuc Turcæ & Arabes vocant , 2. Non ſtatui autem de cota Chy
Máſra. Quarè fi Arabes voluiffentab micâ agere; quam ego artem , quâmc
Ægypto hanc artem denominare : & dicinæ adminiculatur , ſanè laudo, &
addere fuum illud ; Al, vocaffent Almal veneror ; ur phyſiologiæ fætum pre
sam. Quid ergo ?ſuſpicor,ut multa A- ftantiflimum , inventricem anri po
rabum.vocabula , effe Hebræum illud, cabilis ', rei non minùs utilis ad fa
& quidem folidè. nec aliud fignificare | nandum; quàm ad alendum > ac
quam artem fuſoriam fivè liquatoria . quoad fieri poteft , vitam prorogan
Etenim Hebræis, Halichim , e lignificat dam ;ſpiritus enim fubtiliffimos exme
uidera livèfluxus. ab Halech ,quod fig- į tallis ,gemmis,plantisque educens ;quo
nificat facerc ambulare ſeu Aucte.f Un. ſubtiliora, hoc puriora; & quo puriora ,
dè ars liquans ſeu fundens metalla: ad - hoc efficaciora remedia præbet ; mc
jecta liteerula , ab Halichim ,fic alchimia , | talla depurat , ſegregat, perficit,lapides
facillima formatione. Quid enim eft confat ,aquam elicit,ignem vegetat , &
Alchimia, quam pyrotechnica ſiveig- in igne vegetatâ , ac quaſi perennato,
niaria ars; reſolutoria, & parificatoria ( pecimen edit artis & efficacitatis ſuæ,
metallorum ? quæ ot chymie ſpecies in humanâ vitâ propaganda. Mihiqui

Chryſopaia; ſpecies quædam eft Al- | OlibiiMaximi;cujusbeneficiô lucerna

1 3 multis
Lib.3in Luna decreris.'b in Diocles, Pfal.78-57. Psahi05.23.C D'8f1ob.29.01
7773 Lob.24: 50b4. Afio
:
 ION VM
VI SIT CAR
ISQ I
yo D MAG
multis ſeculis conlervata fuit ardens, pliſſe ?An , quia Moyfes in omni Ægyp
Chymicum fuiſſe : de quo Bernardus tiorum fapientia excellens , idcircò &
Scardeonusy a {cribit Patavii antè ali ipfe, & focor ejus(micor Aaronein nó
quot annos , urnam fictilem effoflam addicú & Beſelecl ) animú ad alchimia
his infcriptam verfibus, excolendam adjecêrelAn ,quia Cabali
PLVTONI facrum munu neattingite fures tænugantur Claamum in arcaNoacho
TX
Ignotum eft vobis hoc quod in orbe latera patri fuo libros de Magia naturali furatú,
Namque elemēta gravi claufic digefa labore quos Miſraimo filio luo donaverit; id
Vaſe ſub hoc modico Maximus Olibina. circo inter illos ctiá Chymici libri fue
Adfit fæcundo. cuftos fibicopia cornk . reaſed Chamuſcimus non philoſophiæ
Neprerium . tanti depereatlaticis .. naturalis , verum Magiæ Dæmoniacæ
Plutoni Deo divitiarum dedicavit hoc fuiſſe propagatorem .b Hermetis Tril
fuæ artis Specimen homo gentilis , di, megiſti non pauci ſuperſunt libri; quis .
vitias illi accepras ferens , Intra majo- quæſo vel color tenuis in illis hujusar
rem illam urnam minoralia reperta: in tis ?eruét opinor, qui Phaetoncæo aulu
hac duæ ampullæ adfabrè laborarægar- | eò detorterunt quæ deTurri Babel, &
gentea una , aurea altera : purillimd | quæ deterca promiſfionis, SS.comme
quodam ambæ liquore plenæ ; quo lu- moravit; & quæ Salomon in Ecclefiafte
cerna multis jain ſæculis ardens con - ide meretrice : mores ejus dépingens,
ſervata cenfebatur. Spiritu ſanctô afflatus, ſcripſit, illiad
3. De folâ Chryſopæiâ Itatuidicere: Chymices myſteria deflexecút: quiauſi
quæ vel ex adfperfis pauculi pulveris divitias , quas economicæ prudentiæ,
aurei ramentis, aurum multiplicat, vel & navigacioniin Ophir , difertè acce
ex uno auro verum aurum producit: ptas refertRegum Hiſtorias Salomonis
nam quæ ex auro liquato tantumdem alchimiæ adjudicare.In quosſut mitiſ
vel minùs auri producit , ſed purga - limè agam ) nihil dicam aliud , quàm
tius ; ca nomen aurifactoriæ non me- i quod faruis ſolemus, ſanammentem is
retur. Cbrylopæiæ igitur originem oprandam. Minore longè periculo pec
- quidam nobis valdè faciunt antiquam , cant, Aimar,Ranconetus & Cardanus,
qui præclarô Adami titulô libellum | qui Sibyllæ vaticiniúillud; ivrea ypada
quendam inſignem obtrudunt : ut & var' éx« .Terpadómalo dure:46. & c
alii Moyfis ; & Mariæ fororisejus ; & ad Arſeniçú admirandi lapidis materiā
Salomonis, & Hermetis Trilmegiſti, & | tranſtulerút; quafi quatuor fyllabart &
Ariſtotelis , & Pythagoreorum quo novem litteratum vox alia nulla ret.
rumdam libros venditant : hæc enim 4. Item qui Pandore poculum hoc effe
omnia pro impoſturis habenda duxe - contendunt, ab Heliodo notatú :ſed hi
rim , &ociolorum hominum ſomniis. plurs Epimecheos, ex ſola (pe reliqui
Quid? an quia ab Adamo prima ſcien - quá Promethcos, ex hoc gregefarearur
tiarum principia, idcircò & de hac ille oportet.Nec minùs illi ſuaves,qui Sily .
atte {cripſit,quem de nullâ conſtac ſccio phiū ſaxum extollunt,& propter hujus
lapidis
a in Hift Patavina, bin lib.1 4.3. c Syſiph.quafior.cop .
 LIBRI 1. CAP. V. QVÆST. I. 7 71

Lipidisinvētioné meruiffe nomé; quafi | apocryphus eft: neque claro loco & a
dirinaſapientis aurumant: propter propertô antiquitatem artis fe probare.
miſcuzin in vulgus beneficiicommunia s. Cæpiſſe ſub Caligula docet Plia
cationé, ad inferos décrusú femper re- | nins, bratiónem'ex auripigimento aurú
volubilis faxi ſubve & ionc dánatú ho - liquandi,ſed mox deſille. Foditur hoc
mines præparcè avari. Liberaliores alii | in Syria auri colore , fragili lapidum
cum Suida Colebis auratam pellem ad - ſpecularium modo .Vim ejus magnam
vettát. illud enim Sépas tò xpurópaMor , Caligula, auri quàm fanguinis non mi
Jaſonis; libros fuiſſe in membranis a- nus avidus excoqui juflit: & planè flu- :
rietinis deſcriptos , artis alchimicæ do | xit aurum excellens, fed ita parvi pon
& rinam auritadoriam continentes. deris, ut detrimentum fentiret ,nec po
1
Addunt ali, hocillud aureum fuiffe fe- ftea tentatum ab illo. Diuturnum po
mur,z puogyleupov, juxta Laert. .libris. ftea ſcriptoribus filentium fuit. Vſque
1 Ælian.var.hiſt.li.2.Lucian . & alios.fivè ad Diocletianum filvere. Nam Suidas
(ut corrigunt alii y xpusorpas, aureum auctor eſt , cùm cò regnante Ægyptii
faumen, à Pythagora in Olympiis oſten- res novas molirentur,cæde multorum
fom , quod tamen Origenes eburneum illuftrium virorum in ipſo exordio hoc
appellavit libr. 63.contra Celfumi: Hoc incendium lopitum fuiffe: & conquiſi
illud effe apud Hippocratem mira- ta cùm ibi yeterum de argenti & auri
6 bile & inprimis facrum terré opis'; ex fuſione ſcripta , omnia tyranni juſſu
quo animantia,plantæjalimenta , phar- Aammis tradita , ne ex illa arte ditati
maca, fortuna, & ipſe Plutus profu- Ægyptii, pecuniis freti; Romanis in
s ant. « Hinc apparet quàm vetuftam pofterum -rebellarent . c Aliquot annis ·
ilti originem arti arceffant. Equidem poſtea Zozymus Græcus fcriptor vi
opinorvetuſtam : fedécerta teſtimonia xit, cujus de arte ſacrâ, & Chryſopæiâ
5 antè avum Caligulæ non comperio. libri Manu Scripti affervanturin Regis
Nam quæ dicta,mera ſunt conjectanca Chriſtianillimi Bibliothecâ Fótis belli:
nec magis cerrum ,quod quidam pro- ubi & Blemmidæ liber de eadem Chry
bantex Efdr.libr.4.cap.8 v.2.Quomodo fopæiâ dicitur exſtare. Hic ille Nice-
autě interrogabis terram & dicet tibi: quo- i phorus Blemmidas eft; quiſub Ducâ .
niam dabis terrani multam magis , unde imp . multa præclara philoſophiæ mo
fier fižile , parvum autem pulvere miunde niment a edidit. Zozymo Græcum an-
earum fit. Hoc enim perfpicuè non ciquiorem , non novi:ille Arabes om-
ad artem fuloriam ', fed ad naturalesnes , qui circumferunturævô antece
meralli ex terra pulvere productioné dit: fiétitium Morienum ( Eremitam
poteft referri. Si tamen quis conten Romanum fingunt inepti Arabicè
deret , ad materiam auri tranſmutato ſcribentem ) & verum Geber, fivè Ge
sfam pertinere; is ſciat's neque infalli-' brum Arabem : quinon inventorar .
bili ſo teftimonio niti , quia liber iſte / kris, ut pụtant Fallopjus. & Erafus: ſed
caltor

a Hippesta in epifol.deCrweiab 2.;3.kift:capi4.6 Suidas in Didclesianato

22 DISQUISITIONVM ": MAGICARVM

cultor & ornator præcipuus. Hæc defol. 108., Secunda fententia ( ut opinor )
origine habui dicenda. yerè fuit D. Thomæ.nam licet, ubi no
luit quæſtionem decidere, ibi ex hypo
SECTIO II. thefi tantum locutus fuerit: a tamen
ubiabſolutè & decilivè locutus , ibia
De artis alchimicain duro faciendo pertè & clarè hanc ſententiam tenuit:
efficacitate. produci polle aurum , quoad externas
qualitates,ſed quod ad intrinſecam au . ,
Irum quàm hic in contrarium ri perfectioncin non pertingat : b quod
* frinis contentiofus trahatur. etiam Cajetano ,c.& reliquis Thomiſtis
cultores alchimiæ afhțmativam adeò placuit poftea citandis. Tertia ſententis
tuentur; ut & perfectius aucum fuis fe eft omnium Chymicorum ,& præterea
fornaculis foverc, & educere, quàm na Timonis in lib.3.Meteor.q.ult. Antonii
Tuca ſolita , contendant. Olores Chy : Mirandulani de fingula.certam . lib. 10 .
micorum contra omnia hujuſmodi,ut Marcelli Pálingenii Cardani, Lacinii ,,
præſtigias, ludibria , & meros jactato- & aliorum ,quam accuratè tueturAnd .
rum bombos opinantur.Equidem pu - Libavius Syntaxi z.lib .1. fingularium .
to inter hæc extrema, ut fit, mediâ viâ f Quartam his fententiam possemus'ad
cutillimè incedi. Itaque çres invenio dere Pyrrhoniam , & academicam
fententias. prima eſt ,non poſſe aurum Dubitantium ; qui fatentur fibi non ia
verum ſic produci.fecunda,poſſe aurum tis liquere; quam puto verè commu
quidem quali verum , fed quod tamen niorem efle hominum hujus.ætatis. Ex
pro vero , nec liceat vendere æquali noſtris illam detendere Benedict. Pea
pretio, quo verum venditur : nec liceat rerius, & Gregorius à Valencia;'d nam
illud in medicinis exhibere. tertia,per- de bonitate & perfectione alchimici
fectius & purius aurum ſic fieri poſſe, auri dubitant : & fufpicantur , nun
quam quod interræ viſceribus gigni- ; quam ab ullo verum & perfectum au
tur. rum fuille productum . : & Valencia e
Primne fententia eſt Toftatiin Exod.cap. quoque indicat ſtudio & arte humana
7.quaft.10. Ægid.Romani,quodlib.3.9.8. vel non poſſe, vel vix fieri potle, Quid
( quiAvicennam quoque pro ſe citat, ducemus? Amicus Plato,amicus Socra- ,
fed malè. nam Avicen, verè cenſuit co- tes,led magis amica veritas.
trarium , & ex profello de hac arte ſcri 2.Axio.I.Nullisidoneu argumentis con

plit) negârunt etiam Averr in lib. 1. de tra fentientesconvincunt aurum verum per
Generat. Aponenſis,differ.200. Sed & alchimiam fieri non poffe. Ad probatio
ipſemet Chymicus Paracelſus lib.de phi 1 nem hujus concluſionis luficit onus
lofoph. & videturid voluiſſe Bernardin. probandi transferre in adverfarium ;
Gameriusa Medis docto & ſalito ope. quia eft conclufio negativa : & adfira ,
re de ſale libr.2.a.20 . ſecundæ editionis : mantieſc impollibilc ; incumbit onus
often .

a 22.quaff.71.A.2.adt: b in 2.fen.d.7.quafio3.a.I. cadda.2 . d difp.deMugia.e in 23 .

difp.6.9.13.punc, 2.
 LIBER I. CAP . V. QVÆST. I. 72
ofendendi, cur id lit impollibile , eò perandi diverGlimos comminiſcun
quod is contendat, ſcid idoneisargu tur , & de eo inter fe digladiantur, cum :
mentis poſſe convincerc; quod nos ne Brachefco certat Tauladanus, Villano
gamus. Veruntamen lic poteft conclu vanum impugnat Treviſanus , alii
lio probari: neque ex parte materiæ alios, & invicem ſe faruosignorantel
ſcu lubje &ti,ncquc ex parte modi repu- ! quenuncupant. Sed de lapidis mate
gnæ naturætalis metamorphoſis .Non | ria fortè faltem conſentiuni; nihilmi
exparte materiæ , nam illa eſt altera nus ſunt, qui ferri (coriam ,ſunt qui ſa
ri, & corrumpi apta , & perduci etiam ! lem ,alumen,magneſiam ,cadmiam ,cal.
apra ad formam præſtantiorem , & eft , canthum , arſenicum expofcant; ſunt
capax formæ introducendæ. Non ex qui obtrudant bufones,capillos, ovo
parte modi : quia modus eſt , per de rum putamina , menftruum Huorem
codionem naturalem ignis;qui deco- vel humanum fanguinem . Refpondeo,
Ationem naturalem caloris natura ram diverſis nominibus eandem rem
lis proximè imitatur. Quid ergo deſit? lignificari, ſed his uſos ſcriptores ſcien
aurli quid horum ,oftendatur. Often tiæ occultandæ causâ, quam non vo .
dere conatur ſequentibus argumentis, luêre pallim intelligi, licuit fanè Ægy
quæ ligillatim diluemus adfusâ folu- priis fymbolaſuaadhibere, licuit poe- .
tione.Primo argumentantur ab artis tis per metaphoras & fabulasfapientiæ
ipſius incertitudine & diffenfione arti- principia occulere , licuit Ariſtoteli ſe
ficum ,quia chymici inter fe nec conve dictorum obſcuritate ,ut læpius ſolet ,a
niunt in modoloqundi ; nec in modo cramento involuere ; ipfæ lacræ literæ
operandi , nec demateria aut nomine in Parabolis loquuntur cur culpas, fi
lui lapidis. & hi diverſis nominibus,lusêre ? Si quid
3. Conveniunt,beneficio lapidis hanc minus aptè, & feliciter, & piè ,ignolce .
transformationem tribuendam ; ſed rem vide, verba deſpice: nunquam rei
hunc ipſum lapidem , quô appellent i veritatem , aut artis eficaciratem ,inep
nomine, non conveniunt. Löngum ria aut infantia docentis potuit exſtin .
fit omnia Merculini , Treviſani, Fa- guere. Deinde quid mirum hanc quo
niani, Talienlis,Rofarii ,& aliorum no que artem habere ſuas compulſationes

minacongerere , quæ ſunt ſignifica- dillidentium ; quibus nec philolophiæ

tionis planè diverſa. Ex paucis cætera | pars ulla,nec medicina,nec juriſprudé .
poſſunt dijudicare , vocant puoou tep- ida,nec Scholaſtica Theologia noſcitur
udr aquam vivam , aquam vitæ , quam carere ? Diſſenfio illa demateria , vel .
ficcarn ,lignum vitæ , fanguinen , kuma. verborum eſt & nominum , vel lane
num , lac virginis, Mercurium philo- fuit , cum ars minùs culta & magis in
tophorum , draconem , corvum , laton cognita: periti in sulphur & hydrargy
clixir , medicinam morborum om cum conſentiunt.
nium , id de quo bibit non moritur, 4. Probant poftca Secundo natura
& fimilia partim ridicula , partim pu- metallorum ab iis ignorari . primò, quia
gnantia, partim irreligioſa . 'Modoso . 1 cenſent illa vivere & nutriri;cum Car
K dano:
 DISQUISITIONVM MAGICARVM

dano : vel ſuperioris ordinis animam vere,ut hæc illis omnia largiamur,nihil
habere, verum valdè reconditam , cum aliud conſequi, quam Alchimicos fic on
J F.Georgio in Harmon.mundi.Secundo, pinantes non eſſe veros philoſophos,
quia, lapides putant eſſe rejectamenta deq; cauſas operationis fuæ tenere, nec
liderum ( ur Paracelſus )metalla verò operari ſcientificè, ſed duntaxat eſſe
adipem .& medullam lapidum ; & pro- nudos facurarios pyrotechnicos , mc
indè metalla , cæli eſſe præſtantiora ex - chanicos, & non philologos.nullo au
.
crementa : Tertiò, quia unicam volunt rem pacto coſequitur , probandum
i elle perfe & am fpeciem metalli, nempe quod erat , aurum ab illis confici non
aurum ;cæteras eſferantùm rude & in- poſle : non enim gladium non facit fa
choatum auium , de quo mox plura. ber, quiaquæ ferri natura , quæ glada .
Quartò , non habent perſpectam auri ad pugnam rotatio vibratioque ſit ac
ſuicauſam efficientem , qui foli calori commodata; neſcit: non aquam roſa
efficientiam tribuunt: quo tamen ſolo ceam minus perfectam Chymicus eli
nó poteft auri ſubſtantia perfici. Opor- cit , qui cætera adhibet arte requifita ,
tet enim , ut ſolaquæ ſubftantiam pri- etiamá rolæ effentiam , & vim ignis, &
mùm calore concoquat & commutet: principia diſtillationis ignoreo. Quid .
Frigus deindè& ficcitas terrena,faciant igitur , fi quinaturam ignoretmetallis ,
aquã concrefcere. Quintò deaurima. fegregatione,congelacionequerequiſi-
teria valdè diſcrepant. Gilgil vuli eſſe ta ,cæteris quoque omnibus peritè uca .
cinerem ex terra genitum , & aquæ mi tur , minulnè ad Aatum compofitio-
ftum : Braceſchus vitriolum; plerique: nemý; ejus, quàm ad alterius, nihilad :
ſulphur, & argentum vivum ,nec deeſt;, operationens effectumq; amplius præ- -
qui arſenicon addat:quain reindagan-- ter caufarum cognitionem adjicientis,
da videntur, ut Umbris indicium laga vis exco & rix ignium eſt effectura ? In-
naris fecuti, certam ſanè , ut ad cervetelligentiæ igitur já ignis particeps, qui
cubabu la perducat: fàllax in rerum el: unum inter & alium novit diſcrimen,
fentiâ difcernenda.. Præterea quomo- Porie autem aliquem , qui optimè me-
do poſlunt mixta reſolvi in mixtum tallorum naturang noverit ; huic certè
illud , ex quo proxime generata fue- ; nihilargumentatio hæc.oberit, quoad
runt ? nonne prius oportet reſolvantur auri productionem : poterit ergo pro- -
in corpora ſimplicia: igitur fi,quodco- duciab aliquo ..
rum eft fundamentum , metalla in lul.. si Sufficerent iſta : dicam tamen
fur & hydrargyrum reſolvuntur, certè l ' quid de singulis illis cenſeam . Vives
hæc doo nequeunt elle propria metal- re & nutrisi metalla , utanimam has
lorum materia . Hoc argumentum j bentia vegetativam :id non admodum
mulias involuit quæſtiones, quasſi ve abſurdum eſt , led fateor verius,
limex.ctèdifcutere 's non fectionis u-- quod Atiſtoteles cenſuit , A nec lapi
nius , ſed libri opus integri futurum . I des ; nec foſfilia hujuſmodi vivere vel!
Üno forcallis verbo præſtiterit abfol-. | inutriri:- cxcreſcere autem ; per adje-
& ionem .
a hol.magno morali'.
 LIBER I. CAP. V. QVÆST.I. 75
&ioné materiæ , decreſcere per ſubcra- | metallum coaluit in metalli ſubſtantia
ctionem eiuſdem : cùm veròPliniusa & iam ignis ſolus poterit ſupplere, quiz
alij,dicunt ca concipi,pauurire,vivere, ! ad perficiendum commutandumq; il
ſeneſcere, mori , metaphoricetantú lo lud in alterius metalli qualitates erunt
quuntur.Sed de hoc plura Scaliger ,Fal- neceffaria. quia qualitates illæ acciden
lopiuſquc.b.Volo cum illis liberaliter tariæ ſunt & quæ activitatis igneæ vim
depaciſci.Elto, nó vivant metalla : quid non exſuperant. Quod exemplo poteft
inder facilior profectò inanimæ rei in declarari, nam ſandaracha naturalis nó

aliam inanimam , quam inanimatæ in poreſt gignicitra frigus illud : ſed poſt
animatam erit cranlinutatio , quam plumbum lemel in terræ vifceri
6. Paraceliſtarum illas locutiones bus genitú tutt , fi illi miſceas acetum ,
ſane non fatis rectas , nec commodas, ceruſtam conficies: c ut vero ex ceruſſa
{ed improprias & traslacitias,nihil mo- prodeat ſandaracha, nullâ iam opus re .
ror : loquunrur illiinquinatè , ſentiunt frigeratione, ſed ſufficiet ſola aduftio ,ut
perperam : cosnon defendo : de re loo ſandaracha fictitia ſeu ſandyx Syricum
quor ,non vocabulis. Hoc unum veril- naſcatur. d Orichalcum quoque fine
Imum puto , neque negari poſſe, plus frigore ex æte,vitripuluere, & calami
humidipinguis , & li vis plus adipoſiel- naris lapidis tinctura fit; ſolaque deco
leſucciin metallis , quàm in lapidibus ctione & percolatione per ignemindi
ac gemmis. hinc enim metalla ductilia get: ecùm tamen follitium & naturale,
& dilatabilia ſunt, quod lapidibus ob i liquod eft huiuſmodi, etiam frigus il
ariditaté & ficcitate denegatú. Vnica- lud poftularet. Quid ,quod & f Plinius,
De Species mecalliſit, mox videbimus. cenſuit, lolo igne lapides in æs fundi, &
7. Deauriefficiente cauſa , conſide- i ferrum gigni:Quid ,quod & fola deco
randum . puto longe plura rcquiri , vt & tione ferrum fit souwua Græcorum .
ex terra, atque ut ita dicam , elementis 1 8 ſeu Challamiſch Hebræorum ? quod
ferè nudis primum corpus mixtum c nos hodie chalybem vocamus fivè sa
xiftat & coaguletur:quàm requirantur. ciariam , veteres latini, ferri nucleum ,quia
ut exmixto iam coagulato & exiſtente proprio nomine deſtituebantur , nam
aliud conficiatur mixcum , dumtaxat ſ chalybs illis idem , quòd ferrum in ge
differens perfe & ione. Auri ſubftantia , nere. b Neque in his alio frigore opus,
er terræ puluere & aquæ liquore ,in ve quàm cùm omnia peregit ignis, ur tunc
nis cavernarum folo calore non poteſt materia ſe ad naturale frigus recipere
perfici, ſed frigiditas quoque & ficcitas ſinatur: vel aquæ iniecta citiùs refrige
requiruntur;poſtquam veròsam ſemel retur & indurctur :
K 2 8. Por

a PL.L:.36.cap.18. 19.Leo Baprift. Albertus l.2.de adifi.c.9. b Scalg. exercit. 1. Fallopius

L1.de metallis o foſsil. CGalen.l.9.de femp.medicam.facul.Pl.l.34.in fin.Vitrun 1.7, d Plin.
L18.1.6 . Aetius li 2. Amat.in Dioſco.li.s.enar.63. Vide PL.6.33.6.4.5 . Vannocium l.1. pyro
teebnis c.8 Vann . Flibr.26.0.27. g Arift.li. 4.Meteor. Vennocius d . 1.3.6.7. Alb, mag .
Li..de lapid . sro- .b vide Hur. Magium l.2.mifceloroso
 VM
76 DISQUISITION MAGICARVM
ò
8. Porr quam ſubdunt de auri ma- 1 puri, ac ſolidi , ſplendida
adcò ac nitida
teria diſſonantiam , obftrepitilla , non luntmetalla.
obcundit.fcedo;, quam illi eſſe volunt? 9. Et hæc eſt ſententia Platonis & A .
1
11 quamcunque dixerint, ex hac etiam cæ. riſtotelis ac ſequacium a Neq; huic ſen
tera metalla conſtare phylofophi chy - tentiæ repugnat (mco judicio ) corum
mici contendent: fic facilem fore adau . Chymicorů, qui phyſica principia no
rú tranfitum . Sed doctiores conveniúc runt & amplectuntur. (hoc eſt nó Em
in unam ſententiam : quam ego quoq; pyrici, fed philoſophiſunt ) ſententia.
! ſequor , & fic Ariſtotelem cum his au Tales enimfacile aſlentiuntur huic re
7
ctoribus conciliari poſſe puto. Non a moto principio metallorúomnium.E
gitur núc de materiâ remotiſlimâ, quæ quidem mihi videtur negari non poſſe ..
eſt materia prima, quam eandem efle Quærocnim ,núargentum vivu & lule
nemo addabitat: led agitur , demare- phur ſic immediarè ex materia prima
ria ſecunda : quæ jam certisformiselt line enata : fi adfirmas quæro quadiſpo,
imbuta,hæc cucluseſt, quædam remo. fitione præcedente hæcpotiùs,qua alia
tior, & quædã propinquior. non cnim forma, lit introducta di negas, imme
ftatim ab ultima ad primam hic immediate prodiiſſe: quæro quæ præceſſerite
diatus eſt tranſitus : capiamus ergo ex nó cnim omni formâ potuit illamate
empli gratia ,aucum.hoc aucum mate ria caruiſſe . Negandum itaq; id nó cft :
tiain remotiorem habebit exhalatio ſed ulteriùs progrediendú, & pofthác
nem quadam humectatam una ex par- materiam cómunem , adeò remotam ,
te ( quæ materia liquida èquibuſdam quæréda quædã materia propinquior.
vocatur, velaqua intrinſecus. unctuo De haceſt omnis diſceptatio . Cenlue
fa , ab aliis unctuoſum aqueum incor- rim itaq ; illam materiam remotam , no
poratum , vel humidum liquidum ) ex ſubitò præteriniſGsmediis ab extremo
alia parte habebit terræ portionem ad extremú progredi, & ,quod dici ſo .'
craſſai & viſcoſam :ſic huic terræ aqua ; let,per falcu promoveri: ſed primogig
! illa pinguis & acrca commiſta, corpo- niimperfectiora quædã:& fic naturam
ratur in primain ,& ( ut fic vocem ) ele- progredi ad perfectiora. Ex illâ mate
mentarem auri materiam . hæc materiâ remotâ primùm gigni lulphur , &
ria non eſt adhuc propria auri mate argentum vivum fivè všpapzopor, iftud
rii ,fed eſtmateria communisoninium potiſsimum coaleſcere ex homido iſto :
:
metallorum , & etiain lapidum..erenim 1 pingpi & aereo (ideò adeò mobilc cſt:)
fi plus habeat ariditatis, deficiente hu ex terræ verò pinguedine fcu vilcolita
miditate, fit lapis:. G plus habcat pin- te potiſſimum gigni ſulphur. Sulphur
guedinis humidæ ,exicin metallum : & li illud poftea in metalli generatione fun
propter copiam hujus , humidi, nitidi, 1 gi vicé viri,us pop yupov vicá fæminæ , uti
volunt:

a Plato in Timeo,di ibi Proel. Colchidim . Arift.13. Meteoriinf . Theophr.l.de lapid I'd
. su Latınilius Minorira.l.1.Chimica arfir.13,Albertale 3, de reb.merakır.16.2.Conserien.b.3 .
zbiloft.c.9. Georg. AgricoldereMuall.
 LIBRI I. CAP. IV . QVÆST, IV . 79

volunra Chymici: hoc parum refert , rem , Ad ultimum itaque argumenti

crediderim potius utrumquc agere & membrú dicimus ; meralla refolui im
pati in inviccm ,reactione. Nec convin mediatè in illa ſúa principia ', quando
cit contrarium quorundam obiectio ; alterantur, & per alterationé definune
Bcc in pleriſque fodinis ſulphuris, vel videritalia metalla:, & fiunt quid liqui
argenti vivi', inveniri aurum ;necir au dum ,vel aridum , retinens principioru
si pleriſque inveniti ſulphuraur argen- illorum qualitates multas ; & cùm hoc
am vivum . Sufficirenim in quibufdá ' fir, tunc quodammodo reſoluuntur i
veſtigiahorum reperiti,utpyrorechni- terum in corpora fimplicia leu elemé
ci læpè experti. Et, ut ex his gignuntur, caria ,nempè in liquidum , humidum &
fanquam ex materia ; fic in hæc rurſus terreum pingue :ficutetiam paulatim ,
meralla reſoluivolunrchymici & hanc per varias alterationes pyrotechnix ',
refolutionem odore probant, & guſtu ; principalia illa proxima in iſtudvebil'--
fe in mareria reſolutâ qualitates lula Flud metallum coaluerunt.
phuris & argenti vivi dictantes inveni lo: Tektro argumentantur:funda
k. Quoniam verò hic agimus de acci menta Chymicorum , ſi penitùs inſpi
dentarijs dumtaxar differentijs, quibus ciantur,vel falla eſſe, vel prorsùs dabia:
hæc inanimata dignoſcheur ſolis: fru- & proponunt, ac impugnant ſequen
Arà obijcitur odora canum vis. Nó enim tia: quibus figillatim ae ordine ſolutio .
dicitur hæc reſolui in ſulphur & hy- nes adjungam : Primum ergo adferunt
drargyrum formale atque perfectum , illud RogerijBaconis b' , licet natura po
fed inmateriam quandam , quæ ſulphu: tens fit;& mirabilis;tamen ars, utens natu-
ris & hydrargyri qualitates pleraſqueira pro inflrumento potentior eft virtute na
retinens, fatisindicarformam præcef- turali. Hoc ergo videtur eflc falſum .
Gifreforum focalium : ficut homo oc ruim quia nihil poteſt ars hurriana;
ciſuscumeft, & iam cadaver ferè dillow l quod vires ſuperet naturæ ( quæ nihil
lurum corruptionc, indicium fact fæ- eſt aliud , quàm ordinaria Dei in crea
tor , corpusillud carneum fuiſſe, aut turis diſpoſitio :) quarè fiquis effectus
quod fimilius, cum ſalem vel ſaccarum l producitur,quia naturam rerum ſupe
in aliquod ferculum diſſoluis, laporin- | ret:ille non humanus, ſed vel divinus.
dicar, ſubſtantiam illarum rerum con- vel prodigioſus eſt. cùm quia omnis ars
dimenti huius materiem fuiffe: & odor Imechanica 'naturæ ,urbaſi,inſiſtit, & ea
aquæ diftillaræ, fatis apertè docer, quæ i itnitatur,niec ſuis poteft conatibus ope-
Herba diftillata fuerint præterea non rum naturæ perfectiones adæquare ::

eft neceſſe res omnes reſolui in proxi- Nam veriflimè Fabius,ita ſcripſit; imi
mam fuam materiam :nec corpus reſol- tatio,queartis eft propria nunquam tam fe
uitur in femen : fed fufficit refolui in l'citer naturam exprimit : quin inter hanc
Natcriam remotiorem ; Give elementa & illam ſemper aliquid'interſit, ipfaque ve-
K 3 ritas
a svicen.opiſ.ad Hacon. Geber, Ixilius, alii, videLacin. d.lib.si b li.do mirabilibuss
Sfat assis O MAINTAINS
 28 DISQUISITIONIS MAGICARVM

veritas pluribus parafangis ſua ſequentem maturiùs re perpenſa , video illa iplas
viftigia bypocriſin poſt ſe relinquat a ) qui quæ tum attuli argumenta ; ut obielfi
neget iubendus agri lilia cum veris, folent,laccis laneis,arietis impetum in
Dedali volatum cum alitibus compa. | fringere: poſſe-commoda explicatione, p
rare , & cum Praxitelis aut Phidiæ ca. cxarmari , & enervari. Arietes iftitres
ballo hoftiles manus effugere. Refp. I crant triplici teſtudine contecti, Pri
Comparationem naturæ & artis inſti- mus petiturà definitionc metalli , quam
tui duobus modis poſſe. uno quidem Geber. PetrusBonus, & multi chymici
preciſc ac nude ſola cum ſola conferen- admittunt: metallum , eft corpus foſsile,
do . unumque alteri, five utriuſque po- durum , & naturam ſuam ſervans,à malleo
tentiam , ſeorſim invicem & mutuò dilatabile. Sed hæc cota definitio æque
componendo, hoc li Baconus voluit;ut convenit argento, & plumbo ,ac auro,
indè fornaculisſuis ea tribyat, quæ na . æque ergo ſunt metalla , atque aurum .
turæ denegata ; fateor omni illum re- Reſpond. differentias rerum eſſentiales
prehenſione digniſſimum fuiſſe , & ar- præterquam hominis, nobis eſſe igno
gumentum contrarium ſolide probari. tas : ideò nos cogi definitiones formare
Altero vero modo poſſunt ifta compa- ab accidentarijs differentijs, quæ pol
cari, non præſcindendo unum ab alte- ſunt fæpe communes eſſe pluribus; quz
ro,ſed extenſive,verbi gratia,artificiun probabiliter videntur fpecie differre.
humanú cum ipſa natura ;quain com velutifi definias canem , certe definias
paratione , artificium prælupponit na per proprietatem latratus,hyena tamen
turæ vim , plus autem tum poffe artem hunc imitatur, quæ canis non eft : & fic
natura ſubnixam & adiutam ., quam totum iſtud congeſtum , canis eſt ani
poſſit natura ſola, plurimis patet expe- malirrationale , quadrupes,velox , la
rientijs . ſic enim ,naturalisoperatio,iu- crabile ,conveniet etiam hyenæ. nan &
vatur, acceleratur & perficitur per,hu- illa erit, animal irrationale,quadrupes,
manam induſtriam & artem : quod vo velox, Tatrabile. Nemo tamen inferat
luille dumtaxat Rogerium eius verba canis nomen hyena competere , vel
indicant, & veriffimum eft. hyenam ,æque cancm effe : fed potiùs
11. Secundo reprehendunt quod dici- | inferendum , quiddamn in hyena repe
tur à Chymicis, unicum eſſe perfectum ririsquod in ce ne ſit perfectius. Sic dico
metallum , ſive unicam metalliſpeciem | definitionis huiuſmodi accidentariæ
( aurum ) cætera meralla dumta xar elle conditiones in ſingulis metallis inven
auri inchoationes : & idcò ta facile | tas,non convincere fingula hæc quibus
netalla reliqua ad aurum , naturalem conveniuntmetalli ſpecies efle . Nam
fuam perfectionem , reduci ; quam ho. hæc non eſt conveniencia generis in
moæger ad ſanitatem , & ovum ad pul- . fubftantia , fed duntaxat quali generis
lum.Hocilli triplici ariere fibiron tam in accidentibus. Specificæ namque dif
quatere , quam fubruere viden ur: & ita | ferentiæ ab offentia rei ſunt delumen
mihi quoquc aliquando viſum: nunc da . Quarc ut adverlarij probent àdefi
finicio
a lib.z.inftis. ora .
 LIBRI I. CAP . V. QVÆST. I. 79

Aitione, identitatem gencricam ;neceffe natura non multiplicat rerum imper:

eft, priùs probent , vel amul , & conſe
quencer probent, prætenſarú (pecierú
differentia eſſentialem vel quid ei quo
dammodò æquipollens ; v.g.Homo &
cquus ípecies ſunt ſub animalis genere,
id probari nequit eo duntaxat", quòd
animalis definitio, quæ tamen effentia
lis eſt ,conveniat utrique ( lic enim con
venit Petro & Paule , & tamen P. & P.
fectarú individua,ut videmus , monftra
fterilitátis damno multata. hæcautent
meralla de ſuis individuis re &tè prædi
cantur;ut argentum de hoc vel illo.Re
Spondeo.Mon aberrat à ſcopo ſuo natu
ra, quia finis eius eft, rerum varietate
huncmundum ornare : & perfectiora
vult efle rariora. fit autem hominúava..
ritia , qui mecalla effodiunt priuſquam

ſpecie non differunt ) led probari præ- ad debitam perfectionem perveniant; .

tereà debet , quia homo eſt rationiscó ut minus auri ſit ,quàm cæterorum me.
pos, equus non eft: ficetiã quod aquila tallorum . Sicuti quia vituli pleriq; oc
& leo differant ſpecie ,non probandum ciduntur á lanionibus,idcircò paucio
untum eò , quòd ratio gencrica illis res boves exiſtunt;& his parceretur,bo
competat, fed etiam , quia utriufque crves fierent; fi illis abftineretureffodien
festia diverſa eſt , cum unú ſit volatile, dis, paulatim aureſcerent. Enunciandi
aliud beſtia leu gradiens.Sic igitur, non verò ratio , quædam eſt ſpecierum ,fivè
quia hizc definicio cadem quæ auro, gencrica; quædam verò merèacciden
competirargento :ideò hæc duo fpecie taria, Monſtrorum de inferioribus ar
diſtinguuntur :ſed ſequitur Colummo- tributiva enunciatio accidentaria , po .
dò ambo hzc metålla eſſe:argentú qui- teſt æquè locú habere, ac argenti,auri,
dem imperfe &tè, quia poteſt perfici,au- &c. ficutenim dicas rectè , hoc vas eſt
rum perfe & iffimè, quia nequit in me argentum , ſic etiam rectè dicas,Gorgo ,
talli ratione perfici : Infantiiuxtà ac vi- eft monſtrum ; ſphinxeſt monſtrum : &
ro convenir hominis definitio ,ut & vi- ficut etiam dicas vaſis buius eſſentia eft
calo ac bovianimalis : fed infans adhuc i ſtannea , vel materia eius eft ftannum :
perfici & definitionis membra perfe- nihil prohibet quin vere dicas, pygma
& iùs poteſt participate : non tamen in us iſte eſt monſtroſus, vel ſubftãtia hu
fans & vir ſunt hominis fpecies: idem ius pygmæi eſtmonſtroſa.Sed parú hæc
dealijsmetallis, & auro ſtatuendum , ad rem quae de prædicatione.Quia re
mam alia illa natura ad hoc inſtiruit , ut vera : nó quicquid imperfectum adhuc
qucantad aurcă perfectione progredi. eſt, co nomine móftrolum eft:maxime
12. Verùm hic novæ ſuboriuntur dif- fi aptum fit perfe&tionem ſuam recipe
ficultates; novi ſcopuli affurgunt, dicat re, pullusin ovo nó eft monſtroſus, vi
ſequeretur:Primo na. tulus non eft monſtroſus, infans nö cft
enim aliquis,hinc
toram lic fæpiùs à ſcopo lúo aberrare, monſtroſus,quia hic ad virú,illc ad bo
quàm finem ſuum confequi.quod con . vem , ille ad gallinaceum tendit: etiam
viciú ferrerur in Deum , Naturæ quoq; j lunt poteſtate,quod actu futuri, ide de
aberrationes de ſúis inferioribus,more metallis alijs ab'auro dicunt Chymici.
fpccicrum , non folent prædicaci, quia Sterilicate damnata funt tantum mon
 DISQUISITIONVM MAGICARUM
ftra perfcctorum animantium ; non in fient ſtannum argentum , aurum . Co
ſectorum , non inanimatorum . Atque natur quidem natura ſemper aurum
ita ruithæc replicatoria machina. producere :ſed,cum nequit co minera
13.Secundo contéduntadverſarij pro- lis decoctio pertingere , contenta eſt
ximam metallorum omnium materia aliorum metallorum generatione pro
eandem eſſe non poffe ,ſed uniuſcuiuf- | modo virtutis & materiæ proximæ dir
que ſpeciei debere eſſe materiam pro- pofitione. Si non fatis multum adlit
ximam diverſam , quod etiam nonnulli | lulphuris ſubtilis ac rubei, adſit tamen
Chymicifatentur, a & probatur: quia fatis hydrargyri ſubtilis & albi : fiet ar
diverſe ſpecie formæ eandem fpecie gentum : fi verò visſulphuris excedat,
materiam nequcunt informare : ut de & unctuoſum illud liquidum omni lit
anima humana & equina patet,quarú ex parte probedefæcatum , produceret
neutra corpus alterius apta eſt infor aurum.
mare:videreturalioqui, vetusillud de 14.Tertius illorum aries erat. Numquá
lirium ſtabiliripoffe : omnia ex omnibus, conquielccre naturam , ſponte ſua : ſed
five quodlibet ex quolibet gigni: & fic , limoveri & moliri donec perfe & tionem
remotæ materiæ ſufficeret identitas, fuá Grindepra : metalla vero hæc appa
poſſet unus Alchimicus alcerum , in A. rere omnibus, etiam præſente causà
ef
puleium illum ,vel Lucianum auritum ficiente in venisſuis.conquieſcere , ni- ;
transformare. Reſpond, Animas anima- 1 häl ſolicita , ut in aurum transformen
lium perfectorum requirere .corpora cur. licet enim centum annis illic per
organica, ceréis perfectemodis diſpoſi- mancant non impedita, numquam ta
ta:animas animalium imperfectorum , men magis illa aurelcent, ſed in ſuo ſta
ipſas quoque;quia ex materia educun- i tu permanebunt,ferrum ,plumbum ,ar
tur,requirere fuam & propriam minus gcorum.Si ſicigitur quictaiacent,fuam
tamen perfectam organorum corporis nacta ſunt perfectionem . Reſpondent,
compolituram , quæ compoſitura ,fue Chymici & bene reſpondent, nos hanc
(ut dicam Jørganizatio,dcillius indivi- .commutationem deprehenderc non
dui eſſentia elt. Inanimas verò res dum- poſſe: ſed curnequeamus,incredibilem
taxat cenſeo requirere, materiam illam j reddunt rationem : quod ad alterius
communem , & præcipue conſtantem metallin aurum metamorphoſin mil
partibus homogeneis , eiſdem effe & 1 lenarium annorum tempus requira
perfectius diſpoſitam ,ad plunbi, ſtan tur . Quis hoc illis definitum tempus
ni , argenti vel auriformam : quia for revelavit: quis credat cum ad cæterorú
miſtæ , non ad compoſituræ velorga. | metallorum perfe & ionem , curſus vi
norum fabricam , fed ad qualitatum į ginti vel triginta fufficiat annorum ?
primarum maiorem minoremve parti- Maior ergo in auro formando mora .
cipationem ,conſequuntur. Siplus ha- 1 led non tot ſeculorum admittenda . Si
beant terrenæ admixtionis, fient fer- cut autem herbarum & arborum in
rum ,& s,plumbum ; ſi plus acrei liquidi, crementa non cernimus dum cccſcunt :
ſed
a Richards Angelic.in Corredorio de loan. Bracefcusconsta Tauladanum .
 LIBRI I. CAP . IV. QVÆST. IV. 79
fed creviſſe deprehendimus: ita larens | & lubordinatio ifta codem modo po
eſt alteratio hæc & commutatio metal- teſt intelligi de plumbo & auro , ſtanno
lorum :quæ ,non ,duin fit,led dum facta & argento : quo illi de his intelligunt,
eſt ; cerni poteſt : quod verò illam non quæ in tertia lect. producemus.
cernimus , impatientia fecit & cupidi is . Quartum argumentum eſt , arsilta
ras , dum malunt homines præſens lu- | nequit veras gemmas transformare in
crum minus capere, & quale eft meral- | gemmas alias veras. ergò nec metalla
lum effodere : quàm fpem pretio redi- poteſt in alia . Refpondi gemmas, G quæ
mere , & illam tam longinquam operiri lint liquabiles ,poſte ad maiorem for
tranſmutationem.Sed cur ad hanc,for- tallistedigi perfectionem : non tamen
.naculis & follibusſuis le triennio per- in alias diverſæ ſpeciei murari poffe,
venire poſle Eanianus & alij gloriátur, quia non poteft ignis quemlibet indu
fi non niſi luſtris aliquot exactis id po cerc colorem : nec gemmæ ad gemmā
teſt natura ? cauſam puto , quia in torræ ca cognatio eſt , quæ metalliad metal
venis plus liquidi humidi affuit, & ca- lum.Gemmæ verò pleræque vel potiùs
lor quoque agit leniter ac paulatim :hic omnes , quia lapidum ex genere funt,
in chryſollo,nihilafHuit liquidi : quare etiam ſuntilliquabiles: quia non habet
quicquid reſiſtit, & revocat curſum ef- humidum undtuoſum , ve metalla : ſed
ficientis caufæ , id faciliùs hic abfumi- aqueum , quod igne difHatur. b
tur:ignis quoque cît continuus , & non Vltimd obijciunt , non dari cauſam
impeditus, & quantum poteſt urger. ſufficientem ,quæ hocoperetur : cælos
Præterea nonnunquam aliquid auri enim naturaliter hæc metalla in venis
maturi & perfecti artifices adınilcent, producere per calorem , & frigus: non
or ficars adjuvans naturam , cauſa fit qua calor ille vel frigus qualitas tátùm
velocius reliquum convertendi; ut no- eſt, ſivè calor aut frigus : ſed quà eſtor
tat Treviſanus , libr. de tranſmutat.me- ganum ac inſtrumentum cælorum , in
Sallor.ante medií. Ex his apparet admo- cuius virtute agit. hic verò nec frigus
dum probabilem effe fententiam Cal- adeſſe in Chemica operatione : nec ca
litheois. Alberti Magni, & Chemico- lorem operari ut inſtrumentum agen .
jum ,unicam eſſe perfectam metallı (pe. j tis principalis, quia hic non adeſt agens
ciem . A Sed pergam eſſe liberalis ac cos principale. Refpondeo, de frigore iam di
miscito (pecie differant metalla, quid | ximus. de calore verò dico nuncagere,
fum ? peciei ( inquiunt) in ſpeciem quæ j ut inſtrumentum ignis ; & effe eiuſdem
non lir alteri fubordinata immutatio fpeciei cnın calore cæleſti ſeu elemeu
impoflibilis eſt naturæ . Nos mox non tari . Agens autem principale cſt femen
eflc impoflibilem oftendemus. Nec ad | auriiplis metallisinſitum :quod ſemen
tem facitsllud de ſubordinatione. Re- calore fovetur , & adolefcit in aurum .
vera eniin multorum commutatio o Probatio verò huius, non incumbit a

ftenditur , quæ ficfubordinata nó funt: I lia , quam abexperientia , ad quam al

L chimici

· Alb. Magni lib.3.de metalsrad. 1:6, 7. Gobri, RoſariiVannoccii. Biringuccii, de alior

bfic Alb ,Magn , in 3. Metap.
30 DISO-VISITIONIS MAGICARVM

chimici Colét provocare. ſolemus enim nes , liquationem , leparationem , con

à pofteriore probare vim feminis alicui
rei infuiſſe ,cum genitúex eo aliquid &
ex potentia eius in actumn -deductum
cernimus . Denique conclufio noſtra
dumtaxat exigebat , nos oſtendere na-
turæ rerum hanc non efle contrariain
Chryſopojam , neque id argumenta
adverſariorum convincere . quod puto
fufficienter oſtenſum à nobis. Hæc de
primo axiomate.
S. E C TI III.
De eadem efficacitate .
gregationem , & alias huiufmodi:ficut
& calor nativus, cibum poreſt variè
conformare , priuſquam augeat & in
crementum præbeat iplialito . nec mi
nùs eſt miranda illa cibi, pura pomi,in
carnem : quàm hydrargyri in aurum
commutatio. Denique li fingulas illas
alterationes conſideres: quas Chryſo
pæi rcquirunt,etiam qui plurimas:nul.
lam invenias ; quæ vices ignis in mate
riam difpofitam agentis excedat cedo
enim quæ illarum ? quod fi fingulis par,
cur non ſuccelliuè omnibus , cùm eius
vis non retundatur , ſuggeſtis ſemper

alchymicam artem finem ſuum conſe novis fomentis

qui, & alia in aurum igne tranſmutare:quă
non poſſe.Dico eſſeprobabilius, quia reve-
ra id non probatur apodicticè, ſed can
2. Quintò ?
, perfuadereid debent in
tellectuinon malè diſpoſito ,cùm variæ
fimiles experientiæ , tùm plurimorú idi
ſe confecutos afferentium affertio. hoc

tum topicè. ſic tamen,utmoraliter ferè pofterius probabo lectione lequenti:

convincant rationes. Primum argumen- prius verò probatur , ijsquæfusè recu
tum , quo concluſio probatur , pendet lerunt Scaliger b & Benedict. Peret. 6
ex ſupradi &tis, quia contraria negativa primùm ars poteft gignere veſpas , [cao
habet argumenta non concludentia , rabæos crabroneſ “; ex cadaveribus , &
imò necadmodùm urgentia.Secundum , ex ſtercore animalium : immò & ſcore
quia multarum rerum cauſæ naturales , piones , ex herba Baſilico ritè pofita &
nos latent, & poteſt hæc efle de illarum collocata certis locis : ſed viventia hæc
numero : multa quoque fiunt naturali- funt excellentiora metallis: poterit igia
ter , quæ quis , propter cauſarum igno . tur & metalla. Dices in his hominena
rationem , G facta certò nelciat : vel ne arte tantùm materiam materiæ appo-
get facta,vel non fa& a naturaliter ,con- nere , cætera naturam per putrefactio
tendat. Tertium quia Magorum illa in . nem & calorem folis producere : Verú
duſtria , quia mutarunt angụes in vir in noftro quoque cafu manum tantùm
gas , & èconverſo :iuxta D.Auguſtinum homo adhibet ,cætera calor ignis in mau
A naturalis mutatio fuit : mirabilior ra- teria efficit, & ,quæ in eius potentiâ lare.
men eſt hac, de qua nos agimus. Quar- bant,educit. 2. aurum ex auripigmento
sum . quia calor ignis vim habet trans- produci arte Pliniusauctor eſt,utdixi
formandi metalla per varias alteratio . mus, fidicas auripigmentú venam elle
aurit

1.libr.zide Trinit. b exercit.23,.quaffide alchim.lib. de Magias.

 LIBRI I. CAP . V. QVÆST. II. SECT. IIT. Śs

auri (terilem ac inopem ,hoc eſt, aurum tore ? ſcimus enim quid inter triticun
imperfectum ,ut art Fabianos :a hoc , ut & lolium interſit 8. calchitim in milij
dicitur line probatione, negari quoque naturam mutari,fatis notum eft, verifi
poteft.Nam plusvidetur differre ab au . milius etiam ea ſpecie differre. quam
ro , quàm cuprum : nam cuprum metal idem eſſe.9. lapideſcere ligna , ii in fon
lis annumerandum , illud verò potius 1tes certosincidant: nôrunt Arduennæ ,
coloribus ac tincturis. 3. ex ovis b calore & lignuni ſic caudexquc,qui neget,Be
fornacis Cayrı ſolent pulli educi , non ne clt non negant adverſarij : Sed hang
fecus quàm foru marris: cur non & hic dicent fortè commutationem in dete
fornax luppleatuteri terræ viceni: Gidi- rias , viventis nempè ligni , in lapidem
cas , ovum natura ordinariad pullú , & vitæ expertem :mortem hanc efle quan
ce pullú potentiâ : contendunt alchi dā ligni . faciliùs res degenerare quam
mici idem elleplumbum auri refpectu , meliorentur. Vrgeo , etiam meliorari .
imò & argenti;ideoque ſolere hæc me nam in Scotia ex putridis navium frag
. Sanè Plinius
talla iuxta invicé reperiri mentis, & cx arborum fructu in mare
dicit c venam plumbi , quæ vicina ſolet deciduo (res eſt vulgo notiflima,& pro
elle & contiguæ venæ argenti: vocari babitur libro fequ .) gignuntur anates.
gaienam .Sed & ovum quoq; magis dif- Si tam admirabilem effectum tranſmu
fert à pullo , quam inter le metalla. 4 . cationis aqua nobis exhibet : cur ignis
Naturaliter videmus multos vermicu efficacitati , cuius maior longe vis eſt in
los mucari in volatilia , utpote mufcas: agendo,malignè detrahimus:Herodo
& tamen reprile & volatile, pluſquam rus etiam fcribit platanum in oleam
fpecie diftant.sout natura producit fale , vertiſſe : & alij cadavera, in ſtaruas ſalis,
bitumen , atramentum : fic etiam illa ; de quo plura dicam l.2.9.18 . in fine.
nobis artificum exhibet induſtria .Si di
3. Denique notiflimum eſt poſſe ſal
cas ſpecie differre hæc ab illis : contra tem dæmones producere , per applica
urgebo :cum eaſdem habeat qualitates ; tionem naturalium agentium , nomo
( quod docet experientia ) pon magis dò res inanimas ,fed & animalia imper
differre,quàm pulli quos fornacesCay. | fecta quæcumque ex putrefactione
ti produxerant, à pullis adpectoratis à j naſcuntur: e multò igitur faciliùs pote
matre. 6. Plinius auctor eft triticum & rit metallum unum ,in aliud eadem ap
filiginem io invicem commutata.dices , | plicatione commutari. quia longè mi
folis accidentibus ea differebant, eade . nor eft metallorum differentia , quam
que fuifTe ſpecie? Galeni d quidem ſen ioanimis & animati Sed Diabolus nul
1
centia videcor,fed mulis id non proba- lum huiuſmodi effectum producere
mt,cſto ramen:hoc ſi verum ,quid ad 7. poteft, quinaturæ vires ſuperet:ut con
Nam Theophraſto lolium quoque in ſtat: alioqui poffet vera edere miracula.
triticum fuit muratum : loliumne hoc ergò effectus huiuſmodi naturæ vires
filveftre triticum fuille dicent ? quô au- | non ſuperar. Igitur poteſt fieri ut vel
L 2 docente
acope dic.lib.deremetallica. b Scal.lo cli. 33.6.6 . d lib . 2. ad G'aucum raf.7 . e Fift
frori Lichnet: communis in z. 1.7 . rel.8 .to probab.li.feq.g.14.
 DISQVISITIONVM MAGICARVM
docente Diabolo , vel induſtria & ſtu- qua de illo Villamontius itinerarij lib.3.co
dio tandem homo ad hanc cognitio. 28. vel poffunt eſſe prodigiofæ , dæmo
nem pertingat. ne faciente. 4. quia banc artem nemo
unquam calluit : quod patet , cò quod
SECTIO IV. nemo ſe umquam dixit ultimum eius
effectum confecutum : nemo ctiam
An aliqua narratione conftet aurun verbis vel ſcriptis eam alios docere po-,
hac arte factum ? tuit. His illi pugnant.
2. Sir conclulio. De fa &to aliquos hac ar
Nyllum adverſarii fortius te te verum aurumfeciſſe videtur eſſe valde creu
lum intorquent , quàm ab ex. dibite.
perientia ; cur igitur, inquiunt, nullus Probo , quia tot ea de re narrationes
hactenus effectum confecutusrcur om- funt diverſorum , ut videatur procacis:
.
nes oleum & operam perdidere nonne animi & perfrictæ frontis , nulli crede
moraliter hinc colligimus, id eſlë im re . adſcribam quæ nunc mihi ad ma
poſſibilibus annumerandum ? 2. quia, num . Cælius Rhodiginus auctor eſt
quæcumque adſeruntur experientiæ , b ſuo tempore in Gallia quendam ex
nituntur teſtimonijs ipforum chymi- ¡ infima plebe hominem , mirè ſagacem ,
corum , quibus minimè credendú: tùm moduni excogitaſſe , quo chryſulcæz
quòd in cauſa propria; rììm quod men quæ vi , exmetallo quoliber aurum ſem
dicitas & paupertas fide detrahat, tùm cerneret : & addit tales artifices von
quòd fpe faſcinati & imaginationis ve cari Chryſoplintas , officinam vero Cbry
hementi apprehenfione, putant elle au - ſophiſium . De Arnoldo Villanovano re
rum quod non eſt,ut ait pontifex loan- ferunt graviſsimi luriſconſulti , r eum
nis 22. a.3. quia poſſunteſſe operatio- virgulas aureas chemica arte produ
nes, vel fraudulentæ & deceptoriæ , ut xifle , quas omnium examini fubiecerit
fuit Bragadini Veneti Alchimia : quiininaula Pontificis , & idcò concludunt
Bavaria ſupplicio affectus anno 1595. chemiam veram eſſe ſcientiam Obijci
corant omnibus impofturam ſuam co unt, Arnoldum fuiſſe valdè ſuſpectum
feſſus fuit: ſe'exauri ramentis pulueri- familiaritatis cum dæmonibus: d & id
buſque quos mixtos carbonario pulcò vel dæmonein hoc verè fecille , vel
ueri habebat , aurum ſuum liquaſle. I faltem verum aurum ſuppoſuille. Re
Quare cavendum ne lectoré decipiat pon has eſſe malitioſas conjecturas. Si
deceptus ipſe Villamontius, pertinaci- fufpectus Arnoldus , quomodo non in
rer detendens,veram fuille & linceram Romana curia , ubiaffiduus erat ,com
Avton.Bragadini Chryſopæiam :cììmprehenſus , ut maleficus, & caſtigatus
enim illa ſcriberet, nondum dies frau mera autem conjectura eſt, dæmonem
dem huius Cyprijplani apecuerat. Vide | verum aurum ſuppoſuiffe. Alij dicunt
examini
a Extrau.ſpondent de crimin.falfi cap.13. b libro tr. cap. rz. c Io . And,in additium ad spe
curitw.de crimin.falfo Old conti:7 t.deforeil.Abb. in c . ex tuarum de fortil. dibid. Bald. Toa .
Platean is . 1.C.de argentprec.quodin the infer.lib.1o. d Penna Com.zo.Ad 2.p.Dired. Ey
merici q .
 LIBER I. CAP .
examini ſubjeciſſe , hoc eſt , obtuliſſe:
non verò quemquam veritatis peri
culum feciffe. primùm explicatio il
la verbo non congruit , deindè quis
credat illo offeréte aurum ad examen,
neminem Romæ periculum feciſſe;
ego verò , inde; quod non fcribitur
ab auctoribus illis falſum aurum de
V. QVÆST. II. 85
c Antonium pharmacopulam Tarviſi .
num ,coram And Gritto Duce , & præ .
cipuis patriciis Venetis , argentum vi
vum in aurum com mutaſle, & ejus o
peris quædam adhuc exſtare veitigia.
Hoc Julius Scaliger , in contradictoria
exercitatione, cludit potiùs, quàm dif
ſolvit, dicens; G hoc verum aurum fuila

prehenſum ; probabilius crediderim ſet, Veneros eum fuiſfe Coacturos,Rei .

experientiam Arnoldo fuffragatam . publicæ operam hanc ravare , vel arti
Sanè id confirmat quod de ipfius cum ficiunrindicare. Quis enim Scaligero
Raymundo Lullio concertatione au indicavit, Tarviſinú eis non indicaſſe ?
ctor Theatri humanæ vitæ tradidit , 4 lanè crediderim Veneros , vel incerti e .
Raymundum hunc Balearicum ,homi. ventus fpem contemplille , vel præſti
nem acutillimum , multis rationibus giis effectum adſcripſiſſe. Tu, Lector
demonſtraſſe Villanovano artis hujus ne idem ſentias;accipe teſtimonium a
alurauiar, tum Arnoldum diſputandi liud'ejuſdem rer,ur in Cardani & Ara
perræſum; quin potius, inquit,te ſenſu goſii fide,hoc experimentum ſter . Gu
craftinâ convincam die: quæ cum illu- ilhelmus iſte Aragoſius , vir philoſo
xiller, metamorphoſin illi oculatâ ex - phiæ & medicinæ apprime peritus,ftu
hibuit fide :qua ille motus hancipſear- diorum causa degebat Patavii: femel ,
tem amplexus, multa de eadem (cripfit anno isso. Venecias excurrit, & hono
opuſcula , ante annos fermè 250. De ris causá Hectorem Aufonium m. ma
hoc Lullio fcribit quidam noſtri tem- theſis & medicinæ laude clarum , invi
poris medicus: nor alchimiſta, b Hunc fit: ibi cum intra alia Alchimicæ aurifi
ego inquirendo comperio apud Anglos's re cæ mentio fieret, eamque Guilhelmus
quidem verâ praftitiffe , quod fuis libris i ſolidis, ut ipli rum videbatur,argumé
profitetur: & in arce Londini, iuſſu Regis tis fubrueret: Aufonius in fequentem diem
probarißimum aurum confeciſſe : mihique conventum indixit, eoque tres patricios Ve
genius nummi oftenfum eft, quod adbucap- neros , è nobilißima Corneliorum gente ad
pellant Nobile Raymundi , auri ſcilicetpuriductos:ex eo auro,quod Tarviſinus fpectan
Gebryci fummaque indicatura. ] Idem ribaspatribus,hoc eſt, celeriter, non magna
auctor Theſauri, hoc etiam narrar de i interpoſita mora,momento feciffet,co :feclos
Bernardo Trevilano ; cum cum initio annulos (pectandos contreitandofque exlë.
fruftrà magnas opes in hac Chryſo bere curavit. Ipſedeinceps Arogopus Tarvi
plyntica prodegiſfet; tandem accura. I fium excurrens biftoriam factididicit.Nur.
tiore Audio conſecutum , ur bic nie rabar ille à Gallo quodam , Arogeſio facie
nic artem in opus, ſpem in rem, dedu - l ſimillimo, domiſueperaliquot menfes ho
ceret . Hieronym . Cardanus teftatur, I spiraliter accepto , că ſepulverem honorarii
L3 Locos
a vol.20.lib.z.edit. Bafileenfis in Colonienfi videIndicem , OR . C.in Nomenclatore in
fariam crip. c Opere de ſubrilitar-lide metais
.84 DISQVISITIONVM MAGICARVM

loco accepiſſe ſed ut in eo tamquam arcano qui honeſtam indè rerum naturæ co
uteretur. Se verò non tam privati commodi, gnitionem dumtaxatpetunt. Nec ve
quam publica fideierga Rempublicam Ve rum eſt, nullos niſi mendicos vel pau
netā ſtudio ,eo inſcio, Venetiasnavigaſſe,remi i peres huic.ſtudio incumbere ; quod 19
VIA
patribus indicafle:Specimen artis exhibuiſſe: Principes viri multi non fugiunt, nec
privatim quoque in Corneliorum ædibus nõ etiam paupertas omnis à teſtimonio
ſemel.Interea verd Gallum illum inſalutatis arcet : fed tantùm ; quam vilitusaut vi
omnibus difceßiffe, neque ſe quidquam de eo cioficas vitæ dehoneſtat. Phocion pau
F
amplius-reſcire potuiſſe. a Vides cautam per erat:plus illi tamen injurato ,quam
t
cur Veneti non urſerint Tarviſinum, 1 jurato Paridi credidiffem . Teſtimoniú ICE
& quam inanis illa magni viri,fcd læpè in propria cauſa rejicitur , ſed hic tefti
iniqui Cardanomaſtigis,ſuſpicio. monium dixere lcriprores , qui non e
3. Fortallis eadem arte apudCedre . rantAlchimiſtæ.acceperantilliquidcin
num ille frenum aureum conſecrat, hoc ab Alchimiltis ; fed alchimicidi
quod Anaſtaſio Imperatori obtulit: cta fua,faétis probarant,Nec fanè do
ſed videtur iſte præſtigiatorpotiùs fu- meſticum rcſtimonium , ut necalia a
ille quam Chymiſta,poft primam ope- lias inidonea,rejiciuntur , quando ali
ris hujus editionem incidi in librum undè teſtimonia habere non queunt . i
And. Libavii medici , quipo 1. fingula- Et quæſo ,undè hic initium hiſtoriæ has
rium , Syntaxi is.de re metallica ,plura te beri potuit , niſi ex ipforum artificum
ſtimonia retulit. dictis & relaciones Ad 3.poſle alıquan
4. Nunc ad objectiones-reſpondea- do efle tales, & fuiſſe: hinc tamen non
mus . Ad primum ;multosego comnie- ſequi,nullas non fuille tales.Ad 4. mul .
moravi, quos nonChemici tantùm ,fed tos hanc artem verbis fcriptisque pro
& medici & l.C.gravillimiteſtantur cé didille, & hodiè tam tenere, & alios
ipſam factam exhibuiſſe , Arnoldum , docere,fi qui contingantin praxierro .
Lullium , Tarvilinum . Er hodiè nomi res ,nihil mirum : quia facilè peccatur
nare poſſem ,quos-novi virosgraves, in | in iis , quæ ab ignis operatione depen
dignitate politos , & Deum timentes; dent. Nec ullius artificis eft,in iis, quæ
qui de fe ipfis idem profitentur. Quos ab activitate extrinfeci agentis natura
mentiri, vel impoſturis, aut præftigiis, lis pendent, ſecurum ſen per effectum ,
aut dæmoniacis artibusuti , nunquam fpondere. Nec ulla quoquearsalia, in
in animum meum poſſim inducere: & qua quis mente fanâ perfectionisulti
Gint injuriis viris honeftiflimis , qui mum apicem fe confecutum afleveret.
queant id lufpicari.Ad 2.dico . Pont.io- | femper aliquid diſcendum ſupereſt:ne.
qui de gregalibus,fivè feceilla Chemi- i que huic artipeculiare,quod opponi
corum , qui lucrum captant, & avidita tur.
te pecuviæ in præceps ruunt,non de iis
QUÆ
a Theſau.vire hom . fu. Omitto quod de fefimilia Fernelius teftetur lib.de abd. rer. cauf.
b Pet.Gerar.in.30 Hippol.fing.71.
 LIBER I. CAP . V. QVÆST. IT. or get

entiæ :ut in medico , & chirurgo ſatis eſt:

QUÆSTIO 11 manifeftum .

An Chryſopæia habenda ex numero artium QUÆSTIO II.

ingenuarum ,an mechanicisanny
meranda ?
Acilis eſt deciſio ;nihil in ea mecha
F si
nicum eſſe preter ipfam operationem ,
eigniariam illam applicationem : Theori
cam veròſovėſpeculationem artis ipſius phy-
Bologia , inremotißimis latebris latentem ,
aqueingenuam ,&quèſcientificam effe natu-
Ta fua,quam fitphyſica: cuius eft portio non
ignobilis:aut medicina, cui fubfervit & an
Ad quam magie ſpeciem pertineat
Chryſopæia?
A què expeditum eft reſponde
huic quæſtioni. Sialchimicus.
effectusverusnon eft', quia falfum eft aut
apparens duntaxataurum , pertinet ad
magiam preſtigiatricem , fi verus eſt effectus,
tunc aut fit ope demonis, e pertinetad De
moniacam ' : verum effectum voco,

cillatur:eoque nomineacromaticis cx epop- quando aurum verum quis conſequi

sicis diſciplinis annumerandum . tur: hoc autem poreſt fieri dupliciter,
2.Siverò conſideres ipſos Alchimi- , vel verà tranſmutatione , vel fuppo
Nas , quidam illorum ineri ſunt ine litione : quando hocfacit dæmou ,po
chanicis & Aaturarii; ac ciniffones: qui- teſt etiam reduci hoc factum , ad præ
da :n verò philoſophorum nomen ho- Nigarrićem : quando illud , non nili, ut
neſtum in primis ac laudabile ', jure dixi,ad dæmoniacam .Si veròverum au
ſuo fibi vendicant.Etfi enim omnis Al rúm , ſine ope dæmonis bomio extrahit pyrom
chimiſta ingenio fimulac manu , uta téchínia fua , tunc alchimia pertixet, ſecum .
tur: tamenid omni mechanico artifici dum ſe da proprie, ad Magiam naturalem :
cominune eft,&manuspræcipuam o- për accidens ad artificioſaín . Nam , quia
peris partem in illis vendicat :qui,prin- ; ad ſupernaturalem referunt , propter
cipia caufalque artis ignorantes, nec cælorum influxus : ' illi meo judicio
certum in rebus præparandis uſum ,ja- | falluntur : nihil enim hic cernitut ; '
xta præcepta congrua & ſcientifica ad ut oftenfum , quod naturæ vires ex
hibéres, tempus & carbones abſumút ; | cedår:
fuliginofitaque & merè mechanici di 1. Naturalis ergo alchimis exemple ,
cendi fant, ſed quiin oleis, & aquis, & | jam nonnulla propofui.
gummis , & auro extrahendo ,cauſas & 3. Dæmoniacæ refert unum auctor
præcepra artisnorunt: quibus fretief. I dæmonomaniæ :ble ex Guilhelmo Co
fectum libi pollicentur: fi, etfi manum ftantino, famoſo alchimico ; audiviſſe
ingcuid , & operationem (peculationi focios iplius , cùm perdiu flantibus,
adjungint: non mechanici , fed philo- I ſpes ſpecielve aurioftenderetur nulla ,
fophi dicendi:operatio eniin illa, & ima. I confilium à Diabolo petiſle , ritene -
shum auxilium , accidentária ſunt ſci- l'perarentur, & optarum finem conti
gerents:
Aiogefins to Svinger. b supra quaftione 1 , Seel guilty
 DISQUISITIONVM MAGICARVM
gerent: an in aliquo peccatum ab ipſis , vare , demum ille nihil aliud retulit
ellet , quod metallum arceret experi- quàn , trenuèlaborate.
tum.Diabolum ( ut ſolet ) latebrofum 4. Deceptorii effectus duæ Hiſto
dedille reſponſum : quàm breve, cam riæ occurrunt , prior præſtigatorius
ambiguum : Laborate,laborate. hoc illos Diabolicus: poſterior ad deceptorios
pro ſecunda pollicitatione arreptum & emunctorios per humanam callidi SY
mirè animafle: ergo perrexiſſe infan- tatem pertinet. Priorem fic narrat Ce
do , & fornaculis continuandis, idque drenus : Quidam ex corum numero, qui
adeò ftrenuè ut in nihilum cuncta re Chemicamartem profitentur, callidus ho
degerint: parati nihilominus pergere, minum oculos impoſtura praftringere , ar
& adimum cun&am rem decoquere, gentariis aluifque obtulit manus pedeſque N
& pro philoſophico lapide bona cun- ſtatuarum , & alia aurea, dicens ſë theſau
& a dilapidare: nilimifertusdementiarum reperiſſe , multoſque ita deceptos ad
Conſtantinus luggefliſlet, morem húc paupertatem redegit. Famâ vulgata captus,
eſſe demonis ut decipiatamphibologia & ad Anaftafium perdu & us,frenum equi ex
fignificati:cùm laborare juſit,hoc vo- | folido auro conflatum ac margaritis confera
luifle defifterent ab irrito conatu , & ad tum obtulit. Sed Imperator,freno accepto:
honeſtum opificium aliquod ſe tranſ. Ut omnes, inquit, fefelleris, me profc
ferrent, in quo certiùs operæ pretium dò non decipies:ftatimquehominem ,in
cerneretur;ficille. Sed aliipaulò alicercaftellum quoddam relegavit , in quo tan .
narrant , idque ſe ex ore Natalis, qui dem periit. nimirum hæc aurea, nihil
Conſtantini locius fuit , adeepiſſe, bo erant nili per magiam omnia facta e .
nâ fide ,ſcribunt: hos operarios auria- culorum ludibria. Poſteriorem deſcri•
vidos familiarem paredrum ſub ſpecie i bit lereinias Mederus,in Acromat. Chy
unius nymphæ excıviſſe, & facro car- miſtas duosfocietatem initampacto firmal
mine lapidis confectionem ab eo pole, utalter Chryſopæis certißimam arten
ftulaſie; dæmonem julliffe, uti ex ſex ſe tenere profiteretur , alter rhizotomuma
metallic lic dicunt) aniſatis , hoc eſt,æ , geret,ſen agyrtam empyricum,& inter cete
quali proportione, & hydrargyri certâ fra ſcobem auri atro infećtam colore,pro lx
mole mixtis, malagma componerent, į naria pulvere , venderet. Erneſtus Badenfis
.cùm itaquehocigniimpoſuiſſent,ecce Marchio mirè deditus erat pyrotechnia,
tibi,fraudis miniſter, catus ille Mercu- bunc ergò prior ille adit , & circinivenit,
rius, more grandinis cum tonitru me aureos montes pollicitus , atria divitis
talla hucillucdificit, & fpem fimul co - Crafi,parantur omnia,ő jumille , Caters
ruin : cachinnante luſus cacodæmone. 1 bellé, inquit: unum dumtaxat opus, Reſch.
Illı abacti à chryſollo, nó à furore:rur vocant ( Hebraa voce ) huius pulveres faci
ſus magiftellum adeunt, expoſtulant les inventu , apud quemvispharmacopeum ,
primum de injuria: deinceps ſupplices 1 velrbizotomum . Marchio puerum mutrit:
fiunt; & ut nunc faltem , meliore fide, cominodum in palatii adivuille alter mer.
quid agendum doceat, perguntobſer- folent boc genus,
ces fuasexpofuerat : **
mobil
 82
LIBER I. CAP. V. QVÆST. III. SE CT. IV.
nibil fibi deeſſe Stentorea voce prædicabat. culam conduxit , in eaque fornacem cum re
s
Adit eum Principi puer. Ille Reſch ex - liquis inftrumentis Chymicis fecretò con
promis de pixidula fumoſa, & pro folido af- ! ftruxit : iamque convocatis amics ; atque
pendit, & quafi quid foret obvium ac con- | imprimis quatuor ditiſsimis fibinotis Hi,fa
culcatum , addit ſuperpondium . Puer Domi nis mercatoribus : horum in negotiando
no refers. impoſtor eum puluerem infpergit | tarditatem exprobare, atque ad maiora co,
bydrargyro , & aurum rerum producit ,ſed compendia excitare cæpit. Effe quippe fibi
quod liquatum ex puluere , fit examen , ve artem profeſſus eft , qua brevi ac compendio ,
Tum aurum deprehenditur. Marchioni res fineque periculo , & navigatione , ditari
mirè grata , & ipſe in magiſtrum beneficus ipfi amplif.imè, atque vel Mida, Cræfique
ac gratus probèdonatum dimittit. Chryſo- divitias nullo negotio ſuperare poſſent. Id
paiam pergit urgere : feliciter , quamdiu que ad oculum prompro fe monftraturum
Reſch duravit : ubi cius refiduum paràm experimento , ſi auri fibi nummi quinde
fuit : undique conquiri iuſsit auriprolificam cim , boni , probatique ponderis præberen
banc materiam . Negabant omnes fe , quis i tur. At illi protinus totidem libentiſsinie
puluis, Reſch diceretur , audiſſe vel didicif erogarunt. Itaqueacceptis ille nummis , #
Je umquam , itaque Marchio quod ſupera- num quemvis ex mercatorum pediſſe
Tet igne folùm liquat , auri ſcebem , impo- i quis ad ſe accerfiri iubet : cui intranti,
fturamque fimul deprehendit. æquè lepi- duobus tantum regalibus impenfis: vade,in
dum eft quod narrat probè comper- quit , in domum , qua primaoccurrat phar
tum Gomes à Medis lib . 2. de fale, his į macopola , à quo pete lapidem , qui Onaſtros
verbis : Si quidem fuperioribus annis dum appellatur, qui tametſi vilioris fit pretii ,the
agerem Lutetia aderat unà etiam ſtudioſus men ut emas citius , totum impende. Quo
quidam ,quiſquisille fuerit , ſatismihinotus, abeunte 'heus, ait ; ne longam nobismoram
iamque conftantis atatis homo,atque in om- facias , ito rectà ad eum , qui èregione por
M11 W , ú fcientia doctiſsimus , experientiſsi- ta maioris templi confiftit , vidi quidem
maſque,ſed qui ingenio eſſet ad fingendum a . hefterno die eiuſcemodi lapides proftare
Criore:ad perfuadendum vero quam par fuit apud hunc ; longe præſtantiores quàm alibi.
fubtiliore. Etquivarijs, tametfi negotijs im- Aftutè namque ille rem omnem , ac per
plicitus Chymica tamen arte, quam occultè quam cautè pervenerat. Nam maſſam qui
exercebat, mire dele &taretur. Is puero Fran dem auream triginta pondo auri probatiſsi
ako Gallorum Regi familiaris valdè gratus mi coegerat, eamque in modum lapidis com
atque in oculis erat; ac, quo tempore diutur- paftam , variis appingi fecerat, atque cir
rum illud & exitiale bellum apud Belgas, cumveſtiri coloribus :quam eidem noto fibi
LAND 15 42. ab eodem Franciſco commotum , pharmacopola , fortè doli conſiio, lucrique
& Carolo quinto Caſare confirmatus vige- | participi , commendarat : data teſſera , uc
bat . Gallia ille in Belgas profe&tus eſt, atque cuiuſcumque petenti Onaftrum lapidem
Hifpanum ſe ſimulans idiomateconfiſus, Lo . quantulocumque oblato pretio exhiberet:
varrum primo.quo ipſe paulò antea eiufdem | unde occurrenti pediſſequo lapis eft datus: at
Cauſa belli e Lutetia pulſtes me receperam: que ad manusArchichymiſte (dignus eft enim
demde Antverpiam fe contulit , ubi domun- | boc titulo )perlatus. Tum ille lapidem often '
M tans,
889 DISQVISITIONVM MAGICARVM

tans ',. ac ſeſquipedalia de corba proferens; crepuſculo veſpertino ad ſenummios; addúci

jubet accendifornacem ,ollas educi, inftruo iußit: fucreſquead ipſum profecto quatuor
menta apponi, quin lapidem inungere , la aureorum millia allata :nam teſtimonio mia
Pareque, cæpit, Demum oblatos fibiaureos bi ſunr,qui adnumerarunt. Quos ille accipi
dentibus premebat , poſt malleolis tun ens :atque ad præparundos eos integrum dari
dens, cum quadam tacita verborum in- fibi diem petens,mercatoresdimiſit.ſarimq;
teriećtione, in.ollam immittebat. Quibus ſub ipſo noctis conticiniowdmißis equis,quos
rebusfpectatorum oculos in ſe,non intentos preparari iufferat,quàm celerrimèfe in Galat
modò : fed quafi colligatos tenebat. Ex.quo liam intulit, atque Lutetiam tandem tutus
illi ,caca duce charitia, lapidem curiosè lu- pervenit. ] Hæc ille:Gnis non foret lors- HE
ftrare oculis , ſummopere admirari., Spe bendi,li quæ fingulis diebus talia con 01
fimul & exſpectatione accendi, hortarique tingunt,vellen perfequi. Utilius erit,
fe invicem , nequecunétandum experimentā | quod reliquum eft , & adanimæ ſalus.
ſucılamabant. Tandem commiftis aureo tem ſpectat,diſcutere.
cum lapide aureis quoque nummis,univerſa QV ÆSTIO IV :
edu &ta maſſa , excretiſqueper ignem colori
bus , iam non lapidem , ſed aurum purum Licitane an illicità fu alchimia??
putum ipſa referebat Qua illico per duosex 1.
mercatoribus ad aurifices delata eſt, eaque. “ P Clavalio , a ſed id nallo jure pro
dé

probata ſatis triplum haberi inventa eft ex . bat,verùm rationibus dumtaxat,P. Và

Auro purißimo , atqueæftimatione primo. lencia cò inclinat jutſaltem rationc cir-
quo nuntio allato domum, atq; occluſo poft cumſtantiarum lit illicita & perniciofa:
fe oftio:mira omnesexultareleritia,actri: idem P.Pererius cenfuit:uterquelocis
umpharegaudio expetunt. Quare mutuò ſe., antè citatis. Licitam verò necullo jure :
imprimis iureiuraudo aftringentes , necui- | prohibitam , immò & inter artesme-
quam hominum hoc tantum arcanum rete: Tallarias à jure civili receptam , com-
gerent: protinus experimentum , quod pluſ; munis eſt ſententia juris interpretum ..
quam pro comperto habebant,non denis am b Pedetcrtim progrediendum : nam fai
plius , centeniſve., ſed millenis , ( ed plms cilis hic in via lubrica,lapſus:
aureis- iterandum cenfuerunt. Iamqueferon 2. Prima Conclufio . Nullo iure in foro )
tos Archichymiſte.samquam alteri Plutoni fori hæc ars videtur prohibis, aut non liceat i
pouniarum Deo , devoventes, precibus ab eam exercere-; ex defenfioneiuris poſitivi.
co petierunt,ut millonis ab unoquoque obla - 1 Quad jus civile & commune Roma-
tis aureis experimentum geminaret : nam fi norim ( ide communienim jure nunc :
fuccederet ,iam non perchiliadas:fed per my. I loquor, nó departicularibus locorum
riadesipfum deindèexperturum . Quibusille ftatutis velregnorum fanctionibus)
lentè,atque grandioribusquàm antea verbis res eſt expedita : nec ulla conſtitutia
refpondens , tandem annuit : atque fub talis reperitur. . Quo ad jus Canoni- .
cum ,.
a in verb .Alchimia. b Oldradi loan . And . 'Abbar.no Baldilocisſuscit 9.1 fed 4 Albericii
deRoſar.in ver.alchimia. Guido, Papa decif.388. Fabiani trad .deempe . do vendi.q.5 .
Zaacrini s
54,6x.ra.de.accufar, Thoma Arfoncini,quodam de hac re confilio..
 LIBER I. CAP. V. QVÆST. IV.SECT. Iy . 89

cum , videntur obſtare duo canones , fupra ipfos aliquid huiuſmodi dixerint , ad
nempè , cap.Epiſcopi26 quaft.6 . & cap. mirentur : quibus cùm veritas quafita non
ſpondent in Extravagant.commun.libr. s . le
ſuppetat, diem cernunt , facultatesexhau

decrimin.falſi. Sed, li benè conſideres, riunt, iidemque verbis diſsimulant falfita

neuter canon convincit intentum . tem,ut -tandem , quod non eft in rerum na •
Nam . d. c. Epiſcopi tantummodo dam tura , effe verum aurum vel argentum fo
dat eos qui credunt perloparum tranf- phiſtica tranſmutatione confingant : eoque
murationem in varias ferarum lpecies interdum corum temeritas damnata do
fieci : quod & ratio docet addita: 2 ! damnandaprogreditur,ut( * ) fides metal
quidem ( ait ) Satanas fi'ansformat fe in lis cudant publica moneta characteres fidis
varias (pecies ferarun . ) Non eft igitur oculis, & non alias alchimicum fornacisig.
cur ad quamlibet fpeciei in fpeciem nem vulgum ignorantem eludant. Hacigi
tranſmutationcm canon extendatur. tur perpetuis polentes exulare temporibus,
Et licet eò extenderetur , dicerent hac edictali conftitutione fancimus : 140
alchimici ſe non credere hanc à dæ- quicumque bujuſmodi aurum vel argen
monc ,ſed à natura fieri metamorpho- tum fecerint, vel fieriſecurofactomanda
{ im :nec eam elle veræ ac perfectæ fpe - verint , vel ab hac fcienter ( dum id fie
ciei,in aliam perfectam ſpeciem , ſed ret ) facientibus miniſtraverint , aut ſci
imperfecti & inchoati in fuam perfe- enter, vel argento, vel auro ufifuerint ven
ctionem . Fortiùs ſtringit alterum illuddendo rel dando in folutum : verum tan
cap. Spondent, nam illud diſertè alchi- ti ponderis aurum vel argentum pæna no
miam prohibet, & infamiæ carceritque mine inferre cogantur in publicum pan
pænam præfigit,clericos etiam poffel- ( peribus erogandum : quantum alchimicum
fis beneficiis privat,& ad capienda red- 1 exiſtat , circa quod eos aliquo predictorum
dit inhabiles. Reſponder Arloncinus, modorum legitimè confiterit deliquiſſe:
Pontificem egiffe tantum de iis , qui | facientibus nihilominus aurum vel argen
Sophiſticè tranſmutationem confin tum alchimicum , aut ipfo utpræmittitur
gunt :tamen Canonis verba fatis clarè fcienter utentibus perpetua infamia nota
indicant cenſuille Joanh. 22. nullum à refperfis. Quod fiad præfatam pænam pe
quoquam eorum verum aurum fieri, cuniariam exolvendam delinquentium ip
& ideò omnes pro impoſtoribus habu forum facultates non fufficiant , poterit diſ
iffe; fic enim verbo tenus haber ſan : creti moderatio iudicis , pænam banc in
&tio; Spondevt,quas non exhibent, divitias aliam ( puta carceris vel alteram iuxta
pauperes alchimiſta : pariter, qui ſe ſapien qualitatein pegotii, perſonarum differex
ies exiftimant , infoveam incidunt quam ! tiam , aliaſqueattendendocircumftantias )
fecerunt. Nam haud dubiè buius artis al commutare. illos verò , &c. Subdit po
chimie profeffores alterutrum ſe ludifi- nam in eos qui alchimica materia ab
cant: cùm fue ignorantia conſcii eos , qui utuntur ad monetarum adulteratio
M 2 nem ,

( Sic legitur in editione etiam Plantiniana dgn Romana , fed depravatè ac mutilè. Var
lensis.conc.legint.fi & is facili mutatione.Sed adhuc reliquamendoja manent.)
 ONVM
30 DISQVISITI MAGICARVM
nem ,de quibus eft ejuſdem Pont.con- optimè probant argumenta Angeli &
.
ftitutio alia, in capié. prodiens extravag. auctorú prina ſententiæ, contra præ
cedentem verò vim habent pulla No
fingular, titul. de crimine falſi. Ad hunc
Canonem duplex mihi occurrit re candum quoque, quicquid illiciti eſt, id
fponfio , una cum non fuiſſe uſu rece non ex artis natura ( quæ in ſe mala nó
prum ,vel non ulu abolitum . Nam po- eſt, imò,quatenusarselt,& fcientias i
îtea hæc ars in ipla adhuc urbe viguit : mitatur,fecundum fe bona eſt,ut & cę,
maximè , vix centum annis poftea, ſub teræ fpeculativæ cognitiones ) profi
Leone X. nam illi Aurelius Augurel- ! cilci , led à vitio circumſtantiarum ,quæ
lus egregius poeta librum tuum de ut plurimum in hac operatione inve
Chryſopæia,dedicavit: Qui inter cætera niuntur . Hæ fidelint, non video quid
illud nimis jactanter , dephiloſophico reprehendi queat:ſed quia vix umquá
ſuo lapide. delunt omnes,rarò fic ut alicujus ratio :
ipfius ut tenui proiectâ parteper vndas. ne non adſit vitium & peccatum . Ideò
Æquoris argentum ſivivum tum foret dixi,pleriſque perniciofam & illicitam cen
equor, ſendam . Sed quæ iſtæ circumſtanı i.e?
Oinne vel immenfum verti marepoflet præcipuæ & capita cæterarum ; quia
in aurum . tuor: finis,modi, temporis & perſonæ.
Pici quoquc Mirandulani circum 4. sifinis fit lucrum , & avaritia :illici
fertur liber hac de re titulo,Deauro con ta eſt, quia lucrúex hac arte eft illicitú,
| non enim licet hoc auro uri ad com
ficiendo: nec hujuſmodi in Italia libri ex
illo tempore vetitæ lectionisumquam mercia contractuſve, ut ftatuit Joann .
fuêre. Altera Canonem ex hypotheli22. Intellige,li pro vero auro quis uci
procedere ( aurum omne alchymicum vellet, nam hoc illicitum contendunt
effe falſum ) & ideò damnari tantum , communiter DD. de hac re ſcribentes:
qui falſum cudant : idque ad lucrum : & meritò,nam aurum iftud vel pum ,
nempè, ut utantur in contractibus & quam habet proprietates omnes veri
ſolutionibus ( quod clarè indicat tex auri, velid adeò rarò contingit , ut
tus ) ideò non damnantur hoc capite, cenſendum fit non contingere, qua
qui verum aurum producunt , & arti¡ rè tam veriſimili causâ dubitandi ex
vacant animi dumtaxat causâ , nolen- | iſtente , non licet in commercium de .
tes in commerciis aut ſolutionibus hâc ducere, ut verum aurum : vendi camen
arte uti . Quarè non ars ,quæ ritè inſti- i poſle proauro alchymico ; & juxta äiti
tuitur, & exercetur : fed artis abuſus inationem peritorum aurifabrorum ,
damnaretur . Sit igitur nemo DD . illorum negat, neque ne
3. Secunda conclufio; in foroconfci- i gandum eſt. Non licet etiam id facere,
entia non promiſcuè,fed cum delectu ars bậc ut in medicamentis quis eò utatur : nā
permiſſa: immòpleriſque,utpernicioja, fic propter rationem jam memoratam ,
illicita cenfends. Hanc conclufionem , nec veriauri vires ſalutares habere, nec
noxiis

asi : D. Thom.in 2.2.7.9.3. art.1. 22.9.7 7. art.2,ad 11.6ib. Caier s.lu.ó Funus in S.
Fabiu.l. q.8. Alber.in ver.emprio.
 -91
LIBRI I. CAP . IV . QVÆST. IV . SECT . IV .

poxiis qualitatibus,ab igne carbonario ſuperſtitionis initium docet B. Augu .

& venenato hydrargyro contractis ca ftinus libr.2.de doctr. Chriſt. cap . 22.0
rere cenfendum . Multò minus licet 23. Et divinæ ſcripturæ teſtimonio,
eoutiad monetarum mixtionem :hoc qui amat periculum peribit in illo . Sic
enim unum capur foret criminis mo enim ſapiens loquitur : In ſupervacuis
· netarii , juxta dictam ſanctionem Jo- rebus noli fcrutari multipliciter , & in plu
ann.22 . & prædicti DD . juris conce ribus operibus eius ( Dei ) non eris curio
dunt tales puniendos pænamonetæ fus. Multos enim ſupplantavit ſuſpicio eo
adulteraræ .His cafibus ſubeſlet pecca rum ( hoc eſt vana ſpes & exſpectatio .)
tú Mortale. Si verò quis illud cuderet Et in vanitate detinuit j'enfusillorum . De
fivè produceret tantum ea gratia , ut | nique ſubdit: qui amat periculum peribit
ipſemet in annulos, cathenas, aut fup- | in eo.Eccleſiaſtic. zi à verl . 24. Denique
pelle&tilem propriam eò uteretur: huic uno verbo,quando finis malus,ars illicita :
omnicurâ foret adnitendum , & vi- & qualis finis,tale exercitium .
gilantiâ , ne quis eò vivo vel mortuo s . Simodus ( hùc media pertinent)
per hoc deciperetur. Alioqui pro ne exercendi artem illicitus, ars quoque:ſi va
gligentiæ latitudine , hic quoque pec nus, ars vana : fi fordidus & inquinatus,
cari gravitas naſceretur: & quantumvis ars erit inquinata & impura. Huc re
quis diligens , vix vanitatis culpam e- terenda media ſuperſtitioſa, ut ſi ex pa
vaderer. Núquam lanè ftultitiæ & im cto expreſſo vel tacito cum dæmone;
prudentiæ culpă euadit, qui ex hac arte quod frequens eſſe docuit auctor Dæ *
lucrum quærit. Semper enim ftultus monomaniæ, a & ſanè docet experien
eſtmercator, qui in illud negotiationis lia : adeò ut Arnoldus Villanovanus, &
genus incumbit,quo videt nullum ,vel i Lullius, & Geber, & Bachonus, & Ri
demillibusaliquot unum , lucrum fe- chardus Anglicus , Magiæ hujus nigræ
ciſſe: omnes verò, vel mille contra v- ſuſpecti vehementer fuerint: & Para
sú facultates ſuas abſumplille. Quod ¡ cellus, & Agrippa, & ille Guilh. Con
cum alchymicis contingat, idem de his ftantinus , & alii nonnulli deprehenſi:
damni lúcrionibus dubio procul ſen & inter inſtructiones inquiſitorum fi.
tiendum , Nec tuti in conſcientia , qui i dei fit una , hâc quoque notâ Magos
hac in re Cola vana ducuntur curioGta - hæreticos dignoſci,Director. Inquiſit. fi
te nam ariofitas, peccatum eſt oppoli deip 3 fol.4 43.edition. Romana,quein lucē
tum ftudiofitati,perexceffum : quo quis i prodiit iuffu Gregorii 13. ubi rationem
defiderat immoderatè fcire quod non ſubdit auctor libri , Nicola . Eymeri
expedit, velpluſquam expedit ipfi , vel cus ; quia ut plurimuin alchymiſtæ ,
modo quo non expedit : & eſt ex filia- | quando non poſſunt pertingere ad fi
bus ſuperbiæ,Vide S. Thom. 2. 2. queft. nem intentum , quærunt auxiliun de
167. Et animus deditus vanitatibus monis ( exemplum poſui præcedenti que
atque inſaniis fallis , exponit ſe decipi- i stione) eum invocant & implorant, &
endum Diabolo :atque hoc eſſe omnis implorando obſechant, & tacitè velex
M 3 preſse
lib . 3.6.30
 DISO VISITIONIS MAGICARVM

preſsè ei ſacrificant) Accedit experien . aliud charitatis aut iuftitiæ poſtulat : 110
cia , quia quandocumque viguit inter ad teria magis le conferant : v.g. magi.
multos alchimia , eriam inter multos tratum quisgerit.non potet detrahe
-tum viguerunt maleficia & fortilegia, re horis, quæ ad rectè munus exercen
-ut hoc infeliciævo experimur. Tùm dum neceſſariæ : familiæ præelt zeeco .
quia non delunt , qui adhibent vanas nomia recta non debet incommodum ,
obfervantias cæremoniarum , nihil ad lentire.Eccleſiaſticus eſt : quæ ratio or
effectum conducentium , ut certæ diei, dinis poftulat ea præponenda fornacu
tunicæ ex lino crudo , certorum ciború | lis : & voluptatiſuæ . Proximi neceflicas
abſtinentiam , & alia huiulmodiinania . operam tuam depoſcit ? charitas ei iu.
Quod G ad aviditatem odium accedat, ber adeſſe , pon facis?peccas. Demum ,
aut incontinenţia , proclive admodum unô dicam.verbô: quod tempus ocio ,
fuerit ad philora & intoxicationes re licethoneftè dare , illud licebit his ſtu

currere. Peccatur quoque non leviter dijs : nec amplius. Ocium voco , quie
in artis traditione, quando facræ Scrip- rem & vacationem ab actionibus &
turæ nominibus & verbis abutuntur ftudijs , ad quæ quis tenetur .
ad ſuas nomenclaturas vel præcepta : 7. Denique perſonarum.conditio hic vel
neque minùs, quando libris ſuis inſe - i potiſsimum di crimen inducit : hæc e
runt figurasſeu jinagines,velplanè ob- nim , & finem loler ,illicitum intende
{cænas, vel etiam propter abuſizm reire , & in modo erroresgignere, & tena
facræ prorfus bla(phenias, quod fecit i pus , inopportunum facere. Inprimis
ille typographus Baúlienfis , qui Roſa ars hæc illicita cenfenda pauperibus,
rium excudit ; & facræ Triadis , Chriſti . immò i privatis omnibus periculi
Domini relurgentis, & B. VirginisMa- pleniffima eſt, manifeſtum id fit cum
siæ coronationis icones : quas homines quia hi ſolent lucrum ſpectare, & lic
hæretici templis eiecerunt,cas ad alchi arcentur eorum ratione , quæ dicta
mica myſteria , & transformationes ſunt in circumſtantia finis , nam auro
tranſtulit. Sed mirum id non eft , funt illo intendunt utiad commercia , me
enim Sacramentarij ubique præpoſte - dicinas, velmonetam : aut ſi ipli non
ri . Peccatur deniquc nimis curioas fa- | uſuri, periculum apertum eſt, ne utan
pe experimentis , dummodò hanc ra tur hæredes . Iftihac arte depauperao-
tionem ,modò ilam ſequuntur, & fic rur : familia neceſaria non præbent:
numquam fciunt, quod ſem;er addila cauſaſunt utuxores & filiæ cogantur
cunt. indigno le quæſtu fuftentate : cùm me
6. Temporis quoque circumftantia pe- dia & inßrumenta , propter inopiam
pendenda.Nam temporis iactura pretio deficiunt, facile progrediuntur ad ſu
fillima : eiufque malèconſumpti ratio perſtitioſa , immò & pacta quæ dixi
reddéda Deo , quare peccant,qui nimis musin circumftantia madi:ſane hoc
multum his vacant artibus , item qui eo . ipſi quoque chymici ſcriptores ſunt te
tempore; quo officijhratio , vel debituin / Itati.Nam Geber a non ergò, inquit, bas
frientia
2 Rofarij Jhilosop.fol.224.
 ST
LIBRI I. CAP. V. QV ÆST. 11. SECT. Ili
frientia pauperi & egenti convenit : ſed po impatientes : quia hi facile , cum non
fius eft illis inimita.Secundo Polyt.dicit phi ſuccedit , ad dæmoniaca ſubſidia con
Haſopitus , impoſsibile eft indigentem philo- | fugiunit Arcet cos, qui obtuſo ſūncin "
ſophari. ] h.e.alchimiæ ftudere( nam ſo genio, quia oleu'ın perdunt & operam,
los alchimicos. in libțis Turbe philofo- ritem qui philofophiæ vetæ ' imperici,
pborum , vulgati illi vocant'philofophos candem ob caufam confirmat id Ar- '
ſaeis ſuperbe.)EridemGeberalibi; a Ar: noldus Villanovan'us a his verbis; Qui
rifiem ait) buiusfcientie oportet elle ſubti- cumque velit ad hanc fciéntiam pervenire,
lifsimi ingenij: naturasmetallorum '& c non eſt philofophus, fatuuseft: quia hæc'
corum generationes,infirmitates& imperfe- fcientia non eft ; niſi de occultis philofo
dionesin fuisminerisſcire a cognoſcere an . phorum. ) proptec irritos itaque cona
tequam perveniat ad hanc'artem . Non au tus, ternporis & ſumptuum iacturam ,.
stm ad ipfam indagandam accedat'artifex his quoque videtur illicita: & 'cum ple
groffo ingenio & duro repletus, nec cupidus, rique alchimici vulgarės 'lint'tales , fe
mec svarus in fumpribas d'expenfis. ] Nec quitur plerifque illicitam eſſe , in foro '
pirduplexanimo, fine felle & cervice , vel polijete quo nunc agiinus. Denique exi.
mentevariabilis , nec nimisfeftinus : ſed do- gùnt artis magiſtri & meritò,ut litho
årinejiltas, vir ſubtiliſsimo ingenio déco mo humilis juftus; pius , & Deum ti
Tātus fufficienter locuples,largas, Janus-fir- mens, citantur iſta Hermetis b : Oportet
meus in propofito & -conftans, patiens?mitis, illum , qui introdúci vult in hanc artem do
longanimise temperatus.) Avaro igitür, Sapientiam'occultam ,arrogintia vitium à ſe
& pauperi hæc lcientia , ſecundum eius repellere ; & pium effe,ac probüm , & poftea;
2
Principem Gebrú ', inacceffum & veti Fili ante omnia Deum oportet timere,in quo
tühaber limen, Er nora requirere fuffi- ; difpofitioniskuavifus efi. & illud Alphidij
cienter locupleteni:hoceft,cuifuperfit; neſcio cuius : Scitofili, quod iftam fcien
i neceffarijs, ad hoc ſtudium . Arcèt et tiam habere non potes , quouſque mentem
iam {mplices& parui'iudicij, cum di tuam Deo purifices, & fciatté Deus habere
citrbidem ; deberé eſſe find fellé & certum animum at rečkúm . ] Cum fuper
cervice : hujuſmodi enim fäcillinie à bos arcet , docet illicitam effe curiofis::

dimone;& alıpsimpofforibuscircum- ; cum pietatem , fuperftitiofos reijcit:

veniuntur:ideò verita illis hæc ars pró-
pfer periculum . Arcer etiam eos, quia- !
manralios deciperc,cum'addit ;nec vir
daplex, quia hos arćet perniciés alio- |
sum . quam quærunt. Arcet intempe
tantes,utluxuriofos & antantes vindi
cum probitatem & Dei timorém , &
animi puritátem: vitiofás omnes quas
disinus circumſtantias detéſtarur. Nó ·
alij ergô licita ratione circumftantia
rumi , alchimia ;quarn hüiuſniodí.
8. Hinc poreſt unuſquiſque fecum

étă , cum vult effe longanirves & tem perpendere Primo,an'ipſe'talis:& anul-
psi.lós : alioqui periculum eft ne re- l la , & quæ , pericula ipli ex aliquo ha
Ciftrant ad maleficii hoftilia vel amarui circumftantiarum defectu immi :
{ $t1a, Arcet variabiles,inconſtantes,& neant :& cä сuni Confeffarijs fuis com-
muni
adide perfitomagifterio, bd.f.224 . cà quarto tra & atuum Rofarofa 223,
 M
IONV RVM
U ISIT ICA
DISQ MAG
S4
municare , & corum ſequi iudicium de- , ellet propagatum hoc corpus, & homo
ber . conceptus : nec indigeret Chriſti re
o
secund poteſt videre confeſ arius , ! demptione : quæ hæcetica quoquc
quando tic talis à peccato immunis , vel omnia .
quando adlie veniale, aut etiam morta 9. Ex his omnibus patet , optimam
le ; quando impendenda , deneganda1 , effe ,(quam aiuntAngliæ ) legem , ne cui
vel differenda talium abſolutio :diffe- fine permiſſu Principis, lub pena capi
renda , cum recidivæ veriſimile peri- tis , liceat alchymicam exercere. quam
culum : deneganda, quando graviter , legein expediret etiam alibi ferri. Nam
contra juſtitiam vel charitatem ob ſtu tùm cum delectu Princeps talia poteſt, D
dium iftud peccat , nec vult deGſtére. permittere, conſideratiscircumſtantijs
Tertio. Quia fæpiùs curioſitas cauſaprædictis : ipfi enim reddenda Deo ra
eſt ſtudij & hoc vitium valdè proferpittio ( litemerè permittat & promiſcuè)
à minoribus ad majora , diligenter vi- damnorum inde ortorum . Tuncetiam
dendum , ne quis ad experientias & 0 - ceſarent pericula pleraque, quæ dixi
piniones erroneasexcurrat : v.g.ne pu mus .
ter bacarte hominem verum , modò à 10. Etiam patet ( nili quæ circuin
mo
natura ad hanc generationem non in . (tantia impediat) ordinariè hanc artem
ſtituto : ſed urina velalio humore, igne Principibus , & valdelocupletibus elle
aut fole in vitreis phialisdecocto. poffe licitam : qui & ea ſunt philoſophiæ co
produci,quod temerè lul. Camillus at- i gnitione , & sô ingeniò , ur fraudibus &
feruit , & incaute Thom . Garzonus dif- inpoſturis non pateant: & ea pietate,
C !!! 41. Fori univerſ credidit , & quidam , ut in proximi & Dei offenſione ſe ab .
hoc inventum Arnoldo Villanovano iſtincant . & illis opibus , ut fubditos
tribuunt, vero an mendacio diſputare proptereànongravent: & eò ſubdiro
non eft neceſſe,inquit Mariana libr. 14. rum amore , ac Dentimore , ut publi
rer.Hiſpan cap.2 Nam quod tale quid ¡ cum regimen vel pauperum ſubven- ;
fieri queat velallerere,vel experiri ftul- tionem proptereà non negligant , &
tum , impium , erroneum & blaſphemú | habenas fibi à Deo creditas ipfi abija ,
toret. tum quia , cùm homo præſup- ciant, & alijs plane tradant. Vt enim
ponat corpus & animam rationalem , li alijs honeſtis ſtudijs animum princi
.
quod producit homo eſt: ſequeretur, pes, quantum opus eſt, ſic & hoc ſtudio
Deum ex lege & ordine, quem
em naturæ relaxare quin poflint, non eſt dubitan
præfixit, teneri huic animam rationa cum . Sane quod Eymericus de indicijs
lem corpori infundere , quod blaſphe- ! Magiæ hæreticæ dixerat , eam præſum
mum :vel rationalem animam cx mate- ptionein in Principibus viris & valde
rix potentia illic educi, quod hæreti- | locupletibus non eſſe admittendam , in
cum : foret eniin tunc anima corru cæteris locum habere , ibi in Com .
ptioni obnoxia & mortalis . Deinde ca. ment. optime Penna annotavit. Et
lisanima non haberet peccatum origi- Card. Caietan. diſerte fcriplit, ac pru
nale : quia per generationem viri non Identer : banc artem vel nullorum hominum
effe:
 LIBRI I. CAP. V. QVÆST. IV .
elle:vel Principum duntaxat, audito sapi- | Bal. Brun . & Fabianus ) nullus verò ip
entum confilio ; elle. Sanè pericula plera lorum omnium ,præter Thom .Arfon
que ſuperioribus commemorata cels | cinum , mentionem fecit d . extrava
lare in Principibus , manifeftumeft. gancis Pontificiæ ,c.Spondent,& vel eius
II . Cæteri , non eft cur fibi blandi- non ſunt recordati , vel non bona fide
antur, vt tutos conſcientia fe arbitren- diflimularunt 12. Et licet,vſu canonil
tur opinione illå Oldradi & aliorum le non obfervetur : tanti tamen Ponti
luriſconſ, Nam illi de foro tantum ex ficis fententia , & iudicium fufficere
teriore agebant,de quo ab illis quære- decet , ve vulgus hominum ( hoceft,
batur. Et pleriqueeorum rem non dil- quibufcunq; condiciones ſuperius re
culſerunt:ſed , vt oves Coleneducem quiſitæ deſunt )fibi exiſtimet , ab hoc
gregis caprum , fic ipli Oldradumcu- ſtudio abſtinendum :quod gravisſimis
ius etiam argumenta iam diſſolvimus verbis Summus PontifexRomanusfi
ijs quæ dicta ſunt ) claufis oculis , vt bi cenſuit damnandum , & à qua
Oraculum , luntfécuti , nihil eius ad . illos tam ſtudiosè Chriſti vica
dentes dictis( vt loan. Andr. Abb. Albe rius , Petri ſucceſſor dehor ,
Tic. Guido Pap. ) plerique etiam am tatur. Sed hæc fuffecerint,
bigue loquuntur , li faciant verum au de materia non pasſim
ē obvia.
rum,idq;arte naturali ) w Oldrat. Ifern

FINIS LIBRI 1.
3
go

N MAR
MARTINI DEL RIO

SOC . IESV PRESBYTERI

LIBER SECVNDVS,

De Magia Dæmoniaca a ejus Efficacitate :

SVMMARIA LIBRI II .

2 I An fit aliqua magia demoniaca ; Pro | Communia his pactis folemnia.

barur effe. Signa dæmonis , in his vecúſti & nová '
2. 2. Vndefit hæc Magia,five quem habeat Di Ireneilocus correctus.
primum auctorem . Promiffa fimilia factis hæreticorum non
Non eſſe à Dco, ut gratiæ gratis datæ.. ſtrorum.
Non cffe effectus bonorum Angelorum . Quæ utrimque vis buius pacti. & quale :
Magia nulla alba, & de falla Thcurgia, peccatum .
Planetaria ars : Pactum tacitumi live implicitúm quale .
Eſt orta & admi@ iſtratur per malos An Quid dæmonem inducac ad pactum & o
gelos. bedientiam .
Glycæ error , ipſe & alij quidam Græci Quam malum ficcum eo pacifci aut føde-!
Hiſtorici nili ſuperſtitioſi fucre . rari .
Palingenij impietas. Quô pactô Chtiſtus & Apoſtoli ſatanz ''
Non hunt magici effe &tus per animas de imperaverint ?
fuoctorum . Grimayris artis vauiras. Pacta hæc vana , ipapia , & periculi plega.
Efficieos harum artium caufa eft diabolas , funt.
& humaoringenij depravatio . Theori Maillotij factum .
Apoſtolus de generatione & ortu magix . Gerinanus à dæmone Decatus.
2.3. Que fit diviſîc damoniaca magia ? g 12. 5. Quibus indicijs diſcernendi effe& us
de ejus libris Magiaex pacto convento, ab effectibiss phy
Rcfellicur Agrippæ diviſio fieis, arrificiofis, dos miraculofis ?
Oinnis magia iſta pititur paéto cunida Ratione diftantiæ,
mone , Ratione verborum .characterum . '
Auctorcs qui de hac feripferunt & ideo ca Circumftaotiarum , rituum, obſervantia .
vendizabalus, quis Barnabas Cyprius run .
Item fi &titij libri Adz Abelis Enoch . A. Caufæ à qua .
brahæ Pauli Cypriani Honorij 2.6.An het Magia habeat quofdam effets
De clavicula , & alijs libris Salomonis . veros , con quopacto dignofcanturt '
Trithemijftégacographia ité libri Agrip Effectustriplices funt, falfi ,veri , mixti.
på & recentiorum nominati, & vetiti . Exempla præſtigiatoriorum effccuum ..
2.4. Dibali husus Magia, patoque esplici De Lamia & Meoippo.
topen impiciic . :De Gelo & Mauricio ,
Provarur tale pactum intercedere . De Pafete , & ejus obolo .
LocusIlaiæ c, 28. v.15 . Simonis Magi varia .
Alius Mitchzi 4 :v ... DeMago qui fecit à Domino cuocta vara
Similitudines duæ huius pacti. frangi
Domoni liberum fallere pactum . De Zytone Bohemo,
Libellum offcrunt Magi Sybillis . De herbis inagisis.
Padi exprelli forme & genera, & excurs : Circulatoris cuiuſdam moderni præftigia. -
pla. virorum effed wam exempla.
Grillan dietror, Lacantatio ferpentum ,
Sigaz !
 LIBER II . QUÆST. XXVI. SECT.V.
Signa Pſeudoprophetarum in Evangelio . Galtirantes.
ArSamuëlper Pytoniſlam fufcitatus vere De mutatione medij.
Locust.Reg. 28 Ecclc (45. v.vlt . Vt præſentes.videantur elle ſpectra .
fe
Deef & ibus Mag oru m Pha rao nis , Ex Videantur habere Capica afinina,
Denarius in ſcurellæ fundo videatur elle
od . 7. verli11 .
in ſuperficie.
Quomodibus
Decifc o virgæ mutatæ
mixtis ,corelata $ S.crempla . Gallinaceus habeas feſtucam videatur trao
De duorum magorum certamine,ex Trie bem crahere .
Claudia veſtalis quomodo navem zona
zio .
Qgomodo effectus diſcerocodi, segulæ traxerit ,
Variæ apparitiones per conſpicilia
Q. duz
7. An . magi poffint facere aliquod versem Res videtur præſens cum lit abſens & rc
mota .
miraculum ?
Opinioaffirmativa multorum errone2 . Viſio philoſophi apud D. Auguſtinum
Miraculum & mirum quomodo differano qualis .
De deceptione ratione organi
& diſcer ni debca nt .
Noo połune miracula fieri niſ à folo Deo . Vt res abientes videantur præſentes.
Miraculis efficaciter fides probatur . Vt quod vnicum videatur geminum .
Elizabethz reginæ Aogliz curatio ſtru Deaoralia Sodomorum , Genef. 19 .
De præftigijs Zedechiæ Iudæi .
maria.
Nonpe llont Magi facere abfolure mira : Regula diſcernenda præftigia à veris effc
Etibus
loces pſal. 71. v.81. Quomodo faciant videri repente fiumca
Poluat faceremisa,quæ fintreſpecta no in cubiculo .
Str .
Departu fæminatum in regno Neapolita- | Videntur cquos vorare & reſtituere,
no qoarum fætum ranunculi præoc Videntur magnos ſerpentes immittere,
ut fecic
dupi decretorii .
Cur Nero non potucrit quidquam miriper Eonis hæretici præftigia.
Michaël Sicidices .
DcMagiam
miraculi? s Antichriſti. Item hærctico . Iacobi Melftiniki Poloni feſtivæ fycom
phantix per fimulata miracula.
rum Calvini anorum , & c .
2. 8. Quipada magi per diabolum hacmi. Circulatoris præftigia apud Apuleium
2 9. Quam admirandos effe& usveteres Me
réseaut. gis tribuerint.
Que pollit per morum localem , .
Nino porelt integrum elementum loco Quid Saxo Grammaticus de Magis feptene
movere. Firmiliani locus explicatus . trionalibus .
Celeritate mcaritas transformationes , ut De Lappis , Finnis , Biarmijs
Iphigenix & aliorum gentilium . De Tartaris quibuſdam .
Acorios hanc fraudé in Pbenicia detexit. De alijs famoſis Magis fingulis Zoroaſtre ,
Dofitheo, Simone, Pytagora, Orpheo,
Que poltir applicando pallivis.
Cao pacto hic dæmon fit caula , & quomo . Baiano , Ollero.
do confideranda cum vis naturæ , accu . Item , Ericus Rex Gothorum , Apolloni ,
us , lulianus , Manethon
rate in veftigatum .
| Apulei us , Regina, Copa,
Qurfac
De iac modo
triplici misa præſ tigiofe
decepti . , per muta
onis Tam olim quædam fage di&tæ . Regine
cionem obic & i medij , vel organi. Pamphila Hypatenfis,
De mucacione multipliobic& i, vatia ex De effe & ibusmagicis , herbarum , lapi

empla. dum , hyena .

Per foramcu ad lacus videntur imagines , į Vis magorum apud poctas, Empedoclis,
que lupt oudæ & inconditæ lincæ . Moeridis
Palez & iuaci immoti vidcatur ferpentes Circes, Carmeatis ; Med .2 , de alia qua
N. dam

TION
UISI
98 DISQ
dam Tibulli.
Alia Petropij, Nemefiani, Folia & Caoidia .
De Erichro Lucani & alijs Theffalis . De
Medea cx Sen. de alia lago quadam , A.
lecto .
9.10. Quid poffint Magicirca leg natura do
ordinem univerſi!
Non poſſe circa has leges vel ordinem uoi .
vera Exempla
Non poffe ullam formam fubftantialem
vel accidentalem immediate producere
Nec creare , bec ex quolibet facere quid . Regula, quomodo in S. S.Deo tribuantur,
libet, nec quovis inſtrumento quemvis
effectum , nec eodem tempore .
Nec in inſtanti operari .
Nec vacuum producere,
Necinfioitum producere, neceſſe ubique
Locus Tertulliani explicatus .
Non poffunt tollere connexionem, neque
conſervationcm partium voiverfi, agen:
tium naturalium activitatem directe
impedire
Linteum exiCaryſtiolape purgatur ignc .
Adamas impedit activitatem Magnetis .
Lutheri error de halope , corona, & c. de
ignibus Æthox Medeæ igocs
Marci Iefuati miraculum .
Icſuati alijà leſuitis ,
Abbatis locus correctus.
Fumi error . Balæi error,
Paperij Maſſoni improbus error cum hy.
pocriſi.
Deftammis pop vreotibus feu facuis ig-
nibus ,
De igne ad aquas Srantias.
Dealboigoe $. Thelmi, io naufragijmetu .
Defiammis loquentibus
Debrachijs & digitis ardentibus fioc poza . Poffunt fontes producere & ficcare , fluvios
De Ærhnæ ignibus non liquantibus nivé.
De cribro Tuccia nó cfflucore. De flamma
Bon coolumente IovisApamenitemplá. ! 2012. Quid magë valeant circa extema fost
0.11.Quemagorum poteftasin orbescæleftes,
lidera de elementai
Augu . Tbuani error.
Non cæleftem morum vel fyderá curfums
impedire , vel ea corrumpere poffunt
Non poflunt Lupam detrahere cælo.
Vode orra fabola de afino ;quilunam pura
batus bibifle .
Non poffout jotegrum clcmcorum loco
morerc vel deftrucrc.
VM
CARV
M
MAGI .
Idem de cæteris partibus vniuerfi prz
cipuis.
poffunt terram movere , veprosciere , De
dolijs duobus Brachmapur. Sopatet
magus idcô fupplicio affectus,
Poſluor procellas & tempeſtates, & simbos
producere, & fedare .
Cleonis fuere fpeculatores grandinis , &
quomodo avettebant .
Seneca reprehenſus Recentiores refucaci;
qui cum fequuntur.
quæ homines quoque poflunt.
Vlrici Molitoris error , & Burchardilocus
Locus lob. & alius Exod.9 . & alius Apoc.7 .
Magi tempeſtatcm fcdarunt tempore Xere
ris.
De Finois ventos vendentibus .
Ariſtaus Ecelias elicere docuit. Sed & igo
nem magicliciebant Hypæpis,ritus no .
vus Strigan . in Lotharingia .
Hiſtoria de ruſticella TrevircaliMos vetus
Scrobiculam fodiendi & commovendi,
fceleftiffimarario , qua quidam facrifi
cus in regno Neapolitano tempeſtatem
excicavit , vt hoſtes obfidionem folve
rene. Propertij locus explicarus.
Ritus trahendi facras imagines in flumen &
malè cractandi vodè manarit? Conſtan
tinopolitanorum factum .
Explicatus Canon Concilij Braccarcolis
Primi
Filmna cicre pollunt.
Polluntconebias inducere, fecere Tarrari.
Poffunr acrem contagione inficere , te .
crum odorcm excitars . ( Diarcntur,
Fecêre magi Perhci, ve Marutham calum
fiftere ; aquas dirimere, & c . vias .
Poſſunt per mineralia mira efficere,ve plu
fortuna bonas
Greges & armeara perimere,
Mclics aliò traducere , vc Saga
Trevireplis lac
Poflunt Meffes & fructus perdere , & fte
rilirarem inducere.Modivarij.
Domos iocendere , vt oppidum
Schilcacbium .
Poffunt varijs modis occre fainz alicaz ,
Dc
 SVMMARIA LIB . IL 99
De Triſcalino presbyterum diffamante . pe re un ti um qui fic thcfau ros quære
bant, Græculus quidam , Macriavus &
tantoat
PorMog
De iosindæ
focino COD gctib
moVCo .
us repræfenta alrus Bafilex & Anaftafius, Pilani quida.
16.fed non iogorios , & cuir Sicinfama Saraceni cujufdam factum . Melindenfium
vit B.Sylvanum , S.Kunigundım . B. Eu. fuperftitio quædam .
Caroli V. Imp . laus reſpuentis talia .
ftochiam Patavinam . 2 13. Anma valeant incantare anima
Vicioas tempore S -Germani.
ergumc
Perucenquidã oos interdum diffamantur, lig bruta ?
in Germ . & DorotheusAbbas , Poffuot, ve Atyr , Medæa , Nigritz, Mar
Quæ convivia exhiberi poliar & foleantr H , Peruani , Andini .
Fica, Brachmaoum , Paretis , Scorsi , Ve Locus D. Hilarij cxplicatus conciliacus
1a & qualia ordinaric. Cur fal & panis cum aliis patribus.
Salzburgenfis Magus à ferpenre necatus.
ceribus & vinculis eripere . Hi
unt caradelic.
Podfoleant Locus pfal.37.v.s. & lerem . 8.v.17 .
ſtoria Friderici Auftriaci. Apollonius ſe An idem poflintin alia animantia : D. Au
cippo'eripuit , Veſtales mancipia fugiti guſtini locus explicatus .
Magus caurum funiculo domans , Grillao
val ſtebant. di erroso
a belliserr
Apicum toriam fint mo nume
adf ade ?vic
probaturpofpofle, ſi Deus fi Ao colores queant immutare . Aquarum
aar. Prob at ur exe mpl is mul ris Septen varia miracula , fontium ,fumivum .
2. 14. Awarte fuâ poffint aliqua mixta pro
trionalium , & Tartarorum :Lucenfium ,
Chineorfum . Nomoc ëma numearu& ſaga. ducere ?
Epheko Chryſa s,Hun no m , Poffunt imperfecta viuentia , vt infecta .
Sed lepè Deusnon permittit , &ruac Dia- Quomodo id ſoleant facere ?Anſeres Sco .
bolus luosfallit, ve Magoeatium , Erri . ticos imperfectos , au perfecta animalia
com Regem Sueciæ ;Hadingum , Ferran poſſint, mira ex Guilh . Parvo .Canes rc .
tem comitem Flandriæ , Guidonem lu perci vivijo lapide imperuio,
haceſem . Iuvenem quendam Bohc Monſtra quædam inſolita & quomodo de
Monſtro Balileenli & de Saxonicis .
ocenti
Isamum us a ool uit.per Magos ab ob Denatis ex commiſtione hominum & fe
, Frid Pap
. Stup hium
fidione liberati . Allobrogum Comes rarum , hominis cum elephanto , Leone ,
reſpuit auxilium Magi , & cum gladio catco.cane , porco , mirus partus mulie
ris Auguftanæ ,de muliere Lufitana, quæ
fuetr. dignitates & honores procurare
Pofаті
рес ex fimio duas proles peperit . Gotrici
De Martigo 2. De Sylveftro 2.De Bene Reges erurſo .
dictoii. loanne 21.22 . & de Gregorio 7. Sianitæ & Peguſiani ex capc orti .
Refutata & explicara hæc omnia .
coroph
lib
DedeTh Car dipcal
. vic . Beino
dom s .Stuph.de Ba
nonide Mopſtra ex hominibus & fimiis .
sone Raitzio Britaono ,Duce Aurelia- | Deviro ,qui putabatur ex vacca parus, diſ

Polleor Dcopermittente veros theGuros quif

Cæla
пса
& divitias largiti , & cur Deus son per
mittar : fcd ipamet femper ferè forvalde
llus c5
Pſedop & Dambaoderius explicati. Quo
modo dzmosmareriam & formam mo-
seta poftic producerei quomodo potuc
si : Deus per Angelos crcare mundum ?
itio
lpin i .opipio de homine ex putrefa
&tione examigara.
Monſtra ex divioa ultione .
Docomeoſes caudati ,
Angli caudati .
quis.Anfintulli demonesfuccuba di incubi,
do an extali copula proles naſci queat !
Probacus ſotere hoc dæmones, & agere, &

m osmpl
ese soli t ce
a var m quptio
iadece
ia andonum
pore, ft
& ve rasdae
cur & at. ur poſſe ex incubo dæmode oaſca
obri
Prpa
prolē , & cxplicatur , quo id modd fieri
mulas largiri pecunias Excmpla mald N 3 Dze
quear.

too DE MAGIA
Dæmones inter fe non multiplicantur, | Coguntur lagæ adeffe conventui, probao
contra Nitlenum nonhabent corpora
aerea , contra Caieranum . Nec etiam
proprium ſemen , contra Tertullianum ,
Joſephum & alios veteres.
Septentia Chryfoft. Caffiani explicata .
Respondetur contrarijs argumentis.
Exempla natorum ex tali comiſtione,Semi LocaMatth.4.v.8. & Luc.4.verfic.9 .
dei Gentilium , Merlinus : Hunni, Clivix
duces , Iaponum Xaca , muliercula Lo . Ad transfercodam æqualis vis dæmonis
vapienfis & alijmulti,Corocoton .
Ex diverſa ſpecic poffe aliquid o aſci.
Marci'Ephefij argumcntuin refellitur:&
explicatur.
Ex ſuccuba dæmone prolem ſuſcipi non
poſte.
De Meluſina , & ftemmate Comitum Pieta
vorum , & Andegavenſium ,deBavari vx.
ore reſuſcitata , & poftea evaneſcence ..
De Cambionibus ſeu vagionibus.
De puero Gallæco ſeu Alture.
Quomodo Dæmon virginem pofticillæſo
clauitro in prægaare? Non poceſt idem
in partu .
Calviniſtæ virginitatem adimuntDeiparæ , rijs
Explicatur narratio Niderij de virgine Probatur hæc non potuiíſe eſle illuſoria
Bambergenfi .
De miris aliis conceptibus , Hebræorum
fabula de filia Ieremiæ & nepote eius .
Dæmones cum lagis interdum exercere Cur Dæmon conventus inſtituar?
libidinem præpolteram .
Angigantes à dæmone produci queant fu
ille Gig . probatur.
Gigas. Antuerpienfis defenditur contra
Goropium .
Siculi Gigantes, Britanni & alij.
-pigmæine pofline producit? fuifle, & qua
les , de hodiernis in Peruvia , Ezc.cap27,
Vol1.explicarum .
2.36 . Donotsernis fagarum conventibus, es
an verajirellarum deloco ad locum trans
lario ?
Auctores fententiæ negantis rofelluacur,
ſolucis argumeotis ." Illufionum vacia
erompla.
Subſtitui lacoabeuntium aliquid.
Explicar a locus lib . de ſpiritu & ãıma.c.28
Item ca. Epifcopi 26.95
Navarus explicar us.
Auctores ſeatentie afirmativx ,hxc.mul.
stis probaca.
IACA
DÆMON .
tur cxcmplo quôdam ex Grillando.
Defcriptio convétûs fagarum , & folemnia
ad orationis conviuij, ckorex , & c .
Sacrilegia inunctioncs , translatio , & c .
Cur dæmon vnguento vtatur ad trapſycet
ionem , quæ vis vnguento io Gt .
Topola u NEV
& booi angeli contra Vlricum Molitoré.
Bxempla varia translationum dæmonia
carum , prædi&tæ fucuræ tempore Anti
chriſti. Anglicum vetus exemplum .
Doctoris Edelini.Moos Veneris .Puerulus
Avenionenfis Mafguillon quid
Simon Magus, Abbaris, Badudus. Ericus,
Berengarius, Angla veocficas.Comes Ma
circonens
Puerulus quidam , Lucretia quædam , &
alia mulier Sabinenfis .
De puella -Bergomati. De muliere vallis
Telliozi.
De Hollando. de Lothariogicis fagis va
& phantaftica. Iudicis curiofi fuppli
cium .
De quatuor modis translationum .
Quố pacto queat Diabolus rem corpore
am locô movere.
Poſle dæmonem deferre, fine defatigario .
ne hominis quem transfert, contra Re
migium .
0.17. An poffit demon quantitatem corporum
fic mutare , vt penetrario partium fequa .
tur : fivè vnum corpus in duobus locis di .
fiunéti , vel do corpora in lococonfti
ruere?
Nihil horum poteft.
Exempla eorum qui viſi eſte duobus locis,
quomodo intelligcoda ?
S. Nicol . s . Agathi, S. Bened . filius
ConſtantiaiImp.
Ananias reprehenlus,quomodo duos fimul
hóipcs poflidere, vel tétare demon polkit
No podic tacere yc homo coaverlus in mu
telam per exilem cuinam ingrediatur :
velianuas claulas .
Apuleij fabula. Remigius deceptus.
Scaf .
 SVMMARIA
Scali meodacium . Quomodo Dæmon la
" tenter aperiat , & claudarjan gas præcc
deus aocè Magos.
Locus A & .2.de B. Pétro. Locus D.Chry
folt expenfus, apparitionis de modo pa
rietum per fiffionem.De præſtigio Mig .
dalenæ Cruciæ .
Chriſtus Dominus verè ingreffus claufis
jabuis, contra Calvinum . Er de egrelfu
cx utero virginis, & fcpulchro contra
Brzam .
Dæmon bon poreſt aliquod corpus facere
verè invifibile , fed -beoe poreſt facere
inviſum .
Quomodo inviſibiles, Apollonius, Gyges .
De Perfei ſcuro.loan .
Juliacepfis deceptio .
Heliotropia gemma podredditin viſibile.
Vemembra grandiora, vel minora ,vel ſub
lata appareant Cichoranorom opinio .
2.18. Aamagi queant corpora ex una ſpecie
transform are in aliam , falfa quorundam
opinio, Diodorus. Vberius Pendragon. Ni
caragus
Ndipolle perfectam fpeciemin aliam per
- fedam & organicam .
Non poteft anima hominis informare cor:
pas belluæ; nec ex adverſo. Nec poteft
corpús & apimalimul ficmuta : i ..
LocusHoratu io Epod- Spoodadiesror.
Diftingucodum inter ipfam transforma
tionem , & effectus eam concomitantes:
hi ver ,illa illuſoria eft.
De Lycapthropia ſeu idfaoiæ lupinæ mor.
bo Quomodo videnrus fibi cales, & non
aliis.
Qaomodo faciar Diabolus, ut & aliis tales
videapcur.
De vasüs exemplis & quomodo fiar, utre .
linguaat terræimpreffa veſtigia lupina, j
prinveniantur homines læuin mébris ,
quibusillatúm lupo , vel carto vulnus.
Delaga. Festa.dealia Flandr.mutata in bu . 1
foncm .
Domutanosc Nabuchodonoſor, Dar.4 .
9.30. & 33.& uxoris Loth .Genel.19.
De plac200 verſa in o cam apud Hiro .
dot. & cadaveribus homigumio ſtátuas
Lalis.
DIS.Spiridone vertente Serpentem in au
TBÁN & aurum ia lespencem .
L1B. 11.
Q.19. An magi poffint facere beſtias loguer, er
an intelligant vocem beftiarum ?
i Quo pacto bruta & resicanimæ, Angelorü
opera , queant loquis & quo pacto nobis
de hac talilocutione loquendum fir.
De Angelo io rubo alloquente Mofem &
Efdram Exod.3.1.24 Eld. 14 .
De filia Spiridionis ex fepulchro loquente .
De Cadavere Macarii juffu indicante ho.
! micidam ,
De Calvaria eidem loquente .
De Africæ confefloribus loquentibus fide
lingua.
De Angelo Sacerdote ,
De capite loquace ipcer cadavera Hưnga
rica poſtulaute confellionem , mira hi
ſtoria ,contra hærcticos, cui fimilis alia
citacur .
Pſeudomiracula gentilium varia in hoc
generc ,
Caput homicidiú indicans, Orpheus mor
tuus , Cyro prædicit exitiuin . Narratio
mira de Polycrito Pubbi Romani caput
varicinarur. Columbo locuta. Vc &
quercus Dôdonce Argus carina, equus
Achillis . Vimus Gyanofophiftarum ,
Caulus Alunien , cauis Simonis Magi , &
alius Franci.cx Sepenfis ? Theorechnus
ſtaruam lovis fecit loqui.
Nulla creatura poteft facere', ut bruta vel
inanima intelligant, que loquuntur:be
nètamen,utaprè ſuo ccapore & artifi- -
ciosè id faciant.
De ſerpente Epidaurio, de Apollonii Leo
7 ne,de ahau Cayii . De Greta Erlingen ,
voces io uteris pregnantium . Brutorum
voces ut edar homo, facile facit dæmon ,
Magi quas brurorum'voces queant in
telligere,quas non ?
Porphyri locus de Apollonio.
Anbeftir cinvicem intelligant?
Exempla clephant fcorpii, iſciun.
9.2 . An intelligentiam decurfivam queat *
damon brktis largiri?
Contra mulsos , beluas, nec rationim , bec .
prudentiam ,ncc providentiam , nec dil
curfum nec ſapientiam habere.
Quid Galeni vocer $vdresetov abyovo ·
contra Eral,
Cardinalis Hofius cxplicirus.
Sunt quædam in illis rationen & pruden . "
tramit
 DE ' MAGIA DÆMONICA ,
riam & providentiam imitantia . Quo
modo fcriptores intelligendi , qui ratio
nem videntur ilás cribuere , & pruden .
t ! 2in .
Quomodo animalia tendant in fuum fi
Dem ,& ad eum cognoſcane.
Alius eſt finis rei particularis , alius uni
verli. ( ſtorii.
Pulcher & acutus diſcurſus Hier. Fraca .
9. 21. An poffint demones facereut homonon
Jentiat, velut longiſſimo tempore dormiat,
aut inediam ferat ?
lamblicilocus poracus :
Cur Deus folicus permiteere ,utMarty .
ses gladio Decarentur ; quos à beſtiis,
flammis, & Gmilibus præftiterat illæ fos?
Locus ad Heb.11.v.34 .
Superſticioſa quibus aliqui fe putant io .
vulnerabiles ,arma incaptata. Crucifixus
compunctus . Camilia inferni. Orati.
Lconis Pap . & Caro . Maga .
Exemplum cujuſdam Quirini Belgæ fic
decepti .
Item Scafii alius Helvetii .
Vodè fiat, ut quidam malefici tam fortiter
& contemrim ſuſtineant tormenta.
Cauſæ tres .
Deftigmate quod fagis dæmon imprimit ,
di mirum de ftigmate loan.de Vaulx , &
alia quædam exempla.
De diuturoo quorumdam ſomoo difquiſ .
cio:ruſtici germani, webriorum in Apa -
curiis , Epimenidis, Heroum Sardorum .
Septem dorinientium ,
Quo pacto contingat , ur quis diu perferat
1ocdia de herba Coca,Schythica & aliis .
Locus Hippocratis.
Excmpla vera,deAnglicana puella , Sacer
dote Gallo ,puella Spirenf .
De fanctorum jejuniismiraculoſis.Bacco
nus refuſacus.
2.2.3. An Magicis artibus opera demonum
Jexus mutari quear ?
Exempla corum , qui ex mulieribus facti
viri:vetera ex Plinio & Gellio , & Hip
pocrate & aliis .
Gallina in ga ! lum converfi . Iovianus in
Neapolitana Hiſtoria & Sabellicusmul.
La cxempla fogunt , quæ in Italia conti
gerust .
Alia duo mira yalde,quæ in Hifpania.
Aliæ duæ apud Fulgofum , vt & duxolia
apud Phlegontem.
Alia in Picardia:
Ratio paturalis , qua hoc contingar .
Suſpicio , hos androgynos factos. Si fit di
cura :pofle à dæmone nullo curari .
Exempla dæmoniacæ commucationis per
idola. Non poſſe ex viro fæminam fieri.
Auſonii locusdehacrenon credibilis .
Opinio auctoris de hyena.
9.23. Andamon poffit feni iu venta reddere?
Problematice deciditur , quoad accideo
tia , quæ ſenium à juveprute diſcrimi
bant, pofte.
Explicantur Ovidii & poëcarum dicta de
tali Metamorphoſi .
Locus plal.102.v.5 . & Efa.40. y.fin.de
aquilæ juventuts. Serpeos cum liberis
deponit fenium .
Fabula de a Gino ferente poculum jurcatu .
tis.Corvi candidi .
Exempla ſenum , juventuti reſtitutorum
hiſtorica.
Tarentinus quidam fener. Et alius Riofa
bus. Er abbacilla Monuedricolis.
Indus quidam.Foos in Bonica id præftans,
aliusia Lucaia .
Vitæ humanæ periodus quæ & quomodo
intelligenda.
Locus Genef.6.v.6.
LocusDeutro 31.V.2.Valefius reprehcoſus.
An humidum radicale poflic reparatii
Quod ica , só camé pollet fic vita æternari.
Deligno.vitæ locus Gedeſ.z.v.9 expenſus.
2.24. Quid magia poffit circa animam ,quam
diuIlla corpusfuum informat!
Quid poflit id ſeolus externos.
Zardıctili.
Acbemcoidon.
Adamanris.
Otiulla.
Potomantis .
Theangels.
, Manicum Salonum .
Gelorophylis.
Ocrocheris & fimiles.
Quid io fenſum interdum , maximè phan
tagam .
Quid in appetitum concupiſcibilem & ira
Tcibilcm . ( contra hærcticos.
Concupiſcentiæ motus con ſunt peccata
Quid
 SVMMARIA
Quid poftit in memoria . Memoria mira A.
thalidæ , & Apollonii . Oblivio Sacerdo
tis Germani, & Simonis Turbaii Angli .
Quidiainrellectum . Contrariz operatio
ocs bonorum & malorum Angelorum .
Pollitoe dæmon artes & fcientias intelle
&ui inſerere, & quomodo Exemplum
tempore fan & i Nortberti. Anabapriſta
rum hodic. Ec Sagarum perundionem
in Germania .
Modus & uſus ungucati ex pueri corpore
confecti.
Ricus promotionis ad magifterium lamia
rum .
Diſcutirur opinio eorum , & deregitur fal.
lacia dzmonis.Hift.deS. Ignatio Loyola.
D : Chryſanthi Sardianifilio . Item Evage,
Thyoico, Amphiarao , Anupindari , So
para recensde Romano Ramirez Mo.
tilconcio Hiſpania .
Qud & quam modicum poſſit in volunra .
icm .Voluotas coginequrt, contra bære
cicos.Locus 1. Cor.10.1.13. explicatus,
contra quoſdam.Neceos cogi poffe, qui
funt ia mortali. Nec impedire poteft, ne
faga queant pænitere,contra dubitario
nem Nicot.Remigii. B. Aogelæ de Ful
giao vexationes in voluptate vchemen .
do tiliz.
@ 31 .QuidDiabolus queat in anima à corpo -
reftparanda ipſaque ſeparatione?ubi deec.
staj a simirandis.circa.cadavera .
EcNalis paturalis , & dæmoniacæ modi.
i Lapiporum edtaks mira.Olaus poratus .
Errores haciare Cardani,de Spontino cap
ty.B.Vargiacs Cælalauguftanæ , & Mag
daleox Crucixsaprus. Bodioi error re
fellirur de anima corpus relinquente .De
ere Armenio, de Ariſtea proconelio. De
3oima militis ex ore imigine muſtellæ
egrefta & ingt . Fionis,Hemitimo.
Locus pfal.1558.15 Qualis D.Pauli rap .
tus? dubium.pesfequendadecilio B Hil
degardis. Aphefia & ectalis differunt.
Errorrefellitur copfundentium raptus di
visos cum magicisi Deraptu diſquirun.
for fcripta Mocenigi. Quale fit fubjcctú
sapeus, Qux cauſa formalis. Quæ finalis.
Quz els cicos, & quomodo hoc duplex.
Quomodo concurrat intellectus agens.
Rapeus fupernacuralis ex parte hominis
LIBII. 103
eft iovoluntarius exemplum virginis
Burgenfis.
Non poteft intellectus agens folus elle cau .
ſa raptus efficiens. Deus quomodo intel
lectus, & muita cogaofcit extra ſc.An er
rores ſuos inducit in graves errores . An
saptus omois ſucceſſivus. Diabolus po .
telt occidere homines. Multa poteft in
cadaveribus mortuorum .
Volanguis fluat, ut cadavera non puteant,
nec purrelcant. Hoc etiam naturaliter
fic, ut in cadaveribus Perſarum . Erunde
boc proveniat , diverfæ caufæ . De cada
vere in Elæa . Item ne cadaver comburi
poſſit, quæ cauſa. Vt capilli & barba de
functorum.creſcant. Miraculum cruci
fixi Dammenfis.Furor iconoclafticus.
Miraculurr in puero Liorzienzi.
2.26. An opera demonum fieri poffit ,utſpiri.
tus ſeu anime defun & orum viventibus ap
pareant?
Verum animæ umquam queant apparere Et
fufillimè probatur pars affirmativa con
tra Epicureos. Lavatherum & alios no .
ftritemporis hæreticos.
Sect.s. Notata temeritas Magii , Tiraquelli
& aliorum
Gentilium priſca fententia , etli vana , pro
nobis tamen . Pater verbis poëtarum , pa
tet ex Necromantia. Etritu animas pc
regremortuorum in patriam revocandi.
Violenter occiſos effe vexatores fuorum
homicidarum Remuria , Silicornia , culi
na parentationes. Platonis & fectatorum
de hac re doctrina. Quid Genii ; Laros,
Larvæ , Lemures,Manes. Differentia anie
mæ, umbrę,fimulachri.Exempla appari.
tionum à gentilibus tradita varia.Lernt ,
Sec.2 philofophia idem docet.
Quomodo anima fit in loco , & movcatur
localiter . Conciliantur moji loquendi
varii , poffet una anima in pluribus locis
effe , & quo pacto.Quomodo moveantur
loco.
Quomodo corpos fubeat& increr.
Poſteanimas oculis corporeis , velalio fen
ſu percipi , & quomodo .
Cardinalis dictum ridiculum explorum ,
Cæſarii Ciftercicolis dictum.de formaani
næ feparatæ perpenfum & explica.
tum . Vilin & vnum differuar, Apparitia
0 tripler.
104 D'E MAGIA DAMONIACA .
triplex.Intellectualis ,imaginaria,corpo- |
rata, & quid lingula, quố pactó fiat fpi.
situalis ;quo pacto corporea. Ao acima --Seculo 1.B.M.V. Cæfar Auguftæ io Hiſpa
feu fpiritus defunctorum aliquando adu .
mat corpora .
Moles quo in Moore Thabor modo appa .
suerit. Temscrariè dictum Aug. Thuani
& judicia de cjus Tragedia. Icem de iis,
qui cum Chriſto Domino reſurrexerunt..
Quando apima apparet in corpore acrco,
ao ipſa,an angelus hocfabricetur, & quo
pacto ? Item quomodo ſubcat corpus &
illudmovear .
S61.3. Quo pacto doceat, & utile fit, Deum
hoc aliquando permitterco
Ef utile ipfis animabus. »
Locus 2.Cor.5.v.4 .
Eft ürile nobis vivenribus , .
Quo pacto fpiritus à dæmonibus velange- | Spiridion & Triphillius.Conſtantino.
Jis bonis difcernendi. .
Iacobi de Chufa liber hóc docans. Ecalius : Dub Epifcopi mortui ſubſcripsêre .
Thirai.
Regulæ ad digpolcendum dæmonem ab
angela vel aoima beati. .
Quomodo diſcerni.quçar dampara anima,
dæmone .
De anima Andreæ Romani defiis quiater.
oum damnati dicuoror revixille.
Quo pacto Angelorum & beatorum abin
vicem apparit.
Angelus apparuit Anchoreræ , in forma ſe
nis, D.Auguſtino io forma pueri, Vt &
B.Dorotheæ aliis force habitu fami
neo , & in forma colubæ. Ec aliis aquìlæ .
Sect.4. Probatio ab auctoritate. Philofopho.
run.
Aſtrologorum , Chaldæorum , Mahumeta
rum , Rabbinorum , Magorum , Indorum,
Item legum , & Iurisioterpretum ..
Item facræ ſcripturæ veceris & novi teſtai
menti... Reg. 28. Samuelis anima vere
excitata defenditur. Refelluncur obic .
tiones leloyherit . probatur exemplis
Mofis, Ieremiæ & Doix .Locus,Luc.24.
loan.20 verfic.19 . Match : 14. 8. 166
V.37.1
Act.12.v.15.Gal.s.4.16 . & 17.6.Pet.3.6.19.
& c.4.1.1 ,
Sept. 5. Probacio ab exemplis & auctotitate
Scriptorum , quifingulis fæculis vixerút.
ortovisur corum di&ta fimplicite: &
citr, niet: phorum accipicnduis cum de- ! : Glentiarius, S. Bartholomæus Apo & vin
apparitionibus loquunrur. Sic teſtes lika
bemus plures de apparitionibu's factis .
nia, cumadhuc viveret facta, Chriſtido .
mini tam B.Petro , quam Carpo Epiſco
po facta, B. Valeriz M. facta S:Marciali .
Epiſcopo.
Século 2. apparitiones veras fieri docuerunt
Iuftinus M. Tertuliapus , & Origiocsy .
apparuirque S. Potamiena Carpificifuo.
Seculo 3.apparuerunt B.V.M.& S.Ioannes
Gregorio Thaumaturgo: Filius M. ma
tri lua Quarrilofæ : S.Cyprianus plaribus .
S. Petrus Agathæ : s. Agatha amicz :
1 S. Agnes 'parentibus. .
Saculo 4.apparuerunt , Chriſtus D. Petro .
| Alexandrino:Conftaucino Magoo SS.Pe.
i trus & Paulus : Item B.V.Maria.
Filia patri Spiridioni refpoodit poft obitú . -
Explicatus Canon Cónc.Eliberitani,
B.Virgo itetum & S.Mercurius Baſilio: " .
Item S.Artemius & S.Mercurius , item
S.Febronia, item D Ammon . S.Antonia ·
Item B. Virgo, & anima Larronis.
D :Cæfarius, D.Paulus, & S.Mamas.
Hoc tenuêre D.Baflius. Nianzen . & Nc.
melius.
Seculo s.apparuerunt; D. Martinus , S :Am
: brofio & S.Severino Coloniæ , & c .
S.loanocs Baptiſta.
S.Gerval. & Protbaſius Ambrofio ,
S.Ainbiofius diverlis locis & viris. -
S.Eulalia ia columbæ fpecic ..
S Fructuofus .
Larro-quidam inſepulcus D.Germanó .
Felix Nolanus , & alii multi , ut Evagr . Phi
loſophus,Gamaliel, & Stephanus, Mi
! cheas & Abacuc, S.Zacharias , Euthytojus
Ab . B.Virgo cum , SS.loanne Baptiſta &
Evingelvita, S Ianuarius, S.Petrus & A.
pollinar. S. Cyprianus , S.Eulalia , iterum
Sanctus Petrus , Sáctus Leo, S Barbabas
D. Hieronymus teltis & explicatur , stein
D.Augaftinus,& cxplicatur D.Chryſo
1
ftomus, & cxplicatur. Aug.cpiſt ad Cy
rill.de morre Hicronym.reiectus.
Seculo 6.apparuit quidam daniparus , Item
Deipara cum SSFamiois, Iccm Joannes
fuan
 SVMMARIVM LIB. IL Υπος
fum oblatum Macedonio , Flaviano & E. B.Virgo Bencdi&.X.
: lix Patriarchis deAnaſtaſio Impultem de B. Norbertus, Godefridus tcoucre cam
Thcodorico R.Eremitæ in Lyparazitem doctrinam .
de Neſtorio & hæreticis damnatis. Ap Dodechipos, D.Bernard.Petrus Clunia
parucruor SS . Apoſt . SS. Comas & Da. cenfis, Rupertus, & Honor , Auguſtodu
misque S.Petrus ; B.Y.M.S.Eutychius, ocof.
vifum oblacum GuatramofRegis iterum Seculo 13. Apparuêre B.Vrfula & innumeri ,
B.V. M.Item S.Sergius. apud auctores citatos , ' & de Martino,
Sacula 7. Teouércuan fentcoriam , "Pro . Presbytero Canonico Regulaci Legio
copius, Evagrius & alij , Et B.Mulæ ap . penſe ejuſque fcripris.
paruit Deipara .SS. luvenalis & Eleuthu Tenuere hancfententiam plurimi.
Tbeodor . Rex , & monialis quædam . Vincentius Belluacenſ Caſarius Cifterciel.
Paſchalius item Diaconus & Baloci Do- . Helicandus , Thomas Cantiprat. D.
minus. Juftusmonachus. Deipara appa -Thom . D.Bonavcor & Guilhelm . Paris
ruit S.Ildephoolo, S.Lcocadia . fienfis.
Tenkerehanc fententiam . Stculo 14 :conuere hoc Scotus,Richard, de
D. Gregorius Magous. Media villa , Paludan .
Gregorius Turonenfis. SiAptonious; Gerſoo ,Jacobus Cuſanus,
S.Ildephonfus Toletanus. Dionyf.
sladorus Hiſpalepfis. Seculoas. Tenuêre idem Cutitul & cpiſc .;
Surub i.apparueruors Saibertus. Deipara -Abulepſ.Toftacus, qui omnes varia ſup
& B.Sabious, SS.Euphemia & Glyceria, pedicant exempla .
Sacula 16.Tenuêre & cxcmplarerulêre Ca
B. Tharalius, S.Andreas.A polt S. Ger- ' |
trudis , & D. lacobus major Lebuious .tholici plurimi, iidemque viri doctilli
Confitepuerant autem cam fentenciam ,' misin libris Theologic. Domio . Socus, 1
JulianusPomerius , Vencrabilis Beda . : Pellapus , Caniſius , Maldonar. Bcllar.
Igannes Epiſcopus Ierofolym ., Paulus mio . Valencia , Tyræus , Marulus,Sabel
Diaconus . licus, Egnatius, Iovius, Sigonius, Krár
Steule 9. apparuere:D.Iacobus Apoftolus. zius, Fulgor.Baron . Oſorius, & Maye
D Mauritius Dix & M.Pandulphusty .' ius,
taonus. Item dæmones Tcovere autem : Variis temporibus appar.
ſenteotiam de apparitionibus fpirituum . Senior quidam excommunicacus ſed mar
olious Tolet.innor . Theophylactus, tyr. Hiſtoria Vdonis Epiſc. Magdebur
& palii co facolo . geols & Galeatii Sfortix ,Alodilii Imo
Seculo 10. SS. Pers. & Paulus B.Virgo, S. İcolis pater. Ferdinandus rex Neapolit.
Mauritius , D, lacobus cepucruor autem locus Guicciardini. Ioan. Picus Mirage
hoc dogma dulæ comes Marſilius Ficinus , Petri de
Eu hy mius MonachusGr. Paz tribuni, Cacharioæ loda exempla .
Hugo Æskesianus Latin. Quæſtio de ſpearis inter Catholicos, &
Secalo 11. Apparuere Chriftos, Deipara,BB. Novatores fecarios controverſa , limilis
Apoltoli & multiAngeli D. Andreas Ap. caufæ Scaurianæ oftendicur.
Ajmaras Quidam amicus.Dioſtani, Sect. 6. Solvuntur argumenta adverſario
B.Odilo, Faveotini duo. Benedictus8. & rum , Melanchthonis , loannis Rivii ,
* , B.Gregorius. .Marbachiid Centuriatorum , & Lavathe
Canonicus Parifiis,Pelgrinus Epiſcopus. ri , locus Loc.14 . V. 26. Iremiz Petr.3 . V.
Colonicom , S : B2000 Tcaucrunr cam 4.1 . Theſſal.7 v.1s . Dormientes promo
doctrinam . ricotibus in Ss.locus 2.Reg.14. V.24.pl
Petrus Dimiaous; Icom . 102.6.15 & 16.Job.7.v.9.
Gailhelmus Tyrius ,& c. hoc fæculori, sententia S.D.Auguftini,Anafta Niſſe
-Vcos. ( & fæpe. Patrum ni, D. Chryfoft. & Z.Thco «
Sunla ı .. Apparuerc Chriftus, D.Igdorus,I cxplicata. Cphilacti , & T stalliaoi.
0 : Seat
 806 DE MAGIA
Se £t.7. Dæmones non poſſuor exbibere vc.
ras defun &torum animas. Superſtitiofum
eſt, putare animas eorum ,quimorituri
dexteram porrexerintapparituras.Peri
culoſum paſci cum moriente ,vtapparet.
Exemplums. Lurgardis. Exemplum
Monachorum Zamorenbum ..
Qiz7. De Demonum apparitionibus,de ſpectis .
que Demones.nobis obijciunt.
Sect.1.Naturalia quædam , habērur proſpe
ctris. Ignes facuizinſulæ naritantes, irem
fluæ , ligna putrida lucencia , Ciciodela
Iudica,Igoes.concurrentes & compulſao.
tes,apud Syrtim . Auditûs decepciones.E .
cho tatua Memnonis , murus Megaren
fis , caverna Britannicay.D . Patricijan
trum . Perſicimopres,
Artificialia, quæ pro fpe &trisyve avlova TCL
ftatuæ Dædalis. Archycæ , Archimedis ,
Boetij;aquila volans, triremis ex argeo-
to, hydraulica,fi&tiuæ ſpectrorum voces,
Bonifacij VIII.coniugia his obtcota. à
Scoris de Pictorum gente victoria . Tier
tudines cum capdelis , Abderitanorum
juvenum Plauti feruuli.. Cimonis Ache- !
pienfis: Muadi. Tirandionis . Necta abi,
qui parer Alexandri Magoi..
Quale peccatum fit in fictiope ſpectrorum
Ex fenfuum vicio quædam h - bentur pro
Spectris, quæ non ſunt non talia , de ebrijs
locus prou.z3. & 33. Oculorum morbi,
fuffufio halahol. arcuatus morbus , qui- !
bus fui.vmbra femper obfervatur, altera .
tio oculorum exinſpectione folis..
Auditus vitiajo hocgenere , Phreoitis , &
corylantiaſmos ſpecies morbi imagiovli
Vicia exaudiru & guftu , Goryza, Polypus .
Viția cx phantafix triplicilæſione. deijs,
qai putant fibiadeffe tibicines , Exem
pla : vnum Theophili ,aliud Asgivi,terti- |
um Abydeni, quarcum eius , qui putabac
naves omnes efle fuas ,.quintum Tauro.
minitanorum iuvenum putantrumi ſopa
ti naufragium , cum efnt Agrigeat io .
diverforio .
Item de bydrophobia.
Veirur his morbisdextrèdæmon , & leim- i
mifcei frequeos . ( ſtudia.
Se & .zaVariadzmonú gencra ,ac fpecies, ac
Terrestres vocantur,fera , ſeu canesc
Lubenter:vexantipatia Religioforum cop l '
DEMONIACA .
veoruum .
V : Divi Antonij , Divi Simeonis , Sandi
Norberti , Societatis Ielu viuo ad huc.B.
Igaatio, & eius virtute precum ceffanti
bus- terriculamentis .
Diſputatio defpeciebus Dæmonum & dis
tinctio à Tritthemio propoſita, diſculla .
explicataque fufiffime CL
De igpcis :an-fioc? Augutioi locas..
De aicis & quæ illorum oatura.
De terreftribus , & variæ ſpecies iſto
rum & ftudia ..
Helequini familia.locus PetriBleſeoGs.De
aquaticis,varia horum ftudia & appariti
opese
De ſubterraneis:ſpecies & ftudia iftorum ..
De Sibilla Nurſina raræ quædam fabula ..
Domicicus Mirabellius .
Thefaurici dæmones.Mammon :.
De Lucifugis ..
almodæus.locus Gen.31. v . 24 varij erros
res Tritthemij in his refurati.
Nomina Græcorum ,Hebræorum , Lacinde
rum , Hifpanorum , Gallorum . Italorú , & c.
D : Hecate , & Empuſa, De Plucone ſeu Oso
co , & Pluro. & Seraphi,.& Mammona,
Charon . Cerberus.
Luctatores dæmones; ve Temelus ..
Alaftor qui& exterminans, & Nemeſis.
Locus Apoc. explicatus & à depravatione:
ſervacus ,contra Bezam.Apoc.9.v.1l.
Primaſij & Aisbeși error ..
De Satyris & Fauno , varia corun in Sacra:
Scriptura nomin , onoſcelides, pilofi, fi
cones onoccntauri ,lamiæ, & alia biuſce
modi..
Eorum tripudia..
Locus pfal.9P. V.si& 6.de dæmonio meri
diano. Rcfelluntur Novacores.
Dæmon meridianus, & dæmon deſerti, pro .
fervoiori, eideni & cur ,.dæmoncs defertis.
gaudent.
Locus Tob.z.v.19.
Dæmō ia meridie ferocior & importugios ..
Pau dæmon meridianusi
De Rulliz dæmone meridiano.
Cum jovadente peſte cernuntur fpc & ra
dæmonum ,velob luftiniano .
Conſarcoleſpectromio India ..
De Empola & opoſcelide feu ogoceptauro ..
De nocturnis dæmonibus & Lucifugis .
Loc .
 SVMMARIA
Locus Scoccæ in Ocdipo,
Locus Gen.32,v24 .
De Lilich . Duincubo.
Etlocus Hymni Ambrogani.
De Pane,curlouusdi &us .
Locus Caffiaci explicatus.
Nalli dæmonum amaot homines , omnes Spectra famulantia in Boruffia Kolıri feu
odêre :
De Ephialtemorbo , deMarce,ſeu conque
mare; Eurynomus, Sphinx : & quid Har.
pya : Gorgoses. Syredes ,. Eumenides feu
ponæ.Nympharum'ompia genera ,quos
morbos buiuſmodi dæmones inferant,
qui Nymphati , ceriti, attoniti , pavidi,
vexaci vado metu.
Nutricum mormolycia , acco , Alphito,
Mormo.Gello & Gilo diverſæ .
Nicephori locus notarus , Lamiæquid .
Scriges. Læſtrionges - Aluen .
D. Hieronymilocus explicatus.
Pilofas fcu Zahir , cur templis gentilium
affixx ſpecies leonidz.
Vatiæ formæ animalium , in quibus Diabo
losapparer.
Beelzebub. Noctua Atheniendis.
Serpeas Epidaurias. Miræ apparitiones | Sedir. Quo pacto poffit allumere , & move
fa & x cuidum converfo in Francia.
De fpe&tris acierum ,caftrorumg; militari.
um : qux oblata , S. Norberto.'s Guchla
co, Monacho Limpurgio .
Leloy herij fententia improbata .
Durvile propè Moprepakum acies .
Duo armigeri temercad videodum propis
usaccelere ,
MilesRessous à talibus Ierofolymam ve
Aus & Tedux .
Aorc Naclam Poloni propter Quadrage-
fimz ieiunium violarum à ſpedris de
cepricladem accepêrc.
Familia Hellequipi:
Qinufq ;fe vis taliam militum porrigar. Sex 2. Q_uo pacto poflit fibi formare corpus
Spectra matrobarum & puellarum variu .
Rufliana marona. Sibyllæ albæ; Domi
nz colturoz, Domox boox & Regina.; Error Magorum Mantenfium .
Abuodia Fatales Nympha, Melufina ,
Afrina Morga.
Spectra gigiorza denunciantia peftem ,
bellam & fimilia mala .
, ectra folia certis locis turbas dire, &
Versioncs-exhinere, vt Themefias da
mon , & alij palimcitátur nomio : & loco. Asbenodori, Eacij Cardani,Philippi Me-
LIB . 11. 107
Ao conductam domuin propterea liccat
relinquere?
Quæ veræ caufæ huiuſmodi inquietario
Dom exemplis oftenfum .
Quo pacto Spiritus poffunt laxum vel la
pidemiacere ?
Koboldi, Suconum Trulli,
Gutelkens,Robautelkens:
Eros & Anteros. Montani virunculiin'
fodinis.
Dæmones metallici.
Combali Dæmones noo ſunr animaoria
contra Georg. Vallam .
Theophraſti Paracelli hæreſis de quatuor
hominum ſpecicbus confutata .
Dæmonum theſauros cuſtodientium fpec
tra . Fugârunt Cabaden Perfarum Re
gem.Beat.Theſaurus Balicealis .
Curficta fabula cuſtodis aureorum malo
rum , & aurei velleris , & in theſauris cur
foliti poni ſerpentes aurei. Magus the
ſaurum quærens oppreſlus.
2.28. Quomodo poffu demon, cum fit inviſibi.
lis fe vifibilem corporeis oculis exhibere?
re cadaveraliquod, & in illo comparere .
Poteftillud fic temperare, vt fenfum ta & ùs
fallar.
Locus Luc. vlt.v.39.
Cur hæc cadavera fentiantur frigida.
Illugio militis cujuſdam .
Hiſtoria Polycriti & alia Machatis , & Phi
lenij.
Phlegontis laus .
Baltazarus dæmon ſic apparuir:
Agrippæ faciatis limile, & aliorum aliquot:
exempla.
Sic etiam plerumque fagarumamagij.
Sagarum odor cadaveroſus vnde?
ex elementis , dein illo moveri & apparere.
Non affumir ex-folo aere.
Potetexhibere folidum palpabile.
Locus Geoel.ro.
Locus Virgilij.
Dæmon fæpè apparet in formavapotis.
Demoniacarum apparitiooans exempla.
Fratrum Tarquiniorum .
O: 3 ) laocba
 DE MAGIA DE MONIC .
ſubintrando in corpora.
laschropis.colloquia cum dæmoniaco
ſpectro . Lovanij id olim Cornel. Agrippa curance
Perlx inceftuofi. & alia plurima , & quoticſ factum . "
cumque evaneſcupr. Seat. 2. Diſcua exempla falſarum reſur
Diſcrimen harum duarum aſſumptionum . rectionum primo fabulofarum : deinde
Vode proveniat facilitas molis augeada , cæterorum Gentilium . vt. Galicni.
& minuendæ in ſpestris? Zacla , Apollonij , SimonisMagi, E
$ Genus mirum per ſtariúculas ſeufigmenta, narchis.
Sedt.3. An dzmon poffit cam accuratè cor. Mirum cxcmplum , & c . recens ex Nicol.
pus effingere , vtuullo ligoo qucar dig. Remigio.
noſci ? Mortuus , amplectens, Comitem Richar
Deligois quibus dæmon dignolcitur. dum.
Se Alberto obicctum ſpectrum . Populi Lucomoriz quotannis rediviui.
Cur nondum viſus in formaagai, velco Dæmopum in his fraus.
Jumbæ. Cur in formis, hirci, capis , catti, i Aliquando fubftituit alios ac fupponit.
cqut,muſtelæ ,veſpertilionis. Galligal- Aliquando ipfe corpora ſubiotrac& movec.
linacei, & innumera alia. Apulci. Platonis, Philoſtrari loca.
SACHIR cur dæmon Mataius & Follop,! Aliquando fingismorcuos,quinow foor.
ſeu Fituellus. De morbis qui faciunt , vt quis mortuus
Item in FormaDei,vel Chriſti Domini, vel appareat .
Angeli:humanam formam induit omnis Debobus quas Grigespucant refuſçitari,
le
conditionis, fexus,mætatis : probatumid i loannis Duns Scotimors.
exemplis. Chrifti Domini& Sanctorum reſuſcitatio
Qui defcetus vt plurimum in cius appari ncs quo pacto ab his morbis difcernan
tionibus. tur.
Cur morientibus ſemper adeò terribilis 0.30. Quid magia poffit in ipfos cacodame
ness
appareat.
Puomodo loqui poffit in corpore aſſúpto ? Sea.1. Barriadis in Campeſtris inbri.
4 Au poſlitaudiri& videri tantum , à quibus i Quam vim habcant bon, Angeli ia malos.
vulciple? Quam cacodæmones io invicem.
t Capita leu calvariæ quæ loquelam immita. Species corum .
ra , Pythonici , l'arcdcij, Carabolici ,Onico
exempla versra , povaque quomodo.fi. pompi.
ac hæc locutio. An Git luborrinatio inter malos gepigs.
Seal. vlt. Anliccat procurare vtapparcant 1Tob , locus , .- 9.1.22 .
Calliani locus .
nobis ſp . & ra ?
3 Car antiquis tam crebró dæmoncs viſi, Locus adEphcfxlc.y.cz.
gobis cam raro : Certamina Magorum.
229. An diabolus Refitfacere,vi bomo verè Vnumin Burgundia.
reſurgat? Secuodum in Anglia .
Sea . Errores hac de re varij * Testium in Germania.
Animalia quz naſcuntur ex putrefactionc, Quartum io Bohemia.
poteft viuificare. Quincum in Succia .
Vicilinus avis. Sixtum in Dania .
Perfectiora non poteft. Septimum in Græcia .
Item numero producerenon potcſt. Se&. 2. Sancti homines quantam vim ac .
- Non poteſt facere , vt anima voiusoruci cepeript magos & dæmoncs compar
migret , vel informet corpus alterius cendi.
Vis exorciſmi.
brutis
Homincmoullo modo poteft viuificare. Salomonis exorciſmiqualcs.
Poffunt fimulacas curre & igacs facere
iLo .
 DISQVISITIONÝM MAGICARVM .".
Locus Luc.n.v.19.
Damogesa Magis non coguntur , fedex
pacto obtemperanr tantum .
Magi vim nowhabeat eliciendi manes vel
( peara .
Varia exempla .
Imprimis loandis Teutonici.
Nic kabeot vim evocaodi vrbium cuſto
des .
Sandis vis iſta quandoque conceſla,
54.3. Rescorporez , vt berbz quzdam .
thura, vedioncs & verbera , quam
vim babeocio dæmone accuratè difpu.
cacum.
Eésorcsibac'ía re varijinfidelium : fed &
abuſas Catholicorum cxorciſtatum qui
dim . ·
An Aagra obſchis infligenda.
Acbalnea prolipt?
Quid rura , cornu cerui & fimilia
Locus Toſephiexplicatur ,
Locus Tobiæ c.6.7.8,
Chriſtus cur dictas izdoso
Proſperilocus.
Locus. 1. Reg. 16.v.vlt .
Nec dæmones certis rebus ligari, aut locis's
includiper magos qucupr .
--Vada hacin rears Hermeris .
Periculofum tales habere incarceratos .
Probatur vno exemplo , quod in Germa-*
cià contigit.
Fa & um figno crucis fecure à s. Lupo Se "
Doncafi.
Satanam ligacum quid in SS. locus Apoc.g.
7.14 & 19& 20.1.2 ;
Tob 8.v.2 .
A Sanctis quomodo démoges ligari que
ant
Locus D. Hieronymi.
Locus Euſebij .
De Paredris illos fponte ſervire', ratio-ex
Toſtato & quam periculoſum id ſemper.
Exempla varia , in his vaum mirum mili
ris Germani .
MÁR
MARTINI DELRIO
Su

MAGICAR V M

DISQVISITIONVM

LIBER SECV NDV S.

QUI EST
DE MAGIA DAMONIACA .

Præcipua hæc operis noftritractatio eft,& ideò pluribus capiti

bus ſivequæſtionibus luculenter, quoad poterimus,

diſcutienda.Sit

QV ÆSTIO I. opitulari , hocprobant cum B. Augu

ſtino Theologi Catholiciomncs , &
An fitaliqua Magia damoniaca ?
philofophi perique Triſmegiſtus &
Vidamones effe negant, Pythagoræi; cxPlatonicis ,Plellus,Plo
etiam hanceſſe negarūt linus, Proclus, lamblicus,Chaldius &
cum Sadducæis , De Apuleius;& Ariſtot.Theoph .Ammon .
mocrito , Ariſtotele, Philopo, Avic,& Algazel. Anne dare
Averroe & fimplicio , reſponſa de furris occukis, & dethe
quorum ſententia eft im. lauris ; conlequi fcientias nonnullas
pia & haretica. ftatim , & ſine labore addiſcendi; ſub

Nam & demones eſſe & demoniacam trahere corpus præſens oculis viden
Magiam ; quæ nec induſtria aut artificiô rium ( & innumera huiuſmodi , queunt
hominum , nec naturalibus caufis, fed reduci ad ullam aliam cauſam ; quam
inma teri ali quap iam & ſepar ata vir. | inte llectualem aliquam & ſeparatani
æ
fute nititur ; hoc & facr ſcri ptur æ te . naturam ;Denique icimus Salmantic x ,
{ timoniis , & omuium ætatum memo . & Toletiin Hiſpania & in Italia ad la
ria atque experimentis tam eſt com . cum Nurſinum , & in ſpelæo Vii gn 1
pertum ,ut velle probare; nihil Gt aliud no , adhuc avorum memoria huius
1
quàm lychais accenlis meridianæ luci Goeriæ celebres (cholasfuifle.b
QVÆS .
Aucat 111.deciu.D.C.6 D.Th.l.3.contra gent.c.194 do quiprimè Vidoria deMagia 19.
b Vide Lanted cinimalis.denal.damon.fol.104.
 LIBER I. CAP. V. QVÆST. III. SECT. IV.

Nec etiam huiuſmodiDei dona gratui

QV ÆSTIO II. ca poffunt aliis , per diſciplinæ ac præ
ceprorum modum , tradi: Magi verò
Vndè fit bac Magia , fivè quem habeat pri- I ſuis diſcipulis hanc Magicam tradunt;
mum auctorem ? & auditores, magiſtrorum ſecuti præ
cepta ,quæ magiſtri, eadem operantur.
Vat qui dæmones elle faceantur; e Alij dicunt hos effe effectus bonorum
Syednegant excellentiam vo
ſed camen hanc Magiam à Angelorum , quosper
dæmonibus feu diabolis manalle : tri cant, Spiritus. Sic iactitabat his annisce
buunt autem effectus eius vel imme lebris ille magnis ScotusParme nſis; qui
diatè Deo per magos huiuſmodi ope . Gebhardum Truchfefium Epiſcopa
ranti ; vel Deo per angelos bonos ca tus Ubiorum Apoftatam dementavit:
perficierri. Priores dicunt eſſe quaſdam eſtque persentus impoſturamagorum
grati.as gratisdatas, licut ſunt gratiæ lin . maximè Placonicorum . Iamblici, Por

guarum fanitatum b & hæc dona ut , phyrij Plotini,Procli & JulianiApoſta.

Balano cfic & alijs improbis concedi tæ.Ex quorum traditionc, Magia, om
non rarò folere.d nis dividitur in Albam , quam cenlent
ce
Dicoprimò, hatſentenciaeſt mere bla- | eſſe licitam ; & Nigram , quæ ſit illicita.
-spbema,tribuitenimmagicis artibus id , Albam ergo vocant odeoppiav , & Ni
quod eſt proprium gratiarum gratis gram yoouteixy. Verum hanc fictitiam
datarum ; & cum veris miraculispræ . i planè & palliatam f Theurgiam fatis
ſtigiasconfundit. Deindè gratuita Dei ipſe Archimagusg rejicit , cum diſertis
dona ſubjicit humano artificio , & cer verbis teſtatur ſæpiſsimè ſub nominibus
tis ac ridiculis obſervationibus. Deni- į Dei & Angelorum , malis demonum falla
que iniquè & invidè Deus vetarei , idcijs eam obſtringi. & licet eius ceremoniarī
quod ipfe hominibus,utigratiam ,gra- farsmaxima,munditiam animin corporis
Sten
tiosè largiatur. Adverfariorum argu- j & rerum externarum , utenſilium
menta ex locis illis ſcripturæ perica, fo- tet,immundos tamen fpiritus: & decuptrices
lam probant , aliquatenus fimiles effe- poteftates hanc exquirere, ut adorentur pro
ctusper artes magicas & per gratias Dis. ] Poſtea addit , huius fpeciem eſſe ar
gratis datas fieri ; Deum quoque per tem Paulinam ,artem revclarionum bu
malos aliquando miracula edere,ad fi- iuſmodi ſuperſtitionum plura , que eo ipfo
dei & divinæ gloriæ propagationem . (inquit ) ſuntperniciofiora , quo apparent
Accedit,quod qui ex dono gratiæ gra- | imperitis diviniora.] Habeant ili hoc
tis datæ operatur ; ille ad certum tem Principis & antelignani ſui de hac alba
pus,occalionem ,aut ceremoniascertas Magia iudicium , ab homine mendaci
nonreſtringitur,utſolentmagi ; qui, li veritatem meram . b Damnat eandem
vel in minimo deficiant;nihilefficiunt. | Theurgiam D. Auguſtinus libr. de uti.
P litate
a 1.fententia.Ele à Deo. b 2.Cor.12.0.8 . c Num.23 . & Mat.7.13.0.1. Non e Te à Deo .
12. Sententia efe à bonis Angelis. f Nulla Alba Magia. g lib. de vanit . cient. nulla
Theurgia.
 12 ? DISQUISITIONVM MAGICARVM
litate credendi contra Manichæos . His | t & exercent, iampridem ſanctiPatres ab au-
adde ficticiam illam artem Planetariami | la iufferunt èxirë , eo qhod omnia hæc artifi-
laminis inſcriptam , & ad Carolum | cia , vel potiusmaleficia peſtifera quadani"
Magnum à quodam Bedæ diſcipalo (fic familiaritate dæmonum & hominum nove
mentiuntur & Alkindum , Alcuinoſuppo- rune profluxiffe. ] .Deindè probatur ra
nunt )miffam ,utilem ( ſcilicet).obtinen- tione, hos ſpiricus bonos dici non poſ
dæ omni cognitioni ſupernaturali ar ſe: tum quia jubent ſe tanquam Deos
tium & fcientiaram , & confequendis adoraris & facrificia fibi fieri, quod bo
ni angeli-iubere nequeunt. tùm quia $
dignitacibus divitijs , robori, amoris
fruitioni, & c hæ'attés non minus diriguntur ad in-
a Dico Secundò cum Catholicis , ut ferendum alijs exitium ", per fürta ,ne-

nec per fe,ficnecper bonos angelos his magicces,adulteria, &c.quam'adiuvandum. ·

cis operationibus Deum fe immifcere magis cùm quia miſcent multà mendacia &
quàm cæteris rebus sin quibusconcurrit ; ut deceptiones, tùm quia docentur Magi
cauſa univerſalis:-Quarè cenſeohac omnia in ſpiritus uti imperio , & coactione,
inſtituta fuere àmalis angelis , fic etiam ab immò & minis rerum impoſſibilium
illis perfici ( adminiftrari, & contrariumac planèabſurdarum ,utapud Euſebiúi
eft erroneum .] Probatur primòex varijs docet Porphyrius quorum nihil bo-
Canonum reſcriptis , quæ Gratianus nisangelis poteſt convenire.':
adhiber caufa xxvI. b . Secundò ex Pa d Hinc apparet conſideranter legena
riſienlbusartic.9 :19. & 23. Verba ſunt, dum Glycam , e dum Magiam fic di-
quod Deus per artes magicas & maleficia ftinguit à Goetia , quòd illa , fit benefi
inducatur compellere damones ſuis incanta- corum genioruni ad boni alicuius ef
tionibusobedire: Error: 1 : Quod boni an fectionemä Goetiá ; maleficorum ad
geli includarcur in lapidibus & confecrent mali effe & ionem . - Nam' non tantum
imagines,vel veſtimenta ; aut alia faciant, impropriè uſurpavit nomen Magiæ
quein iſtis artibuscontinentur.2.Error & geneticum , pro ſpecifico theurgiæ ,
blafphemia. Quod aliqui demones boni | led in errorem quoque
fint ,alij omnia fuientes ,alij necdamnati nec | rium Albam Magiam , & eiusadmini-
ſaluati- Error: ] Tertiò ex his Arnobij | ftrationem bonisangelis tribuentium ,
Cönt.gent. Mági non tantum ,ſciunt damo- Vtq ; hoc femel moneam ſcriptor iſte,
nes,fed etiam quidquidmiraculi edunt; per ut & Conſtan Manaſſes, Gregoras , &
dæmonesfaciunt:illisaſpirantibus & infun . | Nicetas , nimis mulcúm tribuere vi-
déntibuspræftigiasedunt ; vel que funt non detur fuperftitiofæ prodigiorum oba
videri & c. & ex his loan . Salisberienfis I fervationi.
libr.i.de nugis curialium cap.9. Eosau fErravit eundem errorém Palingea
tem qui nocentiora preſtigia arteſque magi nius Stellatus,dum in verito jurelibro )
CAS; deyarias fpeciesmathématice reproba | Zodiaci 8.cenfet aerem etiam bonis dæ
moni :

a Non eſſe à bonis Angelis.' b'c.illud quod infin.c.qui fine v.vle26.g.2. epiſc.in prin .»,
25íq : clib . z.depreparario 4.6. d Glycherrer, e parzian : f Palingerii impietas ,
 LIBRI II. QVÆST. II.

monibusplenum ele, quós harum ar- | iuvabit;Vanitas ( inquit) olim iuncta mii
tium auctores facit , & Deos appellar, raçulo ,furtivo concubitu genuit Magiam
Plo.ini & lamblıçi delicijsnimis dedi- fecundam cognomine , reformidanſque ne
cus:& quiam ņó malus poeta , cam non fortè veritas , cum qua perpetuas inimici
bonus Chriſtianus , utpote hæreticus . tias gerit , à qua etiam paribus figniscon
porius ( ſcripta probant) quam cathogreſſa , ſapiusprofligata eft, fuum partum
licas. Aulus tamen opusillud Ferrariæ enecaret , illum impudentiæ ac timori i
Duci dedicare. iunctis connubiali fædere commendavit : at
Succedit his error 3.corum , qui cen illi in finu incomprehenſibilitatis è ves
ſebant Magicos effectus per animas defun- ftigio collocarunt furtim , & ſubpræſtigia
& orum fiers: aquos Catholici Theologi rum crepundiis educandam . Qua mox in
iampridem esploſerunt , b idque non grandiorem atatem adulta iamque pinnulis
difficulter. nam qua .rationes id con- pramunita eyolavit in fatuorụm arces ,
vincuntde bonis fpiritibus eædem inibig;nidulans , credulitatem peperit.Quæ
animabus beatorum locum habent: , utpote parentis beneficiis grata, illam mutuo
quæ verò in purgatorio funt-animæ,| enucrit ,& quaſi artireda pyesel...alioqui
non creunt , nec fpeciali permiſsione, brevi interituram .] Hæc ille ,pari,acumi
Dei,utpetanc fuffragia vivorum :ani, ne & veritate. ,Pergamus nos quoque
ma denique perpetuis addictæ fuppli- pro, Veritate configere , & Vanitatem
cijs,nulla dæmonum licentiâ vel per- expugnare , & fugatis timore & impu
polluar exire , utpote , divino
millione dentia,labyrinthum illum incomprehen
iuffu,pefin.o carceri mancipatæ. Aper- fibilitatis )quis enim ,quæ nihil ſunt, vel
tilimziuntigiturimpofturæ : quæ de intelligat, velcomprehendat ? ) Theo .
evocandis per Grimogram animabus. | logiæ veræ filio permetiri: & praſtigia
Necromantici conanxere. Si exirent, rum crepundiis in lucem prolatis , tan
ad unius Dei exirent imperium . cur dem fatuorum hancarcem demoliri,& è
verò id Deus jubcat velpermittat.cau. j nidulis ſuis credulitatem adeò pernicio.
fafubeft nulla. Vt ad magorum preces lam profligare : quod utinam Deus
& incantationesid iubeat, impium eſt Opt. Max . nobis largiatur.
opinari,
QVÆSTIO III.
Præcipua ergò efficiens cauſa iſtarú
artium eſt iple Diabolus , proxima , eſt Quæ fitdiviſio damoniaca Magia ? &
humani ingenij ex originali labe de de libris eius.

fondibos leis quam fistivi Apologi Cymulla fuitbergjanneque alba

quam falsè,Cælius Calcagninus Libel- prodigiolam Magiam , non aliam ,

lo de Amatoria Magia , cujusverba non quam ,Goetiam & nigram :hanc ſolemus
piget adſcribere , & voșzni fallor,legere yocare Magiam ſpecialem . cá Archima .
P2 gus
2. Non eſſe ab animabus defun &torum . bvidor de Magianu . 17. Angles in -2,ſent.godear.
ti Magicas Grimoyrie artis vanitas. d vide Anan.libr.3.de Nat.dam .fol.97. Petrih
Thirai 1.deapparir.fpirit.c.42.à nu,216.66.13 anu.302.&Refellitur Agrippe diviſie.
 114 DISQUISITIONVM MAGICARVM

gus in duas , ſpecies diſtinguit. unam , Tobiæ Comite Raphaele revelatar

cuius cultores dicit fe dæmoni ſubmit - Prætexunt etiam Salomonis auctorita .
*
tere , ei facrificare , & com adorare:alte- ! tem ,cuius quandam Claviculani( quam
ram quain ipfe vellet perſuadere à pa- egregiè refutat Bap Segnius lib. de vero **
cto cum dæmonibus immunem effe, Audio Chriſtiano c. 7. ) aliud ingens polu
led eam dæmonibus vel invitis impe. men in feptem diſtinctum obrtudunt, ple
rare , virtuteque quadam divinorom nam Sacrificijs & incantationibus dæ
nominum adjuratos advocare , & co monum. Hanc librum Iudæi & Ara
ext
gere; priorem illam fatetur eſſe legibus besin Hifpania luis poſteris hæredita
humanis diviniſque veritam , nefandil rio jure relinquebant, & per eum mira
fimam , & cunctis ignibusplectendam , quædam atque incredibilia operaban.
poſteriorem aſſerit , conſequi quidem tur. Sed quotquot inveniri potuerunt
quod prætendit, nempè dæmones co- exemplaria ,iuſtiſsime flammis inquiſi
gere (quod poſt oftendetur effe idoneum ) ſed tores fideiconcremarunt , & utinam
tamen manifeſtis periculis illufionum ultimum exemplarnacti fuiſſent a . Vix
obnoxiam eſſe. De priore verum eft dubito aliquod in manus loan. Trithe
eius teſtimonium , de poſteriore bis mij incidific, undè & partitionem &
mentitur:primò, dum negateam niti fædere materiam ſuæ Steganographie , periculi
cum demonibus inito: nam revera ſemper & ſuperſtitionis pleniſsimæ , acceperit,
expreſſo vel tacito pacto corrumpitur? cuius operis noment , quod nondum
Secundò, cum afferit ea demones cogi,de prohibitis ab Ecclefia libris fit inſercúig
quo poſtea a Volunt vetitæ huius Mafulpicor accidiffe : quia liber nondum
giæ inventorem fuillo , quendam Mer- typis vulgatus, in paucorum manus in
curium fic contra Symmachum . Prudeni cidit : alioqui, quando prohibiti libri
omnesMagici.ſatisiſte prohibituscen
tirs, & Salisberienſislil. Polycrat.c.9. alij
quendam Zabuluin quem ergo non lendus, qui inter alios familiam ductate
1 alium exiſtimo ab ipſo cacodæmone , į idem dixerim , deAgrippæ libris tribus
cui D.Cyprianus & alijPatres hocno- de occulta Philoſophia, & omnium perni
men tribuunt ) deinde magiſtrum lau . | croſiſsimo quarto ſeorſim poſtea addito
dant , quendam Barnabam Cyprium & edito :necnon de ThomæEboracen
( hunc confinxere in contumeliam D. lis,Petri Aponi & ſimilium venenis, &
Barnabæ Apoſtoli, ut deformi ſuæ me- libro artis Grimoyria : qui , Patrum no
retrici lenocinarentur. ) Item oftentat, Itrorum ætare , circumferebatur docés
parismendacij iactantia , libros Adæ, mortuorum evocationes . Omnia ho
Abelis, Enoch Abrabæ ,Pauli,Cypria- rum placita ſceleſta , de antiquioribus
ni,Honorij , Alberti Magni , & aliorú , etiam illis operæpretiu . daco Archi.
& blalphemè mentientes dicunt, quæ magi verba adſcribere, credendum illi
his libris continentur, ea fuiffe tradita in arte ſua , nec magiſtri auctoritatem
ab Adamicuſtodeangelo Raziele , & à diſcipulis licer lubterfugere . ſic ergo
fcribir :

a Authores de libri profeſſoris huius artis. b Eimericus Diredor.inquifitor « p.I.C, 28 Lima

Paneribi commens. sz. meminis. Nicetas biff. li, po
is
 LIBER I: CAP . V. QV ÆST. IV . SECT. IV . 115

fcribit: Hi libri acutiùs intuenti precepto ctione Imperatoria c : Multi magicis ar

run fuorum canonem , ritum , confuetudinē ribusufielementa turbare, vitam inſontium
terborum , & chara & erum genus , exftru - labefactare non dubitant , & manibus acci
dionis ordinem ,inſulfam phrafim ,apertèſe- 1 tis ( fic legendum } audent ventilare , ut
Seprodunt, nonniſi meras nugas & impoftu- quiſquis fuos conficiat malis artibus inimi.
sas continere , & pofterioribus temporibus à l cos:bos( quoniam natura peregrini ſunt)fe
perditiſsimis perditionum artificibus esſe | ralis peftisabfumat.)
conflatos , ex prophanis quibuſdam obſerva Tertiò , id ſtatnitur credendum arti
tionibus , noftra religionis ceremoniis per culis Pariſienſis ( cholæ d in hæc verba :
mixtus , infitiſque ignotis multis nominibus Quod inire pactum cum damonibus tacitum
ac fignaculis,ut perterreant rudes & fim- velexpreffum , non ſit idololatria vel ſpecies
plices, & ſupori ſintinſenſatis , & his qui idololatrie : Error. Er intendimus eſſe pa
neſciunt bonas litteras. ] Hæc miſer ille, tum implicitum in omni obſervatione ſu
qui videns meliora, in finem uſque vi . i perſtitioſa, cuius effectus non debet à Deo vel
1 deterioribus adhæfit. natura rationabiliter exfpectari. )
Quartò id ratio perſuadet.hoc enim
1
QV Æ STIO Iy. & multi mali homines oprant, & dæ
mon capit: nec corum id vires ſuperat .
De bali Magia huius ſive de pacto expreſsos docet hoc lfaias Propheta e,apud quem
& implicito. impij dicunt percuſsimusfædus cum morte
& cum inferno fecimus pactum . quod S.
Oncl.1. Omnes operationesmagica, Thom . fatis probabili interpretatione
velur baſi, innituntur pactopermagos Magis acconimodat, ut & Pontifices,
cim demone inito: 'ita ut quotieſcunque Ioannes 22, in Extravag. contra Ma
collebitum mage aliquid efficere adminiculo gos, quæ incipit: Super Specula .& Sixtus
artisfue , exprefsè , vel implicitè teneatur V.in Bullâ contra Aſtrolog. Mali ergò
à demone pofcere , ut ex condi &to concur hoc lubenter faciunt, nec minùs ipſe
Tat.) dæmon: 9 : , ipſi quoqueChriſto Do.
Probatur hoc primò Patrum aucto dan mino , auſus pacti conditionem offer
rirate. D.Cyprianus a dicit , eos habere i ref : Hac omnia ( inquit ) ribi dabo, fipro
fredus cum dæmone D. Auguſtini ver cidens adoraveris me :ubividere licet pa
bab retulit Gratianus in Decretorum &tum contractus innominati, do ut fa
codicem , quæ funt iſta : Omnes attes hu cirs. Ita nunc diabolus Magis ait . Site
Ta [modi, vel nugatoria, velnoxia fuperftitio- mihi addixeris , ulciſcar te, ditabote, &c.
tis,ex quadam peftifera focietate hominum quæ germana & perfecta eſt pacti for
& demonum , quaſi pačta infidelis & doloſa mula g. Deinde, ut dixi , hæc fiunt ope .
Amicitia , conſtiruta .) ra dæmonum , non magorum viribas:
Probatur deinde ex jure civili , fan- dæmones ab hominibus coginequeat ,
P 3 utid

a Io.deduplicimartyr: 6 lib
. 2.de do& Chriffiacaraz babes c illud.v.vlt 26.9.2 . cl.multi
C de maleft matbemat. dertil 3 66.28.v 15. fMatt.4 89.V.1 Labeoforsbio. I surilgens
kigaBoldog Cargillu intact nue parti
 LIBRI II. CAP. IV . QVÆST. V.

, ut id faciant (ponte ergo dæmones ac Spernendique timoricuius cõmercia pats

currunt . Dæniones autem gravi homi . Obſtrictos habuêreDeosiparere neceſſe eſt,
nem odio profequuntur , quarè nec An iuvata ignotâ tantum pietate me
putandi gratis accurrere , led vicillim rentur,
aliquod operæ ſuæ precium ſtipulari. An tacitis valueri' minis ? hoc iuris in om
nes 1
Uudèpater talem eſſe hanc conventio
nem & focietatem : qualis eft duorum Eft illis ſuperos, an babent haccarmina
latronum , quorum alter palàm in fyl certum
va yagatur, alter clam in lublellis lati Imperioſa Deum , qui mundum cogere
tat : excitatusque certò fibilo vel ſigno quicquid
prioris,, viatorcm poſterior dolofa fa Cogitur ipſe poteſt: t u
gitra transfigit : prioreid fæpè nec vi Solus lagarum patronus recalcitra
dente, nec gnarò , quo necem telo in cur, adeò futilibus ratiunculis chartas
tulerit, in mileri çamen necem conſen- implens gurcontemnendas potiùs, &
tiente.priori magus ,pofteriori dæmon filentio tradendas , quàm refellendas
Limilis . Satisenim idonea reideclaran - mihicenſuerim , maximè cuin alii id
dæ fimilitudo eſt: quæ periturà poten-. diligentius, quam difficiliùs præftite
tibus vindictæ auidis: qui manu prom . rint.b.
ptos ſicarios fibi adjungunt : quibus Conc. hocpactum demoni', librum eft,
conſtituto ſigno inquunt , quos & -praftare,velfalleres) probatur experien
quando ,yelint interfici. tiâ & ratione. ratio docet dæmonem
.Deniq; conſentiunt hac in re Theo cogiab homine nonpoſſe, urftecpro 11
logi tàm veteres,a quàm recentiores,b inillis: experientia vero, mendacilli
Juriſconlulti quoque , c & Medici, mum elle , decipiendi cupidiflimum :
Condronchus li. 1, demorbis Venefic. & Ce- ideoque rarò præſtare , quod pollici
Salpin.diſquiſit.dem . & res prorſus com tus: cùm vero Itat promillis ( quod fa.
perta , vnanimi maleficorum & faga. cit nonnunquam ) non facit coactus,
rum confeſſione , mirè per Europam led ( pontè ac ſubdolè, utſic Magos ſia
omnem , & cunctas ætates conſentien- bi reçineac devinctos, & alios alliciat,
te. Lucanus ctiam dubius licet,tamen & hujuſmodi nugis vim iftam inelle
hujuſmodi fædusagnovit , co tantum perſuadeat.
deceptus, quod cogi pacto dæmonem Tertia Concl. Pactum buiuſmodi du .
exiſtimet . į plex eft unum expreffum , alterum tacitum :
Quis labor, hic ſuperis cantus berbaſque de utroque verò, non idem per omnia iudi .
fequendi cium . ] Explicanda hæc concluſiopo
cius

a D.Tho.2.2.996.Guil.Parif Scot.Gabr.Gerſa» Trithem.q.1. b .Abulenf.Alphia Ca

ftro, Vidoria Valentia.Binsfeld.Spineus,Ang.Sprenger,alii c Navar. Grillam . Remig. Bins
feld.pralud.6.com alii. d'1.6 . paulopoſt medium . 7 Exempla padorum pere ex vita D. Bafil.per
Amphilochium conjeripta apud Surium tom . 1. do cod. 1od Theophilo Alenenſe, do nobilis Leo.
dini apud Caf.l.2.c.2, de quibialjas.g !,6 depreſtig.damon.lode Lamis. Binsfeld.ubi fu
pia Eraſtus Bod.co Trithe.d.q.s.
 LIBRI II . CAP . V. QVÆST , Iv . 1177

tius quam probanda. pro explicatione effe &tum , ut mali ſpiritusipſisper om

notanda fequentia. nia promptè obediant , juxta formulas
Primò ſciendum pacti expreſsi hu- ! conjurationis in libris contentas ; &,
jus triplicem eſſe modum . Primusfit folem- ut vocati , ipſis fine noxâ appareant in
nitatevaria ; & ipfcacodæmoni viſibi- formâ pulchri hominis ; & ne fit necef
liter in corporeâ aliquâ formâ appa fe circulum ullum facere,autſubire, in
rEnti coram teftibus filtelitas , & domibusauc agris. Secundo urSibyl
homagium promittitur: a Hujuſmo læ libris fignum ſuum leu characterem
di pactum inivit nobilis ille ditionis imprimant ( tres eränt numero libri ) uc
Leodicenfis nårranté Cafário * Hei- plus efficaciæ & domini; libris ineſler
ſterbacenfi, b ubi cảmen dæmon lo- in prædictos fpiritus. Tertiò ut ſuppli
quens audiebatur , fed non cerne ces reddantur tuti à judicum infidiisi
batur: hinc inter cætera , ' juvenis ille & punitione. Quartò,utcæpta omnia .
ińconſultas creatorem ſuum ore ne & ſtudia illis profperè in aulis & ami,
.
gát, manuque exfeftacat;: & diabolo citiis principum fuccedant : in ludis
homagium præſtár; hic viciflim ,illi di quoque femper quandocunque vo
vitias & honores pollicetur , cò lecto- | lent lucrentur: Quintò ne inimicripſis
rém amando , fpondeoque-le &tionis i valeant nocere. Pro his viciffim polli
& laboris ſui uberem legendo fru- ceri ſefe, quod prædictas Sibyllas, pro '
& um relaturum . Húió etiam referen- Dominabus & Principibusſuis perpe
dum Thcophyli Vicedomini factum , tuòlint habituri, & quotannisſingu
quiad dignitatem recuperandam à princi- las añinas íě eis oblaturos ( hoceft,neca
pë demoniorum openi , ( ut ſcribit Sigif- turos & facrificaturos , vel certè ad hung
bertus , c ) expetit; & ab eoʻruffus ab- 1 eundem perfidia ritum initiaturos homi
negarè Cbriftum filium Dei eiuſquema nem unum ) quamdiu vivant, hoc ipſo 2
trem Mariam cum omni Chriſtianiſmi.conſecrationis librorum die , hacta
propofito, & ipfam abnegationem ſcripto;-men legé uč Sybillæ hæc poſtulata eis :
formare , fcriptam fignare , & figna- fide bonâ præftarent. Hi Pariſiis om
tám ſib tradere, eius ſe cervitioaddicere: ], nes cum iplis libris combuſti fuêre.
la hácteftis fuit Magus; in illa villicus | Narrat Creſpetus li.de odio Satana, difcure
iniquitatis . fans .
Aliquando id faciunt per libellum Alius niodus priori ſimilis cætera , ''
fupplicem , quem diabolo præſentant. niſi quod fine teſtibus peragitur. Ter '
Sic noſtro tempore Mantentesin Nortius per vicarium initur , Magum vi
mandia magi libellum conſcripſerant, delicet , vel tertium aliquem ;cum paci
quem oblaturi erant Sybillis Mägiæ i ſcens dæmonis aſpectum vel collo
Necrománticæ præbdibus, cujus ſum.- quium reformidat, hoc rertium genus
ma ; Seorare Dominas ; uti dignentur ! malè Grillandinus q: 3 vocat Tacitum ;
libros fuos magicos cóſecrare ; ad eumi quamvis enim profellio hic fiacalteriz
quant
2:Ho- defcribitur in Malleo maleSe4.2.q.uc.2. & ab Alfi à Caftrol.1.deiuftsharer.punii .
6.po lapilluft.miraculorum ,c,12 anno Domini 5371
 ITIONIS MAGICARVM
118 DISOVIS

quam dæmoni;fit ramen expreſsè , & in ditur : ( ut Roverenſis Cuno, Barbicapra

dæmonis nomine; ut patet ex iis , quæ vocatus fuit ) nonnè cognofcis figu
ipſemet traditq 3 num.1.c feqq. For- ram hujus rei in præclaris illis Satanæ
tallis ad expreſſum pactum pertinet membris ? Ægypt. Pharao Joſephino
forma illa rarior, in exemplo Germa men mutat Genef.4s. Sed S. S.co illum
nicæ fæminæ , quæ obverſo tergo, ex nomine nunquam compellat . Nabu
balneatorio lebete exkliens, proclama- chodonoſor alia imponit nomina Da
bat, Quantum à Chrifto fic ſaliendo rece. nieli & fociis ( Dan. 3. ) ſed Daniel
deret,tantum fead damonem accedere : di- ſemper ſe Danielem vocat, & tres illi
cam fufiuslib.s. in iplo clybano Aammante , Benedi
His pactis omnibus quædam ſunt cite, canunt, Anania, Aſaria,Miſael Do 1
communia. Primum eſt abnegare fi - mino : hoc dicentes nimirum , tui ô
dem & Chriſtianiſmum ;Dei obedien- Deus non Regis terreni milites ſu
tix le ſubtrahere.B . Virg.Mariæ patro mus. tibi,non tyranno, non dedimus.
cinium repudiare , & convitiis inlu Abnegare 'quartò patrinis & matrinis
per inceſlèrc. Solent blaſphemè, per cogit, tam bap:i ini, quàm confirma
contemptum ,vocare cuffam ,latam ,ex- tionis, & novos illis alios affignat, quia
tenlam . Sic ergo, venit Diabolus, & tollit lufceptores iſti, ſunt quali &idei ſpon .
verbum de corde eorum , reſalvi fiant. Luc lores, & tenentur , quod credendum ,
8. verf . 12. hoc eſt, tollit veram fidemn , ſpirituales filios fuos docere . Quintd
ejuſque confeffionem , quia divinos dant diabolo ſcrutum aliquod veſti
ambit honores ( vide D. Auguftin .libr.menti, quia Diabolus patrem rerum
10.de civitat.Dei,cap.20.& libr.20.contra ſingularum fibi ftudet vindicare ; ex
Fauft.cap.22. Idcò cogit primum baptif- | { piritualibus gratiæ bonis , fidem ac
mo renunciare,quo quis verò Deo fuit baptiſmum ; ex bonis corporis, fangui
initiacus . Quarè & Hippolytus Mar nem , ut in facris Baal. 3. Reg . 18. ex
tyr.libr. de conſumn . mundi, ſcribit co bonis naturæ , filias, ut ſuo loco often .
dicant : Nego
acturuin dæmonem ,, ut dicant: detur ; ex bonis fortunæ , fragmen
creatorem cæli & terra, nego baptiſma, ne tum veſtis. fors , an gária Regi loliti
go adorationem Deo à me preſtariſolitam : lubſternere veſtimenta , in Domi
tibi adhareſco, in tecredo. Ideò unguem nii agnitionem : 4 Reg.9. Matt. 21.Sex
illis dænion iu frontem injicit , fingens tò , juſiurandum dæinoni præſtant
fechriſmaabradere,& baptiſmi chara- j ſuper circulo in terram fculpro. An ,
cerem delere :Secundò, fidè quoque il quia circulus expers principii & fi
los novo tingit lavacro baptiſmatis, nis, fymbolum eſt divinitatis;. & ter
nonignorabathoc Tertull.libr. debap - ra ,ſcabellum Dei ? ſic certè vellet cos
tiſm . Hic quoqueftudium ( inquit ) Diabo- credere, eam effe Dominum cæli &
li recognoſcimus,res, Dei emulantis,cum & terræ . An quia circulus contrariam ,
ipſe baptiſmum in fuis exerceatIdeò tertiò, | eò quod omni caret a ngulo ; habet fi
negato priore nomine, novum illis in- guram crucis , quæ valdè anguloſas
certè
Michael Ineumalog.ſchol 4 .
 LIBER II. QVÆST . IV. 1119

<certè hanc odit vehementer , in qua fuâ D. Joannes teſtatur , Apoc.13: :16a
ſe triumpharum meminit & mæret. quod litterali ſenſu de vero characte
& ideò amat figuram contrariam , in re ſeu ligao beſtiæ accipiendum , cuin
Yenias inter magica ligilla : crucem in i Primalia & Ansberto in Apocal. & D.
imedio circulo locatam , quali
qualicapri
capti- Hippolyto ,di& .libr.de confummat. mun
* am : quod ſigililum ( ut Gregor. | di. Quod dæmon jam ab initio mun
Theologus contra lulianum fcribens fi- di facere conſuevit. Amat enim ne
gnificat) ille magicis addictiflimusa- quiflimus Deum imitari ; qui in vete
poſtata lic interpretabatur , ut præſu- ri Teſtamento ſuos ſigno circumci.
ineret lignum crucis calcandum & | lionis, in novo autem ſignat ſigno cru
:abolendum planè brevi. Septimò, pe- cis,quod circumciſionis fuccelliffe vo
tunt à dæmone fe deleri de libro vi- lune ligno Nazianzenus & Hierony
ta , & interibiin libro mortú ; & fic le- mus. Sic etiam Diabolus ab incunabu
Einus Avinionenles Magos inſcrip- lisEcclefiæ hæreticos illos, qui Magi
Los libr. nigerrimo, Ottavò; pollicen- cis fimulimpliciti , certâ infignivit no
(tur facrificia , ut illi Mantenſes
Mantenles , de tâ . Auctores ſunt graviſſimi, quido.
quibus paulò antè ſum locutus , & cent . Irenæus , cum tradidiffet,& Car

quædam ftriges promittunt , lelingu- pocratianos artesmagicas , & incantatio

lis menlibus , vel quiadenis, unum in
fantulum kringando ( h.e.exlugendo)
occituras.fic Spin &usqu.deftrigib č.2 No-
bò, quota inis aliquid luis magiſtellis
dæmonibus pendere tenentur , ut vel
plagarum metum , vel carum , quibus
cx pacto Sunt obnox præſtationum
sedimant vexationem : nec legitimum
cft aliquid , nifi fit atri coloris. multis
kec probat Nicol. Remigius libr.1. damono
Lt.c.li ,
Decimo,corporis alicuiparti, modò
kuic ,modò illi, ( frequentiùs- latènti-
bus) ſtigma ſeu characterem luem , ve .
ku de lapidè emptis mancipis fugiti-
vis,ioletimprimere: quod eft inſenli
le etiam acu perforatum . Nonmirabe
ris, 6 recorderis Antichriftum ultimis
temporibus fignum beftir ( Diaboli )
impreffurum manui > vel fronti luo
cam partiariorum , ut in revelatione | xas enim idem qui Mithra, teſte Diva
nes operari, philtra quoque , & chariteſia ,
& paredros oniropompos , & reliquasma
lignationes , dicentes ſe poteſtatem habere
ad dominandum * etiam principibus doo
fabricationibus mundi huius ; fubdit de
ligno injufto his verbis : Alii vero ex
ipjis ſignant cauteriantes fuos diſcipulos
in pofterioribus partibus extantia dextra
auris. ] Solitus altos demon ſignare
in fronte , ut indicat Tertullianus b fic
fcribens ; A diabolo ſcilicet cuius funt
partes intervertendi veritatem , qui ip
ſas quoque res ſacramentorum divino.
rum in idolorum myfteriis &mulatur.
Tingit & ipſe quofdam , utique creden
tes de fideles ſuos , expiationer delicio
rum de lavacro repromittit : «fi adhuc
initiat Murbra : ſignat adhuc in frontibus
milites fuos. Quos ? utique Balilidia
nos qui Abraxan colebant : Abra
Hiero
Q

a ti4.624.* malè vulgo iam , b deprafcript.adver,haret.poftmed.

 ONVM
120 DISQUISITI MAGICARVM

Hieronymo ; & tam vetus ergo ori- | in ſigna, quibus ex copdicto utendunt
go hujus ſtigmatis , de quo aliàs plus commigrat: cogi ſe ſimulat verlipellis,
ra. 6. Vndecimò , ſic ſignati promit & fpontè perficit , quicquid Magica
cunt complura noftrorum . Geuſio - 1 iſta profitetur:
rum Orgiis fimillima ; nunquam In his tribus pactis lethale peccatum 7
ſe Euchariſtiam adoraturos ; inju- graviflimuin intercedit idololatriæ :
rios ſe perpetuò ac contumelioſos in quia cultus idololatriæ expreſsè crea

B.Virginem , ſanctosque reliquos,fu- turis exhibetur. Quod fi ex animo fie

turos,non verbis tantùm , fed & factis: ! dem Magi abjiciant 1
s lunt etiam apo
conculcaturos enim , conſpurcațu- ftatæ : fi verò non totam fidem abjici
ros , & confracturos, quafvis ſancto- anr, duntaxat credentes hunc diabolo
rum reliquias ac imagines ſigno cru cultum deberi , vel diabolum ea poſle ,
cis , aquâ luſtralis lale benedicto, ce quæ fides Catholica negat pofle , ſunt
reis & reliquis , ab Eccleſiâ benedi- hæretici : ſin hæc omnia fictè faciant,
&tis,conſecratiſvèſe abftenturos: con nec apoftatæ , nec hæretici ſunt, pec
feflionem peccatorum integram ſe cant ramen mortaliter & graviflimè ;;
nunquam manifeſtaturos facerdoti, quia {pontè faciunt actum idololatri
iſtudque commercium cum dæmone cum . erenim fi à dæmone ' compulſi
pertinaci filentio obſcuraturos: ſtatis ex gravi timore id fecerint , ( ut ali
diebus , ad conventus,fiqueants, ado quando contingit o ) committuntpeco
volaturos ; & quæ illic peragenda ; catum mortaleminus grave', contra?
non ſegniter obituros ; denique, fidei confeflionem . In his pactis ex
quotquot poterunt , dæmonis ſervi- preſlis dignoſcendis manifeſta ex ſo :
tio adjuncturos. Viciſlim Diabolus i lemniis indicia deprehenduntur Quæ
pollicetur ſe illis ſemper præfto fu- quia Grillandus clarè admodum pro
rurum ', ſein hoc mundo , vocis eo ſecutus fuit , & quæ dixi' , optimd:
rum ſatisfacturum : ſe poſt mortem, confirmavit ex confeflione unius Stri
illos beacurum . Ex his pactis non naf- gis, eius verbaex quæſt: 7. non pigea
citur obligatio mutua : ſed difpar ad- bit afcribere » Quæ quidem mulier Jules
modum eſt conditio paciſcentium ; ho- i spe vitæ cuncta à .principio uſque ad'fi
mines enim fe morti æternæ addi nem recenſuit , qua profeßio ipſa requis
cunt , & per peccatum vera Diaboli rit ” , exprimendo omnia fingula illius cabo
mancipia efficiuntur ; dæmoniacæ- pitula. Primum enim dixit , quod quan
que donec ad Der gratiam iterum do adduéta fuit perillam eius Magiftram
perveniant , ſubjiciuntur teterrimæ ante tribunal Principis earum , qui eft
fervituti: veruntamen hominibus hoc | Diabolus in forma Regis praſidens in folio
pacto nihil juris, vel virium, in dæmo - Majeftatis; inftru&ta priusà magiftra quid
nem acquiritur : nihil'etiam facultatis fa &tura erat,venit & oportuit primd'abo
negare

ali.comment.in Hamosi b inf.9.19 .vidéRemio. libr.demoniolatr, smp.so. Nider.lib.

Tornicarii Sprenger.coralios . Vide Remigium lib.udamonolan.c.li.
 LIBRI II . QVÆST. IV .

megare Baptiſmum , & omnia Chriſtiana | maiora munera conſequetur. Hæc ille
fidei documenta relinquere : ( En Apo Addebat loann, de Vaulx Stabulen
Italia) deindè Ecclefiaftica facramenta cun ſis ſortiarius , perſuaſiſſe libi diabo
ca proiicire , pedibufque propriis.comcut- lum , fortiarios poft hanc vitam
care crucem & imagines B. Mariæ Virgi- | dæmonibus fimiles fuçuros , & in
dæmonas convertendos , & in aere
nis, 6 aliorum Sanctorum : ( en facrile
gium ) quamvis hac ultima non funt co principatum obtenturos. Quæ facile
tam eo , fed alibi poftea : fatis eft, quodiſta quiſque intelligit in Origenica ludi
promittant ſe faduras, quamprimum ſe bria recidere .
det occafio: ( en profeſſionem ) Deinde Pactum tacitum duplex eſt. primun ,
fecit obligationem per ſolemnem ftipulatio quando quis fciens volens , ſuperſti
nem in manibus ipfius Principis , qua vo tiofis utitur fignis , quibus uti ſolent
pit promifit , quod perpetuò illi erit fi- magi,quæ quidem ex libris aut ſermo
delus , & obediens , & omnibus eius man mibus eorum vel aliorum acceperit:
datis parebit. ( En votum ) Deinde me hoc quoque mortale eſt crimen. nec
dio jureiurando, ta &tis ſcripturis , ſuper quo . enim ullo modo licet fcienter ullam
dan
magno libro obſcuras paginas. conti directè vel indirectè cum pravis ſpiri
Mente, preſtitit homagium five perpetuum tibus ſocietatem inire , ut Theologi &
vafallagium ( en homagium ) & quod Canoniſtæ b ſentiunt. Si quis autem
nunquam redibitad fidem CHRISTI, nec remedium aliquod naturale ex ma
divina pracepta fervabit; fed folum ea ,que gorum libris vel ſermonibus accepil
Per ipſum Principem erunt decernenda , & let, & ab omni pacto foret alienus : ille
quod perpetuis futuris temporibus erit obe licitè tali remedio uteretur. Iſtud pa
diens illi , & venietcontinuè , cum voca- i aigeous facilè dignoſcitur. Secundum
ta fuerit ad ludos e congregationes no paši taciti genus eſt , quando quis i
aturnas , & quæ in eis per alias mulieres gnorans utitur magicis ſignis , quia
final, ipſa faciet , & quod etiam aderitfa- i neſcit eſſe mala à dæmone inſtituta:
crujiciis illorum nocturnis , & folitas pre- quod illis ſolet accidere, quibona fide
ces cultum adorationis praftabit : ( en libros legunt ſuperſtitioſos, putantes
idolomaniam ) -vota quacunque , qua i cos eſſe probatorem philoſophorum ,
ipſam preſtare contigerit, pro viribus ad- aut medicorum : item iis qui accipiunt
implebit , & quofcunque poterit alios ad ea ab hominibus , vulgò habitis bonis
eandem profeſsionem adducet(en
(en dogma. j & fidelibus. Hoc in idiotis vel nullum
tilationem .) E converſo autem ipſe Prin - vel vel leviſſimum eſt peccatum , li duæ
ceps, egregia fronte , promiſit eidem mulieri conditiones accedant. Prima eft , fi
fic preſenti praſtareperpetuam felicitatem . I ignorantia fit probabiles, v.g. eorum
a grændia , immenfa , & voluptates,quas qui hoc ſcire non tenentur , quo ad
cunque in hoc mundo habere deſiderave- ! eos qui ſcire tenebantur , ut Eccleſiæ
sit , & demum poft hanc vitam longè | paſtores, confeſſarii ,concionatores &
Q 2 Docto .

Scrib.gaudia immenſa. .b D. Aug.lib.z.deGenef.ad lit.c.pen , di canones fermèomnes

..quaft.si
I22 " DISQUISITIONYM MAGICARVM

Doctores: ii ut plurimum laborantſu - docui olim in Monitis : nunc hic tán :

pinâ & craſsâ ignorantia : adhuc ta tum inferam , & addam alia multa ,quæ
men iſtorum peccatum minùs eſt gra cuin alii, rum Sebaſt. Michaelis graviſ.
ve , quiam eorum qui ſcienter ilta deli-
limè ſcriplit Pneimalogica cap. 7. con
1
gnant. trá cos diſputans, quiMagosexculant,
Secunda conditio eſt , ut ignorans , linocumentumalis non inférant: có
iſta , paratus ſit , quando admonitus quod tales Patronomagi contendant,',
whilelle mali , uci dæmoniorurn ofeo
fuerit hujuſmodi ſuperſtitionem re
linquere. quia poſtadmonitionem de ra ad bonum ; prælertiin iis imperan;
fiit ignorantia ,& oritur contumacia. do:quod & Chriſtum & Apoftolos fer
pro cujusgravitate, delicti magnitudo ciffe legamus.
m ultimum diſcer Iple contra & jure optimo'affirmat; ·
creſcit. Hoc pactu
nere à naturalivel miraculoſo effectü , Cummum elle malum , lic argumenta,
difficillimum eft. Qua de re dicam fe- ri, & fignum elle animi prorſus infa-
quenti quæftione, túati; & Deum contemnentis:juxta ils -
Interea, fi quæras : Ouid deinonem lud, Impius cum'ın profundum ( peccati )
inducat adpactum , obfequium , ſeu pas venerit contemnit. Prov. 18.v.z. Sicenin
tientiam buiufmodi : Videtur elle quæ- omnia illum fubfannare. Si quis tië
dam fimilitudo malitiæ, malefico - mendas dicat infernipænas, & dam :
rum & dæmonis , quæ amicitiæ liminandosin perpetuum impæniten
lem aliquam familiaritatem gignir : ex tes , ridet , & negat adeò metuendum ?
hác paulatıın naſcitur mutua confi Avernum , Deum nolle mortem peco
dentia :hæc gignit minoris in majorem catoris "; non creaſſe - hominem . ut :
quandam prælumptionem , & auda- percai '; & c . hos fanè ( Theodore-
ciam quali imperandi ; & in majore ; io judice ) iplis dæmonibus efle de
voluntatem aliquatenus præftandi, teriores. quia damones credunt & cona -
quod à fæderato imperatur. Ita fit ut i tremiſcunt, iſti nec credunt, nec con
& maleficus dæmoni confidat ; cui fe treniſcunt. deteriores etiam funt hæ-
putat imperare ; & dæmon fimulet le rericis : nam hæreticorum coriphæus
imperiuni agnofcere. hòc fusè & bé. Acius à D. Athanaſio interrogatus,
nè oftendit Abb . Tritthem .quajt 3.lib. quid ' cenferet ? eumve qui Satanam
octa quaftionum : fed in eo diſfentio, adorer, ' rectè an malè facere ? relpon
quod ille putat dæmonem velle luis i dit ; impium hunc & fine Deo effe,
nancipiis gratificari obediendo'; quo nec communem fenfum habere, nec
velit pacto, qui odit eos acerbillimer mereri hominis appellationem . D.A ".
facit potitūs, ut fortiùs & arctiùs irtej thanaf in diff : in Con . Niceno: Quod à
tiat , devinciat, & perdat certiùs, cele- mendaci dictum verilimè, & in Sort
rjusque. tiarios accommodate nam hi Satanam
Denique illud maximè ànimadver- adorant,
tendum , graviflimum eſſe peccatum | Sed Chriſtus & Apoftoli Satang •
pacto ullo dæmonibusfødctariyi ur imperarunt ; quod ab co fieri vellene
iubenne
 EIBER II. QVÆST. IV. 123

jibentes. Cur non & nos poffumus? |quos adverſarios noftros efle , & ficut
Dicere poffem ,non quæcunque à San- rugientes leones circuire , quærentes
Ctis aut Deo fiunt nobis licet imitari. I quam devorent animam ,Iciebant. Po
Nam in rebus divinis , quædam ſunt cuit Deus ab initio mundi inimicitias
credenda , ut incarnatio ,transſubſtan- inter hominem & diabolum. Genef.3.v.
tiatio , Trinitas, purgatorium , & fimi- ! 15. iftifædus ineunt cum Dei inimico
ha quædam admiratione honoranda, & iurato hoſte,lob poſtquam multa de
ut Chriſtidomini, & fan torum ho- dæmonis malitia dixiílet . cáp. 40.9.27.
minum miracula', quædam etiam imi- concludit: Mementobelli : nec ultra'addas
tanda , tit quæ ad morum & vitæ infti- toqui. quafi dicat nec fruſtra tibide in
tutionem pertinent , quæChriſtus dif- ducijs aut pace cum illo percuſſa glo .
cere nos iullit,utmanſuetudo, humili- rieris vel blandiaris,càve.& ſta pranlus
tas,charitas:de quibus illud eſt Apofto- paratus, ut in procinctu , fignum prælij
licum , imitatoresmei eſtore', ficut & ego exſpectans. Bellum Deus , ut Pater pa
Chriſti. Velle in illis prodigiohis effecti- cracis, indixit:inter Deum & Diabo:
bns imitari, eft animi prorlus ſuperbi, lumperpetuum eſt bellum , nam ſuper
& ftulti, & volentis ambientiſque Dei bia eorum qui Deum oderunt, aſcendit fem
himilitudinem 'in omnipotentia , aut i per : & Diabolus Satan,h.e.adverſárius
omni ſcientia. tales imitantur Diabc- ideo nominatur, quarè nos , qui vaſalli
lum , qui fimilis elle voluit altiſſimo, Tumus Dei ; non poffumuscum hofte
dum per imperium , ficuti Chriſtus, i eiusdepaciſci inducias , aut commer
volunt dæmonas cogere: cales, du cium habere. Clamát Apoſtolus.Nolo
arcana & futura ex eis diſcere volunt , focios vos fieri demoniorum . 1.Cor.1o.v.21.
Limiles funt protoplaſtis, qui ſcientiam Hoc in baptiſmo promifimus Saoga
divinæ fimilem appetierunt. Hoc ve mer to adacti, nomine Ecclefiæ rogan
tuit Deus, quando dixit: gloriam meam 1 te S: cerdore , & patrinis pro nobis ref
akteri non dabo :ego verò corde,tales in- 1 pondentibus iterum atque iterum :Nos
quiunt,etiamfi nolis,eam mihi uſurpa- abrenunciare Satana(adverſario ) & pom
bo . Vtebantur quidem priſci Chriſtan ! pis eius. Daca eſt poteſtasChriſtianis cal >
ni imperio in dæmones. (utait Tertul candıſerpentes : & D. Paul. pollicetur,
lianus) non invitatoria operatione ,fed ex Deus conteret Satanam ſub pedibus veſtris:

pugnatoria dominatione.Ideò reſpondeo , cureius pedibus advoluuntur; in no

hos quippctum habent eum dæmoni-
bas,non modò non imitari Dominum
& Apoftolos, ſed planè contrarium ta-
cere,wam illinon advocabant ,nec có
ſulebant dæmones , nec eorum 'opera
utebantur: ſed eos increpabant, pelle !
bane, torquebant , etiam verá loquen- |
tes obmutefcere iubebant , nec aliter
quàm'ihfenſiflimos hoſtes tractabant,
mine Chriſti miracula faciendi, & dæ
mones eijciendi virrus,Ecclefiæ tepro
miſla , cur ad nomen & invocationem
Beelzebub confugiunt ? Cum itaque
robellum initio mundi conditi india
&tum , & initio Ecclefiæ Chriftianæ
tuba Apoſtolica rer: svatum : & à nobis
cum in Ecclefiafrumus regenerati, il
rejurando votivo lit promiffum : non
Q 31 ne
 ONVM M
ISITI CARV
124 DISQU MAGI

ne ſequitur, eum qui cum Ecclefiæ & patre veritatem expectare, quam de
Dei adverſarijs pactum ullum , vel fa- mentia eſt ? nonne Iefus ait de illo non
miliaritatem colat perfidiæ ,transfugij, l eſt veritas in eo , cum loquitur mendacium
& apoſtaſiæ reum non minus eſſe :quã ex proprijs loquitur: quia mendax eft, di
fi monachus voțivam deferat profef- pater eius:Ioan.8.v.49. fruſtra ergò cum
fionem , quam ſi miles ad hoftem frans illo paciſceris: quiexmendacio & per
fugiat ; quam ſi Chriſtianus ad Mahu- fidia conflatuseſt. crede illi : ſi, quem
metiſmum , Iudaiſmum ,aut aliam hæ nunquam deceperit , ullum invenias:
reſim ſe recipiar. Prudenter Orig. lib.8.comtra Celf.fcri.
Quæ omnia contra primum præce - bit , probabile eſt demones, cum fint mali, 14
ptum ſuntpeccata : & ideo gravillima ne cultoribus quidem fuisfidem , datamque
meritò cenfentur. Illud enim ut ordi dexteram ſervaturos. Immò non proba
ne , fic & dignitate primum eſt. Nam , bile id tantum , ſed prorſus improba
ratione obiecti, digniora funt primæ | bile feryaturos.nam inendaces ſunt, &
tabulæ præcepta præceptis ſecunde ta homines irreconciabili odio proſe
bulæ : & inter tria primæ tabulæ ,præci- quuntur , quod à lapſus ſui tempore
puum eſt primum præceptum . Tertiu nunquam remiſerunt , nec unquam
enim potiffimum agit de cultu Dei ex minuent vel remittent.SiDeuspermite
terno :fecundum de verbisexhibendo teret : cito illimortales omnes interi
honore : primum de amore & fidelita merent: quod quia videntfibi non li .
te interna Deo præftanda & virtute re cere : ideò allidue hominibus anime
ligionis , ſeu Theoſebias, ſeu Latriæ. mortem moliuntur ,per varias & mul
Quarè cum hæc virtus Deo ſit omniú tiplices peccandi illecebras : ne, qua ipſi
acceptiſſima, contrarium quoque vi- , beatitudine excidere, homines potian
tium eidem oporteteſſe maximèodio . tur. Odij magnitudo patet ex vehemé.
fum : & ideò huic primo præcepto à tia & acerbitate cruciaruum , ac, vexa
Deo addita fuit pæna : quando teſtatur , cionum quas intulere , quotieſcunque
ſe fortem & zelotem elle , & hoc pec- tantillum Deus permiſit lobo , Sara
catum uſque in tertiam & quartam geo maritis, D. Antonio & alijs innumeris .
nerationem ulurum , & eius præcepti | Pertinaciam odij docet lob : 0.41. v . 15.
tranfgrellores vocat oſores ſui. Exod. dicens, Cor eiusindurabitur tanquam la
20.7.5. Tam ergo gravepeccatum eſt ! pis, & ftringeturquaſi málleatoris incus.&
cum dæmone paciſci. Servator nofterloan 8.v.44: ex operi.
Præterea talia pacta lunt vana & in - bus filiorum patris genium declarat:
ania: qam dæmon nunquam fidem ſer- vos ex patre diabolo eſtis, & defideria patris
vat , nec ullo promillo ſe ligari pucat. veftri vultis facere : ille homicida crat ab
Qui Chrifto aulusmentiri , cum dixit : initio : -quibus verbis indicathunc eius
Hæc omnia dabo tibi , ſiprocidens adorave- clleperpetuum conatum : ad hoc cum
ris me:ſcilicet te reverebitur. Cypriano nequic vi aperta,graſlacur dolis , & be
Mago nonne pollicitus alius Iuſtina nevolentiæ ſimulatione, ut præclarè
fruitionem :quid præſtitic? A mendacij | docet B.Athadaſ. ad Ægypti & Lybis
Epifcopos
 LIBRI II. QVÆST. IV. TZS

Bpifcopos fcribens contra Arium orat. 1. in atque humilis, atque fámulatusmercenaria

principio. Stulti'ergo ſunt: qui ei fidunt, conditione', in qua tùm erat ignobilis & de
& immemores eius, quid Spiritus ſan - spicatus,nullam ne detegendiquidem amoris
ctusper eundem lob.C.40. v. 22. nos fui honeftam ſatis rasionem videbat. ] Ergo,
admonuit', impoſſibile eſſe luperbæ illi utdefperatisrebus, & ipſa ſe iam deferente
vertici , ſe cuiquam ſubijcere, Numquid exſpectatióne,hominesad quodvis conſilium
( ait) multiplicabit ad tepreces,aut loquetur sefacilè convertunt; ac nullo delé &tu fugien
tibi mollia ex animo ſcilicet & fide bo- da ſequendáre amplectuntur : Maillotius
na, uttibicomplaceat. Numquid feriet confervum ex Germania , cui'audiverat de
recum pactum ,& accipieseum quafi-Cervunt moném eſſe ad quæcunque obſequia paratiſ
fempiternum ? finget & pollicebitür, ſed smum ,adit; huicque ſuaniagritudinem a
non præſtabit promilão Indicat ergo perit,rogans, ut fi quod ei remedium adferre
hæc adúvata cenſenda: Nullis enim poffee's id'ne gravatè facerer .ingrato enim
vinculis eum à nobis ligari; nullis cani- non iri locatum beneficium : Hanc Germa
cellis includi poſſe : Numquid illudes ei nus occafionem libens arripit;ut cui'ex pacto
qutafi avijakt ligabis eum ancillis tuis :Scili- intra dies paucosneceſſe erat j: vel'ſe ſuo de
cet parebit homini, qui maluit carere moneliberare', atque expedire adducto alio ,
beatitudine æterna, quàm parere Deo, quiiſtud ſeu æs alienum in ſe tranſcriberet .
& Verbum hominem factum adora- vel ab eo obtorta cervice necari atque inter
re.
fici ( fiquidein hæc ei pacto lex addita fue
Denique ton vana tantum & ina- i rat. ) Agendo itaque ei negocio conſequentis3
nia lunt hæc pacta & familiaritas cum diei diluculum in clauſo atque recondito
dæmone: ſed periculofa & perniciofa l quodam conclávi condićit: ubi vix dum ſe
fupra modum . Ait D. Leo , beneficia i ftiterant, cum repentèpatefaétis foribus ſe
Dæmonum cunctis effe nocentiora infert lepida & liberali forma puella ( hoc
vulneribus , & præſtare illorum odium babitu denion primum fe oftendere volebat; 3
quam pacem meruiffe: hom . 19. de Paſ | ne Maillotius ad fermidabilem eius aſpe
fione homini.Confirmat ratio , quia ni Etunt exhorteſceret) eamquefeeffeprædicat,
hil exitialius eft morte animæ : hanchis I que illi nuptias quas tantopere ambiebat,
pactis & familiaritate iticurtunt, nec | faciles effet confečtura,modo vellétin ijs que
animæ tantum , fed & corporis fæper effet præceptura obſequi. Ac illo avide at
inmero. Uhoid'nunc exemplo doce- ! têntèque exfpectanti-,quenam eius effet ſen
bo,aliàs pluribus.Nicolaus Remigiustèntia:inprimis cæpit edicere,ut furtis,cra
libro primo, Damonolatria capite nonoshis pulis,libidinibus,blaſpbemia cateriſque que
verbis deſcribit Theodorus Maillotius ( is animum inquinant vitijstemperaret', pie.
propratutam in vafti regni provincia ', quæ tatem coleret, inopesfacultatibus fubleva
ditionis est Lotharingica ſenex obtinuit) ret', feipfum in hebdomada bis ieiunio mace“
cum adhuc iuvenis , ampliſsima familia na
raret', folemnes ac quotidianas precationes
Tam adoleſcentulam in matrimonium depe- | ne intermitteret; eaque ſedulo obiret omnias
mirel Gilli eiuspotiunda ſpes omnis effet que Chriftianum hominem decet atque
abfcifio atque erepta,(nam & fortunaegens laquum estfacere. Iftisenım omnibus hife
velies
 VM
226 DISQUISITION MAGICARVM
vellet nuncupatis verbis obftringere , futu. | ad hunc effectum :nec etiam rationabia
vilm uut potitis thalamis fine ulla difficulta- liszcayla fuppetat,cur Deo vel Angelis
te potiretur.Hacque fic blocuta, ac conſtituto | bonis effectus adſcribatur. Vul Valen .
1 intra quem refponfum auferret die, ſeforas cia ad hanc notam reduci defectum ex
eiecit. Maillotius qui ruderet tam ſanctis at nimia loci diſtantia. quia conſtat cau.
que honeſtis conditionibus tantum fibibene - ſam diſtantem non poſſe agere, niſi per
ficium obtendi,iam nibil cunctandum puta- medij lalterationem : undè ci eadem
vat, quin id gratusaclubens acciperet. Sed cauſa non ageret proximè, vel propius
dum magis magifque in eam rem cogitatio - applicata ,quæ tamen agit in diftans, e
nem intendit , atque huc illuc variè inter videns videtur ei, hoc naturaliter non
Spem metumque impellitur ;ex eius pultu doo fieri. Aliud fore dicit,ſapiensduntaxat,
meſticus quidam Sacerdos conijciensaliquid profiteretur ſe cauſam ignorare, nam
ſubeſſe quo fic diftraheretur ; eum blandè a . rerum naturalium vires & analogia
dortus ,ac quidanimo agitaret expifcatus, cum effectu læpiùs nos latent. Aliud e
monitis ſuis pervicit , ne amplius ad collo ciam foret , mea ſententia , ſi dillenlio
quium ullum cum demone defienderet.Sic- foret incer ſapientes, num id naturali
que fruſtratusſua exſpectatione Germanus , ter fieri poflit necne ; verbigratia, lia
now longe abijt ,quin ex padiformula pænas i geretur de effe &tu producto in re på.
penderet. Nam non adeò multis poſt diebus, rum diftanti: dubium eniin eſt , utrum
eqilo plana atque aperta via decidens , inque res aliqua pollit agere immediatè in
capur proruens exanimis momento temporis paffum à ſe diſtans nihil in medium o
repertus eft. ] HæcRemigius. perando; & utrum agensac patiens res
vecelariò debeant elle contiguæ ,fimul
QV ÆSTIO V. ſecundum contactum , quem vocant
quantitativumjan vero ſufficiat ſecon
Quibus indicijs difcernendi effectus .Magia tingere tactu virtuali(quem appellant)
ex pacto convento , ab effectibus Phyſi cò quod paffum fuum (it intra fpatium
cis , & miraculoſis , & arti illud, ad quodſe vis agentis poft qten
ſiciofis ? dere. licet enim fententia .negans D.
Thomæ plurium-lit,& probabilior;af
V Binec
Binec miraculi
miraculi,, nec natura vis , nec
necnaruravis, nec Ermans tamen rationibus nititur pro
artificij folertia invenitur , pactum | babilibusadmodum, & gravillimis vi
intercedit. Sed hoc niinis obfcurè ac ris placuit.!
breviter di& um.conſuevere Theologi Secundo, cenſent Theologi - ijdem ,ad
lariùs explicare. & Ad amoniacam demoniacam . Magiam perţinere tria
magiam pertinere , primò fi opera na- | quoque alia vitia p
, rimumeft, Gadhi .
turalem facultatem excedunt.quod lo . beantur verba ignota,falla, apocripha;
cum habet, pofitivè.concludatur res abſurda,nihilcohærencia ,aurad quem
adhibita non habere vim fuffcientem l non ſunt inſtituta:velli aliqua nomina
Dci

a Caies.in fuman . verboincantatio.Vi& oria de Magia num.16. Valentia dift.6.g. 13.puna.

2 , in 2 2.Dinl. Th. b Scoro do Ocamo in i.dift.37. Avicenn.Nyph . Franc. V niefio e alij.
 -
ILIBER II. QVÆST. IV . 1127
mentis Deus , in SacramentalibusEc
bonorum Angelorum ignota , velma - cleſia ) . item quando ipfe effectus non
lorum Angelorum nomina inſerantur, poteſt provenire , niſi à cauſa intellectu
quæ non novit Eccleſia ,de quibus per.prædita, & circunſtantia requiſita eius
cruditè differvit Guilhelmus Parifien- generis eſt; ut non videatur idonea , vėl
lis, a idem erit ,fi adhibeanturcerti cha non ſolitamovere Deum , ' vel angelos
ra & eres,aut figuræ áliæ , præterſignum ad effectum producendum : tunc enim
crucis, velipfa crux non ucoportei lo- luce clariuseſt , non nifi à málo ſpiritu
cara , formataque, vel ubi non oportet effectum iperari poffe, v.g. Si quis à Ita
polita , vel ſuperflue certis locis ac nu . tua reſponſum poftulans de rebus oc
mero iterata : deniqueíiquid appona- cultis;minas velpreces ablurdas & ri
tur aliud , nibil pertinens ad effe & um , dicülas adhiberet , quales ſunt Mago
qui talioperatione intenditur . Secun- rum apud Porphyrium ;b:& ijsgemma
dum eft , quando efficacitas operis cri- Lachelis apud Cl. Claudianum c illa
buitur certis ritibus atque obſervantijs , cum fortallis imitatione confi &tæ .
quibuſdam peculiaribus, & ad hoc de E contra , quando'huiúlinodi effe
fignatis,verbi gratia, ut id fiat certis & us miriconlequuntur à quocunque,
bus vel horis, ad certum ſtellarum fic & quotieſcunque'hoc applicatur ;line
tum , fub certo numero crucium vel aliis cæremonijs vel obſervationibus
candelarur .,certa corporis poſitura: in meritò iudicamus effectum efle natu
talicharta, talis coloris & figuræ . Ter - ralem :Scdulò cavendum hic duplex ex
tium eft , quando vis collocatur in ob- tremum , alterum'ne in hac diſquiſitio
ne temerè ftatim cenſeamus onines ef
ſervantijs alijs planè ſuperfluis & in
differentibus , v.g. ut ad cxpellendum fectus naturales ; quia multoties dæ
dæmonem pili radantur,ut quis indua. mon quædam naturália admiſcet, ut
tur tela nunquam lotâ , operetur uno totum naturale,putetur :alterum ne te
pede nudo ,diſcinctus, ſparſo capillo; & j merè condemnemus ,multarum enim
quæ huiuſmodi. ( ut D. Auguſt. docet d ) rerum naturæ
Quando dicitur his omnibus , vel a. noftram ſcientiam ſuperant& fallunt.
liquo iftorum opus eſſe ad effe &tio Artificialia diſcerni poſſunt mini
net resmeritò pluſquam ſuſpecta eſt; mo negotio , ſi vel magiſtratui ( ad hunc
præſertim cum duo concurrunt. ſcili pertinet in exteriori foro examinare ,
cct, quod credatur res non eſſe pro- & publicum ' licentiæ teſtimonium his
portionata ad effectum producendum ; inirionibus dare ) vel confeſſario ,
ncc adhibeatur ex legitima auctorita quo ad forum internum ,oc
te : boc eſt , quando is,
qui inſtituit vel cultè fiat artis demon
præſcripfic hanc rem , ut lignum ad ta ftratio .
lem effe & um ,non poterat naturæ defe.
dum ſupplere: ( quod facit in Sacra
R OVA
1 Sum.de univerfo cap.wk. b Epift.ad Anebonom . cde rapsu Proſerpina lib.i. & lib.at,
cia Dus.4 .
 DISOV ISITIONVM MAGICARVM
WA
! tullian: 18d Magos appellac circulatorcs :
1914
QVÆSTIO VI. ac Sophiſtas. Ego illis tertiam fpeciem
adiungo,mixtorum effectuum ex veris
An hac Magia quofdam habeat effectus ve & fallis , fivèapparentibus tantum .
70s, & quopacto dignofcantur ? Ad praffigiatorios refero primò , quos
recenſui lib.r.cap.4.item illud ,quod de

P omnes effectus eſſe præſtigiatorios, tiarum cumdeLamia apparatu atque u

1:21
vel credat omnes veros. ſæpius dæmon | tenſilibus ſcriptum à Philoſtrato, quod
fallit,aquia mendacij pater eft:ideò fæ- fuit à nobise alibi commemoratum : &
pè perftringitoculos, aut lenſibus alijs quod de Empuſa ſeu yerw Nicepho .
illudit vanãobiectâ imagine, nec rarò rus, feam fæpe infantem Mauritium è
Deus impedit , ne quod in Magorum cubili, velut mox devoraturam extu
gratiam facere vellet , ac poffet , id verè life , nullo accepto incommodo . Se
faciat: quod cum cernit; ad præſtigiascundò, quod de Palete proditum ,incan
confugit, ne impotentia ipſius detega. tamentis quibuſdam facere'ſolitum ,ut
tur. Quando autem & Deus permittit, repente convivium ſumptuoſum exhi
& dæmon verum vult effectum produ: beri videretur:curſus,ubilibuiffet,om
cere; fiis vires ipfius non ſuperet, nihil nia evaneſcerent ; lolitum quoque res:
profectò prohibet , quominus verum emere , & pretium numerare, verùm
effectum producat Etenim cauſæ natu- mox nummiclam à venditore ad emp
sales verum effectum gignunt: uti illis torem redijffe cernebantur : g Tertiò ta

poteft diabolus & activa paſſivis appli- lia pleraque quæ

de Simone Mago le
care: poterit igitur tùm effectus verosi gimus apud D. Clementem h Roma
producere: Minor propofitio, proba- num , cum ex aere novum hominem
tur, quia divino Dionyſio Athenienſi creaſſe; quibusvolebat , inviſibilem fac
auctore o donorum naturalium pec- ctum ;faxa ,quali lurum , penerraſſe ;,ſta
cando ille nullum amiſit:vnde fit , vt & cuas animaſie; in igne pofitum nonara
vires naturales. habcat valentiſlimas, rifle ; duas , veluc lanum facies haben
diuturnam & multiplicem experien- ¡ tem ſe oſtendiſſe ;in ovem autcapram ſe
tiam ; eſlentiæ & qualitatunr,quærebus immutaſſe ; in aerem ſublatum volaffe;
quibuslibet peculiares , ſcientiam exa aurum plurimum exhibuiſſc repente;
étam : adeò ut verè effettum , quodcu- j reges facere eoſque deijcere potuifle ;
pit,dare politcommodiſſimè.Pruden- falci præcepiſſe, ut ipſairet & meteret,
ter itaquecommunis ſcholaTheologo- | camậue iville & decuplo plus cæteris
rum c duplices effectusMagiæ ;veros, & | meſfuiſſe ;cundem , cùm eller aliquando
apparentes agnoſcit, Propter hoc Ter- Selene meretrix in turre quadam , &
accurrila
a Effe & us triplices ſuneMagie : verii falſi,mixti:bc.4.de divin.nom . c pol Origenem
Auguff. Thom .Alp . Caftro de iufta here punit Victoria ubi fupra a.so spreng; malicia.
wich .Medina d.c.7.fol.61. alii. d Apolog.c.23. liode idololat.c.9. Quodliber de Lamies,
qua edica cum adverſar.in Senecam . 67.18.hifi.c.9 g Suidas ex Aptione, in verbo tuoks
12 2.recognition .2.6.conftit.Apoft.
 LIBRI II. QVÆST. VI.

accurriſſer multitudo ingens ad eam transformans. Et aliquoties fronti illorum

videndam , turrimque circumcinxiſſet : cornuacerpina latiſsimaadiiciens, quoties
adſtancium corona , feciſſe ut illa per videlicet è feneftris ad fubitum ſpectaculum.
cunctas feneſtras curris illius omni - ) profpicerent, ne rurſuscaput & oraad men
mul populo proſpicere & procumbere ſam referrepoffent.Atque ut oftenderet ſepe
videretur; deniquc quod pueri incor cuniam quoque pro uſu ſuo facilè conflare

rupti violenter nccati animam adiura- poſle>triginta ſues beneſaginatos,ex manipu

mentis evocaſſet, eiuſque adiutorio ta- lis fæni effingit,illoſquepaſtum proxime Mi

lia patraret. Hæc Clemens.Addit non. chaelis cuiuſdam piftorislocupletis extrudir;

nulla Anaſtaſius Nicenus. Statuas ( in . proponitque venales,quo piſtor voluit precio:
quit ) faciebat ambulare, & in igne voluta boc tantum emptorem monens , ne gregene
tus non urebatur, & in aere volabat, & ex novum ad flumen lotum compellat. Qua ille
lapidibus panes faciebat : Serpens fiebat , & monitione neglecta , cernit in flumine mani
ji aliquas alias beſtias transformabatur: pulos fluitare,quibus fubmerfis.Ergo diu ven .
dias habebat facies, in aurum converteba- i ditore quæfito,atque in taberna vinaria tan
tur , in conviviis exhibebat ſpectra omnis ge- dem reperto ,in qua porre&tis pedibus in ſcamo
Acris:vafa que erant in edibus faciebat vide no recubabar , dum ftomachabundus altero
ri tanquam qua ſua ſponte moverentur ad pede correptum excitare vult , eum à corpore
miniſterium iis ,qui portabant,non viſi: effi protinus cum coxendice avellit : clarè Zijto
ciebat, ut multe umbre enm præcederent, ne quiritante ; & obtorto collo emptorem ad
quas dicebat effe animas defunctorum . ab i Iudicem trahente. Quid faceretpiftor ,in ma
his deſumpta , quæ in candem ſentennifeſto deprehenſus,utfibi videbatur,facino
tiam refert Glycas b Hiſtoricus. Quartò re,niſi ut damnum damno adderet , atque de
huc fpectat illud Nicetæ Choniatæ b de hac inſuper iniuria cum Zijrone decideret ? ]
Mago, per quem factum , ut cuncta ſua Haétenus Dubravius libr. 23. Denique ia
vala remex frangeret. Quintò loco me . ctatoria illa Magorum de quibuſdam
moriæ occurrunt praſtigiæ Zytonis herbis , uede verbenaca, de latace ; de
Bohemi(de quo etiam acturiſumus ſe- æthiopide , de chamaleonte apud Pli
quentis libri capite ultimo ) bic artem nium & Gellium.d
fuam oftentans , nuncfua , nunc aliena facie Talia denique quæ ( proh dolor) ni.
taturaque item in purpura & fericoac con mis credul Principes quidam , aliàs pij )
feftim in lana ac panno fordido , regi ſe off- coram ſe fieri finebant, res ferreas ( Gi
rebar; ambulantique in terra , ipfe tanquam ne magnete ) argenteas pateras & G
in aquaadnavigubat : aliquoties equis rhe milia magni ponderis ſuper menſa lo
deris vectum , Pallisgallinaceis adepiredium cata , fine funiculo , capillo , vel ullo in
fuum alligaris ſubſequebatur.Convivas pre- ſtrumento , ab uno extremo ad aliud
teres Regis varie ludebat : interdum manus ſubſultantia , attrahere : chartam aba.
illorum ,ne illas adpatinasporrigere valerēt, lio ex toto faſciculo clau extractam ,
in pestes bokm ,interdum in ungulas equorum | in manu extrahentis manentem , nova
R2 indu

au,23
1.25 25.5 28infas.Scrip
. ,bp.z.ann. c lib.4.de vita Emanue. in fin. d vide Gelli 10.6.2. Plin.
130 ) DISQUISITIONVMI MAGICARVM
inducta forma teri facere immutari : ſubdititium adveniſſe, ſcriptores fans =
fpecula fabricari; in quibus quæremo- graves hoc arbitrati d . Verum Divus :
tis admodum locis fiunt : videantur: Auguſtinus libro de cura pro mortuis c. 15. -
trium horarum ſpacio arbuſculam ve- 1 affirmanter aſſeverat : (quem plerique
ram (pitamæ longitudine è menſa.fa- cum Toftáto & Lyrano ſequunturNco
cere , ut excreſcat; utarbores ibidem ! 'terici;alibiàine laudati) d , veram Sa- - .
frondiferæ & fructiferæ i ſubito enal - muelis animam apparuiffe Sauli, non vi i
cantur ::certo lucernæ:lumine accenſo
carminis Magici evocatam ( hoc enim
efficere ; ut quotquotadſunamulieres, 'rectè Tertullianus & fequaceseius re-
veſtibus ſenudent ; & quæ :nacura do- fellupt) ſed Dei imperio adventantem :
cet tegenda oculis obijciant; & lic nu- urimpium Regem corriperet eumque :
då tripudiare non definant; quamdiu : ad pænitentiam , denunciato mortis
ardet in medio appenfa . lucerna certis metu;provocaret . Hæcmibi ſententia
inſculpta characteribus' & leporino a. videtur :verior atque ſecurior. Non-
dipe plena; & alia in huiuſmodi, quæ dú enim adverfarij fatis efficaciter rc -
novitij circulatores ex Baptiſtæ à.Portafpondere clariflimoteſtimonio libriSye
fcriptis & dilciplina, obtruduint: quo- racidæ f, ubide Samuele'iſtá legimus, ,
rum.cum ,nec naturales', nec artificiofæ Et poft bóc dormivit :( hoc eſt mortuus 5
cauſé idoneæ proferantur: -præſtigijs quievit) & notun fecit Regi ( ćui , fi non ?
adſcribidebent.. Sauli ? & 'quando , li non hảc vice ? )
Verorum effečtüunt exempla lunt fecun- ; oftendit illi finem vita fua (prædixit , cum :
dum pleroſque ſerpentum incantatio ; die craftino moriturum )& exaltávit vo- ·
qua Propheta.a Furor illis ſecundum cem ſuam de'terra in prophetia .quid hoc
fimilitudinem ſerpentis,ficut afpidis furda & - eft, nifiegreſſumex inferno , qui eſt in
obturantis aures ſuas: Qua non exaudiet vo terræ centro ? quid hóc, nifi quod lo- ·
cem incantantium ; & veneficizincantantis quens propria voce prophétavitputique :
ſapienter:item figna & prodigia pleudo. non alius', quamille quiinortuus dor- ·
prophetarumin Evangelio Divi Mat- mierae: Nec obſtât ; quod obijciunt, :
thæi b & quæaluisi locis docebo poſle 1 eum dicere ; Cras mecum eris ; quodde :
fieri ; & facta fuiſſe. Duo ſunt in lacris vera Såinuelis anima diči non queat: :
litteris , de quibus admodum ambigi- quia hæc in linibossaul in inferio.quo-
tur,an verizan apparentes tantum elle- modo mendacium tribuatur Prophe-
ctus fuerint .: Prius eft ile' (uſcitato per ! 'tæ ? 'non inquam hoc obſtât ; vel enim
Pythoniſſam Samuele cilluſórijs annu- poffunt illa verba ( ut ait B. Auguſtinus :
merantz quivoluntoon ipfa'in Samue- ) ad fimilem mortis conditionein re-
lisanimam ; led dæmonem larvatum acul ferriquali'dicat, cras mecumeris , non :
unuss
a Pſal:27.verſi6. b6.27.V.29:"01.San.28. c Terr.li'de'anima 6.57. Cýr.l.de ador. ſpi.
Anaſt.9.17.in ſerip. Auctor qu à Gentilib.propofitorum :qui falfo dicitur Iuft.nar 9.57 Autor :
li.2 de mirabilibus SSosip.a.z.l.queft.vieren novi Teſta 9.27.qui libri non ſunt D. Auguft..
ipfe famen Aug videtur húc.inclinare in reſponsád.gq:Simpliciani, ad gg. Dulcirii: aperie
vero tenuit D.1/6.Baſi in cap 8.2.Euch. Bed.co Hildeg.co Salisberienſ. 2. Poly.c. 27. e abigen,
non parum D.Tho'non uno loco: e Comment.in Here:Ofta'ad v.458.'ad de Marrini Morri.Hy.
pory,hy.Regissor Alphon Mendozamın Qodlibel :f EEcleſiá,6.49.v.xli 898 39* .Simplice
 LIBRI'III. QVÆST. VI.

enas yiyentia ,ſed unus mortuorú.cra- | advertentibus ſpectatoribus , cenient

ftinus tibi dies ultimus iiluceſcet - Vel virgas ſubtraxiſſe & earum loco veros
lanejad loci & habitationis vicinam re- lerpentes virgis mole æquales ſuppo
ferentes, dicere poffumus: cum aliquo fuille , tam fubitò & fubtiliter ut Æ
effe', qui in cadem eſt urbe , licet non in gyptij ſpectántes omnino crederentip
cadem domo Limbas verò Patrum & farum virgarum lic commutatam for
locus gehennæ eiuſdem inferni lunt di mam fuille. & propter hoc erroneum
ver la habitacula, ut domusnniusoppi- iudicium ſpectatorum , dixiſſe ſcriptu-
did: Plura de hac re dicentur poftea hoc ram virgas in dracones converſas , non ?
codem libro q'26 .felt.4 : rei verirate ", led hominum opinione,
Poſterius dubiú eſt, de Magis Ægyp- Quarè volunt ſimilitudinem in co po
tijs, quicúMöyle demiraculorú patra. fitam , quod ficur Moyſis ſerpens veo
zidne cercarunt.Sic enim ſcribitur: Fece rus, lic & veri fuerunt Magorum fer- ·
runt etiã ipfi per intentationes Ægypriacas, pentes: norautem in eo , quod ſicut exi
carcana quadă fimiliter,proieceruntq ;fina virga.Moyſis tanquam termino ex quo ""
puli virgas fuas, qua verſa ſuntin dracones. cæpra converſio ,productiſerpentes,ut
in alijs quoq; multis poſteaa dicuntur, terminus'in "quo deſijeconverſio : ſic :
fimiliter acMoyſesfeciſle b,conaticandem , etiam virgis Magorum acciderit , fcio,
fimiliter ciniphes producere irrito co- cur hoc dicant , & quid ádferant cau
nátu :nam additurc, necfacere potuerunt. fæ,tamen ( mea fententia ) nihil repug
Defendi quidé poreſt ſententia putātiūnat Philolophiæ placitis, li cum D. Au
hósMagorú ſerpentes’ac ränas præſti- guſtino & Caietano dixerimus, ex ye
giolas duntaxat fuiffe d. Veruntaméſo- ris'virgis, ut ex materia converſionis,
lidior & probabilior mihi seper viſa se- 1 veros ferpentes & ranas prodijſſe. ſunt
tencia cæterorúé, quia ſcripturæ magis hæc animalia inſecta & donumero im
contentanca ;nec abnorrensà Philolo- perfećtorum , quæ diabolus brevitem .
phíz ſcitis.Nonne dicunturMagi lic fe pore'ex" patrefactis virgis potuit pro,
cille'quernadmodú Moyſes : fed iſte veducere , neque id vires eius ſuperat.,
ros ſerpentes; veras ranas produxit ," si nam quod folis calor multis diebus ef.
Magorú apparentes tantú fuerunt,cur ficeret ; id ille poteft exiguo tempore,
fraudem Moyſes no detexit: an & illú applicando activa ,quæ novit ad hoc ef
in retam gravi Deus decipipaltus :cur | ficaciora. Nihil ne ergo inter hæc mira
Magidicuntur conati ciniphes, nó po- | magorum & Moyſis intereſt ? primo
tuille: fi vcros ciniphes producere non quod Moyſis operatio miraculola,ma
conabảntur. Demodo huius produ- gorum miranda tantum. deinde . Gly
{ tionis adhùccótrovertitur.expeditior i cam audi , & ipſi quidem virgas in ferpentes
eftfatio eorumf, qui diabolum , non commutabant ; verum virga Moyſis ipſoruni
R3 virgas
: Exod.7.0.11.bv.zz. Exo.8.0.17.- cd.c.8.0.18.'d Sic Phil.t. 1. de vita Moyſis 10 **
Soph.l.i.ansig,0.10 ? Dia.adv. Trip.eonauctor librirefp. ad quast Censilium. 9.26. Ter.li. de
* mec.s * Hiero.es Ambr.in 2.Tim .3.Procopa Rupert. R.ab Hugo in Exo. e D. Aug.l. 3. de
Trinit.c.7.78.37.85.quaftionnen g. 9.Theodo.in Exo.9.18.Glycap.1. anna . D.Thom. Lyrke
To.Bürge..Caier. ff Toftá. I.Caiet, Lipomani."
 DISQUISITIONYM MAGICARVM

virgus deglutiebat:mutabant. ipfi aquam . cuius cancellos collo & capite promi
in ſanguinem , ſed immutatam femelnature nebat,deſpicientem , immanibus ſubito
priori reftituere non poterant : educebant de fronte protuberantibus cornibus des
ipfi.ranas , ſed ab iiſdem ædes Ægyptiorum honeſtat, & à repagulis ferreis magni
repurgare non poterant: ijſdem facultas erat tudine ramolæ trondis fic illaqueat &
Ægyptios vexandi,fed fedandiſupplicii po- fufpendit:ut per clatros caput retrahere
seftatem nullam habebant. Quinetiam ipſo- non valeret , præcipitijvero altitudinc
Tum corpora Deus ..lagis poſtulis afflixit, deterritus fe demittere non auderet.Ita
quàm reliquorum : ut hinc manifeſtum fie- coactus corniger , pacta ſalute prius
ret , non folum.ipſos pænasdivinitùsirroga- mutua, & diſrupto ligamine ,raptorem
tas inbibere non potuiffe, fed etiam cum cate cum prædadimittit , quirurſus nube
ris eadem fupplicia pertuliſſe. cava tectus in aerein ſe levavit: alter des
Mea igitur ſententia, illud de Samue- pofitis cornibus , magna cum ſpectan
lis anima omnino pertinet ad mixto tium voluptate, ſalvum in cænationem
rum claſſem . Vera enim fuit Samuelis caput retraxit. Credo volatum accidif
anima,quæ apparuit:falūtas tamen liue ſc: ſed dæmone equuleum ſublevante
deceptio ſenſuum in.co reperitur, quod non proprium , qualis eſt avium : fieri
viſa obtemperare voci Pythoniſlæ :item poteſt ut raptor verus & rapta vera.de
cornibus illud alterum totum puto
quia verum luum.corpus , aut veram
ſyndonem non attulerat , ut videbatur. præſtigiofam .
Alterum exemplum de Magis Ægyp Reſtat quo pacto effectus finceri å
tijs, li ſequamur ſententiam agnoſcen- fucatis dijudicentur . Cum hæc mira
tium duntaxat celerem ſuppoltionem non à Magis ,fed ab ipſo dæmone perfic,
ſerpentum-, pertinebat ad mixta :liverò , ciantur : non poterunt Magi perfi
placeat ſententia D.Auguſtini, pertine- cere , quæ dæmon nequeat ( ut incaurè
cere,
bicad vera. Lubenter etiam his mixti quidam b ſcripſere ) led quæcunque
generis annumerem mirandam narra dæmon revera poteft efficere , ea per
tionein Roberti Triezij Ioſulenfisa de dæmonem ex pacto poterunt Magi.
certamine duorum Magorum .Rapue. Quo fundamento polito recte ſuper
rat unus puellam formâegregiâ , & e ſtruitur ſeries regularum fequentium ,
quo ligneo impoſitam per aera abſpor- veluti columnarum huius ædificij. 1. re
tabat. altec in caftro quodam Burgun- gula , ſi effectus magicus eiuſcemodi
dix , celebri convivio præſens, quod ca- lit , ut potentia dæmonisfuperet ( qua
ftrum raptor prætervolabat , carmini les ſunt , qui ſoli divinæ omnipotentiæ
bus cogit raptorem in caftriarca del refervantur,) tunc cffectus cenferide
cenderc , & immabilcmilli coram om bet præſtigiatorius. ll . regula. quando
nibus mæſtum cum præda erubeſcente non conſtat effectun ſuperiorem elle
fiftit.Nec fegnius raptor, nihil tale me viribus dæmonis , res planèdubia eft ,
cuentem , cum a quo ita vinctus, laten & oportet recurreread circumftantias,
for incantat& è feneſtra editiſlima, per ratio dubij , quia nec dæmoni Deus
:| ſemper
ale de rechais an impofturis damon.c s. b Ananias Romigius in alii recentiores,
 LIBRIII. QVÆST . VI.

femper permittit facere quicquid pof- lum hoc tractatu me non accipere pro
ſét , Deo non impediente: nec dæmon quovis admirando effecit , ut capiunt
ſemper vult verè facere quicquid face. prophaniſcriptores:fed Theologos ſe
se permittitur: ſed gauder præſtigiator | quis quiſtrictius fumunt,pro co qnod
hominum deceptione Vtrum verò ef- Græci tò dejas effectn tantum producto
fectus ſuperer vires dæmonis, id lucu- præter & ſupra naturæ creatæ vires .
lentius docebitur mox dicendis 4. ( verbi gratia , cæco'nato vilum redde
re,mortuos ſuſcitare. ) Quando aurem
QV Æ STIO VII. effectus reſponder viribus creatusæ , )
v.g.ciere pluvias ae ventos ,à febri ſana.
An Magipoſsint facere aliquodverum rc & c. ( Tòlaupa . folent vocare',. non
miraculum : miraculum împliciter,ſed cum addito mio
raculum fecundum quid; ſeu refpectu noftris
X dictis in fine præcedentis quæ- velmirum aut mirabilé: Hæc mira rurſus
E
quærere.V. Magus aliquid pofsit, & :V.de- ter & ſecundum fe digna forent admi
mon aliquid poſsit : quoniam Magi opera rationc,etiamficaufas & modum ſoiré
vipacià dæmone perficiuntur , Mira mus quo fiunt, & in mira ſecundum quid
culorum ergò editionem Magiolim foreu reſpectu noftri, qui ea admirantur,
bi vindicarunt. nam apud Clementem quia caufas nelcimus, non admiraturi ſi
Romanum. 6 Simon Samarita gloria- cauſas cognoſceremus.e
tur, nihil'non quod'velit ſe poſle facere; Notæ vero quibusmirum à miraculo
ſibique obremperare omnia. Porphy diſcernatur, nunc mihi iſtæ occurrunt.
rius libr.defacrificiis cap.defpeciebusdamo prima, ut dixi',ſi effectus:ſuperer, vires :
num , fcribit, quoties ſuorum prodigio- rei creatæ & naturam , miraculum erit.
rum machinas dæmones adhibent, | 2.Si effectus non habeat propoſitum fi
multa cosnaturæ confueto ordine alie- nem bonum , puta ſalutem ſpiritualem
niſſimaefficere.Idcircò illoslamblichus vel corporalem , ſed tantummodo fine
evocat Deorum pediffequos,qui admiran- malum , ut pura curioſitatem , vel quid
dis operibus Deorum veftigia ſubſequi aliud bonismoribus,aun veræ fidei re
proximè videantur. Eadem fuit exiſti- | pugnans,non eſt miraculum.ex hoc ca ..
matio poetarum , quorum ſuis locis pite probatur,prodigia illa , & ftupenda
verba fortallis inſcrentur commodius. Antechriſti opera', vera miracula non
videntur in hunc errorem incidere quis furura ,ſed falla, ut D. Paulirs. Thellalo
dan recentiores. dum inquiunt d ', na nicenſibus ſcripſit. hinc patet quicde
tura leges in magicis operibus non atten curatione ftrumnarum illa Elizabethæ
dendas . Nos, hoc diligentiùs ſcrute- į Anglorumreginæ , hæreticæ principis
mur , fir iudicandum , fi faciat in fidei luat
Obſervarc le& torem . velim , miracu = { confirmationeni, ut Gnaro ille Too
kerus

99.768 51,derec. cdemyff.Ægypp.c.r, d'Nic. Remigius l. 3. 6. 12. Spond'an.in Honk,

OdlyI c vide D.Tho.1p.110,4.4,42 2: D.Aug.lib,1o.de ciu.Deis.co.
144 DISQVISITIONVM MAGICARVM

kerusaffirmat.3.dæmonun mica fæpè nem , ut quando dedit prophetian

deficiunt in minimis , miracula perfe- Balaamo & Caiphæ: in fallæ fideicon
&ta funt,utpote Dei opera,patet Exodi firmationem nec dediſle.unquam , nec
8.de certamine magorum cum Moſe. I dare poſle . non magis enim mendacii
4. dæmonum mira veris miracula lu- confirmationem poteft.Deusmiracu
pervenicntibus,cuaneſcunt ut virgæ Į lis comprobare, quàm poteſtipſa ve
Magorum deyoratæ à virga Moſis, & | ritas mentiri. Itaque miracula :vera
oracula dæmonum coram fanctis ho- 1 pſeudoprophetarum fin nomine Chris
minibus obmutueruntb Denique mi-a îti eduniur , . & proinde in veræ fidei 11
racula funt,per apertam & ſeriam Dei confirmationem . Ex his patet diligen
invocationem ,mira magorum ,ſemper ter diſtinguendum inter hancillatio
admixtis ablonis ,abditis,vanis, ridicu nem : Fecit miraculum ,ergò fidesejus
lis aut ſuperſtitiolis precibus vel ſignis. eſt vera & hanc ; fecit miraculum xe
His politis. rum in confirmationem fidei , quam
Sit 1.Concluſio , Miracula propriè di.. ! profitebatur ipſe , ergo hæc fidesiplius
cla nullimagipoſſuntedere. Ett commu erat vera . prior enim falſa elle poteft,
nis Theologorum clententia, & pro- quia per infideles Deuspoteft miracu
batur primo , .quia facere miraculum lum operari : poſterior ſemper.verd,
eſt potentiæ infinitæ , & ideò divinitati quia non poteft Deusad fallæ fideicó
refervatum.omnis etiam creaturæ po-| firmationem per ullum operari mira
tentia naturæ cancellis limitatur : alio- i culag. Confirmatnoftram conclufio
qui non haberemus efficax,argumen nem dictam Nicomedi de miraculis
tum probanda veritatis fidei', quam Chriſti loquemish , Nemo poteſt hacfig
ſemper Eccleſia miraculis aftruxit : dj na facere,niſ fuerit,Deuscum eo . Præterea,
imitata Salvatorem noftrum , quihoc | hæc eſt ſententia ,Origenis lib. 2. contra
argumento probavit excuſarinon poficellum ; D). Auguſtini. libr. 3. de Trinitate
fe Judæorum incredulitatem , propter cap.8. & D.llidoti in cap.non mirum.26 .
manifeſta miracula coram ipſis edita:el quaft.2. Plura de hac re , & pererudita
Siopera non feciſſem , que nemo aliusfecit: Franciſc. Toletuscommentar.in loan
peccatum non haberent. Si objicias àma nem : ubi tamen quod ait ; dæmones a
lis quoque & perperam de fide ſenti-' liquando ea facere , quæ miracula non
entibus nonnunquam miracula, edita modò videantur , fed & fint, id cauce
fuifle : & ideò iniracula non debereſ legendum, miraculi namque vocabu
cenleri efficacem fidei probationem : lum extendit ad mira quævis & fpuria
Occurram : folere Deum aliquando miracula :quod repugnat communi in
i hanc gratiam gratuitò etiam talibus , ter Theologos vocis acceptioni.
largiri , fed id in veræ fidei probatio 2. Concluſio ; nec etiam poffuntMagi
• opers

a Exod.7.6 D.lufti.in 1. Apol.Chryſlib.contra gentesdeS. Babyle. c Alex de Hal 2.9 .

-9.45 . D.Thom D. Bona.Fr.Vitto.fupernum 18. den 19. Aug. in 2. q. unide dam .eo qui gentilium
exemplis aptimè refpondet Mich.Medina d.c 7.0 Greg.l.27 .Moralium 6.8.cle.i5.7.24.fMatt.
: 7.721.g vide Maldonarummad . v ,21.1 10.3.8.8 ,
 LIBER II. QVÆST. VII. 145

operariabfolutè mira. pater id . quia nihil | Anton. Torquemada f quibuſdam re

reverâ ablolutè,& per fc mirum , quod gni Neapolitani locis , quando fæmi.
non idem fit miraculum . Quo lenſu næ enituntur , puero naſcituro præiie
prolatum illud propheticum a, Benedi unum vel plures ranunculos five rube
& tus Dominus Deus Iſrael, quifacit mirabi tulas : quorum li quis terram conti
lia folu . b & illud quifacit mirabilia ma- gerit (ſtatim verò incipere faltitare huc
gna folus.c illuc ) confeftim perperam emori.
Quædam ignaris cauſarum folent Quapropter ſolere foreis inſterni to
videri abſolutè mira, quæ non ſunt or tum ſolum , & parietes undequaque
ta ex cauſis naturalibus, ut illud, quod | auleis conveſtiri,ne funeſti anteambu
refert Curopalara, de mortuiMichae- | lones iſti, dum cadunt ex utero , vel
lis Cerularii dextra in crucis figuram fubliliunt, terram contingant . ideò
conformata, quæ firma manfit.Sed de etiam obſtetrices lebetes penes ſe ha
ceptionem aperit Baronius tom . 11. bere ſolitas , vel poculum aliud aqua
200.anno 105 8. defuncti hominis plenum , in quod animalcula hæc co
membra calentia , quam qui velic reci- niiciant, & probè obturarum deferre
pere formam & frum & obrigeſcentia ad Auvium , ibique demergere. Hoc
trigore (ic immobiliter permanere. Et ! ille, ut certâ compertum fămâ refert.
addit fapienter debere talia eſſe mira. Și fit, fieriputo dæmonis artificio : qui
cula ichiſmaticorum humana arte has canas mentitur, & ad malefici cu
compofita :addo & hæreticorum . juſpiam petita, puerperam inceremit,
3. Concl. Magi poffuntoperari multa Deo id juſtis de caulispermittente:fine
mirabilia fecundum quid , ſeu refpe & u no hoc permiſſu nihil cum poſſe ;hinc ma.
fin ,demone adiuvante, & Deopermitten- nifeſtum fit , quia non modò potuit
te. concluſionis probatio inde peten- quod erat optatiffimum , arbitrio ſuo
da, quòd plurimifunt, miri & occulti Jobum lædere :fled nec perfidum rc
cffeétus rerum , quos omnes optimè gem mancipium ſuum decipere : &
novit diabolus : & quoſcunquenatu imò nec porcos invadere. b Hinc fa
raliter nović poſle produci, eos celer- & tum , ut cum Neroni Imp.nec inge
rimd , non tain en in inſtanti poteſt , nium, nec opes, nec voluntas, nec Au
producere. Quarè ( quod alicubi dixit dium , nec præceptores deeſſent: nun
D. Auguft. ) difficillimum eſt homi . quam tamen , per illum , Diabolus
niintelligere, quouſque ſe diaboli po . ¡ magiæ vel unum experimentum edere
teftas extendat", de qua propheticus poterit: ficq; Nero magicen contemp
ſermo profatur. d Non eft fuper terram ferit, i videlicet non paſſa fuit Dei pro
poteftas, que comparatur ei , qui factuseſt | vida bonitas hoc inſtrumentum , ad
Ro nullam rimeret. Nolo multa conge- nocendum aptiflimum , fummæ po
Tere, pro cunctis unuin ſit exemplum tentiæ & malitiæ depravatiflimæ ac
plenum admirationis narrarum ab ¡ cedere.
S De

1 d.c3.2.9. b Pſal.71.V.18. cPf:135.4. d lob.41.v.pen , efortiflorum diab. flob.1.do

1, 83.Reg.22.V.31. b Matth.8.0.31, i Vide Pli, l.30.6.2.
 ITIONVM MAGICARVM
140 DISQVIS

De hoc mirorum genere fucura | animos oculoſque intuentium fällát;",

prodigioſa opera Antechriſti, eilque perfuadeat prioris in hanc po
ſteriorem integrain converfionem ,ta ---
QVÆSTIO VIII. les credendægentium metamorpho- avec
ſes “ , Diomedis fociorum in aves, & :
Quo pacto nragiper diabolum hæc mira : Iphigeniæ in cervarm , ut d D. Avg.ob
efficiant?: fervavit, & fraudem aperuit Aſtyrius:
cujus factum e : Eufeb . ab oblivione ·
Cientiam cuncta dæmones operari | vindicavit.Cafareæ Philippi ;quam phanii do pe
vel actione immediata per morum ces Paneada vocant,fertar victimam quana
localem ; velmediata : idąire duplici dam in fontes, qui illicex radicibus montes ;
ter , vel illudendo fenfibus , vel ap- Peneiprorumpunt; ex quibus lordanes pro-
plicando activa paflivis per alteratio- rumpere dicitur: in quadam dier feſti Gens
nem veram :quæ eft commumisdoctri- rilium foleinnitate,maétatam conuce:atque :
na Theologorum : 4 operantar ergò per eam demonis vi ac poteftate mirandum in 3
motum lòcalem per alterationem ,& per de- modum ab eorum aſpectu evanefcere , mirat
lufionem : 'cutumque videri præfentibus valdè memoa .
Quoad moram localem inferiora corrabile: Quibusdum gerebantur Aftyriū quos
pora parentangelis , adeò ut & cælos dam tempore forteinterfuiſſe, ac cum vide: -
rotare queant:arde tacto fint tales or ret tam multos illius rei admirationeobftu=
bium motoressalibi difquirendum :ſed. pefactos.eorum errorisadmodum mifertuin ?
cùm queant eos movere, ſequitur nul- effe : deindèſublaris in cælum oculis Deum :
lum adcò vaftum eſſe corpussut id dæ- omnium moderatorem per Chriſtum fuppliz
mones, quadam impalſus impreffione , cem ,precatum jut demonium illud,quod poe ·
loco movere nequeant,dummodò tapatum tantoerrorecacaviffet ; comprimea -
men ea motione ordo - univerfi nooret, ipfum fraude ac fallacis ,quas bominis .
turbetur :quarè nec integrum elenien - bresfolet intendere ,coerceret:Hoc modo,cum :
tum loco ſuo movere valebunt, ( quo Deum oraviffet , repentinò victimam fonti : -
pacto capienda quæ Firmilianus ad D. bus fupernatalle :: atque iraad rem illam ; ,
Cyprianum ſcripfit.quæ de terræ mou quam tantopere admirari confueverant , in :
cu locali ſeu partiali vera non forent) nihilum interiiſſe, ufque adeò ut nullum in :
nec poterunt etiam cælorum curtum pofterum ex eo lota , ex ea omninò ederetur ,
mutare velimpedite ; c.Movere verò immaculum :: .
corpora locali motu poteſt dæmon ve sler modus crat adina paßidis applia
locillimè ', & quo vidimusmotu cæ : I cando,per quem alteracione live muta: -
los celerrimè moveri:Vndèfit,ut que. tione rerum mirabilia fæpè facit , quo
at ren , aliquam oculis fubtrahere ;& a rum naturales ſuntcaufæ :fed nobisin -
likm ſubſtitucre tam præproperè; ut coggitæ , ipfi notiſlim . Videt enim
natura-

a D. Aug.lib.de divinda c3ds. L.3 de Trin.c.7.8.9.Diu. Th .Soril.g.de iuft.9.3. Viss

Hor. Anglesjupr. Molina do Valentia in i po bepill, sncDUTho.qq.difputatis qu.16.4.10 ..
02.18de civis .Deic.18.3 db. Eccl.hiff ,61141
 LIBRI'II. QVÆST. VIII. 147
' naturalium rerum omnium ſubſtan . | ſubſtantiam , modum , vel celeritatem
tias, & proprietates peculiareslingula- admiranda producunt . b Nunquam
tum perſpectas laabet, commoda no - 1 tamen hæc opera naturæ cancellos ef
vit applicandi tempora, ſolertiæ ,& ar- | fugiunt , cò quod vim naturalein cau
üficii vix eſt quicquam quod ignoret: læprincipalis non excedunt. Inlunte
quid enim , adeò diuturna & allidua | nim reverå hi effe &tus in ipfis naturali
experiersia atque obſervatione , non i bus agencibus,co modo applicatis; qui.
fit afecutus?præſertim cum norit cun bus agentibus diabolus nihil confert
&ta , quæ boni angelià mundi exor- ) applicando, præter conditionem line
dio patrarunt, & quæ homines exco qua effectus iſte non produceretur. li .
gitarunt , & plurima per bonos ange cet enim dæmon utatur rerum appli
los, Dei jullu Satanæ revelentur, quæ catarum vinaturali , operatur tamen
illi à Dco didicerunt.a Itaque ſæpenu- ) iple potiſſimum per modum artificio
merò efficiuntur multa , quæ naturæ lum.Sicut coquus,cùm ſuave edulium
ſolius operario nunquam feciffet , niſi concinnat,mediante arte per ignem id
dzmones illam artificioſa applicatio- excoquit, licetignis naturaliter opere
tic juvillent atque illi tunc agentia na tur , quod ſolus ignis niſi tali eflet arte
turalia,utinftruinenta ſumunt. inſtru . applicatus nunquam effeciſſet. quid
menti verò conditio eft, effectum pro tamen hic coquus igni confert , nifi
ducere , non tantum naturali ſuæ vir- modum & conditionem ,fine qua non?
turi æqualem , fed longè etiam excel vim verò , quæ caufæ phyſicæ nomen
lentiorem ac agenti principalis , à mereatur igni nullam induit. Duo igi
quomovettur facultati reſpondentem . cur hic obſervanda.Primum quod nec
Securis ex ſe duntaxat , virtutem ha- ſola activitas reinaturalis fecundum ſe
bet locandi ; ſed quatenus eſt inſtru deber attendi, nec ſola quoque ſecun
mencum perici fabri , poteſt menfam dum feapplicatio dæmonis:ſed vis na
vel ſtatuain facere. Calor nativus , qui į turalis, ut applicata à dæmone ſecun
eſt in humano ſemine , qua calor dum , quod cauſa inſtrumentalis in his
eſt, poret calefacere, rarefacere, ſe- 1 operationibus eſt res applicata ; cauſa
gregare, & condenſare ; ſed qua in principalis iple dæmon applicans:Qua
frumentum eſt animæ ; potelt oſa , rè ut dicatur effectum non pofle natu
nervos, cårnem generare, Pariratione raliter produci; debere effe talem , qui
incuemur cauſas iltas naturales à dæ- utriuſque cauſæ conjunctæ fuperet fa
monibus applicatas , ſuis ipſarum procultatem . Hæc de alteratione, nunc de
priis viribus quodamınodo præltan- deluſione.
tiora effc & a dare. quia quæ ſecun . Quando nec motus localis, nec ap
dum communem fuum curſum nun- plicatio hujuſmodi ſatis juvant, tunc
quam produxiſſent, li à dæmone non lolent magi confugere ad circulatorias
fuiſſent applicatæ :ea nunc, ut à dæ- deceptiones , & mendaci ſpecie lenſie
monibus mota inftrumenta , quoad | bus illudunt humanis, ita ut quæ lacta
S 2 minimè
a D.Aug.l.a.deGenef.ad lit.c.17.b D Tho.1 p.9.110.A.2.ad 3,6 h3 adu.gens.6.103;
 148 DISQUISITIONVM MAGICARVM
minimè lunt , à deceptis facta puten- apponitur longè aliud appareat. Quo
tur . Deceptionis nomen latè diffundo caſu ſoler dubitari , num corporiad
ut præftigium , deceptionem & erro . dito vis naturalis inſit hoc faciendi: an

diſtin | verò dæmon qualitatem illam obje

ſolent diſtin-
rem comprehendat. quæ ſolent
gui.a Decipit auté diabolus tribus ma cto imprimat : an verò tantum in ipſo
ximè modis permutationem ,mutando medio qualitatem producat: quâ me
vel objectum , vel aerem medium , vel diante fpecies per medium delatæ fic
ipſum organú , quod cæteris quia me modificentur , ut caufam præbeant,
Cand
ljus nofter Molina b explicuit, eum ſe cur objectum , quam eſt, aliud appa
quamur. docet ergò ex parte quidem ob reat ; co modo , quo velum cæruleum QUDA
jęćti hoc poſſe ,primo oftenfarum rerum per dioptram wiridem viride appa. maa
celeri agitatione, ſubicâ occultatione, ret.
variâ collocatione ; feparatione vel Ex parte aeris medii hæc faciunt , pri
conglutinatione latente : ut faciunt mò fi impediant ne ſpecies ad ocu
circulatores agyrtę,variisligaminibus, lum vel alium fenfum deferantur. v.g.
globulis, ſcyphulis, &c. Secundò; per quando viſuitotum objectum , quod
artem perſpectivæ , certâ quâdam di- coram eſt,occultant ,vel aliquam ejus
fpolitione objecti in ordine ad oculú partem tantum , 2. fi mediumimbuant
videntis, verbi gratia, cum lineæ con- aliqua qualitate , qua ſpecies per me
fulo ductæ ordine ( ut fit manifeftum , dium tranfeuntes, fic modificantur ,ut
quando quis directè ex adverſo illas objectum non quale eſt repræſentent.
videt ) aſpicienti per foramen, vel ro- v.g. liaceto commiſceatur fal, & lin
tata tabula , (peciem exhibent artificio teus pannus id acetum benè imbibat,
fæ alicujus picturæ . Sic volunt Docto- poſtmodum verò ſuppoſita candela
res graviſsimi c juncos & paleas humi inflammecur pannus,ſpecies, quæ dif
ftratas , JG lucerna de cera & corio ſer- fundentur per medium hac Hamma
pentis ſulphurato accenſa inferatur; | illuminarum , formidabiles admodum
videri ſerpentes faltirantes : ego hoc facies præſenuum exhibebunt. d Item
exemplum ad mixtam Magiam ex pa fi de femine afinino & cera fieret can
turali' & artificioſa malim referre, 1 dela, quæ fola in convivio luceret, o
Tertiò , cùm formant lubitò ex cle mnes ( G fas credere Pariſienſi Anti
mentis , pocillimum acre objectum , I ſtiti e ) convivæ viderentur onoce
& illud offerunt fpectatoribus, v.g. i phals. 3. fimedium circa ipſum obje
quando vel ipfi affumunt , vel alte atum infpiflerur , muratur objecti
ri rei circumponunt corpus aereum alpectus: ut quando denarias injectus
fivè phantafticum , fimile rei putati- in ſcutellam aquæplenam ,videtur ma .
tiz Quartò, Cum apponunt corpusali- ior , & jacens in fundo, apparet in ſu
quodmixtum , putaminerale, quod vi perficie.Eodem pertinet,fi vapores in
fua naturali ſit in cauſa , no corpus cui termedii aeris condenſentus , onde
contin
a vide Valentiam inl.p.dif 4.9.2.pur & o2.b 1.9.9.11 1.art.4.c D. Bonaventure Gal.in
1.2 8. Guil Parifienf.p.ul.de unin.c.nad Molina ubifupra.c Guil. Pariſ.fupra c.22 .
 LIBRIII. QVÆST. VI. 149

contingit ut luna multimodis minui & oculus eſt incluſas,digitoque comprel

mutari videatur,& ut putemusà galli-
Daceo crahi trabem , cùm revera feſtu .
cam trahat.4 G moto aeremedio fimul |
ipecies moveantur,undè fit at navigan .
tibus videantur ad navigij motum ar
bores moveri : fic fecit diabolus , ut
Claudiazonam navis,quæ vehebat Ma .
trem ldæam fequi videretur 4 , s . non
nunquam contingit falli ſenfam ex va
lo eleves vel deprimas oculum , facies
ut res fimplex gemina videatur. fecun
dò, Si humores agitentar vel pertur
bentur, res aliter ac ſunt conſpicientar,
ut contingit ebrijs ac furiolis, qui cre
dunt
duplicem ſolem & geminas ſe cernere
Thebas.
Huc referendæ funt ludificationes

sia conformatione vel multiplicatione zedechiæ ludæi, qui fuit tempore Lu

ſpecierum fenfilium : quod contingit ! doviti Pij, & hominem in aera iacta
aliquando ex forma inſtrumenti, per bat, & inmembra difcerpebat, & ea re
quod videmus , v . g . quando unicum collecta adunabat , currum etiam onu
conſpicillum plures nobis unius obie- ftum fæno cum equis & agitatore co
di figuras exhibet: aliquando ex inftru . ram toto populo abſorbebat c. quam
mentorum collocatione ac fitu , ut liquam in his etiam ex primo genere &
plura ſpecula diverſis locis diſponan- fecundomixta nonnulla. Tertiò, ſolet
tur , poterunt tot de loco in locum fpe- impedire ſenſationem , craffiorealiquo
cies multiplicari , ut quæ in uno loco humore obſtruens viam ne ſpiritus ad
fiunt, in alio appareant , & intuitiva rei organum perveniant, vel alia ratione
præſentis eſſe viſio videatur: baliquan- | vim fentiendihebetans.qua fortè ratio
do poteft contingereper ſolum ſpecie- ne Angeli Sodomæos aoraſia f percuf
rum ſenſilium , quæ ſunt in phantaſia ferunt. Cum vero dæmon hominibus
tranſitum uſque ad fenfum exteriorem , perſuadeat eos immutatos elle in bee
vel falcem ad fenfum communem , qaiitias , tunc non organum dumtaxat im
ſenſus eodem modo à ſpeciebus affi mutat , fed interdum & medium , fem
ciantur ,quo affecti forent, fi revera ab per verð fimul phantaftarw , ut accidio
obiectis externis eò ſpecies mitreren- Præſtancij patriapud D. Auguſtinumg.
tur , huic o quidam referunt relatam à ſ Poteſt enim diabolusſic componere &
Diuo Aug. d apparitionem philofophi ordinare phantaſmara ,ut quis etiam vis
dubia ſoluentis,
gilans ( quod dicitur ) fonniet , more
Denique deceptio ex parte organi non dormientiam , & putet le ca lentire ,quæ
minos varia eft Naſcitur primò , mata non fentit , h inftar maniacorum.Hoc fit
to litu organi:undè facit rem , quæ uno in Turcarum incantatione qua fugiti
in loco cſt, videri effe in alio , vel gemi- | vos retrahunt , quam deſcribir Bartho
nam quæ unica eſt ſicuti lidigitum mir. | lom .Giegorgievizius lib.de Turcarum
tasinter oculum & concavitatera cuid moribus fol.93.
S3 Porro

3 Tertul.apo.c.21.Minuciusin O & avio di D.Aug.l.10.de ciu , Dri c.15. I Mignoſus in l 2.de

animafol.177. D.Tho.in 2,5. 8. q.uni.ar.s.ad4. d 1.18.deciu.Dei6.18 . E « Tritem.in Chron .
Hirſaug. f Gen.19 . g4.6.18 , h Caiet.2 2.9.951 4.3,
1150 DISQ:VISITIONVM MAGICARVM
Porrò Praftigiatorij effectus duabus re- I li damnatum , cum ad mortem ducere
gulis deprehenduntur. Prima eft, fi effe , fæpiusad terram dixiſſet Terra fin
ctus non oritvca moru locali , & fupe- dere, idque irrito conaru legimus apud
rat caularum naturaliuin applicatatur | Robertum in Chron . Sic dæmon ludit
activitatem ( v . g. ſuſcitatio mortui , præftigijs,nec contentus miracula præ
aut veræ cæcitatis curatio ) intervenit Itigijs imitari, conatur in hæreticise
deceptio & præftigium . Secundo quá tiam ipla præſtigia ſubdolis Sycoph.n
do id , quod viſum eſt,ſtatim evaneſcit, tiş adumbrare . Legi exemplum adeò
nec permanet,eft præſtigiola machina lepidum & feſtivum , ut quod me te
tio. Prioris exemplum eſt , quando creavit , co lectores huius libelli ne
Magi poſito in camera arcu de certo qucam fraudare , ſed lubens , honeltä othing
Tagad
ligno , & ſagitta alterius ligni, & chorda voluptatis eorum gratia , deſcribendi
certi fili,fagittam eiaculantur, & fic fa. I laborem hoc loco allumam ,Tempore Si
ciunt apparere in loco Humen enatum 1 giſmundi primi regis Polonia , Iacob. Mel
tanıæ latitudinis, quantæ fuit ſagittæ ia . Itinki prator oppidi Brezini , levitate quadă
Etusa.Pofterioris ut cum videntur las animi , auctoritatem nomenque Chrifti fibs

cerare & vorare equum , qui mox fa- adſcivit ,vtrumqueZatorki Cracovienſem ,
nus fiftitur b. item in illo facto magi, i cateroſque ſibi fimileslatrones duodecim ele
quod narrat de fimulato ferpente Ni git , finguliſquenomina apoſtolorum impo .
cetas.c.Cum ex editiore palatij Conſtanti | fuit,fe vero lefum Chriſtuniappellavit. Qui
nopolitani loco Michael sizidites naviculam per villas ubique ambulantes prodigia mo
vidiſſet , qua olla patina vebebantur , car rionum & praftigiatorum znore exercebant
mine magico effecit , ut nauta exſurgeres, i ſycopbantaſque alios & latrones ;velutmor
Va A non prius ferire defifteret , quam in tuos,fubornantes ſuſcitabant, piſces in pals
puluerem redegiffet. At paulo poſt barba des lutoſasprimò impofitos,ubi runquam eos
prebenſa lamentari , amotaque caligine , fe I naſci poſsibile erat, in nomine Chrifti fuis
ut ira numinis agitatum deplorare.Rogatus , | manibuscapiebant, panes in fornaces impo
cur merces ſuas ita traétaſſer? cum dolore nebant , in nomineque Chrifti fui : cum illic
parrabat , ſe remis intentum , horribilem antè non eſſent, depromebant , cum ingensi
ſerpentem ſuper vafa porre &tum , oculis in- Sapluis vulgi admiratione. Quodam tem
conniventibus in fe converſum inſtar devora- pore ad.Ceftochoviam monafteriü, D.Virgi
turi , vidiſſe, qui prius volutari non deftite nis imagini c :lebre ci ſuis Apoftolis reuis,
rit, quam fictilia confractaeſſent. inde ſu- que illic aliquotdiebus morarentur, unum ex
bito ex oculis evanuiſſe. ] D . Eonis hære- ſuis quafi obſeſsi à damone ſubornaverunt,
tici & magi præftigij teftatur Gulb . cuius opera victū acquirebant ille enim per
Neubrigenlis d. ita oculos hominum fafci- hofpitia ambulas carnes de coquina rapiebat,
naſſe, utvideretur magnanı virarum tur in ſuoſq;proijciebat, qui ori ce illas munietes
bam penes ſe babere , & regiis delicijs cibo - carnes.comedebant.Cumque ingens illic con
: rum , . & apparatusfplendidiſsimiabunda- curſus populi ad Dive Virginis imagite , f
re. Sed hunc tandem concilio Remen ...cophantæ illi obſe[um ſuŭ ad altare ducunt,
duplici
Gui.Par ,infr.6.22. b idem Guilifuporods. Chatean . d !, 1.hif.Aug.c.19 .
 LIBRI III. QVÆST. VIII.

duplici pefte induram , in cuius intercapedi- ſequitur; Tum Pſeudo - Chriſtus ad illumi,
nem neceſſaria imponere poffet : lapıllos verò qui vocabatur Petrus, dixit : Iam mea pale
intra induifium er impofuerunt: cumque ad ! fic Petre , calixque quem bibiturus ſiim , ap :
altare deduceretur, ille èmanibus deducen - propinquat, Cui Petrus , & mihi, ut video,
tiumfuribundus ſeſe proripiens, in alfare do Domine, imminet. Ille verò dixit : Petre ego
narijs onuftum irruit ; pecuniaſque rapiens aliter non poffum , niſi per feneftram , hinc
in peftis duplicate incercapedine eas abfcon- evadere. Tüm Petrus: & ego té , quoad vi-
dir . Monachus ab altari divino intermiflo vam ; non derelinquam : ſed , quocunque fu
officio aufugit, cateri monachi accurrentes geris", fequar. Ergo per feneſtram aufugit:
cingulum eins foluunt.ibi lapilli duntaxat in cateriquoque Apoftoli, qua potuerunt , lo
terram ceciderunt , pecunia vero in veſte vaferunt , Rufticieos fecuti baculis fuftibuſ
duplıcata remanfit. Monachi pecuniam arte que cacidere: dicentes : Prophetiza nobis
demonis in lapillos transformatam putan . Chriſte,cum tuis Apoftolis ,qua in filva bacu
tis , exorciſmis team in priftinam formam li iti creverint. Ergo plagis emendati vitum
iransformare nitebantur : ſed cum lapilliro- fuam poſtea emendarunt , dicentes: Difficia
manerent ; Monachus tibrum ſacrumindig- fle'eſt nobis Chriſtipaſsionem . Apoftolorum
nabundus in terram proiecit , dicens : fimi- que tormenta fubire. Sic Poloniæ Chro
lem demonem nunquans habuimus : abitenica a .
cum eo ad omnes diabolos : fycophanta Agnoſcis putó lector eundem infi- -
illi cum pecunia re &ta in Silefiam fugerunt:delitatis & blafphemiæ fpiritum in his
Ibi apud matronam nobilem in quodam pa- fycophantis" qui fuit oliin in Cyrila A
go divertentes ,cum illa vito abſenteeosreciriáno , & poftea in Calvino eiuſque ſe
pere nollet, ſaltem mappam vel telam adfa: quácibus nimirum omnes eiuſdem Sa- ·
crificandum perierunt. At mulier faſcicutanæ organum fuere. De Ariano Cyri -
lum tale illis obtulić.Tunc illi, hanc nobis la res notifliina:de Albigenfibus ex Lu
cum accipiemus , & 'Chriſtus ribi benedicet, ca Tudenſ illorum temporum ſcrip
* t tibi linum abundantius treſcat. Oſtende | rore ſimilia lectu digna refert Mariana ?
aham fi babes :quam'cuin fimiliter accipere libro duodécimo de rebus Hiſpania , capite
vellent , mulier recufavit ,maritum timens. I primo, de Belgicis Calvinianis teſtatur
Mi aurem fruftulum fomitis cum igne in te- | ipſe, per qué res geſta Marth . Launous. ·
lam dam involuentes, mulieri reddiderunt. in 'narratione caufarum converſionis.
Itaque ciſta i tela , a ciſtá verò domus accen- ! luxdeCalviniſmo ad Catholicam re
ſa conftigravit. Viro domum reverſo , ui | ligionem.Lege ſi lubet (lector ) eius ſe
xor ob Chriftum cum Apoſtolis malè tracta cundam ; quam cum ſocio Penneterio
cum hoc fibi iuftè contigisſe dixit : Aivir ita etiam converfo ,edidit Apologiam ,an- -
excandeſcens : latro bic ( inquir ) nequif i tè annos aliquor Lutetiæ impreffam .“
fimos ; & non Cbriftus fuit. Itaque cumi Mihi nunc liber non eft ad manum Fi
vicinis cos infequurar.O mquadam vilta af niany itäq; cum Apuleio b : Ante Poecilen !
partia

* opinabantur demonis præftigiis ita videri muratam , pulfo per exorc. damone prafti
'a
fin aturas de pecuniiam foc priſtine formareddendam Martin.Bitls Ki in urinal. dos Guante
s<<
guin.in vita Sigiſmund , blik z de Admo.iu.

ville
 152 DISQUISITIONVM MAGICARVM

f
porricum , iſtogemino obtutu circulatorem homineſque violentia duntaxat carminis oc
adjpexi emaetrem , ſpathum preacutam mu cidunt, &c. ] non eſt omnia colligere a
crone infefta devoraffe . acmox eundem invisnimus, nec operæ pretium : ſed quæ
tamento exiguæftipus venatoriam lanceam , nunc occurrunt, & præcipua videntur,
qua parte minatur exitium , in ima viſcera Ab Aquilone ordivamur , undè , pro
condidiffe. & ecceponè lancea ferrum , qua pheta teſte ,malum omne panditur. Sa
bacillum inverſi ad occipitium per inguen ſu- xo Grammaticus b, apud Septentriona
bit,puer in mollitiem decorus exfurgit, inque les ſcribit, Gigantes Magoſque inauditi ge
flexibus tortuoſis.enervam , & exoſſam falta- neris miracula diverfis præftigijs exercuiſſe,
tionem explicat, cum omnium qui aderamus & per fummam ludificandorum oculorum
admiratione. ] Hæc haud dubiè dæmon peritiam proprios alienoſque vultus varis
perfecit, fpeciebus falli obiecti in ocu rerum imaginibus adumbraſſe , illicibuſque
los immillís, per medium aerem ijs im- formis veros confpe & us obſcuraſſe. ] Olaus
burum . Magnus, de Lappis , Finnis, & Biarmis
auctor eſt , quamcumque yolunt figuram
QVÆSTIO IX affumere: item qua in alio gerantur orbeab
amicis pel inimicis , linea veſtis pretio,explo
Quàm admirandos effectus veteres Magis í rare,ventos quoque quos optent navigantibus
tribuerint.
vendere. ] Tres Tartarorum hordas ,ul.
tra Cazanenſe regnum incantationibus
Rnobius libro primo , agens de ſupra modum deditaszis caligines, alias
A , que tempeſtates cæli frequenter excitare,
nationes & maleficia,ut ad capita revo- hocque modo hoftesprofligare , narrat Ale
cat his verbis : Quis enim hos neſciat aut xan. Guagninusf. A populis ad ſingu
imminentia ftudere pranofcere,que neceſſa- los ſi deſcendamus,occurrunt plurima.
riò ( velint nolint ) ſuis ordinationibus te Zoroaſtres ex ftellis velut fcintillas eli
niunt : autmortiferam immittere quibus li- j ciebat g. Doſitheus olim mira perfecit,
buerit tabem ,aut familiarum dirumpereca: ſed eum diſcipulusSimon Magus ſupe
ritates : aut fineclavibusreferare que clauſa ravit , de cuius prodigijs egimus iam
ſunt,aut ora filentio vincire,autin curriculis prius . & breviter ita Glycas part. 2 .
equos debilitare, incitare ,tardare , aut uxori Effecit vt ftatuaambularent , idemque in
bus & liberis alienis inconceſsi amoris flam- 1 ignem profiliens:non tamen urebatur ,in aera
mas ( fivè illimares fint , fivèfæmineigene ſubvolabat:ex lapidibus panesfaciebat :alias
ris ) & furiales immittere cupiditates,loan . atque aliasin formasmigrabat: facies ali
Salisbezienſis libroprimo Polycratici capi- ! quando binas habebat : in columna converte
te decimo. Domino, inquit ,permittenteele- | batur : eficiebat , ut ianua claufa fua fponte
menta concuriunt , rebus adimunt Species i aperirentur, vafa domeſtica ſponte moveri
fuas , venture plerumque pronunciant, tur- ad ufus humanos viderentur : umbra ipſum
bant mentes hominum, immittunt fomnia, | multæ præcederent, quas mortuorum animas
effe
a lichijf ,Dan, bls.c.1. do 13.6.18. сin Tartaria. & Clemens , in itinera B. Petri, five
Cleme.fofaljo nfcriptus liber,fove( vt putosipfius,fed à mala corruptus manu .
 LIBER II. QVÆST. XI. 153
effe dicebat. Cum aliquando à Caſare per- | femper præ ſe contempferit Apollo
quireretur, terrore perculfus , alteri forma nium Tyanæum Apuleius ipſe ,multoa
ſua reli&ta fugit. ] & poftea idem de eo rum teſtimonio magus, de duabus fæ
dem Simonea : habuiffe canem alligatum minis ſcribit admiratione digniflima:
cathenain domus limine, devorantem eos , primum i de quadam Caupona, regina
quotquot ad simonem iniuſsi adire conareno fagarum (utlciasetiam tum quafdam
tur. Canis verò Petrum intrare iuſsit,& hu- abijs hoc citulo honoratas ) Saga, in
mana voce Petrum adeſſe nunciavit. ] vides quit,eft & divinipotens, cælum deponere con
divinæ ,quæ in Petro virtus ,Diabolică terram ſuſpendere,fontesdurare, montes di.
vim cefille, & Cerberum ,qui nequibat luere.manes fublimare,Deos infirmare ,fide
nocere , adulalle. Quæ de Orpheo & ra exftinguere, tartarum ipſum illuminare.
Amphione commenti poetæ & vi mu Amatorem ſuum , quod in aliam temeraſſet,
ficæ eorum , camagiæ utriuſq; nonnul- unico verbo mutavit in feram caftorem :
li adſcripſerunt c . Pythagoras femur quod ea beftia captivitati metuens , fe ab in
ſuum aureum oſtentavit,cármineaqui ſequentibus repræciſione genitalium liberat;
lam cicuravit, cum qua frequens collo- ut illi quoque fimile ,quod venerem habuit in
quebatur c. Numa Pompilius cænæ o aliam , proveniret. Cauponem quoque vici
pipare apparatum , cum nihildomi ob- i num ,atque ob id amulum ,deformavit,in ra
Soniorum habuiflet, exhibuit d.Baianus nam : & nunc fenex ille dolium innatans vi
Bulgariæ rex , ſe quoties volebat in lu- ni ſui, adventores priſtinos in fece ſubmiſſus
pum , velin cuiuslibet alterius beſtiæ i officioſis ronchis raucus appellat Alium de
formam mutare cernebatur, interdum foro, quiddam quod adverſus eam locutus eſ
faciebat ur à nullo videretur e. Ollerus | Jer ,in arietem deformavit : & nunc aries ille
oſſe incantato ,tanquam navigio, vaſtiſ- cauſas agie Eadem amatorisſui uxorem ,
Ima marja ſuperabatf.Ericus rex Got- quod in eam dicacule probrum dixerat , iam
thorum quocumque verteret pileum , in ſarcinam impregnationis, obſepro utero e
inde vencam proſperum eliciebat g.Mi. repigrato fætu , perpetua pregnatione dam
fa quoque de Apollonio refert Philo - navit :& ,ut cun &ti numierant, o&to arnornm
Itratus, & de luliano Chaldæo Suidas h. I miſella illa ,velut elephantem paritura ,pon
quem in hac arte & fubitò fedanda ur . dere diſtenditur. ] poſtea de Pamphilo ,k
bis peftc Apollonium ſimul cum Apul . Maga priminominis , & omnis carminis ſe
cio.coram Domitiano ,luperaſle narrat ! pulchralis Magiſtra creditur:queſuriulis do
Anaſtaſius b . huius luliani mentio a- lapillis, & id genusfrivolis inhalatis omnem
pud Arnobium libr.s.ubi duo doctivi- i iſtam lucem mundi ſideralis,imis tartari ,&
ti alucinatı dum Vulianum reponunt : in vetuſtum chaos ſubmergere norit. Nam
addic,idem Anaſtaſius, & ex eo Cedre- fimul quenquam conſpexit ſpecioſa formaill
bus Manethonen, magicarum opera . venem ,venuftate eius capitur,& ilico in eum
tionum adeòfuiſſe peritum , ut palam & oculum & animum detorquet. Minus
T morige
apar.z. Annal. b Pauſa 1,6 . c Plutarc.in Numa do Ammia. d Sabellic. lib.3 . Finnend.
s.eTrube.Chro.Herfangienſi. f Saxo li.3. Dania. g 10.Mag.c.17 .Gorishiſt, hin voce Iulian
iguin S.S.az. k li.s.de ajino anteo . I lib.z.de aſino aut.
 15: 4 DISQVISITIONVM MAGICARUM

morigeros & viles faftidiens, in ſaxa , & in ſtes Latini, qui hæc uberiùs & elegan
pecua , & in quodvis animal' punétò refor- tiùs deſcriplere.
mat:alios vero prorfus exſtinguit. ) nihil at
tinet Gimilia ex Luciani alino defcribere Virgilius di

Plinius , a led irrideus ex Aſclepiade, Carmina vel cælo poſſint deducere lunam :
Aethiopide herba amnes ac ſtagna ficcari Carminibus Circe fociosmutavit Vlyſsis.
coniectu, tałtu claufa omnia aperiri. Alchi- Frigidus in pratis cantando rumpitur an
menide coniecta in aciem hoftium , trepidare guis', & ,
agmina ac terga vertere . Latacen dari foli - Has herbas atque hæc ponto mihi leta vene-
tam à Perſarum Rege legatis, ut quocunque M4
veniſſent,omnium rerum copia abundarent.] ipſe dedit Moeris, naſcuntur plurimaPonte ..
10
De hyænæ partium effectis plurima idé His ego ſapè lupum fieri & fe condere filvis,
alibi ; bde varijs lapidibus etiam magis Moerin , fæpè animas imis excire ſepulcris ,
incredibile , cachatis ſuffitu tempeſtates in Atquefatas alio vidi traducere mellers,
Perſia averti, & flumina fifti, fi lapis ſimilis i Ovidius in Metam .e poſtquain narra
fit pelli leonina : hyæna pelli fimilem , difcorvit Vlyſis ſocios in ſues mutatos ', Cir
dialem eſſe domibus; cum quiunius coloris, ces amores , & odio Picum Regem co
invictum athletis :eandem vim alèftoria Mi- piofior , inter cætera ; de Carmente ,ſeu ?
Canente Pici uxore;
, & c. Veniamus ad poc
bonem expertum
tas.Empedocles,apudLaertium in hanc | Rara quidem facie, ſed farior arte canendi ,
fententiam valdè iactabundus. (.Vnde canens dicta eft ) filuas & ſaxamo-
Pharmaca , quis pellas morbos, leves fene vere ;
ctam Et mulcere feras,& flumina longa morari
Percipies, qua cun &ta tibi communico foli: Ore ſuo , volucreſque vagas retinere folebat:
Compeſceſque cruces ventorum ritè procellas Etpaulò pòft , de ipfa Circe ,quæ Pico )
Exorti infanis qui vaſtant flatibusagros. viſo , amore correpta , inquit.
Surſum ,ſi libeat , mox flumina pigra ciebis, . Non tamen effugies, vento rapiare licebit ,,
Et media induces ex tempeſtateſerenum , Si modò me novi fi non evanuit :omnis.
Induces media pluuias aftate falubres, Herbarum virtus , nec me mea carmina falt
Et flatusficca qui perftent omnia meffe, lunt.
Exſtinctumque boininem nigro revocabis abi Dixit , & effigiem nullo cum corpore falli.
Orlo , Finxit apri , præterque oculos tranſcurrere
Et lubdit ex Timæi hiſtorijs, Empedo regis
clem. Etefijs aliquando vehementer flantibus, iuſsit, co in densiitrabibusnemus ire videri ..
adeò ut frugescorrumperent, excoriari afinos ( Quem inanem aprum , dum Picus e
muſsiffe, factiſqueutribuseos collibus dainon quo admillo inſequitur, ab ea ſolus de
tium verricibus admoveri ad compellendos , prehenſus, verbis in flagitium invita-
flatus : ceſſantibuſque ventis , abeventu rei tus & carmine inalo ;
xwhugarinas vocatum effe. unus iſte ex Concipit illa preces , c verbaprecantia dia
Græcis ſufficiat ; , locupletiores ſuntte xit,,
ignor;
a 1:16.c.4 . b 1.28.6.8. c lib.366.10 . dliiside vit. Phill e Eclog.8; flib 146 .
 LIBRI II . QVÆST. XIV . IJF
Ignotoſque Deos ignoto carmine adorat Devovet abſentes , fimulachraquecerea fin
Quofolet& nivec vultum confundere luna, git,
Et patrio capiti bibulas ſubtexere nubes. Et miferum tenues in iecur vrget acus.
Tunc quoque cantato denfatur carmine cæ Tibullus b . Vtmihiverax .
lum , Pollicita eſt magico ſaga miniſterio.
Etnebuiasexhalat bumus , & c. Hancego.de cælo ducentem fidera vidi,
Sed cum ille mæcham caftus averſare- Fluminis hac rapidi carmine vertititer :
tur , in furorem verfa . Hac cantu finditqueſolum , maneiſquefepula
Tum bis ad occaſum , bis ſeconvertit ad ortă , chris.
Ter iuvenem baculo terigit, tria carmina di- Elicit , &• tepido devorat oſſa rogo.
xit. lam ciet infernas magico ſtridore catervas,
Er ille in avem mutatus , pennas in cor- | lamiubet afperfus lačte referre pedem .
pore vidit. Denique cum fainuli ab | Cum libet hac triſtidepellit nubila cælo:
malefica vi , minilque adhibitis regem Cum libet , eftivo provocat orbe nives.
fuum repoſcerent. illa tenere malas Mede& dicitur-herb.is ,
illa nocens fpargit virus, fuccoſqueveneni. Sola feros Hecates perdomuiſſe canes.
Exiluere loco ( diētu mirabile ) filua, Hæc mihi compoſait cantus queis fallere poſ
Ingemuitquefolum vicinaque palluit arbor , ſes;
Spar,19;ſunguineus rubuerunt pabula guttis Tey cane , ter di&tis deſpue carminibus:
E : Lapides viſi mugitus edere raucos, Ille nibil poterit de nobis credere cuiquain ,
Et larrari canes , & humusſerpentibusatris Non fibi, fiin molli viderit effe finu
Squallere, ở tenues animevolitare viden Tutamen -abſtineasaliis , nam tatera cernet
tur, Omnia : de me unoſentieteffe nihil.
Attonitum monftris vulgus pavet , illa pa- Quid credam ? 'nempe bec eadem ſe dixit de
ventum mores
Ora venenata tetigit mirantia virga; Cantibus aut herbis foluere poffe meos .
Cuiusab attacłu variarum monſtra fera- Er alibi idem vates : 6
THIN No te carminibus , num te pallentibus berbis
Injuvenes veniunt , nulli ſua manfit ima Devovit tacito tempore noctis anus ?
Cantus vicinis frugestraducit ab agris ,
Etde Medza , Circes nepte . a Cantus es irata detinet anguisiter.
illa relu & antem curfu deducere lunum Cartuse è curru lnnım deducere tentar ,
Nititur , tenebris avdere Solis e Et faceret : fi ncmera repulſa jonent.
quos : Propertius lib. 1.Eleg.12 .
Mlle refrenataquas , obliquaquefulminafl-"! Invidie fuimus? nū nos Deus obruit ? an qua
ftit , Leita Prometi tis dividit herba iugis?
Illa loco ſilvas ,vivaqueſaxa movet: Non fum ego, qui fueram .
Per tumulas errat ſparſis diſtincta capil - Petronius arbiter inducit ſagam fic
lis ,
gloriantem ;
Crtaque de tepidis colligit oſfa rogis: Quicquid in orbe vides , paret mihi. Florida
tellus, T 2 Cum
1 Epi.HipSypiles. b Elegic Eleg. 8.
‫ار‬ DISQUISITIONVM MAGICARVM

Cum polo ficcatis areſcitlanguidafuccis: Viipfe nofti curiofus & polo.

Cum volo fundit aquas, fcopulosatque arida Deripere lunam vocibus poſſam meis,
fara Polium crematos excitare mortuos ,
Indigenas iaculantur aquas , mihi pontus Defiderique temperarepoculum .
inerteis Sedomajam accuratiflimè; licet , pro GE
Submittit fluctus; Zephyrique tacentia po- pter grandiloquentiam , & cellum il
nunt . lum fpiritum , obfcurius , M.Lucanus
Antemeos ſua flabra pedes,mihi fluminapa- de Eriſichto , d G
rent, Carmine Theſſalidum dura inpræcordia flu
Hircanaque tygres , & iuſsi ſtaredracones. xit,
Quid leviora loquor a luna deſcendit imago Non fatisaddu &tus amor, flammiſquefeverí
Carminibus deducta meis frepiduſque feu illicitis arſere ſenes, nec noxia tancum
renteiss Pocuto proficiunt , aut cum turgentia ſucco.
Flectre Phæbus equosrevoluto cogitur orbe , Frontis amature fubducunt pignora feta
Tantum dicta valent, taurorum flamma Mens hauſtinulla ſaniepolluta veneni,
quieſcit Excantata perit , quos non concordia miſtë
Virgineis extin &ta facris ,phæbeaque Circe | Alligat ulla tori, blandequepotentiaforma;
Carminibusmagicis fociosmutavit vlyſsiso Traxerunt torti magica vertigine fili.
Nemclianns Bucoliorum ſcriptor. a Cellavere vices rerum , dilataque longa
Cantavit quod luna timet , qua rumpitur Haſit nocte dies : leginon paruit ather , .
Torpai t & praceps auditocarmine mundus,
anguis.
Quo currunt fcopuli migrant ſata pellitur Axibus & rapidisimpulſosIupiter vrgens
arbor, Miratur non ire polos, tunc omnia complent
Erlyræ latinæ princeps deſagis tribus į Imbribus, & calido producuntnubila pha
famohllimis , b de Folia , bo ,
fidera excantata voce Theſſala'y Et tonat ignaro cælum love. vocibus iiſdem
Que
Lunamque deripit. Humenteis late nebulas, nimboſque ſolutis
Er ibidem fic canidia canit , Excuffere comis: ventis ceſſantibus aquor
Non uſitatis (vare ) potionibus ; Intumuir, rurſus, vetitum fentire procellas,
o multa fleturum caput ; Conticuit , turbapte Noto:puppimque feren
Ad me recurres : nec vocata mens tua teis
Marfis redibit vocibus. Inventum tumucre'ſinus, de rupe pependit ,
Maius parabo, mačies infuiidam tibi Abſciſſa fixustorrens', amniſque concurrit ,
Non qua pronus erat , Nilum non exrulit
Faftidientipoculum :
Priufque cælum ſidet inferiusmari , eftas,
Tellure porrecta fuper : Meander direxit aquas, Rhodanumque moe
foc meoflagres, utë l'antem
Quam non amore
Pracipirauit Arar, fummiffo vertice montes
Bitumen arris ignibes.
eadem! ſuſpexit Olympus,
" Explicuere iugum , nubes
Et poftmodum
Que movere cereas imagineso Solibus & nullis Scyrica, cum bruma rigeret
Dini
a Eclosoph b Epod. Ode s . cod. ult. dlib.6 .
 LIBRI II. QVÆST. IX . 157

Dimovere nives impulſam fidere Tethyn .
Reppulit Hemonidum defenſo littore car .
men ,
Terra quoq; immoti concuſsit ponderis axě.
Et medium vergens ,niſu titubavit in orbem .
Tanta molis onus percuffum voce receſsit,
Profpe&tumque dedır circā labentis Olympi.
Omne petens animal lethi, genitumque no
cere .
EtpavetHamenias, & mortibus inftruit ar
teis.
Has avida tygres, & nobilis ira leonum .
Orefovent blando ; gelidos bis explicat ort | Apud eundem non minora fibi vendi
beis
Inique pruinofocoluber diſtenditur arvo :
Viperei coeunt, abruptò corpore,nodi.
Humanoque cadit ſerpens affilata veneno.
Esmox :illis & fidera primum
Precipiti dedu &tapolo , Phæbequeferena
Non aliterdiris verborum obſeſa venenis
Palluit; & nigris terrenisque ignibus arſit;
Quam fi fraterna prohiberec imaginerel-
lus ,
Infererentque fuas flammis cæleftibuum-
bry :
Etpatiturtantos cantu depreſſa labores.
Dones fuppofat as propior deſpumet in her-
bas
Et ſolem & aftra vidit ,& vetitum mare
Tetigiſtis urſe temporum flexiviceis.
Aeſtiva tellusfloruit:cantu meo:
Meſfem coacta vidit hybernam Ceres,
Violenta phaſis vertit in fontem vacca ,
Et Iſter,in tot ora diviſus,truceis
Compreſsit undas omnibus ripis piger:
Senuere fluctus tenuir inſanum mare
Tacente vento ,nemoris antiqui domus
Admiſit umbram , vocis imperio medo
Die relicto Phebus in medio ftetit,
Hyadeſque'noftris cantibus mota labant.
car Nutrix illa :6
Attivasmagicis ferè
Coniugia nuptæ precibus admixtis ligant,
Vernare iuſsi frigorein medio nemus:
Miſſumque fulmen ſtare,concuſsi fretum
Ceſſante vento , turbidum explicui mare ,
Etficca tellusfrontibuspatuit novis,
Habuere motum ſaxa diſcuſsi foreis.
Pmbra fteriſtis,á mea ruſsi prece
Manes loquuntur,fonuit infernus canis.
Mare, terra, cælum , Tartarus ſervitmihi .
Nox mediafolem vidit , & nocten: dies,
Nihilque leges ad meos cantus tenet.
Denique, & pueritiæ meæ laboracſtu
dium Claudian.c

Nec minuserudité patruusLucani,pat. Namque mihimagice virei, s aviquefucuris

lio clarus & corhurno; reliquiæ Latia- ; Preſcius ardor ineft. Novi, quo Theſſala
lis Orcheſtræ ,nofter Seneca : 4 cantur
Nunc meis rocata ſacris noctium ſidusveni, Exipiat lunare iubar. quid fignaſagacis
Peſsimos induta vultus, fronte non unami- Aegyptivaleans? quà gensChuldaa vocatis
AX . Imperet arte Deis,nec me larutere flaentes,
Tibi ,more gentis vinculo folvenscomam . Arboribus fucci,funeftarumque potefias
Sureta nudo nemora luftravit pede,
Herbarum ;quicquid terhaligermine pollens
Er evocari nubibus ficcis aquas,
Caucafus , & Scythica vernantin grameria
Egique ad imum maria , & Oceanos graveis
rupes ,
Inicruus sendas aftibus victus dedit:
Quas legit Medea ferox,& callida Circe.
Vanterque mundus ,lege confuſa ætheris ,
Sæpius horrendos Mancis, facrifquclitavi
I3 ‫تم‬،‫ومرافق‬
1 Modenv 753. 6 Hercu.I Oet.ver.450. clib, z.in Ruffins
 DISQUISITIONVM MAGICARVM

No& urnis Hecaten , & condita funera traxi | tione agentium & patientium per alte
( Carminibus victura meis: multofque canen rationem , corruptionem , generatio
do, neinve ( quæ funt eius actiones media
Quamvis Parcarum reftarent fita , peremi. | tæ )poſle quidquam , quod naturam fu
Ire vagas querius , & flaminaſtare coegi. peret , & proinde, nec id , quo mutetur
Veraque non prono curvavi flumina lapſu ordo , feu lex univerſi : Sic Divus Au
In fontes reditura ſuos. Neil pana locutam , guſtinus & D.Thomas , a probatur à
Mefortaffe putes: mitatos cerne penateis. Scholaſticis auctoritate Apoſtoli.b Non the
Dixerat e nives ( mirum ) capere columna ! ſubiecit Deus Angelis orbem terre futurum .
Ditari , fubitoquetrabes lucere metallo . Vt interpretati D. Chryſ . Theophilac.
Tam multa , tam magna ſibi hæc va D.Thom . & Sasbaut. nonmalè. quan
nitas vendicat:quædam falsò, quædam quam revera verba illa de mundo no am
verè : led quæ faſsò, quæ verè , nunc no vo ſeu Ecclefia potius agant , cuius ca
bis,quoniam alijidomiſere, diſcutien- put eſt Chriſtus , & de quo non ſemel 1
dum eſt. rem totam certa methodo ad Prophetæ. c Meliusprobant ratione ,
ſua capita reducemus:illud ſemperme. quia pars non poteſt plus toio. Ex hoc
moria revoluences , quicquid damon po axiomate inferuntur multa particula
teft,in per cum ,ex pacto,magospoſſe:nihilqueria .
ficpoffe magos , quod nequeat dainor. Primò non poffe , Magos dæmonis
opera producere immediatè ullam for
QV Æ STIO X. mam fubftantialem vel accidentalem .
quia naturæ lex eft , lit corporeum ( ub.
Quid poſsint Magi circa ordinem nature iectum nequear a re incorporea inme
e leges univerſi ? diatè alterari :diabolus autem cítincor
poreus, forma autem illæ ex potentia
Aturanı ſibiparere, & legibus cun rei corporeæ funt educendæ . hinc fe
N
ctis univerfi ſuperiorem ſe ( ut le- quitur,non poffe diabolum immediate
giſtis) inagica gloriatur : ullam qualitatem corpoream & per
Mare,calum , terra , Tartarusſervit mihi ; manentem imprimere . v . g. calorem ,
Nibilque leges ad meos cantus tenet. frigus, albedinem , & c. d.
Falke in boc imprimis, da Soli Deo om 2. Non poffunt aliquid creare , pro
niparenti reſervatum. Naturæ ordinem : priè loquendo, ſivè ex nibilo , quia cau
njurare nequit, niſi auctor naturæ ; nec læ naturalis activitas non extenditnr in
Jeges univerſi refigere, nil qui fixit. id quod nihileft , hoc enim cft virtutis
fcicum & ratum eſt hoc Theologorum infinitæ .
decretum , nec motu locali ( quæ actio 13 Nec ex qualibet re naturali poffunt
elt immediata dæmonis ) nec applica- facere quamlibet. quia nequeunt im.
mediate

a D. Aug.libr.3 de Trin D.Tho.l.z.cont.gen.ca.108.99 16.demalo.ar. 8.quos fequitur,

Vi4.7.35 . bad Heb.2.V.5. c E / 9.v.r.docbs.0.17.05 Pfal. 101.v. 19. hoc eft ipfis hominibus,
quio.nes jäitem poji iudicij diem credituri.fic Photius Primas, Ans.com Haym , a D. Aug. daha
Filc communiter Theologia
 1ܶ‫ ܙܶܙ‬: ‫ܟ‬
L'IBER II. QVÆST. XV:

mediate formam introducere; ut au- } in loco ( alioquin ſequeretur etiam

&
teni eam mediate introducant, neceſſa . poſſe moverecorpus per vacuum ,
rium eſt aptas diſpoſitiones præcedere: quamlibet intercapedinem )nec in in-
nulla verò res eſt capax cunctarum dif- l ſtanci vel quantalibet celeritate corpusi
poſitionum , quæ ad omnes formas re movere auttransferre . quia vis eorum
quiſitæ ſunt . Hinc etiam fit , ut neque motiva certis eft finibus limitata . Qua

ant , quovis inftrumento vel cauſa, rè intelligendum fanè, quod Tertul

quemlibet effectum gignere : tùm quia
pendent à pacto inito, quod certapræ-
fcribit media : tùm quòd , cùm non a-
gunt immediatè , caufa vel inſtrumen
tum debet idoneam proportionem
cum effectu habere .
4. Nequcunt formas ſubſtantiales
( utdixi ) line prævijs alterationibus ac
diſpolitionibus producere . Necetiam
id ipfum poſſunt facere in inſtanti
(.quia mutatio per creaturas nulla fit,
nili in tempore ) nec etiam poffunt
quantumlibet paruo aut æquali tém
pore quicquid volunt perficere : nam
* naturaliter ad unam rein plus, ad aliam
minus moræ requiritur , ſecundum
lianus (cripfit a ; demones momento eſſe
ubique. Itein ] totum orbem illis unum eſſe 1
locum . ] Nam improprie totus orbis
unus illis locus eft,cum conſtetſic v . g .
eos eflt in Oriente , ut Gmul tunc non
fint in Occidente . Give enini per ſub
ftantiam ſuam fint in loco ( quod pro
babiliùs , fivè per virtutis applicatio
nem ( ut multi volunt ) adæquatus co
rum & proprius locus omnium iudi
cio , certum habet & limitatum ambi
tum , vel virtuti vel fubftantiæ propor
tonatum . & ubique elle, omnia im-
plereeſt: quod fólius Dei proprium .
Momentum etiam uſurpavit pro cele
riadeò motu , ur ab hominibus vix :

plures aut perfectiores unius quam ål . I queat percipi.

terius diſpoſitiones . 6. Ex eo quod dictuin eſt non poſſe
s
s .. Præfuppofita Ariſtoteli & lequa- tollere connexionem & ſubordinatio
cium ſententia , quæ in Lycæo Peripa nem partium univerſi; ſequitur etiam ,
re earum conſervatio
terico , & ſcholis Theologorum recep non poffe tolle
nem : quæ eſt ordinis & connexionis il
tior eft:non poterunt vacuum in rerum
naturam inducere ; nec infinitum ul Jius caufa finiſa; hinc porro ſequuntur,
lam actu ; nec à privatione ad habitum quæ decælorum motu & elementoru
regredinecordineni, qui inter formas ! translatione, fequenti quæſtione dice
ac difpofitiones rerum naturalium in- eur : ſequitur etiam non pofle impedire
ducendo , extremas prætermiflis me- proxiniè & directè (ſicut faciebat Deus,
dijs , vel poſteriores antè priores , im- quando in tā varijs ac enormibus fup
mutare aut pervertere ; nec corpus de plicijs Martyres ſervabat illæſos b.non
extremo ad extremum transferre non poffe ( inquam ) licimpedire actionem
tranlinillo medio; nec corpus iongèà agentis naturalis , quod habet omnia
ft diſtans localitermovere ; quia necel | ad agendum requiſita: fed dumtaxat idi
feeſt; ut movens ac-motuin ſimul lim poſle indirectè & medio aliquo artific

upphiozt. b Angle.in 2.qiuni.dedemo,a .4idub, lidiffic.si

 160 DISQVISITIONVM MAGICARUM

cio aut medicina , ficut faciunt homi. | vel patibula ; quoniam ex corporibus ta
nes.videlicet primo adhibica contraria viſcofæ exeunt exhalationes ;quæ , licut
caufa ,quæ alterius cauſæ vim exeri im- | dictum ,motu illo inflammantur, præ
pediat,v.g.limantile de mollibus lapi- cedere vel ſubſequi viatorem putan
dum filis ex Caryſto petitis , & inftar tur , quia' progreſſu citatiore homo
telæ contextis , in Alamıă conjiceretur, aerem commovet ; idcircò ficoneris
1
id no modo no ambureretur, fed fplen- | apprehendere, diffugere videntur, ab
didius, nitidiusý ; exiret a item li ada- aerepullæ .LegiNuperum ſcriptorem
manté admoveas, impedieturmagnes Iuriſconſultum d,qui cenſet hçc omnia
ne ferruin actcahat. b Sic fortè diabolus dæmonum eſle ludibria,& hissgnibus
gentiles decepit , quando fecit ne flam - malum genium inſitum eſſe. cur enim
ma exureret capillos luli , caur Servii alioquibominesfic (ait)pelliciuntin ftagno
Tullii aur L.Marcii, aut tunicam Ser rum fluminum voragines ac præcipitiar
vii Anagnini, Poteſt camen & alia pro non illa ( mi homo ) pelliciunt; ſed fir,
digii tam celebris cauſa reddi . Nempè quia nocturnum filentium , & Hamma
hosignes ex illo dammæ genere fuiſſe: novitas ignaris cauſæ metum ac con
quein vulgò vocant Ignem Fatuum : ſternationem inducunt ; & faciunt à via
cuius origo hæc à Philoſophis traditur.aberrarc, & fic in malum aliquod rụe
Exhalationes ab aere frigido, & nimis re,præſertim in fumina vel ſtagna.Na
condéfato , propè nos detineri:pofteà, cura enim ſua hiignes (ut Hainmæ quas
per vehementem quarundam exhala- , Æthna erucat in frecum feruntur ) et
tionum invicem luccedentium com iam voluuntur verſus aquas ( utrcate

pulſationem , calefieri & inflammari: Leloyber obſervavit libro primo,deſpectr.c .

diverſos quoque colores & figuras re- į s .) ideò qui perturbari ſeu conſternasi
cipere,prout vapor craffior & ſubtilior vel ducti curioſitate,hos ſequuntur ſæ .
fuerit, & prour diverſmodè fuerit co : pe ſubmerſionis periculum ſubeunt.Si
figuratus,rubram apparere vel nigram i qua coactio extrinſeca ad fequendum
Hammam in materia craſliore , candi- quandoque deprehendatur ; illa certè
diorem & clariorem in ſubtiliore , & naturalis non eft, fed à dæmone. Nam
cæteram figuræ varietatem ex lucis re non neget quandoq; poſle fieri ,ut his
flexione repræſentare. Apparent etiam re flammis dæmon adiungat. ſed cùm
hujuſmodi phantaſmata (Galli vocant naturalem caufam flammarum tenea
des Advis , Germanni Stallichten , alii mus , haud arbitror cum plebecula ad

Druedlichter ) vel inter equorum au- prodigioſascauſas confugiédum . Cur

res , vel ſupra verticem hominum vi . verò his non uſtulenturequorum au
no , ira , vel alia ex cauſa efferveſcen- res, vel hominun capita ,cauſam puta
rium : item iuxta ſepulchra, buftuaria, rim ; quod ex ſententia veterum philo
ſophorum ,

a P 'stare.li.de defeauoraculor. b Plin . lib . 37. cap.4. D. Aug.lib. 11.de ciu ,Deic.4 .
cvide Var. Æneid. z. iu. lib , 1. Plm.lib 2.6.107 obfequente de Promi. dLibri demonolai.
cap. 3 .
 LIBER II. QVÆST. X. 161

ſophorum ,a ignis duo ſunt genera ( ſeu 1 & non dubito,nulla reddita rationc phi
partes porius )Hamma & pruna: pru- loſophiam evertit: codem jure,quo fi
næque proprium lit, vrere ac non lu- | dem ; ut in Deum , ſic in naturam jus
cere ; Hanimæ verò , lucere & vrere, libi ufurpans: Lunam vocat,illas, quas
quando perfecta eſt Hamma ; quando dixi Hammulas : aut fi lunam vidit e
verò imperfecta ( ut de qua agimus ) ! quorum auribus inſidentem ; vidit,
tunc tamen poflit lucere ; licet vim quando lunaticus. Et tamen hanc cen
urendi non habeat. Et nomen fatis in- fet eſſe unam firmiſsimam o certiſsimam
dicat , hunc non verum eſſe aut perfe- ! ( verba ejus lunt) demonſtrationem ,quod
& tum ignem , ſed quid igni ſimile, ficut omnes illa impreſsiones;ut vocant, fintopera
caprificus & ficus facua non vera eftfi- Dei,vel etiam damonum . Iris, & cometa
cus,led degenerás quid & ficui ſimile. ! quidem ,ſecundum illum , Dei; cætera
Confir.nant , quod narrantb ad aquas dæmonum ſunt, Gaudeant tali Do
Scantias fainmam exire : quæ invalida Core,quiamant delipere. Quod verò
le quando tranſit , nec longè in alia legimus de erraticis Aammarum glo
materiâ queat durare: & luper huncig , bis humanam edentibus vocem , & de
neum fontem , quæ illum contegit fra: reſecto cadaveris cú huinero coſtiſque
xinus, æternam virere cernitur: quod brachio dextro , in uſum luminis no
non foret , li hæc flamma vera perfe- cturni: cujus extremi digiti Māma ſul
Caque foret. Talis etiam albus ille qui phurea ac violacea tantiſper arferunt,
polt tempeſtatem nautis apparet , & dum ſtriges venenum malum totum
fuper maluin, naviumque armenta fi- dormienti infudiſſent, idý; quod con
dens , nihil adurit : Gentilibus Diofcu- ftituerant totum perfeciſſent, demum
rorum feu Caftrorum alba ſtella , no Aamma extincta tá integros illibatosý ;
bis S.Telnius dicitur. c Videte nuncin- | manliffe digitos, quam li lumini fomi
Signem marhæologi Lutheri Meteo tem nullú antè præbuiſſent,quod Ma
rologia.commentar.in c.9.Ge.fo.146. de i gas ,quoties volunt, facere Remigius de
iride diſputans , non contentus Iridem alleverat, id omne idein rectè ad dæ
cum Halone vel Corona confudiſle. monis technas retulit. Ceterum quod
ſubdit : Ego non dubito feltantes capras, i cl Claud . e canit in Aethnæ cacumine
volantes dracones; lanceas , á fimilia efnives illæſaspermanere , quia vaſtum
ſe effectus malorum fpirituum in aere fic lo- | illud incendium ſub nivibusfervare fidē,
dentium ut aut terreant , aut decipiant ho- 1 & lambit contiguas , innoxia flamma prui
mines: gentes flammasin navibus apparen - nas,hoc nó eſt fabuloſum (Tuffragantur
tes iudicarunt Cuſtorem & Pollucem effe. I enim hiſtorici , philoſophique f ) ſed
Et apparet aliquãdo lunaſuper aures equo eſt abditum naturæ fecretum , fortè ,an .
rum . Hæc omnia certum eft effe ludibri. quòd Aamma nimis violenta propula,
demonum in aere. ]Sicillc per certum eft, 1 lione ejecta,minus activitatis habet in
V circum
a Galeni 1.4.de fimplic.medicum facultat.Platonis in Timeo do ipfius Timei Lu crib Plin.de
€ 107.c vide que dixicommen.in Kercul. Eur.v.14. dd.c.3. c de raptu Proforip. ' Istrabe.sok
*** .l'lin . Seneca.
 DISQVISITIONVM MAGICARVM
oircumjacentia , quæ tam obiter artin - 1 præpofitus, homo idiota fanè,fed prudens con
git ?quod ſi verum eſt,pertinentad po dilectus Deo argutè refpondit: Vis (inquit)
Iteriorem activitatis impediendæ mo Pater , quoniam in hos fermones incidimu .
dum . A kerenim modus hujus impedi | utrum unus ex noftrisfratribus, ita fimplici :
menti fit per aeris interjecti celerem quodam modo Deo oblatus : an comes ifte
ac violentum morum , quo impedirur thus, publicètria vota profellsus, fuperiori
adio naturalis, ne fe in objectum in- ſuo obedientiam exhibeat finceriorem An
finuet. ficut folemus moto aere fimú, nuit ille ignarus, quidem ,libens.Tum Ieſui
ne noceat oculis abigere , ficut etiam ta ad hunc noftrum Marcum quam primum
diabolus effecit , ne difflueret aqua, converſus , qui ibi fortè accumbentibusmi
quam Tuſcia Veſtalis cribro portabato niſtrabat ,ait: Marie frater,biſodalesnoftri.
á Sic fammam tinctam atri dæmonis frigent : in virtutefanéta obedientiæ adfe
ſpectrum impedivit, ne Jovis Apum -
e rashuceis citd è coquina nudis manibus aro
ni fanum ablumeret ,donec divino mi- dentes prunas,utconfeftim calefiant. At ille :
raculo aquæ , benedictæ aſperſio dæt haud cunctabundus ( ut erat ad obedientia
mones abegit.b. prompeus ) nibilfore credens , quod fierinon .:
Sic ad Medcæ incantationes tauro - poffet , fi fub obedientia praceptomandare
rum flammivomorum halitum inno tur : feftinus nihil hafitans à coquind ad ?
cuum factum Poetæ canunt.Semiper e- menſam ardentes prunas quãplurimas am
nim Dei miracula diabolus conatur fi babus manibus iunctis ,abſque ullo detriment:
mulare.Scit lanctosper fidem (ut ait A to autlaſione ſuiportavit, utrique eas por-
poſt.) impetum ignis extinxiffe.Heb. 11.v. rigens ad frigus tollendum : quas iterum , is-
34.ut fecerunt tres pueri Hebræi. Dan . bente prapofito , cunctis admirantibus ad !
3.Luc fecit B.Franciſcus de Paula ,aliique locum unde detalerat deportavit. Hinc
uno contentus ero exemplo ,in quo , cú præpofitus ille Dominicus ultra modum
fide, meritum quoq; religioſae ſeu carobſtupefactus comitem ſuum intuetur, quafa
cæ obedientiæ reſplender.Scardeonius i idem effet illi ilicè præceptures. At ille co
ita fcribit : Accidit aliquando fortèforsi- gnita re nibil cunctandum ratus, quam pri
nâ, ut præpofitus quidam prædicatorum D. inum in hæc verba prorupit.Pater Reveren .
Auguft.illic apud hos ( leſuatos D. Colui de apagete, ne me iubeas tentare Deum ,ad
bini ſectatores ) ad prandium invitatus feram ,ſi voles,ignem ,prout føleo, teſtula ,non ;
accumberet : qui amotis epulis , femoriſque manibus.
arbitris, dataque loquendi venia, cæpit de At illi admirabundi ob tantam miracu
Dominico profeßionis merito-copioſe admo- lum hinctaciti inira jeftupebant: hinc teo
duni,arroganterque diſſerere: tacitè expro- pentino comites reſponſo deleitati, ſe mucud.
brās eis, quod profeſsionem trium votorum , infpicientes ſubriſerunt. Subrideat fortè
cam inter cænobitas connumerarentur,pu & aliquis leſuitaru hoſtis hæc legens,
blicè,palamquecum cateris monachis folita | At Scardeonius Ieſuita nó fiuit ,quin &
non profiterentur forma.Adid lefuitarum , Jileluitaram tenuem admodum cogni-
rionem :

a Valet. Máx.l.8 Tertul. Apolo.c.23. Minucisisin Odavio, Diang.6. 10. decim . Dei r.36 .
BLThorsores.lib.s.Hift.Ecclicap,211,
 ¡ LIBER II. QVÆST. XI.

tionem habebat , qui tum recens Pata tatio : libri ſunt corrigendi Abbatis,
vium advenerant.Ille namque nos vo . Fumi,Scardeonii ,& (miror ) id ab eis ,
cat Sacerdotes nominis Ieſu libr. 2. caſe s . qui nuperis editionibus præfuerunt,
fol.gs. Ieſuitas autem in prædicta nar non animadverſum . Veniâ plane dig
ratione d.libr. 2. claſſe 6. fol.113. vocat nus Fumus, fi ante Soc.leluinftitutam
il I
cos, qui propriè leſuati nominantur, F ſcripſit. Venia indignusBaleus hæret.
li auctorem ordinishabent B.Joannem Auglus in Lib.fcriptorum Britannia, qui
Columbanum , & ferè ad unum laici nos fingit,additis ( ut illi ſolemne ) fa
funt: nos auctorem habemus ordinis ! bellis, Theatinos eſſe, & Venetiis pri
noſtri B.Ignatium Lojolam , & in ſin mum à Paulo Caraffa , qui poftea Pau .
gulis domibus multos Sacerdotes. Illi lus IV.Inſtitutos.MinustamenMiran
ab UrbanoV.Papa,anno 1309. confir- dum.Anglo Calvin. nomen noftrum
mati fuere: nos primú à Paulo III. poft ignotum fuiſſe, ſed planè miranda ma
annum 1540. illi leſuati S. Hieronymi , lignitas & ſtupor Pariſ.advocati,Papy
nos clerici Societatis lefu fumus vocati. rii Maſſoni : qui cum in noſtra ſocie
deillis lege Paulum Mocigiam libr. de tate non paucis annis vixiſſet; ut rabula
orig.religionă.c. 33. 35.denobis vitam fori fieret , eam deſerensmaledicentiæ
P.ignatii Loiolæ à Patre Petro Riba i qualityrocinium fecit , in nomine no
3
deneyra, & P.Petro Maffeio accuratè ftro inſectando.nam in Pauli IV . Pon
delcriptam . Erravit ergo Scardeoniustificis vitæ rapſodiis, ſcribit nosin Hi .
*
in nomine,ut& cæteri ; quileſuitas cú fpania Ignatianos: Nolæ in Campania
leſuatis confundunt. Etex hocerrore iefuinosvocari, & ſic ipfe appellat : cur?
Bartholom.Fumus in Armill.aurea verb . ne noviſſe videatur , & ut apoftafiam
religio.num . 4. latis inconfideratè negat i tegat,malè noverat ,à quibus iàm malè
lelutas proprie religioſos eſſe & au tam malo exemplo defecit. Si tam pa
corem laudat Abba . in rub. de regular. rú illi noti, undè, aut qua, in intima ſe
num . 3. qui tamen duntaxat fcribit eos arcana cordis ifte cordiú & renú fcru
non propriè dici regulares : quod & tator penetravit, ut nihil vereatur af,
ipſum falſum . nam leluitæ utrumque firmare:cosfibifolos videri ſocietatein
lunt Regulares , qui regulam certam cum Jeſu contraxiſſe: & in co nimium
profitentes: clerici ſunt religiofi ,quia lapientes eſſe, quod ſe putentcælo vel
quidem tria vota etiam ſolemnia, quæ ipliquandoque imperaturos: Qui cor
Abbas requirit, emittunt; & nihilomi- ! dis eorum tam penita perſpexerat ar
nùs qui ea non emittunt , ſimplicium i cana, quo potuit pacto noméignoraſ.
emillione religioſos efle PP.Maximi, ſe;fi nec noménoverat,nó porưit ſe in
Gregorius XI . & XIII. definierunt . hæc latibula profunda cordis penetral
Verum Abbas errabat in facto : & Fu- j le.Tenco te Spiritus apoftatice.Brutio
mus imperitè Abbatis ſententiam ex rum brutus ifte mos eſt, ut quos Hagi
Gerplir, ambo autem de Ieluatis pra- tiosè deſeruerunt , quia diſciplinama
dictis loquebantur.nam Abbatis tena. non ferebant;illos infrunito ore & lin
porc de Ieſuitis nulla.dum erat cogi- gua virulenta conentur proſcindere,
V 2 ne non
 164 DISQUISITIONVM MAGICARVM
ne non meritò transfugiſſe videantur. runt a , Conclufionem noftram D.Au
Ad rem redeo à diverticulo , in quod
me Scardeonius pertraxerat.
QV ÆSTIO XI.
Que Magorum poteftas in orbes cæleftes
fidera d elementa?
Erendi ſunt Empedocles, Soſipha
Free
nes, Apollonius, Virgilius & alii
poetæ , ut quæſtione præcedente do-
cui,plus nimium Magis tribuentes:fe
rendi,quia gentiles: led quis ferat ho
minem Chriſtianum , & qui Catholi-
cusamat audire. In parabata vincto ,ſic | Detrahit alrivago è ſpeculo , nec carmine
canentem ?
Verba vel alto errantia cælo .
siſterefydera,verba patentem
Noctispoſſuntducere lunam .
quod ethnicum eſt , ſtolidum eſt , &
mere fabulofum .
Primo, nec cæli,nec liderum motum
fiftere,vel eorum ftatos curſus retroa
gere magicen pofle. hoc enim foret u
niuerfi ordinem turbare. Hinc vero
concidit tabula veterum de lunæ de-
tractione : non magis confentanea ra
tioni, quàm recentior noſtris tempo
ribus ridicula populicujuſdam opinio ,
arbitrantis lunam ab afino epotam :
quia pecus Arcadicú de Aginine bibe-
rat, in quo noctu lunæ facies, ut fit,lu. I poetarum leétio.
centis reddebatur cum biberet:eoque
recedente fubita nube luna velata vi
deri dediffet : ideò miferum Sileni ve-
etoré in carcerein conjecere , in eqnu
leum egere, & alvo refcifla, ut lunam
mando redderct , fæviſfimè exentera- | conclufionis, eſtôi lententia comunis
guſtin.confirmat. Veteris fabulæ ori
go nata ex ignoratione caufæ , cur luna
naturaliter deliquium luminis patia
tur tefte Plutarcho c, & veteri quodam
poeta cuius fragmentam , ut à Turnc
bo d accepimus, digniſſimum eſt, quod
pluribus locis legatur.
Sed tamen incurrus per pondera terrea ni
tens.
Dicam quur felloliveſcat circulus orbe,
Purpureumque iubar nivei cur tabeat oris.
Non illam , utpopuli credunt, nigrantibus
antris :
Infernas ululans mulier prædira ſub umbras
victa ,
Vel rores tygias *
Vincibilemque petit clamorem . quippe per
athram ,
Quà citimus limes diſpefcit turbida puris,
Inviolata meat: ſed vaſto corpore tellus ,
Qua medium tenet ima polum ,dum lumi
nafratris
Detinet umbriferis metis, tum fidere caffo
Palleſcit teres umbra rota :dum trăſeat axě.
Aggerei velox tumuli,fpeculoque roſanti.
Frateriis reparat per cælum libera flam
MAS .
Addit poſtea multa difertiffimè,
quibus hanc fententiam confirmar , ibi
legerepoterit, quem capit priſcorum
Secundò nequeunt integrum cle
mentum deloco fuo naturaliin alium
transferre: nec partes ; quibus integra
tur mundus,collere vel luo movere lo .
co. Ratio eft eadem , quæ præcedentis
Theo

a Narrat.Vives comment lin . lib.10.decix . Deic.4. h d. c. 4. cl.de praceps.connubial, de

19 adverſar.c.3 .
 LIBER II. QVÆS.T IX. 165

Theologorum ,atque hoc voluitFirmi- | boc fanguine litabat. Nec minus ab huius
lianus ad D. Cyprian. ( cribens . Terræ - agello grando ſe avertebat, quam ab illo , in
notustamen poſſunt efficere: nempè quo maioribus hoftijs exorata erat. Rario
inmillo quopiam vehementi ſpiritu in nem huius rei quidam quærunt. Alteri ut ho
cavernas terræ , vel vehementer agitato mines ſapientiſsimosdecet , negant poſſe fieri:
aere, qui in terræ viſceribus elt inclu llt cum grandine aliquis paciſcatur, & tem
lus. Non id poetæ tantum afferuerunt, peftatesmunuſculisredimat , quamvis mil
ventis magos imperare: fed & Philo nera Deos vincant.
ftratus, dum fcribit Apollonium apud Alteri ſuſpicari ipfos aiunt, eſſe in ipſo ſano
Brachmanas duo dolia vidiſſe : quibus guine'vim quandam potentein avertenda nito
apertis , imbres & venti erumpebant, bis ac repellenda Sed quomodo in tam exiguo
claulis ſerenitas & tranquillitas aeris ſanguine poteft effe vis tanta , ut in altum
redibar. Sopater quoque Philofophus, penetret , & illam fentiant nubes ? Qı!aned
affectus ultimo fupplicio fuit , quòd expeditiùs erat dicere, mendacium & fabula
accularetur carmine magico ventos í eft: at Cleone iudicia reddebant in illos, qui
vinxille, ne annona Byzanitum invehe s delegata erat cura providende tempefiu
retur, a De Empedocle , & Rege , cui tis , quod negligentiæ eorum vinez vapuluf
cognomen , Pileus ventoſus , iam dixi- ſentjant ſegetes procidiſſent. Et apud nos in
mus .
XII. tabulis cavetur. NE QUIS alienos
Tertiò, quod huic affine eſt , pollunt FRVCTVS EXCANT ASSIT. Redis ad .
Magi tempeſtates ſedare , pollunt exci- huc antiquitas credebat , & attrahi imbres
tare fulgura ,& tonitrua, grandines, & cantibus ;& repelli : quorum nihil polle fieri,
imbres, & fimilia Meteorologica ciere, tam palam eſt,ut huius rei cauſa nullius phi .
& in agros quos volunt immittere. Ir- í lofopbiſebola intrandaſit .quàm fortiter
fiſit hoc olim Seneca Philoſophus b ita afferit, quod ignorabat ? aerem verbe
ſcribens; illud incredibile Cleonis fuiffe ! rat , ipfe fallas comminiſcens cauſas
publice propofitos xona sopůr zxas Specu- i quas refutet : nihil horum dicturus , ſi
Litores future grandinis.Hi cum fignum de- hoc pacto cum dæmone fieri ſciviſſet.
diffent , adefe iam grandinem , quid expe Audierunt hoc & legere læpiùs recen
atas , ut homines adpenulas difcurrerent, ant tiores illi,qui negant, tàm Catholici,
ad ſtoreas :Immò proſe quiſque,alius agnum quàm hæretici,d quorum potiſſimæ ra
immolabat , alius pullum : protinus ille nu tiones funt, ab homine nec unam aquæ
besalio declinabant , cum aliquid guſtaſſene gurtulam gigni poſſe; quali verò dica
fanguinis. mus , folum hominein ſuis ifta viribas
Hot rides ? accipe quod rideasmagis , fi perficere :ſed id dæmoni afferibimus ex
Gras nec aguum ,pullumve habebat: quod fine pactis conventis operanti. Addunt nos
damno fieri poterat,manusfibi adferebat,& , j impiè dæmoniadlcribere: cum in SS.
me tu avidasautcrudelesexiftimes nubeis:di- pruinæ , grandinis , pluviæ & fimilium
girem ſuum bene acuto graphio pungebat,& origo adfcribatur Deo . Quod non ig
V 3 nora .
a Eunapiusde viris Phil.ign Suidas, bli. 4.natur.quas. Calcagn an :I onzinibisques
dryerasmedicus. Fodemannus jurista
1166 DISQVISITIONVM MAGICARVM

norabamus;ut nec illud plurima paſlim | do vult poſſe, licet alias tum tempeftas
Art
in S. S. tribui Deo , quæ tamen conſtat nulla naturaliter fuerit oritura. Scio;
humanas vires non ſuperare: ut percu Furchardus libro decimonono . Decret, titul.
tere , occidere , Tanare, a Sed nimirum de artemagica.verſ. credidiſti unquam , idé.
Deus hæc omnia facit ut caula efficiens negavit, & eenſuit magos id credentes
principalis, independens ,ut univerſa- elle ſuperſtitiofos, ſuperſtitioſi ſunt,
lis : creaturæ verò, utcauſæ efficientes, quia magi: item ficredant ſe hæcetiam
particulares , dependentes , ac minùs non permittente Deo poffe; immò & a CE
principales.Ulricus Molitor, in Dialogo hæretici tum forent, ex hoc capite. Sed
Auſtriaci,paululum deflectit ab aliorum rectè ſentiunt ,fifuppofita Dei permiſ
errore, & ingeniosè comminiſcitur,dia. fione,vipacti, ſeid per dæmonem poſſe
Herode
bolum quidem non poſſe aerem turba- facere arbitrantur. Et hæc omninò le
Cena
re,grandinare, &c . cùm vult ; nihil ca- quenda , quæ eft communis fententia
men adfert ad probandum , cur id ne Theologorum , & luriſconſultorumb
queat : ſed quod quando futuram præ- probatur Primò , ex S.S. Nam ibi Sata
videt tempeftatem , tunc ſagasimpelle- nas c facit ignem de cælo decidere &
re ad faciendnea, quæ procurandæ té- abſumere fecvos ac pecorælobi:excitat
peftati facere cófueverunt, & iis perſua- quoque.ventum vehementem , qui fi
dere rebus ſeu factis illis hanc vim ,con liosac filias convivantes ' ruina oppref
citanda procellæ ineſſe;non nego ,pofie lit : quæ diabolum metibifeciſſe patres
id aliquando contingere , fed utpluri- orthodoxi docent d .Deinde grandine ,
mun aliter fieri contendo . Ná lagæ t qua Ægyptijpuniti , expreſsè S.S. dicit
nanimiter confitentur,fe quandocum- per malos Argelos immiſſain e. Tertiò
que lubet hæc poſle perficere: & idcon- le offerunt quatuor argeli ſtantes ſuper ,
firmat experientia , quoties à iudicibus terræ angulos . ventorum flatus im
& invitæ coguntur :fequicur enim effe- pedituri , & fic damına viventibus illa
cłus , dæmon ergò id ex pacto condiéto turi maxima
turi max quos
f: quo
ima f: s eſle genios ala
ad fignú concurrens perficit. Fallitur e- i ſtores plerique Sanctorum cenluerunt ;
tia Molitor , nimis iciunè & frigidè hic 3. Denique cur ab Apoftolo toties vo
& toto livello diſputans,dū probat ,ſine 1 cantur dæmones,principes aeris huius?
Dei permiſſione hocdæmonénon pofs i potiſſimum propter magaam in aerem
fe: quis unquam Catholicorú hocnon poteſtatem . Hoc confirmat non mo
ałcruit? omnes claramus permiſſione do lex vetus XII. tabularum , quas
Dei neceffariam efTe : at contendimus eo nomine laudant Plinius & Divus
Deo permittente, & caufis naturalibus Auguſtinus h : fed & Imperaroriæ , &
non impcdientibus dæmoné id , quan- | Pontificiæ ſanctiones 1. Confirmant
& ij.
a Deut.31.V.39.1 Reg. 2.0.6.cum finil. b quos citar.Binsfeld.q.40 . in l.4.C.de malefi.
mashe.cui addo Holoze li devera és falf propyoc 19. c Iob.i.v.16.60519. d And.Cafariens.
in c.3.Apoc.verf.13, D.Thornog alii in lobi.v.19. Exo.99.Pfal.77.0.49. de quo ibi Opr.D.
August . f Apoc., 0.1.recogn. D. ED.Cle.li 4 Hie.l.7 .in EJ.D. Arg.l.s. contra lulian . c.
Swabus in Apo . h Plin.li.28. Nar. hiftor.c.2.01.30.c.6 D.Aug. l.8.decin, Do.c.19 . 1.l. mul
ris 6.C.de realefic ,c «nec mirum 16-9.5 . bulla Innoc.S.com.maleficos,
 LIBRI IIT. QVÆST. XI. 167

& j . quos citavi Patres omnes , Cle- , impotes fiunt:utmortui videantur: fed ubi in
mens, Hieronymus , Auguſtinus, An- le redierint , mel aqua & marzo mifcent,
dreas Strabus , Divus Thomas, & alij : 1 quibus permixtis nubes afpergunt. Die ſe
præterea complures , ut Orig libr. octa- | quenti nobilem aliquem , aut confpicuum og
ne cont. Celf. loan. Salisberienf.libro primo, venerandum quempiamfenem in lectum de
capite decimo , Henricus Theutoricus-,.quem ponunt, ſubiecto lento igne , atque ubi ſudare:
ſequitur Cartipratenſis libro fecundo, cap: cxperit, ſudorem vaſe excipitMagus; anferi
57. part. 29. Quartò probatur hiſtoriis no fanguiniadmifcet,atqueex radice expref
& exemplis , de ventis & tempeſtate le- Se aqua rurfum in aera iactat , nubes ut tin
data à Magis tempore Xerxis ,teftis eft gat :rogat , per ſudorem ,fanguinem , & a
Herodotus 4. De Finnis & Lapponibus quam , ut defideratam pluviam largiantur.
Lic ſcribit Olaus b: olim miercatoribus ven- Quod ficafu ca eo die quo ſunt ſuperſtitioſe
tos venales exbibebant, tres nodos Magica.pluat ,gratias agunt ſtellis,magumquemul
arte facratos,quorum primo ſolutoplacidos tis , muneribusornatum efferant. ] Tantò
ventos,ſecundovehementiores , tertio vehe nimirum Diabolus facilius ſtac pacto,
meniiſsimos fint habituri. [ Oliin Ari- quando pluvia vel grando in perniciem
fæus docuit incolas Cycladum certis aliorumdepofcitur , ut vix unquam tal
ritibus ac hoftijs Etelias æſtivo tempo lat , quam quando in commune bonú,
se clicere, & lic luavi frigore ſqualo- quod hi pofcunt Indi , quos ut pluri
rem & fterilitatem ab agris arcerec: demum ludificarur: cum tamen noir mi
pluvijs cælò devocatis per Magos , ple tius eorum Magi , quam noſtri ſortiarij
na funt veterum monnmenta d . Plu- vi pactioperentur.
viam etiam Cianitæ Indi ridiculo ritu Nemini porro videri debet mirum

fic procuranty ut in Epiſtolis Pervanis de aquascum Pauſanias fcribat, è lignis

poftrorum , anni 1590. & 1591. narra nullo adniotis igne puriffimam filam
tum , bis verbis excerplit Gaſpar Stiril- mam Hippæpis folicam barbarico car
ljus: Quando pluvia indigene ,Magus quif- mine educi Recentiora exempla nupe
piam magna vocis contentione & accelera- ri ſcriptores prodiderunt . Admiratio
zione clamat,ut omnes ad montem conſcen- nedignum eft, quod deritu noftrarum
dant:quo poftquam pervenerunt , ut quilibet i ftrigum tradit Remigius libro primo,de
conſueto more à cibis abftineat. Eft autem monolatr.cap.25.his verbis : Hoccertème
wum hoc ieiunium , ut à ſale pipere ,tibis mini teftatum ſpontanea libera: affertio-
csctis conrineant : qnod ubi facturneft , voce neplusminus ducentorum hominum ,quime
intenſa c clamore fummo ftellas invocant, duumuiro daminante incendio crimen fortia
aquamque precantur , & ad terras', caftel- legij luerunt :ftatis certiſque diebus folitos ſe

Tamque paganum ſeſe vetrant , potionem convenire gregatim ad ripam vel ſtagni vel
quendam manibres tenent, quam ubi nobilis ruli alicuius, maximequeſiquis effetquem
alicuius adoleſcentula manu porrectam ebi- ! ſolitudo praterzintinin oculis fepoſitum ha
berint: 104 afénfibus abducuntur , mentiſque ) beret : atque illic aquas ; accepta a danone
virga ,
Lib.7. b21.3.6.16. c Victori.li,19.Varia led.cool , d Panjain Arca lic .Dion.Caſsiusdolo,
56. Xiphils. in Anson
 ONVM M
168 DISQUISITI MAGICARV

virga ,tantifper diverberare ,dum vapores fur | unum lepidum , horrendum alterum .
moſque abunde excitarent , quibuſcum una In ditione Trevirenli ruſticus fuit , qui
ſublimes efferrentur.Illud deinde,quod fic ef- . cum filio la ſua octenni, caules planta
ſet excitatum , ſe in nubes denſasaccaligino- | bar in horto :filiolam fortè collaudavit,
( as induere : quod poftquam vna cum demo- quod aptè hoc munus obiret illa , ſexu
nibus ei effent involuti , agerent fellerentque ! & ætate garrula ,ſe noſſe alia facere ,ma.
qua erat libitum , ac tandem multa pre- gis ſtupenda iactat,pater, quod id foret
cipis atum grandine in terras decutérent. ] | lciſcitarur,lecede paululum , inquit , &
Hic nullam puto deceptionem aliam in quam voles horti partem ſubitum PH
intercedere, quàm quod diverberatio imbrem dabo , miratusille: age ſece
ne lua ſe putant vapores illos excitare: dam ,ait :quo recedente,ſcrobem puella'
hoc dæmon facit ;& ſtriges effert perfodit, in eam de pedibus ( ut cum He
aerem in ipſis nubibus & ne præfocen- bræis loquar pudentius)aquam fundit,
tur , præber remedia . Siper nubes fe. eamque bacillo turbidat , neſcio quid
runtur, an negandum illas, dæmone lubmurmurans. Et ecce tibiſubitò plu
differente ,ex nubibus in terram decide, viam de nubibus in condictum locum .
re pofle? fed dehoc poftea. Remigius Quis ( inquit obſtupefactus pater ) te
addır ſolitas aliquando priuſquam fic hoc docuit? mater,relpondet , huius&
undam diverberent , in eam imittere ol. aliorum fimilium peritiffima. Zelo in
lam fictilem , cui aliquid arcanum dæ. citatus agricola, poft paucos dies , invi
mon incluſerit; vel etiam lapides, ad ea ratum fe ad nuptias ſimulans , uxorem
magnitudinem , quantam voleb.int cum gnata , feſtinė nuptiali modo ex
grandinem decidere: Interdum cande ornatas in currum imponit, in vicinum
las tantiſper in ſtagnum devexas , ac lu- oppidum devehit , & iudici tradit ma
mine pronas tenere ; dum ſtagnum af leficij crimen ſupplicio expiaturas , hoc
fatim guttis illis defluentibus imbuil- mihi fide digniſſimorum virorum nar
fent ; pulverem præterea medicatum in ratio ſuggellit: ubi notandus modus
aquas (pargere.Vt plurimum uti ad di- ſcrobiculam faciendi, & quod in cam
verberanda m aquam virgis nigris à ieceris bacillo confutandi. Sic intelli
dæmone datis , & his conſtancillime a- i gendum illud Propertij , deanu , quæ
quam flagellare, & diras fimul verbo - laga', lib.4.eleg s .
rum execrationes ingeminare. Quæ Quippe & Collinas ad foffam moverit
dam etiam confeflx , dolia tranſverſa berbas
per nubes à ſortilegis dæmone auxi Stagnaſque currenti diluerentur aqua.
liance impelli, donec loco , quem ani Sequens exemplum lovinianus Pon .
mo deſtinarunt ſuperimpendeant: tùm ranus memoriæ mandavit a . Ferdinan
dirumpi illa in faxi & Hammas, & ve dus Neapolitanorum Rex Marcos oppidum,
loci impetu obvia quæque vaſtare ac arcimontis Draconis ad Maſsicorum mox
conterere.Multa retert idé exempla , d . ftium exitum fitæ ,fubiectum , Andegavenſium
cap.25 & libro codeni cap.26. addam duo, factionifavens,artta ubſidionepremebat, &
defects
aliis.belli N apolir.
 LIBRI II. QVÆST. XI. 1169
defe & u aquarium prope ad deditionem com bani,ac aliorum in Germania , & Aqui
pulerat: cùm quidam impij ſacerdotesmagi- tania ad impetranda commoda anni
gicis artibus imbres elicere aufi ſunt.Inventi tempora , contra quos in Cantabria lio
enim ex oppidanis atque obſeſsi ſunt , qui no brum de ſuperſtit. Martinus de Arles
durkis tenebris deceptis: caftrorum vigilijs, edidit; videri initium accepiſſe à ſuper
per aſperrimas rupespartim profecti ad lit- | ftitione magica , & taciti pacti iure quă
tus,trahentes ſecum'imaginem affixi ad cru- optimo ſuſpectos haberi . Nam & Vin
- cem Chrifti, maledictis illam priusac dirocentius Belluacenſis prodidit a Con
proſecuti carmine,poft in mare execrxbundiftantinopolitanos,ſuaſu cuiuſdam Ma
immiferint : cælo;mari ; terriſquetempeſta- gi, D: Virginis imagine in mare demer
la tem imprecati. Quo etiam tempore ſacerdo- la,Saracenorum claffi tempeſtatem im
Lê tes quidam mortalium omnium ſceleftiſsimi, miſiſſe. Nonneanimadvertis ( Lector)
t dum ſatisfacere prophanis milicum artibus ſanctorum effigies dæmoni admodum
studenr, ritumi nefarium ſecuri ( quo , ut di odiofas eſſe hinc licet colligas quo no
and
ftum eft,ın buiuſmodi elici imbres putantur) Itri iconomachi genio agantur. His ni
afinopro adis foribus conftituto,tanquam a hilobſtat Canon Concilij Bracarenlis
T).
IC genti animam , cecinere funeftum carmen , primi. Anathema dicens ei; qui crederet alie
poft divina Euchariftia in illius os palatum- quas immundascreaturas ( Diabolum ) &
&
que inietta conclamatum afinum funereis tonitrua & fulgura, & tempeſtates, & ficció
cantibus virum tandem , ibidem pro templi 'tates,propria auctoritate facere,cum Priſcil
foribus humavere. Hic veròvix dum profe- iliano. Vera enim ſententia Canonis eſt
doſacro, obnubeſcere aer, ac mare agitari damnare hæreticosillos, qui cenſebant
10
ventis cum cæpiſſet, dieſque medius offundi eum primum eſſe principium , & virtu
tenebris ,ac nunc cælum micaret ignibus, tem creandihas res habere diabolum,
nanc lux eriperetur, tonitru cælum terræque caſque producere poſſe, etiam non per
borreſcerent, volitærent evulla ventis arbo- mittente Deo, quæ omnia ſunt hæreti
diſeiſaque fulminibusſaxa complerent ca , & Mago Priſcilliano digna.
auras fragoribus: prorupit tanta è nimbis At quod à nobis nunc aſſeritur, id
pluvia ,imbreſque tam validi, ut non ciſterna | divinæ & humanæ fapientiæ placitis
modò colligendis aquis fatis nox effent , fed į planè contentaneum eſt , & experiencia
arentia faxa,rupeſque exuifta ſolibüs,torren- compertillimum , non de pluvia , &
tes undequaque prolapſos diffunderent. Ita ! grandine , & ventis tantum : ſed de ful
Rex , qui fole in ſitipotiundi oppidi per col mine quoque , cuius eadem ratio eſt.
locaverat,fruftraab ea babitus, ad Savonem Andreas Cæſalpinus Peripateticus , in
veteraincaftra redule.] Eo lubentiùs iſta | Demonum inveſtigatione capire undecime,
adſcripſi,ut moncaris mi(Lector )ritus, 1 ita ſcribit : Viri repertiſunt,qui non folum
qui per abuſum , & prælatorum negli- grandines, fed & fulmina concitabant, non
gentiam quafdam in regiones irreple. I tamen ladere poffe fatebantur , quofcumque
runt, trahendi crucifixi, & ſanctorum , vellent:ſed eos tantum , quos Deusdereliquiſ
imagines,urlancti Martini , fancti Vr. l ſet . ( hoceſt , fic reor, qui per mortale
X рес
a lib.13 Spec.Hif.c.147.
 to DISQUISITIONVM MAGICARVM

peccatú Dei gratia excidiſſent. ) Eorim | nomine faveret ifdigerdes: Magi, timentes
quidam hunc modum fervabat , in campis ſua religioni,quacumque Rex effet tranfitu-
Principem demonum invocabat , orabát rus , illic intolerandum fætorem excitant,
que , ut aliquem ex fuis mitteret , qui defti- calumniamque confingunt ; comites Chři- .
natum à ſe percuteret fulmine : cui pofteæin ftianos iftius eſſe artifices : ſed deprehenſive
bivio pullum nigrum immolabat & in ae penitius cognita Magi ſupplicioaffe &ti ſunt .]
Tem proijciebat : quem cum poſtea damon Ita Nicephorus libro decimoquarto ; Hiftor.
affumpfiffet , procellam acerrimam conci . Ecclef.c.18.
tabat cum fulmine,ſed raro in hominem de 6. Poflunt Magi impedire ignis a &i..
fignatum cecidiſſe.] Nimirum plus dæ vitatem ; ita ut quis innoxius per pru
moni Deus ſolet in agros , quàm in ho nas ambuler, & non comburatur nifi
mines permittere . Deus impediar , deſolet in ſunimo da-
Quartò , ut tempeſtates , fic & tenemnatis ad igyem . ) Sic enim olim Dia-
bras excitare poffunt legi apud Marcú næ Caltabalis facerdotiſlx non lædes
Venetum a. Tartaros adeò pollere da bantur ab igne(Strabo libr.s ) Sic Hir-
monum præſtigijs ;ut tenebras cum ve- prin Phalilcis per ignem illæG ambu-
lint , & ubi velint; inducant: ſemelque labant,teſtibus Strabone lib. 12. & Plio
1. à latronibus kac arte le circumventum , niô lib.7 . cap.2. Sic poffunt facere ne
vix evaliſſe. Haitonus quoque narrat bo quis aquismergatur, utquotidiè vide
prælio inclinatam Tartarorum aciemr mus fieriin Proba aqua frigidæ : poro
à vexillarioMago: qui præcantatione ſuntHuvios ad tempus fiſtere, fontes
tenebras hoſti obſcuriſlimas. offudit; venis exſiccatis durare ; ſcopulns & laxa .
reftitutam viciffe . novis fontibus terra productis diluere ;
Quintò , poſſuntaerem & aquam | aquas dirimere,& in caput repellere, ut
certisin locis corrumpere & tabificam retrofluere videantur; quod ſuis tem-
lethalemque reddere iuxta Origenem poribus accidiffe Pliniuscfatetur. De
d. 1. 8. & probatur ratione , quia pol- , nique poflunt
poflunt;; per mineralia quædam, .
ſunt ijs tetrum odorem conciliare,qua- meteorologica opera facere: qua etfi
liseltItaliæ Avernus , autludææ mare videantur prodigioſa , ſunt tainen na-
mortuum .Deaqua id facilius eſt crcdi- į ruralia :ur congregare in cavernismon.
tu : de aere probatur , quia licet aer con tian mineralia aluminoſa , & nitro
tinuò fuat, vim tamen habet imbecil . commixta fuccendere , & fic ſubitam :
lam ad cehftendum , fed levi momento excitare nubem , quæ ad mediam
frigefcit ac caleſcit . fic ením idem in aeris regionem elevata,ibi
autumno manè frigidus, meridiè cali tandem in imbrein re-
foluatur :
dus , ſerò tepidus , quitam mollis ad ca
lorem , cur durior ad odorem tetrum ?
Denique cuin Maruthus Meſopotamia
Epiſcopus legatione fungeretur apud Ifdiger
QVÆS
dem Perſarum Regem , & Epifcopo pictatis

a in beregn Afiatica.' b'in hift,Sarmatarum . chs.cap, 103 .

 LIBRI 11. VÆST . XII. 171
1
crediti , vel inſimulati magis artibus a
QVÆSTIO XII, lienos acervos in ſua horea traducere.
Superioribus annis cum Moguntiaci
Quid Magi valeant circa externa ſeu degerem. Treviris affecta fuitultimo
fortuna bona ? lupplicio laga nominis notiſſimi: quæ
in domus fuæ pariete impacto epifto
Orum cum ( int homines avidilli- | mio , lac omne vaccarú alienarú clicie
Hotely praciplieefuorquine Familie- bar , videlicet in teren dechianallas licula
monis illecebræ ,nos figillatim agemus, gebat, & celerrimèlac eò traſportabat.
& à facilioribus ad difficiliora progre 3. Facilius poſſunt quaslibet fruges,
diemur. terræque fručtus perdere, & agris ſteri
1. Nemo dubitat greges & armenta litatem inducere. Magi malo carmine
polleperimere:quod faciunt ſparſo ,af dæmonem accerſunt , ille fruges mox
fricato, vel aliter exhibito veneno: in- perdit & anni proventum , fac intelli
terdum & moru locali quando dæmon genda iſta,Ovid .
beſtiarum ſubit corpora , eaque præfo Carmine laſa Ceres fterilem vaneſcit in
cat , præcipitat , vel diſcerpit: nonnun herbam :
quam & laudatione ſola, dæmone inte Dejíciunt laſi carmine fontis aque:
• rea clanculum perniciem adferéte , Nec Ilicibus glandes , Cantataque vitibus uva
aliter admittédum , quod Gellius ſcrip Cecidit , nullo poma moventefluunt.
to prodidit a; Id etiam in ijſdem libris foripo Solent ( tefte Remigio ) acceptum à
sum offendimus, quod poftea quoque in libro dæmone minutum puluerem fpargere,
Plun ;Secundinaturalis hiſtorie 7. legi: esſe undè crucæ , bruchi,locultæ , limaces,
quafdam in terra Africa familias hominum i campe , & id genus peſtes agrorum &
pote atquelingua iff ſcinantium :qui, fi im- hortorum confeſtim enatæ , omnia de
penfius forte laudarerint pulchras arbores, | vaſtant & depopulantur fata olera,fru
Segetes latiores, infantes amæniores, egregios į aus,ipſaque interdum gramina ; inter
equos, pocudes paſtu atque cultu opimas , e dum iuriúcopiam hoc facto excitant,
moriantur repente hæc omnia , nulli alie quiilico in terram fe abdunt, & germi
Cauſe obnoxia. ] na radiceſque omnes abfumunt :inter
2. Poffunt meſles & fructus alienos dúiumentis æftrum immittunt , à quo
pellicere & aliò traducere : ut narrant | tandem iteratis aculeis crudeliter in
Servius, in Eclog. Virg. Apuleius in Apo- terficiuntur, interdum lupos illoſo quo.
log . & D.Augurt. l. 8. de civitat. Dei . nec dam in arborem gramine ex arboris ,
mirum , cuid ſolo mnotu locali perficia- ut videtur cavo educunt, co in quod
cur à dæmone. Non videtur alienum à volunt ovile ,gregemque abigunt,unde
racione ſuſpicari ; hoc fuiſſe Dardani non niſi gravi ſtrage illata revertantur :
Magiinventú,fiquidem Turnebus etiá horum omnium iudiciarias confeflio- •
b cenſuit à Dardano vocatos , Dardana nes idem Remig.exhibet,l.1.0 21.0 24 .
rios , annonæ flagellatores: eò quod ,vel 1 & cenſet cùm à dæmone non produci
X2 dc
119.No& Attic.com. bl.9.Advis.cap. 16 .
 172 : DISQUISITIONVM MAGICARVM

denovo haspeſtes , fed undique celeri-- cerer : talis etiam ille dæmon Mogunti-
ter ab eo collecta in unum locum con nus , diffamator'mirificus, de quo ly-:
gregari , quod qum facere pollit , nihil coſthenes in prodig.anni858 & dæmon
eltainbigenduin.Luposillos: quia gre- alius ſanctum quendam monachum in
gi & 'ovili certo ac definito ; & cuiiuli, Lufitaniæ Santareno exhibens,de quo 1
& quantum vult iubens , nocent & in- infr.1.6.6.2.q.3.fe&t.zaPoſlenreciā; quod
fi diantur, verifimile videtur, dæmoncs tenct Cumanus,in lucerna inquiſito.n.13.
elle ; qui fpecie lupına talem pauperiem in fine ,affumpta hominum innoxiorum
ficiunt.Locuſtas,& reliqua inſecta, & figura in convenribus ſuis comparere:
mures : quia ex putredine naſci por fi Deus id non impediret: quem id ha-
ſunt : nihil vetat , quin activa pallivis atenus permififfe mihi & illectum &
applicando ; dæmonem producere ex . inauditum adhuc in crimine Magia: in
materia diſpolita poſſe . cenfeamus , quo pactum cum dæmone intercedit::
tempore tamen ad id requiſito : quod & , ratione huius pacti & conſpiratio .
brevillimumretram ipſi ſufficiat. nis fæderatæ , poteft & folet exhibere
Recentia exempla quotidiana ſunt, figas etiam ablentes , ur rectè Petrus
& abalijs congeſta plurimaai Et legi in Loyher.l.2.deſpectr.c ...contraAlciatum
Hilpania literas Inquiſitorum, qui cum diſſervit. . Quinimò lagæ omnes faten
Pompeiopoli verſabantur, & idle con tur , eos qur criminis huius ſeu padi
ftanter comperiſfe teftabantur, & con- | ſunt expertes & ’alienizrepræſentarein :
vincit auctoritas ſummorum Pontifi - i conventibus fe non poffe , quod multis
cum , quorum hac de re bulle exſtant: docet eruditione egregia, necminori
länocentij octavi ad Inquiſitores Ale- fide quam dignitate, TrevirenfisSuffraen
maniæ ; Iulij ſecundi ad Inquiſitorem i ganeus Petr .Einsfeldius cs ſatiſque maa
Cremonenfem, & Hadriani ſexti ad nifeftum eſt pertineread divinam proo
Inquiſitores Lombardiæ ,Vide' spineum | videntiam , utin innocentes nihil tale :
gi deſtrigibico15 : 1 perfidia poffit: fi verò ad tempus breve :
4.Pöllunsignedomosablumere , ur aliquando conſimile quid Deus pera
contigit“ integro oppido Sciltochio , I miſerit : mox lanèdæmonis technas,uc
quod in :Suevia anno 1533• fuir à qua- araneorum telas diſijcit ; & innocen
dam ſaga concrematum , b ciam farram tectàmque tuetur : quod !
s . Poſſunt alienæ famæ nocere;mul- ! legintus de Beato Silvano Epiſc. Naza .
tismodis,primò,dæmoniacis præſtigijs / reno d: & de B.Kunegundi(apud Krát-
& ludificatione ſenſuum : ut Cenoma- i zium ) fic diffamara per dæmonein de
nenſisille Triſcalinus : quiinſimulavit fupro :de multitudine illa dæmonum ,
parochum geſtati ſub brachio cbarta- quinocturnú convivium celebrabant,
rum luſoriarum pro breviarro manipu & ſe hofpitij vicinos atque vicinas falſis
liiquod & ipfiparocho perſuaſit: fecit- larvis mentiebanrur: fed fraudem D ..
que,utrubore fuftúlus, volumen abij- I Germanus patefecit 'e. Faciliùs Deus .
permic
a Vairol.j.de Faſcino.cap 1. Binsfeldio og aliis. b Lycoft :1. de prodig . c de confeffo maleficia.
infinisiedm leginda D.Hieron.fi fides huic legenda conftaret. con vila s Germania -
imit LIBR I . QVÆS . XII .. 172
I I T
përmittat eos repræſentare imagines | hibebat ſuperioribus annis Scotus Pare
magoram , & eorum qui aliquando menſis, ex cuius epulis ſacuri, ut fibi
hoccrimine fueruntirretiti. Non tamé vil , convivæ , mox fame vera crucia
negandum , abſolutè pofle dæmonem | bantur:velex veriscibis: quos cum dx
innocentum exhibere formas , 6 Deus mon præbet fagis, utplurimum morti-
finat:qui cum id finit, vel fraudem ' mox cina ſunt; mali guftus & odoris terri, b ,
aperie urdixi; velpropter alia peccata ' ninnirum divina fapientia rarò permit
incorum remiffionem , vel ad maius tir ur ſuaves cibos apponat : ne gumijs

meritum & gloriam ſufferentiæ , id per- ! hæc ſit ad ineſcandum efficax illecebra;
mittit,Vidé,Bartol. Spineum quaft.d e
ſtri- fal ut plurimum deeft, fæpè panis for:
gibus c 14. apolog. 3.6. 3. Denique polo tè an ut divinis myſterijs orgia inſti
ſunt famam lædere : inſtrumentà male - ruát contraria? nám in veteri teſtamen
ficij certis locis reponendo : ubi ea in-| to panes propofitionis quotidiè co
nocentes iſti , quos volunt diffamare, ram Domino ponebanturc: & omnis ·
putentur abſcondiſſe : ut ſic illi proma victima atq ; oblatio ſaliebatur d , nunc
Teficishabeantur.Invenio id feciffe Mā etiam baptiſmo fal miſcetur , & in Eu-
mon dæmonem , obfeſſorem B. Euſto . chariſtia paſcimurvivifico Chriſti Do
chiæ virginis Patavinæ : quam Deo ma mini carne panis ſpeciebus five acci
idris gratiæ & gloriæ cauſa toto vitæ dentibus velata, an hæc odij caufa in ſa
témpore,quod illa patientiffime & fan , tein , & panemi: Non dubito , ſi Deus fie .
diflimè tranlegit ; energumenam eſſe nat , & ipfe velic , poſle & falem , & pa .
përmiſit: & cuiusdefunctæ corpuſculo nem , & benè ac opiparè conditos cibos
inſcriptú indelebili charactere inven- apponere , rarò id facit : non rarò iubet '
eum nomen leſu fuit. Lege Bernardin . | invitatos ſymbolú conferre, & quem
Scardeonium . 1.2. Antiquita. Patavina que quo veſci'volet ſecum adferre :
civita.clac... fol.tar.Itêni poſſunt famam quod lagæ nonnunquam confellæ iu
lædere peccata occulta revelando , ut dicibuse.
fólent énergumenižvel fallo infimulan 7 : Quando Deus finit ; poſſunt
do,ut tempore Ludovici II.Imperar.fe- ) captivos carceribus & vinculis eripere,
cit quidam in Germania , quod narrant motu locali tantum ad hoc opuseft , &
Sidisber, & Vincen . Belluacenf. a & a- perfractione: quod cum homines va
lius dæinon inimulans de eodem cri leant, cur non & dæmon ? Narratio ex
Mine Dorotheum ; or nurat Meta - ſtar de Lupoldo Dice Auſtriæ apud
phraft. apud Sariúm , Liniar.;:: Trithemium f dignamemoratu : Anno !
6. Poffunt exhibere convivia , vel Domini 13:3. Fridericus dux Auftria qui !
phantaſtica planè , ut arbitror fuiflc Æ contra Ludovicum Bavarum Imperator deo
gyptiorum ;dequibus apud Origenem licus erat , inter Oetingan & Moludorfum "?
Celſus, & Brachmanum apud Philo magno prelio vidt us , & Ludovico tradirus,
Stratum : & Paletis apud Suidam : & ex qui in arcem 'manitam eum affervandumi "?
X 3 mifir .
a Sigisber.in Chron.Vince,in ſpec.hift.1.1 5.6.34. b Remig i 1. 19.ex iudiciariis confef
fishib.jagarum Leu.24.d Lovit. 2, e lona deVaulx Stapuleriann.1597 . ir. Chrom . Hirſauga
 DISQUISITIONVM
mifit. Magus interim quidam Lupoldofra-
tri eius in Auſtria promiſit , fefua arte Eri- lcribit ci Abſque carina altum pererrans,
dericum incolumein eductorum unius ho- | boftilia ſapènavigia concitatu carmine pro .
refpacio , fi digna fibi merces numerare
tur. Dux liberaliterpromifit. Ergò damon
ad Fridericum ablegatus avolat in Ba
variam , formaque peregrini iffumpta ,
cuſtodiam ingreditur , inquiens : ſi ex
captivitate liberari vis , hunc equum
aſcende, & te in Auſtriam ad fratrem tuum
I upoldum incolumem perducam . Cuidux,
Quis es turad quem ille: Noli interrogare,
quisfim ,quia nihil adrem : ſed.aſcendehunc
equum ,quem tibiexhibeo. Hic, cum ducem ,
alioquin audacißimum , horror-invafiffet,
ſigno fe fanctæcrucis muniviſſet :fpiritus
cum nigro equo difparuit, ( vacuusad mit
tentem reverſuseff: à quo increpatus, quod
non adduxiſſet captivum , ordinem rei gefta
narravit .] De Apollonio fcribit Philo-
ftratus eum le cippo eripuille:& Veſta
ies Romanorum ſuis creditæ precacio-
nibusmancipia fugitiva , nondum ur-
be egrella filtered
8. Mihi dubium non eſt poſſe ma-
gicen per dæmones ( Dei permillu qui
Deus $.: baoth eit & cui placet victoriam
largitur ) præftigiis , & induſtria varia,
qua ( ur & robore ) plus.cunctismor
talibus pollét; & urbes oblidione libe
! rare ( ut exemplo Marcoſano fupra q .
II probavimus ) & expugnandas præ-
bere, & in prælis victoriæ cauſam elle. |
non deſunt exempla , nec ratio repu-
gnat , cum hominibus non rarò laus
victoriæ meritò adjudicetur . Ollerus
magica arreapud Suecos, armis clarus
evalit , adeò ut divinitatis opinionem !
Sit adeptus,auctore Saxone Gramma. I tus eo pralio interfečtorum Chriftianorum
a Plin ,lib,28.61. b Saxol.3.Dana c.libr.so. Colaus h36.19 ,Saxo 1.10 . çin Anaft.lib.
hift.Pobe
MAGICARVM
tico b,qui de Oddoue Danico pirata ( ic
W
cellis evertit ,negotiatoribus infeftus, clemens
11
agreftibus.
inito cum Normannis conflictu , ita vi
carminum hoftilem hebetavit aſpectum , ut
diſtrictos Danorum enfes emimus radios ia
cere putarent : cominus verò ne ferrum qui
dem vagina extractum viſu excipere pote
L
tant : victa quippe fulgore acies preſtigioſa
coruſcationis impatienserat.) Similia de
Biarmenfibus Olaus & de Haquino
Norvego memorar Saxo : d de Bulga
risica vincentibus Anaſtaſium Culpie
njanus e: de Tartarorum.contra Polo
nos memorabili victoria Cromerus,
his verbis : Poloni Tartaros anno Chrifti
1240. ad Legnicam commiffo prælio gravia
ter urgebani, fugientibus inftabant. E
rat in extimo Tartarorum agmine inter 4
lia figna : vexillum infigne, cuiuspictura X.
litera figuram pre ſe ferebat:in cuſpide verò
figura erat terra nigraque , Capitw humani
barbati:Id vexillum ,cum fignifer vebemen
tiùs quateret , fumum atque nebulam den
fifsimam o fædiſsimam exhalabar. Eane
bula non modo aſpectum barbarorum Polo
nis adimebat , verum etiam odore teterri
mo cos enecabat. Incantationibus id quibuf
dam Tartari effecerant: quibus juxta ario
lationibus, divinationibuſque cateris, cùm
alias , tùm in belloplurimum ucuntur, ex
bumanis stiam exris de futuris eventibus
coniectari ſoliti. Barbari, ubi Polonos trepi
dare Jenjirunt, cohortati fefe inpicem , im
preſsionem in eos faciunt , perturbatiſque
ordinibus magnam cædem ediderunt. Tan
numeris
 LIBER II. QVÆST. XII . 1752
winnerusfuit, ut fingulæ auricule à Tarta . , pugnaſſe , mhilque in conflictu po-
ris pracija novem ingentes faccos explerent. tuille : quod t : phelius in talo patrios
Scribit Dubravius, libr.3 . hiftor . Boem . illos characteres haberet: quod limul .
in pugna qua victor Siderius , omnes ac animadverſum á judicibus, adem
Lucenfes ut nec ultra progredi; nec re ptas litteras , & Epheſium , qui jam tri
trò pedem referre pollent à laga luo ginta defatigarat ;luccubuifle. Polyx
quemque loco , ne profugeret , mirò nus etiam auctor eſt a Chryſammen
ftupore injecto affixum , Chinenles veneficam arte lua. Cnopo victoriam
Neomam virginem pro fancta colunt . de Erythræis peperille:non tamen car
de hac lcribit. Gonzaluus Mendoza, mine , ſed venenatis -tauri carminibus :
lib.a. Hift.chinens c.2 eam hunc cultum furorem hoſtibus immille. Sed Fran
magicis artibus adeptam fuifle. Nam corum exercitum Rege Sigeberto ab
cum quidam dux belli , Compo no Hunnis profligatum , carmine objectis
mine, regis juſſu claffem in quandam ſpectris memorat Gregor. Turonenf .
inſulain ductaret , is nulla vianchoras libro quarto,hiſt. cap. 28. Ut plurimum
ſolvere potuit ad abnavigandum.Tan- Deus non permittit victoriam in dæ '
dem advertit navis chenilco inopinam monis poteltate : -tæpè hicetiam ſuos
Nocmá allidere . Accedit venerabudus mavultdecipere veterator . Sanè Ma
& opem confiliumq; implorat. Illa re gnentius fic vana fpe plenus , vincen
fert,our ſe ductrice Chinenſes victoria dum fe præbuit Conftantino Impera
non potituros. Una ergo proficiſcitur, tori.
& hoſtes magicis præftigiis fidentes Sic Ericus ille Rex Sueciæ , fum .
majoribus præftringit . IHioleo in ma- mus hujus cultor vanitatis ' , poſt tot
re fuſo, quali clallisincendio abfume victorias manus Oſtanis evadere ne
retur , on nia ficticiis flammisinvolue- quivit b . In eadem Suecorum hiſto
bant Noemaexſtinguebat , & liniaria legimus , Hadingum , ab Othi .
eorum ludibria diſpellebat arte effica no dæmone juſlum cum Curetibus
ciore : adeò ut cum omnia in callum , confligere prælio , profligatum : po
conari ſe viderent, victos ſe profelli, tione quidem ab eo roboratum , ſed ;
Campo dediderint , addır Mendoza , vincere non potuiffe , donec à lene
& alia nonnulla. Perminit iſtaquan- quodam exercitus inſtruendi indu
doque Deus peccatis profligatorum Itriam affequeretur , fallaciſſimosque
exigencias Sanè perantiqua hæc Ma- j dæniones cum plurimis ac varjis bel
gices bellica præftigiamenta. Nam le lorum cafibus expofuifle , nunc victo-
gitur apud Diogenianum -adagiogra- 1 rem efferendo , nunc victum omni o -"
phum Ephelis notulas qualdam & pe diſtítuendo : fic tandem ſeipſum
vocesmagicas fuifle,quibus utentes ia ſuſpendio publicè necari curaſle: vi-
omni certamine vi &toria potirentur. cúin mæroris magnitudine c. Dein
Et Smudas teftacur,Milelium quendam de inter cæteras cauſas cladis magnæ ,;
cam Ephelio in Olympis palæſtra de- quam Flandri à Francis cæfi , anno,
1302 .
168.Stratag.bloan .Magons li 17. hift.Gorr.cloan .Magnusligai
 ITIONVM VM
1170 IDISQUIS MAGICAR
1302.acceperunt,memorat Meierus li. | rituro, Vratislaum in pugna cufarum ;ma
10.Chronic . quod Flandrorum militiæ ioremque.populi partem cum eo interitu .
1 1perator Guido Juliacus , ſortilegos rampradixit:poffe tamen euadere iuvenem
a : necromanticos tibi adhibuit, & ca- i rifibipareret. Adoleſcenti imperata fa& u
codæmonas adjuravit , & conſuluit. rum reſpondenti, iuſsit; utprimum ,quiob
Eandem cauſam Ferdinandi Luſitani, | vius fieret, occideret, atque utraſque aures
Flandrix comitis per uxorem , cladi & abfciffas in pera reconderet : mox gladio in .
captivitati adſcribunt, matris ejus ſor- ter prioresequipedescruce in terra falta, &
f
tilegium , Gaguinus & alii.Hiſtorici deoſculara , fugam maturaret . Pugna in
Franci:ſed id reticet Flandri . Sed idem campo, cui Thuſco nomen eſt,commiſſa, caſo
Meierusanno 1304. de Guidone illo Vratislao:adolefcens qui noverçe paruerat,
refert iſta : fama eftdeceptum fuiſſe à quo- domum incolumis effugit: ſed uxorem ,quam
$ dam Ņicromantico:abs quo artem didiciſſer, valdè amabat , interemptam reperit, ca A
qua ille pollicebatur fore eum ,quandocum- rentem ,, auribus, pectuſque confoſſam , fic .
que vellet, in quamlibet magno periculo, in quas hofti amputaverat aures coniugis fue
vifibilem . At ea incantatio nihil ei hic pro futſfeſtupens triftifque cognovit. ] digna
fuit ad vitæ falutem .] ad veræ & æternæ merces conſultæ de victoria lagæ ; for
mortis fupplicium apprimè utilis fuit. tallis & uxor,yenefica fuit, , & fe præ .
Pergamenles etiam olim conati ſe ma- lio immiſcuit , quod ſolitæ mulieres
gicis artibus obfidione liberare , irrito Boemæ : vel genus hıc maleficii ,,per
conatu oper. m luſerunt , ut narrat imaginem lethalem in prælio,exhibi
Paulus Diaconus libr. 20. reruin Roma tam , dæmone, interea domimiſeram
narum . iiſdem vulneribus mul&tante , qua de
Tempore Leonis Iſauri Malalmas re libro quarto differendum . Sed &
Princeps Sarracenorum Pergamum Fridericas ille Şcuphius, qui ſe Frideri
nullo negotio occupavit: quamvis ci- cum Il, mentiebatur , cum ex magi
ves freti mago quodam horrendum ca pecunia bellum pararet : à Rudol
Diabolo ſacrificium immolaſſent, ſerifo Habfpurgenſi oppreſlus, captus &
cta prægnante fæminâ ; & fætu vivo crematus legitur , in Boiorum hiftor.
extracto & in cacabo elixato : & cun libr. 7 .
ctis bellatoribus manus dexteræ magi. Quarè pon minus ſapienter , quam
cam tam imp:o facrificio funeſtanti- religiosè factum ab Innocentio Pon.
bus: auctor Theophanes. Aliud quo tifice: qui vocatos ab Ethnicioè Thu
que memini ludibri hac in re exem (cia magos , & promittentes ſe Ro
plum nobile . mam Alarici oblidione liberaturos,
Vratislaus Lucenſis Dux ( verba ſunt ( urbe curavit expelli :6 judicans capi
Æneæ Silvii a ) Vratislaria condiror, bel urbem præſtare , quam magicis arti
lume control Gremozislaum Boemia Du bus eripi : ficut ſe Larinam oppidum
cem , nepotem forum ſuſceperat : ibi mulie eripuille gloriabantur. Non dillimi
reix fixiffe tradunt,qua privilegio bellum pe lis prudentia , ſed juſtici: diſtrictior
ulcio
a in Hift. Boem . b Sozom .. 9.cap.7. Semus lib. so
 LIBER II. QVÆS T. XII. 177

ultio fuit in Allobrogum Comite.Co- minis apicem ſic aſcendiſſe tradunt va.
mitatus iſte ducem Andegavenſem fi rii hiſtorici 6 nempè Martinum II.
mulcaſtrum Ovi, quod Neapoli mu Benedictum IX. Ioan . XXI . & XXII.
nicillimum , undique mari alluebatur, i Silveſtrum II. & Gregorium VII.
à Duce accerfitus conſilii gratiâ , num Sed reſpondco de Martino II. dici ma
oblatio cuiuſdam acceptanda, nec ner lis artibus ad Pontificatum perveniſ
Magus ifte erat, & gloriabatur fe hanc ſe , ſed à Pontificum oforibus : nec
ipſam arcem artibus ſuis Carolo Paci- neceſſemalas artes de magicis accipi :
fico ( qui in eam tum ſe receperat ) in mala eſtars, ambitus : mala, calum.
manusdediſle, paratum eadem techna niæ : mala, ſimonia & hujuſmodi . Sila
Andagavenfibus arcem tradere præ- vel. Il. ſummus fuit geometra , &
3 ftigiis Te ex nube denſata pontem ex de arte illa librum ſcripſit : quiM. S.
fructurum , & à continente in muro- ſcilic et habetur in bibliotheca Farne
fum arcis fummitatem perdu &turum : Gana : Philoſophiæ quoque peritiſſi
fic mctu propugnatores ad deditio mus, fæculo tam inerudito ,utphiloſo
nem priùs à le compulſos fuiſſe , cave- phi ac geometræ pro magis habe.
rent tantum milites , qui ponte tranſi rentur : à vulgi igitur errore multi
curi :ae vel manu ,velbrachiis,veltibiis, plex deillo fabula fuit, per Martinum
aut armis crucis ullam ſignum contor- Ciſtertienſem & Calfridum incaute
marent :tum enim pontem illum , cum diſperſa.
tranfeuntium interitu , fumi inftar diſ Deutroque Ioanne , & Benedicto ,
Lipandum . & Gregorio , quæ fparfa feruntur::
Comes iis intellectis, Ducem ora in ſchiſmaticorum Imperatorum ejus
ravit, uti Magus ad ipſum mitteretur,i temporis gratiam fuiſſe diſſeminata,
de rc tota cum certiorem facturus.Ve- nihil dubitandum . Benno quidem
nit miſer , & eadem Comiti narrat ille Cardinalis , hoftis dum vixit fuit
ſpondergue. Contra Comes, Numquă į juratus Gregorii, & librum ſuum re
Je commiffuruin, se tam ftrenuis militibus, ferſit tot impadentiflimis mendaciis:
veteraniſque belli ducibus exprobetur,Caro ut vel voluiſſe videatur animni cauſa
lum Pacificum ab iis.ſine vetitis artibus,in- i Pontificis peſſimi ideam exprimere ,
famiaque tanta debellari non potuiſſe , fibi ficut in Cyro Xenophon optimi Re
fpem in Deo, & virtute collocatam. Simul i gis : vel fanè, liber ab hæretico quo
magum carnifici traditum capite feriri iuf- 1 piam patrun memoria , nomine Ben
fit Accidere hæc anno 1383 .
nonis , fuerit confcriptus : fanè ipfi
Nonum fit de dignitatibus & ho- | ſcriptores qui Gregorii tempore vi
noribus , ad quos promoveri quol xerunt , apertè illi contradicunt , ut
.
dam arte Magica , multa funt quæ ſua- Onufrius & Bellarminus c docue.
deant. Primo proferuntur Pontifi re : Nec crediderim , Deum unquam
cesRomani, quos ad Apoſtolici culo y permiſſurum , ut ſedes Apoſtolica ma
Y gico
a Froilarduslib. 9.cap.7. b Vincent . Benno.Simo,nesta Platina, À Nauclerur.c Onufrixes
quinque libris nondum editis, ad Plasinam addi, Rob .Bell.in tom.3.64 de Ro.pon.c 13 .
 DISQUISITIONVM MAGICARVM

gico infeffore contaminaretur. Secun- , lus ſcribit b. nihil eorum que diaboliuspro
dò igitur alia quædam exempla pro mittit , ex je praſtare illium poffe , fed.
feruntur : ut Thcophili , qui Vice- viſu tantum inania ſui cultoribusprabere,
domini dignitatem dæmonis auxilio i id fideeo , quod facere ſolet ,
recuperavit a & Gmilia. Nec miran tur, verum : fide eo , quod poteft , falo
DE
dum poffe magicas artes , quod fæpe fum . Quod etiam à viro ĊI. c tradi.
poteſt ambitus, limonia, & fimiles.cor tum : non poffe dæmonem , Deo per
ruptelæ: id enim tùm ſuccedit , quan mittente (hoc enim ſupponitur) ullam
do Deus permittit : qui cum permit veram ac gerinanam pecuniæ mate-
tit , velmaturam fceleratorum ultio- riam producere , nec veram formam . 128
nem , vel divini cultus augmentum , dare : hoc diſtinctione fulciendum eſt,
vel aliud bonum indè rolet elicere. cum enim forma pecuniæ fit inſcri-
Ipfe quidem Diabolus ut plurimum prio numiſmatis , quæ eſt merè artifi
magosdecipit , inani dignitatis, Prin- cialis : nihil dubitandum , quin aurea.
ciparulve fpe , & pro ſceptro paluni, & argentea numiſmata, qualia volety ,
pro corona rogum urendis largitur. diabolus cudere poflit · Maceriam
De Stuphio illo narrant Annales Bo- quoque numiſinatis , ſcilicet corpus ,
jorum : de Baronede Rais Britanno , mixtum metallicum , poteft produ
Monſtreletus, libro 2. Hiſtor. cap . 248 . cere , applicando activa pallivis.per -
de Duce Aurelianenfi fusè Meierus modum naturalis & artificiofæ pro
libro decimo tertio . Prorlus verò ri ductionis, lic enim poteſt producere.
diculum eſt, quod auctor ille nug inlecta viventia , quæ metallis om.
vendulus Samyang narrat Judæum nibus ſunt perfectiora. Neque tamen .
quendam Magum arte fua effeciſſe: . hæc productio eſt vocanda creatio .
ut ultimus Rex ItalusNeapolitano re Perveram namque-creationem nequiti
gno deiectus fuerit , & nullus Italicæ Diabolus nummi materiam gignere,
nationis in æternum illic queat impe- quia vera creatio eft pecuniæ ex nihi
rare: nec eſſe remedium :nili Magus il io productia ; quæ eſt opus omnipo .
le ab alio potentiore evocarus , coga- tentiæ ſoli Deo propriæ . Undè com
tur factura recantare. ( sic mendacijſ: muniter . Theologi , contra Platoni
ille fcribit aphorif.35 .) quo nihil dici po- cos , . Simoniacos , & . Avicennam,
telt inaniùs,aut ftultius. Nec poficum à docene non potuille Deum per ange
me, niſi ut vanitas .Magorum cunctis los mundum creare, ut per cauſas efti ,
appareat. cientes inſtrumentales , quæcffectum
10. Quod de dignitatibus , idem | immediatè attingani ad morem cau .
judicium eft de veris divitiis & the ſarum phyſicarum : nam quod per
ſauris ; poſle dænionem , fi velit & caufas efficientes inſtrumentales in
Deus permittat: non ſolere, nifi rarif. ter caufarum moralium , pertingentes
ſiniè varias ob cauſas. Nam quod Pſel- j;ad effe&tum ( ficut in ultimo judicio
ad an .
a Sigiber.in Chron.b'c de coblationib.auri de virtutis .c Iudic . Dam handerio in Mara
prompt sarto.s.depecunia vituperio ..
 LIBER II. QVÆST. XII. 17 )
ad angelicæ tubæ ſonum mortui ſulci- dire ) ſed nec, nifi rarò id dæmon vult,
tabantur ) id per angelos Deus por nec Deus unquam iubet, permittit ve
ht , mihi quidem longè probabilius ap- rò non niſ rariffimè. Ipſum nolle,pa
paret. tet : quia videmus eum ſuos plerum
Quarè poflet Deus abſoluta po que ludificari, & licet paucis aliquan
tencia permittere , ut , diabolo quid- do paucas & veras largiatur pecunias,
piam agente veldicente, per creatio ut Treviris fecerat Doctori Vlaet : ta
neni aurum de novo gigneretur , fed men ut plurimum decipit inani (pe ac
Levera tunc Dei permillio ac volun . ſpecie , quod multis exemplis confir
tas foret caufa efficiens principalis : ad mat Remigius teſtis oculatus , libro prie
effectum per modum caufæ naturalis mo damonolat capite quarto. his verbis :
immediate pertingens : diabolus ve Sennel armentaria Duza I. Kal. Octob.
rò taptum foret morale creationis 1586. accepta à demone, utfibi videbatur,
huius inftrumentum . Nec arbitror , li pecunia,geſtiens domum properè rediit ,eam
rem {pectes , hæc negari pofle, ſilo - at numeraret,ſed excufo ſacco,nihil nifi te
quendi modum objicias , nolo 20 - fas & carbones reperit. Catharina Meten
Maxãr. Idem probatur , quia dæmon ſis Duzeprid .non . Novemb. 1686.fuccer.
novit omnes theſauros abſconditos, dam : Claudia Morelia Serra.3.Non . Dece.
& in mari ( tibmerſas divitias , auri at 1585.Benedictus DrigensHaracuric 18. Kal.
que argenti fodtinas, unionum & gem lan . Dominica Petronina Pangei 13. Kal.
marum lacibula : & indè poflet , ne Novemb 1586.at pleriquealii,arborum fo
mine valente aut audente reſiſtere, quæ lia , loanna à Banno Manerii. 3. Non. Iul.
velict , lumere : longè quoque va 1586.Cum nummum aureum charta invo.
frius , & occultius poreſt ex cuiuſvis i lutum in via reperiſſet , uti damon eventu
fcrinio vel lacciperio nummos fubdu . rum pradixerat, atqueeum marito cupidè
cere ,quam quiſquam mortalium :qua- oftentaret:advertit tandem , non finepudo
sè cum furunculi, & crumenælegi id i re, pro auro nacłam ſe calculum ferrugi -
fæpè faciant , proculdubio poterit & neum , quinetiam contactu primo facilè in
iple. fruſtra dißiliret. Vna Catharina Ruffa Val
Quod confirmant exempla va les ad Moſellam.ç. Kal. Auguft. 1587. ag

riorum ; quibus dicitur pecunias nofiit nummos ſe tresfemelab eo fine frau

damon luppeditaſſe. Damhauderius deaccepiffe.] Hæcille omnia ex actis ju
quidem ce pecuniæ vituperto dil diciarus le judice exceptis,cuius exem
ferens , quatuor exemplacommemo- pla libens uforpo ,qnia fide publica no
rat, qui legiillic poterunt, Stuphius'tariorum , qui judiciis interfuere ſunt
( quem dixi) magicis pecuniis exer conteftata .
citum ftipendiavit. Nihilominus ad Sic fert fama Fauſtum , & Agrippam
do, poſle quidem Diabolum fuos di- Magos ;cum iter facerent, folitos num
tare li Deus permitteret, & ille vellet : mos ad oculum finceros in diverſoriis
item ſi Deus juberet , & ipſe nollet . numerare; quos qui receperant, poſt
( invitus enim Dco cogeretur obe . I pauculos dies cornuú frultra vel ſcru
Y 2 ca vis
 180 DISQUISITIONVM MAGICARVM

ta viliflima reperiebant. Sic cuidam in- | alliciantur : ſi diabolus poſſet arbitra.

fauftæ , licet nobili, matronæ Moſella
næ; quæ ob crimen fortiarium ,paucis
ab hinc annis, apud aquas Confluentes
flammis tradita, fiſcellam dederat ple
nain ſcutatis, ut apparebat: illa repo-
fuit in arcam : verum cum uti voluit,
loco numiſmatum fimum reperit e-
quinum . Alia hujuſmodi narrantur
compluria, gaudet enim decipere, &
ad iracundiam homines irritare. Lau-
rent. Ananias ,a cur nolit, cauſam red .
dit aliam ; malos genios eſſe deditosa
tu ſuo,quos vellet ditare;quæ eft mor.
talium ferè cunctorum auri facra fa.
mes : valdè metuendum foret , ne ad
dæmonolatriam homines ferè omnes
adigeret , maximèeos qui àrecta fide
deviarunt, Impiis etiam hac ratione Calde
diabolus pecuniam ,belli nervum , fup
peditaret : quarè facilè pios opprime.
rent , niß Deus miraculo novo ſubve
niret. Meritò itaque ditandi homines
poteſtatem atque arbitrium Deus fibi
refervavit . 2

varitiæ & theſauros ac pecunias huiut. Omnia dat Dominus, nec habet indè mi.
modi affervare Antichrifto , filio per nus.
ditionis , ut ei ad ſumptum lufficiant; Dei eft terra &plenitudo eius , ipſe de
idą; dæmonem ariolo cuidam reſpon- perit manum fuam , & implet omne animal
dille, quamvis autem dæmoni, ut men benedi &tiove ,ipſe dat cuique , & non impro
daci,minimè credendum ; res tamen à perat , in finiftra eius divitia & gloria.
verò parum abhorrer. Certior tamen iple malos ditat , ut,ejusbonitaten
caufa', Deum id nec jubere unquam , agnofcant, & convertantur: vel fal
( quia non cooperatur admalum ) nec tem ,ut aliqua corum bona opera com.
nili rarò permittere, cur alioqui videa penſet: quod de Cyro & Nabucho
mus hoc hominum genere , quibus donofor conſtat. ditar & bonos , ut
tam ſplendidè divitias, dignitates,gra. rectè utantur , & in opera miſericor.
tiam principum pollicetur dæmon :ni- diæ expendant.Diabolus de fuo ,quod
hil efle viliùs,egeniùs, abjectiùs odio- der non habet: & revera maleficos Va
fiùs? Gantè divites erant ,depauperan- tiniano profequitur odio , tantum ,
tur : fi pauperes , nunquam ditantur. que blanditur ut decipiat , & ut ada :
Lucianus brefert Apollonium arte ſua terna perducat fupplicia ;, quod ut ci
theſauros folitum quærere : fed nec tiùsobtineat ,non rarò ipſemet prodit
Lucianus; nec Philoftratus teſtantur, contubernales , & judici quaſi in ma
unquam eum conſecutum quidquam , i num tradit . gaudet enim hominum ,
undè caput unctius referret. Pertinet ( quos odit , ut imaginem Dei mife
hoc etiam ad divinam providentiam , riis , calamitate , & interitu . . Hinc
& probam mundiatque Ecclefiæ mifit , ut videamus cum homines lacta
litantis gubernationem : quæ in nimis re vana inveniendorum thefaurorum
evidens,eam ob cauſam ,diſcrimen defpe : & cùm quærere contra humanas
duceretur, quot allicerentur in exitiú etiam leges , perſuaferit : tum eos
veris opulentiis , cùm innumeri fallis vel metu exanimet, velcrudeliter præ
fo.cl
a li a.denat.demon. b in Alex . cl.prima C.de the
 281
LIBER II. QVÆST. XI.
focer. Andre . Treverus a narrat ab ocu- | Quin eriarı affirnabat his fefe virginein
lato teſte acceptum , de Græculo quo- deofculatum : bis tam horribiles geftus in ea
dam Macriano , eum dum in Paro inſu- præ gaudio Sperate liberationis obfervaffe, it
la theſaurum quæreret , à terra abſorp. i libi,nevivus ab ea difcerperetur meruendum
cum , Similia quædam in Anaſtaſio re fuerie A quibufdam neporibus in ganeuon
fert Cedrenus, & alij plures alia , linum deductus , nunquani poftea adituni ad'cryp
adfcribam admiratione nó indignum : tam invenire potuit,redum ingredi.b ]Quis
Circa annum Chrifti.1920. Bafileæ quidam non deprehendit illuGonempenisil
fartor ingenio fimplex,vocebalbus, incertum le mentis non benè compos , vel magis,
qua artecryptam illam , quæ Auguſte Rau- | illa de genere Lamiarum ,dæmon olcu
tacorum patet ingreffus, & ulterius quam lum perebat , devoratura poft tertium ,
ulli alii unquam potuerant progreſſus, mi non permifit Deus, canes illi duo : alij
randa quadam fpectra referebat. Cereo con dæmones , vel veri vel fictitij theluri
fecrato accenfoin cryptam deſcendens,primo cuftodes, numiſmata quædam fortè
perferream portam ſetranfiviffe aiebat.inde vera , & Deo permittente data . Poſtan
ex una concameratione in aliam , atque etiã nos aliquot alius civis Bafileenfis e.n
in birtos pulcberrime virentes. In medio au- dem cryptam ingreſſus, ut familiæ fuæ
laur magnifice ornatam fpe&tari, e virgi- | paupertatem levaret,nihil præter cada
nem formofifsimam pubetenus , aureo diade verum humanorum ofla invenit , & ſu
#late capur cinctam , crinibus folutis , inferne bitò correptus horrore , teſtinus egref
in horridum ferpentem deſinentem , à qua fus,intemperijs actus fuit , donec tertia
manu ad fcrinium ferreum deductus fuerit, poft die miferè interiret. c Paucos antè
fcrinio duos inoloſſos nigros incubare,Úter annos quidam Prior Margullinæ cum
Tibili latratu accedentes arcere. duobus locis foſfam quandam in fpe
At virginem minabundefimilem eos com . lunca Regis Salai prope Puccolos the
peſcere. Tum clavium fafce ,quem collo alli- ſaurorum caula ingreſſus, miſerè inte
gatum geftaret, foluto , arcam recludere, & i rijt, nec amplius viſus, ut narrat Valla
omnis generis numiſmata, aurea , argentias montius libr.i.Itinerarij ſuicap 23. Andr.
crea depromere. Quorum non pauca libera- | Cæſalpinus,in fuaDemonum inveſtigatio
litate virginis ex ipſa crypta fe retuliffeofter- | ne cap 12.ſcribit, quibus hæc confirma
debat. Addebat virginem narrare ſolitam ditur,theſaurorum quidem , (inquit)indagi
ris imprecationibus,fefe,cum regio effet orta tores per magicas facultates multos nori
ftemmate, iam olim derotam , in tale mon- | mus:fed qui affecuti fuerint , sompertum non
jarum mutatam fuiſſe, neque aliam ſaluris habeo :Piſistentaver untquidam noftris tem
recuperanderationem ſufereſſe: quam ſi ab poribus iffodere, ſed rei difficultatevicti ab
illibati pudoris adoleſcente ter deoſculata opere ceffarunt. Tandem anno elapſo locum ,
fuiffet , tunc enim formam priftinam fibire in quo Neronis adificia exſtitiſſe ferunt , bo
ftirutum iri, & dotis nomine thefaurum om die autem facris virginibus dicatum ,effodere
nem, qui eo lori luteret , liberatori ceffurum . I cæperunt , ubi eratingens pini arbor : ſed à
Y 3 demo
a l.8 ,Coſmog.c.1. b Stumphin Chron . Helues. c Idem Stumphins fup.eg Rbenam . li.z.
German .
 VM
IT ION RVM
Q UIS ICA
18 82 DIS MAG

dæmonibusadeo infeſtatifunt, ut præ timore quod iſti fortilegi,magi,necromantici, ali

ab incepto deſiſtere coacti fuerint:quotempo- miles funtcateris Chrifti fidelibuspaiperio
se multæ ex virginibus locum habitantibus à I ressfordidiores, & viliores, & in hoc mundo.
damone obfeße ſunt. ] Deo permittente , calamitofam vitam com
Quid mirum , fihanc theſauri illici- muniter peragunt ,demum vero infelici mor 1
tam fcrutationem in ſuo folo fieri per te pereunt , & æterni ignis incendio crucian
miſerant, in hoc mundo pænam Deus t ir, ut in cap . firmiſlimè . extr . de hæret .
infixit , ut in alia vita parceret. Nemo & c. nec mirum . 26.9.26.9.5 . Et ea argu
(mea ſententia ) prudentiùsaut verius tia,qua damon illos decipit, eadem & fimili .
hac de re tota dilleruit Paulo Grillan- bus promiſsionibus ipfi nos decipere ftudent : ,
do , lib.de fortileg.9.3.nu.12. quamobrem ſed non capiunt,nifi aliquos:qui ſunt fimplicis
conducibile reor , eius verba vobis cognitionis, c carent intellectu , c ratione:
tranſcribere : Arte buiufmodi iactant fe vel quifunt nimium creduli & curiofi : qui
poſſe invenire the auros in locis valdė remo aviditate quadam impudenter appetunt fcire
tis ú fubterraneisabſconditos, e quando- ea,quæ nulla ratione, aut honeſta cauſa como
quemdicunt booz.in?s in talem inſaniam , ut petit fibiinveſtigare , d.cap. ncc'mirum
fove.us quam ingentes confcrant pro inve- auguria , vert.potentis. HactenusGril
niendu thefauris lain modi : & ifta videtur landus. Melindenkes Indos invenio fo
muihi, ' Puod fit wild ex turpioribus illufioni litos merces , quarum iacturam fece
bus , quiasdemon hominifaciat , quia in rei runt , conari incantationibus è pelagi
Peritate nungliam legi,vidi necaudiviquen- fundo excrahere quo eventu neſco.
gilam ex necrowianticis, magicis aut fortile Lege Caſtanoedam , libr. 1. Hiſtor. 1%
gis huiufmodialiquos unquain inveniſſetbe- dic. cap.30. permittente Deo nonnun
Santos , aut alius auruin vel argentum : fed i quam Diabolus merces eftert, ut cosin
quamplures vidi huic operi incumbentes,qui ſua ſuperſtitione roboret : non permit
mirabiliter conati funt, velle experiri: qui tente, nequit, & culpam in aliquoder
poft multos labores , & diabolicas obſervan - ¡ ratum incantantium conijcit. Notan
tjas, demum nihil viderunt nec invenerunt, dum etiam hac in re: quoſdam dicithe
niſiterram : fauros invenille magicis artibus : qui
Et ratio eſt, quia Deus non permittit, nec id conſecuti ſolerti, atque fagaci conie
vult damonem poſie thefaurizare ,quia alias iectura : ut Sarracenus ille , tempore
ſequeretur, quod iſti magici , Necromanti - Guiſcardi Normannrin Apulia , cuius
wac ceteri diabolica fidei profeffores, eſſent factum Magiæ Platina,a & Collenu
cateris Chrifti fidelibus ditiores , ac prajiun- cias; fed prudentiæ meliùs adſcribitPe
tiores : ac quamplures reperirentur, ex ipſis traccha,pro quo ſententiam fcret, quiſ
Chrifti fidelibtis , qui animo ditandi proſe- quis rem iuſta lance trutinarit.Claudat
querentur illos , nec curarent Chriſtianam hoc caput Carolus V.fortiffimus & re
ipfam proſtergare fidem : utmagno thefauro ligiofiflimus Imper. qui iure optimo
abundarent & venerarentur ab omnibus . Cornelium Agrippam , & duos alios
Quin imo videmus hodie totiim oppofitum , nobiles , aula & regnis ſuis exulare iol.
fit ; co
2.Platina in Leon.Colleum in hift,Neapolio Bonfinius in Hungarica .
 1823
L'IBRI II . QVÆST. XIII.
Lezed quiod illi theſaurorum , per artem Et omne monſtrum . tract ainagicis cantibus
magi cam , fpem obtu llle nt
. Benè tibi Squammea latebris turba deſertis adeft.
fit, & ftemmati que Carole : tu quidem | Hic fera ſerpens corpus immenfum trabit; $
beatitudine iam frueris : vivet , vincer- | Triſidamque linguam exſertat , & quarens
que poſteritas tua : quamdiu Catholi quibus
cam tuebuntur , & ab impijs curiofif- Mortifera veniat : carmine avdito ,ftupet ,.
que artibus abhorrebunt . Huc fi devo . Tumidumque nodis corpusaggeftis plicat,
loantur ; quàni virtute , tam fortuna tibi Cogit in orbes.
fant ditliiniles futuri . Manilius lib.si
Non inimica facit ferpentum membra creads
QV + S T 10 XUI , tis.
Ačcipient ſenibuſque ſuispeploque fluenti.
An magi valeant incantare animalia : Oſculaque horrendis iungent impunè vene- .
bruta nis.
Sic enim legenda hæc carmina . Senie

Deliseren bus id non poteran: bufque , rectè eſtinGemblacenfim.C.fi

'tum , fed & Chriſtiani credidere: cut enim vereres ,Vergilium& Virgilium ,
Poetas laudavi fup. 9. 9. plerofquc fic ſenus & ſinus ſcripſere.Nonne fequi
Virgilium , Ovidium .Nemelianum ,is tur apud eundem Manilium ?
nunc accedant Lucilius in Satyr. libro Et ſenibus viresfumit, fiuctunique figurat.
20 .
- Marſu colubras Viderint critici , cur ifta corrum
Dufrumpit cantu , venas cum extenderit om . pant, redeo ad inftitutum . Quæ dixi ea
de
nes. confirmat fufiùs idem poſtea, agens !
Horatius Epe d .. natis fub urla ſigno:idé cófirmat,quod
n
·legii vcft roru m hom inu m is
annu lit.
Caputg e Marfa difilire nenia ;
Ovidius de medicamine faciei. teris Peruanis , datis anno 1591. viperæ
Et medle Marſis findentur cantibus an innoxiam contre & ationem in Magorú
gstes. indicorum ludibrijs ,ad miraculú fortè
Sopire bantu tradidit Maro lib. 7a B. Pauli elevandum á dæmone excogi
Item P. silicus Italicus . tatam ,id ita nafrat in colloctav.ſuis Spi
- Serpentes diro exarmare Veneno. cillus ; Celebrant “ feſtum aliud ſuperiore
Dultus Aryss facinque gravesſopire whely. ¡ non minus fuperftitiofum. Puerum decorá .
dros. facies & qui toto caſtello formoſiſsimus ba
& Seneca , qui fufiùs deleribit Med. betur , cubiculo includunt,eiquetamdiu ieiu
26. 4 . nium imperant ,dem exiresant capilli, tum
triſte leva complicans ſacrum manu Magi præftigiatores cum ſenioribus eductú ,
Beftes vocar quaſcunque ferventis create veluti applicatione quidam , in edis amici
Ama Liby £ , quafque perpetua nive . alici!iusarctiſsinieilli iunétı deducunt ; ubi !
Tauruscoercet frigore Arctou rigens. vetula puerum quærula voce lamentatur,
e plebs, )
a Petrarcha in Exemplo de Prudentia . *
184 DISQUISITI MAGICARV
ONVM M
e plebs, que interea cogitur & convenit lem poſuiſſe vetulæ cuiufdam carmini
paulatim pueri capillos praſcindit ,oblato in bus olim exarmatos : nunc etiam afpe
ſingula capita anſere uno coão, Altera die ctu tantum terrere ,cætera innocuosel
Magus iuniores ad venandas feras mittit, / ſe. Rurſus idem confirmat Indicarum
alios ut feſtum opportunum apparent able. | Navigationum hiſtoria, hanc enim vim
gat , puellisut bonum vinum excoquant im- Nigritis A fricæ populis tribuit Aloſius
perat, Senioribus mufica ut inftruméta com Cadamuſtus a. Quodque caput eſt, pa
ponant , t ex ea hora eadem pulſare inci- tribus Chriſtianis id iacræ Scripturæ
piunt , atque ab eo tempore, qui easin res à loca videtur indicare : dum ea ut co
Mago emiſsiſunt,liberè furaripoſſunt, quid- nans, accipiunt: & quæ de Marlis vete
quid extra cuiuſvis domum repererint. Invi. res tradidere , ut verifmilia admittunt
tantpopulos,vicinos, ut varijs armis inſtru- | DD . Hier. & Baſil. D. Auguft. Arnob . .
tti ad feſtum conveniant. Puer feſti tempore quoque Theodoret Alcymus.Beda, &
coronatus,altera manu telo inſtructa, altera | Euthymius b. Necputo ijs D.Hilar, re
vipera viva dependente, pofitam in loco quo- pugnare c,nam ipſe de dæmone accipit,
dam ornatiſsimo ſedem occupat , unde facile allegoricè : de veris ſerpentibus, patres
colligitur damonis eſſe artes, cùm à vipera alij ſenſu litterali: ipſe de Marlis fabu
nor mordeatur. Corpori etiam pueri plures | lam putat eatenus, quà vulgus putabas
aliæ vipera mortua alligatæ funt. Qua ve ca , vi carminis contingere :cæteri ad
nationeapprebendue iuventus , cum coētis damittunt eò fenfu , quem Hilarius nega
aſsis anferibus , repofita funt ad unum pueri ret , & quem nos retinemus , ad incan
latus: alterum claudit bona vini quantitas. tationem ſcilicet, utad tefferam , ma
Pofteaquam militesad feftum vocati ,mili- | lum genium advolare , ipfumque fer
tari quodam ordine & delectu ingreſsiſunt, pentes vel exarmare,vel lopire , velne
Gviperam adorarunt, ad puerum accedunt, care. Docet celebre exemplum Magi
vinum illi proximum ebibunt, & præpara- Salzburgenſis,qui cum omnes ,ad unu
tas pueroque adharentes epulas fumunt: tum milliare, ferpentes in quandam foveam
ad adorandum rurfus viperam regrediun- cogere niteretur : tandem ab ingenti
tur , eundemque cibum e potum repetunt, uno & annolo ,in eum exGliente , neca .
totoſque tres dies hac ratione abfumunt,qui tus fuit. Nimirum cæteros dæmon co
bus evolutis viperanı necant. Exin fæminæ , compulerat:hunc noluitcogere ,ſed in
( que toto feſti tempore cauſa domi bære- magum concitarc maluit. Etenim li vi
bant ) egrediuntur clamantes : Victoria . In carminis cæteriin foveam adacti , ca
celebritate huiufmodi frequenter demon ap dem ſe vis in hunc quoque exeruiſſet,
paret:ad conbibendum , comeſſandum , feftof idem patet ex ridicula & inepta verbo .
que dies lete hilariterque agendos exhor. rum formula , quamagi utuntur: quam
tans. ] Sed & Per. Chieza ſeribit omnes li alij chartis non illeuillent, melius cu
Andinorum montium vaftos ferpen - rioris ingenijs conſuluiſſent.Loca fcrip .
tes omnem ferociam , vimque noxia- | curæ duo ſunt. Apud Davidem legi
mus;

a Naviga. Ind. r.28. b in P / 57. in d. P /: 57.

 LIBRI III. QVÆST. XI. 18s

mus : sicut afpidisfurda & obturantis au- | chordula quadam ſatis debili, arte tamex
resfuas: que non exaudiet vocem incantan- magica fabricata taurum ipſum ligatuni,
sium , venefici incantantis ſapienter a. quo voluitadduxit media nafte ,circiter quas
Naturali crgò inſtinctu novit vim Gibi tuor aut quinquemilliaribus : qua vifa fue
ab incantatione inferri poffe,hoc genus runtperducentos & ultra viros. ]Sed etrat
alpidis trahit Euthymius,Palemrem ,vo. Grillandus, cùm putathæcomnia ipfa
cari apud Hieron.b; Ego mittam vobis fero verborum potentia effici potuiſſe, ut il.
pentesregulos,quibus non eft incătatio.Hoc le Magus afferebat. quod.lib. 1. refuta
eſt qui nequeunt incantati, poffunt er- cum . Quod in Circenſibus ſoliti incaria
go cæteris quamquam ne quid diſfimu- tatione ſuis equis velocitatem ,adverla
lem ,ſenſus poteft elle, adeò lethales fo- riorum verò tarditatem , moramgue.
rc ſerpentes, ut nequeant corum mor adferre,docent Arnobius, lib ...Hieron .

ſus fanari: quam cxplicationem confir- invita:Hilarionis.Calliodorus, lib.3 . epi

mant LXX.dum vertunt,ferpentes mor- folish
tiferos:quibus non eft incantatio : &morde Quærat aliquis an ut animos, ſic &
bunt vos infanabiliter. Melior ergò ad colores ferarum dæmones verè queant
probandum eſtille locus Davidis: nec immutarer nihil dubitem , quia norunt

intelligamus, magos vi pactihæcpofle aquas, quibus id naturaliter perficitur.

in ſerpentes ; non dubito idem poſle in Ariſtoteles,lib.3.de Hif.anim.c.12. teſtis
cæteras belluas : unde Silus : eft his verbis : Sunt aqua multis in locis ,
Harcelo non pavidus fatas mulcere lea quas cum oves biberint, moxque inierint, ni
MAS. grosgenerant agnos :ut interra.Ayllyricide,
Etenim in cocrodilos id ſolere 'pil. agri Chalcidi Thracia facit amnis, quem ob
catores, docet Villamontius , itinerarij ſ nimiam frigiditatem Pſychrum vocant:
lib.3. cap. 12. Veriſimile tamen fateor, in Antandria duo funt fluvij , quorum alter
quod cenfuit D. Augukin. 5,ob frau- candorem , alter nigritiem pecoribus facir.
dem , qua primi parentes à ſerpente de Scamander etiam amnis flavasreddere oves
cepti. Deum frequentiùs permittere creditur , quamobrem Xanthum pro Sca
ſerpentum , quam aliarum ferarum in- | mandro vocarum ab Homero autumant.]
cantationes , & maiorem illorum eſſe i Varro quoque apud Solinum tradidit,
cum dæmonibus familiaritatem ; non in litore maris rubrieſſe fontem , quem
natura,ſed divina permiſſione quadam . I fioves biberint, mutent vellerum qua
Sanè Grilland 7.8.in fin .Et ego alias ( ait) | litatem & antè candidas , poft hauſtum
vidi Roma quendam Magum excellentiſsi- furuo nigrefcere colore. Plura memo
mum, Gracum , tempore Hadriani V E ante rant aquarum miracula, quæ ſi reapſe
quam perveniret ad urbem ipſe Pontifex: contigerunt, poffent circa animantia
quod ſolis verbis compreſſerat vires cuiufdam per aquas hæc omnia Magi.pergam ad
ferociſsimi tauri, exiſtentis in armento in lo- dere nonnulla. P. Nazo , lib. 15. Meta
so filveftri:quem fic affixum , ut it: dixerim , | morph ,
& humiliatum apprehendit per cornua ,
ol z Medio

a Plals7.v.s.ad hunc locum refpicit Alcymus li.z. 58.v.17. clib : 11:ne Genefi ad lif s.18
 288 DISQUISITIONVM MAGICARVM
- Medio tua corriger Ammon . iuſmodi inſecta, & alia qua ex putrefac's
Vnda die gelida eft, ortuque obituque calef- ctione naſcuntur ; poſſunt producere celeri
cit. ter: non creando , ſed activapafsiuis appli
Admotis Athamantis,aquis accendere lig- j cando. Hæc Divus Auguſtinus, quem
num , Ichola Theologica fequitur a . Solent
Narratur , minimos cū luna recefferit orbes. autem hæc producere magi, ex pacto,'.
Flumen habentCicones , quod potam faxea | per dæmonen actiua palivis applican
reddit
1 tem , nam ipfi magi plerumque nef
viſcera, quod tactis inducit marmorarebus. ciunt,quo iſta pacto gignantur, & 'caue'
Cratis & hinc Sybaris veftris. canterminus las ignorant , ut quando diabolus dat
oris , ſagis minutum pulviſculum , cuius in
fimilesfaciuntauroque capillos
Electro aerem iactu diverlæ ſpecies locuſtao .
Quodque magis mirum . Sunt, qui non cor rum , bruchorum ,murium , crucarum , .
pora tantum , & fimilium animalculorum variæ pe
Verum animos etiam valeant mutare.li. (tes , ftatim naſcuncur , iùber interdum
quores. primam quæ obvia plantam ex agro il
Cui non audita eftobfcæna Salmacis unda? ló , quein valtarı volupt , evellere: aut :
Aethiopeſque lacus quosfi quis faucibas bau- gramerr perdendæ arbori illidere , & a * .
fit, lias tales nænias adhibere,quæ vim nul-
Aut fuit , aut patiturmirum gravitate ſo. lam habent naturalem b ? Sic poffent
porem . Mági eriam producere quoſdam anſe.
Clitorio quicumque fitim de fonte levarit ; ** res imperfectiores, qui ſoliti gigni ex
Vina fugit,gaudetquemeris abſtemiusundis. deciduis fractibus arborum in marii
Huicfluit effecta diſpar Lynceſtiusannis : putreſcentibus , vel lanè ex lignis navi
Quem quicumqueparum -moderato gutture giorum putridorum , ut norunt cons
traxit, tingere Scoti , & Hebridum incolæ ,
Håud aliter titubat , quam fimera vina biquibus vocantur , Klakis & Bernicles c .
biſſet. Sedan perfecta (quæ vocantur )anima
De admirandis Siciliæ aquis multa lia ? probabilius mihieſt , activa paffi
Thomas Fazellus. 1.decad.libroprimo 64 vis applicando non poffe , quia hæc ex
pite quinto, quod eft de mirabilibus Si- putrefactione naſci non pode probabi
ciliæ . liùs , & non niſi ex prolifico parentum 1
QV Æ STIO , XIV: ' . ſemine , veld parente , vel à dæmone
incubo matri infuſo , prout poftea di
An poſsint aliqua mixta , maximèfenfibilia ? cetur. Poffet etiam dæmon talia iam
producere ſeu gignere arte:ſun? producta muliebriureto includere , &
It propofitio prima, Animalia imper- callidè indè educta, occulta quapiam
fecta , mufcas ; vermes, yanas ; & hu- 1 clahcularij meatus via ipſi cognita; in
locis ;

a D.Aug.l.3.dePri.in c.7. Bonav.no alij in 2 ,di.9. Alex.de Hales 2.p.948.43 : D.Thii.p. ":
5.114.ar.4. bvide Nic.Remigi,l.demonolatric.zt.16 Card.lib.7.de re vario . Lobelius in fin ..
4b.de biftberbara
 LIBRI II. QVÆST. XIV . 187

locis remotis ubi nata videantur fove , origo indubitata.Sic enim peperit oliin
re,alere , & reſpirare facere : upore in - bello Mafico Alcippe elephantum c: ſic
ter faxa , in quibusnon rarò imperfecta anno 1378. apud Helueticos alia leoné
nalci conſueverunt, muſcæ , mures, & di ſic anno poſtea 1 471. quædam Papiz
humilia. Hoc omnino crediderim con cantum ,Brixiæ canem alia: ſic i571 . mu..
tigille in canibus illis , quorum mentio lier Auguſtæ Vindelicorum , eodé par
fit à Guilhelmo Neubrigenſ his ver tu , enixa primò caput humanum mem
bis: Dum in quadam lapidicina petra ingens branis involutum ,mox ſerpentem bi
ferramentis finderetur, apparuere duo canes pedem , tertiò porcum integrume : &
capacem fui in eadem petra capacitatem reo quæ varia huiuſmodi leguntur apud
plentes abſque omniſpiraculo ( intell. per recentiores f. Illud ſuperat admiratio
ceprili ) videbanturautem eſſe ex co. canum nem reliquorum , quod Caſtanneda re
genere , quos leporarios vocant , ſed vultu tulit , in Annál: Luſitania : mulierem ob
truces, odore graves, pilorum expertes. Et quoddam crimen in infulam defertam
unus quidem eorum ut dicitur, eitò defecit. i navi deportatam : cum ibiexpoſita fuil.
Alterum verò ftupenda ,ut aiunt , edacitatis fet, eam.Simiorum , quibus frequens
Henricus Vrintonienſ. Epiſcopus diebus plu- locus, agmen circumſtetille fremebun
riwis in delicijs habuit. ] libro primo, Hi dum , ſuperventfle unum grandiorem ,
ſtor.Anglor.capite vigeſimo octavo , & cui reliqui loco ceſſerint,ab hoc mulie
fubdit, in alio lapide inventum bufo rem blandè many captam in antrum
nem catenulam auream circum collum j ingens abductam , eique ciim ipſum ,
habentem . Cenfeo huic catenulam à tùm cæteros copiam pomorum , nucú,
dæmone addicam , nam ipſe bufo ibidé radicumq; variarum appofuifle, & nu
naſci potuit , ur in carbonarijs fodinis tu , uit vefceretur, invitafle: tandem fera
Leodicenfibus filices ingentes non coactam ad ftuprum : facinushoc mul
numquam reperiri , intra quos vivi bu- tis diebus continuatum , adeo ut duos
fones conditi , ut in nativitatis fuæ cu ex fera liberos ſuſceperit , ita miſeram
nis , latebant. ( quantò mors oprabilior ! ) .vittitalle
Poffunt etiam dæmones producere per annosaliquot:doneeDeus mifertus
quædam inſolita monftra: quale illud navim eò Luſitanam detuliffet :cumque
in Braſilia, altum palmos ſeptendecim , milites in terram aquatum ex proximo
tectum corio lacertæ , mammis prætu- / ad antrum fonte exfcendiffent; abeffet
midis,brachijs leonum , oculis rigenti- i que forte fortunaſimius : fæminam ad
1
Hammcis , ſcintillantibus, Gimi- invifos Jiu niortales accutrific, & ac
li lingua ja qualia fortè monftra , quæ dentem ad pedes fupplicallc, uti ſe faci .
in Saxoniæ liluis , ſemihumana facie, more & calamitofillima fervitute irent
capra anno 1240.b. Nifi fortallisilla ſint ereptum : adſentientibuíque , & ca
ex nefario hominum ac ferarum coitu luin mirantibus illis, eam cum ipſis na
nata : quæ monftrorum plurimorum vim adfcendulc : fed ecce tibi ſimium
Z 2 ſuper
a Anar.li.4.de Nat.demon. b Tycoſten.de Prodig. c Alex ab Alc.lib. 2. d Seumph .Chro.
Hel . eLycoth.fupra. Cardan , h. 16.de variet.Lemnium lin.de octult.naf.mirac.cap.8.
188 DISQUISITIONVM MAGICARVM

fupervenientem , incondicisgeſtibus & turſibi ſimili; vel alteri bruco perfe&tæ

fremitibus conjugem non conjugem fpeciei., brutum ullum geniturum .
revocantem , ut vidit vela ventis data, Confirmat hanc ſententiam cordati
concito curſu de liberis unum matrio Hiſtorici Petri Chiezæ narratio , qua :
ftentat;minatur;ni redeat, in mare præ- tradit rupices illos Andinos ſolitos in .
cipitaturum ::nccſegniter fecit, quod I gentibus fimijs le commiſcere : & natos
minatus, tum recurrit ad avtrum ,& ea. 1 inde færus caput humanum & puden-
dem velocitate ad litus rediens , often- da habere; cætera limijs -ſimiles effe : fe-
tat alteram , minatur; & demergit:ſub- rosiuxta ac fædos,qui non loquantur,
ſequitur.& ipfe fürens, tamque diu ná- 1 ſed terribiliter ululent: & ab ipfis quo 21
vim ,natatu inſequitur,donecundæ na- que Indis , promonftris haberi. Deni
tantem vicere.Rem.tota Luſitania teſte que in provincia Aulaga mulierem In-
notiflimam , & àregemulierem Vlilli dam ex canc triamonſtra peperiffe.hæc F
ponæ addictàm ignibuss quorumdamille, 1.part.Hiſtor . Përvana.cap. 95.Præ .
precibus ;vita impetrata lethum cum terea in nonnullis exemplis citatis, ima
clauſtro perpetuò commutaſſe,Miraris ginatrix vis & corruptio ſeminis, & lu
.
Lectoren tibi SaxoGrammaticus,cum perfluorum in utero humorum copia ,
duobus Magnis,Vpfaléfibus:Epiſcopis: ſuam ſibifingula partem poſſunt vin-
narrant Gotthicos regesexVélo & Vir- dicarç.- Fieripotelt prætereà; ut mulice
gine nobilioriginem ducere : & loan- res harum aliquæ de ſtrigum numero »
nes de Barros Peguſianos. & Sianitas fuerint; & dæmon incubus caliduni ho ,
Indiæ gentes ; à cane ; qui cummuliere rum animalium femen illis infuderita :
corpus miſcuerat : a Verum his ego non cur quipoteſt humano ſic abuti , non
ſum credulus: qui certus ſum ex homió poſlit; & ferino ? Sanè in illis exemplis,
pe , & fera verum hominem naſci non de Indorum populis & Gothorum re
poffe ,quia ferinum ſemen perfectionis "gibus putarim hoc dicendum : quod !
ilius eſt expers ,quæadtam nobilis ani- , dæmon in ferarum talium effigie' foe .
iæ domiciliú requiritur; quarè fi quid minas compreſſerit“, -quod eum poſſe
ex tali mixtionenaſcatur;monſtrum id docebit ſequens quæſtio. Veriffimam
fuerit,non homo. Sequitur enim dete i narrationem his adiungo : In hoc ipſo
rioris ſeminis conditionem talis fætus: Belgio fuit nefarius quidam ; qui vaceæ :
quarè ut- lummùm hominis aliquam ! le commiſcuit: Poſt vila bosprægnans,
fpecicm præbebit: Nec enim credide. & poft aliquot menſes cderc maſcue -
rim, cenfendum "perfectum brutum lum færam ,non vitulum , ſed puerum :
eius ſpeciei, cuius alteruter parentum adfuere non unus; deque matris vaccæ
( v.g.ex Luſitananati;nec fimijsnec ho . cadentemutero adſpexerunt, levatum
mines erant ) ſed monſtrum quoddam que de terra nutrici tradiderunt , ado
mixtæ fpecici & imperfe&tæ ; ut mulus | levit puer ; baptizatus, & inſtítutus
ex equo & alino , thoes ex hyæna& lu- j Chriſtianæ vitæ præceptis , pictati ſe -
po : quarè nec arbitror , ſi commiſcea- addixit :: &; pro patre , ſerio pæni
tena
. Videre Törgwe.mandam Hörri florid ,Diali..
 LIBRIII. QVÆST. XI . 1832

tentiæ vacat operibus: homo quidem Quaft. q . I. undè fequeretur arteMigi-

perfectus, ſed quiſenttat in animo pro ca hæc omnia produci poſſe applica
penſiones vaccinas, paſcendiprata , & tione agencium ad patibilia : mihinon
herbas ruminandi. Quid de hoc fen- dum potuiin mentem producere ,ut id
tiendum? nònne hominem eſſe : planè verum effe ,velſuſpiceri Qui non igno-
crediderim :-fed ex vacca matre natüm rem , præparationem materiæ ad tor
abnuo ; quid ergo ? Diabolus peccati mas animantium , quæ perfecta nuncu
illius gnarus & impulſor , mox vaccam pantur, dependereà virtute ſeminaria,
prægnantem fecit videri: cùm voluit, & formatrice: quæ ad perfecti animalis
alicundè infantem ſurreptum attulit. & f.conformationem opus habet, non ta
vaccæ parturienti , quæ vento gravi- men primarum qualitatum mixtura &
da erat, puerum ſic ſuppoſuit : ut à temperamento ,quodà cælorun'influe
vacca fundi videretur: Hinc nata opi- xu , & folis calore recipit : fed præterea
nio : & puerperfualus ſe vaccæ filiuin, perfecti animantis cooperationem exi
matris putatæ propenfones haulit ima- git, ut cordati omnes Theologi & Phi
ginando . Nam ut verus homo , ex fe- loſophi fatentur , quos citant Conim
minis vaccini'materia ; naſcatur , & bricenſes noftri, eruditè hoc commen
organicæ illa diſpofitio perfecta huma tum refellentes. in 2. de cælo 6.3.9.6.art.
ni corporis, itt vaccæ utéro, & vaccinæ 3.6 #quos ( curiosè lector)ſuadeo cibi
animæ calore ac virtutes perficiatur: id legendos.Illud etiam conſidera , homi
philofophos omnes mecum arbitror ; nem quoad corpus ſicgigni, vel fibi in
inter afóvata ; computaturos. Illud his verbis contradicere,velhoc tantum
verò Manili, monſtrorum productio- ' dicere , ficmonftrum gigni poſle : imò
nem aftrorum influxibus & fato Stoi nec monſtrum quidem : quia inanima
co aſcribentis , fe &tæ eſt deliramen- tum , quæto enim qua illa humanicor
tum . poris maffa anima animabitur ? buma
Permifcet fepè ferarum nalat hoc eft delirium ParacelG ,hæreti
Corpora cum membris hominum : non ſemi- cum ,utalià oftendi:ferina ; ſed ferarum
nis ille : anima non poteſt humanum corpus in . -
Partuserit ; quid enim nobis communefeo | formare; quia longè aliasrequirit diſ
4
riſque poſitiones , longè diffimiliores , quàm
Quiſve' in portenti ; noxam peccarit'adul- l'anima bovis & canis,conftätcamécor
ter ? pus caninum à bovis animna informari
Aftra novant formas ; cælumque interferit non poſſe , qualeergo hoc monſtrum , :
Ora , '. aut quid futurum ?
Cæterùm : Andr. Cæſalpini Para Certum eſt monſtra naſci aliquan
doxum : fine ſemine, bruta perfecta e- do divina ultione. Docet Dockumen-
qqos, boves,clephantos,imò & homi- ! Gum Friſiorum pæna , ob corum E
nem quoad corpus;ex Solis calore, & piſcopum S. Bonifacium cum focijs
pptredine ſola naſci poſie : quod mul- cælum . Nam horum Sanctorum indigo
tit probare conatur ; libisi Peripatetit, nam mortem ( ait Kempenſis ) in filios *
2 33 filio
 DISQVISITIONVM MAGICARVM

ç filiorum Deus vindicavit : ut paßim ex eo Nobili cuidam venationisgratia feſtos

rum familiis ( quorum maiores tam nefa- dies prophananti,ex uxore natam pro
rium ſceltes perpetrarunt) in hunc diem vi- lem canino riĉu , & auribus bracco
deantur in occipite habere,groffos crinesſub- ferum (ut vocant)more flaccişac depen
albi coloris, in modun caudæ cuiuſdam bru - dulis.
ti animalis ,ut iuftè dixeris.
Sentit adhuc proles,quid commiſere QVÆSTIO Xv.
parentes.
>
Ita Cornel,Rempius Dockumélis, An ſint unquam damones incubi & ſucesa
i lib 2.de Orig. Frifior. cap. 21. Imitemur ba , d an ex tali congreffu proles nafci
Samſonem , & caudam caudæ conne 4 qucar?
Etamus, ſcribit Polyd . Virgilius, Hift.
Angelor. lib . 13. in hanc fententiam : ed XIOMA I. fit ,Solent malefici & to
que Rex Henricus
quod piriduse . oſtenderet fele
II contendere le A Micum Lansete
infenfuip B.Thomæ Cantuar. fanctum cubis :ha vero incubis: actum Venereum ex
virum ,jamic vulgò negligi cæpiſſe.contem . ercere. Perperam hoc negarunt com
ni , & odio haberi: urcim vidifitaliquan- plures hæretici;inter quos pars
do stredum :qui vicus fituesej? ad ripam Me- gatiya communior videtur; ex Catho.
ducia fluminis, quo:lflimen Roceftriam al- licis etiam nonnulli : ſed pauci admo
luit : eius loci incolæ cupidi bonum patrem dum , ex Belgis Philippus Broideus, ex
vita defpectum ignominia,eliqua ufficiendi: Italis. Cardanus Ponzinib. & Bapt . à
non iubitarint amputare caudam equi, Potta, led horum auctoritas non mag
quem ille equitaret , ſeipfos perpetuoprobro na , li cum contrarium allerentibus
...obligantes. Nam poſtea nutu Dei ita accio cam componas.
dit , ut omnes ex eo hominum genere , qui Placuit enim affirmatio axiomatis
id facinus feciſſent , nati ſunt inſtar bru- | adeò multis, uit verendum ſit ne perti
torum animalium caudati. Sed ea infa- naciæ & audaciæ ſit ab iis diſcedere:
miæ nota iampridem , cum gente illa eorum Communis namque hæc eſt ſententia
bominum qui peccarunt , deleta eft. ] Sic | Patrum , Theologorum , & Philoſo
Polydorus : cuius ultima clauſula, an phorum doctiorum , & omnium fere
in gratiam adfi &ta , an ex vero ? no læculorum atque nationum experien ,:
.-vitDeus, convitium certè in gentem cią comprobata. Utcæteros taccă, vo
..totam manavit , & durat inter homi- , luere Plato, in Cratylo, Philoſophus, &
nes protervos; qui, linguæ petulantio vetusSynagog? D. Cyprian D.Juſtinus
ris , nihil habent penli vera an falla Mart . Clemens Alexand. Tertullian . &
effutiant. Siquid talis dedecoris, per. alii, qui vetuſtioresparres, in eo quod
maneret, Guilhelmus Tookerus Re- volueruntdæmones,polle cum mulie
ginæ ſuæ , etiam huius appendicis de- ribus rem habere,optimè ſenſerunt,in
mendæ virtutein mirificam . cribuil co verò à recentioribus iure reprehen
1 ſet. Citra jocum : apud Thom .Can- duntur,quòd dehujuſmodiconcubicu
tipratenſem reperio , libr. 2. de Apibus. | Moſis etiam verba , de filiis Dei & ta
liabus
 LIBER II. QVÆST: XV . 138 :
liabus Caini receperunt . Solidior ergo trici ſic infundere , vel nacurali viat-
adhuc probatio hujus fententiæ delu. trahendum exhibere ; & muliebriſe
nfitur à D. Hieron . in c.6: ad Eph . & mini commiſcere . Hanc concluſ.te
D.Aug.quem communis ſcholaTheo nuere auctorespoſtea citandi.
logorum cum D. Iſidoro ſequitur : & Axjoma Ill. Attamen demones neque
pro eadem pugnae Pulla Innocentii 8. unt'vi ſua & ex propria fubftantia,more a - "
Pontif.contra maleficos. nimantiam ,generare.
Probantur hæc rationc & fimul Probatur , quia nec dæmones in .
cxplicátur:Dæmones(quod poftea do ter ſe ullam habent individui, vel fpe
cebo ),pollunt defunctorum corpora | ciei multiplicationem , nec dæmonies
allimere, vel de novo libi ex aere & a corpus acreum , vel ullum habent om
lits elementis ad carnis fimilitudinem I ninò ( ut contra Platonicos M.Anton .
palpabilia effingere ac formare poffunt Nacra. libro 7. de Deo, fol. 75. docuit,
illa pro libiro niovere & calefacere, fi Franciſc. qnoque Georg & Caietan .
ergò poſſunr,quem natura non habent & tenendum eit) quarè nec in proprio
ſexum artificiosèexhibere, & virisipe: fuo corpore commiſceri poflunt , ( lit
cie fæminea', fæminis ſpecie virorum optimèdocetPerer. d.lib.8ediſpenſ. 2. )
aboti, & has fubjicere & illis ſe ſubfter nec ullun lemen ; nedum prolificum ,
nere , poflunt etiam aliondè acceptum quantumvis tenue , habent ( qui fuies
verum femen adferre , & naturalem error Marci Ephelii,Joſephı: x fortal
ejus emiffionem imitari. Poflunt ergò. tis Athenagora, Tertullia , & vetuftio
illa omnia facere,quæ axioma iftud priorum illorum Patrum .)quomodo pro
mum fupponit: quodcùm pollint , & prium ( emen habere pollint, cum fe
cos facere docearexperientia , non eft men fit ſubſtantiæ corporeæ viventis
cur dubitemus.
pars, & reliduum cibioptimèconco- "
Axiom . II. Poteſt etiam ex huiüſ aiz ex meliorum ſcriptorum ſenter
modi contubira damonis incubi proles i tia ? dæmones verò funt fubftantiæ
naſci. ] Major eſt difficultas hujus incorporex ; & ideò de luo non pof
axiomacis ; quæ tamen tollitur,quän ſunt corporeum femen præſtare : ſunt
1
do benè & dilucidè rota tes explica- etiam expertes animæ , vegetantis au
tur. Sciendum ergò quod poreft, tem animæ functio eſt naturali calore
( præter ea quæ disimus ) diabolus'fe- cibum aeceptum concoquere. Ideò
men alıundè acceptuin (v.g.in ea , quæ , certiflimum eſt hoc axioma , qnod au
fomnianti viro contingit,illuſione )de cores præcedentis axiomatis adntit
ferre ,& qua cít agilitate & naturalium tunt:'& hanc dantaxat concluſionem
retum peritia , calorem prolificnm in afferere voluetunt ; non veròs præce
ſemine quantumvis ille lubtilis & ae. dentem ſecúdam negarant ſcriptores
reiis fit ac facilè dillipabilis, conſervas ! quidam magni nominis , ut D : Chry
Ie;& illud denique quo momento inu. foftom . & alii; quorum ſententiam re
lier ad concipiendum optimè difpofituli & explicuiolim ,comment in senese
Tabqnode non læet, tum illudma Here.Furent. y.447 .
Quz
2192 DISQVISITIONVM MAGICARUM

Quæ adverſarii objiciunt exempla, 1. Japones talem eſſe volunt: acc deſunt
illutarum aliquando muliercularum ; qui Lutherum in hanc claffem retule.
ca nos non refellimus, nec rejicimus, rint. Et antè ſexennium , in primario
præfertim couteltata illamira apud la Brabantiæ oppido , punita fuit mulier,
querium & Martinium Arelatenf. ſed quod ex dæmone peperillet: & noftris
contendimu s ineptè illos hinc inferre; temporib :us id contigiſſe , etiam Lud.
aliquando deluduntur: nunquam ergò Molina, :ex noftræ Societatis Theolo
id verè contingit , ex particuları affir- gis, prodidit, .& .complures alii gen
mativa inferunt univerſalem etiam af- tium
diverlarum Scriptores allatis.cx
firmativam , in materia non neceſſaria, emplis.confirmarunt. IL
quodineptum eſt . Videte nunc quam levia fint argu
Ducimus ergo : Ex concubitu incubo menta , quibus hanc alii ſententiam
cùm ex muliere aliquando prolem nafci pof- impugnant,maximè Nic . Remi.quo
fe: & cùm prolis verum parrem non fore da rum primum arg eft. Damon & homo
monem , fedillum hominem ,cuius ſemineda ſpecie differunt.ergò ex hac copula le
mon abufus fuerit.Negarunt hoc Plutar- qui nequit proles. Refp.conſequenciam -
chus, in Numa , Paracelſus hæreticus,' effe nullam , cùm quia ex equo & alina,
Vlric . Molitor dePythonicis mulier.cap. ; & aliis ſpecie diſcrepantibus animali
ult.& Nicol.Remig .lib.1.damonolat.c. | bus muli,thoes, leopardi , pantheræ &
6. led argumentis fulti leviculis : non ali.: hybrides gignuntur: tum quia gr
negat,dubitat,duntaxat Bened , Perer. neratio hic non tribuitur dæmoni, led
noſter , lib.8 in Geneſ.difp.3. Sed hoc olin homini , cujus eſt ſemen , ut rectè D.
affirmarunt Ægyptii tefte Plutarcho, Thom . quodliber.6.a.Soad 6. & ided
& affirmant communiter Scholaftici, hic ex.homiye,hoc ex . viro & fæmina,
qui omnes etiam optimi Philoſophi naſcitur homo.
fuere. Probatur manifefta rationc.ex 2. Argum . Dæmon eſt.expers vitæ , & .
iis, quæ dicta fuere pro explicatione 2. origo mortis, ergo nequicelle auctor
Axiom . Accedunt plurina exempla ab & origo actus vitalis. Reſp. Vim hanc
il'is & aliis parrata : quæ li vera funt, vitalem non ineſſe dæmoni , ſed ipli
haud dubiè juxta has concluſiones ex- | ſemini : Sicut vis calefaciendi non in
plicanda funt. Vetuſtas obtrudit ſuos eft ſcypho propinanti , feu tubo furt
ſemidcos,Hercules,Sarpedones,Æne- denti , ſed ipſi vino . vide D. Thom.
as,Servios Tullos ; Anglia,Merlinum : ſup.ads.. & Sprengerum 1.p. Mallei q.
Pannonia , Hunuosex Arlynis ftrigi-4.ad 2.
busGothicis & Faunis natos .. Chieza 3. Argum . Semen, quoddæmon in
cap.27.p.2.hiſt.Peruſ. ſcribit in Hifpa-, fundit, lagæ fatentur elle frigidum &
niola ſolitum Crocoton dæmonem nullam adferrevoluptatem , ſed hor
miſceri mulieribus , & ex co natos bi- rorem potiùs : quarc nec poterit indè
cornes naſci . Clivenlum quoque du- l generatio conlequi.argumentum hoc
cum ſtemma huc retulit Helinandus fuit Marci Ephefii , apud Pfellum .
, 11.4.apud Belluacenſem . Xacam ſuum .Confirmat Remigius confeflione fa
garum ,
 LIBRI II. QVÆST. XV. 193

garum ,quæ fallæ ſunt, omnem ſenſum | Quæritur autem , non tàm quid fieri
voluptatis è tali copula abeffe, imò & foleat , quàm quid fieripoflit. Vndè
ſummum ſe dolorem percipere . Refp. | ad confirmationem quoque argumen
cogit argumenti futilicas , quàm vel. ti , patet ſolutio : voluptatis ſenſum
lem me plura in re inapi & ſpurca re quando abeſt, abeſſe: vel quia Deus id
fellenda, ipſumere verba. Certum er- prohibet providè,vel quia dæmon vult
gò videtur dæmonem , quando vule , cum non adeſſe: ut ſic majorſit peccati
lub certi alicujus viri fpecie delude- fæditasatquemalitia ,adeſſe autem po
re , & non vult leire ſe elle dæmonem, teſt hic ſenſus: fi Deus non prohibeat,
tunc quam poteft aprillimè imitari , & dæmon velit , cum à ſuccuba per
quæcunque in veri viri & mulieris co- cipi : profectò quæ ad delectatio
pula requiruntur : quarè neceſſariò nem in hac fpurcitia neceſſaria , hæc
tunc curat, ut ſi quidem vult genera omnia dæmonem incubum adhibuil
tionem fequi, ( quod rariſlimè acci ſe non rarò , conftat exemplis illis,
dit nec enim ipfe ſua unquam cauſa quæ narrant plurima ; Sprengerus,
generationem intendit, qui libi fimi- Binsteldius , & Ananias , & potilli
le ncquitgignere: ſed aliquando dum- mum uno Sardicenſis lagæ , & Virginis
taxat, in gratiam ſuccubæ id optancis, Hiſpanæ nobilis deceptæ ,, quæ inve
conatur generationem ex alio femi- nias apud Torquemadam Dialog. 3. &
ne ) adhibeat neceſſaria ad genera . Grilland.quaft.7.numer 8. & 9.idem ex
tionem : quarè & prolificum ſemen plurium confeflione afferit alfonſ.à
quærit, & inventum conſervat, & tan Caſtro libr. 1. de iufta baret. punit . capio
taceleritate perfert: ut vitalis fpirituste 16 .
non evaporetur , & quando ac quale 4. Denique addunt : haud effe cre
oportet infundit : Quando verò non dendum : Dominum Deum concur
intendit generationem : tunc intun rere ad huiuſmodi actum aut ani
dit aliquid feminis inſtar , calidum ta mam tali corpori ex hujuſinodi coitų
men , ne fraus deprehendatur : fic - nato infundere
infundere , & inchoato dæmo .
que etiam corpus aflumprum tempe- nis operi coronidem addere.Refp. dæ
fat, ne contactu timor , horror, aut monem quo ad naturæ operationem ,
aſpernatio adferatur. Sed quando cum hic dumtaxat efle inſtrumentum , &
illis rem habet , quæ dæmonem elle nó | applicare folummodo agens principa
ignorant : ut plurimum ſemen ficticiú į le : quod eſt verum lemen huma
& trigidum exhibet, ex quo concedi pum . Deum itaque concurrere ad ul
mus prolem naſci non polle. timam dilolitionem organici corpo
Deindè conſtat , fæpè cuniinterro- ris , ab humano femine nati: acciden
gare ſuccubas num velint impre- rarium verò quid eſſe , & morale dum .
gnari? quæ ſi allentiantur , allumit taxar , peccarum fagæ atque dæmo
verum ſemen alandè actu carnali de- nis malitiam , juvat Deus , ut auctor
alum , ut dixi, & docet Sprengerus a naturæ naturam , peccato vero , cuius
Аа au fter
ap.z.mallei q.1.c.a.
294 DISQVISITIONVM MAGICARUM

auctornon eſt , non adminiculatur. Si in fætu alendo , & alia penè innamera
quid huiuſmodi valerent argumenta. naturæ arcana : quæ oninia utruin tam
fequeretur, nequeex fornicatione, ne multa , tamdiu dæmon in affumipto
que ex adulterio , neque ex incæſtu, corpore queat præftare, plurimùm du
proles gignipoſſe. Reſpondent diver- bito , & potius arbitror non poffe : fi
Iam eſle rationem : quoniam in his ordo ! pollit , etiam fuccuba poterit conci
naturæ fervatur , non verò in illo dæ pere. Interea dum quis convincathæc
monis Hymenzo.Hæc refponfio frivo. illum omnia pofle , cenſeo , quos le
la eſt. nam etiam in cafu noftro naturæ gimus matre ſuccuba dæmone natos
ordo.quo ad phyſica generationis præ- vel ſuppoſititios fuiſſe alterius fæminæ
cipua principia , ſervatur. natura enim veros partus, vel ab alio dæmone pro
dumtaxat poſtulat , ut ex viri prolifico Tem ementitam , ut non rarò contin
femine , aptè mixto ſemini muliebri , git ,, ad priorem ſuppoſitivi partus
fraudem lubens retulerim cum lo.
prolesnaſcatur.Vlt.Molitor argumen
tatur,ſecundum Conciliatorem princi. Reynardo [ libro de peregrinat, generis
pium gignendieſt cor : ergo dæmonil. hum . ſerm . de impugnar. hom . per dia
lo ſemine non poteft ad generationem boli ] quod dePictavorum Comicum
uti . quia decît virtus cordialis calo ex Meluſina origine referunt fabulo
rem ,ut oportet, temperans . Reſp. fivè à fæ Francorum Hiſtoriæ , item de Ane
corde ſivè à cerebro vis gignendi oria- degavenſis familia ſtemmate Polyd.
tur , ſpiritus genitalis ipſi ſeminieſt im- Virgil. a & alterias cuiuſdam , ex Gal.
plantatus in ipfa feminis ab humano frido narrat Vincent. Bell. b & quod
corpore deciſione dæmon verò hunc exore ducum Bavariæ & Saxoniæ ac
fpiritum cum calore ſuo tantum con ceprum narrat Sabinus c : nec admo-
fervar. dum dillimile , quod de nobili Bavaro
Quid igitur, dicataliquis , etiamne narrant alij , ci , cum defunctam uxo-
ex viro incubo, & dæmone fuccuba li rem ferret impatientiùs: quadam no

beri naſci poterunt : hoc ne Ægyptij | Cte fæminan redijſſe , ſequc reſuſcita
olim concedebant , nec ego credide tam dixifle , & marito convixifle , &
riin fieri poffe. Longè enim plura hic ex eq liberos ſuſcepiſſe : quodque fua
requiruntur , & ad prolis generatio- rurum prædixerat , tandem , convicijs
nem partumque longè plura matres & blaſphemijs non ſe abſtinente ma
quam patres ſuppeditant, in concepi rito , fubitò muliebri veſte penes il
tione par fortè utriuſque conatus:poſt, lum derelicta , evanuiſſe. Demon lic
omnia folius ſunt matris , requi- | Nobili huic impoluit, & aliunde ſub
ritur tractus temporis , ut femen in tractos furto liberos libi ſuppoſuit. Ad
corpus organicum commuterur , & | poſterius genus fraudis refero parou
abſolutiſtima illa humani corporis ar los: quos non ex incubis , ſed per frau
chitectura perficiarur.requiritoreriam dem , quaſi ex fuccubis dæmonibus
continua vegetantis animæ operatio natos vulgò Cambiones vocant : & fe
runt
al.13.bift.Angl. b Hift.3.2 :16. Nesin Meramo. Ovida!
 LIBER II. QVÆST. XV.
runt adeò cſſe lacte inlacurabiles , ar, | quæ virtuti divinæ reſervatur: id, fine
ctiam quatuor nutricum cumis ex- lpeciali miraculo fieri non poteſt.
hauſtis , macilenti perleverent. pon - 1 Propterea , cum Calviniſtæ negant
!
derofillimi, tamen , & tandem poſt ali- | koc ſeptum virginitatis in partu Chri
quot annos evaneſcant. Itali, à conti . Vi Domini clauſum manfiffe : præci
nuo vagital , Vagiones appellant : Ger . puain certèmiraculi & veræ virginita 1
mani,ut indicent ſuppolitivoseſſe, no . tis prærogativam tollunt. Exemplum
minant, Wediſebalg vel Wedi feltindi quoque de Bambergenli puella, quod
de his vide Spreng. 2. p. mallei q. 2. capite recitat a Oiderius , caute legendum
ſeptimo Guilh. Pariſ.p. ult. deuniverſe ,ca- eſt,& de mentis tantum virginitate ac
pite vigefimo tertio. Anan . libro quarto de cipiendum; carnis enim integritatem
nar.dem.Motiorem de Pythonic mulier.ca . aniſerat per eandem copulam , qua
pite fexra. conceperat. Nec à viro mulier cognof.
Talem arbitror firille puerum ,quem ci poteſt, ſine virginitatis jactura , nec
per Galliciam & aſturias Hiſpaniæ an . imprægnari , niſi cognoſcatur. Scio
te annosis.Mendicus quidam ,fumma quid multi fcriptores narrent de va
cum defatigatione humeris bajulabat: riis, quæ conceperint dumtaxat ex ſe
cum ex noftris eum quidam in itinere , mine , quod in balneo,in quo illæ lotæ ,
repertum prope flumen, ut tranfiada- priùs fuerat effufum ,fed non credo , &
ret, miſericordia motus,retro le in ju- video id etiam negari ab Andr . Lau
mentum ſuſtuliflet , vix valida beſtia rentio libro octavo . hiftor. anatom.
potuit eum in alteram ripam expone q.11 . quia neque virtus attractiva ma
re. Paulò poft mendicus comprehen- tricis , tam à ſe longè queat vim exſe
fus,fatetur eum puerum , non puerum , rere , neque aqua folertiam habet,
ſed diabolum ,fuille , qui ſibi promilil quam dæmon ſpirituum evaporatio
ſet, omnes ſe ad eleemofynas ciconfe- nem prohibendi, & femen illud, lifa
rendas pellecturum , quamdiu fic cir- i cundum fuifler , fundum aquæ pe
1 cumferretur habitu pueri morboli, & tiffet , non ſupernatafler. Sic He
falcuis involuti . bræi fingunt Benſyram ex filia Jere
His conſentaneum eſt, poſſe damones i miæ Prophetæ natum . Sed mentiun
efficere , ut virgo mente & corpore perma tur. Ieremias enim virgo manſit. Si .
nens,non tamen fine virili ſemine concipiat. mile refert Averroes & de alia Alex,
probatur, quia poteft virgini dormi- | Magnus de format. hoininis capite pri
coti & ignaræ aliunde fumptum ve mo. Minusincredibile eſt, quod ſcrie
rum & fecundum ſemen , fine con bit D.Thomasb , poſſe fortaſſis mu
grefTu carnali , hymene aliilve clauſtris | lierem , abſque miraculo & ſalva vir
virginitatis incorruptis ,infundere. Utginitate omnimoda , concipere : ficut
autem in partu virginitas conſervetur, ! ( ait ) diciru accidiſſe cuidam puelle iam
hoc dæmon nequit, cum enim ab hoc | pubeſcenti , quam propter pudoris cuſto
vera corporum penetratio requiratur: diam in lecto fuo pater habebat : qui cum in
Аа 2 ſomas
1 Formic.c.so.hs. b Thom.quod 6.art.18,
 393 DISQUISITIONVM MAGICARVM
fomno pollueretur , ſemen eius ad matri-
cem filie deſcendit , indepuella concepit,
hoc ſequitur, & à dæmoneidem præ-
ſtari pofle , contendit Abulenlis com .
in c.19. Gen.
Item quæriſcio , an dæmones cum
fagis nonnunquam exerceant præpo-
ſteram libidinem ? fciendum hoc la-
mum , cratiffimum , calidiffimum ,
ſpiritibus affluens, & ſeri expers : Id ve
rò eis facilè effe conquirere , deligen.
do homines calidos, robuſtos , & abun
4
dantes multo femine, quibus ſuccum . TO
bant: deindè & mulieres fimilis con
ditionis , quibus incumbant: & utrif
que & viris , inquam , & fæminis, vo. 1

trunculatoribus. Quidam , ut poſt . luptatem maiorem folito afferendo , tan .

comp. Theolog. & Antonin , 1.p.ſum . tò enim abundantius ſemen, emittitur ,
titul. de luxur. Ponzinibius, de Lamiis quantò ( ait ) cum maiori voluptate excer
numer. 64. & Benedic. qui hos non ci nitur : poterant verò illi voluptatem auge
cat libro fecundo , peccat. fum.6.8. hoc re, & titillandoplurimum , & imaginario
omninò negant : neque id comper- niplurima ad rem facientia repräſentan .
tum confeßione Sagarum Hiſpaniæ , do. plurima enim pars venereorum mo
Germaniæ , Galliæ :fed de lamiis Ita- tuum ab imaginationefluit. Quòfit, ut re
liæ id quafi notiflimum affirmat Sil.l.gioſi viri , & Deo adeò dediti, utimagi
veſter Prieras de sirigomag. & Ananias nationem etiam compefcant , eiuſmodi mo
abr, 4. denat.dæmon. fol. 148. & etiam, tus non perſentiſcant, Robuſti ergò & gran
ab illis affirmari fatetur Ponzinibius des, ut naſcerentur , ita poterunt demones
fupra. Nimirum nihil adeò lordidum procurare.
eſt,quod non Xaxbpyàs iſte ſubeat, ut Hæc ille doctus límul phyſicus &
hominum animas certiore exitio in Philofophus , deco quod fieripotuit
volvat, ideò offert cuique, quo illum præclarè, ſed erroneè , quarenus Gi
capi poſle ſperat. Nec ullum ſcelus eſt, gantes illos SS. putar ex dæmonibus
quod fæx'iſta hominum averſetur. incubis & fuccubis ita procreatos ,
Poflunt itaque Iudices etiam de hoc i quod jam à Theologis, improbatum
docui. Nos indè ſumarnus tantum ,
inquirere. Nec ratio ulla eſt, quæ con
trarium convincat . Porrò leiar con- non repugnare hoc dænionis poten
feflarius , tunc videri elle duplex cri tiæ & induſtriæ . Nam Gigantes fuiſſe ,
men mortale ,unum contra genus, al- impude ntis prorerviæ fit negare, cum
terum extra vas rarurale: & ideò gra- | in S.S.teſterur Genef capt6. & omnium
vius peccatum , quàm fi cum dæmone Gentium Annales Gmilia multa pro .
more humano , ac natural commiſce ferant. Diodor.l's & 9. Plurarch. in ser
rentur . torio Philoſtratus, in Heroic. Plin. Solinus
Vltima in hac quæſtione dubira- Marian.Scotus & alii, memini menon .
tio nafcitur , Vtrum vimagica fieriqueat, nulla notaſle adverſariis in Senecæ Tra
ur gigantes nafcantur, vel pigmai: Quoad ! gædias: & miror Goropio Becano pla .
Gignantes Fra. Valeſius d. c . 8. affir- cuiſſe ,cam ardenter in ea, quæ de Anr
mat id fieri poffe, li dæmones ſeligant verpienfi noftro Gigante narrantur
femen non qualecumque , fed pluri- I declamare. Dentis cius magnicudinem
tere
 297
LIBRI II. QVÆST. XVI.
ferre non potuit. quid illa tamen, ad remanlile ; quod etiam in denre illo
maiores inolares Siculorum Ciclo- Antverpienli olim vilebatur. Hetruſ
pum ,quos vidit appendit,penes ſe, in corum gigantuni vetus quoddam , An .
lignis hiſtoricus . Thom . Fazellus ha- | Pomponij lethi epigramma meminit ,
buit ? Non iniucundalectio verborum Britannicorum Camdenus : aliorum
eius opinor futura civibusmeis, 'it hoc ! alij.
antiquitatis patriæ cymelium libi ab Ipſe Divus Auguſtinus ſcribit ſe vi
homine Campinienfi tam facilè extor dile in littore VticenG molarem den
!
queri non patiantur. Prolixa planè res tem adeò magnum , ut molaribus cen
eſt,adſcribam & decerpam breviter. ad tum communibus poffet exæquari , lib .
Erycem montem anno 1342.cadaver in 15. de civitat. Dei , cap 9. Prætereo quæ
antro inventum portentolæ magnitu . Franc , Patricius Dial. 3. de Hift.ex He
dinis, cuius anterior cranijpars aliquor mone Eremita de Emiphimis & Gygi.
Sicilienlium modiorum capax erat : cu nis rerulit, quia fabuloſa.
ius etiam Bocatius fecerit mentionem Reftat de Pygmais : poffedæmonem effice
Tib 4. de Geneal. Deorum cap. 68. Anno 1 recaufis contrariis adhibitis , ut ad iuftamı
1916. in Mazareno agro cæmentarios humani corporis ftaturam hominesnon per
effodiſſe cadaver hominis cubitorum veniant , non eftdubitandum .Sic enim vi
ftaturæ circiter 20. caput habens dolijdemus artificio humano , nempe potu
inftar, molares dentes fingulos , uncia- viniaduſti, & incluſione in ollis paruis,
rum s.pondusæquaffe ,quos ( ait) ſe'vi- i pufillosilloscatellos, delicias domicel
dille . Penes ſe alios eſſe non paucos, larum parari : & lucri avidi parentes ,
Melillis effoſforum gigantum dentes, impiè certè , certis medicamentis effi
quaternarum vnciatum : habere quo- ¡ ciunt,ut filijpumiliones naſcantur. O
que le os humeri latiflimum & penemnino tamen crediderim hac in re mi .
monftrolum alterius gigantis Hycca- nimam quoquo corporis humani quão
renfis. Duos fibi molares alios, 4. fin- , tiratem , etfiignoram dari , infra quam
1 gulos unciarum , datos à Simeone Pi- nequea : anima rationalis potentijs ſuis
glione , cadaveris 18. cubitorum propè , uti , & efficaciter corpus illud informa
Panormum , anno 1547. Sequenti an re.Quare ſcriptoribus etiam illis aſſen
no ibid .a Geor. Adorno cadaver aliud , tiorqui
, licet agnoſcant cubitales ſe
cubitorum 20. repertum . Iatralis an trium ſpiramaruna homullos, quos
no 1550. inventum cadaver cubitorum Pygmæos vocant, gruam hoſtes, poſt
circiter 22. cuius capur 10. ferè cirçui- Ariſtotelem lib. z . de hifto animal.cap. 12.
tum pedum meoriebarur. Addir mul- ! Philoſtrar, in Hercule dormiente Plinius
ta fimilia , quibus fingulis recenfen- libr-7.cap.2.Claudianus,luvenalis.Soli
dis non eft , cur inhæream illud no
nus, & alij deſcripſere: tamen merito
tat cæteris etiam ollibus in cinerem arbitrantur , eos non eſſe veros homi
contactu tandem abeuntibus dentes nes,fed bruta ,vel monſtra, & ad claffem
noftris fimiles , fed maiores , integros, Simiarum referendos. Vide ſi lubet,Gel
cftigiacos , ſubalbos , & carie carentes lium lib . 9.6.4 .Cælium Rhodiginum lib. 4.
Aa 3 lect .
1198 DISQVISITIONVM MAGICARVM

lect.antiq.cap.3. & Cardanum libr.8.de re iaculis luis penetrare. Aliud itaque far
yum varietat. Lud. Vivem in ca.8.libr.de tisingeniosè.commentus Lyranus, ro
ciu . Dei .& Bonifacium Simonettam lib . 4 . bur Tyri deſcribi, & munitionum eius,
epift c 10. Repertam anno 1600. in Pe tale, ut etiam à pumillis iſtis turres de
Fuvia Nanorum provinciam , indè ſcri- fendi potuerint contra hoſtes poten
bitur litteris P. Ruizij, quas hoc anno tiſsimos. Contortum id quoque,ne ſa
1601. legi. tis benevolum aut conſentiens contex
Nec negari poteſt Pygmæos fuiſſe ; & tui. Reor omnino , cuftodem ſeu robufto
faturæ breviſſimæ. colligo utrumque rum , ( uit vertunt LXX . ) mentionem
ex loco Ezech.27.verf.11 .Pygmei in tur- fieri; ſed hos vocari Pygméos: non quod
ribus tuis ; ( cio hoc aliter & aliter verti, ftatura tales,ſed quia currestam altæ ,ut
viri etiam fortillimi & maximiin imo
& verſiones poni à D. Hieron . ad eum
locum :fed nofter meritò fecutus eſt A- verſantibus vix cubitales apparerent.
quilam ita vertentem , Symma. Medos fic vulgatam cum LXX . verſione &
vertit ,quod placuitTheodoreto ,Chal cum Hebræo fonte conciliari debere,
dæus Paraphraftes, Cappadoces. Verú y nunc quidem cenſeo,paratus ſequi do
eit de vocis radice , & ideo Theodotion, centem certiora .
non fatis certus , quid Tog tignifica De pumilionib.his ex Nonnolo iſta
ret, Hebræum Dhangammadim re. Photius Bibl. fol 3. 82 drò Tº becày
tinuit. Divus Hieron.gnarus, TAX lig - whéork tã Novvbow , ÉTI TÙY BOXSTW
nificare,cubitum brachij, ſeu menſurá tão výcWVXQTWNTYxők Tolò di ti owiBy ,
cubitalem Iud.z.verf.16.vndè yox cu θαύμα και ακέσαι , ενέτυχε γάρ έσι μαρ
bitalis,vertir,Pygmeos, quorum hæc eft quv refug idéav éx891V devpwzívny. Bpão
menſura ſtaturæ.Item Diu .Hieronym . i xerétois g. To péyesoo iguélvor till
ad vocem Grecalm Aquila attendens , χρόαν υπό δ τριχών δεξασυμμένοις. Διά
Pygmeos non accepit , ut nomen pro- TAVTÒstē cúpatos.EITOTOO Tois dvd pcs
prium , ſed ut appellativum , quia in σικ γηναίκες παραπλήσια και παδάρια
terpretatur bellatores promptidimos, έτι βραχύτερα και των παρ' αυτούς ανδρών.
giati deducatur από της πυγμής , cuius | γυμνοί δε,ήσαν άπαντες πλυν δέρμαι τινέ
vocis una interpretatio eſt, pugna ſen mixpõ Thucydw wep exáĀUATON , APO6.6k
pugillatus, altera menſura cubiti,quod Tes duoiws& volpes te ni yuvāxes .dyprow
ſequitur Diu. Auguſtin. libr. 16 de ciu. lè oudèv éwideixe to udě dvšpepov å med
Dei cap. 7. Hinc oræ variæ mterpreta- 1 g pwvev žixou Mèvedvsportiva , GyvasOMA
tiones. Quibus videbatur de Pygmais | δεπατάπασι τεμ . Λισλεκτομτοίς τίπε
illis proprià dictis accipienduni, qui- sioixos drasi.
dam comminiſcuntur , eosfuille belli
coliſſimos,vilusacuullimi, & fagitran
di peritiflimos,& ideò illis turrium cu
ftodiam permiſfam , fic Dionyſ Car
chulian . Verum id undè probant/ certè
QVÆ
vixcrcdcudum , potuifle eos loricam
 LIBRI IT. QVÆST. XVI. 27779

perſuadere, quá velvini copia oppreſli,

QVÆSTIO XVI. vel melancholia ægri ſeſe videre arbie
trentur,ut docet D. Aug: b fint ſane tria
De nocturnis ſagarum conventibus & anve- 1 phantaſmatum genera,quod ab eodem
ra fit earum translatio de loco ad locum ? optime c notatum ; quid cum poſtea ??
quidex hisinferre queas, quam poſle
Rima ſententia eft, huiuſmodi e- l fagas decipi , ſemper autem illas falli
P quitationibus & conventibus illas hincnon confequitur.
dumtaxat cogitatio ne animi, & Diabo Nec amplius probat ; quodad Evo
lica illuſione intereffe: hanc fententiam dium d ſcribens; de viſīs prodigioſiside
cum Luthero & Melanchthone inulti prodidit : fatēmur enim tunc animas nõ
ſectarijtennerunt: a led & Catholici emigare ex corporibus, & Bodinum id
quidam ,ex Hiſpanis integro libro qui- , aulum aflèrere ,deteftamur, fatemur fa .
dā Minorita Fr. Samuel& auctor For- pè fenfus corporeos planè conſopiri. a
talitij fidei,eiuſdem ordinis , & Marti- deoque efficaciter hasimagines obver-
nus de Arles canoniſta, ex Italis Ponzi- | fari, ut experrecti credant ſe audiviſſe,
nibius integro fere libro , Bapti à Porta vidiffe & fecifle , quæ numquam conti
116.2. ſua Magia Naturalis, & cuiustem - gerant.Necignoro exempla multa hu
pore res nondum fatis explorata eratius deceptionis ; utdereo, qui ſe in Di
Alciatus l.8 . Parerg, c.22. ex Gallis Dua tis regia fuiſſe dictitabat ; 'eGennadioj,
Tenus;Ærodius,& Mich.Montanus. ex qui ſe chorisbeatorum interfuiſſe putai
Anglis olim loannes Salisburienfis lib.bat: fdePlatonico Philofopho alteri in
2.Polycrat.c :17.in fin.ex Germanis, idem omnis apparente , eamque docente ; :
vult Phil.Camerar.extremo cap -72.0 de patre , qui clara lucefiliam fuam via
peræ ſucciſivæ , & Vlricus Molitor de dens,ſe vaccam cernere ,putabat. b Nec
Pyrbon.mulieribuscap.8. & hoc ſe ſentire urget, quod eorum corpora invéta ſint
fabindicar Leonard . Vairus l: 2.de faſci- fæpenumero eodem loco iacentia ; nec
Ma.c.13.Sed nituntur argumentis parum inde inota füille , urde varijs narratum
urgentibus. Quid enim foliſne id affe ab Olao Toftato, Grillando , & aliis ; &e*

fitur àmulierculis , utexcidit Alciator huc pertinens iilud in vita D. Gernia

unde igicur tot quotidiè viri docti ,cla- ni; de mulierculis convivantibus ut vi .
7,8: fecundú fæculum prudentes idem debantur, & tamen domirepertis dor
fatentur , puniunturque : Age fint fæpè, i mientibus; & quæ huiuſmodi alia , his
gur dæmone illudantur: fenfibus in enim nihil ampliùs probatur , quàın
ternis externiſque vinctis & fepultis; | decipi aliquando has mulierculas Sed
phantaſa ctiá fortè læſa pertarbataque:i ſemper ita fieri non probatur Vim qui
age, queatdiabolus læſis corporis viri dem aliquam haberet argumentário
bus & animi facultatibus plura homini | illa Alciatiquærentis ; cur non potiùs
in
2.V Fiera :Godelm . Agrippa. b li.7.de Gen ,azt lic.c.11. c Epift.72. ag. Nebri. d Epi
, 108 .
Alex.ab Alex.h6.Geneal.dier. fD. Aug.deep.101 gD. Aug. 118.dec.v.Deicap.18. h visada
e-SMaccar
S. ij.
 DISQUISITIONVM MAGICARVM
in conventu cacodæmonem loco mu- | ubi qui huiuſmodi nænijs anicularum
lieris , quam in lecto cum marito fuifle fidem præbent, videntur excommuni LEM
dicamus: /i lola niceremur præſumptio. cati.Hic canon Achilles eſt adverſario .
ne , nunc non illa movemur, ſed unami. | rum , hunc urgent , hunc interquent,
miomniumætatum , & nationum , & Reſp. librum illum non eſſe D. Auguſt.
utriuſq; ſexus etiam Ecclefiafticæ fun- nec etiam D.Gregorij,cui tribuit loan
etionis , & ordinis nobilium reorum nes Beerzius Carmelira , in 1. præcept.

confeſſione; contra quam nulla vim expol. 4. cap.4. ſed Hugonis Victorini,
habet præſumptio , Michol patris ſatel- vel Hugonis Eteriani : & cuiuſcumque
lites decipit in Davidis locum ſubſtitu- fit , non eſſe aliam eius ſententiam , quá
ta ſtacua : a lic etiam poteſt & folet dæ- prædicti Canonis.Quidamelevant au : 57
mon abſumpto corpore, & in lectolo . Etoritatem Canonis ,quia fieconcilium
cato dicere maricum . Nam ftrige ad taniùm Provinciale , quod errare po.
conventum profecta , ne inaritus eam ) tuerit: fed mihi non placetcò confuge
abeſſe deprehendat,ſolet eum.confopi- re.
re, vel quid aliud fupponere , quod ea Alij negant eſſe concilij Ancyrani ,
rum vicem luppleat, utmaritus exper- eò quod in Cócilij huius exemplaribus
giſcens uxorem eſſe putet , doceturhoc Græcis aut Latinis hodiè non exſtet:
actis iudiciarijs . Quædam inquiunt verum neque hæc folutio mihi placet:
tonftrix Forpachij.Cal. Sept.1587.id ſe ſape quiaCanon reperitur in quibuſdam an.
feciſſe prodidit,atque ad ſopiendum tali fom- tiquis collectionibus Conciliorum , &
nomaritum , ſæpenumero illi aurem vellical- in Damafi(li ipſe auctor)Vitis Pontifi
ſe, dextra manu eo prius illita unguine, quod cum & in Decretis, Burchardi lib. 1.c l.
viam ad huiuſmodi conventusaffectans , ſo- & lunonis p.11 . 6. 30. & retentus fuit in
lebat ſeipſa inungere : Eller uxor decani in Decreto Gratianı iuſſu Gregorii XIII.
Ottingen ,eodem loco & die', infantis inlci- | Pontific.correcto. Malo cum Turrecre.
tram : Seichen May à Speirchen ſcopas ſup - i mata ibi, Victor.n.32. Barno , Alphonſo
poſuiſſe memoraverunt , poftquam eſſent no. à Caſtro, & alijs reſpondere , quædam
men ſui damonis prafut& , ficquemaritis fu- | in illo Canove narrari, quæ per natura
feciſſe.
cum ſæpe rerum à dæmone perfici non poflunt,
Hamburgij non . Iunii 1590. Maria uxor ut alloqui & coram cernere Herculem
ſartoris in Metzer Eſch ,ſtramentorun faſce ! & Achillem , qui ſunt in inferno : item
velut unguine infuſcatum , quiſtatim atque cquitare ſuper veras beſtias , quæ tanta
ipſa domum , effet reverſa, evaneſceret, Ca- 1 ſpacia tam cito , & per aerem conficere
tharina Ruffa ipfum demonem , ſua accuba nequeunt: item equitare cum Diana
tione, eiuſmodi vices aliquando geſsiſſe,decla.. vel Herodiade , cùm nec ulla fit Diana
ravit Hæc Nicen.Remig. d.lib.i ... 12 Dea , vel ſuperites numen , nec Herodias
Obijciunt præterea D. Aug. libr.de , illa falcatricula ullibi in terris æquiter,
{ piritu & anima cap. 28. ubi eadem ferè in inferno cruciata : icem agnoſcereul
verba habes , quæ in cap.Epiſcopi.26.g.s. lam divinam naturam : præter Deum .
quare
a Reg, 19.
 LIBRI II .
QVÆST. XVI. 201
quare huiulmodi afferere :revera hære monem corpora loco movere : idcirco
ticum efler. Alia verò in eodem Cano enim contendit non fuifle Chriſtú Do.

ne memorantur , quæ nec rerum nate: - minum à Diabolo in pinnaculum tem

[æ repugnant, nec vires Satanæ ſupe pli , & montéexcellum ſublatum : quod
rant,uteſt hoc ipſum , de quo nuncagi- confirmat auctoritate Orig.homil.31 . in
tur , & talia non negat Canon poffe Luc. & D. Hieronymusin Matth .& tc
contingere , fed tantum indicare vo merè credidit hoc dicenti Alciato Phil .
luit , non eſſe credendum ſemper ea Camerarius opera ſucciſi,c.72.Sed poftea
AUTO W POTOTW5.contingere ;ſed aliquandocebo longè pluises Patres contrariu
do imaginationis vitio tribuenda. vera tenuiſſe : imò D. Hieron , nihil habet,
itaque Canonis explicatio eft, cos hæ quod pro Alciato faciat. Origenes cia
releos damnari, qui fagis aſlerentibus pertè refragatur. tam verba mutilata
credunt : hæc omnia poſteriora cum citat Alciat. obiectionem ponens , rel
prioribus fibi contingere , prout illæ ponlionem Origenis omittens,
narrabant. Sufficit enim ad opinionis Obijcitur etiam experientia , quod
alicuiusdamnationem partem eius ali- inunctæ , aliquando non translatæ ,ſed
quam fidei contrariam efle, quia verum repertæ iacentes eodem loco , ubi ſe in.
eſt ex integra cauſa , tallum ex quovis , unxerant:hoc de una Abulenfis, de tri
defectu . Atque ita interpretordicta bus vel quatuor teſtatur Spineus ,de a
· Doctoris Navarrij ſatis perplexa locu- lijs alij.Refpond.cum Spineo 6: 30.6 31.
tione non paucos decipientis . Vnde ap- huius rei varias eſſe cauſass tum ex par
paret neque Canonem illum a , neque te Dei,cùm ex parte dæmonis. Ex parte
locum Hugonis repugnare communi huius : quia quando ipfi utiliùs eft, tunc
ſententiæ Theologoruin , vel Quælito - lagas decipit,cas loco non movendo : ut
rum & ludicum receptæ praxi. Sed de lic iudicibus & principibus perſuadeat
hoc Canone agendum copiouſfimè li falla effe, quæ de talibus tranſuectioni
bro quinto . bus feruntur, atq; ita iuſtitiæ executio
Denique argumentatur Alciatus; nem impediat. pactum ergò fruſtatur,
Conventus huius perſonæ omnes in- quando majorem humano generi pere
terdum , .nomine l'ES V pronunciato iniciem indè íperat :pactu ſervat,quãdo
evanuerunt , erant itaque phantaſticæ , Deus ei permittit , & ipfe fperat ſe ſic
& non corporatæ perſonæ ,quia corpo- ' plures illaqueaturum .Quod ad Deum ,
rea res fic nequit evaneſcere. Reſpond: 1 lmit ut plurimum , ſicexigentibus ho.
Sagas que conventui interfuerant, non minum peccatis, Diabolum pacta cum
cvanuiflc : fed præſtrictis cernentium o- Magis inita fervare:aliquando impedit,
calis , à fuis dæmonibus celerrimè ar ut quando iudices curioſitate moven
portatas fuitle:& ficdici evanuifle ; lar- cur ad huiuſmodi explorationes : ut lic
gè & impropriè fumpto vocabulo, pro iudices in peccati pená confundantur,
defierune videri. Neq; hoc dillimulan & quaſi excæcentur. Vtrumque iuſtiſ.
dum , videri Alciatú velle,non pofle.dæ. limè. Ex ijfdem cauſis nonnunquam ,
| Bb vule
111. Man.Al.18.38 .
 1
102 DISOVISITIONVM MAGICARVM

vult dæmon , & hoc ei Deus permittit; } nam.3. Abulenf.in 4.cap.Matth quafl. 47:
ipſas loco movere , & pro ipfis (mula-Beete.diet:6.4.Vi&t.ubifupra Caietan. 2.2.
chrum earum illic relinquere, ut puto quaft.of.art 3. Alphonſ à caftro libroprimo: -
tentur non translatæ , fed illic reman de iuftæ hæretic. punit. capite decimo fexto.
Glle. Sixtus Senenſis libro quinto ; bibliot.annoto -
Secunda ergo opinio eft , quam ve. 73.Creſpetus de odio Satane diſcurſ.15.libro
riſlimam iudico ;: Nonnunquam verèfagas primo. Sebaftiarus Mich.in Pneumalog: An
transferri à damone de loco adlocum , hirco glez.in 2. quaft.unica de arte Magica. a. f .
vel altero animali ( phantaſtico , ut pluris diffico s . Petr: Binsfeld. d . operis concluf.11.
mum ,hoceft,dæmoni affumenti & for. | spinaus contra Ponzinibium , Anani.s libro
manti corpus aereum vel etiam homi- quarto.de Natur. demon . Et nonne Anti
nis in fornia, cas aliquando ternas qua - chrilti temporetalesconventus agnof
ternalue limutaſportanti ) vel arundini cit futuros D.Hyppolit. Martyr. lib.de
vere,ſcoparumvebaculo etiam vero,ſed acto confummat. Sæculi, haud longe princ. hos
& fublevato à dæmone,inequitantes, & cor- movere leges Salicæ , ut patet ex libro
poraliter conventuinefário intereffe .] decimoſeptimo.Et Lambertus Danæus
Hæc ſententia eft multò commu Calvinianus ícribit Genevä сoventum 3

nior Theologorum ,immò & Iuriſcon- eſſe ordinarium propè ſummam ædé,
fültorum practicorum Italiæ , Hiſpa - urex eo refertCrefperas . Sed accipice
niæ ,Germaniæ , inter Catholicos tenent verba Hippoliti : Tünciniquus ille elato ito
etiam fcribentes plurimi. Albi Mágnus nimo damones fuos congregabit humana fpes
apud Cantipratenſem libro-2.cap:57. part. rie ( nonae fic in conventibus tripudiant“
19 cirvelus de fuperftit. p.2 :Capite primo. & commiſcentur cum ſtrigibus? ) & Ros
Guilhelm . Neoburgenfis mox citandus. Tur qui illum ad regnum invitarunt faftidiet:4
Tecremat.ſup.Grillánd.libro fecundo,defor- nimaſque multus inquinabit, quippePrinci-
tileg.quaft. 7 numer 8:ubifatelur ſe fenten- peseis conftituet ex demonibus. ) Facit hoc
tiam mutaſſe. Bafinus de'arribusmagic.pro- quotidiè Diabolus fuperior ,dum ſuum
poſ 9.Remig libroprimo Demonolat.capite cuique ſtrigum dæmonē'm giſtellum
decimo quarto,vigefimo quarto ,vigefimo no attribuit. Tertullianus lib . de anima c. de
no Auctores Mallei nõ uno loco, Penna in Di- fomnijs, affirmat ; domos quoque hominum
re &t. Inquiſitor.part 2.comment:68: & alii. demonijs patere, nec tantum in aditis ; fed ?
Pet.Dainianus epift. 4. capite decimofepti- ' etiam in cubiculis homines eorum imagini
mo.& recétioresmedici,utRonſſems mox i bikseircumveniri.]
citandus libro fecundo demorbi venef capite Videre nunc quo pacto hoc myſte- -
octavo . & libro tertio capite octavo. Cefalpi- rium iniquitatis operetur iam olim .
nus inveſtigat; demon. capite vigeſimor & huc enim arbitror referendam quod
Theologi crebro numero hoc afferunt, abs Guilhelmo Neubrigenſi in hinc
rem diligentiflimè diſcutientes , Ioann . | modum traditur, in provincia Deirorum :
Dodo in Apolog .contra Franc: Samuelem , haud procuià Loco nativitatis mca , res mira
Guilhelm. Parifienfspart:plt..de'univerſ.ca- bilis contigit,quam à puero cognovi. Eft vicus
pise vigeſimo tertio.Silvefter in verba harefis, aliquor à mari Orientali miliaribus diftans,
inxta ..
 LIBER -' II . QVÆST. XI. 103
riuxta quëfamoſa illa aqua, quas vulgo Vip | Theologus Doct.S. Germani de la Hayaprior
ſe vocant. Ex quo dico rufticus quidam.ad : apud Ebroicas ad perpetuum carcerem damo
ſalutandum amicum in proximo vico.com natus eſtyob falfa religionis crimen . Nă cum
morantem profectus,multa iam nođe minus illuftris cuiufdam fæmina amoribus tenere
fobrius remeabat. Et ecce de proximo tumu tur , neque eius confuetudine fruifacile pol
loquena ſepius vidi, & duobus vel tribus fta- ! fet,demonem patronum fibi adhibuit, & eum
dijs à vico abeft, voces cantantium , & quafi in arietesspecie adoravit : à quo poftea doctus
feſtive conuiuantium audiuit Miratus qui- ſcopam fumere , atque inter femora equitis
nam in illo loco folemnibusgaudijs intempe- inftar ponere , brevi momento quo volebat fe
fta noctis filentium rumperent, hoc ipfum cu traducebat. Inter ſtriges Auenionenſes
riofius mfpicere voluit,videnſque in latere tu . ( ut narrat Mich . Pneumalog. fchol. 6. )
muli ianuam parentem , acceſsit Go, introfpe- puer captus fuit, qui iudicibus narra
xit , viditque domum amplă & luminoſam , bac , ſeà patre inSynagogam ( Gic con
plenamque difcumbentibus,tam viris , quam venrum vocant ) deductum , & ibi vi .
feminis , tamquam ad folennes epulas.Vous diſſe patrari multa nefaria & horrenda,
autem miniſtrantium cernens ftantem ad o itaque conterritum muniviſſe ſe ſigna
Alium , obtuln i'li poculum . Quo ille accepto , culo crucis, & dixiſſe: Leſu ,quid iftuc
confulto noluit bibere, fed effufo contento reiz limulque cum dicto turbam totam
continente retento , concitus abijt , factoque diſparuiflc & ipfum ſe ſolum ibi depre
tumutu in convivio profublatione vafculi & hendiſle:poftridiè domum rediſle , quæ
perſequentibus eum convivis, pernicitate iu- cribus à ſynagoga -miliaribns aberat, &
menti quo vehebatur evafit , & in vicum cum partem iudices detuliffe.Vnde & puero
infigni jepredarecepit. Denique boc vaſcu in vicinia nomenanditú Maſquillon (hoc
lum materia incognita ., colo ris info liti, éj eſt,parvu s ſorriarius)huncque puerum
formeitufitata Henrico ſeniori Anglorum cum ipſe Michael iſta ſcriberet anno
Regi pro munere oblatum eft :ac deinde fra- | 1582.adhuc Avenioni captivum fuiſſe.
tri Regine David , fcilicet Scotorum Regi, | Aliud.conteſtatius accipe ex-Grillando ,
contraderm , annis plurimis in theſauris cuius verba nó pigebit adſcribere, Quo
Scoria fervatum ej?, antè annos aliquot (nempe homagio)facto ftatim unum dæ .
(facut veraci relatione cognovimus ) Henri - monem conſtruit ( ipfe princeps demon )
Csus 11.illud afpicere cupienti à Regescotorum ad cuſtodiam ipſius mulieris, quam
Guilhelm . refignatum .] libro priino. Re nunquam relinquere debeat,fed illi in,
rum Ang . capite trigefimo octavo . ta- fervire in omnibus, quæ ipfa cupiet , &
les montium receſlus, vulgus folitum quotieſcumque contigerit ad ludos ac
nominare montem Veneris , qualem tra- cedere,hocipfeintimabit mulieri , & ilo
duat etiam in Italia propè Nurſinum i lam deferet , & inftruet. qui quidem
lacum effe , ut patet ex Epiſt. 46. Ævcæ dæmon aſſociatur ei, tanquam maritus
Siluij. Simavis exempla recentiora & uxori, ſæpè accedunt ad congregatio
clariora,Robert. Gagui,Generalis ord. nes illas . ubi maximamulierum numo
S. Trinit. libro decimo Hiftor. Francor. ita rofitas congregatur , & non vident illa
fcribit , Quo tempore Guilhelm . Edelinus in mente , aut intellectu , aut in appa
Bb 2 sentire
204 ; DISQUISITIONVM MAGICARVM
rentia, fed in vera & naturali forma ac- lebat fortiter manusad crines, & ftatim 7
modo &
hoc modo
cedunt ad loca prædicta , hoc & hircus ille aſcendebat per aerem , & brea VA
ordine.Videlicet,quia primum per unúviſlimo tempore deferebat ipſam uſque
vel duos dies antequam fiat congrega- ad nucem Beneventanam , & ibi ſuavi
tio ,intimatur ſibi per dæmonem illum , ter deponebat; & c. ] reliqua etiam re
qui eſt ad ipfarum cuftodiam conſtitu: fert conſentanea his quæ alij citati DD .
tus, -qualiter nocte tali & tali hora ſe ſcripſerunt folere in conventu contin ditoel
præparetad veniendum ad łudum : quæ gere.Nam præcitati Theolog.adferunt TELE
mulier, li haberet iuftam cauſam impe- varia exempla, & confeſſiones rebrum ,
dimenti,deducit & auditur, dummodo qui omnes conveniunt in corporali 1
piem
ſit caufa vera & excufabilis , quæ legiti- delationemodo ,& cæremonijs covena patent
mè excufare pollit : alioquin ſi fingeret eus & alijs circumſtantijs : Quarum Sis
habere cauſam ; quæ nulla effet, vt non præcipuas ſummatim hic exſequar,ad
accederet;non deferebatur invita , ſed ditis nonnullis, quas accepi à Pet. Ora..
remanebat in domo ſua , nihilominus.no, V.Cl.mihi do &trinæ & integritatis
pro pæna ſui mendacij adeò fortiter nomine ( utfratre )caro , qui præfuit :
cruciabatur à Dæmone , & in mente & anno 1597 ; & 1898. Quæſtoris & ludia
in corpore maximis & continuis dolo- cis functioniin Stabulenſium fagarum
ribus & ægritudine intrinfeca vel ex & Lamiarum cauſa. Quoad baculum
trinſeca tam fortiter vexabatur; quod | norat Sebaſtian.Michael.d.operis Schol. ' .
diu noctuque nihil penitus, quietis ha- ; 7.Abrah, Ezræfilium I evit. capite de
beret, ſed ſemper tribularetur, & om cimo nono . prohibitionem maleficij
nia quæ ipſa ageret evaneſcerent & pe. fic interpretari, Non facietis experimenta :
rircntin fieri : adeò quod neceſſe fuit, i per figuras, per baculos, peropera ; per mo
ut tot mala ceſſarent , quod peccatum tus per dies, & per horas, & his verbis ple
fuum fateretur; & promitteret , criam raque folemnia ſtrigum comprehen
medio iureiurando: quod amplius non dille , per figuras, intelligere circului ,
recuſabit accedere. Cùm verò promit: de quo iam egimus,perbaculum , virgas
teret acceſfuram , ſtatim adveniente no- quibus utuntur ad maleficium hoftijs, ,
etc & hora ; evocabatur voce quadam , & alias quibus in pubsoudvike, & arun.
velut humana ab ipſo dæmone , quem dinem ſeu ſcopæ haftam cui inequitant
non vocant dæmonem ,ſed Magiſteru- ! transferendæ : gaudere autem virga
lum ,aliæ măgiſtrumMártinettum , ſive | Diabolum , ut imitetur virgam Molis :
Mártinellum . Quæ fic evocata , mox fu- miraculorum effectricem , vel aliam il
mebat pixidem unctionis; & liniebat: lam foriſeram Aaronis . . Hunc bacu
corpus fuum in quibuſdam partibus lum porrò inungiſolere unguento co
&membris,quo linito exibat ex domo fecto ex varijs rebus inſulfillimis , ma
& inveniebat ſemper:magiſterulum ximè cx unguinc infantium necato
ſuum in forma hirci illain exfpectan j'rum . quanquam aliquando ,nontoneu
tem apud oftium , ſuper quo mulier ip- lum ,ſed vel crura, velalias fui corporis .
{adixit quod equitabat,& applicarelo- partes illinunt ; ut patetex verbis ( lisa
 L'IBRI II. QVÆST. XVI. 2097
lándi , & ex ſententia Avinionenſi, no 1458. quædam alia tres liberos fuos
quam exhibebo totam lib.s.Poffet fine un- apud laquerium cap . 7. ſed inquitlatif
guento : led hoc vult copiofum adhibe- / limum facrificium idoli Moloch ; ſe
ri , ut quamplurimos infantes interi- cunduni utramque interpretationem,
mant , opinantes ſite hac pinguedine nequiter & crudeliter repræſentant;
ſe adconventum deferrinon poſſe. In cum proprios vel alienos filios dæmo
dicio eft; quod prima vice dicit ſuffice- | ni offerunt, & occidunt, autſemen ip
re unguentum commodato ab aliis'ac- lum prófuſum ei dicant , ut ſcelerácilli
ceptum , poftea neceſſarium efle , ut mus ille magus qui cum'muliere in té
ipfemet fibi illud ex infanticidio præ- | plo veneréi xercens,ſemen ſacro chriſ
parent. mati miſcebat, quod narrat idem la
Sic ergo inunctæ ſolent devehi in- ! querius flagelli faſcinar. fol"58. aut de
fidentes baculo, furcæ; velcolo , vel nique communione fumpta facram '
creinathræ ,impofito uno pede, vel in- hoſtiam , in ore affervatam ; & extra
fidentes ſcopis aut arundini, vel tauro, Etam ,dæmoni oblatam , coram eo pe
ſui, hirco aut cani ( quorum omnium ex- de conculcant , ut multæ ſtriges in-'.
de conculcant
empla prodiditRemig.lib.7.cap.14 .) Sic in- quirente laquerio confellæ fuerunt.
quam folent ad ludum bona ſocietatis ( ut cap.8.'
in Italia vocant ) conventum defer= His & fimilibus Aagitiis & abomi
Ii, ubi ignis ut plurimum'acćenſus; te - nationibus execrandis commiffis inci .
tér & horridus. ibidæmon conventus piuntmenfisallidere ; & . convivari de
præſes in ſolio ſedet , forma terrifica: cibis , quos dæmon ſuppeditat', vel
ut plurimum hirci vel canis ; ad illum iis quos ſinguli attulere:Interdum tri
accedere adorandi gratia, non eodem pudiant antè convivium , interdum
modò, interdum complicatis genibus poft illud . Colent'diverſæ menfæ eſſe;":
fupplices : interdum obverſo tergo tres vel quatuor cibis interdum delica .
ftantes,interdum cruribus etiam in al tiſlimis,interdum valdè inſipidis & in
tom jactis ; nec capire in anteriorem ſulfis onuftæ ,quibuspro dignitate, aut
partem prono, ſed refupinato, adeò ur opibus fingulilocantur, aliquando ſu
mentum ad cælum feratur , tum can : us cuique dæmon adlider , aliquando
delis piceis oblatis,vel umbilico infan- malefici una ex parte ' , & ſuuscuique
tali,ad fignum homagii eum in podice dæmon ex adverſo . Nec menſæ ſua •
oſculantur.Quid ? Quod & miſlæ ſacri- deeſt benedictio cætu hoc digna ; ver
ficium aliquando , per fummum ſcebis conſtansplane blaſphemis, quibus
lus æmulantur, & aquæ fuftralis, & li- | ipſum Beelzebub & creatorem , & da
milium rituum Catholicótum :ub.3 ex torém , & cófervatorem omnium pro

viri eruditi; ſenatoris Clariſlimi Ray:
mundi narratione'oſtendam . Inſuper
liberos duos Diabolo illic offerunt , ut
annis ſuperioribus materi Cünonis
Koverenlis, apud Binsfeldium , & an--
fitentur : eadem iententia eft Actionis
Gratiarum ,quäin ſubdunt menfis fub
laris. Legi formulas, manu famofilli .
micuiuſdam malefici notaras. Convie
vio interſunt facie interdum aperta ,
B.b : 31 inter
 M
206 DIS VISITIONVM MAGICARV
interdum velata larva , linteo , velaliomum ineuntur vel noctis medix Glenn
velamine,aut perſona ,fic etiam perſo- tio , quádo viget poteſtas tenebrarum .
naci frequentius ,-poſt convivium velinterdiu meridiè, quò ſuntquire RONE
quiſque dæmon ſuam quam cuſtodir ferant illud Pfalmiftæ notum de dæ
dilcipulam manu prehendit ; & , 'uto monio meridiano , & Abenczra fcribit
mnia fiant ritu quàm poffunt abſurdil. à Magis certos dies & horas obſervari.
Gimo , dorſis invicem obverſis, & in or Noftræ ftriges videntur in diverſis re 1
bem junctis manibus jactantes tapita gionibus varios habere ſtatos dies . In
more fanaticorum , choreas ducere; ! Iralia frequentant noctem quæ feriain
nonnunquam candelas acçenlas ma- fextam præcedit ( sic Comanus in lucer
nu tenentes , quibuſcum antè dæmo- na ) idque circa noctis medium ( ut ait
nem oſculantes adorarant, & cantare . seb.Mich.ſchol.7 . Lotharingicæ ftriges
feſcenninos in honorem dæmonis ob conveniunt noctibus quæ præcedunt
[cæniflimos , vel ad tympanum fiſtu- feriam quintam , & diem .Dominicum ,
lamve ſedentis alicujus in bifida arbo- cefte Remigio lib.i.cap.14.apud alios legi
se ſaltare,omniaque ridicule & contra noctem quæ præcedit feriam ter
cæterorum morem peragere. tum ſuis tiam .
amaliis dæmonibus fadilimè .com Poffet dæmon .eas transferre line
miſceri. unguentiuſu ,( ut dixi) & facit aliquan
Quando facrificia fiunt , fieri ſo- do , ſed unguento mavult uti variis de
lent Itatim initio peracta adoratio - cauſis. Aliquando quiatimidioresſunt
ne : Sacrifiçia tamen etiam extra con- quam ut audeant;vel quia tenuio
lagi quam
ventum ſæpè faciunt.Deniqueaddunt, res ſunt ad horribile illum Satmæ con .
quemque narrare ſua ab ultimo con tactum in corpore allumpto feren
ventu facinora , quæ quò graviora, & dum , horum enim unctione lenſum
magis execranda fuerint, eò collauda obſtupefacit aliquando, & miſeris per
riuberiùs: 6 nulla fint, vel non ſatis a ſuadet vim unguento ineffe maximam
crocia , verberari ſegnes afrociſſimè à Alias autem id facit , ut facrolanda á
dæmone , vel à malefico quopiam le- Deo conftitura Sacramenta , mimice
ò
piore :ultim pulver ibus ( quos aliqui adumbret , & per has quafi cæremonias
ſ
fcribunteſſecineres hirciillius, quem luis orgiis reverentiæ & venerationis
dæmon aſſumpſerat., & quem adora aliquid conciliet . Nihil.verò ad tranſ
rant;ſubitò coram illis Hammaablum- lationein conferre vim unguenti , vel
ptı ) vel venenis aliis acceptis, fæpè et indè patet, quod etiamſi , qui ftatuto
iam indi&to.cuique nocendipealo , & conventùstempore.ex curiofitatc qua.
pronunciato Pleudochei dæmonis de- j dam cupientes conventui intereſſe ſe
creto; Vleiſcimini, vos: alioqui moriemi- unguento illinant. & revera per aerem
ni; ut agnoſcas legem Caritatis legico eo devehantur, ( Deoid , utinultoties
trariam ; fuas quemque domos:& pro- | probatum , ad puniendam incredulam
pe fint pedibus, fin diſtantiores, ut ad curofitatem tam temerariæ audacia
yecti repetunt. Conventus, ut pluri- | perimittente ) famen li quis fide fis
mus ,
 Z'IBER II. QVÆST XVI. 207
mus ; caritate armatus, ad fraudes dæ dam etiam SS. clariffima. Citant'non
monis revincendas diflipandaſque ad nulliprimoloco Chriftum Dominum
fidei veræ confirmationem , eo feun . I bis ſe paffum fuiſſe à dæmone traní
guentò inungeret ; procul dubio ( ut | portári, a quod de malo ſpiritu aceipi
rectè Binsfeld . ) - nulla ſequeretur unt Origenes, Ambrofius, Chryfofton
translatio . quia hic omne pactum cum mus,Auguftinus, Gregorius , Strab . &
dæmone ceffat , neque id Deus eſſetalii: hoc exemplo non utor, quia licet
permifurus. Et propterea , quando multi patres indicent per aerem Chri
extra conventuideſtinara tempora ſefeſtum à dænrone volantein raptum ,
inungerent lagæ, non avotarent, nec deportatumque' fuiſſe ; magis camen
auferentur; eò quod id pactæ non fue - placet , cum Origine & Euthimio ,
runt. Sciunthoc & ideò non ungun- ductum duntaxat , & præeunte-dia
tur, pili audito conventus ſigno , ali bolo fecurum Chriſtum fuiffe, & licin
quando monentur à luo Martinello, pinnaculum , & in montém aſcendiſſe ; ·
aliquando à vocibus prætervolantis quod aperiè Divus Lucas inlinua
comitatus Sagaram Reginæ , aliquan- vit ; necobftat Divus Matthæus, nam
do alirer juxta Spineum cap.30.Suntta . Trapalhau Beveip non rarò ſignificat állu .
men quidam malefici, quiex peculiari mere ducendo tantum b : & lic hoc loco
pacto ,ad certum quoddam ſignum , fi- quoque interpretantur homines eru
vè un & ionem , fivè pilei aur palliipo- | ditic ; ideò iſtud exemplum non mul
fituram , fivè quod aliud, quando vo tum urget . Secundò locò adduci foler,
lunt,aliò deferuntur:fed quod dixifre- demones ingreſſos porcorum gregem ,
quentiris eft.His poſitis. eos in mare præcipites egiffe d. firmior
Probatur hæc translatio corporea, , acdhuc locus eſt quem 3. adferunt, nem
Primò , quia non poteloidari quidquí, pe Philippu'n Diaconum à ſpiritu ex
quod eam reddat non poffibilem , quid deferto in Azotum delarum e : & Ha
deſit? non deeſt corpus movens, nam bacucur capillo in Babylonem ţrans
diabolus corpus'aſſumit ,nec adeſt velatuin ad Danielem f. Ad hæc loca re
obſtat corporis mori reſiſtentia , vel fpondet Ulric. Molitor, nialè nosab
gravitas; quia longè major eſt vis da Angelis bonis ad Dæmones argumen
monis moventis ,quimonteslocomo- rari,eo quod Angelorum hac in re lou-
vere poſſet. nec obſtat celeritas motus gè majorlit vis ac robur, quàm dæmo
ad locum remotum ſpacio temporis ; num . Solutio iſta mendola-eſt. quia '
brevis : hoc enitn valet efficere agilitas motu locali non eſt cur'dicamusnatu
& vis'naturæ angelicæ , juxta Divum 1 raliter plusbonum Angelumn , quàm
Auguſtinam & B.Thomam ,nec Deus į malum poffe: & Theologorum com
id non permittit. exſtant 'enim per munis ſchola cócedit diabolos retinli
millionisinnumera ferè exempla, quæ- ille quæ naturæ dotes erant , amiffle
quæ
2 Aug.I.de divina demonc.3 Thom . 1.p i o.a.3 Matt.4 0.12. do 14.4.v.6 . b Matt. s. v .?
20.0 14.dancap.z v.14 . 2 ? c Heſſelus o Maldona in Matth. d Murcis.w.13.
szti8.0.26.040 M *16.8.13.4
38 . Dan .74.v.3gá
 NVM
TIO RVM
QU ISI ICA
. -208 DIS MAG

quæ gratiæ erant. Cùm ergò bonus anno 1459. chron. Flandr. Vincentius ex tale
Angelus Habacucum tulerit, permit- Petro Damiano refert de quinquenni
tente Deo , poterit & diabolus homi puero nobiliffimi cujuſdam viri; qui treac
nem transferre.Quid mirum hanc dæ- 1 puer monachus factus,quadam nocte
mones à Deo in humana corpora po aſportatus , manè repertas fuit in pi
teftatem recipere, qui longè majorem | ſtrino clauſe, & interrogatus, dixit ;ſe
in animæ deceptionem acceperunt? per quoſdam ad magnum convivium
Probatur etiam id experientia tot delatum , & comedere juffum , & po
exemplorum , ut, line protervia, quis | ſtea per ſuperiora piſtrino in miſlum.e
diſſentire nequeat. Graviſſimi ſanctil- | Paul.Grill.libro fecundo de Sortileg.qu.7.
fimique patres referunt b , Simonem narrat anno 1524. libi ut inquiſitori
Magum coram Petro, alarum dæmo- oblatam quandam Lucretiam ; que
niacarum remigio in aerem lublatum , dum ex congregatione ludorum de
volitare vilum . ſimilia de Abari Scy- portaretur domum , & ſub auroram
tha legunturc, Badudum Britaniæ re matutinus.campanæ pullus, quoado.

gem hac arte volandi , fed & infelicirandum populus vocatur, fuilletaudie
exitu parem , nobis proponit Anglo- rus ; fubitò illam à dæmone vector
rum hiſtoria.j
prope Huvium in agro ſpinis oblito de
De Erico Suecorum rege', quod in relictam . fortè juvenis ei benè notuș,
quam partem pileum verteret , in eam illac tranlibat:eum ergò milera nomi
lubicò aſportareturregionem , auctor ne proprio advocat,juvenis videnstoa
eſt loann , Magnus Gorthorum Sueco tam nudam , præter verenda femorali
rumque hiſtoriographus lib.17.Beren- buscontecta, & pallis crinibus accede
garium hæreticum & Magum eadem re formidabat. perliſtit illa blanditiis
nocte Romæ fuiſſe , & in Turonenli allicere , tandem appropinquavit , &
Eccleíia lectionem decantaſſe tradidit quæfivit habitus & moræ cò loci cau
in Chronico Nangiacus. fam :illa primum alia omnia prætexe
Anno 1045.refert N.prodigiis, in An -
re, & multa mentiri: donec juvenisin
glia quandam vencficam à dæmone credulus negavitſe illi opem laturum ,
palam cguo nigro impoſitam , & per , niſi vera fateretur, illa fidem ſecreti tia
aerem abvectam , cuiſimile exemplum pulata , confitetur quod libi accidiffet,
de Matiſconenſi Comite,ex venerabili & qua ex cauſa . luvenis eam ſecretò
Petro Abbate Cluniacenfi,libroſequen- idomum ſuam perduxit, & multis ab.ca
tirefertur, de vetula ex lebete faltitante, muneribus donatus fuit.
Cæfarius libro 11. miraculor. ſub fix . de Sed tandem datæ fidei immernor
maleficis Acrobatentibus Meierus egit , rem uni atque alteri narravit: fic paula -
- rim
a Itapoft D Diony. Thom.donalios, Malleusp.2.c.3.Caftrod.12.026. b Clemens Roman .
1.6.Conft, Apoll . Egoſip.l.3.hi Arnob.l.2.contr.gen. Cyrillus Teroſ Catec.6 .Epiph . Amb.Maxim .
egalii. cherod.melpomen Nazianz epift.ad Baj:22. Origol. 3. contra Cell. d Polydoruslishi
Al .Ponrius virunnius compend. hiſt . Britan . es iidem annales hoc memorane de oliverio
Mam.sburienſi, quem Nanclerus e Vincentius Elmeriim vocant. e Vide Mallenm malef
2.FAP : 3 •
 LIBER II QVÆST. XVI. 209
tim (parſo rumore, & mulier capta, & Tandem cum poſt importunam potirio

juvenis teſtimonium veritati perhibe- nem prolixamque expectationem , ſal illi

re coactus, hæc omnia Grillando nar. daretur, dixit, Nunc laudetur Deus, quo

ravit.Subdit & aliud his verbis; Mulier | niam iam venit ſal. Quibus verbis prolatis
quadam Sabinenfis diæcefis hanc profiteba- damones, quialaudesDei audire refugiunt,
tur diabolicam artem ; de quacun maritus ftatim receſſerunt, & reliqui omnes diſpa
fufpicionem baberet, interrogavit eam plu - ruerunt , luminaribuſqueexſtinctis,manfic
ries,quafemper negavit Maritus verò in ſu- | ille folusnudus, quoufque manè fattovidit
Spicione ſua perfiftens anxiè veritatem per- quoſdam paftores, quos interrogavit, que
quirebat:qui adeo aſtutė ſegeſsit, quòd vidit nam effet illa patria in qua erat,illi verò re
illam quadam nocte ſe ungueto quodam un- ſponderunt eſſe agrum Beneventanum , in
gentem ,qua unctione peracta vidit illam ce regno Neapolitano. Qui locus dtftabat à pa
lerrime, quaſiavem recedentem , & ex ſupe- tria viri per centum milliaria ,ob quam cau .
riore domius folario ad inferior, deſcenden - fam , licet dives effets coactusfuit per viam
tem.illam marisusfequens , ut videret quo mendicare,ut ad domum ſuam redirepoſſet.
tenderet, amplius eain non vidit , accedens Ad quam poftquam pervenit,ftatim uxo
adportam domus invenit eam claufam . remſuam ob lamia crimen accuſavit,oto
Queres magnam illi prebuit admiratio tam rem geſtam ,ut narrata eft.coram iudi
nen .Die verò ſequentiiterum maritus uxo- cibus expofuit. Qui rem totam plenèzutopor ,
të interrogat, quod anxièſcire cupiebat, crebat, examinantes, vera eſſe omnia que di
illa conftanter (ut ante) ſeneſcire dixit.Mao i ximus invenerunt, qua etiam eiufdem mu
ritus però,ut ampliùs negare mulier non pos lieris confeſsione confirmata funt. Hæc ex
ſei,apertè ei dicit omnia , quæ nocte præteri- Grillando, Franc. Alfonſusa Caſtro d.
sá illam feciffe viderat:deinde fuftibus illam i cap.16.addens ſe multa poſſe alia refer .
percutit graviter , & duriora minatur ver reteſtimonia, quæ per fideliffimoste
berad,ujiveritatem dixerit, quamfi apertè | Ites in Hiſpania contigiſſe cognove
expofuerit,veniam ſe ili daturum promifit. i rat. Bartholomæus verò Spineus Sacri
Huluriztur jejam olere non poſſe intelli- Palatii Apoſtolici Magiſter qu . de ſtri
gens,vcritatem aperuit , & venam à marito gibus cap.17.& fequen. non minùs certa
petiit , quam illimaritu hai conditione in- protulit, ex quibus unum adſcribam ,
duljit, ut illnm ad tales congregationes ad. Quandam (ait)puellam ,qua cū matre Ber
duceret : ill. vcrò til veniam sipetraret ful gomi morabatur, inventam fuiſſe noćte Ve
cile petite promfic, promiffum ex licentia netiis in thalamo ſuiaffinis.Quam manère
Sarbana implerir pertam nudam , recognitamque,quia conſo
Adduci ses igitur ille ad locum , ubi ludi | brina erat ,că interrogaſſent quomodo illuc
fiebant,ludum , choreas, & cætera omnia | veniſſet,aut ibi effet, & quarès plorans illa ,
contemplatus eft , & tandem ad menfam poftquam veſtita ab eisfuit , hæc quæ ſubdo,
cum relepes , at veſteretur, fedens, cumci . enarravit, dicens: Hac nocte cum in lecta
bos mifipidos iudicaret , petint fibr dari fül vigilarem , vidi matrem meam , que me dor
quod in menſa deerat , e quamvis iterum mire putabat : ſurgentem de lecto, & exul
atque iterum petiiffet,nüquam illi dabatur, tam camiſia fe quodam unguento, quod ex
Сс vafcule
 ONVM
ISITI ARVM
wo DISQU MAGIC

vaſculo aſſumpſit de ſublateribus extracto, in quandam cuiufdam nobilis Comitis celd .

perungentem corpus: @ftarim aſſünipto ba lam vinariam deportatus eft: quo loci etiam
culo quodam ibipreparatoin modum equi- | uxorem fuam ,cum aliis pluribus reperit. Eo
tantis aſcendens extra feneftram deportata | autem viſd, uxoreius ftárım cum aliis quo
eft , & à me nequaquam extunc ibi viſa. dam fignofacto difcefsit : eodem viro fuo in
cumque ipſa quoque de lecto furgens, meum, illo loco relicto. Qui mane à famulisdomus
ut mater fecerat, perunxiffem corpus, extra inventus, com cum clamoribus, quafi latro ,
feneftram educta ; ftatim in hunc locum de captus ante comitem conftitutus, accepto
portata ſum ubi matrem puero huic lecto de loquendiſpacio cum robore factum narra
cumbenti infidiantem vidi Ex quo ego terri. vit , & ex hoc accufata uxor illius apud 193
14, cum matrem quoque ob meum advěcum quifitorem , & tandem confeſſa, pænam de
concurbatam vidiſſem comminantem , dit ſuis dignam fceleribus. ]
nomen Domini IESV Beata Virginis in Hactenus Bart. de Spina.Contefta
vocavi , do ex tunc matrem non vidi, & ego tiora adhuc tria Italicisiftis addit ftri
hic nuda ſolaque remanfi. giportii exempla Nico . Remigius lil ro
His auditis à puella. fcripfit omnia hæc : primo Demonolàtr. capite decimo quarto .
affinis ille narrantis, Patri Inquiſitori Ber- quibus nequeo lectorem privare: ita
gomenfi , à quo capta mulier , & tormen fcribit : Lutzeii ( qui vicus non ignobilis eft
Tis expofita, cuncta confeffaeft, & addıdır, in radicibus Vögeſimontie) Maiomenfean
ſe à demone pluſquam quinquagies depor- ni millefimi quingentefimi octogeſimi no
tatam, utpuerum illum prædicti affinis oc ni Bacchanalia à vicinis celebrabantur. Ex
leo vico Claudius Choreius in vicinum , cui
cideret: ſed tamen prevaluiſſenunquam, eò
quod ſemperillum invenerit figno crucis, ce nomen eft v viſembach; appetente nocte re
ſanctis orationibus à parentibas benè muni- , dibat . Iamque eius montis,qui inter utruma
tum.Subdit & aliud ,quoderiam adſori que vicum affurgit , bonam partem confcen
bam . Quidam Antonius Leo carbonarius derat , cum fubitò correptus turbine ſtetit
Ferraris habitator ; de Valle Tellina, nar . circumfpectans attonitus. nuncubi rei aded :
ravit mibihocannos fe'in patriafua abro infolentis taufa alıqua appareret.nam cete
cui infra fcripta contigerant , cognoviſſe ratranquilißimus quietiſsima, que der erat.
Quod cum fufpectum haberet ille'uxorem | Advertit in ſeceſſu quodam ( eum accola cre
fuamex relationemultorum , quod iret ad pidinem Moreliam appellant) larvatas mu
curſum ( hoc eſt conventum Sagarımm ) | litres fex , inſtructam multo auro atque
quando ipfe no&te dormiret ; finxit fequa- argento menfam quādam faltando circum
dam nocte profundè nimis dormire. Quod euntes perindeque fua iactantes capita , ac
ubi percepit uxor furgensde lecto inunxit fe ! qui intemperiis agitantur : tum iis aftan
unguento ex vaſculo priusabfcondito,& ftatem in nigro txuro hominem , qui eas,utio
tim nuſquam comparuit . ftupensautem vir tieſus aliquis in trivio,ſpectabat. Ibi igitur
Juus, & quadam furiofitate ductus; de lecto conſtitit tantiſper dum ſe colligit ,acremio
furgens idem fecit quod uxor ; diftitim per tam tersiùs oculisagnofcit. Quod duin fa
caminum (utfividebatur ) per quens eriam cit, momento turba illa diſparuit, ac fe abit
fibi vifum fueratafcendile uxorem delatus; Ieius afpe & u fubduxit :
smoto
 ' LIBER ' IL QVÆST. XVI. 21E

Amoto igitur eo-metu ,ſe denuò vita com rat. hoc adiiciens tritici heminas duas, cafe
mittit , aciam montis verticem ſuperaverat, oſque bubulos totidem Choteiio illi à Defi
Cum ecce eum mulieres ille à tergomfequun | derio Gaxeto , eiuſque uxore dono datos quo
tur, capita ſua ut antea iactantes, atque al . cælatum haberet quod fic viderat. Qua de
tum ſeu ex compofito filentium tenenres. re coram compoſiti convenerunt,per omnia ,
Praibat homo atra facie,manibufq ;in har extra boc unum , quod Barbelina diceret non
paginus fpeciem incurvis,quas etiam parabat | elſe in Chotaium à demone intentatasma
illa in frontem inimittere, niſi obftitiffet di nus,quia ficfe menſæ propinquum intuliſſet,
ftrictosique oppofito enfe :fiquidem hocfa ut is in elogio fuo mentitus fuerat, ſed quod
kto infultare deft , quafidevita metuens aureum craterem ab ea furto. tollere para
atque evanalt, oftendunt fe nihilominus ite. verat.
rum mulieres ille, unaq; cum iis homo , que Aliud exemplum ita narrat idem
modò dixi taurifelorem , chorearumq;fpe- Remig. Ioannem ab Hembach vix dum ab
flatorem , ad quem tam factus confidentior ephebisegreffum venefica mater ſecă ad no
Chotains acceſsit propiusatque infert. cturnos dæmonum conventus deduxerat, ac
Ita tunc bic es mi DefideriGazete ( ide- quod tibiis fciret , -iis illum canere iufferat,
mini uerus nomen ) obſecro , fi quid potes; atquein proximam arborem quò clarius exe
ſerva me. Nam ( Pol) tibi fidem mea obſtrin- audiretur inſcendere: quod dum facit,ac ſal.
gome mihil eorum quæ vidi equidem palam tătium chorens ociofus oculis colluftrat,for
efle facturum .Vixque hæc dixerat ,cuin tur . tė infolentia admiratus(nam præpoftera ,ri
boıllım ſen nebulamvoluut denuo: co de- diculaq; ibierant omnia )Deusbone(inquit)
xam evolutus Ở liberatus , folum ſe in undè ifthac nobis tam ftultaamenfq; turba ?
folosi longe diſsuto à via loco reperit, quam vixque hoc dixerat, cum in terram prolap
ixmen veſtigendo ad extremum nactus quă fus altero bumero debilitatum fe , ac cum
feftinantıſsımè potuit domum fe. recepit ,Trio aftantium opem implororet, ſolum reperite
duo post od teftimonium ad aliud poftea à iu . Quod dum palam praducaſſec, do varie de eo
dice questionis rarfum vocatus hoc ex abun . ¡ ſentiretur: aliis vifum , alis rem geftam effe
danti fuperioribus addıdır, recordari ſe cum contendentibus : fecuta eft pejtmodum , que
propias ad mējam accefsiffet,viſuruse qui- , eam dubitationem tolleret occafio. NamCa
bas epulus clles instructa: danionem fibiè re tharina Prevotia in Fraiſem 4. Nonas Se
fügte unguibus in os involull. ac dum ſe con ptem 1589.carum una ,que choros illos agi
tra ferro difenderet , inter naivebementiori taverant , ab fartilegiifufpicionem nõmulte
ventu seram fublatum , atque, ad Combre- i poft comprehenſarem omnem uti fupra ine
montis Atziaitas,qui locus à priore non mi ciuta eft, adbuc eius rumoris, quem Heino
nus dai chios paffus aberat , fuiffe deporta. I bachiusfeminaverat, ighara,& nulla inter
Tum. Quod nequins delsramentum effe putetrogatione præeunte faſſa fuit.Keruers Orile
bominu võfebru , nocteslocaq; folicitudine la in VVerdeſtam.8. - 7.Id. Augu.1590. G
sum forte exterrits, td ettă Sandeociti XI , ! Eyfarbz Agnes Duſc.3. Non Dec. 1596.qui
Calend. Iunii ( 58) Barbelina Caxcta, è proximus erat fequens annus, veneficii dam ,
msilieribus illisera , fuperiore menſe tori. natæ , idem quoq; diverſa affirmarunt, locă
dem fere verbu, apud quafitorem recitave præterea illa',ibi id eveniſſet fuo, quo id tee 1
Cc 2 ftaties
212 DISQUISITIONVM MAGICARVM

ftatiùs fieret nomine Mayebuch appels | eius vitam moreſque tantò diligentiùs in
lans. Tertium non teſtium tantum di- quirere , ac cum certis indiciis rem non eſſe Nara
Ctis clarum, ſed & clara luce geſtum i vanam comperiſſet, comprehendere:tùm ad Cotta,
dem in hunc modum recenſet : Rediens criminis non aded invitam confeſsionem ad. mm
Nicolaa Lagbernhard è moletrina Guermin- ducere:tandem & alios, qui cum illi eiusfie
genfi Aſſenuncuriam ante 8. Cal. Aug.ann. leris ſocietas fuerat:coarguere,aciam mani
apie
1590. ac iter fecundum fepem filveftrem a feftos facere.Inter quos fuereBarbelia 1049
pertomeridie faciens , advertit in arvo fini- ni Latomiuxor Duf& 6.Cal. Februar.1591.
timo chorum in orbem faltantium tùm vi- & Mayetta Laurentii ſuper maioris item N
rorùm ,tùm mulierum : verum quod præter uxor Dufa.14. Cal.Martii 1591.qua diper .
folitum aliorum hominum morem averfi, [& totidem tamen verbis, illud defabbato à
tergaque offendentes id faciebant, attentius fe averfis una cum intermediis cornupedibus
eosafpiciens vidit praterea ,quicaprinis,bu- chero , proditum à conſcio Petter indicium
buliſque pedibus defornies unà intermixti verum eſſe agnoverunt , Acceſsit & earum
faltatorium illum orbem verfarent. Tùm confeſsioni tertius loan Michael armenta
penè metu emortna leſu ſalutare nomen (uti rius Duf & Cal. Martii 1591. hoc etiam ad
quibus finiftriinaufpicatique uliquid immi maiorem eius rei fidem addens : ſe interea ,
net )inclamare ccepit, ac rogare ſuppliciter , dum bæcfierent tibicinisfunctumofficio ,pe.
1
ut ad ſuos modò Salva incolumiſque redire dum quoddam forte oblatum. ori admoven
poſſet. Illico evanefcere omnes qui tripudia- do , ac micantes ei digitos, uticum ad nume.
run vero inflantur tibia , adducendo. AC 1
bant,præter unum Petter Gros - petter no .
mine,cuiocius in aerem ſublatoelabi interea cum Nicolaa illa (uti dictum eſt) Iefum tre
atque excidere vifum eft penicillum quali mebunda invocaffet , ſeque praterea crucis
furnarii conſueverunt furniſui arca, prius i ſigno muniviſſet, è quercusalriore ramo cui.
quam panem in eum condant,extergere.In- tum infidebat pracipisem decidiffe , denum
ter bec vehementiori quoque illa correpta turbine inrolutum , ac in pratum nomine
penso , vix anhelitum ducere; ac fpiritātra- į Weiler,in quopaſientem gregem paulò an
bere: tùm etiam domum reverſa triduum tè reliqueras,deportatum fuiſſe.Eius reigras
integrum ex vuletudine decumbere Cuius viſsimum armiſimumqueargumentumde ,
rei fama cum ipſa eiuſque propinquis ſpar. nique hoc fuit, quod locus, ubi ficin orbem
gente;, iam univerſum pagum peragrafſet. agitate fuerántchores ille,poftridiè ,quem
Perter illezne videretur eius diſsimulatione | admodum Nicolaa antemonuerat,apparuit
rentum crimen agnofcere ac fateri:primum circo impreſſius qualem habent byppodromi,
quidem apud iudicem iniuriarum ferocie ubi in gyrum aguntur eyni : sed inter
Agere: fed tandem veritus,ne non ſuccedente ! ftinétus ungularum caprinarum bubulia
kte masus ipfe fibi creareapericulum , eam rumque recentibusveftigiis. Que & perfti
conſultò deſeruit: qua res multò etiam magis terunt videri dum aratro denso profiilum ,
eiusfa&ti fufpicionem auzia !, aftimantibus ſubactumque aruum illud bruma rea
multis mala mentis conſcientia illum eam , quenre fuit. Teſtimonianz dixere Nice
quamprimum in animumadeò avidè rero- Klein, Deſiderius Vernex , Gafpar ss
carerat, iniuriam mußitare. Ergò sudex in i tor, & quotquot in rem prafentem mature
ducis ,
 LIBRI II . QVÆST. XVI . 213

du&ti,de ea poft à iudice ſunt interrogati. ] | Igitur hera ex conſuetudine adſolita venien
Nonne fat manifeſtum probantur te, atque ficuti videbatur digreſſa ,ſubſequi
choreæ , conventus translatio ? An hic tur, & ipfe locum contemplatur, atqueex
Dormitantii noſtri cunctorum abnu- | emplo here fænile complectitur : Ibiille ex
rivi dicent hæcſomma càm varios tam temporein aera raptus defertur in oppidum
aprè,quafi in unam Cathenam annulos V Vyck , in abditum & ſubterraneum fpe
connexuiffc ? an illius Petters penicillicum , ubi cærum maleficarum de maleficiis
criam fomnians eo delatum fomniafle conferentem interſefe,reperit Hera cum ſuis
Nicolaam ; & lomnii ſoporifera ægri- inopinam fanuli ſuiprafentiam admirata,
monia triduo lectulo affixam ? (omni rogat,quo aftu,aut qua tandem ratione mo
afle teſtes hos omnes folennia , & meræ mento temporis illuc appuliffet.
vi imaginationis agro impreſſa veſti Refpondit ille ordine, ut res tranſacta ef
gia tam pertinaci impreſſione greges fet : Tùm illa indignariprimum atque ex
ab Amphryſo Apollinem , aut à Gadi- candefcere cæpit, verita ne nocturni, atque
bus Herculem Erythræas boyes cò de- clandeſtini iſti conuentus hac ratione tan
kille docilia
duxiſſe; & choreas duxiſle docilia ar-
ar dem eliminarentur: cum confortibus igitur
ment. Lotharingico in ſolo ? pergent deliberandum cenſuit , quid in ambiguo hoc
fcrupuloh ( ſcilicet) Dubitantii veteri negotio faciendum fuadeant , convenit tan
ne innocentes hujuſinodi, fateantur le dem inter eas , ut amicè exciperetur , filen
commifle , quæ nunquam delique- tium ftipularentur, atque arcana hac, quæ
runt, fed errore opinionis putant fede illi,preter meritum atque opinionem , vide
liquiffe ? Quæ hæc, & quam pertinax re contigiſſet nulli communicaturum ſe,aut
libido eft , generis humani hoitibus ſic | revelaturum ſanctè peieraret. Ille interims
patrocinandi - Verùm de hoc libr. so i quidvis pollicetur ,abblanditur, & ut mitiùs
uberias. agant , fimulat ſe omnibus votis hoc unum
Non minus exploratum aliud Bal1 expetere , ut cum illarum gratia liceatpol
duis.RoolſeusEpift. Medic so . quod hacfortilegarum intereſſe collegio. Interim
fuis temporibus in Hollandia accide dum confulta: ur, labitur hora, & jam ab
tat,ita narrat.Erat in pago Ooſtbronek non eundi tempus inſtat. In dubium iteram , in
procul à Traiecto mulier vidna , cui fervus į ſtigante hera, iam vertitur, remittenduſne
convixerat , ad ebeunda, ut respoftulabat, domum fit totius . cætuspericulo,an bono puo,
manisdomeſtica: Is cum iam ſepiùs, ut fo- blico,enecandus. Communi tandem omnă
tent ele curiofuli fervi, per tranſennam a- i confenfu mitior placuitfententia,qua iura
kimadvertiſſet,horam nocte intempefta ,fta mento adactum domum deferendum decera
11791 quiztiſe tradidiffent domeftai, quo neret . Suſcipit eam provinciam hera, atque
ridiem ſtabulum , adcertumprefixumque fide data in humeros receptum domum de
Locum vemre , atque exporre&tis manibus laturam pollicetur. Accinguntur oferi, at
praſepi contigium fænile apprehendere. Ad que Euro ocyus per aera feruntur. Sed ecce ,
miratus tandem ille quidnam hoc negotii emenfis iam bonam partem itineris , confpi
effet , ftaruit o ipſe inſcia bera idem femel cuum ſeſe dedit lacus arundineto obſic14s. Y bo
experiri , atque eandem pertentare alean + malefica illa anus occafionem nacta, peritia
Сс 3 neide
 -24 DISQVISITIONVM MAGICARVM

ne iuvenis pænitentia ductus, quod furiali- | illum ſubito bilis atra ? finxit fortallas.
i bus iftis feriis, ( quemadmodum fimulat)
initiatus ejjet s viſa tandem eliminaret, pro-
volans,à ſë diſecit adoleſcentem ,fperans , ut
fufpicio eft', eundem partim caſus violentia
enectum , partim lacus ipfiusaltitudine ab-
ſorptum iri. Verum , ut eft DEVS miſericors
prorſus non volens mortem peccatoris ? ſed
ut convertatur ( viyat, vefana illius men
ti metus conſtituit , neque paſſus eſt iuvenem
infontem ſubmergi , fed aliquanto aquio-
undè igitur, & quomodo in arundine
Es
tum delatus,finon ex illo ſpecu, & un
de in ſpecum , li non ex domo ? fi loco
non motus , quomodo perductus ex
Ooſtbrouck in illud arundinetum ? G
ſponte iuit , -unde tam gravis & perpe
tua membrorum luxatio ? atrabiliarij
etiam , qui illis iuvenem invenere, qui (CE
Vltraiectum ad Prætorem deruleţe
( impudentem pertinaciam . ) Conli &

re conditione permifit , ut in hunc uſque dera potiùs ( lector) in hac narratione.

diem vita protraheretur , dum - fortè for-
: tuna in arundinetum decidens , lethalem
plagam ex caſu non accepit , violentia impe-
tuque cafus per arundinetum quodammodo
refractis.
Primò novum modum live Ggnum , fæ
lis
nilis comprehenſionem , abſque ulla
inunctione. Secundò Colere dæmones
certa ſibi loca deligere , ad cæcus ſuos
& conventicula malefica . Nam anno

Interim miferille, qui foliuslingua mi- quoq;ſuperiore , Ioannes ille deVaulx

miſterio iam utebatur , dum sluceſceret ,mil. Stabuleti decollatus,fatebatur, ex præ
Je diſtorquebatur cruciatibus , ac ſuſpiria cipuis locis generalium congregatio
trahens, tantiſper ingemiſcebat , dum pre nuin , elle unum in ditione Vltraiecti,
tereuntes inſolita lamentatione attoniti, na , & eò fe non ſemel Stabuleto dela
facia indagine, compeserunt hominem pror tum . Tertiò nota, non ipſas modò male
ſus elumbem . & cui utraque excidiſſet coxa. ficas ferriper aera , ſed & auxilio da
Rogant unde fit , quomodo eo calamitatis monis alios humeris eò deferre pofle.
devenerjt ? narrat ille ordine fingula,defer . Denique ſtultiſfimum effe mitericor
cur tandem curru- Vltraiectum . Ibi nobilis diæ crudeliffimarum excetrarum fe
vir 10.inn . Culimburg. Vab . Pret. rei novi committere. Quantò tutiùs fuiffet huic
tate quodammodo perculfus , admirabundus iuveni, Nomine S.luifico IESV , vel
fingula perquirit , atqueindaginefacta fuf- i Crucis fignaculo ſe munire & cotnm
cinatricem bcram comprehendi iubet , vin . illum cætum , venti inſtar diffoluere ,
. criſque conſtringi. illa fimul ac in manus ac diffugare? Manfillec eſto ſolus in
prafecti veniſſet, nihil negare , fingula fate- j ſpecu : labor duntaxat itineris longio
1,6 . ] ris pedibusexantlandus fuifler. Verum
Hactenùs ille , quid ad hæc queat portem multa huiuſmodi adijcere .
impudens os vel VVieri , vel Godel nam fimilia narrant multa exempla .
manni, cum ſuis oraculis Luthero & Anan , d . libro quarto Auctor Demonoman.
Melanchtoner dicentnc atrabiliariam libro fecundo cap.quarto: Torqueinada Dia
mulierculam hoc credidiſſe, & decep | log 3. Binsfeldius d. operis membr. 1. cond.
-fam fuifle? quid : ipſe iuvenis, quomo. XII. And. Libuvius in ftrigiportio ; Cunamus
do fic lacer & elumbis : delumbaratne in Lucernainquifitor. ¢ hassaniqudas 1o
 L'IBRIH . QVÆST . XVI. 21;
arin.Cafarius libro decimo miraculor.c.i. & cuique eſt animiactio , & aliusab alio
Alij. diverſum quid imaginatur: nec cerebri
Ex his exemplis defumitur fortiffi aut phantaliæ omnium eadem diſpoſi
ma probatio. cum iſti ex mera curiofi tio , quæ dæmoniad huiuſmodi imagi- -
tare inuncti , de loco in locum tam re nes neceſſaria foret, nec etiam menda
morum reipſa delati fuerint, manife- cij tanta poſſet eſſe conformitas. Hoci
tú fithæc non contingere nuda dum-, argumentuin meo iudicio , hominem
taxat imaginatione & delirio mulier non pervicacem , idoneum eft convin-
cularum : immò , nonnunquam con cerer
yentu ſubito diffoluto , repertæ meniæ Confirmatur hoc argumentuin eò
& ſuppellex argentea , & poftea à do quod ( utbene) Cuinanusfupra num.3 .
minis agnita , & confeflæ uxoresfe illa ! fomnia & phantaſiæ tales non funt in
fécum ad conventum detuliſſe. Deindè poteftate hominis: ut ei accidant, vel
Sortiarij locos omnes , & cibos , & vici- ijs careat pro lubito . Sed (trigibus ſeriò .
na omnia diligenter notant, arbores, converlis , & nolentibus ampliùs con
ſepes , Aumina agros , domos diſcer- ventui intereſſe, nihilamplius tale con
nunt , ſi larvati non ſint , convivas ag- tingit , dumtaxat quia nolunt quod eſt
noſcunt, obvios quoque , quos in via evidens indicium in fomnis ilta non
habuerint. læpè ſalutant & alloquun- contingere. Præterea:qui hæc afferunt *
turicernuntur non rarò ab alijs viris ca. fomnia'elle & ludibria, certè peccant
tholicis , & mente fanisad conventum contra reverentiam Ecclefiæ natri de
eantes,velà conventu redeuntes : inter- bitam .
dum etiam viſæ & deprehenfæ nudæ ; Nam Ecclefia Catholica non punit
& ex turbine feu nnbe decidentes , ant crimina , nifi certa & manifeſta; nec ha
vulneratæ & mutilatæ membris, de quo bet pro hæreticis, niſi quì in hærefi
1.5.ltem hac deportatione ſic fæpèdefa manifeftè ſunt deprehenfi cap. conſum
tigantur, ut domum reverfis per totum i luiſti. 2. quæftiones. ſtriges autem iam à
triduum fit decunibédum priùs quamplurimis annis pro hæreticis habet, & & :
pedibus poffint confiftere, quod docet 1 iubetperinquiſitores pumiri, & bra -
Remig. d.d. 1 l. 24.confitentur omnes chio fæculari tradi, ut patet ex libris i
1
unanimiter eadem , nec in circunſtan : Sprengeri,Nideri,laquerij, Michaelis,
tijs minutillimis diſcrepant . idem con & docet experientia Ergo vel Eccleſia ?
firmant alijimmunesabeoram crimi errat , veliſti Pyrrhonijerrat: Eccle
Dc & errore. Fatentur rei inipfo rogo , bam in re ad fidem pertinente errare :
ubi nihil fictio profinura, & exhauſta qui dicat , anathema maranatha ſir..
iam ſunt tormenta. Devanis auteni & Narrat idem Cumanus exempluin de
deluforijs., tam perpetiin nequituna & latiónis veritatem declarans; quod li
conſentieus omnium effe conteſtatio; cet, tententir -reduli : In Mendriofio (in
tantaque inter locis,& temporibus, & quit ) oppido Comenſi contigit, iam fesè an
ætate', ac ſtudijs difiunctiflimos, adeo nis quinquaginta clapfis , ut cum ibi quidam .'
que multos, conſenſio. peculiaris enim inquifitor nomine Meister Bartholomazn *
 216 DISQUISITIONVM MAGICARVM

de Homate, D. Laurentius de Concoretio po- y tur, qaò pluribus innotelcit. Sextò dif
teſtas, & Ioannes de Fosfato Notarius, con ficiliùs convertuntur , quò pluribus te
tra hasſtriges procederent: una die ifta po ſtibus le dæmoni addixerunt , & actuú
teſtas,quadam curioſitate ductus, volensex- , frequentatione quali quodam habitu
periri, an vere & corporaliter ſtrige irent occalluerunt. ita prudenter ratiocina
ad ludum ;facta conventioneacceſsitquodam tur Spineus q.de ftrigib.c.20.
die lovis ſero cum notario fuo , & quodam Breviter ergò concludo ,has transla
alio, extra oppidum ad quendam locum ,fi- tiones, de quibus quæritur ; poſlemo
cur illi ſtrigia prædixerat: & dum ibi prope dis quatuor contingere.primò folaco
eſſent illi tres , viderunt ibi plures perſonas į gitatione, quod S.S. vocat transferri in
congregatas coram quodam (qui erat Diabo- {piritu: & talis illa viſio Ezechielisa Ee
lus in forma hirci ) ad modum cuiufdam emiſa fimilitudo manus apprehendit me in
magni Domini ſedente : & ecceſubito omnes cincinno capitis mei , & elevavit meſpiritua , CE
illa perſoneibidem congregate iuſſu Diabo . inter terram & cælum, cadduxit me in Ic
li, adeò illum officialem & omnes eiusfocios: | ruſalem in viſione Dei , & c. Vltimú enim
Deo ob eorum curioſitatem permittente, ba- | verbum ,modum præcedentibus ponit
culis percufferunt, quod ex talibus percuſsio- verbis:ne puteius hanc fimilem trans
nibus,ille officialis, & notarius, & tertius ille lationem illi Habacuc,de qua Daniel b.
alius infra quindecim dies mortui ſunt ] | Aliquando luis pedibus commeant ad
hæc ille . Non ergo ſuaſerim pervicaci conventus, ut narrant Remigius &
bus,ut ſe experimento committant,nec Binsfeldius. 3.à Dæmone reverà,ſecun.
occinam illud vulgatum : Non credis, dum corpus, &motum localem trans
vade & vide. feruntur, ucdocui.4. aliquando poreft
Nec eſt quod ingerant,dæmoni nuls contingere, ut ipſiignorent corporali
lam eſecaulam , hæc non cum ſingulis terjan opinione dumtaxat translati fue
potiùs agendi , quam talem conventuu rint ; quod in divino illo raptu accidit
frequentiam inſtitucpdi. Multa hinc Beato Paulo . Traditum invenio , in
ille commodapercipit. Primò per hanc quibuſdam P. Ioannis Maldonatij di
ſocietatem & plurium conſortium ve datis , de Damonibus , quod quando'vo .
hementius in malitia foventur & indu- lunt corporaliter transferre : tùm ſe
rantur. Secundò hoc pacto , criminis inungunt unguento cx infantilis cor
participatione , lingalorum peccata ag puſculi adipe; quando conventibus per
gravantur. Tertiò talibus illicibus , & infomnium duntaxat intereſſe volunt:
varijs, quæ illic fiunt , inductionibus, tum in finiftrum cubare larus : quando
plures faciliùs impedicant. Quirtò i verò malunt vigilantes: quæcumquein
mulutudo facit audaciores ad malum ; conventu fiunt cernere,ut coram ſege.
tollit Dei, hominumque timorem , & ri; tùm opera dæmonis ex ore vaporem
mutua imxatione ad maiora facinora quendam craffum evomere, in quo ge
inHammat, ut ſolent carbones juncti . i ſtorum imagines utid (peculo intucan
Quintò voluptas nefaria maior vide tur. Et fortaffis hoc Qualitoribus in
119 Gnuarc
a c.8.c.3. b5, 14.0.35.
 LIBRI I !. QVÆST. XVII. 297
ſinuare volebat'famoſus illa loannes | luntatis imperium toti corpori impen .
de Vaulx Stapulenfis; cùm diceret: ſcire la . Vode li velit Angeluslic moderari
ſe diſcernere : nùm corporaliter , nùm | activitatem , ut celeritas deve &ionis no
veròper imaginauonem conventu in- fuperet robur delatižfiet ut ſit line defa
tereflet. tigatione hoininis iſta tranſuedio :
Unum reſtat ſoluendum ,quod quoſ hoc nolit , haud dubiè mirè defatigetur
dam fcio torliſſe aliquando.Etenim do homo neceſſe eſt, celeci illa per aerem
Crior philofephus atque Theologus delatione.
quærat ,qui fieri queat; ut,cum angelus Hinc intelligimus non effe certam
lit inc orp ore us , queat cem corpor eam differentiam illam Remigij b, quod An
loco movere ?Reſpondeo ,nec opus eſſe gelorú bonorum tranſue &tiones quie .
ad hocnova à Deo virtute attributa , ( utiæ & laboris expertes ( int hominibus ;
cenſuit Guilh .Patiſ .) nec etiam diſtin malorum verò plenæ laffitudinis , for
Cta virt te feu potentiamotiva ( ut pu - midinis , & moleſtiarum . etſi enim ut
tavit Aureolus:) nec etiam poffe Ange- plurimum credam hoc vere continge
lum ſola voluntate & intellectu illimi
res fieri tamen poteſt,ut ſi dæmon velit
tate & infinitè , quodcunque velit cor etiam citra laſſitudinem & moleſtiam
pus , & quando velit, & quo velit , & deferat, ut patet exemplis , quæ narrat
quanta velit celeritate , loco movere Torquemada Dialog.3. & ille Ioannes
( hoc enim damnaſſe intelligendus eſt de Vaulx Stabulenſis hoc de ſuis tran
articuluslarifienfis , & meritò quia hoc tue& ionibus teftabatur. Illud certius,
eft virtutis infinitæ : Scd reſpondeo.An . has dæmonum ſubvectiones femper
gelum determinatam ſibique notam , periculi plenas & formidabiles -elle.
ſuis viribus non maiorem molem , ea
celeritate vel tractu , quem & agilitas QVÆSTIO XVII.
Angeli & rei moræ natura permittit,eo
folere movere & transferre poffe:quod An pofsitdemon quantitatem corporum fic
in afTumpro corpore , fecundum ſub mutare ,ut penetrátio partiumſequatur,
five unum corpus in duobus locis di
ftantiam (malo enim hoc tenentes ſe
fiun & tis , vel duo corpora in uno
qui ) lit præſens, ſicque præſens, fola vo .
& eodem loco penetrative
luntate corpus illud impellat , & eadem
collocare ?
volantate,mediante illo corpore, aliud
corpuscontiguum
eum fere quo refpondendum , quia hæc oninia
tis plumam agit per aerem , & cerro tan nant principiis phyficis ordini natura .
dem loco illam deſtituit , & deſtituendo | Nam ut de poſteriore priùs agamus.
fiftit: Etſic Angelus deferens Prophetā , nec ipſemet dæmon poteſt loca diſtan
Habacuc , dumtaxat tangebat capillos cia abinvicem ,non occupato medio, fi
cius, neque tum capilli corpus ſuſten mul implere , ex veriore tententia &
tabant ,ſed virtus Angeli iphus per vo communiore , 'minusergò pose ir ilui
Dd .) ‫לין‬
17
a vide Iofep.Ang.in 1.0.8.9. 6.1.demonol.c. .
 218 DISOVISITIONVM MAGICARVM

corpus unum ſtatuere; fed foli hoc Deorum corporibus ablie longiflimè poteſt
reſervatum.Nec obſtancexempla ,qui- Diabolus tentare ; fed eos tanrú ,qui ſint
bus docetur multos alio loco autoxplea | adeò propinqni , ut in uno quaſi adæ
TÁTW5 alijs apparuiffe,quam ubi revera quato loco dæmonis cenſeantur. Nosi
tunc erant, non dormientibus modò , nulla huc pertinentia petite à Guilh . Pari
fed & vigilantibus a . Nam fi à Sanctis fienfi.part. ultim . de univerſo ; cap.13 . de:
hominibus & miraculosè apparitiones Prior concluſ. pars , de mutatione
factæ , ut de Sanct.Nicolao D. Agatho, quantitatis , probatur : quia fanior phi CU
& DivoBenedicto legimus;tum illæ ab loſophorum pars,cum Ariftorele & D.
infinita Dei virtute profectæ ſunt : fin | Thoma, partium corporaliumque di
autem ab Angelis malis procuratæ , ad menfionum penetrationem naturæ nó AE
fpeciem cantam vilæ & præftigiofæ cé . permittit , ideò nequit dæmon fic mu ca
ſendæ . huc refero illud quod Origen. tare corporis quantitaté ; ut homo in
1.6.cont. Celſum tradit, Pythagoram co- ſtar catti. vel muftelæ per tenurem rimā
dem tempore in duabus urbibus con in cubiculú irrepat :multò minus,ut per
fpectum : & aliud de mulierculis com ianuas clauſas ingrediatur . docuit hoc
meffatricibus in vita D.Germani , & de benè loan.Beets Carmelita in primi pre
Imperatoris filio per Theodorum Mo. cepti expof.vt.c.4. Quarè quod delamia
nachum patri exhibito apud Zonaram in muſtelam converfa Apuleius narrat
6. Vide Pet. Tyræum d.lib.2.cap.8.cum ſeqq. in Mileſia nugaror Madaurenſis, fictitiú
Quòd verò ex alijs refert Ananias.lib. 4. cenfendú. Mentitæ quoque fuerunt illę
deNatura damon. non poſſe dæmonum Striges Lorbaringicæ , quæ NicolaoRe
duorum hominú fimul occapare cor.migio cperſuaferunt , folere dæmonem
pora:fed poſſe tamé , cum in unius cor veteranis Lamijs poteftaté reipſa dare ;
pore lit per ſubſtātiam ſuam vi ſua aliú , ut queant ædes penetrare, & per qual
vel magno diſtantem intervallo ,de cri- vis anguftias nullo negotio via fibi fa
mine aliquo tentare: hoc fateor me non ciant, in mures,feles,locuftas,atquealia
intelligere. Nā nihil prohibet duos effe huiuſcemodi pufilla animantia contra
fibi adeò propinquos,urſimul ſint qua- ctæ , & demininæ :intromiſſalqi, denuò
fi unus adæquarus dæmonis locus , qué | priori formæreftitui,livelint Mentitus
fubftantia ſua occupet:nihil inquá pro- etiã fimilis iactans Scafius apud Nidea
hibet hos ſimulà dæmone poſlideri. Si rium in lib.s. Fornicarij.hæc enim deliria
verò alter tàm longè diſter å poſſeſſo, at lunt omnia & illuſoria. Sed ſolummo.
ſpaciū illud excedat fphæram activita- dò dæmon præcedens , latenter aperit
tis dæmonis ; non credo poffe dæmoné & claudit ianuas, val feneſtras,corporis
illum poffidenté, huic alteri quicquam cará capaces , per quas eas intromittir,
fuggerere tétationis.utenim nec quod- quæ ſe purant formam huiuſmodi ani
vis corpusquārumvis diſtans loco mo- mantiú induiffe:quod prudentioresItar
vere,fic nec quorumvis animos, à quo- ( licæ lagæ Grillando d fuerunt confellæ .
Hanc

Damona vide Pet.Tyranum.l

lair 6.14. .2.de fpiri.t,appar.c.6.7. brom .3)in vita Bafil. Macedonis.cs
dan de forsileg.q.8
 LIBRI II. QVÆST. XVI. 219
Hanc autem oftiorum apertionem & | ritate , iterum eos in ſuum locum repo
clauſuram adeò ſubtiliter dæmoné fi- nere exiſtimo :cumque hominum alpe
cere poſſe; ut dormiétes in cubiculo nó ctus hanc celeritatem tartarei latomi
evigilent: non dubitabit, quiſquis me. nequeat deprehendere ; fieri ut falſum
minerit ab Angelo factúa,cum B.Petrú former iudicium de aperto per partium
de carcere eduxit : ubi nihil neceſſe eſt compreſſionem pariete. Prorlus cum
dicere hanc ianuarum apertionem , vel veromagiſtro luo Calvino impius eſt
cuſtodum fomnú miraculoſa fuifle. Si VVierus : cum nugatur, ita Chriſtum
quis obijciat D. Chryſoſtomú hác vim Dominum ,poft reſurrectionem clauſis
Angelis tribuere , cú ſcribit Abacuc de ianuis ingreſſum ad diſcipulos :ubime
Angelo demiflum & reductum ex lacuritò,cum gravifimis & lanctiflinis Pa.
claufo ,& kgillis integris permanétibus. tribus b , Catholici ſcriptores, in hac
hocenim ait orat. quæ eſi de incredulitate corporis ſolidi penetrationė, patentis
D.Tbome inter orationes Patrum feor miraculi rationem agnoſcunt.Parimo
SimRoinæ editas : wūs id uvéby mata yaado Beza fimiles blaſphemane de Chri
γεύ ο άγγελος τον άμβακούμείς τον λάκκον Sti Domini Nativitate illæ ſo clauſtro
των λεόντων και πάλιν αναγάγειτον : και τις virginali & refurtedione claufo ma
επκειμένας σοφαγίδας ερριμένας καταλι nente ſepulchro . contendunt homines
Tät. Refpondeo id factú ,non Angeli , ſed iſti animales, hæc aperta fuiſſe , dum
divina virtute Præterea videtur Divus penetraret , & poſtmodum iterum
Chryſoſtom.priorein Danielis captivi- clauſa. quafi non potuerit creatura ſuo
taré,de qua cap. 6 cú poſteriore confun creatori, ut cæteris in rebus , in hac
dere , de qua agitur Daniel. capite decimo quoque obtemperare. ſed nimirum iſti
quarto Modus verò quem (triges ali- cuncta conantur Chriſti Domini Di
quando memorant , nempe Diabolum vinitati & omnipotentiæ detrahere , ut
ipſos parietesaperire, & per quendam | ad Turciſmum Paganiſmumque viam
quali fillioné & diſruptioné ingreſſum | Itruant.
illis præbere & egrefTuin , poſt iterum Cum ergò quantitatem fic mutare
partes cóiunctas ficere,coaleſcere ;ſcio , non poſſit dæmon , adeoque illam com .
iis qui penetrationen , parriú admittunt į primere, utpartes ſe penetrent: nequit
vilum iriprobabilé: & huc referri que- eriam efficere , ut corpus quantum &
at quod Cordubæ famoſa illi Magdal. coloratum verè reddatur inviſibile i !
Cruciæ acciderat , ut , hiante fubitò pa- lis , coram quibus exiſtit , oculis eorum
riete, à tranfeuntibus orans puella con fanis & non præſtigiaris; quamvis fic
spiceretur. Sed ego ratum hoc vel præ- ri queat , ut per accidens aliud illud nõ
Itigiofum puto, vel dumtaxat dæmoné į videant: Nain ſi corpus illud celeriter
maxima celeritate, quot fufficiunt lapi- aliò transfert, iam præfens illis non eſt
des eximere & ſuſtinere alios,ne ruant, hoc corpus : fi verò ſpecies viſivas , ne
& poftea eadem celeritate atque dexte in oculos adftantium commecent , per
Dd 2 corpo
2.4.1.12. b D Arg.tract.12 1.in loan.Greg.homil.16. in Evangel. D. Chryf.in oratione.
& Pilen Supéris conscid to: Gepłór xezdettuérov supé. ( quoquid aferis:ts. )
 220 DISQUISITIONVM MAGICARVM

corporis alicuius interpofitionem , vel ger.p.2.1.cap.7. & quod legitur ridicu.

per nimiam aeris agitationem impe- lum in tom.2.tracta.de credul.damon .
HOT
diat, vel corpusillud aliqua ſibi poſlībi- | adhib.folio 429. Nec puto dæmonem
OGUBE
liratione transformet: (hos enim mo- i poſſe hominis paruiolla ſic extendere ,
dos invenio ſolereab illo uſurpari)cor. ut Giganteæ fiat magnitudinis : ideo
pusillud cunc quidem actu non videbi- quòd Indi Cichoranicertis id ſe herbis
tur:revera tamen viſibile permanebit. i poſſe iactabant, iure optimo Petrus
Sic fraude dæmonum Domitiani ocu Chieza fabulis annumerat. p. 2. Hiſto
DON
Peru.c. 42.
lis ſe ſubtraxit Apollonius apud Philo
ſtratum , ſic Gyges latebat fictitio illo Opi
021
tectus annulo apud Ciceronem , fic de QV Æ STIO Xylit .
Pecſeiclypeo Græculi fabulantur .
8
sicintelligendum ,quod Ioan .Saris . An corpora ex una in aliam fpeciem Magi:
berien.ſcribit de quodam :fuitque mago queant transformare ?
rum peritiſsimus , ut quaſcumque resveller,
inviſibiles faceret'; alias vero videbatur in N 9ago de fabulofisMetamora .
aliasſpeciestransformare. l.1. de nugis cu phoſibus. Ovidij , Parthenij & a
rialium cap.9 . item quod Necromanti- I liorum :nec de naturalibus imperfecto.
cus ille Gui. Iuliac .. perſuaſerat apud rum animalium commutationibus , de
Meierum lib.1o . ſic quod de Cleomede quibus : Ariſtoteles b & Plin . ( Sed de
Aſt ype len ſi refe reba t Cel ſus arc am in- Magicis , quæ virtute dæmonum fiunt
greſſus, & intus operculum eius reti- perfecte ſpeciei in aliam formam perfe
nentem , non efferepertum in ea , fed ctæ quoque fpeciei transformationi
credit um evolaſſe .leg e Origenem li.z.con - bus . Et licet Ovidius & Propert. hoc :
tra Celfum . Quod verò, ſcribunt non præter alios ſenſerint, quorum hic ;
null eum , qui gemmam geſter Helio Audax tantatæ leges imponere luna ,
tropiam ., inviſibilem fieri : noir credo . Etſua nocturno fallere terga ludo ..
nam ut bene ait Guilhel . Pariſienſi a de Ille autem ::
beret lapis ille poffe colorem omnem Hanc ego nocturnas.vivam volitare per
tollere , velalios planè ficinducereob . umbras
iecto ,utnon poflit agnoſci: Tantam ve. Sufpicor, & plum & corpusanile regi.
rò vim illi gemmæ ineſſe nondum vel Similia de Siculo : Liodoro Cata « .
teſtis fide digni auctoritas docuit , nenſes opinabanturi , ut lib . ſuperiore
Denique ex bis decidipoſſunt;& de- oſtenfum . de Simone Mago narratur
regi illuſiones illæ dæmonum , quando in Itinerario:D.Petri : de quodam ex
membrorum aliquorum (peciem : vel i Sarisburienſidictum cor ſuperiore ; de
immenſam faciunt apparere, vel nul- Badulo Rege Anglorum annales refe
lam , ut ſublata videantur. ut ſunt;quæ runt, & ijdem narrant Ambroſij, Mer
rarranturin Malleismalef, de ijs , qui lipi incantamentis Vterium Regem
vitilia ſibi ablata putabant ,apud Spren- in.Gorloidis Cornubiæ ducis Ipeciemi
trans..
aspuls.6.210. b lisi Hift.ani.g.og clini.Naruribif.c.12 .
 LIBER II. QVÆS T. XVIII.

rransfornatum , ut lgernæ uxoris ejus | anima hominis in ferinum corpus mi

amplexu poriretur , & ex tam nefario grare illud informatura. Multo minus
concubicu Atturum & Annam geni- | poterit fimul cum corpore anima im
sos: lege Galfridum & Virunnium. Quin- mutari, quod videtur Horat . in Epod.
etiam in novum orbem hæc opinio ſe putaſſe quando ait de ſociis Ulyllis à
penetravit . Nam Nicaraguani crede- ! Circe reltitutis;
bant ſtriges poſſe ſe in catros , ſimias, Setoſa duris exuerepellibus:
porcos inmurare: & Qua hate mallani Laboriofi remiges Vlyfei,
opinabantur famoſam illam malefi Volente Circe,membra: tunc mens, & ſo
cam Auguſtinam , in bovis forma gral nus
Satam : quando Beatrix de la Cuvain- Relapſus:atque notus in vultus honor .
genti diluvio & terræ motu interiit. Imò verò humanam mentem , hoc

Narrat Chieza Hiftor.Peruv.p.2.cap.2050 eſt , animæ humanæ partem præcipuã,

210 . non amiſerant: immortalis eſt anima ,
Et licet olim , quid cum commu- necà dæmone corrumpipoteſt velvul..
ni Theologoram Schola, de hujuſmo- nerari. Semper ergò illufio hic interve :
di Lycantropiis , & ſimilibus ſentiam , nit illoruni , qui transfiguratos pu
poblicè profeſſus fuerima: ſcilicer om tant: fæpè illorum etiam , qui videre ſe
nes illuforias de deceptrices effe , & cum purant, quod non vident. Prudenti &
-34tira pugnare , hanc bominis in belluam nolenti decipi : diſtinguenda: eſt ipſa.
degenerationein ', idem nunc iterum mihi transformatio ab effectibus eam con-
cenfus hoc loco , ubi difputationis ordó hoc comitantibus : quod G Spondan . fc
exigirjaffirmandum . Addo, contrarium ciſſet;non tam multa Comment: Ho-
afferenti anathematis imminere- pa- j mericis hac de re vanè & juveniliter
nàm ,ex cap. Epiß.26.quaff.s.quæ ſenten- effutiviſſet. Sit ' concluf . ipſa quidem
tia auctoritate D. Auguft: fulcitur transformatio deluſoria eſt ; multi 14
bidem ratio perfuadet. Neque enim men eam comitantes effectus ſuntveriſsimi..
anima humana informare corpus bel V. G. Strages hominibus , vel pecori-
luinum , atitec anima leonis corpus busillatë " , per dæmonem in corpore:
equinum , vefanima equicí rpushu- | aereo aut lupino , live perhonunes lu-
"manum ;quia quælibet forma ſubſtan- | pina tectos effigie ( quod poftea decla
nialis , ut iuum effe tribuar informan- ' rabitur ) vel per eam nonrectos , fed
do, requirir peculiares Gibique conve- humana ſpecie graſſantes. & efferaros;
nientes diſpoſitiones, & organizatio- poteſt enim fieri,utex humorum viuo
nem corporis propriam , ideò anima ! & atræ bilis exceſſu affe & ius quidam
definituractus organici corporis. Un- lupini, & odium in greges atque homi
de fit , ut necferina anima humanum ness delideriumque cosinvadendi, &
corpus,nec humana ferinum qucarin- ! lacerandi: vorandique, mentem occu-
formare, ut dixi. Non poterit itaque pent: Vnde & mendicinuxewna len xu-
Dd3 xavg .
a Commen ,in Senece Agamenn.v 699.- blib.18.de ciu.Dei 6.18.29 de ſpirito y lit 6.281"
spysauditmentitur: Danaus Dialo.deforsiac.Zicontrarium D. Aug.adjcribens.
 222 DISQUISITIONVM MAGICARUM
Louispalan inter morbos numerant , feras aptiffimè circumdat : quod fit ,
quam Arabes Chatrab ,Latini melancho- quando illis dat lupinam pellem in
liam vel inſanium lupinam nominant a ; trunco quopiam cavæ arboris occu
ex fimilivitio nonnulliſe canes, leones | lendam :itt ex quorundam confeſſioni
velalias beftias putāt b. Qui hujulmo- bus conſtat. Aliquádo deniq ; ex pado
ditolo morbo laborant, hi Magi non Magis aeream circumdat effigiembel
lunt, & licet ipli ſe lupos putenc, lupi- luæ , & membra membris quoad pati
namque fæuitam imitentur , aliis ta tur fimilitudo circumponens , caput
men ,ut lunt, homines videntur: talis capiti, os ori , ventrem ventri, pedem
libi , non cæteris videbatur pater Fræ- | pedi, brachia brachiis accómodat.hoc
ſtantii apud D.Auguftinum 1:& alius folet contingere ,quando ad hocinur
quidam apud Thomam Brabantinum ctionibus certis ( utDolani illi Lycan
fivè Cantiprateniem d , & agricola ille thropi , de quibus ada judiciaria ſunt
Patavinus apud Fincelium . lib.2.de mi- edica ) vel folisverbis conceptis utun
racul. & alius Boroflusapud Sabinum cursurille apud ducemRufiæ à canibus
.comm.in 7.Metamorpboj .& ille Pomp - laceratus, & in Bulgaria quidam Baja
narii apud Euvachium libr. de natur . nus, de quo Sigis bertus in Chron . &
ſagar. tunc , ut & præcedenti cafu ,relinquunt
Sed quando aliis quoque lupi,canes, veftigia lupi terræ imprella.Hoc autem
vel catti vel aliæ beitiæ videntur ultimò calu nihil mirum eft,li poſtmo
mulier apud Palladium in vita Macarii dum verè inveniantur laucii illis or em
Alex. videbatur equa : item Neuri : apud | bris humanis quæ in ferino corpore
Horodotum & Melam , & hodiè ex ictum exceperant: Nam leviter ceffio
vulgi opinione quotannis quidam Hi- circumjectus aer , & vulnus vero cor
bernici,apud Camdenum ,in altera par- pori inhæfit. Verum quando verum
te Hibernia : hoc magicum eft, & áſo- corpus abfuit , tunc Diabolus in ablen
lo morbo nequit proficiſci. Verùm ſo- tium corpore eam partem conlauciat;
let Diabolustunc diverfimodèdecipe- quam ſcit in ferino corporelanciatam
re. nam ſolet aliquando aliud corpus fuiſſe. Bartolom. Spineus q . de ftrigibus
fubftituere , & illis abſentibus,& alicu- i.capit. 16. di temporis hiſtoria oſten
bi in loco addito ſoporatis, ipſe aflum- dit:Huius etiam ( inquit ) apparentis con
pto lupi corpore , vel ex aere formato , ' verſionisftrigum in cattos, teftis alius in hac
& libi circumdato ilta gerit : quæ pu- eadem civitate Ferrariæ Philippus nomine ,
tant homines ab illo mitero ablente & artificio cerdo , fub iudicialiiuramentone
dormiente parrata, quod ftratagema à biaſſeruithoc anno: Strigem quandam an
Sancto quodan , vico cunctis manife te tres menſes ei impoſuiſë , ne prohiberet
ftatum , ' narrat Guilh. Pariſienúsd.p . venire circapuerum (a ſe fortè frigarum
altına cap.13. Aliquando verò homini quem curandum aſſumpſerat, fi quas llans
bus iplis ferarum exuvias hujuſmodi | dientes & alludevres videret cartos. Ee

arvide Pau . Ægynetam 1.3.c.16. og Ætium l.6.c.ro. Codronchum . ! 3 demor .venef.6.7 .

b .Avicen.kz fen.1.14.6.26. Aug.l.18.de cim . Dei ca.8. d Camipr.in hapam .

LIBER II.
dein igitur die dum diſceſsiſſet illa , vide- 1 hodic poteris domum , vel non egos
tunt poft horam ipſe e uxor ſua caftum
Tragnam , o hactenus ab eis inviſam , quæ
ad puerum accedebat concite gradu . Quam
cum ex timore parentes ſepius abegiſſent,
poftremò contra vententis vexationem ad
impatientiam exarferunt : claufoque oftio
vir ille graviſsimè cattum hinc ille fugien-
tem diutiùs baſta percuſsie , & demum ex
1 altafeneftra ſé iaitare compulit , ut toto
collija videretur corpore cattus. Ex tunc au
tem ſtrix illa vetula toto confracta corpore
per plurimos dies lecto decubuit : quo fi-
Etum eft, ut levis, quam prius habebant, fis-
ſpacio, quod jtrix effet, & puerum ſuum ,qui
hac infirmitate ftrigiatus graviſsimè labo.
rabat, ipfa ftrigiaſet,in vehementem tran .
fit,imo o violentam . Etenim percuſsiones
deplage ,quæ in catto infixæfunt, in illa ve
tula funt invent& quoad morborum corre
Spondentiam .]
Vix quinquennium effluxit , cum
in pago quodam occiduæ Flandriæ ,
ubi faſcinaria peſtis mirė gliſcit, haud
procul à Dixmuda , pene ad Iperlee
& Ilaræ conflugem fitu , contigit ;
quod ab homine religioſo , fide di
gno , quitum illic in vicina , auduio .
ne accepi: Ruſticus quidam unacum
filio adoleſcente in ſympoſio poti
tans, nimis obſervabat coquam men
laras cereviſiæ , quam propinabat ( ut
folen: ) bifurca norantem creta . dil
limulat nihilominus interca ; dum
compotatio folvitur : cum hofpitam
vocat , ut calculum expenſi ſubducat.
petit iſta, quantum creta notarat : ne
ne
gac ille, & muleis ultrò citroque jactis;
pecuniam in menfam projicit , quam
ſciebat fufficere ; & diſcedit. Stoma-
shabunda hæczlu verò ( ait ) non hing
22
QV ÆST. XVIII.
quæ Tumabit contemnensimulicrculæ
minas ,
Vbi pervenitad Auviolum , in quo
ſcapham reliquerat , nequit una cum
filio admodum valido lumma ope eam
à ripa contis depellere , diceres clavis
affixam uvido in ſolo . Fors duo treſve
milites illac iter habebant ; compellat,
& Contubernales (clamat ) boni , ve
nite fuppetias.uc hunc lintrein de ripa
deducamus : merces operæ futura , lar
gum à me bibale. Parent & ingreſſi
quantum poflunt protrudunt.diu tru
ftra fuere: Anhelus unus & ſudás; quin
ſarcinas & onera hæc efferimus , forte
vacuam commodius deducemus. Fit:
& ecce mercibus-oppoſitis , vident in
ſentina ingentem luridum bufforiem ,
ſcintillancibus oculis eos intuentem .
Non calic unus milicum , ſed gladii cu .
ſpide perforatum ad guttur iumidatú
in aquam eiecit . ille quali exanimis in
tergum provolvitur vétre refupinato:
vulnera natitanti imponunt cæteri alia
& repente navis folvitur, Lætus culti
cus auxiliatores ad idem , undè receffe
rat, hofpitium reducir : potum petit:
præbet ancilla. Quærit ille, ubi hoſpi
tar audit peffimè habere, & animam in
lecto agere. Quid, inquam , inepta,e
brium me putas ? vix media pars horæ
elapfa , cum ego illam iſthinc lanam &
malam , qualis tu ,reliqui? Eo, & viſam
quid hoc, rei ? intrat in thalamum , in
venit collum & ventrem vulneribus
confollam ,laceramque expiralle.Vnde
hæc exclamat, vulnera? Nelcire ſe pro .
fiteturancilla, nec domo illam, quod
fciat,pedem exculiſė. Itur admagiſtra
tum : vulnera cælim punctimque illata
invent
224 DISQUISITIONVM MAGICARVM

inveniuntur iiſdem in locis , quibus cris litteris, dignum ſolutione; deNa

buffonem , qui nuſquam comparebat, buchodonoforin bovem , & Lochi u.
milites diftinxerant. Nec dullimilea xore in falis ſtatuam mutata 4.Sed cum Here a

liud , quod demunicipe Mechlinienfi. utrumque divina ſit factum virtute,

narrabitur libr.s-ſection.3. verfiad tortu non pollunthæc pro dæmoniacis con.
ram ſtufficient,de indicio 8. ad nominatio- verfionibus momentum habere . De -
nem accedente. Nabuchodonoſor quoque plerique
Annus decimus agitur, cú Bebbur- Patres negant formam bovis live bo ů
gi( oppidulum eſt Vbiorum ) ſupplicio vini corporis effigiem induiſſe ; fed
affectus fuit quidam Stumfius Petrus, dumtaxat volunt, lic mente abaliena fo
eo quod cum dæmone ſuccuba plus cum fuiſſe ,ut le bovem crederet b . Præ. el.
quatuor luſtrisconfueffet, ab hac do termifla longiore diſputatione , mihi
natus fuit lata quadam Zona , qua cum videtur contextui S. S. & fententize D.
cingebatur, & Ubi & aliis in lupum ver . Gregoriilib.s. Moral.c.8. & racioni ma
ti videbatur. Hoc ſchemate ter quinq; gis confenranea explicatio volentium
pueros jugularat, corumquc comede ç affectionem Regii corporis in beſtix
raccerebellum ; duas nurus luas devo temperamentum commutatam , figu
rare conatus fuerat: propriam filiā, & ram etiam humanam aliqua ex parte in
tommatrem ſuam , uxorem habuerat ferinam degeneralle, ſenſusque inter
loco contant hæc omnia a & tis judicia- nos fimiles açcepifle brutorum inter
riis , & iconibus inæs incilis,palamque nis fenlibus : undè f:&tum ,ut & pecu .
venalibus. Quiptura voler de his trás- dum more quadrupes incederet,& foe.
formationibus exemplis illuſtrata ( quç | no veſceretur , & homines fugeret,&
tamen ex iis, quæ tam breviter dixi,de lub dio degeret. Divina verò virtusfe
cidipoterunt omnia ) legat Sponda- cit,ut ſub tali temperamento & habi
num in homeri Odyff 1.10 . Binsfeldium tudine corporis , humana & racionalis
de Courellon . malefic.cond.3. Remig: anima perſeveraret.
1.2.de demonolat.c.s lo. Ananiam l.4.de Vltimò poffet objici,quod Herodo.
nar.demon fol-180. Codronchum d.cap . tus ſcripſit, Platanum aliquando ino
7. & Petr . Ihyræum . quicæteris plura i leam vertille ,& alii,apud Čarnos cada.
& aptiore ordine in Theſesdigeſlit lib. vera humana per dæmonem in talis
uſque ad c .
2.de appar.fpirituum àcapit .15. ftatuas fuiffe mutată. Reſp. Si locuri de
24. & qui ex eo Dialogum ſuum con- i proxima & immediata mutatione, il
gellit Fr. Claudius prior I. De Lycan Juſoriumid fuit & præſtigioſum : fi ve
i bropia. ro locuri de converfioncmediata , five
Qui volune veram introducere Me per varias commutationes corruptio
tamorpholin (ur Spondanus , Bodinus nis & generationis materiæ ſecunda ,
Pencerus ,Phil.Camerar . & paucialii ) nihil prohibet ambo ifta naturaliter
unicum adferunt argumentum.ex fa- , .contingere poſſe ,introductis in matc
riam
a Da". 4. V.3.03 V 33.Gen.19. b fusèhoc diſlerini 'MichiMedina 1z.dereits in Denm fide
6.7 . Poen . Pereri ss .; in Dan.c.ScMol. Á p.g.11 . c N.lib.de Prodi.an . 13 : 9 .
 LIBER II. QVÆST. XIX. 225

riamaptis adhas ultimas formas diſpo: / pſittacos & hujuſmodi , in ipfiſmo

fitionibus. Quod autem legimus apud corporibus loquela formata : & tunc
Metaphraſlem à S. Spiridione,ſerpenté | hæclocutio eſtvitalis actio ipſius ani .
in aurum mutacum ,ucco avarus ille & malis , non tamen eſt intellectualis e
immiſericors dives deciperetur: & po . jus actio , ſed eſt actio intellectualis re
ſtea rurſus ex auro Serpentem factam ; (pe&tu Angeli:per illa verò,quæ viven
vera hæc mutatio fuit quia miraculoſa tia quidem lunt , ſed organa non ha
& à Deo , quipoteft Neque hæc muta bene apta ad loquendum , ut ſunt aſi .

tio fortallisdæmoni , luccelſivètamen ni,bovesgi, putatim id facere eò quod

forer impoſſibilis, quia ferpens infectú ipſemet angelus in eis, vel potiùs juxta
eſt, & proxima auri ac ſerpentis mate ea, ſermione in aere formato loquitur;
ria cadem nempe terra . denique dicendum de inſenſibilibus,
ut igne, aere , aqua, terra , cadaveribus
QV ÆSTIO XIX . mortuis , capitibus refectis, ſtatuis, &
arboribus: & tunc quando vox tan
An Magiqueant facere beſtias loqui , & an tum formatur juxta corpora illa , lo
intelligant voces beftiarum ? cutio nullo modo tribuenda eft alteri,
quam angelo , ut formanti & edenti:
E hac .. diſſeruit poft D.Tho.de aeri, ue medio ac inſtrumento: nulli,
porentia q 6.ar. 5. & vict. relict . ut vitalisactio : G formetur intra cor.
a
de Magia , n.9 . Alf. Mendoz in Quodl. , pusillud fenſile ineptum , vel etiam in
Schalert quæſt.s.led loquédum nobis ira inſenſile , illi tribuipoteſt ut orga
diſtinctius & preſliùs .Divina aliquan- no . His politis facile erit ferre judi
do virtute fieri,ut quibus loquendi vis į cium de ſequentibus miraculolis lo.
naturalis inclt nulla , attamen loquan - cutionibusfacræ hiſtoriæ : vt de aſina
tur, non eft dubitandum ;ſacraScriptu- Balaam , de qua conſulendus ibi Caie
raid atteſtante de alina Balaam , Num . tanus in Comment.de angelo in rubo
22. quod quo pacto Deus efficiat, iple alloquente Moyſem & Eſdram a de
novit , qui cnim locutionis omnis eſt Spiridionis filia Irene mortua depofiti
frabricator ,ille ut, quæ nota ſunt orga- i locum indicanteb : & quodam inter fe
Aa,ſermonis articulati formavit, poteft cto ,Macarii iuſſu homicidam indican
& alia.quz lubebit inſtrumenta ad hoc | tec: & decolloquio calvariæ ,& alterius
deligere . Atramen ut plurimum exiſti | Macarii , devariis ſedibus damnatorú
mo uti operaangelorum , qui per resd, & de venerabilibus Africæ confeflo
ullas inanimas , vel per bruta loquan- ribus, qui perſecutione Vandalica ra
tur ; hoc tamen diſcrimine:per illa,qui . | dicitus abſciſſis linguis adhuc clarè lo
bus apta ſunt organa & viventia ad quebantur:quod etiam Iuſtiniani Imp.
hoc inſtrumenta ,uc per picas, corvos , | auctoritate fuit confirmatum , ut ejus
Ec
tempos
a Exod.3. 24. Eſdr 14.in prin. b Ruffin.l.1.hiſt.Eccles.Socrates l.1.hiſ.Ecclotoseson,
cratesl. 1.6.12. c Englof.l.1.Exem.c.6. d Harulush.6.6.14.8.1.1. C. de offic.prafic, Afric,Pro
copins i de bello Vandali Ænea Gazeus, de immortalanim .
 VÀ
ITION ARVM
226 DISQV MAGIC

temporis hiſtoriis teſtatiſſimum a ; & rationem invenies apud Thom . de

-de Anglo facerdote ſimile refertPoly- Cantipraro libr. 2.boni univerſal.cap.29.
dorus 2:13 . Hiſtor: Angl. in his continuú part.18
miraculum fuit ſupplente Deo vicein Simia Dei diabolus , conatus multa -
partium deſe& arum in genere cauſæ limilia , ſed pſeudomiracula, interdum NE
efficientis. Vnum addam ex Antonio Deo permittente , ad divinam vindis
Bonfinio b : Anno circiter 3. poft elademctam atque iuſtitiam manifeftandam :: -
Ad Nicopolim Sigiſmundo Imper. à Turcis uit cum homicidam caput præſciſlum
acceptam: cum multi in eum campum def- indicavit Cercydam , telte Ariſtoteles
- cenderent, emiſſam inter oſſa ſubinde vocem & Orphei caput prædixit Cyro Perla
audierunt : lefu Chrifti Salvatoris & rum Regis eum quoque à muliere -ne.
Mariæ Virg. nomina intonantem : loquax- candum d.Aliquando ipſeoracula nel.
que inter cadávera caput inventum , quod cio quæ confingit, utquæ narrat Piile.
ubi homines fibi adeſſe novit : Quid tain , gon Trallianus e ex Herone , in hanc .
inquit, ſtupidihic ſtatus viri? Chriſtianus , fententiam ; Polycritus poſt Locridem uxo
ego fum ,inexpiatus , incon feffus in hoc dello rem dictam , & poftquam tres noétes cum '
occubui. Maria mater me aterni ſupplicii ea dormiviſſet , tertio die vita functuseam :
reum eſſe non patitur. hæc me adhuc lingua i reliquit gravidam :qua monſtrum ex dupli.
compotem fervavit, ut delicta fateri, & a ci ſexupeperit , quod cum in mediain con
nimum ſacris Apoftolicis luftrare queam : cionem populi ductum fuiffet ad conſultan
proinde ſacerdotem , qui confeſsionem ex- ; dum :quid id præſagiret ,quidve de eo faciex
audiat, “ me expiatum reddat, accerfite dum eſſet : comparavit in medio populifpe
queſo. Rogatus curtantum à Virgine-bene ctrum , Polycritus, & futuram Aetolis em
ficium promeruiffet , refpondit : ſibipecu- | Locrenſibusprædixit cladem , & impotente
liarem in eam fuiffe in vita devotionem , ad refiftendum populo filium ſuum mor
ů ſeptena eius feſta quotannis reverendif- \ ftroſum -dempto capire devoravit ; & eva
fimè celebraffe , rengiofifque iesuniis pane ( nuit , mox eo taput eandem cladem elocu
dumtaxat & aqua decoraffe. Quare accer . tum eft .] Additidem Trallianusex An
ſito è pago proximo Sacerdote , confeſsio tiſthene philoſopho Peripatetico. Quo
nem rite tranſegir : & impetrata errato tempore Acilius Glabrio conſul vicit Antio
rum omnium remiſsione, acceptaque nouiſ chum regem Aja , deternitos Romanos OYA
fima luftratione ; repentè conticuit , perpe - culis ne amplisis invaderent Afiam “ Pu-
tuoque quievit.] Håcille , legant , re blitducis Romanorum caput 'reli tum à la
lipiſcant Novatores ad tam illuſtre mie po qui corpusdevoraverat, ut ipfeprædixe-
raculum : quod & Deiparæ’devotio ratfurore divino, ut putatur, percitus:ce
nem , & jejunia ; & feftorum cul . ' ciniſſe'lougo ſermone adventuram chadem :
" com , & confeflionis facramen- ' Romanisa
com commendat. Non abſimilem mär- Peæſtigioſa planè fuere- locutiones ·
quædam
a la 3. hif. Hungar.Decad.3.quod illë acoepir à Ioan.de Türotioſcriptore rerum . Hungaria
sarum fatis antiguo bonor chi ddpartibus anim , cap, 10. d Philol. in imagin , evide minas.
 LIBER TI. QV ÆS T. XIX .

Equædam apud Gentiles,& arte dæmo- | intellectionis præberent ; ſicutetiam

nis ſimalatæ , ad lucrum Sacerdotum Magi faciunt interdum , ut animalia
Gentiliumi , qui non raro Magi & Py . | miras quaſdam gefticulationes, & no
thonici; uta geminæ columbæ , Do. tiones edant ; quæ ſine uſu rationis ,
doncs loquaces, item quercus Dodo . & prudentia judicant ' imperiti fieri
næab , Argus carinac, equus Achillis non potuiſſe. talia funt , quæ de fer
d & ulmus Gymnoſophiftarum , quæ pente Epidaurio Valerius i de leone
Apolloniuin ſalutavite & Caulus Hu- | Apollonii Philoftratus, de aſino Cay
men , quod dixit ., Salve Pythagorafri narrat Bellonus h . Longè faciliùs
( quem fuiſſe poffefforem librorum poteſt Magus per dæmonem effice
Zoroaſtris Magi docet Clemens Stro re , vitiatis organis corporeis : ut
matheus) & carnis Simonis Magi a homo latrare , ululare , crocirare ,

pud Clementen in Itinerario & Gly- | rudere audiatur, conans loqui: vide
cam in Annalibus , qui & alios & D. mus enim artificio id nonnullos felici
Petrum fuit allocutus :idem fagæ cui ter conſequi: & legimus i ann. 1546.
damn Franciſcæ Senenſi adſcribit Grila Margaritam Eslingnnfem ,ex ventris dolo
landus fæpè nobis laudatus,q.7.Theo- ribus ita intumuiſſe, ut ventrismoles totam
tecnus Magus Antiochiæ , ſub.Maxi- faciem obtegeret , ac in circumferentia de
mioo , fimulachrum lovis vi magica cempalmos excedere videretur Audieban
fecit oracula fundere; quibus cives in tur à circumſtantibus lectum ,gallorum can.
odium Chriſtianoruin excitabat , & tus,gallinarum coccyzationes,anſerum ſtre,
Imperatoriam perfecutionem acuebat. pitus ,latratus canum ,baiatus ovium ,porco
glege D.Cyrill.Alex . libr.3.contra I!! rum grunnitus, boum -mugitus, hinnitus en
lian . pleraque ſupliùs dicta recenſen quorum . Eduxit mira magnitudinis vermes
tem .Adde ex Valerio Maximo lib.s.ſi- j atque ſerpentesex latere circiter 150. quo
mulachrum Fortunæ Romæ in viaLa miraculo fidem faceret , cum tamen nil niſi
tina locutum . preſtigiæ demonum , à matre puelle lucri
Cæterum ut fciant animalia , velio- canſa coniita forent. ] In prægnantiumn
telligant , quæ loquuntur, hoc nullus luteris aliquando clamores infantium
Angelus eis poteft tribuere : poffet ta- cxaudiri: ſed id fieri naturaliter ,multis
men ,etiam dæmon efficere ,ut anima- exemplis productis , & addita phyſi
lia fuis temporibus & locis aptiſſime ca ratione probavit accuratè integro
quædam dicerent, accommodata per opere Andr.I ibaviis t0.2.fingular. Sed
fonis , & rebus, de quibusageretur, fed ea ratio in hac Margareta locum non
tamen licet dæmonilla ex inſtituto fa- ! habet ulluin ,
ceret, animalia tamen dumtaxat face. 1. Sedan voces beſtiarum Magi intel
rent calu & fortuitò; quibus ignaris & ligant? Porphyr. kloubit fua ætate de
idiotis ſpcciem quandam ſolertiæ , & ' Apollonio Tyanzo dici folitum , illum
Ec cum
a Sophoc.in Trachi. b Lucian.in Micyllo. c Apol.4 .Argonau. d Homerus Iliad.19. phie
Loft.in Apallon. f Porphyr.in vira Pyrhago. g Enfe.l.9.hist.Eccl. hval.Mahd.c.8.Philoft.l.fie
Belen.in obferuat. i N.13.de Prodik lib 3.Tepi TOX75, & c.
 328 DISQVISITIONVM
cum audiſſet hirundinem cum multis
vociferantem ſodalibus fuis ,quos ſe-
cum habebat expoluiffe , indicare eam
cæteris , aſellum onuſtum frumento
antèurbemn cecidiffe , frumentumgueminem aggreditur annexis libiannu .
humi fuſum eſſe, veriſimiliùs eſt, quod ! latim ſociis. exemplo denique piſcis,
Eunapius ( ut & Philoſtratus) hoc paf.
feri tribuit : hirundo enim frumento
non veſcitur. Volebat autem Apollo-
nius hoc facto fingere le garritus a
vium intelligere, quod Veteres de Ti
reſia & Melampo fuerant fabulati.Sed
hæc funt incredibilia , cum enim beſtiæ
ratione creant,nequeunt diſcurſu uti:
qui ark ſermonem ex inſtituto profe -
rendum , qui fit rerum vel geſtorum
Lignificativus,eft neceſſarius,fateor af
fectus corporis , & appetitum poſle vo
cibus ſuis indicare , & horum notitiam
poſle diuturna obfervationc ab homi.
nibus deprehendi : & poffet dæmont,
qui hæc habet perſpectiſſima, magos
ca docere,quod an velitfacere, autun- |
quam fecerit,neſcio : non eſt incredibi
Jc fecifle .
MAGICARVM
communi ſervent immerſum. cxem
plò etiam Scorpii Lybici , qui cum fo
lus hominem ferire non voluit, rever
titurcum pluribus aliis , & fimul ho
qui confra & tum kaqueum evalt , & a
liis periculum indicat , unde lit utco
die generis hujus nulli piſces compa
reant. Vide Pet. Gregor.lib.15. de repub.
cap.s. hæc ipla memorantem , pruden
terque monentem , intelligentiam ve
ram , & diſcurſum animantibusdeeffe .
Addo nec eum à dæmonc illis tribui
poſſe quia rationalem eis animam ne
quit largiri , cujus creatio foli Deo re.
fervatur : & requirit illa corporis or
gana libi accommoda de quo ſeq.
quæftionc.
QVÆSTIO XX.
An intelligentiam diſcurſivam poßit demon
brutis largirie

An autem ſe invicem intelligant

Nde hæc quæſtio dependet an brin
beſtiæ , ejuſdem faltem ſpeciei, quæri
Ita aliqua ratione fint pradita nam li
tur ? quoad effectus illos corporis &
funt facilè præftabit dæmon ut
motiones appetitus belluini,affirmati
vam docet quotidiana experientia: ſublatis impedimentis
& fcienterintelligant , non
: ſi diſcurrant,
ſunt, id
quoad cætera quoque cenſuit, & pro
bare conatus Porphyrius , avesſcien- præſtarenon polte,certum eſt.
tiam habere vocis Cantusque fui gene Fuere igitur non pauci, qui ratio
risavium , ac quod ipfis accommoda nem tribuant animantium plerifque.
tum fit id poffe aliis oftendere. flem | Empedocles dixit,omniaanimantia, &
.
Plaro cenfuit, & Opianusagens de ele- { plantas mentem & providentiam ha
pliantis. quod arbitrantur,quia fi ele- bereult eum citat Sex.Empyricus a , &
phas in cænum ceciderit, & clamave : Parmenides ac Democritus , tefte Sto
cir, cocius iď cernés abit, & redir addir- bæo in Eclog phyfic. b videtur idem velle
cens gregem elephantorum , ut , opera Lactanc, libr . 3.inftit: cap. 10. apertiùs
Porphyr
a li.contra Mathematic.f.216 . b br.fi98
 229
LIBRI II. QVÆST. XVII .
Porphyr. lib.3.defacrific.& Plutarch. li- | 1.dift.3.quaft.i.idem Ariſtoteles librospe
bro quod bruta utantur ratione, & lib. utra timo de biſor animal.capite prinio tubuie
animantia plusrationis habeant, aquatilia illis veſtigia animi humani & pruder .
en terreftria: & Galen , leb.exhortatorio ad | tiæ imaginem : unde lumplit Arnobilia
bonus artes addiſcendas fcribit omnibus bro fecundo contr.gent.cum ſcribitin br11 .
animalibus ineffe evduaid erou hóyop, tis conſpicimulta rationis & fapientiæ
quod Eraſmus vertit rationem affectú ) limulachra. idem Hippocrati placuiſſe
capacem ,non bene. Lacuna Segobien- docet Galen.libro primo.de util.part. iapi
fismeliusrationem intus delitefcentem te tertio . idem docurere Averr. in 7. by

five internam :ut Galenus rationé qui- fic.Hieronym.Magius l.2.de exuft.mundi

dem tribuar brutis , quæ & in homini- capite quinto. Gabr. Zerbus in t . Meta
busineſt: led hoc tantum diſcrimine phyfic.quaft. 7. ( quem operæpretium fit
quod homines illam fermone queant ( legere ) & Card. Toletus in 3. de anima.
explicare: bruta verò habeant quidem quaftione ſeptima. Solertermulta fieri a
rationem , ſed conceptus animi neque- beſtijs: & ea doceri quæ diſcurſirquo
ant verbis exprimere. fuit hæc etiam dam videantur egere, docent, quæ par
Quintiliani ſententia libr. Inftitut. Ora rant plerique: de elephantis , ex pluri
tor. & ex recentioribus id voluere An mis collegit Lipfius Cent.1. epiſt. so.de
ton. Citradinus in lib. 1. Pofterior. Arift. cæteris Ælramis ,urde Leonibus, libro
Cap 3.Laur.Valla ,Dialect.fue 9. immo & quinro & ſéptimo,denatur animal.de raul
Card . Hoſius a, nos nec ratione nec o- ris lib.7. decynocephalis lib. 6. de alijs
tatione , nec prudencia à brutis diſtin- fimilis lib.5. de cervis.lib.ii. ubitamen
gui voluit , ſcd religione & Dei cultu, | illud rakóUVTWY O uvier; non interpretan
atque contemplatione: Quæ verba pu : dum, loquentes intellexit , ſed vocantes in
tarem pič explicanda utmore Scriptu- tellexit ,ſcilicet audito Græco nomine ,
fæ facræ locutus fit: idnegans, quod ! quod illi educator manſuetarius indi
minusiudicabat , non quod omninò derat , ut de pifcibus idem auctor dixit,
gonelleiudicabat , hoc lenlu', ut cen Xax8"pefuori la felze lib.8. cap . 4. de ca
fuerit , magis religione differre homi- | mbus mirifica Protonorarius Ludovi
Bem à brutis, quàm alijs illis oratione , i cus Peres de Portillo , libr, ſingulari, de
prudentia ,ratione. Şirergò Concl.Bru - Cane à fol.16.de equis idem libr.fingul.
tis rationem ,diſcurſum prudentiane,propia lari de equo , à fol. 63.qui fuperioribus
denriam ( proprie dictam ) vel ſapientiam annis uerumque librum fapicntis. Phi
tribuere,re& ephilofophia, do fidei repugnar: lippo ſecundo Hiſpan. Regi dedicavit.
eft ramen in brutis quiddam folertia quod De alijs multis animalibus exempla
rationem & prudentiam ,diſcurſumque imi congerit foach. Camerarius Decurriæ
rerur,] Hæc eft fententia Alberti Magni decimæ. Problemare .VIII.Probatur id
is 3 deanima.& Philoponí, adtext.157. breviter , ſíratione ducuntur: fanè ra
ubi nonobſcurè hoc Ariſtoteles , & eft I rionalia dicenda forent, firatione dir
D.Thom.r. 3. teff.tz.articul. 3.Gregor. cerentur : ex clectione operarcntur , fs
Ec 3 Slection

. Prafus. Confeff Puricovienſis .

230 DISQUISITIONVM MAGICARVM

electionem adhiberent: non femper o coniun &ti ſint,an nonr alios dicere diri
mnia eiuſdein ſpeciei animalia ubique gi ab intellectu,quifines noſcit, & erra .
eodem modo,ut faciunt , operarentur.Gre non poteſt,ſed difficultatem hos non
diſcurſu prædita forent:nollent univer, tollere. Si enim fic bruta volunt à Deo
lalia quædam axiomata ,line quibus ne- dirigi,utDeusimmediatè illa operetur,
mo poteit nec affirmativè,nec negative ! quæ brutafaciunt, apertè errant. Sive
diſcurrere. conſtat autem à brutis nef- rò velint Deum hæc facere mediatè per
ciri axiomata univerſalia . fi ratione & animalia , tunc recurrere quæſtionem ,
diſcurſu prædita funt: ergò & fcienția , utrùm animalia hoc fimplici naturæ in
& prudentia, & fapientia : noruntergò ftinctu , an verò mediante cognitionc D
iplas rerum cauſas. norunt meliora à faciant? Ideò ipſe lumpta caloris nativi
minus bonis diſcernere ,fi ratione præ- fimilitudine , reſpondet ingeniosè &
dita ergò & libero arbitrio, in rebus de eruditè : Deum , quando hanc univerſi
quibus diſcurrunt, & ratiocinantur. er tatem creavit , eadem virtute , & poten.
gò peccare pollunt & mercri ergo & , tia : qua fecit omnia , facultatem etiam
virtutes voluntatis illis non dencgādæ , 1 lingulis naturis propriam dediſſe , qua
iuftitia, temperanția,fortitudo, liberali pervenire poſſent ad fines rerum uni
tas, obedientia . quis hoc philofophus verſitati debitos & congruentes. Indè
fomniet ?non aliuscertè quàin ,qui bel contingere , ut multa à particularibus
luis cælum pandit, Mahometus . fiant,alium finem intendentibus per ſe,
Dicendum itaque , ut fiæc abfurda & alium tamen finem intendente nao
vitemus, bruta nonnunquam à ſcrip cura ,& ordine univerſi. Nam quod ca
toribus egregijs dici ratione prædita, lor ille genitivus tam mirabilia opere
non quòd veram habeant rationem ,ſed tor.calefaciat,attrahat, propulſer, figu
quia multa tam ſolerter faciunt , quam ras der membris , vias ,conceptacula , ſi
homines folent,quiratione præditi. di - rus, ordines , iunéturas, ac demum ani
cietiam prudentiam habere , quia pe mam conflet, perinde ac fi fingulorum
rinde operantur , ac ſi prudentiam du fines cognofceret : arbores etiam ac
cem in operando fequerentur. pruden- plantæ, folia, gemmas,flores, fructus,
tia enim habitus elt faciens nos promp femina mira folertia,ut viderúr, faciant,
cos , ut eligamus media fini alicui ac- cuſtodiant,muniagt : certum eſt hæcà
commodata finem vcrò cum medijs ad non cognoſcentibus fieri. Sed dicendú
cum tendentibus non affequuntur bru. j hæc fieri ab illis partim per aceidens,
da , ſed fortuitò in eum feruntur difficilè partim per ſe, per accidens quide, qua
hoc eſt intellectu , verùm ab Hierony- I tenus eſt particularis quædam una na
mo Fracaítorio fuit luculenter explica- cura : per le verò , quatenus eſt pars uni- .
fum a ,in hanc fententiam : Quoſdam a verſalis naturæ , quam ordinavit Deus
& iones animalium omnes ad inſtinctus ad finem illum , quem ipfe cognofcit .
naturales referre: fed nos explicare de- , Sic (ait ) & bruta quædam facere, no co
buille, an hi inſtinctus cum cognitione gnoſcendo fines, & quasi per accidens,
quate .
adi, de intelle 7ione , à f.19 .
 LIBRI IL QVÆST. XXÍ. 232

quatenus ſunt naturę particulares:qua.

renus verò partes ſunt univerſalis natu O: V Æ STIO XXI.
ræ à Deo ordinata , per ſe facere & in
rendere fines , non fibi ſed Deo cogni- | An poſsint demones facere, ut homo non's
tos. Vtecce , maturis ovis a visiHa vult ſentiat,velut longiſsimo tempore dor:
deponere excitata pondere & moleſtia miat', aut inediám perferat?
ovorum ,hic finis avieſt notus alius eft
finis rationeuniverfi nempecop
, terya: lQouVod
e deprimum non
mon polfx **
efficere,neco r
tio fpeciei , qui eſt avi incognitus, ſed trūdæmon '
Dco cognitus ,& quaſi confequens al pus habeat potentiam ſentiendi , fedu
terius:deponititaque avis ovum , per le trùm poflit facere , ne actu ſentiat,
proprer ſtimulum ; per accidens reſpe- quod natura ſenſile eſt, verbi gratia,ne
ctu prolis : reſpectu fui; quatenùs eft crucietur quæſtioni ſubditum . Tambli .
hæcavis ſed refpe & u univerſi , quate cus libr de myſter. Ægypt. paulo ante mea ..
nus eft pars eius , excludit prolem per teſtatur'n ulcos prophetarum admoto
fe.Sic etiam innaſcitur avi appetitus de igne non vri , vel Gurañtur uſtionem
ponendiova loco tuto, per accidens ra non fentire , utnecalia tormenta ulla,
tione prolis conſervandæ , fed per ſe, i loquens de vacibus Gentilium , addenſ
quia ovum anjat, ut partem ſui hinc & que id fieri Deo intus adfante qui re
aliæ lubnotiones fiunr animantibus, ſe- pellat ignem , illaque cætera hebetėr.
cundum ſpecies quas recipiunt , reru'm 1 Quis iſte Deus lambliciMagi , niſi caco
ſibi ad hoc neceflariarum . Vndè ( inquit dæmon quifpiam Eurycles,qui iſtipro-
Fracaſtor. ) magna ſapientia & provi- phetæ ,niſ malefici ? Cenſuere Gentiles
dentia Dei Oprimi Maximi videri po magico carmineaciem gladij Gc retun
teſt, qui univerſum totum ordinaturus di,ut nec levi vulnere cutem queat per,
modum naturis omnibus dedit, quæ ftringere ? Nec delunt , quinoteni , ad
peſcientes fines , omnia tamen faciunt, į tollendain hanc fuperftitionem , fæpè
per quæ fines conſequuntur, quos ipſe Den micaculo flammæ;aquæ; ferarum ,
folus cognoſcit,ad quemmodum dein , & fimilium ſuppliciorum acrociflimo .
ceps alia fiunt, quæram mirabilia no rá vim fuſpendiſſe, eaque omnia mar-
bis videntur. Et quibus appareat eain , tyribus innoxia reddidiffe :cùm verò fe.
quæ in brutis apparet, prudentiam non curi vel gladio fuiſſent addicti,ferrivim '
elle, ſed duntaxat inftinctum quendam à Deo non coercitam ,ne nationes intel .
natura , & ordinisuniverhia Deo præ - ligerent miraculo ifta , non magiæ ad
ftituci. Cuihæc non ſuficient , legac ſcribenda. Sime hoc verum ,necne; e.
And, Libavij difputat.de contemplatione quidem valdè addubico. Non proprer
insellectus beſtiarum ', p. 2. ſingiilar. locum B.Pauli , quo quidam nituntur,is
quam his editis primuni cft ad Hebr. 11.V. 34. cbturaverunt ora leo
fum nactus.
num , exftinxerunt impetum ignis , fuga
verunt aciem gladij , ubi ficut de igne
i leonibus , lic de : cie gladij id miity -*
cuiler
232 DISQUISITIONVM MAGICARVM

culo adſcribitur. Hocinquam me non minimo vulnere fuit interemptus.Huc ho

movetinam vera lectio eftiffigerunt , ut referendum quod de Scafio, fic fcribit
patet ex Græco.contextu & Syriaca verPLE auctorFornicarij.In territorio Bernenſiuni
Lione : & loquitur Apoſtolus de fan . I primus auctor maleficiorum fuit quidam
Etis veteris Teſtamenti, quorum nul- Scafius dictus:qui publicè de hoc gloriariau
lum legimus miraculo ereptum , quod debat:quod ,quandocunque vellet,ipfe fe oma
acies gladij ſit retuſa ,fed quod miracu: 1 nium fuorum in amulorum oculis,velut mu
losè hoſtium gladios effugerint , quidā , rem frøcere valeret , & dilabi à manibus ini
pacis tempore , ut Helias: alij vero in 1 micorum ſuorum lethalium : & ita capira
prælio ,ut Samton, Caleb,lolue,David, lium ſuorum inimicorum manibus fepė, ut
Machabæi , & c . led movent me alia, dicitur, evafit ;ſed cum terminum ſuamali
Nam & meminidemuliereſepties ieta tia Divina iuſtitia facere voluit ,tandem per
gladio ,ſed fruſtra; & Gentiles.e iam illa hoftes fuos in ſtuff quadam propefeneftram
cætera, licet falsò , tamen ad incantatio . quandam ſedere explorabatur caute : quo in
nem referebant. Legiduas alias huius loco, cum nullum de fibi infidiantibusfufpe
rei cauſas meliores , priorem , quia ſe dum haberet, per feneftram gladiis & haftis
etio gladij impedita ,potuiffet dolo car- inopinate transfixus eft, & ob ſua facinora
nificis adſcribi: pofteriorem , quiagla- ili mortuus miſerabiliter.) HæcNiderius.
dius , eft præcipuum & maxiinè legiti- Sic luos dæmon deludit. Tormento .
mum ordinariumque iuſtitiæ ukiricis rum ſævitiam quotidiè malefici in ecu
inftrumentum . a Hodiè quidam impii leo eludunt, omnem enim cruciatum ,
milites ſe fore invulnerabilesputant,fi vel cilu , vel ſomno , vel ſilentio ſupe
arma certo rica incantent , velfacrilego rant.Quo in genere ſtupenda.eſtnarra
auſu crucifixiimaginem compungant, i tio Chaconda ,quandam fæmivá quin
b velcomminuantaut confringant, ita quagenariam ſibi notam , ficelulile in
Condronchuslib.3.demorb venefic. cap. fugonem laridi liquatitoto corpore fa
12. velliferant interulam lineam hor - ictam , & omnium membrorum diram
rendis inſcriptum imaginibus , quam diſtractionem : execuleo tamen lubla
vocant inferni miſiam : velfi periapra tamomni ſenſu doloris vacuam , inte.
quædam terant varijs characteribus gram , & illælam :niſi quod pollex pedis
magicis inſignita, aut orationes ; quas avullus in quæſtione, redditusnon fit:
blalphemè admodum & mendaciter | cuius tamen illi iactura noxx ulli vel
tribuunt D.Leoni, vel Carolo Magno , impedimento non fuerit; quam omnia
inſignitas w.agnis ( lic magi loquuntur) turmenta eludentem , & pertinaciter
Dei nominibus. Novi ſtudiorum iuris, omnia negautem , elifa in carcere gula,
nomine, Quirinum , V.1 . Baccalau - Satan necavit , qui eam maleficij per e
ream : quicum tali membranula fretus nerguinenam accufarat. libro de Anti
audacter ſe iurgijs & pugnis immicuilcbrillo rerelatonota.I .
tet , fæpè ictus nunquam faucius : tande Narravit mihi P. Bernardns Olive

Romæ anno 1572. vel1573. in ſympofiorius,tum Societatis noftræ per Belgium

Provin

a vide loje. Anglez.in 2.q.de demon.art. 4. diffic.s.dub.r . b Sprenger.in mal.p.2.9.1.c. 26.

 LIBERII. QVÆST XXI.

Provincialis,prope Samarobrinam An- ofla liquefa &tis fumarunt fervida mene

101599. captam puellam ſtrigatricem , bris:

quæ nec pedum vſtulationem fævill:- Mens intacta manet,ſuperat, ridetque dolo
mam , nec Hagra validilliina lentiebat; ris

donec Sacerdotis cuiuſdam monitu illi spectanti fimilis : feffosque clamore mini
Agni benedicti ceream imaginem in ſtros
collum iniecere:cùm enim vifacciamu. Increpitat ; dominoſque crucem clamore re
leti dæmonis præſtigiofa ludibria de poſcit.
pulla, & illa vim doloriscæpit perſen- Alijutuntur iunctionibus, & pharma-.
tiſcere. Vndè patet hanc indolentiam , cis naturalibus confe &tis exopio , fola
quam agnoſcit etiam Toſtatus quaſt. no , & fimilibus , quibushumores tur
354. in Genef.cap. 13 non naſci ex ulla bantur ,lopor altus conciliatur , nervo
Phyſica caula, led opera dæmonis indu rum origenes obſtruuntur, ſenſus (tu
ci. Cerrè unguentum illud lagarum , peſit, ſenſatio impeditur. Vim eam la
quoad tranſuectionesutuntur,ne con- ; pidi Memphyti ex Ægypto tribuit
ſopiendi quidem naturalem vim habe- Dioſcorides. 6 Sed plerique nituntur
te docet Bartolo. Spineus de Strigibus pacto dæmoniaco, & periaptis ex oſcil
capit. 31. Solent id caufarum ignari mi- lis , vel cineribus , autunguine infantu
faculo & innocentiæ tribuere: cùm id lorum antè baptiſmum necatorú c vel
tamen contingat, vel ſingulari quodam deglutito apum rege; d velcorporialli
corporis robore , & animi tolerantia, i gatis membranulis cum certo chara
quam non rarò & Gentiles & Chriſtia. Eterum genere, aut etiam ſuſurraco ma.
ni exhibuerunt a Unius adfcribam M. lo carmine , quorum omnium exempla
Attilij Reguli tolerantiam ex Silio Ita- ſuggerunt, qui de criminalibus iudicijs
lico ; ſcripſere. e Similem dæmonis operatio
Non ignis; cadenfque chalybs, non verbera nem cernere eft ,in ftigmatum illa relle
paſsim ra,quain diabolus imprimit ſtrigibus:
lätibus innumeris lacerum fcindentia cor quæ ſic ſenſu deſtituitur, ut nec acus ló
pus giſlimæ figura dolorem minimum ad
Carnificeſve manus penituſve infuſa me terat, neque fanguinem eliciat : de qua
dellis
ſatis copiofe alij . Adſcribam Remegij
peftis, ú in medio lucentes pulvere flam . verba ; Cum Iſabella Pardea Spinalii pridie
Non . Maius 1588. ob ſortilegii crimen com .
Cefevere: ( ferum viſli, di &tuve per artem prehenſa, urbis præfecto,partem corporis ficà
Sevitia extenti, quantum tormenta iube- damone inſcriptam indicaſſet, ſubiit ei in a
bant, nimum experiri, verumne id effet , quod de
Creverunt artes :atqueomnis fanguine rup- buiuſmodi frupore ferebatur , Ergo iuſsit in
10 eam aciculam penitiſsime infigi atque incul
FF cari.
a Fulgof.l.8.Exempla 7.4. Ignatius 1.8.c.4. iidem ambo L.3.C.3. b15.c.11s. c Sprenger p.
3.54.Oriso do nos infr.6.3 p.1.9.5. d li.Exorciſmor. Avenioni excufus, e Hippol.in titul, tequeſt.
Parif.de Parco de Syndic.t.de tortura.ilterzo Grillan,de Tortura qu.4. Dumhouder.prax .crine
Cap 71 .
 254 DISQVISITIONVM MAGICARVM
10
bari. Quod cü in ſatis magna hominum fre- , tenet , illud geminicarbonis ſignum iris
quentia eſſet fa&tum , & incruentum omninò Allobrogis fæminæ pedibus ftigma 1
vulnus apparuit , nullum ſaga doloris vel | faille. narrationem pofteadabo-lib 3. vel
minimi indicium afpicientibusdedit .Rurſus. I s •ex Gerſone. Solent huius figni variæ ef
3.-Calen .Nou . 1590 Brundufij Claudia Bo ſe figuræ ,veſtigij leporini,manus bufo
garta , tormentis iã exhibenda, cute, utmoris niæ , carelli nigri; quale fignum viſeba-
et detonſa fuerat,ob id cicatricem in fumma tur in tergo lo de Vaulx Štabulenfis,in
fronte nuda oftendebat. Sufpicatus igitur quo illud ſingulare Petr. Oranus,Quæ ..
Queſitor ,quod rerèerat,ſc.impreſsi à demo fitor negotijsobfervavit , fi acu vel gra
neunguis veſtigium quod ante capillistegere phio profundiùs adacto perforaresor
tur. In id iubet aciculă altiſsime infigi : quod nullum doloris ſenſum reus percipie
cum egiffetfactum , nec illa dolorisulloſenſu bat,nec quidquam quærebatur: fi verò
affici, nec pulnus vel tantillũ cruore manare à tergo , itaut videre ipfenequiret ,emi
viſum eft.Perftitit tamen negare , ac dicere , nùs ligno illius catellr minareris digito
cum olim ex iactu lapidis tarporem effe obdu - erecto, ranquam fi acriter torqueretur,
& tum . Sed poftmodum tormentis admota, nõ ! reum ſubitò torqueri folitum , huius
tantum agnovit id fibi à demone inflictum rei cauſam phyſicam'non invenio ,mo
fuiſſe : fed o plurima alia ,qua indigniſsimè i rałem'hanc ſuſpicor , contemptuindo
abeo paſſa fuerat ,enumeravit. Noviſsime 18 luiffe dæmonem fuperbillimum , & fic
Calend. lukisat.Effei,qui pagusabhac urbe irricarum ſæviſſe in mancipij ſui cru
milliario abeft, cum hoc loci Dynaſta prefens ciatum .
in Mugeta fortilegij rea lectorem periclitari Cæterum illis Narcoticis pharmacis
suffiſler, ac is illam idcircònadam ftatuiffet, poffet eriam fomnus valdè diuturnus:
inveſtigaturusficuti teſſaram illamm invenia conciliari: ut fuit fomnusillius ruftici:
ret, tandem in ſiniftro femoremacula verru- qui in Germania torum Autumnum .
cæ inftar apparuit, in quam cum ferrum , vel & hyemem dormiendo fuir emenfus.
quantum poterat,adegiffet: nec à Mugeta a & qui in A paturiorum folemnitate
pocem , niec ab ipſo vulnereſanguinis guttarnebrij, per multos diesobdormierunt ;.
xllam elicere , atqueexprimere potuit , cum teſte Eudæmo: & Epimenidis Creten
rurſus locum maculæ proximum leviter etiã llis , quicum quærens ovem meridia
vulneraſſer, ingentem eaex dolore clamorem no æltu (peluncam ingreſſus, fopow
edidit largus cruor ſefeindeeff dit.Sic Re regravi vi&tus. [ XXVII. iuxta Pau
mig.lib.i.cap.s. Claud. Charondas lib . I faniam , vel XLVII. iuxta Eudænum
iam laudato,nora 1. ſcribit ſtigmafamo- paulò pauciores , fecundum alios ,
fæ illius tagæ ,cuinomen Bayarrone, in quievit annos , experrectuſque po
humero ſiniſtro valdè latens, & imper- ſtea, ratus le parum indulsifle ſomno
fectiflimè delineatum denarij tamen pergebat oviculam quærere ,fortc ho
magnitudine,quafià centro ductis fila- rum quietis caufæ naturales fuere: etfi
mentis ad peripheriam , prorſus omnis de Epimenide , potiùs adſcriberem da
xpers ſenſus fuiſſe . Sufpicio etiam me monii De Sárdoum ſemideorum
Ibmno

a Lilius,Girald . Dinlog.4.de hift.Posti.

 LIBRI 1. QVÆST. XXI.

fomno fabula fuit. nam hi revera erant fus , illo calor naturalis uteretur , pro
mortui, dæmonum præftigio viſi ſunt, alimento, donec totus humor abſuma
& dormire, & excitati. Quidam etiam 1 tur. Idem futurum fiex ſumma cerebri
lomnus tam longus, aliquando per mi- humectatione materia quædam ſubti
raculum ,verum a Dco immiſſus,ut fep- lis & pituitoſa à capite in corpus del
tem Dormientum ſanctorum apud cenderit atque interea corpori in ali
Laur. Surium , & aliorum quinque a mentum ceſſerit. Tunc enim quicquid
pud Paulum Diaconum , à corpore expiraretur vel diflueret,

Vltimum erat de inedia perferenda continuò ab hoc humore in alimen

de quo non eft dubitandum , poffe dia tum converfo reſtitueretur , nec cibus
bolun efficere, ut quis menſium mul- homini opus foret , donec hic humor
torum ferat imediam.poteft enim id na- penitus conſumeretur. Hanc inediæ
curaliter contingere.nam & Indos me- diuturnæ cauſam fuiſſe cenluerim , &
morant herbæ Coca ore geftaræ bene- Imbibeliæ ( ut loquitur Plautus ) in illa
ficio famem repellere. Petr. Chicza po RogerijBacconi Anglicana puella ,quá
L. hiftor. Peruſ.cap. 96. & Auguſtin. Za- dicit viginti annis nihil comediſle : & in .
rate libr.1.hift. Perua.cap. 8. & Matthio- | Gallo facerdote, qui tempore Nicolai.
lusep .Nuncupatur Diofcoridis. ita ſcribit, y . Pontificis biennio toto cibis potuq ;
Scyebe Scythicam herbam circa Boeriam abſtemiusfuit:& in puellaSpirenli,quæ
creſcentem adinvenere,guſtatu quidem pre- Ferdinandı Imper.iuffu veritatis explo ,
dulcem , cuius magna quidem commendatio: randæ gratia permultos medicos anno
quod in ore cam habentes , famem fitimque 1540.allervata ,obſervatague,ſic ex gra.
non fentiant.Idem præftat apud eoſdem Hip- vi morbo ieiuna perftiterat, iam ultra
pice dicta, quod equis quoqueeundé effectum i quadriennium , corpore interea bene
prabear. Traduntque his verbisscythas etiam fortiſſano , nec ulla macie tentato , ſed
duodenos dies durare in fame, “ fiti. ] & ſcabie taptum phlegmatica corpus ob
Gemma b multorú annorum agnoſciej lità:frequens interea lachrymabatur, &
naturaleın inediam . Hippocrates verò conſuetas narium auriumq; ſordes ha
libr, de carnibus negans ultra ſeptimum bebat , & fomno fatis longo quietoque
diem famem naturaliter prorogari por- | utebarur , nihiltamen , neque per le
ſe, de ijsintelligendus eſt, quibus ve dem , neque per loca muliebria, fecium
triculus, & iciunum inteſtinum humo urinæve excernebat de hac multa di
ce chiloſo vacant , in quem calor natu- ) {putarunt ex Italis Simon Portius, b &
ralis poſſit agere : tùm enim fieri folet, ex Germanis ocularus teſtis, unus ex
ut illud inteſtinum interea concreſcar, I medicis obſervatoribus puellæ Ge
atqueita homines emoriançur. Verùm ! rard.Bucoldianus . Si hæc fieriqueunt
fi velà morbo præccdente , vel alia ex naturaliter , curnequeat perficere, Pa
cauſa lit in corpore reliduus humore nurgus ille Davus,diabolus, eadem 1.1
flegmaticus crudus,lentusatque viſco- duftria , qua pravas corpori alias afic
Ff2 & tio .

a vide de his Alex.Aphrodis. Simpl.in 4. Phyſ. b hi .Coſmocri.c.6. clib.de puella Ger

man . d Epift.hac de re excuja Moguntia anno 1$ 40,
 236 DISQVISITIONVM MAGICARVM

diones immittit ? de Arabia puella id | naturalem ex medicis huius fæculi fare

oftendam liby 6. cap.2 .fe&t.z.quaft.3. ex tur Coſmocrit.1.Gemma.Fa &tos ex mulie
B. Proſpero. Sedulò tamen cavendum ribus viros mulros legimusHippocrates li
ne ſanctorum hominum naturam ex bro fextoEpidem p.8.fcribit Abderis Phæ
cedentia ieiunia in hanc claſſem refera . tulam uxorem Pithæi , partui vicinam ,
mus , ut D. Mariæ Ægyptiacæ , D. Ca. millo in exilium marito ,aliquot menfi
tharinæ Senenf.Ss.Lutgardis, Mariæ bus ceffante Huxu menſtruorum ; cun
Oigniacenſis, Chriſtinæ mirabilis ,apud ctis in membris magnos perpeffam do
Surium. Simonis Stockij, quem in Car - lores , corporis habitu in virum muta
melo ſex annis Deipara cæleſti manna tam:Nam corpus ei virile factum ,cumet
pavit , apud Monaldum Roſarium , & Ro- avspály, hiſpidam torá factam ,barbam
Landum Bouchiarinm in eiusvita. Deuse - emififfe, & vocem afperiorem redditá:
nim tum qui creavit eos virtute ſua [i- idemque apud Chalios accidille Ana
ne corporali Tuftentat cibo . vide de his miſiliæ uxori Gorgippi, T.Livius lib.42.
guadam apud Picum Mirandul. libro tertio de Spoletana muliere idem refert , Belli
de Prænot. capite quinto. Impius autem Puoici 11.tempore Plin.lib.7.capitequar
eſt Rogerius Baconius , omnia hæcto.Ex fæminis(inquit )mutari in mares,non
ſtellarum influentijs adſcribens. cur, fi eft fabulofum . Invenimus in Annalibus P.
hoc ita eſt, uni dumtaxat , & non alteri Licinio Craffo ,c.Caſsio Longine Coff.Caſsie
quoque vim hanc tolerandæ inediæ ni puerum factum ex virgine fub parentibus,
ftellæ iftæ , in commune in Auxum ſuum i iuſuque auspicum deportatum in infulam
demittentes largiunturran ,quod folius defertam . Licinius Mutianus prodiditvifum
huius corpus ita difpofitum ; fed quæ à ſe Argis Arefcontem , cui nomen Areſcuſa
hæc diſpoſitio Sola inAuxuipervia : quæ fuiffet, nupfiſſe eriant,mox barbam & virili
hæc in alijs tanta vis & obftinatio ad tatem proveriſſe, uxoremque duxiffe. Eiufdē"
excludendum ?ſed ſat iam nugis Baconi fortis Snyrnepuerum à fe viſum . Ipſe in
refellendis operæ alibi pofitum à no Africa vidimitatum in marem nuptiarum
bis. De hac prolixa inedia, quædam et die L. Cofitium civem Tiſdritanum ,vivebare
iam Lilius Giraldus Dialogiſmo 17. ha- que cum proderem .] hæc ille A. Gellius li
bes in Grutheritheſauro Critico , tomobro nono noct.capite quarto. Libitum tamen
fecundo . eft (inquit) in loco hoc miraculorum notare
id etiam ,quod Plinius Secundus', vir mtem
QVÆSTIO XXII. poribus ætatis fuæ ,ingenii dignitatiſque gra
tia,auctoritate magna predirus; nonaudifft ,
An magicis artibus opera demonum fexus neque legiße , ſed ſiive ſeſe atquevidiffe in lib.
mutari queat ? Nat. Hift.vili fcripfit, qua infra pofui ipfius
funt, ex eo libro fumpta : quæ profe &to ft
> >
Nipe(de qua iam dictum , fed de ip-. notiſsima illa vererum poetarum de Cænide
A fexus virilis in femineum , aut fæmi- & Caneo cantilena. ]
nei in virilem commutatione , quam Hæc Gellius fubdens ſuperiora illa
Plinij
 LIBER II . QVÆST. XXII. 237

Plinii verba. Quibus verbis quod di- natum foras prodiit virile membrum :
cit, miraculofum boc, voce uluseſt latè | Gicque ex puella , lubitò adoleſcens
fumpta pro eo quod rarum & admi- | ephebus apparuit cum lexu veſtirum
randum . de Cæneo & Tireſia legen- | virilem ,nomen quoque allunipſit Ma .
dus Ovidius in Metam . quid opus fa- nuelis Pacheci, navim conſcendis ,in
bulis, ubi ſuppecant hiſtoriæ D.Au- Indiam profectus rebus fortiter geſtis,
guft. ultim.cap.lib.z. de Civit. Dei. me. ftrenuimilitis exiſtimationem , opel
morat ex Gentilium ſcriptis, & mulie que magnas comparavit. in patriam
res homines , & gallinas in maſculinum rediens, uxorem nobilem duxit. deli
ferum fuiffe converſas, deavibus mox beris mentionem ſubdit Amnatus nul .
idem ex Auſonio confirmabo : de ho lam : ſed ait,illum imberbem perman
minibus pergamus aſſerere . Ad tem - Gille , facic in fæmincam declinante:
pora propinquiora nobis venio. Ic- quæ ſunt indicia non perfectæ virilita
vian . Pontanus in Hiftor. Neapolitana tis. Vltimo loco ſubdit Torquemada,
narrat Caietæ mulierem piſcatori cui ſe ab amico viro magnæ auctoritatis
dam annis quatuordecim nuptam in & fidei pleno accepifle: non proculab
virum migraſſe: & aliam, cui nomen urbe Beneventana Hiſpaniæ , uxorem
Æmilia , napram Antonio Spenlæ civi ruſtici cujuſdam fortunæ mediæ , quæ
Ebulano poſt annum nuptiaram XII . quod ſterilis eſſet, minusà marito be
in virum mutacam ſoluto matrimo . nignè habebatur: pertælam malæ tra
nio ,uxoré duxiſſe & liberos procreal- ctationis , quadam nocte aufugiſſe
fe, addit idem , aliam fæminam , cum fumpto uefticu famuli domeſtici : fic
marito filium unum peperiſſe , fubitò ornata, virumquementira variis in lo
exorta virilirate , marito jain non fæ cis opera ſervili vitam fuftentavit: poſt
minam relicto, alteram duxiffe , è qua aliquod tempus, livě quod calor in ea
liberos genuerit.nonnulla de pluribus naturalis tam efficax foret , live quod
conGmilia narravit Cocceius Sabelli . j imaginatio , nara & confirmata conti
CUS 4 : quibus omilis duo ponam quæ nuo habitu & miniſterio virili , eam ef
noſtris temporibus Hiſpania dedit, & ficacitatem nacta fit: certè ipſá ſe in via
confcripta fuere fideliflimè ab Ant . rum mutatam deprehendit, ſtatuit er
Torquemada b patrio idiomate, Ama gòsquæ.diu fuerat uxor , maritum age
tus Lucranus i anctor eſt in oppido re.fæminants fibi matrimonio copulat ,
Ezgueyra Lufitaniæ , diſtante à Co- diu res lacuitillo no audente cuiquam
nymbrica novem leucis , vixiffe quen rem narrare : donec quidam , er prius
dam virum Nobilem ,cui filia erat vo- | optimè notus cernens cam fimilem eſſe
cata Maria Pacheco , quæ cum eius f facie uxori profugæ ruſticiillius , in
jamæratis effe inciperet , quafæminis rerrogavit num forte frater eflet talis
menftrui huores inchoantur , locoli- mulieris . huic rem omnem, uti conri
quidi nomoris, erupit ei è locis ( ſi ingerat, tarravit. Sicres in lucem venit.
tasabſconditum latuerat, :) vel aliter fulgoſus ſcribit ſequentia di Neapoli
Ff 3 TegRANTC
a.Sadelli.1.3 Exemplor.b Dial... c Centw.l.curat.39 dl.x.Exem . eap.6 .
 DISOVISITIONVM MAGICARVM
regnante Ferdinandoprimo, cum Ludovi . men duxille nunquam . Ille hoc ve
Cus Glarna Salernitanus civis , quinque hementi imaginationi tribuit : ſed ad
filias ſuſcepiffet , quarum natu maioribus do corporis conſtitutionem eò ver Lidi
duabus alteri Franciſca , Carola alteri erae | gentem . Auctor Antimologii ſcribit, Laato
nomen , poſteaquam ad quintumdecimum fibiviſum Auſcis in Vaſconia virum pluſa
Anrum pervenerunt , ambabus genitalia quam fexagenarium , canum fortem , da
membra in marium morem eruperunt:mu. hirſutum : qui ad annum decimumquintums
tatoque habitu , pro maribus habiti ſunt. ante puella fuerat, tandem tamen ex ca die
Franciſcus Carolus nuncupati. Item furuptis tenuibus ligamentis, pudenda eru TUD
Ebili, fub eodem rege puellæ, qua iam qua- 1 piſſe, ſexumque mutaſſe, cum ei nunquam
tuor annos viro promiſſa ſponſa habuerat , antes menfes fluxiffent.ita Laurentius lib.
nomen :qua nocteprimum viro tradita cum ! 7.bilt. Anat. quæſt. 8. Et oſtendunt
co cubuit,fivè ex confricatione,fivèob alian medici Galenus lib.de uſu partium , & for
Laufam , que ignota fit, effractis membranis, lib . de anatomicis adminiſtrationibus,
que utmulier videretur efficiebant , virilia Ægineta, Aviceana, Ralis, & reliqui.
sembra prodierunt : domumque reverſa in non obfcuram effe rationem , qua id
judicio dorem repetivit, in virorum numero natura det effe & um : conari ſemper
poftea habita. } Hæc præmili minùs ut eam , id quod perfectius : mulierem
incredibiliş videatur Phlegetoncis a effe quaſi monſtrum virum quen- ,
narratio. Virgo quedam (inquit) Smyr- dam imperfe &tum menftruis re.
ne nata Philotis nomine, cum inatura viro tentis diutius , fieri vocem robuſtio .
nuprum tradita effet à parentibus, maſculi rem, cutem piio veftri, reliquum cor
no enato membro ju virum abiit. Quin é poris habitum roborari : nec aliud ad ,
Laodicea, que in Syria, mulier Aeteta no- Metamorphoſim hanc deeſſe , quam ,
mine, etiamnumcum marito degens, & è ut,quæ ſunt intus vaſa ſeminaria, foris .
fæmina vir exiftit, cui nomen setetus, pra-.. appareant: & id, quod myrtos, nym
Side Athenis Macrino, Rome.Coll. L. Lamia 1 pha xayrwpisxj 170)etles dicitur, & lla
& Aeliano vetere. ] & addit Phlegon, maelitis Abatbara fivè- Atbandar : ſum-,
Hadriani libertusſehunc vidille. Mi- pto incremento , & pingui velami.
chael Montanus lib. 1. Experimentorum ne, cui involvitur, effracto , protru .
cap . 22. teſtatur ſuo tempore Vitriaci datur in penem , cui perſimilis , fed
fuiſſe puellam nomine Mariam , quæ involuta prius fuerat. expelli aurem
cum laltaret violentius , Cubico virili caloris naturalis urgentis impetu . Sic
buserumpentibus,in virum mutata fit : illi : mihi tamen vchemens adhuc lua
& ab Epiſcopo Siellionenfi confirma- fpicio eft ,non tam hos ex foeminis
tionis lacramento murato nomine, ita viros factos , It faininæ defiering
Germanus vocaricæperit .Eius poftea effe, quam ad famiveum fexum ,mal.
mento barbam adnatam , diu vixiſſe ad ! culinum accellille , utandrogini effice.
decrepitam ufque ætatem , uxorem.ca- 1 xétur, ſexu tamen hoc pofteriorepræ
valente ,

a lib. de Mirabilib.c . longer

 LIBER II. QVÆST. XXIT.

valente , & ideò pro viris habicas. Cum quàm maris intendi generationem , &
hæc antè multos annos fcripfiflem , | fæminam naturæ erratum ac prola
incidi hos anno 1606. in Hiſtoriam prionem dicere , id philoſopho indi
Anatomicam Andr. Laurentii opus gnum eſſe:Omnis fiquidem rerum na.com
accuratam , & gavitas ſum valdè , i- turalium perfectio ,ex fine petenda eſt;
dem quod mihi doctiflimo medico vi ar fæminam ita formari neceflarium
Lum dift.quæſt.7 .ubi diligenter oſten- fuit , alioqui non poflet ſpecies huma
dic commune illud di&um medico na confervari: Sanè eam dicunt fomnis
rum , de inverfo viro in muliere lati nam eſſe monſtrum , mihi ſemper viſi
tante , fallum effe , & utriufquelexus non fatis honorificè de primæ mulier
genitalia non licu modo, ſed etiam nu ris creatione loqui . Idcò dicendum ,
mero, forma, & ftructuraprorſus dif. Naturam femper quod perfe&tius eft
ferre. Ex quoad hanc converſionem intendere: non quia ſempervirum gi
addit : Sanè portentoſum boc iudico, gnere intendit , ſed quia cum virum
Pix credibile. Quod fe aliquando contingua intendit, intendit perfectiſſimum gi-
verifimile eft in illisutriufque fexus adeffe gnere: cum fæminam , hanc quoque
genitalia : prima quidem & tate ob caloris conatur perfectiſsimam . Sed tamen ſi
imbecillitaten latentia , quærandem per illud natura potuit , quot tot'afferune
Galorisizidue fiosemicatus, & effulgeſcen- auctores, putarim , Deo permittente,
tias erumpant. Aut exiftimandum eſt: ma caulis naturalibus fretum , etiam poſſe
Lieres effe quaſdam , à primoortu calidißin vaferrimum illum . Sane lubens eò re
mas , Cita ànatura conformatas, ut et rulerini, fi & a-illa miracula, quæ Diis
rum clytoris mentula formam referens, fallis tribuunt Gentiles . Phlegon de
itapronineat, urquia pennis inſtar diſten- Lapitha Cæneo idem nartat quod O-
dirur , moxque flacceſat , virilem pris : vidius de pluribus ſcribit Anton. Lic
pum menriatur,ó rudioribus in: porat . Sed beralis ex fibro fecundo Alteratorum Ni
o sapè falluntur obftetrices ob vitiatam j candrs: Hypermneſtram vendıram pro
genitalium conformationem , . penis fcilicet muliere inveniſſe pretium : poftea in
brewris , & penitius tanquam in rima re virum mutatam dono Deorum.Sipro ,
souditi, teftiumque latitantium , ut fexum eram Cretenſein factam virum , cum '
vix pofsint internoſcere. Seribst Pinex Mineryam vidiflet"lavantem . Galarex
Luretis anno 1577. in vico S. Dionyfii filiain fallo vocatain Leucippum , quiæ
mulierem noctu.peperiffe filium , qui fe- | Leucippe dicenda erat', ſexu mutato
ftunanter ob virium imbecillitatem bapte fuppofitum nomen meruiſſe , benefi
Lets fuit , profilia , & loanna vocata: cio Laronæ Phæſtiæ concl. 2. Impoſ
som -paucis poft diebus pro filiomater primū, liſibile crediderim nature do demoni de
deinde reliqui agnoverunt; non fine ma viro- fæniinam facere , quiconatus ir
gna admiratione, loannem nominarunt: ritas Neroni Magiæ addićtillino in
Facile ergo eft radiore plebecule imponere
Sporo fuit Hic opuseſt nimia retra
Sic Laurentius : qui etiam hb. 8. qu . 1.
ctione partium perfectarum , in locos
docet. à natura non minus færina l-fæmineos,Necaffé y poffum ,quo lic:
 DISQVISITIONYM MAGICARVM

natura modo degeneret.Scio de Tyre- 1 ærate , vires reſumat & habitum nito
fia præter fabulas , etiam Phlegontem remque iuvenilem , mutentur cani in
id narraſle a & Ancon.Liberalem facis colorem meliorem , frigus in teporem ,
ambiguè loqui de Siproeta: utvix ſcias corpor in agilitatem , cæteraque corpus 2
ex quo in quem lexum demigravit. recipiat,quæ ſenium abſtulerat; deque
Aulonii quoqueepigram.c.lib.l.fi to- | mala ( quod ait quidam )merces fiat bo
tum diligenter legas, animadvertes de na ; non equidem audeo definire V.
virili lexu in femineum degenerante Dæmon poflit, fiDeuspermittat?Non
locutum ,his verbis : mihi planè de nihilo videtur , quod
Fæmineam in ſpeciem convertit maſculus poetæ memorant, & de ariete in agnú,
ales, deBacchi nutricibus reruveneſcentibus
Pavaque de pavoconſtitit ante oculos: ſcripſit Æſchylus, de lalone à Medæâ
Necfatisantiquum , quod Campano in Be- recocto,ſcribunt Pherecydes , Simoni
nevento . des , & Lycophron , deque ipſo lafonis
Vnus epbeborum virgo repentè fuit. patre Æfone Græcus auctor Redituú,
Ait expuello puellam , & ex pavo & Latinus transformationum poeta
pavam fačtam . Sed non credo,velfal- Naſo . In quibus tamen illa narratio
tem credoægerrimè : dixerim potiùs perſpicuè falla , & naturæ repugnans;
utrumque eis ſcxum intuifle, occulta- omnieducto per vulnus fanguine , &
tum unum , maniteltatum alterum , novo fuffecto id contigiffe. Sic enim fe
quod ad leporem etiam refero , & ad quatur prius mortuum , & poftea ſuſci
hyænam ,de qua canit,Ovid . tatum viventis corpus : quod ſoli Om
Alternare vires, & qua modo fæmina tergo, nipotentiæ Dei reſervatum . Cætera
Paſſa marem , nunc efe marem miremur forcallis contingere potuerunt,quæ ces
hyanam . cinit , bpotato lucco ſalutari.
Sane illam utroque ſexu præditam Pli Barba comeque
nius tradidit lib.2 , ni tallor, Canitie poſita nigrum rapuere colorem ,
Pulſa fugit macies , abeunt pallorque fi
QV ÆSTIO XXIII.
tuſque,
An poſsit damon ſeniinventam
Adiečoque.cava ſupplentur corpore Tuge ,
reddere ?
Membraque luxuriant. Aefon miratur, &
T qui ſenex eſt , non fuerit & olim
delierit elle juvenis : vel ne, Ante quaterdenos hanc fe reminiſcitur ays
U quam decurrit ætatem , non NOS
decurrerit , id nulla vi vel poteſtate Fatentur omnes, nequcid lime perfi
perficiatur. Quis enim quod factum , | dia pegari poteſt, iuventam aquilæ re
inaximè ſucceſſiva elaplum actio . novari. teſtatur Hymnographus divi
ne ,id reddar infect um ? Verum ut , uus b : Renovabitur utaquila iuventus 1114
qui defecta iam & decrepita curvatur renovari fatentur omnes, licet quo id
] modo

al.z.de mirabilib. qua de re Iuftin. ad quaft.orshodox, Lucianus l. deAſtrolog. Didym , in

ody . b Ovid. 7. Metam . cPfal.102.0.5.
 1
LIBER II. QVÆST. XXIII. 241

modo contingat , a noftris & He- Caſtella quoque Rioia alteri cuidam
bræis non conveniat. b Eodem perti . | viro ſimilem obtigiſſe fortem , idque
nec illud Iſaiæ : Qui autem ſperant in vulgifama notillimum fuiſſe , & ab
Domino , mutabunt fortitudinem , afſu Ammira Caſtellæ ſedulò exploratum .
mest pennas, ficut aquila. Præſtat idem Monuedrum regni Valentini oppi
vilibus & abjectis natura ferpentibus I dúeſt (olım Saguntus)hic le vivo icri.
( quod omnes fatentur ) ut cum tenui bit Valeſcus Tarentalius , ffuiſſe mo
illa ſua liberide ſenectutem exuant, & nialium Abbatiſlám ;cui jam Glicernio,
induant juventutem : curhominiom fubitò menſtruis fuoribus renovatis,
nem hujus beneficii ſpem Hebe no dentes renati , comæ denigratæ , ruga
verca præfciderit ? ſcilicet, abſumpta & ſulci cutis adæquati, inammæ pen
vis omnis per alini bajuli impruden- dulæ atque pannolæ ad inſtar virgun .
tiam ; quipharmacum adeò ſalutare , à culæ ſororiarunt: fic denique ſe vultu,
Jovemiſlüm hominibus, ſerpenti per facie, totoque corporis habitu juven
militebibendum . Cur naturalia quæculam exhibuiſſe , ut rei novitate per
dam remedia nequeant inveniri no cuſſa , præ verecundia , ſe cunctorum
tæ efficaciæ ?multa fanèlatent nondum oculis ſubtrahere niteretur. Quid mul .
inventa,quam hominibus ignota, tàm ta ? Luſitanicæ hiſtoricæ recentiores
dæmonibus cognita : Humidum radi- ſcriptores, fidei probatıſlimæ, gcom
cale reſtaurari , nativa illa nimia ſene memorant longa narratione & certa
&uris ariditas temperari , corrupto cuidam Indo Nobili,annorum quibus
fuccusmelior ſuffici,cæteraque deper- vixit trecentorum & quadraginta ſpa
dita, & ad hanc commutationem re cio , juventæ florem ter exaruiſle, & ter
quifica ,ſuppleri ad tempus,naturæ legi | refloruiſſe. Nec deſunt, qui in eodem
nihil repugnat. Sed nec impoflibile,ca - orbe novo quandanı inſulam (reper .
pillorum colorem mutari;cùm & cor tam reftentur: b Bonicam nomine; in
vos candidos vilos multi tradiderint. qua fons ſcaturiat , cujus aqua , vino
d Denique metamorphoſim , quam precioſior , pota lenium cum juventa
nunc defendimus ,confirmant nó pau commutet : quamvis de fimili in Lu
ci locupletes teſtes. Duo legas exem . caya fonte narrationem ortamex re
pla apud Torquemadain ,e Anno 1531. gionis fitu ſalubriore non immeritò
Tarenti fuille centenarium ſenem ca- conjiciar Petr . Chiezap.2 . bift. Peru.cap .
* pularem ,qui pilis, cute,unguibus & fi 41.verum five in Bonica , five in Lu
iu atque ſquallore ætatis decidenti- caya , five utrobique talis fons manat,
bus , & in melioris ætatis omnia muta- facile
facile video
video , quam
quam hæc nonnullis in
tis , de ſene juvenis prodierit, & quin- credibilia videantur : fed illi cogitent :
quaginta poft annis fuper vixerit. ln huiuſmodi narrationibus,à quibus re
Gg et de
: D . Aug.ib.og R Sabadje ibi br.40.ve-ult. c lege Pierium 1 24.Hierogly. d Herode.l.
4.Be Heraclides in politiis. e Dialo 1. Horri fioridi. f 1.6 . Philonii 0.12. g Ferdin, Caftanneda.
Li leb.8.Pet.Maffeins bift, Indice lib.11 . h poſí Cardanum Langius epif.medic.79.
 242 DISQUISITIONVM MAGICARVM

etæ Philoſophiæ ratio non abhorreat, | ſe:fed tantum ,adeò magnæ multitudio .
quia ipfe nihil tale videris ,fidem detra- nis gubernationi ſenio fieri imparem
here ;ſingularis eſſe proterviæ & impu. ! ſeſe , ac minùs idoneum Argumentum
dentiæ qui verò quid ubi geftum fue illud ex numeris deſumptum , mirà
sit, vel non fuerit, id de lua duntaxat placuit Franc. Valeſio ,dadeò ur fufiffi
opinione aut aſſentione decernunt, in mè illud proſequendum ſibiexiſtima
fania allidere. rit: revera tamen frivolum eft,ac nul
Inſtet quis ex adverſo, certam hu- lius momenti . Nihilenim ex numeris:
manæ vitæ periodum à Deo præfixam : in humanam complexionem poteſt in
hanc naturaliter non poſſe prorogari Auere; nec vita noſtra à numeris ; fedà
altra annum faltem CXX. ut proba. caufis naturalibus primis ſecundiſque
tur Dei verbis : a Eruntque dies bominum dependet.
centum viginti annorum . Ideoque Mo Fortius urget aliud argumentum
ſen dixiſſe., b centum viginti annorum huiufmodi . Vita humana humido na,

ſum hodie: non poffum ultra ingredi ( a curali conſervatur, iſtud ſemper annis :
gredi. Confirmariid ratione numeri- vitæ conſumitur , ipfa etiam atterituri
Ca', quia numerum hunc conficiunt alimenti nutritione , quia agendo re
tres quadragenarii:, hoc eſt , qua- patitur: necalimenti nutritio tantum
ternarius denariorum triplicatus , & poteſt reparere,quantum lenio depe
fic totum cum
toto coalefcens omnem rie , experitorum ſententia medico-
abſumit perfe& ionem ,, ternarium rum . e Neceſſe igitur lit , mox à ſtatu
nempe ,quaterdenarium & denarium ætatis humidum illud,quod totum có.
Hocargumenrum facile diluitur, quia fumiincipit ,refici;& primogeniam in-
à Deo præſtituta non omnibus homi- dividui temperaturum , illa quæ vete :
nibus unacademque , fed fua cuique raſcebat abolita, reſtaurari. Quod lu-
peculiaris vitæ periodus:& his quidem benter illis concedimus. Sed inquiunt ,
Ipacium vitæ ipfa hac Metamorphoſiſ id nec arte nec natura perfici poffe,,
lic.extenſum ; hanc non poffe natura. medici ſentiunt: f quibusRefpondeo , li
liter prorogari , nifi Deo permitten - cotmedieis ratio humidu radicale rc-
te. Si permittat;poffe ultra annos etiam ftaurandi hactenus fortèmanferit ig
centum viginti , quos conſtat mulios nota :non inde fequi;illā dæmoniquo-
ſuperaſſe. Verba autem illa Dei, non que ignotam eſſe aut impoſſibilem ;
de omnisævi hominibus prolata frie: 1 quod Ğ illam novit;cur nequeat, Deo
te , fed tantum de tunc fuperftitibus, permittente, in praxim deducere, &
quibus hic terminus pænitentiæ ana hac uti ſcientia r Vrgebis fortè , pofleri
re diluvium futurum datus. Nec Mo. igitur hominem perpetuò in vita tue.
ſesille: alferit ultra ſe vivere non pof rii, & ſic quaG.immortalem reddere,
quod
a Genef.6.verfis. 6 Dene:31 verf.ai csic, Onkelus Hieron . d . Chrys. in d v.3i D
Aug.l.15.deciu.Dei c.24 quorum fentent:verior ; quam Pbilonis, Boſephi fequacium . d de
facra Philophia cap.7 . évide Fran Valefum d .loco. f Galens lede marafmo.lang. epift.mer
#icin 794
 LIBER II. QVÆST. XXIV .
quodjactabat ventoſus ille Ægyptius
contra quem Galenus fcripfit: Verum
occurro ; conſequentiamq; iltam per
nego,poteft vitam in multos annos ex
tendere:poteſt ergò in æternum exten
dere. Quamvis enim longævushomo,
mortalis manet , oc fucurus erat etiam
antè peccatum : led quemadmodum
tunc lola Dei voluntate ( iuxta quoru
dam ſententiam ) mortem effugillet ;ita
1 etiam in argumenti calu , fi Deus dæ
moni permitteret femper humidum
radicale reſtaurare, homo iſte tunc non
moreretur,quia tunceum Deus neceſ.
fitaremoriendi per talem diſpenſatio-
nem eximeret. Deindè fi peculiarem
diſpenſationem hanc collas, dico;quia
hoc Deus non videtur permiſſurus un .
poft aliquot cent
quam ; tand natu ena-
riosannorum em
, ralis visita in ho .
mine deperiret & fatiſceret ut nulla
remedia naturalia , quibusdæmon ute
retur ,ad reſtaurationem tandem pror .
las collabefcentis corporeæ molis , &
naturæ quali proſtratæ , fintſuffectura .
Sed hoc nonnifipoft diuurnum valdè
tempus contingeret; ideò nihil pugnát
ita cum iis, quæ dixi de prolonganda,
non deæternanda vita . " Vtautem vi
deatis huius conſequentiæ vitium , co
gitate arborem illam vitæ , fivè ut He.
brzi vocant lignum vitarum , a quod vi :
tam in Hore juventutis produceret elu
fuo in tempus multarum nunc vita
rum longiſſimarum , ad aliquotetiam
annorum milla,hanc illi vim fuiſle na- 1 gerativam , & etiam circa fenlicivam .
curalem , meritò dixerunt graviſſimi ) quoad
Scriptores , b quia illamn pox hominis rum . Primò , poffe vifum , auditum
a Genef.2.0.9 . b Strabus de Hugo Vigor.in Geneſ. don D.Th.1.p.9.97.4.v.Scotus in 2 ...
19.9. L. Duran.ib. I.Cae ad d.a.ult . Peros.in Ge.l.3.9-4 .
243
peccatum retinuit , ut patet ex Genelo
3.verf. 22. ubi Deus paradiſum munit,
ne Adam cum iterum ingrediatur , &
de ligno vitæ ſumens, viveret in æter
num . Attamen iidem Doctores docue,
runt,non propterea hanc arborem poo
tuiſſe hominem ſemper à mortc præ.
fervare .
Hæc dicta duntaxat , ut offendatur
vitium illius conſecutionis poteſt vi
tam prorogare ad teinpus longum , er
gò poſſet in æternum . Nam qui lig
num vitæ concedunt vitain identidem
prolongare potuiſſe non tamen con
ceduntidcircò potuifle cam æternare.
Nec quiſquam eis hoc nomine litem
novit.Cæterum quæ vis fructus illius
fuerit , & an illud in æternum Genel.3.
verſ.22-lit accipiendum verè de perpe.
tua vita , an de longiffimaætate; viri
huius ætatis valdè docti diſſentiunt; fe .
quor eos ; qui de æterna vita , mora
tem prorſus excludente , acceperunt.
lege Pererium lib.z.in Gen.quaft. 3. Bellar
minum Cardinalem tom . 3. controverſ 1.lig
bron.cap.19.
QVÆSTIO XXIV .
Quid magia , vel damonpoſsitcirca ani.
mam corpori iunčtam , idque
informantem ?
Vm Animæ poteftates tres (mt;
Jiam diximus quid poflt circa ve
fenfus exteriores ; nimi.
Gg 2 & res
 244 DISQUISITIONVM MAGICARVM
& reliquos ſenlus decipere , utexem- tiones ,revelationes, & exſtales,at Dow
plis infinitis comprobatum ab aliis . cuere D. Auguftinus lib . de cara pro
a Secundò, interno fenfu dæmon uti mort . cap. 12. Victoria relect. de Magia
cur ur inſtrumento , quo aliquid atten . numer.35.verf.ad ſecundum refpondetur, &
rat , vel molitur in potentiasanimæ. loſeph.Anglez.diſtinct.quaft. 3 dub.s. P.
Nam poteſt quadruplicem ſenſus in- ! Molina.ad d .D. Thom.articul.3. Solent
terni functioné decipereturbata phan- hujufmodi vires herbis ineſſe ( live
talia.Communis enim fententiaTheora botanographi. ) Matthiolus enim
logorum eft; non poſſe ab angelis no in d . nuncupatoria fic ( cribit ; Acheme
væ (peciei impreſſione imagination em nidon plantam colore electri , five folio,
feu phantaſiam immutari, & ideo illos naſci in Tardićtylis Indie meminic Demo
non poſſeefficere , ut quiå nativitate critus, cuius radice in paſtillos digeſta,
nunquam vidit rectè dererum colori- indeque ex vino pota , noxii per cruciatus
bus imaginetur : fed benèpoſſe Ange- nocte confireantur omnia , per vanas nu
loscorpus aliquod phantaſticum for- minum imaginationes. Adanantida Ar.
mare & illud oculis objicere,& fic (pe- menia Cappadocia alumnam ; qua leonibus
ciem ingerere, velexſpeciebus rerum , admota ,reſupinariillos ilicò laxo biaru :10
quas homo verè aliquando vidit , iis iis minis caufam habere aiunt ; quod ada
per iinaginationem conimillis & con mantis modo conteri nequeat. Ophiuſamo
fuſis, ſpecies rerum effingere, quas ho in Elephantina Aethiopie etiam nafcitrate
mo nunquam vidit ; verbi gratia chy- dunt, lividam & horribili aſpectu , qua poa
meræ , ut conftatæ ex capra , leone & ta terrorem minaſque ferpentium obferva
dracone,velmontis argentei,exmonte | ri , ita utmortem fibi eo metu conſciſcant,
& argento :vel etiam concitaris in cor- qui biberint : ob idque cogi facrilegos eam
pore motionibus atque affectionibus, bibere: adrerfaritamen eipalmeam vinum .
unde phantaliæ contingar volvere læ. | Potamantim ad Indum fluviam inveniri
ta vel triſtia , quæ nec vidis, nec un narrant , quapora lymphati homines oba
quam fuere : vel, ficut'in amentibus& fervantibus miraculis : Manicum Solanum
phreneticis eſt cernere , ex humorum ( ut Diofcorides eff auctor ) varias facere
perturbatione varias eorum phanta Species, imagineſque non iniucundas obfer
fiæ fpecies obſervari; ſic poteſt dæmon varri , fi eius radicis dracbima ex vino bi
corundem humorum inæquali com batur. Theangelida in Libano Syria naf
mixtione & agitatione, aflumendo & ri, qaa devorata furura preſagiant homi
adducendo vapores inſtituto ſuo ac nes, In Bactris , & circa Boriſtenem plane
commodaros, efficere, ut quales ipſe ta provenit : Gelorophyllis dicta ; que fi
vule imaginationes homo retracter, cum vino & myrrha bibarur , varius di
eiq ; fe videre & audire judicet,quæ re cunt obfervari ſpecies , ridendique finens
vera, nec oculis, nec auribus unquam non fieri , nifi potis ex palmeo vino pineis
hauſit, hinc manant tot fallæ appari- | nucleis, pipere & melle additis. Ocnorbe
ta ( Cra
a Guil.Parif.p.ult.de univ.c.22.Anglez in 3.diff.8.q.z.dub.4.Remig, 1.3.dainoso, C, D1 , ÖD .
Thor.1.0.9.111.AT1.3.
 LIBRI II. QVÆST. XXII. 245
tal Crateras auctor eft ) omnium anima- quem fallant Godelmannus, Dannæus
di um feritatesdomat , collo ad alligata , pel & alij hæretici, hos motus concupifcé
ingo ſuspenſa. Parthos ab Antonio fugaros ! tiæ , peccato adſcribentes , & proinde,
fcribit Appianus Alexandrinus , cùm fame . quod abſurdillimum ,hominem nolen
premerentur in quandam berbam incidiſſe, tem ac renitentem peccato involuen
quam qui comederent , nihil aliarum rerum tes. fed hi ſunt fructus errorum de libe
reminiſcerentur, aut intelligerent , nifiquod ro arbitrio negato , & natura Origena
lapides continuòeffoderent; quafi quidpiam rij peccati malè intellecta.
magni operis fa & uri, & fic debacchati bilem Quartò potelt dæmon memoriam
demum evomentes, interirent.] quæ palam iuvare , eiusorganum adaptando ut fa
elt, phantalâ læsâ contigille. ciliùs recipiat , & firmius ſpecies reti
Tertiò poteſt diabolus, & facitquo ncat , vel motu locali noxia repellendo ,
ridiè , fpiritus & humores organorum vel iuvantia applicando. Eandem po
commovere, & fenſusinterni, & con teſt dæmon contrarijs plurimum debi.
cupiſcibilis atque iraſcibilis facultatis licare. & rollere ,ut fécit Theodasin vita
organa turbare, moris ſimul corporeis Barlaam & loſaphat apud Damaſcen .
membris:ita ut hinc oriantur variorum talem puto fuiſſe memoriam Athalidæ
vitiorum cogitationes, quod non facit apud Laertium , libro octavo in vita Py
quidem immittendo imaginationi (pe thagor.talem Apollonij Tyranæi,quam
ciem novam , nec etiam unà cum tenſu laudat Suidas : talem oblivionem illius

efficiendo ipſam cogiracionem ,ſed tan- clerici Germani apud Fulgofum libro
tummodo ( ut dixi ) facit ipfam poten- primo. Exempl capite ſexto .
tiam concurrere cum lpecie obiecti , & Alia longè oblivio Simonis Thur
lic ſuggerit fimulacra , quibus volupta- vaij Anali, quæ ex ifta Dei punitione
tum memoria ſuſcitetur,membra quo- profluxit. Hiccùm eſſet Dialecticus a
que generationis & lemina irritando cutiſimus , & artium liberalium Pari
provocat , ac docet Magus ille Marcus | lijs profeſſor magni nominis , plenior
apud Pfellum a . ſcientia quæ inflar, quam caritate , quæ
Cumque ſenlituus hic appetitus li- ædificat: temerè in ſcholis & palam nó
bertare carcar, & coactione quadam in i veritus eſt iacticare ,ſe ſcire totam Chri
obiectum ſuum compellatur :poteſt ve (ti legem ,ac improbando eam poſſe an
terator cum neceffariò in malum ali- | nihilare: led ita ſubita oblivione per
quemaduimpellere, adeò ut nequeat , cuffus fuit,ut primarum litterarum ob
appetitus fenfitivus illad obiectum non litus , nec Dominicam orationein pro
appetere. Verum motus huiufmodi nunciare,nec alphaberum legere ſciret.
peccati omois eſt expers : & , quando | Nicolaus Dunelmenl.dumadhucado
volunras fortiter renicitur,maioris me- i leſcens eſſet, vidit eum litteras à filio
titi & mercedis occaſio , nobis gigni- proprio doceri : qui mihi profeito ( ait
tur Quod diligenter notandum ne Matth. Parif.lib.7,Hiftor .Ang.) hacjeri
Gg3 benri

aliededemonib. 6 Godel 1. 3.de lan.coul.n.35, Danaus hz.Ethica Chrift, c.7. Luther.

Calvin . Mufcul. S.Inecces.in Cen.c.4.
 DISQUISITIONVM MAGICARVM

· kenti olim narravit. contigere hæc circa | pharmata , quibus à recta mcprc'homi
annum 1201. Tritthemius malè vocat nes deijciant , ut per ſe non raro præ
Simeonem de Tornaco. fuit enim An- ftant in ijs quos obſederc 1. Seducunt
glus Cornub.cuius etiam mcntio apud etiá pravis ſuggeſtionibns , ſuadedo va
Polydorum libr.15. Angel.Hift. Sic obli- be
ria perperam.modò itlicitum eſſe ,quod
vionem fortè Deus immillione qua revera licet : modò grave peccatum ef
dam perAngelum malum induxit: me- le, quod duntaxat veniale eſt,utfic fcru.
moriam quoque (ut dixi ) iuvarepoſſet pulis torqueant: modò inculcant iufta
Panurgus,remedijs naturalibus:utme, eſſe, quæ contra fas & iura ſunt , vel
.
dicus: ſuggerendo ,ut choragus , artifi- | contemnenda dicunt & levia, quæ le
cio & præceptis , ut ætate noſtra , guici- | thalia & vehementiùs formidanda , vt
tra ſuperſtitionem ,memoriæ quandam ficconſcientiasreddant laxas atque li I
artem profelli, exſtant multorum libel- centioſas.
li in his obſcurus indoctis, fed non fine Petes fortè , an ergò qucat dæmon
ſale & acumine, Thamus AlexandriDic - artes atque ſcientias aliquas docererni.
ſoni Arelij,quem non eadem genio de hildubitandum ,poſſe,fivelit & finatur
fendit contra morſus Cantabrigienſes à Deo :per locutionem nempe & mani
Heius Sceplius , in lucem edidero Lug - feſtationem ſui conceptus,non tantum ,
dunobataui . Gin formaviſibili appareat & homini
Quintò poteft intellectum ſubtilio- loquatur, qnod non negar D.Thomas
rem & meliorem ,quoad funciones in b : ſed etiam interna locutione & ſug
genij & iudicij reddere,per commodio . geſtione intelle &tu ikluftrato , non enim
res organi diſpoſitiones,humoribus vi- video, cur hæcilluminatio , quæ inma
delicet denfioribus motu loedd difpuil- lum finem tendit dæmoniſt adimen
lis , vel agentium naturalium adhibitis I da : cum hæc cognitio non referaturin
medicamentis, vel fpiritibus lengtivis | Deum nec cum ulla mentis vera fiat
expurgatis, & ad organa dictorum mo- i purgatione. quare utrum dicenda fit il
dorú altero attractis, aut ſanguinis de luminatio, an illuſio , an quo alio indi
fecatione ijſdé fpiritibus inultiplicatis. ' geranda nomine, ut, verbi gratia , nu da ,
Quò enim plures,meliores, purgatio- veritatis manifeſtatio : fanè quæftio de
relque ſunt ſpiritus , & quò meliora ac nomine futura eſt.
cxpeditiora impedimentis ſunt interni In vita Sancti Nortberti idiota quen
ſenſus organa : hoc intellectio expedi- į dam , facræ Scripturæ fubitò peritili
tjor atque fælicior naſcatur necefle eſt. mum reddidit. capite rigefimo feprimo.
Sed Angelorum bonorú hæc quali pro . ! Surius o iun. Hodiè ſcimusinulrosana
pria funt munia: mali iſti dæmones po baptiſtas ſumptione potus vel cibi fcri
tius humorum denſitate , ſpirituumque pturæ magnam partem , eam nempe
paucitate , imbecillitate atque impuri- ' quam recipiunt, & erroribus fuis fir
tate tenebras mentibus amant humanis mandis putant oportunam , ediſcere.
offunderc. Sựis etiam tribuunt mala quis docet oiſi Diabolus ? fociprum
ctiam
. MARC S. Marth.. b2 2.9.36.ANTI.
 LIBER II. QVÆST. XXII. 247
1
Kíam reliquit Ioann . Miderius a , idem ta , dum putabat novamı imaginem ef
de initiationeLamiarum : apud quem formari immediatè in mente ,qua genit
hæc unius exſtat confeffio : Infantibus ratim omnia illi exhiberentur ad artem
nondunı baptizatis infidiamur , vel etiam illa pertinentia :Neque enim id dæmo
baptizatis,præfertim fi figno crucis non mu ni poſſibile,nequetalis cognitionis, in
1
niuntur,& orationibus:hosin cunabulis, vel rellectus magi capax erat: Sed interna
ad latera iacentes parentum ,ceremonijsno- quadam fuggeſtione velocillima hæc
Kris occidimus:quos, poſtquamputantur op- luggerebantur, cuius velocitatem cum
preſsielle , vel aliundemortui: de tumulis non perciperet magus, putabat fimul ſe
dlam furto recipimus , in caldari decoqui- & in inſtanti didiciffe , quæ fuccellive
mus, quouſque evulfisoſsibus tota ferè caro & in tempore breviffimo acceperat.
efficiaturforbilio & potabilis. De folidiore Sic etiam poteſt in aere velociſſime for
huius materia unguentum facimus noftrismatis fimulacris , ca' phantafix noftræ
voluntatibus artibus, ac tranſmutationi ita fpectanda proponere:utquaſi in (pe.
busaccommodatum : de liquidiori pero hu- culo mens noftra ưno intuicu' cuncta
more flaſcuniaut utrem replemus', de quo is confpicere', ſicque illuſtrari fibi homo
qui poratus fuerit , additis paucis cæremo intrinfecùs videatur. hoc nimirum
niis:ftatim conſcius efficitur,& magiſter no- ftratagemate antiquus ferpens, pri
fra fequ. ) mum Ordinis noftri parentum , Igna
Hæcconfilio mulieris; ſubiungiturrium conatus fuit fallere, ſed fruſtra.
alia viri ,huic conformis ,& addens ce - adſcribam rem totam verbis Ribade
lelta initiationis & promotionis ad neirx. a'perturbabat tamen vifionum ,quas
Tartareum magiſterium alia ritualia: inter ſtudia percipiebat.( deſtudijs Gram
Ordo , inquit , talis eft quo etiam ſeductus į maticalibus loquitur) tum magnitudo,
ſum . Oportet primo eum Dominica die ani tum crebritas. nam cum nominini da vera
fequam aqua benedicta sonſecratur , Eccle- borün memoriemandari inflexiones vellet,
fiam introire,mox futurum diſcipulum cum tanta intelligentiarum divinarum copia in
magiftris : & ibidem abnegare coram eis eius animum in fluiebat , ut novi edifcere nihil !
Chriftum ,eiusfidem ,baptiſma & univerfa. I poffet : aliquid eſſet antea memoria tradi
lem Ecclefiam . Deinde Homagium praſtare rum ,id rorum facilè efflueret i neque omni:
Magifterulo,id eft,paruo magiſtro ( ita enim ftudio animique contentionepoterat ,altar
Demonem , &non aliter vocant poſtremd de cere appropinquantes,autingreſſas huiuſmod
Nire bibus fupradi& o : quo facto ftatim ſein | di cogitationes abigere : alius rei novitate:
interioribus ſentit imaginem noſtre artis perculfus, quid hoceſt,inquid , reiz cùm ora
concipere,& retinere,ac principalesritus bu- mus , cum confitemur to Superfubftantia
itus fe&ta. In hunc modum feductus fum , & lem paneni accipimus, cum vigilamus, cum
Uxormea , cc.
nos verberibus cadimus , cum fpiritalia'o -
In his verbis vides doctrinam illam minia ac divina munera obimus, seque tam
potu præberi:{ ed fallebatur homo idio - frequentes, neque tam magna , tam neque

* fornicarijlib. s. bl. 1.c.7'4,.

 248 DISQUISITIONVM MAGICARVM

vehementes ſe nobis slluftrationes offerunt: 1 8182x185 & ipſe facere. Sed hæc quam
cum puerilia agimus, & de Deo propter Deo ipfe infundit ſcientia ,utplurimum dig. thum :
um , non cogitamus:tum fpecioſa noſtra men nolcitur , quia non eſt permanens nec
ti imagines , & cæleftes illuftrationesoccur. ea cum lubet homo ur lubet utitur , fed
Tunt :agnofco, agnoſco importunißimiboftis tantum per modum affari vel exiſtatij
calliditatem , agnoſco veteratoris dolos &acertis locis temporibusaut cauſis . Có
flutiam , & c. tra quam Deusinfunditſemper & ubi
Nactus iſte animum Ignatij ad cæ . que prompta eſt ut patet de Salomone
leftium rerum ſenſa concipienda longo 3 Reg.de Apoftolis, in A &tis: de Beſel
&
iam uſu promptum , & agilem , & præ- cele Exod.35 . de illo apud D.Hierony
bhav
lagiens, liIgnatijdoctrina ad pietatem mum epiſt. 4. ad Dom . & libro lecun
accederet majus libi malum imminere do . de Abbate loachim , qui ex lanito
conatus fuit , hac melioris doctrinæ o re , illiterato & idiota vino quodam ab
ſteptatione, tùm illilaborem litteraliú | Angelo allato & hauſto , ſubitò noo
rudimentorum irritum facere, eo maxi . propheta tantum , ſed & ſubtilis diſpu
me tempore(ut ait Maffeius a )crebra intel tator , & Theologus eruditus ftatim e
ligentia lumina eidem offerens, & recondita merfit , ut narrat Laonicus Calchondi.
patefaciens , Scripturæ facræmyfteria ,] Si las libro fexto de rebus Turcicis.Diſtin
hæc potuit,in rebus ſanctiflimis, & ho- guendi verò à Seo Sodextors ſunt åutossa
mine fideaccaritate in Deum illuftri, daxroi , qui non infuſione, fed labore
quantò faciliùs infidelium animus re luo eruditionem comparant, ut Diale
rum profanarum fallarumque ſcientia Dica .D.Auguſtinus , lib.4.confell. &
ſuggeſliſſe credendus: Cryſanthius Sar. Theologiæ s. Athanaſius , tefte Nice
dianus,Pontifex & magus, tempore Iu- phoro libr. Hiſtor.capitulo 44 .
liani Apoftatæ , filium habuit, qui cum Sed do & trinæ à Diabolo acceptæ ſu
nec verſificatoriam artem , nec Gram - periorailla ſuncexempla.
maticæ partem aliam calleret , folo ar Hoc anno 1600 menſe Mattio .To
pectu Solis,contra Chriſtianos oracula leci lata per fidei Inquiſitores ſententia,
leti lata
fundebat. b ab eodem afflati Numine cuiuſdam Roman . Ramirez oila cum
Sumano , varij Paſtores ovium fubitò i ſtarua combuſta fuere , qui in reatu &
poetæ exſtirere ,ut Evages c. Thynicus carcere obierat :huic inter cætera impu .
d, & alij : Amphiaraus quoque fic vates tabantur accepta à dæmone medicina
facius e , & anus Pindari hymnum edo- i peritia. Quoniam verò multa in hoc fi
cta f , & Solipatra,quæcumque alibi cacinorofo magica concurrere , ideò filca
abiente geſta, poetarum : philoſopho- lis accuſationem fide bona ex Hiſpani
rum & oratorum ſcripta omnia a dæ- co ſermone in Latinum transferre non
monibusincubisedocta illi in ſpecie le 1 gravabor. Poftquam ergo narraffet ou
numpellitorum cohabitantiumg. iain femel accufatum , abiurafle erro
Sic divinitatis limiolus conatur 860 rem Machometanum , addit relapfum
( ut
a l.1.c.,6.b Funiti in Chryſan. Sxidarefte. d tefte Socrate apud Platonem , c Panan.
in Corinthia. ficem in Bapt. g Eunapiusin Ædeio.
 <
LIBRI II. QVÆST. XXIV. 249
( ut fex illa conſuevit) & redijlle ad vo . ſtorias ad verbum perinde recitare,ac fi
mitum : lervalſe ritus & ceremonias librum coram fe cxplicatum legiſlet,ta
Machometi , multis annis ieiunalle cientem hæc ope dæmonis ; & fic non
magnum ieiunium quod vocant del Ra paruam vim pecuniæ ab auditoribus
mada,præmilis guadoc& zala, lavando receptam coaceruaffe. Cumque qui
totum corpus , induendo indufium dam cú interrogallet, qua ratione tam
1
mundum , recitando azoras ( hoc eſt, i fidam memoriam adeptus eſſet;reſpono
1 diſſe , quendam ſibi magna neceſitate
preces ) eius ſectx , verſa facie ad alqui-
bla ( hoc elt, ſolem orientem ) elevando coniunctum , peritiffimum naturæ her
& demittendo caput , & fe ad terram barum , qui habebat familiarem dæmo
uſque inclinando, & extendendo lupi- nem ,potum neſcio quem dediffe : quin
etiam hunc eundem cum femel vellet
nas in cælum palmas cum diceret Ala
quevir (hoc eſt,Deuseſt magnus) & lur Cæſar auguſtum , quindecim inde leu
gentem antè diem ad celebrandum ie cis diſtantem , proficiſci, facta conjura
iunium Zachor , co abſoluto ſervalle & ! tione,quam dicunt : de bon y varon , lubie
celebraffe folenniter Paſcha ipfius tò comparuifle equum ', quem ambo
mada per tres dies : abſtinende omnila . conſcendentes; minimò ſpacio tempo
borc & opere ſervili, præfertim primò ris , ad urbis portas pervenere, & ibi
die , induendo induſium mundum , fa. equo;ſed prius frænum ademiſle: dere
ciendo di&tum gau.doc ở zala cum aliis licto,curaſſe negotia , quorum cauſa co
multis ritibus & cæremonijs Macho - profecti erant,& reverſos ad portam e
metiſmi Er quod addens delictum de- quo frænum iterum inieciſſe, & mo
licto , & culpam culpæ , adopus & fi mento ferè domum rclatos. Itein , cùm
nem malum , à multis iam annis pa- quædam mulier ſe ad lectum confe
ctum & fædus iniuiffet cum dæmone rens ( in oppido Deza id accidit ) irata
expreſſum , eo adorato , & facto homa . fortè,dæmoni commendaſſet , & nefcio
gio ,& anima illi dicata , ea lege , utdæ quo ablata ſubito non comparuiſſet,
monei adeffet favore , ope , confilio, maritus Ramirem acceſſit opem po
quotieſcumque aliqua in re indigeret, ftulans , hic reſpondit, animum ne del
8pcteret:& ideò petijſle, & à dæmone , ponderet , fe illi uxorem eius reſtitutu
obtinuifle notitiam peritiamque ſanan. rum ,Dedit ſimul epiſtolam , & iuflitut
dimultasſecretas & occultasægricudi . certum ad locuin inter vineta le con .
nes herbis.luftumigationibus & incan ferret, & ibi facto circulo in medio cir
tamentis ſuperſtitiolis, quibus defacto culiconliſteret: at quaedo audiret tur
non paucos ſanitati reftituillet. Item bam hominum pertranfeuntem , etli
perluaſitle fe multæ lectionis efle , & in nullur, videret , interrogaret , mbi rex

facris ac profanis hiſtorijs apprimè ver- foret: fi reſpondereturillactranfire ,tú

farum : & valere plurimum memoria ,
cum fit insperitus planè legendi ac ſcri-
bendi. Quare folitum lucri gratia & ex
Profeſo alijsde memoria præfatas hi-
epiſtolam ante fe in folum abijceret, fe.
citille , quæ iuffus , & uxorem recepit,
non videns , quis aut quomodo reddi
diffet.Item ſolitum addebat fiſci procu ,
Hh rator
250 DISQVISITIONVM MAGICARUM "

rator edicere "multa valdè arcana , & | rat , reſpondit, ſe adigià Romano , & YA
quæ contigerant in locis remotiffimis, habere le iocale, ſed reddere non pofle.
quæ, quo tempore indicabat ,non pote- ! Poftea cum parentes advocaſſent Ro
rant ei , niſi vi pacti dæmoniaci inno man. Ramirezium curandæ filiæ graa
tuiffe.Semel ( ait ) cùın domo abiret , di- tia moti dictis dæmonis : confeftim ut
xiç venturum peregrinum quendam ; domum ille ingrellus,cæpit mulier mi tely
qui eum quæreret, & peteret,accederet ra dicere & agere, clamabat Icireſe,il
liberaturus filia eius ab obfidente dæ lum advenifle, & cauſam adventus non

mone. quarè ut ſe ſtatim vocarét .abiit, neſcire: cò accedente ; ut vidit , iterum

venit alter , vocatur Ramirez : & fic ſe
gerit in lanando morbo , ut clariflimè
appareat, ipſulmet maleficio dæmoné
inægram antè immillum fuiffe. Primo
enim nuptiaruin die milellam Auxus
ſanguinis cum animæ deliquio & cor-
dis oppreſlione invaſerat, moxque lipo
pſychia frequenti durante , .cæperat o
dille parentes,&e-maritum , & huncnec
videre, nec cuipſo dormire, fuftinebat:
Advertêre obrellam effe ,vocatur lacer
dos , diebus octodecim exorciſinis &
conſuetis Catholicæ Ecclefiæ remedijs
nititur malum hofpitem abigere , tan
deliquio concidit, & ore contorto tri
duuin permanſit line cibo & potu , non
valens quicquam , ſubſtantiæ ullius
traijcere. Mágus itaque cam iỉbuit
forti (uffumigatione ſolearum , olel
juniperini , & aliarum rerum , & re
vocat à lipoplychia , & alloquens ob
fellorem , dicebar , finas illam , Gnas il
lam , diſcedes, fuge, niſi velis me luflu
migationem iterare. Sed nolente dæ
mone reſpondere , jullit omnes exire
,thalamum , & purans le à nemine ex
audiri , querebatur & expoftulabat
cum dæmonedicens : cur mihi non re

dem unus dæmon profarur, centum & j ( pondes ? humilior certè fuit paredrus
unuin illi mr.uliebri corpori dæ: nones mciavi, quid commerui,ut mihi loqui
immillos, cum tamen cæteris ablenti- | dedigneris ? an non fufficit, quod me
bus ſe ſolum adelle, cunyitaque Sacer touum tibi à tam longo tempore devo
dos folitos Manualis Ecclefiaftici exor verim ? facergo , lopora hanc mulie
ciſmos ingeminaret; cumque adigeret rem : ne quid verborum noftrorum e
dicere,quo cæteriabiuiſlent : refpondit | xaudiat..
profectos ad oppidum Deza , prædictú Interea dæmon alius advenit , cui
Roman ,Ramirez conventuros, & quæ, reus , Bene veneris , . quid illic rerum
fituros ab eo , quid fierià fe vellet : nec legiſti? qui valent uxor , & liberi : Fin
abituros , donec iple recedendi licen- lius ( inquit) tuus malè habuit , fed iam
tjam.concederet . Tum etiam crudeliùs extra periculum eſt : uxor peius habuit
milellam afilictam fuifle adeò , ut toto iam convaluit : nepotulus adhuc æger

die in deliquio permanferit. Cumque eft, & periculum , nemoriatur, Tum

Sacerdos iuberet: ur fæminam vexare infert Ramirez , cum fciant quod G
defineret : & eam.cunn marito , utuxo - delem & diuturnam eis ( erviverit tera
rem decet, fineret degere , eique red- vituteni , & quantum eis obſtrictus ele
deretiocale preciolum quod eripue- l fet : nec iggorent , leurgeri debito da-
centou .
 LIBRI II. QVÆST. XXII.
centorum regalium , pro folutione lo mam , li fæminam perſanaret. Ille de
cati à ſehorti :æquum efle , lit viciſlim dignatus venire , dat tabellario materia
Gibi gratificentur;& ex obfefæ corpore | alterius fuffitus, & ritum , quo uti debe
recedant, ſaltem (pacio quindecim die- ret deſcriptum addens cum domum re.
rum , & interca lanam & incolumem diffet, inventurum illam meliuſcule va ,
relinquant; ut fic copioſam folationem lentem ,& cum ſociabus tripudiantem :
mercedis recipiat, &: in poſterum fama & ita factum eſt. cumque uxor adhuc
& exiſtimatio eius creſcat , quæ alio nollet cum marito dormire, ſuffumiga
quin inſignem plagam fic acceptura , ni vit eam ,addensverba , quæ iuſſus erat,
Gexeant. Poſlepoltea iterum eam inva nempe ; dæmones exite ab hac fæmina,
dere, & poffùere arbitratu ſuo. Pollici- quia iubet Roman.alioqui ipſum voca.
cum deinde dæmonem id ſe facturum , bo, & veniet , & vos vipellet: quia hoc
eique pariturum . Cum verò videret mihi pollicitus fuit Adquam coniura
Ran :irez hoc colloquium ſuum ab alijs tionem mulier vehementi clamore edi.
exauditum ,ſequedeprehenſum tanquã , to fana facta libera manſit, & cum ma
poteſtatem in dainonen habens , ito . rito vixit , utconiuges ſolent . ] Hæc in
machabunduseiinterminatur fe in co - actis illis iudiciarijs .
pedes eum coniecturum & facturum , 6. In voluntatem longe reſtrictor eft
ut luimemor, nihiltale deinceps aude- magiæ dæmonitque porentia. Neque
ret. Expullo dæmone , quia non ſatis unt voluntatem movere aliter quam
largam mercedem operæ parentes fæ- obiecto , tanquam odibili velaniabili,
minæ ſoluerant, eis minatur fore , ut exterius propoſto : vel excitatis imagi
brevi iterum iplius ope indigeant: & narijs viſionibus, & cogitationibus; vel
maleficij fortem ftatim tranſtulit in mar iallecta & inclinata voluntate , per pal
ritum fæminæ liberatæ , iubetque dæ- fiones in parte ſenſitiva inflammatas,
monibus ,ut in eum tranſeant, eunque quæ quo vehementioresſunt,eò quoý;
divexent : fecere , & diem integrum cru & acriùs inclinant, quali abripiunt ali
deliMunè affixerunt ,inicctis mille ima quando:nunquam tamen vllain volun
ginationum terriculamentis, & defpe- tati neceſitatem imponunt.Exulare illi
rationum tenramentis . iubent arbitrij libertatem ,qui peccandi
Quare vocatus iterum , cuum ad eum neceffitatem velcoactionem ullam ad

acceffiſler; fortiter , inquit contuberna. I mittunt:etiam inijs,qui mortiferis cul

lis cum dæmone colluctatus fuilti: & i pis ſunt irretiti.homines certè defijfent
adhibitis fiuffumigationibus dæmones elle, li liberum arbitrium aminent
diecit : & ex oppido diſcellit , male con lunt quidem hi Gratia gratum faciente
tentus exiguo ſtipendio. Poſt abitum deltituti, attamen nec naturali liberta
deprehendere parentes filiam non mo te arbitrij , nec communi auxilio Dei
dononeffe ftatam ; led peius in dies funt orbati. Vnde hæc ergo in peccatú
babere: fcribunt ergò ad magum eun
neceſſitas ? peccatum nili liberò con
dem , & ſimulad cundi pecuniæ no pa. fenfu non committitur:liber verò con '
rum mittunt , pollicentes maioré luin. I fenſus arbitrium liberum præſuppo
Hh 2 BIC
 252 DISQUISITIONVM MAGICARVM
nit . Vndè at,ut(6 Deus non prohibeat) vertit , quicquid Novatores ganviant.
pofſit diabolus , in actum aliquem , vel nam Balsveip ultra progredi eſt videquæ 140
motionem impellere,quæ motio ex ſuo in hunc locum egregiè ex varijs D. Au
genere , fi conſenſus adeffet , peccatum guſt.locis Beda diſeruit. FA
foret : peccandi tamen necellitatem Cùm poflint itaque peccatores, hoc
nunquam voluntati queat adferre , quia adminiculo freti, lingula peccata lethi.
invito conſenlum nequit extorquere.a fera vitare : lanè , a luccumbanthuic
Sed nec Deus finit omnes in tentando tentationi , cui poruerunt non affentiri:
vires dæmonem exſerere : facitque ut voluntariè fuecumbent, non coacti vel
tentator non rentet quantum pofler, adacti necellitate, quæ hic nulla reperi
ſed quantum humana fert imbecillitas: tur . Sedan ſaltem poſſit impedire dia
quam nunquam ſufficienti Ginit auxilio bolus ne ſagæ pæniteant ? ignoratio
deftitutami ne in gravillimis quidem Theologiæ bacin quæſtione Nicolaum
peccatoribus , quibus illud cum iuſtis Remigium dıeddiditAuctuanti & am
adhuc eſt commune , quod Apoſtolus , bigenti ſimilem , dicendùm , ſicuti po
animæ ſolatium ſcripſit:6 ruit in peccatum inducere , fic etiam
non bonis tantum , ſed toti EccleſixCopoſfe obſtinationem in peccato fovere .
rinthiorum , in qua multi erantmali, & nutrire per ſuggeſtiones , conlilia
multietiam iuſti: Fidelis autem Deus eft, maleſuada,teſtationeſque alias : ſed nu
qui non patietur vos tentari ultra id quod quam pofle abſolutè impedire , ne vel
poteftis:fed faciet etiam cum tentatione ( pro alij peccatores,quantumvis graves , vel
tentaticuiufque diſpoſitione& capaci - ipſæ ſagæpæniteant, & pacto , quod
tate )proventum ,ut poſsitis ſuſtinere.] Quæ cum illo inierunt,renuncient. poterunt
fidelitas, virium liberiarbitrij, & com itaque cum ſpecialis illo auxilij favore,
munis lufficientiſque auxilij ( de quo quandocunque ſerio volent, quan
Theodoretus hæc verba accepit ) divi.tumvis renitente Diabolo pænitere: fi
ni , conſervationem præſupponit & in . de ſpeciali illo Dei auxilio , id non poſa
cludit ; cuius conſervationis promillæ fent. alioquin potentior eſſecin reri
fida exhibitione conſequitur humana pendo Diabolus , quàm Deus in recu
imbecillitas: ut , ex tentationedæmo- i perando , quod fanè blaſphemum eſt ..
nis , non ſolum bonæ voluntati & cona. Probat iftam commuuem Catholicis
chi felix exitas, & evaſio contingat ; fic | Theologis ſententiam Andr. Vega de:
movýcu kvilibusivex Auguftin . & Hier . j Iuftification: 9 11 ..
explicant e , ſed etiam , utpericulum . Vt autem exemplo aliquo declare :
prærergrelli: fortioreſque in poſterum tur, quouſque interdum foleat progre
ad tolerandum effecti; pro detrimento, di, dæmonis conatus in voluntate non
quod timebatur', ut lucrum præterea planè,fed plenè,non verè , ſed apparen
ex tentatione reportemus , ut optimè ter ſubigenda, ad'tenratorum conſola
Photius.expoſuit: & nofter id optimè tioncm B.Angliz de Fulgino verbare
prælen
a D Thu.z.9.80 ar.z. egr confirmareleganter Cyril.Catechied. br.Cor.1o.v.13; C Athin
gufiin pfa !. 61. Hieron .in Loan.idem Aug.in epifi 89. d 1. z.demonolai.cap.8:
 .LIBERII. QVÆST XXI . 253

præſentabo; quibus illa quid experta | mihi magnam pænalitatem : fed non habent
fuerit,vita eiuscap.19. licexprimit : Tor- vitam continuam : & quando remoriuntur,
merrta verò & anime paſsiones, quas , fine | dant mihi magnam confolationem . video
comparatione acerbiores de plures eſſe dico, enim quod dapionibus tradita ſum multis:
quàm corporis , patior quaſi aſsidue ab ipſis qui reviviſcere faciunt vitia que horreo , a
damonibus. Nec fcio aliam afsignare fimili- que fuerunt mortua, & adduntilla , qua
tudinent, quam de hominefufpenfo in pergu- nunquam fuerunt. Et ego recordans, quod
ta,quiligatis manibus poft tergum , & yela Deus hic fuit afflictus & defpectus , & pau
tis oculis fufpenfus cum fune remanfiffet in per , vellem quando oportet, ut omnia mea
patibulo , c viveret , cui nullum auxilium, mała duplicarentur. Etquandoque fum in
nullum remedium , velfulcimentum fuperef- tenebra horribiliſsimadamonum , ubi vide
ſet. Dico quod adhuc defperatiùs & crude tur omninò deeffe omnis fpes boni , “ eſt illa
lius à demonibus torqueor, Video enim quod tenebra horribilis , & ſuſcitantur vitia in
damonesoita animam meam ſuſpendunt, corpore qua cognofco intus in anima elle moro
quod ficut fufpenfus non habet aliquid ſu- tua:ſed'extra animam ſuſcitantea damones,
Atentamenti : ita anima nullum videtur re & etiam illa vitia qua non fuerunt ſuſcitā
marere ſuſtentamentum , & onines virtutes tur. Et in corpore ad minimum patior in tri
animafubrertuntur, ſciente ac afpiciente a bus locis. Nam in locis verecundis eft tantus
nima mea . Et quando anima mea videt fub- ignis , quod confueviapponere ignem mate
verti omnes virtutes , & difcedere , & quod rialem ad exſtinguendum ignem concupif
non poteft fe ibi opponere; & tantus dolor a- 1 centia , donec confeſſor meusmihiprohibuit.
* nime , quod vix aliquando poffum plorare Cum ſum in illa tenebra , credo quod citiùs
propter deſpetatum dolorem & iram , ali- eligerem aſſari,quampradiéta tunc pati:imò
quando vero ploro irremediabiliter,aliquan- tunc clamo advoco mortem, ut per quem
do etiam tanta ira venit in me; quod vix pof- cunque, modum mihi Deus concederet eam
{um me tenere ,quin me toram dilaniem : alievenire, & tunc dico Deo : Domine ſi me dem
quando non poſſum me tenere', quin me bor besmittere in infernum , citò facias, ne
ribiliter percutiam ,& percutiendo meipfam differas: & ex quo me reliquiſti, comple, e
temefeci aliquando caput meum , & alia įſubmerge mein profundum . Et tuncintelli
membra. Et quando animavidetcadere do go, quod eftopus damonum , & quod non vie.
diſcedere omnes virtutes, fic planct us anima, vunt illa vitia in anima mea : quia anima
do vociferor ad Deum meum . nunquam conſentit eis, ſed corpus patitur
Item aliud tormenrum patior , quia om violentiam eft tantus dolor. & tædium :
nis vitia in merevixerunt; & aliquando re- quòd ſiduraret,corpus idpari non poffet. Sed
viviſcunt: non quod in vita durabili ratio- & anima videt , quod'eſt ei ablata omnis po
nem meam ſubijcientes , ſed præbentmibiententia , quamvis non confentiat vitijs : non
adferuntmagnam pænalisatem . Et etiam į samen habet poteſtatem a omnino reſiſten
viria , quæ nunquam fuerunt in meo corpore, divitiis : & videt quod eft contra Deum.com
veniunt in me, & incenduntur, & adferunt ficcadit, Ở torquetur in eis. Et eft quoddam :
Hh 3 vitium

* Sie ſcilicet ut etiam fuggeftionem ipfam expellati namhabet ut non conſentias ..

254 DISQVISITIONVM MAGICARVM
nunquam fuit in me : G :prædiétum vitium
-Manifeftè cognofce quod permittitur à Deo
venire in me, & prædictum vitium eft tam
magnum quod fuperatomniaalia vitia : la
eft quadam etiam virtus , quæ datur mibi
manifeſte à Deo contra prædictum vitium ,
qua virtuosè a Deo liberor. Etfi non babe
Tem ego fodem de Deo certain , folum in iſto,
e non pro aliquo alio , remaneret mihi:
in iſto remaneret mihi ſpes certa , és fecura ,
de qua non poffem dubitare . Et virtus preva.
iet ſemper, vitium deficit, & virtus tenet
me, e non permittit me cadere in vitiuin,
Et eft virtus tantæ fortitudinis , quod non
folum tenet in me imò dat mibi tantam
fortitudinein virtutis, quod verè in ifto co
gnoſco Deum & illuminor : & confirmor in
tantum , quod omnes homines mundi, nec
& videatur fuccumbere , non ſuccum
bit tamen:quia poteſt homo , cum Dei
gratia non conſentire.Denique cernis
profectum quem cum tentatione D.
Paulus pollicebatur, cujus verborum Cole
locus iſte practicus quidam eſt com
mentarius.
!
QV ÆSTIO XXV.
Quid Diabolus queat in anima à corporefe
paranda ipſaqueſeparatione? ubide
exftafi, e mirandis circa
cadavera .
Xítalim fivè raptum poteſt Dia
E bolus in homine efficere , ligan
do vel Colvendo lenlus exteriores id

omnia demonia inferni, nec eliqua alia res, que modis duobus , prior eft, quando
poffetmemovere a ad minimum peccatum : illos tramites obſtruit : quibus à cere
& cum iſta virtute remanet mihi fides de bro ſpiritus ſenútivi ſe ad exteriores
Deo. Vitium autem eſtram magnum , quod ſenſus penetrant , veluti contingit ſom-,
verecundor illud dicere: & quod quädopre- niantibus : pofterior, quando colden
dicta virtus eftmihiabfcondita, & videtur i Spiritus ſenlitivos ab exterioribus ſen
mihi quod me dimiferit, non eftres,quæ poflibus ad interni ſenſus organa attrahit,
ſet tenere nec pro verecundia , nec pro pæna ibique retinet, ne ad externorum ſen
aliqua , quin ftatim ruerem in peccatum . luumorgana queant deſcendere.Ita e
Tunc tamen füpervenit illa virtus , & vir. nim contingit , ut in raptu ob nimiam
tuose me liberat : ita quod, nec ipſa poſſem | internarum virium leulitivarum appli .
peccare pro omnibus bonis , vel malis iftius i cationem , & ſpirituum ſenGlium adin ,
mundi, da iſtos labores ſuſtinuiper duos an . terni ( enſus organa confuxum adeò
nos o plus.] impediantur ſenſuum exteriorum mus
Hactenus interpres parum Latinus na,l.corpus vivum cadaveris inortui
D. Angelæ : in cujus verbis cernere eſt & immobilis(peciem præ ſe ferat.Hæc .
tres gradus hujus graviflimæ & mole- raptus naturalis cauſa vera, diaboli vi
Tiflimæ teurationis Diabolicæ , & G. res non excedit, taleſque ſunt Sagarum
mui divinæ gratiæ non deſerentis ho- & magarum exftaſes :quibus,cum uno
minem efficaciam : voluntatem quo- in loco maneantſoporati, variis ramen
que nunquam à diabolo poſitivè cogi, in locis ſe fuille:& varia peregiſſe, dece .
quantumvis vis refitendi debilitetur, pri læpè arbitrantur.Tale eſt quod O
laus

a Intellige durar... ( in vante illam gratia.

 L'IBER II. QVÆST. XXV. 235
7
låus de MagisLappiis narrat a hoc mo inito , naſcebantur: ut & Magdalena
do : Si quis peregrinus cupiat de fuorum con Cruciæ Cordubenſis,quæ famoſa fait
ditione certi quid cognofcere, praftant , ut | ſaga. Erratetiam & graviter,neq; hoc
intra viginti quatuor horarum fpacium re à Cenforibus prætereundum & relin
Scifcat, quid cum illis agatur, velfetrecentis quendum in eius erat libro erratum :
milliaribus abfint : hoc modo. incantator errat inquam Bodinusb.cenſensin hu .
poftquam vifitatis ceremoniis Deos ſuoscom- i juſmodiexſtaſıanimam revera migra
pellavit, ſubitò collabiture exanimatur, re, & deſerere ipſum corpus , & alis in
quafi exſtindo illo revera excedat à corpore locis interca verlari ſeparatam ,quiCa
anima . Neque enim autſpiritus in eo reli baliſtarum error fuit , à quo ſuſpicor
quus effe,autriftare cum vita ſenſus aliquis. Platonicos alienos non fuille, propter
aut motus videtur: ſed ut adfint ſemper ali narrationé illam iplius Platonisc, Fren -
qui oportet , quiproiectum & exanime cor Armenium genere Pamphylium , cùm inter
pus cuftodiant:quod cum non fit,damones id cadavera ceforum in prelió decem diebus ia ·
abripiunt. Horis viginti quatuor elapfis,res cuiſſet mortuus, domum relatum , fecundò
vertente ſporita ſen èprofundofomno , cum poft die: cum effet imponendus rogo:revixiſ
gemitu expergifcitur exanıme corpus, quafi Jejac prodigiofa quædam narraffe; que illo
Tevocetur in viram ex morte, qui tõsiderat. temporeapud inferos vidiffer. J Similis fa
Poftea ficreftiturus ad interrogata reſpon- bula fuit dequodamGlazomenio apud
det, ( ut fidem faciatper contatori,recen Origen.l.z.contra Celf. & illa de Ariltæa
fet aliquid,quod agnofiat :lle, certò fciat Proconnefio ,quem narrant Plinius li
in adibus fuis aut cognatorum fuiffe. ]Hæc bro ſeptiino,capite 5 2. Ở Plutarch. in vita
in rei veritate le ıca habere plures alii Romuli ;ex Herodoto multoties defun
Olao atteſtantur Sed in hoc raptu ma ctum revixille , & animim quoties vo- -
gico & fimilibusexemplis,cavėdimul . luit reſunere potuiſſe: ita, ut alliſtentes
ti errores,quibus ambiguæ illæOlai lo . animam , cervi effigie, ex ore evolan
cutiones non parum fuffragantur. Er item viderent. Nam iſte non mortuus i
fant imprimis ,qui cum Cardano quo erat,ſed in raptu magico , & , non ani
tieſcunque collibucrit, naturah ſua vi , ma ex ore evolabat , fed diabolicum
& arbitrio voluntaris rapi ſe jactitant. præſtigium . Idem dicendum de militis i
Facit hoc proculdubio dæmon ex fæ- dormientis ore egreffa , & iterum in - "*
dere : nec fortaffis certiùs aliud Magiæ ! grella muſtela alba , & per gladium ri
indicium ,quàm hujuſmodi voluntarii vulo impofitum iterato commcante,
raptus. In virguequoq; illa Cæfarau - quod narracum ab Helinando di fuit
guſtana(ſi voco ,quia illic ab Archiepi- ' hoc ludibrium dæmonis , ad hoc inſti
fcopo ann.1535.fraus tandem detecta ) tutum , ut de animæ migratione hunc :
plendoſtigmata Chriſti oſtentante , ra errorem mentibus imprimeret: vetu
pras illi adeò frequentes , omnes ex pa
lis: deliris , & pueris, qui nondum ære
đo , cùm oves pafceret eum demoneiLavantur, id quam philofophis perfua
furus, -

2,103 6-18 Septentrio,regni.defcript. b li.z.Damonoma.cap.z c lib.io.de republ. d Helenas ;

1:13: Chronicor. Paradininus in Symbolis ·
256 DISQVITIONVM MAGICARVM
furus. Mors enim nihil eft aliud , quam | b : & , quamvis de raptu acciperes, co
animæ à corpore ſeparatio : cumque rundem , Mors ,vocaretur, quia mortui F
ipſo egrcilu hæc contingat ſeparatio: corporis imaginem repræſentat. Cùm
fieri nequit quin homo egrellu iſto etiam de Apoftoliraptu ratiocinantur, 4
moriatur. Si moritur, quis animam ite non poſſuntprobare cum extra corpus
ruin in corpus inducit:Sola Dei virtu- ! fuiſle:potuit Deus id facere: ſed an fe
te redire illa poteſt. Mortuorum ani . | cerit , cum ipſi Paulo fuerit incertu mn :
mæ locum ſuum , teſte Pſalmıſta: igno- malo dubitare , quàm cum B. Hilde
rant,hoceft, corpus ſuum ampliùsnon gardi affirmarei corpus verè ab anima
norunt . quare anima ſemel ſepara- tùm fuiſſe ſeparatum , dubitant quot
ta , nec aliud corpus ſubire, nec luum quot memini patres , dubitant etiam
iterum ingredi ac informare poteft,niſi Scholaſtici omnes. Parum verò peri
Deo permittente atque ducente . De tum ſe philoſophiæ Bodinus oftendit,
Philappis & Fionis igitur, & deAriſtæa, cum Aphereſiam cum Ecſta iconfundit .
& de Heriotimo Clazomenio , a In hac videtur anima à corpore abefie,
odilli objiciunt,id nos nec lacet ,nec quia privatum eſt corpus functionibus
movet . Ecítafis Diabolica intercellit, animæ fenfitivæ , moventis, & inter
ſed anima à corpore non recollit. Om . duin intelligentis k : in apherela ve
pia ( inquit Tertullianus.hacipſa de re rò , non functionibus animæ modò ,
agens . c ) magis confećtanda, quam hanc led ipſa corpus caret anima. in illa cor
licentiam anima fine morte fugitiva . ] Et i pus dicendum infenfile, & immobile
alibi idem rediflimè pro Axjomate actu: in hac, naturaliter loquendo, eſt
tradidit ca nuſquam animam fine carnees exanimum tàm potentia , quam actu .
ſe quam diu in carne eft. ] Et in ecſtaſia- i Quale demum illud argumentum r fi
nimam extra corpusperegrinari,negat anima ſic immortalis, neceſſe aliqua fi
apertè auctor brevium quæſtionum , ne corpore operariullam poffe. ISed eſt
quæ operibus D.Athanali adjungun- i immortalis,operariigitur poteft inex
tur d. Nec Auguſtinus e quicquam ha- Itali ab illo ſeparata. Mi homo, moneo
bet, quod Bodino fuffragetur,alibi ve Scholas Dialecticorum ad eas , & dil.
rò palam contradicit f. Abutuntur et cas : cum fint plures unius rei functio
iam adverſarii ſcripturis. Nam cùm il nes, non rectè, quod de omnibus non
lud citant, preciofam effe in conſpectu Do- probaris , id ad unam te reſtringere.
mini mortem ſanctorum eius: g perperam Deus bone, quot ſunt functiones ani
verba de prophetara.m ecitali accipi- mæ in corpore exiſtentis , in quas fibi
unt:quæ ad veram mortem , leu animæ corpus partem jusque nullum vindi .
à corpore ſeparationem ſunt reterenda i car ? cogita voluntatis , intellectusque
actus ,

' atide Liicis.in Enconio muſca, com Plutar, de dam . Sver, blib de anim . c li. de refurred .
carn d gueſt.33. e lib.83 99. flib.18 de ciu. Dei epif.ad E vo.es ( ipſeaua .) l. de fpiritu es
anima, g Pfal.1 ! 5.v.15. hiut cum B. Cypria.eriam Rabbini cenjent. iin Qusftionibus fuis.
k Scalig. defubti.contra Cardar. 1 Ariflot.lib.z.de anim .
 LIBERII.
a& us, & fuper ſeipſam ſui reflectiones,
aliaque quæ ex libris , de animæ im
mortalitate agentium , poflunt peti.
á Verum certiora hæc Chriſtianæ fa.
pientiæ peritis lunt, & rectæ philolo.
phiæ non imperitis, quam ut longiore
indigeant probatione, neque mihi va
cat vel lubet lucenti ſoli lampadem ac
cendere . Solus Deus fic animam per
raptum (eparare poſlet : & interea in
corpore idoneas iterum recipiendæ a
nimæ diſpoſitiones conſervare : quod
an libicontigerit , dubitare ſe D.Pau .
Jus profitetur. b Atque ita intelligen-
dum exiſtimo quod fertur in Fran-
ciſcanorum geſtis, de Beat. Ægidio,
cum interrogatum . An aliquando in
hac vica corpus ſuum per exſtaſim vel
contemplationem anima deferat : re
ſpondille affirmativè , & hominem
cognoville cui id acciderit : vel enim
id dicebat,eo quòd omni corporis fun -
ctionea' foluta ad tempus, & fic cor-
poris oblita fuerit penitus : vel quòd
divina potentiacorpore educa , & in
id reducti fuerit. Narrat hiſtoriam
loan. Salvator Iradostom.i.tactorum
& dictorum illuft Ordinis.D.Francil
ci.fol.205. Falluntur tertiò , qui tallos
hos & dæmoniacos raptus ſive exſtales
( proiſdem nunc lumo non ignarus a-
libi olubrilius diftingui ) non feparant
à vero & fupernaturali raptu : quo
per lpiritum divinum homo ad re
rum fupernaturalium contemplatio -
nem ſivè cognitionem , cum abſtra-
ctionemencis à ſenſibilibus, elevatur :
de quo præclarè , ut ſolet , D. Tho- ' prus ;
a videji Luber )dida citaraq.in Troad.Seneca cho.z.b 2.cor.12.vi.D.Th 2.2.9.175.n.ult.
cd. quajt.175.4.2. ad 1. dd.queff.175. C18.cont.har.c. 2. fl.de tranſitu kominis in Deum .
3 cap.13.
QVÆST XXV. 297
mas differuit : d quales fuere prophe
tarum , Apoftolorum , & ſanctorum
nominum , longè diverſi à Magicisex
Italbus : de quibus Bcatus Irenæus lo
cutus agens de Marco mago e. Pluri
morum de veri raptus natura opimio
nes Gentilium philoſophorum , & A
rabum aſtrologorum recenſuit M.
Antonius f Mocenicus , opere ver
boliore quàm ſolidiore, & , excepta
nona , cæteras fatis benè confutavit.
quid ex dictis ejus retinendum , quid
repudiandum exiftimcm , breviter ac
cipite. Igitur fallig eum puto , dum
ſubjectum raptus contendit debere
eſle mediam quandam fubftantian
inter mortalem & immortalem , &
hujuſmodi ait eſſe animam noſtram :
quam dicit effe mortalem reſpectu
partis ſenſitivæ , immortalem reſpe
Etu partis rationalis. fallitur. G Git in
anima noſtra pars una immortalis,
& pars alia mortalis , quæſo nonne
pars hæc ab illa queat ſepararir divi
libilis ergò jam anima noftra furura:
quarè nec immortalis. abſit hoc à
mentibus noftris, totam hominis an
nimam , quoad ſubſtantiam eſſen
tiamque ſuam , credimus eſſe immor
talem. non anima , ſed homo ipfe re
fpectu totius compofiti , quid me
dium eſt: corpore mortalis , anıma ima
mortalis. ſubjectum tamen raptus ,
nonelt totus fecundùm ſe homo : fed
anima ipſa humana : ſubjectum to
rum incorporeum , indivigibile, & im
mortale. anima hæc ſubiectum eſt ra
non ratione intelle & us agentis,
li led
 258 DISQVISITIONVM MAGICARVM

fed ratione intellectus poſſibilis : quod { erigitur, quantùm divinò colluſtratus

benè docuit Mocenicus a formalis lumine eum cagnoſcit : tantùm effer
cauſa raptus eſt ipſailla actio , qua quis velcit & exiliic in fupcriora, quantům ,
elevatur: & cæleftibus illis rebus quali calore divino luccenſus in Deum fer
unitur . Finalis cauſa eſt, conjunctio a tur: neque ad id, quod fuperius eft is
nimi cum Deo iuxta illud Anicii Se.infinitum , quiſquam artollitur , niſi con
verini . virtute fuperioris & infiniti attrahatur
Tu requies tranquilla piis, te cernere & elevetur, juxta veram Platonico
finis, rum fententiain . Deinde folusintel
Principium , vector, dux ,ſemita, termi- | lectus agens ad hoc nequit fufficere,
nus idem . quia quamvisMocenicus dicartranli
Agens five efficiens cauſa, duplex a- tum hunc ex parte hominis elle volun .
liquando poteft elle. Luſtrumentalis, e tarium ; id tamen verum non eft. raptú
rit intellectus agens, principalis verò enim ſcimus læpe contingere invitis;
futura Deus, dixi poſſe aliquando elle, ut fentit Diu . Thom . e & docet expe .
quia licet Deus per le ſolus ht caula rientir. Novi,& mecum norunt mille:
ſufficiens , folet tamen caulas ſecun- | adhuc ſuperſtites , Virginem Deo de
das, ut inftrumenta, adhibere, quarè votam , ex iis, quas Beatas illic vocant,
poterit intellectus agens elle caula in quæ Burgis ,in Caſtella, an.15 85.ſuper
ftrumentalis : quia quāvis eius ordinates erat, & ftatim percepra Euchariſtia.
rium munus ſit, ſpecies a phantaſmati. vix ea in os ſumpta, in diuturnum rap
busabſtrahere, & hic nulla fint phan - cum elevabatur; adeò utnec admotasi
tafmata : folet camen Deus , cum ſe & adactas in pedes aciculas ſentiret:
menti noftræ per raptum infinuat, ea , i quæ ,ut erat humanæ gloriæ averfatrix ,
quæ vult nostùm videre, divina qua & fancta effe . quam dici malebat aut
dam repræſentatione oſtendere : ubi videri,ardentitliinè ſolebat Deum pre
verò fpirituales haſce res intellectus i cari , ne qurdille hujuſmodicoram a
nofter percepit , cuncope intellectus a- liis accideret : & ad fe reverſa, erubel
>
gentis, poteft quædam rerum vifarum centiæ plena atque pudoris , quàm po
fimilitudo & fimulachrum effici, quein terat celerrimè ſe domum in conclave
modum D. Thom . non repudiat. b proripiebat. Non eſt ergò in noftra
Principalem caufam dixi eſſe Deum ; i poreſtare, & proinde nec nobis eſt vo
quia revera Deuseft, qui hominem ad į luntarium ſic mente abalienari : neque
le rapit,ut fatetur e Mocenicus,nec po- id poterit nofter intellectus, quantum
tuis negare. ſicut enim Solin Sole non visid nos vehementer velimus. Hæc
cernitur, ficut oculusline lumine lume non tàm eftactio , quam pallio intel
non videt; Gicut auris niſi aere plena i lectus: cum hic animale propriè & pri
cum aerem non audit:ita nec Deus li- mariò gerat more patientis , fecun-
ne Deo cognofci poteſt': ſed Deo ple- dariò & minus propriè more agentis ,
aus demum animus tantunt in Deum & ipfe Mocenicus fifateatur , hunc:
tan
a cap.30, b1.p.q.1ziar.g.ad 2. co.z.f.13. d vide Mócona 39: cd 9 :173.AYT.L1-fcap. 4.
 LIBER II. QVÆST . XXV. 249
tranſitum hominis ad Deum ( lic enim mus autem nofter eft extra Deum : a
appellat raptum ) plurimum pallionis nimum ergò noftrum non cognoſcit:
& minimum actionis habere. Deum | nihil ergò in animum noſtrum poteſt
verò disimus efle caufam efficientem agere Reſpond. Deus eft intellectus,Gſu .
raptus : non tantum univerſali quodam mas intellectum impropriè loquendo
concurfu, fed etiam ad hoc iplum de pro ſubſtantia ſpirituali in genere ;
ſignate & particulari. non verò eft intellectus, fi cupias intel
Hic in Syrtes impingit, & ſe abripi | lectum pro potentia intellectiva; quo
patitur procellis Gentilium & infide pacto cum lumi ab ipfo docet çonte .
lium Philolophorum. Nam glenren . Curio argumenti : quæ nulla foret, ne
tiam proponens ſuam , contendit to , que antecedens cum illatione cohære
tam raptus efficientiam adſcribendam ret , fi aliter fumeretur : certum enim
ſoli agenti intellectui. hunc enim ad eſt ſpirituales ſubſtantias etiam ali
jatum ſolo concurſu univerſali Dei, ter quàm cognoſcendo agere poffe, ut
vult pofle ſtacim intellectui poflibili loco movere , & hujuſmodi. Quod
fpeciem feu ideam Dei repræſentare: fi velit cantum dicere, nihil poſſe age
& hc , quod erat , duntaxat intelligibi. re in ſubiectum , quin fubicctum illud
lepoteſtate, ut fit iam actu intelligibi. cognoſcat ; hoc certè verum eſt, quia
le id vi fua intellectum agentem effice Deus omnia cognoſcit: Spiritualis ta
re: Quafi verò queat intellectus agens men ſubſtantia , ut Angelus, poſſca
aliquam effingere ſpeciem , quæ Deum gere in aliquod ſubiectum ſibi incog
repræteret : quod merito cum D. nitum . Vndè tamen ſequitur fallilii
Dionyfio Areopagira Theologi nega mam eſſe illam ſubiumptionem , Deú 1
runt. extra fe nihil cognofcere. quid enim
Sed videte quàin leviculis nitantur hoc aliud ſignificat ,quàm Deum præ
adverſarii argumentis. obiiciunt pri- ter lemetiplum nihil cognofcere? non
mo.Deus non eft idein cum anima no- i cognoſcit ergò arbores , nec equos , no
Itta : non poteſt igitur in illam agere. peccatores, non dæmones . quo ergo
Quid eſt nugari, lihoceftarguemtari ? pacto creaturas conſervat , & mundi
quali mihil in aliud queatagere , quod latagit , & punit peccatores:elle hæc ex .
non fit idem cum eo : & non fufficiat craria Deo , & cognoſci à Deo faren
proportio ac amilrudo caufæ imme- dum igitur nobis,nifi Epicurei & athei
diatz & inftrumentalis: quafi non om lumus. Deus quidem eminenter eſto
nia Deo obediant : quali Deus, qui u . ninia, ſed non formaliter . Si loqueris,
nusemincnter eit omnia , non pollici E n lde iis quæ funt eminenter extra Deum ;
cuncta , ut vultagere apage mihi hosi fruſtraris. quia nihil quod eſt, non eſt
paganiſmos. eminenter in Deo ,ipfe quoqueatimus
Secundò obiic.Deus eſt intellectus:ni- nofter hoc modo non eft extra Deum :
hil ergo potelt agere niſi cognoſcendo, i Quare patet te loĝui , de iis quæ ſunt
fed extra fe nilul Dcus cognoſci: ani , 1 extra Deum formaliter. Sed Deus co
li 2 gnoſcit
a cap.45. b Dionyf.de Divin nomen.L.D.Thom.do ſobiinterp. 1.2.9.12 4.2.
260 DISQVITIONVM MAGICARUM

& noſcit omnia quæcunq; funt, etiamli | Denique cenſer idem Mocenicus , rap
illa non fint in Deo formaliter , five tum omnem effe luccellivum : quod
etiainfi Deus illa non fit formaliter. | indiget, ut verum lit commoda inter
quare & animum noftrum Deus cog - pretatione . Raptus enim fieri porel in
noſcit, cognoſcit ſanè, & puniet, fi vi inſtanti , quia Deus caufa efficienseſt
derit infidelem , & ad Gentilium icita acțivitatis , & porentiæ infinitæ : per :
impia delciſcentem . Non ſum ignarus temporis tamen Huxum aftio ſeu par
Q
iſtud axioma , ( Deum nihil extra ſe in - ho raptus poſtea continuatur:& G qus
telligere ) tribui Ariſtoteli : a ſed Ari- ad raptum , ex parte hominis aliquan
ſtoreles veniam meretur; cuius oculus, do præparationes præcedant, ut con
nullò fidei veræ radio illuſtratus , ut templari,& c. llæ lunt luccellivæ. Hæc
noctuæ oculus ad illam lucem infini- de raptu nunc lufficiant. Non nego ad
tatem caligavit. Chriſtianis verò ho- raptus hominem aliqua contemplatio
minibusvenia danda non eſt , fi talia nis ac defiderii vehementia, quali præ .
deliramenta pertinaciter rueantur , & parari & diſponi, ut rectè docuitRo
non Gentilium placita regulis fidei, dericus Dolma Delgadus li.i.d.autho .
fed fidei fcita illorum placitis pergunt ritate S.Scripturæ ca.12 . Sed contendo
ſubmittere , verè cæcicæcos diligen- id plerunque illis contingere , qui pa
tes duces , cum quibus in erroris fo- tiuntur malorum fpirituum fallas re
veam corruant. Averroiſticum hoc po velationes, fi data opera connentur in
tiùs figmentum eſt , quam Ariftote- exſtales incidere ,utlolebátolim Mon
taniſtæ , & hodiè folent Magi & Ana
læum placitum : qui perfidiæ coluran
men Arabs inteſtabilis, lectatores fuos baptiſta : ac ne tum quideni ab eorum
ex hoc principio eò deduxit, ur exiſti. arbitrio raptus eſt effective feu phyſi
ment etiam hinc fequi; Deunı ſicali.cè , ſed moraliter duntaxat , & leuex
quid libi perfectionis adjuncturum pacto.Quare nihil hoc pro Mocenico ,
novæ , fi hominem Gibi per raptum velcontra me facit.
conjungeret , vel fi extraſe alia intelli Alter veræ ſeparationis animæ à
geret : Deoque ipfi cunc opus fore corpore, certiffimus modus per mor
ſenlum & phantaſiam , quæ omnia vel tem , quin ſit diabolo permillionc
dypondii Theologiſtatim exſuflarint, Dei poflibilis negari nequit. Quode
ut vanitate fua di&fluentia , nec quic- | nim Angelus unus millia Afyriorum
quan cohærentia. Deus in fe ipfo, ut una nocte occidit : nonne Almodeus
in fpeculo, limul & femel vider omnia; ſeptem Saræ maritos, & lobi liberoso
cognofcendo alia , tribuit ipfis perfe innes Diabolus necavit ? nonne malcfi .
cionem . Nobis accedit perfectio con ciis quotidiè dæmon plurimos necat ?
junctione vel cognitionc, propter im- led de hoc poftmodum copiofius dif
becillitatem & cgeftatem noſtram . ſeretur lib.z.
cuncta Deuspoflidet , nec ipfe muta Poftquam animam à corpore mors
tur, fed murat res, quas fibi coniungit. feparavit, nondum diaboli omnis po
reftas
a lib.az.Metaph ,
 LIBRI 11. QVÆST. XXV. 261

teſtas ſopita. poreſt in animam nonnul . | mianus vitam parciorem facerc : & ubi
la,poteft in corpus. Animam poteſt fup. naſcuntur, exuſtas ſolibus terras. credit
plicijsaddictam ,, quantum Deus iuſſe Cardanus, c & de patris fui Facij corpo
ritpunire : an poßit iterum in corpus re idem profitetur , caufam hanc non
mittere,velfaccreapparere, mox dilca: arbitror contemnendam : victus enim
tiemus. parcitas arcet humorum copiam , vndè
Quoad cadavera mortuorum folet | propter eandem victus abſtinentiam
aliquando ea induere , & ijs apparere ,ut Xenophond memorat Perlas nec tuſfi
poſtea dicetur: poteſt etiam in eadem : re,nec emungi . De loco ipfo ,poteſt ille
maximè in ea quæ fita ſunt locis non vel hanc vim haberenaturalem & con
conſecratis: quecunque poteſt in alias ſervatricem ratione Soli , vel Solis : vel
res corporales ,& ſpeciali quodam mo etiam ratione fitus. fic enim , quod Ari
do potelt folerque miranda quædam in ſtarchus in Olympicis tradidit , integrum
ijs, & prodigioſa cauſas naturales igno- cadaver armati & faucij hominis olim
fantibus, operari & cxhibere quædam , mortus in Iunonis Eleæ templo , inter
quali viventium corporum , & vegetan rabulatum & fcandularc tectum inven ,
tis animæ munera v.g.ut Huat ex vulne tum ; caufam reddit Pauſanias , e quod
re mortui ſanguis in præſentia occifo- in illis latebris abditum , neque peræ
ris (qua de re alio loco fermofuit ) 2. ut ſtatem vaporum , neque per hyemem
corpora diu lerventar incorrupta , ne frigoris noxam contrahere potuerit.
que putreſcant neq; purrelcant neque Deunguentis,res nota ex Ægyptiorum
diſſoluatur aut incinerentur;quia hoc & conditura ,de qua Herodotusf & Dio.
naturaliter, vel ex unguentis , vel ex loci dorusg Illud eriam naturæ miraculum
natura, imò & ex corporis natura po- eſt; coreorum cremari non poſſe, qui
teſt provenire , vel etiam ex mortis ge- vel Cardiaco morbo,vel veneno perie
nere. De mortis genere, fcribit Plu- rint, h Nec puto qualitates has impreſ
tarch a Cun &tis (inquit,fere notum eſtful- ; fas cordi dæmonem ignorare , vel non
mine icoruix non ſentire corpora putredi- poſſe ſimilem dilpofitionem in cadaver
nem . quarenon ſatis aptè Euripides in - inducere poſſet itaque facere. (& hoc fit
troduxit Clymenem de Phetonte di- i 3. ) ut cadaver ſpacio aliquo temporis
septem . Pitreſcit , aft hic in convalle more comburi nequirer , fecit aliquando in
tuas . Decorporis patura ,eſt illud Am- vivis , cur nequeat in mortyis? 4.poterit
miani Marcellini apud Rhodiginum bjefficere ,ut cadaveris pilivel ungues ex
Romanorum cadavera cæfórum ſta- creſcant. quia hoc poteſt naturaliter
tim fatifcere,acprorſum defuere : Per- præſtare complexio morientis, quando
farum verò inareſcere ftipitum more , | in corpusmanavitaliqua vegetantis a
utnec liqueſcant membra , nec fanie nimæ ad formam imperfectam difpofi
madeſcant perfula: quod cenſet Am- tio: i quod frequenter accidit in ſuſpen
li 3 dioſis,
a libr.4 9 conviu.z. b lib.26.0.2.4. C Libis.de rer.var.c.40 . d In Pralia Cyri. e Lib.
5.defeript.Gracia. Flib.z..hift. g lib.1.Bibliothec b Plin.lib.11.cap.37. i Ango.n 2.g.de Magia
* 71.7.difficule.Binsfeld. Confej.Mal.pralud.14.dub.t;
 262 DISQUISITIONVM MAGICARVM
diolis , quibus fubitò ſpiritus interclu
duntur ;quos(ut ait ille ) Iupiter lavat , A Q v Æ STIO XXVI.
pollo ungit á ficcat. Sæpètamen hæc: ut
in reliquijs hominum ſanctorum , ex An ope demonum fieri poſsit., ut defuncto འུ།
divino proveniunt miraculo. Vt cætera virum anima ſeu ſpiritusviventibus
mittam ;Dammis oppido propeBrugas, appareant?
vidi olim Salvatoris Crucifixi juragi
nem prægrandem ligneam ; quæ co
M Agnihæc moment, quæſtio eft
mam & barbam produxerat , & quo . & quæ aliam includit primò 5
tannis atronlæ refruticabant;id promi- ventilandam : Vtrum unquam anima que
raculo pijs habitum , propter crebras ; ant apparere ? de qua , ante annos fermè
quas &Deus illicægris fanitates cófere novem , Duaci in Quodlibeticis, ut von
bar, & alia in afflictos divinæ mufcen cant. copiosè diflerut, ſed quia oratio
riæ monumenta ,crebris ibi cabeilis no. illa lucem non adſpexit , hic eacum le
tata; donec impius & pertinax Calvini- ctore communicabo , quæ cùm cum
ſtarum furor imaginem ignibus ab- auditoribus , prætermiflisparergis ora
fumpfit; & templum (quod illis ſolem- torijs.
ne ) loloæquavit.
Quod fequitur , etiam non invitus SECTIO 1.
ad divina prodigia retulerim . Lintzij,
( ait Pet. Bizarus ) dum ibi à Carolo Au SIIt primò concl. quæ quafi funda
Stro, conventus celebrabatur, quidam ruftico men tum eſt cæterarum : Poffe ac fole
natus eft infans, in quo nihil fanè defidera- re mortuorum animas nonnumquam divi
batur : vixit dies quatuordecim , & triduo i na potentia atque virtute , viventibus appie
Ante obitum ſudavit , atque ita ſudans ex rere, id & fidei Catholicæ fcitis, ég vera ger
ſtinctus eft. In mortuo infantè ftatim cæpe- manaque philoſophia placitis conſentaneum
runt apparere ſtigmata , in manibus, pedi- i eft.) hancconclufionem multi impro
bus, & latere ; ficut Chriſti vulnera pingun- bant: fed horum alij arbeiſunt, quiani .
tur : in capiteetiam ex ipfo cranio nata eft mam negant immortalem , & corpori
corona ,ut corona ſpinea .Cæſar, cum hoc au volunt eam commori hos facilè eft re
diret ,mifitquoſdam ex ſuis; qui hoc prodi- fellere ,quia hærelis eorum iampridem
gium contemplari , eum de tota re plenius e etiam à Platone , & Ariftotele, & alijs
docerent , remque ita je prorfiw habere intel- | philoſophis probis , confracta & pro
lexir. ] Sic ille Epit memorabilium Eu- fcripta fuit , ab Eccleſia verò id alleren .
sopæ pag.302. Quæ hic partes na . tes ignibus adiudicati: Docuiid fundi
turæ : nullas certè video mèprolixa difpofitione, Comm.in Seneca
Cufficientes. Troad. chor.zeAlij funt philofophi (endi
bus nimis addicti:qui fatentur animam
corpori ſuperſtitem eſſe , ſed videri il.
lam à vivis poffe, vel ad vivos redirenes
gant,duntaxat : quia id quo fiat modè
 LIBER II. QVÆST. XXVI . SECT. I. 263

ac ratione non intelligunt : hi docendi | impia ,impudentia ,mendacia, vix digna

funt rationem modum que: alij deni- quibus reſpondeatur , nimis etiam tc
que matæologi ſunt, nec enim Thcolo- | merarium fuiſſe virum doctum inligné
gidici merentur : quinari nobiſcum e- | aliàs caularum patronum pleno ore in
iſdem matris utero , ijſdem uberibus Pariſienſi Parlamento , ſuperſtitionem
lactati:fall fratres,viperina proles, ger hanc fententiam vocantem , cenſen
manos laceflunt , & genetticis impio temque puniendoseos , qui animas re
mucronę larus petunt:palam eſt mehæ dire arbitrantur. Lege fi luber libr. eius
reticos intelligere , ex his quidam , eos ultim.de Sacra Politia , & videbis auda
qui ſe ſpiritus conſpexiſſe aſſerunt , iu ciam cauſæ minus æquæ fervientem , &
dicantlymphatos,ceritos , imaginoſos, obtinentem : ſed co iam tempore quo
ad mediens & veratrum relegandos a : in Curias Gallicas multi le Novatores

alij clamant, huiuſmodi narrationes o ingeſſerant. Idem tamen cenſuit Tira

mnes , fuperftitioſas, & delirarum eſſe
anuum vana inſomniab :alij , ut face-
tiores ludiones , & minus cruenti , mul
tas obſcænas & ridiculas fabellas com
minifcuntur: ut genus omne apparitio-
num reddant odiofum , imitati Baravú
illum Lucianum s. caufa hos omnes-vc
quellus, ad Alexand.ab Alexand. libro fe
cundo.capitenono:nihil probans , ſed nu
dè affirmans, le habere hæc omnia pro '
meris fomnijs ,idem aſſerit ad lib . socap.
23. Sed propter eius putare , nunquam
id verius falguſve futurum eſt.
Probatur ſententia noſtra (ut ab im

hementer ſtimulans eft: quod hac mor-
tuorum apparitione Purgatorii fidem va
lide ſtabiliri percipiant. Quare miror:
ex Catholicis Hieronym . Magium d ,
maioris lectionis , quàm iudicij virum ,
auſum fuiſſe ſcribere: nunquam , quæ
circa mortuorum ſepulchra vel cæme
teria conſpiciuntur , ſimulachra , mor
tuorum elle animas, ſed ſemper elle dæ
mones atmalosgenios hominum de
ceprores:admiror etiam , id firmarean
& oritate Porphyrij & lamblici , jurato.
rum fidei Chriſtianæ hoftium : nã quod
Theophila & um & Chryfoftomum al
legat, id fruftra facere mox oſtendam :
& timul oftendam , dubitationem illam
philoſophorum inanem effe : hæretico
um verò dicteria , ipſis digna , hoc eſt
2 Lanarberuslib. defpeftris, b Oecolampinotis in Theophilac: Marba : holib de mira. Eivistess
lede Veterifuperftit.Bened.Aretieuin Prolem .Balemsin Catalogo Mela uch . in Kalen.Man
i. Erafmiin colloq, dk 4.miſceli.c.186
becillioribus progrediar) primò com
muni opinione Gentilium : quorſum il
la tanslatitia de Manibus evocandis,
tam ſolemni carmine & ritu fieri foli
ta : Goulias vivis mortuorum animas
apparere credebant:quorſum (niſiquia
hæc vulgò recepta , etiam inter ſapien
tes opinio ) ille poetarum Phæbus de
Anchifæ filio referrer ?
Infelix ſimulachrum atque ipfius umbra
Creuſa
Viſa illi ante oculos: nato maior ima ..
go .
Euille Latinus Callimachus Cynthiam
poft obitum talia memorantem intro-
duceret ?
Sunt aliquid Manes. lethum won omnia
finit ,
Luridaque
 VM
ISI TION RUM
ISQU ICA
204 D MAG

Luridaque evi&tos effugit umbra rogos: | in corpore ſunt, Genios da damones nun
Nocte vage ferimur , nox caufas liberat cupari , cùm à corpore ſeiunguntur: &
umbras , boni meriti ſint, pofterorum ſuorum
Errat abie &ta Cerberus ipſe fera . curam fortiri, & pacato quietoque nu
Luce iubent leges Lerhaa ad ftagna re mine domum poflidere. & vacari Lda
perti : reis familiareis . fin ſceleratè vixerint, LE
Nos vehimur , vectum nauta recenfet propter adverfæ vitæ noxias , nullis bo
onus . norum ſedibus recipi,ſed in terra vaga.
Vnde ? niſi ex hac opinione , ſceleſte tiouc,ſeu quodam exilio ,puniri ,& ina
apud illos orta Necyomantia ?quam & ne terriculamentum bonis hominibus
Homerica Circe in Odyfeia , & Ovidij noxium malis , larvas, perhiberi. Idem
Medæa in Metamorphoſi, & Lucani Eri- Apuleius Apolog.1. Et tibi (inquit ) Aemi.
fichtho in Pharſalia , & Senecæ Tireſias liane. Deus iſte Mercurius fuperum e infe
in Oedipo & Horatij in Epodis Canidia , Yuni commeator ,virorumque Deorum man
Papinij in Thebaide Manto & Siliano belo lam gratiam ,femper
& obvias ſpecies mor
lo Punico Autonoe, tam operosè exer tuorum , quicquid umbrarum eft unquam,
cuerunt. quorſum , nora paucioribus quicquid Lemurum , quicquid Manium ,
eorundem conſuetudo,ſi ſocij in pere- quicquid Larvarum oculis tuis ingerat: o
grinis regionibus obijſlent, animas in mnia noctium occurſacula , omnia buftorum
patriam revocandi , cuius & Didymus, formidamina, ommia fepulchrorum terricu.
& Euſtathius a , & Pindari Scholiaſtes blamenta . Arnob.libro fecundo teſtatur
meminêre? undealiunde orta illa com- lolitos adiuvare certa nomina , neani
munis illorum opinio c : ſolere animas | mæ hic in terris detinerentur vagantes
ijs qui per cædem violenter ipſas cor circa ſua corpora. Teſtantur de vilioni
pore expulerint apparcre , omnibus busanimarum Dion . in Caracall. & in
adeffc locis , minari & divexare ? cur Tito , Plutarch. in Cimone, Dione, Bruto,
alioquin ( quod & Faſtographus poetaſ Alcibiade. Addit Platonicos( fidem exci
notavit ) Romanæ parens urbis Remuu- pioſecutus D. Auguftinuse,holce ma
ria live Lemuria inſtituiſſer ?cur in repu- | los vocari Lemureis, Servius Honoratus
blica Romana recepta folemniter Fera. ſcribit cos Maneis vocari , quamdiu in
lia ,sili cernia , Culina 6 Parentationes:nil alia corpora nondum migrarunt. Idem
Spirituum redeuntium caula ? Hoc ipſe Servius & Sabinus , ab anima leparant
Plato voluit in Phædo. Čepiſtol. ad Dio- | umbram & ſimulachrum . putant enim
wyfium . Hoc Platonici Porphyr. Athe- ( falsò) hominem conſtare umbra , cor
næus, Maximus , Philoſtra. Eunapius. pore , & anima , animam cælum petere,
Hanc Platonicorum ſententia de ſcho- i corpus in terram dehnere , umbram five
la unus Madaurenſis deſſe docuit & ex fimulab rum deſcendere ad inferos: um
plicauit, nempe animas humanas, dumbram volunt elle non verum corpus,fed
fpeciem

a in Odyl.9. b Fyrh.od. 4. c Elpener apud Homer, Ody. 11. Virgiliana Dido ó car. vide
commen . noftrum in Seneca.OA.V.117 . d lib.de Deo Socr. c lib.8.de cin. Dei,
 LIBRI II. QVÆST. XXVI. SECT. V. 265

Speciem quamdam corporcam ,quæ pe guſtinus d.in homine carnali toto regula in ,
queat rangi, inftar venti. Conveniunt telligendi,eft confuetudo cernendi) quine
tamen cum poetis , iftud , quicquid vel hil credunt niliquod vident,ideò reve
ad cælos afcendat, vel ad inferos deſcé ra nihil credunt : contra hos , inquam ,

dar,interdum vivis apparere: utalio lo- probatur noſtra ſententia ratione uni
co docuia , & hoc putabant malo ma ca, quia cum Deus fit omnipotens, po
gorum carmineevocari b. Soli ergò ex teft quicquid non implicat contradi
Gentilibus Epicuri de grege porci (lic leu . etionem ; ſed hoc quod afferimus adeò
nus appellat corum ) bene curata cute, nullam implicat contradi&tionem , ut
mente neglecta,negabantanimas ſupe- etiam ſic naturæ conſentaneum . Poteric
reſſe vel apparere: cæteri id innumeris ergò Deus,qui creauit animas,facere ut
exemplis altruebant, cunctorum malo- eædem ſeparatæ iterum appareant, Im
rum hominum , Plato c. de Caſtore & mò ,fi Deus non obftet, poſſet, naturali
Polluce, Valerius , deMiliade, Pauſa- lua vi , id ipſa anima. quia nihil hacte
nias , de quodam in Lypara, Ariſtoteles: nus adverſarij proferre potuerunt,quo
de Achille , Philoſtratusde Romulo , probarent animarum id naturæ repug
Auctor de Vir.illuſtribus , de Caligula , nare . Quid enim : cur natura animæ id
Suetonius , de Athenienſi philoſopho, non patitur? An quia nullo in loco pro
Plinius lunior:dePauſaniæ infeſta puel- prie fint animæ ? ſcio ſic viſum nonnul.
la, Plutarchus : de Severo Imperatore, | lise, qui arbitrati, animæ ſeparatæ , na
Xiphilinus de alijs Apuleius libro octavo, tura lua , nullum locum competere :

o in Apolog. Sueton. in Nerone, Quintilia- quod quia deloco dixere: qui ſumitud
nusdeclamat. 12.Horatius Epod. s . Valer. pro ſuperficie corporis continentis, &
Flaccus libro primo. & alij, quos longum propriuseft rerum corporearum :huc
referre , & fateor hæc ad dæmonum il non pertinet: cùm enim ſermo eſt de

luſiones & præftigiasreferri poſſe : ſed rebus fpiritualibus & indiviſibilibus,

tamen , quæ ex Chriſtianis fubiungam , locus ſumendus eſt univerſim pro ſpa
convincunt:etiam fatendum . Deo per- cio, quæ acceptio rebus corporeis cum
mittente , veras avimas eſſe potuiſſe, rebus incorporeis , quæ alium locum
non vanum duntaxat żyadud , feu ( ut i habere nequeunt,eſtcommunis; in hu
gloſfographi vocant ( Lernum ;niſi.Larua iuſmodi ergò loco animas ſeparatas el
legendum . fe de facto negari nequit . fides hoc do
cet , quæ docet bonoruin animas fruị
SECTIO 11., Deo , & effe non in terra , ſed in cælo ,
damnatorum contra non efle in cælo,
Robatur noftraConcluho fecundo fed infra terram , & ibi , ut in certo loco ,
loco contra Philoſophos illos , ni . corqueri. ratio docet , quædocet , im
mais carnales(nam ut optimè Divus Au, i poſlìbile efle , quod aliquid exiſtar , &
Kk non
a videcomment ad Herc. Oet cum v.959.6 Lucianus in Necyomant. Apulei Metamorph .
li... cin Phædone.co ex eo Marc.l.1. in ſomn.Scipio.c.9. d Ser.147.de tempor. ¢ Durand.in
Exp.17.q.1. com videntur hoc velle Ariftotelesi.de cælo D. Greg. Nawan. I, 07.dd. Theol. 4ug ,
li.85.99.20.0 lib. 12.Super Gen.ad lib.
 266. DISQUISITIONVM MAGICARVM

nonin certo ſpacio: videlicet in toto & omnia affumere, & in his omnibus apă
infinito ſpacio ( ſic ſolus Deus exiſtit) parere, dummodò cuncta illà in fphæra
aut in parte ſpacij; ita ut non in alia , & activitatis eius continerentur : ficut de
fic omnes creaturæ exiſtunt. Eft aurem Angelis poffe eſſe in pluribus non adæ .
in hoc loco definito anima , eò quòd quatis ſuæ perfe & ioni,communiter re
eius ſubſtantia in enm potiùs locum , ceptum eft 6. Poffunt ergò eſſe ,& ſunen
quam in alium fuit translata: vel per de facto in loco adæquato. quid ergò:
vim propriam & naturalem , quia ſeip- obſtar?
fam ad eum locum tranftulit , etiamfi An qnod ex uno loco in alium fefe
in eo loco non operetur adu . fufficit nequeant movere ? Veruntamen hoc
enim quòd poffit : vel per vim alterius effe fallum docent Theologi c. Poſlea
extrinſecam potentiorem eò delata ſit, nimam ſeparatam ſe movere ex uno lo
ut ſi abangelo bono vel malo invita a coin alium probatur: quoniam huma-
liquo deferretur , vel etiam detineretar nus animus viſua ſubliſtit, & res abfen-
coacta,Geutmali in inferno a . Et lic ex tes atque diſtantes cognoſcit,eſtque in
plicari poffunt variæ Doctor. locuio ter illum & cæleftes mentes quædam
nes:utD.Thome , qui vulteſfe in loco naturalis ſocietas atqueconiunctio,una.
per applicationem virtutis : ut Scoti; de fit ut conſcius huius affinitatis, pro
qui per ſubſtantiæ præſentiam : ut lül . piùs ad illas accedere, & earú frui luavi
Scaligeri, qui per deſignationem , om conſorcio concupiſcar: quid autem illo
nium obſcuriffimè. Sic autem futura in imperfectiusšli fruſtra concupiſcic? fru- :
loco eft anima & occupabitlocum di- ftra vero concupiſceret ; ſi ſe'illis motu
viſibilem , licet fit ipfa indivihbilis : & locali nequirer aggregare, & vi ſua in
poteritoccupare maiorem vel mino- j altun aſcendere non poffet: Præterea :
rem locum quod peculiare eſt indiviſi nonne anima corpori ; quod animat,
>
bilibus ſpiritualibus, & denegatum in vim ſeſemovendi largitur ? cur non &
diviſibilibus qnantitativis : fi qua reipſa i ſeparata leipſam valeat movere: cum &
fint talia à corpore quanto ahterquàm in loco fit , & iftà vivehementer indi :
per intellectum ſeparata , quod vixar: gear ; neincaſſum appetédo aliquid mis
bitror intra maximum ( phæræ , quam ferrimè torqueatur. Cur'ergo , aliquiss
fimul acttvicate ſua poteft occupare, ſe abijciat, ad corpus ſaum animaregre-
cundum proporcionem maioris vel mirdi,vel patrios lareis inviſérecum lubet,
noris perfectionis eſſentialis ; qua præ- non poteſt: obiecit hocolim Platoni nói
dita erit: & ideò porerit'libi formare ſatis grarus diſcipulus;deuireſpondeo ,
corpus , quod affumat; & in quo appa- nudaram ſemel animam corporis inte
reat ſaltem tantæ quantitatis.quanta eſt'l 'gumento ; illud pro arbitrio rurſus in-
fphæra activitatis eius : vel etiam (quod duere nó pofle ,neque huc illuc divaga.
magis mirandum ) poffet formare di-- ri licere : quia vel invita recinctor in furi
verfa acplura corpora minora; & hæc recepracuti ditilimarum craciabilita-
toni
a vide Mölin. 1.p.g.z.art.1.15 D.Tho.l.p.9.52 vide Val.de' Ang.9 3.puna. z. oprime los .
gheni. Mol.fupr.na.n. Stor in 4.d.49.9.4. Domin.Soribid.48.9.19 4r1.3 d Ariji.de Anii **
 LIBRI II. QVÆST. XXVI. SECT . V. 26-7

rum ergaftulo: vel liberè obedit ſupre : J les ſubſtantias, ei à natura concella fue
mo totius univerſitatis Dictatori, à rat. Sed ille fortallis ex corpore aereo

quo in hanccoloniam dedu &ta fuit. Ad tenuiore animas formabat, qui multo
corpusautem non regreditur, quoniá rum error olim fuit, a & utinam non
ingreſſus animæ ad corporis fui infor- hodie. Nec etiam credibile eſt; quod
mationem vitamque , à naturalibus Cæſarius,recentior illo antiquo & uno
materiæ , quas unio hæc arctiſlima ſub expartibus, in ſuis Dialogis, non temel
ſequitur , præparationibus dependet. afferuit; anime figuram eſſe fimilem vaſi
Neque hoc ergò obſtat. Spherico , vitreo , undique oculato b & alibi:
Alij igitur dicunt has apparitiones anima eft fubftantia fpiritualis, & in ſuina
poſlbiles non effe : quia cùm fpiritus tura ſpharica , ad fimilitudinem globiluna
corporis ant expertes , cerni corporeis ris ex omni parte videt. ] Incredibile in
oculis , vel humanis auribus exaudiri, quam hoc li propriè loquitur : arbitror
vel ullò a nobis ſenſu corporco percipi eſſe locutiones allegoricas & metapho
non poflunt. Nam quod Lucretius de ricas : quibus animæ eſſenciam perfe
Cactu cecinit. ctionem , & multiplicein cognitionem
Tangere vel tangi, nifi corpus nulla poteft volebat indicare , ut ex eiuſmer verbis
Tes : apparet : ( . Sed Cardanus addit errore
In cæteris quoque ſenſibus locum ha - 1 errori , dú cenlet ( homo de animæ im
bere. Nihil enim externis ſenſibus per mortalitate dubius, ut indicant omnes
cipit , nifi quod corporatum : nihil ad í ferè illius libri editi : & maximè quem
internum ſenſum , niſi per externos ſe conſcripſerat, fed non ediderat, ami
penetrare :nihil ſciriautintelligi, quod cis autem familiaribus aliquando os
utroque prius ſenlu perceptum non ſtendebat. de anima mortalitate liber. )
fuerit. Quirè nec intelligi hæc viſa , apparitiones omnes imaginarias eſſe, &
quæ nemoexterno ſenſu percepit , nec ſpecies illarum primas imaginando
ſenſuullo percipi potuiffe, quæ ipiri- tantum concipi opinatur. Quod ali
eaalia ſunt. Fortis hicnodus & difficilis quando contingere lubens concedo,
lla fatcor, cui perrumpendo fortis quæ- | femper contingere lubentiùs nego.Res
is renduscit cuneus . Fucilis ille & ridicu - i eſt paulò luculentiùs explicanda , eſt e
lus,quem ſuggerit Cardanus, in libris de nim cognitione digniflima, & quam
ſubtilitare parum ſubciliter ; Ipiritus Divus Thomas dmirabilem eſſe profi
denatorum atque ipſos dæmones na retur , & inter divina miracula compu
turaliter ab homine vilu ,auditu , odo . tandam .
re dignoſci :oculatior Lynceo , auritior Vifionem veteres à vifio diſtinxerunt.
Mida vel Sileni aſello , ſagaciore nalo į vifio illis ofa face, quoties nos id videre,
quam Plauti illa anus merobibula , fu- i prius opinamur: quod ita poatmodum
iſſe oportet; fi vis ifta audiendi , odo - evenit, utapparuerat. Viſum verò pár
candi,cernendi & diſcernendi ſpiritua- tatua nominant: cum intervigilio vel
Kk 2 in
a Vide qua dixiadd.cho.2 fol.445. b libur . Miraculc.32. lib.4.6.19. CG lib.7.6.16. Cd.co
39.6.cap.16. lib.8.6.78 . d1.p.9.89.6.8.ad 2.
 268 DISQUISITIONVM MAGICARVM

in ſomnis , ei qui vigilare le putat , foro carent, quia neq; cùm à corpore recede.
mæ aliquæ oculis Tele videndas offe rent , cā habebant, nec poftea didicerút,
runc . De viſione diſputationem diftero | cedo enim à quo , velcuius ex diſcipli
in libros ſequentes : de viſo nunc agen- | na: Opera igitur aliena, viventiu formis
dum , quod Chriſtiani apparitionem di . fimilia Gimulachra , in tabula imagina
cere maluerunt. Apparitio, teſte Ilidoro, tionis, incorporeo penicillo , depingút, 01
a triplex eſt: intellectualis, imaginaria, triſtiore quidé habitu ac facie illorum ,
corporata.Intellectualis dicitur , quando qui adhuc pænas perferút,pullo ut plu
fubftantiæ ſeparatæ in folam mentem , rimú & aquilo amictu : contra in veſte
non aliena forma , ſed feipfis fe infi. candida , hilari & renidente vultu eos,
Ruant:quæ rarenterfe offert, & imago quia ſupplicijs liberati, &, utdignoſca
quædameſt beatificæ & æternæ viſio tur , vivis quam ſimillima depingunts
nis , & à tractatione iſta prorſus nunc Nó ergo apparitiones imaginariæ ſunt
aliena. Imaginaria, quæ Spiritualis etiam impoſibiles ; & modus iſte facilis eft ap
dicitur, tum vocatur: quando, non ( ut parendi etiá vivis. Sic enim & Iudæi O.
Cardanus putar) fpiritus illi corporei niam atque leremia,ſic Saul Samuelem
fenfibus famulantes, fed ipfæmet ani- iuxta nonnullos,fic ConſtantinusPetru
mæ feparatæ formas aliquas alienas & Paulú recognovit.b Probemus idem
ſenſui noſtro interno indunt, quibus in de corporea vita ſolis vigilantibus obij
carum cognitionem inducamur. Cor ciuntur, & in ijs ſpiritusaffumunt cor
porata dicitur viſio ,quando huiuſcemo i pora, & aſſumpris atuntur.quod facere
di ſimulachra externo fenla excipian- poſſe, & quo faciant modo ſequenti
tur. De his nunc ſpirituali & corporali, quæſtione oftendemus , nunc ſupponi
dillerimus , & earum neutram cum na mus;fivè Theologos conſolas, ſivè Phi
turæ legibus pugnare contendimus. lofophos Chriftianos, certum iam &
spiritualis illa vigilantibus & dormien- definitum videri à ſubſtantijs feiunctis
tibus communiseft. in ea , ſpiritus ( lic i viſibilia affumicorpora ;in ijs ergò af
animas feparatas malo vocare, quàm lumpris, quid mirum fià viventibus
com paganis umbra ,aut fimulachra ) lui confpiciuntur: fivèillud ex clementis
poriùs idxas quafdam in hominis phá- formatum fit , fivè alienum fitcadaver ,
taha efformant , quam aliena ipfi fpecie utramque viſibile eſt.
occultati illam ſubeant ; & fic immu Sed inſtabit aliquis; an ergò afferis
tant, atque afficiunt internum fenfum , ſpiritus ( de dæmonibusres cerra ) hu
non ſua ipfi ut neque per fe, ſed angelo- manos etiam cadavera ſubire ? Quoad
rom vel dæmonú miniſterio . nequeunt damnatorum animas , nihil vidco cur
enim tales imagines , fine eximia quadá nonæquè atque dæmones : non enim
poteſtate & fcientiæ præftantia , in ho- ſubeunt or informent , fed ut loco tan.
minuimaginatione,effigiari. hac pote- tum moveant Beatas animas aliena
ftate fpiritus carent ,quia nequeunt alia corpora non fubire , omninò credide.
à ſe movere, ſciétia quoq; & pericia hac rim . ncquccnim id illas decetſua non
non

al2,Orig.c.8.D.Tho.1.p.9.12'6 . b 2.Mach .15.2 . Reg.28.Syn0.7.Ad. 2.

.3.adult
 LIBRI II . QVÆST. XXVI. SECT. XXIV .

nunquam ,ſunt qui afferant fubire. na trum ( habes eorum verba apud Sua
turæ legibus id non repugnare con rem ) pro vera reſurrectione faciunt,
cedo. beri & decere , viris a piis & do non traham funem contentiolum.Di
ctis afferenubus , ut non repugno per co potiùs veras reſurrectiones, ad rem
tinaciter , non etiam audacter allenti- de qua diſſeritur , nihil pertinere : nos
or. Nam honeſtum non videtur, nec enim de mortuorum loquimur appa
decens lanctas illas, & jam gloriofas,a- | ritione,illa Moyſis tamen nó magis fu
nimas , corporum fuorum diflucn tura mortuiapparitio ,quàm Eliæ. X
tium & tabujorum , antè reſurrectio- ! què enim tum vivens fuiſfet Mofes, at
nem , anguſtias iterum fubire: cum id que Elias. Quod vero quidam in vin
fir minimè necellarium , & queant ele- do Parabata ,ubi Moysé inducit dæmo .
mentari fupplere corpore. Volunt ni quærenti. Huc unde MojeSic refpon
Thaboris in cacumire fic apparuiffe, dentem .
cum Chrifto Domino , legiferum -Nempeſummo ab æthere
Moyſen . Mihi non improbabile vi Vbi cum Enocbo raptus & vate Elia
derar , non in proprio , led in aereo , Felix , Dei noviſsimum expecto diem.
& eam ad rem efformato corpore, m
liId cautè intelligendu . Nam fi vult
Moyſen comparuiſſe , ut Strabus & ; Moſem raptum viventem cum Enoch
Beatus Thomas, voluerunt : b Erpo- & Elia, qui nondum mortui:certèhoc
terit adhuc dici vera apparitio , in qua temerarium eſt, & facræ Scripturæ có
vera Moyſis animaapparuit, & Moy- / trarium . Sicum Elia & Enoch ventu
fes verè dicetur apparuiſle , parte e- rútempore noviffimo, idæquè reme
nim potiore facienda denominatio eft: rarium.Si in fummum nempe empyre .
& Divus Auguſtinus libr. de cura pro um cælum translatos Enoch ,& Eliam ,
mortuis ſubindicat , hanc ſeapparitio- quod planè novum inauditum ,ut antè
nem Moyſis haud diffimilem putaffe obitum quis ſit gloriæ illius particeps,
ab apparitione Samuelis, in qua nemo hoc eſt beatus; idem comprehenſor, &
dicit Samuelem , in fuo corpore pro - viator . Sed longè periculofius adhuc,
prio apparuille. Argumenta quoque ! quod in eodem opere, Michael , & An
75 omnia, quæ contra Divum Thomam geli boni ; Luciferi pænam deplorant ,
adferuntur , non valdè ſtringunt , ut & Deum etiam crudelitatis accuſant.
nec Patrum auctoritates , in quibus re Tanti videlicet erat Prometheum Æ .
furrectionis vocabulum , ut latè ſum ſchyli in Luciferuna ,& Nereides in An
prum , poffet accipi deeo , qui in cor- gelos bonos transformare. Hoc etiam
pore aſſumpto ſimilis eſtreſurgenti, in audendi Poecæ illipoteftas fuit. Sed ad
quam ſententiam lanſen.concord. 6.67 . rem quod de Moſe dixi ; idem reſpon
inclinavit. Sed quia revera D.Hiero dendum de iis , qui reſurgentes cum
nymus, Epiphanius & alii plerique pa- | Domino apparuerunt reſurgente.nam
Kk 3 & ifti

a Sotoin 4d-43.9.2.2.1.quem ſequitar Tyra de appar.Spirit. Heſſelius in Mar.c.17 . ib.

Maldona.c fuiſsimè Franc Suarez in 3.par. in 9.45.difput 32.fe8.2 . Peltan.de prirg.s.s.b Strab.
$15.9.LM.C D.Th.in c.17.Matth.6 3.p.9.35 3. Abulen .Lyran.c alii voluerunt.
 DISQVITIONVM MAGICARVM
& iſti ad vitam reverterant , & fortallis petitu ſolicitati, per qualitatem quan
Secuţi aſcendentem .Dominum in cæ dam nervis infixam membra movent
; lum amplius mortem non experti , ai ! ( ad quorum motum .etiam nervimo
tamen in proprio appafuerunt corpo- ventur) non fimul omnia membra, ſed
reillud informantes ,ut eft vero limilli- aliud poft aliud . Sed animus corpore
mum . Negamus itaque fpiritus ſua af ſolutus appetentiam quidem retinet,
ſumere corpora , ut in iis appareant fed organis corporeis deſtituitur: ideò
duntaxat ; non ut informent & vivifi- corpus,cui le conjunxit , non membra
cent;tum enim non redeunt, ut Gintta tim , neque per partes impellit, ficuti
les, quales cernuntur ; fed uthiſce, ve luum ,dum vivebat; led integram ſimul
lut notis , ſe præbeant agnoſcendos, eius molema protrudit, licet præſtigiis
cui rei fatis elt idoneum corpus effi- quibuſdam fieri queat , ut organice
tuin . movere videatur. Sic ergò . lubit Gc
Elementaria hæc corpora non ipfæ movec corpus allumptum , & licfirma
animæ fibicomponunt, fed Angeliip manet ſecunda noftræ conclufionis
lis illa vel dæmones fabricantur, nec probatio , conſentaneam efTe philoſo
enim animæ ſeparatæ queant in hoc phuæ illi,quam naturalem vocamus. l
agere, lit necefle, nam hoc mocu loca dem de Morali probabit ( equenscatio .
li faciendum foret, anıma verò ſepara. cingcio .
La non poteſt vi propria alia à ſemove .
re, ex veriore lententia, a carer eniin SECTIO III.
organis corporeis , quæ illi ad moven
din corpus erant neceffaria ,quando Tbecerebrale ed hoc Deum ali

erat in corpore. Hinc inſtare quis po

cerit interrogando. Si in elementare quando permittere. Etenim liquod ad
corpus nequit agere ; quo in illo pacto multorum demanat utilitatem ,li quod
poterit apparere , aut illud ſubire? Re Dei honoreix promovet, id fieri expet
fpondeo animas corpora hæc non arbi- dit. id decet Deum permittere: hujus
tratu ſuo , led Dei ſubire voluntare ar modi eſſe, de quo agitur,necelle eſt ad.
que imperio quare quando hoc fit ,túc uerſarii fateantur. Nam non difficul.
Deusillislargitur qualitatem aliquam , ter evincerem hæc vila , . & commodi
6quæ defe & um ſuppleat; quod quoad multuin adferre nobis , & ad gloriæ
animas beatas apertius puto , propter ſ divinæ extrariam magnitudinem ali
viſionem Dei multa illis largientem quid adjungere accellionis .Cedunt in
dona ; & corum deſideris abundèat- animarú , q uæ Deo gratæ decellerunt,
quæ
que per omnia ſatisfacientem , aliter utilitatem hæ apparitiones. quia fiin
autem à fpiritibus ( etiain dæmonibus) . corpore proprio apparent ; dixi quid
corpora moventur , aliter ab anima I fentiam : fed fi tamen in exuviis appa
corpus informáte. Hominis motus eſt rent ſuis , gratillimum id illis jucundice
organicus,nam homines à naturali ap- fimumque fuerit : nam inett animabus
ad fua

2 Sor.fup.ean Suaru.Pelran.fupr.
 LIBER II. QVÆST . XXVI. SECT, IL 2711

ad ſua corpora , quaſi ad domicilium , jus quædam funt adúbrationes:clámā

fuum inſitus quidam ab incunabulis a- Deum non vivis modò , fed & mortuisi
mor,à quibus viabftra &tæ fuerunt , ad præeſſe , cuius imperio iſta peragun .
quæ ſponte redeunt;undè & -Philoſtra- i tur: cerra eſſe loca manifeſtant; ubi &
cus invitas ícribit ſeparari , & Plato fontes indefinenter excrucientur, & pii
91209146Tos vocat, & D.Paulusa dicit | ævo immortali cum jucunditate jugi
nos expoliari nolle , ſed malle ſuperve- i perfruantur : admoneinur ſocietatis
Stiri,ut moleftam cunctis animæ à cor & communionis , quæ nobiscum de . "
pore ſeparationem oftenderet , ficuti fun &orum fratrum fpiritibusinterce
Theophylactus interpretatur : quem dits perferunt ad nos Deimandata, &
amorem ſeparatione non minui , ſed mutuæ caritatis aliarumque virtutum
conjunctionis priſtinæ , & redince- fiunt auctores ', nos defuo ftatu , &
grandæ unionis appetitionem Theo- quæ nobis vitæ ratio inftituenda faci.
logi voluntmanere. Sin autem alieno unt certiores : morientibus interdum
in corpore confpicuas ſepræbeant, no ſe viæ comites, & ad cæleftem patriam
exiguam percipiunt voluptatem , duces exhibent ; horum monitu divi.
negotiorum noſtrorum utili geſtione, nam dealinamus iram ; ab his fæpè la
& rerum procuratione , quæ ad divi nitas accipitur , & imminentia cervis
num ſpectanthonorem ; interim ſuam cibus noftris mala depelluntur, & ad
quoque cauſam agunt, non illæ modò proborum exemplum ab improbis :
quælublidii& opis indigæ , quodet pænæ exiguntur : ipfis quoque dam
iamnum -expientur , & à vivis eleemo natorum fimulachris juvamur ' , per
lynas, ſuffragia, jejunia, »miſfarum fa- quæ fides noftra fulcitur ; & fiat , uc
crificia impetrant, quibus divinæ jufti- firmius multò , ' iis quæ " de ſcelerum
tiæ faciantſatis; & pænarum dithinu - Sappliciis & de Dei juſtitia & provi
tionem obrineant ; fed & ipfi beati, dentia credenda ſuſcepimus , allentia-
cæleſtis Hieroſolymæ -albo adſcriprimur Hæcomnia & animadvertit, &
cives; quos interdum Deus feſe jubet in Theſes artificiosè acbreviter diger
oftendere, ut corporibus eorum debi- lit , & fcriprorum graviflimorum ex
tos honores exhibeamus, quæ Spiritus emplis atque hiftoriis ſolidè probavit
Sandi puriſtima tuere templa quod Societatis noſtræ Theologus Petrus
de Sanctus Gervaſio & Proralio Divus Thytæus az' cuius ſcripra manibus te
Ambroſius teftatur :hoc ergo ipfi lucro i runtur, pari voluptate & utilitate : no .
apponunt; quia fic in te Deum lentiunt lo cadem hic recenlendo actum agere.
& lætantur honorari Nobis autem , Tu ( bone Lector ) conſidera, an non
Deus oprime ! . quor inde commoda; illi fructus egregii & lauti, quos ab ap
qyor cumulantur emolumenta ? do- ' paritionibus decerpimus ? an non hæ
cent ánimam noftram corpori manere gemmæ quovis auro & margarito pre.
fuperftitem : oſtenduntnon efle importiofiores ?hçc nobis omnia,per nefas &
fibilem corporum refurrectionemicu- invidentiam , moliuntur eripere;ſiin-
ceßigunej,
12.Cor.6.v.so bhideapparit.fpirituumi".
 272 DISQUISITIONVM MAGICARVM

telligunt,per ſtuporem & temeritatem gnofci debeant modo , Vtrum verè an fiata COME
miſerandam , fi non intelligunt; qui vi . appareant: conatur illü luggillare ,uto
forum fidem ex animis mortalium e mnia quæ Catholica & pia lunt , Vic
Vellere allaborant, rus,fed nihil ex eo protulit, quod non
Metú nobis hic obtrudút, a ſed me . pium , prudés , & religioſum ,paucisifte INC
tuunt ubi nihil timendum .Ingens (in Icriptor notus. Notiores ſunt Peltani
quiunt ) hac ratione fraudis leges feri- labores & Thyræiprædi&tæ theſes, bè
tur,dolorum occantur ſulci,& lata ſu- 1 quib. quæ certiora primo loco feligan
perſtitionis arantur novalia, tenduntur tur.Si lignú crucis, noméleſu , Mariæ ,
Lubtilia & rara retia,plagæ captendulae vel aliorum ſanctorum ,cereumve reli
inftruuntur ; quibusincauti capiantur, quias,agni Dei ceream effigiem ,luſtra
& impedicentur: Sată ſe folec in homi- ! lem aquam ,panem ,falem ,eorumve bes
nem , & adcò in lucis angelum transfi- nedidú aut alia hujuſmodi Sacramen
gurare, quò illum pacto à veris fpiriti- talia, & Catholicæ religionis fymbola
bus diſtinguemus? Dei donum eſt diffugiant aut deteſtentur. Si poſtquam
cretio ſpirituum , nec omnibusconcer- quod ſemelexegerunt præftitum , ad .
ſum , malè ergò confultū ſit generi hu- huc fruſtra rurlus appareát, & fint im
mano;ſitales contingantapparitiones, portuniores ( nam animæ,cú ſatisfece
quibus diſcernendis non fatis idonea iis,vel non redeunt, vel femel tancū ut
Deus remedia reliquerit. Reſpondeo dif- agant gratias ;cótra dæmones cauſas ex
ficilem verè effe fpirituum hujuſmodi caufis utfuniculum nectunt,ut velob
diſcernendi rationem : neque id cuivis lideant, vel faltem graviter decipiant )
pervium aut perſpicuum . Non deeffe his ergò cócurrentibus,diabolus eft. z .
tamen hominú eruditorum ſcripta in li ſe dicat animā eſle alicuius damnati;
his tenebris prælucentia ,ne periculosè mentitur; & dæmoneſt ,ut plurimum ,
aberremus, ſigna illa produnt fingula vix enim unquam damnatoru animæ
veriſimilia per fe,quædam minùs,quæ j linútur egredi. 3. fi prætexit apparitio
dam ampliùs,fitamen valdè multa vel ni cauſam fallam , vel malam ; v.g.dicit
potiùs cuncta concurrerent,ſatis certa le apparere coactum vi coniurationis
& luculenta futura. Scripſit olim tra magicæ , vel ut reveler curioſa, parum
Ctacum integrum circa annum Domi- neceſſaria , aut quæ neſciri expediret:
ni.1387. Bertramus Epiſcopus Theſe . | demon cſt.4.ſi aliter ejus oratio fit fal
licenſis ad Cunonem Archiepiſcopum la , ſuperſtitioſa, maleluada; delperati ,
Trevirenlem . de illufionibus demonum ſuperbi,libidinoſi, vindiétæ apperétis,
& loan . Hagen alias de Indagine Car aut aliter perturbati præferens animi
thuſian. li.de apparitione cuiuſdam defun- ; oftentationé: dæmon eſt.s.liappareat
&tæ hucſpectantè: & fufus egit integro forma non humana ,, formoſa & benè
opere lacob de Chuſa Theolog. deap- formata;ſed terra ,deformi.aut vili : vel
paritionıb.ſpirituum, á quo inquiri & a- i canis, ſerpétis,ſuis,draconis,aranci,bu
fonis ,

a Sic Calm.in Lir.Lavashe.defpe&. Chopin .li.3.de facrupol b Polsan.d. omp.soc Thyr.d.

lib.z.cap. 16..
 LIBER I. QVÆST. XXVI. SECT. III. 273
fonis,velfimilium , vel nigri Æthiopis : , de hoc dicenda iterum lib. ſeq. de reve
malus elt genius; fi verò forma huma- lationibus. Hæcputo ligna non obſcura
na, bona angeli vel beati,vel Dei , tunc diſcernendi viſiones malorum ſpirituú
conſideranda operatio :fi ex genere ſuo | à bonis : & tunc non debere nos dubi
improba,ut blalphemix, ſuperſtitio - tare,quin ſintaverſandæ.Semper enim
nis, mendacii, homicidii, luxuriæ , & c. vel lunt dæmonum vel damnatorum :
vel dolola, ex modo operationis ; ut li li tamen unquam damnatorum animæ
primo congreſſu lætitiam adferat ani compareant. Nam et fatear Deum id
fel
mo,& tranquillitatem ,poftea horroré , poffe permittere ;cauſam tamen vix vi
turbationem , vel deſolationem , velet- deo, cur id permittat. fanè li permitre
iam magno cum fætore, ftrepitu , vel ret, non video quomodo pollint illorú
clade abeat: dæmon eſt. D. Antonius vila diſcerni á dæmonum apparitioni
hanc fuis cautionem tradidit , his fermè bus: niſi fortèli qua denunciarent , in.
verbis ; Non eſt difficilis bonorum malo- dicarentve ,quæ omnem hominum co
rumque ſpirituă diſcretio,fi enim poft timo- gnitionem ſuperarent. Item niſi occu
rem fuccefferit gaudium ,à domino ſciamus parent corpus hominis viventis , nun
veniſſe auxilium : fiautem incuſſa formido quam enim animæ,vel angeli boni ho
permanferit,hoftis eft qui videtur. ) Hanc minum viventium corpora ſubintrát:
juxta normam , quæ Divi Thomæ a , B. ſed hoc dæmonum proprium, ut Zo.
Catharinæ Senenli, Gerſoni, & aliis in roaſtres in Magicis obſervavit, vide Pea
hac palæſtra probè exercitatis, non im trum Leloyerium lib. 4. de ſpear.cap.pen .
meritò placuic ; ſuos armavit pater I- Quid igitur ( dicat aliquis ) cu de illis;
gnatius: bexpertus id iple fuerat,in fi. quorum legimus animas iterú in cor
étitio illo & oculato mõltro ,quod prę- i pus ingredi juſlas, & quidem nonnul
ſens lætitiam adferebat, ablens contri- las inferni ſuppliciis addictas indè libe
ftabat c. contra bonis (piritibus peculi . ratas ? ut Andream illum Romanúan .
are , vel jucundum ,'quem attulerint a 1070. cuius hiſtoriam habes lectu dia
nimo, ſenſum conſervare ,vel initio al- gnillimam in vita S. Annonis Coloni
latú mecum , tranquillatione maxima enſis libro primo, capire 33. apud Su
compenſare ,ur Mambre , Gedeoni , B. I rium die quarto Decembris, tomo ſex
V. & aliis novimus accidiffe . d In ean to.Equidem arbitror illos inferni pæ .
dem ſententia D. Macar.e , Quæ à Deo | nis nonnifi ad tempus addictos à Deo.
& bonis angelis (id enim ibi eft,à gratia ) | Nam ex inferno nulla elt redemptio,
procedunt, lætitia prædita lunc,carita- quando quis ad eum abſolutè damna
(e,pace; & veritate : quæ autem ab ini- tus:ſed fierialiquando poteſt,ut quan
quitate ( b.e. à Diabolo) turbatione ple . I do paulò ante viſi expirare, revera tunc
na lunt, nec habent dilectioné ,aut gau animam non exhalarint , fed tantum
dium erga Dcum ,hoc eft,fpirituale.plura | fint extaſım pafli, in quaper viſum &
LI repræ
a3 p.9 30.471. 3. ad 3. b libello exercitior. c Ribadeneira eius vita l.1.c. 6. Mafeius cap.7 ,
dindic.7.v.2 2.6 1.13.v 22.Luc 1.0.13.6 30.cap.2.V, 10 . Mar.16.v.s. c Hom.7. f4liguan
do comparere volunt Pelt an.c Tyrauc .
 274 DISQUISITIONVM MAGICARUM
repræſentationem , ob oculos mentis eros, vel fæminas exhibeant, aut mice AN
divino minifterio objectam , viſi gibi ito habitu , nihil enim horum angelos
ſint & mori , & verè in judicium rapi , decere : ut nec in illa quoque anima
& cætera illa quæ narraut: Poft quoi lis ullius fpecie le exhibere , nec colum
rum narrationem , vel ſtatim veldiu bæ quidem , item G humanam cogni
poſtea, verèanimam exhalarint . Quæ tionenı fuperantia prædicant aut do
Tententia cùm alioruin , tùm Baronii ceant , tipreces, vel quid aliud lubli
Cardinalis eſt tomo Annal . XI . dicto du poſulent. Sed lubet ab his quæ
anno 1070. Cum tamen ibi dicat An- ! rere; an nequeant angelicuſtodes lu.
1
dreas ſe verè mortuum fuifle, nó verò fcipere formam eorum , quorum lunt
cuitodes & qui in purgatorio expian
dicat ſe ad æterna ſupplicia infernida- cultodes,, & qui iu
natum , ſed tantum ad loca æternæ dá - cur? certum cit pofle, & loiere, neque
nationis tractum , ( quod dici poteft et id ipfi negant , cur non igitur tum ,
iam de damnato ad tempus) proba . preces aut liinile lublidium poftulent?
bilius mulcò dici poffet hunc ex priori cur non tunc 111 eadem , qua illi erant
illo genere fuiſſe; non abſolutè damna- forma, pueri , ſenis barbati , mceſti, vel
tum ,fed ad tempuspuniendum ſecun : | fæminæ appareant , ut cognolcanturz
dum præſentem injuftitiam , abſoluta Deindè nonne beati multa nunc no
fententia luſpela : quæ eft D.Tho : Du runt , quia viatorum ſuperant co
rád .Richard . Abulenſ. & aliorú Theo- gnitionem , futura quoque , ut an
logorum ſententia , lege Bellarminum geli,norunt li Deus illa revelarit ? in
noſtrum lib 2. de purgato,cap 8.ubi de certæ igitur ſunt hæ notæ . Quibus &
anima Traiani,difputar & Valenc.in 3. hiſtoriæ nonnullæ repugnant. Nam &
part . diſp . 11. quæſt. 1 , puncto 2 , & in Patrum vitis habetur fcriptum , an
Franc.Zoat.in 3.part . tom . 2. diſputar . gelum Anachoretæ judiciorum Dei in
43.lect.3. ſcrutabilé abyllum intelligere deſide
Par difficultas eſt Angelorum appa . i ranti, ſenili facie & vulcu apparuille b
'ritionis à Beatorum honi numappari- Notiflimum quoque quod de B.Au
tione dignoſcendæ, nam & eorum qui guitino comentarios de Trinitate co
in purgatorio ſunt apparitiones , bono gitanti refertur puerum illi vifum , qui
rum angelorum opera vicaria nobis , ut callo & irrito conatu cum Amphitrite
plurimum, puso exhiberi. Scio viros | Nerea ,quantus quantus eft , in exilem
eruditos , ligna quædam commemo ſcrobem cochleari infundere niteba .
talle;humanas animas quæ jam beatæ turc, quem angelum fuille non eft am
bætiore vulturapparere , quæ adhuc ex- \"bigendum , non magis quam alium il .
piantur nubilo actriftiore,hocfanè ad lú , quem pervetus hiſtoria certaminis
modum probabile eft . Addunt hcan D. Dorotheæ narratd , Gmilem pucro
gelicas ab humanis diſcerni: humanas quadrimo pulchellulo & tenello roſas
elle animas, fi ſe barbatos,lencs,velpu- į ſuave rubentcs & mala recentia The
ophilo ,
a Sic Trithem.l.06.quaſtionum quaff.s.b Albert. Pata.fer.r. in Dom.s.poft Pentecoft.c lesob
dk voraginefer. 3.de Trinit . Alii homelifia. d apud Sur.tom.lv
 LIBRI II. QVÆST. XXVI. SECT. IV . 278
ophilo.ut animola & Deo fidens virgo ritui Sancto dicatam abuſosmeminc
promiſerat, hyeme media, attuliffe, cú rim , boni hanc Angeli apparitionem
illis in locis cun &a gelu vi frigoris co- fuiſſe, mihi perſuadeo. Sed & alia viſio
ſtricta horrerét. Ruftinus etiam & D. , vigilanıi Vvamberto oblata , videtur
Bonaventura tetancur, D. Gregorio docere in aquilæ ingentis forma ange
Nazianzeno ſe videndam obtulille Sa lum apparuiſſe. [ Apud Sur.in vita S.Ber
pientiam cum Caſtitate , & pofTet quis, i turphicap. 12. Ianuar. die s .] quamvis ſi
nili per foporem hoc illi contigiffet, quis contenderet , hanc veram auem
lafpicari fæemineo cum ſchema Ange- fuiſſe ,ut & illa viderur,de qua in trans
los fuiſſe. D. Laurentius Iuſtinianusa | latione S.Laudoaldi ícribit libro primo.
affirmat , libi virginem quandam ſolè Nogerus Epiſcopus ( Sur.tom . 2.) non
candidiorem apparuiſle ,quæ ſe ſapien. valdè repugnarim . Hæc ergò & fimi
tiam Dei eſſe diceret, quæ propter ho- lia ,ne Noris ab illis traditis indubitáter
minum reformationem humanā for - allentiar , memorantur : ſed imprimis,
mam ſuſcepiſſet , & ab eo in ſponſam quia totam hanc fpirituum diſcretio .
recepta ,dato pacis oſculo ,recellerit:at- nem , quod illi non difficentur ,ex divi
que huc fuiffe D.N. Jeſum hac illi for na potiſſimú revelatione , arbitror de
ma apparentem ,voluntillius vitæ ſcri- pendere. Propterea tutius & præſtabi
prores b . Arbitrarer potiùs Angelum lius judico cum B. Auguſtino d, meam
fuiffe, quod fi Chriſtus ipſe fæminea in bicignorantiam fateri, & diſcipulú me
forma apparuit , cur non Angelos ca- præſtare, quâ præcipiti temeritate ali
dem in forma ſe conſpiciendos præbe- quid definire , velagere præceptorem ,
re nonnunquam credamus:Exitat Di res enim hæc altior eft ,quã ut àmepor,
viGommari, quem Brabantini meive ſit attingi, & abſtruſior, quàm ut erue.
Derantur,vita , vel à Theobaldo, vel a le , & profundior , quàm utvadare
bo
quopiam antiquo & diſerto ſcri- queam ,Hæc pro tertia probatione .
prore, litteris tradita :ubic reperias an
gelam à Deo miffum ,in coluinbæ fpe SECTIO IV .
ce mirabili fplendore rutilantis , ſupra
entorium fe conſpirandum præbuil i Queritate petita
divina & humana ,hu.
fe , & peregrinationem quam animo
volvebar difluaGlle , ſublimiorum ſtu manam voco quæ nó elt petita ex facris
diorum atque operum propofita com- | Theologiæ , ſed ex humanæ ſapientiæ
mutationc, cui cum vir ſanctus parue- abditis ,dividamus has probationes, &
rit , nihilque inde lit ſubſecutum , unde ! lit quarta illa , qua ex Gentiliú opinio
dæmons fallaciſſimi queat illufio de- ne initio quæſtionis fuſe deduxi: qui.
prehendi, cóplura verð ,undè id divi- bus adde hoc cenſentes Platoné in Phe
no mandato factum apparear , neque ! lone , Triſmegiſtum , epiftol .ad Tatium ,
dæmones columbæ adhucfpeciemSpi: | Apul.apol. 1. Maximum Tyrium , lib.de
Ll 2 De

a in Fafciculo Amoris. b Bernard.Iuftinian in eius vita c , 1. apud.Sur.com . I. c 1.8. apud

Sur.tom.s. a li.de cura pro mortuis,6.16 .
276 DISQVISITIONVM MAGICARVM

Deo Socrat.Plutarch. in Bruto. Plin. lun . quod vocant , Nephech ; illud nempe
in epiſt. Lucian.in Philopſeude. ut omit Gentilium fimulachrum feu umbram,
tam Homerum ,Æſchyl.Eurip.Virgil. de qua Servius ( Virgilius , imaginem ,
Senecam & cæterospoetas : immò & vocavit ; ) voluntpoſt mortem circa
Hiſtoricos, Dionem ,Paufan.Tacitum , fepulchrum conſpici. Idem credunt
Sueton . Millelmanni ex luo Pſeudo -propheta
Quinta probatio petitur ex fcriptis | d,ut Avenzoar , & Avicenna.Idem cen
quorundam aſtrologorum , qui cen ſucre Zoroaſter, in Magic.& Zoar;idem
ſent animarum apparitiones, abaſtro Indorum BragmanesCalecutii, Coloi.
rum certa conjunctione , & influxu mi, Malabarenſes, & cæteri Orienta
pendere, ur Prolomæus, Iulius Firmi- | lese; idem Floridenſes, Peruvii , & cæ
cus, Albumazar, & alii Arabes,quos fe- teri occidentales creduntf. Hos viſum
cutus Pomponatius,quorum hæreſim , fuit adducere; non quod iis quidquam
etſi veriflimis argumentis doctè alii ribuam : ſed quod contra Epicurcos,
confutarint , tamen indèpatet, etiam qui ſcripturam ſacram rejiciunt ; &
hos homines, fermè atheos, apparitio- contraHæreticos, quiEccleſiæ perpe
nes animarum admiGfTe , ut illis noftri tuam ſententiam alpernantur; uno di
hæretici meritò judicentur deteriores. cam verbo , contra larvas & nugones ,
Sexta probatio delumi poteft ex o larvas etiam & nugas in aciem produ
pinionibus Chaldæorum ,Mahumeta- cerecogamur
norum , Cabaliſtarum , & Rabbino . Septimam probationem ,legum , Tri
rum; quorum omnium unanimis fen- bunaliumque iudicialium fuppeditant
tentia animarum apparitiones recipi- archiva . Nam & Vlpianus agnofcit, o .
endasdecernit . Loquor de Synagoga , ſtentum quoddam , pãtuaseparades, &
jam reprobata poit Chriſtum crucifi. & Manes agnoſcit Martian . h & Ma
xum . Ioſephum hoc voluiſſe conſtat, gica facrificia, quibus fpiritus evocari
tùm quia cenſuit veram Samuelis ani- i putabantur , damnat Modeſtinus i
mam apparuiſſe + atum quia narrat quod Manes accire, vocat, & à multis
Catulum à fpiritibus occiſorum dirè fieri queritur, & pænam mortis fancit
vexatum fuille b , hoc idem cenſueret Imperat. Conſtantin, kquo loco ini
Simeon Ben. Ioaz in libro , Machar , dem recidit alia lectio , quæ pro Mani
Haſudoch, Rabbnus Habbadochs,mul. bus accitis , haber , Demonibus accitis, l.
tas meinorans apparitiones in libr. Ga Manes enim ut plurimum erant ipf
la Razaya , & alii citati à Leloyeria c , dæmones , qui animas mentiebantur.
ubi etiam ex Cabaliſtis idem probat.Et hanc de animarum apparitione
qui non , Ne Schama; nec; Ruach; fed | fententiam tenuere, I. C. non infimæ
nota ,
a Picus 1.5.contra afrolog Perleloyerius l.3.defpec, c.9 . nos agemus lib .leg. b 1.6.an.
piqui c.rs.b.lul.belli.Iud.fub fin . cdol 30.5.de cap.6 .TCU ) n1709) d Azoar ?X .XXVI .
depaffim , euid. Pan Venet.lib.3.cap.28. f Levit. Apoll.in hif.Peru. gloftentum. D. de ver .
eblig. b lain tantum derer diviſ ilex Saratus conſulto ad l.Cornel deficar. Leloyer .lib.3.
s }. k ! Muiti C.demal. Mashen Ific legit. D.Aug. Compend.Baoshatha
 LIBER II. QVÆST. XXVI . SECT. IV. 277

notæ ,Budaus á Alcat ,ad . d l. oftentum , Samuel,vere apparuit in aſſumpto corpore,vi

Chriſtoph .Portius g final.inftit.de loca . Ar carminis Magici , ſeu virtute damonis : &
nold .Ferron.in confuetud.Burdegal.Alex.ab hanc ; Samuel vereapparuitin corpore af
Alex in Genial.dier. 1.2.c.9. & 1.4.c.19 . & fumpto iuffu acimperio Dei , deceptis Saule
1.5.6.23.6 1.6.6.21.Didac.Covarruu, l . 4 . & Phytoniſſa qui putabantmagica hoc con
par.refol.c.6.Petr. Leloyer l. 3. de ſpectr.to- ! fectum evocatione. Primam enim propo
to . qui cap . 4. docet hoc etiam tenuiffe Bar. fitionem duntaxat Tertulli. Cyrill. A
Briſſonium Curiæ Parifien. Praſidē quibus naftafius & alij , quos adducit , Patres ne.
cum & facræ fcripturæ , & conciliorú, garunt: idğuemeritillimè: Secundam
& facrorum Patrum , & Theologorum nemo illorum difcuſfit, neque negavit ;
communis ſententia ſuffragetur ; cæte- quá nos nuncafferimus , ideo corruun
ris luriſconſultis contrarium ſentienti omnes fermè Leloyerij contra nos ma
!!
bus illosnon dubio præponendos. chinæ. Deindè vetavit (ait ) Deus ne quis
Octavò probatur conclufio , quoni- reialicuins cognitionem à mortuis pe
am perpetuus hic Ecclelæ ſenſus fuit tat , cofve permagos fimileſque ſedu
Veteris quidem teſtamenti tempore, ctores conſulat ;quodcùm contra Dei
probatur.quia animaSamuelis apparuit præceptum conaretur Saul;non eſt crc.
Sauli , a , non carminis magici vi excita dendum Samuelem , ſunmum divinæ
ta,fed à Deo miffa ; hæc enim verior vi- legis zelatorem ,voluiſſe quaſicoopera
derur ſententia;quæ non veteribus tan . ri, faltem favere & ſatisfacere impio re
tum Rabbinis A hiæ , Saadiæ, Eleazaro; gi. Reſpondeo , miſſum à Deo Samuelem ,
ſed & Ioſepho b ( qui certèuni novatoriut impium regem corriperet, eique in
Davidi Kimchi ſunt præferendi ) fed ftantia fupplicia denunciaret , ficque eu
graviffimis quoque patribus placuit ) , ad pænitentiā hortaretur. Sic legimus,
luftino ,contra Triphon. & Auguſtino, de vindictæ fumendæ à peccatoribus cau
çura pro mort. quorum ſententiam pro - la, fimiles apparitiones non rarò factas,
bavi ſuperius, ut conſentaneam fàcræ ob fores coronatas,Chriſtianis,tempo
fcripturæ ; & cui , li Eccleſiaſtici librum re Tertull.fdivinitus fuit Aagris cæſus:
pro Canonico recipimus, ut Catholici quòd factioni hæreticæ communicaſ
omnes recipiunt, ( de quo miror d D. fet. Netalius eodem modo , ab angelis
Thomam addubitalle 1.part.q.89.art.8. exceptus, auctore Euſebio g , de cive
ad 2. )refragari non poffumus utmagni | Hipponenſi,ut ré ſibi notã , ob delatum
noſtræ ætatis Theologi obſervarunt e . I peieraturo infiurandum , fimilia nar
Nec funt magni momenti , quæ nobis rat Auguſtin.h :deLaurentio Cantuarie
opponit Leloyerius,lib.4.de ſpectr.cap.I. enli EpifcQpo , fugam à gregemeditan
verbofiùs quam nervofius. Imprimis re, ei B. Petrum plagasinfixiſſe: reſtis
non diſtinguit inter has propofitiones; eſt Beda i : Hofpiri, Mauritio impe
LI 3 rante,
a 3.Reg.18 676.antiguit. c fupra g & ubi vide d Bellarm . I. de Purg.c. 6.do 1.4.de
Cbriß.ca . Belliolande Purg.l.1.c.11. Pereri de Magia c.9. Valent.in z.difpon .11.9.q.1. Puntos,
1.9. Pelt. depurgator. 6.5. o . qui fuſiſsimediſcutit hanc controverfiam ritm citatis Alfonl.
Mendoza ſcholaſt.quod li.g.ros 8. c Tertul.adu Praxeam , flies.hift.co . , 8 . gſerm . 117.wde
for editos Lovanii, h Beda ls 2.hift.c.6. i li, 18.6.35
 VM MAGICARVM
278 DISQUISITION

fante , B. Virgo in ſomnis apparens , eò ipſe Samuel , Gvè poftquam dormivit. -

quod blaſphemantes hofpitio non eie
ciflet , vimini genua circumaravit , &
manè tibia à cruribus inventæ abſcillæ ,
ut habetur inNicephori hiſtoria.z.obij-
cit, hunc fuiffe dæmonem ,quia nihil bo ,
ni conſilij dedit Sauli , neque eum ad
pænitentiam hortatuseſt , led coniecit
in deſperationem.Refp.concionatorum
& confeffarioruin officium efle homi
Sic Grace , και μετά το υπιώσα αυτου
poepýteude : ipſe igitur met propheta
vit , qui nortuus: & ipſe vocem ſuam de
terra exiens edidit exyós tür purv áurg
& vousall ,moriturum . s . patres obijcit .
Auctorem , libri Græci quaſtionum abor
thodox. quem fanè parum peritè dicit e
iuſdem auctoritatis elle cum iplo lufti
no Martyre contrarium tenente , teme.

nibus brevitatem vitæ proponere, & rè verò ,luriſconſulcus homo pronun

dicere illudProphetæ ; Diſpone domui tua, ciat, quæcunq; in illo libro tradita ſunt,
quia morieris & non vives:item , fulte hac per omnia & in omnibus facræ Scriptu
notte tollent à te animam tuam , & alia hu ræ conſentire ; fi locus hic foret, aut tē.
uſmodi , quibus ſanctum inducant ti- pus permitteret,non deforent quæ ob
morem : quod fipeccatores indè anlam ijcerentur. D.verò Auguſtinum etiain
arripiant deſperandiculpa vacare con obijcit , non fatis intellcctum ; Nam in
cionatorem ,libireum id debere impu- lib.decura pro mortuis, apertiffime ( quod
tare , quòd bono pharipaco ſi abulus, bona cum venia adverfarijdictum ) .is.
fimilia eſt cernere in hoc facto Samue- nobiſcun ſentit Auguſt, utalibi dixi , &
lis; qui , quæ ad pænitentiam apta pro- clarè iam Theologi noftri a oftende
ponebat , Saulin malum fùccum con runt . Alij patres nihil nobilcí pugnant,
vertit. Deinde nemo neſcit , non minus quia duntaxat negare voluerunt, vicar
aliquando iuvare conſilia & adhorta- i minis magiciSamuelem excitari potuiſ
tiones;quæ non expreſſis verbis; ſed in- fe, & quia ipfihanc apparitionem tri
directa quaſi oratione proponuntur, buebantmagiæ Phytoniſfæ ( quod nec
virtutem enim hæc habent confolandı, i neceſſarium crat,neque verum )ideò ex
& àmalo revocandi. Quæ oportuit ad- tali ſuppoſitione neceſſariò cò delapfi
verſarium confiderare,& tali argumé- | fuere , ut negarent aliud quam dæmo
to non uti.4 . reſpondet ad Ecclefiafticiſ nem apparuiffe. Nos quia ſuppo Gtio
locum ,cap.46. verf.23.duntaxat,voluif nem illam fallam putamus, ideò hac in

fe fcriptorem præcipuas Samuelis lan- | reà patribus illis , ad alios patres rece
e
desibicommemorar ,parumque Colli- j dimus. Denique obijcit,poft multa im
cit um fui fle , an viſ illa fi &ta , an vera pertinenter & wapépows,fuſa; illud cras
io
fuerit . Sed contra hoc , verba non pa mecumieris, quod putat mendaciter di
ciuntur , noſtra verſio habet ; Etpoſt hoc ctum , fi à propheta dictum ; ego ve
dormirit,cr notum fecit regi; o oftendit illi ritatem huius dicti clarè , libr. hoc eo
finem vita fue , Bexaltavit vocem eius de dem qu. 6. tam propoſui. Certa ſatis er
berri in prophetia , delere impietatem gen . | gò hæc SS . auctoritas de anima Samue
tis.] Notum fecit regi,poſt mortem luam , lis.
2. Ad.
a vide tí. z.que.6 . con quos citavifolpreced .litek,
 LIBER II. QV ÆS T. XXVI. SECT . IV . 279

2 Adhuc certius ( ut ait D.Auguſti- hementer conturbari & contcrrisi fue

nus a ) cſt exemplum Moſis , quicum
fuerit verè mortuus b ,cum Chriſto Do
mino in monte Thabor apparuit 6 , ut
verifimilius arbitratur D. Auguſtin . in
corpore affumpto , & ex aere formato .
3. exemplum eſt Jeremiæ & Oniæ , qui
Iudæ Machabæo apparuerunt. d
Sed veniamus ad tempora Chriſtia-
norú (ut Iudæos omittam , quibushæc
fententia conſtans fuit, exceptis Saddu
cæis ) & quia promifcuè hæretici negãt
apparitiones mortuorú , live beati lint,
five non Sat, in univerſum : ideò nos in
univerſum de his , five iam cælites , five
nondum ,agemus,& per ætates omnes
Eccleſiæ delcendemus ,ur clariſſime ap
pareat vere Catholicorum hunc ſem-
per fenſum fuiſſe ; aliorum quidem hoc
affirmantium diſputando aliorum verò
id fatis aperre probantium exemplis ap-
paritionum ; quas pro veriflīmıs habe-
bant & narrabant,
Initio ipfo hæc fuit fententia primi-
rivæ Ecclefiæ & Apoſtolorum & iphius
Chrifti Domini; quicum ſciret Apofto-
losid credere , non modoillos non re .
runte; quidem Theoph.expreſle atlerit
putaſſe eos effe animam aliqua q, uæ ex
altera vita redijſſet :quod idem D. Aug.
f Eucherius, Beda & Hugo Card . &
multi alij cenfuerunt, putabant autein
animam elle Cbriſti , in corpore aereo
affumpto ,nó in corpore proprio; de cu
iusreſurrectione nondum erant planè
certi . Sciebat Chriſtus cogitationes eo
rum , & reípondet, palpatione veri cor
poris cognofcant fe fpiritum non cſe.
Eadem fuerat ante paffioné ſuſpicio ad
merus Apoftolorum ,cum viderent eum
ambulantem ſuper aquasg , ncque tùm
reprehenſi,quod putarenteſſe ,aliquan
do 1pectra , ſed quia putabant Chriſtu
met ipſis tum non apparere. Eandem a
liorum tum ſententiam fuiſſe convinci
tur ex B. Lucah , nam univerſa quæ Hie
roſolymis erat Ecclelia ,dicenteRhodé,
quod Petrus i ex carcere liberatus ante
fores adſtaret : dixit inſanire , eo quod
certè fibi perſuaderet, Petrum vivere &
in carcere detineri: animamque viven
tis hominis extra corpus fuum apparere
non poffe fciret; ideò de vivi hominis

prehendit & contrarium docuit : (quod anima puellæ errorem reprehendebat,

non erat optimus magifter, lux mundi & angelum in ſpecie Peiri credebat',
vera , prætermiffurus) ſed potius hanc i puellæ affenfura ſi Perrum mortuum
fententiam vt coram animis firmiùs credidiffent. Quo loco Græc . ayezio ,
mfigeretur filenrio ſuo , & indirecta re eſt ; unde probat locusk aliquando per
fponfione comprobavit : ut mox vide- | Angelos, ttepO POTÁTW , animas repræ .
bimus. Nam cum poſt reſurrectionem renrari: præcedentia verò loca in Evan
Chriſtus Dominus ianuis claulis ad A- 1 gelijs apud Luc.non habent , cyyat :
poftolos fuiſſet ingrellus, quod non ſed expreſsè habent , tò mreúva: apud
putabantniſià ſpiritu fieri poſſe , exiſti Mattb . vero , pakrothea , Ex quibus lic
marunt fe fpiritum videre , & ideò ve- El ratiocinamuriapud Matth . nomengc
pericum

a d.cap.rs 6 Deur.34.in fin.d in epi. Ind . den 10 fue i hoc omnino tenendum oftendit Ali
sendoz d.q.s. c Matt.17.116.9. d .. Maisha.s. c IMC.24.V.37 loan . 20. v . 39. f Serm , sy
8 Naf, 14. verf.z6.h Aa.li.v.25. i Galas.s.v.16.617. ko.Pet.3.V.190g rotiv.bg
280 DIS QVISITIONVM MAGICARVM

nericum fuiſſe poſitum , ut intelliga - cro Canone ( quem ſibi quiſque illorü ,
mus tam de angelis, quàm animabus quem vult , hodiè fingit,cras refringit ) CAN
banc opinionem vigulſe : apud Luc. non continentur , fidem & auctoritaté
verò in Evangelio vocem iò aveủva repudiare poſſunt , quo quid inſanius,
poſitam , ut reſtringamus ad animas vel quid cunctis reipubl. partibus eſt per
faltem ad ſolos angelos non reſtringa - nitiofius, & gravi vindicta dignius-Mo.
mus : apud Luc . in A &tis , angeli nomen deftiores alij ; Angelorú permittunt vi
polirum , ut de Angelis idem cenſuiſſe Giones,& recipiút, pro lubito tamé luo;
Eccleſiam ſciamus. Sanehæc adeo ferè quando illis in diſputando negotium

funtinſeparabilia, ut olim Sadducæi

,
& non exhibent:fed ijdem iſti,veteré om
hodiè hæretici , utrumque æquè im nem memoriam fic interpretantur , ut
pugnent. Quis verò non ridear Lava- contendunt,automposaW5, nunquam
theri reſponſioné veoma ,pro Angelo animas ne Beatorum quidem vel appa
cantum accipi ? ergo ſpiritui reſiſtens ruiſſe ,vel apparere : ſed quandocunque
caro in membris noſtris,illa non animæ talia leguntur, de dreport poorums, faca,
fedangelo repugnat ; utitur enim Pau . per bonos velmalosſpiritus, apparitio
lus voce, vedparG :ergò apudPetrum neid accipiendum . His regula illa Au
Chriſti anima concionata fuit angelis , i guſtinialiorum validè obftat ; quando
& non hominibus in inferno degenti- verba fcripturæ propriè poſſunt accipi,
bus ( voshaxĀT VEÚMalol. p.)contra com ad Metaphoricos vel tropicos alios fèn.
munem Antiquitatis conſenſum . a Er- ſus non eſſe confugiendum : ſunt autem
go fallo Athanaſ.btradidit, in Hymno ſcriptorum de his rebus verba plera
trium puerorum , Tveulata, ſignificare queadeò clara , ut qui illa ad tropos te
hominum animas; led nugor , cum ta vocet , is nihil non eodem iure lic queát
Jia ſerio refello .
detorquere.
Deindè nihil nos cogit abſurdi , ni
SECTIO V. hil rationi confentiens parum fieri .
poſle , fieri decere & expedire iam do
Vnc ad dicta Concilioru & Pacuimus, turigiturlanctiſlimis , & gra
trum & hiſtoricorum veniamus : villimis Gimpliciter &

quæ non obſcurè id docent & perſua- line fuco narrantibus, ut auror porcó
dent,niſiprotervi, & pertinaces ,quod 70 geſta , non credamus:fed vel invi
hæreticorú eſt proprium , eſſe velimus, į tis, Étepor poowariav,obtrudamus: Quaſi
unuin illis effugij divortium præcluda- verò non ipſo loquendi modo utrum
mus, quidam omnes viſionesnegāt: qui ) que genus apparitionum diſtinxerint:
tunt indigni quibuſcum ſcriptis conté | Nonne ( ut alios mittam ) D. Cypriad .
damus : codem cnim iure ompium Hi
cum de imaginaria, vel per angelos fa
itoriarum , omnium librorú , quiin la- cta loquitur , ſimpliciter vocat viſio- ·
nes;
a Clemens Alex.l.12.09 6.Stromu. Atha.Epift.ad Epift.Hilar in Pfa. 118. Epil. bares 7 ?.
Cyril Ale.lib.de reta fid .ad Theodos. lib.32. in loanmAmb. i 1. ead. 10.an Rom ,Ruf.in Symi.
vs. alii. b Athan if. lib.de 3.s.
 LIBRI IT. QVÆST. XXVI . SECT. V. 281

nes ; cùmı verò de apparitione Beati ali. | lib.3 de excid.keroſ.cap.2.Item Carpo Cre
cuius , đurosporumis , facta : tunc addit tenſi,auctoreſt D. Dionyſ. Areopagita,
apparuiffe talem veltalem :idem diferi. epiſt.8 ad Demoph. Ieſum multis Angelis
men obſervant acta martyrum : idem comitatum apparuifTe & inclemencia
vita & Dialogus D. Greg.vide Cyprian. nomine reprehendiſle, quod lapli fra
epiſtol. 10.11.12.69. adta Mart, apud Sur. tris , & ſeductoris pænam expeteret .
24 Febr. 1. Mal. Greg.paſsim in Dialog Veſpaſiano Imper.S.Martialis Lemoni.
Quin etiam ſolici ipli Angeli idiplom cum Epiſcopusvixic diſcipulus Chriſti,
declarare quando apparent,ut fecitGa is vidit S.Valerie Martyris animam , in
briel Archangel. cumin forma Sancti Itar lucidæ Aammæ cælum petentem .
Marcellini ſe viſendum præbuit , apud (narratur in A &tis S. Martialis, apud Su
Eghinartum lib. 3. de transl. SS . Martyr. rium. )
Jaycellini & Petr.C 12 . Saculo fecundo,Iuftinus Mar. Apolo.il
Primo Sacklo . nobis occurrit , prima ad Imp. redireanimas mortuorum , &
Hiſpaniæ , & fortaſſis Europe toriis , , apparere nonnunquam , & proinde im
Ecclelia Beatæ Mariæ Deiparæ de Co- mortales eſſe, ut gentilibusperſuadeat,
lumna ya B. Iacobo Zebedæo,cum ad ipſis Gentilium per magos evocationi
huc in vivis uterque degeret , dedicata bus utitur, & contra Triphonem diſpu .
ad Hæbrum Cæfarauguftæ : quod & tant, aſſerit Samuelis aniinam verè fuir
Annalibus Celtibericis a proditum , & le evocatam . Tertullianus non modò ni
. adeò conftanti Eccleſiæ illius traditio- hil nobiſcum , fed tantum cum magicis
ne receptum , ut Catholicus ibi non ha- nænijs pugnat,inquiens. (Sed fi quaſdam
beatur,quidubitet: traditur B. Virgo Corevocavit animas in corpora Dei virtus in
lumnæ infiftens ApoſtoloHiſpaniarum documenta iuris ſui,non idcirco communica
apparuiſſe , & iunile co fibi loco facel- biturfidei & audacia Magorur , & fallacis
lulum dedicari ,quod nunc dives & no. fomniorum & licentie poetarum .) Verùm
bilis Eccleſia eſt. Si vivens adhuc alio in etiam apertè facit pro nobis, nã & ſub

loco ,quam ubi degebat,B.Iacobo ſe vi indicat aliquando factum , & caulam

dendum exhibuit : cur nequeat nunc facti addit . " Et luculentiùs idem , Atqui
cæli cerrague Regina cùm lubet ? & fæ- hoc quoque de animaprædicatur.Nani ,ſi de
pè illi lubuiffe , mox docebo , apparuit , aliquo iam pridem defuncto , tanquam vivo
non ſemel alius , cur non & matet ? De quis requirat: pra manu occurri dicere , Ha
tro perſecutioneza vitantiChriſtus con- i bet iam & reverti debet. hæc teſtimonia
ſpicirum fe præbuit, & dixit Romám le anime quanto vera , tanto fimplicia , quanto
contendere. ut iterum crucifigatur , in- fimplicia ,tanto vulgaria , quanto vulgaria,
tellexit Domini mentem Petrus & re tanto communia , quanto communia , tanta
verfus agitur in crucem ,ficque in Petro naturalia, quanto n..turalia ,tanto dirina. ]
Chriſtusiterum crucifigitar. [ teftatur quæ non tantum ad corporum refurre
D. Ambrof.contra Auxent.de Bafil.nova tra- tionem , ſed & ad huncanimarum re
dende D. Greg.in 4. Pſal. Pænitent. Hegeſip. dicum miraculoſum poflunt referri
Mm Orige
a Ans.Feater.Chron.cap.23.Wafans,Garibay ,dalija
 282 DISQUISITIONVM MAGICARVM

Origenes rectè , quod quaſdam redire | in eius vita. Nocturnarum quoque vi

poſle cenſuit idque nobis tunc fufficit, fionum ,epift.12.meminit D.Cyprian &
perperam, quod ad improbiorúanimas idem ,epift.69.cos graviter reprehendit,
reſtrinxit ,i. Celjum impugnans , improba qui viſiones huiufinodi contemnunt,
vero anima pravis facinoribus in terram B. Quarrillolæ filiuseius Martyr appa
retracta , ita ut adfpirare ad fuperiora ne ruit &
, ad martyrium matrem confir
queat, vagabunda in terra volutatur , nunc mavit; ut narratur in epiſt. Africanorú
circa ſepulchraoberrando:ubi etiam umbra Confeflorim , quam nobis exhibuit Laura
tiliun animarum phantaſmata ſunt ſapius ! Sur die 24: Febr.tom . 1. ) in cuius addition
vifa, nunc terras has obeundo, cuiufinodi bos ne ,etiam D.CyprianusMontano , & Flie
Spiritus effe credendum eft,qui omnibus fach viano cófefforibus traditur adhortator
lis o coerciti ſunt e prapediti veneficiis, apparuſſe.Sic & alia nos authética Map
& c. ] Et lane Origenistempore D Po tyrum Cirthenfium acta , referente co
tamiæna Bafilidicarpifici apparens,eum dem Sur . ( die IiMái.tom. 1. ) docent D
ad fidem convertit; nec hunc tantum , Cypr. Mariano,apparuiſle & manum
ſed & complures alios, utdocet Euleb.porrexiffe, & ab Angapio puerulú mar
libro fexto capite quarto: & ipfemer Orig syre paulò antècoronarum viſum fuiſs
contra eundem Celf.lib. 1. teftatur, multos lé.D.Ambroſoserm.90.B. Agnes (ait) på.
penè invitos attractos effe ad Chriftianam rentibus ad eiusſepulchrum aſsidue vigilan
religionem , ſpirita quodäm repente murante tibus,quadam nocte choro virginum comita
intellectum eorum : utpro verbo-exofo ad id tá cum apparuiſſet, fic ad eos locuta dicitur:
temporis non cunctarentur mortem oppete- ne me parentes mortuam lugeatis, nam una
res poſt viſiones oblåtas ipſis vel dörmienti cum his virginibus vivo apud illuni in cælis,
bus vel vigilantibus. Muliaenim talia vidi- quem in terris tota mentedilexi) addit &
mus,quafimemorarentur.duntaxatgeſta incandem Conſtantiæ poft annos aliquot
noſtra præfentia ,cachinnum :rollerentinfide Tanitaté in fomnis fpopondille & præ
les,rati,nos quoques ficut illosde quibusmalerj buriile, Prius etiã ,ſub Decio , B.Agathæ
Suſpicantur fingere.Teftisautem eft Deus no-- S. Petrus apparens in carcere mammil
Are confcientia, conari menon falfis'narra -- llam eius pectori reſtituit. ( Ada S. Aga
siunculis,ſed veris exemplis commendare le- j the s-Febř: apud Sür. ) Eadem poſtea S..
SV doctrinam . ] hæc ille.quæ fane polle. Laciæ apparens, matrem eius Euticiam
mus & nos fingulis ferè paginis Lava - languinis flaxu liberavit ( Alta S. Lucia
chero , Rivio & fimilibus incredulis | 13.Decemb.apud Sur.)
obijcere , & inculcare. " 1 Poft annum Chriſti CCCC, ſeu fæculo
Seculo tertio, D.Gregorio Thauma--/ lv Chriftus Dominus dignatus appa
rurgo, cum Deipara BoloannesEvangelifta rere, D. Petro Alex.in formapueri,que
apparuit; utnarratquam prolixo , tam rentis vefté fuam ab Ario diſciſlam ( Sur.
verò fermone, ſcriptor eius vitæ gravif. tom.6: diè 15. Novemb.) In ipfis exordijs
hinus, D.Gregorius Nilleous.Qui quão láit Hadrian.com.fecundo.epiſtol Decretal.
do angelica eft viſio, id foletaddere, ur Synod. Vi1.lipe Concil.Nicen.2 . Act.2 . ).
facit in viſionibusoblatis , B. Ephræmo . Chriftianorum's cum ad fidem converte-
TOWY
 LIBER II . QVÆST. XXXI. ' SECT. V.

metur pius Imperator Conſtantinus , fic legi- | ubipofuiftiz At illa locum deſignans,illic ,ait,
tur : Tranſada die nocturnoregi facto ſilen- defoſſum invenies. Regreffus domum , rem ,fi
tio , fomni tempusadvenit , & ecce adfunt l.cut filia de ſepulchro reſponderat , repertan
1
Sancti Apoſtoli Petrus & Paulus , dicentes: tradidit repofcenti.)]
Quoniam flagitiis tuis pofuifti terminum , & Quæ potuit reſpondere, non potuit
effufionem innocentum fanguinis horruiſti: apparere fanè , ut & illi qui mortui iam
miſsi ſumusà Chrifto Iefu Domino, dare tibi Nicenæ Synodo ſubſcripſere. Hiſtoria
Sanitatis recuperanda confilium .Audiſti ergo admirandam prodiditGreg.Cæſarienſ.
noftra monita, & r. Ecce dicunt ſe miſfos presbyter,apud Lipoman tom 6.in orat.de
à Chriſto , dicuntur adfuiſſe Regi , uti- Nicene Syn:Duo ( ait)Sancti EpiſcopiChry:
que auto porówws apparentes ; & no - fanthus & Muſoniu , cum nondum decifioni
minancur Apoftoli; cum in alijs Con- ſuas adieciffent fubfcriptiones,accidit ut divis
27 ftantini viſionibus præliantioſtenlus, à l'na providentia ab humanisexcederent.Divi
Zonara tom.z.non nominentur,qui ap- niergo patres , cum veniffent ad communem
parebant ; co quod angelici ſpiritus elo locum ,in quo dormiebant,cumquefimulcum
ſent . Sic etiam cum Conſtantinus tem . eis eſſent, & que dicebantur ,audirent, ô fra

plum Deiparæ conſtrui iuliffet : archiº tres dixerunt.co patres,præclarum nobiſcum

tecto apparens ipla , rationem docuit. certamen decertaſtis, curſum perfeciſtis , fidē
qua columnæ poſſent erigi. Greg. Turon. fervaftis. Siergò quod factum eſt , Deo gra
degloria Martyr.c.8.) Conſtantio , Spiri- tum iudicatis ( nuncenim purius cernitis) ne
I
dion & Triphilliusprius in ſomnis ap- quid fit impedimento, quo minus vos quo
paruere , quam eum lanarent, & tamen que decifionemſubſignetis. Hacfimul & di
3)
hi adhucerantinvivis. ( ex Metaphraft. xerunt, & fignata deciſioneſanctorum Pa
Surius tom.o. die 12. Decemb.) Par Pote trum loculo impofita,totam illam noctem in .
Atas å mortuo loquelá obtinere , & con- Somnem peragunt in oratione. Die autem
fequiucappareat .De eodé illi Spiridio . I ſequenti , cum veniſſent ud loculum , ſolutis
ne referuntSocrates ,lib.1.6.8 . & Ruffin . quæ erant impofita fignaculv,, cum ſanctam
lib 1.14.5. quod'Ruffini verbis referam ; revoluiſſent deciſionem . invenerunt ſancto
Filianz habuit, Irenem nomine : qua cum ei rum patrum ad eosadiectas ſubſcriptiones.')
bene minifraffet ,rirg. defuncta.eft. Poft eius i addit Nicephorus, l . 18.c.23.ipfius ſub
obitum venit quidam dicens, ſe ei quoddam ſcriptionis verba ; Chryſanthus & Muſo
depofitum commendaſſe: rem geftam ignora- nius: qui cum patribus omnibus in ſancta
var utpater , perquifitum in tota domo: nus i prima Oecumenica Synodo.confenfimus:quã.
qutin qaod pofcebatur,inventum eft. Perſi- vis corpore translati, manu tamen propria
Bebattamen illo ,quicommendaverat, & fle- 1 nos quoque libello ſubſcripſimus.) Vnde pa
to ac lacrymis perurgebat:vite quoque fueſe ter & Spiridionis , & omnium primą,
illarurum exisiuni ,nifi conemendata recipe- Synodi parru ſententiam fuiſſe animas,
ret, teftatur. Permotus lacrymis eius fenex, ! divina
permiſſione ad nos redire poffe,
adfepulchrum filiæ propcrat, atque eam ex nam alioquin nec ille filiam vocaflet,
nomine clamitas. Tā illa,de fepulcloro,Quid nec iſti ſubſcriptionem poſtulallenc
visait pater:Commondatum , inquit, illius, Nicæno concilio vetuſtius, utpote du
Mm2 fante
 1
184 DISQVISITIONVM MAGICARVM

Sante adhuc antè Conſtantinum perſe- mam vidit B. Antonius comitantibus

Cutione , celebratum fuit in Hiſpania angelis in cælum pergere. ( Athanaf. in
Concilium provincialeEliberitanum , in vita D. Ant.idem refert Palladius in vita
cuius, can 34.legimus; Spiritus defuncio- Ammonis.) D. Martino Turonen . Epiſc.
Tum non effe inquietandos;quo ſignificatur apparuit è cælo delcendens B Virgo , &
fpiritus defunctorum ſupereſle , & cer ex inferis afcendens anima latronis, qui
nere quæ circa ſepulcra eorum fiant: pro Martyre colebatur. ( Sulpitius Seve
undè & ſequitur ; nonnunquam adeſſe rus in vita D.Martini.) D. Pauli primi E
his locis ; & deteftari ritus Gentilitios, I remitæ animam vifam B. Antonio in
ex errorenatos , de animarum circa ſe- cælum ab Angelis deferri , auctor eſt
pulcra centenaria oberratione , de qua D. Athan. in vita Antoni. & D. Hieron .
puto Canonem illum agere : & à qua in vita Pauli.fuit in hac ſententia Neme
lententia non videtur omninò alienus ſus, paulò antè citatus : fuit & D. Bafi
Nemeſius tepi turns , qui liber perpelius, lib.de vera virgin paulò antè medium ;
ram tribuitur Nicæno . Anno 366. lu . ubi poftquam dixiſſet virginem , etiam
lianus Impp.occiſus fuit incerti ( piculo: cùm fola eft , ſemper revereri debere &
& divina viſio prius oſtenla S. Bafilio , Dei, & angeli cuſtodis preſentiam ; Quid
cui cum B. Virgine S. Mercurius appa- ( ſubdit )per fingulaspergam ? Ipſas.Angelo
ruit , & diſcedens, & cruentam haſtam rum infinitasmultitudines, Guna Sando
referens;utex Helladio D.Baſilij difci. rum Patrum beatiſsimosſpiritus, Nulluse
pulo docuit D. Damafcenus , Orat.I. denim ex his eft quinon ſingula ubique confide
imag. eodem quoque temporc & alius, ret. Etfi enim oculis carneis minime confpicus
ad caftraproficiſcens, vidit vel vigilans, ſunt:incorporeis tamen obtutibus ad agnitio
vel ſomnians, complures ex Apoſtolis nem complectuntur, & comprehendunt om
& Prophetis in unum coactos,& de in- nia .)vult ergò Sanctorum animas nobis
iurijs luliani in Eccleſiam quærentes, & cùm volunt adeffe, Dei permiſſione &
in commune conſulentes ; & duos ex ; nullum effe locum quo ſe {ucceffiuè pe
corum numero , cæteris bono animo ef, netrare non poffint; nihil in rebus eſte
fe iuflis ,diſcelliffe , pauloq ; poft redijſle actionibuſque humanis ,quod aliquan
ad conventum , & nunciaffe tyrannum | do nequeantintelligere , ne quid hic u.
occifum . Sozomenshæc narrans. l.6.c. biquitatis fomnies Idem in Panegyr.
2. duorum nomina prætermiſit; fed | B. Mamantis Mart. ſignificat multis D ,
Nicephorus addidit , duos olim egre- | Mamantem apparuiffe. Memores eftote
gios fuiffe milites ac martyres , Mercu- Martyris, quotquot illo per fomnia porisi
rium , & Artemium . Sic ille li.10.c.38.B. eftis ) D.Greg. Nazianz. Orat.in laudert
Febronia Martyr , & virgo natalis ſui Cafarij , dicit fibifæpè in ſomnis viſum
die quotannis mediæ noctis tempore in fratrem , & licet addat, ſivecupiditate
Nocturnis precibus ,apparebatcun &tis ! ( qua ſcilicet amantes fibi fomnia fin .
in choro verfantib. eo ipſo in loco pro- | gunt) ſivè ipfa vericate; manifeſtum ta
cumbés,ubipſallere ſolita. ( Metapbralt. men teſtimonium dat fententiæ ſuæ , de
spud Sur.co.z,lunij 13, ) Ammonis ani- 1 pollibili animarum apparitione.
Vixere
 LIBER II. QVÆST. XXVI. SECT. V. 285

Vixere codem fæculo nonnulli Pa- nim cum patitur , non fibi tantum patitur ,
tres mox citandı : fed, quia , mors co- fed & civibus Serm.77.de Natali Octa
sum , & vitæ pars potior,incidit in fæ- | vii , Adven. Glon B. Palilinus ( fortè
culum fequens, in illud diftuli. Diaconus,certè non Nolanus ille ) d in
V.Quod tempusintercedit , inter annú vita s Ambroſis: Eodem , inquit, quo obiit
CCCC. & D. fæculo quinto adſcri- die , ficut textusepiftolæ loquitur , qua à
bendum , viroshabuit quà fanctitate, Simpliciano ſucceſſore eius venerabili viro,
qua doctrina valdè illuſtres a D.Mar- fufcepta eft departibus Orientis, ad ipſum ,
tini tranſitus D.Severino . & D. Am -tamquam adbucnobiſcum viventem , dire
brof. abfentibus oſtenſus : apparuit ita ( qua nunc uſque Mediolani habetur in
ctiam ,ut auxilium farurus iis , qui cor- monafterio ) quibuſdam fan &tis viris appa
poris ejus translationem parabant:ap. ruit orans cum illis,& imponensillis manus
paruit & alias non ſemelut narrat Grer habet enim diem epiſtola quodirecta eſt. qua
gorius Turon.ls.de mirac.D. Martini,& lecta invenimu diem effe , quo ille defunctus
fr.degloria Confeff. 6 D.Ioannispræcur- eft.
foriscaput altiſſimè Herodias defodi Intra Tuſciam verò civitate e Florentia
julſerat , multis poſtea fæculis ſanctus ubi nunc vir SanctusZenobius Epiſcopus eſt,
ipſe duobus Monachis in ſomnis ap- quia promiſerat ſe illos ſæpiusviſitaturum
paruis, & quò loco eſſer oftendit. Rur- frequenter ad altare , quod eft in Baſilica
Suns củm memoria ejus interiret; & ig- Ambroſiana , quæ ibidem ab ipfo conftitutt
norarerur quo loco deliteſcerer hoc eft,vifus eft orare,ficut ipſo ſancto viro facer
fæculo ,ance Marciani imperium ,idem dote Zenobio referente, didicimus. f In eadē
fanctus Marcello monacho mirabili etiam domo , in qua declinans Eugenium
modolocum fepulchri ſui capitis indi. manfit, tempore quo Rhadagaiſus ſupradi
cavit.[ Proſper & Sigisbert.in Chron.So Etam civitatem obfidebat , cum iam penitus
zomen. lib.8.6.21. Niceph- lib. 12. cap.49 ] deſperafſent viri civitatis:per piſum cuidam
Vbinam fepulta forent corpora c DD . apparuit, & promifit, alio die falutem illis
Gervaſi & Prothafii, per viſionem co- ad futuram . Quo referente ciuium animi
1 ram D. Ambrof.didicir,teſte B.Augu- l ſunt erecti. Nam altero die adveniente Stili
fino,lib.22.de CivitateDei cap.8. & libr. cbone comite cum exercitu :fa &ta eft de hofte
9.confeff. cap.7. ipſius etiam D.Ambro- vi&toria. Hac Panſopbia in religioſa fæmina,
sii verba hanc fententiam noftram marrepueri Panſopbii , referentecognovi,
confirmant,quibus eodem fenſu: quo mus .
D.Bafilius; Sanctorum fpiricus abili Mazcezeli ut deſperanti deſalutefua vel,
bet eſſe teſtatur; Nam licet univerſi ſan- ! exercitus, quem ducebat contra Gildonem
ai ubique fint ,omnibus profint: ſpecia- baculum tenens manu in viſu noctis appa
kter ramen illi pro nobis intervenerunt, qui ruit, atque cum provolveretur ad pedes viri
& fuppliciapertulere pro nobis. Martyre. I ſancti Mazcezel , percutiens terram ferez
Mm3 burculo
a Martinus moriensapparet in Italia de Germania do Gallia S.loannes Paprifta appaysit.
SS.Gervaſius b Protaſiusapparueruns. d S.Ambroſiusapparuit in or.ente. c Item Florentia.
fibidit. girem in Africa.
286 DISQVITIONVM MAGICARVM

bacalo quoregebatur( tertio hac enim fpeciei | ætatis; D. Ambrofii contra Symorachú
illi apparuerat ) ait :Hic,bic, bic:fignans lo - Collegam , Prudenrium adjungamus.
6 Eum ,deditque intellectum viro quem viſita * b Prudentius de S.Eulalia,
tionedignum - fuerat arbitratus,ut agnofce Virgo citum capiens obitum
yet fe in ipſo loco,in quo fan &tum Domini vi. Appetit e bibit ore rögum .
derat Sacerdotem ,dietertia victoriam adep- Emicat inde columba repens,
tutum : atque ita fecurusbellum & inchoa- | Martyris os nive candidior
vit, & confummavit. Nes tamen ea Medio - Viſa relinquere, & aſtra fequi:
i lani pofiti,ipſo. Mazlezele referente, cogno- spiritus hic erat Eulalie,
vimus.Nam & in hac provincia , in qua nūc Latteolus,celer innocuus, ár.
poſitibac deſcribimus , plurimis hoc ipſum De Sancto Fructuofo & fociis,
retulit facerdotibus:quibus etiam referents- | Vidit præfidiis ex domo ſatelles
busſecurius antè nobis cognita buiclibro ad- | Cælum martyribuspatere apertum ,
iungere arbitrari fumus. Infigneſque viros peraftra ferri.
Siſinnii etiam & a'Alexandrini Murty ! Quin & filiola monensherili;
rum , qui noftris temporibus , poft obieum oftendit ſcelerisnotam paternis
Juncti Ambrofil in Agauniæ partibus perfe- cælo vivere,quosforum peremir.
quentibus gentilibus martyrii coronam ad. Poſtea , cum pio ftudio conarentur
& epriſunt cum reliquias Mediolani ſunma | fratres , quiſque Abipartem reliquia .
+ cum devotioneſuſcipereniusiædveniente quo. rum auferre, ſubdit;
dam - caco & referente cognovimus : quico Sed ne reliquiasreſuſcitandas,
dem die tacto loculo, in quo Sanctorum reli Et mox cum Domino fimulfuturas,
quis portabantur lumen recepit : quod per Diſcretis loca dividant ſepulchris
meſum noctis vidiſſet navim appropinquare Cernuntur niveisftolisamitti,
Iittori in qua multitudo erat albatorum vi Mandant reftitui,cavoque claudi
yorum.quibusdeſcendentibusad terram , cū | Mixtim marmorepulveremfacrandum .
unum de turba precaretur, ut ſciret qui eſsēt d Scribit Conſtantinus presbyter,in
ji viri : audierit Ambrofium eiuſqueconfor- vita S. Germani Artifiodorenfis cap.17.cum
tes. Quoaudito nomine,cum deprecaretur ut San &tus vir in loco quodam ſpectris in fefto
{ lumenreciperet,audivit ab eo:Perge Medio moraretur intrepidus ; fubitò antè os legen -
lanum occurre fratribusmeis,quiillo vē tis adftitit umbra terribilis, & paulatim fub
+ turi ſunt (defignans diem ).& recipies- lu- oculis intuentis erigitur. Parietes etians
men . Erat enim vir ( ut ipfe afferebat) de Saxorum imbribus colliduntur. Tunc verò
httore Dalmateno, nec ſe anté veniffein ci. deterritus lector, præfidium ſacerdotis im
pitatem afferebat , priufquam recto itinere ploravit. Qui ftatim profétiens effigiem ter
reliquiis Sanctorum occurriffet nondum vi ribilis imaginis intuetur , o premiſa ob
dens:fed tactoloculo vidorecæpiffe. Hacte -i ſecrationenominis Chrifti, imperat; ut quis
mus Paulinus de Ambroſio, & quidem effet,quidveillic ageret,fateretur. Quipro
certò con perta . Nunc age, akum ejus rinusterrifica panitate depofita, voce bumia
Li mort

.za.Isem geco. b Eulaliaapparet. c Fruttuofusapparuit. d.Latro infepultus apparei.

 L'IBERII. QVÆST XXVI: SECT. V.

Finore fupplicantis eloquitur : ſe compar 1 vincula iniicies: ut ufque ad diem iudicii te,
remque ſuum auctoresfuiffe multorum cri neantur custodia, nec fint cum Domino ſuo,
minum inſepa.ldos jacere , & ob hoc inquie- | de quibus ſcriptum eſt : ſequuntur agnum
såre homines , quis ipſuquieti effe non pofo quocumque vadit. Si agnusubique:ergo con
ſent. Rogat, ut pro eis Dominum precaretur, his qui cum agno ſuntubique eſſe credendi i
quatenus recepti requiem mererentur. Ad l ſunt Et cum Diabolus & damones toto ya
hæc ver ſanctusindoluit, imperatque ut locũ gentur inorbe' , & celeritate nimia ubique
oftenderet,quo iacerent Tum verò cereo pre. præſentes fint:martyres poft effufionem ſan
cedente dux umbra pragreditur , & inter guinis fuiarca opertenturincluſi , & indè
difficultates maximas ruinarum , intempe- exire non poterunt.] Siſteslector:& iftud ,
Ma nocte locum , in quoprotecti fuerunt,in- ubique,pro ubilibes, politum (ut Sanctu -
dicavit:Vi veròmundo reddituseft dies:c17 - Balilum interpretatus fui ) memento,
eumiectos incolas invitat, hortatur ipſe ope. Timul rationes Divi Hieronymi etiam
rismaturator , infiftens: rudera tumultua- percellere eos , qui negantè cælo San
rièſuperiecta ad tempusraftris-avulſapur. Ctorum animas egredipoſſe . Amicus
gantur. Inveniuntur corpora fufa fine or & admirator Hieronymi b -Divus Augu .
dine,olſa ferreis adhuc nexibus illigata. Ad tonusąlıb.de curapro mort. totus in co eſt
legem fepulcura foſſa dirigitur , membra fermè, ut probet ſecundùm legem Dei
exuta vinculis , linteis induuntur , bumus ordinariam . & lola ac nuda iplarum a
ſuperiedia componitur , oratio , intercef nimarum naturali facultate, animas ilm
fionisimpenditur ; requiesdefunctis obtinelis quibus adícriptæ funt locis egredi
tur :ita utpoft eandem diem ,ſine ullo terro ad tempus non poffe : extraordinaria
risindicio, domicilium frequentato habits tamen Dei perinillione quando volue:
tore floruerit. ] apud Surium menſe Iulio. rint, eas fuis receptaculis ad homines
Sed cor ram claris exemplis aliquas in vitendos egredi polle: videte hanc eius
feramus a auctoritates five dogmata | mentem verbis, & ſerie diſputationis
Patrum , mox ad alia exempla redituri , aperte lignificatam ), .cum cap. 1o . ſcri
Hieronymuslib . ad Vigilanrium , in una piillet ; mortuos apparuiffe viven
illo, noftros Novatoresomnes jugulat tibus , & quo illorum corpora jacerent..
facræ veritatis gladio eloquentiæ bradinhumata neſcientibus, lociſquemon
Eteis inauraco : Ais vel in finu Abrahè, vel ftratismonuifle ; ut ſepultura,quæ de
in loco refrigerii , pel ſubter aran Deiani- fuerat, præberetur: fubdit: bécſi falſa .
Mus Apoftolorum Ó Murtyrum conſediſſen 1 elje refponderimus, contra quorundam fcri
nec posje ſuistumulis, cm ubi voluerint ades: pra fidelium , ce contra corum fenfus,qui ta .
fe præfentes.- Senatorie videlicet dignitasis lia fibiaccidiſſe affirmant , impudenter ven
jau non inter homicidas tererrimo car rire videbimur. Et non ſunt impudentes
Tesſed so libera honeftaque cuſtodia, n for- adverfarii noſtri ; quiconlenlum æta
frenatorum infulis & campis Elyfis , re . tuim omnium'exſibilant ? Vt autem in
cluduntur. Tu De leges pones? tu Apoftolis I telligeremus hoc non'accidere lege or --
dinaria ,
1 Authoritate: PP. ODD: de Apparitionibus mortuorum 3. Hieronymus S. Augufti. "
288 DISOVISITIONVM MAGICARVM
1.
dinaria , ſed ipeciali privilegio, Deique , tribuitur ( licet falsò ) Auguſtino ; ipfa
permillione ſingulari, capit. 13. illud de qua deceſit hora, narrat c Hieronymi
matre ſua adfcripfit, quod adverfarij | animam ei apparuiſſe,multaque ſapien
calumniosè in nos detorquent ; fi rebus ter monuifle , & eruditè docuiſſe. Sed
viventium intereſſent anima defunétorum , huius cpiſtolæ auctoritas & fides ſunt
ut de aliis taceam , me ipſum piamater nul- exiguæ ,vel nullæ: ideò pergamus aliò de
La nocte defereret. ] Etenim de ſingulari | D.Chryfoftom . homil. 74. in Ioann.agnol.
illa permiſſione aliàs apertè afferuit, cit mortuorum in fomnijs apparitio
quod de continua & ordinaria lege hic nem , & eam fuille ſententiam luda
negavit. cap.15.mitti ( inquit ) ad vivos a- Thadæi Apoftoli ex loco lcribit ,ut cen
liquosex mortuis divina ( criptura teſtatur, feret fic Chriſtum poſt mortem ſolis A.
e Samuelisatque Moyſis apparitionibus it poſtolis & nó alijs appariturum . Apude
confirmat .) De fide ergò hoc cenſuit Aa Palladium legimus å B.Pamboviſos fra
guſtinusidem poſtea, cap.16. confello- tres duos Pæcfium & Ealiam in colis : f
rem a Felicem cum à Barbaris oppugna- (in Peeſia & Eſaia. )ab Abbate Apollo vi
retur Nola ,non folum beneficiorum effecti- lum fratrem eius defunctum ( in Apollo )
bus,verum etiam ipſorum hominum aſpecti- g Anuph vidiſſe chorosbeatorum h : &
bus apparuiſſe,non incertistumoribus ſed te. eius animam poſtea à numeroſis ange
Mibus(ait)certis fecognaviſſe.Verum (addit ) lis & martyribus in cælum cunctis vi
ifta divinitius exhibentur , non aliter , quam dentibus ſublatam . ( in Anuph . ) Soli
ſeſe habeat uſitatus ordo fingulis creatura tus autem Palladius diſertè exprimere
rum generibus attributus. ( vult ergò San & diftinguere viſionem angelicam à vi.
CtusDoctor id fieripoſſe , ſed non fieri lione animæ, & addere angelum homi
naturaliter , vel confuetudinaliter, ideò nis alicuius ſpeciem affumpfiffe, ut ob
cnim ut hoc doceat, mox ſubdidit ; alij lervare potes,ex cap.86.deEvagrio Dia
Junt humanarum rerum limites,alia divina . cono , viſione angelica ab amore libidi
Tum ſigna virtutum : alia ſuntqua naturali- noſo mulierculæ deterrito : ubi etiam
ter ; aliaque mirabiliter fiunt: quamvis & habes apertam diſtinctionem appari
natura Deusadfit,st fit : & miraculis naru tionis alterius deinonum ad hæreticam
Ya non defit.) Quippè miracula præter blaſphemiam conantium cum inda
naturæ quidem fiunt ordinem , naturæ cerc.
tamen rerum numquam adverſantur. His fermè temporibus i Marcus Ga
Quid hac veritatis tuba ſonorius ? quid zenſis vixit,teſtis oculatus,narransloan .
hoc lumine Ecclefiæ manifeſtius ? quid i nis Cæfareæ & Porphyrij Gazenſis E
hoc perfidiæ mallco potentius hæretici piſcoporum legationem ad Arcadium
exſpectant vivorum negotijs mortuo de dituendo Marnæ templo ; ubi inter
rum ſpiritus interfuifle , fuperftitibus cætera deſcribit tempeſtatem gravillj .
adfuitic,viſos in orbe noſtro , tcftatur. b mam , quam Deus permiferat oriri
Auctor.epift.ad Cyrillum .Ierofol.quæ propter hæreticam Naucleri pravitá
tem ;
a S. Felix apparer. b Autor ep.ad Cyrillum . cs. Hieronymus apparuis. d S. Chryloß .
e Palladius f Duo fratres apparueruns, g Item alius, b Item chór.Bortorum , i Mara. Gazanfic
 LIBER II. QVÆST. XXVI. SECT. III . 289
vitatem :implorabamus (inquit ) preces B. tom.s anno 407. ) confutatam , præter
Procopij ana, boreta. Cumquefuiffetvejpera mitto .
Ở tempeſtas non ceffaret,permanfimus vigi Sed omni fide digna eſt hiſtoria, quã
lantes totam illam noctem . Circa matuti de Syneſio Cyrenes Epiſc. & Evagrio
num autem ex multa afflictione parum dor- Philoſopho idé Sophronius memoria
mitaruntſanctiſsimi Epiſcopi, & videt in mandavit,ex Leontio , ( Prat.spiritual.c.
"Somnis Dominusmeus Porphyrius, ſanctum 195. ) cum aſſiduè Synefius cum ( Eva
Procopium Anachoretam dicentem eis:Nau. grium ) conaretur ad religionem Chri
1
clerum catechiſmo inftituite & obfignate ( eft ftianam traducere, ifque obijeeret do
enim ex Arij haretici execranda ſecta ) Gef ctrinam Chriſtianorú ,de reſurrectione
ficite, ut ipſe anathemate notet Arium , & corporum , deque mercede bonorúd
malam eiusfidem : ftativi ceffabit tanta perum , maximecentuplo pro eleemo.
tempeſtas.] Subdit deinde fic factum , & lyna poſt hanc vitam recipiendo ,ſibi nõ
mare tranquillatum . poſle non fabulofam videri . Tandem
B. Chryſoſtomo, commentarios in tamen Epiſcopus nihil diligentiæ præ
D.Pauli Epiſtolas fcribenti,alliftentem , termittens ei perſuaſit Chriſtianum fie .
cumque docentem B. Apoftolum vidit ri , & cum liberis baptizari . Cæterùm non
Proclus Coſtantinopolitanus, ut ſcrip- multò pofteaquam baptizatus fuit , dedit E
fis proditum à Leone Auguſto , & Me- piſcopo auri tria centenaria in uſum pauperű
taphraſte , in vita Chryfoftom . Eidem ab dicens : accipe aurum iftud, & diftribue illud
exilio redeunti Comanæ in templo D. i pauperibus, & fac mihi cautionem manu
Ballılcus Martyr , Nicomediæ olim tua , quod Chriſtus inibi ipſum reddet in fu
paffus apparuit dicens : Confide frater 10 turo ſaculo. Quiſuſcepto auro prompte illi
annes:Crasenim ſimul erimus. Aiunt pres- i cautionem fecit,utpetebat.Vixit itaquepoft
bytero quoque Eccleſiæ prius apparuiſ, baptiſmum annos aliquot philoſophus , ac
le Martyrem ,atque dixitle : (prepara lo- tandem infirmatus eft ad mortem cùm verò
anou fratri locum. Ventärris eft enim . ) nar morti proximus eſſet,dixit filiis fuis: Quando
rat Palladius , in Dialog. & addit confir- curabitis funus meum chartam iftam in ma
malle eventum : poftridiè enim mortuú ! nibus meis ponite , me cum illa ſepelite.
& fepultum eo loco S. Antiſtitem B. Mortuo autem illo feceruntfilii,ficut eis ipſe
Cyrillus Alex . diffentiens vehementer præceperat , ſepelieruntquecum cum chiro
à Chryfoftomo , in fomnis monitus à grapbo. e Tertia autem poft ſepulturam die
Deiparafuir ,ut cum eo mortuo ingra- apparuit Epifcopo Synefio nocte quieſcenti,dio
tiam rediret. ( Nicepb libr.14.Hiftor.cap. cons.Veni ad ſepulchrum vbi iaceo, Ġ accipe
28. ex Nicet .) chirographum tuum ,accepi enim debitum co
Aliam vifionem Adelphij de gloria ! Satisfaétum mihiet:atqueut certior eius rei
B. Chryfoftomi, Sophronio ( in Prato fias,propria mea ſubſcripſi manu. Ignor abır
ſpirirualı capit.128. ) defcriptam , ut me enim Epiſcopus, quod cbirographum illud
Sam impofturam , merito à Baronio confepeliſſent ei. Mane autem facto , accerfitis
Nil filjs
a B.Procopiusapparuit. b S.Paulus Ap.apparuit. c S. Bafilifcus apparet. d B.V.M. apps
rrit, e Evagrius mortuus apparet Synefso.
 DISQUISITIONVM MAGICARVM
filiirius dixit: Num aliquid cum Patre ve & per Oro Gum Occidenti illata , exftar
ſtro in monumento poſuiſtis ? Illiputtantes epiſtola Luciani.de hac re luculenter
quod eos de pecuniis interrogaret , dixerunt ! ( cripta , ( apud Surium tom . 4. ) quam
ei. Nihil Domine prater pannos conſuetos. | Avitus Hiſpanus in Latinum tranſtulit
Quid igitur.Nunquid vel chartam aliquam è Græco , cujus etiam exemplar exſtar, Ev
conſepeliſtis ei? tunc recordari filii( ignora- ! & meminit Gennadius, de viris illuftri
bant enim quod de chirographo diceret ) di- bus , capit. 47. cui fuffragantur Mar te
xerunt ei : Ita ſanè Domine , chartam enim cellious Comes, in Chron . & Nicepho . !
quandam moriens deditnobis,& ait: Quan : | rus,lib.14.cap.9. Et ut certior foret hæc.
dofepelietis me , chartam iftam in manibus viſio , idem B. Gamaliel,eodem tempo
meis date, nullo penitusfciente. Tunc dixit re, apparuit Nygetio monacho, cuiet
illis Epiſcopus fomnium quod noéte illa vide iam litum loci ad Orientem indicavit,
rat. Sumenſque illos cum clericis ac prima- , utrefert ipfe Lucianus .
riis civitatis , acceßit ad philofophi tumit • b Ipſum quoque Protomartyrem
lum . Quo aperto,invenerunt iacentem phi nonnullis apparuiſſeteſtis eft Evodius,
loſophum , chirographamque manu Epiſcopi lib.1.de eiusmiraculis.
conſcriptum ſuis manibus tenentem , acci c De Micheæ & Habacuc apparitio
pientes,antem chirographum ex eius mani ne , his proprie ,legendus Sozomen . libe
bus aperuerunt , inveneruntque in eo novi 7.cap.ultim
cer manu philofophi ſubſcriptum ita : Ego d De Zachariæ prophetæ corpore
Evagrius philoſoph45 tibi fanctiſsimo Do non multum poſt invento , ſic Sozome
mino Synefto Epifcopo Salurem : Accepi nus.lib.nono, capit-ultim Cophar.villa eft
debitum in his litteris manu tua conſcris in territorio Eleutheropolis Paleſtins. Huic
pium. Satisfactumque mihi eſt, & nullum prafectus er.lt agriipfius conſervus Calime
contr.1 te babeo ilus, propter aurum quod de rus quidam . Domino quidemſuo fidelis, fed
di tibi, & per te. Chrifto Deo & Salvatori | morofres interim ac difficilis, in conter
noſtro, co ininos. agricolas iniquus. Quamvis au
Idem narrar Hirgo Eterianus, lib. rem talis effet, propheta tamen eivigilanti .
de regreſ, anim . ab infer. capite decimo fex- clara luce apparens feipfum revelavit. Et
ta . Luciano presbytero viro fancto, i horto quodam demonftrato , Age quafo.
temporibus,non Conſtantini( uit malè l ( inquit )bis fodito,6C ſubditur enim
Nicet.is orat, de martyrio a invent. S. corporis facri , oftenlo loco , inven-
Stephani) fed Honorii & Archadii, ap
paruit lemivigilanti ter , diveróis no Abſens & vivus adhuc e Futhymius .
Aibus B. Gamaliel B. Pauli præceptor , noctu viſus Tereboni Saraceno, quen
eique indicavie locum reliquiarum | cùm tanaſſet, pollea ad le profectum ,
corporis tui , & B Stephani protomar: magna Saracenorum pars Chriſti fi-
tyris , & BeatiNicodemi, & Beati A - deinfnit amplexa , anno Chrifti 420 .
bibi : quæ & co inventa fucce loco , line prodidit Cyrillus monachus , pro
bariflimus

a B.Gamaliel apparuit . b S. Stephanus apparuit. c Micheas de Habacue, d Zac barian

Froph . cEthymius,
 'LIBER II. QVÆST XXVI. SEC.T. V. 296
barillimus Hiſtoricus , in vita S. Euthy- | hoc nobiseiuſdem canobii Pater Abbas Me
mii, Suriitor.1.lanuar.20 . nas, Andiſſe ſe Eulogium Alexandrinū Pa .
Circa annum 429. Abbati Cyriaco | triarcham dicentem . Cùm profectus eſſem
a B.Virgo, cum duobus , SS.Baptiſta & Conſtantinopolim , fruitusfum contubernio
Evangeliſta , apparuit , & negavitin Domini Gregorii Romani Archidiaconi,da
cellam ejus ingredi, manebat enim an- ! ſingularis viri,qui narravit mihi deſanctif
te januam , cò quòd ignaro Abba , duoſimoacbeatiſsimo Leone Romano Pontifice,
Neſtorii libriin eius cella forent, hoſtis dicens haberi ſcriptum in Ecclefia Romana:
Deiparæ : auctor Sophron , Prat. Spirit. quod cum fcripfilet Epiſtolam ad Sanétum
cap. 66 . Flavianum Conſtantinopolitanum Epiſcop
)
De Beato PaulinoNolano,b in libro de contra impios Eutychetem & Neftorium ,po .
pita Paulini apud Surium tomo 3. Iunii 22. ſuerit eam ſuper tumulum Principis Apofto
narrat Vranius,-ei ante mortem appa- lorum Petri; & orationibus ac vigiliis & ie.
ruifle, & cumeo collocutos fuiſſe S.la- iuniis vacans,oravit ipſum ſummum Apofto
nuarium Mart. lum dicens, fiquid ,ut homo, vel minus cautè
c Beatus Petrus Apoftolus & S.Apotui:tu ,cui à DominoSalvatore noſtro le
pollinaris ejus diſcipulus per viſum ap SV CHRISTO & Eccleſia & hac fedes con
parentes Sixto Papæ ,anno 433.eum ad- miſſa eſt,femenda,poſt quatuor vero dies ap ,
monuerunt Ravennati ſedi imponen - paruit ei Apoftolus,& dixit, legiac emenda
dum Petrum illum , verè Chryſolo . vi. Sumenſque Epiſtolam de ſepulchro Beati
gum, virum Gimul ſanctiflimum & elo . Petri aperuit éă lo invenit Apoftolica manu
quentiflimum :auctor ex antiquis archives | emendatam .] ' dem c.148.Theodorus ( in
Ravennatium , in eorum hiſtoria, Hierony- quit )ſanctiſsimusEpiſcopus Dorna ,qua eft
mus Rubeus. in Lybia,narravitnobis dicens:cü effem cu
Scribit Procopius,libr.2 de bello VVă. bicularius ſancti Papa Eulogii, vidiin ſom
delico , d.B.Cyprianum Afris apprellis nis virū reverendihabitus, ftatura procerī,
apparuiſſe , & bono animo Chriſtia- ¡ dicentem mibi: Nuncia meum Eulogio Papæ
nos eſſe julliſe , ſeque brevi tempore adventum ,ad quem ego : Quis es tu,qui iu
ultorem futurum : quod lane Wanda- bes utnunciem ? Refpondens ille dicit mihi:
lis debellatis, biennio poſt accidit. An- i Ego ſum Leo Romanus Pontifex Ingreſſus
no 456.Theodoricus rex victis in Gal- igitur ego nunciavi dicens : Sanctiſsimuseo
licia Suevis , in Luſitaniam contendit : Beatiſsimus Papa .Leo Romana ſedis Antiſtes
ubi ne urbem Emeritam diriperet , e convenire vos vult . Cùm hoc audiſſet Papa
B.Eulaliæ Martyris apparitione coer- Eulogius,exurgens cõcitus occurrit in occur .
crus fuit , auctore Divo lúdoro , in ſum eius. Salutanteſque ſe invicem , oratione
Cbron . Gothor, facta ,conſederüt Tuncverò Dominus & exi.
De B.Leonis ad Flavianum de recta miusLeo dixit Sancto Eulogio. Stis (juare
fide epiſtola Sophronius iſta mirame buc venerim ad vos : Refpondit ille, Non :
morat. cap.147.Pratiſpirit . Narravit | ait ipſi Veni ut vobis gratias agerem ,
Nu 2 quia
a B.V.M.2 S.loan.B. Eu. b S.Ianuarius. CS.Petrus in S. Apollinaris. d B. Cyprianus
CE. Eulalia apparuit. fS.Petrus apparuit. gS. Leo Papa apparuit,
292 : DISQVISITIONVM MAGICARVM
quia ritè & magnificè pro mea Epiſtola re Prat. Spiritual. Deinde & Coſmiana u Gren
Spondiſtis, quam ſcriptam miſi ad fratrem xor Germani Patricij , quam propter

meum Flavianum Conſtantinopolitanum hærefis contagium , e Deipara vifibiliter here

Patriarcham ,ſenſum quidem c ſententiam apparens cum alijs fanctis fæminis, ar
meam aperientem , hereticorum autem ora cuit à templi aditu. [ Sophro. qui & alia Fa
obſtruentem . scito autem ,frater,quia non multa ſubdit ſeqq. capit. 49.79.100.188 .
mibi tantum veftrum divinum laborem ftu- 213. ] Reginæ mulieri Cappadoci,offi 19
diumque contuliftis , ſed etiam ſupremo cul cio Diaconillæ, fin ſomnis vivus, & in S
mini Apoſtolorum Petro, & ipfi preomnibus Laura degensapparuit, eamque docuit
quæ à nobis prædicatur veritati , qui eft , quæ erant necellaria, loannes Silentiariu ,
CHRISTVS Deus noſter:Iſta non femeltan narrante rem geltam Cyrollo Mona
tum , ſed bis terque confpiciens trina appari- cho,in vita eius apud Lipoman.tom.6.gD.
tione firmatus,enarravi B Papa Eulogio a] Bartholomeus in Daris apparuit Anaſta
Ideın Sophronius, cap. 149. narrat ad fio , & corpus ſuum ubifepultum effet
hucaliàs D. Petrum eidem Sancto Leo indicavit , ſeque patronum urbis ac de .
ni apparuiſſe , & nunciaffe eius dimiſſa fenforem profeffus fuit.Sic Nicephor.lib.
• peccata . Vixit hoc fæculo Theodore - 16.caput 37 .
tus , is ſcribit :6BB. Apoftolos loannem Anno Chriſti sis . h obijt Macedo
Philippum , Theodoſio Imper .olim apo nius Patriarcha Conſtantinopolitanus
paruiſſe, lib.s. Hiſt.cap.24. Anno 485 abimpio Anaitalio in exilium actus, de
conante Petro Fullone Cypri Eccle co Cedrenusita ſcribit : cum iam eſſet fe
fiam fibi ſubijcere e S. Barnabas Apofto pulchro condendus , antequam id fieret , ſub
lus tribus continuis noctibus ter An- | lata dextera manu crucis fignoſepulchrumi
themio Salamines Epiſcopo apparuit , obfignavit. Idem ; Theodoro cuidam ſuorum
& locum corporis ſui una cum Euana familiarium per vifionem dixit:Excip ehæc
gelio S. Matthæi propria Barnabæ ma dabi & Anaftafio recita . Ego quidem MA
nu conſcripto , ſépulci indicavit : quæ cedonius abeo ad Patres meos,in quorum fide
& : inventa , narratfuſe Alexander Mona- perftitis. Interim tamen femper Deum inter
chus,apud Surium tom.3.11.die lunii. Bre- l pellabo dum tu quoque venias, & caufa no
viores fururi lumus ſæculis ſequenti. ftra diſceptetur. ] Legendi eadem dere mil
bus. cella , ex Theophane libro decimo quinto. A
Seculo inchoato o hoc eſt poſt an- naftuſ. in Chron. & Theodorus Lector colle
num Chriſti CCCCC . Hæretici Seve Etan libro fecundo .
veriani multi variis fuere viſis converfi, Verùm , quia Macedonius Schiſma
at in primis, Iſidorus Monachus Philo ticus obijt , alios Anaſtaſio Deus Ca
xements, apparitione damnati illius, qui j tholicos & ab ipfo quoque in exilium
Chriſto Domino' alapam incufferat, millos , accufatores præftituit , quos

quod fusè narrat Sophronius , cap. 30. | ambos Deus viſione præmonuit , fe pa .
rarents

a S. Petrus iterum . O ss. ApriIoannes de Philippus. S. Barnabas. d Damnatus sppa .

rnit. e Deif . f loannes filentiarius. gf Barsholemeus. b Macedonio Scbifmarit valam
ablathin , ara
 LIBRI II . QVÆST. XXVI. SECT. V. 293
Carent , ut , decimoab Anaſtaſij obitu que enim ab humanis recedunt divina , ſed
dic , morituros , & cauſam ſuam antè admifceri percupiunt , & hominum conver
horrendum tribunalacturos . ij fuere a fatione oble &tari.] Sic Procop . libro primo de
Elias Patriarcha leroſolymitanus : & adific.Iuffiniani.ubi vides etiam eiusſen ,
Flavianus Patriarcha Antiochenus , le tentiam de quæſtione noſtra , cuius etiã
gendı. Cyrill. in actis Sabe apud Surium illa funt huc pertinentiaca eodé opere :
tom.6.die.s. Decemb Sophro, in Prato Circa Sinus terminum in ardun ſatis & edi
Spiritu: 35 . to loco e ſanctis Coſma e Damiano olim
Theodorici Regis Italiæ animam b templum dedicatum eſt: vbi Iuſtinianum
folitarius Lyparitanus vidit, inter loan . graviter ægrotante m , c iam morituri fpe
nem Papam & Symmachum Patriciú, ciem præbentem , nempe à medicis deſpera
vinctis deduci manibus , & in ollam tum , & inter cadavera iacentem iftz fancii
Vulcaniproijci , ut narratBeatus Gre- per fomnum L viſum apparentes curave
gorius Papa. libro quarto . Dialog. capite runt. )
Idem libro princo de bello Gotth . teſta
trigefimo.
Interdum accidit ,ut in viGone is , cui tur mænium Romæ partem à f Beato
fiebat, ad locum deduceretur, ubi ani Petro Apoſtolo , Gotthis obfidentibus,
mæ derinebantur : ut docet exemplum defenfain fuiſſe. Beatum verò g Stepha
illud Monachic Neſtoriani, quem cum num viſum apud Apoſtolorum Princi
Bearus Cyriacus Deo commendaret : pes , pro urbe Metenſi intercedere , in
circa horam nonam diei ſequentis, afpexit qua eius erant reliquiæ , fcribit Gregor.
frater,qui erat in ſpelunca,quendam adftan Turon.lib.2 . Hiſtor. Francor.cap 6. Scd &
tr-- fibi afpectu terribilem ,ac dicentem : Ve anno 552. filium vitrarij ludæi triduo in
ni & vide veritatem . Allumenſque eum fornace illæſum h Beat. Virgo puero ſe
duxit in locum tenebrofum ac fatidum , ig- vihbilem præbens ſervavit : qui cuin
nem evapor antem , atque in ipſis ignibus vi matre poſtea baptizatis , rei geſtæ hiſto.
det Neſtorium , Eutychetem , Apollinarem , ria certiſſima peri poteft ab eo , qui cum
Diofcorum , Severum , & Origenem , & alios vivebat , Evagrio , libro quarto capite tri.
quoſdam , dixitque illi isqui apparuerat : lo- geſimo quinto.exco Gregor.Turon .li. de
cuus iſtepreparatus eſthæreticis,& c.] Hacte glor.mar ca.octavo. & Glycas, Annal.par.
nius Sophron.Prat.Spiritual. capite vigefimo | 4. Redempto Epiſcopo Ferentinati ad
fexto. ſepulchrum i SanctiEutichij vigilanti,
Cum Iuſtinianus Imp. Apoſtolis idem martyr aftitit dicens : Redempte vi
templum exædificaſſec ., conſtat quod gilas.cui refpondit,vigilo. Quiait,Finisvenit
Apoſtoli ( ait Procop. ) d beneficiorum me- univerſe carnis , & quæ fequuntur apud
mores ad Regis honorem nunc bominibusap- ( D.Gregor. Dial. libro tertio . capite trige.
paruerint.Regisinquam pij & religiofi. Ne- l fornooctavo .Circa annum 587.
Nn 3 Guntram

a Elie e Flaviani Patriarchis viſum certius oblatum b Solitario in Lypar.Inf.vifum obo

latum . c Neſtoriano Monacho viſum oblatum . dApoſtoliapparuerunt. cSs.Co mas do Dr.
mianus. fs.Petrus Romam defendit. g S. StephanusMetas. b B.Virgo puerum . i S. Eutichiss
apparsit,
 :294 DISQVISITIONVM MAGICARVM
Guntrammo Regi de Chilperico Paulò pòft, Sergiopolim obfidente
pellimoFrancorum tyranno , vilio hu - Choſroe , viſus D. Sergius Martyr cum
iuſmodi fuit oftenſa, quàm ipfemetRex | innumerabilibus cæleftibus propugna
apud Gregor . Turonenſen , ſic narrat : | coribus defenfionem parare , atque per
vidi & egoaliam vifionem , qua huius interi- muros ubique diſcurrere. Nicephor .lib.
tum nunciavit. Adducebatur in conſpectu ! 17.cap.7 . ex Evagrolibr.4.cap.27.
!
meo à tribusEpifcopis vinctus catenis , quam luftino Iuniore imperante Anato
Tum unus Tetricus,alius Agricola ,tertius ve- lium hominem præſtigiatorem & im
rò Nicetius Lugdunenſiserat, è quibus dice- ! piumt , primò quidem imago Deipara
'bant duo , ſoluite queſo exm , c caftigatum palam furt adverſata:deinde & nonnul.
abire permittite . Quibus è contrario cum a lis fidelibus Deipara ipſa apparuit ,eof
maritudine Tetricus Epiſcopus refpondebat. que contra ſceleitum illum incitavit , in ,
Non fiet ita , ſed igne concremabitur profee- quiens ab Anatolio filium ſuum contu,
leribus fuis .Et cum diu multumque quaſi al- | melijs affici. Evagriuslib.is.cap.18.
tercantes hæc inter ſe verba conferrent: con Septimum ſaculum inchoatum , Anno
ſpicio eminus aneurı" ſuper ignem pofitum 600. juvat ordiri à BeaulimoGrego
fervere vehementer. Tunc me flente, appre- rio I. "Romano Pontifice & Ecelefiæ
henfum infelicem Chilpericum confraétis Doctore ; cuius folius fufficere deberet
membris proijciunt in aneum : nec mora in auctoritas, is primum de B Muſi re
ter vndarum vapores ita diſſolutus acʻlique- fert fequentia : Quod quadam node ei per
factus eft , ut nullum ex eo penitus indicium i viſionem R. Dei genitrix virgo Maria appa
remaneret. [ Gregorius Tur. lib 8. hiftor. : ruit,e atque.co& vas ei in albisveſtibus puel
Francor capes . A. Yas oftendit. Quibus illa cum admiſceri ap
Narletem , Eunuchum , fed bellidu- i peteret,ſed feillis iungere non auderet , Beata
cem clariflimum , nefas omittere , de Mariæ Virginis eft voce requifita , an pelit
quo fic Evagrius; Commemoratum ab his cum eis eſſe atque in eius obſequio vivere: Cui
qui unà cum Narſete fuerunt, dum precibus j cum puella eadem diceret soolo ,ab ea protinus
O aliis pietatis officiis divinum numen pla mandatum accepit , ut nihil ultra leve a
caret,debitumquecultum ei tribueret,S.Viro puellareageret, càrlu diocisſeabſtine
ginem ei appruiſſe, planequetempus prafcrip: ret ,fciensper omnia , quod inter eafdem Vir
Siffe ,quo bellum cum hoftibus gereret , atque gines,quas viderat,ad eiusobſequium die tri
non prius ad prælium committendum ſe ac- geſimo veniret. Quibus viſis in cunctis fuis
cingeret,quam cælitus fignum acciperet.] lic moribuspuclla murata eſt,omnemque à e le
Evagrius , de Totila & Theia Regibus vitatem puelluris vit& magna gravitatis de
ab eo deviétis loquens,lib.4.c. 23. idem terſir-manu. Cumque eam parenteseius ma
Nicephorus refert, lib.17.cap. 13. cuius i tatam ejſe mirarentur, requifita rem retulit ,
verba ſunt ex Evagrio explicanda , non quid fibi,B.Dei Genitrix iufferit, vel qua die
enim loquitur de cunctis bellis Narſe- itura eſſet ad obfequium eius,indicavit . Tunc.
cis , led de hoc Gotthico.c post vicefimum quintum diemfebre correpta
ef .
a B.V.M.Narſeti upparuis . ' b S. Sergius apparuit. C.B.V. Apparnic, d B.V.M.appersis
Mufa.
 LIBER II. QVÆST. XXVI. SECT. V. egyi
eft. Die autem triceſimo, cum hora eius exi- | tatis cauſa duas oblationum coronas
ens propinquaſſer, eandem beatam genitri- detulit. Sed ille mærens, afflictuſque?
cem Dei,cum puellis quas per viſionem vide- reſpondit:Mibi ifta quare das pater ?iftepar
rat, ad fe venire confpexit , cuietiam ſe vo nis ſanctuseſt, ego hunc manducare non pola
canti reſpondere cæpit , & depreſsis reveren ſum .Ego etenim , quem vides, huius loci Do
ter oculis,aperta voce clamare, Ecce Domina minusaliquandofui, ſed pro culpis meis huic
penio. In qua etiam voce ſpiritum tradidit. ] poft mortem deputatus ſum . Si autem mihi
lib.4 . Dialog.cap. 17 . proſtare vis, omnipotenti Deo pro me offer
De B. Probo Reatino Epiſcopo me huncpanem, ut pro peccatis meis intervenias
morat; illi fimul & puero qui aderat ap- Et tunc te exauditum effe cognoſce, cum huc
paruiſſe SS. luvenalem & Eleutherium adlavandum veneris , & me minime repere •
Martyres ,ſtolis candidis amictos, quiaris.In quibus verbis diſparuit , & is qui home ?
nimam Probi ſecum in cælum aſporta- effe videbatur,evaneſcendo innotuit, qui ſpie
rint , lib.4.Dialog.cap. 12. hæc de cæliti- ritusfuit,& c.] d.lib.4.cap. ss . ibidem &
bus, de quibus alia idem eodem libro , aliud addit de iufto monacho,qui Copio
61.14 . ſo fratriluo apparuit , & ſe ſupplicium
Dedamnatorum apparitionibus idé per ſalutaris facrificij oblationem do
exempla lappeditat ,ut de Theodoriciani, cuit euafiffe , quod paulò aliter narrat
ma in ollam Vulcani viſa deijci , quod | Glycas , part. 4. Annal.
ante citavi ,& confemat Hugo Æthe Hactenus S. Gregorius; ea dignitate;
rianus, b librode regreſſ.animar.capite fep- " ſanctitate,prudentiavir; uit, niſi hæreti
timo.& de Moniali, quæ viſa anıè altare cus,eius teſtimonium ,nemo queat reij
permedium lecari,lıb.4.Dialog. cap.51.0 cere. Vixêre eodem fæculo Gregor. Tu.
Deanimabus, quæ
quæ adhuc expiaban - ron . & B.Iſidorus Hiſpalenſis ; quorum te
mr.idem plura ſuggerit. Paſcaſium Dia . fimonia ſixperius iam adduximus, vixit
conum viſum Romæ in Thermis ſtanté. I etiam Sophronius auctor, Prati ſpiritualis,
& balneantibus obleguentem , in po- l è quo ia plura teſtimonia exhibuimus,
nam ſchiſmatico præbiti favoris,utifal vixit & d B.Ildephonſus Toletanus Epiſc.
fasilli, cui apparuits Germano Capua- cui B. Virgo candidilfimam veftem do
no Epiſcopo , cuius & precibus moxy navit ; ci apparens cum virginú choris ;
pænali loco fuit liberacus. [ lib. 4. Dia qux veftis etiam hodiè afferuatur. Ei
log.cap 40. Hugo Aetherianus libro de dem & regi torique clero ac populo; ex®
regreffu animar . cap. 14. ) Similia fermè tuinulo ſuo lurgens e B. Leocadia appa
haberde anima Domini balnei , qui pro ruit , velum manu quali porrigens: un-
culpis ſuis poft mortem thermarum ca dè ad apparitionis veritátem compro
loribus deputatus ,eodem in loco iuffus bandă, B.Ildephonfus , accepto à Rege
lavaturis fedulò miniftrare: quam ope- cultello , partem prælcidit:quæ cúcul
tam cùm Centümcellenli presbytero trointer Ecclefiæ theſauros repofita V
non ſemelpræftitiſſet,presbyter ei cari- { trumque teſtatur lulianus Pomeriuse-
iuſdem?
a $5.Juvenalis dan Eleutherius. b De damnatorum apparitioni" c De purgastiumas
AR : Marum apparitionibuu d B.V.M.apparuit. c ltem B. Leocadia. ·
296 DISQUISITIONVM MAGICARVM
iuſdem Eccleſiæ antiſtes, apud Surium , rum aliquem in eo repoſitum , ſuſcepe.
tom - 1 Ianuar . 23. Anno 696. Ebroinum re , & aperuere , & mirificè, qui inde ex
cæcus quidam audivit in ollam . Vul | halabat odore perfuſi,cognovere facras
can . à dæmonibus portari,ut narrat A- effe reliquias , cumque hærerent ignari
do Viennenf.in Chronico. cuiuſnam forent , eadem nocte videre
Oſtavo ſaculo poſt annum 700. Florue- ! lumina & cereos, viroſque mire candi
re Iulianus Pomerius , quem noſtræ ſen cantes , Deumque laudantes. Cumque
tentiæ fuiſſe docent paulo ante ex co appuliffent Levinum , á forno ſe dediſſent,
laudata. de B. Ildephonlo. vixit & S. viderunt in quiete Glyceriam Martyrem oc
Suibertus a quiægris, quoscuravit mul currere Euphemie virgini, ample& ti illam d
tis ,poſtmortem apparuit,reſte B. Mar- exofculari, & adventum gratulari,ex eo cog.
cellino , in eius vita cap. 30. apud Surium noverunt, cuius effent illa reliquie. Ter inde
menſe Martio- ] Item venerabilis Beda, foluentesterventisreflantibus eodem reiecti
qui quod idem de apparitionibus ſen- ſunt. Denique Euphemia adftitit illis in ſome
ferit ,patet ex Hift. Anglorum lib. 4. cap. nis, & que foretedocuit , ac fe ibi velle fubſi
14.25. & lib.5.cap.14. & alijs eiuſdem li- ſtere edixit , ex quo fueratab impio Leone'in
bri , ac vitarum ,quas conſcripſit locis. mare proiecta.]Sicille , cui porius cre
Vixit & Beatus Ioannes Damafcenus; cui, dendum quam Zonaræ,hæc Coprony
iuſſu Iconomachi Imperatoris ablcil mo tribenti.
fam manum , b Beata Deipara virgo re Idem Zonaras paulò pòſt ita fcribit ,
ftituit , ut narrat Beatus Ioannes Hierofo- de Leone Armenio : Hæc Imperatorem
lymitanus Patriarcha,in eius vita. visit his turbabant,nec minus matristerrebat infom
temporibus Paulus Diaconus, qui narrat nium . e videbatur illa fibi in ade Deipare
Arnulphum Longobardum in prælio Blacherniseſſe, & cernere matronam quan
protectum fuiſſe à B. Sabino Martyre ; c dam , quam adolecentes candidis indusi ve
& à Parbaro , cum pictum vidillet olim ftibus comitarentur , & adis folum fanguine
Martyrem agnitum , libr.4.cap.s. de geft. redundare,audirequematronam illam iube
Longobard. Admiratione digniflimum re dari matri Imperatoris ras eo ſanguine
quod narrat Conſtantinus Epiſco- | plenum , qua cum id adverſaretur , dicere il
eſt ,
pus oculatus teſtis , de translatione reli luftrem ill.19 matronain : At filiustuus eos ,
quiarum S. Euphemiemartyris ,apud Li- qui me venerantiir fanguine implené nejue
ponan, tem . 6. præſtrictum fplendore I intelligit ſe , Ū Deur ,c filium meum.id
miraculorum Leonem Ifauricum clam iram cum mevere ,) hancmatronam fuit .
ultulille martyris reliquias, & earum le.B. Virginem verba ipfa loquuntur,
loco olla arida impoſuiſſe; veras autem fubdit Zonaras;Et D.Thiraſius tam et
reliquias cum loculo in maris undas hac vita arum noſa translatus, cuidam in
proieciſſe . Incidere nautæ quidam in fomnis viſus,quiMichaelem quendanıincla .
loculum reiignari , & putantes theſau- 1 maret , eumquead inradendum & occiden :
dum

a S. Suibertus , pparuit. b Item B.V.Maria. c B. Sabinus M. d S. Euphemia mirneulu

patrar , appa 'et. civ.Maria apparuit,
 LIBER II. QVÆST. XXVI. SECT. V .. 297

dum Leonem hortaretur. Sanè mox Mi- Ctem cum exigua fuorum manu in col
chael Balbus eum interemit anno 787.lem quendam ſe recepit. Regi vigilan
Hungo Pictorum Regi apparuit a D. ti & Deum precantie D.Iacobu adſti
AndreasApoftolusvictoriam promittens, tit, juffitquc omnes confellione luftra
quam præſtitit; apparente in cælo cra- ri, & fumptâ Euchariltiâ prælium con
ce decuſfatâ rubeå , cùm pugnaretur: ferere. Manè,cum omnes ad unum obi
quod etiam Buchananus licet Calvi- | temperâffent,monitis Divi ; figna con
niſta tradidit, lib.s. Hiſtorie Scotor, re culêre, hoſtium ſexaginta millia conci
ge.65 . dêre. Viſus in co prælio Apoſtolus al
Histemporibus vixit Beata Gertru bô vectus cquô , vexillum geftans ni
dis,de qua apparente meminit Ludovi veum, quod rubea crux tranſverla di
cus Blobus, in Moncli fpirituali,non uno tinguebat. Auctores Roderic. Epiſcopu ,
loco; paulò poft fuit imperium Roma Chronicum Generale Alphonfi Regis, Me
num in Carolum Magnum translatú, riana lib.7.cap.13. & alñ .
thuic D. Iacobum Zebedæú apparuiſſe, Vixit hôc ſeculô Theophylałtus Bul
& hortatu ; ut Hifpaniæ regna ex Sara- garus qui in decimo quarto capite E
cenorum eripere poteftate, recentio- vangelii Ioannis fatetur, ſpiritus mor
res quidam fcriptores(cripsere. ( Lu- tuorum vivis apparere . Vixit opinor
dolpbus Bebenburgius de veterum Princi eodem Iulianus Toletanus iunior, auctor ,
pum Germanorum zelo cap. 14. Certiore Prognoſtici ,qui l.2.6. 29.docet ,mortuos
fide conteſtatæ funt aliæ ejuſdem Apo- feirepoffe,quidagant vivi, & capiteſequent.
ſtoli apparitiones hoc & fequentibus ex D. Auguſtini, decura promortuis, len
ſæculis Regibus Htípaniæ factæ , qui . tentia ,ac penè iiſdem verbis concludit;
bus & opem ſe laturum in prælio pro- fcriptura auctoritate apertè probari mor
miſir, & viſusin conflictu hoftesin fugă tuos poſſe viventium oculis apparere Caro
agere. Vidiffe le & Mauri fatebantur, lo Calvo Francorum Rege Numonis
& noftri gloriabantur: de quibus mox . i quidam uſurpator bonorum Eccleſia
Ludgero , fruftra quærenti corpus d Aicorum conſpexit,ſenſıtquefD.Mau
S.Lebuini, tandem viſum eieſtin ſomnis, ritium fibi apparentem , & increpanté,
Fanatiſsimumſacerdotem Chrifti Lebuinum & pedum facrum capiti illudentem :
ſecum loqui, & ſuidetegere locum ſepulchri, nec vana viſio: paulò poft decellit. (Sic
G membra ibi reperta ubiſpiritus indica- | Annales Andegau .) Simile, quod legitur
14t. Hucbaldus Elnonenfis apud Surium to . 1 in Chron. Caſſinenfi, lib. 2. cap. 26 , à
6.Novenrbr.12 . puero conſpectum Pandulphum Princi
Anno od ingentefimo faculum cæpit no- | pemCapuarum ferreis nexibus vinctum ,
num , co Raymirus Rex Hiſpaniæ for- j & in cænoſo ac fætido lacu uſque ad
tilimè totum diem cum Sarracenorú gurtur demiſſum , & teftibus à duobus
maximâ multitudine pugnavit:ſub no . nigerrimis ſpiritibus in profundum
Oo ſubindè

S.AndreasAp- apparuit. bs Gertrudis apparuir. c S.lacobus Apoft. d S.Lebu. cs.com

csütu Asajtapparuic f S.Mauritius. g Pand : lffius Capuanus.
 M
1298 DISQUSITIONV MAGICARVM
fubindè demitti, & iterú extrahi.Cau copias profligavit. Idem decimo fexto
ſam rogatus, reſpondit: Quoniam au- polt anno , fub fignis habens peditum
reuni calicem cænobio S.Beneditti eripui, da 15000. equites 450. triduum conti aica
in agone mortis reftituere neglexi. Et c. 84. j nuum cum multitudine Arabum in Dam
vidit eremita quidam Æthiopes ſtra: credibili conflixit : cumque poſtremo
mine onuſtos ( qui ſe dæmones dixe- die a D.Iacobus viſus adelle prælio fuif
runt ) eidem Pandulfo rogum paran ſe , innumeris cælis , triumphavit.] mu
tes : & câdem horâ compertus eſt exſpi. Chron.general.Vaſaus & alii. ief
ráffe: hoc de Pandulfo hic adſcripli Succeſsit ſaculum XI. ab anno mille. Er
propter argumentiſimilitudinem ,namumo , hoc fæculo bellum facrum fuit,
accidit fæculo undecimo. duce Godefrido Bullonio : cum in ex
Poſt annum nongenteſimum , Cùm peditione Antiochena noftri & fame
loannes Decimus exercitum in Apu- fermè conſumpti , & equisferè defe
liam mifflet adverfus Sarracenos, SS. cti forent, vilione & monitis b DAN
Apoſtoli Petrus & Paulus in prælio con drea confirmari , qui etiam lanceam
fpecti Chriſtianis victoriam maximam Dominicam illis indicavit, non unam
pepererunt. ) Sic Luitprandus temporibus obtinere victoriam , in prælio quoque
illis proximum lib.2.6.14. ]. Ioanni Zimi cum Corbona , apparuere agmina
fcæ Imp contra Roſſospugnanti,juſſu Equitum alvatorum , quæ Perlas in fu
B. Virginis auxilium tulit, viſus multis, gam egere. [ Guilhelm . Tyrius , qui
B.Theodorus Martyr. [ Sic Zonar.tom.3 .) bello facro interfuit, lib. 6. Sacra Hift.
Eodem fæculo accidit horribilis illa cap.4.69. ) Eodem bello , expugna
tragædia Vdonis Epiſcopi Magdebur- ta ab Chriſtianis urbe Sancta,d'Adima
gici:quam poftea narrabimus. Tule- írus Epiſcopus, diu antè defunctus; vi
ctor memento bic ponenda fuiſſe fiea fus eſtmilites præire , & muros con
referentes accurate in veritatem inqui- ſcendere , & adhortari,ſe ſubſequeren
frerunt. Vixêre hoc fæculo decimo Eu tur. ( 104n. Naucler.vol.3.gen.37. ) Paulo
thymius Græcus Hugo AEtherianus, antee Chriſtus Dominus cum B.Virgi
quorum uterque tenuit mortuorum ne SS. Petro , loanne Stephano, Marti
{ piritus viventibus fe in confpectum ino & aliis multis quoque Angelis ,
aliquando dare. Euthym . in capite decimo Henrico II.Imper.oftendit ſe nočtu in 1
quarto. Ioan . Hugo Aetber. de regreff. ani- templo Ronz vigilanti:(Iden Naucler ,
mar.cap.7.11.14.15.4 16 . ibi gener.34 .) f Tunc Amicus etiam de
Anno nongeutelimodecimo quar functus Beat.Dunſtano apparuit , & fu
to Ferdinand .Confaluus Caftellæ Co tura multa prædixit, quæ & contigere.
mes, utriufque fortunæ illuftre fpecr- | Osbertw in vita Dunſtani ; apud Suriune 1
nen , vir dićtis factisá; magnificus, cú decimonono May .)
frecentis dumtaxar militibus , divino Non femel poſt morrem viſus ami
freras monitu , maximas Almanforis | cis eſt Beat gOdilo Abbas Cluniacélis .
( Petr.
a S.Iacobu Ap.6 5. Andreas Ap. c Agmina albara SS. d'Adimayus Epſ- c Chriftsu Dor.
famisas orthw . gB Odilo .
 LIBER II. QVÆST. XXVI. SECT. V.

( Petr. Damian. in eius vita apud Surium | fa in veſte ipſius macula , commonuie
menſe Ianuar. ) Floruit hoc tempore , & runt , ut acerbitatem animi , ergo cosi
ad fequens fæculum ,pervenit , Petrus quibus injuſtè vexatus fuerat planè a
Damianus,vir doctillimas & eloquen: boleret è memoria & mente. De D.
tiflimus: qui Cardinalatum cum loli Bennone traditur eum jam defunctú,
taria yica commotavit : opera ejus ,quæ Marchioni Milnenſi in ſomnis appa
multa ſunt , apparitionibus variis lunt ruiffe, & oculum eruifle ob damna Èc
referra , ur de B Pelegrino ( Colon . cleſiæ illata , prius narrat de Annone
Epilc.ex purgatorio . Itěm duobus pri- Lambert. Schaffnab. in Hift.Germanor.
moribus e Faventinis ex inferno appa- | poſterius de Bennone, ſcribit, in eius vitd
rentibus,epiftol 2.Ad Hildebrand.ur de a- cap.32. Hieron . Emſerus apud Surium
nimabus in ſpecieavicularum apparé- 16.Julii,
tibus,epiftol.s.cap.z.de anima b Benedi Nec XII.ſæculum , fuis caruit vifioni
di Vill.nigro equo inſidente & appa- bus mortuorum ,ecce tibi,ann, 1112. vel
tente Epiſcopo Capuano, non tantum
potius 1139. Alphonſus Lufitaniæ rex
idem Damian.ibid.capite quarto. ſed & commiſſurus prælium contra quinque
Martinus Polonus idem tradidit , in Reges Sarracenorum , juſſus eſt in ſome
Chron. & D.Antonin . & Platina.de Be
nis, à Chrifto, bono effe animo, & ſigno
nedici IX . apparitione idem Damian. uti in prælio : cui quinque vulnerum
Caps: ut de c B. Andrea & B. Gregorio | imago inſcripta , obtinuit victoriam
apoſtacam Monachum Hagellantibus memorabilem , & hinc fluxit Luſitania
Cap. 11. & alia quæ longum foret re
ferre. Si feriem temporisfpectes hic Regum infigne. Decimoquarto poſt
anno , Alphonſus Rex Caſtellæ Bae
poncndum quod d de Pandulpho Ca zam obfidebat , ei apparensD.Ifidorus
puano retuli paulò antè , confirmat auctor fuitprælii committendi,nec fe
Leo oſtienſis lib.2.cap .62.& 32. Nota ! rè alia Victoriacontigit illuſtrior.[Ma
eft hiſtoria fundationis e Carthufien- rian libro decimo capite decimoſeptimo.Va
lam : cujus occaſio celebris illa , & pu zaus,Samalloa,& alii ]
blica, primò, ſecundo, tertio,facta die
in Vigiliis mortuorum apparitio Do. Anno 1117. cum plurimis prodigiis,
doris cum concineretur verſiculus,re: inter cætera, trepidaret Italia, Cremona
ffonde mihi :cer enim mortuus caput fu- | quidam infantulus in cunis iacens pannis obu
Itulir, & jufto Deijudicio ſe accufatum , í fitus,in primam loquendi vocem cötra natu
ſe judicatum , le damnatum exclama ram os aperuit , matremque ſuamefias pa
vit ( narrat. Franc.de Puteo in vita Bru . rantë fratrifuo maiori, qui plorando panem
No ! ,apud Sur.com 5.6.O & ob .] Hoc fæ- petiverat,à corporiscuris compeſcuit,aſſerēs
culo vixere S. Anno Colon . & S. Ben- I fibi viſam Dei genitricem Mariam antè tri .
no Milnenfis,fEpiſcopi: illi apparuere | bunal Chrifti ftantē inftantiſsimiſquepreci
prædeceſſores Epiſcopi, & mire ,often- | bus,pro iudicio quod mundo propter peccat.:
Oo 2 fue
Favenrini duo. b Benedi & us VIII. C Andreas e Gregorius. d Pandulfus. e Pariſienſino
Deltor.fss. Epiſcop,apparuerunt.
30 . DISQ:VISITIONVM MAGICARÝM

fua intenderat,ipfifupplicantem , atpoſt hæc & illiterato repentè factus doctiſlimus:

depofuit eloquium uſque ad tempus humana à D.Ifidoro , in cujusmonaſterio de
tap!
conditionis congruum .] Verba funt Dode- gebat,per visu in ſomnis oblato , quem
chini in Hiftor. cùm ederer libro, ut teſtator loan.Ma
defe
Benedicti X. Pontificis apparitio prin riana,l.It.rerum Hiſpan.c.16. Libriaffer
or facta a loanni Portuenſi , qua con vātur ibidem magnâ religione,qui vi
14
feſſus ſe Odilonis Abbatis precibus ab derunt, ajunt eflc in prophetias qualda
010
æternæ mortis periculo fervatum : & Danielis & in Apocalypłın. Mibi, cum
poſterior Edelberto facta, qua confef- Legione degerem , librorum videndo
fuas ctiam fePurgatorii peenis liberatú: rum copia non fuit: manusBeari viri
narratur à Pet. Damiano in vita Odilonis, videnda & oſculanda fuit :quæ integra
apud Surium'l.lan. Apparuit etiã. San . permanet cum pelle & unguibus; licet
ctus Norbertus poft mortem fuis , ut ficcitate contracta, & pufilla ..
narratur in eius vita capite quinquageſimo SequentifaculôXIII.poſt annum 1200.
fecundo. D :Bernard. Gualdricuni avuncu D.Iacobum Alphonſo Legionenfi Re
lum defun &tum poft aliquotdies noctu vidit.giad Emeritam ,. & codem téporeg.D ::
Sciſcitatur;quo in ftatu fitarefpondet adunt Iſidorum Zamoræ aliisapparuille , &
Culus in profpero. Quarit iterum Bernardus; , auxilium præliantibus tulille , docent
quid cauſa fuerit, ut in agone fremeret'; Mariana; libro duodecimo , capite decimo!
corpore terribiliter moveretur? Eadem ( ait quinto. Zamalloa. & ali Annalium Hi
ille ) hora duo nequam fpiritus me in puteż i ſpania: ſoriptores. Hâc fæculo vixere :
profundiſsimum præcipitare nitebantur;un Vicentius Belluacenfis', auctor peculi:
de ita contremuit, verum accurrente B.Pe- Hiſtoriatis , & Cæſarius Germanusor-
trojevalt.] Auctor vita D.Bernar.libropria dinis Ciſtercienſis.,, auctor infignisilia
*mo capite décimo.. Huc B. Godefridus brimiraculórum :feu exemplorum :quiquas ;
Cappenbergenſis quoqueſpectat: apparitiones (pirituum memoriæ proo
idem tenuere Rupertus Tuitienſ. & | diderunt', non cft inſtitutæ brevitatis :
Honorius Auguſto :Nam & ille narrat hic deſcribere , magni enim voluminisi
« B. Virginem libifele coſpicuam præ res foreillem dico de Helinando Fri

buiſſe; & ad ſcribendum inpuliffe.(Ru- gidimostenſe,in Ghronic. Thoma Can-

pers.in prelóg: Cant.Jiſte.verò ,in Sigillo tipratenſi, libr.de.apıbus; & vita Sanctæ :
Marie capite.primo.meminit,d Marie Aeo Lutgardis ,libro ſecundó, qui & hoc ſecu-
sypriaca ,quam Deipara ; apparensadpæni. 1. 1ő vixêre, & exempláplurima; fibi no-
tentiam traduzit , & Theophili, e quem riſsima congellere. Vixit eodem tem-
Diabolimancipio eripuit, & pueruli Iudeiil'pore D.Thomas Aquin. cujus hanc fur
quem in fornaceprotexit.] item . Per. Cluí. | iffe fententiam pater ,ex 3.parrig,69 ars
niacenf.libro de miraculis .
2. ubi hanc quæftionem examinans,
Vixit per hæc téporaMártmusPreſtat pro nobis- idem tenuitGuilhelmus ;
byter, Canonicusregularis,Legione:0 Pariſienſis; in fum.de univer.part: ultim :
bi varioslibros conſcripſit; ex rudi, & nonunô locô idem D. Bonavent . in 4.
diftid.
Benedictus a, b Norberishic By Mid Iterum.c Iterum . f Dildormigdorua .
 LIBER II. QVÆST. XXVI. SECT, V. 3ox

diftinct.45 quafl. 3, huc referendum ex- pite decimo quarto,ubiplurimafuntexém

emplum apparitionis - Beat. Vrlulæ & pla, Alfonſ. Mondoza in Quodlib. Scho
Beat. Gereonis cum ſociis Coloņiam laft q . . Ex Hiſtoricisetiam id tenuere
defendentiú ,apud Bredebach.l.4.6.22 | Fulg.Sabellicus & Ignatius in lib. Exēpl.
Hic ſucceſsere ſequenti , ferèfacuto locis quamplurimis. Paul.Iovius. in vita
14. alii Theologi magni nominis, qui a &tii vicecomiti ,( Hiſtor.libro trigefimo.
omnes nobiſcum ſentiunt,ut Richard . Carol.Sigonius deimperio occidentis libro
de Mediavilla ,in 4.dift.45-quaft 3 Petr. 3 & decimo: Regn Ital.libro primo.Alb .
de Palude,ibiead.q.3. Scot.ib.q.1.art.4 . Cranzius Saxonia libro feprinio. capite
Saculo xv. hoc affirmarunt Anto - decimo fexto, 14. & lib.9.Metropol-cap.
ninus Florent. Archiepiſcop.qui& ex 13. Franc.Gomara Mexicana Hiſt.ca, 20.
empla multa fuppeditant in fum .Hiftor. & 0.104. Hier. Oroſius de reb.ab Ema
& Gerſon paſsim in operibus ſuis,lacob. nuele geftis , & Petr. Maff. in Indica.
Chufan.in libro bat de reedito. Dionyf . Hiftor. Th. Bolius,pallim de Not.Eccle
Rickel.Cartufian.in 4.dift. 45.quaft.to ja, & , quem hoc agmen claulurum ,
& in opere de quatuornoviſsimis , libro Hiſtoriæ Eccleſiaſticæ facem clariſsie
de Noriciis ordinis fui , in quibusmultas mam , & valentillimum contra Nova .
etiam habes apparitiones : cenſuit-et- i corum impugnationes pugilem ut in-
iam Alp .Toſtatus in lib.1i Reg: victum Triarium , in ultimum locum
Noftrofeculo 15 anno 1534. die 23. la conjeci, Cæfar-Baronius fingulis Ani
sijarii;- Faculcas Theologica Pariefien : malium : ( quos jam ſeprem , ut-ſeptem '
fis,in caufa Aurelianenfi conſulta , hoc Candelabri Catholici aureos candens
refpondit; his verbis;. Animas défun&to = bonò'publicô edidit.) Ecclefiafticorum !
rum divinitus.',,fed divina virtute-, ordin itomis:
ratione , dos permiſsione , interdim 'ad. Haruin ultimarüm ætatum infis
vipos redire: si exploratumi efti ), habes: gniota quædamii exemplai duntaxat
hoc refcriprum in tom.2x vari con adſcribam ' : ninoris enim recentiota !
ful . lutis Francofurtieditorüm . Et hæc faciunt adverſarii: Primò ergo,
Utcæterossmittam , exprofeſſo hoc tül Quod 'neſciam certum ſaeculum , hic
cntur. DominicusSotus in 4i dift:45: referam quod ita Glycas p?4. Annal..
queft : articuli 4. Péltántis lib.de Purgat. In hiſtoria Ecclefiaftica Philonis hifto .
sop.se Petr .Canius Márial. libr:sicapit: rici reperitur , quôdam perfecutionum
20. & 21. Maldonatus in "cap: 1p.loan. 1 priſcarin tempore , Seniori Ecclefiaftico ab'
Greg:Valen. in 3.p. di6.quaffi Il . puna Ti Antiftite Sacris interdictum fuiſſeí cùm
& dipon.quafti 1.p.xi Bellarmin.contro autem ſenior illi quandam ob cauſam
verf.de purgatorio libro 2. cap. 8. Toſephi neceffariam aliò profectus fuiffet , acci
Angl.in 4 quaftione de fuffragi articul: T : dit ut ab Ethnitis comprehenfus teſtimoniô
in fine,Petr. Thyræus,Sł 1. primò Thef ſuô veritatem obſignaret. Hinc témplum eôi
bus hac de re editis potiſsimum capite undé- loco conditur , renovalia peraguntur:
cisno imò poftea libris M. Marulus opère cumque-Antifteshæc verba pronüciaret. Pax:
de supirus. vita monaftica:ut libro fexto,cui l'univerlis ſandapila templo excefsit, idque
Qo'zi
 202 DISQUISITIONVM MAGICARVM.

non ſemel , ſed bis terve factum . Hincper evanuit. Qua re vehementer territus Fride
quietem Antiftiti ſenior oblatus : Abito, ricus ,cum ad altare acceßiffet, calicemque
inquitEpiſcopo meo fisauctor , vt huc veniat, in eo effe cum Chriftiana hoftia inſpexiffet,
meque vinculis exfolvat. Nam officio meſa- i aſimul Epiſcopum mortuum bumi sacen
cro exclufir,ideòque facris intereſſe vobiſcum tem , alios religioſos viros excitavit , qui
nequeo. Teſtimonij quidem coronam confe- ablatum inde Epifcopi corpus in agrofepeli.
cutusfum , fed Deifaciem nondum conſpexi. verunt. ] Fulgos. libro nono . exempl.
Quod fi me ipſe profectushuc non exfolverit, capite duodecimo. & loann. Naucker.
alius exfolvere nemopoterit. Quum igitur 2.p.Gener.34.
bis obtemperatum eſſet , ſandapila templo Cum duo locupletes mercatores , non
excedere defijt. ignobile s , per Taurinos faltus in Gallian
hoc loco eſt quæ adſcribatur
Digna proficiſcerentur , ampliorem humanâfpe
(eò quòd fuperius ſæculo X.quo con- cie virum obriam habuére, & ab illo man .
tigit,fuit prætermiſſa)divinitus de ma . datum in hac verba fufcepere : Ludovicum
lo Epiſcopo lampta vindi &a cum Sfortiam fratrem meum alloquimini , bos
Ydo Magdeburgenſ.Epifcopus, ne fignis qui que illi litteras nomine meo date. ob.
dem ac divinis vocibus commonitus ab ftupentibus illis & percunctantibus quis
impudicitia fibi temperaret , viri reli nam eſſetz ſefe Galeatium Sfortiam eſſere
gioſi Deum , vt Epiſcopum , aut corrigeret , Spondit & mox ab oculiseorum evanuit.
aut tolleret , rogârunt. Inter eos cum no Illi Mediolanum properè redierunt, indè
au in Cathedrali Ecclefia S. Mauritü Vigleuinum , vbi Maurus degebat . Lit
Fridericus Canonicus.eiufmodi precibus teras ducisofferunt, quarum hoc argumen
operam daret , vehementioris venti af- tum erat:0 ôô Ludovice, cave tibi.quoni
flatu , omnia qua in templo erant lumi am Veneti , Gallique tuam in perniciem
Ha exſtingui (perſpexit 'nec multo poft coituri ſunt, tramque à ftirpe rem everſu
duos iuvenes venire, duo candela bra accen- fri. Verum fimihitria millia aureorum der
ſis cereis ferentes, & Chriftum , cum paren. deris dabo operum , ve conciliatis ( piriti
teeiusatq ; Apoftolis,fubfequ.i A quibus cum busfiniftrafata avertantur. idque conſecu
effent vocati fančti bomines, quorum cor turum fpero , fi mihi non adrerſatusannue.
pora in templo quiefcebant : vifus eft in ris , Vale. Subſcriptio erat , Galeatij frs
ter eos Mauritius venire , qui longa at tris tui fpiritus. Illud ipſum licet alij , DE
gue gravi cratione v doncniFpiſcopum ac commentum irridorent , non tamen multo
cufavit , qucm haud multò poft Chriftus poft Princeps à Ludovico XII .Gallorum Re
nudum adferri à duobus iußit , atque ge. Prmciparu dcicEus -Caprivas abduc
datinn.irir. Is autem pugró ab ipſo l ' tuseft ] Hactenus oculatus teltis Bern.
rum altero , qui eum portartent . gra Arulnas fect... Hiftor Mediolan
viter in medijs renibus ictus , Chriftia Ludovici Alodisi pater Imole Dominus,
num hoftiam , quam in communione eius haud diu ( inquit Sabellicus ) poftquan
diez pridie Jumbjer.at, revomuit in calicem decefferat , homini à ſecretis, quem filius
qui altari impoſiousfuit : atque fecuri per . Ludovicus Ferrariam mittebat , in it me
culo V done, rerum illarum omnium viſio 1 re venanti fimilis equo infidens cum acci
pitre
 LIBER II. QVÆST. XXVII. SECT, V. 303
pitre apparuit: huicquevt filium in hunc ip lo. Pici patrus ſcribit non longo poſt
fum locum poftera die venire iuberet, præce obitum lo. Pici tempore ſpectrum lo.
pir , quoniam magni momenti res ei prædi- | annis apparuiſſe Hieronymo Savona
Eturus erat. rolæ ,eiq; dixiſſe , torqueri ſe pænisex
Eâ re auditâ Ludovices tùm , quia piatorijs; eò quòd non fatis diligenter
hon credebat, tum quod infidias verebatur, & fæcundè,ralentum fibi à Deo credi
alium proje miſit. Et illa ipſa vmbra , que tum eruditionis & ingenij, multipli
Ante apparuerat , obviam facta , vehemen - caſſer & quia non quanti par erat , fe
fer indoluit, quod filiusnon veniſſet : longè ciſſer internas Dei fuggeſtiones inſpi
enim plura ei dičturam fe fuiffe affirmabat. rationesque quæ adhortabantur, ho
Sed tunc illud tantum referri iußit , quod neſtos labores,quosinchoarat non ab
franfacto XXII.anno , ac præterea mo men rumbere, &quæ ſibi animo propoſue
ſe, die quoque ſpecificè addito , vrbis impe- rar , ca inſtanter operari atq ; perficere.
Tium , quod obtinebat , effet amiſſurus.Dr Quæ Hieronymus mox in concione
tempus, quod vmbra prædixit advenit,ad- propoſuit, & omnium precibus Picum
bibita magna curasea ipſa no &te , quampas commendavit, Cælar Baronius,deMi
fris manes ſuſpectam fecerant , ducis Phi chaele Mercato ſeniore teftatur,ei cum

Fippi Mediolanenfis confæderati Milites , ad Marfilio Ficino , ſummam intercellif

muros penetrarunt,adhibitiſque ſcalis, glaſeamicitiani, ſtudiorum conluerudi
cie magna conſtrictis foßis , vrbem cum ipfo nes & Platonicæ ſectæ vinculis arctius
Principe cæperunt. Sabellicus lib.r. Ex colligatam . Accidiſſe aurem aliquan
emplorum c.fo do , vtex more, quidnam poft obituni
Franciſc. Guicciardinus Hift. lib.r. Superfit homini , ex eiuſdem Platonisſen
narrat fama vulgatum , fpiritum Fer- rentia ,fed non fine tamen trepidatione , de
dinandi Regis Neapolitani , lacoboducerent,que labantia, fidei Chriſtiana fa
Chirurgo filij Alphonfi Regis ter di cramentis (uffulcienda effent,eo enim argu
Yerlis noctibus apparuiſſe; & primâvi mento exftat eiufdem Marſilii , ad ipfum
ce manſuetis ac mitibus verbis; poſte: Michaelem mercatum erudita quidem epi
ris vero minabundè& increpanter im- ftola de animi & Dei immortalitate. Cùm
peraſſe ſuis Alphonſo verbis denuncia . ; verò inter differendum eorum progreffalon ,
fet, non , cſſe cur vanâ fpe feipſum la giùsfuiffet difputatio, eadem ad calcem per
Earer, vires Frácorum ſuſtinendi, ſta- ductam eo clauferunt corollario,vtiunctaſi.
tacum enim ac definirum fatali lege, i mul dexterà pacti fuerint, vter eorum ex
ftirpems Aragoniam infioitis caſibus ia hac vita prior decederet, (fi liceret )alterunt
& ari,& randem regno privari . ] Quod de alterius vita ſtaru redderet certio
verò idem addit Guicciardin . Seperò è rem .
lecito tale chofe non del tutto diſprezzare,
Quibus inter ſe conventis,ambo iurati ab
id non de apparitionis , ſed deprædi- invicem difceßere. Interlapſo autem haud
& ionis fidc addidit,&meritô nam fal brevi temporis fpacio,evenit,vt cum ſummo
Som cernimus.
mane idem Michael ſenior in pharlofophicis
Fratic , Picus Mirand . Comies in vita ſpeculationibus vigilaret
> ex inopinato
ftrepi
304 "MAGICARVM DISQUISITIONVM .

iftrepitum velociter currentis equi , eiufdem . notum fequuntur ducem : præit ille, & 1
que ad oftium domûs curfum fiftentisaudirecta in hoftem ducit , fic pugna :ſed
Tet,vocemque fimulMarfilij , clamantis. O Batavi in naves compulli , aggeren
Michael, o Michael,vera vera funtilla , Ad ( Regijs reliquêre. Hoc momentô op
vocem amiciMichael.admiratus,affurgens, pidum munitiffimum ſpe victoria , &
field
feneſtramque aperiens , quem audierat,vi- | ſecuendi., decidit.
dit poft terga ad curſum iterum acto.cquo Horrendú planè quod hefterna die
Candido , candidatum proſecutus eft eum legi præſcripru Ticino,méſc Aprili hu
vece, Marſilium , Marfilium invocans: pro- iusanniloor.in dicecelis Ticinenfis op.: W
ſecutus e aculis : fed ab eis evanuit. Sic pidulo ,quod Coretto vocatur; cü iul
ipfe novi cafus ftupore affectus , quid de ta in téplo.cuidam nocario perlolveré.
Marſilio effe ſolicitus perquirendum cura- tur,repentè è Sandapila ſe cadaver ſure
dit ( degebat ille Florentia , vbi diem clau - cexiſſe , & converſum ad quendam co
fit extremum ) invenitque eundem illa ipfa gnatum ſuum ; qui fuperi intererat, ei
'hora defunctum , qua eo modo audicus & dixifle properaret domum fuam , & ibi
vifus eft fibi . ] Sic Bar. Ann. com.s, anno facipta quædam intrumenta caperet,
412. Prætermitto quæ narrat Bredenb . caque loco cuidam pio confeftini reſti
lub.7.collat.ca.11.46.lib.8.CA 12.14.23. tueret , propter quæ ſuppreſſa iple de
64 . functus iulta Dei ſententia foret infer .
Adſcribo vnum quod mulorum ni fupplicijs adiudicatus.Quôdictôite .
militum gravium , qui vidiſle ſe fanctè rum caputvti prius reclinavit. Hoc à
iurabát, teftimoniô compertum . Cum Deo permiſſum ,vt diſcerent mortales,
annis fuperioribus admirando illo o . quam graves pænæ fcribas huiuſmodi

pereAlexander Farneſ Antverpia obli- perfidos, & piorum legatorum inter

derer:Batavi Angliĝuie , vc obſellis opé ceptoresmanerent. .
ferrent , & obfellicodem tempore , vt Alterá quoque adfcribă bjſtoriam

hoſtem deținerent , fa & â eruptione. i {pe &tri(neſcio an dæmonis , an ipſius a

acerrimè pugnabant, aggeremque iam nimæ damnatz )qua memoriâ dignio
Regio militi crepcum poffidebant, fe- re me legiſle commemini :prolixitatem
curi, vtfibi videbantur. Tum à regijs i narrationis ex litteris Pervanis anno
militibus primô paucioribus confpe 1500. collectam , ipſis ſive Franciſc.
Aus propè aggeremPetrus de Paz.Hi- | Brencij, ſive Galp. Spicille verbis com
Ipanus tribunus vir , & militaribus, & memoratam , (pero lectionis voluptas
pietatis ornamentis laudatiffimus; qui & vtilitas ſuperabic. Accidit is mißio
iam menſibus aliquot ante defunctus. ) ne ( Illa in latina ) eidem P. Samaniego
viſus hic armatus,vt folebat,legionem resadmirabilis , & confideratione digna,
præc eder c, & fuis quo nda m milit ibus crique eo in genere vix contigit familis , que
manu advo cati s , fequ eren tur , vt les etiam ciufdem vrbis incolis. in qua evenis,
imperare . Indicant primi ſecundis , hi ita innotuit, torque teftimonijs confirma
tertijs, hi ſequentibus; videnc omnes tur , ut nullus dubitandi locus relinquatur,
idem , mirantur animilique celumptis 1 qua ab ijs perfonisaccepta eft , qui oculis
auri
 LIBER II. QVÆST XXVI. SECT. V. 305

auribushauſerunt: quicafus eventu infærum confeſsione à patre diffolurior haberi

lix, ideopermiffuseft ( quemadmodum et- poffer.
iam de fimilibus qud jn confeſsione conti A dextera verò manu apparuiſſe S. Ma
gerunt,credi potefl ) uPhic novias populus di. riam Magdalenam exhortātem ,ut quicquid
fiat , quâ fide e integritate uti debeat per effet liberè, evomeret, Accerfitum rurſum
nitentiæ facramento , in quo non parvani Patrem Domina de omni eo , quodacciderat
fentit difficultatem . Quarè etian Inda que inftruxit , qui modis omnibus tentavit , ut
in ominnum oculus legem integra confeßionis ad integram anima expiationem inducerer,
violabat,vidensibus eifdem punita eft & ca- ſed fruſtra : quò enim exhortabatur magis,
ftigata ptunius arima ruina,multarum ſa- eò reddebatur obftinatior , ita ut nec nomen
lus procuraretur. Res igitur qua accidit eft Iefu enunciare vellet. Alio etiam tempore
ejufmodi. cum illi ſacram crucifixi imaginem offer
Agebas in domo precipua cuiufdam Do rent, ut in eum intueretur, do animo revol
mind buiu loci adolefcentula decem á ſex veretChriſtum , pro nobis cruci affiecum ,
circiter annorum , que bello capta ac bapril- in cruce mortuum fummacum indignatio
mio tincta: Catharina vocabatur. In ea cum ne & animi commotione refpondit lamfcio,
tfate crefcebat libertas , & mores diſſoluti, fed quid vultis faciam ? Ad quam hera ut ad
etiamfi non rarò ab hera reprehenfa cafti- ¡ Chriſtum te convertas, qui admiffa crimina
Garctur, que eò pervenit malitiæ , ut cum remittat , ſifatendo recognofcas. Cui Ca•
perditis quiluflam dam confuefceret , nectharina ; obfecro ut mihi definatis effe mo .
tamen propterea à confeſsione abſtineret: fed i teſta,cumque hera abſceſsiſſet , cæpit amo
hoc peccatum labris premeret , ne mere- res fuos & turpitudinem decantare , dura
tricula que perditis moribus haberetur. Hæc vitque ad dies plures hæc agendi & di.
igitur Kal. Auguft. 1590.morbo depreſſa sa- j cendi ratio donec quadam no&te, accerſi
cerdotem evocavit , cri animi noxas aperi- ta cum ancillis hera , hac in verba proru
ret , ſed id fecit non integrè, ut & in eadem pit.
egritudiue navem aliis vicibus recedente Torqueor & animo angor, plurimum ob
Sacerdote preſentibus aliisfamuliscontem violatam confeſsionem : & ab ea hora ufque
prima ridebar,bac fermèorsrione: Aliud quod ad mediam noctem toto corpore obriguit,ut
agerem , non erat, quam ut peccata faterer: crederetur mortua , & de humatione & fe .
adiectis etiam turpibus, & inhoneſtis ver- pultura eſſet cogitatio : fed ad fereverſa ac
bis, quibus offenſa catere ſingula ad heram citoqueſacerdote , nihil de antiqua fatendi
referebant, quemeritò Catharinam incre- confuetudine remifit Tres poft horas paulò
pans , tandem vultu & rocemutatis amicè antequam expiraret, exhortata à ſervis, ut
rogavit, quanam illa effent, què patri ape - apprehenſa manu cruce & cereo ſacro , no
Tire non vellet, narravit illa non difficulter, men IESV , invocaret , reſpondit: Quis eft
adiunxirquè quoties parrem in morbo vo ille IESVS ? euin non novi, ac in ultiman

Caffe,ut fe purgaret confeſsione , ftetiffe ad parteni lešti reflexe , ſedenfque audiebatur

levam quendam Aethiopi ſimilem , qui mo cum alio quodam , qui tamen oculosfugie
neret nefateretur , quod ea peccata leviſsi- bat,colloqui.
ma eſſent, nullius momenti, & exillo Ac aliaferva , qua eodem in loco agri
decumi.
Pp
 TION RVM
376 DISQUSI -VM MAGICA

decumbebat ; vehementer Dominam rog4 - cæpit, Materculas.Matercula , Catharink ?

vit , ut in diſtinctum cubiculum transfer-
retur : quod utaiebat , lary.as quaſdam a-
tras videret , . quibus admodum terreba
Tur. Nocte ea ., qua Catharina exſtincta
eft , domus tota cam fætido ac putri o
dore perfufa eft, neceſſarium ut fuerit , ca
daver loco patente & aperto exponere: Do ,
mine etiam frater è cubili brachio exira
me prafocat, appenfiſque ad collum Sax
&torum exuviis ab ea pæna liberatus fuir.
Hæc Dominam coegirunt ut ades mutaret,
Horan
& in conſobrina domum fe reciperet, relis
itis ancillis quibufdam adinin cuftodi
bus. Plan
Decimo di&ti menſis, cum ex ancillis aliä .
qua inofficinam difpenfatoris iviffet, fenfio: Fans

Etus eft. Ancilla quadam in bumeris veluti leter à Catharina vocari:quam oimore ni
fwi
calce percuffa eft , pertulitque aliquot dies miadilapfum exhortatæfunt cætera , ut in :
eius lafionisſigna . Equusmanfuetsfsimus vocato Domini noftri auxilio , cereoque
alioquin, actis in murum ialcibus huc d 11- Sacro escenſo regrederetur: affumpris dus
luc difcurrens tota nocte inſaniis. Idem fece- libus, qua cateris animofiores videbantur, fes
runt & canes multa difcurfione & latratu. cure rediit, quam defuncta monuit, ut di-
+ Humato iam corpore , cum ex ancillis que- mifsis alis, cereo abiecto, quod pænam in ,
dam locum intraßet, in quo Catharina de ferret, ſola perſikeret. Evitittebat Cathari
cubuerat, nemine conſpecto, ſenfit in ſe vas na ex omnibus corporis iuncturis flammas,
quoddam , quod tabulatis impofitum erat , incredibili cum fætore. Capur cum pedibus
>
jaci . ardebat, cinéta erat velutiignia faſcia odd
Maior. præterea pars huius urbis vidit , aut decem digitos lata, qua in terram uſque"
multo crepitu & fonitu huc illuc pluri- protendebatur , videbaturque libidinis et
mos lateres & regulas
, etiant adduomillia admiſſa turpitudinispæna caftigatio quar
paffuum projici;non quod in palatio ulias ſit i damo
later vel tegula; cùm , pleraque huiusur. Viſo hocSpectrotfimere'; & exalbeſcerë ?
bis adificia omnia palma tegatur. Ancilla.cæpit ferva,adquam infelix defuncta, acce
alia fpeétantibus multis pede pratradła füit - de buca Quoties ego te evocavi? Refpondit
longiſsimè, etiamfi qua traheret , non vide- ſerva penè examinis : · Bone Iefu , qui non
retur. Septimo O &tobris cum quedam ſexya horrest te viſa? Quæ cum -diceret, in eundem
veftiarium eſſet ingreffa , ur inde veſtem & * locum deſcendis formoſiſsimuspuer albis ve
liquam fibi fumeret , vidit Catharinam eri- tibus, qui fervam börtátus eft, ut poſito ti
gentem feſe in pedes : ut vasquoddam arri- more fartieſet animo nataretquediligen
peret , fugiente illa tanto impetu vas in ter,quæ à Carharinaacciperet,ut in aliosce
murum impulit, uein millepartesfrange vulgaret,ac fimulatqueabhoc loco abſceſsifs :
retur, Die infequenti veſtiario annexx fuit Set , confeſsione maculas omnes expiaret:
crucisimago chartacea ; qua uno impetu à Tumbås in verbá Catharina: Scias inferna
muro avulla in conspectu omnium 'tres iw me mancipatam , o graviſsimis fubicctam
Partes diſtratta eff. Eodem die cum in horto I pænis, quod cum Sacerdoti advotuerer, ut
Domina cænaret', medius lster Lanci inie- peccata faterer', leviſsima tanta referrem ,
Ebus totam cænam evertit : cuius filius an- cuiuſmodifunt , quod garrula effekat & lo
narum quatuor , co ipſo rempore clamare qyax, iniram proclivis, & id genusaliifi
lantiga
 LIBER II. QVÆST. XXVI. SECT. V.
307
lentio verò involverem libidines, & cöfuetos fifocarile à vix nota & mortua mentia
cum adolefcentibuscongreſſes Tuigitur diftur, vel reliquiarum appenſione metú
ce benè confiteri, Önullum crimen tacere. fictum ponat.Quam vereor ne Catha
Horumque vos commoneo , quod ita mihi cinæ exitium {illis impendeat : qui Ca
imperatum ſit , cogarque aliorum in exem , charinæ crimen & laudant, & imitana
plum hac- verbis aperire. Jam pulfus adfalu- tur , confeffionis facra myfteria in hi
tandam Deiparam virginem audiebatur de. ftrionicam hypocrifim vertentes , &
funéta mox in angulum quendam fecedit inferni pænas fabularum loco haben
Gevaneſeit. Angelus verò( angelum enim tes .
fuiſſe, quem viderat puerum , credebat fa Habetis nubem teſtium grandinem
mula )abire adſuos famula iubet, quod ego que copioſum exemplorum , quibus
fecir. ] Placuit hancomni fide conter labruſcera, & urticeca Novatorum rar
ſtacam hiſtoriam dicimô locô ponere, dicicus vellatis , confriogatis, calcetil
quod in ea omnes apparitionum fpe que Illud unicum propono. perpen
cies concurrant, AngeliBeatæ Mariæ dicevos diligenter , vtrum æquiùs tu.
Magdalenæ, dæmonis in fpecie Æthio- tiulque.credere.primæ & ſecundæ Sya
pis animæ damnate in allumpto cor nodi Nycenæ patribus ., Græcis Lati
pore,ut arbitror non faofed
, aereo ad nilque Ecclefiæ Dactoribus, fexcentis
lui corporis fpeciem efformato. Ha alijs gravisſimis Theologis, & probatæ
bent Athei quod rideant, fi nolunt re- fideiHiſtoricis,& omnium fæculorum
fipiſccre,depäris inferni & animarum fexdecim receptæ fententiæ , an novil .
immortalitate. habent Calviniſtæ de fimi fæculi procacibus quibuſdam ijG
cereis benedictis , de Sanctorum reli- qne perpaucis, de ludo Saronis excu
quis , de confeflionis auricularis inte -i cullati , vel Stigmatiæ Noviodunenſis .
gritare, ejuſque neceſnate.quid dicét? bi negant-mortuos viuenubus appare.
Cofictam id a feſuitis. quipoteft,quod read tempus poſſe, negant Deum id
à cun &tis hodiè locisillis queat confu- vnquam permittere,illicontra vtrum ,
dari,fi confitum forer? Nolunt crede. que, vt audiviſtis affirmant, vel diſertis

re?eant, & audiant videamique , Muli- ! verbis , vel allatis exemplis quæ nun
ercularum commenta inquient ? cre quam recitaſfert , niſi vera credidir
do , lateres & regulæ longinquis locis fent. Scaurianum planè iudicium eſt,
ailatæ & difperfæ , quæ cunctus popu- ! magnificum illud & magnanimum
los vidit , iſtis iinaginationis opera sút. Scaurirei dictum , non ignoratis , quia
extractile &to viri , videntibus aliis fo- Valerium Max.lib.z legiſtis.t'arius(in
lo allila & per humum raprata mulier, quiebat ) Sucronenfis,Aemilium Scaurum ,
fomnia , illiſa parietivala & in partes regia mercede corruptum , imperium Roma
innumeras confracta , fomnia fuêre. Num prodidiſſe ait : Aemilius Scaurus Prin
Sed grandi orum malitia ad hæc finge- ceps Senatus huic negatſe culpa affinem eſſe.
da ſpargendague valuit : quid pueri | cui credetis?]
quadrienins innocentia : doli capax illa Pari ergo nuncratiocinatione, San
non eft æras, ut vel antè reliquiaspræ . niones noſtri temporis , Momidicaces
Рp 2 Eccle
 308 DISQUISITIONVM
Eccleſiæ peſtes,apparitiones ſpirituum
négant & ſubfannant: facentur aliquas
& in honore habent, Sancti, & ortho
doxi patres, orbis Do& ores,
Aſiatici, i
Aphricani , Europæi quibus crederis:
Magdeburgici Centuriatores , & Le -
manicole coaxatores allerunt , nullas ſ
unquam viſiones defunctorum fuiſte
veras:militantis Eccleſiæ : quæ colum
na veritatis eft , centurioncs & Evan
gelii præcones , qui ſcientiam ſuam de
fapicntiæ æternæ uberibus luxerunt, !
unanimi conſenſu litteris mandârunt
plurimas , ur veras : quibus credetis ?
Beatorum apparitiones habemus, dá
natorum habemus , beandoruin habe
mus : Eccleſiaſticæ monuinentis hiſto
riæ, patruin traditione,conciliorum a
&tis divinæ ſcripturæ tabulis conſigna-
tas , & de manu in manum per omnes
Ecclefiæ ætares traditas , conſervatal-
que. Nonne temerarium contra niti,
Hagitiofum repugnare, impium atque
blaſphemum his omnibusfidem de-
rogare? quid, mendacii vel ſtoliditatis
ea corumqueauctores accuſare ? no
men non invenio , quo appellem . Tu
( lector) rei indignitatem animô com-
plectere, complexus abjice , abjectam
conculca & execrare. Quid mendaci
accufare , nifi falla pro veris obtrufa di- vocitare, addunt vanitatem impuden
Ctitare ? quid ftoliditatem adſcribere,fi
non cauſari: adeò tot graviſſimos, la
pientiſſimos, fanctiflimos viros, fuiſſe
vecordes , ur inanibus næniis ſe pafli
fuerint ludificari, & pro hiſtoriis
fabellas aniles receperint ?
hæc adverfariorum
modeſtia eft,
MAGICARVM
SECTIO VI.
Siemienicaci ad hoc
credendum
impelluntur. Examinandas ipforum
objectiones tibi fideliter proponam :
tu judica & diſcute.
In Italia ( inquit Philip. Melancht. in
Manlii Calendario ) babent impuriſsimas
Gobſcenas fabulas de Muria, que apparuit
Monachis) bellum dictum & mendacira
fimo dignum (curra . Habet alia &
Aphrica ,habet & Hifpania, & Germa
nia , Deiparæ facratiſlına apparitio
nes , ut doctum habet non fola Italia,
& cas ab omni obfcænitate & impuri.
cate tam remotas, quàm à fidei purita
to Melanchton, quàm à morum & vi
tæ caftitate ac fanctimonia fuit alienus
Lutherus , nec illæ fabulæ vocari pole
funt, quas omni ævo graviflimi (crip
tores & lanctiflimi viri, publicis ceffi
moniis conſignârunt, quas Eccleliafti
cæ traditiones confirmarunt. Sed hæc
Melanctbonis Ioan . Rivii modeſtia
fuit , tot fieculis probatas Sanctorum
apparitiones abilia cenſere delicamen
ra, & cum ipGellenc homines inepciffi
mi , Divum Gregorium Papam ineprú
riæ, cumolta falla & inania pueriliter,
fine judicio , & fallaciter, fine candore ,
congerunt, & quorundam privatosa
bulus & ftultorum deridiculasopina
tiones iu publicam Catholicorum có
cumeliam decorquent,qualinon rebus
verillimis & optimis hoc fit adnatum ,
ut obnoxiæ fint fuco , & hominem dæ .
monumque dolis atque malitiæ expo .
litæ , in multorum pravè uiconium
Yer ( 206
 LIBRI II . QVÆST. XXVI. SECT . VI. 309
vertant perniciem . quid pane utilius ? | nire? Addunc ſcripturam . Nam is qui
Sodomæ tamen eius abundantia nocuit deſcendit ad inferos non amplius afcendit,
quid vino falutarius: plures tamé ebrie- / lobe . Plalmiſtæ f homo eft fpiritus vadens
tas, quàm gladius necavit. quid Dei a . 1 & non rediens: pulvis eſt, és poftquan femel
dor.cione præſtantius? quottamen illā defloruit , diciturfuum locuni non amplizes
in cultum idolorum deflexêrer diſcre- recognoſcere,quo igitur pacto queatredi.
tio ergò & prudentia neceſſariæ , ut ve re : alicubi dicimur g omnes mori & ficut
fas à fallis diſcernamus :non verò licet , aquæ dilabi. quis dilapſas ad fontein re
propter fallas , veris fidem derogare. vocet: DD.Petrus & Paulusb mortuos

Marbacbius negat ullas veras : nifi inquiunt dormire : curante terminum

Chrifti & Angelorum reperiri. curer-
go tam diligentes,quando per Angelos
exhibitæ , id Patres & hiſtorici addere
conſueverunt ? cur hæc novus Vigilan-
tius vincula Sanctis inijcit cuc his eos
compedibus & manicis & ligat : cur in
hunc nervum compingit, homo pro-
pter multiplices blafphemias nervo di
gniffimus propter transfugium , com .
pedibus vinciendus , & propter amen -
tiam atq ; furorem , totus vinculis qua
drupes conftringendus ?
Centuriatores & Lavatherus addunt
argumenta paulò verifimiliora , quæ-
dam quibus probare conantur, nullum
cſle Purgatorium ( quæ ut impertinen-
tia hocloco prætermittimus:) quædam
quibus reſpondebo,tractationi accom .
modata. Quid inquiunt Auguſtino re
ſpondeas, qui non obfcurè,viventium i
rebus animas defunctorum negat inte -
refle : alioquin Gibi matris optimècon-
Spectum nulla node defuturum ? [ d. |
libr.de cara promort. ſupr. citato. ] Quid
Athanaſio a ,Chryſoſtomo b Theophi
lactoc, Tertulliano d , cenſentibus hæc i
cffe commenta dæmonum , qui ſe ſuf- i fateor : fed fomnus ille mortem fignifi
tragijs noſtris indigere, & ex purgato
riol, via alta atque ardua, fingunt adves
29.12.in fcripr. b bom.29.in 8.c.Matr. cind.c.8. d hde anima. ec 7 v.9 . fP ;:77. v.39.
6 101.V.13.616 . g3.Re.14.v.14. b 2. Pet.3.52.Thef.4.v.13. i Luc.16.0.169
luſcitas?negat Abraham i Chaos quan .
cuminteriacet, à mortuis poffe tranſ
mitti ,& idcircò illos nec mittendos, ut
vivis renuncient , quæ illic geruntur:
Quo pacto ſi nec per ſe queunt ; nec a
Deo mittuntur : morcalibus apparebut ?
Hæc fumma argumentorum , quæ mo .
menti alicuius. Sed reverâ hoc eft abuti
(cripturis , & Patrum dicta calumniari,
Non negat apud Lucan Patriarcha
Abrahamus mittià Deo mortuos pole
ſe ,vel ſolere ,ſed tunc mittere abnuebar.
Chaos illud hiatum maximum atq ; im
permeabilem fignificat , quem ſine Dei
permiſſione nullus tranfire mortuorú
queat : Dei enim lege immutabili coſti
, tutum eſt, ut line ipfius permiſſione re
ceptaculis fuis animæ nequeant exire,
Dei quoque lex ſanxit , nec damnatoru
beatis ullam elle condolentiam ( huc D,
Greg . iter iftud impervium rerulit ) nec
cortis ullam eſſe commutationem , vel
meritorum ullun conſortium inter ile
los ( huc Amb. & alij retulerunt,de quo
vide Cathen . D. Tho.) Dormire mor
tuos teſtantur Apoſtolorum Principes,
cat, & dormire eſt mortuum effe phrafis
liſta Græcorum fuit unde & ſepulcreta,
vocant
Pp 3
 ONVM M
ISITI CARV
DISQU MAGI
30
Draus
vocant xoluextuplce, hoc eft , dormitoria, parum convenienté textu , de originali
& Homerus , de virga illa Mercurij lopeçcato : hoc cum homine reſurgente paral
quens , qua putabant eu mortuos ſuſci- 1 non amplius relurgere. ilti: 270 X7
tare ,mortuos nominavit et Tróvtasłycia | Velo ias chubh,accipiuntde retzer haarez,
ti
pe: ( dormientes excitat : ) id obſcurius Duæ Patrum expofitiones,funt planè
20
& deterius vertit Maro . Lumina morte tropologicæ ,ut Arnobijhic,de divitijs,
b
refignat. Hebræi etiam dormire dicunt, & alia.Bafilij ( de pænitent. ) Hominem
pro mori, & Syri mortuos vocant dor. femel in peccatum laplum ,non poffe li.
mientes , propter fpem reſurrectionis. .
ne Dei gratia , ut ſua exſurgere. Tertia
1
( ut Angelus.Caminiusobſervavit) ſi er- elt volentium, locum hunc , non capi de
go dormire Lavachero , et in nullius corpore , ſed de toto hoc orbe lubluna
conſpectum unquam venire : ubi fides ! ri , in quem , egreſſa ſemneldehabitaculo
reſurrectionis 2 dormiebant Moſes,Sa- corporis anima , nequit fine fpeciali
muel, leremias & Onias , apparuerunt DEI permillione redire : lic innomina
camen . Șed omnes ficut aqua dilabimit , tus, ſed pereruditus pſalmorum inter
puluis fumus, & qualiin auras diſpergi- ( pres. Quarta eſt Apollinaris , & Euthe- '
mur . Tibi verò , Lectorquiſquis his mij,ſenlum eſle,ſcire Deum & cognol
fulcrisipnitere,edico , te moneo , diſca- cere humanæ naturæ conditionem , &
veas , ne huiufmodi rationibus utare . interitus noftri accelerationem , qui na
probent, eadem opera pro
nam ſi quid ti mox denaſciincipiamus, & cum no
bis femci occiderit brevis lux , & viræ
bent ne reſurrectionem quidem un
quam fore. dilaplæ ſemel aquæ nun . Aos ilte emarcnerit , haud poſle abrup
qnam redeunt > amnes afpice : tam vitæ telam iterum connecti , vel
num nos nunquam redituri Po- vinculum iftud animæ atque corporis
rius ergò farendum his & fimili femeldiſſolucum rurfus.colligari , ne
bus locis , nihil aliud velle S. S. que animam noftram , poſtquam venti
nobis indicare , quam vitæ noſtræ inftar emelevolarit ;ultra corpus ſuum
imbecillitatem & fugacitatem , vt D. 1 agnofcere , in illud fubeat ac poflideat.
Auguſtinus & Angelomus annotarunt . Nam in ipſa reſurrectione, beati illud
Paltes Regius negat à mortuo amplius iam ſplendidum & incorruptibile die
lacum ſuum cognoſci. ubiadverte nullum prehendent : damnati, fædum ac horri
omninò patrum , nequenquam ante dum & obnoxium corruptioni: tam
Lutherum ,fic locum hunc exponere,ut í verò damnari quàm beati , angelica
facit Lavatherus:ut quàm citò , tam ve- opera , Dei nutu , illud fiint agnituri.
rè,de çam novitio.commento Novato. Quid ? quod nonnulli intelligunt de .
sem queas agnolcere. Quatuor inve- j ipfis amicis , qui poft animæ receffum .
nio veterum explicționes. duas enim corpus amplius non agnoſcunt , fed 1
Hebræorum in Midraſih tehillim omit- | deteftantur ? & hinore Hebræo fuum
to , upam ut impiam , qult animæ hinc / pro , eius, accipiunt. videtur huius len
iplus mortalitatem colligit,alteram , ut ientiz P. Emanuel Saa . Quid ?' quod '
Divus
‫הארץער‬.
 LIBER II. QY AST. XXVI. SECT. V. 3in

DivusHieronymus ſecutus Hebræam riorum tela,ex ſcripturæ pharetra Plus:

phralım , eandem vertit, non cognofcet fortallis fiduciæ in Patribus,plus ſuppe
eum amplius locus eius,quod pleriqueHe- tiarum ? nihil utique minus calumnioſa
bræi volunt , & påtapħráſ. Chaldæus , utique tota illa teſtificatio, quæ'Rhem .
& Vatablus ſequuntur , & fic locutus niæ legis ',ulla li legé teneri paterentur,
ante fueråt Bear. Iob. capite feptimo. ! non effugerer 'inuſtionem .
ubi Hebræa , Chaldæa,Græca , & L'ati Miror Auguſtinum nobis obijci, cu
na conveniunt , hac prorſus fententia, ius ſententiam ex eodem libro audi
mortuimemoriam interituram , quaſi viſti , non ambiguè cervicoſos iftos
fion fuillet:vet fuperft ites, quid cum conde mnantem . Vult ille quidem ple
vita functisagatur , aut quo in loco de- rumque angelicas eſfe operationes ; ſed
tineantur , numquarn niſi per revela . addit ſpiritus etiam aliquando duro
tionem futuros certiores. Quæ'omnia potw aď vivos imitti. Negat eol
contra communem fententiam nihil dem arbitratu fuo redire poffe, citra
habere virium , eft omninò clarifli - Dei voluntatem : alioquin libi matrem
mum . Minusetiam obftat , quod ci- continuò adfututam : ſed nutu Dei alı .
dem Regio Vati dicacur homo , spiri- quando tedijſſe , profitetur , & exem
suspadens Gö non rédiens. nain quod præplis' confirmat. Athanafium produ
celic quia caro funt, id apertè indicat agi cunt in pugnam , ſed larvatum : Å nafta
de naturæ Humanæ depravatione & ius enim ille Nicænus eft , non Atha
improbitate ; quiæ cum ad deteriora , itafius, eius dividenda auctoritas . Nam
lemper vergat, à malo ramen ad bo. quæ'ab'illo quaft.11. dicuntur, levibra
num ,per ſe nequit redire :vel, quód ina chio in'adverſários retocferim . negac
,i fpiritus apparere, frètusDávidis'teki
gis placet , agi, de hominc corruptibiti
qui, cum ad mortem Pegaſxo grada ' monio , de quo nosiati copiosè . addit
properetjà morre ad vitam retrogredi, hæc verba : De animabus enim Sanctorum
virtute non poteſt fua D lobi verba , j non èftdnbiçandum . nam & poſt mortem doo
Sic qui deſcendit ad inferos, non aſcendit nec in iudicij die cognoſcene oninia. ) undè fic
revertetur ultra in domum fuain ;nequecog- ! poflúmus ratiocínäri: fi beatorum ani
noſcer eum amplius locus eius: eundem pla. 1 mæ" cognoſciint omnia poft morrém ,
nè ſenſum habent, quem illa Davidis locum igitur & ſuum cognoſcunt; fi
tå. Belle quoqu e ! locum ſuum'permittente Deo,ad illam
paulò prius explica
, animain qua'ad in . redire poffunt. idcircò enim damnato
Dionyſus exponit
feros deſcendit in priſtinam vitæ ratio ruin animas'negauit redire poffe, quia
nem ,divitias,latifún dia,palatia,natura. locum fuum nõ cognoſcunt.deanima
liter nórcdire.quamvis verba funt eius) ' bus enim his tantum accepitverbaDan
miraculosè id Beripofsit,Sapeque fáctum fit.í vidis, non de omnibus, uit Lavátherus .
Er illo ſenior D. Thomas ibidem difereverò . non adimit omnem ſimplici
tè tradit; lob locurúin de co ,quod fe tus reditum (nam hoc Scripturæ facræ
cundum curſum paturæ fit ,non de co, refragaretur ) ſed negar à Deo reinirti,':
quod agitur miraculosè. En adverfarurhumanæ curioſitati trisfaciant, nar
rando
 312 DISQUISITIONVM MAGICARVM

rando quid apud inferos rerum gera cer nec illorum animas vagari, donec reli
tur . Sciendum quoque temporibusil- quario compleatur atatum . hancque ille 101
lis quando hæreſim viguiſſe contende- licentiam poetarum , cum Magorum
tem ; mortuoruin animas , illorum ma audacia , iactantium inanem ſuam ani.
ximè , qui violenter necati, dæmones mas eliciendi potentiam ; & cum inſom .
fieri, & malis deinde carminibus ad ho- niorum fallacia, quæ Manes falla ſoliti
lap
minum obſequia & refponfa danda | immittere, comparans, meritò refellit.
compelli. Huic dementiæ ſe ſumma vi Verùm & ipſe addic, Dei virtutè qual
Patres oppoſuerunt, & væſaniam illam dã animas revocaſſe in documenta iuris teru
ſedulò confutarunt. In his fanè diligens lui. Sic fcriptú ab eo invenias extremo
OF
Ilidorus lib . 2. Etymolog. cap.8. & os all. de Anima libro . Sic ergò neque S.S.ne
reum loannes Conſtantinop. homil. 2. que patres , neque ratio :ſed ſola teme
de Lazaro , e homil. 4.in Lucam ,ubi red- ritas, novandi cacoethes , & vetuſtati
dit rationem , cur Deus non permittat detrahendi, Catholiciſque convitiandi
multos in viram redire : utilic dæmo . libido Adverſarijs ſuffragantur.
num fraudibus materia ſubtraharur.
qui dicit non permitti multos, nonne SECTIO VII.
de nonnullis , licet paucis , fatetur? adi.
Sredemonum
mit etiam facultatem redeundi curio- | veras def unctorum mas
IT 2 Concluſo , Magi nequeuani
nt ope .
farum narratiuncularum gratia , ablo.
lucè ad Dei nutum revertendi licen- , nobis oftendere : hæc eſt fententin Ter .
tiam , non tollit ? quin apertè potius tullian. lib.de anima, cap.penul.D.Ildori
hop.29. in Måttbaum. ſcribit,ſponte ſua lib.8.Etymol.Chryfoft. & Auguſti. quos
redire non poſſe.curadderet (sponte ſua )licitat & ſequitur D. Thom . 1.p.9.117.0ho
nec divina volútate poffent redire? Nec 4.ad 2.Guil.Pariſ.p.ult ,de univerſ.c.24.
aliud agebat Theophylac. in c.8. Matth . Victor. de magia n.17 . & fusè docet nu
cùm teſtatur dæmones quoddam dog- perus ſcriptor Alfonſus Mendoza
ma inftituere voluiffe,de vagatione ani. Quodlib. Scholaſt.9.5 . ratio eft ,quis
marum in hoc orbe ; cui minimè fit af- Sanctorum animæ in manu Dei ſunt,
ſentiendum , quoniam anime corpore & foli Deo obediunt : damnatorum
egrellæ iam certum habent locú,& non nequit Diabolus finere egredi , fine
oberrant vagæ , quibus verbis negat | nutu Dei, Gne quo nec iple id poteſt:
fpiritus pro arbitrio iv tõ xósuid (lic lo- j quod ipſuin etiam habet locum in ijs,
quitur ) whevãrou quoniam certisman quæ cxpiantur. Idcò folent ipli has vi
fionibus ſtatim allignantur, impugnat ces fubire dæmones ; qui per mundum
enim eundem crrorem , quem Chryfo- | adhuc vagantur , & has animas amant
ſtomus; & uterque nobiſcum ,lit docui, mentiri , utex Porphijrio docuit lam
ſenlit. Denique SeptimiusTertullianus blicus lib. de myſter. Agyprior. Neque
ctiam illudGentilium , de præventis im- | id mirandum , cum in Angelum qu10
matura morte, figmentum planè poctique lucis ſe transfigurent ,& in B.Vira
cum , & fortè Platonicum ,reijcit,& do- ginem Deiparam , ut in Birurigibus
Vibir
 LIBER II . QV ÆST. XXVII . SECT. I. 313
Vibiſcis,cum illic degerem (cio accidil num menſæ ligneæ craſſæ impreffit, e
ſc , imo & in ipfum Chriftum Domi- q : ealtè admodum combullit. not. m
num ; qualis Beat. Martino apparuit dia. hancaudıvıab ocularis (ut aiebant ) e
bolus. ſtibus ſuperelle manus menſæ inufta ,&
Ex his ſequitur primò, prorſus effe ad perpetuam rei memoriam parvulo
ſuperſtitioſum , quod ex quorundam | clatro ferreo obtectam : & narrat in
delira opinione retulit Ananias a ani Chron . Dominicanorum Frat. Anton ,
mas eorum , quibus exſpirantibus dex Senenſis , ut de re nihilft dubitandum .
teram porrexerint, & viciſſim porre- Quando Deusredire permittit , maio .
& tam receperint, ipfis poſt obitum ap- ris boni id caula permittit : ut pluri
parituras. Nulla enim huius rei vel ſcri mum Behemoth hanc agit perſonam .
pto , vel non ſcripro Dei verbo, nec hi- Paçio ipla vix fieri poteſt, ut curioſita
ſtoriarum verarum narrationibus au tis peccato vacet. præſtat lalutem ſuam
coriras huic opinioni adminiculatur . ſemper cum pavore & fpe operari. Ea
Secundò fequitur non eſſe temerè dem B. Lutgardis cum iuftiſler cuidam
imitandum , quod olim factum à non- moniali, utli priormoreretur, eam vi
nullis, & quod Ioan . Friburg. in Sum . ſeret, addidit, ut primum diceret: Bene
Conf.lib.i.tit.11.9.23.ſecundum ſe con dicite, orationem Dominicam do Salutatio
Gderatum , dicitnon efle damnandum nem Angelicam ,ne(inquit )diabolusfuomo .
de peccato,non enim negant D.Tho . & re aliquod figmentum adducat. ) dičt. lib. 2.
ipſe, & quieos ſequitur
Beezius in pre- Si hoc illa fancta tam illuminata me
cept. periculofum effe ,& tales ut pluri- tuebat : quantò magis non debemus
mum ſe deludendos dæmoni propina- metuere ? Sequituretiam tertiò ex his,
re & illi ſubiacere comminationi , Qui i poſle faciliùs diſcerni variorum & mule
amat periculum ,peribit in eo, ideò pruden- tiformium ſpectrorum illuſiones, quas
ter Ciruelus , lib.z.deſuperſtit.cap. 11. re dæmones obijcere folent , de quibus

prehendit illos, qui cum invicem pacif- | nunc videamus.

cuntur ,ut ( fi permittatur ) is,qui prior
morietur , vivo appareat , eumque de QV Æ STIO XXVII .
ſuo (taru faciat certiorem . Scio id Deú
per miliſte aliquando , ut audiviſti de de demonum apparitionibus,five deſpectris ,
Marſilio Ficino & de San . Lutgardo le .
que dæmones nobis obiiciunt.
gitur lib.2.vite eius tomo 2. Surij, in Iunio,
& apnd Dominicanos Zamoranos ac SECTIO I.
cidifle olim monacho cuidam . Is cum
quodam inierat . , varias eſſe illu
moritur , & poft dies aliquot lionum cauſas , & varia dæmo
apparet ftipulatori menlas ſternenti; & num genera ,Patet primum , quia multa
( ait ) ſe expiatorium circumgeſtare ig. 1 habentur pro fpeátris, quæ naturalia
nem . Etad cruciatus ſui indicium , ma- lunt, vel artificialia, item quæ ſenſuum
Q9 vitio ,
a lib.3.donat.damon .
314 DISQVISITIONVM MAGICARUM

vitio , aut imbecillitate vitiatæ phanta- 1 renſi, de quo in Atticis Pauſanias ; & ca
fiæ talia videntur efle , cum nó lint qua verna Britaonica , de qua Clemens Ale
lia videntur. de ſingulis,Petrum Leloy- 1 xan . li o Strom . fors, an D. Patricijan-
lierium , a in pleriſque leeuti videamus. trum? item prælij ac victoriæ voces,-2-
Naturalia ſunt & dccipere tamen aptiſ- pud tres Perficos montes , de quibusi
fima, ignes illi fatui, de quibus egimus dem . Clemens. Mirifici quoque inter
ſuperius: item inſulæ natitantes : quales dum ſoni nati ex uterinis ſuffocationi
po
vidi apud D. Audomari fanum in Mo- bus,imperitis medicis imponunt.quan
rinis complures ; quales etiam in Italia , I do ait Corn.Gemma li . 1. Colmocrit.co .
& alibi celebrantveteres fcriptores bin 7. ) à venenato ſpiritu inflat & arterie, didil-
lacu Vadimonis Cecubo ; & Reatino: čtæque in amplitudinem , fecundum longitu-
ut ſunt etiam arbores & hlvæ radicicus dinem contrahuntur : undè neceffe fit ali
evullæ , & cláſſis ſpeciem in mari præ . quando mulieren ſtrangulari:undè & voces
bentes , tefte Plinio Seniore : cut; ligna mirandas ex imis viſceribus exaudiri ; nunc
putrida nocte lucentia : ur animalculum velut ranarum coaxatus , nungferpentum ſi- Bu
Indicum ,de genere Cicindelarum , ſed bilos,nunc crocitus coruorum , gallorum culo
maius , inſtar Scarabæi , quod erli toto curritus latratus canum , & c.qua tamen pro
corpore luceat, oculis tamen maximè, viarum & erumpentis ſpiritus proportiona.
qui pro corpuſculi modo ingentes,tan - cafus effingit. ]
tum fundunt lucis , urad eam legere & Vt naturalia fic & artificialia quan …
ſcribere foleant.Coculiun vocant , mi: dogue decipiunt ; & pro ſpectris ha-
cat luce quaternarum ſtellularum , qua. bentur: ut erant åvoójata Dedali, de :
rum fiquis pinguedine manus & facie quibus Ariſtoteles lib. 1. de anima,
inungat , ardens & förmidabile Ipectiú lib. I. Politic. & alia Archimedis , Ar
apparet. Sic Chieza pag, 2. Hiff. Perua: chyræ acBoetij , de quibus fuperius a-
cap.30 .Item vapores varijs formis con- & um : & noſtris temporibus oblata Cao,
formati,quales illi,quos Sylla vidit hir- j rolo V.Aquila ænea , volans per aerem ::
corum fimilitudine capitibus apud E & Parijs triremis argentea , quam re
pheum concurrere, d & familias quæ a- miges, eiuſdem materiæ , & impelle
pud Syrtim maiorem ex eadeni caufa į bant , & Gtebant & retroagebant.
Diodorus Siculus ſcribit contingere , d Voerant etiam Hydraulica veterum , &
e
digna lectu. Talia quoqu ( ſi à viſu, ad hodiè in bortis Éſtenſibus Tiburi ad-
auditum lubet tranfire)ſunt admira nda ,miranda ; de quibus Claudianus ;
quædam ſonorum ,ut Echus in locis di Intonat erranti digito , * pedibufque trabalis
verlis, quæ & notavimus Commentar . Vecte laborantes in carmina concitar undas..
in Senecæ tragedias,decipere nonnul- 1 Erde quibus iam exſtant Heronis
Tosteltarur Cardanus l . 18 defubtilitat. libri . Vt funt artificiofa Spectra , quo
item lonus ftatuæ Memnonis , de qua rum modum docene Cardanus lib . de
eodem opere egimus; & muri Mega- | Varistat. rerum . & Baptiſt. Porta lib.de :
magia :
a lib.1.deſpearisc.6.7.8.06 9. b Ariſt.deadmit.andition. Tit. Livius lo Senec.1.3. Nat.
qui don Pli lun.li.8.epift.1o.com Seni lib.2 Nar.hiſt.c gs . cl.16.Nat.bif.c.1. d Plutarc . in Silla ..
edib.z. Biblioth , Sic correxit Laloya Propeoituſques 1
1

LIBRI II. QVÆST. XXVII : SECT. I. 315

magia naturali, quanquam verè in his / critum terrere , ut narrae Lucianus in
omnibus , rerum quibusutuntur natu- Philofpeude. Suntin recentiorum libris,
ra ad artificium adfert vim roximam : ut Bocatij Decamerone , & fimilibus
-ut & in naturalibusillisprioribus, le . exempla plurima, ſed me magis ca
pè accedit artificioſa hominum appli- piunt antiqua.in fabulis tale quidcom
cario . Sed ad hanc claffem magis pro- minilciturMoſtellariæ Plautiſervulus,
priè percinét artificiofæ voces quorun- tale quid narrat Æſchynes orator b , à /
dam; quibus cum ſint præſentes voces Cimone Athenienſi factum , qui ſe Sca
ſimulantablentiú ,vel cum ore loquan . mandrum finxit, ut vitiaret Callir .
tur ,ex ventre verba videntur proferre, rhoen : cale quid narratloſephc facti
ficque voces dæmonum vel Angelo- catum à Mundo , urdeciperet Paulina,
rum mentiuntur: Item qui per cubos fingente ſe Anubim: zale quid à Tyran
noctu loquentes, Angelorum vel ani nione Sacerdote idolorum excogica- '
marum voces ſimulant ; quale quid de tum ,qui mentiebatur Saturnum , ut li
Bonifacio octavo circumfertur apud bere matronas nobiles mæcharetur,
Nauclerum ,Maſleum , & alios.Item qui nos docet Ruffinus d , & meminit eiuf
Gimulant ſe animas maritorum defundem facinoris D. Cyrillus Alexand.
& torum , & fic fuadentviduis,utfibi nui contra Iulianum lib. 7 .
banc novi , qui hoc Lovanij fa & itarat: Et Nectanabus ÆgyptiusMagusſe in
& de alio qui Andegavi,narrat Leloyelovis Hammoniseħigie transformans,
rius cap 7. Sic apud Boetium Scotia Olympiadem Philippiuxorem decepit,
Rex Kennethus, Pictos , à quibuserat & adulterino concubitu Alexandrum
victus,vicit.Noctu ad Principes exerci- Magnum genuit : unde illi orta opinio
tus lui dormientes ,> immiſit fervos in de love parente. narrat loſephus Go
dutos ſquamwis lucentibus , & manu rionides lib. 2. Hiſtor.Iudai.c.6. & laudat
tenentes haſtas es ramis putridis noctu auctores , Ægypriorum Sapientes , Ti .
lacere folitis; qui illos ad pugnam for tum Romanum Strabonem Cappado.
titer ineundam hortarentur : fe à Deo cem , & Nicolaum Damaſcenum .
mitlos Victoriæ (ponſores. Angelos illi In his fictionibus , cum ſtuprum ac
credidere , & animosè Pictosaggrefli ad | cedit , peccatum gravius eſt , quàm in
internecionem cæciderunt.Sic nonnul. ſtupro ſimplici , & gravius punien
li un cancris vel teſtudinibus , ijſque dum : cum furti cauſa fit , puniendum
cum candehulisafixis , in cæmiterijs,nó pæna directariorum l. faccularii.D. de
ſemel ignitorum fpectrorum (peciem extraord. crimin . Si nihil aliud quam
præbuere. quare nonnulli fufpicantur metus incutitur , pro periculi magni
ab Homero 4 teſtudini tributum no- tudine , res æftimanda : ex genere luo,
men armaturæ fallacis layhusias cüzuk. i puto Mortale peccatum : &
Sic etiam Abditerani iuvenes, cum fpe- l'arbitraria , fuſtigationis puta : & li
& rorum ſchemate , conati ſunt Denio mors ſecuta , exilij perpetuiergu.lib.4 .

Q92 9.CILIN

2 in Hym . Mercur. 'bepift. 10. clib.13,antiq.6.4 . a lib1bi.cap.25.

 1
TIONVM MAGICARVM
316 DISQVISI

56. cum quidam . D. ad leg. Cornel. de ficar. ( probum tamen non eſt. Fæminino es
1. infiniti. § . cum eo D. de furt . & l.penult. mim ſenlu accipiendum & quidem non
S.ultim . & L.ultim.D . de extraord. crimin . I de rebus , ſed de mulieribus. Senfus c.
voluere poſt gloſl in l.fi quis aliquid D.de nim ,quem D.Hieronym . & Bedateci LE
pæn.Licinius Ruff in comparat legum Mofis ti , vinum cócupiſcendi alienas efle cauf
& Iuriſconf. c eloyer. ſupra fol.173.nec fam.ideo feptuaginta , ut ambigi ita
puto idoncā exculationis cauſam amo tem hanc tollerent, fingulari numero
rem præbere , nec tutum fatis eſſe conf. vertere åmotpiane, alienam , ſeu extra
101. Oldardi , oprimialiàsconGliarij. neam : quam vocem nec.S.S nec Patres
Senſuum alterationem vitiumque , fimpliciter poſitam , de alia re , quam de
falsò vilorum ,vel alio ſenſu perceptorú muliere ſeulcorto accipiunt, ut eodem
ſpectrorum ,caulam non raram efle,do capit. paulò antè:puteus profundusaliena,
cet idem Leloyerius cap. 8. exemplo e . utibi explicant Salonius,Bæda ,Hieron.
briorum ,de quibusoptimè D. Amb.a, & alij . ' Oculorum effuſio facit videri
Hinc ( ait) vane imagines'ebrijs , incerti vi- volitantes ante oculos quaſi muſcas vel
fus,inſtabilis greſſus.umbras tranfiliunt ſepè, talticantes formicas, ut non fine ſtudio .
ficutfoveas,nutat his cum facie terra , fubitò rum incommodo , à multis iam annis
erigi & inclinari videtur, & quaſi vertatur, experior. 'Abenzoar libro primo . capite
timentes in faciem ruunt , folum manibus primo.trait 8.meminit morbi dicti bala.
apprehendunt , autconcurrentibus montibus bol ,quo qui affecti, fingula putant le vi
fibi videntur includi. Murmur in auribus, i dere gemina.Arcuatis cuncta apparent
tanquam maris fluctuantis fragor & refo- lutea. Refert Ariſtoteles de quodam,
nantia flu&tu littora.Canes ſi viderint,leones qui ſuammet imaginem live ſimula.
arbitrantur,& fugiunt. Alii riſa foluuntur ; chrum , in aëre fibi, quaſi in ſpeculo,
incondito , alii inconſolabili merore deplo- propter oculorum vitium , ſemper ob
rant ,alii cernunt irrationabiles pavores , vi- verlari exiſtimabat. idem teftatur , eum
gilantes ſomniant,dormienteslitigant .] idė į qui diu in ſolem oculos intenderit , &
terribilia nempe viſa apparere ebrijs, oculo aliò celeriter averterit , primo ei
Plinius prior affirmarat b. Depravato , cuncta iri vila gilua,mox rubca, & tan.
more luæ ſectæ , Lavatherus S. S. dum denigra,donec alteratio illa viſus rece
ſic vult intelligendum illud Salomonis dat . Auditus etiam læſus decipere con
,, ebrietatem difluadentis :Oculi tui vide ſuevit,ut fit in ijs , qui morbu imagino .
. bunt extraneas , & cor tuum loquetur per fum ( fic vocant) patiuntur. cuius ægri
verſa. Extraneas,ait ille,viſiones & appa tudinis viri docti duas ſtatuunt fpecies,

ritiones admirandas, qua in re ductoré unā notioré, cui nomen pperikes , quan .
babuit Pagninum : quicum Paraphra- do phantaſmata obijciuntur animo, vi
Ite Chald. videtur fic accepifle mint filiimagine: de qua ſpecie Cornelius
Zarot , quaGvim neurri baberet , & fi - Celſus, & CæliusAurelianus conſuleo.
gnificaret extranea , br.e. res extraneas: di , & pertinet ca ad phantafiæ vitiū . al .
quod licet non diſplicuerit lanſenio , tera fpecies eft κορυβαγιασμός , qui vital
tollit
a liode Helia i icin.c.16 . 6,214.6.22. c Prox.13.0.35
 LIBRI II. QVÆST . XXVII. SECT . I.
collit ſomnú ,auribus indic vitium , quo Non fervaftis, ait,cuificextorta voluptas,
libi audire tinnitus & Sonitus viden Et demptus per vim mentis gratiſsimus

tur,de hoc Varro , in Prometheo Satyra , error.

Abydi fimile quid contigiſſe narrat
Levijonna mens fonorinas imagines Ariſtoteles in lib. de adimirand . addı
Adſatur,non umbrantur fomnopupulle .
Guſtus mi tion . Hanc in væſania falſze opinionis
quoque vitiatus ægros
rè decipir ut & odoratus,Polypo ,Gra- 1 voluptatem , de quodam Thrafyllo,
putante naves omnes , quæ ad Pyreum
yedine, ſeu xógusa, & miro illo catar
1
rho, quiregnabat in Caſtella.158 . & 1 appellarent, ſuas elle: fusè teftatur Æ
multos abfumebat.Verùm crebrior & | lianus libro quarto variar.hift.Sed ad ipe
Etra redeamus imaginaria. Haudício
major deceptio manarà phantaliæcor.
rupt ela , quæ ali qua ndo con jun cta eſt an quid rarius eo acciderit, quod à Ti
cum Phrenide , ( fic vocatur ea quæ | mæo Locro commemoratum . Agrigen
cum febri vehementi eſt , ) aliquando ti domus fuit,cui cognomen tpomym,aberen
cum Mania ( hæc febris expers eft, & tu tall. Adoleſcentes aliquod [ Tauromini
iani ) illuc convenientes convivium hila .
diuturnior , ) aliquando levicula tan
tumelt febris, nec ad Phrenitim ſuffi. rius agitabant. Mox uti aſſolet , cum inca
5
ciens. a Theophilus medicus cætera Luiſent vehementiùs, ita decuſsi mente ſunt,
prudens , opinabatur cum febrirer, | & itaexternati , utin triremiſe opinaren
tur conftitutos, mariquealtiusundabundo
prope lectulum tibicines & cornicines
alfiftere, & continuè auribus ejus can- hyemem ingruere atrocem . Proinde, velut
rum infonare: idque,jam ſanus,accidif. naufragium veriti, tanquam egeftis,qua in .
fe ſibi pertinaciter contendebat. 6 Sed tus forent , navigium facturi levius, vaſa
huiciſta tædio erant : alteri cuidam vo omnia, & quicquid meròfervidis occurre
Horatius, Epiftola ad bat,in viath,feu in mare, feſtinantius iacka
luptati. Sic enim
Florum . re adortiſunt, accurrentibus hinc inde qui
- Fuit haud ignobilis Argis, proiecta deriperent. In fequentidie ubi ad
Qui ſe credebatmiros audire tragados fuere magiſtratus factum arguentes , cum
In vacuolætus feffor,plauſorque tbeatro : illi necdum fatis edormiſſent : reſpondere,ſe
Cetera que vitæ ſervaret munia recto metu mortis preoptáſſe , quæ in navi forent
fluctibus devorari. Adni.
More ,bonusfanèvicinus,amabilis hofpes, di perdere , quam
Comis in uxorem poſcet qui ignoſcere fervis rantibus mentis ſtuporem univerſis , qui in
Etſignolafo non inſanire lagena, ter eos videbatur natu grandior: Ego, ò viri
Poffer qui rupem &pureum vitare paten Tritones', preformidine infra thalamos me
tem : coniiciens in imo iacui. Cumque amplius
Hic ubi cognatorum opibus curiſque re- dilirare animadverterentur , dimittuntur
fectus, ab ignofcente magiſtratu , commoniti mo
Expulit helleboro morbum , bilemque me | do gravius, caverent in reliquum invitatio
TACO , nem eiufmodi brutalem . At illi, velut gra
Et redir ad fefesPol me occidiſtis,amici, tiam fatentes: Si, inquiunt, ſervati ex tam
procede
Q93
.18 e .Sy mp. 6,3 1
a vide Cel.l.3.6 . b Galen.l.d differ
 N VM
IO AR
V IT C
SQ GI
3313 DI MA

procelioſis undis portum fuerimus affecuri, Apud Euſebium li.4.de demonſtra

inter marinos Deos vobis (Ô Tritones Jutfer-
uatoribus in patria ftatuas ſurrigemus.[ sic
Cæluus Rbodig.fed ex Athenco.a
Hydrophobi aquam fugiunt , cò
quòd putant (e in illa videre canem à
quo admorfi fuêreb.
Solet autem Diabolus hiſce natura
tione iple Apollo fic canit,
Πή μέν επιχθογίοις, πή δε ουρανίοις, πό
τι δε άθρης
Αυτοίσιν βασιλεύσια κέρG- υγροπό
poro .
Ηδέ θαλαοσάιους και υπόχθονίοισιν α
πασι .

libus morbis fæpè ſe adjungere , & ho Πάντα οι ενδέχεται φύσεG- μισώ

minum proclivitate abuti ; Serpit hoc μασιτων δε.
maluni Diaboli ( ait D. Auguftinusc.)per Partim terreftribus, partim cæleftibus,in
omnes aditus fenfitales,datſe figuris,accom- terdum & atheris ipſis regibus , aeris hu
mod at ſe colóribus adheret fonis,odoribusſe mida permeāris, & marinis, & fubterraneis
fubiicit, infundit ſeſaporibus & quibuſdam oninibus.Omnia enim capiuntur natura ple,
nebulis implet omnes meatus intelligentie, nitudine horum . ] cæleftes autem vocar
aliquando crudeliter torquens dolore acme æthereos, live igneos ,ut appellar Mar
7it, aliquando iocosè diftrahens, vel fubſau- cus.Aereos etiam Plato fagnovit ,Ma
Hansludicris. ] gices inventionem illis tribuens. Ter
reſtres Chaldæi cú Zoroaſtre ( ut Plele
SECTIO II.
lus exponit) vocant Feras, ſeu canes ter
reftres, in Zoroaftris enim Magicis fcri
Vnt enim demonum ,le variæ ope.prum legimus Eorgdy dyzősv buses
rationes atque libidines , fic & va zlouds orxýt8594. Tuum enim vas beſtix
ria genera , . quod fecundo locô nobis
terrs incelent. ad quæ Pſellus,beſtiæ ter
erat notatum . Omnes quidem immi ra funt οι σερίτην καλιοδεσμοι Δκίμο
di , & mali , hominibusquc ſunt infeſti, Yes ,qui circa terram oberrant cujus inter
urpoſt Chryfippum , & Plutarchum, pretationem magis probo , quam Ple
& Philonem , rectè contra lamblichum thonis , iú.ch rig xvnSee te vermes & omxis
Porphyrius.d & eò nielius Minuciusin generis reptilia viliora. Idem Magus po
Ottavio ,cos tamen à loco Marcus apud | ſtea fubdit , 'Ex di atya A24 yanys
Pfellum e divide in lex genera , urco Sputn& &u 70 & 196ės smua Bp-rão exage
prior fecerat Orpheus , ſcribens ad ! xeóvios núiec @ex reclès ,Certè ex terre , ni
Muru : bus prodeunt canes terreſtres, nunquam fig
Saygeord's, dupurilsizisepios,y evospússnum verum homini mortali demonfirautis.
και χθονιές, υποχθονίες quos Plethon vult apparere folitos ci
Dæmones cæleftes , aereos , aqueos , ninâ vel aliâ fædâ fpecie iis , qui ſacris
terreſtres , & fubterraneos (eu Suma- initiantur. Quod licet Zoroafter acces
nos . perit de facrismagicis , verutamen cft
etiam

a Athenauslos.sap.s. Delius lib.17 A.L.cap.2. b Paul. Ægynem lib.s.cap.3. Ar

tholoz.Epigram.GR:6...6.7. c lib.18.99. d lib.de abftinen ,animal. Chedem .Natuta. fin .
 LIBER II. QVÆST. XXVII. SECT . II. . 210 )

stiam , ſolere his ſpe &tris verſari etiá il- cie obvius , in eumqueinſiliens,ad ter-
los,quipravitate vitæ derelictâ religio ram ferè adfixit . Orantibus:ut cogita
. focuipiam ordiniſe addicunt:quod ip- tionem diverteret,aut abrumperet : in
ſum Leloyherius a confirmat teſtimo- ftar carti obmurmurantis ſelo adjunxit
nio Hebræorum in opere,quod inſcri non ſemel, fcabellumque, cui innite
bunt Holam Abbas: Idem Athanafius del bantur,quatiebat,pullabatque.Nec le
D. Antonio in ejus vitâ , & fimilia ferè ctis quies , nec menſæ retectio, line in
narrans de S Simone Treviren G Ever- feftatione, concedebatur, Crebro varii
vvinus Abbas apud Surium 1. Junii, & catelli à quieſcentibus lectulum afcen
alia leguntur in vita S.Norberti,dedæ- dere , & regmina lubire ſentiebantur:
mone vexante initia fanctæ plantatio- | quæ res multos formidine plenos &
nis Præmonſtratenſium ( Surius Iunii-6 . lomnô privabat , & ftratis expellebat.
vita illius cap.19 26.6. 27. Ego poffum | Prandens quidam , invifi hoftis pugnô
cófirmare, eò quod verè accidit, ivitiô in latere tam acriter percuſſus fuit , ut
fermè noftræ ſocietatis inſtitutô colle- confeftim expelluerit, & ferèretrorſum
giô à P. noſtro Ignatio Laureti : & eiàſcamno dejectus ceciderit. Subdiro
præfecto Rectore, P. Oliverio Mana rum moleſtia bono Rectori permole
reo ,qui etiamnum fupereft ,& à quo, ut i ſta crat ,tentavit. Eccleſiaſtica remedia,
sem verillimam accepi, quod ſubdam : quæ opportuna occurrebant ; milfa
Annoisss.maligni ſpiritus modò unu , rum, precum , exorciſmorum , luſtralis
modò alium locum magno ſtrepitu in . aqua ,ſanctarum reliquiarum , & id ge
feſtantes, pleriſque, in quibus nonnulli nus alia.His tamen Deus malum planè .
religioſi inſtituti tyrones erant , miru , tolli noluit.
quantum moleftiæ , & inquietis adfer Quare ad communem patrem ,B.Ig
rent: Eriam clarô die apparebant variis nasium Oliverius recurrit , preces ejus
figuris. Uni dæmon in forma Æthio- j & opem in hac moleftia petit.Ignatius,
pis apparuit: & mulcis illecebris atque , quà eratanimidemiffione, ad patien
perſuaſionibus verborum conatusfuit tiam cohortatur per litteras , & ad ea
à religioſo inſtituto illú avertere : quod remedia , quibus Eccleba in fimilibus
cum irritô labore ſe facere videret ,a- , uti confuevit. Hæc,inquam , Oliverius
- biit inhalatô dirô admodum & viru- per litteras, omnia jam ànobis curata ,
lentò færore, quitotó illô die perdura - tentataque: ſed durat malum, & glifcit.
1
vit.Alteri ſe confpicuum præbens effi- i Quibus acceptis litteris reſpondit P.
gle D.Pauli, adhortabatur ad facram Ignatius ; confidite in Domino , & in bo
Epiſtolarum fuarum lectionem atque Initate eius , ipfe vos liberabit : & ego feriò
ftudiam , ut hộc ſpeciosô colore eum pro vobis orabo. Acceptas litteras Re
ab humaniorum litterarum cura ab
Etor in corona Patrum fratrumque
duceret,ficque per inobedientiam ère legit , quitum fortècongregati : & ,
ligione cxpelleret :quod & perfecit.Ipfi | mirum di & u , è veſtigio illa Ipectro
Oliverio in atri& ingentismolomipe. rum & phantaſmatum infeſtatio , aded
con! "
*lab,a,defpih.co
320 DISQVISITIONVM MAGICARVM

conquievit ; ut nihil hujuſmodi. Lau- ctus quoque teftatur Auguftinus in opere, de

reti poftea fuerit auditum ,nihil vilam . Agone Chriſtiaño , fic dicens, Damones non
Nimirum ſcriptis litteris poſterioribus babitant in cælo , ubi sol & ſtelleſunt,fed
opurus Pater , pro filiis orare cæpit; omnes fub regione : lunari verfantur. Hinc
& interea , dum Roma Lauretum lit motus opinor Apuleius dixit, animalia eſſe
teræ perferuntur , exoravit . Hos ergò I ignita,propterea quod Ariſtotelesconfirma
Zoroaſter vocat canes terreſtres , canes vit , in fornacibusardentibus quædam ani
vel propter formam aſſumptain , ut malia parvula ſapius viſa volitáſje pennulis qu
ilii oq
u
Plecho; vel ut Pſellus, quia animarum apta, qua torum avum ſuum diverſantur in Ter
sia ,
carnifices ſunt ; Terreſtres verò , ut ait igne,quoniam cum igne oriuntur, & cum eo ce cas ce
,
idem , quia ex cælo deciderunt, & cir- dem igne exſtinguuntur , & ad ſuum unde ==
trị =
ca terrain volutantur.xjxuvás ufu Toú- venerant locumevaneſcentes redeunt.] Divi
185 xah.cos leuwpows 7 fexão.xSovies Auguſtini locus eſt capite tertio , negar inc
13TH s LiEcSuOr,gu luder:
δι, ξ ουρανέ πιπιωκότας και καλινός μενες tantum D. Atrguftinus dæmones ha clua
[ za , ra
Wepitavyāp. Sic ille in Chaldaicis ora bitare in cælo , undèexciderunt , & Hac
ego
culis . in firmamento : de ignis fphæra nihil izm
dei opo
adi amb gen
Verùm quia quod Pſellus ſivè Mar- addit, ideò ad primum hoc genus pro cun orp
,&
cus breviter , id de dæmonum generi- bandú non pertinentejus verba. Quod Focat puta
q
ur , uia b at i c
bus ab corum habitatione deductis artinet ad Apuleiúille fallebatur , quia i voc n
BETE: ak ;torte gneum ant
,
Trithemius muliò cupiofiùs fcripfit.c- dæmonibus ignita corpora verè tri fupe
zas region rior
buebat. Ariſtoteli denique illa anima e e
ius verba ex libro Quaftionum ad Maxi-
mil. Cajarem.queff.s .non pigebit adſcri. Jia non ſont dæmones,fed inſecta quæ Sturl d
arge zu aëreum icitur , qı
bere multis addicis , quæ ad explica- dam volatilia ephemera , in fornacibus
prop com
tionem diſquiſitionemque Magicam , Cypriis reperiri ſolita. Si dæmones iſta 9 42 not ininq def mot
Le7 adem4pofleusna ad feruioora cena d,
pertinere judicabo.Sicutidamones ( in- putavit Apuleius , quomodo cenfuiſ uzpi e craßio a cor
sb c t r e p o
quit ) in poteſtate acuminequeſubtilitatis | let illa cum igne exſtingui ; aut cum rese e m mnib a p e
par r i b .
r ust ere t sera pa
ab invicem differunt : ita maleficarum igne oriri ; quæ dæmones immortales e
DEI ( pius rban , u o n itr
E t ua
quoque poteſtas non eft in omnibus una , elle , & morti non obnoxios ex ſectz te o m f
r conill ant , nes imul i
ſed in fingulis : prout damonibus concurrunt ſuæ decretis arbitrabatur : fortè hoc Fizik conſ
et a ar gener pira
nt. Mor
natura ſubtilioribus vel groſsioribus diver- | volebat incenſo igne incipere illic in west ansidiiomi ismoven paß
e b t u io
Thesrn us r
t
ſa. Multa enim funt genera damonum , & Aammis dæmones talı forma cerni , & e m
kapranttur axim & nvidi i a ngu
a
We a sb a t e
ista ontc a , n
certis inter ſe gradibusdiſtant, ratione lo exftin &ta Aamma apparere delinere ? st bas inu , o nec co
er is co
po
corum , in qua cadentes à principio ſunt de- | Sed pergit : Nulla funt eis cum maleficis rt, nec vno nfiftu
n
trufi. confortia quoniam cum demorentur in igne ,
o for haf
Primum quidem genusdemonum appel- ! propter fubtilitatem ſuam non pofunt cor dana Vtaamsqumnfeepsiu mutmaanmt beecnutnd:uſze
u, e e s ,
latur igneum : quod circa ſuperiorem perva. pusgroſſum five sereum induere. ] Vana nec f e ction quib
en um , us vel occut
gatur aerem , nec unquam antè indicii diem ratio. Si nulla eft fphæra ignis,ur mul tari carm evoc
care inib ati
ad inferiora demergitur : ſed continuo ſub ! ci arbitrantur : totum hoc corruit fig pertm us
sep urba
eli tion a noce
regionibus permanentes ſublunaribus, nul mentum , ſi qua eft talis fphæra, non e d n
Not
lumn habet cum hominibus in terra commer dum hinc ſequitur dæmones tales non and h quoq crr f
daums ic ue o or & ug
cium.Quod verò fub luna permaneant, San- 1 habere commercia cum maleficiis. tele onb mn
a v l la in
s, s g
quiz
 LIBER II. QVÆST. XXVII. SECT . II. 321
quia dæmones omnis corporis pro- propria vel adnata corpora, aut vlla vi
prijſunt expertes , vt pote lubſtantiæ lili formâ oculis humanis corporeis
merè ſpirituales; quæ nec terrex , nec ) præditos eſe:conſpici tantumpoſſunt
igneæ , nec aereæ corporeæ groflitei in forma corporis extrinſecus formati,
conlimiles funt. & poffunt ignei iſti, vel cadaverisaſſumpti. Pergit .
non minus quam aerei , corpus alie Habent enim volentum omninò da fue
num invadere & aſſumere. Quare vel riofum morem turbationibusplenum , vnde
illi quoque cum maleficis ineunt com vehementer malefacti & perturbati repen
mercia , vel huius rei alia quærenda tinas plurimum machinantur infidias, eso
eft ratio , quam nondum invenire po- dum ſuas agunt incurſiones partim latere
tui. Et quid neceſſe hos in igneum il . volunt,partim inferunt violentiam . Male
lum carcerem extra infernum , qui in ſice borum demonum operationefuffulta,
terræ centro ,includere : qualipænam tantò funt ad maleficandum potentiores,
fuam , vbicunque ſunt doucircumge quanto ſuperiorem ex eorum ordine com
Itenc. currentem fuerint affecute. ] Hæc omnia
Hoc ergò dæmonum genusego cre verè crediderim . In vita D. AntonijD. A
diderim fictitium , & ab Orpheo cælefte thanafius aerem plenum effe dixit demoni
vocafum , quia putabat in cælis de- bus : quod Mercurius ante dixerat Terma
gerc : alij foriè igneum vocant , eò quòd ximus : nullam videlicet mundi partem des
in acris regione ſuperiore manſe- monum præfentia diſtitută:[Hoc de ſub
rit. lunari mundo intelligendum , alioquin
Secindum genus aëreum dicitur,quodin falſum eſſe docet D. Auguſtin.d.cap.3
Acte crrans nobis propinqud commoratur. deagone Ghriſtiaxo : & fic accipe , quod
Hi quidem poffunt ad inferiora deſcendere, ſubdit : s . quoque Præful Ambroſius di
ů aſſumptes de craßiore aere corporibus, xie : Plenus eſt mundus ſanctarum virtu
quandoque hominibus apparere. Aera per tum , quia eft plenus nequitiarum Cave à
mittente Deo Sapiùs turbant, tonitrua do ſequentibus , nam more ſuô falſa veris
tempeftates concitant , & omnes fimul in miſcet.
perniciem hamani generis confpirant. More Vndè Platonici demones , in aere volan .
bominum affectionibus moventur paßio tes , modum denfißime nipis , ignitæ, cupi
num . fuperbia maximè & inridia, tangun . encibus tradidêre viſibiles : fi aliquamdiu
Parque perturbationibus continuis, & nec fo- verſus cælum Sole ſplendente irreverberatis
lido retuunturcorpore , nec vno confiftunt oculis continuaverint obtutus. Sed nefcio an
loco , nec vnam omnes formanı habent : fed in aere cauſetur obiectum ex conſiſtentia
plurimas , casqueſapiùsmutant , fecundum reali : vel certè oculorum motus interclufus
varietatem afectionum , quibus vel occur repræſenter imagines falſas : non fine detri.
Tunt maleficarum carminibus evocati, mento ſenſus tamen levi, præmiſſorum acce
vel impulf ad nocen- | piexperimentum. ] Verè experimentum
perturbatione
dum ] fallax , nequam , et graviore dignum
Notandus hic quoque error & fugi- detrimentố.cuius mater curioſitas,pa
cndus , dæmonibus vlla omninò cãe. I ter ignorantia, illulio ſenſus fuit, vtvi
dere
RI
 122 DISQUISITIONVM MAGICARVM
dere videreris tibi , quod in rerum na non teinerè, hoc illicum dæmone Om
tura viſile non exiſtit, vel pueri adver- noſcelide cominercium fuiſle: non ve
tant , ſolarem ſplendorem ſic oculos | rò , crudelitatem allerentis-Onoſceli
des, danınârunt. Sic enim factum illud 7:.
præſtrinxiffe.
Nectarii & Ambrofii accipiendum.De Pie
Tertium genus damonum terreſtrium di
cimus, quos prolapſosde cælo in terram ,pro talib finxit Stellatus, cos libiin itinere
ſuis demeritis minimè dubitamus. Catho- i Luna lucente comites adhæliffe Sarra
lici neque deaeris,eò delapſos, decæ. cilun , Sathiel, & lanam ; fed poeticè;
ola
lo pro luis demeritis , fas fibi ducunt hoc eſt,mendaciter inducit illos dicen
den
dubitare. De bis ſanctißimus praful & res, domicilium Gibi elle in Lunæ glo
E
martyr Chrifti Theophorus quondam Ignabo.talis etiam , qui apud Alexand , in: .
tius, in epiſtol. quadam ita fcripfitad Ephe- | Genial. diebus narracur Thomæ mo
fios: nihil.melius eft,quam pacem habere, in | nacho viſus. Tales etiam Lamis, quàm
qua omne.telum evacuatur aereorum fimul à noctea Hebræi Lilith vocanr. Tales :
& terreftrium ſpirituum .]Vides Beatum Ceres, Diana cum ſodalibus, Napaz,
Ignatium , igneos illos non agnoſcere; Driades, Hamadriades, Trophonius:
& aquaticos(ut arbitror ) lub terreſtri, & fimiles Pſeudochei: Tales Facux ,Fu-
bus comprehendere. De his terreſtri- riæ , & earum ( ut fingunt) mater Fu
bus nonnulla jam diximus: adiit quæ- rina, & manium mater Manna,. Mam
dam füſius poft: illuſtranda Trithe cua , Mania , & Mannuana , & his li
mius; Ex his autem demonibus.alli verſan- miles creditimalculi ſexûs, Aquili,Su-
tur in filvisatque nemoribus : quivenatori manes, & Tripres, de quibus Martiani
busponunt infidias : alii veròpuridis degunt Capella lib. z. Ifidor, in Gloff Arno
in campis , quinocte aberrare faciunt iti- bius contra Gentes,nos quoque paulò,
nerantes nonnulli demorantur, in locis abi . poſt nonnulla , cum de incolis Spelæo
ditis atquecavernis :: reliqui cæreris minus rum Addit ; Non unô ducuntur affe-
furiofi acperturbati,demorari cum homini. Atu , ſed variô: quoniam alii ſunt aliis mi
bus.in.obſcuro delectantur. ]. Huc perti: nus depravati, quamquam omnesfint ma
nét omnes illæ ſpecies, quas paulò poft lis perturbationibuspleni. Ex bis quidams:
per numeros, quatuordecimi ex variis į gaudent ſolis illuſionibus territare homines,,
ſcriptoribus adducam ,ut Faunus, qui alii. predictionibus futurorum in admira
& Fatuus & Facuellus dictus , & Sa tionem fuitrabere cupiunt audientes , non
cyri, qui etiam Foni, & Onoſcelides ( nulli vero ad hoc fummóconatu laborant ,ut
de quibus Sozomenus . libro octavo: ca. homines irrationabili furore turbatos ', aut
pite fexto's , ubi meminit Gerontii Dia . melancholia furentesterreant, ledant, vel
coni idcircò caſtigatià Divo Ambro- orcidant , quod experienria fæpius fa & ung:
fio & caductoratià Nectario ; quod'af- agnovimus .. Hinc S. Ioannes Chryfotos
firmaret noctu à ſe Onuſcelidem capio | mus in lib.3.de providentia ad Sragy
te rasô apprehenſum , & in piftrinum rium monachum , omni a &tione Diabo
dejectum . Sanctienim viricenſuerunt lica porentior eft ad nocendum merea

17 :
 LIBER II. QVÆST. XXVII. SECT. II.

Tis magnitudo. quia damon quoſcunque | lentum , quod in mari tempeſtates concitat,
fuperat, per mærorem fuperar: cum ſi au- navigiaque demergens in profundum , mul
Jeras , nibil à demone ledi quiſquam pote- tis vitam aufert in aquis. Et iſti damoxes,
Tit. ] quoties affumunt corpus viſibile , in ſexu
Præclarè hæc omnia , & prudenter : frequentius apparentfæmineo : in maſculi.
non æquè, quod ſequitur ſtatim ; Hoc no rariùs videntur , propterea quod in locis
autem demonum genusrarôeft maleficisfa- verſantur humidis , & molliorem vitæ du
miliare, propter inconftantiam affectionum ctum fequuntur, nec virile ſchemafacile ca.
do levitatem : quâ territare multos gay . terorum conſuetudine poffunt aſſumere. ]
dent potius, quam unius muliercula fubeffe Falla ratio ex falſo fundamento natu
imperio.] ræ illorum corporeæ . Cur enim exa
Levicula prorſus ratio , & ex'falsô qua cæteriselementis mixta , Gſpiri
præſuppolita,quod lubeſſe queant,aut tus funt, ut funt, mimus ex aere virile,
ſublint : nec illud verum , & uni ſub- quàm fæmineum ſchema componanta
elle , & multos territarenihilominus cur nequeant æquè facile cadaver aſ.
non poſſe. Commorantur tamen inter- ſumere malculum , quam muliebre ?
dum , 6 pollicentur vaſanis, in vitro , aut Vnde Naiades , Nereidefque Nymphas a
cryftallo fiveſpeculo : & carminibus conci- quarum non maſculino , fed fæminino du
tali refponfa dant mulierculis , & fi quis dum fexu nominavit antiquitas. ) Verùm
Penturus in via eis maledixiffet , pronun cadem antiquitas , Neptunum , Ne
ciant.) utique poft factum , nec moran . reum ,Protheum ,Phorcum ,Glaucum ,
tur in his rebus dæmones , fed dum Palamonem , Tritones , Acheloum ,
taxat aliquas functiones illic exer- Alpheum , Eridanum , Tiberim , & c.
cenit.Et hoc( ait ) maleficarum genusmul- i maſculinô ſexu nominavit . Nec ad
tum differt à reliquis, quia quod illa male. rem , quod addir , A noftris autem a
ficio reddunt infirmum , iftacurare polli- quatica mulieres,id eft , Wafferfrawen/
centur , verum quia maleficium ut plu- communi vocabulo dicuntur. Teutones
rimum refellunt inaleficio , earum acceffus Belgæ maſculinô nomine Decfers
ab Ecclefia omnibus interdicitur Chriſtia- | compellant : & Cantipratenſis Neptu
nis ) Hoc verillimum : & hinc appa- nos, de quodam addita narratiuncula
fet divifumeſle regoum Satanæ: & ha- lib. 3. de apibus cap.57.8. 11. Dæmiones
bes cauſari Vatiniani odii , quod in- aquatici fuêre , quipaftoribus Pelo .
tercedit inter Ariolos le Veratores, ponneſis prope Paludem , côdem quo
& magos venenarios feu Striges. Hos Syracufæ à Sarracenis captæ die,id nu
illi conantur detegere & prodere , hi ciarunt , Fazellas deca. 2. rer. Sicular.
vicillim illorum vitæ clam inſidian . lib.o.Hujuſmodi etiain dæmonum mi .
tur. ſterio , qui peierabat in locum Paliſco
Quartum genus demonum denominatur rum ( qui hodie Naphta dicitur) lemer .
equaticum : quoniam ſehumoribus immer- gebatur, ut Ariſtoteles, Diodorus , &
gens circa fluvios á lacus inhabitat , ira Macrobius referunt: & prope Dianæ
pienum , turbatum , inquietums, cofraudu- | ad Yhomiſium oppidum , fons eſt in
RI 2 Cama
 ONVM M
ISITI CARV
224 DISQV MAGI

Camarinam influens , cujus fi quiso- | attingat, etiam diverſas formas ſe non

lim aqua manib. non caftis, vinum di- indignas affumere? deniq, videndum,
luiſſet,nulla mixtio conſequebatur. In ne quod hic ait nonnihil repugnet ,
Aleſino agro , Caroniæ hodie dicto, fós | cum
arbitrii angelici libertate.
aliquando fuit, naturâ tranquillus, ve Atſapè viſiſunt demones circa fluvios da
rùm inſonantibus tibiis exultabundus ! fontes, in ſpecie mulierum aliquando chori
ad Harmoniæ modos elevabatur,& ul- ſantes, aliquando capillos more fæminarum
tra margines intumeſcebat, reſte Fazel- explicantes : nunquam verò cum hominibus
la deca.l.l.1.c s.quæ vel fabulola fuêre, loquentes, á varias ludificationes exercen
vel non fine cooperatione dæmonum tes.Et hoc genus non conſuevit cum malefi.
contigêre. indicio eſt , quod deliêre . ciis habere commercium . ) conſuefle ca
Redeunt verba Trithemii. men cum hominibus ſuccubarum mo .

Qui verò habitant in locis ficcioribus dare indicant veterum fabulæ , ſed non
ſubaridis , quoties hominibus corporaliter nullô eventu comprobatæ, deMorga .
apparent viſibiles,in viros ſetransformant.] ; na,Meluſina,Alcina,& fimilibus quas
ne hoc quidem admittendum in cre Fatas , ſeu Feas vocant ; de quibus alias
dulitatem , docet ſtrigum etiam cum plura ,hoc c.v.14 .
fuccubis talibus commercium , & no Quintum genus ſubterraneum dicitur,

mina Napæarum ,Driadum ,& Lamia- quod in fpeluncis Go cavernis montiumque

rum deferticularum . remotis concavitatibus demoratur. Et ifti

Diverſarum quoque ſpeciesaſſumunt bes i damones affectione ſunt peßimi,eofque inda

ffiarum , prout diverfis tangunturaffectio- dunr maximè , quiputeos& metalla fodia,
nibus. Sancti autem Angeli, quoniam affe- unt, ut qui theſauros in terra latentes que.
&tione nunquă variantur , uniformiter ſem = runt, in perniciem humanigeneris paratiſsi
perapparetinforma virili. Nuſquam enim mi.Hiatus efficiunt terre ,ventoſque flammi
legimus ſcriptum ,quod bonusfpiritus,in for. I vomos fufcitant,&-fundamenta edificiorum
ma fit viſusmuliebri, aut beſtia cujuſcunque i concutiunt. ] hoc genus Apollo apud
ſed ſemper in ſpecievirili.] Non fatis ſecu- Euſeb.lib . de demonſtratione vocat
ruin hoc ultimum de Angelicis appa- ÚTOxBovios & végtepi8s fubterraneos &
ritionibus jam oſtenſum ſuper hoc eodē inferos.Anergò ex hoc genere lobi ve.
libro ,q.26.fe & .3. litt.i. circa fin . ratio et xator Satanropinor & illi,qui Salman
iam iſla de immutabilitare affectionú | ticæ & Toleti in ſpelunca maleficas &
patum habet folidiratis. Sicat enim curiofas arres adhuc auorum noſtro
Angelus immutabiliseſtad malam , Gc rum memoriâ docebant.No&tibus( ſub
Diabolus ad bonum : & ficut diabolus dit )aliquádo de montibus turmatim egreſsi
circa malum modò in hoc,modò in il- mirandas Rupendaſque in campis ducunt
lud propendet, licetiam Angelus circa choreas, & quaſiuniusducis metuentes im
Bonum ; quareficut dæmon , utuniaf- ! perium , ſubitò evaneſcunt adfignum , & ad
fectioni ad malum certum larisfaciat | fua, divertitula revertuntur. Interdum ne
aliam ,us alterialiam affumit, quid've larum inter los auditur fonitus, & fe non
ket Angelum : utdiverſos fines bonos | nunquam fpiritus hominum visa defun &to
 LIBRI II. QVÆST. XXVII. SECT. IL
Fum mentiuntur. ] De choreis & fonitu exercitus illi in Hiſpania viſi Sancio
Fario memorabile exemplum narrat cuidam , ut illiusætatis fcripror Perrus
de Atlante monte Plinius lib. 5. natur: Cluniacenſis tradidit, cujus verba, eth

hift. c. 1.& Solinus Polihiſt. cap. 37. qui j hoc locô commodè in ſererentur, relin.
hos dæmonesvocant Aegypanes: cho quam tamen ubi olim exhibui lib.3 par.
ream defcribit Saxo Grammaticus & 1.9. 7. Sect.1.verfic.undecimum eft. Nihil
omnigenum dæmonum dat nomina magis quarunt ( verba funt Trithemii )
lib.s.Dax. hiſt. quàmmetum hominum & admirationem ,
Trux Lemurum chorus advehitur , pre undè habemus compertum , quod ſimplicio
cepſqueper auras res hominum quofdam , nonnunquam in fua
Curſitar,á vaftos edit ad aftra fonos. latibula montium duxerunt , ſtupenda mi
Accedunt Fauni Satyris,Panumque Ca- rantibus oftendentes ſpectacula , & quaſi
tervâ beatorum ibi fine manfiones , amicos vivo
Manibus admixtâ militat ore fero. rumſe mentiuntur. ]
Silvanis coeunt Aquili , Larvægue no Ex hujulmodi ludibriis natæ ſune
centes fabulæ de monte Veneris , cujusmen
Cum Lamiis callem participare ftuctio apud Pium II. in epift. & ſpeluncæ
dent, Sybillæ , quam in Ancona deſcribit An
Saltu librantur Furiæ , glomerantur iiftonius de la Sale : & montis Albarui
dein fæminarum , apud Kempenfem , & in
Larvæ ', quas Simis Fantua iuncta pre: Brabantia den Alvinnem Berch, & in Ita
mit. lia de Specu Nurſino , & Sibylla illic
Turmarum militarium multa fub- degente ,cujusmeminitD.Pius II.epift.
dentur poſtmodum exempla , cum de 46. & mira funt, quæ Creſpetus exa
Hellequini familia differetur,cujus et Ctis judiciariis retulit , unde apparet
iam meminit Thom . Cantipratenf.d.l. ftupenda excæcatio magorum . Refert
2.6-49. p.4 . & fortaſſiseô referendum í 1.de odio Satane diſc.6. quemda Doma
atque fic emendandum , quod Pet.Ble- nicum Mirabellium narione Arpinaté
fennis de curialibus ſeu aulicis ſera no cum Noverca lua Margaretha Garnier
etc fæpè vagantibus epiſtol. 14. uſurpat & aliis complicibus. Mantæ in Francia
milites Herkelini vel Herleurini, nam co captos, & Luretiam adductos, unà cum
dices omnes diverſam objiciút lectio- libris Magicis,quos deferebantSibyllis
fem , nec ulla faris emendata videtur, | Magiæ præfidibus conſecrandos. Do
or diligenter normúà Piloanne Buſæo minicunr hunc in judicio confellum ,
in Noris ad eum locum :cujus tamen con- quòd quidam ejus- ſocius nomine Sco
jecturam non tàm improbo , quàm ftus, qui diu in Francia vixiſſet, famoſus
quid in mentem mihi venerit propo- Necromanticus , & qui coram variis
09.Huc referenda etiam Friſiæ ſpectra | Principibus artis ſuæ mira experimen
nocturna ,de quib.Cornelius Kempenta patrârat, & ex iis nó paucos diſcipue
lis lib 3. de firu Friſsa 6.3.1.cujus verba dai | los habuerat, quos nih i rei bonę
docu
no lib.6 . Fortaffis etiam ex hoc genere | ilſet,hunc in quamScotum acceflife&
RI 3 1
 VM
TION M
UISI CARV
$ 26 DISQ MAGI

nóveniſſe Sibyllam illam nobilem , qua mentarii ſolentSimpliciores ; & hebe

in fpecu Nurlino Itali ferunt habitare: tiores eſſe ,& ociô abundant:quare da .
retuliſſe hanc.exiguæ elleftaturæ , in monum iftorum inſidiis magis expoG kein
fella humili ſedere, capillitiô foluto & ti . Sequitur ad Trithemium : hup
in terrain dependente, à qua acceperit Ex his quoque dæmonibus quidam incu
libruin , conſecratum , & digito adhæ ! bones funt theſaurorum ,quosavaritia mor
renti annulo dæmonem inclulum , cu talium in terra abfcondit : ce ne rurſus is
jus libri & dæmonis operâ poflet trapſ uſuspervenianthominum , cos ſubducunt,
ferci ad quemcumque vellet locum , furantur, & cuftodiunt : & quar.doque de
dummodò ventus ei ad eum locum loco in locum tranſportant. Tales fuêre ca.
profecturo adverſus non flaret. ( Ride | nis ille horridus, & illa ſemianguincô
Lector , ventus damonefortior eft ? & qua fe corpore mulier , de quibus egi Tup,li
quuntur ride mendacia magica. ) Dixit bro 2.q.12.Verl, 10.lit G. & infer. 9.28.
præterea cuſtodes à lummo Pontifice in fine.
locatos , qui ſumma cura ſpecum cu Et hoc genus dantonum cum maleficis
ſtodiunt, ne quis eò polit le conferre, mulieribus nullum conſuevit habere como
adire , & conlulere Sibyllam : nec ullos mercium .] hujus rei fides ſit penes dicé
ad cam pervenire pofle exceptis Ma- tem . Addo: his incubonibus theſauricis
giæmyſtis,quiſe nôrintinvilbiles præa ajunt perfectum Mammon , quem vetc
Itare. idque, quia quando quis cum ea res Plutum dixere , hunc incantatores,
loquitur, fivè fit Magus , live non fit, i ferè femper irritô conatu conjurant , &
per omnia circumquaque vicina loca plerumque cum vitæ utriuſque , nun
horrendæ tempeſtates & fulgura exci quam non cum melioris vitæ amiſ .
tantur, quod inſinuare voluerit Stella fione.
tus lib 2. his vert. Sextum genus damorum appellatur Lu
Hos ventos vel Diiaerei, vel fidera mit- cifugum : propterea quod lucem maximè
tunt. horrent, & teteftantur:quia nec diebuis un
Sapè ctenim cum thefauros tellure la . quam apparent, net alio modô corpus,quàm
tentes de nocte poſſuntaffumere. Hoc eſt, negotiú,
Vult auferre magus, vel confecrare libel- quod in tenebris perambulat: genus de
lum , monum imperſorutabile , ac penitus tene
Vel magicô ritu quemquam fibi ſubdere broſuri,paſsionibusfrigidis agitatum ,mali.
divum , tioſum , inquietum & perturbatum , quod
Audivi exortum ventum , ſubitamque occurrentes homines violenter comprimit
procellam , nocturnis horis , fapiuſque Deo permittente
Addit Creſpetus basSibyllas libérer aut
flatu quofdam interficit, aut contactu .]
cuſtodire greges ovium , & inter armé An ex hoc genere fuerit Almodæus,
ta verſari: ideo paſtores citius ad earum de quo in Tobiæ legitur Hiſtoria ,
cognitionem venire, quàm alios, non prorſus ambigo. Natam verò hinc o
hac caula eſt; ſed quia opiliones & ar- piporGentilium opinionem , Cerbe ,
cum
a Homo impinsvecae demoras Deos.
 LIBER II. VAST. XXVII. SECT. 11. -
sum & umbras nocte vagari : luce au . daciflimi & ſubtiliflimi', cuir viros rer
rem exorcâ recludi: legipoffunt,qua dixi formident , quos tamen non paucos
fup.quaft.26.feit. t. lit. B. Hebræi talem conftat irretiri? Cur fæminastantum
aucumane eum , qui cum lacobo lucta ament, & non virosifretire , & protram
tus,quos Origen . in 3. Periarchon. fecu . here in ruinam ? Fæminarum ergò tan
rus fuis: led contextus fatis indicat, & tum meininit Abbas, quia longè plures
communior Patrum Græcorum Lati- lemper fæminæ in hoc crimine depre
norumque traditio habet, bonum An- henduntur,de ſtrigatione loquor:nam
gelum fuiſſe, Deum repræſentantem . excantatores feu divinatores plures
Lucifugos etiam agnoſcunt Thargu - forte viros reperias.
mæi in Pſalm . 90. ver . 5. 6. & innuit Terreftriumquoqae nonnulli , ut eſt di-
Procopius lib 2.de bello Perſico. Arbitror itum ,maleficis ſubſerviunt,qui tamen in fe
ex hoc genere Hecaten fuiffe: vide quæ riori gradu habiti, maiora illa maleficia ino
paulò pott dicam hac eadem 9.v.8.litt. ducere minimè poſſunt.] Fateor diſparem
G. & H. elle dæmonum poteſtatem :ſed nullum
Profequitur Abbas Spanheimenſis; corum puto, quin, 6 Deuspermitrat, &
Maleficis non convenit hoc genus damo . agtorinn fruges perdere, & tempeſta
num , neque carminibus arctari poteft,quia tesexcitare, & pluvias ciere , & homi
Tucem fugit , & vocem hominum fimulque | nes vcneficiis queat necare . Puta etiam
omnem tumultum .] Non fatis firma hæc paredrios , & virunculosdomeſticos,
cft ratio , ut ncgemus lucifugos, ulla ex terreftrium iftorom genere non
cum hominibus habere commercia, paucos effe. Sed hæc Deus & Angeli
nam vera'commercii cauſa; nempè of norunt: nobis hominibus hac de re ni

fenfa Dei & hominum pernicies : per- j hil certieſt: ideò dæmonologiam hanc
indè locum habet in hiſce,atque in aliis Trithemii verbis propofui, nonnulla
generibus. Magna enim & acris eft o- que inferui , quæ fcribentimihi re&tæ
mnium , & horum (qui, ut dixit, wali- | philofophiæ ratio ſaggerebat. Pergam
tia excellunt ) odii in Deum & homi nunc , & quantum lectio ſcriptorum
nes vis atque propenſio,cujus quotidiè ! multiplex juvabit , fingula exemplis
gh ſcitincrementum ': fieri tamen po . & hiſtoriarum auctoritate confir-
teit, ut propter quandam moroſitatem , | mabo.
& ab omni converſacione averfionem , Dæmonies ab Hebræis vocantit
zgriusiftiac rariùs, quam alii; pactio Malirchim racghim , angeli mali,raſiba
Nibus fæderentur.Nam ( ut ſubdit.) galyoth , capita ſeu principes captivita-
Atreum maximè ad maleficia fæmina : cuni ; Satanim ,calumniatores, uindè A
sum confuevitoccurrere. nameſt ceteris oni rabicu Satainim : do Elilim , vanitates fecar
mibus magisſubrile, & audatißima temeri- Gimulachra ,unde Græcú časzcù ,cognos
tatis . ] Noluit,opinor , negare, quinad , mé Bacchi: & , Scheduw , dæmones Græ-
virorum quoquemaleficiaconcurrat: 1. cis vocantur a veomala aidva ,a viúvates.
quæ enim ratio eſſe poteft.,.filuntau- . ovāpa.Spiritus deceptores;ſpiritus ima
probis,
. .
asianfia.orgasb ‫שדים שטנים צליזת ראשירעיםביסמלא‬.
 IONVM M
DISQUSIT MAGICARU
328
probi , & 1 x Moves SAO TE Sequoúvery, eò quòd mortem in orbem induxerit, DIE
quòd terrorem incutiant : Latinis hi,de ab Hebræo E D.vocatus etiam cft Plu. hai
quibus agimus, Manes,Lares,Genii,Lar. tus , Deus divitiarum , ficut & Hebræis
va Lemures:Gallis,Gueliers,Lutins, Gobe . l ſeu Syris , Mammona, ab Ægyptiis die CD
lins,moynesbourez,loupgarox: Italis. Far- ctus,Serapis,hoc eſt ardens,a voce He
farelli,Mazzaruoli, mazzapengoli. Hi- ! bræad, Seraph . quem alii,Solem , con
Ipanis,trazgos,duendes. Apparuêreolim tendunt , & ipſulmet affirmat apud
formis, quàm nuncplurib . unde nata Macrobium lib. 1. Saturnal . 1. 20.85
fuit illa veterum multitudo Deorum paulô obſcurius apud Euſebium lib .s.
infernorum de Genis, Lemurib .Lari- 1 de demonſtrac,
bus, Manibus jam diximus:de aliis vi 3. e Charon , Hebræâorigine iracun
deamus. dum & furore plenum notat : qualem
Primd, occurrit, Hecate ,triviorum & nobis Virg. 6. Æneid . & Seneca ia
quadriviorú præles; triplici facic dex- Herc.Furente eum exhibent.
trâ equi, ſiniſtra canis , media fæminæ 4. f Cerberus, juxta Leloyer, deduci
immitte,
a :hanc cenſebant ſpectrorum poteſt à g Celebhaarets,hoc eſt canis ter
re terriculamentab, & illâ adventante ræ :nam dæmones fic à Zoroaſtre yo.
folum tremebat , & thædarum fulgur cari jam docuimus.
cernebatur, quod ſacrosignes,vocat Se s Erant & quidam dæmones luda
neca : & canibus inultis cincta adven . tores , qui homines luctari compelle
tabat, quorum terribilis vlulatus & la- bant qualis illæ , wanduvalt . Teinc
tratus audiebantur c,hanc quando ſpe Gius, qui Temeſam infeftabat,fingens ſe
ciem mutabat , Scholiaſtes Apollonii, Politæ à Brutiis occifi animam ; dequo
in libro tertio, cenluit,Empuſam , voca- į multa Græci b.imitabatur ( imia Ange
tam : ſed aliidiſtinguunt, hæc uxor fuit lum , qui cum Patriarcha Iacob lucta
Plutonis,eadem quæ Proſerpina de ca tus.
nibus Hecates accipio illud ipfiuſmet 6. Fuêre & admodum truculenci,
apudEuſebium ,yala decals oxunaxop , qui Alaftores,didi , fortallis idem cum
Svoperāv vév @ yavroztuet, Terrayerò meo Nemel Alaſtor.Nam Nemelm fioge.
Tum catulorum atrorum genus vebit. Sig . 1 bant ultricem ſcelerum & hoc officiu
nificat enim le præcedentibus verbis Alaitosi tribuit Origenics, Contra Cel
præelle dæmonibus æthereis,aereisĝis ! ſum ,yocans eum , Azazel, & Zoroafter
ifto addit libi terreſtres ctiam parere vocans , Carnificem , & Scholjaſt. Euri.
quos facrificantibus magis apparere pidis , in Medak , ideò dictum cenſer
Zoroaftres cecinit ſuperiùs adductis quòd nihil ſcelerú eum lateat , on cox
yerbis, initio hujus lectionis. bringsap. ego porius , quia nihil eum
2. Pluto,hunc Græci vocârunt,asme, fugit aut latet eorum , quæ Deus per
mittit,

a vide qua dixi commentar.in Sen. Medenm.v.7. v . 788 aliter feipfam defcr.Apud Eufe
bium in lib. de demonftratione, indepere. b vide comment , eundem in w. 818. c vide eundem
commen.v,839 6.feq.Loy.her.b1.6. 077007170 fphg 8 ( 7877h Paufa in Eliac.com
Strab.he.
 LIBER II. QVÆST. XXVII. SECT. II.

mittit , perdere ac deftruere. Fortallis videri & audiri confirmar qul. Scali
hic eſt ille,externinafor,de quo in Apo- ger.g Sed & D. Antonio talem olim in
cal.& rex ille locuſtarú, angelus abyſli, deſerto obvium factum , auctor eſt D.
cui nomen Hebraicè , Abaddon , Græcè Athanafius,in vita Antonii, eorundem
Apollyon ,Latinè, exterminans ( 7770 & vilorum meminêre Plutarch . in Sylla.
áromúon .) ubi male-Primafius legit , 1 & Diodorus Siculus,in Bibliothec.Rab
Armageddon , & Hansbercus ac Haymo, bi Abrah . Ezræ, F. multa de his fabu
Labadon ; ſed, ut nos , rectè legerunt lantur,comment in Geneſ.relatu indigna.
Andr. Cæſarienfis , & Arethas Cappa 8. Sacra Scriptura meminit etiam ,
dox; Tychonius verò totum præterur, | demonii meridiani, h, his verbis ; Non
forsetiam Donatiſtis mos fuie ss. pro timebis à timore nocturno , à fagitta volan
arbitrio derruncare : nam & Beza & te in die à negotio perambulante in tenebris,
fimiles novatores hodiè illud ; Latinè ab incurſu & damonio meridiano:ubi quas
exterminans, delcnt ; quod ( ut à Lati tuor enumeranturpericula five peſtes,
no interprete opuinè additum ) . Ec quas omnes vult elle dæmonum gene
cleba Romana agnovit , & retinuit. ra ,Paraphraft. Chaldæus ,nam expo
O'nibus tribus linguis. fignificatur nits timorem dæmonum in no&teambulan ,
dæmon cuncta corrumpens ac deſtru- rium , ex ſagittam Angeli mortis interdiu
cos, emiffam , & mortem in tenebis ambulan .
7. & Fuêre , Fones ſeu Saryri, quorum tem , & turbam demonum meridiè graſſan .
Princeps,Faunus;huic terribiles acino . rium . Puto enumerari duo pericula
pinatos lonos tribuebant : & his errori live dampa ab hominibus, & duo à dæ .
busaverruncandis,lovi Fauno,facrifica monibus impendentia , ab hominibus
bant, cui dicata ædes in Aventino. hos į vi aperta, & dololismachinationibus,
Prellus, vocat, Aſinipides, à forma Onofá dæmonibus quoque latenter & pa
cenes , ſivè Onoſcelides, ut notat Sozo- lam , idque no & is & meridiei potiſſi
men.lib.8.cap.6. S. S. vocat eos pitoſos i mum tempore , aliquando ſolô pavore
01790 Saghirim ,Levid.17.verl.7.ubi ſpectrorum & terriculamentorum , a
nofter vercit, damonia; LXX.verò, va . liquando etiam à dæmone peftilente
na feu idola: eodem ſenſu : idem inve- i aflatâ lue , velaliô damnô datô ab eo
nias 2.Paralip. 11. verfius. Sic etiam vo dem. Sanè etiam D. Gregor.Nazianz.
cantur dæmones ; talpa á veſpertiliones, orat. de facro Baptiſma. conjungit ,omiſ
abllaia b ; item piloli & Sirenes c; item lis intermediis , timorem nocturnum ,
pilou onrocentauri, & lamiz d. haud cum dæmonio meridiano . Et dæmo .
dubiè fpectrorum varietate . dicti & num ifta damna duo , puto poſita pri
Acgypanes , quafi capripedes; quales à mô & quarto locô; ut fignificet, etiam
poëtis finguntar , & horum tripudia ea,quæ homines damna inferunt , non
lapè viſa in Aclante monte , ſcribit Pli fine dæmonum ope inferri. Urenim 2 .
Diuse ; audita narrat Melaf; hodiè & i libi dicitur,Deus inferc,immiſsiones ( h .
Ss : c.pla,
25.9.0.1.71738b Diony Hurlycarnal.lib.6 .Antiq.Rom .cc.2.0.21.d 6. 13.v. 31/66134 .
0.14 . fliosoft.j . g contra Cardan.exerc.355. b Pſal. 90.v.s.866.
 ONVM
330 ) DISQVISITI MAGICAR VM

s.plagas )per angelosmalos: ſcio R Salo- ' Teftamento fæpè pro iifdem ponun-
monem & alios,duo ultima referre ad tur , ſic puto ineridianum dæmoniums,
dæmones. Sed iſti pro davar, cum duo & dämonium deſerri effe idem ) undè
bus Kamete; 73 quod negotiú,cau- 1 legimus ferociffimorum dæmonúco
fam ,remzmolitionein ſignificat.minuspiam maximam habitaſſe in horto , ubi
rectè, cum Maſoretis legere deber,cum fepulchrum lantnis & Mambres , utii
fex punctis ,, 737; quod volunt effe narrat Palladius, in Macario: & dæma
genusdæmonis , ſed potius fignificat nam gents Lamas, in defertishabitaffe
mortem ,peftemve ( Exod.9.V. 3.) ut hoc Lybiæ , colligitus ex Dionis Lybiz :
locô vertit: D.Hieronymus; & fequi Hiſtor.abiadhuc hodièmulta ſpectra :
tur Vatablus; Sand Vulgaras nofter Ec: Procop. arque Cyril.in Ifaiam , te :
non folus, davar; legit , ſed & LXX. Ibantur, dæmones gaudere lítvarum &
åròa paymat :Quoad meridianum deſertorum habitatione; & Panem in ?
dæmonium ,etſi placcatmihiexplicatio hilvoſis montibus. Únjela xar"Bucea ROS
D. Hieron . intelligi manifeſtos dimos vem rafticos-ligna fecantes interfeciffe:
num infultus; arque palanabiis illara acurôtantu ;& dirô ejus fúribūdi aſpe-
damna : tamen pato veriffimum efle, a corporis; & plures interfe & urum ;
quod D.Babilius,& Theodorseradide. mi eu apreusayporipy compeſcuiller
runt;Pfalmiftam locucam ex opinione, ( hoc eſt démon förtior imbecilliorem ) rexi
quæ apud multosobtinebat; & poftea fpondicoracutum Apollinis Dódonæi
obtinuit; quædam effe dæmoniameri- in Branchidis, apud Eufebium lib.s.do?
diana , quod etiam refertar commen : præparat: Evangelica: Pſellus, lib.de Nar:
tariô in Pfalm . qui D. Hieronym.:cri- demon caufam reddit, quia hoc dæmo-
buitur. Dicam debis,qaod'lentio , prit inum genus fit ſolare, & ideò Ledning
mum illud, ab incurfit , lignificatvehe nacuræ ; quorum propria hæc códitio ..
mentem , actem aperiam , & importa - land Almodæum Raphael ligat &able .
nam infeſtationem . naar Hebraicè eft; gar un deſertá: & Chriítás Dominus in
a Mikketebh ,hoc eſt à raina (utArnobi- delerto tenratúr : & David dæmones."
os ) excidio, exterminio , devaſtatione , hofce vocat, beftias fylue, juxta nonnul-
Græcè cóvalaas quod aliimorláma: 1 los, pf.103.verf.zo.Sic Jobi,1.2.19. vend
lai excidium , alii interitum commoriérusvehemens , quidomum diroit, &
tium & fimulruentium exponunt. Des lobi liberos omnes ſimul oppreffit ,ve .
inde illud incurſu & demonio, ex idiotif nir à deſerto hie meridionali plaga )
mivi accipio pro incurfü demonit: Siche idque meridiano tempore,nempe prác
nim rectè Aquila & Symmachus ver : dentibus illis, ut oprime live Origènes, "
terunt phralim Tertiò puro dici, Márie hvè alius auctor comment. in lob tria
dianum damoniū ,duabus de caufis. Pribuir OrigenisHebræo .Tinuachtam
tam ''
inum à loco, nam credebantur in deferi Spiritum xvtor LXX.) quam ventum '
to verſari, quod Hebræis ad Meridiem ( Aquila dizero ) fignificatirectè nami )
fidcò ſicurmeridies &cdelertùm in vet. ventum húádæmon excitavit. De hoce
itti
‫מקספי‬
 LIBRI 11. QVÆST. XXVI. SECT. 11. 332
12.Origenes , fi iple auctor libri prædi-| protinus visô ſpectro in terram proni
ti; Hacfcientes Sancti.atque horum me venerarentur , brachia cruraque frau
mores, quod ipfomeridiano temporehoragebata : Teſtes quoqueſcriptorum li
prandii, ruina occupati ſunt filii lob, arque bri ſunt {pe&tra terrifica ſolere appara
mortui, oraverunt ad Deum conſervari,fi re, quotieſcumqne peſtilentiæ ,aut alia
cut à negotio in tenebris ambulante , ita & hujulmodi malainvadút,quod luculé
à ruina & à demonio meridiano.Sicut enim rer cóprobavi Cóm.in Oedipú, v.172
in noctis tenebris , fic fimiliter in medio.me- & 174 .Addo,quod huc.maximè perti
ridiepluriores damonum tentationes ſe de net.In falinis Pervanis pæne fuméCó
monftrant,.quam ceteris temporibus.) Ec, Catam Indis apparuiſle ſpectrum giga
poſtea introducit lab negantem xe - tea mole, ſcd vttre ſecto & evifcerato ,
tum illum à Dco.excitatum , ſed ipſum ulnis geſtaps binos infantulos, & dira
dæmonem , mentitô vento,hæc parraf dan'ıntians evanuiſſe, contépsére ru
ſe : Tu videlicet & spiritus ab exemo ve des populi, co quòd Cole lucente appa
niens , tu quatuor angulos domus terigiſti, cuiffet: ſed minas ſecuta horrendalethi
cr . larrius ícribit duo eſſe dæmonia, luesconfirmavit ,fic Chiczapar.i Hiftor.
quorum unum DEBER alterum Peru.cap.24. Addo & aliud à Procopio,
KETEB nominetur , & horum u cum ingentem illam & admirandam
num meridiè, alterum.noctu graffari. luem ,quæ Coſdrais & luſtiniani tem
Secundò igitur à tempeſtate dici dici- pore orbem totum depopulara deſcri
tur meridianus,eò quòd hoc genus dę ; bit, traditum , viſos in humana ſpecie
monum meridianê tempore & appa dæmones verſari in publicis privatisģ;
rere folitum .& homines crudelis acri locis , & obvios percutere,quosý ; per
usque infeftare ; cùm (pirituali tenta culiffet , eos confeftim morbo corre ,
tione ac praliò,maximèluxuriæ & ace- pros(virulento nimirum és ardentiafflatu,
diæ ftimulis , quæ duo peccata urgentinde Hebræi hos demones vocant,Meririm
vehementius hominé cibis diſtentum & Reſchaphim ; exitiales , Gardentes
plenumgue ,ut rectè Nicetas,in Nazian. ſeu ignitos. & aliquibus vigilantibus
prat.citatam , & Eutby . ac Thcodoret. claro die , ( en meridianum damonium , )
in Pfalm . tùra etiam corporeis afflictio. aliquibus in ſomnis no & u en no &tar
nibus , quod potcft colligi ex veterum num ) id contigiffe. b Dæmonium meri
gentilium opinione;quiPana ( dæmodianú, cum Empuſa cõfundit Scholiaf .
num meridianorum hic unus ) cum | Ariſtophanis c. Empuſam exponens,
maximè iracundum & formidabilem domóviou preoéleßperop. Ego Empuſam
credebát, li tultarur Theocritus. eidyl. I puto , etiam nocturnum fuiſſe ſpectru:
1. & colligitur ex laiftoriis In Rullia led , cum noctu apparebat , Hecatem ,
Orientali ſub meridiem mellis tempo . cum meridie, demonium meridiană,vo
Te folitus erat obambulare rura dæmó, catanı , illa le in omnes formasmuta
habitu viduæ lugétis ,opcrariisque, niſi | bat :fiebar, ut ait Epichaimus , in Hebes
Ss 2 nuptiis,
pa
a Pes.Gre derepubl.lib.12. cap.20, povsfoc poflib.3.de bello Perfico.
fiio Revised
 DISQVISITIONVM MXGICARVM Í

nuptiis,planta ,bos,vipera,lapis ,muſca, nes quoſdam agnoſcere,Lucifugos:tener

fæminajaddit Ariſtophanes mulam & bratum incolas & amatores : Antago cz
ingentem belluam ,alii unicum crusa niftam verò Patriarchæ lacobi , cbo
neum ,alii afininum , vel crus vel mem- num fuiſſe Angelum , non dæmonem ,
brum tribuunt,hinc vocata, óróxono . ut cenſuere quidam apud Procopium ,
indè broxertaüp . Theodoretus in IG & homo præceps nimnis ac temerarius
jam: Onocentauros veteres quidējềur goas, Franc.Georg.d in problematibus,S.S. Ex
qui autem nunc vivunt,appellant,óvooxophia his nocturniseſt , princeps Suceuborum
Šes. cui cófentit Scholiaſtes Ariſtopha- ! dæmonum , quem Hebræivocant, Lj.
nis . Denique fiebat Empuſa quidquid litholhoc eſt,apparitionem nocturnam ,
cupiebat, quidquid illi expediebat ,ut à Laila ( hoc eſt nox: ) quia non ſolene
ait Epiſcharmus.Hæcdemeridiano. Detales dæmones virisefle infeſti, nili no .
nocturnis demonibus conſtat , nodem ete . Vndè Eccleſia cúm Ambrof. con .
quali proprium eſſe ſcamma ſpectro tra cosprecatur.
rum , & dæmonum ; undè & Principes Procul recedant fomnia,
tenebrarum dicuntur , & legimus illis Et noctium phantaſmata:
propriam noctem , & poteftatem tenebrarū . Hoſtemque noftrum comprime,
Ephef.6 .Luc.22.vide Auguft.in Pſalm . Ne polluantur corpora .
103. Ex his nocturnis eſt Almodæus in Incubi,dæmonesetiam interdiu graſ.
hiſtoria Tobiæ. cap . 6. & Angelus ex fantur ,quorum , Pana,Principem vete
terminator Ægyptiorum , quem fuiffe res conſtituebant :eum Hebræi ; Hazd,
malum docent D.Hiero.in c.24.Ifaix , noſtri per excellentiaid nominant , In
& Rupertus com.in Exod . 12. quos fe- cubum :Gloſſar. Incubus, wav , vocatar,
quitur Fevardentius in Ruth . cap.3. v . & Inuus, ut ego arbitror, non ab He
9. Seneca a diurno tempore,graſſante bræo : adnas, ( aftigere: ) quod longè
peſte,dixit ,viſa, petitum , fedà verbo Latino , ineundi.
Vaga per lucos ſimulacbra virum , Ardere enim hunc dæmonem , & ei
Maiora viris: ſubditos, amore improbô fæminarum
nocturnò verò ( fic hæc dividenda) il veteres conſuerunt e: non quod dele
lud : tentur cencubitu, ſed quod gaudeant
Quin Tenarii vinculaferri ab hominibus Deum offendi, & genus
Rupiſſe canemfama & noftris humanum tam fode contaminari. Sic
Erraſſe locis. intelligendus Abbas Serenus apud Care
Planè pleraque ſpectra & terricula- lanum f, dum dicit, Demonum quoſdam
menta dæmonum nocte robur habe eſſe truculentiores, efferatioreſque, quibellis
re ;manè evaneſcere; ex plurimis ſcrip - cadibusque ſunt inſariabiles,& in tranſeur
torib , aliasdocuib, & Prellum dæmo tes irruunt , & cos crudelimorte cortantur
inreri

a in Oedip. bin Herc. Furen.com.verf 127.ex Virg.Hor. Prop. Statio, do Catuldo Ioſepho atque
Hebrais. c Gen.32.v.24. d tomot.Se& .3.probl. 134.775 Sohn. D. Auguft.lib.is.deciu .
Dei 6.13 Iſador hextreme O & m Origen.Macr.lib.1.Sarur.za. fallac.7.38.
 LIBER IL QVÆST. XXVII. SECT. IL
interimere:( quarè videturmeridianum | ten , vocan , & copiosè deſcribitur á
dæmonium , & illa,de quibus in Evan . Paulo Ægineta medico : b aliquando
gelio D. Matthæus cap . 8. verſ. 28. & duntaxat non corporis mala affectio
Pſeudo Abdias lib. 3. in vita D.Andr.) eft,ſed nuda ac mera dæmonis infeſta
alios verò effe, qui Fauni dicantur, ſeducto tio, ut docui,ſupra queſtion. Is . Perga
res & ioculatores, & hos certa quadam loca mus ad alia ,
ſeu vias obfidere , nequaquam tormentis Nonò igitur , Pauſanias o deſcribit
corum , quos pratereuntes potuerintdecipe. I nobis dæmonem quendam , Euryno.
Te, delectari, ſed deriſu tantum & illufione mum ,longis & prominulis dentibus, &
contentos , fatigare eospotius quàm nocere, corpore lividò ac cadaverosô formidas
& hos interdum innocuisincubationibus hobilem ,pelle vulpinâ veſtitum ; cadave
minum excubare. ] quibus in verbis duo ribusmortuorum veſci ſolitum , eaque
ſunt obſervanda,illud; non delectarieos ad offa uſque devorátem . Quibuſdam
turmentis bominum , accipiendum com videtur hæc , Mortis deſcriptio : credi
parativè, non æquè delectari atque alii derim potiùs , quando fpectrum ali
illi crudeliores delectantur. Verius quod aliquâ formâ veteribus apparue
enim eſt omnes omninò dæmones op rat, ſtatim eos nomen certum illi indi
tare,quàm gravillimamala hominibus diſſe , & facrificia vel expiationes illi
inferre, li Deuspermittat, docet enim avertendo inſtituiſſe : ondè & orra le
+ D.Antonius, apud Athanafium , cunquentia muliebrium ſpectrorum fivè
etis Dæmonibus hoſtile odium in ho- oſtentorum nomina fictionesque .
mines elle ,gravius in Chriſtianos,itro . | Nam
ciffimum in religioſos & virgines Deo Decimô locô occurrunt, sphinx , illa
dicatas: ſingulos tamen nonnifi , quan- Thebana, de qua Strabo, lib 9. Apollo
tum Deus permittit,nocere.Si amplius dor.lib.z. bibliothec. Higynus, in fabulis
non finantur, gaudere hominum deri- cap.151.Natalis comes , lib.9. Mythol cap .
ſu & deceptione , & illicio in aliquod j 8.& Lilius Gerald. in Aenigmatibus, quæ
Veniale faltem peccatum ; ut ociofæ fi fuit, dæmon fuit: qui formam illius
fpectationis, vel locutionis, riſus ſolu- / fpeciei,Simiarum aſſumpſit,quæ sphin
tioris,diſtractionisin oratione, & hu- 1 ges vocantur, de quibus lege Pierium ,
juſmodi aliorum ;in quæ vel boni facil. lib.6. Hierogly. & Solinum ,cap.30. See
limèpertrahuntnr.alterum ,quod ulti- cundò , Harpyia, de quibus Hefiod. in
mô locô poſuit,de incubationibus da- | Theogonia, Apollon. lib. 2. Argonaut.
monum , quo non afferit omnem hu- Orpheus,in Argonaut. Apollodor, lib.i.
jnſmodi oppreſlionem & quaſi ſuffc- biblioth. Eurach.in Odyſſon , & Izacius,
cationem naſcià dæmonibus : conſtat in Lycoph. Tertiò,Gorgonestres,de qua
-cnim aliquandoà morbi Melancholici rum forma & genere dictum fusè, com
fpecieilla oriri, quam Flandri vocant, ment.in Medeam Sen.v.831. Quartò Sire
Mare,Galli,Coquemare; Hiſpani, Peſadil nes tres , de quibus egi , quæ
neceſſaria
Las Themiſon ,& # vyani , alii Ephial- hoc locô, Adverſ. in Sen. Meliam v.355.
Ss3 & de
akb.12.epift.b lib. 3.c.15. c in Phocaico
3334 DISQUISITIONVM MAGICARVM
& de his Mentio , apud noftrum inter rem adferentibus deformitate de Mor dit
pretem vulgatumŁlai.13.verſ. 21. ut & mo,id Theocritus& AriſtophanisScho.
LXX. verterunt, & teſte Eulebio , tres | liaftes docuere. Acco , á vetula illa , quæ
interpretes ; non tamen eiuſdem verbi lui adſpectu in ſpeculo ad inſaniam re
Hebræi loco ,quo noſter:Theodoretus dacta, & fa ita terrorpuerorum , origi
dit
vult , sirenas fuiſſe dæmones ad volu- 1 nem habuit ;de qua Rhodiginus lib.17 . AL.
Die
ptatem incitantes.Quintò Erinnyes, li- I.cap. 2. Adagiographus in Accifare.de der
ve Eumenides, quas Latini, Pænas , voca- Alphito. idem teſtatur Plutar.Deinde. & dia
vere, & ipfæ tres; de quarum habitu & Gello, dequa adagiu remêtosd 09 norè bre
conditione multa congeffimus eiuſ pashanc aiuntvirginein vita deceflille ,
dem Comm.in Medeam ,v.13.& feq. & & cius ſpectrum.in Lesbo.oberrare, &
7:960 . Vltimò, Nymphe; quarum quæ immaturam pueris necem adferre. Vom
, dam aeriæ , ut Sibylla, de quaPlutarch. lunt eius mcininiffe Sapphonem . Alia
1.deſera num vend. quædam terreſtres,ut fuit Gilo , de qua Gic Nicephorus; ubi
Orcades, Napex , Dryades , Hama- 1.commemorac ea , quæ Mauricio impe
dryades; quædam aquaticæ , ut Nerei- riú portenderunt; inter cætera : a Mater
des , & Naiades, illæ maris ,hæ Auvio vero ipſa partus cempore , è terra narum
rum : quas omnes dæmonum ſpectra quendam & variantem ſuavitatis odorem
fuiſſe conſtat, & fi non conſtaret, inde redditum effe ,dixit:illud inſuper , quod ani,
probaretur,quod adſpectus earú irata- cularum ex , c mihiprope incredibilenada
sum de recto mentis ftatu deijceret densperſape eam , qüa Empuſa, vocatur,
quod dæmonum proprium ( ut docent alius vero,Gtio, dixerit : infantem.ex cubi
ex Græcis Scholaſt Theocriti & Hely- . culo veluti eum devoraturam extuliffe: nibil.
chius,ex Latinis Varro & Feſtus. Gc af
tamen detrimenti et adferre potuiffe. ] led
fectos nos , lymphatos's quali Nympha. quicquid ille dicat, verifunuliuseft fri
sos: Graci vocant, výuponyatas, tales, gem hanc five Lamiam fuiffe , quæ
viſa Cerere, ceriti: viſo quoque Fauno puero , angeli cuftodia bene munito,
in meridie : mente attoniti : audito Pane fruftra inſidiabatur. Prudentior Eva
territi ;,Panico pavore, dicuntur vexari grius, lib.6.c.21.nihil de Gilo, ncquc de
yano metu ; quamquam hoc nomen et. avicularum commentis addidit , iudi
iam hydrophobia laborantibus & cæ cium totum lectori permittens. Quid
teris illis,poſſit accommodari late ſum . dam anicularis deliramenti hic fuit,
pra voce. videquæ dixi Comment. in i quiddam non delirium , ſed verè ve
Herc . Oetcum , verſ. 246. rum delirium erat & abfonum à ratio.
Vndecimum ſpectrorum genus eſt, ne,putarecorpora.harum fæminaruna
id quo nutrices ſolicæ infantes metu im. i fic extenuari , vt clauſis oftijs ingredi
sullo , quietare de hoc genere primum poffent, & corporaquantitate prædita
cft Pytho Lucili Sat.30. Acco,Aiphito ,& per ianuas ſe penetracente vide quæ di
Morino , deſumpta puto nomina , ab eta funt à nobis q. 17.) verum erat ,has
perfonis Tragicis feu Comicis recro malas multas mujierculas ope dumg .
ņis nonnunquá in cubicula hæc intro .
duci
ai -8.hig.cap.y.
 LIBRI II. QVÆST. XXVII. sECT, it 31's

dåci ſolicas ,citra quãtitatis corporum del-ane fabulis ( de pagahis loquitur sed
immutationem vel folidorum pene. quibusillud de Gello, antiquitusconfi
trationem , & ibi infantulis perniciem dum ) enolebant Chrifti Dei noftri leo
Tholiri Quare diligéter inter hæc eum qui do & rinam , que fimulachris & phan
diftinguere iudicem oportet , qui in his tafmatibus nequaquam decipitur" ( nimi
nec credulitate , nec incredulitate volet rum quia {piritum à
decipi.Erin judicatarum rerum præiu. | optime diſcernerc ) Eft enim apud Gree
dicijs omnes circumftantiæ accuratif- \ .cosin fabulis fæmina quædam Gello nomi
fime lunt examinandæ , fieri enim po ne , qua dicitur'; cum immatura morte vi
teft,ut iadex ex uno reum capite , quod tam abrupiſſet; quibufdam ,fpeftrisacceſsiſſe
in aeculationem deductum , vanitatis ad recens natos infantess de los interfeciffe.
deprehenfum fit , abſoluat , quem ta- ( en fabulam , quod mortua rediſſet &
men condemnallet fi aliter accuſario infanticidia patraſfet ) buius fabule inse
failketinſtitura Verbigratia , ſtrix ali- probo pellecti at decepii ſpiritu ,qui ea di.
qua acculatur , quod claufis januis fit cebant probabiliter , conantur ad mulier.
ingreffa, & corpus eius in lpiritum im- culas transferre hos execrandum ſcelus , '
mutatum , & ita iam non corporea ceis: adſcriberein ſpiritum converfis, '
pueros interemerit. Nullus iudex adeo caufam eorum qui moriebantur ante tem
bardus erit , ut huic accufationi fidempus ( vides lector acculationis funda
adhibeat : ſed ſi neget rea, & alioquin menium ', Gello mortuo necallc legi
necatos iHos infantes vel læſos non tur infantulos: nunc mulți reperiun
conftet, neq;id accufator aliter, quam tur ſúbitò ſublati : probabileitaque eſt
cülla fabula Mecámoriprobetsprocul ab his mulierculis , depoſita mole
dubio per fententiam abſoluetur.Si di- corporis, & in ſpiritum converſis, ac
ligenter legas vitam Tačalij ab Ignatio que ſic ſe per ſolida corpora vel cenues
monacho deſcriptam , no difficile fuc- luras imnyittentibus,necatós. Non
rit deprehédere huncftatam cauſæ fu- jne merito fcriptor iſte contra tales ac
iffe muliercularum illarum à Georgio culatores exclamat , verbis fequenti.
( non à Philippo , ut quidam vocant) bus ? ô ftuporem z ô cordis oculorun cacita
Prætecto urbis abſolutarum , & llauri rem ?Si corpus longitudine,profunditateque,
Leonis lævitiam ac inſcitiam in co & latitudine compa &tum ac conſtipatum , in '
pofitam fuiſſe; quòd incredibili quoclSpirituin disſeli tám procedit, &- bac facere
rát ſtupore mulierculas illas in ſpiri conceditur : Chriftus ergo, qui eft ipfa veri
cum converticrederet. Accipite yerba tas,dicens. Spiritus carnem o ofa non ba :
Ignatij' paupércula quedam mulierculé libet: réputatus eft phantaſma ab ijs, qui baca
accufate fuerant cadem feciffé lactenrium afferúnt ( ſcilicet fæminas has tum ,non
infanın m per foramen + domorum vel corporales ſed (piricus fuiſſe ,feu fpiri
pórtis stiam claufis fubeuntes, d'ex "im - tualihac vi penetrandi præditas fuiſſe)
pröviſo " infantes necantes. Que etiam Quin etiam Chriftus quoque vi veram car
tiabétancur in iudicium ab iis qui cre- nem accepit , & fpiritum carnem oſſo non
haberge

tisic vicaj Anguſiástimai sus felfutrás corporisturum non capaces.”

 NVM
SI TIO RVM
QUI ICA
330 DIS MAG
habere vzre affirmavit diſcipulis , nulla re Duodecimum ,quando apparet in for.
circumſcribetur , que objtet quominus fit ma hirci ( unde ab Ifaia & Mole vocarı
phintafiu, sic ergo cenfens ( ura dubita- piloſum , ſeu Saghir, contenduntfar
" tionem indicans Georgius, fæminas abſolvit , thiús & Kimchi ) vel leonis ( unde tem
à criminibus.]hæc Ignatius ille,non ſatis plis gentilium affigi folita capita leoni
perite ſpectrum , fpiritum , phantaſiam na: quod ridet Arnob.lib.6.cont.genc.)
pro iiſdem ſumens, ſcilicet pro phan . | vel ſerpentis,ut cùm Æſculapius Roma
falmate, ſeu corpore tantum apparen- advectus: & anachoretæ dequo B.Ni
te & nihil de ſtrigum yerarum crimine | lus lib.de orat. ad Deum 6.102 . & 103. vel
attingens vel agens , contra quas , & no & ua,utapud Virgil. extremo Æneid .
quæ de illis tradidimus , nihil argu- vel muſcæ , ut apparuit Laoduni in E
mentatio ejus virium habet, ut qui rem nergumena, & lolet apparere Anabap
intelligunt facile primô intuitu perfpi- tiſtis, undè & vocatus, Baalzebub Do
ciunt. minus muſcæ , velporci,lupi, aut alterius
Tertio loco occurrunt, Lamia, de animalis cujuſcunque; nam in omnium
quibus etiam ſacri Vates leremias & ferè formis aggreſſus eft DD.Antonić,
Efaias á;quasveca dæmonum ludibria Macarium , & cæteros lanctos'mona
ſive ſpectra tuiſle , cum Apollonius chos deſerti incolas. Recentius unum ,
Thyanæus, cum D. Hier. & aliipatres ; fed cui vix ſimile invenias , proditum
docuerút ; de quibus & Strigibus( quas fuit memoriæ à Gaguino Hilt. Fran
ab eſu carnis opinor humanæ , veteres corum lcriptore ; Philippo Bello Rege,
magiftri in Gloſſat : Leftrigonas , vocâ quendam laicum fivè converſum ( ut
runt ) quia ex profeſſo tractavi copiofe vocant) monafterii vallis Sarnariæ ;no,
Comment. in Medeam ,Sen.y.732. nemine Adamū, paulò antè Natalitia Fe .
actum agere videar, co te lector opti. Ita fummo manè ad monafterii nego
me malo ablegare; quam eadem repe- ria peragenda, ui cum famulo ſe in viá
tere. Germani inferiores vocant Alven dediſſe equitem ,ei ſe in via offert arbor
& Alvinnen ; Gosthi , Elvas, b videtur ingens gelu , & pruinis obfita, ad ipſum
meminifle D.Hier, cum dicit ſæpe bi- ! properans, quaſi conferre gradum &
mulos ac tremulos ad ubera materna corpus cupida, equus expavefa & us ca.
lactantes à dæmonio corrumpi c. de put retrorſum flectit, & viam remetiri ,
hujuſmoditam vetus narratio, live o- quam peregerat conatur. Adamus in
pinario ,ut Lucilius meminerit.nam li . genti laborc jumentum retinet, & cal.
20.Terricetas Lami.is,vocat; & lib 30.et cibus porrò cogit . propinquior utara
jam voracitarem attribuit ipſo epithe- ! bori fuit;illa confeſtim evanuit ex ocu
to , alludens ad infantulorum viſcera- lis,odore retrô atq ; fulphureô reli & o.
tionem his verfibus. Argumentum indè ducit Adamus,
Lamis G Pytho oxyodentes, dæmoniacum effe ſpectrum , feque
Quod veniunt gumia illa vetule impro Deo precibus commendare , ſaragics
besinepta. nec iter intermittit . Paulò poft refpici
ens,
a Efos 13 v.vlim.com Thren.b O lans 1.13.c li cad Paul.de obiru Blefilla
 LIBRI II. QVÆST. XXVII. SECT. II.

« ciens , videt nigrum quemdam virum , quibus ægrè convaluit ; equi demque
equo inſidenten (padici ſe ſubſequi , ſubita niutatio ; qui ex manſueto x ci
cui ſubiracus : Quomodo finquit) infelix cure ,poſt viſionem hanc ferox;lternak,
& damnare , audes mehis technis aggredi? | calcitroſusque eſſe cæpit.Addanus- ra.
An nefcusfratresnieos , qui dosi ſunt , pro riora quædam genera ſpectrorum .
me, ſaluteque mea ſupplices ad Deum preces Decimum tertium genus eſt , cohor
fundere ? Abi quantum potes,nulla tibi meitium ,acierum , caſtrorum militarium ,
curario ,nil in mepoſsides.Abit malus : fed ficut enim bonorum Angelorum acies
vilæ bis in lacris litteris a : fic & fimiæ
ecce mox redit. Gimilis viro , gracile &
protenfum habenti.collum. Adamus , Dei , diaboli fæpè fe in militum confer
formoleſtias pertælus,gladium ,quiad torum fpecie oſtendunt hominibus . In
ephippium ligatus, ſtringit , & enſerer vita S.Norberti, cap.16. leguntur fpecie
quaterve per aerem vibrato, aereque armatorum militum in quoſdam reli
proprer celerem diviſionum fibili lo- gioſos dæmonia incurriffe: ut & in
nam edente , conatur abigere ſpectru , vita S. GurhlaciAnachoretæ, apud Sul
hoc verò ſubitò perfonam murat: & 1. rium menſe ApriltIn chron.Hirigavienſ .
ftit fe ftar trâ mediocris viri , cui caput Trithemij legimus lub an . 1168. Mo
cappa & ſcapulario monachi corpus nacho cudam Limpurgio ? prope
orna ' im , ocu ſcotillantes inſtar cha- | Wormatiam vitam multitudine ma
lybis velæris radijs lolaribus oppofiti.ximam equitum peditumque ordina
Adam panctim aliquories hoſtem pe tarum more acierum , quali ad pręlium
tit,led irritis & callis ictibus, aereque procedentem : cumque monachus an
cedente. Tunc majori deſpectu & irri- dacter , quinam forent, interrogaſſet;
fione , dæmó induit formam ahni.Per - illos reſpondiſſe; ſe non veros vivoſque
territus famulus, 'hero fuadet, gladio milites eſſe ,ſed aniinas militum , & non
circulam in terra ducere , & in circuli ita pridem his ipſis in locis principi cui .
medio crucem Dominicam efformare. dam ſtipendiatos occubuiſle:veſtes,ar
Adamus conſilium exfequitur : verùm ma , & equos , quæ vivis peccandi fue
veterator non definit. Mutat auriculas rantinſtrumenta,nunc mortuis indicia
aſini in cornua , & fic minabundusir . i ſuppliciorum elle: qux circum illos vi
rampere in circulum ſe velle fimulat. deret omnia nihilniſi ignem eſſe , quo
Denique lafusiam fatur, in rotam fe comburantur ſe precibus atque fuffra
Vercit , & feipſum voluens monachum | gijs adjuvari poſſe . Leloyherius bhuic
invadit , fupergne'illum continua latus religioſo inlaltat ,quod temerèanimas
rotatione ( fic videbatur) tranfit circulú , defunctorum elle crediderit:cuius co
& monacho prorſus illæſo conſpectrú trarium tamen rationes & argumenta
fugit. fidem resfecere, longa famuli eius non convincunt. Ait , damones fin
terrorem conſecuta ægritudo, & diu- guntſeanimaseffe , fæpè, non lemper,
turnus fætor veſtium Adami,& rauce. Arepitum edidere diſcedentes & fragorem .
.do eiufdem arque difficilis reſpiratio, à poffunt & Ipiritus mortuorum . Flam
Tt mis
a Gen.zs. in prin.6 4.Reg.6.0.17. 61.4.6.0.
 ITIONVM MAGICARVM
DISOVIS
358
mis veſtes de arma circumdata , demones | regnum Bohemie tumultu ac iedibus concu
eſe probabant. Non hoc afferit hiftoria, teretux : circa met as regni præfati, nocturno
fed ea ipſa, quæ afpicientibus , veltes & tempore , verſies vallem quandam , auditos.
arma videbantur & equis ipfis Hammas i clamores es congresiones equeſtrium viro
combuſtrices fuiſſe Deinde & Hammæ rum : qui da coloribiis variis indoti fapiles
fuerint , noone proferebantar ſe ſpiri- l ſunt viſi. Fuerunt tincdito armigeri anda .
tus efle , qui adhuc expiabantur : Deni- ces fatis, in caftro non multum diftanti à loco
que Virgilianum illud ; monftrorum : qui omninò ſiire volentes,
que cura nitentes quid veritatis ſibi viſa portenderenr, nocte.
Pafcere equos , eadem ſequiturtellurere- quadam verſus vallem ,ubi folita videri con
poſtos; fpexerant,iter arripiung. Antequam autem
Tantum probat, dæmones imitari is appropinquare auderent, compunctus u
quoque divina judicia; quibus freque- nus,dixit alteri : Sufficiat nobis iſta vidiſſe,
ter : in q140 quis peccaperit in eo punitur. ego iis non approximabo , dictum eſt veten
poſſet igitur hoc exemplum ad præce rum , Cum dalibus nullum debere iocari.
dentem de animabus quæftionem re Quem alter, velut pavidum increpans, e
duci . Sanè arbitror eandem hiſtoriam quum.pupugit, « cum eo congreſſu omnibus
efle , cum ea :quam ijſdem locis . ſed an ante di&tis exercitibus'appropinquavit : de
no 1123.contigiffe , in eanden fent in quibusunus egredienscaput illi amp!!tavu,
tiamı narrat Abbas Vrſpergenf. fol.281. & ad fuos rediit , quo viſo ille , quitimidus:
Sequentia ad iftam cenſeo pertinere, fubftiterat , fugam inut & funeſta nove
quia miſcentur, quædam vana curio nunciavit. In craftino autem truncatæs re
laque,nec fuffragia petuntur. loannes peritur , & caput quidem in valle , ubi acia
Cæſarius auctor eſt a ſequenti nocte, es viſa fuerant , nullius autem hominis vel
quando exercitius Ducis Brabantiæ à fequi vestigilm repertum eſt , ſed tantun
Leodienfibus occiſus eſt, ſervú quem- | modo in Lutolus locis, figna quædam e veo ,
dai Comitis Loffenhs prope Monte Aligia avium vija ſunt.]Idein & aliud ad
nake , locum occifionis, circa noctis dic, libiab Archiepiſcopo Moguntino ,
initium , vidille maximum torncamen viro magnæ induftriæ & fide digno ,
tum dæmoniorum : Sacerdotem quo narratum : Nominavit ( ait ) nobis quen
que quendam Hiſpanum , propeeiul dam Rhens fibi notum militem , cuius
dem Comitis caſtrum , dum in crepul- . pro tunc filius vivebat : qui miles fuper om
culo noctis de villa in villam trantiret, nes pene inferioris Alemania nobiles ſemper
vidille haftiludium maximum mor- exftiterat nimis in rebus bellicis imperter
tuoruin validè clamantiuni, D.I'Vaite- ſritis : gerebat autem o patiebatur nonnun
9. de Mile re ,qui Walterus, famoſusmi .
quam, propter fuam animofitatem rel for
lita , nuper erar defunctus : hancane titudinem , ab aliis graves guerras, propter
viſionem addit fæpiùs ea nocte & eva quas non femper de die , fed nocturro tempo
nuille , & iterum apparuiffe. loannes re , ad loca fibi commodoſa equirare fole
Niderius narrat b. cum propter berefes bat .
Ho
a 1.12 6.16 17. b lvl.Formicari .
 LIBRI II. QVÆST . XXVII. SECT . 11.
Hic igitur quadam nocte affumptis fa
mulis per filldin circa Rhenum equitare vo
jult, principium eiufdem intravit. Ante
quam vero finem filvebaberent,ultra quam
campus lætus iaceret , prout moris eft eorum
qui verentur injideas: premifit famulum , ut
ini termino ſilva videret,annein campo inſi.
die aliqua effent. Luna infpiendente, vel
aftris lucentibus hac videri poterant. Famu
lusigitur, cum per arborum ramos explora-
met , commiffum , vidit per campi longitudi
nem exercitum ſatis mirabilem appropin
quare in equis:quo viſo , conſiderata nuncia
vit militi ,qui ait : Stem us ad modicum , quia
Veriſimile eft,pro huius exercitus cuftodia
fubfecuturos alios: ad hosproperabimus, &
aninimici ſint,quipræceſſerunt,an amici ex
periemur , nec paucos timebimus. Deinde,
morula tranſada, de filva miles cum fuis re
cedit, in campum venit , & neminem nifi
quendamequeftrem in equo fedentem , & in
manu slium ducentem equunt, emrinus ſe
quentem (uos intuit seseft. Ad hunc cum mi-
les veniſſet , quis effer quxfivit in hæc verba:
Numquidtu cocus meus es :ita eum fibià lon .
ginquo videbatur , paulo etiam antea cocus
erujdem militis vita funétusfuerat. Qui re-
Yponder, Sum Donrine, Cuimiles. Quid ,ait,
huc faci ? qui funt iri,qui præcefferunt? Cui
defunctus reſpondit, Domine, hi qui præceſſe-
Tuint , funt nobiles to arinigeritales de tales
( multos enim expreſsit nomine proprio )quos
oportet,co mecum cisiſta nocte eſſe Hierofo-
Syms , quia hes pæna noftra eft.
Et miles iterum . Quid fibivult equus ifte, |
quem ducis nullo infidenter ad veftrum , re-
fpondit,obſequium erit,fimecum adterram
fan & am venire velitus. Securus eſto ,te per fi-
dem Chriſtianam , recedendo revertendo
vivum reducam ,fimeis obtemperabitis mo.
a lis chil.Pede
zig
nitis , Tunc miles ait, Diebusmeismass
tentavi,bis hoc addam etiam mirabile . Di
fuadentibusigitur illud famulis de cquo [ 736
prio miles deſilije, defuncti equum afcendit,
& ab oculis famulorum uterque equefter
fubtračtus eſt. Sequenti autem diefimulis,
iuxta condictum exfpectantibus miles de
functus redierunt ad locum, ubi primum cão
venerat.Tunc defunctus militi ait, Nepban .
taſma omninofictum ifta fuiſſe credatis,duo
qua vobisdorara , reſervate in mei memo
riam : indeprotulit mappulam parvam de
ſalamandra , & cultellum in vagina. Pri
mum, inquit , cum immundum fuerit , igne
purgate: alterum caute traftetis , quia ab eo
vulneratus,intoxicatuserit. ] In his muita
ſunt indicia fuille viſionem dæmonia
cam , maxime donum hoc cultelli: quo
multis exitium ,ipſi quoquedonatario ,
parabatur. Aliam hiftoriam ex codice
Gaffinate profert illuftr.Baron. Annal.
tom . XI.anno Chrifti 1004.quod exhis
bebo libr.6..
Cromerus diligens ſcriptor a ; Na
clum , inquit , arcem Pomeranorum muni
tiſsimam Vladislaus i . Polonorum rex obfi.
debat. ibi nottu lucente luna a piciebantur
crebro ab excubitoribus quaſi armatorum
hoftium acies,ex apertis campis ad Polonorü
ſtativa adequitantes & incurſantes. Cum id
ſæpius adequifantes indignati Poloni inquie
tari ſeſe, nec uſquam in apertum certamen
prodire hoftes, nocte quadam , cum ibidem
hoftes adeſſe nunciarentur , fremebundt ag
minatimè caſtris ſeſeproripuere, diffigien
teſque caſſo labore longiusproſecuti ſunt.Ob.
roſsi,tumultu Polonorū exaudito, & excur
fione è caftris animadverſa , erumpunt fubi
to, & ignem in opera atque tuguria militum
Atramine arundineque contećta coniici
Τι 2 upt,que
340 DISOVISITIONVM MAGICARVM

unt , . quo celeriter pluribusin locis fe diffun- 1 jubis ,quas ſedulo pexuerunt & nexue-
dente, paucis, quisn caftris manſerani, fe runt, ſolent ab hoininibus inveniri, ta
de cendentibus facile opera cum magna ca. lis illa vidua Rulliana inmeridie oba
ftrorum parte conflagrarunt. Nocturnas ambulans , de qua paulo ante mentio
umbras ill.ts fuiffe autumant , qua hoſtilis nem feci: tales quas vocant , Sibyllas
exercitusfpeciem oſtentantes , Polonos ita feu. Nymphas:albas , . Dominas nocturnas, 1
dirino permiſſu exagitarunt ,propterea quod Dominas bonas, & earum ),Regina Habun 1
ſolemne omnibus Chriſtianis quadraginta dia; quarum adventu multum prope :
dieritm ieianium , priore expeditione, pro- ritatis , & rerum omnium copiası pu
miſcuo ac temerario eſu carnis & lactario. tant ſuperſtitiolæ anus domibus con
rum ,moribus & inftitutis Ecclefiæ Catholi- tingere's quas frequentarint, & ideo
ca contemptis temeraverant.] Hæc ille, domi ſuæ illis epulas inſtruunt ; elca-
res clamat ſpectra fuiſſe Diabolorum ; riis lancibus & : vaſis vinariis omni
ut & illa de quibusAntonius Hiltipar. bus-apertis ac diſcoopertis , ne quid
3. quam avorum memoria: ſolebant illis ad tumendum moræ objiciatur ::
vocare, Familiam Hellequini: cujuſmodi quæ planeidololatrica eſſe , docerpræ-
cuncta , illuſiones dæmonum effe, dicto loco idem Epiſcop. Pariſ. ut &
iampridem docuit Guilhi Parifienlis, Nicol. Culan. lib.2.excitationum . Huc
part.ult deuniv.cap:24: Tales exercirus refero tres illas quæ-vilæ - Machabæo
.
poſſent Magimultos exhibere,. liex Banckoni', a quo scuártórum genus;
pacto , quod cum dæmone ſuperiore quæ venantibus vitæ- regnum illi præ
habent , dæmones illi fubditosevoca- nunciarunt. Boeth.leb.:12 .Scot:hiſtor:Ha-
rent : numquam tamen Deusłegitur rum bonarum Dominarum ' , quas
permiliſfe , ut talis militiaultra incul. Gentiles, Parcas, vocaverementio ha
fionem inanis terriculamenti proces betur & convivii illis præparati , in vita :!
deret . Nam li lædere , occidere ,mu D'Germanni Epifcopi, & apud D.An-
nitiones capere ', vel hoſtium invaderetoninum ,p4z.2-hift.tit.11.Sış . Tales eta
caſtra Ginerenrur : nulla illis humana iam , fatales Sorores, ſeu Nymphe; falſo
poreſtas valeret reſiſtere, utprudenter pucatæ bellorum præſides & Victoria
idem Guilhelmus. Huc refero pugnas rum largitrices, quæ Horbero Regi fa
illas Regum Septentrionalium & vi- miliares in SeptentrionisHiſtoria ilta-
& orias partas, contra magorum dæ- li vocant, Fasas,Galli,Fees; quales fin .
monumque cuneos,apud Olun Ma: guntie Meluſina, Alcina, Morga. De :
gnum 4 his dicam pluralıb.6 . cap. 2 : lect. 3.in '
Decimoquarto,dæmonesſuutlúbillo ! Remedioi,,
ſpectrorum genere , quo in nemort Decimo quintò hujus generis 1pcetra'
bus & aliis ananis locis fefe oftentant ſunt , per quæ Deus aliquando denun
inlt r puellarum antmatronarum , inciat furura bella , peſtem , mutationes ,
veſte candida., interdum in ſtabulis cú regnorum & limilia ,pauca cóinemo
luminaribus cereis,ex quibusetiam dio rabo exempla. Nocte quæ feditionem
ftillatæ guttæ ,poftmodum in equorum Antiochenorum præcellit, vila mulier :
al 3 ;6.12.b Olai l.2 ingensi
 LIBER II . QVÆST. XXVII . SECT IT. 347

ingens & formidabili aſpectu , aerem gnam cum Cimbris, apud Plinium lib.2 .
ſeutica tam fortiter verberans, ut totâ cap.59. antè bellum civile Syllanuin inpa
ſonus Vrbe exaudiretur a . Gennadio dem Italia , apud Appian.de bello civil .
Patriarchæ Conſtantinopol. nocturnô f'libr.to antèprimum prelium Pharſal:cum
tempore accedenti ad alcaretempli; ut Antiochia,apud Cæl.lib.3.de bello civi
Deum pro ſalute publica deprecare- ! li ; antè mortem Ceſaris Dictatoris domi
tur : horrendum ípectrum ſe obtulit, eius,apud Dionem ; recentiora ſunt,apud
quod cum ille facro ricu conjurailer, Niderium ; lib.ultim .formicarii.Guilh .
refpondit: quamdiu Gennadius vive Parifi d.cap.24. Torquemadam , Horti
ret, fibi non licere damna , quæimmi- ) iflorum colla-3. Alexand.ab Alexand.libr.
nebant, Ecclefiæ illiusipferre : fed cô 5.Gen :dier. cap. 2?. & confirma: praxis
mortuô fæviffimè fe in illam graffàtua Forenſis Hifpaniæ :qua licitum condu
rum b. Priuſquam Hunnericus perſe. ctori , qui ante id ignorabat , ſpectro
cutionem in Catholicos Aphricæ in- ruin fic inquietantium cauſa domnos
choaret , ſuper cacuminc montis Zi- relinquere conductas;uepoft Portium
qhenti homo giganteæ ſtaturæ viſus, cenſuit Covarr.d Solenthujuſmodi in .
& audicus clamare : Egredimini,Egredi- feſtationes juberi vel permittı à Deo
mini, & inæde Fauſti, quiCarthagine ob pænam peccatorum , vel ad exerci
eſt, viſa multitudo Æthiopum ſanctos tium bonorum , vel ob alia in cauſam

fiæ fuga
Ecclemult nsſmod
, & iantè llens, l'occult am . Interdum gunt
Alia a huiu ſuggeſerunt
impe,Carda.lio mones male ficorum iſta
immipera
llio ne,de
ut
bro decimoquarto de variet.rer. & Fulgos. contigit B. Antonio , e & nobili Aqui
titide prodig lib.is tano, qui Pariſienſem ſtudioſum jure
Decimo ſextoloco , hic occurrunt illa fuô per vim fpoliârat f. fæpius fpontè
iperi : quæ certis temporibus & locis faciunt ſuâ , tantum ut homines falsa
aor domibusſolentrùmultus & vexa - quapiam revelatione decipiant aut
tiones varias'exhibere : cujus rei præ- perſuaſione fallaci: ſicut apud D. Au
térmittam exempla eò quòd notifiima guft.illi baptiſmum diſfuadebant: con :
res fit, & legipoflint, qui attulêre ve tentiſuntaliquando folâ vexatione, &
téres recentioresque : ut de Temefio de inquietárione , nullo cum corporis :
>
mon, Strabo & Pauſanias citáti, & Æ damno ut jaculator ille ſpiritus,de quo
lianus lib.8.var. Hiſt. de puerisnigris cir Guilhel . Parifienfis, qai valorum colli
Tati , Aliguſtinusl 22 de Civitate Dei ; | lione & lapidum jactu tómnum diſtur .
cap . 8. de Danio Epiſcopo Médiolanenfi, babat, & culcitra ſubtracta de lectode.
Gregorius lib.3 : Dialog . cap.4.de voció curbabat, & Salmantinus ille Torque-
bus do fonis auditie in Marathone poft pu- madæ , qui grandibus faxis quouſvis .
gram cum Perſos, Paulan.in Attic.& ante petebat : irrito tamen & innocuộcon
purnami Lenctricam in templo Herculis, tingens ici : quod Marcus Magris
apud Ciccronem de divinat. antèpu- l'apud Pfellum gi propriuin dicir eſſe:
Ti 3 dæma

Sozom.1.7.- 23.b Theolle ? lillea vif viicer f.1. 2. de perfecut.Vandal.d 1. 4. varias

Rjølr.6. Caffian.collár.8 6.18 . Froijjar.in Chron ,fl.de damon.
 VM
342 DISQUISITION MAGICARVM

dæmonum ſubterraneorum , de qui- domeſtica fere cuncta miniſteria folio

bås nox agemus. Quô verò pacto dæ torum obire , equoscurare , domum

mones lapides jacere queant& alia hu- ! verrere , ligna & lympham adferre, &
julinodi operari , quæ videntur manus fimilia facere , de quibus Olaus Ma
& corporata inftrumenta requirere , gnusb.Galli vocant, desGobelins: Teu perE
Scholaſtici diſputant, aſſentior iis , qui tones, Kabbautermannekens, & Gul.
præſente per ſubſtantiam ſuam eo loci terkens, & Sueones, Trullas, appellant.
dæmone , & imperio voluntatis acrem An ex hoc genere fuerint, Eros, & An .
lapidi proximum movente , & ſic lapi.teros;qui,utinfantuli,in balneo,jubenti
1
dem impellente , hæc fieri cenſent; lamblico apparuerunt.c , id cogitan
quando nullum iple corpus induit: dum relinquo . Sane huc pertinenc,
ſi vero corpus formatum , vel cada- Montani illi , quorum nobis Hiftoriaın
ver aſſumeret , nulla foret difficul- Georg.Agricolaprodidied, in metalli
tas A. cis ( ait ) fodinis inveniuntur , & trunculen
In locum decimum ſeptimum , veniant ti quidem , vel ſolo aſpectu terribiles , plen
ſpectra illa * Berufliæ , de quibus qua . rumque metallicis infefti atque inimici funt
đam epiſtol. ſcribit Ioan. Meletius ; In Talis fuit, Annebergius, damon , quiope
Sarmatia coli fpiritusquoſdam viſibiles,qui rarios amplius duodecim flatu interfecit.
lingua Ruthenica , Coltri , Germanica, Ko in fpecu qui corona rolacea appellatur,
boldi, dicantur, quos credunt habitare in co nomine relictus , quantumvis argento di
occultis adium locis , vel in congerie ligno- ves eſſet. Flatum vero emittebat ex riētu,
rum , nutriuntque eos laute omni ciborum 1 cum equi ſpecie habentis procerum collum

genere, eo quod adferre foleantnutritoribus & truces oculos appareret. Eiufmodi etiam
ſuis frumentum ,ex alienis horreis furto ſub- fuit, Snebergius , nigro cucullo veftitus,
latum . Cum vero alicubi illi fpiritushabita- qui in fodina Georgiana operarium è terra
re e nutriri cupiunt, hoc modoſuam erga Sublatum , in ſuperiore loco maximæ illius
patrem familias voluntatem declarant : in concavitatis > quondam feracis argenti
domum congerunt noctu ſegmenta lignorū, collocavit, non finecorporis attritu. Quc
& mulētris imponunt lacte plenis varia ſter- | ſuoſam admodum fodinam deferere apud
cora animalium : quod ubi paterfamilias a | Turias cogebatur Iudæus à demone metalli
nimadverterit , szec dißipaverit ſegmenta, co , hominibusfrequenter m forma capra
nec ftercora è mulctris eiecerit, ſed de inqui aurea cornua gerentis apparente. At ſeda
nato lacte cum omni familia ſua comederit, tos illos, Germanorum ali , ut etiamGre
tunc illi apparere , &permanere ibi dicun ci , Cobalos , vocant , quod hominum
tur . ] fint imitatores. Nam quafi lætitia geftien
Idem judicium de ſpectris, viruncu tes rident, & muka videntur facere , nibil
lorum ac fæmellarum , brevitudine ac interim efficientes. Alii , virunculos

{pecie pigmæi vel pumilionis , olim in montanos, vocant,quia plerumque ape

multorum domibus frequentium , & 1 parent nani , tresdodrantes longi , video

a Vide D.Tho.quod l.7 . Dur.Capr.d alios in 2.2.7.* al.Berufe.b lib .z. cap.11ace
napius in lamblico.d.cap.de ani.fubter.
 LIBER II. QVÆS T. XXVII. SECT . II 373

fur autem effe feneciones , do veſtiti more appellari : Et incertum adhuc effe,
metallicorum , id eft, vitteio , indufio & co cuinam generi horum hominum vera
rio circum lumbos dependente. Innoxii fides in Deum ut data , & via ad faluté
ſunt hiimetallicis , etſiinterdum glareis o . patefa & a.] Hæc ille prout eum citant
perarios laceffunt, rariffimè tamen eos le Godelmannus & alii : in libro tamen
dunt, niş cachinero velmaledicte laceffiti. ) fragmentorum , invenio Paracellum
Potiſſimum opus facere videntur in his pe- dubitanter induci loquentem : ledar
cubus , in quibusmetalla iam effodiuntur, bitror Latinuninterpretein ,hoc luum
vel ea effodipofe fpes eft . ] Cætera recte, affuiſſe,utmagiſtri occultaret impieta
illud minus , quod animantium nomi tem •Nam dictis illis nihil nugacius,ni
ne dæmonts comprehendat. Scio fic hilblaſphemius, nihil à recta fide dici
locuitosvereres non paucos: fed & fcio poteft alienius, ergo mutila & panca
ides lacte Platonicorum bibiffe , & S.S.quæ de uno- tantum hominum ge
quia ambigui erant, tum anima & cor nere nos inſtruxerit ? ergo dubia lalus
pore conſtarent. Nunc quia Catholi- noſtra ? ergo dubia redemptio?non er
cis ſacis definitum , a nec anima nec cor. go fecúdus Adam Chriſtus; ut nos,qui
pore perfectas (ubftantias illas lepara- , in primo mortui, in ſecundo vivifica
tascomponi ; vitanda nobis hujuſmo- remurz fihoc dubiu : nonne ruunt ve
di locutio, parum cauta , parum pro.teris Teſtamenti promilliones , cócidit
pria . Damnandus vero prorſus Para - exhibitio & repræsératio Novi?Et ſunt
cell error , dæmonum hæc genera, ad qui tales libros nugis, mendaciis, bla
hominum ſpecies reducétis ,Nam ,Epi (phemiis refertos, in Latinum vertant
ſtol ad Athenienſes ,fivede occulta philofo-
fermonem ? funt qui pulchris formis
phia; quaſi veriſſimum axioma, nihil i cudant recudantque ? ſunt quiament
veritus fuit conſtanter aſſeverare Deú Paracelfiftæ vocarie Sedad inſtitutum
præter homines Adatnipoſteros , alia redeamus.
quatuor hominum genera , carne , Vltimo loco ſeſe offerunt ſpectra dæ
& oflibus, & ratione præditacreafle, monum theſauros cuftodientium.Ca
cofq ; in fingulis elementis ad inhabi- | bades rex Perfarum cum accepiſſet in
tandum collocaſſe ; in quibus ſmguliſ collimitio Perfix & Indiæ ,in munitiſli.
ſuam haberent remp. & ex negotiatio . maarce Żudaderenſi , pretiofillimorú
ne , ac laboribus victum & amictú ſibi lapidum , auri & argenti, thefaurum
comparare, & cos homines, qui in ter- | maximum à dæmonibus affervari, qui
rx viſceribus habitant , vocari Pigmdos mortales omnes aditu arcerent : eo cú
& Gnomos, quiin aquis , Nymphas & Vn exercitu profectus caſtrum vi conatus
denas ; qui io aere , Silvos & Meluſinas. j occupare , fortiter propugnantibus diz
quos colos cum hominibus Adami polmonibus, repulſus fuit , confugit ergo
ftcris commercium habere , & ex mu ad ludæorum & Magorum artes , quiz
tua commixtione liberosgignere: Qui & ipfæ irritæ fuerút. Ergo con ciperſua
in igne ſunt, Vulcanos e Salamandras fum ( ait Cedrenus )fuiffet,Chnftianorii
ad Deum
a sofirmiter de fum.Tri.D.Tho.1.p.goso.ſcol.in 2.0,8.
 M
IONV M
V ISIT CARV
34+ DISO MAGI
ad Deum precibus hoc potiri poffe,auxilium queant , nunc accuratius inveſtige.
à quodam Chriftianorum in Perſide degen mus, quam quæſtionem indeciſam cc
tium Epiſcopo petiit . Is indicto.Chriftianis liquit D. Auguſtin.Enchirid.ad.Laukai.
ieiunia, precibus & Synaxi , divina peregit.cap.se .
myſteria , & ad locum accedens coniuratos
demones ibi degentes exegit , caftrumqueCa. QVÆSTIO XXVIII.
bada nullo labore poriendum tradidit. ]
Glycas par.4 . Annal.6 Cedren in Anaftafio. Quomodo poßit demon ſe corporeis oculis,
Talis etiam dæmon ille Baſileenlis, de cum fit incorporeus, vifibilem
quo dixi fupr.qu.12. & hinc factum ,ut prebere?
Dracones fingerentur cuſtodes thclau ,
Onſtat non poſſe corporaliter :
inig
ris addere fit foliti Serpentem aureń : enim eſt dictum B.Ignatii , Epift. ad
quemadmodum refert Aſcanius Cen - Smyrnenſ. incorporea videri à corpo
torius , lib.4.comment, bellor.Tranſilvan.reis non poſſe , quia incorporcorum
de thefauro invento prope Deuam ur nec ſpecies, nec figura eft ,aut particula
bem Tranſilvaniz ,circa annum 1550. animalis ullius formam habentis , ob
Nota etiam Hiſtoria Magi Germanici, naturam , quam habent fimplicem .
qui cum ſpecum ingreffus eſſet ubi the . Conſtat etiam eos corpus vel ex ele.
laurus reconditus , locio in veſtibulo mentis íibi coaptare , vel ſubingredike
manente , vidiffetque incubantem arcæ modo,
affumere cadaver . deutroque
nigerrimum carem , nihilominus, cu • l quæ dicenda hucuſque diſtuli, repræ
piditate metum pellente , porro pro- j fentabo liberaliter.Dixi ( corporaliter)
grellus, ruente terra , in ſpecu fuit tu nam phantaſtice poffunt apparere, tur
mulatus. Plura vided 9.12 . Prætermit- ,baca phantaſia .
to quædā jam vulgaria, ut quod in In
SECTIO I.
diis ſepultaram cum maritis uxorum
animas mentiuntur', ut fic perſuadeant
has conjugi fuo convivere,qua fponte A Liqua ndo mün
quod ali igitur
t humanumvel
illis commoriuntur : quod non uno
loco teſtatur Pet. Chieza , part.1.Hift. I ferinum , & illud movent ac impel
Pirnu. lant motu non vitali , fed localitan

Vilis ſpectrorum generibus , quæri tum , ficut aerem poffunt impellere,

poterat: quo illa pacto repelli & vinci & hoc corpus , præfertiin nondum
queant; ſed quia deciſio communis eſt valde diſſolutum , puto , fi Deus per
omnibus malis, quæ per dæmcnesinfe mitrat , poſſe illos ita attemperare , :10
runtur , ideo de hac re dillerendum ſenſum tactus omnino fallunt. Nec
mihi putavi , quæſtione de remediis | video quidquid ab homine doĉto ac
contra maleficia , huius operis libro ulti- pio , in medium allatum , quod meab
mo . Quo pacto dæmones apparere ſic | hac ſententia deducat. Imprimis quod
ex D. Luca
 LIBRI II. QVÆST. XXVIII. SECT. I.
cx D.Luca a,proponitur di &um Do- informante procedunt : limulata , &
mini, quo le vere corporatum , & non proxime adumbrantia non requirunt
phantalticum ſpiritu'r eſſe probabat, l animam informantem , & à ſubſtantia
Palpate da videte , quia fpirituscarnem & intellectuali, ( eatenus ut externo len
offa non babet, ficut me videris babere:id ad cienti calia appareant)poteruntperfici.
rem nou multum facit , certe non ur . Quod adferunt de cadavere hominis
get.Solum enim Dominus probare vo , recenter mortui, in eo etiam adhuc ca.
luit ,poffe illoscontactu ſentire & diju- lido deprehendi, deeſſe qualitate illas
dicare, viſu ſe non deçipi,corpus enim ſuavis ac vitalis teporis, facilitatemmo ,
ipſum habere verum , quia tangibile: & vendorum membrorum , & pro molli
proinde nudum phantaſma & fictitio tie rigorem quendam fuccellife:id to
non effe. Nulla vero
corporc indutum tum concedimus. Negamus autem ,
hic erat cogitatio , de cadavere affum- quod inde ad cadavera per malignum
pro. Hoc enim carnem & olla habere ſpiritum aſſumpta argumentantur. E
manifeſtum eſt, quo argumento Chri ſto illic eadem fit corporis ſubſtantia,
ftus probat,ſe ſpirituni non eſſe: quod quæ & hic adeſt, cſto adſintqualitates
illi exiftimabant, quia videbant januis plureseædem , utpote calor ille reſi
claufis ingreſſum , quod corporeæ rei duus.Tamen adhuc deeſt huic cadave
repugnabat, cam vivæ , quam mortuæ. ri non aſſumpto, quod fimulet illa reli
Etquia , palpatione tantum poterant qua quæ diximus. At in noſtra viſione,
corpus eſſe cognoſcere,non vero,cujus dæmon ineſt cadaveri, cuncta illa ſimu.
ellet corpus: ideo jubet etiam oculorú lans . Minus eſt adfabre ſimulare, quam
uti ſenſu & videre( nam proprie hic vox vere efficere. Quare nec illud ſequere
fumenda ,ut textusindicat )manus& ope. tur, non poteft corpus adhuc calidum
des:ex quorum vulneribus reliquis ,cerilla per ſe folum præſtare arque effice
to , deprehenderent ipſum illum elle , re: ergo nequit dæmon in cadavere af
qui triduo ante fuerat crucifixus b . Ex fumpto illa eadem tam callide & arti
quibus patet , verba Domini veram cer . ficiofe fimulare , ut tactum fallat. Cur.
tamg; ſententiam habere, etiamfi cor- qui ſenſum principem ( nempe viſum )
pus diceremus à dæmone affumptum , i poteft decipere ,non queat tactum ,fen
lic ab co temperari poſle, ile tactus ſen- ſum maxime terreſtrem , & viliffimum ,
ſum fallat. Onid, quæſo? nonne dæ- minimcque ſpiritualem ? Quod vero
mon longe adinirabiliora efficit quo- j. quidam hæc cadavera aſſumpta, ut &
tidie , quam fint ſimulare carnis inol. aerea corpora formata , deprehende
liciem , ollis duritiem , teporem ac ſua- rinrelle tactu frigida & horrida, ut illi
vem calorem , qui corporis atractu | apud Alexand . Genial.dier. lib.2.cap 9 .
percipitur, & cætcras tangendi qualita- & apud Cardanum , lib.16. derer .va
tes? Dico has eum ſimulare poffe, non rietat.cap 93. & alii, de quibus poftea:
dico veras exhibere poſſe, vera illa & id inde provenit , quia vel dæmonte
vitalia, lunt corporis vivi, & ab anima porem illum non vult adumbrare ,
Vu vel
2 cul.v.39. b Sic oprime loan.Mald.ibi.
 DISQVISITIONVM MAGICARVM
¥d quia non permittitur id à Deo fa . | intuen's Pbilinnium ô vos crudeles ( ait ) in
cere : quo ſenſu eciam accipiendum , filium parentes & ergone pos invidiſſe mibi
quod refert Cajetanus a , cuidam de meo Machata , paterna in domo vel tri
hoc frigore & horrore corporis quæ- duum folidum frui !Magno vobis dolore her
renci,dæmonem refpondiffe,fe non poffe five curiofitas , five duritia fabit. Reno
melonsfacere , videlicet, Deo obliſten- vabitisdoloresprateritos, & filiam iterato
te, vel falcem non concedentc. Si quis fepeliesia. His di&tis , expalluis & concidir
exempla requirat harum apparitio cadaver mortuo iterum fimile , feu potius
num ', legcre poterit apud Guilhelm . ( ut erat )mortuñ.Concidere fimul oppreffi
Pariſienſem , P. ult. de Vniverſo , ali mer ore parens uterque. Repopulus & mao
quando affumpto beſtiæ cadavere de- siftratus intellecta , iubentfepulchrum apes
lufiffe militem ; qui, cum putaret fe riri: vacuum id corpore repertum : Erant in
formofa poticumvirgine , invenit fe eo duntaxat annulusferrens, fcyphus au
in amplexu cadaveris belluini tabeſo- i ratus, dona Machasa: fed in cubiculo & leo
lucis færidillime jacentem De Poly- & ulo inventuni cadaver Pbilinnii, o Helli
criti apparitione & Spectro filium de cujuſdam auguris confilio , ut prodigium ,e
vorante , jam ſcriplimus non uno ie &tum extra urbis limites , avibusac feris
loco . devorandum . Ipſe Masbatesaad
spectro videns
Fabulæ fimile videtur , quod Phle- ſe delufum , fibipaulopoft manus, ignomi.
gonbretulit , ille tamen oculata fefide niam non ferens ,conſcivit.] hæc à Phle
Frallis teſtatur cognoviſſe ;rem fic nar. gonte ;fuſus narrantur;illoPhlegonte,
zat,ututar compendio : Philinnium Dt . cujus auctoritate & lurilconfultus
moſtrati hofpitis & Charitûs filia, Macha- | Paulus-C, & Origenes do ad probandam
sem hofpitem amare cæpit, indigne id feren- | Eclyplim , quæ Chriſto accidit mori
tibus parentibus, mærore mortua, & publice ente,ucuntur. In hiſtoria quoque Lao
sur funerata. Sexto poft obitam menſe, dunenfis energumenz . Nic. de Obry ,
cum eorevertiſfer Machates, ingreffu ad il legimus Diabolum Baltazum , afium
lum Philinniunt boſpiti ſe , poftlonga-collo- pro-ſuſpendiolicorpore , conatum abi
quia commiſcuit non femelillo vefperis quo gere,ab ea exorciftam .
e cumeo cænamfumpfit, & annulum fer Agrippæ , facinus non abfimile had
TEUM & poculum inauratum àMachate do- bensintra q.29.fetki.addam nunc, quæ
no acrepit; ipfi viciffim annulum aureum da de eadem re Cæfarius Monachus Eis
faſciam pectoralem dedit :Nutrix ,dum per- ſterbacenſis, lib.12. Miraculicap. 3. fcri
git ſedula ,ne quid hoſpitidefir, fatagere, vi- bit ;cujuſdam Principis Germani moro
dercum eo in le&tulo jacentem alumnam . cui corpus integro priuſquam fepelire
Leta parentibus id indicat. Illi ftupentesaro cur anno, dæmonem geltaſſe, & ita re
currunt, & altero die utrumque deprehen- xiſſe,qual illud vegetaret( ita namque
dunr, & cum eiulatu, dormientem cum ho- intelligendum quod fcribit ;fpiritum il
spite filiam ample&tuntur. Sed torvis in cos i lud loco anima vegetaſje. ) non enim po
ruit

a im ' 2.9 95 art :3. b li.demir edilib . longevis,cliennig.Dipars hare perb cons. Celfie
putki29.10.Man
 LIBER 11. QVÆST. XXVIII. SECT. IL.
tuit informando, nec in eſſentiam ejus
illabendo ; fed duntaxat ut in loco exi- commiſcere terreas, & aqueas,nubiū ,
Itens vitales ejus actiones per illud i . | vaporum ,exhalationumve, ut & .colo
mitando: ut docetmulcis Toſtarus, in
Exod.c.7.9.12.cum feqq.SubdicCæſarius
Similia legi in vita S. Patricii Hiberno-
!
zum Apoftoli, de quodam homine, in
cujus corporc multis annis Diabolus
habitans pro anima , ad autum viri
fancti tandem exivit, corpus verò cor-
ruit, & in pulverom redactum fuit, Er,
cap.4 . clericus:( fcribit ) quidam adcò
dulcem vocem habebat ,ut audire eum
delicizputarentur : donec religiolus
quidam vir fuperveniens monuit ho-
minis vocem non eſſe, ſed diaboli; dæ
monemquc adjuravit :quo difcedente,
cadaver corruit planifsimè fæcens.
Deniquemuleæ fallæ refurre & iones
gentilium huc funt referendæ : & con
Itat cum fagis at plurimum induto ca-
davere diabolum Gvè incubum , five
fuccubum , rem habere; unde & in hoc
genere hominum , cadaveroſus qui-
dam fæcor gravcolentiæ ,cernitur.
SECTIO II.
LIQUANDO libi, elementare cor
A pus diabolus circumdat id .
quc cfformatum qua pollet in-
duſtria , unit fibi non aliter ; quam
motori intus exiſtenti corpus mo-
bile & inanimum unitur. An pollitex
folo aëre materiam deſumere, equi.
dem ambigo , & puto , lc aërem con- |
denlari non poſſe ſolum , ut quid lo-
lidum exhibeat : fed fivè poflit , live !
non pollit ; folet quod facilius, partes
a vide Molin . 1 9 9.51 artic a dif2.b Angku in 2.7.8.9. diff.8.c Luc ult.9.19.06.2
29 e d.art.34
34
aëri (quo maximam partem utitur )
res facilius hacmixtione exprimat, &
facilius membra conglatinet, & con
denſet; quæ ſententia Lud.Molinæ cft,
& antiquiorum a ; nec argumentum ,
quo quidam utuntur bad probandum
lolo ex acris elemento corpus aſſume
re, nos ftringit; cùm tantùm probet,
cos ab aerepartem potiſfimam mutua
ri. Hinc alii cenlent corpushoc talefo
re nuaquam , ut nequcat tactu depre
hendi, verum corpus non elle. Sed ra
tioncs , hac ipſa quæſtione diſculli,
Chriſti Domini dictum , oftendi a .
lium habere fenfum ,quam
ipſi arbitra
ti. Addo , quod in libro Genclis legi
musd de Angelis Abrahamoapparen
tibus quorum pedes abluti, nec deprc
henſi tactu ; id ab ipſis eludi potius,
quam diſſolvi:ajunt deceptum Patriar.
cham , præoccupatione opinionis; cò
quòd viros putaret, quæro , cur non
igitur quicumque viros putant , hac
præjudicata ſententia judicent viros
efician ſolus Abraham cæteris imprile
dentior? Ipſe ille ,quo nituntur, Caje
tan. e fatetur verorum ollum & cara
nium fimilitudinem ,non modò viſbi
lem, ſed etiam palpabilem , & ſolidam .-
exhibere. Solidam ,ait, non inſtar aeris
diffluentem aut duritiei duntaxat ali .
quid modicum habentem Quod verà
libr.z.cap. 6. apud Cæſarium diabolus .
dicit , quando corpora à dæmonibus
fic allumuntur ea dorfo carerc :ludebat
puellam mendacillimus. Quòd dixi
elementorum aliqua opus commix ,
Vv 2 tione,
 ITIONVM RVM
348 DISQVIS MAGICA

tione, nec Maro ignoravit, cum ceci- | puto poſſe: In gentilium & damnato
nita . rum quia fideiexpertes) apparitioni
Tum Dea nube cava tenuem , fine viribus bus non animam ( niſi ſpeciali Dei pri
umbram . vilegio , de quo unde conftat in Athes
In faciem Ænea , viſu mirabile mon nodori viſioner ) defuncti apparaiſſe,
ftrum , ſed ejus loco cacodæmonum quem pi
Dardaniis ornat telis, &c. am. Tales etiam putarii omnes appa
Ecce non aëre ſolo , led nube mixta. ritiones fpirituum , ociofa cum homi
De vapore Sprengerus,in Malleo ,docet, nibus & varia multipliciaque colloquia
viſas veſte ſubducta in agris muliercu- miſcentium , teftatur de Facto patre
las ,
, corpus motitantes criſantesque fuo Cardanus: & meritò omnes fufpc
ſolas, & adſpectum mox dæmonem va & tum habet Sortilegii fivè pacti cum
poris ſivè exhalationis atræ habitu, re- dæmone. Teftatur Melanchton (lib.de
cedentem . Mantenſes magi, Mirabel- anima ) ſe & colloquia & diſputationes
lius & focii, Pariſiis combuſti,in judi cam pluribus ſpectris inſtituifle, fan
ciaria confeſſione dicebant , ad hanc ctitas hæc curioſitas nuda , an occulrú
corporum aſſumptionem dæmoniduo pactum ?nihil judico, rem in medio re
eſte neceſſaria, ventum ſecundum , & linquo . Tale haud dubiè ſpectrum in
lunam plenam , nam ſuventus fit ad. ceſtuofi Perſæ , cujus ſemper cadaver
verſus, non poſſe corpus coaleſcere; a terra ejiciebat, de quo prolixacomme
verò lit Luna decreſcens vel cornicu moratio apud Agatiam reperitur , l.2.
lans,non poffe defectu materiæ forma- belli Perſici extremo, tales viſiones fuere
re corpus niſi valdè puſillum , & pro Gentilium Idolorum , ut Caſtoris &
Lunæ augmento majus,majusque.pla- Pollucis ad lacum luturnæ d: ut L.Do
cet hoc Creſpeto, l. de odio Satana diſcri mitri Ænobarbie,ut Amitis Perſæ fiue
27. ſedmihi ridiculum videtur: quafi quod apparuit Dioni Siracuſano g, ut
nequeat dæmon : Deo non impediente Curtio Ruffo bout imperatori Pertina
ventum ſedare aut excludere : & defe - ci , apud Capitolinum , ut Tacito Imp.
&tum illum Lunaris influxus fupplere. apud Vopifcum , ut Conftantio & lu
Scilicet aër & nubes de oſtrino genere i liano apud Ammianum i , Valentia
funt, quod Lunæ augmenta conſequi pud Zozimun, & apud eundem Sere
folet , & decrementa imitari Dæmonis næ uxori Stilichonis : alia præter hæc
apparitio in corpore elementari fuit | congeſſit Pet .Thyræ . libr. 1. de apparit:
illa frequens viſio fratrum Tarquinio- Spirit.cap.9. Ettalia ſemper ( pe &tra quæ
rum apud Dion Halycar.b: talis Athe ſubitò evaneſcunt , poreſt enim ele
nodori apud Plinium c, quicquid dicat | mentaris fubftantiæ fubita nimia
mentaris ſubſtantiæ
Franc. Picus, lib.1.deprenot.illud enim que rarefactione fe fubducere ocu
puto axioma & regulam ftatui verè ac / lis.
Illud

a Aene 10 blob s clib.7.epift Symmac ! 1 ep.19. e Sueton in Nerone c. fCefius in ftag

men g Plus.in visa Dionis h Tac hab ií Annal. Plius 17.03 . i l'apítol. on Perlino Vopifcus
in tacito Ammian .lib 21.6 25.Zorn.lib.4,6 s.
 LIBRI II . QVÆST. XXVIII. SECT. II. 439

Illud diſcrimen nunc occurrit , cùm quam mortuam æftimabat, cui & dixit:
in cadavere apparent ; non poffunt vel Mortuam te plangunt tui, & huc undè veni
alteri viventi corpori cadaver illus cir- ſti ? Ecce ait, vir antè me vadit , qui deduxit
cumdare, vel ipfi ficinduticorpus ullú me. Stupefačtus ab hoc iuvenis, cum nemi
Lubire , repugnat enim corporisratio , nem alium niſi puellam videret , audacter
quia nequeunt dimenſiones quantita- rapit eam , & in domum extra villam pro
rivæ invicem.ſine vero miraculo ,pene- tinus, occultavit. Hinc regreſſusin villam
trare. Sed quando apparent in aflump- amicis fuisloquitur , ingreditur ad patrem
to corpore elementari, licet, velomni- puella cum amicis fuis fedentem ad funus:
nò nequeant, vel difficillimè queant quærit ſifiliam ſuam ſibi daret , quam quaſi
( priusopinor ) aliud corpus livě cada mortuam deplangebat. Cui pater admira
ver ſubire; poffunt tamen vero & vivé . tus refpondit : Numquid pro Deo mihi es , ut
ticorpori, elementare iftud circumda mortuam reſuſcites & accipias in uxorem ?
re , ut homo licindutus, vel aliud ani Cui iuvenis, Tantum (ait ) libensſpondeas,
mal,multò maius,immò & gigantæum utfiliam tuam habeam in uxorem , ſi vivam
videatur. Nihil video obftare, cur ne reddidero & Sanatam . Cui pater conſen
quear. Suadecetiam aerea ſubſtantiæ tiens , di & um coram omnibus confirmavit.
facilitas ad dilatadum , fivè rarefacien Mox iuvenis revelato linteo , quo cooper
dum , & fpiffandum denſandumque; ta putabatur , figmentum mirabile, quale à
quam merito Pſellus cauſam tradidit; nullo hominum fieripotuit, invenerunt. Di
cur ſpectra , tambrevi ſpacio, creſcere citur autem ab his, qui figmenta buiuſmo
& decreſcere videantur. di diabolica infpexerunt, effe interius putri
Tercium genus invenio rariuſcu- do ligno fimilia,leviq; exterius pellicula cir
lum dæmoniacarum apparitionum , , cumducta. Hinc redućta puella eft, & patri'
per figmenta quædam ſeu ſtatunculas, reddita : fanaque poftdies aliquot di&tum iu
de quibus exhibebo quæ didicià Tho venem maritum accepit , ufque ad tem
ma Brabantino ; libri 2.de bono Vniver. pora noſtra incolumis perduravit. Simti
cap. 57. pag. 22. ubi fcribit hanc ſen prope modo , cum quidam in confinio Flane
tentiam ; Gunerthena Brabantia villa eft dria fororem languidam &mortuam puta
ſolemnis & nota : in hac quidam iuvenis tams, fub eadem die, antequam fepeliretur
puellam virginem ademavit:cumq; pro eius figmentum , inter arundineta iuxta ma-
nuptiis parentibus eius loqueretur , & illi ris littora inueniffet , reduxit eam ad pro
rennerent : puellamedio tempore incidit in pria , & ingresſus domum , ubi ab amicis
febrem acutam , qua: ingraveſcente omni- quafi mortua plangebatur , difcoopertuni
bus mori rifaeft. Ludu ergò fađo,campana figmentum extracto gladio in frufta conci
quafi promottua pulfatæ funt: Nec mora, dit , horrenribus cunctis do clamantibus.
iuvenis amator puella de villa eadem in cre Curin fünus fororis, tanta crudelitate ſa
pufculo no &tis tranfibat ad aliam , & cumperviret .Et mox ſubridens , crudelis, inguis
dumeta pergeret , audivit vocem quafi fæ- videor in fororem ? Non eft il: e teroris cor
mine lamentancis : follicitè ergò diſcur- pus ; fed figmentum & illufio damonum . Et
KENS Ó quarens auditam , inporit puellam , I bec dicens fecum cun & os accepit , & ad
Vu 3 duxit
350 DISQUISITIONVM MAGICARVM

duxit ad domum propriam , & in eis fororem | quæ mericò culpes.Hirci forma leacaa
reducłam oftendit. Et bacuſque ad tempora pri valdè ei antiqua eft : & quia hircus
noftra permanfit. ] Siquæcas,quid de his Numen Ægyptium eſt , cenſet Moyſes
fentiam ; dicam cum Alb. Magno & Maymo , in ductore dubitantium iuſſos
Cantipratenſe ,mihi non liquerc. Fieri Hebræos in facrificijs hircum offerre.
poffent à dæmonc Dco permittente: Et olim lupicer Hammonia Hirci fore
Sed arbitror in his duobus .cxemplis, ma colebatur , di & us Hammor , quali,
quoad.illud primum procum , & in le Chammon , à Cham inventore Magix .
cando hanc fortè virginem Satanz | Hodiè etiam ſolemne illi, quando pa
partiarios fuifle. Aumexpreſſum inijt,offerre ſe conlpi
cuum formavirili:poft pactum , quan
SECTIO III. do adorandus , ſemper in forma hirci,
ut Gbiaccidifle facebatur loan . ille Sta

V his corporibus affumptis ali- fellione DoctorisEdelini apud laque

quid obvium oculis quo deprehenda- rium , cap.4 . & habetur apertiffimè in
tur dæmoniacum elle ſpectrum ,facile ſententia Avinjonenfis breviculo ,
crediderim , fic.contingere. Sed puto fi quod verbotenusdabo, li.s.fe&t.is.circ.
majore poteſtate non impediancurdao fim. Aliquádo à facientibushomagium 1
mones , poffe qua velint apparere for non cernitur, ut narrar Meierus Chron .
ma,humanamque perfectam , & omni | Flandrie anno 1459. quando tamen ſe
ex parte pulchram , pulcherrimamque adorandum proponit,ſemperid in for.
exhibere. Qualem ſcfortaflis exhibuit ma caprarum mariti , & quidem foedi
B.Alberto Carmelicæ ,à quo crucislig , i aſpectu, arri, oldigue. Huius rei variæ
no objecto fuit fugatus ;ut narraturà caufæ redduntur. una,quoniam ob re
Ioan . Maria Compoſtellano, initio vita verenciam verbi incarnati, Deus non
S. Alberti. Verùm ſolet ei obftare Dei patitur eum tunc affumere humanum
voluntas , quæ ut ſemper aliquid adfit, ſchema. Et hoc fenlu Sebaſtia.Michael.
quo detegatur impietas & impoſtura ; | Schol.so.Pneumal.arbitratur ad litteram
ne quam mortales ignorantiæ iuftam accipiendum ,quod Apoc.13.0.4. cradı
exculationem prætexant; certis anima tur impij beftiam adoraturi, hoceft
lium formis dæmonia nondum uti Diabolum in beftiæ forma. Sed cum
permiſit; ut columbæ, ſeu oviculæ ,feu beftia illic vocetur ipfe Anrichuiftus,
agni: forcè quòd agnus veruslit Chri- iuxta DD. Hippolytum , Methodium ,
ftus Paftorbonusveruſque, & in co- Irenæum , Aretham & alios, conſtat
lumaba ſpecie Spiritus ſanctus folitus hunc fenfum non effe hicceralen . Illud
fit apparere, & quia hæc animalia dolo verius, quía coluerunt olim diabolum
carent, & nullum inferre ſolent dam- in forma bicci ,ideò demones , vocari
num , ut docet Tyræus fup. Libentius SEGHIRIM hoc eft piloſos,ſeu birly
induit animalia, in quibus aliqua ſunt cosuelolet aliquando D. Hicron, ver
terc ,
‫שערים‬,
 LIBRI II. QVÆST. XXVII . SECT. II .
tete , vide c.17. Levit.& 6.13.Ejai.v.21.Gr. | Torquemada : idque ab antiquiſſimis
34.0.14 . Nam Sabir,Hebræi,birous,di- Thelei temporibus manaſſc cenſet Re
citur,ut Latinis,à pilis & horrore:unde migius: equidem prius ex facris opinor
forsetiam Satyri ; nomen deductum . prophetarum teftimonijs id deduci
Confirmar Kimehi , in radisum libro, poſle , in quibus,Zairim , vocantur, ut
dum fcribit: Saghir , vocari diabolum , docui. Quando valt familiaritatis &
quia ſolitus hirci effigie fe conſpicien fidei ſpecimen præbere,carti , vel canis
dú præbere. Illud eriam notat Michae- fumir effigiem . de cattis, quoridiana
lis,d.6.19.0.7.Levit.LXX. non temerè ) Lamiarum confeffio fidem facit: de
vertiſſe,jardios,quafidicant, Patuellos, cane , Agrippa Cornelius, & Simot
vnde deducta vox Longobardica ,Ma. Magus, tales nacti paredrios. Si quis
sous , litteræ omiſſione quos
; Galli ad aliquò devehendus, equum induit. te
! verbum vocant, Folletons: & alij per ab- ftis de Hadingo Olaus,deComite Ma
breviationem , Foltons, quia riſum exci- rifconenſi ,Petrus Cluniacenfis & Hu
tant riſu , tripudio , fibilo , cantu , & c go Floriacenfisb : ſrper locirm angu
quod dæmonem feciſſe conſtat ex vita ituni vel rimam fubiturus, vel cuſto
D.Antonij, & D.Thom . 1. 2. queff 89. dibus illufurus,veſpertilio , Mufculussa
Art . 4. in argument. 3. Ego tamen illud vel muſtela fit c. Si qui præfentes fint,
Hatuitspro vanis potius acceperim :ut f colloquium impedituri, vel quos velit
reſpexerint ad Elilim , nomen idolo- latere, muſcam induit , & partes zuri
rum . Nam idolis ſacrificare co loco bus vicinas occupans, quæ vulr ,inlu
prohibetur, hoc eſt dæmonibus qui ſurrat d : fiut gregem laceret , ut fæviat
vana idolorum fpecie colebantur: in animantes hominefve : induit lui

reddi poteft:animalis hu- i pum :eli qu'os terrere velit airt turbare:
Alia caula
ins falacitas,ſuperbia, & alia vitia , quæ ut Gallus gallinaceus magnus & fero
moribus & ačtionibus fuis dæmones ciens Pachomio ', ( Metaphraft. apud suo
ftudiosè imitantur, utmultis oſtendit rium menſe Maio ) ut corvus aue valrur
Remigius, libr. 1.cap. 24. Denique hir- S. Romualdo , ( D'amian in eiusvita)ut
cum ſeu capram : urlegimus in vita S.K. vulpecula verò apparet Hilarionif:ue
degundis libr. 2. quem fcripfit Baudomina i canis Dunſtano [apud Suriurn in eiusvita
Sanctimonialis eiuscoetanea:induir, quia menfe Maio: ] ut Serpens , Leonardo
hircorum , qui à finiftris locandi eft ca- | Corbeiacenfr: gutdraco , D.Margara
pur: fanè hac utplurimum formaado- tæ , & Ferd.Gunzaluo ,Caftellæ ,Comi
zarur. ut exemplo Edelini Doctoris i ti, eiuſque exercitui: B Siad malum ,
Sorbonici probat Ganguinus a, & alijs fpecic bonivelit inducere, apparec for
ma

Using why a lib.10 bill Fran Torque dial. 3. Remig tib. 1. damono.cap 13. 1 Olates 1.3. Pet:
Clul.de miraculis, Hugo in Cbron . c Cyril in vita S. Öaniel Apul. in Mincia d los Nider las
afi. Formica Remig.d.cap 13. fD .Hier, in Hilarione. g Merulus lib.s.o 7. b Rodericus Somos
Sins par. 3.Hif 62 ).
352 DISQUISITIONVM MAGICARVM
ma Chriſti, ut D. Martino apud Seve- 1 plexus,miſerrimè è vita exceſsit. Eidem in
rum ; vel in forına Dei , ut Theodoræ | Nuptiarum pompa dæmon apparuit
viduæ,vel in forma angeli , ut D. Iulia- calamiſtratus, procaci vultu , & actio
næ a Denique formam capit , quæ in . ſus, vide Sur.tom.3. Iun.7 . Maximo Rhe
ftituto maxiinè fit accommodata : & , gienſi apparuit, utnavis & nautæ re
quia ad omnia ferè idonea eſt huma- cens appulli:Evagrio ,ut clericus hære.
na , hanc ut plurimum effingit, non eo ticus:Macario , lemelut meffor, femel
dem modo. Scribit vetuſtus ſcriptor ut pharmacopola :Nathanaeli ſemelut
in vita S.RobertiAbbatis ; Nocte qua- pharmacopola : Nathanaeli femel ut
dam vir ſanctus vidit malignum ad chori agazo agens aſinum ,ſemelut ſervus lo
aditum.confiftere, & conari quidem ſæpiùs rarius : quæ Marulus & Sabellicus, ex
ingredi,ſed fruftra tamen. Habebat formam vetuſtioribus,teftantur. b . Apelli appa
ruſticiprecincti, nudis longiſq; tibiis feren- ruit , ut pulchra, & compra , & illece
tis à tergo ſportulam , & ad pectus lignum broſa mulier : fed hic prudenter cum
funibus innexum . Cæpit porro producto col ferro , quod verſabat , candente abegit
lo circuire chorum , oculos in fratres,attentè c. Sed quamtumvis
quia ille velit pulcherri
conijcerefi quia poſſet forfitan gratum fibi mam hominis fimiliqudinem repræ
in aliquo cernere. At viro Dei inſtantiùs rentare :quæ Dei bonitaseſt,tantum fo :
orante , do fratresà corporeexcitante, im let aſſumere , quam & qualem Deus
probus explorator diu fruftra expectans.cum permittit , telte D.Chryfoft. hom, 4. de
nil ſe proficere videret , indignabuydus ad Lazaro : & ideò vel ipſo invito fieri vi
chorum fratrum converſorum fe contulit: il. demus , ut qui non obeſæ nimium men .
li quoque curctos curiosè contemplans:ſi quos tis ſint; ſemper, ſi attendant, fucum ,
videret fomnolentos ,cachinnansſprevit: fi i queant deprehendere. Aut enim ſe o
noxiis cogitationibus occupatos , mirum in ſtendunt dæmones humano corpore
modum tripudiansapplaufit. Tandem inter atro, illuvioſo , (qualido, fætente, retro,
novitios reperit iuvenem quendam animo ad ac formidabili: faltem obſcuro , nigro,
illicita evagantem , nec nifi folo corpore illic fædogue vultu;naribusvel deformiter
præfentem , immò etiam clandeftinam fu - ſimis, vel immane aquilis ; oris ritu
gam meditautem , animadvertens igitur il- 1 ſparſo, profundoque, luminibus valdè
lum ſuæ fortiseffe, fufcinula apprehenfum , in abditis Hammantibuſque, manibus pe
fiſcellam ſuam proiecit , & skriter inde ſe I dibufque obuncis ac vulturinis ,ſtrigo
proriput.Cernens id vir ſantius multum pro I Gisbrachijs cruribuſque , & admodum
ſalute illiusanxius c ſollicitus, manè dili- villoſis, caprinis etiam vel afininis ti
genter iußit illum inquiri Sed ille antè ass bijs: uno vel utroque pede bifido corn
Foram vagus do profugus,exculto ſuaviingo cogue, interdum & folidungulo , in
Chriffi, fecutuserat inimicum . Adiunxit terdum mutili pede altero , vel utro
autem fe hominibus fceleratis dedituſque la que demum ſtatura corporis nunqux
trociniis , non diu poft captus eft & capite ) iuſta ac decora,ſed cui ſemper adfit ali
quid
a Marul. fupr. b Marulus d. cap. 7. Sabel. lnb.10.cxemplar, cap.3. Sofomen. lib. 6 .
cap. 28.
 LIBER II. QVÆST. XXVII. SECT. II.

quid inſolitæ notæ , & deformitatem , | Magi,de quo Franciſc.Picus d : & alte
pravitatemque dæmonis prodentis. riusMagi, de quo Melchior Flavinus
probant iſta veteribus recentibuſque Minorita.e.Sciendum quod omnes vi
exemplis alij a:& nos iam multa in metales actiones demonibus natura dene
dium attulimus. Sanè morituris ſolet gavit , quia proprie carent corporc. &
maximè terrifica apparere ſpecie, ut B. I ideò, non magis quam Angeli,putandi
Martino apud Sever. Sulpitium : ut verè comedere , velbibere potum ef
Florentio illi , cui vilus ore vaſtam camve corpoream : qua de re dubitare
Hammam , naribus fumum fundens (videtur Origenes dubitaſſe Dialog.3.
ſulphureum (Blafius Melanefius in vita S. de Chriſto homine ) ut cenſeo,nó phi
loan .Gualberti.JutB.Odolini apud Sur. lofophicum ſequi Catholicum eſt, ſed
in eius vita 1. janua.ut B. Oportunæ fe. delirium ſequirecentiorum Rabbino
rociens in fpecie nigerrimiÆthiopis, rum philɔſophicum non eſſe norunt
capilli & barba ftıllabant quali picem omnes philoſophi,& cptimè probat
calidam & liquidam , oculi ferrúigni. Toſta.g. 11. in Exod. c. 7. Catholicum
rum & ſtricturas ſcintillans ) Adelelinus non effe confirinat S.S.Tobiæ 12. v.23.
Epifcopus in eius vita apud Sur menſe Apri- Rabbinicum eſſe patet ex Auoth Na
ti, cuius rei rationem Angelus reddidit tali , ubi homo demeus , ſcribit dæmo
B.Aichadro , hoc à Deo permitti , vt . nes tria cum hominibus habere com
hiciple terror tam terribilis viſionis munia , edereac bibere , venere uti &
expiet in ſanctis , fi quid adhuc expian. prolem gignere,& mortales eſſe. Quis
dum in illis eſſet reliquum : ut ſcribit non rideat hæc hodiè etiam inculcari
Fulbertus , in vita Aichadri, apud Sur. ab homine Calviniſta ; cui Tobiæ liber
menſe Septembr. non eſt Sacrolanctus ? cum itaq; loqui
In hoc aſſumpto corpore loqui illos fit actio vitalis , ſequitur loqui cum vi
poſle & ſolere, teſtatur omnis antiqui- dentur dæmones,non loqui propriè , &
eas: quæ & oraculorum ab eis fulorum , j.vitali actione, fed producendo fonum
& antrorum ,quercuum , ſtatuarumģ; ) in aere humanæ voci fimilem & adita
loquentium ( dequibus actum alibi) tium auribus inſonantem , ut notac
memini: eoģ; pertinent etiam calvariæ i Gregorasf: ad eú fermè modum , quo
ſeu capita mortuorum Gentilium , in quis artificiosè quopiam inſtrumento;
quibus dæmones locuti : ut caput filij 1 puca tibia vel tuba : Sonym vocis hu
Policrici;de quo Phlegon b,ex Hierone i manæ exprimat : vel quo modo cavæ
Alexandrino: caput Publij, de quo idé | valles exceptam ac repercuſſam vocem
Phlegon ex Antifthene , caput Gabi- articulatè admodum reciprocant : vel,
nij,de quo Plinius Senior c: & cranium | ut,criſpi oumeratione pectinis, organa
Xx pneu
a Sebaft Michael Pneuma ca 4 Tyreuslib.1.de apparifpiri.c.9. Binsfeld, malef.prælud. 12 .
lib.i.demon.c.7.8 10,14.6 13.& lib.3.c.10.Ananias lib. de Nat
Remig , demon blobdemira.
bil clib.2.c.5e, dlib.7.de pranoi sizo.c li de floru animarum poſtobitum .f lib.ichilt Byzane
sine fubfin.
 ONVM
354 DISQUISITI MAGICARVM
pacumatica in varios accentus ac to lus , Nos ſocios fieridemoniorume. Amice
nos ſolum diſcriminant , lege ſi luber To- ab illis & precario perere, vel recipere;
flatum in d.c.7.9.15 . Sermone ut pluri- eft in adverfarij caftra ſe recipere , &
mum utuntur,quo regionis illiusinco , i transfugere à Chrifti Ecclelia. Per mo
læ,ut Pfallus tradidit a. Sed ( quod no dum imperij & compulſionis non pof
tandum ,nam & hinc fucum queas de- ſumas eos adigere,niſi quatenus ſumas
prebendere ) utútur voce ſtridula, fub- ad hoc à Dco delegati per exorciſticam
Sibilante ,confula ,obſcura ,debili,puſil. dignitatem , in cuius exercitio divi
la , & quafi ex dolio , vel per teſtam ri num imperiam operatur f. Denique
moſam ; docent hoc Sagarum confef- etiam , liceret , ftultum id foret : quia
fiones plurimą ,apud Remigium b. l'o- nihil à dæmone expectandum boni
teſt autem diabolus , quãdo in affump - vel utilitatis : nihilboniconfert in ho
to corpore apparet, videri : & quando mines, niſi majori permixtum malos
loquitur, audiri, à quibus tantum vult, nihil docer,nifimerè curioſum & futi
cæteros verò latere idque naturaliter: lešnon obfequitur, nifi ur perdar, & æ
Si nempe quoad nonnullos, & non terno exitio involotos dira fue ſub
quoad alios exparte organi, vel obje & i dar tyrannidi. Ex his apparitionibus
adferat aliquando impedimentum , ut dæmonum oriri poſſet alicui dubium ,
fi medium impediat ita,utper illud ſpe. Cur illi antiquis patribus viſibiles ap
cies ad oculum velanditum non perfe - paruerint adeò frequenter, nobis ho
ſantur,velli ipſas ſimilitudines, prohi- did nonitem ? Hanc quæftionem olim
beat , vel quos latere vult,in extatim ra S. Ioannes Briglintonius propoſait
piat;ad alios verò ,à quibus audiri & via S. Guilhelmo Shlegtholmenli, quire
deri vult , finat ſimulachra & fonos li- j fpondit ; Antiquorum patrum animosnon
berè commeare , & imaginationem co- fallax Splendor & inanisgloria , fed divina
gratia illuftrarat. Itaque facilè illifraudu
rum ad alia nulla abducat c .
lentas inimici machinationes pervidentes
SECTIO VLTIMA . ſeu pugiles invi &ti, illum fortiter expugna
Tunt.Quod ille fuperbusnon ferens,difficilli
Rocuraredenique,utdemones nobis ap ma tentationum certamina illis obiiciebat,

P pareant , vel, ur defun torum animas, monſtroſas formas,teterrimos impetus et

nobis repréſentent ( quod illi facere revera | ingerens, ut viillos protruderet in peccata .
nequel: ! ) nullo modo licet , immò Mortale | Nos verò , qui facilè ei obedimus , occutris
eft peccatum .] Nam ,ut ſocios vocare nó tentationum iaculis ,citò profternit ,etiam for
poffumus ;quibuſcum omnis familiari - J nullam nobis tetram fpeciem repreſenter. ]
tas nobis eſt interdicta ; docent D.Au- | Hactenus illius temporis ſcripror, apud
guft.d & D. Thom . Non vult Apoſto . Surium O & ob.ro. Addo, tum id Deum
permi
a libr.de demonil bli.. demonolat.cap 8. c Alber. Rick ina 28. Angg.smic. de da .
mon.ar 4 dub.ult. Ananias li.z.& alij. d lib.z.dk dobrim.Cbriftim.c.23.6 Tbo.ä.2.9.90.org
3. Corin.co.v.20. f videTyreum lib.s.cap.is.
 LIBRI II. QVÆST. XXIX. SECT. VLT. 355
permiſille , quia minuspericuliab illu - naſcuntur animalia , ea poſſe cúm vitam
Gonc immincbar. amiſerint , naturalibus remedijs à damone
vivificari. ] quia novit vim caloris pua
QVÆSTIO XXIX . tredinalis , & cætera ad hoc requiſita,
1
Notandum tamen , non fore hoc idem
An diabolus poſsit facereut homo però animal numero ,quia licet materia pole
reſurgat ? fit adhuc eſſe cadem : li corrupta non
dum erat : tamen anima , quæ ex eius
Mpedocles apud Laert. libr. 8. & potentia educetur , de novo , non erit
cæteri magi,contendunt eſſe qual. eadem cum ea numero , quæ perierat.
dam herbas , quibus mortui ad vitam Soliusgue Dei eft privilegium pofle,
revocantur. Xanthus,hiſtoricus narrat quod perijt, iterum idem numero re
berba Bali, Tillonem quendam .& dra- producere: quam ſententiam cætero .
conem vitæ reftitutos , & luba refert rum, diſſentiente Scoto , veriorem pu
Arabica quadam herba ſuſcitatum a to . Scotusenim & Richard.cenſent et
lium . Sed Archimagus noftri tempo- | iam per naturales cauſas id fieri non
ris cenſet,de homine , non poſſe id dz nunquam poſſe a Contra Dur.& Mar
monem ; de cæçeris animantibus poſle.fileneği,Deum id facere pofle b Scotum
Sic enim naturaliter muſcas ſubmerſas refellunt cecentiores,c, & meritò, cum
ceviviſcere , fi in cineribus tepidis po- a privatione ad habitum non fit pafli.
Dantur; apes ſimiliter ,, fi fucco neperæ bilis.regreffus iuxtaAriſtot. s . Phyſic. &
perfündantur: anguillas defectu aqux 2.degener. D. Dionyſ. (c.6.dediu.nom .)
mortuas , li integræ inijciantur in ace- | Ambrof.Lact . & alij Patres, lemper de
tum , & permiſceatur ſanguis vulturis , hac re , ut devero miraculo , loquun
& fubfimo recordantur : intra paucostur.Durandu ijdem Sotus,Sonci.Suar.
dies omnes vitæ reddi:Pellicanum pul & alii citati ,tam copioſe & fortiter re
1
los mortuos , proprio ſanguine , ad vi fellunt: ut quicú adhuc defendere ni.
cam revocare : Leunculum quoque de tagur: ispervicaciæ , & temeritatis no
functum voce & fpiritu parentis reſuf tam certè nequeat effugere. Hinc vlte
citari: idem muſtelæ iuris effe in catu rius infero , cum reſurrectio șequirat
los. De pellicano & Leone,ſcio veteres numericam identitatem rei reſurgen
multos graves auctores.conſentire. tis , çim quo ad formam , cùin quo
. Vicic:linum autem parvulam vocant re ad materiam earumque unionem :
lufcitatum Indi , quia putant : hyeme andem faltem ſpecificant : ſolum Ho
cmori , Yere fufcitari , ut tradit Fran .
minem propriè dici reſurgere , hu
Comara ,.6.23.Hif-Mexicang. ſed bona ius enim lolius, quia immortalis, ca
cum illorum venia . dem perdurat forma: cætera animan
1. Cenſco, que ex putrefa & ione quoque cja .Si quando vivificentur impropriča
X x 2 dicun .
a Scor.in 4.d 41.9.3.6 Ricb.ibid.a 3.9.1. b.Dur de43,9.3 . Marfi.ibiq 20... Capreol in 4 :
B.134 1 in arg contrafecundam concin 3.Mesap 9. c.Spausdos 3.9.L. 3 Tolet 2 , de gener.g uk
Lantes talii ibid.Swerin 3-8.9.13.518.6 .
356 DISQVISITIONVM MAGICARVM

icuntur reſuſcitari a. Quare ſimpliciter | itaque eft hæc res , quare & Deo pro
loquendo , nec ut infecta quidem refurgant, pria . Non poteſt dæmon ipfe illud cor
Satan poterit efficere. pus informare : quia ipſe eſt ſubſtantia
Cenſeo 2. animantia perfectiora, & perfecta & completa , cui repugnat a
qua ex putrefa &tione non naſcuntur , ea na liam ſubſtantiam , ut partem , compo
turaliter ab eo vita reddi non poſſe. ) quia nere. Non poteft dæmon animam hu
requirunt perfectiores quaſdam diſpo- manam à corpore ſeparatam iterú illi
ſitiones, accuratioremque organorum immittere , ut cam informet: probo,
fingulorum præparationem , quæ non quia unicus modus eſt naturalis unica .
nili naturali ſeminis virtute , poſſunt di animam corpori, per generationem
confici Et hoc apud Simeonem Me- corporis, & creationem infuſionemg;
taphr. in rita S.Silveſtri fatetur Zambre animæ. Sed hic corpusnon generatur:
Magus ludæus, qui taurum verbis in ergo hic non eft naturalis uniendi mo
aurem ſubmurmuratis occidcrat, eum dus.Supernaturalis veromodus,qualis
vivificari niſià Deo non poffe. Quare intervenerit in reſurrectione, foli Deo
fi qua talia nonnunquam viſa ſunt recompetit . Poffet dæmon ,ſiDeus per
viviſcere, penitus mortua non fuere, mitteret , cogere animam damnatam
ſed mortuis tantum fimilia : ficut ani- labire corpus,ut illudmoveat, & in illo
mātia, quæ certis annitemporibus im- actiones aliquas demonſtret : quia fic
mora jacent, & quaſi mortua , poftca ipſe poteſt fubire, & hanc animam in
vere ineunte excitantur , & videntur vitam cruciatu ad hoc poſſet compel
vitæ reddita : ut accidit glicibus, urſis, lere. Poffunt etiam Magi ( ex pacto )
& palleri vitulino ( h.e. vicecilino ) apud per ſuperiores dæmones cogere infe
Mexicum , tefte Card.b riores , ut cadaver ingrelli, illud ge
Cenſeo 3. non poffe damonem efficere, ſtent , moveant, cæteraque ad tempus
ut anima unius bruti, aliud corpusanimer .] faciant, quibus videatur vivere. Vifa
quia fingulæ hujuſmodi animæ ex po- ctum LovanijàCorn .Agrippa.Is com
rentia materiæ educta , fi à materia ſua menſalem habebat nimis curioſum ,

fepares, emoriuntur, Sed quid de ho- ſemel profe & tus aliquò Agrippa , uxo
mine ? ri, quam poſtea repudiavit, claves mu .
Cenſeo 4.minimam velnullam demo- fæi fui tradidit , addita prohibitione,
niseſſepoteſtatem , hoc explico. Non po- ne quem ingredi fineret. Inconſultus
teft facereut homoàà mortuis reſurgat: į iſte adoleſcens, opportune , importune
five non poteft facere, ut anima homi non deſtitit mulierculam deprecati, ſi-
nis ſuum corpus fubintret, & illud vi bicopiam ingrediendi ut faceret, do
vificet , informetque. hæcconclufionis j nec impetravit. Mulæum ingreffus, in
pars , eſt fide tenendac, & eſt philoſo - cidit in libellum Coniurationum legit : cn
phiæ innixa : qua definitum , à perfecta illi pullario ad ianuam, turbatur ; ſed
privatione & totali , non dari ad habi pergit legere , pullat iteru neſcio quis:
tam naturalem regreffum . miraculofa & , nihil reſpondente rudi harum re

a vide Soud g.33.728.1.6 2: 62,7.de VATICI.C. 36. c vide Soare Sos fup.
 LIBER II. QVÆST. XXIX . SECT. I. 357
rum juvene, dæmon ingreditur, quæ- | redire: ſe dicebat vere refurrexiſſe : il
rit, cur vocatus : quid fieri jubeat? iſti losque dæmones, qui cum vita eduxe
metus vocem intercludit , fauces dæ , rant, graviter ab ipſorum Principe in.
monſic miſer luit pænam nefariæ cu- crepitos fuiſſe, quod eum , pro Nicau .
rioſitatis. Rèdit interea domum archi da coriario rapuiffent: qui eodem dic

1 magus.videt exſultantes ſuper eam dæ. & hora febre correptus, cum in lecto
mones utitur folitis artibus,adſunt vo . jaceret, eo morbo deceffit: Neque hac
cati: narrant rem , utgeſta,ille homici recontentus ad teftandam reſurre

dæ jubet cadaver ingredi, & per forum ctionem ſuam , Plutarcho ', qui tunc
( ubi cæteri ſolebant ſtudioſi frequen- laborabat , brevi incolumem eum fo .
eius convenire ) aliquoties obambu- re prædixit : atque ita contigit. ] Po
lare, tandemq; corpusdeſerere Am- lychronici auctor Ranulphus b narrat
bulavitille ter quaterye , tum corpus Comitem Richardum quadam nocte
concidit , diffugiente co qui regebar. lolum , orationis gratia, ingreffum in
Crcditum diu ,hunc ſubita correptum templum ; inveniſſe sbi mortui capu
morte concidiffe : fed indicia ſuffoca- lum , in quo cadaver erat repofitum .
cionis initio rem ſuſpectam facere, po Dum autem Comes oraret, ſubito mortuus
ftea tempus omnia divulgavit , & A. ille magno cum ftrepitu è feretro exſiliit,
grippa quas pectore occultaverat hæ . ac extenfis brachiste quaſi in amplexus eius
releszin Lotharingiam profugus, cæpi: ruiturus, ad Comitem acceßit.Quem cum
cuomere. Comesſignum crucisfrontiſua imprimens,
fruftra intenſius ut recederet adiuraret, ſtri
!
SECTIO I. &to gladio illum diſſecuit : & exinde ftatuit
per totam terram circa funera vigilias cele
BUCIUNTUR nobis multæ Gen. brari.] Vtroque admirabiliuseſt,quod
cilium narrationes non poetarum ex Guaguini deſcriptione Moſcoviæ,
modo de ſuſcitatis ope Æſcula nunc adjiciam : Populos ſcribit quofdam
pii , Tindareo, Glauco , Admeto , & in Lucomoria, regioneRuſſia , babitantes,
fimil. fed & graviorum. ſcriptorum . I quotannis 27. menfis Novembris die, utfo
de Ere Armeno parrat Plato : de Ga. lent hirundines & rana: fic & ipfos pre fri
bieno & aliis Plinius , de Zacla Ægy - goris brumalis magnitudine mori : poftea
prio Apuleius,de ſuſcitatis ab Apollo- redeunte vere 24. Aprilis diedenuo revivi
nio Philoſtratus, lib . 4. de fulcitatis à i fcere. Addit bos , cum fibi mortem immi .
Simone Mago Clemens, & Egelippus," nere ſentiunt : merces ſuascertis in locis de
4 de aliis à Namadio mago in apo ponere : quas Gruftenfii & Serpono vutzii
cryphis Prochorus. Mirum illud | ricinipopuli , ſuis mercibus interim &qui
Plutarchi , apud quem Enarchus à valentibus eodem loco relictis , auferunt.
medicis pro mortuo habitus & re-'! illi reviviſcentes eas merces,fi iuft& videan
lictus , non multo poft vilus ad vitam tur, pro ſuis accipiunt : fin minus, eafdem
XX 3 repe
a Plato 1.10 de retr? ... milele ime Melitialu . " bileſtra. 16.de vita Apollo D.Cle .
meas in lsira , 34.1 26.6.7.
 VM
ISI TION RVM
ISQU ICA
358 D MAG
repetunt. Vnde lites & bela ſapißimeinter | taxat redditum : huc pertinet, quod de
eos oriridicuntur.] Verum item narrans Agrippæ omeotrapezo narravi: huc a
Sigiſmundus liber Baro fol.89.Moſcovia ! lia tria quæ narrat Nicolaus Remigius
habet pro fabula. lib.2.demonolat.cap.1.huc quod à Philo .
Quare his omnibus & fimilibus ex ſtrato , Heroicor. Dialog. 1. narratur
emplis ſuccincte reſpondendum . Mul- Phrygios paſtores , cum pecudes peſti
tas ſolereeſſe illufonesdemonum circa hu litate abſumerentur;in Sigæo,adAjacis
iuſmodi. Aliquando corpora mortuo Telamonui {epulchrum congregatos,
rum furatur , & fubftituit alia aerea: variis malediétis defundum laceraſſe:
quæ movet inſtar viventium : ſic abſtu unum cæteris petulantiorem Homeri
lille eum corpusRomuli,ſcimus ex Li- verſusb,quib. Ajacis fuga deſcribitur,
vio , & Gleomedis ſcimus & Alcmenæ, cancillarecæpiſſe , drasdouxéle pijevev:
quam etiam Rhadamanto datam fin tum vocem truculentam è monumen
gırt uxorem : & Arifteæ Proconneſi, to erupiſſe, &Mojkurpeson , & paftores
ex Plutarcho & Herodoto: item Alpa. perterritos in fugam egiffe.vocis enim
lidis & Ctelyllæ , virginú ,ex Antonino auctor hic dæmon: huc denique perti
Liberali a Sic alios ad tempus fubfti- net,deGermano juvene admirandum ,
tuit,pro Glauco , Tyndarco, Ero & l . quod fequente quæſtione narrabitur.
milibus, vel ipſe ſubiviillorum exuvias. Nifi quod illic finxit occidi,qui occiſus
Nam aliquando etiam ut quæ vere non erat , ſed abftractus à fengbusde

cadavera funt, fingar vivere , ipſe illa i collari ſe putabat, cæteri quoquepra
ſubingreditur: & ,ficut nauta Coletmo. Atrictis oculis idem arbitrabantur.Nec
vere navim ,fic ipſe illa movet, & viven enim illi caput præſciffum fuit, nec re
tium fimilia cogit opera , geftusque i ſtitutum ,ſed omnia fuere præftigioſa.
mitari. Huc referendum illud Simonis Hoc modo fictæ refurrectionis ex

Magi factum , quod objiciunt: huc il- emplum ſubdam unum , quo antiqui
ludde Richardo Comite : huc illud de tas nollum nec certius, nec mirificen
Ero Pamphilio ſeu Armenio : nifi hoctius prodidit, Hiſtoria Dalhemii acci
potius à Platone confi & um , ut metu dic in Lotharingia an . 1581. inter Petro
inferorum homines àpeccando deter. i nium Armentarium , & Abrahelé luc
reret, ut luftinus Martyr cenfuit, in PA - cubam.quo pacto ab hac ille perductus
reneſi: huc illa de Gabinii, Polycriti, I fit primum in nefariosamplexus, dein ,
Publiicapitibus fatidicis; huciHud A - dein propriifilioli parricidium : deni- ,
puleii de Socrate,cujusabfciffum caput queex nærore & deſperatione, & fi &ta
cum ampuralſet, ite- | filioli reſurrectione ad idololatriam : &
rumque injecta ſpongia conjunxiſſet quo pa &to dæmon vivo fimilem præ
corpori: poftridie miſer, dum contra ſtirerit anno integro , deinde cadaver
jullum in flumine bibit , excidente deftituerit, eleganti imprimis carminc
ſpongia, caput amiſi. Nam buic vere graphice admodum exhibuit vir pra
capue præſciffum fuerat, Gimulate dun- Itans,Nicol. Remigius lib.2. Periocb.se
quod
aLivius he Plus.in Romule.Herodos, har Ansonius Liberalisin Transforma b Ilia.O.
 LIBRI II. QVÆST. XXIX . SECT. I.
quod adfcribam co libentius quo a Itur in horrendos amplexus , iungitur im
quius melius; quia (malo more,nec fe Par
rendo nuperi typographi,detra ētis care Abſurdo coitu Venus.irrediviva nefandos
minum libris,mutilum ejus de dæmo. | Extemplo moritur libertas inter amores.
Rolatria opus ediderunt)facilius ferya Ac veluti in feftoferpentemſaucia morfu
bitur, quo pluribus locis legetur; ſparguntfic roto in corpore
Membra ſequax
Efvaſti regni medis in finibus ora , vitus,
Inter arenoſi ſinuoſa fluent. Moſella, Ipfa falusſeſe ſatisopportuna ſaluri
Et Sartare &tos immoto littore curſus: Ve dare non poffit, vel fi feexporrigat om
Pagus in bat celebri non multum nomine nem :
Dalbem , Integrum amatorem fic occupat Abrahel
Illic dum pafcit femota in palle bubulcus
Armenfurr parios curarum corde vo Illuvie ( indiderat namque hoc fibi peſſima
lurar nomen
Fluctus :forte rei angufta pertaſus iniquam In quaſvis domitum leges, ut fle&terepoffit ,
Sortem aut ultricesmeditansardentiusfiras, arbitrio penitus nullo * fandi atque ne
illatum ob damnum , a aut inimica Jurgia fandi.
lingua: Nec mora , confeftim fpoliate premia pa
Ece inopina ultro ſeſe infert fuccuba mul feit
Primapudicitie facpars,ait,at fitamoris
Virgineo pellax vulta ,geſtüſque decore Aqua mibi tecum . Nulla conftare magis
Tota ementitis caput exornata ſmaragdis , re.
Ingue orbes utrimque comas inforta niten- Pofſeid, quam facinusſi patret vi&ta furori
Quo natura novopatriumfubmittat amo
Solatur mæftum : vocat inſpem ſe potiundi, rem .
Atque inopum potis fruftra tamſape poca Ergo cum fera iam luce coëgerit omnem
Inſua tecta gregem ,ſelare
& deniquepardo
Sponder opes , vel quas auritus poſsere lac Condiderit : primum utfe dulcis ad ofcula
cbum natus
Rex nolit:fua fi non ire in verba recuſes. Invalida innixus concedet brachia collo ,
Qualis ab alternis animatu follibus ignis Depromptumpera ( quam dum isperquire
Lambit anbelando dum fiatductile ferrum . re geftit
Vifacilem monitis, & ad omnia iuffa para- j Rure revertenti ſapeeftexperius inanem )
tum Expergat malum hoc. vixprimis morſibus
Trux babe at s
, nulla ſuade ndi negli git ar illud
tes . Atrigerit,cum ,dente fremens,offenſusac ore,
lam placet alterius tam blanda lege ſubire Luvidus extremis labiis titubanter abibit,
Imperium , pa &toque fides formatur utrim Pone premens refugam conftrato corpore
que, terram
H &C
a Caufab Greffio, & corpus alumptum.c Indudio.d Padlem . & Concubitus * Dure di& um ,& fajo
interpreterisde vebements de violeniaperfuafione, & dura ferustuse
liberasamen manente huma.
morbiars isborios . Veneficium ,
 ITIONYM
360 DISQUIS
Hæc equis oculis ea dum mandata faceffit ,
si ſpectare queat eo demum pignore'amo
rem,
Quinovus hæret adhuc , teftatum firmiter
iri.
Tale horrere nefas primum , dubiaque furo
rein
Naturamque interſeſe committere pugna:
Sed qui hoftem firmum vacuum intromiſit
in arcem ,
Hic eius dubitet mandata capeſſerefruftra:
Cum prece ſi blandaprimo nil impetret ,au.
dax
Imperio , actutum in violentam tranfeat
iram ,
Sitque illi ſemper prafens pro lege voluntas.
Iam reducem vefper, qui tanti confcius effe
Debebatſceleris.gurguſti in limine diris
Stiterat innexum patrem :cum filius ultro
Obvius amplexu multam demore falutem
Ingeminat ,pedibuſque micans & blafulus
ore:
Nil magis ille inhibet tamen impia vota,fed
audens
a Pergit crudelis feralia munera lethi
Porrigere. Infandifit natus victima amoris,
Non horrente manu propria mactare pa- j Hec inſtauratæ præter ſpem figna falutis
rente .
Extemplo que ſeconcludi paſſa latebris
Abdiderat natura ſuis vebementior exit,
b Infurgitque potenslu &tu : quem queftibus
agris
fletu *dum paſcit ur ,adftat
Atque inconſulto
Momento cadit monitrix ,folatur, una
Lucem inftaurandam puero , redivivaque
fata
spondet, fi ex animofupplex id ſe oret ado
Tansa
Verſurum facilis, quantumvis fænoreini
quo,
a Parricidium b Desperasio.c Idololatria. d Piga refurre &tiopueri vore moriei,
VM
MAGICAR
Admittit,totum qui ſe decoxerat ante:
Ac fæda nati maculatos cæde penates
Dum cupit inconftans quavis ratione piare,
Confcelerat magis & funeftatacerbius illos.
Nam primo genibus ſe advolvens dæmonis,
illum
Seu praſens Numen veneratur, deindepuel
lum ,
Si modv vitales iterum ſibipoftumusaurds
Ejus carpat ope , acceptum illi fpondet ba
bere:
Qualis ubiirato glomerantesprælia venti
Incumbuntpelago, tremit artus navita,mula 1
Ambiguus vita, do votorum prodigus omnes
Ordine follicitat Divos ,precibufque fatigar.
Reftabat tumulo proiectum terga cadaver ,
Extremum fugiens ubi vita reliquerat il
lud,
Et maturabat funustardiffima mater :
Ecce manus inter tractantis viſamoveri
Membra, ſuoque iterum fenfim fuperareca
lore,
Lumina ſemianimes deiectis qualia ocellis
Monſtrant pel que vix fomno ſe merſa re .
folvunt.
Arripiunt animis hilares , 'quantaque fo
pendo
Sedulitate que unt , proftratos viribus ar
tus
Nunc hos , nunc illos revocant ad munia :
yitd.
Surgit inque pedesfeextemplo dat puer , in
fert,
Deinde gradum ,& nota compellat voce pa
rentes :
Solum ab eo varius , quem ſe monftraverat
olim ,
Quod turpi cătratta curis macii offerat074 .
Quarta
 LIBER IL QVÆST . XXIX . SECT. I.) 361

Quodque recedentes oculos ftupor occupar ra non mortui ſunt , ad hoc utitur non
alter. raro commoditate morborum natui
Hacigiturſpecie deſertos hofpita ſenſus. ralium , quos á @ ó :8s vocant : veluti
Vita animat rurſum ſuetaſque redintegrat li fint apoplectici , lideratı , vel arro
Allras :
niti : qui cerebro communi nervorum
( Virbiges ut quondam intercepta eft luce po- principio vehementer afflicto , jactu
Titus ) ram faciunt ſenſus ac morus membro :
Sed non mens eadem fedet, & non qui ante rum omnium , & fic fenſu motuý ; de
fovebat fecti , quaſ mortui concidunt ja
Spiritus officio pitam molitur codem , centque. 2. Sirajã corripiantur, quæ
Verum agitat pigram vitæ ſub imagine mo eſt capitis quædam percuffo, cum de
lem bili febre, humoribus fic cerebrum in
Organicus damon , moreſque imitatur a feftantibus , ut totius inde corporis
gendo: ſtupor & immobilitas conſequatur:
Spirans quos olim præ fenatura ferebat. quam comitante profundo lomno , fit
Tandem quo ſeſe in ſua terga revolverat an ut homo claulis oculis demortui fpe
nus , cie , longiffimo quandoque tempore
Momento & ſolidum curſu compleverat or fic jacet, ac fi mortuus eflet. 3. Sipa
bem riantur 217ebmuian , ſeu fyncopen & a
Deſerta vacuas ſedes ſtatione relinquens, nimæ deliquium : qui morbus , ad ea
Sulphureo nidore fugam , ſtrepituquefra . quæ diximus , addit aliquando motus
gofo arteriæ , pulſusque amiſlionem : quæ
Prodidit , atque olidaspulfanserupit in au- \ paſſio reddit hominem vero mor
TAS. tuo quam ſimillimum , & durat donec
Tum ruit averſum geminata morte cada- frigidorum humorum intemperantia
yer . & impetusdiſlipetur , talinorbola .
Conſequitur putris tantaque gravedine i borans ( tefte in Eleg. lovic.) lo . Duns
fætor: Scotus , vivus pro mortuo ſepultus
Qualis inoffenfo ſenſu hunc oblimet iner . interiit. Tali morbo.cenfuerim labo
tem raffe Evarchum illum Plutarchi , nec

Quantumvisftupor , blate vim excludat quidquam momenti habet prædictio

odorum ,
Non queat humanis admittinaribuss,, ergo
Raptatur tectis impatto mordicus unco,
Atque inhonoratis puro fubceſpite terra
Conditur exfequiis : ipfumfe horrente P4
rente,
Naturam probro qui fic pudefecerat a .
mens.
Denique fingitmortuos , qui reve-
a Teltes Actius, Celfus,iereque Pli,dor.92.
illa , quæ ex humana erian pruden
tia , & criſimedica , potuit mapare.
4.Si fæminæ fint, quæ matricis ſtran
gulationes, & ictericas pafliones luſti
nent , ob quas multum aliquando
tempus , velut mortur ſolene jacere a:
talem fuiſſe Apollonii illam puellam ,
deprehenditur ex ipfomet Philoſtrato
& Euſebio libr. contr. Hierodl, talis eti
Yy iami
4 362 DISQUISITIONVM
jam fuit puella Heraclidis. In Aviola
& Tuberone, vis ignium frigidos fyn-
copes humores diſcuſſit. De Lucu
moriæ incolis , fortallis vere reſpon-
derim abipfo auctore ex aliorum tan
tum relatione, ut fabellam narravit:
ideo toties repetit verbum dicitur. Si
tamen res vera narratur , referenda ad
dæmonum præſtigia: quæ partibus il-
lis valde graffantuc ( ut patet de Ner-
vorum Lycanthropia ). & incolæ pu-
tandi interea fomno confopiti, ut gli-
res ac urG folent .
Ex prædictis illis dæmonis fraudi-
bus nata perſuaſio (trigum quædam
valde ridicula: creduntenim aliquan.
do boves,yelarietes, quosocciderunt,
& elixos affolve comederunt, eoſdem
MAGICARUM
lege demalo, quaft. 16. art. 11. Secundo
poteſt hoc fierifuppofitione , quidc
nim prohibet dæmonem , ne bovem
mortuuni cum pelle & oflibusaliò de
ferat , & boven Gimilein huic vivum
ſupponat quam celerrime , ita ut mu
tationis lubitatio lateat aftantes ? & in
terea, dum cadaver aufert , & bovem
alium teponit , poteſt per interpoſi
tionem alicujus nubis , vel præſtigii
alterius, efficere, ne aftantes videant
locum eſſe vacuum & bovem ablatú .
Tertio poteſt ( quod ait Spineus ftriges
nonnulli confitentur ) perficere, ut
quando Rex vel Regina curſus feu
conventus virga corium , in quo col
lecta & congeſta ſunt olla , percuțit,
tunc confeftim dæmon aliquis pellem

poſtea numero à dæmone ſuſcitari illam ſubeat , conjungat, compingat,

Hujus dæmoniacæ technæ modos & figuræ bovis adaptet , molemque
haud eſt difficile varios deprehendere. Sic erigat, regarque, ne verus idem bos
Primo id facere poteft præſtrictis o . ſuſcitatus videatur. Quarto poteft cor
culis intuentium : immiffo nempe in pus bovinum ex aëre efformare to
1
organum humore, vel alia impreſſio. tum cum nova pelle , & novis oflibus,
ne, aut commotione ſpirituum , abi vel aliud corpus aereum compaginare
maginarione orta, & perducta ad fen : illis ollibus reliquis , & inferere reli
ſum communem , & organa lenſuum ctæ pelli, & ad tempus quoad opus,
externorum : quo folent defcende- lubilla pelle conſervare ac movere, &
re ſimulacra & ſpecies impreſſæ com facere ut ambulet ac mugiat : & cum
motione & objecto rei lenſibilis: & i- i neceſſe , illud poſtea deſerens , vi
bi ſolent hæ ſpecies conſervari, atque debirur bos morcua corruere . Vnde
adeo fæpe movere ipfum apprehenfio. ( ait Spineus ) à ftrigibus communiter af
nis principium , ut fenſus exterior & feritur; quod redu&ti talesboves, fuſcitati
biæque affici videatur , ac fiab obje- ut fibi videtur, adftabula dominorum fuo
to exteriore vere immutaretur . Vt rum ex mandato Domini del Domina cur .
ſolet in ſomnis accidere dormienti: ſus, infra triduum moriuntur, quaſi macie
poteſtq; Diabolus id etiam in vigilan- in horas deſiccentur ex toto : & tremulat&
tibus efficere : quia res iſtæ corporeæ ! poftmodum, qua videbantur carnes in pre
lubſtanţiis incorporeis , quo ad loca . iacentem materiam ( ſcil.aëris ) cito re
lem motum obediunt. Hic modus eſt ſolvuntur. ] Vide Bart. Spincum q.de
juxta ſententiam D. Thomæ , quem I Strigibus cap.7,
Sed
 LIBER II . QV ÆST. XXIX. SECT . I. 363
Sed utad morbos illos revertamur, | Magis virium eſſe in bonos Angelos, velania
Chriſti Domini , & fanctorum viro mas Beatorum : in malos vero nihil etiam
rum miraculofæ luſcitationes , facile ! poteftatis habere,nifi ex pacto, fingunt ita
à morborum illorum cellationibus que demonesfeà Magis cogi, quibusſponte
diſcernuntur, quia in fidei teſtame - obtemperant , ut plures irreriant & retine
nium , ſolo juffu , aut prcce ad Deum ant irretitos. Quod nunc eſt paulo enu
fuſa , nullo temporis diſcrimine, aut cleatius declarandum .
mora , patrabantur : quandoque ct Si de bonis fpiritibus , five Angelis
iam corpore per tabem diffoluto, fæ quæras , iis competere etiam natura
tenteque , ut contigit in Lázaro : in vim aliquam arbitror malos cogendi,
morbis vero iftiscorpus abſque corru- velfaltem compelcendi , non tamen
ptione & fætore perſeverat: quando promiſcue. Naturaliter quidem id
que redintegratum corpus planediſſe poſſe, quoad dæmones, qui lunt in
duin , difcerptum difiectumque a : ferioris ordinis & hierarchiæ , non ca
aliquando poft longiſſimum tempus, men exercere hanc vim , niſi Deo ju
ut D Mauritius puerum à feptennio bente vel permittente: quo ad æqua .
1 mortuum b, & triennio exacto S.Sta lis vero hierarchiæ atque ordinis dæ .
nislaus Perricum quendam ad feren . mones, vel etiam ſuperioris , nullam
Eccle.
dum veritati teſtimonium pro Eccle habent vim cogendinaturalem , ſed

fiæ jure contra Boleslaum c. Vide plu- tantum accipiunt aliquando peculiari
Ta de hac re apud Michael. Medinam Dei concellione, & quali delegatione.
tib.z.de fid.cap.72 Idem dicendum de malorum viin ma.
los , ( quos invenio diſtingui in Py
QVÆSTIO XXX . thonicos, hoc eſt, vaticinatores : in Pan
redryos, hoc eſt, familiares ſeu accello
Quid Magia poſſit in ipſos Cacode res, in Catabolicos, hoc eft, à quibus ob
mones ? ſelli dire affliguntur , & interram eli
duntur ; qualis erat ille , de quo in
Eriere libri veterum quorundam | Evangel. , & in Oniropompos, ut vo
hac de re perſcripti:fcripferat enim cat Irenæus non ſemel , hoc eft malo.
Barriades librum de Paredris , & Cam rum fomniorum averruncatores vel
peſtres opus de Catabolicis infernalibuſ-le
oſtentatores bonorum , omnium e
que , quos citat Fulgentius expofitione nim hæc genera fingunt le Magis ob
Morali in Virgil. ex aliis ergo ſubſidia temperare , & in his omnibus com
nobis ſunt petenda, maxime ex verita munc eft , aliquos eſſe ſuperiores , a
tis lapide Lydio, facra Theologia, ex liquos inferiores. Sed ut Angeli boni
Hiftoriis probatis. fibi fuperioribus ſponte & alacriter
Conftare arbitror cuivis Catholica,nihil obtemperant: licè contrario cacoda
Yy 2 mones
a D.Stanislai vita,apud Sur.Mal.8.to.7.6 Fulgof.1.6.c.9. Maxulus 1.4.c. 1o . l.2.cap. 12 .
Dubrau.28 . loan . Longin 1.10.7.Sxriscis.d Luc, 9.v.38. do 42. Irenaw li deherefsi .
mon é de baref.Carpocr.
364 DISQUISITIONVM MAGICARVM

mones ſuperioribus fuis , ut prava | vicem parendi neceſſitatem , prior ju

mancipia duris dominis , aut imbecil bet alterum per feneftram delpicere:
lior tyranno potentiori , nonniſ in- quod cum facit , enatis ſubitò cervinis
viti & malo domiti obediunt. Quare, ex capite cornibus , cunctorum fannis
quæ inter dæmones ordinum , ex qui- & ludibriis diu fuit appetitus . Quare,
bus exciderunt , adhuc ratio habetur , quam impotensinjuriæ , tam cupiens
illa fane non eſt vera atque propria vindictæ atrocioris,pingit carbone hu .
ſubordinatio . nam ei deeft ordinis ra manam in pariete effigiem , tum prio
tio formalis atque perfectio , quæ per ri Mago imperat , lubire effigiem il
media ſubordinata , in unum ulti- lam , & pârietemceffuruw ingredimoro
mumque finem dirigitur. Quo lenlu tem ſibi cernens præſentem , horrere
verillime lobus negaviç b, ullum a hic, & deprecari . Vrgere alter conven .
pud inferos ordinem reperiri . Ordi- ta: ſubit ergò coactus , & viſuscorpori
num duntaxat quædam imperfecta ,fi- . paries locum dare ingredienti: led in ,
ye materialis, ut vocant, ubi diſtinctio greßus nuſquam poſtea comparuit vi
reliqua , quæ uſque ad mundi finem delicet ſuperior dæmon cum occide
duratura. Hoc lenſu cum Calliano rat, & corpus in deſertum , vel fpelun
Theologi b ordines dæmonum agno cam alicubi abdiderat Terium ad
ſcunt , quod non obſcure confirmar ſcribam . C. Germanicverbis, ut rem
Apoſtolus, ſcribens ad Epheſios: Ad compertam fibi narrantis , ficuti ( in
verſus principes & poteftates : cap. ult. quit ) praftigiator quidam nobilis, in diver :
verſ. 12. ubi vides choros duos nomi- forio publico in N. Hofpitis famulum ita
nari , cum de dæmonibus agat . Ex hoc petentibus reliquis conrivis, decollavit, cum
naturali robore & ordinis dæmonum autem ei rurſus caput imponere vellet , ani.
præcellentia naſcitur quoque Magomadvertit adeſſe alium Magum , qui eum
rum quorundam in alios Magos vis in hoc propofito impediret. Rogat hic eum ;
atque poteſtas , qua vel effectus alio- ne hocfaceret .Verùm cum admonitioni re
rum impediunt , vel invicem arte lua petita alter non pareret , praftigiator in
male mulctant, & necant, Deo permit- menſa- lilium creſcere fecit , cui cum caput
tente, hæc enim ipforum concertatio , i & flores amputaffet; concidit ftatim abſque
eſt quaſi quidam conflictus dæmo- capite de Menſa Magus ille quialterum im
num , quibuſcum illi Magi certantes pediverat , & praſtigiator abſqueullo im
ſunt fæderati.Vnum certamen in Bur. | pedimento famulo' caput: impofuit è vefti
gundia peractum , narravi præcedenti gio, & ex hofpitio vrbeque; ne àmagiftratu ,
libro . Alterum accipite compertum proptercommiff. m homicidium , depreben -
relatione fidorum . Concurrerant in deretur; aufugit: ] Hic præftigium fuit
aulam Anglicanæ Reginæ duo magi, in ſimulata capitis.primi abiciſgone,
jucundum exhibituri lpectaculum ,pa- & etiam repoſicione , item in kelin pro
cilcuntur ſingularem , una in re ſibi in- I ductione & detruncatione certamen
fuit
a c.9.v.22.b Caffian.collar. 8.6.14 . do 16. D.Th. 1.p.qu.109.45A I. 2. Paludan.ali
N ! Le Lamia 6 , 8..9•
 LIBER II. QV ÆST. XXX. SECT. I. 365
fuit inter magorum dæınones, quo- Gothicis vel R :uthenicis infcriptum , à pre
rum inferior laris fortis erat, ad inpe- ceptore proiectum , manibus apprehendiffets
diendum vim præſtıgij, potentiori ta -1 ftatim obriguit, & infula lacus. Veter dicti
men coactus ( non opinor invitus) ce- apud Oſtrogothos in caverna ſubterranea
dere in clientuliſuinece ', qui verè in- fertur ligatus: ) Sextum ſuggerit Saxo
teremptus. Quartum Git de Zytore Grammat. Hift. Danicæ lib. 1.de ſene
Bohemo ; illo mirifico præſtigrarore quodam , quem magum fuiſſe ſum
cum Bavaricis contendente. rein ge mum , velinde probatur , quod Biar
ftam narrat Ioannes Dubravias a méſes , huius artis fiducia feroces unus

"Venceslaus ( inquit ). imp. Co Boomo omnes ſuperarit , prolixanarratio eft,

rem rex ,affinitatem cum Principe Bavaria ideò legere volenti , ad Saxonem indi
Joanne init , ducta in uxorem filia eius So cem intendi, ubi ille prælium Hadingi
phia. Socer, ubigenerum ludiiris ſpectaculis & Thuningideſcribit.Huc lubens re 1
e magicis præftigiisdelectari cognovit ; ple tulerim certamen Calchantis & Mopli 1
num ludionum & preſtigiatorum plau . vatum ,quod Calchanti exitium acrolit
ftrum ſecuen Pragamvexit . victo. narrant Græci . b hæc ergo dæ
Ibi dum præftantifsimus artificum ludi monum in dæmones , & magorum in
bria artis ad permulcendos oculos explicat, eofdem poteſtas.
adeft inter fpectatores Zyti V Venceslas Ma
gus, ore uſque ad auras debifrente's acce
SECTIO I.
denfque'propius artificem illum Ravari cum
omni apparatu protinus devorat, folos dun
taxat calceos quia luto obfiti videbantur, ANCTI vero
Soercendi homines
demones frequentiffimè
poteftatem
expuens: feceſſümque inde petens , ventrem , àDeoads
in folita efca ,gravem ,in folium aquaplenum mirabilem acceperukt , ut innumera te
exonerat, preſtigiatoremque adhuc madi - ſtantur miracula, quibus illimalos hos:
dum fpectatoribus reftituit,paſsim deriden- vicerunt & profligarunt Eadem vis saa i
dum adeò , ut cateriquoque eiusfocii à ludo cramentis , Sacramentalibus & exorciſmis
defifterent.] potentior hic fuit dæmon Eccleſia ſemper Catholicæ competijt , neque
Zyronis, illud de devorationemerum extra illam visiſta reperitur: c Videntur
præftigium frit, ſed ferè abreptus mi- noftris exorciſmis , olim quidam limi
fer , in folium aquæ fuit iniectus à dæ les à Salomone inſtituri ; viguiſſe apud
mone,non peralui vias egeſtus. Quin- Hebræos probatur , id non ex Iofepho
eneritex Olo lib. 3. cap: 20. apud tantum d & Origine,& D.Epiphanio ,e
quoni magus quilam G'lbertus cum Code ſed & exSalvatoris noſtri verbis, ludeos
tillo produtore de artis pretentia content refellentis, quod dicerent eum dæmo.
dens , cum exiturm bacillum characteribus nes in Beelzebub eijcere f Filii ( in
Y 3 guit
a l'an Dhr au # pil.Olmuzienzisrerum Boemir 1:2 3 : 6 Strabo Grego. 1.14 de Eirlach .
come lithodium Vindo co enles eno Tyr dijo edemonia p i Bolum de Nor El
shes comra Ves Tony .2. . Orig. bom.3 . sn Mat. Epiph.in bæreſ E.
Cil v 9.1.tto..Onprin.
 ONVM M
ISITI CARU
DISQU MAGI
366
quic ) reftri in quo damonia eijciunt:quod ciant, quæ aliàs potuiffent: ut probam
quam ad Apoſtolos, rectius referri ad tur ex Caldæi illius Magi querela de
ordinarios Iudæorum exorciſtas , me- ! pud D.Auguſtinum ,b qui conquereba
ritò viri docti cenfuerunt Nondum tur, purganda animæ magno moliminefrx
enim , cum hçc dicebantur,Apoſtoli ad Stratos fibi effe fucceffus, ed quòd vir ad ea .
prædicandum milli fuerant, & hæcpodem potens, tactus invidia ,adiuratas ſa
teſtas illis poftmodum conceſla. a Et cris precibus potentiasalligaffet, ne poſtula
diſcipuli eandem , quam magiſter ca ta concederent. ] ligavit crgò unus da
lumniam ſunt palli, uteis Ieſus prædi mon ,quod alius foluere nequiyit.idera
xit, apud Matthæum . Quare non ſatis docer Euſeb.c & apertiflimè Cynops
efficaciter Apoftolorum vel diſcipulo - magus apud ( quiiquis ille fuit Pro
cum ſirorum exemplo Dominus fuil- chorum , dubi cum D. Ioannes demones
ſet ufus : quia ftatim ludæi reſpondif- interrogaret , cur Cynopi parerent,unus ear
fent in eodem ipfos, in quo magiſter, rum reſpondit : quia omnis virtus Satana
nomine hæc efficere. Crediderim Sa- ; in.co habitat & fædusacpactum habet cum
lomonem hos exorciſmos inſtituiſſe; | univerfis Principibus noftris: nos cum ep
quo tempore adhuc Deo adhærebat: pariter paclum habemus, nam & nobis ob
ideoque in illis virtutem divinam fuil. Sequitur Cynops, nos illi. ] citra tale pa
ſe operatam , & fortallis vim alıquáex ctum inutilis eft omnis magorum in
ipſa Dei inſtitutione habebant ; non malos genios conatus, cum ex pacto
tantam opinor , quartam kodie Ca- i ( urdoctum q . 2. ) tantum operentur.e
tholicæ Eccleſiæ exorciſmi. Quod fi Hinc infertur primò menutum Ap
contendas compofiros à Salomone, pollinem cuni mago reſpondic, Kacinto
cum eller idololatra; tunc neceſſariò il- ulu oux &dehor , é xe mi įrtdyoas á
los annumerare cogeris , cum D. Tho. Náyx4 Audi me non videntem ,quia meilli
& Victoria , Magorun incantamentis :. gaſti neceſsitate.apud Çuleb. ex Porphy
quorum vis omnis pofita in pacto cum rio . Nam ſponte reſpondebat, fed fin
dæmone. Sed inagis placetprior ſen- gebat le cogi formula lepties repetita,
tentia . quá ipſemet inſtituerat, ut pater ex alio
Itaque cum vis omnis magorum in j fragmento apud Eufeb . libr. 4. de de
dæmones , pendeat & oriatur ex fæde- mõſtrat. cujus initium
Kavičerv Epuor,
re cum ijs inito : ſequitur fanè, ſiMa- & c. Deinde & illud fictum quali Sup
gus pattum habeat cum demone fis - plicis, λύετε λοιπόν ανακτα , βρονώ- δεον
periore, non pofle Magum vim facere fr xėl xupér , Soluite iam regen , morta
huic dæmoni fuperiori; poſſe tamen lis Deum non amplius capit. de fe nequifsi
per ipſum dæmonem ſuperiorem , .ex mus damon loquitur. & folui à mago po
pacto famulantem , iuvantemque in- i ftulat. Præterca vanam eſſe iactantiam
feriores cogere , ad aliquid faciendum , Magorum , de poteſtate dæmonum
omittendumvè , & impedire ne perfi. l ſpectrorumque eliciendorum , neculo
lam

adc ro v 15. bk.to de civit. Deic.9. c in vita D.Ioas 14 d vide D. Augu.l.a fup Game
Alita. Fras.de Magia dn. 24 .
 LIBER II. QVÆST. XXIX . SECT. III.
367
lam eius vim eſſe herbæ Cynocepha- | ſequitur, idem indicium eſſe debere de
lææ ſive Ofiriti, ut nugabatur Appion; veterum Deorum ex urbibus foleinni i
& vanam etiam numæ iactantiam & I evocatione,cuius formulam Sammo
ceremonias ,bfictasetiam , ur ex mero dicus Serenus apud Macrobium tra
pacto ,citra vim cogendi, natas alias Si - didit. e Sanctis hominibus hancà Deo
ciditæ Magı apud Nicetam & Theo- ! poteftatem non rarò concellam ſcio :
dori Santibarini apud Zonaram , 1 & cæteros mitto , S.StephanusEpiſcopus
loannis Teutoniciviſiones : de hoculs | Dienlis , damonibus , qui populum averte
timo , adlcribam , quod legitur apud bant , ne illi auſcultaret , præcepit , ut pa
auctorem Adagiorum Germanico lam fe eis viſendos exhiberent' : iſti pa .
rum d quia quorundam iactantiæ , qui rent & apparent procera ac immaniftatu
quæ ipli non fecerunt, & fumofas inia ra nigerrimi , cornuti , fætorem & flan
gines majorum crepant, ipfi degene mas ſpirantes. Surius in eius vita Sept.
res, retundendæ idoneum , nec illepi menſe.
dum.Scribunt ergò cum licet nothum ,
eruditionis titulo clarum , ad Halber SECTIO III,
ſtadenfem Canonicatum evectum ,
nifi , Nfertur fecundò nulla verba ( quia
commune nobilitatis malum , fuper m re lapſus .
bia , faciebar eum contemptum colle num . 23.qui coactionem agnoſcit )nul
gis. moleftum idei , tandemque me . laſque res corporales habere facultatem di
deri malo conftituit . collegas invitat rectè ở per ſedamonem cogendi, ut appa
ad convivium , & lautiffimè excipir. reat, accedat , fugiat, aliquid faciat , vel
inter cæteras conviviales feſtivitates, i facere definat. ] Nella namque corpora.
inijcit mentionem acroamatis magi- lia robur ſubſtantiarum ſpiritualium ,
ci, & quærit , num ſuos Ginguli pa ac ſeparatarum poffunt æquare : fideo
rentes adſpicere cupiant ? Illi ardere , nihil ab his naturaliter dæmones pati
ſtudio videndi , tandem elicit iſte malo poflunt, licet queant ſupernaturali.
carmine umbras deformescoqui , ſta ter. Quare non allentinurMagis,cùm
bularij , morionis , ruſtici perſona, i varia producunt remedia naturalia
quorum facies in paternis ædibus illi contra dæmones , ut Hermes , qui ſuf
aliquando vidiffe le fatebantur. Quum fumigatione ex ligno aloes , vel ceti
quoque patrem exhibuit habitu cano- | ſpermate dæmones congregari, ſuflu
pici , pingi aqualiculo . Dimilſisum migatione ex ſulfure fugari, tradidit,
bris, Eia , inquit,dicite fide bona ,eccuius , ut Porphyrius , & Proclus, qui fimilia
patrem nobiliorem iudicatiso metu per- | multa , & quidam apud Hippocratem ,
territi, & pudore ſuffufi , luam quilque 8 quiadhucinaniora nugantur: Non
domum repetiere , nec ultra loanni | aſſentior hæreticis , qui exorciſmis, &
vitium fanguinis exprobravere. Item cunctis rebus conſecratis ac benedictis
vim
a P1120.6.2. b Plutarc in Numa. Nirebas Cbron.14.6 Zonaras to.3. d In Adag Qui
que vult dicit que non vult au.lt, Macrob.l. 3.Satur.f.9. fD.Tho.in 4. dift.7.1.xlso in c.42.
leb, le 8 3. glide morboſacro,
 ONVM M
ISITI CARV
368 DISOV MAGI 1

vim ſupernaturalem omnem derra cum primis idoncus eſt, ut homines in

hunt, contra quos alij egerunt.a Nec furorem & inlaniam vertantur , quod
placet Catholicorum quorundam cre dæmones optantfummopere.quare &
dulitas vel ſuperſtitio ; quirebus etiam atrabiliarijs maximè inlidiantur , &
non conſecratis, ut hypericoni, rutæ , morbos ,ut plurimum inferuntmelan .
cornibus, ſtercorique caprino ,balneis, 1 cholicos. Vndè confequitur, quod cú
jtem Aagellationibus eam vim adſcri- .corporalen materiam non pollint
bunt , ut putent ipſum his dæmonem tranſmutare, niſiactiva pallivis appli
malè affici , irritari , vel exagitari . Ala cent malè illos habere ,li.corporeis hu
gellationibus huiuſmodi, dum corpus iuſmodisebusadhibitis, diſpoſitiones;
obfelli nimis affligitur, morbus magis eorum malitiæ ac dolis aptæ expellan
accenditur , & augetur, quare & dete tur , & contrariæ prorſus introducan
rius æger afficitur , & exira atque tri. tur . Igitur quæcunque fes corporeæ
ftitia cumulantur diſpofitiones atrabi inducunt in corpus patientis diſpofi-.
liariæ dæmoni optatæ . ficftulti dum tioncm contrariam difpofitionirequi
dzmoni nocere volunt , eum iuvant . licæ ad actionem dæmonis , illæ corpo- >
nec aliud quidquam hic invenias dæ rcos humores purgant directè , & cor
moni moleftum ,quàm quod in alio ſe, poream agritudinem pellunt naturali,
quaſihagellariæftimet, & qua'eſt lui ter; cur verò dæmon fugiats & corpus
perbia doleat . illud deſerat , ſunt folummodò caufa
Sed hoc unum , verè tanti apud hos indirectæ , & fine quibus non . Et hac
plagoſos effe no deberet.fecere id San mente licebit obſellis à dæmone , pe
ati aliquando , fed horum fagra ,ut & tras vel herbas natura efficaces, abſque
voces ;& fola præſentia,dæmonem mi. ulla tamen incantatione, habire & ge
taculosè cruciabant. Balneamelan- ftare, d quæ communis eft fententia
cholico humori purgando condu. His quadam folent obijci, 1. quod
cunt. Ruræ & Hypericonis foliola Ha. | Eleazarus apud Iofephum lib .8. Antiq.
tus abſumunt, & humorum perturba- 6.2.radice quadam dæmodium ,extra
tioni, quæ à flatibus provenit , fedandæ xit. Refpondeat aliquis , hanc fortèà Sa.
mirè proſunt. b Stercus & cornu ca lomone inſtitutam , cum exorciſmis , &

prinum acri fuffitu eadem diſcutiunt, fic poluille Deum fupernaturaliter in

& ringitur etiam ſuperbus ille ſe in a herba operari. ,
lio rideri , ac ludum fieri. Optimè igi- Verum id, iam Chriſtianiſmo intro .
turanimaduerſum à Conrado Wim - ducto & Evangelio promulgato , pa
pina , & Fr.Valefio ,c frequentius à dæ . rum veriſimile eſt. Poriùs crediderim
monibus invadi eos , in quibus bilis , Eleazarum Magum , fic per lignum
atræ major eſt copia , quia ſuccus ifte pacți operatum , quod prudenti lecto ..
"T ! ri cir
a Tyræusd.p.3.45, 6.Hippocra.l.defatibus. cVVimp.l.2.defuperfi.cap ,10.11.12.6 Vos
lel.facra. Phil.c.15 & 18. dc.vl.26.9.7 . Alb.Magn.in Luc.c.9.Spreng.p2.c.5 .remediorum..s .
Formicarca.vh. Meng.flagel.dam.cop.3Valer.Polyder, inpraet exercil .& dicam
pluralib.6.6.2.
foll, 2 .
 LIBER IL QVÆST. XXIX . SECT. III. 369
ti circumſtantiæ à Iofepho addicæ fa- cant : ſed fruſtra Nam illic non dulce
cilè perſuadebunt:videtur eiuſdem ges melos directe dæmonem fugavit; fed
neris virtus illa radicis, cam ſuperſti- dumtaxat citharani feriente Davide,
ciosè eftodiendæ , de qua lcribit libr. 7 . lenius Saul habebat , quoniam , rege
de bello Iudai. cap. 25.2. locus Tobiæ , a concentu mulices delinito , nonnihil
his verbis, cordis eius,( piſcis Callyoni. ſedabancur humores , quibus agitaba
mi ) particulam fi ſuper carbonesponas,fu- tur ; & propterea vexationi dæmonis
mus eius extricat omne genusdemoniorum : minus idonei reddebantur ideo malus
quod & poftea fa & um legimus 1. Refp.iile tunc temporis recedebat, no quod
Suffumigatio hæc indirectedæmonem muſica vel delectaretur, vel offcndere
pellebat, ſed Angelus Raphael directe cur ,ſed quod ægre ferret hac lui domi
dæmonem expulit, & in deſerto religa, cilij libi quali turbari pofſeflionem .
vit : quarc & actio tota poſtmodum per huiuſmodi humorum temperiem
Raphaeli tribuicar b:demonium ab ea ip- meliorem ſententiam hanc R. Moyſis
Ser Raphaël) compeſcuit. Tribuitur auté Ægyptij ex noftris multi ſequuntur ,g,
vis illa cordi, ut eiinſita , non litterali, Vana enim de propenſione dæmonis
ſed prophetico & allegorico ſenſu, re in harmoniam quorundam eſt opina
ferendum enim hoc ad Chriſtum Do- rio , unde nata Magorum nugamenta,
minum . qui & Magdalenam à dæmo- Saturno lugubrem cátum ,cæteris pla
nibus , à quibus poſteſſa , & nos tyran- netis hilarem ac lætum offerendum ,
nide diaboli, liberavit.Non meum hoc i quod iam pridèGuilh. Pariſ .h refuta
cit, fed B.Proſperic. late ipfe & multis, vit . Alij ad allegoricum ſenſum confi
ſed inter cætera illud : ſatiat ex fe ipfo in giunt , & afferunt,vere fugarum dæmo.
littore diſcipulos, & toti offerens fe mundo iné pulſu citharæ, ſed id virtuteac me
iz @ur. Namque Latine piſcem ſacris litteris, rito crucis Chriſti, cuius figura fuit illa
maiores noſtre boc interpretati ſunt , ex si cithara in
byllinis verſibus colligentes, quod eft Ieſus Infertur 3. fallam eſſe perſuaſioncs
Chriſtus filius Dei Salvator, piſcis in fua poetarum ,Palingenij hæreticil. 10.fr
Paſsione decoétus, cuius ex interioribus reme. Capricorno:& Petr.Ronfardi Catholici,
diis, quotidie illuminamur & paſcimur. ] | lib.de demonibuspoſſe dæmones à Magis
obſcurius hocdictum , intelliges li le- ligari (ut ſolent in cippo vel mala man
geris D. Auguſt. d à quo illa delumplir. I lione facinorofi) in phialis, fpeculis,
Šanc igbùs vocatur etiá Chriſtus à Tero annuliſve , ſemper enim vel luperior
tull, e fed nos piſciculi fecundum izoù no- atque potentior eos illic cogit adelle ,
ftrum in aqua nafcamur:nec aliter quam in & imperio fuo retinet, vel ipfi fponte
Aqua manendo faluifumus. ] ſua,& ex pacto adſunt,ibig;ſe cótinent,
Ad citharam Davidis f nos invi quare vehementer improbanda Her.
Zz meti
a Tob.6.v.8 . bc 12 V.3. c depræd.p.2.c.79. d 1.8.ciu ,Deic.2 ?, De baptif.cap. i
f1. Reg.16.v.vlt. g R. Moles in l.de 13.articulis,dan in Ductore dubitant.I.yran . Abuleni.
add.c. 16 4 9.41 . Andlez.fup. diff.6. bp.3.de univerſ.c.8. ific Feliſiin 2.0.8 . it'o.prior, D.
Prosper.2 pa promif.áprad.c.25,
 370 DISQUISITIONVM MAGICARVM
metis commentatio , qua fic ligãdi dæ- 1 gere damones ad aliquid , ſed ipfi demories
mones præcepta prodidit,& métiti A. mentiuntur, & fimulant fé cogi.quia in hoc
pollo & Hecate apud Theodorecú lib . ſtat maximavirtus ſuaſiónis eorum .
de oraculis,dicentes fe coactos adveni . Nam fiipfi non poſſent cogi à nobis ad ve
re verborum formulis, & cum iisid al- | piendum aut reſpondendum velagendum ao
ferens Porpliyrius mentitus. Quod di- ! liquid: ſed quicquid agerent voluntarie som 1
xi , ex Patrúa & Scholaſticorúdictum gerent: deſperarenthomines de eorum coiz
fententia.Suntg; hac de re aureis digna verfatione,quafiniðilmeditantibuseis pof
litteris, in Gen.verba Henrici de Hallia: ſent , & ita diſtraberentur ab eis : cum vero
Ipſe ſimulat ſecaptū ,ut te capiat . ſe vinđă , illis fimulantibusputant homines, quod pof
ut te vinciat : ſe tuo imperio fubditum , ut te funt cogere illos, afficiuntur nimis ad male
ſibiſubdat:à te inclufum ,ut contra re ſinali- ficia, quaſi per bec compotes efficiantur om
ter concludat : fingit ſe tua arte, vel imagini: nium qua velint: & hoc demones efficere cu .
vel lapidialligatum, ut funibuspeccatorum piunt;ut per talem errorem & affectum ca
religatum ,ad infernum te perducar.] plura ' thenatos ſibi teneant animos hominum . Et
quibus hæcconfirmantur, habes apud tamen vere non poſſunt demones cogi ab ho
Fran. Picum lib.7.depranoi.Citi minibus per maleficia:imo ficogi poſſent non
Solide autem licet verbofe Toffa- ¡ docerentipfi hominibus modū , quo eos coge
tus , etiam reddita ratione hoc demon rent , quia per hoc damones miſeriores effi .
ſtrat, his verbis : Impoſsibile eft , quod mi cerentur ,fi-vere hominibus. (ubijcerentur.
nor poteſtas ſibi ſubiiciaimaiorem : & tamë fingunt ergoſe fübditosut fallant , cum ta *
non eft poteftas fuper terram , qua compara men non ſubidantur,fed ad tempus cum pla-,
tur poteftari demonum ,Iob.40.c.ideo non ferviant. Vere autem ſubdi ho
cuerit fponte
erit aliquid naturale vel ceremoniale's į minibus pro nullo lucro demones vellent. )
per quod damones poſsint ab homine cogi, Nihil hoc dicto verius.Quam vero pc
ut veniant , aut reſpondeant , aut aliquid o- riuloſum ſit huiuſmodi captivos car
perentur. Niſi obijciatur di Ecclefiafticis ex- j cere incluſos penes fe habere, convin.
orciſmis : Sed tunc dicendum eft, quod co- citur varijs exemplis. fuffecerit unum
guntur ad aliquid,ſcilicetad recedendum de commemoratum à Ioanne Niderio 6
corporibus obfeſſorum , vel ad non nocēdum : his verbis , In minori Bafilea paulo ante
fed hoc fit per Deum in quantum ipſe infti- praſensgeneraleconcilium , domicilium ha
tuit id, quod ab Ecclefia fit :& eft ibi virtus buit quidam vir de mala vita , & forte de
divina látens operatrix , ficus eſt in opera- maleficiis ſatis fufpe&tus:filiam bic habuit,
tionefacramentorum . Attamen in operibus quam in domoiuvenicuidam nuptui tradi
maleficorum , quibus damones cogere volunt dit , & tandem fenex pater agrotare cæpir,
non operatur Deus, cum potius contraria fint & ad filiam & filiaftrum ,demonftrato quos
divino honori : ideo non poffuntmalefici co dam ſcrinio dixit: hoc vaſculum non movea
tis,

a Eufebiil.'s depraf.c.6.D. Aug.l.21.de ciu. Dei.c.6.Alp,de Ceftrol. t.de iufti,harer.pum

vi& .fup.n.31 Sibyllani pereg.99. Decad.3,6.8.9.1.qui citat, verba Hail Theodor.fup.comal. bpor
fent ufurpat pro finerent,voluntarie pro non si Lubicum alienum , agerent,prongerent res
fingerens, clib.s, Formican .
 LIBRI II. QVÆST. XXX . SECT . III. 371

tis,alioquin pænitentia ducemini : ſed in lo. s. Canon de quo in Menæis Græco

coftare permittite uſque poft meum decer rum . S.Martij,in hæcverba, interprete
fum , & ita in brevi vetulus expiravit.Iran. Matthæo Radero noſtro , tantam vim
Salto autem tempore plurimo, nec filia nec | & poteftatem in damones accepit, ut aliis a
eiusmaritusmagnipendit patris iuffum , fed gros committeret, & frugum cuſtodespone
de domo priore in aliam domunculă ſetransret, alios autem teftis obſignatis inclufos,in
ferences,ſcrinium , quodfatis modicum fuit, / edisfua edificanda fundamentu defoderet.]
portavit exrra domum verſus novum hofpi- Iteni S.Lupus Senonen.ipfum liti affli
tium : ſed in ipſo itinere tanti ponderw eſſe gentem & aquæ frigidæ , quam adferri
cæpit, urin ipſo viriles artusdeficerent , & præceperat, le inſerenten incluſie vafa
exinde uxorem pro adiutorio invocavit, culo eiulantem & fe quis eſſet proden
Hec autem UXO! ,an poftea in domo fcri- tem :incluſivautem cum ſignatum cru
nium aperuerit, vel quo alio modo incaute ſe cepulvinar ſtrictim ad os vaſculi applia
circa Vasbabuerit oblivionitradidi , Vnum caſſet. Sic vetuftus fcriptar vite eius apud
conftat , quod in domum novam cum infans Sur.menfe Septemb.
tulo quem ingenuerant parentes pradiéti Sic legimus Aſmodaum ab Archan
venerunt: ecce ſubito uxor , velut rabida, gelo Raphaele ligatum in deſerto (Tob.
fuper cunas irruit eum necare polens quod 8. verſ. 2.) quatuor etiam Angelos li .
maritus intuens, vi uxorem invafit , & eam gatos in magno flumine Euphrate, &
à demoneobfeffam effe didicit , quicum ex- iuſſu Dei ſolutos ( Apocal.9.0.14.6 15. )
orcifaretur , minatus eft damon ,ſe non exi. ; & ab Angelo ligatum diabolum cathe.
turum , niſi eam necaret , & ita factum eft na per annosmille , & miſſum in abyſ.
ſuper exorcifta manibus ? Altera die maritus fum ( Apoc 20.v.2. ) Aſmodæum caco
per viam ftratæ incedenspublice , caſum la- dæmonem eſſe nemo negat. Quatuor
pidis recepit inopinatiſsime de ſuperiore illos Angelos,malosfpiritus rectillime
partecuiufdam canalis cadentis, & in facie, Tichonius hom.7.And.Cæſarienſis , &
cooperatione, ut videbatur damonis, percuſ Beda illic aſſeruerunt. Alligatio porro
fus efttam deformiter , ut vix bomo videre ad certum locum referenda eſt , non
tur eſſe .] de his incluſis multa Creſpe- vero myſtice duntaxat ad impiorum
tus docet quod fuis Dominis ſe aliqua corda , ſicuti tandem convictus fatetur
do Giftant præſentes:quoſda elle Satur Ambroſius his verbis , Alligationem ergo
ninos,alios loviales;aliosVenercos,aut Diaboli ſecundum litteram intelligendam
Mercuriales & caét.colendos certo ritu puto , ut in aliquo abyſsi loco virtute divina
ſtatis vicibus noctu poſſeſſorem luum ligatus teneatur , vel certe in inferno , uſque
excitarc, & nonnunquam , nili malum ad diem ſolutionis fua : idem D. Gregor.
malint sabeo alloquendos : in Francia cum litteræ adhæret, fatetur lib.4 . mor.
& Italia venales reperiri , ac lemper 6.12 . & Andr.Cæſarienl.addens rectil.
luis emptoribus exitio eſſe. hæc ille Gme : cathenam ad noſtram intelligen
fufus lib.i. de odio Satana diſcur. XII. tiam vocari, operationem potentioré
SS . tamen viri non raro dæmones cer qua dæmonis malitia coercebatur: hæc
tis rebus vel incluſere,velastrinxere:ut enim funt vincula & rudentes , ur alibi
Zz 2 vocal
 1
372 DISQUISITIONVM MAGICARVM
vocantur. 2. Petr. 2. verf.4 . & in Caron . in 25. 6. Matth ... 706.
iuda rerſ. 6. Quod apud Cæſarium Nonnulla tamen reperio , quz vi
quidam dæmonin obſeſi corpore in- dentur ctiam maleficis hanc vim tri
clulus, exorciſmo coactus fatetur : tria buere : fed penitius conſiderata ſolum
dicens elle verba in Millæ canone, qui : indicant padto per Magum inito cum
bus ut vinculis, Lucifer in inferno fit potentiore dæmone , dæmonis infa
religatus , ſcilicet, Per ipſum , & cum i- rioris actionem & poteftatem impe
plo, in ipſo, lege libroquinto miracul. diri , & fic eum interdum perMagos
cap.13. cogi velit ,nolit obedire : fed id à Mago
Poffunt autem fancti fic dæmones fit vivicaria fortioris dæmonis , feu o .
vinciře primo ut Dei miniſtri,metu in . pe potius eius utente. Sic apud D. Hie
iecto & minis intentatis , quas dæmon ronymum in Hilarione quæritur dæ
fcit irritas eſſe non folere . deinde fub- mon fe licio & lamina conſtrictum te
tractione divini concurſus à Deo im- neri. Sic lamnes & Mambres dicto lo
petrata , qua fit ut nequeant dæmones co multosdæmones religarant. Sic in
loco moveri, quod alias poſſent. deni- telligendus D. Auguft.cum ſcribit,dæ
que impreſſa dæmonibus ſpiritali qua- mones iuffis ſuperioribus ligari, fuga
piam qualitate, & vi detentiva ; cuiuf- ri,abftrahi , & alienarià certis locis ac
modi illa eft, qua inviti in inferno deci- rebus,dedivinat.demons cap.7. Sic capio
nentur : & ignecorporeo ſpiritus in in.. Eufebiú , cum fatetur dæmones ab hoi
corporei torquentur. Docent nos id | minibus poffe detineri l., de præparat.6.
primum uſus & formulæ ſacrorum ex, 6.Nicaliter Albertus,Victoria ,& rcli
orciſmorum , quibusinterdum dæmó qui Catholici Theologi cenſent cos
excommunicatur ( hoc eſt, proſcribi- annulis includi ( quod aiunt)quam ex
tur , & quafi relegatur in pellimam in- pacto, idque vi potentioris dæmonis,
ferni manfionem ) & fic illic loco quaſi detineri, fi vere aftricti detinentur : vel
alligatur : unde D.Auguſtinus , voce (ponte ſua fingere ſe detineri , quando
Honorarij edici ulus , nuncupavit in- dæmon potentior illis ſe non immiſ.
terdictum : lib . 20. de Civit. Dei cap. 7 . cuit.
& exemplum habemus lib.2.vita D.Ber. Infertur quarto omnino ſponte ſer
nardi cap. 6. Secundi modi meminit | vire hominibus ſpiritus illos,quos valo
Palladius in vita B. Macarij; ubi agit gus Familiares,ſeu Martinellos ,ſeu Magi
de ſepulchro lampes & Mambres, Hi- fellos,vocat :Græci,quod adlınt aflidue
ftor. Lauſiac.cap.20. Tertiusmodus fre- i Faptspås,de quibusIrenæus & Tercul
qucntior eft, communis omnibus da- lianus egere.tale fuiſſe dæmonium So
monibus quod ad eorum pænam æ- cratis aliqui cenluerunt a. tale Simoni
ternam , de quo lege D.Thomam I.p. | Mago tribuit D. Clemens, & Cynopi
9.64.4.4 . ad 3. & lib.4. ſumm . cont. Prochorus , talem Thralio cuidam A.
ger. cap. 90. & Epifcopum Abulenc riſtoreles b , calem nomine Crotanem
ſtudioſo
Mixim Tyrius 26.0 27. 6 D.Clemens.l.2. recogne Prochorus in vita D.Io.Evangeli
filhos Arift.we odmora,au dorim .
 LIBER II. QVÆST. XXX . SECT. II. 343

Studioſo cuidam , & pofteaequiti A- | latebat fraudis aliquid , & fpes lucri
quitano , tribuit Froſfârdus in Chronic.maforis affulgebat Mirandum quo
talem fuifle CorneliiAgrippæ canem , 1 que nihil maliintuliſſe militi. Vix un
etli diſcipulus ejus Wierus nègei , cæ : quám Parodri fine Dominorum noxa
teri verius affirmant. Meminimeapud folent recedere. Vt plurimum paciſci
loan Cæſarium legere a,cujuſdam Pa- tut dæmon, pro certo tempore: quo
redri exemplum dignum memoria, in finito vel alium illi prior herum repe
quo tamen illum admirandum ,dæmo. riat , vel iple dæmoni necandus cedar,
nem illum pro mercede quinque ſoli- , ut tefert & exemplo illuſtrat Nicolaus
dos exegiſſe, & jufliſle exillis pauperi Remigius li. 1.demonolat.Sed hæc
cuidam Ecclefiæ campanam emi; qua fufficiant de Magia. Perga
diebus Dominicis fideles, ad divinum mus ad Maleficium .
officium convocarentur . Haud dubic

alib.3.cap. 36.

FINIS LIB . II.

Zz 3 MAGI
.
‫ܕ‬
‫ܢ‬
.
374

MAGICARVM

DISQUISITIONUM 1

TO MVS II.

Tertia cura correctior & auctior.

IN QUO AGITUR

DE MALEFICIO , VANA

OBSERVATIONE , DIVI

NATIONE , ET CONIECTA
TIONE.

AUCTORE

MARTINO DEL

RIO SOCIETATIS IESV

PRESBYTERO , S. THEOLOGIA

DOCTORE , ET IN ACADEMIA
GRÆTIENSI S ; S. PROFESSOR E.

Εις ΜΑΡΤΙΝΟΥ ΔΕΛΡΙΟΥ
νεοχάρακιον Μαγείαν Μελό
5 prop,
ΚΕφαλαλγίτ υπάσα
Yς καρκίν8ς λαπύσσα
Ποταμηγενές λόγευμα ,
Εχις - πιάσαδο
ορίγανον χελώνη .
Πεπαρμένη βέλησσι
Αιξ δικλάμε φύτευμα
Ελατήριον μασείει
Τι δούς βέβληκεδαίμων
Εχισεκαρκιτόσε ,
Βλαβερόντοπήμα θνητών ,
Πάρεσε, θεδτεπάντες .
Υπόδαιμόνων σφαλεντες
οσιοι κελάνοχρώτων
Αλάλησθεθνητή ,όσσου
Λιποχρίστε Μαγλης
Μαίης τ'έχεθε δίσρο ,
Ασισίης κατ' ύπαρ.
οοσσοιχαδήκατ ' ιθμ.:
Τέχνησε θαυμάτώντε
Φύσεωςόσοι άγιο
Βεβόλησε,δεδτε πάντες ,
Κατά χάρα .ΔΕΛΡΙΟΙΟ
Αάζυθεβίβλον,ήδέ
Σοφών εκπόνημα , μάλλον
Σοφίης λόχευμα δ αυτής
Λάζυθεκ πίεθι
οδωηφάτεςον ένδου
Σελίδας κρηπιάσκώ: Λίτκχων
Πελολόγ8 άμοιρα
Νόσε κάθαρμα γνώναι
Διδάλες ΘΕolo
Αμάρυγμα δε άνδρα νεσε :
Ιαμα μηλαβέσθαι
Σοφής θρενος, τεχέσης,.
Φιλις χερός πορούσης ,
375
IN MARTINI DELRIO NO2
viter excufam Magiam oda
rium .
CAput i&ta fus dolore
Fluviatilem obreritque,
Exeftque fæpe cancrum .
Et ante viperina
Teſtudo tabe pota
Mundam vorat conilen .
laculis onufta capra
Virtute præpotentis
Dictamni opem Gbi ferr.
Quos icit ipſe dæmon.
Sive ille cancer,five
Serpens ,nocenſve peſtis,
Quid agant:adeſte cuncti
Huc dæmonum tenebris
Illuſe, quiſquis ertas
Deſertione quiſquis
Chrifti furis,Magiæ
Maniæque caprus æltro :
Tabeſcis & quiamaro
Felle INFIDELITATIS :
Huc ,quiſquis inſcius es
NATURÆ & artis ejus,
DELRI liber ſagacis
Mox in manum inferatúra },
DELRI'liber SOPHIE
Germanus ille tætus,
Animo imbibatur alte .
Nam paginæ recondunt
Animi medelam.Egentes
Ratione nolci morbi
Purgamina:æviternæ
De Mentis igne culum
Hominem , ibi medelam.
Animo ſagace promptam ,
Manugue latam amica ,
Abjudicare turpe eft,
Βίβλε
 376
B :610 , SE AEAPOTO Hoc DELRII Volumen
Celi evolutum ab arce
Προσοδηγέτις σφακαντων ..
ΒίβλG ,εύρεχανδές ήδέ Per januam in viam dux
Θεόκραντόν 5ςι δώρου Erronibus pateſcit,
Αληδίης δίκη ερασαι Hoc in manum volumen
Λάζοθελήνδε βίβλον.. Date VERI & ÆQui amantes.'
περίεργα έργαδσσους Pehicusque quid recondat
Φύσεως δαήναι ήδύ ,, NATUR A ,cui voluptas
οισιν μέμηλε,, Eft noſſe :lur a quiſquis,
οισιν μέμηλε ΘΕΙΟΝ ,, Verumque Numen Optas
Λάζυσλε ΔΕΛΡΙοΙο Date in manum yolumcn
Σοφών εκπόνημα βιβλον . A DelRIO evolutum .

CLAVDIYS DAVSOVEIVS S.L.

IN EANDEM ALIV D.

Eu multa certo pollicere Apolline

Orava Ventura,ſeuminaremultacredulis
Sive exſta ſpectes,altra Cælo ſeu notes,
Impoſtores,mendax, ſuperbus,improbus,
Fatere ,verus iſte re prodit liber,
Mencita veris corrigit,fallacias,
Commenta,tricas,fraude conſutos dolos,
Præſente cuncta diſfuit victrix Dco
Visingeni potentis, & conſtans labos.
Atque iftud audes impus convellere?
Impoſtor es ,mendax, ſuperbus,improbus,
Fatere verus iſte te prodit liber.
Veri peritus auctor,invictusmalis, ,
Magicisguc larvis ,nominis notum decus
DELRIO , facta dicta verat omnia.
Spectata virtus ,certa ſtat lcriptis fides.
Faterc,verus ifte te prodit liber,
Scu multa certo pollicere Apolline
Ventura , ſeu minare multa credulis
Impoltor es,mendax,luperbus,improbus.

CAROLVS GOOSSINVS S , I.
OS OCVLVS SIS IGNARO .
 3777

SVPERIORIS ET CENSORVM
Approbationes.

R pro hac etiam Operis parte Tomo Primo inſerta eſt. Provincialis licentie
Hunc tertium Magicarum Diſquiſitionum librum à R. P. Martino Del
rio Societatis Iesu Theologo conſeriprum , quod multiplici fit variague eru
ditione refertus , nihilque contineat, quod Catholicæ fidei adverſetur , di
gnum judico qui prælo mandetur. Datum Lovanii 8. Februarii , Anno Do.
mini 1599 .

GVIL HELMV'S FABRICIVS

Noviomagus Apoftolicus ac Regius Li
brorum Cenfor,

T" Respoſteriores ,quartus,quintus, & ſextus,Difquifitionum Magicarum libri,

auctore viro docto P.Martino Delrio Societatis Iesu Presbytero ,ob multi
jugam eruditionem , jucundam rerum abditarum varieratem , ac ſoliditatem do
& rinæ , Lectori,hiſcepotiſſimum temporibus,multo utiliflimi futuri ſunt; uti &
priores earundem Diſquifitionum . Proinde in magnam utilitatem Eccleliæ om
nino typis mandandos efle judico . Datum Antuerp. XXVI. Kal . April.
Anno ‫ را‬.99

SILVESTER PARDO S.THEOLOGIA

Licentiatus, Cathedralis Eccl. Antuerp Cm
nonicus, Librorumque cenfor.

Ааа
SVM
SVMMARIA
PRIORIS
LIBRI
QV Æ STIO I ſed appetitum taneum . L. eorum . C.de
Quid & quotuplex maleficium .
Aleficium effe , definitur ; & dividi.
ædam concurrentia ad om .
M cur.Qu
oja maleficia.
Variæ efficientes cauſæ fcu inſtruméta ma
Jeficii de pulveribus. De herbis , feftucis
& fimilibus, quæ ſubſterpunt. Deungy
cptis. De halitu leu afilatu : De verbis,
miois ,increpatione,laude rebus facris ,or
aqua luftrali, vi aperta, infanticidiis ,de
ſaoguinis ſuctione : de ſtrigibus veterum
opinio. Gelo , Panamanæ ftrigesLilith
matres dæmonum :& deillis errores He .
bræorum.Lamiæ.qnid & quales Græcis .
Threp.4.Ifai. 34. Quo pacto infapteso
lim & hodie neceot.
Quaß . II. De maleficio inſomnii.
RicusTolemnis, exempla . Loca Virgilii , O.
· vidii,Valerii Flacci. Telepliron . Dena
ſatus nebula ſomnii quid Apuleio. Modi
ſoporandi magorum figoa varia pro io .
ſtrumentis; & fingulorum exempla. De
voguearo & illinimentis. ap polliot mu
tari io minura apimantia, & arctas rimas
fubire,
Quell. III . De amatorio maleficio.
Sod.1. Quid fit, quzdam hujuſmodi credita
veteribns. Aſtirites lapis , linx, qualis a .
vis.De noftri ævi philiris, de his quæ fi
untintra corpus ; quodio his ut pluri
mum miſceartres facras, & exempla.
De his quæ fiunt extra corpus , Sacrilegia ,
quæ his iminiſcentar. de imaginibus a
matoriis , Dė pergameno virginea ex .
cure pueri. Cur in hoc potiffimušo malo
ficio rcbus facris abutantur , & exém
plom quoddam de Euchariftia.
Svå. II . Quæ vis maleficii amatorii. proba
tur late non poflc voluntatem co cogi,
PARTIS
III.
malef. & mathem .
Locus Baruch 6.0.47, accurate tractarus.
Qui funiculi apad leremiam , qui vero
apud poëras. Loca Vigilii , Valeni, Nes
mefiani, Propertii.Ta mirupa quid fint,
de fenfus interpresvulgatus. Theocrici
locus.Burchardi locos , Olivaaduri foli
tæ . Epityrum cdulium . Heſychii locus,
Olla quid fignificent Hebræis.
Quid oſta olivarum .
Meori & corpori hæc quam aoxia ,oftendi-
cur ratione & exemplis.
Dc Hippomanes, quotuplex fit , cxplican ,
tur varii auctores. Varia judicia contra
hujuſmodi Magos, & quæ jurisRomani
pana. Anton Guibertus refellitur. Ex-
emplum ultionis divinæ ,quod in Miſaia:
accidir.
Sedi.lli.De remediis contra philtra & amo:
ris viſcum , vana quædam Geotilium.Low
ca Virgilii, Tibulli , Nemefiani, & Pro
pertii . Error Pompopatii . De antidotis
baturalibus. De anridoris moralibus &
Chriſtianis. Ex Helinaodo quæ ſoleaot
amorem adferre, velfovere pacum . Quç
vitanda.Remedia facti.
Pulcra exempla ,Hypatia , Appæ & Gelx .
Sicerdotis cujoſdam . Cardagus refutatuss
cum reinedio ſuo,
Queff. iv . De maleficio hoftili,
Quid fit, de ingredientibus.corata quçdam
opinio Grillandi .
Sca.1. De faſcinationer
Hçcounc tota luculentior queſtio. De vol
gari ſcu poëticafaſcinatione: qualis, &
quæ erea ortæ fuperftitiones.
Faſcioi nomen . Pretiſcio . de Higa,Hifpan .
Loca Virgilii & Tibulli, Delpuere in G
Qum .Ao ga's faſcioctor à benevolis, aut
à feipfo: Berelidas,Narcillusa Loca 114-
-Ish
 SVMMARIA LIBRI II.
Carchi & Heliodori. Pueri quo pacto faf
cinentur juxta Platarchum . Convincun
cur fabulofa.
Thcologorum quorumdam inconfiderae
tia.
Philoſophica faſcinacio quid , & quodim
proprie dicatur faſcinatio
Thybies Pontici. Locus Placarchi Vis
viſionis in corpus & animam ex Plutar.
cho, Amoris origo. Naphra Medorum,
Hiacicula avis . Aurigiooli morbireme
dium.lavidorú intuitus, poſaoxduid .
Quo pacto contagio per incuirum propa .
gecur fecüdum Theologos. Richardi di
Sa diſcuſſa viſus viderloan agar inſpe.
culum.contagio an ex pupula vel circum
oriatur.Amatus an habeat aliquam phy.
Gcam qualitatem , qua eficitut ametur.
Locus Eccl.9.0.9 . Abulenſis ſeicaria dir.
cufla . Ao faſcinationis nomea recipien
dum Cbriftianis. Fafciuariouis definitio
& Etymologia. Loca Deut:28. v . 56 .
Matth.zo .
Loca Horatii irem Eccl.31 . Vizs.Sap.4.v.12.
Gal. 3.V.1.Sara an faſcinatrix.D.Hieron .
Chryf. Anſelmi, Terrulliaai & aliorum
fententia de falcipacione.Leonardo Har.
filio viodiciz commcatarior. adjudica
tæ . Faſcinatio Magica, quid & qualis.
Defeae Viterbicoſe coorra vidam.'Telchi.
Acs , qui Palamaçi Faſcinantium taojilię,
jo Aphrica, Triballis , Illyrico Falcinato
sum ſignaan in- oculis . Quid contra fal
cinationem queant remedia baruralia.
Faſcinatiolariflime fumpta quid fignifi
cer.Faſcinari judices an verum. Opioio
vulgaris fafciniunde bata .
Se8 :11.Demaleficiis venenariis.
Quæ fit pureftas Diaboli in malos. Lutheri
error.Locus 2.Cor.4.v.4 .Lamb.Dançııs
Dotatus. Sagapofuntoccidere, & mor
bos inferre .
1 Elzan magus plurimos occidit. Sagæ Hel .
vetiæ quam mulcos,imo & proprios libe.
i
Tos voraverc,maleficium per acupunctu .
rain De aliis in fuperiori Germania.item
in Salaffis,item apudGenuenfes .
Mudi duo per introſumptionem , & cjus ex
cmpla , trigacio puerorum tertius per in
halatioucm . Clementis Vll...ors,exen
379
plum Agyrtæ Itali ,& aliud Alfaticum , &
aliud Nigræ lilvæ. Quæ cauſa hujus ve
geficiriohalatorii. -Bodini error . Deve
nefico Italo ,Parifiis agence.
De reaenis quæ intrinfecus adhibentur , var
rii modi. Loca de bac're Horatii & Lu
cani. Telephron à lamiis in ſpecicmuſte
læ pafo truncatus, Locus Apuleii &
Quinctiliani.
Gnofticorum immanes cibi, hinccauſa ca
lumniarum in Chrítianos, de infantici
diis.Vencua quædam miræ efficacitatis .
De ſtylo aqua. Iuberti feateoria notata .
Scopeliſmus.quid Saccularii qui L. cum
quædam & L.facculariorum D. de extra
ord crimin , toca.ob. s. v. 23. Virgilii &
Plauti.Hiſp.quid : cargareldado.
Se&.111. De aborfu difficile parcu, & lactis
deficcacione.
Stadle in lacerta ſub oftio pofita , infantesia
utero materno occabat. abortus flaru
procuratus. utres Licrelaten . Perperua
prægnatio cujuſdam apud Apuleiū diffi
cilis partus Alcmenz . Exemplum lactis
furati, & ritus.accidit Treviris. Delade
exficcato , criá in muliere per ſolas mi,
bas.De frumenti furto per maleficium .
Sed . 10. De fagiecariis ,allalliais & imagi
aum fabricatoribus maleficis.
C.uni.de ſagittariis, explicatū quod genus
bomioum fint iſti. Ritus horum & exem
pla nonnulla, utPunckleri& aliorū . De
Fipais & Lappopibus ſagittariis. C.upi.
de homicid.in 6 Qui proprie aſſaſſini.
Deiconopcis maleficis. Notati Cardavus
& Wierus. Alehex ftipes- facalis Melea .
gro.Loca:Ovidii & Horacii. Hift. Dufti
Regis Scotii.De Enguerrani uxorc.de a.
liis in Frácia.recērioribus,Caroli-9. & Pó.
tificis cuiuſda.Deftatua Simoni Bulgaro
cxitiofa . De alia Tricipiti, deq; aliis quæ
in Circo Byzantino magicæ fuere.
Seat, V. De morbis variis à dæmone illatis.
Dæmones varios immittunt morbos . Noo
tantur Pompacatius, Lemoius. Locus D.
Marth. 17. v . 14. DeLaticis & Epile ,
pricis.Firmici locus .
Exempla , Thallus fic affectus per Apuleiū .
aliud ex malleo exéplom .Locus G.Luc . 8
V 27. & 13.1.11.1. Re. 16.1.14.15 . & 23.
Ааа dæmo
380 DISQVISITIONVM
dæmonum nomina ab effectu in S.S.Cur Mira Dei promiflio quædam apud Karepti
magna in his auctoritas Sprengeri & Ni .
derii.
Exempla ab iis allata varia B Angelæ Ful
ginalis, Stiradii. Dementia adferuut. Ex
emplum ex Matthiolo.morbiGeutilium
à dæmonibus , ut cererictorum , Panico
rum & Fanaticorum .
Quo pacto dæmonioferac morbos . Cate.
chices.
Se&.vi.Demira rerum folidarum & magna
rum in corpus ingeſtione ac egeſtione.
Exemplum mulieris Zaberocoas. item &
alia feptem octove , & præcipue mirum
ex vita S.Petri, Tarentafii. Piſanæmo.
nialis.
Que in corpore naturaliter innaſcantur?
Exemplum Comitis cujuſdam . Quæ na
curaliter incalci non queat.
Quntalia pacto da non poflit ingerere &
exerere. Exempla duo Ambr. Paræi,de
ſtudioſo , & paſtore . Tertium Remigii .
Refellitur modis. Paracell , de fulmine &
aqua
Sect.v11.De maleficio devovendie
E {Te aliquos energumegos , & quæ ad hoc
requilita , ut pollefli à dæmone dicatur. Quest. VI. Cur Deuspariatur maleficos rebuss
As penes homines fic poteftas fic devo
vendi.An diaboli ſúbiorrent ipſa corpora Queft.vil.Curper maleficia tantopere damos
Diſcuila fententia B. Hildegardis Cx
Sari, Gennadii , Toftari erempla varia . Sed ... Fit ad gloriam Dei, quia fic oſteo-
Notatus locus Scriptoris Annal. Eccle.
Galticorum , cur id Deus aliquando per
mitor.
S & VIII.Demaleficio ligaminis.
De vulgi quadam opinionc , & ex ca con
ſuerudine nuptiali. Solere homines red
di maleficiaros .
De variis modis ligaminum.Cur plures viri
maleficiati.quam fæminæ Caulemale
ficii proximz.
De Lemojis fe ninis maleficiaris . De Bo
hemis mulieribus. Valaz'ca Propertiilo
cus. Palumbi presbyteri, & Veneris hi
ſtoris.
De virilium ablatione notatus locus Sprea
geri . De muliebri arctatione. De impe
dimento reſpectivo . Quoddam efle im
pedimentum perpetuum , contra Cano
miltas quofdam , & quod hujuſmodi.
MAGICARVM .
nos de footc Salmacis.
Sel. IX .
De maleficio odii . Exemplum & locus Visa
gilii.Exemplum aliud. & quopacto hoc
maleficium dæmon procurec. de malef
cio oblivionis , & cjus exemplum .
Sec. X.
Demaleficio incendiario . de corona Me
deæ Sedeex locus exempla varia.Lothao
riogiæ , Helveux , Rhcoana provinciæ ,
Quafl. v . Quibusperfonis malefici queant 10
cere ?
Nemine fine Dei permiſſú, quo habito pol.
ſepecunctis hominibus Curiofantibus,
permittantur nocere. Cur ut plurimum
his io fidieniur. infanticidiorum exem
pla . Opinio vulgi de indolentia acqui
renda . De unguento P.gino, Curiatere
dum & bonis pocere permittantur.
Vulgi opinio diſcufa,& interpretara. quod
juſtitiæ admioiſtris nequeant oocere.
Oftenditur contrariuni aliquando accio
diffe. Ananiæ ratio reje &ta quædam , Ni
derii ſenteoria notata : Goninus Magus :
Parificoſis. Vodè orta opinio .
facrific aburi?
nem graſariDeus patiatur?
duntur , ſuaviras, clementia , Capicntia ,
poteoria ,juftitia , & c.attributa Dei..
1. Fit ad hominum uulitates varias primo
corum , quibus nocitum ,patientiam , có .
ſtanciam , caricatem , humilitatem , & reu
liquas vircutes. exempla heremitæ cuo
juſdam . & D Iuliani. Deinde & cætero .
rum fides confirmarur , & varii errores .
exſtirpantur.doccatur effe dæmones do
centur hærecici veram’nó habere fidem ,
qui non poffuntiſta fanare, vel dæmones:
fugare Exemplum Lutheri. Iren Paro
cbi Lutherani, Miniſtrorum Auguſtador
rum. Miniſtrorum Calviniſtarum in Pia
cardia. Dæmones iorerfuere funcri Les
theri . & Belgicæ Iconoclaſtix .Dæmonis
imagines cur Calviniſtæ linquaarioca
& as,Dei & Sanctorum confringant; vz
ria ejus rei exemplar
 SVMMARIA LIBRI III.
sea . 11. Vindida peccatorum præcipua eſt
caufa . Aliquando alicnorum , ut in difci
palo B. Eleutherij & infanrolo apud D.
Gregorium . itcm ob parentum ipiu .
ftam imprecationem , vel etiam in cou .
jugum.
Ve ſunt contumaciaio Deum & alios fupe.
riores vel parentes . Nabuchodonofor.
Ægyptij duo iuvenes Florentini . Decem
Fratres, ob diras pareorum . Loc prov.
30. V , 17. Odium en vindiae cupiditas do
invidia. Exemplum Saulis , aliud Ale
sandr . ab Alexandro , & quatuor in vita
Sanc. Arnulphir
Carnalis libido , etiam conjugum , & que
huc diriguntur. Saræ mariti B.Magdale.
na , puella apud D.Hieron . puella apud
D. Proſperum . cur cam multa dæmoni
liceant in conjugaros ; Sacrilega voto
rum violatio , quàm horrendè punita :
exemplum terrificum trium monacho
rum .
Crudelitas iniuftauc Boleslai Regis Galliæ
ducis , item accuſatio velcriminatio ca
lumniofa,ur de tribusfæminis ,& uno vio
ro ,calumniantibusD. Gregorium Sicu .
lum , D. Danielem ſtylicem .
Agnit& veritatis impugnatio don apoftafia , ex
empla variorum in facris litteris canoni
bus , & D. Cypriano .
Bla phemia , ut Alexander & Hymenæus
Sartor V Vagornienfis apud Thom . V Val .
denſem blafphemans contra Sacrofan- | Propter culpas veniales. Moſes ob levem io
&am Euchariſtiam . Gaian. blaſphemus
in Deiparam. item alij Conſtadtinop. &
Ncomagi.
Imprecatio ,qua quis fub conditione fe demoni
addicit. muliercula apud Cæfarium . Er
de illo , qui apimam diabolo vendidit.
Colonicolis virgo apud Niderium de
pratermilla menſa benedi& ione. de Petro
Beranfiludice , & prætermiffo crucis fig
no. De hofpite Spandaccor.
D'e capicanco Bravo, de pobili quodam Si.
Iclo de virgine Saxonica. De quodam
maledico in martyrem de Goduino Co
mite .
vfura vitium . de monialibus quibufdam .
cur eleemoſyoa dara lagis noceat.
Duriria di immifericordia in pauperesi de fa
381
gis ideò mendicantibus , de Pictavienfi
quodam . De Epiſc. Moguntino. de
Richbergero quodam . Irviſio facrorum
myfteriorum , contemptus rituum de cenfu .
rarum Ecclefia. De Batavo miſlam ini .
tante . De Novaro. De Proculo Ariano.
De Donatiſtis. Deindignè fumentibus
Euchariſtiam excmpla cria . Epachij
mors . Multi periere ob contemptam ex•
communicationem Epifcopi.
Templorum ' facrarum rerum direptio, en
Ecclefiafticorum reddituum ac iurium in .
05/i0.
De Comite Matircopenfi.De Comite Teva
conico de Orgerio Oeconomo. De aliis
duobus . Irem de pæna quorundam mi
licum in Hifpania , poft hancvitam , ut
apparentes declararunt . De Deioca
propter eleemofynas ſaluo. De Berneto
propter corruptelam & iniuſtitiam
dampaco
De Alfonſo RegeAragonum precibus Clu.
niacenſium liberato purgatoriis paois ,
coptra hæreticos , & de confeffione.
Irrifio ea contemptus fanétorum virorum ergo
feſtorum , de muliere quadam.exemplum
punitæ fæminæ , quia fuerat ingreffa vi
rorum niopaſterium : virilem habitum
mentira. item contemnentes feſtorum
celebrationem . Decivibus Torpetenſie
bus Pufillanimitas,deſperatio , curioſitas,
Theophyli Oeconomi
ram . Religioſa quædam ob præcipitem
Gulam . alius ob repiditatem & diſtra
etionem in oratione.
Queft. VIII . Curcum iſta damnia pleruma
gxe diabolus pofsit perſe inferre, malitper
alios.
Quia in majorem hoc cedit Dei contempo
tum . Pluribus pocet . Quædam pon poſo
fet tam commodè per fe , verbi gratia,
hærefes ſpargere , abuti rebus facris per
facrilegium . Veplurailli Deus permite
rat in homines. De remediis remifliydi
Хаа 3 PARS
 DIS QUISITIONVM MAGICARUM
PARS POSTERIOR
LIBRI TERTII.
SIVE.
DE VANA OBSERVATIONE.
Quaft. I. Quid fit?
Definitio ponitur,
Quaff. 11. Quale fit peccatum .
Quando lethale.
Quando veniale . ŞExempla:Gngulorum .
Quando nullum . j
Queft. III. Quotuplex ſir ?
A caufa finali oftenditur effe quadruplex .
Fortuna .
Si exſpecten . Corporis.
cur bona. Animi.
} Supernaturalia.
Quaft. 1V. Vnde queat dignoſci, quando för
huiufmodi vana obſervantia ?
Se &.1. Quid quando con conftat cauſam
haberevim huius effectus fupernatura
lis à Dco . Quid , quando conſtat effe ef.
fectum nacuralem vel divinum , ſed ad
duatur variz circumftantiæ ponuntur
de fingulis exempla.
Sect. II. oftenditur particularibus cafibus,
vana obſervancia
1. Quando requiritur fides in homincm.
2. Si effectus tribuicur ſigillo , characteri,
figuræ , verbis & c. quæ repudiata lib. 1 .
3 Quando verba ſaçta, vel opera pia decor .
quenter ad res vanas & quæ res tales.cen
feoda ? Quæ res indirecte fpe & ent ad
Dei honore m.Expl icata ſententia.Caie
çaui , & limitata ,de illis, quæ ex mera de
votione facivot.
4. Per cesta jejunia voluntaria, & orationes
ab Ecciclia ad hoc non inftitutas sec
probatas , evcorum aliquem exſpectare.
Dcarte Notoria. eius ricus & confura
tio fusè. item de arte Paulina , & dearte
Angelica.
Sea . jil.s. de geſtantibus reliquias , Evan
gelium D. Ioannis & fimilia periamma
tą.
Quæ neceſſaria uthæc linelicita. ſententia
dehis Auguſtini explicata, veteres etiam
Canones, c.illud 26.9.2.6.non liccat , 26 .
9.5.C. de obſervetis.26. 4.7.Caſsiodori
locus exponitur. 1
Sect. IV . De omnium obſervaciond laid dilo
ſeritur , & eoumerantur coruin geoeca
varia ex D. Auguftin . De Salifatoribus.
De auris tinnįtu.locus.Catulli, & alterius
incerci poctæ Spatulomanthia. Srerau
tatio. Ex nomine , exemplo Aug. de Ni
copoli . Ex verbis forcuitò prolatis. De
iis, quæ domi coatingunt. ó ixorxonid
De iis quæ foris, raivosia . Exempla. D,
Auguſtini locus. Ominis mentio habc 4
curia facris literis. Locus.3.Reg.c.20. Yo
cusVanitas
33. Blefenfisomrium.D.Ma rci factum.la
, & Iudith.8.v.33 .
Sigoum à Deo petere aliquando licicum ;
varia huius cxempla-ServiAbrahæ. Ge
deonis.Lonathz . D.Auguftini. Gregorij
VII. Glodov
illicit æi Regis.
um . Caictan Omina obſervare
i locus notatus . Omea
offeoli
fo, ProteGl ao ,ootatu
pedis in Gracch
Tibullom .Dc Grar.
o, era
omineſt
tationis , ex Theocrito Ariſtotele. Pro
pertio.
Seit. v . De ſtrepis an fit vana obſervantia ,
quando liceat cas mittere. De Kaleadis .
Januarijs, & earum celebrationc : Expli
captur c..Concil.Aotiſiodor.c.non ob.
ſervetis c.l.pod licet.coli quis Kal. 26.4.
7.9.Concil, Tolet.4. Burchardilocu .
Hibernicidupi hari. Chrift.
Sett vi. De ſuperſtitione temporariorum
ad fcindenda ligaa , herbas colligendas,
& c . Qui obſervant certosdies feſtos, uc
prænuncios ferenitatis vel pluviæ , vel uc
naturalis efficacitatis majoris , quò ad
herbas phlebotomiam & fimilia , vel ut
iufauſtos & ominoſos. Dies Ægyptiaci,
qui fint in c.non obfervetis, & c. quiserie
ftimaret,26.9.7 .
S. Auguftini loca.Locusad Gal.4.v.10 Po .
terum , quid Ambroſio . & Auguftino.
Qui aquam
quàm beocdictam
alie plus uno doininico,
virium putant habere,
Qui ovis diei Paraſceves vim incffe ia
cendi putant.extingucadi.
Seit. VII. Obfervantiz vape in lapandis
mobis & varijs noxis repellendis.
Quando confideratur ur oblatio fit ex cice .
nofipis :
 SVMMARIA LIBRI III
mofinis : vel crux empta eleemofynis.
Qui pilos vel capillos ægri miſceor ceræ
oblationis. Quimergūt imagincs aquis .
Qui certas adhibeot ligaturas. Qui per
annulum deſpoblationis merunt. Qui
porcorum liatri collom applicanr. Qui
ciogulum ægrotantis metiuntur. Qui
ſtrameo bipeone dividunt . Qui anima
lia luſtrant perignem. Quilibum S. Lu .
pi pinfunt , & c. pecuariorum ligaturæ
locus, Burch .
Qui uruncur abſurdis orationum formis.
de curatione vulnerum inter milicesHiſ.
panos frequenter, ponitur formula &
diſcutitur:
Se& . VIII. Diſcuritur & refellitur fuperſti
tioſus tractarus Belicis Malleoli Tiguri
ni. Sapare morbos ,quando pium , quan
do doo . Quando liccat bencdicere ani
malibus quando po. Quando licear exor.
cizare & excommunicare animalia brus
ta Exempla Sanctorum S. VVilhelmus
angoillis maledixit,B. Pruminius vermi.
bus venenatis . Epiſcopus Laufanenſis
fanguiſugis Heluctij vermibus luger.
Curicoles infectis, Lauffkaffer. Quibus
formis exociſmorum hacinicuti liccat.
Exemplum Apoft. & S.Hilarionis. S.Bla.
fus , quomodo bencdixerit animalibus
de S.Antonij porcis, & cur illi appingan
tur.Locus Col.s.v.17 . Quomodo in no
mipe lefu omnia facienda.l.eorum.C.de
malefic . Azo & alij illa fequentes,repre
hoofi. Formulæ in quibus dicitur si B.
Mar.peperit, & c.hoc fiat. & -fimiles often
duntur cffc illicita , ctiam fi capias, fiut
Sgnú ,vel ut cauſam . Nunquam utilicet
opera dzmonúne ad bonum quidem.De
facto Thcodori Sedunenfis Epiſc. uten .
tis miniſterio dæmonis in capaną traps.
fereoda. Quomodo intelligendom Dei
przceptum , de patcendo inimicis..
Nalli contractus 'ofurarij unquam liciti
fuere , & contrarium , eſt'essor:
Rhythmus feu verſusad fuperftitioſus.
Ritus abfoni & nó neceffarij, nec ab Eccle .
fia approbati, indiciú funt fuperftitionis:
Chrifti Domini ritus ia lapaodo coco .
Dc B. Marco quædam fabelia.
De ritu Helizei prophetæ io pacro fuſei
383
Prando. De rito baptiſmi.
Revelatio de illis formulis vulgaribus aula
la exſtat. De Ananifapraremedio docc
tur tfe vox Magica & idololatrıca er:
Hebr. compoſitionen &
‫& שופט‬ & ‫אנא‬. & & ‫& ענים‬ & ‫&& הנע‬
‫שכש‬..
Magicæ voces pleræque ex Hebræo ſump:
ræ .
Serpentes'quomodo ab Apoftolis ſublati.
Serpentum incantatores ab Ecclefia non
toleraptur Potentiori uteps forma eun
dem conſequicur effectum :quando deeft
pactum . Cur per malos Sacerdotes ſer.
vata forma conſecrationis fiat transſub
ftantiatio , per bonos , don fervata illa,
non fiathæc
Curationem à dæmone petere non licet. 59
Novideo licita eſt formula, quia verba eius
fingulc funt ex facra Scriptura .
Quomodo fidei promiffa Sapatio & mira.
culorum patratio ? In quibus dubiis ſe
quenda benignior interpretatio quid hic
dubium ; quid certum . Diſtinctio utilis:
inter dubiú de re & dubiü de perſona.
Poteft res effe illicita , & non peccare eam
faciens, & è contra quoque. Quando a
gitur de Salute vel periculo animarum ,
tunc iudicaodum non quod 'lenius eft,
fed quod animæ cutius fecurius ex iure :
utroque Theologis & Philoſophis pro
barus fusène ad fanitatem quidem lice
re’uti fuperftitiofis.
Sedl. IX . Exempla variarum formularum
vanæ obfervantia. Spadix , Spadix ,lila
bosas , & c . Ante par ante, & c.Alligare ca
quum ſtolonifterili. Brachium circum-
dare fupiculo lanco . Conſum , eft.
Inifcere phiala vitreæ nové hordei grande
Filum per chriſma trahere,terreamima
ginem fubalrariabſcondere. Tempore
miſfædences rangere , & c. Manus lava
re com ægroto , vel com cum certis ver
bis manu prehendere. Tribus miffalibus
panibus quædam infcribere. Feria ſexta
ægrotum ducere verſus' orientem , & c .
Guſtate & videre quod bonus , & c.
Ad fanguinem iftendum , certo nu-
mero gärtas ſtillarc io cyochuma frigi
day's
384 DISQUISITIONVM MAGICARVM
dæ , & cirem dicere cerras oraciones , vel & c . Item ferre inſcripta nomina triung
verliculosè plalevel Chuorat,cara , fari. regum cum certis verſiculis. vel verba
te , & c . Tribus diebus ante folis ortum incogoita & abfurda,utveterum , Dana .
dicere ſuper cquo quædam verba. Adin . ta , Daries , doc. Recentiorum verò Abrac ,
veniendum furem ,facere crucem in cry : Amod , & c.vel illa inſcripta pani , Irioni,
ſtallo cum oleo , & uomen Helenæ ſub Khiriorhi , vel iſtud , Hax, pax ,max, doc.
ſcribere , & c. contra morſus canis rabidi.
Item lapillos exfuente pro numero fufpe- | Vel contra dolorem deasium , trigiles, fal .
Ctorum collectos & domum relacos ig . cefque , & c.vel , Galdes , & c.
nire , & c. Item ad excutiendum furis o . Item Gibel , Gor , & c .Velio piſcium caper
culum dicerc terribilem quandam ora ra illud Conſtantini, lao Sabaoth .
rionem & percutere clavum æneum Quod eſt aburi Deivominibus , Libri Ba
malleo cypariſmo , & c . Item ramum machij , & Carrachiri virgas parellulas
avellanum die Sabbati ante folis ortum vicertorum verborum committere me
abſcindere , & C. dijs partibus, & c. Thoraci ligaum ro
Vei falla & ficta oratione , quam tribuunt cundum cum certo murmure appeode
S. Adalberto : videtur verò pocius eſſe re. Brachaoticæ duæ ſuperſtitiones in
Adalberti hærecici olim dampari. manum ægri popere ſalem , vel oudum
Legere Pfalm . 108. iuxta cercam verſiculo. Soli Gftere : Sacrorum ftatuasmergeo
rum diſtributionem aliter quam cxſtat, di ſuperſtitio, Levini Crucij liber por
Ad curanda maleficia , accipere tres olei fus,
violaceimenfuras , & conſiſtere contra Principis cuiuſdam mors formidanda , qui
Solem , ante ortum , cxprimere nonsen fuperftitionum amator .
læfi & matris eius, & Angelorum gloriæ ,

MARTI
 383

cia

MARTINI DEL

RIO DIS QVISITIONVM

MAGIC ARVM

LIBER TERTIV s.

QV I EST

DE MA LE
L FICIO ET DE VANA
MA , ,

obſervatione.

A Diungo poſterius iftud, quoniam pauca & minus difficilia de

PARS PRIOR De MALEFICIO.

QV Æ STIO I.

Quid eo quotuplex maleficium &

On diſputo ,an fit ,id mus autem maleficii nomen non pro
ſuppono.qui negát: damno ,ſeu peccato quovis: fed pro liga
cos Sacræ litteræ , no effective magico atquo ſuperſtitio
Iuris utriuſque fan fo, quo ,qui utitur, maleficus a. quiverò
ctiones , Hiſtorici, læditur , maleficiatusappellatur. b Del
poetæ , communis cribi ſicpoteſt, Maleficium eft magie ſpe.
conſentus, & fæculorum omnium mc- cies , qua quis ope damonis alteridamnum
moria damnat. Nullum Magiæ genus parat. Dixifpeciem magia , utad huiuſ.
amplius cacodæmonem oblectat. quia modi damna vocis latitudincm coer
( urait Synelius...calamitates mortalium ceam . Addidi,ope damonis : Si enim pa
sonvivia ſunt malorum dæmonum . Sumi. Aum & fæduscum dæmonedeſit, ni
Bbb bil
a Rubr.Com ,ale malefic.o mashe. b extrank
frigid. & maleficiaz .
 386 DISQUISITIONVM MAGICARVM

hil res ad hanc tractationem pertiriet: medicinam facilint ; is plutimum albus

non magis , quam homicidium ferro eſt. Vis tamen iſta, non ex pulderis
patratum , velraptusvirginis, vel fur- colore,velalijsqualitatibus manat : ſed
tum ,autlatrocinium . Dividi maleficium tota pender à pacto cum dæmone ini
poteſtaſpectu finis,veladſpectu efficiento. colores tantum deferviunt decla
tis. Efficientem cauſam hic non voco randæ conventorum fidei , & ne fagæ
Deum permittentem , neque dæmo- decipiantur, quid ( ut diciſolet ) proquo
nem perficientem , neque pravam ma- | præbendo. Hoc inde colligitur, quia
lefici conſentientis & cooperaneis li- l nonnunquam qui color albus uni me
beram voluntatem , hæc enim tria fem - dicinam facit , is in alteriusftrigis po
per in omni maleficio concurrunt. nec teſtate lethalis eft, & cinericeus penes
enim capillus de capite cadere poteft, unam morbos,penes aliam lethum ad
fine Dei permiffu : nec dæmon plos docit: quin etiam uni & eidem fagæ
damni poreſt inferre, quàm Deuspec aliquando necem infert,aliquando la
mittit , nec vult , id quod permittitur, natà morbob , prout dæmoni ſignum
patrare,nifi maleficus in maleficiú con. | lubet commutare. Putaram huiul
lentiat. Quod manifeftum eſt facere modi pulueribus cibos infectos à Si
facrilega imitatione DeiOpt.Max.qui mone Mago , apud Anaſtal. quaft. in
facramentorum miniſterio Ialurem ut SS. 23.
conferat , miniſtri voluntatem requi 2. Maleficium parrant herbis , fc
rit. Requiri hanc malefici intentionem Itucis , alijsque id genus frivolis in hu
docet, quod contactum vel pulueres mum proiectis, quæ lupergredienti
Atrigum videamus tantum nocere il - bus ( quibus tamen malefica voluerit)
lis , quibus nocere voluerunt, quod i ægritudinis vel necis certiffima cauſa
funt .

firmavita: & verò certum et dema 3.Veantur unguentis albis,vel fub

leficijs , quæ compoúra non funt na ruffis , inſtar bituminis , in quibus in
turalibus venenis . Sed voco efficienterlucent permixtæ metalli micæ , & fi
tes cauſas, inſtrumenta materiamque mul lurex candicanteſque gurræ :ſiun
nocendi, quæ ad nocumentum imme- i guentum hocigni inijcias , fulgorem ,
diatè concurrunt. Huiuſmodi efficien- ftrepitum , nidoremque edit. cui ſimi
tia ſunt varia . lem resalia nulla . hoc nonnullæ fem
Primò nocent pulueribus quibuf- per habent manus illitas , ne qua no
dam minutis , in cibum porumve infu- cendi elabatur occaſio , lethale , lide
ſis , velnudo corpori africatis, vel in muleendo vel fummas veftes attige
veſtes diffufis: horum , qui necant acri: rint do
quimorbum tantum adferunt, cine 4. Solo halitu afflatuve inficiunt,
ricei , vel interdum ruffi coloris ſunt, fic folent eſſe caufa puerperisabortien .
contra , quò puluere malum tollunt, & difummo cum vitæ periculo, ut exem
,2 plis
a lib 1.demonol c.3.61,2.0,8. & 9.b borumexemplapene Noc- Rom fo.1.6.2.622.6.7.6
8. сvide Remigium d.cap.8. dvide Remi, 1.1.6.3 .
 LIBRI IIL PARS I. QVÆST. I. 307
plis comprobant Nicol . Remi . Spren- vetia: velè cunis rapiunt, & lancinant,
gerus , & Loyherius á . & hoc dæmo. aut in uſum unguentorum , ut aliàs
nes poſſe Pſellus olim docuerat libr. de docui , vel in cibum fibi gratifli
demon . mum , vnde Gloffarium vetus Stri
si Graviffima damna inferunt folis se da saúyovis : ducta voce à Læſtry
verbis unde Lucanus. gonibus Homeri Odyff. x anthropo
Mens hauffi nulla fanie polluta veneni phagis : fic etiam legimus Euche
Excartata perit. Virgilius : tas & Gnoſticos qui magia utebantur,
Mifcueruntque herbas & non innoxia | infames fuiſſe infanticidiorum : à qui
verba. bus , in Catholicos banc Nationes ca

Nempe quæ docuit dæmon , undè ovi- lumniam derivarunt Interdum puc,
dius vocat Hecateia : rulis virulenti quidpiam inſtillant, un
Protinus horrendis infama pabula ſuccis dè moriantur velftatim , vel tabe pau
Canterit,& tritis Hecateia carmina mif larim : interdum & fanguinem exlu
cet . gunt . hinc orta vetus opinio de Freſaią
feneca , mulcis venenis enumeratis de vel ftrige avicula,de qua Q_Serenus:
Medea : Præterea fi fortè premit Strix atra puel
los
Arlit venenis verba non iftis minus
Meivenda b. Quodğue mirum , ip Viroſa imnulgens exertis ubera labris.
terduri nocent ſolis minis,velincrepa Et alia opinio ab Ovidio comprobata
tione imms & laude, creditum id non his verlibus:
gentilibus modò , qui Baccare frontein Nocte volant pueroſque petunt nutricis
cingebant ,ut hnic malo obviarént , led Egentes,
& ætati noftræ probarum experientia Et viliunt cunis corpora rapta fuis:
6 , quod & ego tateor , fed addo , hæc Carpere dicuntur lactentia corpora 19
omnia non virtute verborum , led o ſtris,
pera diaboli ad lignum concurrentis Etplenum poto ſanguine guttur habent:
perfici. Meminit & Feftus Pompeius. Talis
6. Nec rebus facris parcunt , ut qnæ illa Gelo , fi præſtıgioſa non fuit, quæ
aſpergillum pulueribus contigerat , & incallumMauricio in crepundijs mor
fic alpergens aliam 'aqua benedicta, tem molita , ut narravit Græcus ſcrip
miſeram confecit , apud Remigiumtor, Nicephorus lib.18.Hift.cap.9 . In Pa
lib.i.c.2. nama Peruviæ multas ſtrigesinventas,
Denique quædam grallantur aper - quæ fanguinem infantulorum exſu
tius , quæ per dæmonem ſtrangulari gebant, refert. Pet. Chieza defcript. In
vel præcipitarı alium curant, vel pue- die.p.2.cap.196 Hoc genus Hebræis &
rulos noduiniecta culcitra præfocant veteribus Latinis : illis fub nomine
c , vel acu poft aurem infixa necant , ut Lilith, his ſub nomine Lamia , quoque,
apud Sprengerum illa obſtetrix Hel- | non ignotum ,præter ea quæ dixi,pro
Bbb 2 bant
aL2,6-7 Spreng.in malleo Loyherius lib.z.de fpe.c.s. b Luc.h 6.Virgil. 3. Georg. Naſo
2.Metamo. Sene Medeni cdoces Rem.li.3. dvide Remi.d.c.7 .
 VM
SITION ARVM
338 DISQUI MAGIC
bant alia allata à Seb. Michaele in Preu | ubera lactantibusinferere , & quod Ovi
malog. quod oblervarinthas ut pluri- dius aggredi infantulos nutricis egentes.
mum eflèNaſchim ( h . e. fæminas) ut Sic ergò ſolicæ fimulare alimoniam , &
ait Helias in Tisbi. quod Lilith ,deduci- | interea verè miſeros infantulos exlu
tur à voce Lail, quæ noctem ſignificat, gere. Hodiè non tam fimulant ſe nu
cò quòd nocte cum illo dæmone graf- trices , quàm ferarum ſpecie invadunt
fari ſolitæ : item quia tales mulieres incuſtoditos , & dormientium cum
ab Hebræis vocanturmatres demonum , fanguine vitam exſugunt, vel cabifico
eò quòd dæmones colunt , fovent, & veneno interimunt,
obſequentes habét. Interrogati quon Altera reſtat diviſio , a fine petita .
dim leniores Synagogæ undè fieret, Secundum quam omne maleficium ,
quòd plerique pueri nondum octi- veleſt ſomnificum , velamatorium , vel
duani ( nota , ante , circumcifionem )repe. hoftile.
rirentur necati,refponderunt eos inte
}
rimi à Lilith , hoc eſt Lamijs : hodiè po QV ÆSTIO II.
tiflimum nondum baptizatis infantu
lis in Gdiantur. Teftatur idem Helias, De maleficio fomnifico .
quodmulieresHebreæ , ut ſunt valdè
ſuperſtitiofæ & deditæ fortilegijs, con mal o car
Icvoco mine , &aliquem
quando cerris viri bus lo
potionc,
tra hanc peltem utuntur ſuperſtitione:
quadam : quam ſc ab ipſa Lilith hoc eft i porant , ut interea ei ver enum infun
primaria quadam ſtrigedidiciſſe glorian- dant , vel infantulos rapsant , autne
tur,ut certos characteres & nomina in cent,vel furto quid fubtrahant,vel ſtu ,
angulis cubiculorum deſcribant. Ne- i pro adulteriovecontaminent , faciunc
que has Græci ignorarunt. Nam duris hoc interdum magi, & fieri poteſt pa
libro 2. rerum Libyc. teftatur Lamiarum ruralibus venenis Toporiferis , recentia
nomen deductum , à quadam fæmina, i cxempla congeruntPete Binsfeld. &
cui nomen Lamia , quæ zelotypia fu- Nicolaus Remigius , & patet exemplo
rens , quod maritus in mala dedicus a- l quod narratur in vita D. Bernardi , 6
dulteria foret , prolem etiam a nam ibi tot annis adiacentem maritum
dulrerinam fuftuliffet
, & magna incubus uxoris fefellit , quod eo dor
proſequeretur cura , hunc infantulum miente factum oportuit. Pleraquema
ipfa necavit, & quotquot alios dein- giæ ſecreta (parlim . Virgik arrigit , in
ceps adipiſci potuit. a Videntur folitæ his & iftud Aeneid ,6. dc Cerbero &
Lamiæ veteres infantulis mammas 0 Cumea :
ftentare, quafi eos lactaturæ , & fic file Cui vates borrere videns iam colla colx .
cum compeſcere.nam hoc eſt, quo S.S. bris,
alluſit dicens Nudaverunt Lamie mam Melle ſoporátam , & medicatis frugibus
masſuas.& quod Serenus dixit , virola offam
Obiicit :

d'un4,45 % a Thren.4 1/41.34 .b Binsfel.de confef.imalefp.I. conclufos. Remi.

gius 12.6.4 vuaD . Bern Ja2.cap.6 .
1
 LIBRI II. P. I. QVÆST. II. 389

obiicie: ille fame rabida tria guttura pan . Orbe voco, inque unum iubeo nunc ire dra
dens conem .

Corripit obie&tam ,atque immania terga re- ! Que fretafepetuo domui ,qua nubila * cor .
Solvit. nu ,
Fuses bumi totoque ingens extenditur an- Fulminaque & toto quicquid micat esbere :
ITO . ſed nunc,
Occupat Aeneas aditum cuftodeſepulto. Nunc age * maior ades,fratrique fimillime
Sic & Ovid.7.Metamorpb.de Medæar lecho.
Pervigilem ſuper eft berbis ſopire draco. Tu quoque Phryxea pecudis fidißime cu
nem . Stos
Quicriffa linguiſque tribuspræfignis , & Tempus ab hac oculos tandem deflettere
uncis CUTA ,
Dentibus horrendus , cuſtos erat arboris au- Quem metuis me ftante dolum :ſervabopa
rea : rumper
Hunc poftquam fparfit Lethai gramine ipſanemus: longum interea tu ponel'abo
fucci, rem .
Verbaqueter dixit placidos facientia fom- Ille haud AEolio difcedere feffus ab au
nos TO
Somrius in ignotos oculos ubi venit , Nec dare permiſſe , quamvis iubet ora
AUTO quieti
Heros Aefonius potitur. Sußinet. ac primi percuffus nube ſoporis,
Sed Maro tantum meminit phyſicief. Horruit, & dulcesexcuffit ab arbore com
fectus , Ovidius etiam magici per car nos .
mina , quareGcintelligenda ejulder contra Tartareis Colchis ſpumare vene
Medæa in Epiſt. nis,
Flammea ſubduximedicato lumina fomno : Cunctaque Lethej quaffare filentia ra
Et tibi,qua raperes vellera , tuta dedi. mi
& apud Senecam : Perftat , & adverſo lu &tantia lumina can
Tu quoque relictispervigilcolchic ades
Sopite primum cantibus ſerpensmeis. obruit , atque omnem linguaque manuque
Apolloniusetiam lib.4. Argonaut. tradit farigat
incantamentis ſoporatum :idq;magno Vim Stygiam , ardentes donec ſopor occupat
molimine effectum multisverfibus iras.
Valerius Flaccus 1.8. Argon oſtendit. Iamquealta cecidere zube , nuta que: 04 *
lamque manus Colcbis crinemque intende Etum
rat aftris Lam caput : atqueingens extra fua vellera
Carmina Barbarico fundens pedesteque cie cerpix , & C.
bar; Apuleius ille Madaurenſis Platoni
Somne pater, fomne omnipotens, te Colchis cusMagicarum ( teſte D.Auguſtino )
ab omni artium peritiflimus, non abs re vel fin
Bbb 3 xit,

1 * nota ,corbu propotentia& robore.* boc eft alsior ſeu profundior.

 390 DISQUISITIONVM MAGICARVM
xit, vel narravit, de Theſſalis ; folitos ignarus interea naribus & auribus de
Larifæos cadaveribus cuftodes adde morfis, vicariam fubiit lanienam . Id
re grandipecunia ſtipendiatos ; quibus enim alius ille Telephron morluns,
perpetem noctem eximie vigilandum erat, Zacha Necromante ab inferis redu
exertis & inconninis oculis ſemper in cada cto ( piritu, lic narrat , Nam cumi corporis
per intentis, nec acies uſquam devertenda, mei cuftos bic fagaciſſimusexertam mihi te
imo ne obliquanda quidem . Quippe cum te neret vigiliam , cantatrices anus exuviis
terrima verfipelles in quodvis animal ore meis imminentes , atque ob id reformata
converſo, latenter obrepant ; ut ipfosetiam fruftra ſepius , cum induftriam eiusfallere.
oculos. Solis & iuſtitie facile fruftrentur. nequiviſſent: poftremo injecta fomni nebu
Nam & aves & urſum , canes, e mures, la , coque in profundam quietam fepulto,
imo vero etiam mufcas induunt. Tunc di me nomine ciere non prius defierunt ; quam
gis cantaminibus fomno cuftodes obruunt.] dum hebetes artus & membra frigidapigris
Erat Lariſſæ mortuus primatis civitatis conatibus ad artis Magicæ nituntur obfe
filius, mille numniis cuſtoditurum fe quia. Hic utpote'unus quidem ,fed tätum foa
cadaver una nocte paciſcitur Tele - poremortuus,quod eodem mecum vocabule
phron ; ratus ſe hominem ferreum & nuncupetur,ad fuum noenen ignarus exjur .
inſomnem , certe perſpicaciorem iplo git,&in exanimis umbre modum ultronews
Lynceo vel Argo, & oculeum totum.gradiens , quanquam foribuus cubicula dili
Quid plura ? cubiculo inclulus, deſo - genter occluſis per quoddam forament.preſe
latus ad cadaveris ſolatium , perfrictisitis naſo prius ac mox auribus,vicariam pro
oculis & obarmatis ad vigilias , ani me lanienam ſuſcitavit.] Subdit experi
mum ſuum permulcebat cantarioni mencum , & veræ debilitationis indicia
bus. Cum eccecrepuſculum ( inquit ipfe ) cerriflima. Quibus in verbis yides ca
& nox provecta , do nox altior , & deinde daverum mutilatrices excetras, videsa,
concubia altiora , & jam nox intempeſta, num in muſtelæ effigie loporantem , vi.
1
mibique oppido formido cumulatior quadē: jdes & nebulam fomni,fed non addit quo
cum repenteintrorepens mufteia contra me injecta modo . Vt plurimum folent la
conftitit, obtutumque acerrimum in me de- 1 gæ ad hoc certis luminibus uti, quorá
ftituit : ut tantillulum animalis præ nimia i fumum ab Apuleio arbitror nebulan
qui fiducia mibi turbaverit animum . Deniq; fomni vocari. interdum -accendunt pe
fic ad illam ; quin abis, inquam , impurata | des aut manus mortuorum inunctas
beſtia ,teque ad tui fimilesmuſculos recondis, į prius oleo quodá à dæmoue accepto ,
antequam noftri vim preſentariam experia vel ad fingulosdigitos candelolis affi
pris: quin abis: Terga vertit, & cubiculo pro xis;interdum facibus excãtatis,de certi
tinus exterminatur. Nec mora,cum meſos | generislychno , & nota illis pinguedi
mnas in imum baratbrum repente demer- ne, & utuntur vel accenfis libiprælum
git;.st ne Deus quidem ipfe Delphicus facile centes , vel cas domi certo defigen
difcerneret, duobus nobis iacentibus,quisestes accenlas , & lopor durat, quam
fet magis mortuus. Sic inanimis, indigens diu lumen illud ferale. Nonnunquam
alio cuftode ibi non eram . ] Hæc ille de ſe I partes aliquas cadaveris ccrcis locis
fuſpene
 LIBRI III. P. I. QVÆST. II. 491
fufpendant: nonnumquam alia adhi- illi fantes extra domum neminem prateri
bentæque omnia fcelelta; quæ tamen plum folum vigilareſenfiffent: de tali ex
ex pacto tantum efficacitatem fortiun | pulfioneconfufa habito confiliodenuo ni
tor . fi funtintrare. Quod ut ille ex motuſcale
Maleficii hujus per folam appenfio- ſenfor, unam partem ſcala arca magna , in
nem membrorum exemplum narrat qua continebantur grana, & erat foramini
Cæfarius Ciſtercienſis libr. 6. miracu- continua , ſuppoſita , alteramvé utraque i
lorum ,cap.10, hunc in modum: Homo manu fervavit. illos intrantes uſque ad
quidam fimplex Engilbertus nomine , de umbilicum , Engilbertusdorſa eorum ,quia
provincia Tulpeti natus , ante paucos an- proni iacebant, per ſcalam fortiter preßit,
nos defunctuseft. ifte cum effet cacus na & in tantum depreffit , ut non folum eis
* , propter varia dona , quibus bominem progreffum , imo etiam regreffum prorſus
eius interiorem illuminaverat gratia divi adimeret. Qui quaſi ſub torculari poſiti,
na , in diverſis provinciisnoſcebatur , & dum mane capi timerent, veniam poftu
àmultis magniſqueperfonis fexusutriuſque Laverunt, datis vero terribilibus iuramen
penerabatur. In cappa fimplici& tunica ris, quod nunquamperfonam eiuslederent,
lanea nudiſque pedibus tam æftate , quam vel domum illam intrarent , dimiffi funt.
hyemeincedebat , do puero ſe regenteficli Mane cum prodente Engilberto , à vicinis
mina Sanctorum ſatis,remota ſæpius viſite nulla arte dormientes poffent excitari , con
pit, carnibus nanquam vefcebatur , non le quererentur circa domum maleficia , quo
difterniis , fed modico tantum firaminis rum virtute bæc noverant jieri,ſupra fora
Det faninoctibus utebatur . Ego multa bo. mnen de tecto pendentem , quaſi ſpinam hu
na de eo vidi , ko ipfe multos tam verbo mani cadaveris repererunt , qua amora mox
quam exemplo edificavit. Hic tempore ado- ; omnes excitati ſunt. Poft multis annis ela
tefcentiæ , cum nocte quadam in domo ma - pfis iidem furesfama & virtutibus iam dicti
tertera fue matrone divitis, inter aliose Engilberti excitati , eiuſque ut opinor pre
susfervosfe cubitum locaffet, in ipfo conti. cibuscompuncti, eum adierunt , & quafi i
cinio duo furesparietem fuffodientes ingref pli effent confeſſi, deinceps duxerunt vitam
ffunt, qui igne difcooperto , lumine incen- religioſam . Hocfactum mirabile , & alia
fo, tiſtis apertis , intrepide colloquebantur. quadam , de quibus in ſequentibusdicetur,
Quos utpredictusEngilbertus audivit , ab aliis mihi relata , outrum nain vera eſ.
fares eos effe non dubitavit, cum fervos ex fent à me interrogatus, ita geſta fuiſſe ſim
ufroquelatere dormientes excitarenon pof pliciter teftatuseft. ) Hæc Cæfarius. Fre
fet , fubfellio cultello fuo perforato colloquenter fane furcsmagica utuntur , ut
iniecit , & clava manum armavit: & quia | lateant.
illos quafi cæcus videre non potuit , duce In Flandria occidentali,haud procul
auditu ad illos tendens, clavam utraque Balliolo , fuperioribus annis fur unus
manu vibrans , ex omni parte quidquid prehenſus fuit , & apud eum repertus
tangere potuie : quafi furiofus feriens , de cruncus pes paribulaci , quo ad hujuſ
domo illos eiecit. Quosufque ad foramen modi ſoporiferum lumen abucebatur
fecurus dum adicum ſcala obftrueret , & articulis incenfis.
In Len
 ONVM M
ISITI CARV
392 DISQU MAGI

Io Leodienſis ditionis oppido Huyo | irrepát ad cunas infantulorum & alio .

( ut quidam )vel Dinanto (ut alij)nodu
ad diverſorium
venere dno, quiſe à via
admodum fellos fimulabant. cæna
ſumpta negant ſecubitum alid ituros,
ſed importuneadmodum pervicaci in
ſtantia tādem abs caupone impetrant,
ut liceat ad ignem in culina fomnium
çàpere. Interea ancilla donius , cui
non ſatis peregrini iſti placebant, clan-
culum per foramen quoddam pervigil
conſpicit,quid acturi. Nocteiritempe-
ſta ,videt èmarſupio manum abfciffàm
mortui depromerc, & digitosinunge-
re , tum admotos igni incendere, om .
nes lumen recipere,uno excepto.id ve
ro magi mirari inſolitum . fæpius ergo more bonorum Chriftianorum fe figno crue .
TE
tentant, & Hammæ admovent : fruſtracis & piis exercitiis ,antequam ſe quieti tra
femper. Tuin eorum unus, quidtum
( ait )f unus duntaxat in domo vigil;&
affixa ad.caminum manu , quatuor di
rum , quos eunt perditum ? Petr.Binsa
feld . comm . in tit. . demalefic & marbe
mat.ad lib.4.in fin.ſic ſcribit, Retulit iden
Ioannes Cuno de Rover , cum Anna mater
eius & aliæ due faga conveniſſent , vt de no
&e virum quendam zielofum perfecutorem
maleficorum maleficio conficerent. Magiſte
rulus præcedens feneftrasę ianuas aperuit: -
ipfe autem Ioannes Cuno pro comite à ma
tre & aliis addu&tus fuit , ut candelam ar
dentem ,qua non naturali,ſed arte diabolica
confe&ta erat ( ipſo loann. Cunonepropriis
fcriptis ficdiftinguente) teneret.Venientibus
autem eis in cameram maleficiandi in civi
tatem Trevirenfem , cum maleficiandus pro
deret,muniviffet,nibil efficere potuerunt,fed
re infečtareclufis ianuis revolare debuerant.
VIT autem bonus , cui nocere voluerunt , ad

gitis velut candelis obfcura flamma
colluctantibus , domo egreſſi, noto fi
bilo ſocios advocant ad prædam . Puel-
la fubſequitur egredientes, & domo ,
ianua revoluta, excludit . inde irrumpit
in herilem thalamum : invenit omnes
huc vivit Dei gratia , & tamdir vivet ,
quamdiu Deo placuerit. Mater dicti Cuno
nis,cum & ipſa examinaretur fuperarticu-,
lispropoſitis,codem modo confeffa eft, ficut
filius in hoc pun &to.] Qui ſuperioris ordi
nis ſunt Necromantici maleficiarij, ni:

aleum adeo ſtertere, utnulla vi (nam hil habent neceſſe hanc candelam Gbi,
in medium cubiculi de lecto detraxe- prælucere ,fufficit in remoto aliquo los
rat & protraxerat)potuerint evigilare. I co accenfam defixerint. Manifeſtum
Interea fures per feneſtram quandam hocin ſequenti narratione , accepta

ſe dirigebant in domum , occurrit'iſta, vitis fide dignis,dignaquę ſciatur,nam

& ſcalis deturbat . Inſtantramen ; & divinæ quoque ultionis addit exem
aliàmoliuntur ingreffum .hæchuninis plum . Abſtinebo loci & ordinis , &
memor, & ſuſpečtione hanc eſſe ſopo- perſonarum nominibus , de quis faga
mis domeſticorum caufam ,omnes digi- 'nare in Hiſpania , ubi res vere gefta ,in
tos exſufflat ,ut lux emortua ,dormien-, cubile veritatis & perſonarum notitia
tes experrecti , ad clamorem accur- pervadat. Ibi quadam in urbe magni
runt, & domo protelantmanifeſtarios. i nominis concionator , qui cum aliis
Poft aliquot dies capti, facinus conferi prædicaret,ipfe reprobus
vel factus vel
fuere.Quid mirum ergo;Gi lagæ nodu ) permanfit. Familiaris eratcuidam viro
nobilio
 LIBRI III. P. I. QVÆST. II.
nobili , cui formoſula uxor , led caſta
marrona . hanccæpit bircus ille effli-
đim deperire : nec diuignem fnufo
vit occultum , aperit animum , & mu
lieri flagitium nititur ſuaderc.Illa certa
tuende caftitatis,fedulo conacur ad la-
niorem mentem revocarea dementia .
Sed erat oleum camino addere. ut
Naphtam accenſam vehementius a-
qua iniecta exaſperat, ut gloſcatincen-
dium : Gic adminitiones hunc ultro in
Aammabant. Nec debit urgere , donec
percæſa moleftiam , Itacuit ulciſci ne.
bulonem , rem totam pandıı marito,
quem non minus quam Atridas talis
dolorurebat, eiusiuffu uxor tempus
addicit : venit nox optata male amanti .
Maricus cum aliquot famulis cgregie
armatus erat in propinquo conclavi,
familiarem hunc haud familiariter ex
ceprurus. operiebatur aduentum ma
trona . Tandem eo tibi feculari habi
tu, accindum gladio & pugione. de
393
tergo , & ftri &to mucrone perforai ad .
verlatium , & vita privat.collabitur ca
daver. vi & rix vix ſui compos accurrit
in conclave , ubi maritum abdiderat :
invenic illum & famulus omnes mor
tuis , quam vivis fimiliores,clamat,vel
licar,trahit ,nihilnon agit, ut cxperge
faciat. atilli conlopiiimanebant. lu
lpicata ( quod crat maleficio id fieri, &
videns libiin feipla ipes omnes locatas
cadaver domo effect, & in plateau ab .
iicit cum gladio & cruento pugione.
Torerea dum ibi iacer , circuitores no .
aturniin cadaver incidunt , ferunt in
carcerem , tacie lota, etli non facile,ta
men agnoſcitur concionator. Prætor
ſeu ( ur vocant )Corregidor prudentia
poller : Glentio imperato præfentibus,
ſummo mane adit cænobium , evocat
Priorem , ait fe de re maximi momenti
cum ipſo coram tota familia agere op :
tare: jubeat omnes ad unum in Capi
culilocum convenire facit prior.con

ducentem illam , audacter ſubſequi. i venere vivi omnes , nam inortuus ille
cur , & poftquam conſedilet, veterem folus deerat.Prætor air videri Gbi ali
cantilenam iterat.mulier returat , & ne. quem decflere animadverſa Prior,ver
gat,ut ſolita . fecerant audaciorem re - re ( inquit ) omnes adſunt , excepto tali
nebræ no & urnæ machum , & vim pa ( & nominabat ) qui fors nunc ſead
rat, vis vi repellitur : candem verica mu- proximam parat concionem . Ipſe
lier, exclamar, & condidum marito li quoque, Subdic ille, vocetur . mora
gnum contenta voce collit . Surdo haud longa futura , currunt nonnulli,
( quod aiuot) fabulam , nec maritus,nec ut vocent: cubiculo clauſo, pulſant o
quiſquain accurrit. Quid ageret ? fuge - | ftium , nemo reſpondet. Ir ergo cum
rei ? tenebatur brachiis fortioribus. Priore ipſe Prætor,& januam vi refe
conſentirer? mors probro & peccato rang.nemo erat in cella , dumtaxat fax
potior honeſtaci. ungus ergo & denics, i ardens & obſcurum lucens , defixa erac
arma ſtringit muliebria , & faciem de.in camino Mirari omnes , & fupere.
format :fed præ furore hæc ille vix len- | Tum Præror Priori & Conventuinar
riebar. Gladium depolucrar,dorſo pu- rat,ubi & quale invcntum cadaver : Et
giunculus hærebat:ut advertit matro . dum illud auferunt è carcere, ut pro .

na inter lu &tandum mapu cum eripit à phanæ ſepulturæ (quam S. S. afinice.

Сcc pulin .
 394 DISQUISITIONVM MAGICARVM

pulturam vocat) merito tradatur: ecce qui non poffet, minas ferocius intentanu
tibi nobilis ille cum uxore, & rem om ie. Ea igitur dere ad ampliorem cogni.
nem narrant . couferuntur momcora tionem interrogatusipſe, N.teftis omnem
temporis:reperiuntur evigilaſſe, quo utiillam ſaga prenarraverat,certis , di.
fax exſtincta.Sic & perfidia hypocritæ feruiſque verbis recenſuit : videlicet apº
dercitacione omnium , & mulieris ca- ! petitum ſe ſcuri di&tum eft ,veneno:hoc .
ſticas atque fortitudo laudibus totius que unum illis ne præberene fuiffeimpe
vicinix celebrara : non facile ex il. dimento, quod forte experrećtus ( non
lic habitantium memoria delebi- . dum enim illarum unguine delibutus
tur. fuerat) ſe crucisſymbolo atque oratione
Ex Ranigio,nuncaddam quædam Dominica contra tantum difcrimen ar
quibus hecexplicentur,confirmencur que periculum muniviſſer :verumque ita
que : Scribit ad Soporferum faſcinum indomnino effe,quod iltas cum telomul
Itriges olurpare cadáver abonione e . tum viæ effet proſecutus,nec tamen alles
getum ,refecto inde unà cum humero Cutus.Et poftea :Fere omnes criminis rei
coltiſque continentibus dextro bra- deprehenf in Germania que eſt ditio .
chio,in ufum luminis : & ardere eius nis Lotharingica ,affeverant concorditer
membri extremos digicosfiammalul. cam fibià demonibus ( modo iis per ali .
phurea ac violacea,tantiſper dum per quot annos fuerint operari penetranda
frigne quod cæpere: & hacHamma ex rum ædium facultatem effe tributam: ut
{tinata iam inregins & illibatos mane fcilicet per quafuisanguftias nullo nego
rediglios,quamGilumini fomité nul- tio viam fibi faciantsin mures,feles , ló
lum præbuiffent.idá;contellosmalefi cuftas, & alia huiuſmodi pufilla animă .
cos Guermingæ 14 Kal . Ianuar. 1589. i tia proui ufus poftulat , contratti atque
Sic Remig.lib.2.cap.3.& idem confic imminuti:intromiffoſque denuo priori
matcap. 4. cum docet , folere prius ex forma reſtituiſi velint ac tum commo
cadaveris illius abortivi unguine , dei dum incæptum peragere , quale fuperius
membris elixis parato , quam perſona eft declaratum ſcilicet illiniendo eo pri
conſopire voluot , probe inungere . mum per artus omnes cui moliuntur ini
Vergavilla X. Kal . Febr. MargaretaLu. į teritum ,ne evigilet:tum firmiter ac va
odman ,in judicio agnovit interſcelera lide os ei diducendo,ne porionem agira
hoc quoque:Se noéte quadam Niedes tioneexcludat:tandem venenum fauci
fuiffe ingreſſam eo anim », utfomno fopitibusingerendo admota lucerna , qua fuls
faucibus venenum infunderer.idque in phuream flammam evomat.]
coeptum quin perficereturparum abfuif
fe: ita in proclivi videbantur effe omnia. QVAESTIO III.
Sedimalum contra quam putabant ex De amatoriomaleficio.
citatum illum fuiffe à fomno:adeo ut , re

infeéta,cum facinoris ſociisipſafein frontales , recepriſimum nomen , ra

confe rius & ,apud Epiphanium ,
illo,manu armata, ac tandem cum affe. á Chariteſia , apud Irenæum La
cine ,
 : LIBRI III PARS
II. I. QVAEST. III. 395
tine ,ita vocant quicqnid dicitur , fit, cant:Hippomanes,laudant idé Theoc .
daturve eo fincur in amorem quis,Ve- Virg. Propertius: Remoram , & Sippen,
neriſque furias pertrahatur. Plurima Ariſtotelesarane quoddam oſcillum ,
hujuſmodiphiltr a ueteres nobis com Plinius b.Aſtiriten lapidem ex Ælopo,
memorarunt , ut in veteribus Gloflis Helichius Illuftrius: lagittas ex hoftili
regularia ,quod ſuper regulis adolecent1 corpore , Archelaus Thallum (cu ter
philtra lovi Rygiali ,hoc eft Plutoni , mitem olivæ ,
mirem Valerius in Cyri , alia
multa Lucianus in Dial Barchid .
qui Numen illicium ad amorem puta
batur , & hæc ſacra ſtygialia , & Cocy . | Melitre . & ex recentioribusMarul.Fie
ria dicta, Virgilius in 4.Æneid . de Dio cin.l.13 Theol. Platonicæ , Poponacius
done : de lniant . c. 8. & Cælius Calcagninus
Sacra loviſtygio,quarite incepta pa. integro opere ,de Amatoria Magia. Vete
ravi. ribus his videtur communis error, etiã

Cocyriorum mentio apud Horatium nolentes huiuſmodi philcris in amo .

el
in Epod.ubi Porphyrio dicet Cupidi- rem pellici poffe : quem errorem mox
nis facrum , non quod eo Veneris fili- diſcuriemus. Prius videamus maleficia
us invocaretur , ſubdit dicta
fubdit enim di &a hoc in genere noftriævi : quæ nobis ,
quod inferis Diis à venificis fierent, omnium optime & exactiſſime, Grill.
led quia ſacrum amatorium . Mulca 1. ſcriptor prodidico. Amatoria ( inquit)
mulcomplexus apud Apuleium . A pol . fortilegia,vel fiunt intra corpus, velex
1. Levios poeta, tra corpus (ſcilicetmaleficiati.) Incore
Philera omnia undique eruunt, pore communiter fieri folent per cibum,
Antiparbes illud queritur, vel potum d Et in his freguer.der admif
Trochili iynges,tania, cent ( quod vix folent in hoftili vel ſom ,
Radicula,herba ſurculi, rifero maleficio e ) Sacramenta Cashou
Ipſiplices,bitortiple, licæ Ecclefiæ , ut hoftiam confecratam f.
Hinkjentium dulcedines. velnondum confecratam , ſed circum
Vbi ipſiplices, ur eſt in Gloſſariis, áu Piripiam norus litterisſanguineis :fuper
τόπληκτα φύλλα ,in Fetto dicuntur Ipful gua dicicurant quandoque unam duas
loces bracteæ in virilem & muliebremį ires , quinque velplures mil as , quibus
fpeciem effi & æ , quæ & Subfilles eidem celebratis ,tradunt hoftiam ipfam ,non in
diaz. Agnoverupt has & alii poeta , tegram prout eft fed in pulverem reda
nam de his fimulacris amatorum eſtil. I am valde ſubriliter,perſona malefici .
lud in 4. Virgilii, Effigiemque ( Æneæ ) anda, quã affumerefaciuntin cibo , ſicut
toro locat. Theocr. & Virgil. in Phar. in meneftra,vel in potu :eodem modo fa
macent . lyngem , quam Langius air à ciunt cum calaminihaimmixta ali's ſpe
Germanisvocari,windals,Walleroths ciebus & tradita utſupra in cibo velpor
Kuerd : ommel : Latini Frutillam vo | tu ,ex quo dicunt illam effe nature attrat
Ссс 2 Etive ,
a lib.z de hift anim 6.14.6 1.9.6.17. b78.c 42.60 1.32.6.4 plures cit.Tiraq .13 , lege con
nabials. c de forsil.9.3 4.1 I. q.5 9.n.2. dl.fiquis aliquido qus abortionis. D. depom.1.3.9.
hæc adie & io.D.adleg.Core ,deficar.eGrill.29.3 9.18.infi fGloff.in c.accufatus § Sane de he .
 ONVM
ISITI ARVM
396 DISQU MAGIC

Etive, & quod poterit cor et volunta- hoftia , fuper quibus ambabus erant de
tem abſorbentis trabere ad amorem per fcripia quadam verba fanguinea , &c.
Sona tradentis. Sed omnesſunt nuge et quasipſa tenebat,ui afferuit ad effectum
damonis fallacia , & c.)Er poſtea, Bis aut tradendo cuidam alteri mulieri, adin .
ter habui in fatto Sortilegos, qui huic ftantiam viri , qui eiuſdem mulieris 4 •
Sortilegio five maleficio incumbentes , morem concupifcebat. Alius quoque
hoftiam immifcuerant unum videlicet nondum eft annus elapſus,quod dua imi
clericum religioſum , qui hoftium ipfam pu lica multeres Roma,quasvidi 6 au
ſacratiſſimam accipiebat, cuius partem dixi, qua acceperant oleum baptifmatis,
sple ſceleratiſſimus qui cupiebat amari, quo inunxerant fibilabia , dicentes hæc
affumplerat ,dicendo quedam verba ſa verba ' fides abrenuncio tibi , &c. )
tis turpia atque nefanda.qua hic referre cum labiis illis fic inun &tis ofculata fuc.
non expedit reliquam vero partem ho rant viros quofdam , caufa captandia
ſtie ,miſeratad ipfam mulierem , non in morem ab ipfis,ut ipſe aſſerebant. Nebel.
forma hoſtia , ſed minniarim contritam ominus demum omne experimentum
& in pulverem redactam ſumendam in fallax fuit , & ſuorum exceſuum cox.
cibo autpotu . Iterum habui alium , qui dignas vidi luere pænas. Aliud exem
hoftiam nondum confecratam accepeplumn à triennio es ciera in eadem Vrbe
rat,& fuper illam circumcirca,cum fan - contigerat : quod quadam turpiſſima
guine annularis digiti, nonnulla verba mulier acceper atparticulam cutis illius
fatis turpia deſcripſerat , deinde ipfam qua infans indutus egreditur de stero
hoſtiam ſuper altari depoſuerat , hoc eft matris quamprimum venit in lucem ,
ſuper nudo lapide conſecrato,ſub lintea. illamque fimiliter ſuper lapide xudofa
mine tamen alta' is abſcondira G à quo crato abíconderat , fuper illa plures
dam Sacerdote rotunde conſcientia fu- miffas,numeroquinque celebrari fecerat
perilla quandoquemiffuscelebrari fece curemque pradictam poftea affum ;fe
ral.certis orationibus ad eius propofitü rat & baptizaveratſub nomine perſone
Jesper addicis:deinde hoftiam ipſam ſum maleficiande,cum aqua baptiſmatis on
pferat,quatamen non erat expreffe con . caremoniisconfueris, deinde eandem in
jecrata ,cuius partem alteram pro fe as i pulverem redegit ,ad offe &tum tradendi
fumpferat.alteram vero partem perſona perſona maleficiandæ:tamen interim ca.
maleficiande tradiderat, redacłam in pra fuit ,nec perficere potuit fortilegium ,
pulverem ;ut proxime dixi , afferentes, i sed congruas ſceleris ſui luit pænas. ]
* terque ipforuña , qui hoftiam ipfam af Hæcille ,qui addere potuit,adeo nefa
ſumpſerant,indiffolubili amoris vinculo rios etiam effe huiuſmodi ſortilegos,
ad invicem ſe colligandos , nihilominus ut fæminæ viris fua menſtrua , & viri
nullum effectum apparentem vidi , nec [ quorum utrumque vix pudicæ aures
percepi . Nec funtadhuc duo axni elapſ, tolerant) lemen in cibum potumque
guod alium fimilem caſum audivi, Ro- aliis permixta,& certis verbis condita ,
me accidiffe ,de quadam impudica mu . præbcant , ur multorum conftat con
liere, in cuius cophinis reperte fuere due fellionibus, ſtercora quoque & alia hu .
julmo
 LIBRI 111. P. I. QVÆST. III. 397

iuſmodi excrementa , ur Sprengerus panniculorum benedi &torum quibusfa

tradidit . Pro !equitur deinde Grillan cra myſteria venerācut,celebranturque,
dus dicta ſua,inquiens , Extra corpus ficutcamiſapurificatorij.corporalista
autem fiveextra inteſtina fiunt malefi- nicella ,manipuli,amicus,fola candide
cia amatoria per aliquas mixturas como lapidis facrari mappa altaris,parina ,fu .
pofitas ex berbarum foliis vel radicibus, ! darii,calicis ,& fimilia , Øifta omnia ,
metallis,seprilibus terra plumis,intefti- | veliſtorum partem admiſcere folent in
nis- piembrifve,avium piſcium ,velanie fortilegiis amatoriis ,adbibitis eorum ne
malium aliarumve fimilium rerum na !fandiſſimis precibus & Diabolicis verbis,
turalium . ] adde , maximc expeterea , ad turpes labidinis a &tus , tot Sacramena
vel capillos vel unguium prælegmina , torum , & aliorum ſacrorum perpetran
vel falciam , vel quid aliud veltimenti tes abufum . ] Mox ſubdit terriú quod
quod folicum tangere corpus malefi- dam genus Tortilegiiamatorii , his ver
ciandi , aut , fi nihil huiuſmodi queant bis : Quidam ex his qui funt expreffa
Nancilci , vel epiſtola ,vel quid aliud de profeſionu :deferunt quandoque imags
illius domo ) & tunc adhibent certas Ines quafdam ad loca ſacrificiorum , terra
ligaturas, quibus bac in voluta confuunt velcera antgemmarum ,feu alia quauu
in chlamide vel tunicamaleficiandi, vel mixtura confectas , illaſque baprizant
abfcondunt ſub capite le & ti, velinter plu- prius nomine perſona maleficiand & , fub
mas ,vel materatia, fuper qua iple dor devotione & invocatione diaboli, sam
mit ,aur ſublimine oftii vel alteriusloci, ciſdem caremoniis, quibus uri foleni no .
Super quo ipſe maleficiandus vir tranfi- ftri Sacerdotes in vero Baptiſmate :
turus ,autmulier tranfitura fir. ] Hæc | adriciunt quadam verba turpia ne
ille parum d.9.3.8.num.is. partim q. farda:quibus imaginibus quandoque a .
S. num. 3. ubi etiam addri ſacrilegia periuntpectora , & iplarum corda in
quzdam iſtorum.ipli (inquit ) forrilegi genti calore ignita reddunt: aut tantum
admifcent fapius in iftis aquam benedi- i detinent.quod liquefiant,putantes quod
&am , fcilicet Foncis Baptifmatis, aut eodem modo cor hominis maleficiandi
communis amphora exiftentis in Eccle- 1 fimiliter adutatur , feu mollificetur ,
fia ,aut oleum ſanctü Baptifmatis, Chri- obediens reddatur ad votum forrilegi,
ſmatis aut Extrema unétionis, ramos or vel amantis. ] lo . Salisb . lib . 1. cap.11.
lsvarum benedi tarum ramos palma- ! v'ultricoliſunt , qui, ad effectus homi .
rum.candelas benedictas.ſacros Agnes | num immutandos in molliori materia,
Dei,chura benedicta , cereos paſihales, cera , velforte limo,eorum quosperver .
his fimilia .Quandoque autem capi. Į tere nituntur . effigs's exprimunt : cuius
unt aliqua ex reliquiis Sanctorum Mar illufionis in Pharmaceutria Virgilius mer
tyrum fi haberepoffunt,fcilicet particu . minit:
las oßsum ,capillorum ,vel veftium . Alii
antem capiunt fruftula quadam indu Limus ur hic durefiit, & hæc ut cera
mentorum ſacerdotalism , aliorumque liquefcit
CCC 3 V ne
a Grillan.q.3.n.23.
 N
IO ! VM
S IT AB
UI C
8 SQ GI
39 DI MA

Vno eodemque igni fic noftro Daph. te baptiſmum mortai , vel abortivi, in
nis amore . ſcripta characteribus & verbis magicis
Malo quoque in libro Heroidum . cuius miram potentiam atque efficieg,
Devovei abfentes , fimulacraque ce- | ciam nugantur magi recentiores, a &
reafingit, exemplum ſuggerit Leloyher. b Vic
Et miferum tenues in iecur urget a bantur & olim funibus quibuſdain &
cus . ligaminibus , de quibus nos poftea.
Quilocus ctiam ab hoſtile malefi Grillau.præterea rationem inveſtigat,
al
cium referripoffet, de quo poſtea. Du cur ad amatoria dumtaxat abutantur
plex enim magica devotio fuit , una rebus facrari ?& multis reſpondet,qui
hoftilis, qua mortem intendebant, ali voles eum legat. Hodierno témpore,
tera ( de qua nunc ſermo ) erotica , etiam ad hoſtile veneficium buffones,
ab utraque , Papinio ceſte , Circe die baptizani, & eis( quod hocreſco cogin
& a fimulatrix , & opowrpia à Lyco cans)venerabilem Eucbariftiam exhi
phrone in Salisberieng lubenter core bent degluciendam .Sic nimirum quo .
rigerem. Vulticoli ſunt & de hac de ridiè deterior fit mundus, & homines
fixione ( ficdevotionem vocabant ) in graviora hoc fæculi fine ſcelera præ .
haud dnbiè eft illud poetz yeteris incipicantur.de amatorio philuro mira •
Ciri, culum narrat, publica fide & multorú
Inde lovi generat magno frigidula fæculorum continua atteitatione con.
Sacra , firmatillimum , Thom.Bolſius , Ora .
Sacra nec Ideis fenibus nec cognitacorii presbyter;cuius opets , quàm hæ
Sacris, cericis odiofa , tam Catholicis utilis
Pergit Amycleo Pargens altaria fuit:is ergò de notis Eccleſiæ ; c Nonum
tballo miraculum ( inquit ) contigit Anfidi in
Regis lolcbiacis animum defigere vo ' Piceno.Siquidem anno 1273. quadam
bis. mulier,cum fumpfiffet ore Euchariftiam
Vt opinor Minois in amorem ( uz non deglutire ſed fervatam fecum derso
alumnæ .Nam ut devotio , fic defixiolit,ut illa uteretur ad amorem marits
duplex, & hoc puto velle auctorem .conciliandum ſibiper veneficia. Quamos
Glofarii his verbis : Defi &tiones.vixuon brem ,fic malis artibus edocta ,ſuper prue
μαντεια κατάδεσμοι. primum ad diras nas in tegula repofitam proiecit : quofa.
Ieferendum , pofterius ad vincula & Eto (mirabile diftu ) cæpit Euchariftia
nexus amatorios, & corrigo defixiones, apertißimèin carnem converſa fangui.
quia à defigendo non defingendo pa nem latè emittere,ita ut prunas exftine
fet ex Plinio libr.28.Hiftor.cap.2. & | xerit ,neque cobiberi potuit cruoris eru
Cicerone libr . 2. de legibus. Vepluri- ptio ,donec canduerunt carbones ,quam
mum utuntur hodiè in amaroria defi. vis mulier nihilnon egerit iniiciendo ci
xione pergameno virginea: quam con nerem ,pulverem ,ceramque apponendo.
ficiunt ex cute pueri recens,nati, & an . Tum novo eventu attonita ; linteo regulă
CHIO

2 Pícatrix Abonus, Agrippa. b lib.i.de {pe& ris capit.s. 6.146.7.

 LIBRI III. P. I. QVAEST. III. 397
cum carne divina e Sanguine invol. totam corpus interiøs quafi accendi, a
vens,ftabuli propinqui ftercore infodit. deò ut quis, demone variis tentationum
Latuit res. annos feprē,quamvis aliquot illecebris interius certante, aftro quo
mirabilia evenerint,qua underam nal dam libidinis vexetur , e fic vehemen .
serentur , alios quidem latebat , mulierë ter trahatur ad defiderium carnalis co
non ita fa &ti ac ſcelerisſui conſciam . lis pula cum aliquo in genere, quod fitum
exaétus ,illa tandem aperuit rem geftam temporis maleficus amator accedat , e
Sacerdori quicum fe eo contuliler repe: arnbus , quibusfol.nt muliercula capi,
sit intactam carnem ſanguinemque re eam inftanter urgeat, vel damon de ili
centem linteumque illeſum . Miraculú lo uno tam aßiduè memoriam & phan
parefactum ,cunétisquedivulgatum ex tafiam moveat, exhibendo fpeciem cir
omnibus locis innumeros ad fui ſpectacu.cumftantiarum , propter quas amore
lum commovit, commovet adhuc poft dignus videatur, & fubtrahendo eas ,
annos tercentum o fexdecim . Vifitur que indignum redderent : facilè fit, ut
enim caro , viſitur fanguis vitress am : in naſlam prada cadar. ] Argue hæc
pullis inclufus , ad tantæ rei momoriam eſt rario & modus, quo per ifta diabo
fempiternam , neque poft tanta tempo lus ſolet decipere : vulgus autem ne
rum ſpacia quicquam ex iis eft corru . quit diſtinguere inter aäiones volun
pium ant rabefa &tum . ] En quo pacto acis , & motus concupilcenria , impe
Deus cam manifeſto miraculo nefari- culque portionis inferioris. Vnde
um muliercula ſortilegium inhibuerit . non oportet credere iis , qui quæve
Sed nunc videamus ,quæ yis huius for: caulantor coa & ionem voluntaris ,
rilegii amatorii verè enim nolendo volunt 2 &
3
vellent abftin ere,ſed volunt pecca tum
SECTIO II. committere .
Hæc fententia communis eft
Theolo
tas nullius cogi poteft,ad quem non: gorum , b probatur prinum , l.
vult amandum ſed benè poteft imagi- , corum . C. de malef. & Marhe .
walio perturbari, humores concitari, mat. ubi Conſtantinus Imperator
aic ,
a Legift.in d.s.adiectto a $ qui abortionis Azon.tit C.de malefic. to mathe. Oldra. con :
fal.210 Godefrid Angel.in l.eorum.C.de malefic Alberic rub C.de hærei Fita tract de mal Gr.
29.3.07.1.15. Israq.d.l.13. tract.de pæn.minuen .Petr Loyer.d.c s.Ant.Guibert Menech . Clars
Farsna: aliorum Canoniſt vero ut Hiſtien in fum.de mag § quam fententiam Ananiæ rubr.
de forlil Ancaran inc.extrarum , cs Abb.c.in tabulis eod.1sh.udem Ancar.in c.accuſat: s . fione de
beres,in 6 Squillacens de fide Cath c.8.Turre in tfi per fortsarias 33.9.1 b . D.Tho.SS. Bones.
é Palud. in 4 234 Spreng Malle.par.197 Caftrili de iult.hære pun.c.is Mich.Medlz dere .
ta in Deum fad.Angel Silu. Rofel Hun Caiet. Graffius. alii Summille, Binsf in d . I.eorum.q.r.
Angl. & alijomnes quod ſciamo ex medicis integ libell.de Philiris Ioan. Bekelius e.Plutarc.in vi.
19 Ma. Ans.Lucia . in Philop feude. Irenæ. 1.6.9.D Hicron , in vita S.Hilar. Greg . Nazianz orat.
19.in lau.Cyprian Niceph 1.5.6.27.Epiph.li.1.10.2.contra haref E.fiunita D.Greg l. 1. Diah
6.4.Nicet.14 . Hiftoe.
 DIS QVISITIONVM MAGICARVM
ait,aut pudicosanimos ad libidinem de- relligendum , de vehementi perſuafio
flexiſſe intelliguntur: non ( ait) coëgille , ne & forti inclinatione, non de netel
fed ait,deflexiffe :ideò,6 lexRhemia vi Statis abfolutæ coadione . Valentinia
gerer,Wierus hic non effugeret fron- ni quoque Imp.apud Procopium lib.3.
tis inuftionem , nimis quàm manifeſtó de bello Vand . Marcelinæ apud Gre .
imperatoriā landtionem calumniatus . goram lib . 3. ſtraxidis cuiuſdam apud
Secundò probatur ratione , quia Cal hondylam lib.2 . Item probatur
multa ſunt pharmaca,quæ vim habent Hiſtoria Balilii Pſeudomonachi & iu
naturalem turbandı humores, irritan- venculæ monialis, de qua D. Gieg.
di ſemen , excalefaciendi totum cor Magn.egit; item Sceleri Serbi , de quo
pus : & fi nullæ res talesinvenirentur, Nicetas.A legiteilla accuratè , & inve
pollet dæmon rebus , quibus vellet ,uti, niecis iniectam propenlionem , led de
tanquam ſignis conventis, & deinde fuiſſe neceſſitatem parendi.
juxta pa & um iple per ſc , & curbatio Quartò probatur auctoritate S.S.
nem , & flatulentiam , & pruritum , & Parrum ,ut omittam Epiphan.Irenæ . &
calorem in corpus inducere, fimulque duos Grego.iam citatos : probatur au
perſonæ certæ importunam ſuggeſtio. Storicate Arnobii lib . 1. contrà Gentes
dem imaginationi , quafi valdèdignæ D.Hierony.dum docet quoſdam da
amari,obiicere ; & licin huiusamorem menes amoribus & amatoriis canticis
infle & ere poflet ; ſed volentem can defervire : b & alibi maleficia contendit
tùm.Nam in voluntatem , propter ar vim habere,ut amemus quæ odiſle de
bicrii humani libertatem ,nulla dæmo- | beremus; & derellemor , quæ nos ama
ni iuriſdi&tio ,nulla coa& io competit : re decuillet.c Caſſianusquoque Incen .
quæ omnia ſuperiore libro probavij cores,aic.libidir:um atque luxuria quoſ.
mus ,q.24. dam fpiritus efle propheta conmemorat ,
Tertiò probatur exemplis,ueMarci 1 spiritus, inquiens, fornicationis decepit
Antonii Triumuiri apud Plutarch. & cos , & - fornicati ſuntà Deo fuo. ]d non
alterius,de quo Clcodemus apud Lu- quæro ,an rectè explicet dictum Orex ,
cianum ,ucMarci hæretici & Magi , a fed quid fenferitiple, id aperiè telta
pud D.Irenæum : puellæ adductæ ad tum affero .
S.Hilarionem ,apud D.Hieron . lola Denique probator S. S. locis
phat Regis & Thedæ magi , apud Da . I eſſe
eſſe aliqua huiuſmodi maleficia .
maſcenum ,in vita Barlaam.luſtinæ & Nahum . 3. v. 4. Propter mulries .
Cyprianimagi,apud Nazianzenum & dineix fornicationum meretricis spe .
Nicephorum , de quo conlule Pamel . I ciofæ , grata , e babentis malefi
in vita D.Cypriani ) ur etiam hæretici cia : quod de his re& è nofter Fran.
cujuſdam apud D.Epiphan , qui ,quod | Ribera fuit interprctatus. Apud Ba .
paulò antè exempli narrationem , dixeruch . in epiſt, Ierem .niſi fallor, men
farà Mago coactas mulierculas; id in- | tio habetur maleficii amatorii concre
matio
1
a l.3 : in Epift.ad Ephef.c.6 . b Super.C.3. Napum . c Caffian.coll.7. CA.32.Ofen 4. 0.12 .
d Baruch , 8.0.42:
 LIBRI II. P. I. QVÆST. III. SECT. II.
401
mationis, verba ſunt iſta ; o sé guvāxes cere oportet : tanti ego tibi Deam Mylittam
torepodé pevcu ox orvoia de taus osuis éyxá- imploro. Mylittam enim Affyrij Veneren
Gyurce ,bouldesourd zitupcorardè tegåva appellant.At verò pecuniamillam , quantu
ών εφελκυσθάσα υπόμνος των πάρα πο lacunquefit, non eft fus reiicere , fiquidem in
(
pevouivtop solutba , Ť inprop Óver8134 facrum convertitur ufum . Neque mulieri
Sie aux minute , dar op rij aún , ôOTE TO etiam permittitur hofpitem aliquem repth
exortion durins despozy . Quæ vulgatus diare,ſed quicunque iseft, qui pecuniam ob .
Cac vertit:Mulieresautem circumdatæ funi- iecerit primum , hunc illafequitur citra de
bus in viis ſedens , fuccendentes ofa oliva- . le tum . Poftremò ubi iam congreffa fuerit
Tum . cum autem aliqua ex ipfis , Attradła ab cum externo mulicr , Dea expiata, domum
aliquo tranſeunte, dormieris cum eo, proxi- revertitur. Iam ,qua formaſunt elegantiore,
me fua exprobrat , quod ea non fit digna citius (ut par eft) expediuntur : quæ verò de
habita , ficutipſa , nequefuniseius diruptus formes, diutius coguntur defidere pro tem
fir. ] plo 2.a
, ntequam legi faciantfatis.
Qui locus inſignis,adhuc denſis ob Fitque interdum ,utuno atque altero an.
fidetur tenebris , ignorantia antiquita- no,autetiam triennio, atque diutiùs expé.
tis. Vnam eius partem , quæ de funicuitare oporteat miferas. Alicubi , nempe in
liselt, nobis Herodotus clarillimè ex
Cypro , fimilis quadam lex eft. ] Hactenus
ponit,libro primo, ut habet verlio Lati Herodotus, ex cuius narratione facilè
na ( Græconunc exemplari carco ) in intelligas , quibus funiculis circumda.
hæcverba: una iiſdem Babylonis lex eft ,o- | tæ dicantur; & quis funis diſruptus :
mnibus modis execranda. Nempè omnibus nempe is qui lemitam ad illă faciebat;
mulieribus indigenis commune eft , fen: el in nam diſcedens hunc diſrumpebat , vel
vita ad veneristemplum defidentibus, cum j hoſpes velipla fæmina: ſed & illud in
externis viris confuetudinem habere. Catetelligitur:ulcimo loco , cum obijcit fu
rum cum pleræque fine divitiis ,tumentes, nem non diſruptum ,deformitatem ex
quefuicopiam facererecuſent , he vehiculis i probrari, quòd easmortalium nullus
cameratisſubvecta , pro templo confiftunt, cubili dignetur. Quare retracto ,quæ
reli &ta interim à tergomagna famulitij tur olim hac de re publicè Lovanij dictavi,
ba. Pleraque etiam hunc in modum faciunt, ea referens ad nodos ,& ligamina ama
ad templum Venerisſedent,nodis, corolliſque coria , de quibus egere veteres poe
tempora revin &ta ,è quibus dum alia feorfum cæ ,
abeunt ,aliæ regrediuntur. Nam diverticula Virgil. Eclog. 8 .
undecunque fic funiculis diſtincta aditum
prabent externis ad mulieres illas , quam Terna tibi hæc primum triplici diverſa
cuique libuerit diligendam . Porrò cum ſemel colore.
illic confederint , non prius domum regre Cicia circumdo ,;terquehæc altaria cir
diuntur quam hofpitum aliquis, pecuniam cum
mulieri in finum iniecerit , cum eadem à Effigiem duco.
fano feorfim abducta rem habuerit. Hofpi- Nempe amati fimulachrum . ligabane
sem autem illum , quipecuniam obtulit , di- conceptis verbis, ut apudeundem :
Dad Necte
402 DISQUISITIONVM MAGICARVM

Nečte tribus nodis ternos Amarylli colo- rovaretúpwv,de cuiusvocis ſignificatio

res , ne non omninò res certa , nam cæteri
1
Nede Amarylli modo, Veneris , dic , vertunt,furfures,nofter verò, offa oliva
vincula necto . rum , inter quæ quid melius & fidelius
Valerius , in Cyri, addit & aliud , in fi.verſum , certius definiripoſſet : fi He
num difpuete ter: bræa illa epiſtola exſtaret", nunc de
Terque novena ligat triplici diftinétaco Græcæ vocis fignificatione deciſio
lore
pender . Puto non unam effe fignifica
Fila ,ter in gremium mecum , inquit, de tionem huius vocis Heſychius,zitupaie
2
Jpue virgo, τα των σιτωνή κριτών φλοΐα : fane huiuft
Deſpre ter virgo, número Deus impare modi tritici vel hordei furfures, five
gauder. pelliculas , quæ molendo fecernuntur
Memelianus , Eclog.fi ( fic etiam Diofcorides , & Thcophra
Hæc eadem nobis, qua verſicoloria fila , Àus uſurpant) ſuccendi ſolitos in ver
Ei mille ignotas Micale circumtulit ar neficio amarorio plerique exiſtimant,
tes . & nituntur loco Theocriti , Eydill. 2.
Erant hæc fila , utplurimum lanea , & | v8v Juoi altupa , ubi Scholiaſtes, Qură,
shombo torquebantur, vel devolue- exponir, hrepixaút @ igne abſumo. Vix
bantur ab orbe,vel glomo. Propertius, crediderim furfures folitos adoleri,
lib.30 ( qui parum ad hoc idonei ) ſed bene fa
Improbanon vicit memoribus illa ,fedrinam in mola , de qua tamen paulo
herbis : antè iam locutus erat Theocritus , nec
Staminea rhombi ducitur ille rota neceſſe habebat repetere quare malo,
Hlum turgentis rana portenta rubete, rritupa illic exponere , ut hic facit no
Et letta è fe&tis anguibus offa tra fter.'Nam de eodem maleficij genere
bunt,
locutum poeram illic, & hic prophe
ER ftrigis inventa perbufta iacentia plu- tam , cò proclivior fum , quod eodem
md. Eydil. fatetur. Theocrit. amatoria illa
Cin & aque funeſto lanea vittaviro . maleficia Græcos à Babylonijs didicif
Hoc'eſtvitta lanea ſuſpendioſ : quod fe. Sicut ergò laurum urebant veteres
& ipfum magicum . Et lib.z. & bitumen , & ftatuas ex argilla vel cs
Deficiunt magico torti ſub carmine ra , de laur. Virg.
thombi. Daphnis me malus urit , ego hanc ' in
De trina deſpuitione Tibullus , Eclog.2. Daphnide laurum :
Hec mihi compofuit cantus, quis fallere Bitaminis , ni fallor meminit Hora .
poſsis , tius, fed locus non occurrit , de ftatuis.
Ter cane , ter di &tis deſpue carmini. argiltaceis & cereis :
bus . Limusiut hic durefcit, & bec ar cera lie
Sed ad rem , magitum myſterium , quefcis,
cuius meminit Ieremias. & à quo po Dno codemque igni, fic noftro Depbnis
pulum Dei dehortatur , eſt adoletio , amore. )
Sic
 LIBRI III. P. I. QVÆST. III. SECT. I. 403
Sic etiam puto ſolitos adurere olla mia fcriptú fuiſle D'Anary gharf
o livarum , hoc eſtminutas olivas, & moth Zethim , quod ad verbum ſignifi
duriores cæteris , ac penè oſſcas : quæ cat,offa olivarum ,& Græcos interpretes
eſt vocis Græcæ altera, minus nota ,&- gnatos ſignificationis, quam diximus
gnificatio ,apud Athenæum a , ex Cal- vertiſſe, så ritupa.Nonne verò fimilli
limacho & Philæmone: .pro quodam mum eſt Babylonias , quæ Magicis nu
minuto ac viliore & coloris furfura gis erant addictiflimæ , veritas ne diu
cei olivarum genere, quod nitopov, vo illuc excubare cogerentur, fe à fortilegis
carunt. Vnde & fraces ac magmara o huiuſmodi non abſtinuille : maximè
livarum Helychio videntur dicta , quas nec divitiæ ,necforma, nec genus
Éxitepa,dum
ſcribit, &zítepa arrido por commendabanı : quærebantergò iſtæ
Ta encvubi fortaſſis,éxitupa , legendú, blireæ ac diobolares undecumque le
nec in voce ut opinor peregrina quæ- nocinium , & Pityrides olivas , quæ vi.
renda ſolita Cræcorum compofitio lioris precij inſumebant flammis. Et
initusor , edulium notavit Athenæus, quam vclanæ flammam alebant inclu
& Varro , libr 6.de lin . Lat . Apud Plau ſam , longè aptius atque expreſsius of
tum , ſi unum epityrum edam apud illum lium , quam furfurum , aduftione con
eſuriens in ane bené. Epityrum vocabu- ceſtabantur : fimul enim fic quære
lumeft cibi, quo frequentius Sicilia , quàm bantur de duritie ac rigore hoſpitum ,
Italia uja ) ſic Varro Locus Plauti eft & adventorum, quos illarum nulla
in Mili glor, nempe fiebat ex pityradi miſeratio rangebat : ideò non ſolas
oliva confricta. meminere & Cato & olivarum carnes , fivè cutim ( nam in
Columella , libro de re ruftica , confi. his olivis cutis potius quam caro ) ſed
ciendi modum indicantes & Græca- ſalidas olivas cum nucleis ofleis ado
nicasmagnæ Græciæ vrbes , id confi- lebant : nimirum duritiam illam fibi
cere lolitas : fortè etiam vocem ériru - l inviſam hoc pacto mollituræ , & cor
pa , fic contrahebant vulgò , dicentes, da ferrea amore liquaturæ. Si furfures,
Éxitupa . Sed nofter vertit , oſa oliva vertas , perit elegans ifta myſterij ma
Tum , cercum eſt Hebræos , quæ in gici analogia Veriſimile eſt cum iſta
quaque re fortiora & duriora funt, urerent addidiſſe , quod ſolemne re
ca vocare , affe , ut oſta obfidentium , perio : fic fe oſſa hoſpitum urere, vel, in
HOyy pin chonach ghatzmoth b. ! hoſpite ſuo hæc ſe idolere: vel preca
ſcitum etiam , hanc olivam minutamri, ut fic hoſpites earum amore torre
plus ollis ,quam carnis.cdulis præbere. rentur : quæ omnia Virgilius & Theo
conſtat quoque Hebræa phraſi, geni- critus poſuere. Demum fic aduſta &
tivum hxum habere vim mobilis in cineres redacta ſpargebant in ven
re &ti: & idcò , oſſa olivarum , accipi pof- tum ia&a trans caput. Theocritus :
{ s, pro ofleisolivis : ficut in Mofaicis άλφιτατοιπρώτον πυρίτακεται ,, & M
επίταστα
{criptisc , aſinus oſsis, ponitur pro aſino
olleo . Quare ſuſpicor hac loco à lere
Ddd 2 Farine
11.8.Consivi Sopbift. b P5:53.0.6. c Gem 49.8.13.
404 DISQVISITIONVM
Farine primum , igne liqueſcunt,ſed diſ
perge.
Virgilius .
Fer cineres Amarylli foras , rivoque flu. ſ rodoto , nec Baruchoconſentanea eſt.
enti
Tranſque caput iace.
Sed hæc fatis vel nimis , de loci Ba
ruchi explicatione , quæ ſi probetur,
benè erit: ſin , meliora expecto. Et o
portunè poſt annum quartum quin
tumve poſtquam hæc à me primum
edita , ur in Hiſpaniam redij , oftenlus
mihi liber ſingularium hominis è no
ftris eruditi , & induftriæ fingularis
Martinide Roa , qui lib.3.cap.9. & 10.
fusè in hunc Baruchi locum diſquirit,
diffentit in nonnullis. nam cap.9.funes
hos putat eſſe, Zonas iunceas, meretri
cumvilium inſigne. hoc non convenit
cum Herodoti verbis , qui( ut ego ) ex-
ponit de funibus quibus le& ulum fuú
cingebant , & quod addo deillis aulæa
velcencones lufpendebant , ita cellam
fuam à cæteris quaſi domunculam di-
videntes . Deinde funiculi ruptionem
putat effe idem quod apud veteres zo
næ folutionem . Verum hoc in meretri
culis locum non habet. nam virginum
hoc proprium erat in primocongreſſu ,
juxta illud quod zonam poffer foluere
virgineam . res nota , non pertinere ad
quemvis coitum . Benè quod idem cap.
io . illud de ianco & zona quoque re
tractar , & funiculos capit , ut dictum
debere. Rectè autem docteque probat
funiculorum ruptionem intelligi de
tentorij ſeu tabernaculi ablatione,ficut
Jerem 10.20 . Nam poft coitum redibar
domum mulier , iam lege ſoluca.Quæ i plantulam quandam Arcadiæ : alto
interpretatio cum fit & fimpliciſſimarum , quod ut canit Tibull.
& accommodatiſ, miror cur nos quaſi Virus cupida ftillat ab inguineeque.
MAGICARVM
deſerens, tertiam delicijs amatorijs. &
ſectorum nodis forumque corollis
addiderit , quæ mea ſententia nec He
Attigerant hunc locum Guevara in
Habac. & Perer. in Daniel . ſed attige
rant , vel potius infinuarant, quam in
terpretati. Roæ liber mihi non viſus,
nili diu poſt prima editionem meam :
poſt quam etiam plus anno editus . Po
lucre coſdem ſcriptores legentibus ,ea
dem in mentem venire. Hinc patet,vel
iuxta hanc primam concl. noftram in
telligendumBurcharduni:vel errorem
fubeffe eius ſententiæ , libr.10.cap.deako
te magica cap.ult.
Sit ſecunda concluſio quæftionis ,
bæc philtra & menti e corpori ut pluri
mum valdè noxia funt.] Nota minuseffe
noxia, quæ non dantur intus ſumenda,
quia li per nudas incantationes facta,
ut plurimum ſolum nocenr menti : G
per illigationes aut contactum extrin
lecum , etiam corporiſalent nocere , G
habeant vencna mala admixta , quod in
his non frequens: fi veròdentur in po
cum & cibum , lolent ut plurimum va
letadinem vehementer debilitare, &
de ſtatu mentis deijcere , quia eorum
ingredientia ſolent eſſe admodum pe
riculoſa :ut fluores menftrui,ſpermaſut
pater ex vetuſtis librisPænitentialibus )
cerebrum felis , vel aliinipulli,uterus.
hyenæ , virga lupi , remora, oſfa rubetæ ,
fcinci, & præ cæteris ( quod vocant )
Hippomancs :quod eſt triplex , nc quis
fallatur : unum cuius mentio apud
Theocritum , in Pharmaceut tradit effe
& Pro
 LIBER III . QVÆST. III. SECT. II. 405
& Propertius: En verba mente captæ , & corpore
Hippomanes fæta ſemina legit equa. languentis.Illa verò ,de qua D.Hieron.
Qualis eſt ſuum apria: tertium ,pelli- ſcribit ,poftquam amator,magicis artibus
cula quæ revellitur à fronte pulli equi- inftru & us,ac Aeſculapiiſacerdotibus,rediit ,
ni recens editi , cuius odor equas in fu- & ſubter limen domus puella tormenta
rorem redigir, de quo Ariſtoteles , a quedam verborum & portentoſas figuras
Plinius ,Columella , & Virgil. & alij. |ſculptas in aris Cyprii lamia defodit: & ilicò
Quàm hoc noxium fit docet interitus amore in ſanire virgo, & amictu capitis ab
Caligulæ ,qui mortuos, cum ei Ceſonia iedto rotare crinem ,ftridere dentibus, incla
hoc potandum porrexiflèt , ut narrant mare nomen adoleſcentis : magnitudo quip
Joſeph.b & Sueto. & luven. eò refpe- pe amoris eam in furorem verterat. De tri
xit : Vt evinculus ille Neronis : bus ordine Abbatibus , fuccefliveab
Cui toram tremuli frontem Ceſonia pulli eadem fortiaria toxicô amatoriô ne
Infudit : & mox ut eſt in 4. M. S. Ir catis, lego apud Spreng. de Frid . duce
bris, Auftriæ , & electo rege Romanorum ,
Tantipartus,eque quantum una venefica quem Lud . Bavarus vicit , auctor eſt
conftat. Cufpianus: de Stephano , quodam e
Decanctis autem philtris Ovidius quite Neapolitano, Anton Panhor
prudentiffime: mira : de puella , cui amator membra
Nec data profuerint pallentia philtra nulam inſcriptam in finum ieceras , &
puellis. narrationem , & iudicium nobis pro
Philtra nocent animis , vimquefuroris ponit Per. Leloyherius : quare cum
babent. tam noxia ſolcanceſſe philtra, meritò
Euſeb . celtacurhisLucretium poë- Athenienſes Temniam ſagam morte
tam primò dementatum ,deinde furo - mulctarunt ,d & nimis laxi fuere A
sis impatientiâ ſeipſum interemiffe. de reopagitæ , cùm alreri , mortuo eo qui
Lucullo prodidit Plutarchus,his eam ¡ acceperat e.ignoverunt: prudentiſfime.
primò adum in furorem , mox etiam que iura civilia :quibus (€49.pænæ re
interemprum c.de quodam fimilia nar, cepra :de quibus, quo ad praxim acturi
rat Ariftor. Virgo illa incantata à Bafilio i fumus fufius, lib. s. sect 16. nanc brevi
( ur ait D. Greg .) febricitare incepit, & ve ter. Sipræbensamatorium quid, non
bementer anxiari , magniſque vocibus cum adhibuit magicam ſuperſtitionem , nec

ftridore clamare. Modòmoritura ſum , niſi mors ſecuta fuit : pæna relegationis &
Baſilius monachus veniat,& ipſe mibi per damnationis in metallum olim punie
fua curationis ftudium falutem reddar.] : batur f. hodiè iudicis arbitrio extraor
Ddd 3 dinarie

a Arift lib.6 .bi.ani.c. 1 ?.Plin.li 8 ca.42.Colum ls 6.Virgil.ša Georg 67.11 ant. Sue, in
Calig . Inven. fal.6 .c Euſch.inChro.Plutar. in Lucul Ariſt in Mign.Moral D. Grezd cap.
4 Hierin vita D Hilar. Spreng.part.1.9.7.Capini in Ludo Bavaro, r'ne. Panhorm libr. 4 de
gelt Alfinfi er. Leloyer.deb.deſpelt.1.6.5. d Demolto contra Ariſtegitonem . c Arilt.li. 1. Mag.
Morahc.17 . fd.$.qui abortionis.
406 DISQVISITIONVM MAGICARVM

dinariè punitur. a Quòd fimors fuerit | imagine, per malefici incantationes ſe ob

lecuta;quam ut plurimum ſequi tradi- ruliſſet:amator ille perditus,manum ei par
dit Hippolytus de Margil. Infignis Cri rigens, à malo demone parietibusalliditur,
minalium judiciorum tractator b :tum , & miſerabilem in moduni necatur : qui eius
Gob malum finem præbuit philtrum quoque cadaver tartó in Magum impetu
(utpote cauſa abortûs, vel illicitiamo proiecit,ut femianimjs longo temporeiacue.
ris ) hve tum adhibitæ fint artes magi- rit .]
cæ ſivè non , mortis reus cenſetur, ex I nunc , & animam committe igni
communi ſententia juris interpp. ar bus dolosò hoc pulveris magici man
gum . d . G. qui abortionis, quod & olim reliô contecis. Nonne potius audien
prudentum opinione receptum lul . dusPhocylides:qui cecinit.omninò fuo
Paulus tradidit c: neque id acerbum gicndas amatorias incantationes &
debuit videri Antonio Guiberto d : di- | philtras? idque verum , etiam quoad
gnüenim planè ſuppliciô , malus adeò conjuges, quia etiamſi conciliarenta
animus, fini improbiſlimo, per fum morem ( quod núquam vel rarò con
mum periculum & peſſimum exem tigit tamen femper,ut minimum,redo
plum, ſtudens. Quod fi non dedit ob dunt debilen , attonitum ; & mentis
malum finem , led bonuin ( ut pura ad emotæ : quemadmodum piſcibus ( a
arcendam fæminæ fterilitatem
adcó, cuta & apta eſt Plutarchig limilitudo )
ciliandum marici animum à fe imme- ( accidit,qui non retibus vel hamis, ſed
ritò alienatum ,)tunc fiacceffit ars ina. medicamentis capiuntur.
gica ,adhuc punienda eft audacia letha SECTIO III .
li ſupplicio capitale eſt enim luis oti ar Eſtat de remediis videamus , &
tibus:e: G verò non adhibuit quicquam R conftat, ex dictis, inutilia effe anti

magicum ,ſed naturalibus uſa fuit, quæ dora contra philcra , & remedia illa
putabat non nocitura , extra ordinem Gentilium : quæ per incantationes aut
mitius punienda eſt , citra f mortem . luftrationes quaſdam fiebant : quæ
Hæc vera, li deſit hæreſis ſuſpicio: hâc | Chriſtianis etiam prorſus illicita ſunt.
accedente, quid dicendum, videbitur, | Virgil.4.Æneid .
.d.fect.16 . Hec ſecarminibus promittit felvere men .
Humanam vindictam prævenit a tes
liquando divina ultio. Siffridus pres Quas velit,aft aliis deras immitterecuras,
byter,in Chron . luo narrat ann.1260 . verè dicit , promittere, nec cnim præſta
accidiffe , ut adoleſcens quidam in Mif- bat.Tibullus lib.1 .
nia, ut ſuis potiretur amoribus, à Mago in Quid credam ? nempe hac eadem fe dixis
docuin ædium defertum deduceretur : cui amores
ſpearum , puels illius quam amabat
cum Cantibus aut berbisfolverepoſſe meos.
Er me
a Menoch.dearb.iud.cal.358 Binsfeld. in d.l.eorum ,q . 3.6 in l. eiuf. leg. Corn.deficar. De 1
Ad cl. s.recep.fent.tit.ad leg. Corn.de ficar.d libr.i.q.iur. ca. 16. num.i.e linemoaruſpicem ,
jhi.Dd. Cudemalef.es mathe.de ficinrell. Menoch.de arbit.caf: 388. n. 5.furg.l.3.8. ex Senassefon
D.ad leg.Corn.de ficar.ibi.Bar. Menoc.d.caf. 358.nu.7.g in conjugalib.admonitionibus,
 LIBRI III. P. I. QVÆST. II. 407
Et me luftravit tadis , & nocte ſerena. Edeſij, de illa quam magus Philome
Concidit ad magicos hoftia pulla Deos, tor in amorem pellexerat, magus ve
Non ut totusabeffet amor , ſed mutuus rò Maximus amore foluit ; & Plin . fed
eſſet, & Poponar. homo malè Chriſtianus.'
Orabam : nec tepoſle carere velim . Opus eſtantidotis diſtinctione. 1. li na
Putabant enim his luftrationibus ruralia tantum ſuntmedicamenta ,ma
alterutrum evenire , velut amore libe- niam purgantia & ardorem libidinis
rarentur,vel votis potirentur. Neme temperantia ( ur agnus caftus , & hu
Gianus , induci paftorem quærentem iuſmodi ) dummodo noxia non lint
hæc omnia fibi incaflum cecidiſſe: valetudini, licebit eis uti 2. fi verò du
Quid prodeft quod mie peregrini mater bitetur num infit illis vis naturalis , any
Amynte verò ant merè ſuperſtitiofa remedia;
Ter vittis, fer fronde facra , ter tbure tunc ijs abſtinendú. tale quod de Scy
vapore thica ſeu Promethæa herba refert Pro
Luftrarit, cinereſque averfa effudit in pertius ; quod de inſperſo corpori pul
amnem , uere , in quo ſe mula volutaverit , vel
Incēdens vivo crepitātesſulphure lauros, hirerurina bibita , vel rubera in corio
cūſic in Meroen totis miſer ignibus arfi? pecoris recentis alligata , & de virga
Vietas intellige funeſti viri , ut di- lupi Plinius& Pomponat . btradidere.
&ùm fuperiùs Omilie & aquæ aſper - 3. li moraliter improba funt remedia ,
fionem ,de qua Propert. lib. 3. loquens planè vitanda & verita ſunt, tale reme
de amore. dium Cratetis apud Laërtium , fcit. furi
Quod mihi non Patriipoterant avertere fufpendium ; talia Raſis ac Pauli Ægy.
amici, neiæ licentiofa balnea, tripudia , como
Eluere aut vafto. Theſſala ſaga mari. meſſationes, & quæ ſequi ſolentdete
Putavit vir doctus etiam ebris & la- riora : tale etiam illud Fauftinæ , quou
minis ulos pro periaptis contra magi- lus M. Antonin . Philoſophus;qui gla
casdevotiones( quod non negandum ) diatorem ejus adulteruin occidi iuſsit,
& probat his Arnobijverbis , Adverſus & illam incedere inter caput & co's
it us noxios venenatos colubrorum mor lum.b Quartò li fit admixta fuperftitio
fus remedia fæpe conquirimus , & protegi- tunc pertinent ad vanam obſervan
1. mus non laminis, Pſyllis, Marfis ventibus, riam ,de qua 2.p. buiuslibri agendum ,fi
aliiſque inftitoribus , atque planis ] led i verò dæmonis pactum intervenit, per
fortaſsis illic pro laminis,corrigendum , tinent ad dæmoniacam Magiam , de
lamidis ( urolim Franc.Bentius nofter 1 qua dictum , libr.2. Quinrd optima
cenfuit )quiautem , lamide , docuit Pe- i funt remedia Chriftiana', iàm illa quæ
trus Victorius lib.13 . variar . lect. c .iS . contra cuncta maleficia vim habent,
nempe aruſpices nugaciſsimi
. Ecclefiaftica ; de quibus agendum , lib,
Hanc fecuri opinionem gentilium ; ult . cun etiam quædam moralia , qui
videntur,non Eunapius modò , in vita bus caro maceratur & concupifcentia
doma
a Plin 16.28.32-639.Pomponal.dk incantas.Lær: 13.6.b Capitol & Suidas.
 ONVM
ISITI
408 DISQU
domatur, ut opera pænitentiæ , humi
cubationes,cilicia ,Hagella, jejunia : his
interdum etiam ſub mortali, Gmagna
necellitas, homines uti tenentur, ut &
aliis quæ partim in omittendo, partim
in committendo,pofita. In omittendo ,
ut vitare conſpectum rei amatæ , & 0 .
cium , & alia libidinis irricamienta, de
quibus optimè Helinandus differuit.
á Vis exiſtinguere libidinemr ( ait amo-
ve ligna de igne fi ſtridet incendium
ligna innumerabilia ſunt,potilima au-
tem,
Ocia,ſegnities, fomnus,caro,fæmina,vi-
num ,
Profperitas ludus,carmina forma puer .
Deprimo eft illud SS. in deſideriis eft
omnis ocioſus. & Ovidii .
Ociafi tollas,periere cupidinis arcus,
Defpecteque jacent & ſine luce fa
ces .
De 2.dicit Martialis.
Queritur, Ægyſthus quarè fitfa &tus a .
dulter ?
In promptu caufa eft,deſidioſus erat.
De ;.canit Dionyſius Cato, in diſtych
Moral ,
Pliis rigila ſemper , nec fomno deditus
efto,
Nam diuturna quies vitiis alimentami
niftrat.
De 4. aitApoftolus : Bonum eft non
manducare carnes.
Des.ait Helinād.mulier dicitur à mol
liendo, ut & malleus, quia ficut faber per
malleum mollit ferrum :ſic diabolusper mu
lierem , mollit & malleat univerſam ter
ram. D.Hieron . Ferreas mentes libido do-
mat Claudian
Ferrea lafcivis molleſcunt corda ſagittis .
a bwbet apud D. Anton.lib.6.hift Sam.180.13.6.6.9.4.
CARV
M
MAGI
De 6. Apoſtoi. Nolite inebriari vino, in
quo eft luxuria. Virgil .
Et venus in vinis,ignis in igne furit .
De 7.Ovidius.
I uxuriant animi rebus plerumque ſe
cundis .
Salomon in proverbiis. Profperitas
ſtultorum os perdet.D.Auguſtinus: Sccun,
de res Sapientum animosfatigant:plus ob
fuerunt Salomini,quàm profuerit ipſa Lapse
entia , contra adverſitas aliquando retrabie
à peccatis.Ideò ait Dominus Ofeæ 2. See
pivi aures tuas ſpinis,utfemitas tuas non ins
venires, & poft amatores tuos non curreres ,
Spinæ ſuntadverſa.
De 8. ludi, nomine , jocum intelligit
omnem , mæſtitia enim libidini cepu
gnat ,teſte poeta .
Non ſolet in mæſtos illa venire thoros.
Leg.carminis, nomine, omne mclos
mulicum comprehenditur, fivè voce ,
Give inſtrumentis fiat Eſai. Cythara,
lyra , & tympanum , & tibia, & vinum , in
conviviis veftris: hinc, & opus Dei non re
Spicitis.additHelinand. Difficile invenitur
aliquis lenis vocis &graris vita :quippe cum
vocis lenitas cantum deſideret, vitæ gravitas
planctum .
Deio.eft illud,
Rara eft concordia forma atque pudici
tid .
& illud ,
Liseſt cumforma magna pudicitia.
Dei . ait Helinandus : Quantume
nim periculi fexus adfert in muliere, tan
tum atas in puero, periculofa eft ætas pueri,
periculofior Societas , periculofiffima verò
familiaritas. Vndè legitur in picis Patrum :
Non babendam familiaritatem ,cumfæmi
na,puero,vel baretico .] Hactenus ex He
linando Antoninus.
 LIBER III. P. I. QVÆST. IV. # 110

In faciendo confiftunt ; occupatio chrum . Appa & Gela Foroiulienſis du

mentis in curis gravioribus , cogitatio cis Giſulti filiæ ,carnis putridæ ſub ma
mortis & inferni, lectio bonorum li . millis politæ odore , luam defendere
brorum , preces ad Deum fulæ , im caſtitatem.Barbari enim natura ita fæ

plorata auxilia Beatorum , & Angelo- tere Longobardorum mulieres opi

rum , & maximè Beatiflimæ Deipa- | nati intactas reliquêre . ( Annal Boior.
ræ Mariæ : quæ, ut caftitatis amantif- lib.3.Ć Anton. Bonfin . lib. 8. Rerum Hun
{ima , fummopere deliderat homines garicar. Decat.s . Sed & Thom . Canti
hac fpurci amoris lue liberare. Vtile pratenſ . pium quendam virum , cum
quoque frequenter meditari , non ex- cogitationes importunas , cujuſdam
ternam illam , & perituram citò fpe- æ
muliercula,formoldum viveret,anio
ciem , quæ fragilis, caduca , fæpè mô abigere non poſſet : ſepulchrum
mendola & fucata , & fallis tantum narrat ejus aperuiſle, & amplexum ca
lenociniis adumbrata : ſed rimarico - daver tabidum , faciem faciei ejus con
gitatione internam & profundiorem caminatæ tabe , vermibufque impoſu
corporis conſtitutionem , quid illa ille , & in hoc fætore volutatum ore :
fuit, antequam natceretur e ftilla fe. donec fætor & horror,omnem libidi
minis fpurci & olidi , quid nunc eft? pis memoriam ſuperallent.
ſaccus ftercorum , aufer cuticula pel Quantò efficacius hoc ,illo ridiculo ,
liculam , quid illa tetrius aut horribi- & quod niſi præfata lectoris venia ,
lius : quid cadaveri propius ? ſter- nequit referri , quod Hieronymus
quilinium nive concectum albet. fol. Cardanus a præſcribit:eum ,qui( licait)
vanrur nives : pax ; pax naribus & ocu- ftercora recentia amica in fuo ponat cal
lis clamabunt omnes , & diffugient, ceo, & calceum ftatim indúat,amore libe
Nive fugacior eſt forma. non liqua- randum.utatur ille fuo remedio. apage
tur , ſed vaneſcit. illam aqua excipit; has lordes . equidem teuô odore amo
hanc qud nifi deformitas & formido, rem cum faſtidio commutandum cre,

qualis mormolyci ?cum anima diffu diderim , quamdiu fætor durabit:poſt,

gerit , quid futura hæc live Lais , live •neſcio : niſi quis mentem fimilibus
Helena ? clca vermium , cadaver pu- i ( quas dixi ) cogitationibus muniat,
tridum , fætens , tabe diſolvendum , armergue. His remediis continentur,
ex cujus fpinæ meduila lerpens terri quæ ex Avicenna Niderius poſuit b
bilisenaſcetur. Hoc amem , hoc de excepto fexto, quod ipfemet fatetur fæ .
peream ! Narrar Suidas de Hypatiâ pe non proficere,
Alexandrina : eam cùm confilio ne
quiret auditoris adamantis, importu . QVÆSTIO IV.
nin , lollicitationem abrumpere: pan .
micilos ei ſuos , quore menftruo ma De maleficio hoflili.
onlatos, objeciffe : Hoc inquiens , el
,
adolefcens, quod anias : nihil autem pul H nis animi, corporis aut fortunæ
Еec dam
Á lib.z.de varietatb ls,ul.m.Fervarii .
410 DISQUISITIONVM MAGICARUM

dimnuin infert , aut aptum eſt inferre, 1 vellaudat alium' , à quo eſt averſo ania
aut idcirco adhibitum fuit à malefico mô. Er hæc opinio multa peperit alia
ut inferret : primum actu , fecundum opinamenta.primò hoc periculuin in -
poreſtate, tertium intentione , hujul- minere potius pulchris quam deformi
modieft, quæ in his interveniunt, ut bus , pueris quam majoribus ætate. Sc
plurimum luntfrigida, amara , noxin , ! cundò hoc periculum removeri qui
& naturæ humanæ hominumque fa l buſdam euphymus : nempe fi bene
luticontraria: ideò ,venenamala, vocari precentur iis , quos cum laude & ad
vult a Grillan. contra quam in amato miratione intuentur : vel fi quid tur
rio , in quo cenſer, ut plurimum inter- piculum pueri geltent appenfum col
venire, res calidas , dultes , amenas ho lo , undè taſcini nomen inditum virili
mini , & coadjuvantes naturalem ca membro , eò quòd contra faſcinatio
lorem & potentiam luxuriandi, & ideo nem talia geftarent oſcilla: & , mutató
à lege lixc vocari , bona, vel , non mala in paulò honeftiorem modum more,
venena, quia non ſunt inſtitura hominis digitos duos cum pollice ſic inferto, ut
necandi caufa : b hæc perpetuò vera tale quid exprimant , de gagate , vel e
non eſſe facilè credent, qui præceden- bore, vel argento: utfit hodiè in Hi
tem quæſtionem accuratè legerint.De ſpania (Higa rocant) imò llum môma
præcipuis ergò hoſtilis maleficii gene ne ſurgenti quis ita digitos intendat ,
ribusnunc agamus, & quia prolixa at- id ipſum quoque amuleti' elle locô
que varia diſputatio eſt, in luasſectio- cenſent; quod malo exemplo Regina
neseam partiamur. cuidam fieriajunt, libaccare frontem
cingas; fiterin Gnum delphas. denique
SECTIO I G cùm avidè lautum edulium fumas,
& re inrentius afpicienti partem cibi
De fafiinarione. porrigas , prefifcini, hæc omnia fore,ne
faſcineris. De turpiculis illis - mentio
T res commodiùs intelligatur ; apud Lucillium , telte Gloffario : Mu :
VI notanda differentia triplicis faſci- ftonium , sporbarávrier, 528ximios,
niationis nam puto vocabulum , largè i fortè loco illo,quem ex lib.4 citat No.
fumptum de proprie & improprie di- nius, Nam quid mutino, ſubrečtoquebuic“
cta faſcinatione, dividi poffe, in poëti- opus figno, ut lucraretur lardum , & raina
cant,ſeu ,vulgarem , in Philoſophicain , & ria furtim Patrum conficeret:q: di præſti
in magicam . til't ivfantulum falcinstum emori,

Vulgaris, ſeu ,poëtica ;cft, de qua po. quàm in furem adolefcere. Terriò
rillimum diſputarur; ſecundum quam ſ cenlenrad bruta quoque lianc faſcina.
dicuntur homines faſcinari, ipſa viſio- tionem pertinere gallinas, agnos , co
ne ſeu aſpectu activô faſcinantis,vel eto | quos , & feruntfáſcinatos aliquando
iam invido aliquo laudante', co foto, cecidiſſe Huc pertinent illa poctarum ,
quod malignè aut malitiosè afpicit,. Virgiliis
Neſcia
503025. b lib3.5.bet wie. Dell Corn.dclcok
 LIBRI III. PARS. I. QVÆST. IV . SECT . I. 401

Nefcio quis teneros oculus mibi faſcinat articulos, quibusnon obſcurè anathe
agnos. ma dicituriis qui illam tenent. Sine
Item..... baccare frontem maleficiis verò , opinionem de folo
Cingite, ne vatinoceatmala lingua fuo morbo 'per laudationem inferendo ,
turo , nemo Catholicus Theologiæ peritus,
& Theocritus docet contra hanc fa aut veræ philoſoplrix ſectator admifc
fcinationem folitos in finum fibi de- rit . Nam quæ de vi verborum dixi
fpuere: mus , & de vi imaginationis, libr. 1.illa
ús Mist Barravão , Trisés émòr Ealoga convincunt , nec verbis hanc vim -in
κόλπων.. efle , nec imaginationi quo ad corpus
Vtnon faſciney , ter in meum expuifi. diftans, ut verè quidam apud Algaze
nuni . lem , li.s.phyficor.cap.9.afferunt. Ad na
Solent quidam huc referreillud Albii tale taſcinantis aftrum confugere, ri
Tibulli,lib 1.eleg.2. diculum eſt: omnes cnim illa horâ na
Hunc puer , hunc iuvenis turba circum ti, faſcinatores forent. Vim animæ il
ftetit arcto, nius in corpus alterius effe & ivam tri
Defpuit in molies & fibiquiſque finus. buere , eſt damnatum delirium Avi
Verùm prior illos verſus refutat: cennæ. Nec ſatisfaciunt, qui ad tem
qui docet , cum , de quo agit,ut inla- periei & fubftantiæ diffimilitudinem
rum ac lymphatum , cinctum fuille confugiặt, quia inter res cjuldem fpe
coronâ puerorum, & cæterorum : qui¡ ciei nequit elle tanta ſubſtantiæ pugna
tamen , ne quid eis detrimenti abafpe- ac dillimilitudo, non . n . baſiliteus balio
ctu , tactuveinſani hominis continge- lilco, non vipera viperæ ,ſed'homini&
ter , deſpuendo fc fibi conſulere arbi- ; aliis animalibus nocent. Et ut unum
trabantur. cujus ſuperſtitiofæ averſio- animal alteri tam ſit noxium , id eſt,
nis, ut conſuetæ , teſtis eſt Theophra- | vehementi naturæ antipathiâ naſci ne
kus , libr.de characteriſmis in deſcriptione i ceffe eft : hanc verò ex differentia fpe
ſuperftitiofi. Sed quoniam à Tibullo cifica , quam ſequiturdifferentia tem
amans inducitur utens magicis arti - peramenti. Quid ? quod falcini hujus
bus : 6 dicas eundow amantein amen . defenſores contendunt , etiam faſci.
temque deſcribi, non aberrabis à vero. nari quem folere å benevolis & ca.
nam Plato, in Sympoſio, amoris furorem rillimis. verba Plutarchi ,& Heliodori
faſcinatorium efle docuit : eò quòd I ſuggeſſit mihi , & communis patriæ
mutuô aſpectu & intentione oculo . & religionis conjunctione amiciffi
rum ,amor hauriatur,augeaturque. mus , Andr Scottus nofter. Græcico
Hanc faſcinationem cum luis reme. dices mihi nunc non ſuppetunt : qua
diis efle ſuperftitiofam nemo negave reponain ex verſione cjuidem : Hard
sit opinor, quam damnant Dd . Balli . ! fanèignoras, ( ait Plutarch ) quod da
Chryfoft. Hieronym . & alii citandi: & micis, & familiaribus, do parentibusnon
profert Richardus,quodl.3.9.12 . Juos nulli oculum faſeinantem effe exiftimante
Eco sifaxe
Ilocop's JmpOf.c .“ Heliodernas bo3.Actksvosbyfor,
 DISQVISITIONUM MAGICARVM

uſque adeò ut mulieres non oftendant illis invidendi o faſcinandi habitum fibi indur
pueros , nec diutius ab huiuſmodi hominibus xerunt, etiam adverftes familiaresex morbi
inſpectarı finant,quo modo ergo id mali vi vi . I proprietate moventur : ajt ubı motifuerint,
debitur ab invidia effiu ? qurd porrò per 10- quod natura folent , efficiunt , non quod vo
vem dices de iis,qui dicuntur fe ipfos faſcina.lunt Quemadmodum enim fphæram ſpbe
re ? nam hoc quoque audifti: fin minus illa ricè moveri , ocylindrum in modum culin
certè prorſus legifti. dri neceſſe eſt, pro formedifferentia: ita ea
Eutelida fuerant pulchri per colla capilli: | bominem fic invidum affectio invidenter ad
Sed tibi dirus homo confpecto in fluminis18 verſus omnia moret. Quinetiam veriſimi
tindis
le eft illos familiaribus & charis peius no .
Invidit, turpiſque invafit protinus il- cere . ]
lum Immò verò id mihi minus fit verifi
Morbus', & invidia corrupta eſt gratia mile.cur? an quod frequentius illos re
forma. {piciant ? aliquidid foret , fi habitibus
Narrant enim Eutelidem cum fibipul- non uteremur quando volumus : & ha.
cher viſus effet, propria ſpecie captum , in bitus à primis illis moribus animi non
morbum incidiffe: atque habitum bonum u- differrent:quos confundit Plutarchus:
nà cum pulchritudine perdidiſſe .] non obfcurè etiam voluntatis humanz
Vides fabulam Narciſti fabulæ limi libertati his verbis , ut ex geometrica
lem : fiquid tale accidiț :arbitror utri- comparatione pater ,frænum inijciens.
que contagioſam aliquam fontis exha A cæteris etiam philoſophis recedit ,
lationem fuiſſe. exitio. Sed'audi quid qui perſpicuemalevolam invidentiam
Plutarchus hac de re cenſuerit, putat requirunt amori repugnantem . Solus
epim in his ex vera invidentia id oriri , Heliodorus Plutarcho conſentit , & fi

quod etiam Heliodoro viſum Plutar- de facto dubitet : Porrò, inquit, ſi qui
chus:: ſunt, qui etianı chariſsimos , & quibus benè
Audacter dico univerſas quidem anime į volunt faſcinant: id quidem non eftmira»
affectiones, quibus diu inſint, in iis malos ha dum , ficum fint natura invidi , nos quod
bitus ingenerare : bicum naturæ vim cæpe volunt faciunt ſed quod naturaliter folent.
rint , qualibet ex cauſa moti ,ſapèetiam in- i Præſupponit uterque naturalem vim
vitos homines in iam proprias ac conſuetas maleficam illis ineſſe : quæro qualise
perturbationes deferunt. Sic autem conſide- | phyſica an moralis ? Si moralis tan
ra ,timidi etiam ipſa auxilia formidant, ira : tum , hæc illis nolentibus non elicitur.
Codi in ebariſsimos quoqueſunt morofi. A Siphyſica , præexiſtens; aut runc nata .
matores & intemperantes.poftremo nec fan fi præexiſtens , cur non nocet prius
&tiſsimis quidem corporibus quamvis morti ſubiecto cui ineſt. Si tunc'nata : qua
vicinis queunt abftinere. Mira eft enim con- novaefficiente cauſa ? nam erga hanc
füetudinis vis ad attrabendum affectum in ' perſonam benè afficiuntur. Cæteriar
id quod ſibieft proprium . Et qui in lapſum bitrij libertatem hac in re concedunt;:
eft propenſus , ubique neceffe eft impingar. & aiunt innoxiom intuitum elle , fia
Nullaeft itaqueadmirationedignum , fiquinimò afpiciant non malo , ut advertit
Toltato.
 LIBRI III. P.I. QVÆST. III. SECT. II. 413
Toſtar. in Num . Sed magis philoſophi- rum illa affectio eſt, & non niſi ex vi
cè procedit Plutarchus hac in re. Nec roſis aut corruptis humoribus pro
tamen fæliciùs philofophatur, de ſui | Auens. Pueros autem affici hoc pacto
ipſius faſcinatione. Plutarchi ſunt ilta: & faſcinari, quia ex le ipſis fpiritus
Bonus vir Euthelidas , & quicunque feipfos quofdam ſeu qualitates neſcio quas ef
dicuntur faſcinare , non fine ratione id | fundant , quæ aere corrupto in cos re .
mihi videntur pati Periculofus eft enim ( ut deant undè exjuere : nullus credide
ait Hippocrates ) ſumme bonus habitus, rim .Verètamen Plutarchus, falsò calı
& corpora ſimulatque ad fummum vigo- ! lam obtuentibus, ſcilicet quatenus ob .
3
rem proceſſerint , non ftant ,ſed cadunt , & tuentur', adſcribipronunciavit : nece
in contrarium vergunt. Quando igitur ij nim negare voluit, quod ante aſſerve
integrum cæperint incrementum : ſeque fpe rát viſu aliquos elle contagioſos.
melises aff-dos vident, adeò ut ſeſe demi Si ergo loquamur de har faſcinatione
rentur ac circumfpiciant , eorum corpus pro. proprie dicta , quam poeticam ſeu vulgi vo
pe mutationem eft ( ellet Plutarche licet cavi , quam ipſa viſione cum imaginatione
feipfos nec demirarentur , nec circum- malivola fieri volunt, quod fatisipſum no
ſpicerent, iuxta Hippocratem ) e per men Græcum indicat ,dico, illam effealiquid
babitus vitium in deteriustraéti feipfosfas non naturale , ſed fabuloſum , ſuperftitio
cinant. ( Quomodo per habitus vitium fumque. ] Hanc conclufionem optimè
id malivolentiam dicebas , ergone cre docent quidam egregij medici, ut lul .
dendum quenquam ſibi ipli malè velle Scaliger , deſubtilitateexercitat. 349. &
folicum , aut ſuis bonis invidere ? eſto Franc. Valeſius , Sacræ philofophiæ cap.
alijs inviderint ; numquam huc le por- 68 . & Theologi , ut Richard. quodli.3.
rigee vis invidentiæ , ut phılautiam ani- quæſt.12. Abulenf. locis mox citandis ,
mô expellat:) Sed hæc ipfa ratio Plu & Haliacenſis Card . in perſpectiva: Ci
tarchi , quám lubdit, oſtendit quid fal. ruelus', part. 3. de ſuperſtitione capit. so
cinationis nomine comprehenderit, i Leonard , Vairus , toro ferme libr. 2.
nam ſubdit : Hoc autem magis fit ex flu- 3. de faſcino, & Laurent. Ananias , lib .
xibus , qui vel circa aquas , vel alia quadam 4.de natur,dam . Andr. Laurentius lib.
Specula fubfiftunt. Exhalat enim fpiritus in ¡ 11. hiſtor.anatom.q 1. probatur aucto
obiecta : eoque fit , ut quo tihis nocebant, fe- ritate D. Bafilij, homil. de invid qui hoc
ipſos male habeant. Quod cum pueris for- | fpernit , ut muliebrem nugacitátem .
de contingat , falſo cauſa obtuentibusad- | Secundò , quia , cum viſio fit actio im
ſeribitur. ] vult ergò Plutarchus in a manens, & fiat per introſuſceptionem
quam ex oculis fpiritus diffuſo , & in fivè per pallionėm , non verò per actio
Euthelidám , corrupta iam aqua,vapo - nem tranſeuntem ,nec per radiorum
res cum illis fpiritus reflexos cuiuſmo- emillionem , non poteft idonea huius
di ſpiritus ex benè habito & fano cor. faſc. caula naturalis alighari. denique
pore, nt erat Euthelidæ , emanaſſe non quia nec Hippocrates , nec Galenus,
efticredibile. agrorum & venenato nec ullus veterum medicorum ( GiVa
Eee 3 lccion
a Cornil.
 DISQVISITIONVM MAGICARVM
AT
Belio , multæ lectionis, & probatæ ex- quippe halitum , utpote humidum acfdebia
perientiæ medico , credimus )huius fal- lem , vertunt & in deterius movent : quod
cinationis , cum fubflimè tamen ege- | quidem minus accidit iis qui.induruerint &
rint de cunctis morborum generibus iam compacti ſunt. Tamerfi qui circa Pon
& caufis meminerunt. Vt fatis mirari tum habitant, quos olim Thybes appella
nequeam doctos quofdam Theolo- bant , Philarchus fcribitnon tantum pueris,
gosſcriptis mandaſſe : hanc compro- fed etiam viris pernicioſos eſſe. tabefcere e
bari à niedicis & philofophis, nec ne nim & ægrotare , quiaſpectum eorum ,
gari pofle experientia convincente. halitum , ac fermonem exciperent. Perſpecta
Vnum tamen medicum folum lau. eft autem res,ut videtur, ab iis , qui cum illis
dant : fi medicus ille bonus & perirus : commercia exercebant , & fervos illinc edu
Marſilium Ficinum , in opere de anima cebant venales. Verum hac iftorum malitia
immortalitate, quod non ex Ælcula. haud proinde fortaſsis eft mirabilis.Nam &
pidarum , led Academicorum ſcitis atractus affricario manifefto quoddam
conflatunyeit. Sed nimirum iſti vul- habent patiendiprincipium , & quemadmo
garem faſcinationem à philoſophica, dum aliarum avium penna aquilinis con
propriam ab impropria non diſtinxe- iunčta, decreſcuntacpereuntocculta qua
runt. dam vipallumară caulibus putreſcentibus:
Secunda conclufio . philoſophica ſeu ſuc nibil eſt abſurdi: hominis etiam tactuın
phyſicafaſcinatio , non niſi improprie dici partim quidem eſſe utilem ,partim vero gra
poteſt faſcinatio, propriè vorò , eft contagio vem acnoxium.Iam vero ex aſpectibus qui
ſeu infectio. Sciendum ,pro intelligentia buſdam noceri,id quidem (ut dixi) ſed quo
concluſionis , fieri poſle ut aliquis al niam caufa eius perdifficilis eft, pro falja
terius aſpectu lædatur. nam vecum eft reijcitur. Atqui( inquam ego , quodammo,
illud poetæ ; do ipfus caufa veſtigium quoddam ac ſemi
tam invenifti : ut qui ad defluxus corporis
Dum fpectant oculi laſos , læduntur ex perveneris. Nam & odor, & vox,crefpira
ipſi: tiones flexus , evaporationes quædam funt
Multaque corporibus tranfitionc no animantiuis , & partes que fenfus movent,
cent . atque illapfa afficiunt. huiuſmodi autem
Quod de lippis lib . 1. doctuin elt: longe verifimilimefi ex animalibus emana
Et quidem huiuſmodi læfio contin re , ut quorum fpiritus , propter calurem
git , maximè quando mutuus eft in motum , veluti pulſum quendam & concil
fitus : etli poflìt etiam , quando tan - lionem habet : quo ſpirits concuffum corpus
tum intuetur oculus lætorem , per modefluxus quofdam alsiduecmittic. id quod
dum paſsionis ( de quo nunc non agi- i per oculos imprimis fieripar eff. Nam cum
tur ) ' vel quando folus lædens aſpicit viſus multiplicem habearmotum ,cum fpiri
lædendum : qua de re nunc agimus . tu ipfum igneum eiaculante , mirificam
De hac ita Plutarchus differic: Novimus quandam vim diſſeminas. Qua ex re mulia,
homines, qui viſu pueris maxime nocent, Tuix pati,tum facere per vifum ,homini accia
dit:
1
 LIBRI III. QVÆST. IV . SECT. I. 41
dir: quippe quem res viſa vertuntac modicis naturalem quandam contagionem :-48
tum voluptatibus , tum iucunditatibusaffi- appareat eum no admittere vulgarem
ciant , quin & amoribus ( qui velmaximi I illam , docent id comparationes eius de
aut vehementiſsimi ſunt anime affectus) | rupicula ,de lippitudine, de amore : etli
principium dat viſus. Hinc diffluit ac colli rationeshæ mihi non probentur , & a
quefcit amator , ubi pultbras intuetur , ceu lias , libr. c . veriores inmedium proru
ad ipfas adeat. I'nde hand immerito mirari | lerim .
quis pofsit ,eſſe, qui exiſtiment hominem per Subdit deinde cur noxius magis ſit
viſum pati ac vexari, non autem facere ac intuitus invidorum , quàm aliorum .
nocere. Pulchrorum etenim ex adverfo afpe Affecta ( inquit ) anima corpus afficitur.
Etus ,quodque ex ipforum oculis exit (fiveid Nam cogitatio de rebus venereis excitat pile
lumen fit,five fluxus)amantes liquefacit, e denda , & canibus pre ferocia,in certamini
confumit, cum voluptate dolori coniunéta. bus adverſus feras, ſape vijus exftinguitur,
( id quod ipſi,yauxúrikov , hoceſt,dulce a atque excæcatur. Mærores autem , c avari
marum vocant ) neque enim vel ex conta tia , ao zelotypia colores vertunt ,atque habi
&tu , vel ex auditu contingit hominem adeo tus lancinant : quibusaffectibus haudminus
fauciari atque affici, utfi quosvel ipſe afpi- invidentia in animum penetrare folita , cora
ciat,velab iis afpiciatur. talis enim ex viſili pus malitia implet , quam pictores eleganter
diffufio fit, & inflammatio, ut planèamoris exprimere conantur invidiæ faciem depin
impericos exiſhmem eos, qui mirum putant gentes- Quando igitur cumque homines:fic ex
Medorum naphtam ex intervallo ab igne in invidia affe& tioculos infigunt : hi vero proxie
flammari. Pulchri enim etfi per longe diſtan. me animam ordine locati ipſius maliciam
te intueantur, ignem intra amantium ani attraxerint, veluti veneno tincta tela iinpea'
máiscendunt. Sæpè etiam hominum au tane,nihil ( opinor ),prater rationem aut fi
gurioſorum auxilium videmus. curantur dem obtingit , ficonſpectis nocent. Namiem
enim biaticulam intuentes : cui talis ineffe canum norſus periculofiores funt ,fi ira per. '
va dremperatio videtur, ut morbum at cirimordiant: & hominum femina effica
trahat & excipiat per viſum , veluti fiuxum ciora effe aiunt, fiamore coeant . Atprorfiss:
Excuntein . Vnde hiaricula neſuſtinere qui: anime affectionesconfirmant, & vehemen
dem fuftinent hominem augurioſum : fed à ſe j tiores efficiunt corporis rires. Propterea id
avertunt, & oculos clauſostenent:non quod genus amuletasque à prohibenda faſcinario .
illi (ut quidam putant) curationem invide ne,np bærxavis vocantur , funt quiputene
em: fed quod velut iftu feriantur. Ex omm- adverfus invidiam conferenda , quod fcilicca
bus autem morbis maximè ac celerrime (lic trahatur riſusper abſurditatem , quo
contrahitur convidiu lippitudo. vſque adeo minus initaturaffectis. ]Aliquid eſt hoc
celerem vim babet viſusinferendiatque af- ultimum in Plutarchi doctrina ; qui
fricandialiis morbi principium . ] Ex his non attigit punctum præcipuun) diffi.
Plutarchi verbis nota , primò , illi hanc cultacis, nec eniin oſtendit, quo pa
faſcinationem effe fimilem detrimen cto ille malevolus vel calidus affcctusi

tis , quæ contactu & affricatione infe- queat noxialem qualitatem ſuam.in
mintur: hoc eſt, nihil efle aliud, quam alium effundere. Mutuatus reliqua.
à Blu
 VM
SITION MAGICA
RVM
416 DISQUI
à Plutarcho hoc præclarè & luculen- | explicatam faſcinationem , quam tuette
ter ſatis explicat Heliodorus, Aethio rur Philofophi & Theologi recentio
picæ Hiſtor. libr. 1. interprete Scoto : Sic res : quorú breviteruna & confentiens
je res habet . Hic aer nobis circumfuſus per 1 opinio eſt;Avicennç Algazelis,& gen ,,
oculos , nares , balisum , aliofque meatus ad tilium ,illa ſuperſtitiofa , quæ reiecimus,
profunda penetrans , & ex qualitatibus ex nihili efle ,nec ab ipſa viſione , qua vilio
terioribus eoſecuin inferens, qualis influxe eft , fieri alterationem ullam in alio ; fed
rit , talem etiam iis , qua excipitur habi. alterationem effici per venenatam ali
tum ingerit. Itaque ubi aliquis livore perci quam qualitatem manentem in putri
tus res pulchras intuetur , circumftantem | dis humoribus aut vitiofa complexio
aerem qualitate malefica replet , ac pro ne ipſius intuentis ; hanc qualitatem
prium fpiritum acerbitatis plenum in proxi communicari ſpiritibus vitalibus , qui
mum quemque contorquet ; ſpiritus autem imaginatione acriore & attentione in .
utpote fubtilis , ad fpirituum ufque medullas tentiore animi concitantur , & exciti
ipfas pervadit , ac pleriſque morbus fitinvi . viam quærentes ad oculos perveni
dia , & proprium accepit nomen faſcinatio- unt. His ſpiritibus effluentibus ex o
nis. Iam vero illa etiam confidera ; Chari culis non quidem ipla vifione , fed fpi
cles , quàm mulrosfanè occulorum ægritu ritibus fimul cum vifione excitatis &
do , quàm multos etiam peſtestabes corripiat: erumpentibus, aerem proximum ma
cùm tamen nunquam tangant eos , qui iis | lo ſuo virum inficere, & ab hac aeris
morbis laborant ,nec aut lecto aut menſa ca parte aliam infici , & fic perveniri ad
dem participent : ſed cum eundem tantum partes aeris proximam illi, qui eſt in
bauſerint aerem . ] Vides ut à contagione 1 ficiendus , ( puta pueri) & hunc aerem
peſtis prober hanc invidentiæ faſcina- j proximum inſinuare ſe in oculos la
tionem : quia utraque ab exhalationi- dendi , & ex oculis eius , quæ pars te
bus feu vaporationibus pravis vitiato nerrima cirius inficitur , ſe penetrare
aere proveniat ? Profequitur: Sit autem in corporis partes interiores. " Hæcel
tibi huius rationis indicium , fi quod aliud, ſententia Alexandr. Aphrodifæi, in
etiam amorum ort148 : quibus rei viſe dant problematib. & Ariſtot.problema 20.fect.
originem , & ,veluti ſubventaneas affectiones ( nifi dicas hunc ex vulgi ſententia lo
per oculos in animas eiaculantur idque iu . cutum ) apertè eft D. Thom.i. part.
ſta admodum ratione. Nam cum ex noftris queſtion. 117. articulo 3. ad 4.2.63.cont.
nieatibus ac fenfibus, maxime aſsiduam vi- gent. cap.103. quein Ferrar. ibi & Æs
$ 115 habeat motionem , & calidiſsimus ſit, syd. Columna , cont.error. Philoſophor.
puratior exiſtit ad caprendum eas, qua cir- & alij fequuntur. Et probant non ma
cumcirca ſunt defiuxiones, ficque amorum ile exemplis Richardl. d.questione 13. &
tranfieus inito fpiritu attrahit.) mox ſub - Abuleni.parad.4.quaffione.ió o alislo
du de rupicula & bafiliſco , de quibus cis,Richardiſunt ifta; videmusenim ho
nos , libro i . egimus . minem patientem in oculis quandoque 4
Habetis ad Philoſophorum mentem fpeétu fuo ladere hominem , qui illum a pi.
cit , quod contingitex hoc, quod oculimala
qualitate
 LIBRI III. P. I. QVÆST, IV . SECT. I.
qualitate infectijaërem medium infici. Sed Gasul ſeu concomitanter quoſdam
unt , Es aër infe &tus oculos directos ad or exirc ſpiritus ſeu vapores , qui noxam
culos infixos inficit, eò quòd fecundum | illam peculis inferant.dubitari autem
rectam lineam ,o directius illa infe &tio i poteft , utrum hi fpiritus virulentie
derivatur ad oculos adfpicientium , mittantur per ipſum oculi globum , uc
quam non ad ſpicientium mulium , ad volunt Richardus & Abulenfis,an ve
hoc cooperante imaginatione illius , qui sò duntaxat per cavitates orbium ſeu
aſpiciens oculos infirmos imaginatur ſe angulos , undè ſolet lippitudo exire ?
lado, & ego experrus fum in me ipſo, me Mihi nullo modo veriGmile videtur,
quandoque non potuiffe tenere aciem vi . per ſolum globum exire, fieri poteſt,
fus ,mifi cum difficultate direétè contra o . ut aliqui,ſed rari admodum & pauci.
culosillius, qui infirmitatem patentem putem longè plures exireper cavitates
in oculis pariebarur.] Vide hanc faſci - illas, & fimulperos, & nates plurimos
Dationem , quam Richardus admittit , & efficaciores, cum exſpiratione in
non aliam elfe,quam (ut dixi)iofe & io balasi obiecto , cui damnum infertur,
acm quandam : & præter ea illum ad ſed quod concagio afflacur. Nònne
derc unam circumftantiam imagina- pucridi vaporis longè plus , & citiùs
tionis cius quilæditur; quz valdè pro expedicusque,calıdius ctiam & inflam
babilis eft , & propria peftis atque om- matius,ab ore in cor per alperam arie
nigm morbosum contagioſorum , qui siam , quam per oculos folet immittı ?
facillimè hauriuntur ab iis, qui timent Fortallis eriam veritati prorlus con
corripi , vel correpios ſe aucumant. ſentaneum eft, quod Valefius conten .
.
Addic Richardus; Ad hoceſt etiam a- | dic, ab oculis nec ſuffuſiones, nec nul
lia experientia , qua habetur per Philo . bes,nec albugines , fed ophtalmias
fopbum ,primolibro de fomno e vigil. duntaxat ſeu lippicudinescancumina:
ubi dicit fic,quoniam ficut viſus parstur lios mitti;minus ergò mittant affe & io
fic facit aliquid.infpeculis enim val. nes non luas , fed aliorum , certè fcabi
dèpuriscum menftruis ſupervenienti. em non oculus , ſed manus & contra,
bus mulieresinſpiciunt.ive ſpeculo ,fiefu •& us membrorum affricabit, Peltilicas
. ſanguinea, i nunquam afpe & u, fed halitu oris ſolô
perficies fpeculi,velut nubes
& fiquidem fit novum ſpeculum , non propagari conſuevit : quarè agrorum
facile eft abftrabere buiuſmodi macu non alpe & um , ſed coniacum . & pro .
lam , fi verò fitspeculum verw.facilè eft. piorem acccflum fugimus. Demeno
canla verò , ficut diximus,quoniam non ſtruatis illa, quoad ſpeculi luftuſionem
folum patitur viſus aliquid à viſbili.fed ! vera puto : ledquæ de morbis homin
criam facit aliquid , eo movet aëra, num aut aliis admirandis Plinius par .
quemadmodum ſplendida- nam vi- ravit,leb 7.cap.is.& libr.28 .cap.7, ca
fus eft fplendidorum habentinm colo ! quotidiano ulu & experimentis con
rem . Quod aitviſum facere aliquid; j iugatorum refutarı ValeGus convincit.
von fit accipiendum , quaG velic ipfa Tercio probat Richardus , cò quòd
vikone aliquid emicci , quà viſio eſt; 1 paſfionibus quibuſdam animi, oculi
FIF quali
 M
TIONV ARVM
718 DIS QVISI MAGIC

quali eşanſmutentur, & ignofcant ad ipfa fafcivta ; quæ ex oculis elucens

cò ,utnec ipG alios coverint, nec ago provocat homines ad id , quod natu
nofci ferè queant? & præterea etiam ra depravata eos invicar. Nec for
ſolo aſpetta alios ad amorem aur lal maſola capiuntur, quiamant: nam
civiam poſliot pellicere. Putant enim fat cuique tormolum ,quod amat , vi
ex ſolo afpe & u,medianteimagine, pal- decur.
fionem primum interius concitari, & Quifquis amat ranam , ranam putut
cam oculis ſe infinuare, & qualitatem effe Dianam .
aliquam oculis, illicem ad laſcivum a Quòd verò efficacior ad malum fit
morem , inferere. Atque adeò effe afpe & us harum cum paffione amoris
mulieres feu viros , quibus illicitum il- leuaromania ipfæ percicæ ; fit , quia
lud ſeu qualitas attractiva ad ainorem cum acrius oculos intendunt , & ignea
jolein oculis , per inodum qualitatis ilia lux ſplédidior,addit aliquid doro
perpetuæ & immanentis : aliis verò in ci ,ficut & vox corum , qui ex animo
effe illam duntaxat durante paffione loquuntur, magis folet auditorum a
amoris, hoc eft quamdiu illi ipfi cob- nimos percellere. Si vis me flere , aic
cupiſcunt feu amant. Qua de re ille , flendum eft primum ipfi vibr: G vis
prorſus dubito , & pace Richardi dixe amari, ama. nam magnes amoris a
tim , bæc non funt admodum verig . mor.Ethæc eft caofa,car dicat Ecclef.
milia: nam qualitatem talem ineffe a cap.9.verfic.3. Ne reſpicias mulierem
liam , quam lic ipfa polchritudo ocu multivolam ,ne fortèincidas in laqueuna
lorum , vel decentia, & gratia aliqua illius. ]Minimèhis verbis probare vo
moralis , quæ venuſtare,alacricate, de luit commentitiam illam qualitatem
core aureliis ainari dignis conditioni. Richardizqui ceriè prorlus impropriè
bus , animunt vulnerer hac Cupidinis hanc vocat, faſcinationem , dam &
lagiita , nehil neceſſe eſt , cum hæc ( mantes nopnih improprie faſcinati din
fufficiant, nos imaginari. Nec urget cancur. Quis unquam Helenam , vel
probario Richardi , quam his verbis Penelopem , vel fimiles, tot ambitas
fubiungit. Quandoque enim videbis procis,fafcinatrices,vocavit ?
noulieres turpes , oculos turpes ba Ad Abulcolem veniamus , qui ftat
bentes, tamen quandoque magis al pro nobis, & accurate rem diſcuitii lo
picientes ad fuum amorem alliciunt ex cis tribus. Primò fcribens in Gencf.cap.
Afpectu fuo , quam longe pulchriores | 21.col.6.nove editionis ; diftinguit, or
mulieres, o quandam habent nocivam nos diftinguimus & vulgarem illam
efficaciam tranfeuntem : boc eft cumcum fafcinationem , quam moribus animi
paſſione tranfeuntem quod videtur per.irati attribuunt.refelic: quia tales mo
fuadere experientia , unde viris perio rus, pertinent ad paffiones animales &
culofum eft tales mulieres refpicere.]Fa. | non adnaturales :infirmitas autem fun .
te or periculofum , fed quia hæ mulie. datur fuper aliquanaturalia. vel bar .
res funt illecebrofz , vel converſario . moniam , vel non barmoniam humo .
OC , vel aſpectus gratia aliqua, vel I rum ú aliorum in corpore.] phyf
can
 LIBRI 111. P. I. QVÆST. III. 419
cam verò iftam probat , ai fiat in cor res viſa non videretur : & videns,oculis
pore propinquo ,nam in longè diftans clauſis,non vidifler.Illud verò conco " ,
jure optimo acgat fieri poſſe. quia mitans,effe (piricus ( corpora quædam ,
Spiritus ifti expelluntur virtuce natura. ¡ ſubtilia )ſubſtantiæ calidz & humida,
li, quiſunt aliquantulum graves,ut po- qui in vapores quoſdam relolvancur .
re,bumidi bumiditate aquea , ideò Hifi ad corpus aliquod tenerum dea
non poffunt in longum tendere, wifi | laci ci adhælerint frigiditate ſuperficiei
per magnam virtutem potentia expula corporis ſolidi,cui inherent, aeris cir .
five, qualis necinelt oculo ; nec, so I cumftaneis ,condenſantur, atque vifibi .
ineller, lufficeret ; quia vis illa noxia les effe &ti corpora apparent. Et hoc in
reſiſtència medii facillimè commuta, fpeculo ,in quod intuetur menitruata,
ferur. contingere.Animalia iraque in quibus
Hæc eadem omnia docet, in d . Pa bi venenol humores ſuni , per oculo .
ral.4.à fol .sz.ubifol.ss.col. 2. exprelle rum pupillas (piticos ensitiere ſolere
allerit oondandam falcinationem il . qui valdè noceant iis , quibus inhale
lam valgarem ,ſed Phyſicam , quæ pro riar.Echos (piritus non pertinere ad
venit ex aliqua pettifera qualitate exi- potentiam vilivam , ſed ad tactivam ;
Atence in animali per modum morbi: quæ per applicationem & conradum
& diftinguun jocer propinquum obje. operarur;& illiper calorem ,vel humo.
& om & remotum ,fol. 51.col 4.6 fol. rem nocent,
57..col. 2. & quoad propinquum pru . Qui per ipſam vifionem ,qua videt,
denter addic,neceflarium ele, or illud dicunt malum inferri,neceffe eft, face
propinquum diſpoſirum fit ad fecipianturcum Platonicis vilionein fieri
endam corruptionem illam faſcina: per radiorum emiſſionem ; quod om .
tionis, quod docet di&t.fol.slócol.4 . & nium accurauiflimèreturavit Abulenſ.
verò certiffimum eft.Verum idem fup qu , 11. rationibus validis o &tode
hanc materiam magis ex profeffo ex cim.idem ,qu.14. cum feqq.uſque ad 19
aminavit comment.in c.2i Nom. à.g. poltea prelius faſcinationismateriam
9. & qu.19.docet , quod præſupponi diſcutiens.q.quidem 14.expreſsé afe
mus, fpeciei viſibili nullam inelle qua- , ric , hæc verba; Dicendum eft quod pluri.
litatem aduvam ,vel pallivam alceran | micorum , qui catholica veritati valdè
tem ad modum quatuor naturalium inberene faſcinationem nihileffe dicunt
qualitatum :quia ipecies viſiva ,bec ca nullum quoque animalfaſcinari , id cft,
lidz ,nec frigida ,nec liccæ , nec humi- oculo percuti nullumque bonum aut ma
percuti nullum
da lunc,formaliter,aut effective , led lim per oculos cauſari. Horum autem
nec virtualiter: & tancum illæ efficere i modus fanè,utiftiaccipiunt ,folidam ve .
polluor ,ut res, cujus ſpecies ſunt, vi . ritarem babet. Vulgares namque qui
dcatur. Quarc ipíz nocumentum nul. I fecundum fuum nomen infipientes funt,
lum inferre qucunt per ſe; fed aliquid , arbitrantur & afferunt, quoſdam ho
illas comitatur , unde noxa hauriwr: mines effe malorum oculorum : adder
quzhaud dubie Sequeretur , etiam tes quod fi ifti oculo furibundo,autinvi
Fff 2 do,vel
 420 DISQUISITIONVM MAGICARVM

do, vel qualitercumque ad malum modo | hilprohibet, ctiam cæcis talem vim
afpicere aliquid voluerint, illud ladent adſcribere.Prudenter addit , quaftion .
atque occident. & fi benigno oculo illud 16.licet plerumque hæc noxa tencrio
confpexerint,nibilnocebunt.Hec autem ribus corpuſculis inferatur : interdum
penitusfalfa funt, & natura diffona.] inferri poſle durioribus , G valdè ve
Vides ſententiain Abulenfis,de vulga. hemens & cxceſſiva fit hæc qualitas,ut
ri faſcinatione ; qui re &tè oftendit li l in baliliſcis- & lupis quod ad quoſvis
qualicas illa inſit venenata, etiam cum homines experimur: denique,g.17.do.
nolunt, obturu nociruros,ut re &tè Plu : cet ex hac eadem caula poſſc quædam
tarchus, & Heliodorus cenfuerunr.1- in corpora remotiora, quam queant a
dem 9.18. fignificat hanc faſcinatione lia: quæ omnia certa funt , nec alia in
ab EccleGa dimnari. Nos quoque ( ſcii. digent probatione.
bit) cum tota Ecclefia faſcinationem • Sufficiant ad probandum aliquam 1
improbamus, quam accipiunt vulgari. efle faſcinationem naturalem ſeu phi
ser intelligentes:quiénim vulgò loquun. loſophicam , & cos qui faſcinationem
fur,in pueris teneris,pulis arque parvis defendunt ( u Ronſeus cpiſtol. 48.
porcis faſcinationem interdum afferunt Franciſ.Suares, in Metapbyf.difput.18.
evenire,fimiliter in alıw domefticis ani- fe& tion.8.capit.26.6 curſus Conimbrie
malibus neſcientes quid fafcinntio fit ] cens.sin sels.phoſ & alii ) de hac cadrum ,
Hæc ille de vulgari:nan dephyſica, 9. non de priore illa poetica & vulgari
14.docet,illam per cogitationem præs , locutos.
dictorum vaporum fieri: & 9.15 . doces Pars altera conclufionis quæftio .
quædam animalia id natura infirum nem ingerit de nomine : an faſcinatio
habere, ut queant lic nocere : quædam dici debeas ea,quam ex vitiato bumoro
omnibus, alia non omnibus, ſcd adhoc fpiritus ifti conciliant,nox4 odi noyo
diſpoſicis : & tales effe homines, qui nó maxixv,omnem ; quando nihil ex vocis
quando volunt : & quibus volunt:ſed, i uſurpatione mali conlequitur. Sed
fi non concurrant requifita ex parte a . quia,Gcut de Fati,voce dici folet; no
gentis & pacientis:quibus volunt , nes mon effe fufpe & um , etiam G , quis men .
queant: a verò hæc omnia concurrant, tem habeat non malam : Gc etiam de
eriama nolint,noceant. Vnum tamen faſcinationis voce libenter ufurpem : G.
addic explicationeindigens,his verbis ne addico.feu explicacione, illam non
Habertamen qui huiuſmodi eft, aliquid i elle probandam. quia periculum elt,
in fuapoteftate,quoniam f claufos fem ne quis aliter accipiat , quam tu protu
per oculistenere voluerit neminem fas leris: cellar periculum , li Gcloquaris,
cinabit unquam ,aut.cùm fe voluerit ab iu mccaphoricè , non propriè te locu
aliqua re cuſtodire , ne eam fefciner, tum ,ex contextu ſeu orationis ſeric fa
clandet ofulos & erit impoſibile cum cilè deprehendatur,quod in SS. & Pa
faſcinare Hoc ex hypotheli verum crum locis mox proferendis, fadom .
duncaxar li vapores ifti ex oculis ſolis In hac verò quæftionc.cùm agimus,
prodeant: nam li ex ore vel aliunde,ai, an desur jaftinacio ? coafetim omaes
GS
 LIBRI III. P. I. QVÆST. III. 421

fic nomen accipiunt ( & merito) at vul . faſcinatio,verènon fit aliud ,quam ( uç
gò conſuevit. Nam ubi metaphoræ definit Valehus ) paffio oculisillata e
vel analogiæ ratio aliud non ſuadet,reconcepta,profeéta ex quadam affectione
ceptam eſt vocabula in propria figni- | animi maligna eius qui intuetur. (cer
ficatione lumere,maximè inter phyficè hoc Ariſtoteles, Plutarchus, Helio .
cos vel metaphyſicos. Idcò landè ad dorus, Plinius ,confirmant ) at hæc de
modum Toſtatus profitetur · fatis fibi funtin Phyſica hac contagione ; ſed ea
moleftum effe confiteripublicè aliquam ad humores omnem agendi refert ef
portefieri faſcinationem ( confirebatur ficacitatem . differunt ergò phyſica &
de ſola pbyGca ) boc autem non ided | vulgata , cumque vulgata propriè fic
quòd veritas latere debeat ( deſiderate- faſcinatio , urpote cui primo nomen
nim veritas in publico collocari ) fed indicum ; & phyſica duntaxattranslaci.
quia fimplices,impotentes diftinguere à cièper quandam analogiam , latè fum
falfis vara cim audireut faſcinationem prô nomine,Ge appelletur; conſequës
poßibilem ,arbitrarentur aliquid , quod eft impropriè hanc dici faſcinationem
inconvenienseffet , ad fuperftitiones arque omne contagium ore halitu,
varias verterentur . ] naribus,effications membrorum , il
Hæc ille fapieotillimè.Quid ?quod lacum eôdem iure dici poſle faſcina
certè decet philoſophum & Thcolo tionem phyſicam . Repugnat notio
gum verum , quoad fieri poteſt , voca nominis. Nam ,faſcinatio ,non dcduci
bulorum proprias lignificationes non tus ( ur quidam opinati ) a fando, quod
contundere,ac vel Grammaticis ludi .. incantationibus inducatui;fcd origine
brium debcat, velfarcatur le impro- Græcanicum eſt ,quia faſcino, forma
priè loqui. Macedonum illud probum , j tur à Baorávw, mutatis duabus litteris,
ligoocm ligonem ,palam palam , pro Baorálep. Ggnificar invidere , quod,
ditorem proditorem vocari.Nihil cla- | Cicerone telle ulurpabant pro nimiu
rias,nihil expedicius,nihilad erudien videre, quoniam qui invident alicuiab
dum alios accommodatius. Quis ferat invidiob fælicitate nequeunt oculos
Gincendium voces diluvii nomine, | avertere.Barkavie.propriè eft invidea
quia flammis omnia inundarz li mor- j ria . Deut.cap.28.veiſ. só ; ubi nos ha
bis alienaaffingas nomina . quis probemus,invidebitfrarri luo , Graceeft ,
bei? tacis,com conragionifaſcinatio- | Bxc xóvel,quud Divus Auguſtin l.lock
Dis nomen imponis . Quid eſt faſcina sio . Hebraicar. transfert. faſcinabil,
tio faſcinationem , defiouc Toftacus( 9. Chaldæus autem , babebit oculam ne
15. )càm aliquis quempiam videns, ad quam :Nec ignotum illud patrifamilias
eum non conjunctu corporaliter , nec in anoçulus tuus nequam eft.quia ego beo
tam quidpiam agens,eum ladie. Noq . mus fum ? Matth . 20. quod de invida
nein faſcinationisnomine omnes in- ! mercedis aliene contemplatione di
cludunc proinftrumento vel efficiente eum . Et quia livor in oculis maximè
ipfam vilionem ,& præterea requirunt le prodic eciam Horacio ceſte, Non ift.
animi malignicarsm . ut propriè di&ta | bic obliquo oculo inea commoda quif
Fff 3 quam
 NVM
ITIO

VIS
422 DISQ
quam Limat, non ideò obfcuro, morf
que venenat.idcò fartaffis Ecclef. 31. v ,
25.pronunciatum . nihil eculo nequin
creatum hoc eft invidentius; nigma.
lis cò referre , quod oculus peccati &
concupifcentiæ feneftra effe foleat,
malorum queanimi affe& uum index
feu leno porius illecebroflimus. Ni .
hil enim hoc ad probandam faſcina
tionem facic ,we nec alia SS . loca , vel
quorundam Patrum au&oricares. Ná
#afcination< latifimeföpfere, pro qua
vis gravi deceptione,uretiam Magica
præſtigia comprehendat, de quibus
mox dicam . Sic accipio , malum ocu .
Lum ,in epift. Davidis ( mp. Abilfino
sum ad Manuelem Regem Lufitaniz
apud Franc. Aloarez hiſtor.Æthiopiæ .
cap.135.Sic ait Sapiens,Sap.4.0.12.fus
cinatio nugacitatis obſcurat bona Græ
cdeft, Buonavíc xj paw.ora16 , id eft,
faſcinum vile ,ougax. & nihili ; phrali
Hebræa. Sic enim fignificat , à vilifi.
mis, & minimi precii quiſquiliis cerré-
nis.maximè à nugatoria & adulatoria fumpferit. Dicitur faſcinus propriè ano
>
-
RVM
ICA
MAG
fum queo diximus , in notisluís Pet,
Nannius Alcmarias ex parte ample .
&icur . Adfpe & u ctiam ad illam opi
nionem , Metaphoricè D.Paulus locu.
rus,ad Gal.3.v.1. cùm ſcribit; Quis vos
fafcinavit.non obedire veritati ? hoc
eft, quis veltram ſalutem & veram fi
dem vobis invidens , adeò dementa
vic , ut ad lucem clariffimam caligetis ,
& tam fubiro leviterque ab ea fide de.
feceritis, quæ cam manifeflè vobis à
me tradita fuit; ac fi penicillo prædica :
cionis antè uniuſcuiuſque vetrum o
culos CHRISTVS pro vobis crucifia
xus foret? Vera hæc S.S.locorum fen
cencia , Divi Hieronymi non obfcurè
fententiam ſuam prodidie , habere le
pro fabula Hlud valgi Digne(ait) Paulo
qui etfiimperirus eft fermone , non ta
men frientia,debemusexponere : nos
quòd feierit effe faſcinum qui vulgó p4
tatur nocere ſed vifus fermone ft trivii,
& ut in ceteris sta in hocquoque loco
verbum quotidiana fermocination af

laudatione,itanospræfringi, & ludi- fantibusnocere, erati parvula , bis

ficari, or ad vera bona prorfus cacho gui necdım firmo veftigio figant gran
tiamus, ut bona pro malis , mala pro dum . Hoc mirum vernm nec ne ft,
bonis habcamus; terrena cæleftib . Deus viderit :quia poteft fieri ut ode
ſempiternis interitura præferamus, fal. 1 mones huic peccaro ferviunt , & quof
cinationis verò nomen ufurpat , quia cumque in Dei opere vel cæpiffe ,velpro
vulgus ludæorum falfam illam falci- feciffe cognoverint, eos à bonis operibus
nationem credebar comingere, adeò | avirtani. Nunc illud in caufa eft , quod
ur huiuſmodi faſcinatorem oculum ex opinione vulgifumptum putamus ex
Saræ impii recutiti tribuere non vete- lcmplum utquonodotenera atas noceri
antur ; quod Abulenf.in 21.6 . Gen. te dicitur faſcino:fic etiam Galata in Chrs .
fellir D. Bona.commenc.in v.illum 12. Its fidenuper nari, & c. Adcò certum
vidit alludi ad faſcinationé & idco di- ! Hieroo.naturaliter id non contingere
cít, ſecundum quod bomines maligni , ut, fiat ,opeta dzmonis fieri conlus
dicuntur laudando pueros falcioare , cit. Eadem mens Chryſin idem c . 3.
fatis indicans quantiilla faccrct. Sea - {cribeouis , monet enim nc, quando
audi ,
 LIBRI III.P.L QVAST. II.

Audimus iovidiam ſeu oculum malum, | Gſmet D. Hieron.verbis cõpendid ac

exiſtimemus , quod oculotum conic- cepris trens, quemadmodă Theoph .
dos iocuentes lædere Colcat;uit8To 20- Chryloftom . ' Sedulius totum illud
Mions,ók hópiai S Boin Tousopóvres prætermictit, contentus interpretati
,
Baasleiv répoxeu . & reddit rationem fafcinavit,hoc eft,invidit. Caietanush
quia ipſum oculi membrum malom el. rerulit ad magicas (enfuum ludificatio
te nequit; verom hoc pacto livorem a nes, Catarinus ad phyficam quam dixi
nimi à Chrifto notari. « Nam oculo faſcinationem ,non ad vulgarem . Sed
tum eſt ſimpliciter tancun videre; ce - verior, commodior faltem explicatio
terum perperā videré, eft animi intus Caietani, quam Adamus Sasbaut,fivè
depravati.Aditeur non tamen hæc di- Leonard.Hallel.ſecutusfuit. Nam qua
ci ,quaſ livor per ſe alteri nocere poffie Sasbauto adſcripra poft mortem com
fed oftendareos qui ifta docebane , per mentaria in epift.Pauli & Efaiam , lunt
invidiam ad hoc veniffe:răule od énéyel tele &ta & in ordinem digeſta ex ledio
dur'uns try opóvo uerd tavròvix ?luoxov. aibus prædi & i Leo :Haſſelii
, ut norunt
to Més sp . vides omnem vulgare qui contulere, & huius illum audito •
opinioni aditum obftruxifle, remover tem fuiffe meminerunt . Sept.Tercula
oculi organum removet vifionem,relian , videtur hanc volgarem opinionc
movet iplaas invidenriam . Idem difererolis Ethnicis adſcribere , & livori ſeu
cè vulgarem illam de vetulis faſcinanodio, faſcini, nomcn cribuere : &
tibus opinionem reprehendit ;bomil.8. quia pulchris periculum imminere pu
ad Colof B. Anfelmus addic.g.exponit cabant,ideò remedio, velamen capitis,
quidem ,faſcinavit livido lafir intuitu : virginibus commendat , quoniam co
& refpe&tu invidia vos tenellos lafir, do- alpectus arcebatur. Sic fcribit lib . de
lenſque de promotu veftra perfectionis ac virg. velan . cap.15 . Sed enim vera
fidei ſolo livore nocuit : ficut aliqui qui l 10ta eto pura virginitas , nhilmagis te -
ſolo refpectu dicitur res alterius poffe di: , net , quam ſemetiofa :etiam fæminarum
minuere : ita vos leventi ſuo aſpectu oculos pari non vult,aliosipſa oculos ha
tabefecit, ut non credatis veritati mea | bet confugit ad velamen capitis, quafi
predicationis, fed falfitatiſui dogmatis. j ad galéam , quaſ ad clypeum , qui bo
perum fubdit aliam interpretationem , num fuum protegat adverfus iftus ten
nempe : Vel ficut incantatoresfaſci. tationum , adverſus jacula ſcandalo.
nani o deludunt homines , ut credant | rum ,adverſu fufpiciones , fufurros,
verum effe,quod falfu eft ira nefiso quiso emulationem , ipſum quoque livo -
faſcino ſua deceptionis ita dos incanta rein . Nam eft aliquid etiam apud Esb
vit,ac verbisfuis iminntavit, ut & c . via nicos mutuendum , quod falcinum vo
des de vulgari loqui per, dicetur:de ma canf, infeliciorem laudis, & gloria o
gica abſolute,ficut & D.Hieron. locu normioris eventum , Hoc nos inter
tus eft,quéimitator.ct & Primalius ip - 1 dum * diabolo interpretamur, ipfius
A
Mas, c . io. for de doob.
 424 DISQUISITIONVM MAGICARVM
eft enim boni odium . Interdum Deo de- | Hieron .Vida,Bombycum lib.2. natrar.
putamus illiuseft enim ſuperbia judici- quod ſuo tempore acciderit;
um ,extollentis humiles e deprimentis Quandoquidem memini Tuſci alta
elacos. Timebit itaque virgo Sanctior in rupe Viterbi
vel in nomine faſcinih
, inc adverſarium ipſe ſenem vidiffe ferum ,cuidira vi .
inde Deum , illius lividum ingenium , gebant
buius cenforium lumen & c-En tibi ag . Ora graveſque oculi fuffe &ti fangui.
nofcicrem ,caulam reddic aliam quam ne circum ,
vulgò parabatur : effici brc dæmone Fronſque obfcæna ficu , birtique in
facienic , Deo permittente,nihil verius vertice canii
*Hæc ergò Patrum Orthodoxoruin ille turci ( ſcelus) abeutugenus omne
fententia:nec favent illi , vel Henrico necabat
Com.Agrippæ phyGicam faſcinatio Reprantum , tenues animas ,parvaf
nem impugnanti: quem refellitSix.Se. que volantes:
není. lib. 6. biblioth . annot . 267. vel Quin etiamfi quando hortos ingref
Cinglianishæreticis, nimium vulgaris Jusubi annus
illieribuentibus, Calvino , in Exod . c. Exnit expleto surpem nouus orbe fene
22.Aretio , problem.de fafcin .& Lamb. &am ,
Danæo , ca 2.defortior .quiauctoricate Floribus & paffim per agros incanuit
quorundam Patrum calumniosè abu . arbor ,
tuntur. ille horris ftragem dedilarboribuſque
Tertia concl.quadam frequentior ruinam:
faſcinatio pendet à demonis maleficio, Spemque anni agricola mueftiflevere
quiftrigi vel fortiario ex pacto nocere caducam .
volenti cooperatur.Qua definiri poteft, Nam quocumque aciem borribilem
faſcinum eft pernicioſa qualitas damo intendiffe ibi omnes
num arte illata , ob racitum vel expref. Cernere erat fubitò afflatos langueſ.
Sum bominis cum damone pactü .] Hæc cere flores.
probacur autocitaceD.Hieron.& alio. Quis enim credar uno humore na
tum Petrum iam citacorum D. Tho.turaluer cam diverlæ (pecieires ſolo
Abulenſ. Ferrar.Suares. & cæterorum afflatu interemptasi Sed immiſcebat
Theologorum laudatorum , probatur | Davus ille cuncta interturbans, Talis
experientia quotidiana, & confeſſioni- ctiam fuit Telchinum faſcinario , à
bus ſorciariorum . Ad hanc opinior quibus invidi , & faſcinatores vulgò
referenda plurima, quæ variis ſcripto . | Telchines ,dicti B. Gregorio Nazianzs .
ribus viſa ad alias (pecies referenda. 00 & Synclio. Gregorio veròPalama,
nam ſoleat pacifci nefarii iti homincs Tabes Telebinodica idem quod cales
or quos lividè vel iracao deaſpexerint, 1 vultu faſcinantc & inlidiosè blando il
iis dæmon perniciem inferat, ignari i lata,ferunt(fabulæ ) Telchioas fratres
poſtea pucant hæc ipſa viſione perper. novem ex A & zonis canibus in homie
ſos; quorum ex numero bonus poeta nes verſos ig Rhodo inſula, Rhcæ co
mires ,
 LIBRI 11. PARS. I. QVÆST. III. SECT . II. 425
mites, & in variasſpecies ſe convertere Objiciunt ab Ariſtotele , Plinio &
Colicos: nunc hominum pedibus mani. aliis rutam , gagacen , hyenæ pellem &
busque truncorum ,nunc piſcium ,núc alia remedia naturalia præſcribi: mor
anguium , nunc dæmonum , inlignes bum igitur eſſe naturalem .Reſpondeo
planè veneficos & præſtigiatores credi, hộcargumento probari duntaxat , ini
derim , & invidos ( ut ait Helych.) fal- propriam illam faſcinationem phyſi
cinatores: vel potius veros cacodæmo cam : deinde etiam hæc valere contra
nes admodum maleficos, oux faixarão diſpoſitiones corporis quibus dæmon
StA youtasipellimô fine homines hos aburitur: & fic indiređè refragari ipl
præditos vellét demulcentes, ut ſcribit dæmonis actioni.
Euftachius, in XII . Iliad. invidos da
Vulgò receptum ut magicæ præſti
mones fuiſſe indicat D. Nazian. & poft giæ omnes per Metaphoram faſcina
illum Tzetza , atque ideò etiam dicti, tiones vocentur: quô ſenſu laquerius
Tadsuvãou.quaſi manuum opere exi- librum edidit , quem vocar flagellum
ciofi. Tales etiá Tybios fuiſſe Ponticos faſcinariorum : & eôdem ſenlu dicuntur
de quibus Plutarchus ſuperius memi- ludices à ftrigibusfaſcinari. qua de re
nit, & Plinius l.7.cap.2.his verbis.In Apbri lic ſcribunt inquiſitores Germani. Sunt
ca efle familias quaſdam effufcinantes ? 1/o- i do tales malefica, qua iudices folo aſpectu da
gonus& Nymphodorus tradunt , quarum oculorum intuitu maleficareſciunt,quòd eis
Laudatione intercantprognata , arceſcant nullam moleftiam inferre queant. Mallei
arbores, emoriantur infantes. Elle eiuſdem i fol..... icem Experientia nos docente novi
generis in Triballis & illyriis adiicit Ifogo- | mus quod iudex aut alii affeffores: ita alie
mus,quiviſu quoquefaſcinent interimantque | nati in eorum cordibus fuerint , quod om
quos diutius intuentur iratis praſertim o nem . ſi quam habuerunt indignationem a
culis. Quod eorum malum facilius ſentirent miſerunt : nec ipſas moleftarequoque modo
puberes. ConfirmantGellius, in Noct. prafumebant, fed liberè abere permiſerunt.
Artic.eodem referendus ,ut & Beat la . Quiſcit & videtexpertas eft , verum dar
dorus lunior in Originibus . teſtimonium , & utinam talia procurare no
Fieri autem hæc pacti cum dæmoni- | poſſent. Sic illi fol.... Arbitror Deum
bus initi vi ſatis oſtendit, quod faſcina non permittere in judices fideles, & ri.
corum hujuſmodi notas eſſe volunt, licè, ac juſtè procedentes; ſed duntaxat
in oculis ambobus , vel eorum altero, ! judices iniquos, aut modicæ fidei, aut
binæ fint pupillæ , aut in altero effigies curioſos,& c.
equi aut canis : quæ nihil dubito effe Reſtar videre undè vulgaris illa faf
ftigmata , quibusmancipium Satanas I cini nata fit opinio , de oculo viſione
ſuum inſignivit.Noftris enim tempori vel ore laudando falcinante Placet
bus deprchenlæ , quibus in oculis erat Franſc. Valeficójectura tortafisinde,
sota catellinı vel boffonii pedis : & quòd pueri,qui ſohto craffiores,nitidi
quod degemina pupilla dicit,ica capio , ores, pulchrioresque ſunt, à fominis
er videri geminam credamus nonelle. vicisõ; occurrentibus folent attentius
G88 aſpici,
vick Ada , kazives.
420 DISQUISITIONVM MAGICARVM
aſpici,laudari,palpari,motitari, in ulnas | Lerchemerus Lutheranus. Sed huic
& palmas accipi. Veriflimum verò eſt magiſtrum ejus, Lutherum illi, Vene
dictum illud Hippocratis, babitum qui randum (ut ſoletvocare) præceptorem
ad fummum bonitatis attigit, effe periculo- ſuum Agrippam perfidos perfidis poſsé
ſum : & illud Cornelii Celli; Quinitidio- objicere, fi qua tenebrionum iftorum
res ſolito funt , ſuſpecta ſua bona habere de- auctoritas foret. Sanè Lutherus nimis
bent. Củm ergò infantuli, ob naturalis magnificat hac in re dæmonis poteſta
habitus teneritudinem , cùm vili funt tem , dicit eum in toto mundo regoare,
optimè valere,fæpèex inopinato in ma. a , & mox regnum iſtud quale fit ,expli
gnum aliquod vitæ diſcrimen incidút ; cat his verbis ; Sumus autem nos omnes cor,

vulgus non intelligit cauſam tam re- poribus & rebus ſubsecti Diabolo, ú hofpites
pentinæ mutationis; & , quia hanc non fumus in mundo ,curus ipſe Princeps & Deus
intelligit, ſuſpiciofum inmalum , cul- eft. Ideò panis quem edimus , potus quem bi
pain in adſpicientium atque laudan
laudan- bimus, veſtes quibusutimur, immòaër, &
tium oculos & verba conjicit : quos cú totum quo vivimus in carne , ſub ipfius im- .
quotidiè pueruli pulchelli, & obeluli perio eft.] Hæc ille blaſphemus. Ergò
plurimos habeant; facilè anus alıqua jam Princeps & Deus dæmon illi , qui
rugoſa & deformis in hoc numero re certè mundi pars fuit:nos Deum unum ,
peritur : quod genus cum fit tetrum , cognoſcimus dæmonum judicé Prin
morofum ,& odiofum ,ei potius adſcricipemquemundiutconditorem ac re
birur noxa , quam cæteris. Hanc vulgi etorem ſic Dominum Deumque. Ergo
opinionem paulatim ( quæ mortalium corpus & res omnes Lutheri Diabolo .
curioſa levitas eſt etiam doctiores no ſubjectæ ?nos didicimus ,nec in res lobi
nulli ſuperſtirioſi, velingenii quidvis , nec in corpus quicquam juris dæmo .
defendendo oſtentandi : avidi ſunt fe nem habuiſle niſi diſertis à Deo , pro il
cuti . tandem ab infanrulis ad agnos la vicc ,verbis concellum . Ergo Luthe
ituin . in quibus caula non admodum i ranis aër , & omnia quibus vivunt fub
diffimilis. denique proferpens per aue Diaboli imperio ſuntinos faremurDo-
daciam ignorantia , id equos,legetes, & mini eſle oves & boves, volatilia cæli,
alia fabulam produxit . ſylvarum feras, & cete , & piſces, &
quicquid creavit ; nec horum quicqua
SECTIO II. ad demonem pertinere . Mea ſuntomnia ,
dixit Dominus: excipit Lutherus, quæ
De maleficiis venenariis.. in mundo ſuntomnia , & ca adjudicat
Diabolo. Credidit Satanæ Omotrape
Ecundo ſe loco nobis offert , vene zæ ſuo dicenti Luc . 4.ver 6. Quia mihi
ficium propriè dictum Wierus nulo tradita funt: & cui volo do illa. Sed men .
lum agnoſcit hujuſmodi , quia putat tiebatur :non pleno jure illi tradita, quç
niſi vero ac naturali veneno lagas no accepit , precario & definitâ poteftate
cere non poffe : nec ab eo longè abit accepit. B. Paulus vocat rectores mundi,
ſed.
a Commen. inepiff.adGalaticizii Germanico uicidal.Gedemanni .
 LIBRI III. PARS. I. QVÆST. III. SECT. II. 427
ſelexplicat D.Auguſtin. Ne fortè, cùm fatis confideranter locutus : cùm dixit
dixiffet mundi , intelligeres demones effe re- diabolum quicquid in his terris natura
&tores cæli & terra , mundi dixit tenebra- eſt corruptibile ,corrumperepofle, niſi
rum harum mundi, dixit amatorum à Deo confervetur, dicere debuit, fi
mundi, mundi dixit, impiorum & iniquo Deus illı permittat. Nam fi Deus con
rum mundi dixit , de quo in Evangelio di ſervationem ſubtrahat ,ipſum illud per
xit.Mundus eum'non cognovit.] tract. le corrumpetur , non per dæmonem .
in Pſalm . 14. Scio B. Ioanni dicimundi Sed his omillis.
principem loan.12. V. 31. & 14.0 30. & à Sic.Concl.permittente Deo, maleficiis
B.Paulo principem & rectorem mundi.E. ſuis ſage complures mortales morbis graviſ
phef 6.9.12.& ab eodem 2.Corinth 4.x. fimis,vel morte afficiunt.
4. Deum fæculihuius : fed imperitè Lu Probatur hæc ſententia primum au
therus mundum & faculum accepit de corirate D.Augu.l.10.deciv. Dei, quod
rebus quæ in mundo exiſtunt omni habes c necmirum 9. magi 26.qu.s.ca
bus ,quod de ſolis malis hominibus per ferm.207.de temp. & lib.dedivinat.dein .
meronymiam dictum , quicum mundo c.6. & Concil. Conſtantinopol.in Trullo ca.
ferviant & fæculo , mundi & feculi no 61. & Tertulliani in apologetico, & libr.
mine nominantur : & quia ſervos ſe į decarnis reſurrect .ubi ait, calicem non di
mancipia diabolo dedicant, ipſe prin- co venenarium in quem mors aliqua rućta
ceps eorum & rector: & quia cum co ret , fed fictricis ( hoc eſt, lagæ devoven
lur.c, lic Deus eorum dicitur , ficuti & į tis ) velarchigalli, vel gladiatoris, aut car .
lurconum Deus eſt venter Philip.3.1.19.nificis Spiritu infectum , & Arnobiilib.i.
hanc lectionem & interpretationem contra gene. 1
amplectuntur Cyrillus & Ambroſius 2. Probatur jure Pontificiô, d. c. nec
in D.Pauli Epift. & D. Auguſt. 1.22.cont. mirum . & conft.Inno.VIII Alex.VI.Hadr.
Fauftum c.2 . & 9. & eam non improbát VI . Leo X.de malef. & incant.in 7. decretal.
alii quidam patres : communior tamen 3. Ex jure civili.l.multi c.de malef.
ca diſpunctio eſt, ut dicatur , In quibus Mathem.l.eorum C.eo.t.§.item lex Corne
Deus huius faculiexcæcavit mentes : & fic | lia Inft. de publ.iud Leonis Imp. Nou.6s.
Diabolus non vocatar Deus , ſed qui Carolina conſtitutione , denique leges &
eſtunus & verus Deus. Sic malunt Ire. praxis Italie, Hifpania, Gallia & German.
neus lib.z.cont.her.cap.7 . & lib.4.cap.48. | hoc confirmant.
Tertellian.lib . quinto.cont. Marcionem D. 4 Hiſtoriis omnium gentium ,pau
Chryſ :Theopbyl. Oecumen Ġ Primas, in d. castangam . Notum illudRonani Ar
1
cap.4 . Nullus verò Patrum ſic Diabo- gyropoli Imp.ex Zonara to . 3. Narrat.
Jum rerum cæterarum corporearú vel | Villamontius fcelerum omnium icele
Principem vel Deum vocavit , ficutdixit tiffimum quiddam : Venetiis maleh
Lutherns: qui ſatis apertè in Marcionis cum fuiffe, qui damnatorum in Trire
& Mwichæi errorem deflexit. Nec et mibus animas emebat , promittens li
iam Lan.bertus Danæus Calvinianusaberationem à tetra illa ſervitute pana
Ggg 2 & nu
a c-3.de fortia .
 VM
TION CARV
M
UISI MAGI
428 DISQ

& numerans decem aureos pro illoru ter quærens inf.intem , interveniret , ibi que
anima,quam chirographô proprio ſan ollam G'impofita amiſſi infantis. mem
guine notatô vendebane, addicebanc- ! bra viderst. Caprio itaque mulieribus cga
que dæmoni & malefico ,mox ne retra in tortura examinatis dixerunt: fi procef

Étare poflent certô contactos venenô | fiffet codtio , tunc futura fuiffet ingens glas
fubitò necabat. Addit fe interfuille cies , ita ut omnes fruges perderentur. ]
fupplicio , quod de ifto ſumebatur.[ ko. Scribit Cardanus 6, circa annum Do
c.Itinerarii c. 33. quis unquam talia ver mini 1536 .
fando audivit ? narrat præterea Andr. Saluffia circiter quadraginta piros as
Thevetus a , in Africæ oppido Guzola , fræminas coniuraſſe,inter quos carnifex erat ,
Elzanam quendam (pac ô duoruman- ut cum peftis antea faviget , tunc verò iam
norum malis artibus pluſquam o&tin , mitefceret ,unguentum conficerent, quo tan
gentos homines interfeciffe , Narrat.gentes portarum coronidas , inficerentur:
Spreng.In Malt.p.2. duasin Epiſenpati pulverem quoqueconfeciffe , que mſuper ve
bus BaſilienG & Argentinenſi, concre- fecham ſpargerent. Latuit aliquamdiu buc
matas obftetrices ,quia una earum qua res , ſublatiquemulti. Sed cum cuiufdan ,
draginta , altera innumerabiles pueros nomine Neri ,fratrem atque unicum filium :
recensin lucem editos,. necaviſſent, in- fuftuliffent : vixque alii quàm domini do
dicis clam in eorum capita grandibus muum , aut filiiperirent:fimulque animado.
aciculis. Domitianitempore fuiffe nó- sertiſſent androgynam . fe in domos.infinu-
nullos,quiacubus oblitis venenô,quos i antem , atque eos maximèperire, quorum
collibitum eſſetpungebant, & lælorum domus ingrederetur: deprebensá coniuratio
multi Gine doloris ſenſu moriebantur. Ne omnes exquifitiffimis tormentis necati!
quod & Commodo Imp. facticarum , funt: faſietiam decreviſſe in pompa celebri:
na rcat ex Dione Xiphilin: in Domitiano, Divi cujufdam fubfelliésperunētisuniverſos
& in commodo. Scribit loan.Nider. For . cives occidere, paratafque ad hunc ufum fu
micariil. s . in territorio Bernenliquo- pra viginti ollas. Tentarunt d idem ali
dam maleficos utriuſque fexus fuos Genevæpoft,dederuntque pænas.]
proprios infintes occiſos devoralle:i Grillandus di docet hæc contingere
demque factum abalis in ditione Lau- velintrolumptione , vel applicationc
faniend Eet C : quidam Francofurren- exteriore per contactum . Eorum quæ
fis. b Praterito anno (inquit ) Comes qui per intus fumptionem :fiunt agnoſcit
dam fuperioris Germania octo veneficas que duos modos , nempe unum per cibum
CXL. interfecerant infantes. Vulcano tra aut potum , quando venena ( ut pluri.
didit. Anno LIII . capte ſunt Birline dua num ) in pulverem trita iisimmiſcent:
fæmina venefice, qua glaciem ad perdendas | alterum agnoſoit ,qui fit per inunctio
frugesperficere conata funt. nem, quandomaléficiandum ( inquire )
Esque mulieres rapueruntfurtô alterius . livè' maſculus fit , fivèfæmina', dormiens
vicina mulieris infantulum , & ipfum diſſe: tem ; fuis liquoribus, aquis, oleis, aut pina
& um coxerunt.Factum eft divinitus, ut ma-guedine ', fivè aliis Jimitibus unctionibus:
plurs:
2.4.Coſmog. 13.b Godclon.hide Lamisez.chis de vurissairer. 68.893.6 5.6 2.913.06.197
 LIBRI III P. I. QVÆST. HI. SECT. II. '
plura do diverſa venena continentibus inun . cet hicChriſtiano populo dignuseſt lům
gunt , quandoque fæmora , quandoque au - dus, & benè inftitutæ refpub. quæ cer
rem , ventrem aut caput, guttur ,pectus,co- | tamina hujuſmodipermittunt:Ipfi ctia
ftas , ſeu aliam partem corporis perſona ma- malefici interdū afflando vel inficiunr,
leficiande : qua fitdormiens nibil ſentit , & l.vel'necant. Narrant quidam dubiæ fl
eft tanta vis de potentia illius unctionis,quod dei lcriprores apud perfidum Balæum,
paulatim durante calore ipfius dormientis, toxicari funalis fumo Clementem VII.
ingreditur intus carnes: & vadit ad penetra- de medio tublatum . Narrat Sprégerus.
lia cordis viſcerum maleficiati. unde paulda , mulierem quandam inter Breilacum
Poft caufantur ingentes dolores in corpore & Friburgam ,cum vicina litigaſſe ,mox
eius, cum primuin fcilicetmaleficium vel fa cum noctu ante oftium domus ali

& ura (ur dicunt)tangit inteſtina maleficia- ! quid ageret , ventum quendam calidú
ni. illinc fucceduntmaximiululatus, & la domo fæminæ alterius ex oppoſito
mentationes tam crebra . ) huc referenda habitantis , in faciem ei inſufflaffe, undè
Arigatio , quando puerulorum exlu & lubitò lepram contraxerit. In dia
gunt ſanguinem , venis ungue aut acu, cef tandem & territorio Nigræ Silvæ ,
aut aliter ope dæmonis apertis, quod maleficam , dum à lictore ftrui lignorá
conſtare ſcribit Spinæus , quaftione octa- præparatæ imponeretur , ei dixiffe , En
va deftrig.ex paruis cicatricibus relictis, ribi à me mercedem , ſimulin vultum eius
& interdum , poſt catcorum apparen- inſufHaſſe : & ecce; mifer operitur torus
tium fugam , guteis fanguineis prope horrenda lepra , quæ paucorum die
pueros eiulantes remanentibus. Addirum fpacio eunipluribus adiunxit.
debet texius modus per inhalationem , Hæc veneficia inhalatoria, non fatis
omnium enim pellimum eft veneficiú a nonnullis intellecta video : Bodinus
iftud ; nec enim humoris vel craffioris vim refert ad ipfius anhelitus virulet
materiæ vehiculo indiget, quibus faci ciam . Sed nulla tanta poteſtelle homi
liùs occurritur : fed ipfum tenuitate fua, nis cum homine antipathia , ut docui:
ore attractum cirò ad cor ſe penetrat. Sect. præcedente, nifi fortè ex alimen-
Hæc caula ( urAytaille inſignis vene to,ut de puella Ariſtotelis, Napelo nu
ficus, in quadam Italiæ civitate ,cum a- i crita , legimus, ſed tunc non cui vellec:
lio fuo Antagoniſta, de theriaca con malefica dumtaxat niòceret , verum
tendens efficacia , vicerit ,alter venenú | cunctis mortalibus noxius anhelitus e
illi liquidum : quod putarat eficaciai ius forer. Danæus tribuit veneno in ote

mum , infuderat: cuifumptione anti- geſtato, hoc Bodinus impugnat argu

doti moxobviavit. Ipfe contra alterius | mento, cum dicit reſponderi non poſu
hiare ivfli pixidulam ori appolut , in ſe, nempe quia venenum hoc prius now
qua brifto inerat yivus:cum ſemiclausâ ceret ipli malefico, quam alteri: No-
& fæpicolè ſemiaperra velociter pixi : | dam vides ( Lector ) in folúbitem . Sed !
dulân ingeffit halitú virulentum , & bre. (ride , quod vides. quid'h Jicat Dandus ,
vimomento hominem confecit. Scili maleficum prius ſe ant vtis contrarijsă
6883 prilis
$
aMüller.p.2.q.1.6.195.
 VM
SITION ARVM
430 DISQUI MAGIC

præmuniſe?concidat nimirum ſtrami- | Scondunt ipfius maleficiandi, ſeu in aliquo los

neus ille ventoli hominis Achilles , ſicco ſubterraneo fovea fa & a ,aut ſublimine o
ille ipſe ,Bodino non ignotus, faciebat ſtii, Super quo deftruendusfit tranfiturus. ]
Italus Pariſijs, tam carus Catharinæ Quoſdam autem addit capere reſidua
Mediccæ , qui chirothecis,globulis, vel eorum quos volunt inficere:alios , ex
pulueribus ſuave fragrancibus , alios ! humaremortuos, & utieorum vel ve
ſolo necabat odore , illæſusipfe, & hoc | ſtiru, vel carnibus , vel pinguedine ,vel
pacto à ſe interfectam Navarræ regi- oſlibus : alios à ſuſpendiolis mucuaci
ham Albretham , veneniviper nares in nonnulla. Quod nec veteribus ignotú
cerebrum penetrante , gloriabatur : li fuiſſe reperio .Sic enim de Canidia Ho. .
quidquam de Calviniſmi fulcro cre . ratius:canit ab ea infoífum & terra ob.
dendum Calvinianis hiſtoricis,Francia rutum ,poſt multas lancinationes , infi
Memorijs Gallicè conſcriptis tom . 3. & Ri- gnibus raptis , ingenuum puerum ', ut
.chardo Dinothio lib.s. belli Francici. Vera poſſet Longo die his , teruèmutata dapis
cauſa eſt, hæc ex pacto fieri per demo In eniori pectaculo,
nem ut plurimum , afiante incaflum Cum promineretore , quantum exſtant
Mago , & putante hæc halitu fieri luo . Aqua
Eft quidem venenorum quorundam Suſpenſa mento corpora , en infantici
miraefficacia , quæ poſsint ſubitam le dium )
pram inducere , vel lethum : & poſſet Exerta uti medulla , & aridum iecur
dæmon quæ novit antidota, luis præ Amoris efſet poculum , (en maleficium
ſcribere , xilliinnoxij poflent in alios philtricum )
peſtem transfındere , ſed id rarò con Interminato cum ſemel fixæ cibo
tingere putandum . Intabuiſſent pupula
Hæc interius ſumpta, Grillandus,a Et alibi de eadem , d quod ad male .
fcribit fieri per compoſitiones & mix . ficium hoſtile ſpectat, dicit , amaro
turas multiformium venenorum ,quæ- j utens ſarcaſmo:
dam ex herbarum folijs , feltucis , aut O nec paternis obſoleta ſordibus,
radicibus,animalibus , piſcibus,aut re . Nec in fepulchris pauperum prudens,anus
prilbus venenoſis, lapidibus & metal Novemdiales diſsipare pulueres.
fis mixtura , quàm utiliusignorari, & Hunc ergò diem ex tribus ternarijs
interdumin pulueres , interdum in li-1| obſervabant : vt & illi quiterna tribus
quida, addo & in unguina ,reduci. coloribus diſtincta licia. Sed apertiſsi
Alia dicit Grilland. elle extrinſeca, mè quod dixit Lucanus adftruit :rim
luntiu primis quæ ſolis verbis fiunt ,l, I primis enim illam in nudis buſtis habi
in quibusiam docuiex pacto , ad fignú rantem depingit, & habitantem tumo
conftitutum , omnia fieri à dæmone. los expullis umbris , tum addit , pri
ut lunt etiam ,quando latenter )ut idem mum de nece hominum , deinde , &
aito ) furtilegiu lub certa quapiam forma de inſtrumentis magicis, quæ dixi :
compofita , clamydi afſuunt, vel in lecto ab . Viventes animas , adhucfua membra
Tegentes Infodis
a 2.9.379 26. b Grill.94.3.7 27. c95.6.7 . d com 17. 066.pharſal.
 LIBRI II. P. I. QVÆST. III. SECT. II .
Infodit bufto , fatisdebentibus annos ,
Mors invita ſubit,perverſa funera pompa
Rettulit à tumulis : fugere cadavera lé .
tburn
Fumantes iuvenum cineres ardentiaque
offa
E medijs rapit illa rogis , ipſamque pa -
fentes,
Quam tenuerefacent, nigroque volantia
fumo
Feralu fragmenta tori, vefteſque fluentes
Colligit in cineres, & olentes membra
favillas
( hæcè rogis mos rapere , addit mox
quæ de ſepulchris ſumar )
Aft ubiſervantur faxis, quibus intimus
bumor
Ducitur, & trakta durefcunt tabe me
dulle
Corpora : tunc omnes avidè defavit in
ATIUS ,
Immergitque manus oculis,gauderque
gelatos;
Effodiſe orbes, & ficcæ pallida rodit
Excrementa manus : laqueum , nodoſque
recentes ( fic corrigo )
Ore fuo rupit ,pendentia corpora carpfit,]
Abrafitque cruces', percuſſaque viſcera
nimbis
Vulfit, & incoctas,admiffo fole ,medullas:
infertum manibus chalybem , nigramque
per artus
srillantis tabis ſaniem ', viruſą, coactum j magis quamnoftras ſtriges: voluptas
Suftulit , & nervâ morſus rerinente per
pendit
( hæc de ſuſpendioſis , ſequitur de in:
humatis )
Et quodcumque iacet, nulla tellure ca
& daver ;
Anteferas volucreſque ſedet , mec carpere
membra:
Vult ferro manibuſqueſuis, morfuſque
luprorum
Expectat ficcis vaptura è faucibus artus..
( Efficaciora enim putabant, quæ fic
feris erepta, quam quæ ipfemetmalefi
cæ defecuiffent, led pergitdeinde , quo
pacto & vivos iugularit , & eorum abu.
ſa fanguine, & extis . )
Nec ceffant à cade manus , ſi fanguine
vivo
Eſt opus , erumpat iugulo qui primus
aperto :
Nec refugit cades, vivuni fifacra cruorem
Extaque funerea poſcunt trepidantia
menſaj.
( Addir etiam de prole exſecta leu
abortivo huiufmodi)
Vulnere ſiventris : non quà natura vo
cabat
Extrabitur partus calidus ponendus in
aris .
(Subdic , ſi opus habeat adoleſcentis ,
vel viri violenter necati anima ' , quam
evocet , ipſam indiſcriminatim , quos
velit necare :)
Et quoties ſavis opus eſt ac fortibus um
bris ,
Ipla facit Manes hominum mors omnis
in uſu eft .
Ille gena florem primero corpore vulſit,
illa comă lava morienti abfcidit ephebo.
(Nec parricidij experrem putes,non
præcipua illi',lævire in proximos.)
Sepietiam caris; cognato in funere , dira
Theſalis incubuit membris :atque oſcula
figensi
Truncavitque caput, comprenſaque den
cibus ora
Laxavit ; ficcoque hærentem gutture lin
guam
Pramora
 DISQUISITIONYM MAGICARVM

Premordens , gelidis infudit murmura, ver intentis , nec acies uſquam devertenda,
Arcanumque nefas Stigias mandavit ad immonec obliquanda quidem . Quippe eum
umbras. deterrime verfipelles, in quodvis animalere.
Vides diligentiſsimum poëtam , ni- | converſo, latenter obrepant,ut ipfos etiã ocu
hil conatum prætermittere , qui mos I lis folis & iuftitia facilè fruftrentur.Nam ego
illi. L. Apuleius, Mileſ.libro fecundo. in 1 aves, & rurſum canes & mures,iind vero e
candem mentem : Nam nec mortuorum tiam mufcas induunt. (En primum male
quidem ſepulchra tuta dicuntur ( à lamijs) ficium ,fi &ta Metamorphol. & fic clan
ſed & buftis rogis reliquia quædam , & cada- cularius ingreffus ( Tunc diris cantamini
verum preſegmina,ad exitiabiles viventium bus fomno cuftodesobruunt, ( en ſecundum
fortunas petuntur:& cantatrices avicule, in de maleficio lomnifico, quod in hunc
ipſo momento choragii funebris,perperi cele . locum reſervaram ) nec quifquam definire
ritate,alienam ſepulturamiantevertunt. His poteft , quantas latebras nequiſsima mulie .
meis addit alius immò verò iſtic, nec viventi res , pro libidine fua comminiſcuntur ,fiqui
bus ullis parcitur, & neſcio quis,fimilepal ( cuftodum , non integrum corpus mane
ſus, ore undiqueomnifariam deformato , reftituerit : quidquidinde decerptum dimi
Eruncatus eft. ] Ende maleficio hoftili, nutumquefuerit , id omne de facie ſua defe
quod deijldem Theffàlis Lucanus dictum ſarcire.] Interponit poſtea narra
xerac.Narracdeinde,quæ vera fuiſſe vi . tionem prolixiſsimam , & abs re noſtra,
detur admodum probabile.Mox igi- i quare toram prætermitto. finis rei fuit
tur ita ſcribit. Infit Telephron .Pupillus ego iſte Telephron, milledenarijs condu
Mileto profectus ad ſpectaculam Olympi- ctus, ſubit cuſtodelam dum vigilat ; en
Cum , cuin huc etiam loca provinciæ fumige muſtelam paruulam in eum fixo inten
rabilisadire cuperem ,peragraia tota Theffa- i dentem ,fugátillam , ſed ſomno confo
lia , fuſcisavibus Laryſſam acceßi, ac dum pitur. interea lagæ profe &tis eius nari
fingula pererrans , tenuato admodum vi & ti- bus, ac auribus vicariam in eo lanienā
co , paupertati mea fomenta conquiro: con exercent, & ceram in modum profecta
fpicor medio foro procerum quendam fenem . rum ei partium applicant examuſsim ,
infiftebat lapidem , claraque voce pradica- | Quoille poſtridie per cadaver loquax
bat. Siqui mortuum ſervarevellet, deprecio audito tentare aggreffus, iniceta munu ne
liceretur , & ad quempiam pratereuntium , ſum prehendı amanuni nafus fequitur:au .
Quid hoc,inquan, comperio, biccine mortui res pertractat , ambe deruunt ,fic ,pro mille
folent aufugere? Tace,reſpondit ille.nam op- | nummulis, debilitatus, in patriam redire non
pido puer , & fatisperegrinus es , meritoque ſuſtinuit, fed capillis hinc inde laterum deie
ignoras, Theffalia te conſiſtere , ubiſaga mu- ais aurium vulnera celavit , naſi vero dede
fieres ora mortuorum paſsim demorficant, cus linteolo preſsim agglutinato decenterob
eaque ſunt illis artis magica ſupplementa. texit ) Huc faciunt illa Fabij declamat.
Contra ego , & qua tu ,inquam , dic fodes ,C!. ! 14. Facinus, quod dicitur inquietarc fuperos,
ftodela iſta ferialis 2 lamprimum ,refpondit fidera diris agitare carminibus, tumulos,
itie, perpetem noctem eximie vigilandum eft, buftaque firutari, amputatis cadaveria
exertis, & inconverfis oculis femperin cada- bus ipſas in fcelera armare manus cada.
vcrum
 LIBRI III. P.I. QVAEST. HI.SECT.UI. 433
verum ( explicui, curn de matehcioló certè naguralis vis non attingit effe
nifero diſquirerem , cave prosplas ,rei &tum . Aliam maleficii hoftilis fpeciem ,
ponas,smpias,corrompes,non caſtiga ! per armamalo imbuta carmine , repe
bis. Gooltici hæretici , Zoroaftis Magi | rio apudMeierum ,hisverbis: Primum
diſciplina imburi,cuius & libros quoſ omnium Aurelianum conatum fuiffeo.
dam in lucem ediderunt a. humanas mnem regsam fterpem per fcelus extin
amabant viſcerationes, ut vocac lufti guere:atque per artesDuabolicas o mai
nus ſeu cenas Thyeftes , ut vocans A. Leficia ad regnifolium graffari. Tradie
shenagoras & Theophilus, feu Sacra diſſe Ducem gladium pugsonem et ana
mentum infanticidii & inde påbulum , nulum ſuum cuidam monacho apoſtare
ut ait Tertullianus :infantem enim far fociis eius ,nt ca dicarentur diabolicis
se çoarecum certatim confodiebant, praftigris, incantarentarquead malefi.
fanguinem lambebant . & membra ciaper illa perficienda,monachum illum
fingulis difpertiebaoluri, uc barrant in turre Mongeya, juxta Lingsabum ,
Minucius, Epiphanius, & Euſebius, Super flumen Matronam ,per artes fuas
quam calumniam Gentiles,in Chriftia evocaffe duos ad fecacodamones,quibus
dos omnes mendacillimè deaoluc- gladsum annulum & pugionem , ut illis
banı. b operarentur tradidir. Ea inftrumenta à
In applicatis tancum extciolecusve cacodamonibus initiata, incantataque
penis, fiequepriſfimè demonipledá redditamonachojatgue per cum Au ,
num infert, & vcrius videcur contin relianenfi Perea infrumenta incantaffe
gere in veneno , quo ( ut refert Juber ac dementafle germanum fuum Caro
tus medicus Aquitanus ) li ftipes inun. lum Regem ,
adeò fubtiliter,utvix quif
gatur , equirem ipſum neçelle perire. quam poffet percipere.Primam incanta
Non credo id naturali ,vi veneni con- tionem fa&tam apud Belloacum ,qua h
tingere. quia non credo seneni ullius deò erat virulenta,ut regi ungues arque.
ađivitatem effe cantam , ut per tot in- i capelli deciderent. Alterum maleficium
volucca ſe diffundar. Nig ,quæ de Sty - in Canomanis,in qui tanta eratvis,
gis aqua traduntur credibilia ,omne il nemo mortalium judicarepollet , an vis
lam metallum penetrare , & lola con' j vetes Rex ,nec ne. lacebat enim abfque
tineri alioina ungula. ullo fenfu , & fpiritu vitaliquantum cera
Equidem aures mihi pucarem afi- nipoſſet.At poftquam ad fe redire cæpit,
oinascnacas,fi crederem. Grillandus , obfecro ( inquit) auferte buncgladium ,
refere nonnulla 6. faveocia luberridi. I quimibicorpus transfodit, idque mihi
do , fed & in illis concurſum diaboliex facit germanusmeus Aurel.]
pacto ,non vim vencni, recognoſco. Sulpicor duo quædam ad hocma :
Inter hacextrinfeca , ſunt ollarum de leficium referenda , quæ olim in civili
foſſiones profundą lub limine; quarú1
1 jure obſervavi :ſed ſuſpicor, & de prio.
Hhh IC ve .
a Prephyr invit.Plotini. b vide Iuftit . Apeland Antón. Pium Arbenagoram in Apol.
Theophilum , s.ad Autolyc Orige.l.6.6 7.Col.Calif.Tertullia. Apol.ca 7. Minuciumion Ołtavio.E .
pip barefi.29.6 Fufeb.l.s.bift. Ecclc.i . c d.q.3 .11.30 .
 434 DISQVISITIONVM MAGICARVM

te vehementius:nempè de peculiariA Suſpicio mihi præterea cft de male .

po lficio
ur c,in ait ,ho no ,d
rabum Icelere, quod Scopilifmum vo criminefacculariorum
e onful c mi
dei &t
quo
os
tus ne
hodie ſcimus , & olim fuiffe docet Se qui vetitas artes exercentes in facculos,
neca , cum Medæam ex Arabia petenié partom ſubducunt,partem fuberabunt.
venena introducit. Er ingens ille ter . I. faccularii.D.de extraordinar.crimin:
ror qui oxoteurs poGris agrorüm Do Nam arbitror ,non quo luis facculi feu
minis etiam validis & potentibus incu crumenæ excilores vel ſubdudores,
riebatur , vix aliunde naſci potuit. Qua Badartinbuds, ſed eos qui veuitarunt
re fufpicor caulam , cur oxoteilav de ( hoc eftmagicarum Jarium ad id fube
prehenſ ,aut conviði, mortis fupplicio Godio utuntur,ita nuncupari: quales illi
adficerentur,fuiffe ; non quod ſacrile- funt, qui in lufa ab Hilpanis dicuntur,
gii quidquam in hoc crimine tuerie carger eldade.Nam cæteri crameniles
( quo tamen lac. Menochio viſum , in gi Gnspliciter furibus funtannumeraqi
opere dearbitrariis Iudic .) Sed qùòd di:ficut & ille de quo Virgilius,
maleficii crimenſubfuerit:alioquin ſo Etfuocuspecori & lat ſubducitur
læ mortis mina tam acriter punitz nő agnis.
fuiffent,quantumvis frequenti crimine Et ille Plautinus, qui air,
& armata manu periculum Domini ... Propinomagum poculum ille bibir
adverriffent,confiderent hoc juris hu Capne ponit.condormiſoir.ego fibi fub
dioli.cum legentl.quadam D, extra duco annulumi
ordi.crimin . cuius hac funt verba, in Nec enim affentior Petro Gregorio
provincia Arabia o rozehit uor crimen hæc duo ad facculariam reterenti, li.37
appellant , cuius rei admiffum tale eft Syntagmaris iuris cap.14.6 : 7. Licet er
plerique inimicorum folentpredium ini jam huc referie maleficium verus Cir
micstromeniluv id eſt lapidesponere, in ci aurigariorum ,de qno D.Hier.in vita
dicio futuros, fi quis eum agrum coluiffet Hilarionis, Auriga Gazenſis in curry
malo letho periturum effe inſidiis eorum percuffus à demone totus obriguit ita ut
guifcopulos pofuiffent , quares tantum necmanum agitare ,nec cerutiem pola
timorem babet,ut nemo adeum agrum i refle & tere.Delacus ergo inle & to cum folam
accedere audeat. crudelitarem timens linguam moverei ad preces audu : nen
eorum quiſcopelifmum fecerunt , hanc prius poffefamarii, quam crederet in 16
rem exfequi folent Praſides gravirer ufi fum , da ſe ſponderet arti priſtine renun .
que ad poenam capitis , quia od ipfa resciaturum :credodot.fpopondu Sanatuseff
mortem comminatur: Sic Vlpianus. Pi.. Arbobius etiam lib . 1. inter cæteros
neda noftercopioſo in lobum com . Magiæ effectus numcrat, in cuyo
mencar . de boc crimine interpretatur reculis equos debilitare , in .
illud, sed cum lapidibus regionum pa citare ;tardare.
&tum tuum.capit 5.0.23 . Eum lege , mi
bi pondum liquet an de boc crimine SEC
1
capiendum :
 LIBRI II. P. I. QVÆST, III. SECT 11I. 438
Vt cunéti numerant , otto annorum
SECTIO III. mifella illa onere, velut elepbantum par
ritura, diftenditur .] Latino Græcus ac
De abortu ,dificilipartu ,laltis.ex. fedit fcriptor Pauſanias , cuius in Beo .
ficcarsone. ticis ilta habentur , Pharmacidas Thie
bani à luinone miffas aiunt ut parturien .

D'Erriplici moc lumalo ci consente anche molemme toinen valore

tes Sic enim cubit loan . Nider, li.ult. reliefilia Hiftoride,cals commento delu .

Funicui, ' n oppido Boltingin, Laufa:
Berifis drecefis quidam dictios Staldelein
grandes maleficus, caprus perprafatum
Ferram jidirem loci,farebatur ſe incer
in domo mbe vir ó uxor fimulmanebac
pirſua maleficsa ſucceſſive in utero uxo
au prafura feptem circuter infantes, sta
He femper aburium faceret , in femina
annis mulers nerable. Simile fecit in ca
dem domo omnibus pecoribus fætofis,
quorum nullum vivum partum edidit
Las. Exeonamque loco, undeilla faitle
audirepoffent , clamavit peperije samo
Akmenamitlasea voce deceptas,ftatim
abiiffe. Alimenam ilico puerum enixā .)
De testio, præter Gulland, legi po.
teftillo vetuftior Spreag Quadā (sic )
nodurnis femporibus . (alacioribus
ungme, 6X inductionediaboli ; obeffena
Cum devine majeſtatis majorem , in
quorum que angulo domus fua fe collo
cani,urcenim inter crura habentes, es

in eifdem anna Poſtea ex eiusdemcó dum culrum vel,aliquod inftrumena 1

fellionein rumenum maleficii,quod tri in parteftm .velcolumnam infigunt,
fueuit oftendis his verbis , fubterdimen i manus,ad unungendum adponunt,
ofta domus fe ila ertam poluiffe cixueiunc
, ſuum diabolum , quifemper eis ad
liamoveretur fecunditatem inhabstan omnia cooperatur,invocant, ce qx dde
ssbus reftruendam predixit: cum ante tale vacca cx rals dome,que Janior ,
ferpesis elle quareretur ( ub. Limine , ines que magis,latte abundat,mulgere.ff .
inveneretur , quia in pulverem fortal Ilat , proponit. cung jubuò diabolus ex
fis reda &tuserar, puluerem ſeu terram de mammella ill. vascælac recipit ad
fubter pofitam aſportabant, & in co. locum ubi malefcarefidet , & quafi de
dem anno uxpro eo omnibuy inmentis illosnftrumento final reponit Jupeno
domu fæ und ras reltituta eft. ] Sooribus annis Treviienliin.civitate cum,
lo soleidun a lucu aburtum adfecre burta fuit malefica, qnæ confiebatur,
oftendit Nicol Remgus 1.2.6.7. ſe lolicam ex pariete per epiftomium
De pariendi difficultare & quidem lac,quod divendebat plurimis,mulge .
perperta lic Apulcus b . amators (wire Baldui . Ronlleus Med ca venitro
nxorem quodin eam decaculè probrum nis epift. sp. docet folitos à maleficis
dixeral , jam in farcinam pregnationis utres conſui ad aparis Gailitudinem

obfepto hiero.O repugnato fain , perte ex corio , quos vulgò appellant Lit
twa pragmatiane damnavit . '' telaten ; && eis ut ad emulgendum
KU .. Hhh 2 lace
 ITIONVM MAGICARIVM
436 DISQUIS
lacè vaccis alienis, & hos utres fpoote Hier slaen ick ecoen slach ,ende eci
ſua ire vacuos , vel ab iis in pratis col nen anderen alsick mach ,
locari , & moxplenos ad domum ma: Ende den derden daer toe , robe.
leficæ redire :quod comprobat rei ge - houd ick d'melck merter koe
ftæ vera narratione , quam habes ledor Hoc eratoptimum remedium . ] hæc
lib . 6 cap.2.fe & . 1.quaft. 3. à meverbis ! Betzius vir eruditus , qui ante annos
cius relacam . Aliæ herbis,verbis , vel ſo- fermè centum triginta vixic inter Cac
lo atractu ,lacteprivaorarmenta , pemelitani Ordinis viros illuftriores.
coraque quæ luber. Bicbrana Laodu . Huicmaleficio Smile reperi apud e
nentis ſaga folis minis uberà vicinæ undem'eodem loco defrumenti aver:
mulieris bic exGccavit, ut ad obitum uſa fionc narraram his verbis:quadam mu
que lagæ , quamvis multos pepererit, lier circuivi Bonarium cum frumento,
lacte lemper caruerit , Claudam banc dicendo, illum verſum : ſuper aſpidem ,
fectionem verbis Grillandi: Quedamo poſt veniensad d.mum ſuam , heo
veneficiafiunt ad defecandum totum lac buit fifalam in folario quan manu are
unius gregis, velfecundiarmenti vaccipiens ouprædicta verba dicens, cecidit
carum , adeò quod nibil ca eipenitus red totum frumentum illius bonarii coram
dant,quamvis antea in maxima abun fper fiftulam in folario , & ita furaba
dantis reddidiffent: & fimiliter abortio rurfrumentum de agre:qua tandem per
nes totivs grega , velarmenti inducere quendam Epifcopum deprehenfa & o como
poffunt:prout alias vidio habui in fabufta eft .)Hæc ille licei barbare, bona
Ho Rome quod due malefica mulieres, tamen fide. · Quis non agnoſcit fru
cum iftis maleficiis perire fecerant abor- menti huius ve & orem dæmoncm ?
tando multos pecudum færus,o matres quid crgòrident illud poetæ ?
deficcaverantpenitus.)Dehoc auette Arque fatas aliò viditraducere mere
diladismaleficio ,ciofque remedio , le, ſes.
pida narratio quædam exſtar in loan. Vel XII.cab.prokibitionem : NEVE
Beetzii Carmelitæ Præceptorio ad s. ALIENAM SEGETEM PELLE .
præcepe:Expoſit ult.c.7.his verbis:Que XERIS.
.fi ? ' ,
dam vetula dierum malorum plena, vo
lens ex invidia impedire lac vacc & vici SECTIO IV .
hiſwi.accepit cultellum pergens ad oftin
domus in qua fuit vacca , oponensje De Sagittariis, Afafinis , & imaginum
contrafplendorem luna ,dixit: fabricatoribus maleficis.
Hier foydick cen {paen io molle
kens ghevvačn, VNT velpræcipuihuius claffis ma
Ende een ander daer toe , ro ocem Jeficij ; quos vocant Sagittarios ,
ick her melck van deler koe. feu Baliftarios; quorum Innocentius
Hec verba audiens Dominus vacca, ccrtius Papa ,vocat arccm , mortiferani
arripuit fuftem ,bo currenspoft cam ,at- & odibilem , & fub pæna Anathema
gue percutiens aiebar. tis contra Catholicos & Chriſtianos
cxer
 LIBRI III . P. I. QVAEST. IV.SECT.IV. 437

excrceri vetat a.Cuius Pontificiæ fan- | Ea tamen hac lege: G hominem necan
& ionis vereor , ut fatis probam nobis dum maleficus aliquando viderit , &
interpretationem gregarii juris inter- 1 cunc iterum de novo actuali(ur vocát)
pretes cuderints qui accipiunr de bello conteolu cum occidi voluerit. Vltimò
iniufto Chriftianos laceffentibus cum pollicetur tancam illisle , baliſta bom .
arcubus & ſagittis. Quæſo quid pecu- bardave jaculandi peritiam triburu
liare ,in utentibus arcu & ſagittis an rum , ut denarium capiti impofitum ,
quod eminus, & quaGiex inlidiis? quaGabfquecapitis læfione valeanideiicere
verò id in hofte diftinguendum , dolo ! Subiicit duo exempla huiufmoditaci
an virture? quaſ minus peccet, qui lica noroforum.Vnum Pouclericuiuſdam
cominus latro,quam qui ſclopo de longuem tandem ruftici foſforiis inſtru
ginquo interficiat cminus: quid ergo ! mentis pertinacem occiderunt : ſecon .
jam olim mihi vifum ,canone iſto per dum , alecrius,qui ,eò quòdmiraculosè
celli Gingulare quoddam genus male pedem de loco , ubi crucifixum traic
ficorum qui agittariiſeu Baliftarii vo- cerat , è quo recens ſcaturiebat ſanguis,
cati:quosaccuratè Sprengerus deſcri- movere nequibat ; in fcelere depre
bic 6. hi fæderantur dzmoni nam ex henſus, pænas publicè fupplicio per
pa &o ip addicoot animæ & corporis folvit. Dehoc ego genere lubens præ
dominium , ille viciſſim pollicetur le di& um Canonem capiu . Nec obftar
adtutorum , ut quem longiffimè diffi- quod malefici magi aliis quoque cas
tam volent, infallibili ido rrajiciade, nonibus fint excommunicati c.Cam .
Solemnia leu ritualia funt ilta . præftáto.maximè execrabile facrilegium ho
dæmoni bomagium , mox fexia feriarum maleficio accedat, fitque nocen
proxima Hebdomadæ maioris, infrarius reliquis omnibus , meriid dignum
tempus miſæfacram crucifixi imagi- vifum ,fpecialem illis pænam irrogare,
nem aliquam lbideligunt, in quam ,ut qui hanc infidelibus contra fideles o
in fcopom , tela colliment, vel ( quod peram navarent.Olaus Magnus domes
Perr Biosfeldiusteftatur ) ſelopo poft minit alterius generis fagutariorum .
tergum ejacalato glandes plumbcas nempè Lappones & Finos deplumba
emittadr.Nec copſtar, an aliqua tunc conficere iacala magica digiti longitu
verba ad hanc operis apoftafiam adii- dine, & ea per quævis diflora loca mic
ciant . Poftca certo telordm numero in rere in cos,de quibusvindi & am expe
crucifixi imaginem emiffo , credunt le cont & hos oborio carcinomare in
totidem uno die, quoſcunque deligentcrare vel brachio ,intra tridaem vehe
necare poffc, quocunquc illi loco fue mentis dolorisemori.
rinc, criam remoto & concluſo . De Vrego nunc de fagittariis,Gc ( niG
mon enim (pondet , ſc tela cò perlatu fallor) optimèCouarruvias, c.contra
sum , & hofili in corpore derizurum . vulgi ſententiam explicuir alium cano
FES 3 nem

a 1.5.Dernebal tidadefagitt.68.2.Molleiq..04.16. cc.ad abolendam .c. excommunican,

deber . in bull loan 22.5 2:54 Leons 10.9.sn Conca Later, d'11.3.6.17. c lll. var.refol.
5 6. 20 .
 NV
T IO VM
I SI C AR
8 S QU GI
-53 DI MA

nem Innocentii IV.cit de homicid.in 6. j.vetuftiores invenici. Confirmat,non

quem Theologi & Canoniltæ , propter
hiſtoriarum inlcientiam , ad omnes ho
micidas extendebant , qui condu &tis
hominibus aliquem occidicucarant,
cum revera,utille ex Volaretrano , &
P.Aemilio docuit de certo tantum ge
nere hominum meorio bat , & genie ,
unus hiltoricus Scotorum . Heđor
Boethus : quem ut fingularem addu ,
cunc teltein mura de Rege Duffo nar
rantem :fed & alii complures,quorum
cxemplis Scotica illa narratio confir
matur , & omnes hos ot mendaces reii.
cere . Cardanicum & Wericum , hoc

cui Affafinorum nomen fuit: de quibus et,temerarium . & impudenuæ plenú

oculati teſtes,oprimè ſcripferunt, Ty: Gt. Ex hoc ortam illam narrationem ,
ri ( in qua ditione illi degebant.) Epi . de Meleagrinece , & fatalı ftipire AB
ſcopus Guilhelmus,a ,& Cardinalis at. I theæ non difficcor Sed fine fabula cla .
que Epiſcopus Acconeals lacobus de tè, & yelo levato canit f. Ovidius, de
Vorriaco b.quem fcriptorem à blareis Medea laga:
ereptum ,Moſchus, Paltor Armenta: Devovet abſentes, fimulacraque ce
rienfis, vir docius & probus, publico reafingit,
bono ,typis evolgari curavit, Ermijerum tenues in ielur urgetacus.
Haudmulrum àſagittariisdiſcrepat Perite hus , & omninò ex arte : led
genus maleficorum , quiquafdam ta- Horatius g.imperiiè,quod , que huius
bricantur imagines , quas vel acubus crant maletilij,illa tranſtulit ad apima -
pungunt, vel igne liquant, vel confrin rum evocationem : deſcubeos enim
gunt, & loc certum iis, quos tales ima apparatum Saganx & Capıdıæ Lamia.
gines deligrabant,incericum tabe, velrum ,dicic duas ab illis ftatuas fabrica .
alio mortis genere adferunt.
li
Negatas:peream referentem nempè malefi ,
hoc totum leron.Cardanus c.V Vie. cio imbuendum : lancam quæ male ,
i si dux,cæci «æcussimpugnat,non ratio ficæ vicariæ vicaria erat in affligeada
onibus, ſed puris in Hed . Bocthum, altera.
Franciſc. Picum inqui& tores Germa : Lanea effigieserat, alteracerea maior
nie , & iplum D. Auguft. ut erat homo , Lanea ,gue pænis compefceret inferiore
parum plus,cosviciis.Sed canem con- Cerea fimpliciter ftabatferudibus, uigi
iemnas latrantem , quam compeſcas lam peratura ,modis.
facilius. Agnovere huiuſmodi imagi Cornel.Tacitus ( non jam poëram
nes & Iuriſconſult d . & Theologie. & i dabo, ſed ex principibus Hiftoria jde
confirmantpoetæ vetetes, quorum fa.leelere Pulonis & motte Germanici
bulæ ,ſemper ex vero aliquo trahebant Cecibens Ann. 2. reperiebantur fole de
originem , quare Buccananus falleur, parietibus eruza bumanorum corporum
qui 2.6.Hif.scos.ncgarhoc gen ' apud reliqnie, farmoria devotsones, 88
nomex

a belli facrilo 20.08.31. b Oriens hilt.c.14 . clib 25 de variet rer.c 80. d Gril.9.5.Ag
cur. Salyc. Arg. in i.mult.C. ic malef Dambau.on práxicrimin. Dahi. e inquifitores Germania
in Msl.p. 2. g. int . 12. Alf.Caffe, bilodeon harpuns.is.Bi nsfil deconfefjagar, alijs fepi,
Hyptypeles. glo.i.fer. Jac.8,
 LIBRI III. P. 1. QVÆST. IV.SECT.IV. 439

Homen Germanici plumbeis tabulis in- | pèrres viriles? ut quod per unam non
fculptum femiafticineres e tabe obliti, ſuccederet , per aliam perficeretur ?
aliaque maleficla quis creditur anim as fæmincas arbitror fuiffe furiarum
numinsbw sxfernis facrari ] vides quam | Vlaicum , à quibus viriles Carolum
antiqua impietate Apuleius lib.3, de repræſeorantes malè moldarentur,
afino, vocat laminas ignorabiliter li ut ex Horaciiillis jam citatis verGbus
beratas. ubi fortè legendum inore. colligitur. Vel fortè unica imago fu .
bilirer. licur Parcas dicimus inexora it, & numerum fama adauxit. Sané
biles. lode Sagæ di&tæ fimulatrices, de Pavioti agens maleficio Gaguinus
( uc cereaftatio ) & fietrices Tercalliano libro ſeptimo, imaginum plurium me
& vulticula Salisberieoli, & ipfæ ima minit,at Aemilius, & aliiunicam, fuif
gines , ipfiplice Fefto , & Subfiles ur an fe memorant . Recentiùs accipite .
ica docui. Nicetas lib.4. Hiftor.Qar. Anno 1574. Lutetiæ Pariborum do
rat . in Aaronis inventam imaginem collatus quidam nobilis fait , penes
viri compedibus vin & i , & corclavo quem reperta imago cerea , variis ca
transfixi.
rácteribus infignita: cor & capurima
Duffi hiftoriamo pete ex ipſo Boë giniconfixa erant. Ibidem duo alit
tho, & lib .ulser.Scoticatum , & Car - capritum fuêre, quorum unus Carolo
dano & aliis.Franciæ anuales a. refe IX . Regi , alter Henrico duci Gui
funt,fimilia his tentara ab Enguerrani fio , hoc ipfo maleficio defixionis ce
Marihnadi uxore,in Francia Regem , reæ mortem machinabatur : narrae
& deprehentam dediffe pænas . cor Crefpetus , & addit vidiffe, cùm Ave
noo & hoc Cardanus & Wierusre njoni effet, culorum parieti infixum ,

futarunt ? an quod uno factuniloco , quo de ſententia judicis excoriatus

nequitium alibi fieri? de alia cerea i . fuerat quidam magns , eô quòd hic
magine, de qua Sprengerus, agetur fe- pungendo cercan imaginem , Pon
dion. ſequente. De vildem lic Meie . tificem Maximum de medio ſoftule .
ros libro decimo fexto ,Anno 1462.nar rat . ifta Crefpet libro de odio Satana dif.
sat captos Bruffella tres viros et fami cur.ro. Illud etiam obſervo jam diu
lia Comiris Stampani,cum quodammy. ante fabricatis ftatuis aliquando ab
Topola, qui quandam ftſeinationem pa uti Magos nempe dæmone illas pro
Tale dicebantur, per tres viriles ac to maleficii, figno acceptante , tale puto.
E
tidem muliebres imagines iuniori Prin illud quod loann. Europalates nar
cipe Carolo infas onando Cuſtodiri
Cuftodiri rat hiſtoria (ne fol, 24. Venere edition .
fuere longo tempore apud Quercetum quendam loannem Morochazariom ,
Hignonia , ac pariter cum illos Caro- Theophili Imper. præceptorem , cum
lus Nogerius ex faga retractus , qui hærcticus & magas eflet, ad Patriar
ipfe è familia erat Stampenfa. Con charum Conftantinopolit. eve & um ;
jurationem myropoſa detexit ] Sed cur hunccum nario peifida & dura ( Tiub
for imagines uni occidendo ', nem - 1 garorum ) in Romani Impern fidesex
cur
a Paul.Æmyl.18.6 melius Gaguinu 1.7.
 ONVM ARVM
ISITI
440 DISQU MAGIC

curfionem feciffet, tribus freta duci- drenum . Neminem tam obela naris
bus,confilium huiuſmodi dediſſe. fic- puto , quinon ſtatim percipiat , has
ri debere malleos tres æreos ingedres, duas ſtaruas Magico murmure in ce
& viris manu promptis tradi , cum Icarum illarum imaginum de novo
his fe acceffurum noctu ad ftatuam fabricatarum hic locum fuccelsiſſe, &
quandam tricipitem , quæ in coripo devotam á lanne & loanne(nig utro
Hippici olim jam ftabat, fecit,acceſſit , biquc idem ,quod ſuſpicor)vicam qua
tuor horum ducum in Itacuarum ca
juflit validé linguli fingula capiça per
cutcient , ut in terram quali una plaga picibus Gpotuere id in lacuis, jam o
decuterentur. Ipſe laicâ veſte indu- lum fabricatis ,cum nec ulla de Simco
cus , ne deprehendererur ,magica quæ nc , nec de Ducibus illis Barbatis foret
dam verba ſubmurmurat , & vim ſtas cogitatio , cur non potuerunt in nos
tuæ omnem adimit: ex tresviris illis viter effi & a cerca imagine , & cffitto
duo fortiffimis idibus duo ftatuæ ca. nomine lædcodi? curG abſcillo , velef

pita deiecerunt, tertius remiſliore ma . fracto capite, non liquato toto corpo ,
nu tantum inclinavit, nec totum au . re ? Gidin Grecia contigir & Francia ,
ullit caput reliquum . Suntque fimi cur non potuit in Scotia, & Germania ?
lemeventum duces illi experci . ſecuta Porrò exillis Cedrini,Zonarz & Gly.
namque in corum exercitu vehe- cz locis ſacis apparet , mulcas in Circo
mentileditione, & hinc orta pugna Pyzaceno ſtaruas fuiffe magici artifi .
inteltina , duo duces cecidere, ter cil, quæ Conſtantinop.imperii events
tius ampla , non tamen lethaliplaga | prædicere pucabancur , certis litteris
Cauciatus, cum exercitus reliquis do- leu characteribus notatas , quos fra
mum ſe recepit. Non erat hæcima: cres Eudociæ Augultæ cum icgiſſent,
go (utftultis Græcis plerique viſum ) multa mala Bizancio imminere pre
Bulgaris hiſce fatalis, ſed Magus ea u . dixerunt. Narratur Hiſtoria paucis
lus,or Gigao & condicto ,& pro imagi- nota ab Himerio Chartulario , cuius
ne malefica.Scribunt Zonaras & Gly apud Suidam mencio, pofteritati verò
cas a.Simconem Bulgarorum ducem commendavit exm4.codice,lul. Cæſ.
Crobaris bellum intuliffe , moleſtum Buleng.lib de Circo Rom.c.6 .inde pe
id erat Romano Lacapeno. ſed accel- taat,qui volent. Benede fæculo hoc &
Gt ad com loannes quidam Atrolo- leqq . virdiligens & multæ le & ionis
gus ; & nunciavic), ut aliquem mitteret, i merebitur, li limeniųm Himerium ,
qui caput ftatuæ fupra Xerolophum Greg Monach . & alios , qui nondú e
locatæ amputarer,cam Itatuam Simo .. diti , pariſeduligare largiacur publico
ni facalem elle miſtille , truncatur ita bono qua D.Chryſ.orationé dis Toit .
cui , notatur hora ,nec diu poſtcomper 1. eSpóuws,dedit Aliud cxemplú núcad
tum cadem illa Simonem in Bulgaria iicio ex Zacharia Vicecomice p.s.co.
exitumachi dolore interiiſſe Quod a. plemëti artis exorciſticæ do & rinas his
pud Curopalatem , idem legi apudCo. verbis rclatum ; Rome accidit,seguida
full

a Zonar.com . 3.Glyens p. 4. Annal.

 LIBRI III. PARS. I. QVÆST. IV . SECT. V. 441
fullo maleficiatus veniret ad me ad petendū 1. contra Gentes , Tertul. in Apologe
auxilium , cuius domum ego una cum eius ri. D.Hieron.in 4.c.Matth.D.Chryſoſt .
familiaribus ingreſſies cum ſubvertiſſem , in- 10.54.in c.17.Matth.D .Tho.1.p.q.15.a.
veni in quodam tincture vaſe fece pleno , fi- 5. & alij Theologi contra fentiunt. Iu
guram ceream clavoferreo àcapite ufque ad riſtæ quoque , ex quibusagnoſcit Bur
anum transfixam , brachia , crura ac totum chard.lib.19.Decret.c.de re magica , & 0
denique corpus clavis refertum : qui clavi ip primè hoc probant Per . Leloy. lib.i. de
ſum maleficiarum in cunctis partibus affli- Spectr.c.uli. & Grillan.ſæpè citatus a,mi.
gebant eo modo , quo in figura cerea collocati hi nunc fufficiunt S.S.firmiora teſtimo ,
erant.) Lædunt igicur iſta ſecundú ma- nia , quam qui non admittunt,habendi
lefici intentionem , actione illa externa , pro Ethnicis & Atheis. lobum Diabo
ex pacto cum dæmone initomanifeſta . lusb percuflit ulcere pellimo à planta
cam . Solemne denique hodie ſagis no- pedis uſquead verticem capitis ; ſed &
ſtris , effigies has baptizare in nomine alios eadem morbos dæmoni, ut effi
Beel- zebub , & nomen occidendi illis cienti caufæ ,adfcribit. In illa unúdia .
; indere. bolus aurium & linguę uſu privavit , &
limul epilepticum reddidit , qué D.Mat.
SECTIO V. lunaticum vocat c , non quod dæmonia
cus non effet, ſed quod à dæmone obli
De morbis variis à demone illatis. deretur , & fimul plenilunij tempori
bus , per dæmonem comitiali morbo
graviſſime affligeretur: eò quod tunc
teſte Hippocrates (nam Cæſalpi- cerebrú humorib. plenum aptius erat
nus aliud tribuit ei ) morbos illos per j exagitari. Solent quidem alij elle luna
dæmones mortalibus inferri poſte, tici,non obſelli à dæmone, & hoc len
quos fecuti Pomponatius & Levinus lu de lunaticis locutus lulius Firmicus
Lemnius. Nó, quod dæmones id velle , 1 d : Scd noftri Evageliſtæ agebant de co,
non credant, quos malos eſſe non ne- qui ſimul energumenus. Epilepticorú
garant: non quod dæmonum vim mi . I quoque diſpolitione gaudene dæmo
norem cenſeant, quam hominum aut nes , & ideò non rarò le illis infinuant:
animalium ( hoc foret abſurdiſimum ) & per illos , quo tempore corruebant,
ſed quia in orbiomnes naturalibus ex | loliti reſponta dare. Apuleius, magnus
cauſis naſci queunt. Verum recta hæc magnise , traditur accuſatus , quod ſer
ratiocinatio eſt, pollunt morbi ex natu vum ſuum Thallum , remoris arbitris

ralibus cauſis oriri: nequeunt ergò dæ-
mones morborum irrogatores ſeu im-
millores eflc,Sanè Codronchus,Cælalo
pinus,Fernelius,Valefius& alij optimi
!
ſecreto loco, arula & lucerna & paucis
conſcijs,carmine incantatum ,corruere
fecerit, deinde neſcium lui excitaverit.
Servus hic morbo caduco laborabat,

medici lib.ſuperiore citati,Arabiuslib. I co ignaro ſic abulus Madaurenſis , ut à

lii dæmone
a q.6.0 /2...1.13. b Icb.2. c Mar.9.0.17.Luc.9.0.39 Matt.17.0.14. d lib.3. Mather,
e Apel. i.
 7422 DISQUISITIONVM MAGICARUM
dæmone reſp onſum acciperet. hanc tempore nondú hæreſis Lutheri naza,
ille accufationem fic tractat ut caula nulla fuerit , multa , quæ huic
ut
videatur fateri certè di contraria, confingendi:deniq; videmus
non
luit. Sic recentiores audiamus , Spren- , cú Germaniã demonu manifeſta & cres
gerus a prodidit quandam maleficembra infeſtatione pleniffimam fuiffe , ut
cpilepticum morbum certis inflixiſſe, intelligamus eostú Luthero , & Zwin
per ova cum mortuorum corporibus glio hofpitium paraffe eorumque quali
ſubtumulata , præcipuè ex earum fecta quoſdā metatores præcelliſie ,ut & núc
inhumatis , & certis cum ceremonijs Antichriſtum præveniunt, eiuſque ſunt
cxhumatis, & in potu vel cibo præbi- verianteambulones , Calviniani, Ana
tis. Apud D. Lucam b, unum diabolus baptiſtæque.Sed pergamus, ignoſce le
vexavit Maniaca illa affectione , quam ctor parenthefinó longæ ,nequeo , præ
lycanthropiam medici nominant, cu . amoris veheméria , memoria perditorú
ius præcipuum iudiciú eſt , quod domi fratrum ſic deponere , ut non ſubinde
nequeant contineri, & in deſerta loca & in animú & in calamum incurrant,
fe proripiant,circaque ſepulchra ober - Sprengerus narrate ſequentia, Honefta
rent. Aliam adfixicconvulſione ſpinæ : quadam perſona, & uni ex familiaribus Ar
dorſic, quo loco dæmon ille vocatur chiducis matrimonia copulara, in preſencia "
#vska & o:Bevcías ſpiritus infirmitatis,eò notarii & c.fecundum formam iuris, depo
quòd (ut fubditur ) cam vinxerat Sata- ſuit.Cum tempore virginitatis fua , cuidã ex
nas inv 80€ ; nam dæmones in S.Suno- . civibusfamularetur , accidit , ut uxor illius
men habent ab effe & u ; ut fpiritu avari- gravi dolore capitis languerer: pro cuius cii
tie, qui impellic in avaritiam , fornicario-, ratione,cū quadam mulier acceſsiffet, & ſuis
ris, qui quaforsurpitudinis. Saulé etiam . carminibus & certa praxi mitigaredolorem
dæmon per attábilem divexabat, aper- haberet, Ego inquit , eiuspracticam diligen- -
tè hoc illi facraHiſtoria tribuit, Exagita-- ter obſervabaan,perfpexiqi »quòd contra na.
bat eum fpiritus nequam , qui pulfanteDa- turam aqua fuſie in ſcutellam quandā ; ipfa
vid citharam recedebat d. Hodièid uti . . aquain ollam aliam afcendiſſet , că aliis ce
nam non doce ret exper ientia quotidia.remoniis qua recitareopus non eft, confides
na!Multa fuppetunt exempla utar ; dá- j ranſque quod ex illis dolor capitis in domina
taxat recentibus , quæ in iudicio com non mitigaretur, aliqualiter indignata , bæ
perta Gibi Sprengerus prodidit ,cujus & verba ad maleficam protuli : vosnon facitis,
Niderij exemplis , libenter utor, quia niſi ſuperftitiofa , & hoc propter com modum
( quicquid hæretici dicant) doctiThco- veſtrum . Tuncmalefica ftatim fubiunxir,
Jogi fuere, & in his, de quibus agimus, Anfim fuperfticioſa vel non ,tertia die tu fen
rebus exercitatiſlimi, & quacunq; tra- į ties, quod rei probavir eventus. Nam tertia i
didere , his fimilia noftra videtætasy & die mane,mefedente, o fusī apprehendente ,
recétiores ea cófirmant omnia : deinde tantus dolor ſubito corpus meum invafit pri
vixere fermè antè annos centum , quo moininterioribué , et non effet parscorpora,

in qua
ap 2. Mallei.q.1.6.11.in fin . 6 Luc.8.8.27. c Lup.13.0.11. d 1.Reg. 16,0.14.356 it's
ep. I.malles.g.domp 120- .
 LIBRI III. P. I. QVÆST. TIT. SECT. V. 2445

in qua non pun &tiones horribiles ſentirem :fe. I ſuſpectam haberem inquiſivit. At ego territa,
cundo non aliter mihividebatur , nifi quod propter malam eius famam ,nihilaliud , niſi
continue igniti carbones capiti meo ſuper bec verba, protuli , greſſus in graminibus
funderentur: tertio in cute corporis ,à verti- | damna demonftrant. Tunc illa indignata
ce uſque ad plantas pedisnon fuiffet fpacium quia ad eiusfortè beneplacitum , me litigiofis
acus , ubi nonfuiſſet puftula ſanierepleta. verbis cum ea implicare nolebam , abſceſsic
Sicque in his doloribus eiulando , & tan cum murmure, & verba , que protulit, licet
tummodo mortem optando ufque ad diem audirem , intelligere nonpotui. Poſtpaucos
quartum reffiti. Tandem maritus domina verò dies ingensinfirmitas mihi incidit, cum
mee,ut ftabulum quoddam intrarem iniun doloribus ventris, & acutiſsimis torſionibus
xit. At egopaulatim incedendo, co pracedēte, à latereſiniſtro verſus dextrum ,& vice per
dum ante oftiumfabuli eramus :Ecce, inquit ! fa quaſiduogladij eſſent pectori infixi, & fic
ad me , pecia panni albiſuper oftium ftabuli. die noctuqueclamoribusvicinos omnes alios
At ego.Video,tunc ille,quantum potes remo inquietavi, & confluentibus hinc inde pro
ve,quia forte melius habebis. Tunc ego,quă confolatione,accidit,ut lucifigulusprafatam
tum potui, uno brachio mead oftium.tenen - vicinam & maleficam adulterino flagitio
te , cum altero peciam apprehendi Aperias, habensin amafiam ,fimili modo viftationis
inquit Dominus , & conſidera diligenter ibi gratia accedens, & infirmitati mea compa
repofita. Tunc ubi peciam folui, plura ibi in- ziens poft verba conſolatoria abſceſsit. So
cluſa repperi, praecipue autem grana quada quenti tamen diefeftine rediit, & interalia
alba , ad modum quo poftula inerant corpori confolatoria ſubiunxit : Experimentum ca
mco,ſemina quoque & legumina,quorum fi. piam an ex maleficio vobis hæc infirmitas
milia nec ederepoteram aut intueri, cum of contigerit, quod fi fic repertumfuerit , ſani.
fibusſerpentum & aliorum animalium in tatem vobis recuperabo. Accepto ergo plum .
tuita ſum . Et fic ftupefacia dum inquirerem bo liquefacto, & me in le& o recumbente,
à domino,quidnam agendum foret, ut in ig- | plumbum in ſcutellam aqua plenam ſuper
nem cuncta proijcerem iniunxit. Proieci : corpus meum appodiando infundit, & , ubi
ecce ſubito non poft hors ſpacium , aut quar quadam imago & figura diverfarum rerum
sale.fed in momento, ut res illa in ignem fue. I ex plumbo congelato apparuiſſent, ecce , ix
tant proietta, omnem fanitatem priftinam į quit,ex maleficio vobis hac cốtingit infirmi
recuperavi. ) tas, & fuper limen oftii domus una pars ma
idem ſubdit.Mulier quædam maritata leficii continetur. accedamus ergo & illis a
& honeſta acceſsit , & iuxta iuris formam moris melius fentietis.fuq; maritus meus cū
ut fupra depoſuit. Retro domum (inquit )ha. eo pariter ad tollendü maleficium accedunt,
beo riridarium , eft & illi contiguus bortus ! & lutifigulus limen elevāsmarioiniunxit,
ricine mea. Vnde , cum quadam die tran- | ut manum in foveā ,qua apparuerat, mitte
fitum fieri ex horto vicina ad viridarium ret , & quacunq, inveniret extraheret, quod
meum non abſque danno perſpexifſem , ftans ! & fecit. Nam primòimaginem quandam
in oſtio viridarii, & apud me ipſam conque ceream in longitudine uniuspalme, undique
rende,& querulando, tam de tranſitu , quam per foratam habentem duas acus ex adverſo
de damno : ricina ſubito ſupervenit, can I perlatera, admodum quoipfa punctiones à
lii.2.
1 finifter
.
3
444 DISQUISITIONVM MAGICARVM
finiftro latere ufq; ad dextrum & è converſo cum egereret, manifeſte puella retulit fefena
perſenſerat, extraxit : demum peciaspanni- fiffe, quod primum exſertocapireſe retrahe
culorum diverſas, & plurima, tam grana , ret per poſticum , inde cum impeta exiliret.
quam femina,& offa,continentes. Sicque il- | Poſt anguilla , quam mortuam exentera
lisin ignem conie &tis ego convalui,ſed non ex tamqueſuſpenderant , loco fublimiab ani
toso.nam licet torture, & punčtionesceffaf malibus tuto , repente evanuit. Puella inte
ſent , appetituſque comedendi rediiſſet ex in rim cæpit evomere ingentem humoris aquo
tegro, tamen priſtine ſanitati uſque in pre- ſi copiam , humano lotio non abfimilem ,fata
ſens minimèfum reſtituta .Vnde hoc,quare- poris abſurdi. Duravit ea vomitio plus 14 .
bam ,quod priſtina ſanitas non redibat? Ref dies ,fingulisprofecto exoneransſuper libras
pondit,funt & alia inftrumenta alibi abſcā- 24. vel ut vulgo nominant, ghelcas tres:
dita,qua invenire non valeo Et qualiter pri- prætereaurinam interea quotidie reddebat
ma inſtrumenta repoſita agnoviffet,dum in . bis terve copioſam . Nullus in ventre tumor ,
quirerem , refpondit: examore , quo amicus nulla in toto corpore inflatio exterius appa
amico revelare folet, hæc cognovi. ] rebat: & ipſa puella potusac cibi parciſsimi,
His duobus. lubdit alia multa bre vix unum cyathum vini,aut cereviſia ,liquo
via, nata ex deſiderio ulciſcendi , dum , riſve alteriusporitabat. Eo venit hæc aqua
indignantur mulierculæ , fe ab amalijs, excrete abundantia,ut ſpatio duarum ſepti
ad nuptias convolantibus.deferi, & ul manarum facilè amas duas implere potue
tionem minatæ mox exfequuntur. Sed rit.Poft hanc aquacopiam , cæperunt & pili
omnem ſuperat admirationem , quod confertim exire per vomitum alui,copiofifsi
narrat Cornel . Genma poft calcem li . minumero digitilongitudine, fed longiores
2. Coſmocrit: narratfusè caſum Catha- alii,alii breviores, eiufmodi ſanè, quales an
rinæ Gualtheri puellæ Lovanienſis an noſis canibus evelluntur : auctaque eft indies
norum 15.cuius curationi ipfe præfuit ea pilorum quantitas, utfacile pilasquam
Anno 1577.quæ, cum oberufum à gen. I plures iufta magnitudinis implere potuerit:
tili & coætanca libamenti fruftulum eiecit hos omnesmagno faftidio da vomitus 1
comediffet,in morbi ſymptomata inci ' difficultate. Interieétis deinde nonnullis,fute
dit prorſus prodigioſa , quorum ipſe ceffere aliqui vomitus,qui floccos ingentes pia
ſpectator quotidianus , vidit illameij: 1 iorum eijcerent, cum materia purulenta in
cientem tot , & talia', & tanta , ut ipſe ſtar ſaniei,interdumt fimili ſtercoricolumbia
crediturus non fuerit oculis alienis.. no aut anferino: in qua colluvie & frufta
Oétavo morbi menſe magno niſu per lignorum , & membranarum tenuia rudi
pofticum eiecit anguillam vivam & , menta, fed & lignorum partesadeo vive , sit
perfectamy, craſsitudine policari, lon- ex caudicibusobſoletis diffractis inæqualiter
gitudine ſeſquipedali: cui & ſquama,& comminuta portiones viderenturunguisam
oculi, & cauda univerſa,ut anguillis folet. plitudine , alia craſsitieinrus fungoſa , foris
triduo antè quam foras erupit , auditum obdu &ta vetufiure cortice nigre. Paulò poft
narrat bis terve in utero ſonum ' non ipfi | cæpit aliusvomitus niger ut carbo , dixiſſes:
puella modò , ſed adftantibas quoque velut atramentum verum , vel ſepiæ fuccum ,imo :
ergurum & tenuem ab angueproductum :& carbones veros minutiſsimetritosatquepera.
miſtossa
 LIBRI III . P.I. QVÆST. IV. SECT. V. 445
miffos , fingulis diebus prodeuntes ad quan- | cateris rara duorum palmorum 'amplitudi
titatem libr . 2. aut 3. ſæpißimè cum pilis nem ſuperabant , intertexta ſtriis profun
tam copioſis , ut nuci iuglandi includi non dis ſine epigraphis : quæ fefe à vertice ad
poſſent,omnibus albis , prolixis , da durio- | bafim fecantes mutuo , cancellos in rhom .
ribus: que cum per triduum ita duraffent, bi ſpeciem efformabant. non habeo cui me
eiecit ſemel & puri ſanguinis tanquam è lliusconferam , quàm cum ſenecta vipere:
vena: dife & a libras duas, nulli res alterius quanquam nihil baétenus à me confpectum
gener ispermiffas. A vomitu ſanguinis rur fuit's cui poſſet meritò comparari. Sed hoc
ſumi ſecutuseſt ater , ac fi antimonio trito in eo pracipue admirandum , quod ſecun
tinctusfüiffet humor , omninò liquidus , in dum longitudinis ductum ', velut canalis
dies fingulos fere ad libras siaut 6. atque quidam profundior appareret ", inſculptus
hoc portentum ſeptimana integra conſtanti, fibris tranſverſis co raris , prorſus'ut in a 1
bonarum lege ac ſpacioperduravit. Ceffavit Speræ pulmonis arteria. Erat hac regió pe
aliquamdiu -divinis humariſque remediis nitus cava & circularis,in unius membra
adhibitis. Interea pilos adhuc , ſed pau ne faftigio paulatim anguftior , anguini ca.
ciores , gradatimque atriores excernebat, pitis veſtigium repræſentans, cum apophyſe
imo & breviores in dies, ut cùm prius ex maftoeidi,ſeu proceſſu mammillari: in al
flavo ruffeſcerent , paulatim lividi, nigri, terius fineſenſim lateſcens, neſcio quid ven
tandem aterrimi, ac velut diſſecti in fru • tricoſum & inæquale , etiam bifurcato'
ftra minutiſsima pervomitum redderentur. vertici non abfimile ', pre ſe ferret . Vni
Quandoque cum his & virulentus bumor, verſæpartes invicem coaptatæ totiusanguil
& craffus, quandoque fimillimus limos la longitudinem atque craſsitiem ſatis lucu
Circa Septembris medium membrane fru- | lenter expreſſerant. Illud autem tubercu
ſta maiora , tanquam ventriculi partes, e- lum papillare viam fuiſſe reſpirationis exi
pomuit: habebant becfpeciem tunicæ craf- ſtimo, forteper quam & folidis & humidis
fioris, carnoſa ,lent ,fractuquecontumacis : ad fuinutricationem neceſſariis veſcebatur.
1 quibus, profecto ut færus chorocidi, etiam ! Poftquam haſce membranas eiecit, ſecuri
venarum du & us inarati ramoſa propagine ſunt lapides fere inni meri , quos veſperi
3
Spectabantur, interdum medij palmi lon- ſemper, at ſtate horarum periodo ,magnis
gitudine. Has: alia ſunt è veftigio ſubſe cum tempeftatibus, animique deliquiis eo
cut & tenuiores multò ,fed penitus nigra , ve- ructabar. Forma füir'eiuſmodis quepaſsim
narum duntaxatveftigia referentes, memi in vetuſtis adificiorum ruinis folet occurre
brana allantoeidi non diſsimiles Poſtremo re. Lapidesſolidi,anguloſi,inaquales, tùm
venerunt & tertii generis tunica , vaſorum Specie , tum magnitudine, que fubinde ad
prorſus expertes ,, aliarum omnium tenuif nucis iuglandis quantitatem acceſsit non
fome, ut locum amnii retinerenti Sed erat abſque suffocationis diſcrimine manifeſto,
bis alia multo fubftantia atque figura ra- videbantur quandoqueobtecti calce, & co
tio : quam in agninis fætuum involucris. agmentati varie',ut ab illis , qui parietibus
Nam huic tenuitati aderat mira ſolidi- detrahantur ,diſtingui non poffent. Sennel'me
tas , figurarum ratio, quovismiraculo ma- í preſente quendam eiecit lapidem angulofum
jor Eragmenta illius varia , ſed tria pra 1 vix cum duplicis caſtanea mole librandum ,
lii' 3) faxum
46 -DISQUISIT MAGICAB
IONVM VM
faxum illud magna fpiritus contentionepro- | lo tamen veſtitos putamine, præ ſe fer
ięcit,ut & vomentem viderim manifeftè, carent. Quod ego mallem ad prodigioſos
in lebętem fonitum cadentis audierim , ma dæmonum effectus , quam ad natu
gno horrore çum animi mei, tùm turba un rales Imorborum παρατηρήσας το
dique circumfuſe. E veſtigio magnam quo ferre.
que ligni portionem poliicis longitudine pa . Ad eofdem effectus permittente
riter & craffitudine , ſed minore difficulra- | Deo productos retulerim cruciatus
te fecrevit . Erat hoc fatis poroſum flamini- corporeos B. Angelæ de Fulgino ,quos
bus rečtis infigne,cui & commiſjyra quadam his verbis deſcribit:Corporis ſunt tormen.
inſignior velut per medium totius longitu- ta innumeræ à multis demonibus multipli
dinis excurrebat. Interea tamen, & pili per citer excitata. Vix enim credo quod ſcribe
vices,fed minores ordine pauciores ac nigrio- poffent infirmitates da paffiones mei corpo
res, Acceßit aliud , quod omnem excederet ris. Nam non remanet in mealiquod mem
fidem , os enim triangulare ,folidum foris in- brum , quod non horribiliterpariatur. nuna
tus cavum acfpongioſum reddidit, tale, ut quam enim ſum finedolore , fine languore
planè conftaret effefragmentum cruris bubu continuo ;fum debilis & fragilisplena dolore,
? li,& puelle parenisdiceret, ſe rule vidiffe prio ita quod oporteatmecontinuo latere. Non
die in ſuis carnibusiurulentis. Nec mora fe- .ejtin me membrum , quod non fitpercuffum ,
quenti diearticuliofſei,tali,digitorum acies, totum & penatum à demonibus do femper
rotula ,varia ſpeciei do magnitadinis prodie- | fum infirma,& Jemper tumefa &ta, & plena
tunt, interdum tamen & pili, & lapidesin : doloribus in omnibusmembris meis: ita quod
termixti, atque omnium poftremò, virri at cum magnapæna poſſum me movere, & jum
que aris portiuncula .] hisnarraçis,Gem- | fatigata iacere , nec etiam ad ſufficienciam
ma meritò cenſet, horum mirabilium poſum comedere: hinc diſcis lanctam hác
Dei permiſſione , dæmonem fuiſſe viduam fæmineo , ut lob virili ſexui,
miniſtrum , qui cauſis tamen naturali- ! cxemplum pacientiæ propoſcam . Invia
bus, ordine etiam ſervato , quoad po ta B. Angela 0.19 .
tuit, uſus fuit. Idem vellem exiftimar De mentis abalienatione perpetua
ſes, codem opere, de muliere alia , quæ jam docui , dum de philtris diilererom ,
forente ætate , per novem continuos Stiradio quoque potione meosab alic .
annos infandis doloribus inteſtino. nata à vsrgine venefica ,lib.2, Hift.Dubra.
rum cruciata , primum crallioris cu pii. de modica ad tempus exemplum
nicæ ſudimenta dejecit , deinde & non injucundum auditu narrat Mace
arboris frufta ingentia pleraque thiolus in Dioſcoridem a de circula
pollicis craſſitie ; ac paulò etiam coribus , haud dubie Magis Bohemia
longiora, pariterque ommia ferè, quæ In vinum (inquit) radicis cuiufdam pulve
ad arboream fpeciem pertinerent, rem , cuius guſtatu faucesconvelluntur , im
folia , fcilicet , laurinis foliis non miſcent, & , cui fucum facere volunt, iubens,
abfimilia, radices, cortices, etiam quæ utillo in vinointinctum digitum , quaſi pre
tomenco alicui incluſos nucleos , nul- guftandicauſa ſugar . Tum illiso digitum vi
. teme
a in prefs
 LIBRÍ 111. PARS. I. QVÆST. IV. SECT. V. 4439
no madidum in os inditum , fibi mordicus, Reſtar explicandum , quo pacto dei .
non finedolore' c clamore , premit invitus, mon morbos inferat? quod Franc. Va-:
Interea , perinde arqueblanditiis , mæren leſius accurate docuit c. Nempe illum i
sem confolatur circulator, temporum , tarps- effe cauſam excernam , eò quòd extrin.
que arterias alio oblinit medicamento : de ſecusadvenit corpus inhabitaturus, &
inde nummam in terram proiectum horta. morbos illi illaturus . Si morbi ex ma
tur,ut tollat. Ibi illeprorus,primum fe nes teria pendeant, move internas caufas.
quit attollere, mox unguinis vi , amens fa- fic Melancholicos morbos excitat.
Etus, concidit ftatimqueeius more, qui me. Nam principio bilem atram , quæ cor
tuit ne mergatur in aqua ; natat, ac vecife- poriinerat, commovet, & fuligines in
tatur,fimulfe fluctibusobrui. Ergo eum eri- cerebrum , & internorum fenfum celo
git circulator, ille: quafi ukturus iniuriam , lulas propeHit. Deinde adauget bilem 1
primum mateficum obliquo ac torro intuitu atram , admotis caufis exurentibus , vel
exprobare, mox hominen -aggredi videtur: detento iſto humore , ne expargécur.
poftremo fugientem circulatorem perfequit, Epilepſiam paralyſim & fimilesnoxas ·
donec abfterfo tandem illiti medicamenti infert, per luccieraflioris delationem ,
veneno, recipiat ánímumac menti'reftitua - obturato ventriculo cerebri , vel ob
tur, vbiautem ad fe rediit ,quaſi quievale- ſtructis radicibus nervorum . Cæcitatis
rit à marinaufragus, capillum veftimenta caufa eft , vel furditatis , noxia excre
que veluti vela torquere exprimereque brac- menta ad aures , vel oculos coacervan
bia tergere,& nares emungere,confpicitur.] i do . Sæpè etiam ad odium , amorem ad
ut lola vis unguentihoc faciat, & non alias animi perturbationes inducendas
interveniat opera dæmonis', qui fieri movet imagines , ut in imaginatione
gucat, non intelligo. firmiusinhærefcant; Ad corporeasve
Gentiles idein lenkille olim ,probare ro affectiones excitàndas, ſpirituofam
poffumusex morbis, quosilli diis fuis , ex iplo ſanguine ſubſtantiain deligit,
hoc eſt dæmoniis , adfcribebant, ut de cam ſeparans & expurgans à craſlitie
Ceritis,qui dicti quali Cererici Snceyrysó= 1 materias deinde fpiritibus iftis utitur,
aylor,delymphatis ;Panicis, fimilibusai:1 quali proximo animæ inftrumento ad
S
jam tradidi. Ideoque eos qui fanatici | efficaciffime &- velociffime agendum ,
crant, & variis linguis in morboloque- Dico ex rebus venenofiflimis eum e
bantur: & quov@ vras, velab Hecate,aut ducere quandam quafi quintam eſſen
fo Heroibusinfeſtatos,vocabant.a Quare ftiain (ut ex gemmis & auro folent chy
& Levinus Lemnius b tandem dar ma mici & ea inficere iplos fpiritus vita
Bum , & facetur dæmones huiufmodi | les , & liceum malefico morbo imbuc
cauſas orborum'accidentarias effe : re , quod advertit prudenter Cæſalpi
Qui ſi cauſam accidentariam vocat,ex nus libr.de demon.inveftigat.ca.16 Quod
trinſecam ," officientem ramen , nobıl ! cùm fecit , ægre ars humana faris cele
cum fentit.
I bria & efficacia remedia poteft velfo
lec

a Lúcim.in Pbilopen. Hipostales deSacro morbo, bl. 2. de becul nas,miras.Eli Sotret

Philofop:8.18,
 DISQVISITIONVM MAGICARVM
let adhibere : quo enim hæc materia
ſubtilior & tenuior , hoc quoque ad
lethum eft acrior , & efficacior. Solet
omnem prævenire medelam . Nec ob-
ſtat quicquam , quin hæcipfa damna in
ferat interdum perſe materia , !
ſe , fine tali materia,
vel interna agente cauſa,ſi impediat vel
lædat lenſationes, vel ſpiritus animales
decineat aut fubtrahat , & aliis mille,
quos novit,modis. Qui vero morbi ab
internis cauſis non dependent , ſed ab
externo tantum impedimenti nocu-
mento, vel noxio afflatu , ut plurimum
per ſe operatur, ut quando inſtrumen-
ta maleficii, unctiones, Tigua, defolla,
vel fimilia , ad ipſum veneficium vim
naturalem nullam habent, ſed ſunt pro
fignis tantum ,ad quæ ex pacto dæmon
operetur,quod docuit idem Andr.Cæ-
ſalpinus de operis cap. 17. cum quoque
poteft per res externas homini vim ali-
quam facere , ut ille docet capit 8. Vc-
luti cum malefica irata pomum co
ctum manui alterius ſic fecit congluti-
nari, ut & acerbillimum inferrer cru-
ciatum , & nulla arte poffet diffolvi, vel
deglutinarı ,lege Nicol. Remig.lib.z.demo-
nolat. capit.4. Quid nicredamus, cum
etiam Carochiten lapidem Corficum
legamus ea vi præditum , ut ſe junctis i
corporibus agglutinet , & impofitas
manus detincat? Solin Polihift. Quo pa- |
đo venefici morbi ab aliis dignoſcen-
diagam lib.6 .
SECTIO VI.
De nira rerum folidarum atque magnarum
in corpius ingeſtione & egeſtione.
PRodigiofifunt pleriquemorbi per
a in Mallesp .: 9.1.c.13.b li de admiran.morb.cau.cliis.epif.38.
digiofillimus mihividetur, quando por
os velimum gutturem ejicit æger , ſpie
nas , offa, ligna, faxa, fruſta vitrorum ,
acus,cultros & alia ferramenta ,glomos
pilorum , pannos, ſetas , cornu lucernæ,
& hujuſmodi,quæ vel comeſtione, vel
aliter in corpus immitti potuiſſc vide
tur impoflibile.hujus exemplum unum
habet Sprengerusa, demuliere Zaber
nenſi, ubi obſtetrix quædam , eò quòd
ipfam non accerfierat ad puerperium ,
graviter irata , noctu cum duabus aliis
maleficis ad puerperam accellit, & dixit.
ad vindiétam fc aliqua in ejus inteſtina
velleimmittere,quorum dolorem poft
ſemeſtre dumtaxat ſentire inciperet. Die
xit, & ventrem ejusmanu tetigit :ad quem
contactum puerpera videbatur ſibi extrahi
inteſtina, & iis immittiquadam, qua tum
oculis dignofcere nequibat. Poftea fexto vix
menſe finito : internorum viſcerum tortura
ipfam fubito tam dira invafit,ut net ( verba
ſunt Sprengeri ) diebus nec noctibus ad
clamoribus,omnes inquietando,abftinerepoſe
ſet. Et quia devotiſsima Virginis & Reging
mifericordia exftitit , da pane & aqua fine
gulisſabbatinisdiebusieiunando: ideo & per
ipfius fuffragia credidit fe liberari. Vnde
quadam die, ubi opus naturæ perficere vole
bat,tunc omnis illa immundicia corporepro .
rupit, & advocans maritum cum filio dixit:
ſuntne res iſte phantaſtica ? nonne dixi , poff
dinidii anni ſpaciut res ifta cognofcetur ?
aut quis ridit unquam ſpinas, ofa,fimul era
iam ligna me comediſſe ? erant enim fpina
rofarum , longitudine unius palme, cum aliis
variis rebus innumeris immiffa. ] Aliud
exemplum rclatuni eft à Benivento b
de muliere Florentina , tertium àlo
anne Langio c de Vlrico Neuſeſſer ru
ftico :
 LIBRI II. P.L QVAEST. IV.SECT.VI. 449
ſtico : quarrum de puella Leuvenſte quadam ,ut vulgo dicitur , excapſeta ,
teng in hiſtoria Germanica., hac dere quadam admittendis filis idonea fora
excuſa anno 1562. cria his addit Nicoming preferentes. Preterea pradıétus
Jaus Remigius a. Octavum plané ad . Abbas ad domum ,ubikec attitabantur,
mirandum & cuirefellendo.nulla nu - advenie.Celebris eft perfona; cuius hoc
gæ , nullæ calumnia , nullæ phaleræ vi- apus & alia non indigna admiratione
tiligatoris Wieri,fuffecerint, adſcri- narrantur: fed parcendum adbucfuper
bam ex vita S.Petri Tacentaliin à Gau- si nomen sredidireticendum .Huic
frido confcriptab. his verbis, S.Sym- Farer anxius miferabilem exhibet filiam
phorianidiciturcaftrum Lugdunenfis nec fine lacrymis lugubrem explicatira
Ecclefiapancis ab urbe milliaribus di- gædiam . Eadem hora fit fides diētis,
fans,ubi vir fidelis & religioforum fi- Jentiens acum mulier gemebunda de
delisſeduluſqueſuſceptar , magna con . plorat. Iam pervenerat ad foramen ,fo
verſations pariter & opinionis Abba litus iam pracefferat cruor,jam ceperat
tem, ad boſpitium fuum aliquando,gua apparere jam particula eius exierat. &
Jo vim faciendo , pertraxit, buic inuen accedensunus ex fratribus laicis,siden
cula erat filia miferabili incommoditate Abbasi deſerviens, cruentam extraxit,
laborans. Egerat enim quadam mulier annis pluribusad teftimonium confer .
malefica , per nequitiam invida focrus vandam ;Qrat Abbas. & locum vulnes
indu &ta ,ut languore tabefceret,defperaristangens,in virtute fidei pollicetur,nec
to,nec virifui prafentiam , nec aſpectus ferrum ultra nec chalybem indeprocef
ullatenus toleraret. Affectione muliebri ſurum . Fadlum eft: fed mutata materia
genitrix.perſuaſa, ni ſatanasſaranam eft,malitia necdum prorſus exftinéta.
Fiicerer famoſum quendam maleficum Cæperant lignes fudesparvuli , quales
accerfvit. Adfuit,exploravit, agnovit, 1 vulgo brocas appellant , ex guercino ro :
& mulierculam afferens inferratam , te- bore, velfraxinej, pro ferreis acubuse .
rit arborum cortices , pocula verbis.gredi ,craßioresſpinis & modice longio .
herbis infe &tapropinat , mordet etsam
etiam res. Nerunius tamen omnes, ficui nec
dentibus propriis brachium miſera mu acus fuerant,longitudinis velcraßitudin
lieris. Res mira res nova,res ( ni fallor ) i nis erant, Sedecim in huncmodum intra
bactenus inaudota . Ab illo quidem lan . annum paucos menfes.ex muliere li
guore conualuu fed interdum , fx.cordegna prodierunt. Adfuit demum Reve
procedere fenticusvelut acus, cruciaba- , rendus Petrus Antiftes.cui divinitusfer .
iur atrociter, donec per merſuram bra. vabarur tanti miraculiplenitudo.offer:
chisquam nulla Gitatrix obduxerat, a tur muliermiſfarum ſolemnia celebrani
cu educeret vis occulta . Crudele reme. ti,ficut præceperai veſpere precedenti.
dium.fed buiufmodi congruebat aucto- Eadem hora feptimum decimum ligní
ri. Plures in hunc modum quam trigin- 1 ex muliebri corpore egreditur, quod
ſub
ta per temporum intervalla prodierant: oculis.omnium facellanusextraxis.com .
Kkk fiten
a lib.z.demonolot, Gebe bapud Surinm.tem ,3.Maii,8.cap.13.
 VM
450 DISQUISITION MAGICARVM
fitentem itaque mulierem preſul abfola cenfi cuidam ,& Infulen iancillæ Gmi.
vit, & facram ei tradens Euchariftiam fia fermeacciderunt. Exemplorum lat
ab omni deincepscuiuſcunque materiei habemus caulam rulpemut , quæ far
progrellu jubet effe fecuram . Sic abom abſtruſa & abdica.
nibus jā praftigiis liberata adbefir.viro, Primùm fateor, quædam in corpo
filioſque procreavit. Et utdiciturshodielo ribus humanis lolere interdum expra

que fuperftes,virtutem predicat , quamvis humoribus coaleſcere, ut lunt to

in ſeisſa feliciter merwis experiri. Petrus phi,lapilli,capilli,oſcilla conchylia ſpi
de Fraxineto,diciturpater,notus,etiam næ, glomi piloiū & quæ telia poruit de
honorarus inter convicancos ſuos , urfi inon in ipfis ulceribus,vel in corporis
quem dubium -noviLas tanta reddiderit, partiñ cógruis finibus procreare, quod
probare forfitan liceat,quod credere de naturaliter fieri poffe , confentivar ve
irectarse .]Ha& enus Gaufridus Abbas teres nouitijĝue medici ai . Norunt
Aitærumbæ ,cui Ciftercienſes & Clara : mecum multi Comitis filiom ;qui,ante
vallenſes Abbatesnegotiam dederunt annos ferme trovemdecim , Luxem
vitæ huiusconſcribendz ; cum Roma- burgi, in urna lacertulas faris magnae.
busPontifex Lucius eis mandaffet , ut eiiciebat ,quod eG plerique uxoriseius
cam fideliter confcribi cutarent . Sed adulteræ ( quam & occidi per ficarium
Monachus tuit ſcriptor, inquienrad. ille pofteajullit") veneficio tribuerent,
verfarii, credo plusfidei mererentur potuittameo naturaliter contingerc,
mendaciffimi ipſorum Miniſtri & ex bomorum corroprione, & repum vi.
Prædicantes.Cæfa.pio.de in'veftigida- tio: Mulier illa Calvinií teâæ ciu
mon. Contigit aurem ( ait ) boc anno addicta , & miniftro familiarior ,
Piſis har vidare mulris fpe&tantibus. quam oportebat , ideò nec a 'mori
Quadam à damonibus obfejja fapixs, bus, nec ab inftituto - alicaa fuir vulgi
modo inter adjurandum , modo poftea fufpicios'
ciecit corpora,et magnitudine o forma Secundò puto non poffe naturaliser
per ſe ineptiſſima, ni devorařentur,ca in corpore humano generari i ex ulle
vos ferreospralongos,o ſa lapidesiglobos putrefa & ione,acus,cultro's,forfices , &
lancos ,carbones,aliaque multa inculci- ; huiuſmodimerellica artificiole con
ta awiem , ea regione,qua thorax intum , formata :quia calor naturalis , nifi plek
bebas,precipuequa cor , globuli multi rimorum annorum fpatio , non vide
reperii ſunt ex pluimis affabre efformati cur meralla inibigignere poffe: malto
diverfis figuris, Jed plurimi inftar roſa- que minus , fic fortuito ad cerram ana
rum perpetuis plumarum tenuiffima logiam atque difpofitioncm artificio
rum ordinibus nunc filo impliciti, ! lam; videntur tato varui humoros con .
nunc ſolo glutine, alia genera reperta | venire poffe: nifi Democritcam & E
Sunt in cervicali qua caput refidebar.] | picurcam revocemus inſaniam
Quid multar ſuperioribus annis Dua- fortuito atomorum concurka.cunda
COD
a Gale láb ,2 adGlaucum.Celfusl.5.6.6. Ælius i. 16.6.100.Le. Lema lib.z. deoccul. nat.
mirec w.40.Alex.Benedi&.lib.2.6 3.Anst, Anw.Beniu ,lib.fupra citato.6.3.18.24.94.
 LIBRI III. P. I. QVÆST. IV . SECT. VI. ASE

confruentem . Neque adhuc legi,qui conſolidet, ut nulla cicatrix pel veſti

hanc vim naturæ tribuere . gium relinquatur, quod periti chirurgi
Tertiò dico hæc amnia multis mo . nonnunquam faciunt.
dis dæmones per maleficos operari Diçes fortaffis,ut hæc qucatin par.
poſle Esenim primo poſſunt lic (eng . tibus carnofis & facilè dilatabilibus &
bus illudere,utquis puret ifta in corpus promptæ conſolidationis, quarum cx
ingeri, vel.egeri : cùm tamen revera | empla recenler Nicol. Remig..dnon
dumtaxat demon cultros veros, & hu camco id poterit in aliis; quibus illa fa
iufmodi reliquam quæ cvomitur ,arti cilitas,non.eſt propria ,v.g.ip ioteſtinis,
ficiosam materiam ,quæ in ægricorpo- orificio ſtomachi,guccure, arteriis , &
se nunquam fucrat,vel eciam ipſos hu- talibus organis,quæ angula valde ſunt
mores ,qui eisciuntur; faciat apparere nec dilarantur , niG ad functiones fuas
culocos , & reliqua illa, vel etiam aerem naturales : vel etiam , fi rcctione divila
& c condenſer ,& colocou a quod verib. fuerint,non poflunt reuniri. Refpondeo
millimum eftcontingere , quando res difficilius quidem in hisid coptingere
illæ, quz viſą lunt folide ac denlæ :pau. abſolute tamcà poſle & in aliis.licet.se
polt cernuntur evanelcere.Præterea niin nobis incognita fint medicamen
polluar,ciera fi & ionem ,res hujuſmodi ta ,iis conſolidandis & reuniendis ido .
per dzmonem in os occulte ingeri, un nga ,dæmonitamen illa funt notiſlima.
de mox ciiciantur : poflunt eriam aliis Præterea quamvis.fponte ſua non dila .
corporeis parribus inleri & includi. tentur, niſi ad oacurales (uos effectus,
Negatid wierus, homofronte polla : vi ramen aliqua adhibica ,poffunt extra
licet non videam ,cur neger. teftantur conſuetum ordinem dilatari & com.
coim medici & chirurgi fide digni, primi.cuius rei duas hiſtorias ad finem
quorum nonnullosb plc laudat , calia faciendam attulit celtis ocolatus , chi
Gbı vila ex corporibus excerni, vel ex- curgiæ laude clarus,Ambroſ. Parzuse
fecari, & ca manibus contrectafle leſe. prioreft de Audiolo, qui cum (picam
Eos vero omnes ad unum decipi gon- germinis deglurivifier, caque in pul
tendere ,quid ekt , nil ftrenue pudoré moncs 52x44p deſcendiflet naturail
totum exuere? ex modis immittendi, ! lam tranſuerls pulmonum lobis illa
quoscomperio , duo rantum mihi pla . i lis, integris etiam co &arum muſculis,
cear.Primusel ,quem non przteciniât & quæ fpccingiceas membrana inco
Binsfeld.cut profundo demonfømno lumi,integram expulit poſteriorel de
demergat hominem ,& fenfum doloris opilione, qui lemipedalem cultellum ,
eximat com dextre ucidat membrum , cui corncpm erat manubrium crafficu
& mareuam.illam duram imponat , de dinis pollicaris ,intauces à prædonibus
nique cadem lubcilicate volous adeo ' ore aperto adactum , lex ſolidos men
Kkk 2 res,

a boc voluntfemper in bis accidere Gril.de fortikg.9.3.6 Çardan d 6.80 de variet.bTral.

han lib 4.1.6 . Bewu.de abdit.mode lanas caufas,ca.24.60 I Lang d epift.38. biftoriam puella
ok Leventeet,Germanica editam Benive. Benedefi fupracu atos.cin l.4 C.de malf:9.7. concl.
6. dlsb..demonol.c.4. eli.. chirurg..37
 ONVM
452 DISQUISITI MAGICARVM
ſes, in corpore retinuit, & tandem nata rata demum , quando dæmoni videtur
in inguine vomica, inde chirurgus es incruſa expellantur.Sic aiuntà fulmine
traxit. At neceffarium plane fuit, per Gne læſione poros vagioæ penetraci,
anguſtiſfimos meatus quoſque à fauci- | laminamque gladiichalybeam liquari.
Lus in inguen cultrum pervenire .His lic ia &tu lapidem ſub aqua recondi,
tertiam narrationem Remig. addidit nec manu retracta :viam cerni', per
de morione: qui ,apud Armoricos,mu. quam lapisio aquam penetrarit. Supr
cronem gladiitres digitos longum per ponit hæc opinio corporum penetra
os in fauces ada & um ,duodecimo poſt rionem eſſe naturalem ,cumBuridanog
die , per anúegellit. Nonne culter iſte, quam D. Tho . Scot. Durand & alii
per tot ſpiras inteſtinorum fubtiliffi- melius philofophantes, contendunc à
moram , & per illud , quod à reipfa vo folo Deo perfici pofle. hoc ergo pri
catur inteftinum tenue,fuit devolurus? mo peccant. Si dicant corporcas hic
Neque in his ulla unquam maleficii dimenſiones, ſive corporanon pene
mcntio vel ſuſpicio fuit. Goatura id craci: incredibilem quandam ditacio
pocuit & cafus,cur ex propofitoid ad nem pororum ,etiam in partibus cor
nicens aequcat ille mille artifex foler - poris non raris, coguntur excogicare :
tillimus. cum tamen ifti potiram finenatura an •
Alter modus eſt Silveſtri Pieratis, gulti', ut loc inGgni læfionc diftrahi
quem recentiores quidam funt ſecuti, non poflint. Nec fimilc quidquam in
å ſc. dæmonem peritia pollere,res lo- illis,quæ pro-racioneadferunt,diffimil
lidiffimas dividendi & comminuendi limis reperirur , fulmen quidquam eſt
partes in minutiffimas , etiam inftar ſubtiliffimum & tenuiffimum , ca prz
pulveris, & eas iterum uniendi, appli- ditum vinaturali, or duriora atque rc
caris , ficubi opus , naturalibus activisGiftentia conſumet,mollia vero & co
idque tam præpropere & ſubtilicer, ut dere facilia fine læfiotic Co cranimitrac:
cernentium oculi nequcant, ob nimin at ferrum , ligna,lapides, res ſunt ſpille
am morus celeritarem ,quidquam ho . duræ , & minime aptæ fic fe in poros
sum advertere; ideoque pucent homi- infinuare. Aqua corpus eſt liquidum ,
nesea integra immitti & emitti. Hij humidum , tenac,Auicaos,cuius rei fo
duo modiprobabiles ſunt. lidæ cedens loco ,capar etiam liburna
Valde miror tertium quendam ,tam tumörerum quæ inliciunrur, impulſa
multis placuiſſeb.cum ſie plane impro . i condenfabile, & iis exempris aprum vi
babilis. Volunt ifti à dæmone poros fua ftatim coire & reunirirurque, Gne
corporis extendi , per cos deinde du partium ſeparatione,condenſatur; fic,
riora & hæc maiora inſeri : & poros | Gne earundem nova medicina, rare fit
rurſus concludi:quorum apertione ite: atque cxccnditur,quæ quam for ab hu .
mani.

a Selv.vet.maleficium q . 5.Cofmas Philwarcbus dcoff Sacer.Az.l.3. intrar.primipre

cepti Decalogé. b Paracelfo ls.dk occulpbilo. Baroni.Lochtenbergio Lidepræcipuis Magia arija
Ludovic. Milichiol. de Magico demone, & Nic. Remi. d . G. I, tik 3. c Senccolib. 3, nak.g.lib.
2. Ildor. lib. 13. Etym .
 LIBRI III. P. I. QVAEST.IV. SECT.VII.

trahi corporis membris aliena , velpu- faciebat. Et me cogirante ſeire vo

erinoruni, & quinondum are lavātur . lente quomodo Diabolica forma( id eſt
fubftantia )bominem intraret, vidi
SECTIO VII.
refponfum habki, guod diabolus in (
form 2,ut eſt, hominem non intraret :fed
De maleficio devevendi. cum umbra & fumoſue nigredinis obo
umbrat & obtegit, fi enim formaillius
Vpporo , quod Catholicis certum hominem intraret, citiusmembra illius
SEP
elt, energumenos à demonibusfæpè folverentur, quam ftipula à vento dio -
śnvadi, etpoſſideri, velobfideri: boceft Spergatur Quapropter Deus non permit .
à demones, in hominum ingridicor- tit ut hominem in ſua forma intret Sed
i pora,& linul poreſtarem aliquam eos Supradi &tis perfundons ; ad inſaniam
vexandi ſeu affligendi accipere : ambo inconvenientia evertit e per eum ,qua
enim requiruntur, ut quis Grenergu - l per feneftram vociferatur, & membra
menus; qua de re docte,poftMengum illiusexteriusmover , cam tamen in eis
& Polyd , Pet. Tyræus a differuit. Gic in forma ſuainterius non fit ,anima in .
homines dæmoni tradendi poteftaté terim quaſi ſopita & ignorante,quidcam
conftar olim Apoſtolos babuiſſe, ex S. ro corporis faciat. Sic illa apud Theo
S, b & alios quoque lanctoshomines doricum Abbatem ,eius vita l' 3.c. 20 .
or olim , Gc & hodie eam à Deo acci- Sed hic locus oſtendit verillimum effe
1 pere,qua nod niG prudentiſſime , & di & um Theologorum , fæpè eos, qui
cum magna caritate atque iuſtitia u affuevere multis revelationibus eriam
tancurzhaud difficulter probarerur, liverispurare fe habere perrevelationé;
huius loci foret An vero dæmones cosi quod habuere per diſcurſum opinio
quos polfident energumenos , ſic por nemque.Indicant hoc multa. 'Primo
fideanr, & ur corum corpora, ipſimet quia principio vere tantum defcribitur
fubinerent, poffet quis dubitare quod obfelli , non poſſeſsio. Secundo quod
Buildegardis in libris revelat. ſuarum inquifitio hæc parum erat neceſſaria ,
fcribat deſe quadam energumena in & fatis curioſa Tertio quia ſuſpectum
vera vigone vidiffe ,quod ipſa permiſſio' cft.quod ait Deum non permirrere or
ne Dei quadam nigredine & fumo dia diabolus ſecundum fuam efſentiam ,
bolica conglobofitatis obfeſa eraroutloleteffe in luo loco , corpora poſsi
bumbrata qua totam fenfualitatem ra- dear.communis enim Theologorum
sionalis anime illius opprimebat, nec ea diftin &tio hoc diſcrimen ftatuit intet
elevato intelle&tu fufpirare permittebat: obleſtos en porſellos, quod in his fic dz •
velut umbra bominis aut alterius rei, I moll, ut erat in ſtatuis idolorum non
vel fumusoppofita ebregit o perfundit: i nunquam : & huc indicant infationes
ai sende bac rectosfenfusactus perdebat & multa alii quz in poffefsis cernun .
inconvenienter Sapins clamabat ac tur.Quarto quia ratio nulla eſt. nec eo
an Kbk 3 nim

a Mengus in fuſke demon . Polydor de exorciſ Tyreus difput.de hemonis . bi Cor 5. v.l.
Timoh. 1. v.ult. c visk Tireum.d.operis quule.
454 DISQUISITIONVM MAGICARVM
pim forma dæmonis Gve (ubftantia e quæ recentiora ſunt , à Remigio & a
ius ſpiritualis ipfi corpori contraria fic lis alata duo tantum adſcribam ab iis
eft, ut illud ftatim deftruat, etiamno commemorata , quorum fides reiici .
lic,ſolo ingreſſo.Quinto , quia non fem . nequit.Anaſtaſus Nicenusa de Simo
per anima lopita eft, quando dæmon ne Mago : multos (aut ) tentantes cum
energumenum veloblider velpoſsides dicere praftigiatorem : cum cos eſſet al
ut apparet, quia videmus ſzyè illoso - locuius, c deindeconvivii pretextu bor
mnium recordari quæ egerint. Deni. vem facrificale , cos convivio C & CE
queſan & i& Theologi omnes Gic lem- perfel,varis n:orbu , demonibus eos
per locuri & opinati fuere, utdicerent ſubiecir.]D.Hieron.bnubis proponit -
dæmonem corpus arreptitii intrare, dæmonem à B.Hilario eiectum quem
& ab eo exire.Non quidem id fubire, magus in virginem immiſerat, Per du
ur informet , yel camquam pars eius ita(inquit à parentibus ad monafteri ,
( quod vocans ) corpus integret ; ſed | um ſenitraditur , ululante ſtarim o
tantum urloco ,vel inſtrumento orga conficente demonc, vim iuftinui.Invitus.
nico uſurus,utfuſe explicat Epiſcopus abductus ſum . Quam bene Memphis
Abulen Gs.in 7. Exod.9.16.Re & tius ita fomniis homines delu debam ! ôcruces! @
que di& um à Cæfariol.sc.is.damo tormenta , que patior!Exire me cogis
Des non uniti animæ ſubſtantialiter, Subter limenligatus teneor. Non exeo :
aec in ipſa anima,ſed applications tan nifi me adoleſcens qui tenet , dimiferit,
tum , & oppreſſione per energiam ſeu i Tunc ſenex , Grandis ait , forticado ina
operationem animæ adelle , & lic ho- quilicio lamina firicłusteneris. Dic,
mini uniti , & ei quali illabi. allegat Cur auſus es ingredi puellam Des:utfer
Genoadium , l.de Ecclef.dogmat.cą.82. varem ,inquit,eam virginem . Tu ſerve
hoc tenencem : tamen corpori ineflec . res.prodiror caftitatis? Cur non porius
cut in loco poflc,& in cavitatibus eius sneum ,quitemittebat esingreffus? Va
lacere. nunquam Gennadios negavit i quid ,reſponditintrarem in eum , qui
& cxprelle Cælarius ex S.Ş.confirmar: babebai collegam meum , Amoris demo
non enim re & te dicitur exire,nifi quod | nem ? & c .] En ut magus immiferat de
intus fuit .Salvator aurem iuber decor monem vere : & Qc opinor eriam mul

pore dzmonesexire,Mals.s.vers 9.In- tacorum , quæ narrat Analtal. à quo

tus ergo fuere.Reſtar nunc ut quæra.
mus,an malefici poffint foleant fic a
los de vovere, ac demoni quafi manci
pare? Mulcorum confeflionibus con
ftar cosidputare fatentur enim ſe dæ-
mones in brutorum vel hominum cor
Glycasp.z.fuit eadem murpatus: & im
primis de quo nunc agimus , Deo per .
mittente ,powide vereà simone Ma
go patrari:quare Apnalium clcriptori
eruditisſimo,nequco aſſenriri, qui mi
railla Simonis ab Anaſtalio prodita ,

poraim miſille ; & ip dæmones cum judicac tantum fuiſſe impoſturas, ho

cxorciſantur id ſolent prætexere , fe à minibus per imaginem & vilum olten .
cali vel tali immidos. prætermittam , las ,cum nulla veritate cólfterent.ſuns
coim
a in 5.9.23 , b in vita S.Holarionis , chom..onne 68
 LIBRI III.P. I. QVÆST. IV . SECT. VH .
enim in ijs multa , quæ & poffe & fole- ges cum dæmone pa & as ut cuicumque
re córingere ,lib.præcedeate acDamo diras imprecentor, bruto vel homini
niaca Magsa iauis copio !e oftendimus. confeftim illi tabe leota incipiant ten
Anno 1981.10 Vivatchæ oppido Annotari,vel alio interitu de medio repente
naio, fuitmalefica nomine Boyarona . Collantur, Necirsicam hanc ut pluri
quæ variis plures cuique, non uno mne: mum carum devotationem plurimis
do dæmones imm :bi, quibus graviffi | exemplis docetRemigius lib.2.cap. 9 .
mc divexatituere. In his filius & f - 10.6 tribusfeqq.
lia illius fuerunt , quos oucibus alteri
paratis, fed more puerili abligurit's ab SECTIO VIIL
ipfis qui deferebant , fingulos tribus
dæmonibus poffidendos mancipavit. De maleficio ligaminis.
Similia factirabar Itrix alia dicta , la
Gochonne : ita ut illis partibus
cuncta plena fucrint,per maleficia vo N maleficium :adeò ,ut in aliquibus
tiva energumenis. Narrat oculatus | locis vix audeat quifquam clara luce
teſtis vir do &tus & prudens Claúdius matrimoni lolénia celebrarc. ne quis
Charon.l de Anticbrifto revelato No malus coniugum votis illudar.Id G fit,
$A 1. facecurhoc fieri folitum Bap.Coquia,quò pauciores adfurori, & reicó
droach.medicus 13 de morb. malefic. Icii fuerini,hoc plurimum in lidiasef
6.7. Hæc autem immiflio malorum fugiunt; nihil ad hunc tractarum pere
fpirituum , non provenir à facultateriner caurela huiufmodi:G :quod anteca
cogendi:quæ nulla magis competit, in lucanos conatus magicos, minus pol
dzmones Nam vel ſponte dæmones i lere credunt res ſuperſtitione non va
cx paco obſeſfurr. vadunt, finguorque car . Sed ad iplum maleficium venia
fe obtemperare: vel inferiores dæmo mus . Solent malis verbis hominem
Des ad id adiguntur, & dæmone ſupe. i reddere ur Canones loquuncar) frigi
riore volente hacin re malefico grario duin & maleficiatum : hoc eſt , ad a
ficari. Vtroque tamen calu Dei per- Qum conjugii inidoneum . Hoc illos
miſlio sequiritur,utcaula fine qua non polke & folere probatur , turn al
pofler hoc feci: permittere vero De- & oritate canvnum 6. cum communi
us id conſuevit non niſi ob grave ali lenrencia Theologorum d . tùm praxi
quod obfeffi peccatum a. non rato Ecclefiæ ,quæ fic affcctos poft triennii
propter parentum iratorum impreca - expericociamirnicam , & adiun &ta ſe .
riones, quarum cria exempla luggerit prem teftium juratorum manu , re
loan. Cæſarius b . Ait Ovid.de Medæa, parare conſuevit e. tùm ex opinione
Devove abfentes. Ec experimento | Rabbinorum veterum , & Boroſi qui
compertum eſt hodie plerafque Rri- exſtat ) exiſtimantium à Chamo tali
1, 1 dimno
a vide Tyraumd oper.c.29 61.5 exem 6.11.12.6 13. ccfiper fortiarias 23 9.1 . toto ries
extr de frig . malefic. din 4.de 14 D. Fbo.se9 58ar.2. alucilati ab Enriquez.b,2.de matrie
6.8 , cc.laudabilem de frig. & malef vide P.Enroq d.8.8.8.1.6 6.7.8.9.
 VM
456 DISQUISITION MAGICARVM
damno multatum Noëmum fuiſſe | vel in zternum , aut donecnodus ligu
rùm'exemplis mox referendis , & ex - læ ſolvatur.
. A viris do & ioribus ſeptem tradicas
perientia quoridiana : tum denique
fatione. poreſt hoc fieri 'naturaliter, invenio cauſas proximas huius impo
"caftratione,elifone,ruptione, deſic- centiæ ,quibuscaulis dæmon abutitur.
carione,infrigidatione & Smilibus ex prima eſt.quando coniugem alterum
caufis , quas cùm norir dæmon, poter alteri reddit odiofum . vel invicem fa
rit illis uti.confirmant id Hiſtorici , & ne odioſos facit, per calumniam fu
poëtæ , Deinde fit fæpècut qui cum una {picionemve , autmorbi alicuius im .
nequit , quear cum aliis, velquicum cæ miſsionem : ſicuti cum vel Venus, iuxta
ceris,poteſt,cum una non poſsit, item Steſichorum ,vel Medea,iniecto phar.
ue non poſsit cum ea fala,quam maxi maco fecit , ut omnes fæminæ Lempi
mèamat & deperit.item , ut , ab lato graviter ore olerent ſicque illas mariti
dumtaxar ligamine, fiat potens , qui funt aſpernaci:Medeæ facinusvult elle
prius nihil poterat, cuiuſmodi varietas Myrtilus.libro rerum Lesbycar.1.b auc
ex naturali cauſa nequit provenire. id faciunt phantafia turbata, ficut ali
provenit ergò ex ſupernaturaliſeu pro , quid in comparevehementer odiofum
digiofa non divina:ergò angelica . non vel formidabile ineffe credant: Gc Va
bonorum angeloruni opera:ergò ma . Jazca c.Lubuſla Boema famula , mu
lorum . lieresa virorum amore per neneficium
Modis ſeu formis ad hoc diabolus adeò avercit : ut coniuratione inità ,
atitur penè infinitis. ſanè auctor Dæ fuos quaque maritos ,fratres, patres, fi .
monomaniæ plures quinquaginta re . lios, una nocte interfecerint. mox arte
periri (cripfit: Quidam magi, ſolum i Viſegradenfi obfeffa , Primislai regis
modo ligulam , certis cum verbispro exercitum ad internecionem ferèceci
latis , neđunt , fed dæmon interea ma derint ) aliquando faciunt , urinvi
leficiumi perficit, & live virum , Gvefæ . Cemi quidam ament ardentiſsimè, ſed
minam reddit impotentem.tam in fæ quando ad copulam vencum , fubitò
minas,quam in viros graſſari veiè di accenſi odio ,alcer alrerum cædat , vel
xit Ananias.a. ſed tamen facilius & frei unguibus laceret, quod genus & Theo:
quentius in viros cernimus hocma. logid. & lariſconſulti e noverunt. tunc
lum ſerpere,fors, an quod ubi plus o- dæmon primo accendit ardorem libi.
peræ & inftrumcatorum requiritur, fa- ¡ dinis propoſta forma coniugis, ur có
cilius ibi aliquis defe & us & impedi - cupiſcibili : & quando venitur ad am
mencum occurrit ? an quia cum plures ) plexus , tunc proponic ut odiofam &
fint maleficæ ,quàm malefici , pluribus exitialem, faciens ut membra genera
viris nocetur ? ligari autem poffe vo tionis apparcát vel magnitudinis proro
Junt plerique velin diem ,velin angam | ſus incongruæ , vel formæ horribilis

a li. fonde nat.dum . b Natalis Mythol.l.6.c.7 . c Æneas Silvius in hiftor.Bobem & Bapa
Egnal.13.62. dP.Henr de Sacramen.lib.12 8.7 2.Soin.4.63.6 3.laquer.dag.64.12. c autorita .
Monomo.de su for.Jib Ale lamas.lz.
 LIBRI II . P. I. QVÆST: IV. SECT VIN ,
aut fupra modum fæde Secunda caula | vellet,ſenfic impediri ſcle & quiddam
eſt, quando corpora impidet , ncque nebuloſum ac dealum inter ſuum con
aac adſe mutuò appropinquate, & ac iugiſque corpus volurari , fentiebarid
ca dividit , vel detinens ca in locis dictadu.videre tamen nequibat hoc ob .
verfis ,vel cum conacur iungit , plan . Itaculo ab amplexu prohibebatur. au
taſmaautquid aliud iniicieosiaterme diebat eciam vocem dicentem ,mecuma

dium . ad prius videtur pertinere illud .concumbe, quia bodie me defponfalte. E.

Properia 80lum Kenns, cui digito annulum in .
Invidia fuimus,quis me Deus obruit ferviſtiynec seddam . Territu ille cante
ant qua prodigio ( inquit Anton) mehel referre
Leita Prometheis dividit herba amlus.eft, velpornit infamnem duxit no
iugis? Item illam multum fecum deliberans.
Pertinet ad pofterius, quædam nac Sic factum eft permultum tempus,
satio , plena admirande novitatis , cu - guacumqueboracam fponfa canicum .
ius fides penes au& ores fit. narrat ex lere-veller, illud.idem fentiret cax .
Vincentio BelluacenG D. Antoninus dsret.
b . Romæ temporibus Henricitertii Erat fanèaliàs valens; domi apino
Imp.fuifle jupcnem quendam locuplc militia. Tandem uxoris querelis.com .
ccm & nobilem , qui recens uxorem monitus,r.em parentibus deonlik. ille bass
duxerat,& ſadalesfuos opiparo.com bica concilio,Palumba cuidam.presbrie
vivio nuptiali :exceperat. Exivere in ro fuburbane, rempandunts isuutem est
campum à prandio lufuri pila. Spoolusrat Necromanticue in maleficiis po
ludi duz.pilam poſcit , & occxcideret renselllettms ergo promilis multas , com ,
annulus fponfalicius, inſerit cum digi- pofitam epiftolam dedit juveni. dicens:
to tacuz Venerisærez ,quz in proxi- Vadestle bora noctis ad.compitum , ubi
mocrat.omnes unum percbant, Gicci- i quatuor vi& conveniunt , fans tacitè
tò defatigatus iple à ludo feceffit, & ad confidera.Tranſient ibifigura hominum
ftatuam scdiens,angulum recepturus, utriuſque fexus omniſquostati.com
cose,videt digicum ftatuæ uſque ad vo : ditionis,equites pedites, quidam lati
lam manus cecuruatum , & quantum quidam triſtes , quicquid audieris,
vis conatus annulum recuperare , dec xon loquaris.fequetur
illa turba quidam
digitum inficetere, nec annulum valuit ftatura procerior , forma corpulentier
extrahere Redit ad Sudales , occ illis currufeders; huic tacitus epiſtolam tra .
ca de re quicquam indicavit. des legendam ,ftatimque fiet, quod po
NoAc intempeſta cum famulo ad Aulas. Ille autem juvenis,totum imple
ftatuam icvertitur, & cxtenſum ucini- vis ,proui edoctus erat. Viditque inter
tio digitum repperit , ſed linc annulo ! ceteros ibi mulierem in habits mere
iacara diſſimulata,domum ſe conferetricio,mulam inequitantes , cring ſolu
ad novam nuptam . Cumque thorum to per bumeros jactato , vitta aurea fm
genialem ingreffus, Ipoola ſe jungere | perins cauftri£to,aurcam virgam geren
LII tens
a lively ... b Vincer 26 bift. Antonis 2.fum.bift.11.16 .€ 7.5.4 .
 VM UM
IT ION CAR
488 UIS I
DIS Q MAG
sem in manibus , qua mulam regebat, nii exercere :de quo Ovidius. Quid var
pratensitate veftinm pene nuda appa · tat e nervos magic as corpore per artes?
rebar.geftus exfequens impudicos. D'les- | Personius : Forfitan redirerboc corpus
mus dominus turba ternbiles in invcs advires es refipsfcerent partes veneficia
nem oculos exacuens , ab axe ſuperbo credo.fopita.
ſmaragdis unionibus compofiro,cau Sexta ,liqua naturalia alia pharma.
fas vie ab eo exquirebat .. caapplicentur, quibus vis patrandi
Nihilillecontrasſed proienia manu quovis modo tollatur: harcaufæ vul
epiſtolam es porrigit sidonon notum fo- gationcs! cunétis ferè ootæ & obviæ
gullim von andens contemnere , legislant apud Do & ores bien
ſcrapenm :moxque brachius in cælum ele : Sepiimascaula eſt rarior, nempèmu
vatis: Deus inquis omnipotens, quam- liebrium locorum obſetario, vel nimia
dix passerus nequitias Palumbopresbyter coasdatio : aut virr genitalium tetia
HtNepmoke Satellises ſuos à latere mie cario, abfconfio , vel vera ademprio.
th , qui annulum extorquerenta Vener. De virilihuiuſmodicalamitate Tiara
re illa multum tergiverſata vix tandē tiones varias fui temporis proponunr
reddidit. dia juvenu voiicompos', fine Sprenger. & Remig.c. Quoad reira
obftaculo,potitus eft dis fufpiraris amo : &tionem & ablcon(ionem fortaſsis illa
ribus. Palumbusautem ubi demonia inaturaliter fieri pofíes, qoanquam du->
clamorem ad Deum andivia de fe , imbito , & inclino jo begabeen partem
telexir fibi;præfignari finem dierum . y ademprionem conftat ellefemper me
Quocirca omnibusmembris ulcròrrux rum præftigium , licetalibi ,ut iwavion ,
Catismiferabilipæna defanctw eft commodis apud Sprenget:malefica membra.
felluscoram populo: Romana inaudiraillauftenter : nec enim alirer',poft ifta
fragiria . ] Hæc illc.in cuius verbis & colere quam homincs., fe & ionc aut :
maleficium videsdivifionis , & cura . Gimili ſeparatione adempra verò non
rionem nefandam per aliud malefi- magis poteft reftituere , quam homi
ciom , & feciam malefici. pænireo -nes. Sunt ergò bi modi quoad vitosi :
siam . præftigiofi. Quoadmovieres,ficar exi
Tertia caufa elt , fi fpiritus vitales, i naruralibus morbis coar &tatio hæc om *
prohibeantar tranGread membra geriri poteft.Ge eriam à di mone caula
merarionis, & ficleminis decifio impe- ri, idque opinor cam'de ar &titudine in
chiarur; de quo impedimento , recte i oſsibus. quam de arctitudine in carnor'
loan .Maior:differoit a . Gtate d.
Quarta eſt, Gfemen prolificum ex Dixi duplex effe impedimentum
frecerur & fubtrahatur. unum quoad omoes , Gc invenio mul.
Quinta.fi virga viri Arccida fiat ,fal- & atum silvanum ab uxore apud Ta.
tem quando quis vul acum matrimo' curum li.4 ann . & Aurelium apud Zo
natam
a : in 4 d :4.6.3 . 6 Piul. Sobal.134.Silver Verb.malefilium .9 :6 . Abulen in ca.19 ..
Muis.9.90. cp 2.mal q.1.6.7 .Remig ,liahemonolos aso , dok urrague egeruni V 18. Soa.Ledesina :
1346 Hinriquezols,12.cap.781.3
 LIBRI III. P. I. QVAEST.IV. SECT.VIM.

Taram to .2. & ford Amalim regem tuere, quam vitam femel adempram .
Ægyper a.aliud quoad unam.duntaxar Ex his puto facilè ile &or ) iorelligis
perfonam certam ,hoc vocant Dd.ma- temerè Mich . Montatum libro primo.
leficium reſpectivum : ita legimus af- des affais cap 21.adimere hæcmaleficia
fectum Theodoricum Regem , qui | demoni, ut adſcribat viribus imagi.
poterat.cum concubinis , cum'uxore nationis , porelt illaimpotctirem ali
lola non poterat b. idem de quodam quem ad res veneris reddere , nemo
Eolano ,ceferr Greg . Turoncol.tib 10. negat, verum effectus tam varios ac
ca.8.Sic Galacius Storcia fraude ta multiplices uni adſcribere imagina
aus tuit , ne maimonio llabellæ Ar- tioni,nec Oreſtes quidem dixeritindi.
tagoniæ potiretur, c . lucidis intervallis . Quis locus imagi
Dixi fecundò, impedimentum quod nationi in alias valido, & cupido, &
dam elle temporarium ,quoddam per. ( peraniete pelle, imò non debitante:
peruum :perpetuum vocant , quod uf prima vice,qua(pe fallrur.
que ad mortem durarurum , nullo na Vlimo loco huic maleficii generi
curalitemedio , ec alias licitè , auferri viderur annumerandum , quod refere
poseft.Scio cum gloffa d.quofdam ne Saxo Grammaricus, his verbis f. Man
gare à diabolo ullam huiuſmodi per res in urbe Karentina (apud Rugianos )
petuum impedimentum induci por cum faminis in concubitum admifſis,
ſc : led ſcio quoque hoc gloffæ di Canum exemplo.cohærere folebant : nec
&um communiter à Canoniſtis & abipfis morando divellipoterant. Inter
1 Theologis do & oribus e reiici : urre dum utrique perticu è diverſo appenfi ise
pugnansiplios contexrus mepri , licet Nlitato nexuridiculum populo fpectack
non verbis lum prabuerunt. ]Sanè iis , qui feræ , &
201 Deinde cur non ut ſemel, Gic fæpius non homines hominibus enim tam
poterit dæmon impedire copulam ? acerbahominum calamitas, non ca
cor urfæpius,ac non & poteris tories chinnos, fed fingutus , ſed lachrymas
quoties permittit Deus ? Denique excuriat. Hei! quid peccara non met
falſum elt gloflæ fundamentum , lem rentur ? quid non ultionis clemen
per ab auctore maleficium illud solliciſsimo Deo cxtorquent , fieri poret,
pole : poltea tsb.ult. docebimus,ali or dæmonum hic opera intercefferit,
quando non polle maleficas fanare, & Deo , illa ut carnificum vrente ma
quæ nocuerunt. Nec dubirarim
Nec dubitarim plo:
plo ou , boc ſupplicii diriſsimi genus à
sa pofle dæmonem deftruere , quam commeritis exegerint. quod l in ad
reparare. Quid G membrom præſci- 1 ulteros , & concubinarios hodie limie
derit ? non magis illud ,valebit teſti- lia judicia exerceantur , quæ perticæ
LILE . ſuffe .

a Herodoii. 2. 6 Peul. Amyl in vitaClotari e Fran..Guicjardin in hin Ital. A in a.

req ft fi per fortsarins sq 1 Cardi ibs, e Alb é alia and tu de frigid, milf Na.
vart.conf.44 15 . Abilen d.q.40. Mag inz. 4 1.34.66 ibi. D.The.a.2 Diran Paluda.
- Rsch . , M.:or Soes.V :8. urerque Ledejme, Poinc. to alsi tilars per t.enrique 2 6. 8. 9. 2.
ist. o . fl. 14. heft Dan.s.
460 DISQUISITIONVM - MAGICARVM
fuffecerino: plures ſanè continentiam fe mutuò amantes,propter quod deberet
amarent,& obſcænaslibidines averla Salariari Scriplicin chartulis drosche
rentur.Fieri etiam poiect;yemerædæ liradteres ignotos,cum alis ramen de voris:
monis præſtigiæ fuerint, & non fuere verbis, & dedit chartulas ut portarent:
præftigiæ ,vix eſt ut nacuralis catio redi. tamen nulla ſequebatur divifio. Se
diquear:nig dicas & . viſcoltatem le cundò fcripfir hac eadem in cafeo, e de
minis, & difpoficiones membri ,quz in dit sllis ad.comedendum : 6 accepit po
feris fic.cohærere.ſolicis inſunt , in hos flea pullum nigrum , & divifit per me.
homines à dæmoneintroductas: quod dium , obtulit unam partem diabolo
puto, eius induftriam . & ves:non fu ( certè facrificii riu) & aliam dedit ad
perare: comedendum illis duobus, tunc fequeba
Quid li & Salmacisfons maleficum tur maximum odium inter eosita quod
quid habuerit iniectum ? fanè quod unus alium videre non poterat : Vnde
Strabo libro 14.de illo refert naraxi - boc ,nifi quod demon habuit tunc offer
3800 TONS FAVOVTES,ex co bibentes ma- torium ſuum ? Gcille .Cenſco hoc ma
laciſari : id'ego non tam ad : muratio- Jeficii genus-reſpexiffe počcam , cum in
nem in Hermaphroditos ai quam ad ducit dæmoni quandam dicentem
omaſculationem & ( uc Varro.loquitur Tu potes unanimes in plalia mittere:
alio tamen ſeoſu ).mulierationemretu fratres.
lerim . Hæc enim hominibusillisa | And.Cæſalpin de inveſtigat. Dan
Chriſti lege & fide alienis, quali necet: moncito. ſcribit Tolere 'maleficas ſub
faria conſecutio (nefas?:) videbatur, ut limine velin angulis domus capita
qui agere nequiret;pati inciperet. Be- ſerpentum & pelles defodere ad o
ncficium hoc inter cætera fidei Chri- dium conciliandum.Sed ha quiſquiliz
ftianæ non minimum ; quodcum de- ligna tancum ſunt pacti conventi: Ná
monum cultu portentoſa hæc dæmo odi malefiuin auctorem habet dz
num ſualu & hortatu crimina paganis - monem . Nec enim naturalia pharma.
mo inolica , tandem pleriſque in seca ca poſleni
pollent aliud
aliud quam hominem atio
gionibus prorfus exolevering turbido que languine, & quadam me
lancholiâ gravi afficere : item humo .
SECTIO IX remoinusadurere, vel frigus noxium
inducere, unde oriatur quædam fero-
Demaleficio odii.. citas;niorogias, crudelitas , & miſan .
thropia in univerſum , qualis eft'in iis
Oculum Valaſcam fupi . oftendi qui lupina inſania .Isberant. Poftcai
Ꮋ & agnovit Arnobius lib.2: con
H dæmon hoc odium dirigit in certam
tra gentes. Addam alia . Gode balcus perfonam , omnesodio oportunas i
Hollenus Auguſtinianus Preceptoris -magines phantaliæ obiiciens,& volut
föl 20.lit: A Gic ſcribir:Novimulieremij ob oculosponens , & in memoriam
que voluit facere divortium inter duos roducens ,cum amaritudinis mirismo
dis:
aul Ovid.1, 4. Metamusi.
 LIBRI III. P. I. QVÆST. IV.SECT.IX. 461

discaugſque , adeo utcùm illa recur- lum & fui perniciem ferebanturi Ruro;
runt animo,vix queat homo non gra- fus eo abfente einfdem defiderio aftuare”.
villimèirricari, & excandeſcere ,ctiam l ſe aiebat. De cuiusmulierisverbis, cum
in illos , quos bac perturbatione defi- | bonus ille Sacerdospericulum facerevele
neote claim amar. Huius maleficiilet, dixit mulieribus eam comitantibus.
memorabile exemplum narrat l'oan, ut illam circumpedes, &brachia circum
Bape. Codcunchus lib.3.de morb. ma lectum valido tune in crucis modum
lefic.c.8ificille;In oppido Sepino ditionis vintirent,quomaritus,omni repugnan'.
Neapolitane erat quidam lacobus noi tiarimota expediram accelum ad eam .
mine, cuius uxor tantum odium cum co babeyer. Verebatur anim ille Sacere
exercebat,ut à primo die , quo inter ip dos;ne ob deformitatem aliquam calan .
fos matrimonium contractum fuit fimul' dam mulier ſe ira affe &tam ille fimula
babitare non potuerint:tantum abeft, ut ret. Vxor denique fe ob meriti defi.
fefe invicem copulaverint. Er,fi quando derium ligandam tradidit, rogans , ut
Tacobus ad ' uxorem accedere voluilles, ad femaritum admitterent: Qwoingre. !
tanto furore at rabie pertita uxor erat, diente, nulla unquam furia tam imma
utfeper feneftram porius præcipirem das nes viſa ſunt', nulla fera tam efferara,
ret,quàm illumperpeti poleti nulla bellia tanta rabie fürore conci .
Quod cùm cuidam religioſo viro ab tata,ei fimilis inventa fuit : fpumam ex
ipfis hofpirio recepto narratum eflet , de preemitrebaridentibus fremebat , oculos
bacre durius, ad fidem preſtandam contorquebat, totumque corpus velut fx .
difficulter ſe babens, experiundigratia riis agitatum ac damonibus plenum vi
iticè mulierem accerfiri jubet ciuſque debatnr, Muliereſque ibi aſidentes re
maritus in interiorem adium partem tulerunt eius venirem atſiamochum fu
fefe abdidit. ne ciusprafentia uxor ' in Inbuscontorsis ,ipfos tangentibus, refer
gredi rennereti Venitmulier :quade tum vifum effe,totamque furim ut filat
odiifui caufa contra coniugemi interros gris cafis redactam .
gara;fuam vicem prius, miferumque fi Net furendi finis faétuseff , donec
nemiùm deploraffet : fe nullam inquit maricus concertationis labore defeſſus;
cius reirarionem reddere poſſe. quia ab- 1 illiusmifericordia morus illinc exiit.
fentis mariti tanto deſiderio amorefe Ei tandem poft tres annos mulier quae
flagrare dicebat,ut id verbis exprimere dam in veneficis verfala' que lacobi mai
nequiret: Cùm autem ad illum allo- i trimonium cum illa uxore gravilermo
quendum o videndum arcedo e veller leftequetulerat , maleficium quod pai
illicòimaginationi (ua;tot deformitari- l traverat foluit :Et ita lacobus uxore po
boas, turpitudinibus, torgue horribili: i tirusieft : inde in fummapace atque
bus monftrismaritum ',depi&tum appa ' ocio tranguilliſime vixit.) ,
rere ,ut mortem priusfubire vellet; quam Huc pertinet maleficium oblivionis,
illum ferre,afferens', quod eius'anima quò ficut vitiuxores ula negligant, ut ,
tota omneſquevires, 83 ſpiritamin partes vidcantur earum nomen mitte. Reme
in maritum , tanquam in -oblatum ma exemplo declarabo , duobus teftibus
Lll 3 ; iiſdem
 ONVM
ISITI
Abz DISQV
iiſdein illis comprobatam . In oppido
Hetruria Sangemtineanenfi juvenis
quidam adeò perdutè veneficam mulie
rem adamavit , ut formofam alioquine
bonefiam uxorem una cum filiis relique
TIL , & cum pellice ſuorum immemor,vi- ! :
tam eò uſque traduxerit , donec uxor de
maleficio monita cò conceßiffet, & clam
malefichi inſtrumento perquifio ., inven;
wiffet fub- lecto bufonem elle inclufum
conſutis oculis.co igitur abrepro fols
tis oculis poftea cremato : confeftim vir
fuorum recordatus , tanquam èfomno
fargens ad uxorem & filiosreverſus eft ]
Condronch.d.1.3.c.6.Cælalpin, c. 10 .
de - dæmon.inveltigac.
SECTIO X.
De incendiario malefico.
ſed & corpora & domos, & op
pidi: uifacile appa'eat æterni ignis
eflcalimcaca. Corona Creulæ nota
eſt, quam mubere impio Medca con
cremavit, ex aſphalo humectiore &
& fulphure pharmaco inundam vo
lune Cælius lib.15. A. L.Cap 13. & Vc
neiusNasalis lsb 6 myrbelog cap.7.qua
li horum caixa viseffe porrerit ,uc mo-
dica imunctione totain Regiam Co.
rinthi curtipere pofler, ur Don naph
tam mcdicam addidere? vis nonne e
ius efficacioi? cur non in ſopibolis , ut
vocat Martianus,perensutatus igniculas
Lemmii Fabri ? cur 000 flinimivomi
pecouis Xeha ? cur non lem na Alam -
Bize Meduleæ ; cur non cunda quæ
Tragicus commitceoreàs facit Mc
dram ?
M
CARV
MAGI
Piafororisimpse matrisfaciens.
Vltricis altbee oldes.
: ... tu nunc veftes
Tingue Creuja ,quas cum primum
Sumpſerit -im as ürat repens
Flamma medullas,ignis fulvo
Clufusin anolaret obſcurus,
Quem mihi celiquifurta.luis
Viſcerefato: dedir es dorme
Condere voresarte Prometheus.
Dedit ac tennifulphure testoso
Maliiber ignes .& vivacus
Fulgura flammedecognato
Pbatontecul babeo media
Dona Chimerashabro fiammas
Vifo Tauri gutture raptas ,
Quas permiſto felle Meduſa
Tacitum iufi (crvare malum .
Omnia quidem hæc fabulola,
fed efficaciffima ad extinguibile in
cendium opinabantur vulgò : počca
ex pacto ſe exlerturam , concludit
prece au Hecatem ( magórum Nu
mon )
Adde venenis fimulos, Hecate,
Donifquemeis femina flamma
Concida ferua quo pacto condita&
claula ? utſolert hodie initio impunè
contingas , & afpectu nihil velicalu
igr rum .
.... fallant viſus
Tactuſque ferant...quid interca,at
oriols
.... meet inpe &tus
Vena quevalor. ftollontarius,
Ollaque fument.... tafis, & omnia
amburuntur.
illic quid mox.Avidu.per omnem regie
partem furit,
Vejuffus ignis jam domus tora oc! die
Vrbi 3
1
 LIBRI II. P.I. QVAEST. IV.SECT.X. 4632

• ' tibi timetar ,' undeflammasopprii 1 ipfoeventu fidem fibiapud omnes indu ?
mat? bitatam vindicavit : ]
Et hoc iw ifta clade mirandum acci Minu's larens incendium ,ſed petnie
dit : ciofus fuit, quod ita deſcribit : Eraſe
Alit unda flammas,quoque prohibe- mus Roterodamus, & criam Lycoft.
tur magis, henus in Prodigris, teftatur ille hic in E
Magis arder ignis:ipſa' prefidia' occupiftolis : Oppidum eft in Helueria ,no
pat . mine Schiltach.quod 4. Idus Aprilis an .
Nemo hic adeò Philoſophos fto: Wo is 33.cosum fubito conflagravit, eins.
pinor; quin maleficam vim agnoſcata que ince du cauſam ,quantum illius low
Ne fabulas opin caror faciunt quære Comunicipes apud Friburgimagiftra
cens gemina connigeruni, prodita à rum ; ( gua urbs illinc abefto& to millia ,
Nicolao Remigio lib.2.c.13. Letheui rebui Germanicu renuncraverunt , sa
quædam laga coi nomen lana Nigra ten fuiſe rumoreſt. Damon Jibilo figoña
Armacunana obnixè quiddam aFran . déditëquadă adium parie'Canpofufpi.
cilca Huynaconrenderat , quod cum ranselle furemi afcendit,nemineni repe's
impetrare neqairet ,in defiderium vin rit Sed idem fignum rurſus ex altocara
didæ exarfi .Nam accepto ( inquir ) à culo redditum eft Ohui confcendit casi
demone linteolo,quoerant involuta mi- l po furem perfequens.cùm nec illo quico
nutia quadam inftar fænı deftetu, ad quam appareret,fibilas dudius eft éfaa
monita eft clam illind deponere in Huy Itigio fumarii Iliòtetigit caàpont Anio
ne edes to properè facefcere fore enim mum effe damoniacum quiddam :
We non muko poft flammā cortsperitſu . Isbet fuos effe prafenti animo; accevo
bitò; unde allaium omni fupellectileton1 forifunt Sacerdotes duo adbibirus exor
ſumerenturilanteolum igitur glomo ob cifinus ‫ و‬refpondit fe effe demonem , roga
volunt ac Hogne , tùm fortè aliqüid in itu gistdıltıc ageret,ait ,fe velle einere opi
furnaria agenti venaleoffert, in relæ qua i pidum . Minitantibus facrificis refpona
sllam adornare audierar licium :fed cum der, je pro nibilo dücete minas illorum ;
negaret eo fibi opus effe,quod ex dome- liquod alter effet ſcortator; stergue fur.
fticus operu fperaret pluslar» fibi furu | Aliquanto poft mulieiculam , qui
Tum Nobelominusbona illi in pifforium cum habuerar confuetudinem annis '
lacum.qui propelerat, abiecit: addens ſei quatuordecimicum interim illa quotan .
firum id ofureffe non tontingeret ; cumi nos confiteretür,öacciperet Euchariftii
veller reftitututum am fuftult in aërem , impofuitque fx .
Ac vix pedem exiulerat' cum defla ' | morte faftigto'ıradıdioolim : júßır, ur '
grare ceput cella illa farinarla que de inverseret invertit, e inira boram to.
pofium glomum continebat,dirndi uni tum oppidum combuftum eft .]Hæc ille,
verſa domus aded nraci iliardore argue nec admodum molii ſunt anni cimi
incendio , ut nullum er remedium fatis per Rhenanum tra &tum '' incendiarii
marurè adferripoffee.Res utriuſque di- quidam graffsbantur : qui in alio .
Stresa alque ſeparata afferitone,Simutes I rum domibus, gladiun , haſtam ,
fcrpios
464 DISQUISITIONVM MAGICARVM
( cipionem , vel quid aliud caloris agt Deusomnes Gncerè ſperantes in fe: l
ignis expers deponebant: atque mox berai eos delaqueo venantium ,càvero
poft aliquot horas inde prorumpens ! bo afpero, à timore nocturno', à fagitta
Aamma,quali exmalleolis,ædes abfu | volante in die abincurſu. ca demonio
mcbat. meridiano,& teibuit virtutem, fuper 4
Spidem bafiliſcum ambulandi, & con
QVÆSTIO V. chlandi leonem , draconem , f . hoc
el ſuperandi omnem vim , & effugi
Quibus perſonis malefici queant endiomnes infidias principum tcnc
nocere ? brarum .
Dico igitur primò Deo permittente.
VM Draco ille antiquus uſque ad quod in leqq.etiam præfuppono) fæ .
judicii dicm manfurus fit ligatus, deratus demonis inferiorispoffet nocere
A. nemini poteſt nocert ,nih cui Deus demonis ſuperioris federaio,non virtu .
permiſerit,& quantum permiſerit. D. tefua, fed accepte licentia vi: quia de
Leo , Et cum eis ( inquir ) nihilamplius mon ille fuperior non poteft refiftere die
in quenquam liceat ,quàm iuftitia divi vina voluntatis Alioqui, fi Deus finat,
na permiferit ,qua dignatur ſuosani cor cos agere iuxra legem ordinariam , dux
rigere diſciplina, ani exercere patientia, saxar poffunt fæderatidemonis fuperio
agunt tamen verfutißima arte fallacie ris nocere inferioribus , velaqualibus:
niex arbitrio propria poteftatis , Ausle quia lex ordinaria eft , qua Deus finit
dere videantur , autparcere : muleik
( quod dolendum eft)ita per nequitiam fubt : maleficorum verò robur pote
fimularionis illudunt,utquidam illosti fas depender à potentia demonis cum
meant pati infenſos , te velint habere quo pactum babent. fic vetula malefica
placatos,cùm beneficia demonum om- arcidic juvenculam malchicam , apud
nibus fine nocentiora vulneribus quix Sprengerum g.licfinita {xpè-Mago
tutius eft homini inimicitiam diaboli rum certaminacum alteriusmorte , ut
meruiffe.quam pacem . ] Serm. 19.de docuilib.præced .
pallione Domini. Vt porcos ſubiret,à 1 2. Frequentiffimè folent nocere in .
Chrifto veniam petiit. b.nec menda . i famulis, Deo jd perminente , quoad
ces facere Prophetas Achahi ,c. nec lo- bapuzatos quidem , quia licà multis
bum affligere d.fine divina porui' pero peccatis præfervati in calum rapiun .
millione Hac obtenta ,non eſt pourfias, cur felices , ſecuri quod malitia non
que comparari queat ei føper terram , c. murabit corum intelle &tum , permittic
Quare , cum per dxmonem damoa hoc etiam Deus in pænain parentum,
malefici interanı: ſequitur illis omni velad eorum probationem , teflc D.
buscos nocere pofle , cui ne noccans Auguft.h. Ante baptifmum vero per
Deus non prohibucrit. Defendit auté cepium ,non ruò permitric illos Deus
occidi ,
a Apoc. 20.v.2.b Moh.8.V.:I.C } Re.22 v 22.d Iob.1.ver.12.6"2.v.6.clob.41.0.34.
ff90.0.3,6 13.92 8.9.2 principali, h lib.1.de ciu.Dci.c.14.
 LIBRI 111. P.I. QVÆST. V. SECT. X. 765
occidi,ne, proprer , raduelia peccata , Dico 3.baud dubiè quando naturali .
quæ.commiſſuros videbat.I viverent, bus venenis utuntur,equè poſſunt ( Deo
graviorem Gbi damoationem acqui- tamen fermittente)bonis hominibus no
rapt : neque Deus propterea crudelis cere ac malis:de facto tamen sapius no
elt,aucnon iuſtus:quia propterloium cet malis & peccatoribus,quam iuftis
originale peccatum mortem mereban boris. Quoniam Deus plus fæpè iuris
tur : Sanè nondum ablutis unda ſacra cyranno largitur in mancipia, quam in
videmus uc plurimuin Dæmones, in- Dei filios.& amicos: quibusipſis tamé
Hdias ftruere.& corum nece gaudere : iuterdum nocere permittie , propter
quia tunc, qui necantmalefici, longè maius bonum eorummet , quiparion
gravius peccant , & atrocius Deum tur.
offendunt. Dam planè innocentes at Dejudicibus & juftitia miniſtris pre
que innocuos anima fimul & corpore cipuè queritur,an & his.nocere gueant?
perdunt,præſertim Giliberos proprios, vulgò decantaca , & à nonnullis etiam
quos;& dæmoni offerre , & occidere do &tis recepta opiniocft , exípeciali
Izpèſolcot triges: ſicut olim faciebant privilegio his conceſſo ,non police. hi
Cananæi, & cultores Molachi , & Bar- duabus rationibus utuntur , unam pe
baci noftris temporibus Indi Temixi cunt ab experientia & eventu , ſediſta
ftitani.Narrantur in hoc genere infan . nec perpetua & uniformiselt, nec
ticidii immania facinora Baronis cu Dunquam fallit.aliam rationem addit
iofdam Armorici,à Nicol.laquerio .b. Ananias, quia : Gi nocere pellent judici
& Saga Helueticæ à Sprengeroc. Curbus,viderentur aliquid in iplum Deum
verò potiffimum cam teneræ ætati no juris habere,quia jushaberent in illos
ccant , multæ ſunt cauſz.hæc ætas est qui Dei fungunturofficio. ratio iſta
imbecillior ad rehitendum , eftincau- valeret;Gablolucè, & non limitate ex
tior ad cavendum : nequit carum co - Dei permiſſione,id pollent:nunc quia
Datum deprehendere, vel revelare, vel poteftas ilta cota pendet à nutu Dei
accuſare , petunt etiam ab his inftru- permittentis , parum folida ratio eft.
menta maleficiorum . nam perfuafum Nonne in ipſum Chriſtum , qui judex
habent, G certo numero corda infan - i ipſorum dæmonumeft, potuit diabo
tium exſciderint & comederint, ſe pa- lus & ludæiatqueRomanieius mem
tientiam omnium tormentorum con bra ,adeò ut & in crucem egerint;non
ſecurgrasadeò , ut ad confeſſionem ne lob , rex erat & judex , & tamen pri
criminum perduci non queant d.con . vacus cun & is opibus fuit , & ulcere
ficiant quoque ex corpuſculis infan- peſſimo.corpus à dæmone obte &tus?
tiam occiſorum famofum illud ungu- | quis tameninde inferat , in Deum ip
cntum ſuum ,quodGrillandus dicit volum aliquid juris habuiſſe dæmonem ?
cari in Italia ,unguentum Paganum . lanè nullus. quiafciuntomnes , hoc
Mmm quic .
à Levit.18.0.21. Pfal.105 0: 37.4.Reg.23.0.10.Ier.32.v.35.b flagells faſcinariorum
68.15.cdp.2.9 1.6.13. d Binsfel,in l.multi.C.demalefq2 .c Grill 9.7.0.39. Ananias 14 de nate
dem.Rem.Iob.i.daemonolanc.2.
 VM
SITION ARUM
466 DISQUI MAGIC
quicquid poteſtatis fuit , id deſuper damnacam lamiam ſolo anhelitu cari
Deo Patre luminum fuiffe conceffum . nifici lepram intulille , cùm ipla le
Sed & fic dari dæmoni nunc poſſe à l proſa non effet? Et cùm Parigis antè
fummo judice , & tamen in hunc illi annos criginta degerem , fama publi
propterea n.bil juris proprii , ſed dele ca ferebat famofum Magum quem
gati tantum competeret . Proferuntur læpè vidi ) noninc Magiſtrum Goni .
quxdam cxempla , inter quæ formica num cum propter facinora varia ad
rii auctor a.de publica verò juſtitia in- laqueum damnatus fuiffet, ac illugiffe
quirhomines malefici;qui fupra , & ver. judicibus , ut pro ipfo viderint appen
bo o experientia teftimonium dede fan patibulo , primi Prældis nuiam .
runt,quod eo ipſo, quòd per reipubl. ill. Nihil adfirmo , led hoc fama diſpei
Statie officialescapiuntur , ftatim omnis ſum læpè audivi : certè ille judicio fer
maleficsorum onervatur poteft as. Vnde per vixit .
cum fæpedictus judex Petrus, antefa Prudentius itaque Aoanias b. hoc
sum stadelein , capere vellet per fuos fa- privilegium reſtringit ad eos judices,
mulos ,tantus tremor manibus eorum in qui hoc digni nomine, qui Deum præ
cuſſus eft, & corporibus, & naribus il oculis habentes re & èriteque ſuo fan
lapſustam malus fætor , ut ferè defpe guncur officio :'nan quosavarisia ex
rarent,an maleficum invadere auderent cæcat,quos trahit ambitio , quos cru :
Quibus judex ait , ſecurè miſerum in . delitas vel vindictæ amoragit,qui.cư.
vadite,quia publica tactus juſtitia om- riolitate adducti perperam multa de
nes vires perdet fwa nequitie.] Nide- ſignant; hos , ait , crebrò ſic à demont
rius icaque cenfuit,non aprehancvim excipi o imperi , ut aliquando necette
judicibus ex privilegio competere, non evadant idque non paucis accidiffe
quam reo capto . Monſtreletus quo Satis hoc verilimile mihi videtur , &

que lib.4 Chronicorum de Edelino divinæ congruum providentiæ atque

agens id videturconfirmare. Attamen juſticiæ, peculiaris tamen privilegii, ne
divinam privilegium foret cun & tis quoad hos quidem ullam diploma pa
judicibus conceffum , cum Dei per to exitare . Quamobrem cenſeo, judi :
fecta Gior opera , & executionis iulticiæ cum pietatem.fitmitarem fidei, & ju .
tam neceſſaria , tamque principalis Ritiæ zélum hoc à Deo ut plurimum
pars fitipla captura : non dubito , quin impetrare: quæ quia deſunt quibufdam
& ad illam extenderetur. quare ne etiam eos hoc peculiari ( cuto Deus dei
que ad illudendum fatelluibus capi- nudans,noxæ exponit. Accedi'quod
enubusmaleficium valiturum : Arbi- ipfimet dæmones viliffima hæc fua
tror potius hic Petri firmam in Deo mancipia ignibus tradi non modo no
fiduciam ei fuifle auxilio , quam pri moleftè ferant, fed frequenter eriam
vilegium illud . Quid, quod Spren ! judicibus qualiin manumiradant.co
gerus ipſe refert, & nos retulimus , igitur judici doceat quiseum dam .
etiam in ipſo cogo ſentencia judicis, Dari & occidioptavite vode igitur ia .
quic
a libuli, bilin ok nal.dam ,
 LIBRI ITI. P. I. QVÆST, V. SECT.1. 467

quies otra'hæc opinio ? Duplicis geoco | faltafum mihimolefta. laboravi lufts.

ris bæc lune maleficia.quædam nocen-
di vim pacuralem non habent : calia
frequentius utuntur: quædam vim ha-
bent phylcam exitialem : talia Deus
DQD permitit da monem fatis ſugge
rere contra judices , vicariosDei: vel
Gralia permicii fuggerere,facit tamen
ut alia illa præferade,autut naturalibus
non ut oportet utantur, atque ita fiant
irrita. Quod cùm ſæpius expertæ , con
nens,auferam ſepem eius & erit in di
reptianem ,diruam maceriam eius & eo
rit in conculcationem b .] & c quæ calia
innumera in ſacrisliçeris.
QVÆSTIO VI .
Curpermaleficia fic Deus permittat den
monem grafare?

fitentud
r e judicibus nocere nonpoffe Conſuli poljune de ionum
hac te Trithe
quibus mius 9.5.l.7.quaſt , & laque
vel concurlum cum maleficis rebus rius flagell,Faſcin.cap.18.cum feqq.cau
ſuum cohiberer . Plura pete ex lib . s. las ealdem puco , propter quasfolec
feat- 7.litt.D . pati hominem à dæmone invadi &
poflideri. hæ ex obfervatione veteris
QVÆSTIO VI. Hiftoriæ poffuntmultæ colligi , quz
ad duo capita ferè poflunt revocari
Cur Deus patiatur ficmaleficos rebus gloriam Dei,& hominum utilitatem .
Sacris abuti. Quare non eft mirandum , fi ( ut ait a
pud Bedam S. Guthbertus ) tali tor.
Valtionem hanc movet & foluitmento non ſoli fubuciuntur mali , fed
Grilland.q.6.n.19. ego hanc non occulto Dei iudicio aliquoties etiam
exiguam vindidæ divinæ partem exi- innocentes , in hoc feculo , nom tan
ſimo , punientis hominum peccata, ium corpore,íed & mente captivantur à
& Gc huius .quæftionis eandem effe Diabolo c .]
folationem ,quæ eſt ſequenris, præci
puam tamen caufam puto effe irreve SECTIO I.
scntiam ipſorum Sacerdotum & cle
Loria Dei hinc augetur in nobis,
nore, quo,oportet , habentium , nec . G. quia fic attributa quædã glorioſa
ſeipſos caftos& poros à labe peccato. Dei nobis maniteſtantur; oftenditur
rum , or decebat ſanctificatos , exhi Conſtantia in decretis. quia ur homi
bentium : Gc enim provocant in capue nem liberum creavit , ita liberè Gipic
fuum propheticam comminationem peccare ,nec hanc libertatem impedit.
A incenſum abominatio eft mihi. Neon cernitur etiam Suavitas in gubernan .
menias & Sabbatum , & feftivitatesa . do : quia cùm etiam dæmoni liberum
lias non feram . Kalendas veftras fou i arbitrium dederit , violenrum yidere .
lemnitates veftras odivit anima mea : rur ſemper impedire , quod diabolus
Mmm 2 patura

a Efa.i.v.13. b ES s.v.s. c Surius to 2.f.309.

468 DISQUISITIONVM MAGICARVM

naturaliter potelt & optat fummope- ratio ad alterum quoque caput perti
re ; ideò Gnic illum aliquando id perfi- neos,mixca elt , & in ultimum locum a
cere . clementia in genus humanum mereſervatur..
hinc elucet , quia G quantum vult & Secundum erat bominum veilitat.
poteſt diabolusnocere permitteretur, hæc multiplex eſt. Nam quibusmale
nemo illæſus effet, immò , & homines ficio nocitum ,corum primò patientia
omnes occideret, ideò Deus frequen- cxercctur , & conſtantia toboratur be
tius illi facultatem nocendi denegat, & merira augentur, & homines ad pæ '
accedii , quod nec illos ad pænitentia nitentiam & Sacramenta Ecclefiæ-u-
recipere dedignacur,qui te pa &tis con- ſurpanda revocantur.Secundò fit cui
ventis & dara lyngraphadæmoniman que palam , num Deum diligantnecne
ciparunt. Nonne bæc ſumma eft cle c.tunc o.qui Deum non diligunt , ad
mentia, cùm ubi abundavit peccatum , veritasaries confugiunt, qui Deum a
ſuperabundat gratia, & fit mifericor- mant,illi patienter ferunt, & fe divinæ
dia Deiſuper omnia opera cius. Sapia voluptati atque præfidio permittunid
entia clucet,quia cum diabolum Deus Tertid his vera humilitas acquiritur,
uti Gnat, naturalibus ſuis vicibus , effi- ut confirmatur exemploHeremice cu
cit tamen ,ut pater iſte ſuperborum ab iuſdam apud Severum Sulpicium li
imbecillis fæpè homullis , qui quæ Dei Quarto ſternunt viam facilem ad of
lunt lapiunr,ſupercrur; & utad ſordi- mnegenus virturom . Gic cnim con
diflima abiedilimaque ferenda pa- singitB. Luliano', ur cum fraude dia.
tiendaque ſe deiiciat, qui lolium fuper boli, utrumque parentem occidiffet ,
Aquilone conatus fuit locare.Præter hæc illi ad meliorem viram occafio
ca Deus,quia folet ex malis bonum elio fuerit, ficque in virum ſan &tiffimum
cere, unius peccarum facit alterius eſſe cvaſeritf Nonnc foler affli & io intel
meritum Potentia clucet, quia qñ - per- le &tum dare, & animas à peccansim
mirtit dæmonimaiora ( v.g.aquam in minentibus & exitio lervare? Quintò
fanguinem vertere , ranas producere) Gclides Catholica confirmatur& pro
tamennon finit eum perficere minora pagatur. Nani Gicadftruitur fidescon
( v.g.culices gignere ) Quod eviden- i tra infideles & atheos, qui ſpiritus &
ter demonſtrat Deo dæmonem pror- angelos eſſe negant.oam eos ipſa con
lus elle ſubiectum & fublegem , nec vincit experientia. Quia cales eranto
quicquam ſine eius poffe licencia, cui , i Chriſto Domino in terris convcrfan
ut licor vel carnifex Principi, ſubſcr. c,Sadducæi,frequentiortrium adna :
vit ſecundum D. Auguſt. s.Iuftitia de rum ſpatio de energumenis fic men
nique probatur, quia deli& a hominú í tio,quam toto veteri teſtamento, per
etiam in hac vita Gc punit: quod quia cor ſæcula: & quia in Ecclefia primitiva
homini quoque ipG expedit , idcò hæc | Gmilis fuit error Peripateticorum , id
circò

a com.in Pfal.77. b Iob.1.dio e Deus.13.v. 3. D. Aug.Brad.7.. lo. D.Leo bom . 19. de

pal. ad Clem.Rom.l.2.recognis. Diah1.6.14. f Marudu tab.2.6. 12. lib. 4. 6. 10. Fuhy
8. libr. 6.6,9 .
 LIBRI II.P. I. QVÆST. VII . SECT. 11.. 469

circò cam mulituncper dæmone ; ob nergumena exore dæmon , Calvinia

felli & creptia Quia hodiè atheiſmus nos itridens , nihil fibi ab illistimeo
ex Calvinilniradice repullulat , idcit- dum clamabat , cun & is audientibus
cò totpallim maleficorum cxamina . (anno 1566 ) quoniam amiciellent &
ſuccila multiplicantur. Deinde conera tæderati; f.seselt roci Picardiæ notior
hæreticorum noftri temporis peifiia quam ut negaripoflit. Sanè fuitani.
fides noſtra ſtabilitur, cum videamus madverfum , & quo tempore Lutherus
dæmonum fraude data per magos obiit ,in Geila Brabantiæ , ab obleſſis
damna ,ab eorum Symmiſtis, ut cum da mones ad Lutheri funus aduolafle,
Florenre loquar , prorſus nulla reme & quando (anno 1566. ) Belgica fuit
diari, fed eo dæmonesloco Novaco iconoclaſtia,tum Geilæ , cum Amſte
rum babere adiurationes, quo ludia rodami, ar Goeliis adeffent, oblelos
cas olim filiorum Scevæ :: hi numero iterum deſeruiſſe, g . Ipfi viciffim Cal
feptem ,ut Gmiæ ſolent; D.Paulum in viniani , grati animi oftendendi cauſa ,
exorcifmisimitabancur : fed inſultans PariGisin D. Medardiremplo , in vi
illis diabolus,lefum fe noſſe'; Paulum crea feneſtra,qua extremi judicii inago
noffe,iplos non poffe inclamavit , & continebatur , unicum reliquere da
chergumenus in eos in Gliens xa T monom rubrum ,( quem ipſe vidi; )' in :
κυριεύσαν αυτών ίσχισεαήλ'αυτών , Gς D. Pauli Eondinens æde , rolam effi
contra cos prævalu'r , & ur dominusgiem diaboli quem D. Michael ' calca -
mancipia,nudos, & vulneratos effu- rat,Antverpiæ in æde fumma', vidilo
b Nonne fic dæmon Witolam relictam ſto roam diaboli , qui ma.
gere coëgit
tenbergen Gs Lutherum in ſummasan | load finiftram latroniinGdebat , Ru .
guftias, & alui profluvium adegit ?'nar- remundifolum fimulachrum dæmo
rac hiſtoriam ocularus teſtis tunc Los nis follicularii,qui D. Genovefæ lolet
theri ſectator , Staphilus or Nonne fic appingi , denique Lugduni Baravorum
anno 1582.Birgellis dæmon parochum cum excurrerent franciſcan.monafte :
Lutheranum contempſit & afflixit, rium ſuburbanum everſuri, quandam ,
quem Franciſcanos facilè cieciurnarrar vexilli loco imaginem diaboli prælon .
hiſtoriam idem Bredenbach.d .Nonne i go - tixam hatılıb.prætulerunt, et ap
prius Auguft'z: Vindelicorum anno pareret, cui foreni ftipendiari', cuius
1563.Doctor Simon , Paftor Catholi au &orati militiæ . Quotidiè cernimus
cus,cnergumenam liberavit,quod fru . Dæmones, maleficos, & novatores,
ftra plures Miniſtri confeſſionis Au- j quafi communibus animis & odiisin
guſtavafuerant conari ? teſtis eſt idem Catholicos ferri' , graviſſimos tamen
ille ſcriptor. « Nonnc Laoduncalisco | Magorum & diaboliconatus, & noxas
Mmm 3 vel

a teftanturid Tartul in apolog.dor lib. ad scapulam . & D. Cyp: advers. Demetrianum ,

b 18 :19:4: v' 13. c- Sta; b snabfolutarefpon, contra Smidelquo libro qui carent leg ant Lindani
Dubitantium Dialog:3 cai velBredenbachidlib.7 colla :.6.40. dd. li 7.0 43. c fup cap.42. f vid .
atagallsce fideliffimeconſcripta non ſemeledua, Fasi Energumenumfivè Alexiacum.g Lin
dan la...defugiendidol.ca.14 Bredenbachiwa 2.lib.7.69.37.639 b Lindanus d li.l.e. 15. Brodan
bac. fig.c.38.
 ONVM ARVM
ISITI
+70 DISQU MAGIC

vel illos irritos reddi, velhas aboleri , | & ļÆgyptii puniti malorú Angelorum
Catholicis precationibus,benedi& io immifiione, propter hanc in paren
nibus,rebusſacratis, Sacramentiſque, I tes punit : illi , de quibus fic loannes
er fusè probabitur poftea lıb.ult. Archipresbyter fcribit in vita D. Ze
nobii Florentini. g. Cum mulier que
SECTIO II. dam Pagana & illuftris, o dives val.
dè in bac civitate , mortuo vire , dwes

Ixi permifſionis caufam effe pecca . Superſtues haberet filios , quos delicatif
ti vindi&tam ,& lanè hactrequen . Timè enutrierat o ad perfeitam illi sam
ciffima eſt. aliquando lic punit Deus perveniſſenı atarem > quodam die in
peccata aliena ,fed hoc rarios ficpio - iram verſi, marrem propriam pluribus
prer B. Eleutherii immoderatam lz . verberibus enormiter flagellarunt.
titiam ,diabolus eiusdiſcipulum , quem Quod fielus ipſa impatienter abbor
reliquerat,iterarò invafit, a.Gcinfan rens ,corpora eorum horrendis impreca
culum Diabolus exftinxit ,quia pacenstionibus deteflara fuit,genibuſque pro
detrahentem Epiſcopo lubenter aufcumbens terram manibus pullans,
culiarat, b . & non raro liberi , eò quòd Erynnem ,cateraſque infernas peftes is
ipfisimmeritis mala parentes imprerabiem filiorum magnorum gemituis .
cari fuerint,acrociter à dæmone mul . vocat. E.raudiunt dæmones ab imis te .
& antur; quod cum fi ad ſumendam webris: iwvenes aggrediuntur, illos ir
de'ipfis parentibus ultionem : exempla furias exagitant; Qui ftatim ut rabidi
præbet Cæſarius , cà quo & unum ha canes, mordariter adinvicem ſua mem
bes , demarito , cuius exſecratione bra corrodunt. Concurrunt famuli,
iniqua per motus Deus , permifit uxo- i fie clamor ingens,aliifunes, alii carben as
rem eius à dæmone affligi. d Sed fre. ferunt.ligantur iuvenes , nec rabie core
quentius , atque ut plurimum , fic per eineri valent, & c. ] aliud quod paulo
dxmonem Deus punit varia hominum i poſt accidit , narratur à D. Auguft. Þ
facinora propria,præſertim certa quę . & morbi & fanationis ad reliquias D.
dam quæ hoc loco cnumerari , ad mul- Stephani oculatorelte, de decem fra
corum utilitarem arbitror fururum , ut tribus , quod ut& parentes , licimpre
quos peccati fæditas non movet , cos cantes,non ferreinulcum videaris , ex
atrocitas panarum permoveat . Pri. I ipfo Pauli libello , quem obtulit D.
mum ergò elt ex ſuperbia nafcens con- | Auguſtino præſtaradícribere: i Gcero
tumacia in eos , quibus jure obedicn . go Paulus ait ; cum adhuc in patria
cia debebatur, propter hanc celo de- noftra Cappadocie Caſarca morare,
mones derurbati ,& Adamus Paradilo i mur, frater nofternatu maior gravibus
excurbatus ,e & Nabuchodonolor local queintolerandu communem matrems
dementatus,utle beltiam crederet, fl affecit iniursis : in tantum , ut cietiam

a D.Greg.lob ... Dial c.20. b D.Greg lib.1,Dial c.33. c lib.s.Miracul.6.12 6 26.0 d .

lob 5.1 . Gen.3. f 4.2.c.Pfal.77.0 49. & apudSurium 25.Mai com 3. h li.22. de civis,
Dei,c.8. i exftatimter fermones Auguftini novos quos Lovan Vlimmeriuscdodir,
 LIBRI HI . P. I. QVÆST. VII.SECT.IT. 771
manus non dubitaret inferre. Quod nos clxfit.Egreßi ergò nosonines opprobri
omnes-filii pariter congregats patienter km noftrum non ferentes , commu
tulimus ; sene verbum quidem fiatrs nem patriam relinquentes , paßim /
noftro promatre noftra , cur hoc faceret musper diverſa diſperſi.]
dixerimus. Illa autem fæminei doloris requicur poflea narratio liberationis,
Aimulis incitata iniuriofum filium ma poſt druturnam peregrinationem , &
ledicendopunire conftituit. Cumque ad l locorum ſa rorum vibracionem . Porn
facribapiiſmatis fontem , poſtgalorum rem addere tercium exemplum ex A
canius ,memoralo filio fuoiram Deiin lexandri Neapolitani ſcriptis,a Nimi
precatura.properarer:tunc ei,nefiiaquis ( rum ſemper implebirur Sapientispro
in patruinoftri'fimilitudine , ut intelli. phetia , Oculum quiſubſann,atpatreno
gitur,damõoccurrit, & ab ea prior, quo quideſpicit parium ( 1.XX. vertunt,
pergeret requifivit. Cuiita ad maledi ſenectute, Hebr eft :Leirkkohalb , quod
cendum filio fuo ob intolerabilem contu, obediencam ſignificat,ſi deducas è ra .
mekam ,le ire reſpondir. Tunc ille inimi dicelala,audire, obtemperare, fi ara
Cus.guoniam in mulieris inſanientis cor dice Kava, ligoificat præſtolari ſeu ex
de locum facile invenire potuit , ut om pectare.noiter ab hac radice deduxit,
nibus mal dicerer.perfuafit illa autem 6 & ideò parium vertic ; quia parrus fi
vipereis infiammita confiliisfacrum fon ve liberi,eft fpes & expectatio matrú )
sem provoluta corripuit , & fparfiscri- matris fua , effodiant eum corv; de cor
nibus nudatiſqueuberibus , hoc à Deo rentibus, a comedint eum filii aguila ,
potiſſimum poftulavit , ut extorres pa . adlieceram lenfus eſt, ſuſpendantur in
aria & circumeuntes alienasterras,ompatibulis:per anagogen verò , pofto
ne bominum genusnoftro terreremusex bicum ,imo & in hac vita , Giant partes
emplo. Mox materias preces efficax & prædadæmonum .
vindi &ta proſeguitur eundemque con Secundum peccatum eſt, odium
sinuofratrem noftrum etite a culpa proximi fes invidia : ut enim cha
maiorem , tremor membrorum tanius riias meratrix eft Dei , domicilium
mvafin quantum in me uſque ante huc præparans Spiritui San & o : Sic vitium
triduum , ueſtra ſanctitas vidit. Servato illi contrarium , donun inſtruit , &
diabolum invitat , ac introducit ,
autem ordine,quo rari eramus , ante **
num annum cadem nospæna omnes cor ' religioli cuiuldam periculo , id pro
ripuit Videns autem mater maledi &:10 baridem Alexander : c red firmius
mes fuas ad tantam efficaciam perveniffe teſtimonium nobis Saul præber ,
impresaris ſua conſcientiam , co oppro- queni idcirco Spuitus malus d inva
brium hominum dents ferre non po lit. De odio & vindi &tæ cupiditate ,
tuit : ſed laqueo guituraſtringens les quatuor exempla fuppeditat LiGardus
&tuofam vitam termino funeftiorecom | Epiſcopus in vita S. Arnulphi.ca.24.
38.

14.Gen dier.c.16. Hop's niponip bustió Ge,49.verſ:10.Prov,30.0.17.c.d.

4,19 . d 1.Reg..6.0.14.
 DIEQUISITIONVM MAGICARVM
38.641.5 42.apud Surium menfe recenti ferè memoria multis norich
Auguſto. mum ,fine horrore camen ucquicme
Tertium elt carnalis libido , & etiam | morari . Loci nomeo taceo. In Flan
coniugalis intemperantia propter driæ comitatu prioratus eft. Tresibi
quam licuit Aſmodco 7. Saræ ſponſos nomine tenus monachi degebant, re
interficere,a propter quam ſepcem dæ, ganeones & concubinarii, lua cuique
monia Mariam Magdalenam , occu crat , nec pudor ullus aderat , Gimul hele
:)
paruncib.propter quam B.Paulus Coluari & libidinari quadam diein ferá
rinchium incæſtuoſum Satanæ tradidit no& em compotatione protrada , ju
C & propter adulterium : Michaelis aus qui minus ſcelerolus, (at (ait) Bac
Paphlagonis Imp.Byzantii infælix ca. cho , Ventrique datum :Deo gratias
fus, apud Curopalatam d. Et quia ad Calcem.Ego verò, ſubinfert alius pro .
hanc dirigebatur curioſitas ornatus ac cacior,cacodæmoni gratias ago ,, & a
diffolutio.exterior, idcò puella illa a- gendas cenfeo ,cui operamur. Etcum
pud D.Hiero.patuit dæmoni per ma riſu mepla reliaa, tuitur in cubilia,
leficum immillo: ideò videmus,in ho- linguli cum ſcorto vix decubuerant,
mines libidinoſos & in a & um conju - .ecce tibi intriclinium vi ja nua çelerara
galem , quem plerique non quo opor i demon magni acri; & crucis viri ſpecie
ter affeâu expetunt,nec quo decet pu, habitu venatorio , & cum eo coci duo
dore & modò exfequuntur,plus licere parvuli,ambulabat, & lectos circum
maleficis quam in reliquos peccatores fpicit corvo : vultu . deinde horrenda
Ideò curiofam corporisfuicum ſtatua : voce ,ubi quimihi gratias egite adfum .
Veneris collationem , dæmoniaca ob referam ,le &to abſtrahit pavicanrem : &
fellione Deus ultus fuit in alia puella , fermè præmeru animam efflantem.ccx
narrante id B. Profpero , e . Mundo dicum cocis iubei infigi very, & lucu .
cordi promilla Dei clara viſio,impuro lento igne probè affari. parent prom
cordi dæmonis debetur aſpectus & prè,aſſatur infelix.cmoritur planillimè
.confortium.Valde hominum obſce cæteriferè præ formidine;aflicorporis
nitate dæmon delectarur , & maleficæ nidorącubiculum itnplexur . Demun
omnes Venerismancipia ſunenecio . venator ad ſuperſtites ſub Aragulis tre
ter casulla virgo permanec, utnec in pidantes vix vivos , digni vos etiam
ter Calvinianos , & alios hæreticos co (ait) pari ſupplicio , nec deelt voluntas
libatus olores.Vndè apparet magnam mihi Vetor vimaiore.Invitus abco , &
inter Magiam ,Hæreum , & libidinem monco:relipiſcite ,aut manent terribi .
efie cognationem . liora. Diſparentlarvæ: nec tamen his
Quando ad ſordes libidinum facri . 1 aliis animus rediit vel vox , niâ clara .
lega voti violatio , & ſcandaloſa ſtatus jam luce. Vbi ſurrexerc, collegam in
rarione vita accedit, minus mirandum veojupimortuum , & ( ne viſum inane
Sed exemplum samen dabo, quod epures ) plenè allum .Haud ſcio ao ab
aliquot

a Teb.6.0.7. b Mar, ulav.9. ct.Cor.5.v.5. d in vita D. Hilarion c . 2. de domid .

Fremp. F. 6 .
 LIBRI III. P. I. QVAEST. VII. SECT.II.
aliquotiaculis quidquam ad exemplú / vobis viciffe , nimis veftras ultiſcimini
utilus acciderit: fcio locum & ordi iniurias. A calice dictus es Kiliane,fed
nem , led utrumque filentio invo ninis amaram inihi potionem infundis.
Juo . His dictus miſerabiliter torguebatur, ita
Quarco loco leſe offerr juftorum'vi *t à multis tene! i vix poſet. Tandem
Torum affli &tio velcadesiniufta dcru . cum magno cruciati ad cruciatus Dian
delis,idco tam graviter punitus fuit A - bolo paratos migravit. ] Hactenus au
riobaldus Dux Longobardorum . Aor Martyrii B.Kiliani,b.Item calum .
pud lonam in vita Ș. Bertulpbi, menje nioſa eorundem accuſatiosui de famina
Auguſto.Boleslaus impius Rex ob nc patet, quæ D. Gregorium Agrigenti.
cem D.Stanislai. Anathemate iaus a num fuit calumniata . ut in hiftona vie
socosfa & us , à canibus propriis fuitæ eiuslegitur apud Metaphraſt. Sur.
devorarus, a Geila uxor Ducis Fran Menf.Novembri & de alia narrai Cy .
coniæ D Kilianum iufferat occidi . res rillusio vita S.Danielis Stylitæ , quæ
latebat;fed Deus auctorem hoc pacto virum ſanctum meudaciterinfamarat.
prodidit . Vnus eorum , qui ſanctos ri Sur. menfe Decembri. ] Paulò poft
[ Sur.
[
rosgladioperemerat , fubito à demone idem ibi narrat de viro & fæmina &

arrepias,ingenti vocetlamarecæpit :Ki liberis occupatis à dæmone propter

kane acriter me perfequeris, Igne enim patris in ſanctum calumniam.lem ma
.conſumor:quod feci,celare non poffum . ledetto in fanétos, ur in Malachiam,
Video imminere mihigladium inofan teſte D.Bern.in eius vita .
guine reſperſum . Talia din , vociferans Quintum peccatum eft agnita vee
& propriisdentibus felanians, à pre- ritatis impugnatio.utapud Apoftolum
fenti migravit ad pænas aternas. De la : c. & in Canonibus : d . nec non apofto
libus quippe ſcriptum eft. Duplici confia à fide, quod cuiuſdam fæminæ cx.
tritione conteres cos Domine. Alier emplo comprobavit D.Cyprian . e
verò cedis sanctorum confcius in ra Sextum , his temporibus( prộndo

biem verfus,gladio fe patineffufisquevi 10 :!) trcquentiſſimum eſt blajphimia,

fceribus per tormenta pralentis icmporis propter quam D. Paulus Alexandrum
Ad eterna pervenit. Quiſn m Geila ,ta & Hymenæum dæmoni torquendos
lia vernenii tibi ſenfus tunc erat? infælix perm -fit. f Thomas Waldenfis teſtis
cruciatibus autta furebar Non multò oculatus; quæ ipſo prælenie adła , ciro
poft ó ipfa bellus de qua lo qui "urycru , cires an 1384.narrat in hunc morluni ;
cialibusarrepla , quantis porerat voci Hiftoriam refero , quain ego prefens vo
bus clamabat: iufte torqueor, que ſan dioculis carnismea , in carhedya's Ec .
Elu viris tortores adbibui; Reste crucior , clefia S. Pauli Londoni, ubi venerandues
qua cracialus illisparavi. Altiter in . Cantuarienfis Antilles fælicis recorda :
ftas Kilsane, igrem accendis Kolimaae. ! cionis Thom Arundelius filius fraler
fomenia miniftras Tornane. Sufficiat | Comitum ,pro loco judicii ( aßiftentibus
Non fibi
a Surius in ciusvila tomo 7. Maii.8. b apudSur tom .4.Iul.8 vite comiment, P. Serarij
in hanc vitam . c z.Thef 2.0.1o . dcult.26.9 ; ferm.delapfis, f.Tom . 1.0,20 .
474 DIS Q VISITIONVM MAGICARVM

fibi Norvicenfis Ecclefiæ ,tum PrafulcA • l que dicens;digito ſignavit eius manuset
lexandro, 60 aliis reſidens Epiſcopaliſe. pedes. Ewigilansautem in venit ſe trun .
de verba quadam interrogationes carum manibus o pedibus. Atque ita
proponebat,de fideEuchariſtia ad quen infælix ,ut truncus inutilis jacens, confi.
dam Jartorem , departibusVvigornia, cebatur omnibus:cuius reigratia , o
deprehenfum in bareſi. Cumque flecti quomodo hoc paflits effet,utque propter
omnino non poffet, nec , aliud quain be . I blafphemias clementer cruciatus forum
nediétum panem ſacratiſſimam hoftiam iffer.]
volebat appellare vel credere , tandem Quos ipfi Beari Gc per fe puniunt;
iu ſus facere reverentiam hoſtia, reſpon an non credendum malis fpiritibus ad
dit blafphemus. Vere inquit ,dignior eft vexandum à Deo propter idem pece
aranea reverentia Alillico de alto cul. carum tradiramilia narrantelio tem .
mine tecti defcendensingens & horrida pore accid.le Conftantinopoli Nice
viſu aranea ad os blafphemi directo filophorus 6. Neomagi & alibi Brodenba-
pervenit. Et dum ſartor loqueretur, chius lib.7 à 6.360 ..
ni intraret per pollutalıbra aranea ,fola Septimumnonuninus freqaras; eft
licite laborabat. Aditurit Illuſtris Prin execratio feu imprecatio mala qua quis:
ceps Thomas Oxonienſis dux,tuncregni lub conditione fe. dæmoni addicit.
cancellarius, o vidit prodigium . At banc non irritam ellefolere ,, docent:
predictus Archiepifcopus ftatim furgens quæ ſubiungam . 1o . Cæfarius lib: 11 .
cum aliis , exponit om : iillic collecto po fcribit mulierculam , quæ fe dæmoni:
pulo,quid ultrix manus wominifuceret addicebar, dæmone tublaram , nul.
in blafphemum a . ] quarn comparuſt : loun . Nider. iltar
Nonne verimile eft , dæmonem commemorat de tempore, quo in Vui .
in aranex forma , licitum miſerum verfiiare Cotonienfi SacraTbeologie tu .
obſed fe ? Sophroniusb. blaſphemiæ dio adfiriptus fisi quadam virgo quin.
in Deiprom inlignem ultionemre: derimvelfexdeiim annorum , moribuss.
cenfet,hilce verbis . In buc ( Heliopolii ſecundum fæculum ,fatis compofita ; int
Phænicia mimus quidam erat, Gaiat domo cuiufdam :{we confanguinea nu
nus nomine,qui in ebeatro ſanctam Digitriebarnr,extra domum parentum Cás
genitruē blafphemans populo fpe &tacus i que cognata fue figpham fara ulem :
lum blaſphemie prabebai. Apparuicierreum quendama 02/ s fregi [ ee.cog :
autem eis Dei genierix : Noli quaſo. I mata ira reptebarur in lapſus negligeni
noli ita ledire animam iuam ille vero ciano & in ream virginem Qisa viri
rurſus deterius illam blafphemabar.Volgo tanto hoc moleſtiustulit quario va
deipfa tertio ei apparens; eadem repete \' fculum vilius exftitit: In iram ergo?
bat Cum autem ille ſe non corrigeret; commota virgo, boraſumendscibum ,
ſed plusquoque blafpherniis adjiceret: nec comedere nec ad menfam prerra le:
e
meridi dormie ntifib i apparu it ,nihil prafentare voluis.cuiuscogna'a ait : O .
portct ?

a Thomas Wallens lib.Sacramentali contra ló Viclephi 6 Proti pit.6:47.ct . If

bif.cap.33, dls, For micetók
 LIBRI II . P. I. QVÆST. VII.SECT.II. 475
portet ut comedas: at virgo apud fe ( ut de quo non ſemel locuti fumus.
mihi poſtea o exorciſteretulitjuo ) hu . Poſiguam , inquit, officium refignavit,
sufcemodi verba fubmurmurando dice civitatem Bernenfem reintravit ,
bat , Sime oportet edere, in nomine dia bique domicilium tenebat : die quadam
boli fiat,ſcmenfam acceſſit, benedictio - redzens ad aftrum Blaxckenburg, ubi
nem menſe, quam bene ferebat , dicere : ) cognatus eius in ipſius officium ſubſtitut
neglexit, & in primo morcello, ut puta . tus fuer at in eodem caftro Petrusque
bat, muſiam ori illat am fenfit : quam dam negotia apud fibi notos expedire
cum nulla arte eiicere valeret, deglo . volebat Tuncunamalefica e quatuor
tivit, & immediate obfeffa fuit femper conforteseiuſdem malitiæ viri,deſero in
tamen ufum rationis bonum habuit , 1 locouno machinamenta fua artis vol.
licet fæpe fatis vexaretür à demone. I ventes pro viribus ut Petrum graviter
Cum autemin d mum parentum cum veneficiis lederent vel occiderent, quem
magna mæftitia reduceretur, & diutif baclarebāt fraudis commercia . Adveni
fine nullusreperiretur, qui liberare pof: inte igitur nocte, Petrusfebenedicendo
fer : tandem quidem frater noftri ordi. crucis
figno cubitum ivit: fed noéte om
nis, nunc Magifter, Gotfridus Schluf nino ſurgere propoſuit ad ſcribendas
ſel, Sacra Theologie profiſſor , cala- i quaſdam neceſſariasepiftolas, ut mang
mitati parentum puelle compatiens, recedere à loco valeret.Evigilans igitur
fe in eiks exorciſatione intromifit.patto intempefta nocte.fibi videbatur ex ino
tali previo:utfi liberaretur, nihil terreni i pinatuguod dies adeffet, luce ut deceptus
exorciſta daretur, fed puelle in caftitate fi&tuia,de quo in ſe iratus,quia ut pura .
Jolita , fi vellet libere , o non in marri- bar,no tem neglexerat,non ſe ut debuit,
monio de cætero Deo militaret. Legit i muniendomore folito,veſtimentis induit
igitur pater prafatus miſſam , obtulit per gradus altos verfuslocum ubipugil
obfeffa oblationem conſuetam , in eadem larem habuit , defcendit, & locum clau
adfuit per totam & in nullo vexari vi- ¡ fum reperit Deguo majore ira exardef
debatur Finitoque officio,poft faris diu cens ,cum murmure per gradus quos def.
sinum exorciſmi a &tum , membris om cenderar verfus le &tü iterato fcandebat,
nibus virginei corporis pene precontufis. j emittendo unicam ex indignationi malo.
exudemon , ita virgo deinceps Do di &tionem per verbum fat: breve ar fa
mino in cafiutare fervivir. ] vides hic | duceret,in nomine dtabole. Erecce ftatim
imprecationem & prætermiflam men in tenebris denfifſimis Petrus prorectus
fæ benedictionem ex iracundia & eft in praceps per graduum predictorum
contempı , vides pænam , vides li paſſus adeo graviter ; ut famules qui
berationem , mediabee mille oblatio fubter featum in roinmodo dormiebat
De , proplito virginitatis & exorcif. exritaretur , ad exiens quid adeſet
mo , Gne , hæreticirideant, cu tam ia- ! confpicere volens , dominum fuum Pe
lutaria ne contemne. Paulo ante a . tram accenfolumine , ſolim in terra ,
ligd idem Niderius retulerat , de in- privatum rationis ufu , iacentem ,
agni itio maleficarum judice, Petro , collofum per omnia membre, fargui.
Nin 2
176 ĐIS QUISITIONVM MAGICARVM
nem plurimum è corpore cmostentem implorat fidem vicinorum, queritur
reperir ] Juas ædes oppugnari, accurrunt ličtores ,
Subdit poft aliquod tempus confef- militem , quod vim publicam feciſſet,
Gone rei unius compertum quatuor abducunt in carcerem . Poji'aliquot
maleficos,cum una malefica , lic Pe- dies Senatus oppidialio mittit narratio.
trum gradibus deieciffe. Nora vero & nem fafti, & fententiam perfcribi petits
hic , quam noxia Crucis conſignatio Conftabatædes publice oppugnatas iſe,
neglecta Perro fuerit. Dign frimælc. quare fertur fententia , ut miles whis .
aulunt tres hiſtoriæ à Germano quo- moſupplio afficiatur. Cumque jam
dam 1.C. ſuæ de Lamiis diſputationi inſtaret diesjudici , venit diabolus in
inſercæ , quas totidem verbis adſcris carcerem ad captivum , indicans diy
bam ne,li meis,videar aliquid non bo quam ſententian judices laturi fint,
na fatis fide repræſentaſe a loachimo pollicerar fe hoc periculo eum liberatus
( ait ) 1. Electori Brandeburgico nuptarum effe,hac condirione , ut ſe diabolo
fuit loannis Dania Suecia e Norvegie dedat. Miles.conftanter reſpondet fe
regisjaElizabetha ,cui, utaliments potius moriturum effe , quamvis fit in
ſemortuoregina haberet oppidum Spa nocens . Cum vero diabolus verbis
dato ad suevi & Haveli flum . confiu multis exaggeraffet periculum , nec sa
en'emmaritus arrribuit in quo oppido, men inflexiffet miliis animum ,tandem
ipfa adhuc vivente, miles quid.ım , per pollicetur ei liberationem ſine ulla con .
Marchiam iter fariens ,cum morbo im- ditione Et cum veneris, ingust , in juo
peditius detineretur,decumbens, tradi dicium , dic te imperitum effe forenfium
d'r crumenam pecuniarefertam hofpite negotiorum , patrono indigere : ibi
affervandam.Post aliquot dies, cum con aſiabo cæruleo pileo tečius , o ornato
valefists reperit faccum Mulier avara , pennis. Pere igitur,ut mejubeantcann
cum ægre tantam pecuniam amitteret, Sam dicere. Miles qui hoc fine impietate
deliberat cum viro ,utrum reddere de - i facturus videbatur , ait fè boc confilio
beat Ineunt confiliusza, nimulier negee ufurum effe. Poftridie in judicium du
depofitum . citur:adeft etiain orator rectus ceruleo
Quare cum miles ( wum repeteret illi i pileo . ibi cum altor peseret milicem prou
confidenter negatfe quidquam accepiffe per vim publicam , capitali fupplicio
fimular le mirari impudentiam militis, affici, miles reſpondit , fe imperitum
qui aujít flagitare,cum nibil dederit af i forenfium negotiorum , petere, ut liceat
ſervandum Milesindignitalerei motus ifti fuo advocaco pro ſe dicere, conce
abricit viciſim bofpite perfidiam . Quadunt indices.ibidiabolus dejure erudi
re maritus, tanquam defenfurus ſuami te diſistat : non effe capiralt ſupplicia
coniugem , extrudit militem domo . is afficiendum eum , à quo non fit ortum
anie fores irritatus fcelerehofpilaſtrin . I rixe a tumultus initium . ait ab bo
git gladium , veluti impetum facturus Spice militem vi exeruſum . Es spoliatum
in virum , & ferit ianuam . Hofpes effe. jubet quari fuccum , locum

a Georg. Corde.m.sh. Ink Lemisc.de malaria diabeli..

 ZIBRI III. P.I. QVAEST. VII.SECT.IT.
monftrat. ibi iam hofpes vehementer | fuit Rex ille Sodemorum , dicens, D &
negaret,addensetiam diras imprecarto mihi animas catera rollerits.] Sic Cann
nes , ut ipſum abreptom diabolus perde- cipral.lib.2.capiss part 3 .
ret, fi feciffet . Hanc imprecationem Pariterrore , fed meliore fucceffu
cum invoiarione diaboli cum aliquoties miles Hiípanus , hic in Belgio,ante an .
repetiv fer ibs caufidicto : omifiiam nos viginti duos , cum adhuc leculo
difputatione forenſ adoritur hofpitem , | mererem ,à Deo commoni:us tantum
comprebendum per feneſtras me fuit.Capitaneus Bravo vocabatur, izo
dium forum omnibus perhorrefcentibus pe à me viſus. dedicus fupra modum
cum fragoreabducit ,necpoftea unquă aleæ, & in ludo dirasiacere in ſe juxta:
Gorpus bofpicas inventum eft. ] atque alios pronus, quadam die , cum
En bic avaritiam imprecationum damnofi femper numeri lucrum jacta
caufam & iniuſtitiæ , quomodo Deus quærenti fubflirent; ira efferveſcensi
ulcus per carnificem ſuum . Non in capusfuum diriflima precabatur: &
diffimilia narrantur bis à Cantipra- ſubito coram multis qui aderant , ab
tenli : Cum třes ( inquit) combia.inviſa'manu,ad tabularum uſquc ſub .
bonesin tabernameroincaluiffent, orta | lacus , poſt aliquod tempus mortuo
de anima immortalitate, penis infero quam vivo facie fimilior in ſolum de
ni ſermoné:unusprocarior id torum pro ponitur.foelix si ur livorem cadavero
nugis habere, a commentis facrifico. rum toto poft vitæ rempus retinuit , lic
Tum ,faterisocanti applaudere. Inter reſipiſcens lulus aviditatem depoſuiſ
ea aduenit unus magna vir ſtatura , alet .' Sed pergit ille I. C. in Sileſia
vaſto corpore, & aßıdens: Quibr (ait) (inquit) quidam nobilis,cum invitaffet
fermones: quarifuscaufa? Refertpro- convivas, é hora conviviisam inſtante ,
caxille, addit, fe quidem licitanti e apparatu faéto , Spe fruftratus effet,
baud magno pretio animam vendutu- cxcufantibus fe convivis , cur non com .
rum , quin & pecuniam in fymbolum i parerent, prorupit iratus in hæc verba :'
* rollaturum . Tu vero,inferi adventor veniant igirur omnesdemones ſinullus
Quantiılla mihi indicas? nec mora, con hominum mecum effe poteft. His die
Denisa de precio. hic animam addirit i el is domo egreditur in templum ubira.
emptori empeor foluit : potat ur ftrenue ſtor Ecclefíe,contionem habebat : ut '
depreſentepecunia Deniqueſub noctē, iracundiam concoguae , auſcultat ali
Tempus ait )emptor,ut ad propria quiſ quiamdiu : dum vero in templo moratur;
que Sedivostusdicite ,fi quis equuin ca veniunt equites in area domus magni
piliroligatum emerit,nonne ius ei cum o nigri, jubentferuum domus, ut
capiſtro equum abducendi? Et cum di. dominum ſuum advocet , eique ſignifi:
8o.venditorem trementeni in omnium cet, adeffe hoſpises. Servus confterna
ocules abripit . eto ſurſum in aëra levat, tus abit in templum , & indicat bec dow
er leium ad infernum trahit, vifurum | mino fuo ,quineſiins confilii pufforening
quod credere noluerat: Animarum conjuis . Paſtor abrumpens conciou
quippe mercator eras ifte , cuius figure nem boc confilium dai , nitorafamiliar
Dinn 3 dom
 VM
IT ION RV
M
Q UIS I CA
98 DIS M AG

domo exeat.quodcum fieret famuli | cso,id Deo gratum effe. Quare ratione
ac ancılla properarent.forreobliti infan' mei officis , o auxilio,nomine& virtute
tem in cunis iacentem dormientem , Iefu Chriſti aufero abste infantem , da
fecum non auferunt. Damones incipiant patricius refisso , asque ita ipfe appre
.comeffari & vociferari, proſpirereque bendit infantem & brachiis fuu ample
per feneftras formis urſorum , luporum , xus eft ifte nihil aliud refpondent , nifi
felium á bominum , & monftrare po- vociferantes ,Huinebulo,barnebulo.re:
cula vino repleta,eſaturas piſcesHæc linque infantem relinque, alsoquite dif
Vilini,nobilis paftor , alii cum vide cerpemus. Ille nihil curans minas Dia
rent ab inguit pater , ubi infans membols asabiit incolumis , & incolumem ini
vix cum hac dixiffet,unus ex damonibus faniem patrı nobili reddidir. Damones
minus fuis infantem ad feneftras geftae poftea, aliquot diebus elapfos evanuerunt
quafimonftraturusparentibus. Nobilis nt in ades denne migrare cum tota fa
prorſus confternatus & folicitus de in milia nobile potuerit . ]
columitate infantis , fidum habens fer Vides inconſulei dicti, quas pa
vum , quem interrogat , quafo tu dic, nas pater dederit : vides dæmonis
quid agam ? servus, Domine , inquit , poteftatem in innocentem puerulum
commendabo & committam vitam me claudere. Nam , quod lcriptorait,
.em Deo meo , & in nomine Domini in benedi & ionem à paltore & cæte
grediar. & utinfantem auferam auxi. ris accepiffe ,hoc eſt , promiſcue à pa
lio beneficio Dei videbo .Bene,inquit ſtore & cæteris , commentum ( ulpi
nobilis, Deus tecum fit,8 ruvet te , ani cor Lutheranihominis , & diſcrimca
mumque tibiconfirmet. Servus ,accepta ordinem confundentis. Sequitur fer
benedi tione à paftore & reliquis :ingre tia narratio ; In Saxoxia virgo opulenta
ditur, ante conclave,in quo erani da formofo iuvens , ac tenuioris fortune,mai
mones congregati, procidit in genua Trimonium promifit. Hic quid fuis
je Deo commendat, o hoi animo aperis i rum prævidens ,illam predivirem , & fe
ianuam , & videt demones horribilifpe- xurarione mutabilem , fidem vix fer
cie fedentes ,ftantes,obambulantes, ſervaturameffe puelle reſpondis.Illa contra
pentes, uno impetu accurrentes adfe, į diris ſe execrari his verbis coepit fi alteri
ovociferantes: Hui,Hui, eu quid hac quam iubirupfero , tunc me diabolus in
sibi? Ille ſudans & tamen divinitus coni | nuptiis illis abripiat . Quid fit? poft in
firmatusi alloquitur damonem , qui in- i tervallum aliquod muratanimum , nis
fantom geftabat : Tu , inquit , mibien bir alieri priorefponfo fpreto, quieam ( e
fantem trade. Nequaquam reſponder mel atqueiterum promiſſi direque im
ifte ,iano meus ifte eft infins dic Domino i precationis admonuit Sed illa portbabi.
tuo, ut veniat , O alcipiat infantem . iis omnibus nuptias cum alecro Sponſo
Cui fervus.Ego fungor iam officio mea reli &to priore celebrac.ipfo die nuptiali, 1
vorationis , in quam me Deus colloca cognati ,AMICS Convivis hilaribus ;
vit , frio quicquid in hoc officio fa- Sponla , vigilante conſcientia, redditur
triſtior
 LIBRI II. P. I. QVÆST. VII. SECT. IT. 479
friftior ſolito. Tandem diaboli duo fub | maleficis lædi. Neque mirum fi Deu
specie dworum equitum in edes nuptia us hos quaſi fautores oderit, ideoque
les adveniunt ,exupeantur;adducentur permittat lædi . odit Deus mire ava
%
menſe.hiſque remoris , chore& unique ex ritiam , ur docetur alio exemplo
bis ſponſa honoris canſa, tanquam pere quod Lamberti Schaffnaburgenlis an
grino adiungitur cum qua bis faltavit, no 1066.verbis dabo . Reginberus Mif
Standom eam è confpe tu parentum nenſis Epiſcopus obiit. Is dum ſujcepio'
amicorum . Summotum gemitud lamē Epifcopatu Goslariam veniffet,poft re
tatione,per oſtiam ,in altum fuftulit.Al fectionem ,in cubiculum , mbi thefaurosi
tero dieparentes tamici meeſti fpon ſuos quorum nimis amator erat, nullo
Jam querunt , ut delapfam forte ſepeli confcio , infoderat. quafi paulum re-,
rent:fed ecce iidem forsi occurrunt , ve quieſcere volens feſe incluſit : cumque
ftes autum referentes, addiris verbis iam die vergenie in veſperam , præter
Non in has res,ſed in fponfam à Deo no . modum conſuetudinem que ſuain fomno'
bis fuit poreſt as concella ) indulgere videretur, rem infolitam mi .
Sic illa corpore & anima diabolo | rantes cubicularii,pulfare oftium cæpe
tradita ;quæ promiſlionem nuptiarum runt,fed nec putſuntibus nec vociferan
violavit, & imprecationem additamubus ullum dabatur reſponſum Tandem
contemplis. Aliud denique exempluin fraftis foribiis irrumpentes , invenerunt
de quodam , 10-martyrein maledico , cum fru &tis cervicibus;colore tetro`exas
fibi inlaniam imprecante , & mox funiinem ',spfis thefauris ſuis miferabilem
rore correptu , & fequenti die lichor in modum incubanten : ] diſcant Pre
rende ablu mpang dedic Czfirius En larich (auros Gibi in cælis & non in
gelbert Colonien . leb. 2.c4p.14 apud terra defodere. Ex hac radice natum
SHT menle Novembrs Huc etiam vitium .
referenduin eft, quoddam deGodui Nonumireputo , duritiam & immi
110 comite , quicum periurio- libi ellet i ſericordiam in pauperes. Veomicram
necem imprecarusi lubito panis bolo Moguntinum Epilcopum illum , uto
fuit inffocitus.]. Polydor Virgililib.8. pinoradrmonibus murium ſpecie nes
bift inglor ] catum ' , quod pauperes marium no
Oftavum folet eſſe vitium ufure mine tempore famisdedecorat , &
confitenturenim fagæ nihil maleficiilbi duxiſſer perfequendos : brecen
poffe illis inferri, qui eleemofynis vai cius quiddam ex Petro B : zaro ſubiua
cant contra narrantur , quæ ſalem lub gami
ofarismuruum dedere virgines , dire In Suevia (inquit) Bavaris e Fran :
à demonibus maleficio immillis ve conibus finitima ; fuit quidam nobilis:
Xarxa Prius intelligendum de confe- valde dives et opulentius,nomineRikber
rensibus elermofynamo iis, quas reſti- figérios ,cuius annuireditus ſupra 30000 :
dor eſſe fagas. nam qui lciunt elle, & nummum aureorum tendebantur:
tamen conferunt, hos putant poffe à Hic tametfs in reliquis vitæ a &tionis
binas

a. Bredenbach.X.bicolbar.ci27. b.Munſterin Coſmograph

 DISQVISITIONVM MAGICARVM

bus non vulgarilaude dignus cenſebatur ciſtiſtatuit: ivitque ad portem horret,

ineffabılıramen cupiditate laborabat, ibique per quaſdam rimas vidit forum
eaquefuetum eſt , ut quotidie opes per fas borreumplenum variis atque innumeris
á nefas accumulare, ornniaque ad fe armentis , que omnes fruges abſume
rapere ftuderet .Cum itaque profpiceret bant. Hoc ſpectaculo ita perterritus eft
annone caritatem , que proximo anno in ut ftatim furioſusatque inſanw evaferis
la regioneſubſecutaeft, ſua borréa tri- nsultaque dementer fecerit, donec tam
tico frugibtes implevit , magnoque dem cathenis aſtringeretur. Hic hor
precio ea divendere cæpit: adeo ut indi. I ribilis cafus magnam Jane admiratione
gere compulſi abeo vidłum emere, obses attulit , cum in ea provincia , tum pré
exbauftam cius avaritiam vel fame cipuein aula Cafariana, qua illum An
prorſus perirent; vel fi ali & Suſtenta- sea prudentifimum cognoverat. ]b Hæc
rivellent ad magnam egeftatem asque ille,narrans,quæ in Europa memora.
inopiam redigerentur:tam care illis gra bilia poſt annum 1560. accidiffe ipfe
num reliqua eius generis divendebat notarat , Epitom . fol. 281. Triplici hac
Ad hunc ,preter alios innumeros , venit vilione clemens Deus, pænam fem
quidam pauper liberis onuftus , cum per augensprosulpæ modo , parien
fextaleris,eumque rogavit,utpecuniam les operiebatur , & ad pænitenciam
acciperet, ac quandam tritici menju . revocare nicebatur. Notacam a
ram ſibidaret , ſeque reliquam partem quodam , lagos; quibus à Satana rem
pecunia quam illi deberet brevi bona fi per pocendineceffitas in polita eft, la
deperfoluturum : at ipſe hunc ſuperbo deſint quos ulciſcantur inimici, elee
vultú iracundis oculis sntuirus , a ſe mofynam mendicare: & fi quis faculta
protinus abireiuſſit, eo quot reliquum e- tepræditus ad erogandum ,& ragas elle
rat pecunie fecum adferre , fi frumen neſcius,denegarit,hunc in magno vero
tum vellet , atque ita miſer acmceftus, fari periculo . Gc
Pi& avi anno 1567.
dirasimprecatus,illincreceſſit. Paucis į duo magiconfeffi funt ſe quadam die,
poſt diebus cum is quendam ex famulis (qualidos egenteſque ftipem antefo
in horreum mififfet üt illud de more in res prædivitis patrisfamil. poftulaſſe,
Spiceret,ab ipſo in reditu accepit,cres nie ea reculara iniccille fortem , & dome.
gros bovesintus effe, qui granum devo - Aicosomnesio rabiem actos obiil :
rarent qui autem hoi retulit , proximo furiolos.c.
die le &tidecumbens, haud multo poſt Decimum lit irrifio facrorum myfte
vita migravit.Idem quoqueaccidit oui. riorã , & quod eodem pertinet , abufus
dam generoſo, quem illuc berus miferat, atque contemptus ceremoniaram fa
ut videret an ita feres haberet ,ficut pri : cramentorum Cathol.Ecstes Vicifcitur
ornarraverat:is enim & boves es equos Deus quotidie , & pergunt bæretici
inſpexerat, Cum igitur de hac re certior contemnere , quædam de fingulis ac «
fieri vellet , ipfemet in exm locum profi cipite. de Batavo per ludibrium Mif.
leta.

a H demones erant irbovinofchema. 6 Creſcente pertinacia crefcis fupplicum , clib.

3.demonomi4.cap.25.
 LIBRI II. P. I. QVÆST, VII. SECT. II. 481
fe facrificium imitante an . 15 74. & , ris facramento,& ipfe fumpfit , & aliis
dire mul & ato, legendus Bredenbach. diſtribuit ad edendum : mox equini hinni
a Novatum conftat , eo quod nec tus ad modum pocem emittens, ad terrain
chriſma, nec exorciſinos in baptiſmo ruit , ac fpumascum ipfa myſteriiſacri
percepiſſet , à maligno vexatum.b particula , quam dentibuscomminuere
Scribit Victor Vticenfis c Proculum non valuit, ab ore projiciens, inter manus
quendam Arjanum , qui de pallisalta- i fuorum ab Eccleſia deportatur. Nec cao
ris , camiſias fibi & femoralia faciebat , ruit ultra hac Epilepſie infirmitate , fed
fruſtratim fibi voralle linguam ( haud per fingulos lunarescurſusincrementis de
dubio obfeflum ) & fic turpiſſima morre creme ntiſque hæc ſemper pertulit, quia
conſumptum. Donatiſtas Euchari. ab hauftunimio vini minime infælix'ab.
ſtiam effundentes , quibus tam obje- ftinuit.]
cerant, canes invafere , teſte Opraco . Hunc epilepticum energumenum
d Multos ſuo tempore ob indignam fuiſſe indicat ' hinnitus equinus : &
Euchariſtia perceptionem immundis meri
meritoto , quia ficut equus & mulus,
fpiritibus adimpletos , nobis elt au Corpus Domini non dijudicavit. Bre
dor D. Cyprianus , e & memini me denbachius non diſſimilem violarije .
duo illuftria legere exempla apudGre junii , fed in cibi qualitate vindictam
gor. Turoncnlem , & in vita S.Gode recenſer his verbis; Paucis ab hinc annis
fridi Ambianenfis Epiſc. fluffecerit poftquam Torpatenſes in L ' theranam do
adſcribere illud Gregor. Turonenſis. I arizam concefferant, feria ſexta ſolemne
Epachius ( inquit ) presbyter,dum temere, | Paſche feftum proxime precedente,finita
que indignus erat agere prefumpfiſjet, di Lutherani rcclefiafte concione , civibus è
vino judicio folo projectus, occubuit. Hic tempio D. Matri Virgini facro repertenti.
enim dum Dominici Natalis vigilias cele bus, quidam alium concivem de familia
brare Ecclefiam expetiffet. per fingult rem invitat ad prandium rogat unado
horarum momenta egrediebatur è templo | mum comitetur, habere fe e regie para .
Dei , ac in domo fus pocula laſuiva ſpu rum petafonem i Weſtphalicum . alter pa
mantibus pateris hauriebat, ita utafir run abhorreis reſponder ſibi esſe gulum
marens multi cum poft gali cantum ino . pipar elituill, quem cupiat in Symbolam
ipfa node vidisſe bilentem . Sed cum eſſet adferre : Dum admenfam accumbitur, al.
. ex genere senatorio, & nullus in vico illo ter os quod iam galli ambedere volers im
Ricomagenfi, juxta feculi dignitatem.be. prudens pene ipſum deglutir , quod cum
beretur nobilior , celebrare Miffarum fo- neque tranſmittere, neque eximere vale .
lemnia experitur. Nec dubitabat miferret, eo ipſo die fuffocatur, alter poftridie
vino madefa &tus.appetere ; quod jejunus Pafche malo ſpiritu corris tur , & non
quiſque non finemetu poteft terrente con multo poft rabie ac furore exagiratus ani .
ſcienria explicare. Verum ubi explicitis mam una cum demone exha'at.] Sic ille
verbisfacris ,& confracto Dominici corpo- Belli Livonici pag. vigelima leptina .
Ooo Huc
a Lib I.cellat.cap.39. b Eufeb . 1.8 hift. c.33. c lib.i. de perfec. Van.lal. d lib. z.
wntra Parmenian . Ć Greg. Turon.l.1. deglo. mart. 6.78 . Sur. 8. Novemb. in vita Sanit. Go.
defrids láb.3.6.12.
 ITION VM
482 DISQVIS NUM MAGICARVM

Huc pertinet contemptus excom aera currentem attoniti confpexerunt ,

municationis. Cum D.Hugo Epiſ- quamdiu naturali oculorum acie eum fube
copus Lincoloienfis quoſdam contu- ! ſequi potuerunt, Quicam cum diu ,fuc
maces excommunicaffet, nec magni . | currite cives, fuccurrite, vociferantem au
facerent, illi fubito non comparuerút. dirent, nec juvare valerent 3 fubtractus
Militem alium ob eandé cauſam dia- } tandem viſibus hominum ,&ternus quemada
bolus no c fequcnte invalit , & ani. admodum meruerat, eſt factusfocius de
mam ſubito extorfit. Alii quoque ab moniorum .] Sic ifte dircptiones & fa
eodem excommunicati , à diabolo crilegia ſua luit in hac & in ſequence
præfocati fuere. [ de quibus lege vită' ab vita.Hujusmores poftca imitatus Ot.
equali eius fcriptam c.23 apud'Sur10.6 .] gerius quidam Oeconomus.quia tam
I'ndecimum eſt templorum , & facra- ! graviter deliquerat, in hac vita fuit ſe
rum rerum direptio ac expilario.Pet.Clui vere admonitus; ut futuræ, G ſaperec,
niacenfis , poftquam multa ', quæ in vitæ fupplicium effugeret.ſubdit enim
hoc genere palam & frequenter à Ma Venerabilis idem Abbas , dum hic
ciſconenfi quodam Comite fuerant portam , qua miſer ille Comes abdu
commiffa, recenſuit, infelicem ejus & | & us fuerat, & quz poſtea femper ob
honoris plenam de vita migrationem ftru &tamanſerat,conator aperire: Es
in hunc modum commemorat', a ad ce'invifibiliter à diabolo raptus,ac pidenti
terrorem & correctionem noſtrorum bus, qui aderant multo in vera fpacio fub
hæreticorum : cam folemni die , Marillevaras , ſed confeftim demiffius corruis,
cone in palario proprio reſediſet, eumque ejuſquecorpore graviter collifo , brachium
multitudo tam militum , quam diverſi or- i quoq; illius ſubitaruina confregit. ] Duo
dinis circumftaret : repente ignotus homo , alia extantexempla l.3.vite S. Remacli,
equo infidens per palatiioftium ingreffus, quæ apud Sur. menfe Sept.legi poſ
omnibus confpicientibus & admirantibus funt.Ego addam quintum exempluma
ufque adipſum equicando pervenit. Cam . pænæ quam milites poft obitum per .
que ei aftaret,fe eivele colloqui dicens,ut peci, qui manus ab expilatione tem
ſurgerer, ac fe fequeretur non tam mo plorum non abftinuerant , in gratia
nuit , quam imperavit. At ille inviſibili i tamen deceſſerant, viſione quadam
poten :ia confri&tus, nec jam refiftere pa . idem au & or declarat : quam ille , ut
lens furrexit, atque ufque ad oſtium do cersillima fide compertam doceat ,
mus proceßit : ubi equum puratum inve- i multa addidit: quæ cenfui prætermit
niens, eumque ab eo conſcendere iuffas, aſ venda,poruic illa poni l. præc. 6.de fpe .
cendit. Cujusftantishaben.us ille arripiens, tris mortuorum , fed non incommode
ftatim cum velocißimo curſu per aera ferri , hic recenſebitur: eo quod variz qoo
cunétisconfpicientibus cæpit.Cumque im . que pone hic & ſupplicia corum nas.
menſo ejus clamore ac miferabili ejulatu rantur, quiut Maciſconenlis ille co
sota civitas commota adtam inviſum pe j mes ſacrilegi fuere. Itaque Pet. Veace
& aculum concurriffes tamdiu eam per rabilis inducit ipſum , qui vidcrat Pet.
Engels
a I, 2.mir . c.
 LIBRI II. P. I. QVÆST , VII. SECT . II. 483
Engelbertom Monachum jam , & à ni,quam nofti,interfui,boftili invitata lie
fæculari ad ſpiritalem militiam digrer- cenria, Ecclefiam quandam cum quibuſdă
ſum Gc loquentem . Tempore , quo Rex I focim inpafi,quæ intusſuntinventa diripui,
Aragonenfis Alfonfu , regnum majoris al veſtimenta in ſuper sacerdotalia mecum re .
fonſi Hiſpaniarum Regis jam moriui obti diens aſportari.Pro quo fpecialiter diris pe
nebat, contigit ur contra quoſdam , qui in I nis fulactus affligos, & remedium à te ficut
regione, que Caſtella dicitur, ei repugna à domino meo . quantis poſſum precibus ex
bant, exercitum commoveret , & ur de fin . pofiulo. Nam poreris mihi ſubrenire,fibe
gulis regnifui domibus finguli illuc pedites neficiis fpiritualibus me ftudueris adiuvare.
pel equites dirigerentur, edicto ſancirer. Rogo infuper, ut dominam meam , uxorem
Ego edicto coactus unum ex mercenariis tuam ,ex mea parte,mea fun &tas vice depre,
mercede mihi fervientibus Sancium nomi - ceris, ne octo ſolidos , quos pro fervitio meo
ne,ad exercitum deftinavi. Paucis poft die mercenario iure mihi debebat,reddere iam
bus decurfis, omnibuſque qui expeditioni moreretur,& quod neceſsitatibus carnis,fi
illi interfuerant ad propria redeuntibus, adhuc viverem ,reddidiffet,animamea lon
ipfe quoque domum reverfus eſt.Non lorgo gè amplius his egenti, erogando cos paupers,
deinceps rēpore elapfo, more humano mor . bus , largiatur.lam ego tali eius collocutio .
bo correptus, nec diu cum morbo lu &tatus, ne magis animatus : quid, inquam , de con
defun &tus eft. Inde poſt quatuor ferè men cive noftro Petro Dejeca nuper defuncto a .
fes, ex quo è vita deceßit, dum apud stel. Etum eft ? Rogo, ut, fi quid de illo nofti, ape.
low in domo mea hyemali tempore iuxta rias . illum , ait, opera mifericordia frequë -
ignem in le & o iacerem , fubitò iam dictus rer quidem , fed maximè praterise famis
Sanciu circa mediam noctem mihi adhuc tempore,impenſa pauperibus beatorum re.
vigilanti apparuit. Qui igni aßidens, de quieti adiunxerunt, & vite eterne partici.
carbones, quafi ad calefaciendum , vel ad pem effecerunt. Cumg, cum tam promprè
clarificandum , huc illucque reverfans, mul- & facilèmihi refpondere audiſsē,adieci. &
tàmagis fe mihi cognofcibilem d -monflra . de Bernetio alio cive noftro ,ante parvam
bat. Erat autem nudes.ro abfque omni ve. tépus fimiliter,ut nofti defun & o,aliquid tie
fitu ,excepto parvo vilique tegumento,quo bi notum eft ? illum inquit, infernus poſsi.
velut inloneftiora corporis obvelabat. Qué der. quia ad terminandas huic villa lites com
cum vidiffem , quis inquam es tur at alle hu-iudicio dirimendas prelatus, multa fapè
mili voce:Ego fum , inquit,Sancius famulus muneribus aut gratia illectus iniuftè iudi.
Thus. quid inquam ,bic agis: rado, inquit, i cavit: & quia cuidam pauperi ridue
Castellars , iterý meum multus exercitus dam tempore baconem unum , qualecumſ
comitatur, ut ubideliquimus , ibi da deli. pite eiusſubſidium , crudeliter auferre non
&tis pænu debitas exſolvamus ? Et, cur, in- rimuit. Tunc lõgè ampliusad maiora que
quam ,huc divertifti? Ef, inquit, mibi pes rende animi fervore fuccenfus , adiunxi.
Renie, & fi mifereri volueris celeriorem mi. Derege noftro alfonſo ante paucos annos
birequiem comparare poteris. Quomodo, ſ defunéto tibi aliquid notum eße potuit? ad
inquam ? Quando, inquit, nuper expeditio' hac quidam alsus in feneftra capiti mes
Ooo 2 proximè
a L. 1. mir.6.28.
484 DISQVISITIONVM MAGICARVM

proximè fuperpofita reſidens. Noli, ait, | videram vel audieram , narratem , interro.
boc ab iſto quarere, quod ignorat, quoniam gavi, Vtrum aliquid Sancio communi no
recens ejusad partes noftras adventus, koc | ftro mercenariopro mercede deberet. Qua
ei notum fieri nondum permifit. Mihi i reſpondente , quod ego nondum ab aliquo
però , cui à die obitus mei quinquennalis niſi à mortuo audieram , ſe videlicet eidem
cum buiuſmodi fpiritibus mora , plura ! Sancio adhuc octo folidos debere : nequa .
quam ifti noviter nota fecit, quod de rege quam ultra dubirare potui , cui fidem et
qut'is ignotum effe non potuit . At ego mortui relatio du mulieris conformatio
rurfus nova vocis auditu atronitus , ac vide- I conferebant. Fatto mane octo illos ſolidos
re cupiens pacis auctorem , conuerti oculos, à coniuge accipiens, & de meo quod com
ad feneſtram ,adiutuſ ,lunæ fplendore ,qua gruum vifum eft addens, pro eiusqui appar
lumine ſuo omne tuncdemus fpacium clarè ruerat falure pauperibus diftribui, fe
iluſtrabat, confpicio hominem in inferiori crarum Miffarum adiutoria ei à facerdo
feneftre margine reſidentem , quem in eo- tibus mea prece ſtudio impenſa, ad ple
dem habitu , quo aliud videram cernens: Etniorem peccatorum eius remißionem ado
tu, inquam , quis es? ego inquit, eius quem auxi ] In hac tam clara,tam ccrta ,ramı
afpicis focius fum , & Caftellam cum ifto commendabili viſione docemur ,
& multis aliisproficiſcor . Et tu, inquam , quod mortuos opera ſua ſequantur. hos
de rege alfonſo, uridicebas, aliquid nofti quidem milites eò quòd confelli de
Novi inquit, ubifuerit,ſed verò ubi modo cefferant, & culpam ſacramento pæ .
fit neſcio.Nam aliquandiu tormentis acri, nitencia deleverant , expiatoriis fup .
bus inter reos cruciatus , poftmodum à pliciis pro pæna peccato debita ad
Cluniacenſibusmonachisinde fublatus eft. tempus, illum quia non confeflus erat,
Exinde verò, quid de eo factum fit prorfus & culpam criminis abolere neglexe
ignoro . His dictis ad ſocium ,quiigni aßi- rat,æternis cruciatibus fuiffe manci .
debat, verba convertens. air , furge diam patum . Catholicis utriuſque ſorris
iter inceptum peragere incipiamus. Ecce optio eft, hæreticis qui & confeffio).
enim iam omnes vias, que intra vel extra nem refpuunt, & purgatorium negant
cafellum funt , ſubſequens nox exercitus altera tantuin competit, quam agnof
fociorum implevit, & iam multis velociſ i cunt, & fatentur. Accedat denique
fin.è pretergreßis, ut festinanter eos fequi horribilius aliud ab Humberto Ar .
debeamus urgemur. Ad hanc vocem San . chicpiſcopo coram Papa narratú : In
cius furrexit, & flebili voce , quod prius i Teutonicis partibus Comes quidair
togaverat ingeminans , Rogo, inquit, Do- dives ac præpotens , fed bonz opi . "
mine, ne mei obliriſcaris. & ut dominam niotiis & innocentis vitæ , prout hu.at
meam , coniugem tuam , quatenus, quod manum erat de ejus æſtimatione ju .«
corpori debebat, mifere anima mea reſti. diciam , ante decennium ferè defun. «
swat, oro, ſollicitusexhorteris. His di&tis Auseſt. Poft cuiusobitum quidam «
ftatim uterque diſparuit. At ego mox con . religioſus vir per fpiritum ad infe. "
iugem iuxta me in letto dorniientem , ci riora deſcendens, præfatum Comi,
tata voce exfufcitans, priufquam ei,quod tem in ſupremogradu ſcalæ cuiul
dam
 LIB: H. PART. I. QVÆST. II. SECT. IT . 485
dam pofitum vidit. Aiebant oam.6 . Annal. anno Chriſti 1055. Que uti
que quia ſcala inter ſtridentes arque" nam audiant potentes EcclcGarum
crepitantes ultrices incendi fim . " bonis fuffarcinati , qui ſe bonæ fidei
El .
mas videbatur ere &ta ,atque ad ſuſci- " poſleffores putant, malè à maioribus
piendos omnes , qui ex eadem Co.' occupatorum . Ad hoc caput reduci .
mitum genealogia defcendercot, " tur iniſio virorum Sanctorum , quam
conftitura. Erat autem tetrum " Deus non folct relinquere impuni .
chaos,immane barathrum , infinite cam . Scribicur tale quid in antiquiſ .
patens , atque in profunda deiner . " limafandi Carilephi vita : Mulier q ! •
fum , unde ſcala products furgebat. “ dam Gundi nomine , quam Clandeſtinus
Hocigitur ordine ſuccedentium (1- « ſupplantator illexerar, Spiritui sancto vo
bi ſeries tenebatur, ut cum quis co . “ lens illudere , virili preſumpta reſte, in
rum novus accederet , primum " beatiſsimi Cari'epbimonafteriun ingr di
interim gradum ſcalarenerer: is au . " conata eſt, ut probaret rerumne efir illius
tem qui illic repertus erat , aliique cvatiiinium , quopredixerat fexui fæmineo
omnes ad proximum line gradum . nunquam datum iri copiam in illud in
in ima deſcenderent. Cumque alii « trandi, fed iufto Dei iudicio, priuſquam
atque alii ex codem generehomines. vel afpiceret canobii clawſosadirus, arre.
poſt carnis obitum ad præfatam fca, pla à diabolo retrorfum ruit, adeoque fædè
lam . per temporum intervalla con , " ab illo vexa :a eft, ut dicere me pudeat.Cao
Auerent, alii protinus cederent, in- put enim iliadegit inter fæmora , fic que
effibilis judicii neceſitate ad infefactum est, ut quefacratis liminibus falsa
riora migrabant. Planè dum vir, " | ofcula imprimere rentaverat , immundu
qui hæc contemplabatur', caufam “ ſuicorporis paries ofcularicogeretur, fe
huius horrenda damnationis in xumque ipfa fuum , quem virili habitu te
quireret, & præſertim cur ille Co - gere volue:ai , cunctis cernere vol ntibus:
mes ſuitemporis puniretur,quitan " palam proderet . Ea res effecit, ut deinceps
iuſtè, tam decenter , tam honefte vi s cò le conferremulieres auſenon fint.] S4
xiffer ? Audivit , quia propter quan.- prins como 3 , Menf.lulii. Vrinam & nu
dam prædii Metenſis Ecclelie poſges Rri temporis muliercularum audacia
ſeffionem , quam B. Stephano eius " hoc exemplo eis narratio reprimatur.
proavus abftulerat, cui videlicet iſte " Aliquando
Aliqu etiam , ob feltorum die.
ando etiam
iam decimusin hæreditate fucceffit, rum cultum temeratum Deus talia
omnes ifti non diverſo fupplicio de - a permittit , ut ei accidit qui ſervile opus
putari ſunt , & ficut eos ad pecran , ' s facicbat in fefto fan & i Philaſtrii . Beas
dum non diſpar avaritiæ culpa con ... tus Rampertus Brixienſis in tra & at, de
junxit , ita nihilominus ad perfe translatio S.Pbilaſtrii.
rendas atrocis incendii penas, com Duodecimam cauſam præbet multo .
mune fupplicium copulavit . ] lic Perry rum Pufillanimitas , deſperatio, cum
trus Damiani epiſtol . ad Nicolaam mayore oppreſsi, à Dco vel non perunt au -
Papam , ut citat Baronius como XL ( xilium , vel fe malis eripiendos diffidunt
000 3 qua
 486 DISQVISITIONVM MAGICARVM

qua de caufa etiam plerique fe demoni ut philus quadraginta dies in boc Marie ten
auxiliatori ſubiiciunt: præbet etiam cu - plo perdurans, nullumque orandi plo
riofitas kimia cauſam , quando impu . Tandilameniardique finem faciens ( san .
denter petimus fcire , quod nulla ra tus in illo fervor erat pænitentia , denique
tione competit inveſtigare : prius il- opitulante facra Virgine . fuam feripiam
- lud patet , ex Hiſtoria Theophili, & confignatam diabolo fyngrapham , que
Oeconomi quam nobis oculatus te Christianiſmum abiuraverat (mirabile'ds
{tis Eurychianus , patriarcha nove #u) recepit, in Dei gratsam rediit .&c.]
Romz , dereliquit , quam alibi brevi . Hanc hiſtoriam ( qua ſalutare cun .
ter atrigi, hic larius proſequar verbis i ais, qui juſto Dei judicio , in maligni
au & oris, Cum Cæfar Iuſtinianus rerum hoftis , aut maleficorum eius mem .
potiretur., Theophilus quidem in oppide brum manus inciderint , ac certum
Cilicia Adana Oeconomus Ecclefia fuit, efficax que remedium proponitur ) ex
multis quidem ille gratus , & Epiſiopali Græcis habent Metaphraftes, a ex
munere, quod tamen conſtanter derreita. Latinis Petr . Damianus & Sigbercus
vit, dignus exiſtimatus. Qui ab amulis b Pofterius,de curioftate , traditurà
immeritò accuſatus, & de officio Oecono B. Auguſtino, & in Decreto Gratiani
mia deie &tus, in eam animi impoientiam , I inſeritur s.
adeoque impietatem , devenit, ut hortatori Interdum hæc ob culpas veniabiles
Mago Iudeo morem gerens, Chriftum Dei à Deo permittuntur, maximè ut fan
Filium ac matrem eius Mariam data ſya. aitas & gratia corum , qui ſanitatem
grapba turpiſsimè abnegaret,ſeque totum reddituri.cunctis ingotefcat.hoc con
imperio fatans , qui fe videndum obrule. cigit Abbati Moli , apud Caſſianom ,
rai, traderet , atque manciparet . Quid propter leviculam iram d hoc , pro
bic faceret mifer,iam nefarii criminu ſibi pter przcipitem gulam & levem , cui.
confiius? Totus animo perturbatus,ainus. dam religiofæ apud D. Gregorium,
quam ferè poßer confiftere, cum irato Deo e hoc quidam religioſo , ob tcpidita
tem & diftractionem in oratione,
ſe demonis effemancipium cogitaret , mu
tato confilio tandem ad ſanctiſsimam Dei " apud fcriptorem vitæ D. Berisardi f
matrem confugiendum duxit, ac templum quorum fanatio famam avxit D.Bera
ci facrurn petiit, in quo fuas preces ac fup. aardi, D.Equitii, & D. Macarii , per
plicationes , cum multa ieiunatione con quos Deus illos liberavit.
innatas,noctes ac dies irdefeſſe conſumpfit, QV ÆSTIO VIll.
magnumque vere pænitensia Speciwien cur cum ifta damnaplerumque diabolus
edere cæpir. ] fubditur deinde , admo pofsit perſe inferre, malit uti opera
dum pia & verè pænitentis ac demiſi maleficorum ?
contritique ſpiritus , oratio ipfius
Theophili , Quid multisaddidis Theo DVas invenio caufas, alteram quis
hoc pacto majorem Deo fe fa
ccre
1
a apud Surimenfe Febr. 10. I. b Damian. ferm . 1. de Nativis, B. Mariæ Ving Sigeberit
in Cbron . c c . ult. 26. q.5.es D. Auguft. I. 2. de doctor, Corsftrana 6.22. 23. d collos. 7.
C. 27 . cl . 1. Dial 4. f lib. 2.6.1.
 LIB. II. PART. I. QVÆST. II. SECT. II. 487
cere credit iniuriam , quando creatu nes aburitur, copioſius lucrum refert
ris ratione præditis, & baptiſmoablu- animarum , tum quia fic plures in
tis, & chriſmate delibutis, poteſt abuti fraudem inducit : nam contemptori.
ad creatoris ipſius vilipendium , & ir bus rerum facrarum contemptum ad
ritarionem pluribus eriain liç nocet . auget , Venatoribus falsò perſuadet
quia non adeò homines abhorrent à bec à Deo, non à dæmone fierib, &
converſacione & familiaritate malefi, Gic ad defenſionem maleficorum mul
corum , atque odere conſortium dia . tos inducit ,atque ita peccatum eisim
boli. Si namque femper fe dæmonpa pingit, tum quia conſequitur, ut ad
lam obtruderet, mulci fedus cum co magicam ſuperſtitionem homines et,
percutere, & bas artes maleficas exer iam addant ſacrilegium . Vnde Deus
cere decrc & arent. Denique plures , magis magiſque offenſus . plura etiam
adſciſcit ſceleris focios , quos perdar. in dies principibus tenebrarum in mi
Altera eft , quia quædam per homi ſeros mortales permittat . Interdum
nes poteft, quz vel non poſſet per fe tamen , quod per illos poffet , mavule
metipfum immediatè perficere, verbi per ſe operari, cum ut corum aliquam
gratia fi refiftendum fit alicui viro fan gratiam promereatur , tum ut ab iis
&o concionanti , aut re& a fuadenti: 1 fufpicionem noxz removeat , tum ut
ficut per hamnem & Mambrem Mofi, i fic potentiam fuam oſtentet . Singula
per climam D. Paulo refirit . item fi exemplis illuſtrat Remig. libr. 2. De
For hzreles ſpargeodz , ficut per Si monolat. f . 9.
monem ,Medandrum , Marcum , & ! Reltabat dicere de remediis male
alios fecit , item G facris rebus abu . ficiorum : fcdid diffcro in ultimum li .

tendum , quod in maleficiis frequen , brum . Sequitus vidcamus de vara

uiffimum elta : quibuscum per hom i. I obſervatione,

LIBRI
 NVM
SI TIO ARV
M
QVI IC
DIS MAG
488

Sva

LIBRI III.

PARS POSTERIOR ,
SI VE

DE VAN A OBSERVANT I A.

QV ÆST 10 I. &um tacitum , live cum admonitus

non vult defiftere a. Veniale eit ,

Quid fit ? quamdiu quis ignorat tale pa & um

cum dæmone , fi tamen nec ipfe tene
E hac egit D. Thom . tur ſcire, nec tuit admonitus b. Jorel .
2.2.9.96. Poteft defi. I lige de co,qui nec conſuluit peritos .
finiri , Vana obfervantia ; Nam licet, quis ratione officii vel fta
eft, Magia ſuperftitiofa, tusnon teneatur ſcire ,tenetur tamen ,
qua commodum aliquod | ur incipitdubitare, confilium petere
Speratur exre , que nec ſupernaturaliter à do &tis:quod fi non faciat, negligens
eo pertinet, neque naturaliter id prafta- eft. potuit enim ſcire ; & idco non
. Dicitur rana , quia vel non ſignorat invincibiliter. Nullum elt pec
re poteft
confequitur effectum intentum ; vel Catum , quando quis joco tantum fa .
fi conſequatur, plus noxæ , quam com , cit, fine præjudicio , velpericulo fui
modi adfert , quia homo illa orens aut alterius c : item fi quis laborec
taptum percipit utilitatem in rebus ignorantia invincibili , & utitur tic
corporeis vel temporalibus , animæ diis vel bonis,velindifferentibus.
vero detrimentum rcferi. Dixi , nec
ſupernaturaliter, quia qui effectum ex QV ÆSTIO I.
fpe & ant à Deo , permedia Deo dif Quotuplex fit?
plicentia; ii vani ſunt.
I caufam finalem adſpicias, poteft

QVÆST10 11. reduci ad quatuor quali ſpecies. Pri.

Quale peccatum fit ? ma eſt, quando exfpcétatur commo.
dum in rebus extcrioribus leu fortu .

le. Lerhale erit , primo, G fiat ex ! bona acris confticutionc, & c.2.quan .
pacto expreſſo cum dæmonc. Secun do expe & atur bonum aliquod corpo
do, fi quisgnarus fit faltem ſubeſſe pa- ris, ut fanitas,liberatio à carcere hou
ftibus,

2 Silver ſuperf.9.10.infin . b sil.fup.Nav.c.rs.Monu.cefcomm . Cajcs.& Valadd.f.36.

 LIBRI II I. P. II. QVÆST. IV. SECT.I. 489
dibus, ferro , igne, aqua , & huiuſmodi, circumſtantiæ ,v.g.cilicium ,diſciplina,
quia fic le putat fore innoxium . 3.quan jeiunium , quia corpus affligunt & ma
do expe &arur bonum animæ naturale cerane , prædita Gint vircute ad coer
ut ars ,vel ſcienria aliqua. 4. quando cendum concupiſcentias carnales, ex
expectantu : bona ſupernaturalia , ut viribus carnis , & corporis habitu nimis
funt remilſio peccatorum , per aliquas læto ,pollulantes:fed fi his addas circú
certas oracionum formas, aut verlicu . Ataotias ridiculas , & ad hoc à natura ,
los Pralmorum vel facræ alterius fcri Deo vel Ecclelia non ordinatas , veluci
pturæ , & alia huiufmodi, ab Ecclefia ceitam horam , definitum numerum ,
vel Deo ad hocnon ordinata , quem nec excedere ,nec minuere liceat
vel præſenriam cerrarum perſonarum ,
QVÆSTIO 1y. vel uc fiat illa vel illa manu,fagro ſeri.
co , & huiufmodi, erit vana obfervan
Vnde dignofci queat.guardo fit huiuftia.Ex his regulisinfer cur eſſe vanam
obſervantiam .
mods vana obfervantia ?
SECTIO II.
SECTIO I.
Ico breviter, primo. Siconlter, Preg horfGi ad productionem effe & us
Rimo,
requiritur fides in ipſum hominem
D quod effe & us luperec naturæ vi quiſanatorus,v.g.credere quod is poſ.
res , runc accendere oportet,an perla - sitſanare .
cram Scripturam , vel Ecclefiæ definj. Secundo, G effe &tusattribuitur ma .
tionem vel approbatam ab ca gradi- gicis imaginibus, figuris,figillis,chara
tionem effe & us iſte Deo tribuatur, fi . Ateribus,ipfis vera ,vel rythmo, vel co
vc , quod idem eft, an huiuſmoditefti. cactui. & c. non Deo , qua lib . difcuf.
monio conſtet ,cffe &tum hunc eſſe di fimus : & in his plerumque elt incanca
vinum : Gnibilhuiulmodi reperitur, | tio & pecc. M.
cffc &tus tribuenduscſt pacto cum da Tertio, ſi quis veitur cercis orationi
mone inito , & proinde cenſenda ſu bus , aur fententiis etiam lacris , auto
perftitio magica, utminimum , vanæ peribuspiis , in rebus vadis, & ad Dei
obſervantiztales funteffectus , remiſ culcum & honorem , directe nec indi
fio peccatorum extra ſacramenta, quo recte pertinentibus. Voco indire
ad mortalia,extra facramentalia , quo cte quando res non ſunt vanæ , quia
ad culpaş veniales. item divinatio re ſunt utiles proximis , ut fanitatem illis
sum fucucarum contingentium , infle . vel nobis ipſis ad ferentes. Nam in hu
xio aue directio carum actionum ,quæ iuſmodi rebus fieri poflet aliquando,
ab arbitri libertate mere dependent . ut licet nos rationem que iniuum nel
Secundo,& conftar rem , cui tribui- ciamus praxis alicuius ; tamen vir ( an .
tur effe & us,hanc vim à Deo vel à na- ctusaliquis id inſtiruerit, & à Deo bu
tora babere, non eſt vana obſervancia | ius efficientiæ gratiam obtinueric.
ex parte cffe & us, ſed pollet elle vana Quare in huiuſmodi,G quis ea adbibe
obſeryanria rationc alicuius vitiofæ atex mera devotionc , & curationem à
Ppp Deo
690 DISQUISITIONVM MAGICARVM

Deo expectet folo ; ſare indirecte ad præteriti peccati:confulerem tamen its

Dei honorem hoc referretauctorem pofterum abftinerec. Si quæras , anir
omnismiraculolæ ſanationis , & qui rigore fit vana obſervantia?reſpondco
orationiac fidei, ac ieiunio Chriftia ur minimum fpeciem valde verilimi
norum ,fanaciones pollicirus fuit. Fuit lem præ ſe ferre. Quod femel dictum
(nifallor )hrclentencia Caietan.c . ita Gir circa hanc Caier.doctrinam ,queu
fcribentis: Quarta ſuperftitio eft obfer- uilis eſt ad multorum confolationem
vationum sn verbis,aut rebusſacris por- poſtfactum ,ur dixi : & concideranda
tandis ,dicendis utendis , adiunct's ali- in pleriſque cafibus fequentibus parti
quibus conditionibus non malis ,quarumcularibus,in quibus aperie malum vel
ratio neicitur:wt patientes ſpalmum ner : peccarideformitas non apparet .
vorum primoCarlino oblato Chrifticra Quarto,per certa jeiunia & qualida
ci in paraſceve utaneur pro remedio, orationes ( quæ in quibuſdam libellis ,
confecto ex illo annulo : & fic de fimili- damnatis idco à Papa Pio V.continen "
bus. Quantum enim apparet , in huiuf- tur )dubias indulgentias, & remiffio
modi ſuperftitio intervenit :quoniam va ' nes peccatorum , & conſecutionem rci
na conditiones apparent. Si tamen ex opraræ exſpectare leu quærere , eſt va
mera devocione fiunt, & nonnifi à Deo oa obſervantia per certa vero jeiunia
intendant, & exfpectent effe&tum , pu & orationes Gnehumano labore , led
tantes Deum infpiraffe alicni fanéhovi- fecundum inftituta artis cuiufdam ,fci
ro huiufmodi conditiones , non audeo entiam infufioneacquirere , pectinet
damnare ,fed tolerabile mihi videtur.] ad primam Magiæ fpeciem ,firenim ex
Sic Caiet.Cuius ego fententiam care pado expreffo cum dzmone , & ef
nus amplector, ne putem diſtinguen- Morrale. hanc artem vocant artem No
dum ante fa& um , & poft factum .Quo toriam damnara fuit Parifiis anuo 1320
ad eum ,qui con Glium pereret, num (s. de qua D.Thom . d 9.96.art.i. Ale
bi licerethuiufmodifacere , omnino xand.de Hales 2.p.q.de fortilegio,& a ..
fuaderem dehſteret; immo reſponde- liiinter quos Ciruclus opere Hiſpani
sem non licere. cum enim lege ordi- co ,ſed accurate in hanc ſenrentiam dic
Daria non fit folicus Deus huiulmodiſ feruit :quoſdam eſſe autodidactos, qui
condiciones,in quibus aliquid vanita- le pucant, Gne ullo labore , te & ionc,
eis apparet , fan & is intpirare , semera audnioneve, line præceptorc aur itu .
rium eft fbi quid huiufmodi perfua- i dio.divinarum , humanarumque rerú
dere ; & ſaltem res juse habetur pro omnium cognitionem brcviltimo te
fufpecta: quare & renerur quis admo. pore ſola divina infpirationc adipiſci,
nitus eam vitare. Sed fi quis poftrem certis tantum cæremoniis obfervatis :
bona fide & opinione qua dicitCaiet. mencionar Salomonem hac frecum
peractam , & nunquam fuper comoni. arte unius noctis fpatio ſapientiam có
tus;velconficeretur,velconfilium quæ ſequorum , & methodum huius artis li
scret ; non auderem illum damnare bello ,quem circunferunt,complexum
deados

era titia
fugerf
a infum.v
 LIBRI II. P. II. QVÆST, IV. SECT 11. 491

de adeptione ſapientiæ Salomonis;re- cum feceritrepente ,non minus quam

fellit cos S. S. narratio 3. Reg. 3. de lib Salomon , Prophetæ ac Apoftoli, o
merum eſt commentum : nec enim ip6 mniſcientia impletum iri:adeo ut ob
fabulæ artifices inter fe de illo confeo : Nupcícar ipſemet tam fubita mutatio
ciun . Conveniunt tantum , quia cuncti ne lui.quali in Angelam vel hominem
sicus quoſdam ( ſed varios ) tradunt in alium migrafier.]Habetis myfteria o ,
(peciëpios & Deo acceptos. Method. mpia huiusartis. In quibus quid prius
communior eft huiuſmodi: Principio mirerz ftolidicarem hos ritus adſcri
iubent diſcipulum generali confellio - 1 bentium Salomoniz fcilicet notarille,
ne totius vitz maculas eluere , & fre vel feriam ſextam , vel noftram exo
quenter communicare, & quandocu- mologelin , vel Eucharifticam ſum
que in peccatum aliquod inciderit,co » prionem , vel Hymnum , Veni Sanite
dem ſtarim die confiteri: indicta per Spiritus: an vero potius mirer blafphe.
Eccleſiam jeiunia diligenter obſervare miam tale quid de Salomone , Prophe
& inſaper addere ſpontaneos dies ali- tis,Apoſtolis infinuantem ? an facrile
os,præſertim quamlibet feriam (extă, gam audaciam rebus fan & illimis per
qua nonniſi aqua & pane uti liceat; lummam hypocriſim fic abucenteme
quotidie lepté Pfalmos,& cerras qual- nam hunc cultum , & totum hoc ado
dam preces offerre . Hæcomnia lepté . rationis patagium exhibent diabolo,
feptimanas ad unguem obſervanda & facras illi preces, & Ecclefiæ facramen
interca ab omni negotiorum ſæculi sa offerunt,cuiinitiantur.Profligari ho
tumultu ,ac cogitatione hominem ab- mines corpus animamque fimul peri
ftincre le prorſus debere.Quibus per- culo exitiimanifeſti exponunt Erenim
actis libellus alias qualdam precum ceſtarur Cyruelus l. deſuperſtic p.3.C.T.
concipiendarum formulas præſcribit multos huic arti vacantes vitæ utriuſq;
tunc recitandas, & certas figuras exhi- ja & turam ſubiffe : quofdam enim ſibi
notos à diabolo in aerem ſublatos per
bet,tunc adorandas , præfigit etiá cer
tas horas,quibus preces iftæ & adora- curbinem , & terra undisg; rapratos, &
ciones obeundz , nempe ſeptem pri- ila afflictos,ut toto vitæ tempore incu'
mosNovilunii dies ipſosSole quotidie rabiliægritudinelaborarine.Fuiffe hoc
exoriente. Ritibus hiſce per tria novi- miſericordiæ divinæ documétum , vo
lunia ter pera & is,debere hominem fi- lentis illos in hac vita ſceleristam atroº
bi przeligerc diein aliquem , quo Giocis pænas pendere.Deterioris Gibi ſor
magis devotus , & inſpirationi recipi- cis videri alios , quorum cam improbo
enda ,magis accommodatus :cum hora conatui cventus aliquis reſpondit, ju
tertia debere folum le Gitere in templo {teid Deo ad illorum maiorem excæ
vel oratorio quopiam ,vel in medio a cacionem damnationemque permite
gti cuiuſpiam Aexis in ſolo genibus, te. De his ſciendum , à dæmone nihil il
mapibus oculiſquein cælum ſublatis, 1 lis ſcientiæ vere infundi, necenim id
tec primum verGculum Hymni , Veni poteſt per modum veræ infuſionis( vi.
Sanéte Spirisus , pronunciare : quod de dellalib.2.9.4 . ) led ſolet ipſemetila
los
492 DISQUISITIONVM MAGICARVM
los oblidens, vel polidens per eos lo- | nit , in co tamen diſcrepat, quod nota
qui iplorum phantaſiam corbans , & riam aiunt fieri per modum ſubitæ in
linguam movens, ad quædam illis in- | fuſionis, hanc alicer vocant artem ſpi
cognita & arcana proferendum : ſicut rituum ,vel artem Angelicam , qua di
facere conlucvit , quando ftriges poſt cunt hominem quandocunque vuli,oº
ecſtafin mira narrant,qux agrumant fe maium rerum quas noſſe vult , fcien
in locis remotiſfimis vidiffe , audiſſe, ſtiam accipere,miniſterio Angeli cuſto
velegiffe, quando vere loco motz non dis vel aliorom Angelorum bonorum .
fuerunt indicium huius rei cvideos eſt ! Huius duas tradunt ſpecies, onam eb .
quia quando iſtos ſuos myftas aut odiº scuram , quæ fiae per viam elevationis,
dados dæmon deferit,nihil illis fcien , tranfrus, raproslenecftafis : alteram
ciæ reliquum maner: & ne illorum qui- claram , quam dicunt fieri Angelis viG
dem , quæ paulo ante dixerant , mc bili in forma corporis aflumpri appa
minerunt. Deinde jure oprimo hæc rentibus & jucunde colloquearibus.
ars damnatur, quia atitur ceremoniis, Hac ulus forteCardanus, quando com
non ad hunc effe & um inſtitutis ( quod cribus illis fpiritibus Averrois te &tato
femperluſpectum )obſervatdies & ho- ribus diſputavit. Verum hæc ars nihil
ras nihil ad hoc pertinentes: iubet ad . eft aliud te,quam impia Goitia,ſeuMA
orari figuras illas , quæ ncc Dei ſunt, gia alba , de quadi & am lib.r. nechi
nec Sanctorum , ſed vanæ & magicæ . Angeli ſuntalii,nig dæmones Paredrii
Quibus Deus vult fcientiam infunde- hominum deceptionem & inrericum
Ic, abſque ritibuspræſcriptis vllis idfa enixe procurantes. Artisimpia fallitas
cis, & infudit olim paucis, hodic for- luce clarior eft , quia omnes cias for
te nullis: arsiſta contendie non nig
niſ mula ſoor meræ coniurationes,(eu ad
ad amuſsim exa &te leruatis omnibas jurationes, quibus illi ſpiritus ad ob
ſcientiam infundi &quidem omnibus fequium adiguntur. Conſtat autem bo
fi obſeruene . Non igitur qui infundit i nos Angelos nó adiuraci, ſed precibus
eſt Deus , nec Angelus bonus ſed dia honorari & imploraci velle ac debere.
bolus : diabolo offerunt preces, diabo Contra hanc vanicatem etiam ſcriplit
lum adorant,diabolo ieiunant,diabo - loan -Bapt.Segnius d.opufc. 6.8.6 %
lum habitori ſunt remuneratorem . vnde pater quid ſeoriendum ,qui jactis 1
Plura contra hanc Bap . Segnius cap . 7 . rant fe fpiritom habere, à quo cun & a
de vero ftudio Chriſtiano. doceantur(ur ſolebat quidá MagusPar:
Huius vanitatis varii ſunt rami ſeu menfis dicere)aur præditos fe, & dirigi
ſtolones:unum vocantartem Panlınā. fpiritu quodam adeo porente ut etiam
quia fingunt à Deo tradiram B.Paulo | imaginationibus alienis quearimpera
in ecltali conſticuto , & Apoſtolum re,quod impoſtorille Maltelius bisip
cam pofteristradidiffe.Quid Itultius, lisannis in Brabantia gloriari folitas
ſceleltius, blaſphemius dici poteft ? ferebatur. Nimirum hos fedus cum
Aliaminvenio , nefcio an ſpecicm morte perculiſſe , & ad Necromanti
Notoriz dicam :namin multis conve . corum cribum planiffimc pcrtincre .
SEC
 LIBRI III.P. II. QVÆST. IV . SECT. III. 493
qurſub tibia teniis alligaris fiebat, ſed
SECTIO III. divinent alii, mihi noxmera, io illis, bo .
minem lineo . Lux clara in fequentibus:
Vinto quando geſtantur reliquiæ , nam des his luculenter fic D. Auguſti
vel Evangelium S.loannis, aut a nusc. Ad boc genus pertinent omnes ls .
liqui verſus Pfalmorum ,non ex devo gutura atque remedia,qua medicorum
tivne tapcom , fed adiun & is vanis cir quoque diſciplina condemnat , fivè in
cunftantiis, v.g.ut fic velfic fint ſcripra pracantationibus,fvè in quibuſdam no .
vel reliquiz Gior in vale triquetro vel tis,quas characteres vocant five in qui.
jotundo, vel tribuendo vim forma,vel bufdam rebus ſuſpendendis atque ligan .
materiz a .ut ſcriptum fir in pergame dis, vel etiam faltandis quodammodo,
nó virginca,veltempori, uclcriprum non ad preſervationem corporum , ſed
fit oriente Sole,vel perfonæ, ut all ga- ad quaſdam fignificationes occultas,
cum fit ab incorrupto ,velmodo ,ut tot ant etiam manifeftas quæ mitiore no .
filis ,veltalibus.irem neceffe eft, ut nul . mane phyficam vocant : ut non ſuperſti
la adGt figura præter lignum crucis, tione implicare , ſed natura prodeffe
nalla imago.præterquam Chrifti, vel videantur: ficuti ſunt inauresin fum .
B. Virginis,vel Sand alicuius noti, aut mo aurium fingularum , aue de fors
folita Angeli boni , item nulla barbara tionum ollibus anſule in digitis , aut
& incognita Dei vel Angelorum no cum sibi diciturfingultienci , ut dextra
mida fint addita , denique nihil aliud manu finiftrum pollicem teneas.] cen
ad Gt vani vel mandacis. Deus enim fuit itaque D. Auguſt . in bis elle va
nunquam eft auctor mendacii, vel va nam obfervantiam arbitror quia
nitaris b . Obiiciat forte aliquis lolum hæc ad fucuri obſervationem nota
fignum crucis jure Canonico permiti. bant fieri namque poteft , or ultima
Reſp. Canonem agere de chara & erie duo phyſicam vim ad ſanitatis con
bus quibus crucem annumerar : non a fervationem aliquam . obrineant &
gere de imaginibus , quæ cum in tem cum à ſuperſtitions forent aliena . Ad
plis piè habcantor,cur non poffins & dit idem Auguſtin , poltea, obſer
collo geftari:De ligaruris fuperftitiofis , vatu quiddam digniflimum , non
accipio Ancilidorenfc Concil . Can . z . quicquid intus fumprunt naturaliter
quem à mendo liberum nó queo præ. juvat, idem etiam appenfuin juvare :
Aare, 6c legitur in fine:nec ſubtibia ant j & ideò plus caucionis adhibenduin in
pede,aut hominē linea fieripenitus pre- his appenfis, quoniam in iis plus pe:
jumat. prior prohibuerat ſuperſticio- | riculi verſecur . Aliud inquit, d eft
dem folvendivora ad arbores, fenres, dicere , tritam iftam berbam ſi bibe
aur fontes geovilia ſuperſtitione ſcura ris venter non dolebit , & aliud eft
tos :poftca vetas ſuperſtitioſas ligacuras | dicere iftam herbam collo fe fufpende ·
Ppp 3 ris ,

a D. Th fup.a.4.6 Novar.d.coIl.n.35. bita fentiun: canniſte per tex e non licet.26.07.

6.D.Tho.fup D. Antonin.2 p.tit.12 6.1 Martin.de Arles deſuperbe ,trat.10. Viguer c. 36. v.5 .
chaude dader Chrif.c.20.reperitur incjllud 26.q.z. dal.2.6.26.
 .
494 DISQVISITIONVM MAGICARVM

ni zenter non dolebit. Ibi enim probas partes extenſum videmus: quia par in
Iur contemperariofalubro :hic ſignifica- lis ratio procedit ; nempe devotio fe
sio fuperftitiofa damnatur.] quibus rentis ,& verborum ſanctitas. Quzli
verbisientit,prius eſſe remedii, porte - prolunt pièrecitatæ cur non & piège
rjus verò ſignum paci.Sice converſo , Itatæ;ſed ſemper ſuperſtitioſa quæ di
non quicquid efficax eft i natura ap ximus vitanda ; inprimis numeri cerci
pentum ;út(unt quidam Indicilapides iteratio.quando illi vis attribuitur.Vn .
contra dolorcm renum.lineis,& c. id de lanè oportet intelligere, quod ma .
etiam eft efficax cricum , & intus ſum . l gnus Calliod.lcriplicb. multis efficax
prus.Subdit ſapienter Aug. Quanquam remedium in variis malis fuifſetriname
ubi pracantationes invocationes et recitationem huius verfic.Dirupiſti vin
characteresnon ſunt, plerumque dubi . culamea,& c.ut non ipli æternæ repe
um eft ,utrwin res que alligatur aut quo • titioni led in honorem landinimą
modo adiungitur Sanando corpori, Trinicatis ter reperenris , devotioni,
vinatura valeat , quod liberè adhiben- ! Deus id detulerit , ſed de orationum
dum eft, an fignificativa quadam obli. formulismox plura.
gatione proveniat, quod tantò pruden
tius oportet cavere Chriſtianum ,quanto SECTIO IV .
efficatius prodeſſe videbitur. Sed ubi

, quid calcat queanime ISextòm bu seferenda vaniſſima:

latet quacaufa
verbistria colligas. Primo, ſi putatur de qua B. Chryſoft.hom.21.ad pop.An
ses naturaliter prodeſſe ,cúc licet ſuſpé- tjoc. Et quid tandem funtomnia :Sepe
dere de corpore,quia hoc fit tanquá re domum quis ſuam egreffus hominem
medium.Secundo, li putaturnon pro videt monoculum , velclaudicantenn
deffe naturaliter ut caufa, ſed duntaxat ominatus eft. Et poſtea , Si virginioc.
ut lignú futuræ lanationis,túc omnind curreris fterilis dies erit, fi veromere
abftinendú. Tertiò,Gires dubia fit, nec trici, dextera & plena, & multa'mir
adlint medici, qui conſulantur, tunc 2 catione plena. ) mox ut par erat in
nimum & intentionem appendentis, hanc dementiam invehitur ut& Phi
sem bonam ,Gi vel malá facere bonam lemon apud Thedorer . orar tu nam
facit opinione priore;malam , ſi poſte - poupoona To starapeví ti5 århv ówporion
sius credar.Tunc enim incideret quis orcu övla drodāTØtov eufùs, & c.quod
in c.admoneat,26.9.7. quo laici ana ita vertit Zenobius . cum videro obfer
themati, clerici digradationi ſubiici..vantiam quiſternuat , ant ſpeculantem
untur.Canones a . non permittunto- j fi quis accedat , perdam ego hunc bo
saciones alias inſcribi periaptis præterminem è veftigio. Subdicdeinde au
orationem Dominicam & Symbo- cores alios veterum ridentes ſuper
lum ; ſed uſu Catholico , id ad Evan- j ditionem omnium Menandrum ,

gelium B.loannis,& aliasS. Scripturæ Antiphonem , Arceſilaum , Dioge

tom
e of Box Nicest 26.g.s.66.mos obſervedis 26.9.7: b in Pfinns.
 LIBRI II. P. II. QVAEST.IV. SECT . IV .
nem Bionem . vide Theodor. lib.6 . catur & palpitiatio: huius ſpeciesa cio
decurand . Græcor. aftea in prin.liis,vel oculis potiffimæ iftius Suidas&
cipio. Quod verò Aufonius tria Theocritus meminere : illius Plaut . in
tantum omnia agnoſcit, cum refellunt | Milglor . Pracantatrice, colle Etrici ario .
cæteri qui plurium meminere. fortè de 1d. aruſpice Flagitium eft fi nihil mitte.
præcipuis tantum loquebar ar: ſed quæ tur.qua ſupercilio fpicit. & in Pſeudo.
illa in revaniſſima? D. Aug. fic fcribit | Nifi quia futurum eft, ita ſupercilium
A. His adjunguntur millia inaniſſima. Jalu.vide Cælium lib.7.c.29.quo videa
rum obſervationum fi mehibrum ali. tur referendum quod quidam ſonita
quod falıerit , fi junčtim ambulantibus fpontaneum auris dextræ , vel ſiniſtra
amicis, lapis ant canis, ane puer medius obſervant,utfi hæc tiatinet, inimicum
intervenerit: argue illud quod lapidem Gilla ,amicum ,noftri putentmemorie
calant ranguam diremptorem amicitia am tum recolere.de quo Ariſtioetusa.
minus moleftum eft , quam quod inno - zibombaroita óta góts o metad , & c .
centem puerum colapho percutiunt , fi pó confueuróugu nonne auris tibirefonde
pariter ambulantibusintercurrerit Sed bar quando tui lachrymans recordabar;
bellum eft ,quod aliquando pucri vindi & alicui huc pertinere videatur illud
Cantur àcanibus Nam plerumque tam Lesbyæ varis à Veronenl converfum ,
fuperftitiofifunt quidam , ut etiam ca Sonitu ſuopreTintinant aures,
nem quimedius intervenerit, ferire au Quod illa dixerat :Baußeữo'eúd & xock
deant,non impunè. Namque à vanore foi. & apertius incertus quidam , led
medio cito ille percufforem fuam ad ve- antiquus ,b.
rum medicum mittit. Hinc funt etiam Garrula quid toris refonas mihino
illa limen fuum calcare , cum ante do Etibus auris ?
mum fuam tranfit:redire ad lectum , fi Neſcia quem dicis nunc meminillo
dum quis fecakeat fternutaverit:redire mei.
domum fiprocedensoffenderit:cum ve Quod referre adamantium ſympa
fois à foricibusrodorur , plus timerefurbiam , nimis longe petitum , huc per
ſpilionem fururi mali , quam prajens tinet & Spathulamanthia ; quæ for ouda
damnum dolere.Vndè illud eleganter i ſpathularum infpectatione. Acorpore
dictum eft Catonis, qui cum effet con- eciam fumicor omen fternutationis, &
fultus à quodam ,quifibierofas eſſe cali offenfionis pedum , de quo mox plura
gas diceret à foricibus reſpondie,non effe dicemus.
illud ,monftrum : fed verè monftrum ha. Alia ducuntur ex nomine,alia ex for.
bendum fuiffe.fi forices à caligis roderen tuitis aliorú verbis,alia ab iis , quz do •
IHT. ]vides quor genera hic fuiſſe à D. j mi , alia ab iis quæ in via contingunt.
Auguſt coumerétur, primò Saliſatori. Ex nomine ductum illud , quod narrat
am dequo Iſidorus tradic Saliffatores | Glycasc.de Auguſto , cum Nicopoliny
feu Salitores vocari huiuſmodi omj . i vocalle,quam exftruxerat urbem : & i
Bolos. Sabiffario manuò vet.gloffario vo bi hominis ac aGoi ftatuas abcocasio

LE calles
a 26,20, binepib amatoria cinnor Casale8 ,Virg . d Annal.p.?
 NVM
UIS ITIO RVM
ICA
496 DISQ MAG

carle:eo quod ea no &te, quæ Adiacam Rømper & ſerpensinftitutum .

fognam præceflit,in hominem incide: tale quoque genules judicabant obrie
sat,qui a Gnum agebat ,cumģ; illius de um habuifle Chriftianum , ut Darrat
nomine ſciſcitatus fuillet:mihi quidem | Photius, & colligasin Minucio ni fallor
& Tertulliano.lcm G obvius intelta
reſpundit ille nomeneſ ,Eutiches ( h. e. 1
felix )aſino vero Nicon (h.e.victor .) Ex | bilis,abſc :ſſus (GicLucian.in Pſeudolo )
verbisforcuito profacis , quæ Cicero cæcus,claudus,aur mulier ſparks crinio
cenſuit proprie vocariomina a.uc cum bus.lcem leporem iter tranſverlo falcu
filia Coaſulis bellum Perſeo cogitatis . velur diremiſſe,capram , aut aliud ani .
patri dixit Perſeum obiiſſe . quod erat mal in via vidifle ;& ,quodex irreligio
Melitæi catelli nomen . OiXOOXOTIXO la mente hæreticorum profe & um ,ha .
( de quibus olim Xenocratem tradit ! buiſſe obvium monachum , cuius etiá
Suidas librum compoluille )ſunt apud mentio apud Peu Bleſenlem Epift.6s.
Terentium , fi introiicin ædes ater alic & alia infinita, ut ſubiecta poft finem
nas canis , vel anguis per implu viú de huius le & ionis tabula docebit.
cidit de tegulis , vel gallina cecinitil . Huic ominoſæ obſervationi pluri
lud de cane,caninam fiavam vocabant mom tribuere olim Romani , ut patet
urex Plauro alii notantdeangue tefta ex Ciceronis libr.de divinat. & Vale .
tus etiam Xenocrates , & addidit de rio Maximo lib.1.cap.s. lem Græci
muſtela eriam Dio Caſſius lib.58. & & Ægyprii ur docet Pauſan in Achiac.
Plautus in Sticho . de angue quoque & Theophraft.in Choracterimis , ubi
Theophraſtusin notis fuperftitiofis,de multa exempla pooit b. necnou Syri,
gallina canente , docent Donatus in telte S S. in Regum hiſtoria libr. 3.
phorm.a & . 4. Apuleius lib 9.de afino. cap. 20. verſ.33 . ubilegitur nomen e
ut hodie multi peccant , fi falinum e minis, quod D. Auguſtinusc. negat ſe
verſum , vinum effuſum , ſi crebrius vel io facris literis inveniffe.forre inciderat
sarius in menſa fternutatum : & quod in in libros in quibus non habebatur,vi
convivio verbum criſtius pronuncia- riproomine acceperunt , & pro fædere
tum ,fi quis crus crari impoſuerit, lica. crapuerunt, & c. oíčidges oicerisoy to
nis ululavit,corvus tetto in Gidenscro xaltasato , ut nunc in LXX. legi
citavit ,& huiuſmodi. Quæ toriseveni. tur, vel potius oiwvirasto interpretatus
unc non funtpauciora , & hoc genus eft, in genere funt augurati, ut & He
vocant tò ivódrov,utquæ D. Augutt. re- ; bræum UnInacbaſih generale eft , &
talit , & quæ Horatius canit, pro ratione fubie &ti interpretandum .
Impius parce recinentis omen ideò nofler rectiffimè vertit omen .De

Ducat , es pregnans canis, & ab agro | horum omnium vanitare legendi Per.
Rana decurrens lupa Camerino BleſenGs.de epiftol.65. FranciſcusPicus
Fætaque vulpes: d .Wimpina, Mich. Medina . Bencdia .
Pere .

all.de divinat. b c.de fuperftitio .c lib 1.selradat d Piauti 6 de prenet.fs. VV im .

pina( qui ope)libr de dsvinak c.13.Medin.de recta in Deum fik li. 1.6.2 . Pererius in 6:24. Gon .
Hifp.G.Siren l-9.de Fato.6.21.622 .
 LIBRI III. PARS. II. QVÆST. IV. SECT. IV.
497
Pererius, & lul. Sirenius : præcipua ra- 1 lens occurſus ſit fignum futuri ex commu
* tio eſt, quod cum omnia cercam nul . ni utriuſque cauſa cælefti, vel etiam divi
Jam cauſam habeant , ſedà caſu planè | na providentia : utfi quis cadens corporali
dependeant, in contrariosferè femper frer , timeat aliquem caſum in ftatu , vel bo
evenrus rapi poſſunt exemplo fit illud nore , &c. propterea tamen non defiftat ab
Anchilæ apud Virgilium , qui viſos e operibus prudenteragendis ,fed cautius vi
quos ſpem pacis ait facere ; & bellum gilet , &c. Poteft enim effe, ut ifte cafusfit
minari . Longè autem diverſa ſunt, o - effectus casſa futuri caſus, propterea
men fortuitum arbitrio ſuo rapere, & fignificet illum . ] hoc revera eſt de valde
ſignum à Deo , ex neceſſaria & ad horarò aut nunquam contingentibus & fi
norem Dei cendente cauſa , polcere, quando contingat , iam non omen pro
quod in S.S. licitè fecere ,ſervus Abra . priè dictum , fed prodigium potius fue
hæa dequo optimè illic in Comment. rit , à Deo miſſum , & ad TepetqJxchiey
locutus fuit Thom , Anglicus ) & Ge- licitam , pro morum emendatione , re
deon b,& lonathasc : & in aliis Hiſto- ferendum . Equidem ſeinper mihi vi
riis , Greg. VII. in cauſa Cardinalis Si ſa hæc Caietani oblervatio portam
moniaci,apud Martinum Polonum , & pandere , ad ominoſam iftam obſerva
D. Auguſtin, d , & Clodovæus Rex tionem , quæ D. Auguſt. & aliis g ina
Francorum . e Deomnium variis fpe- niſlima ſemper viſa. nonne ( utar ver
ciebus , ſi quis multa voler à noſtrisdi- bis Ciceronis de Divin. ) hoc fi ſuſcipi
verla poterit legere Bleſenſ. de epiſt.mus , & pedusoffenſio nobis, & abruptio cor .
65. & loan . Salisberienſem libro prinio rigiæ , & fternutamenta erunt obſervan
de Nug. curi al. cap. ult. dum mem ine da Nonne ſemper prætexat ſuperſti
rit eaab iplo non approbari, ſed ut tioſus. offenſionem quamvis pedum
aulicorum vita commemorari : & no fibi divinam iram prætendere ? quid
tanda imprimis hæc quæ ſubjungit enim aliud gentiles contendebant ?
vcrba ; il
Nonne hocin Tib . Graccho obſerva .
Catera de genere hoc adeò ſunt multa lo runt , quo die occiſus fuit, domo egre
quacem dientem ad limen graviſſimè pedem h
Vilaffare queant Fabium . offendille ? Nonne dicat , hoc idem
Quibus quacumque domus inftiterit, Craſſo intauſti prælij die accidiffe ? į
tam nec ab ipſa ſalute arbitror poſſe ſalva- | Nonne hoc de marito Laodamia ſcri
ri . ] bit ?
Quare.
Cum foribus velles ad Troiam exire pa
Concl. lit , Omin. femper illicitum ob ternis ,
fervare. nam licet Caiet. f ſcribat : po Pes tuus offenſo limine figna dedit.
teft homo abfque omni praſagio cavere pru Vt vidi ingemui , tacitoque in pectore di
Renter ab imminentibus dubitando ne pre xi ,
099 Signa
a Gen.14 . b Iu.l.7. c 1.Reg.14. d Fulgof.li 1.1.3. e Egnat.li.1.c.4 . fin fum.v.fuper
fitio. g D. Avg.de. 20.PicoVV'impine Sirenio. Medi. Pererio , Salisberienfi& Blefonf. u Vala
Mox.l.se 4 Plutarcb.in Grachis, i Plutarc, in Crallo.
 ONVM MAGICARVM .
798 DISQUISITI

Signareverſuri,fint,precor, ifta viri. ceffus , & nonà naturali , ſed ſupežna:

Nonne de fe iam veniad ignius Ti- cælefti cauſa communiideveniſſe. Sa
bullus ? quicecinit: } në fternatationum medium omen cena
O quoties ingreſſus iter mihieriftia dixi, fuere veteres , ut notatum Scholialtæ
Offenfum in porta figna dediſſe pedem , m Theocritia , ideoque Iternurante ali
Quida enim dicerent,eventum hunc quo , aftantes illi bona verba dicebant:
ab cadem provenire cauſa providentię, ut ſiquid portenderetur mali : id faulta
à qua mortes & kragesiftorum ? Non precatione averterent b , matarinam
nc Caietano iudice abloluendi ? Sed Iternutationem prorfusinfanftam : me
objiciat aliquis.B. Marcus Evangeliſta. ridianam firinilåmiauſpicij,& conatus
Evangelizandi cauffa, navigio Alexan- nonisrici'indicium rebantur,etiam Ari
driam petens cum navem egrederetur, Ator. auctore , maximè Gà dextro late
calceum rupit ,atque Deo gratias agens, re. d'Vnde Propert. €
iter ſuum expeditum elle perhibuit. Re Nunc tibi.nafcentiprimis (meavita )die
fpond. hoc ex apocryphis proferri. De busi
inde,ut utar verbis Pet. Blefenfis. Quic Aridus argutum
fternuit omen amor .
quid alij credant , ego indubitanter credo, Et Cawllus, de Acme & Septimio , fi
fanétum Evangeliſtam , hoc non ex fuperfti- fternutationis. dextræ approbationem
rioſa curiofitaredixiſſe,cuietfi.nunquam cal vocaraufpicium bonum . Quid ? quod
ceus ruptus effet , ei tamen fui expeditionem & peditum oblervabant', & Græcis qui
itineris,per Spiritum ſanctus Dominus rere dem omenerar bonum , ut’ex Hymno in
laffet .] ſic ille:quiadditaliudomen , co- Mercurium : Latinisinfàuftum cenleba
rum qui, & in itinere aliquisinterroget, tur,urex Carone de're Ruſtica fuit aliis
quo proficiſcantur,ſubitò reticent. Ni- obſervarum , De Soricino auſpicio æquè
tuntur facto ludith, 8.433 . quæ diſce. ridiculi veteres , de quo præter Plin in
dens inhibuit , ne quis eam quo profi . Hiſtor. natural. etiam rectè accipiunt
ejſceretur, interrogares , quali interro- į illi Auſonij ;.
gatio aliquid ominis habuiſler , quod Quastrupes aufpiciis quis iungitur oſiini
ſulceptuin iter potuiffer impedire. Sed bus ? Mus.
hoc eft ( viſtrè interpretari: mentem VndeNa librer Aufon . lect. cap . 2)
fanctæ viduæ , quæ id vetuit tantum ne Sed hæc ſuffecerint de nngis ominum ;
quis allocutione. & ſalutationibus cius : de quibus etiam nonnulla Polydorus
incæptum moraretur ;vel ne curiofius , 3. de prodigiis& Naulca libr. 2. mirabi
quid egreffa facerct , fcrutarentur. De lium .
ſternutamentis ſemper erit quo exculent. Hic inferenda eft Tabula.boc figno *
incidar'in adverfum aliquid ,qui fternu . notata ..
tat: ducet ab eadem caula utrumque e
ventum - fit felicior alius , & optatis po
tiatur , idipſum diset lignum fuiffe luc- !! SEC

loridin H reidepilti lobTil eleg.3 3;a Ti Tbalifiista Epirbola. Helénes. Pliniustk.28.6.2 .

Apuleusindeahimol.2.c Seat '33.grobleme ilid Xenophon snabag. Ib.ha elog:3.f@pigram.43 .
 LIBER 11. P.N. QVÆST. IV . SECT. V.
799
nio feftum diem , cum paganis agebant,
illis Romanorum Concil. ſub Zacharia
SECTIO V. Pontifice dixit anathema . b Quare fi
quis hodie vel in honoré lani vel Stre
Septimo, poteft nonnunquam vana niæ Deæ epulis vacaret, aut ftrenas mit
obfervantia contingere in ſtrenispri- ceret,vel acciperet, is elfet idololatra: G
mo anni die dandis.Solebant Ethnici Ka. id faceret tantum ,ut omen certum pro .
lendas lanuar. ( utdocent Sueton. & 1perieventus, foret vana obſervantia
Ovid. a ) magna folennicate celebrare, mixta divinationi,plerumquemortalis,
in honorem lani, & inter cætera cunc Gicantum id faceret , ut incertum omen
invicem dare ſtrenas, in omen live pre- vel augurium , peccatum effet veniale ,
cacionem bonamanniprofperè decur- fianimitantum caufa,velamicitiæ con .
furi: vel aliorum multorum adijcien- fervanda cauſa , pro conſuetudine
dorum . nam di& ta quaſi trena, & terna Chriftianorum , nullum eſſet pecca
rius perfectionis atque plenitudinis in tum : immò fi faceret in honorem cir .
dex , ed quòd tria fintomnia Ariſtotelicumcifionis Dominicæ , quam tunc
b . Hasftrenas propter huiuſmodi ſuper - celebrat Ecclefia , mereretur coram
ftitiones , concil. Antifiodorenſe vocat Deo . Nam hodiè cellant exolitæ Gen
diabolicass, verba ſunt: Non licetKalen- cilium ſuperſtitiones , quæ tam ri
dis lanuariis veculo aut ceruolo facere, vel gidæ ſanctionis canonum caufa fue
Arenas diabolicasobſervare fed in fic re.
en mia beneficia tribuantur,ficut o reliquis 1 * Cavendæ tamen etiam hodiè fuper
diebus quo loco legerim libens, vel fal- ftitiones illæ, de quibus Burchardus ita
cem explicem , vitulo / leu buculo) aut ce fcribit : Obſervafti Katend. lanvarii ritu
ruulo fácere: ut fit fimileilli , cum faciam , Pagarorum , ut vel aliquid plusfaceres pro
vitula pro frugibus: quod memini cùm pter novum annum , quam antea vel poft
contuliffem placere fratri Baſilio Pon - ſoleresfacere. ita dico, ut vel menfam ruam
cio de Leon ,homini eruditionis elegan- cum lapidibus , vel epulis in domo tua pre
cioris , & qui eas mitcunt damnari vi- | parares eo tempore : aut per ricos & pla
denrur à D.Auguft. apud d Gratiau . & teas cantores & choros duceres , aut circa
à Martino Papa; Qui: Non licet (ait ) ini. te & um domus tuæ federesenſe tuo circum
quas obſervationes agere Kalendarum , dal 1 ſignatus, ut ibi videres & intelligeres, quid
ociis vacare , neque lauro aut viriditate ar . tibi in fequenti anno futurum eſſet : velin
borum cingere domos. Omnis enim hæc ob- bivio ſediſti ſupertaurinam , ut ibifutu
ſervatio Paganorum eft.e ] Solebant au ra tibi intelligeres , vel fi panes prædi &ta no
com pij Chriſtiani eo die iejunare , in ! tecoquere fecifti tuo nomine , utfibenè ele
deteftationem gentilitiæ ſuperditionis, varentur , & fpiffi & alti fierent,indè pro
ut docemur à D. Ambrol.ſ & Concil
. Speritatem vita tuaeo anno provideres. ided
Toleta. 4.8 qui verò contempio ieju- quia Deum creatorem tuum ( hæc facien
Q992 do )
a Sucson in Auguft. & in Caligu Ovid.1 Faffor.Feflus in ſtrena.b lib.z.de cælo.c cap . 1.d cap.com
yfir vetis 26 9.7.ccap lises.26.9.7.f ferm.17.8 Com.io,h ca.fi quis Calend16.299.7:
 Soo DISQUISITIONVM MAGICARVM
do)dereliquifti, & ad idola, & illa vana te tiæ inutiles , aut orationes ociofe ve
convertiſti, & apoſtata effectus es , duos an
nos per legitimas feriaspæniteas Burch. in
Panitentiali , lib . 19.cap. de arte magi
artemagi-
ca , verſ. Obſervaftı Kalendas. Vbi ha-
bes brevem quandam enumerationem
ſuperſtitionum illius diei, quæ cum
ftrenarum miſſione hodierna clarum
eft nihil ſimilitudinis habere. Vbi pro
lapidibusfortè corrigendum eſt , lauti-
tiis . Non habui in quem locum com
modius reijcerem , etfi facrilegij ali
quid ſubeſſe cenſeam , quod Hiberni
ſilveſtres lapos in magno honore ha
bent & in parrinos aſciicunt, quosCha-
richriſt appellant pro eis orantes & be-
nè precantes , & fic fe ab illis lædi non
verentur, narrat Chambdenus , in Bri-
tannie Antiquit .
SECTIO VI.
non approbatæ a . Vnde fequitur, quod
rectè Binsfeldius inferib, huc referen
dos qui obſervant certas feſtivitates , ut
Converſionis B. Pauli, Vincentij, Vre
bani , vel aliorum , quibus fipluat, vel
cælum ſerenum lit, libiſpondent ſere
nitatem , fertilitatem , vini copiam vel
inopiam , autcontinuatam per tordies
pluviam , unde & ſuperſticioſos fecere
verfus , quorum primus eſt;
Clara dies Pauli bona tempora denotat
anni', c.
Item qui colligunt berbas in die Sancti
Toannis , ad cerros quofdam effectus,
credentes eo die habere vim naturalem
efficaciorem ,vel inferunt arbores ipfo die
Annunciationis B. Mariæ , vel in Felto
S. Stephani minuunt ſanguinem equorum ,
& amilia faciunt,naturalem cauſam al
tendentes,quæ nullaeft , unde vanè ilta:
inſtituunt : fed & fefta fic potius inho

Octavo fuperftitio fit temporario: norant quã colunt. Si verò directè ifta

ſervant, non ad Dei cultum , ſed ad di tribuerent effectú , utſanctos illos ho '
rectionem negotiorum ſuorum: ut qui norandi, viderentur & ipfi fan & os illos
certis temporibus herbas colligunt, vel i honorare.quare nec auderem eas dam
ligna ſuccidunt, pro ædificijs vel navi nare.Hoc eriam pertinent, qui obfervant" :
bus fuperſtitione carent , fi id faciant l quofdam dies, utpura diem D.Magdale
permoti naturali obſervatione motus næ , diem Lunze , & c.ut infauftos , velut
& infuentiæ cæleftis, certis enim tem fauſtos ad iter ,aut réaliquã inchoandu :
poribus vis herbarum efficacior eft ,lig irem an cum furgunt,primòinduerint cal.
na quoque minus obnoxia lunt cor ceum vel femorale dextrum an Icævú ,
ruptioni, & aptiora funtadyſum . Sed aut quo pedeprimum tangant terram,
ſuperſtitio foret ,Gobſervaretur certus veldomo egrediãtur, & quæ huiuſmo
unus hebdomadæ vel menfis dies tan
di nugatoria cos conſtar peccareiſtolu .
tum , vel certa diei hora', qua talis hora perſtitionis genere.Tales in jure Cano..
veldies eft, veladderentur circumſtan videntur dies Ægypriacisquorum men
tio

ac non liceat:26.9.5. & dc.nonobfervetis Silv.v. fuperftitio.q .1o. Socinsellig Burchard .

dav:31. b de Confeliinalefia in 3,caufa difpofitivand
malefi
 LIBRI III . P. II. QVÆST. IV. SECT. VI. sor

rio apud D. Auguſt a Collegit natio- menfes & tempora & annos. Timeo vos , ne
num cunctarum ferè dies ominofys& fruftra laboraverim in vobis ) explicantes,
obſcænos Alexander ab Alexand . libr. I ut Ambrohus, Dies obſervant,qui dicunt
4. gen . dier.c. 20. fed hos Agypriacos , ut puta , craſlino proficifcendum non eſt, poft
prætermiſit Cælius Rhodiginus b, hoc í craftinum enim non debet aliquid inchoari,
tantum , vocari dies atros ( druppódas, 1 & fi folent magis decipi. Hiautem colunt
vulgo à veteribus deluxata voce, Ægypria- mentes, qui curſus Lune perſcrutantur,di
cos ab Aegypti, inquit ,vanitate proclinato centesutputa , ſeptima Luna inftrumenta
nomine,Eorum Auguftin.meminit,& inca confici non debent. Nona Luna ſervum,
nonicis decretis non eft prætermiſſum . ]Sed emptum ut puta , domum ducere non opor
qui dies iſti apud Ægyptios,hoc debuit tet, & per hæc facilius folentadverſa prove
explicare. Gloffa Canon .,vult,Ægyp- nire . Tempora verò fic obſervant,cum di .
rios docuiſſe qui dies toroanno infau- cunt: Hodiè veris initium eft, feſtivitas eft.
fti forent ad opus inchoandum , & hos poft cras Vulcanalia funt.Et talia ster 4:11n
Eccleliam olim in Kalendariis ſuis G. tum , Pofterum eft , domum egredi non licet.
gnaſſe, quorum poſterius nihil dubito, Pofterum , fignificat adverſum & prapo
quin falſum ſit : nunquam enim hæc fterum, quaſi commoditate ſerum . Annosi
Eccleſia recepit , Apoftolicæ prohibi- fi colunt, cum dicunt Kalendis lanuariis no
tionismemorc pofterius poteſt recipi; vuseſtannus. quaſi non quotidiè anni im
aſtrologorum enim iſta commenta pleantur: ſedut laniilliusmemoriam reco
fuere , & Ægyptus inventrix aſtrolo i lant bifrontis , hac fuperftitione nituntur,
giæ.Petrus Breslayuslib.1 Notabilium c. qua longè debet eſſe à ſervis Dei. fi enim
53.hujuſmodi dicit eſſe lan.i. & 25.Febr. | Deus ex toto corde diligatur , ipſo propitio ,
4. & 26. Mart. 1. & 28. April . r. & 10. i nulla debet effeformido neque fufpicio ha
Maii 3. & ult. Iunii'lo . & 17. Iulii 13; & rum rerum. Profperè enim poteſt cedere,
27.Aug.r. & 24. Sept.3 . & 21. Octob.3. quicquid fimphater ſub Dei devotione fit .]
& 22.Novemb.s. & 28. Decemb.7 . & D.Auguſtin. e Eos enim inculpat qui di
22.undeacceperit neſcio: Suſpicor ta- cunt,non proficiſcar quia fprofperus dieseft,
men , Ægyptiosproſcævis & nefaſtis aut quia Luna fic fertur : velproficiſcar, ut
habuiſſe etiam dies illos , quibus tot profpere cedat , quia ita ſe habet poſitio fi
plagis à Moyſe percuſſi, & quo Pharao derum . Non agam bor menſe commercium ,
cum exercitu mari'demerſus. Nam fin- quia illa ſtella mihiagit menſem : vel'agam ,
gulis gentibus infignes clade aliqua' | quia ſuſcepirmenſem . Nonplantem hoc ana
dies , poſtea ſemper atrihabiti', ur de no vineam , quia biſextus.] quæ ad ver
Romanis Græcis , aliiſque docuir Ale- bum comm . ſuo inferuit Divús Anſel.
xander ab Alexand . d'Exempla plura mus.Idem Auguft. fic alibig , ficut obſer
harum ſuperſtitionums ſuggerunt Pa- vant, qui certis diebus, fivèmenſibus, vo
tres,illa D. Pauli verba; Dies obſervatis,& | lunt & nolunt aliquid inchoare", ed qudd
Q993 ſecundum
a Comminepiß.adGalat:4: Enchir.c.79. & in c.non obſerveris, & c.quis cxiſtimaret 2 6i
qually b libr.14.antiq.ie8.capigi cod Gal.4.v.10 . d depizod epift 11916:73 c legepoſterius
fdf791
 DISOVISITIONVM MAGICARUM

fecundum vanas do & rinas hominum fau- | ciales quofdam effocus: item quiova
ſta vel infaufta exiftiment tempora. & alio quæ gallinæ pariunt die Paraſceves,
curſus loco A , plena (unt.conventicula no toto aſſervant anno , quia credunt ea
ftra hominibus , qui tempora rerurn agen vim habere ad exſtinguenda incendia ,
durum à Mathematitis accipiunt. lam ve fi in ignem injiciantur. cedo enim , vis
rà ne aliquid inchoetur aut adificiorum , hæc naturaliſner vndeia die ,vel'matre?
diebus nemo hoc dicat. nam quid abſurdius?
aut bujuſmodi aliquid operum ,
quos Aegyptiacos vocant , fæpè etiam nos nulla matri prærogativa cum præcipua
monere non dubitant.] Hactenus Patres, competit:nihil diei, cæleftes orbestum
quorum adſcripli verba , quoniam li. vel lidera ſingulare influunt. Visilla.
cet primo loco , & juxta contextas fe- ſupernaturalis ergò. cur non idem
riem, Apoftolus lequeretur de ſuper- , comperit enixis die Anaſtaſis, vel Na .
ftitiofo dierum menſium , & annorum talis Domini? ſpeciali, inquiunt, privi .
cultu ludæorum , quos Galatæ Iudai. legio.dicſodes unde noftircui& quan .
zantes haud dubiè imitabantur, uto- do conceſſum conſtat experientia, di.
ptimè cum Græcis D.Hieron . & Pri cent. Sed illa fallax; & unde certus es ,
miafius arbitrati, fieri tamen poteft, ut non ex pacto effectum nafci ? Devotio
aliquid etiam paganilmi limulirreple. i perſualit,dicat alius. Non bona devo
rit . ut vidi ' in Francia , temporc Ca- tio; quæ cum ſcandalo conjuncta, quz
tharinæ Medicea , quando inter auli-, meritò ſuſpecta ,quæ anilis, quæ fingu
cas matronas adeò hæc vigebant , ut laris , quæ nullo Eccleſiæ vel traditio
nihil inconfultis aſtrologis ( quos Ba- nis munita fuffragio . Faciunt in his
rones ſuos nuncupabant ) conari au- partibus mulci. Sed in iiſdem partibus
derent. Quæſo , li quis dies infortuna- multi pietatis & rerum fideimorumg;
tus,unde ? ex aftrorum relpondent in. imperiti , multi curioſi,multiſuperſti
Auxu, & pofitura ? verùm hæc eft alia tioli. Lege Martin. de Arles tractat. de
atque alia fingulis annis , nec eadem fuperftitione,
illo codem die. fusè hoc phyſicis ratio
nibus refellit Ciruelus d.p.z.cap.6. qui SECTIO VII.
poteſt conſuli. Ad hanc ſuperſtitio
nem diariam referendi quoque ſunt , Ono loco ſuntobfervantiæ vanæ in
qui certis diebus olera (copis tangunt, N malis depellendis
ne ciniphes ,crucæ , campæ , vel alia in - nandis variæ ,ut fi quis faciat oblationé,
fe &ta noceant: item qui nolunt ungues ex boniseleemofyna impetratis , credés
præſcindere die Veneris , vel nere die ea majoris efficaciæ ad effectum confe .
Sabbathi , cum interea non abftineant quendum : qui putant crucem exelee.
in honorem Deiparæ cæteris operibus mofynis emptam vel factam , velfan
ſer vil ibu s: qui cre dun t ma jo re m ine ffe cti orem , & efficaciorem : qui offerunt
vim aquæ benedi &tæ Dominicis poft lanctis ceram vel aliam materiam , illi
quaruor tempora , quam aliis ad 1pe - immiſcentes capillos hominis,velpilos
aoi
aind.6.4.40Galas .
 LIBRI III. PARS: II. QVÆST. IV . SECT, VIT. 503
Inimalis ægri.qui mergunt imagines in cantium faſcinationibus relilere tal
aquam , pro pluvia obtinenda: qui fa- ciolas vel teniolas rubeas , alligatas c
ciunt quaſdam ligacuras , ne lae vaccis | quorum frænis vel ephippiis . vetuſta
fubtrahatur, quiperannulum delpon . ſuperſtitione cadem de cauſa apud
fationis mejunr, ut liberentur malefi- Græcos & Rom . pueri puellæque faf
eio : qui pro quibu !dam capitis dolori- ciolis rufſeis præcingebantur Apulei.
bus , & fimilibus morbis curandis ad | Miles.lib.a .Chryſolt.in hom . Xll.z.ad
porcorum linrrem ſeu obbam collum Cor. & ali apud Martin, Roman . lib.
applicant. In nomine Patris; & c. qui oling.c.3. & lib.2.C 23.
metiuntur cingulum ægrotantis ad co Huc referendæ funt innumeræ ora
gnoſcendum à quo lancto fit fanitas
ſancto lit tionum formæ, quibus vulgò vulnera
impetranda,adhibitisaliis definitis riti lapancur, vel morbi curantur , velina
bus qui ſtramen bipenne dividunt , ut fortunia arcentur. Qjale illud de quo
fanentur manuum vel digitorum tu Burchard . ibid. v.collegiſti: Collegiſti
mores : quipro quibufdam pecudum berbas medicinales, cum aliisintantationi
morbis ignes ſtruunt ex peculiaribus bus, cum Symbolo & Dominica oratione.
lignis, & ineum animalia impellunt,vel Corrige audacter, quam cum Symbo
in orbem circamducunt, & quodpri. lo ', & dom.orat. ), ideft, cum Credo in
mo loco tranftanimal, hoe fanctis of- Deum , Pater noftercantando. sialiter
ferunt. qui S. Lupi libum piolunt hoc fecifti , decem dies in pane & aqua pæni
ritu ', coquunt libum triangularem , 1 teas.] Eft & alia in uſu incer Hiſpanos
prætexto Trinitatis fan &tiflimæ ,hono- milites, qua quidam ſaluratores,utfer
re, & ei quinqueforamina imprimunt, runt, ſanctè viventes, & omnes gratis
in memoriam ( fic colorant) vulnerum curantes, cum ſola impoſitionelinteo
Chriſti, poſtea, in B.Lupi honorem ,li- rum , & certorum recitatione verbo
bum danc in eleemofynam primo men . rum utuntur , formula fuit Hilpanica ."
dico non ex propofito, ſed ignaro, & led reddam Latiniè ad verbum : Per
fortuito ,occurrenti, fit arbitrantur ar Chriſtum , & cum Chriflo,& in Chriſto , eft
menta gregesê ; ſola inipaſcuis , -lupis tibi Deo Patriomnipotenti, in unitate spi
invadi non poſſe . frequenseſt in pagis j virus ſancti omnis honor, o'gloria, per oni
prope Thenas & Lovanium . Superſti- niafacula ſeculorum . Oremus ,falutaribus
tio ſe prodit in cos( urcætera mitram ) praceptis moniti, & divinainfirutionefor
quod fortuito mendicanti dari debet ; | mati,audemus dicere, Pater noßer , quies in
nam quid hoc, vel ad cuftodiam peco cælis, & c. Amen, lefus, Potentia , Patris fa
pis ,vel ad honorem Dei, attinet? cales i pienria Filii, virtus Spirisus fanéti( anat hoc
etiam ligaturæ pecuariorum , ad liberulnus ab omni malo. Amen: Ieſus. Domine
randos canes ac pecora a clade& tábe milefu Chrifle, credo quod nocte lovis Samo
del ut ea inferantpetoribus aliorum . Eti in cæna , poftquam larajtipedes tuorum
légè Burchard . d . c.191 v: fecifti ligariras. Sanctorum diſcipulorur , accepifti panema
Huc pertinet opinio Silefiorum , Mo- sanctiffimis manibus tuis, ca benedixifti,eorum
revorum & vicinarum gentium pu- 1 fregifti, & dediftirnis fan &tis diſcipulis, di..
 NVM RVM
504 DISQ VISITIO MAGICA
cens, accipite & comedire, hoc eft enim cor . ſunt indicia pacti faltem latentis . Quiin
pus meum , fimiliter accepifti calicem in fan- tò , non licet privatis comminiſci for
Etiſsimas manus, & gratiasegifti, tradimulas, quas nec facræ literæ ,nec Eccle
diffi illis dicens: accipite & bibite, quia hic Gaſticus uſusapprobavit, qualis eſt iſta.
eft meus ſarguis novi teſtamenti , qui pro quæ licentiosè abutitur , & depravat
multis effundetur in remiſsionem peccato multa lacrofancti Millæ facrificii ver

rum . hoc quotieſcunque feceritis , facite in ba ,etiam ipſius Canonis. Denique apo
biçam commemorationem . Obfecro te Do- plicat verba conſecrationis rei , ad quá
mine mi lefu Chriſte, ut per hæc fan&tiffima inſtituta non fuit , ( quod non eſt per
verba , e per virtutem illorum , & per me mittendum ) & præterea perit effectú
ritum ſanctiſſime Paſſionistua,fanetur hoc ſibi concedi per vim prædictorum ver
vulnus, da malum iftud. Amen . Iefus. In no borum ,quæ vis,non ad vulnerum cor
mine Patris, & Filii, & Spiritusſancti. A - poris conſolationem ,ſed ad panis ac via
ni tranſubſtantiationem , à Salvatore
men.lefus.
Dehac formula mota fuit Ipris an noftro directa fuit. Neque illud negli
no ſuperiore quæſtio , maximè quia gendum eft , Eccleſiam & Catholicos
nullum naturale medicamentum ac. ejus filios, tanta ſemper in Yeneratione
cedebat. Reverendif. Epiſc. Iprenſis hæc facrolancta conlecrationis verba
Simonius , & confiliarii ejustotam cu habuiſſe ,ut nefas ducerent illis uti, nig
rationem hanc judicarunt ſuperſtitio. quando in Milæ ſacrificio , vel quando
fam & illicitam , & prohibuerene quis , in Eccleſa , vel (cholis,aut diſputationis
ca uteretur. Mulcis hæc damnatio dura bus jis neceffariò utendum :contra Diae .

viſa , ſed immeritò . Nam hic effectus
totus exſpectatur à Deo per modum
miraculi. Sed miracula fic algduè &
quali ex conſuetudine poſcere , eſt
Deum tentare. Deinde ſancti viri , ad
miracula edenda ,non ſunt uſi certis, &
quali conceptis verborum formulis,
led modo fic , modo aliter prout Spiri.
tus ſanctus ſuggerebat, Tertiò ſancti
tas hujus, non fatis probata : fic enim
plerunque uç malefici præclarè lpecie
externa , (anditatem mentiantur: neq ;
in hac re milites latis idonei judices,
quibus fan & i videntur, qui extrinfecus
peccata gravia non produnt, Quartò,
qui donum fanationum à Deo accepe-
runt, illi nunquam accipiunt cunicon .
ditione , uttalibus veltalibus utantur
verbis: Sed tales commentitiæ formulæ
bolus , & membra ejus malchici, rebus
nullis utuntur libentius aut frequen
tius ad ſua facrilegia nefanda, quam &
ipſa Yenerab.Euchariſtia, & iis quæ ad
illam pertinent.Hæc mihi nunc contra
hanc & fimiles formulas occurrebant .
SECTIO VIII,
Ec quifquam nitatur auctoritate
,
1454. nomine Felix Malleolus & fuit
Canonicus Tigurinus , led de hæreli
tantum non damnatus , quare & loan ,
Baleo & fimilibustantopere commen
datus ; hic Malleolus , integro libello .
duorsum tractatuum de exorciſmis,le patro .
num præbec hujuſmodi precationum
& medicamentorum ,plurima hujus o
puſcula
 LIBRI UI . P. II. QVÆST. IV. SECT. VIII. 505

puſcula circumferuntur,ſed in pleriſq; , ba prolaturum . His non obſtantibus

multa luot temeraria , erronea , & ſcan contrarium ipſe cenſer. Probat primò
.daloſa : quare mauro & fapienti conſi quia 'pium elt & meritorium lånare
Jio Eccleſia Romana ejus nomen,inter morbos, non hominum modò, fed &
primæ claſſis prohibitos Scriptores, brutorum : ut probanturmulti San &ti
quorum cuncta ſcripta ſine vetita, re- feciſſe.Reſp.hocfecere ,citra omnem ſu
tulit. ideò Catholicis ejus auctoritas perſtitionis fufpicionem , & fic facere
profligata planè cenſenda : ſed nec ra eſt pium ac meritorium :formulas verò
tiones ulliusmomenti actulit. Exami- haſce ſuperſtitiolas elle, & meritò lu
nemus ſiugulas breviter , vult licitam ſpectas.
eſſe curationem per hujuſmodi verba Secundò ,licetbenedicereanimalibus
( dicam Latinè, fùmutomnes intelli- in nomine Domini. Refp. licet,finihil
gant, tùm ne quis utatur, fi eo ,quo pro addas ſuperſtitioſi dicti vel facti.
nuncianda funt verba , idiomate & Tertiò , licet illa maledicere, ſeu cone
rythmo proponerentur siſancta Maria jurare, & excommunicare, & exorci
virgo puerum Ieſum verè peperit : liberetur fare. ut fecit S.WilhelmusLaufanen
animal hac Paffione, In nomine Patris, & c. fis Epiſcopus , qui ab Anguillis læfus
Er illud, Chriſtus fuit natus, Chriftusfuit omnes Anguillas ſuæ ditionis male
Amiſſus, Chriſtusfuitinventus: ipſebenedi- dictione expulit & relegavit. ficut &
sat , confignerbac vulnera , in nomine, B.Pruminius inſulam S.Marci prope
& c. Erillany ,Ego adiuro vos vermes, per Conſtantiam , venenofis coinquina
omnipotentem Deum , ut ifta civitas veldo tam vermibus, totaliter ſuis precibus
musfic vobis tam deteſtabilis, quàm Deo eft mundavit. Et Epiſcopus Laulanenſis,
vir ille, qui filſam fententiam protulit, & cum vivens , contra venenatas fangui
suftam vovit, in nomine Patris,& c.] & di- ſugas; quæ venenoſuo inficiebant Sai
sit bæc dicta , muracis mutandis eriam mones & alios piſces , exorciſmos ex
proficere ,contralumbricos & vermes , ¡ ſacris Scripturis compoſicos , fecit
quianimalium viſcera corrodunt . Fa- pronunciari, Et ſoliti ſunt etiam in
cetur fuæ fententiæ contrarium eſſe Heluetia , contra valdè noxium ge.
quendam , qui ſcriple de ſuperſtitioni- i nus vermium quod vocant, luger , in
bus ( intellige Martin.de Arles) & loan.in ſtituere judiciarium proceffum , ficut
lumma Confer. & An.Dom . 1405. le- fit contra facigoroſos: & ficut & Con
ctorem ordinis Auguſtinjanicoactum , ftantienfes & Curienſes faciunt contra
revocare Heidelbergæ arriculum , quo vermes alios nuncupatos Laifeaffer.
dixerat poffe hujuſmodi formulis line | Refpond. Exorciſmos & Eccleliafticas
peccato aliquem uti , & nominatim le - depulfiones animalium probari , quos
cunda illa coactum , inquam , hoc re - publicus Ecclefiæ ulus recepit & ap
vocare ,id mandarum DominiEpiſco- probavit, non quoltunque privaticó .
pi Spirenf. & peritorum ftudii Heidel- miniſcuntur. Hodie in ritualibus Ro
berg.tanquam erroneum , & pollice. manis habemus expreſas formulas
ri, fe de cætero non amplius talia ver- legitimas , quas omnes ſequi deberent:
Rrr poflunt
 ON
I TI VM
IS C AR
S QU GI
soG DI MA

poffunt,& uti tutò propriis diæcefum, | Paulus, D. Ioan.b D.Thom. D. Andr.

quæ à ſede Romana approbatæ ; imò DD.Iudas & Simonc & D, Hilarion.
fine peccato uti illis poffunt , etiamfi detecêre.
non funtexpreſsè approbatæ , dum Quartò addit , pro argumento , ex
modo nec improbatæ , nec à viris do- legenda S.Baſilii,cum bunedictione for
ctis & pris in dubium vocaræ ,nec aper- | litum munire animalia imbecilliora
tam vanitatem præ fe ferant , & iis li- | contra grandiora : item ,quod qui por
citė quoque ulus in Æthiopia Franc. cos caſtrant, cos D.Anton , commen
Alvarez ‘Lufitanas contra locuftas. dant, & li porci D /Anton, donativio
narrat ipſe in Hift. Æthiop.c. Ve fanè lentur ab aliquo , illum non eſſe impu
in formula ipfius exorciſmi feu adju. nitum .Refp.hæc nihilad rem pertinere:
rationis Lulanenſis Epiſc . nihil con- nihil enim hic verborum fuperftitioſo
tinetur, quod poflit improbari, nil rum intercedit. De D.BaGlio in vulga
fortè citatio illa , & procuratorium pi- ris legendis multa narrantur ,quæ nulla
fcium , & alii quidam actus judiciari , nituntur fide vel auctoritate . Cur B.
quæ omnia videantur vana & ſuper- Antonio porcus appingatur , neſcio ,
Hua: quod idein dicendum , de public niſ hoc exhacortum coluetudine fuc
ca praxi Conſtantienfi & Curienl . Territ : fed quod hujus confuetudinis ini
tiò verò illa adjuratio , erat introdu- rium, rarlus ignoro. Devorioni popus
&ta privatima ruſtico , nec de origine lorum pura & innoxiæ ,fanctorum cao
prima ejers quicquam conftat : in ex ritatem ſæpenumerd favere & applau
orciſmis autem non recipiendas quaf dere videmus.Nimirum rectè Ambro
vis pro arbitrio exorcilantis preces, led lias, Profperè, dixit, poteft cedere quicquid
certas & ab Eccleſia præſcripras do- i fimpliciter fub Dei fir devotione.
cent Conc. Carthaginenſ.4. can. 7. & Quintò ex facra Scriptura fic argli
loan . Micrologus . de obferv. Ecclef. mentatur,Paul.dicit, omnia quacumque
cap . 7. Quoad factum denique Guil- facitis,on nomine Domini noftri Iefu Chrifti
helmi & Prumii, fiinilia legimus deS. facite, e quiomnia dicit , nullum a &tum
Patricio & aliis,fed aliud non probant, ( faltem bonum ) excipit. Refp.eing ſu .
quam licere facrâ adjurarione , velo mere pro certo, quod eft in controver
ratione , virture Dei , animalia noxia fia , hunc actum animalis cum talibus
'expellere , quod nemo negar : Lice- verbis curari effe bonum . Nec dicit
rc autem cerras formulas arbitratu | Apoftlicita eſſe quæcunque in nomine
quorumvis confictas in uſum induce " elu facimus, fed quæcunque fácimus,
fe , id non probatur , quod nego egoca nos in hoc nomine , & non in alio fa
Sanè Apoftoli, & Sancti , abſque alia | cere debere,
verborum additione dæmones expel- Sextò , tempeſtarem per malcficiura
lebant , & morbof fanabant in folo | cxcitatam
ab agris alio maleficio repel.
Chriſti nominc a Gic DD . Petrus ac lere, eftacusbonus: esgo etiam fuper
ſtitiora
a 18.3.0.6 0.16.v.rs. b.Prochorusin vita Kosmu Abidisah 1.9.ro.6 13.bh. Apala
d.D. Hier,in cim vila, cColol 3.717
 LIBER III. P.II. QVÆST. IV . SECT. VIII. $07
fitiofa formula licet repellere morbú operentur , co modo quo & fignum
animalis maleficiari. Antecedés probac crucis formatum pronunciatumque.
exl.corum . C. de malef. & auctoritate Odavo contendit licere aliquando

Azon.in fum . & Arch . Reſp . & legé illă, dæmonum uti miniſterio,& cosad hoc
& auctores ea ſequentes manifeftè er- invocare : quia D.Theodorus Epiſco
rare contra fidem , & docebo fusè li.6. pus Sedunenfis ingentem campanam
Septimo ,quoad primam formulam , à Leone Pontifice gibi donatam , à Ro.
exculat illam : Quia si particula in ea ma Sedunum uſque per dæmones por.
non eft dubitative ſeu conjecturalis, tari curavit. Confirmat, quia genera
feu cauſalis ,fignificansidem quod ,quia les hæ propofitiones funt rejiciendæ ,
vere Quemadmodum , in illo: fi iudicas omnibus nobis iniuriam & damna &
coscognofce. item , fi in inferno nulla eft moleſtias pertinaciter inferentibus eſt
redemptio , jane terribilis eft recordatio. ignofcendum , qui hocdicat ex Domi
Refp. etiamű ita lumas formulam eſſe ni præcepto ,eum dicit mentiri.veritaci
fuperftitiofam , quia vel illud additur, enim confonum effe non parci quibuſ
ut cauſa fanationis,vel ut fignum ; ſi vedam , ſed oportere puniri. Ité de uſuris
fignum , non eſt ſignum ad hoc à Deo generalem facientes prohibitionis de
vel Eccleſia inſtitutum , ergo à privato , reſtationem errare , cum in multis con
& tum merito ſulpicamur pactum cum tractus ufurarum videatur licitus . Sic
dæmone.quia cum Deo nemo fic paci- vult, qui negant ullas formulas ſuper
ſcitur: nec licetnobis Deo lignum præ- Itiriolas eſſe licitas, eos quoqucerrarc.
fcribere ,vel dare Sine caula, vel quate- Reſp. me mirari audaciam vel ignoran .
nus aërem verba verberant, & funt ta tiam hominis. audaciam quod fabellas
lis lonus (quod eft ridiculum ) vel quai nobis pro hiſtoriis obtrudat, quarum
tenus ipla verba vim phyſicam habent nullum refert auctorem . Si hoc accidit
( quod æque abfurdum ) vel quatenus 1 (non credo quidem ) ſed Gi accidit , fpe
habent vim moralem,quæro an hæc ft | ciali Deirevelantis permiſſione hocab
ex opere operato , anex opere operan . Epiſcopo illo fa & um , alioqui nec o
tis ?non illud , quia non funt Sacramen mnia ſemper ſanctorum alias virorum
ta . G iſtud , ergo jam à devotione res facta imitanda , immo vec neceffario
pendet , ergo eriamſi aliis uteretur ver- ſemper probanda.Confirmationis pri
bis , id à Deo obtineret. ergo jam vana mum membrú prorſus vel calumnio
formula. habet hoc argumentum vim | ſum eſt,velablurdum . calumniofum ,
contra cæteras omnes.Nec tamen vimi vim præcepti Dominici remiffione
habet contra inſtitutas ab Eccleſia for- | injuriæ intellexit : abſurdum , filicin
mas exorciſmorum : quia Deus Eccle tellexit , ut ex argumento videtur in
fiam in bis dirigit , & ſpanſæ ſuæ votis tellexiffe. Dominus enim rancorcm,
favet :adeoutEcclelæ preces hujuſmo iram ,ulciſcendi ftudium , & animiper
di,ut nominis Chriſti, quod invocaturturbationem prohibuit Sibi vindicam
& inſeritur, ut caula Gimul & utlignum relinqui voluit , eam in hoc fæculo rc
Rrr 2 tribuit
aTyrew lib.de damuning Pouls.
308 DISQUISITIONVM MAGICARVM

tribuir per judices vicarios ſuos, nihil | ra nænia eſt. D. Hieron. Ecclefiaftico
igitur hoc pertinet ad judiciariamcinju remedio & proprio Chriftianiſmi lige
riæ profecurionem . Secundum mem no fuit uſus . Sacerdores, quialios ritus
brum de uluris erroneum eſt. nun ſervant, quam Ecclelia præfcribir, pec
quam enim uſurarii contractus ullili cant: qui cos tantum fervanr qui lunt in
citi fuerunt. ritualibus , nihil faciunt quod non Ec
Poſtea conatur probare, fòrmulam ¡ cleſiaſtico ulu à plufqnam mille annis
ratione verſus , leurythmi ſuperſtitio receptum ſit,ur docet Bellarminus to.2.
fam non eſſe . Quod nec nos dicimus: f agensdebaptiſmi cærazoniis. Plenum ve.
dicimus tamen , quianon ſolet Eccleſia , roimpietatis eſt, nec à blaſphemia alie
exorciſmos verſibus ligare,hoc non cao num , cæremonias Ecclefiæ & actiones
rerealiqua ſuſpicionis caufa. Chriſti atque Prophetarum compara
Decimo vult etiam ratione rituum, re maleficiorum actionibus, & ex illis
& geſticulationum variarum ', quibus has velle deducere vel comparare , ut
utuntur ruftici & alii hujuſmodi me facit Malleolus.
dentes , non poſſe dici formulas fuper Vodecimo conjectorem agit: fortaf
ſtitioſas. Refp. ritusomnes & c geſtus ab fis, inquit, eſt arcanum Dei, quod ſancti vi
fonos, quos Eccleſia non recipit, nec ri per revelationem receperunt. Sicut olim
verbum Der's ſcriptum , vel non ſcri- | per boc verbum Ananiſapta' ,. refervatum ,
ptum , approbat, cenſerimerito vanæ tentum doportatum contrapeſtilentiamfie
obſervantiæ (pecies , & propterea fu- deliter credentes ſecuritatem perceperunt.
giendos,tanquam ſuperſtitiolos.Addit Refp. non, quod poſlem ,omne fortaßis
etiam certe parum piam dicti ſui multi affirmativum , folvi per fortaßis negati
plicem confirmationem . prima eſt. vum : ſed quamdiu de cali revelatione
Chriſtus Dominus cæcum lanavit ſpu- non eftulla probatio , rutiorem partem
ens in terram , & facto luto , & eo illitis eligendam utabſtineatur ; deinde ipſo .
oculis . 2. D. Marcus eodem modo lu rum elle quidefendunt notrconjicere,
torem fanavir in manu Gniſtra lælumi ſed probarerevelationem : denique il

3.Heliſæus miros geſtus fecit, ut puerii lud ipfum quod addit, de Anani apra ,
ſuſcitaret. 4.D Hieron per ſignum cruf cujus exemplo conatur intentum pro
cis leonis pedem fanavit. so in parvalis bare: eſſe non tantunt vanum ,ſed etiam
baptizandis multos ritus,ractus &mo- y mere magicum , & ex pacto dæmonia
res nunc exercent Sacerdotes , qurin i co natum .Sciendumrenim inter magi
primitiva Eccleſia fuiflent exorbitantes ca reliqua periammata lolitum ,ut con
Reff: cxhis ineptiſſimeinferri, ad ritus | trapeftes & febres peſtilentes , in quo
illos à mulierculis & ruſticis privata tres verſiculi debebant cerco deſcribi:
auétoritate receptos. Chriſti Domini , modo ;
ritus fuitmaximemyfticus & fignifica- Ananiſohjapta ferit,mortem qua ledere qua-
tivus, ut SS . Patres oſtendunt. Helilæi rit , & c .
factú ,prophetia fuit incarnationis Do Quibus quid' poteſt dici incprius?
minicæ .DeD. Marco illa narratio ,mcnam illud ananifapia, nihil prorſus fa
gnificatii
 LIBRI III. PARS. II. QVÆST. IV. SECT. VIII. SOG
gnificat, & ponitur tamen verlu tertio, præfentari unam dictionem . ut A. Git
ut Dei nomen , & petitur ab eo , ut fe Antidotum , N. Nazarini, A. Auferat .
rentis miſeriatur . unde patet ſic oceul N. Necein , 1. Intoxicationis , S.Sancti.
te dæmonem invocari , qui hoc Gbiſ ficet, A.Alimenta , P. Pocula , T.Trini
nomen vel fignum conftituerit. Dein tas, A. Alma . & fic ſignificari, quod
de quod ait fideliter credentes-tantum mors Chriſti, quæ ex parte ludæorum
Canari: hoc indicat eum requirere cer . mala fuit", ex parte Deimortem ( hoc
Cam fidem virtutis illorum verborum : eſt Diabolum ) ferire. & cæt.Quæ , quis
quod & iplum elt impium : Si vero li non videt eſſe gerras Sicatas ? Nec
cet de lignificatione conjicere' , lulpi- verò infoelici' illi Fælici fuffragatur,
cor vocem eſſe ex Chaldæo'vel He- quodo
bræo confictam . Si velis deducere ex Duodecimò fubdit experienter (4 =
Chonenimiſerere mei;&Uut'ar'eius verbis, ne quis me fingerequidquani'
Schophet. vides miſericordiam'ur d'ju- putet ) videtur, & ab Ecclefia permitti
dice peti' , ſed nona Deovero, ut arbi- tur, quod illi, qui per certas formas
tror . Nam Ana XIX fecretis Mekuba verborum ſerpentes tollunt' , ( prout

lim myfteriis ſignificat mentem'cui in- Apoſtoli fecerunt ) & tangunt , & in
natæ primæ notiones : in cujus medio , medicinalibus refectionibus multi
dicunt ſedere angulum , quem vocant | pliciter deducunt, imò leproſos ſanan
D'Jy animi,qui rei'veritatem homini a- do ,nondum fundamentaliter infectos,
1 perit & indicatiunde & y77 henagh alii multum proficiunt : & ecce quod illi,
pronunciant And, nomen idoli , & illis qui propriè talibus verborum exorciſ .
19JY anani divinatio. Schaphat vero de mis in eadem forma non utitur , licet
notat eum judicare OIV Ananifapta fortiora loquatur' , nihil apud ſerpen
igitur quali ananifchapta ſignificat dæ tes operatur. Refponf. primò falſum
monem illum , divinationi quipræeſt, effe quod dicit ab Apoſtolis ſerpentes
& dijudicat 'atque indicat morbi cau- j lublatos, per cerras verborum formas:
fam atque remedium.ſemper enim ma. nam hoc pet illos tactum dumtaxat,
nam hoc
lefici priuſquam Cinent; ſententiam fe- ljuſfione, in nomineIelu ', ut Dominus
ruot;maleficio morbum illarum fuiſſe. ſ præcepit, & cui formæ , ut cauſæ ac fi
Atque hoc arbitror arcanum illud ma gnô, ſuam opem atque effectum polli-
gnum , quod Malleolus indicare voluit citus fuit a: falſum eſt ſecundò ab Ec
vel debuit. Sanè magicæ voces pleræ clelia incantatores ſerpentum , quicó
que ex Hebræo ſumptæ. Non' me la mentitiis hujuſmodi formis utitntur,
ret cabaliſtarum deductio litteraria, vel morborum corationes tales perfi
fcrupulosè fi non ſuperſtitiosè ex Gua ciunt'permittijur docui jari fæpè, & o
rino propolita à Marrino de Arles lib. ſtendám ex'profeſſo li.6. Tertiò fallum
de luperftition : quiſupponunt'Anani- ! eſt, aliis formis potentioribus utentes
ſapta fignificare malam mottem ( qua l'effectum non conſequi: conſequutie
quælo lingua r ) & qualibet littera re- l nim cum ſunt fancti viri diyi o crucis,
Rrr3 invoin

Mare.kl.18 .
 ITIONVM RVM
sro DISQVIS MAGICA .
invocato nomine Dominicô , & Gimili. experientiæ parum attendens expericna
bus Eccleſiaſtic. remediis. Quòd fi lo- tiain cantum oftendere, quid factuſit,
quatur de formis commentitiis atque | ſed non docere quod curatio fit à Deo ,
puivatis, hæc ipla experientia docet ex vel etiá quod fit licita.nā non quicquid
pacto fieri, nam ideo prodeftuna , quia corpori prodeft, id licitú eſt, ut conſtat,
legem illam Diabolus tulit : non pro alioqui & nimio potu ad vomitum , &
det altera quicam non præſcripſit. nequioribus aliis uti liceret, & medici
Decimo tertiò , ficargumentatur, calia ſuadentes excuſarentur, alioqui
Deus etiam per malos Sacerdotes fi dæmonibus morború curationem pe
ſervent præſcriptam ab ipſo verborum tere liceret, ut impius Paracell.cenſuit,
formam conficit Eucharifticum facra- & non nimis obfcurè Malleolus vide
mentum , per bonos verò , G formulam cur concedere. quæcuncta funt impia.
non lervent, non conficit, ergò etiam Decimo quintò , quæ in his formis
Deus per malos ſeu maleficos, a verba continentur cuncta ſunt ex S. S. de
concepta lervent , tribuit fanitatem , fumpta.ergò licita & fan & a. Reſp. nihil
per bonos non tribuit li non ſervent. hac illatione frigidius, peccatum enim
Conſequentia probatur. quia, teſte D. hic eſt in abuſu applicationis. co quod
Gregorio, miraculaminora probancur verba facraapplicantur, ad ea quæ Spi
per majora. Sed illud de Euchariſtia ritus S. nullo modo incendic. quemad
elt majus, iſtud de curationemorbieſt modum peccant qui ad divinationes,
minus. ergò iſtud bene probatur per ſatyras, paſquil. & hujuſmodi, S.S.ver
illud . Equidem miror Chriſtiani alicujus | ba deflectunt. Confirmat arg . (uum ;
tantam ele poſſe impudentiam , at fa- quia non reprehenderetur, qui cum ſi 1
cratill. rei mentioneſic abocatur , & gno crucis limpliciter diceret fanarc in
calem inſtituar comparationem , nimi . nomine Chriſti. ergò nec ille, qui pau
rum magiæ fectatorum hoc proprium lò plus rituum & verborum bonorum
eſt, non catholicorum vorum verorú. ¡ adhibet. Reſp. rurſus conſequentiam
Ad argumentum negatur conſequen - claudicare. quia prior ille Ecclefiafti
tia , nec urget probatio, quia præſuppo cam & Evangelicam formam lequitut:
nit fallum ,nempc miraculofam , & non pofterior voluntariam fuam commen
prodigiofam ,hoc eſt à Deo ,non à dæ, tiriam . Deinde & prior ille hoc faciens
inone caulam in cafu propoſito: quod temere,potelt peccare delicto tentantis
à nobis impugnatur . Tranſubſtátiatio Deum .
nis miraculum de fide eft.miraculú fit, Decimo fextò , credentibus Deus
quia Chriſtus hanc , & non aliam for- pollicitus miraculorum parrationem
mam verborum inftituit. Sanatio hæc ad folum credencium juſſum :neque di.
nullo argumento idoneo probatur à Rinxit , G hac vel illa formaug fucrint,
Deo efle, & quare corruit tota riachi fed formam generaliter loquens libe
na. D.enim Gregorii verba de duobus ram reliquit. neque nos igitur hanclı
veris miraculis lunt. centiam reſtringere neque diſtinguere
Decimo quartò infiftit probationi l debemus. Refp. Chriftum Dominum
fideli
 LIBRI II . PARS . II. QVÆST. IV.
fidelibus eam poteſtatem tribuiffe,qui
fide firmi, in nomine iplius , ad fidei
confirmationem ilta faceret ,, quan-
quan
do falus animarum hoc depofceret, ut
patet ex ſerie contextus D. Marci a .
Et Gc Chriftus Doniinus miracula fua
cdidit , Velle autem miracula edere,
duntaxat ut homo, vel equus, vel vac
SECT. VIII. 111
Eccleſiam introducta ſpecialiter de hu
juſmodiformulis:ſed dubium non po
teſt dici id de quo invenietur regula ve
tans , nec probatur de eo caſus ſpecia
tim exceptus c ergo iftud hic non po
teſt dici dubium . Denique hic non ſunt
Do & orum ſententiæ pro parte affir
mativa dubium enim non dicitur , niſi

ca, fancnturægritudinecorporali ; hoc fint hinc inde utrimq; Doctorum opi

Chriſtus nec jullit , nec approbavit, niones d . Verum ergò dubium hic non
nec rolet concurrere ad hujuſmodi. poteft effe de re , utrum per ſe ſit licita ,
forinam quoque fimplicem nobis re nec ne led tantum de perſona, utrum
liquit, manus impofitionem , & lim peccaverit faciendo quod puta .
plicem in nomine ejus cum benedi bat , licitum , niec ne ? quæ duo funt
&tione juſſionem , vel precationem . omninò diverſa . fieri enim poteſt : ut
Hanc Chriſti licentiam nec reſtringi peccem faciendo rem liciram : & fieri
mus, nec diſtinguimus,ſed arcemas ab potelt ut noripeccem , faciendo rem il
ca ſuperſtitioſas additiones & amplia- licitam . Quare etiam aliud eſt judicare
tiones. de re, aliud de homine. Quando quis
Vltimò ſic argumentatur: in dubiis judicat de homine, debet ſpectare bo
benignior interpretatio facienda , fed i num hominis , quod confiftit in eo ui
hic res dubia eſt,ergo potius dicendum quis bonus cenſeatur:ideò in dubio, ne
licere,quàm non licere. Conf.Deusin- | homini fiat injuria, teneor potius judi
tentionem facientis attendit: eam ru- care,quod non deliqnerit.Sed quando
Aicus ifte hoc faciens habet bonam quæritur de ipſa re , quia rei non inter
ergò non eſtdamnandus à nobis. Reſp. eſt, qualis exiſtimetar, bona an mala ,
An ha formulæ fint licitæ nccne, ſtricte ideò non accommodandum eft in du
loquendo dubium non effe. primò biis judicium bono rei, ſed bono ipſius
quia non ſunt fufficientes rationes, ne judicantis hoc eſt ei quod ucilius eſt ju.
que argumenta fatis idonea , ut iis in . dicanti e bonum autem judicantiseſt,
fehleitus fanus ac benè diſpoſitus mo non decipi intellccta , & intellectus bo
veatur ad credédum , has formulas eſte num eſt veritas, nempe ſic rem intelli
bonas ac liciras,hoc tamen neceffarium gerc,utrevera eft: quare hoc judicium
effe ,ur dicatur dubium , conftar. 6 De eſt conformandum ipfirei, quoad fieri
inde quia regula iuris Canonici impro poteſt, & de re judicandum non or ex
bat omnes orationes & formulas hu . | pediat perſonæ facienriscnjus hic ratio
jufmodi,præter Pater nofter , & Credo,ut non habetur : ſed pro ut natura & con
docuimus: net invenitur cxceprio per diciones rei poſtulant, qua in re D.
Thoma

dow.alib Aragon.é alii ad 2.D Tb. 2.2 2.60.44 c Barto.inl.quoties Difi quis caution ,
dCuma su,in fi.Socin.conf.11s.al.3.vel . Cornews conf:71.16, par. 3. c Guido Papafing. 317 ,
SAFNKlige Speculat de arb.8.8.ver.fed guidartner ,
 TIONVM MAGICARVM
DISQUISI
Thomæ cæteri aſſentiuntur a. Accedit, 1.tem , ex libr . barras @v tanquam ini.
quod quæſtio hæc de re , pertinet ad quam rejectam . Mihi non videturin
i
communem animaruin ſalutem , quæ 1 lege quicquam iniqui.continer . Nam
pauc or um fupe rf ti ti of or um favo ri Co nſ ta nt in .re me di a ſup erſ tit ioſ a non
præferenda eſt. quando verò dilcepta- approbat, nec etiam licita elle pronun
æ
tur de anim peri cu lo m n
, tù no qu od ciat . ſed dumtaxatdecidit in foro civi
lenius videatur in quofdam , ſed quod | li non eſſe puniendos nec ſeverillimis
revera ſit animæ tutius , id fequendum , legibus ( fcilicet contra maleficos laris)
ut communiter docent DD.b Ad argu. vindicandos , qui maleficia vel alias ca
mentum itaque breviter reſpondeo , ex lamitates ſuperſtitioſis modis depelle
majore benè inferri, de peccato ipſius, rent certè æquiflimumeft, non ean
utentis, quando verè dubium eſt,pec- dem ſubire conditionem eos quicon
caverit necne , ut puta de ruſtico du tra ſalutem hominum aut pudicitiam
bium
fuiſſe: de Monacho yerò profef- moliuntur, & eos quiinnocenter ( ſiclo
ſore Theologiæ non puto , tenebatur quitur) iſta remedia adhiberent ad ma .
cnim ſcire : perperam tamen infertur, leficia diífolvenda. Si perpendas , iſa
idem de re,nam nec dubium id eft: & G 1 Accurfii & Bartoli mens fuit. Nihiler
foret, non ſequendanili pars negativa, gò Conſtantini fan &tio pugnat cum
quæ tutior: & proindeyerè benignior jure canonico , quò iſta prohibentur,
in aninas; c. illud &c. quifine 26.q.1 . cum fimil.qui
Alia quædam poftea accumulat, bus & peccare docetur , & in conſcien
quæprætermitto, quod fint non minus tiæ foro pænitentiam condignamim
inepta ,quam frigida, & ridicula, utpo . perandam , c. ex cuarum de ſortileg.
te meræ fabellæ , de Moyſe , Virgi. Semper remedia iſta Chriſtianis diſpli
lio, &c. cuerunt, fæpè & Ethnicis : ut docuit
Potuiſſetfortiusargumentari ex 1.4. præter alios , in quem hoc anno 1606 .
C.de malef. & Mathem, ubi Conſtan. | indicante & præbente viro Nob.D.lo
tinus Imp.ſcribit, Nullis criminationibus anne de Herrera incidi Annæus Ro .
implicanda funt remediu humanis quafisa bertus lib.1. rerum ludicatar.c s.cujus
corporibus aut in agreftibus locis innocen- ; dodè & breviter di &ta, nihil verat ad
ter adbibita fuffragia,ne matur is vindemiis fcribere, Hippocrates veneficos quoſdam &
metuerentur iinbres, aut ventis ,' grandiniſ irridet e çxecratur, quiſe profirebantar
que lapidatione quaterentur quibus non cu- j orationibus , & certis quibufdam facrificiis
iufquam falus aut æftimatio lederetur, quo- Sanaturos morbum , quem illiſacrum , nos
rum proficerentactus.] Reſpond. lolet, comitialem vocamus C. Galenus fraudes
Conſtantin. adhuc rudem rerum fidei j huiuſmodi reiicit , tanquam fraudesaniles,
ſuperſtitiola ad finem bonum remedia & praffigiaturas Ægyptiorum , Babylo
permitile, ita Anto. Contius & alii , & | nierum , atquein Pamphylum quendam in .
addunt quidam poſteriorem legis par. 1 vehitur, qui in herbarum collectione impre .
( wiones
aCaie.Sp . Aragon.ind.a.4 . b Panorm.inga juvenis.defponjah Ang. Silu. Tab. ó alliin
verb.Dubium , chude morbo facro.
 LIBRI IV. C. 1. QVÆST . II. SECT, T.

rtationes quaſdam admurmurareſolitus erat | pianus incantationes , quantumvis in mor

a Alexander feudquávks à Luciano vide borum curatione proficiant, reuicit & dam
tur , qui graſſante peftilentia verſum hunc nat. g Imperatoria conftitutiones remedia
foribus inſcribi iubebat , tanquam certiſsi eiufmodi inhibent interdicunt.h D. Au
mum adverſus vim peftilentia remedium , guſtin. ab Ecclefia unione-illes excludit , qui
poibos axeprexouens hovu vepénayu & repúa in collectionibus herbarum carmina dicunr,
KEI b. D. Thomas curationes morborum ceofque qui characteres ægrotis ad ſanandos
per verba aliter fieri non poſſe credidit, eos apponunt. i 'Inter verekes Car. Magni
quam virtute demonum : eoſque qui verbis ſanctiones bac una eft.' urà clericis vel
& characteribus morbos curant, vel alia | laicis phylacteria , vel falla inſcriptio
quapiam miranda prater naturam agunt, nes , aut ligaturæ , quæ imprudentes
aſſerit fcedushaberecum málo damone , vel pro febribus aut alijs peſtibus adjuva
expreffum ,vel tacitum. Magia multam ha- ri putant, nullo modo vel ab illis, vel
bet cum medicina affinitatem , Plinius,Na. à quoquam Chriſtiano , fiant: quia
tam primum è medicina nemo dubi- magicæ artis inſignia ſunt. Cano. 42.
tac ( inquit ) ac ſpecie falucari irreplil- Conc. Turonenfis ſub Carolo k magno ha
le , velutaltiorem fanctioremque qua biti. Admoncant Sacerdotes Catho
medicinam . Ita blandiflimis deſidera- , licos populos , ut noverint magicas
tillimiſque promiſſis addidiffe vires re artes , incantationesque quibuslibet
ligionis , ad quas maximè etiamnum infirmitatibus hominum nihil poſle
caligar humanum genus d & poftea remedij conferre , non animalibus
fubdit: Itaquecum extraordinarie iſta ſeu languentibus claudicantibuſve , vel
fraudes & impoſtura , feu etiam morborum etiam moribundis quicquam mede
carationes , non remediis naturalibus con ri, non ligaturas offium , vel herbarum
ſtent , fed à dæmone procedant , reiiciende cuiquam mortalium adhibitas prodel
funt, nec inquirendum an proſent nec ne. ſe : ſed hæc eſſe laqueos & inſidias an.
Sub Antonino Caracalladamnati ſunt , qui tiqui hoſtis , quibus ille perfidus ge
remedia quartanis tertianiſque collo appen- nus humanum decipere nititur . Con
ſa geftabant e . Sub Imperatore Conſtan- ſtantinus Imper. cum rideret multos dæmo
tio fi qui remedia quariane vel doloris di nem Cilicium venerari quem etiam quix
terius , collo geftaret five per monumentum pleroſque agrotosſanabat i atpòvow
tranſiviſſer refpere malevolorum arguere- i pa ſolebant appellare, damonis illius tens
tur indiciis : ille ( inquit Ammianus Mar- | pium diruit penituſquefubvertit , ut notum
cellinus ) ut veneficus , ſepulchrorum cuiquefaceret , non ab huiufmodi demoni
que horrores & errantium ibidem a- bus,fed à vero. & omnipotenti Deo opem im .
nimarum ludibria colligens vana pro- j plorandam , to petendamorborum remedia
nunciatus reus capitis interibat. jul. 1 , Neque enim vel medicine intuitu , rel
Sss morborum

a Galenus Tepi dala popuokrov. b Lucian.in Alex.ſeu fecson . C 2.2.9.69.art.2.

d Plon lib.2661 e Spartian in Caracalla fl.14.inf. 81.1.8 .medicos D. dever.de extraor .
enim . b corum . C.de malef.math. 1. an admoncani con non obfervetis 26.9 7.can nec mirum 26 .
q.L.Gillud 26 q.2. k Capita.Carois Magni 6.6.26 . 1 Euleb.63 wla Conlonej.
 DISQUISITIONVM MAGICARUM

6. ad morbum quendam animalis

morborum curationis : gratia : omittende
ſunt pietatis regula ; autviotanda Chriſtia: lanandum , iniicere phialæ vitreæ aqua
ne Ecclefiæpræcepta. ] Sicille, oprime & limpidaplenæ ,novéhordei grana, & c.
verilime, & fententiam hanc lecuta 7. filii per chriſma trahere :aut terrea
Pariſienſis curia decreto fuo confirma imaginem , ſubalcaris pala abſconderc.
vit. Quæ ex S. S. probationi adduxit 8. tenspore millæ dentes tangere ,&
intermedia prætermiſsi..quia locorum quendam ex Evangelio paſsionis verlie
illorum interpretatio verior & aptior culum fimul dicere.
9. cum ægroto ante febris acceſsio.
alia tendit.. nem manus lavare; & interea certum
ex pſalmis verſum ſubmurmurare : vel
SECTIO IX:
laborantis manu prehenfa dicere , Æ
x his infertur deciſio de multis que facilis tibi hæc febris fit,atque,& c.
quas non prætermittam 10. recipe tres panesmiſſales , & in u..
pl ,ut de ijs poſſint lectores, quando
an e no ſcribe , qualis eſt pater & in altero
de facto inciderint, iudicare;nec adicri . &c . in 3. &c. & dare has hoſtias febri
bam integras , ne curioli & impijquc citanti , & c.
ant abuti : fed adſcribam cantum initi Vndecima ducere ægrorum feria
um ac finenr, omillīs medijs & circun- ſexta ( idque continuis tribus diebus )
ftantijs , quas auctores earum requi- ante lolisortam ; verſus orientem , &
runt. Primæ quatuor frequentes lunt ; eo expanſis ad folem manibus in crucia
fixi morem ftante , dicere , Hodie dies
1. Eburo
hicin nibus...
ad equo s ſanandos. interrogantilla eſt qua Dóm. Deus ad crucem ac
cuius coloris fit? fi dicas , (padicem , cla- j celsit & c. deniq ; recitare novies ternas :
orationes Dom . & ternas falutationes
mant , Spadix , filaboras tali vil tali
morbo tam vere faneris , quam loſeph Angelicas..
Duodecima illud Aphricani: Guſta
& Nico demus , & c.
2.ante parante ;par anteante , & c. Lt te & videte quod bonus eft Dominus
infcriptum certæ ſupellectili & c.
virgo Maria peperit. Décwatertia in aquæ frigidæ cya-
3. alligare equum ſtoloni arboris , 1
quæ nunquam fructum tulit ,idque tri- thum inftillare profluentis Tanguinis
definito numero guttas , & inter unam
um4.horarum ſpacio..
pro quov is morborum genere, quamque legere pater nofter &c. &
funiculo laneo brachium circumdare , propinare patienti. eumque certa in
in nomine Dei , & c. & ad romen lan - terrogare: vel fronti eiuscertum verli-
eti, cui morbus tuus facer , funiculus culum cruore illo infcribere: vel in lan
guine fiftendo , dicere, Sangais mane in
contrahetur & fiet brevior , &c..
s . dictò , conſum mat um eſt ; pedem te , & c. languis mane fixus & c. & ter
equi terræ fortiter incutere ; & addito ' repetere. Item ,in ſanguine Adæ orta eſt
s s
alio verficul.ex.orat. Dom . clayum ex mor † & c. ô † langui ut fluxum tuŭ
ut cohibeas . Item illud , Chriſtus natus :
cidere .. eft
 LIBRI III. P. II. QVÆST. IV. SECT . IX .
eft in Bethleem & pallus , & c . & hæc denique formarur in figura circularis
dicentem tenere innominatum digi- .cum barbaris nominibus, & in medio
tum in vulnere , & facere certas ſuper | pingitur oculus , tum clavus æneus ,
vulnere cum co - cruces , & dicere certorum laterum ,oculo infigicur mal.
quinque Pater , & s ſemel Symbo- | leo cyprellino , & dicicur certus exPial .
lum , & c.Items certum verſiculum 10- mis verſiculus. - Gic fieri oculum putant
lum dicere ex Paſſione . Item dicere , In | excuri . Alii, die Sabbathi ante Solis or
nomine Patris , & c.chunrat , cara , fari tum ramum avellanum abfcindunt,di
centes : Ego te ramum hujusæſtaris re
te , & c.
Decimaquarta ' tribus diebus ante ſeco & c. in menſa fternitur tegumen
Solis ortum ſuper equo dicere , In po tum additis his verbis ., & c . quæ ter
mine Patris ,& Fili, & Spiritus ſancti repetenda. Alii utuntur exorciſmo ſeu
exorciſo te zverinem per Deum Pa. anathemate , quod blaſpheme vocant
trem & c. I ut nec carnem , necolla hu- S.Adelberti, cujus initium eſt , Exau
jus equiedas, & c.Deindecerto nume & oritate Deioni nipotentis . & c. & fic
so recitarePater & Ave.tanden in dex nitur , Amen dicant omnes. Poltea
tram aurem equi, cum aliquotcruci- cantabitur , Media vita in morte lu
infuſurrare quatuor quæ- mus, & c. Quam prorfus fufpicor eſ.
.bus fa &tis , quæ
le illius Adelbertihæretici , qui le ſan
dam verba .
Decim aquin ta ad inven iendu m fu- ctum vocabat , & damnatus fuit à Pa.
io
sem, in cryſtal crucem facerecum o pa Zacharia : cujus Hiſtoriam & Ma
leo olivæ , & ſubcruce ſcribere , S.He- gicam quandam impiam orationem ,
lena, & puero calto atque legitimo de invenies in vita S.Bonifacii Apoſtoli
cennitradere phialam tenendam , & Germaniæ lib :2.apud Surium menſe Iu
poft terg : m ejus Alexis genibus ter di- nio. Alii legunt Pfalm.108.juxta certam
Cere orationem S.Helenæ ; deprecor diſtributionem .
te Domina S. Helena ; mater Regis Decimaſexta , ad curandum malefi.
Costant. & c. Amen .& cum angelumciatum : Accipe tres olei violacei men
( intellige nigrum ) videbit puer in phia- ſuras , & .conliſtens contra Solem ante
la, tum interrogare quæ quis voluerit. i ejus ortum exprimere nomen læſi : &
Item ad furem deprehendendum , Ac matris ejus & angelosgloriæ , qui ftant
cede Huentem aquam , inde quot ſu in gradu ſexto; fex diebuster in die. Se
tot numero lapillos primo autem collocetur ille nudus, & c.
fpcctos habes
collige; domuin refer ., fac igneſcant deinde nomina horum angelorum in
in foco , defode fub limen & c.imponă ſcribenda laminæ , & c . vicefima die
tor ſcutellæ aqua plenæ cum certis riti - menfis lanabitur.
bus , & ad nomen furis calculus ejusa Decimaſeprima. Item fere inſcripta
m et
qua faci ebul lirc . Item leg unt ur ſe nominatrium Regum , cum certis iri-'
pre m Pfa lmi cum Leta niis c
; hin ſe bus verſic . vel verba plane incognita &
quitur oratio terribilis ad Deum Pa- abſurda : ut illa veterum , Danata da .
m c
tre , & c . hin exo rci ſmu s in fur em : ' rios, &c . & recentia , abras , Amon , & c.
vel
Sss 2
 VM
TION MI
UISI CARV
96 DISQ MAGI

Delilla pani inſcripta , Irioni Khirioni, & c. & dicquotidie. Paternofter, tunc fi annak
vel iſtud : Hax , pax, max, &c. contra lum indigito portareris, babebis maritung:
morſus canum rabidorum : Item con pro tuo defiderio infra annum . Item fifpon -
tra dolores dentium : Siriliges Falceſ fa -debet habexe bonam fortunam , oporter
que & c.vel aliud : Galbes & c. Galdis & c. quod in nuptiis ingxediatur domum ſub duo
Item Gibel, Got , c.Et in piſcium capru . busevaginatisgladus pofitis admodum crue .
ra ,illud Geoponici Conſtantini fao sa cis S. Andrea. Item me Alf, vel mar eguitet
baoth: & quorum his nugis olim libri mulierem in puerperio iacentem , wil ne in: -
referti fuere Bamachius: & Cariachis ! fansrapiatur ( à ftrigibus ) debet poni culo
rus , à Galenoderiſ . l. Simplici . in illo tellus vel corrigiafuper lectum .] hactenus :
Conſtantini et abuſus duorum Dei ille contentus tantum pofuiffe quan-
nominum. cum ad fugiendas-agnitas ſuperſtitio-
Decimaoctava, virgas parallelas vi nes pertinebat formulas verborum
certorum verborum mediis partibus quas præterea adhibent , prudenter:
committere , & in crucis formam vin prætermifit.
cire , & decollo ſulpendere, vel tho . Nuper duas hic in Brabantia non ?
raci lignum rorúdum cum certo mur- infrequentes deprehendi, Prima , ug?
mure applicare,ut Turcæ faciunt. Sed fciane an -ægec moriturus; falen igna :
ro in manum imponunt , & attendunt
fant ionumera hujuſmodi commen
ta , quæ ex prædictis dijudicari poliqueſcat-fal; nec ne e quod pertinet
terunt: & nos alia quædam lib. 6. pro etiam ad divinationes. Altera eft : fi
frigabimus , quæ propria Paracellifta- quis febri laboret; jubett prorſus nuo
rum .Aliæ quædam fuperſtitiones in ex . cum le Soliexorienti opponere, acle
poſit.1. præcepti apud Beezium legan- mulcerto nuniero Dominicas oratio-
tor, cap. V. Alii ( inquit) promittunt fit: nes & falutationes Angelicas recitare..
Vis ut maritus tuus diligat te , accipe de o- Sic liberandum . Crebro etiam virgie
mnibus crinibus tuis , do offer illos ad alta nes faciunt's canto ſanitatis corporezi
reter cum cereo ardenti : & tanc quamdiu quam verecundiæ majori cura : quó ,
portabis illo's fuper caput tuum , tamdiu ex-. niſ Almodæo auctore ? vulcium veſto
Ardeſcet in amorem - cui. Alia fuadet ſic: pudorem ; cum pudore pudicitiam 1
accipe bæcfancta rerba fcripta , esconſue paulatim ponere. Priori poffer aliu.
veſtimentis viri tur , á non poreritoccidi, Iquid phyliologicum ſubeſte : Sedid!
velfubitanea morte morir: vel,fae fcribi li adeo incertum & obfcurum , ut noi !
teras infra Evangelium talis feſt1,& fufpen . injuria fufpectum cenfeatur. Nunción
de illas ad collum -ruritaii , & non porerit ſtå Cafficiant exemplas plura Juma datu
fubmergiſi pertranfitmare. vel ſie , fi vis | rus lib.6.cap. 2.fe &t: 1.quaft.i . & ex opere:
habere maritum ad voluntatem tilam ,que Marriei de Arles de fuperftitione , quod
reclavos ferreos antiquos (vulgariter hoef- exftat in Iuris Oteano , peti poflunt::
nagelen ) de quibus inventis debet forma: apud quem invenies egregie - confaras
ri annulusfexra feria infra Miſſam : pofteaicam quandam vanam obſervantiam ;.
Jyperlege Evang: ( quoddam cercum ).l.quæ fimuleft ſuperſtitio ',. & Dei teo-
tatigy
 LIBER III. P. II. QVÆST. IV. SECT. IX 317

tatio , & facrilegium , & blafphemia, | ſolicitescum pio ,& erudito ,& pruden
913 Navarræ ruſtici utebantur , ima te aliquo Thcologo rem contulerint,
ginem B. Perti'in Aumen mergentes; & is ſecura omnia declararit.
ad pluviam impetrandam : cujus dicta Formidandum quoddam in hujuſ.
moneo ut nores , quia ruſtici accolæ modi negotiis exemplum Gerſon nar
Rheni ſolent idem facere cum ſtatua ravit : ſuo tempore Principem quen
( licommemini B. Vrbani. Fuit penes | dam fuiffe, cui cum Inaderetur, ut pe
me libellus M. S. Levini Crucii Cu teret' conſiliam à fapientibus , quos
cionis Bolsepani, cui titulus , Erudi- f ſciebat elſe tales , & libi benevolos.
eorum exorciſte , qui vit certe nec in . Vtrum litita eflentſuperſtitiones quas exer
doctus, nec exigua hajafmodt rerum cebat , & credebar ? Refpondit, Cur inqui
experientia præditus, plurima congél- rerem à talibus , etenim ſcio quod diſconfu
fit remedia contra maleficas noxas, lerent mibi : Ego tamen fic agere , & fic
quarum pleraque etſi manifeſta lu- credere penitus difpofui,nec omittam . ET
perftitionis nequcant revinci , expe in hac infelicitaté poſitus', į preventus
dit tamen propter clarum periculum , morte repentina,deftitit veller', nollet nunc
& proclivem abulum , iis prorſus abſti- agnofcens in inferno , quoniam Dominus
Dere. Quapropter oro & hortor om odit obfervantes vanitates ſuperva
ries; ad quosliber ille, quod ſciam non cuie. Et contra , Beatus eſt vir'cuius eft
dum editus ', pervenerit ( [ cio vero Dominus ſpes ejus, & non reſpexit in
quofdam illic traditis incaute admo vanitates & infanias fallas. Sic ille .
dum uti aliquandò) ne remercullore trad . de obſervat: dierum ſuperſti-
medio inde excerpto utamur,niſiprius tiofa .

SVMMARIA BREVIA

LIBRI QVARTI

DE DIVINATIONE.

Raumbubém . De nominibus quibuf. | Divinatio quid, locus Prov . 16'v. zo.de diu .
P dam ,quid ſignificent Prædictio, Prx. vinatione iudiciaria. Exempla Salomo-
notio , vaticinium , Propheria . focus D. nis, Daniel's , Ariopharois, Alphonfi pri-
Hieronym loca lerem.13.V.23. & 25. 0 mi Neapol. Tiberii & Theodoriciregis, :
fcæ 92.7 .Exod.12.v.11.c.18.1.1 .Da0.11. Caroli Magoi , Friderici zo Solymanois
*8 Deutzuterem.233.29.cum ,Gmil. Turcx.
Sss 3 Com
 318 DISOVISITIONVM MAGICARVM .
Coniectatio quid , quo pacto deinceps hæ
voces ſumeodz . S.Beatricis Ateſtipæ ſe
pultæ miraculum .
CAP.I. Dedivina Pranotione feu Prophetia.
Quafl.I. De nomine do natura .
Prophetæ & prophetandi ſex fignificacio
pes.loca 1.Par 25.1.3. & s...Reg.10.1.12. | D.Auguftini mens exquifita , ſuot nomina
3 Reg. 18.29 . & 1.4. Tit. I.V.12.1. Reg.12.
Eccl.48.v.41 1. Cor 14. v.s. Exod.7.0.1.
Propheta unde dictus Græcis. Nabix
undc { Hebrais ‫ )ככזאך‬aà ‫ נכא‬vel ‫כוכ‬
vel 7 Videotesunde, Prophetæ de foi
tio Calliodori.alia melior.Prophetię cau .
la efficicos. Ao humana aliqua opus præ.
paratione , locus 4. Reg.3.
Subjectum prophetiæ . Sententia Platonis
& Ariſtotelis,farui, geous omae homi
num & fexus etiam mali , & ignari , & in
viti.quomodo prophetia fit voluntaria .
Inſpiratiovum ſeu illuminationum ſpecies
de imaginaria & intellectuali, dc.duplici
elevatione.
A. Deus ſemper per Angelos , & nunquam
immediate prophetiain inſpiret. Conci.
liati D. Hieronymus , Auguſtinus, & alii
Pacres . Quo fiat modo influxus prophe .
ticus mediapre Angelo?
Demateria prophetiæ.quęres occultæ huc
faciant.locus Deut.18.v.i5. & Cor. 14.
„V.1.3. 4. Quomodo Prophetæ dicantür
participes æternitatis Dei.De Prophetiæ
certitudine , tum abfoluræ , tum condi
tiogatæ , de lumine prophetico, & variis
ejus nominibus,
Thoinz Angelici libri ateributi Doctori
Angelico . Au lumen propheticum fit
idem cum lumine fidei. Peccatum eft
grave illi credere. An necefle Prophetam
intelligere quæ dicit . An necefle prædi
cerealis. Lumen propheticum ad quam
qualitatis fpecicar reducendum ? Locus
Michex .
Quet. 11. Que fintfpecies Prophetie?
Duo genera, per Sacerdotes & Prophetas.
Sec7 . !. De oratingali . Vrim & Thummim .
De duplici Epho . Quid rationale Hebræis
jult videre veteres aliis puodis legifle
Dongen ledjur Ó.0",101.oy@op .
cur Latinis ratiopale judicii : refellicue
larrhius.
De nominibus ejus Chaldæis , Hebræis.
Græcis. Quid rei fuerintVrim & Thum.
mim . Pofte fciri. Non fui(fe aliquid ad
verſum ab ipas Lapidibus XII.
ipſorum lapidum, qui alibi eriam vocan
car Soham & Milluim . I.ocus Exod.25.1.
7. & 20. explicat Oleafter defenſus item
defenſi Vulgatus & LXX . Deuſu hujus
prophetiæ.modus interrogandiApplica.
re Ephod.copſulere Dominum applica
to Ephod coolulere Dominum pro iiſ
dem locus 2. Eldr . 7. v . 65. & Deus .
33.v.8 .
Quis modus reſpondendi. Dofeoſus lore 1
phus. fecundus mixrus ex iplendore &
ſermone. Locus I.Reg 28.6.6 . quid..e
(ponfio per Sacerdotes.
Solvuntur argumenta viri docti contra lo.
fephum . Ejus ſumma in his auctoritas
Græcis nonov vocarunt quo ſenſu LXX,
dici queant Græci: De tempore quo hoc
ora'culum ceflavit. Cur vocetur iudiciü
T @ vdynãov ,cur urim illuminatio , Thit
imim veritas.
Seat.11. Dcoraculis Prophetarum .
Diviſio oraculorum , vilio, verbum , fom .
nium, Nomina quorundam Prophcca. 1
rom midus parorú viſio opavus 7870
7
quomodo fiebar Confilium 7712812
Evangelium . Onus feu XUD quid fit
file quæſicum ,refelluntur varii .
Hieronymus defenſus Apoc . 2. in fin . v . 24 .
Iere ,23.1.33.1 mua quid Græcis LXX .
cur idein dicatur onus. & muous Repre
benf, Theoph .
De ceftali feu raptu propherico 7 .quid.
Ezec.1.v.3 . & c . 8 v.1 & 3. In raptu pro
pheræ femper fibi præfentes hoc diftio
aiàfaticis hærcticorum , Polychronii
fragmentum .
Auctor li.de fpiritu & anima defenfus con
tra Petr. Olivarium . Apocalypfis quo .
modo fcripta hoc gencie prophetia Tere
tulliani locus. alius And Cæfarienfis
XSTO
 SVMMARIA LIBRI IV .
xaroyos quid xatoy congelatio ,mor
bus , Theodoretus & Theophylact. no .
taci .
Defomnio 07977, ÉVÚT VIEY , quando ſie
prophetia , quando non . Modi feu fom
nioram ſex in S S.differentiæ Hebræi ſo .
Jebant fomnia petere. ut & gentiles po
nuntur loca huiuſmodi Gentilium dicta
ψυχιμάντεια .
Vigilias per Chriftianorum Iulianus eo co
narus derivare percalumniam ludæiido.
lolatræ hacio se imitati fuere Pagados
Locus Efa.i.c.65.1.4 :
Divinorum ſomoiorum finalis cauſa multi
plex ex facris literis oſtenditur.
Locus D.Iob ca 4.verf.13. & c.7 . v. 14 & c .
33.v.15. Locus Num . 12.1.6 . Exempla
mulca divinorum fomniorum cx hiſtor.
Quæ fpecics prophetiæſublimior & excel.
lentior fir .
Quaft.111.Quo patto prophetia.fivedivina re
velatio , difcernenda fit à divinatione fivè
damoniaca revelatione ?
Auctores qui de hac quæſtione tractaruot:
capita ,unde perenda diſtinctio. -
Se & . 1. Quævam neceſſaria iudicaturo de
revelatione ??
Spiritus diſcretionis quid , & quotuplex de
diſcretionc experimeotali.hæcelt io or
dinc ad feipfum .
De difcretionein ordine ad alios. quædam
infufa ; quædam doctrinalis cu acquiſi
ta, quæ ad hanc neceffaria fint, doctrina,
pietas , experientia & alia multa. Tenen
1 da præcipuè humilitas, lufpendenda non
præcipitanda ſententia . Exempla facræ
Scripturæ , lacob , loſue Samuelis Helix ,
B. Virginis locus Lu.i.ver 29. Sanctorum
Ambrofij & Epiſcopi Cyprij Illufio mu .
lieris Carthaginenfis .
Preſtat humiliter reijcere revelationéquá
avide arripere : an liceat petere ut facere
quidam Sancti Ephrem , Maurus , Here .
berrus , & alij, ſed oon imitaodiin hoc,
Quod deceptæ multæ perſonæ per hoc
ots.Catharina Bononiepſis. Copacus ſic
dæmon decipere B. Auguſtinum . fcie.
bånt hoc D. Bonaventura, & ij; de qui
bles narrar Gerlon & B ; Coleta..
3199
Io aliis perfonis totius eas reprehendere &
durè increpare . Notabilis locus de hac
re Gerſonis. Etquomodo reſpondendum
objectionibus , quas illufi folent facere,
cur non reijciant.
Seci. 11. Quæ conſideranda in perſona cui
facta revelatio ?
1. Fides revelationibus hæreticorum & cær
terorum infidelium non eft credendum . .
talés fuere Cerinchi , Marci , Montani ,
Archonticorum , Manetis , IulianiApo
ftatæ , Donatiftarum , Meffalianorum ,A.
pabapriſtarum , Campani , Iufti Velzij,
Franciſci de la Cruz Giærienzis pſeudo
prophetæ , de vacibus Britanporum , u
troque Martino & aliis , Eubages qui .
2. Ab lineluijuris ; a arrepeitiæ , bis non
credendum . exemplum de quadam ex
Firmiliano , de Montano de monialibus
Querceteplibus. Ioanda Poriere. de In
dorum cohoba de Libuſſa Bohema.
3. An mores & vita correſpondeant fanæ fi
dei : & de vitiis hic maximo conſideran
dis Apollonij fententia de Quintilla &
Maximilla. Quo pacto mores intelligen
di & examioandi. Petrus Sartor Antver
pienſis pſeudo eremita. Orationis menca-
lis quædam pericula ratione viæ unitie
vx . de lapfu Begardorum , Beguinarum ,
Dulciniftarum , Lollardorum . Illumina .
torum . Periculoſi alijſcopuli multi Ere
mitæ apud Caſsianum Fr. Ioannis de :
Rupeſcilla F.Fran . Crucij.
4 Corporis conftitutio.
s . Converſario , Status. ·
6. Æras fexuſque.
7. An fint Novicij in ſpirituali .
Exempl Franciſci Píci , qui hoc indicio falu :
laciam miræ revelationis detexit .
Sect. III. Derevelationibus mulierum don '
Sinctarum .
Parum credendum huic ſexui.cur facile de
cipitur. Quæ præcipuè conſideranda in
mulierum moribus.
Decepci viſionibus muliercularum quo-
modo Tertullian . & noftro tempore Fra .
Franciſ. de la Cruz , cojus narratur mira
hiſtoria . Magdalena de la Cruz Cordu .
bæ multos decepit.Erin Belgio monialis
quædam'arreptitia in qua Chriſtus loqui '
& hoftiam
 DISQUISITIONVM MAGICARVM
& hoftian five Euchariſt panem confe
crare credita ab illuſis.
Quàm periculofa confefiarijs converſatio
cum mulierculis etiam pijs ex Gerſone.
Ar attendeodus ſtatus virginitatis , ma
trimonij , viduicatis hac in re , contra Le.
loyherium .
Sed . Iv . De revelationibus virginum & 1
mulicrum ; quæ funt Canonizatæ aut po
tæ ſanctitatis.
De S. Angela Bohema.
S. Brigitta Sueca vidua .
B.Brigida virgo Scota.
S. Gertrudis Brabanra. S.Hildegardis.
S. Eliſabetha Schonaugicnfis defenſa.
S. Catharioa Sevenfis .
Quoin precio habendæ harum revelatio
pes.Refelluntur. Heoric. de Hallia & Si
byllaaus. Soluupiur corum objectio
pes , & defeoduntur varicinia Sancta .
rum .
Diſcutitur prophetia B. Catharioæ Senep
ſis de immaculata B. Virg. Mariæ Con
ceprione.
Diſcuritur locus unus ex concionibus B.
Cacharinæ Senenſis.
Item :locus D.Ancodini . Modus revelatio
nes conciliandi .
Sedl.v. De indicijs petitis ab ipfius revela
cionis patura .
Quando plus deferendum revelationi ha.
bix à vigilante quàm à dormiente.
Divina non eft, quandonon congruit divi.
næ Sapieoriæ , vel nov iuvat ad maius
bonum , vclincitat ad fingularitatem , vel
inobedienciain . Subitain doctrinam , E.
xemplum S Simeonis Trevirenfis , aliud
Pamouftratenfium tempore S. Norber
ti . Virgioun Aropeo Gum ,
Bovlideraci gradus fuperbiæ in illufiopi.
bus.Indicia falfa ,ex laſcivia , & impudici
cia . Exemplum D. Roberti & aliud D.
Dunfraoi.
Quàm periculofum revelationis prætextu
fuum contra obedienriam ſequi iudi.
cium Exemplum Genebaldi Laodinen
fis Epiſcopi. Aliud S. Guilhelmi Ducis
Aquiraniz .
Aliud S. Abraham . Mira illufio virginis
Gandenlis, quæ ſe falua virginicate ma
trem futuram credebac.
Illuso B. Secuodelli.Sub fpecic fru & tus z
nimarum quomodo vicit ſupplantato
rem , Exemplum S. Matronæ & S. Mare
celli .
Spiritus S. Do& rina & prudentia B. As
gelz .
Variæ lucellæ & pellacice dæmonis deredz
B. Iordanus deceptus aliquoties prætex.
cu boni. Remedium expucndiin viſum
$ . Meinulphi Centeatia norabilis.
Cooliderandum num bona malis mixta
ſuadeancur , Hiſtoria de B. Maria . Oeg .
piacenf .& alia B.Viacentij. Ferrerij.op
rimum remedium oratio. Exempla S.
Gutlaci S. Elphegi : alterius.
Iudicium in hac rc & do &trina B. Arſenij
Abbacis . Si revelatio humava prudentia
haberi potuit. fi fit defumpta ex facra
fcriptura vel ei diſſentanea. Si confirme
cur aliis revelacionibus, Excmpla S. Hec.
mangi Steinfeldcolis , qui & lofcpb von
catus & quare . Eutychij Patriarchæ.B.
Guilhelmi Roſchildcolis.
S.Adalberci.B.Meinulphi Petri Cluniacen
fis. Quid fi pugnantes revelariones fue 1
rint , cui credendums
Sect. VI. De iudiciis quæ perica à revelacio.
cum circumftaotiis.
Quiere conſideranda fint circa finem . I'luli
loanoes de Varenis & loa.Hus. Cauri &
circumſpecti.S.Arfenius.B.Hild - gardis.
B Libuipa Batava. Notande cogitatio
Des præcedentes & ſubſequentes. Vera .
rum revclationum quis effectus ex Huc
baldo , & exemplum S. Aldegundis.
Sigoum crucis opponerc vifioniutile, co
xein plum S. Olvaldi Epiſcopi, Modus
quo ſe ingerir cooliderandus. Dodrina
P. N. Ignatij Loyolæ . Notanda laritia
& horror quibus adimus pulfatur. D. Ano
tonaj dodrina , explicata per B. Carhari
bam Senenfem , & eius adbuc explicatio.
Explicata opinio quædam vulgaris , ci
tò mori , qui fpiricus mortuorum vide
runt
Item notandum an veris confirmala mira
culis. Exemplum nobilis Matronz & S.
VVinvvaloci falla cft , Gvelin niininio
AOD concigeris , quod puedixis abfolure
hins
 .61:
SVMMARIA LIBRI IV .
$ 127
I hide patet veras fuiſſe revelationes Cao in fp :cierum afſignatione.
tharina Raconifiæ , Margaretæ Raren . Quafivi. Defpeciebus divinationis, in quibus
Dacis, F.AloyſijBertrandi scemi loannæ aperta divinatio intervenit ?
Lothariogicæ quæ d : Lapucelle' tobanne Oracula & vaticinia ut : lovis , Dodoozi,
qua defenditur contra calumnias An Harmonis , Trophonij. Apollinis Del .
glorum . Acta iudiciaria. Falſas verò fuif phics ,Clarij, & c.Veneris Gazeazis.
1 le Montapiſtarú , loannis de Rupeſciſſa, | Quæ horum phyfica cauſa ?
& modiális Luficanæ. Franciſci deCruce. nulla contra plerofquc.vera eſt dæmoa .
: Et Hierop.Savonarolæ feu Ferrarienfis.De cur uno loco potius quàm alio ?
· hoc diligérer differitur contra quoſdam .' cus priſca oracula 'ceſſariat?
De lacobo Brocardo & B.Elizabetha De'Pythonicis watibus. Veterum ,ueDoda .
Bartona , Notandus modus revelationis, uides columbæ. Galliceox , Pythia Del
qui variuseft. phica.
" CAP. II. De divinatione. Branchidarum , Colophonij ,"Sota & inique
Quaftio I. Quid fit divinatio .. "votes.! Frapcica Merovei , Pythomilla.
Erplicatur natura divioationis. Veotriloqui.Eogaſtrimantes , & Sterno
Quaftio 11. Que occulta queat demon divi. mapces . Euryoles, Pythodes,Arcarij de
nare. moocs , ſeu vares .. Exemplumruſtici io
I Non dovit omnia ſed quædam ranrum . Miſnia afflati à dæmone, fanaticijenthei.
Marci biftorici locus explicacus. Quid multorum nomina. Sibyllæ vode didir .'
de liberè copciogentibus non poteft niſi
29. Ecatici.
probabiliter conjectando :Exemplum Ba Sed. Tk. Necromapria ſeu foxondureid ,
Glacij faparicioquillaacio prædixit.
fusè deſcripta ritus collecti ex veteribus
Quæ à caulis neceffarijs dependent , & alia
Dopoulla poreſt certò prædicere. Quæ . poetis. Sratij & Lucani loca quædam .
Melipdcofium fuperftitio , Duo modi
dam non niſi per coniecturam . Vode aara
Necromaptiæ. Nuda invocatio & lacri
veterum oracula. Quid de præterieis po .
rit. Quid de præfentibus. Ao cogitatio ficium . Sagæ primum murmurant,deia
Des hominum -porit. Exemplum Scotti de iocantationcm proferuor, 3. commi.
Dantur. formaminarum.
Parmcolis Dæmooum bacio re fraudes.
Paoæ huius divinationis, dæmon in 'bac
Quomodo facta aliquando prædicar er
facienda. Exempla,Apollonij , & juvenis pro anima apparet OXIOMOYTEIG quid
cuiuſdam , & Chariberti , & Cæſarij im. • νεκρομαντεια κληρον..
poftorismodernihuius generis remiſli. Exemplum Santébercaimagi. Divipare ia
vè. • Pythone quid locus 1. Reg. 28. verſ.7.
Queft III. Quomodo dignofcatur divinatio à Quàm periculoſum , probatur exemplis.
propheria de divinatione? ' locus Plal.xos.verf.28. & Ila 8.v.19.
Notæ ex proportione rei cognoſcendz & Seat. I11. Varia Hydromantia , ut qua uſus
caufæ . Noræ ex modo & natura quæfi. Apdronicus.una fiebat per acoulum ,alia
tionis . Notæ ex intentione quæreotis. per lapillos , alia ex pelagi agitatione . ()
Quæ excuſent à peccato . Locus Prover. rientales mare baprizaoc. Veneti fibide
19. ultim . Quando liceat ſignú petere . (pondent,alia ex aquæ colore & imagini
Quat.IV. Quale peccatum fit divinatio ? ginibus . Pagomantia , varij ad hanc o
Quando fit hærefis , quando ſuperſtitio, jim fopres. Crateres Palicorum , ciſter.
quando illicita dumtaxat. na Alfacena , palus Iunonis . Apollo
Quando implicita fit venialis. Thryxeus. Rheous Germanorum , alia
Quando iocosomoinolicitus. per cyathum. per cathioum ut Fellæ .
Queftio v . Quotuplex fitdivinatio. mulieres Germanæ ad vortices aquarum,
Quid pactum implicitum & explicitum . ſuperſtitio hodierna , fufpectorum no
Scholaſtici con fatis propriè loquuntur mina mittcodi in aquam. Arctious
Tic foas

!
 DISQUISITIONVM
foas obruracus à B. Bernardino Seneoh.
Se& .iv . De aliis mangaoiæ generibus .
Delucanomantia , veteri & recenti.Caſtro .
mantis.Catoptromaptia.Chriftalioman
tia . Exempla duo recentia.Eccuco quem .
libet poffe confringere huiuſinodidoce
tor alijs duobus exemplis recentibus.
Dactylornantia, varia exempla vetera & no .
va . Onychomantia , aliter apud veteres,
alirer ounc fit. Quevedi quoddam factú.
Acronjantia Pharmaceia. Corcinoman
ris. Axinomaptia , Cephalxonomantia:
Germanorum ,Longobardorum.A pionis
& Taciti calumpia in tudzos Cleidono
mauria.
Dcmodo excutiendi oculum furis. Varia:
exempla .
Quafl. VII . De fpeciebus in quibus vel non ex
plicitum pactum , vel et admodum latens.
Sect. I. De harufpicioa ſeu ariolatione.
Gazareni qui. De victimaria. Extiſpicina.
luycpalis locus. Pyromantia . Vruptur
Lituani. an huc pertincat mos cranGlien .
di pyras . De luftratione per ignem . Cap
pomantia.Locus Statij. Thurfumia Sta.
tij. Libanomantia Dionis . Tephiraman
ria. Sophoclis locus. quædam eius hodie
(pecies.Mofchilocus.Hydromaptia ,alia,
& oicomaoria. Quid omioibus commu
de cum hac .
Cricomántia, alphicomaoria ,aleuromapria.
xpi@ prou que: Horatij locus furem libo
inquirendi ſuperſtitio. Tiromantia. Ich
chiomancia. Oomapria . Ifiacorum Cero.
mancia , Antropomantia, Valde olim fre
quens , prabacurfuifle Sacrificium filio
rum in Topbet apud Hebræos Daphno
mantia .Boconomantia- Sibyllæ folia.Sy
comandia. Divinatio per myricam valde
ſolemnis. Laus myricæ .
Omphalomantia. Ampiomantia. De pelli .
culis quibus involuitur : factus zopíov,
ålaroid es diuorov. (den helm . Teuto
bice) ſuperſticioia biso
Qui Gc capite involuco nati.lovius notatus.
Iudæorum divinatin per rednim , ledua
animal mirum , fed fabulofum.Agoi Scy
thici delcriptio .
Lithomaquia. Ao Iudæis ia ufu . Locus.Le
MAGICARUM
vit. 26. v . 1. de lectione & ligpificatione
quæfitum . Nofter interpres defenfus
contra Oleafrium . Superftitio quædam
geftantium amethyſtum . Rhabdumantia
multiplex: quædam incantationis , que
dam fortis, quædam auſpicij, quædamo
minis.Singularum exempla. Narratio de
Gregorio VII . Papa . Lampadomantia & 1
Lucernaria. Parthoromantia multiplex ..
1
Carulli locus .
Sett. 11. De augurio & auſpicio.
Ariſtotelis locus.Augurium quid, & qpxe
ius ſpecies. A cælo perita. Ab avibus pe :
tita. A pullorum tripudio . Orcinum dif .
ferentiæ & nomina. Pavire . Tripudium
Coliftimum . Sonivium . A quadrupedibus
petita . A uſpicia pedeſtria.Excquis Ger.
manorum Luizicorumque. A lupis. Et
aliis animantibus .
De ominum diverfitatc. Augurium , omen,
prodigium ſæpe confunduntur. Tegete
TOCKOTIA . varia.exempla. ſepulcrorum ,
fontium , & Spectrorum . Oftentum , por
tentum , monſtrum , quid Quid liccar sa
his obſervare, quid non.
Doacuminum auſpicio militari:
Sect. III. De fortibu's.
Phur vel Pur quid . Ioſephi locus . Chi.
Den lium fortes & aliorum Iudæorum .
De divinatoria. De oraculo . Palomantia ,
Petromantia , aftragalomaoria . Kubo
mantia feu alcatoria . Rabdomadria mul.
splex Sigittarum apud Ezech.c.aliv.21 .
app Bercuánteia Virgarum.Deut.8.
v. 21..defenſa vulgata. iocaoratores cur
chabarim dicti.interrogare in ligno , Ofc .
4. V. 13. Geomantiz vanitas. Stoichcio .
mantiæ gepera, eius varia excmpla Gen
tilium & Chriftianorum . quid olim di
& x fortes Apoftolorum. Explicara c. ali
quantio.c. fi quis clericos. 26.4.s. Quo .
modo his uli S. Auguſtinus & Gregor.
Turoneofrs , D.Franciſcus, Petrus Bic
Seoſis & alij. Do notis Ephefiorum .. Do.
decaedri feu : Paftorum ludus. dictum
quoddam Cælalpini.
Alectryomantiæ modus multiplex. Zona
Ix ", Socratis & Caſsiodori error. Ono- .
mantia. Prudentij locus. Nomina liberis
prophetico
 SVMMARIA LIRBI IV .
prophetico ſpiritu impofica. San & orum
Domina imponere religioſum . Pontifices
ſancte mutant nomeu in joauguratione.
Arithmanria. Cabbala duplex Iudæo
rum. Vocalium coulideracioin nomine
propria . Alcbindrioz liber. Oroicho
maoria loao . Lconis.
Settiv.Quale in his omnibus peccatum fit.
Quam etiam periculofa res fit. De forte
conſultoria, quando illa hodie illicita ?
Quam periculoſum Magos conſulere.
Trium Regum exempla.
CAP. III. De coniedazione.
Queft. I. De coniectatione ex aftris.
De aſtronomia . huius faus . De aſtrologia
becfuſe docecur vana & prohibita. Spe
cies cius quatuor, de loanpe Stadio Ber
gano. Aſtrologia revolutionú quid queat
divioare? quomodo cæteræ (pecies. Tri
plex Mortale hic occurreas .
Rationibus & auctoritatibus omnis geac
ris impugnatur aſtrologia.
Satisfit argumentis aflrologorum . Locus
Gen. 1.v.14 . Locus Eſai:34.0.4.Loca S.
Auguſtini conciliantur. Locus Píal. 103 .
4.2 . & Apoc. 6. V. 14. Locus Arechæ
Cæſarieolisunde corrigendus. Locus lu
dic.s. V. 20. Locus A poco 12.v.3. Locus
Pfal. 18 vue Reſpondetur exen plisalla. Queft. IV. De.conie tatione Phyſiognomica
de veritate
dam .
De Thralillo.Curl.C.iungant Mathemati
cos cum maleficis , & qui illis proprie di
captur mathematici. Quomodo & cur
Deus permittat illos aliquando verum
prædicere. De Alcletatione.
Erempla aliqua falſarum prædictionum.Ic .
anais XXI . Paçæ mors,
Hebræorum qui auctores iconoclaſtiæ.
Pancratij. Conftantini Stethati . Prædi
centium advcatum Autechriſti. Petri
Lcooij Spolerani Abraham hos confudit
diſputando Ab his deceptus Manuel
Comediis. Ioannes Galeacius contra
aſtrologum dece zic. Petri de Mopte ili- | Prohibitio Sixti V. Artis vanitas. Sceipro
ciao mendacja. Alfonſus Aragonum Rex
contempor horum & quale. Ludovici
Sfortia itulcus amor aſtrologiæ.Alexan .
drinorum iudicium de his & vectigal
xyvvoucoy. Demedicorum fatuato
fuperftitiola quadam aſtrologia, nec non
chirurgorum . De diebus Criticis. De
aſtrologia inveſtigatrice occultorum .
Quaft. II. De conie &tatione ex elementis, mo
scoris , plantis, arboribus,
bruris.
Tria videritancum effe clementa.
Aufonij locus. De iis quægiguoruc ia me
dia regione acris. de comccarum prædi .
& tione. aliquando proſpere prædicere.
Cheremonis liber. Mira exempla de No.
la Bodkenfi. de campaoa Villilana. de
piſciculis monaſterij S Mauricij.
Depræpotione ex veotis. item ex aubibus
grandine & fimilibus .
Pilidas notatus .
De maris cumore , terræ moru . Arequipa
mira prodigia. Indi adiuratores male
muletati, Volcaoi Peruviani.Iride, halo
ne , & c . Ex arboribus , plantis, floribus,
& c.quæ. Qardam hic ſuperſtitio
Quæ coniicieoda cr animantibus.
An ipfæ præfentiant quæ pragunciant ?
. Queft. III. De conie & tatione medicorum .
Regula quædam traditur.
| Detribus
eius ſpeciebus. Scriptores.
Melampus & alij. Iavenalis locus .
Fundamenta arris. Locus Efai.z.v 9 .
De Matthia Coruido Rege.
Probatur quædam effe licita . Et quateous .
Socratis dictum .Locus Calſij medici.De
quibus liceat Phyſiognomo iudicare , de
quibus top . Eremplum . Antonij Tiberci
Ceræpacis diſcurtum .
Quaft V. De Chiromania.
Duæ eius fpecics. de Phyſica, de aſtrologi
ca. Verderij error de hac.
res.luvcoalis locus.
Soluuntur argumenta contrariæ partis.Lo
cus Exod . 13.v.g Tob.37 . V.2 . manus Dei
quid ligoificet in Scriptura.
Tre z Locus
 DISOVISITIONVM MAGICARUM !
$ 24
Locus Erod.24 .9.31.3 .Reg.1. 1.1 . Efai. 8. Exempla corum quibus obfervatio ſomnio .
V.Il. Ezech.lv.3. & c.334.22 & C.37 • V 1.
Examinancur exempla prædictionuai Chi
romanticarum , Bartholomæi Coclitis .
Alexandri Medicæi. Jovius nosatus :
Zingari qui, & an tolerandi Principibus, fu.
se . Coriothia lex de fum pubus..
Quaſ . Vl. Deconiectatione ex fomniis.i.
Oniropoliæ ſcriptores. Somniorum divifio .
Fundamenta.vanicatis huius,
De libro Danielis Somnialiin C.Don obleem
vecis 26.q.5. Synælius notatus:
Quædam licet obfervare contra Tenopha
nem & Epicuræos, quæ dam non licet
contra Scoicos . Prudentij locus . Sompios
sum certitudo vel fallacia unde petenda.
De caufa efficiente fomniorum . Syozlij
& Porphyrij error.Item Platonis, & Ari
ſtogelis. 'Hippocratis divifio vou ſuffe.
cieos.
De Naturalibusex cauſa intrinſeca ...
1.animali. Locus-Salomonis Eccl . s V.2.1
2.intrinſeca corporalis.quæ propriatom
nia ſingulorum humornm prædomioan .
tium . Denaturali extrinſeca caufa. & di-
vigo.
Quando liceat attendete romniis ex caulis
naturalibus. Explicatur fingula caufa
exemplis. Non licet divipare de futuris
contingentibus, u de gratis datis à Deo,
nec de liberi arbitrij adiópibusi
De diabolicis io lomniis .Locus Homeri. & ! Quæ horum peccata , & obligatio reſti :
locus Eccl.27.7.7 . De Le &tifteroris &
captione fomniorum apudeGentiles , de
Venere Gazea fomniorum interprete .
Somoia Euthuſiaſtarum , Anabaptiſta.
rumque . Lem .Epithelis Melicoij Æde
fii pbiloſophi.
Matris Artila. Ptolomæi : Neſtorij Artici.
JulianiApoſtatę. Odatis & Zitiadres.dz .
moniaca ad quid liceat obſervare . Cón.
dæi fomninm . Dinuthei hiſtoria . Divina
iofomnia quæ- * -
Divinorum inſoniniorun quædam exeni.
pla . Theodofii lanpe Arnobij Rhetoris ,
Mauricij Imp.Barda . Eulogii, Alexandri
Magni. Blefenfis locus. Hotum obfer , Dépurgariove per famptionem SS. Bucha---
vanuia licita & ad quos fpecter interpre.
tacio . Quomodo diſceracuda divina ab
alus. LocusExcl.34,860% .
rumi valde noxia fuit , Agamemnonis ,
Xerxis, Opomarchi , Antigoni , Pompei ,
Iuſti Lipsi Vi Cl. narratio quædam de
muliercula Bruxelleol , & hiſtoria dif
cuſſa diligenter...
Cap.IV. De conie & atione Politica ſive de fortib..
Sortis.politicæ ſpecies . -
Quaft. I. de fortediviſoria.
ludices forciebantur Achenis , Romæ & ia ?
Sicilia . Calusin quibusiura fortitioncm
permittunt.c.1.26.9.2.2
Quæ requifita, ut hæc fors fit licita .
Quomodo intelligenda,quæ in facris litres
ris de ſortitione habentur.
Ritus quiſolemnes. Calix pro force.
Locus Pfal.is.v.1 G.
Queft. 11. Decontractu ſorris ſiveLothariere
Peduplici contractu hoc privato , la riffe.& ' s
publico , la Lotherie,'.
Contractiim ele licitum probatur. Répre . '
henſu's Cápradus. Lūdus aleæ cur pro
hibirns. Contractus plures hic interyear .
niunri .
De perfonarum generibus, quæ in hoc cone -
tractu veniunt. Quid hic lucrari pollint
mercis Domiyi ſeu venditores. Quæ fioric
peccata venditorum ſeu Dominorum'n
mercis . Demodo quo ftatim ac collata'a
lotha, fortes trahuntur.Quid lucrari pofel
lidt emptores: fe ut ſortiepres.
tuendian ad forcitionem rerum teſtiranje
tarum fraudato'admittendus, .
Quid lucrari poflintminiſtri& oficiaci.
A quo alendihiminiftri.Publicum , & pau
peres-quid hic lucrentur . Princeps poreſt !
aliquid Reipubl. pauperibusvel fibi re
fervare. Polte aliquiddari ei qui primam 1
fortem , vel plures obtulerit .
Queft. 111 DepurgationeCanonica. ::
Quid 6t3 quæ cius ſpecies. De purgatione e
jurisiurandi. Ganones hanc probantes.
Exempla Sophiæ reginæ Poloniæ , & Sixti 3. ! .
Leonis 3. & Pelagij PP.
riftir . Exempla Lotharii Regis Franciz .
Gregorius 7. ipfe fecit ab Henrico vero
Impep.excgis
Ciu .
 SVMMARIA BREVIA
Cauſæ & formula hoius purgationis.
Defeadiçur ca contra Fraoc.Hotomanum .
C » lvinianum Explicatur ' eius fententia.
Hiſtoria Erkinibaldi Burbaci. Alia Sibi.
chonis Epiſcopi. Sepe mortui qui , rei cũ
effent & iufte accuſarentur, umere prę .
fumpferunt. Exempla remiſlive pouun
tur. Cur Deus hoc indicium aliquando
permiſorit fallete , ut in Andronico Im
peratore,
CAP.IV. Divulgaribus purgationibus.
Curfic didz.item cur exploratorix purga.
tioncs, curleges paribiles.
Teotant omncsDeum huius fpecies pete
re miraculum.
Sed 1.De provocationead divion iudiciũ .
Quibus conditionibus concurrentibus lęc
ficlicita .Exempla.Sarę , Davidis,Zacha.
riä filiæ loiada Septem fratruo Macha .
bçorum.D.Pauli. Mrtyrum novitelta
menti. Ec S. Euftalii Abbatis. Gualtheri
Butgeoſis Epiſcopi P. &tiu .
Quam periculofum fit iticitare. Qui pec
cene Mortalitercitando. Quando citati
pollior citatiooem contemnere i quando
& quo illam modo debent confidiase.
Excmplu Gólalvi Hormades de Corduba .
Exempla citationum pon irricaruin .
Citatio duorum frarram de Corvaial.'
Meduerch Paderbornenf.Henrici Moguos
tini Epiſcopi.Burchardi & Meginheri.
Gothus capite plectendus. Gochalani Na.
varchi,Fracris Dicis Britanniæ .
Templariorum d . f.nditor hçc hiſtoria co
trà quofdā.De morte Clementisy.Papę,
& Philipp Paichri Francoiū Regis Prę.
poſicis.Lamberri Leodinevas, Deipno.
cencio IV Fabula Britaonorum reie & a.
Sea . II. De purgatione monomachæfeu
duelli
De inventioneduelli ,de gebribus quæ uſæ.
de caufis propter quas indu & um .
De ritibus de armis. Duellu paralitici cótra
ludęú , qui imaginem Deiparæ tiolarae .
Duella interreges pro regno.inter priva,
tos proregib . pro teſtimonio pudiciriæ ,
pueri contra Gigantem . Burchardi con
tra Contadum ..
' De fuccellone avorum inter patronos ne
potis & parrui.vicere qui pro ocpore .
Wcoceslai Regis mirum ducllum contra
LIB . w ..
$ 25 ?
Ratislaum aliquando Deus miraculo de
cidit, ut in cauta Wenceslai, aliquando
res-dubia manct,ur ioces equitesHiſpa .
bos , Rui Paez de Viedma, & Pae Rodri
guez de Avila . Sæperuſtus vio citur.
Duellum omniiuri repugnare oftenditur.
Prohibitio & pepe Concilii Trident.alis
priores lulii 2. & cgregiæ cius rationes.
Extenfio Gregorii XIII. ad privata duel
la , & quæ citra ſolemnes ritus fiupe.
Quædam declarationes Give illaciones
ex Bulla prædicta.extenditur ad eos , qui
dicuot; Veniego te tali loco exſpectabo .
Non procedit contra Principes qui du
ellum permitterentinfidelibus.
Bellum juftum poteft auctoritate Priocipis
duello decidia Non tamen hoc pofluot
facere per modum divinationis aut ad
gloriam , & c.Locus 2.Reg.2.v.1 ) .
Qui conſulences incidant, qui ſpectatorer :
Fitmeocio yon vifæ Bulla Clementis &
Sect.ili: De purgacione vulgari per ignem .
De proba ferri candentis. quod judicium .
Solemnitates Formula .
Exemplum Tetbaldi Pelcrarii. Lex milita :
ris apud Radevicum . Leges Franciæ ,
Longobardicæ, Slavicæ ,Flandræ .
Vomerum quisoumerus .
Férri courecratio qualis, ponitur formula.
phoclis locus de hac purgatione. An
Nobiles eam quoque fubierint, quod ira.
Exempla. Conradi Marpurgii contra
hæreticos, Richardæ & Cunigundæ Im
peratricum.Emmiæ Regioz .Hiftorico
rum diffio fio conciliata.
P
Aliorum io Græcia . Matronæ Chriftianæ
in Rugia .Comicillz , Murinenſis,Ludo
vici regis German : Legatorum . Orciſo
rum Comitis de Oldenborg :
Wittenbergenſes injufte accuſati de incen .
dio, & detecti poftea rei Exemplum Pisa
catoris.Trajectenfis,& cujufdam Hypo
critæ luonis loca difcuffa, & oftenfa cao
nopibus repugoare. Rollopis Normanni''
factuin mirum .
Certamen Catholici Hiſpanicum Ariano.
Robereus Cantuarienfis doluit , quod
hanc purgationem fuafiffet.
Emma Regina fie ſe purgivit.
De judicio pronarum .Exempla.
Ttt 3 Moga .
 A
526 SVMMARI
Monachi #gyptii, & B.Briccii Turonenfis
Epiſcopi.Haraldı Hyberai ,
Sumebant & ab aliis rebus hoc indicium.
Eulalius fe purgavit fiſcella in ignem inic
Ĉta. Epifcopus quidam ad fidem Roffos
adduxic projecto libro Evaogeliorum in
ignem . Sic etiam approbaca in Hiſpania
milla Mofarabum .
De probarione per pyram . Exempla.
Petri Mafſilicuſis. Popponis Apoſtoli Da
norum . Catholici Epiſcopi provocantis ilo Quo pacto elementa laudcor Deum .
Ariaoum.Savagarolæ factum , feu potius
jactantia. Petrus Albancafis fic Petrum
Florescioumlimopiæ convicit. Ritualia
huius iudicij .
Ve Catholica fides his adftructa, fciiſdem
hæreſis deprehenfa puoitaque probatur
exemplis . ' Hæreticorum Cameracen
figm . item Argentinenfium .
Flamma hæreſi quod umbra corpori : cum
fuga crroris , vis perit ardoris, redit hæc
illo rediente.Hæretici alterius exemplu.
Variæ prohibitiones huius probæ.
Imperatorum & Pontificum , c. Meonam
2.9 5. diſcuſſum & c.confuluiſti. 2.9.4 .
Sect.iv. De purgatione vulgari per aquam .
De aqua fervente Naciones quæ secepc
runt, & quo fundamento .
De poculo zelotypix Num.s.
Prohibitio purgat per ferventem .
Exemplum Legarorum Ludovici Germa
niæ Rcgis conficara quædam traditio
Hebræorum . Ritualis oratio . Su lebant
mapum iniicere probatum exemploHia
cynti Diaconi Ravennatis.
Formulæ duæ huios probæ collaræ inter fe.
De purgatione per aquam frigidam .
Quomodo fiebac. Exemplum uxoris B.
Gangulphi lex Allarica .
Alius modus,mergendi hominem totum .
Imperatoriæ & Pontificiæ prohibitioncs .
C.cx quarum de purgat. Canonica expli .
cacom . & c. fedrentiam fanguinis. Ne
cleri , vel monachi fæcularibus, & c.
Die hodierna probatione ſagarum per aqua
frigidam fentcotiæ Germanicorum Scri .
prorum . Iuriſconſulci cujuſdam receus
libellus de hac re.
Queft.v. De proba, ut vocant , aqua frigide, Non licet judici in Aigere quamcunque
in qua fagis explorandis quidam in Germa. li papam quam reimaximcmetuunt.
mia utuntur .
BREVIA LIBRI III.
Sell . I. Diſcutitur opinio & raciones Adol
phi Scribopii.
Conera fi &titiam illam levitatem dämodis
{ agas luftentapris diſſeritur.Non eſt cre
dibile hoc ficà Deo à muodi iuicio præ
deſtiparuin . Refellitur ſupernatoralis &
fictitia aquæ fagarum antipathia.Luthe
rus explodicur, qui voluit omnia liquia
da apta præbere balocum , cae idoncam
baptiſmi materiam .
Qua ratione aqua inſtrumentum & figil
lum ſalutis.
Sed.ll.Egcurſa ſeotcocia & raciones IC. cu .
iuſdam Catholici.
Laudatur adverſarius, & hujus coorradi .
Aionis ratio proponitur.Qui & ubi can
tumjudices hac ucuntur proba.
Eſe praxim paucorum & indoctorumjudi.
cum.Summa ſearcuria contrariæ.
Oftenditur parum peceſſaria hæc purgatio
ad'mcotem adverfarii.
Oftendirur pugna in dictis ejus, & incerti
tudo hujus probationis. Exemplum ve
culæ lagæ , quæ feipfam prodidit.
Oſteoditur cxco & alia pugna. item hanc
fuperparationem non effe tribucadam
bopis Angelis, ſed dæmoni.
Caurelæ ,quas ponit,oftéduo turfuperfuz .
Tertia pugnaia di & is adverſarii.
Gratis conficta diverſitas io maleficio & a .
liis criminibus , ncc probata , nec vera .
Sed oſteodit purgationis hujus vapam de
fenfionem
Inducitur argumeprum de faga quz furti
accuſara tantum, & aquæ iniiceretur ex
priſco more ad purgationem , & oftendi
turli bęs purgatio vera certaque , necel
ſario judicem perplexum fore,
Multa rifillunturbreviter rcpepyy ad
verſari . Quæ prçcipua nunc caufa pau
citaris miraculorum 6r. Deo oon attri .
bucnda omoia creacurarum mala , & c .
lem propofitionem fidei repugoare.
Excufatur mens adverſarii cam poneocis.
Quo sēſu probationes fintjudiciarbitrariç.
Hanc jure Canopico probam orboino cíle
prohibitam accusateoftcofum .
| Hæc purgatio non fayet maximcReip.
Neque
 SVMMARIA BREVIA LIB . IV.
Neque hoc folam poteft eam facere lici
cam.Vca& us fit bonus, non fufficit eum
tendere ad booum finem .
Sagas con deteftari maxime hanc purgatio
nem quod G deteſtantur , indicium eft
pacti.
Non effc hoc indicium certius teftimonio
complicum .
Non eft cadem ratio hujus indicii & illius
tcftimonii.
Et nec indicii ex cadavere fanguinante, &
cx hac.
Non ſegaitur Deus juvatjudiccm ia uno ,
ergo & femper & in omoi.
Non fallitur judes, qui ſecundum acta,no
centem abſolvit. Deus oon vult omnia
crimina brcađu puniri. Aliquandojudi.
ci & judiciocio-nocopt maleficæ .
Sors ilta cft divinatoria non conſultoria.
Conſulcoria lors etiam hodie eſt prohibita.
L.corum.C.dc malef. & mathemac.ur no
for iniqua quomodo accipienda.
Maleficiam maleficio deſtrui poffe, error
maleficium per media fuperftitiofa colli
poflc: velecroca , velplanc temcraria
propofitio.
Scotus falco citatus à malleo malet.
Pole aliquem peccarcin co quod facit bo
na intentione,
Impugeatur ut prorſus fpurium & tyranni
cum arbitrium liberuin & plegum judi.
cis, quod adverſarius ei concedit .
Judex fecundum legem deberjudicare : - 2 • '
lioqui belluas 10 itatur.
Qaomodo judices ompes legibus fubditi
fiat. Præſtare abſolvere oocentes, quam
per hanc probam deprehendere.
Quid judici hic mcrucndum , quid'non .
Mortale eft oon obedire Ecclefiæ .
Raufa , cur tam parum judices promoveant
per indicia legitima. D. Bernardilocus
de hac proba diſcuſſus.
sea.111. Proponitur & probatur vera fen .
teoria ocgativa.
Iudicesgaari Pontificiæ probibitionis, qui
bac proba urvarur ,peccant.
Probatum primo definitione peccati.
Pontifices Romani quid feplerine de bac
probarione.
illis cc credendum & obedicndum in bas
$ 27
re c.Mednam.in fi0.2.0.5
c.ex tuarum ,de purgat.Canon .
Diluuntur rationes adverſarii , quibus com
Daturoſtendere diverſum quid ſtatuen .
dum in purgationibus vulgaribus cæte
ris, & in ifta .
Oftenditur non effe diverfam rationem
judicum & privatorum .
Oſteodirur effe tentatio Dei.
Quomodo Got petita à Sandis hominibus,
Quando liceat lignum petere.
Probatur hic non cfle miraculum .
Exempla multa docent fallam effe probar
Iudices non tencatur fidem baberc huic
probæ .
Quale hic pactum intercedae.
Declaratur res.
Pactum hic interjudices & dæmonem ,non
inter ſagas & dæmonem intercedit.
Exemplum quoddam recens diſcutitura
Didelio iudicum in hac purgationce
Cur dæmon hoc pactum inicrit , & lucra
eius ex illo.
Oftenditur hac proba-continere peccatum
inobedientiæ & ariolationis.
Dæmonem corporeum facere cemerarium
oſt & errori proximum .
Multa adverſarii parerga, & non vera quas
dam . ludex communem fontentiam hio
ſequi tenetur.
Alioqui peccat,& poteſt conveniri actuias
juriarum ,talem torquens , eft tyrannus ,
febrcatia cft oulla , occidens eft homici
dii reuso
quaft. vi . De aliis quibuſdam vulgaribus
purgationibus.
De purgatione per pondera & lancen .
De purgatione per crucem .
Qualis iſta purgatio, quæftum.
Frifonum confuetudo .
Quid contendere vel cercare cruce", itens
quid ſtare ad crucem .
Defortitione quadam facta Conſtantino-
polide Imperio .
De abiicientibus res aliquas , ut ex earum
recuperatione cognofcerent fua Gbi à
Deo peccata fuifle remiſſa .
Exempli S.Attiliani Zamorenfis Epiſcopi
& S ArgulphiEpiſcopi Meteulis .
MAGIC
 228

tas

MAGICARVM DISQVISITIONVM

LIBER QV ARIV $.

QVIEST; DE DIVINATIONE.

Vnt quædam nomina, · quæ

quæ cum
cum atque adeo ſemper , aliquid additur
late lumuntur, Colentconfundi, ut in contextu , quod non ſinac ignorari
S
divinatio , vaticinium ,prenotio. pro- | pſeudoprophetas fuiſſe. .. Divinario
pberia ,coniectatio,pradi & io: & fic ſumen-, nunquam in Bibliis fumicur de pro .
do,pro his omnibus, in titulo polui u . phetico lumine.Nam illud Salomonis,
nicum nomen divinationis. Si preſſius Divinatio in labiisregis in iudicio non erra .
Sumantur, difcrimen aliquod agnoſco.bit os ciuse; nihil ad prophetiæ donum
prenotio & predi£tio, cætera quatuor sé- pertinet, fed ad lagacitatemin occulcis
per complectuntur: led predictio, ordi- & perplexis iudiciorum latebris,circa
nem ad alium acumque denotat ex . facti ambigua, eruendis ,neceſſariā iu
2 trinſecum : prenorio, intrinſecametantú dici . eft enim quædam Ticur in medicis
cognitionem , Vaticinium , divinationi cauſis, ſic & in judicarijs divinatio Me
& prophetiæ commune nomen eſt,ſed taphorica , qua, quæ præterita funt , &
ad Oraculum tamen , quod viva fitho . quorú veritas ignoratur, folertidiſcuſ
miris voce , reſtringi conſuevit, cum Gione conijciuntur.Vefuitin iudicio Sao
divinatio ulterius porrigatur.De Prophe, lomonis , cū veræ matri filiú reltituit f.
tia D.Hier.notata, femper à facris lite . ut fuit in Daniel inquiſitione, qua lenú
ris in bonam partem accipi patet hoc perfidia detecta, Suſanná vitæ , honori,
verum'eſſe, quando loquuntur abſolu- marito reſtituit, gut in iudicio Ariop
te ,nam fi pleudoproplietas quoq; hoc harnis Thracū Regis, quod huiuſmodi
nomine honorent, diftrahentem qua- j traditur, Tres-Cimmericorum regis fin
piam particulam adjiciunt ( ut prophe- lins de paterno regno contendentes,iu .
tæ ftulti,Baal, Samaria, lucorum ,&c. ) b ) dicem elegere Ariopharnem , hic iubet
vel loquuntur per ironiain non obſcu - i patris cadaver ſepulchro erui, arhori alı
cam , petitam ab exiſtimațione atque ligari , & eos arcu córenderesut quipa
opinione populi, qui pro talibus cos cris cor transfixillet , in tegnú ſuccede
habebat ficut & idola , nuncupat Deos ret.primogenitusguttur,fecúdú meds
umpe

a in cap.z Miche « . b Terem . 23.0.13:01.8.0.5. Exod.12.0 1168 v.11.Dan,nu v

d Dext 13. Ierem .2 3.V.16.648 28. v.21.6 54. Execb, 21. 7. 2.1, M66.3 0,6 . Prom ...0.7.10 .
f 3 Reg.z. g Den 13 .
 LIBRI IV. C. I. QVÆST. I. 529
um potus corde illæſo transfixit. Su . I inquit rex , potes, ſi me audis, & hac
per erat minimo ſpes regni.vicit pietas remoleftia expedire, & melius conju
& le regno cederemalle,dum in patris 1 gium inire , quin tu juvenem hunc , qui
cadaver pietate ſuperior eflet , profel. filium ſe dicit ruum , maritum acupe.
Tus iaculari detrectavit. Huic Trax re minor eft ætate, & facie liberaliore. I
gnum adjudicavit, quia naturæ pro ca mulier tam inopinata juffione pri
penſione, le & vere filium ,& virtute mum conticelcit: mox fe colligit , &
præſtantiorem oftendiffer a. Anhanc mulca prætexere negationi , parum co
hiſtoriam voluebat animo Alphoni. I hærentia velapra,ut deprehenſam fa
primus Neap.rex, cum fimilem protucile intelligeret rex.Fingitergo ſe pæ .
Iit ſententiam ? vel naturali ſagacitace nam addere,nifi conſentiret. quod re
id pocuic, quæ in co mirifica fuit. Nam (tabat infelici,ut fcelus fugiat horren
adhuc pene puero cum Aragonia.utti- dum : filiom agnovit d.Coram Carolo

uſque Siciliæ regna luſciperet, accidit, Magno pater & filius homicidii rei a
ut cuiuldam ancilla ex Domino pare- gebantur,factum uterque negabat.nec
ret , & ad liberrarem ex Hiſpanienli le tormentis ollis ad confeffionem cri
geprovocaret . Dominus , ne marre ninis perduci poterant : condemnat
cum filio privatetur,negabat ex le na Imp.utrunquead ſuſpendium . Tum
tum , deerant in reclam patrari ſolita pater , vidus amore filiife reum , fili.
probariones, quid ageret ? belle ſe ex . um vero ſceleris experrem profitetur e.
pedivis.jubet lub haſta partum vendi. Minoris momenti , non minoris indu .
vincitur Dominus licitatione . ergone Atriæ fuit Frider. III.judicium . ad eum
( ſecum ) filius meus in ſervicutem me cum rufticus veniffet , & queltus eflct,
vivo ? quin potius fateor,quod res ett jugalium equorum alterum in caupo.
& ecce paterni animi erumpunt invi na libi furto ereptum : Ambiguum im .
to lacrymæ. Subſequitur lingua con- per.libi indicari juffit cum hocrufti
feffionem oculorum , fic patrı filium , cus negaret ſe facere poffe , qui homi.
matri debiram rex libertatc afferuit b. nem non noſtet miror , inquam Fride
Quem imitaretur hoc judicio ,non ha ricus , non alterum quoque ereptum
buit ,ut Tiber.c . habuic Theodoricus , i ribi,cum tot in hac urbelint equites,
Rex Gorthor . Spoponderat mulier I. equitam pauci . Equa , ô Cæſar,ſubdit
talica naprias ſecundas amatori , pada ruſticus,eft altera; quæ militibus pare
1c filium prius domo exturbaturam, i vo ului. Igiqueage , inquit Imp.e
cum conaretur refiftere filius, & Re quam inſcende , & per omnes vicos,

gé adiêre ambo.filius fibi alimenta de plateas, compita, & angiportus urbis

beri , nec domo paterna à matre eiicicquita:ſubtra & us equus in aliquo fta
licere contra mulier filium non ag bulo latitat: & cum jugalis odorem ſé
nofcere,fuppofitum efle, Suſpe& a regilerit, ftatim hinnitum roller.Paruit ru
mulier fieri incipiebat Arqui ô mulier Ricus,acque ut Cacum mugirus bovis,
Vyv Gic
a Diodor.Sicull 20. 6 Ant. Panhoril.2.degeft.Alfonfi. c Sucton , in Zoberio. d Loan M4
geus libro hiftGott.6.29. 4 And,Barbar in cap.præfde probat.
 ONVM
UI SITI ICA
RVM
330 DISQ MAG

Gichinnitus equi tunc furem prodidit miraculoſa, feu divina oſtenta & pro
« Nec lubricenda Turcarum regis Sodigia, fururum lolita certo & ordina.
lymanni prudentia. Byzantii Iudæus reprænunciare ; ut quod poft obitum
Chriſtiano certam auri fummam mu : B.Beatricis Ateſtinæ per longum sem
tuam dederat,ur conftitura die præter poris fpacium obfervatum elt , quod
forcem ,uſuræ loco , duas carnisciul quotiesaliquid novifamiliæ Areſtinz ,
dem Chriſtiani uncias reciperet. Die ex qua fucrátorta , immineret,totics
illa ſorrem reddieChriſtianus, fænus multis antę dieb . in facello eius præ .
negst . aditur Solymann -ur rem deci- grandis ftrepitus exaudiebatur, & core
dat ,ille ludæum animo dereftacus,no puseius quod demorc lupinum jacc
vaculam adferri jubet, & ludæo pore- bat ,in alterum latus revolutum repe
ftatem facit , qua velit,membri parte , riebatur.Scardeonis lib.2 antig Patavi
debitori duas carnis uncias exſcindar: nar claf.6 . fol.120 . alia de campanis
ea lege,ut omnino duas tantum : 11 mi- qubuldam retuli, inf.ca.3.9.1. & deom
nus plutve exſciderit , capite luicurum.liis multis cap.2 g 7.fe t.2. Dæmoniaca
Nonaulus ludæus hanc aleam fubire , quæ derivatur ex pacto tacito vel ex
Chriflianum abſoluit.b De huiufmodi preſſo cum dæmonibus , & dicctur,ds.
ergo ,labiorum regis diviratione, Salo - vinatio : & naturali, quæ fumitur ex li
mon loquebatur,licutenim cor regis , Ignis vel caulis naturalibus , quam vo
fic & eiuſdem labia in manu Dei funt. cabimus praſagium ,velconie &tationer
ambo Deus æqualiter dirigit, & quib. i ſtride fumptis vocabulis .
fuas in terris vices delegavit , eosfupra
cæteros ſæpe mortales magna folertia CAPVT I.
& prudentia dotat. Divinatio. ergo il
fic ,
:,proconieftalione,polita.Conie & tatio De divina pranotione.ſex prophetia
nam que procedit ex conGideratione
caufarum fignorumve , Give hæc fint QVÆSTIO I.
cum vera prudentia coniuncta, Give va
nitatis comperta, quare quædam con Denatura nomine prophetias
je &atio liciia , quadam illicita eſt. Die

vinarionis,noménos deincepsreftrin , INSS.prophetia ,nomen, & prophesame

gemus,ad illicitam tancum : hæc acon . di,verbum ,lexferme modis folet ac
jectatione differtiquia no procedit percipi,primo ,pro eo quod eft canere vel
figna,vel argumenta,utfacit coniecta. | pfallese cerris divinas laudesmodis,vel
tio.Pranotio , deinceps nobis generale inſtrumentis. Sic legimus propheralſc
nomen erit.cius partes , ut membra | Idithum & Heman & & Gc quidam il
corporis,'res ſunt futuræ :Divina præ- i ludaccipiune d, Nemo Saul'interpro
notio,quæ maoat à Deo : & vocabitur, phetas?2.pro Ethnicis varibus ac poc
Propheria ad hanc pertincot quædam tis,licEpimenidemeApoſtolus appel
lat .
1
a Æneas Silvius li.z.de rebusab Al hon.geftis. 6 Correzerw de doctis é fattis memorabilia
dus. C.L.Par.15.9.3.65, di Reg 10,0.12 . CA Tit.1.0,12 I
 LIBRI V. SECT.I. 531

lat Cretenfium prophetam .3.pro pha- } ligentem , nimirum perfe& iffime, ut

naricis , qui arreptitiorú more mente qui res oculis fidelibus ſubje &tas cogo
abalienati,inſolica, inepra ,infipientia- nofcunt. Vndc & Propheta He
que effuriuot.lic dicitur Saul domi ſuæ bræis di& i ſunt. videntes. g Hæc de
à malo agitatus ſpiricu, prophetaſſe a . nomine ſuffecerint , de re videa
& SacerdoresBaaldicuntur etiam pro ៣us.
phetaſſe. 4.dicuntur prophetare, qui Caſſiodori communius recepta de
miraculum aliquod edunt, quo decla - finitio ,conciſior eſt,quam utper illam
rantle veros fuifle Prophetas . Sic Eli commode rei natura intelligator,Dic
zzimortuicorpusdicitur prophetafle explicatius, Prophetia ,eft divina infpi
quia occifi à latronibus cadaver conta ratio, rerum à nobis procul diftantium
Ĉu vivificavit 6.5.quires ſublimes, di evenia , immobili veritate maxima
vinas , & ab hominum cognitione tecum certitudine pranofcens atque de
moras, & Scripruræ facræ arcana incer . nurcians. ] Explicemos hugula defi
preranius & docent . Sic ſumptir . D. nitionis membra. Divina ,dixi,con
Paulus c quando confert donumlin tra Artephium & Rogerium Baco
guarum cum dono prophetiæ , lic & nem , quiProphetiam tribuunt aftro
Aaron ; co quod Pharaoni exponebat rum influentiis; contra Ariftot. & Pe .
oracula, quæ Moyfes à Deo acceperar, ripateticos, qui corporis humoribus
vocatur Propheta d.Sic ſumplit Philo contra Moyſem Ægyprium , Avicen .
lodaus,cuinProphetam definit; Dei o- , nam & Algazelem quinatural indu .
sacula intus dicantis. interpretée. Et ftriæ ftudioque adſcribunt. hicun
buc pertinet etiam alia dignificatio , ai falluntur. quia omnis prophetia
quando lumitur pro verisDeicultorib. Spiricus fan & i donum cít, nulla hu
& veris religioſis ut volunt fumi.3. Reg. mana allatum voluntate , ut duæ Ca
18.0.4 . Abulen ). Caiet. 6.pro eo , qui tholicæ columnæ Perrus & Paulus b
occulta Dei arcana , per divinam reve conteſtantur , Vnde B. Hier.sintert
lationem accepra , hominibus enun . lolos veros Prophetas , Dei Spiritu
ciatf. Nos nunc de hac ultima fpecic | locuros ; nec alios prophetarum no
tantum luquimur. men mereri , quam qui Spiritus fan
Nomen hoc prophetiæ Gr . à præ- diluce colluſtrati, futura prædicunt .
fando apópa ) deduxerunt; Hebræis, 1 Ad hoc nulla difpofitio naturalis vel
TXT ) Nevra à Nibba, unde Nabi, | humana abſolute requiritur. poteft
propheres,radice verbi incerca.poteft enim Deus ipſam Gmul cum lumine
enim elle Nub , (hoc eft loqui ) & figol diſpoſitionem infunderek. Sed qui a
nificaret , Nabs, loquentem :poteft effe mat omnia luaviter dirigere , ut plo.
Ban, ( intelligere) & Gignificaret intel- rimum fererum naturis accommodat,
Vvv 3 quoad
a 1.Reg.186 3.Reg.18.29. b Eccl.48.v.14 . ci Cor.14.0.5 . d Exod.7.v.1. elbrodo
præmiis de pænis. f not hac Pereiso in Geneſ ca 20. difp.2.X25 X'3) .12.12 g..Reg. 9 .
v.9 præfai.n Pfalm . b 2. Petr.v.20, Ro,12 ,6. L.Corint 12,0.10. i in Danis D.Th. icha
9:71 arhi.
332 DISQVISITIONVM MAGICARVM

quoad ipG placer. Alb . Magnus libr.3 . | minis , maxime probis & ſanctis; ut
de lomno & vigil.tract.z.cap.s. Quare Eliæ , Elaiæ , Deboræ.Oldæ , & quaplu
cum apuiflima lit diſpoſitio , qua mens rimis aliis, quorum laus eft in facris Hi
à lengbilib.mosionibus, & rerum hu- f ſtoriis :interdum tamen & malis atque
manarum foluitur curis : videmus eam improbis,nonnullisGenuilibus,ac for:
Prophetas alioquando comparaſſeli talle Sibyllis,& Balaamok & Caiphæ
bi,ut Helizeum impii Regis Ifrael af- Confert autem aliquando ignaris le
peau forte ad zelum & indignatione prophetare ,ut dico Caiphæ , & juxta
nonnihilcommotum , mulices ſuavi D. Ambrofium m .Abrahamo ,cum dia
tate a . Quæ tamen diſpoſitio, plane xit:poftquamadoraverimus revertemur
per accidens ad prophetiam juvat, nec ad vosiled tuncimproprie vocari pro
illius caufa: ullo modo dicimeretur. phetiam ,cenſuir D. Auguſt.n .aliquan .
Naturalis vero prænotionis vel dæ do vero id accidit gnaris ſe à Deo illu
moniacæ , caula peraccidenselt cor minari , ut Balaamo prædicto. loterdu
porea difpofitio , quæ à ſenſuum ofu quoque confertur hoc donum invitis,
vehementer mentem auellit . atque id ut o ' Sauli juxta quorundam interpre
circo Plato & Ariſtot.dixerunt: tre- rationem : fed fæpius, fponte ſpiritum
quentiorem eſſe divinationem in fa- Dei recipientibus: tuncque ea ratione
tuis attonitis , & furentibus, quam in prophetia poteſt vocarivolütaria,quia:
mentis lanc hominibus: io dormienti- influxum Dei non inviti recipiunt: in .
bus quam vigilantibus : in morti vici- , voluptaria nihilominus erit , quatenus
nis , quam vita vitali longum adbuc cum , non quandocunque ipáis , led
fruituris: in acrabiliariis , quam fangui. quando Deo luber, recipiunt: & quia
neis. minus enim lengbus intenti illi
non qua mcoſura ipſi volunt , ſed qua
omnes , & melancholici inſuper vigi- Deus , & quia non quam volunt ipfi
lantes quali ſomnianıb. diu , led tantiſper dum Deo videatur:
2.Dixi, inſpiratio; late fumpta voce, i urde excali libr.z.diximus, quz licet
pro quovisinfluxu inſtinctu , illumi- iam voluntaria, nec aliter.
natione,autrevelationc. banc Deus a Inſpirationum alia quoque differen :
liquando largitur angelis bonis, qui tia pericur inde,quod interdum ei nuió 1
prædicant aliis , & de Sodomorum e lum colloquium accedit, ſed nuda canti
verlione didicimus , & c de poſteris If cum fit præceptione aut oſtenſione, ut
mahelis d de Samſonee.de Tobiæ vx- , in pleriſque Ver.Telt.prophetiis cernia
oref.deChriſto Domino g & cius præ tur : interdum Dialogiſmus, aliquis
curſore h.vel ur viſiones explicenthou Prophetæ ac Spiritus S.accedito.
minibus i Aliquando Deus conferthoc illuminationis feu inſpirationis hu.
donum hominibus,cum viris tum fæ jus duas ponunt Theologi (pecies,ima:

a 4 Reg. 1. b vide Valefium de facrapbilos cap.;o. c Gen 19. d Gon:11. e Iud 13. Tob .
6.g Luc.2.Mar.ult.h Luc.i. i Dan.8.6 9.6 in Apec.fæpe.k Num.22.6 23. vide S. Auguft.
tract. 14.in loann.Clementem Prom.1.8.conf.cu. I los ?.11.V st . m lib.1.de Abrab.c.8.021 -luge
Gea ,adhor.Reg.11.V.G . Put Exod.z.6 4.1.Reg.3.ler, 1 ,Dan.1o, len .4.Abac.do.
 LIBRI IV. C. I. QVÆST. I.
ginariam et intellectualem . Imagina- Chriſtus Angelo , Angelus loannis
riam live ſenſibilem , vocant , non quia loannes aliis manifeltat : quæ pater
non pertingat ad intellectum ( talise- Chriſto , ut homini , ab initio concepe
nim improprie vocaretur propheticationis revelaverat . quod ſuaviter divi
inſpiratio ) red quia primario for per nægubernationis,utiſolicæ mediis , et
tenabilem five imaginariam repralon. I accommodatillimum d Et fic cenſue
tationein , ex qua mentis conceptio na . re graviſſimi Sandi:de facto , tantum
fcitur,eique quafi commenfuratur.In folitum Deum prophetiam . per ange
telle tualem , appellanteam , quænon los inſpirare e Non in negandum
ducit originem àleníu vel imaginatio poffe Deum , fi velit, ipſum immedia .
ne ,fed oritur immediate per lumen in . te lic in mentes hominum influere,
fulum intellectuis & per ſpecies intel . quod nec Damaſcen . nec alii illiPatres
lectuales , de novo inditas: vel præcxi- negarunt: & afirmarunt D.Hieron .
ftcores , fed divina virtutc , ad natura . & D Gregor. & recentior . Turrecres

lem aliquam mentis conceptionem mara f quin etiam D. Hieronym . qui

formandam applicatas. Quæ elevatio priorem modum conceditg poſterio
dupliciter contingit . i . quando intel- rem hunc aliquando à Deo ufurpa
lectus ſic elevatur, ut line operatione tum contendith Scio Deum poffe , fit
phantafiæ cognofcat:quod taso exſpeo velit ; an fecerit, neſcio nec multum
ciali pri vilegio concedicur.2. quando refere ſcire. Non caret difficultas
phantafia intelle & ionicooperatur,no te prior ille influxus, qui fit mediante
quidem intellectu primum à phanta- angelo: cum nec Angelus ſpiritualeil
Gæ moto led phantafia ipſa mota & lod lumen crcare , nec ipfe in humar
applicata ab intellectu, ut ſecum ope num intelle & um qucat illabi. Quia
recur & concurrat. Vide Franc.Suarem , | etiam live ſenſuum adminiculo in
3.p.9.10 ar.i.difp.9 feet.2. hominis mentem , hoc lumen à Deo
Solec ut plurimum Deus mediatore creatum immitti ab Angelo polſc , ne
angelo prophetiam inſpirare : primogat Scotus : fed affirmant Albertus &
sevclans Angelo,ucangelus deinde re- | Henricus de Hallia : modo negare,
velet homini quod iuflus: idque vel in modo concedere videtur D. Thom .
allump to ſe corpor e oftend ens,vel apli c tamen , ' ot quando huiuſmodi
paritione tantum fpirituali ſpeciem lumen intellectui fine ſenſibili ap .
humanæ menti exhibens reruni, quasi paritione vel fpecie immittitur, ( ut
Spiritus S , homini vult præſignificari. fic in revelatione intelle & uali ) hoc
fic MoyG in manu mediatoris, dara lex a Deo , qui folus illud creare poteſt,
afic Zachariæ & in Zachariab Ange- immediatè fateatur immitti : quod ac
las Domini loquebatur . Gicin Apoftol. curate , ex horum Scholafticorum '
vvv 3. ſene

a A4 1.0.38.6 Gal. 3 V.19. b Lu.1.0 9. CCA . 1. in princ. d D.Tho.22.9.171.ara.z e D.

Dion. Areep. Cel, Hier.capi.4. D.Aug. l.3.de Trinit. & videatur Damaf.li.2. Orthod fit.f Hier :
prafat.in Ego & in c.6.D. Gregor.6.18. Mors Turrecr.in Prologe Revels Brigita cap 4 g ingen
EZE , 23, h itsdepræf:66:6r
 DIS QVISITIONVM
fententia docuit Fran. Picus libr.2. de
Pren C3
Dixi tertio , rerum à nobis proculdi- | neceſſe eſt rem cognoſci tanquam
ftamtium.huiuſmodi res funt.1. quæ na :
mura ſua longe diſtant ab humana co
gnitione , ut abſtrugora Dei confilia,
myfteria fidei , & Gmilestes divinæ .
( hoc ſenſu ChriſtusDom. prædicicur
futurus Propheta a Prophetam degenie
fua , & fratribus euis,ficut me, suſcita
bit, & c. & co referenda prophetia,
quam Apoltoluscum dono linguarum
to comparat ) 2. etiam res, quæ ſunt à
cognitione noftra lemotæ , ratione
MAGICARVM
tingentium.cognitio ſoli Deo reſerva
ta eft,quia ad perfectam cognitionem ,
prælentem :ſoli autem Deo , ut prate
rita & præſentia, fic etiam furura, fem
per apie oculos verſantur,quia zterni
tas carerioitio , caret fine, & io ca cun
&a limul cognoſcuntur : ſolus autem
Deus æternus eft.ideo cum Deus hoc
fucurorum contingentiuin lumen pro
pheticum homini largitur, tunc privi
legium illud,quod æreroicati comperit
eamque conſequitur , cum homine
communicat. Quo fenfu Hieron.de

modi cognoſcendi:quando quod ena Ferraria dicebat, Prophetas à Deo ater

ciatur , non niſi ſupernaturali lumine nitatis participes,fierig.
poteft cognoſci : veluti cum Helizeus Dixi quarto : immobili veritare , hoc
relcivit , quæ cum Naamo leſipaatus intelligendum eft de prophetia abſo
fuerat c.& B.Petrus,quod inter Anani . Juta ,quam vocant , prophetiam fenten
am & Saphiram convencratd 3. deni tia , live prefcientia :cuius eventus fem
que ſunt alia longe diſtancia ratione per prædi & ioni reſpondet : quia tunc
temporis ,quod vel jam uſque adeo obres con Giderantur , prour in ipſo Deo
livione obliteratum eſt, ur non nibdi . exiftunt, & ab eo lolo dependent , qui
vina revelatione ſciri queat; quo pacto ſolus eſtimmutabilis. Non vero hæc
Moyſen demundi crcatione prophe particula definitionis procedit in pro
talle fcribit D.Gregor. luper Ezechiel . phetia comminationis,live,confilio,qua
vel quia tempus ad hucfucurum , & c . tenus hæc eſt conditionata , & in ea res
venrusconringens, ideoque foli Deo confiderantur ,ue à caugs ſecundis de
liquido notus,iuxta illud; Annunciate pendent,quæ ſuntmutabiles prophe.
gua ventura ſunt, & fciemus. quia Diiciaiſta conditionata , in te quidem eſt
eſtis vos. e Et hæc elt vocis prophetia, mutabilis,pro actionum humanarum
frequentior :adeo ut propria locucionc mutabilitate :in Dei tamen præfcientia
biſoli Prophetæ nuncupenrur, qui fu etiam hæc immutabilis eft :b.quod cá
tura concingentia prædicunt. genera- Prophetæ probe notinr, & commina
liter ramen loquendo, cæteri quoque tionis luz naturam cum Dei voluntate
Prophetæ vocantur.f. fucurorum con comparent : ſequicur cos ne tum qui
dem

a Deut 58.v.rs. b 1 Corint 13.1.1.3.4 . C 4. Reg.s. d A8.s. e Ifai.41, v . 23. f vide Ex

feb.libr. c.dem ,Evan c.1. Irem ,l.4 cras.bar.c-37.D Gregor.snpr Ezecb.de DTb.de verik 9.13.6
fic intelligendus Delgadus I.1.de auctor fac.fcript.c.8 . glo.compendii Revelaquod poft ejusmortem
pulgaviiEseron.Benivensus Forcatinus, b Juftin.9.36.0d Orto,Chryfoft. bom .., in Mol. Gro .
gor.lib.16 ,Moral.co.2.0.
 LIBRI IV.C.I. QVÆST. E. 5352

dem falli vel fallere quando quod præo y nus accidiffe Commentariis, in Apocal
dixere non evenit : ur lonæ cum Nini . & in Epift. Canonicas.Sed: quicquid fic
vitis, Efaiæ cum Ezechia contigit.banc de hoc auctore; Lumen iſtud cælirusca
diftin & ionem non Patres modo , fed | veris revelationibus infundi folitum ,
& Scriptura a ſacra clariffime confir- | Theologi contemplativi ſeu myſtici
mat.
variis nominibus appellant : foporemo
Dixi quinto , maxima cum certies internum,intimam inſpirationem , dul
dine,quia quibus divina fit revelatio , codinem experimentalem , divinam iba
foleor à Deo lic mente illuſtrari, & vo- luftrationem , fenſum nimis fenfibilem ,
Juntate affki & de fide ac veritate re . I abfconditum manna, donum difcretio
velationis certiores reddi;ut aperte ag
nis fpirituum .]Adhuc controvertitur ,
Bokant, & firmillimecredant , Deum an hoc lumen Gt idem cum lumine fi
effe revelationis five viſionis aucto- | dei, an quid diverſum ab co, eique ſu
sem : & queant, neſcio quo ( ut ait D. peradditum ? pofterius verius Pico vio
Greg.bliotimolapore difcernere, ſe detur f.& mihi quoque formali (altem
nechumanis fomniis ,nec diaboli fraudiftinctione, fortaliss idem eſtre. &
de illudi: ſed certo certiusfciant , hoc novam nactum materiam , co ſe exten
fibi lumen Dei dono concellum ( quod dit ac porrigit novo quodam modo ,
de matre (ua B.Auguſtinus prodidit : c ſed nolo (ubtiliora hæc & minutiora

de le vero paflim profitetur B. Angela nunc diſcutere :videfiluber Delgaduri

de Fulgino cap.19.21.27.28.29. & ali- lib.i.cap.nemo.)livereidem fit,Gvedis
bi) & adeo clare cernant fúrara , iifque verlum , quando hoc fimul datur,tunc
præbeane affenfum : ut æque facile fint graviter peccat, qui huiufmodi reve .
negaturi prima & receptiffima notif- i lationi fidem non præbet. Sic Zacha
Smaque ſcientiarum principia , quod rias exemplum , lingua ulu privatus gi
de Savonarola ille di & itabat d . & de & in Regum Hiſtoria, qui jubentem :
quodam fuo familiari, quem non no . ¡ Prophecam non fauciavit, & quipro .
minat,Picus affirmat: quem ego Hispter inobedientiam diſcerptus fuit of
ronymum hunc fuiffe opinor : led , icone b.
quod verius cerriuſque, tales fuifTe o Dixi 6.pranoſcens quia Prophetiam
ennes revelacionesPatriarchis,Prophe- definio , quæ maxime germana , cui
us , Apoſtolis, cæteriſque prædicato- proprium ,ut quod piænunciar,id ſci
sibus ac doctoribus naſcentis Eccle- at ſe profari, inxta illud Danielis i. re
fiz factas , merito cenſuit Thomas, velatum eft Danieli verbum verum ,in
Anglicus e illo in Genelim commen- | tellexitque fermonem : intelligentiaening
tario. qui mendaciter doctori; Anglico opus eft in vifione, neceffarium ergo eft
birterulæ additione fuitateributus. I intelligere- :- fed & aliis nunciare::
dem vonnulli putant irnpolturage. I quarc .
Dixii

1.4 Reg.20.Ifa.38 .Ier.16 ar yer 6.Ezech. 18.0.21 6 1.dsal.c. 48. 16. conf. demonte
compendio Revole e cap 12. fdemp 3. g Luck 13. Reg.20.0 36. 16.10.V.fin cuius capessimi
Keisremsfupramodumridiculus efCalvinus,
$ 36 DIS QVISITIONVM MAGICARVM

Dixi 7. atque denuntians nam prophe- 1 cebant quatenus Sacerdotes , alites

siæ donum datur ad Eccleſiæ utilica: quatenus Prophetæ . Reseſt nono
tem ,ut quæ,Deo inſpirante , ſanaico. mnibus pervia , & dignadiligentiore
gnoverint, ea cæteris annuocient. 11. | examine.
Jud denique quæri conſuevit : Lumen
iſtud , ad quam qualitatisſpeciem'de SECTIO I.
beat revocari Communis fententia
cadem eſt, quæ D. Thomæ a. ad pati- Derationali , Vrim ac Thummine.
bilem qualitatem reduci , quia fit im
prelio quædam ſubitaria , a milis affe
SAcerdotalis prophetia modusconfo
& ioni tranſeunti & facile recedenti, ftebat in applicatione Ephod. fuit
non enim prophetis ſemper adeſt, læ- autem ,Ephod duplex.unum linteum ,
pe illos deſcrit.Haud incpte compares etiam minoribus conceflum ordini
verſantibus,in tenebricolo loco , qui, bus.e.ut puero Samueli:alterum , Sacer
candelæ lumine illato , circumftantia dotale ,quod etiam vocatum eft ,fupering
cernere incipiunt,eodem clato , rurfus humerale auro & trium colorum va
illis occæcantur omnia . Vnde Michæ . rietate ornatiſſimum f.Ioſephus eciam
as6.cum federo in tenebris , Dominus vocat ſtolam hieraticam , epomidem ,
lux mea eſt: & B.Petrus,c.Habemus pro . & diploidem : huic aureis cathenulis
pheticum fermonem cui bene facitis at- appenſum erat,Rationale, ſeu Pectorale.
tendentes, quaſi lucerna lucenti in cali utroque enim nomine utuntur Latinis

ginoſo loco. Haber tamen hoc lumen Hebræi,choſchen, vocant,juxta puncte

adeo multa communia cum ( uperna- quæ nunchabemus;nam loſephus aliis
turalibus habitibus,ut lulius Sirenius , 4 uſus fortaffis,cum vocat , Effen; Græci
vir eruditus,conetur probared melius codem tefte, nòylov Scriptum quidem
reduci ad habitum ,apud illum invenie aliquando apud Septuaginta , Philo
tis argumenra , quibus communem nem , &Hieronymum invenias,hoyev
fententiam impugnat.nec lubet , nec fed niendoſe : pertineret enim poti
vacat plura. us ad locum confulendi , re &tius ali
bi apud eoſdem ,qòylov : quali dicas o
QVÆSTIO II. raculum , ſic enim ab Helychio, nòyra:
explicantur,ka vleú uato : & apud Plu
Qua fint ſpeciesProphetie. tarchum , in Spka, vates vocantur, ndo
geois Sed cur 10710?? Si Græca loſephi
Vo ,quaſi fupremagenera prophe- | verba perpendas, quia veritatis irrefra :
sia, in S.S. invenio :unum per Sa- j gabilis oracula fundebar:Latinis didá
cerdotes,alterum per prophetas : ſæpe Pectorale ,quia pectori appenſum ; ra
quidem qui Prophetæ ,iidem & Sacer- tionale , quiamore animalis ratione
dores erant, fed aliter futura prædi- | præditi rationabatur :hac ipla de caula
judicis,

a d art 2. b ca 7.v.8.c 2.cap.1.0.17 . dlibr.7.de fato.c.14. ci . Reg. 2. 6 co loco Besar

Angelmus, fidefcribitur.Exod.z8.70NIWI .
 LIBRI IV. C. I. QVÆST. II. SECT . I. 537
zudicii , elogio addito , illud cohoneſta , proutilli res viſa poſtulare.
bant,vocantes , rationale iudicii , & iudi Sed quid reiiſta nomina, Vrin , &
cium filiorum Iſraela , & iudicium Vrim ,in | Thummim ? quidam negant ſe ſcire e pu
Hebræo quidem fonte b . Rationé red to exſcriptura tamen id colligi poffe.
dit larrhius , quia fupra Vrim inſcripta Alijcenſentdiverſum quid fuiffe in ra
vocula , Mipath. fed hoc fomnium eft tionalià XII . lapidibus : fed diſſentiunt
recutiti. potius crediderim ,quia Sacra | inter ſe fueruntquiputarint. XIII.la
S.conſuevit, id quod quiſque facere de pidem fuiſſe ( Suid . vocat adamantem )
bet, live cuiſque officium ,vocare,iudi- cuius color,pro diverſitate proſperi vel
cium c:Sacerdos autem , rationali indu . adverf ſucceffus , intrante in atria Sa
tus proponebat Deo hominum dubia, cerdote , muraretur, hanc opinionem ,
deſideria , & negotia : & per rationale, meo iudicio , D. Auguſtinus ffabulo
non tantum Deus propitiabatur,ſede- lam vocavit , nec de Joſephi ſententia
tiam ſignificabat hominibus quid fieri locutus. Abenezra neſcio quas aftro .
vellet & quis rei ſucceſſus futurus el. labij figuras comminiſcitur : quem
ſet,utnon male Abenezra. Huc fane famulcis rationibus luculeuter Toltarus
cit ,ipſum nomen Vrim & Thummim :de refellit g.Salomon farthius, & Eugubi
cuius etiam fignificatione & uſu vidé. nus cenſent , fuiſſe nomen ineffabile
dum.Scripfere quidem multi,ſed optes rationali inſcriptum . Philo ludæus,&
merito diſtinctiora & clariora , ut rei Hugo Vi & orin . volunt, ipſa hæc verba
dignicas poſtulabat.cæteris melius ege. ' ( Vrim & Thummim ) rationali inſculp
re Toftatus,Lipomanus, Fran . Ribera, ta fuiſſe ,alij laminas quaſdam lucentes,
& Nic. Serarius d. Agendum accurate & quiſque quod ſomoiavit,velin buc
de tribus ; nomine , re , uſu . cam venit , ut licet videre apud Tofta
Quoad nomer : Chaldæi vocarunt, tum . Verum mihi placet , quod multis
Praia & Thumaia : Hebræi, Vrim , & alijs , nihilab ipfis lapidibusXII.diver.
Thummim . Vrim , ſignificat illuminatio fæ rei fuiſſe. Primò quia cenleo hæc ip
nes ,ſeu lumina ,à radice Vr, Græci ver- forum lapidum fuiſte nomina, ficut
runt,τά δήλα, δήλωσιν, φωσμεύς , φωτί. ijden lapides etiam alibi h vocantur,
sovras.nofter ,doctrinam ,cum agit de ra Schobam & Milluim , lapides candorum
tionali, cum verò de ipſo Sacerdote , e feu pelluciditatum & plenitudinum,
rudirum Thummim , fignificat perfe & tio- vel vocantur dumtaxat , Milluim , ut vi
nes à thamam , perficere ,Græcinuncu- detur nofter interpres intellexiffe : qui
pant , ambelev,TENETTEL, & rexits, no vertit, lapides Onychinos( hoc dicens de
iter vertit , veritatem & aliquando Me- duobus illis lupra humerum ) & gem
lonymnicè , Sacerdotes , vel etiam aliter, mas ad ornandum Ephod. ( fic vertens
Xxx Milluim ,

adc28.0.15.0 30. 6 Num.27.v.21. c Prou. 1. v 3.6 1.0.9 dToftad & Lipom .in E.
xod 1.28.Rubunls.; de templo.cap.Serarius, Thefil de Iofuen. Sacerdos B.X'7180Xian
COD00'778798 Særarius Thefib. de Iofuar Sacerdotib. B DD7 e D. Aug in Exod.
9 117. David Kimchi in libr radi um ,Concs.in Exo.Pagnso al fd.9.117. g ind cap.28.9 . 12.
- Exod 25.0.7 . Onu Ó D'87 .
 DISQVISITIONVM MAGICARVM
Milluim , de his XII.lapidibus ) obſcu - nali . Nifi fortè cenfent, ipſum per fe,
rius LXX.qui Soham.verrune,o epdies. Molem intexuille illa verba , & non per
nam ſardius unus ex XI . Secundò, textorum magiſterium ac manus.

quia, fi quid aliud fuiſſent,certè Moſes, Quod fi ponere, tum per illos dicendus
quicuncta , quæ inney.w inerant ,tam Moſes: certè & nunc noſtra in ſenten
accuratè perſcripfit & appendit, ali tia. Deinde fciant adverfarij , eandem
quid de eius , quod erant,forma, quan Į vim eſle plıraſis huius , lapides milluim ,
titate, qualitate ,materia , loco ,nobis & Schoham , fimpliciter , item , lapides
prodidiſler :Reſpondet Iarrh us, idcir- urim acthummim , & urim ac thunmima:
cò hæc prætermiſſa ,quia vel Deus iple, limpliciter,utrobique enini ijdem lapio
vel Mofes , in Monte Sinai , Vrimad des lignificantur , fed -allic addicur vox
Thummim fuerat fabricatus. Apage- lapidum ,quia degemmis duntaxat, qua
fis, fabulator: hoc tu decapite tuo. 6 gemmæ erant; agebatur : hic verò oi
verum foret hoc ipfum nobis S.S. tra- mittitur vox lapidum ,quia de ijs agitur;
didiſſet: ſicut tradidit , priores Decalo non quà lapides , ſedquà gemmæ ora
gi tabulas à Dco , poſteriores à Moyſeculi exhibitrices. Quid autem ineptiæ
perfcriptas. elt, h Meronymicè oraculi nomen tria
Obijciunt , poftquam Deus a MoG buatur gemmis , oraculum fundenti:
iuflit ponere in rationali XII , illos la : bus ? Novæ ne Metonymica Sacra
pides, mox ut de re planè alia , alio lo ſcripturæ ſunt locutiones? Quid tene
co b ., dicitur: pones autem in rationali in bricoſ. pones & c pro :ponesin rationaa
dicij doctrinam a veritatem ,& c.Relpon li lapides,quibus àmunere, nomeneft ;.
deo hoc dici, ut brevem quandam a Vrim & Thummim ? Nec opus fuit ex
nacephalæoſin & explicationem cun- primeremodum alium , quam ſeriem
ctorum , quæ de his omnibuslapidibus ipſam gemmarum ſatis expreffam . Illi
promiſerat.q..de iufli , uttales & ta- | potiusexprimere deberent,ubiillud in
rationali: infereres . cape rationali vacuum ,ad hæc nomina inte : 3
nunc iuſſionis illius cauſam . idcircò , xendaran inter lingaloslapides ? an in '
julli, ut hæ gemmæ tibiſunt, vrim & ambitiiomnium an ad dexteram , ani
Thunimim , hoc eftmanifeſtatio & veri. ad finiftram ? n demonftrativum , cut :
tas rerum futurarum . Hoc enim bre- l potius demonſtret hanc texturam ,
viter , ait : id quod in rationalipones quam lapidum miraculum ? immò hoc
hoc tibi futurum doctrina & veritas. porius', q.d.admirandos illos lápidesz.
Nec ullam hic video obſcuritatem in Vrim & Thummim . Auctorum qui no
hac repetitione , nec novitatem in no bis obijciuntur auctoritas magna for
mine , tam Hebræis non novo , fed & ret , G velinter fe convenirent , velrem '
1
celebrato: Dicitur autem rectiſsimè diſcullillent diligentius. D. Hieron .ad
Moſes ,ponere in rationalivrim & Thum - Fabiol ! quod nobiſcum pugnet, nihil
mim , quia lapides illos per Bofeleelem habet; quod favear adverfàrijs , tàn
ouravit exDei præſcripeo inſeri ratio- cundem : utiturfolum modo loquendi :
Sacra
a Lund:28.7.17, 64120z.
 LIBRI IV. C. I. QVÆST . IT. SECT. I.
Sacræ ſcripturæ , D.Augu.q.117 . ambi . mentio de Vrim & Thummim :ut hinc
guè loquitur, & quid elle potuerit in- appareat, talibus nominibus ipſos lapi
dicat, profeſlus id neſciriD.Greg.p.2. delmet fignificaci. Qui quoniam fple.
nihilomninò dicit , præter ver.
paft c... didi & micantes.clariſsima refulgebant
ba ſcripturæ & myſticam expoſicioné. , luce ; di&i funt non folum ſplendidi &
Rabanus libr.ult in Exod.per, fivè hoc, fi-! lucentes, quòd parum futurum , fed
pè sllud,rem reſoluit.Radulfus , lib.6.in { plendores & illuminationes , Vrim , &
Levit. afferit dumtaxat fieri potuiffe, ut quoniam erant ex gemmarum illis ge
inſcriberenturhæcverba. Rupert.in E. neribus,lectiflimi, integerrimi,& per
sodobiter ,nec aliud , quàm , dottrina fectılsimi, di & ti funt,non perfecti, led
Deritas inſcribitur illi. ] Solus ergò cum perfe & iones, Thummim : ca emphali,
Hagone Victorino, ex Patribus, Philo qua folent Hebræi,ut& Latini, abſtra .
videatur hac certò cenſuiſſe : etfi de Phi, ta pro concretis uſurpare, quá Olea
lone etiam dicat quis, non ineptè , tex - Atri ſententiam , æquum non fuit à viro
turam non vocaſſe vocum harum in- erudito acerbiusexagitari.LXX. verò
fcriptionem , ſed lapidum inſertionem & vulgatus dum incerpretantur,do &tri
& hasipfas lapidum textucas , vocatas nam veritatem : maluerunt ſua nobis
manifeſtationem & veritatem : & fice verſione uſum lapidum , quàm vocis
tiam has virtures dicere depictas in 18 fignificationem exhibere:prudenter id
aoyit , propter lapides fulgorem pro amplectentes; quod magis ad mores
pheticum emittentes. Et rectè ex loſe- legentis formandos faciebat. Nominá
pho,l.3.Ant-c.9. Ribera nofter hoc,cum verò ratio hæc fuit.Vrim ,dicta ,quia, ut
Lycano & aliis collegit ,quod diximus, lux quædam , tenebras ignorantiæ dif
quia licer loſephus nomina, Vrim & cuciebant fulgore fuo :Thummim ,verò ,
Tbummim ,non nominet; uſum tamé & quia , utomnis prophetiæ , certa quo ,
miraculum deſcribens , ſatis apertè in- que ſplendoris erat promiſsio, & indu.
dicat ſe propheria per Vrim & Thum- j bitato Deus, quod fulgore polliceba
mimipilmet lapidibustribuere. Scili. tur , id eventu perficiebat, nefas erat
cer ignoraffer loſephus hanc fcriptu- dubitare. Hæcdere.
ram horum nominum : auc ſi ſciviffet, De y ſu prophetia , duo nobis ſunt
tam perrinaci filentio involuiffet. confideranda,modusinterrogandi, &
Sic ergò ftatuo , Vrim & Thummim | modus reſpondendi. Interrogationen ,
fuiſſe has ipſasgemmas.XII.ut volupt lo- | Hugo b Victor. cenſet , per quafdam
lephus.Lyran . Toſtar.Oleafter & Ribe ſortiones (nlitam proponi. Quod un
ra.Videtur enim hoc probabilius, tììm dè acceperit, aut quid illi fuffragetur,
propter ca quæ iã diximus : tùm , quòd | neſcio . Iarchius & Abenezra tradunt
in Levit. ubi Sacerdos veſtitur a,nulla folitos codicillis inſcribere quaeſita ,
fit horum XII. lapidum mencio , ſine & hos rationali imponere : cuius rei
quibus nunquam Sacerdos ritè veſti cum in Sacra Scriptura nullum veſti
cus fuifler, ſed corum loco ,tantum fitgium inveniatur ; nihil vereor iſtud
Xx8 2 pro
26.8.v.8 . 6 in Cath.Lipomani,
540 DISQVISITIONVM MAGICARVM

pro commento rejicerc, communem- tur perfe & tio & doctrina, qua ſacerdo
que ſententiam aliorum amplecti b . tem præditum elle oporteret. Toſtat.
Receptius enim & verius puto , Sacer- ibi valdè le torquet ,& vertit in varias
dotes, poſt debitas preces , viva voce interpretationum formas: ſed hæc,
propofuiffe interrogata , indutos, cùm quam dixi ,fimpliciſsima eſt.
alia veſtimenta facerdotalia , cùm E. Refpondendi modum , arbitror dupli
phod & Rationale ſeu monile gemma- cem fuiſſe . Cùm enim has gemmas
cum Ephodi appenſum , de quo nunc Deus inferi iufferit pectorali : ut per
agimus:quod vocabant,applicare Ephod, tam lucentes perfectoſque lapides , ip
feu conſulere Dominum applu ato Ephod b, le lucis perfectionifque omnis auctor
pel fimpliciter , conſulere Dominum , interrogaretur : & reſpondens tàm
quando de Sacerdore fermo , vel pro Sacerdores , quàm principem & po
fe, vel pro rege , ſic enim rex per Sacer pulum ſpirituali ſúa luce illuſtraret ac
dotem conſulebat Dominum c : quem perficerer, evoluensinvoluca , expla
morem nobis SS. explicat di per El nansambigua , & docens quæ faciens
dramr, Gad Hebræum fontem recur: da omittendave forent, & modos præ
tas , ubi enim nos habemus, donec ftaret fcribens , quibus res inchoanda perfie
Sacerdos doétus & eruditus : LXX ver- ciendaque , ſatis apparet , reſponſio
tere, ftaret illuminationibus deperfectiones interrogationibus accommoda
nibus(nam quicum Gentilibus malunt, ri debuiffe : inrerrogationum verò
imitationibus : Latinè quidenr loquun- quædam per affirmationem negatio
tur,fed vim vocisHebreæ , quam LXX . nemve nudam poffunt expediri, quæ
funt optimè interpretati , parum ex dam longiorem requirunt explicatio
preſſerunt ( illicinquam Hebr . eft: itet i nem. Arbitroritáque ad prius illud ge
Sacerdos , Leurim velthummim , & fen nus interrogationum , nudo lapidum
fus eft : donec facerdos Doininum con fplendore feer fulgore reſponſum : &
fulat indutus Vrim & Thummim . Er ex co Sacerdotem colligere folitum ,
( quod'eruditè Ribera notavit ) ut col fuaderer an diffuaderer conlulenti:

lationem lummæ dignitatis Pontificia | quo ſenſu accipio Iofephi dicta f:

deſignent ſacræ literæ :dicunt, Vrim & quen Toftacus & Ribera mernò le
Thumınim alicuicollata . Sic enimMo quuntur : nec eft, quod quis arbitree
fes tribui Leviticæ benedixite: Perfectio tur D.Auguſtin . hoc fabulofum iudi
tua de doctrina tua viro ſancto tuo . ubi | cafle ; nam quid perſtringar paulò an
Hebs.ert, Vrim & Thummim tui viro rè docui. Ad poſterius genusinterro
fauctotuo : & eodem fenfu LXX . ver- gatinnum , non reſpondebatur illo
tere:Date Levimanifeſtationes ejus, cave Iranium ſplendore ( nec enim commo
ritatem eius. Quæ ad litteram de eodem de hoc potuir ). ſed longèalrer.audic
facerdotali ornatu ſunr accipienda:ſed batur enim à Sacerdote interna quæ
per hunc ornatum allegoricè lignifica- 1 dam vel externa quandoque locutio
feu

a lipp , Lira.Tofi Olalt br.Reg: ny ogi ce'a 23. V.2.6 4.66.220.13.fils.6 c.8.
v.6. dz.EAX 7.0.0s . c Dent 3 } ~ 8. flab 3 antig, 6.9.
 LIBER IV . C.I. QVÆST. II . SECT. I. 541

feu oraculum , quod ipſe poſtea inter- | fæpè pluribus reſpondiſſe , & quidem
soganti manifeſtaret. Quamquam nec interdum inopinata, & præter interro
hic abſurdum fic opinari ,ad fplendo- gationem c. His vir acorus & egregiè
nem tunc lapidum accellific facerdoti doctus conatur. Iofephi fulgorem in
lumen propheticum mente ejus à Deo fuſcare : ſed levi manu fuligo poteft a
intulum . De hac quidem refponfione moveri.
prolixiore ,pater ex Regum geſtisa, u Ad primum reſpondeo, licet id ſo
bi præter refponfionem ad interroga lus Ioſephus dixiſſet : maximam ejus,
ca, inſuper Deusdocuitmodum præ- in rebus ad Sacerdotium ſpectantibus
lii conſerendi & propter ralem modam cùm ipfe Sacerdos fuerit , auctorita
relponlionis , puto genus hoc oraculi: tem eſſe debere : præterea nullus alius
vocari conſueviſſe, refponfionem per Sa- fupereft illius ævi Hebræus ſcriptor,
cerdotes b. qui talia diſcutere potuerit , præter
Vidi qui contra loſephi quem fe- Philonem & lofephum . Philo paucu
quor, ſententiam , non uno arietemo- la hujufmodi attigit , allegoriis ſolis in
liretur.1.libi diſplicere fcribit,& fufpe- tentus: ncque negavit . Iofephum er
&um eſſe ſingulare loſephi teſtimo- gò ſolum id affirmafle , quid miran
nium . 2. quoniam in eodem loco lo dum
lephus duabus adhuc aliis in rebus la Ad 2 nego in his Ioſephum labi . Li
bitur: hic quoque fapfum.tùm quia di cet enim LXX . fuerint Hebræi San
cit hoc à Græcis,abycov, vocatum ,cùm hedritæ , Græcè tamen non Hebraicè
tamen LXX. ſic vocarint, quiHebræi ſcripferunt, & cum Græcè fcriberent,
fuerunt', cùm quia dicit ducentis antè abycov dixerunt : & eos poſtea cundi
fuos commentarios annis , hos fplen- Profelyti Græci in hac nomenclatura
dores ob legis violationem exſtinctos: fecuti fuerunt , non aliam ob cauſam ,
cùm tamen Thalmudici , & larrhius, niſi ob eam , quam Iofephus ibi retulii,
& Kimchi, & Elias Germanus teſten . excujus contextu Græco, manifeftum
tur , diu ante huic oraculo finem im eſt , eum loqui de Græcis danraxar il
pofitum , ſcilicer jam indè à captivitate lis , qui ludaicos ritus venerabantur .
Babylonica , quod à laddo relponſum Norum vero ludæos & Græcos fic di
ferunt Alexandro Magno perenti' , ur itingui, ut Græcorum nomen retine
pro fe Deum de belli Perfici eventu ant: quotquorex gentilibus ad Iudaila
conſulerer. Denique quia ſequeretur , mum tranfieranr. d De oraculi quoque
ex hac Ioſephr narrationc, hoc oracu- ceſſatione , merito loſephi auctorita
lum tanrum inlucville debello reſpon- tem cunctis. Thalmudicis fexcenuis
dere: quod non eft verum . icem feque Rabbinis recentioribus, qutoriusan
retur Colummodo conſueville de iltiquitatis ſuntimperitiffimi, præfero .
lis quæſtionibus, ad quas, perita, vel DeIaddiquidem illo reſponío, quoad
son ', reſponderi poſlét. conſtar autem oraculorum çeſlarionem , nec Latini,
Xxx 3 a Gre

* 2 Reg.s.v.23.6 1. Reg: 28.0; 6.ubi Hebr.ell Prim cd.v,13 2 114.in prin .& paffim sa
muo Telt..
 ONVM ARVM
. ISITI
542 DISQU MAGIC
A GræciHiſtorici; b qui res Alexandri culi Vrim & Thummim manifeſtatio
ſcrupulofe ferme lurt proſecuti , vel five reſponlio , prior illa & exterior,
uno verbulo meminerunt. Iofephus tantum per fulgorem lapidis: & pofte
vero c Zonaras, & Glycas, quando ac- rior quandoque etiam extrinſeca , per
curate narrant, quæ laddus cum Ale . Sacerdotem prophetiæ fpiritu imbu
xandro egerit ,ea recenſent , unde ſatis tum , qui quod perceperat admoto pe
colligatur , de oraculo per Vrim & Corali, id poftea quærentibus manife
Thumim nihil Alexandrum cogitaffe: ftabat. Fortallis propter totmanitefta
cujus illum quoq;fuifle ignarum pror. ciones concurrentes . Septuaginta in
ſus veriſimile cenſeo: De Victoria vero terpretantur judicium 'JSynap , hoc
contra Darium , à Deo docent per via eft,judicium bis quidem manifeftorum
ſum certiorem factum . Arbitror ergo Sacerdoti,& tertio manifeſtorum con
Ioſephum egiſſe de fulgore hujuſmodi ſulentibus. Eandem ob cauſam , Drim ,
penitus ſemper que cellante. Nam per vocarunt illuminationem ; & Thum
inretvalla , quin aliquando etiam prius mim, veritatem live perfectionem ( co
cellaverit; ut Saulis , & poftea quorun dem enim hæc recidunt) quoniam De
dam Regum , poft Davidem ,tempore; us neminem fallere vel poteft vel vults
non eft dubitandú. Glycas quidem dine , ſed quicquid Sacerdoti dicebat , hoe
dicat, quando lſraelitæ Deum offende- veriſſimum & numeris omnibus erat
sant, non conſueviſſe illis Deum per abſolutiſlimum.Sacerdotis quoque of
Ephod reſpondere. Sic igitur fufpicor, ficium erat eadem populo vere ac ple
ſolitos ludæos primo per Sacerdotes, ne denunciare nulla omiffionis , diſli ,
applicato Ephod , Deum confulere: ſimulationis, mutationis aut fallitatis al
hac via non ſuccederet , recurriflet ad terius adhibita mixtione .
Propheras etiam qui Sacerdotes non Hæc de re valdeobſcura , fi non lu .
ellente ſic enim legas ipſos quoque Sa- culenter, haudcerte prorſus indiligen.
cerdotes ad Holdam prophetiſfam ora ter dicta fufficiant.
culi cauſa adüfle.f
Ad tertium dico, nihil eorum fequi , SECTIO 11.
quæ inferuntur. nam belli neminit Io
ſephus , ar rei , de qua frequentias age De oraculis Prophetarum .
batur: Fulgoris vero tantum , præter
miſla ſubſequente Sacerdotali manife. Vffecerint ifta de Oracule per Sacero
ſtatione, meminit , quia manifeſtatio il dotes. Poft Davidis regnum , raro
la res lolita; fulgor vero, res cæteris ge- 1 per Sacerdotes Domino reſpondente,
tibus plane inſolita & inaudita erat . & , frequentius effe coepit , oraculum per
& ideo illam memoriæ ftatuerat com Prophetas; quod dividi poteſt in rifio
mendare. Duplex ergo fuit unius ora nem , & fomnium ; ficut & oraculum per
Sacer

aQ.CurtiusRufus. b Dio.lor Sic.Pluta. Arian, cIofeph.l.11,artiq.infin. 2o.Gar.com .I.

Glyc p.2.annal part. I. ann, patet ex 1.Reg.20 . v.6.f 4.Reg. 22 0.1418 Sic.philal 3. vise
Mofis Origin.l.6.in Lcu.Hicran 6.3.0fc.com cpiſ17.nd Fabiola
 LIBRI IV . C. I. QVÆST. II . SECT . II.
Sacerdotes, dividi potuit etiam; in viſio Verbum ,livefur'mavult Cyprianus )
..?m fulgoris, & manifeſtationens verbi: ideo fermo Græcis, 167O ; Hebræis Dabat,
quædam ex dicendis, de viſione& verbo, eft prophetia , qua Spiritus ſanctus,
analogia quadam pollent etiani ac mentali quadam locutione , prophe
commodari prophetiæ , Vrim & Thum tam occulta docet , ut cum Elaiæ fdi
mint: ut non ' obelæ naris le & ores facile ! xit ; Sume tibi librum , & iterum : gvade
animadvertent. dic Ezechia , & c. Locutio ifta fiebat,
Vifionem & verbum , Græci Patres & 1 vel voce formata in aëre, & audita , uc
LXX . non raro confundunt, ut & ipfa Abrahamo ne filium necaret : I vel
Scriptura:cum vifionem dicit'auditam , verbis in ote prophetæ pofitis, ut Ba
verbum vero viſum vel oſtenſum . aut | laamo , & hæc Aramæis proprie dicta;
(cum lfaias dicit b. Audi cælum , quia Do. ti Malki, Hebræis , Malachuth ( hoc eſt
minus lccutus eft, & tamen initio vocaret, | confilium ) quafidicas regem prophe
vifionem : & cum Zacharias & Ezechiel fríarum ', live prophetiæ fpeciem præ
dixiflent,fe verbum Domini explicatú cipuam , nihil enim confilio eſt uti
ros , fubdunt vifioncm , c differunt ra- lius. Vilioni & verbo hoc commune
men ,Nam fuit , quod vel de læris , & fauftis erant,
Vifio, Græcis, opacis, vel'ópepist,He & in novo Teſtamento' tunc vocan
bræis , roë, vel mare, cſt prophetia, qua tur', Evangelium : in veteri nominal
mens ſpirituali' oculo cernit objectumviſionis aut verbi' retinent : vel erant
propheticum ipſicæleſti lumine repręt de infauftis ac triſtibus rebus , mi
fentatum differt, à verlid, qui verbum narum & luctus annunciæ , regibus
fæpe contingit fine vifione, & viſio fine ac populis exitia portendentes : tunc
verbo differeà fomno quia vifio fæpe of. Hebræi vocabant hujufmodi prophe
fercür vigilantia crebro quoque ulur- riam , Maffa; à verbo, Naſa ,levare,cole
paturmore Hebræorum pro concreto, lere , poftare", aſſumere. Per hanc
ſeu pro re vita;GcMofes rubuin d vocat j ràdicis: varietátein factum , ut cons
viſionem :fic Prophetæ dicuntur videre trovertatur', quid proprie in facral
viſiones. eTales conſueverünt eſle fre- Scriptura fignificet', Meſſa ? Olim A
quentius Sanctorum virorum revela. | quila'vertit digu's ; non accipiens pro '
tiones : quæ quibufdám fæculis crebræ curiu ( ut apud profanos?ſed pro pon-
admodum leguntur' , ut’uho fæculo dere ſeu onere , ut'nofter optime tran
duodecimo fere, Ornifolitarii, quam ftulit. Calamitas enim cui imperidetji
Gervahus Presbyter deſcripſit ; Tádali cum Ærhna graviuspremit:& in quem
1
Hyberni; Cyrilli Presbyteti , Roberti talis prophetica fententia ferebatur,
Abb: Lymburgélis,Ioannis de Plinio; hic merui arque triſtitia oppreſlus quaſi
Ioachimi Siculi, Simonis Stochii Car - capit nequibat erigere. fic explico, &
melita ,Ioannes Brydlyngton & aliotú . 1 amplector D. Hieronymi ſententiam ;
in Na's
a fjs.2.0 13.6 Aimos 1. b Ifai.ct. cutorque cat.i. vidi ctian Abdia 1. 807a
Rad Exod 3 3.e Ezech.1 Ioel. 3.cumfimilibus. 327.66.8 ,v.s.86.3910.si. h Gen 22.ville
i Numizi.6 13. HIJ X D XUI
544 DISQUISITIONVM MAGICARVM
in Nahum . Quid ni amplectar? ſemper donum : eo , quod dum datur , ado
G attendas ) vocabulum pro adverſa, nantę levatur & traditur , à donata
nunquam pro ſecunda denunciatione rio vero affumitur. Vnde Theonis &
invenias ulurpatum : & perſpicue He- | aliis Mathematicis , Dialecticis quo
bræum nomen , Onus feu Pondus lig- que, añepca , nominatur, illa propoſi
nificat, a & in Pſalm.27. Græca verſio | tio , quæ
quæ demonftratione vel argu
popkop.babet ,hoc eſt,pondus.Sicnon . mento inſerta , & non probata , allu
nulli putant à loanneb vocari , Bdp G mitur ab alio , & ut , quiinſeruitillam
hoceft, ut nofter vertit , pondus: ſed probet , poſtularur. Sic cum interpre
niſi fallor, ipfi falluntur: 'non enim il . tesiſti in Ss.wñuud uſurparunt,pro re
lic ſermo elt deprophetia , fed de onere ipſa acceperunt , quæ aſſumitur live
interdictorii alicujus præcepti, ut re- elevatur, idque conſentaneæ idiotiſmo
de Primafius & Haymon ſenſere. Nec Hebræorum , quibus Propheta dicitur,
longeabicſpiritus ſanctus , cum onus, quafi affumere & levare ipfum Onus,
uſurpat, pro ipſo populo , cuitale quid ! & libratum intentare cervicibus im
imminere denunciatum fuit: quia ta- piorum , quibusimpiisbrevi imminen
lem populum Deus diu laboravit ſu tem divinam iram comminatur , : huc
, andemque humeris ſuis, quaſi
Itinens t enim pertinentillæ paflim occurrentes
onus moleſtiflimum excutit, dum cum phraſes, aſſumere lučum , affumereplan
abiicit; cum ſuo , quaſi favore & pecu- &tum , affumere parabolam . Cavendum
liaridefenſionedeſtiruit.LXX. Theo itaque ne cum Græcis recentioribus,
dotion & Symmach. folens vertere, Elhunc , ad quamvis prophetiain ex
añuepec , quæ vox à raußara , deducta , tendamus. Sicui hæcnimisfufe di & a
donum & munus ſignificat. d quid | videbuntur: is fi, quani ſe viri egregii
commune, dicat aliquis , oneri & mu in his torſerint , f confiderare digna
neri ? Multum fane in propoſito : imo bitur , non diffido illum æqui boni
hic idem elt onus & munus. Nam que hanc noftram diligentiam conſul
prophetica comminatio infortunii & firum ,
lupplicii inſtaotis, præclarum & pre Hæ duæ ſpecies, Viſio & Verbuni, 2
ciolum eft Dcidonum.quia quosDeus liquando junctæ lunt cum raptu , ſcu
diligit, caſtigat , & quos caſtigat,prius, ectaſi, aliquando ſeparatæ , limul fuc
ut relipiſcant, minas proponit illis, & rein rapu B.Pauli , ad tertium uſque
urſolent fugare malantes, quam læde- cælum, ubi vidis & audivit, quæ non
re , lapidem manu levar , & oltencat, licet homini loqui : fortaflis quam
priuſquam jaciar. Homini ſic liberum Ezechielis vilio quædam talis fuit ,
relinquit , fugere à ventura ira. Sane quæ vocatur , iad, hoceft, propheta
avure , primario fignificat limatio non leniter , fed violenter influens.
nem five afumptionen) , ſecundario Quando igitur ecitals accedit , tunc
renen
aa Exed 23.0.5.4.Reg 9.0.25.P / 27.0.5eb A $ .c.2 infi u 24.c Icr 23. ,3. dD Hier.ixlirm .
6.23.6 Favori in Lexic. e Theoph in Hibac. Nabum .floa. Petru Oliverius lib. deproposta .
de Lemmaie, Arigs Monta. Praludeis in proph minur. Frant Ribera in Nabum , g Ezecb.v.z.64
8.7.1 . & 3. 1
 LIB. IV . C. I. QVÆST. II. SECT. II. 545

tenenda Patrum a do & riga : Prophe. , calis haud dubiè D. Ioan . fuit , quod
tas non fuifle ficmente capros vel at teſtatur cum dicit , fe in fpiritu fuiffe
tonitos, ut non probe ſcirent, quid ( fysiBuyv Év 7 veúuari ) ſcilicet corre.
przdicerent. Polychronius in Ezech . ptum & abſorptum in ecttaſi , utre .
cap.3 . Quemadmodum divini& incan iſfime Haymon fuit in erpretatus :
tatores ad dementiam ufque procedunt,de- breviter idem uno verbo in Gnuarevo,
mone ftuporem illis ingenerante ita è con luis Andreas Calarienfis ; vehunti
trario Propbetis fenfus afficitur, dum ani- & ylw yecóul o xdroxo ; quod vo
ma fpiritus efficacia colluftratur. hoc e cabulum , fic afflatum Spiritu fan & o
pim proprium fuit fanaticorum , qua- ſignificat , ut totus ab eo correptus
les erant hæretici Montaniltæ , & va . mente ſeu ſpiritu, & occupatus ſolida
des Gentilium. ut ex Beato Paulo (in 1 poffeffione fuerit: nam affc & io animi
bi viſus colligere Theophyla &t. initio cxtaticorum , xatoxí , vocata , quia
commentar. in l. ad Cor.cap. 12 . Im . ſenſibus corporeis ad tempus , quafi
merito valdeab Olivario reprehendi- privaatur: unde & morbus quidam
tur au & or, de spiritu & anima ( exſtat ita nominatus, qui corporis ſenſu mo .
inter opera Auguſtini) quod ſcripſe. tu que privat, c qui & Xatahtis no .
rit. B. loann . in ecſtáli Aporalyplin Itrimedici, congelationem , appellant.
fcripfiffe. Nam ecltaſis duplex eſt una : Idem fignificari puto', quando Pro
divina , alia diabolica: ut infinuat Ter- phetæ dicunt , faétam fuper ſe manum
tull. his verbis ; b Ecſtaſis hoc operatur Domini , d item , elevavit me fpiritus, aut
de fuo proprio ,ut fic nobis ſapientiæ ima. eduxit me manus Domini in ſpiritu, item,
gines, inferat,ut & errorum . ] Sapientiæ cecidit fuper eum mentis exceffus, ubi
ſcilicet ac veritatis divina errorum & Græcè eft fxsaris. d Perperam Thco .
falfitatis diabolica . Non igitur au & oridoret. & Theophyla & . fcum Lemma ,
ille ecltafim ſumplit, pro mentis atto . confundunt cum huiuſmodi raptum,

nitz abalienatione, & animi quadam hoc eſt,Ian' cum Mafſa .

intpotentia :qualiserat in Pleudopro Tertia (pccies erat , fomnium , dor .
phetis illis : ſed more patrum & recto, mientibus tantum medio limulacro ,
pro raptu , Gve pro abflra & ione tan live phantaſmate , contingens : He
tum à terrenis , & fenfum corporeo . 1 brzi vocant,chalom , g Græci, tvútvov .
rum fundione: necvoluit fic conſti- Siquis quæ eventura funt fomnians,
torum Evangeliftam fcripfiffe ; ſed, I ipfe quid fomniet non intelligit :cuac
que , dum in tali exltari conftitutus, ejusieſpectu non erit prophetia : ſed
viderat , ea poftmodum in ſcriprum adſpectu tantum illius erit proph -tia ,
redegiſſc. or mittam D. Pauli raptum : cui Deus ſignificationem ſomnii re
Yyy velabit,
a Iulti admonis.adGent. circfin . . 2. adOrth. Epiphan. ( qui full) bar. Montoni.
Barum qua il . 86. Hiero.præfat. in ErCbiyfoft. in Pfal.44. do hom . 29. in Epif. ad Corint.
aluguß . löbr.contraAcail. c.7 .
b libr. de anima. c Galen.I 13. Therapeut. lib.4 de locis fe &. Ærio, & Ægynet.
d 4. Reg.3 v.11 . c Ezech 11.V. I. cap.40 v.1 . f Adoroto. verf.10 , 8 In N.
bum
 TIONVM VM
346 DISQUISI MAGICAR

velabit. quare loſeph Propheta , & quam vero petentibus revelationem

non Pharao , vel ejus ſervi: a Daniel camque fperantibus, ut Danielin : có.
Propheta, & non Nabuchodonoſor: 6 ruefa & os enim Hebræos huiuſinodi
ſomnians autem ipfe demum annu . defideria fua proponere, & ab eo petc
merabitur Prophetis , quando cum rc, ut per omnia futurum illis cvca
fomnio fimul intelligentiam fomnii tum pandere dignaretur, manifeftius
percepit, ut Daniel in altero ſuperbi eft ex S.S.quam ut quis debcat dubi .
Regis fomnio. « De his fomniis pro tare. • Soliti id ipfum Gentiles facere
pheticis tria funt conſideranda , mo . in templo Scrapidis, ſeu Plutonis , ut
dus, caufa , & gradus feu dignitas. dilccrent qua ratione à morbis libera
Modus multiplex eft , ut accurate renturp , vel ad rcſolucionem dubio
nofter Pererius explicavit. d quædam rum habendam , ut fecit Edelus q , &
immittuntur cum pavore & horrore j apud poctam Rex Latinus r : & in
Tomaiantis, & quædam pacifice , fi templo Æſculapii Apollonius S : &
quædam non intelle &ta, quzdam fi- | Spartani magiftratus in templo Pa
mul intelle &ta, ut dixi. 3. quædam cla- Gphaest:tale fuit templum Amphia
ra & linc involucris, g ut loſeph , triú caiu, & Galliæ apud montem Garga
Magorum , & B.Pauli quædam.oblcu- | numx , & hujuſmoditempla voca
ra, implexa,iovoluta, ot Pharaonis & bantur, Pſychomantea .Conatusad hoc
ſervorum cius, & Nabuchodonoforis. crimen Aportata lulianus, per calum
b.4 . in quibuſdam Deus alloqui vide - giam , detorquere Vigilias Chriftia .
tur, ut Salomonem ., i interdum An- norum ad fepulchra Martyrum : fed
gelus bonus, ut B. Ioſeph : interdum recudit illum valide B. Cyrillus y lu
aliquis homo,utPaulum vir Macedo, dzos nonnunquam eo . ſuperftitionis:
k. si aliquando ſomnia correfpon delapfos , ut ad captanda ſomnia in
dent antecedentibus cogitationibus, Gentilium templis incubarent, docet
& ſic initium -ſumunt ex cauſa-anima. Efaias Propheta z.: qui immolant in
li; ut primum ſomnium B. lureph, & hortü, & ſacrificart ſuper lateres, quika
primum Regis illius Babilonii : quan - bitant in ſepultbris, & in delubris idolo
doque vero nulla præcedit cogitatio; rum dormiunt . ] Vbi LXX ut folent,
ucin lomnio fecundo B. Joſeph acci paraphraſtice addiderunt, propter in
dit. I hanc differentiam notavit. B. fomnia , &rà VÚTria caufa incubationis:
Gregor. m 6.nonnunquam nihil pe . cxplicanres. D. Hier. In delubris , in
tenui Deus ſomnium inopinato im quit , idolorum dormiens, ubi ftratis pedija
mittit , ut fit plerumque , & accidit bus hostiară inculiare folitierát ur in fons
in prædi&tis S. S. cxemplis : nonnum niis futura cognofcerent. Quod in famo
Æſch
3. Iſai 29. v.7. ptir . b Gen. 20.6.41. 1. Dan. Id to o Dar ca: d q.3.
obfervat,fomnior. c Gen. 15, 0.12 . Din , 2. v . 1 . f Gen.18 . v. 12. g Matt. 1. V 20..
e c.2. v.12.13. do 20. A & .16 . V.g. li dd . Gen. 40. 41. Dan. 2. do te i 3. Regum 3 .
is fupra citat. locus in litt, N. | Matt.2. m lib 6 Moral. cap. 13. a Dan . 2. v . 18.
O Reg.28. v.6. bis . p Aristop. in Pluto. q 9 Eunapi us in
Eunapius Edefro.. I Æneish: 7 .
in Edefió
s Philost.in ejus vit . i Cic.s. Tuſculos de didim u Zauf.in Bolt, x Brabo lib . Qe.
1, lib. 1o. in Iulian , z cap. 65. 0.45
 LIB. IV . C. I. QVÆST. II. SECT . II. 547
Æſculapii uſque hodie error celebrat Esh . , dumtaxat per viſionem & fomnia.
nicorum multorumg aliorum .] Idem Melius huc facit iftud loelis k; Seres
Cyrillus ibi in Comment, confirmat. veftrifomnia ſomniabunt , & juvenesre
Caufæ fomniorum efficien'es alio frivifiones videbunt, præcefferat enim ,
loco explicabuntur : nunc de divino. Effundam ſpiritum meum ſuper omnem
rum fomniorum finali caufa ( ur vo carnem , & prophetabunt filii veſtri. fic
cant) agimus dumtaxat : quæ ex S. S. donum ſapientiæ & prudentię in lot
multiplex deſumitur. I , ut quis à ma nis datum Salomoni l, ex probabilio
lo abiterreatur, ficut fa & um Abime. se ſententia Toltarim : ſic promiffio
lech a Regi Geraræ & Labanor : hanc obventuræ dignitatis, loſeph & Mar
inſinuat B.lob c,in horrore (inquiens) dochron. 6. ad revelationem divini
viſionis nocturna, quando folet fopor occú alicujus myfteriio,vel magnarum reip .
pare homines, pavor tenuis me , & c. & aut imperii vicillitudinem , p ut rſrae
alibi d, terrebis me per fomnia , & per lisq , Ægypti & Nabuchodonofor r.
vifiones horrore concuties. 2. ut conſo Ad hæc capita reduci poffunt multa
lecur affli & os , & moitos perfundat i lomnia divina, quorum in Hiſtoriis
Iztitia, quod de ſe aſſerit B. Angela de
Sanctorum fit mentio,utilla Africana
Fulgino cap.16. 3. Ut adhortetur ad apud Vi& orem Vticenf.de perfec. Vax .
aliquod bonum , ut Gedeonem e , & i dal.z oblata Euſebio Epiſc. Cartha.
Iudam ejuſque exercitum f. 4 ut mo ginenſ. & quæ poft obitum Sidonii vi.
acat vel doceat quid agendum fugien . I lio oblata pincernæ apud Greg. Tu
dumvc, ut B. loſoph , & tres Magos g. ron . 1.2. bift. Fran . 6.22. & inter alia u .
hanc caufam lobus fignificat his ver num mimi , in vita Simeonis Sali, apud
bis h , per fomnium aperit aures virorum , Metaphr.aliud facrilego Trajecteng
& crudiens eos inftruir diſciplina ut aver . oblatum fæpius, apud Sur. to. 4.in vita
tat hominem ab bis qua facit , &c. s . ut S. Friderici, aliud oblatum monacho
{ pirirum prophetiæ , vel viſione , vel Cluniacenli B. Virg.tempore S.Odo
quod aliud ſpirituale donum fimu! nis, apud loan . Monachum ,l.3.vita S.
largiatur : quo pertinent juxta non . Odonis 6.9 . cuius occaſione B. Virgo
oullos ilta Molisi ; siquis fueritinter cæpit vocari, Miſericordia Mater, aliud
vos Propheta Domini, in viſione apparebo Berte matri San& i Suiberti , apud
ei, vel per fomnium loquar ad eum. Si . B. Marcellinum , cap. I. vitæ Sancti
gnificare voluis , quod ſpiritum pro . Suilerti. aliud Sando Abramio con
phetiæ, vel viſione ,velſomnio, colla . feffori , apud Metaphraft. in eius vita .

turus fit : potius crcdiderim agere de aliud Henrico Imper . apud Ruper
iis, quibusjam daro prophetiæ ipiritu, tum , in vita S. Hereberti. cap. 26. aliud
ſignificat ſe poltea cum corum nullo S. Luigero apud Monachos Werti.
tam tamilisrirer , quam cum Moyfe nenſ. cius vita c.11. & 16. aliud S.Hu
a& urum ,cum hoc orc ad os, cum illis ' goni Gracianopolitano apud Guigo .
Yyy ? nem
a Gen.20 . b Gen.31 € 6.4.v.13. dc.7.0.14. eiudic.7.v.13. f 'Mach.is. g Matt.1.do 2 .
hc.3 v.is. i Num . 13. v.6 . kr.2 v.28 . 13. Reg.3 . m Add. c . 3 , 9.12. Gen.37. Efthil.
. Gen.28. Dan.7 . P Gen. lfe 9 Gen.41. Dan.3 . 4.
 ONVM VM
548 DISQVISITI MAGICAR

nem , in eius vita , aliud Hartmanno ošs auroikadhowdfoxanúfers,Eph.54 .

Tuitienſi apud Conradum , in vita S. in ea decidenda ſequar veſtigia alio
V Volphelmi. aliud inultiplex Elpedi. rum , qui certatim ad hunc lapidem
phoro , apud Ioannem Presbytcrum , į verfandum accurrerunt, præcipui fuci
in vita S. Bafilei Epiſcop. & Mart. & alia re B. Vincentius Ferrerius, trattat.de
ipnumera . vira ſpirituali cap. II. & 12. Ioan . Ger.
Degradibus ſeu dignitate prophe- j fon,tractat.de probat. Spirituum , & alia
tiæ multa variague congeſsére Mofes bi paßim , Cardinalis Turrecremata,
Ægyptius a, & Francifc. Picus b , fed in prafut. Defenforii revelation . B. Brje
minutiora , quam utiliora : idcirco , girie, Henric. de Firmaria , lib. de qua.
illis omiſſis, tantum dico quod ex iis suor inftin &tibus, Ægyd. Carlerius, p...
omnibus intelle &ualis revelatio, quæ ! Sporte fragm . in princ. Hieronym . de
fit fine cooperationephantafix, pra . Ferraria , in Compend revelat . loann.
ftantiffima eft, G fecundum fe & præ . Franciſc. Picus, libr. ult . de prenotion .
ciſc fumatur:altera vero, in qua phan Ribadeneyra, libr. de tribulatione c. 15 .
calia ab intelle & u ,excitata concurrit, Delgadus d . lib. i . de auctor. Sace.
eſt præſtantiur extenlive , quia pri- Script.cap.i. & nofter Franc . Ribera,
mam & quid aliud præterca compre. lib.
lib. 1. vita lefu
1. vitæ leſu de
decap. 2.. à quo citatus
cap.2
hendit. Sic etiam intellectualis per fcopus loan.de Horoſco de vera & fal
fumpta , & comparata cum imaginaria la prophetia, quem nanciſci tandem
perfc & ior eſt ;fed fi imaginatiam addi. datum anno 16o5 . Pinciæ , liher eft
deris ad intelle & ualem ,cum extenlive varia cruditionis, & judicii probi,ſeu
fimul ambz perfe & iores erunt , quam Hiſpanic e tantum fcriptus , e Jirus Sc.
feorfim fola intelle & ualis. ita P.Franc.goviz le & u digniffimus.& alii , & qui.
Searez ad 3. part.9. 30.art . 1. difpen .9. dam alii recentiores , quorum di &ta
fe & . 2. cui adde Epifcopum Guadixenfem cun& a invenies, apud iftos antiquio
Horoſeum lib. 1. de vera & falfa prophet. res. Poffunt omnia reduci adir a ca
CAP. 3. pita : deeo qui judicat, de perſona cui
fa &ta revelatio , de ipfa revelationc &
QVÆSTIO 111.
eius circumliantiis. de lingulis vidca
Quo pacto prophetia five diving revelatio mus .
difcernendafit à divinatione five dias
bolica revelatione SECTIO I.
On minus neceffaria , quam ar De neceſſariis judicaturo de rore.
Ndug latione.
dua eft huius quæſtionis accura

ta pertractatio ;propter quotidianas.I V Et quis iudicat de apparitione

propria , vel de aliena : & plus pe.
fiones, queſtus Syneſius ante fcxfecuriculi clt priore cafu . Vtroque opor,
la multos tum temporis privatos & tet fit perlana fpiritua'is & devota .
& Sacerdotes fioxiffe foronia , prore nam animalis homo non percipit ca que
velationibus, mdarló refuer tivas óveipos piritus fans. Oportuita ? cum qui
-- Ete
a In Duttore Dubitantium 6 de prax.l.2 ¢ £ ¢ m de ult
 LIBRI IV . C. I. QVÆST. III, SECT, I. 549

recte Giriudicaturus, primo donum dif | facile fibi perſuadere , fe donum iſtud
cretionis, à Dco petere : ut queat Go . à Deo aciepiſie : ideoque ad preces
ecrum manna divinæ revelationis , à continuas , criam debet adiungere hu
mellita lethalique damonis offa dig . | manz prud : n : iæ , & do &rinæ media .
nofcere, & hæc difcretio , conceditur Tertius enim eft modus difcernendi
aliquando à Deo iminediate Gmul Spiritus, quem vocant doctrinalem ,per
cum ipfo lumine prophetico , ut di diligentem & piain facræ Scripturæ
& um eft , aliquando ſeoraim , idque tractationein ; quæ regulas præbet fal
vel ad privatam accipientis inſtructio. I ros Prophetas à veris diſcernendi : le
nem , vel ad aliorum quoque,& totius Gio quoque fan & orum Patrum &
Ecclefia do& rinam , & remedium , I Hiftoriæ Ecclefiaftica multum coni
Hoc enim dono homo confequitur, ! fert, ut , illuciones & revelations, li
urio fe ,& de fe fciat probare fpiritus, I gois ac notis peculiaribus queat diiu .
& etiam ſciat illos de aliis , & in aliis dicari : his li adjungatur obſervatio
difcernere. Poteft autem hic conf . virorum ſpiritualium , & experientia,
derari quali duplex modus , unus ex & in ambiguis obſcuriſque conſulan .
perimentalis, qui cum ipia revelatione tur viri dođi & pii , & in via Spiritus
propria infunditur illi,cui fa & a reve . longe progreſſi , io militia vero con
latio : qui modu (ut alt Gerlon) fit per tra dæmonum altus exercitari vetera.
inſpirationem intimam ,feu imerium ( anique : ſperandum eft poffedeceptio .
porem , five per experimentalem quandam neslic fentiri & vitari, Plane ad hunc
dulcedinem . five per illuftrationem à mon ultimum iudicii ferendi modum , non
sibus æternis , effuganiem omnes tenebras fufficit lola doctrina , fed accedato
dubietaris .] Ihc modus rarus elt , & portet ad illa experientia propria , ut
paucis conceflus : & quibus concellus quis Got & do & us & contemplativus,
bon el, illi non poffunt, ſuo iudicio , t & Scripturam & reliqucm Thcolo
in propriis revelationibus ftare : qui. I giam non leviter delibarit, & in femer
bus vero conceffus à Deo fucrit, illi ipfo expertus fit varium ( ait Gerſon) af
tamen co utinon poſſunt, ad diſcer- fe&tionum ſpiritualium pugnam ,tanquam
aendas aliorum revelationes , quia afcenderit nuncin coelos ,nunc defcenderit
htut nemo novit que funt fpiriras , nifi | in abyllos, & viderit mirabilia Dei in pro
fpiritus ipfemet ; lic nemo cognofcit fundo. Nam qui navigant mare boc myſtie
infallibili certitudine, per experimen cuni diverfarums affectionum , quafi colli
talem hunc fenfum , ea qua in alieno dentium fe fluctuum , enarrant mirabilia
funt animo. Alier modus , qui datur eius . Inexpertus autem talium , quid novit
maxime in ordinead alios, illc nititur corum ? ] Ad hæc autem nulla magis
etiamn , feu confirmacur experimentis , ncceſſa ia difpofitio reperitur, quam
variis , tum fui, tum aliorum : & folet folidæ humilitatis, ut cnim docet Mo.
à Deo concedimaxime illis , quibus fes apud Caſſianam folis humilibus is
officii & dignitatis ratione incumbit | Deo bao cognitio darur. Denique non
animarum cura. Sed non debet quis eft iudicium præcipicandum , fed res
Y yy 3 1.o
50 DISQVISITIONVM MAGICARVM
Deo diligenter prius commendanda, Obiiciat forte aliquis , apud Cxſa
& multiplex ſcrutinium mentis fa . rium legimus , multos precibus à Deo
ciendum iuxta mox dicenda . Do , revelationes vigonefque & poftulaſſe
cét hoc Sacræ littera. Narrat loſople & obtinuiffe :li petere licet , cur non
* Iacob patri ſua ſomnia : increpat cum & oblatas ample & i ſtatim atque reci
pater , fed rem tacitus confiderat a . 1 pere ? Refpondeo , mulia fieri i mukis
Apparet Angelus , Iofue filio Nun , nonimitanda , immo nec probanda,
forma viri armati: ille diſquirit inter maxime ab hominibus incompertz
rogatione, quis eſſet, nec adorat in- fan & itatis. Nam fi quis, de quo con .
cognitum b . Audit Samuelvocantem Itaret fan & um effe , id in cafu aliquo
Deum , nec reſpondet Domino , ſed peculiari & neceſſario peteret , quod
accurrit ad Heli, donec monitus fuiſ. olim fan & e fa& um à B. Ephrzm , do,
ſet ab Heli Sacerdote , quo modo ſe cet Amphilochius , in vita S. Bafilii,
gerere deberet c Helias diſcernit inter & à S. Mauro docet, in cius vita, Fau .
furbinem , commotionem , ignem , & ftus, apud Sur. in lan. & à S.Hercberto
auram lenem , & perpendit pruden. docet Rupertus , eius vitecap . 13. aput
ter. in quo illorum Dominus fe ma . Surium menfe Marrio. )utnon auderen
nifekaret. Salutar Virginem facratiſ damoare : lic non vei erer cæteris ſua
limam Gabriel Archangelus ; illa , dere , ne idem fibi putarent imitan.
priuſquam reſpooderet, cogitat , qualu dum .Quoniam invenio viros doctos,
esſet illa falutario, d : non id leviter ,fed & valde ſpiricuales ſemper huiuſmodi
Sredoyilero, mature & diu , animo at defideria ac petitiones improballe :
que cogitatione volvebat , utrum illa quia naſci ſoient ex occulca lu perbia,
falutatio illuforia effet , & à Dco , an à altimatione , & amore ſui: quo co
dæmone, ut optime Euthymius. Hoc piant manifeſtam aliis ſuam fanatica
imitatus. D. Ambrofius , cum illicem , & faltem ex curioſitare vaua , ut
corpora SS. Martyrum Prothaſi & i optime tpadidit S. Vincentius fuperius
GervaGi revelata ; hoc Epiſcopus Cy. laudatus: & ideo Deus folet permitte
prius, cum D. Barnabas illi ſe mani. rc tales decipi, & impingere , ut de ſe
feltavit; hoc cæteri fanai, ut vidimus ; ipſa teſtatur , mulier Gingularis pru .
lib.z.queff.6. Siboc illa mulier Cardentiæ & fanctimonia B. Catharina
thaginenGs feciſſet e , quz caufa fuit Bononienfis. f Deinde quia in talibus
(chifmatis maximi, non tam turpiter non conſiſtit fan & itas , neque perfe.
deluſa fuiffet ,ncc totmalorum Africæ dio Chriftiana, nec iſta nos Dco fa
occafionem præbuiffet.Sane quamdio ciunt gratiores, aut proximo vere uti
res dubia eft" , looge tutius cenfetur, i liores. Denique quia huiufmodi aver :
potius eam pia cum humilitats repu- lari, non eft ianuam Deo præcludere :
diare, quam cupiſſe & confidenter re- red per cultodiam ſui, & humilitatem
cipere , autallentiri,

a Gen 3.v.iz. 6 Tofue s.v.13 . c 1. Reg . 3.0.9 d Luc. lin.29. e vide Opra Milov .
Flih i de vita erroribus fuis.
 LIBRI IV. C. I. QVÆST III. SECT. I.
& caftum timorem Spiritum fan ,, Chriftum . Alterum quia nolebat intrare
& um allicere, qui amat quieſcere ſu templum , dicens: fibi fatis elle, quod oculo
per humiles ac rimoratos , quæ cunda lis corporeis afpexiſſet Chriftam, colligave
diligenter ac ſeriò tradita fuere à no . runt cathenis,folvere ieiunium , Carnibus
Ari ordinisviro, Franc. Aria . a prius veſci, vinumque bibere complerænt. Sic
nos docuit D. Auguſtinus conatum que timore compreſo , Sanatus eft.] Pro
hoc dæmonem abi perſuadere, uti fi cautela poftea fubdit idem ut non
gnuin aliquod à Deo peteret : ſe verò modò iuſpenſum rencatur iudicium ,
id detre & affe , gnarum quam multos fed reverenter quoque cum Apoſtolorum
hrc curiofitas perdidiffet. Idcò alibi Principe, dicatur ; Exi à me Domine, quia
monet his abftineamus, & quod intra peccator ſum , quia vilis fum , quia vifioni
nos ch , Dei regnum in iis quæ viden- bus tais indignus fum , quas hic neque qua
tur , non quzramus. Polt Augufti. ro, neque accepto, fedrepello. sic in alio,
num idem monemur à Gerfonecuius non in hoc faculo vifio rua tota mer .
in fimilibus magna fanè auctoritas eſt, ces met Domine Deus & ſufficit. Quid
his verbis ; Enarrantur exempla fanéto à me de viſiombus tuis in hac vita quid
TUIN Patrum , qui curiofitatem huiuſinodi de Superioram medtem monitionibus? unir
viſionum ,velmiraculorumtanquamperni te porius alium , quem miſſurus es : cm
ciofifsimam fallaciſsmamgrefugerunt. A me'meus fpirithas humili tegar obfcuroque
qua fe Auguftinus liberatum , in ſuisconloco .]
feflionibus.gtariatur in Domino. Quam D. Bonaventuræ , quem cirat , locus
propterea Dix Bonaventura abborrendam 1. eft, libr.de profe& u religiof. cap decimono
nimis effedeterminat , totoque conature No , uti etiam addit defiderio revela .
pellendam , nunc orationibus , nunc incre tionum multos lapſos in graviſſimos
pationibus feu flagellarionibus proprie crrores. Prudenter itaque B. Virgo
mentis & corporis : exemplo illius, qui urColeta ipfi etiam Deo multa ei ſecre
tenfatione ester fuperbie, quefivir , & ob- ! ta revelare volenti, refpondit : Domine
ringit à Domino: ut per tres menes Demo Deus, ſufficit mifi te folum cognofcere, olyo
niaca vexaretur obfeßsone. Alser fanéto- peccata mea.eorumque abs te veniam obri .
rum Patrum, dum fibidemon transfigura . nere. ] fic Stephanus Iuliacus eius vit & c.5.
tur in Chriftum , diceret, ego fum Chriftus hæc lanè optimè dicantur in propriis
te perfonaliter vifitans, quia dignus es:con vigionibus in alienis approbaodis ,cre
fiftim claufis oculos utraque manu vocife, dendiſve: ipſis confeſſariis aliiſque iu .
Fans, Nolo hic Chriftum videre , fatis eft dicibus fanc Gerfon præfcribit reo
ipfum in gloria fi videro: Starimg dig ... gulam : Cave ergò (inquit) quiſquis eris
ruir. alser fub aliis verbis filem ſervas auditor, aut conſultor, ut non applaud.us
vit in buiufmodi Ulufione bumilitatem :Vj. tali perfone, non laudes cam , non mire
de, inquit, ad quem miffie lisa 1 gocerie roris. quaſi fanétami, dignamique revela
falisnon fum , quod dignus fim hic videre tionibus atque miraculis obfifte porius,
increpe

a libr.de orat, mentali D. Auguft.l. 10. confil.com I de vera réiigione e Ciruelo p.3. de fins
tr ial,
&
 552 DISQVISITIONVM MAGICARVM

increpa durè, fperne eam , cuius fic exalta | trarium eum impugnabit: fed potius
sum eftcor,eluri ſunt oculi , ut ambulet in illi, quem vel ut fuperiorem , vel ut
magnis & mirabilibusſuper ſe :ut digna fe conlliarium faltem , humiliter conſu
bi videatur, que non humano more opere- lucrine , idein inſpiraturum , atque
sur falutem ſuam , per doctrinam fcilicet in mentem miffurum . Nec enim
scripturarum & ſanctorum ,cum dictami patitur Deus ſperantes in le & ci
nerationis naturalis, niſi confilium hale mences , & quod in ſe eft facientes, in
ra prafumat, & putet, ne dum ab Angelis tanti momenti negotio , falli. De
l fed à Deo , ne dum femel in neceßitatibus, bet autem ci , quividit revclationem .
Sed penè iugiter, velut in quotidianis collo hæcipla certitudo, quam prætexit, de
cutionibus,talem admone, non ſublimefac luperbia & pertinacia effe fufpe & a : &
pere, ſed ſapere ad ſobrietatem : quoniam tutior pars eligenda elt. Nam fibi
periſsimè ait , qui dixit, ſuperbia meretur credendo & innitendo , poteft pecca

ludi. Ereò dignius, quò inftar Phariſeila - re; fuperiori credendo peccare non
tentem harentemgoſsibus ſuperbiam ,fic- poteft : fed certo certius per ani .
ut nec potifocus febrilem calorem , ſuper. | miſubmiſſionem & obedientiam me,
bus attendit. Quid enim faciliùs quàm fe reri. Quo ad alteram ait : fed profe .
vilifsimum peccatorem dicere, ſed veraci- dò spirirus Sanctu qui ſedar bumslibes,
ter , fimpliciterý, ita fenrire ex intimu, nequaquam ex humiliatione, quam predi.
1
hoc divinimuneris est ,non humani folius | ximus, ſe ſubtraher,intrabit porius,exal.
exercitii.] Hoc ultimum addidit, quia tabit, & in beneplacito fuo deducer vi &tor
folent perſonæ, quibusper revelatio. Super excelſa animam hanc , in oculis suis
nes dæmon illudit , frieri quidem ſe vilem & abfque ullaruga fi&tionis , bumi.
peccatores & indignos eſe; ſed , vel , lem & fimplicem .] Ha &tenus ille. Sa.

apertè increpationes huiufmodi agre nè hæc humilitas Deo tâm grata sit,
ferre, & fic detegitur interna ſuperbia, quam quod grariffimum : Dæmodi
& cognofcitur illufio : vel faltem ex tam odioſa, ut cam non ferat , ſed or
duobus unum pratexunt . nam vel plurimum ftatim diffugiat. Non au
dicunt fe idcircò alieno iudicio non des fortè refpuere ? cogita decipi te
credere , quia de fuo certi fint per i poſſe, & interea compereldina ? &
revelationem intimam & fecretam : conſule prudentioreste . D.Cypria.
vel fane non audere fe viſionem reii. nus , & alii fan & i revelationes magni
cere , quia fi fortaſſis viſo à Deo ef. i fecerunt: ſed castantùm ,quas à Dco
ſet, hoc foret ſpiritui fan & o refi eſſe fciebant. Olim quoque viGones
ſtere , & ſemco gratiæ eiusin crepun divinæ frequentiores fuere , quia ma
diis ſuis exſtinguere. Vtrique di- į gis neceffariæ : hodie quò minus ac
ao idem ille Cancellarius Parifienfis ceffariæ ,hoc infrequentiores ſunt, &
oprimè occurrit. Primo quidem : lufpiciores babendz , vt non imme.
Deum nunquam eſſe Deum diviſio . ritò debcant , & à magiftratu Eccle .
nis , idcò G‘ab ipſo Gt illa certitudo, Gaftico diſcuti, & à privatis vitari: qui
Runquam per alterius iudicium con- prætextu vel haaruan,(quod hypocri
Gs
 LIBRI IV .. C. I. QVÆST . III.. SECT 1.. 553
fis proprium )vel habitarum ( quo il- y febius : c tales Archonticorum Mars
lulorium eſſe conſuevit ) revelario . riades & Martianus , quilibrum con .
num , de aliis ( maxiniè illorum à Deo finxere , quem vocabanı , Revelatio
non commiſſis cura ) perſonis: in ea . ries Prophetarum : d Maneus quoque
rum , ( ut plurimum muliercularum ) cales revelationes , de quibus contra
familiaritatem & ſollicitudinem fele Fauſtum agens D. Augultipus : talis
inge: une : ut & avorum memoria Be- luliani Apoftatæ , quam narrat epift.
gardi & Lollardi , in Belgio ; & noftra, ad Oribatum , de arbufcula : rales,
illuminatı faciebant in Hilpania , & quibus Dopatiſtæ Generoſum conaci
hodie etiam alii quidam facticant, fuo decipere : 6 & quibus utebatur Vin .
periculo ,aliena fraude. centius Donatiſta : cales, quibus illuſi
Mešaliani gloriabantur : fiales fuere
SECTIO II . noftrisiemporibus Mur zeri, & Ana
bapriftarum , rales Campani , tales lu
De perfona eius , cui fidareve Iti Velhi, & Fianc. de la Cruz reve
Jario. lationss. Tales hoc anno 1601. hic
Gratii , qui ſuſpendio ſcelerispænas
Voad perſonam Propheta , ſeu vi . luere duo, inaritus & uxor ; qui penes
ſelulos Eccleian remanlle incolu
Gideranda. Primòfides,ilius , an fit men pertinac limè iactabant : ideò
fincerè Catholica ; quare non eft cre communes liberospater baprizabar,
dendum revelationibus Dæmonico mater parrini more ſponebat. hi
larum , ( qualis illa Childerico Regimundum hoc anno periturum prædi
Franciæ facta ', procurante & expli- cebant : ſed morre mundi mteritum
cante Bafina, que vivente adhucma- prævenere. Plurimos huiuſmodi den
sito ei nupſerat, & fagaerat ; qua ingedic olim Britain :a. lllic enim datus
nium poſteritaus enis declaratum Fran in Cambria quidam Merlinus Magus
cici Hiſtoriciputant, ( lege Gaguinum fceleftiilimus : verum enim , frutra
lib 1. ) vel hæreticorum . Nam inj- renitentibus Ponrico Virunnio , &
rio Ecclefx Cherinthus fallas revela Lelando , elt hoc de illo teltimonium
tiones finxit , & eas Apoltolorum Guilhelmi Neuburgii , & Polydori,
nomnibus infignivit , ut Caius & Dio . & alias mendaciilimi, Buccanani.
nylius Alexandrinus tradidere : a tales Sanè Magum fuifle , gefta cius à Gal
prophetiæ ledacorum Miri Magi: bfrido Monumethenle tradıla convig
rules prophetiſſarum & ipfiuſmec cunt. Cave, hunc qui veieri Pendra .
Moncani , ut Patres aniqui iliustem- ! gonis ævo vixit , confundas cum alio
potis prodiderunt , Claudius Apol . Merlino Scoto , Helii Thelefini ( qui
linaris, Miliades , Apollonius , & & ipſe vares ) diſcipulo : qui Aftro ,
& Serapion. quorum verba refert Eu nomix & Phyſicæsur magifter, valdè
Zzz peritus
a E.u feb Ti 3.6.22 1.7.8.10. b Iren li 1 08.89 9. clic3.c.15.:6.17 do 18.d Epiphan.
baref. +0, D. Aug.epilkios. lib,jede animæ ori.6.11. fTheed.1.4 bar.fab.
 584 DISQUISITIONVM MAGICARVM
harum revelationibus vel prophetiis
peritus,multa fertur prædixifle : & vi
detur aliis Prophetis Britanniæ , Ken - nihil credendum , deluſos à quadam
rigerno,Sanſoni, & Gilda , annume. | mulros ſcribit Firmianus , ad B.Cy
sandus. Hanc Merlinorum diftin- | pria . a hoc argumento Miltiades pro.
1

& ionera, notarunt Anglicarum rerum bat prophetias Montani fallas : quia
Scriptores , Treviza , Ranulphus , & fponte incipiebat vaticinari : ſed invi
Giraldus Cambrealis Fallæ fidei tus, furoregue , & amentia correptus
Pleudoprophetæ fuere ibidem , loan-pergebat.bo Talesfuere prophetiæ mo
nes Ballusanno 1390. telte Wadeno , nialium . Quercereafum anno 1491.
in faſciculo Zizaniarum : & Pagani de quibus ita fcribit Chriſtianus Mal
ante Chriſtum narum , Eubages , va ſzusc Eodem (inquit )anno,circa feftum
cati : ex quorum ſecta , quidam Aqui. Cashedra terribile dictu )cceperunt de
la , & alius Berdix , celte Chriſtopho mones habitare di poffidexe monaſters
to Mylæo . Nec diffimilis vanitaris um dominarum Quercetenfium : quas
ſunt propherix eorum , qui ea in me . annis quatuor , é menfibus-cotidem min
dium proterunt , quæ decreta Ge- ferabiliter dexaveruns. Vidifleseas crew
neralium Conciliorum , vel SedisAbro, velutčanes per agros difcurrere, ix
poftolicæ convellunt;ut ridiculæ pro Star avixm ,volare per aera, ficur feles ;
phetiæ illæ Marioni Aduocati Parig in arbores repere ,pendere de ramis : Var
enas de Sociecare lelus refutatæ valdè riarum animantium effingere voces, fea
à Renato des Fons. in libro conira le creta.prodere, de futuris eventibus proi
playdoger de Marion cap.s.6 6. nam phetare. Denique quoties Domin
Marionus ifte, uc Arnaldo genero luo Henricus Cameracenfis Epiſcopus , ant
complaceret, & cum co -atque Paſque- i Dominus Ægidius Nettelet, Decanus
rio , ac Doleto , quadrigam Calum ciufdem Ecclefia, viri virtutum ,adex
niatorum & Sycophantarum noltri orciſmum earum accederet : En saquia
temporis impudentiloimorum , fuffice- , unt ,cornutusille nunc in via eft,ur nobis
set , etiam prophetias fallas coram Se comminetur, venit.Poftmulraremedi ,
a
natu Ampliffiino , profesie in medium undecunque collara,earum nomina de
non dubitavit . Nimirum vidic ſola i lata Romam ,ab Alexandro VI.Le &ta fue
Lurecia , dedit una curia ; quos vix, tata runt in cana Domini fubdivino facrifi
dilitis provinciis , tot fæcula: Patizocio ,fed nihil profuit loanna Potiere,que
cionem ,Medium ,Ecebolium , Lanı malorum dicitur dediffe principium ,
ponianum . Nimirum tanti eft his nono eratis anno ludere.cum Diabolo .
Heroftratis, inter Cathenas, & Qua- repit, qui accufabat eam in monafterio
druplatores , & Azoneoſes : inter i cccc. XXXIV. vicibusindigne
ourčpois, tu pugerous, xj quisyahómavas, i communicaffe : fed ille quia mendax
cenferi , & digicò oſtentarier. eft, non ftamus verbis illius. Ipfa C4.
2. Num fine perſona arreptitie: oam meracum addu & a , quadragenaria
miez

a szefsinter Cyprian. Epift.nu.75. b Eufel d.cop,26. cСbrenic.libr.ze?

 LIBRI IV. C. 1. QVÆST. III. SECT.II.

maior,in carcere periit, circa Feftum
lu
nio liberate funt) Eandem Hiftoriam
nar rat.ctfi paulò aliter loan , Moline-
tus Valencenenus, in Chronico Belgie
nondum edito, è quo quæ libr. 6 rete
sam , ea mihi optima fide ex M. S. Co
dice defcribi curavit Clarill.J.C . & Se .
torum.a Gerſon etiam fic fcribit : Ha
fuam lafionem ,fuam atatim ,fuum ( ut
Origenes loquitur) demonium , paret in
pholocapris,zelosypis.com iracundus,in ini
vidis @anaris. Vnde poeta
Quiamant,ipfi fibifomnia fingunt,]
Nimirum hi ſunt thanes , quos quem q;

nator ſpectatæ juſtitiæ , Petrus Oranus pari Poeta cecinit:hæc quæcuiqueDeus

Lcodicenfis.Tales omninò divinatio . Et dira cupido. Salent animi cuiuſque
nes Indorum : quiſumpro cohobz le vitia variis fignis deprehendi: ex fami
mine externancur , & mox ccflinte fuliaribus & amicisquibus ſunt notiores
Fore vaticinantur.de quibus Per.Chie ex actionibus, & opinionibus corum :
za.part. 2.hiſtor.Parnar.cap.27.cales Li ut fi à Deo lele de quibuſque actioni
bufiz Bohemæ apud Dubravium ,kbr. buspræſumanterudiri : li confilia &
2. Boiem .hiftor. indicia (pernant aliorum : G foris Cu
3. Num fideiſinceritatem , vit& ac rios.Gimulant, & intus vivant Baccha
morum integritas,virtuseſquecommen . Dalia : li mulierculas peccatis onultas
dent,an verò vitia & imperfectionesno circumducant: Gile in officia concio
tabıles eam dehoneftent. Idcò non cre nandi, confeſſiones excipiendi & alia
dendum fuperbis, ambitiofis , impati hujuſmodi ingerant ( ut faciebat Pe
Coribus, carnalibus, ebriofis , iram fo . trus ille Sartor Ancverpienfis pſeudo
ventibus,odia exercentibus , diffidia heremita ) fine legitima vocatione ac
ferencibus,vel alios diffamanribus,vel milione : lin aliis ſuis actionibus,
pecunias hinc corradenubus : necet moribus , cxercitiis vanilinc, præcipi
jam hypocricis,qui Gingularia quædam res , imprudentes, indiſcreti, maxi
affcctarz devotionis & pænitentiæ ; mè in oratione mentali , v.g. ſi ad
figna,per fuperiores EccleGaſticos nó huc imperfe & i, & vix purgativæ cum
approbata , oftentant. Confirman . Int, præcipitent ſe per unitivam , auc
-cur hæc,unius exprimis paribus , Ap. ftatin ac orare incipiunt , fine præpa
pollonii ſententia qui prophetias racione idoaca , prælumuni le habere
Montaniltarum falfitatis hioc arguc tantum paſsive, nihilque ſua ex parte
bat:cùm quod Maximilla & Quinula conantes, influxum divinum expe.
maritos tuos deſeruerant: cùm quod bent . Nam li quòd aliud ,hoc lanè
crant pecuniæ cupidæ ,færusexercen- eft illud in quod iemeritatis ſaxumim ,
tes ceſſeris & tabulis ludentes , & mer- ! pingentes , plecique ſpirituales , per
cedem prophetiarum accipientes,tum illuſiones periculoſas, & hæreſes fæ
quòd laſciuæ :dedicæ pigmentis, cultui diſsimas , Begardorum , Beginarum ,
corporis , & fumptuolo luxui veftimen | Dulcioiſtacum , Lollardorum, Illumi
Zz1 2 narorum

Eule.li, s. cap.17.
356 DISQVISITIONVM MAGICARVM

Datorum , & c .naufragium fecerunt. novitquem fallar gaudio,quem moerore

Duo ſunt huiuſmodiillulorum Icopali conturber quem errore ſeducat, & cau
unus elt opinionum iuxta fallarum ar- fus quærit nocendi,ubi quemque ftudio
que erronearum credulitas , & fuperba i lius viderit occupari. ] Idem contr
contumacia : & interdum fæJillima 'mat,in vita Moyfis, Gregorius Nille .
qurdam , & execranda, gradatim irre nus . Præ cæteris aptı luni deludiqui
pencia peccata , etiam cum Angelisillis , nacura lunc tenaces ienientiæ ſuæ , ic .
deceptoribus:alier valetudinis debili . que ſolospotant lapere , reliquos de .
tatio , & cerebrilælio ,nonin muliercu ' (puuntut fungos :talis ille , qui le in
lis tantum ,fed etiam in viris , alias nec puteum præcipitavit,apud Caffianum :
levibus , nec inſipientibus, ſed dulci (alis poftca Franc. loannes de Rupe
hoc . & venenato orioſa cob'empla- ! fcilla,anıètrecentos annos talis noftro 1
cionis ( ab omni voluntatis coopera . rempore Franciſcusde Crucein Pes
tione) vel intellectus adminiculo , qua . cuvia , de quo poſtca.
rè & meritò ,remotæ & infructuulæ ipo 3. Conſiderando corporis conftitutio,
lorum corporeorum fenfuum tilla . Nam li valetudo parum firma ,la præ
torii io faxus,poculo ebriis . Quo in ferat redundantiam bilis atræ , 6 habi.
genere longum foret planè recencia tus corporis inedia , velinſomnia plus
corum , qui abindifcretis & indoctis æquo deformatus , li lic cerebro lälo ,
magiſtris, in hanc foveam præcipitati velnimis apprehenſivus ,autimagina
fuerunt,nota nobis exempla , recenſe- cionis turbidæ & æquo vehementioris
re: neque id expedit , fuperftitibus etis quia tales,utdici lo'et,etiam vigilantes
amnum cam cæcis quàm cæcorum du- pucant ſe videte audire , guſtare , que
&toribus. Cæteros utinam vel ferò fa nec gultu, ncc auditu , nec oculis pec
ciant,iftorum cautos pericula . Eodem cipiunt,talibus dæmon facilè imponit,
pertinent , qui contumelias, examen , quia fallarum rerum imaginibus ob .
judiciaque aliorum , modum proces i vesſantibus renaciter adhærent, & al.
dendi ipſorum aut dicta minuspro- rentiuntur. Hocloler epilepticis con
bantium ,velillisnon credencium , x - tingere, uc vi morbifera agirati vatici
grè & impatienter ferunt : quidemum nentur. Quare annis ſuperioribusnon
contenti non forent,huiulmodicarere ſatis cauti fuere : qui lic affecti unius
revelationibus , & illas porius aliis con : ariolaciones rancitaciebant. Admira.
cedi : fed in his nimium ſibi compla . 1 lione dignam epilepticæ fæminæ bi.
cent , & doni huius cæco amore can ftoriam narrabo ex Getlone,lıb.s.feat.
guntur . Soler enim dzmon , cuique 16 in fine .
per id quod vitiosè amarilludere.Pro . s . Addit Gerſon , referre : qralis it
denter D Leo a . Novit diabolus , cui eso fuerit perfona qualiter erudina , qui
ingerat illecebras gule ,cui adhibeat in bus affueta,cum quibus converſata ,quia
citamenta luxuriæ , cui infundat virus bus delectata:pauper fi :an divest in die
invidie, cuiexhibeat efcam cupiditatis: vitibo timendam fuperbiam į ambi.
tianem

a ferm.de circumcifio
 LIBRI IV. C. I. QVAEST.III. SECT. III.
tionem , in pauperibus verò fictionem .]
SECTIO III.
Scd hæc oblervatio eft perita à valde
remoris & incercis , Melior elt le
quens . De revelationibus mulierum non
6. Nec ætatis , nec fexus differentia fanétarum .
negligenda eft.Nam fi calca li & cadu
ca æ'as elt puerilis, Exus ratio eft ,
levitatis & morbiimaginoli , quia hu . licætera lintparia
midiore, quam par eft ,lunt pueri cere rum revelationes merentur . Quiale
bro , & pleni vaporibus qui parvo ne xus ifte imbecillior , naturales vel dæ
gorio commovestur. a Quare & per moniacas ſuggeſtiones, plurimum ha
cos,ut apriores luis conaribus , dæmo- bet pro divinis:multa quoque libilom
nes olim amabant oracula fundere:fednia fingic.quæ vera credit , iuxta illud
& hodiè facticant,in cryſtallomantia , paræmicum , Anus qua vultfomniat:
& in hydromancia.Defæmineo ſexu, abundat pallionibus admodum acti:
conſtant hunc effe fufpectiorem : fed | bus & vehementibus , quare quod à
de eo ſeparatim agecur ; ſequevti le -
ſequeuti le paſſione natum , id a veritate profe
& tione. Cum putat , lunt etiam fæminæ naturæ
7. Congderare oportet , uirum fit humidioris & viſcoloris: humidum
in ſpirituali exercitatione perſona vete verò facilecommovetur , & varias fi
rana an verò novitiatantum : an alias guras recipit ,ægriùs aucem ac ſeriùs a
eam diabolus fic decipere coparus fue- motucellat. ideò mulieres citiùs ima
rit.aur deceperician quæ illi alias reve ginantur , ſed viri minùs pertinaciiec
Jata, vera fuerint: item quæ vera,quæ imaginationes fovent:cumque illæ mi:
falſa fuerint. Sitgro , valdè verenda nus ratione polleaot,minus etiam pru.
fraus,quia (ur inquit Gerſun ) novitius dentiæ habeant,procliuiuseſt dæmo ,
feruor ciòfallitur, ficaruerit regente , nicas fimilitudine falla & apparente,
.
præſertim ix adoleſcentibus & fæminis, decipere. Ideò invenias in facris lit
guarum eft ardor sinisavidus, varius, tecispaucas Dei prophetides . Ma
effranis,ideoque fufpectus. ] Hoc iodi cias duas, Annas duas, Deboram , Ol
110 Franciſc.Picusb primo detexit fal. dam , & unam atque alteram alias,
Gitatem cuiuſdam revelationis vilioniſ prophetas verò plurimos. Contra
que.poft & alia indicia acceſſerunt,ut apud infideles Idolorum prophetas
quòd vana quædam bonis mixta , pauciſfimos .. mulieres innumeras,
Diabolus in forma Chrifti ut prudenter notat Horozeus libr . 1 .
· Domioi,cæpit 1 de vera & Falla Prophetia cap.23. In
fuadere .
carú moribus præcipuè conlideranda .
præter laſciviam , luxum , avariiam :
( quæ ex Apollonio notavi) ucrum va •
Zzz 3
ge

• Notas hec Ioan. Nider, in præcepa.col.quell.de divin, b libr.9 de pran.c.3.1

7 558 DISQUISITIONVM MAGICARVM
1
gæ fint,garrulx, criminatrices, laudis eam fabulam fimularet ( quod nonnul
cupide,aut cerebrolæ :quæque ſe in doliviri prudentesexiftimarunt) ille Theo
cendi , ' prædicandive in Eccleſias aut olegus:quod à muliercula magna & mie
Sacramentorum adminiſtrationefablera deſe audiret ,ac multò grandiora fu
que legitima majorum licentia ) cop . tura conciperet ,libenter er fe difcipulum
tra do& rinam Apoſtoliingerant.Nam | addixit, cuius patrem ſpiritualem a '
quæ ſunt hujufmodi,non le ipfas dumgebat . Quid multa? eò abductus eft
taxat fallunr, ſed & viros eruditos tan- homo,lit miracula facere tentaret ,
dem ,'li nimis illis creduli , in præceps fierifibiperfuaderet :cum miraculive
trahere conſueverunt. Teftis eft, lui Stiginm , ne tenue quidem exſiaret. Ob
temporis do & tiffimus Tertullianus, hac & quod propofitionesaliquot ab il.
qui dum vifionibus muliercularum (ut la propheriffa accepiffet, à ſenſo Carbo
ille de animz quantitate ac colorea ) lice Ecclefie alienas,àſanctiſime inqui.
.confidit , immemor eorum quæ do - fitionis judicibus ,tore hoc regno ſtupen ,
aillimè & verillimè contra has ipfas te comprehenfus eft.Ibi per quinquenni
fcripferat, in abſurdi limos errores um ferèauditus, toleratus, examinatus
pelapſus fuit. Sed ætas noſtra præbuir ac tandem patefactus eſt bomo omnium
in Peruvia illuſtrius adhuc exemplum , fuperbißimus,acinſanıßimus.
quod P. Ioſephı à Cofta verbis adfcri Cum enim Angelum fibi divinitus
bam b. darum à quo omnia qua vellet difceret,
Fuit in hoc Perwenfiregno vir magni ac deindefumma Des ipſiusfamiliarita
pro illo temporeaftimatus docłu Theo. Ite immediato colloquio fe pocitum ,
logus, ac Theologie profeſſor, idemque pertinacißimè differeret in eas nugas den
Catholicus ac piu din babicus, ac penè latus eft,quas,niſi ab homine prorſus mē
tunc huius orbis miraculum. Is fami- tis emoré dici,nullo modofibi quiſquama
liarit ate muliercula cuiuſpiam , quaſe perſuadeat. Erat verò ille tảm integra
edoceri ab angelo magna quadam my- i ſenſu ,quod ad cerebrum attinet,utmihi
ſteria ia &tabat quaque extra ſe interdit integrior non fit. Itaque & feriò affir .
rapiabatur,aut rapi ſimulabat,velutal. mabat , fe & Regem futuram & Ponti.
tera olim Philomene aut Maximilla i ficem ſummum ſede Apoſtolica ad hæc
Montani, ita devinctus eſt , ut illam regna translata , conceffam quoque fibi
defummus Theologia quaſtionibus ſapè fanctitatem fuper omnes dingelos, choº
confuleret : in omnibus pro oraculo ha i roscæleftes,atque Apoftolos omnes ,quin
beret,magnis revelationibus plenam etiam oblatam fibi à Deo unionem hy
Deo valdè charam prædicaret, faris a. poftaticam , fed ab ipſo non effe admif
isoquiſordidam , et perexiguofenfuam . Darum quoque ſe redemptorem
preditam , nifi ad inftruenda menda- orbis , quoad efficaciam ,utipfe loqueban
sia. Igitur, fivè à Diabolo corripere. tur quod Chriftus folum quoad fuf
Sur (quod facilius eft credere.) cum eoficientiam fuiſſet. Omnem ftarum
Yuſmodi ecſtafim pateretur , fivè callidè Ecclefiafticum abrogandum i leges verò
Aline
3 de animac.sı b de novifimis temporib Jib.z full
 LIBRI IV. C.I. QVÆST. III .SECT.III:
alias ſe editurumfaciles & apertas, re- , velrideret,velfieret.Poftremòfi miracur
cundum quas cælibarus clericorum tol- lis rem agere nobis placeret, fe libenterça
leretur , multitudo uxorum concedere. ftatim exhibiturum . Hac ita dicebat
eur, confeffionis neceffitas excluderetur. I homo , ut vel nos infanos putare videres
Hec argue alia tante contentione affiro tur ,vel ipſe inſanire. Nam & per reves
mabat, ut nos teneret attonitos , quod llationem fibiinnotuifle iactabat, Serea
bomo talsa ſentsens non infaniret. Deniſsim
De. um loannem Auftria bello navali
nique diu evolutis geftis illius , & pluja à Turcaelle ſuperarum regnum HH
quam censum o decem propofitionibus fpaniæ à Philippornvictißimo iam penè
bareticis, ant à Jana doctrinaEcclefia amiffum : & concilium Roma habitam ,
alienis condemnatis jufifumus, ut ha ut de Gregorio deponendo , & alio ſubir
bes de more facrum illud tribunal cum rogando ageretur. Qua ideò nobis figo
bomine diſputare, fi fortè ad mentem nificaret, ut quoniam erant nobis certis
& fidem hominem revocare poſſemus. nunciis nota, ſciremusei, non nifi divi.
Convenimus autem cum ipfos ludicibus nitus innotuiffe. Etcum effent omnia
& Epiſcopo Quitenfi, tres alii. Eò adeò falfa ,ut ampliuseffe non poffene, ab
introduétus homo ea libertate e fa- illo tamen afferebantur,ut notiſıma no
Eundia perditifimam fuam cauſam de- bis. Denique cim nibil profeciffemusper
fendir , m ego in bodiernum diem duos dies differendo, cadpublicum fpe
etiam fiupeam cò adigi pole mentis hu- Etaculum effet cum cateris, ut in Hiſpa
mana fuperbiam . Profeffus eft doétrj. nia fieriſoler ,delatus,intuebatur femper
nam fuam non poffe monftrari, nifi die in cælum ignem in inquiſitores, & om
vina ſcriptura , miraculis : quod nes graffasurum cælitus exſpectans, we
offetſuperior omni bumana , ratione. illi erat pollicitus Diabolus. atqui ignis
Scriptura autem teftimoniis longè fe quidem nosnullus ex alto corripuit, illis
apertius atque efficacius probablesquàm verò , & Regem & Pontificem , & Re
probaverit Paulus lefum Chriftum fuifdemptorem , o legislatorem :ex imo flam .
fe verum Meffiam . Miracula autem marapuit algueredegit in cineres. Ha
ſe perpetraffe plurima, eagnetanta , ut Etenus P. Iofephus. En fructus in
Chrifts refurrectio non fuerit maius. cauta converlationis cum muliercu
Nam od ſe verifſimè effe mortuune, olis , prætextu confeflionum , & nimiæ
refurrexiffe ,atque id evidentißimè(aie• | tacilicatis in credendis , primo quæ ad
bat ille) ffe oftenfum . Scripturas verò I laudem propriam , mox etiam quæ ad
proferebat memoriter (sam nullum ls . I cætcros & publicum Ecclegæ ftarum ,
brum baberet, atque ipfo etiam Brevia | denique ad fidei mylteria morumquc
750 fpoliatuseffet) ex Propbetis, ex Apo - doctrina inexfuperbia occulta fuique
calypfi ex Pſalmis, ex aliis locis , toto amore para credulitas , ex hac haie
tam longas:#i vel memoria effet admillis, & vaniffima quædam divinitatis af
rarioni. E as verò ita ad fua commenta i fe &tario ,cum incredibili mentis cæc in
adaptabat, ita allegorizabat : ut quivis tare Sic igitur viliſfima famella virum .
cruci
1
 ONVM M
560 DISQUISITI MAGICARV

erudicione & fapiencia clarum dece. si collocutionibus intendunt continuis,

pit . Sic & Magdalena de la Cruz sub obtentu runc crebra confeffionis ,
Cordubz multis impoſuit a , & in nunc longe narrationis vifionum ſuaru ,
Belgio'non multi elapfi funt anui nunc altcrius cujuslibet confubulations :
cum , in una urbium Hannoniæ , reli . expertis ( inquit ) credite , nominatim
gioſa quædam credita energumena, Auguftino a Domino Bonaventure ,
& addu & a ad ſuperiorem ejuſdem vix eft altera peſtis vel efficacior adno
ordinis , ut exorciſaretur , dum res in condum ,velinfanabilior .] quæ monia
longum abit , & illa vocibus diverſis tio aureis digna literis eſt. quoc enim
fucceffivè loqui incipit : quarum hic lapſus ſtellarum de cælo ? quot qui
una tenuior ſe Deum Chriftumque fpiritu ceperant, carac.conſumantur?
Dominum noftrum fingebat, alia da . ! P.Leloyherius addir bregulam aliam ,
inonem craffior imitabatur : hac plustribuendum revelationibus virgi
multa palam impia effuriebat : illa , num , quam viduarum ; & viduarum ,
quædam ad pietatem (utvidebantur) quam conjugatarum , fateor hoc ve
pertinentia ita creditum ,à quibus mia ruin , cæteris paribus , quia virgo pu.
nime decuit , in illa modo leſum rior , & Deus puritatis amans , ideo &
modo diabolum loqui , fic periculi plures legimus virginum revelaciones :
plena & fallaciæ res co progreſſa, ut & virgo cogitat , quomodo placcac
muliercula ſolemni ritu , quali per cá Dco , conjugatæ cor diſtradiasadhuc
Chriſto loquente hoftiam incruenquam cor vidux, liparisnon ontfan
tam , prolatis verbis Canonis conledimoniæ : pluscredendum conjugate
crare auderet. & [ proh dolor ) pii,ſed landtæ , quam viduæ laſcivienti : plus
velindoci , vel incauticonſecratas viduis,quæ verè viduæ ſunr,quam vire
[execratas potius dicere deberem ) abginibus anxic conjugium optantibus,
hac Sacerdotiſla, [ſed non ſecundum vagis autparum recolle & is .
ordinem Mel hiledech ] azymas panis
eulogias acciperent , & tanquam ve SECTIO Iy .
rum Dominicorpus,allatis & prælatis
cereis,in altari collocarent , & venera De prophetis fru revelationibus virgi.
· rcntur . Duo tamen hic erant impo . num , feu mulierum . qualano
fturæ indicia :tum quod erat energy wizard & note fano
mena,cum quod auderet Sacerdotale Etitatis

ac virilicofficium uerpieces Sol Do Fue mulerehujufmodi, quarum

fumus, decipi poffumus. Propter hu- i lix Regis Bohemiz , virginis Ordinis
jufmodi fimiliaque pericula Gerſon Carmelitarum ,quæ ſcriplic librum te
addit : Hoc precipue confiderandum , | velarionum ante annos400.B.Brigie
qualiter cū ſuis Confefforibus & inftru . j tz Sueticæ viduæ , cujus exftant libri
doribustales mulsercule converfentur
. revelazionú , quas qui tribuunt B.Bri
gida
a de que P.Ribarkn.is.Paneftri Ignak...10,6 Horoxeus dib.6.2.4. b lih: 4 ik sped.c.pl,
 LIBRI IV . C. I. QVÆST. III. SECT. IV . SOI

gide Scotæ Virginia , fallancar : nig & Catholicæ, ejuſque veritate, item dee.
ifta fortè revelaciones ediderit, quod dicis à Spiritu fando dictante , ut cre
non arbitror. hzc virgo vixit anoo dendum SS. ediram ſanè verum dice
518. at Balla videa poit aonum 1370 . red puto neminem paulò pra
excellite vives. Hac etiam longè an dentiorem cale quid anquam , opina
tiquior . Pepini ducis Brabantiæ filia , I tom .Argumenta quoque illorum ,cum
S. Gertrudis ann. 664. revelaciones longè rendantulterius , indicanceos
quoque ſuas collegit : claruit S. Hil . { longè aliud voluiſſe, ſcilicet , loqui de
degardis in Germania anno 1180. cu certitudine humana leu morali & de
jus & aliæ luperſunt. Er eodem tem dictamine Spiritus fan &ti , in divinis
pore S. Elizabethæ Sconaugienfis, cu revelationibus ordinariè , quod fanè,
jos revelationes libris duobus com nimis multum de auctoritate & opi
plexus Rogerus Ciftercienfis Anglus, nione San & arum Chrifti ſponſarum ,
vir doctus & pius : quem or nullam eft decerpere. Sic illi argumentantur .
fan & orum virulentiæ matedicentir . Primò , quia quæ prædixerunr , pof
que faridi oris fui Balæus immu fent aliundè prædici , ut ex indultria
nem effe poluit in Catalogo Scriptorum ſolo lumine fidci, & doctrinæ confor
Britan. quo libro nihil unquarn legi cata . 2. quia poruerunt ex illuſione dei
Icursilius , mendacius , aut magis monum nalci, Deo hoc merito per
blaſphemum . Miror nondum ab a- | mittente , eo quod etiam Gne culpa
liquo Anglo Catholico larvam mo . prælumebant facere, quæ mulieribus
tioni & ſcelerofiffimo Apoſtar de illicita, ur concionari,& docere.3.quia
traclam . Hac recentior , tempore poruerunt provenire ex phanralia nin
Gregorio XI. circa annum 136 o . quo mis debilitata , & ex errore quodam
tempore S. Brigitta vivebat , tuit S. mentis. 4. quoniam in illarum di & is
Catharina Seoenlis, & ipfa revelatio . quædam occurrunt minus fecun
nibus illuftris. deharum itaque reveo , dum communem Theologorum ſen
fationibus,maximè de B.Brigitræ ,quæ tentiam , conlentanea rationi & ve
plurimas fcripfit & habuit, nonnulli ricati § . quia prophetica illarum do .
ambigunt , quoillas in precio habere Arina ſupervacua , & parum Eccle
Gæ viderur neceſſaria. Hæc momen
oporteat .
Henricus deHalfiab , & Sybillanus la non me derercent , non movent
Cambo Catholici, ambo religiofi, led i à debita ſan & is mulieribus , earum
fur verum dicam ) nonnihil audaces. que di &is exhibenda reverentia.
volunt D. Brigitte & fimilium reve Non quidem revelationes illas , tan
lationes , non debere haberi proin - 1 quam fidei Catholicæ affertiones .
dubitanter veris , nec acceptari can : fueor : ſed ut reverentia digaas, & à
quam à Spirito ſancto editas. Quin cæleſti, lumine colluftratis inentibus
hoc intelligereor de certitudine fidei prolatas,venerabiles defendo, & quá.
Аааа diu

a Simlerus Lelogyber.com alii, b Comment, in Genef. c Decad. 1. Peregr qua .

stion . q . 3 .
 TIONVM VM
JO2 DISQUISI MAGICAR

diu ab Ecclelia, ut pix approbantur, | modum peceſſaria, vel idcircò, urma

nonnili temerè reiici poffe contendo joris ſuæ munificentiæ nobis fint figna
Ad primum argumentum reſpondeo & famulos amicoſque ſuos amplius
plurima in his contineri, qux , cum tot honoret. Præterea quis confiliarias
annis prius prædi&ta fuerint, nonniſi à Dei fuit,aut quis mentis eius abyſſum
Deo potuerune revelari. Ad lecun- fic penceravit,vt pronunciet aliquid ab
dum , quod Epiſcopi varii , & Suinmi co factum fupervacuè.
Pontificesmodum illum Sãctarum ex loannes Franciſcus Picus aliud ar
traordinarium , in docendo & exhor- gumentum moleſtius adfere inmedi
tando permilerint , & ideò nihil illas un quod fanè imprimis removen
indebitum uſurpaffe. quare nec cau- dum . Harum Sanctarum revelatio
dum .
fa fuit ulla , cur fponfas luas Chriſtus nos contradi & orias effe ,quare alceram
tam fædè ab animarum adultero dia earum neceffariò falftatis convinci .
bolo decipi & rideri pateretur. Adier D. quidem Catharinam Seneolem , ur
tium reſpondeo, nullum delisii vel ab- libi revelatum, prodidille , Deiparam
errationis à mente ſana Ggnum un com originali peccato conceptam fu •
quam in illis deprehenlon fuiffe, qua ifle : contra B. Brigit. huius uttam ma
se non minus hæc coniectura , quam cula aſperſione liberam ab initio con
præccdenres, va nieucis & malitiæ ple ceprionis exftitille. Refp. me lano
da ceolenda. Ad 4. negamus inea lem contradict'onem non fareri, Du
tum revelationibus quidquam referi- Brigittæ revelationem agnoſcere, &
ri , quod Catholicæ fideifinceritati pa ' quod illa aſſeruit credese Quod
lam repugnet, vel cum ea conaſtere attinet ad D. Cacharinæ Senenlis pra .
nequeat. Si quid fortè communiori renfam revelationem , funt qui relpan
Scholaſticorum fententiæ repugnar, deant, cam decepram & talian icve .
non ideo conteſtins damnandum , ut lationem pro vcra habuifle ; # Sede
erroneum ,cum piè & prudenter intel . ¡ hoc in San & am parum honeftè dici
lectum , luis quoque probatis aucto ( ur. Alii volunt huiufmodi revela
ribus & rationibus non abſordis Ita . tionem poft obitum Sanctæ Catha
biliatur . Alioqui Pontifices Roina- , rinæ , præpoltero & pertinaci quodam
Ai , ut Eugenius tertins Hildegardis, zelo condi& am à defenforibus illus.
Bonifacius verò nonus Brigitiæ , revelententia : adinfirmandan revelatio
lationum libros , adhibiro maruro
adhibito maruro ! num contrariarum fidem . b confir
Doctorum & Cardinalium Concilio mathunc conatum fimilicudo attens
atque examine, non permiffiont, ad tarorum Beraz apud Heluerius,priuſ
Ecclefiæ utilitatem , in vulgus edi.Ad quam ad hærchm ca civitas del ce
quincum dico ſolerc Dcum , fæpè quæ ret (nempè anno 1590. ut teftarur ea :
dam permittere : imò & facere, de te editus auctoritate publica Hi
quæ nobis videntur Ecclefia non ad koriæ libellus , é quo id alii Chrono
graphi
a Petr .Leloyberius lib.4.de/sek b Sic AmbiCasarinus ciufdem ordinis 23.gro inmas
hash concep.cirea prin }
Er Suarez. in 3 9.27.dif.3.fcs.
 LIBRI IV.C.I. QVÆST. M. SECT.IV. 363

graphia tradiderunt. cur ; inquiunt ilo poftolicæ Sedis Legatus, ad hoc à Papa
li ;quod eodem in genere ſemel patra Iulio ſpecialiter miffus, ab omni gradu,
tuin deprehenditur, non & alias fa- ! 8 privilegio clericali depofitos 23. die
&um credatur, bconcurrentibus pro menfis Maii,poteftati tradidit fæculari,
contrariæ partis veritate multis indi. atque de hinc ultima die eiufdem men-,
ciis?Neque hoc ordini toro , fed paulis,igner ur heretici)ſunt incinerati ,pra
cis quibuſdam foret fall crimen im fentibus ibidem multis hominem mi pilli .
pingere. Exftae libellushiftoriæ olim bus.] Si: Nicolaus Monachus Hirlau
exculus, quem legi Moguntiæ in bi gienlis hæreticosvocans; non quia ne :
bliotbeca Sucieratis ampliſima. tem garaot B.Virginem fine originali pec
compendio complexus fuit Frater Nie cato conceptam , ſed quia conrende
colaus Bafilius in Additione ad chro- bant pertinaciter contrarium de re
nicon Naucleri, quico vixittempore nendum , & quia Magicis præftigiisu .
fol. 1006. his verbis. Eodem anno G fueranı, & multa contra fideiCacho .
( 1509.) pridie Kalend. Iunii aprid Ber- lice Gnceritatem dixerant, fecerant
nam in Helueria quai xor ſancti Domi- que , ur in libello illo continetur.
nici convenius ibidem fratres, Prior, Fieri tamen poteft, ut Baſelius ful
Lector, subprior ,& cuftos capti,per tor- cus auctoritate Concilii Badleen Gisha.
turam examinati ,degradati, adignems bueritarciculum de Conceptione im
condemnati, miſerabiliter ſuntcombu . maculata pro articulo fidei; ſed pro
fti, propter quaſdam dolofas,falſas, im- libera utriuſque partis defenGone,
pias, é diabolicas machinationes,quas jam Sixtus IV. decretum ediderat , &
in odium immaculatiſſime Virginis propterea fanc fi idcirco hæreticos
Maria conceptionis occafonaliter exco cenſuit, valdeà vero aberrafle: verum .

gitarunt. Nam quendam fimplicem tamen arbitror, ſolummodo quo ad

idiotam fuperftitiofis quibufdam incan pænam hæreticis , cos comparalle.
taminibus diaboli arte dementarunt, ac i Quicquid de opinione Baſelii Gr, Mi.
plurimatam in facrofanéte Euchariſtia he probabilius videtur; neque hoc ab
Sacramento, quam fcalpris imaginibus ordine fallo conf& um , neque à D.
tentaverunt , quemadmodum fa &ta co - Catharina,ut revelationcm ,proditum
rundem in lucem arte calcographıæfunt non ab ordine , qui cum lit fan & illi
impreſa ideo preſentibus eorundem con mus tale crimen in ſe non admigliet,
fiffata ſuperfluum duxi. Tandem ve non à Sancta prodicum , ut revelatio .
To ad inftantiam Bernenfium , Haimo nem : quia nec F. Raimund . nec ullus
Lasſanenſis Epiſcopus, lociordinarius, Confeffariorum cæterorum , vel fami
inquifitionem contra eos fecit, quo ad . I liarium B.Catharinæ, qui diligentilli
ftante unà cum Marthao V Valenfi E mecunctas D. Catharinæ revelationes
Piſcopo, Achilles Caftell.Epifcopus, & A collegerunt , & pofteritati colle & as
Aaaa 2 emi

&
a Additio. ad Chron . Eufeb.prime addstiones ad Nouckrum . befemelmalys, de reg.
sur. cp.1.Sum . Tbeol.816.8.c.2.
$64 DIS QVISITIONVM MAGICARVM

emilere ullam hujus revelationis men , Deipara in Originali peccato. Suſpf

tionem fecerunt : nec etiam in libris cionem facit , quod finehis verbis to-
Bi Catharina illa revelacio invenitur: ta oratio perfecta eft: & quod G vo
Doo hic objiciuntur ; primò dictum luiffet B Catharina bæc verba adde
Cajerani,qui hoc ex D.Antonino affis - Fre,non fuillerei neceffe , il
manter afferit.Secundòlocus quidam lud , fubjunxit , quod immediate his ,
cx.opuſculis illius San &tæ .Ad 1.selpon, verbis videmus a librario præponi :
deo , S. Antoninum lcribere tantum , accedit quod . orationum ejus alia.
(i quis objiciat hanc revelationem nulla Gic terminatur. Quare vel iHa'
S. Brigittæ , fciendum alias Sanctasmi. hoc non addidit , vel Gaddidir , non
raculis claras contrariam revelationéaddidit ,ut fibi à Deo revelacum ;, fedi
habuiffe: Sed Antoninus dictum fuumur opinionem ſuam , quam cum ple
non confirmat ullius Auctoris teſti - riſque lui ordinis omaillo veram &
monio ;arſolet, nec ciam ipfemet, ubi ceriam , humanis tantum rationibus:
de vita B: Catharina egit, ullam , inter & perfuafionibus inducta , putabato.
alias, hujus revelationis facit mencio Poruis autem Sancta illa , hac in re ,
nem , ut nec.Confeſſarii Bearæ illius, qua de Theologica quzſtionc : natu.
Gicut dictum eſt. ideo non magnifa- rali , non divino lumine præeunte ,
cia hoc dictum - Antonini : quo ad lo differebat, errare quod humanum eft .
lutionem argumenti , pro tempore u. Sane fallacem effe argumentationen ,
lus, eo quod Ioan, de Neapoli-aliafo- qua co loco uritur , nemo prudens
lutio ,quam ibirefert, ci merito nimis Theologus dubitaveric.. extrema e
impudenswdebatur. Ad Ad 2. reſpon, lumit ,, medium conceptionisi
nim fumit
deo, optare melocum ex ſcrip :is ejus plius tempus irantilic : quali conclu
adduci.Nec enim invenio , nis forte das , nec ante hoc tenspus , nec poſts
id colligant ex illis verbis , quæ adne hoc tempus aliquid fuiffe , vel furu-
dtunturin finc Orar.XVI . ubi ſic legi . rum , & inde interas , ergo ne nunc
wur: Tufcis:Domine,quiaifta eftveritas. quidem effe hoc tempore . Fuere qui-
quem locumfwftra quærenti, loan. dam olim Dd: quicenfuerunt, polito
Deckeriusjam olim Lovanii , & nunc i quod: B. Virgo. in Adamo peccavit :
Grænii.in: Theologiæprofeſſionecol. & Chrifti Domini redemptione indi
lega mcus mihioftendit: De quo ver guit, conlequi , ut non potueritipro .
bo potefteffe.non-injuſta fuſpicio, hoci momento conceptionis fanctificari as.
additum abillis ,qui volebant. ea qua red qm rem melius examinarunt , il .
in præcedenti Oratione di&ta fuerant, li mo'tis contrarium docoere b cx
haberi pro prophetica-reveatione, & quorum dictis cum clare colligatur
dicto contrario Gimile dictum B. Bri . Deum hoc non abſolute tantum &
gitræ volebant reforare : præceffe: 1 lmpliciter facere poruille , ſed etiam ,
rant autem noopulla de concepta. Itanteilla hypothefi : non intelligo
quo .

a Sic Halen 3.par.q.9. membr.z.Ricb.in z.di3.a.1 Capr Perror de alii.b Bonad 3.8.1.4.1 ..
q.li.Asi 2.6.2.Paluda in d.3.9.1.2.1.Cajeogafode conceps,co 3,Suarez Valenhed.9 :27.
 LIBRI IV . CAP. I. QVÆST. III. SECT. V. sos
quo pa & o fuerità Deo revelatum cumſtancias ſedulo conferat , non

Non potuiffe Deum animam B. Virginis magno negotio deprehender, cas vel
Maria snfundere, nifi in materiam pus - conciliaripoffe , vel earum alteram
midara ? Sic enim illic vocatur caro , in non ex revelatione , ſed ex opinione
fe & a peccato originali Nonne hoc peculiari, putánrisid veriffimum eſſe,
di & um repugnat deciſioni Sixti IV. vel ex schementi tantum imagiuatio.
Pii V. & Concilii Tridentini ? nam sine profectam .
hoc Deus non potuit : ergo factum
credere non licet. Si hoc Deus fcie SECTIO V.
bar,quia veritas effet, atque hoc B.Ca.
tharwę revelarar ; cerle illi revela. De indiciis a natura ipfiusrevela
witimplicite , contra ſentientes in fin tionis petitis .
de errare. Quo igitur pactu permis
3
;
mit Ecclefia piom & probabile cren Suppono,Salomen
suppdeono,alamern illud etira
Sectio . Iillud di
certiradi
..
> nis,
de facto fuille ? & hoc probabile cre- revelatione adjun & um fuerir.cuncpa .
dit ,certe nequit Deus revelafle , hoc rum referre vigilantine an dormienti
å ſe fieri non potuifle. Ablit ergo, ur vifo contigerit : fi dehit hoc lumen ,
credamus illa in oratione divinam tonc ſemper plus vigilancis revelatio .
revelationem contineri : Abor , ut ni; quam (ut Varto vocat ) ſomnoriæ
credamus B. Catharinam , humilli deferendum Hoc fuppo Gto .
mam , ſanctiflimam , & circumfpe Confiderandum primo, qualis fit il
& iffimam Dei fponfam talia præfra. la revelario utan fit ſapiens vilio nem
C
che & parum ſolide dicta , tam gravii pe conformis ſapientiæ
Deiteſtimonio confirmare voluille eft. ralis autem furura ( teſte Geilo
aur pro divino ora ulo oberudere niu) G habeat illa à D.lacobo require
Nulla igitur revelationum hic pu ta c. ut ßpudica ,modefta fuafibilis bo
gna eft , ubi unica invenitur B. Bri- nis confentiens , plena miſeruords a co
+ gir: æ revelatio , quam non ipla fructibus bonis;xon judicans fine finu .
tantum , idque pluribus locis ai urvi i latrone.] Si ( ur hoc fuliùs explicem )
dess conftantiam , fed & : alii (an & i inftigerad aliquid ' ,. quod.exemplis
confirmarunr: Unus Marfil..Theolo- Chrilti & San & orum magis affimi.
gus gravis b , & neutrios Ordinis , i ler , 6 hominem intriofecè demiffio
Duminicani neque Franciſcani', tres sem reddat , quam fine revelatione

S revelationes divulorum recenſuit , fuiffet , limitiorem , manluetiorem ,

& eas addic fuifle graves & miracu . recollectiorem , & à fæcularibus
lis confirmeras. Quoad æteris reve & excraniis curis abſtractiurem , G
laciones aliarum rerum , quæ contra invirar ad fimplicitatem , unionem ,
riæ fibi prima facic videnrur , fi quis & ( ut Gc loquar ) intimitatem cor
illas eodem modo difcutiat , & cis dis : Gid ', ad quod inftigat , pluribus
Аааа 3 yir ,
9.0. 6.6. 43.6 ass.binu.9.20.6 inz.g :4. Capiz.V.l7.
a helisevel.c.
 NVM
SI TIO
QVI
DIS
566
virtutibus Gt ornatum ' & præftantio .
sibus , q dira ejus omiſlio , vel factum
contrarium : ſi ad quod invitat , fic
timpliciter & intimè bonum , non
aliqua dumtaxat ex parte : denique
G incipientem ad peccati deteſtatio
nem & præteriæ vicæ confuſionem
excitat , proficientem perbonideG -
deui inflammationem , & fervoris
di votionem , ad meliora cariſmata
promover , perfe & um verò implet Monachus Trevirenfis eum depre
divinæ dulcedinis interna præguſta. hendit. narretur hiſtoria ab Euervvi..
cione. Undè præclarè fcriptum à Jono Abbate b , in verticem montis sé.
anne Salisber. lib. 2. cap. 17. Sed cum naijuffu ſuperiorum cum miſſus fuiffet,
hac à ſpiritibus circa homines fiant
folam rerum imaginem fidelis ani
eam
ma non aſpernatur , que innocentiam
relinquit incolumim . Quod fi materiam
vitiis afferat , libidinem fortè accédens,
ant avaritiam , aut dominandi enge-
rens appetitum ,aut quidquid hujufmo
di eft ad fubverfionem anima , procul.
aut ſpiritus malignus
dubio ant caro 7
immurit ] Peritè duos falfarum reve
larionum fontes memorat , carnem et
demonem , fed mox minùs peritè &
vere , quæ de Lamiis dicicur , omnia
falſa pronunciat , quod tuit à nobis
alibi refucatum , supr.libr. 2. Dæmo -
niacæ revelaciones cenſendz 9 quæ
prad , ais operantur contraria , ad
Icussilia & carnalia . vel invida , &
detra &toria , & immodefta inci
RVM
ICA
MAG
tioneplusnoceat : fed & tunc quoque fa
diligenter advertimus,nunquam nifia
maritudinis ó diſcordie ſemina (par
gir . Suadet eniin nonnullis fingularia je
junia quedam undèceteri ſcandalizer
tur , non quia diligit jejunium ſed
, quia
Scandalo dele &tatur.] kem li ſuadet a
liqua contra canones , vel conſtitu
tiones , vel regulas , vel alia præcepta
majorum . hoc indicio Beatus Simeon
ibs habitaturus : nocturnis horis in fpe
cie Angelica demon apparuit , et ut
miffam celebreshortatur. Ipfe nec planè
dormiens, nec perfe &tè vigilans con
tradicit non deberi fine presbyteri
ordine aliquem hoc mifterium imple
re : contra inimicusinftat , fe Dei ,
legatum effe, Chriftum boc velle ,nec de
cere fan &tum locum miniſterio tali dis
cius privari. Renitentem ergò con .
tradicentem adjuncto fibi confortio
alterius damonis , de le & tulo educunt,
ante al are jam vigilantem ftatuunt
alba induunt , de ftola utrimque alter.
cantur:boftis more presbyteri, Simeon
more diaconi contendebat fibi imponi
debere. Tandem Dei famulus ad fe
reverſus , vittuie orationis & Gigno
Crucis inimicum repellit.feque deluſum

tant , quæ hominem reddunt aver- ingemifcit. ]

ſum à Chrifti & Sanctorum imita Deprehenſa quoque illufio ex at
tione , reddunt gaudentem novis & tentata fimilis ferè fuperbiæ auda
Gingularibus inventis ſuis. Vt enim o cia , & , quia modeliæ audor non
primè Dinus Bernard , ait a , ſe tranffi | erar,revelatio , in iniuo ordinis Pre
gurat malignus ille fpiritus aliquando | monſtratengis. Tem coram narra
it angelum lucis , ut virtutis fimula- bo verbisſcript ' , Bcs , Norie
berto

a Sermode utilverb.Domini. b apudSures.Iunii.

 LIBRI IV . C. I. QVAEST.III. SECT. V.
berro coevi a . Inter quos ( Premon - operationi ini entos non poterat fubver
Aratenlis religiofus ) fallax ille ſpiri tere, faltem contemplatores quoslibet
145 : quoſdam confideranssdiosas , averteres à contemplatione. Nam ille
fua illos quondam recognofcens fuiffe idem Clericus , la oris hujus minifter,
vaſcula in quibus fue quiere e volup . ubita quadam et graviſſima infirmie
tati indulgere confueviffet:ita illos falſa | tate corripitur, & , qui prius de viſibili.
fuæ illufionis ſapientia replevu , neque bus refponla dabat , jum in cælum os
prius in libris vexlegere nouerant, jam ſuum ad inviſibilia ineffabılsa pro'e'
ex librismagna quadam dicerent , ea menda, ponere non verobatur. Concur.
de futuris properando majira & Jtu- runt, fratres , me confuetum eſt ad in
penda predicerent , Danielis denique ungendum eum , concurrunt ad es q118
unus ex eis prophetiam fe fcire afferebat, dicebat audienda : Defe quidem mu
en de ea quadam duce mendario , lagna , ſed de plursbuscircumftanubus af
quebatur: ubi de quatuor , 8 ſeptena, jerebar majora. De fe quod eadem ver
e decom cornbus , & regibus Prophe pera aut fulunus effec cum argelis in
sa fcribende inducit, & de Antichrifto. coelo, aut ftaret ſanias cum cateris fra
In quibus jam fimpliciores quoſque at eribus in iboro. De aliis vero fingulo
sentos reddiderat, o la fieripoffet,ctiam rum conſiderans babiluatem ,quali pro.
ipfum DEI bominem a Venerabi pberando e augurando dicebur Hung
lem Abbatem Simonem Sanét , Nico. cum nuper in Ecclefia ad fuperiora ra
lai, in errorem induxiffe . lam enim perer , vidi ad æternitatem vocarum :
cò nfqueprogreffa erat crus arrogantia , istumjam , & c. fubjungit varia de aliis..
ut ipfis aſſidentibus , criam in capitulo, Vide hic gradus fuperbiæ , primum i .
ſermonem facere auderet . Et qui vidit diolas libidamon deligii, & facie vi .
6 audivit , prebes bujus rei teftimo- deridoctos: deinde facit illos fcripru .
Ecboc fignum cius , quia deferram interpretari 3.etiam coram majo
mone proferi initium . Erat enim bicribus differere in locis ,ubicacédum de
fermo : Eftote fortes in bello , & pug his & culpa potiushumiliteragnolié.
nare cum antiquo ſerpente. Hac fpi. da.4. facii eos Pleudoprophetas, de le
Ficus ille mendax per organum illud magna loquentes, nec de aliis minora,
fuum proferebat: fed ad veritatem qua ut ſuperbia pluribus affricaretur. Sub
Jeguitur , videlicet ,, Er accipieris jicitpoltea de alio idem ficiente , &
regnum æternum baud quaquam has omnes dæmonis machinationes.
procedere nequam valebat. Porrà dilipatas, Itarım uc religioſi , fraudem
ium ab auditoribus veritatis & dulce.fubolfaciences , relpwodere , le nec:
dinis fallax ille, speritus fo ex parte hunc , nec ullum alion ampimsau
diprehendicerneret , ut eſt milke arti dire velle , donec pater eorum Norr .
fex , majore arte ad alia fallendige bertus revereretur . hæc enim e
nera le conver !it ut quia manifeſta (pooſio,humilisobedientia virture dæ :
pionem

a Surius 6.Iunii cap.27o

 ONVM M
UI SITI CARV
568 DISQ MAGI

wonem vicit. Nec efficacius ferè ul . 1 ( qui ab ea n fcebatur ) e dentibus

lum exitus remedium . Dabo aliud ex . frendente, ut internum ignem externo
emplum verbis Franc. Bentii ex an. I frigorereftrinxerit. Aheri utem demon
nu litteris noftrorum provincie Me noctu fe oftendit imagine B.Vrſula , crs
drolan. Anio isgo In oppido quodam cis vexillum praferens cum multarum
Suburbano propè Aronam , ad triginta virginum comitatu , atquesca locutus
mulieres malo damone Agutantur , om vedet Deusamaiquetuum iftud ftu '
eft,
nes ferè virgines, infimeque conditio- dium ruende pudicitie:ſed quoniam dif
ni , cepraſertim quæ funtvoto virgini ficile admodum eft in paterna domo in
salis obftricte, mirum , bas , gusbus do tanto ftrepitu occurſantium , & pericu .
les circumveniat guibus artibusop lorum obie tu non contaminari mentem

pugnet . varias inducit formas, ut al . aliqua ex parte, nos allegavit.ut te du

luciat ad infanda , ut deterrcat ab hone . ceremus , in cænobium facrarum vir
ſtis. alſimulat niodòperfonam , papie- gimum ,omißis curis omnibus ipfius nu
tatem monacho , quod audose aures mini ftudiofe famulantium . Hic vita
borrent , ipfiuſmee Chrifti crucifixi, guncula , Deo afpirante , cum verens
hortantis ad impra : guix e urfum , diaboli infidias , dexteram duxiffet
leonem . ſerpentem : impetum fa &turus manum à capitein pe &tus, moxque à
supuellashiantiore , o devoraturusu finiftra produxiffet in dexteram , ut ef
no hauftu : minacem ctiam militem formarec crucem , le talibus vifis,

cum fclopo parato & inftrućto , jamque
extrufuro pernicialem glandem cum
fiamma tonitruque niſi extorqueat af
Jenjum . sed Gmplicitas virginum
vincit omnem aftutiam Deo nisa, Ma
gna omninò earum fides , eoque clypeo
ignea nequiſſimi tela exſtingere. Et
tantoque bonore indigniffimam elle pro
fretur. Neque verò vebi habeo ma
gnam fidem ; timco in ſp -crofis confe
tsis fictos dolos,quodfi Deilegatione fun
gimini has Sanctorum reliquias (habe .
bar reliquias allegatas ad colum ) ihuo
militer veneramini. Minum dicts ,

plurimis narraciones dwe reponentur: procubuerunt in genua larue venera

Ex earum numero quedam , nobilibus bunde, tanto magis urgent utmare .
orta parentibus. & molliter educata, i ret perfectionem , Atilla,mibinon licer
cum haberet aliquando no &tem infe quicquam gravius fiatuere mei patris
ftam à diabolo infidiante, ftratum defe spiritualus iniuffu , neque ad eum adire
rit , & hyeme lecer media ac tempeftate decet nocte intempefta:convenite vosila
per frigida, in nudo pavimento nuda cu lum exponite mandatum Dei ubi

balinin creſcerei nihilo fecius flamma diluxerit, ego acredam å utar com
( nt magnum incendium agua ingeſta) | filio illius. Hoc refponfo ,demones abiecte
clam cubuals egreſſa in borrum fecedit, omni fimulatione in iwasſetenebras ab .
stique magni amulatione Franciſci, diderunt,cum fremurum irridenrépmelo
guim eadem fi Etiraffe acceperat ,corpus lam , quod lingua folum bellarent, gra
prosecut in aggerem nivium , tamdiuque refque agentem fupplicherDeo,contumer
pervolucavit, obftrepente licer damene lias, ő probra celiatim ingerentes.]
Hacie
 LIBRI IV. C. I. QVÆST. III. SECT. V. 570
Hactenus Bencius. quid hac virgine tes criminibus ſuis. Genebaldw autem ,
fapientius ? ſed docebat nimirum il mio terrore perculfus ; refpondere nihil po
lam VERA SAPIENTIA , cui le pu- tuit. Tunc Angelus Domini confortans
dicitiæ Zona colligarat. Impudicitia eum , & ne timeret hortatus eſt, ſed gau
ftatim prodit dæmonem : ſic enim abderet in miſericordia Domini fibi colla
calamiftris, & procaci vultu , & curio ta. Qui.animatus,dixit ad Angelum : non
ſa diſcurſacione D. Robertus Abbas poffum hinc egredi : quia Dominus có Pa
dæmoncm in nuptiis agnovit. . Et ter meus Remigius clavem huius ofiii ſe
laſciva forma & motu, ac verbis, eun cum habet , quod & figillo ſuo fignavit.
dem cognovit S. Dunſtanus, & igni. Et Angelus ad eum : utnon dubites ( in
ta forcipe arrepto ejus nafo lepidè ir- quit ) me à Domino miſſum ; ficutpatet
riſit brelte Osberto Cantuarienfi. Ad- tibi cælum ; fic & oftium iſtud patebit. Et
dam fingularis caurelæ exemplum ,quo ftatim , ſalvo ſigillo ac cera , otium illud
docemur , nihil cutiuseſſe , quam ti. apertum eft.] Ecce tibi veræ vilionis in
mere ſuum ſequi judicium ,aut ab obe dicia : prius perturbatio , mox conſo
dientia majorum ullius revelationis latio , & verum ac apertum miracu
eriam certæ fiducia recedere. Gene lum ſigilli accerta integritas : non ta
baldus Laudunenfis Epiſcopus per in- men cenſuit vir fanctus obedientiæ
cautam cum uxore , quam deſerverat quidquam derogandum . Tunc Ge
familiaritatem , ex bono principio or nebaldus in modum crucis fe jactans in

tam tandem , quæ humana fragilitas , in limine , dixit , Etiamfi ipfe Dominus
c.cum ea corpus miſcuerat : ſed po- Iefus Chriſtus dignatus fuerit ad me veni
Itea ad cor reverſus , & D.Rhemigio re peccatorem : hinc non egrediar , donec
Rhemenfi confeffus in anguftiffimum ille venerit , qui me in eius nomine , in ifta
locum inftar ſepulchri recluſus fue recluſione conſtituit. Et ſtatim Angelus Do
rat , ubi cum ſeptem annis pæniten- minireceßit ab eo. ] Quid ergo ? pla
ciam aſperrimam egiffet : Septimo ( in- ¡ cuit Deo Genebaldi animus > & per
quit Hincmarus in D.Remigii vita c ) Angelum hæc omnia , eadem nocte,
anno in vigilia cæne Domini , cùm idem | Rhemis pernoctanti in oratione D.
Genebaldus in oratione Domini pernocta . | Rhemigio manifeſtavit , eumque Lau
ret , d feipfum defleret, circa mediam no proficiſci jubet , & Genebal
dunum
dem Angelus Domini , cum magna venit lu- 1 dum Epiſcopali ſede reſtituere , quod
ce , ad eum in oratorium ubipronus iace & factum ab eo confeftim , Contra D.
bat , & ait ad eum : Genebalde exaudita Guilhelm . Aquitaniæ Dux , l dæmo
funt pro te orationes patris tui Remigii: nis ſuggeſtiones, quibus & fervor de
fufcepit quoq; Dominus pænitentiam tuam , uotionis minuebatur: & ad fæcularia
& dimiffum eft peccatum tuum , furge, revocabatur, initio dijudicatas repreſ
i hinc egredere, facque miniſterii Epiſcopa. Glet ; non ſe fic Lucentibus ad bellum
lis officium & reconcilia Domino pæniten- ducem obtruſillet : nec .cæcitate per
Bbbb cuilas

a vide Sør.7 Iunii tom .3.b Surius : 9 Mais.capud Sur.13.Ianuar.

 170 DISQVISITIONVM MAGICARVM
cullus fuiſſet : a: fed illum deceptio , | adveniente , pium quendam & prw .
dentem adit civem , benènotum , nar
cautiorem reddidit poftea , ut faci.
lè fecundæ revelationis falfitatem con . rat rem foram , peritque ut in domus
temneret. e Prudentiflimus fenex A- 1 ejus penetralibus fibi licear parere , &
brahamius ( ut B. Ephræm prodidit ) lupulatur arcanum fore. ille nec cro
revelationes illas , quibus eum dæ . dulus dictis de revelatione , nec tamen
moni , Sanctum , & Beatium prædica- fuſtinens virginem domo excludere :
bat , contrario humilitatis actu ſta veritus , ne graffaci jain incipientibus
tim profigabat . f Vah ! quam con Sectari is, materiam res vulgata præbe
-traria fuit illa Gandenſis vargo , no rer blafphemis hæreticorum dicte
Atris temporibus ? milella diu vaca- riis atque lædotiis , eam ſuſcipit, & ad
rat orationi, & Sacramenta frequen. hibita obſtetrice fida parcum exfpe
tarat; ſed velnon fatis exercitarum na ctat. Mifera doloribus vehementer
&ta fuerat confeflarium , vel Gi- nacta, corquebatur., candemn magnam , pro :
ei ſua ſecreta ſpiritualia non pande prole humana , horridorum , & villo
bat , vel benèmonenti non credebar. locum , fædifimorurnque vermium
quicquid horum fuerit, paulatim va- copiam effudie utero , quorum tam
siis revelationibus eam diabolus fu- dirus erat aſpectus, utomnes exhora
perbiæ fpiritu inflavit, tandem perſua- referent , tam teter odos, ut fætorc :
fit meritis reliquis parem efle Deipara fermèexanimarentur. Sic demum mi
Virgini: deelle fæcunditatem junctam lella fe delulam intellexit , & lupera
virginitati illibatæe:li pergat,id qırogue
biæ luz fructum , àfuperborumPrinc
confecutucam . ô vaffum commen- cipe retulille ou quem oportebat. Sio
tum , & muliebri ingenio accommo mulier decepta , fed & virus ille dolos
datum ! iam illa ſe confeflione indi.fus coluber Lupplantaviti.Apud Grow
gam non effe putabat : itaque peran gør . Turonenfem legunsur-hæc de Soi
nos aliquorcam intermittens,non ab - Friardo & ſocio ejus Secundello , Santa
Itinebat tamen à facra ſynaxia Quid & us Friardu ilinn Sellindello Diacono in fu .
multa ? fenieldum in templo verfarur, | pradiéta iufu laftetit immobilis : habebat:
& communionem exſpectat , arden- jamiem uterque eorum propriam cellulams,
ciusque beneficium illud reliquum po- fed procul interfépofitam Cumqueftrenue:
ftulat; audit, bono ſisanimo; dilecta, in oratione perfifterent , nocte: Secundello :
exoraffe te ſcito . conceffa tibi frecun- Diacono apparuit tentator in ſpecie Domja .
ditatis cum caftimonia prærogativa ; he dicens: : Ego:Jurir Chriftus, quam conti-
quam peris: de cælo confide te gravi- nuò deprecaris : iam onun ſandluses,o nos
datam . commiſcirerat enim ſecum dæ- men tuum in libro vita cum reliquis Sana
mone , qui lucis Angelum mentieba - aisineisadfiripa: egredere stune abbacin
for domum reverſa , ſentit oterum ia- ! fulut , vadins fæc fanitates in popu-
meſcere : jufto poft partustempore :) lisu His Gille illectus deceprionibus diſcel
fit ab
a Theobal.in cjus vil f.16. apud Sur.Febr. bibäc.19 . Síme.Mirapbiex Epbremo apud Saw
rhumMartiis.
 LIBRI IV . C. 1. QVÆST. III. SECT. V.
fit ab infula , nec focio nunciavit tamen cum que te Deum credo , cuius te ſpeciem merten
infirmisin nomine Chriſti manus impone iiris habere. Tamen , ſi Chriſtus es , cruel
ret, fanabantur. Reverſus autern.poft mul cem tuam , quam reliquiſti , ipfam often
tum tempus ad inſulem , venit ad focium de,& credam tibi. Cumque non oftenderet,
Cum vana gloria , dicens : Abii extra inſu- Diacono cracem in os eius faciente,
tam , & virtutes multasin populis feci.Cum- confufus evanuir. ] Et ecce tibi conli
que conterritus ille interrogaret,quid hoc.fi. lium , quod in limilibus dubiis po
bi vellet , cuncta que gefferat fimpliciter tes adhibere , petere ut ſe cruce con
pandit. Atfenex obftupefcens, ſuſpiranſque 1 ſignet, velut formata cruce tibi be.
nedicat. Divæ Matronæ fimiliter da.
ac lachrymansait : Vænobis : in quantum
audio à tentatore delufus es : vade, age pæ . mon , apparens in formalpeciofæmu
nitentiam , ne ultra sibi prævaleant eius lieris , fuafic ut relicto delerco urbem
doli.] peteret , minus pudori ejus pericu .
beara.ſtatim infi
Eccc vides lapfum , primòquia oc lum ibi fore : fed
culta elt ſuperbia, credidit ſe landum , dias ,ex aufterioris vitæ diſſuaſione in
& ex hoc frontificio non cognovit tellexit inimici. [ Simeon Metaphraft.
doloſam machinain. 2. quia deſcivit in.eius vita menfe Novembri. Sic ſanctus
à bono propoſito manendi in illa in Marcellus Abbas dæmones ex obleſ

fula. 3. quia clam habuit magiftrum lis pullurus, iisque aliquoties claman
conblia lua ; & obedire illi neglexit. ribus , lube nosexire , in nos quoniam
Vide nunc , at victus vicerit , fretus accepifti poteſtatem nihil juflit , fed
bumilitate, obedientia, & oratio le. Sen perfeveravit in oratione donec à
quitur apud Gregor . Turonenf. a Deo impulſi receſſerunt. Cauſam
Quod ille ( Secundellus ) intelligens & į quærentibus , cur non ftatim juſliſlet ,
persille je timens , cum fletu ad pedes eius prudentiflimè reſpondir, Quoniam di
profternitur , rogans ut pro fe Dominum de . centes me in eos accepiſſe poteſtatem , ni
precaretur. Cui: Veni, inquit, « pariter | bil aliud agebant , quam quod vane glo
ejus onnipotentiam pro falute anime tue re & laqueis me conabantur implicare b.]
poſiarnas: non eft enim difficilis Dominusfe | Cujus documenti utilitas non in exe
confitentibus miſereri, cum ipſe per Pro- orciſmis modò , fed & in revelatio
phetam dicat: Nolo mortem peccato- nibus cun &is maxima eft , quia ma
ris , ſed utconvertatur , & vivat .Osimum in his vanz gloriæ periculum,
Tantibus autem illis adrenit iterum ten ut de Secundello vidimus. Ipfe quo

tator in fimilifpecie ad secandellum Dia- que Spiricus Sanctusmirabili quadam

conum dicens , nonne præceperam tibi, ed vifione fe B. Angela Falginari infi
qudd oves mee morbide effent, & paftore in nuans, cùm eam collaudallet , & ipla
digerent, ut egredereris & vifitares , at ideò rem ſuſpectam haberet , quòd
que opem fanitatis eis tribueres : Et ille, lic exponeretur periculo vanz glo
In veritate comperi, quod fedtschor fis, ne . I riz pro certo ſigno probæ revelatio
Bbbb nis ei

al.dk vit Patrum t.fo.citas Surius 1. Aug. b Simeon Mesaphr. in eius vita 29. De
umbr .
 572 DISQUISITIONVM MAGICARVM
nisei allignavit; quòd quò magis lau mum, dixit: Pater oportetagrotum in om
dabatur, hoc ei crebrior & acrior on nibus medico ſeſubiicere ,fi priftinam nan
nium peccatorum præterirorum meciſii cupiat ſoſpitatem . Quapropter licet
moria occurreret', & , ne conața qui fis noftræ religionis præfectus & caput , a
dem , ullam vanæ gloriæ locum da- 1 grotus præfectura auctoritatem dimittas,
re poffet. Narrat hoc ipfa fusè cap.19. inibique te ſubdas , & obedias neceffe eft.
& idem aliàs quoque ſe expertam fcri- Quod fi feceris, baud vereor, quin breyi
bit cap. 21. 22. & 29. Sed & illud'arren incolumis hinc exeas. Annuit venerandus

dendum multiformes in omnem par- Pater bumiliter. prater ergòordinis noftri

rem eſſe dæmonis . fraudes. aliquan . confuetudinem fuper plumas agroto quief
do luadet quod optimum eſt, tunc centi ( fic enim Prior prudensiufferat ) nođe
periculum fubeſt ſuperbiæ : ideò tunc diabolus , formam pra ſeferensangelicam
valdè cavenda hæc peſtis. Aliquan- apparuit , dicens j veluti admirabundus,
do luader, quod bonum eft : fed tunc | Eft nebic lordanes, fama & opinione apud
conſiderare oportet > num hoc bo omnes tàm præclarus ? prafectus & patti '
num fit majoris boni impedimentum , tàm infigris Predicatorum ordinis į Efa .
fi pofterius hoc obſervaller B.lordanes ſem anceps , nifi antehac te diu noviſſem .
Prædicatorii ordinis Magiſter Genera O quàm vilis & impudens factus es , qui
lis , non illi diabolus aliquoties hac veluti unus de dominis terra, in ſtratoplu-
techna impoſuiſſet : ſemel quidem :ur mis & fericis ornato quieſcis: o infe
ad concionandum eum redderet ini : lix
lix , quale ordini tuo & fratribus exeme
doneum ac debilem ,ſpecie boni exem - plum prabes ? Sed non eft tui Deus in finem
pli præbendi , & aufteriorisvitæ , im oblitus qui ad re corrigendum me mi
pulit , ea relinquere, quæ corpufculo , fit: Surgeigitur è grabato,terræqueproti
illius erant neceſſaria , & eumrad ma nus fupplex -inbareas.ftatimque diabolo eV4
ximam virium infirinitatem redegit. | neſcenteperterritus-lordanes in terram cor :
a Sed & aliàs iterum iterumque eum ruit, & fic iacens, poftquam illuxit, À Priore:
hoc prætextu decepit. quæ Hiſtoria, frairbus-invenitur. Quem .Prior feverè
quia religiofis utilis fürura', digna eſt corripiens coegit ex meritò obedientia in .
pluribus locis legi : ficergo ſeribit Læ- i ſtrato preparato decumbere:
ander Albertus b de illo febribus acu
tiffimis laborante , Eorte cum venerando Sequente nocte iterum diabolus priftina:
patre , erat quidam cenobii cuiuſdampre forma affumpra adftitit , & durius quàm
ſidéns quem Priorem appellant , ordinis no antea' redarguit velur ſibi inobedientein,
stri, vir diſcretus', folers', providus , lit moxque in folum ipfumi defilire precepit.
teras calens', & moribuscompofitus, qui i Quem cùm mane eius diei" Prioriterato ſu
aliquando medicine operam dederat. is perfolum iacereconfpexiſſet, apprimè india
igitur Iordanis patrisanimumignorans, cognatus; dixit : miror tuam fimplicitatem ,
ſciens eum in ægrotatione ſibi ipli rigidißus ji ne dicam infcitiam ,qui nõfolúm in corporis,
red !

-Lamaer Alber nutci vita a 27.b'einfdem vitae.22 ;.

 LIBRI IV . C. I. QVÆST. III. SECT. V. 573:
ſédié anima præiudicium contra obedien- | ad pietatem & religionem duces fo
tiam hoc facere præſumpſeris. Ego enim Deð rent. Hiſtoriam ,ex Gobelino Perſona,
cæli terræque Dominum teftor,quod noluif verbotenùs accipe:rion longe ab obitu cui
fem pro toto terraruni orbe fic graviter con. dam cubiculario ſuo per viſum in ſomnis ap
tra Deum & ordinem deliquiſſe: & hac die paruit , hortans eunt , ut mundo do pompis"
cens , in fietum maximum prorupit. Quod l'eius'ocyus valefaciat , & ad regis æterni ſe
cernens venerabilispater ", & ipfe lachry- | conferat militiam . At ille vifionem illam
mansprocidit ad pedes eius narrans ei vifio- non alio quam illufionis loco habens, nihil de
ries,fed magis illufiones: & qualiter,utconij- vita emendatione curarit.. Sandưrs aurem
cere poterat diabolum illum fuiſſe, qui in vir, eius infirmitati ſe accommodans, ite:
Angelum lucisfuerat transfiguratus. Prior rum eum'ut prius admonuit: Sed cum neque
verò captus admiratione ac quadam commi' fic quidquam de vita rectius inftituenda co
feratione illius, aliquantulum lenitus , iuſsit gitaret', tertio ei'apparuit", aitque ad eum :
ipfum ftratum afcenderé. Ex hoc enim tan- Neſcis miſer , nefiis, quam immanis predo
14m membrorum debilitatem contraxerat, mentem fibivendicettuam , qui tibi auctor
ficque humores indurati fuerant, ut vix fpi- & fuafor eft;ut neque mittenti Domino', ne
ritum ad quieſcendum haberet. Tertia'noéte que mihi ab eo miſſo obtemperes. Certè cùm
Diabolus,ut prioribus,adfuit:quem , ut con tu malè vivendo planè defipias,neque ab hac
ſpexit vir Sanctus ( iam enim in'increpatio Stultitia fponterecedere velis, divina' te ad
nes eruperat ) ait: O'nequiſsime generis hu- monuit revelatio , ut vel fic ad frugemi nie
mani boſtis, ò impudice canis , ô immunda | liorem te reciperes. Tu autem ( ſtulte ) tiba
bellua, quoniodo meam aufuis es fimplicita- pateris miſere & perniciosè illudi,qui veram
tem deludere, ceu zelum ,qualemcunque er revelationem pro phantaſtica babes illufio
ga'ordinem pra te ferens?Et ego quidem , niſi ne: Neque enim quiſquain fidelium ambigit
boc omnipotentis Dei diſpenſatio permifit: illam vifionem eſſe illufionis expertem , que
ſet , ſapientiùs advertiſſem , quod multò l ad Chriſtianam pietatem religionem in
melior eft obedientia , quam ftultorum vi- vitet: quod fi quilibetfaceret tibi vigilanti,
dima. Er'in faciem eiusexpuens eum fuga. nequaquam negligere deberes.ſed quando te
vit. ] verba non corrigunt", ad facta veniendum
En Sanctus vir deceptus inani ſpecie eſt. Itaqueplanè efficiam, ut vifionem quam !
boni', reſipuit folido obedientiæ bono ſe tu intelligere diſsimulas o reipſa veriſsimam
muniensi.Nota etiam ultimum illud, eſſe certò experiaris.His dietis,ille expergifci
quod apparentiin angeli forma in fa- tur : ſentit à menro Barbam'omnem avul
expuit : nam hoc etiam viri ſpiri:
ciem Sam , fugit'proculab oculis fomnus omniis,
Cualtscommendant, quando viſio ſu & c.] addit quo pacto viſioni'obtempes
ſpecta eſt: & novi hominem , cui'hoc rarit.a
optimècellit: Concludendum hocca Secunda confideratio eft , quod quax's
pur teltimonio B. Meinulphi Diaconido in viſione vel revelatione fuadentur ali
& conftſoris , quiipſe apparens hanc quapia:bona; rectaque , tùm diligenter pero
regulam docuit;viſiones veras eſle, quç pendendü eft,num fimul'aliquaſuadeantur,
Bbbb 3 impias,
invitaS. Meinulbi apud Suriums. Octobra
574 DISQVISITIONVM MAGICARVM

impia, improba , vana & inutilia. Multarú poftor , cum multo gemicu do pudoreipfi non
buluſmodi paflim occurrunt exempla: äte in cellula ſuaoranti adftaret: quem illa
ego contentusſum , eris & tu ( piele . commentitio preditum fplendore intuens :
ctor ) nonnullorum Sanctorum . laco- Quiſnam es tu , inquit , aut quivocaris ? Ille
bus Vitriacus & egregiè confirmat hoc ſuperbo ut erat vultu illam toruis oculi pi
dictum , cùm ita fcribit: Quidam ex amiciſsim afpiciens: Ego fum ait,quem tu male
cis.eius ( B. Mariæ Oegniacena ) preci- di&ta precibus tuis compulifti venire ad te,
puis, à demonio mieridianoperambulantein que meum mihi amicum per vim auferre
tenebris , aliquandotantò periculofius quan- conaris.Somnium autemi, ego vocor. Mul
tòfubtiliusinfeftabatur. Catlidius enim ho . ris enim præfertim religioſos, in fomnis, inftar
lis, transfiguransſe in angelum lucis, fub Luciferiappareo,mihiqueobediunt illi, & ex
ſpecie pietatis eifamiliariter in fomnis ap- meisconſolationibusanimis efferuntur , dig
parebat,nonnunquam eiusquædam vitiare- noſque ſe putant , qui divinis eo angelicis
prebendens, ad quadam etiam facienda bona fruuntur colloquiis. Amicum illum meum ,
eum fraudulenteradhortans , ut priustan- quem pro tua voluntate mihi abftulifti ,iam
quam anridori cuiuſdam falſa ſpecie oblata, eram à bono propoſito retra&turus. Et id fa
poftea occultius venenum inftillaret , & mel. nèeventus rei docuit ,fedoraaſpidum rupta
lita lingua blanditer exerta , poftmodum funt,& maligni illius fraudulenta confilia
dentem infigeret , & ad extremum caudam in lucem prolata. [ Quibus verbis nobis
ſuam quafi cedrum ſtringeret. cùm enim fimul & artes dæinonis , & modus, & fic
iam illifides ceu veraci haberetur , tùm in nis , & remedium , quòin re dubia uten.
Star ſophifta & impoftoris : veris quibuſdam dum , proponuntur. Hoc remedio B.
produtor ille falſa permiſcebat,bonorum in Vincentius Ferrerius aliam dæmonis
termixtione falfis quandam umbram inſi- illuſionem deprehendit , & difpulit b .
diosè prætexens. Tandem fuis machinis eò Gc & B. Gutlacus infidias immoderata
perduxit fratrem illum ,ut res eiuspeſsimum ſuadentis iejunia , intellexit & cavit c.
exitum fuerint habitura, ſe non ancilla ficfpecieiuvandarum animarum Dia
Ciiriſti, revelante Spiritu ſancto, callidive- bolus perſuaſit $ . Elphego , t ex car
teratoris fraudesdidiciſſet. Cùm autem di- cere,ſe deducentem , reducentemq; re
ceret homini , revelationes illas non eſſe à queretur, exemplo B.Petriangelum fe
Deo, ſed maligni demonis illufiones effe , di quentis luafit & perſuafitin angeli ſpe
ille è diverſo , non fanéto, fed fuospiritu obij. cie : ſed eductum confefforem invia de
ceret : Cùm tot beneficia preftiterit mihi feruit. ille fraudem intellexit,doluit : &
Spiritus ille , tot vera de futura prædixerit, | martyrio , quod fugerat , ſe iterum ob .
nullo pacto mihi vult imponere,illa ad ſolitarulit , ac coronam meruitd. Sic codem
orationis arma confiigiens. (En bonum re prætextu conatus cuidam Monacho
medium ,bonum lcucum .)pedes Domini ſuadere ut cellam deſereret, impeditus
rigae lacrymis, cælum precibus inſtanter fuità B. Arſenio. Quare diligenterno
pulfat, nec facit finem : donec impiusille im- 1 canda, fideliter retinenda eft doctrina
cius

a li.s.vitæ B.Mariæ Oegniacenf.c 9. 6 Pet.Roucanus l.I.vise D.Vouceus, c . II . Sur.

in eius vil . April..., d'Osbert.Contuar, jo cius vilm .
 LIBRI IV . C. I. QVÆST. III . SE CT . V. 575
eiufdem B. Arfenijo qua,velut in ſpecu- ceris: repentè illos invaderet, tanquam ex
lo; fimulachra pugnæ dæmoniacæ , & pugnatu faciles & inermes : & fic maxima
capita iufidiarum præcipua , nobis', a- tempeftate eorum mentem labefactaret, da
pud Metaphraftem , propoſuit lpe conturbaret , & fepèetiam in vitiorüm pro
&tanda.Et quia huius capitis res ilta-, & fundum immergeret. Alios rurſus, cum ', ut
in primis utilis , ideò verbotenus exhi- fibi fiderent ,perfuafiffet , ut qui iam ad ma
bebo : Hocquoque vos non lateat, ô fratres iorem perveniſſent menfuram : ſuggeſsit ut
quod nofter inimicus Diabolus , multis & eis crederentur aliorum cogitationes , vitio
variis utensmachinis nos conatur decipere, rumque bellorum annunciationes. Qui
& boni pretextu in mals impellere:utzverbi bas cùm nondum rectè ſua vitia abluiſſent,
caula , fuggerens, hoſpitalitatem , confe- primùm quidem recordationem & informa
quenter fratrum , qui accedunt , gratam & tionem eorum , qua audiverant , immiſits
fimul co
benignam exceptionem : efficit , ut non abſque animeperturbatione .Deinde ver
medant to compotent: caufa autem eft, bo ro etiam miferè impulit ad carnis contami.
num caritatis. deindefis.paullatim ſufuransnationem a.His enumeratis;fubdit pro
Attrabens , imprudentes nos trahit walt peer tot kratagematum multiplices
ventri ſerviamus & deinde ad facietatem lia noxas ,nobis multa noſtri Cuſtodia , &
$ bidinis, nos polluit & voluptatibus.Aliis rur Sobrietate , Vigilantia quoque , & ad
fusſubmittens in animum eleemofynam & Bonum Attentione, opus eſſe. Non
benignitatem , & in pauperesbeneficentiam , nulla his addi poſſunt ex loan . Horo
immittit amorem per unit , & in furorem i zeo lib.1.de vera & falla prophetia cap .
impellit avaritis . Aliis autem multorum u IS
tilitatem tanquam efcam porrigens, efficita Tertia' conſideratio elt Gerfonis b;
ut filentium & quietem relinquant, tan- confiderandum an quod revelatum fuit , id
quam reminutilem , ut, cum multis qui- bumana negligentia quis finerevelatione po
dem mundanis habeant confuetudinem , da ltuerit affequi: tunc enim ſuſpectam eſſe
nonnunquam etiam cum mulieribus incautè | debere,ut ſupervacuan & minimè ne
het faciant, perfuadet: tanquam quiiam eo ceffariam . Quòd fi fuerit de rebus, quæ
per penerint, utfine imparibiles , fic miſe. ! & humanam intelligentiam , & dæmo.
Tosreddit libidinofos e de ſervientés animinis ſcientiam excedunt , tunc non po
perturbationibus. Aliis nullam exhibens mo terit aliunde , quam defurſum , miſſa
leftiam , & ut à nullo capiantur vitio infi- ! fuiffe revelatio . Sedan res huiuſmodi
diosè procurans ,extulit in fuperbiam , Ó-fic lines difficilè cft ftarım iudicare , quia
mallo negotio precipitavit: Nonnunquam non poteft niſi ſucceſſu temporis
autem faciens, utà bellando abſtineant, & quando eventos prædi & ionis , decla :
maximè ijs qurad ſuſcipienda exetcitationis rarxeritatem , vel diligenti diſcuſſione
certamina je paulo antè exuerant : decipit ( quando occulta cogitario revelatur )
efficiens , ut effent fecuri, é de nullare ſolt id dcprehendt, fitne divinæ tantam res
citi. Ex quo faétum eft, ut cum eos iniecerit illa cognitionis , an etiam dæmonis auti
. in ſocordiam , & ut labores negligerent effe hominis : . Hoc vitio prophetiæ Savo
narola

asson.Mirepbru.ja Arfinie bl . de probas.Spirious

 ONVM
ISITI ARVM
576 DISQU MAGIC

narolæ laborarunt , ipliulmet confel. | tos , quàm noros , per viros, quam for
fione. minas.
Quarta conſideratio , videndum , an Sexta conſideratio , fi pugnantes fint
non tam fit deſumpta ex facrisliteris ( cunc diverſa de eadem re revelationes , ut pluri
enim ſuſpecta haberetur ) quam illis mum ambæ fufpe&ta funt habenda: interdum
conſentanea omni ex parte , & conſtans, tamen fic veras.conatur diabolus contrariis
congrıla quoque Sanctorum hominum do- oblatis infirmare: ideò non ftatim reij ,
Etrina de exemplis , nihil falfi erronei adeciendæ ompes, led illis, rematurè deli
mixti habens , totaque pertinens ad ſalutem berata, credendum , non quæ priores
hominum do Deigloriam . Divinæ namq; funt, ( fierienim ſoter , ut cum dæmon
revelarionis hæc illuſtria ſunt docu conatus fuerit illudere per falfam ;
menta.Nam iuxta Glof.in Mat. cap.17 . Deus alia vera immiffa mebulam illam ,
ſuſpe&ta eft omnis revelatio quam non lucis lupet ventu,delijciat) ſed quas plus
videmus per omnia convenire cum res ac probatiores ſanctitate, prudentia
Lege , prophetis , & Evangelio . & facra doctrina confirmant, & qua
Quinta confideratio eſt, utrum reve fum auctoribus minus caufæ fuit talia
latio aliis revelationibus indubitatis confir- contingendi v. g. in revelarionibus de
metur. nam fi nec aliæ certæ res dubiæ Immaculata conceptione Deiparæ
manent. poteft enim Diabolus , ut fe- Virg.Mariæ ,quando paria ſunt reliqua
mellic fæpius, ut uni ſic pluribus idem momenta circumſtantiarum , plus ici.
revelare . Certarum revelationum ex buendum reyelationibus habitis( fi quę.
hoc capite multa ſuperſunt in Eccle- | ſunt ) ante controverfiam eadem dere
fiafticis Hiſtoricis veſtigia. talis illa ad natam , & poft natam controverfiam ,
miranda B.Hermanni Steinfeldenſis, i ijs quas habuerunt , qui nec inftituti;
qui & loſeph vocatus , eò quòd B.V. cujus D.Thom . nec alterius cuius Do
Maria ab angelo paranympho in ſom - ctor ſubtilissfuere:hienim ab affe &tu lie
nis ei viſa deſponderi, Virgineæ beni- beriores & hac fanèex parte revelatio
gnitatis exemplo clariflimo, cuius iu- D. Brigittæ præponderat alteri , quz
cunda deſcriptio in Beari illius vita tribuitur D.Catharinx Senenli.
continetur a talis alia Eutychij Patriar .
chæ ,apud Euſtathium in eius vita, talis alia SECTIO VI.
B. Guilhelmi Roſcildenfis, apud Sur.
April.6. talis alia S. Adalberti lub mor Deindiciis peritis à repelationum cir
tem ei oblata , & à Leone explicata, cumftantiis.
apud eundem.XXIII. menfis eiuſdē, tales

multa cius quem paulò antè laudaviB. Do przcedentia indicia quada

Venerabilem in libris miraculorum d.Va. 1 tione , partim extrinſecus petita :fequi
lidior cenlenda confirmatio per alios, tur nunc, ut quæincircumftantijs obr.:
quànıper eumdem , item per incogni- Secvatu necelária indagemus.
1. Ocu

a apsa Sur.8. April, tomo7. bapud Sur.s.O & ob. c lib.i.ca.23.6 27. - : , * .m.io
 LIBRI IV . C. I. QVÆST . I. SECT , VI.

1. Occurrit, illud à fineperitum , quid precata ſcribitur, Maneat obfecro Dominie

1
moverit hominem ur hanc revelatio- | boc dignationis facramentum inter me se
nem aliis indicaret,propalaretų;: Num te:fufficit enim mihi gratia tua.]Noli du
curiofitas, levicas, vanitas ,cupiditas, bitare gratam ſponſæ humilitatem &
avaritia ,ambitio , utilitas propria, an a. cuſtodia fuiſſe , magno enim miracula
liorum ; fi propria, an ſpiritualis , aut confeltim cute vulnera obtecta fuere ,
carnalis, fi aliorum ,paucorumve, mul- dolore tamen , & livore perpetuo per
torum , an omnium : Et in hac ipla cau manente c. Eadem virgo alio tempore
fæ inveſtigatione perpendendus finis, meritò quendam ſolitum revelationes
non tantam proximus & apertus , ſed luas narrare , & ( quod facilè accidity
occultuseciam & remotus. Poreft enim narrationis calore quædam de ſuo ad
( Gerſon ait ) finis proximusapparere bo- ijcere , idcircò pænis purgatorij addi
nus, do ſalubris,& devotus ad edificationem & tum vidit d.
aliorum , qui tandem prolabatur in multi Secundò , diſcutiende cogitationes, que
plex fcandalum , dum non reſpondebunt ulti: revelationem fubfecutæ vel præcefferunt,
ma primis, vel aliasfalfum ficlumque depre- nam ex præcedentium imaginations
Sendetur in perfonis fuiffe,reputatis magna poſſet nalci phantaſtica illuſio . Ad ma
fanétitatis, ut docuitatasnoſtra in decepcio- lis cogitationibus Au ftuantem animi
nibus Doctorum loannis de V arenis, loann. ſpiritus S. non accedit, nec vera revela
Hufs. G limitium ] ideò Elias ,quantum tio :nectainen ſemper bonam & piam
poterat , conabatur, amans humilita- į cogitationem vera revelatio & divina
tem , à ſe amolici Elilæum , ne videret tubſequitur : in ipſo namque orationis
cum rapiigneo curru in cælum . [ 4. | fervore,pleriſque Diabolus.conatus iro
Reg. 2. ) Prudenter Arſenius Gibi factas į repere. Ad veram revelationem ſem
revelationes nunquam , niſi aliorum per ſequuntur bona deſideria, & effe
pofceret utilitas , narrabat, &tum nar . & us boni: ad illuſoriam , aliquando per
Tabat quaſi aiteri accidiffent , ut Si. 1 accidens , & ad tempusboni, quitamen
meon Metaphraft. obfervavit a : B. à diabolo in majusmalum diriguntur.
quoque Hildegardis vix ſuperiorum | Notatum illud prius fuit ab Hucbaldo ,
iuflu induci potuit , nec inducta fuir, quicum recenluiſſet viſiones S. Alde
donec Eugen. 3. Pontif eam ad revela gundis , addit : In cunctis huiuſmodi revels.
tiones fuas (cribendum animavit b . tionibus virgo prudens magis magiſque ſe
Idem fait fenfus B. Libuinæ , cui cum humiliabat,regno Dei propior fiebat, ſponſo
Chriftus Dominus vigilanti apparens: celet ferventiusinharebat e. ] Hic profé
quinque vulnerum fuorum figna luað genuinus eft effectus verarum re
culenter impreſſa reliquiflet, & cerne- velationum : qui huic contrarij funt,
ret virgo tam hiantaa vulnera liomines apertè docent illuſoriam fuille , quæ
latere non pofle, timeretque cócurſum præcellerat.
& applauſuws hominum , hic Deum de . Tertiò notatum à quibuſdam , etia
cccc liſsimum

a in cius vit. b Thcodori. Abbas 15.1.vitæ Hildegard cap 4. clean Brugmannus in vilas.
Libovina.p 2.6.8. dodjem Brugman.p.3.6.2. c Husbalinvita S.Aldegurul cap.1.
 ONYM M
ISITI CARV
80 DISOV MAGI .

lifsimum quoqucelle ne decipiamus, ipfe cauſa videtur, antipathia quæ efthomia

vifioni ſeu revelationi fignum crucis oppones ni cum dæmone bomicida , & fympam
9t , ſeque cruce communire. Confirmat chia quæ hominicum angeli intercedit
hanc doctrinam ,efficacem fanè & piam co Ad illam antipathiam retulerim li
Senatus Bravonius . narratenim S. 0 - bens vulgarem quandam opinionem ,
Jualdum Epiſcopum cum dæmonis ir quæ vigebat temporibus B. Petri Cla
riſis & difHaris terriculamentis omni- niacent. dà qua ipſemet non erat alic
bus , veterator ei in forma fpeciofa An nus , nempè eos quibus mortui appa
geli ſe oſtentaffet,crucis figno ſemuniuit ruiſſent , non diu lupervivere. fortallis
fe; eò quòd fciret Angelum lucis id orta opinio inde , quod nonnullis da
non moleftè ferre , angelam vero te mones in mortiorum (pecie com apo
nebrarum illo in fugam compulſum - paruiſſent,illi,ex horrore, & vitæ mor.
iri. Quod & fa &tum eft, Nam ( verba ſunt tiſque antipathia , morbo contracto ,
Bravon. S. ) fimul atque fignum illud ma mox deceſſerant. Cæterum documen :
lignus tentator vidit , inftar fumiab oculis tum illud D. Antonii eft accipiendum ,
eius evanuit.a ) de veta inter na duleedine, quæ famem
Quarto videndum quomodo ſe spiris ac defiderium virtutum adfert, & adaur
sus ipſe ingefferit. Nam proficientibus ( ut get , præcipuè caritatis & humilitatis,
admonet P. nofter Ignatius b ) Spiritus quam limitationem meritò B. Catha-
malus ſe durè, implacide co violenter, quafi rina Senenſis adjecit:
cum ftrepitu quodam , ut imber in ſaxa deci Qyod confirmat anteftario B.Ange
dens,infundit:bonus vero iiſdem leniter, pla- ' læ Fulginatis , libi ex viſione in animo?
cide & ſuaviter ;ſicutaqua irrorat Spongiă: manlille vehementius deſideriam , cru-
Illis vero qui in deterius proficiunt, experi- ciatus omnes & injúrias pro Deo ſuſtie
entia docet contra evenire. nendi.Obijciat quis forte poffeDämo-
Quintò advertendum an qua initio nem , quem initio attulerit horrorem ?
mentem latitia demuljerat, ea fit poftea in præſentia ſua,utſolet , quando apparet
borrorem & mæroren verſa : item nurn qui nubes tangens vertice , aut alia fimili
cæpir à principio , fenfim horror amotus non- ſpecic terribica ( eum mox com lætitia :
fuerit, ſed conſtaas permanferit. duæ enim - & ſuavitate tenſus,verborumque blan
ſunt hæc revelationum fallarum notæ . dirijs commuare.Refp.nos agere deap-
Sin autem initio quidem bomo perturbeturi paritione ,quz non ratione formæ,låb
& horroris aliquid perſentifiat , fed poftmo qua comparet, fed ratione duntaxat
dum , hac moleftis e anxietate unimi.de- j præfentiæ apparentis, hoseffectus hor:
terſa, dulcedine quadam interna perfunda roris, & anxietatis adfert.Nam quando '
tur ,fignum effe divina confolationis; ut nos ! rationc formæ terrificæ ,opus non elta
B. Antonius docuit & notant in I. cap . 1 lio fermèindicio , & Grenim monſtrifi .
Luc. Theophilact . & Beda & Hicron. ca forma,certum eſt dæmoniacam effe::
in cap. 28. Marth. Cui rei naturalis eſſe l li fit humana; tunc aliæ circumftantiz
confi .

a Senatus Bravor.in vita S.Olaldi Vvilgornienf.c.2.2 bim li exercio de digsof /pireGuilbeh's

Parifienfiz.Por.principal de univerf.2.c4.15 , d libri demiru.eu)..
 LIBRI IV . C. I. QVÆST. III, SE CT . V. i58E
conſiderandæ ,de quibus lib.2.quaft 26. probantur veræ fuiſſe revelationes Ca
feat. z. non indiligenter egi . Huc llu - tharina Raconiſiæ . quas recenſetloan .
bet , licet recurras. Francil. Picusb . & Margaritæ Raven
Sextò conſiderandum , num revela- natis apud Hieronym . Rubeum c, & B,
tiones veris miraculis aftruantur , tunc e- Aloyſij Bertrandi dc Societate noſtra,
nim nihil dubij manet, quin à Deo fue- ! & P. Franciſci Borgiæ . utex illius vita
rint : ut illa Nobilimatronæ facta., cui rcculit Thom . Bohusdhinc etiam pro
revelacum , S. Winvvalocum ei , quam bantur divinæ fuiffe revelationesloan
amiſerar , oculorum claritatem , reddi næ illius,virginisLocharingicæ , quæ di- :
turum.Mox enim ut Sanctum adijt,vi- Aa Gallis La pucelle lenne,quæ Carolum
fum amiſſum recuperavit a . Mira ve VII. Francorum Regem in regnum ,
rò & prodigia, non ſatis idoneè revela- undè Anglorum fuerat armis deiectus,
rionem confirmant , quiapoteft ea dæ- reftituit , circiter annum 1428. quam
2
mon efficere. Etſi tamen miracula de pariinvidia , crudelitate, calumnia, &
fuerint , non tamen ex hoc folo capite iniuftitia,ſępèab illa victi profligatigue
renſenda revelatio falla fuiſſe. B. Præ . Angli , cum in pugna vivam cæpiffent,
curſor Chrifti propheta fuit, & plus flammis feralibus quaſi maleficam
quam propheta , miraculum tamen combuſſerunt : fed poftmodum ann .
fecit.
nullum 1456.Calixtus Rom.Pontif.eius nomi.
Septima regula eft,quod fi,cum rerela- nis tertius cauſæ cognitionem Archie
tio fueris abſolute aliquid , e non ſub.con . piſcopo Rhemenli Ioanni, Guilhelmo
ditione, predicens ( prophetiam vocant Pariſienſi delegavit: hi verò innumeris
abſoluram & independentem ) é poft- teſtibus omniexceptionemajoribusde
ea contrarium evenit, vel non evenit , quic innocentia , modeſtia, caftitate, & reli
quid prænunciarum fuit,falſa revelatio , & gione loannæ auditis, eius innocétiam,
non de cælis eft. Probatio ( inquit Gerſon ) | & ſententiæ illiusinjuſtitiam ,declara
{ piritum reſpicit, nedum perſona quæ runt: iudicijacta Pariſiis affervari.ea in
viſiones paritur , ſed vifionum qualita- urbe natus Papyrius Maſſon . teftatur,
tes,ſi veræ line, per omnia , eciam uſque idque apud Victorinos canonicos Re
ad minimam propoſitionem ; quoniam į gulaces iuxta Belleforeſtum in vita Ca
in fpiritu veritatis fallitasnon eft: in fpi- roli VII. fol. 345. favent eiufdem inno
situ autem mendacij mille quing; ſunt centiæ non Francici modo fcriprores
viæ aperræ , ut in unica larenti falGrate į ( quos ut fufpectos Britanni rejiciunt)
decipiat.Ideò Chriftus dæmoniacos& led. & alienigenæ Itali ,Græciquee:fed
Paukis Pythonıfſam prohibuerunt à & Belga Meierus f , parum alias in
teſtimonio veritatis, quam profiteban. | Francos benignus, & Hiſpanus Ma
tur . ) confirmat hanc doctrinam D. riana de reb. Hifpan. lib. viceſimo extremo.
Chryſ.bom.19.in Match . Ex hoc indicio Philip. Bergoinenſis ait : tùm duos ad
Ccccz huc

Sur.in vita S.VVinuvaloci.s .Mart. b.in cius vita . c Hij Rovennats am 1510 dleb s.
de Notis Ecclef.cap.2 . ecitat. Thom . Bohus 1,8. de Nor. Ecrd c.vl cuiadde Philipp .Bergom .
clar ,mulier.c. 157. f lib 16. Annal,Flandr.
 ITIONVM RVM
382 DISQUIS MAGICA

huc ex iniquis loannæ iudicibus fuiſſe reretur , prædixit ? addens (in revelarioa
ſuperſtites, citatos , & legitimè convi num compendio) illas abſolutas & immu.
cos, damnatoſque & combuſtos:duocabiles prophetias eſc ? attamen mhil
fum vero aliorum iudicum mortuorú horum ferè adhuc contigit , pleraque
offa effoffa , & fimiliter concremara omva intra centum fermè annos con
fuiffe : & iuſſum Rothomagi, ubi vir traria contigerunt. Quare ex partiunx
go fuerat combuſta , templum coni- ſtudio,
ſtudio , && Alexand
alexand..VI
Vl .. atque Mediceo
Itrui ,& ex reliquis prædictorum bonis , rum odio factum ,ut non conderanter
quæ confiſcata per lententiam fuerant, Hiſtorici nonnulli defenfonem Savoi
ibidem ad Deihonorem , & defuncta parolæ fufceperint,veldamnationisiu .
propitiationé, facrificium quoridianú ſtitiam in dubium vocarine eProfecto
inſtitui. ſic honor immeritæ detractus, ficut eventus eius prophetias coarguit,
tandé vix viceſimo poſt mortem anno , fic contumacia in lui ordinis præfectú ,
iudicio Pontificio ,reſtitutus. Pruden-} & contemptusPontificiæ ( quæ ,vel pa
ter itaque PolidorusVirgilius, licetAnlam injuſta nihilominus metuenda eft)
glorum Stipendiarius,li. 22. hif . Anglor. excommunicationis, & aliæ ſimiles a
non aulus fuit Ioann.damnare, led rem ctiones , illufionisdiabolicæ , & , quæ
ita reliquit ambiguā, ut innocentiæ po . ſubſequiſoletarrogantiam ,obftinatio
tius ſuffragetur. Quiacta iitdiciaria vo- nis, gravia & urgentia funt argumentai
let percurrere,legat Belleforeſt.à f.387 Legite Raphael. Volareranum quem
ubi fententia iudicum delegatorum vera fcripfiffe patet ex illis ipfis quæ
refert fol. 393. Hoc lapide veritatis Ly- Fran. Guicciard.f.quamvis in Savona
dio deprehenfæ leves & fictæ revelatio, rolæ defenſionein propendersmemo
Tes olim quidem Montaniſtarum , & riæ mandavit . Nonnemagispiè & coro
recentiorimemoria loann.Sagi Bethy- darè faciunt,g quiprofedis Apoftolicæ
ci, & Fr.Ioan.de Rupelciffào, & noftro indicio quam pro privati hominis exi
tempore Monialis Lufitanæ , quæ fortè ftimatione, induunt arma litteraria, car
adhuc in vivis , & Franciſci de cruce in lamiſque decertant ? Neque id magis
Peruvia di Ideò,mea quidem ſententia, clariſſimi ordinis , quiucaftrum in hoc
incalliim , quidam conari fiere revela - 1 militantis Ecclefiæ cælo -lucet, fplendor
tiones Hieron.Savonarolæ Ferrarienlisri obfuerit , quam Angelorum choris
tueri , Apoftolico iudicio damnaras . Luciferi factio ,velApostolico cæcui lu
Quam ille muita de Ecclefiæ reforma das impius . Erne hæretici ſe immunes :
cone , de Turcarum & Maurorum harum iactentillufionum : quid quælo:
converſione ,de Florentinorum fælici- | aliud eft liber ille manuſcriptus iacobi
rate , quæ nioxadimplinda, & aftan Brocardi Calviniſtæ revelationam ad
cum multi erant vifuriantequam mo Elizabetham ' Angliæ Reginams es prafario

a Epiphan.bæret'48.6 Eufeb 7's c.15. b Marian. 1.19 6.3 . Pet. Lelogb.). 2. de peleIda
Joph.s
Confa.l.z.detemp moviff. Sabellicus Eane.ad ro.lib. 9. Arnl, Ferror. bb.z.rerum Front
cicar o alia e lib.s. Geograpifüb fini f lib.z. rerum Iealicarum . g Pu . Ribarkneyro lob . .
tribul41,468.30
 LIBRI IV. C. I. QV ÆST. IIT. SECT. V. 583

in Geneſim ,aliaque nonnulla eiuſdem o ex conſpiratoribus , qui data opera fe turbis

puſcula , nifi farrago quædam dæmo. adftantibus ſemper ingeſſerant , qui buius
niacarum revelationuin , quarum præ- ! Spirstus prophericas e obſcuriores ſenten
cipuam de ann.1580. iam tempus men tias , adreligioniseverfionem e ſeditionem
r
dacij convicita Contra prudente ex movendam interpretabantur. Magiſtratus
fubfecuta eventus veritate Nicolairs autem ad multitudinem compefcendam , &

Sanderus Sanctæ Virginis Cantianæ quid reifit luftrandum accedit , fraus diffi
Elizabethæ Barconæ , vaticinia à Deo cillimèapparuit : fed tandem , inito confilio
1 fuiſſe comprobavit,lib.z.deſchiſmate An- de diffodiendo muro da vicinis parietibus
glicano : fanè vitæ ſanctitas , Martyrij undè roces reddi conijciebant , mifera puella
laurea, & clariſſimorum Synmartyrum prodit, ac examinata quorum fuafu & con
Roffenlis & Mori conteſtatio, locum filio hoc fecerit , confeffa eft ftatim , le à
dubitationi relinquunt nullum . Quam quibuſdam feditiofis ſectariis , & ab eo im
. diffimilis in eadem inſula nata Eliza- primis,quem nominavimus Draco , ad iftame
betha alia , de cuius fraudulenta pro nequitiam induétam fuiſſe ] Hec ille lib.2.
phetia fic Sanderus ſcribir, Haretici, in Quid autem necelle Muozeri , Luther
quietum d turbulentum genus hominum , ri & fimilium fpeudo prophetias me
1
ad commovendum Londinenſem populum morare ? de hoc feptimo indicio dilo
ſeditionirum & hærefi valdè deditum , in- cernendi , lege loann . Horozeum d.l.
auditum adinuenerunt fratager a Indu C.16 .
xerunt quippè quamdam puellam uctodecim Denique à modo etiam revelationis inte
ninos natam , hærefi fimul e pretio corru dicium formandum , quando aliquid in
piam ,in eam improbam fimulationem , utſeco malum moraliter reperáur , ut pura
permitteret in abdito inter duos muros cu. i rurpe, ſcandaloſum & c. Sed quando
iufdam domus angulo ad tempus concluds, nihil prædictorum , nec malimodi ad
é per fiftulam adidaptam eas voces ederes eft , res omninò periculi plena remaa
quas iſtiw ſtrope artifices fibi fuggererent. į net , quantunvis multa veræ fidei ac
Nomen puella Elizabetha Crofta erat, doli virtutibus ſolidis conſentanea adſint.
author Dracus quidam , Ita ergò illa inftru- | Nam nec verarum revelationum unus
da o in loco ad fraudem aicommodato col efle modus vel certus conſuevir, nec
· locata , mirabiles emittit continuo ex antro unus alin certior aut connerior. Scri
fuo voces , eaſque tam ſonoras , utper omnes bicenin B. Angela de Fulgino , has ſpi
vitinias audiretur. Accurrunt undique si- | rituales illuftrationes de elevationes aliter
pes quid ſir inquirunt ,mirantur , voces non folitas ipfi accidere una pice', & aliter alia :
mortalis hominis, fed'angelieffe damabant. ita quod ſemperibi novitas contingit , & hoc
urbi AG Reipubl. iſte spiritus comminatur eſt totum inenarrabile. Revelationes enim
miſeriem , erumnas, mala omnia ,finuptias viſiones ſuntalterius modi una vice , es
cum Hiſpano-aut communionem cum Pa- alterius atia . ] Sic illa c. s.6. in fine. Sanè
pa Romano admittant. Multa item contra toro opere diverſos, quos experta,mor
ſanitum ſacrificium , & reliquam fidem dos defcribit, præſertim duos inſignesy
Cacholicam , quafi oracula fundebat: erant quibus le Chriſtus Dominus prælen
Cccc 3 tem
 584 DIS QVISITIONVM MAGICARVM
cem ejus animæ ſolitus exhibere, inve-
nieseos cap.xxvii. Claudaturhæcde
cevelationibus diſquiſitio canone
1
Concil.Lateranenſ.lub Leone,jo . [ eft.
11. cujus hæc funt verba.
CAPVT II.
De divinacione.
Icut ſpecies præcedens vera , ſic iſta
falſa ,ideò illam Conjectationi præ-
poſui,quæ quafi mixta.
QVÆSTIO I.
Quid fitdivinatio?
aliquam conftat, vel Cicer. te
Ef e,cujus de ea dup libri ſuperſunt
ſte
videtur nihil aliud effe , quàm fignificatio
occultorum ex paétis cõventis cum demone.]
Significario ,inquam ,quia non perficitur
Cola mentis intellectione fivècognitio-
ne,ſed lignisquoque ,& verbis exterio-
ribus utitur, quain rediffert à lenten
fia ,per vanam obſervantiam acquiGra.
Et autem tàm obſervantiain acquiſira.
fentium , quam futuroruin ,dummodò
illa Got occulta, hoceſt procul remora
ab humana cognitione A. Ideò malui
dicere , occultorum , quàm futurorum ,
Nam prophetia & divinatio in materia
convenijant cum dæmo,
ne adduntur , illa feparant divinationé,
à prophetia, & à naturali conje &tatio- j nis eſt Orthodoxorum ſententia, pot
ne.hæcenim naſcitur , ex diſciplina &
obſervatione humana : illa vero.dcfu-
awde quidbec fit fupra c.1.q.t. b fufe Grillan.g.se.l.
per à Deo infunditur.Cumque quanta
eſt divinatio , dependeat ab ope da .
monis , qui amulatur divinitatem furan
do divinationem , unde & dicta divina
tio quali divinitatis imitatio : fequitur
divinationem non pofle progredi ul
terius , quam dæmonis cognitio per
tingit,fequitur etiam, nec arte, nec na
cura divinationem perfici. Vtuntur ad
cam magi diverfis inftrumentis. Qui
pactum expreflum habent cum dæmo
ne, quia noverunt gratiusilli nihil ac
cidere hominum idololatrico cultu ;
ideo plerumque ſacrificium interpo
nunt , ara ſtatuta precibus nuncupacis,
accenſothure , veſtibus ferè , quales
funt noftrorum Sacerdorum . Neque
tamen hoc femper faciunt, ſed onsit
cunt aliquando , vel quia temporis an
guſtia non parkur ; vel quia hoc non
cxigit forma divinationis,qua utuntur.
func enim plures & diverfæ , ut pok
docebo.Quia tacitum pactum habent .
ris variis utunturobſervationibus, pro
natura ſceleris :non quidem ſacrifican
tes , ſed tamen quæ faciunt & dicunt,
referentes,gnari, velignari, in hona
rem dæmonis.
QVÆSTIO II.
Qua occulta poſlisdaman revelaret
Qweden manconia
non omnia norunt::poffunt,
quæ commuquia
Tertullian. & Originem ,nempè D.Au
guſtini,Euſebui,Anfelmi,Rabani, Da
maíceai,
 985
LIBER IV . CAP. II. QVÆST. II.

maſceni, D. Tho . a Adſcribam ſolius poteft demon multa probabiliter tantum

verba Marci Hiſtorici , qui poftquam coniecturam faciens pradicere d . Sum
narravit mendaces reſponſiones idoli mam enim diuturna obſervatione Gibi
Veneris ,ſubdit iſta, Tales enim ſuntdemo. ] experientiam comparavit , & pollet
1
hes,ut qui decipiant nibil veridicant.Ne angelico ingenii acuminc, & optimè
que enim poffuntaliquid certo preſcire: fed | novit rerum naturalium facultates, &
ex verilmilibus pre ſe feruntfepræſcire: 1- ad quid valeant , hominum volunta
pud eos qui eisferviunt. Quomodo enim pol tem , mediante appetitu fenfitivo, in
funt verum dicere,qui exciderunt à peritate ? | clinare,novit omnium hominum tem
Quod fiin aliquibus contingit eos divinare, i peramenta, affectusque, novit quider
boc fitex eo , quod evenit: quomodo etiã ac his & illis ſequi ſoleat. Vndè contin
cidit in hominibus y ut ſapè quadam predi. ! git ut fæpè ad amuſlim prædicat, quid
cantfuturade re que eventura b. ] Quæ quando homines fint facturi , vel et
valdè obſeurèdi&a , fic intelligenda,ut iam quod Deus hunc vel illum popu
vera fint: malle dæmones mentiri, ſed lum lit puniturus , quod talis exerci
poſſe , h velint,verum aliquando dice. tus gladio, fame, peftilitate aftligetur ;
re, atqucadcò dicere folere, uttamen quod talis à tali ſie occidendus, quod
hac ipla veritate decipiant. Nonnulla Princeps de ſolio exturbandus. nam
quoque qux creatam ſcientiam non & hoc ex diligentia & fide conjura-
luperant , feientificè poſſe prædicere, corum , locordia & incuria cavendi,
juxta illa , quæ mox dicendi . vel pellendi,poteft colligere. Sic apud
Primò nequit dæmon ceriò predicere, Nicetant , fanaticus ille Balilacius Ila-
ea que fumt omnino liberè futura : cut ſunt acio excæcationem , & de ſolio deie
primò quæ dependent abſolutè à vo. &tionem , quæ mox confecuta , prædi
luntate Dei, cujufmodi lunit fuperna- xit . e Degebatiſte vates propè Rhade
tūralia myfteria, nec nongubernatio- fum : habebatur à vulgo propheta.
nes & mutationes regnorum ac re Caterim ( ait Nicetas) nibil veri aut pera
rumpub. quiacorda Principum -funt in fpicui de rebus futuris loquebatur, ſed verba
manu Dei, qui folus illa commutat ut confuſa, inter fe diffidentia e perplexa
lubet . 21 ca quæ dependencex arbitrii furdebat : dai quamvis fæpè ridicula quedan
hamani libertate , ut quid cras fim fa- admiſceret, tamen turbam pafterum agri
curus vel cogitaturus.3.quæ ſunt om colarum drenigum attrahebat.Nammu, "
nino & proprie futura contingentia , | lierum ad ſe venientium mammis contrecta.
quandiu illa non habent 'caufain cer- ris, & talis exploratis, obſcura proniebat om
tam & determinatain . racula, & ad plerafque quaftiones non re
Secundò , ex iftis qua ceriò non 'novit, fpödebut o ſuas divinasionesdiſcurfationi
busi

a Tertullimi. Asolog cap21.Origen. Peri arch 1.4 Euft.l.s.de praparat cap 10. Augult.I. ste
divina dom t 2. Retract cio Dona lib. 2. de fi ccap.4 Anfelak cafu Diaboli cap.2!. Ruban.in
« fciendum . 5.9 49 This tralt 99.16.q.de demon topiq $ 6.b Marcus in vita S.t-orphyr.com
nis Gaza Epiſac Tertul Orig fupra Augu 12.de Genad lis.c.17.0 Ans SupraEneida.co ."
dig duivin.sam.cap.s 66. Damafe 2 lefh.cap.4 . Nicetas Chenin, lib. 30
 ONVM M
ISITI MAGI
CARV
586 DISQV

bus & inſanisgeftibus peragebat. Aftabant quacunque dependent à caufis neceffariâ,

ei quoque cognate anicule vecordes & inſa. qua quidem ab aliis naturalibus caufis ne
né, que conſultoribus explicabant , quid illi queunt impediri , ut lunt morus cælo .
B.filacii geftus rerum futurarum defigna- rum ,eclyples,conjunctiones aſtrorum
rent, de taciturnitatem , ut ſapientem ora- & ejuſmodi: que verò non neceſſariò , fed
tionem , interpretabantur.Is igitur bomo, ut ueplurimum duntaxat eveniunt ", cò qudd
dixi, vates vulgò habebatur, & futura predio poßint ab aliis caufis naturalibus impediri,
cere putabatur , à mulierculis præfertim , ut imbres , pluvias, nimbos , tempeſta
quibus turpes quaftiones , & deformes ve- tesque ſonantes, & alia de hoc genere,
ſtium ineplexiones , pro ludo & ioco , cordi illa per coniecturas cognoſoit da probabiliter
erant. Cordatis verò hominibus,ineptus bi- predicit tantum . Certo quoquepoteft pradi
ftrio, & vetus filicernium videbatur. Erant cere ea quæ novit ſe permittente Deo fa &tu
etiam ,qui eum Pythonico Spiritu elle predi- rum . Sicut v.g CiDeo permutente ipſo
tum haud obfcurè iudicarent : quorum ego peſtilitatis alicuius auctor & illator
iudiciis maximè affentior] rectiflimè nam fuit, vi mali cellarura certo die, novit
& obſcæna illa difquiftio, & diſcurſa peltem ceſfaturam , idque certiusad
tiones ,verbaque perplexacuncta Sata . 1 huc , lịex pacto, ad certi fignialicubi
nicum fanaticum fuiſſe convincunt. Vt reconditi vel condicti ſublationen
& ea quæ fequuntur: Imperatorem enim morbus delinet : poterit certò finem
ad fe venientem , neque ut tanta potentia mali prædicere.Sic puco Turca ille Fa
preditum excipit:nequefalutationieius,que maguſanus , qui congregata in foro
erat; Salve pater Baſilaci : refpondit ,neque concione populi,prædixit ſe intrahora
tacito nutu capitis gratiasegit ,ſed buc at. fpacium moriturum & confeftim ſc ..
que illuc,inftar pulli equini,aut hominis fu- i mortuo luem defturam : quod & fa
zioji ſaltaðs,accedentibus maledixit,nec ipfi & um ,huic dæmon id manifeftarat, te
quidem Imperatori parcens, vix tandem in fert hiſtoriam Villamontius lib.2.peregris.
quictis illis agitationibus omiffis, fcipione, ca. 7. Item qua intellexit per revelationem :
quem manibus gejibar,imaginis imperato five illa c u 'ineatur in facrislitteris,fivèali
jis, quæ in eius oratoria cell.e pariete depicta ter damoni fuerint à Deo manifeſtata. Hoc
erat oculis erafis ctiam pileum de capircil. į pa&to tàm multa olim maligni ſpiritus
lius auferreftudebat. Que cum feciffet, Im . prædixerunt de fiderarcanis, deChri
perator eo,utdeliro,deſpecto, difceßt.) va- | Iti ortu & miraculis , de idololatriæ e
ticiniummox eventus comprobavit, verfione , & lumilibus eu cum Herne.
quem poterat quivis lagaci prudentia tem idcm . Spiritus docuerunt Ægy
prævidere,cuni & Alexius diligentiili- priornm tuperſtitionem abolendam , e
mè in fratris perniciem tenderet , & cum Appollo fecedere Hebræo puero
Ifaacius, in opportuna ſecuritate, om pronunciavit, & alia quæ accuratè con
nes delatores arccret ,atquerepelleret? gefta à Steucho Eugabino b. Hæc quo
adeò ut velle perire videretur . ad futura.
Tertiò poteft diabolus certè prædicere, Quartò , nibil dubitandum praterite
demo

1 Aug 7.8.decizii Dei c.23.blib 3.dk perenniphilo.m.6.140 )

 LIBER IV. CAP. II. QVÆST. II.

demonem omnia memoria tenere , que vel huiufmodi demores indiciis internas animi
aliena relazione accepit , vel ipfo coram geo affectiones deprekendunt , ucdocent Aug.
Aa fuere : tuncenim actus cognitionis ! & Callian.d. Poteft etiam veterator adeo
cognoſcentis rem ut præſentem , fui vehementer phantafmatibus immiffis homi.
fpeciem in mente dæmonis impreſlam nem turbare, ut vix ad aliud advertere, vel
reliquit. aliud queat tum cogitare, iquam quodab eo
Quintò de prafentibus res obfcura nos | fuggeftum
fuit : ita fit vt videatur divinare
eft , nam quacunque actu exteriore podita que bomo cogitat. hoc accidit in Albige
juni, ut ſecreta furta, res perditæ , che- riana viſione , de qua ex Aug. Carda
ſauriolim dcfolli , metalla dubterra nuseita Scot.Parmetsfis an . 1579. Tra
nea , quæ hominum cognitionem fu- je &ti adMolam hanc cogitationum ſci.
giust,demonibus nota funt,de foliscogi- entiam aucupabatur. dicebat enim ,
Cationibus in ammo manentibus con cogita quod voles, & cogitationem di
trovertitur , an eas dæmon cognoſcata ) vinabo, ſcil.dæmon importunillimam
Experientia fæpè probavit illum non ftatim de re aliqua Mago nota immit
eſſe mendacemindicem , ſed perener- rebat cogitationem . & an .1600. idem
gumenos veris infamiæ jacutis confi- fa &ticabar Græculus ille apud Braban
gere.Scio quid Scot. Darand. Ockam tos impoſtor :& hac fraudeclucbat A
cenſuerint:fed placct.communior (en pollonius Tyanæus apud Philoftratuna
tentia Alberti Magni Alexan . de Ha lib.s.
les,D.Tho . D. Bonav . Richardi, & A Notandæ fextò circa hæc fraudes a

ciminenl. virtute fuanaturali , nullas cum liquæ Diaboli. Nam cum eft ignarus
affe& iones liberas , velcogitariones ſponta- reifucuræ , uim , fi coramprudentiori
neas bominis , fine alicuius manifeſtatione, bus & doctioribus agat,exili fono ,am .
poſſe cognofcere. quia hoc Deo proprium biguè, vel peeplesè & obfcurè adcò rc
a. Quo argumento fan &i PatresAm- fpondet ut vix intelligatur. cxempla
brof. & aliib probant Chriſti & Spiri- vetera fuppodicaat variif, recentiusu-
tus :ſancti divinitatem , ex cogitatio num Grillardus g, idarnque fieri ab
num ſecretarum cognitione. Sed & co folere reftatur Pfellus 1. de Nat. dem .
Gentiles hocfaſli, cogitationes haſce, Si res ipli fit cum ignaris & fimplicibus
foli divinæ naturæ peripectas , cæteros fucum non facile deprehenſuris, auda
latere c. Verem fl cogitationes vultus ve ter & palam mentiturh . Cauſa-ram
membri alicuius motii, autmutatione, vel | ambigue reſpondendicit, ut quomo
alio ex: rınjicofimoprodentur: peritiuse cinque res accidat vel laudem conſe
foleruous quam exercitatiſſimi medici , ex quatur, fi pro conlultoris voto , ſin con .
Dddd tra,
a z Reg.8 v.29. A & ., 0.24. 6 D. Amb.in Luc.t.s. D.Hier.in Mat o 9.D.Chrwf.bo. 1o.im
Matth. Cyril.la in loa.D Aug lab de fcientia,demon . Analt.qualt.27.ad Antio Didymusde
Spirntufancto c Xenopb.lib 4.de di fac Sorra Apollon Tyran. in Oral,adDomit lulianus.
Apolls apud Ammianum / 25.Pacuvius apudGel lib.14. d D. Aug d.c. Caffian. coll.7. cap.16.
Gerfon.com.2 de examin dofiriear.sc.in fine e lib.8.de varieta.rer . FC iscro de divina. Euſ:b.
lib.67 præpar.cap.10. Socr.lib.4 .Hif Eccl.cap.15.g quaff.6. num.7. b Eufeb.2.4 . depraparis.r.
é lib. s.cap.6 .
 VM
SITION ARVM
1883 DISQVI MAGIC

traqueat prętexere igaorantiam atque | bigastatis ;Des diverſos,ſed adferunt

ftuporem interrogantis , qui mentem
reſponſi non intellexerit. Ecce Cræſo
reſponder.
Perder Crafus', Halyn tranfgreffu , ma
sima regna .
Siviciflet Cyrum hoc volebam dixif-
ſet: te copias omnes hoftiles depopula-
turum . Vincitur Cræſus, hoc ait vole
bam , teamiffurum regna ampliflima
cur mentem meam non affecutus? Si :
cilitatem animæ hoc eft verum . -
Septimo, fciendum , demones gua polo
lent celeritate,que in reniotis longo itinerum '
intervallo regionibus geruntur, ea tam cele
riter denunciarepoffe , ut diu anteprædicta :
abignaris putentur:Sic Apollonius, cum
Ephef ellet , exclamavit, ut præſens :
ſpectaculo , Romæ interfici Domitia.
num a.aliud exemplum de qnodám ju . '
vene refert Gellius b. aliud de Chari .

mile refponfum tulit Ferrantis Fládriæ berto Aimoinus c. aliud fui temporis
Comitis macer , cií pro diadematecar- Grillandusd, pluta ævi hujus Nicol.
ceré filius fibi infelici prælio deſpon- Remigins e.
Jit. lege Gaguinum lib.7 .Hiftor. Franc. Dehis qui voler plura , legat Gril-
Bernard.Girad.lib.10 Annal. Solent.in- land.q.6.a.n.3.MichaelMedinam ,lib.z.
terdum etiam divina oracula ambigua derecta ir Deum fidéo. si Binsfeldium ,in :
elle; ſed non in contrarias partes,ut dæ- . rub. C. de malef. & mathemat. Notab:10.
monum.vig. illud redditum Henr :l. Horozeuin cap.14.lib . de vera & falfait
Imper.Ratiſponæ, quando dormienti prophetia ..
S. Wolphgan. apparuit; & dixit ad .
fpice diligenter characteres , in ruro, QVÆSTIO uit
qui eft apud tumulú meum :exaratos.
vidit ille ;nec aliud legit quãpost sex . Quoniodo dignofcatur divinatio à propbea
dubius non quid aliud quam ſex ; Sed tia do coniectatione :
quidillo , ſex, fignificaretur; anmori
uruspoliiex dies,menſes,annos, ita- 1 Q.Vandó habet difficultatis: in pa,
Whites
que quod certum & cumm amplexus,
quali poft fex wies moriturus, eleemo сto tacito difficilius judicium . Triata
fynis vacare,is elapfis,idem facereper men poterúe obſervatis nempè propora '
ſemeſtre:nefortè menſes indicari. dertig rei cognofcendæ ; & cauſæ per quam
nique putant, fexennium prædice toto cognitio quæritur ; natura quoque qua
illo feadmorté paravit:: quo elapſo, fit prædita eſt cognitio quæfita ; er intentio,
Imperator.hoc ergò prædictúm , & nó quam habet qui quærit.
morté intellexit.Qua ntilis fuit æquivo Primò,fi talis; fit ilta proportio, ut fuffi
cario iſta ? Té narrat auctor vites.Wól i cienter unum ex alio deprehendatur,non erit !
phigangiapud Sur.31.O & obr.com.s .) divinatoria, nequedănanda; hac inquifitio, ·
Huc diſcrimen diabolióracula contra | Proportio aurem hujuſmodi triples
tios ſenſus patiuntur, & 'noxia fuñitam jeſt, una, qualiseffectusad-fuáčaulām ,',
Gcs

a Phalabon vito Apellin blibois.Nodt,Anion i.coliz.Annal.gozz,dg.6.1.8. cl.z demen

nolahrag,10
 LIBRI IV . C. 11. QVÆST. IV .

fic cognoſcitur eclypſis ex.cælimotu: pite à ſuperſtitione divinatoria excr

alia qualis caulæ ad ſuum effectum , fic labitur, ... qui joci tantum caufa huic
ex fumo ignis cognofcitur:tertia ,qua- divinationi vacaret , ſciens cam inuti.
lis diverſorum effe & tuum cum cauſa lem.eſſe: quemadmodum nemo ſuper
communi,cui uterquc effectus conne- ftitiofum judicet eum , qui in cerebro
& itur: & fic originis ratione etiam fibi gallinæ ſmaragdum , velin Gimiæ tergo
quodammodo proportionantur ; fic, caudam quæreret,ſciens ſe illic non in .
quia quæ cauſa eſt arcis cæleftis , .ca venturum . 2. quignarus rem ad hoc
dem quoquecaula eſt ſerenitatis, rectè natura ſua inefficacemelle , perhanc
ferenitatem ex arcu cæleſti colligemus. tamen , a Deo cognitionem exſpecta
Si verò ex nullo horum capitum trium ret precibus & delideriis petitam ;Gcin
quear unum ex altero cognoſci ; cen- S.S.excuſantur fortes conſultoria , da
fendainveſtigatio cum tacito dæmonis furto. Acham b , & de cauſa tempeſta
pacto conjuncta. tis.c, & delonatha do juxta dictum ſam
-Secundò quoad ipſam cognitionem ,fivè pientis.e, fortes mittunturin finum ,ſedias
modum ,cognofcendi,conſideranda. Num Domino temperantur , fic etiam exeulan
quæratur cognitio certa.& infallibilis; di, qui in gravicauſa, & arduo nego
vel faltem firmior,quam par ſit ſperari, tio, cùm aliud nó ſuppetat remedium ,
conſiderara humani arbitrii, & aliarum fignum à Deo petiete. ox cælo vel ter
fimilium.caularum concurrentium li- ra,vel docericupiunt, per aliquam vo
bertate , cuncpa& um tacitum.cenſebi. cemfivè actionem humanam , præter
tur . Hinc vehementiſſima ſuſpicio na. intentionem dictam , vel factamf, ut
fcitur contra altrologos ,onirocriticos ſervus Abrahæ: & -Ionathas fecerunt.g
& fimiles,quide hujuſmodi futuriscó. , Et hæc veriora funt quam quæ nimis
tingentibus aliquid abſolutè afferant, rigida Niderius poſuit in .Præcept. 1.C.
etiamſidicant , le velle id prababiliter dit.D in fine.
tantum affirmare a Contra ex .codem
.capite excuſandi aſtrologi, onirocritæ , QVÆSTIO V.
& fimiles:quirevera non niſi-nt proba
biliter, & indefinite, circa humanos e. Quale peccatum fit divinatio ?
ventus,quædam conjiciunt, ex iinprel
fionibus cæleſtibus & corporeis affe I Nprimis illicita eft , ó fuperftitiofa
ctionibus, quas homines ut plurimum & ſapiens hæreſim , quando quæri ,
ſua fponte lequi ſolent b . tur cognitio rerum ipl dæmoni in
Tertiò, attendendum , velit ne quisfe cognitarum . Illicita , fuperftitiofa 6
riò quarere cognitionein occultorum , per manifeftè baretica : quando dæmoni
media ad id yana,Gex mediis iftis folis,non culcus latriæ vel duliæ exhibetur , vel
à Deo, illam exſpecter . nam & tuncprafu- imagines vel libri baptizantur,velpue
micur tacitum pa& um fubelle. Ex hocca. 1 ri rebaptizantur , rerumve facrarum
Dddd 2 abu.
a.Sixt.s.in bulla.cont. aſtrol. & c.b Caietan.2.2.9.95.26.5.6 5.c 10f67. d loan ... e 1.Reg.12.
* Prov.16.v.vlt. g D.Thom.quall.95.art, 7.h Gen.14 o 1 Reg.14.
 ONÝM M
ISITI CARV
mo DISQU MAGI

abuſus accedit. illicita tantum e non ſu- | adipiſci voluit, quàm talioblervariuri
perſtitiofa , quando quæritur cognitio cula ſıc ſe per jocum oblectare') pecca
quæ dæmonis ſcire non ſuperat a. cum fieret veniale vanitacis : poffeiguo
Secundò ſciendum , quod explicitum nonnunquam contingere , ur talis jo
pattum ſemper ſit mortiferums, livè voce , cus ab omoidelicto immunis effet, &
fivè faéto dæmon invocecur :nee incer aded decenter & opportune adhibere
fideles ullus videtur locus effe ignora- tur, ut ad virtutem Eutrapeliæ videre
tioni . Alcimus Avitus, ut mitram ce . tur perrinere . Sic P Greg Valencia by
teros , contra divinationem illicitam quem in hac q.lum ſecutus.
hanc rulit fententiam veriflimam ,lib.z.
Carmin.c.15 . QVÆSTIO V.
Nec minus hos pulſat temeraria curafciēdi.
Angitpreſcitu dutti quosterminus evis Quotuplex fitdivinatio ?
Cùm tamen eductas inferni ſedibus umbras
XD .
se i one more per te me para melhores Extensa, SriDorThorhand
ctrina, o divinationis ene
omnis funda
Ad conſulta parat vanis refponfa figuris. mentum eft implicitum vel explícitum
Nec verò multis dicamus fingula verbis, pactum cum dæmone. Implicitum cen 1
Preſenti illufus, damnabitur ille perenni letur, quando quis quærit; cognitione
Iudicio ,quiſquis vetitum cognoſcere tentat.] roli Deo refervatam , aliunde quani ex
Sint exemplo Saul confulens: Pyo Deo , idque mediis indebitis; h.e.adivin
thocillain in Endor: & uxor leroboa na providentia ad hoc minimè inftiru
mi conſulens Beelzebub Deum Acca- tis . Nam hoc ipfo quod quis ad has va
ronit . [ Reg:c. 28. & 4.Regum c.x ] Na nitates & inſanias falfas reſpicit , vule
tura quoque ſua lethalis eft Divinatio con . f profe &tò à dæmone edoceri;qui hujul
iuncta tantum implicita fiuètacita invoca . modi curiofitatum auctor eft , & ea
tioni, ſeu quod idem eft pacto;ſedfirvenia- rum functionibus fe lubencillimè per
bilis,1. propter ignorantiam ; fi illa tan . mifcet. Explicitum pactum , feu invoca
ta ut difficulter vincipotuerit; hoc eſt, tio duplex eſt. nam vel fit expreſfis &
nec affettata , nec nimis craſſa velfupi i conceptis verbis zur faciunt incantato
na fuerit. 2. licet materia : levitas ordi res , qui conjurant per illiciras formu
nariè non excuſet , eò quod hæc et las à dæmone inftitutas:: vel fit ipfo fa
uſurpatio cognitionis Deo reſervatæ , co & actionc: quando quis facit illud
quæ per ſe admodum gravis, etiam à quod novit dæmonem , pro ligno ſeu
materia abftrahatur ; tamen quando teffera fuæ opis & efficiontia confti
claris indiciis conſtaret animum & in- tuifle.de
tentionem planè caruiſſe ſuperſtitio Theologi explícitasom 1185 ( ur &
ne, ( v.g. ) quia non tam cognitionem . Grillan . e),reducuntad Necromantian :
implici .
a Penna.com.6.inpart.z.direct Inquiſii de quo nos plura lib ſeg. 6 2.2.diff.6.gaz part: 4 .
Aug lub 2 de do # Cbrsiti.g. 22,6 2 3, D . Ibom.d.995 ari,2, d Caietan.d"q95,art.3 Nauar.i.lt
Manual.n.21. C 4.9.6 ..
 LIBRI IV . C. I. QVÆST. III. SECT. V.

implicitas ,'ad Sortilegium & auguriam , cies divinandi diu lanè viguit:item lovit
ninis laxè & impropriè his vocibus Ammonis , quod Hebræum vocabulum
utentes , quarum prellioreft ſignifica- ! fignificat ,veracem iuxta unam Etymo
tio , nec fatis omnes fpecies ( quæ penè logiam.nam iuxta aliam potes cum lo
innumeræ) comprehendens: de quibus ſepho, fortem ,interpretari .Namn mediæ
iam materia & ordo me vocant ſigilla- litteræ geminatio potiusad pronuncia
tim agere. Dividam in duo quali capita tionem , quàm ſignificatum , pertinet,
1 omnes quas invenio fpecies , priore Græcis, &umos, harena,Ægyprijs Ham
complect reas in quibus clarè cognof- ! mon Sol, quo nihilocularius , nihil for
citur pactum exprefum :poſteriore cæ tius , fecundum Gentiles. Item lovis Tro
teras . pbonij,de quo exftat accuratusDialogus
Nicolai Leoniceni a : item Apollinis Del
QVÆSTIO VL. phici, Clarij. Delij, Smynthai, & innume
rabalia ; Veneris etiam Gazenfis, paucis
Defpeciebusdivinations, in quibus aperta notic. Horum caulam phyſicam reddi
invocatio intervenit . poſſe multi cenluerunt , non veteres
tantum , fed & recentiores viri eruditi
Vius ſumma quali genera funt dipleriſque viſum eſt peculiarem quan
dao , Oraculum feu Demonoman . dam loci illius è terra exhalationem ,
tis , & Mangania. In his multa conjecta. quæ fanaticosefficiat adducere. Vtun
tio , prophetiancula iuxraillud verum tur fimilitudinc petita ab illis quos , atra
mendacis oraculum : Pomoi Sprobóndi, bilis exagitat: quossinquiunt ,non mo
Paüpor Siértudvkesardges , multi calcu- dò fibi ignora fariſolere,ſed linguis etiá
lorum conjectores, pauci verò vatici- i loqni,qüas,dum - fanierant.nullomodo
fciviſſent. Verum hoc, quod de lingua
Oracula vaticinia , XpYT Lovtiu Morum locutione addunt, atræ bili tam
Ta , Demonomantia , hæc omnia poffunt qnam caufæ efficienti, nequit adſcribi,
proijldem fumi;nam communeomni- quia depender à conſideratione. Præ
bus elt, quod ijs Theomantiam verā , five terea fanior, h. e . Chriftiana philoſo
prophetiam , Diabolus conatusfuit imi i phia, hac in re conſentit Plello; quem ił
cari, dando perentibus refponfa , vel ex | liinjuria reprehendunt : qui Prellus, &
antris , vel ex ftaruis, vel ex hominibus. I cum eo Codronchus & Fornelius in
Talia fuere,oracula,lovis Dodonai; quod lignismedicusf, cenſuit effectus tales
à pofteris Dodanim inſtitutun ; qui adſcribendos dæmoni adlſtenti , vel
Magifuere , & quercus conſecrarunt, oblidenti hominem , ſpecum , ftatuam
& pelues pulſari inſtitucrunt, quælpe- | ve ;per accidens tancuin fieri,ut dæmon
Dadd3 hæc,

a DiaiTrophonius. b Vide Theodoretum 1.1o.de curan . Græcaffiation Caelium Calcagni'lö

ile orat. Kul.Siren.ls. 9 de fato. Leloyer.lib.4. defpe&t. c Marcusin vita S. Porphyrionis Gazenfis
Exija d Lamblio.lib.de myfter. Plut. Ki de defe.or.sculi Pomponat. li.de incant. Aponcns in ſex
to problem Levi.Len. ' ' 2 de occult.ca 2 , Sirenius fupé alij. e Fernel.li.de abdit rerum caufi ) .
Catrone di un domorb malef.6.8.
592 DISQVISITIONVM MAGICARVM

hæc , quam illa loca , ubi talis non eft quibus Pauſan . in Achaic. & Strába,
exhalatio, velut accommodatiora inſti. Geograph lib .s . legendi . Talis Francica
tuto ſuo deligat :ſicut& libentius obfi - Pythonſa , quæ Meroueum decepit,
det atrabiliariorum corpora. Quare de qua Greg . Turon . hift.Franc.lib. 5. c .
quod expurgato medicamentis corpo- 14. Talesomnes, Pythonici, qui & ven
re celler vaticinatio ; hoc indè fit, quia ! triloqui, dicti, & évyaspiavol, & fryo
dæmon illa corpora deſerit , in quibus správrh ( cò quòd ex imo ventre vox
noninveniramplius amicas- libi diſpo- prodice videbatnr, ut explicant Ori
fitiones. Quod v . priſca ceflarint ora. genes & alijſ ) & rufoudith , cò quòd
cula , non tàm tribuendum vapori ſen aliquando lub pectore infra cutem ſe
exhalationi illi deficienti , quàm vircuti dæmon oſtentet, & per pectus loqui
Salvatoris noftri Ieſu ; qui fuperve- videatur ( talem ſe vidiſſe ſcribit Cælius
niens fortior , forti armato hæc de- Rhodiginusg ) vocantur etiam pytho
ceptionis vaſt extorſit. Iamblichus, nes , à ſcilcitando, quidvedtoy , & iupio
iple Gibi contrarius a vaticinia nec ab ; xicos , a quodam Eurycle fic obſeſſo;
aret , nec a'natura , nec à ratione, iuxta Suidam & Ariftoph. vel ab ipſo
nec ab alia quapiam cauſa mana dæmone oblidente , quem Earyclen
re cenſuit , fed divinitus tantum con vocat Plutarch . Ventriloquum nobis
cedi , h.e. á dæmonibus. Dæmon au deſcribit ipſe Apollo apud Euſebium
tem hæc oracula pleraque por malefi- de demonſtrat.di. 5. ex Porphyrio ma
cas fundebat : tales enim fuere illæ foe- i go , Auxum quendam ex Phæbi ra
minæ , quæ di &tæ , Dodonides columba , ' dijs deſcendentem aeris puri ſub ſtri
uc docuit Paufanias in Arcadic, b. lcdulo flatu occultatum ; delinitum can
dictæ , quia Theſſali ( teſte Servio in cibus & infandis verbis ( vides demo
Bucoli. ) tam vaticinatrices quam co nem aerium magica formula adiuratum
lumbas , vocant,ne elades. Tales,Galli- defcendere, ) cecidiffe circa.caput in
cene ( ſic diétæ mulieres antiftites.Gal. culpari receptoris ( magi qui ſe ex -ritg
lici numinis , in Sena Britannici maris purgarat ) terminum velamentorum
inſula ) quæ magici carminis uttempe- | ( vittas indicat quibus caput redin:itum :)
ſtates ciebant , leque in quæ collibitum , mollem verò imploſſe tunicam ac
animalia videbantur transformare , fu - fulcini per ventrem citato motu re
cura prædicebant, & fanabant quæ a currentem , & tandem in humanam
lijs inlanabiliac. cales Pythia , Delphis, | vocem per fiftulam ccupifle (quod am
ur ex defcriptione Oraculi à plurimis biguum an defummo, an de imo gutture di
dtradita pater: talis . faridica Branchida cat.nam illi per utrumque loquifoluti ) vec
quo , quod oraculuin ab lamblicho e lus filmat:
deſcriptum . Magi etiam fuere , vates Ρεύμα το φοιβείης απονεί , μεμονομό
Colophonij, Trophonij, & Sorattini, de δεν άγλης,,
flyern

a li.de my cap.21.6 26. h Natalis Comes, ls. ..Mythol c.io. c Pompon Mela, i.1 ó ca.
Isus li 13 antiq.c.33. d Herod Xenophon.Strab.cc. e libro de myſter. Ægge fOrigen.la 7.com .
Felf.Chryfoft.in l.and Cor 6 12.6 Oecum in c.fh.aftor. g./.8.6.10.
 LIBRI IV. c . if, QVÆST. III. SECT? 11: 193
rivoinuwd niyopã xexchuppévov méposteratorexarca ('novo ſuo tripode ) Sus
αγνοδ . comedit domeſtica. Tu tamen dicito coniu
Oklyóðuovuotojou as appúroistues. I gèm eius , ut eum faterdote amaſio eam abli.
guriret'; clam fuftuliffe. reſpondet illa rus
KÁRAEO IVdpi xdpyvov ožuwuýtoio ſtico ; quod á dæmone iufla, tacet de
δοχόος ſue. Sed ruſticus curicta fciebát. nam
Centaciorúufvcevofaranów Evémánse nihil veritusenile interdictum , pede
χιτώνα , tentim ac lepiter illam fuerat ſubleci
Au boradyn dod yaspós dreocó ufuos tus, & ante oltrú cubiculi ſubſtiterat, ut
παλίνορσόν. : quid malefica moliretur , accuratè per
Attē D Exßorisio pínyvétexVÁTATO purimam obſervarer ; Reverfus domum
uxori & amicis cuncta narrat : es com
rum confilio fuem mactat , crumenam
Talem fuifle Saulis Phytoniffam ; 1. potitur. Defert triveneficám ut ca
Reg.19. teftatur Flavius Ioſephus li.6. lumniatricem , & dæmonispartiariam .
amcig.cap.15. talisBrabanrusimpoſtor, magiftratus portentum Hammis- ex
nobilis,de quo loan.Brodæus li.8. mil. piavit. Vocantur etiam huiuſmodi, à
cellan. cap.19. Huc pertinent quibus dáníone afflati, vocantur,fanàtici , etiam
dæmon ex arca reſponder. operx pre- à turiſconfulcis & Græcis, erkeği. évbeario
tíum puto adſcribere quod duo recen . xois &v680 10.ne ; differuntabarreptitiis
tiores ſcriptores Germani de hac re , obfefsis , fola vàticipatione. Ex hoc
commemorarunt : fuiffe in Milnia ru nere fuete, Orpheus, Muſæus Atticus,
fticum quendam , hune domum retu . Tyreſias Sofipatrà apud Eunapium , in'
liſſe pecuniam voicæ ſuis inclufam , & vita Adefii. Mótaniſtæ apud Epiphan . "
Icamno impoſuiſſe: cumque aliò abi . haref.85. & alij apud Lactant. libr.4.in
viſſet ; lus domeſtica , ut vorax & mul. liftit.cap 25. Ruffinum , lib. 1. Ecciefiaft :hift.
tivorum eſtanimal , in veſicam incidit, cap.4.& Oecumen , ad capit.Actor.12.&
& ut vidit devoravit. Ruſticus rediens, communiore conſenfu ,sibilla, quarum
quam noninveniebat , ab uxore depo- nomen'non eft improbabile deductum
[cit. negar mulier vidiſſe ſe. quid agaer i à Kibbel b,recepit ,acceptavit : unde , Kaba
adit ftolidus vetulam propè degentein , bata , fignificat doctrinam cælitus tra
quam pro veratrice habebant. iubet | ditione acceptam .Sanè Sybillarum an
muliercula virum in limine domus re- tiquiflima Sambethe, Noachifilia fuit.
fiftere , nec à linea quam cieta notarat | Talesetiâ funt ,: lxsakixol,'qui à dæmo
Jarum abire calmum :mox ingrefla cu - ne extra ſe rapti , moru ſenſuſ; privati ,
biculum dæmonem ſciſcitatur defure, 1 & mira putantes interea leſe adſpicere,
his verbis, arcam introſpiciens: Quidam ,qux ' futura poſtmodum , enunciant.
N. pecuniam fuam doinum reverfustali a- Omnes huiuſmodiphanaríci, fivè va.
wifis die,quem ais furatum ? reſpondie ve- ltes idolorum, ventriloqui , t cſtatici, &
rcliqui

a tiD-adil.adiát. b . Ethe 4.9.4.199p.lapa

 DISQUISITIONVM MAGICARVM
194
reliqui quos dixi , damnantur in S. Vidi egomet nigra ſuccin &tam radere
Script. a . & contra hos Saul penam palla
mortis fanxerat ,vel potius à Moyle fan Canidiam , pedibus Budis , paffoque can
citam fuerat executus b. pillo,
Cum Sagana maiori ululantem ( pallos
SECTIO 11.. utraque
Fecerat horrendas afpečtu ) fcalpereterra.
De Manganie modis variis , & primòde Vnguibus , & pullam divellere mordicus
Necromantia . Agnam
Caperunt. cruor in foffam diffufus , ut
Lterum divinationis caput voca . inde
A tur ,γοήθεα five , μανγένεια , cuiuς Maneis elicerent animas reſpēla daturas,
plurimi funt modi. Lanea & effigies erat,altera cerea, maior
Præcipuused, ille , quem cum lam Lanea ,qua penis compefceret inferiorem ,
blicho perperam nonnulli audent vo Cerea ſuppliciterftabatſervilibus , utque
care , beggyisv, rem pellimam honeſti lam peritura modis. Hecaten vocat alte
nominis pallio tegentes, ut accuratè t4 ,Java
docuit Petrus Leloyherius a ; aliis me Altera Tifipbonen , doc.
lius dicitur , ψοχομάντεια ψυχαγώγια , Seneca , in Oedipo, canic in nemore
fexonouza, fupulcrale carmen , vocat obſcuro denGtate arborum Tireliam
Apuleus, communiter dicimus Græca i banc magicen peregifle , uc Laium o
denominatione. Necromantiam , hanc vocaret ;
Gentiles certis locis ( quæ putabant ef Huc utfacerdos intulit ſeniorgradum ,
ſe interni oftia , ut in occiduo Galliæ Haud eft moratus , preftitit 1. nodem lan
littore , butapud Teſprotum , Taren cus.
cum , Avernum , Cimmerios, & Hera Tunc 2. foffa tellus, 3. fuper rapii rogis
cleam ( certis ritibus exercebant: qui laciuntur ignes.ipfe 4. funefto integit
bus ſe putant manes elicere. defcribi Vates amidu corpus, & s . frontens
tur accuratè è noftris poctis , Horat. quatit,
Sai.8. Lugubris irnos 6.palla perfundit pedes:
Carminibus qua verſant atque ve Squallente cultu maftus ingreditur film
bensis ner :
Humanos animos , has nullo perdere pol Mortifera canam 7. faxu aftringit co
ſumi mam , 1
Necprohibere modd , fimul ac vaga luna Nigro bibentes vellere , 8. atqueatrebo
decorum ves
Protulit os, quin ofſalegant , herbaſque Retrò trabúntur o.flamma pradatur 10 .
Hocentes , depes,
Vinsmoke

a lib 4.defpe& .c.4.viele Aug.lib.10.de civis.Dei.cap.9. 6 Claudsa.in Ruffin . Meinder

jes etiam hodiè agnum diveliums,teftc Castanedal... Hill, Induce cap. 31.68 puis ritum faders
ferien.dele.
 LIBRI IV . C. II. QVÆST. VI: SECT. II. 595
Vinumque II . trepidat igne ferali pecus. Confulit ille Deos , non larga cade iu
Vocat inde i 2. Maneis , teque qui Maneis vencum ,
13. regis, Non alacri penna , aut rerum ſpiran
Et obfidentem 14. clauftra lethalis lacus: ribus extis ,
Carmenque magicum voluit, do rapido Nec tripode implicito , numeriſque fe
is . minax , quentibus aftra :
Decantat ore, quicquid aurplaiat leves Thurca nec fupra volitante altaria fumo.
Aut cogie 16.umbras, irrigat ſanguis 17 . Subdit folitum dumtaxat Maneis
focos, elicere : idque cùm facturum , priùs
Solidafque 18.pecudes urit, & multo fpe-Thebanum regem , qui fe conluluc
CHIN 19 . rat , ritè purificalle , & communivil
Saturat cruore.libat & 20. niveum ir- ! ſe , ne quid illi noxæ à Manibus in
fuper ferretur . Sed primus verſiculus,men
Lactis liquorem , fundit & Bacchum 21 . dolus eft, & fortè præcedens aliquis in
MANU tercidit.
LIPA 22..canitque rurſus, 23. & terram Tam penitus dure quàm mortis limite
intuens 241 manes
Graviore Maneis voce , e attonita 25 . Elicitos patuiſſe refert .•. , niox ;
cier. parat antè ducem , 29. circumque
Adferipfi notulas numerarias, ut in bidentum
telligatis , totidem his verſibus ritualia Viſceribus, laceris , & * odori ſulfuris
exprimi , accuratilimè, ut ſolet Poeta AUTA ,
iſte : de quibus qui plura volet , adeat Graminibuſque novis , & longo murmu
Adverfaria & Commcntaria noftra , re purgat .
quæ iam edita ſuperioribus annis. Sra . Deinde , deſcripta Gilua veteri, & te
cius tamen addidit numerum ararum , nebrola , & horrenda , & Hecatæ facrå
hoftiarumque, & alia quædam , hoc & fpe &tris infeſta :
ipfum Tireliæ clicium defenbens.co Hic fenior vates ( Stygiis accommoda
pioglimè, ſed parum clarè :addam lu . quippe
cis aliquid adfcribendo , quodillorum Terra facris , multoque placent fola pin
crat officium , qui commentarios pol guia tabo )
licni . Primò itaque fignificar Tireliam Villeris obfcuri pecudes armentaque
folitum huic dumtaxat divinationi , lifti
neglectis altis ,vacare : Atra monet ....
Eeee Tum

malè meus rod. odsris Caruleæ , corone vocantur ferruginea .nam codor hic Ditifacer.
Inbres Affai, mellis loquor. Quantum ) verfus iſte non pendet à præcedenti:dec'ar 10fufionis mo
dum . To unta nemora , arbores decapitas. quod hic folemne Acherontefatafunt Eumenides are
tres ponzumtur Hecata tresEumenidib. fedba,non infolla ,bumiles tamen unica Pšuroni intell ,
fedfuper illos etiam nhas em nens, fimilis paulo hac demifsior , Proſerpina. Cupreffum ploratam
vocat: qui in funerealocusus ambuſta prelibabar Vergo fanguinem quem Mancis bibituriSecun .
dus ensmite fanguis , primus effund.batur quamdiu derra imbiberot , poſterior Monium posus
Medalcio .
 NVM
TIO RUM
QV ISI ICA
586 DIS MAG

Tum föra 37.carulis intexit cornua fertis | Magicum prius (nam & Papinius duos
ipfemanu 28.traftans,nosaque in limi- ponie) quoinvocantur, Infernus fesses
ne: 29.filua .. Tartarus, Pluro , Proferpina, Hecate,
Principio largosnovies 30. tellure:cavata Tifiphone, & jubentur Cadmeægen .
Inclinat Baccbi laticesy muner 1.31.. tis Manes liberè pati exire , cæterosma
1
verni nere .
Laétis, & Acteos 32. imbres ,fuadumque Tartarea fedes e formidabilé-regnum
CINOTEIA . Mortss inexpleta, cuque.ô.favißsmefra-
Manibus aggeritur,quantum 33. bibit
arida tellus. Cus ſerviredasi Manes, aternaqueſontū
Trunca 34.de hinc-nemora advoluit ,mæ Supplicia atque imi famulatur regia:
ftuſque facerdos mundi :
Tres Hecatæ , 35. totidemquefatis 36. Ao Solvite pulfanii loca muta de inane fe
cheronte-nefaftis Bera
Hirginibus , iubet elle focossibi rector 37 . Perſephones» valgafque caua :fub no &te:
Avernig repoftum
Quamquam infoſſus 38. humo., fuperar. Eläite , & pléna redeat. Styge-portitory
tamen aggerin'auras alno.
Pineus : hunc iuxta 39. cumulominor 4 Ferte fimulgreffus, nec fimplex Manibusa
Ta profunde efto
I ty lucem temeare inodůsi tu ſépare cætu
Erigitur Cereri :frondes; atque ORH6CU-
preſſus Elyfios Perfea pies , virgaque potenti
Intexit 40.plorata lotusi iamque ardua! Nubilus.Arcas ag4t. contra per crimina
ferro functia:
Signati 41. capita , & frugum libamine Qui plüres Erebo , plurefque è fanguine:
42. PATO Cadmi:
in valnus cecidere greges. Tunc innula Angue ter excuſſo e flagtātiprævio raxos
43. Manto Tifipbone duxipaxde diem . neo- lucis ta
Exceptum pateris 44 : prelibat ſangaia. gentes:
nem , dinnes Cerberus occurfici capitum desorquenti
Ter circum 45. adła pyras ,Sacride more umbras,
parentis, Sequitur tandem fecunda & mina
Seminecesfibras 46v Cadbus fpirantia: incantatio ; moram vate non férentes
Teddit Atque bic Tireſias, nondum advomansja -
vifcera, nestapidas motarur frondibus bus umbris
47. diris , Teſtörf ait ).Divos ;quibus huncjátradi:
Subie &tare faces.atqueipſe fonantia 48. rausigniem ,
flammis. Lavaque 49.convalfa dedämus earcheſia
Virgultas triſtes crepuiffeut.fenfii a terta ;
CEIVOS lam negaro- tolerare moram calla fine farin
Tirefias.... Cujus mox fubit carmen ); cerddss
Andiors
 LIBRI IV . C. II . QVÆST. 'ITI. SECT. II. 597
#udior ?an rabido iubeat ſiTheffala cantu 1.2 .Electi tandētraiettă gutture 2. corpus
abiti ?a * Schyticis quoties armata venenis Ducit , & inferto laqueis feralib.3. unco,
Colobis agit rrepido pallebunt Tartara Per ſcopulos miferum trahitur , per fax4ce
motu ? daver,
Noftricura minor ? :finon attollere buftis vi&turum , montifgete cavi : quem triſtis E
Corpora,rec plenas antiquis oſsibus urnas Kichto.
Egerere, & mixtos LaliqueErebiqueſub Damnaratſacris, altaſub rupe locatur.
Knum Veillic in ſuafpecu : quam.nemus
Feneftare Deoslibet , aut exſanguia ferro tenebroſum magis inumbrabat , ubi
Ora fequi, aut agras functorum carpere nulla umquam à fole lux : cadaver ha
fibras buit : affumplit habitum artis ſuæ præ .
Netenues annos , subemque hanc frontis . ceptis congruentem .
opaca † Diſcolor 4. & vario furialis cultus a .
Spernite, ne.moneo. ( nobis ſavire fa mictu
cultas. Induitur , vultuſques.operirur crise fo
Scimus enim de quicqaid disi , fierique luto ,
rimeti , • Et come vipereis fubftringitur horrida
Es turbare Hecaten , niteThymbrae re . 6. fertis
rerer : Tum opus aggreditur , & adhibet
Et triplicis mundi Jummumque quem inftrumenta ſolita , quibus corpus vi .
ſcire nefaftum eft, vificari videatur.
illum , fed raceo prohibet tranquilla fe Pectora tunc primum ferventi 7. Sanguin
neatas. neſuppl:t
Iamque egovos avidè , & c. Vulneribus laxata xoyis;taboque medul
Ex his Papinij ritualia præterca,plus las 8 .
viginti nocavi notulis: lingula probate abluit, viruslargè9. Lunare minifre
libri integri foret. iHud tantum addi Huc quicquid fetu genuit natura ſiniſtro
dero , paterehinc duos , Necromantia Miſcetur. non .pma canum , 10. quibus
modos;unum per ſacrificium & incan . anda timori eft :
tationem folam , quo utebatur Thire Vilvera non H. Igncis, non dire 12. noduse
ſias.a'ium Theffilicum , adhibitis fane hyena.
Atioribus ritibus, oflibus , libriſq; mor Defúit, convi pafti ferpente 13. me
tuorum , & aliis rebusplanè feralibus, dulla :
qué Lucanus deſcribit, 1.6.agens de E Non puppim 14. retinens. Euro tendente
richtocxcitante animă defun & ti militis tudenteis
Romani, primum itaque illic inter ca In medris echineis-aquis, oculifque is.drae
davera , nutans animo quod caperet, conum ,
Eeee 2 Quaque
a Ecce sibi Magorum in demones sacs folisas minas de quibus doxi lib .exAnebone Ægypto.
Triplicis & c. Damagorgonemdefcribit pro , de colorboc eft ater. Vor 5. ) Spumam quam vo.
Coat Zune de quaComm in Senecam . porròcundaqua bicrecenfentur , babentur utVORINA magón
14 ,verorum libris.comumemorada .
 T V
I SI C AR
S QV GI
598 DI MA

Queque 16. fonantfata tapefa&ta fub 1 quoque ( ut ſuperiora illa Tireliæ ) des
lite faxa: precatorium , pofterius comminato .
Non Arabum 17. volucer ſerpens, inna cium . Indeprecatorio advocantur Ey
taque 18. rubris menides . Styx ; Chaos , Pluto , Morsy
Aquoribus cuftosprecioſa vipera cõche:
Aut viventis adhuc 19. Libyca mem
brana ceraſte ,
Aut cinis 20. Eoa poſiti phænicis in ara .
Quo poftquam viles ,& habenteis nomi
na peſtes
Contulit, infando21. ſaturatas carmi
ne frondes ,
Et ,quibus os dirum 22. nafcentibus in
Spuit , herbas
Addidit , da quicquid mundo dedit ip
fa veneni.
Poſt herbas, incantatio ſequitur du
plex , primum ululatu ( ſicut Horatij
Sagana ) & incondito ferarum fono :
deinde conceptoac folemni Carmine .
Hodiè quoque murmur , verbis præ
mittunt.
Tunc voxLet bæos cunctis pollentior berbis
Excantare Deos , confudit 23 : murmu
rá primum
Diffona , doa bumanæ mulium difior
dia lingua.
Latratushabet illa canum ', gemituſque
luporus .
Quod' trepidus bubo , quod ftrix no & ur
na queruntia ,
Quod ftrident, ululantque fere , quod fi
bilat anguis ,
Exprimit, & planckus illiſé a cantibus
unde
Silvarumque fonü ,fratte tonitrua nubis.
TotTerū vox unafuit; mox caterk cantu
Explicat Amonio spenetratque in .Tar
fara lingua.
Duo mox ſubdumur carmina', prius
Eulygj , Perlephone , Hecate , Cerbe
rus, Parcæ : & Charon : & obfecratio
additur , commemoratis ſuis meritis,
ac cultu illis atiduo , necatorum infan 1
cium , & antropophagiæ;
Exaudite preces,ſi vosfatisore nefando,
Pollutoque voco;fi nunquam bac carmi
na fibris
Humanis 14. ieiuna cano :ſipedora 25:
plena
Sapè dedi, & lavi celido 26. profe &ta
cerebro :
Siquis27 b qui veftris caputsextaq;lan
cibusinfans
Impofuit , victurus erat pareteprecanti.
Demum ,eum umbra , iam apparens,
fuum cadaver ſubire vereretur, ac dem
trectaret , quod illa julesat;
Miratur Erichta
Has fatis licuiſſe moras , irataque Mortis
Verberat immotumyiroferpente 28.6A
darek ,
Perque tavas terra , quas egit carn.ine:
29. T10
Manibus illatrat ; regnique filentia:
yumpit :
Idque minis illis magorum veterum ,
quas Porphyriu [mer irrilît comme
moratis : quas apud alium neminem
tam difertè'exprellas invenio : ſunt au
tem ſequentes:
Tifiphone y vociſque mes fecura Mer
gera ,
Nor agitis föri Erebiper inane flagellise
Infelicem animam ? iami posego nomine
Elician ;

a corrige cartibus! b vulgo male legitur profeétai.

 LIBRI IV . C. II. QVÆST. VI. SECT. II . 5999
Eliciam ; + Stygiaſquecanes in luce ſuperna. ſulit, Vmbram
Deſtiruan ,per bufia fequar,perfunera,cun- Scire datur.
&tis.
Expellam tumulis,abigă vos omnibus urnis. Denique cum cadaver reſpondiſſet,
non potuit ,fine venia Erichtus umbra
Teque Deis, ad quos alto procedere vultu
diſcedere. concedit ergò redeundi fa
Vi&ta foles,Hecate ,pallentitabida forma cultarem .
oftendam , faciemque Erebi matare vetabo.
... Sic poftquam fata pergit.
Eloquar immenfo,que teſub pondere terra
Stat pultu mæftus tacito , mortemque re .
Contineant, Ennaa, dapes : quo fæderemæ
poſcit.
ftum
Carminibus magicis opus eft, herbiſque cao
Regem no &tis Ames ,qua te contagia paſſam daver
Noluerit revocare Ceres.Tibi,peſfime müdi
Vocadat , & nequeunt animam fibi redde
Arbiter,immittam ruptis Tirana cavernis:
re fata.
Etfubitoferiere die.paretis an ille
Conſumpto iam iure. ſemel. 32. tum robore
Compellandus erit, quo nunquam terra pou multò
Cato
Exſtruit illa rogum . vadit defun&tus adig
Non conceſſa tremit ; qui Gorgana cernit 4 neis.
pertam ,
Accenfa iuuenem pofitum relinquit Erichto ;
Verberibufq ;ſuis trepidā caftigat Erynnim , Tandem paſſa mori ...
Inspectata tenet vobis qui Tartara,cuius
Eftis vosſuperi,Stygias quipeierat undis ? Si mortuus mori quiret,vel arte Ma
Neque hæc tantam , ſed poftquam gica reſuſcitari, ſed de umbra , ut de a
umbram in corpus ſuum impulit,illam nima locutus poeta , metaphoricè vis
quoquead fata , eique pollicita eſt im tam mortemque uſurpavit. Sunt au
mun tatem à magicis de cætero canti tem & in his verſibas triginta duæ no
bus tatæ obſervantiæ Magicæ in hac fpecie
... Dic ( inquit Theſſala )magna: divinationis. Huic ſecundæ fpeciei,
Geod iubeo mercede mibi nam vera locutū quatenus injurit ſunt in vita functos:
Inmunem 30. toto mundi praftabimus avo vel deportationis, vel'morris pæna (ta .
Arcibus Aemoniss. tali tua membra ſepul- cura in viliores a: & pofteriore iure, in
cbros utriuſque ſpeciei evocatores à Con
Talibus exuram Stygio cum carmine filvis. I ſtarrino lethale fupplicium lancitur b:
Vinullos cantata magos exaudiat umbra. Tertullianus arcanum detegits , cùm
Si rantivixiſe iterum , nec verba, nec herbæ docet, non'umbras defunctorum : fed
Axdebunt longx fomnum tibi folvere Lethes carum loco dæmones apparere,dæmo.
A'memorte data. ... nes operari fub obtentu animarum : ;
Addidit carmen , quo 3r. quicquid.com tem ;omnem in corporalem corporum
Eece 3 exhia
+ En Zor etreum illud qui damones vocat'telluris conės,ut do fum lib.2 . Hacimitatus Cl .
Claudianus. Minatur Damogorgonum quod imitatus füit Statius verfibus citatis a13 advers
Sys Didejepulc.violani qui fepulc.C cod b 1.mulo :c .de malef. mathemas, c lib.uk animai
600 DISQVISITIONYM MAGICARVM

exhibitionem præftigias -eſſe exemplaco ,ut erat, ſemper habuit : uſushac £

dæmonum qui apparentes mentiti ſe . pion Grammaticus cum umbram Hos
effe animas defunctorum , nova & ve meri ſuſcitavit, Cicerone ceſte 1. Tu
cera. Creſpetuszli.de,odio Satan.diſcur 12. ſculana, & Plinio libr.30.cap.2.In caſe
à føl 192.in fine refert. Priorilla Tireliæ jactat Empedocles apud Laertium &
in qua nudum fimulachrum , ſeu ido . Plinium . Sacræ Scripturæ , videntur
Juni animæ exhibebatur , & lola per hanc divinationem vocare., divinatio
ficiebatur invocatione , oxloud UTHOL, nom per Pyrbonen , duſurpantes nimi
propriè dicebatur: pofteriore verò , in rum Pythonem , pro dæmoncex terre
qua Diabolusfaepè , cum cadaver non profundo fpecu adveniearc, & relpon
aderat, totius humani compofiti figu- dente. Periculiplena res , cum ipli Ma
ram fimulabat; v.g.cum.quis Achillis go , quem Diabolus incerdum aufert,
habitum ſtaturamque corporis videre & vitæ aſpectuiquc fuberahit ; ur de
volebat: ordinariè numquam ſinelan- quodam narrat Franc. Picus ei tum ip
guinis effuſione .obtinebat , ideoque lis quicuriole conlulunt, qui nonnua
Åpollon. Tyanæus 4 ut ſe peritiorem , quam demente abalienantur, & malè
aliis oſtenderet, negabat ſe fanguinem pereunt, ut Rex quidam noftris tem
libaſſe, vocabatur ftrictè, vexvoucívtela, i poribus..f Quis eciam neſcit infelicem
fivè vexponávka ,Glycas b diſpucans de exitum Heliogabali, huic ſuperſtitioni
verbo, xindovide Day,ícribit cam vocem addi & illimigi utriſque conſultori&
quofdam accipere -pro obſervatione conſulenti,peuamortis lege veteri in
omnium , alios verò pro ovocatione. Aigebatur. b Non.defunt, quide his in
Nam xan$ 6 :0. Focari Geniaram per excan. telligant illud Regis Hymnographi
tationes certas attractionem , & èfublimi is comederuntfacrificiamortuorum ,&il
dedu &tionem :deducta voce à xa @ ,quod idem lud-Ilajæk. num requiret pro vivis à mor .
fit cum xan@ ,evoco.Jidem alibicnon ob cuis: Hæc de Necromantia fufficiant,
ſcurum exemplum nobis propoſuit de qua ingenioſum opus exftat. Sre
Santabafuni illius Pſeudomonachi:qui phan. Forcatulil. C..quo luris aucto.
Baſilio Imperatorifilium vita functú, res Pipinianum , Africanum ,Paulum ,
fic oftendille fertur , ac - G vivus adhuc & alios introducit ( ua ipfomet reſpon
foret. Effecit enim , ut fpecie imaginaria la explicantes.
Conftantinus eques patri, in quadam filva,
obviam fieret , quem ubi vifus fuiffet Impe SECTIO I11.
Tatct, О complexus, & ofculatuseſſe, mox
evaneſcemem ex oculis amifit. ] fefellit De Hydromantia.
Impero led non Leonem Philofophum

luniorem
Baliliifilium; quiSantabase
. D. nulla
hac quoqucfeorfan dicá: quia
pro , pro vencfi
blichus

a Philoft.lob 4. b part 2.annal. part.4.F. dr.Reg.18.v.7.8. eläb 4. spren c.9.fN.l.a.

Demonom.c.z. g Xopbilo in cim vie, h Dsx 18.6.11.undo Levis,20.4.6.6 27. Pfalensos.
ko 8.9.1 %
 LIBRI IV . C. II. QVÆST. IV. SECT. I bot

Blichus meminit idpurecer técies, leu di- | Hinc Chriſtianorum quorundam O

vinationis per aquam , quæ traditur rientalium nota ſuperſtitio ; qui quote
Andronico Imper. in protio fuiſſe, hic ! annis mare quali animatum baptizant:
cnim cum mulctplicibus, propter cru Aliò longè percinent , quòd Princeps
dele edictum , de necandis conjurato Venetorun annulo in mare jacto
rum propinquis , odiis ac malis ſe ! quotannis Adriaticum fibi deſpon
videret obfellum ; ad futura per no . det. Dominationis indicium non ma
xiorum dæmonum cultum nofsenda giæ argumentum eſt.Fit in memoriam
feconvertit : ſeque totum inquit Cho navalis Victoriæ , qua duce Sebaſtia
niates a) permifit iis, quifutura ex aquis.no , Ziano vicere filium Federici Ahc
quaſi per caliginem coniiciunt, & imagines nobarbiOrhonem ,captumque obrule
fururarum rerum, velusex umbra-ſolarium re Alexandro IUI. Pontifici: qui Vene
radiorum confectantur. Acipfe quidem iis tias profugerat. Tùm enim Ziano
nocturnis facrisintereſſe noluit, metu fama, Pontitex annulum de manu lua de
ut arbitror : fed-illud Hagiocbriftophorita tractum obtulit ,dicens: Auctoritate mea
Stepbano mandat: It-Serbo adbibitò, qui bocannulo fretus, Oceanum tibi ſubiicies,
abineunte state talibus oraculis deditus, os quotannis tibipofteriſque co die,quo hanc
culospropterea Manuelis Imper: iuſſuami victoriam , pro Ecclefiadefenſioneobtinuii
ferat, certo ritu percunctatur:quispoft:An- fto , defpondebis mare:uriſciant omnes, ma
dronicum fiiimperaturus? Malus genius in ris tibi dominium conceffum , quia fedis Am
aquis primas nominis Ifaacii litteras exhs. 1.poftolice tuenda. curam & ftudium fidelio
buit ,fed'ordine converſo, Sipro Is. idque ser ſuſcepifti.Sis-hoc tibi , quafi pignusbene
ſecunda reſponſione addidit fore; intra didionis,& ſecunde forsis in futurī .[Nar
cxaltationem cracis , atque ita planè ac- rat Villamontnus lib. Isperegrinat. fuæi
sidit poſtea ; intra illud tempus, juffu cap.34 . Prior illo Sabellicus Decada ,
Ifaacii Angeli ., occiſo Andronicox lib.7.] 4. ex aquæ colore fuit; & ima.
Modum illius divinationis. Niceta ginibus in ea apparentibus , fic tradit
addidit ſe ignorare, nec fcire velle , at Varro belli Miebridatici eventum ,
fugam tamen ſuperfitionis fcire, non multis verſibus præſignificatum fuif
alt inutile. Invenio fpecies ejus : va- le. Ad id olim fontes quidam fuere
sias, una fiebat per annulun defilo fa particulares unde & UdyouáNTA; VO *
ſpenſum in aqua , & vaſculi-latera cata :-cales ex Xenagora docet -Macro:
conſtiruris idibus pulſantem : alia i bius fuiffe crateres Policorum in Si
conjectus in aquam ftativam tribus cilia biralis in Ægypto ciſterna in tem
lapillis s & obſervatis gyris, qui triplo Aphaceno,de quamirabilia memo .
fariam'invicem implexi, circa lapillos rat Zozimus b : & urimitcam Iunonis
diffundebantur : 31 ex agitatione va- paladem apud Laconiæ Epidamnum ,
sia pelagi , quam olim -Siculi & Eu- | Apollinifque Thyrxci oraculum ; pro.
5 boenſes' , hodiemulti-nauta -notant; pipe Cyrncas ad Lycum , intonte tem
plo
Vicen.Cboninkes animal,hbizi b läb.s. Satur.cap.ig.ciwvima Aurchani
602 DISQVISITIONVM MAGICARVM

plo proximoa : videtur huc referenda fluere , reſponſapetentes ad occultas que:

Celtarum veterum , hoc eſt Germa- fiones fuas, da morborum ſuorum cura
norum , ſuperſtitio : qui recens natos tiones. Id verò animadvertens Bernardinis ,
Rheno Aumini commendabant , ea perus Chriſtiane religionis cultor & ama
mente, liſpurii forent abſorbendos, litor adverfus hunc demonum cultum fortif
legitimi innoxios ſupernataturos,juxta Jimé ſeſe erexit: & primo quidem concione
illud Claudian . ad populum habita & abſoluta , magnopere
Ei quos naſcentes explorat gurgite Rhenus. omnium confirmatis animis , hortatuseft
Qua dereplurà dixiinus, Comment. cosſeguiſe , ad demoliendam impuriffimo
in Traged.Seneca. rum demonum babitationem , prorfuſque 1
Quintò ftatuebatur cyathus aqua abolendam . Mox vero arrepta ſecuri vel
plenus , & verbis immurmuratis ob- malleo,cum populo egreffuseftadfontem.că
fervabatur, nùm aqua fpontè efferves que ad fanum damonis perveniffet , primus
ſcens effunderstur. Sextus modus eft ipfe ictibuscæpit contundere , evertisque a
Fellanus : ibi aquam in vitreum saci- ram , & fontem lapidibus penitus obturavit.]
num effundunt , cique oleigutculam Fit mentio ctiam in Concilio Antilio .
admiſcent , & fic in aqua tanquam in dorenfi,com . 2.Concilio .
fpeculo , mira cernere le opinantur
b. Septimum indicat Clemens Ale SECTIO IV .
xandr. cum ſcribit mulieres Germa
nas , loliras fonum , vortices , ac cir De aliis mangania generibus
cumvolutiones amnium notare , &
inde futuraprædicere 6. Denique non P Rimplellus.cuit
funt alieni ab Hydromantia , qui ho . & Nicetas,d.lib.z.
diè adhuc in Italia , ad furtorum au Cedrenus ea teftatur ulum loannem
ctores detegendos , trium luſpecte- | Magum Theophili Imper. præcepto
rum nomina cotidem pillulis infcri rem : Curopalates loannem Patriar
bunt, & eas in aquam coniiciunt: hir- cham Iconomachum vocat ,Glycasse
que multò ſunt ſceleratiores , qui ad rò ſcribit,par. Annal.2. vecum Alexandri
hoc aqua luftrali abutuntur . Cæte- i patrem Ägypti Regem Nectanabum ,
rum tempore S. Bernardini Senenſis Magia peritillimum , hanccognoviſſe :
ſupererat adhuc veſtigia,wo yquá vreias. Ægyptum in hoftium venturam pare
Nam qui ejus vitam compofuit , eiftatem :hodiè ea Turcæ utuntur : Dans
contemporaneus ſcriptor d , de Are.in pelvim aqua plenam iiictunt cum
tio agens iſta prodidit: cxtra mænja ur variis characteribus pretiofos lapides,
bis eiusfons antiquus fuit, iam olim tem - auri argentique laminas : tum relpon
poribus illis, quibus idololatria regnabat, ſum ex peluis fundo auditur.
impuris demonibus dicatus, Solebanted 2.gaspuusvtu .. hæc fiebat per phia
cives Aretini , & alii circumquaque vici las vitreas ventricolas Gmiliter aqua
mi , tanquam ad oraculum Apollinis con . plenas: & infpectante puro puero , vel
prægnan
a Pauſaiu Achaic.l Jo.com Leol.3 difer.Africa.c lib.i.ſtromas.d vital.4o.
 LIBRI IV. C. II. QVÆST, VI. SECT IV . boi
præghante muliere :reſponG loco cer 4. Non diſſimilis præcedenti , xps
ta figuræ , & imagines apparebanr. samoudvtela;nifiquod hæc in cryſtalli
Ifruftis fiat annulo inclulis, vel vaſcu
3. xalca ?pouáltera , quæ rerum quxfi.
tarum figuras in ( peculis exhibet poli - lo alteri , vel etiam nudis , & in cylin
tis : in vſu tuit D. Iuliano Imper . a qui drum aur obelum conformacis :quibus
imperiunemic, de quo iſta Spartianus etiam fingit ſe.dæmon inhabılare.
fute præterea in luhano hæc amentia, ut Quendam Noribergæ anno 1530 , fe .
per Magos pleraque faceret, quibus pu . ruptin criſtallo thelauros vidifle à de
taret vel odium populi deliniri, velmi mone oſtentatos : quos cum poftca
licum arma compeſci. Nam & qual | quodam ante urbem loco effoflo quz :
dam non convenientes Romanis facris reret, acihibito familiari uno ſpectato
boftiasimmolaverunt,& carmina pro- re , & iam in ſpecuarcam vidiffent,
pbana incantaverunt, ea quæ ad fpe- atque ad eam cubantem atrum canem
culum dicuntfieri,in quo pueri,praliga magus ſpecum ingreditur arcam aper
tis oculis incantando , vertice reſpicere turus , canem que abactusus,ſed Ceibc
dicuntur, lulianus fecit. Tuncque puer rioffam lecum non attulerat itaque
vidiſe dicitur, o adventum Severi, e ille cimen ſpeluncæ quaſlavit , & inin
Iulianideceffionem [ Aliud mixtum Pa . ſerum ruina obruit : qua & fpecus terra
gomanræ refert Pauſanias bagensde opplera. Vir quidam :patrum memo .
Parris Achaia: ibi ante Cereris ædem , ria Græcarum literarum Latinarumq;
fontem eſſe, qui à remplo lapideo pa peritus, & fælix ſi illotis manibus fidei
riere ſecluditur. Ibi oraculum maximè | myſteria contrectare non præſumplif
veridicum fuiffe cognovi , ex eo non re ſet eruditum commentarium , in Ger
mania ,ed dit , de demonum natura ,
Tum omnium ,fedmorborum tantume
venta predicabantur.Speculum ( ait ) te- cumque libello Plurarchi,dedefectuo.
nuifufpenfum funiculo demisiunt , ita raculorum ,præfixit,ex eo perita eſt,vec
ubrantes,ut in fonte omninò non merga . bis ipſius,lequensnarratio: Confulti a .
tur , fedimo ambitu fummam aquam liqui,de reb . (ait, ignoris in criſtallissão
conringar . Exinde ubi odores adoleve. Spiciunt ea manifeſtò , de quibus quaſi
rint & ritè Deum pectati fuerint,inſpi tum fuit.Etpoſtea , Fuille aiebat fibi
ciunt in fpeculum ,ed ex eius imaginibus notum unum ex pracipua familia No.
periculme an villurus is ager fic,de quo rinberge. Eum quodam tempore veniffe
confuluerunt ,divinant. Neque latius o ad ſe calculife in ferico panniculo in
in ninòhuins agua divinatiopatec. ]Sed volniam gemmam criſtallinam . figura
& de Pythagora recen : iores memo rorundam , & dixiſſe : donatam fibi
rane , folitum fpeculo concavo inſcri illam fuiſſeà quodam ignoto, quife ante
bere litteras bumano ſanguine tempe i multos annos de hofpitio compellaſſer,
saras , & fpeculum Lunæ opponere, lic. forte in forum conventum , quemque
guc divinate.c ipfe in domum fuam adduxißet, tri
Ffff dud

a Spartian, in Iuliano. b In Achaia. c Calius li. 9 ca. 23. Leloyer, li. 4. de

Spedit.
354 DISQUIS MAGICA
ITIONVM RVM
duo habuiffetſecum . Fuiffe autem ab xon leviter peccati, & animi perture
illo difcedente Grelinquente manus hoc, bali cruciatus graviſſimos, ſe din lane
adfignificationem gratianimi,edoctum perpeffum ce : itaque fe decreviſſe
ſe criftalli ujumialem.fo qua dere serti deinceps nebilcum illo experimento vel
or fieri vellet, we promerei criſtallum , ele negois babere : & tradere nunc ipfo
puorum marem caftum iuberet afpicere, quod accepiller de quo meminiffe
& excopercun &taretur,quid cerneret? poffet, quid ei fapèdemonftraffes, no
Fort enim ut de apparentibus puero vi 1 que xefciret quirumores in civitate per
fis omnia.quarequireret, imdatarentur. ! crebuiffent. Permittere Anten , wife
Atque afirmarat hic, fe nulla unquam Cerer de eo quod cokebuifer. Tum
in me fuiffe deceptum , mirabila de Spenglerns colandato co , accepiffe fe
puerorum inducaisreſciviffe:cum calero aiebat (xiftallum , & in minutiflimas
rum nemoguſquam aliud , quay niti partescontud fe , una cum (erico
dım epuram gemmam intuendo vide . involucro in larinam abieciffe ] Bene
Xet. Quodamiamen tempore , clim gra protecto bene, nec aprius porust, le
vida ipfius sxor puerwin mare geftaret tinam fic omnes hæc & fimilia fuper
in utero , illi quoque fpecies in criſtallo ditionis arma abolerene . Nec ve
oblaras.Primo autem omnium formam sendum quidquam eſt cuiquam , ne
virileſe-exhiberefoliram ella habitu , quo forte ſe dæmon ulciſcarus. impunè
tùm communiter uteronour.Et sa dern - hoc omnibus , qui cum fide fecero.
ceps aperuiffe, de quibus interrogarum Burdigalæ advocatus quidam paredri
effet,caiera :explicatifque funétis , illum um habebat in phiala vitrea : co mor
rurſus viri figuram difceßiffe evans muo hæredes nec phialam retinere vo
iffe reliqua. Difcedentem ausem eam , i lebant, nec frangere audebant : con
quam diximus figuram viri , viſam ſapè filium periuri adicre Colleg . Hoc.
urbem perambulare, & ingredi templa. leſu Pacres uderephialam deferri ad
fuerat antem fama pallim disſipata de le ; coram ipfis le terræ illiſoros atta
illis indiciis,ut negantibus,ant dißimu - lere, led oracuorne coram ipfis tran
lantibus fuum deli&tum aliquod , vulgò gerent: immania ſemeruere vila , rece
minarentur: ſerelaturos de eo ad illum i dentibus ergò illis , in accentum tum
ſe in criſtallo oftendentem virunculum . forte,clibanum magna vi.pbialam có
Quin etiam comperium eft, fuiffe à l iecere , & dibilabud quam ex utriulque
do &tis quibuſdam , de dubitationibus elementi confli &ubievem Aridolein
ſuis in litterarum Audiis aliquando audivers.Mihupii cuan.1578.iudicis
nefcio quid propofitum ;& in criſtallole | adhuc minikerium obirein , interrei
&tum . Sed his o alis huiufmodicom , 1 suiuſdam Licenriari annotatas a fico
pluribus commemoralis dixer Spengle chartas præret libellū Magicis plenum
rus,hunc aliquando ad fe veniffe cum characteribus , oblata limul capfula ,
sali oratione arbitrariſe tempus effe , ut fandapılæ more efformata , & in ea vi
à criſtallitali ufu tandem abftineret. runculus mádragoreus,ater & sirupa
Namo fibi iam perfuafum , coiplo 1 doreq; obGcus, largo capillitio, ledim .
berbis :
 LIBRI IV.C. II.QVÆST. VI.SECT.IV. 605

berbis: hunc; volgò putant, ad divina Tul, in hac oleo ac fuligine impollici
tiones , lucra , & alia mulca mirè effi- pueri unguem illinebant, & ungue lo
cacem : accepi librum ,caplam , & ficti- ! içm verlus obverlo, cercum quid fab .
rium cadaver ,hoc etiam primum lace, murmurantes,videbant,quæ cupiesát.
ravi abruptis avull quebrachiis. di Hodiè ulterius progrefl'um malam ,
dicabant, quiaderant, magnum mihi Quevedum quendam Veteranyin mi
& domui periculum imminere: riſi & litem Hiſpanum novi , bello & armis,
abire, qui meruerear, juſſi : abcunti- quam piecare clariorem ;qui;quo tem
bus,in tocum , qui aderat, conjeci : nec ! pore Dux Medinæ Cæli ex Gallæcia
aliud quam ultæ radicis, nidorcm per. ſolvebat, Belgium petens : Bruxellis, .
cepi. non uni in ungue luo claffem e portu
s . Loco ſuccedit, Saxtu Ouávteld , Corongæ , ſolventem , & paulò poft
quæ divinat annulis ad certācælipo procellis vehementer afflictam , velut
Gruram constructis vel incantatis , & in fpeculo clarè oftendebat. Hic ille,
fuper tripodem ad certa verba moris : quivulnera quoque folis verbis lana-,
deſcriplit Ammianus libro 29. cujus bataliorum ; ſua đc lanare ipſe, vel aliis
verbadabimus ſcct. 3.quæft.7. vel an fananda permittere detre & abat.
nulis incantatis , qualis fuit annulus 7. Quidam putanrelle åxfoucuTELOV,
Gygis , quo ( tefte Herodoto ) fretus illam Ariſtophanicam , in Nubibus.Sed
Candaulem interemit , tales duo illi ilta ,li tonitru , fulmen , oſcines , & alia
Phocentrum tyranni ,de quo Clemens limilia conGdcrat , pertinet ad auguri.
Stromucus ; qui ſoostu ſponte editoum , li planetarum adfpc &tus fælices,
cum commonebant de commodo re- adverſoſquejad altrulogiam : li quædá
rum gerendarum tempore: quitamen aereorum ſpectrorum ioſolira vila, yo
ingdias conſpirantium licevadere necquicum , & c ad tepataTroprio ,referrés
quivit : Fuit hujuſmodi annulus exi da. ola huc ſpectat , quæ ex aere con
tio cuidam Hicronymo Cancellatio jurato dabar oracula ,de quaPidorius ,
MediolanenG :ut & alteri, qui cum eú de magia c.so. CardaniAcromancia de
in ignem projecife , fed mense non qua ibi agit , porius Hydromancia dia
bona,ſtarim á dæmone correpius , & cenda eft.
in furorem adus fuir. Princeps qui 8.Dici poteſt ,qepuixeice: qua utun
dam ,, họcævo , alium emerat aureis tur ,incantatores, éruder, qui divinant
viginti: promiſerae venditor , lemper, freti ſolo dæmonis commercio :præter
dom geltaret , alcæ , & charrarum lu incantationem nihil adhibentes: , uc
fum forelucroſum . it , ludic primò,ce- | Feſſe faciunt quædam mulierculæ ici
dit non infeliciter: reddit ad fricillum , i bades a , & nonnullæ Ægppriæ live Zin :
led magna cum nummorum ja &tura, galæ ,de quibus poltea , coram Euro
Sicle deluſum videos , quem emi non pam percurſantes, & in Byzantinofo
oportuerat,angulum contringi juffit. ro Turcæ, & olim : in Apulei Afino,qui
6.Occucrit , orwuevia live,óvoxoncéve dam Diophanes.
Ffff 2 9. Eft
a Vide le.Leonem in deftrip.Africa.l. 3 .
606 DISQUISITIONVM MAGICARVM

9. Eft,xotxIVOMLYT eld , quæ uſurpara 11.Erat,:κεφαλαιονομάντια :faciebant

veteribus a ( unde & Adag. cribrodi aGinicapire ſuper prupas aſſo. Germa
vinare) cribrum imponebatur forcipi, nis priſcis in ulu fuiſſe volunt . Longo
forcipem binis digitis comprehende- bardi poftea ufi capite caprino, cuid
bant & elevabant, & præmiſſis conce vinum honorem habebant. b Vehe
pris verbis Tubiiciebant nomina co . menter fufpicor prius illud de Arca
rum , de quibus fufpicabantur eos fur - dico pecorc genns olim ab improbis
tum vel aliud occultum crimen pa . ludæis interdum Divinationi impensú
traffe : ream verò iudicabant illum ; quo hincque factum ut Apion , & reliqui
dominato cribrum tremebat, nurabat, Ægyprii , & illos ſecurus Tacitus , ca .
movebatur , vel convertebatur . quaGlumniaren tur, cos pro Deo caput ali
qui digitis forcipem tenebar , arbitratu ninum coluiſſe. -
fuo cribrum movere non potuerit. 12.XHEID OMLÉVTELA,per clauem ;cui cir
Quod formulam Pi & orius proponat cumdabant chartulam inſcriptam no
verborum pronunciandorum,fecit in men ſalpecti:deinde clavem alligahát
conſulte:quod ea fit uſus ter , & quod facræ fcripturæ codici , hanc virgo lu .
eventum certum prædicet, fecit impiè ſtencabat, & verbis certis murmuratis.
& mentitur pollicendo. Ad hanc rédy, chartula ad nomen criminoli.verteba.
cit vir doctus Horoſcus.li 2. de vera & tur,movebaturque ..
falla prophetia modum furti concipi . 13 Sic quod Germanus quidam I.
endi(Ch probandi ) per lancer . & lici . C.hisvörbis tradidit : exoculo quoque
um :ncmpe lancem lineis funiculis illi . excuffo, hodie fur cognofcitur. Primuin
garam , & cum murmure rotatain, ex leguntur Pfalmicum Litania. deinde: 1
1
lege XII.tabula.cum lege d . lib.2.c. 6. formidabelis ſubſequitur oratio ad De
quod fane verifimilius quim quodum patrem Chriftum ; item exor
paſt Zatium Alpinum Franc. Balovicifmus in furem hinc in medio ad oculi.
nus in li . 57. XII.cabular. & cum co Zi. fimilitndinem veftigio, figure circula .
facu.ad Alexan .Genial.dier.lib.6.c.1o . ris nominibus barbaris notare , figitur
Scripfir de nurgayógrois prætextu reli- clavus aneus triangularis.conditionibus
gionibus furantibus. certus conferatus, incutiturque malleo
10.Adcundum ufum erat,krvoustr. cypreſſino: & dicitur, luftuses Domino,
Tels : qua ſecurim rotundo infigebanı Ecotum furprodetur.Roftochii quidam
palo, & ex eiusmoru furem depichen . pecuniam in quodam loco fepofuit.
debant. Quando aurē fucceffus fucuri Cum autem eam poftea invenire tam
divinatio perebatur,cunc gagiem.la- citò non potuiffet , fabrum convenit,
pidem ſecuri-imponebant , u : Plinius į ab eoqueperiitut oculus füri excutere .
refert.li.36.c.19.Huic fimilis divinatio tur : Quo paéto ftatim ipfe Dominua,
milicatis perlecutú tincta aſpide oleo. qu: fabri Diabolica operanfus eft , och
habesapud:Suidam ex Ariſtophane. I lum amifit ] Nonne le &or optime,
juſto

a Theocrita', Luciano, Pellicco b Gregor. li. 7. epiß. 7. be in Dial,d.3.6.26.66

28 , bom , I ..
 LIBRI IV . C. II. QVÆST. VII. SECT. I. 207

jufto Dei judicio iſte incidit in fo- dum ó quaſi attonitus : deinde circulo
veam quam tecit, & meritò pertulit. , egreſſus Regem falutavit, ipfique indi
quod tam injuftè , per artem pellicavit hoftium numerum ,
mam , malum alteri moliebarur ? ( ab- lum exfpe &tarent.]
dit; Guſtronii quidam cocblium argen Claudat ſeriem Salisberienfis, libr.
teum amiferat : cum autem furem ex 1.de nugis curialium c.II.ſcribens: lmas
oculo quoque exculo cognoſcere cuperer, ginariifunt,quiimagines quasfaciunt,
coquepetiit,ut ſua arte quafi in polejionem præfidentium fpiri
magica furem oculo privaret ; quod e l tuum mittunt, ut ab eis de rebus dubiis
factum eft . & ftatim filiolus illius , qui doceantur ; hes idololatras effe s. firiptu
cochleum in quendam angulum conje raconvincit, & divino majeftatis judi
Cerat, ofulum amifii.] Sed & aliud di cso condemnandos . ]
vinationis diabolicæ genus reperio in In his omnibus verba magica ſolent
i
Indorum hiſtoriis, in iis quæ de Floriintervenire,ided dubitari nequit, quin
dengium rebus geſtis agunt. alpido- I ad hanc quæftionem pertincant.
mantiam vocare poflumus. Narrant
fequencia de rege Holata Oucina,cum QVÆSTIO VII.
exercitu lub Giftere juffo , fenem ma
gum centum & viginti annos fuperan De manganiæ fpeciebus in quibus vel
tem advocaſſe , & quoin ſtatu res ho non eft explicitum pactum , vella .
ftium forene pronunciare juſliſſe. tens admodum eft.
Tum magnus locum in medio exercitu
paravit, o conſpecto-Ostignii , quod Æc implicitam habencia pactio
puer ejus geftabat fcuto,petere illud ju . HA
bet : impetrarum illud collocat, orbe pira, Ariolationem live Haruſpicinam ,
quinque pedum diametri circum illud Augurium & Sortes , de quibus nunc.
ducto ,addicis quibufdam characteribus videndum .
notis : tùm in ſoutum genibus flexis
pedã calcaneus enſedit, fic ut nulla parte SECTIO I.
3
bumum tangeret : neſcio quidfub .
murmurans , varios geftus exprimebat, De Haruſpicina fivè Ariolatione..
tanquam in vehementim aliquam ora
tionem incumberer : qua ad quadran A Riolatio latiffima
, fignificatione
som bore produ &ta, illicò tam horrendus
apparuit, ut humanam effigiem amplius nem : fed hiceam ſtrictè lu 90 , uc IG
non exprimeret , nam ita omnes artus dorus eam ( cribit: Arioli vocari prop .
contorquebat.neoffa diffolvi exaldıren terea quod circa aras idolorum nefarias.
tur , denique prater naturam mulia fa precesemittunt, ut funeſta ſacrificia of
ciebat. His peraĉtis momento in priſti. i ferunt , iiſque celebritatibusdemonum
unm ftarum redut, laflus tamen admo- refponfas accipiunt a .] quibus verbis:
FFEE 3 delcri
ali. 8. Etymol. )
 DISQVISITIONVM “ MAGICARVM
defcribit Tolam divinationem expli- | Placidóne vulin facra , 7. et admotas
citam , quæ ad oracula refertur. hoc manus .
placuit etiam Rabano a , & Gracia- | Patiuntut? ..
no luoni , & Barchardo , qui in De Vinóne terram ac vulnere aflilti petuxt ?
cretum luum id retulerunt. Harufpi Veră citatus g vulnere angufto micat.
Cinam idem Ifidorus vult dictam ab An lentus alias irrigat plagas cruor ?
obfervandis horis,melius alii, à veceri Secunda verò fuic exuifpicina. qua
vocabulo Haruga.quod ( tefte Dona . motum & Gingula madatz holtiæ
to ) hoftiam Ggnificabat. Ego nunc u . membra rimabantur, jecur maximè,
trumq ; nomen media quadam & mo unde Grecis dida ήπατοσκοπία και
dica latitudinc uſurpo , protora iecoro hanc ubertim rideat Lucianus b , &
Xotia veterum , five diſciplina divinan - Arnobiust, deſcribit nofter ille cas
di in ſacrificiis Gentilium folica lerva- dem tragedia.
ri : quare olim ſemper puro in his intero Ede certas viſcerum nobis notas.
veniſſe idololatriain expreffam , non MAN . Genitor quid hoc eft: non i · levi
tamen ſemper pa & um explicirumiho motu ,ne folent,
diè fieri poieſt , ut neutrum interve- | Agitala trepidant, exta , fed tolas ma
piar . nus.
Haruſpicum feu Gazarenorum ( lic Quatiunt,noviſſ profilit z.venis cruor,
enim vocaros docet D. Hieron . in E. Cor marcet agrum 3.penitus,ac merſum
. 4.latet,
Jai.c.47.) primadivinatio erat ex vivæ
adhuc vicimæ obſervatione , dum Livenique s. vena ,magna pars 6. fibris
producebatur , dum ad aram Gſteba. abeft,
tur , dum atere &tabatur. dum vinum ei Et felle nigro 7.cabidum 8.fpumat jecur.
infundebacur. poffumus vocare victi Ac femper omen unico imperio grave,
mariam tylxày Gvèlepalexýv : quæ o- Encapita 9. paribus bina confurgunt
moia,ſi quis volec exemplis confirma toris :
ta , is adeat Baro . Briſſonii, crudelicer. Sed utrumque calum 10. tenuis abfcox .
tè & indigna morte abſumpti viri, F 7 dit caput.
mularum lib .1. quædam etiam nos o Membrana, latebram rebus occultis ne
lim in Senecæ Oedip.delibavimus, ad gans.
illa . Hoſtile 11. validorobore infurgit larus,
Appellite aris candidum 1. tergo bo- i septemg 12. venas tēder:bas omnes retrò
vem . Probibēs revertilimes iz.obliquus ferat ,
Curvoque nunquam 2. colla depreffum | Mutalus 14.0rdo.eft ſedexil propriaja .
jugo . cer,
Opima 3.fan &titas victima ante aras 4 . Sed acta retro cuneta &
feris. Fuit autem oon quorumvis , red
... Huc properè s.admove. certorum animalium inſpectio. luve
Etſparge6. ſalſa colla taurorum mola.nal.Sat.6 .
Spous
a ldemagor.pralig.c.I.26.9.3.b lib.de facrific.c /contr.gent,
 LIBRI IV . CAP. 11. QVÆST. VII. SECT. I. 368

$ ponder amatorem tenerum , vel divitis | TIR.Vtrúmne claruis ignis 3. nitidus

orbi ftetit,
Teftamentum ingens , calide pulmone Re twypuram verticem 4. cælo tulit,
columba Etfummam 5. in auras fuſusexplicuis
Tractato Armenius,vel Comagenus ha coman ?
rufpex :: Anlatera b . circumferpit incertus vid,
Pełtora pullorum rimatur, & extraca . | Etfluctuante 7. turbidius fumolabar?
telli, MAV.Non una facies 8.mobilis fiamma
Interdum pueri ... fuit:
Sed exleati matri viventi , ur ex ne Imbrifera quales implicat varios fibi
tariis lulia. Apoftatæ magicis doce Iris colores:parle que magna poli
mur . Curvata pidto nunciat nimbosfonu
Tertia eft fuqorxo76. & TupoudyTez | Quis defit illi,quifve
fit dubites color:
in hac aliquando pix crita in ignem Caruslea fulvismista oberravit noris,
fpargebatur, aliquádo tædæ pice illicæ ! Sanguinea rurſus ullimuin in tenebras
accendebanrur, & certis characteribus abic:
Signabanrur , & 6 Aamına tædarum in sed ecce pugnax ignis in 9.partes duas
unum coibat,profperum :h lambens & Difcedit .....
diviſa comparebai , infelicem , & tri | Immugit aris to ignis, ego 11. crepidant
culpis allurgebat, gloriolum eventun : focs
fi variè difperfayo agro mortem , in Ucuncur hodiè Licuani. nam ægris
fano morbum : li crepitans, infurcu - Gombra, corpore igni oppolito , ad
Dium: Glubiò exltinda, ingens periverla cadar : cercam ipem recuperandz
culum onninabantur. aliquando ho valetudinis concipiunt:fin averla ceci
Aiam in ignem conjiciebant & dum - derit : conclamant, & prodepolito æ
taxat conſiderabatur flamma ignis vi- grum babent 6 , An ab hoc virio im
dimarii , ikrur in unam coiret pyra munes Germani ? qui in fuccenfone
midem , quod properum : an verò picarum , quos pič in honorem B. loan
divideresur , quod adverſum quis accenduni , veteri idololatria Chali
ignis color. Ipl ndor, afcenfus, trepi dæorum & Ægyptiorum in ſacrum
tus: an citò vitimam comprehende morem commutata: peccanrdum ad
set, an exftingueretur & Gmilia. qui crepitum ,fuinum .Aammæ modum &
dam purane autorem buius fuiſſe amilia arrendunt: ité quia definuis vi
Amphiarum , alii Argonaucas alios: cibus le circomire veltrantilici debere
apud Roiranos uſa Tanaquil, tefte pucant, funt enim ilta, ur rectè cenſule
Valerio Maximo a , de hacıdem Tra Wimpina c ,reliquiæ veteris paganice
gicus: luftrationis & traductionisperig.c:11,
Tir.Quid flimmarlargasjámnel . com . quam ex factis litteris Patres contura
prehendit dipes ? runt . Glycas ex Theodorero huc do
MÀN . Subitò refulfit lumen 2. Jubicoco cult,ne multos cógeram d, Quinetiano
sidit. (ait)
a h1.c6.b Amanias li.3.denal.clide devin.c.2.d 2.annal.fol.269.
610 DISQUISITIONVM MAGICARVM

( ait) liberos fuos per ignētrajecit. Quid | in obliquum vergeret ,, docet Thedi
autem iftud verbum fibi,quafo vult? lo. philactus in Oſeaca.4. Pictoriuslibr.de
ſephus tradit Achazum quendam ſuorã Magia, cap.i.quofdam Papinii ver.
filiorum Baali folido ſacrificio concre ſus de morre Menecei huc retulic , qui
malle.Verùm Theodoricus aliter ſentit: perſpicuè ad Pyromantiam perii
arbitror, inquit , hiſce verbisfignificari | neni. Non aliam fpeciem ,led genus
1
Speciem quandam erroris , quiad noftra quoddam ipfius Capnomantiæ puca.
uſque tempora duravit. Videmus enim rin fuiſſe Tharifumiam illam in qua ex
1
ſemel in anno rogos accendi, quibus inji. fumo thuris adoliti divinabant. Sta
ciantur pueri quidam ex viri. Quin tius,
ctiam infantes ab ipſis matribus per Thurea nec fupra volitante altaria fu
flammam tranſportantur, qua res vide mo.
tør effe quaſi quadam averruncatio Hoc verum de iſta: ſed alia longè ,
luftratio) Sic Glycas. de qua Dion .
Quarta eft nubila Χασιομάντεια , fu . Quinta eft propriè dicta Nibacokára
mioblervatrix , caque duplex a, nam Tra quam proponit Dio . Caffiusb, a
vel grana ſeſami , 'velpapaverisnigri gens de Nymphæo propè Apollo .
in ardenres prunas jaciebant , & in nism , ibi & oraculum ( inquit)editur,
dè lurgentem fumum notabant : vel, idý hoc modo.Thureaccepto, precibuſge
Gine hujuſmodigranis ,folum obſerva eius rei ergò ,quam volunt,fa &tis, ipſum
bant ſacrificii fumum , & interdum thus; utfecum eas preces deferat, adi.
fumum rogi . Huc pertinet illud Nalognem projiciunt:tùmfiratum fic fuenta
nis ,in ibin ,de rogo Polynicis & Etheo.votum abigniehusè veftigio corripitur:
clis , ac fichus extra ignem fortè decideric
E: sova fraterno veniet cõcordia fumos | accurrens ignis id abripit confumit:
Quam vetus accenſafeparat irapyra . fin irritum erit votum neque
De fumo illud Papinii eſt libr. 10 . accipitur ab igne thus, fi in ipfamfião
Thebaid . ubi poſtquam pyromanciam mam conjiciatur, recedut abea , arque
Tireliæ defcripſerat, addit eum ore fuo effugie.ita in utramque partem ignis fixe
mum fatidicum haubffe. tura pradicit, morte nuptiiſſ cxcepris,
Ille coronatosjam dudum ample & titur. de bis enim non licet cuiquam oracu .
igness lum illud confulere. ]
Faridicum forbens vultu flagrante va Seara εft τεφραμάντεια five αποδοτο
porem . Móvrela , qua divinabant olim ex cine.
Vapor enim iſte fumus eſt. nam ribus facrificiorum videtur hoc fa
quis credat Hammam haubille Tire cum in ara Apollinis Imenii , & ideò
Bam , & fuperveniſſe ? Uroseriam Sophocles in Oed.Tyr.vocalle cinerem
Capnomanzia Judæos & conſideral- | divinatorium ,uavrázvorod v fortallas
Se an fumus, qui ex vi& imarum ſacri- j cale quid etiam obſervantum ir cinc
ficio aſcendebat, re & us aſcenderet, an re siphæi, quem idcirco Moſchus vo .
cavit,
!
a Corda li.de vera Sapient. 61-41.hiſt.Augul .
 LIBER IV . CAP. II . QVÆST. VII. SECT. 1.
cavit , xoyev špov ubiex Pauſania docui
quondam a, per xóver, fignificari téợpav,
per palverem cineres ticut & in Herc .
Oeta lumirur.
Et cineres patrio pulvere fordidos.
Hodiè viget quoddamn ſuperſtitio-
nis hujus veſtigium ,cùm res , de qua di- 1 Vix ignis lucet.
vinandum, digitò bacillove cineri in
fcribitur , & cinis aeri puro permitti- I ſub auguriis comprehenſæ feu aufpi
tur, & attenditur ad litteras quæ in ci-
nereagirato apparent. Item cum ju
bent aliquem tres perſonas cogitare
quibuſcum matrimonium opret, vel
ſperet contrahere, tùm res ducunt ſul
cos in cinere, ille autem jubetur fingu-
lis perſonis ſuum ſulcum deligere,tum
aver ſus ſtare ne lulcos videat q
, uos in-
terea alter tamdiu forcipe oſtendit, do
nec eorum unus ab illo ter deligatur,
& quam ille ſulcus deſtinabat ea
ſpondetur.ipſi uxor futura , poffet hoc
ultimum ad fortem divinatoriam re
duci.
Septima eft óspaudith drvoud VTHOL
qua conliderabant colarem utriuſque
laticis in facrificio fuliÆneid.4 .
Vidit thuricremis cum dona imponeret aris
( Horrendum diflu) larices nigrefcere ſacros,
Fufaque in obſcænu ſe vertere vina cruorem .
Hoc viſum nulli ,non ipß effata forori.
Ariolationem ergò hic alii agno-
ſcunt, ergo porius.diras ,fenomen ,ut in
illis Thyc( tä .
Verne capiti fluxere roſa,
Pingui madidus crinis amomo,
Inter fubitosſterit horrores:
Imber vultu nolente cadit :
Venir in medias voces gemitus,
Sedvagus intra
Terror obertat.
a in Adverja Ad Sene .Medea v.8L
1 :em:
Sed quid hocinon vult manus
Parere:crefcit pondus.co dextram gravar.
Admotusipſis Bacchus à labris fugit,
Circaque rictus ore decepto efluit.
Et ipſa trepido menſa fulfiluit folo.
Omnia tamen divinationis funt , fed
ciis ,de quibus lect.leq . Perſis divina
tionem ex vino tribuit Alex .Neapolit.
lib.rg.c.13.
Očava forma ducitur ab edulibus
variis,ut xfitoreveta,dacupoucoTec , &
Sapiroudure..De hac ita Theod.Bal
tam.in 6. Syn qua in Truillo,Mulieres que
dam ( inquit ) .cum hordeo ea , qua ab ta
luis ignorantur , enunciant. he dicun
tur xpibgiou que Ecclefiis & ſanctis ima
ginibus.affidentes , & fe ex iis futura difcere
prædicantes , .non ſecus ac Pythoniſſé fu
tura prædicunt. Alia poſſet videri ab
Horatio ſignificata libr. d . ep . ad Ful
cum.
Vtque ſacerdotis fugitivus liba recuſo.
Nam in m . f. vetuſto S. Laurentii
Leodienfis eo loco adnotatum : cùm
in ferris ſuſpicio furcihabetur, ad ſacerdo
tem ducuntur , qui cruftam panis carmi
ne infectam , dat fingulis. qua cum hae
rit gutturi , manifefti furtiteum aſſerit. ]
Sic ibi legitur , quod non tam expli
cando carmini , quam notandæ ſuper
ftitionis priſcæ cauſa volui adſcribere .
In Antifiodorenſi concilio can. 4. fic
legitur:Non licet ſortilegos,vel auguria re
Spicere; nec ad characteres, nec ad fortes ,
quasfan & orum vocãt, velquas de ligno,aut
de pane faciuntaſpicere , ſed quæcumque ho
mofacere vult omnia in nomine Domini fa
Gggg ciar.)
 DISQVISITIONVM MAGICARVM

siati ] Tiem aliam puto quæ in ſacrifi- , morbi pronunciantautorem , læľoreni:

ciis,( quam Theocrit.defcribirin Phar - que .
marent.) obſervabat molas & libamen Decima -dvdpunonávleict , quæ rima
ta, & præcipuè triticum ,hordeum , far batur hominum mactatorum fibrasac
& exeo roſto frefoque factam farinam , vifcera. Vlis ea-Heliogabalus, mon
& ea mox ſubſecutam Victimæ con liftrum non hono : vlins etiam .lulianus i
ſperſionem.Seneca: Apoſtata, qui gravidarum alvosexfs
Et ſparge falfa colla t aurorum molas cabat.csut Antiochiæ & Carris depré
qua de re ex Dionyf. Halycarnalt Sui henfum :uſus & tefte Ammiano lib.29 .
da, & aliis, multa ibi. in Comment, no quidam Polentianus , ufæ & Arluna :
tavia Tugoncilera perficiebatur caſeo, 1
Scythicæ , ut eſt libr..Annal. Boior.a
izbe omanlara piſcibus , quæ antiquiffi- quibus id accepere Tartari, de quibus
ma, nam ufi illa Polydamas bello Tro nariat Cromeruslib. 8.hifor. Polon. ugi
iano, & Tirefias Thebanus: apud Ly & Lulitani veteres apud Strabonem I..
cios à piſcibus vivis non uno loco pe - 3.Hæc adexriſpicinam commodè redu
tebatur, fed in Dina foſfa, & in fonte ceretur :ut & ad hanc, ſacrificium filior
Apollinis apud Miras;-& apud Syrrhú rum in Topheth ,ubiigne abſumebån-
vicum brodukxa ſcuo- perinta ex lignis , cur in honorem .Molochiin Sacra ſcris
quæ in ovis apparebant, qua Orpheum ptura d.
ufum vult Suidas: de eadem nonnulla Vndecima fuitSaprouevleta , exlao :
Leonibus lib. z. var hiſtor. capite decimo rei rami combuſtione. prolperum (s)
tertio huc referenda præſtigioſa-illius gnum , fi obitreperetcum fragore, in's
nuperi in.poltoris ſcedulam in - ignem fellix, fi juxta Propertium , raceret ex
conjectam , in quodvis allarorum.o . | Stjnćto laurus adufto foco de hac-mui-
vorum illæram oftentantis , Huc non ta, & ita ,utnclcias quis à quo accepe
eft referenda ſaperftitioſa expiatio l- frit Pirrhagusac Rhodiginus exarici
fiacorum per ova-, de qua luvenala | mabantarzutem præmanlis laturi folüs, :
far.66 teſtibus Lycophro , & Heliodo, unde
Nona eſt xufqucifera , qua utuntur )laurus dicta Symbolum divinationis,',
hodie quoque Turcæ : cum ceramdin Conſtantino in Geopon, & Aphrodio, in ?
quant & aquæ gurratim.inftillant, & Progym .
figurasinde ortas obſervang Allaricæ Duodecina poreſt eſſe bzdvouditendo
vetulæ aliud genus commentæ : cum cum ex verbena ; luparir, falviæ , my
aliquis ægrotat tor: cereos æqualis ricæ; ficus, & alioram ſimplicium foer.
ponderis incendunt , quot Sandos ! liis ramuliſve,conſignatis nomine que
morbi immiſſores alitumant, & cuique rentium & quæſtione, cognitio futuri
cerco fuum fan &tum appropiant,cujus petebatur. cave cum his confundas Si---
ccreus primusconfumptus fuerit,cum ! byllæ folia apud Maronen , in hisenim
non :
a in Oed.0.334 335. ! Calous 1.3.0 29. Plia 1 c.16.61326.2.Plut. l.de indultamia
wimal.c Cedren in Annal. Theod 1.2.0.21dia.d 4. Reg.26 v 6. Et c.20.1.30. c low , Parrband
in Claudiano 22.de rap,Proferp ,Calim Rbool.s.antiq.f ?:::
 ' LIBRI IV . C. II. QVÆST. VII. SECT . II. ( 623
colore rubicundo ,vėllivido , fortunam
non quæftio , ſed oraculi carmen erat
inſcriptum . ouxocávlerz ficus folia po infantis,aniculæ ariolantur, hæcaureo
ftulabat. De divinatione per camarićë ! Návrata ,de cuius vanitate legendus Le .
Teu myricam , exNicandr Scholiafte, fic vinus Ziricæus c:Sed & lovius,ne quid
Cælius Rhodiginusa: Apollo myricos vs. ſuperſtitionis omitteret, nimishujula
tes ſanxit prænunciare mortalibus,furura,! modi vanitatibus pro Epifcopo ,dedi
propterea infignē fruticē huncNicander udvostus , in Ferdinandi Davalli nativitate
Tev vocat; id eft,vaté. Quin & magi item Scy ( lib. i.Piſcarii) hujuſmodi pelle involu
themyricino Paticinantur ligno. Sed Zg in tum ex utero prodiiſſe conſideravit.
Lesbo Apollo myrica ramūtenet:qua ratione Decima quinta cft æquè ridicula divi
Myricæus quoque eft cognominatus. Et Ar natio ludæorum
cheus prodit quandoque in Jomnis vifum cujus Rabbini d mentionem à Mole
Deum illum myrica.Tamo decorum . Et Me factam comminiſcuntur. ' nempe vo
trodorus refert antiquiſſimam ele plantam lunt fuiſſe animal quoddam , nomine
myricam : nam degyptii in lovis pompa co Tedugha yjt humana forma, cujus ex
sonantur myrica, id eſt, camarice, ut inter umbilico medio funiculus propende
pretatur Diofcorides : ficut apud Medos bat, quo inftar cucurbitæ humo adhæ .
Magi.] relcebat, & quantum funiculîlongitu .
Deiimaterria õubaidoje divlerde , obfte- do.patiebarur , circumcirca omnem
tricum propria: quæ per nodulas um terræ fru &tuin depaſcebatur :capià ve
bilico & ſecundinis adhærentes conjinátoribus non pofie, niſi tagitta funis
ciunt , quoties puerpera lit poftmodum præfcindatur: cunc ftatim expirare per
paritura. ejus offa, certo ritu in oregeltara;vati
Decima quarta novitia quoque eft,ex cinandi donā nactoshomines , indes;
cadem obſtetricia ſchola , ſuperſtitio , ariolos dictos liddeghonim . talesiſti re
dayavarusvrha; Fætusmaternusin utero cuciti fabulas nobisobtrudunt , digni
materno tribus mébranis involvitur: qui & terræ cu ſuo,liddeghonim O'JYT
quarum prima dicitur xopion Yeu ſecu- affigantur, & cumco conviventur.Nili
dinæ :alia verò à forciminis forma ára . humaná illi formam atıribucrent ,pofa
Ores, tertia à mollicie deeds . hæ duæ ſemus fufpicari, cos allufiffe ad Plant ,
pofteriores aliquando cum færu fic.e. animalquoddam agniſpecie,quod pa
rimpant , ut facies ac caput infantis ' ſciferunt (ic terræ cohærens, & vicina
quali galcatum appareat : Vulgus Bel-j libi, quoad funiculi longitudo permite
gicum vocant galeam (den belok ) hæc rit gramina depaſci,& pabulipoft defc.
membrana cognomen tribuit Imper . ctum marceſcere , in vicina Moſcoviæ
Disdumeno, & caufidiciRomani mul- Tartaria: de quo Sigiſmundusin Mof
ta pecuni involucrum iſtud emebant, .covia, & ful. Scal.contra Cardan . & ple
fe illo ad caulæ victoriam iuvari mul. nius ex profeflo.Andr.Libaviusp.2.fin
cum arbitrances h. Ex hujus tegminis 1 gul.diſp.de agnoScytbico .
Gggg . 2 De
almantiq le8.c.29 6 Lampri.in vita Diadumeni. cle deoccult nat, mirac 8. d Moses
Somfonis P.snpreceptum Negarivum ;8 . Deut. 8. Leu.19.
 DISQVISITIONVM . MAGICARVM .

Decima ſexta eft nedopártera : cuius / mines capiat,. & alliciat ad honorandá:
meminit lamblichus , & Orpheus a.. ideo enim additur , non quidem , ut di
gens de Siderite lapide : ſed ritus eius vines.per illum, ſed ut incurueste ei, hoc
mihi non fatis peripectus. Huc fpectat eſt , utadores illum . Non vos celabo,
Chaldæorum lapis Mizoris, de quo ita quid aliquando mihi de hoc loco in
Zoraſter. Hvira Sepxóueron Saiuova I mentem venerit , antequam ditionem
πρόσγειομ αθθρήσης , ουε Πέθομ μνίζερ | Romand viderem.Sufpicabar noftrum
Én adãu. Quandoconſpexeris demonem ter interpretē primò fcripfiffe, Lapidem in-
reftrem ( tibi reſponlum expetenti) acce- lignem ,inde cum alij verba tranſpoiuilo
de, incantans ſacrifica lapidem mnizurim. | lent: in ſignum lapidem factum denique
ubi Pſell.in Scholijs rem aperit : Demo- infignem Lapidem . confirmat coniectura
nes ( ait ) circa terram volitantes natura ſua.I verſio LXX. in qua diſertè fcriptum :
ſunt mendaces. Quod fiex bis verum aliquě addoju oxazóp ...lapidem fignum .Et fuit illa
Jermonem audire cupias, aram appara & veterum ſuperſticio : qui Mercurios
Sacrifica lapidem MNISVRIM . Habet enim ponebant in vijs,velalios Deos vios five
hic lapis vim advocandi maiorem damonē, viales,itinerum indices & ſigna , prohi
quiocculta ratione materiali genia applica- beat ergò legislator , nó lapides indices
tus , rerum inquifitarum veritatem inſufur- viarú poni,ſed ponis hujuſmodi lapides.
rat , quam ille porrò bomini interrogantipros habitu Deorum , & adiadorandu: Scio
fert. Indicat enim nomen ipſum , quo in ad quæ de radice To Sachah , prolixè hic
vocatione utendum eft unà cum lapidis facris Oleafter adferat: ſed probare nequco,
ficatione .. quod vulgatum interpretem tam fao.
Hæc Pſellus, cuiſimilia Nicephorus cilè deſerat , imò & de verſione loci
ad li. Syneſij de inſomnijs. fuit hæc va- lobapertè ignorantiæ accuſet. Eriamſi
niflima fuperftitio , putantium non o vera ſignificatio foret, operire , dicere
mnes demones æquè mendaces, fed ali poffem : quæ picta funt , coloribus elle
quas veraces,deinde & illud erroneum conrect. & operta . Poſlerquis ad hanc
quofdā eſſe materiales , & teyyšos dañs fpeciem referre quorundam fuperſti
& vayasue18s , materia tenebrofa ple. rionem , qui ut ſomniaipſis contingant
nos , ut loquitur. Hicergò magicusri 1, futuriprænuncia, geſtant: amethillum
tus Chaldæorum . Non deſunt, quipu gemmam
tent ludæis in uſu firiſle lapides quof Decima ſeprimaoccurritec Broucilere,
dam Divinatores , & eos prohiberi à f quæ multiplex fuit , de qua fic Cælius
Moſe Levit. 26. p.s. nam ubi noſter ver- | Rhodiginus dicap. vigefimo nano: fcribit,
cit, Lapidem infignem , illi malunt verte Virgas in rebus divinis eximi cuiufdam ufus
re : Lapidem imaginationis,vel ut alij Lapi- fuiffe veteribus , ex pleriſque conie &tare licer.
dem fpeculationis. Sed illi nugantur cumi Nam , qui Perſicos ritus diligentiusanimad
fuis , quos nimis libenter fequuntur verfos litteris mandarunt , illorum magosj,
Rabbinos . nam eben Maſoith 77205 | quiſacrificiisperficiuntur,carnes ſuper myr
708 vocat lapidé pictura vel artificio to lauro pofitas tradunt fubtilibus virgis
aliquo fic ornatum , ut aſpectu ſuo ho- 1.adurere,mox , oleum la &te melleque comimix :
 LIBRI IV. C. I, QVÆST. III. SECT. V. 615

tam conſpergere ,ac comprecari,faſciculos ex | Scytharum , Germanorum quoque

myrica per tenues manu renentes. 1a Pyre- quam Tacitus defcribit. lib . de moribus
thiorum meditulli furrecta ftabat ara subi Germanor. qua de re nos poſtea plura
in exfiinctus fervareturignis ,fierentque iti Sect. 3. Aliquando adomnia,ur illa,de
dem comprecariones non finemyricinis vir- qua ſic Crantzius lib . quarto Metropol .
gis. Sicut in Scyrbia quoque , ubi vaticini cap.decimo nono, & vigefimo nono . Memo
traduntur plures, falignis virgis divinatio Yant annales Henrici III. Imp. fabulam de
concipitur, quas diſſoluunt ac feparatim fin- Hildebrando puero, quod cum filiuseſſet Fa
gulis bumi conftratis vaticinantur , interim bri lignarii , ex ſarmentis ordine compoſitis:
virgas comprehendentes componenteſque. | inſcius ipſe has litteras conſervarit: quibus
Narees verd, quos eſſe Androgynos putat He- aftans homolitteratus legerit ex ea compoſia
rodotus,tilian ſcindentes trifariam , digitos- tioneſcindularum :Dominaborà mariad
que implicando ac refoluendo pracinunt fu mare. Vnde coniectans divinum aliquid in
$ tura. ] & poftea. Et enim in pleriſque locis puero, ſuaſeritparenti,uteum litteris trade
virga ( utdiximus ) praſagiunt , quod in ret . Traditus profecit , & in cancellariam
primo compoſitionis tertia Dion quoque con- Regispervenit,& Scriniarius evafit:Somnio
firmat. admonitus Imp. de eodem , quod cornua vi
Quæille de Perſis Magis,ab Herodo- deretur habere , quibusfilium ſuum contere
ro libro primo. & Strabone libro decimo ret, hominem in vincula coniecit: fed ab Im
quinto mutuatus : quæ de Scythis , & peratrice vinculis exutus, Cluniacenfe monda
Enarrijs,ex Herodoti libro quarto. Scy- Sterium periit . Indeque profecit primum in
thaium progeniem Turcas , hunc mo Subdiaconum , deinde in Cardinalem , no
rem retinuille,colligitur ex Hiſtorijs a. viſsime in Gregor.VII. )Hæc ex annalibus
Collenucij. Sed illud mihi nota ( Le illis Cranzius, quæ neſcio cur fabulam
dor ) ραβδομάνθειαν non pertinere ad vocet .
unum dumtaxatcapur. quædam enim Decima oξtaνα eft λαμπαδoμάντεια ,
explicitam continebat invocationem i quando nonnulli candelam in D. An
nempe quæ conceptis verbis efficiebar, tonij honorem accendunt.ficque ſe res
ve virgula recta, ſponte ſua in circulum perditas confidunt , inventuros. Alia
coiret iunctis extremitatibus. Alia ve eſt vetus ſuperſtitio Lucernaria , de qua
rò ad fortes pertiner, quando regnum Propertius lib.4 .
vel quid aliud ,virgis datis,curobtinge Sed neque ſuppletis conſtabat flamma
1 rer,experiebantur: fic Aaroni præroga licernis
tiva Sacerdotij, virgula contingit Alo & alio loco :
3
rente , fic & Bearam Virginé nonnulli, Seu voluit tangi parca lucerna mero:
ex apocryphis, tradunt loſepho lpõſam Petronius in-Satyra , Lucernæ humore'
data : quo adhuc rempora Divinatoria defecte , tenue & *extremum lumen ſparge
lors permiſſa. Aliquando ad'ariolacio- bant: hæc magis viderur ad hominis au
nem noſtram ( quam auſpicium vocavit gurium pertinere. An etiam huc perti
Tacitus ) referenda: ut illa Perſarum ,& nuerit modus furti conciendi per
lancem
Gg983
a l.1.rerum Neapolii.
616 DISOVISITIONVM MAGICARVM

lancem & licium ; quem Sex.. Pompe

rius deſcribit, dubium mihi: puto po SECTIO II.
cius non pertinere , quidquid Acron
prodiderit vide fub 9. 6. feat. 4 . De Augurio & Aufpicio.
verf.9 .
Decima nona vocatur óupadouciteta , VGVRIY M vel depender à na
A
cura , ut paucarum , agricolarum ,
nempe duplex divinatio , qua virgi 1
nitatem puellz explorabant. I. per fu- 1 & c. de quo poftea ( eft enim commen
niculum, quæ res eciam hodiè in ufu datione dignum , ut pote naturalis
pravo : & videtur olim cò reſpexiſ conjectatio vel hominum induſtria at
te Catullus in nuptijs Pelei & Theti que artificio inſtitutum , rebus futuris,
dis. non neceſſarijs , fed vnluntariis conij
«Non illam nutrix , orienti
orienti luce xeyi
luce reyi- ciédişinſerviens: de quo nunc agimus,
ſens , quod ipſemet Cicer. b vanitatis & ine
Hefterno poterit filum circumdare, collo. priæ condemnavit, longè hac in re pru
2. quod , audore Guil. Pariſenſe , a dentior , quam Plato in Phadro,vel Xe
ſolitum in Britannia redactum in pol cophon , in Cyriped. Quod verò & A
linem tenuem, achatem in poru præ- riktnteles.c meminit augurij, ille vel
beri,quem qui quæve ſumplit , niſi vir. populari ex ſententia loquitur , vel au
go ſit , ftatim cogaturevomere. Refe. gurium vocavit , naturalem præſenlio .
runtur & alia , q'l idem per prinani
nem avium , qua pluvias tempeſtatel
indicium faciunt. Et referuntur ur ar . que inſtantes nobis indicant cancu, vo
cana naturæ ; vereor ne prorſus fint Izru , vel garritu. NobisChriſtianis du .
magica , cerrè ſunt illicita , & fanæ re- i bitarc non licet,totam Augurum diſci
ftitutioni obnoxia . plinam ,incertam & illicitam effe : qua,
Sunt & aliæ millæ nocendi artes & quod abſtineret.Dei populus, etiam ab
nomina mille , quæ utinam ut mihi, fic i aciolo laudatur : d quam fciunt omnes
cæteris ignotæ & inexpertæ . Dampant damnatum à Mofe ac Prophetisse &
haec omnia Theologi & Canoniſtæ.vj. iuris Canonici fauctoribus, à quibus
de Eufeb.lib.4. Prapar. Eyang.cap. fi quis etiam variæ pænæ infiguntur : quam
36.9-5. Ioanncm Salisberienſeml 2.de nu ſciunt pa &ticum dæmone damnari,à B.
gis Curialium cap . 28. Michael. Medi - Auguftino, g ſciunt à recta Philofophia
nam lib. 2. de reda in Deum fide fol. 29. 1 valdè alienain.b
& Terlium Sirenium lib.9. de Fato cap. Is . Aufpicij verò live Augurii vocem
16. nunc.eo extendimus , ut etiam omnia
comprehendat: ficut & Græci fumpfe
runt, épw &nav, bwUSexv, dwsparreray,
opulourpalav, pro.obfervationecuntatum

a puls.de uni.c.22.6 22.dedivin. c.9.de Hif anim c.31.6 alb. N4.23 V 23.1.c Leu . 19 .
0.26.Deu.18.0.10 Eccl.34.2 .. Ier 29.7.9 icielludor Jed to l'ud 269 ac fiquis Epilc. 6.slia
quants,la quis clericks cumugur.is 20.9.5. gl.2.dedoc Chrift.c.24. decemo boccio e Franc
Pocus.ho.deprem.6.4 .
 LIBRI IV . CIÍ. QVÆST. VI. SECT. II . dir?

terüm ſubitd,& inopinaròs & infolito, acci- pullis obijciebatur: finegligerent cibū.
dentium inſtituta ad cognitionem futuro- liniſtrum aufpicium etat; li avidè de
rum ,vel occultorum . Sicácceprum , redu- paſcerentur , ita utaliqua ex roſtro de
ci poteſt ad ſpecies quinque, primum ciderint & terram ferirent, dicebatur
ex cælo fecundum ex avium volatu'vel Soliftimum tripudiums & habebatur.ſe
garritu , tertium ex tripudio pullorüm cundum : pavert veteribus idem quod
quartum ex quadrupedibus , quintum ferire. inde dictum primo terripavium '
ex diris & porténcis: & horum omni- deinde terripudium denique tripudium
um communis divifio eft quod eorone
. Idem & Sonivium vocatum à fono,
quædam lúnt Oblativa, quæ non por quem puls edebat cadetido . Nugacif
cuntur; quædam Imperativa , quæ ve fimum fanè commentum , cuius tamen
niuntoptata & quælita. a ' neglectui tribuere' Romani clades P.
ľ 1. ergò genus è cælo captato ab augu Clandii & Lucii lunii bello Punicoʻi.f
ribus proſpectu , & cæli regionedelig- & Flaminii bello Punico 2.8;
nata ( templum bvocabant ) expectabat z: ex quadrupedibus, ſumpta ; teſte
auſpicium , nempe tonitru ,vel fulmen Sext. Pompeio vocabant aufpicià Pede
fie fulgecřüm : quorum alia brutá ; quae Aria; ut apud Germanos ex equorum
nulla ratione naturæ nitabantur , ſede fremitu , proprium gentis ( ait Facit. h )
ránt vana prorſus, alia Faridica : & hæc equorum 'quoquepreſagia ac'monitus expe
rúrlus vel peftifera, vel conhliaria , vel riri publicè aluntur tiſdemi nemoribus ac lu
auxiliaria , & huiuſmodî nugaciflima, i cis'candidi, & nullo mortali opere contaéti,
de quibus multa Plinius & Seneca , c quos preſosfatro currafacerdos;el rex vel
quæ lanè eruditè refellit Wimpina lib? princeps civitatis comitantur; hinnituſque
dedivinat.cap.3.4. &1 . ac fremirasobſeryant. nec ulliauſpicio'ma-
2. ab avibus petēbátur; undè dicturiior fides. ] Duraffe eam fuperftitionem
augurium ,quaß avigurium . Aviuin alix | diu poftea, e :ſi paulum diverfa forma
ofrines, qua cántu ſeu gärritd; aliæ Pia- ) apud Luiticos; ex Ditmaro nofter Lipo
=
pétes , quæ volatu putabantur prædice- lius in comment, admonuit. De Lupino
re , & harum rurlus variæ differentiæ , aufpicio , Plinitis "& alij valdè multa, "
fúnebres, clivie , arculă, volſtre, remores, & prorſuscontraria itadiderunt, quos
inebra, & aliæ mulræ :dŚcultitia hic rehabés diligenter annotatos à Tiraquel
fellur benè ab codem VVimpina lib . 1o ; de capra;'afito ,leoné ,vulpe, cane, "
eodem c.13. muffelaaritte, & alijs : quæ Alexander
3. de pullorum " tripudio lumebatur." nullis auctoribus firmarar , vir idem ,
Duo à pullarijs pulliin cavea fervaban ſupra modum diligens, accoratěcom
eur. primòdiluculo , imperato de mo probaviti.
réfilentio puls aut offa , cavearecluſä , s . ſunt Omint : quæ pertineread av :
gliria
aPet:Sametijsrius Montig fúllbiliser wieñorab folio240. b Varro li.6. de lingua 'a ina.".
cP11.2.c.52.790 5+ 170cc fins
28 6 2.Sene: in Natural quæftio. d Servi.l.2.Æneid. Fetus 1971
sets , Gellius / 6.6.6.P/ 1 . o .cap. 13. 13. i de bisCicer.i. de dedin Feftus in Puls in Ofrinum . '.
f Polybius Lido Val Max.lb.1.644.475 Liwilizz, bl.demirib,Germ . i ed Alex.nb Alex.15.5.
618 DISQUISITIONVM MAGICARVM
guria vel unus oftendit Claudianus ſe
quentibus verfibus :
'Nulluſque diesnon triſte minatur
Auguriū , quoties flaventia ſerta comară | quam fulphurea reſina congeries ex ipfo ve
Spontè cadunt ? quoties exſudat ab ube-
refanguis,
Larga vel invito prorumpunt flumina
yultu ,
Iniuſfæque manus mirantia pectora tun
dunt ?
si buxos inflare velim ,feriale gemifcunt.
Tympana , fi quatiam , plandum mihi
tympana reddunt .
Ab vereor , ne quid portendant omina
veri. ]
Vbi Ceres & exempla præbet om
nium ſeu Dirarum , & quod vocavit
augurium , poftea vocat omina.Hæc ſo-
lét etiam prodigia dici. Valer. Maximus,
a admirabile inter cænam prodigium inci
dit. Infufum namque pater &eius vinum nec
ſemel ,fed iterum , ac tertid , in fanguinem
verſumeft. Qua de reconfulti Magimonue
runt , utabincepto defifteret. ]
Sed de omnibus plura diximus l. 3.
ubi de vana oblervantia egimus. Huc
puano , his verbis : quandocunque in illis
parribus reprobus dives moritur, ignis erum
pere de prædiéto monte videtur , & tan
ſuvio protinusfluit,ut torrentem faciat, 41
que de currente impetu in mare defcendat.
miraculo ignis , addam aliud huma
num : Herodotus lib . 8. fcribit, quando
Amphienfibus ſiniſtri aliquid publicè
eventurum , ſolitam lacerdoti Miner
væ ſubitò promillam cnaſci barbam .
Sed redco ad inanima. De familia Ser
viliorum ſcribit Plinius nummum illis
fuiffeæreum :quem auro & argento ci
barent , qui ad futurosfamiliæ proſpe,
ros eventus crefcebat, ad infælices mi
nuebatur,legePlinium l.2.c.os.Defan
guinis admiranda in Gallia pluvia , quæ
incidens fupra carnem hominis ,autſu
pra lapidem non poterat ablui , cadens
vcrò ſupra lignum facilè eluebarur; au
ctor ex Fulberto Carourenl eſt Baro
nius Annal . XI. anno CHRISTI 1017.
De fonte Glomuzenzi narrat Dietma
rus , qui quando lætuspace & annona
angus ſubſecuturustritico avena &

reducenda omnia prodigia & oſtenta, glāde refertum fe oftentat,quando pe

& monftra , quatenus quis vanam qua- ltis imminet cineribus quando bellum
dam ex his inſtituit divinationé , quam fanguine plenusfuit . quod idem Eral
veteres tepátorxowiavvocarunt , à qua mus Srella, & Petr. Albinus in Chronico
alienaeſt Chriſtiana obſervatio moni- ; Miſnenfi afferunt. Alibi in Germania
torum quorundam mirabilium , quæ fons eſt di&tus fungerbrug , qui quan

quibuſdam Deus largitur . Duo exem : 1 do decreſcit gravemannonam ,quando

pla referam infra c. 3.9.2. & alibi aliud exareſcit diram famem protendit . In
familiæ Eſtenſis B. Beatricis apud Scar- monafterijs non rarò accidit ,ut religio
deonum , tale quod de monte Veſuvio | G morituri, in templis ubi ſedilia ſua ha .
& morturorum impiorum & dam- bent trunco capite adſpiciantur. Qui
nandorum mox aliquorum prædictio- buſdam etiam nobilium familijs quat
ne , Per. Damian . cpiſt. ad B.Dominic . dam notata. eſt quæ cerrillima ( uorum

Loricar . ſupra ageris de Pandulfo Ca- 1 mortis indicia habet ,li fons quidam na .
tura
al1.c.7 . de Xerx ,
 LIBRI IV . C. I. QVAEST.VII. -SECT. II. 619

tura ſua valdè limpidus ab incognito | minere , quidam ad oltenca refcrudi,

quodam verme turbetur > alteri lig. cum Cælio Calcagnino , alii ad Geo .
num eſt, ſi terra quædam arci ipſorum
vicina , in voraginem ſubGdit. Io Bo
hemia ſpectrum fæmineum veſticu
lugubriapparere lolet in arce quadam
illuftris familiæ , antequam una ex
conjugibus Dominorum illorum è
vita decedat. ita ex aliis , ut certa , re
fere Phil. Camerar. opera ſucciſive cap.
73. vide ſupra in prin. lib . & d . 9.2 .
Monftra funt naturæ valdè abertan .
tis à conſueta norma in animantium
produ & ione ludibria. Oſtenta verò
& prodigia vocamas , varias & cerri-
biles atque inſolicas in aere aut aliis e-
lementis apparitiones ac fonos vel ef
fectos, ur pluvias ſanguinis , acies in .
colo vilas,& fimilia , quibus pleni
lulii Obſequentis & Lycoſthenis libri ,
& loſephus libro 7.de bello cap 44. & e .
gregiè V Vimpinalıb de fignis, a , cerca
horum interpretatio à divina revela-
tione dependet,utfuit concella Danie.
li: boon licet ea curiosè obſervare ad
fortuitos eventos certò prædicendos :
recè tamen coorionatores ex iis im .
minentem Dei vindictam denunciant , | Tell:quæ ex genere luo prohibitia , D.
vel ab inltanii facinore ac vitæ pravi. Greg.hb.7.ep.66 libr.9.epo.7.in Decreo
tate homines iis deterrent, & ad pæ tal.col de fornileg. D.Thom . de art . 8 &
nitentiam hortantur . revera enim id
circò illa folent à Deo oftendi . Plura
de his pere à D. Auguſtino leb. 21. de
civis Dei. 6.28. & qui hos portento .
rum obſervatores egregiè confurant
Picus, c, Wimpina,Medina, & Sire
pius.
Vit. Auſpicium exacuminibus mi .
litare ,cujus & Cicer . & Arnobius me
mantiam , alii cum
Turnebo non dilli
mile faciunt,ab Aoxinomanria . quale
fuerit, nihil habeo cerci Lege ſi placet
Antonium Valtrinam comm . de re
militari.
SECTIO 111 .
De fortibu illicitis.
ANGANIAE rerriam partem dio
MA
xi clle sortes. Sors olim dicta
Phur, ut patet ex l . Eſher.cap.9.0.26.
quam plerique Petlicam vel Suhanam
vocem efle volunt. allentior potius D.
Hieronymo Hebræam effe & deduci
ab Hebræo yo pur , cadere ſeu labi
(eciam juxra Fürſter. ) quia firies in
urna conjectæ labuntur , undè & fe
Run Hebræisphurim , non Pbrorim.lo
rephus in hac vocemendofuselt , vel
moreGræco detorgt.Sors autem , teite
Divo Thom . d , triplex eſt, divinato -
riarronſultoria & diviſoria.
Divinatoria vocari poteftxanponova
ralis fuielorucio lonæ 1. ut ibipoft Ly
ran . & Feruni oprimè Franc. Ribera
quæ & ipla multiplex cſt, una , eadem
cum oraculo , ut fucre ſortes , Delia ,
Lyciæ ; Antiates,Præneſtinæ & fimules,
Gc accepit Seneca .
in Throadıb.poft fata demum fortis in
caftufides.
& in Oedipo.Sorte Phebeia excitus.
Hhhh Cæ

76,22.uſque ad 2 7.66.5.c Picus 1.6.de pruenor.c.6.D vimpin fup.c.17.Medin.l.2.de reft.

fid.c. 2.Siren d .1.9.6.19.0 20.0 22.9.95.ar 8 .
620 DISQUISITIONVM MAGICARVM
Cæteræ fortes pleræque nomcn à | & fecundum nonnullos Mofes. Eze
materia lortiuntur : ut luntranoucvchielis verba ſunt b , Stetit enim rex
Telcbe , melouárreich , åspayah ucéptela., Babylonis in bivio in capite duarum
qur bacillis,ralis,ofcillis,pilulis,aut ta . viarum divinationem quirens , com.
bellis inſcriptis, in alcum velin urnam miſcens Sagittas. interrogavit idola
ur exta conſulit. Ad dexteram eiusfacta
conjiciebant .
3 . his fimilis fuit xubokárteid , love a. I eft divinatio ſuper lerufalem .]
Divinationem hanc variè expli
leatoria,ut apud Propeccium .
cant, orra diverſitate , quia non con
Mequoqueper talosVenerem querente | veniunt de ſignificatione verbi Kilkal
ſecundos. spp quod D. Hiero vetrit commiſ.
Damnofiſemper ſubſiliere canes. chit,LXX verò fecit ebullire, Viro
Huic dedici valdè Auguſtus & Ti- 1 gam pro lagilris , droljaoo ozbdov.
berius Impp.reſte Sueconio,& Actalus ( quod ramen Polycbronius docet di
Rex Pergami. Utebantur hujuſmodi eum pharaki Hebræa pro mifit leu je
forte teſte Pauſania Græci.apud Buram cit ſagittis årti re pút cepBeny, iáuly zos
Achaiæ : & in A pono fonte in Italia,te
fonte in Italia.telhöger éx pásato xjölßpão . D.Hie
ſte Suetonio , in Tiberio. ronym . in Comment, explicar mo
4. Tadoucntia, quam dixi, feu özßo duni divinationis : ftabit in ipſo com.
dopártela , quam Tacitus tribuir Ger- pito ritu gentis fua oraculum confu
manis ;a ſortium couetudo fimplex, ait, ! let , #i mittat ſagittasfuas in phars .
virgam fructifere arbori deciſamin (umro tram, rommiſceateusinforipias,five
culos amputant eoſque notis quibuſdam fignatas nominibus fingulorum , ne vie
difcretos, super candidam veftem teme: deat,cujusfagitta exeat, & quam prins
re ac fortuitoipargunt mox , fi publicè civitatem debear oppugnare. hancau
confulatur. Sacerdos civitatis, fon pri tē Grecißerouárlecay five
, paßiouzilerer
varim , ipfe paterfam . precatus Deos nominant ] & addir poftca, LXX . hic
cælumque fufpiciens ter fingulos rollis , non tam colu , quam verbisa vulgas
fublato's ſecundum impreffam ante no ta diffentire . Nam illud & valpão ou leu
tam interpretatur,cc. ] frequentiffi . ebulkere, nihilaliud eft , quam veloci
ma quoque nois hodiè eft ferè Gmilister exire ( cu aſcendere. Sed aliiputant
qurdam divinatio duorum lignorum co ſignificari genus alterum divisa
æqualium , quam defcribit tuse Gun tionis : nempe commixras ſagittas in
zalus Mendozius li 2. bift. Chinens, a . aerem fortiter jeciſſe, & in quam par
4.nec non Philippinenfium leu Lugra tem caderent . dextram an finiftram ,
norum in India ,teſte Martino-Ignacio į verſus Rabbath, an.verſus Hieruſalem
Itinerarij cap. &. lo facris litteris in- obſervaſſe : Gick.Joſeph. & (utviderur)
venio nonnullas huc pertinentes , Chaldæus Paraphraltes , eamquein
ut eft illa lagiicarum
de qua Eez terprerationem optimè tam noftra ,
chiel , & alia virgarum de.qua O cas , quàm Græca verlio pacitur. Deniquc
quia

a l, de morib.German . bcap.i ...10

 LIBRI IV . C. II. QVÆST. VII . SECT. III. 621

quia Kalal? Sp etiam fignificat læviga | bantur:finè contra primum pars velti
sc, & polire, ideò exponunt, terfit, feuta,ipfælicem : Gutroque ja &tu velti
polivit ſagittas, volunc enim fignifica tum vel nudatum latus ſuperius fuiffet
ri genus divinationis Catoptroman- | mixtuin eventum fibi pollicebantur :
sicum : quo augures in lplendenuicu . & hoc ab Oſca putant fignificari. D.
{pide, velut in cryftallo vel ungue , fu- ! Hieronymnus autem vult , de codem
tura inſpiciebant: led cum hoc litre agi genere, de quo egit Ezechiel & vo
centiorum commentum , prælac D. car hic ραβδομανλειαν, φuod illic βελο
Hieron . & Septuaginta Interpretes il ! Móviletav, pro iiſdem enim ifta accepit.
losſequi. Sencit hoc eriam Theophilact. in O
Aliei locus eft Deu 18.0.11 . Vecbo- lea , ſed aliter explicat ipfum ritum :
ber chaber 73777371, quod noſter virgas (inquit) duas.ftatuentes ,carmi .
vereit incantator : secentioris vera na e incantationes quafdam ſubmur
cuntjungens junctionem , ut exprimant murabant:deinde virgis d'amonum ope.
fpeciem guhojaviras , qua per fiulla ratione aut effect« ,cadentibus confidera.
lignorum iterum cocuntia divinaban- bant , quonam utraqueearum caderet,
tur. Sed noftram verlioné contrmant antrorſumne an retrorſum , ad dexte
1XX. φαρμακός εααίδων έωαοιδών, νε ram , vel finiftram , Sicque tandem res
meficus incantansixcantationem : & re- ponfa dabant infipientibus , virgarum
dèincantatores enim ,à Chabar 777, cafu pro fignis uf. Eundem ad modums
quod ſignificat, ſe lociare, Vocanzur Nabuchodonofor vaticinabatur, ut le .
Cbabarim . quafi dicas ſocii , nempè zekiel habet , ] His adde
quæ dicta
dæmonum , quibus le pacto ſeu fæje. Supr. ſect. 1.ſuperft. 17. & leico etiam
seinito cõjungunt. Longè ergò clar ùs , in Antilodoreng concilio mentio
vertit noſter vulgatus , quam recentio nem fieri fortium de ligno prohibitio ,
res ifti : & benè Pagninus reti nuerat num can.4.
verbunem LXX.incerpp. s. Species eſt Gecmantia cujus labo
Tertius locus elt Olea 4.0. 12. Po riola induſtria mentitur arcem nam
pulus meus in ligno interrogavit , c (exdecim figurarum in lolo , velabaco
li
baculus eius annunciavites ,] non con nomina texvince dilpungit, ex ſedecim
ftat , de quo genere hoc di & um . a . additis diverfis pun &torum coordi
pud Hebixos , R. Moſes Samſonis B|Enationibus , quæ nomina fingulis fuis
F.in explicatione precepti Negativi.s2 1 aftris pucant reſpondere. hoc olim
commemorat hujulmodi ricum : de Hali , Et famolus Magus Oliverius
corticabant bacillum ligneam uno Malmesburius ,libro edilo, & poftea
tantum ex latere, tùm in aerem proij- | Gerardus Cremonenlis, Bartholo
ciebant, G fortuito calu , primo jau maus Parmenfis, & Gaſpar Peucerus
apparuiflet ſuperior pars decorticata , | Lutheri ſe & ator : quorum libri prohi .
at ſecundo jadu ſuperior pars adhuc biti,ſunt complexi ſcriptis. Er Peuce .
yelita, proſperum ſucceſſum augura . rum miror id tam diligenter proſecu .
Hhhh 2 cum y
 622 DISQUISITIONVM MAGICARVM

cum , cum veriſſimè fateatur , toti illi Novi teſtamenti : quam inſigni bla.
difquifitioni nullam prorſus ratiophemia vocant Sorres Apoftolorum
nem nullam veri ſpeciem lubelle. Ar leu Saoctorú : hac u G fuere Heracligs
chimagus quoque Cornelius fuam di- í Imp.apud Cedrenum : & Romanus
verſam ab illa aliorum Geomanciam Diogenes,apudCuſpianum : & Andro,
æquè tallacem & mendacem , pofte- nicus ſenior apud Gregoram libro o
riore ſcripto fuic teftatus. Picus de hac Etavo & Chrannus filiusRegis Franco
cecinit . rum : apud Gregoriú Turonenfem lib.
Arque frequens bibulam mucro cum | Hiſtor.capite decimo fexto. vigefimo.
pungit arenaro . & B.Theodora Alexandrina nondum
Hanc delcriplitPatorius in Epitome benè catechiſara , apud Simeonem
de Magia cap.8. Quinta ergò jonentia Metaphtalt . XI. Septem & Meroveus
elt bis vacare , quæ à fuis dmnantur apud Gregor . Turonen. Hift. Franc.lic
auioribus? Expiis ſcriptoribus & ca- bro quinta , capite decimo quarto . ubi
tholicis eruditè refutarunt (apà jam & alius citusexprimitur , nam ponun .
cirati,Franc.Picus lib. 6 de Pranotion. tur tres cortices Scripturæ facræ ſu
Gap.3. & qui , toto clam opere ex P.co perfan & i Martini ſepulchro , & ligil
plurima,Conr. Wimpina lub de divi Larim finguli aperiuntur . uſus hac de.
nat cap.5 . & Jul.Sireniuslibr.9 de Fa - nique Gundulphus , apud Ranul
to cap 38. phum libro feptimo Polychromatic i capi.
6.Vocantsoix dloud Veezr.Fiebat pri te fexto , & lui laudatót facinoris Hic
mum aperto libro Homeri vel Viigi ron . Cardanus , de varietate libro de
lii, & attento primo , qui obvios inſpi cimo quarto . Damnata fuit hæc luper
cienti verſu , Sories Virgilianas , vel Itrio non unô concilio a Ecclefia
Præneftines vocabant. Sic Socrari's Catholicæ decreris. Huc quidam
mortis fuæ diem conjecit : Sic Clau referunt certas illas Epheliorum noe
dius, Trajanus,Alexander, Macrinus , tas magicis verbis junctas : quas fe
Gordianus. Iunior & alii Imp . tem . renticona! us onines forent efficaces.
pus regni vel vitæ vel alia , qua de re harum beneficio voluntCre'um è ro.
Suetonins in Tiberio ,Sparrianus in Ha- go liberatum b , led hæ pertinent ad q .
driano, Lampridius in dlexando & alu 6. Er ne quis objiciat vel D. Auguft.in
in horü vitis. quadā Lipfiuslibr 2. Ele Confeff vel Grego . Turonen factum ,
Eor.cap.duodecimo. ludæos quog; to libro quinto hiſtor Franc.capit.quadra
litos in quavis fermère inchoanda hic gefimo fepum ,, ſeg. Nam ſancti
ex facris bibliis apertis foruri , docet
docet tunc librum aperiebant,non ut de fu
ex Thalmudicis loſephus Stephanus curis certiores redderentur , fed ut
in lib.i.Machab.cap.3. num.48 . Huic i conſolatorium aliquid vel exhorca
vanitari Gentilium deinde luccellic torium in facra pagina reperirent ,
apud Chriſtianos, apertio Veteris aut uttellatur ipſemet Greg & fic folent
hodie

a c.aliquarii bai fi quis clericos. 26. qui si Antihd.' come , can. 4: b vick Exfwib. in .
Homeri,
 LIBRI IV.C. II. QVÆST. VII. SECT.III. ( 23

hodie molti pii viri cum tentancur,a. eft eius menti per divinum oraculumas
perice libellum illum aureum Thomæ quod in apertione libri Evangelici ape
de Kempis , de contemptu mundi , eò rietur es à Chrifto , quod Deo in ipfo, &
quòd femper aliquid in eo occurrat, de ipfo maximè foret acceptum . Oratio
quo roborarile & confirmari ſentiunt. ne itaque cum multa devotionepræmiffa
quod lanè expers eſt fuperftitionis:Au ! Sacrum Evangeliorum librum de alta
guſt.etiam divina monitione ad hoc nefumptum , in San &tæ Trinitatis nomine
inductus, vid.lib.9. Confeſ . Capite xl- apereri fecit per focium , virum utique
timo.Sunt qui velini duas exceptiones | Deo devotum & fanétum .Sane eum in
elſe ab hac regula, videlicer, Primò li I trinalibri apertione femper palio Domi.
qo'sid faciargravineceſfirare compul. ni occurreret intellexit vir Deo plenus,
lus,ad terminandam gravem litem ,vel quod ficut Chriftum fuerat imitatus in
anceps conliliain , & cirant D. Aug. aétionibus vit & ; ficconformis es effe de
ftinum , Epift 180 ad Honorat. so lib. 1 . beret in afflictionibus et doloribus Paſ
de do £t. Chriſtiana cap.28 Secundò , Glionis, antequam ex hoc mundo rranfi.
debicacum reverentia , precibus ad ret oc . idem itaruo de facto S. Da
Deum fulis ,adhibeantur , ut vul Beda nielis Stylıtæ apud Metaphraſtem : &
in cap 1. A &torum . Imprimis admiſerim in vita S. Hubeiti Leodienſ. Epiſcopi
has condiciones , non teparatim lain apud Surium tomo 6. Duo ergò illa
ptas, fedconiu ictim : & ideò pro una concurrant necelle eſt , ut licitè quis
utatur hac forte : revelatio vera Gac
tantum . Nam puto finul requiri &
materiæ neceſfiiatem , & recurſum ad ceſſerit, vel ſola illa præceſſerit, nibil
Deum : nec Parres alterum excludere , neque timendum ,neque accufandum .
fed lupponere :cun alrerum tantum In Beat . Matthiæ fortitione omnia ad
cxprefferunr, ur Auguſtinus , quigra fuifle, & præterea morem deligendi
vitatem materiæ folius confideravi : ſuis vicibus Sacerdotis Summi, non
nam de grege propter periculum mor . dum ab ipuin , fatis clarè docet Reda
tis deſerendo agebat , & ideò fortio. in capite primo A &torum.Si ergò velse
nem fieri inter paitores , qui fugere, & ve atio , vel aliæ duæ caufæ Gmul , Gre
qui manere deberent, volebat.de Epift revelacione , moverunt Archidiaco .
185.fub fin.Beda verò utcunque diler , nom Batonienſem , ut experiretur ,
tè exquris . Nec levis cauta fuit D. 1 quod ait Epift.30 . poft triplicem eius
Franciſco. , lua & proximorum Jalus , dein fomos deamico recurfum : quim
nec nulla nec frigidæ repideve preces ego facilè crediderim divinam vilio
præcefferant, cum ſo te conſultoria nein : curiofitatis humana ( Gne
1
ufus nec declarad hoc excitans divina afteau curiuGratis ) forcibus, e re
tevelatio . volutione Pſalterii , viſion : eventum
Narrat D. Bonwenrura vite illius | diligentius exploraret : 001 lis sius
La 13. è quo Diu . Antonii 3.p fum hit. f primum ſe verſusille obrulin: Moyfes e
tit.24.6.7.fed carprim & adlare de Agron in Sacerdotibus eius , &c . fanè
fumplit: fed ille his verbis : Immijum cenſuerim , cum luan . Buzxo noſtro
Hhhh 3 Blc .
624 DISQUISITIONVM MAGICARUM
Blefenfem excufari pofle , alioquin ne- fcriptos de bona e mala fortuna libros
gari nequit, non optiini rem exempli confulunt fortuitò in labelle particulam
cenſendam incidentes, in qua explicatur quod que
Longè alia quædam eſt Cors Apo- ritur, ( loquitur de libris quales dixi )
folorum licita planè,non verica , de fed hæc ut plurimum apud cateros vana
qua Gc Cæſarius libro octavo Miracul. reperiuntur , vera aqud eos quibus
capite quinquagefimo fexto.conſuetudo damon cooperatur .] An ergò dz.
eft maximè provincia noſtra matronis: mon futuroium huiuſmodi præfcius,
ut talicum forteſpecialem fibi Apofto- ! ut ſciat talia ,quæ faltem quo ad media ,
lum eligant,in XII.candelis x 11. Apoftolè libero ordinariè arbitrio depen
lorum nomina ſingula in fingulis firie dent, ad certua & verum eveorum
buntur ,qua à Sacerdote benedicta alta- dirigere? Nullus hoc veræ Theolo
ri ſimulimponuntur : accedens verò fe - giæ pericus conceflerit. - Debebat i
mina cuius nomen per candelam extra, taque dicere , quando dæmon coope
hir, illi pluss cateris honoris ex obfequiiratur,tunc fæpius vera videri, propter
impendit.] Quin & in Hiſpania fic dæmonis in coniiciendo Colertiam .
Feidinando Cortezio lortienti, Bea. non verò ſcribere : ut plurimum ve
cum Petrum Apoftolorum Princi ra li dæmon cooperetur , niſi cum cx
pem Romane , ' leu vere Apoftoli- plicacionc , quare cum potiusquàm
cæ Ecclefiæ petram ſecundam ( nam alias.
prima lesus ) obvenidle invenio OEtavò, venit å dex?prouaytha:qoad
in Hiſtoria Mexicana Franc. Lopez do definitus locus in partes æquales
de Gomara capite vigefimo primo,de- delcribitur, & unicuique Gingolz al
cebat Evangelium illic plantacuro , si : phaberi licterz inſcribuntur : deinde
gatorem favere , quo rigante nua Gogulis litteris granum ftumensiim .
quam non incrementum dac lelus ponitur :poftea adhoc eno tritus oſ en
Chriſtus. gallinaceus introducitur ; qui grana
Seprimo loco venit Ludus, qui de comedat. denique notantur litteræ ,
Acribitur in Sodexaedpwo, & alter quem quarum primum grana depaſcitur v .
vocant Ludum Paftorum : qui duo no- i g.litterarum : P.E.T. (unc creditur
xiè per Franciam & Germaniam mul notari, Petrus Petronius , Perrucius, &
cis folemnes , ad cognitionem matri- quorum Gimili modo noméinchoatur.
monii furari ,opum , dignitatum , libe - Sic deceprus Valens lmp.de lacceflorc
rorum , &c. quærentibusphiloſophis.& quia Gal
Neque prætermittere hoc loco pot | lioaccus abſumblerat, grana notata.
fum vel debeo indiſcuſfum periculo- EN A. omnes occidi iuffar Thcodo
fum quoddam di & um Andr. Cæſal- los, Theodolos, Theodatos, Theo .
pinilibr.de inveſtigat. demon.capite dulos; & tamen illoMagous Theodol.
duodecimo. ubiGc ait : Sunt qui con- | in imperio luccellit. . Hoc cum Zo.
para
Zonaras to. 3. in Valen . Socras, h 456.25. Secom I. 6.6.5. Nécepb. 211 , 6.45.
Ammian.l.29.
Caffiodo.l.7.Iripers.c.35.
 825
LIBRI IV. C. II. QVÆST, VII. SECT.NL.
Dara quidam volant fa & um per åłex- fiftu.corrinulas,penſulum annulum li.
gpuodayroiar: ſed apertè Socrates dicit brans ex Carpathiofilo , perquam tenui
fa & um per vexuousitsia : Sozomenus myfticu diſciplinis initiatum :quiper in
per oraculum ex tripodis machina ( tervalla diftinéta retinentibus fingulis
laurea , quem Nicephorus fequitur. litteris incidens faltuatım , heros efficie
Calliodorus autem cum Socratcſen- verſus interrogationibus confonos,ad nu
tit -fed per errorem , vult ipſummer Va meros e modos pone concluſos : quales
Jentem opera dæmonis ufum inquih leguntur t'gebici, velex oraculis editi
ville de fucceffore. Zonaras verò vult Branchidarum . Ibi tùm quarextibus no.
hoc factum ab lamblicho & Libanio bis,qui prafents ſuccedet imperio , quo
fed hos omnes fallsex eorum tempo niam omniparte expolitus fure memora *
sam ſcripiore Ammiano paret , qui ! batur;aßılıens annulus duas perfirinxe
reos quidem quæfiti vacicioii nomi- ratſyllabas, i cum adiectione littera po .
Dat FiDUSTEUM , IRENAEUM , Bertrema,exclamavit quidam præfentism
SHEUDO AUM , & c.
GAMTUM , HULARIUM , & hos qui
dem convenifle alios vaticinandi pe: Subdit etiam interrogatos aum
sitos, ( quos non aominat. & forte quæfillent, quid ipfiſinet impenderet,
fuerè LIBANIUS , & IAMBLICHOS ) , dixiſſe veclus. quirefpondi ; quibus
& recitat mox verba Hilari jam late & iplis capitalis lencentia , & Principi
sa fodıcati ; conftruximus (magnifici exultio denunciabatur , quæ cun & a fic
Judoces ) ad cortinafimilitudinem Deli evenere . Nam & THEODOSIUS lus .
phica ,diris au puisis, de laurois virgu . ceffit . & hi capire mul &tatı , & Valens
bisyonfiuftam hancmenfulam , quam vivus à Gotthis igne conſumptus fuit.
vederis, imprecationibus carminum Adeò ut lulpicer hæc omnia per Dia
Secretorum , cliorngulque mulew ac din . bolum ,Deo revelante,ad cor fcelerum
Turnis ritualiter confecralam , movimus, vinditam fuiffe revelara . Ex quibus
tandem Movendiautem ,quoties ſuper verbis Ammiani pacer SOCRATEM , &
rebus arcani conſulebarur,erat inftitu CASSIODORUM , & ZONARAMin
tio talus. Collo abatur in medso domus, comperra libi, & parum vera nar
emaculate o doribusArabicis , undique ralle.
Lancerorundhapurè fuperpofita ex diver Nonum genus eſt óvoudUTHOL , que
fismesallicis materas fabrefalls i cuius pericur ex nomine conſulencis per ele
in ambiru rotundutaris exeremo elemen menia nominis diverfimodè coloca .
1Orum viginii quatuor foriperles furme ta & quali per anagrammatiſmum faui
pericè incija dijungeban 'ur ſpoussis exa dum quid vel contrarium indicantia.
minate dimenfis .Haslinters quidam in huc fuit PYTHAGORICUM Commen.
dumenis amictus, calceatusque uidens tom.v.g.G loannes Magnits, reſoluasio
lintersforcis,coxulo capite corcumflexo, lagnus animoſe. hac purane ab APOL
verbenas felicis arboris geftanis lutaso con LUNIO Romæ puellam , quæ nuptia
cepris carminibus num ne prelazio rum die mortua, luſcitatam .] Philoft.
num ancore ceremoniallientsa [mper. lsbr. 4.]
Dece
 626 DISQUISITIONVM MAGICARVM
Decinum dicebatur de Suevtert, tiam contexit.quod & nobis liceret S.
quæ furi duplex una Græcorum valo Spiritu id inſpirante. Ipfis verò nu .
sem litterarum conſideraprium & fu . meris vim aliquam divinam.vel natura
turum victorem augurantium , cuius | lem proprietatem tribuere ; erroncom
aomen maiores numeros continerer: eſt.
ideoque Hectorem ab Achille ſupera . XI. Poreſt ellc , quod Pythagoræ
tum a Alrera fuit Chaldæorum , qui al- | tribuit Plinius conſiderandum in no
phabetum diſtribuunt in tres decades minibus propriis vocalium numerum
quibufdam litteris repetitis , & nomi parem , elle proſperum ; imparem verò
na perentium reſoluta commucant in orbitatis claudicationitve indicium
numeros , & fingulos numeros luis Circumfertur de his & 6 milibus nagis,
planeris attribuunt,Huc referenda lul liber Alchindrina ,fuperftitiofusplanè
dæorum recentiorum Rabala , quam & flammis digniſſimus; quem finguur
dividunt in duaspartes , in quandam fuiſſe diſcipulum Ariſtotelis. Huc &
Dequartéiav blaſphemiis referram , & ad præcedentem fpeciem communiter
ápiduávréav hanc vaniſlımain ,. quam referenda cft illa circularis figura , in
lege refutantem Tegnium lib. de vero cujus media inter lemilunas area, vatii
ſtudio Chriftiano.& melius Ciruclusin numeri arithmetici , in proximo circu
Paradoxis quæftionibus earum ulti - lo , in ſcripta verba,vita, bona fortuna,
ma , quæ eft de Cabala ludæorum . & à mala fortuna mors,morbusfaniias, in
qua non abit longè Platonis Arithme ſequenti,nomina planetarum cú certis
ticum vaticinium , breprehenfum ab numeris:in 3.alphaberú Latinis liuteris
Ariſtorele 1.6 . Polyt Sanè APOSTOLUS capitalibus , in 4.cerui arithmeticinu
& EVANGELISTA D.loan.in Apoc. meri ,qua in Germania quidam urun
nomen Antichriſti per numerum 666. tur, & cuius formam G Geor.Pictotius
ſignificavit ,c 13. ur illi à Deo fucrat re . non cxhibuiſſet, ulumque non expli
velatum : ſed omnium ha &tenusinge- caffet;feciffet longè conſultius.
nia in nomine illo erucndo fruftra for Fortaffis etiam gentilibusin oſu fuit
taflis deſudarunt: qui multa volet , le- aliud quoddam Onomantiæ genus ,
gat Riber am in Apocalypl. sanderum i quando ex ipla nominis ſignifications,
de Aorichriſto , Fevardentium in Ire omeo capiebant , vil aliquid futurum
næum , & fufiffime differentemRaimun | divinabant , ut alibi ( Opinationibus in
dum de Antichrifto 2.c. 20. uſque ad į fragmenta Tragicoram ) docuiGræcos
vigefimum quintum.qui Arichmannia tecille in nomine Altyanactis. & Au.
tastič nonnihil amplius ,quàm par erat , 1 guſtum in nomine Niconis deque lege
derulic , ex Platonicorum commentis. Sup.li 3.part. 2. quaft.4. fe &t.4 . Huc
Locus ille APOSTOLI non confirmat ciulenm , quod refert Prudenrius ſic
Arithmantiam ; fed duncaxat numero ! à tyranno irrilum B. Hippolytum
rum involucris arithmeticis prophe- , martyrem :
Me

a Terentiam . Maurus citalus à nobis ubi de bacre dixi plura, Opinationibus in Accii A
Byanatten, blib.8.de republ,
 LIBRI IV . CAP. II. QVÆST. VII. SECT. IV : 627

Ineſupinatareſidens cervice ,quis,inquit , | cur,pium & religioſum eſt; & eadem ex

Dicitur ; affirmant dicier Hippolytune. caula conſuetudo Pontificiim Roma
Ergò fitHyppolytus , quaricat, turbetque norum , ab aliquot iam fæculis nomen
jugales priftinum cum dignitateSumini Sacer
Intereatqueferis dilaniatusequis. dotij commutantium , laude digna, ut
Vt enim alicubi ab Auſonio prodi- quod maximè .
cum , veteribus divinationis fpecies e vltimo loco , loannes Leo , diligens
fat , nomen componere , quod fit , ſcriptor , 4 quandam , opvFouárTecov,
Fortuna morum , vel necis indicium . ſortiariam recenſet : in capſula abaculi
Quæ ,quàm Gine vana , docuit ctiam formaconſtructa quaſdam aliaviculas,
Ioan.Brodæus lib.z.miſcelian.c.s . ad has venice , qui confilium quærunt ,
Ab hac ſuperſtitione non ſunt im & obolum offerre:aviculam ſtipem ac
munes, qui ex nominibus ſic parentum cipere , inque capſulam inferre roſtro:
arbitratu impoſicis ,fortunashominum deinde regredi, & refponfum in char
& eventus futuros aurumanodepende rula referre conſultori. Hæc fufficiant
re. indeque quid futurum ſir racioci de his luperſtitioſis ſortibus partim di,
nantur.Expertes lant culpæ , qui ſedula vinatorijs , partim conſultorijs.
diligentia ,quædam per angelos vel ho
mines fanctos prophetico fpiritu im SECTIO IV.
poſita nomina, cum corum quibusim
polita fuere munere,virtutibus,aut exi Quale in his peccatum ?
fu vitæ componunt , & oftendunt illa
cum rebus conſentire, quod olim fecê
NOTANDE fequentes conclufio
re Parres Orthodoxi, de Abel, Enoch,,
Noc ,cæteris: de quibus lege D. Isido- siam , & auguria cætera ;
Rilib.7.Origen . c . 6. ad hocpræit nobis Primò, grave peccatum eftinquirere oc
Angelus in Evangelica Hiſtoria Matth. i cultas culpas per haruſpicia , vel auguria ,
1.verſ 21. Luc.i.v.13.614 . & ipfemer level fortes divinatorias. nam hæc non
fus Simoni nomen , Cephas, imponens, poſſunt ita fciri , fine dæmonis auxilio .
104m. 1.9.42. collato cum Matth. 16.9.18. quare quidam qui per aſtrolabium co
Aliquid fimile P. Nicolaus Serarius , in natus fuerat furem occulrum'noſle ,et
Machab.preloq.1. ubi de hac re, notavit ex iam Gne intentione dæmonem invo
Gorionide.de nomineMachabæi;quod candiur graviter peccans,ab altarismi.
fanè pocuit Prophetice à patreindi- nifterio fuit per annum ſuſpenſut; bid
tum fuiſſe prævid entcin gens animiro- que ex gratia & diſpenſatione : quiafe
bur & cor, quod luda futurum . San- | cundum ius commune debuiffetin per,
orum verò nomina liberis imponere, petuum ſuſpendi..
ut illorum potiffimum patrocinio fe 2.Aquemortale peccatum eft auguriis
fuaque commendent, & mores imiten | pel fortibus conari pradicere futura con
liii singensia.

a lib.8.de fcriph Afrie b ca.zde forvileg. crfiquis Epifcop.26 9.so

 DISQUISITIONUM MAGICARUM

tingentia: aideo ue in clericos lata ex - gem nor:diu pi&turum , nec periculum cialis
communicationis fententia, b hofte , fed à familiaribusinftare.Cum illé ur
3. Quamvis, non -fit peccatum mortale geret , à quor anum , ate , ſubireciffe , illo
huiuſmodiobfervare ,nifi , quando quis illis mulierem exſecratus , cum domum redirets.
fidem adhabet, ſemper iamen.maximèperi- fubiit animum illa-cogitatio : nec refponfumi
culoſum eſt, ſecundum illa dirigere actiones selari poffe, noc ederetutum effe : nefe apud!
Suas.etiamfi quis illis minimècredat, ratio , Regem hominem pravum , & ſuo rimori ina
quia iuftiflimèDeus folet permittere ', dulgentem ., ſuſpectum redderet. Itaque-tu
uit tales malè pereanr: Diabolus etiam riusefttyrannum ,.cum multorumgratia in
per huiuſmodi fæpè in majora pertra- terficere , quàm cum graviſsimo capitis pro
hit, & in magis ſerijs decipit : & , utmi- prii diſcrimine, incalumen ferpare. starim
nimum , per hæc homo pellimam ha ubi domum rediit, impetrato ad refponfa dio
bitum acquirit , proximèdiſponentem vinorum expromenda , fecreto caſo Rege,
ad infidelitatem . duodecimum imperii-annum ingreſſo, patria
Aliquot exemplis hic illic fparfim fervitio , fe periculo exemit. ] Narrat
oftenfum , quàm perniciofur ,elfe ſoli- Buchananus, libro-4.fol. 35.Sed cur fac
tum fit conſulere dæmonicolas .. Ad - bulam magis concione fi & am , quam
dam nunc ex Adamo Chronographo, j veriſimilem vocet , non intelligo . Erdi
de Olaph -Rege Noruegiæ ;.is cum in- enim anus illa immò dæmoniple , hoc
valiflet' DANIAM fretus relponfis citra revelationem fcire non potue
dæmonum , claſſe victus , ipſe ſe inmare runt ; tanien malitia dæmonis fic Deus
præcipitavit , uxor verò fame& inedia: ulusfuit . Nam illá erant ingeniolife
miferè perijt.omnes ( at ) affirmant peri- finè inftituta ad hoc , uti n ilesifte cea
-tum auguriorum , obſervatorem fortium , ius ingenium præceps, & manusprome
in avium prognofficis omnem fuam ſpem pra dæmonem non latebant :: ad cogi
repofuiffe: O artismagica ſtudio dedicus, o- tationem tollendi cyranni impellere
mnes quibus illa.redundar patriai,maleficos, tur; quod fivè illi proſpetè, fivè male
habuit domeſticos. eorumque deceptus errore .1. celifier, veltyranni ,.velaggreffori few
periit. ] conſultoris nece animum homicidas
Sic Adanalib.2.cap. 28. ex Chronicopatcerét. Nonne ſimilés æftus animiș ,
CADOMENŠI , dedecepro Odone BA limile tyrannicidium in A zacle Syro ..
JOCENSI EPISCOPO , pro LONT } I lib. 4. Reg.c.8. nobis S.S.ſuppeditat ? Ia
Clo MAXIMO carcerem perpetuum eadem Scotia Bancho maleficæ fortes
.nacto ,narratBaronius tom .X1.Annal ...regnum fpondentes exnium pepere
anno 1084. Habes exemplum ,ex Chrore. nam occiſus à Macbeto fou Maccala
wic. Scotorum , aliud , de Nathaloco Re- bæo ; cui etiam ipfi divinationes ario .
ge XXV. narrantillum ipfum , a quolorum ,mercedem crudelitatis, nccem
Řexcæſus , ad divinos miffum , ut de victo. attulerunt', perſuaſerant invictum fo
ria , de vita Regisac regno eius percontaré re ,donec Glua quædam procul inderco
tur : refponfum à quadam anu accepiffe,Re- mota,ad arcem , quam Macbecus inco-
lebat,
a.D.Th.d.9.9529.967 bc fiquis Epifcum fefcBucan.l.7.imgrind Hut.Bec lí2.dusemade
 LIBRI V. CAP. III . QVÆST. 1. (629
lebat,accederet: nec fæmina geniti ma- Nunc ſequituragarris de ea , quæ ali
nu occubiturum . Vt fidem dæmonli quando hicita ,aliqua.do illicita eſt : quá
milibus vaticinijs faceret, cum iam vocamus coniectarionem . hæc vel eft
wincendum necandumque ab hofte , Phyſica ſeu Naturalis , vel Politica.leuk
fortiorc., infeftifimoque perfpiceret, civilis, quæ fortis,nomen cetinet.
perſuaſit , utmilitesramis prægrandi
præberent;
bus prælatis filuæ 'ſpeciem QVÆSTIO I.
& percufforem ei immigt Mackduf
fum , qui non natus , fed.cæſus ex matris De Coniectatione ex aftris.
utero Multis hæc deſcribit Boetus: pro

mimo cxAtellanisci:
det Milelavel hæc
fabula Nnaturalisconie & ationisclaſlem

mirè exprimunt : nec continent quid bus verèinnituntur , vel faltem eas non
quam , quod fierinon pollit ,aut quod improbabiliter omninò prætexunt:cu
fierinó ſoleat,defluarum (tratagemate iuſmodi ſunt agricolarum ,,paltorum ,
Olaus, & alij fimilia :depſeudoraculis nautarum , architectorum , medico
dæmonumplenæ ſunt hiftoriæ . rum , phyſiognomorum , chiromanta
4.Idem hodiè dicendum de forte conſul- rum , aſtrologorum , & oniropolarum:
foria , qua inquirimus, quid nobis facien- de quibus nunc Gigillatim nobiseſt dil
dum , vel iudicandum . nam & hæcſub ferendum .
anathematc prohibica. It probatur Quoad conie &tationem , fivè iudi
quia non licethuiufmodi, nifi à Deo , | ciariam exaftris marhelim, duæ poflunt
inquirere : Deus autem non vult nos eius ſpecies conftituisprior licita,poſte
fuam voluntatem per fortesindagare: rior illicita.Primaipecies eft,aſtronomia,
ſed petere illam a doctrina Eccleliz , S. quæ nititur univerſalibus, veris & in
Scriptura, ſuperioribus noftris, ac aliis commutabilibus principijs, & ſcientia
doctis ac pijs viris. Mortale autem eft, j conſequitur fururorum artis fuç : veluti
quando ahquid fuperftitiofi adhibetur , vel revolutionis annorú , curſus Giderú di
forti certò creditus : fi verò utrumque deef- Itinctionis eorum , item naturæ ſolis &
fet , & fine fuperftitione ulla, fimpliciterquis i planetarum ,eclypfium , ſtationū , recro
forte voluntatem Dei inquireret, probabili gradationumafpectuú , conjunctionú,
ter tantum forti credens , foret peccatum oppofitionum , & fimilium : quo in ge
Ventabile. nere quædam iam prodierunt utilia , &
majora exſpectantur, Tichonis Brahei,
СА. Рут 11 . Nobilis Dani. Altera eft , Aſtrologia,
• De Conie &tatione. tam diffimilis priori, quain pellex con
jugi iuſtæ : quæ nititur principijs com
Vcuſque ſermo fuit , de præno- | munibus variabilibusque , & prædi
H tione prorſus licita , de qua eft cit effecta eventuum futurorum , non
contingentium :
ſed conci
6.5.Velde prorſusillicita ,de qua fuit c.2. neceffariorum , fed
liii2 Huag
- a con.ferkes 1695.
630 DISO VISITIONVM MAGICARVM .

quali ab aftris neceflitudine aliqua de- vanitatique ſeſe arctius adiungit. Vore
pendenrium . Etex illa priore', in hanc de:
tandem , Chaldai , deflexere. Sic vocati Sirk. concl. Aſtronomus non recedens à
initio Sacerdotes Babyloniorum , ceſte i ſuis univerſalibus , commenſuratis , imme
Diodoro Siculo libro fecundoBiblioth.cò diatiſque principiis , poteft iuxta canones
quòd Chaldæanatio in hoc genere an artis fuæ certo pradicere, etiam multis ex
giftabat. Sanè ideo receptum poſtea urtequam eventant annisuniverſales illos ar
fimpliciter, Chaldaus,Aftrologum fignis tisſua eventus , niſi tamen vel fupputarias
ficarit, ſicut Arabs, latronem , & Chana- pel inftrumenta eum fallant .] Hinc or
Haus mercaroremr , ſic uſurpant Daniel, tæ Ephemerides , quæ vulgòcircum
prophetia fua 2.7.2.Iuvenalis,Satyr. 6. & feruntur. Hanc concluſionem nemi
Gellius ,libro primonoct.Atticar.o.g. nem puto negaturum , quia ficut ſe ham
Aſtrologiæ huius partes ſunt qua- ber res ad effe ,ficad cognoſci.cventus
tuor, prima verſatur circa Revolutiones; ifti ncceffarijfunt, & certi : porerune
& prædicit roriusanni bella', pacisque igitur cercò cognofci. Iuxta eandem
viciffitudines ,aeris falubritatem ,anno rarionem sporerit ex Luna & Solis va
niæ pretium ,morbos animantium , & c. rio colore & alijs phænomenis, aftro.
Secunda continer, Magiſterium Nativi nomus ventorum , pluviarum , ſereni
tatum , docens quid figillatim hominiraris & huiuſmodi viciffitudinis tem
tota vitaobringet. Tertia vocaturEl - peſtatum evennus probabiliter prædi
&tionum ', quæ docer quid in fingulis re- cere , ratio ,quia ut plurimum hæc aca
bus conſultd & utiliter faciendum , cidunt , aliquando tamet ob peculia
quid omittendum ', quando ædifican res aliquas cauſas impediuntur. Huc
dum ,quando mihi navigandum , cqui- ſpectant Arari, Ciceronis,Hefiodi, Vir
tandumve , quando egrediendum ma- gilij, & Germanici de Phænomenis car
nendiimvedomi, denique quando & mina .
quibus locis ſingula facienda', ut felici L.Concluſio, Aftrologia fpeciesilla pri
ter cedant , hac fe mirabilirer jactabar, mänon eft fuperftitiofa ,fi tantum profitetur
meus olim in Matheſi Doctor, Ioann . opinionem cum formidineoppofitv: v.g.mi
Stadius: ipſiramen , fi demas, quæ per i nantur aſtra annonæ caritatem , fortè
impofturam aliquando confequeba- furura durior annona:metuo neſit, & c .
Eur , omnia peſſimè & infeliciffimè ce- Secunda verd non'e Afuperftitiofa ,fi tantung
debant. 4. eft,imaginum fculpendarum , fi profitetur ſuspicionem . V. g. ſuſpicio eſt
planè præftigioſa', & à nobis , lib.r. Hunc puerum forc talem : inclinabitur
faris confurata. Trium cærerarum ', f ad hoc : horoſcupas illi calia porcendit ,
nulla quidquam habet certitudinis , | & c.Tertia parsdeniquenon eſt ſuperſticio
fed quo longius abir quæque d' com sa , fi tantum ditar ſe aftimare ; quòd res bei
munibus illis aſtronomix canonibus, I nè furceffura : drevera animo fuo now plies
& ad particulares fingulareſque even- tribuar, quàm verbis praſe ferr,( quodia
eus propius accedit, eò à ſcientia & cer- omnibus his tribus notandum " fuse
atudine longiusrecedit , & mendacio I.Bardocet Conradi Vimpina libro di fare :
 LIBER IV . CAP. III. QVÆST. I. 637
& alio opere deſuperftitione libro 2. cap.7 . | futura contingentia , ex aftris cenſene
satio , quia proprer conſideratos even certo præfciripoſſe , hoc enim collicli
sus fimiles, ad fimilem aftrorum pofi- | bertatem humanı arbitrii. Nam ficer
turam fæpè fubſecuros , licer nobisæ to præfciri pollenr , hoc forec quia a
fiimare , ſuſpicari, & metuere ſimilia: ctiones illæ ab aftris, & non ab arbitrii
ricque ullum peccatum in hac obſerva libertate penderent, ficque definerent
tionis cautione verſatur : quæ eſt por- efle futura contingencia. Contradicto
tio quædam prudentiæ , & ideò ſecun ria itaque lunr certo aliquid hujufmo.
dum fe eft bona di prædici, & tamen hujufmodi libera
Tercia concr Aſtrologia verò iftorum five contingentia cſſe .
trium modorum ulterius tendens, da pradi Tertio peceatur , quando interroar
cens aliquid urcertd eventurum , merè illici- gationes & electiones cæleſtibushiſce
taeft,& fuperftitiofa: totaquehuiuſmodi di corporibus ſubjiciuntur, ur cerræ cui
Pinatio incerta eftac vana, nec artis aut fci. dam cauſe ', & tanquam legis decreto :
entie digna nomine. ) ita ut quis hanc vitæ actionibuſque
Norandum ex Caictano a ſolere hic luis regulam , & normam præfigat.Hoc
incurri tria peccata mortalia , ſecundú enim repugnat dignitati divinæ gra
tres modos excedendi.Primò, quando ciæ , quæ vincit naturam , repugnat eto
Chriſtianæ fidei myſteria ftellis lub- iam divinæ legi , quæ talia verat,ſicoba
jiciuntur , & deducuntur ex aftrorum fervari,repugnar noftræ mentis &con
influxu vel litu ' , qua in re peccaviter- flirdignitati , qua cunctis rebus cor
iam Petr. Haliacenfis , qui diluvium poreis ſumus præſtantiores , & ſubli
Noë , nativitatem Jelu , religionis fim miores.
deique mutationes & alia hujuſmodi In duo hæc pofteriora peccata inci
fupernaturalia arcana aftrorum diſci- dunt , quotquor pluſquam oportet
plinæ fubjecit: Firmicus quoque ,Al- | huic aſtrologiæ tribuunt , ur veteres
bumazari Aponenſis , Machiavellus, Chaldæi, & qui in libris juris vocantur
& Paul. Jovius bo Italique complures Mathematici ac Planerarii: & ex re
in eundem fcopuluno impegerút: quos centioribus,ideo cavendi,Jul. Gauti
perfidiæ reos meritò peregit Joan. Pi- cus,Leovitius , Cardanus,Bellancinus,
cus Mirandula • Comes . Refellitur Ioannes Scadiu's, lunctinus, & Noſtra
hoc dogma, quia ralia myſteria à libe - damus , contra quos omnes eſt præcc
to Dei decreto dependebane lolo : deris tertia conclufio .
&
Deusautem , ur conſtituir , fic etiam Quæ probaripoteſt ratione , & au
poteft cælorum curſus immutare, id- ctorirare.Ratione, quia cum eventus
coque Chriſtiana religio cælis ſupe: ifti non exiſtant neceſſario', & certo ,
rior eſt cenſenda.Confeſſio enim ,eius fi non poſſunr certo & neceffario præ
percælum terram.d ! ſciri. Deinde quia hi effectus non con
Secundum peccatum eſt , quando l tinentur in aftrorum poreſtare , qui
de liii 3 bus

1 In fum.verbialbrorum obfervatio.6 713.biſhclia.cows, Affrolog criol.g.a 18.d Pfalmi148.

 DISQVISITIONVM MAGICARVM

bus etiam nec Deus , nec humanum , & illud, 26 quaft.2.cap.igitur, 26.q.3.cap .
arbitrium fublunt. Et aliæ plures.ca non liceat, 20.qu.5.fcz.deſarcileg.Concilä
tiones peti poſſunt ex bulla Sixti V. Tridentins. Indexilibr.damnator.Reg.6.com
contra,aſtrologos , & ex.doctilimo, pleniffime Sixtu.V P. M.bulla contra aftra
prolixoque opere loan . Pici.contra a logos. Equidem lego apud Epiphanium
ſtrologos. golim Aquilam.Ponticum ex Eccleſia
Auctoritatis probatio , Tuas habet pulfum , co.quod bis:ftudiis nolletab
claſſes, 1.probatur Scripturæ facræ te : itinere.
fimoniis , quæ docet rerum futura . . 3. Damnat candem Ius civile Ro .

rum præſcientiam ſoliuseſſe Deia, & manorum, libro fecundo, C.de Malef. O
cam prorlus adimit hominib , manet mathem ,l. Mathematicas, C. de Epiſc Aude
ne quis diſcar altrologiam ,vel ab aftris quibus & acs.interdicta, & codices in
libi.cimeat, & kaselle vanas leges incendio , & ucentcs damnantur exilio:
fidelium c : ne fequamur.vanitates fed alibi etiam morte.pleduntu , lib.s.
philolophorum ,xard sorxõa 58x65.paed. C.demalef:& mathemat.
Jecundum elementa univerfi.d , quod 4. Viomittam Originem , & Eulo
de aſtrologia D. Athanafius accepit: bium , libr.6.de prep. Evang.capite nono.
ridet augures, & oftendit à ſciencia,Jua damnant communiter. Patresortho .
Babylonios & Chaldæos fuiſſe deceo , doxi,Bafilius hamil, in Genef.6 . & ferm.is
ptos , illudque ipſis-ftudium.nurile & Princip . Proverb.D.Chryfoft.in cap.fecund.
noxium fuiſſe e. Quis Deo ,non cre. Mattb.D.Ambraf.libro quarto, Hexam.co
dat ? Ecce, clamat ipfe Deus. Ego fum pite quarto. D. Auguft.libro fecundodeGeo
Dominus irrita faciens figna divinarune; 'neſ ad litter. capite decimofeptimo, & lib 2 .
• Arialos in furorem vertens , conyer de doctr . Chrift.à.6.21.6li.s.de.cirit.Dei.
itens ſapientesretrorſum , & fuentiam eo- aliquotprimis capitibus , & bonil.in Pſal.
Tum Sultam faciens,f Ex his locispatet 1.61.D. Gregor. bomil. de Epiphania. Joane
erraſſe Salisberienſem cum libro primo Salisbegjenfis libro fecundo Pelycratici,cap.
capite undecimo, fcribit, viguit autem ifta 19.6 24.09 26.
ſciencia, é fortekam aliquatenus licuit.ex 5. Damnant communiter Theolo
ercere donec Del!m natum nunciavit ftella gi,cùm veteres,ut D.Tboni2.2.quaft.95..
de cælo magoſque non reprobos,primitias fi 4m 5.S.Bonayca in Centroquio. D. Anto .
deiadeum adorandum novo & inaudito du . vix.2.par.tic. 12 capite primo.$.6 .Petr.de
Çatu perduxit,exinde vero penitus interdi& a Tarentafia. Richard. Paludan . Gabr, Mai,
eft.) Immo ut ſemper mala tuit , fic in 4.fent. Guilb. Pariſ.tract. delegibusad
Lemper interdi &ta jure.divino fuit. longum . tulun recentiore a ut opere do
2. Quia concilia & canones.PP.gra. ctiflimo & uberrimo , Planix svilu ,
villimis penis præſtiruis , cam dam loan . Picus Mir . & eius nepos, contra
nant : longum foret verba adſcribere.. Bellancioum patcui libres defendens
Joca ipdicabo, cap: illud , cap.ellos.cap.fed i loan . Franc . Picus, libro quinto, de Pra
not .

a Efai.41.0.23.b Ecclef8.1.7.66.24.v.14.CD .Powded Coleſ 2.v.8.d Efai.470.10.6

de Elas.44 0.25 f libro de Ponder . menfur.
 LIBER IV . CAP . III. QVÆST. T. 63 +

Nor . Iuliu Siren. libro nonb,de Fatoà capire | beiorumque innumerorum , Crudelisz
vigefimo nono , qui tamen poftea, 36. & 37 . nomen peperit) eò quòd ludæus illi ex
Pidetur aliquamuline plus equo tribuere Horofcopo'nova imperia , & montes
aftrologis , item CiruelusDarocenfisTheo. 1 (utajunt )aureosaddixiſſet, rebuspor
logus , pbiloſopbus. mathematicus bonus ſtea deſperatis quæren!i,& qui vaticie
Ji. de fuperft.p.zicap.3.Mich . Medina lib.z. nii fides conſtaret ? reſpondiſte fertur:
de reda in Deum Fide capiteſecundo , bi cælo rigente, fi quis imbalneo l'avet, ſudata
noſter Bened. Pererius l. integro dedivinat. rum nihilominus. aftris ftudia vitæmo
aſtrolog. reqne plus poífe fignificans auctor
6. Damnant communiter Iuriſcon- Ioan. Mariana libro decimo ſeptimo de reo
fulei ram Canoniftæ quàm Legiſtæ , | bus Hifpan capite decimo quarto.
Ioannes Andr. Abbas. , Ancaranus Ananias 97 Damnat ipfemet vanitatum cuti
in cap. ex ftiarum , de fortileg. Turrecre. ctarum ftudiofilimus fectator & co
mata'in d.cap. illos, & in ſumma de Ecclef. ryphæus', Henritus Cornelius, ſcri
Alberic.Roſatusin voce, Sortilegus, Troilus bens, hanc arteminibil'eſe aliud quam ſite
Malverius tractat. de fortibuspart- lo Bal.perffitioforum hominum fallacem coniectue
Salicst. O alii feribenses in l.a ds. C.de ram : qui'ob multi temporisufum de rebus
malefio Grilland de ſortileg.q.3.nu.octavo incertis fcientiam fecerunt: in qua, emunt
nono.num.13.cum feqq.& q.4.num.16 . gende pecuniæ graria decipiant imperitos; c
Petri Leloyberius libro tertio de fpettr.capite ipfifimul decipiantur. ] Hæcille malustio
nono : loan :Horoleus Epiſcop.Gaadi- mald bonum perhibens teſtimonium
Xiengs libro feoundo , de vera & falla arti non bonæ.
2 ic , DamnantHiftorici, ut Tacitus,
prophetia cap.297
2. Damnat hujus artis peritus , ex i cujus illad præclariflimum exftat 1.176
ipfa experientia ; & praxihoroſcopo- de nathematicis,genus Bominum infidum
tan, vigintitchematibus & exemplis petentibus fpirantibusfallax : quod in citi.
allaris Sistus ab Hemminga Frifius re t'ate noftra verabitur ſemper , & retinebi-
centi opere:aftrologia refutatie tur. ]
8. Damnant philofophi & medici, 11. Daminant" počtæ , ut Sibyllino-
.ex veteribus optimèBardefanes Syrus rumi'oraculorum auctor lib.z. ut luve
& Diogenianus, apud Eufebium , dilibro nalis Satyr. & .at Ennius , cujusilla ſubt
fexto capitefexte & ſeptimo, e plures alii: egtegia:
apud'hoan. Stobaum ferm .78: ex Neoteri- | Non habeo denique nauciMarfumiaugurem .
cis ,GeorgiusTrapezantius,lib.curaftro. Nonvicanos haruſpices, non decirco aftro
logorumiudiciaut plurimum fintfalſa ? & logos:
Francılo.Valel.lib.Sacra philoſophia 6. 31. Non ifiatos'conie & ores,non'interprètes fomi
Nécomittendum dictum prudens me nium ',
dici cujaſdam Iudæi : qui cum Pétro Non enim funtii, aut ante divini,aut ſciétia:
Caſtela -Regi( cui ſævitia morum ;& sed ſuperffitiofi vates,impudenteſquearioli
,
inaoxias ſanguis, uxoris, fratrum Epi | Aut inertes, aut in fani', 4x hibus egeftasi
Scoporum , Principum , Nobiliuni plen imperat:
 1634 DISQU MAGI
ISITI CARV
ONVM M
Qui ſui quaſtus caufa fi&tasſuſcitant ſenten- | cari librum , eò quòd tanquam in libro
115 . Ge in cælo cujus ftellæ fint characteres,
Quifiliſemitam non ſapiunt, alteri mon futura legantur fignata.
ſtrant viam . Refpondeo , altra non effe certa Gigna
Quibus divitias pollicentur, ab his drach- futurorum omnium . Nam illa Orige.
mam petunt: nis ſententia , cefercur quidem ab Eule i
De his divitiis fibi deducant drachmam ,red - bio , ſed non approbatur ab.co : à D.
dant catera . Auguſtino autem expreſse & clarè re
Apud Laertium ab anu domeſtica, I fellitur. fub initium libri s . de civit. Dei,
meritò ridetur Thales :in quem Gabriæ nec verò fibi cótrarius eſt Auguſtinus:
feſtivum exſtat epigramma luſere , & vel Origenifavet , in lib .2. conira Ma
alii , in Anthologia lib.2 . ſed præ cæteris Richaos c.21. Nam hoc, c.zi.per corpore
illud Leonidæ placet quo aſtrologiæ cæleftia , non intelligit orbes cæleſtes,
matrem , dixit audaciam , obſtetricem fed beatorum corpora glorioſa ,ut con .
ftultitiam : & ridet mechæ maritum , textus manifeftat . Locus autem Efaia

jactantem fe gnarum probri alieni & nihil ad rem facit, quia fimilitudo de
infortunii , domeſticum dedecus cum fumpta ex more Hebræorum : quili
ignoraret. Luſit in cundem martyr bros facros in unico folio , fivè ob lon
Morus: ga membrana fcribebant : & eam in
Aſtra tibiæthereo panduntſefeomnia rati, tar tela textorio radio circumvoluta ,
1
Omnibus & que fint fata futura mo circa cylindrum , vel bacillum ligneum
nent: circumvolvebant , ac complicabant.
Omnibusaff uxor quod ſesua publicat , id te Hinc ergò petita comparatione ; f
Aſtra, licet videant omnia , nulla docent: cut quando cælum creatum prima ap
& quæ fequuntur pari ſalc ac lepore paruit , diçitur extenſum fuiſſe , ficut
condita. membranaceus hujuſmodi liber, quar .
Sed non deſunt aſtrologis quædam do ſpectandus evolvitur & exponicur,
argumenta. Obiiciunt primo,illud Gen. Plalm . 10. verfic . 2. Extendens cælum
1 V 14.de luminarib.cæli:Et fint in figna, ficut pellem : fic Propheta , agens de
O tempord , dies , annos. Vndè qui- i mundi fine ac cælorum diffolutiong,
dam ,eriam ex numero Theologorum : comparat cam libro illi complicato ,
colligunt aftra, etſi non fine cauſæ :cer Give membranæ circumvolutæ ,ut opti
1
In tamen efle figna fucurorum omniu: mè advertit Auctor Quaſtion . Oro
quod non Plotino tantum , & Porphy: thodoxor. Refponf. 90. quod clarè ex
rio :fed & Origeni, & Euſebio, & ipfi plicuit B. Joannes in Apocal b cælum
Auguſtino tribuiturà Julio Sirenio: aj receffit, ficut liber inyolucus. Quo loco
qui hoc tenet , & confirmat ex Iſaiæ Andreas Cæfarienfis confuetudinem
verbis b : complicabuntur ficut liber cæli: quoque illam Hebræorum obfervavit:
ubi per cælum multi intelligunt firma. ex quo cum deſumpta Gint ad verbum
meorum , & dicunt firmamentum vo- fere , quæ loco illo icribir Arethas Cx
Garienſ,
ad.4.366 37. br.34.0.4.0 6.6.0.14.
 LIBRI IV. C. IlI. QVÆST. I. 635
farienf. & locus ejusin verſione Latina fuo fuiffe auxilio Iſraelitis , propter or
ſit murulus , rectè libi conſulet , qui dinen militiæ , feu hierarchiæ , in qua
éx Andrea locum Arethæ correxerit. quiſque ſuum ordinem & Itationem
Veigicur ad locum Moyſis in Geneſiſ fervabat ; item propter continuamo
revertar , dico illic agi de lignisin uni- perationem & inftantiam cuſtodię cuio
verſum , fivè qualibuſcunque ( ut vox que coinmilia , in qua fideliter unufe
Hebræa Oth deņorat ) nempe aſtrono- quiſque Angelusperſeverabat: quam
micis , univerſalibus , denotantibus vocat curlum ; & liceo loco ftellarum
diverſitates anni tempeſtatum , diei, nomen Angelis tribui voluere Vata
noctisque : a vel etiam politicis & fo- blus , Vales, & alij , idque confirmant
senſibus : vel quandoque miraculo ex illo B. loaunis. c. ubi cauda draconis
ſis : non verò agitur de aſtrologicis; traxit tertiam ftellarum partem . Sed nec
quæ vanillima ſunt, nec ligni nomen Hebræum nomen politum in Canti
mcrentur. Pluribus hanc Sirenii opi- co Deboræ d,Hatcochabim , aliud quam
nionem refellit ,Ben .Pererius , d.opere Itellas leu (idera ſignificat , nec apud
cap.4 . D. Ioan.per ſtellas Angeli, ſed viri San
obiicitur 2. ex libro Iudicum illud, | cti ex veriore expoſitione , e luntin
cap.s.v. 20. De cælo dimicatum eftcon- relligendi,ficut &apud Danielem, cum
tra eos , ſtella manantes in ordine & cur- aitf , Et magnificatum eft ufque ad for
su ſuo , adverſus siſaram pugnaverunt. ] titudinem cæli; & deiecit de fortitudine,
Quo , inquiunt, pacto pugnaverunt; & de ftellis , do conculcavit eas. Mea
niti quoniam Judæis fauftus,Sılaræ ve- lior ergò Cantici Deboræ interpreta
tò infauſtusille curſusaftrorum , & fi - tio eſt, quam video placuille Cajeta
derum ſtario r liergò Sılara periit pro no ; ſic acrem , cæteraque elementa , &
pter hunc ordinem lideram ipfi ad tempus iplum favillepopulo Dei , ut
verſum : potuit etiam hoc iplum per ipfæ quoque ftellæ ſolitæ imbres ciere,
3 aſtrologiam prævideri, ac metui,ac vicenfeantur contra Siſaram pro Iſrael
tari . Refpondeo , ex antiquitat. Joſe. pugnaſſe. Denique nec conſequentia
phi.verè hujus conflictus temporc pro argumenti valet .
cellam magnam exortam fuiſſe , aquæ Tertiò, objiciunt illud Davidis g: fir
etiam & grandinis multum oculis Ca mamentum annunciat opera manuum eius,
nanæorum offuſum , & ficarma bel- hoceft , ajunt, prænunciat ea , quæ
lica ipſi uſui eſſe non potuiſſe. Quod Deus facturus eft . Reſpond. non illum
auxilium cum cælitus fuerit miffum , effe fenlum , ſed hunc ; pulchritudi
ait S. S. de cælo dimicatum . b. miffum nem cæleſtis hujus, & vifibilis fabrica
38 verò fuit per angelos defenſores popu- nobis' indicare excellentiam operum
li Iſraelitici , quorum Princeps eſt Mi. Dei inviſibilium : & cogere nos ut fa
chael. Hi dicuntur in ordine & curſu teamur , non alium potuiſſe firma .
Kkkk menti

a de quib.PS.13 . à v.7.6 Promp in Iudic. c Apoc. 12. V.3 . dd.v 20. e Ori.tra . ;o.in
Mats,Greg.lib.zz.mor .cap. 14. fDan.4.8. 10. hicexplicas Andrea , Cajar. in Apo, cap. 12 .
& Pfal.18.0.2 .
636 DISQUISITIONVM MAGICARVM
menti elle architectum ; vtPatres ple- ſignum foret , ces pactum curn dæ
fique exponunt,b nec diffentiunt Rab . mone iniviffe , ut ait D Auguſtin.b &
bini & Vatablus . Nam de Apoſtolis, | de Thralyllo Dion .indicat , cum ſcri
haud dubiè eft allegorica interpreta- bit ſolitum affirmare, quæ nuncia lon
tio . ginquisè regionibus adferrécur. Ideo
Quartò, obiiciunt ex Hiſtoriis, fæpè ! que lurilconfirlei in rituli rubrica , ;
has prædictiones elle veras ; ut præter | Maleficos cum mathematicis , jung:10t,
cæteras fuere quatuor. una Theagenis, quia ut plurimum mathematici etiam
qui ex ftemmate ſeu genitura addixit ! ſunt inalefici,ut explicat optimè Dion.
Auguſto, imperium : 0.2 . Thraſyl- lib. 49. cum dicit pulfos urbe ab Agrip
1 ,qui mortem fibi inſtare, miranti Ti pa tuùsåspovdyos xj Tuùs yourds, undè
berio dixit , quam fecreto Tiberius ei, pater mathematicos dictos ipſos aſtro
recum nullo communicata molieba- logos, & fic mathematici ia illa rubri
tur.d.3 . Aſclecarionis ,de quo ilta Sue ca & paflim in jure alibi , pro ſolis
tonius in Domitiano : Hunc ( Afcleta- aſtrologis feu generhliacis ponuntur:
rionem mathematicum ) delatum , nec quo ſenſu etiam Hiſtorici vocabulunr
inficiantem jactaſſe ſequa providiſſet ex ar accipiunt : k & fic accipiuntur in S.C.
te, ſciſcitatus eff ( Domitianus )quisip- illo apud Vlpianum , libro feptimo de
fum maneretexitus , & affirmantem fore, offic. Proconf.quod Pythæus conſerva
ut brevi laceraretur à canibus, interficiqui- tum edidit bono reipnb. rAliquando
dem finemora , ſed ad coarguendam temeri hoc nomen Chaldæos etiam , & reli 1

tatem artis ſepeliri quoque accuratiſſimè quos Ariolos complectitur , ut apud

imperavit. Quod cum fieret, evenit ut re luvenalem , Sat. 6. Nemomathematicus
pentina tempeſtate deiectofunere,femiuftum i genium indemnatus babebit. & Sat. 14 ..
cadaver diſcerperent canes .] 4.Eſt corum , Nota matbematicis Genefis tua. Nun
quibus fummæ dignitates vel imperia quam tamen quando prohibebatur ca
vel Pontificatus ab aſtrologis ante præ- i ſuperſtitio, legitimam conje &tationem
dicti.dignitas Allabio cuidam , mire à Aſtronomorum , nec artem Geome

fortána jactato , d & Athenaidiz, quæ trarum, vel Arithmeticorum compre

poſtea uxor, Theodofii lunioris: e Im- | hendir, quorum fientiam Philoſophiz
perium Rodolph . Habſpurgio:fPon- annumerabant. Aliquando Deus per .
tificatus,Leoni1o.Hadr.6. & Marc.li. mittebat, & hodie permittit, aſtrolo
gHis omnibus. gos etiam ignaros, & nefcientes verum
Refpondeo , Quando aſtrologi ve . prædiccre,in pænā audientium :m ficut
rum dicunt , tùm muito diligentius & permiſit aliquando ſorres oraculo
effe cavendos quia fatis clarum hoc | rum elle veras, & ariolum Balam pro .
phetizare;

a D Hie Euthy bic D. Ambr 12. Hex.c.4.6 Suel.in Olavio c94.c Diony.lib.55.d Exa .
in vila Æd, Zonar.com alii.fCuſpin.in Cæfar.g lovius in Leo.l.3.idem in Hatri 6 Garim . li.se
& Onof.Pan b lib.z deGeneralie.infin lib. s . de rivi.Dei.cap.7. iC de muebe males
Sue. Tacit.Ammianus,cæteri, Collatione, Mofaice Roma leg.ii.is. m doces D. Ang
confort
 LIBRI IV. CAP . III . QVÆST. I. 637
phetizare ; 4 & huc lubens refero illud rum , qui diem vel annum adventus
Alcletarionis , quod in pænam & ter Antichriſti , vel excidii mundi , prædi
torem Domitiani permiſſum . Sæpius xerunt ? : Mitro Petri Leonii Spole
id permittitur ob nimiam quærentiú | tani inſignis medici inanem hujus Ma
curiofitatem , teſte D.Auguſt.b qui re theſis fiduciam , qua mortis Laurentio
& tillimè addit , non quia rera ſit prædi- ' Mediceo occafionem , & libiipfi præ
clio , idcirco minus effe ſuperſtitioſam , vel buit præcipitationis in pureum :h Mic
ſacrilegam , vel ideò magis licere predictio- co , quod Cedrenus narrat de Abraha
nibus talibus fidem dare : ſed ſemper reti mo , Genethliacos coram Ægypti Ro
nendum illud Dei praceprum ; Etiamſi dixe- ge vanitatis convincéte . Mitto Manuca
rint nobis, & ita evenerit , ne credamus eis. lem Connenum Imp.cui magno ſtetit,
. ]Denique quod de ſomniis dixit A nimis addictum efle huicin ſaniæ : quæ

riſtoreles;hic quoque veriſſimun , hu- illum & claſſe maxima nudavit , & po
juſmodidivinationem , nonnifi ex ac fteritati ſemper ridendum propinavit.
cidente fore veram . ficut enim qui af. Mitto loann.Galeaciiducis Mediola
Gduè jacit aleam , vel talos figit; is ali nenfis fa & um , quicum ei aſtrologus
quando ſeniones ; aliquando Venerem quidam morté immaturam planè præ
jacit, invenitque ; liccum iſti centies diceret , libiipfiverò lógam vitam pol
mentiantur ; quid mirandum , li ter liceretur : hominis ridens ſtoliditatem ,
verum dicante fanè Gi mendacia nota ftatim ftrangulari eum juflit. k Mitto

rentur , mille forent, pro uno vero dio ; mendacium duplex Petri de montelli
Ĉto :Pauca notantur , non adeò tamen : cino in Concilio Conſtantienſi, quod
quin veris longè plura . Quis nelcit Aeneas Silvius narravit.1 Addam dun
Hebræos illos , quiLeoni llauro vera taxat duorum Principum diverla judi
quædam prædixere , ob mendaces cia & mores.
d
prædi&tiones, Arabia pulſos fuiſſe , 19 Alphonſus Aragonum Rex ſapi.
cum Zitam Principem in infelicem i entiæ veræ amator , in litteratos om
nes mirè munificus fuit , folos aſtro
iconoclaſtiam perpuliffent ? Quis de
Pancratio non legit ; eum & Conſtan- logos à curia ſua arcebat ; prudenter
rino Irenes filio Impe. cladis maximæ , i cenſens , ſibi nihil opus eorum indu
& libiipfi necis caulam fuiſſe : « Quis Atria, eò quòd fideratulcosregere, ſa
Conſtantini Srerhari neſcit amentiam : pientes altris cenſeretimperare.12 Có .
qui & libi, & Alexio Branæ , ftulto va . tra Cardanus memoriæ commenda
ticinio , exitium attulit ? habebatur ta vit Ludovic . Sfortiam , verlutum
po .
men Stethatus Princeps lui temporis tius quàm prudentem , & perfidum
- Aſtrologorum.f Quis neſcit,quam ha. quam æqui bonique amantem Prin
ctenus vanæ omnes prædictiones eo cipem , Alphonſo dilimillimum, im.
Kkkk 2
pen
a Nun.23 24 b lib . de doft Chryfoft.c.22 23.c Deut.13. Zonar.tom .3.c Paul.Din.
188.lib 23 rerum Romanarum fNicetaslib.1. g vs.decomment noftrum in Sine'a 08 v 386 .
h lovius in Elog. vide Nicetam Chron .lib.2.5. 7.k Correzelus.l.facturdiftorumque Memorab.
I lib.4.de difonſo.m Sylvet.dlib.4 .
638 DISQUISITIONVM MAGICARVM

pendiolum quendam aſtrologum ,reis |
imperitiffimum aluiſſe , in quem plus
centum auri magna talenta profude -
rit . a, Aſtrologus pro tanta mercede tempus
unicuique negotio inchoando præſcribebat
adeo ridiculè :ut Princeps cogeretur tempen
ftatibus maximis equum confcendere, & cum
aulico comitatu ac ftipatoribus aliò migrare
per medios imbres,per cænum e lutum , non
ſecus ac fi hoftium manusfugeret.
Tam fælicieventu , ut , regna tandem à
Gallorum Rege (poliatus, captus, in carce-
rem compactus, colapho caſus, in clathrata
memorant portendiffe eius artis non ignaro,
liars eft , & non potiusinanemortalium lx
dibrium , quod à prudentibusſemper accuſa,
bitur ( verum dictum & Tacito uſur
patum ] & femper tamen patronos habebit.
Ex eo feruntſuſpicacem elle redditum , & ex
metu crudelem , & c.
Cernis quò illum hæc vanitas præci.
pitarit, & fecit ut alia ſapiens, libiipſi
toto vitæ decurſu ( notarum id ) deli
peret , pellimeque ſemper confuleret.
Ægyptios deditos aiunt huic vanitati ,
maximè Alexandrinos : quod tamen

ferrea mortuus fuerit,verum fortunautriuf- prudentiorum fuerit iudicium , poſlu

que ludibrium . ] loan. XXI. Pont. Max. mus ex Suida colligere. Tradit , Ale
( qui ante Petr. Hiſpanus auctor Sum- xandrinæ ſolitos aſtrologos vectigal
mularum ) medicus,philoſophus altro- pendere , Biaxirrouiov, nuncupatum :
logus , ex ſtellarum fitu & politura lon- quoniam eos non nifi fatui homines
gam Gbi vitam in Pontificatu pollicitus conſulerent, quos Græci, Biaxes, vo
coram familiaribus ſuis: quarto poſt cant :ducta Metaphora ab inutili piſce,
menſe ,Pontificatus octavo,ſubitò cor i quem ne canes quidem velint artin
ruente teſtudine recentis ædificij Viter- gere.
bij oppreffus interiit , auctoribus Vale Concluſ.4.si non ſuperftitiofi certè no
rio & Stella , in vitis Pontificum . Sed quis i xij infirmis illi medici ſunt,qui ſecundum l« .
aſtrologorum ſe Alphonſo Sapienti , ne & aliorum planetarum in fignis Zodiaci
( hoc illi nomévanitas iſta tribuit ) præ- I ftationes,de morbis iudicant, verbi gratia ,
ferat ? Quæ laudi , majori & veriori | qua cuique evenerit agritudo, & quo ili pa
fraudi fuitputar Marianæ noftri verbis : do medendum :nec non chyrurgi, qui in pul

Emmanuel ſanèpa:ruus fuo& aliorum pro- | neribus idem obfervant , & dies conſiderant
ftellas eis praſidentes ( quas vo
cerum nomine , Alfonſum publica ſentencia | vulneris,&
in conventu pronunciata, regno privavit,ea cant, Centel,Neus, Dibergibel, Lacha
calamitate dignum , quod divine providen- diel , Sapiſſa , Elebra & limil.) Ginde
tie opera , Ghumanicorporisfabricam in- pranunciane vulnus ejſe lethale, vel fana
figni lingua procacitate,ingenijque confiden . I bile.
tia , accuſare auſusfuerit . uti vulgà homi. Hæc omnia fusè defcribit Con
num opinio eſt, ab antiquo ducta permanus. rad, Wimpinab tales ctiam videntur
Vocis ftoliditatem numen iuftifsimè vindi- illi aſtrologi, qui generatim pronun
cavit (Vanæ fapientiæ perſuaſio , huc ciant, qua die pharmacis, venarum fe
infipientiæ perduxerat. ) Id fortè aftra | ctione , aut cucurbitulis corpus fit eva
cuan
a Cardanus in Pulom , de akiol. lib.1.fcxt.14. b 2.1.3.6.8 69.
 LIBRI IV . C. III . QVÆST. I. 639
cuandum . Merito ſuſpecta ſunt hæc nec ab ariolis aliquid ſciſcitaminiut pollua.
omnia , quia ſtellarum non cft tanta vis | mini per eos . Deut. 18. v.10 . & 11.Nec ing
in hæc inferiora , & liqua calıs vis foret, i veniatur in te qui luftret filium fuum , aut
ea poflet & loleret aliarum particulariú | filiam ,dacens per ignem aut qui ariolos foiſ
caularum cócurfu planè impediri. Imò citetur, & obfervet fomnia atque auguria,
& fola materiæ indiſpoſitio , lunæ & nec fit maleficus , nec incantator ,neque qui
aftrorum omnium actiones evariare fa. Pyrbones conſulat , aut divinos, & quarat à
cit telte Galeno a cui Avicenna conlen . mortuis veritatem , omnia enim hæc aborni
tit quare obſervationes & cffectus hu.natur Dominus, & propter huiuſmodiſcele
iufmodidierum indicum , provocan . ra delebit eos in introitu tuo ] lure Eccleſia,
tium , vel criticorum , longè magis de- ſtico prohibetur hoc capite primo & cap.
pendent ex materiæ difpofitione, con ex tuarum ,de fortileg. lure civili plurimis
co &tione, b & ſtatus morbi temporibus reſcriptis. l. item apud Labeonem S.fi quis
ac ſymptomatibus , quàm ex Gideribus: aſtrologus. D. de iniur.lib.z . & l.nemoarus
quæ eſt vera ſententia Hippocratis & pex.C.de malef. & mathem . lib.i.C.de theſ:.
Cell. c Longius etiam aberrant iſti A. 1.10 . Tolerantur hi ſæpè in rebuspubl.
ftrolatri, quia præcipuè attendunt ad ſed exemplo pellimo & publico malo .
quofdam lunæ imaginarios arigulos,aſ.
pectus, & conformaciones :paruifacien QV ÆSTIO 11.
tes vel contemnentes potius,quomodo
ad cæli vel Gderum influxus recipien- De coniectatione , ex elementis , meteoris,
dos materia difpofita fuerit , & quæ pe plantis , arboribus, brutis.
riodi temporum , quæve concoctiones
& criſes ſint morborum. Hos ergò mc Stris & cælis proximum , de quo
ritò maximè Galenus d contemplit, Au A certo conſtet elementuin eſt aer.
guſtin . Niphus e riſit , & multiseorum faris valdè enim probabile eſt ignis
patefa &tis erroribus f loannes Langius Sphæram propriam eſſe nullam , quæ
impugnavit : & MarGlius Ficinus,qui ſententia valdè antiqua eſt, & à recen
iunior ilta defenderatg , cadem poſtea cioribus quibuſdam (trenuèdefenditur
faretur ſe ſcripfiffe, bnon ut probaret, i, videtur hæc inens Aulonij in Gripho
led ut cum Plotino aſtrologorum inep - Ternarij:
tias rideret, Tres Charites,tria fata ,triplex vox, tri
Concl.s.Pars illa interrogationum , quæ na elementa .
res occultas inveſtigat , ut furta, thefauros, In media regione aeris variæ valdè
virginitatem ,& c.planè verita & perniciofa fiunt impreſiones meteorologicæ . Ex
eft omniiure ] Probibent facræ literæ , halationum copia gignit magnos & pa .
Levit . 19.1.31 . Non declineris ad magos, ruos ignes , diverliflimè configuratos,
Kkkk 3 pro
a lib.2 de dieb.Criticis. b !.4.Fen .2 traff.1.6.1. cHi poc paſsimo Celf.1.4.6.4. d 1.12.The
rapeu , elib side diebus.Critic . f Epiftas side vit Caluus conjervanas. 17.12.epillol.ad you
lisanumo Picumi. 1 Hieron Card l.i.de variet.c 2.Scipione Capriol.2.de Princip:18 Franc.Pa
Brico.lib.7.defeuf.Perigates.60.4 Fran, Valefio de jacra ghalefcaso.Villaſpandeo & diris,
 DISQVISITIONVM MAGICARVM .
640
pro exhalationum iplarum forma di vel morte Regum aut Principum ,ut ad
verla:utmodò videantur Aammæ,mo- pænitentiam & morum einendatio.
dò columnæ ,modò lanceæ , modò ſtel. nem recurranus b . Tunc autem come
læ faltantes vel diſcurrentes , defcen tæ pertinent ad oſtenta ( de quibus a
dentes, velaſcendentes , aliquando ve cum ) & Dei caritatem nobis egregiè
rò & cometæ multiplices , de quibus commendant , non ferientis nili nos
non eft nunc tempus agendi a . quibus priusadmonuerit:idcircò videmus cri
omnibus commune eſt magnam tem nitas ſtellas in eam partem comam dif
poris ſiccitatem denotare : ligna quoq ; fundere,cui minantur . Mirificum bu
effe ventorum diuturniorum , vel vio- iuſmodicommonitionis fignum , nar
lentorum : quod maximè cometis con rat Gobelinus Perſona c : nempe in mo .
venit, qui li frequentes fuerint,etiam naſterioBodkenſi,quod B.Meinulphus
præſignificant fterilitatem , famem ac I confeſſor exædificavit,quoddam mira
peftem : cò quòd vis cometæ ominem culum ordinarium contigiſſe talibus
vaporum & exhalationum humidita- oſtentis annumerandum :Tintinnabulum
tem abſumit :undè conſequenter mor- | ( inquit ) quoddam magnum aneum benè
tem minantur biliofis, & qui ardentio- fonorum in eodem monaſterio reverenteral
ris ſunt naturæ, quales pleriquePrinci- fervatur. Nam quoties aliqua ex eiusmons
pum & Magnatum : eadem ficcitatis fterii ſororibus brevi erat abitura è vita abf
cauſa,ad bella quoque & ſediciones in- que ullo bumano miniſterio, per fe fortem
clinant. Cætera quæ his aſtrologi & reddebat ſonum .] Rideat hæreticus , ut
Squarcialupus addunt , vana lunt & lubet : ſed alia duo fimilia accipiat eriāli
fallacia : quæ dixi , naturæ conſentanea non luber,Scribit Leonard. Vairus d,in
videntur . Fit ramen non rarò ut come Celtiberiæ oppido Vililla campanam effe,
tarum caula Gt , ſupernaturalis dumta- quam vocant incole , campanam Miracu
xat Dei diſpolitio , ut quando fælicemlorum : banc per aliquot menſes priuſquam
aliquem eventum portendunt, quod refp Chriſtiana aliquid adverſi patiatur, ex
fæpenumero accidiſſe allatis Hiſtoria- ſeipſa neminepulſante, fonareſolitam ,cuius
rum exemplis olim , tefte Origine,libro rei( fic ait ) teftimonium per publicos tabel
primo contra Celjum , docuit Cheremon, liones hiſce oculis egomet legi, præterfidem ,
Isb.de Cometis,qui li exſtaret, fortaſſis de- i quam deeadem re illius regni Proreges fa
prehenderetur nata hæc inde opinio, ciebant fuislitteris.
quod quæ uni regioni ſeu regno fæli Accedat & aliud è Gallijs , quoniam
cia fuere cum aliorum clade conjuncta Hiſpaniam à teſtimonio arcent adver
eranc : Velſanè cauſa eft Dei diſpoſitio | larij Eodem Vairo teſte , ad Aumen
hoc pacto volentis admonere homi- Rhodanum , in Sequanorum confi.
nes , de imminente publica calamitate, I nio , Girum eſt nobile monaſterium S.
Mauritij.
a Ville Arift 1.Meteor à c. 4. Plin lib.z Nar.H.A. ibi Comment. Milichij Sene omlib.i.
Nat.quall.Contaren./ 2 de ele Card.li 1 de fubt.l.1. 4 de varict. Scaligerum cinera Car.exese.
19 Fracaſto ,in lib de Homoc. en Antr Dudulium erat de Comeses , do ep. l . wil loan. Crotonesi.
b Danaf 2.de fake or bed. 7.Bynau.in 2.1.4.q.ultim , cin vita S. Mcinulbi men oftebr. dia .
de faſcine Gr 4
 LIBRI IV . C. III. QVÆST. 11. 641

Mauritij. Vivarium illic viſitur , in quo paulatim centeſimo ferme paſſu à cra
iuxta numerum monachorum pilces tere in cinerem . Ubi faxa decidebant,
ponuntur.Illorum fi quis ægrotet , pil- 1 cuncta revulſa ,diruta, comminuta , in
ciculus quoquefemivivus cernitur luterempta ; ubi lapides, pauci mortales
pernarare, quod fimonachus è vita mi evafere vel iumenta. fors Hiſpanus itec .
graturus fit , paucis ante diebus piſcis faciebat eques : cum vim grandinis la
moritur . Hoc ita fe Vairus accepiffe pillaceæ non ferret ,deſcendit , & le lub
fcribir, rùm ab Antonio CardinaleĠra- equo locat : ſed equusnon valebat ſub
nuellano , fingulari bonarum artium Giftere præ viictuum . herus videns nec
patrono,teſte oculato :tum ab alijs fide tutú , nec quietum libi ſub iumento re
dignis , ut rem locis illis notain atque fugiú :ephippium aufert,equum deſerit,
$ omni fide conteſtatam . capiti ſèllā imponit , fic ægre evaſit cra
Porro cum exhalatio quoq ; lieventi nifragium . torrentes & Huvij ac fontes
5
materia , & ventorum ideo præcipuæ nonnulli penitusexaruere, & aliis lap
qualitates fint,caliditas & ficcitas: facilus facultas interclula cineris multitu,
le intelligitur,cur ex ijs & fanitatis cor- dine,idque per leucas plustrecentas.A.
porum , & fertilitatis anni probabilia requipæ primữortæ clara luce tenebræ
hgna qucant deſumi. Qui de ventis integrum feremenſem durarunt. Inte
plura volet , alibiquærat .. rea initio cælum falıninibus vifum den
Secundo non pauciora fiunt ex va lifcere , & audiri tonitrua , Hammeique
poribus, quæ & ipſa ſuas adferunt pro- globi inftar artilleria bellicæ aciebus
babiles prænotiones.Ex nubibusquam hincinde diſpoſitis mutuo exploſæ vi
multa queant prædici , poſt quendam ciffim huc illuc diſcurrere, ingens glo
Gerardum ,docet Conrad. Wimpina, b bus ſemel decidit, & à templo in proxi
nec ſua ruſtica prognoſtica defunt plu- mum ambitum , inde in viam publicam
viis communibus,nec prodigiofis plu- patente porta erupit , & fubito diſpa
viis cfivenaturalia tempeſtatis anni, firuit'relicto fulphureo nitore, terræ mos
ve ſupernaturalia iræ divinæ commina tus ingens fuit : adeo ut multæ domus
toria. Anno ſuperiore 1600.die 18. Feb. cóciderent, reliquæ quafi tripudiarent
prope Arequipam . ex illis qui multi in ſ nutantes : Nec ceſſavit interea pluere
Peruana ſunt montes ignivomi ( vulca- terram albamı, inſtar cinerum ſeu cal
nos vocant ) unus, eorum Guyana putina, cis tritæ , ut nemo per plateas incede.
principio candidam nubem viſus peco . ret , quin mox digiti ſpillitudine coo
farijs è longinquo eructare ,quam con- periretur. domus , quæ nimirum , te,
lecuta eſt procella fragminum ingentiú | atæ eſſent craffitudine ſemipedali : ſıc
quaſ avulſorum à rupibus, ſed ignito- | pleræque fub onere gemebundæ ſub
rum :hæc paulun (pacij progreflacom - liderunt, malum durabat, lúce per in .
minuebantur in minores lapides , & tervalla potius oſtentante fe , quàm
diem
aVode Scnecom is Nat.qualio.Pli.l.2.ar ( 40 ibi Milichium Card. 11.de varie.c 3 .
6 8.Vales de foc pb.c.so. blidefignis e socde quib Pliniusfuprac 16.06 58 Gibi Milichina
d. Simile accidit Anm 1031.6 leq instieg in regno Neapolitanos, um mons . Veſuvius arfau 6 w finien
damna istui,
642 DISQVISITIONVM MAGICARVM

diem præbente . Menſe ferè exacto cel Tertiò maris tumor, venti : fluvio
fatio fuit, & nonnulla intermiffio ,ut no . rum inſolitæ eluviones , peſtis annun
cia ſunt. terræ motus quoqae idem de
ftri qui illic deguntperſcripſere :ſed adila
huc metus manebat graviorum . Mag- ſignant, teſtibus Ammiano , Procopio ,
nam morum in meliùs cùm cimor ex & alijs.
prellit commutationem : omnes ad pe Quartò , quoad impreſſiones , quá
des Sacerdotum devolui, adeò unquies per reflexionem lucis , circa vapores ac
nulla daretur , & viin cubicula pæni- exhalationes fiunt(ut Iris,halo , coronæ
tentes irrumperent. Sic Deo lůcrum parelus , virgæ ) naturalium præſenſio .
animarum multarum acceflit. Sed nec num prognoſtica cenſeri poſſunt d : ut
Satanas neglexit occalionem . Nam & hiatus , & quæ foveæ & feneftræ vo
cùm Indi pagani viciniores flammis,ſo cantur : nec nó flammarum illi cractus,
lita ſuperlatione Magos acceſliſſent, & quibus ignis fatui eſt nomen , ſunt enim
fimulad montem illum properarent, eftectus varij , exhalationis velvaporis
& malis cantibus,ac facrificiis procura - luperabundantis & vincentis obſtan
magos & viciniores quoſque tia: vel interdum luminis vi & i ac pro
fammæ conſumpſerunt , cæteri om- Aigati. d
nes malè multati , defperabundi pars S. ( Vt ad terreſtria veniamus) ex ar
ſuſpendio ,pars aliter Gbi mortem con borum quoque proventu prognoſtica
(civerunt. Hæc narrata litteris P. lo- colliguntur , utteſte Tullio.
ann. Ruizii de Alarcon ſcriptis Arequi. Lentiſcus , triplici ſolita grandeſcere
px Martii XV . anno ſuperiore quarum færu ,
hoc anno Martio menſe exemplar Hi Ter frugesfundens, tria tempora mon
ſpanicè præſcriptum legi : undè hanc ſtrat arandi.
cpitomě excerpfi. Vix quidquam fimile e Amygdalorucopiam indicar mef
lectum vel auditum . Idem de grandine ſis abundantiam.fTrifolium inhorrela
& glacie dicendum, ( quæ ſpecie non cit, & folia contra tempeſtatem ſurri
differunta ,& Pilidas in zoouspyía poë . gie. Sine auris ludentia arborum folia ,
ticè non philoſophicè contra Ariſtotelé lanugines & pappi, populei flocci voli
agit ) Nivium quoq; copia fertilitatem , cantes per aerem , aur aquis innatantes,
anni, roris & pruinæ multitudo fterili tempeſtarem prænunciant. Si roſæ vio .
tatem potius , prænotant. nebula del- læve ſub autumnum iterum Horeant ,
cendens ſerenitatem , atcendens imbres i peſtilitas imminet. Burdigalæ , quæ pe
indicat. Tonitru & ecnephias ſunt in- item illam magnam præcellit hyems ,a
dicia pluviæ ſubſecuturæ : alii verò ſo- liquas in horto noſtro roſas prorulit,
nitus in aere audiri conſueti b , magis quas & vidi. Unum hoc non videtur
pertinent ad prodigia. Fulmen & pre- vacuum à ſuperſtitione , quod quidam
ſter quid pronuntient,wimpina te doo | tradidere : ſub autumnum duas vel
cebit,r. tres
a Valef.c.so.de fac.philos. b Vt 2.Machab. cd cap.6 . d vi. V vimpinam.d.cap. s. e vida
Senec. 11 Nat q.Pli.lz à c 28.Contarent 1.2.deelemen.Pernumian l.z.Pbyl. Cardb4 , defub.
sil. f Voile Panegyr.noftram de Nativit .Deiparæ Virginis,
 643
LIBRI IV.C.III.QVÆST.III.
tres glandes legendas,tum culcro ſcin dam paturalem ſolummodo fentiunt,
dendas , trium aliquod in his lolere re movente phantaGa per humores con
periri,mulcam , vermem , vel arancam , citata ad petendum quæ commodo &
muſcam denotare diffidia co anno fu- j fugiendum quæ noxæ lune furura .
tura, ut vermem fertilitatem , aranea Quod figillatim idem Picus oftendit,
mortalicaten denocari . de ciconiis,cypſelis, mergis, delphine,
Sextò , animances etiam quædam no cæteris longum nimis & lentum foret
bis prænunciant,ut, mihi,Gngulis inhærere. Veniamus ad
Canapulex fugiens è vaſti gurgire nobilius animal,hominem , & exeo
ponti quædam prælagia.
Nunciar horribiles clamans inftare
procellas. QVÆSTIO III .
Vt & acredula matutinis inftans vo
cibus : De Conie &tatione medicorum .

Fuſcaque nonnunquam curſansper deludibriola; nunc de ºc ..

Ecim , imo
list or a cornix ,
Si tamen , ra , ſeria & ghelia dicendum , hanc me
Demerfit caput ea fluctum cer vice dicorum ,cypealex.ýv, veteres.recentio
recepit. reſque Do & ores integris tractationi
Ipſi quoque alumni dulcis aquai ca- bus lune proſecuti; d quos legere pote
Duncul.. runt ,qui plenos fitiunt crateres : mihi
Mollipedeſque boves ſpectantes lumi- hoc unum videcur univerſim purſe
na cæli, tarvi .
Er que talia ex Arato Tullius a . & Sign a proba ſunt, quæ naturalibus
ex Heliodo Virgil. Quid contemptius principiis , & veris experientis com
muſculo ,vel pallerculo?camen domos probantur :cætera ſunt vana, & ab arte
illi rukculas;hiaëris contagionem fuga , medicorum aliena. Proborum , quæ
preveninde , quorum ctiam cauſas dam lunam integramque valetudinem
Fransilc.l'icus inveſtigac.d . teftantur; quædam degenerantem vel
Ex obſervatione huiufmodi Phz . j iam affectum ;quædım luccumbentem
nomenorum , emerlere canones præ- & iam vi&tam ,quædam ſe rccolligen
Dollonum , quibus utuntur oaute , pa tem & vi &tricem :quædam deniq ; Tunt.
ſtores, & agricolæ , de quibus non con- j ambigua ,ctiam iptis magiftris.Nec ul .
temnendum opus extat Antonii Mi. la tam certa , quin fallant aliquando ,
zalpi Monluciani, Ephemeridum rufti- | ideò verus ſermo verus , præſtare å le,
carnm . illa quidem ipla animalia præ xagincamedicis , quam à ſcabinis fcx
lagii lui ſunt ignara;led impetum quendampari, & morti addici .
LIN QVÆ

a l1.de dsvinat. bl 1 Georg. cd.l.3.c.3.cum feqq. dq1.concluf:4. e Hippor, 1. de Prog.

& incum commen Gulen Ariltfæpein Probl. Celfum L. 2. de Medics. & horum fequentesveſtigia
Franc.Prcum. 11.3.6.7.VV 1m.in.lib. de ignis c.8.6 6.13 ufque ad 2.loan.Guintberum Ander
Akveier nova medicine commen ...Dial.7 .
 044 DISQUISITI MAGICARVM
ONVM
veia & recta,ſed ſcriptorem illum no
QV ÆTIO IV. dum potui panciſci. vifus mihi non in
fæliciter Conrad .Wimpina b Galeni
& Aliltotelis ferè omnia in compen
De pranotione Phyſognomica.
dium redegifle.
& Arris fundamenta varia funt , prin
brorum corporis colore , habitu mum peritur a quadam cum eniman
dine ; & proportione ; de temperie , tibus ſimilitudine v.g. qui parvis luns
valetudine, quædam etiam de moribus oculis invidicenfentur quia limiz ta
ingenio , & animi affe &tionibus putat les; qui magnis. Itupidi; licui boves &
fe fcire:præcipuè frontem conſiderat alini;ratio cit: quia cum Deus auctor
faciemque , quia bæc ſolet elle lpecu- naturæ gnarus eller,qua quodquc ani
lum virtutum intellectualium ; & cum malindole dotallet , fingulis ctiam ca
vocacur hrc METW7WTKOTIIa . Huius addidic inſtrumenta , quæ huic indoli
mentio apud luvenalem , Sal . 6.cuin forenc quam aptiffima, ferocibus, ut
fcribit frontem vasi à muliere præben . leoni,apro ,calıro,ungues.de ates, cor
dam . Ariſtot. & Polemon confun- quajtimidis ac fugacibus , ut lepori &
duntcum Chiromantia , quæ propriè ceruo , afcus celeri fugæ necellarios;
manuum conſiderat lineanienta , quaG forcib.araturis, velonera baiulaturis,
quoddam virtutum attiyacum ſpecu - oros,gibbum , doig humerorumque
lum : acli conſiderat etiam reliqua robur ;ur camelo bovi,equo & reliquis
membra totiuſque corporis habitum , veterinariis . Idcirco qualex.ligno &
Phyſiognomica, vocatur. à pofteriori ( ut loquunur ſtholz ).ani
Hanc Phyſiognom . veteres medici mantium -indolem ex ipſis inftrumen
Hippocrates & Galenus diligenter ex . ris corporeis quibus a narura ſunt pre
coluerunt, ut & Arift.integro libro , & dita ,coHigunt.
qui extat Polemon . Athenienſ libro de Secunduin fundamentum à mori .
Natura fignis quorum ſcripta laudan . bus gentium atque provinciarum deo
tur ,eò quòd naturæ veftigia calcarunt . fumitur;quæ cum certò Got corporis
Sed recentiores Barth . Čocles, in A. habicu:ut plurimum qyoque ingeniis ,,
nast Phyſiogn.Luc Gauricus & alii fe- moribuſque diſcrepant, v g . phylog:
rèplura miſcentfuperftitiofa, præter nomi de boiunt folios, llup dos ac pero
unum forré Pet.Motium; cuiuslibrum rinaces elle. quoniam Æthiopes lang
de multiplici temperamento cognos huiulmodi
rendis hominibus, laudat Michael Me. Tertium à lexu; v . g. quia mulieres:
dina a quia primò complexionis mo i candida ur plurimum & mo'lı fuorcar
dum deinde melico & philoſophicoteca deinque lont paxila ac leves : in
ratiocinio propenſiones & ingeniadeò candidos & mulli cure , moribus
gentium ,provinciarum , & ſingulorum obnoxios iiſdem content. Huius ía
hominum defcribic : insthodus hæc cundi & cerui fundamcori ratio doci
COC
a 12.pare Cbria.2. b Ide lignis c.8.9 GLO .
 LIBRI IV . C. III. QVÆST. IV. 645
tard complexione , cum enim eadem Quintum fundamentum perunt ex
temperies Giul cauſa lit cutis huiul collatione ſignorum cum fignis , & ex
modi & moruin huiuſmodi: ratioci- | quibuſdam alia colligunt,v.g. invidi .
nantur , in quocumque cutis fit talis , am ex iracundia , cui trifticia & animi
calem eſſe temperiem ,quareabeodem pravitas fit adiuncta.
ciuſdem temperiei catione,fimilesmo' Sit concl.Phyſiognomica confiftensin
res exſpectandos. tra cancellos naturalisphilofophiæ ,licita
Quartò rimancur affe & us animi , à eft ,& habet aliquid probabilitatis. ]
moru membrorum & corporis affe Probatur primò . quia pofitorum
2
& tionibus, tale illud Hippocratis, O. fundamentorum aliqua ſunt proba
culiner nictantesfunt iracundi : quo- bilia , quædam minus , quzdanı am -
niam irati fixis immotis oculis intu . plius.
entur.] Sed ratiocioabatur Salomon 2. Probatur ex facris literis, in qui
a dicens ; Homo Apoftata , vir inutilis, buš , virorum robuftorum faciesdicun,
graditur ore perverſo,annuit oculis , te tur fimiles facieileonam firem quod , in
rit pede , digito loquitur, pravo corde facie prudentis lucetfapientia,oculiſtul
wachinaiky malum , Et Eſaias; b ag torum in finibus terra.g & alibi; ſapieno
nitio vultus eorum refpondit eis,hoc eſt, tia ,hominis lucet in vultu eius. b item :
vulcus exterior corum , ſecreta cordis cor hominis immutat facsem illius , i &
paretecit.fic argumentatur Martialisc quæ iam citata.k
( quem verufta exemplaria ,neſcio cur 3. Ex juris interpretibus , quorum
vucent Marnalem Cocum .) communiore calculo receptum , quan :
Crine ruber,niger ore, brevis pede, lu do plures de aliquo crimine ſunt accu .
mine lafus, lati & capri primum quæftioni ſubiici
. Rem magnam praſtas Zoile , fi bo debere illum , qui facie deformior :
nus es . quoniam credendus fit animo quoque
Matthiam Corvinum Hungariæ Re: pravior 1
gem haud illaudarum Principem ,nimis 4 Probatur fententia Philoſopho .
deditum divinationi : adeo ut nihil nig rum ,Pythagoras enim ad huius diſci .
conlulus altrologis ſolerer luſcipere, di plinæ regulas,diſcipulos vel admirre
tam liudiosè accepimus e huic vacaffe bar,veliepud'abat Socrates hac indi
phylognomicz divinationi, ut ex pri cina deprehendit Platonem fore ,qua :
mo afpeétu lineamentorum faciei . de lis poltea laudatus , m Maximi hanc fe
ten páramento & moribus hominum cere Plato ; n Ariftoteles & Sext.Philo
folertiline jodi aret :na ut,magiælpe: fophus : quorum primus ea usitur in
ciem æmulis præbuerit . | Dialogis, Secundus accuratè tradidit ,
LII1 2 ter

a Prov s.6 12. b E 84.3.v.9 Cli2.Epist. d Bonfini.1.8 Hung hiſt.decad 4. e Toa .

5 chim Cureus in Annal. Siles. F c.paral.12.v.8. g Prov.17. v.24. h Eccles: 8. v . 1. 16. 13. v .
31 : Pro 6 v 12. E /a. 1.09 i Bald in 1 2. nu . s. C. quorum appell, non recip. Paris de
Syn.d.css , Hippolytus, Marfit alsi, m Siren, 19 de Faloc.39. gin Ism .
646 DISQUISITIONVM MAGICARVM
tertius idcircò corpus vocat animi i nis malitve: ncc de noptiis , ftatu virz ,
magioé. Cicero hinc petitis jaculis ad . & aliis negotiis , quorum ele &tio eft
verfarium mirè laceffivir.a , Velleius Pa: | merè voluntaria ;calibus nugis plenus
terculus,veteres ea multum ulos teſta- eſt liberde nevis Melamphi . Ratio eſt,
tur . b . quia nihil iſtorum depender à corpo
Dixinócertitudinis, fed probabilila- ris habicu,vel conſtitucione. Permit
tis : quia foleat quidem corporis dilpo- cit quidem Deus , ut quædam divina
Guones affectionibus aniai præ're , tiones iſtorum eventu comprobentur:
quod integro libello Galenus demon . I led limul eos linie felli iniis,quæ magis
stravit : fed præ: re , non trahendo vel ipſis neceſſaria . Scribit Paulus Jovius
cogendo , vciú leniter & aliduè iocli in Elogiis, de Antiocho Tibeiro Ce
nando: ita ut bona coluetudine & frę. lædate , qui Phyſiognomus excellens
no rationis , haud difficulter illa pro . I luo tempoie habebacur eam Guidoni
penso ſuperetur. Quod de ſereſtari Balneo pradıxılſe , quod ab intimo ami
Socratem non puduit , cum Zopyrus ca necaretur : Pandulfo icom Malarrita
Phylognomus ex lineamentis corpo- | Ariminenſium eyranno,guod ex Patria
ris eius, bardum , ſtupidum , & mulie- pelleretur , exul in extrema egellate
rolum illum judicaffet , c, Sic intelli periturus effet Paulopoft Padulfus Gui
gendus Callius medicus, d , cum quæſi- donem ob ſpettatam virtutem ſuſpe
iſlec ,cur prodigiofæ formæ homines, Etam obtruncar : Antiachi ipfum cuſto
plerumque eriam emotá lige mente ? dia mancipar, eventū praſagui exfpeéta .
reſpondet , quia carpor conſentit ani lurus sintiocbuscuftodis arcusfiliam , ita
ma , ut anim & corpus 39 flexit:ut refti ab ea impetrata in folam
Unde lequicuri.longè certius judi demitteretur: fed.compedum fonitupro
cium ferri de brutis ,quàin de homini - dirus, 6 à fuga retractus , cum puella
bus,quia bruta , propenſione lola tra- percutitur. Pandulfustandem exjul, á
huncur, homo propenfionem arbitrii i egës ab omnibus defertus,in hoſpitale di
babenis moderatur. Sequitur 2. quod verſoriofenex peruit ] licdú aliis cavit ;
Phyſiognomonólicer judicare de fa Gbi non cavit Antiochus. Potucre et
do , five de actuali hominis vita , ſcili- ¡ iam illa per humanam prudentiam
cechunc effe talem , lid de pronirace conjici . quid enim inexſpectarum auc
tantum ac inclinatione," ur optimere mirandum , G familiaris tyranno vir
fuit Proclus , C.v.g.talem propendere , torris , ob ſuſpicionein ; ab eo necerurs
& inclinariin avathiam , mulieres vi- quid veriGonilius ; quam tyrannum
num , & c. 3. fequitur, non poſſe banc invilum , vel necari á licaudax , vel
facultatem judicare , de donis divinis compelli in fugain. Girimidus: & leine
& gratuitis, quia Deus hæc di &tribuir pultim , ad egeitarem redigi? Hispo.
cuique, prout vult, nec de extrinſecis ieroor adjici nonnulla ex Huruzco
planè homini , ur morte violenta , opi. I bib. 2. de vera & falla Propheuia cap.
bus honoribus, & cæteris forrana bo 8:89.
QV Æ
2 Orar pro Roſcio Comed, bl.z.bif.c Coc.l.de fato.Alex,Aphrodif1.4 de fato · Prebi si .
ein Acibo. Platon .
 LIBRI IV . CAP . III . QVÆST. V. 647

centia præponderat omni contraſen

QVÆSTIO V. rienium temeritati: cùm etiam quia in
Catalog Romano librorum , quorum
De Chiromantia . vetica le & io omnes qui Chiroman
tiam docent apertè funt annumerati ,
Hiromantiam dividunt in Phyfi. prohibita cft. ergò.
.CH
cam , & Aftrologicam . Vanamille , docet optimè Franc.
Conclur 1.Phyſica Chiromantia ,lics. ValeGw.b.doctiff. mediciis, meritilli
ta eft, of phyſiognomia pars , ideò de moillam deteftans. primùm namque
illa idem ,quod de bar judicium . ] laborant vælania mathematicorum ic
Ratio eft , quia per lincas & partes altrorum infliétiis, quam improbavi
manus confideracipfum corporisceinmusfup 9.1. Adduntde luo ; quod ftul
perem , & extemporie corporis pro riuselt,banc areolam, elle lovis , ullam
babiliter ind :gat animæ propenfones Mercuri, cercam Vencu's, atque ita
hinc probat artem Ariſtoreles l.1. Hi porrò. Superaddīt cenuo edles 31 .
for animal cap.s.630 af 34.problem . lineas hoc prænotare:alias illud , quo
felt 10. & prolixèeam exſequitur.Córum nihil racione vel auforitate con
rad. Wimpinal de fignis ca. 10. 11. & formant,fed nudo ſuo delicio, & præ
12 10cautè verò Petr. Primodaius ; t'xte experienuæ poftulant nos ina
dum inter duas has ſpecies non diſtin- nus dure Cumque iam inanía (int arris
guir , omnem chromantiain viderur hujus principia , fuere tamen lemper,
damnare . Academia Francia p.2. die qui hoc quoque mendacium parvuli
primo capire 4 . dilige ć.Oliniprosâ oratione Chiro
Concluſ.2. Chiromantia aſtrologica mantiam tradidit Helenus Syraculius
prorſus vana illicita , frientra nomen libro , qué nurrinat xeipoxotinòY des
non meretur. ] Scientiam elle nicitur 165Na Wanits inſpector ū auguriú carni
probare Anton . Versierius a,nam lo ne verò ompichendi Ennioipus qui
quiillum de hac etiam non de phyſicadam . utriufque meminère Pollux &
Cancun patei , tùm quia conjungit cum Suidas Recentiores ſcripsere loanne's.
aſtrologia : & utsam que ſcientiam con de Indagine ( Lutheranus , dus à Car
rendit elſe ; " ùm quia,in relpófione pe chaliano nominis,ejuldem .Joan Tail :
. nuliimæ objectionis, dicit harum ina nerus A : henGs , Antonius Cermifonos
nus linearum fignificationem abaftris į Bircolomzus CoclesMichaël*svona.
infallib : lirer dirigi , & c.quæ labeEccle rola , Petrus de Arca , Marcellus, Saya ,
fiafticam mererentur cenfuram , quia | Andreas Tricalfius, Michael Scorus ,
Papa Sixtus V. educa concra aſtrologos 1 Joan . Teukeſberg & alii : quorum libri
& Chiromanticos bulla, di frivit , neu . Icatent fuperftitiolis. Atsiſta palmam
tram elle lcientiam , & itroque parues manus primo in certos colliculos,are
damnans , gravibus fubjecir pænis, cu olus, & Weas dividit ; areolis planetas
jus dodiſlımı& maximı Potificis ſea lingulus,lıncis aftra quædam præficit:
Llil3 horum
.
a 27 var.lectio.c.6 . b Sac.Pbiloo.ca.32 .
645 DISQUISITIONVM MAGICARVM

hocum denique aftrorum atque pla- ticos pro more nobilitatis alunt:fed ubi
netarum vulgo credicos effectus iplis venentur,nifi furtim non habent. Eqxos
alcolis ac lineis manus ad cubit , ut fepè mutant , major tamen parsfedibus
breviter V Vimpida a ,oftendit, addens gradient. Fæminarum ftrato de paruk
ſe horum non approbatorem ,fed nar - lis jumento in vehuntur. Litter as cor
racorem eſſe nudum : luo judicio cun cumferunt Sigiſmundi Regis aliquo
aa nænias efic deteftatur , hos & im rum Principum ,ut tranfitus illes per vr- .
pegoat vehementius antiquos ſcriptor bes e provincias incolumis permit.
jouanes Saliſberienſisl. 2. Policraticitatur innoxiuſque.Ferunt ipfiex irjux -
6.27 . &ta fibipænitentia mundum peregrinan
Contra hos librarum illud Juvena. tescircuire , atque ex minore Ægypto
li Sat.6 . primum emigraffe.Sed fabelle funt. Ho .
. frontem que manumque. minum genus, quod ufu compertum eft
Prebebit vati crebrum popiſma ro in peregrinatione natum ocio deditum ,
nullam agnofcens patriam , ita circuit
ganti .
quorum prius ad metolcopum ,po provincias,furto (utdiximus foemina
fterius ad chiromantem referendum rum victitans ,canino ritu deget : nulla
bine Bricannicus obſervavic. Solent religionis cura , etiamfi inter Chriftia
hanc vanitatem profiteri uxores ( ſiu - nos parvulos ſuosbaptizari curet ; in
xores) ex illa colluvie , quæ totam per . diem vivit , ex provincia demigratin
vagatur Europam , Vulgò Zingaros ſeu provinciam :per aliquot annorum inter.
Ægyptios nun upan' , de quibus multa valla redit : fed multas in partes fuindi
collegii Crelperus libro primo de odio tur , ut non iidem in eundem facilèrede
Satana diſcur.12.fol.176 in leg. Scd hi ane,niſiper longa intervalla tecum . Re
ſcriptoribus Germanis , quàm Gallis cipiuntpallim « viros ea fæmiras vo
vel italis notiores: idcò bos audiamus. lenleí "cun tis provincus quofe illorum
conditionem eorum & originé ſedutò mifient contubernio . Colluvn's homi .
perqu:Givit extra res fidei non deípica : num mirabils omnium perita lingua
bilis,sed ,Múlteras i 3. colmograph.f. rum plebigravis io.minens, ubi
rufticæ plebigravis
rum rufticæ
257. Cum ageretur ( inquit annus poft i foris illa laborat in agrisbe ſpolris invi
Cl:riftum natum . 1417. primum per gilant caſellarum . Anus eorum chi
Germaniam apparere ciperunt homi . romania es divinarioni intendent :
nes nigredine deformes.excociofole, im atque interim quo quærentibus dant re
niende vejle, « ſurerum omnium fedi , fpoxſa quot pucros , marilos . aut istorts
furies imprimis intenttipraſertim fæmi. Ifini halituri mir: afiu agılıtate ir*
ne illius gentis . nam viris ex furto fæ menas gliærentinin rimantat ova
minarum viétus eft.Tartaros aui Gen Chant .
tiles vulgus vocat , in Italia * Cianos Hæc de illorum moribus veulli .
appell ant , Ducem, comite s , milites inter ma . Undè ſzpè adimum Jubit admira
fe honorant vefte praftantes:lanes vena cio, quo jure , vel injuria in quibuſdam
prou
a pup.c.17.* corr.cendens, vel zingaros.
 LIBRI IV . C. III. QVAEST.V. 649

provinciis hoc genus flagitii à Prin Ef optimè bic ſtatutum apud Corina
thios:
cipibus tole.etur : non tine maximo
ſcandalo ; & damno rullicorum . Nain Si quempiam obfonare femper fplex
1
fcelerum impunitatem permittit , qui didè

ſceleratos colerat. Si hostures liceat to Videmus, hunc rogamus:undè vivat,oh

Jerare , certè & alios . Si horum chiro . I Quid faciat operisi fi facultateshabere
mancia & maleficia reliqua tolerantur:
non id elt niti conrra divinæ legis , &
Ecclefiuiticorum canonum auctoriia
tem ? Notoria luti.gitia quzMun
Iterus memorat ,& iifdem pline verbis
bis Albertus Krantziuslb.II. axonia
6.2.ur alter ab altero ,velambo à Tertio
acceperini .. Quod attinet admalefi .
ciuin docet experientia. nain liquisil
lis ex ſacco vel capfa unicum nummu
largiatur,omnes nummi,qui in eodem
capla vel lacco inerant , migrette quo
Onicus ill.,non rarò deprehenduntur:
quod apertum maleficium eſt Quoad | bigere prædam ,
divinationes illas , ncqueunt excularia dium
fuperftitione , aut hærefi / Gilic fengi
unt) aur impostura ſcandalofa. Quòd
alios pallim recipiant , ex nationibus
per quas tranfeunt , id nullo pacto illis
concedere deberentreipub . ſed tales
qui ſe iis aggregant, & ipſos recepta
tores, condignis poenis coërcere. Nam
contra rationem elt onolos & vaga
bundos fovere in reip. perniciem :
quod vel ftoliduin, vel improbum plae
nè. Notz ſunt contra ouofos leges
Ægypriæ , & dedicæ apud Achaneum
14. & Pierium 11.34 . Norum hodiè,
ubijutra viget , magiliarus folere
jo tales inquiere unde vidicent, nam
nemo de vento præfurditur vivere ( 2.
fin.de alim.papil praſta ) & meritò lain .
per commendita fuit lex Corinthio .
rum , quam ex Diphili comedia retu-
hi Athaneus libr.6 .
Vi reduus harum folvere expuhfas
queat:
Terperiniar illum perfini bonis fuis .
Sin forte (umpius fuperar eu gua poff
der :
Prohibemus buic ea ne faciat in pofte
Nipareat jam plectiessr mulēta gravi:
Ssfumptuosè vivit , is quo mihilhaber ,
Tradunt eum tortoribas. Prob hercules?
Nec enim licet vitam abſque malo de
gere
Talem ſcias:fed eft neceffe aut noctibus
ani fuderemuros &
Aut in foro agere Syrophantam ;ant per:
fidum .
Prabere teftem . Nos genus hoc mort as
Irum
Ejicimus ex hac urbe,velutpurgamins.
Cingarosciedo coleraffent ; quus
non prælumpuo eft. tedres docet cle
pendo harpigando , futelis, maleficiis
vivere .
Veign exculapsillos Parogi, colae
mitolum eſte genus hominum ,miferae
lione dignum . cur? Ex Ægypro oriun
di , luunt majorum à fide Christiana
apoftafiam , & pænitentiam obeunt,
leptennalem locisiacerris vagationcın
Summa defenfionis hæcelt,Quam di
luunt alii : quem dixi Sebaltianus :
Sunt anni ( inquit) plus , miniſve vi.
ginti ſex ab hoctempore , quando ego
Munfterns ifta forsbo.gued Heidelberge
ezens
 DISQVISITIONVM MAGICARVM
agensiftiusgentis primoribusmeadjun- | pusat: VolaterranusVxiosèPerfia:hoc
gens vix extorfi littera's quaſdam eltariolari Nomen indicat,Belg? Egy
guasgloriabantur fehabere ab Impera- 1 pleners . GalliEgypriés, Hifpan : Guanos
Toril us at illa mihi ofienſa erant. Vi - Itali Cingaros, vel Cianos vocant:Ger
dimus quoddam quod ajunt Lindoia à mani lupenores,Zigeuners ,quæ omnes
Sigifmundo imperatore impetratum : voces abÆgyuo deductæ & hæc ulti
in quo mentio fiebat quomodo majo- | ma, quali Chnjener,a Chus ( hamı filio
res eorum in minori Ægypto , olim ad patre Ægyptioruin & Æthiopum . Hi
alıquos annos , abjeéto Chriſtianiſmo quia videnttempuspænitentiæ præfi
ad Gentılıatiserrorem relapli fuiffent, 1 xum effluxife: nunc duo quædam có :
e refipifcentibus eis pænitentia in minilcuncur : unum elt re non poſſe ad
junéta , vuor tot annis ex ſingulis eorum patriam redire interceptis itineribus :
familiis aliquorper orbem peregrè pro- cogantur ergò dividi , & certæ alicui
ficiſcerentur, diluerentque mexilio per nationi adlcribi, & legibus ibi receptis
fidiæ fuæ crimen Sed jam dudum eva . vivere : vel pellantur. Alverum eſt ,ec
nunt tempus hujufce ſua peregrinatio jam poftillud leprennium , fibi ex pa
nis. tamen colluviesıllı non ceffarcir. criis iedibus lubinde neceſſariam elle
cum vagari, furari,mentiri , augurare, migrationem : fi lecus fecerint, & non
divinare. quotannis mandras vel bordas ſuas (id
Cur li pænitentir terminuseffluxit eſt hominum multitudinem utriuſque
pænitentiam adhuc prætexuntiverum lexus) exulatun milerini calamitatem
fallum etiam 7 quod de Ægyproja- & fterilitatem omnibus cercò praſla
cant. Nam interrogati ncclciunt qui- elle. Dignahæc caufa, in quam fedulo
dem quid Ægyptus , aut ubiminor vel inquiratur : quod 6 fac ftatim appare
major , Unde ergò emerſerunt ? Mira bit impoftura. Quæ vel ubi hæı gens,
varietas cit fententiarum . Quidam quæ q'otannis tantopere multiplica
Cincalos dictos purani , quali recies , iut ?hæc quidem in peregrinatione ſua
penarom expertes & mendicos.Sanè niſi adultos undecumque colligeret :
7.& r.com nutantur facillimè , & Me . citò interiret Deinde fatis ifti often .
pander in Thaide quendam ait . Fuxó dunt falfum fuiflc primum illud de in
,
TEĽO ! :€épe' op so xey ; a8, mendiciorem juncts pæntentia .Quod de funre ho .
leberide & lincalo . Leberis fignificat rum vorbim ilius corrperi , eſt quod in
Ipolsum ſerpeorinum : Cintlus avé cui | Annalibus Bolo'nm his veibis abaven .
enam nomen , evOzóyes : li caudæ de . tino perleriproni tol . 8 : 6 . libro lepere
inas ornatum valdèimplumis:inderu mo Eadem tempeflare furaciſſimam
ttici egenos & crrones , cinclos dixere , illsed genus hominum colluvies arque
: 01ex Æliano & ' uida docetAdagio- | Jennina variarum gentium : que in
graphus chulsad 2.cent.2. hæc ſententia confinio Imperii Turcarum atque Hina
placuit l'ierio Valeriano libro vigefimo i garie babirant ( Zigenos appellamus)
quinto !leroglyphicor. Sed ad rem non rege Zinkelone , noflras peragrarece
facit. Polydorus Allyrios & Cilices pere regiones ,furto, rapina , divina
tioni
 LIBRI IV. CAP. III. QVÆST. V.

Hiónibus, impune prorſusvictum quæritant. ris cauſa) præſulcarent,quod illic cott

Ex Ægypto fe effementiuntur , extorreſque fuerum ; fecere , fed à meridie proptct
.domo à Juperis cogiſe, maiorum delicta : qui ! furacitatem fæminarum ortus tumul
Deiparam Virginem cum pueroleſu hofpitio rus, fugere in ſuburbia, & ad S Marci
.
excipere recufarint , feptem annorum exilio ( D. lacobi equitum magnifica eſt habi .
. expiareimpudentiſsimèconfingunt Experi- tatio & hoſpitale ) ſe conglobarunt, &
mentis cognovi eos uti venedica lingua Giuſtitiæ adminiſtros militari vi repule
proditores,atque exploratores eſſe..Cùm alii runt. mox tamen , neſcio quo pacto,
tùm imprimis Maximilianus Imp. Caſ. Au difliniulata omnia Huic hordæ Comes

guft. á Albertusparens Principum noſtrorū erat; ſic appellant:in turba multi recepti
$ publicis edi&tis teſtantur : adeò tamen vana Hiſpani, etiam ex Graiales. Villabraxi
fuperftitio hominum mentes, velutlethargus ma & pagis nonnullis Caftellæ.Comes
$ invafit , ut eos violari nefas putent , atque tam peritè Caſtellanum idionia loque
graſſari , furari & imponere impunepaßım batur; quàm đi Toleti, natus. Sciebat.o .
finant. ] moes Hiſpaniæ aditus terreſtres, ( Tuer.
Tria hinc collige , primum origine | tos vocant , omnes regionum anfra
Sclauos elle ex ditione V Vinden :: fa. Etus & difficultates: quid roboris eſſet
nè,quod peculiareiplis idioma,in Scla- cuique civitati, qui præcipui in quaque
vonicum vergere ſignificat Aventinus & quæ cuique opes . Nihil ferè ad rem
loquens de nativo. Scio namquepræ- pub. pertinens, tàm arcanum , quod
terca fictitium quoddam habere ipfis eum lateret, nec clam hoc , ſed gloria.
ſolis notum : quod Hiſpanivocant Ziri- batur. Quo aut cui rei hæc curioſa ex
guenca : Germaniteſte Munſtero;Rot- ploratio ? Nonnè.compefcendivaga
vvelſch , hoc eſt ,Rubrú Barbariſmum . bundorum hæc curiofitas , etiam fi lo
8
Norút intereà cuncta fere Europæidi- lum peregrini, & inculpatæ vitæ : Bene
omata, & apud GermanosGermanicè, tibi, bene fit , Maxime Carole , qui in
:apud Gallos Gallice., apud Italos Itali- i conſtitutionibus Comitiorum habito
ce, & ciloquútur ; quod neceffarium ad cum Auguſtæ Vindelicorum an.1549 .
finem explorandi. Secundò vides hos.cap.26.hanc fecem mortaltam , hos er
✓ feptennem illam priorum pænitentiā, j rones periculofiflimos, Zyngemeros ſeu
1 iam ad fingulos pofterorum porrigere, præftigiatores Teutonica terra excede.
ut prætextus fit vagandi . Tertiò com re , veluti exploratores & proditores
pertos Principib. prudétiffimis de pro . Chriſtianæ Ecclelæ miffos à Turcis
ditione meritò damnatos , ſed quadam fanciviſti. Commemorat hanc cóftitut.
iinprudentium ſuperſtitione foveri . Petr.Gregor.lib.34.Syntagm .iur, univerſ.
Dicam quod rem valde confirmat :cum 1.6.16.num.ult.invehitur in eoſdem Crelo
adhuc in Hiſpania anno 1584. verſarer petus d.loco ,& (cui meliorem opto reli
Legione : magna-tùm multitudo iſto. I gionem ) Philipp.Camerarius. I.C.opere
Tum per pagos illos inundarat, feftum borar. ſucciſivarum.cap.17 .
corporis Domini tú celebrabatur, pe Sed obijciuntur nobis duo , unurn
isierunt aditum in Civitatem ,ut(hono | S. S. auctoritas , alterum exemplacerca
Mmmm huius
 DISQUISITIONVM MAGICARVM

huius divinationis. Auctoritates ſunt mentratque admirabiliſigno', ficur !

duæ : prima eft Exod. 13. verf. 4. Et erit faias & Ezechiel a Iad poſuere pro vis
quafi fignum in manu tua . Reſpond. hoc | Gone prophetica non vulgari: licur &
explicari ſequentibus verbis : & quaſ Moſes-b manum Deiulurpavit, pro po
monumentum ante oculos tuos. loquitur tentia & magnitudine Deii Lege longè
enim de lolemnitate azymorum :cuius aliam explicationem loci lob , apud
celebrationem vult Hebræis efle lignú | Eranciſc. Valeſium , quæ quamvis inge.
memoriale liberationis ex Ægypto ; ſu- nioſa fit . cum præcedentibus verbis
mit autem metaphoram à more homi non cohæret.
pui , qui quando volunt alicuius rei re. 3. Cercant exemplis prædictionum .
cordari, ſolent digito annulum indere, quas cventus roboravit Bartholomæus
vel filum alligare: quia cum maðum ſæ. Cocles ille , quitot chiromantiæ libros
pè ante oculos elevemus,fic ut recorde. edidit , Antiochi Celænatis, de quo qe
mur eius , quod verebamurneoblivil precedenti (cripfi , diſcipulus , Lucz
ceremur, Gaurico aſtrologo fuit auctor fugæ »»
7. Iob.37. V.7 . Qui in manu omnium ut , qui inftabat , cruciarum violentum
hominum ſignat , utnorintomnes opera fua: evaderet.Gauricus contemnens mons
Depinxit ergò Deus in manu ſingulo- ta : cò quòd Ioannem Bentivolum Bom
rum unde queant prænofcere, quid di- nonienſi tyrannide deficiendum in E
cturi, facturi, palſurive fint. 1 phemeridibus prædixiſſet:iuflu violen
Reſpond. Cum Olympiodoro & Phi- ti Principis, ex alta trochlea ſuſpenſo
Jippo presbytero ibi , verbis iftis fignii fune quinquies quaffatus, & altrologia
ficari,hanc temporis viciſſitudinem , de fuæ iactaræ , & chiromantis contemptis
qua loquitur , ſerenitate & procellis penas dedit ..Alexandro Medici Græ
nivium imbriumque à Deocontempe ous quidain ex inanus inſpectione præ
Tatam , ut & Dei fortitudo fiatmanife dixitmortem , & ligna edidir percuffa.
fta , & homo videns ſetá facili-negotioris: fore ex eius intimis , habitu gracilis,
à Deo quavis tépeftate umpediri à pro- vuliculo buxeo,ſuſpenſa taciturnirares
pofito ,manumque fuam ſic quafi qui- cæteris infociabilem :quæ in unumLau.
o

buſdam vinculisaftringi, & ab opere i rentium , qui & percuffor, omnia con-
arceri : cognoſcat fe , fine Deiadiutorio veniebant. Sed idem ille Cocles , pra
poffe nihil, ſuamque confiteatur imbe. dixerat Copono cuidam , eum brevi :
cillitatem : favet huic expofitioniiver- leeleſto homicidio manus cruentaru
fio LXX . quæ habet; ut cognofcat omnis rum : & Hermeri tyrannihlio , fururú ,
bomoimbecillitatem fuam : nec non He-1 ut exul in acie cæderetur. Hermes igi
bræus contextus , in quo ad verbum , tur faralimetu percuffus Copono clam
fic; in manu ( fivè in vehementia ) omnes imperat,ut Coclitem ,novum hbi Aga-
obfignabiti,adſciendum omneshomines opas : memnoni Calchanra , necet. Nec Čoa
eius. Vbi ex more Hebræorum , Briad | cles dilcrimen neſciebar. Ideò ſecretar
7 ) nofter vertit, in manu ,pro in vehe- galea caput municrat , ingenti gladio ,
quem
22.R ¢8.320.25, Eyja8.v.1l.Ezecbi.sauerfz6 0.33.822.6 4.3770er: 2 h Ex0.14.v.31 :.
 LIBRI IV . C. III. QVÆST. VI.

que peritiſſime ambabus manibus re-, copiofa ubique materia .

gebat,seper armatus. Veruin'à
Copono
baiuli habitu perſonato ,dum ſeræ oſtij, QVÆSTIO VI.
calculo iniecto, præpeditæ , clavem in
lereret , adacta in occipitium ſecuri, in De coniectatione exfomniis.
terfectus eft : nullam aliam patratifaci
teoriscaulam adferente Capono, quam | G Sefariarum libellusåluniode Hor
quod iple Cocles brevi homicidam fu .
eurum afferuiflet. Unus ifta omnia nano editus habetur. b Cæterorum o

narrat lovius a , nec uſquequaq;indu. | nirocriticorum veterum , non magna

bitatæ fidei Hiſtoricus , nec fatis , à fu reipub, iactura omnes libri interierunt,
perftitiofis & gentilium , nedicam opi- præter umum Artemidorum Daldia
nionibus, faltem locutionibus, alienus: num , delirum ſenem , quilibris quinq;
cui ut ca contigiffe concedamus, idem cuncta ab alijstradita complexus fuit.
tamen , quod aſtrologis talia iactanci. Brevior eſt Aſtramplychus Græcè &

bus, cum D. Auguſtino reſpondendú. | Latinè his annis cditus:ſedæquè nugax

vide ſupra quælt1. reſpon . ad 4. obie- ut & alius ille Arabs, qui Græcè barba
dionem . ut digitus manus, hic chiro- rizans una cum Artemidoro in lucem
mamiæ pars quzdam eſt, divinatio ex prodijt in Gallia. Hodiè in pretio har
unguibus : non dla de qua fuperius a bent Apomafaris Arabica Apoteleſ
dum cap.z.quæft.6.Sect.4.00.6 . Sed alia mata , ex recentioribus Conra. V Vim
Rovitia , ut fufpicor ab aniculis ad colú pina , vellem ne tam multa fine antido
inventa : hæc conijcit ex maculis albis to congelliffet. c A vorum quoque me
atrifvein ungue apparentibus, & lingu. moria , hanc in Italia vanillimè profio
lis digitis fuos canones attribuit : alios tebatur artem lunianus Maius d : cuius
mulieribus, alios viris deftinatos, nec exftant epiſtolæ & libelli quidã Gram
valetudinis proſperæ vel adverfæ notas matici. Ex inſomnis prophetiam finge
prodens ; ( quod aliquotenus toleran . bat Thomas Munzerus Anabaptiſta
dum foret ) fed excurrit ad fortuitos rum parens unus Bragileenles Indi in
effectus ab alienæ voluntatis arbitrio i expeditione ſomnia obſervant : fi ſe
libero dependentes, quod temeritatis hoſtiú carnes torrerc fomniarint po.
& vereor ne ſuperftitiofæ fit impietatis. ſperum lomnium cenſent, & victori m
Exftat ramen ( li Deo placet) hæc mej (pondent: (in contra ſuas , ab hoftibis
nia artis in opere de Phyſiognomia Hi vinci metuunt. loann . Stadius lib . 2 Hift.
ſpanico cuiuſdam Hieronymi Cor- | Braſileenſ.c.27 :] Legi, cum utilitate tan .
telij, fi ut nugas edidit , minus malè : tum illi de hac materia videntur qui
Sed minus cautè. cautius nugari in cum D.Thoma & Antonino e, quibus
le
minus periculofis alijs , nam nugandi liceat attendere , quæ & quibus inter
Mmmm 2
pretari
a in Elogiis. b Inter animadver, lib. 1. cap. 8. cl.de divinat.cap. 14. & I. de infomniis
per decem capita. dde quo Alex , ab Ale. lib. 1. cap. 11. c D. Thom 2. 2.9.95.4.6. Anton. 2.8 1
fis, 12.cap.5.6.7 .
GGA DISQVISITIONVM MAGICARVM

pretari permiſſum ſit , expenderunt a. co , ut fi quis Gbi viſus ſitcatena ad teme

hos imitabor . plum alligari: fiet Sacerdos , & illitem-
Macrobius, lib 1. defomn.Scipion : qué | plo ſerviet æternum 4. à fabuloſis nar
ſequitur Salisber.l. 2. tomnia dividit , in rationibus: veluti viſus elt fibi aliquis
ŽvÚtivo pávraoua overpov őpapa xptum- vagus in Iſthymo filiolum fuum querer
Tisuov,inſomnium , ſpectrum , omnium , ra ' reperibit filius merſione", iuxta fabulā
fum , & oraculum :fed Artemidorusbea Melicertæ:so dealiqua ratione aſtrono-
quinque ad duo revocavit, inſomnium , mica vel phyſica , longè petita , veluti
nempe & fomniam :: ſub inſomnio fpe- Tomniavit ſe Lumen à L'una petére ? cæ-
Ctrú .ſub fomnio comprehendit visú & cus fiet, quia L'una proprio caret lumi
oraculú, quoniam hæc illud cólequun- ne. item videtur quis in fomnis manus :
tur.Gentiles coſentiunt fpecies primas, urſæ habere?damnatusad beſtias, & ad
inlomnium & fpectrú, å ömuertos eſſe , palum deligatus, ab'urlo devorabitur
nihilq ; fignificare vel præmonere Som - cur ? quia uslusintra fpeluncam lacitans
nium igitur (trictè ſumprum ,uropponi: ori manūinſerit; & velutiadedénsexe
tur inſomnio; definiunt; motú autfig- ſugit,indeque ſumir nutrimétum , Hæc :
mentú animæ multiforme ,futurorum artis lunt fundamenta ; quàm genioſa; .
bonorum vel malorum ſignificativum . càm puerilia :miceque ridiculis in hiselt
Huius verò prædi& tionis fundamétum Artemidorus,quia quod uni aliquando
ftatuunt experientia, & quandam pro- caſu accidit,in conſequentiam trahit,&
portionis fimilitudinem rei ſomniatæ canones confiar ſtúppeos, quibus mere
adeventum.Experientiam vocant,fiu- fortuiti calus ad fimiles eventus prædi..
nus vel plares , cum hoc vel illud fom cendos pertrahanturi
' niaſſent; talé vel talem poſtea fortunany Vndè apparer primò, nihil huiuſmo
ſunt experti : fimilitudinem verò illam diOniropolicis libris deferendum ,me..
proportionis longèquoq; putidius in- ritòque damnarieos,qniad huiuſmodi
veſtigant, Primò ex quodãmore ac có - i ſcripta animum adijciunt ; nominatim
fuetudine. v.g. radi caput honeftum & ad legendum fi & itios hac de re libros
religioſum eſt monachis ,quia moribins Abrahami, & Salomonis , & libellum
ipſorum & regulis id conſentaneum : i lomnialem , qui Danielis Prophetæ no-
ergò l'monachus id fomnier Gbiacci mine fallocircumfertur , de quo agitur
dere, proſperueritſomniú . Sin veròid in Decreto Gratiani e:Apparer 2.fuper-
fomniet,aliquis coniugatus;præſagium ftitiofum elle conſilium Synefid : quo
dicent eſſe infauſtum quia coniugatis ſuader ; ur quilque fibi luis ex'ſomnijs ,
dedecoroſum ,fic raſo vertice incedere 'cumeorum quæ 'poſtea përpeſlus col
2. ex vocabuli ſignificatione : veluti au- ! latione -arrem quandamt coniectandi :
1
dir quis vel legit Serapidis nomen ,mo- conficiat ; quod inutile ftùdium , va-
rietur :quia Serapis idem qui Pluton . & numque commentum accuratè iam ,
Orcus.3,ex rei ſignificatu Hieroglyphi- l 'pridem Franc.Picus confutavitf.
Sic
a Thúrrrorem inc non obſervetis 269.7:Mich.Med d.ca.Valef fupc.3.Ciren.d.190 :505
Idan Niderad1.fræcep.6.10.9.2.Salisb.1.24.17.0ht.Gr2rcdl nonobferv.d I de fomniis , s16
de prenot.c.8.
 LIBRI IV .
Sit tamen s . Concl. Quædam fomnia
verum euentum prénunciant, quadam nul
lkm ,velilluforium.quare etiam quadam li- | phonium , & Epicuræos ,qui cuncta ſo-
cer obſervare quedam non licet .)
Concluſ.hæcegregiè confirmatur à Stoicos, Protagoram , Artemidorum ,
Prudentio in Hymno- anteſomnüm ', his
VerGbus:
Sed dum pererratomnes
Quies amica venas,
Pectuſque
feriatum
Rigat placente ſomno; i
Liber vagas per curas
I Rapido vigoreſenſus,
Variaſque per figuras
Qua(ust operta cernit.
Quia mens ſoluta curis;
Cui eſt origo cælum ,
Puruſque fonsab atbra ,'
Iners iacereneſcit
Imitatà multiformes i
Fasies fibripla fingit,
Perquasrepente currens
Tenui fruaturactu .
Sed ſenfa fomniantum
Diſpar fatigat horror.
Nuncsplendor intererrat ;:
Qui dátfutura noffe:
Plerumque diſſipatis
Mendax imago veris
Animos pavoremæſtoss
Ambage fallitatras
Canonica hæcincertá; non æquè quod
fubdit, etli plerumque contingat: -
Quem rara culpa morüm ":
Non polluit frequenter ,
Hunc lux ſerena vibrans i
Res edocer latentes:
Al qui coinquinatum ?
Vitiis cor impiavit ,
L'uſus pavoremulto
Species videt tremendas. -
a Exod.s.v.6.b Eccl.34.0 2.c Sup c.i.d Iliad.z.c Aenei".
CAP. III. QVÆST, Vr.. 6555
Verùm concluſo multis repugnato-
nam eſt contra Xenophontem Colo
mnia volebant contemni : eſt contra :
Thyanæum ,& limiles ,qui ſi ſomnium
ſit,neceffariò quoque aliquid volunt
ſignificare ( ut ex eorum ſupra pofita'
definitione patet ) & ideò nolunrulla
omninò negligi, vel præteriri, Viruma
que extremum condemnat S.S.Stoico .
rum dum air a ': ubi multa ſuntſemnia,
plurimaſuntvanitatés, & ſermones innumea
ri.tu' però Deum time. Iiem b ; ſomnia ex
tollunt imprudentes, quaſ quiapprehendit
umbram , &perſequitur ventum , fic & qui ?
attendit ad viſa mendacia. Epicuræos au
tem damnat, dum tot exempla divino
rum ſomniorum & interprerationum ,
paflim ſuppeditat co -Rectius ergo Ho,
merus d & Virgilius e commenti lunt
fabulam , de dupliciporta lomniorum , '
per eburnèam fälla ,per corneam emite :
ti vera ; 'ur indicarënt quædam vera &
Significativa , quædam falla & inania :
ducenda.
i z.Concl.Tàm certa funtfomnia ,quàm !
eorum certâ caufa , fi hæc effe tum certum
certò producit , etiam fomniorum prædictio
certà, ſiprobabiliter, probabilis, ſi fortuitò, '
fortuita & fallax .]
Explicatione hæc tantum indigent: ·
Syneſius prædicto commentario com
miniſcitur Spiritum quendam phan
tafticum, quem vulc eſſe animæ vehicus :
lum ,auctorem & fabrum omnium fo :
mniorum : quod Platonicum figmen
tum eſt,fabulis æquale poëtarum : Pora
phyrius duas cauſas agnoſcit unam , dę.
mones bonos,malofqu-,quam nos ad-
Mm m m 3 mitti
 ONVM
656 DISQVISITI MAGICARUM

pitcimus effe cauſam quorūdam ſom - 1 Quaque agunt vigilantes, agitantqueeaf

niorum:aliam notiones quaſdam , quas cui in fomnis accidant. :
animus ex alia vita ſecum
allatas in cor, Minus mirum eft. ) idem cenſuere Lu .
pusintulerit : quod eft à fidei dogma- creuius, & plurimi, quos f alibi cicave
tibus alienum. Nec enim animus ho . nunc non repetam . D. Greg.Nyſſenus
minis corpore antiquior advenit aliun . | acutiflimè ſcripliig hujuſmodiſompia
dè , nec quando infundebatur à Deo, lumilia cenſenda cytharæ ; cujus fides
ullas ſecum creatas ſpecies arculit. Ari- cellantemanusimpulfu , adhuc modi
stoteles a negat ulla à Deo immitti cum extrema motione crepidant ac
fomnia , quod S. S. prorſus repugnat. cinniunt..
Contra Plato b , cuncta ſomnia dæmo Corporalis ixtrinſeca cauſa naſcitur à
nibus adſcribit , quod recta Phuolo - præſenti dılpoſitione ac temperamen
phiæ & quotidianæ experientiæ refra to corporis, quod vel inedia exhauſtú,
gatur. Melius Hippocratesc,vera lom- vel crapula repletum, vel humore ali
nia , partim Deo, partim naturalibus quo nimis prædominanteægreſcit, vel
caufis adſcribit.Réacu tetigiſſet,liter alio interiore vitio laborat.Ex his cau
tiú membru addidiffet,non prætermiffis vel pacata velcurbida, vel multifor
fuma D.Gregor.d :qui rectillimèlom- miter varia ſomnia naſcuatur. Quibus
nia trib . auctorib.adſcriplit, Deo , Na languiseft copioſior, coſas sóniant pu.
3
turæ , Dæmoni:undè pofterioresTheo niceas,croçú ,hortos, cóvivia, chorgas ),
logi ea diviſerunt, in divina, Naturalia , complexus,aerem , volatum ,& læta o
& Damoniaca. præcipua difficultas eſt moia Phlegmatici,mare,aquas,balnea,
de Naturalrbus . navigationes,ſubmerſiones,oneragrae
Naturalia proficiſcuntur vel à cauſa vancia: tardam , & impeditam à noriis
intrinſeca fomniantis velà cauſa illi ex . fugam . Cholerici coloresflavos, rixas,
trinteca . Intrinſeia nafcuntur; quædam pugnas,incendia . Melancholici fumos, .
potiflimum ab anima, & cunc dicitur caliginem ,tenebras, vagationesper lo
cauſa animalis,aut ( ut quidam loquun - ca ſola , nocturnasoberrationes, cetra
tur) moralis : quædam potiſſimum à i ſpectra,mortes criſtiaquecuncta. Qui
corpore, & vocatur cauſa corporalis, & bus velica humore plena, ſombant de
ab aliis, ſtrictè loquendo , naturalis. In - lacubus, fluviis ,imbribus, & lomnian
trinfeca cauſa animaliseft, quando ſom - do nonnunquam impluunt ipſi io fa
pia obveniuntde rebus ,quibus cogita vanas . Quibus dominantur ſinceri pu .
tio vigilantis valdè fuit intenta , juxta rique ſucci, putant in fomnis volutari
illud Salomonis e . 1
ſe inter odoratos ſuaveſque folculos:
- Multas curas fequuntur fomnia , de hac contra in ſordidis , cæno, cloacis,cada
caufa ,Atrius; veribus yerlarifele, quorum in corpo .
Res que in rita uſurpant homines, cogitans, I re humores færidi putridique coacer 1
curant,yident, | vaptur.Quibus viſcido humoreaffcctę
obftru
al.de divinat, perinfomg. h in Sympof.cl.deinſomn. d 18. Morale13.6 14.Dislog.r 48 .
e Eccl.5.7.2. 11.com . Adverf.in Seneca O & aviam glib,denominis opificio.
 LIBRI IV . C. III. EVÆST. VI. 8519

obftru & tæque funt partes cerebri poſto remedia procurare , quibus liberetur.
riores illi comprimiac fuffocari libi vi Contra fomniis alius urgeretur in bo
dentur in Compis épicchTXV Græci, Lati num ut religionem , cælibatum , pæni
ni Incubum morbum ,Hiſpani, la peſadil- tiam probet iſte,num hæc, ut videntury
bia, Gallila coquemaré,vocant. à Deo fint.Somniorum hujufmodi na
Naturalis extrinfeca fomniorum cauſa curalium interpretatio pender abexpeo
oft, quando dormientis imaginatio ab rientia, & ingenii ſolertia, cognitione
agente extrinſeco movetur . hujuſce ſtudiorum , morum & propenſionum ,
modiagens eſt duplex alterum eft aër quæ ſunt in fingulis.
ambiens, alterum imprefſio live influ Quando cauſa intrinſeca eft corporalis,
xus corporum cæleftium . Sicut enim poteft quis inſtantes morbos metuere,
corpora cæleſtia ſuo in materiem cor- ſeque præmunire. Scribit Galenus a ,
poream fluxu varias formas lapidú, quédam cum ſomniafſet alterum crus
metallorum , plantarumque gignunt: Gbi factum lapideum ,moxea corporis
ficinAuendo in phantafam , quæ orga- parte paralyticum exſtitiſſe. Eadem
nis corporeis eſt immerſa , poſle à cælc- cauffa tam vehemens quandoque eſt
ftibus corporibus produci ſpecies ima- & accelerata, ut quando quis lomniat
ginabiles effectui à corporibusillis cæ- aliquid fibi accidere, id revera tunc illi
licis promananti conformes', non eſt accidat. exemplum Cornelii : Ruffini
Degandum : De his petere licetà Plinio fecundo b.
Sit 3.concl . Somniorum ex naturalibus Quando naturalis cauſa eſt extrinſe
caufisderivatorum , eatenus licuaeſtobfer - castunc videndum , an effcctus lui prin
vario & interpretatio,quatenus cauſe natu- cipiū aliquod in nobishabeat,ut filom .
rales effectibus caufa fue coniun &tisfuntad- nantii agendum vel patiendum ali .
Aquata. ] quid fit ab illa cauſa. ( exempli gratis ,
In bac conclufione medici, Hippo - Gromnie meiturum Romam, vel con
crates & Galenus, & Theologiconlen Arcturum .). an verò evenons principi
ciunt,eaque deducitur.exjādictis. In um fomnianti fit prorſus extraneum ,
diget verò tantum explicatione.Quan- veluti quod largus imber erit , quod
do cauſa eſt mtrinfeca animalis , poſlu- | navale prælium futurum , quod Turcæ
mus ſomnium obſervare , ut in poſte profligandi . Er hæcextrinfeca rúrſus in
rum ftudia vitamque noftram melius duplicigenere funt , quædam non aliò .
& fecurius inſtiramus. Eft , qnem le funt à fomnianteremora ', quin pollit
& tio vel cogitatio diurna, fædis illufio ab illis naturaliter affici & pati ' , v.g.
nibns tempore nocturno, inquinet'es l' poffim hodiè pati àraullis fururæ cras:
cludat quanta poteft cura fimiles cogi- pluviæ , ut experiuntur podagrici &
tationes Territant alium crebra fom . herniofi: quædam tàm procul remota
mia , & in pufillanumitatem , deſperatio- ! ſuhtà fomniante , ut nihil corpirs ejäsi
nem , vel quod aliud adigunt vitium ? | ab illis naturaliter patiqueat; v.g. non
cufas debet fomniorurn inquirere ,& poflun hic pati à caufis fururi hic ima
birisi

atöbude prafas qua it fømm.ducunt.b lib, 7.Narhificarison

 NVM
SI TIO RVM
QUI ICA
29.98 DIS MAG

bris poſt biennium , propter temporis nimècuranda fomnia : & illud ſapientis
diſtantiam , nec futuri ftatim imbris in a multoserrare fecerunt fomnia , & excide
Japonia, propter loci intercapedinem : runt fperantesin eis. De hoc genere fuc
nec à caulis,propter quasmodernære runt leAiſternia gentilium in fano Sc .
ginæ Angelorum ſucceſſor ad ſolium rapidis , Æſculapii, Podalyrii & alio
evehendus : quia cauſæ hujuſmodi ni rum , quibus incubantes ſomnia capta
hil pertinent ad corporis mei tempera - bant ,quorum mentio etiam apud Ma
mențum . Hoc igitur dico ; Extrinſecas ronem in Æneid .de quibus jam egib.
cauſas, quæ in nospoffuntoperari pro- Minus notum illud , quod de Venere
babilitatis a'iquid præbere ad hujul- Gazea ſcribit Marcus Hiſtoricus teſtis
modi ſomniorum interpretationem , ocularus c ; In loco ( ait )qui rocatur te
juxta probatorum medicorum & phi- tramphodos( hoc eft quadrivium )ſtabat ftes
loſophorum morem ; ſimilitudines in tua marmorea , & dicebant eam eſſe Vene
ſomnis viſas inter ſe comparantium , & riserat autem ſupra aram marmorcam :fta .
quæ quarum rerum fint Gmilitudines, tua verò effigies erat nudæ mulieris , qua
& ex quibus caufis proficiſcantur per- ' palam oftentabat verenda fua , ftatuam ,au-,
pendentjum . Verè tamen hæcproba- item in honore habebant onines cives,maxi
bilitasvaldètenuis eft, & minuta .Ex - mè verò mulieres lucernas accendentes es
trinſecorum verò ,, quæ in nos agere thure ſuffientes. Dicebant enim eam in fom
nequeunt , penitus incerta & fallax eſtnis reſpondere iis , qua volunt inire matri
obſervatio : fi quando reſpondeantj monium . Decipiebánt aurem fe invicem
eventui,id à calufit ,vel ab intelligentia mentientes. Sæpè verò iuſſi à damone con
quapiam revelatur. traherematrimonium ,tantum abfuit, ut id
Vndè infertur corollarium , eum pec- i recte eis procederet , us inter cos fierent di
care , qui ex naturalibusfomniis , etiam in- vortia, autmalecohabitarent, &c. addit
trinfecis , futuracontingentia divinat, vel enim de médacibus,reſponſis plura , &
quecumque ab arbitrii manant \ibertate fin de ſtatuæ ad fignum crucis dejectione,
vèfomniantis.ſive alterius,multoquemagis, dæmoniſque fuga. Hujuſmodi funt
qui de iis,que ſunt gratie dari à Deo gratis | fomnia a nabaptiſtica ,& fuere olim
ſolita ratio eſt,quia hæc non dependent | Enthuſiaſtarum , & admiranda, que
à caufis naturalibus, aut temperie cor dam.Gentilium , quæ ad naturales
poris.Hæc denaturalibus. cauſas vel nullo modo , vel ægrè por
Diabolica ſomnia funt, quæ mali ſpi. | ſunt referri. notabo loca , unde petet
ritus inſidiosè dormientibus immit . qui volet. cale fuit fomnium Epithelis
tunt , vel ad perturbationes animici. ! Meflenii de anu liberanda per bumi
.endas, urlibidinem , iram , odium , de effoflionem inter myrtum & finila
fperationem ; vel ad occultorum aut cem , tale Ædeliphiloſophi apud:Eu
futurorum ſignificationem ; de quibus napium ,d , tale matris Attila é , de fi
yerum illud Penelopes Homericæ, mi . | lio: tale Ptolomæi apud Tacitum f, ta
Je Ne
fut c.1.9.2.19.2. cin vita S. Porphyr Epifcopi,menf,Feb. d Boufan.in
a Ecclef.34.v.7.b
Milenia.cineius vita fAnton .Bonfin.rer. Hungar.1.3.6.1 .
 LIBER IV . CAP. III. QVÆST. VL 1859
le Neſtorii Athenienfis apud Zozi . repta illiusocrea fiftit,atque cum attentè re
mum a,& Iuliani Apoftatæ , apud eun- fpiciens hæc verba protulit,Princeps vade ,tu
dem , & Ammianum , b & multa alia patieris:fed Deus eft tecum . ( Quis adcoo
apud Valerium Maximum c,led omni. bele naris ,cui non luboleat Satanæ có
bus admirabilius , quod de Odari & mentum , ut in hæreſiZvingliana, pro
Zariarde refert.ex Chacete Mitylenxo, ! qua tućda hoc bellú gerebatur, miler,
Ethentusd . & comites cófirmarentur? Erat hæc vel
Tale meo judicio fuit noftris tempo de codégrege;vel AuminearuNympha
cibus fomnium Lud . Borbonii Princi- rúuna,hoc eſt cacodæmon. Certè bo
pis Condæi : qui Hugenotorú hæreti nus Spiricus non diceret , cum hæretio
corum, & produellium ,contra Regem co ad hæreſim propagandam eſſe Deu.
Chriſtiantil.CarolumdX.copias duda. Sed pergit Calviniſta ) Narrabat etian
bar,fi vera funtquæ de illo Richardus ipfe praterita natte fomnium habu.ille , quo
Dinotus fcripfit : namut dealienis duo fibi videbatur ser direrfis temporibus in
bicem facit , quodcum bis meimemi- pralium defcendifſe , penes ipſumn victorian
nerit , in Hiſtoria tumultus Belgici, bisfeciffe , tribus præcipuis hoftibus cafis : fed
( deceptus puto non ſponte ) veritatis poft lethale vulnus accepiſſe. ( En ſom
cum injuria idłactum : video deceptú nium , forſan à pincerna narratum ?
in meis, & alienis quibuſdam ,quorum audiac commodancem rebus tàm præ
ceſtis aculatus fui:decipipotuille credo sericis , & ideò non cam Prophetam ,
criam in reliquis: hæc dubitandicaufa quam narratorem ) Hoc Condai fom
Sedis.lib.2.de bello Gallicano acturus.de nium faticidium fuiſſe poftea tempus oſten ,
prælio prope Druidatum urbem.com . dit. Namin Druidico prelio Sanctus An.
millo; Cam Condeani ( inquit) ſub fignis | dreanus Maraſcallusaccubuit , Guilanus
ftarent adventum hoftium & pralium ex Dux obfidione Aureliarum , Comeſtabilis ir
fpectantes , inter duas acies duo lepores ex • 1 pugna Sandionyſiana lethaliter vulneratus
citi ſunt, qui innumeris ( cloperorum glan- eft, Condaus poft in Baffacenfipralio trucje
dibus petiti iztałtiin diverfa abierunt.Pro- datus.
gnofticon craftine pugna,in qua hoſtiles acies Pulchrè , nam inter Polcrotum &

inter fe.congrelle , campam pralii vacuum Guifum quem occidic , tùm prælium
reliquerunt in diverſa Abeuntes ( primum tuit: & Princeps Condæus in Poltroto
hacad omnia pertinet , & hilepores erat cùm ſceleſtillimus latro Guifjum
duo dæmones videnturfuille. ) Pridie clopo inopinus trajecit , quod ſe facté
eius dici quidem non minusprodigiofum ipfi auctore Códæus numquam faterivo
Cond so a cidit , quod futuram.etiam pug- I luit. Quid eciam vetet cale fomnium à
Mam prenunciare vifum eft. Cùm ad rivum Códæo militari ſtratagematc confidú
quendam ,per quem ille cum equitatu tran ad fuos animandos, & de tribus victo
libet , multus populus.congregatus effet, st riis.certos ſecuroſque reddondos!dices
tranfeuntes equites ſpectaret : ecce anusin eventus reſpondit:adi Ariſtotelem ,do
median aquam feconiicir Condcumquear . sobirà caſu hçc fieri poffe ,& quia facile
Nnon eltaco

11.4.biff.b 14. Annalib.2.c lib.1.67.d Jib,13. Dypnos e 13 ,

. GO DISQVISITIONVM MAGICARVM

eſt accómodare viſis evéta ,cúpræterie- j mone ; quod prorſus illicitum . Nec
re. Huc pertinet quod Blefenſis ſcribit; etiaa hoc expedire poteft quia fic ac
Non ignoramus, inquit Apoſtolus, aftu- cepta occultorum cognitio, curiofa &
tias Satana, Mentibus hominum phantaſti- | luperſtitiola elt:; futurorum vero con
Caus illufiones immittens , nunc avium vola. tingentium , non nifi fallax , urpote
tu nuito incurſu hominum , nunc ferarum ipli Diabolo incerca.vide Saluberienſemi;
fomnii que aut aliis modes promittit fouen- d.c 17 .
tiam futurorum : & fic rerum eventus latos, Divina in fomnia nobis à Deo media

infauſtofve denunciat , ut quietein cordium antibus bonis Angelis , fuggeruntur,

Diana curioſitate ſolicitet, atque ad aliquid quorum jam caulæ & modilunt expli
paulatim de fideiſinceritate incruſter , & calib ;. exempla , qui volet , ea pallim
paulòpolt, verumtamen ut fidem habeam reperiet, ut Theodoſii Imp... Arnobii
ſomniis,nulla mefomnia inducent Non infi- Rhetoris d Mauritii Imp. & ; & Bardæ
cior, quin animafrequēterex reliquiis cogi gi, & fortallis tale furt Alex. Magoide :
tationis,velex innataſibi perſpicácia, ( lig lanitate reftituenda Prolomæo f; & de
nificat præſagiúillud & ſolers quod ex Caſtrioto matris apud Barletium lib.l.
præſtantia ſpiritualis naturæ naſcitur, & multa apud Fulgofum lib. 1. Exem .
fed valdè imperfectunt , cam homo i plor.c.s.Sit.
poſt eventam ut plurimum collatione Concl. 5. Divinorum fomniorum obfero
fomnii & contingentium facta depre. | ratio licita e;t : ſed interpretatio folis cone
hendit ) quafdam futurorum prafigureti venit illis , quibusà Deo falta interpreta
imagines: fed crebrà decipitar. Nam ficutper tionis revelatio. ]. Prior pars patet, quia

experienriam didici , ex ea ulſione, qua mihi.| immittuntur à Deo utea obſervemus ,

gaudium quandoque nunciaverat , poftea eaque nos doceants montant; corri
contrarium reportari. Sopinia itaque necu gant. poſterior pars probatur verbis ;
res amice cariffime.] Sic ille epift :6f: edi Danieliś : i Myſterium quod Rex interro* .
tionis oprimæ Buſeianæi gat; ſapientes, iwagis arioli; aruſpices neo
De his fit 4. Concl . Damoniaca fom- queunt indicare Regi : ſediſ Dens in cælo ,,
nia obſervare , ut fraudem damonis caveas, revelansmyfteria , quia indicaris tibi, & c.
licet : ad oscultorum ſcientiam , vel event & poſtea ks Mihi quoque nonin ſapientias
fu futurosy nec licet', nec experit. ] Prior qua eft in me, plusquàm in cundis viventi.
pars patet , quia hoc animæ falutare ! bus facramentum hocrevelatum eft: fed ?
eft , & aliquando neceffarium . poſte inerpretatio Regimanifefta fieret. Paulus
rior pars probatur, quia hoc lege Dei quoque lique Dei funt,nemocognovitn ifi
prohibitum a : Non augurabin.ixi, nec Spiritus Dei. Sic Hildebrandus inces.
obferrabitis fomnia . Item qura nonpo pretatus eſt fomnium Petri Damiani,
teſt horum interpretatio , circa mira de quo quidam longniarat eum excæ .
culum haberi', niſi ex pacto cum de- lcatum ;non id, led amiffurum amicum ,
eſt

a Levst.19.0.26 .Dev.18.v 10.Süp'c i qiz infin. cTheodore.is.bifc6.d.zod apud Heroinen

Coron Eufe.c.apud Glycamp:4 Ainsl.tapuleundem Giycom ' g D. Augit. decúrapro mortis
b .Dio.dor. Sicubi17 . 62.V.27.60.36.11.C - 7:2: * K .
 LIBRI IV. CAP. III. QVÆST. VI. 601
guillitam carus quàm oculi.Narrat | quens illa, & mihi gratiſſimacum V.
ipſe Petrus agens de B. Dominico Lo ČL.luſto Liplio familiaritas, cùm Lo
ricato, vanii degerem: quæ , quàm tunc grata
Diſcernere demoniaca à divinis Com . & jucunda mihi frequens de rebus quç
Diis pertinet maximèad confeſſários, & illum & me decebant, hoc eſt licies
& qui medicinam faciunt animarum , rariis,moribuſque formandis,collocu .
qui diſcretionis ſpirituum dono præ tio ; tam nunc moleſta eft , acerbague
diti ſunt. pendethocjudicium à caulis privatio.Incidit quadam die de ſomni
& circumſtantiis reliquis ad eum mo orum vaticiniis ſermo : Tum ille retu
dum , quo viſa & revelationes expen lit fuiſſe Bruxellæ (utoris cujuſdam il
dendas docuia . In ſumma hoc obfer xorem annis præteritis viginti , quæ
vandum , ſi conſtet neque ex animali, plurima prædicebat variis, ab eventu
neque.ex corporali caula ſomnium fu. ad unguem comprobata; Spelliú ( pre
ilſe natum ,dubitetur verò utrum lità fectus ille viarum erat , vocamus Bra
Deo, velà diabolo, tutiffimum fore , ſi, banti ,deRoy Roe. ) agendum in crucem ,
ut à diabolo immillum.caveas & con . Requeſenium gubernatorem , ex mor
temnas. probatur hæc regula , tùm ex bo mox obiturum ,conciliu ſupremum
Sapiente Syracide, qui docet extrinſeca Regis vim paffurum ,& pleroſque car.
fomnia eſte contemnenda ;, quæ non ceri mancipandosconſiliarios: & fimi
conſtar à Deo immiſſa. Nam iſte eſt slia non pauca.Hanc le non lemel vidiſ,
e l
leplus horum verborum b . Niſi ab altiſ- ſe & audiville. Solitam dicere in ſom
fimo fuerit emiſſa viſitatio, ne des inſomniis nis ſibi ſpiritum quendam ſe ingerere ,
cor tuum.2 . probatur ratione, quia cu- i ſpecie diffuſi corporiscandidi , cujus
sioſa fomniorum oblervatio , ad hoc nequirer lineamenta diſcernere: abco
diſcrimen agnoſcendum eſt ſupervale doceriomnia:cumą;appareret, ſem .
cua , quia Deus folet, quando fomnium per ſe tanto tamque continuo horrore
mittit ,fimulhominem certum redde- percelli,ut animo linquiſibi videretur;
re,hoc fomnium à'ſe profe & um , & cæ- | hanccogere poftea , vt vel cum vitæ
litus immiffum fuiſſe. 3. docetur expe periculo, denunciet aliis quæ in lomnis
rientiâ : nam eos qui curioſe ad ſomnia i edocta, nec finere quietam , dum juſſa
attenderunt; lomniorum interpretatio peragat. Fuiſſe mulierculam fatis alio
ſubſecuta in gravillimas calamitates & qui contemptibilem & fimplicem , non
interitum præcipites egit, ut Agamem- j quidem diffamatam : led neccompertæ
nonem Homericum in Iliade. Cyrum ſanctitatis. Varia fubit animum de i
Perſarum Regem , Xerxem , dono hac re cogitatio . Quàm certum , hæc
marchume , Antigonum & Pompe- j fomnia ſupernaturalia fuiſſe, tàm mihi
ium.f dubium : Vtrum divina ,utrum dæmo .
Atque hic de ſomniis finem face. niaca fuerint ? Solent divina mulieris
niſi veniret in memoriam fre- bus non minus , quàm viris continge
Nnnn 2 re, nec
al.2.9.6.6 bocl 4.6.19.1.1 Eccl 34.V.6 . c Sabell.16 Ennea 2. d Herod.lib.7. c Dioder.
Siek.1 6.f Plutare Demetrio é in Pompeio.
 DISQUISITIONVM MAGICARVM

re,nec obſtare vel vilitas, vel paupertas corpore fimulobelo & admodum bir
perlonarum . Solitus horror quidam liofo:quis eum terhalem fore non prx
divinas etiam apparitiones coinitari. | videret ? judicane medici , ex indiciis
Solita accedere ad dicendum coactio . externis ,non quear Æfçulapius ille tul
Verum pellacent mihi in hac narratio minatus , cui parentcorporis internas
ne plura, cur potiusfufpicer ab atro, Ordinum molimina contra Conciliu
quàm abcandido fpiritu iſta profecta. ſtatus, jamdiu coquebantur: Helii an
Primum illa ſpeciesdiffuſicandoris, in daciam & conatusnon ignorabat, qui
formis femper; & continuum adferens ! ſtimulabat : ex conlliariis qui invili,
horrorem non cumulatum fequenti qui magis, qui minus , tenebar Sathan
mentis lætitia & tranquillirate , indi. omnia , videbar conjuratos vigilare ,
cium facit non obſcurum auctoris lui alios vel non credere, veľcontemnere,
candorem mentientis Sexusſuſpectus, vel ftupere:quid fururum , & quæ ex fi.
& conditio nihil commendans, quam milibus ( urdicunt Diale&tici) præ
nec ſanctiras, nec prudentia, aur devo- miſlis conſequentia > non erat ma.
tio , velalia ſignahujufmodi comita gnæ , ncque fupernaturalis fagacita
bantur. At lucrum illi nullum hinc, vel tis odorari. Sed ſalvo hæc meliore iu
quæſtus,ſed fæpèverbera ,convitia ferè dicio .
femper. Sic Soler fagisaccidere, & fuis
hanc demonmercedem pendir. Dein CAPVT IV ..
de quæ prædicebat ,die publicis quidem
rebus erant; ſed eorum cognitio in pu De coniectatione politica ,frède :
blicum parum erat neceſſaria. quia
fortibus.
cùm prædicebantur , quando vix præ
Caveri porerant nempe exiguo pauco.
rumdierumantequamcontingerent Poinicam fortem voco, quæ jure
ac legibusprobis aliquando rece :
tempore : fruſtra ctiam prædicebantur,
à fola muliercula', cui fidem adhibere, pta :ut eſt ſors diviſoria , fortium contra
nullius prudtntis viri fuiffet.Norcon & us,canonicapurgatio,& fuere olim per
fuevit autem Deus', quæpræfciri , & milla ,nunc verò damnatæ ; variæ quæ
præcaveri vult , fic nuda' à perfiraſio dam vulgares purgationes;de quibus Gin
num momentis omnibus indicare .De- gulisagendum
nique quæ prædicebat, hujufmodie .
rant, utnon dico dæmonis, fed etiam QV AE STIO I.

humanæ prudentiæ & conjecturæ ſub .

jacerent. Spellii ſupplicium , quia ſcie . De diviſoriaforter
bar dæmon , cum jam reum efle, & pro .

prer crebrasaccufationes occultarum Driforia ſorteRomaniolim in judi

cibus legendis , provinciisĝifor 1
etiones, vitamque inquirá Ludovici tiendis urebantur , nec non infamia 1
Requeſenii morbus , amhrax cratimlia herciſcunda y militaribas , aliifque
negos 1
 LIBRI IV . CAP.
negotijs. Iudicuna illam fortionem a
Romani ab Athenienfbus accepere,
abi iam olim inAREOPAGO judic es,có-
iectis in ornam varijs litteris,ſortieban
IV . QVÆST . I.
ci & Aſtrologi) mortaliter peccaret , fi
à caſu vel fortuna ( fortunam non ut
gentiles, nam tunc effer mortale & tale
idololatricum , fed or CHRISTIANIſu

cur b ; quod & Siculos imitatos Płatar - munt Philosophr, accipiendo n ) in

chus , cùm de augurio , quod ex littera regravi foret , veniale; in re levi,vix el
M. ipfi obtingente cæperat Dionyf ius, fet peccarum . z . deber adhiberi ſm
ageret , in Apophth eg. apertè docuit. Sed fplex lors , ſine ulla ſuperſtitione, vel
1
de gentilium forritione, cæteris plura abufu rerum facrarum aur Scripturæ
& meliore methodo lunius Hornanus fandtæ o; non tamen eſt Mortale pecca
tradidit c , Addam quæ I. C. & Theo- rum ,niſi magna adfit irreverentia.z.ne
LoGr cenſuerunt. Si dubium lits qui celle eſt , ur illiqui ſortiuntur, æquali
primi cauſam in iure dicere debeant d: iure' nitantur , alias enim eller injuſta
fi de hæreditate & bonis dividendis e Girortitio : & quidem gravior , fi de bono
de optimè pluribus relicta f de ſervis publico agerecur.v.g.li de officijs puber
manumittendis, liberis dividendis, & licis digni & indigniſortes mitterent.
& milibusg, eam permittunt iura : pro Sors enim poſſec indigno favere , cum
hibitum duntaxat ſortiriEPISCOPVMb damno reip. & iniuria dignorum . 4. ut
vel aliam quamvis dignitatem aur be- principalis intentio mitrencium fortes,
Deficium ECCLESIASTICVM In cære : non Gt inquirere volunrarem Dei mo
ris ergò dignitatibus, & officijs ; actio- do extraordinario p / quia talis modus
nibus ,pænis: rebusquc'alijs , diviſoria omnino eft incertus ) fed præcipua in
fors', qua quid cuique tribuendum' , rentio deber eſſe , ur auferantur lites ,
quæritur, prohibita non eft,ut patet ex diſcordiæ , querelæ ;invidiæ: quod nos
capite primo vigefimo fexto q.2.quicanon docuit Salomon q: Contradi&tiones ( in
de hac diviſoria tanrum , deber inrelli- quit ) comprimit fors, & inter potentesquo-r
gi urpatetex ipſomet D. AVGV ST INO i quediiudicat. quare fi aliter concordia
R: ut tamen in his nullum peccatum in- pofleriniri', res ſorci non eſſercommit
tercedár, ſervandæ funt quatuor con- I renda: finalirer nequir diſcordia Copiri,
ditiones 1. Primò deber eventus Dco i bonum pacis forrem permittit ſervatis
exſpectari', & nonà cafarvel fortunas his conditionibus.Hinc praxi receptum
vel aftris. quare & Divs invocandus | irrmilitia , ur quando plures ſunt rei,
fixta illud m; In manu tua fortes mea. Si i fortc experiantur, quis necandus, quis
quis certò cventum exſpectarer ab | libcrandus: tum verð ſervandum , ut fic
aftrisvel faro ( fumpro ut ſumunt Stoi- par fortientium reatus , alioqui iniqua
Nnnn gi eft

a de quaex Aſconio Sigom . 1.2. de iudic. c.12. ex Luciano , Demofthene & Schol.Ariftoph.
beneSigon.1.3.de rep . Atheniens. c 1.2.Animadv.o.s. dl1.14. D.dosudść. eldiz.C.quando qui.
bus quarta', isbr. 10. fl. 3. C. de legat. g Minfinger. 4. obfer. 37. hl.47. C de
Fpifc. k fin de forrileg l.in pr.30.comc 2. prope fin m D.Tbo.d.9.9.47 8.é Caic.in Sum.v.Sors
odprto: o vide Veracruzium 2.Pbyheijpeculs.Sordo Toler.incusud. Pbxfa.lib:p D.Aug.cpiffi
119.ad Ianuni603.36.9 . 20. 96 2 do 4. Prow :18.v.18.
604 DISQUISITIONVM MAGICAR VM

eſt ſortitio , quoad minus nocentes. Sic thiam. e ' ] Primùm igitur ftatuebane
tempore tempeſtatis licet ſortiriex om . turforrituri coram Deo , mox oratio

niuin conſenſu quis navi eijciatur : & fandebatur , tertiò fortes ſingulis da
tempore peſtilitatis lortiendum , quis bantur , eæ miſcebantur , in linu , urda
parochorum in urbe remanere debeat vel alio vale cuiusfors exibat, ſuper e.
4 : eadem ratione , quando dubíum cui um cadere dicebatur. Certè millasali.

cedere debeat eleemofyna,poteſt ſorti- | quando in ſinum , teftatur Salomon

tione res decidi b. Sortes mittuntur in finum , fed à Domino
Porrò ne quem fallant , quæ in S.s. temperantur , interdum in calicem , qué
leget de ſortibus , rectiflimè poft D. Gnu continebant : unde & calix in S.

Hier . & Bedam cmonuit Gratianus ,ea Scriptura fæpè fignificat ſortem , utſe
nihil ad noſtra pertinere tempora. cundum nonnullos, his verbis, Domi
Nam in veteri lege, Deus inter alias cæ NVS pars bareditatis mea d.calicis mei.g
remonias, hanc quoque inſtituerat ,qua Totum ergò hoc negotium cæremo
in ſortitione uterentur , eamque lori niale fuit: quare legis veteris cæremo
præmitterent; quæ qualis fucrit , non niarum abrogatione, etiã hæc ſortitio
fatis conftat , videtur fuiſſe quædam ad nis cæremonia ceflavit. Vnde Venerab .
Deym mentis elevatio cum oratione : Beda b , obſervat APOSTOLOS ante S.
ad hoc inſtituta. ut colligitur ex Levi- S. acceptum in electione D. Matthiæ
tico d : ubi de capri emiffarij ſortitio- adhuc legali cæremonia uſos fuiffe ,poſt
ne , fic legitur; duos bircos ftare facient Spiritum verò SANCtym acceptum
coram Domino in oftio tabernaculi teftimo- nonamplius fortem adhibuiſſe , ſed ſo
nii , mittenſqueſuperutrumque fortem , u la ulos oratione ad Deum , & jejunio
nam Domino , & alteram capro emiffario, į adjuncto : ſic enim leguntur elegille
cuius exierit fors domino, offers illum pro | Septem Diaconos & Presbyteros i. Sa
peccato : cuius autem in caprum emiſſarium nè cum Salvator , qui fallere non po
ſtatuet eum vivum coram Domino , ut fun. i teſt nec falli cunda promittat oranti
dat preces ſuper eum & emittat in folitu- bus k , Itultum & ablurdum eft ,relicta
nem. ] & D Lvcas de ſortitione Aro . oratione, quæ promiflionem habet;
STOLATVs ita fcribit; poſtquam narra. confugere ad fortem , cui ſe adfuturum
vit duos ab Apoftolis coram Deo Deus in novo ,teſtamento non repro
ſtatuiros ; Barnabam Matthiam . Et mifit. Nonnulla de ſortibus etiam lo.
orantes, dixerunt , Tu Domine , qui corda an. Arboreus l.13. & comment -in Cape
noſti omnium , ftende quem elegeris ex his : 1. Proverb .
duobus unuin , accipere locum minifterii bu .
ius APOSTOLATVS , de quo prævarica
tus eſt Ludas, ut abiret in locum ſuum .Et de
derunt fortesei , & cecidit forsſuper Mat CVE

a D. Aug epift. 8o.ad Honoratolo 1.de do 7.Cbrift.c.28 . barg 23.C.commu delega cd.co.
2.6 dc.4 . dc.16.v.1o. e A & or.2.0*24 . f Prou.16.0.ult. g Pfal.is.v.16 . hinc.n.dfor, it
le 6.14.7.22. k Mattb.7.v.7.loan , 14 v 13 .
 LIBRI IV. CAP. IV . QVÆST. II. 66
QVÆSTIO II. certantium five conſortiétium . Quod
divino iure nó fit prohibirus,probatur;
De contractuforlis , fiveLoteria. quia nec per ſacra Scripturam , nec per
ullam traditionem Ecclelia : quod nec
iure humano ', probatur. quia nec civic
E Europe.com lis, nec canonica :tex ulla profertur, quæ
tractus quidain , vulgò vo
cant Lotheriam , ifte vel privatim fit , vel de hoccontractu expreſsè egerit.Et fal.
publicè, privatim pro arbitrio cuiuſq;, licar Conrad . b putans prohiberi legi
quando aliquis equam vel quid fimile bus quæ vetant ludum alearú Nam im.
ftatuto pretio ( v. g. pro Laureis )expo- primis hoc dici non poteſt de Loteria
Dit ſortiendum cui obtingat , & deinde publica, in qua non iacitur alea ; & quo .
in hanc fummam plures fymbolam ad privatam illam riffum , in qua inter
quifque conferunt, & alcam iaciunt, cedir alea ( licet iure Caftellæ prohibita
quis equum fit habiturus : vel etiam fit iure novo :) ca quoq ; non eft prohis
privatim pluresannuli , libri , fpecula, bita di &tis legibus,dealeæ prohibition
velalia fuppellex proponitur, interfa agentibus.quod probo,quia ludusakę
miliares eodé modo collatis fymbolis prohibitus eſt , non quia fortuna in eo
( quæ vocaixur, Lota ) fortienda.vulgò dominatur ;ſed quia perdentes in ludo
vocant la raffe,aut, riffe,Quidam vocant aleæ ſolent blaſphemare, & etiã ſolent
lidum olla ; opinor propter urnam feu homines fuas opes omnes brevi tem
ollam , in quam fortes iaciuntur. pore le conſumere,& depauperari , ut
Publicà verò cùm'inſtituitur's opus patet ex ipſis reſcriptis iurisc.Nam fi in
eft Principis velReip. confenfu. funt: fortuna fundaretur dicta prohibitio :
hoc in contractu,livepublicè , ſive certè numquam ,nec pro parna lumma
privatim fiat , multa conlideranda , ut liceretludere alea ,tuncenim id prohi
juſtitiæ contra & us, & perfeétio illibata bitúm foret, quia perle malum . Nunc
maneat: verò videmus iura permittere luſum
Concluſ . 1. hunc contra&tum eſſe lici- aleæ pro re modica ſeu' cauſa convivir
sum , hanc probat benè Briard . a quod | d : & fententia eſt magis conſona rationi
fit licitus patet , quia nullo iure , nec na & legibus,hoc interdictam ſolummo
tarali, nec divito , nec humano prohi dò pertinere ad ſolitos ludere, live ad
bitus: Non narurali ; quia celebrari ſic 1 frequentantes aleam , livè ad defer
poielt ; ut nulla in eo interveniar ini. vientes aleæ d . ideòque cenfenda alea
quitas, li ſerventur conditiones mox non eſſe prohibica,quia per le mala , fed
dicende.Secundò :quiacedere poteſt in malam faram quia prohibita , & quar '
publicam utilitatem . z. quia fecundum litenus prohibita:prohibitām veropro
fc, nihileft aliud , quam fors quædam pter gemium blaſphemiæ & deco
diviſoria, inſtituta ex beneplacito con- ctionis periculum . Qirorú utrumque
cum ' ,
a Qu -dl.s. b de comirall.tra.3 9.71.conèl 2 : cific dereléfum fún Par in 4.dir.
3.1 5.Soln. z:cobo.ludus 5.4. dl.quodin ronrivio. D. de aleat. c boe volunt Ang fupite Briander
févidesur olislel in Epifcop. verb.deferviens, is
 M
IONV M
V ISIT CARU
856 DISQ MAGI
.cum fubfit nullum in hoc ,raffæ contra . 2.Concl. conditionesad iuftitiam lucr's
& u ,crediderim ,ficutBriard. defendit in hoc contra& tu conſiderande ſunt pro 74•
poſterius genus fortis in urnam conje- tione perſonarum , qux bic adfunt varia.]
& tæ ; à ratione fimilitudinis;eodem mo Hanc afferit & optimè explicat France

do defendendum priusillud peralcam . Garcias, & illum nullo addico fequitur

Præterea quę ad iuſtitiam unius,eadem Lud. Lopefius b.
ad alterius iuftitiam fufficient : & ficut Notant quinque perſonarum gene
lucrum ,in uno factum licet retinere, lic rain boc.contractu lucrari pofle. Pri
etiam licebit in alcero . mò dominos mercis ſeu venditores:his

Notandum verò in hoc contractu licitum elt tantum accipere pro merci.
duos contractus virtute miſceri : pri- bus,quantum poſſent lucrarialio quo
mum , reſpectu eius,qui jocale, vel fup- yis contractu licitè illas diftrahentes,
pelle & ilem exponit, & eft vera quædã, Quodtantumpoffint accipere, proba.
ſed implicita venditio, quapro califumo cur; quia quoad ipfos intercedit cum
mapecuniæ ipſe ,omnibus illis quifumi cortientibus contractus venditionis,
mam fimul conficiunt vendit ré illam ; venditor autem poffet conſequi quan
puta equum , quinqueforciétibus, quo- cum merces illi jufti lucri adferre va .
rum linguli decem aureos conferunt, į lent,hoc eft quanti lunt iplamerces. Si
vendic pro quinquaginta aureis.Secun , ergo amplius acciperet venditor iſte,
dum verò reſpectu emptorum inter le, 1 iniuftum foret lucrum , & ceneretur
fic coim contractus quidam fortis divi- rcftituere. Si tamen quod amplius per
loriæ , cenfentur enim fic inter ſe.con- mittitur conferri ultra mercis pretium ,
venire ,ut cui locs favet, ille pro fuis de id non cederet domino ſeu venditori
cem aureis cotum equum habcat,& to . | mercis; ſed pauperibus,velofficialibus
caipfimerx cedat , cæteri verò dilpen . ſeu miniſtris licitus foret.excellus, uc
dium ferantfinguliſuæ lymbolæ . Nec patcbit ex.modò dicendis. Hæc .exce.
aliud requiricur ad iuftitiam cótractus ptio folet contingere , in publicis forti
utriuſque , quamur tota lummaſimultionibus , quæ conceduntur Civita
adæquet , non cxcedar valorem mercis, ribus velCommunitatibus, u hoc pa
& ipliementesomnes æqualiter ſubij- do le liberedtære alieno : tunc enim
ciantur utrique fortunæ , lucri & amif -toler Privceps daus licentiam , confi
fionis. Licitum vero hoc effe probar derata publica neceffitate, pretium ſor
Fran Garcias.A quia revera contractus ris aliquando paulo liberalius ftaruere:
ille in dem recidit, quo omnes iſti for- | neque fie iniuria forrienabus , qui hoc
tientes inita ſocietate Gmulrem vel res sciunt. Cavenda verò fraus venditoru ,
illas , quæ forti exponendæ : cmiffent: ne fortitionem facere increntur, pott
tunc enim poflent ſi vellent inter fe quam ſuficientes ſymbolæ lude colla
convenire de ſorte diviſoria iacienda, is item ne merces mutent , veldinuje
quidcuiq; cccú illaru obtingeret , quod mapt.Item ne , quando fimul facienda
licitum cile nemo unquam ncg.verit . fortitio, aliquas merces prius patiantur
Cortcon

a li.z.de contref.c.20 . bioke combs 5.5 633.

 LIBRI IV . CAP. III. QVÆST. I. 667
fortem ſubire.Pro quo fciendum.ordi.elt durare idem ſingularum lortiú pre
nariè cerram diem præfigi, qua ſimul tium . Si dicasſemper alias æquèbonas
fortes omnes trahaatur,dic ac noctela- il merces ſuffici ablatis : neque hoc eſt fa
bore non intermiffo : interdum tamen tiscredibile neque ſufficit. nam nimis
inſtituitur forcitio, hoc pacto: primum diuturna permittitur fic licentia vendi
proponuntur omnes partes live ſuppel. I tori huocexercendi contractum . Lon
lex lortienda tota ; & ftatuiturſingula- | gèitaque tutius eſt & ſecurius, tùm
rum forcium pretium , verbi gratia, Reipub.tùm privatis , hoc ſecundo ge
quinque ſuferi tum ftatim fingularis nere relicto ,priustantum exercere .
yolcnrium ſortiri ſortitio inſtituitur, Secundò poterunt lucrari ipfi em.
quo quiſque confert ordine, v.g. venio ptores fivèſortientes. quia poterit , qui
& offero decem ſtuferos,dux ſortes pro unam forte drachmam contulit , mille
meextrahuntur ftatim , fi venit ftatim accipere. nam quicquid illicitra frau
alius , qui adfert quindecim ſtuferos, dem fors obtulit , id poteft auferre &
cres fortes pro illo extrahuntur , quod retinere, ratio eft, quia omnes fortien
que mihi vel illi obtingit, hoc auferi tes in hanc conditionem conſenſe
mus. Hic modus periculoſus elt , nec runt, ut quiſque auferat, quod illi fors
deberer à principibus permitti, quia derulerit : atqueita onines æquali ſub
multis fraudibus eſt obnoxius . Nam funt periculo. Nam quimultas fymbo .
primd , cùm non intercedant in forte las colligit , utmultis poteft fru& rari,
ducenda ſolemnitates ,quæ folent in al- fic multis poteft lucrari', qui paucas,
tero genere , faciliuseft, ut fiat aliqua paucis & lucrari,& pauci ia &turam po
collufio ... non poteſt conſtare facile de teſt facere. Cavenda hic.collufio forti
æqualitate pretij: tùm quod fi certum entium & eorum qui fortes extra
tempus præfigatur,fieri potet,ut tunc hunt,leguntque. Quod fi quisper hu
non fatis multæ fynbola fine collată: iufmodi collufionem aliquid fuerit
ſi tempusliberum permittitur,fieri po- j confecutus, tàm ipſe , quàm colluſores
teft , ut venditor nimis diu hanc exer tenentur ipfam rem illam reſtituere,
cens ſortitionem , longe accipiat ultra non domino priori Gvevenditori for
pretium mercium , Nec fufficit dicerc , tis ( quia iam illam ipſe vendidit ) ſed
fieri etiam poffe ,ur infra hoc accipiat, & confortientibus qui cmerunr dubium
fic communem aleam ſubire.reſpon, e - eventum : & idcò res illa debetvendi, &
nim , non debetevilum fortuna pericu , pretium inde redactum , inter focios
lum hic intervenite inter emptorem & fortitionis iterum forti ſubijciendum :
venditorem , quia ipſorum ad invicem vel fi res exſtet,ipfamet. In hac vero
selpectu ,eſt cótractus venditionis ,ſed ſortitione an fit admittendus frauda .
inter ipſos tantum emptores : reſpectu cor? certè G fraudem non adhibuiſſet,
enim ipſorum mutuò eſt contractus forsilla ipfinon adveniſſet : & pænam
fortis. Denique cùm ficmerces fubera- peccati fui æquum eſt eum fuftineré;
hantur, quæ ſortito contigerunt, ſem tamen quia fieri potuit , ut alia lors æ
per viliorfit tota merx , ideò
& iniuftú que bona illi fucrit obventura, & nulla
Oooo lex
 DISQVISITIONVM MAGICARVM

lex cum privatiterata- ſortitione, ideò | res non potuiffetillas merees diftrahan
mihi res iubia eſt , nec auderem eum re : cùm enim ipfe tunc per fortitio
arcere . nis compendium evitet illas impenfasi
1E
Tertiò miniſtri & officiati , quiadfi- ; æquum videatur , carum loco , ſubire
ftunt ſortitioni, cùm in ſchedulis ( cri- partem impenſarum fortitionis; Nihil
A bendis , trim in fortibus extrahendis, ominus Garcias & Lopezius conten
cùm ne quid fraudis vel doli commit dunt etiam hoc cafu , rationi illi con
tatar:licitè ſtipendium aliquod pro la- muni locuin efle : quia ad venditorem
bore ſuo recipiunt,ita tamen fi nec plu- | iam fortitio illa nihilpertinet. Æquior
Ies, quàm neceſſe lit,miniſtrihuiufmo- tamen (ut puto left fententia Alcocerij.
di adhibeantur, nccæquo amplius fti- quia commodum illud , quod percepis
pendium -ferant, nec diutius quam ne venditor revera dependet , & provenir
delle foret ; rem excrabant. Quæ vera, virtute iplius fortitionis ; nec line loro
tàm reſpectu venditoris, quam empto - titione illud conſecutus fuiſſet: & lic
sum : ſcilicet finolintplusæquo tribu- quoad hoc negocium non deber con
vel nolint rem ficextrahi. velnol- liderati venditor expers commodi ex
lent tot miniſtros adeſſe. Nam ( -con- ſortitione. Deindein praxi receprum ,
fentiant , non video cur minus hic ope ut venditor Coleat hæc omnia lubire,
retur conlenfus emprorum ,quando ipl, & omnesexpenfas facere, non tantum
forum expenGs miniftri adſunt : quam factas in taxatione & valore mer
venditoris, quádo ipliexpenſa ſoluen- cium conſtituendo, ſed etiam factas
dæ. Nequemihi hoc fatis perpendiſſe in ipla ſortitione: verùm in ipfa ca
videtür Garcias , dum putat has
has excep
excep- xarione fortium ( verbi gratia fum
tiones tantum locum non habere, quá mæ totalis , ad quam numerus &
do miniſtri à venditore funt alendi. Si valor ſortium pertingere pollit, ) ha
quæras à quo ordinarièalendircum lu- berar catio probabilis omnium iſta
erum ipsus ſortitionis , hoc eſt,quod rum impenfarum : & lic Dominiin ſe
fortiendo contingit, omninò perrincar totum folent recipere : Alioqui li emp
ademptores,neque huius lucri parsul- coribus aliquid proprerea decederety,
la cedar venditori: & impenfæ mini- i wm locum habet , quod dicit Molina
ftrorum fiantratione ipfius Cortitionis, p.2.de iuft. difp.sog.nempe,id'à principio
Koc eſt,racione fecundi contractus vir- | publicandum eſſe:
tualis, non ratione primi: lequitur im Quintò licitè deducitur & accipitur

penſas eorum effe debere , inter quos ex tota fumma prorii emprionis illa
lucrumipfum partiendum eft, & inter quantitas pecuniæ , quæ allignatafuit à
quos celebratur fecundus contractus. Principe ad opera pia vel eleemofynas:
quæ eſt communis fententia a fivèilla deducatur à portione vendito
Sed Alcocerilis unum excipit ca ris ſeu pretio , fivè à lucro , quod'oedie
fim , quando ſcilicer venditor aliter B. I. ſorrientibus fivè ab utroque: præfer
Corrientibus , five
Ac impenfis in proxenecas , aur inſtiro- tim G ab initio hoc promulgetur.
Pia

di Alcoger.idolute 6: 49 : Garsias d.6.20.Lopez.ac.za

 LIBER IV. CAP. HI. QVÆST. TIT.
Pia enim & religiola eft conſuetu .
do , qua Princeps vel Reſpub. talem
licentiam contractus fortiarij conce
dens, aliquam partem fic reſervat: nec
injuriam facit contrahentibus ;
venditori, cui non tenetur alicer liceno
siam dare : non emptoribus , qui hac
conditione pecunias ſuas forti" fubij.
ciunt. Quod de cauſa pia di& um idem
tenendum de publicaneceffitate , qua
669
tum enim læpè additur , qui primam .
fymbolam contulerit , is habebit hoc
vel illud , quiintrator dies tot ſymbo
las contulerit,habebit illud, quinumc
non ro vicerit reliquos intra tale cempus, il
li hoc cedet; tunc iſti omniaetiam poft
inchoatas fortes acquirerent, quæ iplis
promiffa fuerunt ante fortitionem , &
antequamresipfa venderetur : & tunc
fortientes in hanc conditionem con .

fe poflet: aliquid reſervari ad foluen- fenGifle ſuntcenfendi Sic intelligendi

dum debitaPrincipis vel Reip.fi tamen Garcieas & Lopezius. & fufficiano iſta
verè talis neceffitasfubeffet.Ideò quan de hoc contractu Lotheria. de quo vide
do conceditur in remedium Civita- Molin. d. loco & P.Zaa in Aphoriſma
ti velcommunicati , ut poffee Princeps verbo vendicio. n.15 .
aliquidſegregare, ad neceffitates illius
Civitatis , fic etiam poſſet taxare li QV ÆSTIO III.
becalius fummam precij. Sic bene Gar
cias. De purgatione Canonica .
Vltimò poteft is , cui merx aliqua.cef
fit ,quia fymbolas contulit plures or..nibus a Anonica purgatio dicitur , quæ
Läis,vel certonumero intra totdies , mercem gulis Ecclefiafticiiuris conſentam
dlam recipere&retinere. nea elt:quæ duplex.eft, una periufiuran
Intelligo quandacumque accepe- dum , in qua nihileft fortis : hanc foli
ait , dummodo non ſit res ex numero improbant hæretici, qui contendunt
illarum , quæ iam expoſitæ fortitioni: numquam licere iurare, ne in iudicio
quod fi ex earum numero ft : non po- quidem : contra quos legi poteft Alf. à
veft cam accipere, poftquam aliquiiam Caftro,a , Cochlæus contra Anabapti
dymbolas contulerune ftatim enim , ftas & Gregor. Valçatia b. Probacur ct
at conculerunt , in hanc mercem ipfis i am hæc purgatio quoad Laicos in
ius fuit acquifitum ,fic fit ut venditor Concilio Triburienfic , acque teftatur
alteri addicere nequeat ;quod iam alte- | Cromeruslib.19. biff. Polon. Le Sophiam
ri venditum . Hæc ratio fatis indicat, | Reginam de ſtupro accuſacam , ſuo &
hoc intelligendú, quando inftituta iam feptem honeftarum ac nobilium fæmi
fortitione , vel acceptis fymbolis, fit narum iureiurando purgaſſe. Proba
promiffio. Si enim promiſſio fa & ta fo- | tur verò quoad presbyteros & Epiſ
setut folet , ante fymbolarum colla- copos , conftitutione Gregorij Mag.
tionem , hoc cft inicio, quando fortis ni, qui varios Epiſcopos lic ſe iullit
diviſoriæ ſive Lotheriæ åt publicatio , 1 purgared idem Itatuere ALEXAN
O 000 2 DER

al. o.verbo iuramentumbar.15.6.2.2.defp.6.0.7-pun.ži bhiquispresboy.2.9.4 . Chagreba

byderum 4 feqq.d. 9.4.
670 DISQUISITIONVM MAGICARVM

DER & , Innocentiusb , & LEO A PON- | Malus crat Imp. Héricus. Sed tamen fie
TIBICE S idem fancitum in Concıl. mile facrilegiú committere exhorraie,
Agathengd , & llerdenli e : id ipfi fece- invitante illum ad Ginilem facramenti
se Sixtys f , & Lco III. ġ & Pelagius Venerabilis purgationé Gregorio VII.
PPn. Pontifice tàm Sancto ,quam malis cun
Alcera purgatio eft , per venerabilis . &tis inviſo ,tam religioſo, quam hærctie
Sacramenti Euchariſtici fumptionem , hanccis ſemper odioſo. Narrar Hiftoriālam
CATHOLICI contendimus effe licitam , bertus Scafinaburgenfis his verbis 9;It4
quando iniungitur ab Ecclefiaftico iu - abfoluto eoſNempeHenrico Imp.excom
dice competente, In veteribus Germa- manicatione, Papa miſſarum ſolemnia cele
niæ confilijs hæc purgatio fuit probata. bravit , confe &taqueſacraoblatione , Regem
ftatutum enim illis, fi furtum in mona cum cætera , qua frequensaderat, multitudi
fterio committatur , tunc fratres ſe ita ne ad altare evocavit , praferenſque manu
expurgent miſſa celebretur, in eorum corpusDominicum : Ego,inquit, iampridem à
præfencia, & ea explera omnes in hac ver- te twiſque fauroribus litteras accepi , quibus
ba communicentur; Corpus Dominifit tibi me inſimulabas ſedem Apoftolicam per fimo
hodie ad probationem boltē ; ſiEpisCOPO niacam hareſim occupaſſes & aliis quibuſdă
aut presbytero aliquod maleficium imputatū tam ante Epiſcopatum , quam poft acceptum
fit. proſingulis miſſam celebrare debet , & Epiſcopatum criminibus viram maculaſſes
communicare: & de fingulisimputatis, ſe in- qua mihi fecundum feita canonum omnem
nocentem oftendere. Quod finon fecerit,quin. ad facros ordines arceſſum obftruxerunt. Er
quennio à liminibus Ecclefie extraneus ha licet multarum idoneorum certè teftium ad
beatur i. Nec defuntexemplo Po Wt Ifr fipulatione crimen refellere queam '; eorum
CV M oprimorum , qur hanc expurga- ſcilicet, quiomnem rita mea abincunteete
rionem exegerunt. LOTHARIVS Rex re inftitutionem integerrimè noverunt ,
pactis cum NICOL AO Pontifice non eorum qui mce ad Epifcopatum promotion
fteterat, ſed adulreram iterum in thala- nis auctoresfuerunt. Ego tamen nelumiario
mi partem reduxerat, profectusRoma porsus quam divmo niti videar teftimonios,
ablolui pecit à Pontifice HADRIANO, ur ſatisfactionis compendio omnem omnibus
dicens ſe promiſſis NICOLAO factis ſte ſcandali ſorupalum de medio auferam ; ecce
tiſſe , Pontifex pro comprobatione inno- corpus Dominicam quod fumpturus'ero ,
centie (ait SIGISBERTVS K Had examina | experimentum mihi hodie fiat innocentia
tionem corporis & fanguinis Domini ram mece , ut omnipotens Deus , ſuo ne bodiein
Tegem quam oprimares regni invitavit. illi dwio vel abfolutar obiecti criminis fufpicione
nibil Deum veriti' corpus Domini nofter, te la innocens fant ; vel fubitanea interimar
miere de perperam acceperunr :fed rege ir morte , fi reus. Hæc & alia : Ne folenneeft,
štitere Placentiæ ftatim moriente', & præfatus verba terribilia , quibus Deum
omnes intra annum rcliqui pericrunr. I cauſa ſua aquiſsimum iudicem , & innocen .

s'c.fuper caufa dq 4. be quoties ibi. cc omnib.ibi fi legitimiibi. cc. presbyter 6 à plebeib. fo .

mamlakes ibi me suedisumib, li Sigeber.incbrom is.rape comain.bit kch Epifsbost, las
Hain Chron .A ANA 1077
 LIBRI IV . CAP . IV . QVÆST . III.
671
fraaffertorum adeffe precabatur partem Do- pes, tibireconcilientur , Regnum tibi reftin
miini corporis accepit e comedit. Qua suatur , omnes quibus iam diu refpublica
biberrimèabfumpta , cum populus in laudes divexatur bellorum civilium tempeftates
Dui , innocentia ejus congratularus , ali in perpetuum foplantur. Ad hæc ille inopia
1
quamdiu acclamaffet, tandem impetrato fi nata re attonitus, aftuare , tergiverſari,
Centro converſusad regem . Fac ergò fils,ir . 6.]
quit ,fi placet, quod mefacere vidiſti. Prin Sequitur quo pacto experimentum
cipes Theutonici regnifuis in dies accuſatio- hoc innocentiæ luæ facere detrectarit,
nibus aures noftras obtundunt, magnam Vidifti ( lector ) indicii hujus formu ,
bumolem capitalium criminum impingen lam , vidiſti caufas . Hæ nonne vera ;
tes , pro quibus non modo ab omni rerumpu . quod Deus fideliffimus veritatis fit te.
blicarum adminiſtratione , ſed ab Eccleſia. Itis: quod in humanis diſceptationibus
Atica etiam communione , o ab omnimoda fallaciæ fic locus, divinam verò difqui
vita fecularis converſatione uſque ad ex. fitionem riec fallipoſle, nec fallere? in
tremum fpiritum te ſuſpendi oportere exi formala , quid nilipium , quid niſicon
fumant. Petunt ejam magnopere diem fegianeum facris litteris, præceptiſque
o locum ftatui , audientsamque preſtari divinis verba quæ rem deccant: res ad
canonicè diſcutiendis , quas adverſum te honorem Dei.pacem Ecclefiæ ,concor
adferant , accuſationibus, Et noftri oprimè diam juftitiamque ſanciendam , ſcanda
bumana plerumque vacillare iudicia s dogo la ſchiſmataque tollenda inſtituta &
in publicis difceptationibus nonnunquam peraccommodata. quid igitar Legule
falfa pro veris perſuaderi, dum pro difer, ius vilis a ſummis Ecclefiæ Antiftibus
forum hominum ingenis dicendi copia obſtrepit? quid rana conacur in ele
& fuavitate falfitas verborum phaleris pharitum intomcſcere?cur hanc vocats
adornata libenter auditur , & veritas nub- furioſa explorationis fpeciem ? cur Epiſco
lis eloquentia nixa adminiculis contemni pos Sacramentales,per ludibrium homo
sur . Cùm ergò fibi benè confultum capiam Sacramentarius appellat? unicam adfert
praeo , quod 19 calamitatibus tuisfupplex ratrottem , rationis expercem . Quia in
Apoſtolicæ fedis patrocinium experifti , fac exſecrationem fic & perniciem con
quod moneo. Site innocentem nofti, c.ex. vercarur , quod ad falurem inſtitutum
iftimationem fuam ab amulis tuis per 66. putabatur. Purabatur ergò, & nono .
tumniam falfis criminationibus impeti, Irati jam CHRISTUSmendax, qui hoc
1 habers compendiosè & Esclefiam Dei | apertè profeffus ? NomeeiusContiſta
fsandalo , & teipfum longa conuertation bi Quimanducat meam carnem , & bibit
His ambiguo , ſumie bane reſiduam par meum fanguinem : in me manet , & ego in
rem Dominici corporis: ut comprobata Deo illo. Si falus in me & ego in Salvatores
Tefte innocentia fua , obftruatur omne os putabor tantum faluus & non ero?
adverſum te iniqua garrientium : & me ! Quid illa c? Sicur mifit mevivenspater,con
deinceps cauſé tua advokato', & innocen- egonivo propter patrem : & quimanducat
fíc tua debementiffimo affertore, Princi me, & ipfe vivet propter me, Falſa promiſ
Oooo3 bio ,G
Hotoman calvinilha Comment.de Feudet loss,6.0.56.c ver /. 58
1672 DISQV15ITIONVM MAGICARVM

fio , fi vivere putatur duntaxat. Quid ad vitam æternam dignè fumentiem ,

denique illud clariffimum ?Non ficut pa- fic fume:nullus Pontifex ,in perniciem ,
tresveſtri manducaverunt manna & mor aut exſecrationem convertet , nullus
tui funt.Qui manducat hunc panem viver in voluit, nullus potuit. Ac qui tumitin
æternum a . vivet,planè ,vivet ,ad faluté teftem innocentiæ ,cum fi nocens, di
que veram & perfectam hoc inſtitutú gnè fumit ? O juris Sacerdare dignum
non putatur fuille tantum , fed fcicur: judicium ! ſedeo , qui juſtitiam nobis
fed fide creditur. Nonne dixerat veri Deam , pro habitu ſeu virtute juſtitiæ,
tas b: Hicefpanis de cælo deſcendens, utfi definiens novúm luftitiæ lacelkom erer
quis ex ipfo manducaverit,non moriatur. E xir. Quid aliud in tota forma purgatio
gofum panis vivus quidecælo defcendi : finis proponitur, quam quod & B.Paulo
quis manducaverit ex hoc pane ,viver in d. ſancitum : Nõnehocpurgario indiciti
ternum : & panis quem ego dabo, caromea Dei teftimonium optimum & cortilli
eft promundivita, ] Credat non efle fa mum eft , illud adducatur & dubium
lutem , qui non credit ſub panis ſpecie collar,Si reus es ,noli eum teftem advor
effe carnem . Nos.carné credimus, lalu . care;ſi innocens es , advoca. Probatei
té credimus :non tamen omni lumenti. plum prius, dijudica,reusesicave acce .,
Sumunt bonifumunt mali, das damnationem manducabis, & exi
Sorte tamen inequali tium adferet tibi ſacrilega audacia:ab .
Vita, vel interitus. ftine ,moneo , & cdico . "Atgail conſcire
Mors eft malis,vita bonis. cibi , nulla te mortali culpa pallefcere,
Vide paris fumptionis, poſtquam conſcientiæ arcana (crutas
Quam fitdifpar exitus. tus es,deprehendis; adeldum fecurus,
Sed D.Thomæ non credit cabula: , innocentiæ non deerit, qui pro nacen ,
an nec Apoſtolo 4. quicumque mandu: 1 cibus obiit, ut eos ad inaocétiam cevo
Caverit panem bunc vel biberitcalicem Do- 1 caret.Quid in his maliſ quid talG ? Noa
mini indignè : reus erit corporis & fanguinis defuit Deus innocentibus, &hoc indi
DOMINI , Probet autem feipfum homo cio cos expurgavit, nocentes verò ne
& fic de pane illo edat, & de calice bibat. cavit Abſolvit Gregorium VII. dam
Qui enim manducat , & bibitindignè, ju- | nayi Lotharium , Abſolvit, in Morinis
Arcium ſibimanducat & bibit, non diiudi- virum nobilem Erkimabaldum de Bor
cans corpus Domini. Ideò inter pos multi ban, quem Comitem vocat Caoripra
infirmi , & imbecilles de dormiunt multi. j renſis. hic lecto affixus intellexir à Ner
Quodfi nofmetipfos diiudicaremus non agi pote (Glium ali contendunt) vi virgini
que a dicaremur.]lgitur indignè fumea vitiuin oblatuin . Domini hæredem
tibus peruicies séper , & exlecratio fuit, nemo accufare , multò minus punire
non inftiturione,velinftituendis volun audebat. Quid faceret æger ? juſtitiam
cate, fed fumentium perverditate, qui negligar? gladium illi in vindictam ma .
quodad falutem eorú datum , in mor. | lorum Deus tradiderat. Nepotem qui
tem malunt abuti. Inftitutum initio i accidat, non reperitur. Sifaciarsple?
fraude
aper / 58.b verf.59.0 1.Cor.lriv.a7.d Commen in Impl.n.Iuftisa
 LIBRI IV. C. IV . QVÆST. III. - 673

fraude opus , & parricida vocabitur. gelo daram ,oftendit habere. Hiſtoria
Vocabor ( inquit ) ſed ab hominibus notiffimaeft totiBelgio , non elegantis.
carnifex futurus fanguinis mei; ſed modo & accurati artificii picturis ve
juftus ultor , fed juſticiæ defenſor in o ruſtiflimis in Bruxellenſ civica domo
bulis Domini. An quia Nepos , non exornata , fed etiam hiftoriarú monu.
nocens ? fuccellorc carebo , providebit mentis conteſtata. . Sic Deus etiam ab .
Dominus, cuiſervio , cujus gloriæ af- rolvit Sibichonem Epiſcopum Spiren
fectus meos poſtpono: fic animatus, ſem coram Henrico ill.adulterii accu
pugionem abſcondit ſub cervicali, vo facum b.Sic læpè nocentes & culpæ re
car Nepotem , tanquam ultima ei'mo os indignè fumentes , vel Deuspænis
nita & mandata daturus.Venitadolel- corripuir, vel non permiſut ſumere, &
eens,quintò poſt die ,placatum fperans tranſmittere c.Interdum tamen permis
avunculum . Accedit, poftulantis capi- öffe Deum hoc ſcelus impunitú in prę
ti aurem -admovet . IHepro olculo ,pu- lens, dilata in pofterum dignaultione,
gionem condit in gutture , nec definir nos docet Androniei Imp. perfidiaa.
premere ,donec viderexhalalle. Hanc pud Choniaram d.Sed occulta judicio
ac cipe vi& imam juftitiæ Deus ( addit ) rum abyſſusà nobis non fcrutanda .
cibi immolaram . ſcis quæ in animo & Sublara tamen aliquando hæc purga
viſceribusmeisdololis magnitudo oba tionis forma, co quòd ſuſpectis non eſt
verſans lancinet paternum amorem : danda Euchariſtia cap. dile &ti de purgata.
fed vicit amor tui. Paulò poft vires canon.cap. tribus de confecrat.d.2.
cernens deficere , obitexomologelim :
facer de cæde nepotis: quæ in ore om . QV Æ STIO IV .
nium recens. Quærit Episcopus fi
lenti cauſam . fi oblitus : num faltem De vulgaribuspurgationibus
nunc ſe accuſer, & animopaeniteatire
fpondit Barbarhus, ſe juſtam credere, i IN fortium Politicarum numero cerr
&,quod meritoriú puter, id nolle infc. ſeri poſſunt miræ quædam judicia
&tum . Epiſcopus ejus pertinacia dete riæ diſquifitiones , quibus fortuito
ftara ( hic putabat) redit ad remplum , i eventui veritas culpæ vel immocentiz
De via revočat æger, tdm ait redeunei decidenda permittitur.Vulgares vocant
Vt,pater, quam diverſa Dei fint & ho- | purgationes , idque rectiflimè : ut no
minum judicia intelligant, quitecum , men'nobisindicer'nullo ipſas legitimo
præſentes, aperi (quælo ) hierothecam , ufu , ſed vulgi quadam ufurpatione &
in qna pignus falutis affervatú adfers. & obſervatione ſuperſtitiofa fuiſſe in
recludit ille, nec hoſtiam reperit: hanc ftroductas : pleraſque etiam jure ca
admirantiæger fe in ore, mediatore an. nonico expređe vetitas. Solet iis Deus
tentari

FC'antipr.1.2.c. 36.par.6 Pulgor.libr.co 6. ſed melius Cæfarius 19 6 38 " Crantz lib.4 Sa

some 43. Alol 3.c.31.6 Chron Hirfsugione. Cyprsan ferm.de lapfisGrig Turonenf.lib.3.cc
goloimart.cap.88 Petrus Clunia.l.1.demireo.c.2.25.35 Cæfar.l.g exemp6.9.60,64 Surius in vis
mais Godefrids, 1.3.6.12,061. Annal,infine vita Mwonnel.Conneming
674 DISQVISITIONVM MAGICARVM

tentari potius, quam voluntasejus ex- | vitioſam affectionem ,per iniuftitiam oppres
plorari . Ynde & exploratoriæ probationes
Latinè dicuntur Barbaro vero voca
bulo in Conſtitution. Neapolitanis.
paribiles leges , eò quod rem non ſciri,
ſed apparere tantum faciant.In his ple-
rumque peccari, tentando Deum , pro .
babiliter poftea.
Talis Purgatio eft, quotieſcumque
poſcitur,vt Deusmiraculum faciat:ve.
Juti ſi quisconálus innocentiæ ſuæ pe
teret ſe lepties percuti gladio, ad inno-
centiam fuam probandam , ut factum
in fæmina ſepties i &ta a , aut in ignem
intraret,de quo poftea.
SECTIO I.
Deprovocatione ad divinum judicium ,
fus quis,hoc-faciat, bono fine( puta ut inno
centia eius appareat, nec infamia gravetur
familia,ausutlibereturmundus tali tyrau
no,aut utrefipifcat,& terroreperculfus,pre
niteat, definatque ab oppreffione & conculo
fione miſerorum ) licita eft talis citatio . fa
cetur Fevard.b fecale non audere dam
nare , cquidem cum res fit indifferens,
& finis bonus,puto a& um eſſe merito .
rium , nec delunt exempla Sanctorum
hominum. Sic enim Sara dixit Abra.
hæc : Tudicet Dominus inter te ó me, Sic
David ad Saulem d , Iudicet Dominus in
ter me & te , & ulciſcatur me Dominus ex
te. & Zacharias filius loiadæ , cum juſſu
loas regis interficeretur,fimilia protu
lit :e videat Dominus , & requirat. Nec alia
mens ſeptem Machabæorum Marty
rumf, quorum prophetia vim habuit

S £ pe fit , ut quiſe injuria afficiaba imprecationis & cirationis ut illa prio

liis putant , nec hominum præli- res duæ ; quæ ambo exitio perſecuro
dium vel auxilium ſupereſſe cernunt, rum paulo poſt fuere comprobatæ .
ad Deum confugiant,non quidem ma Nonne Apoſtolus Alexandró ærario
lis ut illos eripiat,fed ut fumpta de per- impunitam eſſe non debere cenſuit in .
fecutoribus últione tali indignos ſup - jultitiam ejus,cum diceretg ? Reddat illi
plices injuria fuifle, cun & is faciat ma. Dominus ſecundum opera fua. malum
nifeftum : interdum illos ad tribunal nagnum pro multis malis , quæ illi o
Deiliſti intra certum tempus , inter fenderar. Nonne Sancti martyres,etiá
dum nullo tempore addito jubent : fio novi teſtamenti, clamant ad Deum bp
tationem ad comparandum coram Deo iu- vſquequo Domine non iudicat, & non vin .
dice vocant, de hac meritò dubitant ple dicas, fanguinem noftrum de his , quibe
rique quid tenendum : metuendane ciobitant in terra ? Legimus etiam de Bea
tato fit, nec ne ? item licita sitanti, an il to Euftachio Abbate , cum hæreticos
licita ? quidam Agreſtias , B. Columbanum
Quoad citantem & quiricantem , ob iam mortuum convitiis & calumniis,
iniuriam , Dicoprimò, fi citra odium , aut laceraret ', ſculum elle calomniato .
vindicta cupiditatem vel imparientiam , rem , idque in concilio Mariſconenſe
iram ,deſperationem ,vanitatem , aut aliam ) Ica namquc fçribic Ionas Abbas , cjus
1 contem
a de qua eſtepilt.D.Hier.b extremo6.13 Efb.c Gen 16.0.5. d .1.Reg 24.9.142.1, Pasal 24.30
23.f lab 2.Mach.7.6 :17.6 9.g 2 Tim.4 v.15.b Apoc. 6.2.10,
 LIBRI IV . C. IV.QVAEST.IV.SECT. ". 625

contemporanusa, cum fic ille( Agre - jeris Præpofiticanſa devotionis reli

ſtrius) frivola garriret fagax Euftachius gionis intravic,quod utaudivit Prapofi,
ut erat virtute patientia fcientie.in tus indignetulit: mox fortimanu colle.
fignis,resppandit. In borum preſentia 1.Eaſatelinum , intratviolenter cænobiit,
Sacerdotum te ego ; eius difopulusar apiejuvenem ,& nudatum fan & to ba
fucceffor, cujus in difciplinam & infti bitu ,faculariinduit.Abbas ergo mona ,
Tuta damnas, ad divinum judicium illüfterii, cell.Etis primoribus civitatis , E.
intre preſentis anni circul.im difcepiapiſcopo conqueritur , & totum clerum
turum invito , ut juftijudicis examen protanto injuriis interpellut.Hoc autem
fensas, cujus famulum tuis abrrectatio . cum indignanter andere vix vellet E
nibus maculare conaris. ] Scire vulcise . piſcopus, o Abbatem potius duris vert
venitum cicationis? poſt aliqua media , bis impeteret,flexis Abbas genibus,cum
fequenti capire ſubjicit lonas Sedcum modicamine verborum dixit : Iudicem
ille ( Agreſtius ) lepiusſibi datum pæni contra le (ô Præpofite ) in terra babere
textiæ locum non agnofceret ut beati non poffum ; esdeò contra te Deum
Euftachiiſententia, ad divinum judi fummum judicem interpello , ut intra
cium ipſum vocantisprevaleret , ante quadraginta dies uterquenoftrum com
triginta dierum circulum , priuſquam pareat coram illo,fententiam promeritis
verientis annimeta compleretur à fervo accepturus. Ad boc Praſulcachinnans
fuo,quem ipſe redemerat , fecurs percus cum fuu irrifit hominem , atqueſprevit,
fusixteriit: Grepulit exprobratum . Quid plura?
Accedat & aliud temporelgisgra quadragefimo.die circanonam mortuus
riz . Gualterus Burgenlis, vis do & rina eft di&tus Abbas:& cum pro eo folemnia
& fan & icare clarus.per injuriam pullus terpulfarelur, fedensin balneo Trepofi.
Epilcoparu Pictavenli , a Clemente V. rus,quafività circumſtantibus > quid
quamdiu vixit , iniuriam parienter cu - hoc effet : moxque quidam ingrediens
dic: moriens jullit, credo ad exemplum refpondit Abbarem D. decabı modo ejje
aliorum ſepulchro inſcribi: Adjuſtum defunclum , & proto pulfationem fieri
recordatwe
Dei judicium appello Legit:eloquium tam folemnem . ldeo ergo
Clemens. & injuriæ , quam intulerat, i repofitus quadragefimum diem are
:mcmoria, expaviffe ferunt:addunt.b.quaſe uitatum audieratab Abbare ,con .
alri non diu poft obitfle:fed.quem ci- fternatus.ammo. dixit fuis , cito videte
!
tant Volaterranus, íd.non.addit, & fa . j quid faciam ?mortuusegulum compa.
buloſum puto . rere mebodie fummojudicis adſpectibus
· Memoratu digniflimum cſt, quod l oportebit. Necmora , poft verba hec,
legicur apud Fraris illius fcriptorem cum balneum egredi feftinaret , in-ad
dodom , erudicum & veracem . his stantium manibus cum diro eculatu eta
verbis : Monafterium D. lacobi apud I'vocibusexpiravit : sbi procul dubio re
Leod um notum multis eft & acceptum sponderecompulfus,ubi casulurum fire.
Iftud quidam adolefcës,.confobrinus ma- putuscelane , juraperitorum údrocario
Pppp COBI

a vita S.Exitach.fex Euftafi-6.6.menfe Martio.b RaphaelVolaters,abihropo.lib.21.

 NVM VM
676 DIS QVISITIO MAGICAR
conticefcet, ubinec preces , nec precium lector fabellam delnnocent.4. Britani
liberabunt. nis ut ad Arturi rotundam menlana
Hactenus Thom.Cantipratenſ. alias fuaviter eam fruatur Balæus , non tam
Brabantinus in libr. Apum . Caftrendis i ingeniolus , quam impius limilium
eta libro feptimo. tradic Innocentium dramacom fabricaror.
quartum à Rob . Grollereit.dictoLin 1 Dico 3. Periculofum eft hominibus
colnient , famigerato illa ætate Philo non comporta ſanctitatis has chatsoras
fopho, quem excommunicarat, & ille imitari.) Nam facilè fallit amor pro
ad Deum judicem provocarat, Ponti prius & perfuadet nos injuriam per
ficem ad Dei tribunal cicans, mortu pellos, cùm non limus : facilè enam
um quo die mortuus eft Robertus, au- latens aliqua gloriolæ , vel vindictæ ,
diramque hauc in Pontificia aula vou vel alterius perturbationis adimi nee
cē : VENI MISER AD IVDICIVM . bula reimmilcet, ut veritatem non vi
sepercumque ſequenti die Papam in deamus.
lectulo exanimatum ,ac lividam in eius Dico 3.lethaliter peccant, qui ſcienter
latere cruentamque plagam , ac fi fuftè injuftè alioscilant. probatur quia no
percuffus fuiffet, & id accidille an 1253 . cent injuftè & graviter. Sic enim fuo
cui conſentiunt Matthæus PariGus. gillant cos quos cicant , utoppreffores:
Joan . Burienfis. & alii Britannici ſcri- innocentiæ . minus eram cooltantes
prores , quorum hoc commérum puto graviterrore percelluocira ur ex meciu
ab hæreticis vel fchifmaticis eorum - morris pollini in morbum incidere &

peribus fortaſſis inſertum . Nam Nea- mori. Quod fortaffisaliquando con

poli hunclnnocentium in expeditione rigir.
contra Manfredum mortuum fcribit Quoad eos verd , qui citancur exiſti
Nauclerus , parú Pontificibus addidus mo duas iegulas poſle ſtatui.Prima eft,
chronic fol.2. generat. 42. & nonme- li confter eos iuftè judicaffe,nec ullü elle
minic calis cicationis , ur nec Plativa i dubiü.de fentétia antfačts,propter quod
(nó reticicurus ) nec Monachus Padua citantur : equitate.tuni polla bujuſmods.
nus,necPaulusLangius CygnolusMo- Cuationem ab illis contemas ) ratio eft,
nachusBozinieolis, ſed peifidus hære i quia jolto judici præmium à Deo , cu
ricus : nec alter hæreticus Musius in jus vicem fungitur,non fupplicium et
chronic.Germanorum ,Nec exCatho cxfpe &tandum . Scicbar hoc magnus
licis quod Icā Gencium aliarum'qu [ . ille Imperator militum Gundizalvos
quam ,non Onuphrius, necMalonus Ferdinandusde Corduba : Quicum
nec Ricordanus, nec Epiſc. Nebienfis Tarentum obfidens maleficum ques
ACC Volaterranus, nec PlaviusBlondus, j dam fediriofum quo( inqui Jovius a , )
qui accurate de morte & anno morris militem ad fupplicium decu julliffer:illo
elus confentiunt; & omnes fatentur e que multum reluctatus" le iniquillima
suditione juſtitia ,fanctitate Inuocent . | damnari vociferaretur. É proindeGoxi
4.excelluille Relinquat igicur prudés Salium ad diiondam caufam , ad Dei

1 a in vita Goncalvin
 LIBRI IV.C. IV . QVÆST. IV. SECT.I. 677
maximi tribunal magna voce citaret : currivel rupe alciſama præcipitari : il
vade,inquitGonſalvuus,feftinagconfi: losconſtantercrimen degalle , quod
fus optimojudici, & caufam inftrue.Nã quia videbant fe fruſtra facere tan
sbiprome aderit , qui oportunè reſpon- i dem ad divinum tribunal provocaſſe,
deal Alfonſusfrater :quinuper ,ex Serra regique denunciaffe, ibi,utſe ante dié
vermegia , in cælum contendit. Tum e tricelimum ,Gfteret:Ferdinandum po
nim Gonſalvo nunciatum fuerat , fra. Atea iplo die triceſimo fatis fubita
trem à Mauris circumventum ,dignam arreprom bb .. Germania fola
morte arreprom
forti piogue duce mortem oppetiffe.] Sic multa præbetexempla. Menuercum
ille meritò nebulonem iniuftè provo- | Paderbornenſ.Epiſc. gravi contume ,
cantem contemplit. lia Corbeiéfis quidam monachus affe
Altera regula lit, Quando judex ali- cerat :cui Epiſcopus: REDDITV.
quam animiperturbationem fenfit:qua RVM ALTISSIMO FACTI RA
ad damnandum ,vel movit omninò , velTIONEM prædixit. Monachus Aoc
ad citire damnādum movit:vel etiã non cipendens riſit Epiſcopum . Eccemo

> uſque adeo certa eft fententiæ iuftitia ,ut ricur antiſtes: & nihilmaliſenciens aa
non ſuperfic probabilis contrarii metus: te monachus, in ipſa hora mortis Epiſ
tuncmale facit judex . focontemnat hu - copi expiravit c. Paucis annis poſtea
juſmodi citationem , rectè facit ,fi dili. Henric. Mogunt. ( vel ſecundum alios
gentius iterum omnis momenta & que ' WormacienGs) Epiſc.talsò,& per ca ?
cxmg ad veri indagationem pertinent, lumniam Arnoldi;acculatus , & per
$
examinet ac perpendat, reum inte prævaricationé Cardinalium duorum
rim in cuſtodia fervet , ut velretracte- à Pontit. Eugenio.3 . ad cauſæ cogni
sur prior ſententia, velmasuriore confi- tionem delegatorum , depofitus ipro
dioconfirmetur. probatur hæc conclu: Arnoldofufticato,fuit: fed adiuftum
lio . ( quæ fevardencii quoque fuit.) iudicem Deum interpolica appellatio
cum quia iudices non poffunt nimis nc , ſequenti anno mortuus fuit. Eius
circumſpectè procedere in re tanti audita monic ;; ambo illi Cardinales
auditamorte
momenti, cùm non hominis,led Dei obiere ſubitò : alter digitos proprios
iudicium iudicent a , cùm quia , qui vi arrodens : alter in lacrinis , Alii morte
dsbancur nocentes ex allegatis & pro- d. Tempore Henrici quarti, Buchar
batis , costempus poftmodum fæpè dus Halberſtad.Epiſcopus, & Megin
docet fuille prorfus innoxios . nono . herus Abbas Herfelden . de jurib.
puselt exempla proferre, funt ad ma- Ecclefiarum litigantes: invicem ad Dei
ilum non pauca, necobſcura . cum de cribunalevocarunt , & ambodiedidla
nique, quia ſæpillimè accidit tales cita . repentè ex hoc fæculo migrarunt . Sic
riones non efle irritas, Scribunt Hilto olim ex Aventino li.4. ſcripſeram ; ſed
rici Hiſpanorum Ferd.11 .Regē,jallilcemmentum inveniadditum abAven.
(e duos nobiles perduellionis reos ex tino quod invicem citarint , folus Me
Pppp 2 gin .
25 a 2.Posral. 29.V.6.com y's Ritsus l 3 de Regib Hifp .Marianain Hypan. Annal.ls. 15.6.11 .
Cranszius 16,4 Metropo.c.4. Conrad.sn Chr. Moguntino.
 TIONVM VM
678 DISQUISI MAGICAR

ginherus Epiſcopum citavit, qui folus Francorum Regem anni ſpacio con
injuria fuerat aftectus, ut patet ex eius ceſſo coram ribunali-illud fupremum
atacis ſcriptore Lamberto Scaffnabur citalle:addil Fulgolu diintra id tempus
gent quein vidc, & ab Aventino cave : Clementem repente inoriuum , ncc
in vicina Germaniæ Gothia , memo : multò poft Philippum quoque interiil
rabile accidis illud Joannis Turlonis , I se. Hoc aliicxcalculo téporisconantur
de quo fic fcribir Olaus a quendam ca : retellere.Sed idé.confi martChriftia:
pitepleéte iufferat. Is genibusinnixus; en nus Mallæus, & Meieruse; qui Papam
morior inintè,inquit, reg voco bac ho &Regem eodem anno 1314: tradunt
ra ante tribunal jes;utrefpondeas, cur obiifle,illom 20. April.hunc 29. No.
meinnocentem morto.condemnes, Vix vembris: fuerunt: quidem : Templarii
antem mifen carnificis manx.obtrunca. Anno 1312.in concilio Viennend, ser
tus fuerat , cum etiam judex de equo- ria Aprilis condemnatis : fedinon o
corruit exanimis. ] Liguræ pars nota . mnes codem Anno comprehenG ac
Italiæ. ibi Genuenfium triremes ad - occifi :fed quidam fequenti,ut Neapo-
verſus piratas emiſiz biremem litanus ille ; ſcilicet anno1313. cumque
Gotholanam accepere ; & in Siculo , 1314. currente mortui Gine Judices illi
rum Gotholanarumque contemptum , duo , dicuntur non immerito eodem
extra Drepanum , furcæ noctu recto. anno obiiffe , quo citatifuere: imò
sem bsremis affixerunt , Mifer ille diu | Gaguinus & Æmilius mortuom volvoni
fruftra queltus ,, nihil unquam ſe Geo regem Anno 1313. quem conftat Pono.
1
puenhbus nocuille :ur vidit plusgçatis cificilupervixiſſe ..
odium illos, quam æquitatem movere:
præcipuamque mortis ſuæ caufam effe SECTIO II.
wierarchum Genuenſem ; jullit ur le
ille intra ſextum menfem ante Deum Depurgationt Monomacbia :
judicem Gifteret, nec irrita vacatio fuit.

condicto Ligus temporemortuus fuit Nulla fit quondam frequentior

b Dux : purgitio ifta; quotieſcumque cria
is lumina crudelicare fratrem ex An minisnotitia ſeu probatio obſcura ;;

glia redeuntem demedio ſultulit ;ſed vel a &tor reum provocabat ' ;. vel rcus
victim fratris citatione intra annum iple offerebat ſe , aur ſuoloco aliam :
de medio lublacus , principatum cum inventionem quidam Mäntinzis tei:
vita amiline , vix itquifquam cui non buunt; alti voluntatiquiorem elle fi
Graudita damnatio Templariorum :ex conftarcriam Lalaltinis in uſu faille ..
his onus Neapolitanus eques traditur ex Golia provocatione. quem David
ad divinum judicium appeila fle , & l.fuperaviti lut maximè in ufu poft
Clementera Viac Philippumn Pulérum Barbarorum in Italiam irruptionem
apud
a lib.14.bilt. Ajuilont.20.6 Fu'goriib. 1.6.6.c Aineas SyivinsEuropiebilc43.0 2646 .
e Meierus / : Arnul a 16.17.Chren.Mofle confonts Onuphriia Pp.Rom . bitor.f daad hx-
gular, certam.c 2 .
 6700
LIBRI IV. C. III. QVÆST. IV . SECT. 18.
apud Longobardosa & apud Germa xerat Gncero animo Chriftianis facrisi

nusb & Francos && ecram Hiſpanos baptifimo initiari.fufcepit ex fontelo

j dinon ex homiciducantur : caula ( jur. mes ; & Guilh filiolum nominavit, &
0.uniis fiquis hominem $. fi quis alium , apparitorem Curiæ Montenlis elle
depace Conſtant.)led & ob aliud quodi juflit. Non dio poft,homo impius in
Vis grave crimen , vel magni momenti greffus ædem monafterii Cambronca '
caulam ,ue poſtiBald . communiter D flis,actus furiis,blafphemias in Deiparæ
Dicenſuere.Bald in d . cap uni. Alciat. imaginem multas effundit.& ( horren
6.Orozc.adl.ex hoc jure :D.dejuft. dum) venabulo quatuor plagas infti.
jur.Iulia Ferret.conf.6.deduelli in prin xit , unde ſanguinis ftatim rivimana
& conf.9.nu.6 conf.19.num.3 . & 4.6 runt;videre faber aſciarius quidam , &
Menchaca libr.1.illuſt 99.cap' 49. ] EcMonachus laicus Matthæus Lobbius.

0 Sanè in jurifiurandi locum propter faber alcia capur findere ludæo para.
crebra perjuria hoc fuimotroducum , bar;ſed à monachu prohibitus,rem de
coram loanoe XIII. per Othonem 4: tulereigirut ad'Abbatem Ioannem de
in Romandioladied prius apud Fran Montibus:is adComitem.ludæus pere
cos jam Carolus Magnus hoc ftatuerinariter tormenta eluſit: Sic dimillus:
rat ;quoad'cauſas criminales, e poltea quadriennio poltea ab Angelo appa
ad civiles quoque extenſum fui & a . rente , quidam ſenex nomine loannes
pud Moſchosg & Danos b'olim in uſu: Flander Ettiunenfis, & ſeprennio jam
Ricus duilli poffunt colligi rùm ex exparalyg‘clinicus jubecur Judæum
Annal. Bojorum lib.4.1ùm ex Ticipen accufare, & duello provocare.Bismo .
fis Hilt.B.cn Saccil.9.Sedin moribus nitus , Parochi juſſu lenex rem adhuc
& armorum genere præfertim , noui : differebat .. Terrium illa ipſa Virgo
dém obſervarum apud Gingulas-natio . l quinque illis plagis conſauciara ſe vi
nes:plerumqac receprum ut armis mi dendam præbuit ;. & imperat mono
litaribus regionis eius ucerentur' , Ca- machiam.Plenus ipe ac fide fenexadie
rolus Magnus volvit ut turtibus : por Cambronem ; cernir in imagine vul
dea receprum , uereifit oprio , & jus nera , quæ in viſo acccditComitem ,aco
armorum præſcribendorum In celebri colát recuticum , dies pugna dicitur,ar
illo duello CambronenG inter luda ma rudes fuſtes & ſcuta lignea, ſuper
um , quiimaginem Deiparæ vulneras ront hodiè Iudæus veſco corpore , fe
sac , & paralyticum, Lex Carolina fer roxviribus tibiales fafcias tintinnabu.
vaca , lis cinxerar; & Gc fenem ridebat. Sed
Annuenim 1326. Guilh. Tertio roo juvir athlecam ſuum Deustam'impar "
mite Hannoniz , Verba quidam le fio - commiſſus ,äger ſanum , debilis fortem
Pppp. 3 ; rénex

a Lege Longob.rit.qualiterfe quiſque defendb.ti de purga:rei tie de homicidio liberi bou

3 mindi b Lamber jü halfnabur fæpe. c docetGuido Panda dei iſ.92.Horo.man 13 stjervat. 6:56
Charonds de cof007. oti 4.parie 7. paffim Mariana in hit Hifpan. cl anionit. & l. ultt.
bob. lege Lemb.tit.54. fl mentio du.st.gd liso leg. Francic istí 4. b Olaustr . 6i207
ji Se.. ks.
% 30 DISOVISITIONVM MAGICARVM

fenes juvenem proftravit : & horrendè ceslausmilitem collegit , cùm jam di

blaſphemantem , convidum , ſed non micaturæ ellent acics.Si alirer , excla
pænitentem : comes jullis caudæ mat V Venceslaus,nifi preliores componi
equinæ alligacum trahi ad patibulum , nequit ,cur non potius fine infontium lam
& capite deorſum , duobus ad latesa guine:ipfi inter nos fingulari certamine
mololliseum rabide laniantibus, ap- 1 decernimus? Nulla fie mora ,loriculam
penſum lubdito igne fumo interire . ] | Super cilicinam veftem indutus, paruoq;
narrat fuſe Robert.Hanportius duabus cenficulo ſuccinctus V Venceslausin aree
ea de re libris carmine confcriptis. ] Hi nam prodit:at Radislaus Cataphractus
fpani lemper militaria armaretinuere, haftatuſque cum ingentimachara ſeire
ut ex cun & is eorum Annalibus pater. fert. V Venceslausfigno crucis frontem
Duellorum tùm inter Principes pro pingensfubitòangelos vidit; atque hanc
regno ,uc inter Corben & Orſuan Hic vocem , velutab homineprompiam , au ..
spanos apud Livium ; & Edmundum dit : Neferi. 6 repentè Radulaushumi
Anglum & Caoutum Danum Reges procumbens,veniam audacie popoſcit,
apud Polydorum , Hundingum & reque poteſtati victoris permifit. Alle
Roheum Daciæ reges apud Crant. vans proftratum V Venceslaus monnis,
zium , Perrum Aragonium & Caro- data venia ( dignitate ei reftituta , ne
Jum Andegaveníem apud Antonium contumaceam is obfequium debitam
A & pro principibus inter privatos : os verteret, ne poft graviusab irato numine
Charellum & accuſatorem reginæ ple&teretur. ]Hic Deus miraculo ju .
Gondilbergæ b pueriquog ; prouxo- titiam caula declaravit; quando mi .
se Henrici tertii contra g'gantem craculo Deus non favet, fieri ſolet , ut
& Burchardi contra Conradum ja vel maneat dubia res ; vel juſtam fovens
& antem ſe cum regis nepte concubu caulam ſuccumbat. Prius in pugna
iſſe ,anno.950. apud continuatorem duorum Hifpanorum Nobilium acci
Regionis : item inter privatos,ut cool dir tempore Alfonfi Regis: qui Petri
ram Othone 1.quando diſcepracum u . Regis Caftella pater . Hi fuere Roy
trum in luccedionibus avorum effent PaezdeViedmia , & Pay Rodriguez
nepotes cum patruis , ut patrem fuuni de Avila, ille hunc proditionis accu .
repræſentantes,admittendi, & vicere , lavit:hicillum ſceleris gravioris vicil
qui pro nepotibus pugnabant d Miratim recriminatione pulfavit.cumen .
fæpè in his accidere.duo captum narra . tumedat ad duellum , tribus contingis
bo. Vnum ex fideDubravii eRadislaus diebus ab ortu lolis ad occalum pu
Curimenfis Puinceps Midibogii , filius, garunt, multiſque ſe vulneribus alle .
per injuriam invaſerat Boemiz fines, cerunt , & dubia prorfus : nec in unum
coadus à ſuis tande optimus rex Wen alterumve inclinante vidoria : urrum
que

a Livius l.: 8 d . Plutar.in vita Scipionis Polydoru Virg. 1.7. hill. Angl. Cronizius lin.
8.21.5 22. Dania D Anton P.3.est 20.6. 4.8.8 hifl.lum Rocius13.51 .Neap.Freifar Cbron . In
1. b Paul. Dia bift.I ongeb.i 4.6.16. Nauclerusgener.354. VV wichindus hi Vir eniin **
Specul c.70 , ils Hijb.Bohem ,
 LIBRI IV.C.III.QVÆST.IV.SECT.IT.
que rex innocentem pronunciavit , & numero 10. eidem fapill.in tra &tatu de
zquali virrure præditos amicoseſſe duello. Alciat.ls.reſpons cons,de duello
voluit, Natrat fusè Pet.Maxia a jcer . Quod repugnetjuri naturæ , docent
jam dubiaman litZainorenſum caula | oprimè Susius d .opere. & Antonius
+
quos produción is acculabat Did . Oo . Bern.Mirandulanus libro fuocõrra Pos
donius de Lara , innocentes contende. fevinum de expugnatione fingular. cere
bani Aria Gonfalii fili : quorum cum tam . & PETRUS MESSI A p . 4. variar .
duos jam Oidonius occidiffet, tertio lea? cap 9. Quod juri civili : probant
que vulnus lathule in fixillet ; laucius . communiterDD.cxl.1.C.de gladiator.
cadeos equo habenas aberrante gla . Isbro 11.quamvis ea lexhoc non con
dio prælcidis , equus Ordonium invi vincat,(ufficit tamen , quod nulla Ro
Fun excu'il extra monomachiæ ſopca, MAN Rom lege Git hæc monomachiæ:
quod victi indicium . Sic ille non vi purgario approbata : cumque juri na ·
etor, equi culpa : non victus , propria curæ repugnet , conſtat omnem con ,'
virture.ludices tibi N'L . pronuncia- fuetudinem in.cor trarium invalidam
funt.Mariana l.8.Hiftor.Hifpan .Mul- effe,urre &te Canones dicunt d Quod
tos quorum caula juíta eraein monio . jure divino & facris litteris prohibitú
machia læpè luccubuifle docent poft ac duellum , probantex omnibus locis.
Innocenın 111.refcriptum ,cap.2.depur quibus prohibemur Deum centare , &
gallone vulgurs & Regis Rotharii 1. so quibus prohibemuroccidere e Aper
jege LONGUBARD: tiru. de monoma- tioreft probatio juris Eccleſiaſtici ſeu
shia, etiain loANN.BAPTISTA Suste divini poſitivi. Nam & olim hoc Ca
usb & VRREA HISPANUSC. nones prohibuere, & apertiffimèConi
Ut ur eft ,repugnae omni juri , quæ cum Trident. cujus hæc funt verba ;
eſt communisDD ſentencia; cótra la Direftabilis duellorum ufu fabricante
ridem à Puico , o doceor recentiores diabolo , introductus ut cruenta corpo
fcriptores non pauci nempe Lancelotus rum morte,animarum etiam perniciem .
Conrad libro 1. templ judic.capite 5.8.3 . Lucretur,ex CHRISTIANO orbe penitus
verſ duellum probabere. O tractatu. de exterminetur:Imperator,REGES, Du .
de lla ,tis prefat. Menchaca hbro I. illu- ! CBS,PRINCIPES,MARCHIONES,Co
ftrium queftoonum c. 12 CAP.49 Vi MITES . & quocunque also nomine De
vius libr.i comm . Opinson.lit Đ . verf. mintsemporales , quilocum ad mono.
duellum .Perros * Bellop ig de remili . machiam in terris fuis interCHRISTIA .
Dars istu.2 à num . 128. Iulius Ferreteus į nos concefferint,eo ipſo fint excommu .
confil . numero36.confi. 2. numero nicati ac juriſdictione & dominio covi
4.cum feqq.conf. 8.numero 4.confi. 20. tatis,caftriane loci ,in quo velapud que
duct

a Silv var lei.p.2.cap.1o . b li.de iniuftitza duelli clue duell , d cap 2. de Cleric.pugu:
in derth Aicial.de 1e/pinto di Auello . & DD.sst.it e Pau Viarhausin Noris á i baliem . Grigor.
XI17 nox lisudantin T.men revera loc illa fcripturæ parum urgent proscrvos.c.titoritafermé
zu gutio, vulgarist, ok cle, furgunte in ducllo.C monomachian 2 4.4
 VM
ION RVM
SIT
ISQ
UI ICA
682 D MAG
duillum fieri permiferint , quod abEc- canonibus.PONTIFICUM, & imperia
cleſia obtinent,private intelligantur: libus legibus ſuntprohibita. Denique
h feudalia fint directus I)ominis ftatim GREG XIII . laudatiſfimus PONTIFEX 1
acquirantur. Qui verò pugnam commi. ad omnes CHRISTIANOS voluit per
ſerint, & qui eorum patrıni volantur, rinere bancprobationem ,ut &Concio
excommunicationis , ac omnium bono lii Tridentini patres eam extenderant;
rum fuorum profcriptionis, ac perpetua & quod illi de folemni , live publico
infamie pænam incurrant,, our ho. ducllo fanciveranc,hoc ipſe prudeng
micide, juxta facros canonespuniri de limè ad privatas, & non lolemnes du
beant , & fi in ipſo conflictu deceſſerine, i ellationes,proptercaldern caulas , qoz
perpetuò careant Ecclefiaftica fepultura in iis quoque cernebantur, porrò pro
Tllietiam qui confilium in caufa duelli, ducendum abicenſuit a inno milleti
tàm in jure quàm factodederint, akt a mo quingenieumo actogelimo ſecon
lia guacumque ratione ad id quemquãdo nuna Decemb.his verbis; creſcente
fuaferint ,nec non ſpectatores,excommu. bominummalitia facinorofinen deſuns,
nicationis,ac perpetuomaledi tionis ven : qui quod publicè prohibitum eft priva .
culo teneantur:non obftante ,quocunque tim exfequinon dubitent.dum ficpoenas
privilegis,feu prava conſuetudine, et pradıētas eludere fe poffe arbitrantur.
sam immemorabili. ) Nos ad hæc everlenda pleniùs evidenti
Damparat cundem abufum ſub ex- ufqueprovidendum effe ratsconſideran .
communicationis pæna, quoad ſob teſque duellum privatum , non minus
dicos tanrum Romanæ ledis, Iulius II cruentum . 6 Anime & corpori noxium
anno 1508. menfe Aprili , & rationes eſſe quam quod publicè perpetratur:44 •
addiderat damnationis,benè multas & ; ctoritate Apoftolicaſtatuimus. (1 ) ellos,
graves.p : imò quia hoc fiat humani ge qui ex condiéto , ftatuto tempore in
neris ivimico inſtigante. 2. quia hinc loco convento monomacbiam commile .
hominum mortes repentina , & ani . į rint, etiamfi nulle patrini focesve adid
marum perditiones, & nova inter ad- / .vocats fxerint,nec loci ſecuritas habita ,
fantes amicospugnantium odia & al nullaveprovocatoria littera akt des saison
tercationes , & ex uno inconvenienti crationis chartule precefferint , cenfuris
plura oriyorur , in animarum & cor & pænis omnibus à dicto.concilio prope .
porum periculum generiſque humaniſiristeners,perinde ac fi publice or co
ja & uram pernicioſum exemplum , & Sueto abolus fingulare cerianen inuif
( candalum plurimorum.3.quia.CHRB Jene. (2.) volentes etsiam locorum doms
stus docuit Deum uon elle tentan nos ficertamen ex conditio hxiufmodi
dum.4. quia hominem homipiiolidia permiferint, aut quantum in fe fucra
si netas. §.quia gladiatoria munera , & non prohibuerint, ( 3. , omneſque ullosdfie.
huiufmodipurgationesvulgares à re . ri mandantes,inftigantes,confilium vel
ligionis noftræ pietare damnantur . 6: favoren dantes.equos,arm . Feleniam ,
quia cruenta huiuſmodi ſpectacula á commearumi, c alia fubfidis forenier
submi.
a Bulloque incig, ud tollen.dum deteſtabilem .
 LIBRI IV. C. IV . QVÆST. IV . SECT. II.
fubminiftrantes, aut ( 4. ) ex compofito Quoad conſulentes, ex Gregorii ver
Spectatores velſociosquovis modo jepre bis intelligitur,eos dumtaxat incidere,
bentes eiſdem cenfuris pænis fubjace- ! qui ſuadent affirmativam , non verò
re ,etiamfi illi qui ad locum deftinarum qui ducllum diffuadent;& ad hoc con
pugnaturi accefferint, impediripugnam liliom conſcriberem ,veldarent, hie.
non commiferint , fi per ipfos non fte - nim non peccant.s.quoad fpe & atores
terst quo minus illa committatur. Non nonincidere, quiillac tranſeuntes obie
obftantibus, & c. ] Ex quibus lanè ap. cer adſpicerent certamen : vel ſublite
parec, quihodiè privatis provocationi- I rent ad dirimendum ; immò necillos,
bus in hanc excommunicationem , qui cx ioftituto eos fuillent comitati;
pulli reſervatam , incidant. Videor utcercamen impedirent : ideò enim
autem mihi ex verbis utriuſque pro- additur fi peripſos non fteterit,& c.iplos
hibitionis quædam .colligere non inu- fcilicet fpe & atores & focios, & c. unde
tilia obſervatu. Primò illos quoque in 6.infertur, eos qui comicarettur vel
cidere , qui dicunt, Veni ad talem locü : fociarcat,incurſuros , etiam non Gt
ego te illic exfpectabo : nam ifti certum pugnatum ; quando conati funt effice .
icmpus conftituunt, illud ipfum præ- re, ut pugnetur, vel ſalrem li poterant,
ſens; Gcut craftinum , qui dicunt cras non impediveruntipſi , ſed maluiſſeoc
talihora,& c . Secundò Principes non pugnam.conſeri. Hæc faluo rectius
prohiberi hanc licentiam concedere lentientium judicio de re quotidiana.
infid- libus;cum quia ſant extra curam Quidam afferunt etiam ä Sanctiſſimo
EccleGiz , tùm quia Concilium exprel, Domino noftro Clemente :8 . hodier
sè dicit ; inter Chriftianos 3. non pro. no P. M.bullam quandam de Duello
hiberijuftum bellum gerentes 'Prin- | editam quam nondum porui nanciſci.
cipes, quam poffunt caulam prælio de - Habes in compendio bullarum auper
cidere ,cam paucis committere per du . Venetiis cdito .
ellum definiendam , hoc enim tunc in
bellitocum fuccedir :Non tamen lice SECTIO III.
ret illis animi caufa ,vel gloriæ lolius ad
oftendendum robur militum facere; Depurgatione vulgari per ignem .
ficut olim fecerunt loab & Abner 4

nam vox,ludere, illic fignificatprolu| HÆctriplex fuio,per contro per

hoc , ut arbitror , quafi divinatorium res leu lateres,leu conticulas vel chiro .
quoddam victoriæ præjudicium , quo recas candentes Innocentia probaba
Germanos olim uti folitos Gornel . rur,G illæſus quis abiret: Gin ,nocens ha :
Tacitus teſtatur b Quæ ipfa divinatio bebarur,hanc invenio aliquando ſpon
eft prohibira : Et ſicut pro ſola gloria te ſuſcepram , aliquando injuna á pro:
humana bellum non licet fulcipere, vocato.De ferro candete obtinci ho
Gc ncc duellum licet permittere. 4. die apud laponios,ur doceat cpiſtolæ
34 Q999 no .
a 2.Reg.3.0.15. b libre demoribus German .
$ 84 DISQU MAGIC
ISITI ARVM
ONVM
noftrorum , una P.Luiſii Froes ſcripta guntiæ anno milleGmo quingentiamo
anno 1595. narrat illuftre miraculum , nonageGmo octavo. planè verus hæc
quod accidit Omuræ , in hanc ſenten - l purgatio & celeberrima fuit. Sed in
tiam FuerarCbriftianus quidam degens Francia taniùm licita in caulis fæcula
inter ethnicos accufatusfurti : quia ribus,ur colligitur ex epiſtol . luonis.
hoc crimen ſeveriſſimècaftigatur in la . 21. & 251.lovenio terruin iftud ignitum .
ponia Sic ut de eo,quantum vis minimo, vocatum ,Iudicium : quod nomen ac
convictus , mortecum nulla venie ſpelbitror commane fuille inftrumentis
multetur,nec tamen poffunt buncCbri omnibus harum vulgarium probatio
ftianum verè convincere , ecce moxgen nam.Petrus de Logheyr . a formulam
ciles eum obfident:& dum aloud non pof : nobis proponicex land. Maurici An
funt importunè compelunt,ut ritu ipfis degavenſis archivisiltam : Nossamen
conſueto juramentum edar, qui erat , ut ! Suffisenter muxiti denarratione11es dif.
in folio charia fubfcripta fcriberet, quod cuffionem iftius caufe noflre fopous in
erat jurandum ,deinde folio in palmam audientia omnium illic adftantsum of
manu depofita, imponeret ferrum cam firebamus parates nos ſemper effe ad
dens,manumqueconftringendo, in luum omxem juftitiam præferebaniks : cum
Caput vindi&tam iram Chamis im . ecce quidam debominibus . quos Berla .
precaretur,ſiobiecti criminis reus foret. jus reclamabat , Tebaldus Peleiarias
Quod fi manus fortè amburatur, aiunt xomine, de parte ſua furrexit ,nobis nef
expersentia probatum eum noxa effere i cientibus ejuftitia nullatenus dictante
um fi verò à lafsone cum folio maneat & xon per confilium noftruin , quifponte
immunis ,effe innoxium. Cảm igitur hic fuaje indicium poriaturum manu (11
Chriftianus in has anguſtias addu &tus obeulit. Quod Rainaldus Popardusa .
effet,quippeveljurandum ile erat , vel vunculus fuusdixerat fibi ,69.9 & verè
repudiato juramento que ſe reum facie- partitio illa falla fuerat de antereffori
bas vite diſcrimen adeundum , innocen bus fuis,inser canonicos San & t. Maurici
tieſueconfifus dixit:fasſibi non effe, 118 -
effe ,ut anteceffores illius Berlati , ficut in
pore Chriſtiano ,per falfum Deum Cha chart is noftris contineburur. Et ficut
mis jurare,fed tantum per verum . Con Terbaldus obtulit fac paratus fuit,és per
Sentinnt gentiles,niper ſumm Deum ju manum ſuam in Ecclefii fandts Dionfo
ret. Ille ergòfignocrucis in folio expreffo, lisapud Duadum , vedentibus mulies,
ferroque candentiimpofita,quia id facetam de parte noſtra.quàm de parle Do
re cogebarur magni anima prafidentia mini Beriaii ( quorum nomina fubler .
ferrum manu contrixxit les mirabilis, notata funt) Iudicium portavit. Poft
nec manus net folium Amburitur. Ita ludicinm portatum Tebaldses elle Dee
que non ſolum folutus eft pæna , quam propitiamte , illefus fanusomninò ap .
gentiles ille minabantur verùm etiana paruit . Viderunt autem velluda sam
culpa.quamfalfo ali impingebant. ) portari , velmanum sertia die de mors
Hactenus epiftola Latinè cdıraMo. regardarsferè univerſs bomines & mu .
keres
libr.2.de fpec. 7
 LIBRI IV . C. IV. QVÆST. IV . SECT. III. 685
lieres de Doado, & plures de hominibus i formæ ferri ceria lpecies vel pondus
Domini Berlaitteftes iudicni portati , præſcriptum , ut ex varietate ludicio ,
bominus , Deo miferante , faluari & li . rum patet . ut plurimum Francica con
berais. ] ſuetudine ulos puto in fern confecra
Ubi cernis ſolitos caufam addere, tione fivè imprecatione, quæ fuit ta
quæ illos moveret , liveid exprimere , lis , Deus judex juftus qui auctor es
quod probare per Iudicii lationem pare judicasaquitatem , te suppli
volebant: vides eriam clericos prote - citer rogamus,ut hoc ferrum ordinatum
ftantes,ut irregularitatem & cenſuras ad juftam examinationem cuiuslibet
evaderent incurrendas : G hominem dubietatis faciendam benedicereo jan.
ipli ad hoc adhortati,
& mutilatio vel etificare digneris ,ita sst ſi innocens ( de
mors fubfecuta fuiſſer. Meminere prenominata caufa , unde purgatio qua.
huius variæ leges Septentrionalium , renda eft ; hoc ignitum in manus acce.
omnes occupaca à Barbaris Italia & perit, illefus appareat : 80 fi culpabilis
Galliis laræ apud Radevicum fit atque reus, juftiffimafit ad hoc virtus
mentio legis militaris, qua fervus tua , in eo cum virtute declarandum ,
non deprchenſus in furto , ſed accu . quatenusjuftitia non dominetur iniqui
fatus, jubebatur vel Domini iuramen , tas ſubdatur falfitasequitats. Per Do
0 , vel ignici ferri judicio ſe expur.minum noſtrum e ] In Antigona , So
gare. phoclis ,cuſtodes corporis Polynicis,
Leges Francicæ & Longobardicæ accuſati negligentis cultodiz paratos
jubebaot per doven vomeres ignotos le dicuntinnocentiam fuam compro
homicidiiaccuſarum ſe expurgare. bbare, & ferri candentis contre &tatio.
Slavi poſtquam veram amplexi ſunt re 0e,& per pyram ambulatione, & jure
ligionem in arboribus, fontibus , lapi . jurardo.
dibus jurare defierunt : recepto ulu , guúdp &s džperv xepois,
examinandi per Sacerdotes ſuſpecti, Σπύρ διερπαν, κθεούς όρκωμοτίν.
adhibito ferro vel vomere candenti. In concilio TriburienG docemurf
c In Flandriam quoque hanc legem , hanc probationem in Germania non
Philippus Comes colit, anno millen- ; fuiſſenobilium , quibus juratoria duo
mo centefimo fexagefimo quarto . ddecim ingenuorum conteftatiu fuffi .
Si quis vulnus in notte acceptum aliiciebat:ſed ignobilium . Verùm hifto .
imputaverit. fi fcabinis dignum vide- riæ teftantur etiam nobiles eam fæpè
tur ferrocandenii ſe excuſabit ascuſa- lubiuiſſe, aliquando per laminam , alia
tus:fi aufugerit,manum perdet.Item : fi quando per chirothecam , aliquando
fur vocatus accufatus fuerit ferro can . alicer . Anno millclimo ducentefimo
denti ſe excuſabie, ſe culpabilis perman . I decimo quinto , vel circiter 8 Con.
ſerie Suſpendetur.] lo hoc judicio non rad. Marpurgius inquiſitor A poſto
fuic ceriusvomerum numerus, ut nec1 licus , G accuſati de hærel negabant,
Q9992 judi.
als.rerü Frid.c. 26. b Lóbard 1.1.tàt . II de parric Francica lex.1.4.6.6.c Hermol Hift Slavor .
F.84, d Meier ,in Chron.Flande Annal.Boior,14.f ca.Nobils.2.9.4.g Trithe.in Chron . cap.22.
 DIS OVISITIONVM MAGICARVM
judicio tecri candentis experiebatur, jages, Mucinenſes Comites, æterna
& Gamburebantur , cos porrò com- dignum hiſtoria, Othone tertio im.
mittebat rogo . Quod ab illo contra pecante exhibuerunt. Mariam erat
Canones perperam factum : G factum , hic nactus uxorem lubrica fide , con
fuit.lam cnim id Stephanus V. prohi- lcientia nulla : hzc , ut nova Púzdra,
buerat, ur poftca dicemus.Caroli tertii | Comitem . Mutinenfem in amplexus
Impec.uxor Richarda, fuit in Gnara i aaberc conata , repulſain vertit in fu .
adulterii , ſed candenti ferro ameo rorem , & odio cius quem impotentes
diluic a fic Kunigundem Henrici II. amarat inflammara ; crimen ſuum in
uxorem le expurgaffe conſtar: in co ta innocentem regelfit . Nec lacuit do
meli diffentiunt hiſtorici, quòd quidá lus Comitem , hinc amor in Impera .
velint eam calcaſſe pedibus nudisbalii torem , inde urgebat bonor proprius ;
romeres ſex manibus tuliſle o Quare | ceſſit honor amori: quia Cæſaris hoo
nig dicas cam fucceflive manibus tu norem vitæ ſuæ præponebat. Coo
liffe , & pedibuscalcaſſe : Cranızium jugi tamen ſuæ , mulieri prudentiffima
à leiplo di lentire neceffe eft. Non. & quod carum ,forti , conatus Augu
pullos alios ſe juvene Gcorg: Pachy kæ ,relponfum fuum : calumniasillius,
meres maffam candentem manibus periculum ſuum aperuit , decretum
innocuisgeftaffe commemorat. Em- que fibidixit , mille mortes oppetere
mam quoque Angliæ reginam audis potius accrbillimas, quam tantum lm
pedibus ſuper ignitos vomcresadicon peratoris fui, de incontinentia & pere
teftandam pudicitiam ambulaſſe ſcri- fidia Auguſtæ natum , dedecus in lux
bit Polydor : Angl. hyftor. libr. 8. Plus cem proferat. Proinde illam fc , G
et quod ſcribit Saxo Daous din Rus quid de ipſa benè unquam meruerit
obteftari : virili conftantia fexus &
gia ad fidem cooverla , matrodam
quandam , per injoriam à conjuge ao conjugii oblita ', ſententiam , quz im
dulierii infimulatam : cùm purganda pendebat, morris ignominiofæ ut per
infamiagracia-manum admoviffet can- ferret : le nccato conjugis animum 88
dentilamina :fubitò ferrum , quod erat memoriam rcfumeret, & aoitcoin
exceptura.perinde arque innoxia maxi perterrito nomen marici ab ignomis
Bw contactum fugiens ,neglecto ponde- nia liberaret. Non diu poft Comes
Te, sublimeſe extulit, pendulogue mois culpam Auguftæ , fuo capito, luit , cle
gradientis fæmind inceflum comitans; duli Proeti judicio condemnatus.Com
cüm ante aram ja &tandum effer , in . ventu deinde Imperiali apud Ronca
ter religiofam adftantium admiratio [ ljas inſtituto , quo die viduis jus dicc
nem proprio impulfusi bumi decis batur:Mulier prodit , & coram con
ſelfu ex lege Imperatorem ad talia
Exempli verð memorabilis & fidei ' nis pænam vocavit,eò quòd maritum
conjugalis fpecimco ', gobis duo con- li fuum injuftè de medio fuftulifoto
Oibo

a Annal. Bejor.dlib.4 . h Puigos 15 8 6.107 Cranizim 1,4 -Saxo.ca.sh Cranszin

4.Merregol.co s jisni dragozde d114.hu.Danoru
 LIBRIIV.CAP.IV.QVÆST.IV.SECT.III. 687

Ocho admirabundus : At'en quonam probavit cùm caim longo itinere fer.
paéto, inquit, virstni quam jactas inno rum candens manuretuliffer , illud
Gentiam ,comprobabis, Candenes inquit Iqucillæfus in terram deicciſſer:ecce ti
lamina ,adferrur illa Othonis juffu fer. bi ferrum ex omnium oculis fugit : ſcd
sum benè ignitum :adlarum vidua Ginecò fermè anno exacto, quuin quidain
noxa conctis incuentibus prehendit alius, qui incendii'conícius erat , Glici
manu ,& renuit: Extcrnavitmiraculumbus viam publicam in oppido pavis
Imperatoreins adtout le quidem ſup. rer , ferruminarena abdicum prodir;
pliciisdignum proficeretur , fed' mo manumque validè amburit, mirantur
sam pofceret aliquam ſubeundi. Trin omncs, & vomerem illum recognoſ
plex vadimonium differo , ( illa refcunt, & rcum adiudicem abripiuos :
& pondir) rigine fupplicium folum pofco. I qui quzſtione admora verum exſculp.
cuius nefaria calumoia me marito, te Gt , & cruribus fractis noxium rotæ im.
fidiffimomilite , remp: cive ſtrenuò pormado
1 fpoliavit. Cun &tis æquiffimum viſa Aliud's quèmirandum apud Cæla
! perere: Auguſtus cam collaudat,& proprium , libro decimo. miraculor capire
dilatis Gibivadimoniis , quatuor in trigefimoquinto:his verbis deſcriptum
Herruria caftris donar : Auguſtam reperitur : Referre folet Dominyt Beras
verò quæ Verisignèmalèasſerat,carnja | nardi de Lippia , quandoqueAbbas
fit is manu in rogum coniectam , iultis noviffe fepofcaturem in Epiſcopatu Tra
flammisablum iuſsit as, Carolo Calvo ! jectenfis, quicum quadam fæmina mula
Brancorum Rege , Ludovici Germa- to tempore fueratfornicarus.Et quis es •
norum regis terras, nepotibus ſuis per 1 us peccatum nimis erat notorium , iem
nefas eripere conant:Germani primo pore quodã inSynodoimminents accuſari
deprecari vim & Francis adferriignici timens ftatim ad Sacerdotem veniens,
ipdieu'n vocaris, cum illæg Germani magis, ut poft patuit , timore poeng,
rediffent , nec ab ambitiofo Rege , quam amore iuftriæ peccatum confeffi
quidquam æqui bonive impetrare va eft, confilium quæfivit & invenit : s
lerent, fumptisarmis illum re infecta, babes (inquit Sacerdosì firmum propo.
6
1 fitum , numquam peccandi cum illa ,
multis amiſlis ultra Rhenum iterum
compulerunt b.Hisfavic,contra,idem cardens ferrum fecurè poteris portarci
Judicium duodecim vomerum ; inter sp/smque peccarum negare. Spero au
foctores Chriftian Comitis de Olden tem : quod virtus confeſſionis libe
rabit te
borg:in Saxonia ,prodidit, & in rotam Quod ita fa &tumeft cunctie
mic. ftupentibus , quibus fru &tum innotue
In Saxoniæ quoque oppido Vitten . rat ]
bergo', excitari publiciincendii cri- Læſus iùm ab ignc non fuit : fed
mcn , impactum fuit cuidam : ille & iu cùm poftea peccati icerandi in reci
reiurando , & Judicio feincocentem divam voluntatem incidiffet , & glo
Q'999 $ riare.

a Gotfrid Viterbin Chronic Crantzines lib. 4. Sezon.c:20. PaulusÆmy.Annal.Francort

hib'zic All:Cranzius iad.,. Metrop.6.14.4 Cranizius 1.8.Vand ca 30.
 DISQUISITIONVM MAGICARVM
riaretur ſe non magis adultum fuiſſe examinatsonem ferri candentis occulté
à ferro illo candenci , quàm ab aqua | Derjudscro mulsos videamus noientes
fluminis in quo tùm navigabac liberatos , multos innocentes Japèdam .
quamque manu hauriret : candentis natos. Præterea cum talu examinatio fit
ferri vicem egit aqua algida, & manum in Deum tentatio , non eft mirum , fi di
adullit pelle tora detra & ta. " equenti | vino inducto deferitur, cùm incante o
eriam capite, idem narrat de quodam | fine judicsalifententia ab aliquofw;cipi.
peltimo hypocrita , quiperegrinatio- tur.]
nis pallio Icelera contegebat, is ab alio Sed babuic Ivo pro incerra tùm de
quodam nefario homine nummis có .. mum quando privata audoricace
dudus , hoſpitis à quo benignèhabi tuſciperetur, tunc etiam illicitam cre
cus ædes incendio abſumpſerat,bisex: ! didit , ut docet apertè Epift . 254. quan
ceprus, bis pro gratia incédium immi do fit ,fine confilio ,ut ait , & nonpre
Gt . Territus Dominus multos detulit, cedente iudiciaria accufatione : licitam
de quibus ſuſpicabatur: qui omnes ex verò effe volebat , quando præceden
perres culpæ candenti ferro illæfi fe te ordinaria accuſationeomninò hu
expurgarunt. domo tertium ædifica. mana deſunt celtimonia , nec aliud ad
ta, ferrum in quendam domusangu- veri indagationens quis habet quod
lum abje &tum jacebat . Venit poft ali faciat: & hoc caſu ſe iudicem illa pſu .
quod tempus pſeudoviator ille, tertiò rum apertè profisetur Epift. 251. Sed
bumanè excipitur , vider ferrum , ro apertè Canonibus lvo repugnat , illis
Cui ului?Auditab hofpire, quid il- iplis quos citat , qui abſolutè afferunt
iplis quos
gar ,
lo actum . Quin , inquit, illo deinceps raliinveſtigatione abftinendum , &
ad alios ufus uteris ne jaceat otiolom ?! delicta tantum ex confeflione tei &
Simul manu cóprehendic : ſed illud re aſſertione teſtium punienda : nec de
pentè incanduit, & manum validè a- mulcis przſumendum iudicium , ſed
dullit ille cum eiulatu abjicit. Hoſpesca Deo iudici relinquenda Sed obji
admiratione perculſus ,meritò ſuſpica- cics argumentum Ivonis à limili : Inta
cur hunc bis exultarum ædium reum , reomninò prohibitum lege:tamen à D.
crgò comprehenfum fiftie iudici , iu i paulo terminandis litibus permuti. Sic
dex eculeo, fallus omnia incendiarius quod canombus prohibitum , eadem ex
in rotam agitur. Tam admiranda lunt caufa , & exigente incredulitate huma
Dei iudicia. na pole fieri.
Verùm quzrat aliquis an num Relpondeo diffimilem effe cauſam .
m
qua hæcpurga tiò fetel leric ? Imm | Nam iutiurandum in iudicio fierilex
ò
memini S.Ivonem pro incerta habere. ¡ nunquam prohibuit,imò verus diſerte
Nam Epift.74.agens de bacferriigniti præſcriplic. Sed omnes Superſticioſas
proba, négat convi & um adulteriimi- adinvenciones , ut per ſe malas, divina
litem ,cuiusmanusinulta fuerat. Can . 1 lex ſemper prohibuit : tales autem elle
terium ( inquit ) militis nullum tibi bas purgariones STEPHANUS Poor.
certum prebet argumentum , cum per clarillimè definivit,ut leg. 9. oftendo
mus .
 LIBRI IV. C. IV.QVAEST.IV.SECT.III. ' 889

mus. Illad etiam miror Ivonem Epift. quia ignis nondum furem attigiflat, In ,
gi.in caugs Ecclchaſticis cam non re besar diligentius inquirere præfeétus
cipere,quafi in laicis caufis ſeu ſeculari ' etiam apud vicinas vidas. Nec fiquif
bos non eadem lubrir tentationisDei , quam repertus eft. Vocatus à Duce 74 .
una ex parte periculum ;& præteoſa illa fticus, an cui indicarit, rem in agroelle
veriindagandinecelloras, non æquè in rogarur: ille nemini , praterquam uxori
EccleGalticis occurrat: planè hærenti dixiſſe reſpondir. Vxor quaftionibus
fimilior & dubitansi hac in re , quam admota furium fatetur. Tum dux ma
8x0
docenti aur definienci fuit. Pergamus I rito clam vocate , Sciebas inquit
ad reliqnas narrationes. rem furalem effe , annon?ille forebam ,
Aliud ergò adſcribam ex eadem , è inguit.Cui Dux ,cur ergo aut non puni
qua pleraque reliqua , admirandorum viſti, aut non indicaſti ergòinffit ambos
fæcunda Cranz iusoa , de Rollone suſpendio nec ari.Er hac fevereiate legem
Normannorum duce , qui Robertus Sanxil. a
poltea vocarus. Noverat luos in latro Memoriæ eriam occurrit factum
cinia , furta, rapidalque propendere : Catholici Hiſpani Ariaqum Gothum
idcirco ſcveras de his leges culic; qua- tempore LeoVIGILDI ad probatio
sum metu pollicens fibifecuritatemo, nem ignis provocantis , cum enim ver
mnium iuſht ruſticos intrepidè ruſti bis & rationibus nihil proficerei, Ej ,
cani operis inftrumenta in agris relin- , inquit , digiro meo annuløs aureus:erga
quere . eam in ignem iacio, in candentem collige
Quidam ex agricolis domum reverſus Proiectumque inter prunas annsslum 116
ab.importuna uxore rogatus.cur inftru - ignori permifit,ut eis fimilis cerneretur,
menta non apportaret ,ducispraceptum Converſuſý, ad bareticum ait ,fivera el
ille
abjecit. At illa furtim ex agroinfru proſecutio ina,ſume enm abigne.
menta ſubduxit abſcondit , ut ma autem refiftente, ait, immenſa Trinitas
ritum redderet cauriorem , reverſus vir Deus,fiquid indignum te credo ,oftende:
in agrum ,ubinon reperit , qua relique- seriè firecta eft fides mea 2 nibil mibi

rat rem ad locipréfectum defert. ' ille prevalebunt hæc incédia ſava.Etablată
adducem vocatus à Duceruſtecues, pre- abrgne ennulum diutifſimèpalma ſufri
tinm accepit amifforum . lubetur pra- nuit , & nihileft necisus.] Hec Greg . l.
fe tus ignis purgatione adhua furem de gloria confeffo.c. 14.vcrbotenus. Sed
explorare. Primus conatus irritus fărt, hic conteſtario fidei Goceræ fuit , non
namignis furem non prodidit , liceto iudiciaria inquifitio . Verùm enim verò
mnes rufticifubuffens ſcrutinium . Tum non immeritò hæ : expurgatio ſemper
Dux verſus ad Epifcopum , Dei s , in- i bon orum & Deum timentum conici
guilgr briftianorum , fi eft confcius le- entias punxtt. Legimus enim de Ro
cretorum , cur futem non prodır? Epif | berto Cantuarienli Epiſcopo , cum Re
copus necduin benė firmaium in religio. i gi Eduardo perluaſi det , ut Emmam
ne non corripuit : fed caufam pretendia. matrem adigeret; ob lulpicionem ftu
pri
a 12.Norueg.c.27.
890 DISQUISITIONVM MAGICARVM
pricom Advino Vintonienſi Epiſco- ret ? reſpondir infans, eum nonelle ſcd
po commiſli , ad hunc le modum :ex alium quem non nominavit . Fiebatid
purgaret , & caigne manercr illæla ; ti virtute divinaled plebs da monis ope
more correplum in continentem ex ræ adlcrobebat. Prunis itaque candin
Anglia fugiſſe , ibique animimærore tibus birtum implet Braccius, & tota
brevi contabu ffe a defert urbe illælus:fcile à libidinis car.
Non dilimile tuis iudicium per pru. inalis flagitio alienum profellus, qucm
nas . quas vel in finum conjiciebant , admodum flammis veltimentum.inte
vel mano ferebant, vel calcabant. De 1 ctum.Nec tamen furentibus perfuzat:
monacho quodam , quiutmeretricem fed ab Epiſcopatu fuit decuibaruss
Porphyrian ſervaret , & monafterio HARALDUS etiam HYBERNOS , ſe
alicui commendaret, nihil veritus fuit Magni Regis Noruegie , qui Hyber
eam ſecum abducere , & propterea in niam bello
vexaverat , filium proba
omnium irrifionem , & execrationem vic incedens nudis pedibus ſuper are
incidir , quod cum meretrice conſue. I dentesprunas.d Nec humano in cor
ſceret; narrat Leontius b , cum cum pore tantum hæc exploratio obtinuit;
ægrorafiet , & mortem præſentiret led aliis quoque in rebus. Nam Eula
propinquantem, coram plurimis iul- I lium monachum fifcella palmea in
Gre adferri churibulum plenum can ignem inie &ta, & illzla permanens .
denuitus carbonibus, & cosaccepifle | Jufpicione criminis abſolvit. c Rollis
carbones, & infudiffc in Gnum , & om , verò fidei Catholicæ veritatem ,miffus
nibus audientibus dixille; Benedictus ad eos à Bablio Imper. Epiſcopus per .
Dominus , qui olim rubum ſervavitin- fualit;cum ipfis poltulantibus, liber E.
combuftum , is mihifuerit teftis fidelis , vangeliorum in caminum ardentem
quod quomodo meas veftes non attigie 1 millus , & per mulcashoras ibi relictus,
hec , qua eft in igne urendi vis , itanec tandem igncexftin &to integer nec ul
ego astigi mulierētoto tépore vita mea , lo afflatus ardore fuiffet repertus.fDc

& c . ] Judicium idéin Gallialubivu B. Milla D Ilidori, fivè , utvocaneMo

Briccius D.Marcinj in Turonenfi .ſc ZARABUM , memoranı non di lumilia
de fuccellor. Hunc enim populus reú Tolecani Annales & Qua de rc ita
peragebat ſtupri cum muliere religio JOAN . MARIANA ; Communi cox
læ profellioniscommifli, quæ linica fenfu de Gotebica precum ratione ants .
mina Epiſcopi lavare lolita , ex aliquo quanda ačtum Teniarum id qusdem si
improbo pepererat . , Briccius vulgt ! liquorteserat , megietamen fucrefferat,
ipfum infanien nondum menftruum & poft connula . Vifum eft controver .
in medium adferri : & coram populo Jiam ignis judicio permalere: fic erksfie .
interrogavit , num ipſe pater cius fo- culi mores erantrudes & agreftes, ne .
que

a Polydor. Verg.18.Hiß Ang.b in via B loan Eleemoſya menfe Iux (Gre.Turon 1 2. hifto.
6.1 Sabell.exempel.co c.2 Fixigor . Marull is alii. d Saxo.lib.Din hill 53.Cranszius 1.5. No.
tu.ce. Marxllus l.l.exemp.c.4.1 Zonaras 10.3.6 Cordrenus. g vile Fillegam in defpenfibur die
fpoft Hopanicas eius Janderum vites,
 LIBRI IV.CAP.IV.QVÆST.IV.SECT.IN. 691

que fatis expenfi ad CHRISTIAN AX 1 quid fi ad candentisferri tactum ma

pretutis regulam rogo in platea accenfo , nus eius cernerent intactas eftontne con
leber uterque Romanus Gorthicus fenfuri crediturique ? cunctis fucela
in ignem projects. Et Romanus quidem mantibus , Velle :in chirothecæ formam
continuo ex igneprofiliit, id populusvi- juſſit ferrum cudi , idque ignitum ad.
doriam interpretabatur : nam liber al ferri.Rubebar igne ferrum ille tamen in
ter ſubflammis o igne diu permanens, trepidus manum immifit ad cubitum ,
illafus inventus eft. Rege arbitro, nin deportavitque ad locum conftitutum .
! hilominus populo perſuaſum , utram . Ibi cum ad pedes Regis Suenonis proje
que precandi rationem ſuperis placere :) ciffet , dicta manu dedit concio , fponte
quando uterque liber ex incendio eva- fubiens lavacrum regenerationis d ] A
fiffet incolumis & c.lib.9 cap.18.dere. I ' Theodoro. Lectore e hiſtoria rcfertur
bus Hiſpan. hujuſmodi tempore Martini duos
Qui pycam ingreſy prabandz in . Epiſcopos,unum Catholicum :alterum
nocentiæ cauſa,mulcos invenio.Nam | Arianum , principio verbis diſputaſſe
& Sophocles, ut dixi,agnoſcit morem . de fidei dogmate controverſo:deinde
Petrus Maffilienfis presbyter , fufpectus Catholicum conditionem concer
de bareſi,Antiochia ipſó die Paraſceves, tatori propoſuiſſe, ut vadis diſcepta
Sacrofan & tam Chrifti Domini lanceam tionibus prætermiffis , rogum ignis
manugeftans, nudus corpore , per coa- ſecum ingrederetur , & fidei ſuæ ve
cervatorum late lignoră ſtruem ardentitatem uterque hoc indicio , Deo
tem .; mediofqueignes illeſus evaſit a ) comprobaret teſte : denique ARIA
E Poppo Danuspresbyter,in fide Chri Num detrectaſſe ingredi ; Orthodo
ftianæ probationem , velem priuscera xum nihil moratum , ingreſſum que
copioia illinit , eamque indutus in ex iplo rogo multis diſſeruiſle , & nec
medio populi circo, Gc ſe in Hammam minimum uſtularum egreſluni fu
intulit , & perftitit fine ullo doloris ! iffe .
ſenſu (quod fanctè affirmabat ) donec Vera narratio :ſed res non ſub Mar
veſtis tota corpori circumfula , inta tiano, verum ſub Anaſta Go accidit , ut
eta flammiscuie , in favillas redigere. ! melius à Cedreno & Nicephoro , lib.
f tutb , eo permoti miraculo Danic, 1 15.6.23. proditum . Ja &tabat Savanaro .
duelli purgatione fublata, ignis purga . | la ſe hoc judicium fubiturum ; cuin
tionem introduxerunt , fortaffis etian ad réventum , ſubſtituir alium prole :
cos movie iteratum aliud cjuſdem , neque hoc detre &tabat Minotira accu
Popponis factum , nam alio tempore, fator ;ſed hoc tantum ,ne illeSacroſan
cum verba Danis perſuadendis , & am fecum Euchariftiam de ferrer :
Chutiani leciò fierent,non fatis habe. quod revera diffident'æ nó obſcurum
rent efficacitatis , percunctatus eft : erat lignum . f. Fulgol.auctoreſt à Jo
Rrrr anie

a Psuli Æmyl.hiſt. Fran 1.4 b Cronizius 1.3.metro pol.c.43.c Saxo Hif Danor.l.10.0'Saxo
d ! 10,1 schon.las i 32. Cranz l. 4. Dani.6.4 61. 2. CeleBian.f confer.caque ſcripht Guircar .
d.l. 3.6 Volaterran . in Antrop.cum us qua phil. Comin . 68. bill. c. 19. qui tempore illo vixis,
 662 DISQUISITIONVM MAGICARVM

anne Gualberto Petrum Archiepiſco- I illuc properarunt. Pollicentur fautores

pum Florentinum , provocatione ad Epifcopi.fi ea probario fuoporiatur effe
iudicium pyræ accenſa Simoniæ con. Etn, ut quilquam è fra:ribus per ignemo
demnarum . a Sed verirs eſt id à Petro illaſus tranſcat feipfis fuffragaturos,
Albanenli Epiſcopo factum , qui pro- ab Epifcopo defecturos itaque fixnt Lje
pterea , ignews, fuit vocatus, tefte Ur. tanic & alia preces a monai bis, facrifi
ipergenli , in Chronic. prius camen , cium folemniter celebratur ab Abbate
quam ille Epiſcopus adhuc crearetur . illius inſtituli, clericis monachis Ad
tem totam adſcribam , ex vita ipGus | juvantibus.Vbi veniū eſt adagnus Dein
GUALBERTI , ut creditur à BLASTO unus ex monacbus fert aquam falratama
Melaneſio fide integerrima conſcrip- ad aſpergendum , alsus buribulum ,
:a,is poftquam narravic fæpè à D. Jo thuris incendendi cauſa,tertius faculas
ANNIS GUALBERTI monach ad ligna inflammanda, quarius ima .
Petrum illum Flor. accuſatom Gmo ginem crufixi In vocalHT À cunctis Dan
niæ , & eius fautores ad ignis iudicium minus nofter Iefus Chriſius, & San &tif
provocatos, lubdit tandem; Prefigitur fima Virgo Maria Mater eius pleno 016,
itaque locus & dies , qøo iſt ud fieri de. mt rei veritas declareiur .
beas, utfiqui velint, poffint coram in Sacrificio peracto deponircafulam
tneri . Locus præfixus eft in monaſterio crucemque marine geftai Abbas, quifon
Seprimi, quod tunc erat ordinis memo . crificaverat. Perrus is quoque diceba .
rati, unt vero Ciſtercienfium eft. Dies tur. Litaniis abſolutis unus ex Abbasi
fuit quarta ferie prima kebdomade buseligitur, quiclara vocepopulo expo
Quadrageſima. nat petitions of spnoſionis conditionem .
Modus probationis fuiteiuſmodi, ut Deinde Abbas Petrus, cum cruce ,quan
in locopublico dua lignorum firmes jux . manu geftabat S.loanne inter im coram
ta ſe fierent , que obtinerent in longum adftante , & orante ingreditur perme
decem pedes , in latum quinque,in ſub- dios ignium globos flamma in fublime
lime quatuor & dimidium , inter wiraf afcendente , calcatque ardenresprunat,
gue verò ftruesſemita inter effet longi que erant in via inter lignorum incen .
iudine brachii prunis ardentibus con las ftrues. Sed prizes quam ingrederetur
ftrata,per quam unus ex monachis tran . ignem cunctis audientibus, ita precatus
firet. Vbi advenit ftarutus dies hora eft : Domine lefu lux vera omninm in
invitatur Epifcopus Petrus à ſuis,utac te credentium , pero mifericordiam
cedat vifurus tantæ rei experimentum , tsam , oro clementiam inam wr.fiPerrus
xe civitas Florentina tam diuturna ve- | Ticinenfis,qui dicitur Florentinus Epiſ
xetur altercatione. At ille prorfus re- i copus, peruinia Florentinam fedem ocima
nxit. imò fiqui charum eum haberent pavit: 11 aterni Parris Filises ** me
eos eò accedere vetuit. Sed plebsomnis Salus,in hoc tremendojudicio ad me ad
wiriufque fexus , & cleri maximapars | juvandum feftines ; o me sllafum fine
Millis

a 1.8.6 1.eodem fere modo narraturex S. Atlone Piſtorienſ à Cæfare Baron, 30. 11. Anaal
sus Cbrifti 1063
 LIBRI IV.C. IV . QVÆST. IV. SECT.III. 693
millis aduftionis veftigiis conſerver: ficut Duas hiſtorias narrat Cafariks Ci
olim tres pueros in fornace Babylonica ftercienf. a
fervafti. In Cameraco ( inquit) civitate Epil
His dictis . per medios penetrat ignes, i copali infra hoc quinquennium plu
neque corpori , neque veſtimentis res hæreticicomprehenG ſunt qui
ullo aduftsonis veftigio inbarente. Cum . omnes timore mortis ſuam perfidiam
que vellet vertere ſeſe , cadem via per i negavèrunt. Miſſus eſt ab Epiſcopo
flammas reverti , à populo retinetur, clericus, qui negantes percandens fer
quippe jam perspicuè rei veritatem e rum examinaret , adultos hæreticos
docto .] elle fententiarer. Examinati ſunt om .
Vide mi hic Le &or, quam admira nes, & combuſtilunt omnes : qui cum
bundasDeusin ſanctis ſuis, & quomo . trahernerur ad pænam , unus ex eis vir
do divina ſapientia varios ac multipli . nobilis ſanguine , selervatur à clerico
ces , quafi ludos edar,utadmirationem ad vitam, & fortè illum quoquomodo
ac venerationem in cordibus noſtris reducere poſſet ad pænitentiam , cui
excitet. Volas ferrum & in acre pen- ſic dixit : Homo nobilis es, miſerior
det, fcquiturque manus innocentis u- cui, & compatior animæ tuæ: rogo &
nius , tugit alium , & candentia ſervata moneo , acadhuc de cabra perfidia re
multis poft menſibusiovenit reum'ac Gpiſcas, & deerrore ad veritatem re
punit.Popponi chiroteca eſt ferrea ig- deas, ne per mortem temporalémor
nita, quod forer exleni corio ſuavibus rem incurras æternam. Ad hæc ille re
imbuta pigmentis : circa corpus pof (pondit: Experimento didicime errar
tas cidem adurit veſtes,corpore illæſo, le. Si ſera pænitentia mihi prodeſſe
edax vis flammæ; ſed in Abbatem Pe- poſler, non renuerem conficeri. Cui
trum (qui poftca Epiſcopus Albanen . cùm ille diceret, pænitentiam veram
Gs) or limonia detegatur , ne hoc qui- nunquam
nunqu am )elle ſeram ,vocavit Sacerdo
dem valet , ſed Babylonium renovat tem , confeffus eft homo erroré (uum ,
{pe & aculum . Idem contigit S. Bonifa ex toto corde Deo promittens , fi vica
cio : qui fimili miraculo ad Tyranni concederetur, fatisfa &tionem . Vtau
petitionem per medias ignis ftrues, il rem pius Dominus vim oſtenderet co
laſus ambulavit ; & Hc Tyrannus, cum feffionis, mox , ut pænitens cæpit pec
Rullorum magna multitudine im cara ſua confiteri , cæpit & ipfa com
pullas , ut Chriſtiano lavacro ablue- j buſtura in manu pænitentis paulatim
retur. lege PATRUM DAMIANI minui, quæ in tátum ,eo alpiciente ,de
in vita SANCTI ROMUALDI crevit, in quantum confeffio profecit.
capite vigelimo nono & trigefimo. i Medietate confeſſionis peradæ media
Confer nunc hæc , cum iis quæ hæreri- | pars plagæ eſt lanara : ut autem con
cis accidere. Tam procul ab eis hæc fellionem totam complevit , & vir
Dei virtus , quain remota ab corum cus ipſa confeffionis, combuſturam
mente vera fides. camin colore , quàm in dolore delevit,
Rrrr 2 & ma .
a li.z.mirac.6.16.6 17 .
694 DISQUISITIONVM . MAGICARVM

& manus priftinam laoicatem recepit.. cum veniſſergaudens , dixiſſecque Be:

Vocatus eſt vir à judice ad ignem : ad nedi&tus Deus,quimelabera vit hodiè,
quem clericus . Quare cumvocatis ? abinrerim corporis & animæ, cauſam
ut ardeat,inquit, eo quòd in examina- ci exponens: reſpondicilla : Quid te
tione combuftus Gr . Tunc clericus, o ciſti ô miſerrimc ?quid egifti ? ut quid
Atendensianum eius ſaniffimam ,libe.propter momencaneum dolorem re
ravit eum à pænis , cæteris igne concelliſti à fiderua lana & fan & a ? magis.
fumptis. debueras, fi fieripoffit centies corpus.
Hæc cum audiffet magiſter Conra . tuum incendiis fubjicere, quàm à tam
dus reſpódit Abbati.Erego dica vobis probala fide. ſemel-recederc . Sed ,
fimile , quod ante paucos annos apud quem non ſeducat vox ſerpentina: Im
Argentinā recordoraccidiſſe. Decem memorille beneficii Gbi divinicus col.
hæretici in eadé civirate ſcilicetArgen- lati immemor tam evidentis miraculi ,
tina , quæ & Strasburg.cóprehenli (ups, confilio uxoris acquicvic & errorem :
qui cum negarent, per judicium can- priſtinum reſumplit.
denuis terriconvi &ti , fententia ince Deus verò non immemor vindi& x ;
dii ſunt damnati . Die ſtatuto ,cum du .pro tanta ingratitudine , manom pla .
cerentur ad ignem , quidam ex comi- 1 gavit utriuſque.Renovatum eft income
tantibus,uniillorum dicebat : Miler dium in manu hæretici , & quiacon
damnatus es , age vel nuncpanite ntia, iux au Qrix exftitit relumpti erroris
peccata tua confitendo, nepoſti ncen confors facta eft redivivi doloris ..
dia corporis, quæ momentane a funt, Tam vehemenserat incendium , us
animam tuam ignis gehennalis æter- olla manuum penetraret , & cùm oci
naliter comburat.Cuicum ille diceret: non auderét clamoribus in villa , quos.
cólidero quidem me erralle Kid timeo vis exocrfir doloris, fugerunt in dem us
pænitentiam tantæ necellitaris , mi- | vicinum , illicut lupi ululanres . Quid
nus accepram effe Deo : Reſpondit, verbis inimernor? proditi ſunc,incivi
excorderátum confiere.Deus eftmi tatem -redu &ti ſunt, fimulquein ignem
fericots & poenitétiam ſuſcipict. Mira nondum plenèexſtincum milli, & in :
res,mox enim , uthomoconfeſlus eft | cinerem redadi..
perfidiam manus eius plenam recepit
ianitatem.Tardantceo in confeffione, Quid hoc quæſo rci ? an hzreli
cum à judice vocaretur ad pænam , flamma, qurudumbra corporis adeo
ne hæreh debita flammaruin exuſtio ,
confeflor eius judici refpondit: Non
ur cum fuga erroris vis recedar ardo .
juſtum eſt ut homo innocens damne
ris & errorem redeuntem ardor inle-
tur injuſte.In cuius manu dum nullum
parabilis conuitetura
veſtigium combuſtionis reperiretur ,
dimilluseſt. Quid? quod altero quoque ſuper
Hebebaridem homo uxorénonlon . | doplanè evenw Deuscomprobavit ,
gè à civitate manentem , horum quæ : & arrepritio ufus carnifice in hæreti-
dicta ſunt prorlus ignaram ,, ad quam copunicado ? iter in ore duorum le
tium :
 LIBRI IV. C. IV. QVÆST, IV.. SECT.III. 695
Afum veritas,hi ſunt Bernard, Luxem . conftat vetuille FREDERICUM II.lib.2.
burglus ,in Cata.herer.lee E. & illo ve- Neapolit.conft.cap.trigefimo primo. Ex
tultior, Thomas Brabantinus, cuius ad Decreto etiam GRATLANI a videatur
fcribam verbs; Erat circa Camerarum GREGORIUS MAGNUS. Cave tallaris.
quidam hereticus aſtutus valde, qui facinus hoc GRATIANIeſt;velinſcitia
metuensenquirie comburià. fratribus ſcriptorum.Nihil tale GREGORIUS re
Predicatoribus:qui in dieta civitate eo fcripfic.legetotam illam epiſtolam ad
tempore plurimoscomburebant,finxit fe BRUNICHILDAM - Reginam Franciæ;
Arreptum à damone , ob hoc ad san quæ ſuperel b videbis puipareæ chla .
&tum Arcardum in Aſpera , objelis cu mydi afforum ftramineum limbum :
Tare potentem ligatus abamicis deduquem nec luo CARNOTENGIS agnovit
Etus eft wtineonon harefim propalatam inec antiquior GRATIANO , quod
Sed furiam putarent. Et si audivit leiam .Sed prohibuit STEPHANUS V.
quidam clericusobfellisà demone e la ad Moguntinum ARCH ! I P !SCOPUM
galus quod Eligius Beogris ( fic enim vo' lcribens: Ferri candentis veleguafera
cabatur ligatus),nempe hæreticu sille , ventis examinatione confeſſioriem ex-
utiparet ex Bernardo] ponererur in lo- corquerià quolibet ,facrinon cenfentcai
Co ſubſequente nocteidem -clericusobfef : nones. Et quod Sanétorum Patrum do
ſurdivinonucu folususeft, ő aggregans cumento fancitum non eft, ſuperſtitioſa
mattas ftraminaatque Ecclefiafiam adinventione non eft prefumendumi
na ſuper ligarum hæreticum ( Eligium ) , spontanea enim confeßione vel teftium
cumulavi. Ludumautem & furias approbatione , publica-deli &ta , babi
credensalle diſſimulat; quoad ulguecle to pra oculis Dei cimore , commiſa
risus ignem de lampade fumens combus funt regimini noftro judicare. Occulta
rere hereticum coepiti et tunc hæreticus verò incognita, ſunt illi relinquenda,
exclamavit: Adcuim vorem experge- gui folasnovir:corda filiorum hominü.c
falli cuftodes, cum ignem exftinguere Quibus verbis fubditGratianusnon
niterentursciericusarreprogladio , quem hæc duotaocum purgationis genera
caſujuxta le £tuminvenit,omnes violen quæ hic nominantur,fed & quælibet
ser abegit ;& hereticum in igne comburi similia inhibira dvideri , eò quod in
ft. Nec mora divino exactojudicio. quibusliber talibus ratio qoam ponti .
clericus à demone liberatus.& plene for texaddit æquèprocedere intelligatur.
Spes apparuit ] Sicilie boni univerſalis i Quod aperie di& um ,verſ.ult: d.cap?
libro fecundo cap.vlt .
Menem ,ubi legimus,Vulgarem deni
Planè iniraculi piena hæc olim pur: 1 que ac nulla canonil a fan &tione fulcitam
gatio fuit, & ideò non injuria ſublata | legem.ferventis fcilicet ague live frigi.
fuiriquia iniracula pofcere non necel de ignirique ferricontactum ,aut cuiuſ;
faria, Deum eft teotare.Sed quis veruit laber popularis inventionis ( quia fabrio
Rory 3 cante :

a c. Mennem : 2.7.5: b li u regitri,ce: 8. c.pa.s.decreri poft medium d casconjuluifti 2 ..

axal'si e con lib namque in fine 2914 ..
696 DISQUISITIONVM MAGICARUM
cante bec ſkut omninò falta invidia)
nec ipſum exhibere , nec aliquo modo te SECTIO IV .
volumsuspoftulare,immòApoftolica ax
Etoritate prohibemusfirmifimè.] De purgatione vulgari por a
Quz lanè uluma verba indicant quam .
duorum alterum , vel G Gregorius ifta
, puto , ipliushodiè "leBAT adhibita vel calida , vel fri .
mucilum exltare,& luonem F gida, de calida

quoquein mutilum exemplar incidille receptam legibus Longobardorum ,

in quo nempe tam magna pars cpio
Atolz illius delideretur:velquod pla-
cet amplius)cum hoc tragincntum alo
terius Pontificis alicuius reſcripti por-
tio effet ,id Gratianum confudiffe cum
Gregorii verbis vel temporum injuria
ex Gratiani libro ticulum , quem huic
præfixerat reſcripto ſecundo , corum
interiiſſe , Gicquelibrarios de duobus u
Saxonum , Rhenarioru&
m Friliorum
6 & irrepliffe per malam imitationca
poculi Zelotypiæ ,quod Moyſes incro.
duxerat apud Iudæos
vensſualu diaboli introducta , illud
vero poculum herbarum amaticaoci
um à Deo fuit infticurum : qui ſolus oc
culca cordis novit, & judicat, & aequit
cum indicarea mentiri , & veritatcm

num feciſſe deſumpta enim hæc ulti- { Gicle: indicatorum promigt Muyli:
ma verba ſunt ex Epiſtol. Alex. II . ad qualis (pongo , cum in aquæ judicio
Rainaldum Cumanum Epifcop. & nulla habeatur pravo more, & præpo
lubjungenda videntur in fine, cap. fu ſtera imitatione , per abulum , fuit in :
per cauſa ,cad.2.9.5. prohibitum ergo troducta.
hoc ab Alex.Il.ſed & prohibitum quu Nam quod Beat.Hieronymus,in 1.
que iterum Apoſtolica autoritate ab Reg.cap.6.memorat his verbis , hauſe
Honorio Ill qui diſercè teſtatur ferri cunque aquam & effuderunt in con
candentis judicium ,penitus eſſe inrer (pectu Domini . Hebras tradune, quòd
di & um : utpote in quo Deus tentari vi. coram Domino in eandem aquam male .
derur : & mandat Templarios , qui Li- dicta congeſta fint: ficut in lege mulier
yones hoc judicium ſubire compelle- zelorypa bauſta aquaprobatur , ita á
bant,per ceaſuras EccleGalticas cogii idololatra hoc aqua probati ſunt. Hi
co obftinere a Fufius hæc paululum videlicet qui ſe idola coluifle penstos de .
proſequi vilum , quia poftmodum ſe negabant Tradunt etiam quod quicum
quenti lectione iis utendam erit con que idololatra banc aquam guftaffet, leo
Lia Novicios quoſdam , aqua frigide , i bia cims ita fibi adhereient , utneque .
defenſores. quam et ab invicem idololatra ſeparare
pollet.Hoc indicso idololatra deprehen
debao

a c.diledifli.de vulpur. b Lomba.li..bis 10. SpeculiSax.lib. ar.39. Leges Frifonam .

23.3. 11.14 c mobslis z.quæft.4 . num .s.v.14.cuius ratumex Hebr.textu facilius aligats quum
ex Latino vidindoquequeCyish.b.4.de adoras. Theo.in n.9,10.6 lofeph.d.zeantiq.c.19.Pbolla á
Special.degib.
Xil.Seneng,1.2.ver.sclosypia,
 197
LIBRI IV . C. IV . QVÆST. IV . SECT . IV.
debatur, & interficsebatur. Quod & fe- gione concedit. Ibijureprimam , de
quentia demonftrans in eo good ait: lucinde gratia per legatos petita, cum nek
dicavitque Samuel filios Ifraelin Ma , Irum impetraſer:decem homines cum a
fphat. Indicare in hoc loco idololatras, 1 qua calida,toridemque cum frigida,de
fecundum legem morti tradere intelli cemque alios cum ferro candente mifit,
gendum eft, Dicunt etiam quod Moyſes jultos experiri judicio,utri regnum illud
hoc modoidololatras , qui fibivienlum conveniret,quod cum ipfopaterfwm.m.
fecerant ,probaverit , quandò arripuit dovisusfacramento interpofito divifiles
vitulum eu combußor, ó contritum ur Qui retentata ,sum detrimentum nul
que ad pulverem (par fitin aquam , olum cepiſſent nihil tamen æqui obtinue
dedit ex eo potum filiis Ifrael.] runt,obid Ludovicus , c.
Totum hoc; quia nititur lola luda Sed quomodo , centarunt?fanè inje
orum affirmatione:nec D. Hieronym . &a manu in ferventem , & non adufta,
affirmar : libertatem nobis relinquic docet ritualis adhiberi folita oratio
credulitacis.poſſum uno verbo dicere, i huiufmodic. Deus Iudex juſtus.forris,
non credo ecuritis. Si fa & um , Deo patiens > qui es auctor e amator
jubence ta &tum à Moyfe,de aquæ fri- juftitiæ , qui judicas agurratem ju
gidæ proba ,qua iſti ufuptur , oullæ nec dica Domine , quod juftum eft, quia
revelationes,nec teltimonia aur indirecta tua judicia funt , qui refpicisſuper
cia ſuoc divinæ jullionis, Quare jure terram ,e facis cam tremert. Tu Doº
optimo canones eam fuftulere a no mine omnipotens qui per adventum Fi.
minatim.Superiore ſectione de Caro- lii tui Domini noftri lefu Cbrifti mun .
lo Caluo breviter perftrinxi, ut hic fu | dum faluaſti, & per eixs Paffiorem ge
Gus & clarius narrarem verbis Carolinus humanum redemifti:in hanc aquam
Sigonii & Aimoni 6 Ludovico Ger- per ignem ferventem fan &tifica, qui tres
wania Rege Francofurti mortuo , Ca I pucrosid eft,Sidrach, Miſach , d Ab .
rolus Calvus imperator & Francse i denago , juffione Regis Babylonis miſſos
Rex , properè Aguas , Coloniamque in caminum ignis fervafti : tu cle
contendit,ut Lotharingiam ; qua fra ! mentiſſimèpraſta , wt fi quis innocens
tris filij eirus Lotharii fuerat,occupa in hanc aquam ferventem manum mir
ret: Ludovicus tres filios reliquerat, Ca tat , ficur trespueros ſupradictos de ca :
tolomannum ,Ludovicum . Carolum mino igniseripuiſti , Sufannam de
ognomine Craſſum , Ex quibus Ludo falſo crimine liberafti : ita Domine
vicus ,qui paterno funeriinterfuerat ubi manum illius falvam , illafam per
patruum paterni regni fines ingreffum, ducas. At fi quisculpabilis, velintrar.
caftra ad Rhenum poſuiſſe audivit , ira ! fante Diabolo cor induratam praſump
incenſus.quod paternum regnum inva- ferie manum mittere , tua juftifima
dere effetauſis,Francofordia copias mo- piesas hoc declarare dignetur ut in
vit,atquead alteram aheni ripam oro eius corpore , tua virtute manife .
ftetur ,
a dc . Mennom in fin.d.c.confuluilts. b Aimo in.lib 5.Hele Fras. 6.34. Ó Sigonius &..
Regni lialue . c Annaies Buior.l.4 .
 698 DISQUISITION MAGICARVM
VM
Jterur ,etanimaillius per pænitentiam andaxin aheno,dicens : Praltabit miles
faluetur] hæc fidesmia iniectamanu:protinus.sf
Non igicur ore bibebant , ſed ma- I gue ad oßium internodia omnis caroli
num immittebant. Docet hoc etiam quefalta defluxit,& fic altercatro firem
hiſtoria, quam narrat Gregorius Tu accepit. ]Hæcille.libr.i.d glor.mar . c.
ronenl.de Diacono Catholico cum o&togefimo primo.
presbytero Ariano diſputante, & ad 6 Exactiores duas formulas , quam fit
dei vericarem comprobandam licpro illa Aventini, polt primam huius ope
vocante,Factis rei veritas approbetur , sis editionem nactus ſum , G.duz , &
fuccendatur igni ahenus , & in ferventi non una potius. Eam quæ plenior eſt
aqua annulus alicuius proiiciatur , qui mihi fuppeditavit ,vir eruditione & sc
verò eum fuftulerit ex unda ferventi, ! ligione clarus, & delicteris bcod meri
ille iuſtitiam confequi comprobetur. ] tus Petrus Panrinus Decaqus Bruxel
Conditionem hæreticus accipit . lo . lenlis , quam in Hiſpania ex codice quo
terea Diaconus , diffidentia quadam dam Bibliothecæ regiæ , litteris Gor
tentatus , unguentis qurbuldam bra - thicis ante fexcentos, ut minimum an
chium manumque illinit. bæreticus nosexarato , diligenter exſcripſeras
negat periculum ſubire :cùm Catholi De altera me monuit vir Generoſus
cusbrachium exlereret , hæreticus vi . Marcus Velferus, omnis antiquæ , &

dicunguentis delibutum ,exclamat ad . novæ hiftoriæ callentiſſimus ;quam lu.

verlarium magicis pra fidiis confidere, retus ex Cod . M.S. cum Notis in epi
non fidei, oricur altercatio . His itaque ſtol luonis vulgavit,quæ in fine adfcri
litigantibus fupervenit Diaconus alius birur cuidam D. Eugenio ,his verbis;
ab urbe Ravenna , Hyacinthus nomine , Hoc Iudicium autem petente Domino
ſciſcitan (que qua effet hec altercatio , ut Ludovico Imper.conftstuit B. Eugeniº
veritaiem cognovit ,nec moratusexira . u's,precipiens ut omnes Eriscopi,Co
Eto è veſtimentis brachio in abeni dex . MITES, ABBATES , omniſque populas
teram mergit : annulus autem qui inje- Chriſtianus,quiinfra eius imperium eft
Etus fuerat eratvalde levus,acparvulus, hoc judicium defendat innocentes . O
nec minus ferebatur ab unda quam ven examinentur nocentes , neque persuri
to ferripoſſet vel palea. Quem diu mul- perdant ſuas animus malum confentien.
tumque quafiium infra unius horaſpa . I tes Quæ verba non mendola modo
cium reperit, accendebatur interea ve 1 fed & mutila valdè. Suſpectum etiam
beméter focusille ſub dolio,quo validius hoc totum , nec enim credo Ludovica
fervens.non facilepoffet aliqui annulus lanciviſſe quidquam cale, cum in capi
à manu querentis:extractuſque tandem cularibus Caroli Magni parentis cius
Nihil Diaconus fenfit in carne ſua : ſed aqua frigide probatio dileriè prohi
porius proteftatur in imo efe frigidum ! -beatur. Deinde quis iſte 5. Eugenius :
aberü in fummitate vero caloreill tepo aut quando vixit ? Nam de Toletano ,
ris modici continentem Quodcernens non eft quod luſpicere : licet formula
bareticks valde.confulis iniicit manum videatur eadem cum ea , qua Vibgouthi
( got
 LIBRI IV . C. IV, QVÆST. IV . SECT. IV , 699
funt uf :Iureci etiam formulæ defunt a antequam communicent , interro
liquot primæ orationes & alia nonnul get cos Sacerdos cum adjurarione,
la , quæ exftabantin illa Gorchica , ideò & dicat:
eam hic tibi exhibebo , adſcriptis in Adiuro ros homines per Patrem & Fs
marginc variationibus ex luretida. lium , & Spiritum S. & per veftram Cbria
ftianitatem , quam ſuſcepiſtis , & per Vni
INCIPIT EXORCISMUS VEL genitum Dei Filium , quem Redemptorem
Benedictiones Aque calidæ , in creditis, & per S. Trinitatem , & per S.E
qua manus ad iudicium pangelium , Pesreliquias, qua in iſtafax .
Dei mittitur, & a Ecclefia funtreconditæ,ut nonpraluma.
tis ullo modo ad iftam fanctam Communio.
I'm bomines vis mittere ad compro- nem accedere, nec fumendocommunicare, ſi

j
fac cos intrare cum omni humilitate in EC quam veritatem inde fcitis , feu qui hocegit
defia & proftratis in oratione dicat Sacer- noftis.
dos bas orationes. Siautem tacuerint, & nullam indè pros
feffionem dixerint,accedat Sacerdos
Prima Oratio . ad altare , & communicet more foli
Vxiliare Domine quarentibus mife to : poftea verò communicet illos.
A Cùm autem communicant ante al .
fitentibus : Parce fupplicibus, ut qui noftris care;dicar. Sacerdos:
meritis flagellamur, tua miferatione salve Corpus boc & fanguisDomini noftrile
Miur. Per fu Chriſti,fit vobis ad cõprobationen hodiè.
Secunda Oratio. Expleta Miffa deſcendat Sacerdos ad
Vaſumus omnipotens Deus affli&tipo locum deſtinatum , ubi ipfum exa
Quorapult lachrymas reſpice, Giram tua in men peragatur, Deferat fecum li
dignationis averte : ut qui reatum noſtre brum Evangeliorum & Crucem , &
infirmitatis agnoſcimus, tua confolatione li. canat modicam Litaniam , & cùm
beremur.Per . compleverit ipfam Litaniam , cxor
Tertia Oratio. cizet , & benedicat aquam ipſam
Eus qui confpicis omni nos virtute de antequam ferveſcat , ita dicen
do :
ab omnibus adverfitatibus muniamur in Exorcizo te creatura ague in nomine
corpore, & à pravis cogitationibusmunde Dei Patris omnipotentis , doo in nomine le
Mur in mente . Per . ſu Chriſti Fili eius, Domini noftri: ut fias ao
His orationibus completis furgatur . qua exorcizata ad effugandam omnem por
pariter, & coram hominibus illis teftatem inimici, & contrarietatem eius, com
cantet presbyter Miſlam , & faciat ipſum inimicum , ne valeata contendere it .
cosad ipfam Miſlam offerre. Cùm i Miriam Dei ullo modo , nec manifeſtationem
autem ad communionem venerint; eins, lipſo praftante, qui venturuseftiudica,
Ssss Te vis

a Pestio sontemnere,velconsaminare quodinfrael.

700 . DISQVISITIONVM MAGICARVM

revivos mortuos, &feculum per ignem . Iris Spiritum tuum ſanctum ex fumma cali
Amen : arce ſuper hanc creaturam aque , fquars
Item alium nos ignefervefcere , atque cateſuere prafu
Exorcizo te creatura aqua in nomine | mimus , ut rectum iudicium peream fuper
Dei Patris Omnipotentis , & in nomine leſu bunchominem ( nomine.ıllo ) g comprobes 46
Chrifti Filii eius Domininoſtri :ut fias aqua manifeſtes. Te Domine h fuppliciter depre
exorcizata ad effugandam omnem potefta- camur:qui in Cana Gahleæ fignoadmirabi.
tem inimici, & a omnem phantaſmam dia- li tua virtute ex aqua vinum fecifti, & tres
boli:utfi hic homo manum fuam in te b -mi- l pueros Sidrach Mifach Abdenago, de ca
ferit , & innocens exftiterit dë bujus culpas mino ignisardentis illefos eduxifti, Suſan
vel unde accuſatus eft , pietas Dei Omnipo- nam de falſocrimine liberaſti; caco nato o .
tentis liberet eum . Et fi quod abfit , culpabi- culósaperuiffi , Lazarumiquatriduanun à
lv eft, o cpreſumptuofus in temanum mito monumento ſuſcitata , Petrumi mari
tere auſusfuerit eiuſdem d Omnipotentis mergenti manum porrexifti , ne reſpicias
Dei virtus hoc declarare in eo dignetur : ut peccata noftra in banc orationem : ſed ruum
omnis homo timeat & contremifcat nomen rerun & ſanctum iudicium coram k omnia
farctum gloria: Domininoftri:qui vivit bus manifeftare digneris ; ut fi ifte homol
pro hac reputationis caufa . ( videlicet illud
regnat Deusper omniafacula ..
vel illud ) ad praſens. modo manum fuam in :
OR AT 1.0 . hanc, aquam igne ferventem miferit , con
culpabilis m ex hac reputationis caufa nox :

Domine liefu est under mi

, & Chriftis,quimultum the bei
n nulla malitia digneris,
praeditareeadem ut nulla
mann defica
apparen t
ſericors, per quem facta ſuntomnia : Deus per quam fine culpa calumniam incurrat.
Deorum & Dominusdominantium quipros Iterum te . Detts Oinnipotens nos indigni
pter nos homines do noftram ſalutem defi & peccatores o famuli tui ſuppliciter exo
nu Patris deſcendifti, & ex Virgine Maria ramus, uap ſecundum verum & rectàm is-
Carnem affumere dignatuses , daperpaflio- duium tuum nobis in eodem loco eriam ma. ,
nem fuam mundum in Cruce redemifti, & | nifeftare digneris , quatenus bic bomo ex :
ad inferos deſcendifti, & diabolum in tenebac.gréputationis r caufa ( IL ) i per ali
bris exterioribus conligaſti , & omnessu- quod maléficiumdiabolo inſtigante, ANI CH •
ftos, quspro originalipeccato ibidem e de- ! piditate velifuperbiâ incitante. culpabilis ;
tenti erant ,. magna potentia tua exinde li- effin facto , vel in confenfu ', ai burt
berafti: tu Dominequafumausmittere digne 15 probationis iudicium , fubvertere auf:
vid .

a ml.omne phantab al.milf irur;eftinasceus unde'repetatur, pleras De libéresInmoc Pre :

Jumptuosè al. d al.omnipo.virtus fuper eum hoc al doesnehantur: quit ab igne fra.c videruriqui!
alg al.comprobet acmanifeſtes h supplices al, i almari, deeft.kalism bacorations. I al.bominious in
hucmun bicdig, m ab exhac caufa fürdo, videlicet velbomiul sxi adulterio, vel luxuria sui pro
qualibet caufa culpa modo ad prefius manam . n velmacula al o famulitis.sl. palfonder
gutatua z el tota criminis vairas. Watoto [ al.food but comprobind.obi.
 LIBRI IV . C. IV. QVÆST. IV . SECT. IV .
violare a voluerit , malo confiſus b ingenio,
manum in hanc aquampreſumptuolus au-
fus fuerit mittere , tua pietas c'hoc declaret:
ut in manu eius dignoſci queat , quod iniufte
egit, d & ipfe deincepsper veram confeſsio
nem pænitentiam agat , & ad emendatio.
nem perveniat : ut iudicium tuum ſanctum
& verum in omnibus gentibus declaretur:
per te Redemptor mundi , qui venturus es iu
dicare vivos e mortuos, & faculuin per ig
nem , Amen .
Item alius exorciſmus .
E antem creaturam aquæ , adiuro te
T per Deum vivum ,per Deum ſanctum ,
quire in principio ſeparavit ab arida. Adiu
ro te per Deum vivum , qui te de fonte Pa
radific manavit , & in quatuor fiuminibus
exire iuſsit, & totam terram f rigariprace-
pit. Adiuro te per eum , quite in Cana Ga
lilea ſua potentia convertit in vinum : qui
gog
nes homines virtutem Domini noftri Ieſu
Chriſti, qui venturus eft cum spiritu ſancto
iudicare vivos mortuos , & faculum per
ignem , Amen .
Poft hæc exuat eum veſtimentis ſuis, &
induat eum , vel cos veſtimentis mú
dis de Eccleſia, id eſt , indumento de
exorciſta , aurde Diacono , & faciat
eos vel eum ofculari Evangelium &
Crucem Chriſti , & afpergat ſuper
cos de aqua ipſa & ipfi qui intraturi
ſunt ad Dei examen det illis omni .
bus bibere de ipſa aqua benedicta,
cum autem dederit unicuique dig
cat.
Hanc aquam dedi tibi (vél vobis) adpro
bationem hodie. Deinde imponatur igneh
ſubter caldaria, & dicat Sacerdos has ora
tiones, quando ipſa aqua caleſcere cæperit.
In nomine S. Trinitatis, Deus Iudex ju

ſanctis pedibus ambulavit , qui

ſuper te fuis ftusfortis & patiens , quiesau &tor & crede
tibi nomen impofuit Siloha. Adiuro te per tor, clemens,& mifericors',& judicas aqui
Deum , qui in te Nabamam Syrum ſua le tatem , tu judica qui iuſsiſti rectum iudi
pra mundavit:dicens, Aqua ſankta,aqua be- cium facere, & refpicis fuper terram ,& fa
nediéta , aqua que lavas fordes do mundas cis eam tremere. Tu DeusOmnipotens, qui
peccata. Adiuro te per Deum vivum , ut g per Adventum unigeniti filiitui Domini no
munda exhibeas , ncc in te aliqua phantaſia ftri lefu Chrifti mundum redemifti, qui per
retineas , fed efficiaris fons exorcizatus ad eiuspaſsionem genus humanum ſubveniſtic
effugandum , & evacuandum , & compro faluafti: tu banc aquam ferventem fanctifi
bandum omne mendacium , & inveſtigan- | ca, qui tres pueros id eft, Sidrach,Miſach.com
dum & comprobandum omnem veritatem : 1 abdenago ſubRege Bubylonis Nabaihodono,
dit ifte, qui in te manum miſerit ,fi ver itaten for in camino ignis accensa fornace faluafli,
babuerit, nidlam leſionen in te aicipiat : & ! & illaſos per Angelum tuum eduxifti. Tu
fimendacium habet, & iuftuiam , appareat clementiſsime Dominator præſta : ut fi quis
manus eius igne combufta utcognofcant om innocens ab.huius i culpa vel cauja ſui re
sari 2
putatio
a volens el. b puro difpefcendum ingenio. cal.taliter boc declararedignetur. d úr se ipſe
al Reliqua hac rurfüs defuntin Iuretim . e Pant.manare. fPant.rigare. . Pant.utte mun
dam exbibeas nec in re aliquam phantafman erfupra . h Pant.ligna egoignes. i for. culpa vel
saufa fua reputatione, vel quodvaldelufpicor,hic aliquoties reputatio fcriptaprobarbaravoce
adhuc bodic Hifpaniretinens,
repensionisà voce reptat accufare feu provocare,quod
 702 DISQUISITIONVM MAGICARVM

putationis, homicidii, adulterii, latrocinii
fucrit , & in hanc aquam manum miferit,
ſalvam & illaſam inde educat,qui tres pue
Tosſupradictos & Suſannam defalſocrimi- į
ne liberaſti. Ita Domine Omnipotens,fi cul-
pabilis fuerit, & incraffante Di zbolo cor ob
duratum ; manum in hujus cui elementi fer-
pentis a miferit, tua veritas hoe declaret, ut
furam . N. infra ipſam aquam more loc
lito. Ex licinde cxtrahat eam in nomi
ne Domini iple, qarintrat ad examen
judicii. Poltca cum magna diligentia
lic fiat involuta manus lub ligillo judi
cis fignata uſque in die tertio quo vila
lit viris idoneis & æftimata
En formulam totam & ritualia , in

in corpore manifeftetur , & anima perpee- quibus multa , propter quæ meritò Se
nitenciam ſalvetur, & fiex hoc fcelere cul- des Apoſtolica prohibuit. Quod hic in
pabilis fuerit, & per alicuiusb maleficii ,aut finc de obvoluta in tertium diem ma
per berbas , autperDiabolicas incantatio nu dicitur , hoc cò retulerim : quiaG
nes hancpeccati ſuiculpam occultare volue- præftigio aliquo manus læſavel illælay
est, & tuam iuffitiamcontaminare,vel vio interea , cvaneſcente præftigio rei veri
lare ſe facerepoffe crediderit, magnifica tua tatem apparicucam credebant.
dextera boo malum evacuet , & c omnium Quoad frigidam puto illam codem
zei veritatem demonſtret, Per te clementiſ modo in uſu probationis verlaram : vi
fimè Pater , qui vivis & regnasin Trinitate delicet Deus, ut in fervent innocentis
Perfecta.Per omnia manum ſervabacab aduftionc inno .
xiam , ignis actione probibita : licit
ALIA frigida aliquando nocentis manum
amburebat , contraciam aquæ actio
Remus. Deus quibeatam Sufannam nema tribucas,frigiditatenaturali in ſuv
de falſo crimine liberaſti. Deus, qui pranaturalem ardorem commutara .
Teclă de eſpectaculis liberafti, Deus,
beatam Ad hanc me conjecturam ducit fcri
qui fan& um Danielem delacu leonum libe - ptor vitæ ſancti Gangulphi Marty
rafti, es trespueros de camino ignis arden ris , per hæc verba : Interim ad quen
tis eripuifti, cu libera innocentes & configna dam veniunt fontem ( Gangulphus vide
factores.PerDominum noftrum , licet uxorguc ) ubi bir uxorem vocibus
Er quimanum mittit in aquam , ad compellat. Multa quidem de te coniux paf
ipfum examen dicat orationem Domislim feruntur fæda « indigna natalibus
nicam , & lignetſe fignaculo
crucis , & tuis, & adhuc mihi quidem certè non cono
teſtinè deponat: c ipla aqua fervens į flat,werène an falso illa dicantur. Tüm il
deſuper juxta ignem ,& judex d'perpen , etiam intrepidè iurando , falſos de fe
datiplam lapidem 1a ligatamad men rumores (parlos, ait , nec feunquam alte
mo Cox

a Pane.cenfetdeeffevoculam ; creaturamfórs etiam pauloante deeff ahaebideratum babaeris

6 Pant putat deeflevoculam ingenium , ut fup. Powe.omnem fForr. propallis com lspids allow
gatam ad menf ut hoexpreffit atcertamenfura lapidis deprimentis Jeu detrabonis manum
funiculis quolapis dependebat mibi bar fonsentiapellucet Neft dra igle logidk involus : eglo
rralle quam fervonseller agua imar
 LIBRI IV. CAP. IV. QVÆST. IV . SECT. IV. 763
No concubitu pollutam. At Gangulphus dini, Frider. 2. Imp. ridet, quam etiam Lo
na,inquit providentia , quam nihil fugit ,ur tharius Imp. iam ante prohibuerat in
fe res habeat , iam certis declarabit indiciis. Legibus,Longobard.c ftatuens, ut exa
En fons hic propofituseft, nec frigidus valde, men aquæ ſrigidæ per legatos & com
nec intmodice calidus.in bunte igitur immit millarios imperij ubique interdicatur
te,manum , & è fundo lapillum extrabe: omnibus,ut ultra non fiat, & illo prior
fa quidem à culpa es altena , nihil mali patie. Carolus Magnus in capitularib. l. ult.
ris,fort autem polluta es,non finet Ders latere Prohibuir etiam Pontifex ,quiſquis ille,
fcelus tuum.ills Beativiri ficut aliosomnes, apudGratianum d& invalidam iudiea
+
ira bos quoque fermones vecordia adfcribens, vit Lucius! his verbis: Ex fuară intellexi
incionetanter manum inticit in fonttem . Ecce mus continentia litterarum , quod cum H.
autem , fimularque lapillum ſecum retrahere presbyterum : quia infamabatur de homici
conataeft, membrisferèomnibus obrigeſcits dio:à ſacerdotaliofficio ſuſpendiffes, prade
& in digitis & brachio,quouſque aqua per- cefforis tui literas tulit in medium , quibus
tigit,abſtracta cute, nuda caro cernitur , ni- ; apparuit eum iudicio aquafrigida, fuam in
hilque aliud miſera illa; niſirepentinum innocentiam purgaviſſe, e Epiſcopum fuis
teritum exſpectati a) confirmat idem Si . eum litteris abſoluiffe. Quia verò peregrina
gebercus, & fignificat hunc illum fuiffe ,iudicia funt inbibita, pargationem quam
fontem , quem miraculosè ex Campa. praftitit , ſufficere non putantes : mandamus
1
nia Warenas Gangulphus tranftule. e & c.] admåtitaccufationem de novo ,
rat,convictam adulterij uxorem defer. & præfcribit purgationem Canonicam
uit :nec diu poft uxoris hortaru ab adulo iuratoriam . Vocat aurem iudicium perla
acro fuit necatus.Non igitur hac purga . grinum , quia alienum à canonibus &
rione ſpectabatur , an aquismergeren- i more iudiciorum ab Ecclefia recepto .
tur : confirmat , quod retuli de legatis Et quia folebat aqua huiuſmodi, per
LudoviciRegis: quo enim pacto de clericos benediciided ad ipſam proba
cem viri fecum aquam tuliffent, in quá | tionemrhoc pactn tollendam :dum non
toti'mergereptur? miffos tamen cum invenirentnr clerici ad hoc munus :

frigida, narrar Aimoinus. Sic capio fanxit in conc . Generali Innocenr. 3, ne

quod leges Alfatica habebant, ur ple. fullus clericuspurgationi aquæ ferven
beij & minoris teſtimoniſ ruftici,aquæ tis aut frigidæ, ſeu ferrieandentis ricum
frigidæ fe iudicio expurgarent bo cuiusliber benedictionis, aut conſecra
Alia ramen quoque fuit aquæ frigidationisimpendat: c : ſententiam fanguinis
proba , qua quis in aquam torusmer ne cleri, velmonacbifacu .&c.
gebatur: Gemergeret tertiò , ut'inno En tibi formulani benedictionis ex
centem abfoluebant, ut docet Abbas in dicto libro Gotthico , una cum colla
c.licet in fin.extra ne cler. vel monacbi, &c. t cionibusformulæ editæ à lureto .
Afri& us ad Conftit.Regni Neapolit.lib. 2.
* .31. ubieam conſuetudinem moritò siri s INCI

s apud Surium'n .Maii, b Rben.German, libr.2: Chubasid.54 . do Mennan in for

Shu bicarum . de purgat Brasov
 ONVM
704 DISQUISITI MAGICARVM
feciſtis aut conjenfiftis,autſcitis quis hocegit.
v
INCIPIT EXORCISMUMal Si autētacuerint, * aut nulla profeſsio
aquæ Frigidæ. nem inde dixerint , accedat Sacerdos ad al
tare, & moreſoliro communicet. poftea verd

Cum bominemo bicomprebe comedie,in Cum autem communicat , dicat facerdos

facere debes. Accipe illos homines , quos vis * ad altare,* corpus hoc & fanguis Domini
mittere in aquam. Adduc eos in Ecclefiam , noftri Iefu Chrifti fit vobis ad probationem
& coram omnibus illis cantet presbyter mif- bódie *
ſam & faceos ad ipfam miſam offerre,cùm Expleta miſſa * accipiat Sacerdos crucem
„ autem ad communionem venerint ,antequă & Evangelium & incenſum & pergant
communicent , interroget eosSacerdos cum ad locum deſtinatum cum afperfione a
adiuratione iſta , & dicat. quebenediéta ubi probentur. Et cum ve
Adiuro vos * bomines per Patrem & Fi nerint ad ipſum locum * det illis homi .
lium & Spiritum S. & per * cbriftianita nibus bibere de aqua benedicta. cùm au
tem quam ſuſcepiſtis, do per S. Trinitatem tem dederit unicuique dicar. *
quam * docuiftis, & per iftas fanctas reli * In libro lureti magnahæcin ſeqq.
quias vel ſanctam venerationem , qua in iſta eſt confufio, & ut ſup.quædam ina
Eccleſia ſunt , ut non praſumatis.accedere ad niter seperuntur . Ex quibus tamca
boc ſanctum altare ,neciſtam facram.com videntur quædam poſle explicari.
munionem accipereullo modo , fi hanc cau Hanc * aquamdedi vobis ad probationem
Sam veftre reputationis ( hoc eft illa vel illa ) bodie.
Poftes
* al.omn. * al.unigenitum Deifilium & p.5. T.9.9, * al.deest docuiftis fed addisur
& per fanctum Evangelium & per fanctas reliquias , quæ in iſta Ecclefia funt, ut non pre
ſum . ullo modo communicare ,neque accedere ad altare, fi hoc feciſtis,aut confenfiftis qui
hoc egerint. al.oullus hoc dixerit . * al.ante * adioal . ad laudem & gloriam comiais
lui & ad Ecclefiæ ſuæ utilitatem * al. expl.miſfaciat aquam benedictam ipſe Sacerdos , &
pergat ad locum ubi omnes probantur.Cùm autem venerit adipfum locum ,derillis homi
nibus bibere de aqua beoedicta. *al. Litaviam faciens omnibus pro cadem cauſa Domi
num deprecantibus.der examioandis bibere. de aqua benedi & a . ego cum dederit. * al. Hæc
aqua fiat tibi ad probationem hodie: Per Dominum noftrum Iefum Chriftum , qui elt ve
rus iudex & suſtus. * al.quia te ſegregavitab aquis fuperioribus & iufl. defer. hú.occ al.
* re etiam per inviſibile & ineffabile nomen Chrilli Iclu filij Dei omnipotentis fub cujos
' .p.calcabilem præbuiſti,qui etiam in te bapt.dignatus eft.al ' * al qui teiovihbilifandi .
carionc facratum , ad.aoimarum purgationem inenarrabile inſtituit facramentum . Per que
olim , & pop.Ifraeliticus 1.pedibus tranfivit, & ex aqua ferrum quod cafu ceciderar , Heli
Teus divisa vircute contra naturam natantem in fuo manubrio redire fecit: ut o.n.6 . hunc
hom , li in al.culp.eft ex hoc q.r.obiicitur ſcil.aut opere aut confenfo , feu confcicoria , vc1
quolibet ingenio.Sed per virtutem Domininoftri Iefu Chrifti reijce erre & facillum na.
e ſuper te quatenus cognoſcant fideles Chrifti,nullum maleficium , vullum præftigium
divinæ vircuti poſle reſiſtere, quod non derectum fit & omnibus manifeſtum . A Jiura
etiam ,te per virtutem eiuſdem D.N.Iefu Chrifti, ut ad laudem illius , cuiomois crcatura
fervit,& caicoleftis exercitus famulatur clamaos S.S.S.D.D. & ut nobis adiutannbus &
eius mifericordiam obfecrantibus obedias.Qui segnat & dominatur per 1.66
 LIBRI IV. CAP. III. QVÆST. VI. 705

Poſtea coniuretaquam , ubi illos mittere , nullaque praftigia demonum concinnari, ut

debet dicens ita .
Nota in ſeqq. murilum eſſe noftrum
exemplar Gothicum , lupplendum
ex m.l. lureti: quare ex utroq ; con
cinnabo,quaſiunam formulam , la
retiana ramen lectione in marginem
relata , ne confundam ..
Adiuro te aqua in nomine Dei Patris om.
nipotentis, qui te in principio creavit, *
te iufsir miniſtram humanis neceſsitatibus,
qui etiam iuſsit te ſegregari ab aquis ſuperio
ribus. Adiuro * te per ineffabile nomen Do
mini's videlicet leſum Chriſtum filium Dei
vivi ſub cuius pedibus elementum ſe calcabi.
inveſtigatio Dei vel manifeftatio poſsit 06
cultari. Adiurata autem . Per nomen Dei '
Chrifti præcipimus tibi , ut nobisper nomen
eius obedias,cui'omnis creatura ſervit : quem
Cherubin collaudant,dicentes Sanctus, San
ctus,Sanctus,Dominus Deusexercitium :qui
etiam regnas do dominarisper infinita ſecue
lorum facula, Amen:
In Gotthico exemplari immediatè
fequitur alia oratio : fed rectiùs ex
emplar Gallicum titulum interferit.
Hominis coniuratio.
Adiuro * te bomo N. per invocationem
Domini noftri Iefu Chrifti, per omnes Ange

leprabuit: qui etiam baptizari ſeinteele- losco archangelos, o per omnesSanctos

mento aquarum voluit. Adiuro etiam te per Dei ; eo pertremendi diem iudicii , & per
S. Sanctum , quiſuper Dominum in te bapa , viginti quatuor Seniores qui quotidiè lau
tizatum defcendit * Adiuro te per fanctam dant', & per quatuor Evangeliſtas Marcum
& individuam Trinitatem , cuius voluntate & Mattheum , Lucam & loannem , dos per
aquarum elementum divifum eft, & populos i duodecim Apoftolos, & per duodecim Pro
Ifrael ficcis veſtigiis tranfire fecit : ad cuius phetas, & per omnes ſanctosDei Martyres
etiam invocationem Helias,ferrum quod de 1 & perſanctos Confeſſores do ſanctas virgi
manubrio exierat ,ſuper te natare fecit, Vojnes,per Principatus & poteftates,per Domi
nullo modo ſuſcipias hos homines,nomine I.L nationes, & virtutes cælorum ", per Cherubin
illo fiin aliquofunt culpabiles',de hoc quod & Seraphin ;per omnia cæleſtia Angelorum
illis obiiciunt,ſcilicetaut per opera , aut per jagmina; Adiuro te per trespueros , Sidrach ,
conſenſum , aut perullum ingenium , fedfa | Miſacb ; & Abdenago, & per centum quae
ciaseum ſupernatare ſuper te: & nulla poſsit draginta quatuor millia Martyres, qui pro
conira te facere aliquacauſa maleficiorum , Chrifti nomine pafsi funt,& per S. Mariam
matrem

* al Adiuro te & conteſtor per patrem & filiunt & S. fanctum , & per fanctam & in
dividuam Trinitatem & per omnes Ang. & Arch . & per ompes Principatus & Poteſtates
Domigationes quoque & virtúress & per Dei ſedilia. Cherub .& Seraph. & per diem tre
mendum iudicij Dei * accooo & vigiori quatuor ſeniores,quiquotidie laudade , Deum ,
& per quatuor Evaugeliſtas; & per fandos Apoftolos quoque Martyres & Confeſſores,
D'ECOD per fanctim Dei Genetricem Mariam , omgrefque virgines , & per cuoctum popu
lom landum Dei , vel per ſapetum baptifinum in quo renatus es :Si tu hoc malum fecifti,ex
quo culparis , vel affenſum autbaiutalti,aut in domum tuam recepiſti, * aut inde conſcius,
aat coplectancusexſtitiſti coram'omnibus disito . * Quodfi diabolo ſúadedrè celare dir.
pofucris, & culpabilis cxinde es:evaneſcat cortuomiacrafarum & induratum . & non furo
cipiat ce aqua incredulum & fedu &tum : uc dicat populus , quia Deusnoſter iudex eſt , cu
jis porcftas in ſæcula fæculorum , Amca. Hac forma verba brevior & fuccindior eft , fenfus
men convenit rum Gorthica .
 DISQUISITIONVM MAGICARVM
matrem Domini noftri Iefu Chrifti & per
populum ſanctum Dei, & per illum baptif Sequitur exorciſmus.
mum qui te regeneravit per manus facerdo
fis. Adjurp te * utfide hocfurtum aur bomir Exorcizo te creature aque in nomine
çidium aut adulterium aliqueod feciſti , aut Dei Patris omnipotentis do in nomine Iefu
conſentaneum exinde fuiffi, & fic habes for Chrifti filiiejus Domini noftri, qui regnat
incraffatum & induratum ,ut boc approba. cum Patre spiritu Sandto: us fias aqua
tionis Dei iudicium , per aliquod maleficium exorcizata ad effugendam depacuandam
evacuari vel evertere te poßefacere credide omnem poteftatem , & omne phantaſma
ris, fi culpabilis es evaneſcat sor tuum , non diaboli , ut fi ifte homo defcenderit in iftam
ſuſcipiat te aqua iſta , neque ullum malum aquam , & innocens eft de buiusreputatio.
poſsit * inimicuscontra hoc elementum pra- nis cauſa , pietas Dei omnipotentis libera
valere, ſed manifefteturvel declaretur. Dei eum , & recipiateum tuum elementum . Et
pirtus in ifto loco per invocationem Domini la culpabilis eft lo prefumptuofus in ifam
poftri lefu Chrifti. Propter hoc obnixe te de- aquam defcenderit, non eum recipiat, fed
precamur Domine fac fignum tale in homine declarari dignetur virtus fua in cym , ut
ifto ,utfi culpabiliseft reputationis caufa ,de- omnis homo timeat es contremifc4t nomen
claretur per hoc judicium fuum , rei veritas gloria tua fan &tum . Per cuncta ſaculafacua
& nullatenus cum recipiat aqua iffa. Hoclorum , amen . Domine libera innocentes.com
autem faç Domine ad laudem & gloriam configna fadores ,Amen ,
tuam ,per inpocationem nominis fui , ut om .
nes cognofcant , quia tu es Deus nofter bene Habes(Lcctor )ritum univerſum hu.
di&tus & laudabilis. Perimmortalia facula ius probationis per aquam frigidam ,
ſeculorum . Amen , qui olim in ulu , & quem canones Pon
Poft coniurationem autem aqua exugt tificij vecant: non propter verba yello
eos veſtimeutis fuis, [ & induat eos vefti- lemnia ritualia, quæ pleraque pia , et
mentis de exorciſta, & alliger in eis ſingu- i non deậpt aliqui in his nævi: ſed prop
Lariter finus recta fonfuetudinis ) faciatque ter ipſam rem , & quia hæcà valgo pau .
eps oſcular ;* Evangelium & crucem , dolaşım recepta fucrant Pontificibus tas
poft hæc afpergat ſuper unumquemque ex men Romanis reclamantibus : Nam
ipfis de ifta aqua benedi & a, dedicat adiu- Pontifices meritò dampabant hanc Dei
rationem fequentem , proüciat eos fta- temerariam tentationem , & mitaculi
tim fingulariter in ipfam aquam . Hæcau- i quali ludaicam poftulationem . Et ob
tem omnia facere debet jeiunus : & neque fervatione dignum elt obripuille pau .
illi antea coinedant , neque ipfi qui cosmis- larim ubiquc Pontificiam prohibi
tionem , primum quoad reliqua crimi
ņa : deinde poft Divi Bernarditempora
ctiam quo ad hæreGm ; abuſom deni
que hæfile in ipſe crimine Maleficijfeu
Magis ;
Jegg.marila mendoja . inimici Panri. ( ) d. in al. Al. fandum Eu. & landan
cr. & fan & ifcatis omnibus agua bencdi& a, cum timore, & reverentia Dei fifus dc eidsste
acusia proiiciaçio aquam . ßt pihil amplius habeç cod. Jureti,
 LIBRI IV. CAP. IV. QVÆST. V. SECT. I. 707

Magiæ : ita tamen hæliſlein hoc crimi nem , à qua in iudicijs non tam temerè
ne,ut fine ulla Dei invocatione , fine deberent recedere .. Poftea prodijt li
ullo ritu pietatis aliquid præferente, I bellus cuiuſdam Iureconſulti : qui, ex
quali per ludum ludices hac proba a Catholicis unus & folus, hucuſquc
butantur quibufdam dumtaxat in re. ( quod ſciam ) ſcriptis hunc iudicum a
gionibus. Nam hodie in multis Germa bulum defendere conaretur.Res mag
niæ locis maximè Weſtphaliæ circulo, nieſt momenti : & proinde diligenter,
ucuntur hacproba , in maleficis inda non obiter tractanda & dilquirenda
gandis: quasenim fama,velaliarum de veritas non verborum copia, ſed ratio
• pofitione ſuſpe & as habent : eas Hatim num momenti. Gtergo .
abſque ulteriore inquiſitione capiunt,
caprasqueextra urbem deducunt : & in QV ÆSTIO V.
aquâ frigidam ita conijciunt, ur dextra
manusfuittro pedi, Gniſtra vero dex- De proba ( ut vocant ) aqua frigide, que
tro pedifir alligata : & fi ſupernatat,ve Atrigibus explorandis in Germania
neficas vehementius luſpicantur, & id. quidam utuntur .
circò duriori fubijciuntquæſtioni : (in
fubmergantur, innocétes elle credunt. SECTIO I.
- De hoc genere purgationis feu potius Diſcutitur opinio &ratione Adolphi
probx,hactenusincer Catholicos , qui. Scriboni .
busillibata cananum auctoritas probè
IlH . Adolphus Scribo
qui à Romana Ecclelia deſciverunt, nius , huius fententia , &
mirè digladiati.Licitam eſſemordicus praxis iudiciariæ acerrimus defen .
defendit, Arnold . Scribonius Philoſofor , conatur eam ſtabilire rationibus
phus Marpurgenfis : illicitam contra partim phyſicis , partim hyperphyſicis,
oftenderunt prolixè, non Wierus lo . ad phyſicam enim pertinet, quod dicit
lum & Bodinus : fed infuper libellis ex de dæmonis levitate , lagarum pondus
profeſo, Ioannes Ewichius, Herman- ſuper aquas fuftinente: ad Theologiam
nus Nevaldus, & Auguftin. Lercheme verò , quod deodio & antipathia aquæ
sus, & ex C. Oldendropius , Horo ac lagarum . Sed ut hoc commodius
mann. loann. Borcholt. Venatorins & 1 intelligatur, accipite di &ta illus, ut ſunt
alij, quoscita & fequitur Godchan . à Richio breprælentata : cui & alij ea
libr.z de Lamiis cap.4. piosego , ut eiuf- referentes,hac in reconfentiunt: 6 non
dem le &tæ homines non magni facio , 1 ca contraho.etri pollim facilè , ne quis
ſed hæreticos hæretico Scribonio obij- me calumniari ſulpicetur. Dicit ergò
cio , ut faltem intelligant Novatores: ille hancfupernatationě Sagarum pro.
hanc eſc ſuorum communeni opinio- | venireex Satanica levitateut , cauia ef
Tttt ficiente

a Excufus liber Celoniæ apud Gymnicum anno 1S 8. Defenfio proba aqua frigida , Gs.
b6 2. 4.mum. 2.9. (Golelm . di .cap. 4. de Binsfeld. de confeff Malefic. p. 1. conc. 1 .
 ONVM
708 DISQUISITI MAGICARVM

ficiente. Saranam enim eſſe natura le- di: & ,fpiritum fine ſuaeflentia eas inhas
viflimum , ut pore plus de aere , quam bitare. Quis etiam credat ſagas omnes
de aqua participantem , & ideò poſe I efle à dæmonc poffeffas, ut funt arrep
illas ſuſtentare ſuper aquis : duobus citij feu energomeni: & ut fuere Gerge.
modis, vel ſe ſupponendo fagis , & eas zenoruin lues?hoc ipfæ fagæ negant, &
quaſi dorlo elevando: vel eriam le ijs experientia refellit. Si oblidet,quomo
uniendo , & roti illarum corpori, occu: do apparet foris illas accedens an duo
patione & poffeffione quadam , infun bors cùm eſt in locis ? an verò exit & re
deolo : non quidem hypoſtatica anio - dir,cum lubet poffet credo:fed fic face
ne , aut mixtione phyfica intrinfecè co re non credo . Deinde G hoc facit eius
adunando;fed levitate Gbiconnata illis levitas: cur cæterienergumeni non æ .
quodammodo, per præſentiam fuam , què leves , car ſobfidunt in aquis : cur
data & quaſi communicata. cacodamon merfr porcorum illi greges quia noluic
ergò ( inquit) ſubftantialiter in ſagis diffu- cos ſultinere ? iam ergò non levitas illa
fus , eas retinet , quantum fcilicetad ipſum naturæ dæmonis , fed voluntas hoc o
Spiritum , qui fineſua eſſentiaeas inhabitat, peratur.Hoc verum eft , & eo reditres ,
non quantum ad ſubſtantiam partium cor cùm addit Scribonius: Saranam , ut Dei
poris ſagarum .Leviras ergo ca non eft, quæ à li & orem eas luftinere : & quia lietori
forma corporis immediatèprovenit : fed ad- non licet præfcriprum iudicis excede
pentitia , externa , d aliunde accepta. ] re,ideò fieri, urnec fontes mergere ,nec
Hæc ille , ut obfcurè , fic fanè men infontes fuftentare dæmon queat : nie
dosè Obſcurillimè: quia velhoc tantú infontes periclicentur, evadant fontes
voluit :lagas à dæmone ſuſtentari, præ impunitæ. Sed hoc iam ad hyperphyft
rogativa levitaris, quæ ex aërea narura cam refugium eft,de quo ftatiin . Cont
in eo vim haber aquis emergendi: ide ; / Praillana levitaré fortiter ctiam urget,
ſubingreffo corpus dæmone , it lolet quod gravitas & levitas proprietates
fubingredi energamenas :tuncque illas i lunt rerum corporatarum : quare non
emergere more utrium inffatoru: vel, magis conveniunt dæmoni, quàm an
fi hoc non voluit , cerrè falfitatem ſen- nima rationali.Sed audio ,ncſcio quara
tentiæ no intellectæ his involucris ver- fpiritualem levitatem . Si, quia dæmoa :
borum perperam coaggeratorum con . fpirituali levitare prædituseft, hoc po
rexit & obruit. Mendosè vero , quia u reft : certè & anima poterit , quæ ipſa
terque modus ille fupponit dæmonem quoque ſpiritualis rota , & proinde le
aereum habere corpus : quod alibi re vis tora ; & tora in coro corpore , & in
futatum . igneum potius haberet, & fingulis corporispartibus ſubſtantialt
ficab aqua extingueretur', vel aquam , rergue diffufa,non inhabitat modò , fed
excalefaceret , & ebullire cogeret: quæ informar etiam . Hoc vero non pollo
ambo experientiæ , & rectæ rationi ic animam norunt:quinatare nó norunt;
pugnant, & aquas aliquando ingreffi. Si anime
illa etiam ſecum pugnant : cacoda- levitas hoc non poteft :ratio clamat ,ncc
monem fubltantialiter in lagis diffun- dæmonem corpus ingreflum poliera
dono
 LIBRI IV. CAP . IV . QVÆST. V. SECT. I. 709
tione luæ levitatis G fuftinet, ſuſtinere: eas accaſat, & reiicit: ut fimaxime pro viri
quia corporea illa mole potentior eam bus tentent , non tamen ſubmergi poſsint.
loco poteſt movere , ut doctum libro Ecce iam ( Lector ) non à dæmone
petitam caufam efficientem , fed ab
fecundo.
Confugir tandem Scribon . ad Dei aquæ natura . Quia inſitum illi odium
volútatem & prædeſtinationem : Quid, in maleficas , inftum autem ab aucto
fi, inquit , dicerem Deum ipſum fagarum , rebaturæ : qui cum aquas creabat, iam
quasſcilicet verè reas novit, corpora fingula - mente cunctorum præſcia ftatuerat a
ri quadam a ſpecifica levitate induere ,qua quas fore falutis noſtræ inſtrumétum .
in fuperficie aquarum ferantur ? inde certe itaque inſevic odium aquis , illarum ,
non fequeretur, Deum ab operibus creationis quæ falutis & ſuæ & aliorum ofores, &
non.ceſſafle. Ita enim prediſponere potuit ,ut vexatrices. Sic enim moxexplicat. Et
fique fage future fint ſpeciali quodam mo- quodnam ( ait ) eft illud odium : aqua Dea
do in aquis nequaquam ſubmergi debeant. placuerunt ,quibus ufurpatis peccata homi
Vtrum vero boc omnipotentia divina con num ablueret,atque purgaret :in baptiſmats
tarium eſſe dicetur ?utriem etiam voluntati, Chrifto Deifilio nomina noſtra primum deo
quia nor expreffe fignificatum eft in facrisli- mus, & eius albo incorporamur , adeoque in
civitatem Deiutgermani cives recipimur :
teris ? minime.
Nos vero illud fatemur Deum poſſe ideoque omnes, quiſalvimodo fieri volunt,
cum lubet dubitamus an unquá libue- facre huicaqua baptiſmali immergi ac pur
rit, indicia nulla invenimus , cur creda- i gari oportet : at fage fpretoiſto divino lava
mus voluifler multa habemus argumé - cro :toti Trinitati,Deo Patri, Filio & Spiri
ta, quæ noluifle , & nolle doceant. ideo tuifancto, ſcientes volentesrenunciant , &
perimus probari, quam affirmant, Dei ; nihil Dei & creatoris opera , nihil ordina
voluntatem : & experientiam , quam tiones, creaturas facientes, peccatores,
adducunt reſtem , it fallacem non ſe 1 & apoſtata omnium aliorum fiuntpeſsime.
mel , mox retutabimus . Quæ vero de | Cùm autem hoc fcelere in toto mundo nul
nova creationeaddit , non extra cho- lum fceleftius unquam definiri aut reperiri
rum modo lunt falsantis, ſed etiam de poſsit , quid dubitem dicere ? ſi fage non
lirantis. quid enim ad rem illa ? ſubmergantur aquis, id fieriob peculiarem
Addit ,Aquam iplam ſagas in ſeferre iftam antipathiam , videlicet quod elemen
non poſſe.cuc putas :quia ( inquit ) Deus tum aquæ nolit illas intra alueum ſuum re
Opt Max. ſuo prudentiſsimo iuftiſsimoque cipere , ſed omninò refpuat , de omnibus
judicio ab omnibus inde feculiselementum modis fugiat: hunc ſcilicet in finem
aque prædiftinavit ſalutari hominis lava. peccatrices eiuſmodi manifeſtentur. Nam
cro ,ur qui à peccatis abluendi effent, & Chrid creaturæ inanimate ferviunt pradi
fti Ecclefiæ initiandi, huius baptiſmate ute- cationi, & gloria nominisdivini , ut ſije
rentur , per hoc medium novi hominesfa- licet cæli , ita quoque elementa enarrant
di , quaſi per ianuam in Chrifti regnum in- | gloriam Dei, cum alias , ium in hoc :i
grederentur,qui prius reieéti fueramus. Quă peccatum & iniuftitia ab illis revelata pH
in
doquidem , ingil Varin iano quod am odio | nietur. Aqua in baptiſmate eft facrainen
Tiit 2 Isni ,
 710 DISQUISITIONVM MAGICARUM
fignum , eft figillum initi inter Deum
tum ,eft didiller: nunquam quæſtiones illas: an
G hominem baptizatum novifæderis . Quid hic vel ille liquor : qtnaturalis & vera
ni igitur eodem modo , fignum autiudicium aqua, otiofas vocaſſet:d cum ijs, dene
effe poſsit,diſſoluti illius,& fractiiterum fæ- cellitate aquæ ad baptiſmum fivè de
deris í Et hanc rationem fivècaufam facil ( neceffaria facramenti buius, materia ,
limè dixerim effe veriſsimam : ut fi alia nulla inquiratur. Nec etiam Calvinvs id
admittenda effe videantur , una tamen hæc credit:quiapertilimam CHRISTI Do
recipienda fit. M.IN : locutionem Joannis z : allegorico
Hactenus ille: in cuius verbis quæ- ſenſu accepit:& , per aquam intelligi vo
dam funt verilima, fed non aprèallara. luit,non elementum illud aquæ :fed ip
ad id probandum de quo ambigeba- lum SPIRITVM SANCTYM, qui dica .
tur. in quibus facilè agnoſcas fpiritum rus aqua' , eò quod animosnoſtros aba
illum , qui fcripturæ teſtimonijs gair luat: quia fine baptiſmo faluari homie
det abuti, & temper ſumma viaduilus, nem poffe putavit : arque ita præivit.
ut mendacio veritas ancilletur. Spiri- clarumque fignum Anabaptiſtis fuftu
tuales illas aquæ prærogativas, regene- lit ad gehennam . Sed nos hæc omnia
rationis rationeilli competentes agno. Lutheri , Kemnitij, Calvini , deliria de
ſcimus, Catholici. Sed quid dicerem reftamur. viderit Scribonius tamen ,
cum Principibus novatorum quorum t quidillis fit reſpõſarus, fihæc fuá dog
ſummanr puto-Marpurgi eſſe auétori mara torqueant, in imaginariam anti
tatem :prærogativam hanc aquæ ſingu - pathuæ chimæram . Habemus Catholi
farem non efle : nonne corrucret huius ci, Deo laus, habemusarietes fortiores.

antipathiæ fundamentum ? Arecce LuceMiramur interea , & Calvini ( trophas

therus cum ab co quæſtum fuiffet : atqne tropos : & Lutheri vecordiam
num ' deficiente aqua liceat baptizare iuxra videinus, urenim de hoc nuoclo.
in lacte,aur cereviſia ?principio quidem quarcum & lacte , & juiculo carnium
inopinata fortè perculfus interroga- live herbarum , & vino , & fimilibus li
tione, hælicans,dixit: id divino iudicio quides ablurpoflimus , negari non pol
committendum : recollecto poft ( pi- | fet illa balnei ufum præbere poffe, &
ritu , & illo luo afflatu entheo, ſubiun- quo quidqueadabftergenduin aprius:
xit: quicquid balnci'nomitre nuncupa- hoc etiam efficaciorem baptiſmomate
ri poſſet , id cenſendum minimè ine. riam præbiturum . anergò id , Quod
pram baptiſmi materiam . a Nequc Hebræi vocam.aquam pedum : paxauri
Martin.alier , Kemnitius ille , Leifëri bus quæro; & naribus fit:fordet, fælet
oraculum , fatis certò credidit , nume- que Luthero ſoli; eiuſque delirium hoc
lementum hoc aqnæ neceffariam ba- ! proteruè tuenti,tale lavacrum, tale bal.
ptifimo materiam præberet : hoc enim Deum contingar:fed ea lege, ur, proho .
li Chriſto Domino affirmanti, 6 & A nefta ftrigilecula ,illi fcopæ raxeæ , qui
poftolis magiſtruno -ſequentibus , acte libus (trigmenta -doradantur , & amurca
nitro

a Fu cellequi convivia cap : 17: b Ti 21. 3.V.S c AX.8.0.36.9. -7 Egberis.v.26. d Ess,

men Conc.Trid.c.2.5.17 c vide infra fect.3..
 LIBRI IV . CAP. IV . QVÆST. V. SECT. II. 727

mitro condita.pro ceromate ,adhibean legem Deus ab initio poſuillet aquis,

Cur:ficqueftringatur toro enixècorpo- hancillis in perpetuu vim competiiù
re , pumicetur, levigeturinihil illomun : rain Sed ut hoc credam à Deo factum ,
daus ,nihil bellius , nihil augiæ itabulis neceffe fit alias adferri probationes,vel
dignius invenietur. ex ſcripturis, vel eccleliaftica traditio .
Quid agis Scriboni Vacinianí aqux ne in re tanti momenti ſolisniti conje
in lagas odiumeftçan ergò aquaprædi- cturis ; hoc verò nec ſobriæ , nec fanæ
ra ratione ideò enim iraſcibelluas & o . mentis eſt, vel lápientiæ. Omnes nosſa .
diſſe negát Philoſophi, qua rationc ca- lutari lavacro ablui'neceffeeft , ut falvi
rent. Metaphoricum ,inquies,odiu in limus:quid tum ? nemo hoc CATHOLI
telligo: & quale in plantis-cernimus,ſed CORuM negat: negantnonnulli Nova
ctiam talis in plantis amor , qui tamen tores. Huic facro baptiſmati, cotique face
in aqua, & aliis elementis nulluscerni cratiffimæ Trinitati fagæ renunciant:
tur, nifi quædam adlocum fuú, quoniã hoc quoque faremur , & ideò cunctis.
is ad eorum conſervationem puratur ſuppliciis digniffimas, & Icelus earum
facere propenfio.Si lagas odiraqua,cę: acrocillimum profitemur : quid inde
teros amet. unde hoc probabis?fareris conſequitur: Odere idcirco illas aque
video naturalem hunc'amorem nó eſſe & exfpuunt onus moleſtum , credo, ut
ullum nec odium fanè:ſed vis ſuperna- aquæ vivæ cadavera : led fors hoc pro
curalem hunc affe tum effe , quæro , an pter aquæ & aeris copiam , quæ in ca
cjus fibi conſcium elementum aquçan davera ſe inſinuavit. Viva corpora mer-
ignarum ?non dices conſciuin . Quid e f gerentur: non ſuperbatarent. Veruau
nim abſurdius ? quia nec lenſu quidein dio hoc fieri , quialagasaqua prodere
prædicum , quantò minuscognitionemavult; quá celare crimen : & fic quali
& hoc neceſſárium foret ,ut fagas à cæ- į præconem agil. fcio creaturas omnes
ceris diſcerneret; fed'non diſcernis et laudare Deum ;&gloriam Dei enarra
iam , cum & hæreticos alios & hypo- re: ſed hoc non faciunt; eo modo , quo
critas ſic , DiviBERNARDI tempore,exo lolue juffit Achanım dare Deo gloriā ,
puerit . Ejus verba poftea recitabo ex non quo Pharifæi id à cæco nato exi
fer.66.in Cat.Ignarum eftergò; & fic f gebanr: ſed tua pulchritudine , ornatu ,
movetur à Deo Novone motu quoties utilitate; & efficacitate ; quaipſis Deus.
faga aquisiniicitur?non hoc fatis expli . I tribuit, opificis & creatoris ſui bonita
ear & videtur velle leinperhos operari tem , fapientiam , divitias & potentiam
decretum Dei , ab eo tempore ', quo f hominibus annunciant. Illa verò con
Deus - aquæ elementum creavit : & exfellio & indicatio , & ut ita dicam præ
hoc Dei decreto femelſancito ;vim hac iconium , fivè magis accuſatio : quam
aquas accepiſſe.ficut herbæ nimirú vim confiugit Scribonius:facris litteris, có
illam libi fimilis per ſeiren producen ciliis , Patribus, & Ecclefiafticis monu
di lege illa primitiva; qua juſta Geneſis mentis nova eſt, & inaudita:quare nec
primo. Germinet herbam terra virētem vero ſimilis , nec credibilis,nec tuta. ſcil
Lucientem ſemen, 6c Nihil dubito ,ſihácT E nobis media Dcus non reliquit, ad
| alia
T: 01 3 cxplo
717 DISQUISITIONVM MAGICARVM

explorandam veritatem . Signum eſt , nullum miniſterium , neque operam

initi cum Deo fæderis : hoc lcimus & ullam dæmonis , ſed Dei omnipoten.
credimus dicenti. Deo ſignum ut cic- tis folius, per ſuos miniſterialesange
damus candem efle fæderis violati,po- | los bonos , id exſequentis a. Qua ia
Itulasida ſimile teſtimonium , & crede re , quam minus ſecuram at ingref
mus. Das nullum : non credimus iſtud , lus viam mox oftendetur : illud au
qui illud confitemur. Deinde non a tem ab co conſultè fuit additum his
quæ quatenus eſt aqua , ut inftrumen- verbis b : licet fapè bolitor fit opportu
to, neque ut ſigillo, Calutem tribuimus na locutus
tamen mulrum intererit
noftram : ſed quatenus ad aquam accel- | Dayuſne loquatur an berus : ideò sie
fit forma baptiſmalis ,falubriter illa ab- fcientia vel ſenſuum altitudine fotius,
Juit , quando verbum acceſſit ad ele- quàm exercitii Chriſtianaque charitatis
mentum : tunc enim factum elt Sacra. ponderehacfcripfiffe videari : totum depen .
mentum , quod nudum prius erat ele- dere me à fanéta matris Ecclefia audori
mentum . Tolle verbum:nec facramentateprofiteor , nihilque quod eidem in allo
tum , nec figillum agnoſco, tunc dican adverfetur, determinatè, multò minus ob
aquæ laudem Dei & gloriam nobis an Stinatè, defendere velle. ] Salutarem pro
nunciariper terram , per aerem , perfecto clauſulam exolculor , & hanc
ignem : & quæram cur non hæc æquè illi mentem gratulor, {peroque futu .
fagas prodant? cur illis aër ſpiritum rum , ut, cum Eccleſiæ ſententiam Ca
non reddit difficiliorem , & lenta pro- nonibus priſcis luculenter exprellam
dit præfocatione ? cur non fublidit viderit , cuin rationum ſuarum & im
terra , & medias haurit, ut fic prodan . becillitatem , & conimunis ſenten
cur? curnon aer illas ſolo allidit, & vi . riæ vim , atque momenta diligentius
cillim reſultu , ut pilas , terra in aërem perpendit, liberaritque: fele illi fit ad.
repercutit ? cur ignis illis communem juncturas,prudentis lanèeſt,commu
ſe cum cæteris præbet creaturis?Equi nem potius Theologorum & luriſ .
dem fiodio funtullielemento, ignies conſultorum Catholicorum fequior
runt odio : nam ignem illæ præ cæteris biram : quàm recentium & Novaco .
elementis odere : & mutua ſolet elle rum ratiunculas , prima ſpecie fucum
antipathiæ ratio. Sunt & alia plura, de aliquem acumini præferences, ample
quibus ſequenti Sectione, & i. Majorque apud finceri judicii ho
SECTIO II . mings auctoriras, eſt traditæ à fummis
Pontificibus praxis & doctillimorum
Exiufa fententia & ratione 1. Ç. cuiuf totius Europæ virorum ſcriptis con
dam Catholici .
lignatæ : quam aliquot latrunculato
1.C.quem dicebam , & cujus parco rum , vulgi opinionem frequentium ,
nomini, primum dictum Scribonii periculofæ experienciz , & ufuipacio
de Diabolo ſagas ſuſtentante rejicit, iis. Ego nihil in hac tractatione lcien
çenlet eniin nullum hic eſſe fa & um , i tia exquilitoris vel fenfuum altitudi.
nis
acull.4.238 . b fegra 4.239.
 LIBRI IV. CAP. IV. QVÆST. V. SECT. I. 913
nis profiteor : ſed tamen ſtudium ve- ſümptiones ( eriam ſpecies fakti) ultederenty
titatis, & diligentiam , & fucem non tales ut communiter ad torturam ſufficien
nullam , pro ingenij mei tardirate , & tes eſſe poſſent : tunc non effe confeſtim que
imperitia fcribendi , fpondeo. Spero | ftioni fubiiciendos ,ſed ad firmiusrobur preo
concertatorem , ut vult alios ipfom cedentium indiciorum , probam hanc agna
ab omnibus fermè diffentientemi bea ! primitus adhibendam :non ad reumper hanc
nignè ferre. non ægrèlaturum , filoli convincendum : fed praparındam mu
ipli non cönlentiam , ur cum for viris niendam torture viam , á momentum fa
clariſſimis & doctiflimis conſpirem & ciendum tantò confidentius a . [.
fentiam , Conſidera (tector) iuxta hanc fenten
In primis quod ſupponit plerofque tiam duo, primum concedere aucto
ludices hac hodie uti proba :id ſcio ve . rem , ad pænam live ſupplicium inife
rum non effe : niſi fortaffis deſola fo - rendum non elle adhibendam hanc
quatur Germania. Nam in Italia , Hi- probain : ſed tantum ad torturam . De
fpaniaque ( ubiillibata Canonum au inde quoad torturam :ea non utendum
storitas ) penitus nulli ea nunc utun iudicibus ad fupplementum quando
tur. In Francia & Belgio , vel nulli o . deſunt ſufficienria ordinario jure indi
mninò : veladeò pauci, ur eorum ratiocia : ſed tantum ad confortationé pre
habenda non fit : ijque non niſi indo- cedentium indiciorum , alioqui ſatis
ctiores , & rurales iudices.In ipſa Ger - validorum ad torturam : idquè dunta
mania , doctio res c
quiqu hunc uſum xat , ut iudex fic confidentius poflit ad
improbare cæperunt: & illi ipfi , gui torturam procedere. Ex quibus patet
nondum deferuerunt, cum ſcrupulo & primò , quàm exigua lit & quàm non
anxietate , metuquè erroris id faciunt: neceffaria ad judiciariam inquiſitioné
ar patet ex epiftola Weſtphalorum ad hæc proba. ſolum enim provellet ad
Godelmannum miffa , & eius operibus torturam , idquè non niſi quando iam
inferta.Plerique etiain , ur I.C.ill . Geroad torturam ſunt indicia ſufficientia. li
mani quos citavi quaft.4 fed.ult. teſtan- | ſunt ſufficientia : iam non neceſsitatis
tur , iam paulatim in defuetudinem res eft , fed abundantioris tantum cau
multis in locis eam abire.Hoc ergò ſen . | telæ , & quafi curiolitatis.Rurſus,ſi cer ,
fu vera eſt inſcriptio operis illius: hac cum à Deo miffum fignum eft: curnon
proba pleroſque hodie iuđicesuri
. Hæc præ- ! urad torcuram , ſic eriam ad condem
puffo . nationem quoque adhibcatur , eodem
Sententia fcriprorisillius ( ut eam modo ?verbi gratia, urconfidentiusiu
non minus fide , quam compendiosè ! dex condemnet. Immò major videre
totam ante oculos proponam ) in fum tur elle neceſitas huius probæ: quando
ma hæc eft : Quando indicia ſufficientia ad teſtimonijs convida fufficienter la
somprehenfionem adſunt, tunc comprehendiga, torturam tolerantia eluſit: quam in
debere: ( quod certum eſt ) quando verd | cafu , quo probam adverſarius requi
contra incarceratum debementiores pratit: adeò , utnifi omnitempore prohi
bica
fc ille 6.24
 DISQUISITIONVM MAGICARVM
714
bita hæcforet,tunc potius ca utendum tium quorundam , qui , cum vellete
videretur. probare ſponte fua , mergebantur ſic
Illud etiam non capio , quod ſubdit, 1 que falli ſunt cognatos affineſquefuos,
pleraſque è levioribus indiciis compreben . I quos videbant immerſabiles,verè cul
ſas ubi generali inquifitione fatta , nulla pæreos elle : immò & ipfifc accuſa
qua adminicularentur indicia ſupervenirēt, tores ac vindices præbucrunt. Voum
aut ante aut poftaqua probam : purgatione que narrant exemplum his verbis, E di
canonica indida , ac eiuratione folemni pre verſo contigit vetulam quandam ftipite
miſſa, per ipfos dimiſſas effe co reſtitutas ( fic arundineo nixam ( queante complures an .
aiuntnum .28. ) benè quod dimilerint: nosmaleficii , unà cum marito & forore,
non benè,quod probani tunc inſtitue infimulata & comprehenfa , his fupplicio
rint . Nam fi tantum erant indicia ad abfumptis : illam quod & leviores rům con
capturam ſufficientia : jus illis non erat , tra fe quàm contra cateras praſumpriones
( 'ex iplorummet ſententia ) cogendi militarēt,pariterquegravida & partui pro
ad banc probam : tunc enim dumtaxat xima effet: in exilium fuerat relegata , ubi
alleruntprobæ huic eſſe locum, quan - contra identidem geminarum ac fub pæna
do ad priores illas pro captura , vehe- Magiftratusinterdictum ,provinciæ ac habs
mentioresaliæ præſumptiones accede. tationi fueſe intuliffet ) comprehenfam ab
rent & inſurgerent, quæ communiter aqua ad ſubmengendum hocan.1594.adiu
ad torturam fufficerent ( ut di & um ab dicatam , carnificique traditam ,tanta potē
ipfis num.24 . ria aquis fefe fapius , interdum & ufque ad
Deinde ſi hæc legitima probæ ſpe. humeros videndam extuliffe, & quafiebal
cies eſt : ad canonicam purgationem liffe,& profiluleur demergente, & oberi
veniendum minimè fuit : cedò enim , dente eam fæpius conte carnifice , fub aquí
vel mergebantur, vel non, li merge vix contineri potuerit:exftititque tum mul
bantur : curut innovias non ſolvis cur torum fermo, ipfam niſi tanta vebementia
adigis ad ulteriora? nonnc lat expurga. conto per carnificem fuiſſet depreffa , acis
ta , quæ Deo judice expurgara : certè aquis detenta facili & quidem celeriori ne
conditio hæc vulgarium hujuſmodi gotio, quam homini effet poſſibile , ENATATA
purgationum ſemper fuit: ut quibus ram ac evaſuram fuiſſe.]
eventus faviſſet , ei ſe judex fautorem Hanc fcriptor , hoc indicio freras
cxhiberet: ablolverctue, quam vela- ! boshil dubitat maleacans , & combu
qua vel ignis abſolvillet. Si ſupernata- rendam fuiſle porius, quam ſubmet.
bant : quid adhuc teftimoniis egebaris? gendam . Ego hic rurſushæreo . com
cerrè non nifi , quia probæ veftræ in burenda , ergò vult indicium officete
omnem partem incertitudinem nove ad mortem , & contradicit lux poſitio

racis.non ergò hæcDei miraculum eft: ni , qua ad torturam duntaxat eo uten

fincerta ,11 dubia . Vos ipfi præjudiciodum cenfuitc: Icem , ficonto cam fub
veftro caufam prævaricamini. aquis carnifex poruit decinere & mere
Sed addunt a experimenta innocen- gerc :non igitur Deus hoc per fuos mis
niſtes
a M6.29 . 30. E nom 31. C ONNO. 14
 LIBRI IV.C.IV.QVÆST.V.SECT.II.
Iteriales angelos bonos exſequitur, & celas circa modum. primò hoc inrer
{agas atcet ac repellit ab equis, ut po vallum unum eſſe debere, & aliquanto
3 ftea dicetipfe num . 138. ' Nam quis laxius , faltem ad lolius judicis non
hominum robur vincat angelorum : G | carnificis arbitrium diftinctum &
angeli expellebant:qui fieri potuit , ut temperatum :dibereque judicem ad
conto carnifex, angelis contraniten . vigilare, ut omnis fraus, collufio , fu
tibus , cam potuerit ſubmergere , & a cus , indiligentia , vel implicatio ab
quis præfocare? Non igitur erat cur Gt. Cautelahæc bona elt, li resipla
dubicaret , & tam multa ſcriptor ille licita forer.
meditaretur circa hanc tadi ſpeciem Solent enim omnes mergendi &
eftectus
a led paucis non manat: hic /
à vi poterat concludere. natandi imperiti , fed & periti , dum
merguntur :ante quam aquis præfocen •
à Deo manere putandus : non enim cur ,aliquoties ſupra aquas capite & in
Dei voluntas , & miniftrorum eius terdum humeris eterri , conante
efficacitas, in hac una malefica irrita quantum poteſt natura hominis con
foret : reſtat , ut vis enarandi extrin lervarioncm . diligenter itaque viden
ſeca fit , & ab illo : qui hominum gau- dum ne quid tale hic eveniat , quod
det interitu ac deceptione : cuius ta . Magiæ aficribatur,vel miraculo. ideò
men conacus omnes à miniſtris juſti . Sulpicor addi ab auctore:judicem omo ,
tiæ Deus, ut plurimum , pacitur lupe. ni cura proſpicere debere, quid natu
fari. sæ : quid miraculoſo indicio fit tribu
Video hic dæmonem conantem
mendum . Sed frultra funt cautelæ om .
pa & tis convcoris ftare, & ragam undis nes nec ulla humana prudencia unquá
expellentem : video vinci à conto car- poterit ſanctum efficere , quod , quia
dificis : quiid fieri poteſt ? certè di . illicitum eſt : vitandum erat. Neque
gitus Dei hic eft, carnifici victoriam nuuc diſputamus , quid judici facien
tribuentis, quia judicium Dei exfequi- dum ur hoc indu ium exerceat cause
tur. Si hæc & conGmilia veriffima me . & circumipecte: ſed an ullo id ei mo.
diratus fuiflet , non confugiſſet adil do liceat exercere ?
1
lam regulam , qua porar difficulcares Quod poftea num.38.requirit,non
omnes decidi & exhauriri b , Iudices accedere judicem ad hoc experimen .
indiciis qua ad torturam de jure ſoffitum ,nili vehementiffima, & plufquam
ciunt pracedentibus,pofle in ſupplemen ad torturam ſufficientia præcellering
tum plenioris & legitima probationem , indicia : id pugnat cum iis quæ numer.
fine confcientia lafione , ita facere , ut1 24. num.35.dixit,ſufficere præſum
delucido , & ftriétè lietori mandato, i ptiones vehementiores , quæ ad cor.
Sufficienti intervallo interieéto , ap . turam communiter fufficerent. G luf
parereipfisac omnibus circumftantibus, ficiunt, quæ ad corturam ſufficiunt.
de natatione vel fubmerfione delata , cur nunc requirit,pluſquam ſufficien
fufficienter poßue ; addit & alias cau cia : G præceſſerunt pluſquam lufficien
Vory tia :

feqq
1 # 32.33-34 . b 7.15.cu m .
7: 6 DISQVISITIONVM MAGICARUM
tia : quid hac opus proba?ſicut enim vero ,ad indicia quæ pro tormentis luf
ad condemnationem , ubi reus legificiant,longe plura invenias momenta
timè convictus,vel ipſa facti notorie contra lagas, quam contra adulteros,
tare , res luce meridiana clarior eft: velocfariz Veocrisicos. plures coim
hac proba fores ſuperflua a . Sic etiam , correi ſunt lagarum , & hoc crimen
ad torturam ſuperflua erit : quando ſuf. non occultius admittitur , quam ifta
ficicntia ad eam habentur indicia.Nec quæ dixi:in quibus unicus duntaxat elt
enim. ſup:rfluæ inquifitiones judici, conſcius, & ſecreta thalami quiruntur
bus permiſſæ ſunt , ut docebitur lib. quodque dici folet , etiam Soli & attris
ſega reliquis ea occuluntur.
Quodaddit nu.39 . dikrimen effe Cum itaque velit auctor banc pro.
in :ermaleficos & alios criminoſos : 8c bom . ad conuram duntaxat præmieri:
in maleficis , propter difficulratem pro non eil,quod in hoc fagarum criminc
bandi , majoyrens licenciam ludicibus peculiare jus introducat. Cæterum ,
1
concedi , ut fcilicet hæc aquæ probatio quod à cæ : ciis criminibus non diodo
admirrarur; in criminibus cxirris non hoc exiipit , ſed eriam contrariam illi
admittatur,fed in iis canonica & or quandam ab extrinfeco conditionem
dinarız purgationes fufficiant. item , appingirzſcilicet eili criminoli alii julte 1
peculiare i file hoc in maleficio , quod accufati mergineur, tamen in hoc cri
licet Panormitan. ( quem DD . alumine lagasmerginon pofle.hoc cente;
veteres ſunt ſecuti ) ceoluerit in aquæ li ratione criminis fieret: conſequere
frigide purgatione fupernatationem cur eas mergendas: quando de alio crie
elle documentum innocentix : tamen mine (puta furti )accuſatæ . juxra tirum
in lolo crimine maleficii contrariam illum vererem , de quo Panoun. egity
notandum.id utgratis dicitur , gratis aquis iniicerenrur,6 noxiæ fuiét: quz
poffet negari , & ex dictis D. Bernard : ro igirur,mergentur,necne? Simer
fer. 66. in Cantic .in fin.ubi idem kæres i gendas dicar : contra , led illam quam
& hypocrili tribuitur , falſum apparer. narravii n.30.patet, merfam non fuille
Nobis nunc tamen , ideſt minime ne - vi ponderis fui,fed violencia conude.
gligendum.cx co enim pellucere po- i primentis : & temen lagam fuifſe dixit,
islt vanitas vel probæ , vel defenfionis & damnatam dixit , quia exili man .
eius.Etenim fi hæc proba ad condem . datum bis infregerat , atque jra non
nationem inſticcererur poſt torturam , i propter maleficium , nec enim ratione
alıquidtorre ad rem pertineret , quod ivaleficii ad aquas damnaſſe :cibimo
de difficultatc probationis in hoccri uis eft ad cogum mirti juxta leges im
mine prætexitur Nam difficultas tota , perij.Sidicat non mergeadas: certe já
quz in hoc crimine pecu'laris ludici le qurtur, hanc fupernatatione non elle
bus occurrit:inde nalcitur, quod lage ! introduttam ,duntaxatà Deo ad dir .
plerunque tormenta eludant per fom . / gendun , judicem , in cius criminis ju
num velindolentiam : ante tormenta dicio , de quo diſcepratur , runc cnim
non
a 14.2.de probar
 LIBRI IV . C. IV . Q. V. SECT. II. 717

non ageretur,nec judex inquireret, an & magiſtratus præcipuos ad lubicum

effet rea maleficii, íed an effet rea forti, decipiat? ergone lemper& omnes ?u
pura ,veladulterii. In quibus crimini | bi Achab ore deceprus Pſeudo pro
bus deciperetur cunc hac proba ludex | phetarum ? ubi Suſanna fallo crimine
Nam dum de furto quærit, fi non mer damnara? Quod deniqae dicit -nn.223 .
gitur ( quia lag. ) certe abſoluet eam , I pauciorum miraculorum hodic cau
quæ vere furtiica lit,quia non demer . | lam eſſe, fidei inconftantiam & cepo .
fa : & ideo à furto immunis cenſenda . rem ; ea quidem una eſt; ſed melior a.
Nec ad rem facit , quod hinc indicium lia, quia itabilita jam ſemel fide,minor
capiet maleficii. eſt,vel nulla neceflitas corum Et quod
Quid ſi enim nulla concurrerint alia num 226.addit opera omnium rerum
eo quod eih (agalit,nulla tamen de ip.creatarum live bona , live mala Deo
fa lulpicio habebatur? cèrte ludicis eſſe actribuenda, id niſi fane explice :ur
officium erit dimircere : quam miracu Catholicum non elt.nam culpæ mala
lo Deus fagam eſſe docuit. Si non di . lcu opera , quibus peccant homines,
mittit , iniquus erit fudex , qui furci Deo, quà mala ſunt, tribui fides vecat.
ream.divino expurgatam judicio , non Sed puto cum de actu natúrali cancun
dimittit.vides in quot ſe ſtrnulos con & non morali Sentiffe .
Scientiæ iniiciant : qui has Novicacum Primum argumentum eius, pro hac
fuperftitiones vulgariaque
, ſequuntur proba,-ft,inter alia mulra, id quoque
opinamenta.Nunc videamus,quibus a judicis arbitrio pendere . ut probatio
rationibus ſuam probam deteniat , & nibusiis pro arbitrio uti poffit, quas
fingulis ordine relpondere conabor, adhibendas judicat, & iis credat, quan ,
babentar evils cap.2. & toto poftea cap. tum iis probatum exiltiinet, ut Ha .
4.ubi excurfionem unam prolixilli- drianusimperator cenſuit a , Refpond.
mam addit, qua narrat & delcribit Dei Probationesjudicis eatenus cfle arbi
providentiam fuaviſſime omnia regencrarias, ut iis ex legum præſcripto hic
tem , & mortalibus oprime,ne dæmon utitur :ut nullas afumat, quæ jure pro
illos decipiat,providentem :& per Anhibitæ ſunr.qualis eft ifta, de qua agi.
gelos cuſtodes criam lingulorum ele - i curioullas eciam , quas Deu'n offende
mentorum omniuin ſaragentem hanc re vel puret , vel pucare debeat , qualem
quidem probam peragere per eum , iftam efle poltea oftendam , hoclane,
qu ' aquæ præelt elemento. quod de arbitraria judicis licencia in
Mulca in iis deducendis accumulat, criminalibus fæpe jactatur, fuis cancel
non certa,nec probaca . Es quamvis o- lis , & Iurifperitrum ſanctioubus , po
mnia forent certa & probata,nihil ta ſtea lib . leg.includam , & licentiofar
men nos ea premerent. Efto enim De prorerviam voluntate , pro ratione ab
usimpedir,ne dæmon nos opprimat ucentium , frænis velut infrunitum a
ut volt & poffet :ergo nullum lædit? obi nimal conſtringendammoderandain
lob ? Impedit Deusnenos , ac judices quc docebo.
Vurv 2 Sally
a 13.5.cikidem D.de teffibus,
 ITIONVM RVM
7. & DISQUIS MAGICA

Secundum argumentum præſuppo- furari:qui candente ferro experiri pro

nic , jure Canonico non prohibitam
effe hanc purgationem in crimine ma
leficii: quia jus Canonicum non dicit
exprefle, non licere in hoc crimine has
proba uti ; & quæ exprefíc prohibita
non ſunt , illa ſtare non prohibentur
a tum quia crelcente deli&o modus
pænæ & tormentorum deber creſcere
6 Ex hoc fundamento fic argumenta .
tur.Hoccrimen quotidie augelcere vi
demus: licet igitur judicigenera verica,
tis inquirendæ invenire nova,non pro
hibita quod probar mulcis DD . di & is
generalibus, Refpond. Fundamentum
præfuppoficum effe vanum , fallumque
Quia fic poſſet probare in maleficii cri
minc ad eruendam veritatem , etiam
duellum indicia Principe poſſe. Nam
Dec duellum in malefici crimine indi
hiber,is prohibetexpeririin omnicalu
quo ratio prohibisionis procedir.
Qui ergo prohiber canon , uti judi
cem probatione aquæ frigidæ , prohi
bet ea uti in omni crimine quia nullum
eſt crimen ,in quo proh bitionis ratio
aque non militct:ea enim hic eſt , quia
ſuperſticioſun ),* & incertum , & cum
Dei tentatione conjunctum elt hoc
genus probationis : ut ipfimet Cano
nes indicant,cicatifuper quaft.fet 3.in
fin. f. & fea.4 d. ex quibus diſerre
& annulaotuc tales purgationes a quæ
fs gidæ , & prohibentur litigantes cas
præftare. & judices prohibentur po
Itulare.Ec Doctores omnestam Thco .
logi quam luriſconſulti ad unum ,hanc
accepere , ut generalem prohibitio,
nem , neque puraruar Gbi ullum cria

ci , eſt jure prohibirum , expreſſe facta menexcipiendum , neque unquam de

mentione maleficii. fic polfer de ferri maleficio excipiendo , in hunc uſque
candentis proba hoc idem inferre. Sed diem vel lomniarunt : quia videbant
cum in his pateat illationem huiuſmo. prohibitionis rationem æqualem in
di non eſſe faciendam ; fatis apparet, maleficio, atque in cæteris criminibus.
nec de aquæ frigidæ proba , hoc dici Generaliter & fine criminis illius ex
poffe.Sicut ergo duellum fieri non po ' ceprione ( nullam enim adduni ) locuri
teft ad probationem maleficii, idcirco funt Theologi,lunperitigue. D. Thom .
duntexat:quia duella fieri generaliter in 2.2.9.95.art.8 in add. z . o ibo cao
prohibitum fuit:non poterit etiam hæc j ietan. D. Anton 4. tit.15.cap . 34. § .
proba adhiberi , propter eandem ge 2. Binsfeld . 2. a de confeſſ: malefic.
deralem prohibitionem .Nec enim loqueft.1. poft ulo.concluf. Perr. Tyrene
lib.de demoniac.edition .2.Petr. Gre .
lenc leges purgationem aliquam pro
hibentesaddere ,ut non liceat ca uti in gor.lib.48 Syntagm . cap. 19. Abbus ir
cali , & tali crimine : ſed Gimpliciter ve . cap. licet in fin . ne cleric, vel monah
sant ca uti.quia qui generaliter probi . | Matr. de Afit. ad lib 2. Conftet. Re
bet,omni in re id probibet:qui furari, gni.tit. 31. Turrecrema.in d.cap. conf .
is prohibet aurum , argentum , ferrum | luifti. Abb. Ancaran.in cap.fin.de
purgata
a ar3.1.nec non8. & quodeisin verb.fedfleges non probibeantDex quibus cauf mais.in ix
reg bl.rcleg.D de pen cc. Mennam.in fi.g.s sunt c on l.namque infin.2.9.5. in 6.com/ulwifi
295. de cxtuarumde purg:Canonc fententiam fanguinis.Neclerici velmonasb face
 LIBRI IV. C. IV . Q. V. SECT. II. 719

purgat.vulg (ubi bene loquitur) Andr. I quentibus , quæ omnia nullum ha

Alciai in Compend . Iudiciarii proief bent verborum , fed parum ſtringunt:
fus, ludoc. Damhanderius in pract. redusam analytice ad ſua enthyme
crim.cap.43.Navarr.c.11.Manual 36. Wara vel ſyllogiſmos. fic enim vis ra
Nicol. Remig li. 3. Demonolat.cap. 9 . ratiocinationum optime intelligitur ,
Andr. Gail lib.2. de pace publica caja 7 . & fucus omnis removerur . tertii ergo
1.24 . (xbificut & Ancaran. exprefle argumenti fumma lixc elt. Judices
addo efje Mortale peccatum ) loan. Al. poflunt & debent eam adhibere pe
thuz. admonit. ad Iudic. idem tenere nam, quam rei maxime incluunt , &
loaihimus à Beuſt, Borcholt. Venato - propter quam ipli aliiquc exemplo
tius , alii citari À Godelmannod territi efficacius à delictu deterrebun.
cap. 4 num . 23. num . 27. quiad tur : hujuſmodi quo ad maleficas,ſunt
dit > banc communem Dd. jenten- | ignis & aqua . ergo his elemenris . Judi
tiam , approbari quoque ab omnibusfa cibus in hoc crimine pocillimum uten .
Galtaribus luridices Academiarum dum .Refpond .primo b quid hoc argue
Germania , mentum valeret , probuzet etiam de
Sane cum Canones fic expreſfelo. terro candenti : de quo tamen id nec
quantur , & generatim ab omnibus ipſe adverſarius afferit: quod ſi afferit:
Þd.intelligantur (nec enim vel unum nonne DidiomnibusCanonibus , &
Theologum Catholicum , vel unum aliis quoque a. manifeſte le opponit.
Juriſconlultum pro fe adducunt ad quod cujus inodeftiæ fit, 'ple viderit :
verfarii. Cujacius coimin Feudis tan Si quid eriam valeret ; probaret non in
tum meminit moris priſci , non vero maleficis tantum : fed & in homicidis ,
cum laudat vel probat ) nonnc ab A & in aliis criminibus : quod tamen
cadeiniarum & Do & orum recedere | adverſarius in aliis negat. Ignis enim
communi confenfu , cinonum inni tormentum inaximemetuendum eſt,
xo & menti & verbis , propter levicu . cam latroni , quam Lamiz . Præterea
las raciones, ' tcmerarium & inconful quæro , cur aquam magis metuant La
tuin eſt admodum ? fruftra igitur fibi niæ , quam fidiculas, & eculeum : quia
hoceffugio blandiuntur.fa tis enim ex- i ( inquiet )illiqueunt refiftere, huic non
prella eſt prohibitio Canonum .Quia queunt. Sed cur huic nequeunt ? Deus
negatio malignantis eſt naturæ , & uni (inquit) non permittit. Unde noftrı ?
verlim deſtruit , quicquid eam luble- | cxperienria . fic femper principium pe
guitur. ritur, Secundo reſpondeo. Majorem ab .
Modus pænz augeſcic cum de folure fallam efle; G Gir propofitio uni.
licto: quando legibus ille modus nor | verſalis , adhiberienim non poſſunta
adverſatur : hunc adverfari iam pa Judicibus pænæ , quibus iura vellegi
lamelt. Hac vite fracta , cedo alle timæ conſuetudines non fuffragantur:
ram hæc vero aquæ frigidr uſurpatio, Dei
Tertium argumentum fimile eſt
elt le-
le centatrix cft, & juri adverſarur , ac
Vory 3
pro
1 Mennam.in fi.dc.confuluifti.d.c.ex suarum dia fententiam & cofin.de pur.vulo
 920 DISQUISITIONVM MAGICARVM

proinde ufus eius corruptela eft, non Quinto , conftat experiencia lagas
conſuerudo. Sinegat univerſalem effe probam aquæ maxime vereri & deie
propofitionem : corruit fyllogiſmus, ſtari,eo quod ſciantfe fic decegendas:
quia peccarin modo. verifimile ergo eit iltas tali indicio 16
Quartum argumentum . Ad verita - vidas; non auturas fubiie eculcum.vel
indugundam uti debent ludices
tem lalcem in eo ten negacuras, quod ante
modo. quiinagis favec uulicati publi in aquis coram omnibus palam fere
cæ , talis eft hæc proba . igitur ca uten runt . Refpond. Conlequenciam hanc
dum . Minor probatur: quia tendit nihil valere. Deinde , li hanc maxime
ad conſervationem publicæ utilitaris , 1 dereftantur : quomodo foleor le ille
ad falutem ac reconciliationem hu huic probæ offerre càm frequenter ? I
mani generis, omnium que terræ fru tem ,undeſciunt certò , le lic deregen
ctuum provenium Reſpond.Minorem das ? nihi quia pa &ti fibi talis conlcia
fallamelle:probationc vero eius fup. | funt.Si padiconicix ;fit hoc igitur dz
ponere . quod erat probandum . Non monis opera quod adverfarius negat.
enim quæritur;an maleficas, quæ ve Denique potius crediderim , illastung
fæ maleficæ iune , & quas eſſe ludici libentius eculeum fubicuras , & tor
conſtar,puniendæ ? iiem an ludex mo menta pertinacius laturas , ut toleran .
dis legitimis quibuslibet uti poffit? tia diluant præcedens aquæ indicium,
conftat enim affirmativa horum pars , Gc enim caffum redditurz conatum
fed quæritur , an ifte modus Gt legiti- illum improbijudicis.
mus , & in hoc fallirur fcriptor ille,quia Sextò . Indicia depofitionis & de
puist,ui actus aliquis forlegnimus, & nunciationis fociorum & complicum ,
bonus;iufficere, li per eum quis ad bo incerta funt & fallacia : ergò porelt ju
nun finem tendit Nonne bonum , æ dex ad eorum robur banc probam ad .
gro laniracem ccoferre , lane fi finem iicere. Anteced . probatur , tum quia
fpe &tes:led liper maleficium conferas malefici potentiores folent le laruis
ve !ue per fornicationem aut aliud pec obregere : cùm quiaDiabolus porell in.
Cacum eo tendat, actus crit malus , & nocenuum vultus in conventibus ex
lethalis , cur ? ooonc ad finem bonum hibere ; cùm quia conventus talesio
tendebatzita , cd per medium non bo certi, & imaginarii lunt kejpond. Pria
oum.idem hic allero bonuni ad finem elmonec conventus elle imaginarios &
rendere ludices hos :fed peccare , quia incerros omnes contrariúdocui, fupr .
per inala media , nempe luperſtitione lib.2 nec omnes lempet laruar meer
& concionem Dei. Præterea hoc lunt,ut etiam illic docui,nec diabolus à
quoque argumentum laborác vitio , i Deo in hoc crimine permittitur anno
quo præcedens,dum plusprobat, quacentesexhibere,ut etiam docui eodem
intendit nihil probat,ad eundem e libr.2 Gic fallum antecedens . Seu fil
nim finem renderet Iudex per duelli lud concederem , & nunc pro confeito
vel ferri candentis purgationem : & ta haberem : inde tamen aon fequeretar
' n hoc ci non licet. illatio illa , Podunt enim illa indicia 2
liis
 LIBRI IV.C.IV.QVÆST.V.SECT.N . 721

liis legitimis indiciis roborari ( de qui- , ratio huius probæ ? dicis, non probas .
bus agetur libr.fequenti:) & ut pulla fo ' Ego qui nego , diſcrimen dabo : Nulla
rent indicia legitima alia præitarot reú in fanguinis illa milione cauta ſubel
nocenıcm ablolu , quam ex prohibi . i lufpicionis, de pacto cum damone:
tis indiciis & illegitima probatione nihil illic mifcetur fuperftitioli : non
condemoari , telte Stephano Ponti- ' quæritur illic à Deo ngouin , & pro
fiica. Denique hoc argumentum et. inde, nec Deus contacur : quæ omnia
jam probaret ,de omni vulgari purga repeririin proba frigida docebit fc
rione. quensſectio.
Septimum argumentum , ex verbis Nouam argumentum , ait inconvin
D.Binsfeldii ,contra cius mentem ,non cibile etle;tidiligenter advertatur : ad
dicam caluniosè , certè non omnino verte igicur quæſo ( Leétor ) mecum , &
candidè detortum & contextum eit: herbam para, quan victi viduri por
quibus,vir ille & doctus & pius , judi- rigamus. Sed quid hocian montes par
cesad puniendum maleficium iftud turiveic ?cercè nihii hicreperio à num .
horcacur : &probacin hoc crimine plus 65.ufque ad numer .80. quod vim ha
deferendum teftimonio complicum , | beat argumenti , Giftud : Judices à
quam in cæreriscriminibus ex hiscons maleticis, in 115 , quæ ad judicium eiul.
eludic adverſurius , hanc ergò probam que ordinem pertinent, neclædi, nec
recipiendam : quia hæcprobaeft cer impediri pofunt. Damon ab initio
rior illis teſtimoniis . Reſpond. neceffe mundi ſemper omnia conatus fuir &
certiorein ,ledincertiorem : quia nul conatur . De malefici puniantur , & uc
lus homo tam mendax, quan Diabo. amalios ſuoscuipiat judicibus : ideo
kus,cujus hæc proba pacto nititur: nec que perluatei ar olim omara , qur faten
ad rem perspete certior lil.nec ne . Rar ter , illufarum mengum efle fomnia :
rio enim diffimilis valdè eſt harum acque conlecuius diufuit, ut inpuni.
probarionum , reftimoniorum proba . tate & contemptu judicum mirè nu ,
rio divino ,naturali ,& pobrivo jure nt meilis creſceret reorum . Eadem ex
ritur:proba hæcut jam fæpè diEtum : caula ram maleficr , quam dæmon
led ſeq.re &tione probandum , omniju i rammopere veiene lædere , & exter
si repiighat. minare omnes judices : quòd neque
Oftavum argumintam , refte Bins. Sans fit quia Deus non fine; cujuspo
feldio indicium homicidii ex cadave . teltus elt ir finita demonis finita , G er .
reſang inanie coram occiſore perio go tantopere Dius poreftatem fuam
ium , videtur foli divino miraculo ad , oftendit in defenfione & surela jodi
fcribendum : ergò fentiendum fimili. cum in ho : crimine ; quare non idem
rer de lagistupe narantibus. Refpond. planc voler , & operabitur Deus , circa
quid de antecedenie lenriam , hoc executionem huius aquatilis proba que
opere non ſemel me indicaffe :ſed eſto, i quaſi index eft , e miniſter ad h :1144
stadfcribendum iniraculo : an -cadem malefuralis hærefcosveritatem resegen .
dam
a in des confuluild .
722 DISQUISITIONVM MAGICARVM
dam ac cognofcendam ? ] Sic cnim ille dentiam tuam extendere ad criminis
concludit, ex præmiſlis quas narravi , corum derectionem . Denique non
breviter , hoc ait : Deus potentiam femper iudicia hac fine omni impe
tuam oftendit in cuendis iudicibus dimento procedunt, vel læfione iudi
contra dæmonum & maleficorum cum , aut miniftrorum iuftitia , ut do .
inGdias , vult igicur eam oftendere cui lib 3 Ecce ,quam levi manu & bre
quoque in crimine eorum deregendo.vifalcicula , ttupeus arietis tam in
Refpond. Quid li negem conſuequen . victitunis diſciſſus, machinsmexar
siam , & dicam argumentum à purè 1 mavit .
pacicularibus procedere ? Deus hoc Decimum , lors conſultoria permite
facit,ergo & vitud vule . Si dicas pro- titur; quatuor conditionibus concur
bari confequentiam : quia : ur decet rentibus : hæc proba eſt quædam fors
Deum judices tueri ne lædantur ; fic conſultoria , & in ea inveniuntur con .
decer eos dirigere , ne fallantur. Re- ditiones quatuor illx , nam non fic,in
Spond nunquam illos falli , quando electionibus Ecclefiafticis : fed fic in
wii iunc modis & niediis à iure com rebus Spiritualibus & ad animæ la
probacis . Non enim fallitur iudex, lutem pertinen : ibus ; & fit cum re
qui nocentem abſolvit , quem acta verentia , & ex necellicare , defectua .
docencinnocencem , vel non docent liarum probationum , poterit igitur
nocencem . Nunquam falli, ſolius Dei hac judex uri . Reſpond. Hanc forrem
eft , neque hoc judiciis humanis com non efle coolultoriam , led divinato
petit . Præterea multa crimina fæpè riam , nam conſultoria fors quærii,
Deus vult io ſequenti ſæculo in ſoli- quid agendum vel iudicanduin lir ;
dum puniri ; idcò ca permittit bic lace - hocque de futuro : divinatoria , quid
re . Ac reipubl . mclius conſultum G cventum lit , vel quid fa &tum , la.
deprehendantur : fanè, ſed an Deus tens. In hac proba ve ! ò non quæritur
ſemper quod fingulis rebuipub. uti de futuro , neque de eo quid facien .
lius ;id facere tenetur? Quid fi illas pu- duin ; led tantùm de præterito live de
pire velit? Poſliin etiam dicere , utilica colpa & comm : ſſo non aperto. Divi .
tem illam reipub.honori divino cede natoria igitur hæclors foier. Prohi
re; hunc fæpè, expoſcere, uc crimina bira ergò hæc proba , ur crielæ lories
quædam futuro ultimo judicio fer divinatoriæ. Immò & confuloria lor
vencur expianda Nonnecodem argu- res hodiè prohibitæ funt . nec peimit.
mento idein de furibus probem & liric nos Deus voluntatem fuam per es.
cariis ? Deus potentiam ſuam often - traordinaria ; & iure Ecclefiaftico vel
die in Jadicibus & miniftris aliis iulti S. S. non approbata media inveftiga .
[ 1æ tuendis ut cxiguo numero ali. rex. Vide quæ dixifuprà capitè ſecun
quando & plures & ferociores com do quzſtio. 7.ſect.4 .Neque bicadfont
prehendane , eorumque vitenegla- i quatuor ille conditiones , oam decit
dios : crgò etiam volet hanc provi- neceflicas c.
Vnde .
a text.in c.forses 26.26 qualis.bus docui fup.fell.i.
 LIBRIIV . C.IV.Q.V.SECT.II. 723

Vndecimum a, malleimalef. auctor | uni.ubihæc tractat, quam licere ma .

ex Scoro dicir licere uri abſque Mor. leficia, ſignum collendo , deſtruere :
tali ad collendum maleficium reme . I quòd verò ſuperſtitioſis & vanis
diis vanis & ſuperſtitiolis , dummodo uci remediis liceat. Scot . non dicit ,
finealio maleficio fiaor:& deGromne red de hac re dicencur alias plura
pa& um cum dæmonc,'etiam implici lib.6.
cum : quia hoceft deftruere opera dia Duodecimum ,eft,omnia quæ ab hc
boli , quod eft laudabile. Hubertinus minibus fiunt , ab intentionecorum
& Goffredus pucant maleficia poſle ita iudicanda , vt li intentio booa lit
per candem artem deſtrui, per quam & doli expers,peccato vacua lit a & io,
fa & a funt.Imp.etiam ,in l.eorum , C.de quia peccata non funt G voluntaria
malef. mathemat. permittit malefia oon lunt : ideò G judex putans hoc G
cia quz in bonum finem diriguntur bilicere , bona intentione & citra do
Dempe ad ſalurem hominum , &c . lum , ad veritatem inveniendam hoc
Cùm igitur in hac proba delit pa&um ucatur remedio , vel nihil , velparum
omoc,deftetiam maleficium : licebit peccare. Confirmatur. l . quia in re
judicica uti, etiam aliquid ſuperſtibus, quæ ad fidem non pertinent falo
tiofi admifceretur. Refp.imprimis hicli , vel nullum vel parvum eft ресса .
pon agi de maleficii deſtru & ione, sed tum . Confirmatur 2. hoc argumen
tantùm de probatione maleficii com . tum, quia judices , teſte Menochio d ,
miſG : & proinde hic opus Diaboli duplex arbitrium habent , unum aftri
non deſtrui fed tantum indicari . & uin , & ligatum : alrerum liberum
Deinde pactum hic non abeſſe. Im . & plenum ; quod dici poteft, conceſio
per. quoque illam conſtitutionem ab homine vel lege facta , qua poſſit in .
( nig dicas eum cantum tolerancer lo dex fomoro iure , aquitate & ratione,
qui, non verò approbative) iniquam ſed proprio du &tus apporsiu , à dolo ra .
cílc , & divino juri contrariam ; quia jus men alieno , quod placuerit ftatuere.
divinum on ne maleficium prohibuit, Confirmatur 3. cùm quia alioqui fa
nec enim facienda luar mala , ureve cilè ſagą , line hoc probæ genere , iu .
' niant bona Hubertini verò Goffredi, dicia eludent : & experientia docetil.
& ut viderur Mallei malefic . opinio - las nulla Canonica purgationc melio
Dem ; nos lib . 6. copiosè refuraturos, res fieri: cùm quia iudicibus adimicus
quæ lanè,quo ad deftru &tionem male unica ratio certi aliquid ſtatu : ndi, &
ficii per maleficium ,elt erroneab , quo lic moleſtiis & ſcrupulis innumerisin
ad deſtrodioné per ſuperftitiola tan voluuntur. Ex his omnibus ,à numer .
cum media,temeraria eſt,ut minimum 82. vfquead 91. concludit . vix ullum
quia ſuperſticio femper eft in vitio & i velneglecte legis.canoniſve,veltemera
peccato ,nec unquam licita c, dicenda . ta religionis piaculum pertimefcendum
Nec Scotus aliud dixit, in 4. d . 34.9.1 effe illi judici , qui proprio du&tus ap
Xxxx peritu ,
a po.z.q.2. b art.Parif.5.6.6. c Vide D.Tbo.2.2.9.95 . & qua diximus lib.1.c.1.6 d.art.
Parif.5.8ex.Lev.19.6 20,6 cap.admoneans 26.9.2.cap.nec mirum 26.9.5.d ok asb.jud.q.6 .
 ITIONVM MAGICARVM
724 DISQUIS

petitu ,àdoloramen alieno, ac pleno illo cotieſque ſic peccabit, quoties vel di
arbitrio atitur , cognofcende per banc re & è,vel indirectè , quando fe difcen
prebam veritatis di irerum occafio obrolit , difcere vel
Refpond .Plurima hic occurrunt di- expreſsè voluit, vel neglexit d. Quæ in
fcutienda,quorum jam pars explicata, ludicibus locum habent, quia hocado
pars fuſius explicabitur libr. ſeq. Im- ! dilcere tenentur : co ipſo enim quòd
primis illa regula ut Go Theologicæ | judices funt, tenentur fcire, quæ offs.
doctrine conſentanca, fanè eft ineel- ciam judicandi exigit : tenentur quod ,
ligenda:quæ à lola intentione, pecca- quirudiores funt, confilium petere å
ti perit rationem . Nam cum peccatum do & is & piis viris quare cum hoc ne
fat triplex, infirmitatis :malitiæ , & iggligunt , à lupina ignorantia excuſari
norantiæ a.illud quod ex ignorantia non poffunt,com tam facili negocio ,
committitur , bona cum intentione conſulendo Academias, Facultates,
committi poteſt: & peccatum tamen hoc queant dilcere . Quod G tamen
cffe b , ue accidere cercumeft , quando aliquis contenderet rem hanc ele
vincibilis ignorantia eſt : tunc enim difficilem cogniru , f quæ mea quidem
bonam intencionem , non prorlesex | lencentia faciliselt cognitu , quia luffi
cuſare eum , qui facit , quod ſcire de- cienter à ſummis Pontificibusdeciſa),
buit , libi non licere: certias elt quam & judex adhibuiſleraliquam diligen .
ur probari nunc à me debeat e. Solum tiamad Lciendum , non -ramen omnem
quod ab ignorantiaomninò invinci . quam adhibere poterat & ratione dif
bilific.carct omnipeccato : quia con - ficulcatis cei, & ſtarus fui , tencbarur:
ferur omninò involuntarium : vincibi. | adhuc ignorantia erit vincibilis , &
lis folummodò minuit peccatum ,affe proinde cum peccato , quia talis igno
& tata verò.auget efficit enim ,utfit pec. rantia non tollit voluntarium. Quan
catum ex malitia ,confiderandum : ita do autem quis diligentiam fufficien .
que qualiter ignoret judex , Gibi haci cem dicendus adhibuffe , boc alre .
proba ui nonlicere Si hoc fcire, & rius & prolixæ diſputationis et eno
diſcere expreſſe noluit , tunc ignoran- bis ſufficit illud fundamentum fubver-
ciam directe affectavit: G vero adver tilfe, quo ſupponebatur ab adverfarie .
eens, vel facile le ſolam
difcere pofle ac teneri , occaGonem ne quis peccetfaciendo, quod facere
samen dilcendi oblatam neglexit : in non oportuit. Ad Confil. 1. Re
directè runc laborat ignorantia affe Spond cam elle fallam . Quin etiam
Erra : & G'ut prior eft expreſſe reus obfalli in iis que pertinent ad mores , &
peccatum maliciæ :fic poſterior impli . , præcepta Decalogi,poieſteleMoris
citè , & interpretativè codem recidie, ici quis fallatur propter ignorantiam
terum

a D.Greg.li 26 moral.c:26 D. Thom.1.29.765 68 3.7.17 c Vide D. Tbo ibi Medini.

1.29.74 art...6.9.76 nr . 1 Scho.in 2d : 2 Valen.dp.z9.punct 66 95d Bar.Melon '. 299*
Videantur Vidor in Ral de Indis n 9 Vigalo in Comc. Trid.c 13 So in this art.1 g.vn
Bunnes 2.29,10.4.2.dubio.10 Vake.fup gultiAngl.sna.d.22q2 ørf.ka
 LIBRI IV . C. IV . Q. V. SECT . III. 725
$ rerum , quasſub M. cenebatur ſcire: ut minat , & ratiocinatione præcedeme,
tenencur judices ea, quæ ad officium imperare humanis affe & ibus, qui quòd
corum fpe & ant , & grave continent contra legis præſcriptum fæpe nitun
præjudicium ,ut io noftro cafu : cumq; rur ; idcò judices nolebat humanum
omnis error voluntarius quarunicun- fequijudicium ,ſed divioum :quia judi,
que rerum , femper Git peccatum ex- candileges accepetant à Deo ludzi,id
communiore & veriore ſentencia ,con, cò qui ſecundum illas judicabat, me
tra Durandum : lequicur, què error pe mor erat fe Deijudicare judicium . Ad .
riculofior fuerit & maioris detrimen- verſacii ne hominis quidem judicium
ti, hoc fucorum peccatum erroris gra- amplectuntur, ſed belluarum : homi
gius , hic autem detrimenti eft maximi , nis eft rationem nunquam ſemoverc,
quia fover ſuperftitionem , tentat De . belluarum eft appetitum ſequi , qui er
um , & proximo graviflimam infert gò judici,ſemota ratione,proprio du
injuriam Ad 2.Refpond. Iudices quica. ci appetitu ,permircunt; nonne beſtia,
li arbitrio libero & pleno utuntur,non non hominem judicatorio tribunali
judices eRe,led tyrannos, utpote qui imponunt? Non , non ,qui legibus ,
busin corde illud : contemplis judicar, à Deo judicabitur
Sic volo ficjubeo, fieproratione vo- Princeps es, & legis condendæ habes
lunias : au & oritatem juftis quas tulifti legi .
Erqui jubent poriùs , quam cognol . bus , pare: non metu pænæ , quam
cunt;ideoque regnát potiùs, quam ju- i præfixıſti ( hanc nemo à re expoſcet)
dicaor Ulline unquam ab illo homine led mecu legis divinæ , mecu legis natu
velà legefa &tahæc tam laxa conceflio , ræ , amorehoneſtatis & decoris , &
1
ur ipli liceat lolo vacare dolo;cæterum laudis.Nullus eft Princeps, qui Deile
feponere jus æquitatem , & rationem ; ge aur jure naturæ ablolvator : auc hoc
proprium veiò lequi appetuum , & fic jus hanc æquicarem pollic, fine pecca
quodcumque placuerit in judicio fta- to tranſgredi judicando . Priocipe ju .
lucrerDeus bone, quo talia judicia de dicesinferiores , fupremi quidem illi
ciderunt ? hancne licentiam tribui ab & quiPrincipis immediate gerunt vi
hominibus Chriſtianist qui jus & æ cem, dum contra legis mentem non
quitatom icmovet , nonne juſticiam rendant ; poffunt verborum proprie
tollit; quæ omnis vel benigna æquitare tatem exceptione ,vel restrictione iabc.
vel rigido jure folcitor? æquum bonú fa & are alii his inferiores , & à quibus
que naturaliselt juris; hoc tollis, fi ab ordinatia lolet appellatio , falem in ci
æquo bonoque & jure fimul judicem vilibus effe , illi verbis etiam legis aftrio
permiuis abire. Noo hominis,fed Dei gunrur: fi contra ca judicant, peccare
judicia judicesjudicare.Rex ille lſrae- ccolendi.excommuni Thcolog. fen
Jis ,verè dicebat;hominiselt arbitriumsencia a Notaridigna ( int illa D.Au
Segui rationis,quæ nos a belluis diſcri gultioi; In ifto temporalibus legibus
Xxxx 2 gwam
a D.Tho.1.29.69 Med.2296 art.is & ib. Bonn , & Aragon . Sos. Item Caict. in fum .
verb. Index Navar.Manr.64.25.1.5. 13.
 VM
SITION RVM
726 DISQUI MAGICA

guamquam de sis bomines judicent,cùm tibi ( ô judex) proderit le provinciam

Cas inſtituerunt :cum tamen fucrint in criminolis liberaris , animæ tuæ difpen :
ftitura & firmat& ,non licebit judicibus dium tacias ? quid tibi prodeat bend
de eis judicare, fed fecundum cafdem a.] conſulere aliis , Gtibi per peccatum
D.Gregor.ctiam ſcribit , a judicibus malè coolulueris? At illa deterior fiet
jura divina humanaque revolucnda, dimiffa; tibi non nocebit, led Gabizcon
& cum revoluerint , ſecundum id fequetur illam Nemefis fua. De fcrupu
quod illis conftiturum eſt,judicandum lis quod additur,dicerem lut.ns, Tree
b . & addit exemplum Moyſis ,qui que pidaverunt ubi nonerartimor . Exima-
selus populi ſemper ad Domini caber- tar lemel hic errorexcorum mentibus.
naculum ingreffus referebat , & juxta erronca conſcientia ceffabic doccan
quod Dominus impecabar judicia cur cimere ſuperſtuionem , doceantur
proponebat Nimirum ( ait ) nos in quam grave peccatum :fi Deum ten
ftituens, ut non ex cordenoftro , fed ex tare. Doceantur mortalc peccatum cl
pracepto devino fententiam profiramus) ſe, non obedire Eccleſiæc quæ univer
Hoc tenebantur (equi præcepto Dei lim prohibuit vulgares purgationes..
judices Iſraelis, qui judicare jubentur , Non puto me hac in re falli. unam ex
juxta legem eis à Deo perMoyfem da cauliscur canonicis & civilibus mediis.
tamcimmò & Regi ipa cadem necel- veritatem nó affequantur, præcipuam
firasincumbebat d Sanè apud Roma eſſe credo , quod huic ſupertturiofa .
nos teſtacue Aſconius folitos judices probationi confidantz.cæteris, hoc elt
jufiurandum in leges præſtare , quod juftitiæ & Deo ,diffidant & ideòcaso
illas folemniformula præiretur. Ni bcune negligentius. Nounc hoc mere
hil autem perniciofus, nihil periculo . cup decipi & illudi?
fus femper judicatum ,quàm ſi affequi Vli.argumentum , petitur ex verbis
indulgere judex permitracar apperitus D.Bernardi,in Cans cant.fer.66. in fina
verò femorus & ratione , nihilo pallio . ex cuius narratione colligunt , huoc
ne & affe & u melior cft: AbGt ergòamorein miraculolum ,& apud vererem :
Deum timentium mentibus , ablit à Ecclefiam in more poftum. Sed Re
Chriſtianis ſubſelliis, calis arbitrii ple- fpond.verba D.Bernardihoc non pro
nitudo qualis in 2.confirmatione probare, & D.Bernard.poft Longobarde
ponebatur.Adz.Conf. Refpond. Præita, rum & Barbarorum in Italiam & Galo
re ſagas centuin pocenies abſolui, qualias irruptiones ac imperia diu vixiſſe ,
uc per ralem probationem ionocens nempe poft annum 1100. ut antiquiot
una mulier condemnetur, vel pericli- illi anctoritas quærenda fuerit in re,
retur , præſtare cas ablolui finejudicis ! quam antc Bernardua Stephanus Pa
peccaro, qui lícita omnia expertus;quá pa , & remporeBeroar. Lucius 3. & mox:
cum peccato & fuperftitione vericatem poft Beroardum Honorius, 3.damos
deprehendere, & crimen punire : Quid rent.Sed : S. Bernar. hanc conlucrodině
non
a lede ver a religione c.3. b ea fummopere:11.9 3. Deukr.17.0.10 . de.cap.17. 0.19
cNWA: 1 /up.8.1s in fi.v.6 per morialiter .
 LIBRI IV.C.IV.QVÆST.V.SECT.II. 727
pon probat. nec laudat , nec Ecclefia- diſſimulantibus nec ſatis prompris ad
! fticum morem , fed quorundam tan- parendum Canonicis decretis ; quæ
som privatorum fuiffe docet:notandú pro zvibarbaric plerique ignorabanta
quoque illos hæreticos, de quibus lo- | Refpondi argumentis ſcriptoris illius.
quitur, fuiffe Apoſtolicos, & pauperes cxcepi haftas cius amena
Catholici;&
de Lugduno, & de Barulo dictos, ver. tatas,nuncviciffim communis & vera :
ba Bernardi hæc funt, Probatum eſtmoj fententiæ tela torquebos
Ti magis eligunt,quàm converti. Ple
rumque fideles iniectis manibus aliquos SECTIO III.
ex eis ad medium traxerunt . Quafirifi
dem ,cùm de quibus (uſpelti videbantur Proponitur probatur vera fententia
omnia prorfus (wo more negarent, exa : negativa.
minatijudicio aqua, mendaces inventi

Tuinto Cumquejam negare non poffent,
quippe deprehenfi aquacosnon recspien .
se arrepto , ut dicitur frano dentibus tä
miferè quàm liberèimpiecatem non con
feßi fed profeffi funt, palam pietatem a
Struentes,&
proca mortem fubire para
56.Necminusparati inferre; qui adja-
bant. Itaque irruens in cos populus, 'no .
EGi deiis qui ignari ſunt probibie
сluſ.Peccant judices ,quignari prohibi
tionis Pontificie,proba hac aqua frigide
in maleficii criminc utuntur. ] In con
clusone hac fuppono prohibiram eſſe
probam ; quod probatum à nobis ſu
praai Nec valet folurio adverſarii,

vos bereticis ſua splorues perfidie martyres non elle mencem Canonum de hoc
dedesi Approban sus Zelum ſed faétum crimine loqui . Vis enim negative in
non fuademus.]Hæc ille, ex quibus pa definitæ prohibitionis, eſt univerſalis,
ter hoc vulgi fa & um fuifle,& abs Ber- ideoquc præcepra negativa ſemper, u
nardo illod factum non approbari.bique. & omnes ligant:ut docent quot
Quomodo approbaret Canonun & quot Decalogum explicant',.ideò qui
pericus & obſervancidimus? Si dicas dicit , Non licere neiproba aguafrigide;
Resnardum loqui duntaxat, de præci intelligendus eft,de purgatione cuiuſ
piti nece illis illita , & hanc dainnare; i liber criminis per calem probam . Nea
non judicium aquæ. Refp. D : Bernardú que ha & enus, quòdíciam ullus,hang
neceffariò de utroque intelligendum . limitationem canonum illorum ſome
Na fi examen illud licitum erat, et niavit;uc de purgatione leviuro rantuma
jam 1.cita mors ex illo fubfecura. Nam criminum loquerentur,nec modernus
poft culpam ira deprehenſam folebant liſte ſcriptor tantæ adhuceft auctoritae
itaomlupplicio tadı. Deinde B :Ber- 1 cis,uecius interpretario contra rece
nardus non approbat illud examé, led | ptam ha& cnus ſententiam Gradmite
ſolummodò darsatquid volgo fa &tum tenda, cum nec vera bt. Nam cano
quando adhuc in caufa hærels vigebat nes illi de forro , immò & homicidio
hæc probatio de facto. Principibus loquuntur , quod grave crimen eſt,
Xxxx 3 Conci.

a fee.prdiclin reſpon sedz argi

 ONVM MAGICARVM
728 DISQUISITI

Concl.communis eft, ut ſuperius pro | dorum patrum documento : fed ab

bavimus. hominibus vulgò prælumpia . Pro .
Probatur primò. Quia peccatum eft Imant adverſariiunum unius patris do
fa &tum , vel concupitum contra legem e cumentum hanc probationem appro.
ternam ,utait D. Auguftinus a , live ut bans; & videbuntur non peoitus au
ajt D) . Ambrogus, s, Peccatum eft legis & oritate veterum deftituci. Solus
divina pravaricatio , & cæleftium 180 luo videtur quodam calu ferrum can
bedientia mandatorum.Inter cætera au densprobaffe : fed adverſatu ferri cane
ceni legis divint live æterna mandara dentis probationem zquè atque egº
eft ,utoves paſtorem fuum audiant , & improbant: & luonis rationem fupra
Ecclefiæ capiti obediant : conftarque Scaione conturavi. Præcerca Pon.
Catholicis omnibus; ad hoc viGbile tifex alios d . aquæ frigida & ferocutis

caput Eccleſia , percinere deciſionem Gmul mentionem faciens, utramque

seram fidei, & eorum , quæ à fide de vocat , popularem inventionem ,utram
pendent.Horum ex numero elt judi que dicit factam , fabricante invidia .
care , quid religionis virtutirepugnet (t.e. diabolo hominum laluu isivi.
quid non;fivè quid ſuperiticiolum lit , deore ) utramque & qualiter derelta
quid non lit.Cùm itaque Pontifex Ro cur. Agia etiam huius frigidæ pur ..
manas, viĝbile caput Ecclefiæ ( fremant garioncm Lucius lll vocat , & peregri
hæretici,ucluber ) declararit probam num judicium ( pempe alienum abec
ſeu purgationem aquz frigidæ ſuper- , clelia moribus.) & declarat invali
Atiriofam effe c, illi non credere , & dum.Sed & Innocent 3 judicavit can
contrarium contendere ;eft non audire dem effe aqux frigidæ, aquæ teruentis,
Ecclefiam , & proinde peccare, dig: ¡ & ferri candencis prohibitionem fel
oumque ſe præbere,uthabeatur , Gout crgo ſummorum PP . judicio hæı pro :
Ethnicus & publicanus : & proinde eſt ba , inutilis, plebeia inventio , peregri.
incidere in cæleftium prævaricatio- j num judicium , fabricatio invidie, fas
nem mandatorum . Si dicas , Stepha- perftitiofa adınventio, deſtowia patrum
numlapam meminiſſctancun ferven . documentis , Canonibas improbata.
tis aquæ, & non frigidz . Vrgebo; can Quædam adfert adverſarius, à xm.
den, frigidæ & terventis effe rationem ; I56.ut probei diverlan elle rationcm
quia generaliter ibi lubdit pro racio aliarum probationum , quæ prohibica.
oc. Quod San &torum patrum docu- 1 1. ( ait ) illa lubibantur (ponie & ulito
mento ſancitum non eft , fuperftetsofu nca oblationc : hæc a judice imurgi
adinventione non eft prafumendum . cur. Hoc ipſe vide non efle ve Um ;
Igrtur Stephaoo Papæ idcirco hæ pro- j nam ex d.cap. Mennam . & c. al de
barioues ſuperſticiolæ , quia non re purgat. vulg. patet eriam tolicas in .
perta in canooibus, nonſaocitz lan- l jungia judicc alias ; & exempla la
petrag

al.2.cons.Farul.D Ta 1.2.9.71.art 6 Schol.in 2.d. 35. b De Paradiſo e 8. ccomfuluiftis .

9.4 . de Mennam in fine 2.9.5. 26.extuarum depurgat. fano, fie Jentusiam jang
Glorio.velmonach ,
 LIBRI IV.C.IV. QVÆST.V.SECT.IT . 719

perius allaca docent etiam aquz pro- , judicare ;ſed eicantum ,qui corda & re
bamfponte lulcepram . Ideò dicit 2. nes ſcrutatur. Hanc confirmationem
aduſtionem naturalibus remediis pof- cum.5 . loco infinualker adverfarius ,
fe per dæmonem impediri: & ideòhác cap.l.cercè cap. 3. luo loco non diſſol
probam effe incercam .Quali verò non uit . non enim de ſecretis illis provia
pollicetiam velipſe ſuſtentare in aquis | dentiæ divinæ , & maieſtatis gloriæve
maleficam , vel aliquid ei ſupponere Dei agitur in arguincnto ; fed tantum
quod luftentet 3.adferrex malleo ma de peccauis, quæ via licica , omnibus
leficar.quod G duellom alicubi poruit tentatis.judex nequivis deprehendere.
permitti, multò magis poſle probam Sed videtur eam velle foluere nu . 173.
ferri candentis :item etiamli peccent dicendo, diverſam elle rarionem pri
duullatores , judices tamen exculari varorum ſic occulca inquirearium , &
poffe. Refpond. hæc omoia jam oltin- judicum ,nam judices faciunt , uc vica
fum evidenger efTe falla. ultimo diciciiDei, & ex officio, privati ex meca cu
experienciaus huic favere probationi riofitate.Hec relponfio everticur , co
( quod nec lemper verum & eciamo quòd canones difertè etiam de judici
lim illis aliis favebar) & propter Sacrá, bus loquantur , idque tam quoad ma
Baptiſmi hanc aqua eſſe prærogati- giltratus, quam quoad privatos prohi
vam ; quod est gratis conjicere . & lom bent.d cap.confuluifti d .cap. twarum
Aiace vigilantem , & declinare poſt dicap.Mennam.d.cap.uls.& lanè æqua .
Scribonium . Confel. hec probatio, lis ubiquc elt ſuperſtitio , & Dei renta
quia Divinatoria ſors elt ſupersticiola; tio, & in magiſtcac hæc luol minùs fe:
red hujuſmodi probatio eſt qurdam renda,minùsexcuſarione digna . Con
fpecies (oreis divinatoriæ ,ut docui ſect femat -2.hæc probacio :Lure Canonico
præccê ergò eſt ſuperſtitiola. Maior | vulgares omnes purgationes funt im
eit omninm Do & orum , & certa: quia probatæ, ut patet ex dd. canonibus &
divinatio eft una fpecies ſuperſtitio communiter Cananiſta fentiunt: fed

nis . Minor probatur.catione D.Tho . aquæ frigida proba eft vulgaris pro
mx 4,quia ordinatur ad judicandioco batio;ut patet, quia non eft canonica,
culta Dei ſcicatiæ & judicio reſervata, neque legalis,ergo eſt prohibica. Di.
præſuppooit enim contraria fententia , cent fortè, car elle miraculofam . Scd
nili per aquam frigidam non polfcrunc contra cos procederet arguin ,
crimina deprehendı: At fi aliter quam fequets.
per vulgares porgationes, inveltigari 2. Probatur conil Tentatio Dei eft
nequcane Stephanus V.Papa b definit peccatum repugnans religioni & pri
relinquenda illi,qui folus novit corda I moprzcepto Decalogi; ſed quiotitor
filiorum homioum.Eclanè temerariú | huiuſmodi probatione,reorai Deum ,
eft , laicos judices occulta peccata ſcru ergò hæc probatio eft peccatum repu .
ari velle, dequibus nec Ecclefiæ licet I gnans religioni 6 Mai. probatur, ex
com .

a 2.2 quafl 93 art.8.adz.bd.c.confuluifti. c D Tho.2 2.9.97. Summiftarum in ve : bo Teo.

essig. Den ved Tenisie Deum. Navarr.c.11.038. feq.Galen VVelcagel.Catecbeh6!,
 VM
730 DISQVISITION MAGICARVM

communiſententia DD. Minor verò vel neceſitate id exigente, v.g. ad gen- .

probatur auctoritate Honorii Ponti- tisalicuius conversionem certò inde
fic . quivulgari purgatione ferri can- fubfecuturam ;ut Apoftoli & alii San
dentis dicitDeum rencaria & quod it ati fecerunt. In noſtro vero calu , quia
te de una ſpecie afferuit ,de cæteris quo Deus ſatis multa deditmedia legitima
que vulgaribus probationibus com veritatis exploranda , ncceffitas ilta
munis DD /ſchola intellexit, eademeceíſar:uc fupponit StephanusPontifex
nim in omnibus eſtratio, quia vel.po. Quod attinetad Achaz:ille perElaian
relt illud deli &um aliter deprehendi, reprehenſus fuit,cò quod Dei fignum
& tunc nulla adeſt neceſſicas : & ideò oblatum relpuerit , nc Deum honore
miraculum peritur à DEO citra necel. hoc afficerei : quod , quid ad rem
fitatem ,quæ eſt aperta DEi rencatio : quzſo :
velli non poteft fcirialiis mediis illud Probatur conclufio,quia hic non eſt
peccatum ,concjudex eft iniuftus, qui miraculoſa Deioperatio cenſenda ,fed
de quibus judicare non poreſt , cò pa &tum Magicum cum dæmonc, er
quòd divino thronofunt reſervata,ju- gò illicitum jullione fua ad hoc coo
dicium uſurpat.Scd,G-benè cooſideres perari. Probatur antecedens,quia hoc
fententiam contra ſentientis fcriptoris promiſcuè contingicad proicäionem
femperhic adeft Dei tentatio . Eicnim in aquam , quam faciunt judicesCa
vultjudicem non devenire ad hanc tholici, & hæretici, ut conſtar? quia
probam.nig habcat ſufficientia indicia maximè hæc proba viget inter hæreti.
ad torturam ; nec ad alium finem , quàm cos:ſed hzreticinon faciunt vera mi
torturæ hancprobam tuetur. vide que cacula. Si dicas hocad confirmatio .
de hac re dixipraced . foftio. in princ. nem fidei ipſorum non fieri.Refp.nul.
Conacur doc crimen tentationis Dei la illos unquam facere ad codicma
evadere , quia figna& miraculafæpècionem fidei , tam ordinaria verò &
legimus in S.S.petica , ab Abrahamo, continua cosfacere,ad aliam rem pros
cius ſervo,Gedeone.cæteris:Refp.cum bandam , id nunquam auditum , nec
Alexandr. de Hales, hæc non fa & a ad credibile.2. probatur, Deus per nullos
imitationem pofterorum , ſed in figni- , facit miracula Gide neceſſitate: bic non
ficationem & figuram fururi, juxta il- eſſe neceſſitatem idoneam , olcnlum
lud Apoſtoli,i.Corinth.io.verf.11.com cft.3. vera miracula Deus aliis micae
mix hac in figura contingebār illis.Quod culis nunquam eneruat , quia veritas
fi figuram non recognoſcas;dico , Tpc nequit impugnare veritatem . Ergò
ciali Spiricus fan & i inftin & u vel.juffio. G lagas non demergiforet verum mi
ne feu revelatione ca feciſſe; nec aliter raculum ,nunquam hoc aliis miraculis
Sicere à Dco lignum petere biuxta D. everteretur. Sed legimus aliquando
Thom.aut magna & evidentiutilitate, per miraculum hanc immclabilem
Mago

a w.ult.de purg vulg. b Tbo.d.art.8.63 fummille . Novar. Petru Ancharda

in del . Binsfeld.q.1. Alexand deHalpar.3 445 min .; Valen 2.2 dif.64.14 prsn . Ture
eremaad29.4.in pris,1.36 69.com/thifocad.q.mm .z 32,29.178orai.
 LIBRI IV. C. IV. QVÆST. V. SECT. III. 721
Magorum vim ſuſtuliſſe, adcò ut defa- , bus proje itas, fubinerlas fuiſſe ſcribit
cto lagæ aquis demerlæ & abforplæb : & depluribus hoc idem affirmat lo
fuerint. Ergò illa vis immerſabilis non an.Althuſius..c Confirmat lagasaquis
eſt miraculofa. Quod ſubſumpſi , id | lubmergi poſle & Colere Dubravius
probatur ex Hiſtor.miraculorum quá Epiſcop. Olomucenſis ,libro octavo. Hi
Cæfarius collegit,ubi libro nono narrat, ! ftor. Bohem. agens de Vratislao Rege;
maleficos quoſdam , qui, freti malefi. Idem Vratislaus Gerardo Praſuli ac fratri
ciis, fupra Aumen ambulabant, proje- ſuo auxilio fuit in abolendis tollendiſque
eta in flumen Tacra Euchariſtia, ſtarim magorum portentis , artibuſque maleficis,
demerſos fuiſſe. Si dicas illud , necin quas cunc multi viri muliereſque nimis li
judicio,necà judicibus actum : Inferre center exercebant , mentes hominum faſcino
pollum , igitur hæc virtus immerſabi- turbantes , boumque & pecudum lac, ſege
litatis non eft à Deo tributa maleficis, temque alienani pellicientes atqueipſa in,
profigno certo criminis comproban- terdum elementa demonum violentia con
di. Nam hi verè malefici fuere, & camé curientes, per qua imprudens vulgus à finie .
demerli funt , vi ſacri panis Euchariſti- ra in Deum fideevertebatur. Nec tamen a
ci.Ergò miraculosè demerſi, miraculo liter Gerardomalis obviam ire , quàm per
poſteriore deſtructum prius miraculú , cenſuram Ecclefiafticam licebat : eam illi
foret, etiamfi coram judicibus eorum pluris , quam plumbeum gladium aftima.
juffu id a & tum fuiſſet. Nam vis mira- 1 bant . Ergò non ferrum tantum , ſed ignem
suli non reſtringitur ad judicum præ- j quoque & aquam Vratislaus inaleficis ad
fentiam . Vrgeo quartò , miracula Dei movit, alioſque fecuriferiri , alios flammis
nunque fallunt, led lunt certiſſima & exuri, Sagas nonullas aquis ſubmergi juffic.
infallibilia : hæc proba fallitaliquando. Atque hac animadverſionein auctores am
Reſpond. a hoc fieri fraude & dolo car- plius centum diſtracta, reliquos definere ar
nificis,velquia non benè advertunt ju- tem veritam , damnatamque metu fimilis
dices , & fidein non habent , nec fatis i pæna coegit.
confidunt Deo ; quod tamen erat ne Audis ſubmerſas aquis ſagas Bohe
cellarium ad miraculi patrationem.Sed miæ , ubi evm miraculi vis, quam præ
contra,fiſit faga ( ſecundum vos ) mer tendunt? Effugium unum video, ad in .
gi non poteſt vihumana adhibita:quia quiſitioné àDeo ſubveniri, non ad ſup
nullæ vireshumanæ Angelis bonismi- plicium , quafinon illa ad hoc diriga
piſterialibuspoflunt refiftere:Et tamen tur , quaſi diplomade illa huisnoſtris

numero trigeſimo primo. falli eſtis eam aquariis ullum fit peculiare. Quodet
quæ malefica crat , vi à carnifice de- liam additur:de judicum parva fou mo
merlam : sibi ergò ipli reſpondeas . 1: dica fide ; planè impertinenseſt , illa ·
tein . Godelmannus ex litceris cujuf- enim dictis ſcripturæ locis exigitur fi
dam Nobilis Borulli , ſex ſagas diver- | ducia in miraculis,quæ ad fideiconfir :
Gis vicibus , cum verè conftaret ellej mationem edendaerant , non quæ ad
reas in aquam gelidam colligatis artu ludicum inquiſitiones & notitiam
Yyyy pertine

a Nu 12.2 , blib 3.de lamiis 6.4.4.35 . c Admonis ad Iudicom .

 73.2.5 DISQUISITIONVM MAGICARUM

pertinebant . Matthi17.verf. 20. Marc ... | riſlimè id cernitur ,referam ejus verbis ;:
verſ :23.& 24. Quod autem de Scævæfi. Quematinodum hac adhuc affare in prafe
liis Actor.19. Adfertur,id vel eodem re ctura Linnenfi , Dioceſeos inferioris Colo
ferendum , vel ad rem nihil omninonienſis , accidiffedicitur, quod vetula que
facit. 4. probatur hic pactum interve- dam videns duas mulierculis aqua tentatas :
nire, quia cum naturali hoc vicontin non ſubfediſſe. ipſa ad præfećtum loci accur
gat ,, nec miraculoſa Dei operatio- rens, & interpellans : eouſque tàm ipſum
ne ; reſtat fieri ex vi pacti cum dæmo quàm cæteros, miniſtros iuftitia preſentes
ne ; non quidem expliciti vel exprelli, permoret volens ac acerrimè inftans , ut com.
tale enim judicibus nullum nunc puto ipſa aquis tentaretur : ſe, licet apud populum
intercedere ( tieque aliad probant ;quæ fpecta admodum fit de bac maleficiati he
multis dicit auctor ille, libri ſui capit.3: rei, iam tamen innocentiam fuaniper hoc
..numero 91. & quod dicit elle pactum coram populo teſtaram facere,indignamque :
implicitum cum Deo ,, id jam proba-
id jam proba bac ſuſpicione publicè fe eximere“, velle.
tum eſt elle explicitam Dei tentatio . Annuit importunè effiagitanti prafe& us &
nem . Sed dicimus cum primo aliquo cateri : ſed hanc in aquam proiectam evi-
judice pactum expličicanı intercellille , dentiusſupernataffe' , . nequese deswergerbe
dæmoni' , urdæmon ad tale fignum rur;vel fundum peteret ( quamvis id ſtadiosè
proderet occultum & latens crimen ; füto mota ſuper aquas tentans ) efficere ulla :
nempe ut; quæ fagæ eflent; cas ſuſtine rationeporuiffe dicitur: Extraéta ; ecquid !
ret,nc mergerencur : poftea ( uccontin: carnifex ſuorum membrorum ipſa eſſet; in-
gitin omnibus hujuſcemodi rebus)alii terrogaturs:: potuifle infimularam hoc effu-
judices hóc edoctis utillius primipas gijjë periculum 3-dónes productó accufatores,
eti , idem obtinuerunt, atq; ita jam ,etiá i neceffitasadéjſet heia renramini . Tandem :
ignari, ex pactó implicito operanduri confidentibus iudiciis contra eandeni' com- -
Pactum hoc verò implicitum interceperiribus', ipſá anté tortaram quarentibus s
dere pater , quia ſuperititiones omnes , refpondit 'amafium fuum fibtfuafifle ; ut hoc ?
nituntur pacto implicito ,, ut docet aqua pericalum fu:biret : ſe illam libératua
Beat. Auguſt. ay & cum eo omnes rum : & inipfis aquis", famiam piramque ?
Theologi) Lege. D. Auguſtin.loco ila | eius adfervaturum effe. Hac confeffione :
lo & feqq.cc.& deprehendes hic, & fi- fponte prolata incineranda eadem fuiſſet,
perſtitionem , & pactum implicitum nifi fe ipfam in carcere pridie ſuſpendio ſufs
verfarx quia effectiis ncc eſt caufæ na: focaffet :.
turali adæquatus ; nec talis ; - ura DÈO Cernitis in hoc exemplo ", - tacitum "
debeat meritò per miraculum exfpe- ! pactum operatum in tribus mulier
ct.c. Cum iplis fagis non intercedere culis, & quoad tertiamy po valuit pa
quod hoc ullum dæmonis pactum to expreſſo cum tertia inito, quia vo-
nou malè ſentit , nec invalidè probat ! lebar da mon hanc rogoitadi ;vellal-
i'le fcriptor à numero nonagefimeſéptinio'. 'te'mnecari , moraliter certus impani
Nam illo exemplo quod ibi norrarula tentem obiraram ..Judices aurct milia
adna
a lubidedo Cbri 6.20-26.6.23 6. dec.i01 : .q.57
 'LIBER IV. CAP. IV . QVÆST. V. SECT. TII.
mon ſunt ſecuti ſcriptoris illius fenten- | non obedire Deo , iuxta illud ; Quivos
rtiam , quia non fufficientia habentes audit , me audit , qui vos fpernit , mesper.
indicia , ad ſolas mulierculæ importu- nit. Sed non obedire voci & jullioni
inas preces, ad hanc purgationem pro- | Dei, eſt grave peccatum : ergò uti hac
«cellerunt; atque ideò ex duplici capite proba eltgraviter peccare, cum Ponti
graviter peccarunt. Primò quod uti il- fex cam prohibuerit, ut probatum ini
licita probatione. Secundò quod præ- tio huius fectionis. min.probatur ver
.cipicanter ea aſi. Sed hine colligo ſcri- bis Samuelis , nunquid vult Dominus ho
iptorem ab aliis judicibus , qui ſimili- locaufta e victimas ( quæſt.d. numquid
ter praxiilla utuntur diſlentire , dum magisgaudet Deus cæde & ſupplicio
ipfe vult, præcedere ante probain de- ) nocentium ? nam & hi vocantur à pro
bere indicia ad corturam ſufficientia: phetis hoſtiæ & victimæ, ut docuialio
illi verò putant,â proba cum aliqua dif. loco ) & non potius , ut obediatur voci
famatione poffe incipi . Qua in re for- | Domini? a ( ut non dendatis, ô iudices,
taſfis loquuntur magis conſentanee contra Dei prohibitionem ) Melior eft
praxi ordinariæ illi , fed reproba , so enim obedientia quam victima : & auſcula
probatur hoc pactum , ex moribus taremagis , quam offerre adipem arietum .
Diaboli.conatur ille Dei miracula ef- ( Suavior eſt Deo odorobedientiæ , &
fingere, habere.conatur ſuos martyres; humilis ſenſus veſtri ſubmiſſio, quam
quiſuntheretici,& inter hos fagæ :ideò nidor aduftarum ex vetitis probatio.
licue Deus plerifque fuis Martyribus nibus lamiarum , purasmanus veſtras
miraculosè concellit ; ut aquis mergi & mentes amar Deus ſubmiſlas præce
non poffent ,in veræ fidei confirmatio . ptis vicarii lui ; non rogos, non pyras,
nem : ſic diabolus præſtigioſo miracu non cnillas milerarum contra canoni
lo conatur perſuadere hominibus etiã præcepta examinatarum , damnatarú
fuos Martyres eſſe immerſabiles : & que. ) quoniam quafi peccatum eſt ariolan ,
hoc pactu duo conſequiconatur.I. ut disrepugnare, & quafifcelus idololatria nola
illa Chriſti miracula alla reputentur. le acquiefcere. Quid accommodatius ad
tut ſalcemápleæqualem.cum Deo pote . probandum , hancprobam canonico
Atatem Sibes wideatur : & præterea jurevetitam , ad ariolationem fortis
.confirmétur án pero nacia pſeudomar- divinatoriæ , & manganicam divina
tyres fui , quibus fic perſuaderſe cos tionem pertinere : Non dicimus illic
fervatorum inigne , ficut ſervavit in a- 1 Samuelem de fagis,authac probatione
quis. Confirm.hæc ratio ,quia fi aliqua | locutum , non ita decipimus:ſed dici
laga fic iniecta in aquis verè pæniteret ! mus hoc ab eo probatum ; inobedien
& animo cjuraret , ftatim mergeretur: tiam , quæ fio prætextu alterius boni,
quia pactum ceſaret. Deo ingratam & ariolationi fimilem
4.Probatur,noftra concl. Non obe- elle,hinc inferimus, cum hæc litinobe
dire in ſpiritualibus ( cujuimodi eft id diétia valdè fimilis illi Saulis inobedi.
de quo agimus ) Pontifici maximo, eſt entiæ , ut oftendi: idem quod illame
Yyyy 2 reri

1 1.Reg. 25 Vizag
 734 DISQUISITIONUM MAGICARVM
rerinomen , & in eandern claffem re nem eſſe compactum ex corpore aě
duci . Addimus hoc argumentum ab reo; eft erronea , vel faltem prorſus te
adverſario viſum , fed non depullum , ! meraria, & ideò moneo fcriprorem , ut
lege quæ ſcripſit, à numer : 123. uſque ad f retracter, & legar quæ Scholafticiea de :
127. & videbis me veruin dicere. Quia re,vel quæ ex illis & ex PP optimèMo.
verò mox ſequuntur de dæmonum I lina, & Valentia a. Necadiem perti
poteſtate in corporibus deferendis & nent, quibus fusè agit , ut oftendat de
fimilibus , ad rem nihil pertinent . mones in aqua nihil miraculi hactenus
Nam conari negare , vim dæmonum oftendiſle. Non enim fequitur , alias
in corporibus movendis , vel in ele non fecerunt : ergò nec tunc poterant ,
vandis , & ſuſtinendis in aqua, id lanè nec nuc poffünt. Et quod dicit, Prilcos
foret in philolophiam , quod ſolecil- martyres idcircò divina virtute ſuper .
mus in Priſcianum ,cgimus de his,lib.z. natafle ; id jam nos docuimus fententia
ubi etiam docuimus,vera per Satanam noftram roborare.Sed neq ; eft verum ,.
edi miracula non poſſe ; & hæc eadein nullos Martyres Chriſti fubmerſione
omnia D.Binsfeld . breviter led ſolidè necari potuiſſe. Legar Surium , legatBa-
docuerat , ideò contra illum , qui hicroniiMartyrolog .& Annales,inveniet
miraculum nullum agnoſcit ( ut nec complures aquisſuffocatos , nolo im
ego ) tota illa diſputatio & noyouexie , morari: quia lioc eſt,rò Freizesy @
anum.128.ufque 149. & quæ porrò ſub 5 Probatur conil. quia ludex ſine cau :
duntur; àDeo talem poteſtatem elu- ; la ſufficiente, & prægnante recedens ài
dendi judicesdæmonimon perniru ,ea communi ſententia juris interpretum ..
planè non probantur ſatis . Cogit me perperam judicat b , & proinde peccat,
adverfarius hic extra chorum nonni ut & Doctor conſulens ſine idoneo
hilut eum ſubſequar. Multis enim co. fändamento contra illam 6. His addie
natur hic ſuadere, dæmonem hocin a musCorollaria quæ fequuntur ex preo
quæ elemento non poſſe: quia dæmon dia is , primum judieein qui hac proba
eſt ex elemento aeris compactus , non fueriruſus, poffe conveniriactione,Lic :
aquæ : fed facilius in invicem operan | poflunt , qui injuftè aliquem carceris
tur & poffunt , quæ ſunt ex codem e- manciparunid z. Si, cum non adfinc
lemento compacta : ergò facilius dæ- alia fufficientia indicia ad corturam ,
monoperatur in aëre, quàm in aqua; propter adminiculum huius probatio.
ergò non quia poteſt , corpora fufti- nis vulgaris reum ſubdat torturæ it
nere in aere , ideš poteſt in aqua. Re : dex ;peccabit , & tenebitur a & ione in
Spondi hoc tantùm probare poffet, quod juriarum , ut fupra; etfi reus in tortura :
difficilius faciat in qua. Sed neque hoc fi non fateatur, quia iniuriam fecic inde
probat. nam majorargumenti,dæmobitetorquendo',, vi indicii à jure ima
probati
ain1.part.queff.ssib tot ek offic quelf.c... Heinniiati si sbi Ab's Da ' deConf . fuse
Iafin auth Novilimanum 22.C'de ineff teftcAnton . Maria Gorak.in trata de Commun. Dal
opin.l.3 Inſpe1.13 2. dl. nec magiftratib 32 de injur: Kirch.commun opin.Cambios.comcl 30.G..
helppum.zo .
 LIBRI IV . CAP . IV. QVÆST. IV. SECT. IV.
probatia, Quòd fi reus tormentorum
iconfiteatur,confeſſio erit nullaquia
, iubentur litigantes, cruce, aufcuto,
viex torta : & iudicium ex ca ſubſecu. fufte,decerrare, & in Capitulari,ubi ha
cum nullum , & fententia irrita b . Et | bes, campo vel cruce contendat. Ex his lo
per conſequens judex talem fupplicio
mortis afficiens : homicidij reus eſt, co
ram Deo, quia occidit", quem non ha
bebat iusoccidendi: Norandum tamen
confeſſário, ut diligenter perſonam iu-
dicis conſideret.Namn ſi caſu aliquo fie-
ret , ut laboraret ignorantia invincibili
( quod vix puco polle hodie continge-
re) immunis eſſet à peccato in foro po
li: lılaboraree vincibili, pro' magnitu-
dine & probabilitate ignorantia de
creſcererpeccatum . Hanc puto & ve
ram & ſecuram de hac aquæ frigidæ
1 purgatione ſententiam.
QVÆSTIO VI:
De quibufdam aliis vulgaribusprobis.
VÆDAM eſt probatio per ponde-
Qy ra & lancem , nam in eadem Ger-
mania appendunt lagas, & aiunt eas ul
tra certum pondus. ( nempe librarum
14. vel 15 , ) deprimere non poffe quan
tumvis fint proceræ vel obefæ , hoc
criami Reckius damnat,lib.deprobaaque
frigide à num . 41. Ego idem de illo di
cendum puto ,quod dc alijs vulgaribus
purgationibus ,nempe niti pacto de-
moniaco , ſuperſticoſum elle, & cum
Deitentatione coniunctum . Canonia
bus expreſsè non prohibetur , quia eſt
inventum planè recens.
2. Eft quoddam ſorris ſeu purgatio
nis genus per crucem , de quo fit men-
735
tio in Conſtitut. Caroli Magnie , ubi
cis crucem fuiffe genus armorum qui
dam volupt.Ego non aſſentior, fi d pu
to fuiſle genus purgationis per ſortes,
quibus fe ad crucem aliquam er manus
imponens,velcam amplectens,quis ex,
purgabar: Sanè illis locis cruci , campus
hoc eſt duellum opponicur, & in teſta
méto Caroli Magni apud Nauclerum .
ſi accufator contendere voluerit de ipſo per
iurio,ſtentad crucem . ) Cruce,ergò,conten
dere', non aliud , quam ad crucem ftare .
Stare,verò ad crucem ,quid ft nefcio ,nifi
id quod dixi. Crucis iudicium eriam
Friſones ſuperſticiosè exercebant", ur
docer lex corum 14. forres tales eflé de
bent,duo tali de virga praciſt,quos tenos vo
cant: quoruni unusfigno crucis innotatur;
alisis purus dimittitur , & lana munda in .
voluitur , ſuper altare feu reliquiasmittun
tur ; & presbyter fi adfuerit, vel ſi presbyter
deeſt puer quilibet, unum de ipfis ſortibus de :
altarı tollere debet, & interim Deusexoran
dus, fiilli ſeptem qui de homicidio commiſſo:
iuraverunt , verum iuraffent, evidenti ſigno
oftendat.siillum qui cruce fignatuseft fuftu
lit, tunc unufquifque illorum ſeptem faciat
ſuam ſortem ,id eft,renum ,de virga,é figo
net fignofuo , uteum tam ille, quàm cæteri
qui circumftant , cognoſcere poſsint, & ob
voluantur lana munda, & altari ſeu relia :
quiis-imponantur; & presbyter fi adfuerit,fi
vero non ', utſuperiuspuer innocens, unum
quenique illorum figillatim de altari tollat,
ei qui ſortem fuam effe cognoverit rogat ,
cuius fortem extremam effe contigerit , ille
Yyyy 3 home

a d'e fententiam fanguiniso d'c ex tuarum . b l.pen.D.de quaß. eftcomm . Da.seffib. Vivioj,
éMaquos fequitur Binsf fup. dicam de bac relibifeg, 01.3. fol. 62 .

|
 NVM
ISITIO
DISOVI
736
homicidii compofitionem perſoluere tenetur,
cæteris,quorum fortesprius levata funt,abſo
lutis.] Si ritus eciam communis Francis
fuit,certare cruce,non foret aliud , quàm | Sanguinem comtinens. Sed meritò poft
fic iudicio crucis contendere; & ftaread
crucem ,foret, convenirecum adverſa -
rio ; ut ſtent ambo crucis iudicio , quod
fortè verius.
3. Huc pertinet ſortio illa quatuor
Conſtantinopolitani imperij candida
corum , Alexio Murgziphlo ſuperato ,
quam , Bonifacius Comes Montisferati
Balduinus Flandriæ Comes, Ericus S.
Pauli, & DandulusDux Venetorum ,
pacti: at næde Apoftolorum , pronu.
mero candidatorum , quatuor calices
ordine collocarentur : quorum unus
folus hoftiam facram contineret, cæte
ris vacuis; coſą; totidem Sacerdotibus
graderent, ut ad cuiuſque Principis no.
HAC DE CUNCTIS MAGIA GENERIBVS DICTA,
funto Tomi Secundi.
os terminis
SVMMARIA
QVINTI , SIVE
Į V DIÇ
R Sati Diction hoc crimine fervandus
ordo & proceſus ordinarius !
De batuta criminis & cius gravitate. Iudex
arbitrium ſuum quomodo debeat mode. I
ARVM
MAGIC
men unum tollerent , & eis redderen :
imperium verò illi deferretur, cuicalix
obtigiffet Chriſti Domini corpus &
illis pactio iſta diſplicuit, & ius delig
nandi quem vellet, communibus fuf
fragijs in Dandulum contulerunt, nare
rat Nicetas , in fine Annal.
4. Huc pertinent quidam olim ,, qui
res aliquas abiecere, ut ex earum recu
perationecognofcerent,Gbidelicta ſua
dimiſſa à Deo ,hoc enim eſt Deum ten
tare ; nec licet , nifi habita revelatione
ad hoc faciendum : quod credendum
de S. Attilano Zamorenli , de quo Ma
rincus Siculus, lib.s.rer. Hiſpan. & de S.
Arnulpho ex Lotharingiæ Principe,
Eremita , & Metenli Epilcopo,
de quo Fulgoſus, lib .6 .
Sap . .
LIBRI
DE OFFICIO
Y M.
gari circa iudicandam gravitatem huius
criminis. Scptem circumftantiæ hoc cri
men aggravantes. Quando iudici licesc
paoam legis cxcedcre vel minucie .
Poft fentétiam in criminc malcficij licet
panama
 SVMMARIA LIBRI ,
penam minuere, exemplo hærclis. Quid
Semper iudex ante oculos debcat habe
rc. Non ardatur iudex ad aociquum or
dinem iuris , fed ad receptú fuæ regionis.
sem ! 11. Quomodoia hoc crimine inquifi
tio inftituendas
Quid ifta & quocuplex.conditiones requi
ficæ ut lit valida. Quomodo debeat con
ſtare de corpore deli &ti. quo pacto necel
fè ut præcedat accuſatio.Quod debeat el
fe certa,fpecifica & clara. quando neceffe
tempus adſcribi ? Qiæiudicia debcant
cam præcedere . Quando fit neceflarium
famam præccdere. Quando abſolutus le.
melde codem crimine quisfuit , vel gra
tiam obtinuit , vel para non condigna
penicus , quid iudici facicodum . Quando
tranfa & io impediat in quiltiónem . Qui
Principes poflintgratia delicti concede
ré . Quibus cahbus hoc Principi liceat fa
cere. Ao maleficis Princeps polit gratia
cócedere. Exempla Caroli V.tmp. & Ca.
roli IX . Franc. Regis. Anio valida gratia
concella inbibeatomac iudiciū , an pri
mum dúprarat?praxis quædā DD . cxpli
cara. Qui competentes in hoc crimine
iudices.loquifitorum fidei,quanta in hoc
criminc fic poteftas. Quanto temporis
(pacio in hoc crimiuc ioquiſitio exclu.
datur: ſive quæ hic præſcriptiopoflir op
poni . An cootra abſentem poflic inſtitui
inquifitic ?:
Sia.ini De optimis indiciis,ex quibus curó
judex poteſt procedere.
Ad quos actus iudiciarios requirantur cla
riora indicia. Quid fingulæ iudiciorum
ſpecies operentur. Iudex quomodo por
fit arbitrari, quæ levia , quæ gravia , quæ
graviflimafint. An generalis aliquando
fine indiciis formari" pollie' inquiſitio .
Quindó fufidiant levia indicia . quære
quifita ad tortura. De iudicio perteſtes.
de nominatione facta per ſociữ crimivis,
biecexigenda à iudice, nec poteft eam o
mittere . Iniungenda iudici per confefla
sium reftitutio damnorum .An denomi
datione fortj. credendum iudici. quäötă
& quando5.le.adhibere teneatur Siman .
cæteritcntia reiecta , conumunis definla.
odido ſubiiciendus itergm rostulzoo
V. 737
minans , ut ratificet dictum ſuum.Demi
norennium & fæminarum teſtimoniis.
Noplicere de ſociis in iodividuo rogare .
Quomodo interrogandus aominans de
circumftantiis, & de diffamatione. De
nominans deber eſſe conſtans & perſe
verans . Deiurejurando quod nominans
tepetur præftare. Quæ indicia requiſita
ad corturam , plene traditum quæ 'ſuffi .
ciaot.præſertim de fama.cóciliata pugna
DD . de fuga. dc amicitia de collocutio.
pe.de ſuperſtitione.& repercisinſtrume.
tis. & linilibus urgentiflimis & horum en
xempla quædam de confeflione extraiu
diciali . Conditiones requifitæ , ut unum
er talibus indiciis cú nominatione com
plicis , fufficiar ad corruram . Explicatæ
quædam communes opiniones & puaxes
diſcuſſæ . Qualis debcateffe famia ; ut va
leat pro iudicio. Quæ fic vis bonæ famx.
Quam difficile fit famam exacte probare
quæ ad hoc fint requifica primum de fa .
na jo ſpecie , deinde de fama in genere. ;
Quue debeat effe iudicium fugæ ,ut va.
Icarad torturam , vel ad pænæ condem .
nationé;tradunturaliquæ regulæ : Quale
debeat efle indicium minarum , ut liclif
ficiens. Diſcrimen inter migas & iactan
tiam . Quid conſiderandum in æquivocis
ambiguis minis. Ex indiciis remotis
nunquam licet procedere ad condemna .
tionem .
Sea. Iv, De aliis indiciis minus urgentibus
minus certis.:
Dépon impedientemaleficiú.Conciliapeur
diffidia DD . & quæ hinc obligatio reſti
tuendi nafcatur.Depatrocinantemalefi
cis exemplum Wieti, Edelini , &Nu
iuſdam Belgæ de defenforibus , occulta.
toribus. Quando defereodiGoc, an Sero '
vindus ordo frateroz'charitatis quando
incurrarur obligatio reftituendi. Indiciu
exmendacio rei.ex variatione, ex vacil.
lacione, ritubarione & vultus mutatione. .
1 Si viſus com inſtrumento si maleficij in
loco, & c.Explicacur fentētia communis,
& reiicitur lcprcotia ve'éciun höcindi
ciuin fufficere ad condomizeré lodi.
ciū converſationis. Indicium poftulate
inquifitionis, & nimiæ ſolicitudidis. He
(ponte

NV
T IO
I SI
U GI
SQ
: 738 DI
ſponte denuncians , cum pop ceneatur.de
iudicio investi in domo cadaveris . liem
inventi in via prope domum . Item de in
dicio vicinæ, vel inventionis,in loco. Itē
de tranſeunte per viam illam .Item deco,
cui bono ; five qui cauſam habebat cur il
lud factum vellet. Item de eo qui ad cla.
morem inhabitantium vel viciboram vi .
ſus ex domo fugere. Jodicium cadaveris
fanguinantis.Iodicium malæ phyſiogno ,
miæ ,defpectus in terram : mali nominis.
Locus directorij inquiſitorum.ladicium
ex mala patria ,velparentibus pravis. la
dicium caciturnitatis. lodicium iurandi,
blaſphemandi, execrandi , fcurrilia lo
quendi, vel aliter peccandi, confuetudo.
lodicium , non poffe lachrymari, Indiciú
ex mutatione crebra domicilij. Indiciú,
ex ſingularitate in pietatis vel religiofi.
tatis oſtentatione. De indicio cradicati
chriſmatis , & de ftigmate. multa de hoc
ſtigmate imprimi ſolito.
Se &t. V. De denunciatione & teſtibus.
Eædem ceſtificationes & probationes reci.
piuntur quæ in hæreſi. Receptio teſtium
à quibus facienda ? itcm quando facicn
da, ratificatio item , & publicatio. teftes
non fuo nomioandi. Cogi poſſunt quili
berad teftimonium de teftibus auricis ,
locus Chryſoſtomi. Quæ exceptio hic
valeat contra teſtes. Quibus modis teftes
cogi pofliat ? Ex multiplicatione teftium
& depofitionum quas fecere complices
vel perſonæ aliter infames nunquam li
cerveure ad condemparionem .
Ex debilivoi & dubiorum indiciorum mul
tiplicatione, non poteft parci unum indi .
cium indubitatum . Quid quando poſt
ſenteoriam latam complices reftimoniú
fuum retractanciudicifaciendum ? Nud
quam poft latam fententiam iudex patia
cur pattes live denominatos ad denori
pantem accedere .Quid facieodumjudi.
ci quando teſtes variant. Huius criminis
& Hærefeos praxis & ratio cade. lu hæ.
soli , cui ſtandum primæ in fecundæ de .
pofitioni . Simancæ quæ iam fententia
difcufla.
Seit vi. De accuQrione.
Acculatio quid . hodic in eius locum fuccel
M
UM
C AR
MA
ſit querela . quæ perſonæ hic admittanete
adaccufandum . Solum repelluocur igi
mici capitales , an & excommunications
majors ? Quomodo proponenda accufae
tio. de pana calumpiacorum .
Se &. vii. De apprehenfione & carcere .
Quando cuilibet licitum capere maleficas,
explic li . ult. C. de malef. & mathem .
Qulovis loco & tempore capi poſſunt. Ia
quemvis compingi poſſuntcarcerem , s
tiam in quo brevi moriturz . quando hos
fic verum . Quales probationes feu ipfor .
nationes debeant pręcedere,priuſquam
capi pollint. Simancæ ſententia quædam
nimis laxa reiecta. Seoçentiarum varietas
& explicatio Gomezianæ . De nomiga.
tionereltis infirmi. Ao liceat capere ad
folam extrajudicialem informationem
As relaxandi ſub cautione fideiufforia ,
veliuratoria. An malefici capi in Eccle
fia, & ab ea poſsint extrahi. & an irrequi
fito Epiſcopo, Bulla Gregor XIV.hacde
re. Quis iudicare debcat de immunitate,
Quid conſequatur ad iniuftam carcera
tionem . An peccet fugicns er carcere in
ftc ? Poftquam reus captus quæ fintiudi.
ci obfervands . Notantur fuperftitioſa
quædam , 1. ut fublimes tollantor, ne ter
ram contingant 2. detractis veſtibus in
duere cerci generis interula.3. nc iudex
patiarur ſe tangi ſuper oudan manus &
brachij iuncturam.4.produceo das coram
iudice , obverſo tergo .Refcllunturratio
nes quædam Danæi & Godelm . earne
queantiudici nocere poft captivitatem .
diſcuticur an fit verum maleficas iodici.
bus poft captivitatem nocere non vale
re. ' Hiſtoria Stabuleoſis de ore accepta
Petri Oroni . Cautelæ quædam legitima
ſervandæ cum jucarceraris.Curexcarce.
Te non eripiat captas diabolus . Grillandi
opinio. Exempi, magi Pompeiopolitani
permiſsione iudicis ſe ipungentis & ab
vc & t . Curiofitas iudicum in talibus cr .
perimentis vitanda .
Se & . VIII. De Accufatione.
Sedt. IX. De quæftione feu Tortora .
Q æ interrogationes licitæ fant.quo ordi
ne. Non nih oeceffario venicüdum ad
sormeara. Modus torturæ quis adhibco
dus.
 LIBRI IV . C. IV. QVÆST. III.
ius. quando defcrcodum appellariooi.
de gravitate tormentorum adhibendo .
rum. Bulla Pauli III.abftincodum inufi.
tatis tormétis. Quories FF.rcus torqucri
polic, an plus quam tcr. & quando liceat
iterarc. coociliatz ſeotcoria de ſemper
poftcorturá negante, quod in ea confcl
ſus, excmplum facinorol Mediolaocoſ.
Reiicicur lava quædam praxis Spreoge
ri , deſcarcaria ferenda ad continuandam
torturam , An convictus reus fubiicica
dus quzſtiooi, an quæſtione licle pur
get , ut nequeat condempari , an liceat
torquere plenc à teftibus convidū ? Na.
varii di& um explicatum.Perſonarú tos
quédarum in hoc crimine, an fit aliquod
diſcrimco faciendum : de maleficio.' Ta
citoroitaris.modus , caufæ . variæ dæmo .
Dis ad hoc technæ. Exemplum de Lycaa
thropo Weſtphalico. Exemplum male
ficæ Oedipootanz. Quæ remedia con .
tra hoc maleficium iudices adbibere fo
leant.quæ ex bis licica,quæ vero non.de
ipfufione aquæ profaux frigidæ, de in
fafancbcocdiáz . Examinantur multz
praxes Sprengeri, an deceptoriis verbis
inducendæ . de expoliationc dc explica.
tionc feu abrafionc. & quideam circa
cam obſervandum . de experimento la.
chrymarum & modo cas conjurandi. de
præbica ter aqua benedi &a & infula ci
guccula cerz benedi &tæ . ao liccat per a. eum eripere. Variz formulz abiuratio
lias maleficas collere maleficium ,
De facto quodam Epiſcopi Ratisbonens.
Devota precescum ieiuniis & operibus | Quid fit. Quando deferenda. Simaocxlen
mifericordiæ , de periaptis appendendis
collo ſagarum dcmcoſura longitudinis
Chrifti Domini, de obſervatione ſexrze
feriz ad torquendam.Anio Paſchalibus
liceat torquere ?de fubmiffe dicendis Do.
minibus teftium . An liceat interrogare
num velit ſubire probationem ferri can
deptis ? ao relaxandi ad meliorem cufto . Quando rcus poflit abfolvi. Abfolutio dif
diam ſub cautione. Godelmapoi ſuper
ftitiofus modus.
Šea.x.De aliis mcdiis veritare perſcrutadi.
Contra Bodipum.pon liceriudici dolo , fal
fis promiflis , mendacioqueveritatem à
seo expifcari.Licere mentiri,eft hærefis.
Maruli esios. Iudica licet uti æquivoca
tionc & ambigua promiffione liberatio .
pis . Multa Spreng. dicta diſcula. Quæ
vis confeffionis fc extorta . Quando iu .
des ex ea codemusas mortaliter peccato
Quædam aliæcautela excuflz.Hiftoria
rciqux accidit prope Argentinam . De
experimentis ſumendis repreheadırue
factum quorundam .Decopfrontatione.
Sed . xi. De confeffionibus.
Er quali confelliope rous poflit dampari:
Ex quali non poffit. Confcffo & CODVI .
cto femper adhuc daodus cermious ad ſe
defendendum . De confeffione per ſigoa
Surdi & muci. De co qui maleficiun
confeffus , negatíc mala intentionc fc
ciffe .
Seit. XIl. De abiuratione criminis .
Dc fufpicionum divifone & gencribus.
quomodo differant ſuſpicio , opinio , &
præſumptio. Iudicis arbitriom in his,
quale. Exempla ſuſpiciooum huiuſmo.
dio quando quis propter abiuracioncm
factam dicatur elle relapſus. Quomodo
facienda abjuratio. Quando cogatur iu
dex admitrere peniceoriam præmiſlı
abjuratione , quando & quomodo reus
poffit adigi ad abjarandus . Quando ab
Ecclefia ad pænitentiam receptum , lai
cus iudex adhuc poflit capere & pupire
c . ad abolendam , . io præſenti vero. dc
'hæret An iudex Ecclcs, teneatur cuoc
pum .
Sed . XIII . De purgatione Canonica.
teptia perpeola & cribrata.Iudicium five
arbitrium iudicis hoc totum haber Gbi
commiffum . Qui cogendi , quinon ad
mittcndi ad cam. Quid operetur pego
tio cius , quid dcfcctus. Solemnia &
situs.
Sect. XIV . De abſolutione.
finitiva, quid .Abſolutio ab obſervatione
feu inſtantia iudicij qoid . Quando hic
habeat vim illius , quomodo cognoſca
cur ad fitab obſervationeiudicij,ao vero
fat definitiva fententia. de praxi quoti
diana non abſolvcndi,niſi abobſervacio .
ac iudicij,oftcodirur vode orta , & quz
Z 222 ritur
 TIONVM
* 740 DISQVI
ricur quando ea ureos iudex excuſecur,,
quando non . Non ſatis punitus in una
curia poteſt in altera iterum puniri , &
quo pacto . Diſtinctio Mirantæ ſuper
fiua. Formula abſolutionis.
Sect. xv. Deſortilegiorum qualificatione,
five quæ fiothæreticalia , quæ nou.
Quæ fint fouilegia hæretica , diftinctio in
ter hærctica & hæreticalia Clari , Farina.
cij & Tariftarum quorundam hac in re
lapfus. Aliud eft hærefis , aliud factum
hæreticum , aliud factum ſapiens hære .
fim.dcclarata fingula fuis exemplis. Qua
liras criminis eiusquiinvocardęmonem
adfciendum vel faciendum id quod eſt
in dæmonis poreſtate. Difcucitur con
troverſia inter Barbariam & alios luris.
copluloos. Quando ad inquifitores fidei
pertinearde hurufcemodi iudicare. Quæ
fint fortilegia ,hærelim ſapientia. De Sa
cramenta , facramentalia , reliquias , vel
alias res benedictas miſccacibus. De
baprizantibus . De miſcenribus res non
facras fuper quibus dicla eſt milfa, & hic
de Sacerdore hoc faciente De invocan .
tibus dæmonem per modum facrificij
vel adorationis . de aliquid à dæmone
petentibus ,
Sec .XVI. Depona & fupplicio maleficoru .
Lamiæ , venefici, malefici, ſagæ nomina in
hoc tractatu , pro iiſdem fumcoda. Wie
rus , Godelm . & alij Nominales repre
benfi. Depcoa forcilegiorum quæ hæ
reſim fapiunt. Quid in foro confcientiæ .
Quid in foro fori fecundum cancaes .
quid de laicis. quid de clericis . Peccata
Sacerdotum hac in re , 1. ſi aras ſpolient,
lumina crítinguant, & c. ur noceant. 2. "
milfas defunctorum pro viventibus ce .
lebrant.Grillandi error.3 . Imagines San
Ctorum conculcantes aus deiicientes , 4
celebrantes fuper rebus profanis. 5. abu .
centes valis & veribus facris, 6 Millæ
admiſcentes orationes non præſcriptas.
jo Millali officio.Pæox communes om .
nibus , clericis laiciſque.De docentibus,
diſceptibus, conſulentibus. De amatoria
præbentibus.De ferpentum incantatori
bus de aſtrologis ,chiromanticis, & reli
quis divinatoribus.De præbeatibus.po
ARVM
MAGIC
culum abortionis . Epiſcopi ao poſline
convictos,morte digaos , criam pænité
tes , tradere brachio fæculari. Qui forti .
legi tradeodi brachio fæc.Formulæ con
demnationis. Pana ſorcilegorum morte
minor , & quorum. Qui aliquem occide
riot morte muletandi. An etiam Lamiz
five ſtriges, quæ nullü occideriot , com
burendæ Gots Fundamenta negancium
diſiecta ordine, lo atrocioribus etiam
conatus punicodus.Sencctus quádoido.
aca cauſa paoz minuendæ . Delicta fa .
garum son ſuntio fomnia. Creden da ea .
rum confeflionibus. Auctores Theolo.
gi,Iuriftx , Medici & Philofophiagnor
centes pactum dæmonis & Lamiaram .
Auctores qui affirmant Lamias dæmooi
bus commiſceri. Auctores qui affirmant
ab iis excitari tempeſtates. Auctores af.
firmantes translationem corporalcm de
loco ad locum . Navarrus explicatus fu .
fillime docetur iudices teneri ſtare La
miarum confeffioni.Quo pacto poſitive
dex colligere an Lamiæ delufæ , necne.
Quid ioterliciorerabpegationem B.Pe
eri & omnium peccatorum , & abnega
tiunem Lamiarum.Lamias , eo quod La
miæ ſunt ,occidendas probatur. Ex igre
divino explicatur locus Exod. 22. v . 19 .
Ex lege Ecclefiaftica.Lege-ſrculi fcripta
& non fcripta. Per rationes breviter o .
ſtenditur immapicas & atrocitas ipsius
ſceleris , comparatione graviſsimorum a .
liorum . Locus Erod.22. v. 18. probarvr
etiam à caufis propter quas folct quis
morte damnari. Explicata Carolina cope
ftitutio . Defenſa igois popa. Viromiu .
dici liceat pænam pro lubito ſuo minuc
re. quando peccccur remiſsione. com
ment.in c.Epifcopi 26.9 . ) . 110 de defump
cus canon & cuius auctoritatis. Explica
tus oſteolus nihil pertinere ad ftriges
noftras.
Sea. XVII . De libris magicis .
Quomodo & quibus prohibiti, & ad quos
deferendi. Non abſoluendi , quæ ictie
nent . Quæ pooæ retiscorium . Epifs, an
L
quia tales,licet legere.Cuicompetatda .
re veoiam legeadi. Quid de auctoribus
feu fcriptoribus.corum
 SVMMARIA LIBRI V.
S48 . XVIII. De Euchariſtia morituris præ .
benda.
Confuetudo multorum locorum , non dari :
quando tolerabilis. Navarri fententia
cxplicata. Iure communi seceptum uc
præbcatur. Caurelæ quædam circa hoc.
Confeſsio dunquam deneganda . Vactio
cxtrema noo danda damnatis.
Sed. ult. An corpus fepeliendum ?
Quid de iis qui in carcere ſe occiderunt,
741
quo modo intelligendum quod crimina
& criminum paoa morte exſtinguan
tur, coatra communcm . Quomodo non
peccenr qui arma vel inſtrumcota gecis
rco ſuppeditant, quibus ſe puterimar.
De iis qui moriuntur line culpa fua ante
ſeştentiam . lus contra moruum
agendi quot anoorum ſpatio
præfcribatur

MARTINI DELRIO

SOCIETATIS IESV
PRESBYTERI ,
TOM V S T E R TI V S.

DIS Q VISITION VM

MAGI CAR V M
Liberiv
DE OFFICIO IVDICVM CONFESSARIORVM CONTRA MALEFICOS :
Sive de Proceffu iudiciario in crimine Magia .
ER E Comicus. bus ncc ocium deeft , nec voluntas, fa
Nunquam ita quiſquam benè teor de fontibus ifta hauſuros non dif
V
fubducta ratione ad vitam fuit.ficulter :haud ſcio tamen an ea metho
Quin res , atas, uſus ſemper aliquid apporter do, & ad conſcientiæ ſecuritatem dire
novi, aliquid femper moneat , ut quod. Ctione.Certè confeſſarijs ,quorumple .
Nunquam te facturum putabas: id | rique nudi Theologiſunt, in re, ne iuris
poft facias tamen , quis credidiſſet me, quidem peritis planè pervia non inuti
poft annorum viginti felix åTribunali- lis opera mea fuerit: quorum potiſsi
bus ad Religiofam vitam transfugiu , ! mum gratia , me diebus aliquot anti
ad hanc Maluri rubricam rediturum ? quo iterum ludo paſſus ſum includi.
redeo tamen , non ut coram me reus Scquar ipsú iudicijordiné,qui ordi.
palleat ,non ut Quæſitor ſedeam.velut parius : & ré in ſectiones partiar:& legă
Quadruplatoraurespræbeam : ſed , ut a veſtigia corū , quos æquiùsmeliùs,&
iudicibusconſulam , quibus ex librorú prudentiìs de latrunculatorijs hiſce
confuſa congerie , aut ufu nimis arbi locutus arbitrabor , Clarum , Boſsium ,
trariorum hodie iudiciorum iſta mi į Simancam , & alios, præcipuè Proſpe
nus libuit , vel licuit ad crimen de quorum Farinacium inſignem ,non lectio
nunc agimus accommodare.Nam qui ne tantùm ,fed & ufu , luriſconſultum .
Zzzz 2 SECTIO
a vide Bør. lageum praft crip.1.9, 2.6 Tob.Decianum srall,cri.p.1.h1.6.1,6 12.6.3.
 742 DISQUISITIONVM MAGICARVM
SECTIO I. ſuum moderari ex circumſtantijs deli :
ai ,quas optimè explicat Proſper Fari
An in hoc crimine fervandus ordo nacius d : hic verò concurrunt oon
proceſſus ordinarius ? paucæ , primò quod deli&um eſt mali
exempli & cuius noxa ut cancer ferpit,
Onftat inter deli&tú , crimen , ma atteſtante experientia. Secundò folet
Clerici
leficium à iuris interpp. differen- | no & urno committitempore , quando
tiam aliquam ftatuiqua tamen noſtro minus fibi homines cavere poffunt.
inſtituto paru'n idonea eſt,ideò ,ucſo- Tertiò committitur clam & prodico
lent etiam ali , DD.a iſta pro ijſde nunc riè,Givè per induftriam infidiofam : cu
Luino & præſupprno Cortilegij fivè iuſmodi homicidia funt graviora .
maleficij rinen elle publicum , mixti Quartò ſolent læderccos, quibusſunt
fori & commune de quo , ſi à luicoco - conjunctilimi: dominos , fratresirgao
mittarur, u'erq !le iudex poteftcognof- tres, liberos, coniuges, ſodales , colle
acre , Ecclefiiticus fe laius: item elle gas , familiariflimos quoſque: Quinto,
arinen nominatum , live ordinariirm : peccantexconfiretudine quadam ds
co ſenlus ,uthabeat nomen certum , & linquendi . immo quaſi allidus : nam
etiam pænam cercam iure præfiniram : Camper malum aliquod machinantur,
elle tamencrimen extraordinarium , & Diabolo inceſſanter eas ſtimulante , &
cxceprum : colenfit , quod in co quæ quotidianum penſum exigente, adia
dam . obtinent peculiaria & quod ſub ut vel'poculum unum , vel vas aliud,
generali legis diſpoſicione contineturi iGplus nequeunt, frangere cogantur, ut
ut crimen.lalæ MajeNtatis, aut hæreſis; teſtantur Remigius & alij. Sextò quia
ad quod conſtatmaleficium pertinere, delicto huic inå igitur pæna atrociffi.
quæ eſt ſententia DD . communis b vema.nempe incendij. Septimò quia de
pillima: effe quoque crimen enormill- lictum lioc committunt animò planè
mum graviſfimum ,atrociffimum ,quia deliberato , dolo manifeſto , & ( uclo .
in eo concurrunt circumftantiæ crimi quuntur practici)appenſare: quod indi.
num enormiſſimorum , apoftafia, hæ cat perſeverantiam , complacentiam in
clis, facrilegii,blafphemiæ ,homicidij: | crimine:
immo & parricidijlæpè,& concubitus Secundò ſciendum eſt ,quod licet in
contra naturam cum creatura ſpiritua- I pænis irrogandis ampla ſit arbitrandi
li; & odijin Deum .quibus nihil poteft poreſtas iudicibus.concella :tamen , lio
eſſe arrocius: Pendet quidem à iudicis ne graviſsima cauſa non licet iudici
arbitrio penſare giaritate.n deli &ti , u- pænam a lege ſtatucam excederc. ( rae
trum Gitarrox , vel atrociſſimum : cſed | rio quia iudicem magis commendat
amen debet: iudex hoc: arbitrium miſericordia , quam ſeveritasour varij
canopies .

a vid DD inii cfi ad deli . & Blancbumin prael.crim .$. vifisindis: bi vid DD.it
aliCdiscouſa :Profperum . Farin praxscrimin q 18.nu. 00. xrommum fententsojaa .Ne
magrod.cro . Dillal... Soar, so Ibe:cr.opin. d grab crim.dgs & 076
 LIBRI V. SECT. I, 743
canones & leges docenta) nec etiam noribus magiſtratibus id non permit
illi licetcam minuere, ſed deber juris titur , niſi conſulto principe , vel nig
0 zigorem hac in re ſequi bo hanc eſſe cauſa quæ mover fit intrinſeca & co
Divi Thomæ fententiam , & com hærens delicto.Dico non prohibitis :quia
munem juriſconfultorum indubira- fi ftatutum expreſsè id prohiberet, vel
tam benè probat FARINAcius pract. verba ftatuti pænalis imperativè ad
srim.q 17.num.s.quin.7.etiam docet ex | judicem dirigerentur, vel ftatuto alio
fufficienti cauffa poſle judices pænas á caveretur:verba ſtatutorum , ut jacent
legibus indictas non ſolam minuere ; , feu ad literam accipienda : non liceret
fed etiam pro ſuo arbitrio augere ; & pænam mutare. Dico. quando id non
3 hoc fenfu omnes pænas delictorum vergir in prajudicium parti : quia quando
hodiè , juxta facti & perſonarum qua- pæna eft applicanda parti lalæ , vel de
fitatem ; ab arbitrio judicis dependere: nuncianti, & c. non poreſtde hac pena
idque etiam obtinere , quoad pænas judex decrahere. Denique jure com
conſuetudine vel ftatuto introductas: muni hæc poteftas pænæ arbitrariæ ,
& quando judicesjurarunt ſtatuta ob ſic limitatur: ut , licet ex caufa judex
fervare : & quoad pænas omnes tam pollit pænam mortis ordinariam como
principales, quam acceſſorias; & in mutare in aliam mitiorem , tamen non
quovis crimine,etiam hærefis. Quod poflit mutare, in aliam mortis vel cor
intelligendum ante fententiam : poft poris pænam ( utputa panamignis, in
fententiam enim non poteſtjudexpe- penam laquei, velflagellationis, vel
nam augere vel minucre, niſi conſulto mutilationismembri v
, eltriremium ,
Principe: ( excipitur crimen hærefis in aut fimiles corporis afflictivas pænas)
quo lolo, reo ad fidem reverſo, poreſt i led debet commutare in pænam car
Lententia mitigari 6 & puto hoc obri: ceris;exilii,pecuniariam autfimiles: de
mere etiam io maleficio, & praxis do- | facto tamen & conſuetudine plerifque
cer.ſæpè enim ludices quas damnarút į in locis contrarium conſtar obrinere ,
vivas exuri, jubent ſtrangulari vel de ut etiam in alias corporis afflictivas: &
collari ( ut factum annis ſuperioribus quafcumque mitiores panas;ex cauſa,
Stabuleti in cauſa loan de Vaulx .) In- I commutare foleant. Securi in his ſu
telligendum ſecundò,de judicibusor- mus communiores DD.fententias , ut
dinariis & majoribus , & non prohibi- 1 pater ex Farinacio d.q.17.
ris hoc facere,& quando id non vergit In his aurem ſemper judici velim
in partis præjudicium . dico ordinariis, ante oculos effe illud extremum judi
quia delegatis hoc non licet : nilex cium fupremi tribunalis , de quo ſunt
cauſa delegatis principum ,vel majoris | ſequentes-rythmi veteres .
magiſtratus , quia delegato ſu :rm tri ludicabir sudices iudex generalis ,
buitarbitriú . dico maioribus: quia mi- Neque quidquam poterit dignitas Papalis:
Z.ZZZ 3 . Sive

& c difciplinse.nomquet versiuitiriac.licet 45 : dc.rex.e.regum ;2z quafts.i refpiciendimas

LiborditD depan. Bioporis). Ausbakmedia de caufisde offiada leg; c.licet degan c sito .
Surround barstitude
 ITIONVM RVM
744 DISQUIS MAGICA
Sivèfit Epiſcopus,fivè Cardinalis, cio & auctoritate factam d : ca velclt .

Reus condemnabitur ,nec dicetur,Qualis? generalis , quando judex , in genere ,

Ibi nibilpoterit quidquam allegare. quærit quis ſit delicicommiflis auctor
Neque quid excipere, neque replicare, vel ſocius:vel ſpecialis, quando inqui
Neque ad Apoftolicam fedem appellare. rit in perfonam certam , de cujusde
Neque codicillos Caſaris citare. licto certior fa & us fuit per acculatio .
Reus condemnabitur,nec dicetur, Quare ? né , vel per denunciationé , vel aliú mo
Cogitate miſeri,quid vel quales eftis, dú. Ut autem valida Gt inquiſitio ſpea
Quid in hoc iudicio dicerepoteftis, cialis (nam urgeneralis fic valıda,ſuffi .
Hic non erit Codici locus,nec Digeftis, cit commiſſum eſſe crimentale, quod
Idem erit Dominus iudex, actor teſtis: Gne ſociis committi non ſoleat ) docet
His ſuppoſitis ad quæftionem re Farinaciuse ( qui optimè hanc mate
fpondetur, non arctariin hoc crimine riam profequitur) requiri ſequentia :
judicem ad priſcas folemnitates, neq; primò, ut in genere faltem conftet de.
ad ordinem illum publicorú judicio- lictum effe commiſſum , quod intellige
rumantiquum , quem exoleviſſe ſcri- quoad ea peccata :quæ in actum & pera
bit Paulus !.C. a ſed tamen teneriſe- niciem externam eruperunt , debet e
quicum ordinem juris , qui æquitati nim conſtare fegetes corruptas, infan
naturæ conſentaneus eſt: cum præte tem accilum & c. quoad peccata verò
rea , quem in criminibus privilegiatis intellectus: ut hærelim : vel voluntatis ,
fivè exceptis , jura communia & parti- ut pactum cum Diabolo , comelſacio
cularia locorum præſcribunt : quem nes , concubitas cum diabolo & hujuſ
qui curbet aut negligat, cjus judicialia modi difficillimæ indagationis , non
acta nulla forentb:licebit camen judici rolum poteft inquiricontra eas, licet
recedere à communi aliorum crimini non conſtet de corpore deli & i: ſed etiá
praxı , in hoc delicto vindicando : qua- ſunt condemnandæ ,fiduntaxat dicant
tenus peculiaria quædam hoc crimen ſe ad conventum delaras, ut beneAnnal.
exigit,de quibus poftea, atque ita cen Albert de agnoſ.affert.Cathol. baret.qu .
feo conciliandas contrarias quorum - 23.6 Farinac 4.2.num.26 .
dam Iuriſtarum cfententias, non fatis Secundò ut præcedat aliqua faltem
diſtinctè loquentium . accuſatio , quod etiam jure Canonico
SECTIO IL obtinere verius eftf : fed huic hodie
conditioni, generali conſuetudine de !
Quomodo inquifitio in hoc crimine in
rogatum eft. reputatur enim inquili 1
ſtiruenda: tio remedium ordinarium , & in om .
Nquiſitionem voco ( ut ſolent I.C.) nibus delictis poteft ex mero judicis
INI
delicti informationem judicis offi. | officio citra accuſationem ullam inſti
tui
a 1.8 D.de pub.sudic blib.16.C depan. c Bodini in Demonom lib 4.6 Godelman.k 1.2
miis lib.z. d Iul.Clar.pract cri.q.3. Damhaududit de inquif.cap. 8. eprat,crim.g. I'cum /eq .
fr för 5.iudicium de verb figni. Clarus d. 3 Mer.conf.160.
 LIBER V. SECT. il. 745
tuit: ſemper ramen neceſſe eſt, ut ad his caſibus reus adhuc eſſet condem
fint alia aliqua loco accufationis ‫و‬, ut nandus : aliàs foret abſolvendus.
puta denunciatio , fama, vel indicia.de ! Quartò requiritur præcedere indi
quibus ſtatim . cia ipfam inquiſitionem : quæ ſenten
Tertiò requiritur quo ad formam tia communior & æqua eſt ;contraria
vt inquificio ſit certa, ſpecifica & clara, ! verò quorumdam , e eſt periculoſa &
jta continens delicti qualitates & cir- iniqua prorſusf: etiamfi judex habeat
cumftantias , ut per eius incertitudiné , liberum arbitrium , & licet inquiſitio
generalitatem , vel obſcuritatem non ex mandato Principis , fieret: nifi ta
tollaturreo defenſio b.ideò debet in ea mien Princeps , non ad partis poftula
explicari locus & tempus fcilicet non tionen ) , ſed motu proprio mandaſſet
dies niſicitra calumniam , ex iuſta cau contra aliquem inquiri , & allereret
fa, id reus perat , & iudex diem ſciat ſed eum deliquiſſe, idque ad ſuam noti
annus ac menfis , commiſsidelicti , ex tiam perveniffe. Qua tamen in reca
ſententia veriore & communiore o vendum valdè Principibus , ne facilè
quo ad inquifitionem ſpecialem : nam talia mandata dent : facillimè enim
quo ad generalem verius eſt, hanc ex - circumvenitur à delatoribus Princi
prelsionem loci & temporis non re pum bonitas atque credulitas, eofque
quiri : in ſpeciali quoque hoc locútan . fæpè ex nimis credulis facit crudeles,
tum haber de criminibus,quæ tempo . quæ verò lint legitima indicia mox via
sis momento commituntur : non ve debo .
rò ijs, quæ fucceſsivo tractı , in quibus Quintò requiritur diffamatio ſeu
locus & tempus non poteft ita deſigna- fama: non ab accufatoribus rei , fed ab
si , ut ſunt crimen læla Maieſt. hæreſis aliis quoque hominibus fide dignis ,
& Gmilia d : & ideò idem de crimine nata . Sed magna hic difficultas oritur

magiæ dicendum , hancadditionem in circa iltud quintum requiſitum , an

eius inquiſitiouem non eſſe neceſſaria.
Quod Galiquæ qualitates expreſſæ in
inquilijonenon probarentur: tunc 6
additæ fuerint claufulæ , de omnibus &
fingulis,vel fe non adſtringens, vel : meliori
omni modo, vel crimen ſit non iterabile,
fut homicidium in eandem perfonam )
vel conſtet ex confeſsione rei de cri
mine , vel quando qualitas illa verè de
fictum non aggravabat , nec alterabat: i ftione : fi.deſint illa omninò requi
ſemper neceſſarium fit famam præce
dere , etiam quando alia fuppetunt in
dicia. Nam Dd . videntur nimis gene
raliter loqui, & confuetudo eorum di
ctis parum conſentanea videtur. Pu
tarim poſle illos conciliari , ut dica
mus : G fint alia indicia fufficientia
& legitima , non opus effe diffama
tione , ne in ſpeciali quidem inqui
ri dif

a Gomez . variar.refolt,3.de deliacin 49. Clarus d 93.9 fed certè Decia.conf. 18. & alij
b la libellorum . D.de accu / Vulpellus refp.crim . i Bofuius de inquifnum 75. Menoc.conf.106 .
Ofolcus conf.64666 Decian.conf 18. d.Menoc.conf.100 Décianus.d.conr 18. e Tiber Deciani
son / 18.4.ssin l.vod fus poſt Ang. Ple.Ayme. Ruin . Cl.Cephal.Relan à Valley Mofcariche aliens
cosas Prefp.Earing.I.nu.8 go
 ONVM
746 DISQUISITI MAGICARVM
ri diffamationem , quando incipi- 1 liter,quis defenderet, tùm acculatio :
tur ab inquiſitione ſpeciali a. Sed fi nem lupplere defectum diffamationis,
incipiatur ab inquifitionegenerali for. ut videtur velle Clarus d.Debet autem
mata ex mero judicis officio tunc hæc fama primò eſſe orta à fide dignis,
non videtur necellarium ut præcedat & nómalevolis perſonis ,velfutilibus:
diffamatio : ficut ſolet practicari, ( te- debet effe vehemens , & quaſi proce
Ate Claro b. ) quia commillo aliquo dens ex ore partis populi majoris: de
deli &o , hodie judices non proce- bet de ca conſtare perteſtes , faltem
dunt å ſpeciali contra aliquem inqui- duos omni exceptione majores partie
fitione incipientes , ſed à generaliin- culariter fuper fama receptos & exami
,
formatione & inquiſitione , quis il- natos.Hæc ccrta ſunt ordinariè in cri
lud delictum commiferit ? & tunc lic minibus cæteris. Nam in bærel & lære
in genere primùm interrogantur ce- majeſtatis crimine, quidam limitát : 86
ſtes, an ſciant quis commiferite Ginco famam dicunt non requisic:ſed revera
gent: an ſciant aliquem diffamatum exiftimo , etiam in his criminibusidem
dedeli & o illo commiſſo ? & fi aliquem obtinerc, ut fama requiratur, nili ejus
hujuſmodi teftes nominent, tunc con loco adGnt indicia & præſumptiones:
cra hunc ſpecialem inſtituunt inquiſi. quod latis apertè indicat Simancasf, à
tionem , & aliqua adânt nominationi Proſpero in aliam cicarus ſententiam .
legitima indicia ad inquirédum ,( quæ idem ergò cenſuerim de crimine Ma
indicia ſunt loco diffamationis. ) ſut- giæ. Super infamia autem inquiri po
ficiaot indicia ad capturam , capitur reft ad folam denunciationem viri
nominatus: fi capi non poteft , mone probi.& cú reperta fuerit infamia ,tunc
' tur & citatur ad comparendum , & fe poteftprocediad inquiſitionem de cri.
expurgandum : fi non comparet , in mineg.
contumaciam bannitur : quæ omnia Sextò requiritur , ut is contra quem
eſſe praxi recepta & juri rationique i inſtituitur inquifitio , non fuerit aliàs
conſencadea docet optimè Proſper de crimine hoc codem , per judicem
Farinac. «Et ſic poſſetjudex ctiam in fori externi abſolucus , vel à Principe
crimine magiæ procedere per inquiſi- i gratiam deli &ti obtinuerit ; veletiam
tionem , non attenta diffamationc, inde illo non fuerit condemnatus pana
caſu quidem propoſito. Rcquiritur condigna delicto , & non leviore. ;
autem præterea diffamatio quando i demque dicendum etiam fi abſolutas
judex procedit ad partis querelam at effet å judice propter defe &tum accu .
que accuſationem : quæ eſt commu ſacoris crimen non probanris , fi fit
nis fententia. Non tamen improbabi- i tamen diffinitivè abſolutus , & non
dum

a Sic intelligendi D.communiterloquentesquos refers Proſper Farina quals.nu.50 maxi

me Rolandu à Valle confil.sz. vol 4. Clarum reprehen lens. bprod.cr.qu . 6 de freterea fcias,
de opereqocircafu. 19.6.9 €r fed certè ex quo se'ispoffulasio. evid Bror Farinac fups.0.14
maxber sis.24.de inguif ord qum ,6.67. g Duanwas re -298.Clarup
 LIBER V. SECT. II. 747
dumtaxat (ut faciendum hoc caſu pru . rum in jus duci c , id tamen intratenja
denti judici ) ab obſervatione judici . I pus à jure ad hoc vel confuetudine
Limita hæc primò : niſi qualitas, quæ præftitutum , & jure quidem civili
in fecunda acculatione vel inquifitio- , non diſtinguitur inter cundem & a
ne de novo additur diverſificet de- lium accuſatorem : jus verò Cano
-lictum a ( verbi gratia , ex homicidio ! nicum id alteri permittit , veteri verò
in parricidium . ) item niß fie crimen live eidem accuſatorihoc non permit
mixti fori ( ut eſt- crimen Magix ) nam tit.de
in hoc, li fuit punitus à judice fæculari Quæri ſolet ctiam de tranſactione,
non poterit iterum puniri à judiceEc- quando illa impediat novam inquiſi.
cleháitico : nilijudex fæcularismino tionem vel proceſſum breviter cx co
rem impoſuillet pænam , quàm par e dem Proſpero reſpondetur e.Siremif
rat, & quam judex Ecclefiafticus, po- lio delicti publici lit habita per trans
.cuillet imponere. Si verò ante fuit actionem ( luppono licitam ) cú parte :
damnatus à judice Ecclefiaftico , tunc poterit non abilla, ſed ab alio au & ore,
quia in tam gravibus criminibosludex iterum imperi judicio ( quia ſentencia
Ecclefiafticus non potuit punire pe facit jus quoad omnes , non autem
na condigna deh & o , ut poteſt læcula- cranlactio ) multoque magis á fiſca,
ris judex : ideò ſen per in his poterit i- | & co requirente poterit judex adhuc
tcrum conveniri,& damnari ats ſæcu- cundem preceſlum proſequi, veliteo
lari judice b : quæ verillima , etiam rum de novo procedere ( aliud enim
1 quando loquimur de pæna ordina- | eltjus partis læſæ , aliud jusreip.lælæ )
1 ria & principaliter ad puniendum de l & in.criminibus atrocibus hæc tranſa
lictum irrogata.3. niſi colluſio & præ- ctio nihil debet diminuere de pana
varicatio accuſatoris , vel primiiudi- ordinariæ gravitate. Cæterum fi tranſ
cis intervenerit : tunc enim iterato actio vel compoſitio fuiflet cum ipſo
poterit inquiri. 4. 6fuerit abſolutusi fiſco:veljudice', tunc quia pecuniało
vel condeniparus probabiliter & veri luta fucceffit in locum pænæ :non pof
fimiliter ignorante eo , qui ſuam vel ſet iterum retrahi in judicium ,vel cono
1 fuorum prolequitur injuriam : quod , veniri reusiſte, etiamſi.nova ſuperve
procedit dumtaxat li lit grave crimen nirent indicia . hæc regula procedit,i.
& magna caufa . s . nil fit abfolutus; nih aliàs conftaret omnimodè de deli
1 non diffinitive , lexi ab obſervationeſ to commiſſo per reum , vel ex faćti
tantum judicii : vel relaxatus ſub f . notorio , vel confeflione rei , vel ex
dejuſſione de repræſentando : vel fi probatione judiciaria : tunc enim non
purgavit indicia per torxuram . hise - valeret iſta per judicem laicum facta
nim catibuspoterit ,ſupervenientibus compoſitio & eller omninò illicita ju.
novis probationibus aut indiciis , ite diciſi ſit facta poft fententiam . dico ,
Ааааа confta
a Gomeſ 18.3.de deli &t C.27 27. Foller praxiers, Can 35.num.8.bs felicis per hos de pæn .
in 6 eptimè bec docet Gemeſ d...num 40 & poft plurimosFarinac. q. 4 an.7.c vd.Profper 2.2.4
Prolin 26. vid .Prosper.n. 3o clupa n.3i69 s.per totam .
 ITIONVM RVM
7489 DISQUIS ' MAGICA
conftaret, quia nullæ præſumptiones ad dam compoſitionem reo , & judicis ;
hoc fufficerent. Jixi per iudicem laj- fraus,dolus,colluſio aur cor'uptela in:
cum , quia Ecclefiaftico judici. pero terveniſſet: velli metu tam à reo ex
mittitur pænam fanguinis in pecunia- | corſifler.
riam coinmutare.licebit etiam hoc iu Quoad gratiam deli &ti factam àPrin .
dici ſæculari , quando reusexciperet cipe, Proſper fusè admodum , ſed in
de nullitate proceſſus , vel quando ju hanc ſententiam a : differre abolitioné
dex aliquam juſtam haberet caufam abindulgentia Principis. abolitionem
recedendi à pæna ordinaria , & illam non exſtinguere crimen , fed tantùm
cominutandi , Dixi ſi fit faita poft ſen . | iudicii inſtantiam ideò tranſacta lætitia
tenriam : quia ſi antè fententiam , tunc publica, propter quam Princeps eam :
judex id faciens ex cauſa non julta, concedit, infra triginta dies poteft ac
peccat , ſed valida eft compofitio : ficufator denovo accuſare;& ideò hanc
ex caufa iuſta faciat ; tranſactio vali- 'non traliad crimina enormillima,nec
da eſt, & judex non peccat . 2. limitatio ad omnes perſonas. Indulgentiain ve
eft ,fi reus primum hoc delicbum com rò Principis fiericum caufa, & crimen
miſerit , poterit iudex ſic componere: exſtinguere, quare ſi princeps alicui
non verò li fithomofacinoroſus , ro- gratiam faciat de omnibus deli &tis;
litus hoc delictum vel alia patrare. velgeneraliter omnibus delinquenti:
tamen ſi de facto ante ſententian ju- bus de omnibus deli &tis indulgen
dex cum tali facinorolo componeret: tian concedat: talis indulgentia coma
veriſimilius eſt valituram compoſitio prehenderet etiam graviſſima crimia
nem ; licet ipfe tum peccaret.z.limita - na,& 'notoria & liquida, & extenderes
tio , dummodo prius cum parre inierit tur ad tarceratos quoque & condem:
seus concordiam , alioqui hanc præce naros,
densconcordia cum fifco iniquaeſt, & Sit regula,ſemel à principe gratiam cria
non valet. immò conſenſus ille partis minis confecutus, nonpoteft amplius ab ulle
debet eſſe expreffus & evidens,non ta- iudice moleſtari. hæc facultas gratiam
citus tantùm vel dilliinulatus. Non criminis faciendi competit principio
valet inquam relpectu parris, ſed beobus ſuperiorem non recognoſcenti
nè reſpectu fiſci tranſigentis 4. limi- bus, autfaltem habétibus regalia inra :
tatio , fi hæc tranſactio foret inita in item Baronibus & feudatariis, fi fuerit
criminibus , ſuper quibus tranfigi non illis in inveſtitura expreſsè concella
poteſt, ut ſunt læſæ Maieſtatis divina quo ad Duces & Marchiones, & Co
& humanæ , raptus virginum & ſimi- mites, quicquid dicant alii;b non puro
lia . fuper quibus ut valeat tranfactio, ¡ hanc poteftatem accipere, niſi cztera
confulendus primò eft ipſe Princeps: regalia iura iis concedantur: & lcpra .
& his criminibus annumero fortile dicatur in Francia & Hiſpania,ubi hoc

gium hæreticalo. so limita fore invali- i jusſoli Regi eſt reſervatum . Non 12 .
mca

296.per som & Ollo Perufiniu optimeloidereftious in integr.qu.91. & feqq.bapud Pros
borum & ipfemet fupran.8 .
 ' LIBER V. SECT. IT.

men licet ſupremo Principi pro iubito | quod puto intelligendum , quoad pri
hasgracias concedere , mam apprehenfionem . nam fic feinel
Non potelt enim niſi prius parci læ- apprehenſus, & tunc relaxatus deberec
fæ fit fatisfactum . a Non porcit in ho- commonefieri de nullitate graciæ , ita
micidio deliberato , hoc enim divino que ut Gbi caveret impofterum velim
repugnatiuri: bidcò licet in foro ex petcaret gratiam aliam , manere eniin
tecno nó lit, qui abſolutam hanc Prin 1 punibilem & pænæ obnoxium : quod
cipis poteltatem impedire poſiit , in linegligeret, poflet à judice capi & pu
conſcientiæ ramen foro hoc faciens | niri .
peccat : niſi id faceret pro bono pacis Tunc enim unica illa ratio praxis
publicæ, velob aliam utilitaté rcipub. hujus planè cellaret , neque jam dici
maximam : quod cùm de alfallinis et poſiet lub fide publica deceptus. Equi
iam DD.c concedant,exiſtimem ad ve . dem cum lex nulla ( quod ſciam ) huic .
.neficos quoque pertinere , ut in iis dicto repugnet , & D.D.illienon fa
idem ius.Principi. tis clarè proponant,an quo ad primam
Rariùs tamen poteſt contingere, ut tantùm apprehenfionem , an quo
siuſta cauſa huic gratiæ luppetat : raril- | ad feqq. quoque loquantur , & public
{ime quoque legimus bonos Principes cèinterlit delicta puniri: omninò arbie
hac ulos poteſtate. Carolus.V . Imp.A- tror conſcientiis iudicum , quod dico
grippæ pænam mortis non indullit, rutillimum fore. Hæc.dc ſexto requi
Sed cum is effugiſſet exilium irrogavit, lico.
. & in Francia ille obiit . In eadem Chri Septimò requiritur in hac inquili
Stiatiiflimus Rex Carolus X. ejus no- tione: quod in omnibus actibus iudi
-minis , quiultimus fuit. Triſcalino , ut ciariis , ut fiat à iudice competente:
ſocios proderet , vitam & libertatem quem .conſtat in hac materia eſſe råm
permilit : non fine bonorum offenfio- | Eccleſiaſticum , quàm ſæcularem iudi
ne . Fatcor li Princeps aliquam huiul..cem , item fideiinquiſitores :quibuſ
modi invalidam gratiam conceffiflet , dam tamen calibus: quos benè Siman
licet illa foret nulla : tamédeberet reus cas ponit. fInprimis quia folent vene
illa uſus à iudice abſolvi & relaxari : ne i fici, & Striges fidem Catholicam abne.
ſub fidei publicæ prætextu decipiatur, gare,vel faltem ea dicere & perpetrare ,
& ſic practicari in Italia & Hiſpania quæ fapiunt hærelim , gideò ab Inno
docent graviſs. ſcriptores , apud Pro . cent.8 lul.2. Leone 10.Hadr.6. Pon
- Speun Farinac. quiillos fequitur. .. rificibus hoc negotium inquifitori
Ааааа 2 bus

1 Projplatedr .18. maxime # 25. foft D.Thom.2.2.qual 67.4.4.4 Plet met cita ku.SE
beps.hocdeceni Baptiſ.Plos.vol.2.conf crimin.varior. conj 73 à num . 46. Plaza in Episak liet.
c.10. P.les ſup. Iofeph Laul Decil Lucem 15. Lud. Peguer.decif crimin.luum 11. d Bef Ciar.
vulpell. Lud.Pegner Fario 1.27.qu 6.c inpoxiinquifi.6.11.64 8. Silu. lib 3. Sirig de
mon admir.c.1 Todo Picus 13. Dial.Strix. g Bullas herum editfimuiBinsf.in tertia dielokrs de
o ofef.malef RullalubsII meminit Picus jup.
 750 DISQUISITIONVM MAGICARVM

busfuit demandatum a Dc lortilegiis delicti domicilii ; vel originis . evelet

propriè diâis ( hoc eſt divinationibus iam ratione converſationis per decem
illicitis ) non debent inquiſitores fidei annos in aliquo loco , f& non mino.
cognoſcere, niſi ſortilegia hæreſim ſa ris fpacii ,, idque de delictis tantùm
perent manifeftè: videlicet ſi quidim - commillisalibi durante hoc decem an .
pium & hæreſim præ ſe ferens adini norum fpacio : quia tam longa conver
iceretur, vel ficrederet ſortilegus alifatio domicilii electi rationem ha
quid divini ineſſe ſortii bidem dicen . bet : operari tamen hoc non poteſt,
dum de conjectoribus ſuſpectis reli- quoad delicta prius commilta. Sunt
quis , qui facile in infidelitatem inci & aliæ multæ caufæ tribuentes iuriſdi.
dunt , vel dæmonem adorant, vel cum ctionem , quæ in noſtra materia mi
co fædus habent, vel credunt eum fu- nus confiderandæ funt , quia vix un 1
cura contingentia cercò ſcire, velabu- quam ,ut dixit, Sortiariæ noſtræ carent
tuntur lacramentalibus. In cæteros häreli: hæreticiverò coram pluribus
ſuperſtitiofos inquiſitores fidei , live judicibus ac diverſis judiciis poſſunt
faéta fint atrocia , " live fint levia ; non conveniti,g & ubicunque locorum re:
inquirunt : nifi quando fapiunt aper- periantur, poffant à loci judice puniti
tè hærebm : ut baprizare Icicnter jam excommuni ſententia praxi recepta: b '
baptizatum , vel baptizare imaginem : habet enim hærelis crimen caulam in '
quoad ſuperſtitiolos verò magoste continuam & fucceffivam , & ideo
quia ( ut ait Cyprianus libr. de dupli- ubicunque hæreticus verſatur ibi dce
ci martyria ) qui magicis artibus utun : ur, linquere cenſetur:iquæ ratio in ſortia.
tacitè Cbrijtum abnegant , dum cum de riis efficaci lima eſt, quæ vix pedem ,li
monibus habent fædus: ) vixque fiat, ut ne loci damno & novo crimine ul
non velbxtericum quid credant , vel piam fignot.
lærefim fapiens facianti; ideò vix in : Otivò requiritur in fortilegiis &
94901 inciderallus talis ;. quin contra maleficiis non iværeticalibus nec enor.
cos inquilitores pollintprocedere; & mibus; utintra 20.annum à crimine
porerunt quoſcunque judices.com | deſito, inquiſitio inſtituatur. nam ipa-
pellere,ut ad le mittantacta contra hệ: cio 20. annorum reas præfcribit ex
reticos hujuſmodi magos factai d in communiore & veriore fententia : k
onini verò judice illud commune hic led qnando maleficium vel lortilegiis
quoqueets ut reus debeat effe fubdi-- I coniunctum eſt cum hæreſi, nulla tem . i
.
cus juriſdictioni: inquirentis ratione poris præſcriptio-reuni poteft juvare,
immò

a c.accufatus, & fanè dk baret.in c.1.289 Sc.illudió q abdic. S rane Halens p279.1845
ogle DD in c.accufarus, s fansdebaret.in 5.Oldr confiao doprahdentes c. ul officium §.ds.
· Rigae c.utcommiffide beret.in c.cum Berthl.de rerud.liCubidocrim . agioporn.c fi dolgcut ,
de foro comp.vid Cova.pra .99.5.119 3.f Belile forocompnum: 72 Farin q : 7 num's to Reagg6o .
per hoc isdebær.ino Gabr 1.2 tit.deiud con li n . 9+ Dùen reg 378 Niveletrg.'220 Aino iss
tract de agr affiri.Cathol. & heret.q.2 . Pennsin darci inquil Sobolets poſmuless, Farin g* 77 .
Tomok vide Farm glo in prin. do 9.1. lim 8..
 LIBRI V. SECT. II.

immò & poſt mortem ,hærefis,poterit

inquiſitio inſtitui.a immò etiam quan SECTIO 111 .
docunque tam grave eſt maleficium
vel fortilegia ſuperſtitio, ut'exceprum , Deindiciis optimis, ex quibus iudex in hoc
velenorme crimen cenferi debeat, po crimine tutò poteſt procedere.
terit quamdiu vivit reus inquiſitione

pulfate li se u naredia for crane apoltara. Contareò clariora & verifimilioa

ria ,quam defunctus debebat; ab hære- ! cia , quò actus iudicialis majoris præiu.
dibus eft luenda ; ( ut puto , uſque ad dicij fueritreo ; urad condemnationé,
annum quadrageſimum , nec minori quàm ad torturam , ad torturā , quàm
rempore præſcriberent hæredes , dh ad capturam ; ad capturam , quàm ad
quantumvisin crimine læſæ maieſta - inquiſitionem.hoc ſuadet naturalisa
tis humanæ quinquennio præſcribe- quitas ,& receptum eſt communi con
resti e Ex his ſequitur , diuturnitatem luetudine , & probarum Bruno tract. de
temporis octo,vel decem , vel amplius indici.z.part.quaffion. 6.num.4 . & Boſlio
annorum ,fivè à delicti commift ,live à tit.de inquiſit.nu.61.quod'etſ improbe
reatus dieſumas, in hiscriminibus ni- , cur alijs, gtamenr , era eſt conſenta
hil prodeſſe ad pænæ diminutionem , neum planè rationi, nec video'cur cor
deipfo delinquente ſumendam , ratio ruptela vocari debeat . docet hoc benè
eſt, quia in his criminibus, nulla præ : Farinac. di&t.queſt.1.num.47 .
fcriptio poteſt eò ſuffragari, ut benè Conſtat ſecundò quod indicia quxa
Farinac. día.quaft.12.num.90 . dam funt levia, quædam gravia , quæ
Nonò requiritur, fecundum ius dam graviſſima , & levia, ſuſpicionein
commune , utcontra abſentem non gignunt tánrum , vel ad ſummum ( m .
fiat inquiſitio: ſed regula iſta fallit in plicem præſumptionen '; gtavia verò,
criminibus exceptis ; imò de confuetu : i gignunt , aliquid ultra ſimplicem præ
dine , etiam in alijs criminibus poteft lemptionem, minus tamen ſemiplena
formari inquilirio contra prælentes , & probatione; graviſlina verò gignunt
contra abſentes, fivè fut contumaces i ſemiplená probationé; ut ininimùm h .
five nonf . Conſtat tertiò quæ fint levia , quæ
gravia , quæ gravillimahoc ordinariè
pendere à iudicis arbitrio : eumque iu
dicaredebere , perſonarum rerum
circumftantijs trutinatis , quæ indicia
ad quid lufficiant; i quod arbitrium
A aa a a ' 3 ' debet

a ' vide Farin.d.q 10.01.29 637 : b Márfelini quifolam 5.11.na i D.ad iCorn de fai.
Carettract de homicsit 5.28 n 7. poft reregrinum de iu fiic:14. Farin d 9.10.9 76. d cap. 2 .
deprche in . : ! Soie apoft vid Gomez } p.todel c.1n.8 Forin 9.25.num.159. fpont Clarum '
Farm.g.1.769 "... Claroq 20.7.3 Rola Valle akis : Clar:fup.nl, Conra hinnulimi?
praeritidi inquil 1.3 .-Farina 8.8'46.
 DISQUISITIONVM MAGICARVM

debet ille dirigere ad normam iu- | quaſi certusdedelinquente: & ut nihil

ris ſcripti , vel conſuetudinarij, & re aliud ipli deſit , quàm rei conferio :
ceptas interpp . opiniones , & praxim | quod intelligendum nó in genere pro
patriæ . 4 bationis , ſed in genere indicij ; hoc eſt ,
Inquiſitio generalis poteft aliquan- quæ ſint apta ad plenèperſuadendım
do formari non præcedentibus ullis | animum iudicis; non tamen ad plenè
indiciis , ſed puta duntaxat ex notifica- probandum . ftat enim iudicem elle
tionibus ſeu informationibus extraiu- perluaſum de culparei, & reú eſſeno
dicialibus : in qua fi vocati & examina. Oxium , etiam & hoc non ſit plenè proba
ti teſtes aliquein particularem nomi- tum.quia deeft confeffio rci ,vel aliqua
nant , tunc contra nominatum poſſet alia probatio, quando ergò iudex lic
formari ſpecialis inquiſitio : bline indi. putat ſe habere plena indicia , potelt
cijs verò ullis , non liceret incipere à procedere ad torturam : ſed G haberet
fpeciali contra aliquem inquiſitione: 6 plenas probationes, tunc deberet pro
tamen iudex procederet, pollee reus cedere ad condemnationem.f
opponere de nullitate inquiſitionis, ob Hæc indicia volunt Dd debere ad
defectum indiciorum : fi reus non op torturam elle proxima delicto , & non
poneret , tunc adhuc valeret proceſſus. remota ( v.g.quod teſtes deponant de
nam hic defectus non invalidat, niliiplo delicto , vel de viſu )ſed intelligen
teus opponat..c di lunt , quando unicus teſtis deponit,
Adaſſumendas ex officio informa- & indicium non eſt confirmatum alijs
tiones ſuper delicto ſufficiunt indicia indicijs. ordinariè eaim debent indicia
levia ; fed ad tranſmittendam reo in remota gravia probata elle per duos
quiſitionem , fivè ad eum citādum pro teftes, etiam in crimine hærelis. g nec
delicto , neceſſaria ſunt indicia gravia. fufficeret unus teftis omni exceptionc
d Quoad capruram , fi fiat tantum , ne maior, ſed debent effe duo omini excep.
reus fugiat , interea dum fit inquiſitio: cione majores : ad inquirendum verò
ſufficiunt levia indicia : G verò fiat , ut lufficerent non omni exceptione ma
ſpecialiçer contra eum procedatur,ne- jores..præterea ad probandum indicis
cellaria ſunt gravia. Ad torturam mea , hæcremota ( de quibus tantùm agi
ſententia fufficiunt.indicia plus quàm mus )reſtes debent ilti elle non ſingula
gravia : x arbitror à Claro gravia.vo- res ,fed contcftes ,fiquidem indiciating
cari, quæ communiter gravillima: fa- planè remota : (i verò fint non multum
nè ut docet Farinacius e ea deberent remota : ſed quaſi adminicula quædam
efie indicia tam urgentia , & certa, & delicti, plurium fingularia teltimonia
Juce meridiana clariora : ut iudex liti | virorum bonorum fufficient. la maxi.
me

a Fari fup Binsf in lul.C.demalef. b Clar.q.5 verf scias etian , Fran.Bco.conf:70 .

26.1 . loan Mar.Monticol.pra crim.reg 1 Farin jup » 49. dCiar * 2 63.Farina...48 Ofaf
cus confil - 4 74.5.6936.0 3. flfin.la'stos, C.ste probs.iqusfenten C.depar l.fin.C.dinho,
recr . Clar 9.22. snpr. Far.q.37. num.13. fequ .Gomes lib.j.de deli & cup 13.6.28619
de Furir.n . , 6 .
 LIBRI V. SECT. 11. 753

muè quando hæc teſtimonia omnia ſub ratè punctum iftud tractavit Domi
codem crimine ; quaſi fubordinantur, nus Binsfeldius, quem , qui plura voler,
ut fi dicat unusfevidiffe aliquid ponē- poterit legere : ut & ProſperumFarina.
tem (ubianuæ limine : & equos poſtea cium inlignem 1.C. & Sciendum com
mortuos : alius quod vidit tangentem munem effe DD.ſententiam ,maleficos
puerum , & hunc mortuum : tertius & mathematicos de conſocijs interro
quod vidit proijcientem puluerem & gari & torqueri poffe: quod & iure ci
ſubſecutam tempeſtatem . hæc enim vili cautum , b & omnium praxi recep
omnia in unum tendunt finem , & ideò tum eſt : cinimò & iudicem teneri in
hæc fingularitas adminiculatur potiùs, terrogare, & reum in conſcientia tene
quàin oblit, Alex.confil.13.libr.7 .Gomeſ ridenunciare ſocios : quos neſcit , im
10.3.6.2.1921.12. Minjing.obſer.100.cen.mò præſumit non ſe correxiſſe, nec
thr.2 . Andr.Gail:libr.2.obf.66. optimèlo deſtitiſe à crimine : eft fententia
> guitur bac de re Simancas in prax.tit 35.4 . Theologorum . d ludex hoc facere o
nuni - 34 ° mittens peccat graviter : contra iuſti
Proxima indicia etiam requirunt tiam , quia pon occurrit & impedie
duos teſtes , quando non ſunt imme- mala reipublic . & privatis inde immi.
diatè de ipſo delicto , ſed de adminicu : 1 nentia, quæ tenetur impedire: & idcir
lis proximis: fed fi fint de ipſo delicto, còtàm privatis quàm reipubl.eum te
1 ad torturam ſufficit unus exceptione neri ad reftitutionem omnium dam
maior. Farinac.optimèmum.41.quictiamnorum inde redundantium , vult com
Seqq.numeris multa pornit digniſsima obfir. munem efle fententiam Thcologo
vata . i runi ( ureſt:) Binsfeldius: equiaddit
Sed nunc veniamus ad ſingula indi ex Soto & Navarro , tenerietiam con
cir . Primum ergò eſt indicium per te fellariam huiufmodi reos admonere,
ftes. Safacit autem in hoc crimine u ut focios non correctos denuncient,
nus teftis ad inquiſicionem particula- j quod ſinclint facere , non debere eos
rem inftituendam , etiamfi fit aliàs in- abfoluere, fiabſoluat peccare. Quod fi
babilis : fed fi fit teſtis legitimus & ex teus fciret aliquem ex focijs efle con
ceptione major eft fufficiens ad tortu verſum , neque periculum eſſe , ne ad
ram ,iuxta Clarum quafl. 21 num . 2.cu . vomitum redierit , vel fit rediturus :
ius dictum nimis indiſtinctè uſurpat cunc non poſſet illum nominare , nec
Godelmann . libr.3.cap.3.num .13. tu ex- conteſſarius,volentem talem nomina :
plica . iuxta iam à nobis dicta ex Fari : re,poffer abſoluere.
nacio. Sed quædam circa hancrem (nem .
2. Indicium eft Nominatio Socij Cri- pe circa nominationem factam ab uno
minis: hoc etiam indiſtinctè ponit l. complice , de hacenim hac ſect. diſpue "
C.ille Francofurt. more fuo : fed accu to : non de facta à pluribus, de qua res
eſt

a Basf de confe malef.memb. 4. Karinac,de indit e forta 47. blfin.C de malef Vi.
de Far d 9 436.67 D.T. 8.2.970.41 ada Caict.to.1. tsalt 31.refę s.Ad Cherub,é add :88:
A. , Caftr Sos. Angl.New.ciati a Rinsf. cfup.f384 cum /e99
 714 DISQUISITIONVM MAGICARVM

eſt certior ) ſunt explicatius tradenda. ( turam :immò non ſufficeret, li reusitai
fusè docet Binsfeldius iudicem debere cimac à tortura depoſitus erit , hoc di
credere reo locios caliisexcepti denú ceret : fed debet cortura ſpecialiter ad
cianti : fruſtra enim aſtringeretur ad | hiberipro confirmatione ſuæ depal
interrogandum , fi non deberet eifidétionis:nec ſufficerec prima tortura , in
habere. Certum eſt aliquam habere qua reusſuum deli &um confeflus cft,
debere,fed quantam & ad quid : nunc , fic Clarus . ult. 4. 45. Antequam verò
videamus. Gignit denunciatio idonca ſpecialiter torqueatur pro confirma
præfumptionem contra ſocios a ,Gre- tione depoſitionis illius in cortura , in
quentia concurrant. nempe li non lit qua ſuum crimen fallus ,factæ , debet
defectus in perſona, quielevet fidem . eandem depoſitionem fpontè ratifica
huiuſmodi autem defectus rarò con- se, non ſecus ac ipſam principalem de
tingit . Admittuntur enim infames : ta- li&ti confeſſionem , Marfil... diligenter.
les luntomnes complices: ideò minus pu.153. Carier. de indic.otort. .octavum
fidei meretur eorum teſtimoniuın , indicium.nu.17. 22. poſtea poterit co
quàm virorum bonorú admittuntur ram nominato , ad confirmacionem
tamen ad denunciationem & teſtimo- fuæ confeſſionis : & ut focios magis af
nium , quia vix poffunt alij haberi , & ficiat , & ut defectum infamiæ expuc
malefici non ſolent hoc crimen niſico . get , & ad omnem alium bonum efte
ram complicibus committere & ſolis ctum , iterum fubditotturæ , fed ad
illis detegunt: & infamiæ hoc impedi- j modum levi Sic poft Boer. Boll. Vulpel.
mentum ,eſt iuris poſitivi : ideò lex po- Clarum . Farinacius quaft. 43. nu.139. qui
teſt in eo diſpenſare ex iuſta caufa , ut teftatur ficRome practicari,
fecit. debet tamen iuxta nonnullos b Item requiritur ut nominator nihil
hæc complicis denunciatio eſſe facta in iræ vel rancoris habeat vel odij cum
tortura,eò quòd cùm fint infames,pa nominato : quodiudex debet diligen .
rum illis extra torturam credenduim : ter attendere: & quærere:nam inimici
reprehendit hancſententiam , quæ ta . nominatio ,nullam fidem faceret d : ita
men communior videtur, Simancasc, ] fanè li lit gravis inimicitia, cùm enim
& ait eius auctores line lege & ratione hoc impedimentum eſt iuris naturalis ,
loqui. rationem iam dixi ,& favet c . illi nec lege vel ftatuto poſſet tolli e. Mi
quis.9.5 .& hoc ſatis colligiturex Ca- norennium teſtimonium ad inquiren .
rolima conftitutione , quæ in imperio dum poreſt uſurpari, non ad torqueo
fervanda eſt.Nec Simancz opinio alibi dum , niſ meliora & plura accedant
locum habere potcſt, nil forrè , ut ex indicia f: fæminarum , propter fexus
dicto ſocij extra torturam procedatur infirmitatem & levitateni , plures de
ad inquiſitionem :nunquam ,utad tor- nunciationes ſunt neceſſariæ ,quàm vi .
rorum,
a eft communis D.dinlfix C.de accufóca de conflib Camillus Compagos a Zinck.de
hæc 9 Men ch de arb cal.424. 1.10.Mafcard deprobat.vol.z.con.1311 » 18 i Annot.in Zweck .
cap.2. Gigas de crim læ /.maieft.c.7.8.6.Gramma con / 38 num.3 . c Ancbare, ist Paftorali e
Te iud.Barbat.deteffib.num.43. Phil. Franc . Ali, fvide Clar.lft gol
 LIBRI V. SECT. III. 753

virorum , puta : exempl . gra. trium vel fit interrogatus de omnibus circum .
quatuor pro uno viro. Et hæc omnia ftantiis : quis, quid quando,ubi, cum
locum babent in hoc crimine , etiam quibus,quomodo?nec enimalirer poffet
quoad coniuges parentes & liberos a, 1 procedere ad inquifitionem & tortu .
Secundò requiritur ex parte judicis , ut ram ex tali nominatione , eft omnium
non interrogaricvencficum defocio a.d.Carolina. Quartò requiritur uc
liquo in individuo ,ſed in genere ,defo- inquirat à vicinis annominata perſona
ciis, non de hoc vel illo :quia hoc foret fuerit de tali crimine à fide dignis um
luggerere,non inquirere b , & hoc ca- quam diffamata vel lulpe & a habita ,fic
vec Carolina comiticucio : ſed alii Dd . Conſistkiio Carolina: & lanè eft exado
volunt hoc procedere , quando non miniculis neceſſariis, ut poft docebo.
concurrunt alia indicia vel præſum . Quiniò ,ut reusin ſua nominacione non
priones contra fingularem perfonam : vacillet aur variet, ſed conſtanter per
nam G aliqua indicia ,vel indicium , aut leveret,etiam in ſpecialicortura ,uido.
præſumprio contra perſonam in ſpe cui , & ftatuit conſtiturio Carolina.
cie,livein Gingulari concurrerent : tunc oam deponeos varius non modò ad
volunt licere judici interrogando de torturam fed nec ad inquiftioncm
Acendere ad ſpeciem : ut fuitne tecuin ſufficiensindicium præbet , ut ex com
- P.in conventu malef. quando hæc vel muniore fententia ieceptum d, & me
illa feciſti c, quod tamen explicandum sitò quia deponens varius periuro non
ex Farinacio. ſcilicet duobus calibus abfimiliselt.Sextò requiritur ut nomi
tantùm ,etiam in exceptis criminibus , nans jugurandum præſtiterit ſe vera
polle in ípecie interrogari deponen fateri , & verè nominare e,qua in retu
tem de conſociis. ta & receptior praxis eft, fufficere prin
Nempe quando reus dicit ſe cum cipio factum juramentum generale de
fociis deliquille,fed eosnon nominat : veritate dicenda , & poftea iterum ob .
tunc cnim monendus eft, & cogi po- latio in ratificatione,aut in confronta
telt , ur cos in ſpecie nominer . Trem tione cum nominato : nec opus eft alio

quando contra cercam perfonam ad . ſpeciali,ut lenriunt nonnulli f quos

elt præſumptio legitima & valdè clara , meritò refellunt Menochius , Clarus,
live indicia tàm manifefta , ut verè per Ferinac.g.
illa dicatur conftare ipſum elle delin. Ad torturam denunciariſeu nomi .
quenrem.Ssc ( ait Farinac. ; vide fervari ! nati ab uno complice fufficient hæcó
à juſtis & bona conſcientia judicibus d. i ditiones , fi aliæ confefliones plurium
9. 43. num. 133. Tirtiò requiritur ex reorum concurrant , vel etiam admi
parte criminis ,ue nonsinans diligenter | niculentur alia indicia : b , quodica in
Bbbbb tellige.

a eſt communis vid. Binsf 2.2.mem in princ. bfic poft Gomej. OVVefenó. Godelm . < plu
rimoscsar & fequitur Binsfeld rug.in conc.l.d Farinac.jup.187.6 / eq. e Marfil.in pragtids.
diligenter i n.6z. fMarlii ſup. Anto.Gomez.to.3.08.12.num 18.Blanch & alts. ? vide For fup.
. +4.6 Lvd.Peguer.decif.cri.n.28. 34. h Ball.quaniam liberi n.2.C.de reft Gram.cn 21.05
009.35.Nab.com .2 98.vol.2 .
 ITIONVM RVM
7502 DISQUIS MAGICA

tellige . Quia verſamur in calu excepto , non poteftdici plenè probatum , vel !
& Dd.hoc negantes loquuntur decri- reus convi & us , niſi per duos fakem
minibus non exceptis , ideò li plures exceptione maiores, talis autem nun
reſtentur de codem ſuo conſocio, fa- quam eft focius criminis . 2. fraceedasi
ciunt indicium ſufficiens ad torturam , non unus teftis auritus > fed ur mioi
ur in praxi obfervatur a, idemque obi mum duo dhi edim faciunt prælum .
tinet quoad alia indicia & præfumptionem aliquame,3.Gaccedat inimi
priones adminiculantes. Putanı qui- cicia gravis nominaticum occiſo , vel !
dem Dd . etiam fine ullisadminiculis : damnificato fi4.fi accedat fama con
aliis ad torturam fufficere nominatio tra nominatum g,Scd hoc indiget, ex :
nem unius locii.ita Gomez.-& Blanplicatione.
chus , ex malè intelle & o Salyceto ; fed Nam fama vehemens : Si fuerit oria ?
eos optimè refehlune Menoch. dicaſ: a pesſonis honeltis & fide dignis : fola
474.numer . 46. Bertazz in confil.345. fine aliis adminiculis facit indicium ad
numer. 8.6 •25 . fol 2. Farinacius fupr. corturam : vehemens autem conſciurz
numer: 39.jun &tis numer 147 : $ 155. non ex numero teſtium (qui imperti.
& ideò timoratus judex femper requi nens eft ad hoc ) ſed ex caubsluis.nam '
rat indicia , non levia ,ſed magoa & ur li caufæ leu conje& uræ unde orta ſunt
gentia ,urbend monuit Malcardas lıb. veriſimiles, graves ,& 'urgentes: cenſe
3
3. de probar.conch1311.num . 14. junéto bitur elle vehemens, ſecusfi non orta
numer.35 . quærum uno ſolo compla , Ar nifi ex levibus frivolis & non pro .
ce: Non nallam harum conditionun babilibus', o que tùm fufficerent ad
me exigere fi fint nominationis plu . Toxusam h ,G non fit vehemens fama; :
rium complicum : & quando taniùm tùm fi'non eftórra à perſonis honeſtis :
eſt unius; requirere aliquam iftarum ; & fide dignis ; (verbi gratia , ortum
non omnes , non auderem facilè alia habuir a complicibus ) icio variarum
ufurpare: quàm a jure ſuggeſta; 8o bem exiſtimo tamen 6 fama !
ne commemorata per Farinacium b , T. ofta Gt poft incarcerarionem , vel ace '
fi accedat unus teltis oculatusmaior cufationern, fainam 'non adminicula
exceptione, poterit judex procedere ! ri , ut benè Fåricacius docuit : ſed li
ad torturam valdè gravem , quia tunc orta fuiffetamic'accufationem & ing

habet pluſquam ſemiplenam proba carcerarionem , probabilius poro (falo

tionem , non tamen facit ifte celtis plea licim ubi pon viget Carolina confts
nam tunc probationem , ur malè puta . totio , · que repugnet ) famam bu- '
runt noli recentiores fecuri Calca . iufmodi adminiculaturam : vix enim
neum hoctemerè affirmantem c, bam poteft in hoc crimine famæ initiom '
aba

a Poſt Boer: Pag Bill Go olios Claris final qizride Fafe/up.8.41. Menoch.'de ard tutse. *
CAS 414 boneBinsteld.fup.ron.. bari 161. con.tio.num.4 . d Ayin.Crave.com:1776 Tiber,"
Decian.conf / 8 Menocb 8.6a + Cepbal.conr.110. flonMaria Montice reg. tr.4.6s.
Claru s faig 22. g CalCrevet, Mont.jup Tiber. Deciani com. 18.4 1. ' begregia Farin.des.
LEECE 9 47 13.28.
 LIBRI V. SECT. III. 757

ab aliis , quam complicibus oriri: & bita:verbigratia, antequam legeres

Gic intelligo arque recipio fententiam deftruerentur, puer necarctur, & c. d ,
Binsfeldii. in.l.fin.C. demalef. indi- 1 : 8 G accedat ſuperſtitio nominati : ut li
, cio fexto. & hoc obtinere in om uſurpaverit res,facta, vel verba , quæ
ni re turpi , de quanon ſolec nih in - lapiane incarcationem c,exempla ſunt
>
ter infamesperſonas tra & ari, ue de fiareem magicam alios docere Git co
meretricio , alea, lenocinio & fimil. natus f,li olla cum unguentis magicis
fatetur Farinacius d .guaft. 47.numer. vel cum buffonibus , vel alia inſtru.
160 . menta huius perfidiæ in ædibus eius
Qur autem requirantur ut dicatur Gint reperca : maximè G liber magicus
verè efle fama,polt videbimus. s . Giac- in domo eius repertus fit , cui ſuperior
-cedat,cum dião focii criminis fuga poteftatem habens & in bonum finem
1 nominati ob metum non juſtum , vel id non conceſſeritg ,item G quis alteri
Sofpicionem -non vehemenrema, in fuit interminatusmaleficium , cuius
guifirionis contra cum formandx antè effe & us fuic fubſecutus b ., maximè
accuſationem formatam , vel antequali qui minatus conſuevis minas exequi
ad a & um judicii aliqué dit proceſlum, ſed neceffe eft quædam bic.concur
coram judice non inclementi , aut lo rere,utdicam poſtca. Jcem ſi nomi
; lito procedere non temerè , neque natus inveniatur in ftabulo aut domo
præcipitanter:his enim calibus, liju - alterius tempore, & loco quando non
dicium delerat, neque citains compa. debet, & maleficium poftea ſubſecu .
scat, velabſentiæ juſtas cauſas adferat: cum fuit.
vehemens oritur ſuſpicio : ficut etiam Item Gi quis feram vulnerallet , &
quando ſervaco debito judicii ordine in eodem membro.mox vulnerata in
carcerifuit mancipatus, & fineşffra- veniatur perlona de hoc crimine in
& ione aufugit.nam ſi indebicè carce- famara : ut in Lycanthropis fæpè acci
ratus fuiſfet, & etiam carcere effracto . dit & nuper hicin Belgio mihi retulit
fugiller, non tamen fuga hæc eum fa eveniſſe quiddam permirum Nob .
1 ceret pro confeffo haberi b; Sed de & fpe& aræ fidei vir, Vanderburchtius
fuga mox plura 6. G accedat ſtricta a- ! Decanus Eccleſiæ Mechliniengs Mu .
micitia & allidua converſatio nomi . niceps bombardam gecens deambu.
Daticum nominante tanta , ut faciat labat extramunicipium , cui ecce ob .
valde verifimilem præſumptionem il ftrepunt mulcz aves ex obſcænis cor
participationis in crimine c, z. ſi acce vi & picæ , in arbore prope viam . Sclo .
dat ſecreta collocutio nominati & no- pum collimat , & diſplodit:viſus Gbi
minantis, ante crimen commiflum ha unam certo ictu perculiſle, & decidir.
Bbbbb 2 ſe de

2 AndGail.l.2 obf 1098.8.Mynf.cen siebf -98. b Covar. I var.refol.c.2 Roln à Val

ke comf:7.11.47 11 c Sicfent commu.explicat Pariu.9.4 3.84 174. & nu.177.69 hanc prolatbenè
Binsf fup.indi.5.dFarina a . 176.c Carolinaconlt a44. Fibid. Lud. Rom fing. 323. Menoch .
slusques fequitur Binsfinds benè addens hee indicium effevebemensiſ.mum . b.cxemplum res
judicala Aljert Bapı Zilletus e in crim.79.1 Binsfel.in.dic.4.
 VM
758 DISQUISITION MAGICARVM

le de ramo;reperit folam ferream clar | verèilli, & rectè. An audeant profiteri

vem de cingulo muliebri delapſam . re quæ in domeſtico coclavi getta ſcire
capit , & domum rediens narratani omnia , nefcio. Non ideò tamen minus
co, & num norit clavem : quæricire . gefta.Capiant & alia quæ alii oculati ce.
ſpondet alter fe noſſe, clavem vicinæ ites ,non aurifi tantùm , in Act sjudicia
donus Nilur ad domum , reperiunt ! riis. Sacraméto Veritatis adadiproteifi
januam claulam : joſerunt in feram cla fuere.verbis ipfis Nicol.RemigriQuz .
Gronis proponam .
vem recludunt , ingrediuntur pro fa
miliaritate , quæ illis cum Patrefamilias Eft Girumcuria (inquit ) in Vogeo
ingreſſi Matrernfamil inveniuneglan . rum provincia cajtellum fatis firmum . •
de lacusiētam Cape ( Leftor ) & aliud cuius fumma arte cum regularum ais
certiflimum verfabar anno millefimo quot ordines fulmine eſſent desectu , se
quingenteſimo octogeſimo leptimo baftiana Pacarda non multo poft ínempe
Caleti, (quando fælicibos auſpiciis Sc- X. Kalendas Novembr.millefimi quin
renill Archiducis Alberti vi expugna gentefims octogefimi in eo pago fortslegii
cum à Catholici Regis militibus tenerea foriè & ad apud judicem profeſjueft 1
batur ) ad Pontem Nuleti duo ſigna demonis ſuague fimul opera ele palra .
V Valonum præſidio pofita limitem , , tum . Cùm enim (inquit ,enube una in
contra Bolonienſes, cùm hoftes , cue- illam proruiffemus ,co confilio, ut fundi
bantur.ſub vefperam ſudo cælo Pro tus eam everteremus , non fuit tamen in
cubitores duo vident nubem ſubni . noflra poteftate id exſequa: fed cansins :
gram aduolare, & in ea videntur abi pauxillulam idrwina attulimus ,uteffet,
audire confuſas voces mulcorum , quos quod eius conatus nos non omnino peens.
nulli videbant . cùm alter audacior : teret: Simile huic eft,quod fequitur, C # .
quid hoc rei cft :larin ſecuri? Si videtur . nin ! quidam nomine , magiftratum in
librabo arcabuziam in ipfam nubem . Divi Clementis fano Roncaii , ubicom-
allentitur lociuse cum tonitru ſcopi , morabatur obrinens. Kalendis Decem
decidit ex nube ante pedes nulier e . bribiis millefimi quingentefimi odlogefi
bria , nuda , benè obeſo corpore & memilexts.cumruri fenum inter domeſtie
dia ætate , femur traicata duplici vulne : cos curaret ,cæliimque iam magnis tem.
3
re,capra,ſe mentis imporem Gmula- peftatibus commorum cerneret, domum
bat : nec fere aliudadloquentibus refe: fugam parabat , ſed dum adeam le in.
rebat : quam : Höſtefne ', an federaiz? i fruit ' , ſuburo fulminis & m proxime ſe
quid ad hæc,qui negant transferrine querem fex radecities vid everlas, ac
gabunt credere leſe ,maneant incredu eam.que leprimaloco adhuc ftabat, to
li,quia necocularis, quos poſſem plu . I tam.feu unguibus laceratam & c difcer .
rimos adducere ,credent:noncretent. pram Cùm jam multo magis properaret
cur: quia nec viderunt , nec audive amillisellamp'afeſtinatione pileo scine
runt & quoſda in interrogaverunt : qui Arumensis its que iùm manibw geſta :
le nihil icire reſponderunt. Si quæ bat ecce.de integro audita fulmis fra
quis neſc s , quia nefcit ,ideò non vera:. gore,ille vifa eft in fumma querfu ,queix
propen .
 LIBRI V. SECT . III .

propinquo erat harere mulier, quam ( ut eieétos detrufoſque fuiffe , poftquam is

credibile eft ) nubes fe eo impern exone eos hac atque illac more fuo traxiſſet.
rarat. Eam igitur conſideraiiusintuens, Confirmabasure ideò magis ,quodcum
cognovit è vicinia effe vetulam , quàm illic tanto temporis ſpacio , conſediſſent.
ilico fic cæpue verhu increpare:Tune per quantum fatiseffet ad probandam affe
fima ea es Margareta V Varina ad quă I rendamque oculorum fidem : momento.
quantum nunc comperio non immeritò tamen , advertentegue nemine dılapſi
ante hac fortilegii fisſpicio' apud omnes apparere defiiffent. Tandem & dubi .
pertinuit? unde lu nunc nobis adeselto tatronem omnem amovit . que non longo
habitu?Cuvilla : Ig " 0f {e mere hoc quaſo, poft tempore ſubſecuta eft illorum ea de
ac celatum habe quod inic vides ? faxo, re fpontanes atque armentariorum ver .
1 fi hoc ita de me promerueris , ut num bus confirmat a confeſſio ,cum ad interro-
quam à me tibi , tuiſque velminimao gata ex vinculis reſponderent.
riatur iniuria . Ac ne quis de iftis ad Eſt etiam villa que ſe Bellimonte Vs.
r
dubste ſciat, non modo effe probata Cu tellium contendentibus finiftrorſum o
nini illius teftimonio, quod jureiurandoftendit :ubi in fummum tectum cum for
apud Quaſtorem ſanctifimè firmavit: te & iiſdem è procellofa nube precipites
ſed eriam ipſius V Varine agnitione, ea decidiffent :magnaque difficultate Rorai
extra tormenta fæpiles repetita , & inip . rius ( id erat alteri nomen ) afficeretur,
so vitæ ultimo momento multis andien . quemadmodum ex tam arduo loco le in :
tibus confirmata . columes poffunt in terram demittere ( nă
Huc etiam pertinet , quod ex aliis earum rerum adbucerat rudis & in .
quaftionibuscapitalıbus,eorumque qui folens,hacque illi ad infanas buiuſmodi
cas exercuerunt fida renunciatione com : nimborum molitiones periclitata prie
pertum habeo Coorta enim magno fra mum fuerat abitio. ) Amantius , qui à
gore ,tonieribuſque tempeſtare . quiara prima pubertatein demonisſervitutem
minta , reliquoſque pecorum greges in à parentibusabductus mature ſe iis al
colles Alemannijugo cuſtodiebant is ad ſu fecerat,ridenstbiinfit : Bono animo
vicinos Huecarie campos ,queeft in Vo es ſtulte-nam quinos habet fua pot:ftate ?
geforum prafc &tura,pertinet) ſe,ut ino ad difficiliora habiles atque idoneos Ma
perto effent in proximas filvas abdide giſter hoc etiam negotium facile ac ſine'
rant ecce verò illis ex improviſo viſi ſunt ullo negotio expediet: Nec dictum resir
duo ruftici.fummis arborum , qu & pro diutius morata eft. Nam fubito turbine :
xiniftabant ramis hærentes ac velut una correpti ; fine ulla noxa in terram ,
implicati adeoque animis conſternati,ut funt depoſiti: Ipfa tota fic contremiſeeno:
facile indicarent illuc nin confilio , fed i redomo , ut à fundamentis revelli vide
caſu atque inaafpicato alıquo impetu eo retur . Hocque ipfi diverſi totidemta .
deveniſſe. Tum autem veſtitus fæ la men verbis recenſuerunt . Imo o cum ?
tas atque depravatio . quaſi per Intum , villaricis coinmiſi,de die , deque tum ul '.
fenteſque omnes fuiffent rapsatifufpicio tu ac trepidatione omni ,eniirros libere, '.
nem adıugebue, co loci à magiſtellofuo ac conftanter convenit .Ac tandem quos
Bbbbb 3 , VIVOS
, 760 DISQUISITIONVM - MAGICARVM

vivos criminis focietas coniunxerat, cof- | femel recufaffet,caufans fibinon effe disco
dem mortuos flamma indicis condem trus ibi morar de ocium, Ø omnino nulla
natione,abfumpfie Hocuſque Remig. I eius cebi qucm offerebar tum effe defide
1.3.6.12.çuin hanc devediodem mul rium :ex pomisillis unum eius molame
tis exemplis egregiè adftruxiffet , ac nus cum tanto ardore adhafit , ut alterá
concludit. Quid noftris temporibus 15 ci excutiendo ftatim admovere cogere
vulgarius,quàm ſuntinm frequentes | tur, verùm dum id facit, vtraque fic co
affidue fagarum , de ea re affertiones: tñ glutinantur,utin unum coaluiffe vide.
iis confentanea hominum teſtimonia: rentur,medii pomiardore interim ficin .
quinon per fomnium , aut magicis arti: crebrefiente,ut resilli parum abefes ab
bus.averſos ſenſus,fed oculis fuus vidiffese inſania Inclamat igitur obvias quoique
illas nubibus.excuſſas, velſummis arbo- obteftans,utſuimiferefcerent. Adferre
riam ac teéti perplexas bærere, vel humi quiſquepro feci malo quod poterat re
atronitas iacere,conftanti fermone affir- medium :hic aquam reftinguendo ardo
maverunt? Necid quidem inirivio con , ri ;ille inftrumenta dirimendis feparar
fabulantes ,fed in jure ſacramento San difque manibus : ſed cum nihil horum
Etuſimorogati al que adatti, ut in fupe- quidquam prodeffe , ejam palam ejſet
riore difputatione non ſemel eft demon- idilli mala aliqua arte confectum effe
ſtralum . ]Nonne Gauilia accidere in l . l negotium ex vicinis accurrens confide
talia , quo ad , Grillandi Lucretiam ? ratior, unus monuit :ntico reduceretur,
novne in Helvetic Schiltachio quoad kbi llum id malum primum invas
Sagam illam Eraſmiin Epiftolis ? non - fiffet.
nc 19 Batavia , quoad incautè curio Quodcum fuelum effet ,coepit bong
ſum illum adoleſcencem Ronſſei? Cur ; illa Blafia, ceu ridiculu quid contigiffet,
(dic Sodes ) quod in Icalia , Heluetia , hominem ludibrio babere. nihilominus
Hollandia accidit,non poruic in Mo : que à ſuperjorebrachio ad manum wf
rinis contingere? Hoc ergò indicium que quedintererat tantiſper demulcere,
Carisfirmatum . dum id pomum illi excideret : quo falto
Pergo ad alia. His annumero olla, confeftim ſedatuseft dolor :cæperuntque
pel çeltaslocis planè alienis corporis į ei manus libere ut ante facereofficium .
corum , quos oderuncinſertas; vel quid Quibus indiciis annumerarim , 2
Simile patrarum præter naturam ; ut liud fatis fequens ,& quod accidit an
mirificum illud quod Valfracuriæ an no iſto 1599.in Brabantiæ oppido pri
no 15 89.contigiſſe refere Remigius de mario:cùm maleficiata clarè & lapius
lana Blalia ;eam cùm , quem ulciſcivo . 1 oblervatur higura ( luppono efle aliàs
lebar, Claudium Girardum invitallet, mente ſanam . necimaginoſo morbo
ut unafecum ad focum pauxillulum ſe laborantem ) [ eu ſpecies ipliusmalef
dere non dedignaretur , atque ex pomis, ! ¢ æ , ei minantis , vel cam vexantis
que recensibi colla videbat sibiquevel | Quamquam hoc indicium folam non
les haberee : Ø Girardus id facere non ütàm efficax,quàm præcedens. Item
quam
pikl.2.9 16.
 LÍBRI V. SECT. IIr. ' 781*

quàm foret , Gunus tellis exceptione | fira funt,concurrunt: & hæc haud du
maior deponat ſe vidiſſe fagam pro- biè non tantum faciunt'cum nomina
pinantèm equo , quimox morruus, po tione complicis concurreucia ſemipei
iionem : aveli duo teftes legitimi de . nam probationem :adeò utfic ſemiper'
ponant nominatum exercuille acum unum iftorum indiciorum cum homi
aliquem , qui'excommuni'malefico narione taliqualem requiſivimus, ſuf
som praxi lolet ad maleficium dirigi , fičiar ad'cotturam :fed etiam exmulto
v.g.quod ftans in aqua' , secro tergam rum fententia,quædam ex his ſola ſuf
aquam proieceric in aerem ; vel quod, ficiunt: quod tamen non libenter pra
ante cxorram mox grandinent , viſus & icarem :ſed ſemper vellem unum ex
fu lapidem ferire bacillo :vel flores de urgentiffimis ;cum alio leviore ,velplu:
variis arboribus lectos in ollam conii . ! ra lemper leviora concurrere .
cere :vel virga aut mano percutere, vel Conditiones autem requiſitæ :ut u-
joungercanimal , quod paulò poftmornum ex his cum denunciatione com
ruum.hæe ait Binsfeld . a elle indicia plicis ad torturam fufficiat eciam in
urgentilla, quorum unumquodque exceptis, ſunt requentes , additæ iis,
per ſe fufficiat ad torturam :quantò .( Squas fuperius jam poſuimus ſuis locis:
hoc verum , de quo dubito ) certius eft primò ac talis nominatio complicis ; a
fufficere, quando accedit ad nomina- adeò verifimilis fit,ut ultra adminicula
tionem complicis? 9. Si , cùm capiunilla ,judex ex ipfo quoque teftium nu '.
tur,aliquadicunt vel faciunt , quibus mero,& qualitate deponentium , &
Ignificent'ſe fibi timere a morte , perſona corum , contra quos deponi
ctum elle de le , neque ſe vivas manus tur , & aliis fa & i circunſtantiis; qand
judicum evafuras. b, 'to. Confeffio ex : certò credat nominantem non men
trajudicialis rei Gvè'accuſati, duobus riti.d ,2. quod ſocius criminis ſocios
probata teſtibus, niſi error probscur; nóminans non pariatur, nifi hanc'unú
ith Binsfeldiusic.. defe & um :nam fi plures habeat,etiam
Sed hoc verum eft tantuin in con. [ tantum duos ( vig quod non tantum
feffione huidſmodi ſpeciali de certo Gtinfsinis & criminolas, fed criam lic ?
ta'æo : non de generali;uc deincanra- vilis,abiectus,alco,vel alias inhabilis )
rione tantum vel magia :item de facta: iunc ne in cxceptis quidem facerent
fetiò non jocò , nec non de verilmiti indiciuin ad inquiſicionem ſpecialem ,
arque poſibiti, ut poftca docebo de peium ad torturam . e etiam in tor
rusa luam nominationem confirmar
confelf. judiciali.
: I let,f quia hæc unicum fupplet defe & u
Hæc ſunr indicia maximè veriſimi
lii & legitima:quando, quæ ad natu : tantum.quod procedit,multo fortius
tam arque plenitudinem eorum requi- in' nominante rocio criminis inimico , '
péiiu- '

a . In'die's. ' b Carolina d.c 44. c Iudic.9.ex comm.ut ait fententia de infidei fai'
vorem ,deher. in 6 plurimos cilat Far.q.43.9 :77 cpoftMar.Càrrer Boeridos alios. For ſup :
ni 8. Burf.com ogé confi275 . Bona conf.Kirchou . Mafcar,qui omnes ieltanuur effocom -**
minem
· 702 DISQUISITIONVM
periuro, vel vario , & lbi contrario . a
3 lecundum quoſdam nominatio u
nius contra eum , qui eſt bona famæ &
exiftimationis non valebit cum admi ,
Diculis , ad torturamited valebit , cum
bona fama duntaxat debilitaret indi
cia contraria , b, ideò conſiderandum
potius quor & quanta Gnt ifta indicia
adminiculoua:ut fi non ſuperent bo
nam illam famam , tùm vera Git hæc
communis Dd.limitatio ,liillam lupe .
rent , non debeat propterea nomina
cus tortoram evadere , c, 4.6 deellent
alia adminicula , non valeret ad corru
ram nominario ſponte ad nullam ju .
dicisioterrogationem à reo fa &ta :quia
hæc , ne judicii quidem vim cum habe
set:fed G adfioralia adminicula , vult
omninò Farin.d, eam æquè valere ad
torturam ,ac valeret fi ad interrogatio
nem judicis emanallet ; & fic intelli .
geodam communem Dd.dicentium : 8
reus nulla præcedeote interrogatione
complices nominer , non facere indi
cium . Es lanè hæc diftin & io quæ era
jam Claro placuit : & Peguero.c,quoad
inquiſitionem ,non minus æqua vide-
curin foro conſcientiæ quoad cortu
ram . in toro externo quia durat præ
lumprio ,quod teftis , ultrò le offerens
exanimi lulpectus eft ,ideò cutius illic
judex taceret ſequendo communem .
Porrò quo ad duplicem caſum , quem
addit fariu. n . 192. ſcilicet procedere
illam communem primò quando quis
nec carceratus , nec à judice tequiliius
ſponse judicem adit, & revelatisimen
complicis,fecundò ,quando quis ſpon .
te revelat delictum d
, e quo libiimpu-
a vile Forix is 0.179. b benèdocet Farin p.47.c Farin.q.43.11.188. d fup. 19º . c Clas .
7.21 . Pegue..decif crimsa 30. f Farin.9.47,1 161.
MAGICARVM
nitas promiſta à judice rationc hac,
quia i.calu tuncpræſumitur denuncia.
for fivè accufator, fecundo caſu pra
fumitur corruptus promiffione impu
vitatis Equidem , quia utrumque fun .
datur in pıæſumprione juris , porius
quam in fa & i vericate :plarem incoa
fcientiæ foro ,ubi veritas tancùm arren,
dhur poffe judicem hac nominatione ,
se bene pespenſa uti ad inquirendum
laltem : nam ad torquendum , non cen
leo.Sciendum s. non prodeſſe admini
cula quando tortura , in qua nomina
tus fuit ſocius, non fuit legitime pera
Ata ſeu decrera , puta Gne præcedenti.
bus indiciis. Farinac.poft alios nx . 193 .
& feqq. Denique non valere dictum
focii criminis ad torturam , eriam cum
adminiculis , li poruit veritasacta vel
habitu alicer haberi , quidam putant:
fed eos meritò refellit Menochius caf.
474.nu.62.quem ſequitut Farib.num.
195.0 9.43. Ex quo reſtant quædam
breviter addenda , de indicio fama,
fugæ & minarum .
Quartum indicium elt Famæ Indi
cium.de quo ſciendum ,ut fama Guido ,
nea proindicio , debere ortam efle à
viris ,nil Gir dere melius vel æquc per
(petafæininis, hoc eft, quando fa.
& um amplius velæquè fæininas tan.
git;f,verbigratia , de maleficio abor .
lus.vel fterilitaris , vel infanticidio &
simil.ideò in ſtrigarum deli & is poteft
fama originem ducere à fæminus zque
ac viris . Tiem debet elle fama folida,
non levis, non vaga aut varia , aut de
creſccns,aut contraria ; ſed coalians,
creſcens,& uniformisac eadem in toto
populo
 LIBRI V. SECT. III. 763

populo :a , aliàs, quando famz ſunt quia hzc non eft fama, fed hypocriſis
contrariæ , G Gmul ſunt ortæ , & teftes & fictio . 6. Dcbet fama hac mala per
utrimque fint pares :ut & verifimilitu . bonam famam non fuiffe deleta , ma
dines æquales, negativatollit affirma. gna enim funt bonæ famæ privilegia.
tivam , bona malam , & cenſecur nega nam paribus momentis judex debet
tiva , etiam quando celtes aliquidi I inclinare in bonam famam g, teſtes
cunt fe nihil ſcire, quia per hoc fatis non multò pauciores deponentes de
indicant non fuiſſe famam in toto bona fama præferuntur deponentibus
populo. Si famæ fimul non fintor. I pluribus demala h, Fama bona in ge
tx ,poſterior tollit priorem , nili prior nere tollit malam in genere & in (pe
nitatur meliori teſtimonio, vel verifi- cies,eſt communis, & vera , quando
miliori caufa;tuncenim prior non solo mala in ſpecie non eft adjuca alio in
teretur : b , debet fama orta fuifle rem . dicio : tunc enim puto tantum , illam
pore deli &ti commilli ,velftatim post, debilitaret , ut colligo ex di &tis Vul.
non ex longo intervallo, nedum polt pelli , Clari& Boſſi coniunctisprout
accuſationem ,inquiſitionem , velin illa poſuit Farinac: numero centefirno
carcerarioncm c,nifi tamen cauſa , ex nonagefimo feptino & feqq. tollit etiam
qua fama fumpfit originem , luperve- omnem aliain delicti præſumptioncm
nerit poft longum intervallum , accu . & indicium , adeò ut reum torquen :
fationem ,inquiſitioncm , vel incarce dum ex indiciis legitimis ſpecificis
rationem , quia tunc quandocumque præcedentibus , eripiat torturæ : ſe .
fupervenerit famæ caufa, validum in cundum nonnullos, quorum ſenten .
1
dicium fama præbebit d ,ratio eft quia ia à quibuſdam communis vocatur
non potuit ante initium fumere, cum k , attamen contraria eft multorum 1
effe & us caufa fit pofteriot, 4. ut fama meliusrem diſcutientium , & praxi,
aliquid operetur , debet effe fama in lo & rationi magis conſentanea,ut dum ,
co deliaicommiffi , nec fufficit fi fit ! taxat bona hæc fama, quando ad ma
alibi,locusautem deliai juxta quali- | lam famam accedit aliquod aliud
' tatem & fa & i exigentiam latius pro indicium : minuat & debilicet indicia,
tenditur , velia vicinia tantum , vel in non vero planè tollatl, idque adhuc
parte oppidi,velin toto oppido , vel in i folummodo ; Gindicia levia m ,
rota provincia e,s. Debet fama nccef. qualia , qualia , non vero fi fint parti
fe procurata nec affe & ata. f, ratio , cularia n,aut gravia : & ideò adhuc
Ccccc poſle
a poſt Rol.conf:3.vol.1.Mafcar.deproba,eg al. Farin.n.163. b vide Far.d 1,185.c Core
per fract.deind.c.e fóri.n. 1 2.6 17.Foller grati.crim .ver.dentur capitula quod fuffocavituxor.
11.28. Pol Bar.Alex Sal.Bof & Marſ Firin. 178. c Bald osaly in lta quidem de ace
cu.reétè conn, Bor f Foller ſup n.3.poft Bal. & Mafia .. 2.de probat conc.748 n 8. g Feguer.de.
ciſ cri 17.nu.13.He& or. Æmiltracta detefti.verbo tellisbonam vel malam n.7.09.h Amil.fup.
1.14 de feq i Burſatcon 315.vol.3. k Ab Arnono follo.37 Burjat.con /.166.00.2. 1 Vulpel
conf.105.Ludu.Peguer.deci.crim ,17 1.13. Vulp.conf:10.9.4.Merenda confcri.88.n.77 lib.2.
poftalis Hiftor Æmil fup num.17.
 764 DISQUISITIONVM MAGICARVM

poffe tunc reum torqueri a ſed tamca | cati afferuerunt & quare cum in no .
fut aliquid etiam bona fama opere. Ara materia ,plerumque contra fagas
tur ) debebit levius torqueri ,quævi. & ftriges ex famz indicio procedatur,
decór fentenria Cafoni [ & Farinaci. | pergam cos iuvare, quibus deeſt larga
us addit hanc effe veritatem ,& fecon ſuppellex libraria, vel ocium iogentia
dum cam indiſtin & è ſemper ſe vidiſſe | illa volumina Farinacii, Boffii , Ma
iudicari. Plura etiam idem de mala fa- | Icardi & al. percurrendi. Ad famam
ma (anu. 186.usque ad fin.q 47. ) que probandam requiritur 1. utrcites ad
fic breviter capecommodiori ordinc minus fint duo, nec fufficit vnus om.
& clarius tradita , di exceptione maior: ſed but minimá
Mala fama in genere alicuius fa & i duo effe debent fpe & atæ, integræ , &
facit deli&i præfumptionem c dum- oprime opinionis ac fidei iatque id .
modo mala fama Git in eodem deliai ipfum , quod fint tales, articulandum
genere, dequo quis inquiritur d & fi & probandum in proceffu ,iuri com.
accedant alia adminicula, fufficietad muni magis confentaneum eſt: quan .
torturam e live for perfona vilis, fivè ) do agitur ad inquifitionem particula
non , & five fir delidum difficilis pro rem vel torturam , immò non bene
bationis ſive non :nam Dd.c.qui quo 1 faciunt iudices, qui communiter hoc
ad perlonam vilem , & in deli &tis quæ folent prætermittere,licet aliquos pro
ſunt difficilis probationis, putant non fe habeant DD . revera enim funda

requiri ad torturam alia indicia, præ, mentum iftorum quod unuſquiſque

tcr famam malam in eodem deli & ige Præſumatur idoneus & omni exco
ncre, fzvi nimis funt& adferunt non prione maior veltis in re tanei mo
admodum conſentanea iuri , quare menti, leviuſculum eft d. 2.requiritur,
Farinacius f cos merito reprehendit: ut etiam non interrogati teltes de fa
ideo nec maleficiis quidem putarim ma exprimant caufas,indicia, & COR .
iudicem abfolvendum , qui hanccru- ie & uras ,quibus orta eftfama,necfofo
delitatem ample & eretur. ficeret, quod dicant fe audiviffc à mula
Famam exacte probare , quàm ne . tis ,vel publice, vel ita eſſe publicam
ceffarium , tam rarum eft io iudiciis : famam knili & caulas & illa alia ad .
adeo ut Grammar. Senator Neapoli- derent:quibus additis,tofficeret dice .
tanus ſcripſerit , fe numquam vidiffe reſcita audiviſfe publice dici: de quo
proceffuin , in quo repererit famam ! ftatim amplius 3. requiritur , ut teſtis
publicam legitime fuiſſe probatam , j ſciat faltem rudi Mincrva defcribere
quod & Iulius Clarus, & Völpel.& alii (non cnim opus eſt exa & a defnitio .
egregii partim iudices, partim advo- nc,quam vix iurifz & advocati par.
fuar

a Clarus 9.60 v.frequens etiam . b de inde. tor.tra .16.1 * .s Farin . 192. C Maf . *
probat.l2 concl.8 ;15.10 . d Muffu Franc. Perfonalis de indic . sort .56 cCafon. od -20
Clarus 9.41 v.fomsfo!4.Fars.23 ** .22 f Perfon.do ab callegas.fup.m.ss & so g & q.47 8.2062.
h vill Far.n.207 iMsfc.fup.com.749 Hip. Rim conf.sg doli o guoliser & guarde de securitas
k vide For À 1,asilopresin,de hærel6.65.porin, 37 Valgel.confilon.12
 LIBRI V. SECT. III. 768

fupt dare)quid fit fama,de qua depo- blice dicentis, vel privatim i nec ne
nit:faltem ſic ut appareat iudici eum celic eft addi , & ita maiorem populi
fatis intelligere : quarereiici deberet, partem ſentire klufficit ctiam G di
qui diceret ſe neſcirc a vel diceret efle cant, fe audiffe ſic dici per totam civi.
id quod per plures perſonas dicitur, tatem Inon fufficeret G dicant, fe au .
vel quod publice dicicur, vel quod per diſſe à mille perſonis , vel à diverfis
iftum qui illum dicitur b fufficeret i perſonis,velá mulcis perſonis , vel à
autem , necdehoc interrogandus pluribus & pluribus perſonis , quia
effet , & ex præcedeatibus iudici con nihil iftorum agnificat maiorem par
ftaret teltem fatis intelligere, quid ſit tem populi. m Sed quid li dicant le
fama 64. requiritur, ut ſpecifice de- ita audiviffe publicè dici , velica ells
ponat de famaillis ipſis articulis , in publicam vocem , ſeu famam ?cuacdi.
quibus fama etarticulata:nec fuffice, ftinguendum . namin criminalibus
3 ret quod in fine poneretur generalis quando agitur dumtaxat ad haben .
clauſula de fama præced . omnium dam ſemiplenam probationem ( v.g.
& c . ds. requiritur, ut debeant ex ad torturam) hocſufficeret , quando
primi auctores , à quibus fama eſt celtes Gmuladducerent cauſas & con .
orta :& quidem probabilius eft id ob ic & uras vcriGmiles, undè orta eſſet fa
cinere , ctiamfi interrogatidehoc non ma : in civilibus verò hoc non fuffice
torene:& quod nominati iſti debeant ret : & Gc conciliat Bald . & Bart , con
elle alii,quàm conteftes : nec ſuffice. trarias opiniones Proſper Farinacius.
set dicere, fe audiville à maiori parte supr.numer.259.cum feqq.n Sepcimo the
populi, G poftea diceretſe non recor quirunt nonnulli plures hos teſtes non
dari,à quibus,aec ullos poffet nomi- cflc Gingulares: ſed verius eft, hoc non
3 nare,nam fialiquos nominaret, & di- requiri & famam live bonam livema.
ceret le reliquorum non tenere no lam pole probari per teſtes ſingula
mina,hocfufficeret.immò fi fama fo res , dummodo non fiat conteſtes in
ret orta ex probabilibus conie & uris fpecie famz irrogatz 0 8. fama pro
& caugs, hoc quintum requiſicum bacor per decem teſtes, etiamfi nó ant
ceſſarete 6.requiritur,utdicant celtes, i uniformes, dummodo cauſas & au
ſc audiviſſe à maiori populi parte, vel dores famz bene exprimant, & alias
ita dici à maiori populipartef[ Giado fine teites habiles:tamen non ſufficiét
dantillius civitatisg vel eciam a id non ad torturam , niſi concurrant alia ad
addant,quia fatis hoc intelligiturh ] à minicula p 9.probari poteft fama.ce
maiori ( inquam ]parte populiid pu- iam per ſcripturam ,utlicteras bono
Ccccc 2 rum

* Clarus $ 1.9.66.18 6 Rol.conf.se vol 1 Notta com . 473 Vivius in l.communppi.

Mafcar.fup.d com 749n.30 d Majeur. fup.comc-752 emultis Farin à num 228 uſque 236.
Bar ini de minores
plurium D.deque .g Fra.Herculen.de nega. 312 infin. b Bare fie nu.20.
i Boldin e.præterean. 19 de teftibus. k Clarus fup-9.6vis iCapel
. Tolo.de 380 nu 9 Salyc.
on hea quidem a. 119Csogcoul. o fuſe Før,dwu.238 odequib. s. find.q.6.04.14. p Førs , the
265.6 2047
 266 DISQUISITIONVM MAGICARVM

rum virorum ,per privilegia , & inſtru - feicommilli d,non tamen ſola,linead
menta antiqua & alias ſcripturas au- minicu'o alio , facit ſemiplenam pro
thenticas : ſcripturæ aurem non por | bationem :quare neque fufficit rola ad
funt effe pauciores duabus ,imò laltem torturam , quicquid multi dixerint : &
tres, & debent habere originem à di- loquor de fuga quoad ipſum fugien
verlis perſonis. a,Hæc de probatione tem ;nam de fugacomplicis , non ar
famæ in ſpecie. | bitror umquam illam facere indicium
Bone famein ſpecie probandeb hæc contra complicem inculpatum , hoc
eſt regula, quod unuſquiſque prælu- eft contra quem non funt alia indicia ,
initur in fuo artificio vel Itatu( tiam fugientem autem intelligo , etiam il
carnifex foret) bonus, donec probe- lum qui occultè latitat in civitate aut
tur malus : maximè îi fit oacus ex bona Iloco. ubi habitat.um quoque , quem
patria , velex bonis parentibus , vel G ex lignis evidencibus cooltat fugam
fit nobiis & dives , vel benè educatus : adornare , idque magis, faccellerit
& ideò etiam quis præfumitur bone contumacia adverluscitationem : vel
fainæ : nili tamen adellet ſcelerisali. ctiam fugeritper loca invia & inſolita
qua præfumptio ſpecialis , quia hæc puta per ſaltusaut nemora , quæ non
excludit præfumptionem generalem . ſunt'in tranſitu :velliinventusin deli.
Fallit etiam regula illa , quando agitur do aut præparatione, clamore populi
de præiudicio trtii , tunc enim huiuf- fugatusfuit : quo cafu etiam denega
mod: bona famaelt probanda , item tis.defenfionibus poflet torqueri , fi
quando hæc præſumptio bonæ tamæ clamor populi , lit ortus ex probabili
redundaret in præjudicium eius pro & verifimili cauſa , ad opinandum
quo præſumitur ( de quo vide Me quod volebat deli& um committere,
noch.li.s.de prajitmpt 1.à nu.zo.) item fed clamore fuit impeditus. e, Quod G
fallit in eo, qui aliàs fuit malus malvý ; metuit ſubito , & ex improviſolecon .
fama , item in co , qui datoperam rei í jiciendum in carcerem . antcquam ca
malæ fivè illicitr . ad probationem fume piatur : fugiens vel ſe occultans nun
bone vel male in genere,requiruntur ca. præbet tuga indicium idoneum ad
dem ,quæad probationem eiusinipe torturam : multò minus, G jam ca
cic: undè valetargumentum à fama ptus cx. manibus ſatellitum & mini.
in ſpecie, ad famam in genere. itrorum juſtitiæ ſeeripiat , quantum
Quintum elt indicium Fugæ . c dc vis juridica & legitima fit captura ,
hoc regula prima elt , quod fuga atate quod diligenter porandum contra
inquiſitionem formaram vel accuſa. \ multos fi& veriffimum eſt , quando
tionem porre tam , contra fugientem i quisetiam ex intervallo poftquam c
gigait ordinariè fufpicionem & præ lapfus fuir,vel ſponte iterú
comparet,
fumptionem non levem doli & deli, vel invitus iterum captus fuit : quod
maxin

a wide Prop: Firin up à n : 267. 6 Mafiar fi.concl 751.6 configur.c vide For ir
277 dvile Pror For 9 48 portor.com Clarum n 2. e Mafcar.de probamultis I coma. 818. Will
31. Evide For 2.12 . & hoc contraCarrer & F Mar.banaFaronn 8.14, docuitor
 LIBRI V. SECT. IIT. 767
maximè obtinet in iis, qui vel propter rum criminalium incommoda , revera
debilicatem carceris incommoda z . junt iufta metus & fugæ ca uſta, quan
grè pofiunt ferre ut de le relatur De Jo verò illorum duorum alterumac.

moithones & vel quibus admodum i sederet , fatentur omnes fugam nul
verecundum fit incarcerari, propter lum indicium præbere c,Reg 4. F.ga
genus vel dignitatem , vel profeſſio ! cum quantumvis multis adminiculis
nem . Sponte dicitur rediffe : qui, alis , non fufficit ad condemnandum
cum poſſit iterum fugere : permiteit pæna corporali vel ordinaria : fi verò
ſe capi vel citatus comparet . Eft au . efter iunctacum uno teſte exceptionc

tem hæc ipontanea cumparitio ( li an . omni maiorecond

te bannum fiat ) adcò porcos , ut fu
gam planè cxpurget , catera verò in
dicia omnia debilitet :idco le propter
illa antea poterat torqueri , judex eum
& ocul ato , tunc poſſ
fufficere ad emna tionem pænet d
pecuniaria , & extraordinariæ d. Reg.s.
Caula probabilis fugæ probatur , per
jubiurandum fugienris , quando con•

jam non poterit torquere , cx pluri . Itat de caufa probabili: etiam G præſu .
morum Da.ſcotencia , velnon poterit mi alrunde poflit eum aon propter
niſi levius multo torquere ; juxta. Fa . hanc cauſam ,ſed propter deli & um di.
rina.num.ss.Reg.z. & jolt accuſatio . fcelife:verbi gratia , dicit quis ſe di
nem , vel inquiſitionem fuga in cri fcellille :quia timebat accufari vel in
minalibus caulis , quando agitur de carcerari: li conftct hæc comminata
pæna luenda in corpore , adhuc non vel præparata fuiſſe ,ftatur iuramento
præbet indicium ſufficiens ad torcu . quod ob eam cauſam diſceſſerit e, Se
ram : eriamh accederent alia adınini . xcum eſt indicium minarum . circa
cula . nam adminicula . hæc tantum quod nora differre iactantiam à minis
antcin quifitionem operantut & non la & itare le dicitur , qui dicit fe poffe
poftquam fuit inquilitio cæpta , quia ultionem ſumere,offendere, delinque
polt inquifitionem cæptam fuga non re,& c. fi vellet ; minari verò , qui dicit
præbet ullum iodicium b , & idiò alia fe velle facere , fivè fe fa & urum . hæc
indicia huic non poffunt adminicula. duo perperam nonnulli confundunt:
ri, quod nullum cit. Quod fi alia in . etiam in aliis rebus . Sit conclufio , quo
3
dicia Giotmu'ta ,& urgentia, ac gravia ad minarum indicium . quando damnú
illa vim fuam habebunt : non verò vel uelictum eft fubfecurum , commu .
huic, quod nullum eſt , adminicuları nis fententia eft, live iactaverit quisley
luor dicenda : Reg.3.Hæc obtinere livé minatus fuerit, efficax hoc india
puto , etiam 6 judex non habeat facium eſſe ad torturam : quando mi
mam crudelis , nequc comminatus fit Dans vei ia & tans eftperſona potens
fe male tra &aturum ,ratio ; quia mo malæ vitæ, & lolita minas exſequi f,in
feſtiæ iudiciales , & graviſſuna caulla- I tellige li bit dubium ,quis deli& um cor
Ccccc 3 miſerit

a epift. z . b Bars. communiter omnes Peguer: deciſ cri,17.nu.3r Clarus 9,21 num.1
Far nu 27 c Far.c.47 d Pur.nu.69 t For.1446 /ogg far.l.metumC.quod met.cauf. Fox
9.80 nu.76990
768 DISQVISITIONVM MAGICARVM

miſerit, & minator in hoc ipfo deli & o arbitrio :qui conGderare debet quali :
Git malæ famx 4,ratio eſt : quia in hoc tatem perſonarú , & an ante habuerit
cafuidem elt animus ia &tantis & mi- l opportunitatem deli &ti committendi
nanţis . hoc verum in foro externo , nam fi ftatim non habuit, & fecit fta
quia talis illic præſumitur: in interno tim ac eam natus eſt,intervallá nihil
tamen foro , puto inter minas & ia. elevat indicium . Tertio fallit, quod
ctantiam diftinguendum confeffario ; diximus eſſe indicium fufficienshu
& diligenter quærendum , an ja & itarit juſmodi minas, fifint ambiguæ ,& quz
apimo adimplendi, necne. Nam gra- poſſunt fignificare vindidam legiti
vius longèelt peccatum eius,qui ia &ti. mam live juris , & licito modo (verbi
tavic,vclminatuscum deſiderio exfe- gratia ,ulcifcar,ſolues pæoitebit te,ao
quendi & exſccutus : imò duplex eſt 1 Sic abibit & talia )f quod certe rerum
peccatum . clt, G minator ſolitus Gt via juris ſeule
Similiter in foro b, cxterno idem ciſci: verum fi conſuevit ſevindicare
elt,6 quisexpreſsè vel tacitè Givè ænig via fa & i(ut folent fortiarii) in his ju
maticè minetur occidere,autvulacra, dex potius debet fequi ſententiam
re ( verbi gratia, faciam ne doleat tibi Parid. de Puteo volentis ctiam tùm
caput : extraham tibi pennam de ala, foreindicium ad torturam . 4. mina
&c. ) red in foro interno in equivoca debent fuiſſe fpecifica, fcu decodem ,
feu obſcura locutione ſcruçanda eft quod fubfecutum fuit deli & o.licnon
mens loquentis.Et hoc quod diximus noli poft Spec. & Dec. quorum do .
de homine malz famz & lolito exfe & rina (ut re&èFARINACIU s ) tantom
qui, locum habet,quando non acce- eft admittenda,quando minä prolats
dunt alia adminiculaotia indicia: nam fuere in aliqua certa ſpecic & Cablc .
G accederent alia , tunc ex ſolis minis. quitur delictum planè alterius fpecici
& mox ſubſecuto deli&o poſſet fubii quod non continetur fub fpecic com
ci torturæ etiam non folicus caſequi.c minata, ncqucelt præparatio ſcu gra
Hæc limitanda,primò Goffenſus ha- dus quidam ad illud ( uerbi gratia,
beret alios etiam inimicos præter mi quando quis minatur occidere, & le .
nantem : tum enim debet judex effe cutum eft domusincendium.b )
yalde circumſpectus, & confiderare Sed G minæ fuerunt in genere pro
an fufficientes fint minz, & ao forte al latæ ( verbi gratia, dolebit tibi capus,
lius inimicus hoc tegmine fretus of- i faciam nchic intres deloquaris ,& c.;
fenderit , ut nacrat accidiffe Paris de & deli & um illa generali Gignificatione
Putco ,& cxco alii 4, Secundò limit. continetur; velli deli & um plus no
quando deli & um non effet fubſecutú i cuit, vel minus quàm minatum fuit,
in continenti, ſed ex intervallo : hoc fcd effectus tamen eft , quid ordioatú
autcm decernere permittitar iudicis ad minas; tunc adhuc locum babebit
regula

a re &te Claq 11.4.37. Pague.de decich.17 1. tr . 6 Far.n.8. c Mensch de prefumpe.l.

1.9.89 9.62 Far.n.11. d vide Farin.mla,e vide Forin..0.14 . foref.conf.64.1 .ss. gering
22. bus benè Natha.cons.42.wm.2,
 LIBRI V. SECT. IV. 769

regula ( verbi gratia, li in quem minz corporalem.quod fateor, quando co

occidendi prolatæ , invenizor tan . curruot minzinimicitiæ, deli &tum , &
tum vulneratus.velécontra.quia vul- | confuetudo exfequendi :idque facili ,
nera nequeunt ad certama menſuram , us in excepto & ncculto difficilisq; pro
dari.a) s.limit. procedere regulam, batioris crimine noftro fortilegii ad
quando mine non fuerunt revocatæ, miſerim , quam in aliis: tamen Temper
& quando erant prolatæ animo ſeda- propenderem in ſententiam negantiú
to , & port intervallum à prætenſa in funquam in ullo crimine licere ex
juria :fc, ut queant dici proceffiffe ex huiuſmodi indiciis tantùm remotis
animo deliberato ; non ex calore ira- ad condemnationem procedere.
cundiz ,66.limit.ut minæ fint abfolu
sæ.Nam fi fuerint conditionata (verbi SECTIO IV.
gratia , faciam G tu adhuc tranfieris
hàc & c . )runc nihil operantur, niſ luf: De aliis indiciis minus urgentibus con
ficienter probata conditions in minis minus certis.
appofita.c 7. debent minæ apparere,

hoc eft probariperduas tefteseffica: Primum elt quandoquis potuit

, & fecit:
cordes in qualitate minarum , licet di ſi tenebatur non legetaptum caritaris
fcordeot inloco & tempore : d alias li ( qua omnes homines tenentur ) red
ellest omninò fingulares , vel effet u etiam lege juſtitiæ , ut pura ratione
nicustantùm teftis, minx non faceret officii:tunc puro urgentem præſum
indicium ad torturam ; ied tantum ad ptionem occultæ locietatis indaci; &
faciendam inquiftionem generalem & talem non probibentem effe plc
fufficerent.8.ad torturá ſufficerent mi atendum poena faltem extraordinaria
nz hominis foliti exfequi, cum cauſa quando aliquaadhuc adminicula ac
præcxiſtence minarum ,utpotehonor cedunt.intellige primò poffe torqueri
læſus,odium , urilicas,aut quid Gmile: & , fi poft torturam neceſſaria reliqua
quod fi ad conſuetudincm exſequen- adſint ad condemnationem juxta di.
di, & caufam accederent alia admini . & ta paulò antcin fioc præcedentis ſe
cula præſumptionum ( utpote inimi. | Xionis etiam poſſe procedi.Quod no.
citia ) ronc etiam ad condemnandum tandum eſt procuratoribus, & advo.
fufficere tales minas cenlet Farinac. ! caris fiſci,& limilibus officiatis juftitiæ
polt multos, quosallegat, e non qui- Sed, G quis tantùm tenebatur obviare
dem ad pecam ordinariam , ſeu ex . ex præcepto caritatis ; tunc non puto
traordinariam & pecuniariam , con iſtud indicium fufficere ad torturá , a
alia

a Farin ,à nu.24 6 Far.n.27 c Far.n.32 i Farin.d nu . 40 e vide mu . 30. 36639

f Pron Cafon de indic.tra.7 c. 1 4.17 Diaz reg-370 Ana Gomez.10.36.12 # 19 Sarmen. Epif.Gec
menf.l.1 Seleft.c.! gcficut dignum & qui etiam de bom.c quipoteft,& c.quanta de fen.excommun
s. non in inferenda c.239.3 cum him . h Gandim .tit. depræjumpi.com ini indu.m ,24 Memeslo ad
5 10.355 A4.7 quos ficinterpres.
770 DISQVISITIONVM MAGICARVM

alia nulla coniun &tura concurrit,ma- fiilis certò narrantur, & ea omnia va .
xime li poftea non aſſociavit ſe fic de. na efle & delira aliaque huiuſmodi ,
linquentia Et hæc limitant DD . quia licut fecere Wierus hæreticus,& no .
dam in criminelzia Maieftatis, quos ftris temporibus quidam Calidius Lou
ſequitur Iul.Clar. & non eft dubitan . ſeus Theologus, cuius animæ Deas
dum de foro externo ; ibi enim non res parcat : qui dum viveret tuit co 00
velans hoc crimen punitur : ficut & mine fufpe &tus in Goceræ fidci, & Bru
ſervi,quinon defenderunt Dominum sellæ incarceratus , & Treviris expul
occilum.b In foro conſcientiæ , neque ſus, quia libellum paraverat, & cona
hos fervos,neque alios illos , ne in cri- batur clanculum Colonia, ( quod
mine quidem I* (x Maieftatis , puta hic inferendum duxi,ut,fi torte afc .
rim ad reftitutioncm damnorum te lixiſte partus poftumus , cum nosa
neri, cHincpatet indicium & pra- publica, lucem afpexerit : vel fcripta
fumptionem induci contra judices: exemplaria, ut folent opera tencbra
qui omittunt vel negligunt maleficos rum ,ilam diftribuantur , tibi quiſque
punire , ad quod tenentur ratione of caveat, be ſpecie pietatis impietatem
hcii,utdixi,ut & belli dux rationc mi- hauriat ) paraverat inquam ,& cona
litum: & prælarus, fubditorum , qux ! batur libellum edere in banc fenten .
eft communis fententia, argum.c. qui ciam , coa & usque fuit abiurarchuiuf
i poteft ,23.9 3.c.negligere 2.9. 7. Simanc. | modi di&ta,foriprague, & meritò. Gc
in praxi tit.15.Capic.decif.130.9.67.Pra enim natura comparatam eft , ut quæ
24 epit.delict.c.28.n.30. & 31. Nicol. Mo- quiſque libenter & proterue defendit,
rox.de fidetreug. & pac.9.138.n.41. & hi ea non fugiat , nequefeillis facilè ab
omnes: quia iure ad hoc tenebantur, ftincat :à quibus verò ſcabftinet , ca
ad reſtitutionem damnorum ex omil non multum laboret , cum invidia &
Gonc hac ortorum , partilæfæ tenen moleftia ,tueri. Deinde ut plurimum
tur : nequc obftat Covar & Med.cita- talespoſtea deprehenduntur occulez
ti loquuntur enim deiis , qui tantum ſocietatis rei.Etque hæc perluaſio di
tenebantur obuiare excaritate ; quo- ligenter vitanda ; cùm omnibus,tùm
ad fervos Dominioccili aliud eſt ,quia maxime procuratoribus , advocatis
licet puniantur in foro externo id fit judicibus.Wierus , li credimus Creſo
propter præſumptionem ; & ideò in peto difcutſ. 3. de odio Satane hanc de
foro confcientiæ non tenentur ad re- fenſionem ſuſcepit , quia ob Magix
ſtrutionem . crimeo pænam mortis verebatur.Ex
2. Eft,quando quis patrocinatur laquerii flagello Faſcinariorum conitat
ſpoute maleficis, & conatur crimi- : per EDELINUM DOCTOREM SOR :
nis enormitatem elevare , & conten . BONICUM hòc diabolum conatum
dit , non eſſe credeadum iis , quæ de perſuadere mortalibus.laqucrii verba
funt;

a fic intelligefententiam communem ,quam feq.Anton Gomefl13.tih. dehom . 1.4 od in

si de la mare n 8Clar. Sfin.q 87.n.3 & Farg.s19.0.51.1.8.fed incod ad syllan. chickene Cla
rus dic.golilowa,Madon. Cove ibi,citatos,
 LIBRI V. SECT . III.
771
ſunt; non immerito creditur, quod de- barefi & feita , offerendo predictis in ,
mones , qui hæreſim feitam abomis dicibus abinyationem . Ipfa autem ſche
nabilem faſcinariorum erexerunt , 11 dula continebat inter cætera , quod quan
duxerunt affertores, ad credendum , dorp /e fuit introductus ad dictam fe
& pertinaciter affeverandum : quod tam Diabolusafferebat,quod ipſe Ma.
ta ,, que permaleficos fafcinarios fiunt Guilhelm . benè poffet fi vellet augmen
inculen demonum , non funt nifi illu- rare eiufdem demonis dominatum , fre.
. fones dormientiam , bocloc axiem luie
autem luie cipiend
cipien do Ma . Guzzibelmo predi.
eidem Mag
o eidem
clarius patet ex proceſu facto cuidam care, quod eiuſmods feita non erat niſi
magiſtro in Theologia i addit Mons: illisfio, quod hoc predicarei , ad con
TRELETUS P- 3. Chronic, cum fuifle rentandum populum patrie , vbitunc
Priorem S. GERMANI in loco , quem morabatur ipſe Magiſter. Guibelm .
vocant Galli en ! ' huyc & ante fuil Hunt Mag . Guilhelmum ego, qui h46
le inunachom ordinis D. AUGUSTI- fcribo novi, o frequentiſsimevidi an
NI , & prlus etiam aliorum ordinum . tequam effet de boc crimine fufpeétus. )
unec hominis iaconftantiam facilè Hæc laquer fiagellehereticor. faſcinar.
nores. cap. 4. Noftris temporibusfumma0
Super buiuſmodi hærefi afecta de- pe & viDoctor Vlaet , vnus ex Prin
prehenfo : quifponte confeſſus fuit & CIPIS ELECTORIS Trevirici Con
derexit, quo modo in cultu demonu ipfo | Gliarijs, hoc idem contendebat; led ei
cum pluribus alijs complstrbus realiter fe fortiter eruditè conſcripta confura
pluries convenit, quem demonem ini tionc erroris . Petr. Binsfeldius oppo.
ser eos vidit , & colust apparentem , luit, edita Diſputatione de confeſſione
quandoque in forma bominus quando- Maleficar. Caprus ille Vlacrius, crimen
que in formaberci:vbiabnegavit Deum tandem , fraudemque confeffus: ut 8
és fidim Catholicam , Beatamque vir . EDILINUS ; Aammis feralibus con
ginem - Crucem . Prædiétus autem Ma . ſumptus fuit. Indicium hoc nicitur a
gifiez varist...V... Guil Helmus Ade perta juris præfumptione luni C. de
line anno Domixi millefimo quadrin privat. Carcerib. & ' c error . 84. d. &
gentefimo quinquagefimo tertio die dao i docent Pet. Loyherius libro 2. deſpectris
decima men Septembru . MON STRELE . fol. 526. Ludovicus RICHEAVMUS
Tus vocatus GUI LHELM . EDE LIN , 1 Bolt er in librotrium Diſcurſum ,laque.
& dicit hanc fententia.n latam menſe rius Michael. Remig.Bodinus , Ciclo
Decembri , in Vigilia Nacivitatis Do pec . & alij . Oratos velim Iudices( quos
minica : in cærctis conveniunt, delo cgo talia perperam effutire intelligo )
co, de anno , de confeflione , de pæna ut dignenrur has Dilquiſitiones no
( in capella EP: SCOPALIE BROICENSI ftras legere , & in fingula inquirere :
iudicialiter coram indicibus fidei cum quæ difplicebunt, refellant: quæ re
lacrymisin teri am proſtratus , exbie | fellere nequibunt ijs , faftu , &
buit quandan ſchedulam continentem obſtinatione feclufs , aflenciantur.
fua commilla contra fidem in dicta | Irridere , contemnere , ncc legere,
1 Ddddd intel.
.772 DISQUISITIONVM MAGICARVM
intelligereve velle : vanitatis , non fengone iudicis officium impediant. 5
gravitatis elt , ioſcitiæ , non ſapien- Qui ſcientes elle forciarios, non de
tiæ , ( currarum , non iuſtitiæ Sacer fendunt errorem , led perfonam tan.
dorum . Solo autem Canone illo , E. | tum : illi ſe valdè ſuſpectos reddunt , &
pifcopi 26. 9.8. niti ; & verba urgere . contra illos Ipecialiter inquiri poteft,
non ſententiam : nec ad ipſa quidem & ob defenlionem hanc funt punico
verba facis attendere, totam quecano . di ; cut & advocati & nomriuli, Alcia
nis feriem : fed fruftulatim eum difcer enter & fpontè in judicio patrocinan .
pere : nec explicationem Theologo- tur , venia non pelita, velad hocaiu
can , & Canoniftarum doctiflimo. dice non deputatı ; hı, li inſtrumenta
rum admittere : nec iudicium ſuum lcienterillis confecerint. Quod Giudi .
communi omnium Europæ Catholi ces , vel Dominicos in lors jurisdiction
corum fæcularis & Ecclefiaftici fori nibuss aut terris defenderint : primo
Tribunalium praxi, rerumque iudica ſunt excommunicandi , & poft peiti.
tarum au & oritati ſubmitiere : fed l naciam officijs, dignitat:bus , & ba
unum malle Wierum ,aur alteruin , re. nis privandi, & in exilium migrene ,
probæ religionis hominem ſequi cum uc regijs Hiſpaniæ & Siciliæ coolticu
fcandalo audientium publicè ifta ia tionibus iuftiflimè cavetur.Fallit hæc 3 .
& tare : quid aliud eſt, quam Tribuna regula , quando losciarij,non ſunt hea
lia omnia Catholica inicitiæ , iniufti retici .
tiæ, crudelitatis damnare ? quam ma 4. Quod de defenſoribus di & um ,
Ichcis & eorum ſceleri habenas per- idem de fautoribus obrinet : qui ver
mittere ad nocendum ? quani reipubl. bis , factis, confilio ,yel pecunia cosiu .
& humano generitori, & Deo Opri vant . e
mo Maximo tali conniventia patroci 5. Maiorem ctiam prælum prionem .
nioque reterrimæ apoftafiz , atrociffi de fe præbent occulcatores Give rece
main injuriam inferrei vide di&ta fupr. ptatores corumf : Giſcienter hoc fa.
16. & dicenda infra. hoceod. cerint d, vel non vi coacti. Quo3,6
lib.s.feet 16.lice. VV.vbic. Epiſcopi contra occulratorem occurrat alia pıç
fuiffimè explicabo. terea præfumptio , cogitur iple vim
3. Eft, cum fortiarij, ut plurimum vel ignorantiam probare: ut Glitami
etiam Ginc hæretici : cos qui fcienter Cush, vel conlanguineus;neque hic co.
defendunt ipſos& errores corum eſſe gnario excuſar a pæna in totumi, lej
iphs deteriores, proque ſocijs haben tamen cauſa eſt levioris mulià puni
dos , a qui neſciune eſte lorriarios , hi tionis : maximèg lit valde arda necelli.
puniendi non funt, ut tales : niñ ſua dc- cudo ? ut coniugum , filiorum , frasium
Hec

a ra, qui alior ,24.9.3.c quiconſentit, 11 quæft ; bc, accufatus 5. vl di bæres in 6.cc.es.
communicamus S. credentes de bar. Brunus i.is.ce bæret.c. ix. Simanc in prasse 14 dic.ſi
a./verſus de bæret ca paral. 19. v.1. Turrecrem. Sum de Ecleſ 2 p lob .4.6.21. flties de
recepat. Bart. in dl 1. text, inli.1.C. de resept. b cum oporteai de aceifar l.fi viciæis:Capoli
Out, i cilgi 23.9. 8. c . inf.delis 28.9 1 .
 LIBRI V. SECT. III . 773

4.Hæc quoque locum tantum habcat , dum eſt unius privatæ famæ : & cum
quando maleficium eft iun & um cum calis iudicio ſuo pluſquam iudicio Ec
kæreG . cleſiæ tribuat,itultum fit fperare quod
6. Tenencur omoes, ſi maleficium i privati hominis admonitionem aufcul
fit coniundum cum hærel , inalei taturus & crediturus . Eihoc verum
cium denuociare ( quod extra cogno. I de omnibus quos conftat malicia elta
verint ) & iudicibus indicare b : &. re : nam hi ſolent elle pertinaces . hu
qui hoc non faceret merito prælumi iuſmodi ergo teneturquiſque lub
tur locius , argumento fautorum ac mortali deferre,
receprarorum . Sed quæritur v . de Secundo ficonftat aliquem ex igno
beat hoc cafu præmitti corre &tio frater rantia errare , & certum litmoraliter
na : Gi conftarcı maleficium non elſe five firmiter credicurpoft admonitio
conjun & um cum hæreli , nemo dubi nem emendandus, & corre &tio profa
tat effe correctionis fraternæ fervan . tura : tunc præmittenda eft admoni
dum ordinem : fed quia hoc eft de tio fraternae.
planè raro contingentibus , quoad Tertio, G dubium fit utrum corre
Itriges & fortiarias & veros magos dio profucura necne,& urrum exma
dæmoniacos ; ideo quoad hos, omni litia an ex ignorantia peccet : hoc eſt,
no cenſeo hac in re idem dicendum, li dubiteturprobabiliter de cius perri
quod de hæreticis, de quibus Dd . fol. nacia : tunc res eft dubia . quidam cen .
hicite dilpatarunte. Imprimis, fshxre- lent cunc prius legitimeadmonendum
ticus elt dogmauſta : protinus debet 1 fquam denunciandum : & legitinic
iudicibus deferri, ut caurum lege di- , adnionesevocant,quando quisadmo
vina Ceuterom.capite decimo tertio , netur ab habente auctoritatem præla
decimoſepe.ratio . quia nulla moraliter tionis , iudicij & eruditionis : ita ut re
fpes ſuppetit talesadmonitione corri neatur illi credere . nam non eſt dicen.
gendos : & iuxta D. Paulum : male homi- dus admonitionem contemplille, qui
nes & fedu &tores proficient in peius er von credidit ei , cui credere nun tene
rantes in errorem mittentes ( 2. Ti . barur , hæc ſententia et valde æqua.
moch.3 ) unde conlequcur quorieſcú j Reſp.ramen videtur utilior ſententia
que probabiliter conttat no sedicuros contraria , nempe hoc cafu deferendu
admonzione ad fanam mentem , fta- | Eccleliz g , argumenta pro ſeniencia
tim denuntiandos d . qua periculum hæc funt tum quia inte dubia non eſt
eſt , ne lerino corum , utcancer (erpat. relp. Chriftiana in diſcrimen addu
quare commune bouum præferen- | cenda , ſemper enim fubeft periculum
Ddddd 2 more

a l.vlt. derecepi cum fimpl. b Deut.13. 17. Plato libr. 10.de legib. D. Leo bomil, 4. de
colieit. Go hom t . desesun D.Thom . Caiet. 2. - 9.33. 4.7 . c Bernard Arevalus l. ib. de frater.
corred. concl.6.propof.c . Aif # Caftl.2 de sul ber.puns.c. 25.Sot.lab. de rat teg- fecre,memb.
2 4 4.6 l.s.dk steft . iuq sa.i.Can. I 12. de loc Tebo.c. 9. Dom Bannez 1.2.9. 33. a,ult,
dub.z. Simancheo.fup.- 23.11elfcommunisfententia citatorum & præterea Dil 194 d .19 e eſt Dur.
2.19.6 citatorum communis fBan./upra luc poft Arevalo Sos. ( quos citat ) Simonc.n.mer. 12.
774 DIS QVISITIONVM MAGICARVM

moræ & fubverlionis aliorum : & lege
Darura bonum commune particulari
præponendum , cum quia d reus ille : tendo non committendo : ideo non
non erat bona famæ,parum refert eam , tesebicar ad reftitutionem , ad dam
iulè lædir Gi vero erat, hoc ipſo magis
nocere reip . potuiffet , cuius bonum
præferendum eius exiftimationi. tum
quia vel errabat ex mera malitia , &
cunciuftiflimè delacus tujt : aut erra .
batignorantia , & tunc iudices velcuinquirendum :non vero fufficit ad :or
non comprehendent,vel comprehen.
fum abſolvent, & vtroque cafu ſalva
erit eius fama . Ex his intero Magia
crimine ( * quia lamiæ ſemper lunt val
dè pertinaces , & vix fieri poteſt , ut ex
ignorantia peccent: & femper mora elt
damnola alijs ) ideo ſemper ſub moriali
unumquemque teneri confeftim cas de
nunciare , etiamfi cum hærefi non fic
conjunétum earum crimen: & ideo qui
xin revelinthoc crimson , extra confel
Sacramentalem , acceptum indicium
contra le,faltem adınquifitionem etiam
Specialem prabere , quod miror Dd.
non obſervalle. Opinor omififfe ,
quia comprehendebant lub crimine
hæreſis , ur Sapca Inquiſirio facio
in Hilpania . Deinde fagæ revelan-
di lunc , quia delictum earum non
cenfetur commiffum , fed commit
tendum & damna impendent proxi-
mo , & reipublicæ , ideo in conſcien
uia quis non poteft tacere : hoc enim in
genere Doctores communiter de
conſciencia foro recipiunt in quovis
crimine committendo a Peccabis en
go hoc non faciens ,ſed contra charitat
tem ,non contra iuſtitiam ,idque om .
na, & ioterefle parrisb , niâ fic talis qui
ex juris præſcripta ccvelacc scooba
turc.
7. Indicium fumitur ex menda.
cio rei , quod femper fufficit ad in
curam , nifiradiutum alijs cia jum
puionibus d Intellige mendacium fa
cere indicium , fi concurrant ſequen
ria , nempeii lit circa qualitates & cir
curltantias ſubſtantiales , live proxi.
mas delicti( ur circa tempus vel locum
deli &ti , non circa reinotas , ) ur lo
cum originis rei : ) .& circa ea, qux , li
verè dixiffet,reo præiudicaflentin has
caula : & reus oon habet pro fe vllum
indicium innocentia , ut pura unum
teltem , bonam tamam , vel quid fimi
le : & mendacium evidenter oft pro
bacuin.
8. Eftrei variatio adiura aliquo s
lio præjudicio.idque circa qualitates&
circumſtant. proximas delicto ( ur di
Ekum demerdicio ) & ea quæ imme
dia è rei defenbonem refpiciunt Reus
variat , qui modo dicit vnum , modo
aliud : hzc variatio facit indicium ad
romuram , cum emanat apie toria
ram in examine: & ad ulteriorem tor
curam , cum contingit in corrura. &
ad novam . quando polt præcedentem
cununge,dummodo præcedens toro

a fufe per Plaza E.pit. deli &. 6. 27. – 17. Ane Gomez dito s.ri de bemic nu. 4.6 lit. de les
mailtas 94.9 Menoch fupraca 395. nu 2. b goft Med Cover benèClarus.dgs.dk
Farin fuprant. 2 :1.c Son quem referre fequitur Menofupran 3 meliu loquens Pei Novar .
raderehe.1.2.c. 2.11 11.07. do innu, fere Farirq.92.n.6 . 68. c Angel. ok maief. owner
famagubif4.150.Cel Marji .Bart. alsorum commu. Vide Fars. su 25. 31.6 ;6.
 LIBRI V. SECT. III. 779

tura facta fit ex indicijs legitimis : &
duimodò præcedentia indicia non
Got fatisper corruram expurgata :nam
fi forear expurgata fufficienter , non
poffet amplius interrogarı fuper deli-
do a lon nocerer enam variatio lina
ta eflet ex oblivione, vel alia ca fapro . I
babili , vesbigratia , liſe corrigendo
reus variafer his enim caufs decit do
1
liomnis luſpicio b.
9. Eft vacillacio & titubatio , quan . I
do quis loquitur tremens , trepidans ,
timeas, vel pallens , vel iudans præ 10
gulia timoris : & norarius aliud indi.
ciam fcripfit :tunc volunthocolleido
neum indicium ad torturam cum va
fiacione præcedenris numeri , Bart . &
alij fundamentum huius fententiæ eit ,
quia oculus & vultus foleos efle animi
indices, vt ex facrislieceris & propha-
misſcriptoribus probat Simancasc : fed
adhuc exiftimoiſtud indicium non ef-
fe fufficiens cum variatione , quia ni.
mis eft tallax & dubium & debile quia
mulcis hoc contingie, dumtaxat lol .
bicitis de proprio bonore ,& nequentia
bus porentiam adverfariorum , aut
judicio afperitatem , quamvis inno
centiffimi Git : adeò , vt plerumque
nc'ciantpiæ perturbatione , quid di
quum & fufficiens ad torturam per
le lolum , urin Gimili fatentur omnes
de exeunte timido & pallido cum gla
dio cruento , & ex domo ubi occiſus
inventuse : iminò communiorem &
veriorem ſententiam eſſe volunt fhoc
ſufficere ad condmnationem , maxi
mèſi alia accedunt indicia.gSedquid
quid li dicant , cgo lequo: Gandin ,
| Boer. & loann . Andr. contrarium vo
leores bo. nempe nec lic quidem eſſe
luficiens indicium ad coldemnario
nem . Miror autem Farinac . fateri hoc
non effe verum de domo habente duo
okia , & tamen parare verum de via
publica vel agro : cuius haud dubiè
plures font loci egrediendi & ingre .
diendi . í Facilius autem admiferim
fententiam illam communem in pce
ou duntaxatpecuniaria , non verò in
ordinaria , vel extraordinaria corpo
rali : nihilominis eciam quoad pecu
niaram , quia Farinacius k cum Cla
TO , furetur iudicem non teneri eam
infligere , fed tantum polle 6 velit :
femper fim auctor : exhoc indicio ne
procedat ad ullam condemnatio
nem .
II . Elt converfario cum malisho .
minibus infamatis de codem deliai

cane , vt benè Novel Paris, & alij apud g nere , eaque trieda & continus:
Farianc d led hoc indicium eſt valdè genera
la Sicum initrumento magicæno le & remouin , tendens potius ad dif
x2 vifus effet de loco exire fugiens, famafionem , quam ut per ſe tien
pallensyre, & quo loco joventus elt doiuni egrinus de illo præced. fe& io
aliquis leus vel res maleficiala : hoc ne .
indicium anni ò pato efle propio . 12. Sicommiffo maleficio quiscon,
Ddddd 3 feltim

a Cephal. cons :64 libr. z . Perſonal.de indic. de Portur. . 87 . b Farinac 4 33

de 5 ore 9 : 15.91 31. de leg. & Binsfelih in.list. 20. d Novel org. 43. Paris de Put de sorrutad.
S.n.F rin . rug 8. Claries q 31. nu 38. c vide Farm. So 05.cum ièg9 .Farin . alij n.5 21
654.goidemn 6ih vile Far. .53. .60.1 confer. 9h 58 cum7.04. k num.67.
 776 LIBRI V. SECT . III.

feltim veniat ad curiam : vi lollicitet non facilè hoc credendum iudici , pig
inquiti & procedi de au & orç crimi - Gine perſonæ viles & de crimine fimili
nis, cum hoc ad eum non pertineat fufpe &tæ , vide Farinac. à num . 98. # f
follicitare. hæc enim ingeſtio & ledu . que ad numer.119.quinumer .130.bee
litas fufpectum facit: & læpè exem nè addit hoc indicium numquam fuf.
plis hoc deprehenſum aled hoc etiam ficere ad condemnationem .
eſt leve , & debec bonis piælun :prioni 14. Adhuc levius indicium eft , G
bus alijs roborarı ve lufficiat ad corcu . morruus reperitur in via prope dos
ram . Quod multò magis tenendum mum alicuius cadem enim cunc fulpi
de illo , qui fponte cum non tene . cio eſt de domino & inquilinis do
tur malefadorem denunciat : nam mus illius : hoc fufficit ad corturam ,

qui tenetur denunciare , & non de- G lit repertus valdè contiguos dom
Dunciat , vel cardè denunciar, hic præ - mui, & domibus veldomeſtici habue
ber ſuſpicionem contra le taciturnita runs inimicisiam cum defunto , vel
te lua b. alias Gnt mala fama in Gmilibus : vel
13. Si inventus fuerit veneficio oc la concurrant aliæ præſumptiones
cilus vel lælis aliquis in hofpitio leu fortes Farin . à numer. 120. Sic me
domo policelle indicium contra ho mini procellum Madriti an . 1573 .
fpitem feu dominum domus , argu contra quandam famoſam mercui.
mento eorum quæ ceoleor doctores cem , prope cuius domum reperius a
de invento moriuo in domo alicuius . Gininus pullus excerebratus : qua con
pamdelictum in domo fa & um , præ fella in tormentis fe ulam cerebro ad
ſumitur fa & um per exiftentes in do- philtrum , & Hagellata in exilium mil
moc qui poterunt corqueri tanquam fa .
teltes, li Bun probatur eos in domo 15. Eſt indicium viciniæ , quia ia
rum non fuifle ; idque nullo alio indi - prædictis caſibus etiam elt prælum
cio concurrento : canquam rei princi- prio contra vicinos : quæ idem opota
pales , aut alijs prælumptionibus con . tur quod præcedens , & euam elidis
correuubus : intellige nig lint bonæ tur : G vicini ont bone famæ , vel more
vitæ acfimæ, tunc enim non poterunt tuus extra viciniam habebat inimi
torturæ fubijci ve rei principales,niſ G cos , à quibus poruic occidi . Farines
racuerini & celaverinc moriuum , vel nyin . 127
niliconftet homicidium non potuiffe 16. Siquisteır.pore malcficij ,vel in
committi ab alijs , quam in domo exi.. continent polt intentator in loco de
ftentibus : hoc autem difticulier polieti,velloco propi quo valdè, &-qua
telt conftare , & in co facilè iu ' ex po G contiguo cum am sleu inſtrumen
teſt labi ( vt patet exemplo pulchro rismaleficij: tuorciian aliasfuttet
quod narrat Farinac.numer.lil. quare bonæ famæ, qu'a duo concurrunt , ( lo.
cus &
a warrant Marfil in pra # crimin 150. 8. doligenter Novel.in prat.crim poft prin
110.Carrer.t at de adec 5.ss endi An .Gomez.p.3.6.13.1 . 14. b vide Far, mu.94.c l'ars die
pra 6.9.14 Novei ſupranu.to2.& 103. Foller .inpraitic. cromin.Gali
 DISQVISITIONVM MAGICARUM 777

cus & inſtrumentum poffet fubijci fugiens feu exiens ex domo viſus:
torturæ , line alijs adouniculis : quia nam cunc quaſi duo concurrunr indi
tunc eft indicium valdè propinquum , 1cia , quorum prius indicat delictum ,
fi verò de inzenius fine inſtrumentis, pofterius delinquentem , & vnum iu
cupcad corcaram neceſſe eſt concur varur ab alio : vi lufficiat ad torturam,
rant aliæ præſumptiones, vide Fari- cit indicium remotum , & per duos
nac . à num . 133 . teſteslegitimè probandum : Farina .
17. Eft quando quis frequentat lo num.157
cum vel viam , ubi maleficiun com 20. Excommuni opinione Docto
mitform , vel viſus eſt immediatè ante rum & ludicum , fi cadaver policum
inillo loco vel via ambulare :tunc G coram reo ſanguinem emittere inci .
iſte malze famæ in fimilibus , porerit peret ' , vel ex vulnere , vel ex ore , vel
ſtatiin ſuhdi corcuræ : li Gibonæ famæ, Baribus : hoc indicium quidam ma
nonniſi accedentibus alijs præiudicijs gnificiunt , & de eius caulá alias à me
Intellige de eo qui alias non eratfoli difpuiacum hoc eodem opere a Ego
rus locum velviam illa'n frequentare, iítuid indicium numquam exituna
necrunchabebae alia in iuſtain cauſam rem fufficere ad torturam , quidquid
illac rranſeundi , vt quia volebat acce graves , D :1. quidam in contrarium
dere domum ſuam ,Eccleliam ,vel quid dixerint . b Moveor quia verè cit indi:
aliud. Farinac . à ng . 138 . cicm renorum , & quali prodigiofum :
18. Dolamitur ex illo Calli,Cai Bodecuius caula non conftat, & incercil
no :nam præſuniur deliquiſſe , qui limum , quod nullo iure vel cauſa iui
caulam habuit delinquendi gravem , ridice probata nobis conftat, & coprit
& deliberatam , non fubitam tantum ra maximi elt præiudicij . quare nifi ac.
vellevern : & fufficit hanc caufam fuil cedant fama , inine , inimicitiæ vel fi
fe exiftimatam talem areo . maximè mile adminiculum , numquam ad cor
fi fit pronus in illam cauſam ( vt in a curam ex hoc indicio . Deum timensi
morem vel odium ) & dummodò ap- iudici procedendum , affirmavit.Fari
parcat alium neminem hanc caulam nanish poſt Ant. Gomez fuje prul
babuiffe: & hæc cauſa fie in ſpecie iu . ¡ denterhoc diſcutientem d . com 3.6.13 ..
dicialite : probata : neque hæc omnia àn s . & Marfil.in pract S. diligenter
ſufficient ad corturam , niſi mala fama 7.185 . Maſc. e aliós.
aut aliud indicium accefferit. Farinac. 21.Sumunoquidam exmala- phyſio
num.144 . cum feqq , ex Cafoxo oprime gnomia & malo noinine , item ſi ocu .
de hoc loquente, libr. de Indic: tra £t. 2. los in terram defigant:de malo nomi
cap. I cap: 3 . ne , eft fententia MarGlij Bruni & mul
19. Acclamario aut vociferatio in torum ; c fed hæc meo iudicio prorſus
domo injuriam patientiuin , & umeſticanis præſumptio , quando nomen
imponi .
a ll. 1.9.ca : ver / 6.radaver hpelt Ingeldon Parid . Bver. decis 06 Bla nc, de indic adla
his D.de 9.n. 108.Cartrait de indic.Inds.s.2-0 . Nove reg 1.4.Menoch de arbitr.caf 270.76.16.
en de præfum / 1989 1,28 Galy.cw.di ivieno b de præfump.119.89.For an.165 :
 ONVM M
ISITI CARV
778 DISQU MAGI

impoſirum puero å parentibus; litim- parentibus , quamquam fit indicium

politum viro aut adoleiceuci à mori nonpibil propinquus, & magis immi
bus , vt folent malefici nomina inyi . near periculum ab his , quam à patria
cein murare , cunc haberem pro ido . & favear ſuſpicioni experiencia, maxi .
nco indicio ad probandum elle malú mè quando mater eft malefica, & ma .
homineni in genere , non verò ad pro- gis adhuc,fi etiam avia fuit hoc,ve cer
rum admilere Gudelm. & Bodia cled
bandum ſpeciale delictú aliquod , nifi tu
iplum nomen deli & tum illud fignifi hoc etiam indicium , vincerium reij
carer , led tamen ad corturam folum ciunt , n :Giuvetur vchementibus præ
hoc non fufficeret. Quoad oculorum fumptionibus alijs , Catholici & pru .
in terram defixionem ; hoc levius ad denriores ſcriptores : d magis vigeret
huceſt, porelt enim ex pudore orici : hacin re converſario & educatio ,cum
neceſt proprium rolus in (pecie deli tam malis parentibus, ad quam redo
&ti, ac ne in genere quidem deli & i luf. co præcedentem ſuſpicionem : puto
ficieus argumentum . Vt nec phyſio enim , fi à talibus parentibus ormus, &
gnomia mala : quare de his omnibus ab his educatusfuerit , gigni ſuſpicio
indicijs prudenti sudici parum curan nem ad inquirendum quando noneſt
dum eſt,quod non advertunt duo I.C. bonæ famæ reus : fi aliud indicium
hæretici, his nimiuin tribuences , AVI præterea accedat poſle torqueri.
fortaflis eriam Martin . de Acles . nec 23 Siquis inimicorum obiectione,
obitar , quod directorum inquiſito velampicorum admonitione ipfimula
fignis exterior.
rum , in 3. part in cap.de custareas , & quaG concemnat Glen
per que Nicromantici hæretici dig of 109 eludat quidam putadt idoneum
cuntur magi hæreticantes , lcribit , indicium ; quos citatBinsfeld.e led me
cos communius habere coruum viſum riiò cos non fequitur, eft enim leve &
& obliquum ex viſione & apparitione , incertum indicium , indigens admini .
& collocutione malorum ipiriruum : culo aliorum , criam ad fpecialem in
nonenim illic ponit indicia fola ad quiûtionem .
torturam , fed etiam generalia quædam 24. Si quis conſueverit ſcelerara is
ad dignofcendum perſonas , in quas i ramenta , vel blafphemias, vel obice
formanda inquilivio ; & hæc ponit can niffima verba proferre, aur dæmonem
tuin , vi præambula quædam indicia fæpè nominare , ſegue alioſque ille tre
ipforum indiciorum ad torturam . quenter devovere ; verbigratia , do te
22. Æquèleve indicium eſt , li quis dæmoni, auferat te diabolus, & c. li
narus lic ex mala patria , & in quamul- | quis alia gravislima ſcelera ſpecie difta
ritales criminoli: hinc enim nimis ge- renäasSortilegio committa ! ; cum for.
neralem fufpicionem gigni patet , vt cilegij lulpe& um cenfetBinsfeld.indu .
opt.docet Simancas. bidem cepleo de
I co
a Bodin .in demon & Godel, 1.3.6.3. Marts, de Arles de superlhan 100.6 Inf. Cobol.
C.50. m 8. do 9.c 2.c.3.Bedin.I alt 14. d Cyrilin riem .crim rub 2 de7.9.4.1.1.6 :. Simu
fup. d.6.50 .A.to.11 . For.9.47.1.279. Binsfeld in sc.16.c Ind.6 .
 LIBRI V. SECT. IV . 779

31. eò quod graves ſcriptores tradanc valde lubricum & leveelt, hypocriſim
buiuſmodi fulpectos effe de hærel . a potius probans ; ſortilegium verè non
Sed obſerva hoc indicium ad malam Dių remouillimè.
famam reduci, & dumtaxat folum fuffi, 28 Quidam ſagas volunt dignofce:
cere ad inquirendum , ad torquendum re ex eradicatione chriſmatis in fron
non, til præſumptiones aliæ admini . I re; alij ex ſtigmate imprello :fed utrum ,
culcntur . %
que merito improbar Binsfeldius ; e
25. Sidum torquentur,nullas emit nam quoad eradicationem illam.ridi.
tane lacrymas, nam cenſent DD. qui- culum hoc eſt, chriſma enim nihil vi
dem eas, flere non poſſe,la velint , & id . Gbile vel ſen Gibile relinquit in vertice
co hocindicium ponunt Spreng.Gril. uncti. quoad ſtigma non omnibus il
Bodin . Sed hoc meritò alij b inane & lud inurit. ſed ijs tantum ,quib . diffidic
frivolum ſignum reputant : nam Glo- cosconſtantes fore: ut iam alij obfer
quuntur de lacrymis ex pænitentia vel varunt : fpræcipuis non inurit; aliquá
devocione , illæ non ſuor ſpontanea , do etiam delet cum capti ſunr,& quan
fed à Deo cuiluber dátur: li de lachry- do nódelet, id relinquit , uthanc lupec.
mis proprer ſenſum doloris, fieri po . ftitionem iudicum fovear, & fic non
seft , ut ſit talis quarundam conftitutio nunquaminnocentes plectancur , nec
corporis; novi pueros , quos citius fla- enim facilè verum ſignum dignoſcas à
gris diſcidiſſes; quam vel unam lacry- macula , vel nævo ,vel clavo , vel impe
mulam excufhilles: è contra Picardo vigine naturali , tum quia non eadem
rum hæreticorum genus in Bohemia , eli torma ligni:aliquando eſt Gmilele
quod Flentesvocant,aiuntuberrim fic poris veſtigio , aliquando bufonis pe
re quandocunq; lubet . An ergo hioe- di,aliquádo aranex , velcatello ,velgli
queunt effe ftriges. ri , cum quia nonidem locus, in virorú
26. Si vagæ lint, ſæpè habitationem enim corpore ſæpè vifitur ſub palpe
& domicilium mutantes:maximèport bris ,fub labijs . ſub axillis in humeris,
diffamationem , vel complices capros : in ſede ima, fæminis etiam in mam
choc indicium elt bonuni indicium , mis , vel muliebribus locis, tum etiam
ſed communc omnib.criminofis, vim quia non omnium ſtigma eſt inſengbio
habet ad corturam , quando alia acce . le, ut docet experientia. Et G advertant
duntindicia : fallic li fit bonæ famæ, le pungi , fingerc dolorem poflent, c
quia hæc illud purgar ; item (i migrandiriam quem non ſenciant.Quamobrem
juſtam cauſam probct . Michaelius, Pneumalog. ſcholis monet
27. Singularitatem quandam pię ludices cum acuvel pugiunculo iubeno
le ferant impietatis vel religiofitaris o- ! itigma pungi : ic tam cautè fieri debe
Itencatione , quoad diuturnas in tem re , ut ftrigesnon advercant , ſolerec
plo moras,habitum , & c. fic Binsfeld, vim illas cum adverterunt fingere, ſe
durperum tamen fatcar,hocindicium vehementer ſtimulatione hac cruciari.
Еееее Plerum .
a VipofCarrer. OonSim . Menoc 1.5.de prefu praj.6. 1. 1.9.12 Caft l.1.de iuſtaher,puni.eus
Godel. Binsfic Binsfi indic. 18. d Indic 17.c Indi, 14. f DaneusBodin. Godelm .
 VM
780 DISQUISITION MAGICARVM
Plerumque ctiam alijs excaufis funt denunciare , & reftari iam vidimus
cicatricolæ , quia Gc in ſuos non rarò set.ſuperiore.Nunc addo praxi rece.
dæmon fævit, utos totum lacerum ac ptum ; per regulam , qua leges dicuntur
dilaniacum relinquat, & perpetua in fpe & are ca , quæ frequentius contin
hæreantveftigia ,int de Roſa Gerardi . gunt; ut quzio hæreſis crimine relti.
na teſtatur Remig c13 . Quamquam cx monia probatione que recipiuntos, ca
hisiplis cicatricibus aliud curſus, ſed dem locum habeant in criminel amian
incertum naſcitur indicium .
rum; ratio , qua Lamie femper fulpedẹ
29. Longè certius indicium elt ſe . I ſunt dehzreli, & raro hę ſuſpicio fal
qucns ; in Hallo villa Diccelis Traie Ist: ſemper enim earum fa & a fere la
denlis, fæmina quxdam mifera , die piunc hęrelim manifeftan). -
quadam pedesſuos pelui imponens, & 2. Receptio teftium debet ab iplif
extra illam retrorſum falcans, fic ait: met iudicibos ſeu inquifitoribus fieri;
falto depoteftate Dei , in poteltarem neccft deleganda niſi magna ex cau
Diaboli: quam diabolusmox rapienso fa . & prudentiac probo viro . b recipi
& in aera luſtollens multis quiaderane poflunt etiam apie litis conteftario .
in villa ,Gveextra villam videntibus ul 'ncm , c & etiam ratificatio teftimo
tra altitudines nemorum tranftulit, ita niorum firi poterit extra tempuspre
ut uſque in hodiernum diem nuſquam titucum ad probandum , d fi iufta &
compareat.fic Caſar lib.11. cap. 60. probabilis aliqua caufa id exgerit;
precedenti capite,aperte indicavithanc ſemper aurem erit ratihabitio retium
magicis artibus inititiſſe. Sanè huiuſ adhibenda , etiamfi reus fe habere illos
modi di& um factumve, indicium ur- pro ratificatis proficeretur. Publica
gentiffimum & proximum pucarim . tio quoque teltimoniorum rco pra
Hæc de indicijs , quædam addamus benda eft, ut cootra queat excipere:
de denuntiatione. ' pomina teſtium vero non funt in hoc
criminc fimul publicanda , quia peri
SECTIO V. culum fere cvideos hinc eminet van
rijs ex caulis tefti , & negoria fidei here
De Denuntiatione & teftibus. tardarentur, metu perculfisteltibus; e .
conſul:um tamen , ut ( quod fit in Hi
Vid operciut denuntiatio five ! ſpania ) judices diligenter exquiraor å
teftimonium complicis oftenfum reo , num quoshabrat inimicos, & re .
luculenterseit. 3. Non tantum adden . ites ſuſpectos in genere , quibus credi
da breviter quædam de denuntiatione nollet & gore ? confiontarione ergò
& reftimonio aliorum qui teneatur, teitium , & rei in hac materia non
utendum
a Plur. altro. l. 1. de iußabær pun . C. 12. do Ciman . in praxitit. XI. Spreng Side Spor sus
laquer. aliib hodie contrarium in prax.obtinerefc:o vide Gall 12 obfer so . n . 10. bene psit alios
sim. th 35.81.7. ex quo deinceps adulemustahace greniam freq oluns alsi,ut los . * armell
dr. ult. de har. in 6.DD . in d. c. quoniam fie.á 6.2. de teft. ficffatun Innoc. Vide Dir. jag .
foho sao
1
 LIBRI V. SECT. III. 817

utendum niſi magna ex caufa, & omni plurimum contingit. e Coadio autem
periculo ceſſante : a at cellat quando illa fieri poteft, non per incarceratio
complices depoſuerunt. Et poffunt bem ( ethi quidem iudices hoc perpe
celtes ſuper ijſdem articulis etiam | ram faciant, ( ſed exacto iureiurando
prorſus contrarijs, fa & a iam publica- feteſtimonium dicturos , lubpæna
tione, auditi.poft multos Simanc.fupra excommunicationis ; denique indicta
num.3 . mulata , & caprispignoribus.l . fi quan
3. pollunt in hac cauſa à iudicibus , do, C.dereftibus cap. 1.2 . & ult. dete
maxime EccleGafticis ( ut lunt inquilia ftrbus cog.Franc. Vivius in comm.opin .
cores ) quelibet perſonæ egregiæ , et verbo teſtis citatus. Eccogi poteft eco
iam quilibet conlanguinci, compelli, iam qui iuravit ſe non revelaturum .
ut le coram ipſis Giftant, & teftimoniú cap. intimavit. de teftib & dic.c vleo
perhibcant , quod fidei favore recep Vivius i 2. verb. confeffionem .
cum . 6 Veaucem in hoc crimine illu 4. Quantumvis multiplicentur de .
ſtres coguntur , fic etiam infames a . poGtiones perſonarum infamium &
lias petlonx, ut complices (de quibus a complicum , non eſt procedendum iu
dum ) excummunicari, & Gmiles,non dici ex his ſolis ad condemnationem ;
ut plena eis fides,Gcut alijs no tamolis ſcio contrarium communius teneri &
fed quanca prudenti iudici videbitur in praxi obrinere.flaltem ut pæna pu
circumſtantijs conſideraris , præbea. niatur extraordinaria , argumentum
tur , c vàler criam teftimonium auriri eorum eſt, non lex aliqua aut ratio ur
teftis, qui le ex ipſomet reo dicit audi gens, fed generale brocardicum , ex
viffe ,d non qui ex alijs fic intelligendus multiplicacis indicijs debilibus relulta.
1
D.Chryfoftibom.30. in Gen. cum ne- re indicia indubitata.Sed hoc argumé.
gat ex auditu iudicandum , nec excep tum valde debile eſt; nec in rigore ve
tio in hac cauca contra rettes admitti- rum , nunquam enim quæ natura ſua
que , oil quæ teftem penitus rcfeliat, I func dubia poffuntrem facere indubio
us capiralis inimicitia , coniurario , tatam , ſicur nec multa venialia pec
ſuboraatio: cæteræranium elevant fi . cara unum morrale : nec multa ægra
dem , non tollunt. unum fanum , nec multa no alba unum
Sed ifti teftes inhabiles , infames & 1 album , nec multa tepida unum cali
non integri ; com demum admittendi , | dum , & c . quando res non ſunt ſubor.
quando alij haberi nequeunt , ut in cri.dinatæ adunun finem natura ſua, G
cincito ex natura rei & actus, ut cut una depoficio natura ſua non ſub .
Eeece 2 ordina

a sim fup . 17. hgl. c. de teft.cog. Rom nota . 401. 1uf inl.ad egregias.D. de iureiur. Ay
mon ron / 120 cn. in fi.dei dos ibi DD de har.in 6 Gondilal de hær.9.25.Cor fallis mifcel.cl
20. d Suman bene fup. 4. 21 & 21.feq. e poſtplurim .Ani Gabb. 1.com conel rub. deref conc
9. vide op ome loquenrem Binsf.pa de cor malef. tertiaedit à fol.320 .f vid Bins, ad hoc fuſeal.
legantem membr. 2 concl. 7. fol. 356 G adid.An. Gon to 2.0.12.16.18. Aymon conf. 178. De.
cil conf. 18. li lud. peg.deo. crim .17.7.4+ . vide fup.fe9. 3. litt. I.vbi deftumquibus con xr.
rewisb. vale axtad torturam .
782 DISQUISITIONVM MAGICARVM
ordinatur alteri . Deinde corum illud , | runt ab bancum , ut oportet , & ante
nihil fundamenti habet , nifi prælum ſententiam : poſtea poft fententiam in
ptionem .Præterea quis neget ; quavis | loco ſupplicij, morte inſtante , innoré.
rarum id fit, fieri camen nonnumquam ciam denominatorum à ſe proteftaci
polle , ui uno caſu plura concurrant iudici populoque fuerint; vel iplis de
indicia ad crimen non verum , quam nuntiatis coram omnibus dixerint , ſe
ad verum ? Eſto Gr probario criminis illos habere pro probis & inculparis:
admodúlaboriola , progredissur hoc ſententia receptior eft , iudici parum
ergo ad torturam: G ad necem inſontis curandam eflc huiufmodipalinódim .
exsendis; nonne durus & fævuis meri- tum quia raro ſub mortem æqua libi
rò dicare ? fit crimen atrox natura : quid mente conſtant , uc ante illud teir puş,
tum ,ſi revera non commifit? ſic aliqui ! quando confeflio ratificarur; tum quia
noxij elabentur , præftar decem clabis folent importunitate eorumqui denú
quan unum innoxium condemnari : li ciati fuere, veladmoncrium de anima
torius fuic innoxius poteft ei ſolatij ialuce.vehementer tertollicitari,& pera
aliquid impendi : li damnarus & neca Elibari in extremo illo viie puncto,
tus, quod tu mortuo præbeas cataplal . tum quia hæc recantario non est fa & ta
ma? Denique ratum illud & receprum , adhibitis ſolemnitatibus, quæ adfuere
etſi ad torquendum minora probatio, primæ cófeſſioni, ideo prævalet prior,
num adminicula fufficiant; ad daminá cum quia ilta eſt extrajudicialis , prior
dum necellaria elfelucemeridiana cla- i iudicialis . Confeflio quidem non per
riora , nonne hoc illi ipfi fatentur DD . leverans babetur pro nulla : fed de
quibus Bodinus & alij contra ſentien . mum , quando revocaturante ſenten ,
tes fententiam ſuam confirmant ; Mar. tiarn latam , non poſtea. Moriens præ
fil. pract crimin . g . diligenter num .3 . ſumitur memor ſaluris , quando eft a.
Chaſſaneusfupra conſid Burg, rubrici . nimo imperturbato , & abi benè pie
S. Sinum.123. Anton .Gabriel d.concila ſens: nec tamen omnes morituri, 013
7. num . 7. Iul. Clar. quaft. 21.n 9 vbi ximèlorriarij, lunt San & i , quare hæc
hoc confirmat arreftis Burdegalenf. præfumprio levioreft , quam qua ni
Parifienfibus Blanch de iudic.num.384. ritur prior confeffio , bus argumentis
Monticellareg.crimin . 4. num . 6. O. hoc tenuere nónullia . qui vcro ia ter•
Safe.comlos . lsbr. 1. Farinacius quajt. minis contrarium ſcripferds; fcio nelló.
43 num.34 92.671. Quos omnino Confirmant,qui docentred :fimè, di.
bacin re puroiudici ſequendos. auon morientis non effe idoneum te
So Siteitesifti complices, poftquam fimoniú , ut alius tortulæ ſubijçiatur,
aliquem , ip torrara & concurrentibus nec in homicidio b; geciudice dicente
cæteris neceſſarijs , denuntiarunt , & le ruliſle,fallam tentencianc nec in fure
confeffionem denominationemque
denominationemque li comune d; nec in alijs ullise,ex coin
hanc ratam habuerunt , & confirma muni

a Goikeim 1.3.6.2 92.Binsfeld fuprafol.:09 .l.fiquisingravs s fiquismoriens and alloral.

< Bart & alad s fiquismoriens.d Hippol,Marfinprac ý rojta inpri. c Ans. Goma Pupio;
n. 17. Iul.Clar d.g.21.8 1 ' .
 LIBRI V. SECT. V.

muni & in praxi recepra ſententia Ca. rum ſeu confefforum , quoad ſecun
veodum ergò iudici , ne poſt:denomi . dum facilè admiferim hanc fencenti
nationem factam , & lata iam fententia am to DD.nullum enim hæc præſum
umquam permittat partes ad reum ac- ptio damnum , immò & commodum
cedere :hoc enim ad nihil uule fuerit , adfert pænitenti. Quoad prius forum ,
nig uricum moleſtént, fruſtra quidem quia res eſt maximi præiudicij,& folent
Gis non revocet : fi revoces ,damnorum inquifitores vel brachio ſecularitrade.
id futurum ,quia gignitur præiudicium re , vel alia etiácorporis affli & iva pe
non exiguum iudicio , quod facrofan na , cum publica ignominia, reum affi
dum & indubitatum efle deceret & ip cere ; valdè hægiare me fareor. Sane
fi quoquereo , qui fallum dixiſſe , vel nec lac. Simancas Epiſc. Pacenus , &
fallcari contenGlle ſeſe in iudicio , ubi poflea Zamorenlis , hoc fimpliciter
veritas dicenda , fatetur. admicuit,cuiushxc funt vcrba , de hac
6. Quando mal fici iſti complices elimomj correctione loquentis di
ſuos produnt , & poftea ex intervallo nec audiendi funt , quiputanteo dun .
variant ; idem fervandum , quod in cau taxat cafu id accipiendum effe :cum po- i
Sa hærefisſolet lervari; eft enim cadem Sterstos teſtimonium ( fcilicet , revelans,
ratio huius criminis, & eadem praxis . al quando primum nó revelabat ) eft con
In hæreli resnonelt cerca , nam ſunt trarium in favorem fides.Nam licet că :
qui cenleant ftandum illi ceſtimonio ffeciem ille exprefferit , mens tamen le
quo berelis revelacur; & ideo fi primo lgislatoris aliud proculdubio valt, aqua .
teſtimonio hærefis revelatur , ſtandumist as enim iuftitia fervarda eft inter ac.
primo ; & pofteriore revelacur, ftandú cufatorem renm , quinetiam reis fa
poſteriori; eriam G alterum iuramento | vorabiliores effe debemus, & ad abſolvê
1 foret confirmacumb ratio eft ,favor fi dum , quam ad condemnandum pronio
de & religionis; qui ut facir,ne hoc cri rese. Quid ergo dicemus : Vtique cen
men in perniciem Chriftianæ religio ! leo 6 utrumqueteſtimonium confir .
nis maneat occulrum ; ctiam facit, or ini merur iudicialiiureiurando , & æquè
dubio quis præſumatur hereticus, quá . probabilib. nitatur cóieauris ac ratio
tum ad condemnationem pænitentiæ nibus , prioripotius ftandú, Givèreve
in foro Ecclefiæimponendæ , pro ul . ler,live non .Nam favor dei adtam
licate anime. c In primis obfervo fo magnum præiudicium rei porrigi non
rum Eccleliç duplexeſſ :,unum public deber: Si utrumque confirmarú fitiu .
cum , areſt 19 guifitorun : aliud priva . | rejurando ,ſed unum iudiciali , alterum
cum & fecretum , ut eit pænitenciaio ſpontaneo & extraiudiciali , ſtandur.
Eecce 3

a doczi furrain't.feffionishuius ó s'n. Binsfeld d. memb z fol.375. ex text.gl in ca

arcufa $ lscet deber in 6.Filin in cum in euacoll.2.d te.Coa 1b 2.var rel er i ? Reperto
inquio verbo reſtes Mensch te arb (ajte 01. quos refert & feq Binsfel fol : 4. pet gio.
loa de Imo Squelcendis left Carbolicara .34 Tixp.Mafideprobarh . 1.concl. 495 3.8 qu .
rital plurimos.daca 6 His . Coaccujal. Si licet.lib.con ſenter de pænis, l. Arsa de wtl. Goblin
31. favorabeliores de reg ur.
784 DISQUISITIONVM MAGICARVM

illi quod iudiciali nititur. Et quia prius
ſemper coram iudice lolemniterper
bibetur , pofterius vel rarò vel numqua; l cem ,ad vindi& am publicam lolemai
ſempertum {tandum erit priori, acce
dit quod quando iurat in poſteriore ,
co ipfo iam declarat ſe periurum , qui
prius fallum iurarit priore quoque le
Aimonio iam iusquæftum , quod idem
teltis non poteft auferre : poiterius dc .
nique femper laborat (alpicione ſu
bornationis , ut tefte Simanca Demo
Athenes Lampidi obiecit a Vno tan .
cum calu puto ſtandum pofteriori, li.
kèiurarum fit,fivè norsquando appa-
rei manifeſtis indicijs teltem non levi
tale aut odio , non prece aut precio , led
julla omnino ex cauſa teltimonium
correxiffe. Quod verò idem Siman
cas putas maiorem prælumptionem
adhuc fore proteſtimonio poſteriore ;
( reus moriens illud pro exoneratione
ſuæ confcientiæ perhibuerit ; quia tunc
nemo præ !umitur peierare , vel falutis
immemor elle , ex D.Chryfofto.homil.s. į liet ,admircuntur infames & criminoli,
in 2. ad Timoth . Roman Igneo & Marſ. & etiam focius criminis : etiam excom .
id iarn ( upra docui non procedere ,
quando ijs quæ iuravit , contradicit
polt ſentenciam latam ; in tali.eriam
hæc præſumprio ceffat.
SECTIO VI.
De ijs, quæ loco accuſationis effe folent
in hoc crimine , o de accu
Sarione ipfa.
cedit lolcmnior eſt, quam'denunciario
eſt enim maleficij alicuius apud iudi,
ter facta delario , ſed in praxi , querela,
ſucceſſit in locum accuſationis , quate
ubi iudex non poteſt procedere ex of
ficio contra delinquentem , nemine
querelam proponente ( quod in non
multis locis elt , plerilque enim porest
iudex ex officioin quocumque deli&to
procedere , & ideò in pleriſque locis,
inquifitio, luccelic in locum a culacio
nisc) ubicontra querelam omnia pofo
lunt obijcid ,que contra accufatio
nem .
Quoad perſonam , in hoc crimi
ne admittuntur omnes alias inhabiles ,
quia eft crimen exceptum , ut commu.
niçer omnes fatenture, & ideò in hoc
crimine laicus porerit acculare cleri
cum : admittitur etiam minor viginti
apnis , ctiam Guam vel (uorum non
proſequatur iniuriam , admirritur mu,
municati, excommunicatione maiori:
roli repelluntur ab acculando inimici
capitales. Quod receprum de capita.
li inimico , quia eſt impedimentum
iuris naturalis f. Quoad excoin muni.
catos ex ommunicatione maiori , li
cet illi actores eſſe non poffint, ncc
illis poffirius dici ; & videantur illos
excludere Claros.g !4.31M .16. & fa
rinac.fupranumer 32.verius tamen cit,
cos non excludi in hoc crimine , ficut

Accufatio ,quæ aliquando ſequicur nec in hæ'ea, ut fatetur ipſe Farinas.

incarcerationem ,aliquando præ- rum.so.ubi præter inimicum dicit oul .
lum

a. orat contra Phormionem bfic ex d .s. licet , & Cou . Jup. Cursio san.conf.69 Simas
NN 3.695. c Farina 9.12.19 . ne d Farina. fup. au.6. c Farinac, a Ba, 1. leg.Clarus g. 14 .
f vide Furin ,n.40. Clar.n.17.0.9. 14
 LIBRI V. SECT. III. 785

lúm inhabilem in exceptis criminibus præterea requirir, , ut velſortilegos Go

cxcludi nec puro hoc Clarum voluiflc fugitivus , vel defit copia iudicis , vel
negare. Quo pa & o enim complı.es bellum fuerit indictum calibus , ur de
adinittantur, qui ferè omnes ſunt ex hæreticis contraGoffredum & Alberic.
communicacı? Ad rationem contrari. docet Simancasc. veletiam nih malefi
am reſpondeo , non ipfisius dici runc, cusillefit bannitus: alias , quinóhabés
fed Deo ; cuius dire&è cauſa agitur, j merum imperium d & non exiſtensin
quando fides defenditur. maiori magiſtratu e caperet & incar
2. Debet accufaror crimen iudici
al cerarer, iniufte faceret. Poteft autem
proponere cum indicijs & argumentis capi quovis loco , & tempore , & cui
ſuſpicionum , & :doneè cavere dedanı, vis carceri includi : quia exutus eſt o .
no sefarciendo , G fuccumbat , & in mni privilegio , neque illa proceduot
carcerari donec caveat . a . Calum- in criminibus atrociflimis , quare er
niator tenetur ad damna ; expeolas, iam poſſunt decineri in compedibus,
& interefte calumniatib , & iure com manicis , cippis f. poffunt pro pæna
nuni ac conftirutione Pij V. ad peeps teneri in carcere obſcuro & tetro , in
nam talionis ; -pleriſque in locis ex iure quo intra paucos dies moriantur ; fed
conſuerudinario , pæna arbitraria , pe . hoc intellige poſtquam crimen con
cuniaria , vel corporali . vide Farinar. ferli, velconvi& i, & damnati, de cri
degusta., 6. mine mortein merenreg Capitamen
nen porcrunt oiſ præcefferit informa
SECTIO VII. tio aliqua, poft iudicia legitima ; ex æ
quiore fententia b ; legitima verò ad
De apprehenfione , & carcere. Capturam effe eadem , quæ funt ad in
ftituendam inquiſitionem gencralem ,
Vamvis nemini liceat au & orita vidrior velle Menoch . lib . 1. de præ
Quepenale formos occidere liceita Münipesquale 8. numer.1.dequo hem
men cuique in manifcito crimine de Gto . immo Simancas vuit in crimine
prehenlos comprehendere , & ledici hæreusneminem capi, nit sudicescó .
Offerre; ut explicandal nlt c. demaa pererint pluſquam ſemiplenis proba
lef.iuxta Binsfeld nanı fi lex illa gene- tionibus reos'organisatio , quafo
saliter accipiatur, eller rixurum Temi la etiam captura in crimine hærelis ve
dariū , quia maleficusmeritò ſe defen - hementer informac.verum hæc ſenten
deret , & aperirccor occa Go petulanti , 117,nec laris tandata elt , nec faris cura
busio ouxioscomp rehen dendi , addo reipub . quam privaum misericors jo
reos ,

a confti. Carolina 12. do 14 X2 C.de exhib reis , C de his quiaicu . A g.de malef.
v.ad querelambF1 stendit effe communema n s . carp . I. non eft fingulis de reg.iur. ls.
wit.prætor. & hi debitorem quæ in fauci crede. Siman. D " 3x316 25.º 5 d Farinac.?? .92 34
nie.00 hoc fitumin cau la Dotto is Edelini.
e Vride Farin q.27 num ...6 . Farinac. foran:
g. Farinac nu 101. h Larcel core deoffic. præto, in cau . crim .tit. de captu Mynfing, ceur.s.
ob /:69. Anto Gomsf. H. com, 3. 6. 8. o opt . Farin a nu. I 2. uſque 117 , i Simanc.
d .tom .23. num . 2.'
 VM MAGICARVM .
1785 DISQUISITION

scos , tam publicè noxia , & in commu- his enim concurrentibus Caftrenf.
ne vergens periculú . Nam ſemiplenæ Bald . & aliorum veterum d lententia
probationes omnium iudicio ad quæ recipipoterit, alias certè nimis tigida
itionem etiam in criminib minus reip. Poterie eodem modo iudex procede .
noxijs fufficiunt. Deinde quo crimen re , quando ad delationem acceditno.
elt atrocius , & in commune pernicio | minatio feu indicium ab iplo infirmo
Gius,hocleviorib. iudex indicijs fretus į periculoſè laborante ,(verbi gratia, de
porelt ad capiendum procedere. Sed & fertur ad iudicem à medicis , Petrum
perſonarum habenda eft ratio , ut fa. Selle maleficio læſum ; ludex ex officio
cllius procedatur contra vilem , & mittit Notarium ad Petrum , qui inter
pauperem , & plebeium , quam contra roget , quem putet auctorem malcficij,
nobilem , bonæ famæ , & locuplecem . Petrus nominat loannem , qui iam de
Forte opinionum diverfitas quam lacus fuerat ab alio . ) racio praxis eſt,
Pacenfis Epiſcop,hac in re inveniebat, quia calis infirmus adhuc lengbus &
in præceps eum egit. nam liodo enu. iudicio integer animo imperturbato,
meratis á Farinacio a addas aliani Go - prælumitur meritò falutis fuæ memor,
melj.b 8c commemoratam Simancæ, & huiuſmodi infirmiras habetur pro
jam decem numerabis. Illis prætermiſ. quadam fpecie torcuræ e, ideò ifte cor
Gis primum ftatuo,iudici de delicto có to comparatur:nec dici poteſt ſponta
millo conſtare debere; ut vult Gome neus delator , neque hic locum habent
lius ; ſed id intelligo , quando de actualia illa impedimenca , quæ recenfui.
cxcrinſeco & damno dato agitur,dein mus contra nominationem ſorriarij in
de ſtatue , iudicis arbitrio permitci , ulcimo fupplicio deponentis.Optarem
quando fine, vel cum quibus indiciis; camen hoc cafu hancnominationem
capere reum debeat e verumtamen infirmi dudam non elle , red ornaram
cum oportere legibus , ratione , & æ cauſis opinionis fivè fufpicionis ,cur il
quitate hocfuum arbitrium moderari i lum credat auctorem -Deniqueootan 1
conſiderata criminis , & perfonarumdum , quod ſocij unius denuaciatio , in
qualitate, quare ad ſimplicem quere- dicium fufficiens præbeat ad captu .
lam five delacionem nunquam fim au ram ,G aliud indicium accedar.Sic poft
&tor, ut ad capturam , ne viliú quidem inultos Menoch. lib . 2. de arbur. ix
perſonarum , le iudex accingat ;niſi deo ) dic. cent. 474. numer. 25. Maſcard .
Jaror ſummariè probet reum eſſe ſu volum s. de probat. concluf. 1311. 114
fpectum de fuga , & idoneè caveat per mer. 10. I.
fideiuffores; aut li petlona ſi locuples, Porrò ad folam informationem er .
ſe luaque obliget , pro refuſione im- i craiudicialem in ſcripta non redactam ,
penſarum ,damnorum & intereſſe, ca Gvèquæ non lit in a & is & apud a & a,
ſu quo querelam ſuam bon probaret. I qu'cquid nonnullicenſuerint, ponar
bitroc

a d.q.17. à nu. 114.6 d. tom .3.cap. 8.v.1. Cargu. / D de cuft. res.Claruq 28.86.2.Kir.
chou . Centur 4.concl. 10.Bonaco. in comm .opin. O alijd vide Farina ./up.num.31s, 110. 128
Crovet. Rolandin Mafcard . & alij ngun Farin .num.29.
 LIBRI V. SECT. III. 787

bitror capere licere :nifi duz falcem à , repereat innocentem ,vel falcem valde
Claro arequiftæ condiciones concur- 1 dubiter,& utroque calu cautio illa non
rant , ſcilicet ut delictum fit enorme | admiccitur,niſifisico proceſſu & com ,
( qualc eſt crimca maleficorum , & pe- , pleto.Deniquecertum eſt non cogii ,
riculum fit, ne seus aufugiat, inteica dicem dimittere,fed hoc cocú, ab eius
dum ioformationes in aðis recipiun | arbitrio, prudenter perpenlis circum
cur: quod periculum cum ſemper ferè | Itanuis omnibus,dependerę dnecfoci.
Grin maleficis, quz u plurimum ſunt liseſſe deber in noftro crimine; quod,
viles perſonæ proclives in fugam ; vix licut hærefis,omni privilegio & digni
accidic, ur iudici non liceat polt nudā cate reum penitus (polias. Nunquam
buiuſmodi cxcraiudicialem informa (anè dimitterem lub iuratoria cautio .
tioncm , vel poſt querelam , qualem di ne tancum ( Quomodo qui Deo periu
ximus , incarcerare. Proſper Faricacius ci , mihi iufiurandum ſervent? ) lub fi
b addic tertiam conditionem , ut iudex deiufforia verò : non niſ urgentibus
leçurus Gr , quod poft caprum reum ve gravillimiscavllis, & quando fideiul
nient teſtes depoliruri: fed cum Salyce. Tores fe ur cultodes obligerent, quo
Claro , & Cavenfe, quos ille cicat , puro calumuliò melius profpicirur rcipubl.
priores duas ſufficere. Illud oprine i- quam fiut fideiuflores ranrum ; quz
dem Proſpr. admonuit.malefacere ix cautela a Soare accepta placuit Meno
dicesillos, quilucri ca" fa multos penes chio cam explicantie
fe habent exploratores & ad fimplicem Capi ſortiarios ſeu maleficos criam
snius illorum relatione in reos in carce in Ecclefia poſle , puto ex multiplici
sem compingunt. bec enim practica capite ,cum quia crimen eſt atrocilli
damnabiliseft ( inquit ) nec ox sudicijs , mum ;cum quia funt facrilegi cum quia
per principes toleranda . blaſphcminium quia venefici & homi
Quoad perſonas nobiles , & honc- cide deliberari & prodicorij.cum quia
Aiores genere vel dignicate & cóiuges i lunc ut plurimum bærerici & apofta
refpe & u maritorú ,cas ſub fideiufloria, tæ ,nam nullis iftorum fuffragaturim
immò & iuratoria cautione relaxan municas loci facri, ne ibi quidem ubi
das cenſuitGodelman.c & mulcoscita. j viget;f & in calu quo non valet immu
vit , ſed in primis illi Dd . non loquun- nitas. volunt multi ctiam non requi.
tur in terminis & cxprefle de noftro fito Epiſcopo reum extrahi per iudi
crimine. Deinde nec genere quando cemo ſecularem poffc : alij camen vo
venit indigenda pana mortis , id ve . lunt ab Epiſcopo veniam peri prioro
runcit in alijs criminibus fi rei alias pinio de iure verior & receptior erat
excarcere frigesint, vel ſi deli& um fir ante bullam GREGORII XIV . opumi
noiorum , velinflagranci criminc fint j & laudarilini pontificis, qua exprelle
reperti , vel ad torturam iam adiudica cautum , ne liceat facularibus inducibo ,
11. Niæicrea requiritur , vel iudex reum fine Episcopi licentia aliquem ex Ec
Fifff CIESIA
1 q. 28. 1 * 2. in fin .hfupra num . 131. fup num : 4 d vide Furinac hæc bene pr. bontem
9.33 X 39 34.c.de arbre.caj jo3.num . 37. f vo.ke.Forinn lanteforibensem quell.28.
2889 DISQUISITIONVM MAGICARVM

CLÉSIA extrahere; etiam in cafu alias | lin.cum antiquis aliquotCanoniſtis. &

permiſſo, niſi forte Episcopus talem ex recentioribus Lopezius,inftrult.g
licentiam dare. recufaveris : I cibb.immo & teneri fugcre,G tuto polo
tunc reos fic extrados debere ad car . Gt voluit Vifter.reledr .de bomic.Brevi
ceres Ecclefiaßicos rondari, ut illic de . ter nihil hic peculiare eft , quoad for .
tineantur; donec per EPISCOPUM, vel ciarias ,ideo dehac quæftionc in gene
ab co deputatum , cognitam fuerit an | secam pro ſorriarijs, quam reliquis;&
crimen fit tale , ui gaudere non debeant vis, lege,Covarr.fupy Sot.ad 2.2.que.
immunitare ECCLESIASTICA )Vbica, fion 69. argument. 4. Navarr .MAXH.
men hæcbulla nõi obligaret, ibi poflet alcap.25. Vi&tor.direledt. L'opez dirap.
extrahi calu dicto : fed modelle & ca. 66. Binsfor . Enchirid .& Brunor.fup.
vendo rumultum & offenſionem per la ipla captivitate quædam funt iu
fonarum Ecclefiafticarum ,& dummor dici obſervanda, primo,ut ſtarim per
do poſtca, comperto quod nó debue. quirantur omnes arcæ & angulido
rini extrahi , ftatim Ecclela reltitu 10 mus accurate; num inveniantur pixi
ture & in ijsdem locis , valebit iusprædes unguensa , pulveres & -alia inſtru
ventionis in eo , ut Greus nondum fit menta maleficiorum :neq, reipermica
extractus,ad Eceleſiaſticum iudicemfi
; debent iterum ingredi domum , ne :
iam extractus;ad læcularem pertineat capiant taciturnitatis medicamentas
iudicare , num immunitate gaudere . Sic per.Greor.lib.13.derepub.cap.30 .( .
debuerit, necne b perftitiofum autem eft, quod quidam '
Indebitè carcerati,malefici, etiamfi adduntcurandum lictoribus, utſubli
carcerem effregerint proprer talem fu, mes dedomo tollantur, oc,antequam
gam nec puniendierunt, neq;procon in carcerem detrudanrur ; tcrram cone
felis habendi , neque ad carcereni re . ringant, credo vereatur ifti,ne for de :
dirc tenentur , etiam Gredire iurave- genere Antæi Libici :cuicontada ter
sint c neque tenebuntur ad pænam ra viresdenovo fufficiebat ; juxta fas.
convencionalem iph vel fideiuſſores, bulas.Tale etiam illud , detrahere om
fi quos dederunt:dneque ad torturam nem illis veltem , & inducre cas ſola
proprer huiuſmodi fugam tapi pof- quadam incerula ; quæ uno dic peta ,
font ( ut poffent ſi carcer fuiffe ia texta & confuta : fuperftitioluin non
ftus ctiamli animonon revertendi foret,fed utile casomnibus fuis veftia
fugiflent. e Sedan in foro coufcientiæ bus fpoliare, & alijs viſtire,ca gratia,ne
peccet fugiensex iuftocarcere, quæftio quid laserer in veſtibus maleficij. Sanè
eh difficilis, neque hic tractanda . Peche diligenter excutiendæ & fcrutandæ ·
care cenfet Farinac ou 90.cum Covar. Valde coiam mihi ſuſpectum , quod
fied non peccare cenſuit Maior ,& Fe
quidam

a Covarr. lib'2. var : reſol.c .20 'n 18. Clariq .30.n 20 polt Guidonen:Pås. Boer Remig
enlips. b Vulpcli.re/p.130 1.6.Farinac.fupr.num 76.cficpof Rolan'ti à s. Mining Coper.
1. var . refol.c.2.9 76 11. quidaminotari o bened Farinq: 30. 12. 70.6 Forin , nam . B5 ,
fls. Var, refe.6. 2. 24.8.6 14.6 Brunor, seleing. legaq.30 num . 24. )
 'LIBRI V. SECT. IV . "73.00

quidam gravèsau & oresa ſcribunt;ado quences deprehendantur,quali neſciác

monendos iudices, ae paciancar ſe ai no & urni temporis mulú libi ad hoc
maleficisrangi ſuper nudam iun & u luperelle, & nequeant occulte dæmo
cam manuum & brachiorum.cur quę. I nem , ctiam alijs præſentibus alloqui ,
fo ? G ae veneno inficiant;cerce poflunt furdafter credo Satan eft, & eget clae .
criam infici alijs partibus cadisine fal- moribus.Refelluntur,bi ipla experien ,
ciacor; demevencnú ,& parcium iſta- tia , nam conſtat à Satana illasvehe
sum nulla erit faſcinatio . Simile çſt, menter ſæpe in carceribus affligi(ut de
quod adduntijdem ,producendasante nonnullisteſtatusRemigiuslib.I c.13 )
iudicem maleficas tergo adverſas, quia conſtat etiam in ipſo carcere aliquádo
pucant, (i-iudices ante alios, maleficæ illi commiſceri, & poſſe grandine a
advenientes adípoxerint, cos faſcinati ! gros lædere: cumq;hæc damna inferác
viſu , & fieri miciores ac faciliores ad per ipſum dæmonem ,
abſolvendum ; nonnc hæ funt neniæ fene illiGgnificare, & iple, illis vin &tis,
pueriles: quid vitium haber afpe& us id excqui per ſefe.Año clo.15.xcvii.
maleficæ , ed quod primo vel ſecundo cum Srabolerum proficiſcerétur, Leo
loco iudicem viderit?Deinde quomo. dio Quæſitores, Oranus, & alij in via
do hæc cohærent,maleficæ cognitioni plana lubiro , currus deicatus fuit, &
iudicum addiae, ftatim vim maleficio mirifice per medium confra &tus, om
som amittunt , quod ijdem afferunt nibus tamen illæfis, pedibusergo ,qui.
au & ores:& faſcinant nihilominusmo- bus equi non aderant, reliquum iter
dis prædi& is, an, quod faſcinant ante confecerunt, cum Stabuleti in carcere
cæpiam cognitionem poft captivita- invillent loan , illum de Vaulx ,cuius
tem , poft cæptam verò cogoitionem cauſa eò perfe &ti fuerant; is ftatim illis
non amplius ? oftendant, diverfitatis bene ( aic ) in via cxpalluiftis ; nec fatis
hujus caulam ,& nos credere abi poftu. vobis omnia proſpere ſucceſlerunt. Er
lacr. Dcindc communior eft rumor , diffimulantibus illis , calum narravit ,
ftatim atq; incarceratæ funt , nocere . addiditque ſe id à fuo dæmone acce
cas amplius non poſſe.Nec defuerequi piſſe, damnum tamen ab alio quodam
ſollicite cauſam quærences , tandem dæmone illarum , iniufluſoo : voluifle
duasreddiderc homines nó Catholici dæmonem amplius nocere ; fed nonli ,
b .Polmam quod commodè illic vene : cuiffe.Hinc cautam habetis , poffe per
nafua habere non poffint, quaſi vero dæmonem nocere , fi Deus permittat ,
Diabolus ca nequcat adferre: & ne . raroDeum permittere , ne iuſtitir exe .
qucane illa ab eo accipere niſi per ma cutio in maleficos impediarur. Plure
num comcetarienlis,urilli falſo ſuppo i videte fup.kb.3.part. 1.90 3 .
nunt.Secundá quod libere că ſuo ma Vtilioi ergò elt monitio, ne iudices
giſtello communicare non audent; & illos diu derineár in carceribus,fed vel
maximè mctuunt , ne à iudice-collo- fontes velox pæna cóſumat; vel imos i
Fffff 2 . xijre. )
a Spreug, in malleop. 1 9.15 . & Greg fup. n. 4 b Danau deSortiar. 6.4 . Godzim 2.c.4.b.
3.6. 17. Exemplum vide infr.dib.s.feb . 10.in fine.
 ONVM MAGICARVM
790 DISQUISITI

xij reperci liberentur maturius a & ut idem cx Silveſtro Priccate CRESPE

obſervencur, nc qua ſecum ferant, vel Tus narravit, lib. 1. de odio Satans dif
ne qua inferant alij, quibus Gbinecom sur. 15. Pofterior autem illa: D. Tho .
qucant inferre: & cadem de cauſa, ne mæ ratio quzati lic momenci di&um
diu ſola permittantur,nihilenim Dia . Jiam , lib.3.part. 1. quaft.si
bolus diligencius conatur , quam ad
mortis confilium illas inducere. a Sed SECTIO VIIL
cur cas carceribus non eripit : GRIL:
LAND quaft.. ſcribit quofdam iudi Deaccufatione in iudicio poft incar
ces fæpe expertos an ſolita inundione. cerationen
Magi capriper dæmonem efferrentur,
& nullum umquam fortilegia com ef.
De hac fufficione iamà nobis di
fc &tum fortira Vnde multos de muille , & tag. fup. text. 6. G quis plura vo
quod capiæ à dzmone aripi non por let, legal Prolp. Farinac. queft. 12.
sánr : & rationes reddie duas, primam ! 16. Clar .. for 9. 12. cum mul.feq.
quia Diabolus mavult illas in profef
Gione lua tacim morii 2. quia Deus S E C. TIO IX ..
1
non permituit dæmones exercere po
topriam ſuam , neid fat in fcandalum De torin

ipſorum iudicum , & Dei ignominiam

Nam videreturplus pole Diabolusin cianuindiiam
A Dhanc cia diximus, quz fuffi
luisminiftris ftrigibus; quam Dcus in ; fup.fe&
fup:168.3. Offeet.co.
e .
fuis, qui funt iudices,quæ ratio pofte- Nunc videndum nobis qualis ele de
ciorel D. Thom . Confirmatur, quia bear quando itcraoda ?decernendave?
Pompeiopoli' exiſtens Inquilitor per- & qar hacin re lupeaſticiola Gor vitā
mifir cuidam malcafio capro ut le in - dai Quoad primum fecundumqueluz
ungeret, & licentiam deditevolandi lei eniin valde commiſta , quæ de ijsdici:
pollet , & ille ſtatim ſublatusfuit in ac- ' poflunt kienda funt fequentia. Impri .
sem . Cum Legione in Hiſpania dege.mispoterit iudex inftituere interroga.
seorlegi liuceras ad do & orem quenda riones ad formulam illam à Grillando
Canonicum datas , quibus hoc inter o tradicam ; Quid for illa profeſſio, quam
celera narrabatur . Ergonc hoc cung faciuntcum diemone , & quibus modo
accidit, quia cellabar ratio prædicta , no ordine ad illam accedant , quibus
Dec dæmon poterat videricôtra iudi. ceremonijı en ſolemnitatibus in cau
ciariam por: ſtarem prævaluiflë ? Sua . tantur : Ad quid'fe obligent damons :
derem ramen. Judicibus abftinere ab fub qua forma: verborum fiat ipfa oblin
huioſmodi cxperiencijs, in quibus plus gacio ? que fins ab iis fervanda .
cft curioſitatis, quam piciaris. Punica ad que teneanturi qua pramin ba
morre iudicum curioltatis ego alias beanr ca que habere perestab earum.
cx Cumano exemplum dedi ; quod l Principe Demone ex quibus rebus
fimplicia
a disben hodie, decuftodi'reorum . b Nor Remig, ló: z.diemonolus.c 617.68. 09.7. 1.7o . -
 LIBRI V. SECT. III.

formplicibusvelmixtis componantungu . CYPRIANO 6, & eft Thcologica len

enia , quibus liniant corpora fundum Icnria communis.
ondunt ad ludost' cum quibus etianpre Torpuræ modus iudicis arbitrio
bus faciant alia venefica , maleficia? | committitur. ſed debet illud moderati
guem ordinem teneant, quando acceſs prudentia & æquitate;primo, ue pre
fure ſunt ad ludos pradiétos ? fiene velcedane indicia ſufficienria', de quibus
rum quod ondant corporaliter , vel illa egimus , sretione, I. ur conftet prius de
for illufio fivè viſto quedam in apparere corporcdeli & i,quod ibidem probavio
ria , in mente', & intelleétu ? cafu quo mus.z-urrco Gr daca indiciorom copia ,
accedunt corporaliter , an ambulentpe- & proceffus contra ipſum iam forma
dibus proprijs, vel alirer deferantur, oci, & tempus ad le defendendum ſuffi.
quomodo, & per quem ? Itent quomodo ciens d'4. ut reus DCC GC confeſſus , nec
& qwaliser celebrent ſacrificia ;offerant convi& us. f. urper interkocuroriam
preces munera damoni? Item que font reum iam dampasir ad quæſtionem ,exo
illis in pracipue obfervantia in di&ta pro- preſlis in ſenrencia caulis, cur; & reus
feſſione ? ] non appellarit , aur frivolè & calum.
Er alia huiuſmodi qux iudici ex nioſè appellaritappellationi cnim non
præcedenti in quiGrione , vel denun - frivolæ aur calumnioſa deferendum
ciacione videbuntur ex quirenda : poolt : adeo utcontra eam tortas & con .
ſtea porerie interrogare de Gngulis felfusnequear condemnari. Si conſtet
sum hac , & quando, di cum quibus, iudici frivolam vel calumnioſam elle,
&c. fecerint ? in his utile erit à levio poteft cam contemnere :poterit autem
, quæ facilius confitentur , ad credere talem elle,quando in proceſu
graviora progredi, idcoque ultimo crunrindicia legitimia ad corquendum ,
demum loco de copula cum dæmone quæ res in termino hbi conceſſo non
5 interrogare ( Spreng. part. 3. mallei fufficicnter expurgavir. Si de hac re
quaft.14 GIS iudex dubiraret , omnino deberer ap:
Abftinendum iudici comenis , Gpellationi deferre , & à corcura ſupera
poffit abftincndo veriras haberi , qua- icdere- 6. deber iudex poftquam rc
ftso ,cnim , res fragilis eft', e periculofa , us cibum vel potum lumpit , propter
é queſape veritar m fillir; a læpèfor periculum vomitus', ur minimum
ur innocenspro sncertofcelere certifimas quinque vel fex horis à quaſtione ab
Inar pænas b , frequenter cameo cogi itinere. 7. deber pro gravitate deli & i;
1
sur iudex quæſtionem adhibere , cum certitudine indiciorum , & qualita
qui ſenegant crimine quo accuſantur le perſonarum , criam qualitatem
réneri , torquentur , ut facinorisversé ! & gravirarem rormentorum remitie
tas que indice voce , non promitur, do re vel acuere . Modos aurem & gra •
lore corporis exprimatur , teſtc Beato' dus torturæ rc &tè proponic FARINA
Fffff3 CIV'S
a l.1.S.quxftion D ' de qu . Ariſtoi# Rhet: ad Alexan: de queſtione. b D. Aug. lib. 19
: civis Dei. c Cyprian. and Deme'riom loon. Misiot, in 4+ dors.qui22. Silvef Tobri aiij verho Ina
quifisiood de biste
jeg, vide Propa: Foronc 9,38
-793 DISQUISITIONVM MAGICARVM .

civs a debet eriam iudex,licet iftud fet ultra duas vices torquerid, licet cão
deli & um Gc atrocillimum , eum crarium ſeryetur in praxi ſecundò, non
modum & diuturnitatem quæſtionis eſt repetenda eodem die quzftio,ſed
in eo , ſervare, ut corpusreimaneat vel unus alcem dies inter fingulas eß in
illælum , vel modicè læſum , falvum in cerijciendus ,utterror ille & dolor sc.
ppcentiæ vel ſupplicio : illæſum dico, fidcate, terriò , numquam eſt iteranda
quod ad carnis lacerationcm ,aur olliú i niG ſuperveniant indicia nova & diver .
vel nervorum fra & uram , nam quo Ggenerisa & prioribus evidentiora : &
ad diſcompaginationem , Gve difun - nili tous fit adeò fortis ac robuſtus, ut
dionem iuncturarum & oſſium non animo & corpore in priore cortura
immoderatam , vixin tormentis ca po- perduraverit item nil priores tortuæ :
teſt evitari . Hic meritò cun & is lequen. nimis lenes & inſufficiendes fuerint:
da foret ( extra tormentum inſomnix ) i quod dijudicare pendet à iudicis ac
Pauli III,bulla LVIII,b quz vçrat reum bitrio quarıò li reusia tormentis con
in sortura ulica .horæ fpacium decis fellus , fequentidie non vult ad bancú
neri. Debet ctiam iudex abſtinere no . ( quod aiunt ) cófesGonem ſuam ratifi
vis ,& in ſua provincia inuGtatis tor care extra corturam , dica queſe dolo
quendi modis;Scd aratur ſolicis in hoc recormécorum falla fuifle confellum ,
crimine ; ut tormento funis tenuio porerit abſque novis iodicijs de novo
ris & aftucione aqux frigidæ in tergum fubdi quæſtioni, ut perſeveret. Si cung
appenli, vel etiam additis ad pedes pó reus in ſecundaquzſtione pergie nega
deribus, vel ut baculo inter pedesin - re, primam confesſionem expurgat, &
ſerto nequcat iungere ; vel tormento elt dimittendus, nec poterit tertiò tor
vigiliæ omnium optimo & cutiſlimo, querif. ail tamen prima cottura fuiſ
quando non additur Gimul membrorú let inlufficiens & indicia valdè urge.
exçenlio , hoc optimè nobis deſcrip . 1 rent , cunc ad tertiam poffet deveniti f.
ſerunt Flamia . Cartar. & Farinac.c & Quod Gin tertia adhuc negat, omni.
co potiſſimum ucendum quoad mulier nd dimitracur : liin sectia licut in pri
res; maximè honcftiores , ut luot mo ma iterum confitetur, & poft torturara
niales , & c ; hæc in inferenda quavis ratificet quzſtionem omninò eſt punie
tortura endus: 6 tertia in tottara iterum confi.
Quoad iterationem quæftionis, ſer- i tetur, ſed polt sorturam negat,non po
vandum primò , ne unquam etiom er terit quarto torqueri , ſed elt abſolveo .
gentisſimis indicijs ſupervenientibus, dus, quia cun & a indicia priora purga
reys torquearur ulira certiam vicem , vit , & ulcimum iſtud ſolum ad quze
criam varius licin contesfione : quod , ftionem non ſufficir, el que tandem fi.
G ſemper contaofer negaveric, no por, nis aliquis quzſtionibus imponendus.
Sic
a fup. à num . 34. b babes in Bullario Magno par.i. c Carbar. lö. 4.praxicri, ca.2.n. neon
8.Farin fup.nu.7i. Marfinl 1.D.de quafi dhicinsellige Simanó quos sieg prax-c43. 4.11.
1
Morin. 4 d.rs.qu.12. Simanc fup.n.39.f Sic Simanc. fup.n.43. & in fuisp14.1.Milews,
Clar DbaanidCarr.g boceft mens criásima fup.n.46. Frá Pegne is direct ingriff .;- rose,
 LIBRI V. SECT. IV . 793
sic Sinan Supra numero 43. & alijilli | tunc non eſt abſoluta, ſed Itantibustác -
fupr.cirati. & preterea Bol Blanc Ca. tum rebus, prour tuncfe habcant . ut
rer Farinac eos fequensfupranuner. I benè poft Boet. G Caravitam Clarus q:
99. 105. vide Marfil.in repetitione | 62. Damhaud. fup.Praxis verò illa
1. reperit. D. de quaftion. Er quod tunc quam Sprengerusponit.pari . 3. Mallei "'
fimpliciter abſolutè fit dimittendusli ! 9:14. ut damncrur non ad torturam
ber volunt Ezmeri, in 3. part. directo. iterandá ſedad candem alio' die con
Pegnad.comment. 31. Anton. Gomez , tinuanda , & hoc poffe fidri non ortis
dicapit. 13. numer . 28 : folvens argu . povis iudicijs,mihicallidior,quam ve
menta contraria . Dambandi in prax. rior; & crudeliör, quâ æquior videtur. ·
crim cap.40. & alij apud Binsfeld . 1.7 . Nec enim decet huiuſmodi verborum
de malef. c.q.1. conclaf. 16. Eftque captiüculis fævitiam intendere , quid
non illepidum quod narrat Marhli ha prodeſt vocare continuationé,quæ re 1
buiſſe le Mediolani quendam inligné veia eft iteratio ? quam durűeriam eſt,
nebulonem ; quiin tortura facebatur, per continuatos die's quæftionem ex .
& in auditorio poſt torturam cunda ercere?abfint à pijs iudicibus huiuſce.
itcrùm negabät tandem rogátús quare'modicómenra .Quod dixi,fecunda vel
' fic faceret,renidésreſpondit, quia me tertia vice itcrari torméia poſſe;id pro .
lius iudico millies torqueri in brachijs ; cedit , quando reus duntaxat caulatur
quam ſemel in gula ; quare ? quia dolore quæftionis,fe vi &tum fuiſſe : fed
- multos reperias chiturgos , quinorint ficondêderet erróneāfuiffe confesſio .
fua in loca reponere & coaptare olla nem , & le paracom probäre fuum er
brachiorum ; nec unun invenias; quirorcm & adline aliqua indicia prorevo .
norit reaptare , gulam & fimilibus fibi ; catione facicotia ,tunc'non poffer iterú
illudentem Hippol.MarGl:coa & as fu- lubijci quæftioni,ſed deberet ci ſpaciú
ir liberum diinittere.Porròqui dimit- tribui probandi erroris , interea latius
rédus , eum cenſeo dimittendum abro haberi , & admitti ad eam advocati
Jurè & fimpliciter ; line fideiuſſoribus, ac procurarores , ut ' pollit'cum ijs .
idque exreceptiore fententia ; neque conferre 4 : Hæcdereo non convi .
caulam indeciſam relinquédam : Srta . 1 & o .
nien indicia non forent per eum fuffi Cæterum fi reus Gt convictus, cor
cienter purgata; veleriāð verifimiliter ruliiuseſt iudici non fubijcere cum
exfpectarerur indicia nova & clariora , qovltioni , quia cortura folec indicia
piæcedentibus;tunc,ex inultarum € u . præcedentia purgare , immo se plenas
sjarum praxizpoffer reus dimitti d'ara probationes; & ideò reus eriam con .
fideiuſſione de ſe repræfentando, cúm vidus in tortura, & poft eam conftan
jrcrum à iudice accerſerur' ; & tonic , ter perſiſtens, forei liberandus' , ' ud
tumiſta indicia nova ſupervenerint , excommuni Dd ſententia docet Fa.
seus iterum examinatur , hæc dimillio le
rinac. b . Erlicer muli graviflimi iuris
interpp :

a Bolinis tit. dekore. n . 19. Roller. Fran. Perſonalis apud Farinac. an . 103, bqu. 4. position
26.50 9440. #4.2 ,
794 DISQUISITIONVM MAGICARVM .

interpp . cxiſtimenc adhuc huiuſmodi | ubi ncceflaria el rei confeffio, non ha .

polle condemnari 4. & G Pariſienus bet locum Navarr. ſenteasia : ubi non
Curia.telePaponio ,aliquotiesiudica eft neceſaria procedit quoad cormco •
sit; contrarium camé, quod dixi , com ta ad hocinftituta, ur deli& um illud,
munius & verius efle , cú Carrario cen . de quo convi& us eſt fatcatur, nó qoo
ſuit.Farinac.Salcem quoad pænam or ad complices nomioandos , aut circú .
dinariam , or ca infligi non poſſit : ex- ftancias deli & um aggravantes, de qui.
traordinariam noncorporalem face bus nonet plenè convidus.
Jur infligi poſſe, quando convi & us Quoad perſonas torquendas crimé
tantum fuit præſumptionibus urgen- iftud eft exceptum ,idcò privilegio ſuo
tiſliinis; quod li convidus fueritple- omnes ſpoliansur:diverfimodè tamen.
nis probationibus. tunc poffe infigi Nam qui ſunt privilegiati rationc di
pænam corporalem extraord , etiam gnicacis velordinis; illi planè (polian
triremium . Sunt camen aliqui caſus, tur , etiam clerici & monachi etiam
quibus tortura scum convi &tum non non infamati, mitius camen ſunt cor
eriperet punizioniordinarig .1 ,fi non qucndi ifti, quam alij ur docet Simso
dciur ſuper delicto , de quo quis fuit cas b Quoad eos quiſont exceprisa .
confeflus, vel convi &tus ; lcd ad no tione ætatis; puto G Gor minores annis
ritiam aliorum deli &orum . 2. quando XIV. cancum eſte cerrandos,ctiam fer
datur tantum pro' habenda ulteriore rore reali, ut nudando , ligando, & ad
veritate qualisatum aggravantium .3. eculeum adducendo , non tamenim
quando irrogatur adhabendos componendo. Si minores tantum vigin :i
plices , fautores receptatores, & alios quinque annis ingrefli faltem decimú
participes. e . fi iudex decernit cam quartum ,torquendi, ſed mitius, quam
cum proteftatione , id ſe facere finc maiores: ſenes verò , pro cuiuſque viri
præiudicio probatorum ; & revera hæc bus minus tamen acriter quam viris.
proteſtatio non apparcat contraria Idem de cæteris privilegiat's ratione
facto, ur appareret , fi reus interroga. debilitacis, quirorqueri poterunt mo
secur luper principali deli & o , etiam deratius dummodo abft mortis omns
operçnus & non ſcribenje notasio. periculum : excipiendz feniper fre
Scd urrum iudex poffit reum teftibus gnanics , favore parcus, donec pepere
plenè convi & um torquers? Navarr.inc & periculum illud cvaſcript:quo•
in Man, capit. 18. numero. 59 refponde- i ad alias mulicres, nibil peculiare elt ,ni.
se indicem qui hoc facit ad impedien- ; fi quod honeſtaris, quá in viris , adhuc
dam rei appellationem , peccare mor . maior habcoda cucio maximè li sirgi
cal . niliconftet calumniofam ac frivo nes , aut randimoniales Gor .
lam fore appellationem , in illis locis Quoad tertium dubium , lciendum
inoltos
2 qk . 4 * 26. & qu .40. nu 2 6 Marhilfingu 108.Gramma.oral. 2.4.24.0 decis
4 * 7.cov 11prwl. cup.?? poftw Ant.Gomes 06.13.00 n. 20. Remi Filer.c sig.
cort s: ar . i citeominus w.9.
. : 3 99 or kt patet ex lac. Pordio. com . 99. Simon Jup .
:: For An Gila 03
 LIBRI V. C. IV. SECT 1X .
795
multos maleficos contumacillimè tor: avertit, aut vim eorum priuſquam cor.
menta perferre , munitos ( ut ipſivo. pus contingant collit, aut aliquidme
cant ) remedio , ſivè maleficio Tacitur dium denlum & folidum : quod ſie
nitatis : quod maleficium a tradunt mul facit ne aftantibus ſit confpicuum :
componiex corde , velaliis membris interponit. Aliquando denique cor
infantuli non baptizati,violenterneca ! pus ipſuin malefici ex eculeo tollit , &
ti , & in pulverem redacti,quibus cine- aliud lubftituit : quæ cuncta cuni
ribus corpori inſperſis, vel occultatis , Deus permittit, illi facillima funt,ra
Glentii banc vim conſequantur. Cer rius tamen hanc fuperpofitionem cor
tum elt in tormentis multos hoc ſilen - poris alterius contingere puto : frc
3
tium retinere , ut b ſcriptores ple- quentius averſionem illam fivè depul
rique teſtantur. & quotidiana narrat lionem , item interpoſitionem ( quam
experientia. Fıt autem hoc artificio dixi . ) Et vel vehementer fallor, vel
Diabolimultis modis, quorum quof- planè id factum id Lycantropo illo
dam obſervat c Binsfeld. etenim mul- ! Weſtphalico annis ſuperiorib.de quo
tiplexeftcaula hujus ſilentii , vel enim ut, ex ore, Sereniſl. Electoris Erneſti, Ba
tacent quia dolorem non fentiunt, variæ Ducis, Carolus BilheusVir. Clar.
vel quia loqui non poffunt; etiam mihinarravit, ilta ferebantur; homi .
fentiant ; vel quia nec fentiunt, nec nem vicies (en , iudicum clemens arbitriu ,
loqui poffunt ; ut quando profun- quo ſe porrigat in illis partibus Aquilona
do romno opprimuntur , ( ſomnum ribus )lævæ quæſtioni ſubditum , nihil
hunc conciliat dæmon caulis merè na faſſum , ſed renidenti ridentique ſimi
turalibus , ut medicamentis ſoporife- lem cuncta ſupplicia pertuliſé, tádem
ris & fimilibus ) vel fanè , quia licet i carnificem reo poculum quoddā me.
ſentiant & loqui poſſint , robuſti ta dicatum præparalle : & ipſum quidem
men atque fontes onnia tolerant , purum putum vinum propinafle , bie
& obftinato animo cruciatum inter i bifeque , reo verò exhibuille potio
rogationesque omnes contemnunt, nem illam alteram , fic impoſuifle, cc
ut non ſentiant , lolet dæmon effice ce tibi confeftim reum omnia ſua faci.
te per quædam naturalem vim obrtu nora narrantem ; & inter cærera , lu

pefaciendi fenſus habentia ; quibus ftiorum aliquot Lycantropiam , & quz

fit , ut vel dolorem non fentiant, vel tum plurina perpetrarat, quærétibus,
lenior & rolerabilior dolor videatur, , undehæc tam iubita mutatio ? reſpon
de qua re actum ſuperius, lib.2. que. dit , pactum fecum damone, eumque
ſtio. 21. Aliquando pondera appenfa | sbi pollicitum hanc indolentiam cum
ipſe levat , & corpus ipſum ſublevat, taciturnitate in tormentis , & omnia
funes quoque quibus ligati & extenfi fupplicia , quæ carnifex ipfi infigeret,
Jaxar , aliquando verò ca quæ corpori in le illum luſcepturum. hoc ſcilicet,
infligi, velinfundi videntur ; iple aliò į ut dixi , adverfionis , & interpofitionis
Ggggg modo,

a Sprengmal malef.p. 3 qu.14.6 15.' ex eo alii. b Pymeri.part.3. Dire& .inquifitiba

Peana commens 39.Gril de sortur.9 4. 1. 12.Damband.6 slij . cm 17.8.1.conclufiis.
 VM
TION CARV
M
UISI
796 DISQ MAGI
modo , ftultusenim ſit , qui exiſtimet ipſum | fundant , id fi in ipſa quæſtione fiar.
autoproſopos demonem torqueri potuiſſe ) quia cruciarum adfert, & periculofam
mox verò ut illud ( nefcio quid ) bi- | convulfionem , pars tormenti cenſeo
billet , dæmonem abſceliffe vel invi- , dum ; Gi poft quæſtionem , adhucæſtu
tum , vel pacti contemptorem , ideò ante corpore , idem arbitror ? Gi diu
ſe nolle amplius torqueri , malle lpon- poſt, quid operari queat, niſi ex pacto
te profiteri. Silentium etiam ſolet & maleficè ,non inteiligo; minus á an.
Liabolus inducere occupatione cor te quæſtionem , ut plerique ſolent: ca.
porcamalefici , præcluſis illi interius vendum ergò. Qui bencdi&tam a
faucibus & ore ,ca moderatione , ut qua:l) infundunt, fivè autê quæftioné
non præfocetur , loqui tamen non Give in quæſtione, 6 ſic directe ad veri
queat; interdum etiam organo audi ratem promendam putant cas adigi,
tus fic obſtructo , utjudicis vocesin vereor ne fuperftitiofi , 6 indirecte,
terrogationesque non exaudiant rei ; quod obfellascredant , vel dæmonem
quorum omnium exempla "ſuggerie propè adhiftere , & ideò piacularem hãe
Nicol . Remigius a. Aliquando dun. undam propinant,vel infpergunt; non
taxat prope adfiftit & dehorratur à aufim dănare. Probem magis. Calho.
confeffione, adhortaturģuc , utbre. licis enim conftat,fugando dæinonicf.
via hæc tormenta , fpe vitæ præſentis ficacem hanc lympham quare fortalis
longioris, & æternæ cum illo bcatita . criani ſuadendum , ut citea raperſticio.
tis, fortiter ferant; demum addir mi nem circúcirca equuleum alpergatar
nas & intentat ſæviora , liquid pro locus, & licin loco quæftionisoluilis.
mant . Denique ſolet illis membranu. cura aqua bencdicta .Examinemus núc
las & alia inſtrumenta magica , variis quædam hac in re à Sprengero & lociis
notara characteribus,fuppeditare,qui tradita b.Primum ſuadent ream diligé
bus in locis corporis ſecreuiſſimis ab cer ineluci verbis & rationibus,Ipe du
ditis , ex pacto lenlum adimit doloris. ibia addira ; quod fortè non dāvabırus
Nonnunquam etiam per alias male 6
malefi- ad mortem ficonfiscalur, lit veritatem
cas ( ut ait Sprenger. ſupra quaſtion. 15. ) non celer , & Deo der gloriam hæc di
maleficiantur quantumcunque remo- j ligentia laudabilis cft. Nă monitio fre
tas. Prout malefica quadam in ljpruch fequens (utaiunt )& carceris calamitas,
iactare folebat,quod ubi ad minus filum ex ! & nultiplicata informatio proború vi.
veſtimertis alicuius detenti haberet , tan rorum , folent diſponiere . d veritatem
tum efficerepoffet , quod quantumcunque eruendam.Er à nobis addunt) experiú
tormcntaretur, etiam uſque ad mertemini est , quod per hujuſmodi informatio
bilfateri poſſer.] Sed hoc torum expa . nes maleficæ raliter cófortatæ fucrint, 1
eto Diabolus faciebat. ut in fignum refiftentia in terram fpu .
Vi his judices obvient,quid nómo entes, quali in faciem Diaboli,diccićt;
Juntur ? multa ritè, multa perperam . faciam quod juftum crit , & coníe
Sunt qui prophanam frigidam ori in quenter crimina luafatebantur.]
Sersedd
ahj.Demonolak.c.8.6 9.63 Mallei 9.14 .
 LIBER V. SECT. IX. 757
Secundò ur dum miniſtri ſe parant ad , emplo Samſonis,( in quo totum id di
torquendum ,alij interca ex(polientre vina vircute contingebat) & etiam do
um ; (fi fitmulier;exfpolianda fueratd mu . cumento Apollonii Tyanæi:cputarim
leeribs alis, antequam ad carcerem duca. 1 feriò hoc elle Magicum & fuperſtitio
tur ) ne quid in veſtimentis ( ut jam di- | lum .
Addunt &quartam cautelam ,fiin
xi ) lateat maleficii,
Tertid debent capilli capitis & barba inveſtigarefinquiūt d , addo verba ne quid
abradi , immò & per totum corpus et viris magni vid a affingere ) affe &tat, an
iam in parribus ſecrecioribus; ſi fæmi- | maleficio raciturnitatis fic involuta, an
næ ſint'à fæminis, fi viri à viris : & fic lachrymari coranı co queat ſtando
cavebitur inhoneftas & inverecundia , aut tormentis exponendo . Hoc enim ip
propter quam Inquiſitores Germanici I ſum pro certiſsimoſigno, ex fide dignorum
Sprengerus & focii non auſi fuerunt antiqua relatione , ac propria experientia
hocuti remedio , ut ipſimet profiten- docente, adedcompertum eſt, quod etiamſi
tur,addentes alibi hoc in uſu eſſe . Ta ad lachrymandum cõiurationibus hortetur
men ( inquiunt ) in aliis regnis inquiſi- o conipellatur, fi malefica exfiftit, hoc ip
torestalem per totum corpus abraſı- ſum ſcilicet lachrymas emittere non poteſt:
ram fieri mandant. Vnde & Cumanus in . dabit quidemflebiles voces, & ex sputo ge
quiſitor nobis infinuavit : quod anno elapſo, nas & oculoslinire, etfi fleret, attentabit:
( qui fuit 1485 ) 41. maleficas incinerari | Super quo à circumftantibus cautè adver
mandaſſet omnibus per totum corpus abra . tendum erit. Modus autem coniurandi ad
fis. Et hoc in diftriétů c comitatu Burbie, in lachrymas veras, ſi innoxia fuerit , & cobi
confinibus Archiducis saftrie verſus Medio bere lachrymas falſas , talis vel confi
lanum . milis in fententia practicari à judice poteft
Er hoc remedium multum prodeſſe, ſeu presbytero , manum ſuper caput dela.
inter alios duobus exemplis lectu digotiſeu delatæ ponendo : Coniuro teper ama
nillimis , led , propter prolixitatem , , niffimas lachrymasà noſtro Salvatore Do
nunc à me omittendis : quorum ipſe mino, &c. ] Quismireturſubea teni
teitis ocularus & judex fuit , confirmatpora hæreles invaluiſſe , quando hu
lud. Danıbauderius b . In bac tonfone julmodi , quæ nec Scripturæ facræ ,
illud moneo obſervandum.6 fiat dun nec Conciliorum , nec Decretoruin
taxat , ne maleficium latcatforamini- Pontificiorum , nee Patrum , nccEc.
bus corporis inſertum , vel crinibus in- cleliæ conſuetudine introductæ ſunt
(perſum , ritè id fieri:eademģ; de cau formulæ , ad ſuperſtitiolas obſervatio
la purarem , ne qua unctio ſubellet, et nes acccdcbant ? lam ante docui in
iam torum corpus aqua calida prius dicinm iſtud k chrymarum prorluser
diligenter abluenduin fed fi tonfio fie le fallax, & annumeranda haud dubie
ret ex opinione , quod per eam robur experientia , fuperftitiofis aliis explora.
corporis & animi fortitudo pereat ex . I tionibus, quas mox refellam . Formula
Ggsss 2 ipfa
ad 4.3.1.9.15. b prax.cri.c.37.8.21. c PhiloA.1.7 . & 8 Nsc. Rem ... 3.6.91. d Mail.dgu.
3.queff.is.
 VM
SITION ARVM
798 DISQUI MAGIC

ipſa nihil continet impii , ſed formulas , ritò improbant, & de hoc poſtea age.
hujufmodi judicibus preſcribere merè cur copiose libro ſequenti , cap.2.quaft.
arbitrarias , & fallaciduntaxatinnixas 2. Obiicitur factum Præfuls Ratiſpo.
experientiæ :non fatis più ,neq; religio- nentis : Quod dum quidam hærerici
Jumeſt, & ſapit tentationem Dei.Nec propria confeſſione convicti , utim
ratio etiam quam addunt eſt bona : ſci pænitentes & defenſores perfidix
licet hoc contingere , quia gratia la - morri fuiffent adjudicati, accidit ur in
chrymarum in pænitentibus donum rogo illæſi perlifterent : projiciuntur
eſt Spiritus fancti: & Diabolo difplicet, ergò in profuentem :fed ncc aquis de
-a

ideò illam conatur impedire. Agee | merguntur: Nutaremulti, & fidem il.
nim ,G oratio illa efficax ad hoc donú a lorum fufpicere. Sollicitus de gregis fa .
Spiritu ſancto impænitenti & nolenci lute bonus paſtor , triduanum iudicit
maleficę impetrandum , ad lubitum in jejunium , & preces Deo fundendas,
terrogantis latrunculatoris : ( quod nondum expleto triduo , venit qui.
quis credat?)fanè Diabolus non magis dam , & denunciat hoſce lub uno bra
poterit has lachrymas impedire,quam chiorum habere maleficiarm infertum
cordis pænitentiam ; fi non eft ad hoc inter carnem & cutem invéto & amo.
efficax, curid Diabolo diſpliceat : cui co,confeftim illosvindex Hammacon
fictæ lachrymæ non poſſunt non pla- cremavit.Huncergò inquiunt denun
ciatorem fuille Necromanticum , &
cere ? curergò per hujuſmodi com
menta ; ab Eccleſia non approbata, via cius præſulem ufum denunciatione.
ftruitur fimilibus ſuperſtitionibus ? Scd qui narrat Sprengerus ,dubius fuit
an Necromanticus fuerit, necne potuit
Pręterea cur nequeatDiabolus lachry
mas li velit elicere , quas muliebre in- cnim Deus bono illi præſuli id aliter
genium cum lubet elicit, & fuperftitio revelare, in cauſa tam gravi & poprlo .
Flentium Picardirarum ? neceſlaria. Deinde nos non omnium
Quintam Inſuper addunt iidem ſcri- ; hic facta defendenda , ſed cauſarum ac
ptores, Tonfis capillis capitis, cum calice | geftorum pondera libranda fufcepi
ant ſcipho ague benedicta , guttulam cl mus
ra benedicte immittendo > invocatione Septimam ergò hinc eliciunt , devo

San &tiſsima Trinitatis, ieiunoftomacho tri- tasadDeum orationes junctas jejuniis

cies in potu miniſtrando per Dei gratiam à & bonis operibus ; immò & populo in,
pleriſque taciturnitatis maleficium abftu- ! dici poterunt preces publicæ ad invo .
candum divinum auxilium in genera
Timus.] Cætera tranfire poffunt , ca.
venduni ne vis ponatur in numero il 1 : , & at contra dæmonum quaſcunquc ·
lo ternario , aut in jejuno ſtomacho, infeſtationes cælitum auxilia implo .
utrumque enim impertinens eft ad ef rentur : luxta illud booi Regis lola .
Ifectum .
phat a Deus noſter ergò non iudicabis cos ?
Sextam ponunt de tollendo hoc ma . in nobis quidem non eft tanta fortitudo, ut
leficio per alias maleficas: ſed hoc me poſsimus huic multitudini refiftere , que
irruit
a2.Paral.20.0.12.
 LIBRI V. CAP. IV . SECT. IX. 799

ifruit ſuper nos. Sed cum ignoremus quid | DD. ) idego certè ad caluni periculi
agere debeamus, bocfolum habemus refidui, lubenter reſtrinxerim . In genere ra
ut oculos noſtros dirigamus ad te . ) men loquuntur ( ex l. nemo C. de Epiſc.
Octavo loco adduntquædama, mi audien. Bald. Spec. & alii quos fequuntur
hi quidem non parum lulpecta, nem Clarus S.fin.q. 64. numer. 34. & in Binsf.
pe : quoad diem , ut infri miſſarum ſo- ) in l.7.c.de maleſ.quaft.i.concluf.18.) Sed
lemnia & facratioribus diebus, maximè cum idem Clarus fateatur timentes
fextis feriis gucuſque fit compulfis pro ex Deum iudices his diebus nunquam ali .
Spectatione Salvatoris noftri, malefica inter. qué pæna ſanguinis afficere ( vide illum
rogentur. item ſi ſalaut alie res benedicte quajt.97.0.0. ) idquein Dei honorem ;
cum ſeprem verbis quæ Chriſtus protulit in non video cur , ceffante illo periculo, ·
cruce , in fcedula confcriptis, fimul colliga non fuidem dicendum de tortura .
tis,collo malefici alligentur; longitudo Chri Nonò adijciunt in ipſa quæſtione, le
fi benedi&ta ſuper nudum corpus do extra genda dicta teſtium , lubmiſlis nominia:
circumcingantur. ] Ego ( quicquid illibus, dicendo : Eiceconviéta esper teftes,
dicant de experientia ) illi experien- & c.Hoc non fatis intelligo. Nam live
tiæ non fido .ReliquiasSanctorum ap- lit duntaxat nomina teſtium taceri , pa -
pendi collo,aut quaſvis res Eccleſiaſti rum ad rem , hoc enim etiã extra quæ
co ritu benedictas ,cereas effigies AG- ftionem fervandum
ſtionem ferva ndum ,, de quo fupe
NI DEI . (ut vocant ) lalem bene- rius. fi fummilla voce nominari, ita :
dictum , & c. probo ,dum deſitirreve. ne reus exaudiat nomina , cxaudiens

rentiæ periculum : & fcio quoad ag . tamen reliqua:fanè hoc luperſtitioſum

num Dei hoc multis feliciter ceciditie . eft.
de verbis certis fcripturæ , quid ſen Decimo monent interrogandum
tiam iam dixi libr. 1. quaft. de periaptis. reum , an velit fubire indicium ferri :
De longitudinis Chriſti Domini men candentis , & fiannuat,cognoſci verum
ſura , quid illa operati idonea , novit i ellemaleficum : profecto id fallax eſt
Deus : ſapè cum benedici illam prius inprimis : deinde iniquum proponere.
volunt , indicant, hoc bencdictioni Ec reo , quod ei facere , vel iudici non li
clefiæ tribuendum . in ipſa etiam cir- i ceat permittere.
cumdatione, aliquid vereor ne fit men. Vrideiimò monentecs quinibil in for
dof. Dierum illa obſervatio (uſpecta mentis confeſsi ; de carcere panoſo , ad bene
quoque non immeritò. Sed & iura fe- i muniram , ſed minus incommodam manfio
rtis diebus abftinere indicialibus iu nem transferendos nullo tamen modo rela .
bent ; niſi quando periculum eflet in | xandos ſub iuratoria vel fideiufforia cau
mora , ut patet ex libr, Provinciarum C tione : quia fic nunquam veritas ab ita rela
de feriis , ideò quod iurereceptum ', nt xatis habetur , ſed ſemper deteriores effici
in atrocioribus criminibus quovis fe untur. ] In primis porcſt caſus occurre
fto , etiam in Paſchalibus , liceat cor rein quo ſic Gint relaxandi ad melio
quere, ledad Dei honorem (utaddunt rem cuſtodiam : iudicitamen tùm ve
Ggggg 3 hemen .

a Spreng. 3.916 Per Greg 1.13.derap.c.30.88.5 .

800 DISQUISITIONVM MAGICARVM
hementer cavendum ,nealijs Gint noxæ SECTIO X.
ſuo exemplo, velverbis. Deinde poteſt
etiam contingere, ut locus fit cautioni De aliis mediis veritatem perfcrutandi.
fideiuſſoriæ , ut ſuperius dictum . Nec
fast is crea illa afirmatio , nunquam MccaAioris
rne iudici
meliores effici.Non eſt abbreviata ma M do .
lo fallis promiſ.
nus Domini, & præcedens vexatio da lis , vel mendacijs å reo veritatem cli
repotuit intellectum . cere ? v.g. I fingat eum ab alijs etiam
Alra , quæ Sprengerusaddit , mox complicibus denunciatum , fi promit.
commemorabimus loco luo.Nunc po . tat liberationem , quam ei non co
namusxii.quidam ex a .Francofurtenli gitat, nec vul impendere nec de iure
1.C quod addo , ut vitetur, quia mere poteſt. Homo præcipicis ingenij & no
ſuperſticioſum . Quidam ( ait ) ne do va ac periculoſa amantis lo . Bodin . .
lores ſentiant ſolcnt hos verſus pro hæc omnia iudici permittit . In primis
nunciare : dum afferit licere mentiri , hoc hodie
imparibus meritis tria pendent corpora | hæreticum eſt , fide enim tenendum ,
ramis. mendacium (quod nomen huiuſmodi
Diſinas de Geſtas, &c. ] merescur) eſte rem Gimpliciter & per ſe
Quis non hæc ridear? ſcilicet iam vis malam , ideoque adcò illicitam , nt nec
etiam in Hexametri pedibus : ſubiun- | Pontifex diſpenſatione bonam facere
git & quædam ex Plalmis . Et homo i poſsit : qux eſt ſententianon D. Augu
religioſus non audet hæc pronuncia. îtinimodo,& Thomæ,utnugarur bo
reluperftitiofa , ut facit ( ineritò ) [e- dinus: ſed hodiè communis Catholic
quentia Grıllandib , nempe ad eruen corum d, qui illam facris Scripturæ lo
dam veritatem iudici pronuncianda cis optimè confirmante.Futid lenten .
eile verba Prophetæ : Dominus lulia mea tia Bodini.M.Marulos li.4 de Inffit.be
aperiat , & osmern annuntiabit verita- i nè virendi capitulo 4. Sed errore animad.
tem . Nónoc hic ipla Píalmi verba de verſo , eius interpres Gallicus pland
torquentur? cur ergò vim arceſsit à contrasiam Marulo ſententiam trio
verti : Propherx ?item quis illa pronu- 1 buit : &multaspaginas, quæ non fune
ciabit ? ludex ? qui hoc ad reum ? reus ? Miruli , Marulo antes ut, dictorum

priinum quid fi nolit ? deinde certè in- ! iplorum Maruli confutationem pro
viris pronunciabit , nec impetrabit. | Maroli dictis continentes; quam bono
Sed ongis nitto. exenplo & prudenter ipfe viderir . Ar.
guimenta Bodini ex facris litteris facile
lolvuntur , & nos in tractatu deMen
dacio folvimus omnia.
Sed

al 3.klamiis c.10 # 39. bdequali 4.6.14 . cludamonon c.i. d D. Aug.l.cont menden

pilt ait Hierogir Pfals Amb in c.cavelc 12.9.5 Greg I /idor Innocens. & alii spund Grsliard.
6.2 . D.Th.2.2 6. 10 art.1 . Alt i Cafi, h.10 in verb,mendacium & alii. Pisov.7 /af. 4.2%
gi Eccl.7.0.14 Epb.4.25. Apoc 21.0.8.
 LIBER V. SECT . X. 801

Sed nota aliud eſſe dicere aliquid fal- cio conjunctum , qui nec fupremo iu
fum aliud occultare aliquid veruin ( ut dici permiffus.Obijcitur à quibuſdam ,
notar D. Auguſtinus a ) veluti cum uti- promillio eft juris naturalis & eo iure
mur , non mendacio , fed æquivocatio - obligat: quare & hoſti & reo ſervanda .
ne : prius illud non licet cuiquam ,'ma- Reſpondico quando de re pollibili eſt:
ximè iudici qui in hac re graviffima, & ifta autem eſt ,de re quæ iure indici im
in judicio fcienter mentiens. haud du- polfibilis :ideò nihil refert , quod iudex
biè peccaret mortaliter b. pofterius ve habuerit animum liberandi reú : five
rò iſtud fæpè licet 6. prius pertiner ad rò non habuit animum , peccavit etiam
dolum malum , quia eft contra legem , per mendacium , verbamenti contra
divinam & humanam : pofterius perti- ria proferens.2.Reſpo.ſta locum non
net ad dolum bonumd , quia nec juri habere in noftra conclufione; in qua
divino nechumano repugnat , & diri neciudex intendit liberare , nec verba
girur in bonum reipub. & iuftitiæ ex. id neceffariò fignificabant, imparet libi
fecutionem . his politis fit prima con reus: quod non ſubtiliusfculuiř ver
cluf. Poterit iudex uti equivocatione aborum
& ambiguorum difcufferit. Ex
Derbis fubdolis ( citra mendacium .) am empla aliqua huiusæquivocationis oco
bigua promiſsione liberationis, it reum in currunt paflim in praxi . Acutum fuit
ducat ad fatendum veritaiem , & auctorem dictum ludicis Leodien . & licitum.qui
criminis commiſsi deprehendat. Eſt com lag.2 pertinaciter cunéta neganti, dixit:
munis opinio Dd . apud Covarr. & fi veritatem luculenter profiteretur , ſe
Plazaın.'e Diflentit quidem ab hoc illi de publico velluo, quoad vivereti
lul Clar . f fed non diſtinxit mendaci- pſa, quotidiè cibum & porum neceffi
am à fermone æquivoco : iinmò aper- rium præbiturum , & cuiracurum eido
te loquitur de eo qui exprefsè im mum novam exftruidoman intelligens
punitatem promifit quæ fanè pronul- ligneam faſcium ſtraminumque in qua
lio ad Bodini cafum pertinet , nec mi erat comburenda.Alia fuggerit Spreh
rum eft fiParisdeputeo & Dyn.dilua. gerusg , veluti ti honeſtius habeatur
ferme tali piomillionenci. Sanèfiteor reus colito , & Gnaturadeú intrare vi .
iudicem non pofle impunitatem reo ri honefti , & nó ſuſpecti, qui frequérer
2
promittere ,nifi fit fupremus iudex, qni colloquantur de varijs rebus etiam ima
habetabſoluendi & liberandi poterta pertinentibus : & tandem fidenter (ua
tem , & hoc facere intendar. Quoad in . deant , ut fateatur veritatem , promit
feriorem iudicé maximè hæc quæſtio į rendo iudicem facturun Gibi gratiam ,
procedit, & quoad dolum bonum ,non & le elle velle mediatores : & poftea fub
quoad dolum inalum fivè cum méda. intre iudex promittat facere gratian ,
✓ fubintelo

a perd Pfals 122.contra F #8.0.24. 6 bene hec decentex D The Caiet.NauCopar

Binsfilar. 3. dub .} cHuruan Qu .: isbet le mén.do . d de quo multa.lxo Com .in l. conira:
diu de reg out. cl. 1. vor. refolut. cap . z . in fi a t laza lib.i Delii.cup 37.n. 1.infim. f .. $.
fi.assur.gdg is.
802 DISQUISITIONVM MAGICARVM

fubintelligendo ſibivel reipubl. in cuiuscon- | quos ſequitur Cover. c benè addens,

ſervationem totum quod fit , eſt gratioſum . quando nec retractat , nec expreſsè ra
Pollit etiam iudex dicere ſe illi optimè tificat confeſſionem , nec alia laris præ
conſulturum , & confeflionem ei uti- gnantia accedunt indicia: mitius & ex.
lillimam fururam , etiain ad vitam fibi traordinaria pæna affici debere , fi ac
comparandam- hoc enim veriſ. de vita cedant illa indicia , poſle plecti ordina
æterna , quæ vera vita eſt. Ideın Spren ria. Siobijcias promillionem hancco
gerus a paulò ante tradiderat fenten
tra remp. elle factam , & ideò nonpro..
tias tres alias huc pertinentes. Scilicet deſſe debere reo ad pæbæ diminutio .
polle illi ſecuritatem vitæ promitti , nem . Reſponder Covarr, tunc iudi
quando iudex intenderet eam vel exi cem non debere ſervare promillio
liô punire , velcarcere perpecuộ. hæc nem , quando viâ ordinaria & recto
ſentencia ſatisæqua eſt .Alios(ait )velle , planè tramite cognovit deli & um ; non
fic ad tempus cum in carceribus aſſer- | quando dolosè illud & via illicita ex
vandam ſed poſtea incinerandain poft piſcatus fuit.
aliquod temporis ſpaciú : rcfellere de Dixiin concluſione dolo malo ,quia fi
buit, quia revera mendacium continet dolô bonô,& proinde viâ licitâ cognovil
promilio huiuſmodi. Tertiam ponit ſet: putarem non effe opus novå ratifi.
dicentium , poſle iudicem ſecurèvitam catione,ſaltem in foro exteriore: immò
promittere & poftea (e à lententia : re nec in interiore , licuir enim iudicibo .
ferenda exonerare , & in fuum locum , riô dolô, malú obſtinati; Gilentij animú
alium ſubſtiruere: neque hanc reijsir , rei decipere: & fibi iſte imputet fimpli.
fed eit omninò fimilis fecundæ & ad- citatem ſuam . Nec arbitror Clarum ,G
huc peior , conjuncta cum mendacio: ¡ in terminis de dolo bono interrogatus
Ideò penituscavendo. fortaflis tutius tuiffet ,diſſenſurum , ut fatis indicat ſa
eſt ; quod alibi poſuit b , nen peut pe- pra numero.8. nec etiam Menoch . de ar
tenci gratiam reo , reſpondeat iudex; ; bitiraf.16 .
fateatur veritatem confidenter , cle 3. Concluſ . Si tamen itidex putans id
mentiæ ſe rationem maximam habitu , fibi licere : fi dolo malo criminis confeſsio
rum , amplius fe facturum quam ipſe i nem à reo elicuerit , & fraude cognita rexs 1
.
perat , & fimilia verba generalia. nec ratificat , nec retractat : ideoque index
2. Conclufio , fi iudex dolo malo hu eum ordinariam ad pænam condemner :
iufmodi per mendacium confeſsionem extor, non auderem indicem de mortali peccato

ſerit: non poteſt ex fola hac confeſsione re-
um damnare:niſi reuspoftea compertâ fraro
de , de novo id fateatur ſponte :vel alia fatis
prægnantia indicia & argumenta accedant:
vel ſaltem fraude cognita nõretradlet', quod
inductus dolo malo dixerat.] hæc eſt ve
accufare. ] hæc conclul.intelligenda de
peccato , non quod incurrit mentien.
do ; de quo vix potuit habere probabi
lem ignorantiam ;ſed de peccato ,quod
incurrit reum ex tali confeſsione con
demnando , de hoc enim peccato valde

rior ſententia Imola , Decij, & alioru; probabilis ei luppetit excufatio, cùm
id
ad9.14. bd.c.is, cdc. 2.
 LIBRI V. SECT. X. 80;

id cilicere, immo & eum debere mul- , quali faventes atque milerantes : qui
icorum locorum praxis , & plurimorum quodam ſero intreatcarcerem , & for
DD. confirmet fententiae , adeò ut 1 mones dedita opera producatio mula
communiorem cenſuerit Alciat . & tam noctem , cum quaſi fortuito id ac
communem lalcem fateanturPlaza & cidiffet, querantur ſeco nimis elle ad
Clar..b recedendo, ideò in carcere pariter rc
Addidi,mecretrectar:quia fi reus ex- liquum no &tis exigant , & femper cola
prellè retractaret, nec alia cobra ipſu loquantur , & Gotlimiliter( ut di& um
argumcnta concurrerent , cunc certè l est) in vicino dicta cxcipiences. Tertia
non auderem iudicem à morcali culpa quod quandocumque veritatem fateri
liberum afferere. Nam illi .communis incipiant nullo modo iudex adú hunc
Felidi & aliorum ( utrecte Covar. qué interrumpat , ne dimidiet confeflio
Sequitur Menoc.s)intelligenda, quan- nem , fed inſtet quoadufquede omni
do reus.cognita fraude expreſſe con bus veritatem dixerint , laliem quoad
sfirmar luam confeffionem , vel falcem principalia, etiamfi in mediam noć
tacite, non setractando. dam cuncil. deberet proferre, & prandium cenam .
lam ratificaſſe cenſeodus:& hęc diſtin ve differre.Nam cxperientiam docuiſ.
& io fuit de mente Paridis de Put.c.de le.per dimidiaciones & incercupriones
Bort.v. fequitur quaftio quotid . illosfrequentius advomitum sedire , &
Inyaihtores Germaniæ docent ad . non aperice veritatem quam incepe
huc quaſdam aliascauçelasnon impro ranr detegere.
bandas: ut iudex diligenter conſideret Quario fi prædi & a deficerentonia,
.complicum di& a ad reum peruinentia, cuoc la fieri poffet, .deducendos ad ali.
& hæc reo proponat , & diligenter quod caftrum , & ibi certis diebus cu .
fingula inveſtiger. Gi qua etiam inftru Itodiæ mancipandos : tam castellanom
menta, ut unguenta, pixides , bufones, fiogere le cogitare longum iter, & diu
præſegmina codaverum , & Gmilia io abtucurú : incerca ut aliqui familiares,
domo cius reperta fuiſſent, ei offerat, vel mulieres.baneſta mulierem : viri , &
& quærat quid hisegerit, cur ca ſerva- vir lit, vicum vifisent : promittant ei
sit , & c.2.complices ,G quos habet, qui ; ( non ,ut ait Spreng. )quod velint eam
contra reum depofuerunt,ad ceum in . omnino permittere libere abire:ſed cio
tromiccat, & permittar eos fimul mu . fra mendacium verbis æquivocis ( ur
ituo de fasitoribus fuis.confeưe,edere i di & um ſupra de iudice in genere)mulo
ac bibere, & habear in loco vicino au 1a & illecebrola, dummodo ſe intor
ſcultantes & verba accipientes:etiam , & meor de certis , quæ ſcire cupiunt , ex
opus , Nocarium publicum : fi deGatperimentis . Et advortat ( inquiunt)is .
.complices, utatur ad hacperſonis ,quas dex quod ſapiffimeper talē modum faf
· novit non ingracas reo , fed amicas, & ] se fuerunt convicte. Et noviſſime in
Hhhhb diæcefi
· Arcbd.inca . vellem 22.4.2 .Cini.in.l.præfenti C. de bis qui adEcclef confug.Felin inc.
adjirrede præfume. Corte in Memora. b Alcist in l. natura D.de verb. lign. Ploz.d.1 do
lx.ca 37, slat fup. 96. 9 Covarr: 462. Menoch . de arbit.caf. 1961. d4.9 15
304 DISQUISITIONVM
diætefi Argentinenfor prope oppidum
Schletſtar & caftrum Konigsheim ma
kefica detenta nullis tormentu que
ftionibus deduci poterat ad farendam
ſua crimina : tandem modo fupradi&to
per Caftel'anum ſervalo, licet prafexs
erat in caſtro,ipfum tamen malefica a-
ftimabat abeffe: tres ad eam familiares
intrabant, o en liberam relaxationem
promiferuni, dummodòfuper cert a ex .
perimenta cos informaret. Et licet pri
ma fronte renueret, & quod doloſe sum
ea agerent proponeret : tandem interro
ganti de quibusinformare.vellet , unus
dixit ſuper grandinem exsilandom , al
ter ſuper carnalia facku. Tandem ubi
ſuper grandinem illum informare vole
bat , o fentella plena aqua apparaian
malefica fibiiniunxiffet nedigito paului conſpecturorquesi, de hac praxi vide
lum aquam moveres o ipfacerta v.rba Ludoc Damhaud prax. crim . 47:
protuliffet:fubito locum quem explore+
for nominaverat ſollicet filvimidiace
tem caſto tan'sten peftas egrádore
plever, ficut à multis annus vifum nofue
rat Jhadenus illi.Sed in hoc exemplo
bis peccatum ,primo in mendacipio
millione. Vt enim iudici non licet per
fe mendiri ; fic nec licet alios ad meni,
endum inducers.
MAGICARVM
Soleo etiam iudices uti confronatio
ne ea duplex elt una ſpontanea, altera
violepia ſpontaneam voco , quando pa.
ratiſuntiei; alios nondum captosio
cictatis arguere & convincere : hang
Dunquam iudex perinitiat , niß pit
cefferinc indicia talia , ut proptereaci
tari poffint:& iam citati , a non bene
diffolvant obicctiones rei conftanter
cos accuſantis ., queant in cercerem
compingi. Nam alioqui fieret iniuria
his deunciatis Violeniam voco , quan
do complices in muruis dclationibus
inter fe dillent:un :: tunc debent primò
Corſim , poftea Gmul de hoc dimidia
interrogati.quod G fubdolecomperiar
perfiftere , necalia eft via invenienda
veritatis: foler altera jo alrerings mucug
SECTIO XI..
11
De Confeſſionibus
IN rite confeffos non aliud iudicis
l'afficium ,
quain condemnandi,
iuxta illud Chruti Dopini , Ex ore
tuo te indice . & illud luriſconfuli

Secundo peccatum fuit in eo ; quod confeffus pro iudicato eft: quia quo
nimis longe exploratores progreiti. dammodo ſua ſententia dambasur
Non enim licus maleficam etiam pa, 4. Intellige ficonfeffio Ge clara , cerras
ratam ad peccandum inducere: etlili i verifimilis ,, conſtans , & legitimae
cebar examinare,quomodo loleanca . dam oblcura & dubia in favoreria .
perari, & fic intellige quod deinforma terpretanda coofirentisc, parum idos
wione di &tum : nempe de verbali per nea eft ad iudicandum . VeriGimilis et
modum dicentis ,non de reali permo- | iam fit oportet. quia in verifimilis nun
dum fato oltendentis & exemplumquam fufficit ad condemnandum ,
præbentis , vides hic iá caplas polleex loveriſimilis aatem eft , que de reelt:
condi & o cúdæmone quædá operari. impolls

a. Luc. 19.1.1, 63 , D. de confef Farinac. 9.50 .*. 2o.c Paine. 43. mill
 LIBRI V. SECT. X. 8oF
impoffibili, aut omninò falla a : quod corta à reo , contra quem fola fama ur
concedimus Ponzinibio , & Godel . gebat , etiam & fæpius ratificetur. idem
mango ; fed contendimus cos errare , liemanârit ab eo , cui denegata defen
dumin Lamiarum confeffionibus ca Go , vel copia indiciorum kitem G lirilo
dicuar notorie falla & impoflibilia, lius , qui qualibet ex caula de iure cor
que vera & polfbilia nos effe docui- ! queri non debeat. I confello autein &
mus ſupra lib. 2. Legitima criam Gto . convi&to per legitimam quoque tor
portet; hoc eſt, non præfumpta tan turam adhuc ante condemnationem
tum , nec fata tantú fi & ione iuris (nili dandus eft terminusad fe defenden
ex contumacia , quæ liquidiffimam in- dum , etiam non potenti ex æquiori 86
ducic probarionem b ) nec contra qua recepriore ſententia. m Fallunt ifta in
coloratè aliqua obijcianturc nec quá . eo qui à oacura mulus fimul & lurdus
do eft incidenter tantum fa & a,velme. foret: qui non poteſt, ex ſua confeſſio
tu tormentorum , vel extra iudicium , ne fignis declarata, condemnari ; qua
velio figura tantum iudicij , vel abſen fruftra torqueretur : ſed damnari
te parte , vel in iudicio fummario , aut duntaxat poteft cx teftium depolico
nullo :cerit autem bona in.calu Lamia ne ac probationc. r Deniq; quæri po
fum & hæreticorum ,etiam non con teft , an quiconfeffus factum malefi
Iter de corporedeli & .d Dicetur fa & a cum ,negai ſe prava intentione fecille,
metu tormentorum , non tantum G lit audiendusē ut plurimum , quia præ
gravi :er totius fuit ; fed ctiam fi fuerit ſumptio ci contraria eft ,o puniendum
leviter torcus , levatus ad torturam ,du nihilominus conftat,p etiam iuramen.
& tus ante eculeum , fpoliatus,vel G ſerię tum offerar de recta inrenrionc:ioter
minę de torquendo pię ellerint,quo- dum tamen poteris iudex juratum re
ad cos quilimiditunt & torturæ imraſ. uw admittere ad probandum aliqua
fueti.eltem ur fit legitima, neceflc eft, verifimilia ,quibus confeſſio eius elida,
non forexcorta,nullis vel non fufficien , tur.Quod Gres dubia lit , porerit reus
tibus indicijs præcedentibus:nam talis torqueri, u intentionem fuam profe
effet qulla & invalida , criam fi millies rat, utbebe poft Lanfranc. & Bodium ,
foret ratificata firem ,ſi in repetitione ! aſſețuic Simanc. prax -baret. sind. 20.
quæftionis fit cxcorta,quádo non liceo numerolo
bar iudici reperere.gitem G extortaper
ludiccm pendente appellationeà len.
scoria torturz . birem fi confeflio ex . Hhhhh 2 SE

agiline fin decorfel in 6.8lel. 1 1 C.de confer b Farin q . 11. # 97.6 7. 39.9. 16.0
Forix q . : 74.32 d Farin.d.q 21.4 34. 09 33.13 16.e Farin.q .2.num.25. f Farin . q.37. The
46.17 103. cum feq.g Harin d.4.37 . num . 1 o . h Farin.q.38. nu . 78. i Farina jup. nu.
17.7. k Farin.q.47 num 8.1 Farin.q. 36.num .84. m Farios q. 41.94.55 q . vi. Fari. 6.19. à nu .
32. ufque ad 40.ubi bes : Boffum refellis on 9o . cum feq . maxime # .99. ubi intollonte quoad
mines perſonas hoc tenendumolt ndie .n Ans. Gomcz.p.3.6.1 nu.69 Grill. Cal o alij quos ſequs.
zver Fors q. 41 à 94.90.01 i nuncrvicijC.de iniu. cumfimil. p cap. iddo græjumg, contra
Christums de hære, 186. q Burt . in l.snleromnes forche de fure
 DISOSISITIONVM MAGICARVM .

bitrio permittitur qualitaté Gve quatr

SECTIO XII. citatem ſuſpicionis moderari:dunmo
do caveatnelevis bt corde,nimis facin
De abiuratione: lè credendo.Exempla huiuſmodi ſuf
picionuin ponit prégerus d , ur ſi quis
Tin alijs (peciebus hæreGs, ita er. I devier à communi conſuetudinc vive: 1
VII
iam in Lamiarum criminc, abio di fi convériculis ſecretis maximè no
rationialiquando locus eſt:quandoiu. Leurnis interfit,aur cum ſufpe & is tami
dicium tantú nicitur fufpicionibus.Sv . Iliarirates-ſecrecas habeat' dicit levéo
mimus hicabiurationé pro execrario riri:Si quis quns novit maleficos viſit
ne leu anathematizarione iureiurádo cat monera offert; occuliar,recipit, de :
firmata. Et quia ſuſpicio lixc , quæ eſt fendie, vel aliter actu favet , tum orici
levis quædam præliumptiomali ex levii vehemente: liquis perpetraverit caque
bus indicijs procedès; fioritur ex diver pertinent ad'ritus maleficorum , paci
ſis caulis non æquè urgenubus , fit uc ſcendo; adorando; facrificando,como
quçdam ſuſpicio fit levis feu modica * minando; tangedo, aut dormientibus
quęcriam poreſt vocari cemeraria iux per viſum apparendo, aur cubicula in
ta Menochium balia vehemés reuve kenGbiliteringrediendo, & c.velGps:
riſimilis ,alia violenta. Et ſic dividendo nes.cos inſtrumenta maleficijiGintre
levis oriturexindicijs admodum levis perca ; huiuſmodi violentiam præbere
bus,quæ ablolute dubium relinquune luſpicionem . Levi'ergo fufpicione la-
iudicis animum ,& hæc propriè dicitur borantibus poreft'indici eabiuratio cr
ſuspicio: Vehemensdriturexindirijs ha iam ſpecialis, hæreſis,de qualevitet ſa-
bentibus multura: verifimilitudinis , Ipocti: & li ralis qui ficabiutavit, reino
adeo ut inclinent aliquantum iudicis cidat; non punitur ut relapſus f.Siverò
animum inalteram parté ; & fic dubi ex gravibus ſuſpicionibus abiuraffers
tationem non excludunt toram : hæc ( nam & huicabiuratio indicitur) iunc :
fufpicio magis propriè vocatur opinio. cenferetu stelapfus: in bac debet fieri
Violenta deniq; oritur ex indicijs val- abiuratio in generede omnibærefi &
de fortibus & adeo efficacibus,utom ! in fpecic de illa qua vehementer forpeo
nem dubitationem exaninio iudicis er dus fuit g & cales fuere abiurationes
Jiminent & faciant eum planèuni parci Theodoreti & Ibz in ConcilioChalce
aſſentirichæc proprie vocatur praſum ! donensia 8. fi vcto derur abiuratio '
prio issdicum ,fententia de hac eftis cã ex ſuſpicione violeata ; tunc facienda
contumacia citã accufatus de beret in abiuratio , ur avere malefico & tanquát
fi capit grorundad :34.Iudicis autē ar. ) a deprebenſo exigeretos. Debeoraute:
violena

a s. accuſat:impr.deberet in: 6.616 ; 1 de prafig. 2. àreu 46. maxime nk: 59.6 babés is
uc accus g . illo vero og sbi Archid clicpoft Menu:bd loco bene differentem Farin.q . 36.1.
15.178 8:39 19.0c accuſ on pr fupr. id.c.Axcufat.ubi viderur errare Ancbarox. ut deres
wiat Siman € 57.65 3.6 refe idem Spermgidi ge- horieris , po circa. ne præfume Sis
manch e preng .fupe .
 LIBRI V. SECT. XII. 809
Holenter ſuſpecti; quando crimen fa non pofſit tradere , poteft relinquere
tentur & patatı ſuni abiutare hæreſim , puniendum . Sic Spreng Sed dehoc
& redire ad fanam mentem :ad poeni- plura'mox fe£t.de abſolutione.Deabiu
t'entiam ab Ecclefiafticis iudicibus re ratione facienda abijs qui cófelli & fale
cipi : quod finolint debenttradibrali,qualis fuit abiuratio Doctoris Ede
chio fæculari ut impenitentes a; debét | lini,nihil peculiare occurrit.adſcribam
præteter'cum abiuratione generalio : Cantú hiſtoriam rei gefta, verſam ex
injum hæreluin , & dilerca atquecla- gallica natratione Enguerrani Monu
sa', errorum de quibus ſunt ſuſpectis l Areleri Chron.p.4.ait Enguerran .Año
Canete palinodiam , &contraria aſſere- f1453.Dominica dic, quæ incidic in vi
se , & iurarefe aunquam ' ad abiuratos gil . Nativitatis Dominicæ , Ebroici pu
etrores redicuros, & hæc omnia ſcripto blicè in cheatrum adductus citatus vo
libelló abiurationis , propria ſcriptione | ce præconis, & códemnatus fuit ſente
munitô confirmare: qut cuncta ab Acciaiudicis ad petpetuum carcerem E •
poſtolorum temporibus recepta fuère pilcopi di &tæ civitatis , Magiſter Guil
ut oftendit Simancas fupr.n.8 . & 10. & helmus Edelin , Doctor Theologiæ ;
hæc abiutatio hodiè coram clero & poi Prior S. Germani eo l'Haye , prius Or
pulo ', Gt nec poteſt privatim admitci, dinisD.Auguſtini, & aliarū Sacrarú fa .
mig ex magna cauſal. Quid G quitan miliarú religiofus:qui tétatione & fug
tum urgetut ſuſpicione vehementi feu geſtarione hoftis Tartarei,eile manici
verifinili,decre &tet abiurare ?' videcur parat, ca lege ' , ut concupiſcentijs eius
Simancas fupr.numer .13 : velle eú poſle profanis & mundanis ſatisfaceret ; &
tanquam contumacem & impæniten- præcipuè ut frueretur Nobilis cuiul
tem tradi brachio fæculari,ex c adabo . dáEqueſtris familiæ matronæ amplexo
lendam de beret:Sed )ut ait Spreng. tu ibus,quam ardebat:qua gratia , ſcob
pras ( didum capis.in præfenti'vera vi . trixit ea fervitute'inimico ', ur cogere .
decut santum loqui , non de fuſpecteur convenire ad cercuin locum , quo
vehementer , fed de maniféſtè depre- tieſcunque dico inimico ' collibuiſſet;

1 henfis, cotra quos conſtar rigidlus elle quo loco ſolici erant conventus ſuos
procedendum contra hunc igirut Epir. agere: & duntaxat inſcento baculo cum
copus procedet per excommunicario - 1copis cófeftim eo transferebarur. Con
sein . &lin ea per annum fteterit, eó- fefTus fuit idem Magiſter Guilhelmus
demnabic ut hæreticum . Porrò quádo fponte ſua , fe homagium exhibuiſſe
inaleficum Ecclefia recepit ad peniten . inimico fe offereori præſettem in fpe
tiain ": laicus iudex poflet illum apprescie arietis,cigueofculum fubcauda ore
hendere', propter damna temporalia impreffifle ,& multis varijſg; annis po
2 vacijs illara , & propterea códignofup . Itea in damnato hoc inſtituto vitæ per .
plic ô afficere : nec teneretut Ecclefia ftitiffe. Interca omnib . in rebus quæ à
fticus iudex impedire , quia licet eum 1 dæmone poftulaflet , illam faventem
Hhhhh 3 auxilia

a' vt ex Canni. b . ad luktú per cum Spreng ſupra. Grex varijs concilijs Siman. fup.n.6.6
Hilj. Lu Epif. 75.cap.fiquis epil.iq.7.c and abolendam de baring

I.
 DISQUISITIONVM MAGICARVM .

axiliaremque habuiſſe :donec accula- Conſtantienfis, aliá apudTurrecrema kl .

fus maleficij fueritcomprehenſus, & in
carcerem compactus : à quo iuridicæ
incarcerauonis tempore vis omnis ho ,
Atiliscvanuerit. Et per prædictam con-
demnauonis ſententia iuflus eft Mag.
Guilhelmus in lacum ſeu foffam reclu
di , pane& aqua deinceps alendus. In
theatro verò inqui& tor fidei, voce alta
& diſerta oratione luculenter in me
4.de Eccleſp. 2.6. 22. aliam apud Alfà
Caſtro.l.c.de iuft hæret.punit cap xliin
akasepudsprenger.d p.3.diftin as pro
quorú luſpicionis gradu 9.23.24 25 .
SECTIO Xul .
Depurgatione Canonica.

moriam&teo
biliter redegit,
utiliter quam concionib.
populum olim lauda | PVRGATIO Canonica
obiecto crimine vocatur,
innocentiæ de.
often
iu viſſet,& inftituillei , cum Apoſtolico lo lecundum lacros canones facta ac .
ritu per totam provinciam fidem & le hanc etiam rco deferendam levi tanků
gem CHRISTI IESV promulgarer: ſuſpicionelaborantivoluit Sprengers
quo miſec poltea decidiller , aliaque cenlensfufpicione notabiles vocariaPo.
mulca idonea cum ad pænitencia ſesia rifice illos, qui quavis fuípicione labo
inducere . Interea cacamidiatus( eu mirant: quæ cuiam cft opinio Archidiaco
tella ad infamiam depi & a ornatus,po ni. Quare nutat apud medi& um , fal
pulo ſpe & andus crat propofitus, ac tem modus loquendi, Simancæ , volen .
curréte mulcicudine magna. Sed finita risb non eſſe deveniendum ad banc
concione inquiſitoris, idem Guilhel. purgationeni, niâ cum reuspublica la
nus, ſciens ſe graviſlimèpeccalle , 86 borar infamia , & limul crimen pleos
fceleribus atrociffimis Deum offendil. probari nequit , ea tantum ratione ,
se ;gemere, & Arts , & alta voce vemá quiafcrimen plenè probetur, dampa.
à Dco , Epiſcopo , & iuftitia petcre (ad . :i;G infamia non labocet publica , ab .
dit laquerius quod in terram proftratus lolvi debeat .contra enim quisinferatz
exhibuit quandam fihedulam continen Go infamia publica laboret torquendú
rem ſuafacinora commiffa contra fidem (iuxta alibi di & a ) li crimen plenè nc
in dieta harefi& fects offerēdo predictis i quit probari , tunc propter infaquam ,
sudicibus abiurationem & comendavit vel lulpicioné debere vel abiurare , vel
ſe luppliciter precibus afliſtentiú . De le expurgare. Sed de infamia alicnrior
uique fuerunt illi impadi compedes i Simance,hanc lufficere ad cxpurgario,
ferrei, & deductusin foſſam : ucibi per nem quando crimen amplius probari
pænitentiâ elueret nefaria & horrenda nequir:& accufator defecit in probati .
peccata quæ cómiſerac,jhadenusMo one,utbenè Clar.q.633 4.Non allen
Irelerus . Quoad formulas abiurandi rior, liomnein fulpicionem excludac,
varias invenias,upam in ca.ego Berēga Sedbenè eft , quod poftea setiam ve
rius de conſer.diff... aliam fefl 19. concil. ' hementem fufpicionem admittit & co .
tum id ,

I aq flagel.Pafcinas cap .4.6 Rainer. Godofred Silu . verb. Purgas.edge is Maps

simjumicamu 1.supr.ebaref. d sapratusin.54.4.13. num .So As Durins
 LIBRI V. SECT. SIIT. 800

fum id , quando facienda purgatio, 1 lolutio igitur alia eſt diffinitiva , alia ab
quando no, indicis recto arbitrio per obſervatione iudicijDiffinitiva ( quæ vo
mittic ,habicuro perſonæ , & circumſta carur eriam à crimine :Gvè ab accura
tiarum aliarum rationem . Expurgato- tione ,fivèabſoluta )dicitur, quando re .
rum quoque numerus ab eodem arbis usabſolvicur tanquam innocens , quia
rrio dependet,ui & qualitas perſonarū, crimen nócommilit. Ab obſervatione
an eiuſdem ,anæqualiscum reo condi- i les inſtantia iudicij dicitur ablolui,qui
tionis an inferioris ?Vilesperſone non ablovitur non- ranquam innoccosied
funtonerande purgatione Canonica , duntaxat tanquam tunc non repertus
nig illa ſponie lc offerane; & dicant le culpabilis, ut puta propter iudicij nul .
pofle invenire idoneos qui expurgent, litatem probationumue defe & um &
& tum poffeormediocres etiam & non reb.ica ſtancibus ut runc ftabant c. &
1
planěboni, admitti.a Qui, cum vilis hæc habetur etiam pro definitiva, cate,
perſona non fit ( namn vilis potius ellet nus , uc G nova indicia non oriantur,re
rorquendus ) ad arbicrium iudicis non us iterum moleftari non debeat: immo
voliſe purgare ,Gprçlens ſit; ſtatim po etli orirentur ,non poterit repeti ; nifi
reſt, uccontumax & convictus, puniri. intra certum tempus ad accuſandum
Qui in purgarionedeficit,pro cóvico inftitutum . nempe decem annorum :
Haberur guc benè Siman . quem vidite inter præſentes , viginti incir abfentes,
& tè profequentem hanc materiam toto Quod fi dubiterur line diffinitiva, an
illo c.4s.cuiadde Clarum ſupra & Me tantum audicij oblèrvatione : recar
noc./ 2.de arb.iud caf 274.De vulgrirendum ad acta G haberur abſolvimus
buspurgationibus egimustit de fornile ab obfervatione iudicij, vel ab hactenus'
gejs indiciariis: l.z.formulam ſercentie deductis, vel ftansibes rebre proutftant,
porgationis habes apud Spreng. qu 23 . aur limilia leu æquivalencia verbaitan
vbieria orrutus omnes & matctiau be . rum enfetur abfolutusab intarpaiu
nè diſcurit , & adde tir de purgarione Cai dicij,Sihaberut,reum abfolvendum uti
Monicain .Deretal.& quæ dixifuprofen innocentem , nõculpabilem ,& huiulmo
diverba alia ad Gnt : cenlendus abſolu •
SECTIOXIV . jirus definitivés Si verò res ex-actorun
verbis non colligitur, ( verbigratia , G.
De abfol. tione. ranium dicererur Abfolvimw reû tunc
legenda diligenter ada , & videndum :

Tro impendendo quando

ABSUZU a conftat ex pactin duntaxatcrimen
accufator ea non probavit : noonun . j áreo non commiſſum , cum cenſenda
quam id ab acculationetota ,nonnun tancum fuiffe à iudicij obſervantia : fi
quam abinſtantia iudicij : nonnun : conftet vel omninò non commillun
quam lab fideiuſſione prour iulici crimen ,vel non commillum à rco !Ver
videbirus iultius & commodiusb. Abbigratia , qui ſuum alibi benedocuit)
rum
2Simanc.fupra 8. b Simanc. in pra .coSki celarus. S. in 9 57 62 Far, in gn. n. 24
810 DISQUISITIONVM MAGICARVM

com habenda ur definitiva. Si exa & tis & u corum quæ de hac re traduntar3
adhuc res manet ambigua cunc com Dodoribus noftris.c. & praxi vulgata.

munior lententia,& praxis elt , ur ha- Hæc intellegéda de abfolutione inca

beatur tantum pro abſolutione abio i dem foro. Nam li in alio foro agarur,
abſolutione abio-
ſtancia : quod communi praxi receptú tum nec abſolutio definitiva planè rci
in favorem reipubl.ut crimina punian . liberar. Nam abfolutus in foro poli ſcụ
tur : quifavor præponderare debet fa- , çocienciæ , poteſt adhuc puniri in foro
vori priyaro reorum . Hrcratio ctiam fori.Et,quia crimé noſtru eſt mixcifo.
eſtfundamentum opinionis recepræ & , li abloluxus in curia lęculari non fuit
generalis conſuetudinis (exceptis locis punitus ab ea ſufficienter,& iudex Ec
pauciſfimis ) qua licet jure communi cleGafticus habet pænam qoá infligar
ſcripro magis cõlentaneum Gr, actore maiorem , eamque, reus merebatur,
non probante reum diffinitivè ablolvi poterit cam infigere. Contra quoque
camen confuetudine & praxi iudicio- nimis leniter caltigatum à caria Eccle
fum invaluit:urcaſu nó probaticrimi- Gaſtica ,poteritleverius,etiam ad mor
nis fententia feratur taptum abſoluto- tem, damnare iudex ſæcularis d.Neque
sia ab obſervatione iudicij ,ut poftCo. tunc cenſetur bis pro codem crimine
varr. & alios optimè deducit Proſper, puniri, ſed utraque punitio pro eadem
Farinac. a. Et Gc intellige , quæ lori. una contiouata haberur: &quia in atro .
bir indiſtin & è Sprengerb.Nam quan ci crimine verſamur , & cui cxpiando
do deprehenfus cft verè innocens reus vix ulla ſupplicia fufficiant; parum hic
judex illi faceretgravem iniuriam , & neceffaria elt diftin &tio Maranzie Sed
mortaliter peccaret inferensin ſenten . hæc fufficiant: formulam abſolutionis
tia cum duntaxat abſolui ab inſtantia pete à Sprengero d. 9.20 .
judicij: immò tenetur diffinitive ab
SECTIO XV .
ſolvere, alioqui reus tunc poteft à tali
ſententia appellare: nec contraria con . De fortilegiorum qualificatione:fs
ſuetudo foret æqua vel toleráda.Siga vègua håreticalia , que
men reus non appellaret :in foro qui non ?
dem externo cenferetur fententiam

approbaffezi. foro tamen interno no Porta bfolu tionem , fraquia

cond emnation e , ſed & andum de
quia alcer vel ignarus eſt , vel incutius i deli & i pæna depender a delidi qua
juris tui,licuitiudiciiniuriá facere; nec litare,hæc neceffariò lectio præmitico
etiam ſuperveniés ratificatio collit pre da fuit: non rationeLamiarum ſeu Stri
cedeos iudicis peccatú , niſi quoad ob gum , quarum crimen ſemper cumhe
ligationem reſticuendı. Que yelim di- reſi conigndum eſt, ut docer experien
ligenter à iudicibus notati pro intelle- 1 tia: ſed rationc quorundam Sorulegio
Tun

a Grillan. trat de relaxacarcerat.ditu.deabfol. Inno. q.2.Covarr. l. 1.Par. refol . .

8 67 2.6 10. Care Far.fupra is quosplur. ollácslama. b óptim poß wiss Farines. Minor
Ms10.cris de inquifit. nu. 100.poft Bart,ó Pari
 LIBRI V. SECT. IX . 811

rum minus atrocium , & in quibus pa- 1 cit : ut qui hocaſſereret fieri poſſe,
& um folummodò tacitum reperitur. quod facit,eius propoſitio vere dice .
procedamus per brevia axiomata . retur propofitio hærefim fapere , non
Axioma primum , Sortilegia heretica | tamen vere diceretur eſſe propoſitio
dicuntur omnia in quibusdemon invocatur hærctica. v.g. li quis facramentalia
ad faciendum , velindicandum ea , que vel miſceret ufibus profanis, circa padū
facere velfcire non poteft.] hoc eſt certú expreſſum vel invocationem expref
4 quia hæreticum eſt illum credere . fam dæmonis:faceret factum ſapiens
poffefacere vel fcire, quæ neque ſcirc hæreſim ,quia fi dicerethoc fieriopor )
neque facere poteft: fed Deo funt re- tere feu licere,hæcaffertio ſaperet ha
fervata. Dixi hæretica non hæreticalia relim . Ex his puto pendere deciſione
1
oam hæreticale ſignificat cam quod ! controverſiæ inter Burbat & alios lu .
ſapit hærefim ,quam quod hæreticum riſconſultos,de iis qui dæmonem in
eft , & quia has duas ſignificationes vocantad cognofcendum feu facien .
multib non benè diftinxerunt , ideò dum ea quæ iple facere vel cognoſcere
etiam errarunt in hac materia , prima poteſt a Deo non impeditus: v.g.ut
ergo hzc aon tantum lapiunt hære- revelet furta commiſſa, uc in amorem
fim ,ut illi volunt : ſed vere ſunt hære. carnalem inducar. Quoad hæc enim
tica fa & a,non dico ſunt hæreſes, (nam Barbat.c cenſuit,horum cognitionem
hæ ab intelle &tu pendent , & hæreſis pertinere ad inquifitores fidei, & ea
eſt intelle&us error ſed dico fađahe laperchæreſiṁ manifeſtam . Sed alii
retica , ficut enim propofitio hære. Barbatiam reprehendunt,& cum Ola
tica eſt , ipſa enuntiatio falla Catho - drado volunt hæc non pertinere ad
lice veritati contraria: Gic etiam fa & ú inquiſitorum cognitionem ,neque er :
eſt hzreticum ,quod Catholicæ veri - le hæreticalia d & in hac re inveniun .
tati repugnat non formaliter ,fed qua : tur Pariſien G apud Paponum arreſta
fi materialiter , quia eſt materia circa contraria. Sed pro Barbatia faciunt
quam intellectusaberransverſatur in Theologi Spincus & Pegna e Inpri
hzretico errore:& ad fa& um hæreti- mis , pertincre ctiam ad Inquiſitores
cum fufficit id quod facit eſſe huiuf- i cognitionem ,dubitariacquit , cum
modi, utfi quis rem ita ſe habere per- crimen Ge mixtum . Deinde non effe
tinaciter contenderet, is verè hæreti- | crimen hæreticum (nifi quid aliud aca
cus effet.verbi gratia , rebaptizat quis ; cedat ) nec ſapiens manifeftā hæreſim
aliquem ,fa & um eft hæreticum . quia id quoque puto, a delit dæmonis in .
qui tenet poſſe rebaptizari, eſt hærcvocatio expreſſa:ſapere tamen hærc
sicus.id factum ſapiens hærelim ſuffi- i am non manifeltam crediderim, quá .
Iiiii do

a Grilland.de fortileg 9.10.num . 1.2.6.10.19 Clarus s.hærefis ver /.fucceffivè quæro .de alij
communiter. bClar.Farin.falvi I.C. cconf.ss.libr.1. doidrad conf.zio Tiraq depan cauf 4 .
* . 3.Gemin con.s4. Alber.sub.de hæret . Ann.fup.conff Neapol.Clarus seherefis.nu 2s & Farin,
9.20.Papon.16.12.tit.3.art.1.c 2. c Pegna in dired . 42. commen.67. Epin .Apolog. 4. Goutra
Ponzinin cault.benè id probone,
.812 DISQUISITIONVM MAGICARVM

do confulitur dæmon fivè maleficus , ne , aut in aqua , aut ſcientiis harmoni.

divinator de rebus amiſlis : licet cnim cis ,apparentiis tranſmutationum ,mai
dainon norit,ipfum tamen confulcre nifestatione occultorum & fimilibus
fapit hærefim ,occultam faltem . idem efficiant. Manifeftum eft enim in his
dicendum in philtris, quibusMagici omnibus fedu & ionem effe, & rece sú
characteres, & ſuperſtitiola alia pa & ú à via & veritate. Propter quod tales ad
occultum habentia, admiſcentor : ſed fædera & pa & a unitaris ,cum malignis
quo ad amatoria ex philtris merè na ſpiritibus taliter aftringuntur , ut id
turalibus, citra fuperftitionem exhi- quod fubfide credunt , opere often ,
bita, putarim ea non fapere hærefim : dantin thurificationibus & adoration
quare & iudicem diligenter inſpicere, nibus,Deo tantum debitis ; quæ fpiri
& confiderare hæc debere. lllud non tibus, quali potentibus implere petita
dobito hæreſim faltem fapere, nifi po . & de vocalibus, iftis mediantibus,ma.
rius verè hæreticiſini Magos illos,qui gna cum obſervantia & veneratione
credunt quod folent ia & are feunitos impendunt. Conſequuntur aliquao
ſpiritui, fivèpræditos fpiritu quodam do per fidem intellige (pery non ut can
excellenti ſeu potenti,cuius efficacita ſam poni.ſed pon prociuxta namerror ef
te poſſint cogitationes aliorum fcire fercrederequod fiducia ila magorum fie
( quod foli Deo refervatum )& occulta efficaxxipfa caduca petita ,uniti ficfpi
divinare , & alium ad aliquid imagi- ritui;cui etiam , à Chriſto zternaliter
nandum ,ut loquuntur,neceffitate,a . divifi,in fuppliciis adhærebunt. ] ba
liaque miranda,fupra hominum com &tenus ille. Quando autem dubium elt ,
munem potentiam facere.Quos , etfi fintne hæretim fapientia,neque forti
negent , ' neceffe eft vel illa non poffe legia : non pertinet ad inquifitorem
præitare , & tantàm fingere,vel & cre- iudicare aut cognoſcere finene talia
duncifa & faciunt , verè Magos effe, vel non:(verum hoc pertinet ad Theo
& ta'es quales dixi, padum cum dx logos qualificatores :) fed poftquam
mone habentes.De his lapienter fcri- conftat ea fapere hærehm , dubitatur
prum à Cardinali Cufano libro tertio verò tantum an fapiant manifeſtam :
de docta ignorantia cap. undecimo. Non poffunt de illa qualitate cognoſcere,
illa phantaſtica(nempe unio,Magorum & pronunciare le iudices effea . Qua
qui hominem ad quandam naturam liratem verò horum factorum puto
fpirituum influentialium Gbi conie defumendam à circumftantiis & acti
& uralium ,quibuſdam operationibus | bus,ſeu rebus quia admiſcentur.
mediante fide ( hanc intelligo fiduciam z.Axio . Quecumque fiunt forrilegieà
quam |Magi femper exigunt) adicendcre i forrilegis brabentibus pactum expreßum :
dicunt :ut in virtute fpirituum talium funt reſpectu operantis ſapientis barefim .
quibus per fidem uniuntur ( hoc est per etiam circares quas demon cognoſcere vel
promißam eisfadelitatem & patientiam ) | facere poteft reſpectu verò operis duntaxat
plura & fingularia misabilia,autinig . li fint circa res quasdemon cognofcere nec
fuere
Pegna..comm. 97 in fineubi dicit han : veram comm efe fententiam ,
 LIBRI V. SECT . XV . 813
facere a, ratio,quia primo caſu , pro- cum aſpergillo ex herba hypericontis
prer fædus illud ,opcrans eit hæreticos aſpergentem ,fimulg;profantem ,
cus: fecundo caſu cunc tantum fa- l egote baptizo in nomine Patri , & c. & in .
dum ipſum fapit hærelm. Sed terea alia manu facerdos tenet cereum
quoad non babentes pa& um expref- benedi& um , poftea ponit librosſub
ſur .
mappa altaris certo loco , idque tribus
Dico tertiò . si qui forsilegio Deum certis diebus, quorum ultimo in mo
abnegent, veladhibeant fortilegio hoftius dum crucis faſcia ligat librum & re
facras . rel aliud facramentum autetiam cludit in loco puro & abdico, hoc faffi
Sacramentalia, immò vel reliquias vel ag . | magi Mantenſes Pariſ. 1586. menſe
vos Dei,relaliasres Ecclefiaftico ritu be. Novemb. tefte Creſpeto diſc.12.
nedictas do facratas b vebementer funt Dico s . fi ad res quas poteſt demon
ſuſpecti debaref.) ratio, quia tales lig. facere,vel cognofcere fciendas yel efficien.
nificant fecredere huiuſmodi adhibi- das,mifceantur res non fucre,verbi gratia,
ta vim habere ad maleficorum opera. boftia non conſecrata : etiamfi ſuper eam
tionem.Et de hac credulitate debent Sacerdos mifam dicat. probabile eft
examioari , & G nolint reſpondere, non effe fortilegium hereticale , quando fis
poſſunt deſuper torqueri;& li non fa a non habente expreffum pactum d. Puta
scaptur, ut vehementer fufpe& i de rem tamen diſtinguendum . nam Gia
bent abiurare .
Ite benè ſentiat de præſentia corporis
Dico quartò fi qui baptizant imagi- Dominici, & tranſſubſtantiatione,& e
nes ex qualibet materia , vel rebaptizent non præbuit hanc hoftiam populo
pueros:hoc ipfo vel hereticiſunt , fi putant adorandam ,ſed vere aliam , quam ele
formam vel materiam baptiſmi aliam effe vavit, conſecravit :hanc verò acceſſo
poffe,abeaquam Chriftus inftituit :vel funt ric tantum ſuper alcare ad magicos.ef.
pebementer fufpe&ti, etiamfi negent ſe hoc fe & us poſuit:erit tancum fufpc & us
sredere , cquia cales actus natura ſua ! de hæreli : G verò illa alia credidit,tunc
præ ſe feruor aliquid quod eit hærefis | aperte foret hzreticus :fi verò revera,
manifeſta,Nec invenio Grillan.9 3.4 . nec crcdidit ilta vim aliquam ad effe
6.contrarium ſenſiſſe , ut illi Farinac, | & um magicum habere , non erit ſu .
impingit . Idem dicendum de conſe- ï (pe & us de hæredi,fed extra ordincm
cratione & baptiſmo librorum . Nam puniendus. Hæc ita & de hac eius in
magi libros ſuos, ut vim energiricam fentione conſtet vam quamdiu non
accipiani( fic falluntur) urant benedi· į conltat,mihi quidem videtur de be
ci per Sacerdotem aliquem haben . reli meri'ò maximc fufpe& us.
tcm ftolam in collo , & aqua benedi&ta Dico 6.Quandocunque demon invocaa

a poft alios Grill.q toàn + Par. 1.9.20 nu.8 . 6 Eymeric.d.q.2 & ibi Pennacomm.67.
Alfa Cafli de juftbær punis.Berna Cuman in Lucer inquilis ver.facramentis abuti. Ioan.
Ross trefa.deheret pzaffert.12 nu.267 Far d.q 20 nu.Ssin 2 editione fupr.Grillarlıq 10 nu ,
16 c Pennsfuper Spinad.apol 4 Farin nu.85 d Oldrad.com/19 wl.3 Grilland 9.10 nu.1364.
i El mug 20 Forin nu 84.
 814 DISQUISITIONVM MAGICARVM

tur per modum ſacrificiiveladorationis fa- diftin & ione nominum , venefici, male.
pit res manifeſtam hæreſim : quando per fici,incantatoris,ftrigis, Lamie : quafi
modum imperii,non rarò idem dicendum . verò hoc judicium ex nominibus,non
v.g.primò fi admifceantur res facræ a geſtis acfacinoribus, fit decidendum .
2li invocetur,utamicus Dei , & ei ca. Conftet judici dere ,nomina concom.
rus,z.ſi putet hoc non elfe peccatum , ! nat : quæ rebus fubduntur,non resno,
vel faltem non grave. 4.li petar quz minibus : & fic , qui de hac materia
dæmon præſtore nequit , ut fufcitare veteres novitiique ſcripſerc rebus ip.
mortuum , animam defun & i reprz . lis nomina poit habuere : quod & cgo
fentare,arbitrii libertatem cogere ad hoc tractatu feci pro iiſdem fomens
amandū, &c.vel quæ nefcit ut futura veneficos , maleficos, incantatores,fagas,
contingentia :vel quæfcit contingen- ftriges, Lamias.itaque hac parida dili
ter, ca petit doceri certò & infallibiliter gentia prætermiffa , fa & a nunc per
5. fi petat quæ poteft dæmon, fed crependamus
dat eum ca poſle etiam Deo non per Quoad peccata ſortilegii, quæ hæ
mittente : vel petat revelari præfentia reſimnon ſapiunt,in pæna utrumque
aut præterita ,omninò infallibiliter b jus civile & Canonicú eo conveniunt,
Immò firem re&ta repuremus via quia quod judicis arbitrio permittant : de
nobis omne cum dæmonibus com bere tamen judicem arbitrio ſicuri, ut
mercium interdictum.quotquor non canonibus legibufque fe accommo
modò per viam obſecrationis, fed et . det;nec eorum præſcriptum tranfiliat
jam per viam imperii aliquid à dæmo temerè,videlicet , nifi qualitas facti,
nibus ſtudent optinere ,valdè fapiunt conditio perſonarum , animus delin
hæreſim cillud tamen fateoripfius ſu - quentis , fcandalum inde exortum ( i.
fpicionis pondas, qualitate perſonarú miliave ſuadcant pænam intendere
& aliis circüſtantiis effe trutinandū d . vel minuere : quod idem in mandan .
tibus & coolulenribus obfervandum ,
SECTIO XVI. communiter receptam videtur f So.
lent aurem jure canonico lortilegi no
Depoena & fupplicio maleficorum . byreticales ( ut vocant ) ivé fipt laici, G.
ve clerici, & ad quemcumque finem

PRogrediamur á levioribus. Sed ca fecerint in foro pænitenciali pupiri

notandum principio , quofdam I. i pænitentia XL.dierum g fed cum bo
C.enimis crcdulos Wiero Medico die omnes pænitentiæ cöfeffario fiat
& hæretico magnam vim facere in liberæ ,poterit moderari b In foro fori
[spu

a DD.fup.citati ver.dico tertio. 6 Bernard Bainus tract.de arsib, magicis conci. s

feqq. c Spineus d apolog.4.& Siman . Cath.in/t.ti zi.s.13. Penna ubi fupra commen.68.buns o.
dv.Pennam fupra c Herhard con.112 lo. Althuzius admonis ad Iud God.trait de lam . f Abba
8 de fortikg Grill jup 9.11. Menoch de arbis.caf.388.n ni Far.9.20 7.94 grext, ÓDD.G !
föriik .Grilled 9.117.2.6. 3, h Menoch .fupranke6 67
 LIBRI V. SECT. XVI, 815

fi publicum crimen : olim imponeba . | Etus,tonſurariſolet ,& in modum ſtul

tur publica pænitentia ,quam li detra ti decaluari,veltibus ante & retro re
carent, vel non complcrent,à com . I fcillis & decurtatis, & mox degradari,
munioncfidelium arcebantur a hodiè , hoc eſt perpetuò ab altaris adminiftra.
fublata illa publica pænitentia,Laicus tione removeri. g . Et quia hac inre
non hæretica , nec hæream fapientia multa & variacprch dolorjlantEccle
conficicns,pro prima vice erit excom , Galticorum deliaa , etiam parochorú
municandus oli monitus perſeverat, (ad quod Epilcopos & Archidiaconos
& eſt vilis perſona , publicè eſt fulti decet attendere ;breviter quædam ex
candus, vel mitra chartacea dehane. Grill.& Farinacio, judicibus Romanæ
Standus ;ſi honeftior relegandus , vel curiz , ſubiungam pro clariore dicto .
perpetuo carcerimancipandusc con rum intelligentia.
Sequitur autem infamia hoc crimen , Sacerdotes qui cauſa vindi &tæ feu
etiamfi nihilhorum illijudex inflige doloris aras ſpoliant , aut luminaria
set d Hæc certum elt procedere,quan confucta exftinguunt, vel quid fimile
do ad malum finem :fed quid Gadbo faciunt,nocendigratia iis , quorum
numridem in laicis & clericis tum ob quafi in funus hoc impendunt officii,
tinet : adhuc effe puniendos,etiam honore & dignitate privantur , & in .
verba facra admifceantur , vel cruces, tames efficiuntur bliverò ex inimici
& c.G Got admixta alia, utcharacteres, tia miffas. defun torú pro viventibus
Domina ignota , & huiuſmodiobſerva celebrarint ( Belgæ dicunt , een moort
tiones quas conſtat nihil per fe habere miſſe ) ut is pro quo ſacrificium offerút
efficaciæ ad finem illum bonum e & celerius moriatur,veliocurrat mortis
tunc pæna eſt arbitraria . periculum : proprii ordinis gradu de
Quoad clericos;conficiens non ha- jiciuntur & in exilium perpetuum , u .
teticalia.in fimplicitate cordis & zelo na cum eo qui Sacerdotem conſuluit ,
bono( v.g.pro inveniendis bonis Ec- ; vel hoc fieri mandavit , eiiciuntur inili
cleſiæ fubtra & is)ſuſpenditur à divinis tamen ſponte de præmiſſis corá Epiſo
& miniſterio altaris per annum & ulo copovel Metropolitano ſe culpabiles
trajudicis arbitrio ,fecúdum fa & i tur- detulerint,& deipſis condignam pere
pitudinem & criminis fqualitatem ; f | gerior pænitentiam ,ut benèGrilland.
dolo malo feciſſet ,deponeretur ab or ex dic quicumque: fallitur tamen Grill.
dinc lacro ,omnibus beneficiis priva- dum putat khæcſortilegia non ſapere
retur , & in monafterium perpetuò hæreſm :omninò enim fapiunt, quia
detruderetur : immò & infamis effe efthærelis putare hæc habere effectú
liiii 3 huiuf

a c prodilestone G feq.de confecral.d z Silv.ſuperfforioq.ult

v . befiquis Epifcopuse
Taquanti.z695 ccap contra idolorum d.gs Roms.fing.660 Grillantq , 11 num 4610 Menoch .
rig.16.18 dc 3,29.8 c infamisoq le Griiq.in.29 2 1.4 Gs g.117 8 14,15,23,246 279.14
7.4,19:17 6.4 S Far fupr.96 fcap i deforis Grilland d 9.14 n, 3 gcfi quis epiſ. 26 9.5
pofGrill. Menoch. Barb.Par ſupran.gi hequifq.29.8c.de bened:38 9.1 ca.admon 2097 Foller.
in prac crimi.c.9.49 Far.q.19n 49 ic quicunque 26 qu.s Dia.prac cri Can 6.35 Menſup.
as Gribqu.1o91269158.17 8.7632 Sege .
816 DISQVISITIONVM MAGICARVM

huiuſmodi,ideò hæc pertinere cenſeo ſunt fequentes:quiconfulunt divina:

ad hæreticalia :ſicut & imaginam cru
cis, B Mariæ ,vcl Sanctorum conculca-
tionem & deiectiooem fa &tam dolo
vel iracundia : nam quod Grilland.lait
non ſapere hæchæreſim , falſum id elle ! ipſo fa &to excommunicati , excommu
ſciunt, quotquot iconoclaſtaram fu .
rores norunt & execrantur.
Sacerdos celebrans fuper rebus pro
fauis, quæ vulgo putantur aptæ ad
ſortilegia :ut ſunt hoftia non conſecra,
ta,circumſcripta certis noris& litteris
fanguineis, dudo fanguine ex anou .
lari digito;item cuticula, qua infantis
caput naſcentis eſt involutum ; panis
inco & us,fivè maſſa cruda,vel coa & us
in placentam , vellapis , vulgò dictus,
calamita,beneficiis elt privandus, & in
carcerem detrudendus a idem dicen .
dum G fit abufus vaſsaue veftibus fa-
crisbverbi gratia ,altaris palla , calice,
patina purificatorio, tabernaculo Eu-
chariſtix,aut reliquiarum , lapide fa-
crato vel eius fruſto , corporali mani .
pulo, ſtola ,alba , velis fan & uarii, & c.
proponát huiuſmodi fibi exemplúke
gis Balthaſasise quitamen non abute
batur ad ſorrilegiu ,ſed ad ufum dome,
ſticú profanum , quod mious erat,
Sacerdos , quiin ſolemni miſtæ la-
crificio,preces , quæ non tendunt ad
Dei cultum & falutem animæ ,ſed po-
tius tendung in peccatum , obtulerit,
(ut ille cuius veſanum amorem fusè
deſcribit Grillan.d )codem modo pu-
biri debet , quo præcedentes e .
Omnibus autem communes peenz
cores, vel remediacillicita videlicetype
tunc à maleficis , in eaſdem incidung
Ecclchaſticas pænas, in quas & ipſima.
leficiautdivinatores : præterea ſunt
nicatione camca nulli reſervataf& , G
fint clerici,poffunt deponi , tam verò
clerici,quam laici, debebát olim quin .
quenpalem ſubire pænitentiamglu.
reautem civili , candem dilceptes ac
docentes incurrunt pænam b quiMa.
gosin domum fuam vocant,caufa ar
tisexercendz ,privati bonis debenr in
inſulam deportari iqui Magos conſu.
lunt, gladiipænæ ſubdunturkex Ca
rolina Pandione,& conſuetudine im
perii,etiamfi ob bonum finem intcr
rogarint , vel magicis artibus aut re
mediis ufi fuerint:exilio vel aliter infra
mortem dampantur , arbitrio iudicis
1 Deamatoria præbentibus, di & um ,
lib.z.part. 1.9.3.fe &t.z.in fin .
IncantatoresSerpentum ſi præcan .
tatione ſua dumtaxat implorant lime
pliciter & devotè auxilium Dei, abl
que alia ſuperfitione; ut culpz,itaeta
iam pænæ expertes funt: fi verò Dia
bolum invocant expreſſe vel tacite,e
cunt puniendi pænis commemoratis
Sortilegorum . Vt autem queanrilta
diſcerai, advertendum ad verba ipla,
ad modum ,ritum , & ordinem incan .
tationis:quia fi in eisinſuoi aliqua ver
ba extranea , vel ignota nomina ant
characteres, live alia quæ non condu.
cunt per ſeat cffectuin intentom ,tota

Dia fuprazo 39 Gril.g.14 Menech fupnię Farin.ſupran.107 b Gril.g.rsé polteam

Menoch . Farinac , c Dans d qu.1662 Gril.Men Forin.fupr.fc- 1 26 quells g 418 .
2695 h28 Cook mathé insief . il.3 . kls eod.tibel iCarol.com.cn,loy Godis last
MUZI Korch.confi.z 4.B.
 LIBRI V. SECT . XVI. 817
res Diabolica & fuperftitiofa debet gos qui hominem occiderút, velquid
cenferia Dicendum idem in cæteris limile fecerunt quod iure civili morte
remediis contra maleficia. luendum cft; ut nonniſi aliquo trium
Quoad aſtrologos iudiciarios,chi. di & orum concurrentium poffint de
romanticos,& huiuſmodidivinatores | gradari , & curiæ fæcularitradi. Sed in
fi tantum prædicant eventum ut pol- aliis criminibus enormibus id verum
fibilem præſumptive & inclinative, non effe poftea oſtcndam , hæc eadem
non funt puniendi,ut ſortilegi:fi vero fe& .lite rr.Et quando acceſſit ad hæ
prædicant,utinfallibilem vel neceffa , reſim homicidium qualifcatum ,aliud
rium funt hæretici ſortilegi: b & con . dicendum.mox oftendam . Formulas
tra eos videnda Bulla Sixti V. contra condemnationis quoad iftos fingulos
aftrologos edita 1585 . pete ex Sprengero.p. 3 , mallei.
Qui præbent poculum naturale ab Quando funt ſortilegi hæretici,aut
orfos,utvenefici punendi;non ut for hærefim fapientes,contra cos agi ficut
tilegi,nili ſortilegia admiſceant cQuá contra hæreticos, receprum eft utroq;
do Epiſcopus captivum habet aliqué iureg quando non ſunt tales ſed ab o
ſortilegum hæreticum , G paratus fit mniersore hæretico alieni , à fæculari
homo ille abiurare , & condignam fur etiam magiftrara ſolent virgis cædi, ad
bire pænitentiam ; non poteft eum triremes,vel in exilium mitti, velex
tradere brachio fæculari,nec etiam potraordinaria ,infra mortem pæna , af
teft a &ta judicialia feu copiam procef- fici, interdum etiam pecuniaria,juxta
fus eius ollo pa& o cum iudice ſæcula perfonæ & criminis qualitatem h.
ricommunicare:alioquiiure Canoni Si mors Gt alicuius maleficiari ſub ,
coincurreretirregularitatem d Dum , fecuta ,locú effe pænæ legis Cornelia,
taxat enim quibuſdam caſibus forti. & comburendum fortilegum , com
legi hæreticales poffunt tradi brachio munis eſt fententia i. Quoad Necro .
fæculari 1.6 fuerint Do & ores & fedu.manticos & cæteros magos atque ma
&ores, nih ſponte fua ad EccleGam rei Ichicos ſolas Lamias excipientes, idem
diesiot, & hæreſes abiurarint , reque fatenturpatroni Lamiarum k Sed La
contra illas ftrenuos prabuerint e 2. li jmias noſtras non effe cximendas nu .
fint relapfi.3.fi fint impænitentes, ad mero cæterorum Magorum ,commu,
quos reducuntur convi& i omnia ne nis eft fententia Theologorum & lu.
gantes pertinaciter f Quod Farinacius į riſtarom , ut mox docebo. Fundamen
num.ios . extendit etiam ad fortile. ta Godc!. & aliorum ſunt. 1. Lamiz
fatea .

a Summa.conf quam cit de Jeq Gril.g.119.286 Farin fup...110 b Berber in Viawjur.

rub 8 n .5 & 6 Grill 9.11 n 16 o 139 39.9 130 14 Farin fup.n.iiz i vide bullismo aborju Sixes
v . dc fententiam fanguinis Ne clerde vel mona.Anchara inc ea quae deres iur in 69 4 Farin .
fup . 105, Somanzasprax esgn.ult fdk bis trib fule Simanc praxe 591um feq sif Caltro.
1. de iuftbsret punit.c.2. &Gril.d.g !1m 1.6.9 Menoch fup.tr.a Forinq 30x87 b petalos Clas
cuss barefis,n.ult Menoch lupo Farin jur. id. Cod demalé math . Berber.d.rub.de førtıl.n. 2
8 Dimbaudin praxicrimin se bomic perforal.73 k Penzinib.Fish Godeim . Á alls.
818 DISQUISITIONVM MAGICARVM
fatentur impoſſibilia;nempe ſe volaſ - lomnum ca rata habent,& fibi in illis
fead conventus, libidinem cum du- complacent.c
mone expleſſe, tempeſtates excitaffe, 5.Argumentum , padta huiuſmodi
& huiuſmodi.Reſpond libr, 2 oftendi- j funt imagioationes deluſarum menti .
mus hæc dæmoni non effe impoffibi. um .Venereusquoquc coitus cum dz,
lia , & idcò fidem habendam earum mone,eſt rei impofſibilis f &tio. Quz
confeffionibus conſent Catholici co detempeftatibus & damais datis para
muniter 2. Lamiarum peccata funt rantur corum excedunt poteftatem :
potius cogitationis, vel nudi constas, quæ de translatione corporali dicunt,
quàm fa &ti vel executionis : idcò ab I lunt augæ meræ . Refpont. imprimis
Ecclefia puniri non deberent , secà credendum contra ſcipſos ipforú con
judicibus aliis,Reſp.falſum præſuppo- | feflioni, Gicut& aliis reis , deinde iam
ni , progrediuntur enim in opus exte conformes omnium efTe teftificatio .
rius:& in atrocioribus criminibus re- nes, & tam confirmatasexperientia o•
ceprum ; conatus aliquando punien . mnium populorum & fæculorum :
dos , ut conftat a 3. Penam minuere id negare,nibil fit,nifi infanire , ut benè
deberent,ætasſene& uris , & fexus fra- di& um à Sylveſtro.d.quibus(ut ait Pen
gilitas. Reſp. fenectutem non elle ido . na , ) e nemocnifi fenfu careat ) queat con
neam caulam minuendæ pænæ in a . tradicere, & (ut alius quidam degrege
trocioribus deli & is, ut ex praxi iudi . hæretico dixit ) qui hoc aufit negare, is
ciorum ,affirmat re & è Iul.Clarus b de audeat negare meridiè lucere folem , a
inde falſum ſupponunt, folos ſenesin bis ſex effe duodecim ,Etfingula nos , lib.
hoc peccatum incidere. Vtetiam fal. 1 1. comprobavimus fNunc , dumtaxat
fum fupponunt, ſolas mulierculas fic ! au & ores ca confirmantes citabo.PA
delinquere: quamquam nec in hæreſiſ CTVM iftud agnoſcunt & habent
nec in fimilibus atrocioribus ſexus ex pro certo,tum THEOLOGI,ut pot
cufat.4. Lamiæ debent cenſeri ſimiles | Cyprian. libr. de duplici martyrio. &
dormientibus , confitentur enim cri- j D. Auguſt. in capite illud 26.quaſtio, 2.
mina commiſſa in mentis exceſſu, vel tenent.D.Thom.2.2.9.95.696. A
fopore. Reſp. multa ſagas immò ferè | lex. Halenſ.part.2.queft.184. Albert.
omnia vigilantes committere, & pro.. Magn. in 2. d. 7. art.ult. Petrus de Ta .
pter hæc puniendas; ut propter pada rantafia, (qui poftea fuitInnocen. V.]
cum dæmone, coitum cum eodem ,lin , ibidem , PetrusdeBonaventura,ibidem ,
fanticidia , ſegetum & iumentorum Cuido Carmelita , in ſpecialiquafl. quž
damna , & c.Immò , & quæ in lomnis i de bac re compofuit iufu Pape loann , 22 .
gererent,culpa non corent , quia & an . Scot.in 4.d.34 ,Gabr.in 2.2.8 . quefi...
ic fomnum ea prameditantur, & poft ) artic. 4. S. Antonia. 2.part.ritult2.
Guil .

a Iul Clarus s finq62 4.2 Kircho.é ,aliiquos fequitørvei invitus Godel.l ; 6. * ... 36
6 8 fin.q.60 nu 6 c Simanc.ingrax.c.11n 4 dl 1 defrigor dem.admir.c 14 ed comink.68 lis s.
fdepaldo g. 4 ok sempeft. & damnis qu. si de concubituq.Isdetranslat.local.9.26 li.a.
 LIBRI V. SECT. XVI. 815
Guilhelm.Parigienſis.in tra &tat.defide & monolatr. Quodque caput eſt expreſse
legibus, Sylveſt. Tabie.Angl . Armill. hoc docet loan.22.in fuaextravag. Super
Grafijs, in verfic.fuperftitio & verfic.male- fpecula.
ficium , Gerſon.in 2. part. Trilogio Theolo Etquia contra hæreticos agimus cl
giſare Aftrologia , loannes Trithemius iam ex iplis hocaccuratè docēt, Lamb.
harum rerum nimis peritus,in qq.àMa- Danæus, Dialog.defortiariis,loa Bodi .
ximiliano Cæfarepropofitis; Franc. Victo. li. de damonom . Thomas Eraſtus,in Fur,
ria.releit.de Magia,Alfonà Caftro libro nio, Georg.Pi& orius ,in Reſolut.an ſaga
primo,de iufta harer.punit. cap. Is. Eyme- ignis mulda damnande. Hotom.conf.98.
ricus,direct.inquiſit .cap . 43. & ibi Pen De Venereo coitu ſuccuborum & in
na , comm. 68.Bernard . Comenſ indiſ- cuborum ,hoc tenent cum Innoc.8.Pon
putatione poft Lucernam Inquifitorum , tif.in bulla de hacreedita , & plurimis
Sprengerus,in Malleo , Niderius in for S. Patribus Alex. de Hal. I. part. quaft.
micario, Hollenus, in Perceptorio, BaG - 78. D.Tho.D-Bonav.Scot.Dur.Gab ,
nus ,libro de Magicis,Bartholo.Spinæus, Dionyſ. Carthus. in 2.d. 8.Guill.Pariſ.
contra Ponzinibium , Silveſt.Pieras, lib.de de univerſo part.ult.cap.23.Abulenf.in
ſtrigimag . & demon admiran. Franc Pi- Geneſ quaft.6.c in 7.Exod.quaft.12. Al
cus, Dialogo.ſtrix , laquerius , in flagello fonlià Caftro ,fupr.cap.16.Caietan.in 2.
hæret.loleph.Angl.in 2. quaft. de Magia. 2.quaft.99.art.z .Sixtus:Senenf.l.s.fanct.
& noviſfime Sebaft. Michaelis,in Pneu biblioth.anno 73.Barthol.Med.1-2.quaft.
malogia,Creſpetus,de odio.Satana in ho 72. ar. 2. Spren . Nide Sylveſt. Pic . Ho
mines, & Petrus Binsfeld. part.5. decon- len . Spin. Victor. Mich. Greſp. Totel.
fel. maleficar.prelud. num.7. Cardinal. Angl.Binsf.Comenſ laquerius,ſupr.ci
Tolecus,lib.4.fumm.inſtructio. Sacerdot. i tati, & Vlricus Molitor,in Dial. cum si
cap.demagica is, Idem ex Iuriſtis alre- giſmundo.cap.s.60.
ruere, Grillan . libr.2. de fortileg.quaft 3 . Ex Turiſtis,Marti.de Arles ſup.Grill,
Martin.de Arles ,traftat. de ſuperſtit.à n. i lib.2.9.7.Simanc. & Remig.fupr. & lo
85.poſt veteres loan . Andreæ in cap.ac corum omnium acta de hac re iudicia
cuſatus S.ſanè de haret. in 6. Archidiac. I ria. Nec non prædiéti quinque hæreci.
Joan . Monac. Guilhelmum . de Monteci; & ipſemet Lutherus,in Convivialibus,
Lauduno & Bartholomæum Raymun, ut appareat mendacium , Fichardi,hoc
di,ibidem , & fatis fatetur Oldrad. confil. | attribuentis folis inquifitoribus & Pa
210.item Turrecremata in c. illud 26 9. patui addictis, ut ille loquitur.
2.Berber.in piatorio iuris titul de fortileg. De Grandine tempeſtat. & c . huiuſ
Simancas in pract.c.11. & Inſtitut Catho- | modi ; quæ probátur omnino à Theo
to Damhaud.in praftat -crimin.Navarr- j logis , arg.cap. 1. leb , ubi , D.Thom . &
in Manual.cap.11.num.25 . & in cap.num- Carthufian . ide docuerc Patres in cap.
quid Cain.depænit.d.1.Menoch.dearbit . necmirum 26.qu.s. D.Auguſt.libr. 8. de
iud.caf. 388. Farin.prax. crim . quaft. 20 . civitat. Dei cap.19. IGdor.lib.8. Etymol.
Florimund.de Reimundis;de Antichri. cap. 9. Innoc. in bulla ſua ad inquiftor.
fto cap.7.num.s.Nic. Rcmig. opere deda- 1 D.Thom . & cæteri Scholiaſt,in 2.d. 7.
Kkkkk
820 DISQUISITION
EM MAGICARUM
& 8. Caſtren ..Silu.Spinæus,Hollenus, eft revera . Nec ei repugnat. Navarr .
Spreng. Michael. Toler.laquer.Nider. cap. 11. Manual. num . 38. nam voluit lo
Victor.Angl.Binsfeld. & alij citati. Ex | lummodò negare : cas vehi , cum illis
Juriſtis. conſentiunt,Simancas,Menoc. circumſtantijs, quæ exprimuntur in d.
& Damhauder. & Remig . & Comenſ. 6. Epiſcopi. Ratum ergò maneat , quin
citati; Azo.Godofred. Bart. Ang.Bald. tum hocargumentum planè tallis pre
Salyc. in l 4.C. de malef. ubi text.apertè fuppofitis niti. Mirè tamen circa hans
hoc cófirmat. Bonifacius de Vitalinis, delufionem Lamiarum pertinaces ſunt
tractat. de malef. cap. de ſortileg. loann . carum occulti quidam Patroni. Arri
ab Anan. in cap.1.defortileg. Grilland. piunt occaſionem ex d . cap. Epiſcopi
lib. 2.9.6. Franciſc.Balduin .Iacob .Ræ- ( de quo nos mox copiosè & luculen
" vardus & alij ad II . XII . tab . Pet.Greg. ter differemus .) Quia delulas Hero
libro.34.Syntagm . Iurisuniverſe cap.11. dianas illas canon afferit : fic ratioci .
cap.13.Petr.Marth.in 7.Decretal.titul. de nantur : fiille deluſa , ergo & noftra ftri
malefic. & incantat. Nec non tres illi ges. At quia homines, aliàs nec inepti
hæretici quos nominavi , & Lutherus nec infusè ftolidi, animadvertunt non
Archihæreticus. ſatis validè inferri. Ergo faltem ( inqui
De TranslationeCorporalieam per unt ) poſſunt etiam deludi. Vnde igitur
dæmones fieri poffe & folere ex patri cum aliqua in iure fiftitur, iudici con
bus docent Clemens, libro.6. Conſtitut ftabit eam non deluſam , quæ potuit?
Apoftol. cap.9. Arnob .libro. 2. cont.gent. Ne quid diffimulem , en vobis ipſo
Egelip. libro. 3. de excid. Hieron. Cyril. rummet argumentationem ad me à V.
Giecoſ. Catecheſ. 6. Maximus Taurin . Cl . Phil . Numanno Secretario oppidi
ſermon. de Natali Apoſtol Epiph. li.i. con Bruxellenfis in Brabantia , poëtica ar .
tra hær.30. Georg.li.i.Dial.ca.4 . Et alia te , fed pietate clariore , cui cum illis
exempla ſuggeritloan. Cæſarius Mo- quotidianæ velitariunculæ pro verita
nachus Ciſtercienſis , li.s.ca.27. 34.56 . i te , perſcriptam : Manifeftum eft ( in
& quæ his addunt Bart.Spinæus;contra quiunt)Doctores de materia fagarum firi
Ponzinibius Grillandus , Caftrius Re.' bentesadunum omnes boc admittere, quod
mig & Binsf. à me citati. muliercula à damone ſapeilludantur ac de
Er iſta communis ſententia Theo- cipiantur: ita ut per imaginationem cogs
log. & luriſt. S. Thom.Scot. Dur. Ca tent, & credantcertè ſe perpetraffe ac fe
iet.Silveſt.Angl.Victor. Caftrij,Spren- j ciffe veraciter , ea qua tantum in ſola phan
geri, Niderij laquerij, Michaelis, Cre- talia opera Diabeli mentem obfufcantis oba
{peri, Toleti,Spinæi,Prci , Guill. Pariſ. verfata funt. Non fatistutò ergo agere ix
Binsfeldij, & aliorú citatorú : Turrecr. ¡ dices , quando confeſsionibus fagarum fire
in c. Epiſcopi 26.9.5. Grill.de fortileg.quaft. voluntariis ,fivè per vim extortis, fidem ad
7. Pennæ fupr.d.commun. 68. ubi citat. bibentes , eaſque pro fufficienribushabentes,
Commenf. & Albert, de agnoſcend. cath. probationibus, miſeras illas ac fortè inſon
affertion.q.24.nu.24.vocat hanc ſenten- res ſupplicijstradunt, qua, cum decepra funt
tiam commune Theolog. & veram, ut negare non poffunt , ea , quorum fere vera
 LIBER V. SECT . X. 821

Teas putant. Quamobrem cuivis iudici me- | manifeſtum cos hallucinari.Nam leges
ritò fcrupulus nafcatur. Quia confeſsio in humanæ calem confeſſum habent pro
hac re pro ſufficienti probatione haberi non iudicato : & in Evangelio Paterfami
debeat : cum fieripoſsit,ut ex errore decepte | lias ſervulum nequam , ex ore eius ( hoc
mentis procedat confeſsio. Quo igitur pacto eſt ex confeſsione ) iudicat . & ex tali
+ iudex poterit dignofuere : Vtrùm in indivi- ! confeſsione indicijs fulra , quæ ad tors
duo reus reare , que ei offertur , fit per ima turam per ſe ſufficerent, reum damna
ginationem deluſa , vel verè commiſerit que ri poffe, noneft dubitandum , ut meri
fatetur. to cenluit poft alios Daniel Mollerus,
En Rhodus, en ſalrus,quis nõ agno- part. 4. Conſtitution. Saxonicar.ſectio .2.
Icat argumentum VVieri , cuius vene numer . 13. & hoc in terminis de crimi
num Calidius Looleus, in Alemannia ne & confeſsione ftrigum accurate
hauftum & eiuratum , in Belgium ,præ probat Arnald .Albertinus,de agnofc.al
ſertim Bruxellam diffudit , utantido ſertion. hæret. quaft . 25.quem lege lilu

tum propinem tàm periculosè potis bet. Side non ritè facta ( verbi gratia ,
primum nebula ratiocinationis , ſeu deſtitura indicijs , improbabili, vel
vaporis noxij exhalatio , removenda. impoſsibili) loquuntur : illis aſſentior:
Nempe prætexitur prætenſio ſcrupuli , fed nego hoc in cafu propoſito locum
ex confellione talla & erronea , quam habere. Nam quæ Lamiæ confitentur,
contendunt efle quando ex nuda con non funt impoſsibilia , ncc improbabie
feſſione proceditur. Quis umquam lia peritis humanæ & divinæ philoſo
afferuit ( non ego quidem uſquam ) phiæ , ſed admirabilia tantùm . Proba
foli ftandum confeflioni ? ceplui lem . ium id à me toto libro ſecundo. Diſquiſit.

per & profiteor in hoc crimine ex nu - ſ Magicar. Nec umquam iudices probi
da & lola confeffione rei procedi non ex tali nuda confeſsione procedunt,
poſſe, cum Bald. & Angel.in l. 1. C. de vel ad damnarionem , velad torturam ,
confeff. quia ex tali non videtur ſatis į velad capturam aut inquiſitionem(vi
judici conftare certò poſſe de crimine, de di&ta fupr.ſection. 2. verſ. Quarto re
quod tamen neceffariam eſt ad con quiritur ) ſemper enim indicia requi
demnandum , ex ſententia commu. runt , quibus aliquando validius , ali
niore. arg . l. 1.-9 .item illud & ibi Bart. quando imbecillius, ſufficienter tamen
D. ad Syllania. Scd contendo para confelsio aftruitur : quæ indicia qua
logiſmum latere in hac folius nudæ | lia eſſe debeant docui, ſupr.feftion . 3.
confellionis nuncupatione: Et ideò , ut 4 per tot . & non poſſunt particula
in omnibus æquivocis,effenecefle pri rim , niſ ſpecie fa & i in particulari pro
usdiſquirere, quid vocem nudam con . polita , explicari. Cur crgòmetuunt
felsionem . Si de confeſsione legitima itareconfeſsioni lic legitimè factæ ? In
& ricè facta loquuntur , in qua & ad . foro poli ftandum eſſe confeſsioni
fuere indicia ( alioquin nulla foret ) & proponentis in exomologefi peccata
reliqua de quibus diſſerui, ſupr. libro lua , etiam abſque ullis indicijs cur
quisto , fectione undecima. certum eſt ac non in foro fori cum indicijs = 6 Dci
Kkkkk 2 yica
822 DISQVISITIONVM MAGICARVM

vicarius illic peccatum non metuit , ( naturam poteſt haberi , li cuiuſquaru

cur hic vicarius terreni Regis formi- | autem , certè huius criminis ea eft na
det ? an temporariæ pænæ major eſt tura , ut de co fermè iudici aliunde ne
dolor , quam æternæ , aut primæ ( queat conſtare , quam ex indicijs, præ
mortis gravius periculum vel dam- ſumptionibus,& reorum confeſsione,
num , quàm fecundæ ? Quid ? quod | cò quòd clam committatur, & fæpè
in facramentali confelsione tenetur nulla poſtle ſceleris veftigia relinquat.
Judex ſtare rei confeſsioni : adeò ut liquare hic potiſsimum locus eſt lenten
dicat ſe talia patraſſe , non poflit con cix , volemtium folam legitimam , quæ
feffacius illum reijcere , line peccati veriſimilis fit reorum confeſsionem in
Mortis reatu , quali illulum , ex hoc talibus deli tis ad condemnationem
quidem ſolo ( quod prætexitur ) capi- fufficere , quam admittit Godelman .
te , quod deludià dæmone aliquando nus ,libro tertio , de Lamiis capite decimo ,
tales contingat , ſed tenetur ci & ablo- numer.47 . & tenetMollerus, d.fedtion .
lutionem & pænitentiam impendere ? 2. à numer. 17. atque ita prius deciderat
Igitur neciudex fori externi , fola fre. Iul. Clar. g.fin.lib.s. recept.ſentent. quaft.
tus conjectura quia deludi folent, poss: quomodo autem dicaturconſtare de de
teft ftrigum iuridicæ confeſsioni fidem não. Nonne ſunt hæreticis annumc
derogare. Quod inde etiam ſtabilitur, raodi iſtifæderati partiarij dæmonio
fi malefici ſe conſpiraſſe in reip. velrum : fanè id communius receprum
Principis perniciem facerentur : exiſto docent Grill . quaft. 10.numer.10. defor
illufionis capite nullus iudex auderet tileg . & Clarus , d . quaft. 55. verſ. poteft
cos abſoluere veldimittere : ſed cenſe- eriam , & quaft .4.9. t. quos ſequitur
ret fe obligatum ad'reorum condem- | Moller.lupr. Quis autem neger ad he
nationem procedere , ut reorum læſæ reſeos condemnationem fufficere le
Maieſtat: Er û hanc publicam injuri- gitimam confefsionem , niſi qui à gra
am negligeret , ipſe àſuperioribus iu- viſsimis iuris interpretibus temere ve
dicibus in ius vocaretur , ac ille ipfe fiflit diffentire ? Bald. in l.fi quis non dicans
ciprocurator ( tam fomnolentus vel rap . C.de Epiſcop a cleri: Felino in cap.Ako
contempor divine iniuriæ ( nactum ditisextr.de prafcript. Arelatenfi in trad .
ſc ſpongiam crederet fucci plenam ; de barer. Notab. 2. Quamobrem cen
quam averet exprimere. Cur ergò ! leo non tantùm iudices ſecure polle
fegniori eſſe liceat in Deiinjuria, quæ ftare taliconfeſsioni, ſed etiam teneri
perfpicuè in majus Eccleſiæ & naturæ ſub culpa lethalis peccati. Quia cum
damnum vergit? Denique fi in furtis, iudex ex officio & ſecundum leges
latrocinijs , facrilegijs, adulterijs , ho . reum damnare tenetur : Gnon damnet
micidijs, fallæ monetæ , Sodomiæ ,& c. cum , ex cuius abfolutione periculum
criminibus ſtari poteſt legitimæ: con- f imminet reip. & fcandalum mali cr .
feſsioni, cur non in hoc quoque deliverplipleriſque gignitur', ad damna
Ćto : Iniquum planè eſt aliamexigiceritrde provenientia tenetur relarcien
titudinem , quam quæ iuxta criminis. I dazut docebo in fine huius ſection .. 16.Nec
 LIBRI V. SECT. XVI . 823

diffiteri quis poteft ſtriges eſſe noxias ret non delulam : cur non teneatur c
reip . & conari quam plurimos poſſunt tiam faſlam damnare quam neſcit de
in focietatem criminis pellicere, & ea luſam ? ſemper fanè præſumenda eft nó
ciun abfolutione bonos jure optimo delula , donec deluſa fuille probetur,
ſcandalizari : ſecundum leges verò ta- quia legitima confeſſio , vera elle præ
les à judicibus legitimè capras, tortas, fumitur,contendenti deluſam , proba
confellas puniri morte debere. Con . tio incumbit: non probanti , merito 0
ſtat ergò judices hoc facere nolétes le- bijcitur , neminem , qui aliàs mente
thaliter peccare in Deum & remp . & conſtet,ſtultum vel deluſum præſumi,
quod hinc conſequitur tales Iudices niſi probetur. Videre in quem ſcopulú
I in hoc propofito manentes abſolvi iſti impingunt,dum ſcrupulum timent
in foro conlcientiæ nullatenus poſle: Scrupulorum proprium eft facere ut
1 quod accurate perpendendum elteo- timeas,ubi non eſt timendum , & con
3 rum confeffariis. Qais neſcit judi- temnas ubi merito fit trepidandum , fic
cem teneri ex actis procedere i aut iſti dum virant, vel fingunt fe vitare,
quis umquam Syndicatum intendit. inanem culpam , in verum erimen . in
aur in foro fori reprehendendum ju currunt. Vbi impius interficitur ( air D.
dicavit ; Gſecundum allegara & pro- Ambrof. libro ſecundo de paradiſo )
bata fententians tuliſſet ? Dumtaxat | Chriftus infunditur : ubi abominatio abole.
quidam excipiunt , li privatim certò tur , ſanctificatioconfecratur. Impium eft
Iciret reum eſſe innocencem , quodip- ſcribit Caſsiod. libro nono , varior . in
ſum tamenmultorum gravium Theo edicto Alarici) iudices illiseffe indulgen
logorum , & communior luriſtarum tes, quos cæleftis pietas non patitur impuni
fententia non admittit , niß in eo qui tos. Hæc deſcrupulo prætenſo : Nurc
legibus ſuperior eſt, negarso ſubfellii de ipla deluſione manum conſera
inferioris judicibus, fed hoc loco nul mus .
las huic exceptioni locus eſt . Nemo Primùm dicunt : Manifeftum effe Do
enim adverfariorum affirmare auder Etores de faparum materia fcribentes ad u-
certò ſe lcire illas delulas- & efle inno num omnes hoc admittere, quod muliercula:
centes, præter Wierum , Ponzini- à demonefæpè decipiantur ac illodantur:ita
bium , Leooleum & fimiles quorum ut per imaginationem credant ac cogitent
jam exploſuseſt error , obſtinatione ! certò ſeperpetraſſe ac feciffe veraciter , la
& impudentia & inlcitia plenus , ſed que in ſola phantaſia opera Diaboli mentem
dieunc dumtaxat fæpè illas deladi , & obfuſcantis obverſata funt.] Siſte gradum:
idcircò m individuo judicem dubita Bonam horum Doctorum partem nó
re . Verùm hinc ego contra infero , oſciranter perlegi, & nego ad unum
quando in individuo judici non con omnes hacdere idem ſentire , quoad
itat delufam effe , teneri judlicem le . id quod de facto contingit : ſed tan
gitimærearum confeflioniſtare: Quæ- rum conveniunt quoad id quod po
30 ,ſinoſſer non eſſe deluſam ' , nonne teſt contingere. Fatentur omnes u
damnaret : G damnaret » quam lci nanimiter fieri poffe , ut mulierculze
Kkkkk derro
 824 DISQUISITI MAGICARVM
ONVM
decipiantur : immò & viri, nam ne contingentibus confeffionem veram ,
fexus quidem melior purus ab hac quam fallam effe præſumant ? Sic
contagione: ſed utrum reipfa fæpè de ut legislatori ( ſecundum Theophra
cipiantur: item , utrum hoc deceptio Itum ) ſic & iudici oculus mentis ab
in curićtis quæ fatentur , an in quibus eo quod femel aut bis accidit , adid
dam tätum locum habebat: nonidem quod fæpius conſuevit transferen .
fentiunt , nec fcribunt . Ponzinibius , dus . Deinde peccant, & largius,cum
Wierus , & fimil.vidétur velle femper ex tali præmilla propofitione inferunt:
illas deludi : Alciatus , Duar. Godel. & Non fat isergò turò iudices agunt , quando
alii , videntur velle tantú deludi quoad confeffionibusſagarum , five voluntariis, fi
pleraq; : & quidem quoad hæc ſemper vè extort usper vim , fidem adhibent, & eius
quorum omnium jam explolæ ſenten. pro fufficiētibus ad damnationem probatio
tiæ indignæ funt quibus refellédis ite- nibius habent. Errant inquam fic argu
rú calamus deludet. Comunis Theo mentantes i.quia videntur velle lubin ,
logorum ,Philoſophorum ,Iuriſtarum , dicare judices hoc nunquam tutò fa
& omnium Eccleſiaſticorum Tribu- & uros: quod ex præmilla tamen par
nalium , & ferè omnium ſæcularium ticulari propofitione eos inferre reda
ſubſelliorum ſententia eſt , illuſionem ratiocinandi ratio non permittit. Ais,
hancin paucis admodum rebus ſeu fa- fæpè decipiuntur ;ergò judex nun .
&i fpeciebus ( nempe delatione ad co . quam earum confeflioni tutò credat,
L
ventus,transfiguratione, & carnalico . Nego conſequentiam : quæ ut valeret,
pula cum dæmonibus ) & id rariflimè femper decipi eas foret neceſſe nunc
in bis ipſis contingere, ſic præter cæte nec fæpè , fed rarillimè decipi depre
ros difertè ſcribunt laquerius , Co. henduntur. Sæpiùs ergò errarec judex
menlis, Sprenger , Michaelius, Binſ non credens , quàm credeas. Quod li
feldius,Remigius. Peccant itaque di- tantum hoc volunt, aliquando delu .
{putatores ifti, primò cùm afferunto ſæ funt: ergò à fic delulis aliquando ju
mnes in hac deluſione convenire: ſe- dex rapi poteſt in errorem . Verumid
cundo cum quod de quorumdam ca- quidem ,fed & illud verum ; ſæpillimè
fuum ſeu viſionum confellione con & ferè ( G ferè ) ſemper compotes
ceditur id ad cæteros extendunt , i mentis funt & erroris vacua, & verum
de quibus idem negatur : tertiò dum eft quod confitentur: ergò judex con
quod rariſſimè contingere : immò, i fellionem illam fequens fæpilline &
quod tantum contingere poſſe mul- ferè femper rectè judicabit , & nun
ti dicunt , id ipfi fic interpretantur: quam , vel vix unquam ab illis in erro

quafi crebrum elle vel frequentius i rem deducetur. Amplius dico ,quam .
ab omnibus concedatur , Sin faten- | vis deduceretur ; lconfeflio legitima
tur id frequentius quidem non ef- ! fuerit; addicens confeſfam fupplicio .
le : cur non potius quod frequentius | legitimo, nihil peccabit, ſed error ex
elle ſolitum amplectuntur : & a pers eſt culpæ , functus enim elt offi
nimo propendent , ut ex frequentius lcio fuo , qui ſecundum allegata , &
probatas
 LIBER V. SECT. XVI. 825

probata , & publicam conſcientiam , quoad homicidium , vim publicam ,

immò & privatam ( cui dubitatio ſo. adulterium , monetariam , & c.li fa
la non repugnat ) ex juris normaju- ciat dæmon, ut quis puter à fe factum ,
dicavit. Præterea fi quid ifta ratio va ut alii videantur videre ſe Petrum
leret in fimilibus valeret ; in quibus facientem , quod alius fecit: Nemo ta
tamen nemo judiciorum vel legum ! men in aliis criminibus ad reorum li
peritus ullatenus eam admilerit.berationem à pæna juris unquam hoc
Quan fæpè tormentorum acerbitas colore uri voluit : quia nullus fuit,
fallam in proprium caput reorum có . ! qui tàm frivolæ defenfionis vanita
feffionem extorquet : ergone judex rem non proſpexerit. Quor lomni
quiex confeffione per quæſtioniscru. antibus illufiones contingunt , quas
ciaruin exprelia , ſed alias legitima , homines putant fibi vigilantibus ob
reum damnavit , non non fecurè proce- latas?quot in ſomnis aliquando cædes,
det ? fæpè fit ut multi teſtes pecunia incendia , proditiones nonnulli Gibi
corrupti in unum teftimoniuin con videntur deſignare? Quid fiergò ſom
fpirent , nec occurrat contra illos ex niet, v.g. Petrus ſe Paulum capitalem
ceptio vel depullio ſufficiens, & tamen ininsicum gladio trajicere , & Paulus
reus verè fit innocens : ergò teftimo- i gladio trajectus reperiatur : capiatur
nio legitimo teſtium judex non tutò Petrus, & putans ſe, quod tantum ſom
nitatur? Quis hæc ferat ? ſimilia ſunt niavit, revera patralie, & idcò fpontè
tamen , quæ adverſarijadferunt. Quia , aut in tormentis homicidium à lecó
quod ad iudicem attinei, qui decipi- millum fateatur, quod alius commiſe
tur , parum vel nihil attinet, qua ex rat : quæro , quid judex faciatzabſolver?
cauſa decipiatur , fipeccaturus idcir. non licet legitimè confefluin :damna.
cò , quod fine ſua culpadeceprus con bite innocens eſt reipſa. Innocens peri.
demnarit. Nec ad rem pertinet , quod bit: & tamen juſtè ac turò fuerit à judi
deceptio ex quæſtione vel teſtimonio, ce damnatus.Idem libi refponfum exi
vel ex rei ſpontanea confeſsione fit ftiment ifti , quicaulam ram frivolam
orta : quia fuppono in his omnibus æ- | quærunt,in tam immanis injuriæ Deo
que judiciorum folemnia cuncta ritè & reipubl . illatæ diſſimulatione, Ve .
obſervata fuiſſe . Siergò talia ad lub rùm hæc de argumenti forma & vali
vertendum omnium publicorum ju- ditate jam nimismulta.
diciorum ordinem & rationem fuffi Venio ad rem ipfam , & inquires
cere debent ; valebit illa argumenta re ftat, an aliqua regula tradı pollit,
rio : fi non fufficiunt; invalidus eſt, & qua judici conftet ; an vera fit con
obruſus iſte numero à delugone peti- | feflio Strigum , an vana & illuſoria ?
cus . Qui etiam inde recunditur:quod Priùs quædanı ſunt fundamenta præ
hacin re eadem quoque eſt ratio fal - jacienda , u firmior fit ardua Struttu
cinationis & cæterorum criminum. ra,
Nam etiam quoad alia crimina rcos à Notandum inprimis ea , quæ magis
dæmonibus dcludi poffe conftat; ut accidunt , aliquando fomno depreſſis
accidere
826 DISQUISITIONVM MAGICARVM

accidere ut quæ Toftar. Olaus, & Ba- | metamorphoſibus, quando ſtriges fibi
ptilta à Porta de quibuſdam narrant : vel aliis videntur transformatæ ; ſed
aliquandò certò & perſpicuè vigilan- generattantùm deceptionem opimio
cibus. Nam certum eſt auguria , & reli . vis, & conſiſtit cum vero crimine ho
qua maleficia ,de quibus S. S. non uno micidii, & c. Vel denique fit illalio per
loco egit, à vigilantibus ada, ut à Ma- 1 apparitionem rei qualis cft , & qualis
gis Ægypti ,Exod.8.Pythonilla Saulis , l . apparet ; ſed per diabolum de novo fa
Reg.28.maleficis Manaſſis ,2 Paral.c.33. bricatæ ad alicujus veræ rei Gmilitudi
Balaam ariolus vigilansimprecari loli . nem ; ut quando diabolus corpus ac
TUS , NU.22 . Sæpè etiam quod unus ſom reum allumit ad fimilitudinem virivel
niavit, hoc alter verèpatravit, ut Iudic. fæminæ , vel hirci, & talisapparet ſtri
7. Madianita miles ſomniarat, quod gi . Tunc tantùm deluditurſtrix ,lipu .
Gedeon in caſtra irruens verè fecit. ret eſſe verum hominem vel hircum ,
Vnde fit ,ut pollit, quod uni ſagæ ſom- qualis apparet. Sed tuncdeceptio po
nianti , hocalteri vigiláti verè.conrigil. tiſlima eſt ex parte objedi;ex parte ves
fe : quare non poſſumus ex hujuſmodi rò videntis non eſt deceptio in ſeolu
narrationibus, quæ particulares ſunt, exteriore , fed in opinione ; quia u
univerfim colligere lemper verè , aut num putat pro alio : fi tamen huic vi:
ſemper falsò hæccontingere. ro ſuccuba fit mulier , vel hunc hir
Notandum ſecundo Colere homi- cum adoret , vel hoc hirco transfera
nem deludi , vel imaginariè tantum , tur ad conventum , non eſt deceptio
{cu interna inaginatione, quando in quo ad criminis reatum vel mali.
rei inanem fimilitudinem cogitatio tiam .
tendit , quaſi in rem veram fenfibus Vnde fit manifeftum in hac materia
objectam , ut fit fomniantibus. Quod duplicem conſiderandam & diftingu
non videtur ferè unquam habere lo endam illuſionem unam opinionis , &
cum in ftrigibus noſtris , quia ferè , alteram rei: opinionis quoque illuſo
ſemper concurrunt circumſtantiæ ali nem effe duplicem ,unam quando falli
qux ex quibus pateat ,delictum earum tur opinio , & cum ca limul ſenfus cs
imaginarium non fuifle, ut cùm effe- i terior; alteram quando ſola opinio ,vel
& us reſultat in alio , quàm in ipſaſtri . folus exterior ſenſus. Opinio qua ien
ge,puta in agris; in maleficiaro, & c. ſusdeluditur , quandoper præſtigium
Nel deluditur homo per præſtigium , videntur fibi lagæ equitare in birco
quando immutatio oritur ex parte vero , & ab eo deterriad conventum :
rei viſæ , & nouex parte videotis, quia quando rem habent cum dæmone, & .
res aliter oculis videnda obiicitur, putanteumin proprio corpore, & pro
mutato foriè medio, & aliis ſpeciebus prio ſemine concurrere : quando pu
ad oculum deductis, quàm revera ob- tant le transformatas in cattos, & fibi
jectum præfert , ut cùm videtur effe vel aliis tales videntur. Er certum eft
lupus vel.cattus, quihomo eſt. Arifta hujuſmodi delufionem folam cas à
deceptio locum habet in præſtigiofis poena Sodomiæ vel homicidii patrati
DOA
 LIBRI V. SECT XVI . 827
non liberare ; non magis quàm fimi- non magis excuſat à pæna , quàm à
lis deluſio excuſabat illas, de quibus in peccato , verbigratia , purat una fe de
d.cap. Epiſcopi. Fieri poteſt, ut lic hodie latam ad conventum , quæ manft in
multæ illarum fint delufæ aliquando : 1 loco lopita ,priùs ramen verè fecicom .
fed cunc judex debet attendere ad fa- nia , quæ ſolentadhibcriad ftrigipor
ctum , an ſic equitarint , an le dæmonitium ;velputavit ſecum dæmone vigi
commiſcuerint, an plierum ſtrigave- lantem comniſeri , cum tantùm lit,
rint , an ea fecerint, quæ ad transfor- fomnians delula , fed ramen dæmonis
mationem vel ftrig.portium Diabolus amplexus expetebat , & in nefarium
doc : it. Icelus animo confentiebat.Sufficit ma.
Sola opinio decipitur, quando pu- litia ,conatus, & pactum initum , & ob
tant dæmonem elle Nunen ,aut ei deſtinatio perfida libi in vigilia compla
beri adorationem , aut effo omnipo cens , & ad hoc planè deliberata: ficut
tentem vel omniſcium ,vel largiturum obtinet in hæretico. qui quàm in ſome
illis beatitudinem , & c. hæcdeceptioniis accepillet propofitionem hæreti.
non excufat à pæna , ut nec hæreticos cam , eam vigilans poſtea approbaret,
reliquos, quare, speryòreſt,quod ftri- ac tueretur : quemn certò rogus mane
gum radiores , & idiotæ fic decipian - ret.
tur. Aliquando putant ſe feciſſe , quod
Senſus ſolùs decipitur , cum aliquid dæmon ipſe fecit , verbi gratia , pu
videndum , tangendumque à diabo. tant fe rempeftatem concitaffe , paupe
lo obijcicur , quod tamen qui ſen riem agris fecifle , necem pecoribus &
ſu deluditur , ſcit non eſſe quale vide infantulis inruliſſe ; quæ tamen cun.
tur, aut quale racu , guſtu , olf. Etu , i cta ex condicto ad fignum præſtiru,
auditave percipitur , veluti quando um diabolus'patravit,ipfis id fieri vo
ftriges non neſciunt le rem habere lentibus , & ex conventione lignum
cum ipſo dæmone, equirare ſuper dæ- prafixum ſuſtulerunt. Quid cuma ,
monem non mutari in cattum; ſed quæſo ) intereſt, per le, an per alium
hæc Gbi videri tantùm , & c.Et talis de fecerint?
lufio opinionis , quæ eft in lamiis do Quod fi ( quod rariſſimum ) ni
ctioribus, & minùs reium imperitis, hil tale conatas ( triges , nihil coope
multò adhuc minus à pæna ordina racas appartierit; & æquè dubitetur,an
ria præbet excuſationem : quia hic ex i per dæmonem hæc fint opcratæ , ad
earum parte eſt malitia formalis & fingulares circumſtantias cùm judici
perfecta recurrendum : & qmaralus ſuntindi
Reſtat ergò difficultatem totam ver vidui , ipfæ quoque conditiones cir
fari in deluſione , quæ eſt ex parte rei , cumſtantiarum individuæ funt & pc
Gvè facti. Quin nec ipſa eſt fimplex aut culares; nequitres ulla generali regu .
uniuſmodi. Nam aliquando exiſtimat la definiri. Poffunt tamen quaſi in ge
fibi vigilantibus accidere , quod verè nere circa fingulas circumſtantias
inſomnis tantùm accidit : hæc deluſio quædam obſervarı, non parum lucis
LIIII . ludici ,
828 DISQUISITIONVM MAGICARVM

Iudicibus zelo Dei præditis allatura, Verè quoque patientiæ exemplari lam
nam quorum zelus eſt in loculis vel e bodemonem damna dedil'e, quia ve
niortuus,iis quoniam in media luce a . ra morsimnentorum ,filiorum , & fer
mant cæcutire , fruſtra ſol veritatis il vorum iptis cadaveribus , & ſubruta
luxerit, domas rumis apparuit , nec quicquam
Præclarè ( mea ſententia ) notatum horum poſtea vivens vel integrum
fuit à Sebaſtian.Michaelia , Pneumalogie repertum , Confirmat hanc regulam 1
opere extremo, nobis ad hanc veri inve Dives Thomas , cùm cenfet præſti
ftigationem , ftrenuum veritatis athle- gias & illuſiones diaboli diu dorare
tam , & fideiclaram lucernam , Bel nou poſle : cùm fint , non naturæ
cum Auguſtinum præiviffe , & lipc fou ſubſtamia ſubfiftentis ;; fed quæ .
nitius inípicatur , tresnobisCanones dam dumeixat accidentia , qux Dia
indagatorios eum cradidiſſe ,libro 18. lechici commia vocant , quorum
de civitate Dei capite 18. liber ile ift proprium alteracione naturalive
Michaelii Gallico ( criprus cſt idio. lociter commutari Secundùm hanc
mate , in gratiam nationum cætera ergo regulam patet in criminum , !
rum redigam fide optima in compen quæ ftriges fatentur pleriſque veri. 1
dium , quæ dicit. Prima regula quartatem àparte reilubile , con nudim
tradıcı, eft iudicium defumendum ab ef illufionem . Infanticidia probantur,
fectu fübfecuto Sic enim volens decide quia pueri quos illæ fatentur à le ne
re , an quod de Iphigeniæ facrifi 10 caros, à parentibus prefocad vel ex
parracur , verè acciderit, an præſt luci reperiuntur, Exhumatio cor
giose ? concludit Iphigeniam reipfa porum , fepul.hri religione violan
nec immolatam , nec in feram fulie probatur ; 91113 cadasera fepulchris
muratam , fed aliud animal ei ablaty uruia non inventa in locis fins , tru
dæmonis dolo ac lucilis ſuppoſirum , tum veſtimentorum , quod dicebant
probat ab experimento ſubſecuto, i fe dæmoni proorsabone dedille , se
quia diu poftea vivens alibi reperta ipſa repertum abelle à veftis parte,
fuit Iphigenia .. Eodem argumento quam illæ narrabant . Homines & ju
probat Diomedis ſocios non fuifle mema maichiciis leli , & interdum
converſosin aves , eò quòd iftæ aves ab illis liberati lunt ubique ad ma
Diomedeæ poſtea inter le mixtæ ( ur 10m .
& Meleagrides) ſpeciem filan cæte Socunda regiza eſt , Attenderdum .
rarum avium more propagiverine. an. que afferunt , fint denioni poffibilia
Vnde colligit à dæmone ſocios . Dio . lic enim Deus Auguſtinus ibidem
medis , fubitò translatos aliò , & has I oftendit non fuste focios Diomd.
illis aves aliunde compullas , fuite dis in aves verè & effentiali transfor
fubtitutas. E contra patet vera fuil matione mutatos: quia ipecifica muita .
ft Moyſis in Ægypto miracula , quia ftio eflentia unus in aliam fuperat
Nili piſces veremorcuireperci, & lo - creaturæ poteſt: tem . Sed dicit ficum
auta vincas ac melles verè perdidit . I lubtractionc & fuppofitionc illa onam
memora
1
 LIBRI V. SECT. XVI . 829

memoravimus, quia hoc Diviná per- | Grillandus , Albertinus , Silveſter , spi

millione difficile non eft dæmoni . na & alii: Hilpaniæ Ciruelus, Caftrins,
Hanc regulam fecutus eſt D.Thomas Simancas, Toftarus : Galliæ , laquerius,
1. part. queſtion. 114. artic.4.ad 2. cuin Michaelius, Crefpetus Germaniæ , Spren .
{ cribit, li agatur de reſurrectione mor- ger , Nider , Molleris : Lotharingiæ ,
tuorum aut fimilium rerum ſuperna- Remigius,Gregoriuſque: Treviris, Bins
curalium , & ea dæmonibus tribuan- feldius : denique alii innumeri, Ipfæ
tur , credendum fuiſſe duntaxatillu- quoque ftriges cùm idem quod di
E fiones. Nam licet Deus univerſali ſua cunt in Hiſpania , dicant in Italia , &,
providentia utatur , ad plurimos ef- i quod in Germania , coridem factis
fe & us, malis ſpiritibus: nunquam ta & verbis referunt in Gallia , & , quod
men utitur iis , ad opera verè miracu uno anno , id alio femper janı ab an
loca , quæ abi & bonis Angelis beatif- i nis pluſquam octoginta continuis in
que refervavit : & quia diabolidono- eculeo & extra quæſtiones liberè pro .
rum ſupernaturalium non ſunt capa fitcantur, idquetam appolite, utmu
ces . Hac regula uſi fuere veteres Chri : | lierculæ & pueri litterarum alioquin
ftianiin difcernendis miraculis veris rudes videantur legiſſe , intellexil
Beat . Perri , a fi &titiis Simonis Magi , ! fe , & memoriæ mandaſſe , quæcun
teſtibus Clemente , libr.z.recognition. quc viri docti dehis rebus ſcripto per
& Irenæo, libr. 2. cap. 57. Secundum Europam totam variis linguis traili.
hanc quoque regalam credendum eft derunt : nonne hic conſenſus univerſa
confeflioni ſtrigum , quia quæ faren . ) lis plus fatis convincit : hæc iis non
tur non ſuperant vin dæmonis, uto accidiffe in lomnis ? nam G hæc fom .
ftendi toto lib.2 . nec quicquam eorum niarunt quo pacto fic lemper omnes
repugnat,immò conſentanea ſuntom . idem ſomniarunt codem Gbı svevil
nia S.S.Patrum do &trinæ . Quare ut ex ſe modo, eodem loco, eodem tempo
hoc indicio res decidarur, opus eſt viro re, die , horap Vtmedicidoccnt cibo
in S. S. & Patrum in lectione & plilo . rum quantitas , & qualitas , diverſaz
fophia ſolidè verlato : quifit pius,dotas , & varia corporis humorum
& us, & Catholicus,quia (utaitTertul . i temperatio generant diverla ſomnia:
lib. de anima. ) dæmones ſoli novere hic idem fomniant omnino divi
Chriſtiani tes ſplendidi, & tro pauperiores co .
Tertiam D. Auguſtin. regulam pe- i gencioresque, fanelici, & dapfilter
rit ex multitudine teftium , & conformi habiti : viti fo:minæque , anus , &
fimilitudinenarrationum : quia univer. pueri; biliofi , & phlegmatici , fangui .
forum unanimis ubique conſenſus ex . I nei & melancholici , ergone omnes
cludit omnem deceptionis aut fom- iſtos tam diverſæ ætatis,nationis, con ,
nii fufpicionem . Hoc argumento uti- ditionis, tempore alio ,atque alio, li.
tur d. liby, 18.cap.18 . Sic in cauſa ſtri- mili ſemper ciborum ulos quantitate
gum ex diltaniillimis regionibus ho- & qualitate,æqualitemperaméto cor
diè idem teſtantur Scriptores Italia , porum fuiffe dicent , quia eadem ſem ,
LIIII 2 per
830 DISQUISITIONVM MAGICARVM

per fomnia fuerunt ? Dicent fortaffis , affumere vel etlingere , quàm imagi
hæcillis tomnia, non à natucali cauta, nes, íimulachra , & phantalmatatam
fcda deinone immilla , & ideò tam fi . variarum rerum dorinieatium fenſui
milia exiftere. interiori immittere & imprimere,

Humanam igitur ifta naturam fuo quia ftrigum phantaliæ codem tem
perant , & à dæmonibus ifta procu pore non ſontcodem modo diſpolita,
rantur. Et quæro,cur non igitur con. nec temper omnes omnium quæ ro
cedane hæc à dæmonc fieri verè , & prælen anda conditiones animo ante
non per fomnium illufones , ſed vigi- conceperunt, maximè prima qua hæc
lantibus ad talia hos maliartificesabu - experiunrur vice, nec poteft diabolus
ti , cum id illis lit æquè expeditum , quas vult ſpecies in phantaſia impri
neque Sanctæ Scripturæ, nec Patrum mere,ut docer B.Thom.1.p.q.111 art.j.
ſententiæ , nec rectæ rationi refra- ad 2.His crib. D.Aug canonib. exani
gerur. Quid ? quod non fit verili naroriis ultimus accedat in praxi utiliſe
mile dæmonem hæc fomniantibus , Gmus .
tantùm hominibus ubique omni- Quarta regula & certiſſima videtur,
bus adeò conformiter effingere. Id cafx occurrente circumftantias omnes di
probatur, quia hæc ab uno & eodem ligentiſmè debere perpendi:nam hinc ilave
dæmone ſimul codem tempore non dignoſcetur,an circa fiiclum con firens fueris
fiunt.nam unus ſimul pluribus in locis deluſus.
Nam in re adeò occulta & acduz
adæquatis elenequit vel operari , ur
docent luſt. Martyr.qu.fo:ad orthod . probationis non eft moderati aut leo
& Dydım . lib.i.de Spirtus. Deberent lari hominis demonftratiobes exige
ergò noteſſe fermè fomniorum im- re, velprobationes lucemeridiana cia.
miſfores dæmones , quot ſunt fortiarii riores. tùm quia dicenti eflc delulum
& lortiariæ fic fomniantes, & illis con- conatentem , incumbir probatio , non
ftirutis dicbus non vacare alteri rei , xerà neganti : quia
quàm ſomniis effingendis.Magnushic præſumptionem . cùm quia in fimilis
conſenſus, magna diſcordium men bus , nempe excepc!s criminibus, hoc
tium concordia . Solent ( ais ) ad ma- receptum eft à laniere juriſprudentiú
lum mali conſpirare. Fateor , ſed ad parte , ut admittantur probationes alia
majusmalum libentius , & ideò non minus ſufficientes, verbi gratia, infa
credendi per fomnium velle deludi , į mium & complicum depoſitiones &
quos in atrociora peccata vigilantes citimonia. fic pajtgloff. Salic. Alexand.
pollunt pertrahere , idcò palam magi- Gand. és altes docent Ciarus libr.s.s.fint.
Itelli, & concubinieſſe malunt, & ve. 96.21.c Binsfell. memb.2. de conjell ma
rè hanc Dei imaginem non imagina . lef concl. g. irem quo plures circum
riè tantùm deturpare, inceſtareque. tantiæ concurrent, fiet resevidentior :
Longè quoque facilius eſt dæmoni quiando autem aliquæ defunt, had
corpora loco movere & transferre, lintaliæ , hæ quæ adfunt non cnet .
cibum potumque miniſtrare , corpus | vantür idcircò. nam in his circumfta
tiis
 LIBRI V. SECT. XIV .
tijs eadem ratio eft, quæ teftium . Sicut
eniin maioris momenti ſunt duo te
ftes affirmantes , quàm decem negan ! æquè memores ſunt poftea atque alij:
tes fe vidifle : ita in noſtro caſu plus quæ verò faciunt tempore vexatio
momchu obrinent duæ circumftantiæ
præſentes ad veritatem confeffionis
adftruendam , quàm abſentia vel de
fectus decem aliarum ad enervandam
confeffionem . Nam ex eo quod non
eft nihil poſitivum poteft inferri. Hoc
polito videamus de fingulis circum .
ftanrijs.
Qroad circumſtantiam Quis , feu
perfonæ confitentis , confiderandum
an aliàs fibi mente conſtet , & ad rem
appofitè loquatur: andet ſcientiæ fuæ
vei facti non improbabiles rationes :an
dicat le diſcernere nofle inter illofio-
nes in ſomnis, & res ipſas quæ vigilanti
acciderunt , quod afferebat loann . de
i
Vaulx, & InquifitoresGerman teftan.
tur ellemodos dignofcendı.Minimum
verò refert an ſine idiotæ . nam idioræ
quoad fenfuum externorum functio
nes càm pollent , quàm qui docti lunt ,
Æras etiam non multum ad rem perti-
net , nilili nondum eflent doli capa-
ces , quoad peccarum , vel etiam præ
ſenio delirarent . Nec majoris mo
menci eſt conditio paupertatis vel di-
vitiarum , nain etfi pauperes facilius in
hæc ( celera pertrahantur ; pertracti
tamen non magis obnoxij.lunt delu .
Sioni, quàm divires & nobiles . Idem
de lezu iudicium . De energumenis
(nam fortallis aliquæ lagæ (inul ſunt
energumenæ cenfueuim ,quando talis
aliqua ex bonis fundamentis iudiciul.I
picio eſt:tunceascurarem paéio.jeyor
cizati . & faétiexorcizarione scudé lo
co eius conicMonem haberem quo
83r
cæterorum . Nam quæ in dilucidis in.
tervallis energumeni faciunt , eorum
nis , vel ( ur rectiùs dicain ) quæ tùm in
illis diabolus facit , eorum poſtea non
meminerunt.
Igitur quandocunque in iudicio re .
rum actarum probè memores ſunt ,
& circunſtancias cæteras idonee re
cenfent : putandæ funt non illuíæ , nec
excufanda à criminum panis , quæ
confitentur fe patraſle interea dum
ratione recta utebantur. Rarò ta .
men crediderim energumenas elle ;
quæ lagæ funt : faltem poft pofleflio
nem à dæmone non eile factas fagas:
fed veliamante fagas fuiffe, vel quæ
veta funribgæ , propter alliduam dæ
monis affiftenriam , & maximam in eas
poteftatem , multa cum energumenis:
communia, quo ad ferociam & crude.
licarem poridimum habere , vel habere .:
videri ..
Secunda circumſtantia ( Quid ) com
probat confeſsionem ,, quando delle
ctum quod confirentur, dæmoni, feu
per dæmonem homini non eſt impol
Gbile , nec viro fapienti& erudicoin.
credibile , quantumvis ſtupenduni ſit,
& admirabile , horrendum aut exe.
crandum . Nam talia ſolent ab eis pa
rari, & quò regnem Antichriſti vi
cinius , hoc Satanæ poteftas major
concedetur, & charitate magis ac ma.
gis refrigeſcente , clariùs atque clarius
myſterium iniquitatis incipict revelari
& operati. Vtrùm verò aliquid ſit in
credibile vel impoſsibile , iudicium
pertinet ad Thcologos, qui cum hu
mana divinam philoſophiam prope
Lilllz . coniun .
832 DISQVISITIONVM
coniunxerint: nudi verò litteratores,
luriltæ , vel Medici non funt idonei ju
dices , multoqueminus homines qui
dam Luciani, & Athei, feu polytici no .
ftritrochi, pietatis , publicæ -falutis,
& Catholice religionis negligentiſsi-
mi , ambitionis verò & divitiarum un
dequaque aggregandarum ſtudioſiſsi-
mi.
MAGICARVM
Macra caro eff, nuper cum cor guftaffet
Iberi
Reſpuit, & canibusnauta forare dedir,
Nam plura addit. Comelleporuit , qui
in tam immani facinore ludere: fed
Dinothus tamen diffentit ; nam ait
hunc lxſtrigonem abieciffe ,fed tamen
alium arroſum id Deltrum tranftuliffe ,

Quid verò adeò abominabile fateri pietate, ludibrio , & petulantia . Idein
poflunt, quod non factum aliàs com Dinothus fatetur , libr. s . Hiſtorie Gal

pcriamus:incæſtus,Sodomiæ, parrici. lice, perſuaſam plebem Catholicam

dia , fidei apoſtaſiæ , lacrilegia ,noftris fuifle ,pueros ab uberibus matrum per
temporibus , nonne ludus ? Antropo - Hucnofsios ſeu Calviviſtasavelli , ve
phagiam horrent animi , fed poſsélin- rubus infigi; & inftar hædinæ aut apru :
gularum fere nationum proferre non gnæ mandi peravidè confueville . 've
pauca exempla. Carybasmala conſue rus necnerumorille fuerit , non bae
tudo : Iudæos, Italos,Hifpanosaliquan , beo affirmare : malo falſum crederc,
do adegit duriſsimum famis telum . nó quamvis genius lectæ non abhorret,
minus efficax odij magnitudo planè tamquecrudelia tertijillius belli civi.
belluina ſuperioribus annis , Angre lis facinora fucre à Calvinianis perpc
quendam Lulitanum N. Pilatos tria trata , ut ea poſteritas nunquam litcre
Caftellanorum corda trepidantia vo ditura . Nihil ergô tam crudele, veloc
Mare adegit , ut narrat Hiſt. de las Terce farium fagæ profiteantur, quod con
ras. Crid Martiacum aliud ( quo teó fit excniplis conteſtatum . Puto me
Belgica meaghæreſis avertit !) naurain ? hoc opere toto fingulorum criminum
led nolo meis verbis , carmine volo i multiplicia memorable : & reperiri,
cognoſcas Lector NobilisNortvvici : quæ unam in perfonam omnia cócur.
Lugdunum cingit Batavorum miles rant ſcripít ad me ex noftris , vir fue
Iberus. de dignus , Gaſpar Rhey Anno 1800 .
A Batavo contra cingitur ille mari. in hæc verba : Hic monarhii 27. No

Non opus eft gladiis ferroque rigentibus , vemb. mater filiaquedro viri puerçue dua
armis , dennis ( era : hic ex reliquiis corum , qui
Sole pro Betavo belligerentur aqua. non multo anteboc terzapus itidem hu flanne
{a &tur.1m pecoris Batavus qilam fecit,& | mis cremati , aut ftipitibus induri ) atroci
agri, prorſus ſupplicio afelli fourrunt. Media fa
Hipano decies fanguine. Ibere lues. bula eft , Thyeſtes fabula eft : ſuperos o in
Mercatorſapiens tamen haud mercabi- ! feros polluerunr. vis verbo dicam , quis
TXT Q94 quidſcelerum in libris , quos de magia in
Hifpani generiscorpora mille bovi.
foribis , admiſerunt ifti. hec ex ove Indie

Lege Rel. Dimsum , z.de bello religionis inFrancis.

 LIBRI V. SECT . XVI. 833 .

kis jurati : qui in veneficos hofue e quaſtio. | iam cenſent. Itaq ; & alij , nunquam fic
nibus egit , & illos ( libros inquam tuos , ac deludi quoad concubicum , quin diſ
diligentiſsimè, perlegit ) præfens audivi. cernere queant, an vigilantes id fece.
Itaque fexies urbem intra ufti ſunt ferro rint, licet enim initium in ſomnis po
ac luminis , extra perſraćtis ante brachiis fuerit contingere , in ipſa tamen patra
å rota in voga uſtului ſunt vivi. Non er tione neceflariò volunt hominem ex
gò attendendum iudici : ut credat im- pergiſci, atque id ailint docer : illo ,
mane magis vel minus fit facinus; ſed rum experientiam , quifædishuiufmo ,
in ipfo conſiderandum facinore,quandi imaginationibus iuter “ door jeudú
tumcunque fit , an quod à fe patratum cornmaculantur. Et hæc fui: Hicbreo .
Escencur , id verè patratum fuerit . v.g. runiam olim opinio , quod rerum natu :
dicit fe commovilfe tempeſtatem & Ya non cupiat quemqiiain coire rejuitme
grandinem præcipitatie in agrum , Ti . tem , ait D. Hieron . Tradisionein Genef.

tij vicini fui : videat an vere tùm ager qui non refellit , ut nec Ruperius;. &
ilie oborta procella fuerit grandina idem tenent Liran . 'Toftic . & Olca
tus . Dicii teleftrigaffe ( un loquuntur) ftrius in cap . 19. Ginſ,agentes de ebrij
filiolum.N .. verè pucllus puiloappa. Lorhinczu; !cio D.Iren libr.4.ca.si.
rente morbo contabuit , fortaflis er & D.Chryfolt bow.44 in Gen. Theo
iam cicatrix parvula , in potefculo vel dorct . Ambrof. & alios voluifleshaco,
gutture prieruli inventa. Dicit le ne mnia prorfes ignaro , nec fentienie:
calic vaccas queiumenta Nochefolli lub i Loch facta quodnaruraliter fieri pola
limine tabuliolla , quæ ibidleni reper. le ,etiam Caieran & Perer . Boſtercen
ta : aut folo contactu necafe dicit , & fuerunt. Nec quicquam dubito à de
viſa fuit tangere , nee cerra morris mone adeù foriiter aliquem lopora
cauſa apparet alia Dicit le adolefcen- ripolle , tit ne in decilione quidem fe
tula 10. vel11. anmr.cum ſolo dæmo--minis dormire dednat. Police itaque
ne confuefie , quæ per inſpectionem dæmon fic fagis illudere, fateor. Vce
fæmin : rum peritarui devirginata in rum caufam non vidco , curid in dia
venitur. Nicverè peccatum ffrigun bolicis hiſce mancipiis fieri (ulpice
ullum eſt difficilioris probationis aut mur, qua (nt narrar Spreng ) non rarò
Culpectius de deluſione, quam nefanda reperta ſunt in agris clara luce lupine,
cuin damonibus Venus. Remigiusta- ! & criſantes,& poftca viſus terer vapor
men indicia duo fuggeric , fi poft tam ab earum corpore le furfur elevare:
1 nefrio concubitu defuncta præ lalli- quem illæ in actis tiuni incubum fuiſſe
endine per alignod tempus ci decuin- confiebantur .
bendum fucrit : aut fi fubftrata lintea
Item qualido affirmant le ad con
Jargo.core Gior perfola ,quæduo ſagę ventum delatas, veliter pedibus con
dreinodis confefte fuerunt: lege illum fecifle , & vilæ funt abalijs agnitæ : &
lib. 1.647.6 . Sanè hæc funtindicia cla- ( complices afferunt fe inul adtuiffe, &
12 quib ?: [ig. queas cognoſcere le in reliquis circumſtantijs : conveni
non fomniafic. Immò quoad vitoset unt. Quando poft reditum à con .
V00g
 DISQUISITIONVM MAGICARVM
834
venru aliquot diebus ægri , utmulti a ex hiſtoria eft fumendum lib.s.Sympofiac.c.
pud Remig .& Binsfeld.quando reper - 7 . Itaque narrationi rcorum ftare o
ta vala convivantium ,utà lanione Ca. portet , quæroi Hiftoriis eſt compro
bata . Hanc incredulitatis adverfario
merarij : quandoinventæ nudæ in a
gris à curli revertentes, ut Grillandi rum ex infcitia natam pertinaciam
Lucretia : quando poſt multum deni. iampridem veteres damnaverunt. A.
que tempus ac laborem domum re. ) pul . lib 1. de afino afferit hominibus
divre , ut Presbyter Pici, & Nobil.ille multa evenire uſu mira , & plane vera,
Lochienſes Bodini : quando quallatis quæ tamen ignaris relata fidem per
membris ſemineces ex nube in terram dan :. Dionyl.Halicarnaflilib.s antiquit.
deiecti, ut juvenis Batavus Ronſſei:aut docet hoc unicuique indicum à natura ,
in arborem , ut Margareta & armenta ut ex proprijs ea , quæ de alijs dicuntur
rij Remigiani,Denique quando ſe aiüt iudicemus, & ad aliquid credibile sel
. incredibile fit, id ex proprijs viribus
catrum , vel quod aliud animalinduil
ſe, & veſtigia patrati lub tali larva cri- metiamur . Plinius autem fenior (locus -
minis apparent,ut fanguis pueri exlu- cxcidit ) quemadmodum ( ait ) muita fieri
ct: incunis , apud Spin. vel vulnus in nonpoſe ,priuſquam faéta funt, indicantur
ftriguin corpore , qua parte ſchema ita multa quoqueque aunquitus fada funt,
ferinum convulneratum fuerat ,ut cat- quianos ea non vidimus : neque rarionem
tus eiuſdem Spinei , & bufo apud Ipras affequimur, ex iis effe,qua fierinon potuerint
indicamus. Ond certè fumma infapientia
Flandriæ ,
Denique hæc circumſtantia ( grid ) 1 ft .]
Tertia circumftantia eſt Cur ? urpo
innumera indicia iudici queat præbe
re , fed notanda dumtaxat , qux rem li habuit cauſam tum temporis ad
ipſam , de qua quæritur, concernunt, pactum cum dæmone incundum : pu
verbi gratia , vel delationem , vel con ta in fariabilem libidinem , puGllani
cubitum . Nam fihæc veri Gmilia , pa mitatem . defperationem , defiderium
rum attinet , etiamfi parerga quædam vindictæ curioſitatem ,egeſtarcni lubi.
adiniſceantur minus veriGrilia : ideo lam aut valde gravene , & hujuſmodi;
enim ſolet diabolus falla veris affuere, 1 quibus impeili conſueville Theophi
ut ne veris quidem fides conſtet, quod | li , Edelini & aliorum exempla decia
in contellione Mantenfiú Necroman- rant.
1
ticorum ex Creſpeto aliàsoftendi : i Quarta , Quomedo:non cft magnou.
tem in exemplis quibuſdam à Remig . | lui. quia parum refert an modum ig
adductis, Denique in hac circumſtan . norent: fufficit, quid ex parte fua fece
tia , quæ omnium præcipua eſt , audiat rint : & quibus ulæ lint inſtrumentis.
Iudex prudens prudenter monentem occulta ſunt plerumque Satanæ ſtiat:
Plutarchum : quodammodo Ploiloſophiam ! gemata , & inedia naturalia. Sut ctit
tollane, qui rebusmirabilibus fidem non ha- i lindicent , quibus ulæ , pulueres :un
bent. Oportet aurem quam ob caufam alia guina , decerinina morrnorum , bufo
quid fiatratione tractare: quod vero id fiar, nes illæ , & c.maximè Gifta conparcant
aped
 LIBRI V. SECT. XVI.

apud illas, vel viſa, vel reperta, quibus Sed( inquies) potelt in conventu ingo
alleruntlocis. Modus eriam.operandi nocens repræfentari , adeo utmulai
fedulo diftinguenduseſt abipſa recum1 celtes poftea deponant eum ( e illic vi .
adhibitarum efficacitate quamvis.codile Reſpondi alias,velDcum id nun ,
nim quod lagale dicit adhibuiffe,boc quam pallum :vel fi palſus fuit aliquan.
fit fecundum fe inutile ad effe & um 1 do cos infamari:nunquam tamen pal
producendum :fufficiet , fipro ſigno lus eſt, cos damnari. ſed mox corum
elle qucat; nam efficacitaris vis omnis innocentiam in lucem protulit, uria
peodet, à peritia & operatione ipfius illo ipfo fa & o B. Germani ; quodad
diaboli ad ligaum operancis : utpacer verfarij urgent: & certius probatur.cx
in cranfucationibus, & procellis cxci- D.Athanalij iudicio , qui fallo accuſa
saris, Similibuſquc. batur brachium Arſenij ad uſus magi
Quinta Quibus auxilijs? hoc eſt,ancosabſcidiſſe Demum & quid huiuf
opc dzmonis, & cum quibus.complio modi argumcntum valcrct in adulte
3
cibus.hoc indiciú frequentiffimum & sis, homicidis & alijs etiã valetet. Nā
oprimum eft: quia fatentur complices pollet etiam diabolus in latronum ca.
fe fimul feciffe. Videtur autem iocredi vernis, & luftris libidinoforum inno
bile omnes eodem modo circa fingu - centem exhibere tanquam adulterum
las circumſtantiasdeluſasfuiffe:quam . vel homicidam : quod quidam B. Sil
vis enim tam facile foret dæmonibus vano narrant accidiſſe æquali hiſtoria
decem decipere quam vnum ; tamen fide , qua illi de B.Germano menorāt,
non eſt cenlendo Deus hoc æque per & de Satarencnlimonacho habes in .
mittere . Ne omnis rario probandi ta ferius 1.6.6.2.fe& .3.9.3.A A.Siconce
lia deli &ta occulta iudicibus adimatur dunt æquè in alijs criminib hoclocum
hoc enim diſſentaneum eſt providen - obcinere: næ illi quam fidum ſceleratis
siæ divina. patrocinium , tam infidam reipubl. &
Sexcaeft ,vbi? quæ minimimomen . Deo navant operam : nihil enim acco .
tieſt. nam poflunt æque deludi uno modatius Git ad criminoſos õnes fup
loco acque ajio, Deo permittente. plicijs.cripiendos. Si negant in alijs
Septima circumftantia ( Quando ) peccatis idem locum habere: doccant
non multum attendeoda, quia tancum cur in folo crimine faſcini damon hoc
uno , quantum alio pofTunidic, quantú pollit. & non in alijs.Satſcio nunquam
interdig, tantú no du :& quovis tépore idonec docebunt .
decipi à dæmone poflunt. Adminicu Sexrum Arg.eft, maleficinon ſunt
langur samen hæ duæ ultimæ reliquis occidendi propter abnegationé fidei:
circúftantiis adearum confirmatione, quia omnes homines . dum mortaliter
Cum teſtes conveniunt in loco & tem- peccant fidem abnegant , & dæmoni,
pore : nec nihil probabilitatis habent relicto Dco , adhærent , & tamen non
locus famoſus , aut tempus folemne i propterca occiduntur Conf B. Petrus
( hocelt dies ordinarii ) quibus earum ter Chriftum negavit , & tamen non
fcelccola conciliabula celebranior. fuit propterea necatus,Ref. Peccatorcs
Mummm tes
336 DISQUISITIONVM MAGICARVM .

recedere à Deo per inobedientiá ian probatur id primum iure divino,

tum : & ideo impropriè dicuntur pro Exodi 22.verf.19 .Maleficosson patieris
pterea infideles, & fidem negare: fed vivere. quo loco voxLatina et admo
malefici leulamiæ recedunt à Deo per dom late patens , nec reſtriogenda ad
expreſſam abnegationem Dei & fider, folos venenarios , ue nec Græca , nec
quod eſt Apoftafia, propriè di &tæ infi Hebræa , quod quia fuſe probavi , b hic
d - licatis ſpecies:conftruens peccatum non repetam . idem ftatuitur Levit .
unú ſpecifie à cæteris mortalibus pec XX . verl. ult. '
catis diftinétum . ut optimè deducit 2. Probatur iure humano , lege Ec
Bivsfeld.inl 7.C. demalef.in refp-adı. clefiaftica .cap pervenut.c contra idolo.
argum Quoad B. Petrum ille tantum rum.26.quaft.s. Extrag.varijs ,vnaio .
peccavit contra præceptum confeffio . an XXII.Cuperſpecula. alialnnoc.8.gue
nis fidei, fidem vero nequaquamania ponitur ante malleum malef. alia Ale
fit. malefici fidem corde & ore abijci- rand 6 incip cum accepimus:alia Leo
ant.idque fponte nullo urgente metu . nis X. incip. honeſtis petentium votis;
rum ſtatim penituit ; lagæ manent alia Had . VI. incip. Dudum uti nobis
in lua defectione. plura de Perri ne- & lege ſæculi, ſcripta quidem imeltil.
gatione cgregia invenies apud Fra.ma.l.nullus.I etfi. C demalef á matbě.
Soarez com.2 . in 3. f . D. Thom . nó fcripta vero , confuetudinc ferè V.
Septimum arg. Deuspermittit male, niveiſali Europæ , iudicum Ecclefia
ficia fieri, & Gnie maleficos vivere.er.fticorum , qui lolent brachro ſeculari
go non debet eos homo occidere : Reſicos tradere:c & iudilem fæcularium ,
ridiculum effe quod inferunt. Sic enim ut patet ex ſcriptoribus, qui'res crimi
fequeretur nullorum criminum reosinalesproſecutiſunt nationum omniú :
occidendos quodelle hærefim certam Italorum , Blanci , Carerij , Grillandi,
docent Caitr. & alij Carholici ſcrip - Gandini,Clari,Follerij , Boſlij , & alio
tores Nonne magiftramigladıæsà Deorum ,ex Hifpania Bern .Diaz Plaza : A.
dacusadvinduetā malorum aEx his ap- viles. Avendanoi, Covarr Gregorij
paret , quam ridicula fint argumenta | Lop.ex Gallijs Fabri,Millei,Michaclija
adverfariorum . Sit ergo. 1
| laquerij, Berberij , Remigij , ex infe
Conclusio , Lamie occidende etiam | riore Germania Damhauderij , cx /fa
bobominem nullum veneno niecaffino e periore Althuſij. Godelman , Fichardi ,
tiamfi legeribus, eo animantibus non Molleri & ipforum partonorom La
nocuiſſent etiamfinecromantica nonfo. I miacorum : qui dum qucruntur & im
rent, eo ipfo tanium : quod damani fe probanc.conteſtanturconſuetudinem
derata quod convenini intereſſe folite, banc invaluille, Hæc PP. refcripta.bác
& quæ ibi exercontar preſture. Impp.fanctioncm ,hancEuropæ genc
ralem

a Rom.13 1.Peto a vide Orig.bon : 0 in Nr.blic z devo-e Méchallepim . curitreforma

mes, deinquifitorum tribunals egare LUCET) 3522u :fiter Directorium Injurit luatenunfis, &
vcro Eumerici Viatorium Inqui Berberus Sprenger.in malleo Tupperius in Holte Siman , 718
prezi dif. Caft.de istue, b.eres. gurit 1.0.10.
 LIBRI V. SECT. XII.. 837
Talemconſuetudinem ; hæc decreta cũ lior eft fpurcitiesMagorum ;quia,cum
dorum tuibunalium accufare menda
fint coniugati , adhuc vetlancur in
cij , hocelt contendere falluin ſuppo continuo, qualiconcubinatu cum de
ſuiſſe & afleruiſle : quod Domen quod monibus, & Gcnon taptum contraſe
fupplicium meretur ? xum , neque tantum extra fpeciem
3. Probatur ratione , criminis gravi ! peccant, ſed etiam extra genus: quod
cati commenſuranda pæla gravitas: deteſtabilius eft, & pofl. omnium caca
gravitas autem criminis petenda à nalium peccatorum. Nec otiofum eit ,
perſonæ oftenía dignitate , & ab ipſo

C
quod cum divina lex h dixiſſet malefi
offenfionis modo Of ;pdicor àLamiju cos nor patieris vivere. ſubiungat im
Deus Opt.Max . & Deipara & omnes mediacè : Qui cum iumento coierit
cælices, & univerſa Ecclefia genuſque moriatur.
humanum , & animata in anlın ataque Quiimmolat Dijs occidetur, nimirü
omnia : nain Deo & fuperis maledi ut hæc connexa, & comitari lolita ſe
cunt , & blafphemaot:crieris creaturis fe , indicentur. Sextò intervenit in
abutuntur, & exitium parant ; idque corum crimine atrociſſimo blafphemia
modis contumelie & crudelitatis ple e malediétum in Deum : quæ divina
pillimis, primo intervenit idololatria, quoque lex morre ſancivit vindican
gravior quam Ifraelitarum , ili vitu dai Septimo accedunt in uno crimine
lum aureum adorabaot , coram eo bi . & alia multa : quibus à legibus hu
bebant,Salcabant; canebant:bhicorá manis iuftiſfimè mors decreta lupe
dæmone iplo, cuiſe devovent . cui ſa- plicium : apoftafia à vero Deo kex
crificant, cui fidelitatis & obedientiæ ercere ritus & facrificia Diabolite
facramentisſe ad dicunr : coram hoc ¡ dius ,, quam
quam ulli olim paganiltranſ.
( inquam ) edunt, bibunt, choreas de fugium à Deo ad hoftem dæmonem ,
cunt,cancillant , fædiſfimeque multa cum Dco Sacramentum militiæ in
operátur.Secundo confuluntipfum de. baptiſmo dixerint : m rebaprizatio
monemfrequenter ,quod ipfum morte quoque , & chriſmatis ſeu confirma
dignilimum ,exlegeDeid Tertio offe. tionis conata abraſio : crimen læſe
runt filios & filiasſuasdemonijs : lege i Maieſtatis divinæ apertiffimum ex
Dei iubentor occidi, qui ſemen ſuá of- ipla Profeſsione & pa & o ſeu fædere
ferunt Moloch.e Quarto eadem lege ſolo , ut ex formula & ritu ipſo con
necari iubetur , qui cum jumento coierit ftat , nno & urni conventus ad ma .
firem qui adulterium commiſerit:g i . i gicos apparatus , quod ipfum capita .
tem qui cum fexus eiuſdem homine ic. o Cum itaque tam multa concur
Mmmmm 2 rant
Sodongiã commiferit blonge deteftabi

a Lx0.31. À num .s.b Lev .20.v.6.c.d. 6.20 v ... 1 d.c.20.0.15.edc.20.0.10 . fdc 20,0.
13.8 Er0.12. v 13. h Le 24. v 15. 16. iden in duth . ut non luxu conir , nar . Boer de
vifio. 31. 16. 1. de ajolto sb. D D 1 2.6 3. C. de Apoll kl. 1. & 2. l. nemo venerantis C. de
pug. 11. defertorem$. is qui adholtes D. de re milie. 1. fi quisaliquid ex metallo S transfuge,
D. de pæn. m .etla excepsa C. de bær.ind.l. quifquis c. adleg. Tal male. q. vlt.c. Theo
ei de malef
 DISQUISITIONVM MAGICARVM

ranc in uno crimine , quorum fin

finu quimature flagitijs eripir. Docet er
gulamorte digniflima: viderur com- periencia vix illas exira rogum ve!
niunijudicio carere : qui communem carceres conveni quomodo conver
hanc peltern non cenfet igne gladio - frantur , quæ domimoriuntur , nec
que abolendam : & fufpicionem occul. habent qui ad Dcum revocet con
ri conſenſus atque conſpiration is me fcium peccati eorum quenquam ? Por
sito præbet: qui le , Dei & hominum tcft illas Deus ad pænitentiaiti etiam'
coniuratos hoftes defendere atq; tuc. domi revocate : ſed non videmus hoc
ri velle profitetur. fieri , quod Gingulari Dei contingit
Accedar & alia ratio . Criminum clementia , quæ pænastancis fceleri
morte puniendorum tres fint caula bus debitas vulc breviore & leniore
præcipuæ i . ne criminol:vivendo da hic ſupplicio expiari. Cum itaque om
mnainferant proximis & reip: con nes hæ rariones locum habeant in
ſtacautem maleficos criam non oc. Lamijs , etiam G ' nullum occiderinta .
ciderent veneno : tamen plurima da nimal: conſequens eas adhuc merito
mna inferre : ut enim cetera mittam , morte ple &ti. & hos iudices clemen
cum corum peccatum lit in vno mula res potius quam crudeles in caseri
riplex quædam colluvies , ſentina , & fterc, contequens cciam impios & ccus
/
femper repullulaſcens hydra peccato - delesia rempublicam & quaG par
rum : Deus graviſſime femper offen- ricidas patriæ efle , qui ad cam evin.
ditur, & ad cladestoti reipub.inferen- dentem patriz pereiciem hæc viperak
das provocatur maxime: ut his infe: rum examina diffimulatione , con
liciſſimis temporibus experimur , qui- niventia , aut aliter , fovent, celanti
bus huius ſecte ( quæ iam cæreris lon ruentur , aut debitæ pænæ ſubtra
gius proſerpGt )Alagiria ,bonorum ho- bune.
minum precibus , & pietati præpon Obijcicur ex conſtit , Carolinaloo
derant , pluſque illa pollunt ad irri cus cuius hæc fententia eft : a Galicui
randum, quam hæc ad Deum placan- damnum maleficio aveveneficio in
dum . 2. caufa eft , ut etiamfi alijs contulerinti morreignis plectanrur: Giver
nocerent ta & o , ne noceant exemplo i ro nulli damnum intulerint, penas par
ut videmus quotidie lamias multipli- ciantur pro deliai quantitate & qualie
cari , & carum ſermon es atque ope rate: ] Reipon.ſemper ( at oſtenſum )
sa caneri inſtar ( erpere : quare rol j buius deli & i cam effe qualitatem &
lendo de medio ' , ut ftulto pereunte; quantitatem , ut & fæderatæ facriot
fapiens affucior fiatiz. ne Gi diucius mali cum dæmone Gin conventibus , can
colerentur , maiora aggravaris ſce qux fieri folent, fecerint , morte plc
leribus ſupplicia fibi accerfane', & de l & endx Gine.Dumcaxat ergocapurhoc
die in diem fionr deteriores. Cumque definit, venenarios illos lemper igne
falutis pars Gt , minus affligi: opti - puniendos: cæteros , Gvenenarijnor
meillisad ſalutem contulit æternam lant, aliquando igni', aliquando alio
fupplicio
* NYT , 1097
 LIBRI V. SECT. XVÍ. 842

Pepplicio poniendos. Patronis ergo , in eofuerant fufceptoreslevantes, o pro's

Lain darum , qui hoc capite nituntur, parentes, veftrique Patres paradiſ ,6c
docendum fuit , harun Lamiarum terna hareditatis , quam pro vobis con
crimen huiuſmodi non elle , quod toto genere Lumano Dominus nofter ic
morrem mereatur : quod hactenus illi fus Chriftuſuamorte acquijovit, corant
oſtendere nequiverunt, & Binsfeld . I prefaro Cacudenone in humanas

Grill. Spreng. Alf a Caltro & alij cita . pecse exiftente, abrinis iafti :infunden.
ti , noſque etiam non oblcure contra re ipſo rugiente Diabola denuo aquam ,
rium demonftravimus. Quid quæſo ! quam accepiſtis, vejtro vero mutat no
abſurdius, qui vaccam vel equum oc mine in lacro Bapeifmatis fonte vobis
ciderit interfici : qui à fide Chriſtiana impofiro foc que aliud commentitium no
d'efecerit, & Dco maledixerit , & Dia men vobis imponi fiétitio baptiſmate
bolo le addiscric expreſſa profellio paßi fuiſtis, & accepiſtis : atque in pigo
ne , & cum co fædiflimc coierit , & nus fide Demoni datæ veftimentorum
facrificaverit, & c.eum morte non af veftrorum fragmentum particulam
fici :elt ne hoc pænas criminibus com illi dediftis: ui à libro vita vos de .
menſurare ? Vilum mibi', vnde hæc leri & oblicerari patermendacijcuraret
omnia luculenter probari queant , in- į ſigna veftra propriamaxu , ipſo man
ſetere huic loco exemplar ſenten - dante diubente, in reproborum dam
riz lata A vigionc anno 1882. ut refer . natorum , mortiſque perpetua libro nią
eur à Sebaſtiano Michaelis , in Pneus i gerrimo ad hoc parato appofuiftis: ei
login. nt'ad tantam perfidiam & impietatem
Viſis proceffibuscoram N.N.N.C. vos maiori vinculo devinciret , notans
contra nobisconſtitutos TEOS , accuſaros, i vel ftigma cuilibet veſtrum , veluti
& delaros: quibus tamper veftram , rei ſue propriæ innßit : & illius mande
quorumlibet veftrum relationem , ac tis iußis iureiurando Super circea
propriam confeffionem iudicialiter co - ilo ( quod Divinitatis fymbolum eft ) in
ram nobis factam , argue fepius repere: terram fculpro ( gwa fiabellum pedum
Tam inramento veftro medio: quam per Dei eft ) per vos & quemlibet'veftrum
teftium depafirvones, sorumque arcula i preſtito, vos obftrinxiftis figno Dominico
tiones, alios legitimas probationes, * cruce conculcato : & illi parendo,
ex diétis , a &tis es proceffu reſultantes, I adminicstlo bacali, quodā nefandisſimo
mobis legitime comffirit, conftat, quod | unguento ab ipſo Diabolo vobis præfcripo
Dos ó veftrum quilibet Deum noftrum torlati', cruribus et pofiri per aëra ad low
omnium Crearoreme Opificem , Vnum cuin conftitutum , intempeſtano&te, ho :
Trinum abnegaftis:Crimmitem Dia lracommoda malefa &toribus.Starisſ die
bolism . hoftem antiquum humani gene- bus ab ipſo tentatore portati o tranſlatsi
ris coluiftis,voſqueilli perpetuo devovi . fuiftis;ibig in communifynagogapluri
ftis :& facratiffimo Baptiſmali, & his quis morum maleficorum fortilegorú ,& he
Mmmmm 3 Teritorum

Apoſtag'usonfummataTransfugiumSacrilegiumf. leg ſubcruribus periti.Este convenitur for

tranfpor tioEncc idololatriamperférume
840 DISQUISITIONVM MAGICARVM

reticornim faſcinariorum , cultorumque la denique malis addendo , vos viri cue

Damonum , accenfo igne tetro , post fuccubis, vosmulieres cum incubis for .
multas iubilationes, ſaltationes , comes nicari eftis , Sodomiam veram éne.
fitiones, compotationes & ludos,in ho fandisſimum crimen mifere cum illius ta.
norem ipfiusPreſidenti Beelzebub Prin &tu frigidisſimoexercuiftis : & , quod
cipis Damoniorum , in formam o ſpe etiam deteſtabilisfimum eft , auguftif
ciem fædiffimi & nigerrimi birci im . i limum Euchariſtie Sacramentum per
mutati,ut Deum ,re & verbis adoraftis; vosin Ecclefia Saneta Dei aliquando
& ad illum complicatis genibus ſuppli- fimprum , iam diéti Serpexiis à Paradio
ces acceßiftis ; candelas piceas fo erecti precepto , in ore resinaitis,
accenfas obtuliftis, illiusfætidiflimum illndque in terram nefariè expuiftis , HE
ac turpiſimum anum ( preh pudor !) | cum maiori omnis contumelia , impie.
fumma cum reverentia ore lacrilego ratis & contemptu fpecie Deum noftrum
deoſculati eftis:illâque fub veri Deino verum & fanétum " dehoneftaretis , ip
mine invocaftis : illiuſque auxilium , ſum vero Diabolum , eiuſque gloriam ,
6 pro vir diéta in omnes , vobis velin , i honorem , triumpbum & regnum pro
fenfos, vel petita denegantes, exercen moveritis atque omnihonore, laudibus,
da efflagitaftis:atque ab ipſo edocti vin . | dignitate, anétoritate & adorautoneho.
diētas , maleficia , faſcinationes ' tum norareris, decoraretis o boneftaretis. 1
in humanas creaturas,tum etiam in ani . Que omnia gravisſima, horrendisſima
malia exercuiſtis, atque homicidia in- lacnefandisſimafunt,directe in Omnipa.
fartium quamplurima commififtissim . tentis Dei omnium Creatoris contumels
precationes , ablactationes tabes, e am E iniuriam , Quam ob caufam os
alios gravilimo's morbos ope iam di F. Florus Provincialis Ordinis Fratrums
Ets Satana , immififtis , infantiſque per Tredicatorum ; Sara Theologie Do.
Vos , nonnullis etiam ſcientibus tantum Etur , ac San &tæ Fidei in tota ita lega .
& annuentibas , arte iam diéta malefi. tione Avinioninſi Inquiſitor Generalis:
caoppreffos, confolos e interfectos f« - Dei timorem p ’ & oculis habentes , pro
iffe, ac demum in cæmeterio ſepultos tribunali ſedentes por hani nofiram
noctu e clam exhumaftis , atque in fententiam diffinitiam , quant , de
Synagogami predictam , faſcinariorum Thiologorum & Inrijperitorum confilio,
colllegium
? portaftatis denique Dæmonio more ma197 * ? in bis ferimus fcrip.
rum Principiin foliofedenti, obtuliftis, lis , lefu Chrifti Domininoftri , ai
derrallao vobis.coms vata pinguedine, B. Marsa Virginis nominibus pie sw
capite , manibus & pedibus abfcifli, voratis dic1999,declaramus,pronuncia .
truncumque decogui do elixari, e in . 1945 , diffinitive fententiam . : Vos
terduin afarr curaftis , iubentegue ac omnes fuora nominatos , á veftrum
mandante praf to Paire veftro come quemlibet fuoeffe veros Apoftatas,
diftis, & damuabiliser devorafi is :ma- idololattas, Sanctisfima Fidii de .
feriores,
Fsnis nicere maleficiis bumanogener) Msicciatcrudelitales Sepulchroram viristin An .
throprophagia, So.demia. Sacrilegium . Sententie work neationis demer ,
e
. LIBRI V. SECT. XII.
840
fertores, Dei Omnipotentisabnegatores privilegio , fortiſque Laicæ effe & ide
& contemptores, Sodomiticos , è nefan . į clarentur, Gcque Cariæ fæculari tra
dilimi criminis 7eos , adulieros, for - dantur. Praxim huius cafus nondum
nicatores.for :legos , maleficos , farle vidi , fed fufpicior hancelle,veleile de
gos , hdtiros, fifiimarios, bomicidu , bere .
infanticidas , Damonumzue cultores l . Sed quia in faſcinariorá caulis mul
Satanice diabolice atque infernalis torum criminum qurdam quafi col
diſipline , & damnabilis acreproba lovies & ſentina reperitur : quorum
tæ fidei ajfertores , blaſphemos, peris . non eadem qualitas eſt , quæri ſolec
10 :, infames , & omnium malorum , propter quæ liceat vel expediat hanc
facinorum Esdelictorum convictos fuiffe Clericorum vel monachorum tradi
Ideo vos omnes , veftrumque quemlibet, tionem facere ?
Banquam Satand membra bac noftra Si lola hereſis proprie dicta, hoc eſt
fententia , Curiæ færulari remittimus, error in Gide pertinax reperitur ; ſe
realiter & in effectu condignis et legiti- quenda decreta canonum de hæreticis
mis pænis eorum peculiari iudicio ple- quæ propoſui ſupra. bac eadem feftio.
& tendos. ] we litzcra T. T.
Habes hic epitomen ſcelerum ,quæ Quid iudici in cæteris criminibus
fafcinatij iſti loliti committere , quam que hæream comitantur ut pluri
alibi accuratius comprehenſam habes , mum ,& quæ fubjungam , facere expe
& exemplum damnationis Ecclefiaftidiat : id quia depender a circumftan .
€æ , quo illa pado Curiæ ſæculari, seostijs perſonarom , loci , temporis & cxl.
puniendostradar :nec opus alia ſolle. prudentiæ & fadieſt , nec regulis ullis :
mnitace , Glaici întrei. poreit difiniri. Hoc tantum ingine.
Maius opus quando tradendi funt re : honoris divini , & timoris , publi.
Clerici ; quos conſtatante traditionem cæ utilitatis ſummam femper haben
omniclericali privilegio , præmiſla re- dum eſſe curam : & ita demum , fi hæc
gradatione, (cu (ut vocant)degradatio perimittant, iuris rigorem remisit pof
ne ( poliandos. Quæritur autem , quid le.
G moniales ont , tel monachi lain Si quæras quid iudici liceat ? Reſp.
ei : nullo in clericoram gradu conſti erli olim degradacio non niſi propter
putian Bhi exau orandi , & quo tria crimina igre Canonico expreſſa
modo ?
përmitteretur : hodie tamen praxim '.
De his alriinisno meminime quido contratiam invaluiſſe pallim , ucpro .
quam legere. Sed arbitor ſufficere prec alia quoque crimina his maiora
nudationem feu ſpoliationem habitus id ficere liceat : quod lane & à plerif
monaitici , ut viris caputium ,feminis que interpretibus receptum , & æqui
velum , cum ſcapulari & habiru ſupresati valde confonum ,poft Bald . Anca
mo auferatur, verlifgue laica illis inij- ran & Abbat. fruftrareclamantibus
ciatur , & ordine, cui le addixerant, i Antonin . Anan . & Burrio , in praxim '
siceti, ſpoliatique omni religioſorum deductum videmus, Quare licet hos
dic pop
839 DISQUISITION MAGICARUM ,
VM
dic propter unum crimen valde enor. Nicum homagium , five accedat idole
me,velplura gravia ( lic voco quæ non lacria, (quæ per fe fufficit ) Give no acca
cam enormia ) ctiam non exſpectara dat: quia hoccrimen, ſecundum ſe.gra.
incorrigibilitare clericum tradere ſzó | vius eft hæreſi proprie dicta & punim
culari brachio punicodum :ut docent, non tantum panis omnibushæretico
poft alios , Guilb. Benedi& us in.c. Ray, rum ;a ſed co acrius, quod qui heisti.
nutins : Bernard. Dias de Lugo Epi- co locus panitentiæ permittitur, is
fcopusCalagurricanus Pract. Criminal. Apoſtatx iure civili dilerte denega.
canon cap. 90. & Felicianus Epiſcop. cur.b
Schalenlis lib.dedepofirione e degrad. Secundo loco.cft talis Sodomia ne
6.14 . à quibus adferútur exempla mul: fandiſfima, per concubitum cum luce
ca secund Gciudicatarum , in Italia, Hi. cubis & incubis dæmonibus : propter
ſpania, Francia , Belgio diſſentiuntra. Sodoniam vero tradendum brachie
men inea dumtaxat, quod incidente ſæculari clericum , criminis huiusali
caſu Felicianuscenfet , prius conſulent quoties commiſſorem , ftatuit Pius V ,
dum Pontificem Maximum : fateor Poorifex Maximusin Bulla ,incip Hor.
idiutius.Sed alij hoc neceſſarium non rendum illud feelw :dequa cófule Na.
pucant , nec puto in praxi obſervari. varr.cap.27 Man. num.246. & fupe
Quod vero videamus iure Canonicorioribus annis hoc in praxim Doaci
scquiriincorrigibilitatem , c.cum non deduxit. Reverendil. Epiſcop. Atic
ab homine.de indic .hocreatiſſimecen batenlis.
fent, cum Ancar . Abba. Felino & alijs, Tercio loco bomicidiš quodio no .
citati Dd . recipiendum in criminibus ftro caſu multis ex capitibps eft cnor
levioribus , & reipub. parum noxijs me, & qualificatum :primo quando oco
non vero in enormibus & reipub. cidunt proprias proles , vel parentes,
periculoaſlimis. { vide Diazium ſupra au coniuges ( vt apud Romig. lib . .
cap.33. & 60. Felician. cap. 2.614. ) cap.1 .)& horum ſimilitudineqnando
,
quorum ſententiam verilimampu monachi vel monachæ necant fuos
to in criminibus huiuſmodi diu con collegas vel conſorores. 2. quando
tinuatis arg.c.quam fit. de excel Pre nondum baptizatos , & animam por
lator. dunt cum corpore 3.quando ad necom
Crimina autem huiuſmodi valde e accedunt decoctionesillæ ,aur anstho.
normia , & hac leveritate digna in fa- i pophagiæ . 4 . G veneno accant . 5 .
ſcinariorum facineribus, prater ipfam quando necat proditone ex palo
hærefim mihi videntur falten cria oc mediante ipſo dæmone. bæc duo
currere. i uluma indigent probatione , cætera
Primo et Apoftafia à Dco & profel clar :ſlima ſunt. Quartum & quintum
Gone Chriſtiana mera & perfe &ta , & itaque probæ . quia deterius cll ho .
transfugium ad dæmonem illique præominem veneno , quam gladio orci.
deco

a ç. 1. ibi Innoc.Hofti.G alij do Apoll. b het . Gogl.inl.j.C.dk Appl.

 LIBRI V. SECT. XIV . 8#

dere: a ideo Romani venena etiam ad . , duplici nomine comple & i voluerit ,
· verſus hoſtem deteſtabantur , ut Cor- nempe quivel potionibus, vel verbo
nel. Tacitus & L. Florus docuere. De- rum conceptis formulis abutuntur
inde conatus proditorius gravitatem | φίλτρους και επωδαις τισιν : que proijfde
homicidij ſemper aggravat :eftquc ma. ſumi ſæpe ſolere fatis indicat Heſychij
ior ac dolofior proditio , quoties cavē | lexicum ,ubi habes:fraoidoi, papuaxoia
di aut prohibendi minor occaſio vel yontes, fed de hoc alias plura dicta no
poteftas eft.Dæmones autem ſunt inſi. bis fuere.
diatores inviſibiles , in omncm nocen . DD . communiter admittunt veneni
dioccaſionem intenti : quorum nec in- j mali nomine, etiam magicos ( uſurros,
fidias cavere, nec vim ( li Deus illi per- & incantationes , liveformulas quasli.
mittat ) atque ferociam , prudentia aut bet conceptis verbis ex pacto cum Dæ ,
vires humana ferre valent. Deniq ; per mone inito operantes comprehendi d :
tales & maxime diuturnos,atque acer- quia par damnum ex verbis talibus &
biljmos cruciatus excarnificatos ne venenis, iuxta illud Tragici de Medza:
cant,& ut plurimū(quo quid gravius ?) qui poftquam genus omne lethalium
de mentis umulrecto deicctos ſtatu , in graminum , & Serpentum commemo ,
delicia, miſerandumque furorem præ- ralfet , ab ea uſurpatum , ſubdit :
cipitant,cumque fanitate corporis ,ani. Addit venenis verba non iftis minus
mi quoque tollunt incolumitate. Quæ Metuenda .
cuneta Philo Iudæus , b qua ſolet gra Sane ratione pacti & Dæmonis fic
vitate & copia verborum ,rationuing; vocati, damna inferentis : Nonne lu
perpendit , & idcirco iuſtum Moyſis ftinian. Imp. lege Cornelia de ficariis
Zelum validius commendavit, quod perinde illos teneri ſanxit e : qui ſu
maleficis nec dici quidem unius indu- lurris, ut qui venenis, occidêre ? Quid
cias à nece concedendas ſtatuerit: adeo quæſo hic ſulurri aliud , quam verba il.
ut ſicarnifex degit, per ipſummer Prin- i la tam metuenda?Plato quoque occidi
cipem Iudicem populi , cos de medio , voluit legelua, non ſolum qui venenis
tolli voluerit, qui tali ſupplicio manus datis nocuiſſent,ſed & quicunque delio
ſuas non contaminaturus, ſed Deo fani gationibus , aut illecebris, aut quibuſ
& tificaturus,ut alter Phinees, videatur. dam incantationibus ad lædendum par
Addic vocem à Legislatore Exodi , ratus efle videretur : & hæc omnia re
cap . 22. ubilex illa perſcripta . pofitam veneficiorum nomine comprehende ,
capi , de omnibus , qui veritis artibus reaffirmavit libr. de legib.XI fere ex
alicui necen ; moliuntur : & eos ad duo tremo : iảy xasddto your jiwdycycus, is
reducit capita , qui dicuntur ós móyor. τισιν επωδας και τ τοιξνων φαρμακειων
και φαρμακευ τα , & poftea explicat, quos | ών τινών , δόξη όμυτG- να βλάπloντι.
Nnn'nn Incan

a text.in i.1.C de maleflon mathe.vid . Fr.Baldui ad 4.1 in lit tit.de pub.iud.S. L Cor
nel de fica : ver.cadem leg. venefic 1.3.Dad L Corn de ficar ideo hoc crimen morte non exſt nguj.
sur.l.huius D jurefifii. bl.deſpeciallegsb circa med . elt.c.z.lit D. dvid. Gril, de fornil.g
26 Pest. Binsfel.snl... Cock malef. cd.verf.cadem lex depubl.oud.
844 DISQUISITIONVM MAGICARVM
Incantationum itaque & ſunorcorum ubidegit ( verbi gratia in codem mo.
nomine , omnem malorum verborum nafterio ſuperior , vel confrater ) alie
ex pacto efficaciam , quod malefici u quis non fine ſuſpicione maleficæ no
ſurparint, genus comprehendi qui ne xæ , & maxime illius ciuſdem , qua graf.
garet , neminem legi, nccaudivi. ſetur eodem tempore adhuc in alios
Vnde nihil dubitem huc referre , domeſticos , interierit : cæcum pu
formulas illas devovendi, ſeu diras im , tem , qui locum quæftioni idonea hic
precationes, quibus maxime variis hæc fuperefle non videat : cum indicium
hominum venena Deum offendunt. hocilla confeſſione, & infamia perfo
ut erat illud quo, quæ alicui nocere cu næ clara confirmatum , plane propin
piebat , & fe Dæmoni per pactum olim quum fit cenſendum . Ad pænam tali
manciparat N. Lovanij ſemper ureba- infligendam ; fi de morte illata , ne pec
tur : Per illud ius & imperium , quod in cormenta quidem ,quicquam fateatur;
me tibi permiſi ( dæmonem alloqueba- etfi lenior fententia fit quorundam ,
tur ) poftulo , ut quantum polles poteſque leviori quam mortis fupplicio afficieb
zali vel tali ( nomen exprimnebat ) no dam a ; tamen quando in multos tam
ceas . Vbinotandum inprimis hac for . improbo & propinquo conatu reus
ma contineri & exprinii primo com graflátus fuic, eriamſ mors'nulla fa
placentiam five ratihabitionem primiret ſubſecuta , ordinariam mortis pe
pacti, cuius hæc quædam eft renovatio nam tali conatui infligendam , inftius
& nova quodammodo apoftafia. Dein* videntur compluresDoctores ſummz
de peti ſimpliciter & indefinite ,at Dæ- auctoritatis cenfuiffe d. Quam ſenten
mon quantum poterit noccat : quare tiam equidem opinor , in iis qui non
& illud peti, ut ſi queat occidere per i funt uſi ad nocendum veneno aliquo
diros cruciatus , id faciat. Ideo ſi con- aut inſtrumento naturali , fed imme
ftaret , ad Tartareas has preces , Dæ- diata opera Diaboli, longe apertiorem
monem alicuimortem intuliffe:debe- ; & æquiorem habendam .Nam qui hoc
se puro hanc mortem devoventi huic, pacto , vi talis conventionis initz ho
ut quæ iuffit ,imputari.Si de nullins nemines perdunt: plane fimiles funt ma
ce conſtet, led tantum de morbis & af. 1 litia homicidis, quos vulgo vocanal
fli &tionibus illatis ; officium iudicis c. ſaſsinos, quorum homicidium pro val
rit, quacunque meliore via porerit,ru- de enormi & qualificato in praxi hra
ridice inveſtigare , num mortis eriam beri , norunt qui criminalia fubfellia
cauſam alicuipræbuerit,hoc eſt, anali. vel obiter adierunt, Hos commune
quis ex iis , quibns diras iinprecata eft, Doctorum fuffragium iubet omnino
morte violenta , Dæmonis eius opera, actu degradari, etiamfi conatom im
fit ſublatus. probom mors ſubſecuta non fucrit, fi
Si vero præterea in cadem familia, modo per ipſos non fteterit , quomi.
nus
a upol Berlab Carr.foolios Claris... bomicidiumn.14 . b Ang. ó Solye,' n h1.com
molep.Cowin Clemon fi furi-fus p.2.circa prin.Menoch.k arbis.judcaf.360.
 LIBRI V. SECT. XVI. 845

nus interficerentur a. Longius etiam
hacin re plurimi I. C. progrediuntur,
adeo ut cenſeant, clericum , quialladi -
no mandavit occidere quempiam ,à iu-
dice fæculariin hoc conatu deprehen -
ſo affallino , pofle & iplum mandatoré
ab codé iudice capi , & linculla degra-
dacione ſupplicio affici:quod ulcimum
licet non difficcar videri communius
receptum b,fecuriustamé arbitror iu-
dici ſæculari,prius degradationem hoc
calu aperiri , & urgere Ecclefiafticum
forum , quatenus iuſte & honeſte pore-
rit,ad hoc faciendum . Cæterum fimili.
tudinem allallinatus maximam in hoc
maleficorum conatu inclle, quia docui
lib.2.9.4. litt.B.non arbicror mihi nunc
probandum ; quid intereſt precio con .
ducam ſicarium , qui meum inimicum
ex ipſidiis interficiat : an hoc vi pacti
convenci à Dæmone, id ut faciat, obci-
neam :bic pro pecunia eſt , anima ei pa-
& ta & promiſla .
Verum dicat aliquis, quid igitur re
ſpondes canoni , c.cum non ab homine, de
caſuum , multoque magis duobus vel tribus
concurrentibus, vel uno perfectepatrato , co
| alterius propinquo conatu accedente,Magos,
i fortiarios, maleficos, incantatores,fivequo
cunque alioappelles nomine , poſle à iudice
| Ecclefiaftico, quamvis Monachi, quamvis
| Sacerdotes fintačtu pramiſſa degradatione
brachio feculari puniendostradi.
Siobiicias ,quoldam docere, ex qui
buſdam canonuin locis , ad hanc tradi.
tionem Sortilegijcrimen non fufficerc
,ſed duntaxat ad verbalem depoficio
nem :Occurritur, id intelligendum ca
ſu1 ,, quo Sortilegij crimé intra proprios
fuosterminos conlftir; hoc eſt,no pro
greditur ultra illicitam divinationem
non conjunctain cum expreſſo pacto
Apoftatico. Nam detali Gimplici divi
nationc, ut ſunt pleræque aſtrologorú
& fimilium , expreſſe canones illi lo
quuntur,nempe cap.unic.26.q.1.c.fiquis
Epiſcopus 26.9.3.Etideo noſtra lentétiæ
nihil obftant.Cæterum quando incan
tarione seriam medicamentis ad malo ,
rum remedium adhibitæ ; tunc ex D.

iud.breviter.Reſp ſequi me cum multis Auguſtino expreſſe iubet alius Canon

gravill. 1. C.quos Felician. & Diazius i Clericos degradari , cap. admoneant in
Iequuntur,Ancaran . & Abbatem : qui fin. : 0.9.2 . Cuius loci duæ ſunt explica
cenſuere ,canoné illum intelligendum tiones,una eſt d.degradari, ponipro cu
de unico tantum , & nó qualificato ho. riæ ſeculari tradi,ut perpræcedens etiá
micidio : non autem de unico homici quod ſubſequitur, fignificetur. Idcirco
dio qualificato ( ut ſunt ea quæ nos enim fere ſemper fit actualis degrada.
initio propoſuimus homicidia malefi- ; tio , quæ hoc nomen propric meretur:
corum nequede pluribus non qualifi- alia eſt, degradationc tantum poni pro
catis. depoſitione verbali,e quæ proprievo
Concludo igitur,quolibet iſtorú trium I catur depolitio , impropric vero de
Nnnnn 2 grada

a docent hoc non inaccurate reiela Deni Angeli contraria fententia,Diazius fup.cap 9.
dan Feli do 14. bparei existas à Boer.q 69. Lupo de lobere Eccles:9.9.6 Arnol. Arbert in in rep .
s quoniam de bar in 6 quos fequuntur Diazius á Feli. Epif c Fufe apudAbb. in c. ed abolen
dom de bar.quem ſeq .Filica Diaz.illecap 12 bic c.19 . d Anw , de Butt.in cont hclerici de iud.
& Abb.in cap.admonemus,
 846 DISQUISITIONVM MAGICARUM

gradatio diceretur. Prior ſententia | fiafticus talium reos degradat, & ilico
verborum proprietati inhæres, poſte poft curiæ fæculari( ut fieriſolet, tra
rior æquitati. Sed ſuſpicor in re non dat , juxt. d . cap - novimus , & d.c.penult.
diffentire Abbatem & Butrium . Nec | livero deliéta minus atrocia & minus.
enim Butrius opinor', affirmaret in- pernicioſa reipubl. finetamen ex gra
cantatores,qui ncc apoſtatæ ,nec Sodo- I villimis: tuncvult iudicem deberede,
mitæ , nec alij. noxij,ſuis artibus eſſe i gradare, & degradacum perpetuis car .
ſunt conati, actu degradandos,ut curięceribus mancipare, quæ ſuprensa iuris.
ſeculari traderentur; ſed contenderet Canonici pæna eft, & in mortis locum
canonem illum de his nó loqui,verum luccellit. 6 Quæ ſane Abbacis ſententia
de ijs , ad quorum crimen incantatio- merito Diazio & Feliciano fupra cita
nis,grave damnum alijs illatum ,Sodo. tis placuit. Ethæcpuro poſle & debere:
mia , aut apoſtaſia , accederet . Contra iudicem ſequi.
Abbas non opinor negaret incantato Porro fi ipes affulgeret emendatio
res illos , de quibusButrius licacciperet nis , & magna atque clara pænitentiæ
Canonem , & de quibus concl. noſtra indicia exftarent ( cave tale putes , quod
fuit,curiæ ſeculari tradipoffe; ſed con reus fecum petat clementer agi: melius indi
tenderet canonem illum dehis non e cium pænitentiæ foret , fi diceret nulla fibi
giffe, fed de alijs, de quibus nos non lo- condigna ſupplicia poſſe irrogari, malle
quimur: quæ Abbatis explicatio eth hic Deo tam atrociter offenſo.gravi
ſupplicio
minus propria, magis tamen conſenta conariſatisfacere ) nec rei ſunt relapfi,
nea videtur illi contextui. Sane nobil . nec fcandalum timerur , necmagnum
cum (enfile Abbatem & cum Butrio, imminet reipubl. periculum ex hac
quoad'enormes illos,quos dixiſortile- clementia: his concurrentibus ſemper,
gos,patet,quia Abb. a lolituseſt diſtin - etiam in tribus illis quæ dixi crimini
guere inter crimina gravia, graviora , bus æquius,lenius & honeftiusEpilco.
& graviſſima.de gravibustantum vult po putarim , ( niſi particularicauſa in
agi in c. cum non ab homine de iudic. de contrarium movente ) ſi reum huiuf
gravioribus incap.tua depæn:de gravif modi poſt actualem degradationem ,
limis inca: novimus.de verb.fignific .& ca. ſive monachus , five alias clericus fit
penult. de haretic. ( maxime ſi in ordine facro conftitu
Et inter graviflima collocat quæ- cus) ipfemet adperpetuos Ecclefiaftica
cunque ſuntqualificata , & valdeper- curiæ carceres damnet
nicioſa reipubl. & quia pro huiulmo Sic factum Ebroici , magiſtro
di criminibus puniendis condignam Guilh . Edelino ; clic factum Camera
pænam non habent canonum fanctio- ci loanne Potiere : dfic factum Cor
nes ; utilla condigne vindicentur, & dubæ Magdalenæ Cruciæ , in quorum
reipublic.conſulatur, ac ſatisfiat , vult tamen cauſa Sodomia , & maleficium ,
merito introductum , ut iudex Eccle- cum Apoſtaſia concurrebant: fed in
omni

a inc.tua di pænis beans de pæn.Innoc in t.qualiter z.de accufa . c docuialasen Mox ;

freidsog Liquer .d doqui cx Mocco, Molinelos
 LIBRI V. SECT XVI . 847

omnibus pænitentiæ figna erant cla- | Ad hanc autem pænam ignis ex com
sillima , & fcandali atque noxæ publi- muni conſuetudine ſufficere fidei aba
62periculum abeſſe judicabatur. negationem , & fædus cum dæmone ,
Quoad ignis pænam , ca quoq; me docent Bart, conlil. quod incipit mu
sito recepta, & à maleficis arulpicibus lier ſtriga de qua quæritur.in fin.& ha:
( 1.3.C.demalef.) generali Europæ con- betur como congl. crimin . Zileti 1. &
Luetudine, ad omnes magos, walefi- | Mollerus ad conitit. Saxo . part.4. ſector
cos fortiarios , lamias extenſa : quia num.4 .
ſunt apoftatæ, funt hæretici, ſunt pec Vnum reſtat dignum quæſtione,
cantes contra naturam : quorum om- ! v.Iudici liceat hanc legis pænam confue
2 nium hæc legitima pena eſt. a Et hæc rudine receptam minuere pro lubito fuor
poena cæpit jam in Hiſpania à regno decidenda hæc quæſtio eſt ex traditisa
Ramiri Regis,circa annum.844.Nam D. Thom . & eius interpp. 22. quaft.
ille Magica lacra cantionesque ignis 67.artic.4. fi adſit accuſator, co juſte
1 fupplicio coercait ( loan. Mariana de invito , non poſſe ullum judicem ne
1 reb.Hifpan.lib.7.cap.17. ] In Italia prius fupremum quidem pænam debitam
1 adhuc à temporibus Divi Gregorii, laxare; fi verò injuftè invitus eſſet, ut:
quando Romæ Balilius quidam ſe- , fi valdè vita rei foret reip. neceffaria ,
nator magus qui ut ponam effugeret. tunc inferior judex id non poſſet, fed
ſe Monachum efle velle finxerat Ham- benèlupremus poffet , quod tamen
mis abſumptus fuit ( vide D.Greg.libro carillimè& non nih maxima ex cauſa
prino Dial capitequarto.) hic Balilius v. faciendum . Inferior verò judex nec
na cum irætextato ; qui ambo ſenato- permittente accuſatore poſſeed, ſu
ces & viri illuſtres, fucre Magiæ con perior poterit co remittente , li ramen
victi b : ur videas hoc crimen ſemper id fiat cum bono reip. quod quia rarò
non mulicrcularum tantùm & vilium , accidit, ideò etiam raro pæna relaxan
ſed virorum etiam nobilium fuiffe: 1 da. Si judex ex officio proceſlit,minor
quicquid Wierus & fimiles.oggan- non poterit eam relaxare : ſupremus:
niant. Impænitentes itaque vivi com non poteft , niſi utilitas reipublicæid !
Burendi , pænitentes prius ſtrangu- i exigat , una & præcipua cauſa eſt le
landi. vide Covarr.libro fecundo,var ref | niendæ pænæ pænitentia voluntaria.
capite decimo.num 9. d Clarum d. § . fin. Sanè prudentes judices ſemper cen
queſt.99.num .7. In Apoſtaſia quoque , fuerunt, ſpontaneam & promptam
ſpeciale , quodin foro externo illi poe confeflionem & indicia pæniten
nitentiæ locus non cft. lib.3.C.de Apoft. I tix , levioris pænæ infligendæ , et
Nnnnn 3 iam

a loan. Andr.Hoffienf. Abbain c.adabolendam de bær, & cap. 1. de apoſtas, Dd.in 1, nullus
arufpex Co de malej Bertr.com/ 212 vol.2 Co Brun l.s.de bær.c.3. Corafib.3.Miſcel.c 8. Ai
meri in Dirett. Comen w Lucerna inquiſ. Sima: Peznatalis tex. in d'S .Sransfugæ cum fim .
Clarus 5. Sodomia. nu 4 Dambaud in praxi.cri: eltomnium: b Cafrodilib.4.var epifci 22. i zza.
cD'Tho.2.2.quæft 67.art. 4.ad 3.& ibiCasi Sosilib.sodde iuff.tr im.9149.4.dgeſ D Ibo.Aragaset
Patención Bar Salon
848 DISQVISITIONVM MAGICARVM

iam in hoc criminc caufam idoneam addi &ta : qua omnem veritatem confeffa eft
clic . qualiter omnia pradi &tæ cupiditatis occafio
Stabuleti loannes de Vaulx igne ne finxiſſet, ut fe nutriret hoc modo, & pay
cremandus, capite plexus fuit: aliis lo- i pertati ſua ſubveniret : aut fortaſsispro hu
cis, qui vivierant exurendi, ftrangu- iuſmodi diabolo ſe miſeram in famulam de
lantur ad palum . Hoc movit judices dicavit. Inventa eft inſuper morbum cadu
illos Allobroges in cafu quem his ver cum babere , ac eundem fub extaticis excrf
bis narratCancellarius Pariſienſis con . fibus, quos finxerat,palliare,de qua cum VA
tigille anno Domini 1424. Recitatus eft ! ria opinio effet, an tanquam beretica puni
Lugduni Gallie coram clero proceſſus cu- retur:iudicatum eft à doctis adpænitentiam
iufdam mulieris delata & detentæ Burgi eam admittendam , nec effe hereticam :
in Breyſſia , que eſt notabilis villa ducissa- quia illa que fecerat dimifit , nec obfti
baudia,circaquam eſt domus Sellionis ordi. nata permanfit. ] ita Gerſon lib . de exami
nis Carthufiefis. hecmulier ſubpallio devo nat. doctrinat. litt. o in fine. Hæretica
tionis & revelationum fingebat mirabilia . non erat, quia in mente errorem nul
Aſſerebat enim fe eſſe unam de quinquefæ . | lum foverat: ſaga tamen & malefica,
minis miſſis à Deo compaſsivè,pro redimen- quia peccata ex pacto cum dæmonc
dis innumeris animabus de inferno. Etiam inito divinabat , carbones etiam illi
ſua collufione fubdola deceperat in regione videntur illuGone dæmonis apparuiſe
illa quam plurimas fimplices mulierculas. fe , quamquam & humana vafricies
Sciebat videndo frontem ,peccata, que fece- quid fimile carbonibuspotuerit exhi
Tat unuſquiſque: hoc enim fecundum Augu- bere.
ftinum etiam Diaboli malitiafiire poteft,doo Ordinariè expedit reipub. contes
ſuis revelare , non autem ea qua futura ſunt puniri : ideò ordinariè peccaret etiam
abſolutè,fivè ea qua in ſecreto cordis latent, Princeps hācpænam mortis relaxans:
& nulloexteriore motu aut figno feſe pro- & liquod malum reipublicæ inde pro
dūt. Habebat etiam ſupradicta mulier duos veniret ad juſtitiam pertinens , judi
carbones in pede , qui eam afflixerant quoti- ccs , etiam Princeps, cùm tenerentur
eſcumque aliquaanimaad infernum deſcēm ad damnorum reſtitutionem . Valent.
diffet, quotidiè tres animasabinferno libe- 1 G Aragon :ſupra & eft commu. ſententia,
rapit :unam vel duas fine difficultate, aliam silu. & Caietan. in verb.Iudicumpeccata ,
feu alias cum pæna maiore,ut dicebat. Men . Navarr.in Manual.capite decimotertio, &
tis quoque exceſſus feu exſtaticosfæpè habe- , alior. Quam ægrè aurem Deus ferat
bat, in quibus mirabilia per revelationem maleficos magosverè idololatras, lelu
didicerat:eratque mira abftinentia.fingula & Mariæ hoſtes, defendi aurdebitz
riſsima etiam vite :plura verò alia de ea fori. i mortis pænæeripi: in Anatoliicujuf
benda forens Nuper autem cum Spiritus al dam & lociorum Magorum caufa,
mus Ecclefia fua re&tor verus ( ut creditur) multiplici miraculo Bizantii fuit o
bunc ſpiritum falſum detegere vellet : hec i ſtenſum ,warrante rem mulris Evagrio
mulier capra , do pænis ut sorqueretur ex lib.s. Hiſtor .Ecclef.cap. 19 .

Sis corrie.owlgi male legitur,religione,

 LIBRI V. SECT . XVI . 841

Qua de rein monitis 3. & 4. plura | leiæ ann . 698. ſub Sergio Papa in quo
ſum di &turus. Hic reſta ur repræſen- Eccleſia Aquileienſ. quæ relapſa in
tem quod fæpè pollicitus ſum , Analy. | ſchiſma occaſione Quintæ Synodi
cicum commentarium in c . Epiſ. cauf. fuerat , itcrum reconciliata fuit Ro
16. quaft. s. quem extorfit non neceli manæ Eccleliæ : hujus concilii memi
tas, ſed adveclariorum impudens per nere Paul. Diaconus libro quinto biſt.
vicacia. Tribus $$. rem complectar. capite decimo octavo. Baron. Annali,
$ . 1. de cap. Epiſcopi auctore & auctori. Octavo, ſed canones nullos ejus pro
ferunt: nec quod fciam extant. unde
Quidam volunt eſe concilii Aqui . ergò probat Bodinus eſſe hujus con
leienl.capice primo.ita Bodious & Da- ciliicanonem ? cui etiam injurius eſt,
næus hæretici. Miror unde hancin- id vocans Conciliabulum , cum Ro
fcriptionem capit. Epiſcopi acceperint . mani Pontificis auctoritate fucrit con
Nam nulli libri quos multosvidi, vel gregatum . Dent.Bodinus & Danæus
luonis , vel Burchardi, vel Gratiani, aliud concilium Aquilejenle , quod
eam exhibent. forſan le & tionem illam conciliabulum fuit, ex quo canon illo
commenti, ne viderentur nimis im- | Gt deſumptus.
pudentes in folutione , quam addu laquerius & alii citant ex concilio
cunt ? volunt enim nullam concilii il- Acquirenſ : Sed mendoſi codices eos
lius auctoritatem fuiſſe , utpote quod in fraudem traxere.Plerique ſcribunt,
conciliabulum non juſta ( inquiunt ) ex conc. Anquirenfi. Non diffiteor fieri
Synodus habeatur. Quæro ex Bodino poſle ut ruditas illius(fæculi cauſam
de qua Aquileienſi Syn.loquatur? An præbuerit Gratiano fic ſcribendi, ut
de priore? hæcfuit anno 381. tempore cenſet Ant Auguſtinus lib. 1.de emend.
Damaſi Papæ & Gratiani Imperatoris : Gratiani Dialog. s . in fine. ubi docet lic
in qua Palladius & Secundinus Aria - folitum aberrare in nominandis Con
ni condemnati: cujus nulli alii cano . j ciliis: ſed illa potius ſæculi, quam Gra
nes extant , nifi actio unica contra A tiani error dicendus , quia hanc cor
sianos, qui Synodum hanc Gratiano ruprionem deprehendas etiam in Pas
excorſerant Provinciale concilium riſienſe Burchardo, led in Lovanienſ,
fuit , fed lemper pro juſto & legiti . Iuone, eſt, Ancyrenf : indenata diffe,
mo habitum : nec aliud ferè in quo rentia quod veceres Colui C.& Q.con
plures pro numero ſanctitate conſpi- fundere, ut in nominc Quirioi & Ci
cui , ut Valerian . Euſeb . Bononienſ. rinii ,diſſentiunt autem tàm luonis, &
Ambrol. Philaſte, alii : quos citat Burchardi , quàm Graciani veteres co
cd Bodinus & contendit ferreo ore indices,in Acquirenfi, anchyrenſi,Anchyra .
conciliabulum conveniſſe . Probat eta ni.conſtat concilii verum nomen eſſo
iam ex hoc concilio canonem delum- Ancyranī, ab urbe qux Græcis Ayxupa .
prum , & fic alibi vocat Gratian. cap. Diaconi
Pofteriusaliud celebratum . Aqui. 8.& 6.de Syracuſana 13. dift.28.6.32.preſo
byteros.
a Commentarius in c. Epifcopi,26.9.8
E8 DISQUISITIONVM MAGICARVM

byteros. dift 50.6.6.fi quiepiſcopi. d. 92 c . Quid ergo, dicemus nc hunc canone

40. ſiqua de reb.12.qu.2.c. qui divinatio- effe concilii Ancyrani ? communis hæc
nes.26.q.5.c.defponfatas 27.qu.2. Ancyra opinio eſt , non recentiorum modo,
urbs Galatiæ antiqua & nobilis ; ubi | Turrecrematæ in d. c. Epiſc. Toſtati in
celebris ille lapis theſaurus antiquario . Exod .& Match. laquerii in Flagello, Al.
rum ,& apud Claudianum Ancyranique ! phonlià Caftro lib.j.de iufta baret.pue
triumphi:Straboni & Prolomæo Avrupa : nit.c.16. Victoriæ relet . de Magia Care
Laonico corruptè oīvxupd : hodiè ranzæ in fumma concilior. Simancæ in
Bellonio & Nigro Anguori, ftatim oc Cathol.inftit.Spinæi q.de ftrigib.Silveſtri
ciſo Maximo celebratum in ea , con- de ſtrigimag.admir. Binsfeidii de Confefs.
cilium fuit, perſecutione ceſſante, an- malef. & Ant. Auguſtini ind.Dial. ve
no fermè 314 , in quo multa de laplis rumetiam antiquorum ,ur Collectoris
ſalubriter conſtituta fuerunt, nec pau- 1 illius partialium ſexdecim librorum ,
ca contra magicas fraudes ſancira', & Collectoris omnium conciliorum ,
contra contagioſam fuperftitionem Burchardi , luonis,Gratiani.
ex commercio cum gentihbus in po Objiciunt qui cótra fentiunt, quod
pulum fidelium proferpentem : ut pa. ifte canon necin Græca concil . editio
ter ex can . 23. feu ( ut Bilfamon ) 24. ne fola , nec in ea quam Balſamon in
qui relatus à Gratiano in d.c.qui divina- rerpretatus fuit: nec in Latinis verſio
tiones. nibus. Creſconiana , vel Dionytiana
Sed ex his canonibus Balſamon . 25. ( quam ſecutus Ioan . Wendelftinus )
alii 24. tantum ponunt : nec inter cos nec in Tigurina, nec in alia ulla concil
noſter habetur. Vnde igitur Gratia- Ancyrano inferatur. Sed de multis
nus eum deſcripfit ? Inciderat in col- i quæ ex conciliorum canonibus exci
lectionem quandam ſexdecim partia - derunt,hoc unum efle potuit : potuere
lium librorum, in qua lib.6.cap.6.67. eciam Burchardus & alii vereres Latie
adjiciebantur duo canones conc. An- ni plenius volumen nacti fuiſſe, quam
cyrano, quos hodiè additos videmus Ballamon aut ali Græci,aut qui verre
primo concilior.tomo editionis Saria. re ex Græcis , quorum libri concilio
næ ,item optimæ Romanæ : priorem i rum Latinis femper fuere corruptio
de homicidis fervi alieni, poſteriorem res & magis mutilati.
d eſortilegis & maleficis per Epiſcopos Nihilominus alii adhuc cenſent ex
parochia expellendis: qué totum Gra nullo concilio deſumptum , fed ex ali
cianus deſcripſit, errorum quæ in co- quo Patrum. Ná Beetzius in Precepto
dice collectionis erant nulla rationc Irio,adfcripfit B.Gregorio evidenti me
habita . An Burchardus ex illo codem i moriæ lapſu. Alii volút defumptum cx
codice partialium librorum deſcriple D.Auguſtini li.defpiritu & anima. Sed
rit , an verò collector ex Burchardo, liber hic non eſt Auguſtini,ucmox do
non poſſum definire , quia collectio . cebo ': & actor illemutilèadmodum
nem illam non vidi . hoc canone fuit ulus. Do & iflimus de
nique
A Alii voluns 308 .
 LIBER V. SECT. XVI. 850

nique Annal. Eccleſ, ſcriptor cenſuit à fcil. facit. Quod eadem apud Auguſti
Damaſo id ftaturum , tom . 4. Annal.anno num totidem ferèverbis legantur , au
382. ſic ſcribens: In actis autem Damafi
Pape , in Ecclefia recitari ſolitis , de quibus
inferius erit mentio , habentur aliqua ab eo
dem Pontifice decreta in Romano concilio:
4 boc ne an priore incertum eft, & c. deinde
poft quædam concili; decreta , ait : nec non
etiam excommunicandos effe omnes, male
ficiis ,auguriis ,fortilegiis,onnibuſquealiis
12 fuperftitionibus vacantes:qua fententia pre-
fertim fæminas illas ple&tendaseſſe. qua illuo
Se à damone ſe putant noctu ſuper animalia
ferri, atque unà cum Herodiade circumva-
gari, & c. Atque hoc cenſet confirmari,
quia cenſet cadem fermè à S. Auguft.
deſcripta haberi deſpiritu & anima7.28.
nec nó in appendice Ancyrani cöcil. &
apudGratianum ſub eodem titulo col
locata.26.9.1.cap.12. Et conftet ex Se-
vero Sulpicio vites.Martin.c.25. in oc
cidente & oriente maleficorum artes
plurimum invaluiffe,quodex Ammia.
get lulpicionem Damaſi non eſſe hoc
decretum de mulierculis, fed recen
tius : nam liber ille non eſt Auguſtini,
fed alterius ncc tam docti, nec tam an
tiqui. Nec Auguſtinus ſubticuiflet Da
mali efle piæ recordationis ſanctio- ,
nem .
Nec quidquam obftat, necredamus
illa Damaſiacta, in ijs ſaltem partibus,
quæ in Ecclelia non recitantur ( qualis
eft ifta ) eſſe mendola : nec didici un
quam illa Damali acta in Eccleſia olim
integra recitari ſolica ; ſed ficut hodie
videmusin Breviarijs inleri, ſeu recita
ri non acta integra , ſed A & orum par
tem .
Pro Damaſo roboris aliquid ha
ber hoc unum argumentum , quod
horum actorum exftant Romæ com
plura exemplaria m. [. quorum qua
tuor Illuftrillimus Baronius vidiſſe te

1 ni lib . ult. biſt. uberiusprobetur :adcò i ſtatus, di&t. tom anno 427. Accedit illud
ut in splos ſacros Dei miniftros præſti- Antonij.Auguftini Dialog.14 . de hoc
giæ quoq; magicarum excantarionum cap. epiſc . his verbis , Damaſoin concil.
irrepferit, ut de Geroncio Diacono Rom . affcribi vidiin lib.quodam Michaelis
D.Ambrofijnarrat Sozomenus lib. 3. Tomaſii ex reteri libro , in quo vita ciufdern
hift.cap.6. Pontificis conſcripta. Verùm hæc opinio
His tamen argumentis nondum in etiam patitur difficultates , quas 010
ducor ut Burchardo , Ivoni, Gratiano , Itra. Inprimis enim in canonibus Con
se dicam tot alijs doctiffimis viris conciliorum Romanorum , quæ duo ſub
cradicam , vel à communi me ſententia | Damaſo habita , non reperitur, non in
patiar avelli. Maleficorum multitudo priorc anni373. quo damnati ſectato
non minor fuit Conftantij, & luliani res Apollinaris . Nam illius Canones
temporibus ut non paucioribus ex. interciderunt , & eorum fummam
emplis poffem probare : Sed quid o volunt Anathemaciſinis Theodoreti
pus in re clara? quod autem à Gratiano comprehenſam , qui nihil pertinent ad
ſubeodem titulo collocetur, ut ab ap d.c. Epiſc. Lege Theodoret.l.s. bift. cap.11.
pendice quoqueilla : hoc perſpicue nó Nec reperitur ifte canon in pofteriore
pro Romano , fed pro Ancyrano con concil'lub Damalo Romæ habito, ſu
Ooooo
pero
 DISQUISITIONVM MAGICARUM
852
perſunt iſti canones , & in iis nullus eſt partes deprehendit ,& ſecundam inci
noſtro contimilis. Præterea veterumpere ab illis verbis illud etiam non omit
fcriptorum , qui noftrum canonem tendum : Gratianus Burchardo & lvo .
exhibent,nullus Damaſo aſſcribit : non ni tertiam addidit cujus initium , Non
Burchard.lib.1o. c . 1. non Ivo p.11.ca. nulli inpeniuntur , Gr. poft illa , infide
30. non auctor ſexdecim partialium lis eu pagano deterior. In Gratiani er.
hbrorum : non collectoresconcilio- gò verbis tria funt membra diverſo
rum; fed omnes conſentiunt in Concil. rum ſcriptorum , in Burchardi & Ivon
Ancyrenſe. Multa etiam reperies ad ! nis duo.
verbum in lib.illo de ſpiritu & anima: Primum eſt,vt Epifcopi corumque mis
cujus auctor fi ex Damalactis , fum- niftri,& c. Vlque o ideò à talipeſtemun
fillet, cur non meininiffet, lolitus,non dari , deber Santa Ecclefia : hoc totum
concilia , ſed auctores etiam recentio reor Ancyrani concilii fuiſſe ; additum
res , & minoris nominis , quam Dama- forcè ad ea,quæ habeamus in ejuſdem
ſus,citare: ut Boetium c.in fine:ut no Concilii can. pen.ſancita , vide c.quidi
tes Auguſtinum elle non poſſe: & cap. vinationes, 26. quaft. 10. Mediæ partis
47. quædam difſentanea Auguſtino, & ſecundæ reliqua , non arbitror elle
conlentanea Gennadio ponit.nec Pol concilii illius,quæ pleraque continen
fidius in Indiculo operum Auguſtini car in Pſeudo Auguſtini libr.de fpiritu
hunc memorat librum : & Vincentius & anima,ſed valdè mutilata & trunca
Belloacens.ac Trithemius Hugoni Vi . ta : quæ cujus fint aeſcio . Ex hoc libro
Etorino , nonnulli Etheriano adſcri. verbis quibuſdam mutatis , & finc at
que principio nonnullis additis , pri
bunr .
Quare magis vergit animus , ut do mus ille compilator tàm illuftri addi
mec certiora babeamus eum Ancyrano Contamento , ex ſuo ingenio, cám magno
cilio relinquendum :cuitamen arbitror auctuario concilii Canonem adauxit.
vel à Burchardo, vel aliis quædam.in - Nec novum eft Gratiano & aliis com .
ferta: Sunt enim in illo quædam tradi- pilatoribus canonum , cogere in unum
ta ad modum Doctoris diſputantis, diverſos canones:nec novum librarus
nec certa ,nec admodum lolida : ut ſuo præcedentis canonis verba cum præcc .
mox loco ducebo: imo li ad mentem dentis vel ſubſequentis canonis verbis
adverſariorum interpretemur , fälla& confundere leg. Anto.Aug.Dialog.o.com
abſurda, prorfusque indigna cùm Da- | Jegg.
malo; tum Ancyranis Patribus: Quæ Quad quanta Canonis iftius anderie
neſcio , unde Burchardus deſcripferit; tas? nuncindagandum . Id ex præcedé
ab luone Gratianus, à Burchardo mu- i ti quæftione pendet communis enim
tuatus Catnotenfis Ivo Burchardus fententia eft: & indubitata ,ctfi Gratia
ex duobus unum canonem conflavit, ni decretum å lede Apoftolica Gtre
cui Gratianus etiam de fuo tertium ceptum , ita tamen receptum effe : ut fi
limbum in extremo alluit. Nam re des dictorum penes auctorem Gt, &
cillimè glofa Canonica tres in eo tanta fit corum canonum , quosia me
dium
 LIBRI V. SECT XVI. 853

dium producit au & oritas , quanta eft cellus Ancyranus Epiſcopus Sabellia
fontium unde canones illi manarunt. niſmi ( ut ait ) meritò ſuſpe & us fuerit
Nec enim quiſquam eorum , qui jus [ sic ille libr. 1. Damonolar.c.29. ] Verum ,
Eccleſiaſticum vel à limine faluravit, tamen hoc planè impertinens eſt.Nam
poteſt ignorare multa in Decreto ha tuncteniporis quando hæc Synodus
beri, quæ poftea Decretalibus, Sexto, congregata , non videtur adhuc in hæ
Clementinis, & Extravagantibus ab- reſin prol plus, nec ipſe Concilio huic
rogata fuerunt: nonnulla quoque ſunt præſedit , ſed VitalisAgricolaus, &
à Gratiano per errorem inſerta , quæ Bafilius Amalenus teſte Balſamone.
cum veritate pugnare deprehendun. Deipſa quoque Marcelli hæreſi rem
tur , quæ nihil nunc neceſſe eſt ręcen- planè obfcuram eſſe patet, ex iis, quæ
fere.Notarunt ca viri docti & Catholi . poſt Severum , Epiphanium , & D.Hie
ci.D.Anton . Auguſtinus d.opere Dia - ron.more ſuo , diligenter, Cardina
logorum , & non uno loco Cæſ.Barolis Baronius adnotavit lib.3 . Annal.Ad
nius Annalium Ecclefiafticorum to dit Remigius hujus Concilii quoadi
mis novem . Quod ut Gratiani ævo ftum canonem auctoritatem , Patrum,
concedendum , ita hoc noftro, nimis quò poſterior ætas tulit , ut Ambroſii,
cencro & acuto ,diligenter animadver: 1 Auguſtini, Thomæ,Bonaventuræ , &
rendum ;ne quis vel contemplu , vel aliorú fententiis eſſe impugnatam Sed
inconfideratione in præcipicium ali- ( accuratè perpendas , facile videbis
quod ruat . Quod ad ipſum verò hunc Patres illos,de ſeđa,cujus in d.c.Epil
Canonem Epiſcopi, Ipectat, cum non copi fit mentio ; nec verbulum unum
{ it niſi concili particularis , ſeu Pro locutos fuille : Colummodò afferuerút,

vincialis: de cujus à Romano Pontifice ſ crāſuectionem eſſe poſſibilem ( hoc eſt

approbatione non conftat, & ideò er- poſle à dæmonibus corporade loco in
rare potuit : non eft auctoritatis tan locum transferri) quod non deciGoni
tæ , ut quæ pereum deciduntur certa Canonis , ſed rationiejustantuni uni
fide fint credenda , niſi quatenus S.repugnare moxoftendemus. Ratio er
Scripturæ , & Eccleſiaſticæ traditioni, go hæcà Patribus iſtis rejecta meritò ,
ac definitioni S. A C.Rom . Ecclefiæ non ipfe Canon .
funt,quæ tradit, conſentanea . Deinde 8. Explicatio verborum & fententia.d.c .
longè minor eft argumentorum ſeu Epiſcopi.
rationum ; quam fan & tionis leu deci In Gratianiéditione Romana, juſſu
Gonis auctoritas. Gregorü XIII.correcta , lic ſcribitur
รj iſte Canon.in principio:
Nec argumenta habenda pro defini
tis vel ſtatutis ab ipſo illo concilio . E Epiſcopi eorumque miniftri omnibus
quidem fi bono ſenſu capiantur , & modis elaborare ftudeant , utpernicioſam ,
congrua interpretatione fulciantur ,ne & à Diabolo inv.niam ſortilegam á ma
argumenta quidem illa rejicio .Nicol . gicam artem ex parocbiis ſuis penitus era .
Remigius vult hunc Canonem ex eo dicent , & fi aliquem virum aut mu
capice invalidum cenleri, quòd Mar- I lierem buiu'remedi foeleris ſečlatorem in
O 000 2 vencrint,
 854 DSQUISITIONVM MAGICARVM
penerint ti!rpiter dehoneftatum deparochiis eum numen , contra quam Gentiles
Juis urtii.int. Ait enim Apoftolus , Hære . credant : oftendit cum Gentilibus ea
ricum hominem poſt primam & ſe- | dem perfidiæ macula deformes elle
cundum correptionem devita, ſciens ( quoſdam Chriſtianorum , de quibus
quia ſubverſuseſt, qui hujuſmodieſt, ſubdit,parte ſecunda;
Subverſi ſunt , ¢ à diabolo caprivi tenen . Illud etiam non eft omitrendum , quod
tur , qui relicto creatorefuo Diaboli ſuffra- quadam ſcelerate mulieres retrò poſt Sata .
gia quarunt, & idcò a tali peſte debetmun nam converfe , demonam illufionibus
dari ſancta Ecclefia. ] Hactenus prima ! phantaſmaribusſeducte , credunt & profi
pars canonis quæ nec luce, nec confir- tentur ſe nocturnis horis , cum Diana Der
marione alia indiget, ut pote ſatis cla- Paganorum , vel cum Herodiade & innume
tả & certa .
ra multitudine mulierum , equitate fuper
Statuerant Ancyrani concil. Patres, quafdam beftias, & multarum terrarum
alio canone , ſortilegos quinquennali pacia intempeſte noftis filentio pertranfire,
pænitentiæ ſubjici : nunc ifto canone eiuſque iuffionibus velut Domine obedire: &
fanciune de ipfo crimine magiæ & for. certés no &tibus ad eius fervitiuia evoca
tilegii quid in genere exiſtiment, nem - ri.]
pe peftem effe , & omnimodis eradi His verbis tota narratio criminis , &
candam etiam pænis infamibus,ut de- ſectæ hujus graphica deſcriptio propo.
roufione, Hagris, & c . quæ hodiè ad- nitur. Vnicum autem crimen impin
huc in uſa vigent. Apoſtoliilla verba i gitur illis, Apoftalia & infidelitatis ex
pellime Eralmus dc' fagiolis expo- deluſione per dæmonem natæ ,fuiffe e
fuit feu contentioſis , ut & Calvin. & nim has mulierculas adeò fccleratas;
Hofman, hæretici: fed de verè ac pro- urDiavā Numen Gentilium , & fæmi.
priè diftis hæreticis optimè D. Hie narum nequiffimam Herodiadem ,pro
fon.Ambrof. Sedulius, Thcophyla &. Deabus colere ſe facerentur, & alias in
Cajer. & cæteri Catholici, immò & ex eundem errorem pertrahere conaren
fuſpectis magnus Eralmi amicus Fa- tur. Meritò itaque ſcelerata vocat, quz
ber Stabulenlis. Vnde rectè elicio ex à Deo recedétes, & à bidei puritate de
hoc quoque Canone ſortilegia , & ma fciſcentes Satanam ſequuntur. Scquá
gicas artes ad hæreticam pravitatem & tur aurem Satanam & poft eum con
ejus inquiſitores pertinere, Servata ra- vertuntur,quia ( utajunt ) Dei domis
men diſtinctione, quoad pænam ,for - nizm deferebant, & Diabóli ſervitio fe
zilegi hæretici, & non hæretici, de qua mancipabant , ejusque juffionibus pa
diffe. vi hoc eod.lib.eft.z. & 150 rebant, certis nodibus evocata , men
Ait Diaboli fuffragia,hoc eft auxilium , | ticas illas beftias conſcendentes, & Dia
quærere, qua eum pro creatore & opi- nam venatricem Pſeudonumen Pega
tulatore colant, tanquam Deum , quæ num , vel Herodiadem incæ tam & in
eft baſis & fundamentum totiis c.Epifc. noxio Præcurforis Dominici fanguinc
Et jncco fundamento contrario ,nem - cruentam ,comitari fe & colore crede
pewnum & Deum , nec aliud przter bank
FC
 LIBER V. SECT . XVI.

Et his omnibus certam fidem præ ria hæc erant dæmones , qui beſtia
ftabant, & eadem animo comproban - rum formam aſſumpſerant, falſa et
tes , & fieri qnæ credebantoptantes: ut iam ,quod crederent verasbeſtias poffe
credulitate ; lic voluntate peccabant. | tàm exiguo temporis ſpacio adeò diffi
Hæc fumma narrationis. Cui facilè tas provincias pertranfire, Quid mi
credent , qui ſciunt quid Mantenfes rum ſi triplici mendacio tin & am per.
Magi noſtíis temporibus , de Sibylla fuafionem canon reprehenderit , &
Nurlina, & alia prope Parifios degenhanc idololatriam , ut hæreſim verbis
te, in actis ludiciarijs ſunt profefli, quæ feqq. damnauerit . *
ex Creſpeto præcedentibus libris com. Sed utinam be folein perfidiaſua periif
33 ſent, ut non multos ſecum ad infidelita .
memoravi.
In noſtra canonis narratione , notet tis interitum pertraxiffent. Nam innu
Lector primò, in illo curſu ſeu pompa mera multitudo hac falſa opinione decep
dæmoniaca adfuiffe , curſus Dominam ta , har vera eſſe credunt , & credendo à re.
feu Reginam , ut hodiernæ quoq ; laga eta fidedeviant, & errore Paganorum ine
fatentur : & cam nominatim dici , vel voluuntur : cùm aliquid divinitatis aut
Dianam , vel Herodiadem .additur in li- numinis extra unum Deum arbitrantur.]
broillo de anima & fpiritu : Minerva, Tocus hic verfic. deeſt Pſeudo Augu
talis pompæ quoddam ſimulachrum ftino illi , fed habent Ivo & Burchard.
legitur in narratione B. Antonini , niſi qood pleraque legunt in Gngulari
quam exhibui lib. 3.p.1.9. 4. ſect. 8. Vbi | numcro,item : & in errore paganorum re
etiam Venus mulo vedta: an quia mere. voluitur.
trici fterilitas convenic ? Dianam ean Nunc , commemorata muliercula
dem cum Hecare ſeu Proſerpina, do rum huiuſmodi credulitate, quid in ca
cui Magicum Numen fuifle, hoc eſt, & quale quam vitiofæ perfidiæ inſit
cacodæmonem , comment. in Seneca malam oftendit. nempe latensdæmo
Medeam verf.7.11. & 787.6Domina no- nis pro Deo culeus : hunc vocat , perfie
men illi peculiare fniſſe :inde perat ,qui diam , infidelitater: , falfam opinionem à
voler. De Herodiade idem dicendum : re &ta fidedeviationem , & errorem pagano
quia fub hoc nomine dæmon aliquis | rum : quæ omnia ſic connectit, ut vnum
(fortè Venus) colebatur.Herodias fuit alterius fit ratio & explicatio, nam (G )
Ariſtobuli filia Salomes falcatriculæ limul pro copula & caulalı particula
marct & utraque dignum vita exitum ; hic ( ui aliàs fæpè) lumendum .
vitæinvenit ; narrante rem Nicephoro Cum dicit (utinam befola , & C.) non
lib. 1. hift.6. 20. certam neutram ex in- lætatur de iftarum interitu , ſed optat
ferno rediffe, neutram choreis illis ad- | nullas alias præterea in idem perfidiz
fuiſſe . falla ergò perſuaſio fuit mulier . barachrum pertractas, & id factum do
cularum , quod cum Diana vel Hero. let, Vnde colligas, quam ſint in Eccle
diade cquita rent: falla etiam , quod ſu- | Liam & remp.crudeles,qui in tales mu
per beftias cquitarent, quia veterina- lierculas ſeductas & feductrices volont
cle
O 0000 3
* TEXTVS ,
856 DISQUISITIONVM MAGICARVM
clementes videri . Aic ; Perfidia , quo
nomine non compellat iplam dæmo-
nun illufioriem , præſtigias feu phan -
taſmata. non loogum eſt diſcrimen in
ter illudi , & perfidú eſſe. Sæpè fanctif-
ſinis viris dæmon per phantaſmata il
ludit, ur de B. Secundello : Iordano. &
alijs docuili.3.Diſquiſit.quorum tamen
in mente animi nulla infure perfidia.
Perfidia fidei, illufio feu deceptio pru .
denciæ contraria eſt. Ipſum itaqueper-
fidiæ nomen ,docet hoc loco non agi de
illuſione quà illuſio eſt, ſed de illulione
quà eſt conjun & a cum perfidia , ſeu de
muliercularum deceprarum perfidia,
quà talis,h.e.quà infidelitas eſt.Etenim
illuſio hic tantùm erat fons perfidiæ , &
quà talis erat , eius quoq; mentio præ-
termitti non potuit , ut de infidelicate
commodius , quod intendebat, canon
probaret: ut,peccatifonte & cauſa co-
gnita,peccatú iuftius damnatum intel
ligererur. Ait , Infidelitatis ) ut ſcia-
mus quid perfidiam vocarit : candem
mox vocat falſam opinionem : cuius fal-
fitas in eo , quod & veras beſtias, & ile
las Dian . & Herod adeffe , & numen
effe opinabantur. Erpropter hoc ulti-
mum dicit à recta fide defeciffe: cuius
di& i ſubdit rationem , quia ſic errore
Paganorum involuuntur: quia quo : Pa .
gani ſentiunt, videlicet plures uno
Deos eſſe ,idem ipfæ ſentiunt, hoc enim
fubdit in verf. fine, ad manifeftandum
de quo errore Paganorum fit locurus.
Nihil his omnibus verius ,nihil clarius :
& valdè obtuſum pe & us geftet, qui
non quò ſequentia tendant ilicò per -
; fpiciat. Sequitur:
Quapropter Sacerdotes per Ecclefias fin
TAXTV $.
bicommiſſas populo Dei omni infantia prus
dicare debent,ut noverint hæcomninòfalfa
effe: & non à divino,fed àmaligno fpiritu,
talia phantaſmata menribus fidelium irro
gari.] Nihilhorum etiam apud Pſeudo
Auguft. continetur : ſed agnoſcunt ea
Burchar. & Ivo. apud quos tamen in
q.l.pro fidelium , elt infidelium .quæ va
riacio repetitur etiam in Gratiani co
dicibus.res autem eodem recidit, fideles
fuere ante perfidiam , infideles facta
hac perſuaſionc.
Nunc periti more medici morbo 0
ſtenſo medicinam Canon apparat.ideò
enim monet divini verbi præcones,
Doctores & ductores animarú, ut pe
do veritatis peſtem ab ouibus, quas nó
dum ſcabies invafit,ledulò arceant,do
cendo quæ leqq.verfic. præſcribentur,
Air;Hæc omninò ( live ur Burc. & Ivo,
omnimodis) falfa eft] quæ bac ? nempe
quæ de tranlucctione fuper veras be
tias, & de comitatu Dianæ & Herodias
dis , & de earum dominio ac numine dio
cta lunt, omniex parte & undequaque
mendacia elle , Phantaſmata ) fic vocat,
non imagines ſeu fimulachra quæ ob
jecta fuerunt intellectui ſola, led himal
ipſos circa hæc errores . Nam non tam
quæritur an à bono iſta (piritu , vel à
malo immiſſa: quá an ilta verè, an illu.
loriè & præftigiosè tantùm contingat,
Atque ita iam habemus erroris nar
rationem ,damnationem , & remediú .
ftatim fubdit deciſioni rationes:quibus
Sacerdotes per Eccleſias fibicommillas
huiusperfidiæ gravitatem & vanitaté
populo queant perſuadere. Huc enim
perſpicuè omnia ſequentia verba ten 1
dunt, uſque ad verl.quiſquis ergo aliquid
ubi
 LIBRI V. SECT. XVI.
857
ubi rurſus definitio ſeu ſanctio códem- falfam credulitatem.Verum hæc argu
natoria contra hoſce hæreticos iteca mentatio parúſtringit.Cur non & ex
lor.Rationes autem has deſumità cau . | Italis , & in ſomnis illufio adeo vehe
fis ac modis illuſionis ipfius, dicens : mens elle qucar , ut poftmodum homo
si quidem ipfe Satanas , qui transfigu- credar ſe vigilantem ea corporeo knu
rat ſein Angelum lucis , cùm mentem cu - pallum fuiſſe : Quare malo dicere, c.de
suſcunque muliercule ceperit , & hanc utroque modo intelligendum , ac fo
fibi per inadelitatem ſubiugaverit , illico lum modo excludt plenar, & omnis
transformat ſe in diverſarum ſpecies per- ſomni expertem vigiliam . quæ inter
fonarum atquefimilitudines : & mentem , precario verbis cótextus multo melius
be quam captivam tenet , in a fomniis delu- convenit.Et quocunq ; modo illud ( sa
dens: modò leta , modò triftia , modò cogni- lusfpiritus) ſumas non docet ſemper id
tas,modo incognitas perſonasoftendens:per in ſolo ſpiritu fieri, nec ullú hic verbum
! devia quaque deducit , & cum ſolusfpiritus reperias,quo id convinci queat: tantú
boc patitur, infidelis mens hoc non in animo: modo docet hic fieri folere ; & cum ita
fed in corpore evenire opinatur. frat, adeo caute hunc impoſtorem irre
Cauſam duplicein illuſionis propo . pere,ut tamen ,quibus illuli, hi credant
stit, deludentem & deluſam . Ex parte & pertinaciter contendant, verè hæc
deludentis. quia hoc diabolo , qui vult libi vigilantibus eveniſſe.
deludere,non eſt difficile. Nam poteſt Qui transfguratſe) quiſolet non nan
iltis maiora. Modun verò quo delude, quam ſe transfigurare in Angelum lu
re ſit ſolitus oſtendit,hæc eum in ſpiri- cis.lumptum àDivo Paulo.2.004.21.14 .
tu facerc. Sed quia hoc poteft duobus qui uſus voce fetaomuatilirayh.e.aſſu .
modiscontingere,1. ijs qui dormiunt, i mit fimilitudiné & quafi ſchema Ange.
& nullatenus vigilant ,2. nó planè dor li lucidi & glorioſ :neputes de ipfa fpe
mientibus , ſed femivigilantibus quan- jcie ſeu forma effentialimentionem tic.
do eis obijciútur fimulachra aut planè | ri, ſed de externo tantú ſplendore,quo
præſtigiofa , aut apparentia in corpori- Angeli lucis hoc eſt ſplendentis & glo
bus per dæmonem formaris vel affum- ! rioli ,tenebrio iſte lucifagusfulgorem
ptis : ideò quæriſolet de quo iſtorum & claritatéimitatur : qua de reconfuli
duorum modorum canó nunc loqua- poteſt D Athanalus in vita B. Antonii .
tur ?Spin, contédit loqui de poſteriore Eft autem argumentū à maiore ad mi.
tárum . Probat quia fi de priore loque- nus. Si aliquádo poteft imitari & exhi.
retur,fruſtratoria eſſet ratio . nam poft- } bere ipſe miſer & caliginoſus fpeciem
modum expergefa & ti animadverterent! Angeli beati? cur nó & aliasfpecies vi
fibi dormientibus illa per viſionédun - liores& damnatorum ,ut Dianæ , He
taxat imaginariam accidille , quemad - frodiadis & c.Hoc ergò facit primò :de
modum id animadvertunt poſt exfta- inde poſtquá qualis apparet taliscredi
fim ; qui rapti fuere. Atque ita fieret ut tur elle à muliercula quapiam ( nam cum
iftæ in perfidiam non laberentur per iuſcunque policum pro cuiuſvis vel ali
cuius :

a melius ſomnisex Butch. Luo & Pfeudi Augell

 VM
858 DISQUISITION MAGICARVM

cuius: quo pacto non crediderim locu. pugnaret, concedens vigilantium ani
tum B.Damalum ,ſed potiusBurchard. mas ſalcem deduci: quod eſſet abſardi
vel Gratianum) cum illam producit ex us , nec enim mens à diabolo extra cor
errore in infidelitatem , & ex illuſa facit i pus ſuum poteft deduci.
infidelé , [c.perſuadendo ſe ut Numen Cum folus fpiritushoc patitur] Burch.
credi & coli.Poftquam vero temel hac etiam , Ivo , & Pſeud. Auguft. habent,
infidelitate mentem imbuerit,proclive | patitur,quod poſitum pro:pariatur : fed
eſt frequentius atque frequentius eam reſtringitur ad ſectam iſtam muliercu
in fomnis deludere. Hinc porrò pater | lacum , de quibus eſt ſermo. Nam iltæ
quæ ficcauſaex parte deluſorum , nem , non poterant, nifi in fomnis, talia per
pe infidelitas propter quam Deus per- peti: nec pollibile erat à Diabolo illa
mittit ſiceas deludi . NiG n . crederentreipſa exhiberi ( nempe Dianam aur
divinitatis aliquid Dianz ac Herodia- Herodiadem Namen , aut veras beſtias
di competere , numquam illas adora tam celeriter ſe moventes ) quæ ſimula .
rent,velcomitarentur. Nunc cum , ut bat. Neceffariú itaq; fuit, hoc illis per
Pagani, id credant :Deus permittit, ſic petuò contingere apparenter.Vndect
illas à dæmone per inſomnia & imagi- iam patet,quã ineptè hinc ftrigú patro .
narias ſpecies deludi: ut credant fa- ni colligant,ncnuncquidé unquã mu.
dum , quod nec fieri quidem potuit. lierculas maleficas corporaliter hæc pas
Cum mentem cuiufcunque non ficinti h.e ,verè de loco in locú trasferri, aut
celligas, quafi vocula,cum inferat hoc concumbere. Quin etiã de his ipfis Dia
neceflariò à dæmone fieri, ita ut ne nianis non affirmatur,quid fieri poflit,
qucat eas verè tranſportare : fedtátùm vel non poflit , fed tantú quid do fado
inferri id quod coningit: hoc eſt ( ut fieri ſoleat, vel non ſoleat.Subſequitur
loquuntur )cùm ,non habere vim infe- inCanone: Quis enim non in fomnis & no.
rendæ acceſſitatis antecedentis huius turnis viſionibus ,extra fe educitur,& mul
dicti ad conſequens , ſed contingentiæ ita vider dormiendo , qua nunquam viderat
ſeu poflibilitaris tantummodd. Solum nocturnis vigilando? Quis verò tam ftulrus
enim vult probare , dæmoni poffibile & bebesfit ,quihec omnia quæ in folo fpirits
elle Gc has deludere . fiunt , etiam in corpore accidere arbitretur.
* species atque fimilitudines( conjun En primum argumentum quo pro
& tio (atque)vim habet explicandi. nam bat hæc muliercularum di &ta ex mera

nede vera ſpecie,ſeu eflèntiæ mutatio . | illuſione manaſſe , & videri illis facta,
ne quis capiat,additur pofterius, quaſi quæ nunquam facta fuerunt. Probatio
dicat, ſpecies hoc eft fimilitudines. C4 huiufmodi eft :Nemo eſt cui non con

privami ) infidelitate (Per devia queque des currente ſola vi naturali,frequéterac

ducit ) hoc eft fingit ſe corporaliter eas cidat multa videre ſomniante, quępu

per invios calles & varias ſemitas deſero
saque loca deducere. Nam ſi verè per
devia deduceret, iam fibiipli cauon re-
* SEITYB .
rat le pervigilem videre: & ideò expere
rectus putat ſe non in ſomnis, ſed in vi.
gilia ,hæccólpicatum . Quod Grantùm
gatura
 LIBRI V. SECT. XVI.

naturalis caoſa paſſio puta præcedens, 1 ilta mulieribus his fimul in corpore
languor,vel quid Gmile:potcft,pollet accidiſſe. Quis enim non continuò
que : quanto id facilius erit virturi cxcipiat, quin utprior probas hæcin
cauſæ ſuperioris, qualis eft potentia , ſolo ſpiritu facta, & tunc demum tibi
diabolica,quz naturalibus illis, non li corpus licebit.excludere. Vt enim ca
beris cauſis aburi , cum vult poteft? -
[ nonis honori conſulatur,neceſſarium
gitur dementis ac ſtupidi foret homi: eft hæc ficconiunctim accipere : quæ
nis contendere,huiulmodinon poru . in ſolo {piritu fiunt, ca ſimulin corpo.
ille non corporaliter ſimul contingere contingere non pofle : non verò
rc. ( Hinc fubinfert tacitè mulicrcu- 1 quæ in ſpiritu fiunt etiam fimulin ipi:
las iſtas fuiſſe deluſas:quia quæ in fpi ritu & corpore contingere non poſſe:
ricu tantum illis contingebant , ca libi hoc eſt ca quæ quis fomniat fimul
vigilantibus accidere corporco ſenſu fomnianti revera contingere non
percepta contendebant.) licut hebes poſſe quo nihil foret abſurdius.
foret,qui pacurales ſomniorum delu . a Cum Ezechiel propbeta vifiones De
Giones verarum rerum ac fa & orum mini in fpiritu , non in corpore,vidit? do
nomine cohoneftaret : quia viſus ſibi Ioannes Apoftolus Apocalypfis facramen .
vigilando iſta perpetrare.Senſus ergo sum in ſpiritu ,non in corporevidit, & au
iftorum verborum :Qwibec omnia, que divit ?* sicut ipfe dicit:fiatim ,inquit fuit
in folo fpiritu , & c. pender à ſuperiore in ſpiritu , & Paulus non audetdicereſe
membro.Scilicet , bec omnia quæ nun raptum in corpore,
quam vigilantes videratit, fed viderát Ecce S.S. exempla, quibus probat
tantum cum dormiebant . Qui hunc nonnunquam aliqua contingere ho
ſenſum effe non videt , næ ille vigilans miniin folo ſpiritu,& non in corpore.
ſomniat , & oculis apertis nihil videt. hoceſt imaginariè feu fpiritualiter, &
Adverfarii autem noltri, fic interpre. non re vera leu corporaliter . Hoc
tantur:In ſomnis homo fæpevidet, benè probat canon , nec eò amplius
quz aunquam viderat vigilans: ergò probare potuit : quare acc amplius
mulieres etiam iftæ decipiuntur inoprobare voluiſſe credendus eft : nigi
mnibus quz fatentur à le fa & a vel vi . quis auctorem canonis fupioiſtuporis
fa . Nonne vitium conſecutionis vel velit accufare. Omoes enim norunt
pueri viderent.nempefalſum aſſumi, cxempla particularia , non nifi de ali
aut ſaltem id quod prius fuit probas . ! quibus & non de cunctis probare ex
dum mulieresiſtas ranrum fomniafle particularibus cnim univerſalis con
quæ fatebantur. Æque perperam exclufio non deducitur. Eſto contige
ponunt quod fequitur; Itulcus & he- rintilta Ezechieli, loanni , Paulo in
bes eſt ,quiquæ in ſolo ſpiricu fiunt, į (piritu : ergò nc nihil aliis contigit in
etiam in corpore accidere arbitratur: corpore ergò quæ de Chriſto & Ha
ergò ftulti ſunc & hebetes, qui credūt bacuquo legimus,illis ia folo ſpiritu
Ppppp con .

a TEXTVS Ezech.3.6 11. Apoc.16 4.2.Cor.12. * Ivoficus ipfeftatim inquit ,fuis

in spirit ,
 ONVM M
ISITI CARV
8601 DISQV MAGI

contigerunt quis hoc adfirmans, non libr.4.cap. 37. Chryf.d .hom . 14. & Thie.
ad Anticyras relegetur ? Audent tamé In Dia.Immutabilis, fic accipientes illud
Põzinibius , Alciatus, Duarenus ac li- l Oleæ.z.v.ro. Vifiones multiplicavi,
miles, quica affirmāt,unde hoc quod | in manu: prophetarum aßimilatus fum .
diximus neceffario conlequitur. In Falfus ergò potius ille auctor negans
Pſeudo Auguftino aliter ilta leguntur univerſim . Prellius nofter de tribus
nempe:cum Ezechiel ex alii prophetæ, tantum dequibus tamen iple hoc nó
loannes Evangeliſta etiam & Apollo'i in admodum certum vel neceffarium.E .
Spiritu non in corpore vifiones viderine.] zechiel tantum afferit ,affumpfit -mefpis
quibus verbis de Prophetis & Apo ritus ..3.0.12 .& 14.Item , ſpiritus quoque
ftolis viderur voluiſſe vniverſim id | levavit me, affumpfitme. cap.II. v. I.
affirmare ut conſecutio efficacior red Sed non additur imaginariè , an cum
deretur . fi hoc voluit , & non quod corpore ut Abacukum . Quid quod
canon tantum : vide mendacium au probabilior,immò fortè ſola véra in
dax . Quis credat talia vel B. Dama terprerario eſt , ſpiritum illic vocari
fo ,vel D. Auguſti.in mentem venire Angelum , & dici prophecam in cora
potuiffo? Nulli Prophetz , nulline Aporc, & quidem cundantem ab AO
poftoli vere & corporaliter ullas vi- gelo translatum de loco ad locum ,ne-
Gonos viderunt ? Dormiebat Princeps pe à Auvio Chobar in ſuburbia Baby
Apoſtolorú ,quando excitatus Angelonis ubi ludæide tranſmigratione de
lum vidit ; & ab co deduâus ex carcc. gebant d.verf.12. & ve.14 . & poftea in
re , lolutis catenis liberatus fuit Act.12 . de Hieroſolymam d.cap.11.v.1.qux in.
V.7 . & 8.Somniabar Chriſtus Domis terpretatio melior eft ,tum quia magis
nus quando a Satana ſuper templi pia amica contextui,tum quia proba saĎ.
naculum : & fupra montcm excellum Hieron.his verbis,Transferturque pro .
translatus? Matth . 4 .Som niabat Aba . pbeta non, ut quidam exiftimant in ſpiritx '
cuc quando ab Angelo a ludza tranſ ſed in corpore: quod & de Abacuc, juxta :
latus in Babylonem ,& Daniel in fom . Theodorionem legimus. Jaffentitur Theo.
nis cibum comedit io lconum lacu ? doret. Sed & Polychronius, & alius

Daniel.14 0.35. Condemnentetiam iſti ScholiaſtesGræcus in catena : quibus

Canon's Ancyrani fuppletores, .om cutius affentiare, quam Rabbinizantia
nes illos Patres Do & tiffi nos & fancil. bus : quicxponunt viſum libi vehe..
fonos, qui corporali viſione in ſpecie ; menci vento rapi.
aliqua vifibili contendoar ab Elaia. Apocalypſis ſcriptor B.loannes fas
cap.6.Doninigloriam viſam ; D Greg tetur,fe,inſpiritu fuiffe.c.1.v.10 . none
Niſſenum orat: 6 de beatitudin. D. chry- 1 teniin credendus eft in fomnis vidiffe
follom.in d cap.6 . & horn . 4.deincompre , quz narrat ſed vigil in exftalim raptus
henfib. Dei natura , ú in loann, born.14. atque ita illa, quæ præſentia non crant
D. Cyrillum Alexandri:lıb.i.in loann.cap. 1 fed futura,corporaliter no vidit, fcu in :
22.6 horum fequacesEuthym.ac Theophy ſpiritu ,ut re &te Ambr.Haymon ,& a
lat ini.cap.loan. DamnetDolcensum fiico loco interpretantur . Quare non
faciss
 LIBRI V. SECT. XVI. 861

fatis apre adverfarii ex hac D.Ioan.re- , unde deberentintelligere ,fpiritu tanza

velatione colligunt, maleficis omnia tum & imaginarie hæc ſe paſſas; rei vi
quæ fatentur in fomnis contingere: delicet impoſſibilitatem ,ut dixi : quam
neque hoc canó ex iſto B.loan.exem- | quia delufæ non intelligebant,nec ve
plo voluit,vel potuit probare. Tertiú ritatem docentib.auſcultabant , meri
illud de B.Paulo ,non cótra nos , fed in to canon cas damnavit. A poftolus aur
ſeipſos,plus habet difficultatis. Verba tem aihil habuit , cur ſe deberet in ala
ſunt 2.Cor.12.6.14 . Novihominem in terutram parté reſoluere. Contra lo
CHRISTO ante annos quatuordecim ( live let noſtri ævi ſtrigibus accidere, quib.
in corpore:neſcio, fivè extra corpus, neſcio. plurimaſuppetunt indicia,undeque .
• Deus foir )raptum huiuſmodi uſque ad ter ant& debeant intelligere ſe in facto no
tium cælum .Et fcio huiuſmodi hominem , deluſas, & corporaliter ſe , quæ afferút,
fivè in corpore,fivè extra corpus nefcioDeres egiffe, quæ hoc codem libro, & hac fet
frit ,quoniam raptus eft in paradyſw .& au : dione copioſe fum proſecutus. Vnde
divit arcana verba, que non licet homini lo iam conftat nec ab illis Dianæ comi .
.qui In hoc toto teſtimonio non aliud tibusad noftras ſtriges validú latis ar.
porcſt canonis inſtituto accomodari: gumentum peti, quod fugus oſtenda
quàm audaces nimium fuiffe has mu S. lequenti;nec D.Pauli exemplum j .
Jierculas,quæ non formidarent de fuis ftud plusprobare, quam non femper
viſionibus ceriialiquid definire: nem viſiones iltas in corpore fimul & fpiri.
pe ſe tunccertò corporalibus ſenſibus tu accidere. Attendeſecundo cos ,qui
ea percepiffe;cum tamen Apoftolus, ex hoc.v.14.colligunt id quod adverfa
neutram de ſua viſione partem audeat rii noſtri contendűt,cogidicere illud:
affirmare ? fed dubius mancat, an in in corpore ,velextra corpus licaccipienda
torpore ,an extra corpus fuerit raptus quaf neget ſeleire,an vigo illi rcipra &
Verum hic ( quæfo Legior ) attende vera apparitione,an imaginaria tanta
primò , quam id pro adverſariisnihil cõtigerit.Quiſenſus eſt à canonismée
habeatmomenti,Quid enim? Divus tenia manifeſtum errorê canoni ad
Paulus non audet profiteri,an úfuc- teribas,plane alienus : fequeretur enim
rit in corpore , an extra corpus ita fa- nefcivile B. Pauluman vercin tertia
ne loquitur.Non igitur potvit muli . cælum & in paradyſum raptus fuerit,
erculis illis conftarc,an & ipfæ tú.quá. corpore & anima límul ficut Abacus
do putabant fe cum Diana equitare, į in Babylonem an vero fecundum ſpi.
fuerint in corpore Hæc enim tota vis ritum tátum , Gcut B.loannes in Path

argumenti eft. Reſpondeo primú id moexiſtens : quod dicincquit,quia B.

non fequi.Non quia conferenda ullo Paulus ſcire poterat , corpus ſuum Da
modo lápientiæ vel folertiz hzc vaſa malci in terra manſille , & hocteneba .
adignominia cum vale ciectionis(ab- ļ tur credere ſociis ,quieum deduxeráty
fit talis blafphemia )ſed quia res valde & lude qui hofpitio ea exreparat.Et
dilimilis elt,babuerunt enim ifta mu : hunc fenfum accurate, & meritò poft
lierculz ,non folum unde poffent, led | D. Auguſtinum refellit D.Thomas.&
PPPPP 2 oftea .
 IONVM ARVM
8623 DIS QVISIT MAGIC
oftendit effe ſenſum ludaicum , à D. I contingere:ſcd duotaxat conſequetur
Hieronymo quoque exploſum.veram decipi illas mulierculas potuifle, quis
autem fentcntiam verborum B. Pauli hæc illis non corporaliter , fed imagi,
effe, quodignoreto non an in exſtan i nariè duntaxat contingerepotuerunt
hoc libiacciderit ( quod ſatis fciebat, sequitur in Canone.
& non fuiſſe corpus loco moium ) fed Omnibus itaque publicè annuntiandum
an durante illa exftaſ & viſione , ani : left,quod quiralia Ghus fimilia credit , fic
ma modo extra ordinario miraculoſo dem perdit .]
fuerit divina quapiam operatione , ab Concludit iftas mulierculas debere
ipſo corpore ſeparata : velurrum ani . judicari hæreticas :de his enim , & qui
ma manferit in corpore illud infor: qualia mulierculæ illæcredebant,cre.
mans,alienata tamen à corporcorum dunt ; hæc accipienda. Nam adverfarii
fenfuum functione . Sic illé 2. 2.quaft. qui hæc verba ad omnes noftrarum
175.0.6 . & de verita :9.6.a.6 . & ind 0.12. Atrigum conftiffiones porrigunt , ini .
quo loco etiamD.Chryf.hom . 28. Theophil..! qui ſunt inquito , ibus 6dei, & nimis
Hayinon. Sedul.Caicta Catarinus. Ad : in maleficia liberalcs , & errant multi .
verte tertio eos qui volunt hoc exem modis. Primò quia iftud quitalia fil
plo doceri animam D.Pauli exira cori :) dit referunt ablurdiffimé ad proximè

pus raptam , facere canonis au & orem præcedentia:præceſſit aurem proximè

temerarium , qui præſumat affirmare de Paulo , loannc, & Ezechiele.Quaro
id dequo negat Apoſtolus abiliquere igitur,An fidem perdit ,qui hæcita cre
affingunt etiam canoni , quod nullo dit contigiffe illis,utcanonrefertima
modo dixis . Denique qui ling eli: nifeſta quidem hæc foret ipfius cano .
ciunt non poffe aliquem corporaliter nis contradi & io , & cútfcholæ loquý
per angelos deferri diffentiunt à D. tur )implicantia in adie & o. An ergò
Paulo : nam putabat.id fieri potuiffe volunt:fidem perdere , qui non credit
(fecundum eorum interpretationem ) his tribus ifta contigile ; Gcur canon
alioqui non dubitaffet, red apertè pro aſſerit ;hoc eſt contendit hæc illis non
auntiaffet fe extra corpus raptums G tantum imaginatione : fed etiam in
in corpore credidiffet fe rapi non po . i corpore contigiffe. Sed tunc ifte fen .
tuiffe. Quomodocumquc tamen has ſus non aptè cohæreret cum przce.
tres Ezechielis , B.Ioannis & B. Pauli lidensibus : & dicendum fuiffet ; Quod
exitafes interpreteris :inde: nec conle- j quitalia non credit.Deinde bocnon fo
quceur : mulierculás illas nequiviffe à reverum .Nametli aliquis diceret B.
dæmone corporaliter transferri, quia Paulum in corpore raptum ,non per
à non effe fa & um , ad non poffe fieri deret idcircò fidem ,ſed temerarius tā .
invalidum elt argumentum : nec etiam tum fuiffet,qui allereret , quod Pau .
conſequetor ,quia fic tribus illis contie Lilas ſe profeſſus neſcire. Qgi diccret
gerit;fimiliter non aliter mulierculis Ezechielem corporaliter craoslacom ,
illis contigine : multo minus conie . contra communiorem recentiorum
quetur,lic ſemper.& ubiqueomoibus lententiam loqaeretur,fed Gdom bon
Pero
 LIBRI V. SECT. XVI. 863
perderet : quia probabiliorem vete ter ex eo colligitur. Ad hæc ergò talia
rum Patrum ſententiam fequeretur, & Gmilia ,hoc eft hæretica, iftud elt re
& alias canon Divum Hieronymum , I ferendum . Non poteſt autem referri
Theodoretum , Polychronium , & ad cætera,in quibus decipiebātur quia
Gracos alios co capire ſolo hæreticos dem , non verò idcircò fidem perde
pronuntiaret : quod non eft feren - bant.verbi gratia, primò, quòd puta
dum . Nonigitur hic verſiculus & bant de fa & o hæc fibi vigilantib.acci
decretum de hæreli pertinent ad ea , dere.Nam hac in re delufæ tantume
quæ velutargumentando canonis au rant, non hæreticæ.fecundo , quod pu.
thores inferucrunt : fed duntaxat ad rabant veris le beftiis vehi , tertiò ve .
precedentem canonis ſanctionem , ras beftias' pofle tam cito tam longa
C qua ſacerdotes'iubebantur populum terrarum ſpacia traiicere, & per aerem
docere hæc iſtarum muliercularum , volare,line ſpiritualis intelligentiæ o
deliria ( quz ſunt commemorata )'elle pera : quia ſunt'errores contra philoſo .
omninò falſa ; & nata ex Diaboli delu . phiam & rectam rationem , non con
fione; & cos, qui muliercularum affir. tra fidem Catholicam , quarto quod
mationi fidem adhiberent,à re & a fide opinabantus ſe convenire & diſcurre
aberrare , & errore paganorum in re cum multitudine mulierum & ho.
volui, minum aliorum , partim vivorum ,paro:
Senſus ergo,quitalia credit, qualia tim mortuorum ,quæ tantum erat de
hæ mulierculz Dianianæ de quibus lufio , & non hærclis. Si vero credidif.
canon agir.Hoc autem quod ſequitur fent le dæmonum opera poſſe corpo.
Er bis fimilia : non elt reterendam ad raliter deferri, etiam per aerem val .
omnia quæ mulierculæ iltæ credebant dè celeriter, ſucceſſivè tamen & con
ſed ad quædam quæ credebant , & e. gruo a & ivitati dæmonis , & earum
rant verè hæretica. Primò , aliquid el - onditioni tempore id nec erat hære .
ſe Numinis præter verum Deum . Sericum ,necdeceptio :ſed dubia dunta
cundò quod alteriquàm uni Deo di xat quibuſdam opinio , reautem vcra
vinum honorem liceat exhibere. Ter, probabilior , & tantum non defide :
tio , quod talia fuadens,aut ad talia ho , fententia.Igitur quod ad hanc tranſ.
minem devehens fit bonus Spiritus . lationem attinet, non deciditur quid
Quartò quod nequeant eis talia con diabolus facere poſſit, fed quid de fa.
tingere, imaginarie feu in ſolo ſpirito . Co cuoriſtis mulierculis egerit.
Quintò , quod postic ullus immediate Ex his iam perfpicitis, quæ hoc ca.
prater ſolum Deum , fubitò vel hoe none definiantur effe hærctica :nempe
serum naturalium applicatione, fpe- i quidq ; illa à me commemorata ; Quo
ciem fou ellentiam ullius creaturæ , in rumi 2.3. & s.ctiam Toſtatus Epiſco
aliam commutare : vel vera crcatione pus Abulenf.poftéa citandus, Cardina.
aliquid producere. Nam hæc omnia , lis Turrecremaca ad d.cap.l'* fcopi, Sil
cas credidiffe partim expreſie in cano- velter Sacri Palatii Mag : 8 alii obfer
n4 babetur :partim non improbabili. 1.varunt : & quidem.1.2. & z.apertè fatis :
PPFPP 3 colli
804 DIS QUISI MAGI
T IONVM CARV
M
colligitur,ex iis , quæ iam in textu funt veritas Evangelica profiteatur metito
explicata. Quintum vero fuit fignifi concludit .
catum obſcurius, quando dixit , ſuper Quiſquis ergò aliquid credit poffe fieri,
.quafdam beftras: fed apertiffime decide aut * aliquam creaturam in melius aut 38
tur ſequentibus canonis verbis . Equi- deterius immutari,auttransformari in 4 .
dem , Quartum addidi , videns aperte liam ſpeciem aut fimilitudinem :nifi ab ipfo
elici ex contextu,cum agit de exemplo creatore,quiomnia fecit, & per quem om
revelationis B.loannis.nam S. S. ſatis nia faltaſunt proculdubio infidelis eft, de
aperte docer cam mere fpiritualem pagano deterior. ]
fuiffe : & idcò ex S. S. fatis aperte con . En capitis totius anacephalzoſim ,
vincitur , aliquam vifionem merefpi. in qua recolligens author multos Paa
ritualem effe poſſe. Nuncpergit quin ganorum errores , eos omnes aperte
tam illam probare. dánat :& ſubindicat mulieres illas ſce
Et qui fidem rectam in Domino nos lerátas,his omnibus affensú præbuille
habet ,hicnon eft eius, fed illius in qucm , Nam alioquin hæc nihil omninò ad
credit,id eft diaboli. Nam de Domino no . præcedentia pertinerent.Putabanter
ftrofcriptum eft , Omnia per ipſum facta go Gentiles 1.à luis numinibus , quæ
funt. ] plurima & vaniffima colebant : poffe
Pergit oſtendere hasmulierculas fi resaliquas de novo fierifeu creari, fic
dem perdidiſſe: Quafidicat, Dixi has enim exiſtimarunt à Neptuno equum
miſeras fidem perdidiffe :quia nulla eft à Minerua produ & am aleam : quod
fides,nifi quære & a fertur in Deum , ut fſe hæreticum patet. quia creare eft
in primum principium , & naturæ au infinitæ potentiæ ,& idcò ſoliDeocó
& orem ac Dominum totius creaturæ petit,ut probatum ex initiu Evangelii
Qui ergo non habet huiuſmodire &ta fecundum loannem . Sed credere ,
fidem (hoceft erroneam nec detorta per applicationem a & ivorum & pafſio
aut diviſam ad alia Numina ) ille non eft
vorum , aut per alterationem qualita
DEI ( ut legit Ivo & Burchard .)hoc eft tum , modo naturali generationis five
non pertinet ad Deum: ſed eſt Diaboli, mutationis , quædam ex fubie & a ma
cui le mancipavit ,& ad quem pertinetteria ,dæmonum induſtria,gignique
quia in eum credit. Nam ad cum con ant,non eft hæreticum : fcd verilli.

fugit,poft eum cóverlus : eo ipſo quod mum , ut docui lib.z.diſquifition .

credit illum effe creatorem hujufmodi 2.Credebant poſſe à Pſeudotheis ſuis
beftiarum , quibus per aera transferan homines & animantia in cælum
tur . Hæc enim opinatio eius contra transferri fcu Deificari ( quod homi
ria elt $.S.atteftanti:quæcumque crea : nes vocabant, Indigitari)quod Canoa
ta ſunt, per Dominum noftrum , & no nofter dicit, mutari in melius. Sic illi
per bonos vel malos angelos eſſe fa & a ccelum Diis, & Semideis, Semonibus,
& linc Dco fa & um ells nihil,quod fa . | Medioxumis, & Patellariis implerunt ;
aum eft.Cùm itaque tam diſerte hoc quinetiam & aquilas & canes & .Cor .
VOS
Textus. Toas 1. Textus * Sic Ivo Burch.
 LIBRI V. SECT, XVI , 8691

vos,& alinos hoc honore dignatiquo se obtinere beneficio bonorum ſpiri

nihil magis impium aut ftolidius. 3 . tuum ? quales putabant Dianam &
credebant poffe ab illis beſtias in vi. | Herodiadem ) exiſtimabant. Hinc
liora bruta,vel homines in beſtias ve patet,ad quam & qualem crudelita .
re transformari;hoc nofter canon vo ' tem hæc canonis ultima verba fior res
cat in deterius immutari: quibus narra- ferenda .
rionibus tota Naſonis Metamorpho . Duo hic quæri poffunt, primo cur
lis, & Divi Augaltinilib.18.de civitate hoc verſiculo folum mentio fa &ta prin
DEI , redundant :quod ctiam eſt plane mi & ſecundi membri;hoc eft creatio • '
erroneum , Sed erroneum non foret nis & transformationis ? ſecundo , cur
opinari,imperfecta quædam , ad eiuſ. dicaturPagano deterior, quicredit idem
dem fpeciei perfectionem ,naturæ có . ! quod Paganus ?
fentaneam à dæmonibus perduci ; aut Ad 1. Reſpon.quia capitis huius in
qux perfe &ta ſunt,ab iifdem debilitari tentio præcipua fuit , oltendere quod
aut viliora accidentariè ( ut dici folet) ! hæ mulicrculæ indicant in idololatri
reddi , ac effici poffe: quod docet quo- am : & apoſtaciam . quia omnia illa ca
ridiana expericntia . 4. putabant illis pita errorum fidei, pluralitatem Dco
Deificatis (ut fic loquar ) animantibus rumintroducunt , & quoddam infe
maiorem , quam cum in terris verla - runt à Deo ad Dæmones transfúgium
bantur viriurem atque efficientiam nihil vero'apertius præfupponit Dco
inclle : qua dere mulca Spineus q.de rum pluralitatem , quam primus ille &
Strigibus cap.22.poft D.Thom.in lib. 12 fecundus error.
Metapbyf. Ad 2. Reſpon. quia loquitur de iis,
Quinto cenſebant hxcfieri à bonis qui ſemel baptiſmo illuminati fuc
Spiritibus, hoc eft à Diis ſuis :quos non runt , & ab co apoſtatarunt,utpatet ex í
credcbant elle cacodæmones . Quæ c.initio . Nam finis capitisipfi princi
quinquemerito cundatamgravicen i pio reſpondet. quia tales dereli & o
ſøra notantur . Hæc crgo fubindicat creatore ſuo , Diaboli ſuffragia quærút
omnia credidiſſe mulierculas illas pri.Quod ſubſequitur in contextú ;
mo poffe à Diana vel Herodiade , de Nonnulli inveniuntur, qui iặterno livo • '
novo fieri ſeu creari tales beſtias , le repermoti,in perniciem fuorum inimico
condo Herodiadem & Dianam factas rum altaria, &c.
Deas.tertio ,poſſe ab illis homines , in | Héciam ſunt parerga, & conſtat ver
quas vellent , beftias commutari,ur de ba efle Gratiani , nec enim habentus "
Circe gentiles crediderunt. quarto, in Burchardo , nec luone, ncc in Prou
beftias harce, qua G Deificatas , poſlej do Auguſtino: & corum ſumma de
per aerem vo'are ,& minimo tempore fumpta fuitex cap . 13. eiuſdem q. so
ingentia terrarum fpacia permeare : 1 quæ de alia ſpecie fa & i agit.
quod eiufdem fpcciei boltiæ adhuc Secutus fum in hac interpretations
terrenæ non yalcrent. quinto , hæc præcipuè Tofta ,in ci 4. Mairiai Tor .
quema
TEXTUS
866 DISQVISITIONVM MAGICARVM

quemadam ,fupra & alios, quos recen . Verumtamen communis opinio

tiorum plerique ſequuntur. Theologorum & Juriſconſultorum
· 11. S. An hic canon aliquid ad hodiernas eft,capitolum Epiſcopi, ad Lamias noftras
ſtrigespertineat,aut ad eas fit extenden . 1.non pertinere ,tenent hoc Abulens. Tur
dus : recremata & alii mox citandi , & lic
Contendunt id Alciat. Ponzinibius paffim Romx , in Italia , Hiſpania,
Duarenus ; & Wierus, & alii pauci nic i Gallia, Germania, fideiinquiſitores
tuntur argumentis hiſce.Primo in cap à ſede Apoſtolica deputati & confir
Epiſcopi dicitur, cas no & urnis borismati, & Iudices fæculares, qui juſtio.
cum Diana aut Herodiade ſuper be . res & do & iores, unanimiter practi.
ſtias equitaffe.conveniffe ftatis tempo cant , ut non obſtante iſto capitulo La•
ribus , & in conventu præſidi conven • mjarum confeffionibus credunt , &
tus obtemperaffe: quæ cun & a noftris contra eaſdem ad mortis uſque ſup
Lamiis conveniant:utvidetur fenGlle plicium procedunt.quod à me multis
Martinus Navarrus.Secundo,in verf. ! probatum , lib.2.9.16.& fuſim lib.s.bour
omnibus dicitur ,quod , quitalia & his feet.16.
Gimilia credunt, & c. Lamiæ, vero cre Dico igitur fententiam extendentium
dunt his fimilia.Tertio.Lamix credut bunc canonem ad Lamias noftras primò
ſe transformari in catios , canes anſe : Lamiis ipfis in fruétuofam effe; deinde per.
res , & alia bruta ; quod hic in ult . verſ. niciofam Ecclefia & reipubl. tertio, peri
dãmnatur.Quarto ,sic videtur cano culofam afferteribus.quarto rationi á ve.
nem accepiffc Burchardus , nam libro ritati parum conſentaneum . Probolin .
decimo nono,cap de arte Magica verſ. ul . gula: Primò eft infruétuofa Lamis.quia
tim ,hæc fcribit: credidifti ut aliqua fæ per cam non cripiuntur ſupplicia:
mina fit ,quehoc facere poßit ,quod quadā nam adhuc ex d.c. Epiſc hæreſcos con
à Diabolo decepteſe affirmant neceſſario, vinceretur. quoniam C. Epiſcopi talcs
1
& ex precepto facere:id eft cum demonum mulierculas detipiret effe infideles, &
turba in fimilitudine mulierum * tranf- | á Deo ad fuffragia dæmonum deſcil.
formata ( quam ftultitia vulgaris HOL. cere. Et reâè definit. quia licet deluſz
DAM volat )certisnoctibus equitare.debe fuiſſent in ſomnis: tamen ( ut oprime
re ſuper beftias,& in eodem ſe confortio an- ratiocinatur Nicol . laquerius Flagel.
numeratam effersiparticeps fuifti iſtius in fafcinarior.cap ult .) poliquam evigila
credulitaris , annum unum per legitimas ruoc recordantes corum ,quæ in fom .
ferias pænitere debes.] quibus verbis vi . nis egerant, putantes ea vere & corpo .
detur expreſfereſpicere ad noftrum c. raliter à le geſta : ratificant pa & um &
Epiſcopi, & illud (ui temporis itrigi- cultum dzmoniexhibitum , & folici 1
bus accommodare. Quinto ,illæ muli tè fibi cavent ab iis quz in ſomnis da.
erculæ dicuntur illuſx : fed & Lamiz | mon probibuit , & omnia ſedulò ex
ſimilia narrant. Similiter ergo ex illo requuntur, quz juſſit facere. Fovent
capite credenda ſunt à dzmonc delu ctiam pertinaciter voluntatem ad te
fæ talia confiteri. miles coycatus revertendi, & facicadi
que .
 LIBRI V. SECT. XVI. byl

quæcumque arbitrantur ſe illic com 1. quiſuis. C. ad leg.jul. Maieſt,l.fi quis

milffe ,facrilegia ,Sodomiam ,incetus, non dscam rapere.C. de. Epiſc.c cler.l.
infanticidia , idololatriam , & c profi- | unic.C.fi.qua prædituspoteft.l.. Deex
tentur ſæpe coram complicibus, etiam traordin . crim.l.1. D.ad leg. Pomp.de
in iudicio ſe hæc nolle delerere. Quare parricid . l. fugitivus D. de verb.fignif.
funt hærcticæ & apoftatæ cenſendæ ,li- Quisignorat fautores & conſcioseade
cet hxc nequam voluntas & opinio ex pæna cum maleficis puniendos? / 1.9.
deluGone naſceretur. Ad culrum cocciforum D. ads. C.Syllan.l. verum D.
nim & exercitium hæreticz pravitatis , ad leg.Pomp deparricid.S.elia.de publ.
fufficit,libere in cam conſentire, & c. indic. Denique paret ind c. Epilcopi.
am acceptare . Sicut fi aliquis Catho- no obſtante delufione hereticasdecia .
licus ſoinniaflet ſe audire aliquem do - rari.quia dicit fceleratas retro poftsa .
.centem vel concionantem , non elle tanam cõverſas ,quod cft cfle apoftatas
Purgytorium : poſtea vero vigilans pu à fide dicit, alios fecum ad infidelitatis
taret ſe vigilantem hæc audiville , & interitum traxiſe ( quod eſt dogmati
memor corum quæ Coniniarat argu zancium à recta fide deviaſſe fidë perdon
mentorum , huic hercticæ propofitio diſſe in errorem Paganorum devolvi,
nifidc ac conſenſum præberet, & ani . Diaboli effe non DEI, & paganis effe.des
mo, di& tiſque cam.foveret : calis du- teriores.Si ergo capitulum iftud perci
bio procul baberetur & eller verus hz, neret ad ftriges, deberent crgo adhuc
reticus, & ut talis puniri deberet. Item hodie ftriges tractari, ut hæreticæ & à
ficut qui ( eſt comparatio Bernard . fide apoftatantes. Quem igitur fru
Cumani Lucerna numer.9.)ın ſomnis . dum ex hoc.c. percipiubi, quod illas
paffus eft illuſionem , quia (omniabar į tam clare hæreticas pronunciat,& proo
Sibirem cſſecum aliena uxore, lipo- inde fubdit pænishæreticorum .
ftea memor fomnij complacet Gbide Secundum quod bacfentétia fitper
tali a &tu proprer delectationem quam niciofa reipubl. & Ecclefia ,clariuspro
inde abiviſus percipere ex (polio cha- bacur quia ftrigum defenſores co
Jami alieni , licet non peccet ratione nantur per hoc capitulum obtinere,
ſomuij, qua lomnium fuit ( quia iudi ne Lamiæ interficiantur , ur paiet ex
cium rationis tum ligatum crat, & idco Ponzinibij , V Vieri , & aliorum (cri
tum peccare non potuit ) mortale ta pris : & docet quotidiana experientia
men adulterij peccatum libi conſciſcit impunitas iſto prætextu , vel minus
fatione complacenciæ ſubſecutæ , & quam oporter punitas dimitti: necfi .
.conſenſus .pleoi in vigilia præftici. I dei in Inquiſitores inter Catholicos ul
Nam re & è Divus Auguftinus:dele & a. lum maius impedimentum experiun
si fallo crimine verum eft crimen . Dc. tur , quam Legiſtas quoſdam & rabulas
inde quis ignorat, has vigiles multa co . has falla imbutos opinionc ab hoc.ca.
nari , ad hoc crimen : & conatus, qui none definici, bæccunda ellcillulo
ad cogitationem acceffit , pænam in ria nec gravem mereri pænam . Quc .
atrocioribus criminibus mcrito exigit I runtur de hac re fcriptores fecc.om
R9999 bcs..ox
868 DISQUISITIONVM MAGICARVM
nes: ex Proteſtantibus Mollerus com- lia Theologica , ad que prafens article
ment in conſweludir .Saxon & Bodinus lus deducuur , ignorantes. Ce implent
in Demonoman ex Catholicis viri Pajallegationibus legum folia : qua o in
& docti Remig, in demonolur.Ludo pluribusnon faciuntadpropofitum : co
vic Kicheaume noiter lib . trium.dif quod puros aétus humanos poffunt re
curfuum , Per.le Loyer leb. 2.de fpeciris. I gulare leges hamare , non autem Dia
Crelperus heb de odio Satane 1. difcurf bolitistolligatos poffuntbene cognofcere:
2 , ubi teftatur iam Franciſcii.tenipo- ofed folum prajuppofita cognitione fuper
se in Francia dela um nunierum maio . riorisfcientia, facra ( ingură ) 7 heslo
rem centum millibus , ſed plurima giæ , poffunt poenas decerminare lalibus
com acceffione adaucturn poitea, iu convenientes Gc ille Apolog. 1. capite
dicum convivencia , & magnatum tertio , poftea capire quarto, fic leri
clandeſtino favore : & graviter de- bit. Hoc capirulum Epiſcopi male
hac gst
plorat difcurf. 8. nulacudinern iam intellectum à iuriftis, quatenus hæc
effe tantam , quanta nunquam viſa ad 1 beologiam pertinent pertra &tat, ef
fuis & caulam glifcentis malieſſe iudi- caufa illorum ruine , putantium co'
cum perfidiam , deceptorum VVie quod in corpore iuris Canonici reda
si ſcriptis, & deceprorum à Diabo- &tum eft poffe proprixm fenfum cir
lo , vel certè complicum Sorulario caillud ita procedere , ut etiam 7 bio
rum , vide illum à fol.118. Sebaftianus logorum communi fenſui ſe opposanty
Michaelis Pneumalog fol 53. & ss fcri etc. Idem capirenono. Adeoque
bit à Genevenbus lulummodo pu nunc invaluit ifta feftis: ui dixerit in :
niti magos , qui hominibus vél brutis quadam concione diabolus, qui in for
docuerint,cætera illorum deteſtabiliſema Principis apparebar ( xt retulerunt;
fima fcelera inſuper haberi , & util- qui adfuerunt nonnulli ab ingrificort
luforia prætermitti: non curari ab illis deprehenfi ) fatis omnes boroanima;
iniurias Deo illaras per idololatriam , | Neque enim slabenturannimulti,guod
blafphemias, Sodomi. & c . & ideo hoi Superabitis CHRISTIfideles. quod
die Genevam eſſe ſcaturiginem vivam oprimeDiabolusebtinetfuffragio V Vie
acheilmi & idololasiz . Hæc ille vici . i ri , ſibique fimilium , qui fe parribus
nus de vicinis luis potuit certo com inquifitoribus opponunt , direntes bet
perra habere. Conqueritur eadem de fe deliramenta , ficque for leftesbusas
je Birthol. Spineus Sacri Palatij Ma - i poftatis favent, & in harefibus fuis in
gilter cum fcribit , potiffimam labem | direde confirmant, Nifi enim prapedi
Cur fic invalefi at ifla peftis effe, quorun rentur paires Inguifitores quorum ma
dam ' Briftarum perſecutionem : quibus í loftijs: quorum fæpè Principes,tanquam
principes Theologia imperiti facileire Sapientum perfuafionibusinclinaria de
dunt, quafi fapientibus , licet in bu negant auxilia Inquifitionis officio de
jufmodi fatis rudes exiftant : wipo?: bita : iam eorundem fervestino
1e Dei providentiam , Diaboli pore- inquifitorum Zelo fe&tabac elles pentru
ftarem arque maliciam , & pleraques della
 LIBRI V. SECT. XVI. 267
deleta , velcerte extra fines Chriftis. to corpore in Gnuet: & venenum apo
norum penitus fugata . Et omnis | ItaGx ,idololatriæ, ac nefandiflimaium
Et bis omni
bus antiquiorunus inquifitorum Ni . libidinū , incredibilis crudelicatis , exe
cola. laquecius Anno 1457. fic fcri- i ( randorum facrilegiorum , & quori
prum reliquit: Quod quidem c.Epif. dianarum contra tenellam ætatalam.
copi , quidam incaute attendentes contra fruges & alimoniam mortali
obſtaculum non modicum præftant ex um , contra patriæ totiuſque generis
Stirpationife&tæ, & bærefis faſcinario- humani falutem , machinationum ,
arcipit , in 1
. per totum paulatim Chriſti corpus
Tum , unde ipſa favorem
crementum . Ha & enus ille fiagelli diffundat. Quis non hos de repub .
faſcinat. capite nono . Verum quid & Ecclefia quam peffimè mereripro
opusè Ballijs , Italia , & Germania , nuncier ? quis non profiiget, execre
coacervare teftimonia ? Nonne in cur ? videmus; fi quidquam videmus,

ipfa noftra Teutronica Brabanria , | impunitate ftriges fieri deteriores, &

quæ folebat ab boc crimine facis effe pedetentim plures plureſque libicom .
pura , hoc ſcelus videmu, glilcere, ex plices impigre adiungere : nec quid
quo multorum in corda fallus d . cap . quam illis optabilius eſſe, quam quod
affiduè diabolus inculcat Goceram
Epiſcopi ſenſus ſe penetravit , maxi.
mè ludicum & caufdicorum quo adhuc partem codem carcinomate
rundam , quibus temere ufurpara pervadere. Side ullo criminc vc
Wierilectio & incaute audici fer rum , de hoc fane veriffimum eft ve
mones Loofei > & à quibus divinarus illud , Parcendonocentibus innocen .
iniuria & Catholicæ religionis deho- | tium falutem conſervari non poffe. De
neſtacio haud magni penditur.Minanusiple per Eſaiam fatis aperte Babylo
tur mihi Philippicas , & calamirigonijs infinuat, le regioni in qua male
rem : exſpecto, & reexfpe & o ; ſed ni- ficis parcatur , propitium nunquam
hil video , niſi minas & inanesiadan - i fururum , fed ab ca graviſſimas pænas
rias : perguer interea canes impedire , exacturum . Venient ( inquit ) tibi
& caolas lupis reſerare. Ginunt malum ( Babylon ) hac duo ſubito in die una
prof erpe re o
, imm fove nc dum non ferilitas da viduitas , Vniverſa vene
prohibent ; quin etiam prohibētes ipli runt ſuper le propter multitudinem
prohibent , quid negligere cum poſlis ! maleficiorum tuorum , propter duria
perdere perverſos, aliud quam fovere? , tiam incantatorum tuorum vehemen
error,cuinõrefiftatur,approbatur:& ve- tem , Sapientia tua & ſcientia tua hæc
ritas,que non de fédicur ,opprimitur Hi decepit ie , veniet fuper te malum
dominiú rycanicum demonis in Chri- i neſiies ortum eius : eo irruet ſuper te
di Ecclefiam confirmant , horum ope- calamitas , quam non poteris expiare .
ra ſalus reipub .proditur ab his deco Iſta cum incantatorsbusinis , mul
muni interitu privata lucra comparan . | ritudine maleficiorum tuorum , in :
tur: quibus volopc eft in vtramq; auré quibus laborafti ab aloleſcentia ina
dormire , donec tortuofus draco leto . I forte quid profit tibi 9 aut
Q99992 fpolis
990 DISQUISITIONVM MAGICARVM
fi poffisfieri fortior. Defeciſti in multis , clarationi ; aur communiori Ecclele
tudine confiliorum tuorum : ſtene & fali iudicio , ſuæ nequirer & incaprè fidunt
vēt te augures celi,& c. cap.47.v.9.10 prudentiæ ſapientiæque; & præter peco
ii.Confirmat B. loa . Chryfoft. deplo carinoxam excommunicationis etama
tans quod ab hoc nefario aufu vix or ſe periculo cxponunt in cos latæ , qui
bis minimapars ſervetor, & omnes fe loquifitores in hæreticorum invefti
rè Gint æternæ mortis periculo expoſi- gatione & punitionc impediunt Tec**
ci : hæc Dei iram ſemper quidem pro tio quia non immerito fe faciunt mula
vocaſſe ſed nunc multo magis , poſt torum criminum lofpectos: inprimis
tot tam ingentis benevolentiæ acmi- quod non fint alieni a criminc quod
ferationis tam infignis indicia , pofta defendunt . uc laquerius notavit de :
quam ille filium redemptioni noftræ Do & ore Edelino, & Treviri norunt
impendit Lege illum hom . 10. in cap.3.de Doctore Vlaer. & deWiero teftatur
cpiſt. 1. ad T himo.ſub fin .Quid ergo fas Crelpetus difc.3 . & docuereLeloyher.
ſperare nobis ,ubitor quoridiè pullule, Richeaumus, & alij complures:& polo
maleficorum fafcinariorum défenſorem ipfe quorundam nomina referre ..
res , & in Slabinacus , Conſulom Fiſca . Item quod caufa negandi Gr atb :iſmus
lium , Parlamentorum , & in ipſa Prin- eò quod non credár eſſe dæmones , vel!
cipum lacraria irrepunt ?Vinárecogi- quia non benè ſentiunt de divina pro
tarent años antiquos, & priora ſæcula videncia ,quany putant Ginere,innostoso
revolverent : ftatim deprchenderent , adæmone infamari, repræſeorari, &
nulli unquam Principi , Reipub.pro tandem fupplicio affici; vel quia pertie
vinciæ maleficia exirio non fuiſte:quor naciter scient demonem non poſſe:
sam exeropla quzdam Monitio: 111.in corpora localiter transférrë , nec tem-
fine póneniur. Vode criam probatur peſtares ciere ; nec morbos hominibusi
quod ſequitur. iramittere, quæ cótra fidem funt, quia
Dixi tertio hanc fententiam effeipſis SS.repugnat, ordocuilib.2.Diſquiſit:
affertoribusvaldepericulosã.probatur. quaff.11.12.& 16: & libi 3.qxaft. 4.fe& .
1. quia ,ut ex di& tis Efaiæ verbis patet , 2 & quia fentiunt aliter quam Ecclelia.
Babylonicam ſortem in ultione libi | Nam capot Ecclefiæ ; & ( utGc dicam)
conſciſcunt, qui Babylonis fcelus imi- eius lingua leu osjeſt pontifex Roma
tantur, & Diaboli contra Deumpar nus : Pontificum vero Romanorum
ijs, ad divinam iniuriam, & patriæ multi poſt d. cap. Epiſcopi adhortati'
perniciem , & EccleGæ Catholica pe lune Inquiſitores, ut contra ftriges ſea '
item adeo fedulam arque fidelemope. Lamias, ſedulò & ſeveriter procedant;'.
ram navant,& Satanæ regnum propa . Į & peftem hanc exterminent; & harum '
gant, & Anrichiiſti ſunt imitatores. 2 . crimina ' , ſe non pro illufionibus led !
quia dum non credűt aſſertioniTheo proveris ac nefandis cxceffibushabere :
logorum ( ad quos fpe & ar de peccato , manifeftè profitentur,utpatet ex Poni "
ſit vel non tit: item quantum velqua . tificum Bullisianocenrijvi.ad inquie
1
le, iudicare ) nec Itant Pontificum de- atores Germania, lulij III. ad Inquis
Gatorem
 LIBRI V. SECT. XVÍ..

fitorem Cremonenlé, Hadriani VI.ad | Theologos ;non adParlamenta fúbfel

Inquifitores Lombardiæ , & Clementis lia laicorum ,ſed ad Epiſcoporum con
Seprimi ad Epilcopum Bolenfem de ventus & Synodos pertinet : immò
ſtrigibus Mirandulanis; quas bullas re- , præferunt fuam ſententiam ſententia
feruor & lcriprisluis inlerune Spren- Inquiſicorum Fidei , & Pontificum
gerus, in princ. malleimallefic. Spincus, Romanoruin . Nam cum ifti cenſeant
gnaft deftrigibus cap.15 . og Apolog.l. | non eſſe illuſoria,quæ ſtriges confiten
cap.11. & integras ponit Pet Binsfeldiatur:noftri adverſarij Wieriani conten ,
us libr de confeſ malefic. edit. uliima. dunt , deceptiones eſte & pro illuſion
Sic etiam fentiunt cuncta tribunalia | nibus habenda . Planè ultra crepidama
Eccleſiaſtica Italiæ, Hiſpaniæ , Germa- ſurores: & perinde faciunt , ac G'lido
nix , Galliæ :ſic ſemper Apoſtolicilo- ! res & alij iudicum exſecutores , iudici
quiGcores in praxi obſervarunr : ergo dicerent cum malè iudicaffe, & ſe fen
hic eft fentus, hociudicium EccleGa; à centix'opponerent. Nam in cauſa hæ
quo diſſentire non eſt cordis fincere réſeos ludices laici reverà tantüm fonti
Catholici, fed hærelm ſapit. Mihi quis excutores fententiæ per Ecclefiafi
dem , qui Ecclefiam non audiunt ali co's iudices latæ . Quádo enim Ecclefia
quid definienrém ,pro Ethnicis ſunt & deanivit,verbigratia, qui negat transa
profanis 4.tales àmalitia , cetiènc - ſubſtantiationem panis in veram care
queunt excuſari à Itupore'ac ſtolidate- nem & Sanguinem les v CHRISTILO
meritatc ac præſumprione. Non à ftu Euchariſtia hæreticus elt & pænis hæ .
pore & Itoliditate : quia negant poffe reticorum ple &tendus. Tum index (z
fieri, qaz re& a philoſophia & Theolo- cularis tantum cognoſcir de fa & o, an
gia fieri poffe convincit (ut oftenfum lio Petrus hoc neget.Si Petrus dicar fé ne
br.2.6 3. ) Et quia negant facta , quæ gare , partes iudicis fæcularis non ſunt!
ubique, & omnes ferè le fieri vidifle ,& aliæ , quam exſequi in boc homine,
eſſe expertos, homines fide digniffimi quod Ecclefiæ decreto ftatutum : &
conteſtancor: quod ſapientum iudicio tenetur credere , ' calem verè hæretic
defipere'ac infanire eſt: quia nihil velle cum effe. Sic quando Eccleſia definit
credere , niſi quod proprijs oculis ad - frigeshoftras , ut verè criminoſass
ſpexeris, Ggnum elt ſtolidiratis , vel punicadás; non licet laico magiſtra .
protetox'obſtinationis; quæ qualis ipo tui hanc ſententiam cludere , dicen
fa eft, cæteros putát , mendaces , fün : do ; hanc, quæ fåretor,delulam ; ſed ti
gos, & -leves in credende. Levis eſt tè confitentem debet condemnare .
corde qui ciròcredit,fed cordis nullius Nec etiam effugiunt notam temerita.
& frontis férrex ", quicommuni viro- tis ; cum ijſdem ex caufis ; tum quia;
rorum proborum & ſapientú aſſertio cum'nudi'iuriltä , velmedici fint , rad
ni non credit. Nec à præſumptionemen audentgibi arrogare declaratio
queone exculari;quia ipfi ius uſurpant nem determinationis co chorum ciro
definiendi , aliquid 'lit hæreticum , ca fidem ; quæ auctoritas non compe
atenc ; quod non ad luriſtas, ſed ad tit niG Pralaris Ecclefiarum , idque de
conflio '
R99993
 DI ' QVISITIONVM MAGICARVM

confilio Theologorum ; quibus Præ- credebant plures eſſe DEOS , Dis

latis folis cooceflà faculras canones fi. nam , Herodiadem , & c . noftræ ftri
dei condendi . Adverfarij verò conten- ges non neſciunt ſc Diabolum vene
duntd . canonem Epiſcopi perrinerari, & ci debitum uni DEO re hono
read itriges noftras, & ideò illo Cano. rem deferre. 2. il'z profitebantur quz
ne decidihas deludi : Pontifices au- dam prorfus impoflibilia , ut cqui
tem , quos nominavi ; declarant illas tare cum Herodiade , quæ nequit ex
non deludi , nam jubent Inquifito inferno egredi; & cum Diana Dea,
ribus , ur in ſtriges , tamquam verorum quæ nulla eft : noftrænibil fermè con .
criminum reas rigorem legum contra Gencur, bili quod citra nilacalum ,
hæretic oslatarum exerceaóc ; necta Gt poffibile. Si dicas Sever. Sulpi
meo Canonem Epiſcopi antiquant , tius, libr.1 de vita Di Martini, fcribit
nec ullus eum Decreto tollendum ius ciumbrum tetram Lacronis quæ ex in
dicat; ergò facis declarant fc fenfuiſſe. terno podierat apparuiffe : fic ergo
nihil hunc canonem ad (triges pertines Herodias inde prodire potuit. Refpó
re , alioquin eum abrogallent. Eodem non red è id inferri. Nam quoad La
modo cum intelligunt Inquiſitores fi- cronis animam pocuit id Deus permit.
dei , qui ſemper ex do &tiffimorum cére ad fall cultus deftru & ioncm : fi
Theologorum & Canoniſtacum nu verò inde Herodias prodijfſet ( quam
mero deliguntur. Nonne temerarium illæ miſellæ credebant elle veiam He.
elt contra hosomses fuo iudicio, inre rodiadem ) id foret ad falli cultus con
tam gravi , & adeò periculola lbi & firinationem , quod Deus nunquam
reip. niti ? permitteret 3. illæ credebant quod
Vlcimam denique conclufionis no cum Diana proficiſcerentur : no
ftræ partem ; videlicet fententiam ad ftræ , quod cum fuo magiſtello leu
verfariorum nec veritati, nec reétara martinecto dæmone : in quo illæ lal
tronieffe confentaneam , probo ; quia lebantur , noftræ non failonrur. 4 .
veritati conſentaneum effe nequit , illæ ombes purabant aliquid veri Nu
quod iudicio Ecclefiæ . & Pontificum ininis & diviniraris incffe crearur?
declarationi repugnar , ut facic ſenten- i ( nam in hac re difercé canonis deci.
tia adverſarioruni. Nam EccleGaeſt ro fundacur, dum ait ; quia buinſmodi
columna veritatis, & PontifexRoma- mulieres aliquid Numinis & divinilatie
nus eſt lingua leu os Eccleſiæ , cuieſti exiraunum Deum arbitrantur noftra
promiffum à veritate, Non deficietfides ftriges vix illz bac ignorarione veler.
tua.Quod verò veritati conſentaneum rore ducuntur, s. noftræ exprelle te
nonelt, id rectæ rationi nequit elle nunciant Deo , & profeſioni fidei,
conſentaneum . Præterea ex ipfis le quam in pabtiſmo edideront offerunt
&tæ illaruin Dianiarum circumſtan- damoniaffervatam Euchariftiam : co .
tijs;non prorſus excæcatis ; ftatim ap- | culcant cruces, &alia multa faciunt la
paret, quam diverſa fuerit illarum le- crilegia ; quorum nihil illis alijs mulier
ata, à noſtrarum Atrigum ſecta. 1. lllæ culis impingitur.6. miſceri le carna
licet
 LIBRI V. SECT. XVI.
897
titer cum dæmonibus fatentur; quod led in multis mulcum diſcrepantes, iam
non aliæ.7 . noftræ conficiunt & utun oftenfum .
rur maleficio ; pecudes ; hominesque, Vndeetiam fit manifeftum , verita
præfertim infantulos, necant ; & fruges ti ac rationi conſentaneam elle ſenten
procellis perdunt , quorum nihil dea riam contrariam eorum , quid cap . E
lújs illis legitur. 8. nostre confpirant cu piſcopi,volunt non pertinere , ad eas de
Sacana in humani goneus perniciem : ' quibus nunc agimus (triges :que elt:
quadere nihil ell in d . cap . Epiſcopi plane communis Catholicorum ſen
noftræ baculo , vel olla , vel quo alio tenria , imprimis eorum quos citavi
urelili inter ubias fumpto ,per aerein Pontificum Romanorum , Innocenti ,
vehuntur , & interdum pedibus iter | Hadriani,lulij e Clementis; & Epiſco
conficiantin itu ad conventum , & re - porum vel Cardinalium , Turrecrema -
ditu domur ; ſecus ac illæ quæ tantum t & in d . cap. Epiſcopi Alphon. Toſtars, in
ſuper beſtias fe dicebantomnes equin March.cap.4. queft. 47. Simance Epiſ
care,has & Gmiles alias diferentias ta- cop. Zamorenfis Catholic. inftitus.
cilè quilibet colliger ,ex confeſſione il tuul . 27. & fidei Catholicæ inqui
larum , in d . cap . Epiſcopi & noftra . litorun , laquerij flag. Fafrin. Spren
cum trigum in a & is iudiciarijs, unde geri Mallei malefic. part . 2. Niders
apparct Gneiufta ratione adverſarios in Præceptorio precept. I. cap. u . quaft.
ad noftras d . cap.porrigere . 10. argu- 4. Bernard .Comenſ. in Lucern. Inquis
mencarur Bernard. Comenlin Lucer. fitor• & magiſtrorum facri Palatij,
na inquifitorum cap 4. tempore Con - Sylveſtri Pneratis de ftrigimas.
cil Ancyrani ſecta itrigum videtur nó libr. 1. cap. 14. c libr. 2. capit. ( .
dum nata fuifle ;ac fortallis nec Gratia . & 4. Spinei , de ſtrigibus capit
ni tempore , quianno demum , uso.vel cum feqq. & aliorum graviſſimorum
circiter (Sic gloll cap cum poft appella- tam Iuriſconſult. quam Theologn
tionem S. forma vero.2.quaft. 6 ) decre- rum
rum ,, & non omnium , cerce
tumn compilavit. Nam prædi& a le &ta totac cantorum , ut eorum compa
Strigum videtur pullulare cæpiſſe. pau ratione adverſarij meritò nulli cen
lò plus quam à centum quinquagin reantur , nonoullos nominabo , fic
ra annis , utex laqu- rio & antiquis In- loan . Graffus conf. de firigibus , As
quftorum prorelibusapparet: idem guſtin. Borra de Saviliano , de eadem .
a feuteo loco Franc . Pegna , in addi re alio conc . Bernard . Bafinus re
tion .Sanè vecuſtiorem laquerio , de ledt dearribu Mapec propofition.g.Pane
Brigibus in terminis ac clarè loquen- ! lm Grillăd. de fortileg.quaft. 7. post
rew, haud ſcio an alium invenias : ille accuratam difputationé ArnoldusAlber.
autem nondum centum quinquagin tinus deagnoſcendis aſſertionibus hæresi:
ra annis devixit. Quo igitur pa & o , cap. quæft.24. à nu : 13. maximè numero 42.
Fpifcopi,de tam diverfis,& cam diu poft qui multa argumentaın onirarium ad.
sécueuis hæreticis egiffet? nam ealdem ducit , quibus egregiè ipfimet refpondet
non effe illas mulierculas cum noftris; Frane
 ONVM
S874 DISQUISITI MAGICARVM .

Franc.Pegna commenta.68.in directo- | noftræ non credunt torum quod ille

rium Eimerici ,Ở idem in Annotation. aferebant : quod locum complexum
ad Ambrofium de Vignate tractar. de in canone illo damnatur ; non verò
hares, queſtione duodecima.ubi etiam credulitas , quod à dæmone in alium
accurate oftendit Ambrofium illum à locom corporaliter queant transferci.
nobis non diſſentire , & fi diſſentiret eius quæ nihil babet commune cum opi
opinioninon ftandum :Marquardus de nione infidelium , uc dicti auctores
Sufanis tractat. de ludeis & alijsinfide oprimè oftendunt, maximè Albertin.
libus capit decimo tertio.num . 28.loan. 1 d.loco num. 25. & ex hac cxtcofionc
maior in 2.cap.14.quaft.3.Barthol.Sy magnum contra philoſophiam facram
billianus.3.Decad. Mirabilium , cap.7. prophanamque abſurdum ſequeretur,
guaft.4. Franc. Victoria rele &t. de Ma ut doctum abundè. Navarci audori.
gia quæſtione 7. Alfon. à Caftro libro rati iam reſpondi , cum aliter intellia
primo, de iuſtaheret.punie capite deci 1 gendum , vide lib.2.quaft.n.6.lic . A.
mofexto. Sixtus Senenf. lib.1.Bibliothe. In 2. Obie & ione ſupponitur minor
Sancta annotat.73 . Per.BinsfeldiusSuf- falla : nam falſum elle oftendi noftras
fragan.Trevirens.de confeſſion,malefic. Ariges credere fimilia his quæ in d.cap .
in folutione arguimented Primum mihi Epiſcopi damnantur.
fol. 347.Michaelius in Pneumalog.com Ad 3.Quoque Relp.vel nullas , vel
Franc. Picuslibro,sertio.dialogoftrix, es vis ullas Lamias hoc credere. Solence
omnes quos citavi ſuperius hac fectione nim in confeſſionibus fuis dicere , le
decima ſexta litt,vv. alijs videri tales : ipfæ autem iciunt (c
Rellar reſpondcamus obie & ioni . transformatas non eflc .Quod Grudio.
bus adverlariorum. res aliquæ id ut , Lycaochropi quidam
Adı. dico quædam effe Gmiliamu faciunt, purent : fateor tales à dzmone,
lierculis illis cum noftris ftrigibus; ſed quo ad hoc pun & um , delulasele : ca.
in præcipuis , maximè quæ Tunt fundze men G hoc pertinaciter teneant , dico
menca & baſes, di& ti cap. Epifcopi, dil ex hoc cap Epiſcopi, illas ut hæreticas
crepare, immò ncc in his , quæ ponit debere damnari:ut re & è cenſent Am
argumentum conveniunt,nam ooſtræ brogus de Vigoare, Albertiaus, Pegoa
non tantum nedtu,ut ille ; ſed etiam in & alij.
terdia vadunt ad curſum ,nec unquam Ad 4. Reſp . primò , incertum eſſe,
cum Diana vel Herodiade ſe putant, de qua lecta mulierum Burchardus
nec fuper veras beſtias vehi, nec fem- loquatur . Nam Burchardianz eodem
per cquitant,nec Dianz vel Herodia . modo , quo ille Gratiani,deludeban
di obtemperant: nec ignorant præc . cur,nempe circa præſeoriam Herodia .
dem conventus elle Satanam vifupr. dis aut Diana : noftræ verò circa lai
verfic. vltimam denique. Ideò hic non dzinonis, tam vectoris, quam incubi,
procedic argum . à Gmili , nec extenſioPrxGdisin conventu non decipiuntur:
Canonis ,cuius verbanon conveniunt ſciunreoim ipſamme elſe. Plereque
goftris ſtrigibus, ncc diſpoGtio , quia etiam norunt diſceracre, quando id
vigilanti,
 LIBRI V. SECT . XVI. 873
vigilantibus verè , & quando fomnian Ad s . Argum ex relp.ad 4. pajet
: tibus per imaginationé cótingai: Deni ſolutio.
que notant loca, pertonas , & reliquas Habent adverſarij plenam ( niſi fal.
omnes circumttaatias , & de his in con lör ) d cap . Epiſcopi , cxplicationem
teflionibus fuis iam noxij , quam in
quam velim eospeipendere , fine pro
noxij in teſtimonijs conveniunt:quod I reivia ,aut pervicacia ;quæ faciunt ut vi .
delutionem omnem.excludere lauis u denies ni bil videant.
beitim oltenium . Noltræ quoque quo
ad transtormationem , noncie luni le . SECTIO XVII.
cum hominibus veris rem habere led
cum dæmonibus in corpore tortato , De libris Magicis.
vel afluinpto . Item ſciunt diltinguere
vel iniet veros homines qui chorcisin Necpollunt ad hæredes tranſmitti,
5 terlupr, & inter drmones illis perm x Declegi, nec retineri , led (untig
cos. Ideo pollumusnegare Burchardū icradend.a ; Vriure antiquô caurum ,
de tuigibus noftris loqui , quarú ſecta & in piln'itiva Ecclelia oblervari
diu poit adhuc ignota manlit. Secúdò folicum b ; & hoc repovatum edicto
.dubium eft quo pacto Burcbar . accipi . PojTV . & Clementis VII .Pontif , ia
.at illud;neceſſario. Nan li de necellica- regg.quas præfixeruntIndici lib.probin
te abſoluta , ut velinnaline cogantur bit . Reg . 9. Intellige præterquam ab
eo in betijs aduolare, quæ fi nolint, collis ; quibus prohibitorum librorum
non devehunrur,ſed domimanent,fed generalis le& io , in bonum publicum
poltea pænam aliquam abſenciæ luunt. Pontificis Maxim . auctoritate fuerit
Si verò intelligit neceſſitatem condi- conceſa c. Solis Pontificibus reſerva.
rionatam, v.g.debcntire , nolintaf cum , elt hanc licentiam largiri d . & qui .
Aigi:malèid adſcribit infidelitati, nam busipli hoc permiſerunt, ut nomina
resita (c haberde facto . Si capit de ne tim omnibus Inquifitoribus fidei , &
ceſſitatemorali, v. g.quod putent le eorum .commiflarijs , pro tempore
peccare nó eundo , & ideòire debere : exiſtentibus : Epiſcopisverò , co ſolo
hoc nihil artinet ad noftras, quæ iciūt i quod Epiſcopi ſunt , hæc licențiale
ſe peccare eando,non verò remanédo . gendilibros prohibirosnon competit,
Eclanè coto illo capite nihil proponiturdocet Pennae. & hoc fuit à Pio V.
Burchardus has ſentirc, quod rectæ fi- i quibuſdam Epiſcopis difertè relpon
dei repugner , iuxta iam à nobis demo lum.Sunt autem tales libri,non aucto
Atraja. Nec mirūhac in re illum errafle: 1 ritate propriâ comburendı; ſed potius
quiin codem capite hallucinatur circa diferendi ad inquiſitores.Quicos reci ,
cempeftates ciendas . & maleficium a Dent , nil deferre parati lunt, non func
moris odijque , ut oftenfum bıb.2.63 . ablolvendi : & hæc abſolutio refervata
BE clt habentibus poteftatem abſolvendi
Rrrrr à cafibus
a 1. Gelere D fam.herciſ l.mathe.C.deep.audienb Aflor 19.1 . 19.cum feqq.6 .Aug refta.
eur in 4 LXI.infis Damajó de Barlaam losa c Eymeri 6.43.14.1.6 Penna ibin commene,
liu.c. lul.3.in bulla , cum meditatio cordes, cal dires inquifitor par,2.09.4.Commen , 3 fol.9.1.
894 DISQUISITIONVM MAGICARVM .
à cafibus Bullæ cænæ Domini : & aba . | dinem hanc admittit Navarrusc Sed
lijs impenſa abſolutio ,nulla eft & inva omninò pucarim , tunc reis præbenda
lida , lunt etiam tales retinentes vehe. ! communionem ,niſi quid aliud'obſter:
menter de eadem hæreſ ſuſpecti a :fi nempè dummodo Catholici Got & ver
libri ſunt ab alijs compofiti.Nam Gabrè pæniteant, probatur hæc ſententia
ipGſmer compoſiti forent , plenè'con- iure Pontificiod & civili e, & DD. au
vincerentur, & damnari poſſent ul hæ , | coritatef probatur & ratione , quia
retici magib ; fi tamen faterentur à le conſulendum ciusanimæ , cuius cor
cópoſiros, vel à ſe ſcriptos, vel ab alio " pus traditur ad mortem :neque hocet
ſc dictáre ſcriptos, nec quicquam cau dare San & um cauibus, penitense :
ſari pollen quod cosab hærediscrimi. nim iam Deo amicus eft, & non canis.
ne fueretur,videdehacre benè loquen . Nec dedignarur Chriſtus eum in via
tem Siman. in prax.anno 4 tic.39. rere , pro quo mori dignatus fuis is

Idein quod inquifitoribusfidei,quo cruce.

ad librorum horum uſú puto effe pu
blicis Librorum Cenforibus Ecclefia-
fticis:non vero DD : quia do & ores lúr,
nec Parochis quia Parochiquod dili
genter notandum , etfi in multis locis
periculofà Parochi & DD. hocius (i
bi ufurpent:
SECTIO XVIII.
De Euchariſtia morituris prebenda..
Onſuetudo multis locis eſtmale-
Checies
oficis ad mortem damnatis dene
gare viaticum corporis Dominici; ! Semper autem cavendum ne poft Eu
que conſuerudo tolerari poteft chariſtiam , vel confeffionem quilibe!
propter Sacramenti reverentiam il-
iis locis : ubi poft fententiam
ftatim reus morti traditur . Locis alijs ,
ubi pridiè ſententia fertur; & poftri
die seus inicificitus , etiam conſuetu .
Item ad hoc requiritur , ut reus fic
ieiunus nõenim idem obrinetin ægro
morituro , & fanomorituro,utoptimè
ducer Navarrusg:& utrancum cempo.
ris inter fupplicium & communionem
intercedat, ut ſpecies facramétales Got
veri @militer conſumptæad quod non
dubito; cum Navarro b quatuor horas
ſufficere , cófeffio Sacraniéralıs num
quam reo , neimmediatè quidem antè
morrem , deneganda i: conuia undio
extrema reis nunquam concedendok.
reum inviſat , or inebrielu ,vel alia fiát
piam mortem & ſeriam poenitentiam
impedientia : qua in re hic in Belgio &
Germania ſuperiore multum & ficu.
qucnter peccatur. -

SECTIO

a hecomnia fusè docet por Siman, Campeg. & Zaxchinum .Penna.d. commen .3.
b Aich.ló Andr. Dominica filijdehere in 6. Rom . Jing 323. Care deberet. num . 1356
c lib, s. Confil. 16. d ca girafitum . 13º9. 2. ca.fuper eo. de heretic in 6. Moru . froprio Pajk,
fuper hoc edito.'e Sandione Crimina. Carol. v . Art. 79 fglof. DD .in Clem . 1. depan
Turrecr. ind.c.quafituw . Aufret, dsporeft. Eccl.fuper laic . Iul.Clar.d . 9. 99 13 } v. Bin /
føld.memb. 2. dub.simultos allegantem g. d .confc. 16; h Menus.ciason. : 3 , i Navato
ant), 23. kClarius d . num . 3 ,
 LIBRI V. SECT. XIX . 395
SECTIO XIX caufa impellit,ur à communi fententia
recedam . Deindè plerique cenſuerunt
An corpus fepeliendum . & optime:in atrocioribus criminibus ,
rectiusæquius efle adhuc cadavera pu.
Equcada in hoc regionis conſuers. niti , cum graviſlimo ſcelere ledebitæ
SEdo ,quoad illos, qui à Carnifice iuxt pænæ reus conatus fuit fubtrahere:
ta tenorem fententiæ ſant interfecti 8 € conſuetudo ferè generalis .com .
. Quoad alios , qui fententiæ probavie hanc praxim cadavera taliú
exccutionem morte prævenerunt,po- puniendi , ad aliorum neceflarium ex
tandum primo huius, ( ut & hærelis) emplum e. Eosautem conlanguineos
excepti criminis naturam efle, vr mor & amicos, qui reisin carcere venenum
tc non finiatur, fed contra mortuum vellaqueos,velcultcosſuppeditant; ut
procedi in eo poffit & in locisubi violentasGbimanusinferant ad igno
bona confiſcantur , poteft etiam poft miniam evitandam , in quos meritò
mortem agi ad bonorum confiſcatio - DD. invehunturf, non dubito teneri
nem : fed ubi talis conſuetudo vonel , lege Cornelia de Sicarijs.
faltem ad memoriz damnationem : Si verò non vi abi illara , ſedægritu.
& corpus ſepulcum condemnatum dine , vel debilitate,aurincommodita ,
poffet exhumari, & olla comburi . Qui ribus carceris morerentur ante ſenren.
durante rearu Gbi mortem confcne- am ; in hisego prorſus ſequerer com
runt: ijnon ſunt ſepeliendi Ecclefiafti munem illam fententiam ;adeo ut fi in
ca ſepultura d, fed cadaver deberer à talem non legitimè confeſſum aut có
iudicibus in furcam agi . Si obijcias vi &um, iudex læviens,eum non patia
contrariam fententiam communio . tur Écclelalticæ tradi ſepulrur &; pec
fem , quoad uleimans membruni , cetmortaliter , & actione iniuriarum
nempè non poffe iudicesin corpus in coveriti à propinquis defun & i polfit
carcere moreni lævire , illud ſuſpen i g. Porerit tamėiudex finere corpus ſc.
dendo vel cremando , quia crimina & peliri cú proteftatione, & litem cæplá
corum pæna morte exſtinguuntur m ' contra mortuum prolequi citatis ad
Refpondeo, hanc rationem locum non defenſionem ijs quorum inteicfiu in
kabere,quando moriendo novum cri . hærefis crimine ſervatur h . Sed quot
men committitur,& ipfa mors crimen annorum (pacio cutritiuscontra mor.
eft :crimine enim ncc crimen , nec cri , fuum agendi! pvtatim in boccriinine
Rrres 2 quoad
minis poena poteft extingui. Hæc me

a Gomeſ.tom .3.cap.14 num.8.Clar. $.... ghe.100.num . 1 b Gomeſ.d.tom.3.C.1.num 80 ,

c Gomeſ sp. Clarus qu. Sh 13.14.Siman .in prax .tit ( 2. fontit.56 . dc.placuit. 2 3.7.5 . Go
Ihigal. GDD elide Clarumd $. f.9.51.1.1.es Gomez. fup.n. 71. Menoch. dearb.iud .
caf.285. Flai è base offendunt poft gncum Fra77. Marc !! m egr alios ipfi Com . doo Clarıu locis die
etis Covar.lib.z.rej.can.simancul. tit.62.g Marl.fingul. 150.Menoch.l.caf. 285. hd-c pla
CHIT ' ca ex partede letult.Alberic. Angi.eGalij in 1 3.5 quoriesD.deiniuneque hacin refrax.
contrarium proferuntDD . fupra citati : fedomnes volunt unanimiter quo ad hos iura fervari,
i Ægide Bellamera.decif.977.6 678.cuin feq. Alberti rubro de har. Simand . titu.62,
896 DISQUISITIONVM MAGICARVM

quoad bonorum confiſcationem , non tiam vidit proceffum , in quo continebão

polle agi,polt annum quadrageſimumtur , quod hæcmulier confecerat poculs
ad memoriam tamen damnandam ,ad. I quadă amatoria , & folum contra cam e
huc agi poffea iuxta iusCanonicum rant indicia quarunda maleficari ,que
led civile videtur quinquennij taptum dicebant , quod in quodam lufs nocturtio
ſpaciuin exigere b ; cui in foro civili cum dimonibus viderant ipla mulierem
ſtanduin ludentem , ac ducentem choreas, ipfa ve
APPENDIX 1. ronegaverat omnia & farebatur fe effe
Catholică fuit dictum quod Iudex facut
AD LIB . V. läris nõreberet exequi inquifitoris jer .
tentiã ex defectu iurifdi&tionis, quod in '
Is addam , quæ ad me V. CL . Pe illo proceffu Inquiſitor non poterat cogno.
Hisadda
trus Oranus fcripfit quinto Kal . Seere nam quo aut pocula amatoria ;clara
Decemb . 1999 & adiungam ex illud deliétü non effe bereticum , nec eius
rebus alibi: iudicatis nonnulla , quæ cognitionē ad Inguifitorem ſpectare c.ne.
folius ParifienGs Curir iudicatis non que enim eft credendum quod etiã ipſa
immerito præferantur : quanquam verè fuiffelin luſu nam quamvis creda:
nec Duareno ( cuius in ſcholis , quam tur
focijs criminis in tali deli &to , attamă
in fublellijs, ` maior laus ), fatis creo illud non eft trabendum ad ea, que verè
dam hoc Parlamenti illius conſtans i non videntur ſed per illufionem demons
elle iudicium , fed fors illum arreſtad
, præfertim cum ifteparticipes crminis
aliqua decepere , quæ alijs , ipfi nonno l'effent mulieres que regulariter non ad
tis fundamentis innitebancur. Oranij mittuntur in cauſafanguinis e , hæc Al
verba lunt ciatusi .
In Magicarum Diſquiſiionum To MI DELRIE, ex uno errore , in
mo primo adverſus Alciacum noft: alium labirur Alciatus, fi quidem Pona
rum , ftrenuè decercati , depulfione tifex Maximus e in accuſatione etiam
que plena arque ſolida ; errorem nota- mulieres audici reſèripfit, non quasli
fti , & confuraſti, demiror doctilimú bet , ſed conícias, & c participes eius cti."
Alciacum non tantum in Parergis , ve minis, ac facinoris;a & udiri, nde 120
rum ctiam in Recitationibus ad . Der quam acculatrices,fed tanquam teſtes;
cretales Pontificum in eo errore per certum enim eft cófcias-haberi prore-
ftitiffe, fic autem fcribit c. Nibus, audiri , & examinari tanquam te
In contingentia faéti vidiquamplua ltes : quin etiam generali conſaçeudino:
rimă dubitari ,Inquiſitor pronīciaverat comparatum , uſarparum atque rece
contra quandam mulierem ac tradide prum , ut eiufdem criminis, & facinoris :
ratiudiciſeculari; hic ad partis inftan llocijscredatur's G fanguinciao ; id elt :
morts ,
a B’unus dehar,li.5. 6.17 Siman. fupra n.7.2x2.ult, de prefcrip.indeln.Cike apod.
itagleſ inli Manicbe 11. verb fubiu.C de har eetcomm.ielte Gome/. /upran . 81. quem '
fequitur Clorusd. num . 1 4.c ine perniciofà n.66.deoff ó poleilor linarij. Panorm 1264 .
Forsile, perca.accufatus de burst.i86.ccepiftopi 26 75. fcap 3 sétoltam. gindir.j.
 LIBRI V. SECT . XVI . 899 "

morte ", accuſationem fuam ſignave- , fi nolens parricidij pæna ple &ti niſi
rint , & roboraverint. confellos, nec Auguftus ſua interroga.
Er quod traditur a Reum criminis tione , CERTE PATREM TVVM
non interrogari de conſcientia alioru | NON OCCIDISTI ? viam falutis ,
quod qui abi non pepercito multo mi- & liberratis ,Reo aperuit , ut voluit Ca.
Dus alteri parcicurus fiibid intelligen - l faubonus.kledbenignâ interrogatio
dum eſtde confellis,nó convictis; hos ne abnutivum reſponſum elicere vo
enim adverſus conſcios,ſocios,& par. luit ; ne conviâus , non tamen confer
ticipes criminis interrogari manifeltolus, pænam parricidij luftineret. tam
jure probatur : immo & confeffum | horrendum facinus parricidij vix creo
interrogari in crimine la (z Maieltaris didere patratum veteres ; niG G parri.
din aperto eſt : tale autem crimen cft cida ſe luo iudicio convinceret .
fortilegij. & magiæ.ludices rerum ca Quod vero Alciatus ſcribit, adver .
picalium apud Scabulenſes ſortilegas ſus divinationes, & incantationes, In ,
convictas, nec confeſſas proſcribēdas, quifitores incongruos; & in compete
non damnandas capitis velad rogum teselle iudices, quod divinationes ſora
contendebant ; ac ne quidem , G inflatilegia, ac alia id genus,ſpecies ſint fal
granti crimine cóprelienlæ eſſent;lic- Ix Religionis ; nulla camédogmata fi
que apud eos moré maiorum uſurpa dei Catholicæ contraria contincant;
tum :verum auctorante Principe iacta. hoc fimpliciter verum non eſt, lienim
tam confuetudinem , & abufum abro . Divinator; lorrilegus, invocaverit, &
gavimus,hoc enim necius admittit,al adoraverit dæmones , ſpem in eos ac
tero contentum ; ut vel confiteatur,vel fiduciam poſuerit ; lacrificia ac preces
convincatur reuse eis obtulerit ( quod utique faciunt foro
Scio afperrimum crimen parricidij Llegi & venenarij ) recte pro lua luriſ
( quod Seneca,f & Quintilianusfne- dictione inquisitor inquirit.& ita poſt
fas ultimu; vocant:eoque lenſu in Re- Oldradumil & Talonem m telolvies
gem attentatum , ultimum facinus. Conradus Biunus .
Quintus Curtiusappellat b )non vin . Demicor Gallos do & iflimos erra
dicata acerbiffimo illo fupplicio, mo tionem Alciati inſecutos. Franciſcus
re maiorum etiá in convictum & ma Duarenus niſic de forcilegis ( cribit : de
mfeſti parricidij Reum ; nili G -ultro anitulis que volitare per aëra , e no
confieretur , nec conflionem fuiſſe i Eturno tempore falcitare , & choreas
ekroriam tormentis, itamen nihilomnis agere dicuntur, quæritur ? Et folene
nus convi & tus capitali pæna uri homio i plerique Quaſtores in eas acerbiusani
cida coercebatur, ea fuit lenitas Augu . I madvertere; quam ius & ratio poftulee
Rrrrr3 cum '
a in l. repeti 6. 1. de quall.ó l. ult .C. de accuſ & in capite ult.is. qual .';. b §.fin autem C.
bonis eorum qusante fénientiam , & c.Æmisianusdeclar. 299.cinl. diet. Hair .99 $ . 1. decu .
A'dorcorum drap. 1. deconfefis.el qui ſententiam de pænst.flib i de Clim ? 16.23 . g decka
347 h lib. 8. hut. Sueton in vita Aug.co ; 3. k inntai adlietonium à cap. 3 ; lconf. 208. a
jai , buiufmodo de leg . 1. a in lit. ad legem Corncl.de Sicar!
 898 DISQUISITIONVM MAGICARVM
cum Synodus Ancyrana definiverit In eundem errore delacus Michael
quædam effe qua à cacodemone mul Montanus libcô terriô :periculorü ,ſeu.

tarum mulierum mentibus irrogantur, tentamentorum , Lipfius nofter guftus,

itaq; Curia Pariſienſis ( fi nihil aliud | Auctoryero operis, Eſſais vocat,capite
admiferint) cas abſolvere ac dimittere undecimo rit.des Bosteux. Curadem ab
merito confuevit, Hæc ille. Amanuenli meo deſcribi, nil Lipſius
In eandem ſententiam ita quoque in libraria fua haberet , à quo, G voles ,
Petrus Erodius a nuper extitere apnd legendum accipies.
Valenfesó Cenomanos vicinos noftrorü Contra MatthæusCognetus,Seng
andium , qui ex hocmaleficio damnati cor Regius c ſortilegos tanquam ho .
funt, & quos in tormentis audio confeſ micidis acquiores naturæ humanzini
Sos, le lacris (que ſabbata nuncupās) micos omnimodo puniendosconcea,
ritsarim initiari, Chriſtianiſmum ab- dit, & diriusſeveriuſque io cosaMagie
surare et profileri paganiſmum :deinde Itraru animadvertendum : quod & ip
à tergo notari fignis:poſtremo donari Cum firmat do & iffimus Thcologus
pulveribus medicamentis, quibus a Claudius Eſpenceius; d magiam pro
brutis hominibusofficiant itaque alios fcribere( inquit ) ſeptrimagis eft quain
tale quid conficere , nonnullos virinam Styli, & co loci multa de magis, prælia
fiftere, quosdam arceri à concubitus, an gijs & incantationibus.
id effici poſſit ut perſuadere volunt ho Quin etiam Franciſc. Hotomanus
minibus intactis , videbimus prout resi in fortilègos animadvertendú conſul
incidet.derat in hodiernum diem hæc , cus reſponditzeEc G forte noa ft plene
Jeu magorum . ſeu fortilegorum perni. probacum dcli& um forulegi , camen
ciofa factio , nifi quod ea non airplius fufficere publicam vocem , & famam
philoſophorum , aut honeftorum viro. in loco , uc poffit quzſtionibus fubijci,
rum ſit, ſed rufticorü & idiotarum que quod omniú impietarum aeque ſcele
res( inquit) vanitari vanitatem adiecit. ¡ cuma Sacana repercum Icelus & mari.
Idemn alio loci bà fanguine ſortile me abominandum Git, propter expreſ.
gorum ,ex AmmianoMarcellino abfti. Cam abiurationem & renuntiationem
nenduin contendir, quodmulra inhoc ChriſtianæReligionis:deinde propter
genere vanalint , multa non nociva, fidé & hoinagium quod diabolo pre
multa inſaniæ coniuncta, mulia mile- Itatur : & proprer exitum quod ifta
randa ; & fi hæc deliria humana aliquã i maledi &ta diaboli mancipia mortall.
Paná merentur, mitioré volt adhibe bus inferunt cuius rei cauſasleges civi
dam , ut enim furtolus (atis ipſo furore les humani generis iniquicos, & holtes
punitur, ita forcilegus vana indagine. 1. communis Milutis appeilant ..
Idem

a l.s.rerum indicatarum tit.de malefi.cap.1l'edire 2.5 1.8.rerum iudicatarum fit.de males

6. 14. editione pofirem . Nihil neceſſe nam non probai quicquam led Hippiam latium agit . og
cuius caufum reiignoral, correndit eam non fuiffe cenfes diſcours politiqnesc, fr. d income
mentarijs ad poftr. Epiftol.D. Dei Pauli ad Tim ... 3. & conj.18.inl etfi crin bo nbe Conema.
lof.
 LIBRI V. SECT. Xyr. 899

Idem Hotomannus, ain morbis cu- bat; quæ dæmoni in formahirci appa:
tandis magam qua de conſulebaturrenciadoranones genibus ſubmiſlis far
non modo circulo , verum etiam cerca ciebar, ijſque in locis exſtrui menfase
hac verborü formula ufá fuiffe refere i pulis & cibis bonis , beneque ſapidis
d'ainfi que Dieu a va, Scharierée a fog. 1 ( neque enim inanes menſas fuiffe , &
foif, et le primæ meoſæ honorariores uxoribus
& le pain n'a faim , & leann'a
feu n'a froidfau ,croyſi parted’scy dedas į (quos lesbraves hommes ,appellari refe
quod magicum carinć( exorciſmi for rebat) accubuiſſe primæmenſæ maio'.
mulam vocar Hotom. b Conftitutio . va lubfellia , Beelzcbub , Altaroi( hæc
nibus Imperatorum damnatum legi Venus . & loannis ipſius ſuccuba ( & Le.
mus. o eos enim qui ſulurris, & carmi viatam occupaffe , lecundis & ceruijs
pibus iftis utuntur quamquam perne menfis inicifuifle etiam plurcs dæmo .
gent, teſtibus tamen gravatos, eculeo nes fine nomine,bibiadlanitaté Beel .

dedendos, uaguliſque lulcantibasco- zebub , epulis exépra fame,menſilque

rum latera tondenda, pænas proprio remotis ; in promiſcuos concubitus &
dignas tacinore. amplexus rui, jo receffu accipia dæmor
Quod veroAlciatus, Erodius, & alij , oc pulveres fpargendos in aera,ad fru .
fortilegos ad ſabbata proficiſci, ferri ges,vineas & legetes inficiédas, & ſpare
per caminum , nigrum hominc vel bir Gs pulveribus ventorum turbines &
cum adorare , tripudiare una,atque un tempeftates (purciſimas excitatas.
guéra polveresve dari , quibus aut trás Non igooro Senecam f hæc non
fetantur aur ſolo etiam facu alios tabe probare ,lic enim ille , Apud nos in duo
conficiant; deridicula & inſomnia elle decim tabulis cavetur , ne quis alienos
purant, & ad fuidicticonfirmationem fructus excantaſie :rudis adhuc antiqui
advocant Decrerum Patrum in concie tas credebat fructus pore excantari ,at
lio Ancyrano ; ſolide abs te confutatūtabi imbres, & repelli cantibus, 4quorü
cft, ur & hoc ipſum præſtitit Sebaſtia- nibil poffe fieritam palam eſt, ut huius
nusMichaelis TheologiæDoctor dae rei caula nullius philofophi Schola ina
que abhibendam mage fidem Ioanni | tranda fit:fed hoc Senecæ di& um , ut:
BabtiltæNeopolirano, quam Apuleio erroneum conuiciſti.
Africano, orrúque enim fieri poffere Florimundus deRemondis,g refert
spla, & opinione , ideoque a particulari apud Burdegalenſes capitulum genera.
ad univerfalc nullam elle conſequen - le per ſortilegos indici folere dieb.mer
tiam . curij & Veneris menos cuiusliber , ita
loannes de Vaux Seabulengsmona. enim confeflos loctilegij criminis
chus , inter alia recitabat indicenda i Reos Sebaſtianus Michaelis in Pneus
congregationis (ita -enim vocabat) fta- 1 malogie, ſeu, en fon diſcours des Eſprits ,
fos conditos dies ; ubi nocte inrempe - ſcholio feprimo , ſcribit , les ſorciere's so
Hadadelticata leca losialisas cópare Bre iranspoiež di un Iue's en P
anire '
a conf.99. n. 2. bd em . 19.00l. nullusin locrum C. demalf. J in fua Presmal. in lia
belliconcic hadinagi voc. i6 . bo i Bacuralium gicap.7. y en jon Antecbr. dec.7. * .fo
 ITIONVM RVM
900 DISQUIS MAGICA .
autre par Satan pour leiour heures . mentem reverſus, maleficijs ab inuice
Le lendy environ la minuit,duquel fen- & eximpio factus pius; quique diebus
lement ils ſont transportez comme tre lingulis lacris operabatur . Revererie
ftousont covvenu en cela á confeſſe.didl.Cardinalis à Groesbeck . cúin fa
Peut eſtre, ( hanc rationem ille lubij . miliam ſuam recepir . obiji auté valdè
cit ( pour ce que le diable veut avoir les piè, & Catholice , ab annis octo , &
premieres, & eſtre recognu au premier quod excurrit .
rāgde la ſemaine.Carles Turcs celebrent Veriſſimum eſt , quodin ſecunda
le vendredy , les loifs le Samedy , les parte operis tui fcribis; Conftantinum
chrefluens e Dimanche , é quand à lwy Imperatoren ad Ballum præfc &tum
il s'eft mis devant tous pour avoir la j utbirclcribentem , a non ulum verbo ,
la permierecelebration . Coegiffe :quodvero alsuiun ,verbu.de.
Quod de laſete, natura molli , led flexišje ; ipie apud te dilpice,anne defi.
magia omnesſuperante exSuidæ hiſto , xifle, leger.dum fit ,ita enim Theodo.
1 ricis refers ,idiplum inter adagia luat lianusCodex haber.defigere,foreilego ,
rum verbum elt ; apud Ciceronem.be
raſmus retulit , ad quem , cum quid en
meret, & rei pretium venditori nume .Quæcumque Augur, iniufta nefaſta,
saſſer,nummus perpetuoredibit,idem vitioſa, dara,defixerit , (Gcin meliori
carmine magico , convivium sepenie | bus Codicibus & ira quoque Lambi
parcibus omnibus inſtructum aclum nus ) srrita infectaque Tunto. Plnius.c
pruofum exhibebat , quod ftatim fi li defigi diris deprecationibus , nemo non
buillet evaneſcebat: pocuit convivium ( inquid ( meinit. Ovidius ( abs te et
fuiſſe verum non ſimularum , faſcina 13 m laudatus ] Devovet abſentes fimu
tam & imaginarium , cuius rei fidem , lachraque cerea figit , & alibi; Sagague
faciunt convivia , quibus aſſidue loan | Phænicia defixit nomina cora . Quod
nes de Vaux interfuit, cuius confeflio lipfum non ignoravit Accurfius noſter
ab alijs quoque magicis & ſortilegis , in exemplo absſe porto sinligendo cere
probara . imaginem d & in glofis Philoxeni, de .
Tempore reverendiſl. Georgij Au . fixionis Necromantie , leguntur.
ftriaci Epiſiop. Leodicēs ( bonæ memo Vnde apud Paulum el. C. minus
riæ )magilter Hugo Bourlercus chirur . rectè legitur, interficerent aue deficeret
gusinfignis, & à medicis laudarus, mul- | legendum enim ut enim uc ex Codice
tú limilia facticabat: unaque extraria | Vefontino Cuiacius nofter reftituit,
Romá ex Hiſpania , & alijs ex locis defigerent: qui autem detixioncsfacic
reipla i menla omnibus demiranti : l banc,curiofi vocabantur , unde apud
bus repræſentatis poculis exhibebat : 1. Horatium , curiofuspro malchico teu
vivunt adhuc horum a &tuú teites con mago accipitur, qua dc re videri poic .
perræ fidei, ac ille poltea ad meliorem sit Cuiacius. f
Quod
a ini eoru'n , C. de malefi olib 2 de legibus. clib 38. Hiftoriarum din l.6.in verbo non f.
bitavus C.de mscieelis intentiarum ad Cornelian deficar.9.9.f.10.20. obfervat 6 2. , 4
27.6 . 17
 LIBRI V. APPENDIX. gol

Quod tu de puella loanna Losha. qua maleficæ duxerant choreas , & fal.
eringia ,idem planè cenfeo , eius gefta, catorium o bem verſaverant, in qui
& ſtratagemata, non fub Carolo,ſexto que.earum Aulæ lus Tibicenve con .
(uti ſcribit)ſed tubCarolo ,fiprimo.co lederat, fælicem ac frugiferam factam
tigerunt (cuius reiteltes advoca Pau . infælicem ac infrugiteram , arborem
lum Æmijum Montrelerum , Mic- ! vidi.
quellum Girardum & alios) Viragoil . Redco ad loannam , quam ab An .
la obfcuri generis in Barreng Ducatu glis flammis feralibus quaſi maleficam
Iacobô Dareô patre , ac Iſabella matre ambuftam refers: an eo fenfu exaudis
nata ,Devino affita numine rem in- | brc verba Conftantini ad populum b
clinaram fortiter reſtituit; Anglos u- Feralis Peſtis abſumai?
bique perfidos ,Francia ciecit ; Caro . lacobus Revardus c exiſtimat per
lum Septimum Remosungendum ſa: illa verba nihil aliud voluiffc Conitan ,
crandumque perduxit ; illique, ut ratú cinum , quam maleficos igne conſu
firmumg; Imperium more maiorum mendos ( de , ſed quia deDiis manibus.
effet effecit; Aurelianenfem urbem quibus feralia ſacrabantur accitis arte
gravi ubhdione liberavit,vidiciuslta: magica locuras Gt;ideoque feralipeſte
tuam æneam Aureliæ in ponte ad Li - potius quàm igre,huiuſmodihomines
gerim ſervatæ à viragine & virgine ur abſumendos relcripſerit? quanquam
bis monimentum , sæterum dum in inquit) non ignorem peſtem feralem de
Compendii obfidione ex urbe erupit i supremyo fuppli.io accipipoffe, & veterespro
ab hiſtrous comprehenſa , & Rotho morte ac interitu peftem pofuiffe, unde a .
magum produ & a ad palum damnata , pud Feſtum peftiferum fulgur , quo mors
1
vivaexulta eſt;non abſque æterno An exiliumve fignifi:atır.
glici nominis probro , qui ſe magicis Donylius Gothofredus dignis
illius artibus Francia profugere falſo quoque fupplicium intelligit, quod
querebantur, magi Diis manibus conſecrarentur:ut
Admirandum faneeſt quod de illa quemadmodum in feralibus pecudes
adfirinatur a pyrum arborem , ſub qua abfumeban ur , & ipfa cadavera , ita ma
illa ledu bat dum patris gregem mina nibus con'ecrarentur, quos in carmi
bat , ovelque ruripafcebat,cum ut Re . nibus fuisinvocaffent.
gem Carolum Viladirii, primo cæ Egove è , per hæc verba,peftis fera .
Testi voce monita elt ; neque cariem | lis abſumat, intellgo malcficos & præ
neque vetuſtatem ſentire, neque ful itigiatores beftiis obiiciendos : quod
minerangi,nequc pluvia grandinéve, I ipfum Græcus interpres notavit , e
aut niveintingi . probarunt quoque antiqui nostri ju
Inquiſitor in Provincia Stabuleni sis loterpretcs, & maxime OJofredes
apud a & a prolatum reperi, malú ſub 1 fmagos (ait ) feralis peſtis abſumat , quin
Sssss Junt

a per Micquellum ,qui Aurelianæ urbis ab Anglisobfitioncm ! canna resg ftus feripht.
bin imulic demalef. cisb.s. variorum cap 3. d in noris adid. l. mulii. e lib. 6o . bafi iconii
39. fin del multi,
 902 DISQUISITIONVM MAGICARVM

ſunt obiiciendi feris beftiis lacerandi. lc | d deflectendi;vocculum , non cogendo;

quoque notavit Cuiacius a fer alis (in verum eſt , nec ta cilè hic admiferim
quit )peftisabfumat, id eft: beftiis obiicia- correctionem illam defigends.rùm quia
tur, & utego interpretor , feralis pastusabolibri omnes Codicis luftinianæi, quos
fumat. vidi,continent,pudicos adhibidinem de
Matthæus Coignetus bi utitur hac flexiffe animos:tum quia C.Thcodolia ,
interpretatione , que la pestecruelle les nusà loanne Tilio eprimuin editus
puis’eſteindre de conſumer, é pour telles hanc le& ionem confirmat :tum quia:
forcelleries lebu fit. manger au chiens la Conſtantinus Hermcdopolusfin huo
Royene lefabel. jus legis breviario legit, qui magicis ar
Ncronis tempore de Chriftianis tibus pudicos animnos ad libidinem defle
tanquam fortilegis fupplicium fum- unt , publicatione & exilio puniuntur,
ptum legimus, & hiaut fcris , aut cani . tum quia defixiomagica, devotionis &
bus obiiciebantur , aut crucibus fige - execrationis quoddam genus fuit , &
bantur , aut flammabantur, ftantibus Bon animæ permovendæ , vel perver
ad palum deſtinatis unco (ne motatio tendz,ſed fanitati corporis perdenda
ne capitis picem cadentem declina . inftituta :nec faris Latine dicas , animi:
rent)gutturi ſuffixo , clamina ardente defigi,ſed deflecti in libidinem .
pix aut unguentum in caput liquctie . De Ferali Hamma, cum ſcriberem ;;
bat ; ita , ut rivi pinguedinis humanæ nulla mihi: cogitatio fuit legis illius
per arenam amphiteatri fulcum face. Conſtantini,cuius initium mulri.Sedg
rent;eoquepertinet locusille juvena . ferales flammas ,fupeſas atquc ichales
dis Satyra prima nuncupabant ;ut Minucius feralia lia
Pone Tigillinum , teda lucel is in illaz gna; Symmachus.feralia comment4 ,Sal
Qua ftantes ardent, quifixogustare vianus,peccatum feralißimum ;nofter ila
fumant le decus orcheſtra ,igrem feraleni,taten !
Et latus mediam fulcusdeducit arenam . i feralem : locum feralem , faxum ferales
( Ita legendum contendit Scaligers) turbam feralem ;alii alia , quos olim ! aq
non vero . dayib quæ vox à Fera; Give moriea Gë
Et latun mediefulcuir deducit utena: i veparcam ita vocarunt. DeCoaltao
Hactenus Oranus .. tinitamen verbis,nondú mihi liquet;
In his quod de loannæ ævo memo quid illeper peftem feralem , potiffimú
met amicus, veriffimum & memoria fuppliciiultimiindixerit,illud quidem
lapſum agnofco lubens. De duobus ad quod adiungitur', favet explicationi
liis non video caufam ,cur fententiam Græcorum ; quoniam natura peregrini
anutem . funt,qualidicat ; quoniam alieni ab ho
Nam illud de Conſtantini refèripto manitate,idcò belluis cedant. Sed ego ,
feiale

a in notisad dilmulti: bd.ca 42 ; clubs. de emendaticate Temporumica : de Romalebi

Nerone inconja. dl.corum 4.C demalefic 19.11.16. lib 3. f10 Epit,sit 10.5pcortes. g /malé.
; 6.C.de, h Adverfa in Here Fureni v.1145.Scio leunic.Cod.de bisqui periferoles anguftiasja
Jurgari:fed quiafunermerat culu manfjemalafi vácanin .
 LIBRI V. APPENDIX . 908

ferale pro ferino , nondum reperi apud rim libens, autcuiuſpiam alterius, hic
claſſicos ſcriprores, repugnat etiam fyll quidem Rævardo & Gotofredo accc
jabæ moduits , in hoc citatus , in illo do proclivius,ut& Petr. Fabro , qui
productio ar ſtatarius. Ergò cenleo idem afferit, Semeſtrilib.2.cap.7. Nam
porius Conſtantinum coloco dunta . | & apud Iul. Paulum ,lib.5. fentent.cap.
xat definivilte,utaltimo fupplicio de 23.quamvis magicæ artis conſcii jube
medio tollantur, quàm pænæ gentis antur ſummo ſupplicio affici ( hoc eft
cxprimere voluiffe. Nec arbitrorſem , beftiis obiici , vel in crucem agi ) ipli
per eadem morte damnatos, Facit VI . tamcn Magi vivi jubentur concrc.
pianus a utcredam , lib.7 de officio mari . Sed res non tanti,ut plura pu
Proconfulis , fub titulo de Mathema . tem vcrba commutanda ,
ticis & vaticinatoribus ; dam ait: V.s Addam ex Gallicanarum Curia .
riè punitifunt ii ,qui id exercuerunt , pro rum acis nonnulla,quæ nec in Fran
menſura ſcilicet conſultationis , ut vi. cia quidem , Parlamenti Pariſienſis il
des lacunaſubeft,cxpleo ;& modo con- lud judicium receptum paffim ,aut o
ſultat. quamquam Vlpiɔnus decerto mni tempore; ſatis oftendanr: deſcri.
tantum matheſis huius vecitæ gene. bam verba Gallica , ne quismede mco
reid dicat , conſtat tamen non idem quid affinxiffe,velperperam tranſtu .
femper ſuppliciumin aliis quoque ge liffe ſuſpicctur.
neribus obtinuiffe;ut nec in Chriſtia
Bos,quinon infrequentius á tyrannis . Ex altis iudiciariis EpifcopiBelluacenfis,
exufti,quin & frequentius, quàm feris contra Ioannem Daream vulgò vocate
obie & i.docent Tigillini tæda,& Ter . tam , Ichanne la pucelle ( hec aéta ex
tullianici, Semaxii.Cuperé doceri , Có . ftant in Monafterio S. Viftoris Canonie
ftantini tempore maleficos ferino pa corum RegulariunsPariſiis ; quæfusère.
fu aſſumptos,nam deconcremacione verunt ,Bernard. du Girard.in Annali
facile docuero .Lege Gregorianicodi bus Francie fub Carolo VII do Franc.
cis lib.7.tit, de malefic. & Manichæis; Belleforeftus in eiufdem Caroli VII.vita
invenies à Diocletiano & Maximiano icàre fol.345
t.
cos addici,utloquuntur.flammeis ignin holtium ,Pariſienfis Vnivers
bus exurendos,Lege C.Theodolianile Vm prope Compendium potita
1 gem primam , quæ luftinianxi tertia
. eft :reperics haruſpices, concremandos, į kitas litteris publicis cam apud Hen
1 abipro Conftantino ad Maximum re : ricum Angliæ regem accuſavit ſorti.
fcribi. Quid ergò verat quominus fe. I legii & maleficii:caufæ prætenlæ fuere
salem peftem , ita fumamus? Nam accuro i requentes ,quæ etli fallo prætexeban
fii o 1ofredi, & Græcoruin in judicio i tur , oftendunt tamen fenlum Eccle.
Latinitaris, non opinor lontica planè Gaſticæ Curiæ , & almæ Academic
auctoritas:necin Cujacii verba jura- | illius temporis : Promotor itaque
Sssss 2 fifca .

a in Mofacarum & Rommerum legum collatione quam Pitheam ex m fedidit.Harmeme

foralem poffem gladii penam interpretatur. Ann . 1430 .
 got DISQUISITIONVM MAGICARVM

fiſcalis, quidam Guilhelmus a de Eſti. I permis allicites, elle auoit deſiosuerte der :
vel,aut ut in A &tis b . & in fententia taine eſpee, qui eſtoit en l'Egliſe de Sainde
Delegati c Apoftolici vocatur , Ioan . Catherine du Fierbois; Articul.20 .Avoir
nes de Eſtivetzubi inart.4 dicitur ar, i eu des anneaux charmez , é qu'elle die
bor quædam fuifle apud Dumpreum , 1 quelquesparoles ſortilegues ſurſon enſeig.
ubi folitæ convenire maleficæ & inil ne , & ſur les guidons que portogent les fa
ceri dæmonibus? que pres de Dompreiny ens,diſant quscela ſeruoit pour leur dona
a vn grand c vieux , arbre . qu'on nomme ner bonne fortuneen guerre, vſant de grani
l'Arbrecharninie Fée de Bourlemont , desconiurations', afin que par le fort elle
que apres de ceſt arbre ya vne fontaine,pres bien heuraft leurs entrepriſes: renant pour
laquelle on diit que frequentent lesmalins tout certain ', que tant qu'ils porterogent
eſprits auerſ leſquels ſemeslent de nuicti ces drapeauz ainſi coniuvez ilsne pourro -
les forciers danſans á gamladans autour yeni receuoir aucune deffsiedze pars leurs:
dudict'arbre de fontaine. Articul . Si que aduerſaires. Ét qu'elleſe pláignit publique
lé ſuſdict arbre fontaine , ſont ſurnommee ment à Compeigae lors qu'elle fuft priſe;
des Fées Außiluy demandoyent ,fi elle a de ce que les fins ahoyent oublie d'aport er
Hoit cogno:flince de ceux ou celles, quirer. Les enſeignes & que pource elle eſtoit tom
tains jours de la ſepmaine vont au Sabbat ber en ce malbert Pource que ceux qui?

avec les Fées Refpondit auoir ouy dire,qu saydant d'arz defendw , & ſoubs bor pre
on yalloitle feudy: Articul . 6.qu'elle al. textepretendantauthoriſer leur peruer fité
loit audiet arbre les heures qu'on celebroit cont de conſtumede conſacrer les inſtrumērs
li diuin feruice;à fin que estant lors-feulli defquels ils 's'aydenti Articul.36. Quepar
elle peut à ſon ayſe dienſer & caroler au- ' quelque fort & inuocation elle auoit fact
tour des lieux fuſdiets, ou elle faiſoit plu- paroiſtre quelques malings eſprits au Roy
fiers bouquets cochabeaux desfleursde Duc de Bourbon pour les ſeduirc .]
herbes plus foefues qu'elles trouuoit: és en Propter hæc Vniverſitas Parifienfiso
uirons , de encontounoit iediet 'arbieren & Tudices illi priores ,judicarum loan
chantant certains vers & difant quelques nam ſortiatiam fuiffe & maleficam ,
mots de fortilege : do yretournant lelen- aperiè docentes ſe arbitrari,hujuſmo
demain, quoy que le ſoir elle yeuft misle di crimina,non illufione aliqua , rodi
Sductschapeletsó guirlandes,fieft- ce qu'elivereà criminoGs huiuſmodicommira
le ny trouuoit choſe quelionque. Articul . rifolita..
7. Qu'elle feulloit porter en ſon ſein de la .! Idem cenfuit Epiſcopus Ebroicena
t
mandragore : eſperan par ce moyen en alis in caufa Guilhelmi edelinis ut fu
roir bonne f rtune, tani enriche jes; qu'en perius docuid idem Inquifitio Avi
autres choſes remporelles:comme ſila man. niodenis in caufa plurimorum , 900.
dragore auoit en foyrelle eficace. Arricul . I rom damnationis formulam luo loco
19. Avoir pris conſeil des malinseſprits, exhibui paulo ante e,
que par enchantemers , és moyens non Idem eft judiciom ParlamentiBur :
de la

a fic vocaturin Bullá CališteIII apud Belleforenſ fø ,386.04,2 ; bibid fol.346 cfel !
193. d.lubs./8.11. cle &tul.bi
 LIBRI V. APPENDIX , 905

de lagenfis & fuit Conflii Atreba: Italien l'auoit deslauchee & ameneenila
teofis, quo tempore adhuc Arteſi ad veille de s . lean ſur la minu et dans rn
Pariſienſem curiam appellabant ; utri. champs, ou il fit auec une verge de haus un
uſque rei probationi ' clariffimæ ſunt grand cernea. marmortant quelques pa .
qua ſubiungam , Remundi , & Mon roles ,qu’illiſoit dans un liure noir. SHI.
(treleti verbis, quoy ſur uint,vı bouc grand & cornu tout
noir , accompagné've deux femmes; & tout
Extra &um ex libro Viri Clarifi.Flori außitoſt un homme habuiè en preftre Le
fundi de Remuodis Conſiliarii | bouc s'efiant er.quis de l'Italien qui eſtoit
Regii in Senatu Burdegalenſi.cuius cellefille, & luy ayant reſponda qu'il l'a.
libri hzc eſt Epithels & inſcriptio , uoit ameneepour eſtre des fiennes, il luy fit
l'Antechrift.cap.7.9.5. faire le ſigne de la croix , de la main
1 Ous ceux qui ont laſséquelques mar- gauche , puiscommanda à tons de le ve
TOM
ques dù temp? que l'Antichrift doiz nir ſaluer. Ce qu'ils forent luy" ba:Sant le
arriuer, eſcriuent que la ſorcilerie fera lors derrier,
eſpanduepar tout, euft elle iamais tant de Ce bouc auoit entresles deux cornes
Vogue qu'en ce malheureux fiecle icy les ne chandelle noire allumee , à laquelle les'
Alletres de noſtre parcament en font toutes autres alioyent allumer les leurs. Et lors
noircies. Il n'enya pas aſſez pour les ouyr. qu'ils l'adoroyent on iettoit dans'ya baſin
Noz Conciergeries en regorgent, & ne fe de l'argent. 'Ceſte femme s'eſtant de puis
paffe iour que noz jugemens n'en foyenten retrouvee au meſme lieu, le bouc luy de
Jangantez , & que nousne reuen.ons triftes marda yn bouquet de ſescheueux, leſquels
en nozmaiſons eſpouuantez des choſes bio l'Italien coupa, & les luy baila. Le bous
deuſes, & effroyables qu'elles confeffent. Et l'ayant retiree à part, la couchadans le bois
le diable eft ſi bon maiſtre que nous ne pou : la cogneut charnellement, à quoy elle '
uons enuoyer ſi grand nombre au feu que prenoit vn'exireme deplaiſir,fouffroit beau '
de leur cendres il n'en renaiſſe de nouuean cotip de douleurs, fentant la ſemence aufi:
d'autres. In' me contenteray de ceſte Hiftoj. froide queglace?
re prodigieuſe,adüenu: l'annee 1994. la . Tous les mercredis & vendredis de
gi eile ſurmonte toutes celles que Bodin à chaque mois le chapitre gereral ſe rénoit
remarquees dansfa Demonomanic :voila au Puy de I ome,ou elie s'eſ? oit trouuee vne
pour quoy i'en ay voulu faire,lerecit par : l infinite de fois,avecpivstie ſoixante autres '
ticalier perſonnes', totes leſquels portogént vne
Vieieune femme. nommè leanne Bof chandelle noir , qu'ils allunioyent à celle
dear . appellanté du luge' ordinaire de la gre le boui auoit entreles corres, àlaquel.
Chaſtellavie de sallignac en Lymoſin , qui le il avoit donné le feu , le tirant auder
l'aupu condamnée à la mort;eſtant ouye enfoubs de la queue. Aprescela rouw ſeme.
la chambre criminelle, ſans peine ne touré troyent en danie en rond , le dos tornélon ?
Thisf.confeffa ( comme elle avoit faict par | à l'autre. En ceſte afſemilec on diuitla:
ident-le iuge:) Qu'en ſon ieune age on I - meſſe à leur miode,Tonina si des os à l'autel,
SsSsS 3 Ceiury
 ONVM M
206 DISQUISITI MAGICARV

Celuy qui faiſoit l'office: ( qu'elle somma) | yeni,& foudaient ſe trouuoyent en aucuns
eftoit reueftu d'onechappe noire ſant croix lieux arriere des geiss, & bois, ou es deſerse
esleuant une tranche ou rond de raue tain la ou ilsſetrouuoyent en treſgrand nombre
te en noir,au lieu de l'hoftie , criant tout bornmes & femmes : & trouuoyent illec vs
lors de l'eleuarion . Maiſtre ayde nous. diable en formed'homme , duquel ils ne
Onmettoit de l'eau dans le celice au lieu veoyent iamais le viſage , & cediable leur
de vin ,& pour faire,l'eau beniſte: le boucliſoit,ou diſoitſescommandemens, & ora
piſoit dans un trou à terre, & celuy faifoit donarces, & comment e par quelle ma
l'office, on arrouſoit les aſſiſtans auec vn a . i niere ils le deuoyent adorer, & ſeruir,puis,
ſperges noir. faifoit per chacun deux baiſer for derriere,
En ceſte afſembleeon diſtribuoit les me . es puisil bailloit à chacun unpeu d'argent ,
ſtiers de forcellerie, de chacun rendoit finablement leur adminiftroit vins,
comptede ce qu'il auoit faict , les eſtats viandesen grand largeſſe, dont ils repaiſo
eftoyent pour empoiſonner ,enforceler ,lier, yent: & puis tourà coup chacun prenoit
Guerirmaladiesaueccharmes, faire per la chacune: & en ce points'eſtaindroit la
dre les fruitsde la terre , & telles autres lumiere & cognoiſlogeni l'on auec l'autre
me chancetez ,ceſtemiſerable confeſſatout charnellement: & cefait , tout ſoudaine
cela,auec vne merueilleuſe franchiſe & mentſe retrouuoit chacun eu le place,dont
naifucte:car pour vne femme ruſtique elle ils eſtoyent partes premierement.
auoit bon eſprit,perſiſtant touſiurs meſmes Pour ceftefoliefurent prins & empri
dans le feu ,auquelpar arreft elle fuft con- fonnez pluſieurs notablesgens de ladite
demr.ee.Beza n'eſtoit pas bien informé, ville d'Arras, & autres moindres gens,,
lors qu'en fachaire il taxa nagueres noftre femmes folieuſes d'autres: & furent tel.
Parlament d'Incredulité , & depeu de fuy lement gebinez fiterriblement formen
far ce,difoil.ik recyrien ie d'on Gentil- tez queles vns confefferent le cas kur eftre
homme d'honneur , qui l'ouyr ) que nous tout ainſi aduenu , comme dit efi. & outre
niofious, condamner les forcieresà la plus confefferent avoir veu & cognes er
mort , nos Regiſtresteſmoignent le con leur asſemblee pluſieursgens notables, Pre
traire. lats, Seigneurs , autres Gouuerneurs de
Bailliages, & de villes:viore tel, felon corre
Aliud ex lib . 2. Hiſtoriarum de Eo . mune renommée que les examinateurs á
guerrao.de Monſtrelct. lesługes leur nommoyent , & mettoyent
en bouche fique par force de peines, de
N ceſte annee ( 1459.)en la Ville d'Ar . tormens ils les accuforent. & difoyent que
E ,Tas,ou Pais l'Artois ,aduint yn terri voirement illes y auoyent veuz. Et leses .
bleces & pitoyable , que l'on nommoit cuns ainſ nommez , eftoyent santost apres
Vaudoiſie.ne ſçaypourquoy:mais lon di prins , e emprifonneza nis à corture .
foitque ce efogent aucunes gens hommes tant d fitreslonguement, ó par tans de
& femmes,qui de nuit ſe tranſportosent i fois que confeſſer le leur consenoir, fue

par vertu du diable des places, ou ils efto . rens ceux.cyquieftoyent desmoindres gena
* cxccll .
 LIBRI V. APPENDIX : 907
executez, da brulez inhumainement ; au Comment. in tit. 18. lib' 4.inſtitut. 14
Guns autres plus riches en pluspuiſſans,fe finiani.fol.774 his verbis : ſed quo gra .
fatheprerent parforce d'argent , pour eni vius do ab hominis ingenio magis alienum
t'er les peines , & les hontes que l'on leur eft hoc malum ,ea maior adhibendaeft cau
fayoit. Er de telsy euft des plusgrens',qui tio,ne quis eius pretextu ab adverſariis te .
5 furent preſchez & feuoirspar lex Exami mere obruatur. Facile enim hic quidvis
1 otateurs qui leur donnoyent à entendre en confingere poteft ingenioſa ſimultas,ut dapa
1 leur promettoyeur' s'ils confeffoyent le cas, multitadinem credulam ftatim commove.
qu'ils ne perderoje nit ne corps ne biens. Telsat, & attonitos judices irritet adverſus
1 yujt quefouff,irent en merveilleuſe pe cum , qiiem cum dæmonibus rem habere
1 tience, & conftanre les peines & les tor. mentietur.
1 Ante annos fexaginta fenfit infelix
mens , mais ne voluerent rien confeffern
leur preiudice, trop lien donnerent argent noſtra pasria , magno ſuo malo buiufce ge
largement aux iuges , ớ à ceux,qui les neris calumnias. Magna erat Valdenfium
ponnoyent releuer,de leur peines,auties y mentio, quos'adverſarii iaftabant' neſcio
euff quiſe abſenterent de vuyderent du quid commercii habere cum immundis ſpi
Pais : & produerent leur innocence ſiqu'ils ritibus. Huius criminis pretextu optimi"
demeurerent paiſibles.Etce faict icy à tai- quiqueftatim opprimebantur. Sed tandem
rere que plufieursgensde bien cogneurent Parifienfis Senatus caufa cognita , vidit
aſſez, que cefie maniere de accuſation fut meras eſſe ſycophantias, infelices reos li ..
vne choſe controuee par aucuies mauuai'- beravit , improbos ſycophantas cum ini .
ſes perſonnes ,pour grener es deftruire, 64 quis judicibusdamnavit . Exftatque ad .

deshonorer parardeur de conuoitiſe aucu - buc eius hac de re memorabile arreftume

nesnotables perſonnes , qui ceux bayayent ditum vicefimo die menfis Maii. anno
de vieille bæine; c que malicieuſement ils 1491. Ita Franc. Balduinus & fieri
firent prendre me chantes gens tout pre. poreft, ut in Atrebatenfium iudicum
mierement,auſquelsils fayloyent parforo proceſſu judiciario odii ; calumniæ,
re de peine de tourmens, nommez aucunes crudelitatis, aut præcipitationis ia
notables gens,tels que i'on leur metroit dicia nonnulla repererint : propter
bouche:lefquelsainfi accufez eſtoyentprins i quz malè judicatum , ritè verò pro
e termeutez, comme dit eft ,qui fuſt poá vocatum , fententiam emendantes,
Itt voir au iugement de toutes gens de bien Patres Parifieoſes pronunciarint. Et
yne chofe provit peruerfe & inhumaine au i ideò non tam declararint Arreſto fuo ,
grand deshonneur deceux qui en furent hæc quæ magis attribuuntur, & pro
notz, dan treſgrand perildes ames de pria confeffione illorum confirman
ceux qui par reiz moyens vouloient desbon
tur ,etiam ceflante omni Quaftio .
norer gensde bien : Gà tant fins deceſte num timore, inania delufarum men .
mariere : tium elle ( quæ declaratio temeritatis
Ad hant narrationem Monſtreleti | pleniſſima foret) quam judices illos, à !
refpexit Frans Balduitius Atrebas . quibus appellatum , imp.obé & viin-
nocente
 M M
TI ONV RV
CA
DIS QV ISI AG
I
:908 M

nocentiam oppreffiſſe. De Waldens que damnari:atque hoc arreſti PariG.

fium quidem ſecta ( quorom Albi- enfis eſſe fundamentum . Quzlo non
genſes exſtirpe fruticarunt) graves ne PariGenſe Parlamentum innuitein,
fcriptores teftantur, non immunem dicaffet, nifi talium ludicum.vel Ty
à faſcinariorum hæreſi & crimine per- rannorum potius decreta relcidifce?
fimo illam fuiffe , & nomen Gallicum Nam de quæftione noftra poffint ac
talcinariis commune confirmat. Sed perfici à Lamiis opera dæmonum ca ,
Balduinus ex Meiero ſumpſerat , qui quæ ſolitæ funt fateritid Don å luriſ.
ex Monſtreleco F. rmè verbotenus in conſultis,fed à Theologis:non à 12eur
hunc modum :Anno 1454. Atrebati hor - Laribus fubfelliis, fed ab E. clefiafticis
rendum quid contigufje legimus.Complures Tribunalibus fuit de idendum . Han
fuiſſe inhumaniter igne crematos , quidebetis ea de re apud loan. Gerfonem
nocte occultas coitiones habuere cun dia Parif.Cancellarium , alma Theologie
bolo:unde magnam accepere pecuniam.cæ Parifiorum facultatis articulos, e .
Viri primarii muliereſ que complures in ruditione & veritare plenos,nobis fa
dicies crematorum deprehenfi pars capriú | ventes . Accipite & aliud graviffimum
Savißimis tormentis admoti, alii vipecunia Curiz Spiritualis Tr. virorum judi .
Tedempti.nonnulli folum ve terunt , qui- cium .
dam verò adeò in pænis conftantes fuerunt, Denique quia mentio à me facta
ut nihilconfiterentur. Fiilſe referuntur, ſup.fe & .4. indicio 2. Lofei Gallidii,
quidam ex judicibus adeò deteſtabiles , ut quilibrum in Lamianum Patrocinium
quofdam fibiinimicos indicari curaverint, conferiptum ,mille machinis conatus
tanquam concios, reis in tormentis ad hoc fuis in publicum protrudere : & me.
coaftis ,] Addunt in nocturnis illis con count nonnulli , ne tandem cacodz .
penribus, ex omni ordine ſtatuque morta mon aliquis id perficiat :duxi pro anti'
lium viros muliereſque interfuiffe, eofque doto Palinodiam eius adfcribendam ,
ibi diabolum in * humanam effigiem cuius auth nticum & originale ( ut
transformarum adoraſſe :cuius tamen nun vocant ) exemplum elt penes piom &
quam videbant faciem . In illius verba honelt ffimum virum , I. V.Licent.lo
man iataque juraſſe. Convivio ab illo annem Baxium ( cujus ftudium atque
parato largiter epularos ; inde exftin &to o zelus contra nefariam hanc hrrelim
mni lumine quemque cum fibi proximè Deum aliquando remuneratorem ex
oblata promiſcuè concubuiſſe,fine ope diz perietur ) ab eo acceptum tranſſum .
bolica in ſua unde exierant , loca reffitu prum fidi Notarii mapu oft huiuſ
1os . ] Hæc illc:arbitror in verbisul. modi.
timis negativam dei ffe non fineope dia . Ego Cornelius Lofeus Gelidius Gou
boli, Sanè ex Meiero patet non o du oppido Hollandiæ naus , nunc ob
pinionem convellidemaleficorum lo tractatus aliquor , de vera & falla Ma.
Jitis ſceleribus ſed judicum illorum | gia; fine ſcitu & permiſſione ſuperiorú
crudelitatem & iniuftitiam avaritiam huius loci , temerè & præſumpluore
lcri

non femper ergo in bircina.

 LIBRI V, APPENDIX. 909

tripros, à mecommunicatos, deinde y mixra ,proindeque leſz Maichatis crie

ad imprimendum Coloniam millos: in men tapiat .
Imperials Monafterio S. Maximoxiprope 1 2.Nam quod ſecundo loco rcvoco)
Treuiros , cx mandato Rev. ac Illu . miſſis ad diverſos clam litteris , cuntra
Atrid Domini nuncij Apoftolici, Do- magikracum pertinaciter abfque foli
mini Oxovej Tricarenfis Epifcopi , dis rationibus divulgavi, cutlum magi
arreſtatus, arq ; detenlatus : cum certo cum falſum eſſe & imaginarium ; aſſe
. Gm informarus 10 fupra di & is libris, rendo inſuper torturæ acerbitare mia
necno in Epiſtons quiboldam meis, I leras cogicafateri ,quæ nunquam fece.
cadem de scad clerum & Senatum i runt, dura laniena languinem innoxiu
11
Trevirenfem , alioſque clam miflis ad fundi,nova alchimia ex humano lan
impediendum executionem luftiriæ , guine aurum & argentum elici.
contra magos & vencficas ( con 3. Ex quibus & id genus alijs, partim
tineri multos articulos , qui non to . in vulgus per privata colloquia partim
lum erronciſunt & lapdalog , fed e. diverſis ad utrumq, magiftratum darie

tiam lulpedide hærel , crimenquele- epiſtolis , luperiores ac iudices apud

fæ Ma:eftatis fapiant: ucpote icdicioli fubditos Tyranoidis notavi .
& cemecarij conta communem * Ec conſequenter cum Reveren
Doctorum Theologorum ſententiam , difimus & Illuftriffimus Archiepiſco
deciſiones al bullas lummorum Pon . pus & PrincepsEle &tor Trevir.nonlu
rificum.contra praxım & ftaruta,leger. lum magos & lagas in fua diceceli fup .
que magiſtratuum ac iudiciorum , tum pliciis dignisaffici finat: fed etiam leges
huus Archidiecelis Trevirenfis , cum de ordiac fumptibuſq; iudiciarijs ma
aliarum Provinciarum & Principatvá : kficarum ediderit; inconſulta temeri
idcirco coldcm articulos , prout or tate prætatum Elc& orem Treviren
dine hic fubne & untur ,revoco, dam . lem Tyrannidis tacitè in Gmulavi.
Do, reijcio & pione dis atque aſ. 5. Revoco præterea ac damno con
fertis à me haberi volo, clufiones hafce meas ; non effe malef
1. In primis revoco , damno reijcio cos, qui Deo abrenuncient , dæmoni
ac improbo (quid læpè ſcriptis verbiſ. cultum exhibeant , tempeſtates indu.
que pertinaciter apud molios afferwi, cane , opera diaboli , & fimilia opera
quodque tanquam busus difputationis perpetrent, led omnia cffc ſomnia.
meæ caput ac palmariom clle volui ( ni . 6. Adhæc magiam non dici malefi.
mitum phan altıcam eſſe. & tamquam cium , nec magos maleficos, & locum
fuperftitionem vanam pro figmentis Exod XXII.( Maleficos non pasieris vi .
li
habcodam , qui de corporalimago vere jiorelligi de ijs, quiveneno naru.
cum & fagarum eve & ione, Gve traur rali naturaliter applicato ocodant.
larionc icribuntur : tum quod hæreti. 7 Pa & um nullum effe, nec exiftere
cam pravitatem prorlus fubolcar; pofle inter demonem & honuinem .
tum quod fcditionibus hæc opinio ad . 8. Dzmones non aſſumere corpo

Ttttt Vitam gi
910 DISQUISITIONVM MAGICARVM .
9. Vitam Hilario.à D. Hier,fcriptam | ounc omnibus pænis iuris contrarca.
non elle authenticam . laplos hæreticos, refra &tarios, feditio
10. Nullum concubitum dæmonisſos, reos lælæ Maicitaris : iniuriolosfy
cum homine . cophantas publicè convictos , necnoa
11. Nec dæmonesnec magos poſle & in periuros (tacutis. Submitto me
tempeftates, pluvias, grandinen , &c. quoque correctioni arbitrariæ , tam
ciere, & mera eſſe ſomnia , quæ de his , Archiepiſcopi Trevirenfis, quam alio,
dicuntur , rum quorumcumque magiftratuum ,
12. Spiritus & formam à materia ſe. lub quibus me degere contigerit, qui
paratam poſle videriab homine.. que demeo relaplu & violata fide cero
13.Temerarium elle adfirmare,quod tiores fa& ifuerint, utmepro meritis
quidquid dæmones poſſunt etiam ma- puniant in hooore ac fama, bonis ac :
gi poffint eorum opera. . corpore.
14. Sententiam illam quod démon : in quorum omnium fidem hanc :
ſuperior inferiorem pofſic expellere, mcam præfatorum articulorum revo
elle erroneam , & inferre iniuriam cationem propria manu ſubſcripG , in
Chriſto . Luc. XI . præſentia Notarij & teſtium .
15.Pontifices in fuis bullis non dice Sicfubfcriptum .
re , quod Magi & Malefici talia opera Cornelius LoofeusCallidius..
( utfupradictuns eſt ) perperrent. Er denuò fubfcriptum .
1
16. Pontifices Romanos dediffe fa Acta ſunt hæc in Imperiali Morafterij i
culratem inquirendi in maleficos, ne G S.Maximini extra prope Trevirim ing :
contraſfeciſſent, fi demagie in Gmula- Stuba Abbatialı;ibidem coram Reve
rentur , quemadmodum anteceffores rendifl. Reverendis , Venerabilibus &
corum aliquotvere magiæ fuerunt in- eximijs Domino Perro Binsfeld :o Epil
Gmulati . copo Azoteng,ReverendidimiArchio
Has omnes & ſingulas affertiones epiſcopi Trevir. Domininoftri clemás
cum plurimis calumnijs mendacijs & tiſſ. in fpiritualibus Vicario generali & ?
fycophantijs, in magiſtratus tam ſzcu. Reinero di& iMonaſterij Abbate. Bara :
Jares'quam Ecclefiafticos , peculanter i tholomeo Bodegemio Delpho IV.L.COM
& inverecunde,falloq;profüſis:quibus riæ Eccleſiaſticæ Trevir. Officialı,Georo
fcriptamea de'magicis ſcatent: expreſo gio Helffenferio:SS .Theologiæ Dod .:
fè, fcienterque condemno, revoco, at Ecclefiæ Collegiacæ S.Simeonis, inicio
que reijcio : veniam decommiflis a Deo vicare Trevir .Decano , & ioaneGolmā.
& fuperioribus obnixe petens , & tan - nok. V Doctore ,di & x Esclerc Canon
&tèpromittens, quod in poſterum ni- i nico , & curiæ Trevir,figilifero & {mbi
hil horum docebo , promulgabó, de- annoDomin.1592 more Trevir , dreLine !
fendam , vel afferam , nec verbo , nec l is.menfis Martij in præſentia mei No
ſcriptis, per me vel alios , quocumque .carij infraſcripti ,& honeftorum Nicolai
locorum me venire contigerit.Sicon . Dolere & DanielisMaier ReverendiDo.
tra fecers,lubijcio me,exindeproutex | mini Abbatis relpe& ivè lccretsuaj &
kriba ,
 LIBRI V. APPENDIX . 911

< ſcribæ ,ceſtium ad hoc fpecialiter voca . I poſt diuturnum carcerem dimiſſus, &
torum & rogatorum. ( ui pertinacem dementiam intelligast
Subfcriptum . tertiam accuſationem , denuò fuipe
Adamus Hec Tectonius, Notarius . &tus, morte præreptus , evafit , ſed
. Et inferius. (quod dolendum ) non paucos, homi
Collatum cum luo originali repertum | nes cameo Phyſiologiæ & Theologiz
concordari per me intraſcriptum Se lolidæ , non ſatisgnaros ſtoliditatis hu
. cretarium oppidi Antueſpiends. ius reliquit fectatores. Qui urinam
G.KIEFFEL . ſaperent, & quam temerarium atque
Habetisintegram Palinodiam :po - Inoxium Gt , Écclefiæ iudicio , unius
Atea tamen iterum Bruxeila vice pa- , Wieri hæretici deliria præferrc , tan
6 ftorem agens in Ecclefia S.Marix de dem leriò intelligerent .
Capella , accuſacus fuit de relapſu & 1

S V
V M M A R I

Q v Æ STIO N v M 1.

N denunciatio plurium per fe for indici Iudicibus fequendæ dccifiones curia

A cu muidicibili formato
indicijs aut adminiculu ; 3. procedit de de Probationes quam claræ ad torturam re
i nunciatione complicum explicaturſenten- quirantur.
ria authoris obfcurius polita lib,s. diſquiſi In exceptis criminibus an fit fufficiens
tionum. nominatio focij ad corcuraml. poceſtare ſeu
Vnius complicis denunciatio quando arbitrio iudicis quo uſque fe crreodat in
fufficias. criminibusexceptis.
Sola non fufficit ad corpuram , & licet Quando unum inhabile poffit habilirari
benè ad ioquiſitioaem , citationcin & cap ab alio inhabili .
turam. Cur poflit quoad torcuram , & non quo
A corcura don inchoandum confeffus ad condemnationem ,
de te .non fufficit ue corqucacus ſocius Socij fecundi inculpatio eſt progovoin
: quem denunciar. dicio.
· Siiudexad unius complicis ricè interro . Numeri vis magoain teftimonijs q . ex.
gati , depuociatum rorfillet non fubiacecperientia docet plurium .complicum nomi
Tyndicarui. gationes veras eſte.
Refpondecur quæſtioni principali affir Sortilegij crimeo sequatum in more pro .
mative. cedendi hæreg.
An plures teſtes inhabiles valeant in ul Limitationes quædam in quibus non
lis criminibus . Cafficit denunciacio plurium complicur.
Mirior aur favorabilior ſentencia quan . Q. 2. An inimicitia dennnciantum contra
do fequenda iudici . denunciatos, debeant plenè probari berduos te
De appareare & vera crudclitare ſeu cle. i ftes : velan fufficiar ſemiplena probario per so
mcotia . - rum teftem , aur etiam prefumptio ad eliden
A. Carolioa conſtitucio collac iudiciú cx dum indicium probationis.
denunciationc plurium complicum, Inimicitia valec ad clidcadum denuncia.
T CECC ; cionem .
 DIQVISITIONVM
gonem .
Exceptio debet à reo pleod probari.
Probationum oinoo una ſpecies, ſic ncc
eadem vis eſt acc omnia : omnibus caufis
couvepiuor.
Inimicitia & odium quoinodo debeant
probari.
Arbitrio iudicis- permirritur utrum idi
micitia fit fufficienter probata .
Capicalis quando probanda.
Dccifio quæftionis de uso tefte h.de
præſumptionum vi & differentia ..
3. An denunciantes debeant effe contria
ti, ficut quidam volunt,cum iure non fit ex
preffum , lage rariffimè pæniteant. Refpop
derur pegativè & c. ante fententiam .
Polt fententiam de varia acceptione con .
tritionis .
Explic accufatusg. licer de hærer.in 6 .
Perlopæ integritas qualis in tefte requi
ratur.
Quid opererur contritio, & quo fenfu re
quiratur.
2.4. An ea que de iure ex Conftitutione
Garolina requiruntut Art.3 . in denunciation
me unius, requiranturetiam in denunciarione
plurium I. Ponuntur verba Carolina, do rejo
pondetur negatives
9. 5. An denunciationibus infamium for 1 plicati .
sredendum in criminibus exceptis contraper
fonas bonafama!
Non credendum pluribus denuncianti.
bus quorundam fententia.
Aliquando credendum aliorum verior..
Peader á sudicis arbitrio Seoccacia au
&toris.
Q. 6. An faltem ad hoc duorum velpluria rolioa conftit. art. 109. cxplicata..
um infamium denunciationes neceſſarie ?pen
der à circumftantiis perfonarum ..
2. 7 An ultra denunciationem plurium
denunciati diffamatio reguiratur in criminis Jagaram , an requirarar pocificatio temporis
bu exceptis, utpoffitprocedi ad inquifitionem
doadtorturam ?
Becialem
Ao ad loquirendum , aut - torquendum
fufficiat lol. fama..
An ad inquirendum neceffario debeat cum & tempus.
præcedere diffamatio quod non .. Quod
nec ad torturam in criminibus cxccp-
tis..
MAGICARVM :
Ratio vel reſtrictio quæ varijs fubiungi:
tur , quando pertineat ad omnia , fedad
proximè præcedens tantum .
Explic. c. inquifitioni de accufar. & in
quil..
Q. 8. An fatis denunciari aliquem aut ali.
quam àpluribus quod illam viderint in con :
venis de congregationefagaram in ordine ad
torturam abjque eo quod damna fecerir?
Quæ in convcatibus fieri, & deftrigi.
portio dicuntur non effe illuforia.
Io raptu ftriges quorum ſeofuum com
potes , & de quibusaprè deponanr.
Non ficri infenfibiles, nec obftupefcunt
unguento prorſus , explicat dictum fuum ,
Quo fenfu fcriptores quidam ftriges vo
cootebrias & furioſas Striges coa afumuot
naturam dæmonum mulca ſtrigesipfæ faci.
unt . Strigesquæ faciunt , ipfis tribucoda
oametfiaftigante dæmode , voluntaricia
nça faciunt; & contrariam dicere fidcirco
pugnatquid Lamia , an folidæmones.
Seriges unde diétæ credere ſtrigib. ood '
cft credcie dæmoni ..
Strigum denunciationes con ſúpt plaod.
dubiæ quaota fides hujuſmodi deouncia
tionibus de conventibus haberi foleat & deo
beat, l. Simancas, Prieras, & Comcous cx
Rcfponderar quæftioni affirmativè lv
der fecularis non' mious ſollicitus cflc deo
berde ſtrigum conventibus, quam dedam
nis, daris..
Dei iniuria iodicibus maximi faciendil..
locus 2. paralip.19.6 . & E1.22 13. explicac.
cur l.Jcem Deuter . 13 8.& 1.Reg. 2 30.1 . Cz-
Ź 9: Quanto foi talis denunciatio qros ?
hec vel illa perſona interfueris convencibus
loci :velurrum fufficiaigeneralu denuncia
tio phirinm ,abfque huiuſmodi circumftantii :
od inquifitionem torturam ,
Ordinariè necellarium cftesprimere lo
Fallitio crtepris criminibus maxime is .
denunciationc de coaventu lamiarum &
cascris criminibus fucceflivis..
Latella
 LIBRI V. APPENDIX.
In :ell. lib. 3. de accuſac & l. io caulico
€ .co d.
Explieat.conſtituc.Carolina.artic.z.d .
Aprcis poffit colli defenfio , marind
quam vocant de alibi , & an propter omis
Goncm loci & temporis cenlenda hæc
tolli.
9.10 . An in boc crimine vel alijs exceptú ,
seſtes qui funt fingulares' in circumſtantijs'
dummodo concordent in effe & u , fubftantia de
fine admittantur ; dg an huiuſmodi teftes
fingulares, quando plures funt,faciant indici.
um ad torturam ?
Examinatur quocuplex fit diſtinctio
fogularitatis ► & quomodo confide .
randa.
Rcfpondetur coti quæftioni.
Q. 1. An in denunciatione pluriumroqui.
ratur , quod quilibet fecerit confeffionem in
tortura ; vel utrum id tantum requiratur in
denunciasione unius ?
Defenditur' communis opinio , & re•
$ tractat author or parte modum loquendi
quo fuerat uſus á Reſpondeturquaſtioni
fub diftin & ione.
2. 12. An mulier poffit effe ueftis itcaufis f
criminalibus ?
Diſcurirur materia , & reCaffirmative.
Q. 13. An ad confeffionem duarum mulie .
Pum ; rocedi poffit,five ad torturam fivèad cons' bor elidatur, i:aut non amplius prabeat indis
dimuationem ,
Ad corturam fufficere fed raid
Ad condemioationcm a'uaquam .
2.14. An denunciationesfæminarum tum
magis fidem faciant quando non adfunt'tefti.
monia virorum in contrarium ?
sub diftinctione refpoorum .'
2.-15. An plurium minorennium denuna
ciatio fit indicium fufficiens adtorturam ? '
De eo qui eſt vigiucr annorum .
De minore vigioni annis , fed pabere.'
De pubertati proximo.'
De noo'proximo, ſed tamen maiore
novemannis .
Donovenoiminores
Noo fufficir ugos impubes , ad cocco .
ram . tranſgredi, & in bis ordinem iuriseffe nulo
Ao ad condemnationcmg. Conciliantúr
senrentiæ.ibid ,
2 2016. An viriſimilitudo denunciationis lacre, & quæ talia ?.
913
ab uno tantum faak, fit fufficiens adminicu
lunsprocedendi ad torturams
Qlanta vis inverifimilitudinis aué verin
fimilitudinis 10 reftimonijs .
Reſpondetur affirmativè de criminis
bus exceptis de indicijs remotis & pro
pinquis .
Q. 17. An malefici denuncianies implici.
ti etiam alijs criminibus faciant indicium ad
torturam ,maximè quando funt plures.
Nagatıvaicotentia probabilis,quia com :
munior .
Teoeo tamcn affirmarivam ' cum
praxi..
Refpondetur argumentis contrarijs .
Q. 18. An extraiudicialis revocazio infira
met sudicialem nominationem , adeò ut non fa
ciat ampliusindicium idoneum adtorturams'
De facta revocatione extrajudiciali aa
re fententiam condemnatoriam , certa eſt
negativa.
De facta poft fententiam dubium pro
cedir.
De facta cemporo confeßionis vel Evo'
chariſtiæ .
De facta in via vel in fupplicio.
Refpondeo quæſtioni abſolutènegãdo c.
9. 19. Quando nihil invenitur de inftru
ment , maleficij an denunciatio plurium per
ciumad torturani?
Refp. negativa ,
2.20. An leviora indicia fufficiant ad'tor
turiim in criminibsis excepsis, quam in alijs
Reip. affirmativa.
Non debere æquam ſollicitudinem & ip
dagationem adhiberiin exceptis & non cro
ccptis criminibus.
Explic.accufatus 5. licet & c. in favorem
fidei.de hérer. in 6 .
1. abfentem D. de penis.
1. reſpiciendum D. codem cit.
2 21. Que leviora indicia in exceptis ad
torturam fufficiant:
Quomcdo lotelligendum dictum com
mune licereiudici ip atrocioribus , iura
lum ordinem reperc.
Indicia debere effe fufficicatiain fuo ge :
Quid .
 git : DISQUISITIONVM MAGICARVM ,
Quid fi defipridonca indicia , fcd iudex
caufam habcat ſuſpicandi quid faciet?
0.22 An index promptior, de facilior debe
at effe ad torturam ,in atrocioribus doccultis?1 Repetendum prorogatione in alios dies.
Reſp. affirmativa.
2.23.An in hoccrimine dignitas à tormen
tis excufet?
Refp. negativa .
2 24. Aninatrocioribus gravior adhi- modopoffit procedi: & cajus, cauſa de gene
benda tortura,quam caterii ?
Pender ab arbitrioiudicis .
. 25. Quum fage plerumque fint indura
te,pormaleficio taciturnitate munita , qualis
tertura in boc er : mine ,ît efficacior.
Pepdet ab experiencia utile facra aliqua
rčmedia milccie.
2.26 . Quoriesprit elevari reus, de quos
poliat dariitu , pro quolibetindicio.
Peodet ab arbitrio, Detrib, ictibus.
2.27 . Quam diu poffit reus ordinariè in
chorda elevatus teneri?
Intcll . Bullæ Pauli tertij.
2:28 Quidin utroque ( numero, dontempo
re ) ad fummum fieripoffit?
Pendet abasbitrio , & circumſtantijs.
9.29. An non poſſit iudex , cum viditre.'
um eſſe induratum , aut ex alijs iuftis cauſis,
defiftere ab examine e tortura . lo poftaliquor
dies eam repetere?
Rcſpoolio eft affirmativa. addita caute .
la quadam.
Q. 30 Quidfentiendum de infuſione aqua
frigide in tergum rei appenfi?
Refpondetur affirmative.
Quando liceat novis uti tormentis , &
ſolituin modum excedere.
Ratio Philoſophica buius tormenti.
2:31. An do quando tortura ex primis in .
dicijs reperi poffit maximè in hoc crimine, cum
faga plerumque fintobftinata daindurata ?
Aliquando poffe , & varia mopita u
tilia.
2. 32. An in iure de legibus fundamentuan
habeat, quod quidam dicunt torturam non de.
bere repeti ultra tertiam vicem.
Æ quitatepiti.
Polre tamen sudicem ex cauſa ultra repe
tere .
0.33. Anille tres vices intelligende de uno
die , Aus detribus interpolatis?
! Deplaqe rribus.
2 34. Quid fi reus tot delitta commifile ,
utexamenuno die peraginon poffit;
2. 35. An confuetudines locorum , quoad
modum torture fimpliciter fequende firit ,cum
magna fis differentia perfonarum , iudiciorum
criminum : ita quod non ſemperuno, in eodem
ra tormentorum , fivè lege fivè confuetudine
nequeant terminari;
Ordinarie fequendæ poffe tamen inter
dum eas non fequi fupremos judices : con
trariæ ſententiæ conciliatæ ,
2:36. An iudicibus inferioribus à indice
ſuperiore modus Torturaprafcribipoffit;
Ponuntur diſtinctiones, quibus licet vel
nov .
2.37. An fit danda copia , e indiciorum ,
e proceſſosinformativi in criminibus, atro.
cioribus exceptis, vel an fufficiatindicia reea
iudice proponi,eumque in continenti cum fuis
defenfionibus , audiri , cum iſtomodo meliss
veritas haberi poffit;
Ordinario iure prius illud neceſſarium
viderur.
Ex conſuctudine , quorundam locorum
poſterius licitum .
2. 38. An ſint concedendi ad vocati in cri.
minibus atrocioribus, cum foleant ex hoc rei
magis indurari, deninftigari ad negandum ;
Difputatur in utramque partem , & refol.
vitur affirmativè a. Vules cautela contra
advocatorum tricas & fruſtrationes . in
tell. ) . per ompes , 6. C. de defenſor civit.c.
lorell . s. fin.de hære. in 6. I. quiſquis. .
denique C. ad leg. lul , maicft.] d . 1. per
ombes.
Q. 39. An confrontasio fogarum , que no
plurimam pronafunt ad revocandum , conce.
denda videatur.
Varii modihacin re .
Refpondetur quæftioni, de confronta
riooc violenta.
Deconfrontatione ad cortinam .
De coofrontatione ſpontanca.
2.40 . Andiðum Binsfeldijonü vel quats
or fæminarum denunciariones pro anims viri
denunciatione exigi , debeat jeruari in terris
imperij.
Reſpon
 LIBRI V. APPENDIX .
915 '
Reſponderur negative . Refpondetur , ' optimam & fuodatilli
fentiendum de praxiGermanit , mam effe.
Q.41. Quid
gua denunciationesde choreis enfagarum ton In fine ſubiunguntur quædam, quæ force
ventibus, hactenus pro veris, do ſufficientibus, æquum & utile, lege lanciri.
Ginon illuforijsaccepir. I

S.S.

MARTINI DEL RIO SO

CIETATIS IES V , 8c

up" 2 " E RD IX 17.'

Séu Reſponſio ad Quafita cuiuſdam Sereniſſimi Principisom

DEMODO PROCEDENDI CONTRAST RIGES

Seu : VENEFICOS..

LECTOR I's,:

VÁ anno 1662. calu ' occurente , Q v Æ STIO I.'

CV

premo conflio quæſtiones emerliflent | An denunciatio plurium per fe fitindici.

circa Veneficij probationem & quæſti um fufficiens ad torturam , abſque
ones : petita fuere variarum Academia alijs indicijs aut adminiculis..
rum Conſilia , ad me quoque'ſcriptum
Ffirmativam tenui de' complicú
milla mihi apographaeorum , quæ ab; A denunciatione ( nam quoad de
alijs refcripta fuerant . Quibus leatis nunciationes virorum alias proborum
cenſui' paulò fuſius rem totam , quæ j qui participes criminis non ſunt du
Dilqu Gtionum Magicarum mearum bitari necfolet , nec debet. ) de plu
libros.multum lucis adlatura, deno rium inquam denunciatione compli
yo examinandam & accuratius fenten j cum idem tenui libr. s . Difquifit. Ma .'
tiá in meam , qua explicandam , qua gičar.fe t, ž.s.ad torturam.Sed quia nó .
confirmandam . Fruere , Lexor, & Dullinon re è mentem mcam aſſecu .
Vålei .
ti fuerint óperæ pretiu n fuerit eam
hoc loco paulò accuratius explicare, ne :
11 quis fallatur eorum , quibus tanti mea ,
ur le
3
 M ARYM
TIONV MAGIC
916 DIS QVISI
utlegere non dedignentur. Hac de re , lus. Primò contra Simance fenten

quæ diſcuritur, fcrip'ccam olim d fect . cam oftendi debere hanc denuncia.
3.À verf.Secundum indicium eft Nomi tionem edc fa &tam in tortura . verfic.

batio Socij , paulò ultersus uſquead Debes samen suxta nonnullos lare.l.ico
verl Quartum indicium eft , pro inſti. movi stiam quædam alia impedica
cuta brevitate falis multa ; pro deſide. tia , ex parte nominantis,noma.fi, &
rio & capacitare le & orum , non fatis iudicis. Poftea à d. verfic. ad sortutam , :
fortè dilucidè quædam . polui conditiones adminicu antes,
Non volui d.verf.ad corturam.dille quarum G aliquz , vel omnes accede .
„ sere de plurium complicum denun reat . & priorum sequibrorum nihil
ciationibus focios criminis nominan defit : hoc eft , ab Gorimpedicona ile
tium , ( quia de efficacia nominatio . Ila , quæd 81omnia : crediderim om
nis plurium cenlebam meritò dubita nino iecusam reddi corsuramesus , qui
si non debere ) ſed duntaxar , volui ab uno lolo complice fuis cali modo
decidere quæftioncm de unius com nominatus. Harum tamen cond'110
plicis nominatione (.dequa maior dit num adminiculantium d . perf. ad ror .
ficulias occurrit ) & quoniam vide inram nullam exig re volui , quando
bam extrema hic pgriculoſa ;nam hinc plures complices comparunt con
quidam immanemultum illicribuunr , dem. Semper ex profeſſo egi de uno
quorum id irco fententiam refutavi, complice Nominante. quare quodia

verfic. Pulant quidem DD. Inde verô
alij nimis mulcum detrahunt unius
complicis nominantis teſtimonio :
cum tamen fieri queat & ſoleaç , ut
unius nominantis denunciatio in no
ftro crimine talis fit , ut ludex aliqui .
bus concurrentibus circumſtantijs,
meritò Gibi perfuadeat reum vehemen
ter urgeri , & propter fummam di
divertimilitudinem , cum yerè inculo
pari : idcircò mcdia tuliore incelli
via & Clarum , Farinac. Binsfe. d .
& alios ſecutus quædam collegi indi
cia , quibus concurrentibus , ex unius
complicis alios nominantis denuncia-
tione ludex tuta conlcicntia ( qui ſco .
pus elt libri illius quinti ) pollir no
minatum quæftioni admovere Hac
autem in re hoc ordine lum progreſ
· Explicatio fententia mea, din loci in Difquif. Magici , b Ex unima complich deanncis.
piony an poffitunquam procedi ad 1971MTA .
d. veil.fine polui ia pluralı à complica
cibus, id tantum poſui pri do admini
culo uplus complicis , non ut de plu
rium denunciatione diſputarem. Er
ſemper alias vios exp : fè Grigula .
numero , pixi'tquam verfi. fed
quadam circa hac rem , ubi ſuplado
mittantur infames : verum ita loquor
non colle &ivè de pluribusGmul, ſcd
de Gingulis divilive : nempe quod nule
lus Gtadcò infamis , ur à denuncian.
do in hoc criminc arcescur : quæ ratio
allata ad probandum complicis de.
nunciationcm nic aliquam fidem me
rori.
Neç decuic huc erahere quod po
Atea lite . N. verfic. çendssonesANIER
in principio monu , adminicule debe
Treefle salsa, ni ondex alıro illis admini
( sla ,
 LIBRI V. QVÆST. I. 917

ake jula, ex ipſo quoque teſtium numero ,& qua . | occultis. Quorum rationcs non valdè
deos citate deponentium , c.credatnominantem urgent. Nam licethoccrimen Giz ex
non mentiri. Illic enim vox noninantem , ceptum , & in multis Regulæ iuris in
& quod præceſſit , eum denunciatione eo locum non habeant ,veluti quod in
* omplicis:ſatis oſtendunt, adhuc mane fames admittantur adverſus huius cris
ge mein cafu unius complicis: & agere minis reos , l.famoſi,D.ad leg.Iul.Maie
+
de alijs teſtibus, quiſinenominationiſ ftat.cap.in fidei.dehæreditat. in 6.cum fim .
· ab uno complice factæ adminiculan & quod Reus de ſe conſellus poteft de
recsó Alia deniquerequiſivi ad condem . focijs interrogari. l.fin. C.de malef. cap.
nationem fe&tio. s . verfic. 4. & 5 , plura litteras de Præfumpt. cap. 1. de confef.cap.
quam ad torturam fe &tio 3. ideò non o . nemini,Is.quaft 3. contra regulamin l.re
porter ab uno ad aliud argumentari . peti D.dequaſtion.Ifin.C.deaccuſat. &
: Hæcde ſententia mea ; nuncage pro quod crimen ſit atrociſſimum : licet
bemus illam , de ipfa difficultate defini hæc vera fint, non tamen inde fequi
tivè procedendo. a tur,in hoc crimine quoad oni nia à iure
Dico primò non placet, nec ſatistuta mi communi recedendum : vel eò uſque
' 'hi videtur fententia, multorum gravium & quantum unuſquiſque volet rigo
fcriptorum ,volentium in criminibus excep rem contra hos criminoſos intenden
tis ( ut vocant ) in quibus reusde fe confes dum : vel inutilem fore de confortio
Jus poteft deſociiscriminis interrogari ( in- ſociorum interrogatioriem , licet ex u .
ter quæ fine controverfia numeratur nius nominatione ad torturam iudex
crimen Magiæ text. l.fin .C. de malef. non profiliat :proderit enim ad inquiſio
multos citat Farinac.libr. 11. q. 43.nu. tionem formandam contra nomina

67. )ſufficere ad torturam ;finominatio fit , cum , & ut inquiſitio nominato tranſ
faéta abuno complice ; idque ob gravitatem mittatur , ut perſonaliter compareat,
do immanitatem delicti. quæ communis eſt ſententia Bald. in l.
Ifta conclufio eft contra multos.Pet. i fervorum.C.de teftib. & lib. s . C.de fumm .
Cyn. Angel. in l.fin .Cod. de accuſat. Butr. Trin.num.s.Boſius tit.inquiſir. nu.4.601 .
Inol. Abbar.in cap. 1. de confeff. Gandin . in Claruslibr.s.s.fin.quaft 21. numer. 2. Me
tit.de quaft. &- tortur.num.18.Bonifac.Vi- j noch.lib.1.de prafumpi.q.88.num.1 2.6 13.
talin.in Rubric. que indicia precedere debe- & præterea ut capi quoque reus pollit.
ant ſubnum.9 . Guidon.de Suſaria tractat. | Salyc.in l.abſentem.numer.9.C.de accuſat.
de indic .ſub numer . 42. Ambr, de Bononia | Boer.deci.319.num.4.
tractar.de quaſtion . numer. 9. ubi affirmat Probatur verò concluſo authorita ,
fic ſe vidiſſe practicari. Anton . Gomeſ. Hifp. ! te & ratione , Auctoritate , clariflima
tom . 3 de deli&tis.titulo de probat.nume.18. ; rum Academiarum ,Bononien ( sPata
Blanc.trattat.de indic.ilymer.378.Placam vinæ , Friburgens , & Ingolſtadienfis,
de deli & .cap.13.numer. 28. & Federic. Sco quæ hoc anno 1602.interrogatæ id re
tum confil. 10.num.28. 31.libr.2. ubi in ſponderunt. Ratione verò quia haud
V uulnu dubiè

a Concls. I'niuscomplocis nominatio non fufficit fola aitorturam .1b Licet fufficiatadin ,
quifitionem ,cisasionem ,& oopiursm .
918 DISQUISITIONVM MAGICARVM
dubiè communis receptum eſt ab in- | 130. numer.42. & in fingul:209 .Ruin.conf.
terpretibus: ne in atrociſſimis quidem 146.col.1 . & conf.147.numer 3.libr.s.Pk
delictis,abſque legitimis indicijs iudici ris.conf. 151. numer. 9.libr. 4. Boer. deciſ.
à tortura inchoandum : & colligiturex 319.col.i.& numer.z.Grammat. deciſ. 28.
lii.in princip.D.de quaſtion.dali milites, C. numer. 12.do deciſ. 34. numer. 37. & bene
Rod undè hoc volueruntmultos adducentes 1 decil- 56. numer.l.c 2. & conf.zi.numer.
Hippola de Marfil.in l.2.colum.2. &inl. de lo.conf.69.numer. 4. egregie Cravett. conf.
minore colum . 2. D. de quaftion. idem in 78.col.2. Rolandus à valle conf.10. numer.
Sing 117.Hieron.Gygasde crim . laſ. Maie- 17. & conf.73.nume.20 . libr.i. Bertazul.
Mat.sit.quomodo & per quosquast:26:Cla conf.4.numer. 11. & conf. 3 : 0 . per totum .
120.5 in.queff.67.num.9.Maſcard.con. conſ 332. & 341 numer . 25. ubi fecuscon
clauf.1391. num 4. de probation.idemi concludit, quando ad unius nominationem ac .
cluſ 1335. num .4. c * Farinac libr. 2. queſt ceduntaliaadminicula.ltem Gigasd truit .
1.37.num.74. Conum.86 . tit: quomodo & per quos quaft.7. numer.s.
Legitimum verò indicium non eít, Carerius tit. dehærefi. numer. 118. Boſsizes
unica uniuscomplicis nominatio , qui de indic num . 11. ver. 66.6149 . 198.
eſt infamis : teſcis enim infamis aliàs inclarusquaft.11. numer . 9. Joannes de Ar
re inhabilis cenſetur ad probandum : nono ſoliloquio. 94. Menoch . de arbit is
& fulciri debet alijs adminiculis.ut in- dic.caſu 474.numer : 43. item Brun. Cd
dicium faciat etiam in criminibus ex - fon. és alii. quos congerunt Maftard ..
ceptis, ex textu in l.ficuti. C.de quaftio. ' conc : 1317.numer.s2 . do Farinacinsquajt.
Bartol.in l.1.g. idem Cornelio. D. dequæft. 43. numer. 145. diss. & priusnumet.
Bald.confil. 259 : libr. ; & multi adiluetid 27. 75. Quæ fententia communis .
Farinacio di& :quaft.37.num.58.& quajt. cùm (it iuri & rationi magis confenta
36.num.08.670.Vnde conſequitur , à nea , meo iudicio , Iudicifequenda eſt ,
pari ratione reum infamem de feipfo in utroque foro. fi quis tamen illam
confeffum , & de alijs interrogatúnon contrariam Cyni & aliorum ſecutus .
facere fidem ad effectum torturæ , & effet , putarein eum Syndicatui non
ita communiter docent plerique.Glofl. fubjacere : facit enim rot Doctorum ,
6 Salycet.in d.l fin.C. de accuſat: Bart. in quos ſecutuseſt, & citavi ſupra verſ.
I'maritus, D.de q.juncta l. qui ultim . D.de iſta conclufio eftcontra ; ut dici nequeat
pænit Bald.d.confil.259: Ang: & Roma. in ex capite ſao vel temerè feciffe aut
l.fi certusD ad Sylianian .Alex.conf.11 nu . I procellille, qui gravium Doctorum ,
mer. s libr lido conf.89. numer . 12. libr. 3 . & quorundain ludicum , praxim do
conf.124.ad fin.lib.6.Corn.conf. 95. in fin. l - attinamque amplexus fuit, licet minus
libr. 1. Socin.cons 9.6.col. 4.lib. 3. Decius probabilem veltutam :
conf. 189. numer. 10 , verſ. Sccundò etiam a Concl.2 . Sed quando reus, à pluribus
Marfil in g . diligenter numer:60. & in lib. I complicibus debitè interrogatis fuit denun
1. § Dirus . numer.s.de quaft. & conf.74. ciatus , etiam abſque aliis indiciisvel admi ,
numer . 8. 12. conf. 109. numer. 16. & niculis, licet iudiciprocedere ad torturan in
noftre
1 Plurium nominationemfuthi are multi negona '
 LIBER V. QVÆST. I. 919

noftro crimine. Conclufio hæc magnam fentem cum fimil. D. depænis. Nec vi
difficultatem habet propter adverfan
adverſan- derurludex fatis tulusin conſcientia ,li
tium multitudinem & argumenta. Na affirmativam ſequatur: cum debeat ſe
contra illam tenent magni nominis curiorem ſequi interpretationem. cap.
Scriptores : non tantùm loquentes de ad audientiam . & capit. ſignificaſti 2.de
criminibus non exceptis, ut Grammat. bomic . Glofl. & DD. ibid. Pro præmiſlo
conf. 21. poft numer.1o . Mart. Ant . Natta | antecedéte multa Tolent declamatorie
conf. 398. numer . 10. do Maſcard .concl. à Sagarum patronis prolixè exaggera
1317. numer.18. pro quibusfacit textusl. ri . Sed pro horum & fimilium intelli
fin.C.deaccufat. Verum etiam in exce gentia , quædam mihi quoquehoc lo
pris. ut Marſil.conf 79.n.13. & conf.109. co ſunt copiofius dicéda:utiudicia hæc
zumer. 1o . in quibus li teftes fine omni- promoveantur, & facilitetur via execu .
no inhabiles , numerusnon ſupplet fi- tionis , & tenebræ veritati offuſæ dilo
dem ,ficPetr . Ancbar.conf.246. In cauſa, pellantur .
Alex.in l.fi quis ex argentarii: S.cogentur. Refp.Fateor inprimis rem dubiã elle
uumer. 1. D. de eden Corn.conf.333.col.7. hoc ſenlu: quod non fit certasnec affir
libr.1. Felin. in c. teftimonium numer. s. de mativa,nec negativaparti, ſed nego ca
teftib Cravett. conf. 99. numer.1o . de an ſum dubiú , co fenfu: quod iudici nó la
tig. temp. in. 1. p.in § . quod libro officiális. ristùm pollie veriGmiliter cóſtare , ſuf
num . 19. V.bi habet proabſurdo quod plures ficiens indiciü habere,fe , uecredat reú
teftes omnes inhabiles poſsint fimulfieri ha torqueri debere : quod ſufficit, ut po
biles. quia nequit ullusdare alteri, quo ipſe ſtea docebitur.Quare,cùm pluriú no
caret . Denique ne plures inhabiles te minario in ordine ad corturam dubių
Ges ad torturam vel quæſtionem iun- fuftulerit, & quandam certitudiné in
gantur , videtur generaliter , quoado duxerir , negandum nos hic in dubio
mnia crimina ſtatutumind..idé Cor verſari. Dein nego mitiorem reſpectu
pelio. & volunt ibi Bart. & quoad reip . & boni publici eſte negativam , li
plures nominantes alij ut Roland. conf. cet fit mitior reſpectu nominati , iudex
16.1.18.6 23.lib.1.Burſatus conf. 201.nu. verò debet potiùscöſiderare quid reip.
61 Bertazzol.conf.z8.nu.z.conſ. 116.nu. ît utilius Ncq; verò ſemper initiorauc
21.0 234.col... favorabilior ſententia ludici lequenda
Nec deſunt argumenta fortia pro eft,fallit-enim illa regula, li adſint ſigna
hac parte : quibus tamen ſufficiens Co. j & indicia ſufficientia,quæ ſuadeantle
lutio datur. qui interpretationem in partem dete
Primò inquiont quotieſcunque dux | riorem , quod etiam in conſcientiæ fo
ſunt ſententiæ contrariæ probabiles, ro obtinet , ur Theologi docent. lege
Tes dubia manet : & tùm præſtat mi S. Tho.2.2.quaft.60.art.4. & Domi.So.
tiorem partem ſequi, qualis hic elt ne . tum lib. 3. de iuft.quaft.4 .art. 5. Deni
gativa, & præſtat nocentem abſoluere, que quid fi dicamus ,quod utique ve
quàm innocentem condemnare.l.ab- rilimum : ſecuriorem hic partem ef
Vuuuu 2 le, G
. Hos argumenuis quæ foluunturlingula
 ITIONVM RVM
920 DISQUIS MAGICA
ſe, fi iudex præfumat porius veram ef | arbitrarium eſt iudici , & eft commo
se denunciationem , quàm fi præſumat nis ſententia caluiſtarum .quoad pofter
effe fallam primò quia illud utilius eſt riorem parte probo quia quando parti
ipli perſona denunciaræ : ( pes.coim non fit iniuria ( quod hic lappono Jiu
eft fore, ut torta delictum confiteatur, r tenetur actiones ſuas ad reip.cuius
dex
de
& licanima eius faluetur : Si verò non miniſter eſt, utilitatem dirigere. Nam :
torqucatur , timidum quod morietur ſalus reip. fuprema lex eft, Cicero de Le
line confellione, & damnabitur. 2.quia gibus. Minorvero fic oſtenditur vera :
ut plurimum docet experientia in no pro prioreparte : ſententia illa proba
minandis focijs ſagas veritatem dicere, bilis eft,quæ nititur auhoritate graviú
ut atteftatur Binsf. tract.de confefl malef. Doctorum , vel probabilibus racionú
memb 2 concl, i rat.io. Securius autem momentis ( ut omnes fatentur. ) Sed
eft præſumere quod frequentius acci utraque pars his nititur , ut patet tota
dit 3. quia conſtat eadem experientia, hac quæſtione . probabilis ergò utraſ;
ſunimo laboremaleficas adigi ad has Negativam verò videri minns utileno
nominationes : quod lignum eſt dæ- reipub.quàm contrarram , probo: quia
moné cas impedire, ne regnum fuum , reip.hoc utiliffimam cenſendum quod
ſupplicio affe &tis ſubditis ,diminuatur: ad perniciofiffimum crimen exſtirpan
& proinde denunciationes eſſe veras, duin & fontes detegendos viam fter
& id impulſu quodam Dei fieri, ut có nit , hoc facit affirmans, impedit ne
plices ,damoneinvito,nominent : fanè i gans. quia negans præcludit iudicibus
providentiam Dei hic operari clarum ferè aditus omnes in ſecreta cubilia
cſt, quia vix unquam permiſſum repe- huius peſtis penetrandi, cùm teller
rias innocentes nominari , quod fi no fermè cuncta , quæ ad hoc ului,admi
minati , mox eorum innocentia Dco fic nicula : contra affirmans fuggerit iudi

diſponente palam fic-Binsfeld.d.loco.poftcimodos, quibus ad noxiorum cogni

7.concl. in ſolut,argumentorum . Quartò i tionem perveniat , ut patebit ex refpó
hoc eſt longè utilius reip. ut ſtatim do fione ferè fequentium omnium que
cebo : & licet non foret hoc fecurius & ftionum .
probabilius, adhuc tutò poffet iudex Quintò hæc ſententia cutior eft ipli
hanc ſententiam amplecti. iudici;probo, quia eſt magis conſenia
Quia quotieſcunque ſunt duæ ſen- | nea veræ clementiæ & 1 iſericordia ,
tentiæ probabiles contrariæ, licet iudi quàm altera . probo.quia licer femper,
cialreritrai n ſequi , nec tenetur ſequi à volentibus reosdebitis ſupplicijs eri
probabiliorem . maximè fi iudicet alte pere , prætendatur prætextus miferie
ram magis rùin profuturam reip. Sed cordiæ & clementiæ : hitamen ut pla
in noſtro caſu ambæ ſunt probabiles rimum falluntur & fallant, dum cle
& affirmativa meritò cenfetur reip.u- ! mentiam vocant privatæ perſonæ cau
tilior : ergò licet iudici eam ſequi. ſam caufæ Dei & reipub.præferre. Re
Major quoad priorem partem ne vera tamen non eſt crudelis , qui ad
gari non poteft, quia tunc id prorſus / multos ab unius iniuria defendat , acie
gladij.
 L'IBRI'V : QVÆST I. , 9211

gladii, quem ad hoc à Deo recepit, in- ftratus, utpoſtponatprivatum dámnum “

unum exerit.clemens ille potius dicé alicui bono communi reipub. quod ordi
dus & miſericors. Nec vnquam cru nariè fequitur ex tali modo procedendi co
delis eſt , quiremediis permillis, licet contra ſuſpectoscriminum . Quemadmo. “
in ſpeciem durioribus,ægrum reipub. dum eadem rationenon eſt curandum fic
corpus fanaturus,putrida & noxiamé- ! fortè contingat aliquando', ut ſecundum
bra præſcindit. luſtior eriam , quia ho allegata & probata condemnetur, is quis
Adri divino hæc lententia nielius ma . verè eft innocēs. Nam plus intereſt reipub .
gisque conſulit. nam ad Dei honorem ut ſecundum allegata & probata , que cũ "
apprimè facit, ut homines fidei defer- plurimum veritate nituntur, feraturſen .
tores ,in Deum & cælites blaſphemi, intentia : quàm ut nunquam contingat con . "
toeum genus humanum & naturam demnari aliquem innocentem . Quodaded ca
injurii,dæmonum partiarii & c.depre- verum eft. ut plerique Theologi e Turiſtace
hendantur ac puniantur: quod conſe conſentiant va rectè debere iudicem dam . “
quitur pars aiens. negativa faltem non nareeum ,qui fecundiim iuris ordinarinin a
confequitur.Denique tutior eſt judici , procefum probatur reus, quamvis ipfe iu “
quia licet extremi judicii comminatio: dex privata fia fiientia noffet illum efſe “
nes contra ſentientium nonnulli valdè | innocenten , & falfo delatum .]
exaggerent: tamen cum comunes Got Hactenus illi: quorum deciſo mi

om nib.judicibus,meritò magis formi hi tàm certa.quini quod cervillimum ,

dandæ illis,qui nimis remitliac deſides & mutato uno arque altero verbulo,
funt in hoc crimine vindic ndo. Nam
tota in noſtra quæſtione locum obti
fiunius lamiæ innocentis cruor à judi net, fi, allegata & probasa : muterusin
ce espolcetur: quid tot infantulorum i fufficientia indicia, quæ ceriè funt alle.
innoceniillimorum , quos partim poſtgationum ſeu probarionum quædam
baptiſmum , partim antè baptilinum . ipecies. Caicquid autem fic de ratio
ſolitæ necare:& bisquidem cum tem- i neilla quam adjungunt, hoc ett live
poralı corporis æternam quoq; vitam illa opinio verior & probabilior ſit,
animæ eripere ? Nonne tales judices: quàm contraria negativa, quæ & ipſa
qui , ut uni parcant, tàm multos necari à magnis Theologis & Iuriſtis defen
permittunt , recte dixerim fimiles al dirur, quod ad rem non facit: illud cer
1
theæ Ovidianæ , quam idcò acute voca tum eft licet illa fententia communis

1 vic impietate piam ? funt enim hi falla | verior non foret,adeò tamen probabi
pietate vere impii. timentubinon eſt lem & recepram elle lententiain ,ut lu .
timor , & dum lartaginem fugiunt in dexcam in rem deducens ; quiera &
flimmas ruunt . De hac re graviflime tranquilla conſcientia effe debeat.
Gic olim Almæ univerſitatis Ingolſta- Contra non fatis intelligo, quo pacto
dienſis facultas Theologica & faculras | judex in crimine tam atroci ac ' perni .
luridica unanimiter anno 1599.lauda- ciofo reip . cùm paria fint utrimque
limo Bavarize Duci Guilheluno re momenta r : tio rum,poſlit ſecuro ani

ſponderunt; In hiscafibus ius båbet magi- . moillam pịnionem rligerc,quæ pro

Vuuuu 3 babilio
 D'S OVISITIONVM MAGICARVM

babilior non éft, immò nec æquè pro- | quis nefcit illud Vlpiani,leges non pof.
babilis , & apertè habere adjunctam | leita lcribirlit omnes calus qui quan
juftitiæ excquendæ retardationem , & | doque inciderint comprehendant: &
tantùm non evidens periculum no idcò illum qui uriſdictioni przeltia
centillimos magos debitæ pænæ eri- terpretatione ad limilia procedere, &
piendi. jus diceredebere l.neque ad feqq. D. de
Secundo ,concluſioni objiciunt pro legib. Quare, quod cæterislegibusIm .
Germania ubi de hac quæftione tùm peratorum commune eſt,hæc Coroli
fuit compullatio. Germanos ludices na ex aliis juris ſcripti & conluecudi
oportet in imperio ad Imperatorias nacii decretis interpretationem adinit .
conſtitutiones criminales à Carolo V. tit : cum non apparear Carolum vo
conſcriptas, velut ad Cynoſuram vel luiſſe per eam communia vel partico
regulam Lesbiam , judicia exercere: laria regionum jura tollere : contrariú
non tantùm in modo penarum , fed potius colligitur,quoniam ipſc Caco
etiam in judicii ordine & proceſſu : lus in locis nonnullis illarum Conſti.
quare nec licet illis alia indicia admit- tutionum , fe judicemque remitcit ad
tere , quam quæin illis conftitutioni- jus commune & confilium lurecólub
bus exprimuntur: nulloʻlervato diſcri torum : licet ergò in non expreſlislu
minc exceptorum , vel non excepto- dici hçc ſequi,maximè li confirmentue
rum , quia hujusdiſcriminis conſticu- recepta in locis illispraxi & deciſioni
tio illa non meminit.Arg: 1.ſemper inftibusjudiciorum . Miratus autem fum
pulat. D.de reg. iur. Hyppolyt. de Marfil. vehementer quendam in cauſa con
confil.24.num.21. & feq. Menochius Pre ſulcum , rerum judicatarum autoritati
ſes Mediol.lib.2.de arbitr.cent.5.caſu.474. i de hoc crimine conatum detrahere
numer . 12 Carolina verò conſtitutio Prudentius cædem illæ duæ Bavaricz
inter cætera indicia maleficii non po- Acadomiæ Facultates 18. 1. ſcripti pre
nit duorum vcl plurium denunciatio . j fari alleruerunt; Magiftratui & iudicio
nem ,vide illam art. 44. Non eſt ergò in ſaculariplurimum profuturum ,fi videants
Germania curandum hoc indiciuin aliquot proceſſus ſagarü babitosin vicinis a
aliis deſtitutum . Refp. locis. Nam ut veriſimile facinoraſagarā "
In hoc argumento hoc folum verú | vicinarum effe fimilia : fic etiam fimiliter "
eſt, ſequendam pro normaGermanis ferè procedendum .] Sic illioptimè. Nec
illam cóftitutionem , in iis quæ illa ca- alia puto bonorum & peritorum judi
vet: cætera falſa.primò, non licere ju cum mensunquam fuit : quàm cæce
dici alia indicia ſequi, quă illicpofita: rorum adła judicialia,res alibi & in co .
hoc negandum. Nam Caroli mens dem quoque con ſtorio judicatas,
non fuit omnia indicia commemora. maximni facere , & ( quando de errore
Ce, quæ ſunt ferè infinita : fed quæ non liquet ) exa &è foqui. Ideò tanti
dam ponere , caque leviora quàm'fit funt in Germania deciſiones Camera
denuntiatio , quæ Judici liceat lequi Spirenſis , in Francia Lucii & Paponi
Arcelta ,
at Arg. Carolina comitis.saq qua heç indicium ignoran,
 LIBRI V. QVÆST I. 923

Arreſta, Neapoli deciſiones Aflicti & 1 89.Farinac.d.q.37.ſub numeris. maximè

aliorum , per totam Eccleßam decil . in his atrocioribus, in quibus honor,
Rotæ Romanæ , &c . Non facilè ludici | fubftantia & vita hominis periclita
prædeceſſorum veſtigia delerenda, vel cur.gloff. & Abb.in c.litteras.de praſumpt.
transferendi termini , quos majores Gigas de leſ. Maieft. titul. quomodo da per:
cjus poſuerunt. Sed legibus ( ajunt ) | quos quaft.29. Decian. in crimin . lib. 7.6.
non exemplis judicandum.Sanè lo legi. | 45.num :1.clariorum ergò probationes
bus exempla repugnent , quod non eft requiret Iudex ad condemnandum ;
in præſenti. Secundò fallum ,quia illic claræ fufficientad torquendum. Sicut
non fit mentio diſcriminis inter exce- enim modus torturæ à ludicis pender
pra & non excepta crimina;ideò judici arbitrio : ſic etiam decernere, quxin
Germano diſcrimen hoc negligen - dicia lint falficiencia ad torturam , &
dum . Eft argumentum nihili , & merè quæ non , & quæ probationes & præ
negativum . Sed pergunt argumenta lumptiones validæ . legendus hac de re i .
congerere communia aliis nationibus. dem Menochius de arbitr cafu.90.114.90
Nam . 270.1178.3
Tertid probant ſuam negativam fen c Quartus aries negativæ ſententiæ
tentiam , In criminalibus,utreus con eſt, In cæteris criminibus lociorum no .
demnetur ; debent probationes elle lu minationes non gignunt indicium ad
ce meridiana clariores. l. fciant cuncti. torturam , lofeph .Maſcard .vol.3.de pro
Cod.de probation & c.fciant 2.q.8 . Bald. i bar.concl.1311 . Menochius l.2.de arbitr.cena
confil.257.verba inquiſitionis colum . 2.vol. tur: sicaſ 474.Ergo nec in exceptis. Eade
1.pertext. in leg. fi quis. C. ad leg. Tul. cnim eft ratio in utriſque, cùm excep.
Maieft: ergò & indicia ,ut reus torque ta tantum vocentur reſpectu poena .
ri poflit, quod tenent.Marfil.conf.iol. gravioris, quam iudex in his atrocibus
num.13. & Roland.conf.16 .num.29.& 30. poteſt imponere : non verò reſpectiu
lib. 1 : Quis autem dicercaulit duorum procellus & ordinis iudiciarii, quem
vel plurium complicom nominatio nec in his licet iudici alterare ſeu tranſ
Bemelle indicium clarius luce meri. gredi, fic docent Hippol. de Marfil. in
diapa? praxi crim. § . diligenter. numer. 96. “
Refp. Non valere conſequentiam ; .confil.s2.numer. 16. & conf. 24. Col Wate
ficut nec à captura rectè procedas ad pen. verfie. reftat reſpondere. Grainmat.
illationem de quæſtione Erenim ad ca. 1 vol . 34. col. fin. Boffaus tractat. de in .
pturam ſeu incarcerationem leviores, dic.ante torturam ſub numer.78. Rolando
ad corquendum urgentiores requis confiz.numer. 72. libr . 3. Et licet con ,
runtur, ſed tamen non luce meridiana cederetur , in his criminibus pofle ju
clariores ficuti ad condemnandum dicem excedere iuris conimunis regu
1
1 ut dicenteruditè Iul.Clarus d. S.fin.q. 20. I las, etiam in modo procedendi ; hoc
Menoch . libr. I. pra / umpt. quaft.88. & 1. deberet reſtringi ad inquirendumw
utloo

a Indicis bæc non funts: ' iselara : 5 Non valet arg. as condemnasione ad tertutum . Inex .
ceoli criminibusnowilinom vi foris fufficiens argumen.ad torturam .
 924 DIS @ VISITIONVM MAGICARVM

ut loquuntur Decian.confil.18. numer . 42.

decreta. Nam alioqui non forenr cria
& Menoch.d.conf.100.nem 66. & quo mina à juris poſitivi regulis abſolute
ad alia modicum damnum adferen- | excepta, ut ſunt : & vix eſt ullum cri.
tia , non quoad torturam cujus | men , de quo non invenias aliquid in
damnum eſt graviſſimum : & in qua jure ſpeciale , & à communibusjuris
receptum ne excepti quidem crimi. I regulis exceptum, & fic liquoad quz
nis reum Gne indiciis torqueri pol dam tantùm , & non quoad cætera
fe. lin. 1. maritus. D. de queſtion. Alb . quoque dicas vocari excepta , vix ul
in rubric. ad l. Iul. maieſtar. numer.3.verſ. I lum crimen foret, quod non diceretur
& tamen in ifto caſu. Follerius-in practic . exceptum , quo nihil abſurdius . Hoc
crimen . verf.quod ſuffocavit num.58. Lud. voluit. quod dico , Farinac.quaft. 18. 114
Carrer. in 2. tractat. de indic. & tor mer : 60.Quare ipfemetMaſcardusin
tura , § . circa quartum .numer. 78. . Ga ter illa diſtinguir, qui ſuam conclufio
briel. Zaraina in addit. ad Matteffilla- nem cum ampliationibus limitat , ut
ni ſing. 55. verf. & hæc regula amplia- locum non habeat in criminibus ex
1

tur. ceptis.
Reſp: Multa hoc argumentum invo Et quoad noſtram quæſtionem op
luit, quorum contrarium verius puto.. timam rationem in quodam ſuo con .
Inprimis nego conſequentiam à deli- filio inſignis Academia Friburgen .
ctis cæteris ad excepta.ipſum enim no - Brilgoiæ anno 1601. reddidit his ver
men ſatis indica: peculiarem judicis bis : quia quod focii criminis adverſus fo.“
circa hæc poteſtatem .Nimirum quod cium fufficiens indicium ad torturam non "
in iis poſſit ludex tranſgredi ftatuta & praftens,id operatur infamia ,que iurepac
communes juris regulas , & ſequiæ- ſitivo teſtem repellit , non autem iurenda"
quitatem ac conſcientiam ſuam , prout iurali inhabilem reddie Binsfeld.d.conf.6.c
sem poftulare judicat , iudicat doctri-' duob 2. illat.6.Atqui crimina excepta ad
nam Baldiin l.quid ergo. 6. pæna gravior j'leges iuris poſitivi non exiguntur , fed abac
D. de his quinot.infam.communius recep . iis ſunr exempta sconceffumquejadaci,are
tam etiam abipſo Marfilio in l.1.numer.23. ex probationibus iure naturali ſuffiti. “
D. de queſtion . Docent hoc Decian. d. entibus procedat : atqui iure naturali fo
numer . 42. Menoch . de arbitr. quaft. 84. cius criminis à teftimonio non repellitar. “
num ult.cod.confil. 100.num.st. Binsfeld. ") Hinc unius focii teſtimoniam adverfus fo.se
poft præludia.concl.6.verf.regalare Giuri- cium in criminibus exceptis, in quibusf6-66
dicum . quod expeditiſſimum eſt, quo- cius de ſociis interrogari pereft, indi . “
ad judices ſupremos, qui inftatuta ut cium ad torturam praftare poteft , iuxta
inferiores quidam , non jurant. Sic ex Abbat. & loann. de Imola col.2. in cap ... "
lafone & aliis Baiardus addition, ad cla- deconfeſ & Anion.Gomes.com.z.cap.ife
tum.g.r.num.14 . Nec procedit hoc fo. num.18. ] Bona certè ratio diverfita
lummodo in Caſibus jure communitis, & quæ oftendit nararam & liber
quoad hæc crimina cxprellis , ſed tatem criminalis judicii in exceptis,
Semper & quoad omnia juris policivil pon elle reftringendam ad pænæ ex
celfum :
 LIBRI V. QVÆST. I. 925

cellum : in quo Mars & fequaces,valdė | indicium ad torturam ,ut communiter

hallucinantur. Quam plurimaidofté- | omnes concedunt.crgò neque plures.
dunt , peculiaria etiam quoad proce- ! proba eſt conſequentia. quia inhabilia
dendi ordinem , quorum pleraque ſe- | tas & inſufficientia teſtium eorum
quentibus quæſtionibus oſtendencur, multitudine'nec tollitur , nec fupple
nunc ſuffecerit; 10. quod Yociasde lo tur . Duo enim vel plura , quæ in ſua
cio contra juris regulas poteſt interro ſpecie ſunt imperfecta, nequeuntun
gari. glo & DD.in l.fin. C. de accuſ.20. quam facere uvum perfectum , ſicuc
quod hic teftes fingulares plures lo nota nullitatis in numeris arithmeri
cium denuntiantes probant. Anchar. quantumvis illam crebro multis
conſ. 277.verf.non obftat fecundum . Ioan. plices , nunquam per le efficient ullum
Crottus tractat. de teftibus & Gigas po- ensnumerabile . Eft ratio Mafiardi do
ſtea citandi idque quo ad torturam , vol.z.concl.1311.9.18 .
: ut tenent Boſſous tir. de indiciis numer. 159. Verùm hæc argumentatio , quan
& Clarus d.qu.21.num.9. unde & illud tumvis acuta videatur, repugnat tamé
infertur, non eſſe verám limitationem ſenſui communi etiam idiotarú : qui
quorumdam fentientium hæc , licet buslumérationis humanæ di& tat plus
ininquiftione & limilibus vera fine, credendum rumori & aſſertioni mul .
in tortura tamen ea locum non habe torum , quàm unius . Et, ſi non plus vi
re . Longè verius eft in criminibusex rium haberent duo quàm unus, cere
«ceptis ( quale eft Magiæ ) etiam tortu tè etiam unius dicto ſtare deberemus,
Tæ quantitatem & qualitatem à judi. cùm tamen Salvator nofter reitrinxe
cis arbitrio dependere l.1.l. quaftionis rit hanc credendi in iudiciariisnecelli
modum.de quaft.poft Bald . Gandin . & alios tatem ad ora duorum vel trium te.
Menoch. de arbit.caf-271.num . 2.item an ſtium , Matth.18.v.16.Ioan.18.0.17.etiá
& quando'iteranda quæſtio Bald.inl. in mortis ſupplicio ingerendo ,propter
2 c.quod met.caufa. Marſil.ind.l. qua- crimina , Deut. 17.1.6 Si dicas illicagi
ftionis modum Menoch.caf.272. numer.4. de teſtimoniis habilium , urgeo. Sicut
tertiò arbitrari quæ indicia fint ido duorum habilium teſtimonia poflunt
nea ad torturam :poſtalios Menoch.ibi. | ſufficere ad condemnationem , ubi u
dem caf. 270. numer .3.denique ut pronius habilis teſtimonium non fuffice
cedarin hoc crimine , quo libimodo ret : ſic etiam ad ſuſpicionem ac veri .
procedendum putat . Sic ibi Menoch. i limilitudinem in animo iudicis gigné .
calu 474.numer .34.referens ad boc Bald . dam , plus poteruntduæ denunciatio
Salyc.Boer alioſque. Atque ita lux illata | nes inhabilium , quam una unius inha
iis, quæ de exceptis criminibus obnubi bilis.
- labantur, Deinde duplex poteſt conſiderari
a Quinta ratio adverfariorum eſt, u inhabilitas. una quæ prorſus inhabılé
nusteltis inhabilis & inſufficiés, nec in facit , altera quæ tantùm inhabiles ſe
criminibus quidé exceptis ullum facit cundum quid : ſeu , quod fermè reci
Xxxxx dicin

1 Ab uno inhabili adplures quia quodeft inhabile nonpoteft aliud facerehabile, Gors.
 M
926 DSQUISITIONV MAGICARVM
dit in idem uoa inhabilitas juris natu argumentis quam teftibus credatur
ralis,altera tantùm juris poſitivi. Quæ hoc non in his ſolis infamibus obtinet.
vim pallam ad aliquid obtinent , ea nec verum , nifi quando arguincnta te
nec plura quicquam efficiunt : ut eſt , ftimoniis præponderant,& non quia
cernere in infantibus, & amentibus, minus teftibus,ergò nihil, immò quia
quoad teſtimonium ferendum ifti:fi minus,jam aliquid. de his inhabilibus
miles funt notæ Arithmeticæ indíci ſ ſecundum quid , agimus , in quibus
nullitatis, quam cifram vel, cero vocant: quilibet per ſe gignit in animo judicis
fimiles funt candelisnon accenſis: in aliquam præſumptionem , licet talem
feras in aulam obſcutam centum , non qualem ; plures verò idem afferentes
plus quái nulla, vel una collucebunt. limpul juncti fortius penetrant ani
Quio vcrò vim aliquam obtinent, licet mum & credulitatem , adeò ut ex plu
exiguam & imbecillam , fi quod folirium dictis & præſumptionibus, cola 1
nequeunt, aliis fimilibus adjundiin - lectivè limul oriatur unum indicium
terdum non nequeunt : fimiles unitati leu probatio , quæ judici politvideri
Arithmeticæ : quæ fola non efficit nu- fufficiens ad torsuram Hoc tenuerunt
merum ; fed fitres unitares jungas,ef Friburgenles d'anno,& etia claridi .
ficientternariun . Gmiles ſunelelibri na facultas juris Pataving , in relpon .
buscandelis accenfis earum , qnod una Gonibus ad eandem quæftionem non
non poteft implere ſpacium luce (ua, dum exculli,fed mcabsDecembrisini
poterunt plures implere. fimiles funt į toanno 1501. datis, & ajunt bancelle
guttis aquæ, quod una nequit, plures (ut eſt) doctrinam Bart . in d . & idem
excavant. De prioris ergò generis;ſeu Cornelio , & de mente Natix conf.238.1.
de omninò , & ex naturæ defectu inha 10 & Gc refolville multas. Corn.inl.1.
bilibusprocedit argumentatio , & in.c.de teftam.35.6 conf. 42.col fin.lib.l ..
telligendi DD. contrariii Alex.Marfil . conf.172.1.20.lib.2.Cravet.conf.9.14.12.
Felin.Maſcard. & alii.Nam tales lunt fu. & 99.11.10.c ipfum Roland. a vallecon .
rioli & infantes,quos ad teſtimonii di . 98.14.3 4. cum aliis citatis à Proſpero Es
Gionem . Sed de generis poſterioris rin.q.43.1km.41 . fufius q.62.14 m.317.
inhabilibus non procedit: quipropter & 341 ..
juris pofitiui impedimentum inhabi Ne quis autem me mihi ipfi obji
les funt , & ideo fecundum quidtan- l ' ciat quod libr.5 .Magicar.defquifit.feat.se
tum : Nämjure naturali velcrimino ! Si quartò quantumvis tenuerim conira
fillimis ,qui nihil unquam credendum multorum praxim , quantumvis mul.
allerat,mihi firincredibilis, fi nihil illis tiplicentur depo tiones infamian &
credendum , cur etiam pofitivojyrein compleum , nunquam judici proce
hoc crimineinterrogantur , & adde dendum ex his ſolis ad condemnatio .
nunciationem admittuntur : cur etiam nem : ubitorargumento isto Mal
ut denuncigno quæftionum cruciatu cardi, & multa produco , quæ cum lint
adigintur? Inanis crudeliras foret, & imperfecta, nequeunt limul omnia u .
2 allá deteſtandaquelævitia. Elto :plus ' num perfe & um producere, v.g. nula
ta ve
 LIBRI V. QVÆST I. 925
tavenialia , unum mortale , multa æ. hicrelpondi de tortura : neque ilta le
gra , unum fanum , multa non alba , cum pugnant.
unam album , multa repida unum ca Sextò argumentatur: propofitio quz
lidum , & c. quando res non ſunt ſub | aſſerit plu riumcomplicum nomina
ordinatæ ad unum finem natura fua , tionem per le indicium fufficiens tor
ficut una depofitio natura ſua non curæ præbere, in hac fura & ampla ex .
Yubordinatur alteri , quo igitur pacto tenfione, planè nova eſt, nec ulquam
nunc aſſero duas nominationes invi- recepta , opinio verò aut ctiam lex non
cem firmare , li non ſubordinantur in recepta neminem obligat . Menoch . li
vicem : Huic obiectionioccurro , red bro 2. præſumpt.2. Novitas etiam me
dica diverſitate rationis, cur aliud obritò eſt ſuſpecta : Confirmatur , quia
tineat in depoſitione plurium inhabi- qui videntur illam tenere, variis eam
lium quoad condemnationem , & in circumſcribunt limitibus,quos habes
eadem aliud quoad torturam. Singu- apud Binsfeld . d.cond.6 . Sed breviter
læ in ordine ad condemnationé funtRelpond. non eſſe novam , fed plu
planè ineptæ ad hunc effectum , nec ad res cam tenere, quos mox citabo : elle
eum ſubordinantur , quia condemna quoque in praxiferè ubique receptam
tio debet inniti judiciali certitudini , iuxta Binsfeld . fupra do Friburgens, in
quam quia talesnunquam poffunt gi- ſuo confocirato. Limites autem illiqui
griere. neque ad hoc intelligendæ fub- bus circumferibitur nihil obſtant ge.
ordinari. Singulæ verò noftræ nomi . neralitati affertionis : ſunt enim con
nationes infamium non ſunt prorſus ditiones quarum plerasque non
ditiones ,, quarum
ineptæ ad quæſtionem , ſed ad hanc ipſi admittimus , & eas contineri in
fingulæ tantùm lunt infirmæ & fe propoſitione noſtra faremur ; nec
cundum quid ineptæ , ut di & um fu- ſunt adminicula propriè dicta ſen in
perius ) quia tortura innititur can dicia alia , quæ nos excluſimus , cum
tùm veriſimilitudini & opinioni, nonnullis circumftantiis de quibus
quam fingulæ poffunt aliquam , licet poftea.
qualem qualem gignere , atque ideò bigitur fic vi via factaper hoftes , & ,
ad hunc finem cenſentur invicem ſub- i quæ ſolent objici , ſoluta manent. Re
ordinari, & adminiculari. Er iſta ratio itat ut concluſionem noſtram affirma
confirmarur exemplis à me politis , tivam ſtabiliamus,quæ
in quibus ineſt privatio rei ad quam Probatur.I auctoritate tenentium
producendam deberent concurrere, etiam unius locii dictum ſufficeread
ut in repido eft privatio calidi potius torturam , ut Angl. in pract. ſua crimin.
quàm calor imbecillus, in non albo al . ¡ quem citat Lud . Bologn . in addit, ad
bicontradi &tio , in ægro privatio fani- Guidonem de Suzar, tractat. de indic.
tatis: at veniale peccatum ſpecie diſtin- | numer.71.- Elanci & aliorum , quos retuli
guitur àmortali,Rectè igiturillic aliud | Supra concluf. 1. in princ.quorum ſenten
renúide condemnatione, aliud nunc cia licet fit minus probabilis , docct
XXXXX 2 tamen
. Ef nova opinio.b Probatur concl.a.c 46 Au & ore.
28 DISQUISITIONVM MAGICARVM

tamen quid de plurium nominatione dum omnes DD . atque fecundi fociji

tenuerint ( 2 )probatuc illorum aucto- inculpatio eſt novum lignum feu ine
ritare , qui cenluerunt plurium nomi- indicium gignens novā.conjectura leu :
pationes fufficere ad condemnationé , præfumptionem . ergò tùm reus pote

ut.Ant.Gomeſ.com.3.var.refol.rub.depro- rit torqueri.Si refpondeas elle quidem

bat. deliit. rub numer. 18. & fic ſervari in novum, led å priore non diverſum , nec
Cathalonia fatetur Lud . Peguer: Deciſ cris diverſam vim probandi obtinere.Pro
min . s . numer. 18: quorum opinio licet batur habere diverſam & aliud gigne
communius reijciatur, teftibus Boſsio de re adminiculum quàm genuerit nomie
indic.numer. 165.iunita numer 77.Marſil.natio prior. Náprior erat inſufficiens,
d.§ . diligenter numer. 60. Nicola . Boer.de :. poſterior verò ci addita eſt ſufficiens ..
cil Burdegal.319.numer. 4: Blancode nidi. quia probatio compofita ex duabus
nu mer.38 1.Farinat quaffio. 43.num . 39. ſpeciebus imperfectis,quæ tamen eiufa
☺ 40. & quæſtio 62. numer. 73 : tamen dem lunt generis,formæ, & ſubſtantie
pater illos pro noſtra concluf.ftare (8 ) hoc eſt ex duobus individuis eiuſdem
probatauthoritas praxis.curiar. & do- fpeciei infimæ in ordine ad loum effe
atrina fcribentiom a Boerii decif.319.nu- ctum plena eſt & fufficiens. docet Mer
mer 17. ubirefert fic bis fuiffe fervatum in , noch.libro primo.depraſ-quaft.39.numer.3.
Parlamento Burdigalenfi ob nominationem & leg.per 1.5.C.quiin. Tutel. & hocpro
duorum & trium reorum : & Curia Pari- batur inductione Gmilium partim
fienfishanc effe praxim teftatur Paponius phyſic..partiin iuridicorum , Phyſical
libr. 22 rit 13 art. 2. & 3. tenet etiam Cla : lunc : quæ de una & pluribus candelis,
rus d.quaft, 21.numer.9 .& num.11.ubi.me de una & pluribus guttis. lapidem ca.
morat Thom .Grammat.fupercapitulis reg: vantibus ſuperiusallata :item de pluri..
ni atteſtantem.Sicfervariin regnoNeapoli. bus gradibus.frigoris vel caloris eum
tano: idem ſenſeruntGigas d. tit. quomodo intendentibus, & ad calidum vel frigi ..
& per quos.g. 8: Aymon conf. 178.numer.3. dum ut octo perducentibus : de duo .
Roland.à Valle conf.16.num.20libr.i.Bo bus pueristrabé feritibus, de pluribus:
nacoſ.commun.opin.p. 1. verſ. indicium fa. Actibushabirúgignentibus,quæ cuni
ciunt Farinac.q.43.nu. 37. Bertazz.conf. eta uni ſoli denegara, poſleot adducii.
225.0 20. Lanfranc. in praxi num. 73. cap. Juridica verò quiain illisprobatio .
di Binsfeld.d'conclus 6. Friburgenſes & Pa nibus,quæ ad unius facti probationem
torrini Ingolſtadienſes DD. fupra favet | tendunt , quæ non profunt Gngulas.
crgò praxis & authoritas, kuriſcanfula malta juvant , Bart. Geum ſecuti alt in ,
tоrін ) . d.l.a. s . idem Cornelio. plures tefteslio
b Confirmantplurimæ tortes & ap- 1 gulares deponentes de ſubordinatis ad !
politæ rationes:ut argymencantur Fria torturam fufficiunt, ut docebiturpotes,.
burgici, liad ſocij nominationem ac 9.8.ad eandem ſufficiunt plura indicia
cedat præſumptio feu conjectura, tunc etiam remota . Bart . & Communiter in 1 .
denominatus poteft corqueri, ſecun- fama D. de queftio. Angelus Aretin.in verb .
quod
a Et praxi b Et rationemultiplici .
 LIBER V. QVÆST. I.. 9 29
quodfama publica nume.6 . & ibiin addit. nationem : & fic duo ifti teftes de vila

Auguſt. numer.52 Ægyon. Boff.d.tit.de in deponentes plenè crimen probabunt

die nuser.71.Blancusdeindenum . 13o . &
ſequitur docens communē Farinac.d .quaft.
37 num.11. & 43.Item ,fi cum dicto lo-
cij contra nominatum adforet aliquod
indiciun leu adminiculum , veluti u
ad effectum ,utreus ad pænam ordina .
riam poſſit condemnari . Cur ergò fie
militer duorum complicum unum tero
tium nominantium denunciationes,
non facient indicium fufficiens ad tor

nus teſtos de auditu , unus de viſu non quendum : cur inquam quod non pof
integer,inimicicia nominati,fama,fu- lunt ſeiunctim , non poterunt copula
ga,extemporanea converſacio ,fecreta tivè : Sanè ſicutiſti linguli ſunt inhabi.
collocatio , aut liinilia ; nominatio illa les in ordine ad torturam , ſic illi ſingu
fufficeret ad nominati torturā , quan- li funt inhabiles in ordine ad condem
vis hæc litremota ſatis à facto :docet ex nandum . Cur etianı hic numerus fidé
plurimis. Propter Fariqu.43 à N !!m .163 . non augeat , cum generalis iudiciorum
uſque ad 177.cur non igitur multò ma- lie regula teſtium fidem num.augeri &
gis ſiad 'nominationem ab uno rco fa num.. luppleri, quod in fide deficit ? ex
& tam ,accedat nominatio eiufdem facta text.libr 3. s argumenta D. de teftib.cum
abalio velab alijs,cum iſti no adferant gloff. in verbo numerus, unde id eliciunt la
adminiculum remotum ,led de ipſo fa- cob.Butig.& Florian & l.ob carmen s fir.
eto , & luper ipſo facto ? Nonne cun D.eod . Alex.conſ. 47.col.1 . conf.73.libr.
ludex teneatur' ſingulos. interrogare, 2. & conf. 149. col . 2. libr . 5. Decius conſ..
fingulis tenetur aliquid credere ? 163.col pen . Curt. lun . confil. 168.n.17 .
fi fingulis aliquid ', cur non plus pluri Favet noftræ ſententiæ præterea ip
bus quàm uni? cur credat aliquid pri . 1 , la cxperientia maximi facienda in fimi
mò magis quam ſecundo vel tertio : silibus , quæ docetin hoc crimine plu
dicas non operari ſecundum , quia elt frium complicum denunciationes vix
in codem genere probationis cum pri- j unquam vel nunquam fällere ,docere
mo, nempe in genere denunciationis: tiam vix unquam in hoc arcaniſimo.
Caffa hæc evafio cft, & bulla:fi vera for ſcelere veritatem alia via poſle depre
ret nec . teſtis omni exceptione siajor, i hendi.cuni vix probatio ſceleris per a
poffet efficere certitudinem ad con lios quam per inhabiles & complices

3 demnandum ,cum fit in codem proba. facinoris poflit haberi : Quare cùm hic
tionis genere, nempe teftimonij. Hinc caſus inciderit , vel necefleeſt inqua
tarmatur alia ratio valida. tioné iudiciariam & proceſſum fieriir .
: Vous teftis etiam omni exceptione | ritum & inanem : vel permittendum
maior, ad condemnationem invalidus iudici ut pluribus talibus credat. Er ea
eft ,nec fufficit, quia folammodo præ de caufa iudicum arbitrij elt decerne .
f
bet probationem inidoneam ad con re , an criminis probatio per alios ,
demnandum : fitamen alius illi fimilis quàm per complices haberi pollit, vel
teſtis adjungatur jambo limul progig- nan póſlit ,iuxta D .. Plocum in l.fi quando
pent probationem plenam adicódem 1 Sizi numer 8 :Counde vi.Mafcard de pro-
XxxxX 3 bation
930 DISQUISITIONVM MAGICARVM
bation.concl.1403.nu.4.vol. 3. quos fequi- |
tar Baiard ad Clarum quaft.24 num.iis . in denunciatione conſtanter perſeve
& rectè iudicem id arbitraturum , fi nó rent.2. lipænitentesad indicium
attendat ad id quod abſolutè eft im- | dant. 3. li cum concrizione moriincur.
pollibile, ſed ad id quod in tali crimine
conuinupiter folet accidere , pluſquam
probabile eft. ex ſententia Alex conf. 112.
vol 2. conf.152.num.15.lib.s. Zafuiconf.
2.num 6o . vol. 2. Grammat.decif.34.nu.7.
quam licet impugnet Riminal. lun .
conf.360.n.88.vol.4.tamen eam mulra
ram praxis regionum meritò ample.
& itur, ne contra bonum publicum oc
cultiſlima deli& ta maneant impunita.
Sic Baiard .fup.nu.114:
Vltimò probatur, quia idipſum ob
tinet in crimine hærels ( à quo ad Ma
giam eft bonum argumentum , quia
ſtriges lemper involutæ ſunt contra
, D hanc quæftionem
citur hæc crimina quoad inquiſitio
nem exæqualſe ) invenio inquam de
hæreli idem tradidille Pennam ad. 3. p .
Directorii Inquiſit. Appendice ad quaftion.
01. fic
Vltima conclufio.Moderanda hæc opi-
nio noftra , eam procedere fi ex verifimilibus
coniecturis & num.teftium ,velex qualitate
deponentium ,a vel ex perfoniseoram contra
quos deponunt , praſumantur nominantes
falſum non dicere.
Hæc limitatio eſt Collegij Patavini
illam defumentium ex d.c. in fidei & c .
accufatus S.licet de baret.in 6. ( Fran Are
tino in c. cum P. Manconella. eft de accuf.
col. s.num.21.4 22.Marſil.conf.24.8 . 13.
Roland.conf.73.num.25.libr.i Sprenger.in
mall.9.4 . & aliis.Etad hæc capira redu
ci poflunt conditiones aliæ rcquiſtæ à
Binsfeld.l.3.d.concl.6,
a Limitasionos.
Friburgenſium limitationes funt , fi
acce
4.li nulla mendacij,aut odij ,aut inimi
citiarum fit iufpicio. Ex his 1. & 4.cer
tè 2. & 3. nonxquè , & poſtea de his
plura dicentur.
QVÆSTIO II.
An inimicitie denunciantium contra de
nunciatos debeant plenè probari per duos
teſtes: velfufficiat femiplena probatio
per unum teftems aut etiani pre
fumptio adelidendum in
dicium denuncia
tionis.
reſponſis
dium & inimicitiam valere ad cliden
dam denunciationis fidem c . repellen
tur.c. meminimis, de arcul. lib.3,in princ.
D. de teftib. I liberi. C. de inoff teft. et
iam in exceptis criminibus, 6. per tras.
de Simon. c. cum P. ubi abbas. d. accu
fat. Bart. in li in queftionib. D. ad leg. Iul.
Maieſta.
Concedunt etiam , ficut actor ſuam
intentionem , deber plenè probare, lic
etiam reo exceptionem ſuam , in qua
fungitur vice actoris plenè proban
dam.l., D.de except. & ibi Caftrenf. I. in
exceptionibus D. de probat. & ibi gloff. l.
quoties al cum de indebito. §. antem
pro parte ib. I. 'masrem .C. de probatton :
Areti,in rub . inft: deexception . numer . 24 .
Fulvius Pacianus deprob.pol.1.urg. 66.6
feq. Decius in c, in præferrit numer . 50. de .
1
.
probar,
 LIBER V. QVÆST. II. 934
probat & conf.534.num . 9 Gravete.conf. | bationis genera omnibus caufis con
201.nu. 29. & ex communi Dd. id probans venire. quia quædam teftibus vel in.
10. Naſehand- vol.2.de prob.concl.085.nu. ſtrumentis directè probari non pola
1.2 . funt , ſed ſolis præfumptionibus ferè,
Omnes ctiam fatentur probatio ut ſuntmentale adulterium , fimonia ,
num varias eſſe ſpecies,quarum una fit hærefis , dolus & familia , q æ habesa.
efficacior alia: 1. evidentia facti.2.con pud Menochium dict. lib.z.queſtione 53.
fellio. 3. inftrumentum.4 . teftes. S quibus annumerandum eſt odium &
jufiurandum . 6. præſumptio.7. quæſt. inimicitia , quia låtent in animo ; idcò
octava, fama.Sic poft Ariftotelem , & Cice- conjecturis inveftiganda & probanda
tonem , Menoch. depreſumipt. libro primo; ex aliqua facti alicuius circumſtantia ,
queſtioneprima, cum feq. Maſchard. libro unde inimicitia pornit oriri, defump
1 primo de probat. queſtione quarta. Sicut ris.arg.l.ciolum.C.de dolo cap.2. de renun
Dialectici duplicem agnoſcuneprobaciat. 116. Bald.conf 47. praniittendum eft.
tionem , unain apodicticam , qua res mum.4.lit.s. Abb.in c.repellantur, num . 2 .
per ſuam cauſam neceſſariam ,vel cau- de accuſ. Mafcar. lib. z . de probar.concluf.
la per ſuum neceflariuin cffectum cog - 898. num.4. & 5. Denique inimicitiæ
nofcitur , quæ eſt probatio demonſtra- i probationem fieri debere juxta reg,
tiva : & aliam Topicam , lou Dialecti. text . incap. in omni negorio , de teſti
cam ,quia ex probabilibusſeu veriſimi- | bus & in lubinumerusD.cod.tradunc
libus aliquid confirmatur.illiusapodi- Bald. & Malcard , ille in ki errore. C. de
& ticæ unus eſt gradus certudinis huius teftam . iſte ubifupra concluf. 901. nain .. 2.
verò topicæ plures lunt, fecúdum pro . 1 & inimicitiam capitale difficilius pro
babilitatem majoré minorenive pro- bati , quam non capitalem conitai.l.
bationem -Ita quoque in prædictis pro temàudicis arbitrio pendere utriun
bationibus iuridicis , & inter iplas , & litinimicitia, necne , item quæ fit capi

fermè in fingulis varij ſunt gradus fir- ralis , quæ non , quæ gravis, quæ levis :
mitudinis & verifimilitudinis . Nam eſt communis fententia plurimorum ,
unus teftis atio certior , unum inftru . quos citant. fequuntur Nellus tract . de
mentum alio perfectins, una præfum - reft.nu.4 .Claruss.fin.qu.24. & ibiBaier
prio eft alia credibilior & Gimior, Mc dus Menoch.lib.2.de Arbitrar.cuſu 2..L..
noch . libro primo, quaft
. 29 & 30 de 3.Farin 9.49.n.86.69.53 num.57 . quod
prafumpt.6 ~ 9.44.numer. 9. & 9. una eft iudicium moderari poteſt ex traditis
urgentiſſima : qualiseft quæ vocatur per Vivium & Maſcard. quos retulit
juris & de jure, quæ reſp. illiapodi Baiard.d.loco , & alios apud Moncada
&ticæ , utpatet es allatis exemplis de in addit. ad Crotrum de ieftibus in cauf.
Mer och , d. lib. 1. 1964.11. 3.alia non con crimin. 1. 169. Hincio ſero conclul le
vincit , fed valde veutimilis eft, ur gre- quentcm .
fumptio juris , alia levis, qualis cft præ A judicis arbitrio pendet, an inimicitia
fumptio homicis. in cafu propofito fitfatisprobata , nec ne.
i
liem conftit non omnia hæc pro- | Probatur l . 3. S. idcò D. & S. eiufdem
de tc
932 DISQUISITIONVM MAGICARVM
de teſtibus. S. Si verò talis aliquem . fciæ : quamvisinterdum ex levioribus
Auth.deinftrum.fide.Menoc.lib.i.de cauſis oriri gravillima& capitaliaodia
arbitr.9.9 . conſtet. iudex tamen , ut plurimum ad
Sciendum pro arbitrij huius dire- cauſas attendere debet , quia fufficit
& ione; quod capitalis omninò teſtem probare cauſas gravis odij, quamvis
repellat, & nominatorem etiam in ex hanc inimicitiæ magnitudinem extrim
cepris , neque expurgatur hæc inhabi. ſecis ſignis non oftenderit. Innoc..in 6.
litas per torturam . quod repellat , probas cum.l. & A.de re iudica.in fin.per text.inc .
turl:3 .in princ. D. de teftib cap.cum opor 2.CI!m ſeg.3.9.5 . Bald. in l. preſcription .
teat.cap . meminimus cum fimil..de accuſat. num.36.C.fi contra ius.Rom.in rub.de ara
auth.fi dicatur.C de teftib .& in corpore uno : bier-col 11. Grammar.deciſ 33.76 7. Marfil.
defumitur : quod in exceptis quoque & for d.l.1.9.præterea ,num .3.Farinac.d.q.53.1).
tura . l.i.s.prætcrea D.de quaft. & ibi Mar. 21. Contra ubiinimicitiæ magnitudo
fil. Gigas in tit.quomodo per quos.9.7.n. factis probata , ut conatu vel illatione
o Bertazzel.in crim confil.38.n.15 . ( cof. necis,autgravis valde damni ,aut atro
:528.num.7.Mlenoch.de arbitr.cas.474.nu. cis injuriæ : non putarim iudici valde
Ss.Farinac.9.53.n.5 . & 12. laborandum de caufæ inveſtigatione.
Levior inimicitia teftimonium & Vtenim vulgò dicitur , Obrasſon Amo
nominationem tantum elevat & debi. res , his factis amor cognoſcirur : ficè
litat. Bald.in Auth . fi dicatur in fine C.de contrario etiam factis clarè animus
teftibus.Iacobin.à S.Georg . in l.teftium . D. hoftilis manifeſtatur.
cod . & alii apud Farinac.d.quaft.53.nu.54 . Verùm ſi quod horum indiciorum ,
Cum verò utraque gravis & levis la- | lignorum ,factorum ,velcauſarum un
teant in animo putarim utramque co. , de præſumptio elicitur, velquæ teftes
dem probationis genere probari pol- attulerant , à nominaute fuerit nega
fe,fed cauſas graviores requiri ad pro- tuni: hoc non poteſt per præſumptio
bationen, plenam inimicitiæ capitalis , į nem , nec per unum teftem plenèpro .
quam levioris, cauſas capitalishasme- bari , ſed opus eftduorum teftimonio
norant DD.s. li quis alteri moverit ad hoc iudici perſuadendum , ut docet
quæſtionem ſtatus. 2. quando intenta- i Menoch.de præſumpt.lib.1.q.51 & cao
ta fuit velillata mors ipſorummet; vel vetur in Carolina fanctione crimin .

parentum , vel amicorum perſonis, in- Ordinatione 23. & 30.Neq ;'quoadhęc
ter nonvinatum & nominantem.z. ini- quæ diximus diftinguendum inter ini.
næ necis ab eo , qui ſolet exequi 4.ac micitiam & odiuni, quia ut quis repel
cufatio criminis capitalis , ut adulterij, ļ latur , fufficit probare , quod fit valdè
hærefis , & c.s.controverſia de majore odiofas nominans nominato , etiam G
faltem parte bonorum . Denique quæ non Go inimicus lecundum multos. 114
vis atrox injuria inter illos . Maſcardo Mepoſirus in c.quod verò col.fin.3.4.5.Gi.
vol 2.de prob.concl. 898. Binsfeld.d concl. gasſupra 9.2.1.30. & plures apudFarinac.
6.dub.2.prope fin . Ex quibus facilè ſe- 1 9.49.nu.3o.fateor tamen me realcdif
cernas caufas gravis & levis inimici- crimen inter magnum odium & ca.
pitalem
 LIBRI V. QVÆST. II. 938

pitalem inimicitiam non fatis cape- diſtinguere oportet. Nam præſumprio

re . quæ dicitur iuris , & de iure plenam &
Igitur his politis: quæſtioni ſatisfiat, claram facit probationem , ut docet Me
certum eft, & in eo fupponitur duorum te- noch.lib.1.de prafumpt.9.36.7.1.
ftimonio bas inimicitias plenè probari. Deu Præſumptio quoque iuris idem ope
nius teftimonio,crediderim illud non ſuffice ratur,cum ſit etiam ipla vera , propria,
re ,cuiuſvis dignitatis fit, ut plenè probet & perfecta probatio ( ut oftendit excom
& repellat nominantem , l.iurifiurandi, muni ſententia idem Menoch dićt. quaft.
C.deteftib .poflet tamen facere ſemiple 36.à num . 3. maximè quando ex natura
nam probationem , per notata in l.admo rei aliæ à præſumptionibus probatio.
mendi D.de iureiuran.do in l.matribus. D.de nes haberi nequeunt, aut nulla legis
quaftion. & etiam ad infringendum ſeu præſumptio illi repugnat . Alciat.depre
4 elidendum indicium ex nominatione fumpt.3.P. Menech.ſupra di&t.lib.i. quaft.
natum.Sic Patavini DD.Si tamen in te. 38. Maſcard. lib.de probat.quaft.10.à nu .
ftimonio additæ & probarę Gnt caula; 34. uſque ad 47.ex l. Imperator ubi Alexa.
Ipecies & qualitates inimicitiæ.lafon.in & laſon.D.de leg. !.
1.1 . C.de teftam.num.9 . & inl.Titia texto. Præſumptio denique hominis , li fic
res colum . 3. D. de leg. 1. Bald. in l. folum i vehemens: & urgens conſtituer veram
C. de teftibus,& in l.fi quis teftib. ibinin fin. probationem & legitimam ,maximè li
Imola in cap. Raynutius deteſtam . Gram- aliquod adminiculum accedat Berous
mat. deciſ. 34.num . 11. Farinac.quaft.49. j inrubr de probat.num. 42. Bald in addit.
n.126.6 Jeq. Equidem fine adminicu- ad fpecut.tit.de prajumpe ... ſpecies Menoch.
lis duo mihi fufficerent teſtes ad pro di&t. lıbr.l. quaft. 36.num.14 . Ratio eſt ,
bandam capitalem inimicitiam : cum quia præſumptio hominis planèfubij
uno requirere adminiculum aliquod, cicur arbitrio iudicis : quare, lilitad
& hanc eſſe communem fententiam . | modum vehemens , poterit iudicem
affirmat Melchior Phalacz trattat. wa movere , ut illi fidem tribuat. Berous
joratum.p. 1-9.4.num.s.facillimènamg : dict. num. 42.Menoch.diet .lib.quaft. 44.
ſemper unus teſtis inveniretur , quide ) nim . 8. & 9. Hæc de valdè vehementi
inimicitia hac deponeret : & fic reus facilè conceferim : de non vchementi,
cum præiudicio reip. femper liberare- lne alijs adminiculisrequaquam . Sé .
tur : quamvis enim ludex, fi velit, por per enim adeft præſumptio hominis
frin criminibus exceptis leviores ini contra complicem in noftro crimine,
micitias contemnere , tamen capita- quia ftriges funt hoftes humani gene
lem cogiturmagnitacere , & propter ris, & viciffim ſunt cunctorum odium :
illam tenetur teſtes omni exceptione & fic ſemper odij exceptio præſump
alias majores repellere. iuxta gloff.com tione huiuſmodiprobata iudicum di
muriter receptam , in c.cùm oporteat. de ac- ! ligétiam , & iufticiæ rigorem , & crimi .
cuſ. quam feqq.Clar. Menoch. Farinac . & j nis denunciationem fiuſtareiur. quod
alii ſupra citati. eft magnopere iudici, ne fiat attenden
Quod attinet ad prælumptionem , dum : Cum inimicitia , utpote repug
Y yyyy nans
 DISQUISITIONVM MAGICARUM
034
nans naturali juri , nifi bene probetur pro fe loquenti: iudex in foro fori crea
nunquam fit prælumenda. L. in ratione dere non modò non tenetur : fed , ne
S.cùm quidam D.ad leg.Falcid. l. 1. C. de facilè credat, Gibi plurimum cavercre .
mandat. Princip. cap. cum in iure.deoffic. netur . Deinde fille decipitur hac in re,
delegat. Aymon.confil.8.nume. 8. Mantua damnum eſt folius decipientis: Giltcz.
Benarid. confil. 24. numer . 13. conf. 52. damnum eft præterea iuftitiæ & reip .
mum.17 . Vel denique cótritionem fumunt pro
actuali confeflione Sacramentali. Sed .
QVÆSTIO III. ( quicquid dicant alij Domini reſpon
dentes ) certúeft, in praxi iudices ad il
An denunciantes debeant effe contriti, ficuri lam attendere non folere : nam latronis
quidam volunt.cum hoc iure non fit contra focios creditur , etiamfi nolit
expreffum , es ſaga rariſsima confireri: ut & hæretico -impænitenti
pæniteant ? & infidelide Sodomia complicis , quæ
cuncta crimina cum ftrigum crimine
Atis obſcurè quæſtio proponitur. folent concurrere . Verum licet fit hoc
an
debeant effe contriti, quo denunciant , re ſatisfundatum , & rationi valdè con .
an faltem antequam moriantur
moriantur.. Prius fenraneum : de iure probant , ex c.ac
illud , quocunque modo capias contri- cuſatus : licet de hære.in 6.ibi, la ex
tionem ,dicendum non eſt: quia contra manifeſti induiis-apparuerit , non ex levi-.
praxım eſt, ut ante ſententiam latam ſe tate animi aut odii fomite , fed zelo Ortho
parent ad confeffionem : contra pru doxe fidei , & c. Verum reſponden illa
dentiam quoque. Nam confeſſioni tali aliunde apparere poffe: nec confeflio
( loquimur deſacramentali ) non latis nem illam fatis manifeftum fignum ad
fidendum ivdici , quia vix fit,ut pæni. hoc effe :cum ante fententiam loleatela
teant nondum damnatæ: & eam exige- ſe ficta , poft eandem poflit effe fimu
re , foret reos fatis ad perfidiam procli- lata ad pænam mitiorem obtinen .
dum . Deinde aliud eft , non videri me
ves ſacrilegij periculo exponere.
Poft fententiam quoque hæc contri- 1.tum ,ex levitate animi, ac in denuncian
tio , ad id quod dicimus, mihi præcisè do , aliud debere effe contricum . Non eft
non videtur neceffaria. Quod probo, ligicur iſto textu expreffum , ſed not
vel enim loquuntur de corritione pro - alio ullo : non quidem ex verbis, fed
priè ſumpra ,quatenus eſt pars una prę nec ex fententia & interpretatione
via pænitentiæ : & nego de hac unqua congrua nam licet quæ ex fententia
judiciconftare poffe : vel ſamunt pro legis ſunt, lege cauta cenfeantur I Tion
artritione, & de hac , quoniam interna .minis D de verb. fignific-li meq; leges.l.fort,
eft , idem afferendum . Si dicas , poteft cumfim . D. deleg. attamen non omnis
indici conſtare , de hac æquè ac confél i legis excenlio.cx legis fententia eft.
fario, dico rationem efle diſparem :nam Probant ratione . fidei humanæ fun .
udex in foro.poli.tenetur credere, rco dansentum eſt perfonæ integritas,qnæ
 LIBRI V. QVÆST. IIT. 935
in non contritis abeſt. 2. quia nulla fi Igitur fi poenitentiæ figna , etiam ci
des adhibenda perſonæ , quæ fidé Dco tra confellionem illis apparerent , bo
violavit. 3. quia talesnon contricæ lunc 1numid foret, & optandam iudici ; ſed
mancipia Diaboli , qui mendaxeſt 4. | citra illam vix eft , ut pænitentiæ fig
quia dæmon id unicè agit,utcarceratæ na cenferi debeant: quare fimpliciter af
nullum denuncient : igirur liquæ per- ! ſero,fufficere Iudici,fi aliunde quàm ex com
ſona aliam denuntiet : fortis eft præ tritione ( quomodocunque accepta ) poſsit
Tumptio ,quod ex odio in genus huma. verifimilisapparere denunciatio, & ideò ia
num ſuggerar incarceratæut innocen . I lis ei videatur. Certè fuper pænitentiæ
tem denuntiet. ſignis exterioribus an eſſent ſufficien
His argumentis nihil moveor. Ad tia, necne, ſemper advocati fine fine lie
primum dico , integritatem perſonæ ! cigarent. Quare iſta ſententia nova mi
poſle intelligi, vel de ſanctitate& per - hividetur latis noxia iudiciorum ex
tecta iuſtitia: vel de fama illibata . prio - peditioni.
remodo ncgo illam in iudicialibus elle Fateor D. Binsfeld . lib . 3.concluf. o.
fu ndamentum fidei : adminiculatur, iſtam conditionem poluiſſe, & me ex
ut magis crcdatur à iudice, ſed abſolu- illo libes. Diſquiſit.ſed. 3. ſed nec ra .
tè non requiritur, poſteriore modo io cionc nec auctoritate hoc novum dia
iudicialibus criminum non abſolute Cum ille confirmat: quare luſpicor &
requiritur , nam acc córcitio reos tales veriſimile eſt,id cum co ſenſu poſuiſſe,
facit: ſed eatenustantum , ut crimino- quo cquidem poſui: nempe quod con,
fis non credatur, fi nihiladſit ,quo ex- feffione ſacramentali ante mortem ac.
purgecur infamiæ vitium : hic verò ex. ccdente aut tempore denunciationis
purgatum eſt per torturam , quæ facit accedentibus ſignis exterioribus iudici
illos credibiles. maximè fi tempeſtivè verifimilibus exanimopænitere : mul
bon revocent. to firmior fit, & fecurior in praxı , fen
Ad 2.ratio laborat vitio plusproba. i tencia de recipienda complicum plu
tionis. quia ſequeretur nulla in reillis rium Gne aliis indiciis denunciatione:
credendum.Idem refpondetur ad 3. & non vero co ſenſu : quod li deeſſenc ta.
præterea etiam Diabolo mendaci ex . lia ligna vel confeffio , ut non eſſe tu
orciſmis extorqueri veritatem : Gic ma cam fententiam credatur: quod inter
cipijs cius tortura illam poſſe exſculp: minis nullum vidi adhuc allerentem ,
& valet fimilitudo , quia exorciſmus contra receptam quam dixi & no
eft ,quali quæſtio, qua dæmon torque toriam praxim.Hæc deno .
tur.Quarti conſequentia nihil valet.na va quæſtionc nuncdia
non quicquid conatur diabolus impe cenda occurre
dire , Deus permittit, ut poflit. nec etiã bant.
providentia Dei facilè linic innocentes
deferri, & puniri. Quare nego illam
præſumptionen, elle fortem , vel benè
fundatam , Yyyyy QVÆ
936 DISQVISITIONVM MAGICARVM
QVÆSTIO IV. deber denuncias interrogaride om- ,
nibus poflibilibus, & neceffariis cir- ,
Anea , quæ deiure& Conſtitutione Caroli- cumſtantiis , quæ pro occafione & n
na Art.31.Tequiruntur in denunciatione
qualitate cuiuſquefacti,omnium op . »
unius , requirantur etiam in de time ad ſequentem inveſtigationem ,
nunciatione plurium ? veritatis conducere poſſunt, quæ hic ,
omnes defcribi nequeunt , led quili
Atavini & Friburgenfes refponde. bet diligens & diſcretus per fe conu
Patavin
runt non requiri,idem ego reſpon- derare poteft
deram- Sciendum moveri quæftionem 3. Convenit inquirere ,an denun .
propter artic.31. & art.44- quorum te cians in fingulari inimicitia,nialevo - »>
nor ſequitur. lentia,vel contrarietate cu denuncia ,
to confiftar.Nam ubi ralis inimicitia, ,
ARTIC . XXXI. RVBRICA , malevolentia aut contrarietas noto- ,
ria eſſet, vel inquirendo reperiretur ,
Communia indicia , quorum quodlibetfo- cunc denuncianti de eiufmodi de
lum ad torturam fufficienseft. nunciatione contra denunciarú non ,
eller credendum , nifi de hoc alias rå ,
Tunus reus convictus, qui in ſuo verifimiles , firmas cauſas ,figna veri- »
delicto auxiliatores habnit , ali
tatis iudicet , quæ quoque in invefti- >
i quem in carcere denunciat , quierad gatione reperiantur ,quæ firmum in- »
w perpetrāduin delictum cominiſfum dicium faciant.
u opem tulerit , eſt eriam ſuſpicio con 4. Ve perſona denunciata adco ,
stra denunciatum , fi modo in huiul. luſpecta Gi, quod denunciati crimi- ,
» modi denunciatione fequentes cic nis rea videri poſſit.
» cumftantiæ & requifita obſerventur s . Quod denuncians in denuncia- ,
» & reperiantur. tione conftanter manere debeat.
1. Quod denuncianti perfona de
» nunciata in quæſtione non natim nó Rubrica , De Magia fufficientia indicia.
» fuerze propoſica,adeoquede eiufmo ARTIC . XLIV .
w diperlona in fpecie non fuerit inter
rogatus aut tortus denuncians, fedin } cere , velaliquem maleficare mi ,
netur:&
» genere interrogatus, quis eius in cri- | netur illi,,cui
: & illi ininaruseft ,eiufmo . »
cui inin
» mine fuerit auxiliator:denunciatum diguid contingat, vel etiam fingula-->
os ex fe cogitatione alicutus fuerit & rem conſuetudinem cum Magis aut,
za & nominaverit. maleficis habeat : vel talibus ſuſpectis ,
1. Convenit,quod ille denuncians rebus,geſtibus, verbis ,& fubftantiis ,
omnino ſpecificeinterrogetur ,qua utatur , quæ Magiam fecumd impor. »
„ , liter, quoinodo , & quando eum de tant , & illa perfona de hoc alis fit ,,
s nunciatus invenerit , & qualem ſo- diffamata , hoc præbet firmum indi- ,
w cietacem cum co habuerit , & in hoc lcium Migiæ , & fufficientes caulan ,
ad
 LIBRI V. QVÆST V. 937

ad torturam . ] Ha&tenus funt verba , ſed ad capturam fufficere , non defunt

Conſtitutionis criminalis fancira à qui velint,ut Lancellot.prad. crim.tit. de
Carolo V.: mp. inguifi.num . 34 .
1
Hoc pofito refpondetur hanc Con Præterea nec 4. conditio requiritur
ftitutionem in d.art.31. capiendam de in denunciatione à pluribus facta , ut
denunciatione unius , ur in terminis lo . I etiam doctum in relp.ad s .
quitur, non plurium.Nam locutio Gn . Ergo Carolina non poteſt extendi
gularis legis non poteſt reſolvi in plus ad denunciationem plurium .
ralem ,quando plurium & unius diver .
fa eft ratio , juxta doctrinam Præfidis QVÆSTIO V.
Mechliniegs in loco à vi numeri, Nu.
1. & 8 , diverfam vero rationem efle in An denunciationibus infamium fit creden
noftro calu plurium & unius , often dum in criminthus exceptis contra per
*
fum in reſp . ad 1. quæſtionem . Item fonas bona fuma?
primum requifitum d .art. 31. nõ habet
denunciatione à fa Roponitur quæſtio generaliter : &
debet reus , live fint plures
in genere de complicibus interrogari, denunciantes, live unus : atque in his
quando indicium aut præſumptio ad terininis eam diſcutiemis , ſcilicet
cit contra ſingularem perſonam : ſed utrum vel pluribus tal bus fit creden
potelt fieri de illa fpecialis interroga- dum licres magnam patitur difficul
tio.gloll. DD.I.fin.9.'deaccufar.Brunus tatem ..
de indic 1.part.q.6.nu. 4. Boſsius de inqui Plerique cenfuerunt contra conſtā
fit. num . 61. Menoch . Prajes de arbitr.Iud. tem & non vulgarem denunciati fa
1.2.cent s.caf 474.1.53 . Binsfeld.memb.2. main bonam , nihilad torturam valere
concl. 1. verf. pro sudicibus annotandum plurium complicum nominationem .
quando autem plures denunciant,polt judg; ne fit in poteſtate & arbitrioiſto
primam denunciationem jam adeft rum tam infimiuin gravare & deni
denunciarione primi indicium feugrare bonum nomen ,exiſtimationem ,
præſumptio ,hoc enim prior ille opera- perfonam hominum proborum . «
tur: & ideointer indicia ad inquifitio - tantur pro hac fententia , Rapb. Cuman.
nem & interrogationem hancſuffici confil. 136. ad 1.col. 4. Alex . confil. 89 .
entia ponitur denunciatio unius com- ¡ num.z.hb.3. Marf.conf.7 4. num.25 & in
plicis'iden Menoch. de prefumpt.lt ... pre crimine noftro maleficii conſ.109.num . 27.
famp.8. num.2 . & cooltac plus requiri Parif.conf:151.num .13. lib . 4. Grammai.
ad inquiſitionem fpecialem , quamad I conf.21.num 8.conf.35.11. 37.conf.57.9.11.
interrogationem fpecialem quia illa conf.58.num.18 .& conf.66.nu.5. & melius
cft majoris præjudicii. Vnde & illud Decif.28. num.17. & 18. ubi poft Andide
infero, cum plusidcirco euain requi. Iſernia & alios ab eo allegatosfic plene af
retur ad capturam :Ginea licet , magis firmat. Iter: Sorin: Jun.conf.39 num.66 .
icebit ad fpecialem interrogatiouem : 1.b. 2 Rola valle conf.16 nu.24 . & conf.13:
N47
Yyyyy 3
938 DISQUISITIONVM MAGICARVM

numer.35.1.1. Menoch.de arbitr.caſ.474. | liis criminibus ſceleroli. ratio coruta

num.42. Bertazzol.conf.59. numer .8.c eſt, quia ſemper duplicata materia ex
conf.6.num.16.Vincent. Onded.conſ 100. ceptionis plus debeat valere ad augen
numer.40. lib.i. hac communiter recepta: dum & detrahendum , ur duo vincula
fententia valdeprobabiliseft : quan languinis, duæimproprietates, duæfi
do bona fama tam conſtanter & plenectiones, duo indicia , duo actus gemi
probata eſt ,ucdubitare Iudex non poſ. naci: & hoc in terminis ad liberandum
iit aut debeat, communi ejus loci ho- | à tortura nominatos, annotarunt non
minum exiſtimatione denunciatum pauci. Giga de crimin.laf. Maieftat.titul.
propter mores anteactæ vitæ haberi quomodo per quos. quaft. 7. numer.7.
pro viro probo , & ab hoccrimine alie Grammat.conf. 1. Roland à valle, conf.16.
no : arg.l.deminore. $ . plurimum . D.de num.20 . & conf.73.nu.24.lib.t. Menoch .
gueſtion. & hoc nifi alia adminicula decal:474.num . 74. Maſcard. deprobatia
concurrant pro denunciatione, quæ concl. 1317.numer. 41.Vincent. Onded.do
judex magnimerito faciat : tunc enim conf.100.num.17. & ſeg.Farinac. qu.43.
indicium hoc denunciationis valde num. 1796
grave foret : & muli tenent bonam Ex his jam patet ,ſimpliciter loqucn
famam denunciati tollerc indicia le do plurium infamium denominacio
via , & gravia folum elidere.ficPaul.Me- nem contra bonæ famæ perſonas ad
rend. in criminal. variis conf. diverſorum mitti, & pofſe valere ad corturam , v.g.
conj. 88. numer. 78. Vulpellus conf.105. fi nihil illis obftet, nig bona rei fama:
numer 6. conf.125.num . 26. Ex horum Give linon fint alia adminicula contra
ergo ſententia iftud indicium adhuca- denunciationem , hoc enim fupponit
liquid virium haberet contra genera præfata opinio DD. & tenuere DD .
lem probationem famæ bonz : fal- | Ingolſtadienſes in fcripro ſuo anno 1590 .
tem ad lenius torquendum : quia pra & Friburgenſes in confil.anni1601. poft
fumptio nalcens ex bona fama eft ge- e Boffium , Clarum , Binsfeld . & alios.
neralis, naſcens autem ex plurium de- Probatur ratione i. quod non admite
nunciatione eſt ſpecialis : hoc volunt cator unius focii teftimonium , fit,
Alex.conf.77.num.9.lib.l. Arnonus ſoli- i quia booa fama præpondecac unius
loq.37. Binsfeld. concl. 6.dub.z. illat. 6.d. nominationi: led G adminiculum ac
lib.z. cederet ad unius denunciationem ,bo
Alii cenſent, tum demum elidi in na fama non præponderaret : igitur

dicium hoc plurium per certam & etiam non præponderabit , quando
conftantem bonæ famæ exceptionem , ad unum aliud quoquc denominan
quando ad bonam famam accedunt | tis locii indicium accedat : cum do
alia indicia ad exculpandum reum denunciatio fecunda præponderet aliis
nunciacum : vel etiam reis denuncian- | indiciis , efftatio Farinacis: Secundo .
tibus plures defe& usobiiciuntur, qui lura ,10 exceptis criminibus admitten
corum perſonas vel dicta debilitant: tia infames ad teſtificandum , non di
ue, quod fine viles perſonæ , aut alias a- ttinguunt inter infames & gõ infames
deauns
 LIBER V. QVÆST. VI. 937

deminciatos , ergo nec nos debemus 15.fe& .3 verſ.conditiones autem , cum Bro
diſtinguere. Confirmatur, quia fi di- (pero Farinac.d.operis 9.47. & eft ad men
ftingueretur,ſemper fere elidentur de tem Carolina .
nunciationes : quia ut plurimum de
nunciantur perſonæ non diffamatæ , & QVÆSTIO VI.
in hoc crimine vix aliunde quamex
denunciationibus oricur initium dif | An faltem ad hoc duorum vel plurium in *
famationis.Tum ctiam quia hæc eft in . famium denunciationes fintne
doles iſtius deli &ti quod rariſſime poſ ceffaria:
Gat ab aliis denunciari quam ab infa
mibus: quod quảndo accidit,infames | Sh non
I oo maadfint
m reqalia
uiradminicula , ut
untur denunc ia
admittendos docent Soz.in reg. 415. Me
noch.de arbir.q.27.n.7.Grammat.& alii, tiones duorum virorum .velplurium
communem duit.Clar.9.f2.9.24in.13.09. mulierum Nam unius non ſifficere,
25.in pr.Denique non obſtant huic fen maxime contra perlonam bonæ fa
tentiæ , Carolina art I. nec Mafcardas mæ , dictum ſatis.plurimi enim facien .
aut alii , quia loquuntur de denuncia- da vitæ præcedentis merita , l . 3-5 fed fi
cione ab uno complici facta. ex improviſo. & l.non onines srit Barbaris.
Igitur aliquando plurium lociorum D.deremilit.
teſtimonium non eliditur per bonam Dixi ( ut minimum ) quia iaitem re
famam ſolam quantumvis certam : 116 quiruntur duo veltres ( ut dixi ) , nec
di ftum , aliquando vero elidirur : & pauciores unqua
pauciores unquamm fuffecerint:non ta
mea quidem fententia à ludicis arbi men femper ifti duo vel tres fuffece
trio dependet judicare, quando elida- rint : fixanta vis bonæ famæ propter
tur, quando non : quia à ludicis arbi: magnam perſonarum inæqualitatem
trio pender decidere in animo fuo, v.g. li Princeps denuncierur à ſuis
quodnam certius in individuo fitin i ſubditis ) ut duobus vel tribus ipfa ad
indicium bonæ faine, an denunciatio- huc bona -fama præponderet : tunc
nis plurium . Quando certius illi vide- enim tot denunciationes requireren
rur indicium bonæ famæ ,tunc tenerur tur, quod poffent præponderare. Sic
abitinere de tortura , inxta Bart.in his Pater Valentia tom . 3. in D.Thom .diſp.o.
1.D.de q. Angel.demalef.sa verf.quod fama quaff.3.puncto.queft.5.3. perſ. ſecund.i re
publ.nu.34 .Marfil.in 5.diligenter. nu .190. guld , Petr Binsfeld.d.concho Aliquan,.
Alex.conf.180.n.9; 1.2. Gramm.voto 3.nu. do ergo fufficient duo ,aliquando
23. ubi etiam ad id adducit loan . And.com
plures requiruntur, pro
Bald.fic etiam Farinac.q.38.n.110 Sin ve . circumſtantia per
ro urgentiores & firmiores iudicet fonarum .
complicum denunciationes, procedat
ad corturam , faltem leniorem . Depeo
det ergo res à pondere indiciorum , ut
prævaleant graviora, ut olim docuid.
OVIE
 VM
SITION ARVM
DISQVI MAGIC
940
beri.text.in c . inquiſitionis c.qualiter, &
QVÆSTIO VII. quando d.2. de accufat. 6. licet Heli de si
mon . eftcommunis fententia , ut docent
An uttra denunciationem plurium , denun- | Aegid. Boſsius titul.inquific num . 8. Iulius
ciari diffamatio requiratur in criminibus Clarus s.final.quaft. 6. in princip.& Fari
exceptis,ut poffitprocedi ad inquiſitio nac.lib.i.quajt 9.30 princip.
nem fpecialem , & ad tor Sed communis quoque ſententia
turam ? eft : hoc fallere in crimine hærefis & læ .
læ majeftatis. ext. excommunicamus, S.
On quæritur an ad inquirendum adiicimus deſent. excommun . & in cæte
vel torquendum ſola famaſuffi- ris atrocibus & excepus; ut tenent Pre
ciat, quod fi quærerctur , optimè qui- | poſ . Alexandrin.in c.1.numer. 64.2.quaft.
dam conſulti reſpondiffentin exceptis 8.Gigas ſupra qu.9. numer.2. Cephal.conf.
criminibus folam famam ſufficere ad 304. numer. 88.Decian.lib.7. crimin.c.43,
citandum perſonaliter, & ad detruden. num.8 . Menoch.confil. 100. numero.bt.
dum in carcerem , & proindemulò Farinac.d.quaft.9.num.14.6 ? 5.Navart.
magis ad ſpecialem inquiſitionem .(in rubr.de iudic. num. 77. Valentia d.verf St
leg.nullus,c.de exhib.reis.Cravett.conf.41 . cunda regula quod licet de jure verum
num . 6. cum aliis adductis à Maſcard.con non foret:tamen , quòd de conſuetudi
cluf. 754. num. 19 : ad torturam tamen ne & uſu judiciorum folemnitas dif
quæ requiritindicia facto propinqua , famationis ab Aula receſſerit mulci
gravia ,verifimilia ,& clara lib.i.in prin- atteſtantur. Clarus ſupra Bonacoff. libr.
cip.D.dequaft.l. milites.C.eodem.Bald. & . 1.commun. opin . verbo, Inquifitionem pra
alii relati à Farinacio quaft.37.nu.z. non cedere debet. Farina. d. loco num. 21. ſuf
fufficeret ſola fama , ut ex communi ficit ergò quoad inquirendum in no.
ſententia & praxi docent idem Farina. Itro crimine excepto nominatio sco .
cius quaft. 47. num . 4. præterquam in rum ,utoptimèpoft Baldum alii.Beld .
occultiscriminibus , ubi ad corturam in l. 1.C.de fus .Trin.num.6 . Marfil.com ,
ſufficit, receptum id docet Clarus d.§.fin 12.nun 38.conf.15.num.s. 66 confil 28 .
quaft.21. rerſ. Fama ſola Rimin. Iun.conſ. j num.16.Gramm confi.21.num.7. Clarso $
362 num . 3. aut li akud indicium fimæ fin.q.21.num.s. Hæc adeò certa puto ,ut
adminicularetur ,verbi gratia nomina mirer quoſdam conlultos de inquifi.
tio complicis confelli proprium cri- tione in hoc crimine contrarium ,con
men , ex Gandino & aliis Farin. d.q.47. tra communem praxım ,refcribercad
num.17 . los fuille.
Sed quæritur de neceſſitate iſtius Quod attinet ad corruram , res eft
diffamationis , primò quoad inquili controver la nonnihil.tamen quod o
tionem fpecialem , deinde quo ad cor lim tenui , non requiri diffamationem
turam.Regula eſt jure certa: d feat.3.num . 1. idem nunc adhuc cum
Inquiſitionem ſpecialem non præ : affirmantibus Friburgenfibus & In .
codente fama nullam & invalidam ha - 1 golſtadienfibus affero , cum Lanfr ANCO
inprid .
 LIBRI V. QVÆST.. VII. ' 1941

m pract.crimin.c .8. Decian.d.confil.18.n . | nochii,quod quando determinabilia

42.Menoch d.conf.110.num . 64. Binsfeld. lunt inæqualia ſeu diverfæ rationis ,
membr.2.concl 6.dub.2. illat. 6. Valentia turc quæ illis fubiungitur ratio vel
d.d.p.6.9 13.punct.4 . § 3. verffecunda reſtrictio non ad omnia , fed ad id
regula. Nam li fine aliis adminiculis quod proxime præceditreferenda eſt,
duorum nominationes valent contra ut illud limitet ac determinet . lib.
perlonam bonæ fama : certè non repreſumiprio.89 num.143 .
quicitue præcedens denunciationem Necobftat etiam c . inquiſitionide
diffamatio. accufat. & icquiſit.nam illud cap. vel
Deinde cùm hoc crimen ſit occul procedit tantum de duobus vel pluri
tiffimum & Lamiarum maxima vafri bus .extra judicium denunciantibus
ties,vix unquam diffainatio præcedit maleficium Mart. Azpilgueta rubric.de
denunciationem . Fama quoque eft iudic nu.78 vel.fi extendas ad denun.
indicium remciam à fa & o , & perfæpeciaciones in judicio , intelligendum ,
vox populi vana & fallax , etiam cum l.cum alia indicia ſufficientia defunt:
à perſonis honeftis & fide dignisorta , tunc enim diffamatio faltem eft ne .
vt bene Farinac. di & .quafl.37.num.26.collaria :fecusG adhocalia indicia pro
6.47 xima & urgentia.
Doctores.etiam cum agunt de pro
priis & peculiaribus indiciis in crimi . QVÆSTIO VIII.
nemaleficii,aliquando unum aliquan ,
do plura ad torturam requifita recen. An fatis fit den "inciari aliquem aut aliquã
Sent:non tamen addunt famain debe à pluribus,quod ipſam viderint in convencu
TC concurrere cum illis,vel illa præce & congregatione fagarum , in ordi.
dere:fed potiuscontrarium inſinuant ne ad corturam abfque .eo,
aliquando-namque docent famam ſeu quod damna fecerit?
diffamationem folam abſque aliis ad

minifolis cfficace:aliquando alicio: Q Vetement negativam

mitantur
chium lib.i.preſumpt.89. Binsfeld. & à quidam totum hoc chorearum &
me citatos ubifupra . Et ipie Carolus conventuum negotium exgbilant, ut
V.ponensindicia,quæ fingula fuffici. delirium : & re vera pihil tale accidere
antad torturam , nullam diffamationis contendunt , quos puto me fatis co
adiicit meniionem patet.ex Ordinatio .. 1 pioſe refutaſſel.2 . Diſgy.Mag.9 16.00
ne 29. & feq . uſque ad 32. N :c obilat | plenius lib.s feet 16. poft lit. TT. in folu
conſtit.44. ubi additur exprelle , rione quintiarg.in edirione tertia Mogun.
illa perfonafitfuper hoc alias infamara. rie apud Albmum in folio. & oftendiffe
Non inquam obſtat. Nam conditio ut plurimum non lle illuſiones , &
illa non ad omnia precedentia indicial modos ſuggelline ludici , quibus di
fcd ad proximum tantum fpe & acujus cernat illuías à non illegs . Poltea
ta limitationem illam eruditam Me- | vidi quorundam DD.quoddamn M.S.
Zzzzz con
 M M
TIONV CARV
9422 DIS QVISI MAGI
conlilium , in quo conantur elevare
quo conantur elevare materia fabricata ,utverè non con
hoc genus indicii,ſed argumentis , ut Giftant;& hinc ad limplicerin Domi. "
videbitis vix dignis refutatione : re ninoltri lefu Chrifti pomiorationé .
fpondebo tamen hic , ut ipfimct vide evateliant. [ hæ'c probant multorum
ant, li hzc vidcbunt ,, fundamenti fai teftimoniis ,quod nihil neceffi , quia
infirmitatem .. own probant, quodillisprobandum
P : mò, quia teſtis minus aptè extra erat. Deinde addunt pro minore ar
„ len um vel ex Jenlu rei depofitæ de - gumenti : & tamen praxis demonſtrat
„ pon ns,probar.l.griteftatur. S 10.1 ). quod de ameniffimis locis , fuar ffi .
debisque in reſt. dilei. la reflium . c . miscibis, & rebus pretiofillimisdepo
,, eod, Blancus de indic.num . 49. & alii: naniuique tcttcotur. Qordottargils
,, ſediita , quæ denunciant fe vidift: mentum efficax & in evirabile difici.
s , iltas mulieres in choreis & comeffa . ents, vel faltem depravari, & mious.
,, tionibus,non deponunt per ſenſumapti fenfü «.]
os aptum , , quia cuncillum non habe Rospond Hos argumentantes valde
,,bant. igitur nihil probant . Reſp. | hallucinari;quoniam ab co quod ali
otranſeat maior ,sıl indiget interpre , quando contingereGrilland.Remig .
,,tatione. Negatur minor. Quam ego & alii afferimus,iph.inferuntuni.
„ illi ficprobanr, utar eorum verbis : verfalem id femper contingere.cur fi
,, Pro conſtanti namque habemus, nobis credipoſcunt de iis , quos dece.
os quod hæ ſtrigęs & lamiæ in a &tu & pros diximus; non credunedereliquis
go raptu illo exiſtentes , fenfus luos quos deceptosnegamus? Cur putant,
, cum operationibus naturalibus & quia in locioroatu deceptio cft , fequi
veris non habeant. ] Quod pro con tili in loco non fu ffe corporaliter ?
ftanti habetis boni viri, hoc commu . Quali non poflit damon illas & eò .
niter ICti.& Thcologi, pro falſo hat transferre,ut illic vere fuerior, & ni
bent,fatenturaliquando ita continge hilominus amœnitatem hanc oculis,
re , fed rarius longè.vide dictá à me locis & cibos palatui , & Gmilia obtrudere,
prafaris. Videte eriam quam cóftanter more præftigiatorum , an quia puto ,
id probctis, quod habicis pro conltan mc in præftigiatorislado vidiffe, quz
,, ti . Id ( aiunt ex eo colligimus,quodnon vidi,fequitur me in ludo non tu .
e , congregationes ifte in locis lilveiffc ?! An non veram cladem gregi.
ftribus & paluftribus fiant, ubi cibi bus dedit Aiar , quia L'aertiadom &
,, & epalæ fordidæ , infames, ut pluri- Atriadas cædere fc opinabatur? Sed .
,, mum herbeæ apponuntur, nullumevancſrunt audito nominelelu , prz .
„ , alimentum , ſed nocumentum affc- Itigia ergò fucre : non tamen idcò .
„ Fontes, fuppell. etilia , vafa argentea non illic fuere friges ; quz przſtigiis
„ & alia denique umnia ibi exiſtentia, ibi deluſa. deinde poruit fubitò, qoz
,, vel non vera . fed folum apparentia ; 1 vera & folida crant ; Diabolus oculis -
...Yelea adeò ſubrili , .&& adeô
adeô fallaci ſubtrahere, & fic evanuiflc vidcantur ,
Siec
 *LIBRI V. QVÆST. VII. 1943

Sic ergò hoc argumentum fenfus quo , Aione obftupefacit fenfum & milen.
ad quædam deficientis ; & aliquando: perfuadet , & c.
quid inde ?ſubduntrationem Phyſio . Quzro cur non addunt squid per .
os logicam . Totius corporis compago | luadeat, quod ego addidi,perſuadet un ,
,, & fcnfuum harmonia pro ſui con guenti vim eſſe maximam ? an quia vide
„ , fervationemediocriiatem quandam liri volebat me dicere , perſua let illis
s; requirit : ideò in tanta molus vio que non ſunt ? Certe miror me diei
,, lenti celeritate , uteſt afportatio voluiſſe quod tota illa q . 16. tam ex
illa Diabolica , confiftere non po . acte refutavi , hoccine ett bona fide
gsteſt .) conſulere ? Dico iterum nihil aliud
Refpond. Mediocritatem hanc non me ibi aſſeruiſſe, nihil voluifle, quam
.congitxre in inviabili : fcd habere ſuā | cauffam reddere, cur quod fine un .
· lacitudinem ,in uno maiorem , quàm guine dæmon poffit , cum eo malit.
in alio.Diabolum verò, quivires Gin - Terror naſii folet ex re incognita ,
gulorum oprime,perſpectashabet, iis nam notis non terremur vehemen
motus velocitatem fic attemperare,ut ius nec diutius. Sagæ fciunt quæ
præter fatigationem detrimenti nihil vident dæmones eſſe, & ipforum fieri
ſentiant.An minus vider,audit,gultat opera , quibus etiam commiſcentur,
ſentit , qui veredariis currit, & fatiga- facillimum eft illi , imaginationenon
tor , quam quiſeutim pedibusambu- Izla, fed deluſa , fenfu non ſublato ,
lat? Addunt. fed aliquantulum alterato , eas defer
Præterea ſpectra , quæ no & urnis, re , cætera quæ addunt mera & inania
„ tenebris imaginationiperterritæ ſe- verba funt, oecà me, nec aliis admit
1, fe offerunt, quoties illa fuppoſita tenda.
„ nox ( it,uſque adcoviin omnem cor, Perguar, Ala & 2. ratio huic valde
» poream lædunt, ut vel å deferente proxima nostrahit , quod hæ per.es
deciderent homines, vel terrore lonx , vel vivenefici huiusungu
conſternatiperirent, velin graviſfienti , vel furore Diabolico ita diese
„ mum aliquem affe &tum inciderent, vina permittente manu , prorſus “
quod experiuntur , qui levior:bus ebrip & furiofæ dicantur. Abbas 16
occaſionibus perſæ , c'exſolo terro- Trithem.it
Trith em.c . 9.6.col
q.6.col.. 3. cuius vero no
re in graviflimosincidunt morbos. ba cum propolice rei apprime ferore
Quare fi co incolumes deferuntur, , viant , referre placuit; voluntatem “
. neceſſe eſt vi aliqua naturæ vires habent ( inquit) depravatam , qua
, excedente ſuſpendi animæ actio eas convertit in furorem , quo mentem "
,, nem in totum corpus , ita veluti i preoccupante , mox demones ſe fu ,
,, cadavera ſenſus ac mentis omninò rentibus applicant & effe &tum eorum ,
,, expertia pro illo tempore fint: & ho: 1 quæ ipſe maleficæ perunt , Deo.permit.
„ elt quod noviffione voluit Delrius tente Demones ir snientibusprafiant ] "
,, di& a,quæft.16.116.2. ſub litt.C.verf. | Simile voluit Picus de rerum pre
...poſſet dzmon,ibi horum enim un not.cap.s.in fin. lib . 1. dum inquir,
Zzzzz 2 Necro
944 DISQUISITIONVM MAGICARVM
Necromantici furunt,chiromantici de• mon operatur,quod probant verbare
lirant.Magi infaniunt. ] Atjure pros Tritliemii modò relata , ibi ; illorum's
batum eft quod di&ta furioli & e . Demones ſe furentibus applicant : quod
brii non conſiderentur.Speculat; de fetfi non eveniat per modum obler.no
» teſtament.5.1.numero 8. Bartol. de te . lionis, & quòd dæmon fagam ingre. "
ftibus ver.fur ioſi. Albert. de testibuss nu: diatur , ibique tanquam Dominus " .
32.Campeg.de teftam.regul.114 . navis opcretur,evenit faltem , quod
ReſpondiArgumentum æquivoco viº tamquam cxtrinfecusmotæ ,periin.se
tio laborare.Nam in minori, I. C.illi mutationem phantafmatum pluri. "
turioſas vocant propriè fumpto voca . ma inania & falfa oftendat, fenfus
bulo ,quorum imaginatio læſa. Io ma ludificer, decipiaratque faſcinet.]
iori Trithem . de voluntatis malitia Duo his verbis involvuntur quo
loquitur, & furoris vocabulum ſumit rum unum nihil commune habetcum
impropriè, ficuti cum iratos dicimus altero ,ctfi quali ratio alterius adiun .
fuiere. gatur Pri ' selt, eas tempore firigiportii,
Quod in Pici verbis clarius elucer; naturam demonum aſſumere , ita ut inter
quis cnim non videat fic dici furcre illas & hos vel nibilvel modicum interfit:
Ne romanticos , & infinire Magos , Hoc cum fit fal6ffimum , pernego.
ficut dicuntur chiromantici delirare ? Quæſo lieques ab equo abripiarur,
quis ungņam ullorum iftorum habuit & illo in cquo hærente ; fed equum
pro vere furiofo ,quem catenis, non regere non valente,equus fegetes ,cal•
diſputatione' compefcere ſolemus ? cet & contcrat:etli verècalcatioe quo
Nonne illud,volientatem habent dépras fitadfcribenda;tamen quis dicat'equier
vatam ,ſatis indicat , de quo furorelo . tem equi naturam aſſumere, & s, Nec
quitur Trichemius? Furor ille , quem adrem facit quod hunc invitum por-
Bart . & cætcri dicunt ateſtimonio ar tat equus : nam nec ftriges ſemper
cere, non oritur à voluntatis deprava- ſponte conſcendunt fictitium hircum
tione ; fed ab imaginatione laſa natus , Vndeapparet', quæ ex Trithemio fe
impedir finam & liberam voluntatis cundo loco ponitur , non probare
functionem . quod præceffit,fed tantum aliqua fierii
Tertium argumentum adhuc levi- ab ipfo dæmone , quæ ftriges fe putand
,, us eft: Confideramus ( aiunt ) quo facere.Quod 'non negamus,fed aſferio
, he fage & maleficæ ,. à tempore & mus falſam eſſe illam affertionem geos
,, momento illo ,quo líniuntur & un- neralem ;quicquidipfe agunt;nos ipfe fedt
,, guntur , vel faltem à dæmone aſpor- demon operatur: Quæ ab homine nul.
„ tantur ,uſque ad tempus quorever lo pacto aut vix fieri queunt , illa dro
,,tuntur,naturam dæmonis aſſumunt monis operationi poſſunt adfcribi::
vel interiplas. vel dæmonem polla led effe in conventu , faltitare,le ingora
vel modica exfer differentia ,& quic gitare ,blafphemare, & c. fiuntiniti-
is quid ipfæ agunt ,, non ipfa , fed dz. ga teemonc,ſed à ftrigibus pattara
tur
 LIBRI V. QVÆST. Vuir! 9451
eur.Et benè' quod ipſimet hoc adver faris propria eſt artificis abfolutum in '
tentesſua cædunt vincta cum imine ferram dominium eft , adeo ut cum
diate ſubiungunt . ipre vult, ſerra idonica non poſſit nou
En li quid verè & per fenſus ope . I ferrare : damonisin voluntatem lamiz
s rantur ,quod in quibuſdam a cribus poteftas nulla , niß inſtigandi;ſed ſem •
negari poffe non videtur ,ut in fali- ! per illa poteft cum Dei gratia ,abnuere
„ bus, & concubitu cum dæmotte,iu - ac diffentire. Et quia hoc poteit ,
, ramentis & obligationibus cum co - quando Dæmoni cooperaturrea poi
sw.dem ineundis, aliisque dæmoni uti . næ fit , hic temporariæ , in altero
libus & proficuis , totum hocipli , fæculo æternæ. Denique quid hæc
, tanquam inftigatori & Domino ea omnia faciebantad rhombum , nam
sirum perfonarum iam facto , tribu- etli vera forent, non loqueretur ſagas
endum videtur. juxt.reg.I.& fi ami : conventibus le interfuiffe dicentes
$ cis D. ad leg.Iul. de adulter. Abb . falfum deponere. Quod probandum
>> Trithem.d.quæft.s.ubi inquit ,Da erat, nec tamen hoc argumento vel
monem uti voluntate furentis ma - requeotibus probatur. Sequitur
leficæ ,Gcut artifex inftrumento ad enim ,
1 , operandum.Remig.d.cap.14 . colú . Et hac fola ratione vel tranſmuta
19:10.qua dicuntur dæmonum mini . tionis, vel omnimodæ fimilitudinisse
fterio & opera fieri. ] & operationis has dici exiſtimamus « *
Reſpond. Incauta Trithemiiverba lamias , quod eſt certi dæmonum "
videri hos allegantes in alterutrum gericris nomen. Torquema.d . Dialog. "
præcipitaffe. Velenim voluerunt hoc 3.fol. 4. in fini.Vel ſtrigias nuncupariser
Gic tribuidæmoni, ut non mercantur nomen paludem infernalein ſigni. ".
propterea faâa punitionem lamiæ :vet ficans. Franc.Berna: Comenf. defrigi. "
ut abfolutè propterea negemus easid bus in princa
operatas. Vtrumque eft intolerabile. Vbicltis Etymologiarum ftudiofi?'
Polterius quidem , quia licet ille fit accurrite.Lamie dicuntur certi demones.
Dominus impetans)& fuaforincitans felto ,nam idipfum alias probavi ex fa
tamen in tripudio pedesmover & vult cris licecris, & patribus, Commentar. ini?
movere lamia , atque ita dc cætcris a Tragéil seneca, & in diſquiſit.] Idcò illæ
aibus.Nec fervum latroncm à pæna dictæl miæ propter trium caufarum
fåtrocinii liberat juffio fui Domini. , unam.primast, tranſinutationis: Sed
Idcircò & prius negandum . Deceptio eas tranfmutari in Dimonem , id ve.
fuadentis,non impidiene a & io per- ròveræ fidci repugnat & i fanctioni
ſuali ſit voluntaria . Putare autê quod | bus ; abſtinendum crgò ab hac ralio .
Diabolus fic eorum voluntari domi ne. 2.elt omnimoda fimilitudinis.Hæc
Netur,utliberi effe arbitrii , ſcu liberè ) ratio fic indefinitè pofita æquè falfa
velle definant, Catholicæ fidei repug. eſt ac prior, debucrunt addere in ma .
Quapropter comparatio il'a in - litia aut quid fimile, & adhi c negare
Atrumenti fabrilis ncccatis apta' y nec tur li omnimode ; operationis , hanc
Zzzzz : 3 admittit
 DISQVISITIONVM MAGICARVM .

admitri poffe cenfeo explicatam , in- dubia q.Refpondeo,fufficere vt pro na

ftigatæ & adiutz à dæmone. tura delicti veriſimiliter concludat, ut
Strigie,non vocantur , fed Striges, , aliàs oltenci ſup . quæſt... Et minor
& strige,à vulgo , acc illud à palude, i quoque falſa elt, acc bene pobatur
ftrigie,ridiculum commentum rei tam duobus quibus probant... eft quia
feriæ inferendum , dictæ ab obſcæna quod interfuerint conventibus , non
volucri:ftrige,cuinomen à ftrigendo, s'guit nifi ex confequentia quadam
ut docui aliàs ex Sereno ,Ovidio , Fe- præfumptionem lortilegii & alionun
fo ; quibus hac in re potius credere criminum . aliquando enim intirlund
debuerunt, cum & Simancas id clarè aliqui,nihil horum committentes. Se
poſuerit,Catbol.inftit.cap.32.n.i.quem cundum eſt,quia potelt fieri quod vel
ipſi laudant . ipfæ deponentes deluſz realiter ibi no
Denique rationibus his,maiori hu , adfuerint : veld.npatiatarum abien
juſmodi, Lamia ſuntdemones velfaltem cium dæmon figuram ibi repræſenta
Demoniſimiles. Subiungunt hanc mi- ret . Ad primum dico : nunc tantum
norem ;fed dæmonis teſtimonio nullo quæri,an (ufficiat deounciatio ſta ad
modo judici credendum , ergò nec la. hoc,ur judex veriſimiliter putet intcr
miis ; hæc enim argumentatio tota la fuille ,& idcircò eo fine torqueat, uc
tec in his verbis ,quæ ſubjiciunt. fareantur deilla pralencia : 10 terroga
At impium cflct nedum dicere, fed rio decæteris crininibus conſequeus
, dubitarç ,an dicto dæmonis media. eft; quia vix umquam fit , ut qui inter.
,, to vel immediato , abfolutè vel ad fuit non fit criminibus illis ordinariis
effeâum inducendialiquod indi . irretitus, & idcò eft dehoc præſum
, cium credatur , cum Git inimicus hu ptio urgentiſfima. Ad 2.dico utrumg ;
,, manæ naturæ ,author acpater men- illud raro fieri: & pulle judici probab -
1 , dacii ,ac demum iniuftitia ipla, quia litersõitare verú dcponés fueritdel -
nihilaliud effet, quam quod mini fa , necne, de repræſentatione quoque
„ Itri juſtitiæ fuper iniuſtitia ſe fun- innocentis, racisiime cveniunt vimlisa
, darent, exempla.Vtrumque docuiú . Ica 16 .
Reſpond. Quando creditur denun . docuit cuiam pofteriusiitud Binsteld.
ciation fagarum ;creditur,non demo & alii.
ni;fed ipfismulieribus,quæ vel invito
31 Quintum argumentum etildid :
illo, vitormentorum , aur ſponse Tua i Quintònos movet authoritas aliquo :
veritati teſtimonium , & juftuiz ad!u . rum licin ipe ic tenentium , quod de
torium exhibent, di &tis vilis & geltis in conventibusi
Argumentum horum conſulenti. Itis Diabolicis outla prorfus habcatur
um tale elt in fumma.Dubia probatio ratio . Prieras de Scrigimag.libr.z.cap.
non attenditur , ſed requiritur quod ultim punet 16.vn tin . Simancas Ca.
perneceffe concludatur. cap.in prafen thul,intue.titul.37.nume.16 Beitard.
ria de probationibus.Sed probatio petita Goment.in Luceroa inquititor.ticul.
à denunciationc lamiarum eft planè de Itrigibus.lub aumer.13.verfic. ad .
vertas
 LIBRI V. QVÆST . VIII . 947
viertas,Noviff .Roman . de indiciis cau nem ) adftruendum . Quamvis et.
farum civil & criminal.cap. 82. nu . 10 , iam Simancas in ea fententia fuiffet:
& ita palliin ſervant spil unalia ItaliaT
. E
illius ne folius di & um , communi ſen .
potil.verò ſanctif.inquibitionis ,pro. tentia & praxi præponendum : Ea .
ut minitruram urbis , quain huiusci dein plane mens eft Cumani & Prie.
1 vitaris plene teftantur. ] ratis : quorſum enim tot exempla con
Refpond. Authores allegatos non ventuum adferrent, & tam diligenter
1 afferere quod de di&tis, vifis , geftis in quæ in illis frunt diſcuterent : nili vel .
convencibus nulla prorlus babeatur lent ca iudicibus clie nota , & ab illis
ratio : ſed tantum repè falli & deludi eorum ,quam decet haberi rationem ?!
deponentes :eò quòd ca purenr dieta, Dico quam decet , quia ipſorum pru .
1 viſa, gelta in conventibus, quæ revera denriæ effe volebant conſiderare in
abil'is dicta,viſa, gelta , non fuerunr. cafu occurrcnti , quod vero fimilius; -
Reféro me,ut dici folet ,ad fidem libri deluſam eſſe deponentem , nec ne; iu.
videbis ( Lector) Simancam exprefsè dicare. Quare cum iam non bona fide
docere aliquando nec falli,nec deludi , ſcriptores iltosallegarint, meritò non
fed vera deponere; & quæ d . nuiner.s . credo quod de praxi Italiæ & urbis ad.
dixerat ex Ponzinibili & Alciati fen dunt.In urbe & aliis locis Italiæ ludex
tentia ,ca refellere numer. 6. & addere tuit Ghirlandus, quieorum rationem
quod afferimus de vero & reali ( trigi- femper habuit:Sacri Palatii Magiſter
portio.idtam certißimis teftimoniis, algo fuit Spinæus : Itali Arianias & Picus &
tam evidentirerum experientia compro alii, & tamen omnes fatis clarè often .
bat & cognitum eſſe. ut fic plane ftultum dunt vel maximam de his habendam
tenacius hoc inficiari, quod verò inſe- rationem . Quod attinet ad Nova
cunda edizione poſtea addirlit , tan - Roman.deteſt.quis vel ipſe cum Al .
tàm ea cauſa addere ;ut fiamus minusciato & Ponzinibio totics refutatis ,ut
credendum illis,defacto alieno quan cor Theologis, quorum conftat hanc
de proprio deponentibus:item minus communem ſemper ſententiam fuiffe
quando de nocturnis conventibus tot lureconſultis ( fallitur Simancas
accufant forios, . quim quando cos putans contrariam effe communiorem . Vi .
accuſant de criminibus clara luce & de deciratos à med . queſt10.16 . & d ſeat .
extra conventus ullus phanaticos pr. 16. ) . Tot philofophis & medicis,
fraris :item minus fidei contra focios , tot probatiffimis hiſtoriis unus obii . :
mereri, quando nihil aliud imputane ciatur??
quàm comiſſstiones & choress illas Quantò folidius, licet breviter Pa
no & urnas, quam quando illas fonul i tavini DD.afferunt? Satis efle quoad !
& alia facinora, puta infanticidia,mer effectum torturæ ut nominatores dio
ſes graodinatas, & c. Quæ ut vera fa- . cant illam aut illas vidiffe in conven .
teor: ita non vidco , quid faciant ad u ribus & conventiculis fagarum ; neco .
niverſale illud adverſariorum di & um porrere probare de damnis allicuiilla .
{nolbarm prorfim habendam borum ratioosis,oritārBinsfeld.confil.malef.membr ."
3.Sons
 O
ITI R VM
V IS CA
8 SQ GI
'58 DI MA :

3.concl 6 Dub.2.c med.feft.16. idem exſtirpationem criminū , quz diredo

allerunt DD. Friburgenſes, proptes Izdunt maieltatem divinam quàm
alia multa crimina qux folent præce- . quæ directe vergunt in hominum in.
dere conventus , utapoftafia, & blaf- uriam damnumve, Iudex etiam fæcu
phemis ;& concomitari,utidololatria laris in judicando non reipub.tantum
Sodomia , & c.quz enumeravi, d.ſect. I led Dei vices gerit. Sæcularibus 900
16.litt.2o. & quæ necminus, immò que iudicibus loquebatur lolaphat
magis , Iudici punienda ſunt; quam Rex.cum diceret, l'idete, quid faciais,
damna agris , pecoribus, hominibus non enim hominum exercetis iudicium fed
,
data . Domini.2. Paralip.19 6. Non de homi
Nimis enim audax ille conſultor cidiis tantum & veneficiis, fed omoi
fuit , qui afferuit, le pro Thcologico maleficio ac crimine ſagarum capien .
axiomate audere affirmare: Quod ju num illud;Maleficos non patieris vivere,
dex fæcularis minus ſollicitus este de- Exod. 22,18.ubi vocem Hebræam ME
beat quando inculpatio eft de faga- CASCHSCHEPHA, 1903 aon
rum conventibus & choreis , quam sfereſtringendam ad veneficum alias
coutra Wicrum docui. Ia covoatibus
quando eſt de maleficiis venenariis
feu damnoſis proximorum rebus aue dæmonéadorant , in iiſdem nefandil
corporibus.] Nullus enim Theologizlima quxquepatrant, venena przpa.
peritorum hoc axioma pro rato aut rant, cladeshominum pecorumq;ca
fecuro accipiat, fed pro paradoxo & lamitates frugum decernunt. Soſius
periculoſo.Tum quia ratio parum cf. | idololatriz quanta iudici follicitudo
ficax eſt;qua id probat;nempequia ex gerenda docet Deut.cap.13.v.8.abiex
convcntibus illis & choreis reſpubl. preffe præcipitur : Necparcat ei oculus
directe damno non afficiatur, cum iuus,ut miferiaris eius aut occultes cum ,
quia nihil urget confirmatio , quod fed ftatim interficies Nonſcio ubi de ul.
idcò fanatio Carolina in folo ilio ma . lo crimine, quod Reipublicæ directs
leficio noxio feu venenario regi pee . noceat , fic loquatur facra ſcriptura.
nam præfcripſerit: in conventuum ver Nec Gnit prudentia ut fimus solliciti
rò & ibi patratis criminibus fagarum i de rivalis avertendis, magis quam de
liberam judici poenam reliquit,videli- fonte exhauriendo. Fontes malorum
cet uti fciat hæc Gbiminus confiderá (untilti conventus, rivuli tancum illa
da , quoniam reipub.minus fint perni yineficia & damna dara , Inanis ergò
ciofs. Periculofa certe Cut dixi ) opi ratio eft illa dire & o damao .
nio , ncc yera , femper enim judici ma Tinniant aures horum confulto .
joris faciendus eft honor & iniuria į rum , expaveſcant corda iudicum il .
Dei,quàm cuiufuis hominis : & magis lis credulorum , ad illa iudiciper pro .
læditur reſpub.atroci soiuria Deo , ! phetam comminata Dei verbis : lo
quam hominibus illata . Quare de illa quens locutus fum , ut domus rus, & do
magis ſollicitus eſſe de'oet & cam acer : mus patris sui ministrarer in confpe & u
bius punire ,diligentiuſque conniti ad | meo uſque in fempiternun . Nuncautem
dicit
 LIBRI V. QVÆST. VII. 949
dicit Dominus, Abfit hoc à me:fed quicum , effectus ſeu nocumétum hoc fecutum
que glorificaverit me , glorificabo eum : non fucrit , tunc non ordinaria ignis
qui autem contemnunt me,erunt ignobiles extraordinaria pæna prudentis viri ar
Ecce dies veniunt : ex præcidam brachium | bitrio puniendas. l. funt quædum D. de
tuum , & brachium domuspatris tui, ut non extraord. crim . Vel denique ut olim re
fit fenex in domo tua.] 1.Reg.2. 30. Cur ! ſpondi;illic Imp. non negare quin ma
audici tam graviter minatus? an quòd I leficæ licum dæmone fuerint fordera .
veneno vel ferro aliquos intereme tæ , fi in conventibus conſueta fecerint
rat ? an potius quia Dco illatam à filijs ! morte plectendæ fint: fed fancire , fi ve
injuriam fatis ulcus non erat Scilicet nenariæ lint,femper igne puniendas; li
minus Sacrilegæ ſunt lagæ , quàm filij verò non fint venenariæ arbitrio iudi.
Heli . cis puniendas, hoc eſt aliquando ignc,
Sedobijcitar Carolina lanctio , & aliquando alio ſupplicio.Nec enim (ut
malè obijcitur ex arg. 109. Multiplici volunt adverſarij) idcircò venenarijs
cnim colucione Gne negotio remove rogum intentar, quod aliosminusno
tur.Poteft dici cum Friburgenfibus, in xios cenſeret reipubl.)contrarium iam
d . ſanctione nomen , Zauberey,accipi in docui ) vel quod in iltisdetegendis mi
generaliore & latiore ſignificatione, norem iudicisſolicitudinem exigeret
quatenus & Magiam & maleficium ( quod detam pio & divini honoris &
complectatur.Namex Germamcæ lin fidei uſque adeò Zeloſo principe non
giæ proprietate liquet & magos & eft credibile:) ſed quoniam volebat ca.
maleficos, Zauberer , vocari . Idcò cum vere , ne iudiceserrarent exiſtimantes
magi & malefici ſtrictè fumptis voca in damnis per hoc crimen illatis , code
bulis valdè differant , utdocet Binsf.in l. arbitrandum niodo, quo de cæteris crio
multi. 6.C. demalef & mathema.in prin. minibus damnificantibus vel perſona
& gravias lit delictum maleficorum , rum occiſarú qualitate , pænæ magni
nihil mirandum îi diſtinctas utrique rudinem moderantur, vel etiam
putas
criminipænas Imp. pra fixerir. Velcú rent tales noxios vencficos licut cæte
'Binsfeldio , in l. s . C. de malef. & mathe ros homicidas decollandos: id inquam
mar.circa fin . concl. 2. Imperatorem in ne ceuſerent , ſed intelligerent quam
hac conſtitutione non loqui de delicto atrox crimen fit veneno & ope dæmo
Magiæ ſecundum toram eius latitudi- nis aliqué tollere,ideò huiuſmodireos
nem , quæ comprehendit utſpecies di omnes voluit ultrici incendio abſumi .
vinatoriam , Amatoriam , & Maleficam | De cæteris criminibus à lamijs deſigna.
ſeu veneficam ,ſed ſecúdum unam ipe. riconſuetis, id noluit exprimere , quia
cié , nempetertiam , quatenus veneno Catis cenſuit iudicibus id perſuaſum , in

. gralancur; & hominibus iumentiſque pra Germaniæ praxi , iam à Friderici &
nocent. l. 1. C. demalef & mathematic. Maximiliani primi temporibus recep .
Conſtituere itaque, ut fi veneno gral. i ta , cui non eſt cenfendus voluiſſe tam
ſentur, & de facto hominé jumentum . clanculum , & obfcurè per conſecutio ..
venecallent, comburi debere : a verò nem quandam detrahere.
Аааааа QVÆ
 1

DIS QVISITIONVM MAGICARUM

QV Æ STIO Ix .
Quando fit talis denunciatio , quod hæc pel | riter ut in accuſatione & inquiſitione
illa perſona interfuerit conventibus Saga
rum , an requiratur ſpecificatio temporis coa
loci , vel utrum fufficiat generalis denun
ciatio plurium abſque buiuſmodi cir
cumftantiis ad inquiſitio
nem da torturam ?
Icuriurecommuni ordinarie in ac.
ment Sacramento ,excuſabuntur , China
rus d 9.12.n.9
Immò càm neceſſarium eft regula
ſpeciali- locus, annus ac méfis criminis .
inferantur,ut etiam parte non petente ,
ipſo iure cenſeatur inquiſitio aut accu
ſatio nulla , utpote deficiens in ſubftan
tialibus : ita poft Alexandr. & plurirosex
communiſententia Clarus d . numer. 6. á
Farinac. d. queft. 1. num .11. & is . Quæ
urcecca ſunt in criminibus non exce

S culatione exprimi debet locus & pris; oprime facturum iudicein ,ad hoc
tempus;non dies , ſed menſis annuſquc vt plenilimèmuncri ſuo fatisfaciat ; ti
blibellorum D.de accufat.Gibi Bart.n.2 . factum fit huiuſmodi cuius annas , &
ſupra c.fin. Ş.libellorum 2.9.8.quando fa- menfis ac locus à denominante expui
& um femper, non una die certa puni- minon difficulier queat; fi de his cir
bile eft,Bartbol.ubinum . 12. Sic etiain in cumſtantijs nominantem interrog -st .
particulari inquibitione, quia ludex hoc tantum voloi in diſquiſit . lib.s. (ed ..
tunc vicem ſubit accufatoris : Bart. in l. 3.fubht.L.verf, tertio requiritur, utnon.
2. $ .fi publico n4.12.D.de adulter.commiu nans diligenter, non verò ; quod li in .
niter receptus , iuxta Aretin. Fetin. in c.. crimine Magiæ ,maximèfi pluriumad
qualiter $ debet deaccufat.tetias mundi fit nominatio , hæc interrogatio & ex
praxim iuxta Ang.inl.ea quidem nu . 3. C. preſio loci ac temporis prætcrmista
de accuſat. Boſsiustit.deinquifit.n 90. Clu fuerit : idcò inquiqrionem nullanı rede
rus . fix.q.31.03.11 & ideò , ut reus fuas deret.
defentiones queatinſtruere, debet in itlis enim affentior , ut & Friburgen
inquiſitione etiam diem exprimere ; li res, quia feruntin criminibus exceptis pre
seus id perat;quia fortè vellet docerele dictio ſolemnis , quoad addirionem loci en
tù 71 alibi taille, Barth.in liis qui reus D.de temporis , non requiri gloff in princ. rerb.
publ iudic.nu.2. & quamvisImola contra- inftituendo Inſtis . de publ. Bald . cap. 1.
rium fenferit , ibidem tamen communiter num.:0. Quibusmodis Feud.amit. Angel ..
doctrina.Barthol, obtinuit, laf.in l. 2. S.fi demaleficat. verf.falſario.numer.37.197 .
quis Ephefi D. de eo quod certo loco. Boju bec eſt quadam mquifino.Hippol-deMarfil.
fup.num.92 Gigas de crimin.ldf Mui.titul. I ſing 103. Ferrantes Garzareus inter conf.
qualiter precedatur 9.3.Clarus g. 12.114.6 . crimin . vol 1.conf.125.Menoch.conf. 90.
6 9 Angelus Auguft.in addis .ad Angel. num.38 € 91.lib.s. Tiberius Decian.com
in gloſ deanino preſente num . 2. Maſcard. I 18. numer.22.vol.1.dixi d .Itbr.z. feat. . s .
conclaf 5'2.nu.3.Farinac.quafi: 1. nu . 20. Terriò requiritur ad formam , hoc volai
Tam iudex tamen quam accufator , linus pro parte adverfat conſulentium in irte
içerent ſc diem ignorare, & id confir- 1 pto cuiusinitium ; Opere pretium rident,
Najce.
 LIBRI V. QVÆST VIII. 951
hifce verbis: Neceffe non eſt omnes hu . Item quando agitur de probatione
juſmodi circumſtantias à denunciato- alicuius actus puta criminis aut alte
ribus indicarı , præſertim quádo huius rius rei io genere , quæ ex pluribus
ceiimpedimenta legitima adferuntur; aćtibus deducitur( ut ſi quæras,num a
fufficit enim hoccalu li ex alijs tantum liquis fit cócubinarius ufurarius, & c. )
apparet, ex quibus iudicis animus mo. cune reſtes fogulares in circumſtantia
veri poteft, vel quaſi certò credat de- loci & temporis recipiuntur. głam. in l.
nunciantes vera dicere.Quod & probar. ob carnem. D. de teftibus Covarr . à Leyva
quia iudicis arbitrio ( ait ). relinquitar, lib 3. refolut. capit.3.num.s. Mafihard de
utrum indicia ad torturam fint ruffi probation, vol. 2. concluf. 856. cur non
cientia. ] Sunt & aliæ rationes pro hac etiam teſtes generales ſeu de ſolo cri
deciſione, quia quando idem crimen mine tali ( quale eft ftrigarum crimen
læpius ordinariè , quafi ex conſuetudi- quoad conventus ) generaliter abſque
ne patratur,locis maximè varijs , & ut his circumſtantiis deponentes admit
plurimum incertis vel incognitis, all tantur in ordine ad torturam : Ma
quando eriam ornatu roto locifico, & ſchard.d. loco numer. 17. Si obijcias cum
præftigijs inftrudo, vix poteſt circum- quibuſdam . l. 3.D. de accufát. & l . in
Nantia loci & temporis certò exprimi ; ¡ caufis, C. eod. Reſpondetur DD . II. in
lociquidem propter patagiúillud præ criminibus exceptis locum non habe .
ftigiorum ; temporis propter aduim re; ut patet de crimine fall , l.ubifalſi c.
frequentiam : accedit quod in his con . i adleg. Cornel ; de falf.tenent boc Bald. in
véribus fæpè inebriantur, quod omnia cap. 1. in titul.quibus mod.feud. amit.ex d.
Fanatico ritu peragantur;quibus rebus gloff. inftit. depubl. iudic. in princ . Purpu
memoria facilè perturbatur quoad lo- i rat:in republ.l.edita numer . 54.C.de edend .
cuin & tempus,ſed noràm facilè quo- Cephal.conf.304.nu.115.Rimin. Iun.conf
ad perſonas"; quod docet quotidiana 18. fub.numer. 72.Farinac .quaſtion . i 14
experiétia. Vidimus enim quod ebriofi mero 13. & aliiſupra citari verſ. illis enim
licet compotores ſuos probè noverint, affentior. Et de crimine læfa Maieſtatis
& eoríímemores ſint,temporis tamen humanæ ,extravagan. ad reprimendum ,i
& loci ubi ſympoſium fuit, non recor- i bi, ſuper dicto crimine, & ibi Bartholom . I
dentur.Sanè quod frequentia & itera tem Gigaspoft Salic. & Prepoſit. in d.titul.
cio actuum memoriam confundat , te. | qualiter in crimin.laf.Maieſta.proced .quam
ftatur Bolljus,de oppoſit contra teft.n.40 . I fio.10.Decian.conf.18.num.72. libr.1. &
& quod in his criminibusquæ iterari inde ducto arguméto de crimine læfae
& frequentari ſolent, tempus & locus ! Maieſtatis divinæ, ut eſt hærcſis, Angel.
no Gint de fubftantia , & idcò prædi & a- in Authent. Quomodo oportet Epiſc.s final.
cum circumſtantiarú omiſlio nó vitiet Angelus Aretin. in prax.d. verf. lac eft
depofitionem meritò multi tenent. Fe- quedam inquifitio.Vnde ad crimen Ma.
lin.in cap.cum cauſam nu.13. & feq.deteft. giæ valida eft confequentia, quod
Joann Crottustractat de teft. part. 7.142, racillimè caret hæreſi, aut Apoſtaſia;
Joachim.Mynfing.cont.2.obſervat.20. & ipfa quoque crimen eft fucceffivum
Аааааа 2 & ideò
952 DISQUISITIONVM MAGICARVM

& ideò folemnicas exprellionis.tempo | lem eſſe triplicem , unam iuris natura
ris & loci in eo non exigitur , ne quo lis , aliam iuris gentium , tertiam iuris
ad menſem quidem aut annum , ut be politivi: ſeu, quod inidem recidit , du
De Farinaciuis.d. num.17.cuius doctrina plicem , unam juris divinisalreram iu
vera eſt, fivè id Barthol. voluerit , in d. ris humani; & illam quæ juris diviniclt
L.Yibellorum num 10.16 . ſive porius con- feu naturalis aut gentium , nulloPria .
trarium , ut non malè quidam conten . cipum feu hominum tolli poſſe ; quz
dur. juris humani eft feu politivisab illis cob
Obijcitur noſtræ ſentenriæ conſti- li pofle, qui hoc jure ſunt ſuperiores ac
curio Carolina articul . 31. cond 2. Re - poriores. bæc fusè Bald. tractar.de ftatutis
ſpondeo , cam inbere, ut interrogentur à nun. 75. Medices tractar. de fortuitisCa
de omnibus circumſtantijs neceíTarijs, fibus queſtione 8. à nu.9 . Zanchinas Hugo
& non nimis difficilabas ( nam hæ pro lin.tractar. de høret. in prin . & ficconci
impoffibilibus laabentur ) denuncian lianda pugna DD . negantium defenfio
cibus ; quales de conventibus viden . onein reis adimi poſle, & aiemium id
tur iltæ . Nec enim credendus eft opri- nonnunquam Principi licere.
mus & prudentifs.. Imperator voluiffe, Hoc pofito, quod commune accera
indicia retardare , denunciantes ad tum eſt tota dillentientium ratio in

moralitcr impoflibilia ,, iudices verò hoc Syllogiſmo.concluditur ;

ad fuperfluacogere,cum tanto reipub.
dannc .
Difficilior objectio eſt, non poſle
reis denunciatis.defenlionem tolli, quæ
iuris naruralis.eft ; ea autem in co hic
gonfiftit , ut delati.polliot probare fiú
albi (ut vocát) quod ficere nequemt,
niſi locus & tempus conventuum in
1
Reis non eft rollenda defenſio :
Sed probatio negativa eft defenſie:
Ergò reis tolli nonpoteft
ET SVBDVNT.
Tolleretur autem denunciati neparire

quibris.dicuntur viſa ſpecificerur

. R :- probatio ,finon eſſerneceffariaexpreſszo loci
fpondro,in hoc noſtro calu exceptionem temporis in denunciatione ijta:
ifta frivolam iudicandam , quod ur in Ergò non licet illas circumftantias omit
relligitur , paulò fiſùs hoc argumen tere : & fifint omife, nullius pretii fæture
uun & folutio debent explicari . Qui denunciatio.
contendunt defenfionem hanc necel Refpondeo, vel'nihil concludere con
farian , quam vocantdefenſoriani ne tra nos univerſalem argumentationé ,
gativæ probationem ; vel loquuntur de vel falfam effe majorem & falum con
defenfione in genere , vel'tantùm de cludi ex una
cludiex una præmillarum falla . Nihil
defenfione iuris poſitivi: utrovis mo- concludit, li major eſt particularis, s .
diiloquantur, vitium eſt in ratiocina dem , quod , Quedam defenfio non effroka
rione & caprio : hocitliquidò appare lenda : tunc enim negaretur probatio
ari ſuppono , ut veriffimum exaurea negativa effeilla quæ non fit iollenda,
Baldı doctrina , defenſionem iudicia . Ila aliqua alia : & ſic nihil in propofito
conclu .
 LIBRI V. QVÆST IX .

cócluderetur. Falla autem foret major | dicem tollere , rraditum ab Alexand .

filit univerſalis,ſignificansquod ,Nulla Burlato & Botfio , leges apud Farinac.
defenfio rei tolli poſsit . Nam defenfiones
juris poſitivi ex caufa rolli poffunt, &
frivolæ omnes rolli debent.
Si refpondeant lo majorem reſtrin-
gere ad omnes quæ funt juris divini,
feu naturalis aut gentium : cunc nega
cus calis elle iſta probatio neguivæ :
quia eſt jurismerè pofitivi,pertinet e
mim ad modum defenfionis,quielt hu
jus juris, licet ipla defenſio ſecúdımle
Gr juris divini , ideò receprum eſt axjo
d.quafl.39. numer.77.678. numer. 79.
non reprehendit hancillorum ſenten .
tiam ; fed quod iidem judicibus ad de
ceprionem reorum viam aperirent, dia
sendo reum interrogatum debere ex .
primere qua defėlionc uti vellet, ut fic
judex postea hoc prætextu exprimen
cem eluderet ; id eſt, quod ineritò re
prchendit.Etenim vir prudensdoctuſ,
que ignorare minimè potuir,defenſio.
nes, quæ reo non forent utiles, effe fri

ma, modum defenfionis ,nó modò per volas ,& proinde judici non curandas.
Principem , ſeri per ſtatuta quoqueci. Vitalis de Camban. tractat. de clunfulis.
vitatum to !lipoile, Bald . & Medicesſu numer.z. verf. nil nəvari, ex l. ult. de pro
pra Barbat.tradar. de Cardın . legato à la curat. Hinc verò defenſionem , quam
gre.par. 2.9 4.num.3 Quintilianus Men adverGirii contendunt tolli non pofle,
doz.tract.de inbibit.q 71.nu.io & Redoa effe de hoc frivolirain numero proba
nus tract. de fpolis Ecclef.9.13. num 10.6 tur:primò, quia cum negativa ,queno
mulris Farinacius, qu.39. num.2 ; in fin .& i cadit ſub fenfum fit planè improbabi.
quodord naria etiam pot Sta: e in cri lis ,adeò , ut reddat teftem de fallo lir
minalibus ex juſta cauſa ipfamet juris fpectum , Curtiusdeteftibus n.53 Hercu
politivi defenfio à judicibus tollipor- i lan tract.de negativa probanda num . 124.
lie regulariter, & idlæpe factum do. ad feqq.nos autein hic verſemur in pro
cent mon pauci, Farinac ubi fup.num.24 . | batione intuitiva , contra qurım nega
144.0 1.102-6107 . Franc.Pirinus vol tiva non admittitur, nin Gc loco & té .
r.comm . opinion.opinion?. 717. Menchu | porecoarctata : ( Sicex B.ildo Cefonus
cap. ;6.illuftr. qu.co cum Afflicto Baiardus 1 tract. de malefic.cap.6.num.6 .) Quia non
adidir.ad Clarum d. 6.fin.4-49.nuner.54. potelt talis negativa provari , niſiper
qua dere nihilaſfirmo veldiſputo ' : id contrariam itnitivan probantem af
canrum quod mihifufficit , contendo firmativè quòdillo tempore in aliota
judices ſupremos,quianctoritate Prin. /'li vel loco illam perſanam viderint: Sic
cipis judicant; tunc poſle juris poſitivi Herculan .fup.m.152.154.6-240 cum ſeg .);
defenſiones adimere , quando frivolæ inde cólequitur in caſu chorearum &
funt:tales aurem cenſeri,quando tar - conventus , in quo plerique inculpan
tum videntur tuiles procládo judicio , tes nec loco rectempore luam denuo
ne tam citò lis ad exitum perducatur, ! ciationem coarctarunt, non poliepro
nec ad ſummam leu liberationem reobabilem eſſe iltam negativæ contrariæ
1
ſunt profucuræ :Hujuſmodi,quçruum probationem , quando denunciantes
9 non relevarenti, defenſiones políc jur I funt mortui, & proinde non poſſuntil.
Аааааа 3 las cir
 NVM
SITIO ARVM
936 DSQVI MAGIC

lascircumſtantias addere, quibus con- | vix poteſt accidere : ex curioſitato,

tradicens negativa per contrarias cir nunquam , nifi præcedat fufpicio,
cumltantias 'tabiliatur. Deinde verſa . quam hic adverfarirabnuunt , ai fate
mur in crimine fuccellivo , in quo non rentur, hæcipla foret pro indicio novo
lequicur , Petrustalidie non interfuit judici haud aſpernanda.Quartò lolew
choreæ ; ergò nec alus dicbus : nam lamiæ cùm exeunt ad conventus do .
depolitio Petrus interfuit choreis ge- mum ſuam falcinationibusimplere, &
neralior eft incufàtis , quem ut pothic vicariun dæmonem domi in maria 1
tempore hoc vel illo coarctari : nec thalamo fupponere loco fuo ; quod
1
contrarium , magis videturprobari, multis exemplis confirmant Binsfel 1
quàm ſi de hæteli accuſatus, quia con dius & Remigius , & alii,& non infre
cionibus interelle viſus fuit, probet ſequens elle conftat : quòd 6 ipfi non
nõelle hæreticum , quia tali vel tali die nunquam domiremaneant , compa
ad hæreticorum concionem nó accel
rentin conventu per fubftitutum , ut 1
ferit; fierienim poteft quod alio tem faciebat Doctor Fleatenfis confilarius 1
1
pore acceſſerit. Vide Menoch
. d . conf. Trevericus, & propterea confequere
100. num 12. Tertiò in noſtro calu ut tur ,ego illam tali nocte vidi domi ſuæ ;
contra affirmantem intuitivam conſi- ergò non fuit viſa in choreis : Imme
deratione digna fit negativa indirecta potius, quia in ckorcis viſa in fubſtitu
de viſu ,debet ea hujulmodieſle,in qua to , feu repræſentata ; meritò judex
conſter de negativa deponentes illilo colligit ſe ad torturam debere proce
co ſemper præſentes turſſe & vidiffe ,& dere, nec negativas probationes tales
audivifle, & fieri non potuiffe, ut viſu libi expectandas : cùm non conſtec
vel auditu fallerentur : Colligitur ex innocentes ullos Colere repræſentari.
Maſcar, vol. 2. deprobat. concluf. 1091 . Equidé habeo pro manifeſto; quod
numer . 9. ) Quia vecellarium eft ut ex li probatio ifta negativæ in hoc calu .
negative indirectæ probatione no ſu- adınitteretur, & complices de choreis
{picio tantùm ,led ſcientia gignatur, ut ſemper in denunciatione ad locum &
per illam affirmativa directa de viſue- tempus coarctarentur , idque ut(ub .
lidarur: tanta vero certitudo, in præsé. i ſtantiale denunciationi neceſſárium
ti negotio nullo modo potelt haberi judicetur : ferè omnem aditum obftrui.
Nam ſtrigiportia & conventicula la- quzqtoribus ad veritatem iovenien
miarum fiunt nocturno tempore,cùm dam . Nam vix ulli complices poterunt
familia tota atque adeo mariti in lecto fatis certò illas circumſtantias expri
jacentes eodem , dæmonis ſæpenume- mere, & probare : acque per hoced
ro arte ac ope, fomno profundiffimo, j magis judices de innocentia denun
& morti fimillimocompoſiti teacn ciatorum fient certiores: cacodæmoni
tur, quo ergò pacto tales dormitantii verò fuerit facillimum offuciis & fala
de viſu poterunt reftari , & dicere ſc cinatoriis præltigiis , quandocunquc
tota illa no &e vigilaſſe caſu idei collibebit,pec delufosiistelles,man
cipia
 LIBER v. QVÆST. X.
sipia ſua tortura eripere, ad ſummam dunt ad eundem effectum & finem
Dei Opt . Maxim injuriam , ad juſtitiæ í probandum .
dedecus, & totius humani generis exi Quoad primi generis fingularitatem
1 rium . probabilior mihi videtur fententia ad
condemnationem illos non fufficere ,
QV ÆSTIO X. ad probandum crimen aliquod in ſpe
cie, ut unum homicidium , unum ra
ptum, item aliquem fuifle in iſto con-
Au in hoc crimine velaliis exceptio , teftes i Ventu, & c iuxta Clarum S.fin.qu.s3.ſub.
fingulares in circumftantiis, dummodo coin num . 8.Felin.in c. licet. 2.col.s.de teſt. Gi
cordent in effectu , fubftantia, & fine , ad gun.de crim.laf.maieſt. tit.quomodo a per
mittantur , & an buiuſmodi teftes quos q.8.Minfi.cent .3. obferu. 76. Valde:
* fingulares, quando plures ſunt, quoque probabile eſt, nec in crimine
faciant indicium ad in genere probando illos admittendos
torturam ?
in ordinead condemnationem : quia
hanc efle communem multi cenlent &
Væ funt quæſtionis parres : ad defendunt poft Salic.in l.teftium numero
DI
quarum reſolutionem præmitto 16.C.de teft.Ioann. de Amics & alios apud
DD . fententias adeò hac in materia Clar.d Pegnam ſup in verſ.ego quantum.

fidei , quam merentur teltes ſingula- v.g. i deponant aliquem eſle uſurariū;
res, eſſe varias,ut vix fit operæpretium i hæreticum , & c. Et quoad iftam fingu
cas recenſere, legatur , Anton . Gabriel. laricatem ſtrictam , & quoad omnia i
lib 1.comment.opin.titul.deteft.conc.2.6 dem cenſeo quoad torturam .
lof.Mafiard.d.rol.2. concl.856. Gottus de De teſtibus verò ſecundi generis,in
teft. part . 7. titul. defornia in teft. exam . venio controverti quoad condemna..
obferu.n.131. Sim.ancá. Cutb.inf.dir.64. tionem & elle qui negent iſtosſuffice
7.65.6 ſeg. rceria in exceptis & atrocillimis :quod
Suppono, quodomnes concedunt, voluerü mulii citari , & probati à Cla
teſtein ſingularem dici duobus mo ro & Pegna ſup.Ego tamen ſequor co
dis , primò ftri & è,propriè acabfolutè, trariæ lententiæ defenſores, nempe in .
cum quo ad eundem actum & perfo - criminibus hujufinodi, quæ ſunt itera
nam nullus alius teftis concurrit quo- bilia,reſtesde diverſis actibus deponē.
ad effecoun,labſtantiam & finem ; ur- tes,quiad idem crimen probandúten
pote quia quod alii deponant non ſub.dunt haberi pro fingularibus nó nic ob.
ordinatur ad id quod alter depoſuir, ſtent,ſed ut accumulent & invicem jư .
feu tendit ad alium effet , & finem . vent : & ideò non eſſe repellendos præ.
Secundò laxius , & minuspropriè & textu ſingularitatis iſtius impropriæ ,
fecundum quid vocari tingularem , hoc volunr in crimine perduellionis &
qnia alii non conveniunt cum eo in hæreſis, & proinde Magiæ quoque,arg.
quibuſdam circumſtantiis,camencon1 : quifententiam co de pænit. Doctores
veniunt in fubftantia criminis & ten . plures contrariis utlacob.Butrigaris in
 VM
SITION ARVM
950 DISQUI MAGIC

1. Arriani Code haret Salic. in l.quicunque Alexand. & alios quosrefert. Item Giga
C.eod.loã .Anan.in c.s. etiam con.7. Corn. d. titul. quomodo per quos quaft :o.25.
comſ:91.8.42.lib.i.conf.34.col.i.conf.247. Bertazzol conf213. num.7.& 8.Quia te
col.o.lib.2.Horin.Iun.conf.99 lib.2 . Mar ſtes rejecti, eò quòd non ſuiticiantad
fil.conft. Aymon.conf:73 nu.72 conf.78. condemnationem , folent fufficeread
num.6.conſ.267.num.3.& de antiq.tempo . I torturam , Barıb.in l.1.S.qu.D de quafi.
in 4.part.8.197. Rimin.lun . latiſsimè conf. cum aliis quos refert Gramm.ſupr. num.st.
7 pertotum . Item . Pet. Antharan.conf Quando deponuntdeipfo facto , aut
277.in dub.2. Bojl in tit.de crim.leſ.Ma- de indiciis propinquis & non temosis
ieft.n.117. Gigas in tract.de eod. ubi fup.qu. à facto: nam & remocis, non admittura
8. Immò & in crimine impudicitia. quod tur niſi forte omni exceptione majo
non eſt exceptum , idem volunt Bald.conf. res, sic poftalios Rimin.Jun.conf.361.1.32.
207.901.4. Alexand.conf. 13. colult. in 7.6 33.6 Farinac.d.q.37.0.18.619.6 qu.
Alban.conf.25.Zaziiusconf.11 num.is.lib. 56.num.73.6 ſeg .
2.Bertazzol.conf.1o. numer . 10. Omul Sit igitur conclufio , qua uirique
fos accumulans loan. Maria Monticella , de quæſito reſpondetur. Si teftes in effects,
teftib. titul. impugnatio teftis quia units in fine,in fpecie hoc eft in fubftantia criminis
col.s. Ratio eft, quia Iudex ex qualica- conveniant, & plures fins, & hac in re fide
te perſonarum & factipoteft, li videa- digni admittantur & fidem faciantad tor
tur,teſtibus ſingularibus credere.lib. 3 . turam in hoc noftro crimine. tenent Mal
S. tu magis D. deteftibus. probationes e Card.d. vol . 2. conclu2.856 .Binsfeld.de
nim judicum cauſa fiunt. 1. quingenta mem.2.concl.6.dub.s.probatur, quia
D. de probat. ideò ab judicum arbitrio de crimine hæreſis , quod in co teltes
dependet quæ ſufficiant, quæ nó , ut iis ¡ quo ad locum & tempus fingulares,
fidem dent, vel negent, Caftresſ.inl. fed de eadem fpecie hæreſis deponea
Lucius.de his qui not. infam . & in l.admortes recipiantur docet Simanc. ubi fup.
nendi D. de iureiur. Severin. ibi. folio. 10 . Nonne Sagæ in diverſis locis & divce
col.2.Marcell.com.1.num.7. & in lib.1.9.filis temporibus conveniunt : quare non
quis ultro numer . 40. D.de quafl.Socinus magis , locus , eſt de ſubſtantia crimi
.
jun.conf.32 num.co. & conf. 10.
G col.4 1. jnis hujus , quam de fubftantia bætc.
2. Blancus.de iudic.n.367.Boffius eod.tit.n. ( cos.
23. Rimin ,lun.d.conf.7.num.is.Gabriel.de
teſtibus concl.2.limit. 2. Si ergò hæc pro QV ÆSTIO XI.
ceduncin ordinead condemnationem
quoad pænam ſaltem extraordinariam An in denunciatione plurium ' requiratur ,

ur bene Covarr. lib.3. refol.cap.3.num.3.do quod quilibet fecerit confeſsionem in

Simancas d.tit. 64.num .75.Quantò ma tormentis :vel utrum bocfolam
procedat in denunciatio
gis hoc tenendum de bis fecundi genc.
ris teftibus in ordine ad torturam . per neuniusp

texr.ibi. DD . in l. qui fententiam D.de Ræmittam quod ccrtum videtur,

pawis. Grammat.decif.34. numer.zo.poft PIRegularc eftteftibuscriminoſis &
infa ,
 LIBER V. QVÆST. XI. 957

infamibus infamia juris ( tales autem folius nominationem non lufficere ad

funt qui convi&ti,& quide ſe ipfis con- torturam , & idcò de pluribus hoc
felli, hoc eſt focii criminis non credi | idem ,le allerere.
mili in tormentis l.quoties C. de queſtio.l. Contra DD.Friburgenſes in ſuo Re .
ob carmen . 5. fiea conditio. D. de teft. g.fi fponfo, cenſent hoc dubio non carere :
verò ignoti.in Authentic. eod. Specul. in tit. & rationem qua communis nititur nó
de teſte s . I. num . 28.Barthol. in l. cunctos eſſe ſolidam , quia impedimentum infa.
populos C. defumin. Trinit. num . 12. Bald . miæ elt juris poſitivi, ideò quo ad hoc
numer.rg . alberi.numer . 34. Salic. numer. in exceptis liber ſit judex ,& propterea
- 18. 14fon. in l.lectu . numer.67 . & 2.46 | ad infamiam purgandam torturam no
1 Fulgos.conf. 173. in caufa , colum.i.poft oba eſſe neceſſariam . Et propterea rectè à
drad.ſocesiam Arerin.in capie.i.numer.40. Simanca dictum communis opinionis

de accuſat, Ruin. conf. 146.col. 1. & corsi | affertores fine lege & fine ratione lo
147.libr.s. Arnon .ſolilog.60. Marfil.in §.qui. De Carolina quoqueconſtitutio .
diligenter numer .62. & in l. 5. Divus nx. ne verius id negalleBinsfeldium ,quam
s . D. de quaft. & conf.78. numer. 15. conf. ego affirmarim libro so difquifition . fe t.
109.num.13.conf. 130.num.40.Grammat. 3. in fecundoindicio ſub litt. L. verſ. ſed
conf.70.numer. 10. Blancus tra & . de indic. quadam circa hanc rem . fateor me illis
num.381. Boſsius eod. tit.num . 151. Clarus occaſionem reprehendendi dedifTe, cú
6.fin.quaft.31 numer. 13. vbi docet fic ferva - ſcripſi, expreſſe requirit, debui enim &
ri in Pretorius Medidani. idem cenſent Ro arbitror volui ſcribere, ſatis clarè ex ea
landus à valleconſist. numer. 30. G couſ colligi.nam cum ar.31. agens dedenú
73 numer. 22. Menoch de arbit caf: 474 . ciatione femper addit , in quaftione pro
ſub numen.49.Vinc.Onded. conſ.100.nu. ; pofita, item interrogatus auttortus. (up
16. Mafcard. concl.1317. num.38 . & Bins ponere videtur quæſtionem . Non ob .

feld.D.membr.2.concluf.5.verf. circa hanc | Itat, quod ait, in carcere: nam hoc per
concl quoad infames,adduétis plurimis. Fa. Í lequentia eſt explicandum , & qui in
rinac.quxft.43.num . 132.6 quajt.so num. tortura nominat , aut interrogaruf,
certè in carcere nominat & interroga
s. & 57
Quare requiri ſpecialiter ut reus in tur.Sed quicquid lit de Carolina:& li
tortura nominet ; & liexcra torturam cet id ex d.cap . illi qui.5.qu ... non ſatis
nominaverit , fpecialiter torqueride probaretur quod cómunis vulo, quia
bere non confirmatione nominatio . gloff.illum textum exponit de Iponta
nis , ut docent clarius qu.41 . verf.caterum fi nea denunciatione extrajudiciali, hoc
reus, Farinscius d 7.43.nu. 136.d.n.56. I eft de detractione ſeu diffamatione:ta
quia tortus præſumitur dicere verita . men aliis adhuc legibus pituntur DD.
tem , gloff.inl. editam D.de quaft. Alberi. Doctores opinionis communis defen .
multi apud Farinac. 9.43 . num.15.
ibi.n.2. ſores ,ut oſtenſum s in princip . qu. &
& hæc procedere etiam ubi plures quamvis non nitatur quis textn aper
funt nominatores volunt DD . Patavi to legis,tamen fi argumento probabi
oi in ſuo coni, cò quòd cercú lit unius / li ex lege , vel ejus ratione id deduxe
Bbbbbb sit,non
 M
IONV CARV
M
ISIT
95 & DSQU MAGI

rit , non eft dicendus fine lege loqui: 1 es aliæ circumftantiis modò plus modo mi
imınó licer falleretur in fua dodano nus non tortis credat , ordinariè quoque tem
ne , cò quòd ratio legis illi non iuffra- | neturplus tortis credere, quàm ſpontanes.
garetur revera , & aliorum interpreta immò fi urgeant illum circumſtantia ,non
tio verior toret, in rigore tamen , qui fucile fit ersdatus nominationious sponta
legem adduxit, co ipſo quòd adduxit, nxoris77 etiam pluriumn . Vi in hac re rain
non debet dici fine lege loqui , quod ſ timidè loquar: 11.e movet ilta ratio ,ab
communi uſu loquendi, de illis ulur aliis non cóliderata Præſumptio quod
patur , qui nullam legem laudant in intamis sponte ſua non sit dicturus ve
dicti ſui confirmationem , & pro ritatein , ( in qua prælum ; onc fuga
prerea Simancas de communi adcò datur communis opino ) licet fir juris.
tan gravium Do. fententia potuif- ! divini ( nam hoc jure de nullo prælu
fet loqui modeftus. Quid : quod mitur quod in re,maximè gravimen
nec congrua ratio deft , quam poftea ducium lit dicturus ) eit tamen pluſ .
dabo . quam juris politivi, ut pote orra ex
Illud fateor fatis probabilem & tu naturali quodam inſtinctu hominibus
tam effe fententiam negativam : non cunctis coma unis, quod mali nilima.
requiri ut omnes fini quæſtione exa lo coacti officiun luun bon faciant, 1

minti.hanc dico facis probabile , tum vel juſticiæ faveant , & ideò quatic
quia non eſt deſtituta fuis defenfor . juris gentils . Attamen quia ex cu
bus, ur Simanca magnæ anthoritatis dem jure gentim videtur manarca .
Epiſcopo & Dottore,aliisque ut Bins . lia quoque prælu.mptio >
feldio, d.concluf.s qui parat fufficere mil hominum genere , ( v.g infami
fi merus tormentoruniadhibeatur, & um ) femper plus credundum Gr,cæte
recepta eſt praxi Cariarom Franciz ,te uis paribus , Thiobus velcribusquain
ftibus Challanco adconfuetum Boir unt. Prior præluimprio eſt proco . mu .
gund.rub ... s.s.verl. Alarbitraigodu i ni opinione , pofterior pro coorrain
inge.01.14 . & Clarod.4.21.0 l.quiad. ¡ quoad plures nominantes , ideò licet
dii hac in re loci conſuetudinen fe- adhuc propendeam in communem ,al.
quendam , quodalk verillinn. teran tamen non cicio .
Bio celifeor li confictildo virsa botex
fint , abeoitidseil alsnostrelodendum : ubi CV Æ STIO XII.
confuctudo non exftat , poffe iudicantula
conſcientiz utramvis quoad piires. part !!!! Anmulier pofs:teffeteftis in crimina
fèqui : quia ( c aliàs dui) probationem Libres
palor ese filesarbitrio iudicis est libretta .
viite Mirnoch.dearb.iudic. lib.2.cent Ncivilibus etiam gravibus ( v.g.in
lucif.90. Binsfeld d . concl.s.verficu . matrimonio , inulierem , cuinihil
kic libet pro noftra materia. niti lexus obitat , effe teltem integram
Hoitainen arbitriumnjic moderandum, onoi exceptione majorem iradie
utpro perfunarum qualitate, & criminum Decius, conf-342. col... la criminalibus
quo
 LIBER V. QVÆST. XI . 959
quoque, Gi civiliter ageretur, etiam ca mite numer . 49. Gigas ubi ſupra quoniedo
nonico jure illam teltem eſſe poſle per quos quaf 6. Clarus $. fin. qusft. 24.
multi cenlent. Decius in l. fæminæ num . numer . 2. Farinac.d.loco num.17 . de lialia
34 de reg.iur. Clarus § fin. quaft. 24.num. etiam in Ditionibus Ecclefia harc praxim
3.Farinac.quaſt.59 . à num . 5. i : em li ex obtincre teftantur Alex. conf. 24. vol. 2.
officio de crimine inquiratur . Vide | Gr.immat.conf.12. 911.7 . Bai.ord . addition .
Farinac. fupra numero 9. Si verò non in ad Clarum quaft.21.num . 0 & ad qu.2.10
quiratur ex officio, & agatur crimina- num . S. de Francie praxiſatis locupleste
liter Canonico jure mulierem repelli ! ftis, quia defidei re non agitur eftprofatus
conſtat in criminibus non exceptis, Bodinus.
cap. mulierem 33. quæft. s. cap.forus 9.te Hæc indubitata de pluribus fæmi.
ftes, & verf.fignif.glof. in cap. t.in litte- nis complicibus; nam l unica eſfet,fo .
ris. de teſtibus. Abb. Felin. & Decius in ciam criminis à nominatione repel
cap. quoniam de teftibus. Marfil.conf. 22. lendam putarem : quia tunc præter ſe .
numer. 1.conf. 59.numer . 9.conf.101.nu. xum alium patitur defectum , nempe
8.conf. 130.numer. 34. Onded.conf.100. infamiæ }; infamen verò mulierem au
numer 24. niſi crimen foret hujulmo- diri non doceniur , l. qui teftamento 9.
di , ut ejus veritas aliter quàm per mu- mulier D. de teftari. ubi Barthol. & Imo.
lieres haberi non poſſet . Sic pojt Marſ, vel quia fimul pauper & vilis. Dec.conf.
Alca. & Decian. Baiardus ad Clarum 380.n.s. loan de amicis.conf.87.numer.8 .
quaſi. 24. numer . 9. In exceptis autem & 9. Parif.conf.152 .n . 17.in libr. 4.Gram
admitti illo jure , receptum , excap. mat.conſ.26.num.23 . & conf.s 8.num.io.
santa de fimon .ubi Anan. Aufrer. Crott. Roland.confil.24. num . 64. & feqq.libr.i.
& Nepos in tračat. de teftibus Petr. Duen- ; Bertazzol.conf.3.nu.6. Onded.conf.100.
nas regul. 315. Imol. Boyck in d.cap.quo num . 18. & multò magis (i foret minor
Mium . Alex.confi.11. num.3.64177 liv apud annis viginti.arg.l.in teftimoniun . D. de 1
Farinac.d.quajt.59 num . 1o . & de crimi- teftibusi Alex.conf.64.colum.i.numer. 1.
de maleficii expreſsè , Bodin.lib.4 . De Bertazz conf: 3. nnmer. s . Dixi , fi unica
mon.C 4. effet ; nam numerus alios defe &tus po .
De jure civili , & in praxi curiarum teſt ſupplere.fupr ad q...
fæculariuw in omnibus criminalibus
mulier fi ( aliud non obftet ) recipitur QVÆSTIO XIII.
ad reftimonium dicendum , l.ex eo D.
de reftibus cap.ex co. 15. quaft. 3 glofibies An ad confeſsionem duarum mulierum pro
in d.cap.forus $ . fiat communem teftatur cedi poſsitfivè ad torturam ,five ad
Alexand.conf 1. numer.11 . libr. 1. & conf. condemnationeme
115 col.pen.libr.4 . Socin.confh 54. col.2.
libr. 3. Bonifac. rital.tit : I.de teftam.num . Vm omnes fatentur & ratio
35.637 . Stephanus Aufrer tractar. de ien СКАmajor, is decrimenti dietet , plu
ftibus num.69 . Neposibid.:14 . 06. Croftus ra rcquiri ed condemnat onem quam.
ibid.rub.in cauf. criminal quiteftem . ada | ad torturam , & non quæcunque
Bbbbbb 2 ad :ltain
 MAG
DIS
960
1
ad iftam fufficiunt,etiam ad illam ſuffi- quæ ſemper pluris facienda, non vere
cere ; funt ilta duo diſpeſcenda. rer hoc ſequendum dicere. Quod fi vi
De tortura ſunt qui ablolutè ne riunius teftimonium adeffet , non du
gent ,& femper voluntà tribus velqua. bitarem cum eo unius mulieris benè
tuor pro denunciantium qualitate fa munitam circumftantijs requifitis no
& am nominationem ,ut polic torque minationem admittere ad torturam
ri denunciara ſic DD. Friburgenſes. rantùm . Solarum etiam trium fæmi
quibus obſtat, axioma toties ab illis re . narum complicum denunciationem
ceptum : quæ probationes fufficiant id ad eandem fufficere poſſe cenſeo . Nec
cotum à iudicis arbitrio dependere po tamen propterea pugno cum traditis
terit crgò,quádo iudicabit, ſe duarum d.verſ.ſecundum :illic enim nolai tradere
denominatione, propter circumſtan- quid in rigore iudici permiffum fit, ſed
rias perſonarum &c . faris veriſimiles exempli gratia numerum expreffi,cum
probationes habere , ad torquendum quo vel ſcrupulofiflimus iudex qucac
effe fecurus.
procedere .
Probant tamen auctoritate & ratio Ad condemnationem nulli unquam
ne , auctores laudant D. Binsfeldium . Im author ex duarum tantùm mulieta
d.concl.6.dubio.2. verfi.ſeprimum illatum . cularum nominatione procedere , nif
& me iplum delib.s.fect.3.verfi. fecundum præterea adeflent alia ſufficientia ad
indicium .rationem hancadferunt :viri minicula : & hocpon ſufficere docent
teſtimonium plus ponderis habet , i multi, ut Decius in l.fæmin..131.3.5.de reg .
quam fæminæ ob ſexus fragilitatem : at ixr.Rimanal.Iun.conf.z17.9.5 poftGardin .
duorum virorum fociocum denuncia- & alios Tarinac.9 .59.num: 26. 27. qui
tio requiritur , ut adverſus denuncia- cum Riminal.concludit ad condemna .
tam perſonam -ad quæſtionem proceditionem pænæ ordinariæ in criminali
poſlit: igirur duarum fæminarum no buscriminaliter intératis, necores qui
minationes ad hocnon ſuficiunt, led idem feminasſufficere:quod retulit,nec
reiecit Baiardus add.q.24. nu. 7. Ratio
plurium requiruntur.
Negari non poteſt,quin bæc fenten- eft,quia fæminæ in criminalib.non-ha
cia & tutior fit, & rationi maximè con- bentur pro integris perſonis, & mino
fentanea , fi tamen judex fibi cenferet ris fidei ſunt quàm viri, utpote non
ad torturam deveniendum , non aufim omniexceptione majores d.c.forus. Alex
factum damnare:propter axiomapræ- confi.11.9.11.li1 Capola in crimi.conf.32.11.
farum , & quia DD. Patauini ablolutė 2. Secin.conf.s 4 col.z.li 3.Aymon conf.9.
afferunt , ex teftatione duarum mulie- | 11.5. Anton .Gomez.tom.z.refolut.C.12.12 20 :
cum , quibus folusſexus obſtat,iuſtèad | ideò numerus in illis fuppletfidē.Innoc,
torturam procedipoſſe. in c . cum nuncius de reft. Petrus Ancbaran ,
A'd'me quod attinet, ſi probabiliter lib.3.9.51.8.38 & multos citansBinsfeld.d.
tales duæ denuncient, cum bonis cir. | concl.o in fin .c Farinac d.nu.29. fumma ,
cunſtantijs, maximèſcientiæ caufa, & | namq;fragilitasỞ levitas eft huius ſexus,
non fintcontraria virorum teſtimonia ( iuxta illud , quod Ciceroni tribuitur:
Crede
 LIBRI V. QVÆST. XIV.
Crede ratem ventis animam nccrc. augeri: ſed ab intrinſeco tantùm & ex .
de puellis. tenfivè , quatenus omniobſtaculo re
Namquc eft fæminea tutior aura moto , ratio naturalis dictat, plus cre
fide dendum tæminis hoc cafu ?
» Quid levius pluma e puluis: quid
puluere ? ventus: QVÆSTIO XV.
os Quid ventor muher; quid raulic
Fe ? nihil. An plurium minorennium denunciatio faz
ciat indicium ad torturam ?
QVÆSTIO XIV.
Otandum primò non poſſe më
for denunciationes fæminarum tum magis N norennes , nein exceptis quidem
fidemfaciant , quando non adfunt te criminibus teftificari niſ Ginteius æta
fimonia virorum in con tisur iam aliquo modo poflint torque.
trarium ? ri, iuxta Marfil.inl.dewijnore nun. 11. D.
de quajt. “ Carer. in praxi crimin . No
Vibuſdam videtur non videri ea tandum 2. minorennium varios elle
rum fidem magis ,augeri, quan- gradus ætatis : nam nomen porrigitur
doquidem mulierum conditio fpe- uſque ad annum xxv .
&anda fit.1.3. 5. tu magis da so que argu Dico primò minorennis qui habet art
menta:D.de teft. Alij verò ,pro affirmati nuni ataris vicefimum , in criminalibus olika
1
va adeò exſercè ſcribunt, ut negent fenibus eft teftis idoneus.. arg . à contrario l.
videre quid obftet . Quia quod in 13 in teſtimonium D. deteft, tenent. glof.
quæſtionis refponfionc dictum , dc- in liniufti D codispec. & ibi loan.And.tit.
nunciationibus fæminarum plurium , de teftib o.num.34.communem & pract :441
Dempe trium vel quatuor in ordine ad tam eſſe , & qui contradixere inadverien
torturam credi:id intelligendum ,fi ni- j terlocutus,fcribit Farina . I s8.numer. 19 .
hil illis præter fexum oblit : obſtat au. 21 .
tem illis præter ſexum multum per Dico fecundò fi fit minor viginti an
omnem modum , fi in contrarium ſint nis fed iam eſt pabes, ſuntvaria Doctorum
indicia, prælumptionesaut teſtimonia fententia.
fivè virorum , live fæminarum :adeònt Prima eft , talem non eſſe idonea
Gelent vel viri velfæminæ , à quibus teſtei irrcriminalibus , nil in detecku
probabiliter exculparetur denuncia- | aliorum : eftium, quando ex natura rei
tus : ne fex quidem fæminis unam ali¡ teſteshaberinon poffunt ,lecus fi ex
complicem denunciar abus , in ordine , accidenti fiat, quod alij nequeant has
ad corruram credendum fit.lyitur plus beri. Sic poftHoft. & Bald ' Alex.conf. 64.
fidci obrinet , nullis viris contrarium numer. 1. Specul & ibi Ioan , Andr.d.loco .
teftantibus . laſ. in l. 1. C.defumm .Trin .num.5o. & ie:
Quid G dicamus , fecundum ſe in- l.fin.C. de indign Marfil.confirinnm.s.com
42
trinfecè , & intenfivè fidem cum non conf.162.18.5. & conf.127.nu: 9. multi
Bbbbbb 3
 ONVM M
962 DISQUISITI MAGICARV
alii relati à Farinac.d-9.59.nu.sc. Secun I. ex libero. $ . r. adeo ut eius teftimo
da fententia fuit Guidonis de Suzaria nium ,etiam non apponente parte , pro
hoc verum efle in accuſatore producé- | nullo ſit habendum : Ang.in 8.1 num.3.
te ; non vero quando iudex ex officio | Auth. de tefl. Marfil.in l.deminore numer .
procedit , præfertini in defectum pro. 22.D.de quaftionibus. Nil in calu mortis
bationum : tunc enim poffe iudicem Domini occiG in domo l.i. $ impuberi
puberum minorennium teftimonia re, D. ad Syllan. aut Giudex ex officio fuo
cipere,feqq. hanc Alberi. Florian. & Laco- dictum impuberisaſſumeret : quodli
bin . à Santo Georgio in d 1. in teſtimoniü. cet, propter d.g. 1. negarint Alex.conſ.
Angelus de Aretio in verb. comparuerunt 64.lib.i. & Cagnol.in d.l.2 S.item impa .
numer. 13. Marfil. inl. de minore de quajt. | beres , contendunt tamen Specula. &
num . 24. Blancus de iudic. n.349 . & aliia loan.Andr.d tit. de teft. verſ. item excipi
pud Farinac. fupra numer. 37. hæc ſen tur quod eſt impubes nume.34. Bald. Alberi.
tantia eſt verior , & receptior , quo ad Florian. & lacobin.in d.l.iniufti. Gindl.
crimina non excepta . nam in crimini- teftimonium , quorum ſententia & in
bus exceptis atrocibus & occultis (quale eft ſcholis & in tribunalibus receprior eſt,
noftrum ) quando defunt alia indicia.indi- teſte Farinacio fupra num.37 .
ſtincte verum puto quod puberū teftimonia Poſterior parsconcl. de criminibus
re: ipiantur ad torturam . quia tunc in his exceptis , eſt plane communis, & pro
eorum perlona habetur pro integra & batur ex l.de minore prin . D.dequæſt.
omni exceptione majorc, eft praxirecep į ubilate Mars. Decius autem & Cagnol.in
ta ſententia, fuam tuentur ex.d.l.de minore lib.2.5 item Impp . D.de reg.iur. Gigas d. 9.
in prin. Alberi in del.in teſtimonium . Iaf.in 12.num.4. Scenk deteffibus nl- 13 verlo asifi
1. fin. colum , ultima C. de indign.Gigas ubi i agatur.Farinac.fupra.9.q.58 nunier. 22.
fupra quaft. 12. & alii apud Farinac. Supra quod introductum ob criminum ho
nu 17.22.29.6 34 . rum atrocitatem , & tum ab bis iura
Si vero non fintpuberes , ſed pubertatiſ mentum exigi poffet: & deberent, mo
proximi,tunclicet excludantur in aliis, ad dice tamen , corqueri. Farinac.q.41.nu.
mittuntur tamen in criminibus exceptis. ] ! 102.4 103 .
Pubertati proximi ſint nec ne , id pen. Impuberes ſed maiores novem annis ,quia
der à Iudicis arbitrio,quia non idemo iam dolicapaces,fi ludicis animus id ferr,
mnib.eft terminus pubertatis , nec ca- cenſuerit fibieostorquendos : 107queri pers
demtempeſtivitas. hoc communius recipi runt,& ad denunciandum in criminibus es .
poft Corarr. Duenas , & aliosdocet lacob ceptu recipi.
Menoch.caf.57.1um.44. de arb.iud.prior Quod rorqueri poffint virga, feru
pues conclu probatur 1.3.5.le.lulia & l . I la, vel rormento Sibyllorum ,id docet
inviti D.de ieft.in 5.fed nec pupillus. I. | Farina.q.41.num.16.quod hacaiudicis
ex libero . 1. D. de quælt. ratio quia arbitrio pendeat,Clarus.d.9.24.01.18 .
impubes iurare nequit l. qui iurafle in Brun.de iudic. Ở tort.p.2.9. 4. Numur. 16 .
prin. D.de iureiur. c . 4. D. dein lit. iur. Capric.decif.130.numer ss. quod poline
ncc potcfttorqueri in caput alterius. the recipi, volunt Bart. & Markil. in d. 1. de
minore
 LIBRI V. QVÆST XV . 263
minore D.de quaft glof.ind.l.inviti.Crottus torturam : ſed accedens fecundimino .
trad . de triſt.bustit.in caufis crimin . qui rennis teſtimonium ; noyum indicium
4
teftes admis.numer . 72. & ibi Moncada in left. Dicitur in quæſt. ad torturam : quia
addit. litt. 1. numer. 70.0 Alberic. de non fuiticere duorum teſtimonia ad
teſt.rub.quando teſtesrefellansurrat.defect. condemnationem , licet indicium faci
perfona num.za. Gigasd.q.12. ant, putandum . Sic praciſe gloff.Bald.
Si vero nondum inchoarunt annum no . ali in d.l.inviti ſpecul. & loannes And. ſu
num ,nectorgueri ullo modo, nec admitti un , pra Bart.in d.l.de minore, & in d.l.ex lib . $.
quam poterunt, ad iurandum , aut dengan 1. in l.2 & quo obſervari numer. 11. C. de
ciandum : hoc receptius eſt. ita polt fir cal. Gloff. Barth Bald. Salicet. Angel.
Fran . Marcum Bajardus ſupra nu . 109. Alex.claliin ! fin.C.de indign. quod ve
qui ad idem allegat Bolognin . & Foller. darum ,quo ad pænam ordinariam : nam
Brunum ,ad q.64 numer . 67.cum fequi. quo ad extraordinariam poffent fufti
ratio , quia necdum fatis intelligunt cere , ci tic adnito contrariain ſenten
quid deponant,idco jurijurando , tor tiam afirmativam , quæ fuit Alberil in
turæ , & nominacionidcfectus natura
acioni defectus natura- teftimonium .Marfil.in d.l. de minore 28.6
lis reftit . in l.infans n.46.0 de ficar. “ in diligente
Quando minorennis admittitur ad depo. ter fub nume. 8 :. Grammai.conf: 45.11um .
nendum in ordine torfard?,non fuficiet a- 21. Farindi fupra num.33.
nius teftimonium , fed requiritur (altem
duloruin . De hac re fententias rcfert, nec QVÆSTIO xyi.
tamen decidic otra verior , Baiardus ad
d.4.24 . à numer. 107.& citat Marlilain An verifimilitudo denunciationis ab 170
pract.S diligenter nuiner.8.loquentem in tanium facie,fir, ficiens adminicu
numer . ſingulari: quod & benc citat, lum , ut proceso poſsit ad
cenſeo , impuberi, poliium indchnite . tortujmin .
Aperte duos requirunt communiter.
Alberi. in d. I teſtimonium Grammai. conf.
45. itumer . 21. Monc.id. fupra numcr. 70 . puo quæftione
denominans m proponi
e , cuiduntaxat ob
ipſe Marfil. in l. infans col.peu verſ.etiam ftat fingularitas,quod Genus:nainta
Hlud dictă . D) adleg Corn.defilar.ct Boer. lis crli Gicunus,eft unus coninsjorex .
deciſ. 201 quiduo ultimi ſcribunt le fic ceptione , & proinde facu femipienam
practicaffe, & intelligendrambo dein- probationem.ideo de hoc verifimiliter
fantibus faltem doli capacibus. proba denunciante ,non eft dubitanduni, efie
tur , primo concl. quia minoris teſti fufficiens adminiculum . Sed quæſtio
moniuns in noſtro propofito aliquid procedit de fingulari cui alij adlurede
valet & probat ; ergo plurium plusva- fectus ,utpote quia cft nunorennis , in
let & probat, ut minimum ad lemiple- | famis , & c.
nam probationem : quæ ad torquen . Porro Gicut inverifimilitudo teftim
dum Iuflisit. Deinde unius teſtimoni monij plurimum detrahit fideiad vim
um ſi accedataliud indiciun valet ad I eius infringendam . Nam ubiteftantur
inves
964 DISQVISITIONVM MAGICARVM

inveriſimilia , numerus non ſupplet fi- bus teſtibus colligitur ex doctrina Bal
dem , Farinac.9.62 num.3 20. Maſcard de di in l.1.nu.5.C.defum .Trin . & Caſtreo.
probat.concl.1358.nu. 3. nec iudex debet ibid.ante fin .
credere non verifimilia deponentibus, In exceptis vero & privilegiatis cri
Innoc.in e quia verifimile efi de preſump. minibus in quibusde ſocijs interroga
M.17 fil. in l . 1. § . in criminibus numer.3 ; D::
. tio fit , & infames non arcentur , poterit
dc quajt.Gin Rep.rub.deprobar.num . 108. tam verifimilis elle nominatio & tam
quia quod non eſt veriſimile ſpeciem bene circumſtantijsveſtica; ut iudicem
habet fallitatis: adeo ut confeflio non quaſi certum reddat à denunciato cri
veriliinilis non noceat confirenti, arg. men commiffum : & huiuſmodi cerri .
tex.inl.s. Divus Severus & in $. fi quis ul tudinem communiter DD dicunt ad

tro D.dequaft.Bald.in l.fi quis in hocgenus torturam iudici ſufficere.leg. Clarum d .

C.de Epiſc . & cleri.numer.3. Petrus Ancha . 9.64.nu. 13. & in terminis de uno teſte non
ran.conf.24.col.i. Sicè contra magnam omni exceptionemaiore Menos, de arb. iud.
vim habet veriſimilitudo , adeo ut po 94.34.numer.4.6 bxc faciunt tradita ab
tius credacur paucioribus veriſimilia Ozaſco Prafide decif. 79. & Burſaro conf.
allerentibus, li ob carmen s . fi teftes D.de 201. ubi fuſe Jcribis de hoc arbitrio iudici
teft.c.in noftra eft. de teft. Curtius Iun.conf. concello præter ordajuris, circa torturam :
17.num.6 -Socin.Iun.confor83.num.1o.lib. hoc ut probabiletenentDD. Paiari.
2. multum prodeft ut teſtium defectus Quoniam vero talis ac tanta verifi
luppleatur.Carolus Ruir , conf. 149. num . milicudo non ſolet inveniri in indicijs
6.lib.3. Deci,con 18.num 204. lib. 1. Ma. remoris , ſed in propinquis , idcirco fa
ſcard.concl.944.numer. 14.Farinac.g .47. cilius hoc iudici faciédum in his quam
num.158 . & magnum præſtat ad tortu - sllis : propinqua ſeu proxima eft , quz
ram fundamentum . l. 3. & I. milites C. oritur ex indicio propinquo, quod eft
de queft non ſecus ac ea quæ à commu immediatum delicto, v.g. fiteltis dei
niter accidétibus vera ſunt. Marfil.ing. i pſo delicto commiſſo deponere dicés
diligenter num.33. & in ſing.I.ad fin. le Meviam in cella clauo : in conventu
Sed iſta veriſimilitudo, quia conſi- maleficarum vidiffe .Renota vero are
deraturpotiſſimum ad hoc ut faciat fic oritur ex indicios conjectura , ligno &
dem iudici: minorem vim obtinet, ubi- præſumptione, non neceíTario ipfi de .
cumque magis reſtricta & coarctata le, I licto maleficij cohærente, v.g.res, vet
gibus eft iudicis poteſtas.Indefit , ut in ba,npera , quæ lapiunt incantationem ,
hac quæſtione primo diſtinguendum , ut quod volutaité magicam aliquen
inter crimina non excepta & excepra . ducere, quod danna minarus , quod
In non exceptis,in quibus criminoſi cum inaleficis converſacus, & c Inpro .
de ſocijs non interrogantur , DD.adl. pinquis ergo indicijs hæc facilius alu
fin.C. de accuf. & interrogati fidem non venit : ſimpliciter fi iudex fufficientem
faciunt , verilimilitudo denunciationis veriſimilicudinem habere le putet:quia
factæ abuno , non erit fufficiensadmi- plurimum in his eiusarbitrium pollar,
niculum ad torturam , ficut deinfami- I non auderem condemnarc hoc facien .
tem :
 LIBRI V. QVÆST . XVII .
tem : nectamen ad id labenter illum Bartazz.conf.3.num .32. Aymoconf.6.nu .
hortarer. Non pugnaptiſta cum tradi- 1 54 Natta.conf 298. num . 6. Menoch.cafe
tis à me lib . 5. Diſquiſi Sect.3. 6. ad tortu 474 num.54.Maſcard.concl.131. num.12.
ră ' , illicenim locutus ſum generaliter , 1613.concl.1317 nu -41 & 4s.conid,1359.
præłcindédo à cafu tantæ veriſimilitu . per torum . & merito communem volat,
dinis ,quanta fupponicur in erotemate, Eman . Zoares in ver. teſtis inbabilis numer .
217. Patavini DD.hanc etiam probant,
QVÆSTIO XVII . niſi excellus in numero defcctum fup
pleat : ſed plerique allegatorum non
An malefici denunciantes , impliciti etiam agnoſcunt hanc limitationem .
aliis criminibus , faciant indicium Horum DD . fundanzenta videntur
ad torturam maxime quando 1. quia tortura poteſt ſupplere unam
lo
ſunt plures. inhabilitatem & non plures. Secundo
non poſle numero iſtum defectum
Na hæc quæſtionum ,in quadux fuppleri : quia quod eſtnullú , non po
funt opiniones contrariæ valde teſt numero ſuppleri: hic vero iſtorum
probabiles. Vna potius authoritate ni- teſtimonium non modo debilitatum
xa tenentium , altera vero melioribus eſt, ſed prorfus annullatum , quia tales
rationibus confirmata. Plurimi tenuc- funt prorſus inhabiles. Baiardus , non
re quod etiam in criminibus exceptis his argumentis, ſed tam denſa nube te
(utſuntmaleficium ,hæreſis, ſodomia, ftium perculſus,videtur admittere hác
& c. ) locijcriminis,qui plures defectus fententiam eſſe veriorem iure Icripto,
patiuntur, v.g.quia multis alijs crimi- ſed in praxi non teneri , nam addit ad
nibus implicati, etiamſi aliter veritas Clarig.24.à numer.128. poſtquam DD .
haberi non poffet, quá perillos, nec ad multos nominavit , & argumenta illa
torquendum ,nec ad inquirendum ad- duo propoſuit ,hæc verba fubdit : Sed
mitti à iudice poffint. hoc tenent Alex . i quicquid fit de iure , veritas cſt , quod
conf.89.11.11.6 12.lib.3.Socin.conf.118. vo conſuetudo fervat, ut omnes teftes cú
lu.s.Barbat.conf.os.vol. 4. Marfil.fing 118. tortura admittantur , etiamfi mille de
& conf.102. Gratus.confi.59.vol 2. Gram- , fectus paterentur. Alias raro ſocijcri
mat.conf.38.6 45.M. 22. & conf.70.num . minis dictum fidem faceret, quia pauci
3. & vol.43.num.8. Parif.conf z. num.8 ;. ſunt locijcriminis , qui pluribus defe
pol.s.conf.35.nu. 76.vol. 4. Gigas, de crim . Etibus non ſint notati , & fic delicta re
las maieſta.citet. Quomodo & per quos g. manerent impunita. Ego tainen arbi
7.nu 7. Roland.conf.26.nuri. 20. conf. 24. tror, quod tales teſtes , cum fint magis
num.61.conf:73.num . 24.27. & 28. lib. 1. | infames, majori tortura fint afficiendi,
silvan conſ 81 numer.15.Burſat.conf. 79. ad corum di&ta convalidandum . ] de
lib.i. conf. 192.Itb.2.conf.65.conf.70.6 | eadem praxi ſeu conſuetudine teſtatur
conf.275.l.3.Cephal.conſ.05. 74. & 204 . Clarus, & eam approbat q . 21.nnmer. 7.
Ondeon.conf.100.num 18. Rimin. Iun.conſ. S.falfum numer. 4.ubi tamen requi
113.644.6 571.Isrfin.conf.81.numer. os. rit alicuius adminiculi acceffionem ,
Сccccc quando
 ONVM M
ISITI CARV
966 DISQU MAGI

quando allegant propriam turpitudi- | fames ad teſtimonium in criminibus.

nem , nempe fe fuifle ſubornatos : exceptis ferendum admittens, inter
quando vero Clarus non loquitur de eum, qui uno vel pluribus criminibus
allegantibus hanc ſuam turpitudinem , | involucus aut rationecriminum íępius
illic non requirit ullum aliud admini- infamis notatus; non diftinguit ,igicus
culum , ut d . numer. 7. Quæ eſt quoque nec nos diſtinguere debemus. l. non di
fententia Bollijde eadem cófuetudine tinguemus D.de receps. qui arbit. Deinde
atteſtantis. tit.de indic . sumer. 156. circa quia malefici plurimis ijſque hortēdis
fin. idem tener loſeph Ludovic. Deciſ. criminibus , ut plurium funt innodari :
Lucenſi.15. aſſerens le pluries ita pra- quod fi alijs criminibus maleficos te
cticafe,quod licet Bertazz .& Roland . ſtes carere effet neceſſe ,nullus'unquam
impugnare rentarint,tamen (ait Baiard.ellet teſtis idoneus . Tertio crimenma
fallum num.25. ) dicant quicquid velint Ieficij nóimpedit ,quin teſtis focij.con
ita fervatur & fic vidi, o ego quoque praia fra ſócium teftimonium valeat : ergo
Eticavi. ] eandem fententiam tenent nec alia leviora crimina cum maleficio
DD .Friburg. cum fequ.tamen diſtin - conjuncta impedimentum adferre
& tione , inter crimina quæ ſunt ordina- poflunt.
rie cóiuncta & quaG ſubordinata , & ea Cæterum ( quod valde notandum ):
quæ ab invicem plane ſeparata funt, fundamentum partis adverſæ æquivo
nec habent connexionem : prioris ge- co paralogizat.Nam , primo quæ poli
neris effe ceníent cum maleficio crimi . tivi iuris lunt, abſolute accipit , quuli
na hærelis ,læ {æ Maieſtatis divinæ, apo etiam omnis effent iuris Secundo tal
Aaliæ ,Sodomiæ , parricidij, homicidij , ſum fupponit à tortura non ſuppleri,
& c . in his tenent affirmativam , poſte- j niſ unum defectum : poteft enim fup
rioris , cum maleficio videri periurium plere plures defectus iuris pobtivi.quia
Jatrocinium ,raptum ,furtum , & c. & in præfumptio para ex tortura eſt iuris
his tenent negativam . Quo ad priora res i gentium :ut & ipſa tortura in genere ad
eft multo evidentior: idem tamen teneo etiã verum exfculpendum , non à in ce civi
quo ad pofteriora.Nam argumenta luius li,fed à gentium iure defluxit, licet mo .
affirmativæ probant æque de utriſque di queſtionum hi vel illi fint iuris po
& DD.pro negativaetiam prius mem litivi: impedimenta vero iſtorum re
brum impugnant, & æque parum pro ! ftium , mere ſunt iaris polisivi,quoad
bant de his arque de illis. hoc ut infami plurium criminum nr
Probatur ergo concł.noſtra aifir - hilominus credatus naturalis cnim ca.
mativa indiftincte.primo quia placuit tio folummododica urminus cre
Bolio , Claro , Ludovico , & Bajardo datur iftis , quam upo tantum crimine
qui omnes in ſublellijs & iudicijs ex irrcritis. Diſtinguendamtiquinte
ercitatillimi . 2.quia practicatur, ut di- ea quæ iure policivo redauni inhabi.
cunt ijdem ,3.quia eſtutilior reipubl . & lem teſtem , & eius reftimonium annul.
iuft : i2.4 . argumentis Friburgenfium , lant, & ea quæ jure naturali vel gennú
quæ ſunt 1. quia lex criminolos. & in, 1 id faciunt.Priora fic inhabilitant & an
nullant .
 LIBRI V. QVÆST. XVIII. 967
mullant, utadhuc pofline numero , vel / quam reus eſt condemnatus. de hact
tortura ſuppleri & perfici , quando ex nim conftat eam potius cauſam præ.
numero aut tortura jure gentium præ . | bere ,ut iterum torqueatur : receptum
fumitur yerifimilitudo. Poſteriora ve cft , fi in prima quæſtione maleficium
ro ſimpliciter & omnino fic inhabili- confeffus ſit, velaliquem denonciave
tadt & annullant , lit neq ; numero nec rit : & non vult ſequenti dic confclio
tortura qucant unqua perfici vel ſap- nem vel denunciationem ſuam ratifi
pleri. probatur diſtinctio ex fimili de care , dicatqueſe vi quæftionis victum
teſtimonio minorennium proximo falfa dixiſſe: receptum , inquam , talem
rum infantiæ , & proximorum puber- abſque novis indicijs iterum equuleo
tati ſupra q.rs.fam expedita eſt reſpon- imponipofle , ut in confeſſione perſoa
fio ad argumenta contraria . verer. Lege Simancam & alios , quos fum
Adr.cortura poteſt ſupplere unum ſecutus lib.s.Diſquiſitio.fe& .99. verf.quoad
defectum & non plures;ncgatur planè. iterationem .lit.FF. & ftatuiturin Carolina
nam G defectus ſit iuris naturalis , nec « r. 57. conſtat etiam huiuſmodi revo
unum poterit,nec plures. Sivero Gtiu- cationem non factam à certo mori , nó
Tis poſitivi ordinarie quidem fupplet eſſe attendam . ut bene poft Baldum Mar.
unum : aliquando tamen porerit tam fil.conf.79.vol.3 . & in pract.soreftat.num .
effe gravis , utſuppleat plures. 16.017.
Ad 2.quod nullum eſt jure poſitivo, Dubium potius eſt de revocatione
non poſſe ſuppleri numero , falſum eſt: extraiudiciali poſt ſententiam mortis
nam ex praxi & conſuetudine (ut dixi) reo denunciatam , puta factam tempo
ſuppletur, & favor iuſtitiæ hoc expo re confeflionis vel Euchariſtiæ . Nam
icit, requein exceptis iudex coarctatur
tunc elidi præcedentem alterius nomi.
ad huius iuris regulas Quod vero nul. nationem tenent nonnulli, Marſ.in d.§.
lum eſt iure naturali,ſive primario,live
reftat num.12.Burſar. conf. 201. nu. 148.
fecundario , conceditur , id num . non
& Farinac.quaft.46. numer . 70. Horum
poſſe ſuppleri: fed negantur iſto iure
DD . pace puto tenendum elle contra
huiuſmodi denunciationes annullata:
rium : quia nec retractanti in ipfo pati
ſunt captum debilitatæ,
bulo , a nolit,iudex credere tenetur, ut
oftendam .
QVÆSTIO XVIII.
Si vero in via ad fupplicium , velin
An extraiudicialis revocatio infirmet iudi- ipſo ſupplicio revocet confeflionem
cialem denominationem adeo ut non futam de le , conſtat revocatione con
faciat amplius indicium ad tempra omnino adhuc puniendum , ex
torturam ? Carolina artic . 91. & DD . ut Maſcar. de
probatio.vol.i.concluſio 353091491.29. Binsa
7.
D huc ſubiudice lis eft : quæritur,; quaftione ultima: quia delictum per tor
Non tam de extraiudiciali facta priul I ruram confeflum , & ad bancum rá .
Сccccc 2 cifica
 DISOVISITIONVM MAGICARVM
cificatum ,cenfetur legitime probatum .
Quod fi in via vel in patibulorevo -
cet denunciationem de aliquo factam
in tortura, & ad bancum jurisratifica-
tam ,vel aliter fieri in partibus illis con .
fuevit: tunc quidam volunt adeo elidi
denunciationem judicialem præcede-
tem, ut ex ea nullo modoreus torque-
ri pollit. per text.in l. D. Marcus. D. ad
Syllan. tenent etiam in crimine berelis, &
in criminibus aſſaſsinii, veneni & aliis oc .
Giltis. Marfil.conf. 109.nu. 31. & in pract.
in Sureſtat ad final.poftuſerniam .Grammar.
decif.36.nu. II.voto 3.num 15. voto z.num .
17. Decian.conf. 18.numer.n . & fuit Fari
nac.fupr.numer.73. & hanc tutiorem vo
want Patavini, ratio quia moriens præ-
fumitur non mentiri, & facit indicium
Curt.cent.conſ.70.Cravet. conf.6. numer,
s3.elgitur iſta præfumptio perſe valde
levis eſt. multi enim moriuntur haud
multum deanima foliciti,ut quotidia
naexperientia docemur,
Secunda opinio eft, fi fuit noda in
culpatio feu nominatio Ginc ullis ad
miniculis , hac revocatione ipforum
denunciationem planè clidi , liadline
adminicula, non elidi, bæc ridetur fers
tentia eſſe Marfil. in d . §. reftat in fin.Maf
car.libro 3. de probat.concluſ.130. numero
14./Burſat.conf. 201. numero 14.libro 2 .
1
Reminaldi lun. conf. 420 numero 17. libre
4. Si hæc ſententia fupponeret, in po.
ſteriori membro elidi: ipfam denucia
tionem , ſedmanere integra illa admi
nicula fores eadem cum Farinacii fen

innocentiæ pro rco.Bald.conf.25.colu.z. tentia ſupr.nu.73.fed tancad propoſitu

pol... non effet, nam hoc extra controverbi
Adverte, lector, huic rationi me ex cft: in dubio noſtro agitur de fola de
Binsfeldio jam refpondiſſé libr.sofeat.s | nunciationc judiciali , præſcindendo
num.s quæ velim legas. nunc addo fac ab adminiculis: & ea opponitur ſecun
cerc indicium innocentiæ pro rco; nondum ſe revocationi extrajudiciali. Alia
nifi propter illam prælumptionem ud ergo fupponit iſta ſententia : nempe
quod moriens præſumitur non mentis quod ifta adminicula moraliter hc cú
ri. Si magni facienda iſta prælumprio , denunciatione concurrendo in illata
valere deberet ad exculparionem fui intsant , ur cam reddár longe validio
ipfius: ad quod jam oftendimus nihil rem & efficaciorem ad perſuadendūs.
valere : fed de ſe non prælumi verum quam per le ſola foretsquod concedo:
dicere: ut ñec de proximo,fi jam mori. neque id Farinacius advertit, & ideas
curus aliqnid in tertii præiudicium ex non aufus fuit illi fimpliciter affentiri.
trajudicialiter dicat , nec cnim prove- j Igitur eam , quatenus faretur, fadline !
ro habetur li fiquis in 9. fi quis moriens D. alia adminicula, denunciationemnon
ad Syllan. Ang.inl.meter.C.de calumni- | elidi, verilimam judico : ſed quatenus
at. Alexandr.conf.14.libr.i.lof.ipl.l. C. vul elidi,Gnon adfint, ea non ſequor.
commun delegar. Cephal.conf.170.num . verlamur enim ( ut dixi)in cafu forma
14 , Menoch. conf.39.numer.44. Færinac. ) lis comparationis inter deounciatio
quxſt.34.num . 3. poff Bof deinic •numer . nem judicialem & revocationem eru

18. Alcia.reg.3.prafun 4.nig huic. ar traiudicialem , & præſcindimus ab aliis

fertioni efficaces adellenc conjectura , indiciis Saadouniculis, præfupponen
 LIBRI V. QVÆST XIII .

les denunciationi nullum alium defc- | judices hac in re folét aur debent ſtare
ctum accidere, quam quod Gt revoca- dictis confeffariorú: nec circumſpecti
ta, & conſtardenunciationem plurium confeſſarii folent in vulgus tales ex
validam efle poſſe ad torturam ,etiamfi culpariones fpargere, gnari ſcandalum
alia deſint adminicula . Quocirca hæc certum , fructum vero incertum fore.
opinio media licet præ fe feratæquita- | Denique non poffum mihi perſuade
tem , parum tamen haber ſoliditatis, re , plus fidei deferendum ulli liujul
Sic concl. Quandocunquepoft fenten-“ modi revocationicxtrajudiciali,quam
riam mortis denunciatam , reus revocat “ judiciali legitimæ denunciationi : cum
denunciationem ſuam :iudici arbitrarium pro hac femper milicet juris forma
eft,adhuc credere denunciationi, & cūétis e præſumptio.
perpenfis ftatuere cur velitftare,inculpa.co
tioni an exculpationi. & veriſsima eſt ſen . “ QVÆSTIO XIX
tentia tertia tenentium in vigore per bu. “
jufmodi revocationem non tolli legits
mam denunciationem . Qulando nihil inrenitur de inſtrumentis
Hanc tenuerunt Binsfeld . & cum maleficii,an denunciatio plurium per
boc elidatur,ita ut non amplius
eo facultas Iuris & Theologiæ Ingol
ftadienfis in ſcripto ſuo ad ferenillimú, prabeat indicium ad ter
Miram ?
& omni virtutum genere laudatiſs.
Guilhelmum Bavaria Ducem , anno
1590. & pro ea multa adducit argu TCET inventio inſtrumentorú ſit
menta Marlil. d. G.reſtar fere per totii, Lligauning centicaiafegumentum ad
ad.
& Maſcard.ſupr.nu. iz. equidem non verſus maleficos , Gcutde monetariis.
paucis eam infirmavid.fe & .5. num.5 . & furibus certum eſt, Hippol. Marſ.in l.
nec muto .
qui falsăi D.defalſın . 114.& infra Decian.
Oblervo utrimq ; effe præſumptio - i in criminal.lib.7 . cap. 26.num.6. & dicit
nem . pro revocationc eft præſumptio , conſtitutio Carolina Binsfeld. in l.fin.C.de
quod non mentiatur. pro denuncia- , malefi. matbemat. Tamen ex nox invex
tione eadem militar, quia tortura ean tione non poteft colligi idoneum argu.
de inducit, & fortior eft ifta , quia poft mentum in contrarium , quia non ex
ca ad bancur ratificata . Confirmatur, fola inventione inſtrumentorum cri.
quia accepta ſententia folent rei mente men hoc probatur, ſed ex aliis quoque
valde conturbari mortisquadam præ multis, ideo ut argumentum procedat
occupationc. Præterea hoc prætextu deberet elle fignun convertibile , &
poffent plurimi tocentes incritas pe proprium quarto modo.
nas evadere confeffariis aut alüs íubor, Idcirco bene Ingolſtadienſes ſupra
naris ad'extorquendam morituro ra & Friburgenſes reſponderunt negati
lem revocationem , vel ad eam ſponteve: quibus affentior. licut enim indicia.
confingendam idque prece,precio,im poſlunevalere ſine denunciatione , fic
portunitate , ut fit. Et idco nec graves denunciatio Gine indiciis , nam licet in-
Cccccc 3 vicein
 VM MAGICARVM
970 DISQUISITION

vicem corroborent,ab invicem tamen tiu.ſeru.numer. 25.explicatur , ut leipſum

non dependent , & feparari poflunt. explicar in l.nemo 3. D. de Epifi. R.
Quam facile verſipelles iſtæ poflunt | nempe quod in his judex animohor &
indicia perdere , ablcondere, remo promptior debcat elle ad torturain ,
vere? quæ eſt ſententia communistal.inl. 4 .
s.fi ibiindicimm.numer.4. D. de condiâio .
QVÆSTIO XX. ob turp . cauf. Suza7 .Marfil. Grammat .
Gaſon. Clar. Carrer . Conrad . Boff. Bra .
Ar leviora indicia fufficiunt ad tortu nium , Ponticell. & alios referunt & feqq.
ram in criminibus non ex Roland.conf.7.num.s. & 7. libr.1. Ojalcus
ceptis? decif.79.nu.jo. " Tiberiu Deci.d.conf.18 .
nu.5 4.& Farinac.q.37.n. 150.quia lem
ſolas DD . ſententias (pectemus, per in his difficilem habene probatio.
ambigamus
Sam b neceſſe eſt, adeo diver nem , leviores probationes , ctiam ad
Ta reſponderunt : ſaltem quo ad lo condemnandum fufficient. I. non o

quendi modum . nam in re forcallis nis s.à barbaris D.de re militar .fusè Bap
non tanta diſſenſio eſt.quid tenendum tiſt.Plotus de in litt.iurand.5.4.1.22.
cenſeam fatis explicui lib.s.diſquiſitio. Vnde apparet fatis temerè quen
fect.3. dam conlulentem affirmaffe ,quodā de
Non quæritur an liceat ex non legiti- hac re diſcurſu: quodæqualis folicitu
mis o inſufficientibus indiciis procedere? I do , & indagatio & probatio in exceptis
ſed an in hoc crimine indicia leviora , ſuff- & non receptis requiratur . Fateor in
cientia cenfeantur: & levia hic vocamus , utriſque neceffariam diligentiam iudiciado
non ſecundum ſe ,aut abſolute loquen. bibendum : ſed nego in utriſqueeodem modo
do : ſed quæ comparative ſeu relative, & termino banc neceſsitatem circumfcribi:
reſpectu corum quæ in criminibus negoin hac indagatione criminis excepti
non exceptis requiruntur, levia vide omnia illa cenferi neceſſaria, quæ in non ex
antur , & idcirco comparatione iſto- cepri criminis indagatione neceffaria repu
sum ſunt leviora , quam in his requifi. tantur. Ad torturam fufficit judici ha.
ta :non vero quæ fint leviora ſeu minus ibere indicia ex quibus fortiter opinc
ſufficientia, quam jus, aut natura cri tur denunciatum eſſe reum :poterit att
minis requirat. tem facilius id opinari in exceptis
Hoc pofito , Reſpondeturaffirmative, i quàm in non exceptis: quia crimina il
quia in his criminibus magis expedit la ſolent elle occulnora . Præterea di
reipub. levioraadmitti indicia, cùm itin & io ,quá adjicit ille conſulens inter
fint occultiora & difficilioris proba . į forum fori, & forum poli u videlicet
tionis crimina , & digniora quæ citias judex in foro poli , ( qui eſt confella
& gravius puniantur. Idem reſponde. rius ) proclivior cffe debeat ad erede
eunt Ingolſtadienſes & Friburgenſes i dum pa nitentem efle hinem culpa:
DD. & etiam Patavini, à quibus opti- in foro forijudicem del cre proclivio
me Bald.in l.quicumque 9.25.C. defugi rem cllc ad credendum quod rcats imm
munds
 LIBRI V. QVÆST . XX , 971

munis à delicto.Hçc inquam differen- 1 queant : iudici in fidei favorem permite

tia eſt rejicienda,ut nulla .Nam in foroti, non attendere ad ordinem juris,
poliquoad hanc credulitatem , nulla quando de excepto crimine lis inſti.
eft differentia inter crimina excepta & tuta .
non excepta , gravia & non gravia: Ex c . in fideifavorem . folummodo
quia in omnibus æquè & Gmpliciter 1 probatur : ut complices in cauſa hære
judex tenetur credere reo ipfi pro le lis ad fidei teſtimonium admittantur:
aut contra fe loquenti. Io foro fori debere illorum teftimoniú hujuſmo
nunquam tenetur foli reo pro ſe di di efle, & talibus ornatum circumſtan
centi credere: & hic excepra à non ex tiis , ut judex credat præfumptivè cos
ceptis diftinguuntur : & in quæſtione non mentiri. Verum hoc,quid nobis
agitur de credédo non iphi reo ,fedter- officit :Nec tantum requiritur certitu
tio illum denúcianti.Sed inftat, quoad dinis in teſtimonio ad torturam ;quan
hoc inter excepta & non excepra nul tum in teftimonio ad convincendum ,
lum adhuc effe diſcrimen : probant id quod eft majoris præjudicii.
aliquot textibus.nempe accuſatus g. licet. Item nitútur hoc probarc , in omni
c.in favorem fidei, de harer. in 7. Re: buscriminibus ex quibufdam textibus
fpondeo, quod d. $, licet, nec ad rem fa- generaliter loquentibus , utl.abſentem
cit, nec fi faceret ad rem , nobis ,fed illis D -depan. ubi traditur,ucnjinem ex ſur
obeller: {picionibuseffe damnandum :fatiusel
Non facit ad rem , quia illic non agi- le nocentis facinus relinqui impuni
tur de levitate indiciorum , ſed de per- rum , quàm innocentem damnari , quæ
iuri teftis admittenda revocatione: nec contra nos non pugnant. Quia nona
in textu illo deciditur, velex eo poteft igimus de dan.nando ullo exſuſpicio
colligi:quod in quavis reorum excepti nibus : ſed de torquendo ex indiciis
: eriminis inculpatiene,debeat apparere valdè moventibas iudicem : nec verò
4 manifeſtis indiciis, quod rales zelo fi- ; innocens iudici cenlendus eſt , contra
deimovcátur, Repugnat auté tex.par - quem alia luce indicia. Denique obji
tiilluri proferéti: quia difertè probat, ciunt l.refpiciendim eo. tit. ubi nihil est
incrimme excepto.quoad judiciarium i quod nobiſcum pugnet. Nó đecate
ordinem contra communis juris ſan- de negācium parte luſpicari,cos miſe
cita procedi & etiam periuri teſtimo- ricordiæ laudé ambire: nec illos decer
nium aliquando reeipi ( quod unui lufpicari qui contra ſentiunt,fe verita
pro nobis:) & quidem id receprum in tis gloriam aucupari . Deo iſta iudicia
fidci favorem , ut facilius hæretici con- linenda . Viraque pars cenſet, ſe nec du .
vincancur & pernas luant ( hoc alterú rius,nec remillasdecernere,quam res
pro nobis. ) Vndè meritò intulerim , poſtulat:utraque iuſtis rationibus ino
quodcùm Arizum crimen cum hærel veri fe arbitratar. Quod tamencoden
conjunctum fit, & in ejus perſecutione | loco ſequitur : in lenioribus cau (is o
eadem obrincar: criain in noſtro caſu portere, ur iudex ft ad lenitatem pro
ut ftriges his convinci & punicintur; in gravioribus ſeveritatem legú
alicus )
672 DISQUISITIONVM MAGICARUM

aliquo temperamento benignitatis ter memer , 157 . & conf.74.nxm -350Gram

ſubſequi: hoc fatis indicat non codem mat. voto 3 4. num.23. Perſonal. tit. de in
modo in criminibus excepris , quæ 2 dic . & fortu.numer. 24. Carrer . tit.dein
trocillima lunt , quibus graviores pedicus S.circa quartum nu. 8. Rominal. ium
næ ſunt decrecæ : & in levioribus , ut conf.361.numer.32.33 € 37. Farina.9-37.
fant non excepta , procedendum : ſed nu: 790 .
dicere iudicibus in illis leverius quàm Equidem nifi fic explices , iniuftam
in his procedere . cenſuerim , & fimpliciter negendam ,ut
negant longè plures:glof. Cyn.Bald. Sa
QVÆSTIO XXI. lic.in l.fi quis c.ad leg. Iul. Maieft. Alberi.
in rub.D.com 3. Affiia.in tit.que fins rega
Qur-indicia leviora fufficiant ad tor lia in verb . & bona committentium # 4 . 44 .
turam ? Grammat de voto 3 * .4dfin. Angelus deAre .
tio. & in addit- uguft.in verb.che bai tra

Omnim ierindo debere come legitima dito la patriamant blay Ledus,diligenter man
.
ram , e in genereindiciorum ad torturam . 64 ,anien.10. Follerius in prad .cri, verbo,
Licet enim multiDD.dixerunt in atro- & quod fuffocatituxorem 1.88.nu. 103.
ciſſimis permiſsú iudici iura tranſgre- Gafon. poft tract.deindic.cap.s. fub rub.de
di , ut in his ordo fit ordinem iuris non non torquendofineindiciis ctiam in ( im .
ſervare. Innoc. in c. 1. deconſtic Bald. inl. į laf. Meieſt. Giga de coco crim . in tit. quo
obfervandum nu.io. D.de offic.Praf.& inl. modo per quos q.26.Roland.conf.12 Bila
Gli ſeverior C.de infam .Marſ.in 1.1.1.47 ) 33.lib.z.Rimin .Inn.conf.88.6 301. nu. 32.
de q.Clarus in S.I.ante num. 10.11. Capico ſ Oſaſch.decif.78.nu.14 . Decia.in crim.1.7.4.
decif.31. Gramm.decif.36.1.2.& 3.Roland. 40.Bertaz.co.01.col.1.l.s . Burs.conf.166.
corf.7.n.5. & infr.li.s. Menoch . de arbit- 9 . nu.33. és 201.14.41.Bercius(0.67.84.14.
84.8.9. & conf.100.nu.66.Mafcard.concl. Perſor.fup.nu.14.Vincent. Ordedus cenfos.
2385.1.13 . 100.nu.S.l. 1.6 92.22 . Carrer.fup num.7 .
Hoc folummodò verum eft , ubi Mafcard.concl.1383.n.4.Farinac.l.2.9.37.
cóſtat de rei delicto : fed cùm quæritur *.79 . & nu.8) .
an reus deliquerit,iura quidem diſpen Debent ergò adeffe indicia fufficientia fed
fane circa nonnulla jure ordinario & quæ iſta ? Recte Bart. advertit certam
positivo requiſita in procedendo , & de his doctrinam cradi non polfe:
circa perſonasteftium , ut refponfum quem alij lequuorur-Sart.ini fi.D.de
quæftionibus præcedentibus , ſed ut qu.& ibi pleneMarf.o Blumu . deindc.
abſq; legitimis indiciis præcedentibus Clarus 5.fin.q.64.1.13.ideò nudex poicit
aliquis torqueatur ,nec ulla iura,nec e- arbitrari quæ libicenſeat fufficere. fic
quitas permittunt: ut benè Marfil.do - poft multos Menoch.de arbitr.Cal. 270.nu.
& rina illam Innocentij moderatur & 3.6 caſ.474 .num ... Co nam 47. dii de
cxplicat , quæ explicatio meritò com hac re copiosè d.libr. 5 feat. z.Ó + quo
muniter recipitur. Marfil. in g.diligen- ! mercfero. Menochius, lib.de prajm.pr.
 LIBRI V. QVÆST . XXI. & XXII. 973

9.44.à n. 9. poſuit quadraginta tria in- , minorem . Gramm.vot0.17.1.18. Clarus

ciutat dicia ad torturam idonea . Bertazzin . d.q.21.col.ult.
conf.213.946.8. vult.duo indicia levia iuf Quando non ſunt fatis idonea indi
ficere ad torturam , quod intelligo cia ad torturam , & judex habet cauſas
etiamſi in jure non ſint expreſia, dum- ſuſpicandi reum eſſe culpabilem ,con .
modd lint per duos teſtes probata , & fulunt latrunculatores , ut reus faltem
fint verilimilia , & probabiliter conclu . terreatur verbis , & vultu , & torturæ
dantBald.conf.595.n.4.Pol.s.ltem indi- comminatione. Bald . in l.2.C. quorum
cium aliqualiter animum judicis mo appellat.n.g.Bofius tit. de indic. 2.24. fed
vens, & in jure approbatum , ſufficit. alii ad hoc requirunt aliqualem judicis
Bald. in l.cum citra C. deiur.dot.Craver. præſumptioné.fic Fran .Perſon tit.detor
conf.6.n.12.Simon de Pretis conf.15 n 19 . tur.nu.77 . & Farinac.monet ne terror
Bart.Baiardus ad Clarum q 04.1.50.quia iſte verbalis admovcatur perſonis val
plus debet operari in judicis animo cæ , dè timidis ,q 37.num 102.6 103 .
teris paribus indicium jure expreſſum , Si præſumptio judicis eſler cenè fun
quàm non expreſſum data , poffet verbis adjungere facti ali
Tertiò vnius teftis integer, & (ur voquid admovere reum ante equuleum ,
cát ) invulnerabilis,de propriaſcientia i expoliari, & quandoque ligari facere,
per ſenſuni corporis deponens. glof. immò & modicum elevari , fine quaffa
Bald . Angel. Salic. & alii in d.l.fi quis. An tione . Paul.Grilland.de ind.c.9.4.11 2.4

31 gel.in lib.tormentis C. de queft. Bald.conf. i 3 gradu tortura Corrad titul.de negat.cri

259.num.s.lib.1.Marf.conf.40.nu . 1. An. min.l.41. Perſonal fup. num.78 . & Fari
dreas Siculus cons 47.num.6. & 7.libr. 1. nac.d.q.37.num.jos.Quanquam nec in
Parif.conf.131.nu. 3. lib.4 & alii poftquos i his certa regula poteſt judici præſcribi.
Farina.q.37.n.50.cum feqq. Quod lin Cartar.in Pract.cap.112. nifi Farina.queft.
teger non cflet, aliquod aliud admini- | 38. num.33.
culú requirereturMenoch.de præfumpt.l.
1.9.89 n.1o . & 1. Clarus 9. 21.1.2 . vel G QVÆSTIO XXII .
delit adminiculum , non poterit deve
nirinig ad levern torturam , & non ad in iudex promptior & facilior debeat effe
plenam ,poft alios Clarus queft.64. nu.32 . ad forturam in atrocioribus
occultis ?
Farinac.ſup.n.64. Denique receptum ,
quod unum indicium etiam remotum

fufficiatad torturam ( loan . And ad pre certumelit mbi aliterveritashaberi

non poteſt,facilius
re addit. Alexand. slii apud Clarum qu . cur ad quæftionem I. D. Pius D.de graft .
64.1.14 .) quani ego non libenter ſe & cùm in hoc crimine ſtrigú rarò vel
querer nil concurrente aliquo alio ! nunquam aliter queat veritas haberi,
adminiculo , ut moderantur Clarusis quia conveniuntde nocte , & in locis
9.21 . & Farina.fupra n .47.vel in occul- deſertis , & talia crimina (une di ſficilis.
tis ad quaſtionem levem , ordinaria probationis. Menoch.dearbis.caf.176.1 .
Dddddd 14.Ca
 DISQUISITIONVM MAGICARVM
14.Camilly: Csámpeg. ldiie ed zen . nem non approbant alii , cum Vulpelbe
chin.c.23.9.7erb . mum . quin poteris fürçül-
Farinac.d.q.41.1 . 48. Haud fcio tamen
i : Sequitur in hocainine ut in aliis an in judiciis non magis obtineat rigi
occultis promptiorem ad torquédum į dior illa.
debere effe judicem.Idem in atrociori. Hoc Icio in crimine maleficii , urin
bus probatur, quia quo gravior mor cæteris exceptis , nec nobilitatem nec
bus ,hoc opuseft remedio efficaciore dignitatem per le exculare à tormen
& celeriore. Confirm.ex præcedenti- j tis, textus ſunt apertillisni l.etfi excepta
bus , quia fi in his criminibus ad tor. C.demalef.l.de minore in pr . D.de quofil.
quendum leviora ſufficiunt indicia si Decuriones C.eod.l. nulluis. I fi quis alaui
problem quafi. 12. cerrè fequitur judi- c. ad leg, lul Maiuſt. 1. produtores D.de re
1
cem in his ad torquendum promptio. 1 milit. l.fi quis Decurio C.defalf cam fidei.
rem & faciliorem cfle debere. l.ubi C. de baret. Marfil.d.l.sedintum .Boſsiru ,de in
defalfi boc tenentBald.inl.nemo deinceps ) dic.nel sis . Dambauder.in prac.crim.cap .
c deEpiſc.aud.num.3, Alex. conf.62 1:4.5. 41 rub.qui à tortura fint excwſandi. nu.7.
Lib.3.Gramm.decif.33.n.4.decif.24.nu.38. Granim.voto. 25. num.s. Grill.de quajt.q,
O conf.33.1 . 17. Igneusin l.i s-ſervi 8.75 . 4.Covarr. l.2.yar. ref.cap 2. Bin :finib
D.ad Syllan.Bruni de indic.2.p.9.80 n4.l.etfi excepta concl.7 . Farin.q4.41.tumex
fi clerici in fine. principis de
2. Abb. in c.at ico .
judic. Boſsius. de indi.n.172 . 195. Claros Leviùs tamen torquendos docet Ti
9.64.514.6. qui vocat comunem, & fane ber . Decian.conf.93.114.137.fol.z. quod
ibi in wildis. Giarcbarus los. H. & Bajardus æquum elt ,ut & illud:contra tales esi
uumer.19.multos allegant , idem defendis giindicia clariora quare contra alios ,
Binsf.d. concl.6.1.6. & vanimiser ſic re pertradita à Valpello cowf.14d. in princ.
Sponderunt interrogari DD . Ingolfiadienfes quem ſojuisur Basard ad d.clari 9.64.fifle.
Theologi & Iurifperitianno 1590.Patavini 63. Veomtarrenetiam hæc duo abar
Bononienf. & Friburg. Anno 1602 nec du- bitrio jadicis dependent : quia cum
vitandum bar de re pute. teatus omne privilegium adenserits.
iuxta Tean Marcum decif.709.p...tātum
QVÆSTIO XXIII licebit judici , cum iftis qui privilegio
ſunt exuri in pænam facinoris de quo
An in boc crimine dignitasà torinentis ſulpettimeritò videntur , quanrum cú
excufete illis qui nunquam privilegio adjari
fuerunr.
VRE, ordinario nobilitas & digni QUESTIO XXIV .
tas à rortura excufat, I. edidugi D.de i
queſtion.libr.milites.co.titul.Grainm.voto. An in atrocioribus maior debeat adbiberi
1. Bolsius de indic.nunur.102. ufque 114. fortura , quàm in aliis criminowa
excipiunt quidam , niſi in ofhcio de ! i .
querint , ut idon Berlinumer16. & Cia . " I cætcra paria finc, & aliunde nihil
235 6.fin.quaft. 67. Siin.16. ſed excepuo. S obitet , conlum cit in his accrri .
mam
 LIBRI V. QVÆST. XXV . & XXVI: 975

mari efle torturam adhibendam , perl. | Gi Gimul cum quæftione adhibeantur

ubi C.defall.& Ledi&tum D. de queſtion . aliqua remedia Ecclefiaftica , quibus
Brun.de indic . & tortur.p 2.9.5.num.52. dæmonis vices infringi ſolitæ .Sylveſt.
Conrad.in prag . tit. de negat.crin . 11.39 . in l. de Strigimag. admir. commendat
ki
in fin.Noviff.Roman. de teft.4.37.221.89. præmiſlam exorcizationem ,non quod
Sed quia in his certa regula tradi non poffeffas à dæmoneſagas omnes fen
poreſt, quia res pro perſonarum ,indi tiat : ſed quia vel obfeflæ , vel præſen
re ciorum , & aliarum conſiderationum tia ejus obfirmatæ ſunt. Voile quoque
varietate judici moderanda , ut docui li. fi torquendi collo appendantur lacræ
s.diſquiſ.fett.9. verf.cortsremodus. ideò reliquiæ , velagnicerei effigies conſes
Moi hoc totum prudentis judicis arbitrio crata : Icem fi aqua benedicta in os in.
commillum cenſetur, ut torturam infundatur, & ca corpus aſpergacur: 86
17 ccuidat vel remiteat,prour in conſcien cum utuntur tormento inſomniæ , ce
cia judicabit , l. deminore 5.torinenta.l. rei benedi & i inſtillatio inopinara. Ve.
quaftionis D.de qu.Brunusſap.Clarus6.7. rùm hæc omnia ( urdixi) ab uſu do
64.num. 2. Foller.in verbo rei indurati, nu. centur : & cavendum ne facris hilco
16. Binsfeld.d.comcl, 5. Meroch de arbis. remediis ſuperſtitioſi aliquid ratione
Jud.cent.3.caſi 271.Farinac.q.38. num.33 materiæ , temporis , autnumcri , im .
abi poftriam . 34.pomie varios torsura gra- milcatur. Plurimum & crebrò veri.
dus quipoſsins iudicem dirigere.optimum cati obftat mala judicum & quæſito .
puco ſequi loci conſuetudinem , us bene rum diſpoſitio quoad fidem , morcs,
Chartaſap.nu.4h. aur intentionem ,hinc enim fit, ut aded
multa Deus diabolo permittat , quæ
QVÆSTIO XXV. contra judices benè diſpoſitos , nec
cain crebrò nec tàm facilè foret per
ſage plerumque fins indurata & ma. miſſurus.
Cam
leficio faciturnitatis munit &,qualis tor
tura in hoc crimine iscioris fis QVÆSTIO XXVI.
effectus?
Quories poſsit elevari reus , & quo poflume
Via propter varia concurrentia dari i&tus,pro quolibet in
dicior
O temporis , loci , perſonæ ſæpe
fit,utquod in uno efficaz , in alio irri
fie con inveniatur: immò quod uno die modus vel reguka : Judexde
vehementer metuendum & intole .
randum , hoc eidem perſonæ alio tem . i bet facere fecundum arbitrium &
pore haud magni faciendum videatur: conſcientiam ſuam : conſiderata qua
vix certi quid refponderi qucat : niſi | litatc delicti , perfonæ , & indicio .
quod ab experientia judex in bis dire- rum , recid Marſi in pract.crin : S.cxpedie
dionem luam , debeat muruari. Scio tam num.85 . Clarusd.q.64. numer.2 qui
profuiſſe , & bonum fagum judico, now!le de iduum nume. Menoch . cal.
Dddddd ? 271.6
 TIONVM
DISQUISI
97 6
271.& alii citati à Giacbaro add. qu.64.
verſiiu.Iudicis arbitrium . Paris de Sindica. mittat ad unam horam & fic videntur
verfic.tortura cap.4.numer. 1. Boer. deciſ.
163.numer. 8. & deciſ. Lucenf.89.num.ii .
,regulariter re-
In genere dici poteſt
um ter elevari & dimitti poffe. Gafon .
de torment.cap. 14. & de conſuetudinc
Italı tolere pro fingulis indiciis tres
jctus duri,ſcribit Marfil. in prad , 5.0C-
currit column.2. verfic.c poteft poniſequi
tur 10 cph.Cuma de sindicat rub.de tortu .
numer.10 Novell.falla.9 2.num.28. mibi
hoc durius ſemper viſum . Nam & ipſe
Marlil alibi confil.8. numer.37.relpon
dit (ufficienter tortum , qui habuit ſex
ictus chordæ , quod eft univerſum pro
omnibus indiciis intelligendum :Cra,
vetta verò tres ictus fatis effe cenfuit.
confil. 287. num. 6. nempe non profin
gulis indiciis, ſed omnibus antehabitis
& toto continuo tempore, quo reusin
una quæſtione manet ſuſpenſus Gril.
land.iratt, de quaſtio. S vide.idem numer.
9. Clarus libr.s. 5.fin. d . queſt.04.numer.
33 Farinac. lib . I. cical. s.quaff.38. num .
47.654
QVÆSTIO XXVII.
Quamdiu re ispoſsit teneri in chorda
elevatus ordinarier
TATutum eft quadam bulla Pauli
111.Poprificis ſapienrillim,i non te
neriuſque ad fpacium bocæ , in bulle
rio 1.p.fol.471. Sienim bullæ verba per.
pendas, prohibet reum in tortura te
neri per longum temporis fpacium ,
veluti unius aut plurium horarum.q . f iudic num . 14. Gafon.d.cap.i4.Marf. No
d.tale elle nou modò plurium , fed u diell . Clar.ſup.Ciril. de quaft. . !! .sum ,
nius quoque integræ horæ. niſi legea. 1 s.Bonacofi.commun.opin.crimin.p.perftor.
M
MAGICARV
dum ,unius & plurium ut lummum per.
intelligere DD. qui atrociflimis per
mittunt unam horam aut paulò am
plius. Foller .in verb.rei induratin. 16.fol.
289. Flaminius Cartar. in prad. de inter
rogat reor.lib.4.cap.i.m.113. Farin.qu 38 .
num 54. Grilland.ſup. num . 9. ego quoque
dolos,fect.9.verf.torturamodus.
QVÆSTIO XXVIII.
Quid in utroque ad fummum fieri.
pofsit?
VASTIO procedit de numero
&
tate temporis .
Inprimis Deo ante oculos polico ,&
moderamine tali adbibito , ut psæceps
& effrenata vitctur fævitia l. de minore
$. tormenta D. de queft.l. nihil.C.eodem ,
debet judex porius ample & i, quo ad
res patiecur,benignitatem quam atro.
citatem , Aymon.confi. 287.Bertazz confi.
315.0umer . 3. & videre ut reus tortus
falvus fit innocentia vel fupplicio. l
quaftionis modum D.de quajt.ubi Bari.Al
ber . & Marſ. & Gandın in tis.de quaft.na.
S. 1o.
Deinde Patavini DD. cenfent ad
fummum tribus diebus interpolatis, fi
fiut urgentia , reum torqueri
poflet, & pro qualibetvise ter elevari
cum tribus qualirionibus, & ita fieri
lub dominio Serenill.reip. Veneta : 6
couſuluifle Paulum de Caftrocon .199.Viſa
inquifitione num.5,lib.z.co fequi Blanc.de
guendus
 LIBRI V. QVÆST. XXIX .. 977

quendus debet babere, qui atteftantur de
communi Itali « praxi. Vlterius li cri
minis gravitas exigat , & ſatis robuftus
fit Teim , poſle reo elevato & ad tempus
ſuſpenſo facere quallari funem , qui (af.273.aut fi nova fuper veniant indi
ho modus torquendicenfetur vehemenciá. Noviff. Roman, num. 90. ubi ſupr. do
IN tior , quam per elevationem cum di- | DD . in d.l.unius 6. 1. Conlulum autem .
18 millione & ictibus. Burſar.poft Garrer. tunc iudici , utcuret referri in acta;
& alios conf.201.nu.9.li. 2.Quando com
ictibustelevatur & dimittitur,ad fuin .
5 mum quatuor ictus, & ultimò pon .
derum graviorum ad pedes appenfio
nem permittunt Friburgenf. citantes
Grilland fup.Foller.Jup.num.16.6Farin .
d.loco n. 49.654
QV ÆSTIO XXIX.
Annon pofsit Iudex cum videt rekm eſſe in
duracum ait ex aliis iuftis caufis,clefi
flere ab examine de tortura , &
poft aliquot dies earn
repetere:
Ofſe reſponderem cum id & ratio
fæpè diđitet, & nullo prohi
beatur, & interpretes approbent, idem
reſponderunt Facultates , Bononienſ.
Patavina , & Friburgenf. probant aucto
ritate Bald.in l.2.C.quod met.cau.Bart. in
l.unini §. 1. D. de q. in l. oppofit. Mar.inl.
quaftioreisu.17.& in l.repet.nu.4.610.d.
rit afiliat in conftit.Regniti i titul declan .
deftin.bomic.num.ss.6 56 Boer deciſ.163.
mu . 10. Conrad.ritat de sneg.u.crim . & tort.
num.31 . Anton.de Canario trattat.de qu £ ft.
in.6 . 1. 1. Novis Romed.quaff.39.per toturn ,
:9
maxumè nun.86.Carter.ubi fupra nu.180
Clarzus quafl.64.19.45. Menoch . cap.272.
num . 4. F.urinac.que ? 38.712m.36 . & 87.
maximè quando judicat indicia non
ſatis purgata per torturam præceden
rem , Marfil.in d.l.quaſtionis modum num.
17. Auguft. addit.ad Angel. in verb compa
raverunt dicti inquifiti.in i addit. Menoch.
quod animo torturam reperendi iube.
at reum deponi, & ut intercedat dies
& nox integra , & non repetat ultra tres
vices , eſt communis in fcholis & iudiciis ..
Noviff Rom fupr.nun 103 : 106. Clarus
fupr.verfic.ultimo videndum .
Rationem optimè deducunt Fri
burgenfes, & docent quod live indura,
tio ifta ſic naturalis, ſivè arte dæmonis
procurata ( de quo multa Grill. de quaft.
& tort.queſt 4 num.12 . Binsfeld. in leg. 8.
c.de malef & mathem.quaft.i.concl is.com
ego doſeči.9.circa medi.) ramen ipfa & ex
ea naſcens taciturnitas eft temporalis,
& non perpetua: quia mutatur ex cau.
fis naturalibus , tàm extrinſecis , quàm
intrinfecis lit homo modò velit racere;
modò nolit; modò facilius pollit , mo;
dò difficilius fe contineat. Dæmon
quoque non ſemper ſtrigibus adiſtit ,
fed aliquando deſerit , vel fponte fua,
vel Dei inffu ,vel non ferensÉcclefiatti
ca remodia , quæ adhibentur , ut docuit
fect. 9 verf.quoed tertium dubium . Vnde
etiam fit , ut iudex meritò fperet ,
eum quituncindurarus ia
cet , alio tempore cun ,
cta propalaru
rum .
Dddddd 3 QVÆ
 N
IO
S IT
UI
SQ
978 DI
QV Æ STIO XXX .
Quid fentiendum ſit de effufione aqua frigi
de in tergum appenfi rei ?
I foret addita ratio dubitandi , me
Site
lius atlequere dubij mentem . Ego
ullam inter torquendi modos iam alias
memoravi,d.ſet.9. nunc etiam relpon-
deo , li wihiladmiſceatur ſuperſtitiofi
( v g.)circa modum effufionis, numerú
gutcarum , conſtellationem , expecta-
tionem effectus prodigioſi, & c. Sed fic
fimpliciter , & quia putatur plus dolo-
ris allatura; nec lublic metus periculi
mortis , vel enormis læfionis :menihil
videre caufæ , cur ca non lit permitten
da :cam modus & qualitas torture iu
dicis arbitrio fubfint ?
Cavendum quidem iudicibus nc in
folitos modos quæſtionum introdu .
cant,ne faciant litem ſuam , & pereun-
te reo in lyndicatu puniantur. Bald. L.
1.C.de emend .ſervan. Bol de tortur. num .
40. Anton .Gomes. tom . 3.var.refol.tit.de
tortur.cap.13.nu.s . Clarus fupr.nu. 35. Fa
rinac.d.quaff.38.nu.56. Sed quando ſunt
indicia urgentia & crimeo valdè gra-
ve , tunc pofle moduna tormentorum
excedi,volunt ijdem ,DD.Farinac.quaft .
3709.84.6 d.quaft.38.49.64. Brun. de in .
dic.part.z.queft.s.nu.42. Corrad. ubifup. i
94.39.in fin .Grilland.fup.quaff,4.num.10 .
perſ. Quintus &ult.Felber. in verb. rei in |
duratiſub.nu.17. Cartar libr.4 .fua praxis |
capit. 2.Quos intelligo, non de exceſſu eruditè & Philoſophicè oftendunt ,cur
iuftitiæ autæquitatisv.g. pluſquam rei | aqua frigida ad tergum appoph rei af.
qualitas ferat ( hocinhumanum repu . fuſa , cruciarum adferar, parfquc tor
to ) fed de exceffu gencristormentorú, menti fit cenſenda his verbis : tradunt
ut v.g.cum ordinariè in illis locis adhi- | philoſophi,quod naturale ftcuiuis do
VM
AR
GI
C
MA
beatur tormentum funis : manibus rei
poft terga ligaris , quod eft iure proba
tum ,& in praxi receptiffimum , i.nullius
c.ad leg.Iul. Maiefta.l.decuriones C.de pe
nie.Franciſc.Brun.jipy.p quaff. 2. num . 8 .
Vel G ncqucat fic torqueri , appropin
quatio ignis ad plantas, Clarusd .716.35.
Carrer in fua pracr. fol 138.colum . I. Fari
nac.d.queft.38.à num :62. Vel aliquod fi
mile:ficear cunc compedes ferreos, vel
baculum intra pedes ponere , vel depo
nere rcum & refrigeratum iterum lube
limem facere;veluti inftrumento ſtan
getæ ſeu taxillorum , velignis , vigilia
& fimilibus, nemoratis Farinac. d .
quaft. 38. Bruno d.queff. 2. & Marfil. in 1
d.li.
Aquz frigidz effafionem in tergam ,
non effe inſoliram patet ex cane non
reprehendentibus , & in ufu fuifle te
ftantibus. Marfil.d.hl.num.27. Paride de
ſindica, verb, tortura. quod incip.de repet.
rum.s. Damhauderic in praxi. crimi.fupr .
fol. 109. numer . 18. Farinac. d.queftio.38.
numer.s . & 64. Foller.ſup7.94.10 . Char
Lar.ſtapra numer.112. Notant tamen Fa
rinac & Paris , hoc tormentigenus ex
crudelioribus elle , & proinde non nifi
in atrociflimis criminibus recipiendú;
& Bodonienſes illud non admittunt,
niſi ubieſt conſuetudo , plura de hoc
dixi loco lupr.citato. DD. Friburgen
ſes oſtendunt ſupplicij genus elle &
fervile apud Septeptrionales, cı Olao
Magno , libr. 2. Deſcrips .regnor. Agai
lonar.cap. de pæna infidel. fervor. Poſtea
leacie
 LIBRI V. QVÆST. XXXI. 979
jos lenti, fivèhomini fivè bruto ,quod cal nervi extenuantur & extenduntur, “
as lor & Spiritus tempore doloris adın quo fit ut aqua frigida ad tergú ſuf.ce
» teriora ,hoc eſt ad cor,ſe recipiant,fe. I penſi rei effuſa , ceu novum crucia- "
. , que interius conferrent , & nocitura tusgenus, dolorem augeat & inten . “

. » repeliant.licurcives rempore opprel dar. ]Vnde patet mihi meritò lulpe

, Gonis & obfidionis retrahunt fe abatum fuiffe,lieffunderetur ante appen
„ exterioribus, & recurrunt quantum lionem , vel diu poft depofitionem cor
29 pollunt ad interiora , utdocet D. Thom . pore iam refrigerato.d.verf.ut his indices
» I. 2. quaft. 44. art. t . Atqui hinc eſt obvient.
» quod doloris ſeu triftitiæ effectus fit,
ui
. aggravare animum ita ut ad exterio . QVÆSTIO XXXI.
» ra liberè progredi non poflit. D. Tho.
11.2.quaft.37.art.3 . Itaque quodaqua An & - quando tortura ex primisindiciis re
„ , frigida in tcrgum ſuſpeagi effuſa, cru peti poſsit , maxime in hoc crimine ,
„ciatum adferat,id accidit; quod calor cum laga plerumque fintindu
» , circa corintélimus difundatur ad rata delfinate ?
wproximas corporis partes , hoc eft in
» tergum ;cui calido aqua frigida affuſa Duc quæruntur , An , & Quando.
» , fortius agi in contrarium refiftens,

„ hoceft in tergum calidum ,ficuraqua IQ Voadprius,non quæritur,de no.

„, calefacta magis patitur à frigido. D.
3
» Thom doquefi.37.art.s. Sicut & glacies gentioribus & diverfis repeti poffe ,li
s à ſolis calore citius quam nix , liquefcet fufficienter tortus priora cuncta
12 cit,quod glacies fortius,quam nix repurgaverit,l.repet.D.de Gissftio...niw.so
„fiftat: & manus fugida in aquam cali- 1.D.cod. ex quibus locis communiter DD. id
? » dam impofira maximum dolore per colligunt.vide Clerum fupra verilt.videns
- cipiac Spiricus ex ore appenfieft cali dum ,& Farinac.4.38.11.77 (5.911 feq
,, dilintis, reddoque faciem & lingua Sed quæritur, an ex primis indiciis:
„ calidilfimam : quo fit , quod aqua fri- liic illud quoque certum puro , quod
qgida effula , linguæ cruciatum adfe- ; fi iudex dutius fit an habeat jokam
„ rat : vel ( quod probabilius eſt ) dolor reperendi caufam , debercin leniorem
ideò incenditur , quia ut aqua calida , partem propendere, & à repetitione
» ita & frigida inimica eft corpori, po . abftinere. 1. Jide interpretatione . I. fi pra
2 tillimum autem nervis , & partibus fes. D.de jeu. Clar.Jupr. verf. bas aritem
nervofis . Estraduntanatboinici ner omniu . Tarinae . fupra . num . 39. irem ſi
‫ای‬
„ vos à capire per fpinam dorli ( cu ver reus non videatar fris robuftis , ut
za tebrá, in reliquas corporis partes difcorpusin tormentadurare poflit , quia
fundi: idcore in tergo , feu fonti & perfona debilis eſt, cavedilum enim ne
origini , boceftcapiti itu cerebro vi- l repctat, enormirer la datur vci mo
acidis , maximam lenriendi vira habe. riacur , iext. in d., S . : . Gandin . de queſtio.
sc,porillrcum tempore torturæ ,quo 1478.4.0 num. 20. de Guido de Suzar. in
tractat
 VM
TION RVM
VISI ICA
980 DISQ MAG

traétat.de indic nu.z. & 57. & Paris.fupr. | niam num. 2.Farinac.d.quaft.38. num. 83.
num.s Farinac.fupr nu .82. Concracer Si tamen inchoaller è graviore, & pro
tum quoque, fi reus in quæſtione legi- pter indaratum animum rei , & robur
timè confeffus, revocet poltea extra corporis , nondum latis indicia espur
tormenta fuam confeflionem , ex ijf - gara , pollet adhuc repeti. Hoc ordina
dem indicijs pofle reperi . Nam alioqui riè obſervandum , ut ultra tertiam vi.
ad manum ellet,lic le ſupplicio eripere cem tortura non extendatur , Beri4z .
Bald.in l.bone fidei numeros.C.de reb.cred conf.320. lib. z. dixid verſ.quoad iteratio
Marfil.in d.l.zepcii.num.ll.c $ quoniam nem : quia cenfetur le planè reus expur
nu.3 .Farinac.n.g ..Binsfeld.in d.lib.7.9.1. gaffe. Hæc quoad pofterius.
Porrò in noſtro crimine , propter
concl.14.deinde lib.s.fect.9.verf. quoad ite
rationem . cauſam in quæftione pofitam , poterit
Ceffantibus his cahbus adhuc puto index facilius uſque ad tertiam venire.
poffe repeti, quando iudicividebitur,
quia res ab arbitrio eius pender : non QVÆSTIO XXXII .
quidem pro voluntate tantùm , & cum
sibi videtur line ratione , quod meritò An initire & legibus fundamentum habeat,
damnat Farinac.fupr.8.79.80 81. Sed quod quidam dicunt torturam non
cum hac obſervatione , ut non repetat debere reperi, ulira ter
fi levia tantum fint indicia illa priora , tiam vicem ?
quia hæc quavis tortura cenſenda funt
On fcio
expurgara, pofBarthol
. Marf, ir aliosin N Om Sciora quicquam jurefcrip.
. tum , ut id ſit
879 . communi Doctorum opinione,in pra
Quod G fint indicia gravia & vehe- ximid arbitror , ut æquitati conſenta
mentia , & ea iudex arbitretur non neum , deſumptum id tenuit Caftr.conf
dum facis purgata , porerit eam repe 199 Nuiner.s.libr.2.Blanc.deindic.nu.14 .
tere , donec expurget reusinduratus. Gafon.d.cap.i4 .Marfil.in $ . occurrit.col.i.
tex. in d . l. unius 5. 1. & ibi Bart. Angel. verfic & poteftponi . confil. 8. numer 37.
in pract.verb. quod famapublica nume.95. & in dl repetunum.is.Clarus.d.queff.64.
Gibi Auguftinus, Marfil.in d 1. reperi nu. numer 32 Cirill.in fumin.crimi.f.11.18 -
6. & 10.Cravetta.conſ. 287.nun ::7. O.BO Bonactff commun opin crimmal.p. 1. verf
tit.de tort.nu.42.Clarus.ſupr nu. 45.Gril- torguendus debet habere. Grammat.conſ.
land.d.cap.4.nume. 10. cum feqq.Binsfeld . 21. num . 7.c vet.6.num 17. Boſsius tit.
ſupr. concl. 12 , Farinac.d. lib.i.tit.5.9.38. detortur. numer. 44. Carrer.It. de sadi
numer.47.cum duobusfeqq .& à num . 79 . ciis.numer. 194.& feq.Bertazzol.conf.145.
uſque 93. & ſolent ad hoc prudentes numer. 2: Farinac. queft. 38. à numer.; :.
iudices à leviore tortura inchoare , & Binsfeld.d .concl. 144. prolatar à fimili.
poſtea repercre graviore& acriore, ex quia fic tria opcra tutclarum exculant
doctrina Bart.ſup. & aliorum . Marfil. rutorem ,liris oner D.di excuf.int item
ſupr.in d.l.repet. numer. 4. in d.§. quo repetitio de dando ad trinam reftrio
giun
 LIBRI V. QVÆST . XXXIV. 981
gitur,nehæres nimium graverur , l. fi- , cenon carer , & in noftro crimine non
deicommiffas fi quis decem . D.de leg.3. Cirò force necellaria ,& probatur à li
namcelte Philolopho tria funt omnia , 1mili:liceninin atrocioribus fceleribus
& torturiscertus aliquis terminus erat pluſquam itesi & tus in qualibet tortura
præfigendus. Bollius lup dicit le à nul - dari poſle docuit Carrer , tract de in
lis bonis iudicibus , fed à lolis.carnifici- | dic.ctortur. fol.1 63.cerca enim reg.in
bus vidiſſe hunc numerum cranigredi. ; huiuſmodicradi non poteft . Vide(4
Si çamen poft tertiam vicem iudex ali praguaſtion 24. & 25,
quis reperirecoova indicia urgenuilli.
ma , putem in rigore poſle ulterius ten QVÆSTIO XXXIV .
dere. Nam ifta conſuetudo non plus li
gat ,quam faceret ius ſcriptum : & pof Quidforeus tot delicta commißget,
let intelligi de omnibus indicijs quæ quod examen uno die abfolui
tertiam vicem præcedunt , quomodo non poffet?
enim cenſebuntur expurgala , quz pri
cusignorabantur! Faicor hoc dictum Atio dictat, & necelitas veritatis
novum , fed non quia novum catetop Rindagandae ad infinita miniftcas
sima ratione , ut oftenfum , & confir gionem exigit, de ijs quæ ſuperſunt alio
smatur prox. quæſt. 33 . die examen inftitui. Ideò fi quis de
quinque diverſis criminibus foret de
QVÆSTIO XXXIII lacus, & exindicijs gravibus fuípectus,
& de tribus tantú delictis tres quæftio
Anille tres vicesfint intelligenda de nes & examina cólumpta , de reliquis
.sno die, vel de tribus diebusin . tories torquendus erit, donec examen
Serpolatu ? de ijs fuerit perfe & ú & abſolurum . Ita
DD . Friburgenſes, quiprobant, quia de

Q terpolaris, patet , ita ut inter on examinarus de prioribus : confirmantà

gulas quæſtiones dies viginti quatuor mili Gicut teus ſufficienter, hoc eſt bis
horaruin intercedat , ut terror & dolor , aut tertorius , atque contra le crimen
præcedens refideat: & novusmetus confeffus, quario auc quintò torqueri
ac cruciatus gravior formidabiliorque porcft ad detegendum focius, quiara
efficiatur. Dixid. verf quoad iteratio iione ſociorum nunqua fuit tortus :
nem,& tenuit poſt citatos prox guaſto | Binsfid d 1.7.concl 13.113 Tatione alie
ne Farinac d.quaft.38.nu. 103. Nec ul , riusdelicti, de quo nunqua elt toitus,
lius memini, quiſcripſerit uno die ter i reperi poteft quæftio & quidem tories,
reperi torturam pofle. Nili quod Ba- donecfuerit de omnibus examinatus.
iard.ad Clarum ſanctum yidcaturing Si quis conſequentiam negaret probo:
nuare quod commune illud di& um , quia plus interest reip . [ciiccrimen hu
Pauli caftrenf.& aliorum fallatin atrolus rei,quá loriosiphus criminis nam &
ciori vibus.Equidem limitatio æquita. Eeeeee novi
 VM
982 DISQUISITION MAGICARUM

novi criminis novos ſeu alios locios eſt Sed DD. Friburgenſes farentaria
dete & urus. Deinde non eft maior radices à'novis 8c ipulisatis in provincia
rio cur torqueripoſſit de uno crimine, torquendi modis abſtinere debere, &
quam de alio ,immo G prius eſſet exa- in hoc crimine conſuetis & ſolicis uti:
miparus de levioribus : forer maiorra ( ostant Binsfeld . Farinac. et alios ) .G *
tio, cum examinari de gravioribus re tamen modus tortura in provincia re
liquis. Denique propter folemnita- . ceptus effet admodum remiffus , &
tem illam aumeri, quæ eft mere iu pro criminis gravitate & perfone
ris pofitivi, non decet iudicem , quid qualitate non fatis- acerbas : cuncis qui
quam relinquere indiſcuſlum , aurin eſt conſuctudinc generali , aut legum
diſcrete,ac negligenter, præcipiranter interpretatione in alijs provincijs ap
voprocedere. probacus,fequendus fores. Quemad.
modum enim graflantibus delictis ſap,
QVÆSTIO XXXV:
plicia exacerbanda funt. l. aut facta .
An confuetudines locorã , quoad modum fim.D.de pæn.ita & quæftionummodi.
torture ſimplister ſequenda frm cáma. lege aur conſuetudine permiffi , funt
gna fit differentia perſonarum , indicio. intendendi . Vera hæc funt , nec dubito
rum criminum ita quod non femper u cx iufta cauſa mutari poffe :fed à quib.
no e codem modo poffitprocedi o cafiw , an ab omnibus iudicibus ? non arbi
caufa & genera tormentorum fivè le tior
ge, fivè conſuerudine negueant: Deiudicibus inftrioribus; qai inſta
determina cuta iurant , lequor fententiam DD .
ri ? Paravinorum :nec pura illus arbitrato
fuo conſuetudines & Mainta , quibus

Cyn Bald in l. 1.adfin.C.qua fit porcó

occurrente neceffitate, Principem
longa confuetudo. Marfil. fongul. 118. i fulant,Summos verò iudices, qui iudi.
Afflect decif.135.num.3.decif.233.nu . cant auctoritate ſuprema, necios jura:
siFelin.in capit.2.de refcript. idcò con- dum illud præftat, quoniam aftringuae
ſuerudines locorum solus &ctylus curia cur ſola æquitate, & ordinarionibus
rum ſequendus iudicibus , 1 3.$ fin. D. Principom ( li quas babene frocitas)
de teſt.cap.quam gravi de crimin . fall puro , non quidem pro libreu ſtarura ito
Barth & alijin l.fin.C.deiniur.& in l . la & confuctudines tranfgredi poſle
iuriſperitos. 1).doexcufat. Erram in gra- (vix id fiat line gravi ſcandalo)ſed polo
uioribus & arrocioribus. Clarus ki si le prudenti arbitrio illas moderari, &
6.1.numer.6 Menoch.dearbit caf 474. interpretari pro exigentia calas occut
nu.62 Maſcard concl-1317.num .47.54. renfis. fimili diftio & tione aliqui DD .
rinac.quaſtion finumer . 144. Burfar. utantur in quæftian iudex contra prie
confil.20.num 67 cons o xum . 23 . vatam ſcientiam ex allegatis & probatis
idcò licin pralentitenuerunt DD.Pa iudicaretcnearor ? Certum cft plus de
taujpi..
ibere licere fupremis illis,quam infimis .
In Gore
 LIBRI V. QVÆST . XXXV . 783
En Germania ſequendæ conſtit. Ca- , temperamentum æquitati conſenta
solinæ cum congrua peritorum intet, neum , non dubito quin libi fubditis
precatione. iudicibus pofline præſcribere. hoc de
t Principe difertè docent Bald .18 conf.
QVÆSTIO XXXVI. 427.numer.g.lib.5. Roman.conf.451 .
& fic toto tit . de quæltion , D. & C.vi
demus legeshac dere latas , & habe
An eriam indicibus inferioribus à Supe mus , tex.in l.quaffionis modum D. de
riore modus torture preſcribi
quaft. favet ratio , quia inferiores ilti
poffit? iudices ut plurimum lunt idiotæ , fim
plices , & rudes , & indigent inftru
Qione: maximè in cafii individuo . In
neclegibus, nec rationi conlenia- genere, & ut.pro regula omnium ca
aeus,verbigracia , ur debilem ſupra vi ſuum id fiar, vix arbitror expedire : viG
1
ses , vel robulum fine ullis indicijsaut cum addito , ut , fi qua naſcatur Specia
inauditum torqucat & fimilia : nequitlis caula dubitandi , ſuperiorem con
dubitari id nec ipa licere , nec inferio fulant. Id dico proprer varietatem cic
sem teneri parere. Nam ius divinum & cuinitantiarum , quæ in.quæftionibus
Daturale, cui Princeps ſubeſt, vetar ul. I plurimifaciende.
lumo indebite lædi , idcò laudantura
DD . qui talibus mandacis coluerunt QVÆSTIO XXXVIE
obremperare,uc Afli& us & alı.Echo
minem novi , qui anno.1987.-Lux bur An fit danda copia indiciorum procef
gi, in aluit Prætu. Prætorio milie. digni. i fra in forinerivi.in criminibus atrociori.
tatem.celinquere, quam - corquere qué bus excepris? velar ſufficiat indicia à
dam de quo indicia lufficientia non has indicereo proponi , eumque in conti.
bebat. Quod afferui texenelſern.in cap. menticum (uis defenfionsbu .audiri,
1.de palt.tenen. Grammat. conf. 45.nu. cum ifto modo melius veritas
3.8 voto 3 2. n mer. S. Clarus d queſ . haberipoffit?
64.num 13. Roland.conf.12 su 47. 1. 3 .
Farin.queft.37.num.7 + & runclictor. LARISSIMI DD . Paravini ad
tus ex confeffione lua damnari non Char
hanc quæſt.accuratè admodum &
poſſes, quia indobiid extosca . Gigas di docte reſpondecunt, in hanc ſententi
sit. quomodo per quos g.linum . 32 . am : iure ſcripto deciſum eſſe , ut reis
Ant. Gomef.d.tom.3.rub.de tortur.nl . detur indiciorum copia , ne oppriman
25. Carrer. in 2.p. circa fextum nam.s. cur, aur defenfionis facultas.eis tollatur,
11 Burſconf 201.num.87 Farinac.d 9.38. ex tex.in leg. unius. cogniturum , D.de
* um 78 !udexeram lindicarui lubia- ! queſtionibel.defertorē.5 fi ad diem.D.
cerca. Lud.de Imolacons.184. de re milit. I. defenfionis facultas. C. de
Sedli præfcribant iufta, v.g.calc vel sur fifc.c.qualiter , o quando de acculni.
tale genus tosmeni, vel modum & Ecccce 2 cleme
 984 DISQUISITIONVM MAGICARVM

clem . Paſtoralis de re iudic unde id in rim; &propterea ubi non eſt alia cona
finiti DD.decidunt; quos habes apud laerudo, velPrincipis ordinatio, ficel
Clar. quæft 49. Roland conf.12.num . I leiudicibus obfervandun ), ui ſecurius
42. li.z.Riminald.lan.confil.98.numer. procedant .
59 librit, & Farinac. quaft. 39. nu.d. Sed quia in quibuſdam provincijs
Quod procedit etiam in crimine læſe ! conluctudo eft , ur indicia tantum reo
Maiestat.d.clemen. Paſtoralis Bolf. de proponantur , & reus in continenti
indic. num .78.Roland.fispr. n.19.cum cum fuis défenlionibus audiatur quam
feqq. Ofafcus decif. 79 num. 12. Perfo- praxin ajantio Bavariæ ducatu obler .
nal.tra &tat de indic.num.22. & in cri- vari , & deMediolaneng reſtarur Cla
mine allaflini, Carrer.citul de indicarus,d libris : . I. num . 1o . in fin.non au
tortur S.circr:quintum num . 15. Hiero- fim banc praxim damnare , quam ci
my Laurent decif. Avinion. 15 & Sodo iam effe licitam tenens. DD . Fribure

mir,Farinac ſupr.n.111. & parricidij ac genfes, quando iudex intelligit ſabelo

veneni Grammat.vot. 30 0-2 & hxre le periculum , ne per talem communi.
fis . Bild.confilios. vol 1. Briff.de indic : cationem debita procellus expediria'
ante num 78 órir de heret num.9 Pas fruftretur,eò quod advocati velint mis
rif.confil. 1. num . 1. Perſonal.d.numer. nurias ( ut lolent diſcutere; vel , ut fer
22. Vulpell. confil. 23 num . 3. de mè fit,reus inde pertinacior ad negan-
nique in omnibus atrocioribus & dum efficeretur. Piobatur hæc lenten
quantumvis eno in bus Marfil. § . dili- tia,quia fareneurs quicontafenriunr,
genterinum 157.Grammat, vot. 34. in Principem , & quiſtatuendi haberarbie
fin.Carrer ſupr.quæ eft communis ſen trium ;6c ordinare poſſe ,quia - boc non
rentia juxta Farinac . di queft: 39inum . ; eft omninò tollere defenfionem , ſed !
41. & nullibi in iure contrarium reperiri cantumrim morare ordinem iuris pofi
affirmavit Ioan . Mária Monticellare tivi, & modom deteolionis ac ſolemnia
gul crimin 4.num.3.& fanè videtur effe ; eius , quibus omnibus Princepselt ſa-
Juris naturalis ; & procedere eriāli reus perior,Affret decif.291.44 4.c poft ali
malx opinionis & famæ argueretur, Os Farinac.d.geft.39inx : 33 26. & bc.
Farinac ibid.num.47. & lubeller rimor i fervari venetijs in Decemuirum mba
ſubornationis teſtium ad defenſionali , ſcribant Gigas, in tit.quomodo & *
nem , propter rei potencian , ur'plenè l qualiter quaft:19: & Decianus libr.7.cri.
poſt alios Farinac. num :70. & id quam minal cap.42.Farentur ijdem licereige
vis teusnon adferat, quales defenfio- dici,f-illi videatur, defenſiones in quio
nes velicinftituere ; idem num : 75. & G " | buſdam reſtringere , veluti ne pollic
judex ante datum copiam indiciorum , reus colloqui, nificum ſuis advocatis .
& decreras defenfiones ulterius procea & procuratoribus, vel eriam nonnig :
derer ,& torqueret, confeſſio seam non præſéace aliquo miniftto publico .Iofe:
premeret , forctque proceffiis totus phus Ludovic comman.opin conclufi38.
nullus.per d.Clemeni paſtoralisParinacs item reſtringere tempos adfaciendis
184.Quæ iure ordinario certa ppcave, I defenfiones & decerocres quod loco
copias
 LIBRI V. QVÆST. XXXVIII. 983 "

copix'exhibeantur advocatis origina- | tur negari poſſ:, quodSimācas admit

Tia indicia per eos denda. Farinac. tit. Tertio quia probatur claro textu in
81%,(12. Cum fequentibus. I. per omnes.G.C.de defen.civitat ex
Vnde fit argumentum validum , fi quo il ud mulci alleruntBarbat, trallat.
hæc de qu bus queritur, ſunt tantum de præſtant. Cardin.1.p.9. 9.alleganspro
iuris portivi, quia ad folemnia & mo ea Baldum . Angel.in praft. verfic ve-
. .
dos defenGonis fpe & ant , qur ftarura i Stem etiam cæ'eſtem.num.1 2. Marfil.in
funt iure pofitivo ; & non ad defenfio - pract.s diligenter.num . 16+ . Quariò ,
C. nem limphciter quæ eft iuris nacuralis : hoc pertinet ad modum defentionis,
item (i quod detur in ſcripto , vel dica ut per le vel per alium : modus aurein
tur viva voces & . quod brevior vel pro lubelt. arbr. iudicis , ut dictum .
lixior terminus rempusģ ; reo ad de liqueft. 37. Quintò ius fcrip.
fenlionem aflignetur , ſanc'etiam iuris cum in alıquibus criminibusreis ad
poſitivi:lanè cum confuetudo vim le vocatosdenegavit , ut in crimine Izle
gis obtineat ; poterunt per illam hec maieſtatis divioz per hærelim ,cap.fin.
omnia inurari , maximè quando illa de barée in 6. & humanæ, i quiſquis. $ .
foit à Principe soleraca , urin caſu no denique C. ad leg. Iul. Maieſtai. Bart.
ftro . in extrauag.ad reprimendum in gl.fine
Item cum iudex in his criminibus lit Srepitk. Gigas tit qualiter in crimin le
liber a regulis iuris poſitivi communis sa Maieftat. proced.quaft. 4. itens furi
( ut lepe dictum ) nonelle illi', quod bas inlignibus & graffatoribus fcula
proponitus, li expedire iudicet , illici- tronibus vidrum , per omnes. C. de de
tum. Denique reddant differentiæra. fenf.civitat.Marf fupr.11num . 20 de
tionem , cur quod in theſi ponituriu . quif.Roland.conf.z nu. 62.libr.3.Ex his
dici non liceat , & quæ ipfi demodo videtur aliquid probabilitatis prima'
mutando , & tempore reſtringendo facie hæc opinio habere ; ſed te vera ·
concedunt , liceant ? Non puto poffe non eft ſecura.
diri, niâ tortè quod hic maius præiu Omninotenendum , etiam in exceptis
dicium tei fir:quod negaverim . crimınıbus non poſſe denegari reis ad vo
Catum : net ratio addita fuff it ad dene
QVÆSTIO XXXVIII. Tigandum : Hanc unanimiter tenuerunt
in fuis contilijs DD.Ingolſtadienſosan,
An fineconcedendi advocati in atrociori. ni 159 : 9 & rurfusanniicoa Friburgen
bus criminibus,cumjoleant ex hoc les , Paravini', & Bononienſes, & eſt
rei magis indurari & infti recepta praxi inquifitorum in hæreli,
gari ad negándum ? cui noftrum crimen exæquatur , &
communi DD. calculo , Sprenger part.
mallei . Clarus. . .
cur primò probari ratione , quia mer. 17. etiain fireinon piani . Eimeri.
videatur lic judicia retardari :Secuncus in director. inquifit.tit. de defenſ
do quia etiam in cauſa hæreſis viden- reor. cibi in commun Penna: Reperto .
Ееееее 3 :
 DISQUISITIONVM MAGICARVM .

for inquifit. in verb . advocatus, Hum . , Carolina conſtit. ordin . 88. & nono
beri on praxi Iudic. eod.verbo. Simanc. ſuam nihiuſtis defenſionibus, & cuca
Cathol.inftor. tit, s num . 2. Ber. de reum viderint criminolum efle, ſe cele
indic: contra tortur. numer . 78. in fin. i racurum à defenſione , Decian.in Iract.
Roland conf. 12. num . 61. libr. 3. crimin . tom . 1. lib . 5.6. 37. Baiard .ad
alii paſſim . Clar. . berefis numer . 22. Ó clariffime
liem probacur ratione. Iure natura cantum inftru &tron. ingafiror. quas
li caurum , utquiper le nequit,poftic ſe referunt Simanc , & Pennajup. Deinde
per alium defendere ; lagæ plerumque ! lapponicur advocatum fore virú pro
fuorilliteratæ , nec le norunt defende
bum , gnarum officii fui; qui polit in
se , ergò debent per alium defendi,a officio luo delinquere ,delinquerer au
lioquiillis indire & è tolleretur dctého, rem Gi inſtrueret reum ad raceodam ves
quæ nulli tollenda. Confirmatur, quia ritatem , & non leviter peccarer. Ab.
judex ex officio tenetur curare ur indo base alsi in cap. 1. de teft , cognit.D.
fenli defendantur.l. fi non defendantur, . Thom.2. 2. quaft. 69.art. 1. z. glof.
D. de pænis. Item eſt conforme Caro in cap. 1. de confef. in 6. lafon . in leg .
linæ conftitutioni, art. 47. ubi addita cum proponas. 2. C. depa & . quod Glu
Tatio , quoniam aliiex fimplicitate,alii dex poitez deprehendat advocatum
ex cerrore nequeunt fuas defenfones cricari, dolosè procedere , vel aliquid
proponere . & art. 14. vetatur ne ad fruſtratoriè proponere , poteft icctum
carcerem adicus iis præcludatur , quo- exigere iusiurandom : imóli vehemen
sum.opera ad defenfionem ſuam rei cer prælumat de dolo advocati , pore &
uri cupiunt. Si dicas hoc ftatui in cri illius propofitionem reijcere ,nec cura
minibns non exceptis contra : quoni- se appellationem , & ultra procedere:
am in iis , quæ jure naturalı reis debica Sac poft innoc Hoft alios concludes
funt nullum diſcrimen eft exceptorum Conrad.Brun.de baret.in cap. de canie
& non exceptorum criminum . lus.verf.contra improbè petentes. Sand
Ad argumenta in contrarium facilis nunquam conceſtione advocati adeò
eſt relponlio. Ad 1. negatur retardari, iudicia retardatuntur, ut cum tanco
sam occurri porelt huic retardationi reorum præiudicio if.lis negari poflit,
.primò G Itaruarur advocaris ,lit.cum reo quod iure naturali debetur.
nunquam lolitint , fed lemper cuin co Ad 2. Sufficit , quod in proxinun
agant prælenie jüdice , hlcali, vel no quam denegentur,nec admodum pre
tario,ut ficomois ſuboraatio, inftiga- babile eft, eos dencgari polle, nisi in
tio & induratio ad negandum impedi- 1 calu mox dicendo in relponfion , ad
acur. Farinac d.9 39. num . 14. & nu. i fupra .
012.0 feq . liem porerit cogi advoca Ad 3. Argum . reſp . Jupliciter, prie
tus ut ſub juramento promiscar, ſe re mò DD.Jos mibi videri niciillo istoa
um ad negandum deli & um non initi. i non benè intellecto. Textus coimagit
gaturum au lubornacurum , ut jubet i de patrociniis, hoc eft defenGonibus
potentium ambitioſis illegitimis, cu
Ifid

LIBRI V. QVÆST. XXXIX .
traiudicialibus, & vel violencis, vel do .
lous, qui talipatrocinio cauſa fuerunt,
uclcelera cic ùs , crebrius, audaciusque
committerentur : quod illic ind : l.per
omnes, acute vidie Accurf. Non veio
agit de patrociniis advocatorun , in
iudiciis admiri fulicis , nec argumen .
tum ab illis ad ftos poflet procedere ,
mino conſtaret sitos dolosè procedere
tunc aurem cos eriam reijci p . fle di:
xi . Secundò rcſpontorium , ut infia
ad ſupra.
987'
QVÆSTIO XXXIX .
An confrontatio Sagarum :quautplursa
mum prona funt ad revocandum ,
confulia videatur ?
Arum mover me quod Sagæ prona
Parum revocandum : nainono
mnes tales , & forte pauciores : neque
de occultis atis noſtrum cft iudicare.c .

In quarto argumento falla eſt ina . | ficut eff, de Simon.cap erubeſcant 32.
jor,quia iſtud non pertinet ad modum quaflis Conttat ordinarie in huiuſmo,
defenfionis, fed dire& è pertinet ad ! diylylan curiæ ſequendum , Menoch.
defenſionem ipfam , alii per accidens caf. 474.Maſcard.coniclul 1317.num .
eft , ut per ſe vel per alium fide. lus e . 47. Farinac. quaft- 43. num . 144. Sed
pin naturale ſimpliciter vult non tolli nec ftylus ubique idem , nec ifte à iure
defenfioné ,tolleretur aucé illi quine naturali ſed politivo deſcendit. quem ,
quit fcipfum defendere, Gi per aliuin nó admodum & illud ,quod'reus qui de ſe
Gneretur. Nontollererur autcm , licet contellus alios nominavit , debet in
non ſmererurſe defendere fcripio , cui præfentia noininati cum iuramento aſo
pollie verbo : vel nonlineretur triduirerere ſic eſſe , alias nominatio nongo
(pacio differre, qui poteft ftatim . Vn peretur.Boeer. decif.319 ;num.4. Clarus

de patet differentia calus propogtiin queff.z.numer.1z.verf.quero nungusid :

quæſt.37 ; ab eo ;, qui
qui proponicur
proponitur in
in ilta
ifta Vulpell.confil 30. numer .7.& conf.
quxſtione. 83.num . 8 : aur illud quod aliis magis
Ads. Relponderur , in criminibus arrider, ut relicto iuramento ; reus de
illis jute fcripto tantum denegiri ad . feconfiftus, & qui alium in quæſtione
vocatus , quando noiorium elt reum: D nominavit , in ratificatione de fe , & -2

elle hereticum , rebellem , vel confpi- l'is , debear iterum , leviter tamen tora '
ratorem in Principem, affimum . aur queri, & in præfentia nominati confir.
iolignern furem vel larronem ,& huiuf. mare nominationem . Farinacolupr. ſie
modi red anreggam conftar eſſe calem , vèillud ,quod quando io munis dela
advocacus concediur.Sic leges illas ex rionibus inter le diflentions , ut poftea
ponunt. x in praxi obtinere teſtantur, Grool de hoc diſlidio interrogantur;
DD . Mantisa Benavid fingul. 15. RO invicem redarguere permittantur , quz
landies d :Et confil 12.num .79.lib. omnia exconluctudinc potius, quam
32 ' ul Clar in S. berefrs. wum. iure ſcripto manarunt , ordinariè :
17. Farenacins qu «ft.396 imperata iudicibus funt. ideò ( ut opti
** . 109. 1674 moBononienfes inquiuor.) quidcir
(0)) cabass
 VM
988 SITION MAGIC
ARVM
D'IQUI

ca has agendum prudens iudex arbi- | præſentia & confrontatione luam.np

trabicur , li namque ex una parte adormivationem retractet, tamquam re .
qualitas , vel prærogativa dignitatis, | Item varium & inconftantem denuò
auctoritatis , vel imperij in aliam par. torqueri poſſe, Farinac. fupr . à num .
cem : vel una iudicio & fermone præva , 11. ufque ad 150.
Scat ,adeò ut dubium efle poflionecon
tra veritarem una trahat alteram in QVÆSTIO XL.
fuam fedrcntiam : nunquam confron .
tatio talis permittenda: li nihil iſtorum An dictum Binsfeldij trium vel q 2 mar
adefler,permitiendom videri.Chart.d . fæminarum pro unius viri deras .
lıb 3.c.2.n.92 . In facto igitur hoc con ciatsone e.rigi debear obfervari
filtir, & circumſtantijsconfideratis de in terris imperij.
cidendum , Etiam in violenta , hoc eſt,
quam invitis iudex impecat, confronta
tione : cafus in quibus conlulicuc legice privati Doctoris dictum eſt : cum
apud Clarum ,q 45.nu.14.Gibibaiar quia contrarium ubique praxis videtur
ir addit. & in hisipfis cafibus non add recepiffe. lege tradita luperius adq dc.
mittenda,nili præcedant conſideratio. cimam çertiam .
nes exquifitiflimæ , & caufæ graviſli.
mæ , ut de horelis crimine docet Pen QVÆSTIO XLI.
na ad 3.part. Directorij Inguis.comm .
23.9 s01.ubi de hoc prudenteregieldem Quid fentiendum de praxi Germanie,
cenico dc quodam genere confronta qua denunciationes de chores , ofa.
tionis ,quod aliquando iudices decer garum conventibus , bacteau
nunt , quod vocatur, confrontatio ad pro veris ſufficientibw ,
cortinam & minus habet periculi.de quo non sllulorijs also
Antoniies Columba. In firma procedendi pit.
extreordinar.in controverf.crim . abrarb .

220.lo con contatione. Portanta,quá t

No: Germaniz folius praxisef:
cap. led
toslocietaris coarguere & convincere: Italia ac Belgij , & eft oprimèfundata.
puto aliud dicendum , ut lcripli ls feet. Qui pro illufionibus habent, ipli ab
To circa fir nempe hanc nunquam ad Alciato , Ponzinibioque cum pau .is
mittendam nih præcellerincindiciata. alijs deluG : & magna pars Wietiana fa .
lia , ut proptereanominaticitaripolline sina,non puræ fidei polline , ſunt con
& iani citati,fi non aprèobie Jionesrei i Sperli,lege quz de hac re ſcripli, l. 2 .
nominaaris , & conitanter accuſantis, Diſguiſie.Mag.quaft.16.6.li.s.fel :6 :
Volverint, queant in carcerem com . | Vbiin ultimaedicionc Moguntina an.
pingi. fieretenim alioquin iniuria tali i ni 1693. fusilliinè & nervolillimè hoc
bus denunciatis , hoc lege DD . Fri- confirmavi , & fpero mc Le & ori veti
burgenfes , & benè addunt, & locius in tatis amanti Sacisteciile.
Conſider
 LIBRI V. QVÆT. XL. XLI. 989
Conſideratis itaque cunctis quæ & minatæ , atque interrogatæ in genere ,
sin d.lib.s.Diſquiſicionum ,& in reſpon- viderine N.& N.prælences in calicon
fione hac quadragenaria ſcripſi , Ita . Igregatione no & urna lagarum : nullis
quo Principem optimè de republ . me. admillis defenſionibus , nili quæ fun
siturum , & iuftiriz præclare conſul. damentum habeant in iure naturali
turum , fi in fuo territorio præcilè fa- ! fundatum : ratio , quia in criminibus
ceret ftatutum , quo primum caveiei , exceptis , iudiciquo ad proceſſum re
3
ad quos denunciationes tortura in millæ fine folennitates iuris civilis 4 .
hoc crimine poſlec adhiberi , & licet cum de perſona ſemel denunciata ,
duæ de iure fufficians, tamen tres ad poffent alij focij interrogari in ſpecie:
minimum requirendas , fine ulla di . ciuſmodi autem incerrogaciones (pe.
ftin & ione virorum & fæminarum : 2.ciales admodum funtpericulolæ : quod
quod non attendatur ad contritionem duæ denunciationes debeant præcca
nig fortè aliqua fit notoriè incontrica, dere ,ut in ſpecie de perſona denuncia
cò quod nolic confiteri, aut Euchari . ! ta,pollit interrogari. Quæ cò magis
ftiam lumere. 3. quod non requirantur piaceret expreſſè ſtatai, ut iudicis arbi
aliæ circumftantiæ , nifi quod lagæ car
trio quam pauciflima.committen
. c ur ,
ccrate , ſcorſim tamen poftæ & exa

Hacfaluo meliore iudicio mihi de his XL . quæftionibus videbanturGracijStyria

VI. Octob. 1602.nunc eadem auxio recenſui Salmantice,,XXXV 1.Iulij, 1604.
Martinus Delrio Societatis Iefu LL. Licentiatus & S. Theol. Doctor.

MARTINI DEL RIO

SOCIETATIS IE su PRÆS BYTERI

MAGICARUM DISQVISITIONVM ;
LIBER VI.

QUI EST LE OFF1C10 CONFESSARII.

SV MM AR LA LIBRI VI.

CAP. I. De officio confeſarij, qua ix. 1 Quæ ex primo'libro . Quæ ex :2.1 ibro
dex eft. 1 Quæ ex 3. Quæ ex.4 . & 5.
Sea. 1. Peccacoruna catalogus quæ illi in- | SECT.11. De ligillo confeflionis in hacma
vcſtigaoda. teria.

Ffffff Quid
 DISQUISITION VM
Quid quoad delictum commiflum : de pro
miffo fecreti figillo.
Quid quoad delicta committenda; refuta
ti quidam Iuriſconſulti. & utrum quis
pollicuiiad.prodeatem gubernationem
fcientia in confeflonc accepta.
Quomodo fe debeat genere cú cóplice cu .
jus per confeffioncm focij peccatum con
gnovit.
Quid refpondendú iudicibus à confecario .
Quomodo iudex aliquid cogaofcat ſub (1
gillo confectionis , &illud teneatur ſerva .
re.
Cafus quibus licet revelare ſub figillo acce .
pta .
De licentia revelandi multa ..
Dces qui criam extra coufeflionem idem
cognovit.
De pæna revelantis .
Sect.111.Demodoconfeflionis. -
Quæ obſervanda ia iurerrogatoriis.
Que in apimi præparatione neceſſaria?
A quo ſententia intimauda.
Quando confeflarius debeat adire reum .
As confcffarius pisitos efe debeat ad bar .
cam,
Vtrum pofſic concellariuspetere, ut faccu .
lus pulvereus collo rei appenditur, ut
ftranguletur prius , & c.
Quomodo procuranda contritie .
Quæ ad cam ſolita occurrere impedimcata
quomodo removeri quease.
An lgaum impænitentiæ certum fit ; non
poſle lacrymari ! diſpucatur de hoc ligno
& iudicum quorundam opinjo refellicuro
De obligatione reſtitutionis in hoc crimine
Deabfolutione, quaedam particularia . Ex
cmplum mirabile mulierculæ Aquita
piæ, ex Flo :imundo Raimundo. MilTr Sa.
crificium Jamon quomodo mulerur,
Quid rcfervatum in hoc criminc.
Vtrum mendicantibus religiofis liccar ab
ſolvere ab hoc crimine,quando Epifcopial!! aur cridibusio ollam conijciendis.
illud fibi reſervarunt ; Reſponderur argi De cogendis fagis per minas ; vim diver.
mcoris & Vivaldi& cuiuſdam receprioris. bera. Quod foleaor in alios fortem traps. *
Cap. 11 Deofficio contrarij, qua medicus eft.
Anacephalcolis serpediorum. '
Sed I. Dereincdijs fuperftitiofis.
1.1. De exemplis fuperftitiofarum curatie
yum , lovemagicorum rimedicorum ,
MAGICARVM
Chaldæorum Moifuris. Hebræorum Thco .
philim , & alia huiuſmodi. Paracelárc .
media impia proponuntur. De imagio
pibus fuperftitiofis, de incifione arboris ,
de collatione in foco de nominibus E
phefis , & convitijs & blafphemijs, de bc
xagonis Paraceli de quodam exemplo
miro, quod refert Grillindas , de canom
mactacione. Galli cantus , ao & quo pado
maleficia pollit disſipare;Delotionc mi .
cucina manuum & faciei de locio huma
no , veterum ſententia . Exemplum Pba .
raonis Regis Ægyptij.aliudex Martyriu
Sanctæ Lucix aliud fragmeprom Sandi
Althelmi,de Sapato Chryſantho.
Qui repelotand , guteuloy , & ¢u
haxholyw , in fynodo Trollana , qoid
Weðygia :
Degeftatoribus galeæ feu amoij infantis
Exemplú ſubulci ſortilegi, cujus porcos :
diabolus cuſtodiebat. & de alio opilione
Traiectcoſi.
Plinij Varronis , & Conftantini vana reme.
dia de Marfilij Ficipi quodam libro peo
fisiculoſo De Cicorij radice cffodienda,
de crinibus vel dente evallo abijcicadis.
de ovis confringendis de. Sereni Abracie
dabri.de ſole profano . de loci moratio
nei de nominis mutatione costra Laur. -
Abaniain .
Deprecario vel furto fublatis rebus ex ma. -
Icfici domo ', de crepidis , lacinijs ; & c . .
de canibus , cquis , ftri&tigladij vibra .
tione.
Virgilijlocus & exempla varit. De circali -
circumductionc.
Superſticio opinari non furura remedia , G
prius confeflarius vel medicus fucrirado
hibitus.
An debcat malefica prius libertati reſtitui. ·
De fcopis in oftio ponendis , de acobus
ferre , probatur exemplis . Euripidis &
Seneca loca. Remedium quoddam
Salisbérienfis , & : alia Sacrilegia ,
ut de plumbo , perbena , . colum .
bo ,
Simpest
 SVMMARIA
Semper dæmop in his lucratur,& quomodo
Exemplis probacor tráslatio mali io alios .
Interdú futilibus planè dæmonem coope
rari.probatur exemplo ftudiofi& yeculæ .
Eramioara quxdam dicta Cardinalis
Cerani..
Queſt. Il.An liceat remedium petere à male.
focis?
Quod non liccat iare civili' maleficijs uti
in bonum finem , contra.mulcos , Lconis
Imperij Conſticurio , qua abrogata lcx
Conſtancini, eadem explicata Ecclefia
ftica lege idem prohibirum elle. Locus
ad Rom.3.v.8.
Non poffe cogi maleficas ut benedicant. Er
de hac benedictioncinquiGrum . Articu
lus Parifienfis, dictum impium Paracelli.
Remigij fententia reiecta.
Agliceat sollere maleficium per res ſuper.
ſtitioſas ? Anliceatpor vana remedia tol.
lere ; Diſcutitur exemplem Summ . Ro
fellæ .
Contra Aureolum non liccrc à malefico
parato petere , ut malcficium tollat malce
ficio-Exemplum NideriSoluuntur argu
menta Remigij. Explicanturl.nullus de
malef. & locus rhotij in Nomacanonc.
Poteft maleficus induci , utper moduli.
cirum collat maleficiú . E : iaduci poteft
tam precibus,quă coactione, contra Rc.
migium , & cxaminatur dictum Brianzo .
pi,quod liceat hoc perere ab ipfo Diabo. 1
lo . Ao liccat petere,urtollatab alio , quá i
1 ab auctoremet maleficij ; Quid quando
dubito , an fit fublaturus permaleficium ;
Praris qua ia hac re uſus B. Theodorus.
Guibus verberibus cogere liccat ; Qula
do lic neceflaria caurela Caictadi;Exem
plum S.Godolemx , quz uſa hac cautela .
Alia cautela nova petere, quo ulurus fit
remedio; Praxis & uſus huius cartelz .
Queft. 111. An liceat maleficium deftruere,
Hi, codejrudto, Esu fublato ſigno, Diabolus
nocere defidat;
Dehis lignis , qualia effe foleant,exemplum
de ſera clauda Status quæftiocis.
Argumenta fentétiæ negativæ ( non licere )
loppis Hellelij.
Searcocia communis affirmativa (licerc )
explicatur, & fufc probatur. Auctores
LIBRI VI.
huius fententia , qui& quales .
Excmpla corum , quihac uf .Examinancat
ſinguli actas, qui poffunt intervenire.
Diſoluuorur argumenta omnia primæ leo
ccatiæ . Quem effectum à dæmone li ,
ccat exſpectare; Quomodo quis vetetur,
declinarc ad Magos ; Quod teneantus
malefici figoum policum collere ; Ali.
quando non abfolvendus nia faciat.
Deſagarum depilationc. Quomodo intel
ligendum dictum Iefu Chrifti; hoc genus
non eijcicur, piſi in oratione & iciupio .
De exemplo S. Hilarioois . Explicat . ca
pic.li per fortiarias.33.quæft.z. Quomode
Diabolus eft alligatus ligois ;
Seå . 11. Dc remedijs naturalibus contra
maleficia.
$ .1. De remediis plesilqueN.L.ur de baas
ras.dc hyperico de chaplia rhamno, ſpina
verbaſco & fimil.
D : remedijs.cx lupi corpore , item ex hyco
na , ex catule nigro ex dromada , ex muftea
la ex Leone, ex pardo ex afino ſilveſtri,
domeſticoquc ex aliis , ex hydrargyro ,cx
ad amante , ex Chryſolitho, ex corallio,
ex gagate ex iaſpide ,ex onyche , exfare
dio , ex Camelconte , ex afino. Quomodo
hxc pomiar prodeffe ex ſententia Theo
logorum .
Quádo maleficia naturalibus remediis tolli
poflint, quando non poſſiat Explicat.
iſt.26.9.7.
6.2.De lignis feuindiciis maleficis.
0.3 Desemediis medicorum præcepta.
Se &. III. De reinediis ſupranaturalibus di
vinis , feu Ecclefiafticis.
Primum vera & viua fides obſervatio man :
datorom Dei. Erempla Petri Judiciss
D. Antonii fæminæ Chriftianæ apod ,
Epiphan . & alier'osio vita S.Cypriaoi. &
alia quædam
2. Legitimusin Eccleſia Catholica Sacra
mentorum uſus,
De Captiſmo,Exemplo Tyridatis Armeniz
Regis.irem aliud de Chami Regis Tar
carorum filiglo .
D: confirmatione. Ex La &antio proba
tur, & exemplo luliani Apoftatæ apud
Prudentium .
De confesſione , fcu exomologefi ; var
FFFFFÉ Qarpaat
 ITIONVM
999 DISQUIS
barrarar exempla, Bedæ , loannis Diaco.
oi , & Petri Cluniacenſis. & Ioaon . Cæ
farij. Item & ex Theodo rico de Appol
dia. Metaphraſte , & Liliarde
Nora autem hic duo exempla de eficacias . De operibusfatisfactorijs.
recitatæ Salucarionis Angelicæ. Explica
tum confilium B. Catharine Succicæ.
De Venerabi lis Euchari ftie vi. Exempl a. 0 .
Oum Eremitæ apud Callianum . Puellæ
Arabæ apud B. Profperum .Vxoris cuiuſ
dam à D. Bernardo ; alterius ſimilis po .
ftro tempore in Picardia ; alterius à s .
Auxentio . item aliudio lódiis frequen
item in Gallijs tempore Albigenfiú, item
aliud in Téuthonia{ Ernota Lector Mas
gica hæreticorum miracula .) Aliud fimi:
le feic i a Alpibus Rhetijs.itein aliod de
vifione Prædicatorū Neapoli in conven .
tu S. Dominici, & aliud S : ternitanum re
ceprius. nec non aliud D. Macarij. -
Demiſſe ſacrificios
Exemplum Heſperij apud D. Auguftinum .
aliud D.Bernardi.aliud D.Thcodoricon
feffio fagarum , & ratio cur tam longas in
Catholicorum templis ante- meridiem
moras trahapt..
Deoleo infirmorum .
Sacerdotis apud Bedam..
Theofii monachi..
Launomari .
Exempla Parthcoij..
Sanctorum ! Auxentij Archimandritz ,
2 Wiovvaloci.
Eutichij Patriarchæ ..
iParcrni Abriceolis .
3. Di petendo Sandoram hominum auxilio..
Cur hoc remedim minus hodiè frequens,
quam olim ? Erant diverfi exorciſte , &
ifti Sanctiexempla SS. Macarij , utriuſque
Guthberti, Bafilij, Paphn tij, Eagendi ,
Greg . Thaumaturgi Pauli fimplicis ;
Theodori , & Vilmari..
Ai De exorciſmo Ecclefiaflico..
Aoriquitas ordivis exorciſtaru .Riccs qui-
dam vereres in exorciſmo adhiberi ſoliti
Nomeo dæmonis peri ſolebat cibi ſoliti
exorciſari, cavenduin á ludicris fermo .
nibus probarum exemplo. Serium exem
plum S. Vilmari , in quo nocandæ cadem
ante octinggatos anos , quæ nunc cæte
VM
MAGICAR .
monix. Exempla S. Adelini, & S.Mauris
tij , Cur excrciſmus aliquando fitirirus
Contra quæ veacficia poa ſoleat prodalom
re,ex Toftato .
Deeleemofina, de jeiunio, exempla S.Aur.
eotij & S : Procoptj. de Orationc. 1.de có
muni Ecclefiæi..de privata iobis præ .
cipua lymbolum Apoſtolicum , & oratio
Dominica.item Rölariom , & Liranix.
6. Iinplorarum nomen lefu Salvatoris Chrifti,
Sanctorum .
s. Exempla & auctoritates Patrum remiſlive
Nomen Máriæ Virginis tria exempla.
Auxilium Angeli cuſtodiss .Gouladuch .
7 : Signaculum Sinda Crucis,
Probatur teſtimonijs & exemplis plurimis,
q !!æ propter multitudinem hic in lum .
mario omittunture
Mos Sanctorum ,togeodi miracula, additis
aliquibus rebus naturalibus.
8. Sanctorum reliquie.
Probatur plurimis auctoritatibusi & exemi .
plis,ut S.Philippi, S.Dympoæin Brabao .
tia, & plurimorú aliorum bocorandi Sa
di peregrinationibus & donariis . Cavea
dum à fuperftitiofo co um caiu,quema
dere, utprobatur exemplo quedam S. ,
Glyceria
9 Deaqua benedi&ta .
Antiquitas huius ritus. Efficacitas probao
cor varijs exemplis.
Et præcipua quædam, contra ſpectrum A
pamente, & contra aliud Tentacodium '
lapides iaciens & D . Huberti , & c. Vuicri i
impudens livè'mendaciú, fivè calumnia.
10. Res alia benedia è ritu Catholico.
Dèagnis Dei , decereis & ſalc bencdicto , .
de pape' benedicto.apriquitas rirus.ex
empla quædam . 1
1
11; Pia amuleta cola fufpenja :
Qur requirantur an ac fint fuperftitiofas !
12. Palfario Campanarum .
Experientia quoridiana. Exemplum mira . 1
bile ex Petro Cluniacenfi confcffiones
maleficarum :
Cavendum à duobus L'amiarom mendaci-
is , ut illic . Refellitur vulgi opinio de
campanarum baptifmo. Häreticorum
ſtropha quotidiana..
Capitula .
 LIBRI V. QVÆST. XXXVIII.
Gapitulariis Caroli Magni locus expli :a .
cus. Benedictioni aliquando tribucum
pomeo baptiſmi, ut apud Iuonem Car.
Durenſ.
Benedi &tionis Campanarum ritus defenfus
contra hæreticos.
Doefficacitate carum contra dæmones, in
quo hæc fita ? Petri Mexiæ error. Cur
hæc remedia non ſemper efficaciai :
CAP. III Quorundam remediorum Eccle
fiafticorum , contra calumnias harerico.
rum , maximè Georg. Godelmanni, defen
fio ..
Quidam nop Juriſconſulti , ſed rabuläjo
cæremonias petulantes.
D.fenfio exorciſmi: Ecclefiæ Catholicæ.
19 Oltcodicur ineptia & imperitia adverſarii.
Colliguntur multa cius mendacia . Ofte .
dicur in exorciſn o ohil magicomre.
periri.
Sigillatim omnes cius ritus probantur &
explicantur.
Defenfio falis benedi &ti, mendacia adverſarii
& fraus. Defenfio eque benedicte Bence
dictioncs herbarum, Njva iterum ad
verfarii mendacia..
Defenſio agoorum Dci , alia iterumi men
dacia .
Defenditur benedictio ballami dolci . in
IDE OFFICIO CONFESSAR 11 .
Vam duplicem perſonam gerar
Q confeffarius,indicis & medici ; fa
cilè intelligatur urriufq ; munere fungi
debere . iodicis quidem perſonam fim
ftinet , quando conſefliones excipit ,
rapiùm : iùm enim Dei vices gerit in li-
gando & abſolvendo , Medici gerit no
tùm folummodo , fed etiain extratri
bupalillud polignandoronfulitur,id.
ģ : velareis vel àlæſis,veldueftiriæ exe
coloribus & ad miniftris vel deniq; ab
ahis quibusliber.Dedaplica hoc offi
cionunc nobis agendum .
eptia adverfarii formulam dicentis efic
Migicam deregitur.
Verbumexorciſo . & uſus defenditur.Vſi &
Apoſtoli. Curoon Chriſtus ? baptifmo
peccata remitti.
Defenditur extrema unctio & benedictio
oleiinfirmorum .
Smidelioi & Lerckemeri've ſana convitia .
Ex antiquitate probantur benedictiones
variarum rerum , herbarum feu fructuú .
Aqua bencdicta . Chriſmatis, Panis &
Calis,
Quæ vis fit rerum Sacrameptalium . Aliud
iterum mendacium . Irem alia & alia.
Refpondetur argumectis quibuſdam Go
delmaopi. Oftcoditur cxorciſtarum or
dinem in Ecclefia olim fuiflc.D . Clemé.
tis Rom . locos explicatus.
Défenditur cultus Venerabilis Euchariſta ,
& inea cfle veram corpus Salvatoris 10
Itri. Oſteodicur nihil in conſecrationc
nec chleu Magicum cile.
Coprralo.Scaligerum defenditur,opera
D. Dino fio Areopagitæ adfcripta non
eti « Pedpigrapha. Superbia eius ante
oculos ponitur ipfiufinet verbis , & mo .
Deru selipícere, leque deinceps gerere
modelius & lapere humilius .
Monit . quædam pro Confeflariis & paci .
cenribus.
CAPUT I.
De officio confesſarii; qua iudex eff.
D luderm pertine: nolle deli
cá, & de illis in foro fuo 'odica.
re , ut ea cognofcariudex , operæ preri
un fuerit principio hic , quafi in iabel
la reu - breviculo , ante oculos ponere ,
quæ in quinque præcedentibus libris
peccata ,ſeu deli& a;ooſter judes debe
at animadvertere & exp orare , at,
cum neceffe , seunsiuvei errogin .
lido .
Ffffff 3 SECTIO I.
 LIB. V. QVÆST. XXXVIII.
28 .
SECTIO I. riapta licita,quz none
Es cap . Quæ in pirotechnia ſeual
X Primi, itaque, libri Prologuio, difcct. chimia peccata tepesi.
ancur , & quo ſe paco
an fint etiam magi ſeu malefici. cum alchimicis confef.
Ext . 2. cap. diſcet diſcernere lu facius gerere , & quz il
perfticionis & Magiæ fpecies, los debet interrogare!
qui libri cacione magiz , 9.5. & .
prohibiti Got.
9.1. quantum aftrorum in Ex libro Secundo difcitur de quibus
Auxui citra crrorem Magifint examinandi.
Ex cap . 33
poluor cribuis
gu: 2. yitare errores malè 1. De artis audore & efficiente car
4 Chriftianorum circa com - ra quid leaciant, ut habes q.2.
plexionis cemperamentū. 2. quos habca : libros ; iuxta que
g . 3. errores vitare circa lion.z.
vim iinaginandi. 3 circa pa& um , quas illi adhibue
9 : 4. Quid lentiendum de riot ſolemnitates? iuxta queft. 4. pra
ſanatione per aſpectum , cipuèlistera. E. & hic ad Gnc rebapti
contactum ,vocem , dezati , & c.
1
faludatoribusde gentilio 4. circa effe & us, an cos edidcriat
busS. Pauli & S Ca- præftigiates ? quia hoc eſt meada
tharinæ , & fimilibus cium vide q.6.6 8 .
circumforancis , & dc 5.an putaverint diabolum verami
curationibus militari- racula faccre poſle ? quia eſtercor.si.
bus , & c. & quæ in hac de queft.7 .
re peccata intervenire 6. an imagines facras inhonorariar,
foleant ? confpuendo, verberando, traheado,
Ex cap 4 .
difcet. in princ. quæ peccata occur.
quæ peccata occur mergendove? st 9.11.
rant in Magia Daturali 7. an alteri pauperiem feceride, rel
& artificiali. damnum dederisc, in bonis fortuoz ?
g 1. Peccata Ggillorum & d.q.11 . & 12.
chara & erum aag.colú . S.antheſauros arce magica qurGc
9.2. Magorum fraudesderint, aur aliterdivitias, honores, vel
Numeris, & quid tribu- vi & oriam a damone experierint ? .. g .
endum illis. 12
9. 3. Quomodo peccetur 2. an incantarint animalia & que
credulitate & ufu inca- wodo ? 9, 13 .
10. an cum bcftiis rem habuerint :

1.9. 4. Qux amuleta feu pes i inxra q. 14.

 LIBRI V.
11. an cum dæmone corpus miſcue
sint , & quomodo ? q. 15.
12. ad adconventus iverint, & ibi
fecerint, qui fieri lolere nariátur quaft.
APPENDIX , ୨୨ ,
catum ungucntis, eò quòd folet præce,
derc'anthropofagia & infanticidiam .
vide q . 1 .
2.an fomnificum maleficum intule .

16. ubi & illud notandum aliquando in naturaliniedicamento ,an verò aci
non cum dæmonibus , led extincto cellerit ſepulchri violatio , & cadaverisa
lumine , promiſcuè cum quovis vel i iniuria , & quem finem : q . 2.
quavis oblatis proximis Gbiconcubue 3. quibusphitris uſæ an miſcuerinë
rint, quod de Lanuiis & maleficiis A- | facraméta,aut aliæ res ſacratas, & quas:
trebatendbus anno 1459. narrae Me- l 9.3fect. 21
ierus in Annah Flandriæ , & dc aliis 4 an fic aliquem egerint in amenti :
alii.. am , occiderint, læferinta di feat.2.
13. Quoad Lycanthropos : cxami . S an contra philtrum fine uli reme
dandi , an libi dumtaxat tales videbani diis illicitis ? an capriillicito amore,fe
tur, an etiam aliis ? quia ſecundo calu cerint.quæ exſua patie neceſſária ?dq
adeft femper pa & um ? juxta q. 18. 3 » feft.z.item que confilia dare poffit
14. an aliquibus ul contra vulnera tali amore interitis? ibid.
actormenta : & quibus ? q.21 . bi ob quam cauſam philtrum prz.
15.30 conari animas evocare,an co buerit, cælebs, aa ut matrimonio iuq
venerint de appatendo poſt mortem , gerecúr : coniugata , an ut amorem ma
vide 9.26 . riti recuperarec : unique, an ' ad libidi. "
16. an fiaxerunt fpc & ra, q . 27. nem illiciram ? 9.3.feat. 2.an'odii vel !
17. an lpedris culcum aliquem ex oblivionis maleficio ulus ? item an in- "
hibuerint, & quem & qualibus,an pa- cendii a fe &t.pen . ult.
& ti cum illis aliquid fucrint,an famili 7. quid exiftimarit de faſcinatione,
aria colloquia fuperflua cum his habu & an aliquem faſcinariot : quibus uli
Crini; ih xia gi 28. " -remediis vel antidoris conira falcina
18. an procuraverint' ſpearórum rionein? 9:4.fe F. 1:
apparitionem ; q 29 . r 8. an cadavera laniarini , & quæ da. '
Sig /

adhibuerit,& quam adhibitorum vim damná viventibus dederint;item ana. "

elle putarit! an habuerit dämonein liquid defoderint, cui ſolā temociode
incluſum , vel includere lit conatus , an queat occurri . d.9.1 fe & t.2.
pátendum habuerit , & i ſub quo pa & o, 9. In feft.3. noret confeſſárius Gin
qyamdiu, ad quid , & c.9.30. gula ut noritdiſtinguere in á borcu , 'an
nocuerint jam vivo ,an ance animacio
ncm ; item an fic diſtenderinr' præg.
Es libro Terre
Daniem veía ' , an ſimulara prægna
tione , quia priore caſu acciprolis .
1.'Interrogent,quæ fint inſtrumen : 1 pericolom ,item quoties hæc fa&ta; de
ta quibu'ula nam gravius fabelt poca dique in 3 caſa,an propter hanc de Gic
cation"
 DISQUISITIONVM
cationem , fætus fame perierit , & quod
&c.
10. Atrendat qui homicidæ lintex .
communicati ? Sect. 4. Interroget an
fagittariam exercuerit magus : an buiul
mcdiimagines confecerint , an bapti
zerint : & in quarum perſonarum in .
teritum ?
11. Sect. s . 6. quos animi & cor
poliſve morbos intulerint ?
12.Sect. 7. an aliquos devoverini?
& qua imprecarionis formula.
13. Sect. 8. an maleficiarint aliquem
ligaminibus , & ad quod tempus? item
anad evitandum vel ſanandum illud ,
aliquid luperſtitionis adhibuerint.
14. Exq.s.difcethabere rationem
perſonatum , quibus nócitum fuit.hinc
enim atrocitas peccati creſcit.nam cæ
teris paribus contra publicam perlonā
peccatur gravius,quàm contra privata .
atrocillimum quoque eft omnium , ne
care infantulos nondum baptizatos.
Ex 6.6 7. diſcet ob quæ peccata ma
ximè , tradarur maleficis puniendus?
quibus etiani abſtinendum fit iis , qul
cupiunc efle quti , vel liberarià malefi.
ciis.
Ex q. 8. poteritconfeſſarius propone
semileriảm maleficorum , & peccati
enormitatem .
Ex libri vero huius parte poſteriore,
diſcere poterit .
1. Naturam ganz obſervanciæ q . 1.
63
2. quando , & quale fit peccatum ?
quaft.2.
z inodos præcipuos vanæ obſer
vania , & ex eorum militudine, quá- lợi:
MAGICARVM
do in hoc peccatum quis cuerit? 9 #
feet.s.
4. de precibus & verbis facræ fcri.
pturæ , de jeiuniis & aliis operibus bo
nis ſecundum le ſect 2 .
s . de ligatoris & periammatis fe&t 3.
6. de obſervatione omnium./187.4.
7. de ſtredis initio anoi. feet.s.
8. quando liceat obſervare dies .
quando non . feat. 6 .
9. quæ ſint licita media ſanandorú
morborum , & quæ non , & de milita ;
si vulncrum curatione.fe£t.7.
10. fundamenta vanarum obſerva
tionum quæ adhibentur ex .S.S. & c.
refutata Quod eft neceffarium (citu ,at
idiotis pollic perſuaderi,elle impia illa,
quæ habentpro pris.fet.8.
De formula , fi Deus in
carnatus , & c .
Dæmonum minifterio
an ad bonum liceat
uti. Contra
Derythno ſeu verſu . Felicem
De ricibus & ceremo Malleolu
niis quæ adhibicæ . Tiguring
De dubio in quobenigni
or ſcquenda fit inter
pretatio ,tam de dubio
perſonæ , quam rei .
11. Ex formulis politis, in fe &t.9.fo
turum ei non difficile iudicium ferre:
de cæreris, quæ ſunt innumeræ , & in
fingulis locis diverſæ , fed in ipfa ratio .
ne formali ſuperſtitionis conveniunt.
Ex libro quarto.
1. Diſcet aaturam prophetix . &
quando fit peccatum prophele , noo
credere inſpirationi. cap.i. quaft...
2: Quibas
 LIBRI VI . CAP. I. SECT. I. 997

2. Quibus inftru &tum eſſe oporteat prohibita ? maximè de illa quæ fit per
ad dandum confilium in revelationi. inſpectionem libri ſacrisfe &t.3.
busrqui abuſus & errata hic poflint ac 11. Ad naturam peccati huius intelli.
cidere ex parte confeſſarij:quæ ex parte gendam planè neceſſaria eſtfe & 4 .
habentis revelationem : quomodo 12. Dilcet peccata aſtrologorum , Ge.
fraudes & peccata huiuſmodi depre- nethliacorum , & cæterorum iudiciari .
hendatura de ſcrutanda intentione. orum etiam medicorum & chirurgo
qu . 3 . rum.c.3.9.1.
3. Regula diſcet ad cognoſcendum 13. Quæ liceat divinare ex elementis
quando peccentaſtrologi & fimiles di & mixtis inſenſibilibus,ur cometis, ha .
vinatores.quando fors ,omen , velſigni lonibus, & c. quæ nonr 9.2 .
peritio fit licita.c.2.9.3. 14. Quid liceat medicis divinare ?
4. Qualiter peccent divinatione u . quaft 3 .
tentes , & quæ excuſent vel minuant is . Quando peccent phyſiognomi?
peccatum.q.4. quaft. 4.
s.Qualc peccatum fit oracula dæmo 10.Quale peccatum ſit chiromantia?
num conſulere? q.6.ſect.i. quaft. 5.
6. In necromantia quibus ufæ me . 17. Quæ fomnia liceat obfervare &
dijs leu inſtrumentis , quorum ratione interpretationem quærere . quaft. 6 .
poteſt accedere infanticidium , & imi In fine quæſtionis habebit exem
lia peccata . ſect. 2 . plum faciendæ in ſimilibus diſquifio .
Ex feqq.feétionibus,diſcet ſpecies divi nis.
nationis cum pacto expreſſo. In fpecie 18 Quæ occurrant hodiè peccata in
quoque illarum ultima de oculi ex fortè diviſoria , & quibus fit licita:6.4 .
cuſſione, nota incidère in obligatio quoft.i.
nem reſtituendi, ratione damni iniuftè 19. Quæ peccata contingant incon .
illati . tractu forus , quem vocant ollæ feu
8. in 9.7 . diſcet varias ſpecies pacti Lorheriæ quæ quoad védırorem , quæ
impliciti : ex quibus poterit decidere quoad emptorcs,quæ quoad miniſtros
calus fimiles, ut de falcantibus per py- ; leu aſliftentes, quæ quoad remp. vel
ras, de aſſervantibus,dunov, de ferenti. Principem ! q.2.
busamethyſtum ut ſomnient , de offe 20. Quæ peccata Gint canonicæ por
rentibus cadelam S. Antonio ur furem i gationis : an quis eam cum mendacio
indicet , & in quibuſdam poteft accede- ufurparit 29.3.
re obligatio famæ reftituendæ , ut in 21. An uſus ſit yulgaribus purgatio
Parthenomantia . nibus interroget: tàm fubeundo quàm
9. Quomodo liccat niti omnibus , exigendo . Notet quæ di& a de provo
prodigijs & portentis ? quando pec- catione ad divinum iudicium , quomo .
ries
cerur in huiuſmodi obſervandis fe. | do in ea peccetur : item de duello pub
dion . 2 . lico & privato propter adjunctam ex
10. Quando Gtſors divinatoria & 1 communicationem : & noter quæ ad
G88988 expli
 VM
SITION ARVM
998.. DISQUI MAGIC
explicationem cenſuræ illius hic addi
ta, Sect .1. 2 . Ex libro Quinto , difcet.
22. De peccatis purgationum varia
1. Quando iudexpeccet arbitrando
cum per ignem .ſect.3 .
23. Peccata probationis aquæ frigi. temerè circa criminis gravitatem ?
dæ vel ferventis. ſect.4 . 2. Quando peccet minuendo vel au.
24. Diſcer, cur & quomodo peccet gendo pænam legis ?
iudex probatione illa vulgari , qua lagæ 3.Quem iuris ordinem contemnen
in aquam proiectæ creduntur fuperna . I do iudex peccet ? Sed ....
tare : & quid refpondendum nitentibus 4. Quomodo peccet in inquitio
confuctudine leu corruptela quorun- ne ?s.circa corpus delicti.2. ratione ac
dam iudicum ? 9.3, culationis præcedentis. ; . in fornia in
25. Noter quæ hic dicuntur, ur com- | quifitionis. 4. quoad præcedentia incli
munia omnibus vulgaribus purgatio. cia . 3. quoad famam præcedenteni, 6 .
nibus. quoad abſolutionem præcedentem . % .
26 , Item notet , quæ dc excufatione quoad tranſactionem . 8. quoad gra
ex capite ignorantiæ aliquando iudices tiam Principis. Sech. 2.
prætexunt: ut fciat quando bona inten s . Diſcerde indicijs, quæ vis præcis
tio excufationem illispræbeat,.quando puorum ? 2. quòd iudex tenetur ali
verò non præbeat . quando ad damnorum reſtitutionem .
27.Item quale ſit peccatum errorfi. lnon interrogavit de ſocijs. 3. quan
nedolo ? do propterea reo deneganda fit ablo.
28. Peccare iudices , qui ſeniora lege | lucio ? 4.alia in hac re tam rei quam iu
& ratione , arbitrij liberam plenitudi- į dicis peccata . s peccata iudicis ex do.
nem ſequuntur: & quomodo omnis fectu indiciorum ad torturam (offici.
iudex legi ſubiectus ? fect.2.littil. entium . 6. quomodo diſtinguenda 13
29. Peccare quando canonibus non Etantia à minis ? 7. qited mens foru
obremperant: fett 3: tanda in minantis æquivoca. locutio
30. Quando liceat ſignum petere : & ne. Sect.3.
quæ fides requiſita ad editionem mira 6. Sect. 4, Docet vim minus certo
culorum rum indiciorum , 2. quòd ex nonim
31. Quomodo peccet torquens vel pedito damnojudex teneatur seltirie
daninanseum , cuihæc pigatio fuit re . 3. Peccari in fortiariorum defcn .
adhibita ? d.[cit.3 . fione,favore,patrocinio & occultatio
32. De peccato purgantis per ponde, ne. 4. qui mortaliter pecceornondo
ra & lancem ? g9 6 . fendendo. s. qui teneantur reftituc
33. De peccato purgantis per cru re.
1
cem . 7. Diſcet multiplices abuſus iudi.
34.Peccata in quibuſdam alijs gene. cum in receptione teſtium . ſedos.
ribus, quæ rariora. ibid. 8. Peccata accufatorum , & onus ro
ftitucndi.ſect.o.
9. Vana
 LIBRI VI . CAP. I. SECT. I. 666

9 Varia peccata in i es comprehen 22. Peccatum legentium vel re

dendis,carcerandis, & poftea ibi aſler- tinentium libros Magicos feit.17.
vandis ſect . 7 . 23. An præbendamaleficis ad mor
10. Multa gravia peccata circa mo tem damnaustuhariftia : & unctio &
dum torturæ , in quantitate & qualita- quid in Euchariſtia præbenda lit ob
te. fect.8 . fervar duir , fort.13 .
11. Quoſdam ritus ſuperſtitioſos 2.4 . Pertetni iudex fepulturam de
contra maleficium ( ut vocant vulgò ) negando ,jeit.i9.
Taciturnitatis. ſect.g. 25. Peccatult: cuium , qui ſubmini
12. Peccare iudices qui mendacio , Itrant ir trumenta necis ut reusevadac
dolove reum decipiunt.ſect.10. pænam publkain.ibidem .
13. Quando iudex peccet condem
nando reum ex fua confeſſione. ſe SECTIO 11.
ction.ii.
14. Quomodo diſcernendæ ſuſpi De figillo confeſsionis in hac materia.
cio , opinio & præſumptio.
is . Cui pofſit injungi abjuratio , & Anc rectionem addo , propter
quo pacto is ad eam invirus adigi poſo Hquor Croiamcon date properties
fit ? fedt.12 . plicitatem , & quorundam Iudicum te
16. Varia in quibus iudices circa ca. meritatem atque malitiam ; qui , quan
nonicam purgationem queant pecca tum poflunt , conantur ex confelarijs,
re . fect.13. diredtè,indirectève; cùm ante reimor
17. Quomodo iudex peccet , inter- tem, tùm poft eam , exſculpere ; num
dum etiam cum onere reſtituendi, cò i reus fuerit peccati illius conſcius. Adeò
quòd cùm deberet abſolutè abſoluere, ut alicubi audiverim ſolitos quodam
tantùm abſoluit reum à iudicij inſtan- loco confeſſarios à iudice poft latam
fententiam mortis in reum interroga
tia : ed.14 .
18. Quomodo qualificanda ſortile . ri;Gene iuftè damnatus reus ? necne &
gia ? item quæ fint hæreticalia , quæ religioſos quoſdam , eò quòd hanciu .
non? & proinde , quibus excommuni- 1 dicum iniquam importunitatem , ut
catio accedat ? fe &. is . facrilega , gravi oratione reprediffent,
19. Quando iudex peccet in pona | impofterum ad reos-audiendos vocari
irrogatione ? ſect.16 . delille. Notandú primò figilluni con
20. Peccata quædam propria Sacer . fellionis vini æqualem habere in omni
dorum & clericorum in hac materia , crimine , erianimaximè enormi , urin
de quibus illi interrogandi. ibid. crimine læla Maieft.humavæ , & hære .
21. Quando iudex remittens pe lisia unde pater fallum & erroneum
nam tencaturad reftitutionem , & pec- slle verſiculum illum vulgarem .
cet ? ibid . Eft hareſis crimien, quod nec confeſsio celar.
Notan
G888882
a Gign.de crim . laf. Mai.l.2. rub.qui accul.por 9.18. Ant.Gabr.l.7.concluis.n.17 . Alber
mode cognofcend. affertio.Cathol.q.35.Sco. Ric.in 4.d.ge 21.
1000 DISQUISITIONVM MAGICARVM

Norandum ſecundò, excommuni mittendum ; qui favor boni publici

fententia, fervandum figillum , ut ante
rei mortem , fic & co mortuo , quia mo
riendo ius famæ fuæ non amilir : nec
confellio eius propterea minus con
fellio eſſe cæpit , quam prius . Notan .
dum tertio , Doctores quando conce
dunt veniam detegendi, ſeu narrando
aliqua accepta in confeMione , nun-
quam loquide expreſſione, delicti in
Ipccie , vel perſonæ noninatione : fed
omnes tantùm agere de quadam gene-
rali revelatione delicti, fic facta , ut per
cam nequeat ad perſonarum cogni
tionein deveniri.a Notandum 4.aliud
elſe, li agatur de delicto committendo,
aliud G de iam commiffo .
Quoad delictum commiſſum ; in-
primiseſt ſententia quorundam , quæ
communis videtur Canoniftarum , b
poſle Sacerdotem delictum iam com
nyiſſun revelare , quod non in Sacra
mento pænitentiæ ; ſed extra illud ; ſub
proiniſlione ſecreti & ſigilli confeffio
nis accepit ; immò , G in teſtem produ-
catur , debere illud revelare in iudicio;
hæc ſententia reiicitur ab aliis , e volen
tibus veram efle de crimine commit.
ceſſat ordinariè, quo ad crimen com
miſlum , idcò li grave damnuin infer•
rerur celatione illius criminis commif.
fi; teneri tùm quoque illud ſic revelare
fatentur Menoch . & Farinacius , do .
&tiſs.duo luriſconſulti. Sanè promiſlio
illa fubſecréto figillifacere nequit , ut
quod figillum non eſt , id cale fiat: fed
obligat ſolummodò more promiſsio
num aliarum de ſecreto fervando :
quarum vis ſe in detrimentum reip.
contra æquum & bonum neqnit por
rigere. Quoad delicta committenda ;
quando quis non vult abſtinere aur ſe
emendare, fedcrimen ftatuit perfice
re , fuere nonnulli luriltæ , qui cenfue
rint , ca poſle à confeffario revelari .
hæc ſententia periculofa eft, & retrahit
homines à confeſsione.
Fxcuſari poffent auctores cius', a
dumtaxat locuti torent , de eo qui ſpe
cieconfitentis accederet,revera tamen
non haberet animum confitendi, fed
vel conſilij petendi tantúm , vel deci
piendi confeſſarium , aut pertrahendi
in ſocietate criminis:tunc enim nonelt
verum vigilla , nec res ſub ligillo credi

tendo non decrimine commiſo, pro- ta . (Juod ſi quis animo confitendi acces
babilem puto utramque , ſed poſterio. 1 derec, ſegue clavibusſubijciendi, & a!
rem ele tutiorem : in rigore quidem , folutionem conſequendi, & fic contera
qui ſe obligat ſub ſecreto tali æquè le fionis figillo rem ſubijceret: fequenda
obligat quoad commilla & commit- omninò comunis opinio cótraria,qua
tenda; fed cenfetur Ecclefia propter pluribus iuriſtis & Theologis placuit,
publicum bonum , velle irritare pro non effe rùm licitum detegere , ne reia
millionem illain , quo ad crimen.com . I. publ. quidem proditioncm . « Hans
ſenten

a Sicpoſt Angelum , Albert.Gigan .diGabrielium ,docuit Fari.to.1.9.51.n. 110 , bir

flibus Gomefio 3.p.C.13.num.9 . doGabrielio fupr.11.16 . foc Menoch.lt de prafumpt.9.89.n .
17.6 Farinac. d pot innoc.dan Abbar. Gabrieli.d.concl.ult n . 7. Menoch. de arbitr. ca. 180,
num.21. D.Tho Sot. Rich.docomm .Theolog . vide Nau.in c.facerdos,no ] 2016 feq.For.mul.
zos citas , iuriſtas ſed videtur non farisrem affecutus,
 LIBER VI. C. I. SECT II. rool

Sententiam limitant, primò quoad ve- minima aliqua caufa denegandæ abſo
ram relationem :volunt enim pofle Sa lucionis led ſatis eſt, li pænitens ani
A
T mo accedat confitendi , ſeque clavi
cerdotem tunc ipſos confitentes dili
genter monere,ut abftineant, & obvi- bus ſubjiciendi, ut abfolutionem con
ent,cùm etiá monere magiſtratus,& E ſequatur , & cùm hoc animo ſincerè
piſcopum , ut ſuper gregen luum vigi- peccata darret, ac numeratò promat;
lent, civitatem cuſtodiant, & fimilia, nihil quod meminerit , lrque dicen
quibus & malo lubveniatur,& confel- dum , prætermittens ſponte lua: ob
fio non reveletur a 2 limitant, li pæni ligatus hoc ipſo manet Sacerdos ad fa
tens habeat locios complices , & ipfe gillum ſervandum ; nec æquitas aut
quidem pæniteat , & emendationem religio lacramenti hujus pacitur, ut
Ipondeat ;indicat camen adhuc effe pe- quidem habuit , fuaque ascana cre
riculum ,neper complices,iplo.defité- diditconfeſſario, ulla ex cauſa decipia
te ,ſceluscommittarur: tunc enim pu tur, (unt enim permulti qui licet ani.
tant; ut occurratur damnofuturo ,pof. mo fint laris præparato & forti ad
ſe Sacerdotem revelare delictum futu confitendum : infirmiores tamen ad
rum,ctiam confitente non conſentien huc ſe putant , quàm ut queantabſti.
te.b 3. limitant multi luriſtæ fi pænite- nere, & imaginaria quadam neceſlica.
at pænitentem , & velit ſeemendare ac te fe trahi , raprariģue ad peificien
defiftere: quod fi nolir defiftere, nec dum putant : quod dolent ramen le
obviare ut poteſt,ſedperficere mavult: non penitus abominari , & à Deo po
tunc inquiunt non teneri facerdotem ftulant vires roburque Gibi ad hoc præ .
ad ligillum , quiæ putaturcommunior | Itari: & ignofci infirmitati ſuæ . Qua
ſententia canoniftarum , « fundamen re tertia hæc limitatio meritò à Theo
tur, eorum eft , quia non putant hanc logis, pleriſque hodie exploditur : &
eſſe veram confellionem , nec ſigillo
nec ſigillo miror Farinacium cam amplexum :
hic locum effe. cum re &tè D. Thom . paulò antè fuerit
• Sed falluntur , quia vesaconfellio ſecutus.
eft , fi animum accedentis & confiten Quoad 2. limitationem , fimul &
tis conſideres : licet non fit perfecta primam , dependent à quæſtione utru
confeſſio & valida. Et ad hoc,ut quis Sacerdospoſsit uri aliquando fcientia , ex
Gigilli ſecreto ligetur , nihil necelle eft confeſsione parta, faltem ad gubernatio
( quod benè docuit Navarrus ) con- | nem ,e mala imminencia avertendar ver
felsineni elle perfectam & validam ,Gibigratia , conftetur maleficus ſe veb
hoc enim requireretur , quanta quæſo | alium poſuille pulverem , vel quid a
porta pandeietur malis Sacerdotibus , | liud lub talilimine : & nih tollantur,
ad revelanda ſecreta: quibus ſufficeret domum comburēdam , Principem in
G88888 3 teritu

a Ex D. Tho.Auguin ad Angelum verſichehe tradita laruapatria poft, num . 18. b fic

post alios quoslegat. Ang.deGigasſup dg Earin. fup.num.tot. c Vt Inno. Abb. Anc. de qui eos
Jeg. Gab.es Menoc. fupr.Gigmf.quaft.18 . Ang ad Ang . fup.Bonaculap.commu.opin . verf.
facerdos non poteltrevelare,
 TOOL DISQUISITIONVM MAGICARVM
teriturum , quo: quot urbem ingredi- , ifto caſu ſit juris humanı; & periculum
entur, egredienturģ; in magnam per-, á republica, vel proximis : cùm citra
niciem aut periculum venturos. Qua damnam tuum , & figilli violatic
in quæltione confen tiunt omnes ferè nem queas propullare , fit juris divi .
DD . paucis excepti s , licere lervata ni : haud dubiè cafus poffet incidere :
circumſpectione, ut nec directe, necL
E
quo quis teneretur hac fcientia ad
indirectè ad fufpicionem peccati con- malum ; quemadınoduridiximuspro .
fitentis quiſquam deveniat , a Sed pro- pullandum avertendumque uti , præ
babilior eit contraria fententia , & tu- ! Tertim cùm fententia illa communis
tior, & magis conſentanea religioni ac | lieprobabilis, & nullum jus humanum
reverentiæ huic Sacramento debitæ ; valeat impedire: ne quis cùm neccf
quàm tenuifle videtur Henricus Gan . Gicas poſtulat, ad malum ingens impe
denl.b Tutiorem dixi , quia ut illa con - diendum , fententia probabiliutatur,
traria practicetur line periculo , tanta cEr hoc caſu admitti pofler prima illa
& tam inultiplici eft opus circumſpe- limitatio : ſed & 2. G per omnia pro
&tione, ut difficile fit plerumque eam fpiciatur, & caveatur bgilli integrita
ſervantem non incidere in ligilli vio ti. Nec enim putandum , Pontificem
lationem . 2. quia favet ipli Sacramen de hujuſmodi extraordinariis planè
to , cùm inviter ad illud ipſa filəntii & calibus agere voluiſſe , quiin religio .
arcani necellitate , & fecuritate ac li . lis congregationibus vix unquam evc.
bertate confitentium . 3. quia S.DN . niunt ,
Clemens Vlil.ann . 1592.die 29.Maii, Ex hac autem ſententia illud fequi
decreto qaodain , præcepit ſuperiori- rur:Si Petrusmagusmihi confitensin
bus regularium , ur diligentillimèca ter circumftantias peccati complicem
veant,nenotitia de peccatis in confel- | indicarit : isque mox mihi quoque
fione habita ad exteriorem guberna- | confiteatur , red
peccatum illud Gbi
tionem utanrur . Quæ ſanctio etli li - i cum Petro commune reticear : non
ger duntaxat eos, ad quos fcripta; fia- poſle me hac ſcienria uti , adillum de
tis tamen indicat Pontihci Maxim .
hoc peccato examinandum : fed ran
magis probari eam ſententiam ; quæ , tùm poſſe me in genere inveſtigare:
vule ita prorſus le confeſſarios gere nom lit aliud , quod conlcienriam ejus
re , ac fi in confeſſione nihil peni- ! gravet , & perſiſtentem in Glentio , re
tus audiviffent ; libiquc perſuadere, neri me fimpliciter abfolvere. Sequi
nullatenùs humanarum rerum regi- tur fecundò,Non poſſe Sacerdotem ne
men ab hoc Sacramento dependere, metu quidem mortis propoſito cuie
ut quod ab eo quàm longillimè di . quam hoc crimen revelare , d & poffe
ftat . Cùm tamen hæc prohibitio in co calu dicere neſcire lele , nec detali

peccato
a citantmucos Sotusderat.fecr tegendimembr.3 9.3.Navar.in dc. Sacerdos sem.4 .
ſegg.d.8.c eft omnium illorum quos cisat,liti, deb num. § 1. aprel.card. Toler. om fis ***
Calum Emanuel Sas in Aphorifoqmod lib.8.9.429 . 31.c Vide D.Tho.in nduw.3G, ikasl.
1.ad 1.4. c.Sacerdos de pe ...6 . ibi. Nau.à.7.13. do eft commun .
 LIBRI VI. C. 1. SECT: IT. 1003
peccaro fe quidquam audiviſſe , quia | runt, ut hæc licentia detur extra con
revera non lait,nec audivit, ut homo, feflionem , & rurſus tunc reus narret
feu ut parsreipubl. fuum peccatum , Sed hoc non eft ne
Immoli mente ſubintelligat, ( ſcili- ceſſarium , ut melius cæteri:cenſent,
ht cet ,ut pollim revelare) pollet dicere le Dam G extra confeffionem iterum ei
hocin confeffione non audiville , vel narret : jam poterit ex alio capite re .
reum fibi hoc confeffum non fuille: & 1 ferre , nempe juxta limitarionem le
2.2 hæc omnia poffet juramento confir quentem . Deinde quid intereſt , di
mare. « Nec poteft ad revelandum Sa carnc in confcdone , do cibi licen
cordos à quoquam cogi,nes Papaquitiam , hoc quod modò narravi reve
dem : muliò minus à quovis alio, ut fu . landi : an poſt confeflionem hoc di
sè docent Auguſtin. Berous & Hiero cat , & iterum narret ? Veriores ergò
nym . Gigas. Quod fi judex inveniſ. conditiones funt , non ſufficere
fer peccatum malefici ' ſcripto com ratihabıtionem , neque licentiam in
mendarum : ucid confiteretur: velab terpretativam , velimplicitam , led re .
aliquo auſcultante pænitentem , vel à quiri explicitam & expreffam . 2. de
facrilego Sacerdote figilli violatore bere eain effe mere liberam & nullam
id intellexiſſet , non pollet judex his tenus coactam . 3. debere fubeffe cai ,
teſtibus , nec illi fcedula , nec ipli Sa lam juſtam & magni momenti: ut p !?
cerdoti credere , nec propterea reum ca bonipublici , aut corporalis vclipi
capere, vel torquete : immò etiamgricualis boni pænitentis . Nain joco
A jam illum condemnaffer teitibus con vel ex cauſa levi revelare , etiam habica
victim : & poftca intelligeret cotam permillione confitentis , facrilegium
delationem vel accufátionem ortam foret.f
ex ſigilli violatione , deberet damna Sacerdoti verò , dicentile licentiam
tum abfolvere & dimittere c . à pænitente habuifle , non lemper cre
Duo denique ſunt caluis , folis qui- i dendum : fed duntaxat, fi & ipſe bo.
bus liceat revelare in confeflione au næ lii famt , & jurejurando id con
dira, primus eft, quando pænitens Sa: firmet , & pænitens ci non contradi
cerdoti licentiam reveiandi concer cat.g
fit, conſentiuot in hanc Theologid , & Secundus caftus eft, li facerdos idem
Iur ſtæ e propter text . clarum , in cap. aliunde , feu alia via , extra confeflio
quia licet pæni- i nem , ante vel pofteam , reſciverit:
fignificajti de adulter :
tenti renunciare juri in favoren laumqucm admittunt, in delictis conmir
"introducto . Quidam tamen requi- tendis, Abbas & alii ſed idem in com
millis

a Navarrus Man.c.8.num.19.communem eſſe docent Gigas de graft 18. num.4 Gomes,

desrina.s 13.491 , Malca.li.deprobar.in præfat.q:44f1.s. n.51. b Berous 9.12.n.2 . Gipus d . 9.18.
n.5.c;Ant.Gomeſ.d.nu.9.Maſc. d operis hz.conc.377.nu.1. 3.Men.lib.1.deprelum..guaft.
89 num :6.127.deft cuinmuris, vide Sozum in 4.d. 18. queft.4. à S. Sch.in 4 W.18 ob 11. fi
Masthaus desmon's,csia eignificatii deadulte. Fari.fupr.num.iii.g pot Halenſem , Sca.
Dur.Gabr . Maior.in 4.d.21 h videMaſcard.de probatio.conc.1286 .
 1004 DISQUISITIONVM MAGICARVM
milliscenrent communiter a Theolo & c.omnis de pæn. & remiß. Farin.pred.

gib , & ratio efficax id perſuader,nec e- rim.quaft.so.numer.93. aliquando ta

nim per confellionem facerdos amit les juſ fuere à Pontificibus degradari
tir jus quod ante habebat : neque id & pæna mortis affici , & meritò, ex
quod poftea aliunde illi comparatum . emplum ponit Felicianus libr. degrad.
Quod fi amitteret , confeflio vergecap 14.
ret in damnum publicum , nam frau
dibus patrocinarctur, & judicia ever SECTIO III.
teret, verbi gratia , liquis, coram duo
bus Sacerdotibus tantùm , maleficium De modo Confeſsionis.
commihflet , & poftea utrique confi

teretur: itecoimetum necdeferrine

, Phoereikende que communiafuntin
quàm fit reip.perniciofum : nemo non riter obſervare oportet confeſſarium
intelligit. Cavendum tamen Sacer- nonnulla. Quædam pertinent adin
doti,ne hac licentia utatur , nihin re terrogatoria : quædam ad præparatio
gravillima: nam facilè ſcandalum fe nem animi: quædam ad obligationem
queretur , li frequenter & in levibus reſtituendi: quædam adablolutionem
rebus ea uteretur: item cavendum ,ne- impertiendam .
quid amplius dicat, quàm quod extra ima Quoad interrogatoria , multa fuerunt
confellionem cognovit. Sacerdoti ve. àmedicta,ſea.l. his adde primò quòd
tò dicenti le extra confellionem id re quia fagæ vix unquam faciunt inte

Iciville non credi , niſi id probet , & , 6 gram confeffionem , idque dæmoni
non probat , extra ordinem punien - promittunt : rogandæ ſunt de hacre,
dum arbitrio judicis, communiter cen . & facrilegæ ſeu mutilatæ confcMiones
fent Canoniſtæ c, fed hoc arbitror de omines repetendæ : deinde ur tanco .
facerdote malæ famæ intelligendum . i mnia prodant , inducendæ bonis ra
Nam in eo qui bonæ famæ elt , puta. tionibus, ut velint: & interrogatoriis
rim ſufficere iusiurandum probatio- illis Sect.1 juvandæ , ut pollint . Inter
ne , feſtes defint : cur enim non hic ſ rogandæ quoque,an ex animo renun
fufficiat, quod in priore caſu ſufficere ciarint fidei,nam tunc eft apoftafia, 20
fatentura aliquid animo crediderint contra fi
Denique, extra hos cafus licitos, ſa dem ? tunc eſt hærelis.an abufæ rebus
cerdos revelando violans ſigilli (quod facris: & eſt facrilegum.an diabolum
ex jure divino poſitivo Auxit ) ſecre- adoraverint , ſivè in ſpecic aliqua vig
tum , hodiè deponendus, & in carce - bilem ,ſivequem non videbant ( utto
rem perpetuum monaſterii cujuſpiam ftarur Meierus de fagis Atrebatenfi
detrudendus eſt. vide Conc. Later.c.2. | busauno 1459. ) item quamdiu in hoc
crimi
a vide A uguft.de Ancona ad Angel.ubi fupr.do Farinac.fupr.b D. Bona.d. 21.117. 1.93 .
8.3.Sotus d.18.9.4.Art. 6.Nau in d -cofacerdos n.161.c Navar. alii quos fegumatut Macarlo
fupines.com 6.c Fari.fwp.71.108.
 LIBRI VI. C. 1. SECT. III. 1005

crimine hælerint, an aliquando animo , parationem : docet autem ,in hoc ma

pænicuerint , & c. proprer volitiones ximè carmine, experientia , non expe
ejufdem criminis diverlas& carum in dire cos, qui confeffarii funt fucuri,
terpellationes. 3. interrogandæ ſunt, ante fententiæ pronunciationen ad
an adhuc retineant libros aut alia ma reos accedere , ut eorum confeſsio .
gica inſtrumenta : quia retentis illis nem excipiant : vix enim verum faten
ablolvi nequeunt. 4. utrum alios tur,dum libitiment à delarione : item
talia docuerint aut feduxerint : quia docet eadem experientia, nontſleuti.
non debent abſolvi , niſi quantumin ! le , immò fæpius noxium elle , Gijſe.
ſe eft convertere illos conentur , & li met confeflarius moriis lententiam

converti noluerint, eos ad ſuperio. reo intimet. fic enim à tali nudijo ue
resmagiſtratumve deferant , aut ac- plurimum abhorrent , ut rarò poſt
culene . Si tamen confeffio fiat in ar modum rectas & fynceras admoni .
ticulo mortis , lufficiet tum , qui præ- tiones in animum admittant, illud
fences fuerint in genere monere & quoque memini à me qualirum ali
hortari, ut à deceprione & hæreſi tali quando: An dum in tormentis reus rer
sccedant, fibique impoſterum caveant, fatur , liceat rel expediat, quafioni con
& c. s . videndum , utoccaſiones re- feſſarium intereſſe : ſcio id latruncula
labendi evitentur , & collantur , verbi tores à lacerdotibus aliquando pete
gratia , Ghabitat , vel verfarur inter re : ſed impudentiores illi , an impru
maleficos , quando fieri poteft , loci dentiores ifti qui faciunt, nefuo abu .
mutatio , & ſeparatio injungenda.6. fus eſt certè , propter irregularitaris
multa quæ fe hic ingerune pericula.
interrogandz diligenter de veritate mu
confeſsionis judiciariæ , hortandæ, & i quæ ibi neceſſitas confeffarii immò
cuncta vero , quæ dixerunt , ne mu quæ utilitas : hortetur ad Glentium ?
tent , ſed veritatem tueantur , Gfalo cauſa elt cruciatus augendi horterur
ſa , ut retractent : fi quos innocentes , ad confelsionem veritatis ? mortis
fententiam accelerat. abGt potius,
('ue fit non rarò ) derulerint , eos ex .
culpent : liquos noxios complices & fugiat à tam acerbo & ferah (pe
ſciant non einendatos , eos deferant | Caculo facerdos : feque contaminaci
judici : neque ex hac generali ad- pucet , li propior adgitar , & ocu
monitionc irregularitaris periculum lis hauriat hanc carnificinam . Et
eft . apertè id prohibitum in conc. Antilo
Quoad animipreparationem , magna Godorenli canon . 33. non lscer Presby
in hoc criminc confeffariis le difficul tero nec Diacono ad trepalium , ubi rei
( as offerr. Inprimis cavendum pu torquentur ftare. ubi nova vox trepa .
to judicibuigne reis mortis ſententiam lium . ut puro de equuleo . Nihilomi
per quofvis denuncient , deligendi nus fareor illud utile futurum ,liin vi
potiùs viri pii & prudentes , qui hoc cino quopiam cubiculo fit , ut , Gin
indicent verbis prudenribus, & limul mortis periculum rcus incideret , ju
adhorceatur ad bonam & feriam præ- vari pollit celeriter , & deficienti ve
Hhhhhh nire
1006 DISQUISITIONVM MAGICARVM

nire fuppetias. Morienti adeſſe con- I.contingat incendio , mortem illam

feffarium neceſſe eſt, propter diaboli cruciatus expertem fore : migraturas
inſidias, qui calcaneo infidiatur, hoc eft
ulţimo vitæ humanæ actui.Hæc quæ-
Liaudio : num liceat à iudice petere : ut
fireus rivm rogo tradendus fit exurendus,
Sacculuspulvereus pectori appendatur, ac
celeranda mortis gratia , vel , cùm , apo
penſus eft , à carnifice , ut ignem illi ad
moveat : vel à iudice., utftrangulari iu-
heat eum , qui lento igne confumitur ?
vulgus Doctorum talem putat inci
dere in irregularitatis notam . Siindi
ceret, foret ea, quam vocant, ob defe-
atum - levitatis. at mihi hic lenitas ex
ex hujus vitæ miferiis abfque fupplicii
ſenſu , ut in futuræ vitæ beatitudinem
transferantur , illic eas dæmonibus fi
miles forc :eodem robore, Scientia, di
vitiis potentia, voluptate, quibus iple
dæmon potitur ac pollet , donandas.
Sic mendax decipit . Alius error eft,
quia perluadet impoſſibile eſſe ipfis.
ad Deum converni & veniam conre.
qui peccatorum , propter pactumle .
cum initum , & Dei abnegationcm , a
liagire equibusſe contaminarunt ſcele
ra nefanditlima. Sic illas dum vel de

uberare videtur potiùs, quàm deelle fperatione dejicit, vel fpe lactat & cf.
& opus meritorium puto , quodque collit , ſemper conaturobdurare : ut
non facerdotem modo , fed & quem- cuncta negent , refpuant confiteri,
vis Prælatum deceat maxiinè : non non refipifcant , nihil pæniteat deli
tàm mors acceleratur , quàm cru- quille. Hic in promptu Sacerdos ha
ciatuum finis accerfitur , moritu beat , & ſacræ fcripturæ teſtimonia , &
rus ille certò : agitur , ne per tot ſup- Patrum ſententias, & cxcmpla omnis
plicia. Sed ad confeflionem reverta ævi: quibus clarè demonftret utroque
mur. dæmonem mentiri : feriò converfos
In contritione procuranda , hoc opus nunquam à Deo rejici: nihil carum ,
hic laboreft, non ex parte Dei, ſed ex quæ pollicetur, jactatorem illum præ
parte ipſius malefici, quem ordinariè i ſtare poffe ,neque lipoſſet velle . Grau
duo impediunt,error, & mctus.Error vitarem quoque criminis poterit pro
quidem multiplex. Nam poftquam ponere ex circumſtantiis hæreſis, ido
captæ funt maleficæ , utipfæ met ſæpè í lolarriæ, Apoftafix, homicidii, patri
fallæ , tunc diabolus ( verba lunt Grill bidii , rapina , Sodomix , & facrilegii,
landi a ) nihil aliud ſatagit , nec laborat impenitentiæ verò iftius lignum i.
in alio , nifi in perſuadendo , ut perſiſtant den Grillandus b. maximè quoad
in fententia , & ufque in vita finem perſeve: mulieres , certum eſſe dicit : & lacry
rent: ) Adducantur licet in ſupplicii máš nullas emittant , cùm ramen fies
locum , ignisque luccendatur, fe illa- regemere, lufpitatéque videantur, &
rum corpora & laqueo , & Aaminis omni conaru lachryman conentur .
palam erepturum , facturumque,ut ex Hanc ifſecum aliis Iuriſconſultis ve
fiammarum contactu nullum dolo tiſsimam notam putat , qua conftet

sem percipiapt. Quòd fi mori illas cas non vcrè , fed fictè tantùm pæni.
ccre
a di cortileg.99 n.9. b fupın .
 LIBRI VI . CAP . I. SECT. III. 1007
tere ,cujus rei, cùm videat fe rationem | lacrymas faciles, quàm illæ. Accedir
nullam naturalem idoneam reddere quod I. C. iſti non ſatis inter fe con
polle, confugit ad ſupernaturalem , cordes , diffidentab invicem ,quidam
vulique id fieri à divina providentia , a ſeipſis. Aliquando fcribunt defectum
in pænitentiæ favorem . Conſentitaſ; lacrymarum efle indicium ipfius ma
Grillandus & focii: fi ſaga lacryme . I leficii, nam maleficas eſſe, quæ non la
tur, verè illam pænitere exanimo : G | crymentur: at Grillandus fateturma
non lacrymetur : fingere pæniten - leficas,cùm verè pænitent, lacrymari.
tiam . Nunquam judici auctor fuerim An hæc conſentanea, & non pugnan
huic conjecturæ inniti ; ut certæ vel tia ? ſi dicas , lacrymari, quia eò iplo,
idoneæ. Nam experientia illa quam cx quòd pænitent , maleficæ eſſe delie.
aliquibus ait Grillandus ſe collegiſſe, runt: lacuit adulter eſe definit affect11,
3
fallax eft & incerta ,tùm quia nonnun . quem peccaſſe pænitet , verum hoc
quam ipla doloris magnitudo lacry quidem . Sed quid li penituerit pec
mas deliccet, & planè collat ,juxta illud caffe, & poſt pænitentiam hanc animi
orcheitræa, comprehendatur ea , quæ veneficiis
Fletuque acerbo funera & queſtu carent: ſuis multos interemerat ? hæc juxta
Quin iſta tanti pervicax clades mali Grillandum poterit lacrymari , quia
Succavit oculos, quodque in extremis folet, ponicuit : juxta cæteros verò adhuc
Periêre lacryma. lacrymari non poterit, quia quoad ex
Solet ait, & verum eft. Iam exad ternum forum adhuc eſt verè malefi
verſo fæpè præ lætitia quidam lacry - ca,nam ùt Grillandus hoc ſuum dictú
maptur,juxta illud cjuſdem b . ſtabilit auctoritate divinæ providen
Subitos fundunt tiæ , ad pænitentiam animideclaran
Oculi fletus:nec cauſaſubeſt. dam : fic aliiilli ſuum quoque firmant
Dolor an metus eft :an babet lacrymas eadem divina providentia , quam de
Magna voluptas ? cet favere judicibus ad criminis com
Nec juvant illum argumenta à Ca- miſii deprehenfionem & vindictam ,
nonibus petita , quibus tancun pro . quare juxta illos, ut crimen huius ma
bacur lacrymas eſlė lignum pæniten- leficæ ( quoad forum externum talis
tir, & nubis mæltæ animum obliden eſſe non deſic ) puniatur , neceffe eft
tis profluvium : lacrymis quoque pec- hoc indicio illa'm detegi , uttlere non
cata dilui , & foeditatem animo elui : queat, quam lacrymaturam Grilland .
quæ ut veriſlima ſunt,ita minimè pro contendit.Planèconfeffario omnia hu .
bant: nullum pænitere, niſi & lacry. I iuſmodi indicia aſpernāļa, omnes hu
metur , quidam funt tam duro vultu, juſmodiconiecturæ fugiendæ ſunt: cò
càm ficco cerebro , ut lacrymari ne- quòd pænitenti pro fe, & contra lelo.
{ ciant, etiam pueri , poſſunt ergòmu quenti, tenetur credere . Denique quis
lieres quoque tales reperiri.Nam puc adeò fori huius interni inexpertus eft,
si non ininus humidi , non minus ad qui nelciat, fæpè ubertim flere quof
Hhhhhh 2 dam

a Sene,in Red .v.57. b in Thyr ,

1008 DISQUISITIONVM MAGICARVM

dam confitentes exiguo tactos dolore : cium magiſtratus fuerit, cogère hærc
& alios multò gravius affectos , & des ad fatisfaciendum : immò & reus
ictos profundius, nec unam lacrymu. I deberet hoc coram judicibus declara
lam emittere. re : velle fe , ut de bonis fuis, omnibus
Vrget etiam tùm reos metusduplex, ( quoad fieri poterit) ſatisfiat ,qui damı
alter verborum & minarum à dæmo num acceperunt: Ac in locis,ubibono .
ne , à quo incarceratæ non rarò affli. rum confiſcatio capitale fupplicium
guntur crudeliſlimè : alter humanæ confequitur: officium confeflariierit,
infamiæ : contra utrumque rationibus, monere reum , ut judicibus indicet le
exemplisque armari à confeſſario ilasfà fiſco petere,ut qui io bonis , etiam in
oportet. reſtuutione hac exſequenda fuccedat:
De tertio illo, nempe reftitutionis ob fi reus hoc nequeat facere , confeffa
ligatione: confiderandum , fitnedam rius obeatmunus , laltem monendo
num adhuc impendens , an verò iam judices vel filcum. Non evin maleb .
fuerit ilacum , Gdamnum adhuc pen ci per mortis pænam , evadunt obli
det , ut fi res adhuc fit planè integra,vel gationem rediruendi. Nam morrem
venenum , vel aliud maleficium non- lubeunt propter iniuriam reip irroga
dum cæperit lædere, fed poteliquod tam nó
tam nõ proprer iniuriam privatorum .
tempus effectum ſuum exleret: non eft Et hæc eadem realis obligatio reftitu
reus abſolvendus , donec quocunque endi,migrat,ad quofvis bonorum inc.
modo licito conetur malis futuris ob ceffores: cùm non pæna fit,led debi
viare, & veneno antidotum præbere: cum ,quare tenebuntur hæredes , qui
velmaleficium deſtruere : idq; totumcunque fierint, damna reſarcire, qua
de confilio confeflarii docti & prudétenusad eos ex bonis maleaci commo
tis :cui attendendum, ne occultum cri dum pervenerit. « Ceffaret obligatto
men pandatur:& ne qua media illicita ifta,li parslæfa profiteretur, ſe tali lup
adhibeatur. Si.verò aliqua jam damda plicio contentam effe , ſibique fic laris
fortunis perſonisve fuerint,illa nõ ab- factum.b.
ſolvat confeffarius fine pravia ſaris fa Quartò,quoadebfolütionem : quædam
&tione, aut (ſicam nequirreus præfta- particularia occurrunt. Quærendura
re) finc fidciufforia , vel faltem jurato- enim , an padum habeant cum dæmo.
ria cautione, ita fanè quando quis ad- ne expreſiun .,quid promiſerint;& qua
huc liber iuriſque ſui confitetur.Nam folennitate , de his folemnitaribus,
folenni
quando eſt Jamnatus ad mortem : in lib.z. diximus permulta : quæ poftqua
locisubibona non confiſcantur, fuff Scripolle , venitad manus meas liber
cit ficonfeffarius hanc defuncti obli Gallicus Florimundi Raemundi, Sena.
gationé ( ex ejus conſenín ) hæredibus toris Regii in Burdegaleoli curia, viti
fignificaricutet, fi poteſt: tunce; ofli- ! pii, Catholici: & ecudiciis ij quo situs
nonpulli,

a c.in litter.de rapor.co incendieſt communis teftib.Civar.l.3.var.refol.c.3. Clara Sifa ,

quaff,sta b Nau Manual.c.15;num 15. Binsfide confermalef.part.z. prelet. 13. chiodo 13
ticrift.c.71
 LIBRI VI. CAP . I. SECT. III. 1009

nonnulli cæteris nefandiores , & magis | ciei inſtar frigidum experiebatur. Singulis
facrilegi continentur:fideliter eius ver quoque menſe Mercurii & Veneris diebus le
ba transferam in latinum fermonem , ! mel generale Capiculum (fic vocabat ) cele
ſcribit in hac Curia anno 1594.auditam brabatur apud Pureum deDome, ad quen
mulierculam , Aquitanam adolefcen - conventum ipſa infinitis vicibus accefferat,
tulam , non incita forma,quæ fine tor cum aliis pluſquam fexaginta , qui finguli
mentorum cruciatu fponte ſua fateba- candelam ngram fecum adferebant , & de
sur : ſe , tenerioreadhuc atateciim foret, à la bırcina inter cornua luiente accende
quodam Italo corruptam , & poftea , quæ bünt , quam birtus admotam peffico , poſte
D. 10 annis Precurſoris diem precedit , nocie riore illo fub cardino flatu accenderat .
media , in agrum quendam abductam , illic Quoperacio omnes tripudium orbiculda
Italum fagina virgula circulum in ſöka deſi re , obverſo invicem tergo iunct is manibus
gnaſſe ,, certaque verba in libro quodam ni . auſpicabantur Mille quoque fimulachrum
gro lecta ſubmurmuraſle : fubitò deinde bir exbibebatur: quod qui perag:bar (quem illa
eum grandem planè atrium affiriſſe, probè i nominavit caſula nigra , trux ( ui nullz in
cornutum ', conuitatum fæminis duabus, & 1ExIx , veſtuebatur: luco facrificii ineruleni
mox acceſsiſſe viruin veftitu ornatuque fari & facie boftie , elevabat reſegmen fie
werdotali. Hircuni quaſijife ab Italo ,quid pilo re orbem ex rapa , tincłum fuligine : & Co
ella ifthæcforet ? reſpondiffe nunc , eam àfe relevante clamabatur à prafentibus , una
adduilam ,ut bircus 111 fiolarum numerum il nimi voce : Magiſter adiuva nos . Calici, le
Lanı referret. co rini , aqua infundebatur. Ex:ftralem
Quo audito', iuſsic hircus , ut illa ſigrium verò aquam fic confiriebant. fcrobi in ter
crucis manu lava efformaret, & quot ade. ram defoffa bircus immingebat : hac unda,
rant , ſalutatoriæ venerationis officio fun. I pura ſcilitet , ſacrificus & afpergillo utro
gentessuccederent propises. fecere illo & ofcu- cuncios aſpergebat. In hoc conventu mini
er
lú fub ipſa casida labris impreſjere.Int bir fteria ſortilegu fingulis difiribuebantur , &
ci cornua nigricolor candela tetrum lumen i finguli rerum à ſe geſiarum rationem red
prabebat : dehac . quas finguli manu tene- debant. difceptabatur devenenis, maleficiis,
bant , accenderunt, & cum hircum adora ligaminibus, & rimedus magicis, e per
bant,ftipem pecuniarium in peluim ,qua ad. I dendu frugibus, fimilibuſque crimir:ibes]
er.it,iniiciebant. Iloc primofreunitempore . Hactenus Raymundus. Sunt ergò fi
Poftea Italus fæminam in eundem iterum milia ſcrutanda , ut de Sacrilegis , apo
locuin reduxit. timac hircus abea poſtula vit Italiæ & idololatriæ genere conltet :
coroll.im fer ferram de capillis eius : Italius , quærendum quoque , an aliquem
capillos de ſecuit , & illi obtulit: hoc figno dei errorem mente foverint. ver
defponfatam feduxithircus â turba. & in bigratia , quòd non St unus Deus :
viciminnonims deductam , folo appriſſam , quod diabolus fit Deus , vel quod fit
inivit : que femine commixtio "( vraie- omniſcius , automnipotens :quod le
bat ) u.irè ingraid @ voluptatis planè į ſus Chritius non fii Salvator: quòd Sa
expers fuit; imò ( ilm fenfu doloris - Icramenta Ecclelie non fine ullius ef
cerbis & borroris,ob ſemen bici,quodgia- ficacitatis.ſupernaturalis , vel quòd
Hhhhhh3 vim
1010 DISQUISITIONVM MAGICARVM

vim liabeant ad maleficiorum opera. | libet cenſuris etiam reſervatis, quia in

tionein , & c. de quibusadum toto o mortis articulo omnis relervatio , cel
perc. ſat. Secuseft , quod illos alios , qui
Si quid huiuſmodi crediderint , non funt in mortis articulo ; nam quo .
ſunt hæretici, & ab hæreſi , eiuſque ex . ad-hos, ſolent ab Epifcopis fibi reſer.
communicatione prius abſolucndi. Sivari: veneficia,ſortilegia ,maleficia &
nihil huiuſmodi crediderint , in conſci . incantationes, duntaxat tamen , fecuto
entiæ foro hæretici non cenfentur : ſed effectu , & quoad actus exteriores: d Sir.
abſoluendi ſicut ij , qui contra fidei dú- tus ctiam V. anno 1588. Gibi foli refer .
taxat profeflionein , & per facrilegiavarat crimen abortus: ſed illa bulla ex
mortaliter peccarunt : licet aliud fit di . tra Italiam vix innotuit , nec à majore
cendum in foro fori. Attendere præ- populi parte recepta fuit, & idcò vix
terea oporter confeffarium , an confi- alibi ligavit, ex Navarr. fententia valda
tens aliquam aliam incurrerit Eccleſia probabili , e quin etiam loan . Chappe
ſticam cenſuram ; verbi gratia , utrùin auville olim Penitentiarius , nunc Vie
maleficium vel veneficium ( quale carius Leodienfis , fcribit fe à viris fide
cunque id etiam abortionis vel phil- dignillimis accepiſſe , conſtitutionen
thri ) præbitum lit clerico vel religiofæ hanc Sixti V. & in ea contenta , per fuc
perſonæ ( quibus privilegium Cano - ceſſorem cius ad ius antiquum revoca
nis cap.fi quisſuadente, proſpectum vo. tam . f & P. Sa. in verba homicidium ie
luit ) unde illius fit fecuta mors vel mu ftatur Gregor .XIV.declarafle, pænas
tilatio ( tum enim incurritur etiam ir bullæ illius duntaxat locum habere :
regularitas : a ) vel etiam notabilislæ- quoad forum iam animatum , unde
Go , ratione caius incurritur excom . colligitur pleraſque illationes, quasVH
municatio illa violentæ manus in cle valdus poluit in Sixtinæ bullæ explica.
ricos injectionis. Si videt cenſuram in tione , Fallas eflc.
curriffe , ab ea debet primùm abſolue.
re : fi dubitat ; utendum abſolutione Quoad illas Epiſcopales reſervatio
conditionata. Sed quia non cuivis Sa nes, grave dubium elton Mendicantibus
cerdori competit ius abſoluendi in ordinibus,virtute fuorum privilegiorum , ef
quovis calu : ideò diſtinguendum in iam maris magni, quibus eis permittitur
confeflione rei ad mortem damnati , &1 quofcunque & undecumque ad eos reni
alterius , ſpontè confitentis, non cono i entes abſoluere à cunctis peccatis len
demnati Erenim , cum ille cenſeatur furis etiam Pontifici Max. rerrvati , ex
in articulo mortis (quoad hoc ) politus cepris iis, qua in bulla Cæna Domini centi
bàconfeflario poterit abſolui à quibuf- nentur, an inquam , üs liceat abfoluere a
refervatis

a t.de cat.c.presbyterum c.audientiam dehomic. b Sylveft ver.confeſsio $ 7 Hadrim

de confef.q.3.Canusdepæni.p.5.Sorusin 4.d. 8.ar.4 . Navar 6.9.9. cc.paforr'is 3.praSSTRA
deoff.ordin c.fures de furt Conc.Tridentin . 6.14.defan.r7. dex receprioreſensendia Palu
dani apnd Sylv.in verb.cafus 9.5 . Antoniop.z.cit.i7.cap.ii. Manual.6.23 .. 45 , fl. de
Cafib.referuatis 6.9.quila
 LIBRI VI. CAP . I. SECT. III. 1071

reſervati Epiſcopo caſibus poft Concilium
Tridentinum : Negativam partem tuen
tur Felicianus Epiſcopus Scalenſis.
a Vivaldus , b & recentior alius ſcrip. I dere cenſendus eft illos minores. « Cóc
tor , nituntur his argumentis , 1. Gre
gor 13. ( ut teſtatur quibuſdam e .
piſt. nepos eius Cardinal . S. Sixti )
Borromæo, & Paleotto Cardinalibus
de fententia congregationis Cardina . ,
lium , adde addeclarationem Concilij
ee on Tridentini reſpondit , hoc iam non
poſle regulares virtute ſuorum privi-
legiorum : idque Borromæus , & Sy-
nodus Mediolanenlis ſtatuere , & ex
ter : quia caſus Epiſcopales ſunt mino
res calibus Pontificijs. cùm ergò fuos
Pontif.concedat, multò magisconce
fell, Pontifex poteſt abſoluereà reſer
vatis Epiſcopalıbus: fed per huiuſmo
di privilegia concedit Religioſis , &
quaſi delegar ſuam abſoluendi pote
ftatem . f Secundò bullæ cruciatæ , &
quarundam Sodalitatum : quibus da
tur licentia eligendi confeſſarium , qui
eos abſoluat abomnibus peccatis : tri
buunt licentiam ei , quem iſti elege
rint , liceos abfoluendietiam ,à calibus 1

communicationis pæna fancivere. | Epiſcopalibus : gmuliò igitur magis

Secundò quia S. S Dn. Noftr. inno hanc licentiam tribuent bulla & pri
tentiùs IX . & Clemens Vill. in ſuis vilegia immediatè religiofis à ſede A
jubilæis concedunt caſus Epiſcopis re. poſtolica conceffa. Tertiò quia nec
fervatos: quo indicant,abfque lubilæo, Concil Trident.nec Gregor.XIII.pri
aliàs non poſſe : hoc fecundum argu - vilegia hæc quoad omnes ubique reli
mentum Vivald . putat convincere: ut i giolos apertè revocarunt , quod erat
& primum, auctor ille recentior . Ter- neceſſarium . b) De Concil . Tridentino
tiò quidam obijciunt Clement. Du . id fatetur Vivaldus num. 40. illud c . 7 .
.dum de ſepult. & clem . 1. de privilegi Bill 14. tantum tribuere Épilcopis fa
Veruntamen placet magis aflirmativa cultatem reſervandicafus quoad fuos
fententia , quam Vivaldus d tribuir Na fubditos : led regulares ifti non ſunt il
varro Fumo.Henriq. & Bart . Medinæ . lorum lubditi , fed immediatè fubij
tenct etiam Ambr. Carolus in diſputat. Cineur ledi.Apoftolicæ . Vnde etiam
de Miniſterio Sacrament. art . 91. Nec infert iden Vivald Paj 4. quæ Conci
quoad forum internuar ullam puro el- / lio Trident. additur, non eſſe revoca.
ſe limitationem : quoad externum fo tum hoc privilegium , cò quod inare
rum , obrinet illa , quam quidam po- magnum duntaxat in hac bulla revo
nunt , fi Epiſcopuscalum fibirclervar. catur quoad ea , in quibus repugnat
fer addita excommunicatione latæ ſen- Itatuţis Sacroſancti illius Concilij :
Dentiæ . Concilium verò non invenitur reli.
· Er hæc doctrina probatur efficaci- ' gioſos ,quoad hoc ordinarijs ( ubijcere,
nec

ariaftar.de renfur. b de abfolutionen.32.ins.editione Candela aure '. c Botroni in in.

ftru ?. Pultr.p.133.editis Antuer.i586. dCorel.Medinli 3.de Pænit.facram.pag 25: en . 2-3
32. & 35. fe.cui conceditur de regul.iur.in 6. ggl.in c.7 . de pænitent.11 . 6 arg" .Clem .fuper
i Cathedram de ſepult. l Vival.fupr.nu.376 35.poft Navar. in Manka. C.27 . i Vival.nu.37.
poft Navar. Henriq.
 1013 DISOVISITIONVM MAGICARVM

nec etiam religioſorum revocare pri rium perſonarum , nempe Prælatorun

vilegia iſta : quare non repugnat hoc illorum optimede Eccleba monitoru :
privileg um Concilij Decretis , neceſt quibus hoc ſpecial privilegio Pontio
à Pio V.revocatum . Quoad Gregor. | fer concellit , ur in eorum dicecfibus
verò XIII. optimè idem Vivald. num . nempe MediolanenG & Bononienti,
44.oſtenderat idem dicendum :nempè religioli à calibus per ipſos refervatis
nuſquam ulla bulla, vel motu proprio pollent abſoluere. Quod fi genera
dicta privilegia concella per pium v . 1 liter hoc Penufex voluter ubique fer
religioſis videtur reſtringere : hæc de vari,novun iftud jas aliquoMoru pro
quibus agimus , in ſuo robore relin prio vel Bulla declarafet : nec enim a.
quit, cùm ait:eam deinceps difpofitionem lioqui recte fatis conſcientijs provide
atque deciſionem pro fubiecta materia fu- retur eorum ,quimerito id le & invio
turam eſſe,qua fivèex iure veteri. ſive ex cibiliter ignorare dicerede: quod non
dsclis facri Concili decretis , fivè aliàs ante ut oportet evulgatum fit.Neque decla
diétarum litterarum Gronftırutionum edi. rationes illæ Cógregationis ligare pol
sionem erat,& fiipſa non emanaffent, futu ſunt , quamdiu non publicantur , Deine
ra fuiffet,ad quam diſpoſitionem deciſio- 1 de hæc peculiaris concellio cum vim
mem ,ſuumque priſtinum ftatum , illa omnis habeat exceptionis ,quoad cæterosma
reducimus. cum ergò antiquo iure re gis confirmat , quam enervat regulam .
ligiolihabeant a facultatem ab omni . Denique quoad Societatis IESV.con
bus his caſibus abſoluendi ( dummodo i feffarios iplomet Greg Xlll. anno
ipfi fint à ſuperioribus fuis præſentati , : 83 . die 10. Maij expiele declaravit,
& ab Epiſcopo b approbati) neque hoc non elle intentionis tuæ , quod per ra •
illis Tridentinum Concil. ademerit & į lem Epiſtolam ( loquitur de illa ipſa ne
Gregor. XIII. verbisillis oninia , ficut potus fez Cardinalis S. sixsi , que obirci
erantante Pii V.conftitutionem , reli- | tur ) ſic derogata dia æ Societatis faculo
querit: conſequens eſt per Epiſcopostas, eamque quatenus opus fit de novo
huic privilegio , five nova Pontificis confirmavit. Habetur ea declaratio in .
Maxim . permiffione , derogari non ter viva vocis oracula pag 13. unde ſom
poſſe: cùm in fuperiorem fuum , E quitar illam Synodi Mediolan. con
pilcopum Epifcoporum , ius non ba ftitutionem non obligaflequoad prze
beant. Confirmo hoc eis non licere dictos Patres.Imo & ad hominem quis
per Bullas Alexandr. IV. Sixti IV
. ira poſſetargumentari. Si peculiare pri
& Lconis X. quarum verba retulie vilegium conceflum Borromao tra
idemmet Vivald. fupr. num . 46. vbi l hendum eſt ad omnes Pral.ros; ergo
vide. & peculiare privilegnım ſeu declaratio
Ad argumenta in contrarium Re- eiuſdem Gregorij facta poſtmodum
ſpond. ad 1. quidem reſcripta illa fuif- uni religioni mendicantium , exten .
ſe perſonalia & in favorem particula- denda eſt ad omncs mendicantes. Si
Pero

a Clom Didum de ſepultur.in qua revocantur annullament, Extravag. inter cada

doprivil, bjef.14.617 Tridente
 LIBRI VI. C. 1. SECT. III. 1013

vero hoc non recipitur ( ut recipien . confiientie fint fublataper concilium Tree
dum non elt ) delinant ergo prædiati dentinum ?] Quibus verbis tacite vo
auctores velle ,ut illam corum exten luit innuere fuiflc revocata , cuius ta
fionem recipiamus. Ad2. Reſp. valde men contrarium patet ex di &tis, & lo
perperam argumentari , qui ſic argu cum ille affcribere debuit , quo nite .
mentancur.Non n.id inſerunt Pontial batur:ipfeque Vivaldus, ad quem nos
fices propter mendicartes , quibus remittit , expreffe fatis docet ea revo .
hoc iusiam comperebat : fed propter cara non fufle , nifi quoad hoculi
czteros ſacerdotes , quivirtute illius mum de calibus Epilcopo reſervatis,
duotaxat bulla eligipoffunt : quibus de quo tamen ipſe argumentis vali
hoc non aliter licebai, & idco cum dediflimis contrarium docuerat prius,
mum concedebarur. quæ ſoluere non videtur ipfemet po .
Ad ? Reſpond, in priori fan &tione, cuifle;lane neuror ſolair.
quando Papa negat fe maiorem reli
il giolis poteſtatem
concedere quam sa CAPVT 11.
Tochis ,tunc tantum loquitur dealiis
rebus non de pertioentibus ad Sacra De officio confeſſarii,qua medicus eft.
mentum pænitentiæ : in poſteriore
tantuni vetar Regulares fine privile.
gio abſolvere ab excommunicatione fas , & genera, & remedia nofte.
iuris reſervata.lege silu , verb excom1918 Animi morbifunt peccata : quorum
nicatio.7.caſ 14. Talten . excom.nur: ica genera & caulas libri prxcedentes
110.5 caſ.Caier.cod.verbo cap 6 : .Navarr. I quinque docuerunt :hic docebit , qui .
Cap.27. sumer.101 . Cordub.caf.24. 4 busremediis utendum . Es iunt vel
fin . licita vel illicita . Illicita propter peri .
Hæ : (pir Le &or & erudite) quæſo culum & ſuperſtitionem . Licita pror.
ut maturè perpendas , & cum perpen lus & citra controverfiam funt omnia
deris , tecum ipfe dijudices,an Vival Ecclefiaftica eu divina , Norvralia alio
dus caufam habuerit, cur à prioreſua quando , propter periculum illicita
fententia,illis ipli- argumentis : quæ funt, dæmoniaca feu fuperftitiola
aſcripli , oprime probata,recederet : remper funt illicita : de fingulis diſqui.
que necuno verbulo foluit :ut nec illc Gcuri , ab his ultimis ordiamur,
recentior alius : quod faciendum crat
volunii,tain rcfolue. concludere: (1.10 SECTIO I.
folum hine fequi religioſos virtute ſuorum
privilegiorum non pofle abſolvere à cafibus De remediis fuperftitiofis ( eu illicitis.
: Epiſcopo reſerv.lt is, mifi hoc illis expreſſe
o

coucedatur.fedetiam haberi refponfionem Pollumus ifta vocaredæmoniaca,

n

ad queſtionem , alias dificillimam & ob . de quibus tria dicemus : primo ex

fourtßimam utrum privilegia mendican.empia quzdam proponemus: fecun .
tium , quoad facultates abſoluendi in foro do diſputabimus, num à maleficis rc
media
1014 DISQUISITIONVM MAGICARVM
media peti poffint , & an maleficia de diri , nc poffentei nocere , meminit
ftruere liceat , & removere. Paraphraft.Chaldæus , in Cant. cap.8.
verſic.3. his ſacrilega verba quædam
QVÆSTIO I. deprecatoria ex cap.13.Exod.cap.6. &
11.Deuter,infcribebant, & ea ficad fa .
De exemplisfuperftitiofarum curationum perftitionem detorquentesprophana
five magicorum remediorum . bant . lubebantur illi Totaphot por
tared.cap. 6.verfic.9. quæ di& io figni.
exhibui exempla ficat ſpecilla leu ocularia ,ut notato .
V Tomittam
. & fect. 8. litt.C lealter : & hinc homines vercinlu 16 , &
Occurrunt primo loco tres modiChal fatui carnaliter omnia intelligentes,
dæorum & Hebræorum , primum re fua Thephilim funt commenti: quo
fert Prellus, contra dæmonem terre rum vanitatem & fuperftitiofos ritus
ftrem ſacrificari debere lapidem ferro diligentiſſiine exſequitur Hieronym.
38piv prius excantatum.quem lapidem Oleaft.in cap.1z. Eze.poftmedium lege,
ingeniofe Serariusnofter,comment fus & cæcitatis miſerorum miſerere , &
Varie ( curioſe lectionis in Tobiam , vult considera quam aptum illi nomen in .
hoc nomen accepiffe , quod fit fugans diderint rei nugaciffimæ cum Tha .
adverfarios ſeu piloſos ( ita dæmones phel , radix vocis,inſulfum , infipidum
ab llaia vocati quali menos Iſarim , vel ineptum ,ac fatuum fignificet. Tertia
Zeirim . Hoc facrificium plane idolo- fuperftitio extatapud Eliam Germa.
latricum effe ,nemo non videt: & tame num ,dignior adhuc quæ à ReginaMo
ur dæmon per mendacium non deci. ria tauro donetur :confuetudo fcribit).
piat , ex Zoroaftræis decretis id præ . apud nos ludeosGermanos inolevit, utfs .
cepit Prellus:nim :sille Mago ſuo cre ciamus circulum per circuitum in parieti
dulus fuit, & co potius nomine ab Eu bus cubiculi, in quto cubat puerperacum
gubino mervit reprehédi ; quam quia crera vel carbone, ſcribamuſquein fingulis.
dixit à Chaldæis quofdam bonos dz . parietibus , ADAM , HAVAH,
mones credi : neque id laris expugnat CHVTZ , LILITH : atque in oftio in .
Steuchus ,eum legelib.8.Cofinopeie cap: 1 reriori ſcribamusnomina trium angelorum .
28. Quis ille lapis fit , fateor me igno . SENOJ,SANSENOI, SAMANGE
sare. Zoroaftris& Prelli verba dediLOPH : quemadmodum tradit ipfis ipſe
fuperius lib. 4.cap.2.quæft.7.fect.2 .ver- i lilithea ,cum vellent eam in mari fuffore.
fie decimofexto. Secunda fuperftitio re . ] Sed tædet memineflc tam Varia
alt qua ligabant IudaiThephilin (hoc rum vanitatum , quibus ſcatent ſcripta.
elt frontales quafdam faſciolas feu re! I recentiorum Apellarum . Nec minus
ſegmina membranacea )capiti, & ma . ſuperſtitiofx ſunt Abracadabra, & alia
nur izvx , & valuis quæ ad dextram verborum formulz apud Serenom .
erant portæ chartulam infigebant:ita , cap.33.Aurelianum libr.chronic. cap.i..
vt eius pars tertia reſpiceret thalamű : Myrepfum fe & .2.antido. 298. Ở 4054
atqucita, credebant dæmones impe- 1. & 419.6 fe&t.12.paßim .icom Marcel
lun ,
 LIBRI VI. C.IT. SECT.I. . I. jos

lum , Aetium , Columellam , & alios , rorum ,petendas effe . Secundo con
Gentiles. Recte, vereque Stephan . tendit,nihil referre, an Deus, vel An
Claverius,cui ob communem in Cl . gelus,veldiabolus , mundus fpiritus
Claudianum operam , volo ut quio .
volo ut quio . vel immundus , ægro opem ferant,
prime, do & is Miſceliis lois, cenluit ta . modo curetur ægerú, & abutiturillo
bulam illam Eagoli menfem , cui fc- teftimonio facræ fcripturæ falutem ex
ptem vocales Græcæ ſepties ordine inimicis noftris. Et de morbis hyper
mutato inſcriptæ amuletam magicũ phyſicissgens,ficfcribit : Quaratione
fuiffe.Prudenter tamen à Gruccro in . & quo modo morbis Magico artificio inta
tcr fuppoficitia relaiu 07: ut , quod in flietis fuccurrendum fit , fiitue eft neces
ter legitina vetuftatis monumenta , Jaium omnibus medicis , qui perfecti cu
immo inter bonæ frugis infcriptiones piunt effe. Derali autem curatione nec
legi non verebatur ; nil forte cen . Avicenna:nec Galenusfcripferunt , aut
ſeas omnia ſigilla , & chara & eres ma- ſciverunt quicquam . Non enim in Acas
gicos, quia veteris evi , & typis & luce demiis omnis difcitur ars : ideo oportet me
donari debuere, jultius ſtygiæ paludi dicum quandoque accedere vetulas , Jagas,
immergantur. Vtinam ira fieret,nedzigenepos, ruſticos, & circumforaneos
quiſquam talibus hodic animum ad- die Z& nbreceri & ex ipfis artem ip
iiceret .
fam addifcere , qui plus fiiunt de illis
Nam nec iis qui baptiſmate tinai , rebus , quam omnes academic profeffores,
Catis horum immunes.Nam multa oc : & quamquam bac rideant academie pro
currunt apud Pomponatium lib.de inffores , ta utere illis in forriimaginatione
Cantat, inulta apud Henricum Corne. experieris effectuin.
& experieris effi ctuin . Hæc ille : fcd
lium Agricolam .lib.de philofoph . fed li in aginatio i.oc operatur , nonne
plura apud Philip. Aureolum , alias prailat cam adhibere remediis fum
Bombaitum Paracelfum variis eiuso prisqux vel ars medicorum , vel ufus
peribus a, quorum omnium libri pro Ex Telia approbavit; ſcd audi quid re
hibitæ perEccleſiam ſunt lectionis .Vt pondeat ; viquiſpiam (ait) ſupernaturali
mittam alios, colligam quædam Para mo bowel doloreper incantationë detinea ,
cell duntaxat :ex quibus quivis incl talt illi nullum naturale remedii proderit
ligat,nihilin hoc hominc, negue pic . ( hoc plerumý: verù elle docebo lect,
tatis,neque mentis ſanæ fuiffe : primo rcq .)ledMagicum remediú effe oportet, 940
docet curarioncsmorborum tam én èp morbustollatur,quali( introduétuseft.]
quam ueraçúcar à dæmonibus per ap hux infert , quia homo impius fuper
plicationem figillorum , imaginum , | naturalia Eccleſiz remedia repudiabat
mopſtroforum charactcrum , in deli .
i quz quia Catholici recipimus : non;
gnata cæli conſtitucione, & certisme, quia nihil profint phyſi a remedia , i
callis inciſorum , & ægræ parti appen- dco ad dæmoniaca cöfugere debemus
luiti 2 Sub .
a l de philofophia ad Athenien.li.de occulpbilo lib. dephilo,magna , & lide cæleſti medici
Wol.de morbocard , his bd.lib.de morbocaduce.
1016 DISQUISITIONVM MAGICARVM

Subiungit:tales curationes magicas mi. | gicis precatiunculis , ceream illam imagi.

nine contra Deum effe : quia illis non ad nem in ignem proiiciat. At fi forte ex
perniciem , fed ad ſalutem hominum uti- | doloris acerbitate,vel partisaffede, vitepe.
mur,dicant ad hæc quidquid velint Theo . I riculum metuatur , integram imaginem
logi.Jos impurum qual non fit Theo certis verbis admurmuratis, comburat me
logorum iudicare,quid contra Deum dicus, & liberatur ager.] Sed alio loco
quid non contra Deum ſit : Gcagyrta diffentit , & vult imaginem fieri ad
nequiſfimus Fidei tribunal fibiven formam & fimilitudinem maleficz,
dicat. Sed poltea docebo, id non con- qux morbum induxit b. Sed omnis
tra divinas modo , fed etiam contra hæcars imaginum non minus ad sol.
humanas effe leges. lendos , quam ad inferendos morbos,
Exempla huiuſmodi ſuperſtitioſa- diabolo inventa eſt au & ore.Hanc fuo
rum curationum ſunt vetera quidem , perſtitionem etiam ipſe Plato damna ,
quæ congerit Annæus Robertus lib.i. vit lib.i.de legibus, & eft diffimilis illi,
rer judic.cap.s . charta Servilii contra quam ex Aftrologis Marfilius Ficious
tippitudinem apud Plinium lib. 28. cap. obtruſt ,de quo poftea. Huc pertinct
2.Periapton Periclis.Plutarc. in Pericles fusille phylacteriorum ludaicorum ,
& Bionis, Laertii in Bione,annulus fer- ad imaginem ſerpentis ænei Mofaici,
reus Tralliani contra colicamlibr.g.in de quibuslegi potcft Philatrius in be.
fin . & alius Heliodoriin Hilt.Æthiopi. refiſerpentis Moſaici:cuitamen non af.
ca , item in cedula Eudoxia apud cedre i ſentior volenti talia fuiſſe phyla & eria
num.248:274 . carmina & incantatio Phariſxorum , quæ Salvator nofter te .
nes quibus fanguis ſuſtitur,Fieliodor.li. prehcadit :ſed vecorelt D.Hicrony
g.hifi. Æthyop. Froiſartinus tom . 2. An mi explicatio .
nal.cap.65. & aliarum ægritudinum ,ut Eodem 2. pertinct quod , ad curan
Salomonis apud iofeph.lib.8 .ant. cap. 2. dum pilorum ,acicularum , ſpinarom
Indorum , Straboli. 15. Tartarorum & fimilium corpori ingeltorum male
Plutarch in Sympofio . Græcorum apud ficium :vult idem , non eximi illa per
Platon.b.4. derepub Romanorum , Apus vulnerisinciſionem : ſed materiam il
leim apolo, 1. Recentiora vero non pau : j lam ſponte prodeuntem , totam excipi
ciora colligi,primo curationes illæ per & in foraminc fa & o fambuci, vel
cerearum imaginum fabricationem , quercus orientem ſpectante imponi,
in quas ſe morbum magi putant deri. & ex.codem ligao cuneo obturaricera
vare,dequibus lic idem Paracelſus a, tis yerbis additis c clara hic quoque eſt
Fabricet medicus ceream .imaginem ad fi- | luperftitio : immo & Diaboli opera,
militudinem patientis & in nomine eius, per quem reſduum materiz (taria
aut conformet ceream particulam fimilem fertur ad idem foramen ex corpore in
effecta parti,idque indubitata fide & forti l quolaritabat.
imaginatione, credat per illam fanitatem 3. Talis erat curatio illius ,quizgro
agroreftituipoffe,ac tandem , addiris Ma- tos apprehenlos in foro collocabat, &
corum ,
a l.de hyperpby/morbi b7 de vita longa. Ide ocnephilof :
 1017
LIBRI VI. C. II. SEC. I. Q.1.
coram corpori appendebar chartam Mancipium Chrifti, fur corruptißime
miris variiſque chara & eribus cong vexas?
gnatam, & additis nominibus dæmo. 5. Tales ſunt Hexagoni duo Para
num :Bulfar, Narrbim , Oleafar ,Bilech. celfi,inicripti unus Adonai , alter lebo
Mammon :Oriens dc.deformatam . va, vel Tetragrammaton: quibus certo
4.Talia erant nomina Ephega, per modo præditis ,omnem morbum ma.
quæ dzmoniis obſeſſi liberabantur,tc. gicum pelli ia & at.item de characteri.
ws fte Plutarch.in Sympoſiat. Talia funt bus Avigarzirtor, & c. inſcripis novæ
convitia & lædoriæ ,quas commendat membranæ ante ſolis ortum ,& per N.
Apolloniusapud Philoftratum libr. 2 . dies renovatis , & c. contra maleficium
& Petr , Martyr de rebus Indicis . lege matrimoniale: & contra idem , quod
Pet. Tyreum de locis infeftis, p . 3.cap.56. tradit de Gabata ſeu ſolea equi ferrea
Mire fibi Lutherus placuit in conge fortuito in itinere inventa , & ex eay
rendis færidiflimorum convitiorum dia Dominico ,tridente fabricato ,& c .
olenticetis, quibus dæmonum renta & quæ hujuſmodi accumulat nefariis
tioncs diſpelli cenſuit,homo pari ſpur libris luis de cælefti medicina, & de cha
citia & vanitate, quibus ego chartam ( racteribus.
non conſpurcabo :& miror quenquam 6.Talis curatio fuit illa , quam Gril.
hne nauſealegere poffe Sympoſiucor.e. ( landus deſcripſit q, fuiſſe luriſconſul,
jus cap.24.6 26.ubi huiuſmodi fercu- tum quendam in Sabinenſ agro con
lis dignus convivator ſtruices conge- iugatum , fed maleficio fa& um impo .
rit patinarias. led Gicut juramentis & tentem , cui nullius medici ars poterat
blafphemiis non abigitur , ſed advo-opitulari.is magum conſuluit , à quo
catur potius dæmon ,ut re& e Caffian . iuſſus, ut ea no& e cum coniuge dor.
probat exemplis nonnullis addu & is miret,fumpta quadam potione priul.
libr.12 Inft.6.20. fic etiam fcurrilibus quam decumberet, Sedulo tantum caº
aut iracundis convitiis & atrocibus veret , ne no & e illa vel uxor velipfe fi
maledi & is corum ,qui paffione ad id fgno fe crucis communirent:neve me .
moventur & non charitate mori , ac tuerent, fi quid auribus oculiſue inlo
fidei zelo invitati,& ex officio ordinis liti obverfaretur. Paruit caufidicus,
facri, id faciunt. Nam legitimis ac & ad unguem cun & is obſervatis:
probis exorciſtis licet damonem (u . quinta circiter hora no & is , ecce illi
perbiſfimum fic ulciſci & diuexare , ot i pluviæ ,procella ,tonitrua, fulguraque
Mergus præfcribit exorci. 4. & facit maxima : mox & adeo pavendicerræ
D.Antonius apud Arhan . & Chri motus, ut concuffa domus ab imonu .
ftiani primitivi apud Prudentium , itaret ,non fecus acarbor à vensis pene
ubi, rvella , fucceflerc bominum magni
Intonat antiffes Domini: finge call: de clamores & ciulatus. Cumquein eam
ſerpens, rasten maritus oculos coniccilet, vin
Exne te membris, o fpis asjolye lystères dies in ( arrera pluſquam milie, utappare.
bat .
Befes aileg 9.8.974931,16 .
1018 DISQVISITIONVM MAGICARVM

bat (utar verbis Grillandi ) ad invicem tale.] Vode colligas, non novam effe
urtantes, & unguibus,pugnis & calcibes laponum ſuperſtitioſam curationem ,
crudeliter pugnantes , & lacerantes alte- de qua his verbis relatio Lud . Frois ,
Tius facies ac reftimenta tota : inter quos į pag. 46.Quando demon bominem invafit
vidit mulierem quandam , que erat alte Tapones aiunt infiluiſſe in illum vulpem .
rius oppidi vicini , & dicebatur , quod erat nomine autem vulpus intelligunt demonen
malefica de qua ipſeSponfusmultum fufpic | Ad exterminandum autem demorem rites
cabatur , neab ea maleficatus fuiſſet, que exoticos da prorſus peregrinos cum mille
ulers omnes maioribus gemitibus & ulu- ſuperſtitionum formulus ufurpant : inter
latibus cruciabatur, & crines , faciemque quas una fuit omnino ridicule lufferans
fuam totam unguibus laceraverat. Propter enim omnes canes Ozacang urbis trucids
que ipſe maleficiatu dixit, quod aliquan- rijad perterrefaciendam vulpem Domine
fulum timuit à principio ,dubitans ne quid di &te ventri inclufam .] Æque ſuper
mali fibi accideret : deinde recordatus de aticiofum ,quod nonnulli arbitrantur,
monitionibus magiſtri reaffumplir vires, vi Gallicantus quædam maleficia dila
uxorem vero ſemper tenuit ſubpannis ab.fipari: non enim habet vim maiorem 1
fconditam ,neiſta videret. Poflquam ve cantus oſcinis huius , quam cuculi vel
soita certaverant per mediam horam vel corui. Aft obiiciuntur exempla quz.
circa, ingresſusfuitmagiſter in camera pre dam , quz retulit Nicol. Remigius ,
dicta , & erat tunc circa mediam no &tem : quibus probari videtur, dæmonem ad
ad cuius ingreffum omnes illi pugnantese gallicantum ,ſtriges quas vectabat de
na cum muliere ftatim diſparuerunt , cicciſſe,vel conventus ſagarum hoc ca:
abierunt penitus. Magiſter autem accefnore diſſipatos. Idiotz gentilium
fit ad maleficiatum & illius humeros teti i reſponderent, dæmonum no & u ma .
git manu perfricando aliquantulum : di ximam effe poteſtatem , interdiu vim
cendo quod non dubitaretamplius, quia infringi & debilitari:ideo noâis Glen
jam liberatius erat. ] Poft cuiusdifcef tio nocere hos lupos refpertinos , quo
ſummaritus convaluit , & deincepslio princepstenebrarum dominatur: ideo
beris operam vare valuit . Jo hac nar- lamias circa tertiam no & tis vigiliam
rationemaleficusiſte coegitmulierem hoc eſt intempelta noge, quz me .
illam quod intulerat maleficium , tol . diam præcedit ) vt plurimum morta
lere,immiſlis dæmonibus, qui ſiceam | libusiofeſtas eſſe folere , ut eradum
ipecie pugnantium acerbiffime cru . Ariſtomenes & Telephromb,& Hise
ciarent. rocli ob icit Euſcbius , quo tempore
7.Superftitiofum eft, putare quod die etiam fe fpectra fæpius ostentare, plus
à Sophronein mimis traditum , Rheedotarch.d ,Pliniuse,& alii f docuerunt.
Hecata canes immolandos , propterea quod | Ac Chriftianis hæc indigna reſpongo
sanis latins Lemuris fuger ac dißiper . foret. Philoſophi contugerent ad
quemadmodum espulfatum aut aliquid I dilidium paturale gallinacei, cun le
onc
a 1.1 Damonolatrc.i4 . apud Apuleiumli és. Cex Pbiloftralib 4. din Brat
c 1.7.epift. Edocu : fujicomnica inJencare Herc. Odfa v.1.2.3.
 LIBRI VI. C. II. SECT.I. Q.I. 2019

one & ferpente: fruftra : quia Diabolus Prudentius quoque Hymno ad

duntaxat Metaphoricus elt ſerpens, Gallici cantum .

aeleo . Si quid ergo veritatis huic ex .

perimento fubeft:crediderim potius ,
tenebriones iftos gallicantum odiffe,
propter myſterium aliquod ipſisudio
fum . Anquia dici præcuncius ales ,
ad Dei laudem homines excitat, myl-
taque peccatorum gencra , quz ob
ſcuro ſuo peplo nox obtexerat , ſolari
lampade difpelluntur?an quia Domi .
nica reſurrectione commeminit fc
triumphatum & collifum ; qux poſt
no & ismedium contigita an mcminit
pænitentiæ Petri Apoſtoli ad galli .
cantum , ut lapfus prædi&tus fuerat,
inchoatx , & ele & ifſimi libi boli ere
pri? onderatione hæc digna viden
sur EcclcGx, qurcum B. Ambroſio
concinita, de Gallicinio :
Preco diei iam fonat.
Noctis profunde pervigil
Horominis erronum chories.
Vism nocend : deſcrit,
Mucro latronis conditur .
( En unum cauſam .)
Lapis fides revertitur ,
Hoc ipfo petra Ecclefia
Canente culpam diluit,
( En aliam . )
Ferunt vaganteis demonis
Latos tenebris noctism .
Gallo canente exterritos
Sparſim timere do cedere,
Inviſa iam vicinitas
Lucis falutis. Naminis
Gallus negantes arguit.
Gallo cancnte ſpes redit,
IESV labaytesrefpice,
Tulux refulge fenfibus,
Mentiquefomnum diſcute,
Tenoff,a vox primum fonet,
Et or a (oluamus tibi,
En reliquas cauſas quas propofui.
8.Tale puto ,cxiſtimare quod ablu
tio manuum matusina quicquam pro
Gitad malcficium illo dic arcendum :
falloģ; id ſagas illas Remigio perſua
affeb Munditiam quidem dæmon de
teftatur;fed animæ,nó corporis . Nó
ne hanc membris fuis, luxuriæ & ne .
quitiæ mancipiis , & publicæ libidinis
vi& imis, vel nimiam vel ſuperfuam
commendat ? cur mulierculas , & viros
quorum animimuliebres,ad tam pu
ridum & curiofum fic lavandi , Ecco
mendi,fi levigandi ,, umicandi, po
liendi Itudium tam intenſe & fedulo

Rupto tenebrarum fitu impelleret , fi corporis munditiam o .

Noctis fugat ſatellites. diffet ? huc refero illad de immerſione

Hoc effe fignum preſiii in aquam , quod narrat Arnulphus Les

Norunt repromiſe ſpei, xovienſisinepilt. ad Papam Alexao
Qua nosfoporis liberi drum his verbis : 7t miraculefacere cre.
Speramus adventum Dei, derentur, & quibuslibet cõnientis fecula .
Subdit deinde & Petricantu galli I rium perfonarum frequentesinvi tarent ac
cognito pænitentiam . ceffus , ſanitatis remedia promittebant ei ;
qui ſe incantate ad eis , neſio quibus car -
niini..
a in laudib dici Dim. b 1.1.dasmonolatr.al.
 1020
' DISQUISITIONVM MAGICARVM

minibus aque fepties fuftinerer immergi . Suriitomo Ne de hoc dubites, frias is

Ægra itaque mulier aqua glaciali frequen dem doceria B. Althclmol. rerfifico.de
ter immerſa intermanus comprimentium | laudibus virginitaris (quinunduninius
Monachorum congelata deceßit , dum vim com cdicus ) in marry . S.Chrzansbido
algoris agritudo non fuftinet , & profana Darie , qui elt M.S Leidii in abbatia
religio naturanı porius irritat ad pernici. S. Laurentii, his verlibus.
em ,quam DEI miſericordiam.ad falutem ; Loria tunc li&tor crudelis fpargere iußit,
citat Annæus Robertus lib . 1. rer. iu . Sacros bumectans arru fætuit patenti,
dic.cap.5 . Qui liquor(ut diiunt) arrum poantaſ.
9.Hisanoumerolotium humanum, ma fugabit.
quod prodeffe putat Ananias a . & ex Dum vernam Domini(peratNecroma
emplum de quodam Pherone fuppe tia fretum :
ditet Herodotus b . A dæmoné Pheron Sed putor Ambrofiam fragrabat neda.
rex excæcatus , quod fpiculum iratus 14 uavem .
in Nilum Aumea contoi Giffet : poſt Er apertius idem in lib.proſaico es
quam undecim annis fic luce caruiffet iuſdem tituli,qui editus typis: Sed ms.
oraculum , quod in Bruti urbe conſu - lites magicis putantes preſtigiis gestum
> luerat , fercur reſpondiffe; viſum ei re - putentißmis illum perfundunt lorii odorio
diturum ,fi oculos abluiffet lotio mu . bus , quibus cunda arbitrantur Cbalda .
lieris, quæ à ſolo ſuo marito cognita rum & Hierophantarum phantafmata,
fuiffet .' Expertum ergo primo loco ſimulque ari.lorum magorum machines
propriæ coniugis urinam , cum nihil canefcere.] Scilicet,his perterreatur
amplius cernerer,cæterarum diin eps 1 & fugetur, quem non pudet pigergue
tandem oculos recep.fTe, Ibique om in fætore cadaverum , & hbidinum
ncs mulieres ilias, præter cam , cuius ftercoribus volutari . Tamen & Saliſ,
vrina ſaluraris fuerat, in unam urbem berienſis id cenſuit lib.1. Polycratici c.
coegiffe,quæ {pudpalance,subra gleba 8.Quis ( ait ) libenternonvideat rident
dicta, & eas illic una cum urbe omnes cum præftigia:oris lorio perfuſi ars deletur,
concremalle , & medicam illam fuam & oculis, quosmalitia fua praftrinxerat
fibi matrimonio copulaſſe.] Sic vide- ridendi facultas reparatur ?) Digni, qui
licet Diabolus nullam infamandi lz (redunc,noninfund : tantum ,ſedper '
dendique mortales,de imbecilli quo fundi; aliquid dicerent , hoc ribos.
que ſexu , occaſionem voluit præcer - rent ſuperbiz damonis, rci indigoita.
mittere. Fuit in eadem ſuperſtitione tem non tertaris.
Syracuſanus judex Paf.aſus, qui D. 10. Tales funt vedea of slai,vols 74 ,
Luciam Martyrii coronâ ina & avit : id . ; & pula Záprit quos punit Synodus
circo enim virginem lotio perfundi Trullanacan.61.obi Balfomon , prie
juffit, quodfagam putaret,& fic male- mosillos exponit divinatores ex nubi .
ficam vim rehillendi tormcoris repelli i bus , ego ciiain crediderim fufferos,
arbitraretur.lege Martyrium D.Lucie 6. qui nubes improbo ritu ,ac nocereor,
iocaR
a lib.4.de Naturs Demon blib.3. feu in Euterpa
 LIBRI VI . C. 1. SECT . III. 1021

incantabant , & ideo perſecutores nu dentie. Nam fchedulam quandam fuo ba

bium vocabantur : 701.c7ds vocabancillo inclufit,cui divinam affirbit virtutem ,
eos , qui exorcizabant morbos , & certis vel indequod ſancti Blafii nomine eft in
+ imprecationibus abigebant, illud opti . I fcripta :& eam porcosfuos à luporum inius
me Balſamon , pyroxliciou, bec eſt reme ria defendere , contra legem ſuam , credit :
diorum ſeu amuletorum prebitores dicun- mibi falſu ſuperſtitione inharens: ubi cum
tur:qui fraudedamonis eis qui á ſe decipiun permefuiſſet vocatus, & denuò rocaitis,
tur, vincula quadam ex fericisfilis contexia , non comparuiſſet , me ſancti Blafii vice huc
qua & Toyyia dicuntur prabent: quæ ali- cuftodiendum contuli.ut enim femper libens
quando quidem intus habext ſcripturas,ali Dei & Sanctorum vices gero : 1ta 111!NC
quando vero falſa quadam alia quacumque libentiſsime pro fuo s Blufio illi porcos cu
inciderint: dicunt autem hæc iuvare,ad om ſtodio. utftultum bominem in ſua vana
ne malum vitandum fiex collis eorum qui il. confidentia extollam ac roborem , ac eo per
la accipiunt perpetuo pendeant. ] Mox ex . ducam , ut talem ſchedulam pluris quàm
emplum ſubdit : de tõdurit geſtatori. Deum faciar.] Non fimplex ſanè hic par
bus: Prefectus quidam Hofii de re huiuſmo- ſtoris error fuiſſe deprehenditur: non ,
di accufatus, manifeſto deprehenfus eftin fi- quod S. Blaſij devotus eſſet cultor ; &
nuferens indumentum infantis nuper nati: ei le ſuaque commendaret ( quod Pi
&dixit hoc fibi datum fuiſſe à quadam mulo Ctorius ex ſectæ ſue myſteriis latenter
liere , ad avertendum eiſque os occluden vult infinuatum ) nam Sanctos hono
dum , qui contra illam dicere conarentur. rare , obſecrare , & auxilio cuftodiæ
Vnde etiam ſubiectus fuit xulosiúrt , exe que eorum nos committere pium &
crationi. ] falutare eſt ,quicquid hæretici garriant:
II . Tale etiam illud quod narratur à verum quia fiduciam in ſchedula col
Georg. Pi & orio a ex Abbate Spanhe locabat , & quia lchedulæ divinitatis a
menli , ſubulcum quendam fuiſſe,qui in ſei- | liquid tribuebat : & quia Deum tenta
pionc fuo vel baculo paſtorali ſchedulam no bat, relictis ſuibus in ſchedulæ tutela:
mine D. Blafii infcriptam babebat : cu noneriam Sanctorum auxilium præ
sus baculi vi & potentia , porcos fuosab om . cibus impetrandum fibi, ſed nudo no,
ni luporum vi o raptu tutos credebat , mine chartulæ infcripto opinabatur.
ac tantum fchedula numinis tribuebat , ut Scio in Traiectenä tractu ultra Mo

etiam porcos in agris folos paſiendos abi- lam , quibuſdam in locis limili ſuperſti
geret. tione, certis verbis admurmuratis , pe
Tanien contingente quodam tempore , dú à paftoribus terræ infigi , & fic pu.
cum gregi paſtorabeſſer : t quidam prelitare le abſentibus nullum gregi à lupis
teriensdamonenicuſtodire vidiſſet , illique periculum ſupereſſe, quod impiä сre
dixiſſet , quid ipſe bic cuftodiret , qui homi . Juliratis.
$
num falutis perfecutor foret peſsimus? re 12. Huc referenda multa Plinij. ut
Spondit, porcos cuftodio ,retulit alter ,cuius hyenä ſanguinem inunctum impedire
jujur damon , inquit ,ftulta paftoris confi omnes Magorum artesb : fel canis ni
Kkkkkk græ
a ljagog.de demon fublunaribus. 6 628.6.8.
 VM
1022 DISQUISITION MAGICARVM

græ amuletum effe domus totius co cxcogitata nugaciſſimæ fuperftitionis

ſuffiræ purificatævè contra cuncta a & taciticum dæmone fæderis , quz
maleficia eandem vim eſſe amianto la dam retulit Pictorius e primam de Ci
pidi b:menftruoque ſanguine ta &tis po . corij radice, quam die S. Ioannis Ba.
ftibus c : aut acricanis fanguine reſper. ptiſtæ paulò ante auroram , cum aura
fis parietibus,eiuſque genitaliſub limi & argento Alexis genibus contingunt :
ne ianuæ defoſſo d: quis iſta non rideat & ferro, per gladium Iudæ Machabæi,
non niſi qui probec eam quam idem exorcizatam ,multis cæremonijs ex ter .
tradidit libr. 25. Mandragoræ effoflio ra eruunt, & ſecum portant contra ad
nem ,aut Varronis siſta. Pifta , Riſta, Xi verla omnia . deinde de ijs qui crines
fta,veleiuſdem ter repetitú Anaſ. agenf. pectinando evulſos non niſi ter colpu
vel Pentagonos Antiochi aut Conſtantos abijciunt, & fiova comederint , con
tini fictitios, veteres tamen & antiqua rum teſtas, non nifi rer cultro pertollis
fuperſtitionis , & innumera Mareelli in carinum proijciunt , timentes -
Empyrıci in libro Medicuseius, quædam trumqne neglectum veneficis nocendi
etiam Tegetij in lib de Veterinar. & ima occafionem præbere : fervatum , cre
ginum illam fabricationem planeta- dentes præcludere nocendi potefta
riam , quam ex Plotino & Arabibus pe . tem . Denique qui Sammonici Sereni .
riculosè tradidit Marſilius Ficinus lib . Abracadraba dierim ordine retrogrado
de vità calitus comparanda:quo libro non minuentes de collo ſuſpenderint: vel
videtur venenis exhibitis fatis idoneú alia fiebræorum , ex Rabbi Hama lib .
antidotum addere. facit enim perinde fpeculationis.
ac inſcitus & ineptus convivator , qui 14. Quicquid Remigius dicat. non
convivis apponeret cibos multos ſalu- í puto fic dæmoni odio elle falem pro
tares,mulcos etiam veneno imbutos , & fanum , ur ob eius afperfionem malefi.
duntaxat diceret , vefcimini falutari. cium cogatur ſolvere: ſed id eum face
bus , relinquite noxios : nec indicaret, re ex pacto , vel ut aliquam introducar
quiin tàm multis , tàm variè conditis fuperftitionem . naturalis quoque vis
ut dignoſci vix qucant , fintilli noxija falis non fatis eficaciæ habet ad huiul
quibus abſtinendum cenſeat. Ludere | modimorbos fanandum . quare fuper.
toc convivas eſſet, & lædere . Sapientis ftitiofa hæccỦratio .
convivæ tunc foret incænatum abire 15. Loci mutatio quam Ananjas f
potius, quàm tàm apertum vitæ difcri- fuadet, ut & nominis mutatio : merito
men ſubire. Idem ego cenfeo
cenſeo , de
de libro
libro ſuſpecta eſt. quid enim virtutis occula
illo præſtare nihil cius quoad imagines tæ ,ob angelorum , quos proprerea volt
illas credere : quàm cum periculo ali- fimul mutari , proprias vires, habere
quid in animum admittere queat: non video : nec quiſquam opi.
14.Annunerare licet:quæ recentio. nor , niſi per mendacem C : baliftarum
ra , contra viſibiles inviſibilefq; hoftes ,, I dioptram , Thcologis Catholicis cxe
crandam
a 130.6.10 . b li.20 4.9 . cli.28.6.7. d d.ca. 10. c Epitomede Magia.r.26.6 17. fl .
4.foh145
 LIBRI VI. C. II. SECT. I. QVÆST. I. 1023
crandam . In nominis mutatione quid fuit, ut patet ex. Thargumæo in cap 3:
eft ( quæſo )efficientiæ naturalis:aut qui Can.v.3. ſed ridicula . Nulla enim huic
( quæſo ) angeli non ipfis hominibus, rei cauſa ſubeſt, nifi quodictu & vibra
led hominum nominibus ſunt præpo . cione aer diſipatur ,& continuum illud
fiti? quid locus in maleficium influit , cadaveris , vel corporis aerei allumpti
ratione angeli loco præſidentis ? poteft foluitur :quod ipſum nihilominus pro.
Gtus & loci ſalubritasaliquid prodeſſe, clive lit dæmoni impedire ictu eluſo
ut & in cæterismorbis :poteſtimagina per diverfionem , vel corporis alterius
tio noxia deperdi, poteſt etiam prodef- interiectionem cur igitur hæc timeat?
fe loci mutatio , ficut & veſtium , lecti, non certè magis quam culicem ele
ftraguloruin , pulvinarium , quando phas, vel triceps Cerberus carellum
hiſce maleficium inditum , infitum , vel Melitæum . Plura Tyraus d.P. 3. cap. 57.
aliter in eisabſconditum : ut rectè col- Duo adſcribam exempla ex Cæſario
ligitur ex Tobiæ c . 7. ubi Raguel iubet de milite prius eſt, qui in Menevelt,
ſponſis aliud cubiculum præparari. ſic quo vivus uti ſolebat pellico indumen
Zachar. Vicecomes complem . artis to veſtitus apparens,non potuit gladio
exorciſt.p.1.doctrin ult.nec alia ratio- fugari:quo cùm cæderetur , non pote
ne loci mutatio poteſt prodelle. cat ſpectrum vulnerari talem ex lc lo
16. Clarioris ſuperſtitionis eft , pu num emittens ac fi mollis lectus percu
tare ſi quid precario vel furtò de male. teretur . bic apparere delijt aqua ad
fici domoacceperis, maleficium ceffa- (perſus quæ calvo Dominico fuerat
turum : idquemeritò Remigius repre- ſuperfuſa.Sic ille,l.12.0 12.15 . Concubi
hendit a . Nec enim hoc aliud eft, quam na Sacerdotis cuiuſdam nocte mortem
maleficiú maleficio ſanare: pardemen ſubſequente ; diu ante lucem Luna
tia illorú , qui pro philtro utuntur cre { plendente cuidam milti apparuit , per
pidis,laciniisveſtium , vel præſegmini- viam egnicanti primum miles & ſervi
bus unguium perſonæ quam amant: ut audivere muliebrem vocem opem po
docuere veteres Scriptores b . ftulantem ; mox videre mulierem rapi
17. Similis eſt vanicas exiſtiman . dillimo curſu ad eos properátem .Mox
tiumo , contra ſpedra prodeſſe canes, miles decquo deſcédens, & gladio fibi
cquos , vel ftri& i gladijvibrationem ,ex circulum circumducens,fæminambe.
doctrina Homeri Odyl. 7. & Virg. Ae ne notam intra circulum recepit. Et ecce
neid . 6. ex remoto vox ,quafi venatoris, terribiliter
Tuque invade viam, vaginaque eripefer- buccinantis , nec non & latratus canum re
rum . naticorum precedentium audiuntur. Quj
Vbi perperam Lamb.Hortenſiusaf- | bus auditis ,.cum nimis illa tremeret , miles
ferit reipſa compertum ferri aciem dæ- auditi ab ea caufis, equum ſervo commit
monas formidare. ludaica illa opinio tens, tricas capillorum eius brachioſuo fini
Kkkkkk 2 Stro
a lib 3.demonolai.c.2 . b Theocri.in Pharmaceur. Lucian.in Dialo. meretriciis.Melif
Je do Bacchid. do Apuleius lib. 2. de aſino. c Crimitus lib.7.dehoneft.diſcipoca .4. Ananias d. li .
4.fohass. Lambert,Hortenſ,in Virgih6 .Æneid.
 DISQUISITIONVM MAGICARVM
1024
Aro circumligavit , dextera gladium tenens fine. Demoniacum corpusper totum fenatu
extentum . Approximante infernali illo raliter ſenſuale , ſecundum partes fingulas
venatore,ait mulier militi,finc mecur. I abſque medio videt,audit,tangit.patuisque
rere , line me currere , ecce appropin- | tangendo, & diviſum dolet ficut corpora fo
quat. Illo fortius retinente, miſera felda ſedboc intereft, quodcorpora quidem
eripere ſumma viconnixa tande ruptis ſolida diviſa cum ſun t,aut vix aurnunquam
capillis effugit: quam diabolus inſecu- reftituuntur:corpus verò damonum ,uri ſeca.
tus cepit,cquoſuo illam inijciens , ita uit tur , mox in ſe item recreatur atq ; coalefuit,
caputcum brachijs penderet ex uno la ficut aqua aeriſque partes quando aliquid
tere , & crura ex altero. ficque capta in- incidit folidum , fed & difto velociùs damo
vito led vidente milire præda præter niacus ſpiritus in fe revertitur : dolet tanken
vehitur Miles manè ad villam rediens, interea dum dividitur quamobrem acum
cun & a narravit , & capillos oſtendit , ferri.nettis,idque mimadvertentes, qurfu .
cumque minus ei crederent , aperto fe- gare demones waliuatın; tela é enfes in ne
pulchro,cadaver fine capillis,quievul; um ibi conftituunt , quo nolant demones
Gi, invenerunt.ficille libr.i2.cap.20. quid adrenture.j Hæc more fuo fibi vendicar
hic gladijcontra ſpectrum potuerunt? Rhodiginus li.2.6.1.8. & lic Plellierro .
tantundem quantum monachus fpe- rem fuum facit, Quod de corporis dil
ctrum feriens apud Gaguinum , ut aliàscullione, & coalitione fubita dieit , ve
narravilibr.z.9.27.fect 2. lit. L. Ex qua riflunumeft, & experri duo in Hiſpania
parratione ut & iſta Cælarij colligitur Nobiles mihi non ignori. Quorá unas
& alia , vereor ne ſuperſticio fuerit ex dum nocturno tempore vagatur , in
Magorum orta circulis conjuratorijs : fpectrum incidit ſpecie Æthiopis tetri
nempe circumducendi circuli, & in i moleGigantxa romphæam ſtringentis.
ſpacioillo conſiſtendi. Nam licetcruix hic , cui plus audaciæ quàm pietatis e
in medio circuli facta legatur , tamen , rat , certa ficulnea munitus, imperum
illi circuli figuræ fidere videbantur,& uinuit,tcque gerens animose,vuine
crucis, efficacitatem ad fpacium illud racæfim punctimque hoſti ingenit.Sed
circuli reſtringere , quod improbupro. aerem verberans , donec lafius conci
fecto. Huius circinationis aliud quoq ; f dir, & à vicinis; quiad ſtrepitum accur .
1
exemplum reperias apud eundem Cx rerant domum ſublatus , multis poſt
farium eodem l . 12. c . 12. de Sacerdote , diebus lecto affixus,vix convaluit. Hoc
quiſpectris tota per iter nocte infeſta - 1 Burgis accidir:alterum Salınantica.
tus, circulum circumcirca ſe duccbat | Dizebaribi Thcologiæ ſtudioſus qui
ibi ſuboftens : & illis evaneſcentibus í dam , è prima nobilitate : qui priſtine
procedebat mox iterum fe ingerétibus caſtimonix & pietatis oblitus, nođu
novum iterum circulum duccbat: Gc
magno periculo & labore parietibus
que ad lucem uſque laboravit. Obſer- tranſcenlis in quoddani San & imonia
xabis ridiculam illam opinionem de liom monafterium ufque ad Dormito .
armis apud Pſellum lib. de damonibus in uum (ar vocant ) ſe penetrarat ibiper
inittente Deo, priulquam ad cellulam ,
quam
 LIBER VI. C. I. SECT I. QVÆST. I. 1025

quam animo præoccuparat , pederen | holte inviſibilem huc illuc torquere :

tim perveniret,objicit le illi ſpectrum ,
fpecie viri gr.vis & honeſti,prolixo ca.
pillitio & barba , lorum ingensmanu
tenens , & nullo verbo facto , bubulam
minitans inſultationem . Venerat pro
bè armatus mileradincæſtum , fcuto ,
gladioque hunc ftringit, illo le regit. f hulprofutura,fi re non integra adhibe
Vilus tibi non lemel latus adverfarii,
Jorun fubiens, huire & brachia ili
lorumquereſcindere :led ſemper bra-
chium corpori , locum parti amputarze
ſubiro junctum apparebat , tandem lo
id vel ferociétis furoris fuille putariin,
vel ex pacto convento . ſic moleſtia
rum inducias à dæmone paredrio im.
perraſſe.
18. Sic, ' quod putant aliqui,remedia
quæ contra maleficium ufurpantur ni.
antur : hocelt , irrita fore, li prius tenta .
cú fuerit à medico corporis ;à contella .
rio animæ ,remedium , folemnis enim
ifte ſolet elle magorum prætextus, ut
docet Nicol. Remigms b & nota de

sarius decullarim illi in utrunque hu- monfallacia : qua utitur priorò: quia
merum lic viventi bovem mortuum cum tic Zelotypus,veretur ne fanatio ,
( litcum comico iocer ) impegit, ut in ipfi adempta aliis adfcribatur . Secun
terram collaplus , vix trepidus fe fuga dò ut fic homines a divinis & naturali .
eripuerit: & domum reverſus depre. bus remediis avocet . Ex hoc capire val ,
henderit , ad modun S. Andreana dèmihilulp« cta fuic chicdulailla, fivè
crucis , fibiin pectore, & in tergo , ad programmation mulierculæ medicæ
quatuor digicorum latitudinem , no . circumforancæ ,hoc anno 1597.hic Lo
tam contufionis rubore livoreque vavii , in cujusuno articulo hæc condi
mixtæ imprefam : tumuit mox vibex , tio continebatur. Idcircò etiam fufpe
& cúintolerabili ardore, quali ermi tionesilli medici , qui nolunt æ
culare neſcio quid ,quod graviilinurogrum conficeri,priufquam præſcripræ
cruciatum adfirehat , miſer ſentimub ab ipfis pharmaca huuterit .
Cemre , & (ne vanum viſum putes )altero 19 Eſt, putare maleficam non pofle
tertiove poſt die ad plures migravit . malcficium fuum tollere , priuſquam
Necannum , nec nomina addo, uru libertati fit reftituta , & ex vinculis di
nuus qui adhuc fuperat , & defuncti į milla. Poreſt enim maleficium malefi:
quoq; alterius honoriconfulatur.No . cio povo tollere , quamdiu pacto cum
rune lafciviiſti palumbi Dionæi , qui dæmone non renunciavit , ut docer
nocturnarum ait Itupra difcurlacionú | idem Remigius :poteft etiam illud per
utrique fruétus fuerit , & quam inanis dæmonem deftruere , ut quilibet alius.
iſta de gladiirotatione contra vim dæ- removendo lignum , etiamų adhuc
monum perliialio Nam quod Eraſtus | carceribus contineatur .
a ex loan . Oporino narrat : qui Para zo. Maleficam Icopis in oſtio poli
tis impedire ,nedomo exeat:vel,conie
celli amanuenlis fuerat:folicum Para-
ecllum non conlurgere, & machæ- | ctis in bullienrem ollam ſoleis aut cri
am luam Helveticam utraq ; manu in vibus eius,vel'acubus, cogere, ut ac
Kkkkkk 3 currat ::
a In vita Paracelfi b lib.z.demonolatr.c.si
ID 26 DISQVISITIONVM MAGICARVM

currat : magicæ nugæ ſunt, & peccata inficientur: aut , ficonfeſsifuerint,cogantur

graällima quia nituntur pacto cum maleficium revocare.) quid enim ad cu
dæmone inito . rationem inficiatio virium queat ba
21. Minis verberibus, aut vi malefi- , bere, nili ex pacto conventor litamen
cos adigere, lit maleficium tollan :(011. aliquis ſolummodo intendens fignum
jus rei exempla peti poffunt à Remigio | deſtruere fic interrogaret , non aude
á, ) fieri poteſt ut liceat: di conditiones , rem illum peccati , faltem mortalis,
quædam adhnt. primò li cercò ſciacur reum dicere ,
i
auctor malefici . Na ſuſ m pec tos tan tú, 23. Superſtitioła funt , ut cum ad
ver ber are aut alia affi cere con tum eli a , mal eficium amoris tollendum , utun
nec fas nec jura finunt 2.li nibil ſuper- tur maleficio odii,v g.certo ricucóle
m
ſtitioſu putetu adh r ibi tur us. 3 . du m crant vel exſecrant potius columbam
non exi ſti met ur mor bum m
aliu tra ns. nig ram , & diviſam per medium dant
laturus, quod fere ſemper facere con comedendam amantibus. Item ſi, ut
kreverunt, ut exemplo declarat Greg. odii maleficium tollant , utantur amo
Turonenfisb, videlicet iſta diaboli liris maleficio ,v.g.Eachariftiam lacram
beralitas eft,utboni nihil ullis homini in ore habentes ofculantur eam , quam
bus præftet, niſi cum æquali vel majo- volunt in amorem inducere , vell.bis
ri hominum, damno , quo fpectat nar chriſmate inunctis id faciant Item G ,
tatio D. Gregorii Magnic , de virgine ut fterilitatis agrorum maleficium tol
obfella : quæ cum opera magorum ablant,hoftiam facram comminuant, &
uno dæmonefuiflèc liberata , in unius critam in pulveres ſpargant per hortú
locum ſex vel feptem dæmonum mil. vel agrum . Quæ omnia ſuntmanifeſto
lia ſucceſſere.Neque hoc Poëtas lacuit , impia & facrilegia, & tamen hæc facta
ideo enim fortaſſis finxerunt, non po . aliquando legitur.primum illud refert
tuille Admeto vitam conſervari , niſi Hollenus in præceptorio, de chrilma
uxoris Alceſtis vicaria nece d. Vnde i te ,alterum Grillandus; cætera de Eu
re&te nofter Tragicus: cum remiſſo abchariſtia ,CæfariusHeiſterbacenlislig.
inferts Theſeo, Pluto Hippolytum ab . 24. Adde remedia judiciatiarum ſu
ripuiflet,cabit,alloquens Atticæ præſi- perſticionum ,de quibusfupra lib.s.feat.
dem Deam : 7 69.
Vltimum notandum multa elle ru
Cafta nil debes patruo rapaci.
Conftat inferno numerus tyranno. perſtitioſa ( ut variis locis oſtenſum )
22. Quod remedium effe contra Vul remedia : quæ ponunt Sprengerus ca
tuarium maleficium , cenſuit Salisbe- & exco Pet. Gregoriusf, de plumbo
rienlislib.z.cap.11 . Horum ( ait ) malitia, | liquefacto in ſcutellam aqua plenam
etiam cum plurimum nocent, artificio levi infandendo , & c.
diffolvitur : fi videlicet , quifufpectifunt, Ethac de re Codronchas narrathi
conventi ab aliquo in judicio crimen fuum ſtoria, ab auctoribus (ut ait) gravibus
& certis

a'lib.3.demono.c.3.b lib.6.hi4.Franc.35 clib. 1.Moral.c.9. d Eurip.in Alcohop.com

lef.ciz q.12.in 2.exemplo.fh13.de repub.r.z. num.z.
 LIBRI VI. CAP. II. SECT. I. Q. I. 1027
& certis relatú, cujuſdam mercatoris; me naturalem . Nam in hanc vel illam
qui cum in partibus Sueciæ extra quoddam guttulas formam coagulari, pro natu
caſtrum animi caufa per quoddam pratum ra morbi : mere & vere eft opus non
duobus famulis comitatus ambularet, ma naturæ, ſed intelligentiæ. Pergit Co.
lefica muliere ab uno ex conſervis à longe dronchus . Nec laudare poffum aliud ex
cognita,adhortatus eft mercatorem , ut figno perimentum , quod à quodam didici. Vt &
crucis fe muniret , quoniam illius ditionis grotus, cum decoctione verbena ( vulgo ber.
potētior venefica , que ſolo intuitu maleficia ba s.loannis dicitur ) abluattir, in qua ab .
inferrefciret , ipfis obviam veniret. Quod lutione,fi nihil repcriatur , vel decoctio non
monitum ipſe parvipendens, & ifta nunquă immutetur in colore , infirmum veneficio
fibitimorem incuſsiſſe affeverans , cum non: non effe affectum : quod magna copia pilo .
dum fere illa protuliffet verba, in pede fini rum , & præcipue fuorum , inveniatur, effe
Aro illatam lafionem expertus fuit : ita ut argumentum efficax , non ſolum veneficis,
cum pedem è loco amovere non poſſet , fed & graviſsimni, minimeque curam reci
dolore lancinaretur, ad caftrum equafuerit pientis: quodfi pils ſintpauciores, morbum
deductus, ubi per triduum doloribus au &tis, effe mitiorem , & curationem admittere,
accerfito quodam villico , quibuiuſmodi Quod fi decoclum illud ad nigrum colorem
mala curareprofitebatur: facto periculo ex ¡ mutetur , fignum effe præſentia dæmonis :
plumbo liquefacto, & in aquam fupra pe- quod ſiad alios colores mutetur,alia indica .
dem proiecto , morbum ex maleficio ortum ré. Quis vero non percipit,bune etiam mo
dixiffe : quibufdam prolatis verbis , & tacto , dum eße fuperfturiofum , cum illi pili virtute
pede,per aliud triduum curatus eft. licille verbene , nec ablutionis elici velprocreari
lib.2.de morbis venefic.cap.z. Modus non poſsine.]
explorandi ſolet hic elle , vasaqua plc Sic ille d.cap.13. Addo, coloris hanc
num imponunt ſuper locum affectum mutationem eriam naturalı humoruin
corporis , & plumbum liquarum huic prædominio (utajuntj) in morbis non
vali infundunt , interim verba qur- maleficis,fed gravioribus , poffe con
dan obmurmurantes , & in plombo tingere. Idem lab.4.cap.2. damnacter
coagularo pro varia guttarum confor- tium quendam modum his verbis : alii
matione: judicant primo,an fit male- 1 columbum per medium fiiflum ventriculo
ficium malum ,necne:deinde cujus ge - ægrotantisapponunt,nönulla verba obmur.
neris maleficium fit . De qua re tota murando. Oui modi G alii confimiles ma
verillimc idem Bapt.Codronchus li.3. f nifefte magiciſunt, cum prorſus virtutena
de morbis venefic .cap. 13. ita pronunciat. thrali careant. ) adde, quod nec ſublit
ut modusfuperftitiofuseft, fic demonem | ratio cur miraculo res adícribatur, ma
cooperari eft credendum , quainvis non de- ximc cum certa verborun formula u
fint, qui exiftiment , à Saturnovim hanc rantur . Poftmodum idem juſtiſſime
plumbo eſſe inditam , ut malefitia prodat, conqueritur ; remedia multa , tanqlam
quod tamen à veritate eft alienum .] Pro arcana,ex atte magica in medicinam trăs
bare debebant. nunc lupponunt tan lata funt : ut multi Arabum ſectatores fe
tum , & Planete vim tribuunt mini
cerunt : ut Michael Savonarola in fua
Practica;
 DISQUISITIONVM MAGICARVM 1028
Practica , & quidam Bartholomeus ,qui monomaniæ b, fuiſſe in Gallia qui ma
practicam & experimenta cum quibuſdam leficio quo laſus erat curando nagum
introductionibus in lucem edidit. Sic enim accerſivit :ab hoc reſponſum : ſe mor
multis modis medicine frientia confpurcatabo illum liberare non poflc ,niſi in ejus 1
remediorum vanitate fape coarguitur. Sed filiolum adhuc infantulum trasferret.
horum Satanicorum hominum curationes conſentit impius pater , & à mago la.
fallaces, ac incerta funt, acſape praftigioſa, natur, interea nutrix, re intellecta, in
ut videantur permodicum ſpurium tempo fantulum ſubducit, & cum eo aufugit:
ris fanare, & revera non ſanent.Credatur cum ergo magus non pofler in com
medico docto & pio ( quantum ex li transferre, fuit ipſemetà dæmone in
bris ejus colligo ) inarre fua. terfectus. Tololæ, idem ſcripror air,
Et in his omnibus notandum , ſem ſtudioſum quédam amico ſuo gravil.
per dæmonem lucrum aliquod ſibi ex lime à quartana vexato dixifle , ut te
his comparare , & lemper animæ ,in- brim uni fuorum inimicorum trade
terdum & corpori nocere : quia ſem ret : illo vero reſpondente neminem
per aliquid admifcet , quo fiduciam in Gibi inimicum elle", dixiſſe : da ſervo
ipſum homo profiteatur, vel quo nos ruo :tandem , cum hoc illi religio eſſet
à Deo ad creaturas avertat, & à cele- facere, magum dixiſſe: da mihi eam ,
ftibus curis ad cænoſa terrenas ; dedu. annuente ægroto , ipſum convaluille :
cat , vel faltem à feriis & gravibusad magum vero febrioppreſſum interiil.
ludicra & nugatoria .Sic ſemper in alio fe. Facit lucri fumper alicujus cerra
quod peccatum animam pertrahit, ut fpes, ut etiã plane futilibus & abfurdis
rette obſervarunt D. Auguſtinus & nonnunquam cooperetur. ſic enim ( ut
D. Leo a Obſequitur mancipiis ſuis,ut narrat l. C.ille Francofurt.c) cum ve
firmius illa fibidevinciat, & in pecca- cula laborans ophtalmia ſtudioſum
to retineat. quendam conveniffet, ab coque petiilo
Si Deus permittit, hoc modo lanari i let,ut quæ infchedula , quam illi porri
ægrum, plures in fraudem pellicit : figebat, continebantur,libi non grava.
Deus non permittit , ſed impedit, tunc retur exfcribere : certam feclle , Gde
faltem peccatum hoc præcedentibus , collo illam geſtaſlegioculorum lippitu,
accumulans, conatur ægros in deſpe- dine liberandam : & ftudiofus fcripri il.
ratione adducere. Simalum uniequo lius characteres vel abloletos cernens,
auferat, transfert in meliorem . Si mu vel obſcuriores ( ut folen ) legere non
lierem morbo liberet , transfert in vi- valens corum loco hæc verba ſcriplit
rum ;G fenem , in adoleſcentem . Si for- in Ichedula: diabolus huic verule aculos e
te magus in alium non tranſtulerit , i
ruat, & c. fimulý;præclarum philade.
pſemet necatur, velingens vitæ diſcri
rium mulierculę tradidit, quodcudo
men adit. coactæ nonnullæ Lamiæ ; ! collo ſuſpendiſlet , fpe plena poſt pau
quia non poterant in alios, in ſuos ipfæ cos dies ſanitari fuit reſtitura. Nimi.
liberos transferre. Narrat auctor Dæ rum voluit Satan hanc anum decipere,

& in
a D.Aug.l.o & oginta trimm 99.9.79.D.Leo
jermo 19.depall.Dom , b 2.3.6. chlode lamiis ,8.
 LIBRI VI . CAP. II. SECT. I. Q. 1. 1029

& in ſuperſtitione ſua obfirmare. Plu- , tum eſſe, Catholicus nullus poteft ne
ra livis, lege lib. 3.p.2. quaft. 4. feit .igare,ut docebo ſect. 3. ) & delumine ce
quibas addi quoque multa pollunt ex reipaſchalis, & deaqua baptiſmatis, ( de
Cardinalis Culani exercitationum l. his idem céleo quod deaqua luftralı . ]
2.in Sermone, ibant Magi,quam viderant Abſtinere à capite animalium in honorem
ſtellam , & c. ut corum qui putabant S.Apollonia vel Blafii: vel vere carpitū lu
contra ſterilitatis maleficium , vel odii minis conſecrati hoc non intelligo,lilo
inter conjuges prodeffe, fi quis nidum quitur de cera benedicta leu candelis
avium inveniens caperet ipfam cum ! probo ritu benedi &tis,errat. ( irux fa
pullis matrem : & ideo vult à Moyfe cta de lignis palmarum , balnea in vigilia
præceptam , Deut.22.de mater cum pul- Nativitatis & Carnispripii contra febres,
lis capiatur. Gmili modo ad vitandas a dentium dolorem , non comedere carnes

lias luperſtitiones alia quædam vuit in die Natalis Domini, contra febres, vel ad
Iudæis prohibita ,nempe pracepiſſe Mog - bonorandum S. Nicolaum pro divitiis ac
ſeni vala cooperiri, propier Dominas A quirendis.petendo eleemoſynam ,(hæcom .
bundas, ſunt enim damones , quibus ve nia fatis clara ſunt ) eundo ad S.Valenti
the offerunt eſculenta &poculenta , quæ num contra morbum caducum ,ponderando
mundando domum non comedunt, imofe- puerum cum filiginedel cera , ( in his po
ducunt. teſt aliqua luperftitio ab extrinſeco ad
Prohibuit ne vir indueret veſtem mulie- venire : ſed ſecundum fe pia ſunt & li
ris, & èconverſo,propter idololatriam :quia cita ) portare crucem circumquaque per
mulieres veſtes viriles & arma in bonorem campos in vere contra tempeſtates ( ſinon
Martis induebãt: c viri muliebresin hono- fiat , vim ponendo in tempore veris,
rem Veneris. Hoc feftum peragitur à Chri non eſt ſuperſtitioſum , ſed licitum :)
ſtianis in Carniſprivio.] Et poſtea idé ad- in certis oblatisſuperaltare, ficut lapidibus
dit ſequentia exempla , ut ait, ſuperſti- in die s . Stephani, & ſagittis S.Sebaſtiani
tionis in curandismorbis . ſires cõfecra ( hoc quoque pium , fi tantum fiat in
ta ad aliud,quam ad proprium uſum appli- honorem & commemorationem cer.
centur,eft ſuperftrio;ut aqua benedicta que caminis horum Sanctorum , finc fidu
bibitur contra infirmitatem , vel fpargitur j cia in materia , forma , numero , & c. )
ad fertilitatem , veldaturaliquando brutis. addit de acu quæ tetigit veſtem mor
( Nota hoc fane intelligendum , ut & tui, de lignis furce de lignis coniunge
quædam fequentia . Nam aquam be . j dis contra febres, de hoſtia non con
nedictam adhibere, ut remedium na. ſecrara febres( hac pere ſuperftitiofa sūt,)
rurale , vel addito ritu aliquo ſuperſti contra ictericiam de urina ; de pullis ,
tioſo id vere malum : ſed eam adhibe- 1 & c.]puto legendum ,de pediculis,neque
re, ut quid facramentale , & vim tri hoc eſt ſuperſtitioſum , cum
ſubfit ra
buere Deo per facramentalia ſua , ad tio phyſica.
corroborationé fidei, mirabilia opera .
ricolto ; item ut dæmonis maleficiú ,
vel præſtıgium cellet.hoc pium & lici.
Llull QVÆ .
 VM
103 @ DISQUISITION MAGICARVM

ubi à fummo bono exciderint , abforbeat,

QVÆSTIO II.
An liceat remediumpetere à male
ficist
Atiſime hæc quæſtio patet ,in qua
LAumulimulta ſcripſere, multi etiam
periculoſe admodum errarunt .
Cerrum eft ut hodie , fic etiam olim
fuiſſe, qui maleficia maleficiis tollerét.
Nam cum Corybantes effent numero
L ! l.corum XXXVI . crediti ſunt malerit , ferè id reftitučde conferrandavi valciat
ficia inferre , alii vero XX.eadem amo dinis fivèavertéde rebus frugiferis caluiäs
liriSic Scholaſt. Apollonii lib.z.
Dico primo falluntur Iuriſte.qui exi
ftimant iure civili licere maleficiis uti, in bo
num finem : nempe adcurandos mor .
bos ,vel ad repellendas tempeſtates, ut
Hoftrenſ.in ſumm . Azo in fumim . Per. Ae
to dius lib.rér. iudicat. 8 titul. 7. cap. 6.
Bart.Salycet. Godefrid . & alii in l.eorum .
C.de malefic. Troilus Mulverius defortibus,
Grıllanıl. de ſortileg . & alii communiter.
dico falluntur, quia legem illa'n Con-
ftantini qua vituntura , recentiore le
compertum habemus. Notum enim ro
bis eft illas, ut qui ſe ipfis dedunt pro creato
re ac Domino infauftis diriſque danioniis
adhæreant efficere : & qui illas affetantur,
hos , per externarum rerum letam quzdan
fpeciem ,vulnera in anima excipere. Ouale
quiddam inter pugnandum meticuloſas fre
quenter accidit,qui dun ictus interdum ( x
cipere manu nolunt , illis vel caput vel ren .
trem exponunt. Sanè verò fiquis aliquo mo
do incuntamentis ufus effe deprebenſus fie
tatis caufa fecerit s is apoftiarum pænam
fubiens ultimum fupplicium fuiteneto . Sed
& Caroli Quinticonllitutio hos arbi
trio judicis condigna pæna puniri ju
ber.b
Dico 2. Divina de poſitive Euclefia kige
Semper prohibitū furuti malefuis artibus,
rel maleficos conjulere etiam in boil's fi
nem.Eſt communis Theologorum sé .
tentia & etiam Canoniftarum , Proba
tur I.ex ſacra fcriprura Deus id prohi
buit.Levit. 19.v.31. Nă declmetis ad wagos,

geluſtulie porten Leo Imp.Conftitut.os i neque ab ariolis aliquid ſciſcitën mi,ut pol
od stylianum de incantatorum pæna , ut luamini per eos & capite v . 6c anima gus
recte adverterunt. Nicol . Remigius: declmaverit ad ariolos & magos, & forn .
& Pet. Gregorius', & Godelmannus, i cata fuerit cum eis,ponam faciem meăcon
quam , quod Tribonianus , homo traeam
tra eam ,, & interficiam illam de medio po
piano fcelcltus , prætermiferit , cau- puulifui. Vnde pater hoc elle peccatum .
Tamaliain non video, qum quia ab o mortale.Deu.18.1.10 . Nec inveniattly 13
mnierat pierate & vera religione alie- te qui luftret filium ſuum aut filiam ducers
nus. ibi Leo graviffinis verbis negat perignein , aui qui ariolus fosfoitetur, et
quidpiam vere bonum his arribus ef- obſerverſomniaatque augurie , Inno
fici: led apparens illud bonum , illece uo quoque reſtamento vetar D. Pau
bram atque nallam effe,quæ illectos (in-
ius , quando juſta: n damnationem co
quis ) in malorum omnium extremum | minatur illis, qui ipa impingebantei
mala
al eorum. C de malef Pi Mar.b Alohuſius l.1. Muriſprud.Rom.sa.Fichard.confita .LAN .
Lrchovius.com.2.conf.2.Mollerus conft Saxon.p.4.fech 8 .
 LIBRI VI . C. II . SECT I. QVÆST . M. 1031
mala facere ut bona evenirenta : quo Infertur primò peccare judices, qui :
Significat , grave peccatum efle mala cogunt malefica benedictione quadā
facere in bonum finem : quod tamen iis quos læſerunt maleficium auferre.
prætexunt quimaleficoruin opera ad Nain hæc benedictio illarum , nihil ali
morbos depellendos tempeſtatesque ud eſt ,quàm formula qua ex pacto dæ
arcendas abutuntur. 2. probatur ex mon cellaturus: & fi benedictione vera
perpetuo Catholicæ Ecclefiæ uſu ,quæ lanandusæger foret, præftaret utibe
lemper id improbavit, ut plurimica nedi&tione Sacerdotis,velalterius pro.
nones oſtendunt b;& presbyterum da bi hominis quàm malefici, cujus ora
narunt , qui bono fine divinationem tio Deo eft exſecrabilis ,nequelicet no ,
fuerat expertus c 3. probatur ex Patri- bis cum infidelibus hæreticis, apofta
bus , D. Chryſoſtomus d, citius mors ho- tiſque oratione in divinis iungi . Vnde
mini Chriſtiano ſubeunda , quàm vita li - lequituretiam maleficam obtemperá
gaturis redimenda. Huc referendum illud tem tali juffioni, & ægros hoc remedio
B.Leonis e, cum eis (fcilicetdemonibus) i utentes peccare. Valde quoque falliil .
nibilamplius liceat ,quàm ju titia divi. los, qui exiſtimant licere maleficiis fa
na permilerit ; agunt tamen verſutiſſi- nitatem quærere vel conferre, fi id ma
maartefallaciæ ,ut ex arbitrio propriæ į giſtratus jubeat.
poreftaus aut parcere videantur , aut Infertur 2. veram efle deciſionem
lædere; & multis ( quod dolendum eſt) articuli Pariſienſis. s . Quod licitum eſt
ita per nequiciam fimulationis illu- j uti magicis artibus,velaliis quibuſcun,
dunt : ut quidam illos & timeant pati que ſuperſtitionibus à Deo & Ecclefia
infenſos,& velint habere placatos;cùm ! prohibitis, pro quocunquefine bono :
beneficia dæmonum omnibus fint no- error.quia ſecundum Apoſtolum non
centiora vulneribus.quia tutius eſt ho . ſunt facienda mala , ut eveniant bona.
mini inimicitiam diaboli meruifle; & deciſio art. 6. Quod licitum ſit, aut
quàm facere. Nec non ifta D. Auguftini f; etiam permittendum maleficiamalc
cùm ergò cauſæ articulus venerit , ut ficiis repellere: error.O art.7 . Quod
hæc proponatur conditio : aut facien- aliquis cum aliquo poflit diſpenſare,in
dum eſſecontra Dei præceptum , aut quocumque caſu , ut talibus licite uta
ex hac vita emigrandum > quorum tur,error . ]
duorum homo ficogaturalterum cli Infertur 3. impium & hæreticú cffe
gere , comminante mortem perſecuto - dictum Paracelli g, nihil referre , an
se ( idem eft demorbo per maleficium im . Deus, an Diabolus , angeli velimmun ,
mijlo) ibi eligat Deo dilecto emori,qua di fpiritus ægre ferant opem modò
Deo offenlo vivere . ibi oderit in hoc morbus curetur .
mundo animam fuam , ut in vitam æ . Infertur 4. periculofam effe, & cr
ternam cuftodiat eam . Ex his: roneam , vel faltein non fatis evolutam
L11111 2 & ex
a ad Rom . v.8.b c.qui fine Salvatore,26.9.2.c.admoneant,ca.non obſerveris 26.9.7 . cc.cx
tharum de foruıhd nom.8.in epif.ad Coloff.c ferm.16.de pafl.Dominiftracta.s.in Ioban .g lib.de
morb.caduco l.de hyper.phyf.morbis cur,
1032 DISQUISITIONVM MAGICARVM

& explicatam ſententiam Nicolai Re | Friburgenſ. in ſumm . confeſſer. & id ſee

migijb , precario non licere opem à ma. quitur Rofellac, qui exemplum po
leficis impetrare , fed licere , vi & ver oit G. maleficiati facerent celebrare tres
beribus eam extorquere : qui hoc faciat , miſſas.de Domina , & poftea omninò
nunquam , qui illud , femper lethaliter pec .. nudi operam darent liberis quærendis,
care . credentesmaleficium cellarurum . Sed
Quorum utrumque, falſum videtur. hoc exemplum mibi non placer , tùm
licet enim aliquando id precibus petere quia rem ad certum numerum milla
& impetrare:aliquando etiam verberi. rum reſtringere , id non caret ſiperfti.
bus ad id adigere, non licet . Non igi- tione ,tùm quia medium illud non mo .
tur cò recurrendum , ſed res longè ali dò vanum eft, fed & inhoneftum & vix

ter explicanda diſtinguédum videlicet poteſt peccato carere : I camen omnc

primo inter maleficum paratum au peccatum impudicitiæ & inverecun
ferre maleficio novo , & non paratum : diæ deforet ; neque visin numero po
aliter enim peccat qui hunc , aliter qui aererur , neque fides adhibcrctur ipli
cogit illum . 2.diftinguendus.auferendi actui, ſed miſericordiæ divinæ per mil
modus , an cum maleficio , an fiue illo fæ facrificia propitiandæ : tunc poffee
id fiat: quæ communiter theologi fo- admitti exemplum . Deinde fi vana
lent attendere . remedia ſumant , pro omninò vanis ,
Igitur primò falla & erronca eſt ſen, hoc eſt inapibus , ficut omnis va .
tentia Paracell & Gmilium , licerema na locutio eft peccatum ,. fic nulla vae.
leficia maleficijs tollere.. na operatio caret peccaro , faltem
Quidam putant liceretollere male - veniali , cap . illud . 26. quaft. 2. li ve.
ficium ,non permaleficia ,ſed per resta tô vana vocant indifferentia , tunc G
men ſuperſtitioſas & vanas : videntur quis adbiberet ea invincibiliter ne.
hoc multi Canoniftæ tenuiſſe, & non- lciens efle peccatum ,nullum foret pec
nulli Theologi, & legiftzeb fi fuperfti- | carum ; ſi non invincibiliter , non ta
tionis,vocabulo bi DD. rectè ufi ; ne men affectatè ignorans, foret tantum
quit negari, hanc opinionem quoque veniale: idem foret, ſi quis faceretcrc
erroncă eſſe. quia ſuperſtitio res eſt perdensaut volens experiri an per talia
fe mala , nec malum licetfacere , utbo- maleficium foluatur , non por opera
num eveniat. docet hoc Sylveſt. verbo I tionem diaboli, fed per cellationem e
malificium . numer . I, Roſella verò & iusaboperando;propter pactum quodi
Tabiena non tenent illam opinionem , maleficuscum diabolo habebat de celo
fed dumtaxat referunt.. fando quando hoc vel illud fieret, vide:
Alij itaque fatentur per ſuperſtitio Silv.fupr num.9.
ſa media tollinon poſſe ; poſle tamen Tercia ſenrentia . quædam eft Petr .
per vana , quæ non fintillicita , Gicloa. Aurcoli in 2. 34: quaſtion. z . & Angeli
verb .

a lib.3.damonolar.c 3. b Hnbertin.do Goffred . quos ſequitur Sprenger.in Mallos de com

fimpliciter referune ne refellunt, Petr.Gregor.fupra Ó Rickiusl.deprob.aqua frigide. c Vino .
pedimentum is 38.19..
 LIBRI VI. C. II . SECT. I. QVÆST, 11. 1035
verb. ſuperſtitio 8.13. licere å malefico Verùm hæc argumenta nullius mo
párato petere , ut maleficium maleficio menti ſunt . Eorum enim quæ in primo
tollat exemplum huius rei fuppeditat ponuntur argumento planè diffimilis
loannes Nider a Inquiſitor ( inquit ) Ed ratio eft. nam illic inducuntur ad id ,
menfis mihi referebat . quod modus tollen quod fine peccato facere poffunt, fi
de maleficium , aut fe vindicandiin malefice , velint. ſacerdos enim poreſt conari
talis practicabatur ſuo tempore. Venit enim conteri , & ſitempus habeat confiteri:
aliquis laſtus in fe vel in fuus ad maleficam uſurarius poteft dare'mutuum Gimplie
ſuſcitans malefactorew . Tunc maleficaciter , idololatra poteſt per Deum ve
plumbum liquefaćtum aliquoties fundebat runs iurare : ſed operatiomalefica, quæ
in aquan : quoufque opere demonis in plum- pericur , eſt intrinſecè mala , nec line
bo imago aliqua rileretur:qua vifa imagine peccato fieri poteft , ideoque nec peri,
malefica quafivit ab explorante, in quapar: quia petendo conſentit cius malitiæ ,
te vi fxdı maleficuri tuum , in eodem vul. quod iemper illicicum b , & tefte Apo
verc eum agnoſcere ? cumque explorator lo . lolo ad Roman digni ſunt morte non
wum eligeret ,flatim malefica in eadem par- folum qui talia faciunt, fed & qui con
te imaginis,qua in plumbo relucebat; fixu- ſentiunt facientibus. In fecundo argu
tam vel vulnus per culorum poſuit, de la mento , falsò fupponitur, alia remedia
cum ubireum inveniret indicavit : nomen non ſuperefle , ſuperlunt enim alia , de
tamen nullatenus manifeftavit ; ſed experi- quibus poſtea; quod fi non ſuperiffent,
entia tefte maleficus per omnia ladi reperie præftarct milliesmoriquam per pecca .
batur , ficut fua imago plumbea. ) hæc ille. tum ſemel fanari, nam bonum animæ
hoc ergò ſecundum Aureolum liceret: corporis bono præferendum eſt, & ho
& fecundum Remignum poflet verbe nor Deicun & is ante ponendus. Neque
ribusmaleficusadhoc faciendum adi- hoc durum videri debet ſcienti : quod
gi. Argumenta Aureoliſunt. primò li- qui amat animam fuam plus quam Deum ,
citum cſt ab uſurario parato uſuras pe- j perdet eam, c.
tere; & à paralo conferre Sacerdore, in Remigius verò coactionem fuam
peccato Mortali conftituto facramen- 1 aftruit fequentibus argumentis. pri
ta perere ;& deferre iuſurandum ido- i mò quia talis coa & io inhonorat dia
lolatriæ , quemſcio per faltos Deosiu- boluin , & eft expers omnis pa & ti. ergò
ratum ,ergo fimiliter in noſtro calu pe licita eſt. Refpon.inagis inhonorat Deú ,
terc à malefico parato , & c. quia cogit alium peccare.immò nec in .
Secundò non porelt exengitari re honorat diabolum ,quia cogit maleficú
medium aliud ad tollendum malefi. urinvocet & honoret dæmonem : iple
cium : ergo fihoc quod unicum eft uti quoqu
quoque e eum honorat, quia non modò
non licet, non licet illud tollere. Sed credit dæmonem poſſe hanc medelam
hoc meritò cenferua duriflimum :: po- adferre , fed etiam concurrit pofitivè
eins ergò dicendum , hoc unico medio ad actum pofitivum , dæmon verò plu
uri licere.. ris hoc facit , quàm mancipij lui iniuri
Lillll 3: am ,cu
a in epir. Formicaric.z.in fine b D. Tho.demalo 13.9.4 %
1034 DISQVISITIONVM MAGICARVM

am , cuius afHictione ſolitus eſt gaude- | nullam fe injuriam facere credebant.id

re . Nec poteft dici expers pacti taciti,
qui cogit maleficum iſta perficere, vir,
cute pacti quodmaleficus cum dæmo-
De inijt.
Secundò probat hoc pacto , licet à
fure fugiente rem vilbi creptam alia
vi repetere: licetarcem ab hofte iniuftè
occupatam armis recuperare : licet
vinculis per tyranni dem mancipatum ,
altu violenterque eripere :curnon liæc
vis licita , ut innocentem morbis indi-
gniflimis fanemus ? Refp. illationem ef-
le vanam , quia reliqua illa licita funt, &
jari divino naturalique conſentanea :
maleficium verò maleficio lanare om
ni repugnat juri .
Tertiò nititur auctoritate l. nullus
Cod . de malefic. & mathem. ubi tantùm
punitur , qui arulpicem vel magumin.
duxerit precibusvel fuafionibus. ergò
criminis atrocitas in hac ſuavi indu,
verò quod multò gravius erat ,non ve
tuit ea lege, quia res aperiè iniqua mi
nus indigebat nova legis coercitione.
Quare Salyce, & Fulgol.mentem Imp.
attendentes de quibuſvis evocatoribus
& provocatoribus idem obrinote cen
fuerunt: nec illi Photij limitatio ulteri
us protrahenda,quàm utfignificet lm ,
peratorem de illis egifle maleficis , qui
tum temporis privatim , prætextu ami
citiæ , & holpicij cecepti in domos gen
cilium , damonibusclanculum lacrifi
cabant: quod ipfe fieri prohibuerat alia
legea. Nec tamen ullus fanæ mentis
hinc inferat , licita fuille maleficia M2
gorom , in quibusnon facrificabatur.
poteft enim unum factum ex pluribus
capitibus illicitum eſſe: quorum uno
cellante, rationereliquorum adhuc il
licitum manebit.
Dico igitur tertid , fententia bel All

&tione conſiſtit.Cófirmatur,quia Phoreoli , Angeli & fimilium eft erronea to

tius in Nomocanone dicit legis illius cauſa multorum peccatorum : net licet ul
pænam tantùın debere intelligi, ubilo modo nec ab imperato,nec à parato pe
Srce usiwid eſt per ſacrificia & macta tera , u maleficium maleficio toller. hæc
tiones,negocium peragatur. Non ergò i eft communis fentétia Theologorum ,
locus eſt pænæ , quando malo adigun . Aureolum & Angelum ideò gravifli
tur. Refp. nerile argumentum hoc el mè reprehendenrium : tenensquod dixi
ſe , illi ſimile , li quis dicat,lex eum pu D Thoni. D. Bonaven . Sco.Thom.de Argen
nit , qui prænijs & blanditijs , & pertina & alii in 4.d. 34. Silp. verb. malefi
artem lenoniam mulierem ad Aagi- cium q.8. Armilla nuniet.2.Tabiena perf.
tium pellexerit: ergo criminis fæditas impedimentum 12.num.9 Roſell.fupr. Cs.
in hac blāda inductione & pellacia po . ietan. 1.2.9.78. art. 4. Pet. Ledeſm . ad z.
( ita elt: & inferat poftea, igitur puniri ! 9.58.a.2.2-2. Alphonſ à Caſtro lib.1.de inift:
minimè debent , quivi miniſque ma- bæret. punit.cap. 13. Sprenger.p . 3. Mallet,
tremfamilias in thori violationem im- 9.16. Nider.fup.Nafari.ca. 11.numur. 29.
pulerint. Conſtantinus autem id tan . Angl.a. de arte Magica art . 1. diff.2. to
tùm vetuit ca lege , quod quidam fibi bulenſ in c.19 . Marih.9.90. Idr. 0. Dom .
licere putabant. nam ſponte facienti, Sot.in 4.d. 34.q.1.4.3.6 8.deixfi.9. Lo
4.2.7

a ha.c. Theodoſ demalefic mathe.

 LIBRI VI. C. I. SECT. I. Q. II . ' 1035
A.2. Viguer.1.16 9.4. Marti. Ledeſ. in 4. | legum ,ſed ut mihi axferat, quod mihidedit.
9.60.4.2 . Brianfon.q.13 conc. 2. Orbell. q. si ipſe agat cum diabolo , ego non cenfentio:
34 Vngarellus addit.ad Angel.d.s 13. Hen- ! ſed tantùm pero , ut removeat malum quod
riq.lib.2.de matrimon.cap.8.num.2.cona. mihi dedit. Et multotiens iuftitia cogit tales ,
3.in fin .Probatur,quia hoc facræ litteię, ut reftituant ſanitacem , quam abftulerunt.
canones, ius civile & SS . Patres impro. Immò fi propriusdiabolus dediffet mibits
bant, utoſtenſum fuit concl. præced. lia , dicerem fibi , quod à me removeret tale
2.quia non licet conſenſum præbere in impedimentum , nullo tamen modo faciendo
peccatum alteriusa 3. quia licet lie pa- fibi homagium .] Sed quod air deDiabo
sarus peccare : hoc tamen peccatum , & | lo.idego prorfus periculofum puto , &
ifto temporc , non taceret, nifi indu- meritò negavit Sorusin 4. d. 34.9.1.2.3.
& tus.4.quia ut actum per ſemalum ne Nam non pollum petere , ut ab amico,
mo unquam licitè facit:fic.nec ad eum quia cum eo inimiciras , indicente
licitè poterit inducib . Nora magis Chrifto gerere debeo ; omnis criam
peccare , quicogit invitum , quàm qui mihi cum eo fainiliaritas & commu
Olat paratum . nam qui cogit invitum nicatio interdicta eft. Per modum ve
. injurius eſt cogendo , & fimul coope- rò imperij, non poſſum iubere, quia
ratur : qui petit à parato , nullam ci fa- mihi non fubijcitur. Duntaxat in
eit injurian . quod nota contra Rewi Dei nomine , per exoreiſmi modun ,
glum . cipoficm imperare. Nec etiam fimpli
Dico quartò , haud dibiè poteft male citer verum eft , licere ſemper petere à
filus induci , ut per modum aliquem lici- malefico uit malum removcat. Quid
sum tollat maleficiuns.] In hanc fenten - li enim fciam maleficium non poſle
eium convcniuntomnes in præcedenti i tolli , nili modo illicito ? certum elt me
conclufioné citari DD . & eſt veriflima, tum non poffe petere. c quid fi etiam
carct : dubitatione.nam quidam DD . moraliter mihiconſtet maleficum etli
1
non fatis clarè loquuntur , etfi benè poßit rolli fine maleficio , non tamen
fentiane . Guido Brianfoous in colleita - lublarurum nilicum malefico :certum
rio ſupr.4.fent.q 13 conil.3 Immo (ait ) « go etiam puto , tùm non licere petere , ut
fortius dico, quod fi aliquaperſona erat im tollat d. Poteft huius rei exemplum da
pedita, vel vexata quacunque vexatione per ri , quando peritur tolli ab eo , qui non
aliquain perfonam fortilegam per padum eft auctor aleficij, nec locum & mo- ,
damonu : per orationes, vel roia,pelaries, į dam maleficij & curationis ab ipſo
non poffetfanari mfab illa perſona que ta- malefico , vel homine alio intellexit :
ka intulit Dico , quod acc derein ad illam nam talis non poteſt curare Gine male
perſonam ,qua mib dedit talia , non ut filiāficio alio , ant dæmonis cooperatione
bomagium diabolo,n :cutculans illum furti, nova . Quare farò admodum , vel vix
unquam
a Rom ,u uit. hröten Tho 2.2.9.78 2.4 Turrecre in c.movet te 22.9 1. Sot li. 6. dein
fi. Erur.q.1.1 . C. al fup. c Pes . Ledejm.ſup. d hoc voluit haud dubièidem Ledeſmorona
Hgirig.in 3 in for
 1036 DISQUISITIONVM MAGICARVM
licebit petere
unquam petere ab alio , quam nitatem . Confirmatur hoc ,quia docet
ipfomet maleficij auctore. experientia , nunquam n : fi vi coactos
Dico igitur quintò , licet à malefico maleficium tollere velle. Dixi, levibus
petere , imninò licet etiam illum minisz verberibus:quia gravia vulnera velim.
vibus verberibus cogere , utmaleficium tol modicos cruciarus inferre, idad iudi.
lat , quandocumque probabiliter credo illumi cem ſceleris vindicem , non ad privatos
fine maleficio, modo aliquo licito id facere pertinet. Levia non erunt , fi malefica
poffe , fivè quandocumque non fum morali inde immineat periculum vitæ ,mutila
ter certis , quod utetur modo illicito ) eſt tionis, aut gravismorbi,
fententia communis Henrici poſtea ci . Caietan . b cautelam proponit , ut
fandi, Scori & omnium citatorum in concl. quis expreſsè proteſtetur, fe nitilcom .
3.6 Praterea loan.Baffel.Porriloni in 4.d. mune cum Diabolo habere velle. Hæc
14. Caietan. in verb maleficium . & in fanè prorſus necellaria cautio , quando
opuſc.12.tom 2.Gabr.in 2.d.28.4.4.dub.2. peritur abcomalefico , qui non inuulit
Binsfeld.in l eorum q.5.C. demalef pro : maleficium.vix enim (ut dixi) Gne pec
batur , quia hoc eſt uti jaremeo ,indu: cato talis poteft maleficium auferre.
cere magumadid , quod facere tene Sic cum crudelis & nefarius Bertul.
tur , & fine peccato ,livelit,poteſt face. phus dixiſſer conjugi ſuæ B.Godoleva,
re , non autem eft confentire pacto in -eam ferociæ fuæ caufam efle dæmou
quod dzmon habet cum mago . Deco nem , & ex maleficio natum diffidium ,
actione id concedit Remi de precibus ; addidifferquetenoſſe fæminam , quæ
negat , led ratio noftra , & coinmunis iactitet ſe poſle illos mutuo amore &
fententia DD . de precibus idem con benevolentia adcò connectere , ut non
vincunt. de iuſſione exemplum habe queant coniuges ardentiùs fe amare :
mus B.TheodoriArchimandritæ , qui refpondit Sanita mulier, Chriſt ancille
Theodorum Magum ad pænitentiam fum , illi ego omnia commendo:fitamiē abſq;
adductum iuflit , primum omnia pec, ſceleris alicuius commixtione id fieri poteft,
cata ſua confiteri. 2. fi quos haberer li- quod dicis,non refragorb .] Siquis ab ipſo,
bros maleficos in medium proferre. 3 ) qui nocuir , medelan petat ; fortallis .
quoſcunque homines aut domos aut abſolutè loquendo , non eit necellas
animalia maleficijs luis obftrinxerat, rium addereillam proteſtarionem , ſed
diſſoluere. 4. non ampliusea in quem fufficier abſolutè ( in caſu conclufionis
quam exercere, ſed pænitentiam agere | huius quintæ ) petere ut nocere deli
a. De verbere & minis probaturquoad nat. quia res quæ petitne bova & wſta
cos,quos conſtatmaleacio læGille. quia eft,nempe non docere proximo : & po .
noniàm infero injuriam ,quàm illatam ! teſt ac tenetur maleficus id licito modo
repello : & ficut crumenam meam pol- | facere,nempe per medium aliquod na
ſem furi extorquere , Gc etiam poffumturale ( fi novit ) vel per figni deltru .
mago quam quali detinet corporis fa- 1 Etionem . ided guod depecunia ab ulu
rario

a Georgius in vita S. Theodori,apud Surium menf. April b som ,2. opuſt. 13 Diogo Geo
Bellenfis in vita S.Godolove 2. Iulii.
 DISQUISITIONVM MAGICARVM . 1037

Tario mutuanda dictum , id hic vim o- a naturalivel divina : & tunc aliquis
bunct. Attamen lemper utilius erit& fimpliciter fecurus fuiſſet ſententiam
tutius banc proteſtationem adijcere, Pei. Ledeſmii lup.credidifferguedição
maximè fi peram ut collat moaleficium , ti ſe non ufuram ullo maleficio , non
vel quid aliud huiuſmodi, quod non auderer damnare poſt factum : ſed an
‫ܕܕ‬ nudam cellationem : fed quiddarn a ce factum :ſemper utendum putocon :
&tus poſitivi ſignificat.quia maleficiut filio & examine quod dixi. Revera e
plurimum ſunt homines idiota,& alia nim qui non examinat, neque inter
quam ſuperdicioſa remedia ignorant.rogar, ncque proteſtatur,nequealiana
Quare ctiam confulo,ut peraturab eo adhibet cautionem ut inrelligat , an re
quo remedio fit ufurus. ſi nolit dicere, medium quod adhibebicur litlegici
non eſt utendum eius opera : quia hoc mum , an illicitum :is non viderur face
ipfo fatis indicatſeulusum remedioil . re ; quodin ſe eſt, ſed obijcere ſe teme
licito.Si verò indicet remedium , tunc rè periculo peccádi: quia novo pericu
fi fatis prudens es & do & us , iple con lo peccandiobijcit rudem illam & idi.
. Gidera & diſcerne, an Grlicitum pecne: otam & peccatricem animam .
linon es idoneus iudex , doctiores &
prudentiores conſule: fi dubitetur an
fit medium naturale. conſulantur me. QVÆSTI O I IL
dici ; fi verò an fit divinum , conſulan.
13 tur Theologi . In his etiam divinis ad An liceat maleficii fignum deftrue
verte, tunc przſtare illa applicaria la . re , ut diabolus nocere
cerdote , quam à malefica Nam li mi . definat.
raculofa operatio eft, Deus illam pori .
Ora primò figna malefci vocari,
us operabitur perfervum fuum , quam No
per Diaboli mancipium , fi malefica di . ollas,liganjina, clauitra, plumas ,
cit , non profuturum , niſi ipla adhibeat: liberides & fimilia:quæ , ex pago cum
fatis hincapparec,aliquid eam adhibi- dæmone inito, magus adh buic ur ali
turam cx pacto convento . Quare nec quismaleficio lædarur: pactum verò
viderur toleranda praxis quorundam effe folet, ut quamdiu ligula fic noda
iudicum : qui cogunt maleficas bene . ta fucrit , vel tale quid lublimine de .
dicere ægroris ex maleficio : & G fané foſsú ,vel ſera clauſamanſerir : ramdiu
tur,tunc habétpro iudicio certo quòd talis perſona ſit maleficiata aut nuoriano
Git malchicæ . Liceret tamen iudicibus tor, qui in caliloco erunt, aut intrabúc
cas cogere , ut citra malefi ium libera- vel exibunt , & huiuſmodi:de quibus
reconentur:Gicut licere privatis já do i adum libr. 3 , Porrò de ligaminibus &
cui,atque ita intelligendus Brianlonus ollis ,res notior eft:de feralogiapud au.
17 d . conclus. 3. Quod Gres moram non laorem innominatum libr. pæniten
patererur , & maleficus non foret per cialis à Rectore & Academia Coloni.
lona rudis & idiota ,ſed ſatis prudens enfi ante annos centum approbati, 8 € .
ad diſcerpendú maleficam curatione | cxcug : capit .70.guod eft in pozitia côe
Mmm in mm
undi,
 1038 LIBRI V. QVÆST . XXXXilf.

andı:Parigis (ait) contigit, quod quedã | $ .1. Heffelii & diſcipulorum eius ar
fortiaria virum ,quicam reliquerat imegumenta fuere. primò, cum fignum a
pedivit ne poffet cognoſcere aliam ,quam morerur:laniras exípe & atur no à Deo
legitimèfuperduxis,feceratenim incan | vel ſanctis, per miraculum :nec ab hu
rationem fuam fuper claufam ſeram ,qua mana voluntate nec à cauſa naturali ,
in pureum quendam mifit,& clavem lo- crgò å diabolo. Sed hoc eft ſuperſtici
militer in pureum aleruta, fic diabo olum.ergò noo licet amovere.
lo piomovente vir alle fa &tus eft imposés 2. Qui fignum tollit ca fpe, doce
cum uxore fua. ] Quæritur crgò V.li mencum cellet,miſce le pacto. quod
ceat aperiendo clauftrum , comburendo malefico cum diaboloiniercedit, quia
capillorum glomust folvendo ligulano diabolus cum malefico pa &tus eft , u
dum ,veleffodiendo ollam , o ecurendo figno poliro ipfe noceat figno remoto
9 ## ixilla habentur , aut fimilia remo nocete delicat. ergo talis focietatem
vendo.per dedog,maleficium deftruere, quandam cum diabolo inic , cuicon
& liberare maleficiarum ? Duæ de hac ! iungitur, & communicatio pado con
re ſunt ſententia , una , nullius quod venco cius
fciam in libris editis , in quibus non . 3 Amovere lignum , eft colere die
dum inihicontigit invenire:ſed noftris aboluin , quia elt proteftari, quod poro
temporibus loan Heſſels à Lovadio, Genocere quibus & quando voluerit .
in prelećtione libri 4.fent. docuic nullo quali ab alio non pendcat: irem quod
modo licere , hoc haud dubiè pio do- liefidelis & verax , qui pactum ſervet
cuit animo ,uc homines àmaleficio ab ' cum luis : led diabolum honorare vel
{terreret : quàm tamen prudenter & colere non licet. ergò nec amovere &
verè , manifeftum (pero fore ex iis quz gnum licebit .
hac quæftioned:fierentur.multiexcius 4. Non licet declinare ad magos, 113
diſcipulis sem non multum diſcutien ſcripturæ docent : fed quiamõneti
tes,neque au & ores alios curantes, Py . gnum, declinat ad magos. ergò. Min .
thagoræorum morc,utoraculum exce. probatur, quia pecinà malefico or ligos
perunt:neque in ſcholis rantùm docu.collat, vel út Gbitol!endaoftendar:
ere, fed in concionibus adeò nonpon s Quiamovet figoaoſtendit ſe ma
quam calidè, urconira ſentientes dam leficos & dæmonem timere : fed S.S
nüre ; & eriam paais EccleGalicisco iubet nos folum Deum timere .
ercere , lint conaci : non modicam 6. Non tantum tes que ponitur vel
fcrupulorum carnificinam etiam piis amovetur eſt fignum diaboli, led & a .
& bonis , inijciences, hoc ergò dilio Stio circa rem , ur pofrio eius ad nocć
gentius res diſcutienda , quam cum dum ,permaneotia eius ad nocumenti
superioribus annis docerein ,ideò bre perſeverantiam , amotio eius ad 00ce
vitct perftrinxi. quodrù :n neſcirem a mergi ceffarionem : ficut non ranrum
liquam ex doctioribus conimancm | aqua eft Sacramentum Chrifti: fed &
fententiam , quam ample@ cbar & ablatio per aquam fa & a.crgò licut qui
ample& or, probare .. ponit lignum cxcrcet facramenrum
Diaboli .
 LIBRI VI. C. II . SECT. I. Q. III. 1039

Diaboli,fic & quiamovet. Exerceic habent, nunquam acu neor calibus uti
oim urerģ ; actionem ad eum effectum bus aut obtecvationibus.
conſequendum ,ad qucm alirer non 10. Probari pofle videtur ex eo, quod
valet, pigex diabolt ioftitutione . Dominus dicit in Evang boc genusde

7.Diabolus nunquam fpontè cella moniorum non eijcrur nji in oratione

birá nocualento corporali,niti utgra - 1 ieiunio.lenlosenimelt nur alicerce
viùs noceat in anima : cum ar hoſtis Etè eijci,ergo fi quis demon ciuimodi
noſter capitalis, ſemper cupiensquam incraffe ia aliquem per maleficium nó
maximè nocere. ideò , iuxta D. Leo- } licerer egreíTuin eius procurare per
nem beneficia eius cun &tis funt nocentio- gni amotionen ,
Ta vulneribus: ergò per cellationé no 11. Probatur ex eo quod Hierony.
cumenti ,quæht amoto bagno , gravi . commemorat in vita S. Hilarionis : ad
os infere nocumentum vel amoventi, quem cum adducta eflet puclla à de .
vel inaleficiaro , vel ucrique. mone obleffa , & dæmon clamaret : ſc
8. Silicet ligna maleficii amovere, invirum in puellam ingreßum fuifle,
vel ad ca implorare opem malcfici: igi- arpore yimaleficiorum coadum :nec
eur quorses quis maleficium patitur, ſe poſle cam relinquere,niliprius ab
Bec aliud luperelt remcdium quo ado latis Gignis fub limine pufiris: vetuit vie
ju verur , tenebitur procuraretgni amo ſanctos Gigna perquiri, & orationis vira
tionem : Gour tenctur homo ægrotus cure dæmonem expulit:ne ( inquit Hi
licito ac poflibili remedio procurare erony)aut foliris incāraisonsbusrecelire
ar fanicau reftituatur:peccaret enim G damon videretur aut ipſe fermoni eius
Gc ſanitatem à Deo exipe &taret, ut in - accommodage fidem iguur ex Hiero
teriin medici conflia reijceret. Atqui nymifententia , perquirere & tollere
nemo eorum , qui ſunt in contraria o Ggaum , utnocumenrum collet, adin
pinionc hocdocet,videlicet hominem cantationépertiner :alioquio .d mira.
aliquando ad movendum vel deftru culum divinum non rectè contugirlco
endum maleficii fignum ex conſcien . Hilarioo :fed remediú facilènc prom- .
cia obligari . prum de Ggnis amovendis , 4 licitum
Siidlicet, ergò illi re & è faciunt, erat , pralcibere debuiffet : ne Deum
qui maleficis ad quæſionem vocatis tenrare videretur.
abradunt omnes pilos corporis , ne 12. Apud Grarian. Cliper fortjerias
quomaleficii figno corporiadhæréte, 33. qu . 1. ubienumeranturlegitima re
reddantur inícolbiles,ideoq, ad con medı maleficia nulla fit mentio sequi.
feffionem cogi ró poffint, quod video rendi & deftruendi ligai : nec quicquã
tur laris manifeftè fuperftitioſum . Vn alios veterum Ecclele patrum reperi
de Fraociſ. à Vitoria in reliet 12. de cur, quide remedio hoc tanquam lici .
Atte magica : G ( inquit )ad expulſionem to loquatur. irefpondease lle argumco
dæmonum radunc pilos aut capillos, I tum negativum ab au & oritate negata,
aut aliquid eiuſmodi: cft magia mani . I led abaudotirate negante. quia cum
felta.Nam veri lanât, qui gratia Dei semcdiun, rollendi ligoi Gt facile &
Mmmmmm2
cuique
 1040 DISQVISITIONVM MAGICARVM
cuique obvium , eius maximè mentio Signo, dæmon fuit, qui nocumentum
fieri debuiffet, fi licitum illud Concilia inculit; & c ablato figno demon eft. qui
& Payum decreca cenſuiflent. malum aufert, quia ceſſacnocere.collit
13.Diabolus non eſt alligatus figniso | autem ,quia ficcum mago pa &tus fuit:
porelt enim nocete Gne lignis & polla ...quod pa & o feligari puret,ſed quia
ris ſign's liberum illi adhuceft oonno : hoc Gbiiudicat expedire ad animarum

cere , ut & amotis adhucpocere & nó perniciem.Nosand. 2.aliud eſſe uci peca
definere. ergò fiuftra tolluntur ligna, cato alteriusad bonum , aliud coopera
nili pactum malefici & Diaboli inter si peccato altcrius,oam peccato alteria
: ced ret. ergò removens conſentir in us uti poffum ad commoditatem me.
hoc pa & um . am , qando ille poruit peccatum viia
14. Diadolus non poteft diutius nec re,& licito modu inihi gratificari, uc
forsius , nec brevius nec lenius homi dictum de vfurario precedenti quaftio
nem affl gere quam & donec ei Deus ne ipfius enim malicia mihi nocere no
permittit , qui pactis huiuſmodi non debet. Cooperaci verò peccato alie
altring (ur: crgò abfurdum eſtexfpe sius nunquam licet , quia nunquain
care remedium ab huiufmodiromo. peccare lices : cooperor vcrò ,quotiek
rione ligni, aut curare talia diabolipa- cunque peso ab alio id , quod aliàstine
eta: fedrecurrendum elt ad Deum , in
peccato oequit præftare. Quando ergo
cuius poreſtate eſt Diabolus .. Hisilli pero ut maleficium maleficio, velna
argumentis utuntur, quæ verbis ipſovo pa&to inito ,toliat:caopetor pecca.
ruin retuli : ne quis ſuſpicetur meini. to : quando peto ur id faciar,deltraen .
nus bona fide agere . do bgnuiniam ante initi pactı, ſeu line :
8.11.Nihilominus fir concluſio figna maleñcio,ipfe are nolente adhiberno
maleficii eriam.ſpe ceffationis morbi ſen vum maleficium : ego illi non coope .
malı licet quærere inventaremovere: ror fed uros tantum eius peccato . Ef
Grillere.dico.ſpeceffarsonis: qua faren . do & rina Sori, & Pet . Ledefm . & alio .
tur opininis contratiæ allertotes,in có rum inox citandorum . S'oland.3.Signá
içmprom & deletionem Magiæ íuper tolli vel abiplo qui pofuis, vel ab alio
:)
Atrionis.ipfiusg; Diaboli, licere male i qui non poluir . Siabeo qui pofuit vel
ficii fignarollere deitruere ,atque abo. ille inierar duo pacta cum dæmone vel :
Jere: imò fanctum id ellç,li ex folo o unum taniùm . duo quidem , quando
d'oro : ius artis , & intentionis.Diabo
Convenerat, ut dæmon permanente (s•
Diszid fotiled negācid licercealpe , & goo dibeat nocere : & toblaro lignolet
intentione or nocumentú celler. No
neamur non nocere, nam bicunum pa •
tandem primò, quod.omnes faremur, i aum fu depofirione figni, alterum de
ligni ablationem nullam habere vim ablatione. Vnum tantùm fit.quando
Daluralein neque ſupernaturalem ma . aimpliciter convenitur, ut hgno per
li auferendt reu lavandi: ficut nec ejus mancorereneatur dæmon läderc : hu .
polimo vim ullam huiuſmodi habuit, ius paciivis includit , non vt lublaio
adwaluminfeucdum . fed licur , folito Ggno tencatur noa nacerc, led.ut, fi
velit,
 LIBRI VI. C. II. SET. I. III. 1040

pelit, poffit non nocere. Quando duo His poGris probatur.I. cõcluſio ,quia
SAI
font pađa, tunc conlideranda eft du- quorquotaudores excul de hac ege
plex,qur porelt accidere , maleficiin runt quæftione, illi ad unum omnes,
tensio . Si maleficuscum tollis, vult libi ex quo ca quæſtio diſcuti cæpit , in hac
fei vari pactum illud fecundum , non conclufione conveniunt : cos autem
licerrollere :quia hoc eft confirmare i ! lloqui , de eo qui fpe cellationis ſignum
lud pa &tum.Si vcrò maleficusex peni remover , clarè patet ex verbis & ratio
fentia padiiniti morus , vule pactum nibus , quibus utuntur. Ante tempora
ſuum cum dæmone iniium ceffire: & TD.Thomæ , & 'pli- D Tbo.ac D.Buna
ideò , ut rcfcindatur : rollir lignum , ; venturæ ,& eurum præceptoribus , pu :
3 quod eft pa & i vinculum ,& rollit non to planè certum fuiſſe hoc licere : &
quatenus ablacio Ggni elt fignum ſe- ideò de hacie nihil expreflè prodicum :
cundi pa &ti:ſed quatenu eſt deftru & io nifi quod malefi id fine maleficio rolli
primi pactipoteſt tollere , quia ficnon poffe cenluerint : quoderiam Tho de
confirmat fecundum pactum , led re Argentina d.3 +.& Abul.In 19.6. Doslati
fcindit Quoad G Git alius qui tollit , hic i q 90. & alij communiter tradiderunt .
Quod vero Durand . hoc non dixerit
fecit ;
nec poteit dici conformare primum parum refert:omiớt, quia non habe.
maleficipactum :quia illi non coopera- bae , quod'ea in se contradiicret D.
tur . Sed lignarus ſecundi pact: quod Thoma : ad cui contradicenduin , om .
maleficus fecit , illud to ! lar,quia vult à mentarios loos elucubrauit . P.im:1s
malfico fervari fecundum patum ; il quem invenio ex profeſſo quzftionem
te quantum in le eſt pactam confir diſcuri fle quicempore D.Thom.vixită,
mar, & fic inalo cooperatur, quare hoc. Durando prior eft Henricus Goethal
non licet : fi veiò vel ignarus vel gna zius livé Gandenais , Archidiaconus.
rus , illud collar duntaxac , utmaief : Tornacenlis. hic quodlibero 5.9.33.ubi
ciun deltruari velut pachimselcinda quærit , an liceat tellere regulam malefi.
tur , fperans dæmonem liberècellicu . i dijagnum ? tandem refoluit his verbis,
rum à oocendo :nullo modo coopera luet antem perniciofum eft operibus ſis•
tur pa to :non prsinò , quia iuxsa illud perftolisrómunicare , an faceretalia;
non op rarus:non fecundo , qora illud qualia faciunt fuperfticiofi communicant
non curat , ſed vult fact food truere do speriines demonum.Catholicam fame!
P ! 1 :0in Deniquc & anicuro maleficus eft deftruere opus fuperftitiofum demo
fecirp.com , tunc collendo fignum 1 ns. in hoc et contrariari . Et fic dico ,
primum pactum deltrucur , ne norū quod lucorum eft maleficium deponere
iniur , nec ipſe malticus ullo nudo limpliciter , quer admodum licitum eft
confirmat, vel operatur ex prino : qua idoluebytuminiloscam proijcere : & ecio
rat ur
se nec eralius , tollenscoope No ? am ut curetur infirinus maleficiarus ec
taud : 4 Glcand lum lequatur, non cei quod ſub hac fpe ) non credendo quod
da
pole rolli. qu.reficituperagen ,ut virtute illius maleficij morbus ille
ſcandalioccaliouita deturnulla , contingar ( hoc enim credere infidelitatis
1. Min in min in 31 flets!
 1042 DISQUISITIONVM MAGICARVM

effec (ut procedic prima obiectio :fed creieran.fract.12.09m.2.ubiait.duobus mo.

dendo contrarium , & quod fiat folade , discontingu ma'eficium amalefici folusi
monum aétione , ex divina permisſione: promòper fimplicem diffolutionem ſex
gxinon conſueverunt ſecundum pactio deſtrnétionem malefico prisus fa&ti,puis
nem ſuam maleficiatum vexare nifi ftadsboluendoligaturam capillorum cum
se illo maleficio Hzcille:lequicur , eum annullobgneo. Or. & hoc abfque dubuo
more luonon nominans Scolus , & licitum eft,nec eft opusmalefico, ui male
ipfe aliquot annis antiquior Du ficus eft,fed bominis ſcsenris cmpedimex
rando his verbis :fi per orationesSancto tâ bonsproximifus quia nulla bucerena
rum impediatur virtus dimonis , be invocatso damonis , fed fola defolutio
nefit, fi tamen Deusillasnon exaudiat, figns: quo durante dsabolsa ffatuerat
winc fifcireturmaleficium & deftruere malum alterius.comtinuare. 2. per invo .
tur , demon non fatigaret eum ampli. Sationem demonum , feu aliud malefici
1, quia ex pacto non aſiſtir : nifi dum um . O hoc proculdubio peccata eft more
durat aliquod fignum . Etex hoc paret cale .]hac ille. vides Caictan. hoc dcb
quod ernfurica eft illa queſtio, an liceat nise , u : indubitatum . idem volunt Sd
rollere maleficium intentione curandi veſt.verb.maleficium 9.7 & 8. Tabic.
maleficiatum ? nonenim folum licee sed na . verb. impedimentum 12. verf. 9.
eft merscorium , deftruere opera diaboli, Fumus v maleficiumn 2. Domn.áó
nec in boc eft aliqua infideli: as.quia de to in 4.d.34.91.4. 3. ubi dicit nos polje
Struens non adquieſoie operibus malig maleficium rogare. Ő ab eo pecunia cx.
nis: fed credir demonem porio & velle torquere, us ligaturas,quas habet fepul.
fatigare, dum tale fignum durat, & tas ,unt fufpenjas,ant alscubs affer 'ala ,
deſtructio ralis figni imponit finem sali 1 illinc domoveat : quia illud maleficium
vexationi a . ) vides à xcoto hoc mc. facere vireus eft : 80 quicumque fose
ritorium cenferi, quem dilcipulieius ret ubofunt , poffet illasinde fuberabeo
ad unum ſequuncur, ut nominatim i re, & c.idem allecic addensmeritorium
Joan . de Baſtolis ibidem q. 1o. qui id effe Barphol. Ledelmius de Sacra
ctiam exprefſè addic meritorium elle mente matrimonij difficul.49. & ciul.
fi fiat cum intentione curandi : & fic denuinitituri ac nomios rçccouiorPer
etiam Anton . And. in 4. d . 34. in Ledeſm.in 3. p.queftio.58 4.2.d.2.Hea ,
fin. ſequitur Nicoll . Vorillon . ibid I ric.Henriquez libr. 12. de Sacram.cap .
& Nicol. de Orbellis ibid. & Guido 8. numer . 3. Coolentiunt Nominales.
Brianfonus 6 & loſephosAngleso, & ut Gabriel. sn 2 d.quafi10.2 4.4. Ar
Alph. à Caltro libro prima de info be . I reolow in 4.d 34.Coolentivarena Som.
ree, punit. capite decimo quinto. & Pel- | miltæ quanimiter Silu Tabie © Fumas
bert. Temeluar. Rofarej . 4. verf ma jup. Ang in ver fuperft.8.13 Roſellaio.im .
trimonium . 5-6.38 . Eft eriam hæc lep pedimēriv.13. Cal anu maleficio la
tentia communis Thomiſtarum ,utCas cob. de Graffi: in decif.aurew.c. de mar
leficio

a in 4.8 34. b in 4 qua 15. concl. 13. c q. de arte magica n. 6. difficol. sa sund.b
4. q . de imart.dk.lv
 LIBRI VI. C. II. SET. I. III. 3043

maleficio. Quinetiam Francil Zamma- | quibus multi Cardinales & Epiſcopi

rinos beneficiarus Lateraněl Eccleſiæ, & Magiftri Sacri Palatij fuere , cæteri
in theſauro Sacerdotali , quem coli | dignitatibus alijs , aut eruditione falo
legit fecundum confuctudinem ac rio tem , & pietate conſpicui. Quare cum
tuss. Eicleſ Rom.p.s.titul.de exorciſmis liincredibile , tot academiarum præ
11
capite fecundo quod eft de maleficijs. j.cipuarum profeffores, in hoc dogmate
hoc non tantum dicit liccre , led qua- ad mores pertinente , olque ad Heſſe
Gi neceflarium & rituale præſcribit, lium erralle: & hodie quoque errare,
his vei bis : adıngo , quod illa offa tum in lectionibus publicis , tum in
penne inferia una in alio : o mulia, e confeffionibus audiendis , tum in ipla :
quají infinita calia , que in le &tis inveni praxi quotidiana, idque errore tam pe .
árur à demone deportata :ſicurilare:fu riculoto : lanè non videntur carercle
is deprehenfum , ſunt extrahenda , meritate qui hos omnes inſcitiæ & er
sgne comburenda,dum dicitur Pſalmus: roriscondemnare audent: & punien
Exurgai . Nec ſeguenda eft illos impay dos putant: quotquot , ſola etiam aue
Arrio , quam vulgusponis ,demuttendis ctoritatcralium adducti, maleficij ſje
talibus rebus inventis ad fluvium cur gna removerunt. Accedit, quod aucto :
Tex Ởc.fic ille Folio I8o . col.4 có ritatem hanc rationes valid ima co
lentil Zacha. Vicecomes q. I.comple mitantur: quibus contrariæ opinionis.
sit
menti Arci exorcil. do & ri. ulc . Idem defenſorestondur Satisefficaciter re :
noſter Leonardus Lelliusdeilt. hanc (ponderunt
quxftionem accurace peret : & ans, co Probatur prinum , lizc fententia
ius fcrip: is adiutum me , hac indiſpu- exemplis illis ſuperiore capire nar.
rarione fateor,ut& Bellarmini. Con - caris B. Godolcuz , & B. Theodori
ſentiunt luriſtiæ , non tantum quite archimandriæ : & quodam quod Ill .
ry
nene posle tolli maleficium , quosfu- Cardinalis ex Societat. noftra Rob.
46
pra citaviſed & quireijciunt, VtTur - Bellarmin. in publicis praleétionibus
recremind c.movette Nauiin Manu . narravit , cum ante multos annos
n
0.11.6.29 Ó Pet.B.nsfinl.corum qu.si Lovanij ſentepriam illam Hellelijfoli.
C.de malef. & mathem loquifiores į dè ; led breviter refelleret , cuius dista
qanque Germani,Spreng in malleo , es huic difputationi inſerui. Concio .
Nider.in Fornicario .fupra citati oslo. nafor ( verbis eius utar) quidamPredia
an.Chappeaville V 1L atins Inguifiror catorum : quod me pusrū vidiffe memin
Leodienfin trail de cafib reſervaris. ni in monte Policiano in XL.cum vellet
Vnde pater hanc eff: lentepriam concionari, loguinon potuit accidie id
planè communem Hilpanorum , Ger i ſecundò a tertio vidensid non effe rem
manorum , Italorum , Gallorum , Bii . I naturalem , in concione tantum ſibivo.
tannorumque , Thcologorum quidem cem precludi: voium voure Sancta iga
Scholasticomuni omnium , Nonnina meri queerat loci patrona:invenirg fig .
lium , Scotiftarum lho marum : cx I na inſuggestw,capillos interfeligasos,e

fimilia
10.44 DISQUISITIONVM MAGICARVM .

Jimilia. comburit ergò illa , & voxei clavis non fine admiratione affarul
refiituitur. concionem poftea babuis.] ante oculos querentis expolira. Melsus
Quod fi peccatum hoc fuiflet , Deusa | interea habere i ceput o corpore ans
Pio concionatore invocaius , & volo mo , o paulo pofllanw omninò fa&los
Tolicitarus eum non ſaraffet : nequeG - left .]
gna illi oftendiffet, quæ collore non li HæcFran . Bencij noſtri serbis pero
ceret. his accedat ſimile æquè conte- fcripta , & Romæ cxcula in asai illius
Nacum . An . 1389. Genua adolefcens Lirietis deſcripca facilè vides hic opul
guidam pius ex imprudenti adſpectu , ita quiſque lignum malcficijlitterastuille;
effufè in amorem mulieris exarfit,ue di quod ne tollererur dæmonem copa
vinum excluferit : mittebantur ultro citum :eoque amoro & cremato , noce
troquemunera, & furlive littere ,idque redelille. Sprengerusp.2. Mall.guafl.
trimeſtri ſpario. Poft.quodis gravimor i.cap . 1.narrat hiſtoriam ſequedtem .
bo affisctus decubuit. Mirum certè, Comes quidam præclarus genere D Ver
quam immundas fordes, varias ante trafienfis territorijin confinibus Arges .
ora aftantium evom uerit: muliebres rinenfis diæcefisjuvenculam ſimili gene
crines, ovium villos, linum , bombycem , re preclaram duxit uxorem : quam ih,
crinales acus , fustorias,unguium ſeg- men poft celebratas nuptias, ufque ad aeti
miña , offium fiagmina . f ( erramento- rium annum ; carnaliter cognofcere xox
rum , nonparvo numero , unacum fano porerat maleficiali smpedimento , "I tri
guine, Quidam è noftris hortatureum, probavit eventus,impedir :anxiu , as
neamplires illigari fe patiatur amorepe- | quid ageret ignorans, e - farlos Duiite
ſtifero: Quarit deinde, num quæ effent giter interpellans.Accidit, utad civita
abeo munera aut littera ? litteras acceptem Merenjem , ob negotiorum quoruni
tas aiebat fid deinde laceratas : nofter dam expeditionem , applacarer:in qua,
non credens,admonet familiares,ut eius dum per vicos & plateasſeruis & fami.
arculă forutentur, fi quid fit amators . lia vallacus incederet , quandam mulie
um , tallent. Ea rescuin agro occulta rem , qua ante illos annos concubina ſus
voce quadam innotuiffet ,arcula clavem fuerat obviam habuit : qua vifa , dum
horrendis clamoribus poftulat, accep- 1 lmper maleficiafibi ullala minimècogira.
tam eadem voce admonente, iniecit in os ret:improviſa cam blandè , examienie
voraturus , miſ prohibitus fwiſſer :eam contraéta antiquitus,rlloguitur: qua
puluino ſupponiti oculorum uſu amittit i literſe baberet ut valereriinveſtigai.dt
admonet mater , ut docłusmalo reddat illa cernens Comitis pietatem , vice verſa
clavem :eam cum quærens non inveniret de valetudine (1.1 corporis ejlarise, dili
furto ablatam credidit :tunc incipit ma . genter inveſtigavie quo refõdente,quod
gis vociferari, nec tamen reperta in toto benè & profpereru Eta fibifuccederent,
lectulo deligenter exiuſto : vitandem illa attonita jaulum foluit comes cer .
cum arcula effet referata bine litrere 4 nens illam atronită, amplius verbis blax .
matoria invente , igni tradira fune, dis eam aggredisser ud collationem ixvi .
quo fa&toreftitutu ci ſenſusvidendi, otando. Al illa de paix uxoris INICTYO
gando
 LIBRI VI. CAP . II. SECT. I. Q. III. 1045

gando ſimile refponfum accipit, quod be- 1 Carrarius.2. p.de medico & eiss officio
inè in omnibus fe haberet. Tumilla an ne memins cuiaſdam ſuaforores, gua ma
pueros etiam generalſet, inquiſivit. Et | leficio affe&ła mnventis ac crematis fæpe
Comes,tres mihiſait ſuntpueri maſculi. 1. maleficii fignis veneficis convaluit. Hie
quolibet anno unum genuit.I'um amplio rony. Mengus ſcribit quandam nobilif
u illa ftupefacta paululum filuit. Escollimam viduam veneficio lethaliac,infae
mes,rogo secariſima, cur tam diligen. Inabili morbo affe & am : dum ageret de
ter inquiris ? indica , nec enim dubulo , extrema unelione inſtrumentis maleficis
quin met feluitati congratuleris. Tum combuſtis,Spiritualibuſg, remediis adhi.
illa, verè congratulor ,fed maledicatur | biris,quafi repente, omnibus admiran
illa vetulo:que obtulit fe velle corpus ve tibus recepiſſe ſanitatê. Narrat eo quo
Ara maleficare ,ut carnalem adtum cum dam auctor dequodam pres' ytero : qui
uxore veftraminimè haberetis. In cuius cum pefsimè maleficio affeclus plurimis
fignum puteus,quseft in mediocurie ve menlibus leito decubuillet,nec innume? 4
fire , continei infundoollam , certas res remedia è medisis adhibira quicquam
maleficialescontinentem :quaea de cauciprofuiffent, inventis in lecto plurimis
ſaibidem pofita fuit , ut quamdiu ibidē fignis veneficis, & combuftis :quovis mē
contineretur, tamdiu coëunde impoten . Je lunarevoluta alia & alia diverſa ina
tia vobis adeffet : ſed ecce omnia vana ſtrumenta reperiebantur.quibus ſemper
funt,de quibus gaudeo , & c. Nec Comes igne conſumptis Dei auxilio, co Ecclefi
diu diftulit, ad domum regreffus , pute aſticorum remediorum tandem priftină
um exhauriri fecse, ollam reperit, & ſanitatem adeptus eft. Annis fuperioribus
cuncta concremando , potentiam illam Franciſca filia mea , decem menfes nata ,
perditam ſubirò recuperavit ] apud nutricem inſigni macie eſt affecta,
Sepè acfepiusmagna ſuſpiria edebat.com
Hæc ille lufficient hæcoria exembla quando defaſciabatur femper plorabai,
certiflima in diverſis malefi. ii generi- i agreque fe ferebatdefaſciari prater pu
bus & quod ad scrium iftud, poſter crorum morem , gui quamvis fint malè
quis fufpicari continuas ad Deilandos affects vel dolore aliquo detenti cum fa
preces,ut hæc ei rei benè gerende och i fii folvuntur.quiefcere , ac dele &tatione
cago forcuita offerierur , à Deo impetum capere folent. Nulla inventa cauſa
trafle : quamvis hominum inconſul'a preternatural effectus nutriceque mu .
eit calliditas,ipsdi.dicita (nempe mē tata cum in deie71158 laberetur , fubiic
dacium ) aliis licveis( equivoca locutio- fufpiciouxori meæ , quod , cum eflepu .
ni , o maleficii figni remotioni)milcuc. 1 illa admodum venufta, invidentie iau .
rit . Si vclis plura videlup.lib. 3. Par.... ſa vel odio chwujdam verule veneficio
9.4. fe &t 3. in princ o ſell.s . lui.c. fje ajfesta Quapropter culiitrā ingui
Aliud ponit exemplum Cæſalpinus ! rens,nönulli venefi. ii ligna reperit : cire.
in Disguific de demobuslap.37 quod resnim grana coriandrori, fruftum
alıbıcxibu Sid plura Bup . Codron- carbonise olis defunét1.10m quandam
chus,cuiu bec lunt verba : Vincentius compactam mihi incognitam , fie
Nannon rinb his
Hocimprobum quia mendacium .
 1046 DISQUISITIONVM MAGICARVM.
ri ab his improbis feminis ex quibufdam 2 Probatur conclufio , commun

cum ſanguine menftruo mixtis retulit praxi condorú ferè ubiq ; ctiá bonæ
guidam pericus exorciſta. confcientiæ & lc'ériæ ; qui hoc modo
Praterea quaſdam plumas ila qui- maleficiatos fanant; & fortè alius mo
bufdam filis arrificiosè inferias, utpileo, dos fanandı, vix unquam occurris.
u moriseft applicari farsle pollene: 992 Ex Sprengero & Niderio quædam
bus omnibus igne benedicto combuſtis, | exempla ,labr.z. retuli , unum nuncad
& adbibitis per triduum exorciímus, & dam ,de equo , lic mirè magico malefie
aliis nonnullis remediis facris.cæpirme cio cruciato , & fola podilolutione fa-
liusfehabere , et carnem aſſumere: ita ut naro , quod narrat, quadam epiſto, in
curatam fure exiftimaremus: niblemi fignis medius Balduinus Ronfleus a
nus transactis quibuſdam diebus , cùm his verbis; lă ad aliud digrediar, quod
offer valde moroſa, da multum ploraret, conſulari huic viro contigit. Is in fubur
eodem le &tulo denuo explorato , invenia banum profectus,cereviſiarism quanda
funt nonnulla alia inftrumenta, quibus tabernam pratervelins, vidus aliquot
crematis ſanitati reftituivifa eft. Atta . multis nominibus fibi addiclos ; ftaisit
men in plenilunio menfis.cum plorabū igitur eofdem admonere debiri aique ni
da noctem totam inſomnem duxiffet , perfolutum cxtarent, in ius vocaturum
manè colore cinericeo fuit affelta , aita minatur:excufant aliimorasals quibus '
mutata facieab ea , que vefperi erat ut ingenium bominis mite jrorfus perſpe
effetres lachrymis magis quam admira itum effet,rogabant aliquantu'um tim ,
tione digna. poris concederet atque inter hos prorupis
Explorato denuo le&tulo inventa ſunt anys quædam corvo væltu fixis in tore
fruftula duo nucis ficca ,coſis albı no ram oculos que calcitrantem ,cui inſide
vem veldecem osſa piſcũ, qua erant fa- batequum admirata, ficuti videbatur,
bricata inftar pectinñ quibuss capita pe. I reppe quonā perget , arque interimmo
Eluntur,cum quibufdă corollis mira ar . mit ne quid nimueguo fuo cöfideret. Su
te ex variis rebusparalis. Quibus igni bridens ille, ec quid (inquit) pulas mihi
sraditis mutata dono, & pluribus aliis, incognitam egus huius in defolam virtue
et validioribus per exorciſtă peritumj tem , qui eo ad decem o co amplius mil
adhibitis auxiliis, Dei beneficio abſque l'aria cirra ullam defatigationem uis
alloremedio naturali convalsit.]Sicille conſueverim ?Reſpondiellit , vereritamē
lib.i. de morb.venetic.cap 3. Eò lu ſe, ne ferendo fie Viranolemjweedje fase
bentiùs verba adfcripfi , quòd in iis bulam fufpicatus,fubdit egno calcaria ,
quædam notabilia. Primò recurrere qui prater confuetudinem iam prmum
malum , de novo fignis politis, & idcò admotum pigrior.progreditur quidem ,
de novo fæpius ac ſepius tollendu Sefed labafcentibi's guodam modo, acti
condò ignem benedici , quo res illæ tubantibuspedibus. Admiratusigatur
1 comburendæ , & Gonul adhiberi exor hanc fubitur egui debilitatens, domum
ciſmos. Tertiò mutatio domus , quæ redit, equum nanu pedetentim ducens,
valdè utilis. Adririque isbes ex tempore Veterinarij ,
is "CRNOS
a modica venasionis op. so ..
 LIBRI VI. C. II . SECT. I. Q. III , 10 48

is cum Judore madentem videret egui , 1 tantum diffolvi poterant. Erat auten
rogat num quid defatigatus fuerie,nerū nodus hic malefica arte , ut fufpicantur
poft diuturnam quietein ſubliò erſtz omncs , contextusex cannabú radicibus,
mularus ad 6srfum , “ num à concila in hoc Gordium fuperansnodum , quod
tiorecurſu confeftim bilerii; & alla hubicexcornipapyro plıcabili,6 inomnē
ixfmodi,guesumentis morborum origo partem flexile connexus effet, ille etiam
effe folent : cum nullam evideniem ex ipfaradicedura e ad complicationë
Gaufam ad morbi huius generationem rebellio Nodo igitur diſſoluto profilijo
falere animadverteret,rogat utfue fides protinus equus , arque per lotium max'a
committaturequus,pollicetur interim , ma copia concreia fanguinis reie &ta , cota
ſeſuo non defururum officio ,atque omne valuit quidem , verum ita ut ad prifts
moturum lapidem , ut cognito tandem num illum
fuum vigorem nanquam re
morbo , cidem auxiliares adferat ma- dierit.
*us.ConcedirurVeterinariifides equus , Arbitror hanc maleficam , intempe
atque ad eundem in ftabulum deduci Itiva in compotatione interpellatoris
tur , ubiequus doloris vehementia exa . moleftia in bilem prorupill: & ob
giratus , pedibushumum ſcalpens proti niurmuraro carmine, per dæmonem
nw in terram devolvitur crebra trahēs curaſſe , equi membrum lic vinciri; id
(wſpiria.Veterinariusconfiliipenè inops, que lentienteni equum ita calcitralle:
animo volvensquot quantiſque caſibus mox obſcænam illam prodiiffe in pu
morbofis impetantur equi venit illi in blicum , & quæ narrata miſcuiflc collon
mentem eoſdē , aut propter emphraxim quia . Ncquc hic ullum erat naturale
ni vocant, autquoties ſuo tempore lotin emedium aliud , quàm fi nodus ille
non reddiderunt , graviſimis fubiacere diſecaretur, fic etiam in maleficio la
periculis : experiundum igitur cenfuit. Atis furaculo ,non aliud ferè præſenta
num quod vitium in ano akt veſica eſ neum occurrit , quál utres coriaceos;
fee,manum ergò ano ingerit, perfcruta- j in prata vel ftabula miſſos, ubi armá
iurus num gua materia in eo continere ta vaccaram degunt; deprehcodas , &
tur , qua huiufcemodi accidentia parere removeas, diſſecesque. Monet me
EL
polles, confueverunt namque equo , qui : i ſeries epiſtolæ illius Roncei, ut adijci.
bus durior eft alvas, a quorü anus foy - am quod ille præcedéti hiſtoriolæ lub .
balus quibusdam praciaditur, ex quals | iecit : Quid ( ait)hic commemorem utres
ber cauſa volaturi, ac ſudore perfundi: 1 illos emifsirios, ad anatis fimilitudinem
€ 8,049 nihil tale reperiffet, equimem ex corio confuros. quos vulgus, litelatas,
brum genitale ani penem attreétare cæ vocat,quibus ad emulgendum in pratis .
psl quem manu eduétum , vidit arctus I lac è vaccisutuntur :nam quantum vas
Jimė , ale, intricaliſsimè collegatief . coldem ballenus,pro anile guadam fa
tentat igitur primum nodum unguibus bula arg, meris nugis affimaverim ; Neo
diffolvere. Sed fruftra , nexusm enim ftadutamen ad Lenz ,quod nunc Land.
capula cu occulta effent, obliquiſque in . Jaroftium appellatur , forruscus quidam
veloscrss s'atii inter ſeſe abdita , ferro I evenew docuirem effe nimis quam ve .
Noopan 2 ram ,din
 VM
TD 48 ' DISQUISITION MAGICARVM ..

ram , & in hominum perniciem excogió | Eto noxam , & fic noxa ceffante fanita-
tatam :quando fub annum ni fallor 1553 reddendam ..
tatem reddendam
tatem Terrius eſt , ſpes'
miles quidam probe potusex pratis in Co lanarionis & cellationis. Verb : exter
vitatem per Lenipontem fefe volutan . nosactus, logare maleficum , ut fignú
tem utrem unum obvium habens,nefiie: tollat, & nocere per dæmoné deunat .
quid antea ſtomachatus , educlo gladio | Operis externus a & us eft ', ipła Ggna
medium diffecans, totā plateā lačte re : tolleie & deftruere. Sed oinnes iftia
pleverit: adeone faéti rumorpertotam Aus,fivè lingulos fpe&tes,tivècunctos
civitatem diferfus,omnes quotquot el llimul copulatos,liciti ſunt, & ſuperiti
Sentcives;reinovitate obftupefientes ad tionis expertes , lícita igitur, & fuper
spetaculum alliceret: atque id i'a fallüftitionis expers eſt , tota hæc amolio
effe multifide dignicives mihi retulere, cum ſpe tollendæ noxæ Maior propas
quifuis oculis ea ſe vidiſſe' teſlati ſunt. tur , quia nihil aliud intercedit in re
Huc accedit , quod audivimus Gode tota. Minor verò , dedefiderio :quia
lam quondam Kukers palam confiten licitum , immò & meritorúcit defide
tem , urrem hunc enillirium à fe confue- rare fuam & aliorum fanitatem : quare :
tum atque emillum fuiffe , ac non rarò & deſiderare impedimentorum abla
magnam la tis copiam ad fe detuliffe. tionem , & mediorum ad id uriliom
Quis aflevere non licere tales utres adhibitionem.Medium verò ad hunc .
perdere, ne fructum vaccarum perdát finem , elt maleficii ceflatio , ad cor
armoraria futrem perdere licet, cur rationem , medium eft caufa alıqua '
non & nodum illum ſolvere ? ; 6 no- cur dënion velit a roxa inferendacero
dum , cur non & ollam ſubliminarem fare : ad hanc cauſam auferendam , mc .
effodere ? diut eſt, infringere pactum , ex quo
3. Probatur conclufio valida ratio nocet : & quod, nið fuiſſet cum ma
pe,nulla in hac amorione illicita interr lefico initum ,non nocuiſſet , pa & i i .
cedunt: licita itaque eft amorio .Anre. Rius duratio : commenſurata eſt ; dzó
cedensprobaturenumeratione omni. monis voluntate ; ipfius figni durario
om actuum :qui hic reperiuntur' , hi a- ni; quare medium deſtructionis padi,
Ĉus vel ſunt interni animi, velexterni ; eft deftru & io ſeu amoriv Ggni : atque
verbi & operis Animiinterniactus ſūt ita : à primo ad ultimum , deſtructie
tres primus deſiderii, ut lanitas redda. Ggoi ; cft medium peceffarium ſanitati
tur & ceffet nocere dæmon:& ad hunc recuperandse , quare ficut dicitum eſt
finem ; tie tollatur conventio maleficifanitatem delidcrarë : Gc & licitumelt !
& dæmonis de nocendo : & quia llæc ligni deſtructionem defiderare . Pro
pactio dependet à ligno, cupere pro- bacur etiam minor , de opinione.quia '
inde ipfum fignum rolliac deſtrui,pro opinaricellacurum maiefionellan
ximusactus eſt opinionis , íve credulite pactifigno,non eft illientú , nes vs.
tatis humanæ , quod vidclicet opinor , num , non illicitum , quia id fi leinoti
ſeu cred 9: babilitcr,cum ſublatione repugnat, nec ulla lge prolibrium '
figni pa & um cilesurum , & cum pact,nonclt vanum , qui birtur rects*
rationis
. L'IBRI VI. CAP. 11. SECT. I. Q. 111. 1049
rationis conjecturis , valdè enim ve ex intentione maleficium amoveutis ,
rifimile eft demoncm tùm collaturum , quia non incendit hac ratione dæmo
primò quia ad nocendum impullus fu nem honorare vel eum invocare : fcd
it pacto , quod iam ceflar. Secundò : intendit invocationem per magum fi
quia nhil ſupereſt,curhac in re à male . gnopolito fa &tam impedire : nec eri .
fico honoreiur, tertiò quia li promiſſis am intendit comprobare pa & um ma
ftcrerit,maleficum arctiùs fibidevinci : gicum dæmone, vel quicquam opro .
et : & plures alliciet,Deſpe;quoquepro rariexillo pacto :nec dæmonem indu . '
batur, quia hec nilul eft aliud, quam cere ut illud pactum cum mago lervet,
de liderium boni cum opinione even- ' fed folúnimodò intendit pactum illud
tus. quarc quod meritò opinor even nocendireſcindere , & annihilare ne
túrum mihibonum ,id licitè fpero : lil que etiam dici poteft effe honoratio , :
bonum fit ex rerum numero , quæ lici. vil invocatio dæmonis ex pacto ali
tè defiderantur. Ex his patet de actibus quo præiedente eius qui pecit amove :
externis , nam quod licet cogitare, liri, quia iſte nihil expreſsè vel iache
cet loqui, & quoi licet concupifcere; cum dæmone pactus fuit , ne id
id licet petere, qualeſi polluin delide- quidem ut lublaro ligno definar da .
ráre à mago ſanitatem , & opinari memnum dare : neque etiam ex errore
ab illo confecuturum , poffum eciam opinionis ' , quia non tollit idcircòi
ab eodem illam petere : & quia def . quod putet illis rebus vim ineffe fic
dero conſequi modo licito , poffum nocendi ' , fed quod exiſtimet quam .
petcre fub tali modo ; us manifeftum diu hæc polita 'manebunt , dæmo .
eft . Denique quoad actum exter nem , Dco permittente , norere pof.
num , res quoqueaperta eſt, a & us iftefe : & propres páAum -'cum mago ini
eſt amotio Ggni . ſed in hac amotione tum nocere velle , & eadem ex cauſa
nihil illicitum eſt,ex parte intentionis , ligno fublato à nocendo deliftere vel
nec ex paris petitionis , ut probatum : le : quæ omnia docec experiencia elle
ergò nec ex parte executionis. Con- veriflima.
fequentia probatur , quia executio Dices force, demon idcirco nucere
n'hil addit illiciti , nec ſuperſtitiofi, delivit, quia fic exiſtimat le honorari.
quia nec ratione intentionis, ' nec rao Refpondeo; etiam ille putaret fe ho .
lione operis , quando ſcandalum ab . norari , quamdiu, nec res talis eft quæ
eft : de quo non eft quæftio, fed abeſi natura ſua honorem tribuat, nec ad .
le præfupponitur. cft ulla intentio honorandi , in eo qui
Dicunt adverſarii , ratione operis id removet , paruin refert: nec propterea
fieri, quis ſemper lit tacita quædam dici quis poteft dæmonem honorare.
honorario , fcu invocatio dæmonis. Deinde nec verum eft ideò dæmonem
Quoi falſum < (le, lic oſtenditur, opus cellare: potius ceffat , ut pactum cum
illud amotionis lignorum :necelt de Mago ſervet, & licenubi devinci .
monis invocatio vel honoratio ex na . ai, & alios alliciat , & als ob caulas, ·
curarci, ut per le patet : nequc etiam ut dixi .
Nononns) Proba !
sé 650 DISQVISITIONVM MAGICARVM .
Probatur concluf. 4. Maleficus ma riarur : licebit mihi per aliam domus
lefacit ponendo , ergò benè facit rol portam egredi & limen vicare : crgo
lendo. Reſpondent non ſequi, quia e licebit mihi quoque maleficium illed
tiam in tollédo eſt ſuperftitio , propter j ſublimine policum amovere. Omni
Cacicuin pa &tum , quodcum icerum cé nò enim fimiles funt hæ cooſecutio
ferur inire cú diabolo , propterea quia nes , nam ficut in priore utraque res
tollit cum ſpe cellationis. Sed contra : naturaliter ad ſalutem ordinatur: 6c
res ipla fine fpenoniocludic pa & um , in poſteriore utraque æquali modo
( verbi gratia , li ruſticus vel puer tollat moraliter ad eandem ordinacur : &
Gcutſehabent amotio & fuga , natp
omninò ignarus poGrum ad nocco
dum à magis , iſte nullum tacitum ha calem ad cauſam : Gc ctiam fe habcat
beret pactum , ut patet : attamen de amotio & fuga , ad cauſam moralem ,
moncellaret à nocendo, nec ſpesifta, quale eft Ggnum , idcò Grecè argo
( ut probatum ) per ſe ſuperſtitiola vel mencanjur à fuga caulæ naturalis ade
illicita eft. ius amotionem , eciam rectè argu .
Probatur 5. Licet declinare à loco , meatamur à fuga cauſa moralis ad eius
ubipofitum eft lignum , fpe evitandi amotionem : negue in codem caula
malum : licet etiam vitare perſonas , à genere ullam diſcrimen eft fugz & 3
quibus quis metuit lædi maleficio,ergo notionis , ficut enim fuga peilonam
licer eciam removere lignum cum ea remover å loco noxio , Gic & amotio
dem ſpc. Nec ſatisfacit ſolutio negaoti. rem recover ne per ſopæ in loco queat
um conſequentiam : cò quòd fuga à lo nocere.
co noxio Gr naturaliter ordinata ade . 5.Licet maleficos de medio tollere,
vicationem mali,in quod quis incide ealpe & deliderio , nehominibus am.
ret , li cum locum pertranfiret: figni au plius noceantper duabulum , urcius
tem amorio ad hoc naturaliter nullo viva inſtrumenta : licct ergò bigria quo
modo Gt ordinara , nihilo magis quam que maleficorum collere , oe per dia .
figni poficio ad malum . bolum illa amplius noceaar, ui eius
Non, inquam , hoc fatisfacit, quia mura & fi atitia inſtrumenta moralia,
ratiocinanrur à naturali caula ad mo ficut enim tobx , & rympana . & vexilla
ralem argumentum verò procedii de ſio bello , lurquædánolalja in uméta
eadem cauſa in utroque , ideò ſic con- nulitiæ ,lic huiuſmodi figna funt qus
firmo arguncntum , li ſciam pofito i dam quafi nequitiæ & ualidz, diabo
veneno aliquo naruralılocum effe no licæ inftrumenta, non operantia , fed e
xjum , licetmihiab illo declinare , ut ain ad operandum excirancia.Huic ac .
cffugiam , crgò licebit etiam nudi ve gumento nondo relpontumelt , ab
nenum illud ab illo loco tollere , ne iis qui contra lenriunt Nam quod vim
quem amplius la dar. Valec hæc con- l argumenti & Gmilitudinis pofitam po
fecutio progredior , igitur fimiliter, 6 tant, in rationc tantùm Ogni , & make
ſcio fublimine policum maleficium , ut ficos dicanı non occidi,ucfgna diabo .
quicumque limen illud calcaverit,mo- | li: hoc eſt, zápasyor.
6.Pofuit
 LIBRI VI . CAP. II. SECT. I. Q. III. 1oji

6 Poſuit malefi: us fignum ? quid ore adhuc peccat: quia tenetur face
elt facturus G tol it fecundum vos re , quod probabile illum eft poffe fa
peccat : G non tollit, verè & gravios cere , probabile autem eft illum cum
peccat ? qui relinquendo manet cauſa | tollere debere , ut proximi damnum
damni proximorum , perplexus ergò impediat , quia communis hæc eſt ſen .
futurus eſt , quem contra religionein, I tentia optimis fulta rationibus, ut o
iuftitiamve peccare neceſſe. Reſpondent, Atendimus.
relinquere debere & pænitere , рес 7. Si duo reges ſic inter ſe paciſcan
peccaturum relinquendo , quia se cur , ut columna ſeu curricula quapiam
linquendo non eft cauſa nocumenti , ſtante erecta , Gbiipfi mutuò auxilium
ſed eiuscaula fuit ponendo illud & pai ferant contra tertium regem aliquem :
viliendo cum dæmone. Reſtare er li tertius iſte pacti gnarus , ut illi deli
gò illi , ut pænitens Deum oret , re nant ipſum bello inteltare , turricu
primcre dignetur diaboli poteftatem . Ulam illam vel columnam deijciat ' , &
Contra : ficut peccavit caulam dan- ! demoliatur : non dicetur ille tertius
do , cur inciperet aliuslædi: ficad , propterea conſentire in illorum fö
huc caulam dando , cur pergat eum dus , neque cum ipſis , vel eorum
diabolus lædere: ficut politio vel li altero : qui fortallis illum admonuiſ.
gatio fuit cauſa inchoari damni : Gclet : pactum vel ſocietatem inire.lgi .
relictio liga minis Gvè no amotio , cau cur nec maleficiatus dicendus eft cum
få et continuati damni , ergo licut te malefico vel dæmone proprerea loci
nebatur impedire , veltollere cauſam eraiem inire, quia deſtruit lignum ,
de damnum inciperet inferri, fic etio quod illi depa i , ut à nocendo celo
am tenetur ne illud ulterius proferpar , i lo dæmon .Nec quicquam habet ve
vel diutius duret. Quod lanè cla . ribimilitudinis quod relpondent, eti
sillimum eſt in malefico , quod effc am nonc rerrium cum prioribus pactú !
& um baber ſæpius renaſcentem , ver inire , quia beneficium ab illis exfpe
bi gratia , maleficium ſterilisatis primo atat. Nec enim ulquam vel apud lui
apoo nocuit tot equis, tot vaccis & c. I tilcool. vel apud Theologos , inve
2.anno iterum nocebit fortè pluribus, nias talem pactivel ſocietatisineunda
crgò li renebatur impedire damnum formulám aurgenus , deinde deltra.
primianni , cur non & ſequentis ? endo furriculam illam , potius padu
Confirmatur , in foro exteriore i prius inter duos initum lolvitur , adim
daninaretur ad omnia damna illara pleto termino : Gc etiam remotosi.
seltiruenda, quamdiu illa in ferrentur, I gno pactum dæmonis & magi condi ,
& ram de dimnis annorum lequenti- tione tublata expirat. Colvit ergo ifte
um quam primi : fi diverſis actioni removens pa& um alienum , nec ipfe
bus ageretur de angulorun annorum novum init.
damnis , led hoc , quia peccat con
tra iuftitiam , & cft efficax adhuc cau , 8.Siquis cum hofte Forerupactus, ue

sadamni.. Ergò in foro etiam interi-1 ſuſpenſa de muro Aammula candida ,

accurrat,
 VM
SITION ARVM
2 DISQUI MAGIC .
12 05
accurrat, & portam occupet , urbeque peamotione ligni , ficut in exempio
potiatur : & tertius quiſpiam civium proditorum (de quo egi in probacio.
hoc reſciſcat: nonne tollere licebit , il ne . 8. ) liberatio non exfpe & atur à
mò merebicur ſi fecerit ? quis quælo | Deo,vel San Ais, vel natura , vel prodi .
illum proditoribus conſentire dicat coribus immediatè , led å figniamo:
rectè æftimantes iudicabunt, eum pa . tionc . Sed urgent , lalcem mediatè ex
& a conventa eorum non itabiliville ſpectatur à proditoribus, ergò & fani
neque approbaſſe, ſed abominacum ca tas bic mediatè exfpe & atur à demonc.
relcidille Curigitur non eadem ratio-1 Sed hoceft fuperftitiolum , quia eft pe:
ne & iure ,quireſcivit pa& um dæmo- rinde facere ac li dicas : præta quod
nis & inalefici de olla in familiæ pernio promifti, pactus es amoro fignore
ciem defolla: poteritillam tollere , & ceffaturum eſſe, amovco : teneris cella
tollendo cenſendus erit ab eorum pa re . Reſpond. negando minorcm ,& c .
ato alienus ? an cum ille non conlen . jus probationem , imò perindeeft
tiat proditioni,quiillam deftruit: huic facere ac fi diceres : pactum tuum
cenlendus conſensire maleficio , qui il . primum cum malctico conveocum CI
lud deſtruit ? itinguo : Ggnum quod nocumento
Denique ut ſemel finiam (tædete inferendo profticuiſti comminuo , &
nimtam multas foli faces admovere) perdo : non eft quod noceas,amplius
licet omnes conatus fimiles dæmonis nocere non teneris. Si pergant inftarc
impedire, fi incantamentis aliquis de faltem exſpectat mediatè ſanitarem à
monem ad nocendum invitarer, re & e dæmone . Reſpond. exſpectat , non à
faceret, qui murmuranțios pugno ob- pohtiva alıqua damonis actione,fed a
turaret , li per ſcripturam & characte- privatione a &tionis eiusfivè à collatio .
resid cobaretur, laude dignus eſſet,qui ne,non enim exſpedar , ut demona
diſſiparet & conſcinderci membranu , liquid faciat, ſed ut definat facerc , ad
las,cur non idem ius conceditur in li facienduni alliciebatur Ggno (perat ile
gnis pofitis , quz limilicer dæmonem lo fublato,non allcctum amplius,defi
ad nocendum pelliciunt ? ficut ergò urum nocere : ut amoto obiecto con
poſſum impedire, ne verbis velcha- cupiſcibili , quisar plarimú delnit có
ractertbas magus conſequatur effe &tú cupiſcere.Effe &tum ergò expectat pri
à dxmone , potero etiam figni alterius vativum ; quem à dæmone non eftilli
deftru& ione id ipſum perficere. citum expectare , alioquin non liceret
§. III , Reſtat reſpondeamusobie & i exfpe & are dzmonis.fugam ex obletto,
cellationem à centatione, & Gmilis ,ad
onibus , quæ quòdmultæ funt, & pro
lixæ , cogent nos ctiam , quan velle- i que piè utimur aquæ loftralis afperfi
one,reliquarumque & agni Dei gefta
mus , elle prolixiores.
tione. Duncastat ergò illicitum eft.
Ad 1. Refpond , non fieri ( ufficien- exſpectare effectum privativum i de
rem enumerationem partium , fanitas mone , vi alicuius pacti conventicum
enim exſpetacur à morali caula, nem dæmonc quod hic nallurrelt .
Ad 2. Kr
 LIBRI VI . CAP . II. SECT. I. Q. II . 1053
Ad 2. Negatur antecedens: ad pro cum auxilium quis exſpectat
barionem eius dico : G maleficus uni Ads Refpon . Aliter cimeri Deum fo .
cum fecerat pactumrrollens ,miſcet le lum ,aliter timericrcaturas. Deus lolus
deſtructioniilliuspacti, non conſerva- cimeri debet ; ut omniporens & auctor
tioni, quia deſtruendo fignum , facit ut omnium , & quem nemo poteft impe
pactum ceffet,fi duo fecerat pacta, non dire, nec voluntati eius poteft rehiſtere:
immifcet le ſecundo ,quia non petit , ut creaturæ timentur tanquam quæ Dei
diabolus vi ſecundi pacti definat ; led permilfione nocere valent; & quiama
deſtruendo primum pactum , virtuali . lignæ luntctiam interdum volunt : &
ter ( utdici lolet ) etiam deftrunc ſecun Gc Scriptura facra non prohibet casti .
dum , de quo non cogitat. livi ſecundi meri:dæmon verò inter omnes creatu ,
pacti vellet dæmonem cellare, valeret ras hoc timore maximè timendus, quia
argumcntum.vide 3. Norabile. & cunctis hominibus animantibuſque
Ad 3. Dico & Antecedens, & proba- porcntior eft, & nobis maximè infeſtus,
tionem eius diffentire à vero , nam rol & , exigentibus peccatis noftris fæpilli
lere fignum , tâtum eſt proteſtari; quod mè permittitur à Dco nos graviter læ
diabolus; qui Dei permiſſione, & non dere , ut conſtar de lobo , maritis Saræ ,
aliter,porelt nocere, ſperetur non noci Achab rege, & alijs. Nonne licet time.
turus amplius , poſtquam caufa ad po relicarios, latrones , calumniatores ?
cendum alliciens (nempe ligni poſicio ) nonne licet fugere à domo dæmonibus
ceſſaverit : item quod aliquando ftet infeſta ? cur talis fugit, niſi quia dæmo
pacis conventis, non quia lit verax aut nestimet ? tolle timorem , fugam ( i
fidelis:ſed quia cenſet hoc fibi elle utile | Itet.
ad homines decipiendos , ſicut ſolent Ad6. Negatur antecedens, impro
decotores minus debitum exſoluerc , pria enim & fallalocutio eſt,amorio fio
uringrandiori ſumma creditoris fim gui cſt lignum , non magis certè quàm
plicitate abutantur. homicidij actio eft homo, ficut enim
Ad 4. Respond . Minorem fallam cſſe, homo erat ante occifionen ; ſc lignum
noncim declinat ad Magos , ut Magierat ante anotionem , nec iuvat com .
ſunt ; ſed ut ſunt homines gnari eius i paratio illa baptiſmi, dam nec iplaaqua
rei , quæ veladſpectu velauditu potuit eſt Sacramentum ,nec ipla ablutio : ſed
reſciri, & petitur ab ijs , non ut ex magi- Sacramentum , fit quando ad elemen.
ca operentur arte : ſed ur id faciant, j tum ,verbum cum actione accedir , ab
quod quis rufticus & idiota poffet faolucio materia proxima Sacramenti est.
cere ; faltem quodipfi , fine ullo novo non Sacramenrum Dicas: faltem cft ali
cum dæmone pacto ,poſſunt perficere, quid pacti.Refpond.ficut ablutio non eft
& perficere tenentur, ad commodum aliquid Sacrainenti, niſi abluens inten
proximi . Poreft ergò diſtingui maior , datbaptizare:ſic,niſi ponensveltollens
ſcriptura cnim vetat declinare ad ma- | fignum , intendat ex condicto ponere
gos tanquam ab magos: oon verò tan vel tollere ,nunquam pofitio vel fubla
quam ad alios homines à quibus illici- cio aliquid eruntpa &ti.
Oooooo Ad 7 .
105 4 DISQUISITIONVM MAGICARVM
Ad 7. Negatur confequentia ,idcir- | ros , niß illos velit amovere. Eadem
cò enim deſinit nocere figno ſublato , nan quc ratio eft ,Gcut nialleol cfficacia
ter funt nocituri vi naturali ; lic etiam
non quia per hanc amotionem gravius
vulnus infligit animætollentis :fed quia figna hæc æquè efficaciter nocitura sut
ſperat vel maleficuin in alium fortem vimorali,Givè vi pa &ti convenu. Neque
(ut vocant ) cranslaturum , cum novo hic quærendum , qua vi damnum infe
luo lucro ; vel fic plures ſe libi adiun- rendum ,fed an inferendum ? & æqne
& urum , videntes eum promillis ftare. iniuíta eft illatio per unam vim , atque
Præterea eſto hoc diabolus ſperaret ; per alteram , ficutmalleolis ineft visig
fæpè {pes illum fallit, & uodecompen nea ; fic cenfctur lignis alligata vis fine
dium exſpectabat, diſpendium patitur. activitas diaboli , multò promptior &
Denique D.Leonis illa auctoriras pas fortior ad nocendum Si verò tenetur
rum aptèadducitur,ceffirio enim à no maleficis collse, quod pofuirex lega
cendo beneficium non uit diaboli, fed iuftitiæ ; tenebiturfecundò alius , qui
Del & hominis tollentis fignum : ficut poficuarelciverit, id tollcre, faltenicx
non est beneficium proditoris, quando lege charitatis.
ablato ſigno deliftit à proditione pera Ado.Refponf. id , fi fiat fervaris cic .
genda; neque qui tollit ullo modo dici , cumſtantijs , quas reguitivi, ſuprlab.sa
poteft, hoc beneficium à proditore ex vec ſuperſtitiosè , nec impudenter, led
fpectare. ſapienter & lioneſtè fieri,a indicibuse
Ad & Conceſfa majore, quæ veriſſi- tiam maximè timoratis. Victoria verò
ma eſt; Negatur Min . omninò enim loquiturde expulfione dæmonis er e .
hoc volunt , quotquot nobifcum rennergumeno, quod non facit adrem :ut
tiunt ; & quia hocex corum do & rina nec torum argumentum , quia depila
fequebatur, ideò non dixerunt exprel. tio illa non eſt ablatio figni, cum pili
fe. Nequeeniin putabant quemquam non finthgna maleficij, fed latibola.
adeò moralium rerum fore rudem , ut jo . Argum . Mulris peccat , primà
negarer, primò iplum maleficum , qui quod contradicis ſententia , quam co
poluit teneri fignum , quod novit , col nituntur probare. Nam fi defenſores
lere;finequit alicer damnum impedire: contractæ ſentensiæ cenfent; nonelle
fient , qui diaboloinvocato verbis vel licitam , amotionem ullam , ut eos len
fcriptis nocet ,tenetur cellare ab hac in , tire pater ; ex argumento fequunt,
vocatione , non tantùm quia fuperfts. duntaxat aliqnam elie illicitam , nem
tiofaeltinvocarie , fed etiam quia pro pedeftinatam huiuſmodi dæmonii e
ximo rerniciofa eft.Ncenllo modapu . jerendis: quia tale damones aliret cij.
to tolerabilem este contrariam fenten, cinequennt. Siergò ciici poflent per
tiam in praxi, nec abfoluendum qui amotionem , licisa företanorio , in
nollercoatire, vellignum tollere , ficut non ergonrisanu cho silicita forct.
Don abfoluendus , qui alicubimai. Sin verò dicare , le son contendent on
leglos repofuifler, incendium fpartu : niverfalem negationem i ( Nullim ..
Tutto
 LIBRI VI . CAP. II . SECT. I. Q. IU . 105I
motionem figni cum ſpe cellationis rum funtfimiles ; aut quando aliquod
effe illicicain: ) fequitur nonom nema ſcandali, vel ſuperſtitionis augendz
motionem huiuſmodi elle ſuperſticio. I ſubeſt periculum ; debeant id facere;
Tam ; quod cæteris omuibus argumen . I quod ad majorem Dcigloriam tendit ;
cisfuis probare nitebantur , repugnat uteſt dæmonem oratione cicere : non
ergò hoc argumentum alijs omnibus, verò probat , quod eo periculo cellan
quia fubvertie commune cæterorum ce , aut quando quis non eſt certus de
fundamentum.Secundò ſenſus verbo . dono miraculorum (uc hodie cercinuk
rum Chriſti non eft,non aliter eijci , fed li funt, in his partibus , ubi fides propa
non aliter re &tè reizci efficaciter. Nam gata) non liceat illi uti remedio ,quod
Apoftoli non querebantur ſeulosma ad manum eſt, & experientia frequenti
lis medijs, quod non eſt credendum ; comprobatum novit.Metuebatautem
fed fc cijcere non potuiſſe, conatus c D.Hilario , non , ne dæmon hoc pacto
nim Apoftolorum non fuerat illicitus, Colitis incantationibus recederet, fed no
fed fuerat ircitus, & hoc ſcire volebant ; populo videretur iis recelliſſe: imòneq;
cur efficax non fuiſſet in hoc energu- hoc ſimpliciter verebarur, ſed alternas
meno , quemadmodum ſolebat effe in tivè ; vel hoc, velne videretur ipſe di .
cæteris, reſponſum illis , id accidiffe, ctis diaboli fidem habuiſſe quinegabat
quod orationem & ieiunium non ad . aliter ſeexpelli poſſe, nifi ligno prius
hibuiſſent; quæ talium dæmoniorum ablato : Quod falſum erat, uc D.Hila
peflimorum ,; quorum inveterata por- rion oftendit, & quia fponte ingreſſus,
Tellio generi expellendo neceſſaria ipfis fponte remanebat: nec eum cogendi
crant . Tertiò dæmon non exit ad figni vim ullain magica illa figoa obtine
amotionem , niſi quando erat ingrellus bant ..
ad ligni pofitionem : quod Deus non Ad 2. Reſpondeo verè hoc argumens
nunquam permittit , Quando autcm tum eſſe nullum , & abauctoritate ne
propter hominis peccata Deus perni- į gata , non ab auctoritate negance. Nam
bir opera malefici dæmonem ingredi; li velHincmarus (cuiusille eft Canon )
tunc licebit fignum rollere , non lecus vel alij patres cenſuiflenr,hoc remediú
ac in reliquis maleficijs. Quartò plus į elle illicitum , non fuiflent contenti lio
probat argumentum quam opus fit: lentio prætermittere , quod alu ſcie
iniò & illod ; ( livaleret ) nec exorcif- | bant, frequenti Timum :fed difertè pro
mis eijci licitè poſle: fi tantum ieiunio bibuiſlent, ut folent ſimilia , fcenim
& oratione, tales licet eijcere Denique quis purgationes per monomachiam ,
non poreſt nobis conftare ,an ex hocge.per ferrum candens & fimiles, erant in
ne elit dæmon ,an ex alio:ideo, duran . l fiequenti ufu: ideò expreſsè illas prohio
te loc dutio ; licebit fignu r aniobrerunt, fummagi ſemper Eccleliecu .
vere. ra fuit , vfitatas ſuperſticiores nomina
Adir . Dico exemplum illud S. Hi- tini dampare. Inter licita verè remedia
larionis duntaxat probare , quod , qui non memineroneamorionis : quia do
Hilarioni lanctitatc & donomiraculo . I remedijs Eccleßafticis & divinis ager
000000 2 tant;
1056 DISQUISITIONVM MAGICARVM

bant ; iſtud autem eſtmerè humanum | pterca prohibita ſunt remedia huma
remedium , & quod ipfa ratio ac natura na . Porrò ex his patet , quod cum lig
unumquemquedocet , nav & bruta num amotum eft,utile erian & licitum
norunt abijcere & repellerc ,quæ noxia | effe, illud comburere maximè igoe be
fibi novere.. nedicto , & in loco facro : nam hæc loci
Ad 3. Reſpondeo diabolum fignis & ignis circumſtantia etiam dæmoni
non eſſe alligatum naturaliter : ſed eſt odiofa & metuenda . Addit Zachar.
mortaliter exhypotheſi , quod vult Ita vicecomes in actis exorciſtæ comple
re pactis conventis. Nec verú eſt ſem- mento pag. 70. ſimulcum figno com
per illum poffe nocere line fignis magii | burendt aliqua benedicta , utramoso
cis , fæpè enim , immò ordinariè Deus livarum ,thus,hypericon , & c.quod mi..
periniteitillum multa facere per malc . hi non probatur,ut fuperfluum , & de
ficos, & ligna malefica : quæ non per- fuperftitione lulpectum , cum fufficiat
mittit illum immediatè facere , a Vnde ligniamolitio & deſtructio .
non eſt abſurdum exiſtimare , quod
quando Deus illum permifit ,mediante SECTIO II .
ligno nocere : non polic drinon noce
re Gigno deftcucto q
, uia Deus tum vi De remediis naturalibus contra ma
detur permillionem ſuam lic limitaſſe. leficia. S ...
Non tamen hic lequitur Deum habere
pactum cum dæmone , ficut nec Rex Vlta de his more fuo Grillante
pactum haberet cum
pachum habet cum rebellibus , fi ijs
rebellious Bois M Jus galetes pour enfants for home
non reſiſterec cum filio ſuo rebellionc fententia quid vitandum docebant le
moventibus, præſumptio quidem ali- i qucntia. Theologi quidam vim om
qua hinc in foro ,ut vocant f
, ori nafce - nem adimunt naturalibus medicamé .
ret :if cevera camen pactum conven tis: mcdici plerique magnam nimis tri
tum propterea nullum intercederet, buunt ; & quædam memorant,utnatu .
ſed permillio duntaxat & conniventia ralia : quæ quibuſdam qocant elle ſu
probaretur: ſpecta , mihi pronunciandum verus N.
Adult.Reſpond.Negatur conſequen- | L. demuitis.Non aſſentior ijs ,quiom .
tia , quia nemo lcit , an Deus diabolo nem omninò efficientiam rebus cor

permiſerit nocere poft fignum deſtru- poratis in dæmonestollunt; nec ijs et

&um : & quia pohumus.cx frequentiam , qui directam ullam vim natura .
experientia colligere , velDeum id ei lem in dæmones concedunt, ut viden
non permille , vel faltem reliquiſſe ! cur concedere Faius, Petr . Gregorius
cius arbitrio,utadhuc noceat,velceller ! & alij :bſedijs allentior , qui ſecunda
nocere , fi velic : ideò poſſumus hocex- j riam & indirectam tantum tribuunr,
periri & agnum amovere Recurren quæ fententia peritiorum medicorum
dum quidem ad Deum , led non pro & Thcologorum fuit , ut Parif. libr.de
unive
a vid reledtide Mahia circa fin . b Faius Energum.Desi Greg.in Synt, sur Franc Georg
inprobiero .
 LIBRI VI. C. II. SECT. II. QVÆST. III. 1057

univerf. Dionyſ. Carthufiani in Tob.cap.8. 110. confirmat Bionis exemplum , ſed

Franciſc. Victor relect de Magia quæft.6. | lauri additis feliis , apud Illuſtrium , in
Zacbarie vicecomitis d . operis part. 1 . eins riti. Verbafium valde commendat
tratt.de remediis corporalibus. Lulli libro i botanographus Apuleius,libr. de virtu
2.de quinta effent. Levini lemnii libr.2 de tibus herbarum, cap.71. Ovidius libr.o.
eccult.natur.mir. Franciſc. Valef. cap 28. | Faftor.
facr. Philof Bapt. Codronchi. Cæſalpini & spinam ,qua triſtes pellere poffet
aliorum mox citandorum :nulla enim na A foribus noxas ( hacerat alba ) de
tusalis corporeæ rei vis eſt , quæ Jæ . dit.
moni poſtit prævalere , aut directèin | Moly ſeurulam agreftem , muli ad hoc
illum aliquid agere ; cui nulla fuper ter commendant , ilomerus in Odyff x . & ibi
Fam poteftas eft que comparetur :qui fačtus Didymus Scholiajt.in Flutum Arijbophanis,
eft ut nullum timear.reſte S. Scriproc Sed Plinius l.23.6.4 . Scyllan in limine ja .
concurrente nacurali, agente caula (u nuæ fufpentam Diofcor.laudat lib. 2.c.
pernaturali, Dco vel Angelo ; agere res ! 108.peliem capitis lupini affixam ville
corporea poreſt in dæmonem , cumq; valuis vel lupiroſtrum Plinius, tıb 20 .
pellere & etiam cruciare : verum tum cap . 9. Alyſſum in domo appenfum
agens primarium & directum , eſt ſu- idem lib.13.cap.4.Alii ( apud Codron
រ
pernaturalis illa cauſa : ſecundarium chum ) plurimasalias herbas , ruam
vero & indirectum eſt , corporeæ rei Ariſtot. Problem.34 Diofior. 6 Plm . Hly
vis naturalis,illià Deo initio creationis pericon ,quod ideo vocant fugam da
inſita Huc ergo in ſequentibus reme . Inonum :verbenam, quam ideo herbain
diis ſemper ante oculos habendum , fanctam vetcres dicere, Diofcor. lib 4 .
nec eorum vis ulterius extendenda . C.so Herbæ Paridis ſemen non minus
Adſcribam autem illa , ut mihi colli- | XX diebus in pondere drachmæ quo
genti occurrent.Lapidibus& herbis,vim tidie illirum , Pandectarius. Antirrhini
aliquam tribuit canon . demonium 26 . ſeu Lychnis agriæ ad collum apper
queſtione feprima.Et lanede multis mox 610 ,Marrbrolas lib.4.cap.129.Artemilia ,
fubjungam : radices varias commen. auctor lib.fimplicium 25. cap. 1o . Abro
dat loſeph . & in his baaras, ſed modus ranum , Pliniuslib.21.cap. 2 Mythrida
cvellendi, & alia quædam quæ addit, cium , Scordites, Centauriuni, Sabie
fulpcctam rem reddunt,lege lib.8.anrig . na, palmaChriſti , Aſteratricum quæ
kup.z. & libr.7.bell.Iudaic.cap. 23.à Tha- & Bubonion, Ariſtolochia, tuſfilago,
pía ,dæmones fugari ſcribir apoſtata fi- Diofcoridi & recentioribus, & iiſdem li l
dei Amalus Lufitanus in Dioſcor.libr.4 . via , anethum, marrubium , fenicu .
Plinius dæmonum ludibriis arcendis , i lum , chamæpitys, quæ & lua , cycla
peoniam ,commendat, ſed nigram ,lib 25. minum , allium , ruta capraria, & cu
tap.4. Veneficia depelli , rbamniramo preffus. Quinetiam in brmano ſanguine,
ad valvas & feneſtras poſto , ut fama vis aliqua naturalis indirecta inelle po.
celebre,fcribit Dioſcorides, lib.s. cap. teft ; ut menſtruata mulicre agroscir
000000 3 CUID .

a Iob. 14.0.14
1058 DISQVISITIONVM
Glumcurte noxia vermina necari cen- | Inflituêre lufus feftosatque annua feka :
fuerc Dardani fe &tatores apud Colu-
mellan : & Laud Bavairolus ſcribit,
Ennead.muliebri ca. 2. G inenftruo c100
re domus alicujus poftes inungantur ,
dæmoniacis Magorum artibus & ing .
diis aditum omnem præcludi; & apud
Mich. Ifeit.anno 1566.legirur,in Li
vonia fuille locum , ubi nimbis, toni
truis ac tempeſtatibus dæmonia tru
MAGICARVM
Quod lamiis, firigibufqueferis quoque for
ftulit andam
Turbandi noviter nuptos , noxam que fe
Tendi,
Nomen & àfacto fortita eft Vaxia lano .
quid referam cades, aut quid dasa pulnera
ferro?
Quidve cibis aliis dicain nove texick mizo
ta ?

culenter grallabantur , niſi in lacum Damon homo eft hornini, fic nos vafana ' s
bido
quédam innocuus infantulorum cru
or à rufticis infunderetur. Pofterius Exagitans,femper trahit ad genusomne msa
lorum :
hoc aperte Satanicum : priori aliquid
phyficum inelle poteft , fed indirecte Sic Strix dira oculos , & rotosfafcinat
agens. Sed non injucundum crit , fi Hiens
adſcribam ex Balduini Ronlæi vena . Artus,ac lento conſumir corpora tabo.
cione nonnulla , quæ velcarminis ele- ; Horrendum facinusnimiumiznil tak veren
tis,
gantia,vel raritatemateriæ ,queantcu
rioſum lectorem delectare; & , finaru . Promeritofre' homines violente obtrudere
morti,
ræ genius faveat,ægrum juvare.Delupo
cecinit. Et fpoliurebonis,fed magni rector Olympi.
Nec roftrum virtute caret , nam munere Antidotos bomines docust. Nam frontis
quodam byens
Nature arcano depellit faſcina diru: Noctrvuge pellem perbibent arcure PAN
Siprius exfuccum fuerit : mos hinc fuit o .
lim Faſcina figeftet quiſquam ', tacitafrete
Ailtiquis ville portisprefigere. Server:
Quid: Quod dura cutis ngida cervice ne Stercera que reiicit violenta marit pe
tempra,
vulla
Triftia dicatur depellere faſcinapoffe? ofaque credītur magicas depcllere fraudes
Reftat adeps pinguis celebrem Saturnia luno | Esconfert caruls nigrisinxiffe cragre
Quem fecitpopulis, dum vincla iugulia cu Interiora domes, muroſquc obducererubin
tat, lactiflamento velfel fufpendere tigris.
Et livit obductos vittis hoc unguine poſtes, Lichenes Curridas ccleris dromada refo
Ante venit fponfus quam oplate ad limning care
Convenit, & ficcos ferrarecubilibus ampis,
Sponſe:
Hinc quondam iuvenesilli, innupiaquepu- ! Qaod Strigibus fraudesadsorums.offins
ella pellazus.

a Hil.continuationis Surii. h Plinius li 20.c.9 . Chloeihe boy ana fuort fuperftitiesproper

conditiones requiſitos, licet preſcribri Plinius h 24.6.8.
 LIBRI VI. C. 11. SECT. II . QVÆST. III. TOS

Argue oculus dextet muftele includitur | figura naturaliter formato : fed & Mar
4470, bodens,de codem :
Puff sixeris digitis aptatus reddere tutos Ele phylacteriunr fixusperhibetur in auro
Durur à diru Lamis Strigibuſgue ligatos. Contra nocturnosfortis tutela timores,
Ereditur à mulsis torri ſervata leonis Pertufus fetisſi traiiciatur aſelli,
Purs taude prodeffe viris quos fafiina ve Demonas exterret , eos agitare puta
Xant: tur,
Fertur quod fimili vipolleat ungula pardı . Truiedum lero decet buncgeftarelacerto .
I.lein Rongx175 epift.22. conaturo Quid coralliun ?
Atcndere , cur afinidylveftris feu onki Vmbras dæmonu as Theſſala monftra xe
gri; nec non domeſtici nulla nigredi pellit .
» nic alperli, uingula ad efaſcinationen Quid gagates?
faciat:idque tribuit falaci ani nalis ejus Idem dæmonibus contrarius effe putatur,
maturæ , & ad illud maleficium retrin - 1'incitpraftigias, & carmina dira reſolvit.
gendum cenfet,quo viri velut ligati ad Contra maletimos omnes morbos
Venerem inutiles redduntur , contra prodelle tradunt Dioſcor.lib.5.11.103.
hoc malehcium hyena nervos in vi . Plinius,lib.25 . cap. 1o . & Meſue ad hoc
*** no cum chure poros præfcribit Pli laudat oleum quoddam ex Gagate ,
n.10 d. cap. 8. item bez oſliculum quod facrum vocant.
in potu additum , libro trigefimo fecundo Quid ialpis?
€ 22. ;. & Lentopadi radicen appen . Et , ficut perhibent, phantafmata noxia
fam Dioicorid . libro qilarto capite 126. pellit ,
Q. Sammonicus Serenus , medicinæ Quid onyx ?
cap.58. Infomnes lemures , & triftia cuncta re
Præterea ſiforte premis firix atra puellos pellit.
Pirofa immulgens ex ferris ribera labras. Sie vulgo legitur,fed fenfum mem
Allia pracepir tundi jententia Veiti hranx contrarium exhibent :
Q.1 veteri daras expre,sitmore logaras. In ſomng lemures , triftia cuncta figu
Evonymus, in Thefauro Medico. (4.
de folslis quibu dam , & c . dcet confc Sone maleficam ejus vim ipſemet in
&tionem clectuate exargen i viri pul dicat Marbodeus ,c.de Sardio ,cum lcri.
veribus confiuendi, quotfalcido add bit præfente Sardio Onycen nocere
veiferur. M rhodes Gallusa multa de l non pofle.de Ænite & {maragdo Cm
lap.libusdillirens, inter cæitra,de A dronihu i te n probat.Georg .Willie
da 2 ore. chiusb xdechameleonte :
Et 14.7es Lemures , fomnia vana repel. Chanimelcontis hepartoftum nicromantin
capellut
Therulebde culturis, ean .
Appenfum collo
dem vinubuit Chilho , mulieris ) De aGno ,
Irfan
a in Da.! bw.baltalía .

‫استعمار ب‬
1060 DISQUISITIONVM MAGICARVM
Infartumcunaspellis villoſa defendit, ob naturalem habitum corporis illius
Horrificoſque metuspellit & ifta fimul. quem vexat , vel faltem invitatus aut
In Nili Humine lapillum inveniri , aditus ratione influxus aftrorum
qui quam primum energumeni nari- de Lunatico Evangelico Origenes &
busapponitur, dæmonem extrahat, ex Hieronymus centuereb , vel ratio
Thralillo fcribit Stobaus. ne complexionis atrabiliariæ , & li
Marcellus Empir . libr. de medicina | milium cauſarum , conlideratio ifta
Cap. 20. porionem præſcribit contra diſpoſitionum vel amicarum velo .
cuncta in cibo & potu fumpta malefi. diofarum Dæmoni ( odiofæ fuere
cia , quæ ab illo peti poteſt: contrac in his duabus loſephi & Tobiæ narra
quorum falcinationes quaſdam fuffu- tionibus) magis confentanea elt phi
migationes præſcribit Renat. Vege - loſophiæ , quam quod Drulus opi
cius, libr. 3. ° Veterinarie cap.74 . Sane natur dæmonem fugatum dumtaxat
fufficibus dæmones cxpellide corpori ratione ſymboli & lignificationis et
buis , cenſuere ludæi& Gentiles , tefte hepar & cor illud repræſentati, Gix
Iuftino mart. cont. Triph . & Thargum . mondumtaxat uſus fuit efficacitatea
Chal.Cantic.4.v.6. De hypericiſafficu gentis naturalis , nec de fuo addidit
id teftantur Lullus , libr. I. de quinta malitiæ aliquid artificiofa commixtio
effent. & Mathiolus in Dioſcor. & fa & ti ne , vel induſtria fibi nota & homini
tant noftriexorciſtæ teſte Mengo Fla . bus incognita ,velfractura & continui
gell.damon. ex.3. 4.5. 6. & quimo- ſolutionc , vel detorſione occultas
dos compoſicioneſque deſcribi Zacha, tunc poflèc fieri , ut totum malcfi
rias Vicecomes complementi artis ex- cium naturalibus , quæ Medicorum
orciſticæ part. 1. cætera à reliquis, qui j ars approbat , remediis colleretur.
Æſculapidarum de gente , nosmedi- Sic interpretor ſententiam Richardi
cinam corporum non profitemur. Mediavillani , quicenſet maleficium
Animarum medici utinam fimus,fum . i naturalibus remediis aliquando in to
mi illius archiatri qui vivificat mor tum ſuperari poſle r. Si vero quid
tuos idonea inſtrumenca. Theologis | hujuſmodi immiſcuit ( ut folet ) cc
placuit eſtque veriſimum , corporeas media hæc naturalia ex parte pote
res in naturam intellectualem & im runt juvare , in totum juvare non po
mortalem , qualis eſt dæmonum , bi terunt , ratio diverſitatis elt , quia
hil pofle , quare cenfent cum Ange priore calu poterunt illæ difpofitiones
lo a , lapides, herbas, particulas ani- in rorum tolli , quibus Dämon ute
mantium , & alias medicinas directebatur:pofteriore pollunt ex parte fase
& proxime nihil in dæmones operari : rom colli, vclad tempusimpediri , &
indirecte tamen & mcdiate juvare le etiam actio Dæmonis priore calu
contra ejus conatus maleficos , co in torum tollitur, poſteriore remitti.
quod impediunt, velauferunt diſpo- tur duntaxat , & ad tempus impedi
fitiones illas , quibus dæmon uſus fuit, cur. Deinde Dæmon , ctiamg plus dit
tolis

a in umb.fuperftitio q.6.b Orig.in Math.17.rad. 3.Hier.c.4. cima.de519.8.

 LIBRI VI . CAP. II. SECT. II. Q. III. TOCI
Solis venenis naturalibus , Coler non remediis : ideo nobis de utraquc agen
nunquam , ut poteft , vim remedio dum.
rum naturalium debilitare, & impedi Priorcm quæ ad indicia ſpectat, ex
re , quando Deus permittic : caco er parte diſcutiunt Exorciſtæ quidam,
iam Mcdici poffunt conjicere , quibus led plenius Medici. Exorciſtarur in
medits naturalibus ille ad nocendum dicia proponit liberfacerdotalis Sam
fic ulus: ita fit, ut raro , imo vir un- mariai; Medicorum Bapt. Codron
quam maleficia naturalibus remediis chus.
penitus tollantur. Hæc cauſa eſt, cur Sammaricus, 1. p . Sacerdotalis tratt.
plerique Doctores communicer neg2- | de exorciſmo , fic fcribit cap. 3. De fie
rint morbos ex maleficio naturalibus gnis, quibusaliquiscognoſcitur effe demo
remediis colli : fed communiter affir- niacus, legitur, quod fiquis non poteftcom.
ment , à magis alio maleficio fanaria. rinuare cum carnishædina per diis tri
Ecpropter hanc diſquiſitionum altc- ginta , quod talis iudicatur demoniacus.
rationem Canones permittunt ener Hærco : nam hoc indicium probum
gumenis lapides vel herbas portare, ad epilepticorum affectionem dete
abſque incantatione , cap. ult. 26. gendam , non vero energumenorum :
quaji , 27. Propterea etiam in adhio qui pleriquc epilepticinon ſunt.] Ad
bendis naturalibus remediis hocob . dir; aliqui demoniaci habent oculos terri
ſervandum , ut congderetur , an biles , & dæmonesmembra eorum & cor .
contra diſpofitiones , quibus Dæ- pus deftruunt miſerabiliter, & interficiunt;
mon gauder & uticonſuevit , in ho- niſi cito eis ſubveniatur. Aliqui fingunt
minibus lædendis vexandisque , v . se eſſefatuos , & femper augentur. Sed
cium aliquid obtineant : quod lide diſcooperiuntur da cognoſcuntur; ſi nolunt
prehend cur , ( ut conſtar de pæoniæ dicere Pſalmum : Miſerere mei Deus.
radice , ruta ; & muſica , & callyo- & : Qui habitatin adjutorio altiſlimi
nimi piſcis iecinore ) cum judican- ; aut Evangelium S.loannis: In principio
dum ; ils citra ſuperſtitionem utilice erat verbum , & fimilia ſancta .Eft etiam
rc. Vidc, quz dehis non omnino in- magnum ſignum , quando loquuntur fer
diligenter dicta libr.2 qu . 39.fe&t. 3. 8.2 . monem alienum à patriæfus , fi non fue
Sed quia poft priorem editioné quæ runt extra patriam ( clarius diceret,
dam didici io libris Hippocraticarum , quem ante morbum non didicerant )
ca nunc exhibco publicæ omnium uti. & quando perfona illiterate idiot& loquun
lirari.
tur liberaliter du congruenter , ait etiam
Naturalia hæc remedia vel Pertinet Cantant muſicalirer , aut quando dicunt.
ad morbi indagationcm ,utrum fit na . | aliquid , quod ipſa nunquam dicere frivil
Icficus necne , & vocatur bæc pars, De ſene Aliqui etiam demoniaci ſunt muri
fignis feu indiciis: vel pertinet ad morbi jixpidi, Alsud quoquefignum eft , quod
fanationem , & auncupatur proprie, de 1 eis fuperveniant terrores i de cito recedunt.
РРРРРР Porif
a fie Albertus Magn.in Luc.c.9. Pasel Burgent.in 1. Reg.16. Pelberius Guilh.Pariſ.Angeliquos
sivás fequisur Binsf.pa.i.Dub.3.6 Grilla.2.4.6 5.6 5. 1. Dejignisgrindiciis malefici morbo
1062 DISQUISITIONVM MAGICARUM

Potiſsimum autem cognofcitur quis effe da- 1 cap. 4. Aliquimaleficiati habent colorem fa
moniacus; fi , quando liguntur exorciſmi, cieicedrinum , aliqui oculos constrictos ,
conturbatur : c boc fignum eft prafentia l amnia eorum membra videntur ligata : da
Diabolia, babent humeros deſiccos. Dxo all temporiſsi
ma figna funt, conftridio cordis , coris fto
Cætera Ggna etiam ante conjuration machalis, é quando videtur eis , quod ha
nem lerviune , hoc ultimum inter con- bent unum bolum ſuper fiomachum. Aliqui
jurandum : quo tempore alia quoque habent puncturas in corde, tanquam fi acu
animadvertenda , ut idem ſcribit cap. bus eſſet punitum . Aliqui videntur fibi cor
6.Quando Sacerdos ponit manum lu- corrodi. Aliqui habentmagnum dolorem in
per caput energumeni,tunc aliqus fen- corde aut renibus : & videretur eis,quodia
tiuntfub manu rem frigidiſsimam , tan lia membra à canibus lacerentur aliquibus
quam glaciem . Aliquibus defcendit ventus videtur talusin getture afrendeus deſ
per humeros de renes, quieft frigidiſsim14 . cendens. Quibuſdam legaia eft vena genera
Aliquibus capui in immenſum aggravatur. tionis. Aliqui habent ftomachum ita di poſia
aliquibus cerebrum conftringitur , & perfo- rum , quod emittunt per vomitum quicquid
ratur : ficut fi gladio percuteretur. Aliqui comedunt & bibunt ( hoc tignuni levilli
businflammatur caput & facies , ali muns eſt , & nullum,nig alia accedant. )
quando tota perſona, acfi effetvapor ignis. aliquibus per ventrem difcurrit ventus fri
Aliquibus febris immenſa cum dolore cupitis gidiſsimus,auttanquam flammaignis. Ali
evenit , & totum corpus extenuatur & tan- quibus fignum eft ex indigeſtione cibi,
gitur : Sed omnia iſta accidentiaparum du- potiſsimum quando medicine applicare ni
rant , quia coniuratio tollit demonis rigo- hil proſunt infirmo. Aliquibus eft circa cola
rein . Aliquibus conftringitur guttut , adeo, lum continua pulſatio , qua videtur trema
quod videntur frangulari : aliquibus ad rem inferre.]
orificum ftomachi movetur. quedam res ad His plura ponit Zacharias Viceco
modum pila, ac fieffent vermes acformica, i mes in complemento exorciſtica par.s.
kut.rana: Quibufdam accidit vomitus mag cuius affcribam verba , in uſom pad .
nusfomachi. Aliquibus maxima tortura in periorum libris carentium . Dæmonia
viſceribus : Nonnullis penter vehementer ici Gimpliciter ligna funt :
inflatur. Quibufdam conftringitur cor , ac L. Linguam nigram & -tumidam DAMA
fi intolerabiliter feriretur: Oftenditur etiam niacus de ore multoties contra naturam pras
Damon in aliqua corporis parte palpitando, fere : infletur guunt , uel diftringilor augu
ficut piſcis , aut in modum formicarum. lie , ita ut videntur ville ftrangulari,fedino
Aliquando pertranfit à capite ufque ad di incu in sum priftinaniftatun,redit.
gitos pedum , ficut ventus , & è contra. yl 2. Plorant Damoniaci, necientes quid
tra ifta figna , complura alia practicando i plorent.
videbis, quia diverſi Demonis faciuntdiver. 3. Cum ita e contentione refpondene
fjaligna. interrogeattoos.
upad ligna quo quis alicer digno 4. Quandoque ctian coatta ut loquar
fcitur elle maleficio lælus , hæc fcribit, tuy , Holant lugui.
Clau
 LIBRI VI. C. II. SECT. II. Q. III. 1063
J. Claudunt dentes , nolunt come 21. Omnia ſpiritualia odio habent; À
dere. facie Sacerdotum , & pracipueExorciſis .
6. Homines odioprofequuntur. rum fugiunt: in Ecclefiam ingredi nolunt;
7. Multa dicunt , ex quibus minime & fi ingrediantur, ab ea ftatim fugere pro
dignofcrtur,quid Pelinr innuere. curant: vel coronæ , velfpiritualium libro
" rum tædet :cuncta benedilla, Sanctorumque
8. Opprimuntur ſopore gravi.
9. Remanent tanquam fenfibus defti- | imagines, & maxime Crucifixi nolunt in
turi. {picere,nec deoſculari: imoproiiciunt, & in
10. Seipfos pugnispercuriani, & veſtes bac omnia confpuunt.
lacerant,& capillos. 22.Sacra verba proferre negligunt,qua
11. Terribiles habent oculos & horribi- lia funt,Miſereremei Deus. Qui habi
kes. rac in adiutorio altiſſimi.Magnificat a
12. Terrore repentino afficiuntur , & nima mca Dominum.In principio erat
confeftim terror ille recedit. verbum , & fimilia . Et fi ca pronunciave
13. Diverſorum animalium voces imi- rint, balbutire ſtudent, vel verba corrum
tantur , & fic audiuntur rugitus leonum , punt, tædium grave demonſtrant, tandem
balatus ovium , boum mugitus latratus ca- ea perficere non poffunt: ita ut palam ſe De
#HM ,porcorum grunnitus, fimilium . moniacos oftendant.
14. Strident dentibus fpumant , & 23. Sentiunt in aliqua corporis ſui pare
figna alia oftendunt tanquam canes 14 te dolorem , & fiſuper cum fignum S. Cru
bidi. cis feceris , ftatim per corporis membra fu
15. Multories exponunt ſeprecipitiis. gier: ſed ſierdem dolori locum preciſum af .
16. Diſcurrit aliquando per corum cor- fignaverw ,in ea corporisparte, in qua volue.
pora ,igneus delglacialis vapor. rus, ſigno S. t Crucis patientia & perſeve
17. Sentiunt per corpus ſigna,tanquam tantia arcabis.
fornicas diſcurrences, ranasſaltantes,vipe 24. Cum ſuper Dæmoniacos Evangelia,
ras,ſerpentes,pifies natantes ,mufcas volan- j Paſsionem leſu Chrifti, Coniurationes, con
tes, limilia. fimilia legeris, conturbabuniur, ſenſus oca
18. Varia prater naturam vident d cupabunt, intolerabiles eriam in illis anxie
audiunt. tates, ui inflationes, velguttasiidoris de
19. Senriunt ſub manu facra capitiſu. fiuentes conipuias Tuſuper firidures ad cæ
perpofita ,vel ex ſacra lectione quid frigidif- lum ufque muittent profternent les fimilia
fimum ,vel calidiſsimum ,vclgrave. facient.
20. Clamaxt, cum aliquas Sanctorum 25. Cum audieris idiotas ta ignaros lite
Reliquias capiti ſuperponis , etiam occulte, Ierarum , interpretari difficilia , aliorum
Gduunt , arferte ijtas à me , quoniam | 0:22:feſtareferrota ,pul,are, vel maſualiter
malolent , refunt nimis graves: aut ef caneris aliqua predicare , lujue sat"sis linze
flane, are circumvoluunt caput, aur ipfas guis; & (ur verbo concluddin ) supernatura .
Reliq'ues proscere ftudent, aut contra m . 1:4 fetere, abſqueduber jag num erit diaboli
niflrum ( ajtantes je itdtos oftendunt, ova prejinis. Animadvertenduin ca.
fimilia. iucn , quod fupradicta ligna omnia
PPPPPP a polluno
1064 DIS OVISITIONYM MAGICARVM

poflunt etiam concurrere in Dæmo- qucat referre ... Interdum agri ſuſpiria
niaco maleficiato , & quædam maxime ( quæ luctuofa vocant )abſque manifc
priora in fimpliciter maleficiato ; de I ita cauſa emittunt.7. Aliquibus appc
quo mox quindecim ligna idem Za - titus tejicitur , aliqui cibos revom unt,
& ventriculum ita male affectum ha
charias ponit .
Verúiſta & alia longe exactius col- | bent, ut & fæpius aftri &tione laborent,
lecta , & experientiâ comperta fuerunt , vel etiam pondus in ipfo quoddam ,
à Codroncho, lib.3.de marb.venefi.c.13: quin & rem aliquam per oclophagum
docet , figna hæc velcommunia eſſe | modo afcendere , modo defcendere
cunctis maleficiis, vel peculiaria qui- percipiant , & fi in ſuperiorem parterr
buſdam . Cómunia ducit à cauſa mor delatum deglutire conentur, omnem
bi, & à comitantibusmorbum . Signa operam ludant, reipſa mox fponte de.
à cauſa tradit, ut ſi morbus cæperit ex fidente. 8. In regione cordis puncto
intélillimoalicujusamore, velirratio . riuin dolorem percipiunt; adeo ut ip
nali ſeu iniquo in aliquem odio , fex lum aliquando lacerari afferant.g . in
maledi&tis vel minis alicujusmalefici, quibufdam circa collum arceria mani
Ginſtrumenta maleficii ſunt inventa, feſte pulſare , & quaſi tremere depre
qualia nos multa commemoravimus , henduntur. 10. Alii ſævo colli feu re
& rcferc Andr.Cæſalpin. de inveſtigar. num dolore cruciantur, vel circa ven,
demon.c.22 .. A concomitantibusmor trem inferiorem torfiones acerbilli
bum ſunt paroxiſmi, & remedia juvā- mus,& læpe flatum quendam frigidifo
tia vel lædétia ; & communia ligna súc : fimum per ventrem permeantem , &
..Quod morbi maleficio illatiægerri- cito redeuntem ,vel vaporem ut fiam
mecognoſcuntur , ita ut Medici in is mam ignis calidiſſimum , fimilimodo
hæfitent, & ambiguihuilluc animo agi- illos in feftantem percipiunt. 11. Quis
tentur, nec certi quicquam de illis au- dam ad Vederem impotentes reddun .
deant proferre. di Quod remediis ex tur. 1z. Conſuevere quidam levibus
arte adhibitis,morbus fe non rcmittat, ludoribus præcipue circa noctemcos.
ſed potius exaſperetur, & augeatur 3 • ripi , quamvis tempore & aura frigy
Quod more naturalium morboruin , diore, 13. Alii videntur habere parcia
non creſcat paulatim ; fed frequenter culas corporis veluti nexibus deligatas.
ftatim ab initio, nullis peccantibus hu- 1 14. Morbi quibus laborant veneficio
moribus in cauſa exiſtêribus cum gra- læſi , ſunrur pluriinum totius corpo
viffimis fymptomatibus & doloribus ris quædam cxtenuatio , & macies , se
ſe morbus prodat. 4.Quod valde inco. ) virium imbecillitas , cum ſummolan
ſtans Ge morbus, & licet periodicorum guore,mentis ſtupidicas quædam ; va.
naturam referat,raro ramen periodos ria melancholica deliria', diverfa ft .
ſervet : & licet fimilis videaturnaturali: librium genera Medicis multum nego.
bus morbis, in mulris rameo diſcreper. I tii exhibcntia, morus quidam convul
F.Multoties, licet ægrotans graviſlime fivi ,unde epileptiči videantur, mem
Lolcat,in qua tamen parte doleata ne- brorum quædam rigiditas ípeciemos
vullock
 LIBRI VI. C. II. SECT. II. QVÆST. III.

vulfionis præ ſe ferens : Aliquando o . His lubdit Codronchus, non elle ne

mnes capitis partes tumefiunt , aut ta
lem circa corum corpus laſlitudinem
percipiunt, ut vix ullo pacto movere
fe poffint. Plerumque tota cutis, ſed ut
plurimum faciei, Aavo ſeu cinereo co-
lore ſuffunditur. Aliqui habent oculo
cum palpebras ita adſtrictas, ut eas vix
5
aperire polin : oculi funt perlucidi &
selle, ut omnia hæc ſigna in ægroinve
niantur ; fed fufficere , fialiquapro di
verſitate morbi feu maleficii .
Hec coinmunia : peculiaria vero
poffeffionisdæmonum maleficio indu .
Ĉta ſigna eſſe difficilia cognitu , quando
Dæmon maleficio immilius immifcet
ſe ſubftantiæ , alicui immundæ aliunde

tranſparentes , ücut cercopithecorum . in corpus ægriintromiſfæ ; velex pro

Nonnunquam quædam ſpectra vel nu . priis ægri humoribus genitæ : nam
beculam inſpicere videntur,& nonnul quamdiu hæc lubſtantia in aliqua cor .
li torue intuentur. 15. Cognoſcuntur poris parte latitat, fæpc , præter illius
experimentis quibuſdam . Nam vene- particulæ affcctiam naturalem functio
ficio affe &ti faciem Sacerdotis vix ad- , nes lædentem ,nihilaliud fe manifeſtat .
fpicere valent, nec oculi ,intentis ullo pleriſque tamen horú pravæ ſunt ima
modo , album oculorum variis modis ginationes , præcipue in fomnis , quæ
mutatur . Agrotantes , cum inftru- , Dæmonem produnt: quod tamen in
menta comburuntur , folent in derc. dicium folum non lufticit, quoniam
rius mutati , vel noxam quandam re hæc eadem ſæpe melancholicis accide
cipere maiorem , vel minorem pro ca reconſueverunt.
rione levioris vel ſævioris veneficij, ita Verum ípiritu locum mutante que
ut quandoque formidabiles clamores prius infedit, tes paulò clarius depre
& mugituscoganturemittere : quod fi hendetur. primò , ſi, tanquam anima .
nullam mutationem vellæíîonem per- rum quid , corpusresilla perarrbulet:
eipiant, eric de lalute ægri bene ſperan-
ita ut obfelli ſentiant fibi veluti for
G
dum , paruo negotio bonæ valetudini į micas fub cute reptantes. ſecundò ,
reftituendum . partes quas perit , quadam palpitatio
Adde, G forte veneficusad viſendum ne commovet. tertiò , ſi puncturis

agrotum accedat, ftatim infirmus in quibuſdam moleſtiasn gravem infert.

genti moleſtia afficitur, aliquo terrore quartå, fivelutflatus à capite ad pe
Ieu tremore corripitur, fi ft puer , fta- ! des deſcendit, & itorum à pedibus ad
cim plorat , oculi ad fuſcum colorem caputaſcendens refilit. quintò , five
mutantur, vel alia notatu digna in æ- } licula in lingua excitetur, quæ confe
groris mutatio obfervatur. Denique ftim evaneſcat: vel plores appareant
quando procurationemorbi,quædam minutis granulis fimiles , ex quibus
Jinimenca ſacra ad oculos, aures, fron. etiam multitudo inhabitantium {pi
zem , & quaſdam alias partes Sacerdos rituum arguitur. Sextò , G ad gulam
adhibet, ( in partibus illis ſudor, vela- duntaxat aſcendens , eam comefa
liqua alia mutatio appareat, fignum cſt ciat , & ficcam tuſliculam excitet. ſe.
vencficiji primò, ſi linguam petens , aut contor
PPPPPP 3 quens
 DISQUISITIONVM MAGICARVM

dat, vel impellit ad loquen- pere impediat. Sunt deniq; qui propter
śn obſelli led dæmonis ipfius incontinentiam dæmoni omninò pa.
,ceptus , vel ſi ingentioris hiatu lin- | rent , & ideò vexari quidem dehnuns,
quam exerat. octavo , fiin dorſo fin- led miniſtri fiunt & patratores mulco
Tum præbcataquæ frigidiſſimæ , quali rum facinorum . Quinetiam lunt, qui
confertim per dorlum defulæ , & luc licad deſperationem aliquando inda
ſum ac deorſum percurrentis . Donò , cuntur , ut nonnunquam fibi iplis ma
certiora adhuc figna ſunt, quando a . num inferant.
lienis ægro incognitis lingus loquun 10. Prætermicco effectus , qui pro
tur , velalios talia loquétes intelligunt, fignis elle poflunt : quin S. S. haben.
velcùm rudes fint, de arduis & ſubli. tur , ut cunctis nutos , nempe quod ali
mibus quæſtionibus diſſerunt : velre- quando ægrifiant lunatici,muri,ſurdi,
nunciant occulta , aut iampridem obli cæci, trideant deonibus , ilhidantur in
ta , futura , vel arcana conſcienciæ , ut cerram ,exareſcant, diſcurtāt nudi, le &
peccata imaginatione:(ve aſsiſtentium , alios lacerent , habitent in ſepulchris,
vel cos convitijs fine cauſa proſcin - proijciantur in aquam velignem ,& a .
duut: aur ita furijs agitantar, utà mullias graviſsimas & incurabiles affe &tio .
tis validis hominibus nequeant ligari nes perpetrantur.
vel coerceri. 11. Ad deprehendendum utrum e
Quidam etiam cùm à defatigatione | ger ſit enes gumenus. folent facere fe
vexationis conquiefcunt, narrant ſequentia : ſchedulam aliquam lacra Dei
vocem quidem dæmonis intra ipſos verba continentem , reliquias lancto
loquentis fentire , ſed fententiam ver Ctorum , velagnum ccleum benedi
1
borum percipere nó poffe , utpote qui ctum , vel quid aliud facratum latenter
bus inentis functio Git quaſi ligata . Aliagro applicant . Sacerdos capiti ener
Ginterrogentur,quid egerint,veldixe- gumenimanum & ſtolam imponit, la
rint, fatentur ſe nihil eorum poſtea ine i cra profere verba : adcaæger tremero
minifc. Quidam cenſent lignum effe , & horrere incipit, & præ dolore mul
indubicatum & inſeparabile, cùmægri tos motus incondicos edere, multaque
arceorur à divino cultu , ita ut nullate- j inuficata & dicure, & facere. Si da mia
nus aqua benedi& ta feipfos aſpergerc, caput perierit, gravantur & pungun
nequeaudire, neque proferre divina tur acrius in capite, vel caput unicum
verba queant : fi vero viadigantur cæ . | facie rubore & calore quodair ignco
remonis Ecclefiæ peragere, vel divi perfunditur, fi oculos petijscos ditor
nis officijs , at poriflimum ſanctiſsimo ! gusi , li dorfum , convulliones
altaris lacuificio , irterelle , tunc vebe brorum , antrorlum & tetrarlun ad.
mentius longè vexantur. & ijdem cum ducir ; aliquando foto corporc i geo
mente conſtant,teſtanturoptare le qui res & intcaibiles adcò rcddit , ut nu !!
dum hæcomwwa facere , & interelle, & viallara ficcti poſsint , aliqu,indo uelut
facra un rerum auxiıım d : fiderare, mortui corrunt , achlahotarcriticitia
ſed elic quiddam in iplis quod magno . I cpilepliæ fpecie , aura quadam in caput
irrucate ,
 LIBRI VI . C. II. SECT. II. 1067

isruente , & adimperium facerdotis e- | alia membra eorum .]d.p.2. de exorciſm .

levaotur aura remeante , unde diſcer in princip . & hæc eadem alijs verbis
Gt. tradit Codronchus d.loco .
Si fauces petat, adeò conftringiin . 9.3. Pofteriorem partem quæ dere
tur , ut ftrangulari videantur. Ši in mediis eft naturalibus ab iis petere cogor
partes nobilioresferatur, ut prope cor quorum hæc profellio elt , medicos di
aut pulmonem , anhelationes , palpi co.Inter quos primo loco occurrit Co.
rationes ac ſyncopas excit.it. Ari ver . dronchus, qui quædam prius commu
triculum fitendat, mover fingulrus ac nia contra oinne maleficium proponit,
vomitus , utaliquando cibum affume- poſtea ad peculiaria quædam deſcen
te nequeant vel allumplum contine- dit . Principio ( ut cius di&ta lommatim
te : motum eiuſdem rei adinſtaz paruæ comprehendam ) docet,quoſdam præ
pilæ circa os ventriculi , nec non rugi- fcribere vomitoria , balnea, ſininenta ,
ius & alias voces ablonas excitat , & luffumigia, & fimilia : Sedin his facilè
circa præcordia tenſiones vel tatus . Offendi, & periculum ægris creari,niſi
Cognoſcuntur etiam aliquíndo qui. nonnulla obſerventur , quæ exfequitur
buſdam (uffiribus ex ſulphare, aut alijs ligillatim Nam de vomitorijs agens
rebus forcis odoris ( de quibus poftea.) libr 4. cap. 4. præ cæteris con mendat
Sunt qui ſcribant eos odore rofarum forum geniftæ drachmas duas in de
adcò offendi, ut necogi quidem polacocto quodam ( emptas ,vel feminis la
fint, iuxta rolarium tranfire Interro- thyris decem duodecim ve grana à par
gandi quoquelint ægri , num illis dæ raminibus delibrata , tulaque & inovo
mon ante obleâionem in aliqua forma forbili devorata . Vel Hellebori albi
fe conſpiciendum præbuerit ? Etenim i quantitatem non maiorem drachma,
antequam ( ait Sammarinus)Diabolushu decoctam uſque ad medietatem fer
Diana corpora ingrediatur,quaſi ſemper ,pri mè , quæ omnia præparandi modum
mo apparet eis in effigicalicuius isominis,qui i doceribidem.
mala morte eft defun & us,aut repreſentat 4 De balneo differit cap . s . & oſtendic
liquem fuum confanguineum :autapparet ili ulur eius non rarò noxium eflc , nec
li in effigie alicuiusanimalis terribilis , vel i adhibendum , niſi ſervatis leryandis ,
horribilu , & fividetur, quod fubitò diſpa. quæ illic exſequitur.
Teat, ingreditur tamen ſuburo in eum , do hoc De fofurnigatione agit capite fexto.
utplurimum accidit innocte, & in locis opa. & haric docet non adhibendam ,nilica .
cis & obfcuris. Aliqui etians intrant per os put & corpus ante expurgatum fuerit:
& nares in modum pinti aut per modum & non dili tempore matutino , quando
uniusmaris. Aliquibus criam dormientibus ventriculus à cibo vacuus eft. laudat
demonestale omrunen in
mirunt:quod vii fuffimentum Berenices , quod Actius
delicet eisvidebarır , quod damon poſt eos immundos fpiritus ex quorundam
burreliti , qızevigilantes fiunt inrenti cum fententia Icribitarcere ſer.13.6.2 119 .
tal !ufiguis demonicorum . Aliquando e Dclinimentis differit capite odavo.
tiam ingrediuntur, percutiende collum , aut & ea videtur habcrc pro tutiore reme
dro ,
 DISQVISITIONVM MAGICARÝM

dio , quam (ufficum , balnea , aut vomi- ' cxplicuit, cuius lummatim bæc eft len
toria. Denique cap.9. diſputar de lim- tentia : pharmaca huiuſmodi antide
plicibus , ac nonnullis compoſitis me- 1 moniaca efficacitatem nonnullam ba
dicamentis , ſua facultate veneficium | bere contramaleficia & ipſos dæmon
curantibus , corumquc qualitates ex- nes, etiam uſque ad corum expulfio
plicat , quæ nos hac ipla ſectione iam nem,
recenſuimus. Sed non convenire medicos, in ced .
Circa hæc alexipharmaca non eſt denda modi ratione. Quatuor eaim
contemnendum , quod And. Cæſalpi- modos ſolere adferri. I. etdi resfenfibi
nus in Peripatesica inveſtigat. demonum lcs ,ut fumus,herbæ , & c.ſua virtute ne
cap.ultim.admonuit his verbis , Quoniã qucant vexationem à dæmone homini
que vehementer excedunt in qualitatibus illacam repellere ,mitiorem tamen ac
noftri
(frigoris,calorifque)corpori s funt core leniorem poffe reddere :itaut fimols.
ruptiva, non minùsquàm venena:ided ea fe- ftia , quæ 1 dæmone infertur , lit parus
legerunt medici adverſus veneficia , qu& alia acłevis,cam penitus res exteriores que
quam partem haberent natura noftra fami- ant auferre ( intellige , fi noxa dumtaxarà
liarem , qua corpora nostra tuerentur ,dum cauſis naturalibus, quibusfolisdemon ufets,
venena depellerent. Quimuſmodifaculta- profluxerit)nonin dæmonem ,ſcd inde,
tem habere compertajunt, amuleta de ale moniacum agendo,cò ipſo quòd ex re
xipharmaca appeilata, ut torines ſubhanrie busillis adhibitis, oppolira diſpoſitio
proprietate ad conſecute. plurimaper expe introducatur illi, quam demon espe.
rientiamn izzventa , clorgo ulu confirmata , tit , aut indidit ( fii Richard . de Mediavil.
Ex his aatem ea maxime opportuna funt quodl.3.9.8. )2. quòd quæcumqaefunt
cenfenda,queſpirisuofam & multam efflans i circa corpora obteffa , dæmones acci
huiuſmodi vim : tìm quia inrımius pene piunt ut ladta & vergencia in ipforum
tant, tùm quia cum ſpoziciousconveniunt. Heſpectum ac ludibriú , maximè Gliot
Sic enim & permifceri, atque eos alterare i irriliva vel affictiva,ut ſunt flagra, item
poflunt aut pellere. ] in quibus verbis omnia fæda & amara & fimilia. quare
quædam involutiùs dicta. Nam non cum fint intolerantes iniuria , malunt
omnia alexipharmaca totius ſubſtantiæ fugere , & à moleftia interenda defiften
proprietate veneficio repugnant.nec e se.3 . quòd cùm ita interdut God bgna
tiam credendum , quæ magis ( pirituoſa recordatoria , & panarum , qnas lount,
funt,idcirco magis cum fpiritibus ( he memoriam ingerant , ab iis dæmones
dæmonibus. nain dehis loqui docent valdè abłorrent , eaque vehementer
ſequentia ) convenirc. quod enim pel- deteſtantur : ideoq' in fugam facile per
lantur illis, pocius argumento cltpug: hæc convertuntur. verhi gratia , lule
nare cum ſpiritibusillis. Nec dæmonú phur cum igne fignum eft carceris in
ifta expullio directè fir phyſica opera- fernalis, ruta amarii ruciarus Chrifti:
tione in ipfum fperitum agente , ut & thus in igne pofitum repralentar ons .
ego iam oftendi, & de hac re difputans tiones ex charitate accenfa naſcentes.
Bapt. Codconchusd.l. focap.g eruditè | 4. modum quem iudicat mag's conſen
cancun
 LIBRI VI . C. II . SECT. II. 1069
taneum veritati, eft : quod res huiuf Remediorum naturalium , que della

ac religiosè adhibicæ , tan

modi prè teriis & maleficiis otfifunt, dua ſuntdif.
quam inftrumentum divinæ iuſtitix, ferentie : alia enim nian: feftis qualitati
in dæmones agunt, illoſque ab huma: į bus id praftant, alia totius fubftantie pro
his corporibus detrudunt , & corum prietate , qua nequeab elementorum qua
cffectus,corum què opera venefica de litatibus, neque ab illorum materia , fed à
ftruunt ac removent. Quibuſdam e- i ſe una vires adipiſcitur. Eorum porrò , que
nim rebus, Deus dedit virtutem , ut G totius ſulftantia qualitate ( nam de mani
piè adhibeantur, tanquam inſtrumen- 1 fiftis qualitatibus paulô poft agemus ) oco
tum divinæ iuftitiæ , dæmonum effe . cultos & maleficos morbos oppugnant , alia
Aus & opera venefica deſtruant ac re communi , alia peculiaridote vigent. Come
moveant; quibuſdam enim rebus Deus ! muni quidem ſpbragis Lemina , Bolus Ar
indidit vim & qualitatem quandam mena , Lapis Bezoar , Dictamus; Theriace,
moralem dæmones compellédi & cij. Mithridatum , & catera eiufdem generis
ciendi , & energumenos iuvandi : quia alexiteria: peculiari verò , quacumque funt
conſentaneum eſt iuftitiæ divinæ , pro abs te toto illo peculiari capite de reme
infligenda malis fpiritibus pæna , cos dijs naturalibus plene & luculenter den
rerum ſenſibilium actioni ſubijcere: fcripta.
qua pæna , dempta fæna divinæ viſio Quibus adde , fiplacet, herbam Paridis,
nis,nulla queat illis acerbior continge . quam nonnulli Solanum tetrapbilum ap
' re. Debent tamen res iſtæ antequam pellant:quod ex eius caulemedio quatuor fo
adhibcantur bencdici & exorcizari . lia erumpant decuſſatim digefta. Si enim
precibus enim impetratur aliquid pe huius herba ſemen in puluerem redactum ,
culiaris energiæ , ob Chriſti Sancto. i viginti continuis diebus , drachma pondere
ramquè merita ,ne quantum velint, hi ieiuno propinetur : mentis alienationem ego
ſpiritus in exitu ac pullone ſua noce- infaniam, non folum ex morbi diuturnitate
ant obfeflis. Ha &t.ex Codroncho. &fævitia , ſed etiam ex maleficio veneficio
Verùm à me per epiſtolam rogatus que contractam , difcurit: auctoreMatthio
Federic . lametius , vir muſices , poeti. lo Dioſcoridis interprete,Baptiſta Sardo,do
ces , & medicinæ laude unus hocævo j Conrado Gefnero: qui in librım Galeni, vel
clariſsimus , in quem fimul Hippocra. (ut alii volunt) Diofcoridis, De paratu fa
tes , Homerus, Pindarus , & Orpheus cilibus, Antidotum ex acinis herbe Paridis,
renatı videantur:humaniſſimè, & do- j & aliis fimplicibusmedicamentis, à Moiba
at fimèrefpondit , anno ſuperiore M. noparatam ,ſibique ab eo miſſam commen
DC Cal.Auguſti:è cujus litteris ca de dai , adverſus omnia venena & naleficia
cerpenda duxi, quæ ad boc inſtitutum į pralentiſsimam . Ariſtolochiam rotundam
noficum faciunt: quæ ille longo uſu cateris venenis refiftere,longam verò, adver
tanquam comprehenſa habens, & èli- ! ſu angues & peneficia drachma pondere ex
quidilims Medicinæ fontibus hauſta, vino bibi, & illini, teftis eft Diofcorides. Reo
pauciſquè theorematis explicata decentiores medici tradunt huius ficcæ radice
promplit. Suffitam donum cacodamones fugare,
bilares
R99999
 ONVM
1070 DISQUISITI MAGICARUM

bilares infantes reddere. Idein ferè Dioſco. auctore & Galadiis lapis collo fubnexu
rides aſſérie de verbenaca (pecie altera, fafeinationes probibet: Gugares fuffitu ac
quam ieparßardrw , boc eft ,facram ber- | mdore ſerpentesabigit. Quod Nicanders
bam nominant . Ait enim , ſi quaſpargatur | Nicandrum fecutes Dioſcorides confirmant.
per triclinium in qua facra herba maduerit, Hinc Marbodao fortaſsis occafio data til
latiores conpipas fieri: eamque facram vo- ! firibendi G.dgaten dsmonibus contrarunt
cari , quoniam in expiationibus ad amuleta effe : quoniam Cacodamon humani ger.cris
plurimum commendatur: quod à Plinio .790 hoftis infejtus, ferpens etiam in facra lotte
que refertur, Quid ? quòd és recentiorum rus nuncupatur. Hec igirur funt , que perte
plerique, verbenaca decoctum peſte laboran. liari o ucculta proprietsie nialefiisco or
ribusexhibent, iuſque conferrecredunt:quad cultus affectibus refiftene quemadmodum á
Dodonaus tamen improbat , exiftimatque in manifeſtesmorbisapævnia comitiali mor .
banc technam , hoc inventum effe demonis, bo , hirundinum uftarıma cinis angine , cal
quifalſu pro veris , inſalubria pro falutari- rulo harvinus ſanguis, colico dolori cingu.
bus.fuo more ſupponai,o obtrudat.lam ve- lum è lups inteftino compactum , pulpecule
ro Hypericunt , quam nonnulli fugam damo- pulmones aftimati,totiis jubſtantie diſsidio
vuniappellant , emplaſtri modo renibusad- diſcordia , quam dilzaderav nomi
mora, frigidos ,& maleficio devinclos folue nant , adverfantur. Sed ea demum ieme
re dicitur. dia uſurpāda erunt , li fimplex • foluran
Pythagoras Scillam in limine ianua fu- morbus fuerit:hoc eft, ficùm occulta peru .
cies invaferit > purum fuerit corpus
fpenfam , malimedicamenti noxam arcere
memoriæ prodidit , tefte Plinio ở Dioſcorin integrè funum . Sin vero vel intemperie rd
de Sang: is canis nigriparietibus illetuspelo plenisudine quam niyapay vouit, od
ut mæleficiū. Idem efficit cor leporis pelli in . i humoris vitio , que xounoxuuia dicitur.
volarum & geftatum : du lupi dexter oca vel obſtructione , vel alia cauſa prater ride
lus. Quinetium radix Bryonia ficcata , & I turam corpus laboret , non ante adferen
collo appenſa, á ricinus ſeu palma Chrifti à į da funt remedia , que tosina fbjbertis
maleficis do veneficis bominibus fecuros red - contrarietate maleficia profligant , quin
dunt. Nec minus eft ad id efficax argentum vitia illa fummoveris is remediis,que mani,
virum appenſum , velgeftatum velpulvinari | feftis qualitatibus , de quibus dias eftfupra,
fubiectum . Lapis Aquile,queni Aeritem vo morborum vim & acrimoniam bebetont a

Caile , incluſiu annulo, á geſtutui,maleficia obtundunt, siquidem prafentibu hus malis,

tollit. occulte mediuamentorum facultates quafi
Berilles & Magnes uxorem du virum ſepulte frangunará hebeſcunt produſila
inter le conciliant Corallium item odus & impeditas vus , quibus iter eftefiam
domeftica & diſsidia componit , venenatis ſedem , eo non poffunt integris viribus perve
poculis vinculiſque medetur , incantamen nire. Quapropter hac mala fiacim per mattis
tu diraſque deprecationes amovet. Cuius tollenda funt negledi in propemudñ eraleja
rei teftis eft locupletiſsimus:five Orpheus,fivè , ci propriisenduationibus sinicusque illorum
quis alius auctor eft libelli de lapidibus , convenientibus remediis meducandum . 46
quifub ipfius nomine arcumfertur. Eodem intemperiem quidem wwabin valuum z .
frige
 LIBRI VI . CAP. II . SECT. II. 1071

frigerantib es,frigidam calefacientibus , hu quam utiliſsimum elle magnoperè de

midam ficcantibus, ficcam hume &tantibus: | lidero.
fervata femper contrariorum lege: ficut in li Porrò quod illis addam non habeo ,
bris methodi medendi præceptum eſt obſtru, 1 quæ ad amuſsim ràn dedoiata & exa
àtionem verò expediemusdetergentibus , in Iciara . adfcribam duntaxat de fre
cidentibus , & tenuantibus mediamentis: ! quentiſsimo noftris temporibus ma
Humoris vitiofi exuperantiam , purgatione leficio paucula ex eo , quem paulò
vacuabimus. priùs laudavi Codroncho . qui de cu
Quod fi plenitudinis figna apparuerint, fatione ſterilitatis & impotentiæ a
nec quidquam eorum repugnet, qae funt , in gens, prætermittit quoddam fpirituale
vene fe &tione obfervanda , ſanguinem etiam & facrum remedium : deinde fubdit
per initia mittemus:niſi veneni fufpicio ad- phyſica nonnulla . Prius ex Arabum
ſit. Tunc enim nec ipſo ftatim initio vena ſe- ſchola deſumptum , ſed pium ac Chri
canda erit :( alioquin venenum in venas t14 ſtianum .
beretur , à quibus omniſtudio arceri atque Nempe quod Iſaac Arabs conſuluit,
excludi debet ) jed poſt vomitus, & deieétio ut conjuges peracta peccatorum fuo
nes atque ubi nibil ipſius veneni in ventricu rum confeſsione, facratifsimum Chri .
lo e inteftinis reliquum eſſe coniecerimus . ft: Corpus , diebuis ſolemnioribus po
Pratirea repellendis noxiis bumeribus , quos tiſsimum fumant revet enter , & poſtea
damon velmaleficushomo in principes paroſculentur invicem in olculoſpacis , &
tes traduxerit,convenientclyfteresacres : & facerdos illis benedicat, & poftquam
ſudores prolećti balneis, aftuariis,guaiacina, exemplo Tobiæ triduo ſeſe'à venere
ebeni,farſa Parilla,vel China decocto. Deni . abſtinuerint debitum conjugale per
que ſi fractura vel luxatione inftrumento- foluant. Quod fi occulto Dei iudicio ,
rum ſtructura permutata fuerit: fracta vel vel aliquo conjugum culpa, venefi
Luxata pars quamprimum erit in naturalem cium non foluatur , orationibus ſedu
formam ,ſedemque propriam reducenda. His lis , iejuniis , aliiſque operibus piis va
ita conftitutis, utunius cuiufque ftatus care debent , ad millam fæpius confu
conditioqueferet , accommodatis: tùm de- ! giant , peregrinentur ac fanctiffimæ
müerit ad occultury m proprietatum opem | Virginis , vel aliquorum ſanctorum
.confugiendum . Huc habui ( Vir Clar.)que limina viſirent ,frequenterque peccata
de remediis naturalibus, quomodo mibiper Sacerdori confiteantur , ac lacra veſca
med Occupatto somatempora licuit , differe. tur Euchariſtia , & exorciſmis ab Ec
rem , qua fi i'm do ratione ſtabilita , confir - cleſia huic rei peculiariter dicatis re
mataque fuerint , non mediocriter conferent ligioſe utantur . Quoad naruraija pror
adonegram perfectamque cuiufvis malefi. fus remedia, ſciendum ſcribit, fi aliqua
cii osrationem . ] manifeſta qualitas in maleficio appa
Hæc ex doctiſsimi viri epiſtola infti.reat , pharmacis adverſus eam efficaci
cuto noſtro commodiſsima nolui le- bus & benedictione munitis tutò ac u .
& toribus non communicare , quibus tiliter uripoſſe. Ideò (inquit) Cleopatra
hoc , qualecumque opus noftrum , prodidit fel corvinum cum oleo Seſamini
Q999992 mix
1072 DISQUISITIONVM MAGICARVM

mixtum , fi ex eo univerſum corpus linia- | mines,docendimonendique ſunt.Hçc

tur , ligatos iuvare . Ifaac fcribit , quod ſi animæ prolunt femper , corpori nuo
coniugesfel Zangarinipiſcis , ſecuin habue. quam nocent; læpe numero à morbis,
rins in paropfideiuniperi, & antequam fom . | & alijs maleficiorú noxis liberant , aut
num capiant, eo fuper carbone pofito fumi- prælervant. Hæc fapientiores medici
gentur , omnia veneficia evaneſcere. Nicola , & Catholicè fentientes approbant , ut
Florentinus laudat theriacam cum fucco loan . Fernel.lib. 2. de addit. & Cornel .
Hypericonis exhibitam , & Hypericon ad Géma in Coſmocrit. Bapt . Codronchus
formam emplaftri renibus appoſitan . 102n . lib . de morbo venefic, Andr. Cæſalpinus
nes de Vigo ait ,quod Picus avis afſata vel eli- Diſq.de nat.demon .& alij . Nec rarò co
Xata , baber virtutem foluendimaleficiaros. gitur dæmon à Deo ,mendaci ex orever
Alii cum Plinio volunt abrotonum oleo il ritatem promere & ablegare hominem
litum , & cum vino ſumptum non parım ad hæcEccleſiaſtica remedia, quibus
prodejſe. Deniquegeneraliaremedia hicpro- iple vapulet . In vulte quadam ciſalpina
ſunt quoqueferè omnia .] quibus ego oin diæceſis Novarienſisdeftituebatur puella se
nibus illud Ifaaci Chriſtianum moni- fibus, fed & imbrarum ſpectris,quus fibi vj.
tum ſemper præmittendum cenfeo. dere videbatur,reddebatur attonita ac fimi.
Nam quanta lit vis , & utilitas remedio lis ftupenti:verſabatur in ultimis finibus hu
rum Eccleſiaſticorum ſequens le & tio ius,dequa loquimur, vallus, mulier veratrix
demonſtrabit. & fapt , quecarminibusprofitebatur land
Morale remedium videatur , qaod i re, qil& apudaliosinfanabilia efſent , magni
Dionyſius muficus Ægyprius prodi. ad cam concurſus hominum confilii gratis
derat ; Magiæ in rudes & malè mora Cauxilii: & quamquã reclamarentnoftri
kós vim eſſe aliquam , in Philoſophiæ i 6 ſcelusoſtenderent stamen illis abeuntibus
ftudiofos nullam .Sed hoc refellit Orio adoleſcentulæ genitrix , affe u materno fo
genes lib. 6. contra Celfum ,nam (utfcri- liam mierie , conſulitque mulierculem de
bit Maeragenes, Apollonij Thianæi | umbris, cremedium petit laborants.There
magicis præſtigijs , & ludibrijsmulti maga ; adducite puellam ad illos ( homines
Philofophorum capti fuere , etiam ex Societatis intelligebar ) qui nuper spud vos
nobilioribus , & inter hoc Ophitarum verſabantur:ab iis petite opem ,parermatet ,
patens Euphranes. filiam adducit itinere octo milliarium , idem
exponit, ac refponfum venefice:Vitamq; sd
SECTIO TIT . bibira peccatorum confeſsione , facro fe cor
De remediis ſupernaturalibus divinis ſeu
pore Chrifti communire precipiunt noftri
Ecclefiafticis. 9:40 feito melius habuit adolefcentela ] Bema
cius litteris Prorin . Mediol. Auni 1561.
Æclola carent omni peccato & Primum eſt remedium in hoc ge
He l i
periculo , & à Chriſto, vel Apo nere Vera Viva fides, hoc eft clarita
kolis corumque ſucceſſoribus fuere te Dei & proximi vallata. hoc ſcutum
inſticuta :his,ante omnia ut utantur ho : nobis præfert & præbet D. Paulus ad
Epis
 LIBRI VI. CAP. II. SECT. III. 1073
Ephelios ( cribens, a hanc loricam , ut ad hoc probádum ThomasBofius l.15.
Theſſalonicenſes induant , urget : 6 de Eccl. Notis sap 1.verfos. Sed ſunt apud
hanc diſcipulis ſuis cómendat magnus Patres alia magis accommodata. Nar
ille Antonius:Magna,inquit , dilectiſli. rat Caffianus,duos Philolophos magi
mi adverlus dæmonem armalunt, vita cis præſtigiis & circúventione dæmo .
fincera & intemerara in Deum fides. Ioan . num conatos D.Antonium perturba.
Nideriuscex Petri cuiuſdā dietis quin- | re : led cum irrito labore nihil penitus
que remedia,ut efficaciſsima laudat.i . prævalerent : ed profecerunt, ait, tales
habere fidem integram , & Dei præcepta in tante eorum infidie , tanti magica arte
charitate fervare.2 ſefignocrucis & oratio. quafita , ut per hac evidentiffimè comprobae
nemunire .3. ritus & caremonias Ecclefie rent, magnam profeſsioni Chriſtianorum
colere.4 publicam iuftitiam benè exſequi s . ineffe virtutë: quibus ille tàm ſave,tamque
Chriſti paſsionem verbo vel memoria rumi- potentes umbræ :quas exiſtimabant folem ik
nare .] de aliis poftea dicendum.de pri- namquefi ad eas directa fuiffent , obducere
mo , confirmat exemplo huiuſmodi . potuiſſe:hunc non ſolü nihilladere, fed ne ad
Cum ( inquit ) quidammaleficus,meinvo- punctum quidem , de monafterio ſuovalue
Caret ,ut quendam inimicum ſuum vita pri- rint * perturbare. Epiphanius in bæreſi
varem ,aur in corpore lederem graviter,fuls | Ebioneorum , quaff. 30. ſcribit conatus
minis ictu ,aut alin modo : vocavi ego magi. magorum ut fæminam quandá Chri
ſterulam ,ideft, damonem : qui mihireſpon- ftianam in amorem pellicerent, & tan
dit,quod neutrum facere poffet :Habet, in dem quo pacto per crucis lignum &
quit, fidem bonam ,& diligenter ſefigno cru . Chriſti fidem luperarit mulier : & clu
cis munit. idcirco non in corpore , fed in un dit narrationem hoc epiphonemate:
decima parte fructuum ſuorum in campo,fi I quod nõ valuit incantantis vis,ubi erat no
libet , ei nocere poffum .] Sic Cypriano men Chrifti fignaculum crucis.] Con .
Mago dæmon reſpondit, ſe Chrifti fide | firmat experientia , fide Chriſtiana in
munitis nocere non poſſe.din B Ambroliu | Indiam invecta ,dæmonum præſtigias,
Juſtina Auguſt. quendam maleficum ( pectra, oracula, vel planè, velmagna
nomine Innocentium immiſit. hic po- ex parte ubique fublata. Et quid India
ftea palā fallus, delegaſte ſe dæmones , memoro ?proxima nobis Friſia eſt,ſcris
qui Ambrofium interficerent,fed ne ad bit de illa Cornel.Kempenſis lib.z. de o
fores quidem domus , ubi manebat E - rign. &- ficu Friſte ,ca. 31. Circa tempora
piſcopus accedere potuiffe:cò quòdig. | Lotharii Imper. erant paſsim in Friſia
nis inſuperabilis omne illud ædificium multa larvarum infernalsū ſpectra : quæ in
communiret , à quo adhuc remoti ure. parvo quodam fupereminentis collis ſuper.
rentur, Atque ita victas artesfuas, qui- , cilio,ſubterraneum habebant ſpecum abſque
bus contra landtú Dei ſacerdoré le ali- j humana ope artificio preſtigioſo exftruclü ,
quid efficere poſſe arbitrabatur. Lege in quorefilebat, quas antiqui vocabant, Al
Paulinum in vita D. Ambrofiii.alia refert l bas Nymphas, fivè vulgari gentis fermone
Q499993 V Vitte
a Ad Eph 6.0.16. 61. Thelf:5.v.8 . cin Epit. Formicar.apot , d Nazian.orat.in Cypriamo
• Nam legend.proturbare.
9074 DISQUISITIONVM MAGICARVM
Witce Wyvven . harum ſpeciein adum- | ptizatos ,per baptiſmum fub condirio .
bratum , non veram fuiſſe conſtat:qua fole- ne idem conſequi. dixi probabilitet
bant nocturnos viatores, gregumque ó ar. putamus non baptizatos ; nam ex levis
mentorum intentos excubris, o puerperas bus conjecturis id putarenon fufficit,
cum infantibusſapiſsimèin abdita fua ,encad condicionale quidem lavacrud
fubterranea antra clanculum abducere: in a,verbi gratia ,tantùm , quia quis no
quibus ſubinde fubterraneimurmuris ſonus, ctu ſomnians ambulat vel maleficis
atque etiam vagitus infantium auditiſunt, tus eſt: hæc enim etiam baptizatis con
& praterea etiam ingens fletus & gemitus cingunt.
hominum & quandoque Muſarum concen De baptiſmo, docet Ecclefiaftica bi
tus & voces dubla aure colligebantur. Qua ſtoria : Tyrıdatem Armeniæ regem ,
de cauſa magna fiebat cuftodia prægnan cum Chultianos Diocletiani tempo
tium mulierum, c parvulorum infantium , re variis cladibus , & damnis affeciflet,
ne ab ifto Nymphus infernalibus clam abri & Gregorium quidem in lacum luto
perentur. Qua omines damonum illufiones, & altitudine moleftiffimum tame ene
poft agnitum ſyncerum Dei Evangelium candum milliſec: Ripfimen vero vir
( erant enim tum Frifii Sabellii cu ariier- ginem , recuſantem illi obſequi, & 10
toribus dementati ) evanuerunt , do in ni cas ejus Sanctimoniales plurimas ,cru.
hilum reducte ſunt. Scripfit enim S.Odul delillimè necari ju (hffer:mox Dei vin .
phus contra ejufmodi illusiones dæmonum dictam conſequuntam . invatit cnun
chartam de Sancta Trinitate , quain per eum intania , qua planè dæmoniace
Ecclefias'ở Parochias Frijis ſacerdotibus furebat , & mutata corporis figurain
mifit , ut in populo fre:fuenter publicè lege porcum , menuisemotæ , denubus fuas
retur.] chartæ exemplar, quod cft Ca abfumebat carnes , cæteri quoque qui
tholicæ fidei quædam explicata pro ejusfa & a approbarant , milites, ma
fellio , mox lubdit idem Cornelius. giſtratus & alii in furorem redactil
De mandatorum Dei obfervantia ( plo milia deſignabant & ipfi in fues con
tæ innocentia quàm fint efficax re verſi , ut vult Nicephorus , viitente
medium , docere poſſunt D.Cyprian . tantùm abalienati , urcenler Meta.
ad Fortunatum , de exhortatione Mar phraſtes: tandem bapriſnu lavacro ab .

tyrii, Lactantius, libro fecundo,cap.16 .& luti, corporis forman & animæ men .
Ámbr.Ansbertus libro quinto.in Apoc. I tiſque limitarem receperunt , iplo illos
Cap.II. baprizante , & hortante ad pæniter
Secundum eſt legitimus in Ecclefia tiam D.Gregorio Matyre : non qui
Catholica Sacramentorum ufus : Vepro dem illo Thaumaturgo ,utputat Scha
nondum initiatis baptiſmus. Nam do- flaſtes Nicephori : fed alio , ut docet
cet experientia, eos quos conftat non. Metaphraftes. Neqne hoc malum ella
dum baptizatos à maleficiis liberari , arte magica (uteruditus vir ccufuit )

per baptifmum abſolutè collatum: cos fuerat illarum , fed Deo vindicam
quos probabiliter putamus non ba per Angelos malos exſequence : unde
parets
a videSotum in 4 d.3 A .
 LIB . VI . CAP. 11. SECT. III. 1075
patet, cum ea vis fuerit baptiſmi,in dæ , à Deo tributam deſcribit , ex quo fide

mones maleficiorum auctores, majo- | liter narrabo . Prope Anzermam , lo

Ium in ipfos maleficos & eorum ope. co , cui nomen Pırſa, imperabat regu
ra futuram . Nonelt diſimilis narra. lus cui frater florentiætate erat , quem
loannis Villanei apud Thomam
Bolium a Anno ( inquit ) millefimo du
centefimo nonagefimo octavo , Rex Tar .
iarorum Caffinus, quem vocant alio no
mine Magnuin Cham , cum ducentis e.
quit1113 millibus Syriam cepit e fini-
tim.is regiones : omnibus itaque formi
dandus , peciit fibi uxorem ji !um Regis
Arnienie , quod audiffet effe pulcherri
1.11. Rex Chriftianis tanti Regis vi-
ribus extirritius , dedit. Illa psit aliquod
teniipals è viro f10 Caffilio edidit in lucem
parthil tanta deforinitatis , ut Rex mari
tus nullo modo illum veluti fuum volue
rut agnoſcere , quod monſtrum videre
tur . Volut ad confilium primarios de ipfo-
tum fententia vxorem velus adulteram ,
partum veluti ex adulterio fufceptum , vk
nominabant Tamaracungam . luve
nis hic mirè baptiſmum fiebat : ea
caufa Chriſtianos adire cupiebat: fed
miris eum vilis dæmones perterrefa
ciebant. Offerebant le foli videndos,
olidarum avium ſpecie , qu.is Auros
nuncupant,cernens juvenis dæmones
fævire , accerliri Chriſtianum in vici
nia degentem jubet . venue ille non feg
niter , & intellecta regnli voluntate,
crucis fignum fronti ejus impreſlit .
hoc magis irritari hoſtes il !! , & læviori
(pecie feinferre.videbat foluskudus, &
Chriſtianus nihil nið laxa cadentia , &
dæmonum Gbila fentiebar. Advenit
tùm commode cò loci Pachecus qui
dam Hiſpanus , & le focium addidic
Chriſtiano alteri in diſcrimen .Hiscer.

timofupplicio udiudicat. Innocens mulier venuibus Tamaracunga trepidabat ve

infælicitatem fuam deplorans , ad preces i hementius , & exalbeſcebatmetu ,quin
confugit : ignara confilii, petiit ut fibilia & per aërem raptabatur : id omnes vi
cerer buprizare, quem pepererat, datu illi debant, & ipſum quidem quærentem
facultas : Na tamen , ut adeffent bapril i gementemque, illos ululantes ſibilan
mo aliqus ſpectatæ fidei viri vnà cum re tesq; excipiebant auribus. Semel cum
ge , ne qua fraus fieret. Mira res. ubi | Indus pocului vino plenum manu te
baptizatus eft puer , adeò venuftus ac for neret : en ribi vas in aëra efferri, & vi
mofus apparuit : ut Rex , tant re per no vacuum reddi : mox vinum in illud
motits , cum plurimis , nomen Deo de ex alto refundi , & formidineplenum
derit , & maximum Chriſtiane rei fa- indum veſte vultum faciemģue coo
dum fuerut intrementum . ) fufiùs idem perire , ne horrenda illa ſpectra in o
narrat D. Antonius. p. 2.biftor.tit.20 cap. culosincurrant . Sic tecto faciem ,non
8.9.9. remotis veſtibus , nihilominus creram
Veniamus ad recentiores narratio inos inge cbant , uit obftricto ſpiritu
nes æquèceitas Per.Ch.cza de Lcon.p. ! furces præfocarent.Tandem Chriftia
..
7. Hijl Pervan. c . 18. miracıh plenam ni , qui continuè interea Deum ora
de fpectris victoriara hucsacramento rác , ſtatuercio urbem Anzermaneum
cheda

a Pillaneu 2.8.c.35.Boliuski.deNotas Ecclef.6.16.

Ö75 DISQUISITIONVM MAGICARVM

deducere, ut ibi ſalucari lavacro tinge- 1 plum apertum , & cum Indo ingrelli
retur . cæteri , cernebat Indus dæmones terri
Dedere ſe comites viæ plures tre bili ſpecie , ſed capire deorſum terram
centis Indi : fed adeò pavidi , ut ad fpectantes, pedibus ſurrectis: cur que
Principem baptizandum propius ac Frater Ioannes ordinis Beatæ Maua ,
cedere non auderent. Venere fimulo pararet eum baprizare , non vidi alli
mnes ad iter impeditum & præfractu: | Chriſtianorum dæmones, in omnium
ibi hoftes humani generis nitebantur oculis Indum eripiunt, luſtollunt in al
abripere in aërem , ut præcipitarent: tum , & capite deorlum , utiplicant
ſed ille validavoce Chriſtianos orabat ſtatuunt.
uti ſuppeſtitas venirent,accurrere , & in Chriſtiani tùm fide freti , alta vo .
medium agmen ſuum , recentibus me ce , lesu Chriſte adjuva nos , incla
tu Indis , recipere , & cingentes eum fu mantes , Indum extorquent reten .
nibus , funes cingulis ſuis alligavere : tantibus , & , injecta collo ejus facra
atque ita medium ſtipantes fimul in- ftola , aqua luftrali aſpergunt,attanica
cedebant, manu trescrucespræferen- adhuc in templo libila fremitusque
tes,nunquã intermillis pro liberatione audiebantur : Tamaracunga dæmones
& ſalute miferi precibus. Ne fic qui- cernebat & alapıs frequentibus cade
dem omni moleſtia liberi proceſſere. bacur , adeò ut & pileum quem ob
Sæpe illum terræ adfixere hoftes, & tendebat oculis, ei excuferint : & fa
in viæ cujuldam acclivi aſcenſu , vix , ciem ab iis conípucbatur ſalıva fætida.
manibus elevare in aera volentium & Hæc nocte accidere. Orto manè mo
necare nitentium extorſerunt. Vt ven nachus facris veftibus induitur , ut in .
tum Anzemam , in Pachiecidomum cruentum offerat Sacrificium . Vix
Chriſtiani , quotquot in oppido con millam inchoarat, cellarunt Gbila ,fre .
venere : ibi omnes cernerc crebra mitus , ululatus, ſtrepitus, defiit Indus
grandine detecto lapides dejici ,& au vexari. Peracto Sacrificio , Tamara ,
dire Gibilantes, clamantesque dæmo- cunga cum uxore & liberis baptil
nes folemne illud quo ſoliti IndiMar- mum fagitat : quopercepto , fide ro
tem laceſſere: Hu,Hu,Hu, ferociter & buſtior & audacior factus : le jam
crebrò celerrimè ingeminatum . Mor. Chriſtianum afferit, experiri velle,
tem dæmones intentabant: niſi vo- ! quid hoftes pollent. Solum finecent
luntatem baptiſmi abjiceret : contra j periculum facere , ſolum non augi ag
Chriftiani Deum obſecrabant, ne dæ - gredi.lætus ter quaterve per templum
mones permitterer'erepta corporis vi- l obambulaus clamabat, gaudium non
ta Indo animæ vitam impedire, Gli- capicns, Chriſtianus fum , Chriftianusfuix .
ſcente deinde ſaxeo imbre, templum ut vidit ſe immunem ,& vi& orem ,do
petiere.ibi, quia ftramineum erat, Eu- / mum rediit : nec quicquam amplius
chariſtia non affervabarur. Ajebant , moleftiarum ferat.Tanta vis baptilmi
nonnulli , ſe ante ingrefTum neſcio fuit.
quosinambulantes audiville .Vbi cem In Bungo anno 1596. eru fæmins gen
 LIBRI VI. C. II. SECT. III. 1077

prilis à demone obfeffa haic indicatum eft à | Tantum dæmoni detrahitur veræ fi
damone liberari non poffe , niſi fiat Cbri dei ſuſceprione. cui rei firmandæ ado
ftiana:cum illa annueret , eo iam fe adba- ! jiciam ex Rhenanæ provinciæ geſtis
prifmum compararet , nelle inſequenti de aliud .
mon ei diſuaſit, ne fieret Chriſtiana ,dicens: Anno 1583. Herbipoli edes erant cuin
bactenus tanta familiaritate, tanto tem- damparocho non proculab urbe , fivè malo
pore mihi es coniunéta, & nunc me deferis? demone ,fivepraſtigiisinfeſte. Narrabat ip.
non abibis profextò inulta . dormienti ita- f fe parochus, domeſticiquepropinqui, quida
que, nec fentienti , abſcidit cupillos , uno ! quid erat in ædibus magno impesu ad terra
tantùm capillorum flocco relicto. Illa verò affligi, ardentespræterea faces eaſque pluri
cum fummo manè deprehenderet ſibiadem . mas inconclavi, quo nulla aſpirabat aura
prum capillum , & arundini letto oppo- concluſo, anhelitu uno reſtıngui: lectoscu
fire implexum : calcar ea fraudeſibi ad - bantibuspulvinos cervicibus vi fummaſub .
ditum putavit , ut citiùs advolaret ad bas trahi: pleriſque domefticorum ficprecludi
priſmi antidotum : quod & factum eft: at fauces , neprafocari viderentur : denique
queeo fufcepro manfit ab omnibus demonis multa & adfpectu & auditu tetra in ea do
moleftiis immunis.] ſic P. Lud. Prois in lit. mo fieri ſolite. Parochus triftis ,confiliique
lapon, illius anni. Ex codem ſunt le- inops noftros adsit, commemoratiſque, quas
quentia . pateretur,iniariis, Sacerdotem aliquem cu* i
In Ciazzurana inſula gentili adole- iuspraſidio tueri ſepoffet ,à Reitore popoſcit.
White ſeentulo octodecim annorum ſe crebrò vi Datum eft uoi negotium , quicùm jejunus
feudum offerebat canis ingens , horribi- ſub vefperam eò fe contuliffet: vix intrali,
lis , Grufus: qui cum alloqacbatur , dan menpedem intulerat cùm ea ipſa que au .
per montes in loca abditiſsima deduce- j dierat intuetur,ipfo cum comite inſpectante
bat, detinens eum ibi bidud , vel triduo, parierieft impacta ſcutella,tanta vi, tanto .
atque impellens , ut ſe manibus ſublatis que impetu iaculantis , ut eos qui aderant
adoraret , aliaque fcriptione indigna fa. 1 metu propemodum exanimarit. Pater
1
Ceret. Adolefcens miſer , videns fe tan omnes bono animo effe iuſſit , hortatufque
tas moleſtias à capitali humani generis | parochum , ut ad expiandum animum se
hofte perpeti , tandem profugium haberir i compararet:ipfe fuper pelliceo ftolaq; indu
ad Ecclefiam , do & rinam CHRISTIA tus in ſuperioreadium parte , ubi plerumque
NAM all jsit doo didicit , baptiſmi sa tumultuarı affueverat demon , aſcendir.
cramento Chrifto devinctus , ac decatero Hic ufitatis Ecclefia religionibus ad dan
nunquam à Tartareo illo cano divexa mones fugandos adhibitis , cum refponfum
IHS ) % daretur nullum : nemoque Sacerdotis voce
Bungi circa annum 1549.quidam an . provocatus adeffet, redit ad exhortandos do.
cillam habebat demonifamiliarem . Nam mefticos, præcipueque ad hærefim abiicien .
demon ad eam accedens vulpis figura fin- ! dum , expiandaque confeſsione peccata :
gulis noctibus domo educebat. verùm per tum luftratis rite fedibus, ad collegium non
baptiſmum ſuſcepta fide,abboc fpectro libe- line magno animorum fru& u revertitur.
rata eft. Littera laponica illius temporis. conftat enim multos ab hærefireftitutos Ec
Rrrrrr clefia,
 3073 DISQUISITIONVM MAGICARVM
slefia , dje edes illas omni ſuperiori moleftia ,
ut teſtatuseft poffe a parocho , liberasas?
fuit eodem tempore Monachii in Ba
varia quidam adolelcens Iudæus,
XXII . natus annos , communi om
nium gratulatione in ipla Gymnaſii
aulp baptizatus . bwic mirasſapè demon
inſtruxit infidias: & quò magis urgebat ille
baptifinum , eò bic impugnabat vebemen-
tiùs . nudum penè de nocte eiecir ex adi
bus , interdum etiam fauces illi premere,
nonnunquam eum vifio pectriſque terrere,
ut de mente illa deiiceret , confuerit. Vide us
damonis adeò fædi,ut negaret adolefcens pa
rem fibi vllum videri iis imaginibus crucia
tum : Pridie eius dies , quobaptiſmatelu-
ftrandus erat , quoniam eo demum die de
victoria damonisagebatur, multò eum ve
kementiùs invidushoftisexercuit : ita ut is. Pulvinar Diyum . lotius procul abfit (4 x8+
Be à pluribus quidem contineri loco poffer. etiss.
Vt autem vi bapriſmatis Chrifti membrum
effe& tus eft , continuò fractusở debilstatus
demon fuit.]
Non dilimilis vis eſt Confirmatio
mis teſtatur enim Lactantius gentilium
ſacra licare non potuiſſe , liafifteret
Chriſtianus aliquis facro chriſmate
delibutus : & fic hujus virtute Sacra
menti demones fugari ſolitos,ne pof-
fent in viſceribus hoftiarum futura
depingere, vel conſulti reſponfa red - Chriſimasis infcripro Agnaret rempora
dere a . Et parrat Prudenrius iphapo . figno:
ftaræ luliano id accidifle,& omnesma . i Qui Zoroaſtraos turbaſjer frentefu[urrou
gicas ejus artes , licirritas fa &tas unius
Batavi ſpiculatoris Chriſmate lignati.
præſentia :
Principibus tamen è cunétis non defuit unus
Me puero, ut memini.
& poftea.
Forte litans Hesaten placabat ſanguine
a lib.4.dis inf.cap.27
multo,
Cum ſubiro exclamat ", media interfacra;
facerdos
Palladas, en quid ago ?maius , rex optimè,
maiss,
Nefcio quod Numen,noftris intervenitaris.
Accitas video longè difpergier umbras.
Territa Perſepbone verrit veftigia retrò,
Exſtinctis facibus,fractofagitivaftagella.
Nil agit arcanum murmur , mil Theffala
profunt
Carmina rurbatos revocar nulla hoftia Mae
veis.
& poſtea caufam exprimit turbati Sam
crificii & artis irritz
Neſcio quis certè fubrepit Chrifficolarum
Huciuvenum . genus hochominum tremit
infisli,domne
pulcira reformatis redeat Proſerpina ſsa
cris
Dixir , exſanguis collabitur , at velut
ipſum
Cerneret exſerto-miitantem fulmine Chris
fiume
ipfe quoque. exanimis pofito diademate
Princeps
Pallat , & adftanses circumfpicit, erguir
Alaninus
Armiger ècuneo puerorum fuevicemantura
Purpurei cuftos lateris, deprenderar timur
Nec negar “, t.gemino gewmara baada
ferro
Proiicit, ac fignum Chriſti ſe ferre fatetat:
Profilait pavidus deiecto Antiftite,Prints
Marmoreü fugiēs nulla comitāte facéllem ,
Duw
 LIBRI VI. C. II. SECT. III. Q. III. 1073

Dam tremefatta cohors, dominique oblita, in caftris iter ingreſſo atra viri ſpecies oc
Cupinas currit in ſerica veſte , qui interrogans cau
Erigit ad tælum facies , atque invocat le- fam triſtitiæ , pollicetur remedium .
lum . rum ,ubi ego te adiuvero ecquid pramii ? At
Nec ocio multò , bec labore opus puer .
Scholiaſta Prudentii , ad narrationis Vt rotum ( inquit ) me excutias ne'te
hujus de Iuliano confirmationem a runcium quidem reperias ſubiicit alter da
pud varios inveniendam : quam illi te mihi modò : nulla tibi cupiditas fruftra
ſuggerebat unus Orat. 1. in Iulianum erit. exiftimavit puer ſein ſervitium expe
Greg. Nazian. ti:poftulat tempus deliberandi. ille contra,
Aliud accipe narratum à Cantipra- onerare promiſsis ingentibus , ut vel puero
tenú his verbis ; venerabilis Bonifacius tanta iam vaniloquentia mira eſſet. fufpe
quondam Lauſanenfis Epiſcopus, meaudi ctare cæpit, num in figura hominis laterer
ente, tale quid recitavit. Erat in quadam cacodamon. Mox cum tacitus totum eius
villa cæcusquidam , qui vaccas totius ville corpusemetitur oculis , finiftrum pedem a
in paſcuis cuſtodiebar, repellebat à frugibus, nimadvertit , cum bifida ungula acdefor
e ad certa loca paſenis uberiora ducebat: mi:ftatim cohorruit , & quimosrectéin
quod maioris eretprodigii colores, & fta ſtitutis in metu repentino ) IESVM inge
tum ſingularum vaccarum ſpecialiter dif-. minans CRVCIS ſigno armat frontem :eo
cernebat. v.g. utſivaccam coloris talis ab demque punctoſava ſpecies evanuit. Ter
eo peciviſſes , fine difficultate raccam talem tio poft die ad fuos revertenti eadem ima
tibi apprehenſam in cornibus obtuliffet. Ad go fe offert es proditur pedis eadem nota .
locum autem cum quidam Epiſcopusadve- Querenti utrum captum eſſet confilium ,
niſſet, & decæco audiſſet ralia, & probaf- refpondit puer ſibi domino opus non effe.
ſet, quafivui ex eo , ficonfirmationis facra. rogatus quo iret, urbem nominavit. tum
mentum ab Epiſcopo fufcepiffet:atille : non demon ante eius pedes crumenam iacit fo
inquit. Nec mora , Epiſcopus cæcum confir- į nantem , in qua triginta, quadragintave
mavit , & mox ab eo vaccarum difcretio Flandrici nummi ( ex his reperti poftea in -
eſt ablata. quoniam demonum operatione l aurati duodecim , recentes diceres & afpe
& minifterio hoc fiebat. ] lib. 2. Apum | ros , veluri ab adulterantibus monetams
cap.57.part.33.vides vim facræ undtio . nam areos fuiſſe ignis oftendit ) rum pulve
diGiciendis Satanx machina rem in linteo pernicialem tradit , cuicum
mentis ? queſuvita morte rollendo. addit confilia ad
De exomologefi & peccatorum confef. turpes libidines , & admonita , ab Pia
fione, breviter hæc accipite. Circa an- cularis uſu aquæ , & abadoratione con
num 1591. Pontimuſli puer erat nobiliſecratæ hoſtiæ ( quam contemptim pla
magis pollens genere, quàm domo opulenta: centulam appellabat )abftinendi:eam blar
com:pingitur in aulam parentum iuffu à phemiam dum averfaturpuer animo pio, ſin
gymnafio abftractus :ſed mobilitate ingenii, mulgus veretur , ne obtorto colloftrangule
Cum recurſaret defiderium vitæ prioris, tur à monftro, falutarem crucem impri
ftatuit inter lixas saloneſque verfariporius I mis pectori, ftatimque magna imperu alli
Rrrrrr 1 ditar
 1030 DISQVISITIONVM MAGICARUM
ditur ad terram : nec niſipoft femiboram dum lapſos , reſipiſcentes nonnunquam ad
exſurgit: mox marri redditus ſcholaques com maiorem.longè, quàm unquam ante bebu
facra confellioneexpiatus , è laqueo ve- liffent gratiam , recipiat.. Media pü Sacer
nantium ,metuque ereptum fe effe divina opeidotb. adhortatione : cum multis fufperis,
gratulatur. ] Bensius in litteria proving mulier admifum facinusdeploraret , cum
Franc, ctis vifa eff aira nubes
. è navis ſentina pro
Si quis,malit vetuſta : fic fcribit He- filuiff,
e ingentique ſono flamma fumo,atque
ctor Boethus lib.8 . rerum Scoticarum , fæcore , ſefe dereciſe in mare. Sedarune
Anno Chriftianæ falutis fexto ſuprao . inde cælum . &c . ] Authinc hoc quidem
ctogeſimum millelmum & quadria - latis veculum :audite Hincmarum Ar
gentcímum , navigantıbus è Phortes a- chiepiſcopum Rhementem , qui his
Juario in Flandriam negotiationiscauſa, 1 utitur verbis :fi perfrotiaras, ait, aut me
tanta fuborta eſt ventorum vissut velis,ma- le ficos, occulto, ſed nunquam mujte, Dei
io, armamentiſque suptis, navique fædè in iudicio permittente , & diabolo preparar
ter tumentes undas,ialtasa , certifiman se concubicus nonfequitur: hortandifunt,
mortem cuncti exfpectarent .. Navicularius quibus ifta eveniunt, ut , corde contrita á
tantam , tamqueinſolitam aeris inclemen- Spiritu humiliato , Deo c Sacerdoti der
tiam eo temporis demiratus (ſuberatenim mnibus peccatis fuis duram confeſsionen
plftitium aſtirum ) cum id non ſiderum :fed faciant.& profufis lachrymis,& c. a Beda
malorum demonum , qui hominibusſemper quoque illud Chrifti dæmonem intct
ſunt infeſti, infidiis, magnis tribueret ola . rogantis explicans : Quod eft nomen tibia
moribus:reddita eft voxex imanavimulie- uiclcribit : fed cr noftri temporisSacerdo
His fe miſerèincuſantis, quod incubo huma tes, quiper exorciſmigratiam demoreses
nafub effigie, quicumper multos anteactoscere norunt, ſolins dicere patientesnon nije
annos habuiſſet conſuetudinem , iam tum ter valere curari: niſi. in quantum ſapert

fuiffer commixta, cabeo fuballa : mari
ergò celerius ſe tradendam , ut ipſa pereun .
te, qua tanti mali imminentis caufam pre
ftitiſſet cateri Dei benignitate permane.
rent incolumes. Accedens. ad lacrymantem
fæminamjubenie naviculario ſacerdos,eius
poffunt , omne quod ab immundis ſpiritiba
viſu, auditu, guftu, sactu á alio quolibet
corporis vel anımfenfu
i , vigilantes de mi
enteſve pertulerint, confitendo patenter-er
ponant.
Etmox boc idem exemplo confirmato

atque caterorum ſaluti conſulendi.Cariſa, relatione cuiuſdam fibi vicini presbyteru

crimen jam palam fatentem , horrentem ; quandam religiofam fæminam a dansnis
feelus , velementer, alto ex . pectore ſu CUTATE cæpiffe, fed quamdiu res latebat, mi
ſpiriis indicibus , pænitentemque façi, pić bil apudeum proficerepotuiffe.Confef
eft hortatus , ne fibi deeffet cui certò cogno- ; sem , quamoleftabatur phantafmate, mex
fieret Numinis favorem adeffecriminala. Gipfum orationibus celeriſque,queoper
crymis ac animi pænitudine deleri. Tan sebut purificationum generibuseffigaffe b }
tam miferentis Dei clementiam effe erga | Hannns Draconus tria narrat exempla
mortales,ut:altius velin malorum profun- corum , quià dæmonc poflc , mordt
feca
aca.js per fortiarims33.2.1. b in c.8. Luce col 3 ! 5 .
 LIBRI VI. CAP. II. SECT. III. 1081

peccatum B. Gregorio confelli , penatur ereptum Niderius in Formicarii E

219 peccati ſe liberatos lenſere : & corum piroma. Sed illuftrius eft, quod auctor
quidem unum cum octies negaffet, o- ! Anonymus , ſed fidei certæ de B. Ca
Éties lic à dæmone renovata.vexatio - tharina S.Brigitiæ filia tradidit: eá cum
ne,tortum ,nova demum vice,qua fur - Neapoli verfaretur,cuidam Nobili vi
tum faflus , percepta pænitentia peni- duæ narrapti, filiam ab nocturno da
tus fuifle redditum immunem ,a Petrus mone graviſsimèinfeſtari,optimè cons
Venerabilis, abbas Cluniacenfis cum ſuluille. His audiris (ait ) valdè illarum vi
natraficr horrendam monachi cuiuf cem dolebat Catharina , tacitè legens fe
dam- à dæmone vexationem , neque.că cum femel Salutationem Angelicam ( ut
oratione , & aquæ luftralis afperlione femper erat folita : cum de rebus ſpirituali
15 tolli potuile, graviter & vere ſubiun- busconfuleretur) ſaluberrimum eis cöfilium
git : ſed ne miretur aliquis, benediéta aqua impertitt. Primò ,ut pure ſua peccata confi
afperfione damionem non fugatum ,agnofcat terentur. Aicbat enim ob peciata in confef
tabe interius latente , unguenta exterius ad fione selata,plerumqueid genusillufionis ac.
bibita nibil proficere poffe. Tabem autem cidere. Deinde ur nudis pedibus, & abfque
poco ler hale peccatum , quod quamdiu in in lineis indufis cum oma humilitate conti
1
terioribus quibuslibet latuerit, nulliusexte - nuis odo diebus irent ad templum S. Crucis ,
rius facramenti perceptio ei prodelle pote- cab reverentiam paſsionis Chrifti coram
rit b . ] imagine ipſius à cruce pendeniis legerent
Hortatus illcad confeflionem om Jepries Dominicam orationem , ở Angeli
nium peccatoruın faciendam Abbas : cam salutationem. Addebat verò ſe quoque
poftquam confefTus , vexatio prorfus lices indignam ex commiferatione libenter
delije. Cæſarius narrat , Bonnæ quen- pro ipſis Deum rogaturam .
damSacerdotem ,pefsimæ vitæ , laqueo Fecerunt illæ , quod iuflæ . & o & a
eam abrupiffe : eomortuo cócubinam vodie liberatæ fuerunt. ( Sur. tom . 2 .
pænitenuæ deſiderio , monaſterium Mart. 22. ) ubi Nota Lector dierum
‫اما‬ ingreſam : ſed Dei permiſsione , ab in continuatienca petitam , quia conti
cubo dæmonc læpius ad flagitium im . nuara pænitentia tolet effe ferventior,
portune ſollicitatam :crucis figno Ġ aquelquàm interrupta : numerum vero ad
benedicte afperfionerepuliffe : fed cum re dirum , non fiducia numeri , ſed ut fæ ,
diffet; Angelica ſalutationedevotè reci minæ illæ certi aliquid per modú ſpon .
kita, longius veluti fagitta kcium fugiftaneæ pænitenuæ ex Sanctæ confilio
fe.Neque adhucdum finis : donec po- lu ſeepiæ præſtarent: fic etiam D. Do
& omnibus vitæ maculis coxfeſsione ex minici tempore Reginaldus , Confeſ
purgatis, abijt importunus procus nu- ! ſionis beneficio quendam fratrem ,
quam rediturus .Eadem peracta Leo- quem dæmon pede apprehenſum per
dienſem quendam , mokeſtiſsim.is ſuco templum raptalat,liberavit.( Theodo
cubi dæmonis ludificationibus seſta- 1 ricusde Appoldia lib.6.vite D.Dumın.c.3.)
21 Rrrrrr 3 Sic

oli t.v'RD Gregorijos Finndan 13 , 6 tistimiraculorum cap.6. cLz;mirn.c.13, Theod ..

di po 1.lib.6.wile D Domina
 ONVM
ISITI ARVM
1082 DISQU MAGIC
Sic & S. Athanaſia abbatiſſa mulierem | leniunt , dum affirmaret ager demonem ab
eripuit à vexatione mali dæmonis. fieſsiſſe in praſens minaci vultu',favaqueire
(Metaph.14. Auguft. ) Sic abs quodam ob | manifeftum :deredis indeprccatis , turpipes
cupiditatem vindictæ ,dæmonum à le- inde amore, quàm trifti animum terrore li
gione vexato , diram hanc pænam S. beravir. ]Littere Aufiria išgi .
Arnulphus Epiſcop. Sueffionenſis de Eodem tempore in Bavaria , Tike
pulit , ut elegantiſtilo deſcribit ſucceſ- lier eruninoſa , levitate nature , five gra
for eius Liſardus, vita Arnulphi cap.24. vitate arumna , implorato demoni fefe
Sed ſubdamusiterum quædam recen devovit , ut opem ferret : & tum quidem non
tiora. In Auſtria ( nondum anni ſunt fenfit præfentem , verùm in poteftatem ut
decem ) vir nobilis magnoquodam & fu- rediit ex mærore, dedit pænas isci verbis
rori proximo amore deftinebatur, ut nullum terroribus non tantum parida led á verbe
eius, neque humanis, neque divinis admoni- ribus tunſa :ut etiam ab aditu , noftri templi
tis, faceret finem : ita vefano completa igne, prohiberetur, virgarum quasſolsipfa com .
torrebantur tota præcordia : hac ratio- i ſpicabatur intentu . cum rem narraffet me .
ne furere defiir , terrore divinitus in trona cuidam , adducta ad ſacerdotem no
cuſo. Arum ,ab eoque Confeſsione purgata eft, om
Levicula correptus febri, cùm iaceret nique moleſtia liberata , cerea caleftis agni
noctu lecto affixus, ante ſevidere viſus rhe imaginead collum appenfa. Idem remedium
dam flammiferam , fubie &tumque equum alterifuiteodem morbo laboranti.
flagrantem igne : tùmrbedarius, informe Votum alia virginitatis di monafticam
monffrum , tetrumque atque ipſo( utar ver- vitam ,cum inceftisnuptiis mutarat,propin
bo ipſius) malo damone truculentiùs, quo quorum impulfu , non impune, nempe con
nibil terribilius mortalium timori eft. iuncta eft , cum viro nequam , neque deſac
Quid ceffas, inquit ? quin conſcendiscurrum batur umquam ab angore conſcientie : ita
dignum promeritis tuis ? horruit miſer ſubi- | miferè vivebat, cum afflictaretur aliquando
to pavore defixus : candem recepto ani his curis, & careretſolatio , donio egredi
mo corripit gladium proximum lecto , pi tur : mox damonem cum ingenti ITTOTO
bratque,utfubveniaturinterim magna vo- confpicit, fugatque Crucecbie& a, fed confe.
ce domeſticos inclamans , trepidi accur. ftim tamen ,non ſecusacfuriis id , quodris
runt famuli, domuſque tota ſoporedifcuffo: facinus immane meditatur, intermicabat
quinetiam exciti vicini nonnulli , quarentes in his tenebris aliquid lucis,confugienti ad
clamoris caufam : dein pratexentes impoſi- | preces, ut ad exortum Selis nebula , timot
tumfuiſſe auribus, oculiſqueformidini alle abſceſsu , ſubit cogitatio confeſsionis, Gra
pande. cordatio fideiviolai& :nimirum hoc ſemirsı
Verum cum fremeret adbuc eſſe in con rium mali, cùm accefsiffet ad adem , multò
Spedu , nec finiretur merus infinuaret ſe po magis cùm perrumpere conarerurad Sacen
tius in pectora aliorum , intempeſta licet no . dorem à confeſsionibus, retrahebatur quaf
&e , venitur ad collegium : mittuntur duo, manu inietta : dosiec tandem aliorum suxie
qui luftrali aqua , crucis figno , & in cera lio exemploque o feipfum á malam damp
confecrata imagine agni timorem tantiſper | nem vicit. ]
Lissare
 LIBRI VI. CAP. II. SECT. III . 1083

Litter & German. ſuper. in iiſdem & il auferri poßeſperantes,dum iuge malum ul
lud expreſſum , in Vindelicis malefici qui- terius tolerare non poffent, fimul cum filia
dam homo ingenti e audaciæ prompta, feſe ingeſſeruntſacerdoti,qua acta erant fi
multa de morituris , diftantibus quantum- | deliter intimanies. Hoc tantùm puella fatea
libet locis , vaticinabatur, ludificante dia- batur, avem quandam noctismedio.appare.
bolo : à quo cum fongulas pene noctibus exer- ! re,qua fibi ore , neſcio quid,infunderet . Stu
mtur, incitabatur interdiu oblata ſpecie por tunc inerat cunctis videre puellam nul
auguftiore,ad gravioraflagitia. Fluctuabatlis indiciis diuturni ieiunii fædatam , nullo
miſer , & iam vulgò miferandus: ſed , Deo pallore, ſeu tabe , vel debilitate confectam :
adſpirante, miferiarum tandem perfugium quin potius robuftain ſucco viſcerum , mole
in porta confeſsionis invenit: ] ıbidem . Vide que membrorum. Cumque incredibilia vi.
etiam dicta ex Ganfrido ,ſup.10.2.part. derentur,qua dicebantur, habito conſilio , in
57 mona teriopuellarum , in quo rcliquie San
De Venerabilis Euchariftie perceptio- iti stephanifitæ funt,facerdos puellam fimul
ne , reverenti ac debita, vetuſti quoque & prapofito commendavit. Illic primòtais
patresıd unanimiter cöteſtanter. Caro tùm die apparuiſſe illam avem afferuit , fáo
hanus de quodam à dæmone, noctur- biqueincrepaffe , quod neque falme. neque
nis illuſionibus,graviter infeſtato , me- fits compullá illum appeteret locui , quo
minit : quicum , Seniorum ennglio , fibi accedere noii liceret. Per duas fanè
medicina huius ſalutaris remedij ufus bebdomadasnihilcibi vel poceli ( timens in
fuiſler: ita oninis diabolice tentationis ſcena , monafterio manſit. Accidit ahtonut quir
detecta eft , ut mox virtute Dominici corpo . tadecimus Dominicus illucefceret dies ,
ris protegente , illa præteritæ illufionis con- afcendentenobilium Sacerdore, utmatuti
it
fuetudo ceſſaret a. ) B. Profper: Noftris nilin illic facrificium folito offerretur , picha
quoque temporibus (inquit ) Aſperelam prapofitusad altare perduxit, co 115
VI . Col.Carthagini conftito,hoc fignum ceffio habita, que folentriebore perfufa ex
diabolicum monſtrofumere, quod illicaci . į epulis,poculiſquemulieres advenire . Sed ut
dit,quis illiuspatrie civis ignorat: Quædam fe illa proftravit altari , clamore fletus fiii
juvencula Araba natione , ancillæ Dei babi . cunctis aftantibusgemitus lacrymaque 112
tum geftans , cuin in balnec lavansſimula - 1 duxit , quibus tantum maluni auferendum
crum quoddam Venerius, impudice a piceret, plebs Dominum exorabat , erat enim iam
á ſeipſam , eique ſe confimiluns, domicilium | indecens mirrmur in populo. Peratto itaque
ſe diabolo prabuit. Miffe facrificio, cim eadë inter cæteris, brea
Starim ille leo qui rugiens circuit , quem vem particulă corporisDomini noftri Jesv
querebat mpenit . Meatus igitu gurturis | CHRISTI tinctam à facerdote perciperet,
etuus occupans,nullitm cibum ,nullumque po- | femihora mandens traucere non valuit, non ,
tum traijciens per feptuaginta fermèdies to . dum illo fuzitte , de quo dicit Apofeclis:
tidemque noctes , reiunium fibi diabolus ex Quæ confonantia Chriftiad Belial :
capta poffeffoque vaſe exhibuit Hoc mon Et iterum :
ftrum parentes puella ,per foi dierum fpacia Non poteſtis calicem Domini bi
bere

a Collat.12.6 # p.6 .
1084 DISQUISITIONVM MAGICARUM

bere & calicem dæmoniorum , non po . | quod demorte ſurrexit, quod videntibus iter.
teſtis menfæ Domini participare, & cipulisaſcendit in cælum . In buius ergo miaog
menlæ dæmoniorum . ieftatis terribilipoteftate, tibiſpiritus sui
Manu igitur faciem eius ſuſtentante Sa- ligne, pracipio , us ab bac ancills eius egre
cerdote, ne sanctum proiiceret , à quodam diens, contingere cam deincepsnon praſu
Diacono fuggeftum eft , ut calicem falutamas. Cumqueeam invitus deferens, ma
Tem gutturi elusPontifex applicaret. Quod nere ultra non valens atrocius afflictame;
ut factum eſt, ſtarim ut locum illum , quem tam magnam iram ,quam medicam Chapus
Diabolus obſederat, SALVATOR IS noſtri babens rediensparer ſanctus adaltare, frs
imperio reliquit, Sacramentum , quod ore dionem hoftiaſalutaris ritè complerit,dif
gejtabat , cum laude Redemptoris tranſglu fundendamque in populo pacem miniftra
tifſe puellu clamavit. Hinc letitia , hincvo. dedit, & confeftimpax & falusmtegra redo
ces in gloriam Dei, quod poft o &toginta dan dita mulieri. Hactenus Guilhelm .Ab
duos dies,diabolo expulſo, puella depoteftate bas d.libro fecundo.
fuerit eruta inimici:] Hactenusa Prof loan , autem Molinerus , in Chrom .
per. Belgici anni millefimi quadringentefimi no :
Divus Bernardus b aliam perſonam. nagefimi. deſcribens moleſtiflimamol
ſuper caput eius pofita Euchariſtia li torum annorum vexationem , quam
beravit ab eodem holtegeneris huma. propter unius ( quæ diu dæmonis luc
ni , Mediolani in Ecclelia Sancti Am cuba fuerat ) Nonnæ peccatam , id in
broſij. Adducta ad eum fuit mulier nocentes virgines ſocias eius Querce
multis annis obſella , ficque deforma- tenſes Deus'latanæ permiferat ; narrat
ta , ut monſtrum , non fæmina , videre multosexilla legione , quæ religioſas
tur Converſus ad populum ,iuflitom invaſerat, & le Hierarchiæ Seraphino
nes attentiùs orarc : Miſſamque, iuſſa rum fuiſſe gloriabatur , hoc reinsedio
prope altare conftituta femina teneri,aufpi pulſos ex Energumenis.
catus, quoties de more ſacro ſalutarem ho Cum enim Decanus Cameracentrs,
fiam fignabat, toties ad mulierem quoque vir doctus & probusunàcú alijs exor
converſus, eodem figup crucis edito Spiritum ciſtis accederet, peradła facra conimania
nequam athleta fortie impugnar. Expleta i ne, vivificam hoftiam non ferens, fubitò de
autem oratione Dominica efficacius hoftem morexclamabat: Ah ,fatis probė arm sti at
aggreditur. Patena ſiquidem calicis ſacrum | ceditis. pancmme illum fumpfifio Quéparé
Domini corpus imponens , talia loquebatur: ai improbe?inferebat Deianus. si nuhul of
adeft , ille , qui pro noftra ſalute paffurus: aliud, quă panis , manero in boc corpore ab
nunc, inquit, princeps mundi eijciecur ! Sello.Sin autčut nos credimus, teruw f167
foras. I pus Ieſu Chriſti. Salvatoris noftriukro.com .
Hoc illud corpus, quod de corporeimma | feftim fugeex hoc corpore, nec ullam et sm
culata Virginis ſumptum eſt, quod in ftipite plius moleftiã aude exbibere . Onc dittorres
crucis extenfum eft, quod in tumulo iacuis, miram ) energumena utmagno levatafafa
moleftis,
1 de dimid.tem.cap.6 . b lib.z.eius vitaas.
1'
LIB . VI. C. II. SECT. III, 1085
beton moleftie ,confeflim refpirare, & altavoce | Monachi , quiſtimulati livore ſandi
Iefum vocarecæpit. Quod idem omnes fa .. huius viri ofla comburere conati.
riebant cætere.quandodemoneexpulfols- Quid cellamus?Deus id libi non pla
berabantur.] Hzc Molinetus ſcriptor cere demonftcat.Extimuit Epilcopus:
ciustemporis. ſcd Inquiſitoroseum adhortati ſunt,
Cui limite noftris temporibusLa. ut iple ad facrificium miſſä peragen
oduni in Belgica accidiffe tam norunt dum fe accingeret:Deus potius mira.
Calviniſtæ : quorum aderant mula .culum fa & urum : quàm veræ fidei
millia : quàm fremunt & rumpuntur cauſam (inatin periculo yerſari.
A B. AuxenriusAbbas , diſcipulum ha. Milfa fuit , de Beaca virgine:ubi
bebat nominc Bafilium : hunc dzmo . ventum ad corporis Dominici eleva
nes adeò malè mulcarunt,ut pro exa tionem , infernales illi fpiritus alta vo .
nimi,corpore to :o faucius.& confra- ceio aere clamare cæperunt, ó Guido ,
‫معیار‬
& tus adAuxentium curcu delatus fue. Guido de Lacha nos hactenus difendimus
rit. Abbas jußir.eum ſurgere , & vene . te , quantum potuimus : fed modò non plus
Tandum corpus do ririfcum fanguinem pofluinus quisadeft maior forilor nobis
Domini noftri Iefu Chrifti fumere, & fta. Confeltim offa in rogum recidere, &
rim revertiin locum ſuum abiit , nec am . incendio in cineres reda & a fuere,
plius tentatoreum aggreffus b. } Hic perpende primò dolum diaboli,
Superat omnein admirationem , quo pacto dcfun & i hæretici Magi,
quod'deGuidone de Lacha memorat , memoriam tucatur , ut plures animas
Bero.Luxemburgicus , in catalogo he : illa queet. Secundò ,vide potentiam
ret. litt.G.hunc in Epiſcopatu Brixi præ {entiæ Dominici corporis , & ho.
enfi ita fimulaffe fanäitatem , ut pro itiæ in B.Mariz Millaconfecratæ . 3. fio
altero S.loanne Baptiſta à populo has dem Fratrum non irritam , & ftudium
beretur , fepultus itaquc fuit perhono Quzſitorum fidei tam præſentiaDco
rificè.Poſt mortem certis teftimoniis , ope confirmatum Per. Martyr. .navi.
47 inquiſitores deprehenderunt hærcti- gationis Columbi sexons Hiſtoriam ,
o
cum fuiſſe,quare de confiliEpiſcopi in occidentali illo Indiarum tra& atu
& aliorum prudentium alieliorum , ceftatur,commune miraculum fuiffe:
ſententiam culeruat ,cadaver exhu . quod fi Euchariſtiz ſacramentum pci
mandum comburendumque. Exhu. Chriftianos alicubi collocabatur
matur adſtantepopulo , & oſſa proii- i continuð dæmones.obmutafcebant.
ciuntur in ignem, ſed eccetibi ftatim Ante annos fermè.quadringentos vi
dæmones (qui , à nullis cernebantur) xil :Cafarius ciſtercienſis eiuse hæc funt
illa ex rogo elevant,& in aere luſpenſa i verba : Tempore illo quando manifeſari
tenent. Inde nata populi indignatio , caperunt bærefes Albienfes . quidam nia
exclamant , occidantur Epiſcopus & lisgnivirture diabolica fuffilii , quadam
SSSSSS figna

a liber exſkalde Nicolas Obry obfid. & damomis per venerabilem Eucharift am expu berre
alim non femel Parihis, nunc boc ann. 1508. Leader andHovium edoius teftatur & Fous in E.
mergum . b Sim.Metaphr.in vita S. Auxınts 14. Febr. clo.o.Mora.co.12:
 To 86 DISQUISITIONVM MAGICARVM

figna:at queportenta oftenderunt, quibus tentem ,dixit fratri : pertinax es pulde ir

& eaſdem bæreſes roboraverunt , c mul- fide rua , nec ta nen de hac nifi per feripto
tos fidelium in fide fubverterunt: fuper a quadam aliquid certius inſpexiſts. Credere
guas ambulaverunt, non funtfubmerſin autem ſi rellos dictus meis,Chrifum ribio
Cernenshoc facerdos quidem fide Catho matrem eius, Sanctos oculata fide $$ or .
licus , & vita religiofus, ſciens vera figna frarem . Moxill: rllxfionem demosem
cum falfadoëirina ejje non poffe , corpus fufpicatus, volens tamen probare quid of.
Domini cuin piride ad flumen , ubiillipo fet : non immich aró ( inquis ) ribu ruas
pulis fuas oftenfurierant virtutes, depor. crederem . ſi promiſe duceres ad effectum .
tavit,dixitque in audientia omnium : ad. Gariſw herenicus , diem fratrifaruit.
iuso te diabole per eum quem in manibus Frater verò pixidein cum Sacramento
porto , ne in hoc flumine , ad huius populi corporis Chriſisolam fecum fub cappa por.
fubverfionem.per hos homines tantas exer tavit . Duxit ergò fratrem hæreticw in
ce as pliantaſias.Pofthac verba , illis fuper pecu cuiufdam montis in amplum vala
undas fluminis irbulantibus ut prius fa de palatium , quod claritate witrabili rt.
cersiosturbatus corpus Dominicum in fine I lucebat.
mine tacavir . Nec mora , ubi in in : eriorem partcin
Mira CHRISTIpotentia mox enim palitripervenerunt,wderunt thronospafi
ut elementum teriget facramentum ,phan- tos.quas ex auropurißimo, in quibusfedeo
taſia ceßit veritari & pſeudo illi sancti, bar rex fulgore corufco circundatus , o
quafi plumbum defcendentes in profundum iuxta eum regina ſereno vultu pulcherrims
Junt fiabmerſi, pixu vcrò cum facramento & ex utraque parte fedilis , in quibus fe.
ftatim ab angelis ſublata eft. vidensfoto nio es quaſi Patriarche , vel velur Apofia
cerdos hæc omnia, de miraculo quidem ex li adftante permaximamultstudine ange .
fultarit ſed de iactura facramenti deluit: lorum , & biomnes luce fiderea coruſian.
totam vero noctem in lacrymis do gemitates : ut sthil minus quàm demones para
tranſigens,manè pixidem cum facramento rentur. Hos , mox ut vidit hureticus, C4 .
reperit fuper altare. Hæc nobis coteinpore dens in faciem adorsvit. Dictus autem
relata ſunt ) fater in motus ftetit: fed tanto fpe & aculo
Thomas Brabantinus, vulgò vocatus , vehementer obtipuir o mox ad eum con
à cantiprato,codem feculo vixit:anao i ver/14s hereticus,quare,inquit , Dei filium
milleſimo ducentefimo trigefimo priortuens non ador.u ?prousaccedensadora .
mo predicante,inquit , is Teushonis M1 . j quem vides, abore eitus fideiroffre le
Conrado contra hereticos, ab eifdem fe. crèrefufcipies. Tume frater accedens pro
leci morte perempto , hæreticies quidam pix extida it pixidem ,cobra u regina is
(Hrper fratrem Conradum , prouincialein folo fedente , dicens : firigiedesmatra
edicatorum per Teuthoniam , ante mul. Cruft ecce filius tuus : quem fufceperis,
Is annos accipi ) ſeductus à dæmonibus, re velut matrem Dei recognoſcam . Cum
fratrem quendam ordinis Prædicatorum i ha p : orinus voce forum illud pbaniajli.
ed herefim inviiabur . (umevaneſcit, & * Annihilaro fuigere.8.15
Quem cum videret inſtantißime reni letenebre denſuerunt , ut pix frauet Can
drture
 LIBRI VI. C. IT. SECT. III. 1087

ductore fuo admontis exitum regiedi po 1 ab eo,velet neReginam , qua ili aderat , .
fuerint. Coviverſus ergò hæreticus ad fin ſupplex penerari,ca munus illi aliquod of
dem rediit, & miram damonis affuram ferre. In alto guodamfolio Regina adſide
ftupefactusexparit .] 4, Eadem allo tem bar eligie formofißima, regio cultu or
pore codem remedio patefa & a fuit & nawieniu mirifició ornata . Accedebant ad
diſlipata:accipice, Pici Mirandulani, ver- eam profternentes fe humicunéti, qui adea
bis ; b , Fuit in alpibus Rhetis facerdos aut, bini,quaternive or dine pulcherrimò,
quidam probus ante annos duodecim , cui & bumiſe proſterneites eain colebanr, ra.
cùns foret opus, ad agrotum quendam gra- ria munera vfferentes. Admentionem Rea
vioppreffum morbo Euchariſtiam deferre, gina homo,cum videretum fic fuigentem ,
cum longiusille abeffer , viderer queſenon ů miniftris plurimis cinctam ,puravit eſſe
ita, ut oporteret ,celeriter ad eum pedibus i matrem Chrifti cælique & terreReginam
poſlepervenire,afcendit equum , colloque neque enim ſuſpicabatur ullas preſtigias,
Sanctißimum Chrifti corpus pixidi incli demonumque ſpectra , alioquin eo non ap
fum fatis boncrificè alligapit , iter fuum propinquaſſer .Reputansigitur fecum ,quid
Gwaniò ocius accelerans. Ciem ronnibil illi dono daret.exiſtimavit nibilei gratius
proceßiffet , obrium habuit quondam , aut jucundius futurum in munus, quam fie
qui, ut equo defcendens ſecum pergeret ad lii corpus. acceßit & ad pedes accidens in
ſpectaculum quodid : 71 mirabilißimum in modum fupplicv arculam , in quaerat al
ritavit. guftißimum Sacramentum , è coll derra ,
Imprudens homo , da cupiditaterei iam tam in gremiomulieris illiuspoſuit.Mira
ſtupenda ductusparuit : rix equo fe dimiſe- res, omniacontinuò evanuere.
rat,cum fenfitſe per aera una cum comite Perculfus huiuſmodi novitatehomorus
deferri, do brevi tempore in altißimo mon dis preſtigiis irretitum ſe videns, & in
tis cacumine ſi atui,ibiamplißime, & a- horroribusdewfißimis & luftris deſtirurun
marijßima planicies erat arboribus undiq; confpiciens, opem divinam tremensimple
excelfißimis abſepte , rupibufque horrendis rare, ut è tantis ipſum anfractibus expedi
circumcincta. In medio choros innumeros ret, cumque diu per loca invia, filvaſqueva
14 ac rarios ludos cuiufvis generis , menfus fitifsimas erraſſer,vix tandem paſforenire
in lautis ar diverſis ferculus inflructas erat pis perit, à quo in riam ductus didicit , ſe mil
dere,andiebantur etiam concentres quilibet liaria centum à loco abeffe quo Eucharifti
omini fuavitate affluentes.deni iwe aderant am deferre cupiebat. Adfuas tandemfedes
qui& animos hominum jucundißimisdelini. reverſius tem totam derultad magiſtratus
mentis tenere poffent , dulcedine perfu- contigit hoc imperante MAXIMILIA
fos intima demulcerefolent. Obftupefittues no .
improviſare ſimplex bonuſque Sacerdos, Hactenus Comes Mirandulan .
neque eloquipre admiratione aut hifcere Quare propter hæc & Gmilia inaume
audens,p.nè exira ſe pofitus,arronitulquera femper Catholici credidere,hoc vi
harebar . vificum corpus mortiferi hoftis præ
Tam fosius , qui eum adduxerat ,petiis ftigias diſcutere, & noxas ab eo irx
SsSsSS 2 feren .

a Cansip.1.3, Apum c.23 . bl.de Strigibus,

7088 DISQUISITIONVM MAGICARVM
ferendas arcerc ac repellere. Senciebat omnes.damnationis fententiam acceperak ?
hoc Prædicatorum Neapoli prior,hac quoniam ambitio multa fuperbia ,invidis ,
ſe Panoplia muniens contra horren & alia buius generis viria eos fecerant
dam vifionem , circa annum milleſ - damnarione dignos. Sed quod divina per :
mun trecentefimum feptuageſimum . Ibi mittente clementia,iußifuerunc illuc ve
in conventu S. Dominici acidit , ut poft nire ', ut eos & univerfos ordinis culieres
completoriun ( inguit Fr. AntoniusSe commonefacerent, ut fua vocation.i face
nenlisa, refcčtionis locum ingrederetur: rentfatis.Nam illi,quia minimè td prefti
cui erat illius curaconimilla, guimox.in teralf , omnes damnati crant , & fummis
ingreffu videt illum fratribus circum cremabantur eterni . Er in fignum buises
quöqıse refertum , & illicappashabebant cuncta in cos afpicerent. Et bor di& o oma
inkubas, & tanquam hora foretcollationis nes illi cappu aperuerunt, & fingulsiorum
faciende & illam exfpe&tarent , fedebant . flumnus circumcinció intenfinfi fuere,
Accurrir ille fine mora ad priorem , if crum idem precipuus manu in menſaf .
lud ei aperit Prior fratrem delirum putat, i gnum dedit, & ficilla viſio evanuis 10
veljomnian urrantem : aliam : n dum ur. rus conventwo: manfit rimore confterna
getur,vadit rides & credit, & ille quoque rus ]
turbatur , e rem mox confert cum mona . Vah !quam timenda peſtis bæc 2m
ferii gravioribus Patribus & prudentio bitio ,quz taaro cum damno Sando
tibus,de quorum confilio facras veftes affurum etiam in coetus ſe ingerit ? Huic
mit , & facrum Chrifti corpus deferendere probanda aliud teftimonium ,non
toto conventu comitante, fe illuc conferi, minoris fidei adfcribam obiter, nunc
& adillum ſermonedirecto ,qui honorario recens ex litteris cuiuſdam fidc dig.
se loco fedebat eos adiurat , ut aperiant, niſfimi facerdotis hoc anno Neapoli
quinam fint,& adquidrenerint, & quid perſcriptum in bzc verba . Caldas
velint : & ut ad hec reſpondeant, illis practicidit , ut acceptis enis proximis litteris lo
pit in nomine ilius Domini ' , quem gefta . querer cum Fr.N. Profeſore, Pbil. qui in
bat in manibus. Salernitano Monafterio fuit fuperier,
Vi tamen quando Prior coram illis com mihi narravit F.Tiberium hominem San .
paruit cum Venerabili Sacramento, illio- &imonia luude preffanriß. qui lapsu koc
mnes affurrexerunt quidem & capita in . 5m .&titatis tirulo furt ſuperior, fibrcoram
clinaverunt,caputia tamen taliter demit- rem ita narraffe ,cum quadam die fubno .
senres;ut eum minimè viderens, & hoc fé- item Frater Tiberius inviſeret frases; en
&o iterum leder : nt: ita iußi à Priore , ut in leito de more acsubuerint , tranfivit per
reſponderent ad propofita inclinarunt. triclinium ,ubiridit pleraune lumina . O
I indem ,qui inter eos videbatur pracipum vocem audivit hominis deſuperiore locole
reſpondens
. dixit : quod ipfi omnes fuerant gentis,viditpleroſque misfirantes, pero
ciuſdemordinis religiofi, & pro maiori par. Idem quiſuperioris locum it: ebar fa & o 16
te Magift i; Priores; supprisres. Baccalau- per menfam fignofic locuins eft: Arbitro
tei ,Lectores, & alis officiis donatio quod crapula duxerknenes ad iolata. Er
BANG
a in Chron.Ordinis Fr.Prædica Commun fob 199.
 LIBRI VI, C. II. SECT. III . 1089

nunc etiam fupereft,velut citatrix in men, Idem confirmat exemplum illud

Ja perinde ac fi igne tacta cffet .] · Div. Bernardi paulò ante narratum,
Hæc vifio confirmat præcedeorem & aliud à Gaufrido narratum in vita
Carerum cum tàm efficax ( it ſola pra. ( S. Petri Tarentaſii ſupr.semo. 2. pagin .
fentia ; quid fumere, & ciunui? docet 73. & aliud apud Metaphraftem de B.
** id D. Macharius , hiftoriam narrat Theodoro Archimandrita ,qui preci
Palladius ;& tradens , uxorem cujur- bus & Sacræ Milfæ oblationemultitu ,
dani Ægyptii maleficis carminibus fic dinem locultarum immenſam nebu .
affectum fuiffc,utadfpicientibus equal la inſtar Mazaniæ locum occupantem
videretur , cum tamcn fermonis hu interemit.d Poffent ex Tilm . Breden
31
mani uſum retineret , addu & ta mulierbachioaddi nonnulla ; e led unius D.
à marito al D. Macharium : hic cam Auguſtini ſufficere debet auctoritas
16 liberavit, & dixit ; tantum dæmonibus fatentur hodièmaleficæ , fe dum mil
731 in miſellam licuiffe, cò quòd muftum fam audiunt,ab omnidæmonis vexa.
temporis ab Euchariſtiæ perceptione tione liberas elle ; ideoque ſe diucius
ſcabltinuiſler , frequentius itaque in ad horam uſque' meridianam in Ca.
pofterum ad klu corpus fumendumtholicorum remplis,in quibus plures
accederet : cuius quàm utilis frequeno miffæ dicutitur,moras trahere.
tatio,docet recentiexemplo Lconar De oleo quoque infirmorum ', per E
dus Vairus , bquod defectu Codicis, pifcopum benedi&to , quo in extre.
nunc adfcribere mihi noplicer. mu un &tionis utimur Sacramento,ex
Separari non debet ab hoc reme : divina in {ticorione, fdubitari nequit;
dio Incruentum Miſe Sacrificium ;cuius cùm ctiam ad corporis ſanitatem ſit
oblationis eofdem effectusfæpè do- inſtitutum : & quovis olco à viris San .
cuir experientis.Virtribunisius inquie & is etiam non Epifcopis, & non ſo .
B :Auguftinus c ) Hifperius, qui apud nos lemniter, ſcd'obiter,ut fe res offerebat
eft,haber in territorio Fuffalenſi fundum benedicto id non ſemel legamus effe
Zubediappellatum , ubicum affli&t one4- & um . Exempla huius reiplurimaha .
nimalium , & fervorum fuoruim , domum bemus . Beda ; cum ageret demonialis.
fuam fpiriraum malignorum vim noxiam cuiuſdam obſeſiæ à variis , quæ dz
perpeti comperiffet,rogavit noftros me ab . mon inflixerar , vulneribus, fanitate &
fente presbyteros , ut aliquis illorum eo narraffet una excepta cæteris fanatis,
1
pergeret, cuius orationibus cederent.per- hæfitanti Sacerdori iplammet conga
rexir unus, obrulis ili facrificium corporis lium dediffe.s fi (inqnit)oleum pro in .
Chrijli,
.. orans quantum poruit ut ceffarer formis confecratum , eidem medicamento
illa vexatio : Deo prorinus miferante cef : 1 aſperferisfigue me perunxeris, ftatim fa
favit .) xilatireſtiruar. Nam rodi quondam per
SSSSSS 3 Spiri

s in Laufaca 6.19 : 62.3. defafrina .ul. 122 di Civi Dei c.8 d Metaph in Apri.in
vita Tbeodors, c / 9.collwocis. aliis.codemi Mat 6.2.13 1ac.5.014 c. ad aboiendom ext. de:
barel.corc Flor in Decr.unionis, Cona.Ir vef 7.600 1.0 Ml. 14.de extremauridions canonio gimas
Lun 8. fol. 315.
 ONVM M
ISITI CARV
ingo DISQV MAGI

Spiritum in quadam longiuspofita civitate | mcracenfem , cum exorciſaret Qucri

quam nunquam corporalibus oculis vidi cetenſes encrgomenas,quæ loqui, 12,
puellam quandam , pari calamitarelabo- bra claudentedæmone ,nolebanefli
renteni , taliter à facerdote curatam . Fe . tum digitis illis labra diducere , & in .
cit ut illa fuggefferat ftatimque hulcus re- ærepicare holtem ; li vales potesque
medium ,quod anterefpuerat,accipere con ! digitos hocolco facro imbutos mor
fenfir.] dere vellædere , en los tibi permit
Hos oleos.Theodofius cænobiar. to : fi nequis ,osaperi,impero . Mox
cha bruchos pellebat , a morbos gra . autem Energumenas viſas liberari
viflimos S. Launomarus abigebac. 61 magna moleftia , cæpifleque Daca
tata cùm eiroderenturintechino,allian aoparere, ciquerefpondere ad quz.

ta eft ad S.Parthenium ; quitriduo o . Tertium remedium eſt , recurrerc

rans , & oleo San & orum ci propinato ad Sanctos viros , & auxilium .b üs
fanam remifit:cidem que hic ipſe San - petere , quos conftat habere donum
& us beneficium ,codem oleo inungės miraculorum ( quod donum , etli ra
impendit cuidam Lesbo Oano . Era rius etiam iis poteft competere , qui
hoc ordinarium B. Auxcntii Archi vitæ ſunt non probatæ , h dum tamcn
mandrita contra dæmonis obfidio . fidem re &tam babeant ) hocreme
nes, morboſque ab co illatos reme dium , quia vix ulli tales hodiè faltcm
dium , d Nec minori ſucceſſu ufco in his Europæis regionibus ; vix ului
dem contra ſerpentis ictum virolen: hicſit, olim frequens fuit, fum enim
tum S.Winsvalocus Abbas;c & ,qui plenæ utiliter ad Sanctos confugira.
manum pictoris à dæmone in Aamma: tiuin exemplis omnes facræ hiftoris:
tam ſanavit : & quicoergumenum ei neque tum quotquot dæmonia eii
fanandum obtulerat, & alium quoque ciebant , erant prædid Eccleſiaſtico
energumenum ferociſſimum libera- ordine Exor iftarum , ut conltat :retat
vit: & hydropica cæcoque fanitatem tamen eriam primis temporibus in
reſtituit S.Eurychius Patriarcha : f & Ecclefia hicordo , ut ftatim oftende
contra virulentos morſus Sanet , Pa . tur, Sanè olim SS.yiridzmones fu
ternus Abricenſis.g Contra dæmonis gabant & vincebant rola interdum
oblidentis ferociam non rarò præva - præſentia fua , ut legimus de Beato
luere priores digiti Sacerdotales con Macario Alexandrino, apud Palladi :
fecrationc chrilmatis in ordinis fuf um , & de Ægyptio apud Sozomce
ceprione fanctificati. Scribit loann . num , & de Sand . Guthberto apud
Molitecus Chron,belgicianno 1490 | Bedam , & de Rufico apud Callia.
Ægidium Ne telctum Dscanum Ca. num ; kvel verbis dumtaxat, utB 31
rus
a Meraph ineius vita menfeI. n b Surius Ianua.19. Metaph 7.Febr. d Metapo.it
Felir. Surias's .Martii. Emb.cc in eius viin Apr... g Anonymus in citas vila 16. b Na: 7.
2.22.Mary. 1 Luoto. i Clement.Rom i 8 cenfic. luff Mart dualent Eriph. Termulon A.
pok . 32 , k Palad.6.1916 20.5ofom 1.6.6 20.Socra.1.4619 Bed in vis.S. Gutber.a.ds.cafi. til
Joh14.6.7
 LIBRI VI. C. II. SECT.III. 1091

tus Baſilius & Paphnutius , a vellitte . tiam ; ſed ſub dio : ffed hoc exolevit,
ris ut de Sanå . Engendo legitur , in petebatur fignum egreffionis à dæmo
eius vita , & de S. Gregorio Thau . neng & nomen dæmoris , b quæ duo
maturgo fcribit Gregor . Niflcnus;vel | adhuc hodie retinentur : fed & cibos
percuſſione & verbere,ut Sana . Pau omnes, quibus maleficiati velcuntur,
jus Simplex apud Palladium & Theo- exorcizari utile putabatur , formulam
dorus apud Gregorium presbyterum nobis ſuggerit Sacerdotale Romanum
eius vitæ narratorem , & B. Vrimarus, alia quoque in his obſervanda colle.
apud Ratherium ,in Suri tom .2 . gerunt alii i Nobis non vacatiſta hic
Quartum eſt Exorciſmus Ecclefiafti- perfi qui, loium addo cavendum ex
cus.Nota hunc ordin : m exorciſtarum orciſtis,necum dæmoneiocentur , &
in Eccl Gaiam anie 1300. annos fers curioſa ,nugaciave miſceaot colloquia
vatum fuifls.patetex B.Ignatii Epiſtos | Vidi(ivquit Niderius in Formicario ) in
Ja ab Antiocho ,& spiltol.Cornci. Pa : conventu Colonienfi fratrem
, , verbis
pæ ad Fabianum quam Eulebiuscon . Satus iocofum fed in gratia expellendidemo
fervavit; b & ex Firmilian.adCypriadú nes valdèfamefum ,Hic cü in terminis con,
¢ & rx aliis Patribus Conciliiſque , d rentus Colonienſis damonem in obfeffo cor
conftat iis, quibusin Ecclesiaſtic. Hi . pore arctaret : demon perivit à fratrelocum
ftor.conitat aliquid ,fiuffe verò exor reçedendi :quo gaviſus fraterait in ioco , In
ciſinos, quibus utebantur , certas ora cloacam meam vadas : Exiit igitur demon,
tiones ab Ecc ctia comprobatas , ex & nottecum frater ventrem purgare vellet
Concilio illo Carthag.4.probatur, & demon tam dire eum torfit prope cloacain
quia Micrologus obſervavit folos cx ut vitam cum difficultate ſaluarer. ]
orciſmo ; ier cbriftum Dominum , c. San & a res eſt dæmones ejicere ,
ficut ceteras oraciones non fiviri; Per fanctè tractanda. fic fecere quotquot
eum qui venturus eft judicare vivost mor . olim hoc exorciſmi remedio tam ef.
cuius diverſitatis caufa eft, hicaciter ug fucre. Vixit B. Virmar us
quoniam nihilmagi dæmones exhorj Epiſcopus ante annos octingentos,
rent, quàm excrcii judicii memoria , vitam eius Raitberius ſcriptis man.
quo omnesio atcriam gchennam de davit k memorat aurem memoria di .
trustentur.etebant autcm initio ex igrum quod hic referam :Malbodien .
orciminonin domibusprivatis , ob lis monafterii quandam monialem
metum ; ii . quein teinplis , ob reveren . 1 diabolas invalerat , & vchementer la
niabat

a Run./ . Eccln : llc 4. Amphin vil.s B :1 186 bill.Esc.c.75 cl.4.ep.7. C'em .

epij ad laco Anacl ef.j.Caius op.adFel.cemep.Cosci... 26 Iyiu.can ; Anusce can,ir Carib.
4 strin 4.4 ) .cusaterfalrat jul forogirD) Aug e mi ro de chjer Faclc.7 i Cisc Lao.
dice.6. grill: sn Laufi.3.c 77 e lojepivansy.c 2. h Lunti 2.direninil en beduinc 8.
Luc. i Pei Grogirt'. de reb.fvin395.Springer par z Mall. q 26.6 . 21.09?!).4 de not ill.
min uilissiles , crdinti P Ilyrexs nofterinngrodde demenine iperes . Monius
in Haie damnum o Zacharias Vicecom.in conciemento artis cxcrciji.ca. I dërr?.de.Juris
1084 DISQVISITIONVM MAGIARVM

niabat:eam libi Epiſcopusiuſiit exhi- , ad quas repellendas exorciſmi ab Ec

beri , quod cum fa & um fuiſſet, ille non cleſia ordinantur , ut funt moleftis
defua, fed De Domini praumens virtu . quas inferunt manendo in corpori.
se, accepto libro.cæpit legere exorciſmum bus, & illa vexando ; Gyê dum interius
fuper caput eius. De binc benedicto oleo manent, livedum exterius oblident;
Mares,oculoſque & oseius linivit , & pro - Gila (inquit ) regulariter fanantu pe
tinus immundum ab ea fpiritum fugavit. exorciſmoi : maleficia aurem demoran ,
Liberafı tamen pueld , pavor quidam , & alia mala, quenobis inferunt, SONITE
qui preſentia diaboli feminatus fuerat,ad que non ordinaneut diredté rexorciſ
huc pectoribus vicinorum inerat. Atpirmi , non curanturper exorciſmes , nif
Dominiprecepit fibiaquam cum ſale de raro.]
ferri, quibusbenedi&tis, iußit ſpargiper Porrò quoniam Dei opera revelarg
cunéta monafterii loca : & fic omnis & confiterihonorificum cft: idcò his,
pavor , cum auctore fuo Satana difceradhuc ſubiuogam illuftredivina be
fir .] nignitatis ,& tyrannidis dæmonica ar .
Audiftis exorciſmum ex librole- gumentum , planè recens: & utis, cui
& um ,& capitiimpoſtum ut fit hodie accidit.opere proprio talfus, resin fa .
audiftis illicum oleum ſacrum audiſtiscie Eccleſiz hicGræciigeſta,narratio
ſa !em & aquam benedi& am ,& horum nem noftri in collegio ſervant pro
omnium audiſtis efficaciam . Sed & pria manu ip Gus fubfcriptam . & nunc
Adelinus Sagienſis Epiſcop . in ener cum hæc fcriberem ,penes mehabui.
.gumenæOsburgis liberationc,aquam Igitur anno millefimo fexcentefi.
benedi & am ,fignum crucis, & preces mo,die Martii 22. N.Pruienus,ut sis .
quæ ſolent , inquit ipfemet a, adhiberi bat nobilis ,annos oatus 22. ipſa Hebe
feliciter adhibuit. San & us Mauritius domadz fan &tæ feria quarta , collegi.
Andegavenſis Epiſcop.latronem , qué um noftrum (cuius impulſu , quorc ii.
ob furti crimen diabolus occuparat , oc, incertum ) acccffit, cumque uno è
per exorciſmi(ait Fortunatus b ) gra- noftrisfpe& ante & audience, in por
tiam à dæmone liberavit :at Maurilius ticu inferiori collegii deambulans, as .
BeatiMartinitempore via it. Sediſta i rogantius geſticularetur ,& cum creo
fufhciant de exorciſmo.Siguærascur bra capitisquaffarione verbs in Deuin
non ſemper dæmon pellacur res clara blaſphema, & plena deſperationis au .
eft , id peccatisvelobſeſſi, vel adiuran- dacius evom ret : monctur iterum
ris poſle contingere, vel ob maiorem ac fæpiùs, ſele ut habeat modeltùs,
ipfius & gri utilitatem , Deiqueglo - ac linguz trenum iniiciat: fed fruftra.
riam . Notandum quoque,quod verè | proficiebat enimin peius . & per om
& prudenter Toftatus monuit , non nia anxii aftliaique animi ligna pro
folere exorciſmis omnes moleftias & bebat,
bebat. Quamobrem accedens cum
vexationes , quas dæmones inferunt nofter,quzrit benignè,acquid habest
hominibus, repelli : ſed ſolum illas, cui reivacer ? & car adcò creberin
Dej
1 Adelelin.in vita S.Oporium . 7 %. Aprih bin vita S.Mwaribii cap.10.
 LIB. VI. c. 11. SECT. III, 1093
Dei nomine irreverentur uſurpandor derat, in quam indicerat,nulla fibi re
Refercille :Perii miſer, diaboli pedicis liqua conflii,auxiliive fpe affulgente.
Sum irretitus:ncc tamen quas promi . | Nox erat intempeſta, cum illi ſedz
Gt, & opto delicias,fruidatur.Quibus mon gygantea mole offert conſpi
audicisnoſter,grave quidpiam fuber- cuum ,& inſultansait : Nonne verò
ſe veritus , manu prehcnlum in colle- ! dixeram futurum ,meam ut opem fup
gium introducit, & blandè rogitat : | plex expeteres?Turequidem tibi illam
quid hoc rei lit, ne libi gravetur
ape. ut indigno, poſſem quantumvis fup
rire. Tum N. cum lacrymis ordine, plici denegare : verum ut intelligas,
tum quidem perturbato, fed fcquenti quàm tibi ex animo velim benè , ea
dic tranquillius,co ipfo quem referam promitto auxilium , parentis gratiam
narrare cæpit:ſe nobilibus ortum pa- priftinam ,veteres delitias , jucundita
reotibus & rcampla , educatum lautè ris annos ſolidos numero. x11 . quibus
ac delicate : & certis de caugs ( quas cxpletis pleoa mihi fit in corpus anio
prudens reticeo ) parentis gratia exci. mamquetuam poteſtas: tu viciſſim
diffe, & Jare patrio profugere coa- ſtipulanti ſponde, quæ exigo: & nunc
aum : & pecunia , quam diſcedens co . imprim :s, Dcum , Deique matrem ,
pioram ſecum acceperat,abſumpta,in Calites omaes , & fidem quam docuco
extremam egeftatem decidiffe : tan ré veteres eiura : inſuper fidem da,
dem in via dæmonem cum vehemen : mortalium te nemini hoc pa & um
tivento ad ſe no &te quadam lubarbo : manifeltarurum, in nullum unquam
reiacentem acceflife: & recen Geisjis rcmplum ingreffurum , precarium co
ipſis quæ patiebatur, quæque perper dicem non le &turum , ac demum ho
ſurus cffecia ommodis, opem & au . mines omnes & eos potiſſimum , qui
xilium , priſtioamque'parentis gratia te ad pietatem incitare,hortarique vo
promille.fi modo ſa daco chirogra. luerint , odio implacabili proſecutu .
pho vellet ad paucula quzdam obli rum :te cxorem non du & urum , fed
gare. Se quidem ſuggeſtioni, quam concubinis pecunia condu & is uſu
pernicioſiſſimam fciret, ea vice non tum,
obtemperaffe :dæmonem codem , quo Cumque in tam perniciofam Ic
.cum venerat vento ac fragore recero gem conlenfiſſet juvenis , iamque fola
ES Gffe :prædixiſſe tamen fore , utcum fupereffet fyngrapha proprio fangui.
aliquando non acceptie conditionis ne deſcribenda:dxmon illi porrectam ,
pæniseret. Qux cum non procul ultrò Smiltram tanta vicompreſfit ,ut
ab Vratislavia pone quendam pagum Sanguincèrrium digitorum extremio
accidiffent,inde ſe Vratislaviam con- tatibus expreſſo , manum implerit,
tulic :' ubi brevi vi & us incommodis, Subminiſtravit etiam ſcriprioni mate
die quodam ſub vefperam oppidum riam (oefcio quam ) pergameno mol.
cgreſſus, reipfum quod fidem dæmo liorem ,fed charia duriorem , & cala ,
ninon dedillet coarguicntem , defe mum : fcribentique conceptis verbis ,
yiffe animo conditionem , qua exci . I præivit , quz fibipraſtari pellet : &
Terres quz
1094 DISQVISITIONVM MAGICARVM.

quæ fe vicifam præſtiturum pollice- | narrabat die, quem illi dzmoh praf
retur. Conſcripto traditoque chiro, xerat , ad fuum in illo tuguriolo con .
grapho , miram ſe diccbat oinnis ge- Igreffum :& ,quamvis illo dic à tali con .
neris inſtrumentorum harmoniam į greffu fuerit à noltro deterritus;nihil
audiviffe & ad fonum obdormille a ominus poftridie (quæ fuit die Vene .
deo pacato & alto ſopore ,ut fequenris fan &to ) polt meridicm , nemine
ti die , nullo per vias publicas præter- i contulio , aſignatum fibià dæmonc
cuntium ftrepitu percepto , in mul. locum infælix adiit, Adelf dæmodex .
tam lucem terterit,tandem evigilaſſe, i probrat perfidiam ,quo ícontra laum
& ilico patrati facinoris ponituiſſe, præceptum nebulonibus lelustis ad
profectumque Vratislavia Olomuti tuiſſet , petit tertiò renovasi padum
um , & inde Viennam , Vienna Græci- ! hac ratione, ut mediú liniftra manus
um , ibidivertiſſe ad dođorem Vene- digitum in pignus ei offerat. deinde
diger: ab eo ſe ad Dominum Strasber recenfitis ab adolefcentiapeccatis , O.
gerum dire &tum & commendatum . ftendit animæ falucem ele deſpera.
Poftremò veniffe Marpurgum ad do tam altegatis è S.S.teſtimoniis ,quam .
&torem Homelium.ibi exili pertælum obrem ducat in bonis dies .
fe rurſum indoluiffe , quod pa& um libellum offert juveni , quo omnium
cum dæmone initum non cuftodillet, dæmonum nomina continebantur , &
adfuiffe gbinođu denuò in le &toja . modus quemlibet pro arbitrio evo
centi dæmonem ,ac de pacto renovan candi: nihil tamen horum juvenis ac
do in hunc modum actum effe , ut ni- ceptavit .
mirum proprio ſanguine novum dæ Sabbatho fando, ubi reſcitum quod
moni chirographum conſcriberet, ac contigerat,maior iuvenis cura baberi
in templo quodam nuper diruto ,non cæpta & cautum neuoquam ſolos
procul Marpurgo , noctu deponeret. effet : & ex eo tempore ab uno parre,
Poſt paucos dies i : erum ſe facinus. cui peculiariter eius cura conmiſla
damnaffe,manus Gibi violentas deſpe - fuit , in rebus Catholicæ fidei eft inſti .
ratione a & um.inferre voluifle : tande tutus. Sub fidem Aprilis fefe ad confi.
ſuaſu cujuſdam venire Græcium , ut tendum generaliter præparavit . Quo
quzreret remedium , ſtatuiſſe. Pridie die confeffurus erat, vilum ut in prz.
tamen quam Marpurgo difcederet na leotiaPatrum aliquot diabolo rcnun .
& u adfuit dæmon ,& certum hic Grasciaret,& malè pacta bene relcinderet:
cii,prope Carlauu tuguriolum deſcri- dum recitantur Litaniæ ad verba : P4
pſit ,in quo 30. Martii compar eret : ter de cælis Deus : corruit penc exani .
fore,utcum fiat voticompos, & pri. i mis, hominem erigimos totis arçubus
ſtino ftatui ex pa & isreltituator:cave contremiſccntem .. Ad gloriolum Dei
set interim etiam atque etiam neleſai. parentis nomen denuo corruiſlet, nig
tus adiret unquam , alioquin graviſfia i cicubantem ucrinque ſuſtinulemus.
mas eum pænas daturum, Tandem fa & azgrè reuariacions, &
Hæc omnia noftro iuvenis coipro dzmonis abiuratione, cibo refocilla
 LIBRI VI. C. II. SECT. II . 1095

tus ( deftitutus enim erat viribus , re , ut ibi ea audiat nova quæ antca
& contremifcebat ita debilis, ut con- nunquam .
Giſtere nequiret) poſt meridiem du Die vigeſimo o & avo Maii, Domi
& us ad templum ut confiteretur, re nica San &tæ Trinitatis , cum noftri
citatis de Nominc leſu , & de Angelis Deo negotium alliduè commendaf
.
Litaniis , cum peccata recenſere ce . I fent,aliaquenonnulla pietatis exerci
piſfet,eidæmonin aurem inſufurrat: tiamortificationeſque in huncfincin
Huic nebuloni ( confeſſario ſcilicet) | Deo obtuliffent, diſpulisuselt ad fa
ne credas , niſiveiis ab co improbė cram Synaxim . Ec primum in mula
circumreniri . TotusMaiusimpen. torum è noftris & Congregationis
ſus,tùin ue in fide confirmaretur,ium Siodiſpiritus præſentia , in templo
ut crebra confeffione univerſos con . Sanciæ Catharinx , excharta concep
fcientiæ receffus perpurgaret . non tis verbis dæmonem eiuravit , & pada

fuit dies , quo pater delignatus cum fereſcindere acfariè contracta eftpro
co nonageret . optima iam fperari teftatus, fed incredibili difficultate ,
poſle videbantur. Putiebatur tamico dæmone Gc ſenſus impediente,ut nec
dæmonis inlulcusvarios : nam & no- legere, & ægrè tardeque præeuntem
dequadam ter eft ad fpacium trium fequi poſſet. Fecit deinde profeſſio
paffuum le &tulo cie & us, abſque ulla nem fidei Catholicæjuxta formulam
tamen ullius membrilæGone . Etalias in Bulla Pii.IV.relacam . Vbiad hæc
Se illiexhibuit dæmon , & magnam verba ventum elt ( Ecclefiafticas tradi
præ ſe ferens benevolentiam , fuafor, tiones , obſervationes, & conftitutionen
Marpurgum ut rediret : quid hic ſeſe firmißimè admitto & amplector. Et:
afligeret ?Miror(inquit ) quod cum septem effe vera & propria facramenta
noris te damnatuni eſle , non maio novæ legis. Et;in ſanctißimoEuchariftie
rem des operam , ut vitam hanc du: Sacramento effe veré,realiter, & fubftan
cas hilariorem , revercariſque ad priftitialiter corpus er fanguinem , & c. Er:
nas ,quibus excidifti,fortunas. Pudet barefes ab Ecclefia danınar ss ,.egopariter
merui, & miferet.quod meus, cum tis, dainino, & c.; omnibuscorporis vi
vitam hic ducasadeo acerham . Etribus prorſus eſt deftitutus, ereptus
quoniam co ipſo tempore quidam illi oculorum ,aurium , & linguæ ufus
Audiolus obierat in domo paupe. I in tantum ,ut fibi aliquantulum reftia
rum ( in qua etiam iple degebat ) pro tutus diceret , vereri sc nc Gbico loco
Git moriendum.Cum in illa effet fen
quo nonnulli in valetudinario per to
cam no & em ad Deum tundebant 1 ſuum cấafi:fruftraque urgeremus,ut
preces ,fubiunxit:le nec pofle, ncc vel quod cordecredebat : exprimeret ore .
le ma nere diutius, vivis canibus infe- credere videlicct ſe Chriſti in Eucha .
rius ( in valetudinario ) apud canem riltia prælenciam : placuit illi vene
mortuum latrantibus. Quamobrem i rabile ſacramentum propiùs admo
roget etiam atque etiam , ut vel feme! vere : ad cuius praſentiam ita fibi re
ad dictum tuguriolum revertatur : fo ftitutus eſt, ut,velueè graviſomno ex®
Tttttt 2
perre
 1096 DISQVISITIONVM MAGICARVM

perre& us,diceret, & credere fe, & ex- collum fibi ab aliquo torqueri , nihil
periri copiosè Chriſti praſentis virtutamcnincommodi paſluseft, prater .
tem . Licet etiam diverfum evenerit, quam quod dicbus fequentibus re
ut Euchariſtia in alcari collocata , lo- | manferint in manu cicatrices ,
qui poſſe & audire, accedente verò maiorc maiore dolore quem fcnferat , dum
dolore quem
facerdote,tanquam juveni ſacramen illi manus laceraretur,
tum porre& urus effet, fenfibus om Eodem die multa fecerunt noftri,
nibus deſtitueretur, dentefque tanta ut ad Dei gloria , felicem res tota
vi comprimerentur, ut nulla ope reſe ſortiretur exicum .Excitatus ea notte
rari poffe viderentur, & recedente rur: ventus ingens , abſque omni omoi
fum cum Euchariſtia lacerdote , vide- nò pluvia , auditaque juveni vos ver
ret,loqueretur, & audiret. Dicebat lut invento miferabiliter lamentan
verò ſe inſcium corum omnium, quz tis.
illi in aurem ioclamaffemus, folum a . Die 4. Iunii,Dominica infra o & a
4
nimadverciſſe vcluti torcipe Gibi os vam corporis Chriſti ; in eodem tem
claudi , atqueut nihil relinqueretur plo D.Catharina , poſt facrum & Li.
intentatum , idem facerdos relicta in tanias ad Gogulasſanaiffimz Trinita
altari Euchariſtia, digitum confecra- tis perſonas habitas , juffus ex charta
tum oriimpoſuit ; poftmodum verò deteltari fua peccata, profiteri fidem
ubi Euchariſtiam ori admoviſſet , & & coram Deo ,Angelis , & hominibus
velutilumendam obruliſſet, tùm dc proteſtari catholicum leelle , nuas
mum inimicus eum ore patenti exagi. quam ſe de miſericordia Dei diffila
tare , & multis renitentibus cumin rum ; fecit id aliquam diu adiutus à
aerem attollere cæpit . Cumque adia. nemine.Cùm ei viſus deficeret , prze
raretur, cum ut quietum efle Gineret, legit alius,ipſe tarde,ægrè,& cundan
& chirographa reftitueret; ca tertio ter verba efferebat,dzmone linguam
exiggenti fune depédentia in faltigio impediente Ventum ut diceret, Que .
templi juvenis folius repræfentavit propter ő bone refu , & c nec legereid po .
obtutibus , cæteris nihil omninôrale tuit, nec alios audire fuggercates.Ad .
videntibus. Eo die nihil aliud a & um , iuracur dæmon ,eique virtuteDei prz
præterquam quod & multæ ibi ad cipitur,neioveniin hoc opere Gitim
Deum pro ſalute eius preces fufæ , & pedimento.Exagitatur illicò iu venis ,
maxima recuperandarum ſyngrapha. ac fi foret obfefius, & inter hæc unico
rum fpes juveni fuerit relicta . velut momento lioguam Germanica
Die 3. Iunii juvenis templum in . didicit; quam beneficio dæmonis lo
grediebatur , cùm hoſtis inopinato .i quebatur latis eleganter;Qarivo raca :
Vulcum cius, quali pallio diverberavit to idiomate
& Gmul manum finiftram milerumin Hoc animadverſo aucta omnibus
modum dilaceravit, ut fanguis copio- | fiducia.In gratiarum a& ioncm recita ,
fus deflueret,neminetamen , qui hæc tur. Te Deum laudamus. lubetur pto .
inferret viſo : fenfit quoque ibidem | gredi,acquid dicere, Conforcer & c.De .
ming
 LIBRI VI. C. II. SECT. III. 1097

mine non fum dignu ,& c fruſtra. Acce- dehominis nunquam viſi faluteadco
dit,facerdos cum Euchariſtia , dæmo. eflent ſoliciti: horum apud Luthera
nique in virtute Dei præcipit, homi . nos nihil effealiaque quz verecundia
nem ut miffum facist , & c. Tania vi non finit referre.
juvenis attollicur in aera . ut decem Decima die lunii ipſo D. Barnabz
duodecimveè noftris vix e im retinc Apoftoli pervigilio , coſtri domiſc
rent. Ad crebram nominisleſu & Bea rurſum contra inimicum armant, qui
tiſfimæ Virginis Mariæ invocationem bus modis novit Societas.Iuvenis quo
dæmon fractus abſceffit.Exclamatiu , queñe fibi decffet , tota die cilicium
venis idiomate fuo , Aufugit à me. I geſtat, & le ſub vefperam fpontefia
Quare illicò Aetit genua lætus , & gello acriter diverberat. Ingens rur :
magna alacritate , alraquevoce pro . Cum cum co veſpere, cum no & is ma
greditur; Quapropter o bonelefu, &c.0 . gna parte ventus collegiam impetic.
We ratione finita his ipfis verbis fubdit; Antext.noctis adeſt inimicus alio a
Laus Deo,iam ſam atius homo. Præparat ſe liave comitatus , & per cubiculum , in
ad communionem dicit Confiteor ,& c. quo cum aliis tribus invenis cubabat,
Domine non ſum dignus, & c. Occurrit dcambulans ; Cernis ( inquit ad fociam ,
peccatum confitendum , conftetur. nam faga quepiam exiftimatur ) ut jacet
Adiuratur dæmon , non ſolum juveni hic nequam ?& rurſum ,ô G aliter rema
poft hac negotium ne faceffat , fed meam inftituiffem , nó effet hunc for .
chirographa ut reftituat.Iterum con tita finem . Antco & iduum penè me
fitetur.Demum tantæ debilitatis fuit, abegiſſent ( Patres intelligebat )Interim
NE ut nec ledere poffet , liber tamen iam tibihominem commendo ,eum quan
abomni, dæmonis incurſu . Nihilo . tùm licuerit affiduè divexa ; & conver
minus genua fle & it,recitat , Confiteor, ſus ad juvenem fremebundus, Perfide
& c. Domine non fum dignus , & c. & alta nebulo, homoque leviſſime & incon
voce profitetur,credere ſe totis animivi. | Aanciſfime,nunquam fidem mihi fer
ribus Chriftum in Euchariſtia efle preſenevaſti , ô pe& us ignobile acdegener,
tem, & fperare le ipfum fibi propitium
fu . Maiores cui maluiſſent centies corpo
turum.lumit Eucharistiam magno a ris animæque facere ia & uram , quam
nimi ſenſu, flexis genibus aliquamdiu vel femel daram fidem violare, En tua
agit gratias: & tantas illicò vires recu habe, quæ mihi dederas : ego viciffim ,
perat,ut templo egreſſus nullam ſen- j quod megmelt refervabo. Et hoc di
iffe debilitatem videretur. lam de - do , bis autter juveneaudiente ftre
mum (inquit ) dæmonem non timeo, pitum fecit,velut cuiuſpiam aliquid è
& contemno exanimo : quod hacte | charta eradentis .
nus à me ipfo ,ut facerem vix impetra: Et rurfum ſociæ , Pergam ad locum
re poteram . lam paratus fum ccnties mihi conſtitutom ;tuinterim huius cu
pro fideCatholica ſanguinem profun. ram habero . Rurfumque iuveni : Ec
dere:& multa fubiunxit in commen exiſtimas perdite nequam fore, mcas
dationem cbaritatis aoſtrorum , qui manus, ut cyadas:coa & usnúc tibi tua
Tttttt 3 refti
 ONVM VM
1098 DISQUISITI MAGICAR
reltituo. Tuinterim & lefuitæ nebuo | lætitia ,excfculari illud & pe& ori ad
lones me pofthac à ftultis , confiAil. moverc ; & illico Deo omnes Gimul a.
quecæremoniis veftris liberum eſlegunt gratias,& quatuorfimul ( tot c .
finitote : quod enim tuum fit, nihil nim erant ) recitant, Te Deum laudamus,
omnino habco , licet plura longè poſt Et : ne fortè dæmon illud recuperare
hacex tefim accepturus. Fides enim, poſſct, figno Crucis muniunt, aſper
quam ſuſcepiſtiiniqua eft, & perPapa's gunt aqua benedi & a & corona Beat.
( quos vos velut len & iffimos colitis , Virginiseircumligant.
ego autem in inferno trado pro me. Dominica minè vocatur Pater, cu
rito confi & a. Quibus di Atis & manu jus curz juvenis erat commiſſus , o .

frigidiffima iuvenis collo fine omni ſtendunt & tradunt ei recuperatum

Izlione contrectato ,cvanuit . Adom - chirographum , quod Marpurgi po
nia hæc iuvenis nihil reſpondit, exce ftremo cóſcripſerat; in eoque cratum
pro hoc unico ;videlicet,utabirer,ha, è priori , cuius materiam dæmon fup.
bere fe Deum propitium . Inter hæc piditarat,ſanguinem . Neramen doli
iuvenis cæteros in cubiculo altú dor mali quidpiam (ubeflet, & fortè non
mientosſulcitare conabatur , eorum omnia integrè reftitura ellen ; quæiu:
nomina inclamans; quorum unus 2 venis erant in priori chirographo : itco
ger vocem audit,profilit in pedis , & rum de more à noftris ad S. Cathari
ad alterius fenilcctum accedens eum næ templum fufæ ad Deum preces,ren
excitat. Hic ignem excutit è lilice, ſul citata Litaniæ , porreda iuveni Eu
phur accendit;fed priuſquam candelz chariſtia ; adiuratus & ſolicitatus dz
admoveret,violenterab aliquo cxitin mon , ut fi quidpiam refiduum effet,
guitur idque ſecundò ,accendie tertiò quod adiuvenem ſpectaret, illud Dei
iamque candela lumen concepcrat;cú omnipotentis virtute refti'ueret. Sed
fimul & femel materia fulphurata.an quoniam iuvenis dicebat Gbi ſatis co
delaquereſtinguuntur. Tandemvenir fare, quod omnia integrè centreſti
homini in mentem , ut cereum bene- ruta,fuumque animum eſſe per om
di& um accenderet;accendit, necam . nia quietiſſimum ;placuit nihil ampli
plius valuit exſtingni . Habito lumine us attentare.Quare a & is divinæ bonis
inimicus evanuit,& quamvis ſemelactatico tam grande beneficium acce.
iterum dixiſſet ; ſejuvcni reſtituerco- ptum gratiis ,recitatoque, TeDeum lax
mnia ,quæipliuseſt nt,nihiltamen ab ¡ damus,regredimur laci univerfi. Pla
eo iuvenis receperat.Componuotigi cuit tandem Sereniſs. Principi Ferdi.
/ tor ſe ad orationem , & qui lumen ac nando Archiduci , & Reycrendiffimo

cenderat,ante imaginem B. Virginis | Secovienſi, ut ſeries tota & proceſus

Litanias recicat.Poft mediam circiter pro concione populo proponeretur;

horam ſurgens videt,hu mijacere char quod fa & um elt 18. lunii'à meridie ,
tam ſanguinoleptam ,attollit, çique j & ipſum chirographum una com faa .
porrigit , cuius erat chirographum . guine,quo alterum delociptum erat,
Hic agnito fuo chirographo geſtice in templo noſtro per Parochum Grace
cica ,
 LIBRI VI. ' C. II. SECT. 111. 1099

cienſem ,iuffu Epiſcopi,in magno hore videretur. ). Bungi in laponia An .

minum concurſu & frequentia com . no 1555. tamilia tuit, quam iam à 100
buftum fuit . Hæc hiſtoria reigeſtz annis dæmones infeftabant ,& mole
ver Bima,in qua vides ( Lector , canæ ſtig in pofteros , quali hæreditaria
fideitenax Domnium ferme & fingu.tranfibat. paterfamil. opes omnes
larum Catholicarum cæremoniarum placandis idolis infumpferat. potius
cffi cacitatem, de quibufdam , alia fub audum iis , quàm ceſſavit malum .
damus , Triginta annorum filium dæmon
Quintum remedium pericur à - mi . occupavit , ita ut nec parrem nec ma
fericor die operibus,latisfactoriis , iciu . trem agnofceret , nec quindecim
nio , eleemolyna , & oratione; Eleemoſy diebus quicquam cibi lumeret : ſub
nas , commendat Canonum aucto . horum finem Patrum Societatis u .
sitas, a ut & duo reliqua . De ieiunio; nuseum accelfit , iuſſitque ut D.Mi
invenio id præcepille cuidam comitifchaelem , nominaret . dum Divum nomi .
fæ S. Auxentium Abbatem , b & S.Pro . mat vehementi tremore rapit concuti ,
copius Monachus hoc ulus fæpe vi- varios morus membrorum edere, ita ut
doriam contra dæmonem obtinuit , c circumftantibus teriori fuerit. Invocante
& aliis idem imperavit . Sed & Chrifti verò Patre Deum Patrem , & Filium , &
Domini teftimonio accede ate.(Mart. Spiritum fan & um ,fubitò à demone liber
17 v.20 . Marri 9 v.2 ., quid adden . exftitit.
dum ? De oratione , verfus quidam ano . Huius foror, paucis poft diebus moleftiis
nymi . fed veteris verſificatoris repe- damonis agitara eft,qui etiam in ea loques
ritur ; Demonesadverſus magna eft ora batur.
tio virtus. & funt de eadem lequcntia Certis temporibus Patris noſtri concio
exempla qurdam , noftrorum homi. nibus audiri ,Chriftianam fidemfufcipere
num lit eris certa fide conteſtata , An . voluit :cùm verò facro fontieffet admoven .
BD 1549. quidam uni ex noftris confeffus, da , conarerurque principio fe facro figno
media circiter nocte, dum pænam pro de. crucis munire tremere rebementer ac con
bet . lib. irrogat am perfolvit repentè vi . curicæpit. Pater preces fundebat ſollicitè,
dit feles, mureſque caliàs beftias colore ipfa veròfacrum Icfu nomen , & Divi Mi
atras aſpectuque terribiles tàm mult as , ut chaelis proferre nitebatur , fed magis ip
totum occupare cubiculum viderentur: fam tunc demon irritavit abftrigendo os ,
quo ile viſoperterrefačtus, timere cæpor, ! & comprimendo Tandem verò in cantum
ne yipu à beftu abriperetur. prorumpens exclamat : fi idola Xacam &
Anxius da trepidus accurrit ad Domi . Amidan , fe &tarum laponerfum aucto
ni noftri imagmene , magna voce opem im . ! resreiicimus, nullusfupereft ,qui adorari
plorans qua e omnium animalium ( pe. debeat , aliaque buc ſpectantia protulit,
cies'ultider.inuerunt , santo cum impe nec effe,quod in iis reprehendere quiſquam
tu , ftrepitu & fragore , u domus rue- poffet.
Quae

a d.c fi per fortiorias . b Metap.in eius visa Febr. 14 c Nic Salius in eius vita 4.
Ixlosconos:
 : DISQVISITIONVM
Lioo
Quadam die innumorisChriftianispre-
ſentibus Pater facrum fecit,cui quoque in .
Jererat demoniaca,quo fnito,rogat , qui
valerer? optimè,ait ,juſſa vero D. Michielis
nomen prinunciare tremere ac dentes
ftringere cæpit, & denon ſe velle exire di-
xit : ſed quoniam jam à tot annis ea fami.
lia pro hofpitio uteretur , non libenter mi
grare.Iubet irerum peter S. Michaelis no-
men proferre.
Reſpondit illa , id permoleftum effe, do
lacrym.18 fundenso conquerens, quo in
quit,me vertam ? Chriftiani itaque omnes
in orationes corruunt , dumque fatis diu o
rant, demon occupatam hactenu predam
deſeruit : ipſa però ſubitò porum pe
Admonita ut leſum & Mariam invo-
caret. tanta ſuaritate sutrumque protu .
lir nomen , ut Angeli vocem viderentur fi.
bi audire .]Anno 1588. Brunæ in Mo-
ravia , mulier erat in Nofocomio acerra
ma diaboli oppugnatione ficpppreſſa ,' ut
nunc apthis fibi pitam extinguere , nunc
culoro , quem gnurus nocendi porrigebat
in manus , eripere moliretur , probiben.
tibus cunétis, qui erant in valetudinario:
poft illam triennii vexationem apoplexia
corripitur, obligatione lingua loquendi u
ſu adempto : mittitur ad noftros ut pro
concione populi preces eflagitent : & exo
Tatum fuiſſe Deum , folutusprimum lin
gue nodus, deinde anima,poft facram con
feßinem peractam , oftendit .] Hector
Boethius quoque Scotorum resde -
fcribens, lib.8. jo Marrea regioncte .
ftatur fe ab iis , qui conſpexerant ac-
cepille, quod eius verbis adfcribam ;
Fuellam Natalibus aliis forma confpicua,
complurium nobilium averſata connubio
um in wefandam cum demone incidit con .
'MAGIARVM
ſuetudinem.que cum uterum ferret,peter,
tum rigore coadia edere ftupratorem , ado
leſceniem mira pulchritudine frequentius
fecum no&tu, interdiu noununquam cerve
niſſe : unde veniffet. quore abiiffet , nefcire
. fe refpondir.Parentes, tametfi filisparum
| crederent , accuratius rem advertentes,
confilio , quis effer qui grate expugnalet
pudicitiam explorandi: cogniro tertiò poft
dieindice ancilla Alupratorem adeffe , re .
clufis foribus, accenſo shedarum ingenti
numero, cubiculum ingrißi, borrendi
monftrum , figurafuprahumanam exifti
mationě terribili,in filie amplexibe funt
confpicari. Cucuttere ocius complures
ad fedum excitati ſpectaculum . Inter eos
facerdos probatæ vite , facra diſcipline non
ignarus , ceteris aut trepide abeuntibus,
aut pavore terre illifu ,cum Cbrifli Apofto
liloannis Evangelii initium recitare or us,
ad eum locum .Verbum caro fa & um et
perduxiffet malus demon horrendo fublato
clamore,cubiculi tectum fecum afportans,
omxi fuppellettili incenfa abiit. Fami
na periculo ferrata , enixa eff monftrum
unde quaque fedum aſpectu , quale nel
quam antea ( ut ferunt ) inter noftrates
vifum , lobſtetrices, ne obſervatum conie .
melia effet familia , accenfa ingenti prie
citißimèconcremarunt lidem paulò an
re docujt dæmonem quoque fuccu .
bam oratione fugatum . in Garcorbs
( inquie ) regione, vico quatuordecim vix
paffuum millibus ab Alerdonia, adolefcens
multo formofitate,coram aberdonenfi 30
riſtire queftus eftpalam fefe à demone fas
cuba (ar dicunt ) gratißimaomnium qu4
vidifferforma,multis antea menfibus infe .
ftarum eandem occlufis foribus node ad
se ingredi , blanditiis in fui amplexus
compellere : dubia luce abire finestrepics
pont ,
 LIBRI VI. CAP. 11. SECT. 111. 0793

spene, nulle ſe posle modo, cum plures at ſed qualisiſta elle debeat , non æque.
tentaffet, à tanta ac tàm turpi veſania imprimis maxime ſalurarem elle com
liberari. Iubet coprinkò oprineus Epiſco munem Ecclefiæ orationem Patrum
pusadolefcentem aliaje conferre , ut reltimoniis conſtat , Chryſoſtomi,
Chriftiana rehgione magas laudatis ie Auguſtini, aliorumque b . deinde &
ianus ( orationibus plus folito a com privatam hominum Sanctorum , ut
modaretanimum : fore utpiisoperibus confirmant Glycas , Eugyprius , &
intento viétus racodamon tandem effet Metaphraſtes. c . Si quæras quid o .
terga darurus. Evenit adoleſcenti, la randum ? præcipua dignitas & efica •
lubie confilium religiofe exſecuto, pauciraseſt ,ſimboli Apoſtolici6 orationis
cos poft dies uti venerandus Antifteserat Dominica 3 non modo ex Canonum
prafatus. præſcripro , fed & veteris ævi noſtri
In licceris laponicis anni 1569. ita que experientia ut docer multis D.
ſcribitur, Multis in locis Bungenjis re - Auguftinus libro fecundo de ſymbolo ad
gni , ubi quidam erant abboſtehu- Catechumenos capite primo libr.de
mani generis obfejsi , Chrißiani fatto utilitat.cred. capit.2.2. & exemplis a
conveniu fola recitatione , Dominica fruit Nicol.Remigius lib. 1. damoxo
orationis ejfalutationis Angelicæ clara lat.cap.13 . libr.2.cap 4. Nec dubito
voce inftituta , demonem jepe repule proximam his facere,Salutationem Ax
runt ] De oratione unum exemplum gelicam , ciulqueiterationem illam ad
...accipite cx Menzo GræcorumV:Mar- orarios globulos, quam Roarium ap
tii , in vita Canonis llaurici: Aiunt pellamus , cui licet Heidelbergengs
poft ipfius è vita deceffum edes eius in aliquis anonymus doluúbimeſtsépartú
templum verſas , tefiasg, illas quibus dvuroſarium obiccerit calumnias tamé
malos genios incluferat, repertas,qua- &
& apinas
apinas meras
meras ,, fub alieno nomine
- rum unam cumregnaffent , quod the loan . Bulaus pari & lepore & robore,
6 faurum ıbı latereo" pondusarbitraren ante annos iam decem difecit : & quia
iur , ftatim fulminisinftar erupiſle da Gelafmus quidam lepidè Gbi viſus lu
monas ,ut omnes ex animaticoncıderent, dercio noftrorum hominum apud in .
& quicquid inftauratum erat procũ i dos roſaria , deſcribam quod Satyri
beret nemog omninò poft occafum fole cuslegae , rideat , ſilubet. In litte.
auderet ad locum illum udfpirare . sed ris Lud . Frois . è laponia ſcripris anno
non diutursa fuit bec damonum Eyrar | 1896. hæc narratio cxftat , Mogun
mois , quam per fan &to viri preces . cum ciæ his verbis Latine excuſa. f. 197 .
ag Р populus fe iciuniis ei vigthis dediler ! Nobilis quidam homo , olim magna au
mox depulere.] ita verere Raderus. & Etoritare in hoc regno Fongano pollens,
fane de precum efficacitate notior babebat filiam matrimonio cum genisli
iesa , in confello cft ctiam hæreticis : 1 copulatam , cuius mater cum tota fames
Vouuuu l'aquos

a Tobo in 8. Mar.ro. b Divus Chry.hom.zide incomprehenfib. Dei Natura Angul.

6. 2.de lin. Deica. 8. Theodo.li.4 . Hiß. Ecclef.c. 21 , Sozo.l.6.c. 24. c . Glycas p: 4. Annal.
fol. 35 4. Esgyp. in vita S.Severini usenſe lanna ,Metaph '.in vita S. Anxentij Abbn .d Fraxi.
in nium feruntfwife . fed incerta fama.
Ito2 ' DISQUISITIONVM
lia quoque erat gentilis.nulle verò Chri
anus niſi dićtus nobilis , vir bonus o
religiofus.Accidit filiam ex impreviſo in . l.Odeporico edidit. Quoc di & iffimo
firmari, & quidem intra fex dies ufq; rum poctarum de Sociecare lefu cdira
ad mortem :quidam niebant à dumine
ebfeffam ,propterea quodtam furiofos
infolito geftusederet, ni agrè à duobus
vel tribushominibus tenerz popet.Ma-
ritus facer implorarunt opem Bonzi .
orum fed fuisilleritibus & nuges føper .
Ni toſis ne hilum quidem eam Hoare
potuere. Verùm qusa fæmina impende
bar mors ,certiorem reddidere eius pa-
rentem , octodecim milliaribusinde dis.
junctum . Is celerrimè advolat. invenit
filiam quidem fpirantem ,fed mentis im
porem utparrem ſuum non agnofceret.
Pater illicò mandat fubmoveri omnes
Bonzios aliosg, Erhnicos lectum ftipan
tes : ipfe verò accepte rojarso , ter Doms
nicamorationem & ſalut ationem An
gelican aggreditur pronuntiare: fæmin
na interim nihilmutatur ſed horrsbilio
res potius geftus:quàns prius edit , st à
multis seneri vix pofsis. Pater redit
adpraſidism rolarii, eo verberat tergő
filia dicens : tu videre mihi demon ali.
quis, excede ex hoc corpore. Ex reſpox .
dit demon :non excedam : Pater ut erat
homo viriure præftans, refarium inijcit
ineiuscolli dicens: velis molis, excedes.
Tùm damon ,Tollite, ingsit , roſarium ,
guia abſcindir inshi collum , et tunc cef
Jero . Refpondit pater , minimè tollan ,
immòfunes quoſdam arripiens , mina
tus eft feeum diverberaiarum , cilit
damon exueſsit, cc ,
En quid in Indiis roſaria per lefui
tas inducta. Subíannat tamen fallus
poeta verbofflima Elogia contra lela, i
bf. 28.7. 1. fo.9.p. 1. df 13. 9.24.
MAGICARVM .
iras , quam ipſe primum Pariſiis , pol
Lugduni Baru. juvenculus quidam in
coftimonia , deg.itiin India & per.
latis ardore fidei, puffent opponinu
pero ifti podiz ? quem eigmirer tara
calidè, Patris ſui, viri oprimi,claritimi,
laudatiffimi luftitiæ Sacerdotis , in di
cium damnare,utneſcio quibus place
ac , miror ramen minùs , quia vix elt or
leluitæ talibusambiguz fidei bomini.
bus placere poffint. dici folet lupum
benevolum effe canibus gregariis non
poſſe. forseciam id à quo amigo
petulantis bilis vitio cacoethes natum.
Quibus Archilocbus iſte ; ſeu Hippo
038,pepercit ? lege quæ olim Cælaro.
duni Turonum cdica, Microm yuzin
Hiſpaniæ regem b, Sabaudiæ ducen
, & Mariam Stuardain laudatiffimam
fæminam & Scoriæ Reginain : fidei
cauſa capice truncatam d . virulentifli
mè & calumniofiflimè chartis ille vil.
vide quid de lua ipſc patriae ?
Mufarumq ' tribsinal !
Quodam , cara Lwieria ,
Nanc fpelunca Cyclopam ; arx Polypbou
phemias
Antai latebra Antiphate reges,'
Et i aftpgonis anirunn ,
Bib yrisg, Amci Specses,
ôp us filioin ! quid de cunctis reli
gionis ordinibus ? fic air fol.27.2,
• .fcclera examina mille
Monjtrag,fub rigidos laruanabai
do cucullu ,
Virtarum regnare loco, bij
mere momen :
Doniga !!
f. 4 p. 2..
 LIBRI VI . CAP. II. SECT. I. Q. III. 1193

Denique proffibulum , -Spurceim- fruftra pandet aperta

pietatis aſylum . Cæli templa vicarius
* Noſtra Dei tandem factum por ors Vanis pollicita callıdas Artifex
mina semplum . Vulgiftulta levispafcere pectora ,
. Sed dicarle torte malos tantùm por Per larcaſmum vocat , Cæli vicariik,
trigere, Eratini & commune malon qui verèialis ,Deigerens lacum 11 ter
dicorum refugium hoc femper unicúris:Petriluccellor.cætera de Indulgea .
-fuiç. Quid de ipla Romana fidc ? fol. tiis,hæreticum cor poetæ hoiusmani
6.pa. I. feltaore, Nondum fois blaſphemi
...luinous nocentia arum.fol. 28. pag. 1.
Crimina Rome . ... licet invidia contra
improbos mores , e adulterinos Bellua Vaticana fremat.
Numinis cultus, tragicaság fraudes. Bellua Ounc, quipaulò ante relivi
Odot , totum Dew wlior armis carius. facilè camen antilogiam expe

# CONcut in orbens dio illud iconicè abs te . hoc feriò di

Ergo Romanæ EccleGz sicus coleno
1 di Numinis huic fuoc adulterinicoru .
21 um crocicaru , ranam coaxatu , Cal .
viniltam verbis , agnofcas. Ne dubi-
ta ,dabir plura indicia. Quid enim de
Pontifice Maximo ? liberalismus eft
conviciatur ,non unoſymbolo conté
tus.primum p . 2. fol.z. ore blafphemo
evomit non in unum , ſed io mulos,
Tour
u peſtileosructus larivs diffundacur,
sequcuria:
T * feptifrontiscornua bellua ,
V ciar,ſcio. Optas etiam idololatriam , &
Er quidquid andent hinc forer ,
hinc geder:
Hxiu ģ, debellare fello
Morftra piis on msca naris .
Alloquitur eum , qui tum adhu
Calvinianus , & capiti Eccleliz con
vicium Calvinianum de Apocalyptica
pes huiusfacli monfira vocst inimica
piss.qui priifti? nono : hæretici quotaa .
nos iu Bolla Cænæ Domini excommu.
nicari ſoliti ? led pergit f.6.p.1. lingua
93. facrilega min Cælum armare, dum ca
Jir ;
Aum ô merito utroque livguam era
dicandum ? Non contentus in folum
Pontificem Max . incurriffe,fædè ma
ledicit , Purpurato concilio,toti Sena
cui Vobis æternæ. nam lubdit:
Romannmýz apicem , pulſostabi Roc
ma cinadi :
Reft itua t , civeisquetuos , priſcumg
Senatum .
Quid cu ſcies neſcio, Dcus ſcit. Nula
Jus vir probus talia viris talibus obij
Paganiſmum RomiReduci ? parciot
Symmachus , qui recinere conahatur :
modeftior.Genulis , qui convitiis ab.
Ainebat.Quod histam maledicis,tàm
virulentis quear adijci unum eſt,ut or
bem ferè totum , qui Catholicus, lo
liginc lua perfundar fol. 29.unico di .
fticho involuit:
Ad predaza arriti ( nam fat Lorba
ringle non eft
Pua) Oxirinalis prado , Sabandas
Iber .
Multum
YUUU 2
1096 DISQUISITIONVM MAGICARVM .
Multum remiſſti de iniuria, qui ex Virtus Vlyſsisnota Danais effatis ,
ſeprifronti vaticana bellda ( altem ho Nimisáz Phrygibis
mintin , licet improbum , nempe pre Id tibi di & um puta Danaos eflc bo
donem feciſti Quirinalem . Et cum nos & Catholicos, Phrygas Calvinis
hæc ſcripſeris, cum hæcin lucem Tu nos & Atheos - Virtutem Dei que ſe
ronis emileris,nudesoculos in cælum hominum noftrorum labore , ſtudio,
tollere ? paraste larere pofíe, vel cam | indultria i per quatuor orbis plagas e .
Iceleroſos verficulos atatem laturos xeruit , ( Deo Gt laus & gloria )cibito'q;
ſperas ? Qui parcas parvulæ Societati : Gmilibus in vidiofam potius , quam i
quitalibusPrincipibus,quiurbi æter gnoram aut imitatu facilem elle. Sed
næ : qui patriæ tuæ : qui fidei Catholicæ non vacat pluribus dicm verbis conici
ritibus : qui Dei vicario non pepercifti? rere: ut anchoras legam ,monet me in,
ringere.fremezfrende; ſpuma, si Deus tirutum , ad quod redeo .
Derecitatione Ave Maria , & Salve
pro nobis quis contra nos ? Non ego tu
am illam elumbé elegiam Aagellabo, Regina multa poteris (G-lubet exem
non cantieſto, non quiſquam tibi re pla reperire apud Cantipracēfem lib.2. -
(pondebit ; conviciandi ' palmam reti . Boni univerſalis ferè toto cap. 29 :
Deto Congderabunt Antiftites Ca. Non diflimile illi Fiogano ,apparuit
tholici(cæterosnon moramur,quibus in ciufdem laponiæ inlula Seichina ,
laus eft difplicere ) quid aut quantum quod ibid.fol.193. narratur, de virtute
tàm impudenti calumniandi licentia Litaniarum , Mos eſt operariorum
Git credendum , quo chamo & fræno illius ditionis tempore pluvio , valis
talesmaxillæ coercendæ , quibus pc aquá accipere , qua ſudo cælo irriga.
tulantia ram noxia Git EccleGaſticæ di- re poflunthortos & agros . Quoniam
Iciplinæ Aagellis vindicanda. Qui verò aliquando contigit (hand debič
bus mentes rectè ftant, nondumque maleficio damoris ) vaſa , licet plena ,
odio ,invidia; hæreſi deviarunt, credeti nullam reddere,etiam poft impedimo
potiùs Læúino Torrentio Epiſcopo ta omnia remota,aquam ,vocarunive
Anuterpienſi in odis ; credent Petro noficum ,qui ſuis rilibusdiabolicis , &
Angelio Bargæo ,Syriados libro.6 . po- i invocationibus fuperftitiofis effecit, ut i
etis ciarillimis , credent Iuſto Lipfo defluxerit , idque in multos annos pero
( cui hac in re quoque te foret æquum duravit. ( Es maleficium maleficiopal
credere ) credent aliis viris eruditio- lum ) Hocvero anno cùm in Bearifi
pc.pictate, & fapientia ornatiffimis; mæ virginis confraternitatem adſcripti
quorum exſtant elogia cuis convitiis client , & anteactæ vitæ łaplus erro
contraria, qux poſsè hic ruis opvoſita ſ refque cum dolore animipaietecillen :
repræſentare : ſed nec tua canti, nec ac ltato tempore ad excipiendam acăá
me Goit verecundia, nec defenforibus , neceffariam revetli , animadverte,
iſtis veritas eget : Quod illc dicebat , rent more fuo non defluere ; cæ tertio
in tragedia : : i am fandein damonis iteruma aquam
Fiftentis
 LIBRI VI . CAP. II. SECT . III. 1092 '

Arfit , & horrificis terrarum motibus

fiftentis; ut iterum veneficus adiretur)
non iam amplius ad magos, ſed ad Ec .
clefiam confugere , certioremque ea
de refecerant , tenem quendam opti
mum Chriſtianum , qui in Eccleſia
Futaiana folus diu omnium fidelium
perſonam ſuſtinuerat ; cunique etiam
sogarunt , ut ipſe, preces aliquas fupra
vasaquæ recitaret : ſe iam Magicistus
perftitionibusnuncium remibile. Se
nexpurgavic le quantum potuit , & re
conliderata ſecum in hunc modum eft
ratiocinacus . ·
Si aqua Deo annuente Auxerit,
Chri ſtia ni fortiores,robuftioreſque in
de reddentur : fi autem'ob mea pec
cata non fluxerit , multi in fide refri
geſcent, & pluris facient fraudes, & ve
neficia Satanæ ' , quàm ritus & preces
ſacras. Tandem tamen exiftima vit
corum voto fatisfaciendum , muluil
que eo loco Chriftianis comitantibus
adiqcum contendit, & primus Aexis
genibus Litanias de Sanétis , deinde
arva .
Seiſla debifcebant , rimis penetranti
bus uſquei
Adfygios amines , ubifunt lovis an
traprofundi.
Adde lupos, qui l'artareis agitanti .
bus umbris.
In furiasacti,ne dum iumenta per **
gros.
Audebant laniare homines , & in ur.
bibus ipſis.
Caſibus bis perculs omnes , divina coo?
alti.
Quarere fubfidia ,divos exire pre
cando.
Hinc traxit Litania ortum tranfivit
in omes.
Relligio fimilis parvo poſt tempore
gentes.
Exſtant Litaniarum varia genera, in
libro , quiein P. Thomas Salius celle
git;ſed plures longè in co ; qui Mona
chijexculus curante, SereniſsimoWilo

!
Symbolum Apoftolicum recitat , ac belmio Bavaria duce ; qui hocævo Ca
mox nulla difficultate aqua per canalé roli V. Imp. exemplum imitarus, curis ·
effluxit.] Igitur hiseddenda Catholi- principalibus filio relictis; totum ſepi
ca Litaniarum tecicatio . Volupenon- etatis ftudio addixit, rebus aliis fapien ,
nollieriam à ClaudianoMamerto hoc ultimè geſtis , hunc feliciter omnibus
remedium inſtitutum , cum Viennen . laudatiflimum'addeos colophonem ;
ſe's in Gallia horribiliter à dæmonibus gnarus , quid illud uoum porrò neceſ
divexarcatur . Uode Mantuanus in 4 . farium , & quæ pars melior eflet elige .
Fiftorum . da . Careiun litania olim tùm con
Vrbsledei ad Rhodanum , Galli dixe. tra cætera mala omnia , cùm nomina .
re Viennam ; rim contra Judificationes & vexa .
Quæ iulie' adverſos cafius's Påffore tiones dæmonú, ſemper utiliflima fu
Mamerio , it; aut plurimis teftimoniis & argu
Ellongum vexarafuit.nam fulmine I mentis egregiè probavitex noftrisNi.
crebro | col.Serrarius, crudita lua: Diſputatione
Vuuuuu3 de Lira

a vide loan.Diac.li. 4. vita. D. Greg. c. 93. do Sigilber, an 858. Tac. Rabbum l. contra
Marbaci16. Eifingrinum L de exorciſmo Odingenfi.Thyrrum dedamonia.p.3.1.654 ..
1998 DISQVISITIONVM MAGICARVM .

da Litanijs , Herbipoli edica : cuius ci nobilis puellæ quod ex Mori. lib. I.

nam lantillæ'aliæ piæ & erudicæ Litanię Dialog.c.16 .
de Sacroſancta Trinitate , aoa ſemel Natrat Bredenbachius lib. 2. capit.
iam excufæ . De hoc remedio trium la- 27. item quod parravi lup.com. 2. pa.
tistactoriorum operumaon pauca,nec ss . De Angeli cuſtodis ope teftis eſt
levitec Tyræus.p« . 3. de locis infeftis | Origenes lib . 6 contra Celjum ubi eius
cap . 66 . XXII. calumniam exagitat : & de ca
Sexrum eftinvocatio derota nomi, dem fatis clarè Pauliaus in vita S. Am
Dis Salvatoris lefu , vel Clorifti ,vel B. ! brolj , & decades opclatis clara , cuk
Deiparæ Virginis, vel petica opitulatio non perica , capio miram narrationem
ab Angelo cuftode. De salaatoris no . Salisberienfis lib. 2.Polycra 6,11 his ver
mine docent vetuftiffimi quique .Ec- bis, Duna puer uppſalmos addifceremia
clefiaftici Icriptores, tam conſtanter cerdotitradisus effem , qui forte fpecuis
tam trequenter , ut puridum fic verba riam magiã exercebat, contigit.si me,
corum hic coacervare a Torciam ex. & paulo grandiufculum puerum , pre

empla reperiuntur eiusefficacitaris, ue miflis quibuſdam maleficijs,pro pedibus

faftidium mihi lectoris cayendum po-
tius, quam quærendi labor firſubeun-
dus
Indicaboloca unde qui voler perat.
recens synim refert Ananias lib. 4. de
matura damon fol.15?.Vetssliora duo de
B. Auxentio in eius vita Metaphraft .
liud autor ovila.sandt. Euphraſie virg .
MENC Martio , aliud de S.Theodoro
archymandrita Gregor. presbyter. 22.
April. apud Surium , apud eundem
alia quinque vel (ex. tom. 4. pag. 184.
. 313.com 5.Pag 827. € 892. tom.
6. pag.,671.com . 7.pag. 567. vide prese cetera que antea noveram .
tersa Greezerum lib.3. defanctw Cruce
cap. 27. & egregium exempluodad, indicatusfum á quafi quifacrilega ben
quod Superiuslit Rretuli de Vuilipo
tano iuvene. De B. Virgme ducet exe
plum illud norum Theopbılı , de quo
præter alios egic Honorius Augulto .
dunenlis,in Sigillo Maria ; & nobiiscu
iuſdam Eburoviçi, do quo ex Czlario
cgimus, lıb.2.& addi poteft exemplum
mis fedentes ad pocularja façoslegium
applicaret ,st in inguibusfacro se c196
lanan cbrifmate delibentis, velin exterio
levigato corpore pelvis, quod q* £12.
bas, noſtro manifeſt vetur indu so.
Cuns itaque prædillis nominibus,quz
ipfo horrore, licet pueruluseffen doms
num videbantur, o pramsfis adsats .
tionibus, quas L.co auctore nefcio,focista
meus fe,neſcio quas imagines LENRESIR
men xebuloías, videre indicaffet : ego
quidem adillud isa cæcus exftus. ****
holmibi appareres, nefi unguis, pelvi ,
Exinde ergo ad husuſmodi instalio
impedoem . nondialia vicederem esx
demnatus. ó quoties rem bant exerco
re decreveras, ego quafi tarias diuina
tronis impedimentum arcebar, fic gosbe
IN 14 Alle propitia18 of Domian
utique aíbilior per Angclum culto
dem : fed addir. ) Cum vero pavis .

a D.Iuft. adverf. Triabor .Orig.li. 1. contra Cel. Torn.de corona milit. a Stapuisto
it apol. Cyp. adver . Demetria.D. Atban. de incarnat. verbi, Climas,głt se. Igju novia
cradleinimvices: neque enim in caeloaus in terraposentiernant Armo
 LIBRI VI . CAP. II. sect. I. Q.'IlI. 1099

Ism proceßiffem , o flagitium hoc mia- | nobilibus parentibus natus , quidam

gis magis exhirril, eo fortiuscon Ægidius. hic, vixdum adolefcens, in
formatus eft horror meus quodcum inul duflria & favore tres Canonicatus &
tos tunc noverim , oinnes antequam delPriorarum vnum adeptus , omni vitio
ficerent ,anı defektu nainya , ant manu d Muebar,non indoctus humaniorum
hoftili, beneficio luminis orbáros vidi;ut litterarum , & Philoliphiæ, & medici
catera incommoda taceam ' , quibus in næ, cui , quam libi opportuniorem ad
10 %, confpectu mio à Domino aur proftriti, nequiciam rebatur, totum le date , &
aut perturbati funt , exceplis duobus, Luteriam cius addifende caufa cuin

DOEN Sacerdote videlicet, quem premiſie Di. cogiraret iter aggrelles dæmonem ob.
atono quodam , qui peiulariorum vr : vium humana in ſpecie habuir . Malus
dentes plagami, effugerunt, alter adfini iſte vix comes,à noto abi,ſed ignotus,
Gánovica, atter ad porium cellula Clu- paulatim varia quaerere.utaudivit pro
niacenſis facris veftibus inſigniti. Eoſdē fe & ionis confilium , quin tu ( inquit )
tamen pre cæteris in congregationibus me potius audis ? Icientiam indicabio ,
60,
‫ن‬،‫ق‬18 ‫لا‬ fuis adverſa plurimapostmodum perper quæ & adepiu facilis , & ufu præcipua
sos effe mifertus fum ( Deimplcraraan dignitates voloprateſque ; ipfius èt.
vero & impeirata ciuídem cuftodisiam , quam ſcitis , medicinæ fumma '
mindig is
Angeli opeteltus eft S.Golauduch,cu perfe & tio eft.
ius mentio spod cius cogianeum liva
grium , a led quod aidlesibam , apud cū Necromantiam dico . dixit &
non haberur, fed ex cephano Hicra - perſuaſir. abducit Aegidium , & ad
politano retulit Nicephor.Hifior li. 8. duširin valium ſpecum , prope Tole I
cap 25. eam graviffimè varijs Perico tanam civicárem ibi occorrere læti , &
pared rum Magorum verberibus , crociaci excepere venientem viri , dæmoneſque
; ſemper absque ullo
buſque affc &tam ' humana effigie.'itur in fpecum . exigi
medicinæ præfidio, angeli dučoris o cur non ſecreu tantum , fed & ligia fic'
pera ſanatam fuiffe. Quæ ad urrumque dciſive homagij perperuiSacramentu .
Angelı , nempe & Dei genitricis inul volens adigirur ; & fcêdula proprio
1/374 | auxiliuni apprime perineal, da bo nas . confignata iruore , promißum con
ja ain ' sationem aliam ',i erta torius Lubraniæ formar Seprednio illic tetris arti
ak
Atr traditione notiffimam , & à rerum D. bos & caliginoſa ſciencià imbui 1
18 Dominici Ordinis Hiftoriographo iur . poft Lutetiam profe & us, mi 1
20 Ferdinando de Caftillo memoriz pro ros brevi inter Hippocratis recta .
diram.1.p Hiftor Gener, ordin . Predica jores progreffus facis , & Do & o .
tor lib.2.cap.72 ut ex eo refert silpb.Vil ratus Lauicam adeptus : gliſcebant
legas Flor . Sanci.p. vila 173. Boacela enormia nagis magiſque peccara :
municipiurn Conimbriccufc eft , ibi | tuebat de fcelere in ſcelus: aishigu
um crat ?

a 4.6.6.19.?
(

5 su
 ONVM
ISITI CARV
M
11100 DISQU MAGI .

um erat,fama eruditionis, an nequitiæ | Dem hæreret ſchedula illa obſcena &

infamia maior . Sed ,ô Dei bonitate ? inteſtabilis. Igitur ardentius Regina
vi, quem lenitate nequiverat , ftatuit cælorum lecommendabat, Balı huius
! trahere. remedium aliquod poftulabat , non G
Ecce tibi equitem hoplomachum , ne lachrymarum imbre , & contingo
Quid peget
lanceam vibrantem , & incencadrem fufpiciorum conceptu.
miſero irato vulcu,minacivoce clamá 1 milericordiæ Mater Gic poftulandDie
tem , vitam hanc moreſque defere , ad quadam , cum in lacello templi proli.
frugem revertere . Subitus Ægidium xius oraret , apparuit illi dæmon for.
terror occupavit,ſed yeloci moru , cú midabili alpeäu , deteriore ulolaru ,
terrore inftitutum priftinum difplice convicium facit , & præftitam fidem ,
redelit ad volucabrú luci reverſo.poft ! acceptaquc beneficia perulaores ca.
triduum idem ille eques iam terribili probrat . tandem , polt mulca mina .
or non ſolum minatur , eadem verba citer, & protervè , & impotenter obic
reperens de mutando vitæ infticuto , ata.faxo ( inquit ) huiustemonacbali ,
, & vul
led lanceam pecori infigis , & vul . . a violentis, que me tibi fingrapbum
nus , etli non grave, iinponit. Practus hunc cogit reftituere,nunquam fatispar
animo nofter:Dodo,inquam ,me,facsă niteat . Simul abi ; cit eum ad pedes
1 Domine quicquidiufforis.Saulum dice- Ægidii , & videri defiit.
res in rerram deie & um . Staruit feriò , Ægidius chartulam accipit , & la
fe totum Deo dicare , & quo intus im cerat minorim. Nec vanz deno .
1 pelli le ſensiebat ( urgenté, fic opinor nis minæ fuere.admiraodis illum mo.
angelo cuftode, quiapparuerat)religio, dis plus ſeptennio poftea vexavit. mit
fæ alicuius inftitutæ tamiltæ le addice to vexationes alias. affumebat mona .
re. Hoc animo Lufitaniam reperens, chi cuiuſdam , qui in eodem degebar
dum per Pallentiam iter habet , ubi monalterio fimilitudinem , & nihil
tum Monachi Dominicani monaſte non quodexcogitari inter domeſticos
rium molicbantur ſubit cupido cerné , poſſei ,moleſtix , Ægidio inferebat .
dioperis . vidit virosſanctitate & e - patiebatur hic , led candem dolens
ruditione claros , quoſdam etiam viri malitiam illam ferpere, & fratrem , u
bus & ætate defedos , delicatè olim putabat , illum , Deum fic fempet of
nucritos, calcem fubigere, ligna dola. fendere ,rem defert priori, & perit alio
sc , lapides parare , & onera humeris i mici, caufam que aperit acceistofra.
portare , lumma Ixtitia & alacricare . tre , deprehenſus calumniator, & idlo .
Optat fe illis iungere , petic inftanter lens ab aliis , folicus ab Ægidio vinci,
admitti , impetrat. Tyrocinio defun i deGic vi &tori negotiurr. facelcere . Vi
girur , magna (pe San & itatis future vus tandem clarus molris non virruti
cxcitata : poft aliquot annos miftus bus tantùm , raptibuſque , ſcd & mira .
Saotarenum in Lufitaniam , ibicrelce. culis variis, anno 1265. mundo denal
bar oracione e victoria lui. Uous cicur,utcælo naſceretur, ſepultus San
angebat locupulus, quod penes dæmo tareni , urfandus colitur. Haberis &
Deipata
 LIBRI VI. CAP. SECT. I. Q. III. 1109

Deipara virginis uno in exemplo effi bus dæmonem rogitat, ut ſe voricompo

cacilimum contra dzmones præfid ! rem faciat ,ad omnia ſe deſcendere pas .
um & ( quæ dixialiis locis) præterea de raium oftendens, fic co, quod expereret,
fcholis Magicis Hiſpania, a de homa . j frueretur. Diaboli ergo iuſ à Cbrie
gio præſtando, 6 & chirographo cru- lo deficit:feque totum illidedit, tradit .
enco , c de repræſentádis innoxiisid de que ſuper hac omnia iurat conceptis ab
apparitione demonum & etiam An- illo verbis, & chirographofi:am obftrin .
gelorum . eloanpes Molinerusf nar . git fidem :aſque co impuras mentes volu .
sar Energumenarum illarum Querce: piaris amor exlecat. Catoram , ut po
tenſium ,de quibus egi non ſenci, por sinuseft.quodcuperat . fecit.ut firfafti
ſellores dæmones inter cztera queſtos, dium copia : Es cæ'eſtiluce oborsa , ma
fibi à Miſericordit matre nanubias a . gnitudinem fceleru fui ſera æftimatione
nimarum plurimas quotidie eripi , nec perpendu . Ergo pofteaquam animum
non ab illo gigante pueri baiulo , & ab curis anxium pænitentia ſubuit , adve .
alia rotæ ,& alia curris geftarrice lice niæ fpem erectus ,coeleftem opem expectan
nim illos ſacratis Marie Chriſtophori, re , Leum Desgue parentem implora .
Catharine e Barbara nominibus ab . re cæpit. Inter bæc occurrit animo Vit
Itinentes ,ad Ecciegafticam picuram go Lauretana , eiuſque adis Sacerdo
alluliſſe apparer . les amplifima facinorum expiandorum
Quid verò prohibet me Patrona authoritate praditi. Protinus Deo au .
Virginis Deiparæ memoriam & vene . thore ac duce Lauretum petit , haud
rationem , alia quoque cerrillima nar dubius, quin inib: effet tantismalis re
ratione recolere, ur quam efficax tem medium inventariu . Nec ſua illum

per eius invocatio contra tartarcam fruftraraffes. Lauretum ut venit,Sa

tyrannidem fuerit Lectores intelligāı ? | cerdorem idoneumi nactus,re omni expo
Horatius Turſellinus Hiſtoriæ Lauce. fita confulit, ecqua ſibiſpes fit reliqua
tanz ſcripror , pasi elegantia & fide, ſalutis. Ille primo ſcelerisatroritate ex
sem gekam proponit:g alium porrò in territuspaulifper hafit; deinde imma
venem Lauretana virginis tutela ſerva, nitare facinorisdemonſtrata, ita ſpem il
vit quem in præcipirem locum libido in liſalstis oftendit, fi precibus, jeiunis,vo
Sana provererat. Hoc,ut eratprojecte luntarias, corporis vexatione Denmpla ,
cupidutaris andaciæque , in veritas ſe ef care penitusinfiftat. Cum ille nihil om .
fuderat voluptates. Expugnaro mul nino pænarum rervſaret promifit Sarero
tarum matrum familiaspudore immo . dos , fi imperata ficaffet fe faciles aures
} dico cuindim mulieris amore flagra er daturam , elanium piaculum Deo
bat : quacum nec prere , nec precio. nec propirio stique expiaturusn . In digref
vi dolove potiriliceret : uluma experi- fu bominen monet,si per triduum ine. '
riftatuit. dia , cilicio , lagris orpus afflıEtei , B.
Igitur conciliatum magicis cantions. ] Virginis opem implorans , per eam à
XXXXXX Deo ve. "

a li. 2.9 . 1. fupr. b li. 2. q. 4. c li z.q.12.9.5.d l. 2.9.27 .fe&t.3. e 1.2.7. 26

fi .t 3. f Chron .Belgia , an. 1490. g h 4 : 6. 35 .
 VM
H110 DISQUISITION MAGICAR V M.

Deo veniam expoſcar :fe eodem triduo defperet, new cuiquam in dubium ve
rem divinam pro iplius incolumitate fai wiar Dei clementia , que « leo Marrem
iturum . Et utrinqueexftitit fides. Ita fuam reis Patronam dederit adalasë ]
triduo exacto , Sacerdos oprimum ra- | Hoc exemplom gracios futurum fpe
tuseft ante abſolutionem chirographum ro , eo quod fimel praxim quandam
à demone extorqueri, ne quid omnino iuxta tutam & facilem Coateſſariis
juris in illum haberct. Proinde hominë penitentibusque proponat ; cuius
abſe dimittit monisam ue anguftiffimi Dormam ductumque in lunilbus ad
facellum ingreffus precibus lachrymisſmodum perplexis conſukationsbusi
Deiparam uſque eo fatigaret , dum chi - mitari poffint: quod libri bulus ſexi
rographum à diabolo extorch reciperes. inſtitucum vel maxime flagitabat , a
Morem gerit ille , fue falutis ſecurita me non præterisi. Alia duo valde in
risque avidus , haud dubia fpe,id fe deduſtria refert Cæſar ; miraculorum
precarione Deiparæ Virginis impetrare libro ſexto & capite vigelimo fexto ,
poffe. Ergo proſtato ante Virginem cor . & vigeſimoleptimo : ex quibus quam
pore, lachrymans obnixe cam precatur, efficax contra dæmonum przftigias
ut receptoillo nefario chirographo,falu remedium at , nominis Matie devo
ti incolumitatige (ua confultum velit, ca cum fide pronunciatio , clariffime
ingenti miraculo compds voti efficitur. videcur. Alia fuggerit hiſtoria mica
Verficulosillos ex animoiterabat. Mon , culorum B. Virginis Montisferrati, in
ftra te elle matrem : Sumat per te pre- qua multi ccaduntur dæmodum tyran
ces , qui pro nobis natus tulit efle taus, oide , quibus ſe devovecant , coole.
Talia precarus,ſubito chirographumin | cratæ B. Virgini, & eius imagine in
manusfuas delapſuin confpicit. Itaque fignitz candela partim ſolo ad pe & o,
vix fibimetex inopinato gaudio credēs, ut narratum mirac.Iso.fol.138.partim
integrato fleru grates Virgini enixius a conradu , ur mirac. 172. fol. 147 &
git . Inde facello egreflus, lætitia exul mirac 237. fol. 215. parrim ſola in vo
tans ad' Sacordotem accurrit , recepis cationeSuominis & petitionc auxilii,
Deipara beneficto fcriptum oftendit. Id ui mirac. 45.fol bo . partim promiffa
er at tot tantisg in Chriſtum , atque in i ad hanc ædem facram peregrinations,
pfum qui fcripferat , diris execrationi: ut mirac . 289. fol: 256. liberaci ; habes
bus refertum , ut fucile appareren , à illuſtris admodus miracula in hocge .
fempiterno bumani generis hofte dicta nete apud Liplum lib. de B. Virgias
eum . Veruntamen tantum vinculum Aſpricollis Sichimenſs , fed claudat
omni diabolica fraude potentior vis do- | hunc &. fan & us vir , & bonus.Pocta
vina defoluit : ita devotum illud inferis Prudentius de lacracillimz Dei Geni
caput, Deipara benignitate afferitur in cricis contra dæinones poteftate jo
libertatem filiorum Dei : ne quiſquam geos : Cahem.hym . 3.
omnino , quam facinorofus ac perdutus,
fi modoipſe perire nolir, de fwa ſa'nte Auctor ipfe doli colmber
3 LIBRI VI . CAP. II.
Ple &titur improbus,ut mulier
Colla trilinguia ralce terat .
*** Sic coluber muliebre folum
Sufpicit , atque virum mulier,
Eice venit nova progenies,
Ærbere prodicus alter homo ,
Non Inteus , veluti ille prsor:
Sed Deus ipſe gerens hominem ,
Corporeisſ carens vitiis,
Fit Caro vivida fermo Patris :
Numine quem rutilante gravis,
Non thalamo, nequeiure tori,
Nec genialibus illecebris ,
Intemerara puella parst .
Hocodium verks illud erat,
Hoc erat afpidus atque hominis
Diglediabıle diffidsum ,
Quod modo cernua fæmineis
Dibera proscritur pedibus .
Edere namque Deum merita
Omniavirga venena domat :
Tractsbus anguis inexplicitis,
Virus inermepiger remove
Gramine concolor in viridi.
Quæ feritas modo non trepidat
Territa degrege candidulo :
impavidas lupus inter oves
Triftis obambulat , rabidum
Sanguinis immemor os cobibet ,
Agnus enim Vire mirifica
Ecce leonibus imperitat ,
Exagitan que traces aguilas
Per vaga nubila perque notos
Siderelapſa columbafugat.
Tw mihs Chriſte columba potens,
Sanguine pafia cui dedit avis ,
‫تب‬ Tuniveus per ovile tuum
Agnus hiare lupum prohibes,
Subinga tigridis ora premens.
Si primum , el Signaculum S.Cru . 1 teſte
si , de cuius præconiis liber effet lo
SECT . III.
lidus contexendus ex Sanctorum Pa
crum fcriptis , & rerum geftarum ex•
emplis. Vide D. Cyprianum ferm.de
paſſione Chrifti, Origenem libro tertio
in lob . Lactantium libro tertio capite
vigefimo quarto . D. Antonium , apud
Athanafium , ipfum D. Arbanaſium
de incarnatione l'erbi, (ubi ait : Signü
Crucis tollit omné Magiam .) D.Gre
gorium Nazianzenum orat 1. in lulian .
& ad Nemefium , D. Chryfoftom homil.
8. in Epift.ad Collofjenf.a homil. so .
in Marsbaum . D. Cyrillum Catech.4.de
Aſcenſ. Nylenum in vita Thaumatur.
gi . Hieronymum in vita S. Helarsonis .
Auguflinum libro fecundo de symlolo
ad Catechumen. O ſerm . 81. de temp.
I beodoretum in vita Macedonii , de
libro
libro tertio hiftor capire certio ,
quinto capite vigefimo primo. D.Grego
rium habro fecundoDialog.capite decimo
loannem Diaconum libro fecundo vita
D. Gregorii capite ultimo Slabrum lib .
4. hiftor. cap.5.ex quo Baronins An
nal.com . 1 1.ann . 1027 Thomam Can
tiprat. kab. 2. cap . 57. À par. 34. apud
quos exftant memoria digniffimæ de
hac re hiftoriæ : nec minus illuſtresa
lia , una de inceodio leviffimo quod
Rbemis Diabolus excitarat , & S.Re.
migius ligno Crucis exftinxit , habet
Hincmarus in eius vita . Aliud de B.
Vedaſto, qui Crucis ligno maleficium
aliud abolevit , tefte Albino Flacco
hiftorico vitæ eius. Eodem dæmoni
bus prævaluit ligno D. Auxentius , te
Ite Meraphraſte: ur & S. Albinus, ter
ſte Fortunato ; & S. Suiberius , telle
| Marcellino : & B. Caluppanus ,
D. Gregorio Tuionengi,
XXXXXX 2 qui me
 ONVM
UI SITI ICA
RUM
1012 DISQ MAG

qui memoria dignam rem narrat a , f ubique in omnesobtines imperium . Que

ut & de S. Nicera Theoceriſtus ejus ergo profitſ ar?fin de ferium , fi in civi .
diſcipulus apud Metaphraftem in A tatein , fi uborumque duxerit aliquas,em
prili, & de B. Vincentio Furterio Rau , illicpravenis fola crucis figura,ſolo tuo
zanus b & de Eutychio Patriarcha Nomine nose.cpellens. )Merto itaque
Euſtathius eius diſcipulus ; qui & 17. S. DanielStylites,ad cffugandos Da
gnum Crucis vocat Telum Demombus mones , ubique Crucem ,xtarma inex
formidabile. Hoc ligno Macarius i'a- pugnabilia ait Metaphraites)inferebar
truscha Antiochenus in Bavaria inor Hoc in bigno tam fæliciter vincebat
bos pepulit , Mechliniæ incendium S. Mauritius ; ut narrat Furruna
cxftinxit , Tornaci leditionem com tus d nec non S. Aichadrus , ut re
peſcuit, ut tradidit Anonymus in eius fere Fulbertos ſcriptor eius vita : item
vita, qui ante quingentos annos cui S. Nicerius Trevirenfis, ut prodit Tue
pſit. Benediäione Gigni Theodorus ronenfis Gregorius e : item extorſilio
Ahimandrica veneficium Theodori B.Nonni pænitens illa famofaPelagia,
Magi vitavit , fæpe dæmones expu teſte lacobo Diacono Heliopoleos:
lit lolitas frugum calamitates , avertit , irem S. Iacobus Alemánnus, refte An
& dæmones certis locis includebat, & tonio Flaminio vite illius cad . 11. Jtema
figno crucis locum obfignabat , ne S. Gallus Abbas & Confellor , reſte
cui nocere poffent , telte Georgio e Walafrido. Strabo lib. 1. vite s Galli

iosdiſcipulo . Eodem gladio ureba: cap.7. & innomerialij , eadem enim

tur B. Godefridus , telte Nicolao e . San & orum omnium femper de hoc fi
jus æquali,capite decimotertio eius vita gno ac trophæo falutis noſtræ feniente
& S: Po'tanus , teite Gregorio Tu tia fut , eadem fæcolorgm omnium
experientia . Nolo plura addere, ve
ronico de vita Patrum capite quinto: &
S. Maximus Rhegienſis, telte Dina - lim duntaxat legi , quod de Diacono
moPatricio [ apud Sur,in Novembr. ) à S. Wulfranno millo , ut præſtigioló
qui & miras Dæmonum præftiralatium Rarbodo oſtentum vileret,
gas, & unico hoc telo parram narrar lonas Senonenfis , qui co tem
narrat vi & oriam . Docebat hoc i pore vixit , & idle accepiſſe ex oculari
S. Eligius Noriomenſis fuos his ver- Teltis Our Presbyteri Frigjore ſerio
bis: Chriſtiano nei auguria , nec alia bir , in vita S. Wulfraxni , apud Sur .
quelibet figmenta pollunt oficere : quia menle Martio Quod cur in dubiū vo
sbs ſignum Cruciscum timore - fideDer cer Corn.Kempedlis hb.3.Hift.Frifc.
precefferit,nihilibiinimicusnocere pore- 1 11.16 ſatis intelligo. Muita eorin paflims
rir.cº) Farentur hoc Drmones expul- talia à graviffimis Scriptoribusprodita .
Gia S. Patapio apud Metaphraltem | Legite quod deCabadePerlatum Rege
menſe Novemb clamantes : Very terri narrat Glycas p 4. Annal fol. 370 ,
bilis es, & Nazarene, vereterribsluses,elhis addiic, quz Thomas Bozius col
lege

a invira Coliprani apud Sur.tom 2.6 1. 1. eiw oi !! 1 , , 1.1.1 7.c refire 5.4 : 17"
edia &qunlis lib . 1. vit. Eligij.c . 26. d Vile S. Maurilije.z. 06. 28. c vira Pártwagos 7
 LIBRI VI . CAP. II. SECT. I. Q. III. 1013
I -git libr. 2. de fignis Ecclef. cap . 8.6 | indiris vinculis, ne in fomno attrella
seg á libr. 15. cap 1 & Sprengerus rent quicquam manus errantes fru .
cap. 1.9.4.p.2. malles, denique ocio fraſimulenim fopor es ligabat fenfus,
etatis noftræ lacobus Gre zeros lib . 3. | brevead tempus , & brachia folvebat.
di S. Crucecap. 18.6.9.cum aliquot ! Sed nimirum quæ efiDeuclimentia , dia.
3 fequentibus , & Petr Ihy zus p. 3. de bali rentario eft in fra hominum facul
demoniac.ca. 44.hbr. de luces infe. tatem :fagavit illum , quipro caftira

ftup: 3.6.68. Sed unum nolo pia ie pugnabat,cum fortiter obſtitoffet. Rer
ter Huere, noratum à Franc.Bencio lic- disreamen vultus ad pugnam admirabi
teris Mediolancol. li arte. Egreffus aliquando Sacerdos
Annomillefimoquingentefimo nona idem ex oppido levandi aflu ergo , in
gefimo primo. Sacerdos quidam Arona xra lacum inambulabai ,perfolvens ho +
agens polleticus erat Deo aditurum no ruriaspreces Maria Virgini Vix du
Dram Societatem , idý uniè noftris ape- centos paffusprocejſerar cu affecutuseft
Tuit. Indigne boc iulie demur , fog ad vir quidam , cum rutila barba & pro
ſolica arma convertit. impuris cogitati milla veſteque magni preiziinfidebate
onibus hominem aggreditur, ita infe. quo puliherrinioatrıcoloris quali nul.
ftis ,ut adimerene fomnum : Surgit è le lusillis regionibus vifus: faniuls erāt à
Etulo miles Chrifti, & le&tirando piorum pedibus duo : cū accepiffer propius, pero
hiftoriis nočles ducit inſomnes: neg, hoc humaniter ſalutavit, numquid udlu
adverſarius,fufpenfam lucern.im ad pa bilate , inquit.perveniſti? renabar for .
Tietem ſic denjit , ut effufo oleo forum te Sacerdos illum Pſalmu, quod ma
volumen fæde prolueret:neque hocfaris: gis mirum , ita preſſa voce,niexaudiret
inter cænar.dum invadir immundo af i tantum ſe ipſe; tum vero'eguirem inter
freu : his à men'a ftatim in cubiculum . & Sacerdorem fermo inftrutus, hoc ore
bumiles ad Deum preces offundens hu- ! dine. Prior eques fpecie rimante , que
msprojeclus. co pro cibo corpori fiagra i eft animorbi infixa inra ? qua ſolicitu
ingerire : ium fic quoquecaco igne car- do mærenrem excedit ? atille dißimu
pezelur , nudat, pedibus terram infi111 lans , mihi bene eſt ac belle fruſtra t:bi
binas horis vel irnas, dun importunus i huius rei quajtro fuit. Cui eques : Mi
calor defirveſierer : dein conijcae fe in humo,mihidare verba difficile eft , cui
cabs! (c [ : vifusin codem Jiraro vide. I detū olim à Deo , ut inirojsciă ,quidrar
remulierem . & stringere eius comam ci is cogitationibusvolilõi homines agi
manuum extentu defileererente arroni lenique : cum ftruffer Sacerdos admi
rus . O adiectulun ! nverlis luminibles rouone defixus eftupess irquentesha
ni'il vide done: bis terve agnovit , | birum.corpusque rorum Inftraret lumio
mu1 . tuul: 6 24 oculori :1dá plioribus no nównfumpts animo . Quod fubiese
Etibus acidiffe leſ 114 : 217 tandem co virtus offre. que meanqit isoleſtua ?
res proceſit, ui mifer iturus cuborumi ! liquid fortulje iuplustes de rebus me
brachia fios manusque ar &te collegarer, i is, quam ego ipe . Chille : Verum
XXX * XX 3 Sosse
 ONVM
1014 DISQUISITI
Societatis Iefuitarum , hic ſtimulus cor
vellicat, hoc te quietum effe non finit.
Sed eu aliasres agas neceffe eft; ad il
> lam cibi aditus non patebit , me vide.
Su picatusalter , ne aliqua ratione in
MAGICARVM .
vicinalem ufum paratu : agebatur ab
uno atquealtero remige , utroque polls
20. Afpicit Sacerdos , mira! ur nex
antea vifum . Nune , f alcipu com .
ditionem , Pallantie mecum eru quar

audiffet à noftris. Non certum facis diu voles , fiftat religroſam vitam com .
quium illud fecerim nic ne: fed ut ita fe, I pleéti ; ut in unam admittarit infignem
fi certum eft Patribus mé excludere, non o fanéticacepraftantem , curabo. L **
absjciam animum , nec me difcruciabo: do egregiam bumanitatem tuam , qua
1 neque enim una eft tantum pie ac fan. I fponte xreris in hominem ignotum : fed
1 de Deo inferviendi via . Rečte sftud habeo cauſas remittends Hac fermo.
quidem , ait egues , mitte illam depe. num vice cum paulum fubfiftere cogen
Étste curam , effubiea indoles ingenii : retur Sacerdos,Prai , Domine, inguis,
s truncus corporis, & hæc , fuper ea, vo poft paulo feguar , nec aliter fecit ac dio
luntas, ut vel in ifta qua nunc uteris ra xit . Tum Salutare Crucis fignum is
tione vie , poſsis innocentiam tuers: fronte exprimens, atque in loco cordis,
quod fime andis , aliam terram vide, penfilem corollam baccis conferiam
ube Deo vivas & tsbi , Arona relicta: ſacris,quibusprecesnumeraniur,mann
iam meſequere , nec temere erie conſul prebendens precedentem fubfequitur.]
tum rationibus tuis ; oprima apud me Deliere ad Crucem fubito apparere

eris conditione : non lacto inanibuspro- cques , famuli , cymba , remigelque.

mißis, huc refpice : haccum diceres, Quis non miretur tot colortuplicaras
brumenam pragrandem manu perinti- colubri tortuoli fraudes , unico's .Cru
ebat crepantem argento, Egit gratias cis figno nebulæ inftar dilipitas ? Es
Sacerdos , non potum ad praſens uti Ginon is ( Lector ) præoccupsius 200
liberalitate tua , ut fidem meam pre meore vana , nihil dubiro, quin Wie
fem Ecs elſie Arinenf i & fubitointerfa ri impudentiam virulento & tontuo
tus eques : Quæ ifthac fides, fine publsilo ſermone conantis clevare quami.
ca ullafponfione auechirographo ? An plemet prodiderat narrationem , lis
tegninguaginta tres eris inbra ( neque , vehementer dereftaturus. Illud quo .
enim plures aicepifti ) addu &tum habe- que velim potes , & in memorifi
bunt. Affentiebatur hec axduens non ſi nam recondas , quod B. Fortunatus
ne admiratione : fed coniectura ducebas dilerie prodidit , aliquando San & os
tur ad ſuſpicandum , ad illius aures per biſce divinis remedus quædam alia
manaſſe omnia ab alsque Aronenfi. Tá adhibuifle, dicis tantum caula : ut mi.
paulo fidentior : Turiro quo iter inte raculorum gratiam , hoc qual natu
dos mbi babiras ? Pallann sa refpond it ralis remedii velamento ( quz illo
( nomen eft uppidi ad lacum Verbanum ) rum erat humilitas ) obumbra
qui ad nos appellit linzer wens, ad cor , & humanam laudem effuge.

rcat ; ut
 LIBRI VI. CAP . II. SECT. I. Q. III. 1115

sent; ut de B. Rhadegunde Regina idé reftitutum ( d. cap. 45. ) idem narrat,

prodidit , eam Crucis figno tolium
pampini addere conſueviſſe a .
O & avum præbent Sanctorum , qui
in cælis beatitudine perfruuntui æter
na Reliquiæ , de quibus illud , ut in ce
Jis lic in terris verum : Nimislonorans
funt amicitui Deus , nimis confortarus
oft principatus eorum . Fremant, ut lu-
ma bet , Vigilantiani noſtri in curum
illos Principe D. b Hieronymus iam
iugula uit, damnavit eos Nazianzenus,
damnavit Chryſostomus, damnavit
Ambrofius, dainnantEcclefiaftician
pales , damnant geſta San & orum o
moium ; damnat , quæ errare non po-
teftio fidei rebus , Ecclcfia Catholica .
De innumeris pauca memorabo.
web Quotannis ad D.Philippi Apoſtoli ſe .
pulchrum in Sicilia plurimos energy
menos liberari ; adeo , ut anoo milo |
Iuftinum magicis præftigijs ac larvis
mire infeftatum , luppoſuiſſe capiti
frenum Conftantini , in quo Clavi
Dominici unius virtus intexia , & 1cf
tia vexationis no acquietem recepiſſe.
( de gloria Mart. lib.i. cap. 6. ) Geor
giusMonachus ſcribir, oleo ſandarum
Reliquiarum , addito ieiunio & ora .
tione, multos dæmoniacos à B. Au
xentio fanatos.Hanc virtutem lepul
chro S. Hereberti Colonienfis Epifco
pi , tribuic etiam Rupertus Tuitient.
capoule eius vile; de ſepulchro Lutgeri
Monafterienfis Epiſcopi referun : Mo.
nachi V Verdenenſes lib. 3. vita eius
cap. 6. de liplanis capillorum S. Vin .
centij FerrerijPetrus Rauzanus, lib.4 .
vitæ illius cap ul . de S. Guthlaci zona
Felix Crolandicofis in eius vita . de S.
Richarij corpore Albinus Flaccus, in

lefimo quingentefimo quadrageomo cius vita. A pud Cappenburgum quidā

primo , pluſquam ducencæ fæminæ multas malignorum dæmonum infe
huiuſmodi fuerint numerarx : Au fariones pariebarur , ut adije ſepul
&torem habeo Thomam Fafellum li - chrum B. Godefridi , omnia dæmo
bro decimo de rebus Siculs capite fecãdo num phantaſmata evanuerunt. b Me.
Idem ccrnimus in Brabantiæ Gela, ad rico iraque S. Bennò Milnenas E ,
S. Dyinpoalepulchrum , in Flandriæ piſcopus toto vitæ ſuæ tempore reli
Rorhoaco , ad ReliquiasS. Hermetis: 1 giore Reliquias Sandorum colens ,
fcribit Turonenfis puerum ægrotum , cas tamquam cæleftem quendam
cum bariolo traditus fuillet lavandustheſaurum venerabatur . c Merito
incantationibus , lortibus , ligaturis ; | B. loannes Damafcenus Sanctorum
pro vita morti mancipatum : alium ! Reliquias vocavit Fontes (alstiforts ,
eadem lue laborantem , ſumpris de ſe . ex quibus plurima ad nos beneficia ma
pulchro S. Martini pulveribus ſanitati nane, ſuavifiimumque unguentum pro
fimit c . ) Mrrito
a Fortunar l. 1. vita S. Rhadeg.b D. Hier.contra Vigilantium D. Nazian orar.de B.Cypriano
circa fin.D Chryf.in orat.contra Gent. de S. Babyla eg hom . 96.9 2.ad Cor.Amb.ſer.7.891.
Rufin ! 2. hifi.c.25.Soc.l.3.0.16 . Socom 1.7.c.6 .Niceph.l.10.6.8 'Greg.Turonen, b.2.negbor.mart .
6.43.plures alios citat ex noftris lo.Gibbonus Erud Diſput.de Sanelis an 319.excuſa Treviris g.
Bozius his.deſignis Eccl.c.7.11.6 r2. Thyr P.3.de demonia.c.43. g adhuc accuratius po
3. de locis infe lisc.67. Himultos citant quib. addo Theof. Albafer.de veneratione Sanctorum
o ſer.deSan Forum Reliquijs. Sur 80.7.ex Anonymo coas Ameo S. Godefr. d Emſerus 6.25 tin's
wsta. ch. 4.de ortho.fid.col
1016 DISQUISITIONVM MAGICARVM

M : 11010 ! olio . & hodie ad eorum monis impetuosreprimendum , & alia

f6 ;!" ) ir ain'iituta fuerunt peregrina pericula areiroscada,jam in vla sore
unre, & lulpenlatot corolla , a'q; a Alexandri primi tempo : 2, & famoci
nathina. Cavendum dantaxat , ne Ca:holicisomaibos,magno cum fig.
questo hoccululandiflimofuperfti au, retenta honorataquss, Memax
norisceremonias miſceamus , ut mo . in vita D. Gregou Magus loannes Dia
net Syive terverbo reliquie Sanctise copus Mopaiterii,per cius aſpectone,
nim odiofaluperftitio , grata religio . à dæmon bus liberautodie miracula
Toiteta id fuis B. Glyceria Martyi, ex iad apud Indos ízpe renovarur S.
cuius corporeis exuviis unguentum Plora refcrunt alii excipla: de lole
Suav Bunum & faluberrimun morbis pho quondam Epiphanios Icubit,
omnibus medicamencomfuere fole ! cum adhuc ille ludzus eflei, inſanum
bat.q : adam vero die, cum Epiſcopus quendam ab eo per aquam Croce ti
Perinthi inſciéter argenteum quod . gnatam ſanitati reftitutum : de fanida,
danı vaſculum emiſler , quod Magi . quz Magicis prait: gristo aquá trzas
cis minifteriisimpenſum fuerat, con- formata parab2101,Pallidius 1 Qax ,
tinuo deliclacri fluor ungucnti. Re cum B. Macarius aquam bened willet
novaperculfus Antiftes ad preces confu fuperque caput eiuspiecatus fudiflet,
git , divinog, impulfus fpiritu var novú fecifleur, quod crae , omnibus viden .
amovit , & antiquum repofuit,ac proti- tibus fæmina videretur b.Apod The
nus unguentum ficuts prius ſcaturire odoretum Marcellus Epiſcopus loves
cæpit. Quocircarem diligentiusingui Apameni Fanum cum diucrit,arron
rens,comperit vas illud nefandis rebus dzmonis ſpectrum Aapmz yin ng
fervaffe, quod fimul atque ad Impera materiam ligncam depafceretur, im
soris aurespervenit, babita queſtione, pedire cerncas,aquam ignaculo Cru
tinti criminis reum uti par erat,fupplicismunivit ( hoc eft benediant ) & ca
cio affissuffic ] Narratur à Nicephoro iuflit Aamwanaipergi:cont:dam nó
libro decimo octavo capite trigefimo fe- ferens improbus ille aufugit,& aqua
cundo. quali oleo excitatusignis , momento
Nonum , in Eccleſia quoque veca . temporis Fanum confumplı .B.1 he
Tiflimum , & mitæ efficacitatis eft , a . odorus Archimandrita Doxas omnes
qua benedictione facra Solenni ritu aqua benedi &a folebar repeliere, cui
adid infteruta; c. que duplex , una ba morbos à dæmonus illatos, ut å ples .
pulinalis, in Vigilia Pafchæ & Pense- linoillo apud T antendiam , qus obvius
coltes conſecrari folita, quæ iure Ca.damoni in forma canis ,folo iliwa brats
nonico comprobaturd : alsera luftra- i ingravißimam agritudinem incideret:
lis , fingulis Dominicis, initio primiu a Theodoracuiufdam Tribuns dans,
Jacti , conſecrata , nominatim ad da sn quabomines animantia omnia à
demombas

a c. in Sabbato ; de nec quenquam de conf. d.4 . b , Alex , l. epil 1. Cons.Nanseuf.cs

5. Rhegino l. 1. dedi . Ecclef... 210. al. 2. epifl. de reb . lapon. sp. 2. b Erhan hartj. 19
palind Laufjac.c . 19. Theodor, hs . hiftor. si 21.
 LIBRI VI. C. II. SECT. III. QVÆST. III. 1117

demonibus erirciabantur , d cum domeſtici | dicta, & ad effugandam inimicinequitiam

pranderent aut cænarcnt,lapides ſuper men . orationis virtuteimpregnata eſt, liquorque
fats iaciebantur. Ex quo magnus omnes ter- olei-itedem ( en chrilma ) Apoſtolica aucto
rer invadebat, & mulierum tela rumpeban ritate benedictus hæc deferatur:quorum al
tur, & tanta ſerpentium & murium multi- pergine atque litura , mox ita effugabuntur
tudo domum occupabat,ut pra formidinein ! hinc inimici virulenta phantaſmata ,ut amo
eam ingredifnemo auderet. Domum igitur I plius {ua non audeat inferre machinamens
Dei ſervis ingrèffus totam noctem pſallen ta . ] Hactenus Anonymus, D.Huber
do , & Deum obfecrandotraduxit, & aqua, tidilcipulus vel familiaris , ſcriptor via
cui benedixerat, totam domum aſpergenis, tæ illius. S. Eligius Noviomenlis Epif
:: eam à ſpiritibusimmundis liberavit. ]Ha- copus quinquaginta amplius energu
ctenus Gregorius Presbyter tæpius menos fimul , porrecta eis aqua bene
iam citatus. Idem poftea hoc quoque dicta liberavit, ut refert æqualis eius S.
recenſer illuſtremiraculum . Apocomen. Audoenus a , Sed & S.Laurentius Diz
fis viciincole bovem occiderunt , ut carnibes nelmenfis in Britannia , & S. Annon
eius vefcerentur. Contigit auten :, ut omnes, Archiepiſcopus inGermania ,& S.Ma
quiex illis carnibus comederant,in morbum clovius in Galliis , alijque duo apud
inciderent , c iacerent ut mortui, & quic- , Petrum Cluniacenſem ,ſæpedæmones
quid carnis reliquum fuit , nigrum evafit ac hoc rore fugaverunt b : nonne contu
1
færidum . Quiigitur ex carne illa non guſta, maciores dæmone Germani , Galli,
rent,id quod acciderat,viro fancto nuncia- j Britanni Calviniſtæ , qui tam ſacram
verunt. Qui reſpondit,exitium iftud à pba- 1 undam ,ut hydrophobiatque lympha
lange Demonum , qui per lebetespertranſie- ci averfantur ? horum unus è numero
jant, proveniſſe. Et cum eo tempore nonpos į v Vierusſcribere fuitauſus, in Græco .
ſet cum illos diſcedere,benedixit aqua , quam rum Ecclefia hanc aquæ benedictio
perunum è fratribus mifit , ut periclitantes nem, ut ſuperſtitiofamdam pari: quæro
conſpergeret , eiſque bibendam propinaret. 1 in qua ? non veteri: quomodo Theo
Quo facto , cunéti tanquam èfomno ſurre- dorus, Theodoretus, Palladius ap
xerunt,præter unum ,quiniortuuseft. loan - probarent ? Agnoſcit aquæ benedi.
nes enim procurator, cuius fratriea calami- ctionem D. Dionyſius Areopagita
tas contigerat , xon exſpectans riri ſancti cap. de Eccleſ. bierarch . & in Scholiis
benedictionem , accurrit admulieren vene- ad eum agnoleit Pachymer . fol. 128.
ficam , dum eros incantationes adhiberet | Anergo in adhuc recentiorc Schilma
fratri,ille animam egit.]S.Huberti Epil- rica ? nihil miror hæretico tales pla
copi Leodienſis,veridæinonomaſtygis cuiſſe duces. Sed accedant & certæ fi
habitaculum multiplices catervæ Dæ . | dei quædam narrationes : Riga anno
nonum invaferant : id animadvertens 1582.Rutthenusquidam , cum fapius nione
vir Dei , puero dixit: V'ade,aqua ,que sa retir , ut cum Ecclefia Romana rediret
cerdotali confecratione ſale admixto bene- | in gratiam , ſemper autem obſurdeſteret,
Yууууу fine
a l.1.vite S. Eligii 6.20 . b vile Sur.in vitis horum San & orum ,de Cluniacen.li.s.6 7.com
14. plura recenſentem de Viaqua benedide Gretzerum 24.decruce 6:36.
 ONVM M
ISITI CARV
Iu8 DISQV MAGI

finepænitentia deceſsit. Ex eo die varia ſe in capiti, & ftatim adeo vexari cæpit dolore,
eius domibus spectra domefticis offerebant, ut pene deſiperet: confugit neſcius quid as
aßidentibus auferebantur menſa , nemine geret in adem ſacrami, incenſum caput im
comparente : cubiculorum fores , non modo mergit in vas promptum aqua luftralis, con
peſſulis, verum etiam fera penſili obfirmata, valeſcit ; maga comprehenſa in queſtione
toris cardinibas evertebantur:è ſummis adi- dixit, ova ficfuiffe venenata, ut guſtansibus
bus lapides ingentes iaciebantur pice fædati, interitum , extuberationem tangentibus.
quosſe traclaſſe perhibet Sacerdos è noftris: effent paritura.] Littera Trevirenles an
quidam auteni Polonis, quem Pater idem fe ! n11588.
vidiffe.ffirmat , adeo gravitereſt vulnera Mulliponti anno millefimo quin
tus in vertice , ut dies aliquot iacuerit femi- gentefimo nonageſimotertio. Virgos
pivus : in eadem domo cum multum ftrami. tate provedtior tor incita furiis, ut obfella
mis effet , id totum in minutiſsimas partes diceretur , recitulis à Sacerdote nofiro Lille
comminutum eft. Denique hace id genus niis , infect. altera maleficiis epota falutari.
alia cernebantur plena terroris , quæ non aqua ; alia vexata à maligno fpiritui appenſe
obſcure, quantum fibi ius in iis adibus ad collum facra cera cæleftis agni ad fe re
ſumpſiſſet Satanas , indicabant. Ingreſſus diere: mox confeſe deceſſere è vita , ci!NE
in eas is, quem dixi, Sacerdos cum comite effentprecibusintenta. ] Sic Litteræ Pro
altero , aqua benedi&ta thuregue adhibitis vinciæ Franciæ illius anni .
expiavit:quo exorciſmo omnis tumultus da Franciſcus LopeziusGomaraquoq ;
monum conquievie , id quod multis deinde i teſtatur dæmonum ludibria & appa
gratiis adium Domini teſfutiſunt.] ita lit ritiones apud Indos tribuspotiflimum
teræ Collegij Rigenlisillius anni. medijs difcuti & depelli lolita efficaciſ
In Mexicana Provincia fedes etiam me : venerabilis Sacramenti Eucbari
Paſcuaræ Societas noſtra poſuit , ibi ftiæ præſentia,Crucifixiimagimbu ila
circa annum milleſimum quingente. | latis. & aquæ benedictæ afperfione id
fimum octogeſinum ſeprimum , ( ut i que non ſemeliploscacodæmones In
Jitreris Provinciæ illius accepimus )erat dis conteſfos.lege Hifl. Mexicana cap.: 35 ,
Inde fæmina puer., quem cunctis noctibus, Decimum exhibent remedium res
cum cubaret , eripi ſibi à latere ſentiebat , aliæ Catholico ritu ſolitæ benedici ad .
deinde reponi, quo raperetur ignara , ipſe hunc effectum , int cereæ forma orbia
puer interea vitali fpiritu in dies egefto lenta | culares Agnos Dei vocapus , propter
sabe properabat ad finem : buic puero falu. | agnam unain facie impreſſum ; de quo .
farefuit in adem facram deduci, có luftrali rum effectibus liber exſtat Vincentij
Aqua adhil itiscomprecationibus facria, ad Bonardi , multa quoque Petrus M.:
fpergi. thæus in 7. Decretal . cum conicecran
Sequenti anno octogeſimo octavo, tur à Pontifice Maximo , poftularille à
Kiro cuidam Treviris mulier ruftica , nefcio. Deo , ut devorè geſtantibus Deustria
quid oporum offerebat, excipit pileo pediſ buat , quæ breviter his verſibus com
fequus, mox pileum eyis expoſitis imponit plexus fuit Frulius noſter:
Popu
 LIBRI VI. C. II. SECT. III. 110

Pojtulat in primis ſacrati adfpectus ut quidam , cuiusin ædibus, varia dicebantur

ugni. aliquet iam menſes ex occulto voces exiſtere.
Agnum adcæleftem concita corda lever: familiaris is erat demon , qui variis modis
Vtquefalutiferamemores vitaque necif- conabatur hominibus illudere. iaciebat fixa
que , prægrandia , nullius tamen capitis detri
Criminis e vitii noxia vincla terant. mento , vafa quoque domeſtica altè iach
Heftis ut infidias Stygii ac certamina lans , non frangebat.cumque in his tedis fi
vincant, dibus caneret adolefcens,damon, cunctis au
Decipulus mundi,carnis & illecebras : dientibus , laſcivis cantibus proſequebatur
Corporeos nobis morbos , cafuſque re- teftudinis fonum , aperteque damonem ſeeſo
pelli, ſeiactabat. cumque adium Dominus unà
Prafertim horriferos , mortifico quepe cum coniuge quoddam in oppidum , ad fua
1.1 tit. negotia diſcederet , comitem ſeſe damonado
iunxit : cum autem ille madefactus aqua
Item grana benedi& a,cerei benedicti,fal pluvia rediret , nequam fpiritus anterertit
benedictum ,&• panisbenedi& us. Inter quæ ſublatiſque de via clamoribus, pramonere
panis benedi& io tum ob antiquitaté, domeſticos cepit , ignem ut exſtruerent, he
tum ob crebra miracula , celeberrima rum iam effe in ianuis, totum imbribus ma .
fanè videtur . Etenim & meminit illius defačtum .
non uno loco D. Paulinus in Epiſtolis Verum cum ita fe illudi Dominus adium
4 : & eo uſi contradæmoncs varij San- ¡ intelligeret , minitatus eft dæmori adduciu
cti viri , ut Beat. Elphegus Cantuarien . rum ſe patrem de Societate , qui è ſuis eum
fis in Danis ſanandis (auctor Osbernus in fedibus exturbaret. ille verò , ne id faceret,
eius vita )& S. Wolphelmus Abbas in lamicare, minitarique inimicitias , &
morbidæ fæminæ curatione ( auctor odium , & quamdiu Pater in iifdem adibus
Conradus eius difcipulus in vita S. DVol verfaretur fore, ur ſeſe conderet & occulta
: phelmi) & B.Hildegardis cum impro ret . Venit tamen herus ad patrem , & rr 113
bo amore nobilem puellam Treviren- illi narrat ex ordine , domum etiam mutat ,
ſem liberavit ( Theodoricus abbas libro & fe illis moleſtiis liberet obteftatur. Pater
tertio, de vita S. Hildegardis capite nono. ) ne imperita multitudo elata cupiditate pi
& S. Marcellus Abbas Eugenii cuiuf- dendi,id quod fore videbatur ,accurreret ,ad
dam uxorem ex ipſo mortis limine in eum fibiproficiſcendum non cenſuit : tan
vitam reduxit , ut narrat menle De . tum monuit ut ipſe, & tota eius familia ab .
cemb. Metaphraſtes. Sed ifta fatis lucis generali confeſſione peccatis,ca •
multa pijs , impijs nihil faris , ut cre leſti pane ſe confirmarent , caverentque ne
dant , quidvis plus ſatis, lit nauſeent . I quis aut ex domeſticisaut ex externis ,fer
Lege, fi lubet , Gretzerun libro tertio. de monem cumhulterrifierent , neveex eo , ut
S. cruce capire origefimofeptimno. Ace.pite antea fecerat , occulla perquirerent, ride
& ilta ex Epiſtolarıta:ſtoriapu is no rent porius , quo ab eo duerentur , ut
ta : Drepanifuit anno 1585. paierfamilias ortsex mendacii patre planè contemnerent .
Yyyyyy 2 illi

a vide Stepin Disritisilil.2.de ritibus Eccles.Ca:h.ca.s8.

2120 DISQUISITIONVM MAGICARVM

Illi cu fe facturos recepiffent omnia , dedit Is puer Archiepiſcopi & Civitaris

eis pater ex confecrata cera agni cæleſtis petitione in Collegio noftro incluſus
simula rum quod filie cervicibus,ut qua fervatuſque,doncc docerctor que ad
omnium maximè à demone vexabatur ,in . | diſciplinam Chriftianam neceffaria,
ſererent. Hic terrere demon cæpit clamoris ut cum poftca rediſſet in aulam , Sa.
bus filiam minitarique ni ceram illam 4 . cramentis religiosè munitus à dæmo.
briceret , fore ut ei obtorto collo animam num laqueis eriperctur , quod & de.
eriperet. Sedillipatrismonita deconſilia nique fa & um , etli poltea relaplum
feonti, Cim loquentirefponfanon redde criminis polt aliquot annos padas
rent ſeſegue inr comcontra hoftem Sacra dediflc dcbitasinaudivi.
menioruin telis armarent, facile fe ab eius Anno fubfequente in eadem die
infidiis moleftiiſque tutati ſunt. tione fuit adoleſcens rufticus , ſed
lo Trevirenfi ditione hoc ipſo peracri ingenio intra quintum deci
tempore , ut funt plurimæ illic ſaga: mum annum . Hic non femclacreſc.
guadam puerum oito circiter annos natü, rat ad feralem locum ubi permittife .
fuis preſligiis ac carininibus-circumventit, minis mares , & ætatis teneræ maiori.
in eas ſedes folstaerat abducere, ubiperli- bus dæmone magiſtro cpulabantur ,
centiam noctis ac tenebrară nefariis lufi.noctis licentia diſcrimine pudoris ex .
bus indulgerent, hic fueq og : partes pue. Nin & o. Ipfe tamen nondum Deo Deipa
rodzbantur , ut dum illa choreas conferris raque renunciarat , execrandus nendum
manilius inter ſe ducerent , is ear um falta precationes feceratdamone præeunte.Felis
tionem tympano profequeretur ;nec modò tantum cerebrum cum fumpfifat in cibi,
ludorñ erat chorique ſpectator, fedfæpè et decreſcente luna fentiebat ſibi mentem
iam praftigiarum quibus ille humanis cor. imminui. Vbi Trevirenfem ingreffus eft
poribus vitiſq; nocent. Húc Archiepifcopus urbem . quam nunquam antea viderat.co
deductum in aulam cuftodiri iufsit, ut Ca. nimirum ducente ad fupplicium , qui du
t : chiſmo cuius erat planè rudis , imbuere xerat ad maleficium . uti funaricues dedin
fur:cuicum facerdos nofter effigicm < itus eft in ad s Principisur feorfim ab aliis
leltis agni , de cervicibus fufpendiſſer 1 : a . certa in domus pariecutatus à noſtru, de
& tu adfuit demon, grariterquepuerum in monem excuteret . Sed cum einullade
trepans quodtam facilè ſe decipi paſſusel . m.ne nofie daretur quies:conuouriſques
fer iuſsit ceram illam , ni vapulare vellet, quibus diverberalatur , vel cerca cthigie
abijcere zerritus puer imperata ferit , come lacriagni , quam ad collum habebat, fala
tinuoquedemon , eo quod iam metuebat 12. An hiepiſcopo placuit mirte in Coile
# 11010 , ad muros urbis eum abripit , ni gium ocietatis: nec bic quidem fuit mile .
gro que impoſirum birco ad impuriſsimus iropax , nifi folemni ritucubrirle expisio,
fag.arum regiones momento transf:11 pretium erit quædame iis memorare,ges
Qui cùm aliquandiu inter veneficas lari ab ipſo narr abantur,ita enimo; fimet in .
1affet,reftituitur iterum in Palatium fra i friile: ti exercereturnoſtra commi .
&ta impliciraquenodus refticula; unde cera rio , fuit unusè illa e borte qui glorier seg
illa pendebar. ] eft quadā nocte indicabant enim can qe
fuiffer ;
 LIBRI VI. C. II. SECT. IT! 23

15 fuiſſet ) dormienti tibi potionem peftiferam , demitteret in pectus, bulla agni cæleſtis
ingeffiffe , reperto ad te aditu ex occafione, Corpus quidam animamque diro anima
agni Dei, quem iturus cubitum reliqueras | rum predoni devoverat temporepræſtituto:
imprudenter in menfa , quod ſipaulò capa- 1 hora ferè inſtante ut fæpè prava confiliai
cior fuiſſet calix ,mortem nõ effugiſſes. Certè & nimium calida reputantur poftfactum ).
ipſe Arcbiepiſcopius dixit , fe poft illam no. I maftus atque anxius adit ſacerdotem : eum
eten ita infirma fuiſſe valetudine , ut per | dum confulit trementibus labris , deerrantia
aliquot dies decumbere cogeretur. Cum hæc bus oculus , repentino pavore, Opein , excla
dicens in magna corona nobilium non face . mat , infelici, quem tu expedis, pater,auxi
ret fidem , ad Profectum Vrbis , quin se tes liare aliquod ſacrum. Quærenti noftro, ec
inquit, noſtre Lamie bis invaferunt,fed ab | quid novi? Aftat, inquit,ante oftium hoftis
ea pixidula quam ferscontinenter , ubi funt Operiens abeuntem cu noſtili vultu mini
imagines bine, cá nefiio quid confecratum tans raptum ex condiĉto , ergò huic quoque
( Agnum Deiintelligebat ) ſunt à conatu fimile remedium allatum eft. Neque has
repulſe de brum geſtationererum confeſſus Junt fama incognita.
eft profectus.] Ruſticus cum inaudiffet Oenipotenti age
Alius á dæmone obleflus , canem re riros , qui veneficia praftigias certis
magis ringendo & laxando , quàm ratio- , medicaminibus abigerent , in collegium ve
cinando & loquendo hominem , ſe effe often nit, medicinam ( boc verbo utebatur)petens
1 debat : hic à Burgundia uſque ad nos ad . adverfies diabolum . interrogatus quod intel
dud us, viqueſummacompulfies in templum, į ligeret nomine medicina: bud ſiso,reſpon
non priusdefiit canem agere, quam agnus du : nihil enim præter additum habeo : fed
Dei , in collum infertus eft: tum demum illud quicquid eft , diabolum figit . DATA :
obmutuit, & humanitati redditus, ſalu- j igitur particula cerea , quam falutarem fer
tari animum confeſsione purgavit , idem fit adio, 11t.paulo poftuni è noftris ipfius op
3 amuletum , alteri fuit eodem modo la prdım iter facienti, cum propterea obfidere
boranti ] tur à pluribus , ſeptuaginil amplius fuerint.
Ex litteris Germania ſuperioris, collegii difpertiende ]
Eriburgenfis, Anno 1590. ex eadem Tuin etiam è Turonenfi collegio
Provincia in hæc verba Oenipontani: per ſcriptum : Puella recens nsprui collo
ut' gravitati morborum medicamentorum Cata ' , poſt burarum trium irritam luctam .
reſpondet utilitas , terriculis diaboli oppo . ( 12m borrendo ſpećiro, ſono vocis motugue :
nitur multis in locis , lacrarum plangan . corporis energumenum referebat : mox bre
cularum , uſus, ex eo genere nonnulla po vi geſtatione facr.ltæ agni imaginis , quam
néntir. Affirmabat fe quidam inferes deſti à nobus acceperat , eft in priſtinum reſti
natum objcelera commiffio, furuifque agita cuts . ]
tus in vocabas damonem (ibande , quem Subidem tempus Avenioni mulier:
adeffe monftrabat , paventibusaliis, indicis maligno vexata fpiritu , cui fuaferar u
intenta : bune perlanavi : unus è iluffris mol nius è noftris ut conveniree facerdotem da .
116tto primò delinitum vcrbis , moxetinin ad to interia parentibus cole ;li agno , quem
confefsionem add.cum , duildia, quam prè . I ignare infierunt in viſtem ) cum confi.
Yiyyyy Y 3 lium
;1122 DISQVISITIONVM MAGICARVM

lium oblivifcitur , aut differt , à quatuor | Deus benè vertat , exclamat : boc quoque
quafi felibus per fen:Stram raptata eft ſie fecundum fulmen demonem abegit. Reddit
no
pra domefticum rectum : mox audivit ! atcrtio ( berebat enini adhucinfixa ani
humana voce minantem præcipitium , nifi Mio folicitudo, é pellax non defirebat ) mu
ceream imaginem abiiceret , quam in veſie lieron aſsimulai pollentem atute ac forma:
habebat. Insellexit illa quid effet, & agno- ! in jituprum illicit lafciva voce gefixque, nec
vit fuafores mali . ergò magno animo ne- le continer intra verba , vim adferi reniten
garit facturam , ftatimque converſa ad ti:vociferatur invenis opem implorans : 16 .
preces , relicta eſt ( ut eam invenit mari currentibus ſubito domeſticis, improba fe
tus excitatus clamoribus ) de recto fu- vies evanuit : at ipfe confectus laffitudine luxe
Spenſa .] quente animo repertus:rogatus timoris cau
Anno 1590. Treviris , acceptama. fam & clamoris,nehifcere quidem :adeo is.
doleſcens iniuriam , cum infigni rerum cebat rigentibus oculis exanimatus, per nie
iactura , à quibus minimè debebat fere- tum etiam voce amiſſa : igitur collocatar
1
bar iniquius quàm Chriftianum deceres: in lecto ac refovetur, finulque reporatur 4.
ita dolore arrox có mæroris immodicus , nimus afperſu aqua piacularis. poftridie
cùin fub crepuſculum folus obambulat, de rem omnem exponit , & noftrorum fuafu
·monem haud occafionum ignarum , autſe- facris myſteriis, confecrata cera, Cateriſque
gnem , obvium habuit , effigie viri nobilis, armis formidatis diabolo , inſtructus , ita
atro colore, exhorruit primum , ſed ſalusdi- perterrefecit adverſarium , ut apparire
êt a timorem dem fit . Quarenti cauſam tri- deſierit. ] Bencius in litteris Rhenanus d.
futia, reſpondet quod erat:tùm dæmon pre anni.
ciſam omnem fpem recipiende pecunia per Fit tamen aliquando Dei permillu,
validiorum potentiam interverſa : proinde ut hoc remedium non juvet, ' maximè
ſequatur : compenſaturum oninia levi ne- quando per aliud gloriofius vincere
gotio : Cui adulefcens. A notis mihi decrevit Deus , ut per nudum adiner
ab amicis importur , a d babebo fidem i leſu vel Mariæ , verillimo id centu
ignoto , e quem nunc primum adſpexi ? comprobatum Auguftæ Vindelico .
bone Delus. Hoc extremo dicto velut ful- rum anno fupra millefimum & quin
minatum monſtrum hominis in auram ces gentefimum nonagesimo primo. ubi
fit. poftridie eadem hora idem agitanti, of adeptio conſecrata cera cum imagine again,
fert ſemulter amæno cultu, orat breve ſpu- ! multis prafens remediu a in borrificis à dis
cium fecreti receffus:abnegat iuvenis: inftan bolo monftris, terroribus nocturniis fuir:
tem repellit. alicui tamen ,quafi contenineret demos , pé
Exin ſuadet illæ , proferat è cubiculo lam apparens, & magna oblats vi argouri
gladium , & in adverſum parietem impin- | ad flagitia impellens , retinaculo perrup:s,
gat:recufat principio: demum , nefiius quid abiectoque involucro ; lelu e Marix in
ageret ( autcura abſtulerat mentem ) mo vocata nomina ſaluci fuere.] Idema in lic
rem gerit : inter feriendum parietem , I ter.Germaniæ Superior.
Ando

a Es unam remedium . b En fecundum.Tertium .Quartum .

 LIBRI VI . C. II . SECT . III. 1123

Anno 1589. mulier quædam , quæ le cum illo religiofum habitum ſuſce
chirographo , quod proprio ſanguine pruros in SS. Bonifacii & Alexii Ro
confcripferat , le dæmoni devoverat; mæ monaſterio ; led promilli contem
cum reſipiſcenti illud damon ſapiùsoftenta- prorem à Deo lue anginaria percul
fam . Vicina morte delatum ad mona,
ter,freta, divini agni,praſidio,cuius ima..
gine pećtus munierat , cuin reddi chirogra. chum periille inſtanter , urin Mona
pburn fibi iuſsiſſet, tundem vidit illud in ci chum reciperetur, tandem obtinuille.
nerein á farillam converſium ad pedes fibi poftquam igitur ( 'verba funt auctorisce
1
abiici. ] Idem in litteris Colonienſ. & ! libri ) hecacta ſuntin monafterio,volens“
Trevir. Collegii . Deus oſtendere,quantùm interceſsione ho. “
Vndecimum ſunt pia firiptae feu a- rum anctorum flectaturad miſericordia, “
wuleta fucra ad collum appenía, utſym- quam liberaliter liberet peccatores ad "
bolum Apoftolicum . Initium Euangelii eosconfugientes : permiſit cuneum eque “
D.1o.n.In principio erat,66. velplálmi Sinun arınatorum malignorum spirituās
alicujus particula ; quo & olim uli mul. per ſupradictam viam facram vifibiliter "
ui, & lcribir Eman . Czta a Hormutii difcendere , prediikum Franconem requi. “
noftris temporibus, hoc pacto dæmo. rentem ,quem iudiciaris definitione ſe fer- «
nem ex energumena pulium . Sed ut VIIM viciffe * glorianteria tabut. Taliver's
hoc remediam liclicirum ,duas condi. enim altercando , ablatum perquirčilo viji«
tiones B.Thomas exigit :b Prima eft, ut funt veriſeadportam inovajlerii. Vbi riõa
piis verbis nihil fuperftitiofum admil. invenienies el'in reverſifint triſtes multas
ceatur.verbigratia,Gi Gideret quis figu- nefaris iaétantesin Sanctos.Quiduire.“
cu un rx ,colorive litterarum , vel inodolcri quriti furiſsētà ricinis monasteri,quid hoc"
pruræ , velmateriæ membranæ, velaffet,rijponfum : Erdiko2cm fervum eorú.co
tramenti: fecunda conditio, ut recta ablatum à Bonifacio úslexio , e muiſji.
ſit gerentis intentio , veluti li pius ver tando adiciciā :, remanfije per quod e?!!2.50
borum ſenſus obfervetur , fpes verò vincere putalait. Onlod ubi Abbati Ger
figitur in Deum ,idque fiar,vel ad pro Fratribus ab audientibus nunciatum eft, “
feilionem fidei veræ , vel ob alium fubtiliter perquirentes profesſionem regu .
prum & lanum finem ,effećtusqueà di- larni non illum feciffe in venerunt. Quu "
vina potentia , fub ejus beneplacito ex- studiosè fuita animailla carnefeluitaeft .
pectetur.Vide quæ diximus , lıbr 1.9.de | Ex quo datur intelligi , quort miſericor ,
Periaptis, & periummalis.Duodecimum difimus Deus, quem cuncta i onafticior- «
accedar , fide: daca Dco præſtatis pu dinis umplerepermifit,meritis Sanitorum sa
ra feu Viitorum perfolutio.Nurrar M.Ba- Bonifaci sexii, quorum filiragium
ronius Annal. Ecclefiaft. rom . 11. an toto cordepetierataboinnibusinfidiis ini.
no Chriſti1004.ex M.S.codic . Calli micorum eripuli, ad laudem u gloriam ."
nate : quendam Franconem *Marin nominesſul Amen .
gum ( familia adhuc fupereft inter mo Vlumnum accedar, Pulſario Campa .
ſellanos ) promuille loanni Canapario narum Ecclefia Catholice ( nam hæretici
magis
2 Comment, yer.Indic.b 2.2.9.961971.4, * correviciſſe..
152 # DISQVISITIONVM MAGICARVM
magis ahke sasur tonitruis bombar. Vnde admoneo te,urtibi confilas, & lo
darum ) quem docet experientia quo cum hunc omnimodis perniciofum dereline
tidiana darconibus adeò infcitam &il quas, da mecuin rècedas. Parati enim fum
inimicamele ; ut ab iis excitatæ teni . te ab his malis eripere,& Abbatiam meam ,
peftatos vel ingruentes impediantur, qua Cripta ferrata dicitur perductum ,onai
veljam ortæ ledentur & aliò avertan te ibi honore fublimare. Ad bec frater-Te.
tur,ut rectè docuit Concil. Colonien- fpondit. Ego hinc exire nullomodo poflumi,
ſe; a & confirmat exemplo quodam quia & claufura monaſteriiprobiber ,
Venerabilis Petr. Abbas Cluniacenf. b ! fratrum me multitudo circumdat. Tunc
Cum aliquando ( inquit ) frater quidam, diabolus; Necego,inquit ,quamdiu bic fue
loannes nomine, natione Italus , regula. ris,te in aliquo iuvare potero: ſed fat qualio
ris diſcipline ſeveritarem faftidiens, etiam bet arte,ut ſepta monaſterii transgrediaris
fugere de monaſterio cogitarer : ipfe ei. quod poftquam feceris, egoſtatim adero, te
diabolus Abbatis ſpecie aſſumpta ſe obtu . que ad locum meum ,ut dixi,perducam . Sed
lit. miſericors Deus, qui non permittit nos teir
Nam duobus dæmonibus in ſpecie mona tari ſupra quam ferre poffumus, non ultrs
chorum fecomitantibus , fratri in quodam paſſus eſt boſtem procedere:fedfuut fcriptum
monaſterii loco ſecreto joli reſidenti, nsulta- eft,qui fecit illum , applicavit gladium
queſecum volventi , opportunum fallendi. ejus.
tempusſe inveniſſe credens apparuit , çique Quando namque hoc agebatur, fratrum
aflidens dixit : Ego (frater ) modo luc ho . conventus in refectorio , ex confuetudine,
Spitandi caufa diverti : ſed caſu te confpi- hora cænandi reſidebat:qua expleta à Prio
ciens , agnovi multa te ſolicitudine labo- re ,fecundum morem , unoidufcılla percalje
rare , multoſque in corde tuo cogitationum eft. Quofono audito mox demon, qui abba
aſtus verſare. Quorum cauſa, licet quibuf. tem ſe fingebat,actus derina virtute, à fra .
dam referentibus mibi ex parte nota fit: tre ,cui loquebatur ſe abripuit, o precipiti
fi tamen eam plenius indicaveris , potero | Curſu ac maximo impetu ad latrinus , quL
forſitan utile tibi dare .confilium . Vndes proxime erant , tendens , vidente fratre
quis ſis , & quare maſtusſis , amico qua iam dicto in earum ſe inferiora demerfir .
renti expone. Cumque fraterille ignoto ,ut | Idem quotidiè fatentur maleficæ , 6,
putabat , homini ſecreta cordis ſui aperi quando à dæmone ad conventus fe
re formidaret , & fetantummodò natione runtur , velinde domum referuntur,
Italicum eſſereſpondiffet : demon, quimo. fignum campanæ audiatur; confeftim
nasbus videbatur, adiunxit : & ego ipfius dæmones iplarum bajulos (purcum o
regionis abbas ſum , & tibi benè in omnibus nus in ſolum dejicere, & fuga trepidos
auxiliari poffum . Novi enim , licet tu reri dilabi . Recentiores biſtorias ex adis
geas, quod Abbas Monafterii huius , & ce- judiciariis fideliffimè depromptas ,
teri malè te tractant , neque ut dignum eſ. cum Martino de Arles, & Grillando ,
ſet honorant , inſuper multisfæpè iniuriis, non paucas , necillepidas fuggerunt
vexant. Binsfeldius, & Nicol.Remigius; qm
Capi
a cap.24.b lib.i.de mirnç:13
 LIBRI VI. C. II, SECT. III. 1125

fapienter nos a admonet cavereà dua- | nas) baprizent.Sed ( quod Vitus Amero
bustechois Lamiarum mendacio con bachius etiam non diffitetur , ) non
ſutis: dum inquiunt primò hunc loni- benedictio illa, de qua ejus præceptor
tum campanarum inefficacem eſſe, alcuinus, fed quæ fortallistun irrep
%
poſtquam tempeſtas ſe in territorii, ſerat fuperftitiola quædam baprizia
ubi campanæ ſunt, terminos penetra- tio & intinctio campanarum in a
vit: quaſi verò aliquæ potentiæ divi- | quam ,prohibetur. Alioquin etiam be
næ fint metæ ponendæ ; vel Deus non nedictionem alibi à Gallis ſcriptoribus
ſemper paratus fit nos à maleficiis cum baptiſmi nomine[cio nuncupari, Ivo,
expedir, eruere.alterum , dum ajunt, fermon. de Sacr. dedicar. Ipfum inquit,
non prodeſſe fonitum campana , cui templum ſuo modo & ordinc baptizamus .]
dum luſtrabatur , concubina Sacer- Quid hoc,nig benedicimus vel conte
dotis nomen impoſuit. quo quid ma cramus ? Hanc benedictionem etiam
gis ridiculum ? Græci olim noverant. Nam apud
Obſerva hic ( Lector quæſo) duo. Gregorium presbyterum lego > B.
primò vulgus cenfere campanas bapti. Theodorum Archimandritam intin
zari , quod & Maximilianus I. Impor. nabulis benedixiſſe. vixic autem ille
putavit, ut patetex gravaminibus ſedi D.GregoriiMagni temporibus. Nola
Romanæ ab eo propofitis : arripiunt in Campania inventas campanas Stra
hæretici , & acerbiffimè in hunc mo bus eſt auctor, lib.de rebusEcclefiaft. in
rem Brentius , Calvinus, Wiclevus, i de à Nolis polæ , à Campania campa
quem vocant, Campanabaptiſmum , in næ , putatur ante mille annos D. Pauli
vehuntur. Sed hic mos illorum eſt, af- nus Nolanus Epiſcopus inſtituiſſe , uc
fingere Eccleſiæ crrores idiotarum , ut tubis veteris Teſtamenti argenteis &
transtugip & ſchiſmati ſuo nefario & corneis c ſuccederent ; & populum
menſtruplo colorem aliquem indu- ) ad feſtorum culcum , miſfarum folem
cant. Verifimum eſt, quod rectè do- nia , & horas Eccleſiaſticas convoca
cuit Cardinalis Hofius ; b campanas rent : quid hic Deo diſpliceat? benedi
non baptizari, ſed benedici . Legant cuntur: ut fragore ſuos ſpirituales ho.
ipfum Pontificale Romanum ; de ba- les terreant & repellant. quid hic ſu ,
priſmo nihil invenient. Legant Alcui- perſtitioſi? Nomen illis in beati alicu
Bum Flaccum , & reperienchæcverba; | ius honorem imponitur,ut illius,quali
Neque novum videri debet Campanas be - commendetur tutelæ vas metallinum ,
hedicere & ungere , & eisnomen
eisnomen imponere.. divinæ laudis inſtrumentum . quid
En tibi verè & integrè ritum totum . ! dignum reprehenfione : Effectus ils
an hoc eſt baprizare Sed ecce,inquiatlos non tribuimus formæ , ſeu arti,
aliquis , tibi in Capitulari Caroli Mag- vel naturæ metalli. Non obtuſa adeò
ni prohibetur,ne qui clocas ( b.e. Campa. I Catholici pectora geftamus , nec Sol
Zzzzzz veri

2 Arles tra &tat deſuperft.Grillan. 1.de fortil.quaft .7. Binsf.de confor Malef. poft concha
w.dub 6. Remig.lib.x,demonol.cap.26, bls.cont. Proleg.Brentzii. Numlo.c629. Lex.23.
Sophøn.1,1ofeph.l.z.ansig ,c.is,
 M
IONV M
U ISIT CARV
1126 DISQ MAGI

veritatis ab Eccleſia càm procul aver multis peccatis homines abftrabere,

ſus radios fuos elongavit . Non aſſeri aut præterita peccara expiare , aut pa
mus , quod Petr.Mexia, a diſcuri hastienti meritum adaugere, & ſpectanti
procellas vi fonitus aerem diſlipantis. I bus patientia aliarumque virtutum
fecerit hos efficacius fulphurea belli lpecimen præbere.Quid ? quod & Gen .
machina , poppyſmis foret velle lovis tiles intellexerunt, præſtabilius & feli
fulmen diſpellere. forer in Gencilium cius eflc , patienter adverfa tolerare,
. opiniones deliras incidere , deærisſo quàm illæſum nihil omninò advería
nitu dæmonum fugatore ; de quibus fortuna deguſtareid
videndi Alexand. Aphrod. & Macro
bius.b CAPVT III.
Tribuimus ergò vim efficientiam .
que omnem confecrationi fivè bene- Quorundam remediorum Ecclefiafticoruna
dictioui , fic divino iuſſu ceu diſpoli contra calumnias bereticorum
rione operanti . Dei virtus , Dei di defenfio.
gitus agnofcendus, talia Deus divinæ
our supporectionis & potentiæ fuavi- ISOExtel
OLEMNIA ia femper
memilis gremio jab;etu
qui
ter omnia diſponentis, & fortiter ope
tantis figna notasque Ecclefiæ Iponlæ ditione & pietate implumes puli evo.
ſuæ tribuit. Servi nequam dæmones larunt ; quotieſcunque vel tei tracta .
hunc locum , quafi Dei vivi imperan . tio , vel malè illos inens adigit de cæ
tis fugam recognoſcunt præconium: remoniis ritibusgue Eccleliz Catho
haud aliter quam ſubdisi omnes etiam licæ dillerere. Ferunt tanien inter 603
inviti , regii ſalviconductus fignum re furoris & maledicentiæ palmam , qui
verentur.c Theologiam vix , ac ne vis quidem , à
Obſervandum præterea, Non
Non ſem
lem- limine lalutarunt ; impudentes que
per EccleGaſtica illa remedia elle eſti dam medici , arrogantes grammatici,
cacia , neque ſemper homines per ea & litigiofi legulen , abot luriſcontul
maleficiis liberari: duas verò hujus rei tos vocem , & ſanctum auguftumque
cauſas præcipiras videri , alteram pec- nomen rahulis proſtituani ; qui divi
catum inaleficio læn , vel medicinam næ lapientiæ , cui vera juris diſciplina
adhibentisi maximè fi ea non vacet lu-innititur , tàm luot expertes ,quam ma
perftitione , vel modicam fpem fi i ledicentiæ virulencæ perici, & fuperbia
demque habeant ; propter quæ indi- hæretica turgidi.
gnos effectu ſe præſtant : caulam cen Luminaria juris duo, unum læcu
leo alteram ,majusbonimægri feu læ laris , altcrum Eccle6 - ſticz junipru
i,nam afflictio & ægricudo ſolent à dentia , ſuur : hoc Soli , silud Lore
noo
a in Silu . variar.lea.lib.2.c 9 , b Alexand. Probl.43.1 2 Macrobal } 6.19.vido Magen
micel.lib.4.cap.14.c vid.de his Guilh. Pariſienjem bodeleg.fol.44. Stek. Darka Ldeistre
Eccl1.c.2 . Binsf ſup.d vide D. Aug.lib. decim . Dei c.27 2.83.99.9.79. Chrylbomile
in 6.4.ad Ruman.
 LIBRI VI. C. ' III. 1127
non abs re liinile dixeris, jubar unum non creditur. Addit probationem fe .
fudit radiacus apex Imperatorius , al- cundam , ut incantatores diris evocationi
terum Pontificius Solem huncà mun bus diabolos ab inferis evocant : ita exorci
do tollere conantur hirabuk , quia le malignosſpiritus ex hominibus cani
Pontificum ; qui B. Petro , in cla- mantibuscertis precibus recitatis “ ufur-"
vium , & legislationis poteſtate , fucy ! patis,additiſque aliquibuscæremoniis, cha
cellerc ; lanctiones ignibus tradiras, racteribus, execrationibus, & fæpè reperito
'ex hominum memoria , & tribuna- Deinomine, Maria, & Sanctorum ericere
lium ſublelliis excurrere obſtinatè ni conantur.
tuntur. Divinum ergò jus ignorant Vide comparationem & ride , in
quod non agnoſcunt: quare neclu cantacores diris carminibus dæmones
riſconſults,fed leguleii merentur audi ex interis evocant : & c. insprimis fal
re. Vous de hoc grege caniņam ſuam ſum illud , Incantatores ex inferis dæ
facundiam ante aliquot annos, in ra mones elicuiffe :aerii tantum fuere, &
bioſi 'fori jurgiis venalem , fcriptis nondum in inferni malam manfio
uno in capite latis , rufepyas , prodi- nem compul . inde nullis patet exitus
dit , fed & inſcitiam ſuam & antiquita- ad magorum carmina. Soli Dev hæc
tis omnis ignorationem , quin & cere- i poteſtas cos emittendi competit. Sed
bri læg velaniam fimul orbi propala- | ignoſce hoc erratum Leguleio, & qui
vit, Godelm . libr.1.de Lamiis cap. 6.à. ex Chemnitio , Aretio & Lavathero
Num. 21 lectis obiter,ſubitò Theologus. Dein
Reprehendit primò Exorciſmos Pon- de non qui conatur pellere decorpo
tificiorum , & dicit annumerandos ribus dæmonem idcircò Magus , quia
exorciſtas Pontificios incantatoribus , conatur , ſed li magico ritu conatur.

cur quæſo? primum , quia Aretius fcribit, idcircò ( inquiet ) dixi id eos , conari
hos ut plurimum eſſe Magos. ſcribit Are . certis precibus , characteribus , execra
tius vah ; quantæ fidei ? quantæ nimi- tionibus , & c. de characteribus , quod
rum hoftis Pontificiorum hæreti- | ait mendacium eſt ; Pontificii exorci,
cus Zvvinglianus idoneum teſtem ,cui itæ iis non utuntur. de precibus , re
credas injurato. hoccine cſt luriſcon- fpondeo , illas quæ in Pontificali Ro
fultum effe , tales reſtes adducere? fed mano præfcribuntur , Sanctas & pias
video addı multos alios , & quos hono. eſſe,nihilque continerc quod fapiat Ive
ris (credo ) cauſa nominabar, Chemni- | perſtitionem : velcedo , quid illud ?
cium , Lavaterum , Peucerum , Bodi . Execrationes , diabolo ingeruntur noi
num , & Wierum.benè quod ejuſdem ut hoſticonvicia tantum , quod ma.
farinæ. benè quod hæretici aperti cæ gicum tamen non forer , fed ab urentia
teri, unus vel hæreticus, vel fidei nul bus auctoritate , à Deo Apoftolis &
lius ftatæ , inteftabiles omnes; & una fuccefforibus corum concella , in po ,
linca inducenda domina , uno verbo nam criminis diaboli, & pænæ illius à
rejiciendi : inimico iurato contra boftem Dco inflictæ commemorationem ,
1 Zzzzzz 2
quid
a Pro exorciſmis.
 VM
SITION ARVM
DISQUI MAGIC
1128
quid hic magicum ? Deinomina repe . res etiam facis ? non opinor.Si non fão
tuntur, quia Dei potentia his declara- cis,eedo diſcrimen:cur noftri.incantar
tur: eaq; declaratio demoniadmodum tores & non illi , qui quod noftri fa.
odiola , Deo honorifica eſt . nam Dei | ciebant ? a diſcrimen nullum oftende
virtute ſe exorciſta dæmonem expul. re potes : nonne morralium inepridi
furum fperat, & confiretur. quando mum te calumniatorem meritò pro
tamen , Bearæ Virginis & Sanctorum nunciemus ? Sed ecce diſcrimen , olim.
nomina adjunguntur , ( nec enim id hoc in primitiva ( inquit) Ecclefia fuir pe
frequenter fit Jidcircò adjunguntur,ut culiare donum : cùm autem boc donuni eiici
fit quod dæmonem mordeat: qui ſeab endi demonia in Ecclefia defiſſet, XaxoSy
his fæpè victum , læpè triumpharum arce,illa ad fuperftitiofos exorciſmos , and
meminit , & tali nominatione vehe- ! Magicas verius incantationes tranfit , st.
menter cruciatur : præterea ,ut hi San- Chemnitius ait ..
ati, & præſertim Deipara virgo Maria Pergit nobis . Oraculum ſuum ex
( quam contemprim caninum illud os Chemnitii cortina depromere Nos
Mariam , nudè nominat) interceffione Chemnitium cæteris , quibusejuslibri
ſua energumeni à Dco liberationem referti ſuntmendaciis , hoc imprimis
obrincant ? Quis ( ô caput infanum !) illuſtre adjeciffe contendimus,nec fim ,
queat hoc incantationi adlcribere ? plex iſtud , ſed in uno multiplexmen ,
multi veftrum Sanctorum invocatio , dacium . Primòmentitor, cùm ait,
nem , quam calumniosè, tàm inoptè ac hoc donum ejiciendi dæmones in Ec 1
frigidè, in hunc uſque diem impugna: cleſia defiiffe :quâdo enim defiit, quod
runt : non eò tamen inſaniz prove & i, quotidie videmus per totam Euro
ut Magiam in hac invocationc ullam pam ,ubi Catholica viges,vigere:quod
cauſarentur. Fatetur poftea in Ecclefia in utramque la Indiam propagavit ?'
primitiva peculiare donum füiffe , voce, bu Indicarum rernm Annales evoluc , adia
mana & poteftate divina de corporibusob rempla Catholicorum per Italiam ,
fefforum exigere diabolum vel compefceres Germaniam , Gallias, Hifpaniam : free
& hi ( ait:) dicebantur Exorciſte,propterea quentius nihil invenies narrationibus
quod manus vexatis à cacodamone impone veriſimis eicctorum dæmoniorum ..
bant , & folemnibusquibuſdam impreca- Deeſt hoc donum in Proteſtantium ,
tionibus & obteftationibus démones eiicie. Synagogis,fateor a:fed illæ partes Ec
clefæ elle , ſchiſmate nefario , defie ..
bant.]
igitur te ipſo (miHorto ) teſte in runt. Secundò mentitur, xar ofnhias,
Ecclefia primitiva Exorciſte , füerunt : vocans hanc obſervationem Catholio .
qui quo nuncnoſtri eodem & nomine , corum . Obtemperant illi divinæ jufe .
dicebantur , & cadem ex cauſa & co - loni, & ritum ab Apoſtolis per manusi
dem ritu : ac munere fungebantur. acceptum retinent : Gbi promiffum
Quid igitur in noftrisculpas ian idem ſciunt : In nomine meo dæmonia ciicient:
wulpas in veteribus: illofriciacantato- | fidei, quam mordicus cuentur,, hanc:
pro .
a.vid.Th yra um dedim oni a pa 3.6 .40.
 LIBRI yr. CAP. III.

promiſſionem annexam fallere ſciunt | di onus illis incumbit: nondum pro

non poſſe. hac illifidircia,i proximo bavere.
cum iuvandorum caritare inducuntur Nec probabunt : quid enim queunt

ad lufcipiendum cum dæmone certa idoneum mendacio proferre pro .

men : hac freri, divina eos iuvante gra- bandor Veritas mendacio nequit luf
tia hoftem occupatis ſedibus etiam- fragari moleftia nos liberaffet Godela
num expellunt. mannus , fi quid in Cæremonia exore
Terriò mentitur , cum ait ad fuper- cifmi Magicum fit , attuliffet.Non ru
ftitiofos exorciſmos deflexiſſe & Ma : (paremur,nec fingula perfequenda fo
gicas decantationes. Proferanrexori rent;in exorciſmo, perſone,res;verba in
silmum aliquem ſuperſtitiofum , ex tentio; reperitur, Perſonæ culpa nulla :
Cæremoni. Ecclef.Roman. quod nonou obfelli, cui licet ab Eccle&a remc
minanta dium perere , quam novit pharmacoe
Ptoferant inquam , ſi poſſunt.non peiam à Chrifto morbis fpiritualibus:
protulere,quia non powere.In retam inſtitutam . nopexorciſtæ : nam inſti-
gravi,tam capitali; nudis affertionibus turus hic ordo iam ab Apoftoloram
utendum non fuit:non fuiffent uſi, ni- fermè temporibus, ut doctum cap. preces
fimentirentur. Ex Mengi libello via dentia non eorun ornatus Namſfolai
deo illos quiddam frultularim inte ficinguntur , eamgụcenergumenis inijo
xville de Nominibus Deiparæ : quæ ciunt, qua meminere feliciter fic uſum
nomina illi fanè, veregue tribuuntur: Pontian Bonevallenſem Abbarem b ::
fi pieras ac devotio Mengi illa libi ſciunt bac dæmonem qnal ligari, &
centuit adijcienda cæteris : quibus Dei memorem fieri, cum effe Chriſti cap :
virtus dæmoni obijcitur , quaque ille civum ,& à Chrifto lubiugatum ; fupeso
iubetur egredi: quid magnopere cul- pelliceum induunt,quia hoc ordinis &:
pandum , nifi illis quiDeiparam vilis Offreij eorumeſt lignum : ficquc figni
mancipijloco habent, qui eiuslaudes i ficant ſein pugnam non privata teine
& præconia non ferunt ? Sed nec nos ritate , ſed ab Ecclefia ftipendiatos ali
omnesprivatos exorciſmos de diverſis ctorarosá;procedere.Rerum quæ ad
exorciſtis ,pro cuiufq ; devotione com hibentur vitium nullum invenias . fi
pofitos, defendimus: folum Ecclefiæ adlantaccenfi cerei:teſtantur lucisad
Catholicæritum , & publica Eccleſiæ ventum exſpectari à vera luce Chriſto,
auctoritate introductos exorciſmos, 1 & fugam poteſtatis tenebrarum : fita
tuemur: hos ab omni ſuperſtitione.va- gelia & alapæ accedunt,moderatè fity
cuos , & expertes incantationum afle non urcorpus obfelli lædatur , fed ut .
rimus: neque hoccertamen fubire có- i contumeliæ impatiens obfeffor diffu
tra quemvis adverfariorum decrecta giat: Wum hoc remedio ; D.Grego-
mus. hmc in nos rela torqueant,fi quæ trium ; D. Anberrum , & alios feliciter,
inveniant: hoc ipfi fcuto facilè illa de docuit : qnide iris sitibus egregiè Pét.
pellemus, ne latas Kauriaut: Proban- Tyræus-y-Cuius tantùm ounc veſtigiis
ZZZZZZ 3 ; info
a fe& tio ,, remed. 41. bovita S Bern.l 4.cap.7%.
 DISQVISITIONVM MAGICARVM
110
infiftimus, a Manum exorcizandis im- ijs tincta imbutaque merita Sancto
ponere, docuere Apoſtoli, & vir Apo- rum , fructum meritorum filijcam ló
ftolicus B Martinus , cùin Terradij gè patentem , & per omnia membra
fervum Treviris expulſo dæmonio li corporis ſui influentem conhderans:
beravie. Euchariſtiam in hunc finem citius moveatur, ſeque à nobis exorari
energumenis & oftendere , & fumen- patiatur. Sic ergò per Chrilti & famu
dam præbere :quàm efficax ſemper & lorum Chrifti merita , interdum exor
frequens fuerit : legere potuiſtis capite ciſta obſecrant. Nec ociofa cft Sancto
præcedenti b nec opus repetere. rum nominatio : quorum olim nomen
Deverbisresæquè expedita. Verba dæmones non tuliſſe conſtat: ex ijs
exorciſmi ( ut rectè Thyræus ) vel ad quæ de Beat. Antonijnominc Athana
Deum diriguntur , vel ad Sanctos, vel lius, & de Litaniarum recitatione ali
ad dæmonem , linon ſufficiensiſta di- į tradidere d. Nihil ergò Magicum in
vilio : oftendent quid de hit: equidem his ad Sanctos verbis. Dæmonem ex
nihil invenio. Ad Deum dirigirur pe orciſta alloquitur,jocrepandoeum ſe
titio ,ut peccata remittat, uit miſereatur verè, & comminatorie, & per modum
obfelli,ut potentia lua dæinonem con- imperij , ficut habent auctoritatem à
primar , utexire compellat. Hoccine Deo : quo modo loquendi & cijciendi
Magicum dicent ? tollant igitur oratio dæmonem Apoſtoli utebantur , fecati
nem omnem , ut ieiunia luftulere. Ne- exemplum Chrifti: fic etiam folitos in
gent fidem hiſtoriarum omnium : qui crepare dæmonia primitivæ Eccleliz
bus efficacitas orationis in dæmonum fanctos viros docet Beatus Cyprianus
expullone conteſtata coreſpuant Chri. ad Demetrianum . Adiurantur ànobis com
ftiDominiauctoritatem , id in D. Lui torquentur ſpiritualibus flagris, & rerbo
cæ Evangel . capite nono. aſſerentis. Ad rum tormentis de obfeffuruns corporibus, eii
Sanctos qux diriguntur,dirigunturut ciuntur damones. & omnium optimè
ad Dei familiares amicos , & cæleſtis Prudentius:
regiæ intimos Palatinos , gratia valeu Intonat antiftes Domini , fuge callide
ces , ut nobis impetrent , quod à Deo ſerpens,
obtinere contendimus :perimus , ut ipfi Exue te membris , & fpirasfolue latentes,
intercedant . Eorum adiungimus interi Mancipium Chrifti fur corruptiſsime
Jum merita : non ut æqualia Chriſti vexas ?
meritis ( per hæc enim illa eficacia Define. Chriſtus adeft, humani corporis
funt , & fine his illa nullius meriti fo ulter :
rent penitus ſeparata) nec enim ut me Non licet utfpolium rapias , cui Chriftus
ritum Chriſti diminuant : ſed ut pci inbafit,
mum & præcipuè Deus filij merita Pulfus abi, ventoje liquor. Chriftus ska
afpiciens , & oculos ultra porrigens ad bet, exi.
Nec

ad.p 3.64.46.eum adi.Le &tor . b feff.z.remed.a. cvidefup.fe& .zoramed.socio Thyra jop.

num.649. d videfup.d.fe & .z.remedos . cIn Apotheofi.
 LIBRI VI. CAP. III. IIG
6 Nec Chriſti lelu nomen folum in . teftate fibi concella & promiſla, dæ ,
culcatur , fed & alia Dei nomina , & monem in Dei nomine eijcere , & fuæ
cuncta Chriſti miraculat idem Pru. I conſortem naturæ hominem ea miſe
dentius : ria eripere. Siergò nec in inente , nec
... torquetur Apollo. in verbis , nec in rebus, nec in perlonis
Nominepercufſus Chrifti, nec fulmina Catholici exorciſ:ni quidquam eſt vel
Verbi ſuperſticiolum , vel incantatorium :
Ferre poteft : agitant miferum tot verbe eant nunc Novarores noftri , & toties
ralingue , in hac lira delirent .
1 Quot laudata Dei reſonant miracula Pergamus ad impij hominis reli
Chriſti. quas inaniloquentias. Ait , Salem quo
Adduniadıurationi ( qua voce ulus que exorcizant ut fit omnibles fumen
Cyprianus) dum exorcizant ( fic et tibus falis anime do corporis , de fuget
jain Tertullianus locutus ) alia non diabolum . ] Hic iterum nug.tut. Sa
nalla : petunt nomen dæmonis , quòd lem exorcizamus, & quidem formula
Chriſti faciunt exemplo ( Marc.3.) & quæ exftat in Romano Nidali, inde
fieri folitum ſuperiusdocuia. & G hoc petat qui volet. Exorcizare licet , ut
licet,cur etiam non liceat petere , ut lo iam probavimus. Creaturis benedi
cios indicent, ut ſciamus cum quibus cere licet, nam & Chriftus pavi bene
configendum : petunt caufam ingrel- dixit , & aquæ , & alijs crcaturis prinii
fus:ut à fimilibus peccatis alij caveant, Chriſtiani benedixerunt. Multa reſti
& co vitato vel expiato faciliùs cò ſane. | monia protulimus capite præcedente
tur energumenus , fignum egrellio. 6 , & alia contexuit Thyræusnoſter c.
nis petunt. ut conſtetiam verè libera- j Addo nunc folum teſtimonium B.
tumægrum . Mendax quidem eft dia Dionyfij Areopagitæ , qui in Baprifti
bolus: fed exorciſmi verum invito ex ritibus & olei benedicti ( ſeu chriſma
torquent. Denique iubent illuin in tis ) & crucis figni & benedictionis
certum locum proficifci, verbigratia , feu ſanctificationis aqua fimul memi
infernum , quem ei Deus ab æterno nit , his verbis , ut Perionias vertit d ;

præparavit : vel defertum aliquod, ubi Cum ci (baprizando ) planè veſtes mi.
ncqucar hominibus nocere. Hunc illiniſtridetraxerunt , tùm facerdotes fa
locum exorciſta tantùm definit , ſub crum unctionis oleum affctunt: ipſe
fpe divinæ ratificationis : erectionis cùm inungendi ac perfundendi tec
eniin habemus promiſlionem , exilij exprimendo ſignum crucis initiam fe
illius exempla quædam , non tamen cir , virumque deinceps perfundendú
promiffionem . Rcltat mens syè in toto corpore Sacerdotibus tradidit , ad
tentio exorciltx : 1a Magica non eſt: Matrem adoptionis venit: einla; facra
quiafperat & cupic duntaxat, pro of appellatione invocationeq; fanétifica
ficij lui ratione ac munere , diving po- tis aquis , cum eas erina unguentiper.
fuſione
ad474 6,67 9. remed.9. cd.par.z.cap.45.à num . 625. dule Eccl.bierar.cap.de S.
cramento ollafirátionis,
1122 DISQVISITIONVM MAGICARVM

fufione &c. Græcè , clarius, xj telews 1 & c.Vbi hicillud, quod crepant advera
åtaupiercévravdutdrats Art prov.Xo- farij, aqua benedi& a deleat tibi tue deli,
mi?806 fefe õsiepes ziò Tús xpirews dycové- & a ? Vides effectum non tribui effica
Major. tñs zpíaews Arà 78 oppayiowe citati aquæ ,ſed divinæ gratiæ , quam die 1
τρίς απαρξά μου ,το λοιπόντοις ιερεύσι | bi concedi poftulat, qui aquam fumit ;
τον άνδρα Χρίσαι πανσίμως παραδούς αυ : urilli Ecclefia gratiam divinam Ora
τιςβπιτήν μητέρα της διoφέσιας έρχεται . 1 vit.
και το τάυτης ύδωρ της Ιεράς Επικλήσεσί Herbas quoque benedicimus, & ra
XATdeyedras, xj rpesi 78 wavonesate mos palmarum , & cum benedicimus
mbp8 sauposidéos xúseri, & c. In formu. rogamus. utquicumque ex eis acceperint,
lis autem quid reprehendi merito po . accipiant fibi ad protectionem mentis
teſt. Enillas bona fide.salis hac eft, im- corporis , & c.Mentitur autem legulo.
menſam clementiam tuam , Omnipotensius dum tcribit, hâc verba : Herbis que
æterne Deus, humiliter imploramus,ut hanc que à feexorcizatis certa de concepta ver,
creaturam ſalis,quam in uſum generis hu- borum formahas vires affingunt. quod De
mani tribuifti , benedicere & ſanctificare mnes quiutuntur, ex eis benedicantur &
digneris, ut ſit amnibus furentibus fanitas Sandificentur, & fit eis ſanitas anime
.anima & corporis, & quidquid ex.co ta &tu corporis.Et omnibus bominibus pecoribufq;,
pelafperfum fuerit,careat omniimmundi quiexeis guftaverint , omnem putredinem
tia , omnique impugnacione ſpiritualisnecomnephantaſma diaboli , do omnem
quitia ,per Dominum noftrum leſum Gro morbum , peſtilentiam , & dolorem expel.
Ecce totam quam fraudulenter trun lant. ]
çatam exhibuit adverſarius:neq; in ca In hisverbis primum mendacium
dicitur,ut fuger Diabolum , quod :lle fin- i eſt,nos herbas exorcizare; rátùm enim
git: nec mens illa nobis ea dicentibus, illas benedicimus, quod quantum dile
Credere Calem etficientem fore cauſam crepet ab exorcizationc , vel pueri no .
effectuum illorum , fed illo ſale utenti.
runt. alteram eſt , quod nos has vires
bus, oramus, ut per leſu merita Deus ipſis herbis fic benedi& is tribuimus:
petita largiarur.Eadem mens formula 1 hoc falſum eſt. nam tribuimus ipli
rum ſequetrtium , Aqua,huiufmodi,Deus, | Deo per illas herbas , ut per moralcin .
qui ad ſalutem humani generis maxima ftrumentum , fanitatem & alia illa re .
quaque ſacramentain aquarum ſubftantialiqua operanti. Tertium eſt, quod his
condidifti : adefto propitius invocationibus puremus homines iuftificationcm
noftris,& huic elemento,multi modis purifi: conſequi. Nihil enim tale unquam
cationibus preparato , virtatem tua benedis Ecclefia Catholica ſomniavit ; non
ctionis infunde : ut creatura tua myfteriis modò non dixit, unde colligatur cam
tuis ferviens , ad abigendos damones mor iuftificationem alteri rei, quàm qui.
bosgi pellendos divine gratie fumat effe &tū | buſdam Sacramentis tribuere ; vel
ប

a Fol.116.edit. Moreliana . b Exponit Pachym . Tyu AgueEnBpcy ne de Deipara di&umpe .

tes : fic etiam Maximus foh 78. Bronqua benedict, Deherbarum palmarum benedis .
 LIBRI VI , CAP . III. 1133
ut putarit hæc eſte Sacramenta Sed lithos agnos geltantibus. Vbi hic au .
pergie mentiri & maledicere ; Deagno dis comparationem ſanguinis CHRI
Dui ex cera o lana confede , uique à STI, & agnibuius ? ubi hic tribuitura
fe conferrato afferunt,ferrarü frangit,uit į gno peccati fra &tio. A page calumnia
Christianguiscangir.] ô iaipudente tor cum iuo reclificatore: li quis Ca
iolaniain ? Tunè unquam agnum Dei tholicorum ,auctor veilicelorum tali
vidifti, quiexlana confe & um putas?6 | um , curnon cliqua adſcriptifti:lano
} non vidilti,ubilegiſt ? fi nec legiltı vel ille lenſu, fulpicor , aliquid addebat,
finxifti , vel audiviti. ex aud.co ſolo quod fuliginem calumniæ tuæ deter
Darcare talia , levis elt cordis,& nimis gebat .
creduli. fingere dignum hæretico , di
gnum filio diaboli:qui mendax ab ini Sed quilquis auctor illius verſicuti:
tio, & in ventate non perſticit diſce id noftra paium refert; qui non quid
niaceriam ,contar cera virginea,chri- lingali privati, ſed quid ÉccleGa Ro .
ſinaris ballamo , & aqua benediéta . mana koriat, ſoll ito lumus. Sequitur
Benedicit non quilibet,fed folus Ro . apud rabulā; Debalſamo & oleo, dicīt
manus Pontifex : forma hac utitur ,in . exorcizo te ( andis verba Magorum .)
ter alia ( longuin enim torer tirum io Silte Lector ad hanc parenthelim.cen ,
tum adicribere ) Quaſumus Domine, ſer homo ſcilicet erudicus; Magicum
basagnos.quos de cera virginea in tuum elſe verbú, exorcizote. Acille ipſe lui
honorem formavimus ,facra & perenni , immemor , ex iplomer Vlpiano paulò
unda, belfamoque ſacri chrifmatis per- ante rećtum docuerat,a Chriftianosos
fuſos benedicere, ſanitsficare, confecra- lim vocaros exorciſtas. Vnde quæſo,
sedignerisa quatenus à te benedi&ti: vir- i Gnon ab;exorcizando,ſive adiurando
tutem accipiant, contra omnia diaboli ( vam nihil aliud exorcizare. quàm ad .
ca tentamenta , & omnes porianiestati iurare , ut patet ex codosione textus
effe pofſint,inter adverſa & proſpera: ni Græci Evangeliorum cum Latino ) fi
ina confolatione accepta rullü periculü ergo exorcizo elt verbum Magorum :

.
timeart,nullamque formidont umbră , certè qui exorcizant Magi : ceriè vere
nulla favitia diaboli ant verfutia buma . res illi Chriftiani, Magi fuere , cerie
na illis noceat ſed fortitudinetua virtue Apoſtoli Magi fuerunt , qui exorcio
tis roborari , tuiconfolatione glorientur, zarunt. nam eos imicati ludæi illi fuc
qui verèparacletus diceris, &c.En ma . te , qui verbo uli,quod dicentes Apo.
criain ,en finem & tormæ preces , en Itolos audierant , dixere ; adiuro vos
cui tribuatur efficacitas. Quid in his p.v leſum , quem Paulis pradicat.b No
carpi dignum aut culpari?quid non pi alus fuit admiratione Chriſtus, ſed nu
um & lanum ? peritur,ut Deus bene da increpatione , quia , per quem adiu
dicat , fan &tificet , conſecrer ipſos A raret , maiorem non habebat . Exor
gnos :dicitur fieri ad Dei gloriam : pe. 1 ciſmos Ecclefiæ agnoſcunt , Cæleſti,
titur ut cóſolacione luaDcus propitius primus , Cyrillus, Chıyloſtomus, Au
Ааааааа guftinus,

De agni cerei bened , De balfamido olei benedia , a num . 24.6 Ado. 19.
 1152 DISQUISITION YM MAGICARVM
guftinus, Cyprian. & alii Patres : a led | verbi acceſſione ex opere operato efh
omnium antiquiſf horum D. Iuſtinus cax Sacramentum . Semper nobis hac
Martyr. in Apolog Adiurati ( inquit ) I reperenda, quia non delinunt veterem
damones nobis parent. Verùm dicat alij fuam in limo ranz querelam concins
quis, dixit ideo elle Magicum verbum . re . Viin verò hanc & peccata remittea
quia addirue: Exorcizo te creatura ,olei 1 di , & quæ minora adijciuntur,ut ba
per Deum patrem ESC. ut fiis omnibus , puilmi lacramento collacam doceain ,
qui ex re ungendi luat in adoptionem nolite hic exſpectare: ſeu quia maioris
filiorum Der per lpiraun fan &tum ] ! hoc operæ , leu quia iam ab infinitis ,&
Item : ut per hanc unctionem oleila inter cætcros noitris hominibos Bel .
craci acçipiat un & us plenam remiſſio . larmino . Damner adveifanus Origine:
nem peccatorum , & lit ad refe & ioqui amputari ab hominibuspeccaia di.
ucm mentis & corporis , ad evacuan . xit , cum in baptiſmo donatur remifio
dos omnes dolores , omnes infirmi. peccatorum : damncı Tertulianum.qui
tatais , omnemque agritudinem men cicere 11on veficus, Caro ablutur , ut
tis & corporis .) Srdelto nihil hicim anima cmaculetur: caro ungirur , att
mutent , Atlanè formula ſolemois. anımaconfcretur: caro ſignatur : caro
quid reprehenſione dignum? Exorci manuum impofitione adumbratur, m
zator inanima creacura verbis , led de anima ſpiritu illumineur. ] Jamoet
Le dæmon expellitur vel arcetur: ille ſe Cyprianum, nam ſcribit hæc verba ; is
adiurari ſentit notæ huiuſmodi locu- aqua baptiſmo percipitur peccatorā ra
tiones ſacræ Scripruræ ,iubetur cælum remiſsio : in baptiſmo fanguine corons
audire ,idem terræ præcipitur , iuben datur virtutum . ] damnet Ballium cui
tur clementa , & creaturæ inanimæ o- i baptifmus eft peccati mors, regni cæle
mnes, eriam imperfectiores meteo- fisconciliatio, adoptinois gratis. dam.
rologicæ , hegedicere Deo , & laudare net Eccleliam Græcá Latinamque, cui
creatorem . Adigrantur per Deum Pa léper hic ſenfus,cuius hoc féper fides fi
trem omnipotentem &c hoccine dil Verum aliud adiungit reprehenGo .
plicet ? an malles a liurari per ido um nit
caput . Oleo, inquit, infirmorā ungūs
tuum Islebicnle ? petitur adoptio filio.j tur mēbrabumana que ſunt organa ſi
rum Dei.
Jumum externorum , ut per iftā unctionem
Nonnelicet petere cuius facta no expsetur,quidquid homo iftis mēbris á
bis poteftas,ut filii Dei nominemur linfibus unquam deliquit. Has vi
fimus? non iriburu hec visegeno ele Yes creatura ifta non babenz ex
mento , quod ut lignum adhiberur: naturáls creatione neque divina or.
non tamen ut lignum nudum , ſed ut dinatione > yerbi Dei infts
tuzione:
a Cyrillus Catech . 2. Chryf.homil. de Alam & Eva Arg. l. 1.de Symbo Cypri. ad De
metr. Rab. Maurus , Aru , Strabus fos alii de ritib. Ecclef. Celeft l. ep. I. Ad Epif. Gallis
Li# antius l. 2.C.16.0 19.homil.4. in Cant. Tertuhl. de reſurr, carnis.Cypr.l. 4. epi 7.8461 .
fer, exhort. 4.ad haprifmi. b Chry.how.40. in f. ad Cor.Amb.int ad Cor.c.6. Aug.l 1. de
rupt dgn concup. Conc Val. 3: canos Later iub Innoc. 3. can. 1. Florentin . fub Eugenio 4 in
farma Sacramento Trid.feff. 7oC 1. De chrimate do oleo infirmorum .
 LIBRI VI. CAP. IIL 1135

furione : ideoque mera , verè diabolica, | Tubingenſis. probatum id prius : fed

impia , & blafphema Magia , ut redte
ſcripſit la obus Heerbrandus, primari
us Academie Tubingenſis Theologus. De
hac conſecratione Papſtica ita ſcribunt
Auguſtinus Lerchemer in ſuo Germani
co tractatu , Doctor lacobus Andrea
in fuis Elfingenfibus concionibus &c . ]
Nam verba fubdit Germanica utri
uſque; ne eſſet, quod eruditi , linguæ il cil Moguntin.4.c.39 . Aquæ benedi
1 lius ignari poſſent, reprehendere. Ne
quid auté præclariin verbis illis incluapud Clementem 1.lib.8.conftie.Apoft.
ſum putent Leaoies : Lerchemer be
nediäiones omnes , de quibusiame .
ginus , abulum Divini verbi, agyrtarú
& limiarum opus vocat : Schmidelinus
aurem Confirmationis Sacramentum
merum diaboli opus appeilar ; nec ali
ter probat , quam ex ipſa chriſmatis
conſecrandi formula : & ex crucis fi-
gnaculo,quod Sacerdos adhibet; & ex
cxorciſmo, quem adiungit.Sed , cum
nec exorciſmus diaboli opus fit , fed
Dei; nec crucis fignaculum diabolio .
pus ac ſed Ecclefiæ, ab Apoſtolis rece
pta inſtitutio facratiffima : ne in for
mula quidquam , niſi fan &tum & pium ,
& lacris litteris conſentaneum , coori
neatur; rectè fequitur, maledicum , &
blafphemum fcurram , & diaboli
per os eius loquentis tubam fuifle húc
Doctorem Tubingicum lacobuinAn .
3 dreæ : cumque benedictiones creacu .
rarum non in circulis, & agyrtarum
aut hiftrionum ſcenis natæ , led lemper | rediſplicentem hæreticis : Domine fan
in ulu Catholicæ Ecclefiæ fuerint : fe
quicur Satyri perſonam , & comicum
hiſtrionem agere fuis maledi& is Ler-
chemerum , impiam , & blaſphemam
cenſuram effe Primarii illius Thcologi
Decuariarum rerum benedi& .
addam nuncquædam , ut horum inici
tia fias manifeſtiur. De benedictionis
bus rerum variará reftis eft omnis an
riquitas.Species fructuum ,quas non li,
cet fuper altare offerre,à lacerdotibus
domibencdici,& benedi &ta à populis
(umi, ftatuit Eutychianus Papa , epift,
ad loann . Epifcopos Bathica ; & Con .
atonem ftatuit Matthæus Apoftolus
6.31 . & eum lecotus Alex I.epiſtol.s.ad
omnes fideles,habesin c.aquam de confie .
crat diftin :. & amplexi ſunt Chry
Toit. in loan . homil. 24. 6. 25. e in
Pſalm . 23. ad illid ,ſuper aquas refečti
0.1 , Ambrof.lıb. 1. de Sairament.cap.s
Varadatus , epift.ad Leonem l.babes in
Synodi calcedonenſ.act 16. Criſmatis
conficiendi & benedicendi rationem
præfcripfere nobis Apoſtoli, apud D.
Clementem . lib.7. conftit Apoftol.c 42
lib.8.c.'s , D.Dionyfium Areopagit de
Ecclef. hierar . part.2.cap . 2. D. Iuftină
five alium ad Orthodox.9.14 . Cypria .
num orat . de anétione chriſmat.Cyril.
lum Hierofolym . Catechef.3 . & cateros
omnes. Panis benedictionem & Salis
cili iam probavimus , accedat camea
auctoritas D. Hieronymi de S.Hilari
one,à quo benedi&tum panem omnes
fumebant ; & Nandcrengs Concil.
Canon , 9 ubi & formābabes taotope
& c Paier omnipotensæterne Dew bene.
dicere digneris hunc panērunfan &ta be
ned Elione ut fit omnibusſalus mentis et
corporis, atque contra omnes morbos , es
uniperſas inimicorum infidias tutamen .
Ааааааа 2 14m ,
 1136 DISQUISITIONVM MAGICARVM
tum , Per Domini noftrum leſum Chrie | Gnr, & idoncz ad meritum , & ut gratia
ftum , panem vita , quide cælo defcen . am Deimercantur, ad quam polcca .
ditvớc. dam adhibentur . Vnde & illud faren
Eadem ratio rerum cæterarum , G dum fpiritualem aliquem corum illic
unam licet , cæteras licet codem ritu. effe & um : non quidem ut habitualem
Sic cenfet Eccleſia Catholica , fic con, I gratiam , ex opere operato tubuale
cilia ſancivere ,lic Ecclefiæ lumina do : ( quod Sacramcatorum proprium )
cuere,reclamantHeerbrandus,Schmii nec etiam ,ut vim ex opere operato ha
delin.Lerchemerus qui quibus ? terræ ! beant , ad excandum in nobis aliqué
cubera cæli ftellis , apocalypticælocu : booum gratia motum : ſed quando res
ftæ illis Ezechielis animanubus, fuos illæ ab Ecclelia benedi&tæ 10 ipla beo
ſequatur hos de putco abyſfi duces, Dedictione ſpecialiter ad hunc motu
Gödelmandus : nos cum Evangelicis excitandum lunt ordinarz , per Eccle
Magis ftellam fequamur cynoluram , bæ orationem : cuncpermodum im .
quæ nosad Mariam ,quæ nos ad leſum petrationis, iis adhibris , Ipecialiter a
perducat tramite inoff -nſo. Ille bene . Deo aliquando talis effectus erabustur ..
di &ionem fpernunt, & implentur ma. dixi,aliquando,quia non eft infallibilis
ledi&tione: ideò maledicentia os corú hic effe & us, utpote nulla promilho ,
plenum eft, ideò in cælum os ſuum e . ne firmatus , nifiea quæ orationi ad
i
levarút, & blalphemias ore ſacrilegio. iuncta: Quidquid petieritis , accipietis,
quas adſcripſiaus corum verbis , . etu. &c . Peccata quoque mortalia remit
darunte tendi vim non habent allam : quia hæc
Vines has res natura ſua non habét , line infuſione gratiæ non temitiuntur:
fed habent divina inſtitutione. nam, Venialia verò dimitrendi vim , Gad

qui facramenra inſtiruicChr-ſtus,ſacra, hoc ſpecialiter ab Ecclega fuerint ing.

mentis vim largiri dignatus fuit : fa .
cramentalibus verò, quæ ab Apoſtoli.
ca traditione recepimus , etiam mora .
lis vis à Deo tribuitur , quam Eccle:
fa CHRISTI ( ponla precibus fuis
obrinet, in membrorum ſuorum uti-
litatem . Cæremoniarum inftituen .
ticuta,per modum eundem impetra.
tionis habent . porelt enim ficoran .
do EccleGa bonum motum animi im
petrale , per quem hominis veniale
pescarum deleatur. Expellendi verò.
dæmonesporeſtas , harumcærimonie
arum & facramentalium ad hoc ab Ec

darum & curam , & poteftatem Chri- i clega inſtrutorum , non eft polita in
ſtus Ecclefiæ reliquit,cum myftercorú phyſica fivè naturaliefficencia :led mo
Dei . diſpenſationem Apoftolis, reli : iali duntaxat : co . quòd dæmon pero
quiti ideò enim Apoftolus . ſe mini. j percipiat figna, & verbabumana,& iis
Arum Chrifti & difpenfatorem myſte , obedire cogatur: tùm quia hoc à Dco .
riorum Dei dicit . Ecclelia. autem impe:rat orario Eccleſia , & ficexor.
casinſtruir, quæ & honeſtati, & cultui ciſta hoc per modum imperrationis à
Dvino funt accommod flimæ :quare Deo conſequitur : rům quia Eccklis
dubium effe nequit , quin ex ſe apta ! data fuit à Chrifto fpecialis: poteftas
I.Cor..vido.Concil. Trid.fet 7ican.3 . dæmoni
 LIBRI VI. CAP. II. SECT. III. 1137

dæmonibus imperandi: tum quia da- | ciſque ( Paeribus quicquid agia.us, &
mon virrurem Chrifti , velinviius a. Novanies reprehendout , aperte ſec
gnofcat & credar. & meminerit ſe vi. vandum definitur , & rario Gogulo
& um , & ſuperatum crucis trophæo: rum addirur . Lege , fi lubet. Nun di
fit quafi naturaliter, ut non ferat alpe cimus per un ctionem peccata remit .
etuin crucis , vel mentionem victoriæ li, ut elt unctio : led uteſt Sacramen .
Chrifti, & cladis ſuæ : ideoque ad hæc cum , gratiam conferre, peccata remit.
rimeat ac tremat ac tugere malit , tere , & infirmos alleviare : dicimus à

guam hæc videre & audire . Cæteri ! Chrifto Dominojníticorum , & à Bea.
effectus, nempe fanitas corporis & lacobo Apoſtolo promulgatum a Ec
fru & uum , temporaliumque bono cum illipræceperint , infirinum ungi ,
rum conſervationes , & huiuſmodi, nec oil in membris ungi queat , dici
per modum dumtaxit impetrationis musinepros hricticos, quod vel no
directè & per ſe obrioentur : per acci: lins io niembris ungi,vel alia membra
deos tamen , & permodum remotio - magis unctioni idonea exiſtiment.
nis obſtaculorum obtinentur , coerci- Poſtquam fic Godelm , miſerin ritus
ta dæmonis poteftate : ut ſoler con - noftros debacchatus fuit,unum ex Hi .
ungere in exorcilmis infectorum no ſtoria depromit argumentum.In priſca
xiorum , & tempeſtatum ,ut polt V Val (inquit ) EcelefiaDamonjaciin caiñada
penf. & alioscopioſè &erudite docuit ducebantur , populustorus orabat Den
Franc Suarcs in 3 part.quaft.65.art.4 . *t apud Chryſoſtomum & Clementë le
diſpis.qua eft de Sacramétalibus Hxc gimus Auguftinus quoque libro vigefie
de effectu fufficiant : quæ neceſſe mo fecundo de civitati Dei Sozome
fuit addere , ut adverfariimentitide nuslabro fexto capite vigefimo octavo
Gnant : nos tribuere vim per ſe divinam fcribunt nihil aliud demonibus pellendis:
his cæremoniis. Impudens vero men olim fuiffe ufurpatum , quam precesco .
dacium eſt : nos vngere, ut expietur per ram Deo. ] Videamus quam hæc vera
illam unctionem membrorum quicquid bene, quod ad Clemeniem & Chryo
illis membru deliquit. ) Dicimustan- fottomũ telegamur , fatemur in Eccle.
cumper modum orationis & precis. liam adduci ,vel potius extra Ecclefiam :
ex formula in lacroſan & x univerſali principio in medium ante fores Eccle.
Florentina Synodo præfcripcả : perliæ produci, Energumenos conluevil.
iftam unctionem , O piiſfimam i les populum proiis orare lolitú.quid
& fuam piflimam
mifericordiam indulgeat tibi Dominus tum ? an igirur Sacerdotis nullum in
quicquid deliquifti per vifum , & c. ) & hac re officium ; nifi qood . populi ? an .
quoad membra quodam & non alia non fum quoque exorciitr ? G - exor ..
inungenda , idem illic à Latinis Græ ciltæ
cic erat & exorciſmus. Exorci .
Ааааааа 3 ſtas las
In fin . Concil.in formula Sarramentorum data : Armenis. Innoc. 1. in c . illud fuperfluums
dift. 95.0 Clemens.d.7.0.42. deo eq Bida in epi.Iacob.c.1.Conc.Cabylon .2. canon 4.3 fece
fonen ecan.10 Auguftan.can.2o Moguntinum 4.cano.34.Colonienje 3.par.7.04.18. So. Triin
'den neff. 17. Rabanus lib . 2. de Iuß .cler, capussi
 ITIONVM RVM
1138 DISQUIS MAGICA

ſtas ſalurat Ignatius Martyr ? epiftol. | ceados lacrymas fuas inaillarat, ſe per:
ad Antiochenfi duálomcyú wood lakó- unxiſſet, mox à dæmonio fu ffefana
νές αναγνώσας, ψαλίας, πυλωρούελούς κο tam. Et andet miſer Auguftinum no
πιώοτας , επoρκιςός , ομολογητας. Saluro bis obijcere ? Audet cofingere hu.
Subdiaconos le & orcs.cancores, oſtia . iufmodi, quæ tam clara lùce mendacij
rios laborantes , exorciſtas ,confeſſo- ! plena deprehendantur ? Sozomenum
res . Quomodo exorciſtarum memi . quoque vel non legit, vel non intelle .
nicipleD. Clemens, lebro octavo conftit. xir . afferit ille libro fextocapite vigefima
capite vigefimofexto.ubiquod negat eos primo.non pullu Macariorum oracio .
ordinationefieri:id negat , quia de illis nedzmonem , led ſola increpatione ut
cancum loquebatur', qui per Spiritus (inquit)Macarij Damoniorü increpave
Sanatı giaciam fe exorcizindi donum rant,puella ad fanā mentem rediit,6ilce
conſecucos miraculis comprobabant. peyvanlarde , Gr . Ec quamvis me.
Quomodo Cyprianus a ſcribit,per ex miniffet folius orationis Hermias, non
orciſtas voce humana & poteftate divina tamen inde fequeretur alias non ſoli
demonem flagellari, uri torquers? Quo tos uti alijs remedijs . Vide.qu2 fuse
modo ſcribit Cyrill. Hieroſolymitan. Narravimus. & de Macario , & de alijs,
in prafat,Cahtecef.cxorciſtas per S.Sac. praced. cap. ſection. 3. Vaum reſtat
damones effugare ? Quomodo opta Godelmanni non in nos ſed in ipfum
tus Milevitan. libro quarto.afferit, per Chriftum Dominum telum : nempe,
exorciſmūspiritusimmundos depelli cá đprona peias , uriple vocat , crimen
in deſertū fugari ? Quomodo de exor- quod explicarat paulo ante n . 20. bis
ciltis idem affirmat tot locis Auguſti- verbis : Ad hæc prolatione bori quinque
nus ?b Quomodo iple Chryſoſtomus verborum ,hoc eft enim corpus meum ,
( qué adverſarius obtrudit ) exorciſmis cum halitufacta , fe panis fubftantiam
( inquit) & exfufflationibus clericora ab mutare, corpus Chriftinde cælo detrahere
1 eis immundusabigitur?d Mendaciü ve in hocillum convertere , planèmagice
to eft,quod dicitAuguſtinum & Sozo fibi,& alijsperſuadent.Jôlioguam era
menum ſcribere, nihil aliud præter c- dicandam itirpicus!os impurú & blaſ.
rationem fuiffe ufurpatum . Nam di- phemias evomens aſſidue.ergo Chri
ſerrè, libro illo vigefimo fecundo capite itus Dominus Magus? quiaferuiceum
octavo. D. Auguft.narrat dæmonú vim quem manu cenuerat pancm , corpus
mak ficam ex Helperij domo non lolaj cſſe ſuum . Si caro erat, panis non erat .
oratione,ſed & miffæ lectione, & aquæ si pan's erat , Chrifti dictum verum
benedi & tæ aſperſione , & reliquiarum non erat . Sed panis inquies temanet
San & i pulveris adhibitionepulſamad . cum carne. Imparationem veftram
dit fecundo alium adoleſcentem ad . ¡ infinuas, o arcocrcarie ; vel fanc Chri .
motum reliquijs DD.Protaſij & Ger . ſtum velur dolio aur marſupio inclu
Nalij liberacum , tertio narrat Hippodis:dignus hoc nomine qui inſutus
nenlem virginem cum oleo , cuila- 1 culleo vel dolio in produentem cop .
ijciaris ,

a lib.4. epift. 7. b lib. 2.de Nup. do concub. c 28.6 19. d hom.de Adam do EVA
 LIBRI VI. CAP . III. 1 }{ 9
Äciaris. Refutarunt huc commentum , Chriſtus, docuere Apoftoli, & omnes
2 noſtri Tk - ologi, quotquot fuere. Nec quoiquotper hæreſim ab Eccleſiano
nobis nunc' vacai de Tranſfubfian11 defecere.lub anathemate hoccreden
liatione agere : nec huius loci difputatio dum ftatuitur in Conciliis Romanis
eſt. Videamus ergo quid hic magicum , tribus , duobuscontra Berengarium ,
non illorum verborum quinque pro & 3.maximo fub Innocent.3.item Tu.
%
latio , quæ & Chultus prorali , in ul sonenli confra Berengar. item in Có
cima cæna : & D Petiu . & D.lacobus, Itantienfi contra V Viclephum ,in Flo .
& Divus And xis , in luss Liturgias rentini decreto vnionis,in Tridentini
feumillas retulerunt : & tota ſemper lell. 13 cano . 2.Patres commemorare
Ecclelia fuit amplexa. Non afflatus, longum foret , omnes ad unum pro
cui nos vim nullam tribuinsus, nec et. nobisfunt: omnes veram Chrifti care
iam aliam neceſſariumrutamus,quam nem in Euchariftia crediderunt , om

qui in verbis proferendis necellarius, nes adurarunt, D.lacobus in milla lua,

Gloqui line halitus exſpiratione poſſe- , rogat ni Spiritus San & us faciat bunc
mus , halicu opus non foret: li credere- panem corpus Chrifti, ciquod etiam
mus halitu (pccies panis contingi de in Liturgiis D. D. Ballii & Chrylolto.
bere ſuperſtitioſi ellemus, Ginhalatio habetur.D.Ignatius Epift.ad Roman.
ni illi vim tranſfubftantiationis tribu i aplov 7ő soč bew, apo óupariov , đp?ov
eremus , ftulti excerebratique meritò suns o ipiodp: 78 xpi & , quid aper
audiremus , nihil autem tale Catholici I cius : ſed & D. Dionyf. Areopagita a
credimus . quare menticur more luo hunc panem vivificum dicit habere
Leguleius mentitur etiam cum ait no vim maximam perficiendæ Sanctitatis
bis & aliis perfuadere , quod corpus tās lepouthesis w Tátus évzapisicy. vocat
Chriſti de cælo detrahamus. Nam cen facratiſſimam Euchariſtiam isputáty
femus eciam Gne ullo‘Chrifti Domini tuxupeslav , addit b Chriſti dominiſeny
motu localı , hanc tranfubftantiatio- ! rentia iudicatum hoc Sacramentorum
nem fieri poffe. li potelt per motum Sacramentum , live myſteriorum my .
localem , cur non poreſt Gne moru lo- fterium , hoc eft auguſtiſsimú & præci.
cali , ille qui eſt omnipotens. nam popuú.indy ishxała TdexdervovýMãyxa
telt per le qui.quid per cauſam lecun . enyémova ,Zenélővienets , accuinulat præ
dam poteft. motus autem localistan . cerca ſimiles laudes mulias & magni
tum foret cauſa extrinſeca præſentiz ficas Diu. Pauli diſcipulo dignillimas ,
Chriſtivihil autem illi iacriofecum eſt HuncGalliarum Apoftolum , curGal,
vel ſentiale. Non eſt etiam Magicum lici Calviniltæ non audiunt: video.
putare panem in corpus ( hrifti con . quod , nequcaut eludere teltis aucto
verti : immo eft fidei arriculus , ab.ini. ri'atem , co illos contugere. u : negent
tio Eccleſiæ ſemper retentus. dixit cffc libriauctorem ſed quodo gant
auctore ? nullo quod ſciam recintore .
Quim
a ca. 3. Eccleſ, hier. b . 6. 2 de Eccl,hier. Negant Beza in N , T. Schaij cos quidam
alij de hoc genere.
 DISQUISITIONVM MAGICARVM .

Quamvis quidam olim dubitarior,ſta- cætera vocabula antiquioris illius, ck

timu tamen eorum errorab ævi illius ius, quibus nunc uſus, erano fæculi, re
ſcriproribus fuic confutarus. Que du cinuerit. Puerilis plane illa hariolaro,
bitandi quæſo cauſa idonea , cum & & acumineiſto , quod quæ ncc lurit,
res verbis , & verba rei refpondeant, & nec fuere, videre fe credit, & alios libi
utraque primitivum illum ſpiritum credere Manlianis iubet imperi's , di
Eccleliæ penitus redolcant ? vide ( Legna : multoque magis quod de Man
Etor ) malitiam dicam , an impudentjá ? | dris & Mandritis, lepidum ſcilicet apo
ipſam phraſis antiquitatem , qux ma phorcrum apponit : cuius merito dia .
xime idonea eſle debuit perſuadendæ tua inaurata locecur in Căliltorio Lug
veritati , contra vericatem incorquent . duno Batavico , vel potius , quod in
ali hoc argumento utilicet, cui vetes ú Miſcellaneis Lugdunenfibus victilo
libri relinquentur lui? proclive ſemper lebant , noix avimperetur. Vnde eriam
fuerit dicere recentiorum aliquem Gc ) probat Dionysium huoc ( quem Ss
ſcripGlle ,uc affectet antiquitatem cum mium , honoris cauſa , pro lua innata
duo fint ad dignoſcendos fcriptores modeftia, vocat)fedteles monachos
idonca iodicia , ſtylus & teftificatio nominare : idcirco quod apud Eaſe:
fcriptorum aliorum: utrumque favet biom : Gc vocat ex Philone, leg: ller?
nobis . Stylum negare non poflunt credo in bifido Parnaſsi verrice cum
prorſus cruditum & antiquarium . au Ennio fomniantem didiciſſe. quali iá
& ores ferè innumeri conteſtantur probaric, Euſebio hūcſcriptorein elle
Græci Latinique.Scilicet , ilti ignoral recentiorem : quam diu hoc non pro
fent hoc opus polt Valentiniani tem bar fruftra coniicit, nec oprimus vares
pora conſcriprum : ut afferit nuperus audiet, quia córiciet peffimè. Quæ hæc
quidam temporum emendator : qui cemeritas eſt, ſomnia nobis lus obiru .
ſuo fe luffragio clavi figendi Di &ato- dere, & pro oraculis Delphicis mera
sem conſtituit profer auctorem ? con coniectanea? Sed profe &to taliin rete
ie & uram fuam , immo potius veterem res quoſqueſcriptores petulantia , & :
Illyricianam cavillationem.Is ( inquit) quæ cum ætate auge[cit, in cæ:cristo
ut affecter antiquitatem , Movanovs xor- i lita decrelcere, fique amiciflimiseria
voliés vocat Bepantúlás. Monachos autē | gravior , iactantia , preclari ingenii,
200Biss vocat évries, ne videreturfui & eruditionis dotes mirum in modum
faculi vocibus uti.) Non credimus ho dedecorat. Verum quid illi facias, ha
ft. Monachorum , & illiscam antiquá bethoc hæreſis omnis , Calviniana
inſtiturionem invidenti , & , utaveriac, præfertim . cunctos ( peroit , fibifoli
hæs omnia comminiſcentiQuomodo I lapere & luire viderur , monitoribus
probas , ideo fic vocalſe , ne lui ſæculi alpera , reprehenfones etiam iuftiffi
vocibus uteretur ? Porius credendum mascontumeliis & conviciis muncrat.
fui ſæculi vocibus ufum , quam alieni | Tollancur iſti navi de curpore pol
chio ,
bucetiam in re,cum toto reliquo libro 1

a Illyric, Scha
 LIBRI VI. C. III.
- chro , placebit omnibus laborille, & feo lis quatuor præcipua, quibus nunc
Tetavú.DIONYSIVM AREOPAGITAM hæretici noftri abutuntur, ut ea ime
auctorem operis Hierarchici agnoſcút pugnent : argumenta luculenter dil
ex Græcis , non tantùm B. Maximus, ſoluiſſe. Awyverby CEOS638 APEJEUTÉ
& Georgius Pachymerius , & loan . p8, ők yupola i tõáyi8 Alorusit Bibio
Sycopolitanus , quicominentarijsilla- Tδυελύούλο δε εν τω λόγω εντάσεις τέατα .
Itrarunt,& in Encomio Michael Syngel les: uía ulvöl et av gonoia : r @ soin
lus , Photius, And Cretenfis, loan. Da- tuvúchytov ru ev dura SyrãV TÈ x' xpia
mafcenus, Sudas ; ſed & antiquiores CEWV TIVÈS Tūv pélayeusépav matépwers
bis Anaſtaſius Sinaita , & Anaſtaſius Seutépe dè őtt Eislb Qolaupias ávce
NYCENUS ; & Beatus Chryfoftomus, ypawny olyceulu o tãu ouvysypalo
cui hac Areopagita fcripra cognita } μένων τους μακαρίους παζάτιν ημών βι
fuiſſe , teſtatur An AST ASIVs Biblio . Enewoudequíay Taútus Levinypéwonoalo.
thecarinsepiff. ad Carolum Caluam , ca. Tgirydd, oritās otS xald Apoxowà iv
dem non hoviſſe tantum , fed & ex τη εκκλησία , δια μακρου του χρόνο αυ
plicaffe commentarijs Dionyfum Co- ξηθέντων παραδόσεων.ή βιβλΘ- αυτιλε
rinthium , laudat Maximus in ſcholiis novegő tipėžáyyou moreisou , o'pènyag
auctorem ſuum Anaſtaſium Antioche. Miyas Arvóovo o úYxpov @ ki, ūsdie
num εν τω οδηγώ : & ex his teftimonia | λον εκ των πράξεωνκαι τους αποςόλοις : α δε
defimplife contra fui temporis hare- 1 και βιβ » περιέχει , τα πγείσα ή κατά
ticos Cyrillum Alexandrinum narrat apoxow in ( ry ] is Úsépov Èvrñ { xxAxic
Liberatus in Breviario , & multa huius užydditwy Tapadórewv ésiv dvaypapiji
Scriptoris verba finis inferuiffe libris, | απίθανοι ούν , φησί μάλλον δε κακοπλα
Diu . Gregorium Nazianzenum ſcri. τον τα μέλά πολύ , χρονον της τελευτής του
pit , Billius Prungus Sacrarumobfervα μεγάλα Διονυσία εν τη εκκλησία αυξηθέν,
tionum libr. 1. Billius ille Nazianzeni le. Tag Acovúolon 'wondjebeáveipudvaypáfoy
Stion apprime deditus,idoncus fi quis : Τετάρτη δεπώς μέμνητα της του Θιοφόρα
alius , & locuples huius rei teſtis Hil. Ιλνατια σπιςογής και βίβλG- ο μεν γαρ
duinum etiam Francum , & GREGO AcovioiQ Toisosdosúwy cenzuale
RIVM Magnum , Martinum Papam & i zróvois : Iyválo. dè éri Tpañavoll ido
Martyrem Agathonem ,& alios Patres Sid Maplupisnayoev& y va o'sag arpdiBpcs
Romanos prætermitto, quibus ho. ZÙ TUS TERECTAS Taúra 6716onso, ása Bie
rum librorum fides indubitata fuit , & λG μνημονεβεα γράφει . ταότος οδν τας
ab alijs citatos invenias , ut & illud in / τεσταρας αορίας διαλύσαι επαγωνησα
primis notatu,dignum ,quod in Biblio- ufos,Sebaxci,( tóye ia' dur )yupo ias
ibera fua Photius commemoravit , i Šv2e to yeyon8 Abovuois Thy Bobrów
Theodorum Presbyterum Græcum hactenùs Photius.
ex profeffo hac de re librum compo Si quid adverſarius novit , quod nec
fuiſſe, ut convinceret, ea quæ habemus Lutherus , nec Valla , nec Éraſmus,
S. DIONYSII Areopagitæ opera , non nec Flaccus Illyricus , nec Beza obie .
eſſe pſeudopigrapha, & totante ſæcu- | cere,amabo,proferat in medium . Ve.
Bbbbbbb ritatis
114 DISQVISITIONVM MAGICARVM

ritatis amator ſum , ut quimaximè au- | qui ignorat , qui in hominibus ſtudio
diri cupio, & audire, docere & diſcere
amo : eandem ſerram reciprocare non
amo : abſtineat velim , quæ iam alij illi
præoccuparunt, & recenti memoria, à
Matth . Galeno Belga , & Cæſace Baro-
nio ,validè calcata protritaque.Dignus
fortallis , cui potius, quam tot Græcis
doctiſlimis, antiquiflimiſque Patribus
credamus, quein doctiorem , acutio-
lis huius fæculi, in aliis candorem , in
aliis ftudium , in omnibus fenfum bo.
narum rerum defiderat, (V toreiss Ver
bis, necadfingo quidquam . 2. Quem nuli
lus hactenus reprchendit ( oblatrajſë di
cit ) qui non furiofus, aut flagitiofus
,
autindo & us, aut etiam tribus hisvis
cutibus fimulexornatus fuerit. Et hic.
bonos nullos inſcctarus eft , cui illi

cem ,lapientioremque arbitremur.opo agyrræ

agyrtæ , ſcurræ, velSophiſtæ , fiquid
pones os columnatun tot Ecclefiæ lin mutire contra hunc Temporarium Di.
minibus, tot fidei columnis. dicat ſectatorem aul , Hic nullis obtrectarus
unum melius noſle characterem Dio lenilimè, & ablque omni penitus am
nylianum diſcernere , quam Chryfo- bitione ſcripſit , quæ fcriplít, huic à ſao
ftomum Cyrillumģue : paffosſibi per picntia moderatio imperata eſt. Ma
ingenii ſtuporem imponi. Græcæ lin vule iſte modeſtiam eius omnes , quàm
guæ ignaros fuifle Marblium Ficinum , iuſtam iram pauci ſentiant.( bene pea
Ambr Camaldulenſem ,Perioniui & rè , hoc quia iniquam vult omnes perperia
tot ſæculis priorem . loan . Scotum il- iuſtam vix fcio , an in quenquam hactenus,
lum , aliuin à Dunlio & Majore , qui , calamo Strinxerit .1 ltius virtutem cvi.
quatuor pro Areopagiticis libris cum tari non poteft, quin tanquam umbra -
verterent, agnovere . Occalluimusad gloria & invidia ſequantur. Esce ,quo
fimiles Pyrgopolynicis . Nitiobrigis cumque ſe confert , invenit rupicos &
Traſoniſmos. Qui ſaxorum novis epia. | Marrucinos , quibus eius.virtus ftatim
grammatarius , Lucano ſculponeis os ſubolet ,ut ſuibus Amaracinum . Quo
batuit , qui Manilium docet aſtrono cunqueit , mittit ſignalui. Quifquis
miam , qui in Geometricis adhuc diſci- perditus eſt, inlanus, virtutum & bo.
pulus, & malè calculi ſubductià Lani- narum litterarum hoftis, veſtigiis eius
ſta deprehenfus,ſupra Euclidem , & Aro | eum colligit,& capitali odio profequia
chimedem lapit , qui Tacitum , Sueto tur. Quam hic de ſe demiſſe, quàm de
niumque cius , quo vixerunttemporis, alijsomnibusſentir magnificè?Nonne:
& quod ex tabulis publicis didicerant, fe præbet omnibus, modeltæ fcriprio
rationem dedocet:cui Euſebijaniles & nis , & humilis animi exemplum illu
pueriles hallucinationes manifeftæ , & ftriffimum ? Quanta hac ignoratio eft
E : febium cæteri patres.pueriliter le - lui? quantus ſtupor , his animis cùm lis,
cuti præ quo uno cæteri ut umbræ vo. cos litteris feræ pofteritati notos velle?
litant, fimioli, fanatici, furiofi , hoftes quæ inſania arbitrari , adeò omnes he..
veritatis , ſtapor , quiomnes ludibrium betes,uttalium verborum veſtigijs, in
debent, quem nemoreprehendit ,nifi anima arcana ſejudicando non pene
trent?
* Galen.in Areopag. Baron. Annal.to.2 . Ex lib.de emend.temporis, tai ep.de vit.Iul.Stali,
 LIBRI VI. C. IIL 114

erent ? ut hæchumanitate tinctos, & mo chartis illinere, Quid mihi obiicere

amartes Chriftianæ pietatis & officij, paffunt,præter virtutem , quam non habent?
3: non ofiendant? Nec contentus graflari Nullius mihi confcius fum , cuius me apud
in fingulos ,ftringitacumen ſtyliin in homines pudere debeat.] Apoftolum puta
tegras SODALITATES & religioſosor. Paulum loqui.an idem illi licet , quod
wines, à TRIDENTINA Synodo Oecu vaſi electionis ? non fanè, non quia dilli
menica laudatos,quodgure audaciæ in . milis res, led is,qui dicit.Si de gravibus
tolerabiliselt , Ecclesiam univerſam Aagitijs & publice vindicandis loqui.
à multis jam fæculis errafe, nec verum tur,egregiam ſane laudein , cur id opus
vidifle , fretus leviculis rationibus gra- tantopere iactare, quodcum pleriſque
vi iupercilio contendit. Quas qui le commune ? Quamvis & Calviniſmus,
gunt,fuciles deprehendunt , cùm alias quem profitetur ,certè cale tantumque
ob cauſas , tùm quia fingit ipfe fibi pe- crimen eſt, ut ſi lanæ mentis foret, eius
riodum & præfigit, quam commentus illum perpetuò & pigere , & pudere, &
potius, quàm validè probavit: & , cùm pænitere oporteret. Si de aliis animi
æquius fuerit normam ſuam , Eccleſiæ vitijs , quæ hominem dedecorant , &
Icitis, & veterum placitis accommoda , Deo hominibuſqueminus gratum fa
te , ipſe contra,vult omnem vetuſtarem ciunt,lenlit,ut ſen hiſſe reliqua, quæ ad
edicto novi Dictatoris parere , & ca didit , fatis oſtendunt: nihil arrogan
dem confidentia præceps ingenium , tius, nihil à veritate alienius dici potuit
quicquid non eſt ad amullim illam faſtuoſitas, ia&tantia, contemptus alio
fuam , id damnat erroris, Quid vero rum , virtutes credo ſunt , non vitia :
milius,an erraſſe unum ,quicum nullo quàm ab his immunis , quàm integer,
veterum nec cum Eccleſia conſentit, i li philautia non excæcalici oculos,ipli
an erralle veteres omnes & Ecclelian , met iudicium permitterem . Sed frua
eò quòd in pleriſque ad illam amuſlim tur inquam , ſuo iudicio , lbiplaudat,
novam non conveniant : Icio cum quo i placeatque: vel potius ( fac , qui pores
crrare malim , fcio quem potiùs erraſſe Deus , & hoc animo me iſta nofti fcri
credendum . verum tamen fruatur iu bere ) refipifcat, & in pofterum infru
dicio luo , quia monitioni locus non nitæ linguæ , calamog ; inferni, definát
eſt, incurrat in omnes ut lubet, qui tam laxas habenas permittere . Quod
dvældous iv th xapdia dut Sefgero , ad me; puto licere mihi, qui ex omni
non illasRegij Vatis, ſed illius, ſuper. bus unus ſum in eum aliquid , qui fibi
borum Regis , quipotuit in cælumos cuncta in omnes voluit licere. " Licuit
ſuum , ut thronum figeret in Aquilo- | homuncioni in divinum Dionyfium
ne , & fimilis eſſet Altiſlimo.Se vitij petulanter ,cur mihi non liceat pro Di.
omnis experie profiteri, cltne fimile ſe vo conſtanter ? Mentem fariorem illi
Chriſto profiterir Soli tibi les v opti- opto.convitia nec curo, nec metuo : ſta
mè licuit dicere ? Quis veſtrum arguet me ceffare æquum eft , rationes compul
depeccato ( mortalium nemo expers vi ſandæ . Quod fperare non audeo, con
ciorum eſt. ) Hic tamen permiất cala : I ſuevit vel ſilentio ,li quando neguit re
Bbbbbbb 2 Прon
 ONVM MAGICARVM
2844 DISQVISITI

(pondere, dicta tranſmittere, vel con-
temptu , & maledictis.certare. Sic fa
ctum , pro rationibus& argumentis,
quæ exſpectabama , ccce in Elencho , de
Haridæis., quem contra Serarium no
ftrum cdidit , nihil mihi , niſi convicia
rependit, adcò ſcurrilia , obícæna , & |
fatentia , ut nec profligatiffimos ga
peones in luſtris illa fine rubore putem
ufurpaturos. Forsiſta nec limis digna
bitur, audiet certe , quod legiſſe dig
mulet , & aliquem vel ex Arm.oricis
ſubſtituct.
Incubuit numquam caleftis flamma fali.
etis,
Nec paruifrutices iră meruere Tonantis..
Cauſa certè non mereor, qui hæca
nimo non malo ,lin aliter:novicclcftia
à Claudianis tonitruis , & à love
Salmonea difcernere,

ANACEPHALÆOSIS DVODE
CIM , SALVBRIVM MONITOR VM , QV Æ.
CONFESSARIIS IN PROMPIV
elle debent.

MONITIO I.

Daniones effe.

do extractam , in manibus extrahieron

CYim indubiranes ar fons demodis emanetizem , nova inducita figura
nesi proponant illisid doceri apertis . rà , ter facere immutari : facere ut tres
S.S. verbis paſlim occurrentibus. 2. , vel plures diverſe perſonæ de una ca.
hunc perpetuum Ecclefiæ ſenſum fuil- demque re cogitent : vim imaginati
ſe.z. hærelim elle contrarium defende væ alterius facere, ut de alia re vix co
re : quæ tria probantur à Theologis in gitet, quàm ea quæ cogentinora :( vix,
materia de Angelis. 4. convincit ratio dico , nam omninò vel voluntatem
effectuum quorundam mirabiliū ex vel intellectum cogere , ſeu necelita.
perientia , ut verbi gratia, ſubitò mon tè quadam abfolura adidadigere , nec
tem unum loco movere : bruta loqui: dæmon poteſt) facere fpecula, in qui
• defunctorum fimulacra oculis (pe bus,quæ in decem milliaribusfiant, vi.
danda proponere ; linguis incognitis deripoflint :trium horarum fpacio ar
loqui:resferreas(fine magnere)argen- bufculam veram fpittamæ longitudine
teas pateras , aut fimilia magni ponde- ex menſa facere,excreſcere: facere cer .
ris ſuper menſa locata , line funiculo tæ lucernæ lumine accenfo , ot quote
aut fimili inſtrumento , attrahere ab quot adſuntmulieres , veftibus fe nu .
uno extremo ad aliud, ſubſultantia : dent , & quæ natura docet tegenda o
quod quis fóliolum chartæ inter mul- culis obijciant , & fic nudz tripudia.
ia firelecturus certo prædiccre : chac re non deſinant , quamdiu ardeat in
amab aliquo ex toto charcarum lu- mcdio appoſita luccrna leporis adi .
Pc
 LIBRI VI. ANA CEPHALÆOSTS

pe plena& certis characteribus inſcul tem & zelorem clle , & hocpeccatum
pra , & huiuſmodi alia , quæ nobis cir- uſque in tertiam . & quartam genera
Eulatores ex Baptiftæ a Porta ſcriptis tionem ulcifci, & vocat hoc peccatum
& diſciplina obecudunt, quorum cùm odium ſui, eò quòd tranſgreſſores:
nec naturales , nec artificiofæ caufæ vocat ofores ſuosb. Secundò docean
proferantur idoneæ ,ſpiritualibus cau . tur omne cum dæmone fædus aura
fis effectus-tribui debent;quæ ſunt An micitiam contra hoc primum præce
geli, & dæmones. ptum elle. Cùm enim inter Deum &
dæmonem lit quali perpetuum bel
MONITIO II. lum ſeu odium ( Vnde de dæmonibus
legimus : Superbia eorum qui te oderunt ,
Non licere ullum pactum vel amici afcendit femper : & Diabolus vocatur
tiani cum dæmonibus Satan , hoc eft adverſarius ) tenemur
inire. nos , ut vaſallı Dei , perpetuum quo
que & capitale odium cum dämone'
Vi putant non eſle magnum pec- exercere,hoc bellum ut Paterpatrarus,
catum cum dæmonibus fædus, initio mundi Deus indixit , cum dixit
pactum , aut familiaritatem habere, Serpenti' : Inimicitias ponam inter te do
doceantur primò, quanta ſit vis & di-
mulierem ,& femen tuum & ſemen illius c.
gnitas primipræcepti prioris Decalogi
quibus verbis prohibemur ullas cum .
tabulæ : Nempe illuddurordine, ſic & dæmonibus inducias aur commer
dignitate primum eſſe . Nam dignioracium habere. Idem nos docet A poſto
eſſe , ratione obiecti , tria primæ tabu . lus : Nolo, inquiens,focios vos fieri demo --
læ , leprem aliis tabulæ ſecundæ : & niorum d . Idem nos in baptiſmo pro
inter illa cria , præcipuum efle pri- milimus , Sacramento adſtricti , Ec
mum. Tertium enim potiflimum cleliz nomine rogante Sacerdote &
agit de cultu externo , fecundum de patrinis pro nobis reſpondentibusnó
verborum honore , primum de amo. Temel , Nos abrenunciare Satanæ &
rc & fidelitate animi Deo exhibenda pompis cjus. Cùın iraquehoc bellum
& virtute religionis feu Thcolebias . initio mundi conditi indi& um , & ini .
ſeu Latriæ , quare cum hæc virtus Deo tio Ecclefiæ Chriſtianæ ruba Apofto
1
gratillima fit , etiam illi contrarium lica renovatum , & à nobis cum in Ec.
vitium eſt'odiohlimum , nempeido - cleſia fuimus regenerati jurejurando
lolarria & infidelitas.. nam eſt quæ- votivo fit ſuſceptum ac promiffum ,
damyapoftafia , proditio , & transfu - lequitar cum , qui eum hofte pactum
gium ad hoftium Dci .Principem dia- į ullum aut familiaritatem colat : perfi
bolum : quod peccuum eft oninium diæ ,transfugii, & apoſtaliæ reum non
vitiorum moralium graviffimum : & minùs effe, quàm vel monachus vorin .
ideò huic præcepto à Deo pæna fuit vám delerens profellionem , vel miles
addita ', cùm Deus teſtatur le fortem ad hoftem transfugiens, vel Chriſtian
Bbbbbbb 3 nusi

a vide lib , 2.9.4 dg 14.part.poftq: 4 :fe &tisib Exod.20.0 , sic Genef.3;viisid 1.Cor.10 , V.1 Kb
 ONVM MAGICARVM
1146 DISQVISITI

nus Mahumetilmo fe addicens . Tertiò | amicum fingit, tùm majus malum ho

moncantur non tantùm hoc Deo di . minibus moliri. Orig. lib.8.cont. Cel .
ſplicere : fed ipſis quoqueperniciofili | ſum , Probabile eft ( inquit ) dæmones,
mum eſſe. Dæmonum enim in homi- cùm (int improbi , ne culoribus qui
nesodiuin eſt inexplebile , & à ſuila- dem ſuis dexteram , datamque fidcm
plus tempore nunquam illud remile . ! lervaturos.
runt , nec unquam remittentaut mi.
nuent: & permitterentur à Deo omnes MONITIO III.
mortales interimerent , quod quia vi
dent Gibi non licere , ideò affiduè ho Ne iudices hoc negligantpunire, aut
minibus animæ mortem moliuntur diffimulent.
adferre per varias & multiplices pec
:
titudine , homines potiantur . Odii
magnitudo patet ex vehementia & a . lenes , & remiſſos, & negligene
cerbitate cruciatuum aut vexacionum tes in ſectæ hujus extirparione :Mone
quas intulere, quotieſcunq ;Deus illis reillos debent, quod fint à Dco conit
permiſit, ut teftantur lobus, Saræ ma tuti ad vindictam malorum , & Gae
riti, D. Antonius & alii innumeri.Per cauſa gladium non acceperint : quòd
tinaciam odii docent , lobus dicens: mala quæ cx eorum negligétia orbi &
Cor eius indurabitur tanquam lapis , & Ecclėliæ inferuntur & gliſcunt quo
ftringetur quafi malleatoris incus a . & tidie , feveriffimè ab illis exigentur:
Chriftus Dominus, vos, inquit,ex parte quod ad damnorum reſtaurationcm
diaboli eftis, & deſideria patris veftri vultis teneantur , hoc peccat
peccatumum directè &
facere: & ille homicida erat ab initio : & in immediatè contra Maieſtatem Dei
virtute non ftetit , non eft veritas in eo: tendere : & idcircò non magis ksero
cùm loquitur mendacium ,ex fropriisloqui- i principi divinam iniuriam " remittere
tur,quia mendax, eſt, & pater eius b. cùm aut dillimulare , quàm Prætori licet
dicit homicidam effe ab initio ſignifi- ſui Principis,velmiliti ſui Imperatoris,
cat hunc ejus perpetuum eſſe cona . Legem illam veteris Teftamenti , Ma
tun,animas necare circuire inſtar leo - leficos non patieris vivere non cfle dum
nis rugientis , & quærere quem devo .. taxat judicialem poſitivam , ſed judi
ret , utait D.Petrus cùm addit verita - cialem juris divini & naturalis , & ideò
tem iu eo non efle : docet fruſtra ali non elle per legem Evangelii ſubla
quem cum illo paciſci , qui totus ex cam . Iudicibus inferioribus non licere
perfidia contlarus eft: & ideò cùm ſem - vitæ ſecuritatem reihujus deli &i pro
per velit nocere , certò tenendum no mittere , ut crimea ſpontaneè confite
bis ,illú nullis blanditiis , obſequiis ,autantur & focios detegant: licere id ſoli
cultu hominireconciliari , placari, aut fummo judici, qui lege ſuperior & ex
deliniri : ſed quando ſe benevolum aut cauſa julta, & quando hos euidens De
ccffitas
a lob , 21.0.15.b loan.8.0.44. c Pro.l.s.168.4.d Exo. 22.
 LIBRI VI. ANA CEPHALÆOSIS. ( 1147

cellitas vel utilitas reipub . poftular. | Deut.18 . verf. 10. ex quo loco explican
Meminerint, hi quadamna per eorum dum illud de medicaminibus Sap.12.4
conniventiam aut negligentiam à ma- ! Numquam id impune Regibus ceflit :
leficis ſubditi patiantur , fi qui necen . Saulnon excidit reguo nifi poftquam
tur , aut ad conſorii'm criminis per Magiæ præſidia quælivit:tunc ( ait Ble :
trahantur, ſanguinem hunc à manibus lenſis ) dum Pythoniſſam confulit in mõti
coruin Deum requiſimurum .Non hobus Gelboe .cum filiis mereturinterfici. sic
ninis illos , fed Dei judicia judicare, ochrozias , qui ceciderat per cancellos, dum
Cavendum nc fiant focii furum , & ne de vita diuturnitate (criteti.r , vita eius
d11 : 11 , Lit lofaphat, his qui oderun: Do. languam tela texındafuciditur .] ob ma
minum amicitia jungantur, iiam Do- | leficorum imicationem Manalles ſpe
miniincreantur a videant ne audiant ciinen fie Regis calamitolitimi, 4. Reg:
RE rerrificum illud Propietæ dictum Re 21.25.Cujus peccatum ctiam pofteri
gi Achaz . Quis diniliſh virum digirem luerunt, nec placari Deus parait loziæ
morte demanu tua , erit an na tila propietate 4.Reg.22.Jez :belis vencficia no
anima eius, copopulus tuus pro populo cius b . 12 , led & præcipitatam de feneſtrala
Qui deniq; fallisopimonibus , & erro citaram à canibus. Longun hr alios
nea lua exiltimatione decep'i' conan , receofcre. Zoroaftrem fulmen cccidic
turs judices abųucere , à cognitione & Magie inventorem . Plin. lib . o.lap.to
ultione crimiars hujus , velauctorita lib. 11. capit 42. De Ferrando Comi
te, velcalumniis , illi monendi et refi . re Flindrix , deGuilhelnioluliacenfi ,
piſcant;ne& ſeconlcios ejuſdem deli . de Sconiæ Regibus aliquot , de Princi
đi,velfautoresdelinquentium , vel ju. pe quem memorat Gerſon, actum fu
ftæ & Canonicx contra hanc hæreho perionbus libris. de Muleafſo Tunc.
inquifitionis difturbatores & impedii cano Rege , non paucis egit Paul. lo
menta præbeant , cum periculo incur- | vius, de Votigerno Rege Boerhusli.8.
rendæ excommunicationis. c.ut inqui- | De Græcorum hiſtoriis multos me
firionis.de hæretic.in 6 Denique hosom . morar Petrarcha lib 7.rer. memorandır.
nes honorem Dei negligere , & proin . I cap.1.2.3:SiRomanorum Annales vole
de lolere à Deo neziigi, & ia maximas vas occurrent tibi plurimi, quibus hæc
calainirates & ignominias abiici juxta licentiaexitii miferrimi occafio fuit de
comminationem Heli Sacer 'ori fù- | Numa Pomprlio, Plurarchus in Numa.
&tam 1. Reg. 20. verf. 30. Quàm hoc Ba . de Tullo Hoftillo , Dionyfus , & Li
bylonis exrialedix : l.s.fi& t.16.in fin . vius libris . De Nerone Plinius lib. 30 .
Nahum inter præcipias ca ſas ex Nat.biftor. cap.1. & Suetonius in Nerone:
cidi Ninive memorat ,quod in ea Ma De Valeriano Nicephorus, lib.6. ca 10.
gi & malefici ingri ferent cap.3.0.4. de Iuliano Apoftata idem Nicephor :
Eandern ob caufam minatur fcrofo . lib.1o. cap . 29 de Licineo Niceph lib. 7a.
lymæ Mi hæas cap söverf.co.Propterea cap.45 . De Fl.Ruffino Tyranno, Clau :
7 dianus lib.1.delaud. Stilichon.de Maxen .
Cananæi deleti & pall ſedibus ſuis.
( 10 )
22.Paral.19, v.2 : 6 3. Reg.20.V.43. C1.Reg.28.v.8. 4.Reg.I:V.2 ;.
 DISQVISITIONVM MAGICARVM
tio ,deHeraclio & aliis alii . Quid refe MONITIO IV .
ram recentiora ? Leopoldum Auſtriæ
ducem Friderici III. fratrem , nimis fa Superſtitionibus uti quàm noxium &
execrandum
miliarem Magis, quidam narrant, ira
lpectro percullum fuille , paucis l Viparuifaciút ritus
o
poft diebus obierit. Wenceslaus Bo ftitiolos & eos exercere , mone

hemiæ rex fummo in pretio volupta. antur omnium ſuperſtitionum & ve

tis cauſa Zytonem & alios habuit , cui narum obſervationum inventoren

quæfo Principi cuncta regni negotia eſſe diabolum , qui principio mundi
infælicius cellere ? Creſpetus diſc. 7 . ſtatim in idololatriam ferè totum ge
fcribit cuidam ætatis hujus Principi nus humanum pellexit. Sed cum hoc
mortuo inventain ad collum appen - eius imperium Deifilius deftruxiſſet,
1
ſam imaginem Theurgico ritu devo ad hoc enim apparuit filiusDei ut operadis .
tam ,qua ſe fælicem fore ſperabat: quo boli deſtrueret a. & paucis aate paflio
tamen vix vllus calamitofior fuerit. nem diebus dixit : nunc mundus indicabi
Concludam cum Rege , Reges allo- tur, & Princeps huius mundi eiicietur for 4
quens : Nunc Reges intelligite,crudiminib, & hic fuit fcopus Apoftolicæ per co
qui iudicatis terram . Servite Domino in ti cum orbem prædicationis : & tamen
more , & exultate ei cum tremore . Appre cum imperio non fuiflet imminuta ve
hendite diſciplinam : ne quandoirafcatur tus illa ambitio divinitatis : pro illa a
Dominus, & pcreatis de via iuſta .Monetut perta & clara idololatria penè extin
diſciplinam apprehendant 1
. Hebr. eſt cta,tectam quandam {pecie pictatis &
Naſikeku Bar 72-1P0J,quod etiam utilitatis idololatriam invexit,artium
ſignificat oſculamini filium . oſcula- i ſuperſtitioſarum cupiditatem & cul
ri verò idem quod honorare. Nimi tum . hanc ergò diram curiofitatem
rum optimè Chriftum honorant, qui invenit, & propagavit, primò ut fic
hoſtis eius diaboli partiarios in virga pofleffionem animarum , qua vicrucis
ferrea regunt & Hagellant , qui Deum deiectus fuerat, clanculum dolo malo
inhonorantibus non parcunt , hoc e- | recuperaret. Secundò ut homines boc
nim eſt apprehendere diſciplinam , pacto primum & maximum præce
quia hoc eft Chriſti doctrie ptum , & votum religionis quole Deo
nam purè venerari aditrinxerunt in baptiſmo, violare af.
& ſequi. ſueſcerent.3. ut (pem , quam homines
in Deo habere debent, amittant, & eá
collocent in rebus iftis vanis , & idco
) :( ſint Deo maledictı, quic. odit obfervan
tes vanitates ſupervacuè 4. ut lic in le
thale peccatum pertractos ,lco rugins
d.devoret, & decipiat hominem draco
vene01
a Camerar.opera fucciſive 2.70.6 Pfal.z.v.zo.Confer.cum li.z.parte poſterioro.C 1.004s.
3.V.8.c Loan.12.v.38.d Pfal $ ,v.7.6 1.Pet.2.
 LIBRI VI. CAP. II. ANACEPHALÆOSIS 1143
venenatus , quem Deus formavit ad il anus faga coram omnibusà dæmone
ludendum ei . . Hæc luncommoda abripicus , ut alibi narravi. Apud Du .
m
fuperftitiofarum obſervationu , & | bravium lib.23 Hift Bohem . Zito no .
quicascoluni , aut amant docent ie bilisille præſtigator ad extremum á
Ron Chiifti ,fed diabol i diſcipu los elle diabol o vivens, cum corpore & anima
& eius magiſterium amare : in eius lu . 1 de medio hominum fuit lublaius, loa
do doctoseffe , & alienos à doctrina ann . Fauftus famoſus magus his tcm
Eccleſia Catholicæ. poribus in Germania , tandem à caco.
.. Mirum eft aliquem poſſe his præſti dæmone lecto extra & us noctu ,& kıā .
giisle dare , qui norit exitum infæli gulatus , inverſa in tergum facie, do
cem Msgorum & præftigiatorum.In moque rota conculla , & pene everla:
ventor Mag‘r Cham leu Zoroafter vilcribunr V Vierus, Camerar.aliique
fuit tanden ab iplo dæmone , quem Frácıfe Picust:6.5.depranot auctor ift
importunius folicitabat, igoe luciem exielariore fociorum , qui ad fuerant,
fus & concremacus, reite Clement.in ! Magum quendam à dæmone vivum
lib. recognitionde Simono Mago no . ablaruni , nuſquam unquam compa
tilfima res, quod in aerem à dæmoni- rulle,dum curioſo cuidam & nó latis
bus fublatus præcipitatique tractis rano Principi pollicetur , le Troix exs
cruribus cum ignominia & dolore in pugnationen & Hectoriscuni Achille
terierit . Qur de Cynope mago , Producllum ,quafi fpe &tandum in orche.
chorus, & de Zaroe & Arphaxat Ab Itra , exhibirurum .
dias lib 6.trad dit prætermitto , ut &
ea quæ deOddone,Hullero , Metochi Tam hæc factoribus funtpericulo.
moMagnus Olaušin Hiſtoria Septen la , nec minus iis qui lpectandi talia
trionpli , & de Sopatro , Eunapius in ſunt avidi.duo tantum exempla ad .
Acdefio :de Orpheo , Moplo Ampha fcribam , verus unuin , & novum alle .
rao , qui omnes magi fuere, Ovidios , i rum firibir Lucian . in Philopjende de
Seneca ; Statioſque : de Pythagora Sa quodam Encrate , quodcum vidiffet
mio Laertiusin eines vita & Cælius lib . Pancratem quendam . Magum Aegypri.
19. Apriquit:capite feptimo. Henricum um multamira faciétem ſe paulatim in
Cornel.Agrippan moriturum ,à le ca. eius amicitiam infinuasſe, adeo urom.
nem fuum Paredriom abegiffe , cum nin ei propemodum arcana communi.
hoc di& to , Abi mala beſtia. tu me per carer. Tandem ducem magum hunc ei
didifti, tricum cit oreomnium . loan's perfuafiffe,ut omnibusfamulis in Mema
Porcanui obitus in Antuerpienfi car. I phi derelictes , fe folus confequeretur:ne
cere qualis , norunt cives mei. Apud i que enim defuturas miniſtros, atque et
Gwilhelm . Tyrium libro octavo,belliſa co tempore, inquit, fic vitam duximus.
crica is.duo magi volentes machinis Cum in diverforiam quodpiam venire:
Chriftiinorum incantare , primi illis mus honio accepto piſtillo Scopinave and
interfc & i. Apud Polydor. Virgilium 1 pellulo , veftibus implicans, cum in id
ccccccc farmers
Pfa . 103.26 .
 TD DISQVISITI MAGICARVM .
ONVM
carmen quoddam dixiffet efficit,ut am . Curvocas fabellam : cum potuerit in
bularet ,neque alijs omnibushomo video piſtillo Paredrus aliquis Mago famu
retur illud ergo abiens, c aquam ham iari . Sed cape alteruin ,de ijs, quibuspe
riebat, coenam parabat, inftruebat- riculum praſentaneum fuit, fie le plos
que atquein omnibus commodèfubfer denſarent. Philip.Camerar.like Opera
viebat , miniftrabarquenobis. Deinde, fuccifiv € 6.70.ica (cubit ,Cum aliqua.
xbriam fatis huius miniſterij fuit:fco- do Loannes Eaufius apud notosquofdam
binam rurſus ſcobinam , ac pefulum diverteret: qui de ipfius praftigiatrici
pellulum aliud recitanscarmen.redde. bus multa andiverat.i.Retier mestab eo,
bat. Hoc ergo vehementer conatus, non ut aliqmodifiecimen fue Magre exhibe
inveniebam, quo pacto ex illo expifcaret:Hoocum din.ceinfaſer,lardem somos
rer. Nam id mihiinvidebat . quamvis ! portunitate fodalitii neutiquam ſobrii
effec in aliis facillimus. At quadam die victusproinifit ,feillis exbibuurī.quod
in angulo quodam taxebreroſo delites. cungcafeterent. Vnanimi iraque como
censilam illo, fubauſcultavipropius in fenfu perierunt ,ui exhuberet illes wem
cantationem illim , erat antemirifylla plenam #vis maluris: Preabankaniem
bia. Tem alle.cum.piftillo mandales,que propter aliena,anuiteropus: craterin
curanda erant , abijt in forum . At ego circa brumam ) hot illem præftare nulo
poftridie illo apud forum.occupato, ac - lomodo pole.affenfit Faxfius. sam sam
ceptum piftilum cum ornalem .[ Mabasin menſa.confpe &tum.irigued expeteret:
illisfimili modo pronunçsans , aquam led bac.conditione Ht ononesmagre file.
inſi ut hauriret. Tum impletam am . tio immoti praſtolarentur:dexecellosisi
pboram.cum -tuliffe , defifte., ixqmpano. beret kvans decerpere fi fecusfacerent,
nec amplius aquam hauriro, fed.rurfus inftareillis periculum capitis. Hoc cum
efto peftillumi At illud.mshi haudam . Le facturos promififint, mox ludibriis
Plims obtemperare volebat , fed aquam fuis huicebrieturba , ita oculosolen :
hauriebidr.continuci, quoad hauriendo ſus preftrinxit ut illis tossvemirema :
totam domum nobis impleret. At ego gnitudinis ,c furciplene in dueguli bei
cum refiftere buicreinar .valerem ( ite rima aparerent, quoripferumpadelent:
mebam autem nePancrates reverfus id . Reista que nouratecupidi, sex crapula
quod etiam evenit irafceretur ( correp firbundeſumpris fuis cultellis expella.
za ſecuripiſtıllum in duaspartes difeco. f bunt ;utellos iuberet reſcindere nvas Tä
Atutragapars amphoram umens hau- dem tum iftos levitallos aliquam diss
!

riebar aquam , iamque; unius loco duo fufpenfoss in ipforum vaniffimo errore
miniſtrimibiello.cæperant: Interealani tenuifjet, ſebavne in fumam abeunte vile
crates fupervenit , ac re: inte le &ta illa cum fuis krisi.confpeéti fumefingulare.
quidem in ligna:rurfusquemadmodum limentestora uvai quam unufquifgueapo
Antecarmenerant; mutavit at ipfe me rrehendile videbatur, fuum nalum op
reli&to clanculü nefcio,quo fe fubducene pofio fupernesultello : ita ut fi quis sms.
abriei.) Vides huic curioſitarem fere memor pracepridarsuvasfecare voluif.
gaulam fuiffe ,ue aquis ſubmergeretur: los feipfüm nalomusibaffec.] Quid plu
- račni.
 LIBRI VI. ANACEPHALÆOSIS

ra nihil fere úquam præftigiatores fa fe & us eft mellis & fru & us perceprioni
ciúr quin aliquid.factu.facile fed quod quem finem hæc çiusadio nequit co
diffi. ile Gunon facere,à lped aroribus fequi . ita G quis,ut capitis dolorem
auc Magiæ ftudiofis poftulont. Veluri | pellac. falcia linca vel chartula alba
ne perlonas, quz apparent alloquan ciągat tibiam , aur agrum inter'larmé.
*** tur , vel manum porrigant, he circulo cuni diff fum perducat,velpålmocio.
pedem effecant, & Gmilia,quæramen, gulum ægrimetiatur , clarum clt has
pc faciát pò & illos illecebris.dzmones, actioncselle yanas & ſuperſtitiolas,
aut varijs terriculamentis.quaG.com- quia nullam vim haberead humorem
pellunt; Vi de Bavaris adoleſcentibus noxium.capiti moleſtum inde.expel
apud Cæſarium.legi, & duobus are lendum . Contra G applicerui capiti
moricis bono loco nacis Gentiliaci , aqua colacea , velad bilis expullio
cum puer Lutetiæ digerem , accidit, nem habarbanum prăbeatur, vel ad
qui ab archihomicida ambo tunc præ phlegmata.capite edut ida per ſternu .
focaci , co quod circulo pedem extu tationem comedatur Ginapi, non erit
billent. vana obſervasio , ſed liciium remediú ,
Inunc , atque animam fraudicom quia.paruța ad.hoc.vim hifcerebus.in .
mitte dolofe. levit. Gic etiam verba pulla vim.batu.
ralem habcnt aliquid efficiendi in ose
MONIT 10 v . agentis phybci: ſed quædam verba vini
habent operandi ex inſtituto Dei , &
Vnde parerunt .cogwoftere, anà de ifte effectuseß fupernaturalis : quzdā
moueoff .Cus exfpe&tetur , an à non tam vim habtne ſupernaturaliter
nalara ,en.a Deo ? operandi, quam purancur ab imperitis
habere. Prioris generisſunt verba Sa
recom iftarum igna. cramediorum , ner.pë collarionisbz
Minda niraten en maendeleo na
omne Dco diſplicere, qui veritas eit: ſolutionis peccatorum & c.hæc verba
demoni vero placere, qui mendax eft licitè uſurpanturaSacerdotib.adeffc
1
& pater mendacii Beatus vir ( ait Pſal - dum , cuius caula ſalvator nofter illa
miſta ) cuius eft nomen Domini pese inltituit.Verum li quis hæc verba alið
ius, e non refpexit in vanitatos in . ad aliam intentionem five.finem pro
ſanias falſas.Vanitatem vero dici quo i ferens transferret , corum ulurpació
tieſcunq; homo facit,veldicit aliquid, facrilega, vana, & fuperftitiosa forec;
bobiconfequendi,vel vitandi cuiuſpia quia ad hunceffe & um vim ſupernatus
mali caula , quod vim nullam neg; na ralem ea verba non acceperunt. Vana
curalem ncq; fupernaturalem obtinct quoq;eſt prolauoaliorum verborum ,
ed effectum intenwm , verbi gratia,& quæ non eſt,ex uſuCatholicæ Ecclelize
quis in flumine ſeminet,vel lircus are ... recepta.Siquis itaque vana huiuſmodi
dicendus eſt vanicacem operari , eò vel verba vel fa & aadhibeci ſuperſtitios
quod arkodi & feminandi finis ( cu ef- fus cft, & diabolicus eft effc &tus operis
Сcccccc 3 quod
vid. 1.3.par.poft. q.3 do 4. fea . 1.
 TIONVM MAGICAR X M.
DISQVISI
7152
quod probatu nó eſt difficile. Efe& us i minas formidare debemus, fallit enim
iftcoon eſt naturalis, quia quz adhibi . ſemper, nihil que verum promitiu Ná
talang media naturalem vim ad cú nó finor in omnibus mentiretur . quomo
babent, nec eſt miraculolus & à Deo, do ralia to tam infirsta promittens,tas
quia teſtimonium illi nullom perhibet mo crucis ur draco invocarus ä Domme
ſacca ſcriptura,nccEccleſix Catholicę eft; et capiffra ligatus ut sumenium ,
cófuetudo aur do & rina Procedit ita.quafimancipium fugitivum vinetwas
9 ; ex occulca quapiam ſpiritualis crea - ſcirculo , & armilli labia perforasu ,
tui & operatione:non Angelicæ , quia nullum omnino fidelium devorare per
Angeli lemper faciunt Dei voluntać, mitrieur? Nunc miferabilis ur paſſer ad
& cum Deo mendacium ac vaniratem illudendum irretitus à Chriſtoett, cal.
omnem deteftantur:teftat, ut operen . Caneo Chriftianorum fubftratus gemit,
tur hic cacodæmones , luperftitionis ille qui univerſa maria à ſe abſorpta
inventores & amatores. Quare, qus plaudebar: elle qui mans na terrarum
bec faciunt, Deum deferunr, & damo orbem reneri gloriabatur, ace à nobis
nis do &trine atque imperio fe fubijciunt, vincitur.ecee me adverſum fe probibere
cuius auxilium expoſcunt , & opera mo non poteft difputantem . ) Nimirum li
tuntur . garus eft à Deo , mucro lattonis rerutus
abco ,perquem , cum quo , & in quo
MONITIO VI. fa & a, quæ fiunt , omnia Tibi homo
imputa ,quod in re poſsit. quod inic
Que remedia totime. ur poffit Deus finit. Si alligatusdaba
lus eft inquit B. Auguſt fer. 197. de
I Temp . quare ranrum adhucprevalet?
leticis ſeu à dæmonibus eorum o Verum eft fratrescanßimi quia mulia
pera, & pro remedio vel conflio con prevalet,ſed tepidis, negligèribus, &
feffarium conſulat: isilluns inducat ad Deum non timentibus in deritate do
Temedia Ecclefiæ cālueta , maximèadminatur.Alligatus eft evini tanquam
çmendationem malz vite. Theologi catenis inrexus canis, & nemini poreft
monent a duo confideranda , Deum mordere,nifi qui illi femortifera fecuri
qui hæc mala permittit, & diabolum rate coniunxerit. Tam videtur fratres,
qui mala infert: nam nihil hic inferre quia ftultuseft homo ille,qué canis in ce
poffet, niâ ille permitterer, nec noce iena pofitus mordet. Tute illi per cups :
ic poreſt, niſin quem ,ot ſæviat Deus dirates de voluptates facuti( addo pa .
mirtit, pecplusilli ipli nocere , quam cta, ſuperſtitionelve )nolicoriungere,
quantum Deus permittit. Minuslógè | ille ad te non praſumet accedere , ]
poteft, quam vult , aut iactat ſe poſſe. eadem habet Cæfarius lib.s. miracak
Præclare D. Antonius Magnus : Nos I cap.s. Certe quoad Deum , caufa cup
eius pollicitationibuscredere , nec eius permittaceffc folent, vel peccata , vel
probitas
a Cyruel. lib . de ſuperflit. .3. cap.
 LIB . VI. : ANACEPHAL EOSIS. 1153

probitas famulorom cius , propter ca ramiPalmarum benedi& i, & can .

peccata permiuit, ut puniat præterita,
vel ur arceat à futuris alioqui: probira . ! à viris piis , & Deum cimenubus pro
ris vero gracia permittit , uc magis hu .
70 miliencur,vetut probetur eorum con
Atinsia & fides, ob has caufas Deus da -
mone ulit ur , tanquam laore aut car
nifice bonorum . dæmon autem alium
longè finein Gbiproponit , & Dei vo-
9 1
lantarégnarus exti quirurnon cogirásne quem Magum ,aur ulla ſuperſtitioſa
hæc ad falutem humanam & gloria di- vexationi reprinyendæ remedia accer
vinam àDeo dingi,led conatur exfa:c
raremalniam ſuam , & odiuni explere
nocendo hominibus, & fimul 6 queat
in ſuperſtitionem aliquam illos peitra-
here. Itaque non poteft falubrius con .
filium iniri , quam quo quis & Dei vo
luntatem peificiat, & dæmonis prorer-
viá atq; odium eludat , hoc autem præ
Hanc remedia Ecclefiaftica.ut exempli
cauſa , fi qua domus ſpectris , aur alia
dæmonum infeftatione Gt inquieta .
ftatim inquilini confcientiâ excutiant ,
conterá'ur, & de peccatis confeflionc
inſtiruint , & omnia de domo remove
ani, quæ Deo queanı diſplicere,devorè
joluper ſe Deo commeodent , &
Deiparæ & Satis: & interea dúdurat
vexatio . quotidiè manè ac vefperi Sa
cerdos quiſpiã babiru Sacerdotaliin.
dutus,cum ftola,cruce , & aqua bene.
dicta accedat, & luſtret omnia domus
cubicula & loca alia ,recisans devotè ,
Pfalmum Qui habitat in adiutorio ál
tifsimi, & Evangelium S. loannis , 19
principio erat verbum , & alias precati
ones pias & exorcifmos, qui Domini.
cis diebus in benedi&tione aquæ cótra
dæmonūvim & infidias leguntar: po-
Danrur pet fingula præcipua domus lo .
Vide li.4.c.2 . qu. 7. fella
dels benedicte, iubeantur dici Milla
quiete familiæ illius , & utDevita cellet,
& mittat cuftodem Angelum fuú , qui
domo illa dæmonem exturbet : caveat
aurcm , ne cum dæmone fermonem ul
lum mifceant, vel loquenti quidquam
refpondeant: multoque mag's cavcát,
Cant.Sed magna fpe & fiducia in Deú ,
miſericordiani cius fumma cum patié .
tia præltolencur.] Sic Cyruelos d. 6.1.19
fine.Sed hæc remedia fubùs nobis núc
non ſunt probanda , quia id præſtiti.
mus ſupr.lib 6 Nunc addo remedia
per incantationes & fuperftriones, vel
nibil prodefle,ut patuit in lepra Coa
lantini,cui potius nocuerunt, ut do
cet Nicephor. libr 7. hiſt. c.33. vel.G
fanent ad tempus tantum ſanare , &
poftea reincidere in morbum eandé,
ur legimus de Hadriano Imp . apud
Xiphilinum in Hadriano, & Zonar.
coni. 2 .
MONITIO VII.
Pro iis qui curiofi funt divinationem,
feiretorum .
Ales moneantur, etfi defiderium
Thei ſciendi
s ( teſte Philolopho ) cun
ais naturale fit ; tamen id moderan
dum efle habenis legis Dei, & rectæ
rationis quibus dili frænerur , infie
nis equi more nos cupiditas hæc in
præceps abripiar. Legi divinæ & re & x
rationi conſentanea regula eft , non
velle aut conari leire, quæ luminc na.
turæ
Сcccccc3
 DISQUISITION MAGICARVM
VM
turæ ſcire non poffumus,& divinaſo . | ociatundi (cu tradı patet , ex rebus
dummodo cevelatione ſcire qucunt: & quas:prædicunt , quas cum nequeant
in illis ipfis, quorum ſcientiam poffu- Icite luce naturae, nec acceperint divi.
mus labore noftro , aut induſtria con na revelatione , confequens cit ca.di.
ſequi,re & um .& ,pro bum diſ cendimo ſcere å dæmone:qui(ut foveat ſuperior
dun cencre,ne.regiam tutamque viamsiancm )eò quòd urantur lignis abiplo
deferences inani labore ,quzreudi de inftitutis, etiam ignauis occ ſentienti
farigemur , & per invia ac devia ablatibus illis phantagam movet , ut hoc vel
,
tingamusshecdocemur à Spiritu fan . libro fecundo de do& tr.Chriftiana. un
Cocculus. (uncila ; Sicutquimel mul. de ſequitur eum qui yule hu olmodi
tutn comedit,noneft ei banum : fic qui ſcire ,cóleatire in magilteriuin diabo
fcrutator eft maieftatis opprimetur alig leque eius diſciplinæ teaderc , & De
gloria a & alio loco . Altiora te me qua- um do & orem atque Dominum dele
fieris & fortiora te ne ſcrutatus fueris: rere , & à fidcapoſtatare ftulti ſunc qui
ſed que pracepit tibi Deus illa cogira ſem dæmonum seiponkis.credunt, quia falo
per . in pluribus operibus eiusne fueris lecedæmonumelt. Sic fefellere Ciz .
curiofus non eft enim sibi neceſarjum , fum & Pyrrhů, teltibus D. Hieronym ,
ea que abfcondica ſuntvidere oculu tu . in cap. 41. Elai D. Auguſtino 3. deci
is. In fuperyachis rebus nols forutari vitat. Dei Lađantjo & aliis,Manfredú
multipliciter .Plurimaenim ſuperſensä сelte.Picolıb.4.de Prenorio.capije so .
bominum oftenfafuntribi.Muliesenen 20. Indos apud. Olorium lib. 2. bit.
Jupplantavitfufpicio illorum in va Lufira . cap. 15. Ferrantem Comitem
mitate derinuir fenfuus illorum b Myſte Flandr. & aliosquos lib . 4. memora :
sia, fidei & falutis fide nobis credenda vi...fe & .4.
ſunr , & à Deo revelata fuerunt Eccle
Gefuz. Alia occulta quædam Deus
nulli rakekatuſed Abi reſervat , ut ſecre MONITIO VIll.
ta cordium ,futura merè contingentia,
& c. & hæc citra revelationem ſcuiar
te vel ſcientiaulla nequeunt. Et hæc Pro iis qui fcientiam infufam affclans
.conari ícile eft vanum & inane , & at . certis ritibus finelabore ,
os.
tes ad hoc niçentes ſunt ſuperſtitioſæ.
Aliæ res ſciri poffunt ſtudio, diſciplina Onendiprimò,curio itaje raicos
& experiencia,in his cavendum ne Ginç M dinon neceſaria, non modo no
labore , aur uſu , vel doctore , cacone . utilem , ſed valdè noxiam efic Colere.
imurſcire per media illicita ,utſunt ars Spiritum ſapientia & intelle &tus à ſolo
Notaria & omiles divinationes, de Deo expectandum : quo non qui vo
quibus egimus toto libro quarto. Ha . lunt,ſed quos placet,fole implece. Mes 1
xum rerum talem fcientiam a damolioref bomo,ait Ecclefiafticus gui ni.

Prover.25.2.27. b Ecclefi3. v. 22: 6.19. v. 12

 1. LIBRI VI. ANACEPHALÆOSIS 1155
1 puitur ſapientia, & deficiens fenfu inti- eſſe periculum ſuperftitionis & tenta
more , quam qui abüdat fenfu , o trans rionis Dei. Nam qui ſcientiam ques
greditur legédluifsima. ] Lo veriffimum runt modis inſolitis utrique ſe pericu
illud D. Hieronymi nelcio ubi:Melius | lo exponunt. Naturaliter ſcientiæ
eft neſcire aliquid; quam cum periculo paullatim , ſucceſſu temporis, le & ione,
(fcilicecanimæ ) diſcere uf.& ulud D. auditione, & experientia acquirun .
Prolperi . Non lumi [cruzanda, qua Dewa tur (ut sed è Ariltoroles a ) petere al
occulta efe voluit, que aurem manifeftus Deo ut infundat , qcu . Danieli & Sa.
is
fecs, non funt neglegenda : ne e in illis lomapi-fecir,elt petere ,ut fine neceſſi
illbst are curiofi, & in his damnabiliter in. rate miraculum edat ; quod eft ico
veniamur ingrali. De altitudine difcre tare Deum Adhibere orationes, aus:
tionis Dei non conturbabitur cor bumi. alia ad hoc non inſtirura à Deo aut
fitatis noffreli firma á ſtabili fide tene Ecclega,elt vanitatem quærere & mé.
bie ,omne iudicium vei inſtumele fecre- j dacium - diligere , (ut ait Pfalmifa) &
tum : utubiinveftigari non poteft, qua: proinde ſuperfisiolum Orandus
reilaiy.'icer.fuffau jas ſcire, quis judicer. isaquc Deus & nobis amul naturali
Lauda es venerare:quod agitur ; quia conatu elaborandum : Nam facien.
tuum nefiire cur agitur) fanélcrutato les Deuş. adiuvati Periculum ma
res huiuſinodi divinorum ſecretorum , gnum eſt : ne arti memoria ( quæ tra .
mergi ſo'eno: invada bili Profundo. di potelt præceptis locorum & cello
Necminus periculoſum eſt novos (ci- larum ad hoc accommodatis) aliquid
endi modos , quam nqvas do & rinas ſuperſtitionum arets Nororia admiſce
invenire, de quibusab Apoſtolo præ atur : hoccrgoue caveant , modem
moniti ſumus , forc , qui fe &tarentur , di:
doctrinas demoniorum . quid aliud faci .
une quidoctoribus dæmonibus urun. MONITIO IX
tur? Audiant Chrylokomum explican
teno illud Salvatoris ,.pbmutefce es exi | Pro iis qui funtcupidi carporea Jalurić ;
ab bomine Safurfrum hoc nobis.( aic ) honaris , aut pecuniæ , autgaatid ac
dogma datur , ne credumus dæmonibus , quirende velrecuperunda .O ad boc
guarni umcunque denuncient veritatē ,] mtuntur medusfufpeétis Salmat ori ;
cayeanne nejrrirent Deum.in adinven feu Salutatorü , de quibusactum , l.
tionibusfuu o muliiplicetur in eis ra I. cap. 3.9.4.videliam Periaprarum ;,
ina :cavean ! nę. :: quod deplorar Kli de quibus ibid. cap. 4.9. f
chardus Victorinus : Veritatem.gue'
Tant nõın veritate ;fed in vanitate : que
fotain.inveniant, non ad veritatem , fed Inculcanda diligenrer illiseft hæc revi
Advanitatem quodmiferrimum eft , gola : In omni agritudine', aut
in verbus vit a lucra mort's negotientur. jactura bonorum fortuna vel corpo ,
Piacerea tales admonedilunc; fub . radi , gue folenti bomuibus à Deo,
ut flagella
degent;vocat :1. Tim . 4. v.Ii Már s: v: 211,PJa. 1956 V. 28.ali hiphyficora iunge
hac iis qua dieta de. 6.6.2 , lib 3. ſeat, 8.9: 45 cm. lib.4ip: 2.9: 4 :ject. zi .
 1156 DISQUISITIONVM MAGICARVM .

à Deo, urflagelli peccatorum , & mala | En primum quod diximus de diligen

pæne infligi, ſervos Dei ad duo debere tia naturali: de altero , nempe mo
prefidia confugere. Primo, quærere & Trali diligentia , ſequitur: Fili in ius
inveltigaremodos,& remedia caneta , infirmitate non deſpicias te ipfum , fed
quæ naturalis ratio hominem dócet, ora Dominum et ipſecurabit te . Averle
ut le hoc periculo vel noxa liberent. à delicto e dirigemanus, et ab omn;
Sécando ledolò & fervenrer commen . deliéto munda cor tuum. Hoc intelli
1 dare Deo & fan & is perſonam fuam , gendum de omni damno quorum .
familiam ,& bona ,& orare: ut cæleſti cunque bonorum.Igitur cùm hæc ho
fua'ope & liberalitate ſuppleat , & præ mo præftitetit , patienter ferat , &
ilerid quod humana imbecillitas ne voluntarem (uá divint fubijciat , cera
quit confequi . Quo ad prunum ergòtus,fe,li magis expediat liberandum ,li
moneantur adhibere humanam natu non liberetur , id li bi utilius elle. Mo.
ralemque diligentiam , ipli per le abi neantur , ' G aliis illicitis remediis co.
non diceſſe:& prudentiores conſulère, neðruruti,cum illos à Deo , quo invito
quoad valetudinem ',pharmacopolas , conantur fanari,ad dæmonem confus
medicos ,chirurgos:quoad iaduram gere .Malè etiam fibi conlulunt, quia
aliorum bonorum ,amicos, & alios qui perdunt fru & um patientiz , quimator
prudentia . & uſu, experientiaque pol elt , & melior cun &tis corporis aur
lent . Quoad ſecundum , ſeu ſpiritua. torcuna bonis. Auloi ſunt , quia or
lem diligentiam : confugiani ad orati corpos fanent, animam aciant. Qurd
önes , ieiunia, & charitatis opera : con- fulcius & imprudencios , quàm G Deo
fidancin Deo ;fpcient ab eo temedi- dicerent : Quia cu me fanate nos, vis,
um: curent oraria perſonis piis, religi, transfugiam ad holtem tuum , & ab il
oliſque : millisad eam intentionem lo falutem petam ? hoc non verbis ,
dici : deniqueomniſtudio conentur fed pertinaci conatu dicunt. Hi cande
Deo quá maximè placere . talibus enim , adeò divinam iram irftimnant perci .
hoftiisplacatur Deus docer nos hoci naci cupidicare , urDeus velinar illos
plum S. S. in Ecclefiaftico : Honora la drmonepecari , cuius rei exempla
medicum propter neceſsitatem . Erenim dedi , li.6 . (A . 2.feet 3. rumed. 8.69 .
creavit illum altifm " . A Deoeft enim vel , quæ gravioradhuc ett rena , ad
omnis exed.la à regeaccipiet donari eorum fummum malum Gnat illos ,
096 Aliſsimas creavit de terra medi- i quod expetune ope demonis confe
cinam is vir prudens non abhorrebit qui . Sed dies venier, quando iniel .
illam . Adagnitionem hominum virties ligont longè Gibi utilius fuifle morbo
illorum , dedithominibus ſcientiam afligi,immò& per fummos diutorno
alifsimus, honorarsin mirabilibus , in tempore cruciatus emori , quàm
his cutansmitigabit dolorem , ſuperſtitiolis artibus
guentarius faciet pigmenta ſuavitatis, fanari.
ó unctiones confiriet ſanitaris. En pri
MONITIO
Ecclef. 28. in prin .
 LIBRI VI . ANACEPHALÆOSIS 1757
)
illos quoque clericos , & religioſos
MONITIO X , qui quali Gibi peculiare vindicant: di
centes,ad exorcizandum , plus virtutis
De exorcizatoribus, fenconjuratoribus idaturalis vel ſupernaturalis fibi effe,
energumenorum . quam cæteris ciuidem ordinis aur
gradus.
Voniam nonnullis in locis multi Solent huiuſmodi, peculiares exor
Q abuſus irrepſere exorciſmos cizandi formulas & ricus habere , di .
legitimos & Catholicos, contra Apo: verlos à communis Ecclefiæ ritibus
Itolicæ Romanæ EccleGæcoluerudine: & tormulis:quæ ſunt diligenter ab Epio
quzdá monédi ſunt, quibusbatu rerú Icopis examinandæ , & , non permit
inſpectio & cura incumbit.Suppono, I tendæ tacilè nih iudicio piorû & Do
Salvatorom noftrum dediffe iponlæ &torum virorum tint approbatæ . Ve
fuæ Ecclega poteftatem dæmonia de hemensſuſpicico eft,hiselt pactum cũ
corporibus pellendı , Luc. 1o.v.10 . Ó | dæmonibus, ut talibusobſervantiis le
Marc. 16. v , 17.hanc poteftatem ciò i fingant compelli exire. Cauta dæmoni
ab Ecclega concellam duntaxat cleri eft, quia dum iftı lac publice coniurat,
BY cis: & non omnibus led Epifcopis, Sa. temper io frequenti corona adftantiú
cerdotibus,Diaconis , Subdiaconis,& aliquid lucrifacit. Accedunt multi, ut
exorciſtis ramum . Vnde apparet iis lerniones, quos ultrò cirroque miſcent
qui ( altem , Exorciſtarī ,ingradu'non exorcizator & diabolus,audiant : gau
funt , banc facakatem non competere der dæmon ,quia folet aliquos fideiaur
iure ordinario : ideoq; neceffe elle, ui morum errores (pargere , aut faltem
qui illam velit contendere libi datam impetrare ut faciant aliqua fuperftiti
& conceffam à Deo , is extraordinarii ofa, vana , ociofave : diffamat inno
iuris feu privilegii documenta debeat centes,nocentium occulca criminate.
oftendere talia , urjudicio EccleGæ i- velat, uc malè de illis ſuſpicentur cæ
donea cenſeatur .Quoad eosveiò, qui ceri : inſtigat quoſdain ad carpalia ,
hoc officiú iure ordinario acceperunt, quofdam ad avaritia di &tis fuis: bonos
non plus poteſtatis vai comperit bac fingit le cimere, ut impellat in ſuper
io te , quam alteri: niſi quod honeſtas biam . Monendiergò ui abſtincantex
& re & a Ecclefiæ conſuetudo poftulat orcizatos fuperfuis colloquiis , & ter
ut corá ſuperioris ordinis clerico , mi . miais illis a &uum iudiciariorum , qui
noris gradus clericus , ipfo id invito, bus iube or dæmonem nunc exire , &
<
non artentet. iscrum leiudicio poftcatalıdie fiftere.
Ex bis ſequitur fufpe & os effc padi 2 lit abftineant formulis illis novis &
dæmoniaci;primò laicos, leuclericos inſolitis ac lecrecis, & non approbatis
non przditos ordine Exorciltarum : 1.Ecclefiæ iudicio. 3. v: ad exemplum
qui hoc munus quali ex officio ,aut pe . | Chrifti a paucis iubeanr dæmonem ca.
culiari gratia , donove Dei uſurpant: cere & exire , nec garricudipræbcant
Ddddddd velsage,
Videl, 6 , cap. 2.q. 3.fe& .3. lis. r . o. lib. . l.3º. a Luc.4 v . 35.
 DISQUISITIONVM
vel cauſam vel poteltarem . Videntur
autem monendi quoque prælati & lu-
dices EccleGaſtici,ncin dicecelibusſu :
is permittanc effe aliquos privatos:qui aut auxilium petere. N :6Gforcè,vic
quaG ex officio & viriure peculiari ex : cute Chrifti,vicogarur & iubcatur di .
orcizent. Nam hoc eſt officium pro : I cere veri aliquid , quod ad ſpiritualem
prium paftorum Ecclefiæ : & in corum
abſcoua cundorum qui ſaltem ordiae
exorciſtarum prædici ſunt: qui nó vim
natur.lem , fed fupernaturale ad hoc
in Sacramento Ordinis acceperunt,
Privati . vero monendi func, ut a pleu:
do exorciſtis huiufmodi fibi cayeant,
neque accedant ad eorum convedrus
quia cum Deusprobibuerit ne pytho.
nesaudiamus a hoc etiam prohibuit
neenergumenorum huiuſmodi incor.
poribus loquentes dæmones auſculte
mus: item G.fortè accellerint, monen-
di ſuntomnes, ne quam mendacii pa-
trifidem præſteni,neve quid faciante-
orum:quæille præcipit facienda , quia
ipfe præcepit,maximèquando menti-
tur ſe defun &i animam elle :. quod
ſemper eft fallum . Si iubet faciamus
aliquid , ad quod faciendum lege iu
fticiæ , vel charitatis aſtringebamur: id
faciendum eriam illo nihil . dicente fu
it : fi aliquid boni , ad quod non te
nebamur, quod facere fit meritorium ,
licebit facere , quia natura fua licitum
& meritoriuin erat. Tutius tamen fo
res aliquádo ifta lecundigeneris com
murare in alia , vel prætermittere: ne
quid fraudis in fein dæmonis confilio
vel iuffu, quod non videamus.. Mo
neatge ple exorciſta non minus quam
cæteri , nihil curioſitatis ,aut dilcendi
cauſa demonem interrogare , aut ab
eo exquirere , licet id hupeltilimum
4 Dout. 18. v . II. vi le lib.6.c.3 . lit B.
de fuperftit. paulo ante med .
MAGICARVM
ft & utile videatur: quia non licet fa
miliaritatem cum.co.inftituere , vele.
ius diſcipulum effe , vel eiuscongliú,
falutem adftantium prudens & pius
exorciſta merito iudicet pertinere , ut
videmus Chriſtum ; Luc.8 . nomea
demonis interrogalle : un de conſue
tudo.invaluit nomen dæmonis exqui..
rendi .
Quoad ipfum exorciſmi modum ,
moneantur ſequi Paſtorale fuum : led .
prius medicorum iudicium audians ,
an videatur verè energumenus.
Hæc quæ dixi de energumenorum
exorciſtis,pleraque locum habeat etiá
in exorciſtis nubium , quæ tempeftaces
& procellas, grandinelque addudura
videntur ; item iis , qui coniurant ſeu .
exorcizant locultas , & alia infe & a a
gris damnola ; de quibus , quæ pecu-.
liaria funt proximomonito expediane .
MONITIO XI .
De coniuratoribusnubium & in- .
ſectorum ..
VUOAD nubium conigratores,
quriadirans ſe vim habere nubes .
à certis locis expellendi, repellendiq;
corum iactantia facilè conviacitur,
primò , li interrogentury.an nubes illa
Gnr naturalibus cx caufis ortæ , an el
maleficio & opera dæmonis? 6 dicant
ex naturalibuscauls; ergò exorciſmus
fertur
lib.4.par.2 : 9.4.fe&. 8.do vid.Martin de Aril
 LIBRI VI. - ANACEPHALÆOSIS 1159

icitur contra Naturæ audo diximus mala & pericula. Parochi' lo.
sem Deum ; quod ' blaſphcmum & corum indicant & celebrent proceſſi
facrilegum ; & vim habeatnaturalem liones , & facrum canant pro ferenitatis
. contra riubes necefle eſt , aut ſuperna & fertilitatis impetratione, & ira Dei
ruralem Supernaturalem non accepit avertenda . Cantentur in templo de
à Deo , qui Gibi contrarius non eft ; nec 1 vorè Plalmi accommodati,ut Canticü
à bonis Angelis: ergò à dæmonis - ope graduum , Miferere mei Deus. Qui
visilla provenit : G nubem dicant ex habitat in adiutorio altiſſimi. Libera
maleficio ortam & moveri à dæmo me de inimicis Deus meus có Deusmi.

ne.Vnde ſciunt;nib cx pacto Secun- feratur noftri,& fimiles. Legancur

dò interrogentur,& notitiam habent , Evangelia accommodata , ut de leda
& potentiam pellendi malas nubes, tadChrifto maris tempeftare; fiat pro
cur non etiam norunt & poflunt ad - cetfio per clauftrum Ecclefiæ ; canan
ducere & cvocare , tempore fqualoris cur Litaniæ , & recicérur colleciæ pro .
ac liccitacis, in agros nubes bonas & pofito fervientes,invocétur Sanctilo
falutares? Terriò curnon etiam fulmi - ci patroni, & quorūillic veliquiæ ho
na & ignem de cælo.cadentem ; ac norátur, quas tarren tutius fortaffis &
incendiis domos ablumentem valeat honoluius lit foras intempeltatem &
arcere aut exftinguere ? Quartò , cur pluviam non proferre, præfertim Ve.
non (ciant etiam coniurare ventorum nerabile Sacramentum ( quanquá de
turbines, & aquarum eluviones; qui. · votioné idcitra irreverentiæ & iactu .
bus ſata 3 domus , & arbores, ſter - ræ periculum faciétium ; pro morere
nuntur & abripiuntur ? nam utnubes gionis ,purċſervandum , & hæcomnia
illa aliquando à malis Angelis permit intra templiambitum perficere, ubi &
tenteDeo , formanrur & immircuncur; minor diſtractio, & devotio maior el
fic & alia ilta , ut ex lobi ſacra hiſtoria ſeluler:nec minus audierDeus in tem.
docemur, cur igitur , fi ad hominum plo ,quam foris : cavendum verò maxi,
commune bonum hæc ars aut pore mè , necum nubibus colloquia inſti
ſtas à Deo illis tributa , beneficentia tuantur; ſed fermo omnis cum Sanais

Dei ad unú hoc ab illis reſtringirur ? & Deo ;lt. Menfibus autem , & qui
Unde apparet illos hæc ex pa & o ope busſoleor hæ noxiæ nubes effe frequés.
rari.Moneantur itaquecæteri , utab tiores , ur Veinis & autumnalibus;
eorum conſortio abitincant, & ne ta alcendant parochi quotidiè manè
les exorciſtas ſuſpectos vel precio , vel rutrim templi , undè agros parochia
prece conducant: ſed utantur contra queātintueri, & nó courent aerē ,ſed
nubes huiuſmodi armis confueris Ec. benedicátagris& terminis fue diæces
clelix; népe benedi& ioncs ,preces, lia fis:recitétPialmosaliquot Evägelia , &
canias, vitæ emendationem , & opera collectas,aquábenediąámore lolito
pia , ac ſatisfactoria ieiunii diſciplina. in aetē , & terra iaciant:& meridiano
sum , & c.adbibeant; quæ remediae. répore campanāpullent;ut parochiani
tiam luat utilia contra cærera illa , quæ ) ad templú veniant Deúoraturi ut fru
Ddddddd2 duster .
Srbo DISQVISITIONVM
& us terræ Deus conſerver. Campana
quoque pollentur: qua de re adum ,
lub. 6.6. 2.9 . 3. fe&t. 3 : FF .
Alii funt , qui vindicant Gibi artem
quandam aut poteftacem peculiarem ,
uc à Deo concellam ,expellendi,neca-
dique campi bruchos.locuftas, canca
sos, & alia infe &ta atque vermina, quz
fractus, & radices , & ſemina depal.
cuntur, & fpem agricolarum deludunt:
& tales mulcis in locis folentà rufticis
quotannis magno precio accerfri .
Praxis effe folet huiuſmodi. Impo-
Ator iſte fe iudicem conſticuit, compa-
rent coram eo duo procuratores, unus
cauſam populiagens, fungitur vice acı
culatoris: alius a vicario Epiſcopi , vel
regio.officiato lociconſtitucus, vicem
fubit rei , pro locuſtis ſeu aliis inſeatis
lité conceltantur, & ſervantur proceſs
fus ordinarii omnes tricæ, & moræ ac
dilatorii termini candem in caufa con
cluditur ,.& bellus ludex fere ſcorenti,
am , qua infe & a illa iubet intra certú
dierum fpacium terminis illius territo
rii excedere ſub pena excommunica
tionis lacæ fententia , & c. Superficio
hic apertior eft, quam ut qucat tegi .
Quare monet Ciruelus ( è quo plera-
quc fuperiora monita. ferè delomph) i lepelire in horro , vel vinca , tribus aut
unanimiter omnes fan &tos Doctores plurimis locisinteſtina pecorů, ita u
bæc damnare ; cò quòd lis inſtituatur pars non exiguaemincat ſupra terram :
Gum crcarura irrationali , quæ quid ¡ & cum cò confluxerint inſc & a. Gmul
agacur nec fcit , nec ſenrie, nec poteft
intelligere: & cum illa inle & a natura.
liter naſcantur , iniufta eft excommu.
nicatio ,nec mortaliter , nec venialiter
peccantium : blaſphemum verò eft
hanc facram Ecclefiæ cenfuram Gc de
riſui & ludibrio babere , non ſecus ac
liquis lub pana excommunicationis
MAGICARVM
juberet canibus ne lacrarent, & lupis
nc eiularent , aut vulpem abfolveret à
rapinis gallinarum ,& c. denique con
Itat omnia hæc adta iudiciaria, nec 02
ruralem , nec fupernaturalem vim ha
bere contra huiuſmodi infe & a. vide
que fufius difputata contra Malleolum
lib. 3. part. 2.9. 4. fe &t. 9. Moncancur
uti potius remediis cùm EccleGaltiuis,
tum naturalibus. Naturalia docent li
bei Geoponicorum ; ut verbi gratia,
ſolum vincarum ſæpè expurgare evul
bis omnibus,herbis vincz ingalcestia
busziplos ecuncos & ramos vincarum
diligenter putare , & aliquando decor,
teate, & falculæ , aliorumq; terramen
corum , quibus oruntur,ferrú inungere
urli pinguedine,aur ſaltem aceto forti
coniugis aliis commilto : excutere ioſe.
Eta,fuppofitis lancibus velteſtis,aceto
alliato plenis;folia præſcindere, in quio
busfuar lemina vermium ; & 6 iam in
folliculis ſuor lemjua , folliculos abla .
tos extra vineas cremare ; caprifici ca
dices appendere viribus, fuffumigare
vires & arbores cera & ſulfure accen.
Gs , & vento capto qui diſpergar fumu
per vinea & agros, vel aliis etiam Gmi .
libus uti acribus & gravibus fufficibus;
illic ignc exurere . & . alia , quæ oorudk
boni olitorcs, vinitores , & agricole.
ProEcclefiaftico remedio ,licebit illud
defumere ex fequenti hiſtoria , quáide
Ciruelus memorat, Mulris olim an .
nis;Cantabriam ,totamqueHifpaniam
Tarraconedlem infeftatam à vermibus
fuiffe , qui quotannis fru Aus omnes
kir
 LIBRI VI.
terræ ahlunebant.Miſereiraque Can .
tabri , & Celt : beri ad ledem Apofto
bcam petentes conlilium , quid facto
foret opus. Morus eorum precibus
Pontific. Roman.comilor legatom
piſcopum Otienfem nomine Grego
rium , virum ex mia prudentia & fan -
& itate : Qui, ut in Fifpanias advenit ,
crebris coacionibus populos illos à vi
riis vari sa i feriam pententiam per
duxit , præfertim publicorum flagitio
rum :poftea inftituit fieri procelli ncs
publicas ſavientium in teigum Aigel
lís: indixic aliquot dierum eleemofy
nas, iciunia , preceſque: demú velurus
oroatu pontificio Miſſasin alcari por-
carili in ipfis agris dixit ,qui magis erat
calamitol , 6c fugavit necavitque
multitudinen inledorum , adeo ut
multis poft aonis immunes omninò
agri fuerint.Solentin his partibusSan .
ante arhuius opem implorare : conlula
tumque fucrit alus quoque locis hanc
cius methodum & exemplum ſequi .
MONITIO XII.
Qua cavende in precibus oratio
nibus vana obſervan .
ta ?
O diabolusmalis quperftitiotiscir.
cumftantiis loles violare : alíquan'do
volat malo fine propohto , ut cum
quis orat , aut celebrari curat mil
iam ad exitium alicuius ; aut vano ,
ut ad ſciendum aliquid boni ſucceſs
fus , & c Moncantur ergo in- ora-
tionibus attendere ad lequcotia axio-
mata.
Videl. 66. 2.9. 3.fe &t.z.lit. z .
ANACEPHALÆOSIS 1161
Primum peccatum orationis eft rats
one materie , quando petútur res illici
tæ aut noxiæ ; quæ repugnant honori
aut præcepris Dei,aut caritatiproximi
aue quando res indifferentes ( verbi
gratia, divitiæ , honot , doctrina, & c )
peruntur,abſolutè,aut pertinaciter ni
misque inſtanter ; aut quando perun.
tur inftanter res , de quibus iultum du .
bium eft , an Ginc homini ad falurera
profuturæ :aut pericur cognitio futuri
cvencus ad matrimonium , & c . ur lurt
virginum Hilpanarum illæ orationes,
quas vocant , de los Reges, dela eſtrella ,
de San Inan ;quibus finitis aucupantur
prima tranfeuntjū verba , & inde cot
ligunt, quod fcire volebant ; ſuperſti
vone ftolida & impia , ut bene Horo
z - us lib.2. de vera & falla divinar.
cap. 14
'Se undum eft ratione forma quado
continenc verba vel ſcnlus verborum
aliquid föllum , mendax fidei, velna
curali rationi contrarium ; vel nomi
na barbara, & ignota, aut nugas & in
epcias ; quia bæc omnia lapiunt blaf
phemiam.
Terrium pecratum eft ratione modi
feu ceremoniarum ,quaadhibentur;quá
doilla luor vanæ , & præter vel contra
communcm Ecclefiæ confuetudinem :
ut G neceffario debeant fieri certo
Macu Corporis, cernis horis veldico
bus non interruptis , brachiis certo -
mods expanſis', oculisin certum lo .
cum de fixis, cuin tot candelis talis vel
talis coloris: & Gmilibus,exiſtimando
circumſtanțias has ad effe & um ali
quid nacuralis, vel ſupernaturalis vic
curis conferre.
Ddddddd Cootra
l.3.part.pofter. 9.fe&tio 8.69.
1162 DISQUISITIONVM MAGICAR V M.
Contra hæc peccata adhortandi lút differit D.Vincentius Ferurius,bomil.
homines , ut firmiser apud animum 4.Dominica 4 in advent. Ex dictis et.
fuum ſtatuant nec velle malum ullum iam damnantur orationes, in quarum
vitate , ne velle boni quidquam con . I titulis.præſcribicur.certus dierum nu
ſequi, vel retinere per alla media illi merus, quo exa & o Gntexoraturi;con .
cisa, vana , aut ſuperſtitioſa.2 .Poft. tra illud præftantis viduæ Iudith 8 .
quam divinum auxilium ſerio implo 0.12 . Qui eftis vos, qui tentatis Domi.
rarunt,conentur ſuam voluntarena di num ? Non eft ifte fermo,qui mifericor
vinæ prorſus conformare,libique cero diang provocet : fed potius qui iram
10 perſuadeant, quicquid eis accide- excitec a furorem . accendat.
rit, id à Dei providentia procedere ,& pofuiftis vos tempus :miferationis Do
ipſis elle lungè utiliſſimum . 3. cer- mini , & in arbitrium veftrum dicm
còcredant , quando Deus illisnon conſtituiftis eis. nec non orationes,
concedit , quod poftulant, id paterno quibus pecunt à Chrifto , Deipara,vel
Deum pium & miſericordem animo lanctis revelaciones aut apparitiones;
facere ; quoniam hoc illis expediat. quia hoc cft plenum periculi ac decco
Gicut ſolet medicusægro mulca lubusa prionis, audaciæ , curioGratis ac prz
here & denegare , noninvidia nec fac lumprionis, quemadmodum etiam
vitia,fed benevolentia & fapientia.4 orare, utfignificent eis diem & boram
Nun apponant miſſis ; quas ad inten obicus , & iftisinſuperioculcandum
tionem ſuam dici curabunt,ullum nu . illud Thomæ de Képis; Quid faceres fi
merum aut determinationem , loci, ſcires: núc ita vive ni ſelurushoram il
dici candelarum , & c. ex hoc capite lam exfpe tes. Hæc fufficiár: (unt enim
damnantur millæ quas vocant , trice cataplaſmata contra fuperftitionum
narias revelatas, & claufas, miffas Co. præcipuos fontes, cauſaſque, reli
mitis,miſasS. Amatoris, contra quas qua ex toto petenda luat
opere.

In quo quæcunq; ſcripſi;ea cuncta S. A. & C.

R. Ecclefiæ iudicio , & Piorum Theologo

rum cenſuræ ſubiicio : fi quid ignaro elap

ſú , quod Eccleſiæ minus probetur,impro

bo , damgo , & pro non ſcripto haberi volo .

MARTINVS DELRIO
Societ. Ielu Presbyter

INDEX
 1163

1 INDEX RERUM

ET VERBOR V M ,

LIBRI I. ET I ..

Prior numerus paginam , poſterior columnam denotat.

Bicuc translatio . 208 . Alba Magia an ulla. III.
A Abaddon, feu Apollion 329. Albertus Magnus multa oarrat oon crc
nt 2.08 . denda ..
Amaris Schyta. 39 .
7 Abachara (cu Albaodar .. 238 . Alberti Magoi capoe aeneum . 40,
Abraxas idolum . 119 Alberto magno attributus liber falſo. 16.
Abulus bonitarem rci non collere.. 308 . Alchimia quid . 68 .
Acco 334 . Alchimia ao licita in foro fori. 88.
Achares: 154 Alchimia in foro confcientiæ fere ſemper
Achimenis. ibid. & cuoctis prohibita cepſenda. 90.
Achillis equus. 227 . Alchimia quibus perfonis illicita in foro
Alciarium . confcientiæ . 92 .
Acilius Glabrio . 126 . Alchimia indicium Magiæ , & in quibus
Adamus an fcripferit de alchimia. 70 . faciar. 91 :
Adamantis & magnétis dillidium . 160 Alchimia ad quam Magiæ fpeciem perti
Adamaatıda Armeniæ & Cappadociæ vis ncar.
244, Alchimia aurum producit: 72
Advis Gall. 100. Alchimia quibus licita 92 .
Ægyptij Magian veros feccrint Serpeotes ! Alchimiæ abufus ratione finis , & quis finis
131 . licicus, 90 .
corum impotentia. 133. Alchimiæ ars ſeu Chryſopeix ao ſitmecha.
Ægyptiorum libri alcbimici.comburi iutli oica 8s .
à Diocleciano. 71 . Alchimice dæmoniacæ cxcmplum 86 .
Aihalidæ memoria . 245 . Alchimiæ lex optimaurocmioilicear ex .
Atoæioccodia civibus parceptia. 161. crcere, niſi permiſſione principis 49.
Æron . 240 . Alchimiæ nomen explicatum , & origo ar
Æreta. 238 , tis. , 68.
Æthiopis herba Ij4 Alchimiæ ſcriptores veteres quidam . 71.
Aërem & aquam rabidate magi ſoleat: 170 . Alchimici ſæpe Magi . 91.
Aflacus ſeu inhalatioois verborum qux Alchimici quando lethaliter peccent, &
vis. 63 . quando pegaoda his abfolutio . 945 :
Africani confefforeseliogucs locuti. 215. Alchimicorum inepta methodus , phralis ,
άγαλμα . 26 ; & diffenfioncs .. 73 •
Ageos naturale an valeat agere in diſtans. Alcb imicorum luperftitiones , blaſphe
126. miæ , picturæ nefariæ , iactura temporis,
Agni Dei cerea effigics. 65 . & alia peccata : 92.
Agninæ. fides sumpuntur iun & æ . lupiais. Alchimicorum variæ fraudes & exempla .
31. 85 .
179 . Alchimicos dæmon ludificatus.. ibid .
Agrippa :
Alafores. 328.
Alchimii
É
 1164 IN DE X

Alchimiſtarum libri fiAitij, Molis, Ada. Animą beatorum ab Angelis quomodo

m , & c. 70. dignofcendæ. 272
Alcippe . 187 . Agimæ figura ad fphærica. 269
Aldebertus & Clemens hæretici Germa TA Animæ an afumaos cadavera. 268
ni .. 67 . Animæ corpus ſuum amant & invitz le
Alcctoria 154 parantur, 270
Alexandrum Magoum qui genuit. -3 ! S . Animæ immortalitas probata: 303
Allobrogum comes Magum promitentem Animæ feu fpiritus, quo pacto poflint cor
victoriam necari iudic. 177 . poreis oculis ſe viobiles exhibere: 268
Almadeia rs Apimarum damóatarum , & expiantiin
Alphito & Mormo. 334 . l exempla. 293
Alterationes requifitæ ad aurum poflibi. Asimarum apparit.qui ſcriptores agn ove
les (uo't calori naturali & artificiali, 82 rius. 276
Alvioocoberg : 325. Animatum revocandarum ritus . 263
Amoris quæ veræ caufæ. & quid ad eum Asimas apparere deceos & utilcelt. 270
viſio . 28. Amphiaraus 248. Animas & mortuorum apparere folere .
Amulera. 64 . 263
Amuleta magica Germanor. militum. 66 . Adimas mortuorum dæmones pooficris 13
Anabaptiſtas diabolus S. S. docct. 246 . Animas aequeuoc magi oſtcodere. 311
Anagoing ſervi tunica 160 . Adimas occiſorum peremptoribus infc .
Aaamiſia uxor Gorgippi. 236. ftas efle, 264
Anaftafius Imp . Alchimicum decipit . 86 . S.Agbo Epiſc. Colon. 299
Adates ex arboribus vel putrido ligoo oa Apoulorum vis.
tæ. 83 . Anſelmi ars feu curatie .
Ad. Cæſalp. quid fentiat de procreatione Antichrifti miracula falla furga. 146
animalium . 189. Antichriſto diabolus theſauros adervač
Angeli quo pacto res corporcas movere 180
piliato 2:7 Anton . Mizaldus. 15
Angelicæ apparitionis cxempla 274 . D. Anconidi Epiſc. amulerum 66
Angelorum nomina quæ vera , quæ Ma Anton Taruilidi alchimia. 86
gica 67 . Antuerpiz obadio . 304
B. Aogelæ de Fulgino teotario. 252 . Aous Pindari.
Angliæ regum curatio ſupernaturalis.286 . Aouoch . Hebr .
Adima effe poteft, & cft in loco feparara Aphereſia differt ab ecftafi. 256
& quomodo ibid. cadem etiam in lo. Apologus lepidus Calcagoimi. 113
cis. plurib. 366. Apollonius Tyanzus . 153
Apima ſeparata ſe loco movere poteft, & Apollonius magus. 174
quo pacto, ibid . Apolloniusinvifibilis . 1:0
Animacur pro lubito fuum corpus aſſu- | Apollonius fruftra thefauros quzlivit.180
mere aut ad nos redire con poffit, ibid. Apollonii memoria . 245
Anima è corpore non migrarin raptu con . Apollopii Tianzi magia. 15
tra Bodinum. 254 Apollonii Tyanæilco. Hirundo ſeu pailer
Apima non poteſtcransformari,occ poteft 227
quodvis corpusinformare, 221 . Apoſtata monachus à Diabolo in corbem
Anima ſeparata num poflit corpus loco palam ipicctus, 353
movere 270. Apparitio Philoſophi apud Auguſtinom .
Anima quo pacto fubire queat corpus ib. 149
Agima noftra tota immortalis. 262 . Apparitiones fugulorum ſæculorum : 281
Animam informantem quo pacto efficere Apparitionem tria genera explicata. 368
aur cogeri qacat magia, 243. | Apparitionum in diverfis fimul locis ra
tio &
 LIBRI I. ET II. 1165
eio & Teq. 218 | Attilii Reguli colerantia. 233
Apparitionum ad vindictam peccatorum Averroiſtici errores paganorum .
exempla. 277 Augurelliiactantia de ſua alchimia 90
Apparitionibus mortuorum mulci SeveriI D. Auguſtini vilio pueri , & c. 274
aoi ad fidem converf. -2.92 Aurium morbi , & deceptiones , 316
Appetitus fenfitivus,quoádæmone pacto Auribus humanis facciimpleri. 175
verari queat. 243 Aurum an fit ſolum perfectú mctallum.78 .
Applicando activa pallivis live per altera Aurum cur rarius quà cætera metallaibid
tionem quid & quomodo diabol : ope Aurum io venis terræ cur pop pili loogil
retur . 106 limo sempore qucat gencrari:io foroa
Appofitionc corporis alcerius , quomodo culis vero breviori. 81
oculus decipacur. 148 Aurum alchimicum aliquando fa & um.84
Apuleius magnus tempore Dominititani Aurum potabile , 69
153 Auri femen , SI
Apuleius cur animalia ignica eſſe dixerit. i Auri efficieos caula & materia quz.
320 Auri pigmentum . 82
Aqua benedicta dæmonem fugaos . Auringens principale quod it. 38
. Aquæ mutantes colorem ovium . 185 Auri materia remota & proxima .
Aquilæ iuvcora repovacur. 240 Auri alchimico an liccat uti ad commer
Aquilioz pennæ alias conſumunt. 31 cia , vel ia cudcodamopera. 90
Arbagachel liber confuratus, Auromacum variorom miranda . 314
Arboris vitæ vis 3 43 Acchi nutrices. 240
Achemcaidon herba . 244 BBcoBadudusde Rex Britan , 108
Archimedis Sphæra & Specula. 40 Batanus Bulgariex magus . 223
Archycæ colomba, ibid . Barbelina Caxeta. 211
Ardumus & Pooccrus. Barnabas Cyprius. 114
Argentum vivum impedit incantatio Baro de Rais. 173
oem . is Bartholomæi dc Homase viſio , 216
Argini cuiuſdam velania. 317 Bafiliſci viſus. 30
Argumcoca adyerlariorum contra appari Baſileenſis cripta, chclaurus , demon cu.
ciones Coluta. 307 Itos . 181
Argus cama 227 Bafilidiani.
Arics in agoum. .240 Bavari uxor poſt morcem redux & marec
Arimanes feu Pluro. 12 liberorum .
Ariſtaus 176 Belga quidam crcdicus vaccæ filius. 188
Ariftzus ProconneGus. 167 Beli sacerdocum præftigia ,
A rool . de Villanova. Benedi&t.X.qualis viſuspoſt mortem.300
Arnol, Villanovaaus verum aurum pro . Begeven aan ruſtica . 237
duxit. 84 Bennus Cardinalis , 177
Ars an natura porenrior , 77 S. Beogo, 299
Artificialia opera. 60 ] Beo - Syra unde natus. 192
Alious iuventa poculum perdidit. 241 Bercagarius Turonenfis. 208
Alini lunam cpocaois fabula. 164 Berengarius hæret & magus . Prolog
Almodæus ab Archangelo in deſerco li . D. Bcroardo avvoculus apparuie. .300
gatus . 371 Bernardi Oliverii narratio . : 232
Aſtrologia damnatur & Patribus Bero.Treviſani alchimia. 85
Aſtrorum & cælorum analogia nulla, qua : i Bernicles. 186
lem finguoc aſtrologicum.zcacibus, vel . Biarmcoſes. 17 *
partibus corporum . 18 Bodini error.199 ipfius libri ſcacent er
Alicii fides . 146 roribus. ibid ,
Ecccccc Boems
1166 INDEX
Boema ſaga in prælio pecata . 176 . Cambiones pueri. 194
Boetij automata . 40 . Cápaniuris vis ad magica dil ipanda. 208
Bopicefoas. 24 !. | Campaoz pullus ad An elican ſaluratio
Biachiun dextrum ardcas & luccos liec oem falutaris. contra terriculamenca
dampo, IQI. tartarea . 301
Brachmanum dplia : LAS Camifia inferni. 2;?
Bradcarij Alcbimici . 69
llaCaoes terreſtres (eu ferą . 3:8
Bragadioialchimia & fupplicium . Caocs leporarij. 18 ,
Bralilccole noaſtron . 187 Canidia laga . 158
Brachi, atbei. Proloq E Caprinum cornu & ftercus.
Bruta non afcqui acc incelligere faem Caprives magi ancarcere poſsine eripere
propter quem operantur , & de duplici 173
in his fine, naturæ & bruri. 2: 8 Cara morbos.
Brita non habeot prudentiam . , ibid. Cardanus de variet . & fubrilir. ſoſpedus.
Bruta ao inca areocur. ibid.
Brutorum miræ præftigia in Africa. 12: Carmenraſeu Caoens, uxor Pici. 154
Bulgarorum . Vi &ocia coacra Anaftalium . Carolus Pacificus Neap -Rex. 177
174. Carolus Vi ofor magic & Auſtriacornm
Burgeofis virgo Ecſtatica. 2,8 lalts. 185
Buſcoducenſe monftrum . Carpocraciani hæretici & Ma. Prol. & 119
Abadis cum dæmonibus.certamen . Caryftium linum . 100
CA 343 Caftores feu Dioſcuri ftella . 161
Cadaver cur coram occifo: e ſanguinet 35 Caftrum Ovi Neapol 177
Cadavera mutata in facuas. 224 | S.Carbarinæ Genciles. 36
Cadaverú mira quædam poffunt à magis Catabolici Dæmones. 303
procurari,ſanguinis fluxus, incorrupta Caupona mirabiiis faga. 153
diu ſervar.e. 261. comburi ocqueant, & Cauſos flumen. 187
comau baibamuealaat. ibid. Cayri pulli excluduntur forpaculis.
Gælum aon cft aajmarum . 18 Cerbeius. 328
Coeli & aftrorum inftueprize ap ulla, ibid . Cercydas: N6
Caeli adfpe &tus & influxus nihil facere,ad Cerei benedi &i vis contra fpe &tra. 307
Magica .. 17 Cercamco duorum magorum . 132
Cuneus & Cæpis . 239 Certamina magoruw variá.. 364
Cæfar auguftana virgo . 25 Ceruffæ productio :
Cxſarii Heiſterbaccolis narracio. 346. & Chamae quid Hebr.
333 Calamiſch Hebr.
Cayri alious. Cham propagator Magiz , di & us Zorce
Calchicis mutatur id toiſin . 83 Ater .
Caligula avaricia per alchimam delufa 71 Ch, rundæ narrario 37 ?
Callionymi piſcis felle cæciras curate Charoo , five irtcundus.
Tobia 14 Chara &tcrum vis,
Caloris vis... 92 CHARTUMMIM cuid Heb . 10
Calvariæ ſeu capita locuræ multis locis. CHASAP H quid Hebr ibid.
3:53 Chelidonia oculat cæcolo
Calviniſmus Magiam per Belgium propa Chilpesici Regus damgacio.. 294
8avit. Pro og Chorez ſagarur . 20 $
Calviniſtæ iniurii in Deicacem Chrifti, & Chriftus Dominusas # Diabolo transka
via truuno Turciſmo Paginiſmoģ ;. 219 tus. 201
Calviniſtarum furor. 262 Chriftus cur izgus.
le 365
Calx aqua non oleq açccadicur, 14. Chrifti & Sanctorum ſuſcitationes , con
Gges
 LIBRI I. ET II.
Figoo diſceraantur à putaritijs. 363 Confeſsio fa & a à capite abfcillo. 126
Chriſtus verè claulis ianuis ingreſſus coo . Confeſsionisviolatæ pæda. 305
tra Calvinum ; verè natus clauſo macris S.Conodis vis in dæmones , 371
clauſtro virginali,verèclaufo ſepulchro Cooſaccoſe {pe& rum in India. 331
refurgcos contra Bezam . 219 Cooltellario con adfert vim ſanandi. '37
Chrifti apparitioncs. 281 Cooveacus lagarum -AoQuroi quales.199
Convivia magica. ibid .
Chrifto Domino alapam quiincuſsit dam
natus, apparet cuidam. 292 Crocoton. 192
Chrifti miracula corporis cius cribucre Cornel.Agrippa mortuo dæmoncm immia
temperamceto blafphemum eft . 119 fit, ut videretur vivere. 356
Chriftianorum imperia indzmones . 123 Corn .Agrippæ caois . 373
Chymicæ laus. 69 Cor non poreſt comburi intoxicatorum
‫اقد‬
Chryſamme venefice . 115 velcardiacorum . 261
Chryfantij magi filius. 248 Co pus unum in duobus locis , aut duo in
Chryfopoiæ origo 70 uno loco aa poſsic dzmoo collocare 216
Chryſoplyora, & Chryſophylum . 8+ Corpora acrca quo pado dæmones for:
ib.d. MCD . , 347
Chryſulcæ aq : 2 VIS.
Cianit z Indi ut pluviam eliciant. 167 Corporum, ut ianuarum penetratio oec
Cicchus de Eſculo liber Magicus . Aogelis poſsibilis. 219
Ciciodula ladica. 314 Corui candidi. 241
.Circe . 114 Cracilihencs .
Circen abus magica is ufuad-equorum in Critici dies. 47
cantationcm . 185 Crotoo dæmon. 1373
Circulatoris cuiufdam præftigiæ miræ.iso Crucis figoun maleficia impedit. 174
Circularorum & mirabiliariorum pecca Culioz mortuoruin , 264
1a , & qua cautela permitteodià magi- Culcus indebitus. 8
Itracibus, 43 Curiofitatis peccatum . “ 386
! Cithararum fimiliter reofarum ,una pulſa, Cyaops magus. 366
concencus . 17 Cyaofura quæ in his fequenda. 16
Claudiæ zona quomodo pavim traxerit. Æmones an qucant eodem timore
149 plures tentare vel obfidere. 217
Claudius Choræius. 210 Dæmon apparens in corpore affumpto
Clconis nubes procurabaotar. 269 tantuon videtur à quibus vule. 334. pro
Climadericus aoous. 47 curare uc appareat qon licet . ibid . cur
Clivealun Ducum origo . 192 veroribus cæpius apparueriat quam
Caopi vi &toria de E : ythræis. 175 bis . ibid .
Colchorum vellus aureum an alchimi . Dæmon gaudet atrabile . 368
com. 71 Dæmonio allumpto corpore,an loqui, co
Columbæ cffigiet negata dæmoni . 275 medere & fimilia vitæ opera pofsit fa .
Columbz , vel agoi ſpecie nondum appa cere 353.& quomodo ibid .
ruit dæmon. 351 Dæmod includi non poteft. 360.quam pe
Comitum Pidavicoſium & Andegaven . riculofum , 370. quomodo ligetur ab As
fium origo . 194 gelis & San &tis. 371
Complexio fe's temperatura corporis non Dæmon : o formaarboris & rore . 337
eft caufa effectuum admirandorum . 21 Dæmon quæ magis polliceatur.121. cur.pad
Concilium Romanum ſub Zacharia. 67 cifcatur & abediat Magis 122 ao poſsit
Concupifcentiæ motus lolos non efle pec. in cooveatibus magorum ionoxiorum
catum . 245 perfogam affumere. 173. femper aliquo
Confeſsio integra facicada ,docetur miro indicio agooſcitur, Dco id permiticore.
, cxcmplo, 364 352. Eius a &tioncs.quz.circa res cor .
Ecccccc ; 1
poreas.
1165 INDEX .
ſtrom . 25 | Diabolus nihil poteft nifi perairat De
Dzmoncs quo pacto videri oculis corpo us .
reis poffint. 344. poffunt producere a Disbolus quo pacto efficiat mira. 146
Dimalia imperfecta.83 Demones ap cro Diabolus hominum malis gaudet. 180
Ciccant cum Magis ſodomiam , & de Diabolom cur videzor morituri. 353
criminis atrocitate .. 163 Diaboli percioas odium in homines &
Dzmones 00g animaoces 343.non babeot multiplex dolus. Prolog .
individui propagationcm 191. omoido Dictamus herba.
Cuacincorpotci, & careet ſemiac ibid . Dies critici, & corum caoG . 19
Dzmones in quorum brutorum ſpecie Dignitates & honores an art : magica pa
foleant apparcre . 336 cari queaos, & cur Deus permita 177
Dæmoncs effe. 110 | Divitias & cheſauros an pofte denon ma
Dæmoncs metallici fævi. 342 gis ſuis largiri,contra Damhouders. 179
Dæmonum no uroa (peara . 236 Doctora lis promotio Gagarum & ritus.
Dæmonum apparitio quomodo depre 247
hepdeada. 102 Domide Booz Diabol. Domisa . 340
Dæmonum ſpectra tempore peſtis. 331 Domio. Mirabelliusmagus. 325
Dæmonum variæ diftipctioncsá muperi Dolapi liacothropi .
bus 363, incer cos ao fic ordo ullus & Dormire ctiam mortui dicuntur. 309
qualis ibid. Dorotheas. falfo in fimularus per demo
Dzmonum genera & ſpectra moltiplicia. oem 173
318. pomina.ibid. latiffime & in feq. D. Dorothearoſz . 274
Demonium meridianum quale, 329 Dofitheus Magus. 152
Dæmoniaca { pe &tra varia enumerate . 319 Dur Brabapriz victosá Leod. 338

262. Ebulenfis puella.

Damoacorum adime an appareant. 374 EccleGz illata dampa mortui ulcifcuntur.
Dardanus ,á quo Dar daparii. 171 299
Deceptioncs variz circa lycanthr. 221 Eclipfis caula . 164
Decepcionum magicarum exempla . 149 Echiocis quid . 31
Deoarius.quomodo apparcat in fumma Echo quomodo fiac . 17
fuperficie aquæ .. 148 Efcctus paturalis. quo diſcerpatur à mi.
Deus quomodo fiointelle & us 258.an can gico. 127. item artificialis , & in his
cum opecccac cognoſccodo . ibid . cautela . ibid .
Deus cur non permittat (dicari.Magæ180 Effc & us magici aliquando veri, & quo hi
Deus quomodo concurrat ad geocratio. diſtingucadi à preſtigiofis , & horar
ocm in commiſſioac Dæmonum incu. cxcmpla .. 123
borum .. 14. Elcazarus-cxorciſta.. 368
Deusnon eft formaliter omnia .. 255 Elephantorum folertia . 211
Dcus cxtra ſc mulca cognoſcit ibid .. dec Elcemoſyoz centaplum miraculo approu
camcn perficitur . 260 ) barum 269
Deus ao muodum per. Aeglos condere Elizabeth Anglorom regioa ( abat à ftro .
potuerit .. 178 mis. 33 & 145
Deifolius cſt dicare quos volc. 189 | Empedocles Poöra. 165
Dei ſapiens providentia. 231 Empedoclis mira.
Diabolus virium paruralium aut fcicntiæ Empufa.. 328
nihil amigt . 128 Eonis hærctici przſtigiz,
Diabolus cur polit dicari magos. 129 codes. II
Diabolus poteft pecuniam facere & me. Ephefiorum Dotz megicæ . 175
calla producere .. ibid. Ephialies morbus.
Epidau
 LIBRI I. ET IL 168
. Epidaurius ſerpeos. 184 Fantafiæ læfæ varia deceptiones. 317
Epimenides Cretenfis. 234 | φαρμα κγές quid.. 11
Epulæ fagarum . 105 Falcipatio qualis. 171
Equa Falla apud Palladium, 222
Faſcinepte vetulæ afpectu ſuo ? 29
Ercs Armenius, 255 Farum non eft cauſa monſtrorum . 189
Ericus Rex Suecia . 153 Facales ſorores , 340
Ericus Rex , Pilcus ventolus .. 208
Faruellia 357
Erionyes , live Eumcoides. 334 Faupus. 329
Erilietho. 264 Fauſt'us magus . 179
Erncites Marchio Badenſis deceptus, 86 . Febrium diverſi terminiunde. 20
Erucæ Hæicrici. Pro log Fæminæ er dæmonc quæ pepererint. 292
Etyogium gregem fiftit. 31 & fcq.4.
Eldras ao lachymix incmiacrit. Famioz in viros mutari poffunt, & exe
Erelia . 154 pla varia , 236
Evages Pocta. 248 Feralia Romanorum . 264
Evarchus. 361 Ferdinandi Regis Neapolit ſpectrumo. 203
E un BritandusHæreticus &Magus Prolog Feroelii Alchymia. 27
Euous Præſtigiatior. 42
Ferrum aquæ ſupernatans quomodo fiat
S Euphemiæ Mart. reliquiarum miracu .
lum 296
Ficus arbor alligacum caurum manfuefa
inpuanãs quid. 9 cit. 31
Euronymus feu Mors. 334 Fidei vis quæ in incantatione . 61
S : Euſtachia Paravina obſeſſa. 173 Fides unius citharæ ad pulſum alterius
Excoinmunicati martyris apparitio . 301 moveatur . 31
Execraciones pareorum quam vim habe Figuras imagines, characteres vim pula
aot. 28 Jam ad magicos cffcétus habere oftep
Exercicus quomodo poffide Magi cxhi diNT. 17
berc 337 Figurz vis quz.
Exercituum fcu militum fpc &tra noctur. Figuratum , in quibus dæmon apparet,
pa varia . ibid cum fcgg. caufa , 350•
Exorciſtarum quidam abufus. 368 Finoi & lapponer . IS2
Ecſtaſis ſubicctum quod .. 257 Flagellacio, balaca & alia çur ab exorci
Ecſtalis & raptus differunt. ibid. ftis adhibeantur . 368
Ecſtaſis an in inſtanti fiat. 260 Fla mmz loquencesa 163
Ecſtalis divinæ à magica diſcrimep. 257 Flumen quo apparcar modo ubi qullum
Ecſtalis cauſa formalis , fipalis , efficieos. eft. ISO
ibid , Folia faga. 250
Ecſtalim feu raptum quomodo procuret Folleton .. 356
diabolus. 254
Fr. Pici pofitiones magicæ ſupposititiæ 16
Ecſtasm quomodo Deus efficiat contra
Moccaicum. 257 Franciſca Sepenfis faga. 227
Franciſca & Carola Guarnæ . 239
Ecſtaſes iovitis quomodo contingut.ibid .
Exterminator Dæmon . 328 Francorum Regesà ſtruoma ſanant con
tactu .
Acics quomodo apparcant formidao.
F.dæ.148 iccin alpinz. ibid. . Fridericus Dur Auftriæ caprus á Bavaro
Facius Cardanus.. 261 noluir ope dæmonum liberari. 173
Fanilis apprehenfio ad translationcm Fridericus Seuphius crematus. 176
magicam . 108 Frigidum cur ſentiarur à dæmont affum .
Famz nocentquomodo magi, 172 prom cadaver . 344 .
Familiares Dzmones, 372 Fulminc idi non putreſcunt. 268
Eeccece 3 Gabrie
inyo INDEX .
AbrielArchangelus. 281 | Hæreticis folitus dæmon ſtigma imprime
ri
GabGalazophylacz. 165 re. 119
Galeatii Sfoitiæ apparitio. 302 Hærefis neceffario, li con refipifcat, ia a .
Galenus Medicus. .83 theiſmum vel in magică definit.Prolog.
Galgulus cur aſpectu ſancti& ericum . 29 Hærefis meretrix in S.S. Proloq.
Gallecus ineodicus dæmonem circumge Hærefis eſt fames VerbiDei. Proloq.
ftras figura infantis paralytici . 1.95 Hæreſsabiucario fedaetempeſtatem , qui
Gullus Sacerdosincdiam colerans . 235 pertinacia excitarar . 284
GeberooniStiaventor Alchymiz . 71 Haquious Norvegus . 174
Gebhardus Truchfefius Apoftata. II Harpyiæ ſpectra. 333
o
Gel ſeu Emp uſa Mau rit iom p
Ins vex aus . Hecare . ; 23
128 Hecaces canes . 118
Goio & Gilo, ſpectra. 334 Heliotropi. facicioviĝbiles. 35
Geninæ quomodo res appareant. 149 Hesiotropii grana . 49
Gemmæ cur in gemmas pon polfiat mu : a. Hellequini familia. 340
ri,mctalla vero poſsiat in alia mctalla.81 Helvetit à Waldenfibus pefte magica ta
264 minati. Proloq
Geui,ſeu Dæmones.
Geuliorum orgia limilia magicis. 120 Herbæ magicæ.179.earom vis. 114
Germaoiclerici oblivio. 245 Hermes Triſmegiſtus ad alchymicus. 70
GHONEM Hebr.quid. 10 Hermetis ars vapa . 370
Gigantes uerum vi magica o aſcantur. 193 Hermorimus Clazomeoius. 258
Gladii acies carmine retuodicur. 231 Herodias ap apparcat . 200
Gaoſtici Hæretici . so Hipäporum ignis . 107
Goccia ſpecies magiz . 112.imo omnis a Hirci fpecies dæmooi frequens. 3-6
ibid . Hiſpanorum faſcinus,Higadictus. 64
gia.
II Homo non pot produci per Alchymia. 94
rons .
D.Gommari vilio, 205 Homiqura quatuorgenera Paracelfi. 343 1
Gordones Dæmones. 33 Humana fpecies an habeat vim lapidis
Gochicorum Regem origo aborſo. 188 plaptxve. 12
Gratiæ feu miraculofa opera qua . 59 Humana figura cur dæmon ſæpe apparcat.
Gregorius VII. 177 343.
Grimoyria ars. Lrs.liber. 114 Humidum naturalc an femper conſervari
Guido luliacu's Flandrix Imperator.caco vel reſtaurari arte pollic. 142
dæmoncsconfuluit. 175 Humcrum origo.
Guil.Conftantinus Alchymiſta. 85 Huſaca & Lutherani magiai ſparſesuot
Guil.Aragofii alchymia . ibid. per Bohemiam & Germaniam . Proloq.
Gyges annulus. 220 Hydrophoborum error .
Gymnoſophiſ tarum ulmus. 22-7 Hye04 . 154
Hyperbole io S.S. 18
Abundia Regioa. 340 | Hypericon. Hypermaeſtra. 239
Hadiogus Suecorum . Dux. 175 JAcobus Melſtinki bæretici fe Chriftum
Hæretici ut plurimum Magi , & hærefim fiogentis pſeudomiracula & ſycophan
magia comitari conſuevit , fuſe proba riæ . 150
lampes & Mambres . 373
cum rationibus P oloq .
Hæretici domicium dæmon.ucidola . is. Louis claulis vel per paricres aut troues
Hæreticorum manfio carcarea oftcoſa. 293 rimas lage tranlire Requcuat .
Hereticorum idem fpiritus blafphemus & Icterica pallio. 361
Sycophanticas & fi & or miraculorú. 150 Jaſon à Midzu recoctus.
Hæreticis dæmon uticur uc mereticibus IDDEGHONI Hebr.
cópolicis ad animas deeipicadas.Proloq. Idolum .
Ide
 LIBRILET II.
Idolorum fi &ti amores,acftupra. 42 | Inſtrumentorum naturalium quæ viser
Tololacria quid 8 parte dæmonis applicantis, fufc oftendia
Idolulieriæ racic& nomco curMagiæ pro tur. 147,
hibitæ atcributum . 9 lorellectus ſolus nequit efle cauſa ecftafis ,
Idioca ſubiro Theologus. 246 ſed tantum Dei inſtrumentum . 258 ,
teiunii,precum & Syparis vis . Intellectui quid conferre & nocere queat
léiunii quadragenariiviolati pæna. 340 dæmon . 146
JESU & Mariæ noréimpedit maleficia.2'io | Intelligentiam diſcurſivam fea ratiocina
Haluaco.u !n & Ifuitarum differeotia . 163 tioné bruris d'ainon nequit largiri. 228
Iezabelan maleñiga . Intelligantne bestiæ invicem ,aut magivo .
Ignatius Loyola fuperat & deprehendit ces beftiarum , & apid magi poflmne fa
phantaſticam ditoooisilluſioner . 247 cere. ibid .
Ignatii Loyolæ precum efficacia . 319 loviſibile corpus an dæmon queat facere .
Iğnis genera ſeu parres flammæ & pruna . 219
Igois fatui natura & mira. ibid . loanoes ab Hembachad dæmonum con
Igoes & luces nocturnæ varii generis. 314 ventus deductus, 211
Illuſiones oculorum auriumque & alıæ loannis Camon fpondeor: ' non fuirufure
mukæ , quæ pro fpe &tris habirænarrad ceptus . 89 '
tor. ib. & feqq. loannis Maldonari laus. Proloq.
Imagines in Auvium raptandi ritus magi Ioannis Duns Scori mors . 361
cus . 169 Joannes Picus Mirandulaous apparuit. 303
Imagines aſtrologicæ fi &tæ , magicæ vero loannes XXI. & XXII. Pontifices quomo
vanillimæ defcribuntur. - 17 dorad Pontificatuin per magiam deve
Imagines huiuſinodi magicas nihil pofl'e nerine. 177 '
definitur. 19 Ioan. Báprilta à Porca ſuperſtitioſus,
Ima inom magicarum vel aliarum vis. 43 Ioanois de Vaulx mirum ſtign :a . 234
carundem genera . ibid . loanacs Teuthodicus Magus. 367
Imaginum olor diabolas. 159 lovis Apamcoi fapum cruſtum . 162 :
Imaginationis vis quid & quantum valeat lovis Gimulacrum locutum . 127
ad effectis miros, 21 Ireocfilia Spiridionis. 225
Linaginoſus morbus quid, & eius duæ ſpe Ifabella Pardæa ob ſortilege trimes com
3 cics . 316 prehenſa . 233
· Imperfc &ta quælibetan monſtr?? 79. Ildigerdes Rex
1scubi & fuccubu demonesan fint , & an D.Ilidorus. 299
giguant, & quæhuc fpectaor, 190 Iudę Apoſtoli ſcaccaria de mortuorum apo
In lus Nibilis N ſtor huius ævj. paritionc. 238
a a
Io : diæ longæ excmpl , & caufæ , & poſtel dei fili olus in forn ace ſa
accé ferv atus .293 ;
hancà dæmone procurari . 135 Juliaous Chaldæus magus. 153
Infans locutus. 299 Juliaoi Apoftatæ mors . 284
Infantes cur occidaot ſagæ , & quomodo Juli capilli àà flamma fervari,
Juli capilli 160
decoquanto 247 Jupiter Hammon in hirci forma colebatur ,
Influentiæ cælorum an & quales. 18 250
Juducnciarum quæ vrs in corpora & aoi : V Abaliftarum genera feu grados . : 58 !
mam . , ibid . Kabbaureikeus. 342
In inſtinti docere nequitdæmon. . . Kalem vel Kalam Hebr.quid . IO
Innocentii Papz fa & um præclarum . 176 Klakis. 1865
lo ! us,Incubus & Pan ,Dæmones. 332 Kunigand's Regioa calumniam paffa. 172 :
Inſecta arte gigoi poffe varia . 82 Äcexpiriere ſcarurienss : 171
Iofepulcorum agimæ vagæ. . 288 Li chaz quid Hebr. 10
laluizoacantcs.
314 | Lachrymarum tranficus qua oculi parte.283
Lamia
 INDEX
172
Lamic Bafilicenfis. 181 ctrum patris. 203
Lamia unde di &tæ . 12. & 336 Lodovicus BavarusImp. 173
Lamiæ & Menippi nuptiæ. 128 Luna colo non deducitur. 164
Lamiæ ſcicaciam Magicam diſcupe poti S.Lupus Senoncofis. 371
uncula & quali . 167 Lupusan ei quem prior ridit raccedinem
Lapidis philoloph . nomina, & materia . 73 adferat , & cur.
Lapides in æs liquali. 75 | Lupos dæmones effe . 172
Lappiorum exftaſes. 255 Lulicaoamulier cx Simio duos filios pope
Lareis familiares apud Rom. rit . 137
264
Larioa oppidum à Magis liberatum . 176 Lufitaniæ Regum in ſigoiaunde sata . 199
Larva 264 Lutherus er incubo genitus. 192
Latace horba. 154 Lutheri mathcologi meteorologia.
Latronum ſpectra D.Germapo apparen Lurgardis cautio . 313
cia: 286 Lycaon morbus, Lupinainſania , & Cha
Laude Dei magica diſſipancur. .209 erab . 3: 1
D. Laurcotiiluſtiniani vifio. 275 Lycaotropi qui & quomodo. 221
Lauretana (pectrorum infeftatio . 319 Lyaci homincs in Hifpania . jo
Leberis ſerpeptam . .241
Macedoniusmoriens citat Abakaliam
Lemuraſeu Remuria. 264 ad iudicium , fed irrito conato , quia
Lco cur metuit gallinacei cantum . 29 Schiſmaricus.' 294
Leo Ifauricus punitus. 296 Macrianus Græculus. 181
Lconis Imper.aviculæ aurez capcotes.40 Mohometas Hæreticus & Magus. Proloq.
D. Lconis vel CaroliMagni(puriæ oraci- Magdaleoa Crucia. 219
ones . ‫ܐ‬3‫ܐ‬ Magix diſcullio quam acccffaria,& diffi
S. Lconis Epiftola correcta a S. Petro . 294 cilis. Prolog
Lepus marinus quam ,vcacpalus. 31 Magia quid .
Leraum . 365 Magix divilio.ibid cius joventos & per
Leucippe Galateæ filia. 237 fc & or cacodzmon .
Ligaum ſæpe lapideſcic. 181 Magia prohibita quid & quz eius ſpecies
Lilith Succuborum dæmonum præfes. 332
Lincæ confulæ quo pacto fpeciem pictu- Mathematicaquid , & mira cius cxépla B.
Tæ pulchræ præbeant. 198 artificialis quid & quotuplex. ibid .
Lircciæ & fyllabæ nulla cum cælo co• Magia duplex Perſarúmala utraq; & utri
goatio , 62 ufque origoa Satana.
Loca cooſtitura & folemoia lagarum , in Magiam dæmoniacam eſſe aliquam . 110
dicione Bencvcatapa. 209 in dicione Migiz baturalis divifio .
Vlerajedina 214 Magiz naturalis operatricis fcriptores,
Localis granslatio fagarum Tera . $ 202 & corum ccoſura cautioque ibid.
à Localium translatiooum fallarum cxem Magiz visin cacodæmones qualis & qui
pla. 203 verarum exempla. ibid . & feq ta3 3'3
Locufta fignifica dæmonem . Prolog. Magiz dæmoniacz notæ , fcu indicia pa.
Locuriones miraculoſa quo fiant modo. di initi. 125
Migiz dæmoniacæ quis primus auctor aut
Loqui beſtias an faciant magi. ibid . Magix poteftas quæ in cælos , altra & cle .
Lothi uxor quomodo in ftatuá resla . 224 meota , 164
Ludtatores Dæmones . 328 Magiz.dzmoniacæ libri. 114
Lucomorii , an quocanois reſurgant 357 Es feriptores vecafti.
L. Cofficius iamarem.murarut. 336 Magiz caturalis auctor Deus .
L. Marcigs. 160 Eius defipitio . ibid .
Lodovici Alodidi Imolendis tyranni fpe- I Magi aa qucape impedire activitatem :
gentis
 LIBRI I ET II. 1173
agentis naturalis, & varia exempla.159. Margarica Eslingeolis. 227
Procellas cierepoffuat. 108. Quidina . Marcus hæret. & Magus . Proliq .
quas poſsint.50 Loco movere quæ va. Maicos oppidum oblidione liberatim à
leanr . 164. Subſtantiales vel accidenta. Mago. 168
rias formas an producant. 158. Poffunt B.Maria virgo pro mundo intercedic, 299
quæ dæmones acc amplius. 133. Quid eiufdem vi liones. ibid.
pollincin fortunæ bona.171 .An amplius B. Mariæ Virginis odiom in hæreticos ,
pofsint in ſerpentes , quam alia bruta . 291. eiuſdem varia miracula pagiois
188. Nequeunt creare , Dec quidvis ex feqq.
quovis facere, nec ex quaviscauſa , vel B. Mariæ de Columda primum templum ,
quovis inftrumento :necin inſtanci, nec 281
tempore nimis brevi ; ncc facere , ut Git Mariæ virginis devotio quam utilis , ex
vacuuna . 158. & feqq emplo probatum . 226
Magi pauperes & viles ubique cur. 180 Maria foror Moyfis an ſcripſerit de alchy
Magi ſepedtrionalés, ut Fiani , Biarmij & mia . 70
alij Tartari, 252 Maria Pacheco mutata io Manuelcm. 237
Magi tres Evangelici quales. 15 Marfilius Ficiaus à morteapparuir.
a 303
Magorum varia nominaapud Hebræos & Marſi. 14 & 39
quid Gngula ſignificeat. 10 Marſorum virtus an fabuloſa , 184
Magorum varia nomina apud Latinos . Martinus II. Poncifex . 177
ro Martio . Presbyter Canonicus Legionenf.
Magorum vetuftiſsimorum aomina es va 300
rijs. Martinus Arelaten Gs. 192
Magorum poteſtas io orbescoleſtes & ly Martyres curDeuspermiferit gladio ne.
dera . 164 cari, quos ab igac, aqua , & c. conferva
Magis dæmones non ex pacto , fed fpoore rat. 23
obediunt. 365 Martyres quo pacto illæfi fervabantur.
Magicx in Hifpapiis ſcholæ per Sarrace 160
Dos introdu &tæ quando ſublatæ .Proloq. Maruthas Epiſcopus. 170
Magici effectus non ſuot gratiæ gratis da- Maſcæ nomco dæmonis, 12
tæ . ill . nec funt effe &tusbonorum AQ- Maſquilloo . 203
gelorum. 112. nec fuoccffc & usanima. Macirconenſis comes . 208
Tom . 113 Matronæ Moſellanæ fupplicium . 179
Magicæ virtutes. 134 S. Macthæi Evangelium quandorepertum .
Magicarum artium cauſæ & genealogia 292
per apologum. 252 Mataio cur non dæmon . & Gall.
Magoctis vis. 31 Matous. 352
Malcficorum cur maior nunc quam olim MECHASSE PHIM quid, Heb . . 10
multitudo. Proloq. Medea.155. & feqq cius ignes.
Mammona dæmon. 328 Meliodani Indiæ populi . 182
Mammon ſeu Plutus. 326 | Meluſina. 194
Mines accire, 270 Memoriæ quid conferre aut docere qucac
Manes & Marcion unde hzrelim ſcripſe . dæmon. 245
rior, 12 Memphytis lapidis vis. 233
Manecalium magorum erros. 348 Menander hærcticus & Magus. Prol.a.
Manchon magus . 143 Meoſa folis. 41
Madium ſolanum herba. 244 Meſsium & frugum excaatatio . 171
Martij herba . 14 Mecalli definitio 78
Margullinæ Prior å dæmonc occifus. 181 Metalla an vivant. 74
Marcus Iefuita. 162 | Metalla cur du& ilia, ibid.
Fffffff Metalla
 INDEX

eia Perip
Metafla inaceti
quæcorum & chym
principia icorL
reſoluantur ; I Nabuchodonofos
an V quomodo in bel 234
Metallorun materia, & coaciljara feocca . Nach z Hebr. quid . 10
Nacli obfidio folura propter fpe &tra. 339
ibid . Napelto educata puella vencao imbutusa
Materia proxima an eadem effe pofsit. 8o Alexandrum . 31
Metallorum omnium an uoica fpecies per: Nafcitur nemo medicus vel faſcinator.
fecta. 78 21
Metamorphoſes variæ , & an corpora per Naturæ ordo quotuplex . f9
220 Nicuræ leges io magicis esiam vigent. 133
Magos fieri queant,
Metamorphoſeos Gentilium , ut fociorum Nacuræ leges & univerſi ordo mutari de
Diomedis , Iphigeniæ , victimæ Cæfar quit à Magicis. ibid.
146 Navigantibus littus cur morere videatur.
Metaphora. in SS . 38
Metonymia io SS. ibid. D.Nazianzeni vifio , 2,95
Michael's Sicidiez præftigiæ . 150 Neapolicanus rex ultimus Icalus , an per
Militares io cantationes & fuperftitiones. magiam decurbacus , & ao Italus elle
35 queat.
Milo vim alo & oriæ expertus. 194 Nedanabus magus .
319
Miraculum & mirum quid fint. 144 Necyo inaniz orige 264
Miracula ia fidei efficax probatio. 146 Nemeſis. 328
Miracula aut mira aa magiqucaoc facere. Nero magicen irritam expertus.
133 Nicaraguani. 221
Mitra ftigma Magorum . 119 Niceaz Synodo mortui fubfcripfere 283
Mixca 20 à magis produciqueant. 186 Nigricæ . 164
Meris. 14 Nolile Raymundi. 85
Moguatinus dæmon diffamator.. 372 ) Nođambuli uode , & fusè de bis 23
Monuedricolis Abbariffa. 2 41 Nogeri vilio .
275
Monſtra an de luisinferioribus prædiceo- Noe & Chamus an fcripferin alchymian .
tur. 79 70
Monftrorum quæ natura Acrilia ibid . Noema dea Cbinenfiua .
171
Monftrorum origo. 197 Nomi.,a funt radiiserom .
Morbi qui faciunt, utquis mortuus videa . Nomina ſunt virz expertia. ibid .
361 Nomina an à Deo rebus indita .
Morbi agoval. ibid Nomina vin pbyficam oullam babepr.
Morienus fictirius. 71
Nomina unius liaguz non plus pe Goat
Moue iri quibusdextream porrexcrunt an
appareane poftca. 313 quam alterius , acc Barbara quam Latin
na .
Moriruris. quam cerribilis dæmon appe 61
reat . 393 Nominum vis pec paſcicur ab imponen
Moſes quo apparuerit modo. 269 tis fan & icare , ncc à linguz digaitare.
Moſes an ſcripſerie de alchymia . 70 . ibid .
Morus localis per acrem magicus. 132 Nocoria arse
Mocu locali quomodo dæmon utacur in Numerus formalis magicus qualis.
magiejs. 146. quid valeans movere loco, Numeru s meticus quid valeat ,
& quomodo. ibid . Numeri imparis vis. ibid ,
B : Mulæ fælixeran Girus. 294 Numa Pompilij cæoa magica .
Mulicaka qu ;modo anovcat . 61 Nympha muliebris . : 58
Multeia exore milicis. ISS Nympharom varia fpecies
Moitelæ & bufonis odium . 39 | Nympholipræ,
Obla
 LIBRIL. ET II .
Blatio facrificii pro mortuis. : 295 Paleæ quomodo appareant cac ferpentes
Obleſsis qua mente herbæ & lapides & faltirare. 148
poſsiac alligari. 368 Paliogenij impietas. 112
Ocimum cum convitiis plantarum uberius Pamphile ſaga. 153
provenir, Paajaura lapis . 53
O & imeftris partus ratio , 47 Pandulfus Capuanus . 297
Oculorum morbi & formicatio & balahol. Paodora poculum an alchymicum . 70
316 Pancm & ſalem cur dæmon oderit, 173
Oddo Danicus. 174 laoicus cerror .
Odoratus deceptio . 334
317 Papyrij Maſſoni malitia & Aupor. 163
Ocoothea herba . 244 Παραλαμβάνειν .. 207
OF. Hebraicum quid. Paraſceves filiorum vis curandi . 32
Olibij Max . urnula & luceroa inexftin & a. Paredrij .
69 363
Pareotationes . 264
Ollerus Suecusa
Ollerusmagus . 174 Partus prodigioſus in regao Neapolitano .
153
Oniro рoгoрі.. 363 145
Partus monſtroſi varij in variis locis .
187
Operis huius occaſio & finis. Prolog Paletis præftigiæ .
128
Operum naturalium fpecics. 59
SS Patres anmmam cælis sibucares figu .
Ophiuſa berba . 244 rate locuti .
286 18
Orationis vis contra ſpectra. S.Paul . Gentiles. 32
Oratio retrograda ao qua talis cffc &tiva. Paulina ars . 13
64
Pavonis caro neſcia putreſcere. 14
Oratores quomodo perfuadeat & movens. Pecunias fi &ticias dar dæmoo & magi. 180,
61
60 Peguſani orci à cane. 188
Ordines univerſi quatuor
Penetratio corporearum dimenſionum aa
Oricalchum factitium , & naturale . 75
dæmoni poſsibilis fit , & an contra da .
Origenes damnatus . 293
turam . 218
Origeous errores dæmon magis perſuadet. Pencapbylli herbai
121 49
12 Periapra ſeu Periamata. 64.
Oromagda ſeu Oromazus , Perfarum cadavera cur non putreſcant,
Orpheus & Amphion magi. SI
226 261
Orphei capor. Percorum duo Dij . 13
Ochinus Dæmon. 175
Perfei clypeus. 220
A & um magicum duplex , explicicum Peruani diperas ſine noxia quomodo con.
P & implicirum , & utriufque formu
rrectanc: & mira ilorum folemnia . 183
læ atque folcmnia. IIS
120 Pericio an porcorior quia lawioæinſculp
Pactum magicum qualc peccatum :
ibid. 64
vinum & peraiciiſum . Petri de Paz tribuni H ( pani apparitio
Pactum tacitum Magicarum quale & quo.
modo dignoſceodum. 121 poſt morcem egregiæ victoriæ cauſa .
304
Pactum tacitum quando non mortale .ibid. S. Petrovilla à B. Petro fanata. 36
Pa & um de apparendo 303
Thaethon . 261
Pactum de apparendo poſt mortem , an li Phænuſa uxor pitbei. 236
cirum tutumve . 313
Philippij fpe &trum mirabile & concubitus
Pacto non aftringitur dæmoo , & cur alı . cum viva Machata.
quacdo lleitet. 116 346
Palampe afpidis genus . philippi Dizcooi translatio. 207
185
Palea quomodo videatur fe trabs. pbiloſophi Domen ufurpant Alchymici .
149
91
Palex dives cõferyaac & fructus maturác. philotis. 238
. Fffffff 2 phreoi,
 INDEX
1178
Valitatum occultarum necefsi.
Phrenitis & Mania quida
64 Q tas.
Phylacteria.
154 Quantitas ut fic non eft activa. ibid .
Picus Rex ,
Pici Mirandulaoialchymia . 90 Quæſtiones & tormenta cur molti magi
198, fortiter ferant. 333
Pygmæus fuitle & ele.
Pici Marcii berbæ vis. 39 Quirini cuiufdam infælix exitos. 232
Abbinorum errores. 10
Piloli, 329. & 336
49 Ranunculi decretorij . 145
Pilularum numcrus impac.
181 Raptus cauſa.efficiens Deus. 259
Piſaoi inagi
Pifces invicem movent , 229 Ratio ao concedenda brutis. 728
:
II2 Raymundus Lullius prohibecur. is
Papetaria аге..
Plicanus in olcam mutata. 83 Raymundus Lillius verum aurum proda
Platonicorum varia deliria. 58 xit. 85
Plumbo liquaro manas loca Veactiis. 14 Reacious circulator. 40
Plutus & Pluto unde idys. 2 328 Rogiræ fagaruin olim fuere. 153
279 Regulæ diſcernendorum verorum effe .
Ti veüuz etiam accipi de anima tuum à præftigiofis, 132
Penitentiam Diabolus non potcft in , la
252 Religio Genuifibus pro fuperftitione. 7
miis impedire. Religio quid Theologis. ibid .
Rolycrici fpe& rum & caput filii loquax, Religionis & fuperftitionis differentia:
ibid.
Pomponacij.liber de Lacantationibus. 16 .
Keliquiarum geftatio.
Potamantis . 244
64 Reſurrectionis veræ effc & or ſolus Deus,
Præfiſcini .. non dæmon , nec narura 356. Infe & o
222
Præftantij pater.. sum imperfecta refurre &tio.ibid. Geocis
Præftantij parris delulio. 149
lium apparentes refurrc & ione cxpt:
Præftigia quot modis dæmon. opererur. catæ
14 &
IRRefurrectionis fi &tæ mirum exemplum : &
Præſtigiatorij.effé & us quibus regulis cog de bobus ftrigum refurg. ibid.
nofcendi. " ?
Reſurgences cum Chrifto. 269
Rræftigiatrix.magia , & exempla , & cius
Richardo.Comiti mirum fpc &trum obla.
fundamenca quædam , 4i quam pirni tum.
ciola auctoribus & principibus, ac etiam 351
S.Roberti viſio 352
fautoribus. 42
60 Roman Ramirez magi hiftoria. 248
Prætcroaturalia ,opera quai
Rura furtiva fertilior. 15
Principibus quibus licira Alchymia. 94 Acrilegus punitus. 298
Priſcillianus hæreticus & magus.. Prolog de.
169. Sagence Sagæ cur forti
of clien 347
Priſcilliani error . Saga poſſude diſcernere an verz transla
'18
Proſopopecia in S. S. riones fint, & quo pacto.
Pſeudochriſti hæretici tres Galli & magi Sabis cur dæmon. 3.1.
prola :
14 & 39 Sal Agrigencious aqua induratur,igne li
Pſylli. quarur. 14
Rayllorum & Marforum vis , in ſerpenies .. Sal deelt in conviviis m gorun . 173
18
Sal bitumen atramcatum naturalia & ar.
Publii caput: 146 rificicfa .
Rucri perdiftans ianuas apericotes.. 39 $;
261 Salai Regis fielunca. 186
putredinem quæ arceant .. Salmanticenfis puer faoans cactu:
227
pytbagoras magus. Salomonan dives per alchywiam . 70
Pyrhagoræ magica , 153
71 Salomonis Magia . 114
pychaguræ femur auscum, Salomonis exorciſmi quales. zos
Salono .
 LIBRI I. ET IL 1179
Alomonis Regis Magia qualis. Serpens querna fronde necatur , & Ibidis
Salutacorcs Hiſpaniæ ap Magi & permir peona Gtitur, 38
cendi. 30 Serpens iuventam renovat. 141
Salutacorum mendacia & crrores. ib . Serpeos mutacus in aurum . 225
Salutatorum vis non eft oacuralis. 37 Serpentum incantatio . 130
Samaria ipfamata Magiæ . Servii Tulli capilli. 16о
Samuel an evocatus per Pythoniſlas. 130. | Sibylla ao vaticinata de alchymia .. 70
Samuelis! anima, vere apparuit. 277 Sibyllæ albæ . 340
Sancti vim habcot coërcendi dæmonem. Sibyllæ Nurſinx. 326
365; Sigebertus Franc . Rex. 175
Sanctorum reliquiæ contra fpectrum . Sigillorum vis. 45
306. Siliceroia . 264
Sanctorun variorum apparitiones. 306 . Silvæ claffis fpeciem præbentes . 314 .
& feq . Silvanus Epiſcopus falſo accu lacus .. 172
Sip & orum iciunia à Deo . 235 , Silveſter sl . Pontifex. 177
Sinctorum dormiencium duodecim . 235 Simeonis Saliamulctum . 65
Sandaraca naturalis & ficticia. 75 Simeonis Magi prodigia . 128
Sibitacis donum eſt à Deo. 32 Simon de Thürua. 145
Sardoi Heroës. 238 Simonis Magi canis . 153
Sarracegus. in Apulia theſauri repertos.. Simulacrum & umbra an ab anima diffe
182. , ranto 264
Satyri. 329 Siprocta 139
Scafii magi mors. 232 Sirenes. 323
Scaotiarum aquarum flamma.. 161 Siſyphus an artis alchymiä investor.
70
Schilcochium à faga cremacum. 172 Sociaris dæmonium. 372
Schiſmaticorum faventis pena. 295 Sodomitarum auraſia .. 149
Scholæ magicæ in diverſis locis. 110 Somni diucuroi varia exempla, & an magie
Scientias & artes quo dæmon pacto doce cis poflit conciliari . 234 ;
re queat . 240 Soni & voces prodigiofæ ftatuarum ,homi
Scorpii Libyri induſtria .. 228 num ,& C.. 314
Scotiz Regis, contra pi &tos ſtratagema.315 Sopater magus. 165
Scorus Parmenlis .. 173 Sortilegi & Sorriarii.. 12
Scriptura loquens deanimatione caliquo Solipatra, 248
pacto intelligendæ regulæ aliquot. 18 Spagirica . 74
Scripra Pootificia defcodi Deo quam gra. Species imaginarias quas dæmon quear in
tom .. 2.91 gerere . 243
Serobiculæ ad pluviam .. 168 Specie differentia commiſceri & gignere.
Selene meretrix . 1299 192
Semco humanum quid.. 191 Spectrum vehit militem Hieroſolymam ..
Semidei & Heroës veterum ex incubis .. 338
ibid . Spectra porcendencia füruras clades & ca
senectus an io iuventam quear muraria. lamitates 340
240 Spectra quo pacto lapides qucant iacere.
Senlum doloris an dæmon hiomioi queat ibid .
3 aufrire . 271 SprAra vel'animas nequeupr magiclicere,
Senſitiva vis quid poffit patià Magiso 243 fed Gmulantur à daemonibus. 366
Seous or a lipusapud veteres .. Spectra féminea pucllurum , matroparum ..
Seprem granularisas provocanria . ve quam varia. 340
S pulchir Aracisvor scrumpeos .. 358 Spectra artificioſa.. 31
Serapis dæmoo .. 3283 : 1 Spectra vexantia domeſticos , & ftrepitus.
Pffffff caufz ..
 X
DE
0 IN .
118
caufæ . 341 | Tartari Polonos artemagica fundunt. 174
Spedra fi & a varia. 315. quale peccatum. Taurus verbis domicus . 185
ibid. Tauromioitanorum iuveaum ex ebrietate
Svectra contempcns ab iis truncatus. 338 vælania. 317
Spectrorum dopa periculofa . 339 S.Telmi Flamma. 160
Spectrorum infeftatio caufa refcindenda
Temperamentum æqualitatis , quod Itali
locationis . 341 medici quidam coofixerunt , impium .
Speculum cur viticcur aſpectu meaftrua. 21 .
tæ . 28 Tenebras Magi excitabc. 170
Specula incendiaria. 17 Tentare quantum fipacur Diabolus. 252
Sphinx. 333 Terræ opus facrum quid Hippocrati. 71
Spirenſis puella. 235 Terræ motus cauſare an magi queast 164
S.Spiridionis miraculum . 125 Teſtimonium pauperum 20 admittendum .
Spiritus damnatorum & beatorum pon 86
fubintrapt corpora. 277 Teſtimonium domefticum quando vali
Spirituum apparitiones à quibus explolæ . dum. ibid.
262.defcolæ , ab auctoritate Gentilium . Teſtudo quomodo excludat ova . 29
ibid . Thaumaturgica magia.
Spirituum ſeu animarum diſcerncodarum Theangelis herba. 244
rario . 271 Theodorus monachus, 218
Spirituum apparitio probata contra Phi . Theriaca .
lofophos rationc. 265 Theotecous magus . 227
Sporus 239 Theophilus medicus. 317
Scallicheea .Germ . 160 Theophilus Vicedomigus . 173
S.Stanislaus. 363 Theſauri cuſtodes dæmones.
S.Sie hanus Dienfis Epiſc. 367 | Theſauros quæreates magia dzmonc ac
Stigma lagarum inſeafle qua forma. 233 caci. 181
Stomoma. Theurgia impia eft, & qulla. 111
Struthiocameli ova non excluduncur aſpe. Thrafyllus. 317
itu . 30 Thyaicus.
Striges. 30 Tyronibus religionum infefti dæmones.
Stumpb. Petter Bebburgenfis. 224 319
Succuba dæmon ao parere queat. 192 Torpedo corpefacit manum piſcantis. 31
& ſeq.exempla varia quomodo accipi Translationcs locales magiæ quadruplices
enda. ibid. 216
Supernaturalia opera quæ. 59 Tranſmurario nes fagarum io beſtias. 223
Superſtites qui. Tranſve & iones corporum dæmonibus fae
Superftitio faili cuirûs. 8 ex aliquando funt circa defatigatio
Superftitio unde dida. ibid . pem maleficarum . 217. cxempla. 207.
Superftitio indebiti cultûs. ibid . & feq.
Superftitio in malo . ibid. Trevirenſis ruſtici factur . 168
Synagoga credidit animas apparere. 277 Trevirenſi diriopi unde labes ſagaran .
Proloq.
Tactus folus non. eft caufa effectuum
mirandorum 36 T : fcalinos parochum diffamans. 173
Tactus ſenſum in corpore aſſampto poteft Triticum & filigo muragtur ia invicem .
dæmon fallere. 344 & ut alias. 83
Tactu fadaot nonnulli. 36 Triticum , lolium , Gligo ao ſpecie diffe
Tarantulæ venenum , 14 tant . ibid.
Tarcocious reacx . 241 Trithemii Sceganographia.
Tardictylis. 244 Tufciæ Veſtalis cribrum æquiferum . K2
Tym .
 LIBRI LET II. 7782

Tympanum ex pelle lopina ſovitu rumpit | Vitæ periodus an aliqua cerla cunctis. ib®
tympanum agoina cx pelle rcpſum . 14 Vitam perpetuare homini non poteft dæ .
Thyresas . 240 mon . 243
+ Vitales actiones tribuere dæmon in corpo
Tyrelias & Melampus non intellexere vo
ces aviom . 227 reaffumpto error. 353
Agiones . 195 Vlrici Molitoris erros. 198
V Varu Narus.
s. Vmbræ quid .
156 264
Vdo Magdeburg . E páscopus. 302 Voguenta curadhibcar dæmon in trapsla
Vcllus aureum . 71 tione. 206
Venefici. 12 Vacc fola morbi & vulpera lapari, velmira
Veocris montes . 203. & 325 alia pequcunt perfici. 27
Veracrucii quædam refutata . 37. & feq. Voc :sanimaliuni , ucin homine audiaorur
Veratrices. an polline magi facere.227.10 uteris præ
Verborum ſignificatio an At effectiva. 62 gnantium . ibid.
Verborum complexio ao effettiva. ibid. Voluntaria & pro libito ecſtaſis elt magi .
Verborum inluſurratorum in aurem tauri ca. 255
vis oulla. 28 Voluntari an dæmon vim facere , & quo
19 Verborum & dominum fcu incantatio. modo inducere queat, ctiam quoad pec .
dum vis, 59 catores. 251
Vermiculi murantur in alites . 83 Voluptaſne eſſe queat in concubitis cum
Veſpertilio foliis pla aniabigitur. 31 dæmone. 193
Voltales Romanorum ſagą . 174 Vratislai & Gremozislai bellum . 176
Vicilious avis . 355 Vriel , ao nomen Aogeli . 67
Victoriam in bellis an magi largiri valcant: Vifariorum amulera. ib ,
item ad urbium expugoationem juv.se Vier node ſagi & ſagæ potadt ſcientiam .
re, & c. 174 147
Vipera arundinei &ta obftupefeit. 31 Vteriſtrangulario .. 361
Virgo ut concipiat , an dæmon qucat effi Vulaera arceanturae magicis. 232
cere 195 Vulnerum militaris curario . 32
Vir an in foeminam poflit mutari. 239 Waltherus de Millene. 338
Virunculorum ſpectra. 342 Weſtphala diris filium immobilem reddi.
Virgam aut alia membra , an vere dæmon dit. 28 .
augeat aut amputer. 220 Wiffelkinderen , 195
Vifio fit intro fufceptione non omillione. Aca lapopicis. 192
X
267 114
Vifio berri esempliquadam in S.Hit ? Z Andris Hifpaniæquales . 30
263 . & feq. Zamorano mopacho pactum & apparit.313
Vifus feu afpe & us non eft cfficax ad facao Zedechiæ Iudæi præftigiz . 149
dum morbos , vel aliahujuſmodimira. Zelotypiæ poculum 59
78 Zoroaſter non unus, fcd multi, & qui ? 13
Vita Boo peodes à numeris. 242 1 Zyto Bohemus. 129

INDEX
 ole ole ola

INDEX RERVM ET VERBORVM

LIBRI 3. & 4 .

Aronis virga. 615 Alexandri Magni vilio. T*

Abbares tres philero necati, 405 Alexandri Medici perceſor præfiguifica
TUS. 6j2
Aborcus per maleficia. 435
A Abortivi exciſi à magis. 431 Alexandrinorum βλακηνομίου.. 638
Abraham an propheta. -637 Alexius Braaa.
Abraham Gepethliacos convicit. 637 Allabius.
Abrahami humilitas . 570 B.Aloyfius Bertrandus. 581
Abrahæ fervus ligoum petiir. 589 Alphonfus rex Aragonum . 637
Abſtracta pro concrecis. 539 Alphonſus ſapiens Rex Caſtellæ per aftro .
Achaz quo liberos modo per igaçm luſtra. logiam deceptus. ib .
rit. 610 Alphonſus I. rex Neapolitanor. 329
616 Alphitomantia . 611
Acharis porus.
Achami furtum . 589 Alſatica ſuperſtition ibid.
Acredulæ prænorio. 643 Atheæ ftipes fatalis Meleagro . 438
Acupunctura Aleuromancia. 613
Acus per cutem prodeuntes : & c. 449 Amalis Rex Ægypeii maleficiarus. 459
$ . Adalbertus . 476 Amatorium maleficium quam noziom
S. Adalberti Agathema falſum , quod eſt menti & corpori, & quare. 404
Adelberti hæretici . SI5 Amatorii vebeficii materia , & excmpla.
Adolphi Scribonii probationes teicaz. 395 1
707 Amatoriope Polo maleficio abucaacur real
Advocacorum veterum ſuperſtitio. 613 bus ſacris ? imò & aliis maleficiis Sacra
Ajeli fomoium . 658 menta prophavant. 398
Ægyptiaci dies qui fuſe do & um. SOI Amatoriorum rcocficiorum huius xvideo
Æromantia. 6o1. fcriptio , & facrilegia varia. ib .
Æſculapii templo cubabanr. 547 Amatoriorum maleficiorum ingredicoria,
Æternitatis participes prophecæ quomo. ſeu materia. 404
do. *534 Amatoriis veneficiis voluptas cogi non
Agamemnon. 661 poreſt, bene curbari concupiſcentia , &
Agaus caſtus . 407 ſanguis efferveſcere, & c. 199
Agnus Scythicus. 613 Amethiſtigeftario ſuperſtitiola. 614
Agreſtii hæsetici calumniatoris mors. Amaiomantiæ origo & caufa. 613
675 Amoris præſes quidem Dämon .
Alatoides membrana. 613 Amoris remedia naturalia,laperſtitiofa, &
Abigeriana vilo, 587 divina . 4.7. &feq.
Alcmeoæ parrus . 435 Amphiarai templum vaticinum . 546
Alchindrinæ liber acfarius. 626 Apa, quid Cabaliſtis per Aleph.finale, &
S. Aldegundis. 579 quid per Ain . Son
Alea cur prohibita. 665 | Ananilapsa quid , & vode ductum , fuſe dif
Alectryomantia. 624 curirur. ibid .
Alexander & Hymenzus. 473 Anabaptiſtarum ſompia .
Alexandri Magai ſomrium . 660 Andronicus lop.622.Sacrilegus. 673
B.at
 LIBRI III. ET IV.
9 ſtica.
B. Angela Bohoma: 500
B.Angela de Fulgioo . 446 Arcarius dæmon in Miſnia. 1593
Angeli populo rum cuſtode s . 63 5 Arequipanum prodigium. 641
M Angelica ars. 492 Arecinorum fops. 602
Angelis data Prop hetia cur. 532 Argentinenſes quidam hærctici . 694
Anguilla perfecta cicata per poſticum , & Ariobaldus Dux Longobardorum . 471
& poftea involucra focus Toluta omnia. | Ariopharois Thracum regis iudiciurros28
444 Ariolatio quid, & vode dicta. 607
Animalia an ipſa prænoſcant, quod Gignifi. Arithmantia daplex, 626
cant. 643 Arlunz Scythica . 612
Animalium nosiorum exorciſmi & con . Arma maleficio imbuta , gladius , andra
iurationes quæ licitæ . 804. & ſeq. los , 437
Aonos & tempora qui colaps. 500 Armorici Baronis infanticidia . 465
Angulo quodam empto Princeps deceptus Aroulphus Lotharingiæ duz. 736
io ludo. cos Arnobii fomnium . 660
Antichriſti nomen cur per 666. fignifica- Aroncoſes energumenæ quomodo à de .
2 cum. 626 mone vexatæ & quædam liberata : 568
Antichriſti compus vaac prædixere omnes ! Arreptitii ſeu obſeli. 478
637 Arreptitiorum revelationes fallæ . 554
Anthroporr.antia. 612 B.Arfenius. 577
Antigonus, Rex . 661 S.Arfenii doctrina de dæmonum luéti &
Antoc hi Tiberii Cæſcoatis divinatio . 646 variis infidiis. 574
Antipathia hominis cum dæmone . 465 Aſclecarionis prædi &tio & mors. 636
Antonius Cardinalis Graquellanus . 8 41 Alpini capitis veocratio. 606
S.Antonii regula ad diſceracodas revela. Aſpidomancia. 607 F
tioncs'explicara, 380 Adafini qui. 438
D.Antonio confecrandi porcos origo & ri Aſſumere quid. 344
tus . 306 Allyriorum fortitio in bellis .
Antooji Verderii error. 647 Aſtirites lapis . 395
Apollo Myricæus . 613 Altra pon ſunt certa omnium eveoruum
Apollo Iſmeoius. 610 Ggoa. 633
Apollinis varia oracula . 590 liAſtragalomanti. 619
588 Altroiarri. 639
Apollonius T yanæus .
Apollonii Tyánæiiactantia. 600 Aſtrologi qui excuſapdi. 589
Apoftafia à fide.
473 Aitrologi quæ nequcant prædicere. 631
Appa & Gela we curatæ caſtitatem . 409 Aſtrologi ſæpe habeat pactum cum dæmo .
Apparitiones Angeli, & Deiparæ . 679 C. 616
Aqua à oderit maleficas, quod non 708 Aſtrologorum peccata quæ & quanta. 631
Aquæ afcenfus maleficus. 442 Aſtrologorum divinationes cur aliquando
Aqua rarefactio & condeo latio facillima. verx. 530
452 Aſtrologis vera dicentibus minus creden .
641 dum . & ſeq. 652
A quarum præfagia .
Aquila Ponticus cur pulſus ab Eccler. ! Aſtrologiæ quatuor partes diſcuſfæ . 630
632 Aſtronomia & Aftrologia diſcrepant. ib.
Aquila Britannus $ 44 Achenais eve &ta ad imperium . 636
Arabs ſignificaç lacropem. 630 Acheiſmus ex Calviniſmo pollular. 469
Aranca ſpecie dæmon . 474 S. Atrilapus Zamorenfis. 136
Arbitrium liberum abſolucum Iudicibus Attila marer. 658
con competere . 727 Augurium quid & quotuplex . 616
Alborum , hcrbarum & forum progao- Auguria oblativa & imperativa quz . 617
G888888 Avium
 INDEX
Aviom refpectu augurii nomina diverſa . Bonacalis vetala combuſta per indicios
ibid . & feq. proba aqux . 714
Aurium cincinnatio . 495 Bonum hominis rei quod . SIT
Auriginofi morbi curatio . 415 Bonum iudicaotis quod. ib.
Auſpicium militare ex acuminibus . 619 Bonicurà dæmone vexentur. 467
617 Boni miporis fuafu Diabolus folet impe .
Aulpicia pedeſtria.
Aureliancolis Dux veneficus. 433 dirc majus. 57 :
Auſpicia quid & qualia . 617 Boois poccre poffunt, fed raro, malefici.
Axinomancia. 606 465
Abyloniarum fæminarum conſuetu . Bororomantia . 612
Jo fe advegis proftituendi, & fupium Boum præfagium . 643
que tandebantur & rumpebantur, nos ex . Brabanticæ ſuperſtitiones duz . $ 16
plicatus . 403 Branchidarum oracolum . 92
Banchus rex. 628 Brafileenfium oniropolia . 613
Baptiſmi aqua quo pacto cauſa lalucis. Bravo miles Hiſpanus aleator à dæmode
712 in aloum ſublatus. 477
Bapuſmiricus defenfi. 908 B.Briccii iniracula duo. 690
Baptiſmali olco & aqua aburantur male Brigida Scota . 562
fic.39.8 . & feqq. Brura fulmina . 570
Bardæ fompiuin . 660 Bruxellenfis molierculæ divinario per
Bartholomæi Coclitis prædictioncs. 652 fomnium diſcuſſa . 651
mors ibid . Burchardus Halberſtadieafis Epiſcopus ,
Bafica Franc.regioa ſaga. 513 877
Baſlacius fanaticus qualis.. 586 Adavera quomodo fancinent five in
Bafilius Imp . 60010 СА patibulis, five inhumatả: 43t & feq.
Bafilius Preudomonachus. 400 Calorum influcntiz poiluor fpecies in
Batavus Miffam irrideos. 481 phaotalic producere . 657
Beelzebub punen Accaron. 590 Cajerani quædam fententia explicata .
Begini & Begardi . SSS 490
Betoniancia .. 020 Cajetaniexcufatiorciecta . 497
Benedicere animalibus ſuperſtitioſa pod Calix pro forte.
licer. sos 1. Caligulam Cæfonia fuffolit. 405
Benedictionis menfæ omiſlio noxia. 474 j Callige templum in Gargato . $ 47
Berligenſes maleficæ quo pad'o glaciem Calumuiatores Sanctorum pupiti.
procureos, 407 Calvioi error debapriſmo . 710
D.Bernardinus Senenſis fonrem divinato . Culviniani amicidæmonum , corum pare
rium obftruxit. 6oz cuorimaginibus, varia exempla. 469
Berpenfium maleficorum fummaimpicca. Calviniani olores vitgiditatis. 47 :
428 Cilviniſte præcurfores Antichrifti. 443
B. Birgitra Suecica & eius revelaciones de Cilvioiftarum revelationes.
fenſa . 360 Calviniſtarunu vexillum effigie dæmonis
Birgilenfis dæmon . 469 infigne. 469
D. Blafii patrocinium animalium . 596 Cimbrouenfis .Deipart imago , Duellum,
Blaſphemorum pænæ & exempla . 473 & nuiráculoſa Cliniti victoria
Bohe niciMagi preſtigiæ .. 446 Camerarenſes quidam hzreti.
Bahenice Spectrum mortis prælagium. Campanarum oſteoca mira .'
619 Chananæus ligaificat mercatorem , 630
Bohemæ faſcinatæ viros occidere. 429 | Canoniſtarum quorundam error.
Bohemæ lagæ demerſz. 731 Capnomanriæ fpecics.
Boleslaus à capibusdeporacus. 73 S.Carilephus.. 483
Cararum
 LIBRI III. ET IV .
Carnium elus. 408 Citatio ad comparendum coram Deo , &
Carolus Magaus Imp. 529 varia eius exempla . 674
Caroli Regis Franc. morbus ex maleficio . Cleidomanria . 606
433 . Clemens V.citatus coram Deo. 675
Caini Calvi aviditas. 687 Clemencis octavi bulla . 683
Caroli Mansfeldii Comitis mirus niorbus κληδονιστική).. 494
ex maleficio. 449 600
κληδονίζεσδα quid & κληρον.
Carpifex à malefica lzlus in ipſa juſtitize Cluniacenſes monachi Alphonſum Re.
executione , 429
gem Aragoniæ ex purgacorio educunt.
Carnifex à malefica iam rogo mandanda 491
Tælus afflaru , ibid.
Cogitationes ao dotæ dæmoni. 587
Carthaginenfis mulier ex falſa revelar. Cogitationes quo pacto Magi diviacot. ib.
caula Tchiſmacis. Cohobæ ſemen. ‫ارد‬
Catharina Raconiſia revelationes . 583
550 , S C SSI
. o pr h u .
Cacharias Gualceri mirus morbus er ma le
Colonie ud mi
tenſis virgo.
co li
ta 474
Teficio, 441 s s
Colophonii vates. ‫اود‬
o
Carha rioz Sencolis revelati de con cep t .
Cometarum ſigoificationes. 639
B. Mariæ virgiois diſcuſſa. 562 Comitilla ſectæ Calvinianæ veoefica & a
Catharina Bononienfis decepta . sso dulcera juſu marici occiſa. 450 ,
Catholici & Ariani Epiſc. certamen . Conceptio B. Virg. Deiparæ immaculata
690
defen la contra quandam praereofam rc
Cacoperomantia io caſpide ſplendeoti.890 velacionem . 563
κάτοχο- & κατοχή. 546 659
Condæi priacipis præſagia.
Cautelæ pro aqua frigida reicctz . 715 Confeſſionis vis. 450.643
Celcx di & i Germani. 601 Congelatio morbus. 545
Cerici & Cerericti. 440 Conicctatio quid. 530 . quotuplex.
Ceromaoria. 612 629
Certamen duorum vencficorum mirabile .
429 Cooiectatio iudiciaria ex aſtris quatenus
licita. 629
Chabar quid ,undeChabarim ,
Chaldzus ligaificac Altropomus , 6 Coniugibus vitanda philcra . 407
0 ia . 472
Charibereus . 588 Con ce
iu . Wimpina
Conrad m p multa fublegit clam ex
Charichrift Hibernix . 500 gu er
Pico. m an 622
Childericus rex Francia ‫} اک‬ ti
Conradi Marpurgii inquiſitio. a 685
Chiromantia quotuplex , & quæ licita,quæ
Conftantini Stethari aſtrologi divinat 0
contra . 647
bes. 637
Chiromantiæ ſcriptores, prohibitæ lectio Conſtantinopolitani Circi maleficæ ima.
nis. 647
19 gioes.
612 440
Chorion.
Choſen Teu eſfero 536 Conftantinopolitanum imperium quo pa
Chriftus quo leoſu Propheta. 53.4 coobveberit Flandriæ comiti . 736
Chrifti Doinini fa & um cæcum ſacancis. / Contagio quomodo hartiatur. 411
508
Copopus Vicarius. 652
Chriftianis cur olim obiccta infanticidia Contradiatoncs defenſoris probæ aquæ
frigida 712
433
nus rg. 687 Contumacia inobedientiæquc poena. 470
Chutia Comes de Oldebo
481 Corinthiorum let . 649
Chriſmacis vis .
Ciocraria divipatio. 610 Coroicis our farium . 643
1 675
Circo Byziceni ſtaruæ facaies. 440 Corpusimago voimi.
a ro
Ciftern in Aphace templo. 601 | Corpor is difpofi tio qua expoſit illuſoni
a
Ggggggg 2 busa
 INDEX
bus. S56 Dæmoni ſe devovere vel eum invocare
Corpori naturaliter ferrum & aliametalli quam periculoſum . ibid .
ca certo con formata, arcificio ipparci Dæmoni homincs, tradendi poteftas.
gon.pofle . 450 474
Corpori humano, ex malis humoribus in Dæmones quæ occulta queant revelare
terdum dura ut tophos, ſpinas, coochy. $85
lia, & c.jonaſci.. ibid. Dæmones quidam leones. 400
Colcinomaotia . 606. Dæmonum convivia fuoc calamitates hoe
Craſſus. 497 minum , 385
Cratetis impium confilium . 407 Dæmonum minifterio ponlicere uti, Dec
Creaturæ quomodo laudem Dei nobis pro ad bonum . 507
pooant . 711 Dæmodiaci obfelli & poffefli quomodo
Cribro divioare. 606 . differant:453. quomodo ineret dæmos.
Criſtallomaatia. 603,Pcoa. ibid . ibid . & feq.
Ciitomantia , & Crithriæ mulieres. 611 Δαιμoιώτες . 446
Crucifixi imago ſanguinem fundeos. 437 Danielis liber fomnialis.. 654
Crucis figaaculo dilcerogotur illufiones. Daphoomadria.. 612
571
Deus cur maleficia permittat.. 469
Crucis lignum opponere viſioni feu ceve. Deus cur permittat homincså dæmont
laciooi. 580 pollideria 454
Crucis fignum prætermiflum ' cozium . Dei gloria reu! ransex maleficiis. 467
475. Dei provideocia io cuendis & dirigendis.
Cruce cercare quid.. 7.39 iudicibus maleficii quanta & qualis..
Cubabant olim in templis ad fomnia cap 722.
tanda..
546 Deiprovidentia quæ in tolerandis ſceleri
Cubomantia., 620 bus maleficorum . 507
Culorum excecocos deglutitum.. 752 Dei fuavitas, clementia , fapientia , poren
Curioſitas gimia .. 486 tia ,iuftitia, in maleficiis. 467. & feq.
Cyaneas ad Lycum ., 1
602 Defunctipoſcuot elccmofynas , & ſpirieva
Cyius Perſarum Rex ., 661 lia remedia. 483
B A R 543 Dementia brevis ac ridicula per males.
D A ,
Dactylomaptia . 605 cium . 446
Dæmon proanima apparet evocata , 600 Depofiti Deratio .
idem ſolcc menciri reaninam . ibid . Delidia feu ſegoitics. 408 .
Dæmon cur utacur ætate puerili ad divina. Defperatic . 485
riones . 556. Defpurio in finum fuperftitiofa. 400:
Denun quædam per ſe dop & què poteft ac Detractionis pood , 470
per alios. 4.89 Devotionis ſeu cascration ismaleficium :
Dæmon curporius per alios quàm per le, 453
maleficio noceat.. Diabolus quomodo inducat in golam &
Dæmon gop habet corpusacreum.nec a . libidinem . 575
liud. 708 Diabolusio iudicio milicis patronus & li
Demon alligatus loco per Magum . berator.. 475
Dæmog maleficas ſuſtioet, ocmergaocur. Diabolusunumquemque decipic per es ,
707 quæ quiſque amar.
Dæmoo lomoiis deludeps . 434. Diabolus . quo modo mundisex ſecundum
Dæmonis fraudes in oracul's reddendis. Lutherum , & quomodo fecundum Cs
587 tholicam veritatem .
Dæmoni permittit Deus aliquando læde. Diabolus quomodo Deus fæculi dicatur.
5C, & iudices decipere.. 717 7 ibid...
Diado
 LIBRI III. ET IV .
Diadumenus oode di& us.. 613 Duella omniiure prohibita docetur. 681
Didaci Ordonsj duellum.cum ZamoradiseL | PDuella quando Principes poſsint permite
681 tere . 683
Dilulianus Imperator: 602 ! Duellorum caufæ introdu &tioois. 679
Dies SS. Paoli, Vincencij, Vrbani, Ioann's, Duellorum incertitudo & iniuftitia . ibid.
Annunciationis . as som Duellorum variorum excmpla. ibid .
Dierum fuuftorum velipfauftorum obfér. Doffus rex. 438
1.vacio . 50.1. & lcg Dulcio iftæ . ' : 556
Dina foſſa. 612 S.Duoftasusigoira forcipe oafum laruæ
Diophaocs magus .. GOS comprehendic. 569
Dirze 6. 8 Dära & craffa.quo pa &to dæmon qucat ve.
Difcretio experimentalis, quid , & quæ nos co aurfalſo corporringerere .. 452
mina cius . *S49
do & rioalis quæ. ibid.
quid : & de beaut 727
duplici modo ibid . Ecclefiæ oon oledire eft mortale pecca•
Divinatio quando & quale peccatum . 627 cum S07
Divinatio quotuplex .
590 Ecclefiafticascæremonias.fuperftitiolis ris
Divinario qualc peccarum ;live, quæbære ribus conferre blafpbomum & impium
1 elt..
cica , quæ non . 989 508
Divinatio in Sacra Scriptura an femper in Ele & ionesaftrologicæ 630
- malum fumitur. 6128 Eleemofyna poreft fortito haberi. 664
Divinatio qualis permiffa ." 588 Elecmofyna daca ſagisan periculofa. 478
Divinitio malefica per plumbum liquefa Eleemofynæ vis. ibid.
Qum & aquami 4414 Eleemofynam denegotes faleinari ibid.
Diginarionis definitio explicata, & quo Eleemofynæ defun & is profunt. 483 .
modo differar a'vana obſervancia , po. Eleemofyoz impecrarz an efficaciores.
phetia. conic diones quarum litreron . 302
unde dieta , folemani. ,inſtrumentai 383 Eliæ huir ilitas. 577
Divinationis à Propieria & conditione Elifæus cur pfaitco requiſivit. 832
diſceraendæ canodes. 588 Elizabecha Crofta, 583
Divinationi recipiendæ quæ difpofitio ap . Elizabeth Barthonæ vaticinia . ibid.
$ 32 . Elementa tantum funt tria : Dullum ignis .
Divioationem explicitam illicitam effe , .o.639
Demo Chriſtianuspoteft.Hicitè ignora . B. Fleutherius. 470
IG .. sgo. S. El ſabetha Scopaugienfis defcofa . 561
Divinationescum pa &to expreſo ſeu ex S. Elphegus. $ 74
plicito.. ibid . Elymas magos . 487 1
Divinacores aſtrologi ex republica reij Elzapamaicficus. 4'8
ciendi. 659 i Emmasegini.. 686
Divinatores confulere nonlicer. 590 Energumeni rot cur tempore Chriſti. 469
Divinatoria ſorsillicira . 615 Energumenorum corpora ao poſsie- de
Divinacoriæ fortis fpecies, mon fubingredi . & quod id pacto . 3453
Dodonides columbæquales .
592 Energumcaos veros reperiri, & qui tales
Doctrina & cruditus.quid vulgaco inter for. ibid .
., preri : 537 Eoguerrani. Marignani. uxor, maletica .
Dodariftæ Sacrilegi. 481 419
Dricus Lordinenſis . Enthuriizhæretici, 098
Dubiuso cud, & quomodoit dubiis'mi pacbij Prestyr. pæna. 481
cios ( cascotia ſcqueadas. SIL . Ephemerides sallorum , & softicorum ,,
+3888 3 : &inaus
 INDEX

& aautarum gade natæ . 1.643

622 Acies indixanimi. 645
Ephefiorum notæ quæ.
S. Ephrzm . Famaguſtani Turcx vaticiniom ,, 586
Ephiales , ſeu incubus morbusa, 657IF Fanatiti ſeu évbell. 023. excmpla & no
Ephod.quid & quotuplex. il 539 Joo mina. ibido
Epileprici apri maleficio. 441. Faſcinationis ſpeciestres. *410
Epileprici pacent fallis revelationibus. Faſcinatio quid lace , & ftriétè. ibid ,
556
Faſcinatio quid ficundum vulgas & bære. .
Epitheles Meſlepius. 658 ticos . 425
Frichcus magia . 597 Faſcioario illa vulgaris quam erroris orie
Eckimbaldi de Burban fa &tum & miracu gines habeat . 400
lora Euchariftiæ perceptio. 672 ) Faſcinatio vulgi fabula & ſupersticio eft.
081 415
"Error iuris quispeccatum .
Evangelium . 5 43 Faſcidacionis vera cauſa , refutatis fallis,
Evangeliorum liberincombuftus. 690 ibid .:
Euchariſtia quo modo exitium fit fumo 0 . Faſcinationis remedia quædam fuperfti
cis. 672 tiofa. 410
Euchariftiar. vers ad falutem inftituta F tui & furioli cor ſæpius divinent. $ 32
671 Fauſtina quomodo amore liberata. 407
Euchariftia contempta , & formidata . 670 Felicis Malleoli liber pro fuperftitiofis 0
Euchariftiæ lacramcnci forma àDco infti racionum formulis diſculius & confuca
cuta . slo tus , 504.cum fe 99.
Euchariftiæ miraculum . 398 Fominæ facilio es decipi. 587
Euchariftıæ ſumptæ purgatio , defenſa e. Feminarum revelaciones quomodo e12e
semplis & racionc copçra Hotomanum , ... minanda . ibid .
Calvinistara . 670 Ferdinandus III.Caftellæ Rex . 677
Euchariftiæ vis . Ferdinandus Cortezius. 624
Eu hariftiæ contemptæ vltio. • 474 Feris erepca ia magicis. 431
Euchariltiam iodigoc fumcacium pænæ . Frolados Davalus natus galcarus. 913
672 Ferraaris comicis Flandriæ matrem dr.
Euchariftica fortitio. 671 non decepit. 588
Euchariftia abutuntur malefici. 395 Ferri candentis miracula . 636
Eucharifticæ ,purgationis formula & cauf Fellana tribales . oos
ræ . 671 Feſſanoru : ' Hydromancia , 603
Eveh ta infanticidze. 387 Fellorum violario. 486
Eulalij fifcella iacombufta. 690 Fides quæ opereiur io ſapatione, $ 10
Eulogij ſomnium . 060 Fides remedium conrra maleficium . 449
Eftachius Abbas . 674 Fideivis coorra i luliones. 558
Eurolidas . 412 Fiducia & cuftodia ſui.
Excommunicationis contemptus . 481 Filum collo com epluratum ., 656
Execrationum feu Dirarum in feipfos e . Fila maleficii amatorii qualia .
474 Finis bonus folus non facit a&um cffc bo
xempla..
Exorciſmorum formulæ quæ licitz . 506 num aur legitimus . 730
Exorciſmi vis cum miffæ ſacrificio, 475 Finoi malefici baliltarii.
Expuere ia faciem viG . 173 Fontium miracula . 618
Edaſis feu raptus Prophet. 545 Florentina mulier.
593 Floudelis divinario . 607
Exftatici. 608
Form 1 nocet podicitiæ 408
Excipicioa.
Forma probz aqua frigidz in malcfciis.
701
Forma
 LIBRI III. ET IV .
696
Forma ferri confecrandi adiudicium , 686, Germani probaaquæ olie
Formæ verborum que permillæ quæ non Germaporům mos quidam reuſlas. 609
in medicinis. sto Germanorum fuperftitio. Gol. 606. 618
Formula probæ aquæ fervencis. 690 393
Formulæ curacionum fuperftitiofæ mul Germanarum fæminarum divinatio .
tæ. $ 14. & feq. 002
Franciæ aula fuperftitiofa ia dicrum ob. S. Gertrudis. 9561
ſervatione. ‫ܐܘܙ‬ Gladij mucronem tres digitos longum ex
Franci u G ferri candeoris iodicio." 686 cerpens . 451
FranciſcusDux Armoricorum . 678 Glandium erium præfagium fuperfticio
D. Franciſci exemplo fe virgo volutat in ſum . 7 643
nive . 568 Gnoſtici migi & ipfapticidze 381
S Francifci fortitio . 613 Gnofticorum Magia & viſcerationes & in
S.Franciſci Borgiæ revelatio. 581 fapricidia. 433
Fraociſci de lucruz deluſio ,hærels, fallæ Goclorum iconoclaſtia . 469
prophetiæ , fupplicium , & hiftorja . Godinus magus Parifienfis ,illufit iudici in
553 ipfo fupplicio ,'vicaria fibi mula ia pari.
Freſaia ſeu ftrix avicula. 387 bulo relicta. 6 466
S Friardi prudcatia, 570 Goduini Comitis mers . 479
Fridericus III . Imp . 129 Gotfridus Schloffel. 475
Fridericus Dux Auftriæ 405 Gotholaous Navarchus . 678
Frifonum fuperftitiofa fors. 735 Græcorum nomine qui ſignificentur in Sa.
Frumenti averlio per maleficium . 4371 cra Sèripruta.. -11 541
Folicum præfag 6438 Graodo & Glacies cadem fpecie, 642
Fulminis vis ia penetrandis folidis. 452 Grariani error. 695
Furioculus quo pa & o cxcutiendus,ut cog . Græticnfis pſeudopropheta. 546
nofcatur. Sis S.Gregorius Agrigcorinus 473
indi
Fortum concipere per lancem & licium . Gregorius VII. Papa . 620
615 Gregorij XIII. laus & bulla. 682
Futurorum ſcii ncja quo pacto reſervata Gualoderus Burgenfis. 675
Deo . 632 D Guilhclm. Aquitaniæ Dux deluſus.
G. 570
Agates in divinatione . 2 606 B. Guilh Roſcild en frs. 566
Gooideus
mimus. 474 Gula , ctiam levis , religiofæ pupiti. 487
Galea naſceoriam . 613 Guoda mulier viri velte aſſumpra moira
Galcacius vicecomesmaleficiatus. 456 Aterium ingredienis punica. 485
Gallicenæfeminæ .
592 Gundizalvus Fernandez de Corduba . 676
Gandens virginis propter fuperbiam il Guftronicnfis faber wagus. 007
lulio. 569 S Guidacus. 574
S. Gangulphi uxor aduktera dere & a & pu. Gygis annulus. 605
Dica . 59 H.
Caftromantia.
Gazarevi qui. 607 folico maior ſuſpe & us..95.& 1426 .
Geilæ inors
473 Hadrianus VI.Papa. .. 676
Geoq « Mauritio indiata : Cherinthus
Genehaldus Laudunei ſislapſus, & poeoi. Hæretici fi. Marcus Magus2 .
con $ , & quam obedicas D. Remigio coresrevela - Montaniſta .
568 : ions of Donarilta. ‫ زکر‬3
Gencucaris ; veweficio 45 fuere..! Archaetiti.
Geomapriai 22 2 Manichæi .
:) Hæie
 INDEX
Hæretici dallones expellere nequeunt. vulnerum curandorum , 103
469 Hiftoris filia Tirelią . 433
Hæreticorum prophetæ mente capieban- Homicidij peda. 473 .
tur, exemp. prob . 545 Homicidia magica. 431
Hæreticos mirè igais ſemper ulciſcicur , Hominum generi ex maleficiorum fcelere
exemplis duobus id confirmatum ,698 . utilitates gate . 468
693 Hotror & lætitia ex revelatione . 579
Hæreticos reiecit aqua. 727 Horominoitemeritas caftigarur. 671
Hærel Hamma quod umbra corpori. 1644 Humilita's deceflaria contra illuſiones.
Halitu & afflatu maleficæ fafcruant. 386 549
Hannoniæ coergumenæ , quæ fiogens le Humilitatis vis contra illuſiones. 570
m s
facerdosilla & cooſecran ,cxcmplum . Hum ili tat is ra
vis cont dæm one s . 5st
360 Hydro mantiæ fpecies variz . 611
Haraldus Hybernus. 690 Hypatiæ prudeos facious. 409
608 I.
Haruga .
Haruſpicioaunde di& a , & quid . ibid . Acobi Richijlibellus confutatos. 707
Hebræi aſtrologicauſa idololatriæ & ico 1Iacobi Brocardi Calviniſtæ rerelacio.
noclaſtiæ . 637 580
Hecate vel heroibus infeſtari. 446, Iad. 544. colloquium cum Alexand. 141
S. Helenæ falſo adſcripta oratio. S25 lamacs & Mambres, 487
Heliogabalus. 612 Iampes feu laones Theopbili præceptor,
Helilæi geftus puerum ſuſcicaatis. 508 Patriarcha, Magus appellatus. 602
Heluecica ſaga. 465 ' lapooij furtum valdèdeteftantur. 68 ;
Heluetica obſtetrix puericida, 387 Ichthyomantia. 612
Helueticæ duæ maleficæ afflatu lepra io . | iddegonim . 013
fi fecere . 436 Ieduim divinatio, & quid Tedua. ibid .
Heoricus II .Imperator. 673 Iciunium neceffarium ante Millæ cclebra .
677 tioncm , declaratur exemplo . 481
Heoricus Moguntious Epiſcopus.
Herbæ & feftucæ maleficæ , quas lupergre. Ieiunij violatio puoita. ibid .
dico do quis faſcinator. 386 Ieroboami uxor. 590
S. Herebertus. sro lesv dominis vircus liberat puerum à de.
Hermetis Malateſta mors. 652 monum poteftace. 478
S --Hermannus Steinfeldeaſis . 576 Issy nominis efficacia. so
Hiberniæ ſuperſtitio. soo Ignorantia quæ in Divinatione excuſer.
D Hieron cruciş lignum adhibuit Tana 590
tioni. 508 gaorantia quæ à peccato ercurec. 724
Hicron . Cancellarij Mediolan . angulus . Illuminaci hæretici. 356
605 Illuforum per revelationes excufationcs
Hieroſcopiæ defcriptio accurata . 608. & diſcuriuorur. 552
reqq . Imago malefica.
D. Hilarion dæmonem quem Magus im- [ Imagine maleficæ amatoriæ . 398
miſerac è virgioe expulit. 454 Imagines vel ftaruz maleficæ , & variae
Hildebrando pucro omca oblatum mi . exempla . 401
rum . 615 Imagines maleficæ ex cera ,terra, & c 39 % .
B. Hildegardis. 561.566 carum baptiſmus, & alijritus. ibid
Hippe. 395 Imagines aſtrologicæ . 6j0
Hippomanes. 395. 404 Imaginarii magi
Hiſpani Catholici contra Ariadum .certa Immifericordiaio pauperes punica.
men. 689.697 Impedimentum perpetuum quod .
Hiſpanorum militum oratio ſuperſtitioſa | Imprecationum mala & ulciobes.
Ince .
 LIBRI III. ET IV.
Inceftuofus Satanz'traditus . 472 racula . 501
locendi follca a maleficis. 309 lovius notarus ſcripror fuperftiticſus .653
ludi adiuratores tempeftatum . 403 613
Indicium complicum. 720 Iprenſis Epiſcrpi ſententia defenſa 504
Indolenciam ſeu pacientiam tormentorum Tra criam levis noxia , 4.86
quomodo procurcot malehicæ . 469 Iridis & fimilium præfagis. 642
Infan's cutus ineerdæmones 478 Irrilio virorum Sanctorum . 475 2
lofances proprij occiti& comcilia malchi Ifaacius'mp de insperio deicctus. 985
cis. * 33 Iraucius Angelus, 601
lofantium cædes . 388 Iliacorum fuperfturio . 612
Lfaoribu's cur fæpius noceant malebci , Jealus vcneficus Cachar.Mediceæ . 430
maximè pou bapu zacis , quæfitum , & Italorum hodierna bydromancia, 602
cur Deus hoc permiccar . 464 Iudæi perfidiæ , duellum & fupplicium .
Jofapricidium . 679
Inferni o fija paria : 394 Iudæicrudele pa &tum fænoris. 530
Joferrationis maleficiuin . 448 ludæi dictuin acutum de aſtrologia 633
loiuriæ quomodo cemittendæ exDei præ. ludæi unde di& i adorare capucalinio 606
copro . 507 ludzorum idololatria in caprandis ſom .
Innocentij IV. mors fabulofa . 676 nijs. 546
lorencio quæ excufer à peccato. Iudex fine caufa idonea non poteft recede
Jovidja & odium proximi. 471 re à comiruni opioiose. 734
Les Invidi an viſu noccane. 410 ludex improbus damnatus. 483
23 Ioannes Morochazariosmaleficus. 419 ludici non licet quam volo poenam inflige.
loan, de Varenis Hæret. re. 76
loan . Flander Eltinnen . Deiparæ defen . Iudices pecca'nt bona intenzione proba a
for. 679 quæ frigidæ utentesfusè doctum . 724
Ioannes Ga'cacius aſtrologum ftrangula- | Iudices quæ ſub morcali peccato facere &
ri iuſsic, 6.37 fcireccneantur . 725
Sloannes Gualbertus. 690 Iudices ac oe Principes quidem lege planè
Ioannis SX1 . mors. 638 foluci, 226
loannes de Rupeſciſa. 356 ludicescur veritatem non affequantur in
NO loaon. Sagus , & loan.de Rupeſcifra: 582 ſagarum iudiciis . 726 ,
loagnis Sadij vanitas . 0 ;o ludices non poffuntinquirere in planè oc
lospois Turfonis mors . 6-8 culca. 729
Ioannis Bencivoli fævitia. 416 Iudices poffunt uti plenitudine arbitrija
B.loa . die ſucceſz pyræ , & vode mns.609 725
Ioana Potiere faga cauſa vexationis co . Iudices ifti aquarioli quæ docendi. ibit.
cius monafterijubidegcbat. 354 ludicis hac proba aquæ frigidæ urepris
Joannæ virg nis Locharingæ revelat de . peenæ , 734, potel conveniri adiovein .
feoſx.581. contra illam ada . ibid. iuriarum cius fcatentia elt aulla eft ho .
Ioanns Albretæ intoxicario. 430 micida . ibid .
Ioannes Ballus . 354 Iudicum iufiurandum in leges . 726
loandes Ballæus notatus. SOI ! Judicibus & iuftitiæ adminiftris ad male .
lobidamone plagarus . 441 fici poſsint nocere . 726
s! Jonathæ lors, & peritio ligni. 589 Judicibus quibus noceant malefici. ibid .
lonæ tempeftas . ibid iudiciom guidio facra Scriptura . 537
S lord oes illufus non ſemel. 572 ludicium , qualis purgaciu 684
Iofeph . fortitio & virga , 615 Iudicia humapa curUntiocerta , 671
D loſephi nomev curdatom cuidam . 576 ludiciarius proceſſus contra vermes no
lovis Dodonzi, Ammonis, Trophonii o. xios. sos
Hhbbhbb luger,
 LIBRI III. ET IV.
Iuger, Lauffkaffer, vermes. ibid . Leo Ifaurus
Julii II . bulla. 682 Leonardo Haſſelio reftituti libri fui. 423
B. Iulianus ex parricida Sanctus . 468 Leuventetenlis puella
Iul. Sireoias nimium tribuit aſtrologis. Libanon aoia . 580
633 Liber di &tus Revelaciones Prophetarum .
Iuliaous Apoftata. $ 53 553
Juliani Apoftacæ Magia. 612 Librorum fcribendorum & complicando
Iuliani calumnia in vigiliasChriftiano · rum apud Hebræos coaſuetado. 634
rum. $ 46 Liberos dæmoniofferunt malefici. 464
lunianus Maius. 613 Libidinis irricamenca vodecim ex Heli.
Junonis palus Epidamoi . 601 nando explicata. 408
Iurifiurandi purgacio defenfa . Libidiniquæ fpiritualia arma depellende
lufti Li ; fij . narratio & amicitia cum au optima 408
& ore. 661 B. Libuina . 177
D. Iuſtina & Cyprianus magus . 400 Licitum non eff quidquid prodeft . 3.0
Juſticia Dea Horomadao . 672 Licitum non eft ofurpare ſacram Suriptu
lyogis varia. Romina , 394 ram ad fenfum ad quem non prolata. ib .
K. Ligamiga & bodi amatorij. 401
626
Abala duplex Iudæorun Ligaminis maleficium quam frequens.
KkhD KALAŁ quid . 654 quotuplex, &c.
Kalendarum lan. fuperftitiones, 499 Ligaminis cauſæ præcipur ibid .
Karcotinicolium maleficiariorum .diſculla Ligaminis modi ibid .
Hiftoria: 4.59 Ligacuræ Pecuariorum . 3oz
KIBEL, unde Kabala . 193 Ligenrur cur fæpius vifi.
S. Kiliani & fociorum cædes. 473 Lilith , 387
s 686 Lichomantia . 613
Kuniguodi Imp.
L. Li wagorum fuperftitio. 609
Asertulas in urina quidam eiecit 850
19 Annua 54 +
L Lactis exficcaadi aut furandiwalef Loca ubi maleficia fotcneteponi ve! recon ..
cium & ritus, nec non remediuna lepi . di 397
dum exempla fingulorama 410 Locutio linguarum ignorarum DGR proce
Luftrygones cur ſtriga 38 8 dit. ab atra bile, 591
Lamia unde dicta ibid .
λύγιον & λύγια guid 536
Lampadomastia ‫راه‬ Lollardi
Lapis inlignis & divinatorius-ludæis 614 Longobardi capræ caput adoraruo . 606
La is quomodo radat & fubiotret aquæ ſu Lotharij Franciæ Regis ſacrilegium & $*
perhicicm . 452 02 . 670
Lapidum rationalis fulgors quando delic Locheria contra &tus , quid quotuplex, &
ris. 6:42 quas condiciones requirat ur lit licitus
Lappones malefici fagittarija 437 668.
Laurentij Medicei mors 637
Lauri vri à malt ficis folebant 402 Löcheriæ conerałtu quæ perfonz lucrari
& à divinationibus fymbolum divina . poffunt.
G12 Lucas Gauricusipfoelix divinaeos. 653
cionis Lucernaria divina.jo .
60L Gis .
teornomaptia
ad fomnia Lucrerij infania & mors per Malef. 40$
1 cáiſterbia Gentilium in faois
658 Luculli morsex amatorio malcf. ibidi
captanda.
Ludovicus Rex Germanorum , 497
Lemaiæ feminæ cum maritis iovifæ . 456
Ludouicos Sfortia . 63Z
lcolmp;pbiloſophuscontemptor Mago.
5,99 600
Ludo
 INDEX
Lugdunobatavi iconoclaftæ , 469 Maleficium per loun & ionem , & vis eius
Luizici populi 017 ib .
Lumen propheticum ad quam qualitatis Maleficium maleficio repellere non licer
fpecicm pertineat. 536 506
Luminis prophecici certirudo ,nomigaya. Maleficij efficientes cauſe 385
ria, & ao idem dic com lumine fidei. Maleficij in balatorij caufæ contra Bodi
Lumini propbetico non credeatas pec. oum & alios 429. Maleficij iacrinfeca
ib. materia hori. ibida
cant. & pudici.
Luoaticorum plures fpecies. 441 Maleficij extrinſeci modi varij 430
S. Lupi libun SO3 Maleficij crimen quoad probam aqua, Di
Lolicae. vercrum Haruſpicina. 612 hil haber peculiare.
LuGrana moaialis 582 Maleficij fpecies per introfumptionem ,
Lucherus pimis liberalis in dæmonem 426 vel per applicatioom , exceriorem . 428
Lutheri fuocri dæmokes ioterfueruor. Malchicio maximè cur dæmua dele &terur.
469 385
happen
Lutheri Pſeudo prophetiæ , 469 Maleficia quæ ab extrinſeco 398
Lusheri & lequacium de baptiſmi materia Maleficia quæ interius operantur 395
errores planè vefani 710 Maleficia cantum coccot , quibus volont
Lutherum in anguftias olidas redegitdz . Malefici. 386
mon 409 Maleficiorum inftrumenta > ſeu materia .
Luxur ia punira 472 387
Luxus veftium pudicus per dæmonem.ib. Moleficijs multos lædi & occidi probatur
Licij piſces arioli. 612 426. & c. feq.
Maleficiandi unguium præfegmina vel
M. quid aliud eius expetunturà ſagis. 397
Maleficiarus quid 385
Deftitia & iocus. 408 Maleficiati & frigidiqui , & hos per male .
M Magdalena de la Cruz 560 ficos poffe fieri. 455
Magix , hæreſis, & luxuriæ cogoario.472 · Maodragoreu s Viruoculus , & de hac im
Malhush & Malki. $ 43 poſtura. 604
Maledici in Martyrem peeda. 479 Manganiæ ſpecies in quibus pa &tum la .
Malediciia Saados. 473 cens 594. & seq.
Maleficos cui malefico poſsit nocere 464 Manuel Coducousdeceptus ab aft : ologis .
Malefici intenţionem cui demode exigat. 594 . 638
386 Manus Domini fa & a fuper me, quid 545
Malefici quib . perfonis nocere qucác 464 S Marcellus . 578
bene
Maleficiexcommunicari. 437 M. Ancoplus Triumuir 400
Malefica curatio 448 Marcus hæreticus & Magus, ibid .
Maleficæ con ſuoc poffefiæ ab inhabitante D. Marcus fucorem ( apavir.sos. ciufdem
dæmone. 708 præfagium 498
Malcfica rum ſuper natar io wode prove niat Mare baprizantium fuperftitio. 601
70s | Margarica Ravennatis revelac. 582
Maleficium effe præfupponitur. 386 B. Maria virgo viſa cuidar io ſomnis der
Maleficiom , quid , & quocuplex. ib ? poofari 376
Malcficium ſoporiferum 432 B. Maria virgo fe ula. 474
Maleficium doftilo & qualia ingredicoria . | Mariæ Deiparæ favor iu tuenda caftitate
470 409
Maleficium per inhalatioe omnium pelle Mariæ virginis Deiparæ devorio quam
429 ucilist
Malcficium per cibum & potum . ibid .
Hhhhhh - B. Ne
 IN DEX
B.Mariæ Dei matrisfingočatio quam ſalu . Miſas maleficicuraot celebrarifuper van
caris , 486. riis.
195
S. Mariæ de Oegenies amicus illufus, fed a Micior ſententia quæ: SU
Sancta fervatus. 574. Molaadurebarur , & cineres poft tergom
Mariæ Imperatricis fcelus & fupplicium . 403
686
Marioniadyocasi Parif. prophetiæ . 554. 554 Moloch : dolum . - 612
Maffo quod geous prophetiæ 543 Mooachus à di bolo aſſacus. 472
Mathematici quiin iure & Hiſtoriis. 66 Monachoruro expurgario de furto ..
Macchias Corvinus Huogar kex , 645 Monomachiæ purgatio & cius origo, c - U
Mariíconenſis Comes facrilegus 42 i fæ , & armoram genéra. 978 ;
Marrimonium fol.mni ricu contrahere Mobftra , 618
aneclucem virandi ligandsnis, cauía : an Moocaniftarum revelationes. 81
fuperftitiofum . 455 Morborum fæpè caufa efficientes funt
S Macron 2 . 571 dæmones , & quo id pacto faciant , cona
S.Maurus ‫وذر‬ tramedicos quo.ffam . 4 + 1
S. Mauriraj Abbatia. , 640 Morbosquo modo inferardamon. 4 471
Mauricij Implomoium . 660 Morbos curare cum fuperftitione non lia
Medici aſtrologiſuperftitiofi qui: 638. eo . cet .. sos
rundem Medicorum coniectatio , quo. Mortuos qui vidiffent , citò mori , opinio
uſque pro ' abilis. 6 + 3 1 vulgi 180
S Meinulphus. 576 Moyfes quo pacto prophetarit. 5? 4
B.Meinulphi monafterium Bodkenfe: 6406 Mores Abbas. 487
S. Meioulphi doctrina digaofcendarum Mulir & malleus à molliendo , 408.
verarum revelationum . 573 , Muliercula ablara que ſe demoni deva
Melindenfium fuperfticio. 564 in mar vert. 474+
gine, Munis.corde Dei, immundisvifio dzwo .
Mcoſes qui colant, Soo ois debita 42
Meoftruara quomodo ipficiar. ſpeculum Munzeripfeudopropheciz .. $ 83
417 Mures.præfagi . 04 ;
Menuercus Paderbornenfis Epifcop. 677 Murmurante verba magica. 598
Mercurii lapidei indices.. 6 :4 . Muſca in pecie dæmonis : 475
Meroveus rex.deceprus à Pythoniffa. 592 . 1 Mulica incitamenrum hbidinisi 408 ,
Merovei Regis fors. 1 622 Murinenfis comitistað umidfr ne is
Metamorpb .ſugarum in feles,mures . & c.. Mylica 91yriisVenus. 405
432Myra fons. 612
Mereorologicorum prænotiones, 639 Myrıcariz divisat, variæ . 613 ,
Meronymniæ.538, Meropoſcopia . 644 : Myricinæ virga .. 6:52
• Milesiniuite dan nasi , quam ſe dæmoni 'N
cradere mens. 476 r Avi, Neunz , à qua radics . 1;I:
Minæ Dei magoum munusi 4 N Na pelo outrita puelfa. 429
M raculofcexcolari nemopiteſt pocere a Narees Androgy.i. 615
' Des. 674 Nochalocus Rex.
Miracula cui hodie rasiasa , si 717 Nativitatum'magißerium .. 630
Miracula fiebaps à deluſo .. Necromantia quæ & qu.ilis, varijqueritos ,
$7 !
Miresicordiæ mater, quando cæpit vocari cius. 194 .
Virgo 348 Nesromancia propriè di& a . coo .
Mifovus ad lefeens deceptus. 406 Necromantiæ modi deo Tliebarus , &
M11æ vis 481. Contra maleficia 410 Theftalicus, 997
Millæ S.ibidori miraculum .. Niat.nabus Magas Alexandri Magoi pi
tel.
 LIBRIIIT. ET IV .
ter: 602 Omphalomantia .. 612
Negativi præceptivis. 718 Omura miraculum deChriftiano falſo ac.
Nicolaus Papa. 670 curato . 683
Nic polis undedicta . 495 Oniropoliæ authores : 653
Nivium , pluviarum , gelo præfagia. 642 Oniropolicarum fundamcota . 054
405 Onomastia . 625
Noe an maleficiarus à filio .
Numiturnim pofitio & mutatio , à forte. Onomarchus . 661
619. & re99 Onus . 544
Norinbergenlia exempla duo divinationis Onychomantia. 605
infauftæ 603 Oomantia . 612
Nocoria ars . Opera culpæ non tribuenda Deo . 717
Nova usHiercicus. 481 Oraculum ex arca. 593
Noveniales.pulueres, 430 Oracula & vaticioia : & corum genera var
Novitij facilioresdeci. iin revelar. 5571 ria . 613
Nuditas inembrorum & inſpectio punica . Oricolorum cel rio uode. 592
472 Oraculorum caufæ inveliigatæ . -591
Numerorum quæ vis. 626 Oracionis vis contra illuſiones. 166
Nymphæı oraculum apud Apollodiam : Oracionis sepidicas & diftra & io punita .
610 487
0. Orationis mencalis periculoſus quidam in
Bedientiæ vis contra allufioncs. 567
; ) praxi lapfus & illufio. 555
O & ſeq Oroithoinancia . 627.
Oblivionis maleficium . 463 Or heus fanaricus.
Obfervanciæ vanæ alexicacæ , & medicæ . Ona olivarum quid apud Baruch , & oſsis
6.7 nomine quid fignificent Hebræi. : 401
Obfterrices maleficæ : 428 S.Qfvvaldus . seo
Occulta fa &ta non licec explorare per de Otgerus ceconomus ſacrileg. 483
strologian 639, Ocho 3.Iinp. 680
Ocium lividinis incitamentum . 408 us
Otho filius Imp.capr à Vene tis. 601
Oculo excuffo divinare, qui !, & quo fiat Ova diciparaſceves affervaocium ſuperſti
modo 606 , exempla infelicis cogami . tio difcuffa. soz
. uis ibida
O tacis & Zariadres ſomoium . 658 P:
Odj malcficium . 447 exempla. 401. ' &
1 feq. Agomania 60r
Qioomancia. 611 P Paivotiinago malefica. 439
Olivarusn olla incendcodo maleficium . Paliccruncracer.s in Sicilia . 601
403 Palosauria. 620
Oilx ludusi 665 Palumbi maleficium & penitencia. 497
Omina: digercra va ; ia : 494 Pancrarius aſtrologus & aliis infelix . 6 ; 7
Ominis nomen in ſacra Scriprura . 496 Pandulphi Matareitæ crudelitas & pava
Oniga.. 617 -646
Omio ex nominibus , & corpore ,. 45 Parentom percuffores puniti . 410
Oloma ex verbis fortuitis .. ibid .
Pareorum exe. rauonis quam formidan .
Omina vialta teu toiv . Srov.. ibid . dæ probatum ibid . quam periculofa ,
Omjóa domeftica . ibid. sis
Ominunab nima:is & inanimis perito . Pariendidifficultas per maleficium .. 4 ; 3
rum tabula. 497 Patricidia ftrigum . 11
Ominum obfervancifioz gentcs . ibid. Parthenomantia fpecies duæ .
Omniuuin vuDicas . 494 | Paliphiacstemolum 546
Hhhhhhh 3 ; Panie
 LIBRI IIL ET IV..

Paſſeres præſagi 643 PHVR Hebraicum . 393

Pacte olium Achaiæ divioatio in fooresos Phyſiognomica divinatio unde oma , &
Pauite pro ferire . 617 quæ habcat fuodamcoca'; & qar polsit
Paup - res de Lugduno fiu de Barolo 727 prædicere. 644. & 1699.
Peccatum quid 614 Li & avicnfes Magi. 480
Peccat um triplex , infi rmit atis , maliiz , Pifc ator is Tru jat olis exe mpl. 6.7
& ignorantiæ . 610 zitupov & ao bioc Epytirua , & quale
Peccaca funt cauſæ maleficiorum . 470 402
Paccare quis poteft faciendo rem licitam , Platonis divinatio . 626
& non peccare facicado illicicam . sul Pænæ modus quando augeſcit cum deli
Peccare quis poteft,faciens bona inteori ais. 719
one quod ei facere non licebat 72+ | Policica conie & atio . 862
Pedis offenfi omeo frequentiſsimum 497 Polleotianus Magus. 7.26
Pedi cus ondeo . ibid. Pontifex Romanus viabile caput Ecclesz
Penetracio corporum ſolidorum Diabolo 728
impofsibilis. 452 Poacificis eft declarare, quid fit fuperftiti.
Peregriai hypocritæ pena. 688 ofum ib.
Pergamenus virginca maleficorum qua . Pontifices declararunt probam laquz
lis 398 frigidæ illicicam . ibid.
Periaptorum fuperftitio . 491 Popponis Dani miracula . 690
Periurii Pæoa. 477 Pori ao multum dilicari quea at . 457
Peſtis tempore parochi Cortiri debent, Porphyriameretri x .690
quis in urbe romaocat. 664 Poſtera n pro adverfo. sot
Petrus de Fraxincto . 450 Præfircioi 410
Petrus Berocogs iudex fagarum . 375 Prædi & io & prænotio quomodo differaet.
Petrus Deioca proprer elccmofynas fal. 528
VUS. 483 Præmonſtraten Gum initio energem.qui .
Petrus Maſsilienfis Preſbyer. 691 dan faridicus. 566
Petrus de Moore llicino . 637 Principis fuperftitiofi quæftio. SIT
Perri Santoris fraudalcaca hypocriſis 555 Proba aquæ frigidzolim diverfa ab hodi
Petri Primodaii error. 647 croa . 703. eius formula duz collatz.
Petri Leonii aſtrologi exitus . 637 ibid. & quam fæpè à Pontificibus & In.
Petri Igaci Albao .Epiſcopi miraculum . peratoribus fic prohibica.ibid. & ao ho
692 die licita lie, fusè difputatum , ufque ad
Petri TarentaGi miraculum. 449 libri foen , ab eadem pag .
nitupa quid . 402 Proba aquæ frigidæ parum habet utilica
Pharmacia. 605 tis. & quafi fuperiua ,prout, illara reci
Phirmacidæ Thebanæ . 435 pi vult Richius. 714
S. Philaftrii feftum contemptum . 486 Proba aqua frigidæ eft restacio Dei. 729
Philippeinoſium divinatio 620 & inobedientia limilis ariolacioni veri .
Philippus Pulcher Francorum Rex 678 734
Philcrum ex ipfaqte. 419 Proba aquæ frigidz apud paucos , in fola
Philcra propicantium peoz humana ,di Germania ,in ufu ,alibi explora. 715
vina 394 Proba aquæ frigidenó eft miraculofa :fcd
Philera omnia poxia, adiguet in furorem , ex pacto dzmoniaco,probacus, 730
exempla. 404 Proba aquæ frigidz qualis olim faerit 696
Philirorum remcdia, quæ apud Gentilcs , Proba aqnæ frigidæ neceſſariò fallax,lica
& que proba. 450 pea fie malcfica ob aliud cricca ali .
Phocca Gistysangianauli. GOS quod. 716
Proba
 INDEX
!
Proba aquæ firgidæ iomaleficii crimine Prophetiæ caufa efficiens folus Deus,co the
prohibitæ canonibus & communi fen . furatæ variorum aliæ caufæ , ibid .
cencia oftenditur. • 718 prophetiæ iofufio abrequirat aliquum in
Proba aquæ non eft fors conſultoria. 222 homine difpoficionçm , & cuiufmodi.sz
Probæ aquæ frigidæ & aliarum vulgarium Prophetiæ materia quæ res Gioc. 534
oftcadicur nullum eftdiſcrimen ,confu . Prophetiæ io fluxus mediaore aogelo quo
satis quæ adferebantur, 718 & feq. pe &t fiat. ibid .
Probæ aquæ non præficitur à Deo Ange- j Prophetiæ nomen, quotuplex fignificatių:
gelus, 717 & definitio ,bogularumq; particularum
Probæ aquæ frigida per bonos Angelos exrlicacio ibid.
Dcum non adeffe. 715 Prophetarum oraculum . 5.42
Proba vulgaca perlancem & poodera, 738 Prophericæ inſpirationis ſpecies ,cum Die
προβασκανία .. 4 5 alogo.velline Irem imaginaria & incele
Probationes vulgaræ omnes iure Canoni 1 le& ualis, & quid fingulæ . 532
co prohibitæ . 729 Prophecase quo ſenſu dicantur mortuasi
Probationibus quibusuti liccatiudici. 717 infanus, vel Paganus: 530
Proclus Arrianus. 481 ) profperitas incitamencom libidinis. 409
Prodigia . 619 Providencia Dei in variis rebus crcacis 645
Prodigia quatenus liceat obfervare & pro . Provocatio ad divinum iudicium , quando
619 licita. & quanrum ci defercodum . 674
ponere.
Prohibitio generalis qua longè porrigatur. sos
B. Pruminius.
718 Prunarum ardcorium proba qualis, & cius
exempla varia . 690
Promiſsi matrimonii violati pona. 473
Propheta unde di&tus. 331 Pfychomantia . 546
Propheta vtrus intelligit , & denunciac Prolomæi fomnium , 658
a'iis. $35 Pucrorum familiaritas periculofa. 409
Prophetæ definitio $ 31 Pueros oecani ſagæ varis modis. 387
I'rophecæ quam certi de evenin , & de Dei Pulchritudinis corporex examca & vani.
revelationc . 535 tas . 410
Prophetz nomen quá mula ſignificet: 530 Pulveres malefici eorum color & vis. 386
ibid . l'onclerus maleficus: 437
quibus compecat .
Prophetæ no mente capri, ut fanatici. 544 Purgatio Canonica quid . & varia eius ge
Prophetia per fomnium & genera cius 545 sera proponuntur à pag . 669. ufq; 674
Prophetia quibus dari à Deo folita . $ 32 Purgatio vulg. ris per crucem , quæ. 735
Propheria quædam fententiæ & præfçier | Purgatio vulgaris peraquam qualis. 690
riæ , & quædam commipacionis five có Purgatio vulgaris per ignen , & qualis &
Glii , & difcrimen . 534 qooruplex & cius cxempla . 683
Pr. phecia an femper in bonam patrem.s ; o Purgationes vulgares datinarz . 681
Propheria quomodo voluntaria & invo: Purgationesvulgares ubi-io ulu , & ex.net
592 pla . 684
luocaria ,
Prophetia quorum præfenrium vel prære. Purgac iones vulgaress à quo probibitz ,
Purgationes
ritoorm lic. ibid . 699
Prophetia an femper hominibus mechaare pyrz acceoſa probacio & exempla. 691
angelo detur. ibid . Pyrethia: GIS
Rrophetiæ genera duo : per.Sacerdores & 609
Pyromantiæ fpecies:
fer propheras 536 | Pý bagoras dedicus Phyſiognomiæ . 6415
Prophetiæ iofallibilis vericas quomodos 4 i Pychagoræ ſpecula ria magia. 603
Propheciæ gradus & digniras . 548 Pythagoræorum divinatio .. ibid .
592 .
Prophetiæ donum quod'celte D : Paolo 533 | Pythia Delphica:
prophetiæ definitio tradita & explicaca
$ 31. & ibid . Pycho
 INDEX
Pythones Tivè Pychonicorum varia nomi pelà dæmone. " .365
ibid . Revelationes quorum non credeadz . 153
Pythonia Francica. ibid , Revelationum diſcerncadarum fidcspta
Vercerēlium monialium prophetiæ . qui tradiderint, $ 43
554 , Revelationum finis perpendulus. $ 77
Quevedi Hiſpani divinationes , & volne . Reselarionum fallarum indicia reſpecta
rum curatio. 60S perfonæ . 555
Abdomantia. 620 Revelationum qualitates quæ confidence
RRanx ofcillum. 395 dæ , 365
Ranunculorum præſagium . 6 + 3 Revelationum pugnatium conſiderauda
1 Ralis, & alioruin medicorum pravareme rum regula. 576
dia. Revelationum : præcedentia & ſubſequen
Ratio contra omnes oratiooum ſuperſtitios tia perpendenda . 577
Carum formulas. 507 Revelationum prætextu olim hæretici &
Rationes dignofcendi ſuperſtitioſas for hodie le infovant. 553
mulas orationum . 503 Rivelaciopum de immaculata concept B.
Racionale iudicii , 537 M.quæ certiores. 175
Regibus & ludicibus ,folertia quædam di Revelationum circumftantiæ quæ perpea :
vigandi à Dco data, & ejus exempla va depdx . 376 & lege
- ria . 528 Revelationes non eodem ſemper modo
Relapfi in hæreſim pæna . 89 + . & ſeqq. contingunt , 1
166. & feqo
Remediis vanis & fuperftitiofis uci non li- Revelationibus affueti , fæpè opiniones
cere. 7.23 ſuas pucant revelationes, 367 .
Remora. 39,5 Revelationes proprias tutò quis poteft re
Rerum magnarum & folidarum in corpus pudiare, probatum exemplis, ‫جز‬
ingeſtio,probata exemplis , & cxamina. Revolutrones. Gjo
tum quomodo ingerantur & cgerantur. Revolutionum quæ certitudo. ibid .
448 & feq. Rhabdomaotix lpecies. 014
Retractio & abſcongo genitalium an na Rhenaniincendacii. $16
ruralis & veia. 458 Rhenus explorator liberorum ,
Revelationis vericas ab eventu quo pacto Rbombus magicus. 402
dignoſcatur. 581 Rickberge exitus. 480
Revelationi vigilantis an plus tribuendum Richarda Iniperatris. 636
quam dormicoris, ‫وهر‬ Richardi Dinori hiftoria. 659
Revelationem ar quis diiudicet , quæ illi Rickii fententia proponitur & crimina
geceffaria in genere. 548 tur . 713
Revelationes fedulo diſcutiendæ ante. Riffc vel raffe. 665
quam approbentur. ibid . Ritus & gei'cus abroni,damnandi.
sos
Revelationes Sanctarum quanti facieodz . Rolerius Abbas . 59
56o. & fcq. Robereus Epiſ.Cantuarieolis. 69
Quorundam ſanctoruin . 543 Rudolphus Habfpurgius . 635
Revelationes à Deo petere an liccat quz Rollouis Normauoi contra fures, tiger,
Tirur. ' ' 550 699
Revelationes alienæ quomodo diſcutico . | Romani iuuenis cum Venere deſpoolatio .
dæ.551 . & feq. 529
Revelationes miraculis confirmari, 581 Róſtochienfis faber magus. 606
Revelaciones propriæ non propalandæ,ſed Rugia macropa. 686
tegendz . sos Ruy paez deViedma duellum . 690
Revelationes aliis confirmari.
576 Rythmiaut verſus an fuperftitioG . 508
Revelationcs unde appareant elle à Dco
Saccula :
 LIBRI I. ET II.
Accularii. 434 Scotus Parmenlis . 387
Sacerdores
erlo Diabolus calumniatur. Scytharum divinario GIS
Sac
Scythici magi 615
593
Sacerdotum impurorum pãox . 467 Sebaſt.Ziapus. 601
614 Secundelli illuGo. 5.0
SAKAH quid .
m pænæ. 482 Semeo humanum , & ftercora præbent nua
Sacrilegoru
Sacrorum & Sacramcncorum irrifio , abj . lefici. 396
ibid Senoa joſula. 592
fufque .
Sacris rebus cur, patiatur Deus maleficos Seoes & pueri facilè illuduntur, 157
abuti . 457 Sepulchra violaat lagæ . 431
Sacris rebus abutuntur malefici ad pecio Sepulchralis anus 430
dum . 387 Serapis quis . 634
Sadducæi athci. 469 Scrapidis templum . 548
Sagis neceffitas nocendi. 594 Serpentes ſublari ab Apoſtolis concepta
Sagittarii ſeu baliſtarii malefici. 436 verborum ad hoc forma. sog
Salaſſiorum malefici venenatii quid cona Sethus Mugus. 591
ti , & quo modo deprehenfi. 428 Sexus fæminci revelaciones , q'aarifacio
615 endæ. 557. & feq .
Saligoa ,virgæ
Sulilatio & Salifator. 495 Si ſignificat quia ,vero. 507
Sulmacis foos qualis explicatum . 460 Sybillæ quales & unde di &tæ . 393
Salomooi fapicatia in fomois data. 547 Sybillæ folia. 613
Salutatorum quædam fuperftitio. 303 Sybillæ & Balaam prophera . 532
Sambare filia Një. 593 | Signum petere à Dco quando licitam. 589
Saocii Hiſpaoi & aliorum militum lacrile- Sigoum à Dco pofcere differtab omenace
gorum penz . 483 cipere , probatum ex Sacra Scriptura.
Sanctorum ftacoas incidendi fuperftitio. 49 ;
Sigaum maleficii amotum feliciter. 440
445
Sanguinis libatio magica. 598 Sigoiamotio felix, 443.& ſeq.
Saogujſugæ venenatæ . sos Sigoa à Dco petere ex : mplo veterum quo
Sanguiaatio cadaveris quale indicium : dić modo licitum . 730
fimilc vulgari probationi olteaditar. Sil fiusoobilis dæmones convivas iratus
721 vocat & illi veocre ſpecie cquitum , & c:
Santaberenos. 600 477
Saphat ,quid . 509 σημειω τική: 643
Sara Spoo Ginterfe Ati ab Armodão . S.Simcon Trevirenfis . 566
Sartor quidam Anglus à dæmonc occupa . Simon Auguſtx dxmonem ciecie , quem
tus . 474 nequiveraor Lutheraniminiſtri. 469
Savonarola. 335. decreetar probam ignis . Simon magus dæmores io alios immitte .
691.revelationes & cauſa damparioque. bat.454.Eius pulveres . 386
582 Simonis mira non fuiffe omnia præftigioſa
Saul invitus propheta . 535. à ſpiritu malo contra Barogium , 455
cur obfeffus. 471. conſulens Pythonif Simonis Bulgarorum ducis mors mira.
190 440
fam .
Scævæ Sacerdotum filii. 469 Sinoniacus Epiſc. convi & us per ignem .
Scelerus Sechus. 400 692
Scinci . 405 S.Symphoriaoi pagi inquilinx mulieris ma
Schilcachii incendium . 464 Teficium . 449
600 Simplicitatis vis contra illuſiones. 581
Sciomantia quid. 673
Scopiliſmus . 434 Sibicho Epiſcopus Spireolis.
Scotus defenfus à calumnia. 743 Slavorum lex de purgat . vulgari, 685
liiiiii Sobris .
 LIBRI V. ETV .
Sobrietas contra illuſiones. 575 Sorticos fraudator an iterum admitted
Societatis Jeſu Burdigalæ fa & tum . 489 dus , 607
Socrates Phyſiognomus. 645. Ejus divina Sorcicio Gentilium qualis , & quz iure civi
rio . 625 li canonico permilla 636. Sorticio vete
Soham & miloim Lipides . 531 rum Chriftianorum hodič oblita, & qoo
Solymanous Imp. Turca um. $ 29 modo illa peragi lolica 064
Somnę incitameorum libidinis. 408.quo Sorcitionis miniftri & impeoſæ cui feres .
dæ . 668
pacto maleficio quis fopiatur fusè. 388.
& fc99: Spanoaceofis hofpes à dæmone viGbiliser
Somoium quid. 654 ablarus. 477
ali
Somnium dæmonis nomeo . 574 Spatulamanthia . 699
Somnia quædam licet obfervare, quæda Spectra militaris exercitus proficifcentis
non : item quædam vera , quædam filſa , ad locum dell & 1 , pænitentiæ cauſa. 484
quęJam à Deo , quçdam non. 655 | Spicam excernens quidam : - ‫اره‬
Somnioium ſpecies ac divilio. 654 | Spirisus quo pacto ingerane, ex do & rina P.
Somniorum cavſę que 056. & fcq N. Ignatii. slo
Somniorum porręduæ . ibid. Sponfa à dæmone ablata, reftitutaque cius
Somniorum divinario . 6 :4 veftimenez . 478
Sompiorum divinorum cauſę finales varię Spr . ngeri & Nideri quadra in bis au & ori:
que 347 tas. 443
Somniorum divinorum examen . 660 Stadele in maleficos. 455
Somniorum nacuralium exameo . 656 SrampaniComitis maleficium . 439
Somniorum Diabolicorum exao.co. 658 Stapedi affricatum vedcouro ao ad cor ho.
Somniorum certitudo unde. 684 minis queat peoetrare . 433
Somniorum naturalium cauſę intrinfecę & Scare ad crucem , quid . 735
cxtrin fcę quæ 656 Stephanus cques Neapolitanus . 405
Somniorum propheticorum molca exem : Stephanus Hagiochriſtophori:a mag 601
pla . 547 D. Stephan reliquiæ . 470
Somoiorum curiofi obſervatores calami. Skechacus. 697
toſi fuere. 660 Sterautacionis omtas 498
Somoificium maleficum quale. 388. exem . Suradii mors . 447
pla varia 389 1 Stoichiomancia 6: 2
Soractini vares. 192 Strenarum initio anni cooſuerudo ao licita
Soricinum aufpicium . 498 difceptarum .
Sors quotuplex . 619 Serigacio puerorum .
Sors pro oracule ,ut Delia , Lycia,Prçoeſti Suriges infances an acccát , & quorodo
na ibid . 387
Sors conſultoria hodiè quale peccatum . Scygis aquæ venenum . *3
629 Sudes per cutem prodeunces.
Sors diviforia ut licita quęconcurrere de Superbia expolica illufioni. 555
beanci 4'3 Superciliorum fpe &tio . 449
Sortis divinacorię & confulcorię.difcrimen Superftitio in verbis aut orationibus ſacris
7:27 490
Sortis contraétus 665 Superftitionum inftrumenta tuto perdut.
Sortis contra &tus duo genera : & periculo Cur.
ſum id in quo ftatim fortiuntur finguli Superſticiofæ mediciox 493 eis undó licet
collara p cunia . 666 nead faoicarem quidem fuliſsime. &
3. Desconſultoriçin S.S excufate quę,589 req 504
Sortes Apoftolorum , 6: 2 SufpendioG laoca vitra
Suſpen
 INDEX.
Suſpendioſorum lipſaoa in magiis. 430 V.
Sycomoria .
603 Alaztæ veneficium .
Syngrapha pa & i extorta dzmoni . 486 V Valeatis divinatio. 625
Sineliii confiliuma caveodum. 654. repre. V na obfervantia quid. 488
heofus. ibid.
Vana obſervantia, quando lethale pecca
Syrchus vicus. 612 : tum & veniale. ibid.
T.
Vanæ obſervanciæ quatuor ſpecies. ibid .
Anaquil veratrix . 609 Vanæ obſerváriæ dignoſcédæ canones.489
T Tarrarorum diviosio . 612 Vanx obfervantię exempla . ibid .
Telches qui
424 Vaporum pręſagia. 641
Teiephrop denafatus à maga dormieos.423 Vaticion quid fignificet. 528
Temixſtiani Indi filios immolabant. 465 Veneficia quædam naruralia, quædam etiá
Temnia ſaga Atheoisnecata, 409 malefica effefeu dæmoniaca contra hę .
Templum augorum . 617 rericos . 426 & feqq.
Tem latiorum dampacio . 678 Venetiis maleficus animas dæmoni emens
Tempo ariorum fuperftitioncs. soo
428
Tephramantia vecus & nova . 611
Veneti cur mare deſpondeant. 601
Terroſcopia. 618 . Veetorum præfagia. 410
Ternariuscumerusin maleficiis . 402 Ventriloqui. 8.92
Tertulliani lapſus unde natus . 394 Veous dæmonis ſuccaba.
Tebaldi Pelecarii cxpurgatio per igoem Venus Gazza fomniantium , 590
084
Veneris Gazzæ oraculum . ibid .
Thallus . 622 Verbum quid 543
Theagenis prædi&tio. 636 Verbis maleficiari noo nullos. 387
' Thedas magus. 400 Veritatis agnitæ impugnatio . 473
Theodoricus Rex Gotthorum. 529
Veſtis viridis mulieribus doo inducnda 485
Theodoricus R - x maleficiarus . 419 Victimaria divinatio , 608
d 660
Thodolii fomnium Videndi vis quanta 414
Thcoph lus Oeconomus poenitens.
Videntes unde di& ti prophetę. 531
Theffalı cadaveracontramagicas inlidias Vigilancia & arceacio ad bonam . 575
cuftodiebant. 432 Vij live Viales Dij. 614
Theurgia. $ 37 . B.Thomas Munzerus651 Vililla in Aragonia. 640
Thomę Anglici libri tributi Thomæ Do Vinum . 408
&ori Angelico . 513
S. Vincentius Fererius. 407
' Thomæ de K mpis libri de concempca mú Virginum ao coniugacarum revelationes
di, apertio contraccutarioaes. 6.22
612 pluris faciendæ 547
Tophech facrificium .
636 Vilio & Verbum quo pacto differant , &
Thralillas alt.ologus. quid fingula. . 543
‫علمی ر‬ Thummimquid , & cur nofter do &trina & Vlricus Niureffer. 449
Sacerdoces. 537
610 Vogueorum pagavum , quid vocear. 465
Thirifumia .
14 Thyrxei Apollinis oraculum . 602 Voguentis quibus & quomodo utantur
maleficze 386
Tiberius Giacbus. 497
Vori violac o . 472.
Tirelize Magia , 593
612 Vorum cafticatis ex pacto exorciſtæ . 475
Tiron antia. *408
Torqucodus prior quidoformior eft. 645 Vox levrs repugeat vitæ gravirati.
0
7.897 Tridcocini concilii ( ayon de duellis 682 Vrim & Thummim , quid rei, & quæ forma
difpucarum fuse. 5: 6
T.spudium ( uliſt piúm.omnium . 6-7
Vrim & Thummm unde di &ta , & vaniz
Turcarum divivationes. 615
612 opiniones de domine. 537
Turcarum fuperiitio.
jijjiii a Vrin
 INDEX.
Vrim & Thummim fignificatio nominum lum. 680
ratio, & ufus prophetiæ. S;9 Wilhelmum -Labfanenfis Epifcopus. Sos
Vrim & Thummin reſpon Go diplex. S.Wiovvalocus. 588
ibid . Witteaburgeoſe exemplum Iudicii. 687
Vrim & Thummim prophetia quando de
fierir. ibid . Erxes , 661
Vluræ pena. 479 XE::
Vliras licitas effe voquam , error. 307 Abernen Gs mulier, 450
Veres lactis turaces.. 436 Z Zelotipiz poculum . 696
Vulcaoi lodici. 641 Zingalæ ſeu Ægyprix .
Zita Princeps Arabum , 637
Aronis fons . 703 Zopyriiudicium de Socrate. 645
Wenceslarie cum Radislao duro? ! Zoroalicis libri. 433

26
INDEX RERVM ET VERBOR VM

LIBRI V. ET VI.

Biurario quid, quando, & quomo- | Ægidius Netrelecus. 1990

do facieoda. 896 Ælyptii uxor videbatur vacca . 1089
AAbiurandi formule . ib. & feq. | Æquivocationum licitarum exempla. Sot
Ablucio non eſt Sacremcacum ba. Aris crepiraGentiles magica diſpellebant,
prilmi . 1053 1126
Abortum procurantes ut venefici punico Affligi melius aliquando quam sibil ad
di. 817 verli fentire . ibid.
Abracadabra . 1022 Agnus Dei. 108.799
Abſolutio quidoperetura 746 Agoi Dei cereivis. 1119
Abſolutio quomodo impendenda maleti | Agrorum Deimareria , & beacdi & io , &
cis , & qui abſolvere poffiat de hoc cri vis . 1133
mine 1010 Agrippa . 749
Abfolutioni quando locus,cius ſpcaics, & Alba Nymphæ. 1073
praxis . 809 Albertus ArchiduxCaletuerpignavit.758
Abſolucus definitivè quis conſeodus. 850 Albien fühçreticorum falla miracula 1085
Abſolutus in upo foro defuitivè , adhuc Allia tula . jose
poteſt in alio puniri. ibid . Allobrogis mulierculæ hypocrifis magica
Accufacio quid. 784 & iudicium .
Accufare in hoc crimine ap pollipt omges Amatoriarum litcrarum damnun .
inhabiles. ibid . Ambitionis pana. * 2028
Accufatio poft capturam . 290 Amicitia cum dominante. 755
Accufator ad quid teneatur. 785 Anoii geſtatio. 10 : 1
A tusonines in amotionc bgai perpsal. Amoris carcalis pæna . 1082
1048 Amore improbo quo pacto quzdam libe
Adanas . 36.89 rata . 1119
S. Adelinus. 773 Anatolius, & locii Magi.
Admonitiolegitima quz. 713 Angeli cuſtodis invocasio & anzilium coge
Ægidius Santarcous , cx mago quo pacto tra maleficia.
con verfus. 1118 ' Angelicæ Salutacionis vis. 108t
Antbro
 LIBRI V. ET VI.
Anthropophagia Sortiariorum . 840 | B Auxentius Aschimaodrica . 3090
D.Anton.maleficio lædinon potuit. 1072 B.
Anum hirci maleficæ ofculatur. 840 1074 7
B Aprifmi vis 839
Ancyrcoſe concilium . 873li Baptifimus fortiariorum .
Anzerma civiras in Perua. 1076 Baprizatio & rebaprizatio imagioum ma
A pamenum fpectrum . 1116 gica . 813
A pocomeaſes libe . ari à maleficio dæmo . Balilius Magus foxit monachari , & com
num ibid. buftus. 813
Apoftafi maleficorum . 839 Bacavjerud . litas barbara . 832
Apoitata à fide degradandos. 842 Bavarica fæmina dæmoni devota , quo pa.
Apoftaliæ à cligione pana 844 & : libera a 1082
Apoftatæ crimen enorm iſsimum . 1:45 Beelzebub adoraec fagæ in hirçi ſpecie,
Apoftafiam cogitanti infidiatur diabolus. 840
I 24 Bellum incer hominem & demonem a
Appellationi à tortora quando deferen : Dcocodi & um . 1045
dur . 91 Benedictæ aq x infuſio , 796 ccræ bene- /
Aqua luftralis cur Sæpè non profit contra dictæ . 1032
duinones. 1081 Benedi &tioleivis. 1092
BO Aqua luftsolis frigum . 906 Bencdictio aliquando vocatur baptifmus .
Aqua piacularis . 107.9 073
Aquæ benedi&tæ ufus contra maleficia Benedictio maleficarum viranda. 1031
quis ſuperſticioſus. 1029 Benedi & io ciborum pro energumenis.
A quæ benedi&ta vis. 845 1091
Aquitieoſe consilium . 849 Benedicere maleficiaris an iubeodæ male.
Arabæ puellz energumenæ curatio. 1083 ficæ 1037
Arbitrium quomodo iudici moderandum . D. Bernardi miraculum . 1084
814 Be7* mendacium procoacionc. 906
102
Arbitriom iudicis quo padlo moderãdum. D Biafijveneratio
742. & .oliceat pænam a'gere vel mi: Blafphemijsdæmon non abigitur 1017
Ducre pro arbicno. ibid . arbitrarias ho . Baves homines. 899
diè pæoas effe quomodo inteligen- Bruneofis mulieris liberatio . 1100
dum.
Co,n 743 | Brungeofis fæmina liberata à damo: e. '
Arcvali ſoncearia defenſa contra Bandes. 1077
773 Burdigalenfis Parlamenei iudicium 905
Argenti vivi pulueres, 1ogs Burdegalenſis puella fagæ confeſsio.
S. Arnulphus Epiſcopus Sueſsionenf. 1082 1009
Asoneolis ſacerdoris cum diabolo collo Burgeofis bilaigui cum fpcctco pugna.
quium & vi&turia. 1113 1024
Alininipulli philtrum . 776 Butis oraculum . 1020
Afins liloariciuogula . 1058 C. ,
Affa'siborum pæna . 8 +2 Adaveris ſanguinantis indicium.
Alaſsion fimiles & pro talibus habendi C 777
malefici. 845 Cadavera ex humaot Lamiz. 840
S.Achanalia . 1081 Caleri quid mirum acciderir. 758
Acrebareolium ftrigarum hiftoria. 906 Cæremoniaruit inftitulo peoes Eccle .
Avinioncofis inquifio. 994 fiam , & vis corundem . 1136
Auriaves obfiæqa . 1073 Calicis Sandi vis. 108+
Auricureitis quæ auctoritas. 781 Calidius Loſeus patroous maleficio. uid .
Auftriacus nobilis quomodo à fpe &tris & 770
amore vefano lic liberasus. 1062 Calumoiator ad quid ecueatur. 785
liiiiii3 Cab
 LIBRI V. ET VI

11 40 Chriftmaris vis, 1078

Calviniſte
Calvioittarum faftus. ibid. Chriftmacis eradicacio . 779
Campanarum agmen & origo 1125. cur £ brifti Domioiloogitudo. 799
ibid .s . Chriſtophorus slo
nomen eius imponatur .
Companarum pulfatio dæmoni cxofa & Chryſolithi vis. 822
quare , & exempla prodeffe coatra vim Circulus magicus. 905
II 24 Circulus (agarum . 837
diabolicam .
Campana , non baptizari fad bencdici-1125 Ciazzuraous à dæmone liberatus 1077
LOGO Clavis Dominici vis. II s
Cameleontis
Candelæ piceæ bepar
demoni à fagis offeruocar Clericus per allaſsinum copatus occidere
840 an poſsit à iudice fæculari capi & pupi.
1021 ri 844
Canisoigra medicamenta.
Canonum contemprores noo Iuriſconſul. Clerici malefici pænæ 814
II 26 Clericorum peculiaria mal: ficia 8.6
ci , led Leguleri dicendi.
Capi quando pofsios malefici Cogere invicum prius eft quam orare pa
Capere maleficos & incarcerare quibus li. racun 1035
ibid .Complicis nominacio an debeat effe fa & a
citum .
Capicodi maleficos praxis & cautela. 788 in corcura ao non . 753
Captimalefici cicò expediendi carceribus Complices quando examinandi,quid vale
780 át eorum depofitio. ibi.
Captæ maleficæ cur non noceano & ad Compoucrc cum rco quando liceat iudici.
poſsint 789 dæmonem cum ijs adhuc ao 747
gere probatum exemplo. ibid . Concubioa ſacerdotis liberata à demode .
1081
Capras cur dæmoduod eripiat. 790
Capillorum & pilorum ab alio. 797 Concubinæ facerdotis pecoa poft morreal
1009 1024
Capiculum generale ftrigum . 819
Carcer mlaeficarum ao poſsit cffe lechalis. Concubitus cum dæmone veras .
785 Condemnationis vis . 747
Carceris mutatio ad utilis contra malefi . Confeſsio Extraiudicialis. 741
799 Confeſsio crrooca differc à dolore exto ta
cia 793
Cerceris perperui pena quando infligeo
da clericis vel religiofisin hoc criminc. Confeſsio rei convi &ti an neceſaria. 897
846 Confeſsio quodaodo io hoc crimine initi
Cárceribus effugere an quis teacatur, auc cueoda , quaocum illicra vcadem 1004
poſsit Gne peccato . 78 7 & feq.
7951 Conkersio per fraudem exrorta , ao legiti .
Carolus Billheus .
749 ma & roo noceos . 795
Caroli V factum ,
Caroli IX . remiſsio . ibid . Confeſsio reorum quali ' , & quid opere.
Cafus reſervari Epiſcoporum à religiofis cur. 802 invalida quæ confeso daodum
quibufdam poffunt abfolvi. 1010 cempus ad le defendendum 794
B. Catharina Suecicæ remcdiun . 1081 Coufefsiogis auricularis ;vis. 10 : 9
Caulæ indicium , ! 776 Confefsionis ligillum quam arde le vas .
Cautio qualis exigenda in relaxationc 787 dum & nunquam licitum frangere , ne
Caucela quibus vreodum quaodo pericur in hæreli quidem aut faſcinario crimi.
ablatio noxæ à malefico : 10 : 6 DC . 999
Chemoitij meodacia . 1128 & seq. Confeſſarius gerit perſoozm iudicis &
1107 medici. 99 ;
Chiographum Magicum . Confclarius poteft dicere [c nelite vei

POR
3
 INDEX 1

1 Roo audiviffe quæ accepit per confeſ.

fionem ; 1004 D.
Confeffarius ad Gtmorienti , poteft perere
ur facculus pectori appobatur, pulfus
aut fuccendatur, quivi 1119
Vus exurendus . 1006 Dæmon apparensin fpecie abbatis 1124
Confentarius quæ interrogare, & quo pa Dæmon in fpecie canis1077.in formavulo
&to iudicare de fogulis debear 993. & pis. ibid.
feq. Dæmon fugatus San &orum præfentia;
1 Confeffarius non incimet fententiam verbis literis, verbere . 1091
morcis, non adGt corturæ, bonè ramen Dæmon quibus modis fiagat indolentiam
jo locn vicino. 1005 in sortuta . 79.4
Confirmationis Sacramcaci vis , 1708 Dæmonis variæ fraudes & ſpectra. 1120
Confrontatio qualis . 8041 Dæmoneseſe contra atheos docerur.1144
Confrontatio ao facienda reftium . 781 Dæmoocminvocans ad ca quæ potelt dæ.
Coniuratio ad lachrymandon fuperiti mon fcirevet facere , an fortilegus he
cioſa . 797 recicus 811
Coniuratores nub û & inſe & orum impo . Dæmonum invocatio per modum preca
ſtores quo pacto deprehendi adi. 1053 . rij , vcl imperija 8.14
Coorulencium magos poona. 816 Dæmonum beneficia noxia. 1030
Confuctudo jurandi , devovendi & blar Dæmonum lucrum ex ſuperftitiofis reme.
> phiemandi, quale indicium 779 dijs . 10.8
Contritio , quomodo procuranda ib.cur Damdatus ad mortem cenſetur in articu •
canta difficultas hac in re quo ad fagas . lo mortis quoad abſolutioncm conquo .
1005 ad alia : 1010
Conventus lortiariorum . 840 | Decalogi 1. præcepti quanti faciendun.
Converſatio malis Hominibus quale in 1145
dicium. 775 Declinate ad magos quid 105* 3
Convi &ti non torquendi. 793 Defenſores & excufatores maleficorum
Convitiorum vis in dæmonem . 1017 quomodo & quando ut fufpc&ti capi &
Corallı vis. 1059 torqueri pofsinc: 770
Corneli; Lorei Palinodia . 908 Deferendæ ſagæ ftatim ibid .
Correctionis fraceroz ab ordo fervandus. | Defigere & defixiones magicz . 900
773 Degradatio quando io maleficijs locum
Corybantes. JOŽO babeat , 815
Crapulæ pæna. 1088 Degradari ob quæ crimina hodiè poſsint
Credere non niſi quod certo cognoveris, clerici, 845
ftulcosum eſt 862 Degradacionis duplex accepeio. ibid . pro
Crimen deli & um , maleficium ftri & è dif. qu.bus criminibus iofligendam Abbas
ferunr. 742 cenfuerie 840
Crinium refe & tio fuperftitiofa. 10 : 2 Dei nominaio dæmonem fugae 112
Crux formata manu leva . 905 Delulæoc line lagæ ncc oe , onde dignof
1037. 1079 II cantur ; & deluſionum modi, 858
Crucis ligou vis .
Crucis efficacia contra dæmones. 1112 Delutio differt ab io fidelitate. 1998
Cruisimago contra dæmones. 990 Denunciareomnes tenentur , 773
Curiofus pro malefico . 900 Denunriacio qualis elle debeat, 750
Curioſitatis ſecrecorum & divinationum Denuntiatio ipopraoca. 775
morbus quidem codicis ſanandus. 1154 Denunciarinon admitendi ad coll» qu2.
Cyriacus magus . 1073 um iam damoatorum. 782
li
Depi
 INDEX

Depilatio fagarum ·licita. JOS4 cis. 789

Detre & ans abiurare quomodo puoien Edelini cum dæmone pa& um , hiftoria , &
dus . 807 damoacio . 771
Devoventis fedæmoniulcio . 1081 Educationis iodicium. 783
Devotaos ſe dæmoni abrepca. 780 Effe & um privativum licer à dæmone ex .
Diabolus Chriftum , Mariam , Apoftolos, & fpectare. 1006
Angelos exhibens . 1086 Effe & um efle dzmoniacum , quo pa & o
Diabolus conatur perfuadere vaac elli, dignoſcamus. 1055
770 Eleemofynarum vis. 1098
quæ de maleficis
Diabolus
feruntur.
non liberac maleficio , oil forie Energumcoi confeſsione lanati. 1081
1026 Ephelia nomina. 1017
in alium translata .
Diabolus orari non poteft,utcollar malefi, Epiſcopi quà tales non habent licentiam
cium . 1035 legcodilibros prohibitos . 875
Diabolus quid perſuadeat maleficis mori Epiſcopi venia pecenda ur malefici extra
1006 haorur 788
curis ut oon pæniteant.
Diaboli beoeficia noceatiora vulneribus. Equi malefciati ligaculo sodi exemplum .
1038 1053 1
Di& iliocoli ſeu ſcurtilis pena. 1091 ! Erychobolos urbs unde dicta. 1020
Dies conveotus ſorriariorum . 900 Evangeliis loannis initium lectum fugat
Dierum continuatio non femper fuperfti. dæmonem . 1 ! 00
ciora. 1081 Eucbari ftia abftine re , quan aoxium .1089
Dimittendi rei quo pacto. 794 Euchuriftia quando moricuris præbenda
D. Dionyfii Arcop.opufcula defeafa, ipſi ſortjariis. 895
a
que affert . 1139 Euchariftiæ vis . 1083
Dirarum magicarum quædam formula Eucharilliæ cooſecratio . & transfublad
844 tiario, & ad ratio defeofa. 11 : 8
diſcuſa.
Divinatio dæmoniaca . 1083 Euchariftiam indigniſsimè tradaot for
Divinacores magi qua pæna plc & codi ciarii. 840
817 Eucheria Agapii uxor. 1090
904 S.Eutychius, 1090
Dompreana
Damus feu locus .
arborquid probeat in malefi. Exculaccia à cortura. 791
cio. 776 Exaommunicaci accuſare poffunt. 784
Domus iofeſta ( pe &tris quo pa & o purga Exorciſaos cavere debec iocos cum dzmo.
1077 oe . 1091
ca.
Domus i ofeftæ à dæmonibus liberandæ Exorcifandi vocabulum Tertulliani , non
1124 magicum . 1131
mechodus .
Dorfo adverlo ao Gfteodæ maleficæ . -789 Exorcifoni Pontificij dcfen 1128. coin
Drepanitana familia infeftata à dæmonc antiquus ordo exorciſtarum . ibid . ricas
1119 probaci ibid & feq.
1058 Exoreiſmis quæ dæmonum infeftar oses
Dromadæ Lichencs.
Duaci clericus ob Sodomiam degradacus. folieæ lanari, quæ non .
842 Exorciſmorum 20riquitas & formula &
E. vis . ICE
Broicenfi Epiſcopi feocentia contra Exorciſation :: m & exorciſtarum abufus
Edelioum . quidam vitandi . 1157
E Exorciftz , exorciſmorumque ricas vett .
Ebroicenfis Epiſcopi iudicium. 904
Ecclelia non eft afylum maleficis. 787 res .. 11j7
Eccleliz communis orario uciliſsima. Exorcillarum ordo. 091
1101 Exploratorcs non multiplicandi iudici
Ecclelia inmunitas ao profit malcfi. bus.
F. Fal
 LIBRI V. ET VL
* F. Gratia Priacip . exiſtente nulla ; an judex
Alfum dicere, & verùm occultare dif. polit punire reum. 748
feruore 18 10 B. Gregorius Armenius . 1074
F .li
Fama vehemens nominati . 756 Gregorius Oficolis. Epiſcopus,quo pacto
infecta ex Cantabria profligarit. 1161
Fama quo pacto probaada. 764
Famæ ius. 745. & ſeq. Greg orii XIV. laus & bulla, 788
l e
Guillclm . Edelioi abjuratio & condemna
Famæ indicium quale; quid operetur . 762 cio.
1060 807
Faſcinatio quorum .
904 H.
Faræ feu facuæ Bourlemanriz . Æreticum fadum quid. 816
Faurores maleficorum , 772
HH Hæreti ci ubique & à quovis judice
Feles . 1019
pupiri poffunt. 750
Felis cerebrum comedaoc ſagæ. 1120
755 Hæreticorum vaoz viſioncs, & miracula,
Pamicarum denominatio.
1086 .
Ferale. 902
ibid . Hæreticos capi poſſe ex non femiplenis
Forale quid ſignificet. probationibus. 785
Feftis diebus an examinandi aut torquendi Härerica aut hæreticalia , aut oon ſortile
tei.. 799
Fidei veræ & vivævis. 1071 gia. Sit
Halenfis famiga à dæmone ablata . 780
Finganus nobilis roſario dæmonem expu IC 60
lit. 1102 Hepar piſcis Callyouimi.
Finis bonus maleficæ peccatum non ex . Hurbipolitana domus à fpe &tris liberata
cu fet acc pænam . 1030 per fidem . 1077
Fiencium Picardorum hærefis. 779 Hæredum malefici obligatio reſtituendi
dainna. 1008
Forum Ecclefiæ duplex, 77
Hefperii fundus fpe &tris liberarus. 1089
'Hexag oni ſuperſtitiof. 1017
905
D. Hilarion cur Gigoum noluerit remove.
Fraude & equivocationc an reus decipien re. 10SS
dus. 800. & ſeq. 1108
Prigidæ aquæ infúlio, 796 Homagium dæmoni præfticum .
1073 Homohomioi dæmon , TOS 8
Frilia (pedra.
Fuga nominati . .7,6 Homicidia fortiariorum cur graviſſima &
Fugæ indicium quale, ad quid valeat , &c. degradationc digoa . 842. & feq.
Hoſpitii indicium . 776
766
Hotomapniimpia locutio . 898
Furto accepta de domo ftrigis. 1023
S. Hubertus dæmonomaſtyx. 1117
G. Hugo Boutletcus . 900
Abhata ferrea. 1017 Hyenæ medicina multiplex. 1058
G Gagati . 1059 | Hypericon. 1060 ,
vsis.
Gaili caotus an dæmoni formidacus. 1018 1.
dæmones à . Actantia differt à minis , & quomodo.
1115
Genuenfis adoleſcentis maleficiati curatio. Iaponum fuperftitiofa curatio. 1018
1044 Iaſpidis vis . 1059
Gladiorum vibratio an timcoda dæmoni. Idololatriæ ſolitæ lagis deſcribuntur. 840
1023 Jejunii vis . 199
S. Glyceria. II06 Jeſu nomen quàm validum . 179
Godela Kukers . 1040 Jeſu nominis vis. 1.6
1127. & feq . Teru & Mariæ nomen. I'12
Godelmaonus refucacus.
S. Godelevæ cautela. 1036 Ignis piger maleficorum . 840
S , Golauduch . 3107 Igais pæna contra maleficos quàm anti.
qua . 847 K kkkkkk Igois
 1
INDEX
Ignis pænam an liccatjadici miquere , & loquiſicores quidam de hoc crimine cos
quan do. 847 goofcunt. 749
Imago maleficæ læfis obverfatur. 760 Inquiſitores cognoſcunt de ſortilegio . 896
Imagios magicæ medicina. 1016 Inquifitores fidei , de quibus fortilegiis 1
Imagines Ficini. 1022 1 poſtiot judicare. 812
Imaginum conculcatio magica. 85 Infectorum prodigendorum remedia lici .
Imaginarium maleficium per defirionem . ta , & abufus varii . 1:60
1633 Inſepſiviles quo pacto dæmon faciat io cor .
Impedire omiteens damoum , quando cre tura . 791
datur reus . 769 Inftrumenta maleficii quam fufpeéta , 24
Imporcuna ſollicitatio . 776 ad condemnandum ufque. 775 1
lócátatio sa magica uude cognoſcarur.816 Inſtrumenta inventa. 757
la cantatorum ad medicinam pana . ibid . Interrogatio de fociis quomodo faciendi,
locorrigibilitas ap ad degradationem re 755
quifita . 842 Interrogatoria in corcura. . 790
Inicubi dæmonis proles monſtrofa. J100 Interrogatoria confeffarir in hoc crimine.
Indicia qualia in hoc crimine requirantur. 1004
751, ndiciorum genere & cffectus ra Sounctio magica . 8;9
rii. ibid.io req. Judictam cxtremum judicibus cogitan
Indicia minus urgentia . 769 dui . 744
lodiciorum vis, 70+ loanoa Poriere.. 845
indiciorum propinquorum exempla . 755 . loanna puella. 903
& feq. loanoæ Lotharingæ virginis A aajudicia.
indicicruru in bellis clamor , Hu, Hu, sia accuſationis Magicæ. 9T
1076 loanoz Boſdeau condemnatio & confilio
Incdiæ diuturox à dæmone procuratæ : per totum . 950: *
etemplum . 1083 loannes de Vaulx Srabulenfis in carcere :
Infamis denunciatio cujusmonicoti. 784 adhua cum dæmone (uo colloquebatur. •
lofanticidia forriariorum .. 840 1028 -
loferoo pon evocantur dæmones : 1127 Ioannes de Vaulx confeflio. 899 )
Informatio extrajudicialis an idonea ad ca Ioan. Hefclii & diſcipulorum opinio re
piendum . 785 futata . 1038 :
Informationes ex officio quæ indicia re. Judæus Bavarus . -- 1078
quirant , 752 Iudæ Machabri ferrum . 102 :
Inimici capitalesnon poſſunt accuſare. 786 luder non poetſt uti cootra reom fentcoe
Ini:nici nominatio ao valida . : 754 ria accepta per medium confettionis
Inquiſitio quomodo in hoc crimine infti . quomodocunque, 1003 ?
cueoda . 744. quoruplex quomodo de Iudex competens maleficii quis , fusè. 750
bear de crimine conftarc, ibid.accuſacio & feq.
an debeat p:xcedere , quomodo debeat Judici dec mentiri nec fallere licer reum , '
effe certa , Ipecifica & clara , an debcant contra Bodio , 800
præcedere indicia . ibid. an fama ſeu dif. udici vitandæ cavillatoriæ caurclæ.7.14
famatio debeat præcedere. ibid . qualis judices an faſcidentur à maleficis .' 739
effe debeat . Ecquid fi aliàs fuit de hoc Tudices peccant , qui cogunt maleficas be .
criminc abfolutus aut condemnatus . ib . Icere . " sor:
quando impediatur inquiftio per tran judices abftinere debeot curiofis erperiés .
fa &tioncm . ibid . fit contra mortuos & riis . 847
abſences.ibid . uſque ad .. 751 Iudicam ſacrilegium qui coofellarios era
Inquifitio hic quæ indicia rcquirat... 751 minant.
loquifitio cſt locoaccuſationis 784 ludicium de ſtrigibüs quoddain injuſtitiz =
plenum goro Iudicia

l
 LIBRI V. ET VI.
Tudiciarius ordo & proceſſus , an in hoc | Locus ſuſpectas. * 751
crimine ſervaodus. 744 Locimucario . · 1023
Iudiciarii actus contra dæmones & inſecta Loci mutatio utilis. ibid .
fuperftitiofi cur judicandi . 117 Lotio corporis maleficorum . 797
Iudiciarium fuperfticionum remedia . 1026 Lorio matutina quid profit. 10 20
Iulian i ſacrificium Magicum disjectum . Lotii vis contra maleficia. ibid.
1078 D. Lucia cur lotio perfufa. jbit.
Iuris duoluminaria . 1127 Lupi reinedia . 1058
Surfconfulti & Legolei differentia. ibid . Lutherios ( purcum . 1017
Iusjurandum an liceat deferre idololatriæ . Luxuriæ tentatio vchemeas & ſtrenuare:
1033 Efteutia. 1113
Iusjurandum fortiariorum . 839 | Lycanthropus Weſtphalus. 795
• Jusjurandum oomipanris . 755 M.
.L. 846
A hrymæ . B.Macarius Antiochenus. I ! 12
LA 779 D. Macarii miraculum . ibid.
Lachrymarum nullarum indicium. ibid . Malbodienfis mogialis obfeffæ liberatio.
Lachrymarjan lagæ poffint, & an hocindi. 1091
ctum impenitentia, fuse. 2009 Maleficus orari & cogi poteft, lit tollat 90 .
Lacbrymari an qucant maleficæ. 797 xam quando non teneor cogitare quod
Lactis furaculi uires malefici. 1047 permaleficium toller. -1035
Lamix 100 faceniuriinpollibilia, & carum Mileficus maleficum cogir . 1018
poi cita fuptvera , & ,menris finx , & vje Maleficus tenetur ad reftitutionem , nili
gilautium . 817.10D excufautur à fexu lignum anioveat. 1057
Quc fepio aut laporc.Occidend 096.818 Malefici quo pacto privilegiis fpolientur.
Lamirium crimiga non effe deliria . 941 79+
Landſtroriam feu Dioftadiuin ad Lenum. Maleficinomcu quàm latú ex Philoue.8 +3
1048 Malefici hæreticales quomodo puniendi.
Laojuncnſis encigunena . του και 819
S. Launcmarus. 1090 Malefici non facilè relaxandi . ſub cautio
Lauretanum miraculum . 1109 ne . 787. ab altariavelli poffunt. ibid .
Leodicofis juvenis à fuccuba liberatus. Maleficii detegengi exemplum fuperftitio
1081 ſum . 1933
Leodienfis judicis prudens factum . 801 Maleficos mors crimine non liberat. 749
Leonis causa . 1059 Maleficorum punitio judicibus & princi
Liber mortis cui inſcribuntur fortiarii.839 pibus curæ lit. 1146
-Libri magici , quam verici,& noxii , & de Maleficæ oacideodz. 8 ;6 . contrarium af
panis habcocium fusè. 875. Soliti com . ſererc eft hæreticum . ibid.igac creman .
biri. ibid . dz . 817. & feq.
Librorum prohibitorum Index Pontifi. Maleficarum crimes quàm grave , & quot
cius . ibid . in co crimina.. 837
Libros magicos legerequibuspermiffum. Maleficium aquæ retentæ . 104
ibid . Maleficium non licet rollere per malefi
Libertas ao pecellaria collendo maleficio . cium.1052.nec per res vanas. ibid . nec
1025 per fuperftitiofa, vaporum remediorum
Liliebca 1014 (pecies. ibid . nec à parato licet petére.
Litaniarum vis. ILIS 1035
Liraoiarūvis & uſus defenfus. 1104. & ſeq. Maleficii crimen eft publicum , mixufori ,
Liteclatz. 1049 & commune. 1031. eft crimen exce
Livoniæ lacus mirus. 1088 prum.cxtraordinarium , & quomodo.ib ,
Kkkkkkk 2 gravil
 I'NDE X
pgavillimum , coormillimum , atrociffi. deptur 8474
limum . ibid . & feq. Moperam adulterinam dæmon dat. 1079 )
Maleficii per maleficium pull exemplum. Mori præftat , quàm fuperftitiosè fanari.
1104 : 1031
Maleficiis in bonum finem uti ; . nec civili Moricntis teftificario cujus ponderis . 782
jure licitum . 1030 Mortis pooæ cauſa triplex. : 838:
Malus , ſub qua ſtrigas tripudiaruót ,. cxda Morrous vel maleficium propinquoio low
ruie. gor i co judicium .. 776
Mandragorz effollio .. 1022 Mulier decideus cxnube: 758
B : Márcellus Abbas.. III 9 Mulier cur prohibita viſte virili'oti , & è
Mariæ Deiparæ nomen . Il 066 vis contra CCDITA . . 1029
dæmones . ibid. & feqq. Mulieres admittuntur teftes in hoc judi
Matiæ Deiparæ præſens auxilium in ex cio . 896
torquenda (chedula homagii Diabolo Munditiem corporis ap - dæmon timcaro
data , cxemplis probatum .. ILO8. 1020
M.:Maruli.crror.. 8.00 Muſtelæ oculus. 1059 )
Matrem cum pullis - capi prohibitum à N.
Moyſe. 1029 E'apolitana vifio. 1089
S. Maurilius.. 1092 corcure conference
Médicinam ſpiritualem vel parurale prius nem , quaori facienda. 792
attentatam noxiam elle falſum . 1025 Nefcire quædam expedit. 1054
Mediolancolis energumena , quo pacto fa- i Nodus magicus. . 1047
bara .. 1084 Nolæuodė didtæ , . 1125
Memoriæ ars quæ licita. JIS Nominis mutatio .. 1023 ;
Mendacium rci quid operetur. 774. Nopiog maliindicium .. 777
Mdodacia placcat dæmodi , Dco diſplicēt. Nominamutantſortiarii. - 839
1152 : Nomiqum diſtinctio purida non cosaada . ·
Mendicantium privilegium quoad abſolu 814
tionem à cafibus Epiſcopalibus expens Nominatio complicis qualis ad corturam .
fum & defenſum , ro1o . & feq. 7611
Mengus defenfus . 1129 Nominatio complicum " , . quam vim ha
Menftruus cruor. 1058 beat, . 7183
D. Michaelis invocatio .'. 1099 Notoria ars, 1155
Minæ præcedentes. 757 Novaricnfis faga, 1071 :
Minæ quæ fufficiant ad torturam, quæ ad Nux intempefta infeftior à maleficis..
condemnationem . 7692 10183
Minarum indicium quid & quale effe de Nubium conjuratio quo pa & o peragenda :
beat : 7677 & deabufibus hàciare .. 11599
Minorennium nominatio .'. 734 | Niibe decidencium Magorum excmpla
Mirabiliarii quidam taumathopoeiian hę 788. & feqa
fericii ibid. Nubium execratores. 18 : 1 !
Miracula'.oon poffunt:ad hæreticis fieri. Nudi corporis infpe & io laſcíva puoita.
1v8s 1083
Milfæ vis. ilid , Nudaóda maleficæ & novis vefticoda ve
Miffae quæ fuperftitiofæ . 1163 Itibus 7483
Miffa ftrigum & fimulata hoſtia. 976 Nudatio maleficorum .. 797
o
Miruna celebratio fuper res magicas .
8 66
Ofario fui.ad inquirendum " jadi.
Micfuris lip's magicusi . 1014 : cium. . 775
Monachi & nic nichæ , quo pacto degra Ocolorum in terram deficio qualc indiciu..
7771 Odi
 LIBRI V. ET VI.

Oglii maleficium , 1026 Periapea ſea periammata quæ proba. 115

9.odulphi charta contra dæmonum illu Permiſſionis maleficorum cauſa quæ ex
Gones. 1074 parte Dei , & quæ ex parte Diaboli , 1152
Oleum infirmorum defeplum . 1134 B. Petri abnegatio quale peccatum . 836
Olci infirmorum vis. 1089 Petri Iudicis remedia . 1073
1 Olla defoffa qoidam frigidus factus. 1045 Pheron sex Ægypti. 1020
Omiflionis indicium & præſumptio . 770 S. Philippi Apoftoli fepulchrum . 1115
1959 Philacterii. - 1021
Onycis vis .
bonorum vis. 1073 | Philacteria Judæorum . 1016
Operum
Ophthalmix ridiculum philacterium.1028 | Phyfiognomiæ malæ indicium . 777
816 Pigous ſorriarii dæmopi dant. 839
Opinio quid.
Oratio privata. 1101 Pirus Joannæ Virginis ex arida Aoruit .
Oratio Dominica contra dæmoncm. ibid . 901
Orationis vis . 1098 Pliniana remedia ſuperſtitioſa. · 1021
Orationum & precum ſuperſticiones quæ Ilumbiliquati ſuperſtitio . 1027
caveodz . tior Politianus concionatorquo pa & o fignum
Oracionc & jejunio quando dæmon ejicia maleficii deſtruierie. 1045
tur . TOSS Pæða fanguinis quando poreſt commutari
Oracionis vis contra maleficia .' 798 in pecuniariam . 748
Ovorum confeflio fuperftitiofa. 10 22 Pana à Deo infligitur defendentibus ma.
Ova maleficiara . I1 : 8 leficos. 848
P. Pana magorum non eadem . 803.' Con
Actum cum dæmone verè incuorma ſtantinitempore combuſtos. ibid,
lefici. . 8:8 Papa Sacerdotum revelantium confer.
Pactúm cum dæmonibus quàm grande fioner : 1004
peccarum . ' 1145 Pana maleficorum quàm ſeduld curanda
Peonia nigra. 1057 Principibus & Magiftratibus. 114 $ . &
Pàliaodia ieftium complicum quando cu quantopere delinquant.qui noxius pe
rauda . · 782 bæ cogantur eripere . ibid.
Panis , & falis benedi tio . 1135 Panx maleficorum . 814. cum feqq ..
Panisbenedi &tiapriquitas & vis. IN19 Pænitentia vera minuit ponam ordina .
Paracelfi remedia: ſccleſta & blaſphema. riam , & quod ejus fignum . 846
• 10165 Pollutionesnocturna å dæmone immilix ,
Parentam maleficorum indicium . 858
778 curata
Parricidii crimen requirit' confeflionem Pomo manus mirè conglutinatæ ." 760
rei . 897 Pontificis jullio ag ad degradandum ex
Parifienfis curiz decretum cxplicatum. fpectanda. 842
907 Pontimuffani juvenis liberatio , 1079
Partenfis curiæ fententia diſcurta. 899. Pontius Bonevallenſis Abbas . 1129
cum leq. Porio contra maleficia . · 1059
Parifienfis academiæ Theologi contra Prædicatorum ſpectrum duplex .' 1088
rium fcorvordeſtrigibus, quam Parla Piæfcribaturpe huic crimini fuſe. 751. an
mentum , & illis potius credendum. Ons hæredes contra pecuniariam pasan
Paſcuaredfis puero . 1118 præſcribant, : ibid.
Pácrie indicium . 778 Præfcriptio agendi contra mortuum, quod
Pauli Testi bulla de corturæ modo. : 792 . annorum . " 856
806
Péccato alieno uti & cooperari differvor. Pizfumptio quid,
104 ) Piccario ſuinpta ex domo malef . 1023
Płotagooi ſuperſticioſi. 1022 Prætextatus Magus.
Periammata facra, & utliccant que requi- Principalis abolitio, indulgeoria & gratia
fía , 11233 Kkkkkkk 3 quid
 INDEX

quid valeant in hoc delicto. 748. qui Retrorfum falire ex pelvi magicem . 780
Principes poflic, an & pro lubito . ibid . Revclare peccatum in confeflione acce
i Probationis vulgaris oblatio illicita judi ptum quando liccat, li liccntiam dcccric
ci . 299 pænitens . 2003. item an ki aliunde quo
Promiſfio celandi ſub ſecreto Ogilli quid que cognovit, fusè. ibid. & quando cre .
operetur , 999 dcndum Sacerdoti hoc dicent . ibid . per
Promillio impuoitatis quæ licita judici. coram .
801 Revelarege liccat crimen auditum in cor
Proteſtario quod polo tolli per maleficium fellionc, & poftea acceptum extra conf.
quando necelaria , 1036 999
Purgatio Canonica, quid , quando , & quo ! Rigenlis domus infeſtatio & liberatio . 1118
facienda modo . 808 Rolarii vis, & defenfio .
1101
Rotoacum celebre reliquiis S.Heractis.
Quercetenſes energumeoz . 1199 II15
R. :
849 S.
Amirus Hiſpaniæ rex.
RRacbodi viſio. . U112 Acerdotis Rhetici mira deceptio &
Ratiſponcnfis præſulis factum . 798is cranſvectio
Receptatores & occultacores malefico 1087
Sacramenta , ao liceat petere, à forsicario
rum , 772 Sacerdore .
Sacramcatorum vis quanca . 1133 , cum 1033
Reginaldus . 1081 ſe
Relapſojum abjuratio qualis. le
807 Sacrarum rerum abufus ſapit hærclm . 81 ;
Reliquiæ Sanctorum . MUS Sacrilegi ritus malehcorum .
ibid . Sacrilega reincdia. 1009
Reliquiarum vis .
839
Remedia contra maleficia quoruplicia , & Sacrilega lortiariorum . ibid.
de fuperftitiofis ſeu dæmoniacis . 1 002 Sæculari brachio quando & quomodo ab
Remedia malefica quomodo digooſceno 1oquisicoribus tradendi Gat lortiarii tam
da. 816 laici, quàm clerici & monacbi. ibid .
Remedia quæ utiliſſimamaleficorum.1018 Salis profani afperfio.
11:22
Remedia naturalia contra maleficia. 1469 Salis exorcilario defeula .
113C
Remedia nacuralia & moralia quam bona Salisberienfi, oarratio de fcipfo. 1106
1156 SalmanticenfisScholaris cum fpc & ro dimi .
Remedia Ecclefiaftica feu fupereaturalia. cario, 1024
, 1071 Salmacorum ſeu Salutatorum ars diſcuda.
Remedia ſuperſtitiofa omni jure prohibi. 1155
els
1039 Salutatio Angelica contra deroncs. 1991
Remedia ſuperftitiofa contra in doleptiam Sco &ti ſoliti cemedia facra humilitatis cave
& taciturnicarem. 795 ſa vclare .
lits
Remedii magici poxa . น * Sanacum honorcs fuperftitiofi qui. 10 %
Remediis pacarallıbus an ureptur malcfi Sanctorum virorum contra dæmores vis
cia , 1060 Ing.
Repræſentatipoorium monayhum Diabo, Sanctarum reliquiarum vis.
uis
lus 1108. & ad conoceptes poſſie septx Sanguis humanus. 1058
ſentare in conventibus aut alibi . ibid . Sanguis hycuz vel canis atri. 1011 .
Reſtitutio ad quam Principes & Iudices, Sardui - vis. 1059
nimis lenes cótra maleficos, tenécur.848 Scienria ex confeſſions parta ap liceat uci
Reſtitutio ad quam maleficæ adftringatur, ad mala faltem avertcoda citra figilli
& quid hac in re illis imperanduin . 1008 violationcin , fuit difputatum .
Inor
Reftituere damua judex propter negligen . Scicoriziotuſæ caxcada cupiditas & co .
tian teas141. 713 natus. 1154
Scicudi

1
 LIBRI V. ET VI.

Seiendi cupiditas quomodo coercenda. Specularia divinatio à Deo punita. Ti 08 "

Spioa alba. 1
- 1133 1058
Scoparum in oſtio politio , & alia detecto. Spiritus fpiritui alterius bon dominantur,
sia maleficii.' 1026 812
Scotica mulier incubo liberata . I too Spirituum unio magica & hærctica . ibid.
Sententiam daminationis quis maleficis de- Stigma magicum . 839
nunciare debeat 10os Stigmatis indicium , & quale ſtigma, 779
Sepultura arcens judex quando peccet:83g i Strigum immanitas 105 8. fecta quando
Sepeliendian & quando fortiarii. ibid. cæperir. 900
Servinon de frodentes dominuen ante. Sugarum conventus, ritus , rripugia, ido- '
Deancur adiftirutionem , 770 joiatriæ . 904
Sigiilum ſervandum etiam in hærefi , & Stupri facrilegitentatipunitio divina.1025
poft panitentis inoriem , & de delicto , Sublimes an collendæ maleficæ dum ca
tam commiffo , quàm admitteudo , di piuntur. 788 :
verfimodè tanien , fuse. .999 . & error Sucs cuſtoditi à diabolo. 1021
Canoniftarum , ibid & feq. Suffitus contra-maleficia . 1060
Signum amovens non habet pactum cum Superftitio odiola Sanctis , probatum
dæmone. TOSI exemplo . 1116
Sigoum maleficii deſtruere ao liceat , tu Superftitiofi ritus dæmonis inventum , ido .
fillimè difputatum . 1037. & ſeq. figna lolatrio fuffc &ti. 1148
maleficii quæ . ibid . Sapertiriofx artcs funt tacita idololatria.
Sigoum tenetur amovere, qui novit, alio. ibid . & iis uti quam noxium & execran
qui non eft abfolvendus. 10054 dum.ibid. & feq.
Signum amoveos à quo fanitatem exſpe- Superftitiofaru'm curationum multa exem.
cter. POS2 pla. J029. & feq...
Signi ablati exempla nonnulla . 10430 & Surdi & mutian damnandi ; 'ur ex fignis
feq. confeffi ; & ad torquendi. 80s
Signiamorio pon cft fignum . 1053 | Suſpectum quæ faciave maleficii. 866 .
Sigoi magici quævis . 1040 Sulpicionum ſpecies ſeu gradus qui . ibid .
Signi- amotionc noo honorarar dæmon . Szmboli Apoſtolici visi 1101
1049
T.T.
Signa ſupe moralia inftrumenta Diaboli ..
1090
Sigois dæmon quomodo alligatus, . ingo Taciehenita . medicamentum feu mong
leficiumtis 789 )
Sieotiiin ; icium . 778 | Tactus maleficæ an Iudici cavendus . jbid .
Siagutautas ia oftaccenda devotione an Terraconenſis Hiſpania vexata vermibus
indicium . : 779 & infeétis aliis, 1 60
Sixti V.bulla contra Aſtrologos. 817 Tempeſtas à dæmone excitata , Jo80
SmeV bila de aborſu revocata . Tempeftates cient malefici . 819 )
Sodalitas B. Muiæ in Japonia. 1104 Tentædii Phencini liberarii . 1116
S3doma Caraforum . 8.40 Tentari nos uitra quam par eſt non patitur
Sodomira degradandus. 842 Deus. ': 1124
Sortilegium.quod plecteódum degrada- ! Tefte variante; cuiſtandum , poſtoriorian
riono. 845 prioriteftimonio . 783 ?
1 Sortilegii quod non fapit hærefim pæos . Tiltes ce quicogautur , & quomodo ,
8141 781
Soit legia quæ hærefim fapiant. 812 Toltes ipfames & inhabiles aliis hic admite
Sorvilegii qui ab Epiſcopo tradeádi funt ci, ibid , •
brachio fæcularii, & qui non poſſior.817 Teftes qualesfufficiantiad minas probao
Spectra varia : -- 1023 I das, o 769
Teftïum u
 INDEX
Teſtium nomina ao fubmiſsé recitanda . riis. 4907
799 Trevirealium duorum puerorum quiſagis
Teftium publicatio aa cum nominibus fa adjuncti hiſtoria . II 20
cienda. 730 Tribonianifacious & impietas. 1029
Teſtium receptio à quibus, & quo modo SS . Trinitatis nominacio , 1099
facienda. ibid . Trifcalinus. 749
Teftimonium complicum an fufficiat ad V.
. licetlad 755
1 ibid.
torturam ,
Teſtimonia quæ rcquifita ut valeant pro cium. 779
indiciis. 752 VanderburchriusDecanus Mechlinienfis.
ThapGia . 1057 757
Theodorus Magus reſipiſcens. 1036 Vanitas quid ,;& vanorum operum exem.
B. Thcodori praris in pænitentia Magi. pla. 1151
ibid . Variacio rei quid operetur, 774
Theodoreti & Ibx abjuratio. 1037 Nafa operiti cur Moyſes julerit. 1029
Theodori çribuoi domus . 1119 Vaudoiſie. 916. & feq.
Thephilim quid. 1014 Veneni pomise devotationes & defixio .
Tiber de Airola Ic88 des magicæ coatincarur,
Timor ſeu trepidatio an indicium . 775 Verbaſcus. 1057
Timendus Deus quo pacto , & quo pa Verberibus , an cogi malefici à privatis
to creatura. 1053 pollint ut fignum tollant, 1235
Toletana fpecus ſchola Necromantix . verberibus , miniſve sa licear cogere ad
1107 callendum maleficium , 1035
Torqueri quando poflit quis propter ne . Verborum vis qualis lit accurate propali
gligentiam aut omiflionem . 769 tum , 1151
Tortura tolerata quando liberet reum Viciniæ ipdicium . 776
convictum . 793 Vicinorum depositio. 755
Tortora qualis effe debeat , quando decere Vindelica matrona . 108 ;
deoda aur iteranda , & quoties , latè. ibid . Vicæ innocentis vis . 1073
Torturæ quæ indicia fufficiant. 752 Vlace Doctor Trevir, maleficus. 771
Torturæ continuatio non diſtingucnda ab Unctio extrema defenfa. 1137
ireratione contra Sprengerum . 793 Unctia Juno , & cjusfefta. 1058
Torturæ fufficicos nominatio ſocii quæ Vociferationis indicium. 777
750 Ulurarium an liceat joducere ad muruan .
Totaphoth , quid. 1791 dum fub uſuris. 10 ;;
Trajectenfium vipilionú ſuperſtitio. 1021 Utres ambulantes & laatepleni. 1048
Tranſvcctio lagarum localis . 833 | Vulpes dicitur dæmoo . 1018 1
Translatia corporalis lagarum . 1122 Vulivariorum maleficium . 10 : 6
Translatio maleficii in alios. 1 ( 26 W.
Translationis de loco fagarum cxempla Aldeofiam hærefis .
Weſtral cafis Comes maleficiatus
AGA duo 758. & feq.
Apidario capcarum 761 & quomodo liberacus. 3444
Fircofis juvenis à dæmonis dominio Wiero.de caufa ſcribendi. 770
LIBER
I 1120 S. Wigvvalocus.
PATRIE lis racus. jogo 1
rcfcnfe judicium & ceofura de ſortia . Is . Wulfrap ihiſtoria ,. UL
1
O R E MV S.
quæſumus Domine,populo tuo diabolica vitare contagia, & te folum Dcum para
meore ſectari Per Pomiaumooſtrum Jesum Chriftum , & c Amcag

FINI S.
高

有
4
1
|
‫رک‬
1
者
3