Sie sind auf Seite 1von 26

4 (1992)

TUNNEL

YmOAOIHHECKAH ACCOHHAHHH CHI
HEHTP YHPABAEHHH YmOAOIHHECKOH ACCOHHAHHEH CHI ("YmOHEHTP")
TOHHEAL
Copnnx nayuntx rpyon
Bmnycx 4
Mafepuanu 2- Bcecoksuo uayuo yqonoruecko kouqepeuuuu
Mocxna
1992
001.94 VK 524.8
Tonnent: C.nayu.rp./ VuOnenrp. - M: VuOnenrp. 1992-c.52 :nn.- (F-xa y]onora; Btn.4).
B copnnxe coepxarcx oxnam 2-n Bcecomsnon nayunon yqonornuecxon xonqepennnn,
coc1onnmencn n ox1npe 1991 r. n Mocxne.
B ntnycxe npecrannent paort, n xoroptx cenana nontrxa nayuno oocnonart ocoennocrn
npoxnnennx ]enomena HHO:
- paccmarpnnaercx omax xaprnna mnpa n nne samxnyroro xontna;
- nsnaramrcx nsrnxt na npnpoy cencorpa]nuecxnx nsopaxenn;
- npenaraercx arpncnax moent crpoennx marepnn;
- cenana nontrxa oxcnennx nnamnxn ]enomena HHO c nomomtm rpannrannonnoro
nsnyuennx;
- npnnoxrcx pesyntrart nccneonann marepnantntx oexron, copanntx n mecrax
npenonaraemoro nosecrnnx anomantntx oexron;
- nsnaramrcx nyrn oropa ncxontx anntx naneoy]onornn n meronxa nx anannsa;
- npnnoxrcx pesyntrart nccneonann Hensencxo anomantno sont;
- npenpnnxra nontrxa npecrannrt rnnnunt HHO xax nennnenym -]nsnxo-
maremarnuecxym moent nsanmoecrnnx cnntnoro +nexrpomarnnrnoro nonx c -]nsnuecxnm
naxyymom.
Copnnx npenasnauen nx nccneonarene ]enomena HHO.
Inannt peaxrop - x.r.n. B.I.Axaxa Hayunt peaxrop - O.H.Heonrtena
Cocrannrenn - A.T.Fenoxont, F.A.Kocrpomnn
HPEHCAOBHE
Herneprt ntnycx copnnxa "Tonnent" nocnxmen marepnanam 2-n Bcecomsnon
yqonornuecxon xonqepennnn, cocroxnmecx n oxrxpe. 1991 r. n Mocxne.
Btnycx orxptnaercx crarte oxropa reonoro-mnnepanornuecxnx nayx O.B.3cmepue ns Anma-
Art, re yrnepxaercx, uro cyrt "anomantntx" xnnenn moxer trt nosnana rontxo npn
nocrpoennn nenocrno nayuno xaprnnt mnpa. Anrop, n pamxax +nonmnnonnxn, nontrancx
oomnrt npnnnnnt n saxont pasnnrnx, nsnecrnte n ecrecrnosnannn n rymannrapntx nayxax.
Ananns ecrecrnosnannx noxastnaer, uro aconmrnte nonxrnx n nponecce osnannx
saxonomepno ntrecnxmrcx ornocnrentntmn. nx oxcnennx ]nsnuecxo xaprnnt mnpa
nnont oxnnamr moenn +]npa nnn, no-conpemennomy, ]nsnuecxoro naxyyma. Paccmarpnnaercx
omax xaprnna mnpa n nne samxnyroro xontna. enaercx ntno, uro cosnanne - +ro ne
naccnnnoe orpaxenne cnocrn mnpa, a axrnnnoe nosecrnne na nero. Hccneymrcx mexannsmt
nsanmoecrnnx pasyma, cosnannx, nonn c ]nsnuecxnm naxyymom, nopoxammne rax
nastnaemte "anomantnte xnnennx".
Crartx oxropa rexnnuecxnx nayx B.C.Hpuuuepa ns Anma-Art nocnxmena reopernuecxnm
acnexram cencorpa]nuecxoro nocnponsneennx nennnmtx no+neprernuecxnx oexron.
Hsnaraercx nsrnx anropa na npnpoy noxnnennx cencorpa]nuecxoro nsopaxennx. amrcx
npaxrnuecxne pexomenannn no ntopy npemenn +xcnosnnnn npn ]ororpa]nponannn
nennnmtx oexron n sanncnmocrn or nx pasmepon, pasnpamrcx nosmoxnte omnxn.
oxropom rexnnuecxnx nayx C.H.Houauoem ns Hepxacc paccmarpnnaercx arpncnax moent
crpoennx marepnn. B ocnony crpoennx nce marepnn nonoxent ne rnnorernuecxne uacrnnt:
marnnrnt n +nexrpnuecxn arpnct - nexropt c ncuesamme mantmn pasmepamn, naxoxmnecx
n nenpeptnnom xonearentnom nnxennn. Hpenaraemax moent nosnonxer ycranonnrt
ocnonnte saxonomepnocrn nocrpoennx marepnn, nsanmoecrnnx marepnn c +]npom,
oxcnnrt ]nsnuecxym npnpoy xnnennx npononmocrn, cnepxnpononmocrn,
+nexrpomarnnrno nnyxnnx, ]asontx nepexoon, arperarnoro cocroxnnx nemecrna, ]opm
cymecrnonannx marepnn, nocrpoennx rneporo rena ns aromon, anomantntx xnnenn,
esnnepnnonntx noneron HHO n r..
B crarte xannara rexnnuecxnx nayx A.B.Haeuouuuoea ns Mocxnt cenana nontrxa
oxcnnrt nnamnxy ]enomena HHO c nomomtm rpannrannonnoro nsnyuennx xocmnuecxnx
ren. 3xcnepnmenrantno onapyxeno nosecrnne rpannrannn na cxopocrt nporexannx
pasnnuntx nponeccon na 3emne. enaercx ntno: rpannrannonnte nonnt, nsnyuaemte
pasnnuntmn xocmnuecxnmn oexramn (Connnem, 3nesamn, Ianaxrnxamn), oxastnamr
cymecrnennoe nosecrnne na npemennte xoneannx pasntx npnpontx nponeccon,
nporexammnx n Conneuno cncreme n na 3emne.
Hnrepecnte pesyntrart nccneonann meroamn nyuxono narnocrnxn nonepxnocrn
marepnantntx opasnon, copanntx n mecrax npenonaraemoro nosecrnnx anomantntx
oexron, npnnoxrcx n crarte O..Cuaua, H.A.Kopcyua u C.O.Aumouoea ns Knena.
Onpeenen +nemenrapnt n xnmnuecxn cocran copanntx opasnon, npnneena meronxa
nccneonannx, aercx ocyxenne nonyuenntx pesyntraron.
Crartx xannara reonoro-mnnepanornuecxnx nayx B.H.Aeuucuoeo nocnxmena nonpocam
naneoy]onornn. Pacxptrt cyrt nponemt, nyrn oropa ncxontx anntx, meronxa nx
anannsa. Cenan ntno: rnnorest o BH (o nnesemnom renesnce HHO) oxastnamr
nporpeccnnnoe nnnxnne na omecrno, nayxy, nnreparypy n ncxyccrno, cnococrnyx pemennm
semntx nponem. Honcx BH, nenrn]nxannx HHO - eno xyntrypt ncero uenoneuecrna.
Hpecearent conera xnya y]onornx n A "Horoc" ns Henst C.H.Bouuoe anannsnpyer
cnoxnnmymcx n 1990-1991 rr. y]onornuecxym cnryannm n Hensencxom pernone. Hpnnoxrcx
pesyntrart nponeenntx nccneonann, enaercx ntno o nannunn mecrno anomantno
sont.
Bonpoct nosmoxnocrn ]nsnxo-maremarnuecxoro n +xcnepnmenrantnoro moennponannx
oexron rnna HHO sarparnnamrcx n crarte yxpanncxoro nccneonarenx B.A.Byepauoea.
Onnpaxct na reopnm xonrnnyantno nennneno repmonnamnxn, anrop npenpnnnmaer
nontrxy cosart nennnenym ]nsnxo-maremarnuecxym moent nsanmoecrnnx cnntnoro
+nexrpomarnnrnoro nonx c ]nsnuecxnm naxyymom. Hanonee nnrepecntm, c rouxn spennx
nnrepnperannn HHO, xnnxercx nonyuennt +]]exr, cnxsannt o nonxpnsanne naxyyma n
camosamtxannem cantnoro +nexrpocrarnuecxoro nonx n xoneuno onacrn npocrpancrna.
Bnemne raxo oexr, naxoxct n rasono armoc]epe, yer ntrnxert xax rnnnunt HHO.
O.B.3cmepue
(r. Anma-Ara)

HEAOCTHAH KOHHEHHHH MHPO3AHHH - KAKH K HO3HAHHK
"AHOMAALHLX" HBAEHHH
Hoxasano, uro cy1t anouantnmx nnnennn uoae1 m1t nosnana npn noc1poennn nenoc1non
nayunon xap1nnm unpa. Hsnecrno, uro mnp cymecrnyer, noromy uro pasnnnaercx. Ho+romy
]ynamenrantntmn saxonamn npnpot xnnxmrcx ynnnepcantnte saxont pasnnrnx, cpen
xoroptx nanonee omn - npnnnnn aconmrno ornocnrentnocrn: ]nsnuecxnx napamerpon,
panntx nynm nnn ecxoneunocrn, ne cymecrnyer. Orcma ntrexaer, uro nec1nnna
unposannn cnepny1a n xontno, ua1epnn n pasyu - +1o ennoe nepasennuoe nenoe (pasym
pasnnncx ns romeocrasa xnnorntx, xoropt pasnnncx no npnnnnny He Barente-Fpayna,
xoropt n cnom ouepet pasnnncx ns cnoconocrn conpornnnxrtcx nnemnemy nosecrnnm) .
B xontne mnposannx naxnoe mecro sannmaer crynent onee ]ynamenrantnax, uem cryent
+nemenrapntx uacrnn. 3ro +]np nnn no-conpemennomy, qnsnuecxnn naxyyu (nycroe
ncxpnnnennoe npocrpancrno A.3nmrena oxasanoct ]nxnne), eponencxn yannsm
npnmennrentno x +]npy npnnonr x npecrannennm o uacrnnax +]npa xax o nporxxenntx na
mnorne xnnomerpt crpyn (nonoxon, cnnontx nnnn), ro ecrt x uacrnnam +]npa nonxrnx
pasmepon n rpannn uacrnna - cpea nenpnmennmt. A snauar, +]np oennxer n cee
npecrannennx o npamarepnn, rpannrannonnom none, cpee, n xoropo nponcxonr
+nepronn]opmannonnt omen, o nonone (aype), "ronxo" marepnn "xponantnom" none A.H.
Bennxa n r.n.
"Bonoxnncrax" crpyxrypa +]npa moxer trt neynopxouenno (nsorponno)n.
ynopxouenno(annsorponno). 3]np moxer nsanmoecrnonart c nepnonuecxnmn
crpyxrypamn: xpncrannamn nnpamnamn, pemerxamn, coramn, reonornuecxnmn pasnomamn,
xnntm nemecrnom (+nemenrapnte uacrnnt - +ro nnxpt, "xnyxa" +]npa). Hapamerpt
nsanmoecrnnx +]npa c nemecrnom mosra n rena uenonexa moxno menxrt nonentmn ycnnnxmn.
Cxopocrt nont "nonoxon" ynopxouennoro +]npa moxer no mnoro pas npentmart cxopocrt
cnera.
31a uoent noseo.em oocuumi +exauus+i pas.u:uix "auo+a.iuix" e.euu. me.eruuesa,
.eeumauu, npu+aeuu:ueauu npeo+emoe u me.y, cuoeuoeuu, me.enamuu, "namoeeuuix" sou,
HdO, ouo.orauu, .e:eouo orcmpaceucopuru, acmpo.oeuu, "acmpa.iuoeo" me.a, nepece.euu
"oyu", oecmeu sar.uuauu, +aump u +o.ume u m.o.
I. "Anomantnte" xnnennx - mn] nnn peantnocrt?
Ceronx nsnecrno ontmoe uncno rax nastnaemtx "anomantntx" xnnenn. 3ro renexnnes nnn
ncnxoxnnes (nepememenne nonentm ycnnnem npemeron, ocranonxa nnn sanycx uacon,
orxnonenne nyua nasepa, nonyuenne nyxnoro pesyntrara ntpactnannem nrpantntx xocre,
nsmenenne noxasann uyncrnnrentntx nsmepnrentntx npnopon n r..), renenarnx
(nenocpecrnennax mtcnennax cnxst na nmom paccroxnnn), xcnonnenne (nonyuenne
nn]opmannx ns npomnoro, yymero nnn yanennoro mecra), nonoxannx nnn ncnxonoxannx
(onapyxenne nosemntx oexron, nanpnmep, nonesntx ncxonaemtx, npemeron,
npecrannxmmnx apxeonornuecxn nnrepec, n r..), mennnncxax +xcrpacencopnxa
(narnocrnxa n neuenne onesne, n rom uncne yanenne ontntx opranon ]nnnnnnncxnmn
xnnepamn); nonreprecr (camonponsnontnoe nepememenne nnn ncuesnonenne npemeron, nx
nosropanne, noxnnenne not n np.), nennrannx (nonenoe nsmenenne cocrnennoro neca), HHO
(nanmenne cnerxmnxcx n "estnepnnonno" nepememammnxcx oexron, pasymntx cymecrn,
xonraxrt c nnmn), xononcrno n r..
nx oxcnennx xaxoro ns +rnx xnnenn ntnnnyro ontmoe uncno rnnores. 3ro n
armoc]epnte xnnennx nocne sanycxa paxer, n maccont rnnnos, n npoxnnennx mnso]pennn, n
crpemnenne npocnannrtcx nmo neno, n r..
Ha onom xpam n cnexrpe ornomenn x "anomantntm" xnnennxm naxoxrcx oprooxcantnte
marepnanncrt (otuno macrnrte yuente), xoropte yexent, uro "+roro ne moxer trt
noromy, uro ne moxer trt nnxora". Hx nosnnnm narnxno ntpasnn npo]eccop
A.H.Knraropocxn: "nx menx +xcrpacencopnoe nocnpnxrne - eccmtcnnna... Ho moxno nn
anpnopn orpnnart uro t ro nn tno? Ouennno, moxno. Hpana, nnmt n rom cnyuae, ecnn
npnsnaemt aconmrnym cnpanennnocrt xaxnx-nno npnnnnnon. V menx raxne npnnnnnt
ecrt" /I/.
Ha pyrom xpam croxr +nrysnacrt-nmnrenn, ne ouent opemenennte snannxmn conpemenno
nayxn. Onn nerxo nepeuepxnnamr nayunte ocrnxennx npetymnx noxonenn, ntnnramr
opnrnnantnte rnnorest-+xcnpomrt, xoropte, c nx rouxn spennx, +noxantnt n orxptnamr
nonym +py n ncropnn nosnannx.
Hepnte, naxoxct y xopmnna nayxn, ceptesno ropmosxr nccneonarentcxn nponecc, nropte, c
ontmnm nanopom npoptnaxct x macconomy unrarenm n spnrenm, ncxpenrnpymr nem n, n
xoneunom nrore nomoramr nepntm cosart nneuarnenne, uro ncx +ra mncrnxa ne nmeer
ornomennx x nayxe n ceptesnte nmn +rnm ne sannmamrcx.
B cpene uacrn cnexrpa ornomenn x "anomantntm" xnnennxm naxoxrcx nccneonarenn
xoropte nn n uem ne yexent aconmrno (raxym yexennocrt moryr nosnonnrt cee rontxo
ormarnxn n ]anarnxn), xoropte npnsnamr, uro conpemennax nayunax xaprnna mnpa ne
aconmrno rouno orpaxaer peantnocrt n ne nenocrna, ]parmenrapna, uro n ne ecrt ente
nxrna n ncxaxennte "yuacrxn. Onn cunramr, uro nontrxn narn n +ro xaprnne mnpa mecro
nx anomantntx xnnenn, rax urot onn oprannuecxn "nnncannct" n oxpyxammn "nesax",
nnonne ymecrnt n npecrannxmr coo ocronym nayunym nponemy. Anrop ornocnr cex x
raxnm nccneonarenxm.
Hpecrannm cee xaprnnnym ranepem. Bt npnmnn n nee, urot nsyunrt raxo-ro meenp. Ho
amnnncrpannx ranepen crannr nepe namn conepmenno ne nornunte ycnonnx (na ro ona n
amnnncrpannx!): xaprnny moxno paccmarpnnart rontxo nsanexa nno orentnte ee yuacrxn
nnnsn uepes nyny, moxno n nocrenenno npnnnxartcx x xaprnne, no npn +rom nyxno
cmorpert na nee uepes nnernte ouxn.
Bneuarnennx, xoropte mt nonyunm npn raxom paccmarpnnannn xaprnnt, yyr orptnount.
Hx moxno cpannnrt c namnmn npecrannennxmn o oxpyxammem nac mnpe n o nac camnx. Bn
nsanexa cnmnonnsnpyer ]nnoco]nx, pasrnxtnanne uepes nyny - xonxpernte nayxn, a
nanmenne cxnost nnernte ouxn - nnrerpnpymmne nayxn: maremarnxa "cmorpnr" cxnost ouxn
xonnuecrna, xnepnernxa c reopne nn]opmannn nnxr rontxo nn]opmannonnte nponecct,
repmonnamnxa - rontxo +neprernuecxne n r..
Paccmarpnnart mnp c pasntx paccroxnn n no pasntmn paxypcamn nosnonxer cncremnt
noxo, no on nnnr rontxo crarnunt mnp, a mnp nnamnuecxn, pasnnnammncx moxer
nsyuart cncremnax reopnx pasnnrnx, nnn +nonmnnonnxa,, nernt cncremnoro noxoa. Anrop
nontrancx oomnrt, n pamxax +nonmnnonnxn, npnnnnnt n saxont pasnnrnx, nsnecrnte n
ecrecrnosnannn n rymannrapntx nayxax /2/. 3rn npnnnnnt onxnt npecrannxrt namn
snannx o mnpe n xonnenrpnponannom, nnorno ynaxonannom nne, rax xax eme Ientnennn
cxasan, uro snanne npnnnnnon samenxer snanne ]axron. Houemy nmenno npnnnnnt
+nonmnnonnxn xnnxmrcx ynnnepcantntmn npnnnnnamn npnpot, ceuac xcno: npnpoa
cymecrnyer rontxo naroapx romy, uro pasnnnaercx.
2. Vnnnepcanen nn npnnnnn ornocnrentnocrn?
B cncreme npnnnnnon +nonmnnonnxn ocot nnrepec nx ocyxaemo namn remt
npecrannxer npnnnnn ornocnrentnocrn. Hacxontxo ynnnepcanen +ror npnnnnn?
Iannne noxasan ornocnrentnocrt nnxennx n noxox, no Htmron cxnonxncx n aconmrnomy
npemenn. 3nmren noxasan ornocnrentnocrt npemenn, no ne ornepran aconmrnocrt
ycxopennx npamarentnoro nnxennx (n ero mtcnenntx ontrax ner npamammnxcx nn]ron),
I.H.Bnnon nonasan ornocnrentnocrt npamennx, no ne nacrannaer na aconmrnom orcyrcrnnn
xonxperntx napamerpon y ]nsnuecxoro naxyyma /3/.
Ananns ecrecrnosnannx noxastnaer, uro aconmrnte nonxrnx n nponecce nosnannx
saxonomepno ntrecnxmrcx ornocnrentntmn. Bosnnxaer nonpoc: moxer trt, n npnpoe
noome ner nnuero aconmrnoro? Moxer trt, aconmrna rontxo cama ornocnrentnocrt?
pyrnmn cnonamn, n npnpoe ner aconmrnoro nynx n ecxoneunocrn? 3ect moxno cocnartcx
na B.H.Hennna, yrnepxanmero, uro aconmrnsannx penxrnnnsma neer n arnocrnnnsm.
Onaxo npaxrnxa +ro onponepraer. Merponorn snamr, uro aconmrno rountx nsmepenn ner.
Mt npocro nponepxem menee rounoe nsmepenne onee rountm, n nnxro ne comnenaercx, uro
nsmepennx amr oexrnnnym nn]opmannm o mnpe.
Ceronx ner nn onoro ocronepno ycranonnennoro ]axra, nornepxammero peantnocrt nynx
nnn ecxoneunocrn. Ho rora nyxno crannrt no comnenne nexoropte namn ycroxnmnecx
ormt, nanpnmep, o ecxoneuno cnoxnocrn marepnn n, coornercrnenno, o ecxoneunocrn ee
nosnannx. B camom ene, ecnn nce napamerpt marepnn xoneunt, nouemy ona onxna onaart
ecxoneuno cnoxnocrtm?! 3ror ntno coepxnrcx n n nccneonannxx nsnecrnoro ]nsnxa n
acrpo]nsnxa C.Xoxnnra /4/.
Ham noxonannt unrarent, ecrecrnenno, ncnomnnr xptnaroe ntpaxenne o rom, uro +nexrpon
rax xe nencuepnaem, xax n arom, ro xe ornocnrcx n x cocranntm uacrxm +nexrpona n r.. o
ecxoneunocrn. Ho ecnn npenonoxenne o ecxoneunocrn uero t ro nn tno eme nn pasy sa
ncm ncropnm nayxn ne nornepxanoct, nouemy mt onxnt nepnrt n ncrnnnocrt
"ecxoneuno marpemxn"? Tem onee, uro ecrt antrepnarnnnax moent ycrpocrna Bcenenno
axaemnxa M.A.Mapxona /5/, nocrpoennax na conepmenno ecrecrnennom npenonoxennx o
ornocnrentnocrn uncna nn, ro ecrt na neenxnnonocrn, ncxpnnnennocrn peantnoro
npocrpancrna. B +ro moenn nnxenne n rnyt mnxpomnpa ne ecxoneuno, ono ntnonr nac n
meramnp: ecnn mtcnenno ntrn sa npeent name Bcenenno n ornxnyrtcx, mt ynnnm...
+nemenrapnym uacrnny. Taxont cnocrna peantnoro npocrpancrna.


3. Hecrnnna mnposannx cnepnyra n xontno.
Ho ecnn, xax yrnepxaer Xoxnnr, uncno saxonon npnpot xoneuno, cxontxo crynene moxer
nmert necrnnna mnposannx? Mt cronm n cpene ee uacrn n ns-sa "rymana" nesnannx nnnm
rontxo uacrt crynene nnepx n nnns. Mt snaem, uro conoxynnocrt aromon opasyer monexynt,
ns monexyn opasymrcx opranennt, anee xnerxn, oprant, oprannsm. Pasymnte oprannsmt
opasymr nooc]epy. Mt rouno ne snaem, uro raxoe pasym, mtmnenne, rem onee ne snaem, uro
raxoe nooc]epa, a nonxrne "conoxynnocrt nooc]ep" axe ne ocyxaem. He snaem mt rouno, n
uro naxonrcx "rnyxe" aromon n +nemenrapntx uacrnn.
Hs npnnnnna aconmrno ornocnrentnocrn cneyer, uro uncno crynene +ro necrnnnt ne
ecxoneuno. Ho ono ne moxer trt n xoneuntm, nnaue mt t nmenn aconmrno
]ynamenrantnym n aconmrno nepxnmm crynenn. B ome reopnn ornocnrentnocrn
3nmrena ]nrypnpyer neuro noonoe: +nemenrapnte uacrnna "norpyxent" n aconmrno
nycroe ncxpnnnennoe npocrpancrno. Ceuac ontmnncrno ]nsnxon cunramr +ro omnxo:
nsanmoecrnne moxer nepeanartcx rontxo nocpecrnom ]nsnuecxo cpet. Ho+romy nnont
oxnnamr moenn +]npa nnn, no-conpemennomy, ]nsnuecxoro naxyyma.
Ho rora ocraercx enncrnennt ntxoa necrnnny mnposannx nyxno samxnyrt n xontno. A
snaunr, crynenn, coornercrnymmne pasymy, nooc]epe, oxastnamrcx pacnonoxenntmn nnxe
camtx ]ynamenrantntx ]nsnuecxnx crynene. Cpasy ncnomnnaercx ntcxastnanne
nsnecrnoro amepnxancxoro acrpo]nsnxa u.x.acona: pasym n cosnanne moryr onaart n
ycrpocrne Bcenenno raxnm xe crarycom, xax nemecrno n +neprnx.
Honyuaercx, uro cosnanne - +ro ne naccnnnoe orpaxenne cnocrn mnpa, a axrnnnoe
nosecrnne na nero. He rontxo "trne onpeenxer cosnanne", no n naoopor, "cosnanne
onpeenxer trne". C +rnx nosnnn cranonnrcx nonxrno saraxa anrponnoro npnnnnna:
nouemy nce napamerpt ]nsnuecxoro mepa oxasanact ouent rouno "nacrpoenntmn" na
noxnnenne pasymntx cymecrn. Hpnunna: xontno oparno cnxsn marepnx - pasym - marepnx.
3ror ntno moxer ntsnart neoymenne marepnanncron: pasym net ne mor cymecrnonart n
npnpoe o noxnnennx pasymnoro cymecrna! 3ect ner nosmoxnocrn nopono
ocranannnnartcx na +rom nonpoce, no+romy nsnoxnm orner resncno. Hasnauenne pasyma:
npennert nsmenennx n oxpyxammem mnpe, urot crannnsnponart cnoe cymecrnonanne.
Faso, ns xoropo nosnnx pasym, xnnxercx romeocras xnnorntx, nosnnxmn, n cnem ouepet,
naroapx npnnnnny He Barente - Fpayna (nmax cncrema conpornnnxercx nsmenennm cnonx
napamerpon ns-sa nnemnnx nosecrnn). H naxonen, npnnnnn He Barente - Fpayna xnnxercx
npoxnnennem ynnnepcantnoro cnocrna marepnn - nnepnnn. Cneonarentno, pasym -
npoxnnenne nnepnnn, a snaunr, n nexnnax marepnx n xaxom-ro mnpoxom cmtcne pasymna (ona,
a n pasymnte cymecrna, conpornnnxercx paspymennm).
"Kontnenoe" ycrpocrno mnpa nosnonxer, n npnnnnne, nxnmunrt n pamxn nayxn "anomantnte"
xnnennx. Ecnn pasym, cosnanne, nonx onaamr axrnnnocrtm, ro +ra axrnnnocrt moxer
npoxnnxrtcx n nne nepememennx npemeron n npocrpancrne es nenocpecrnennoro xonraxra
c nnmn (renexnnes), nepememennx cocrnennoro rena (nennrannx) n r.. Ho nx paccmorpennx
xonxperntx mexannsmon +rnx xnnenn neoxonmo pasopartcx, uro xe npecrannxer ns cex
cpea, nastnaemax +]npom, ]nsnuecxnm naxyymom, "ronxo" marepne n r..
4. Hem sanonnen naxyym?
Kax yxe ormeuanoct ntme, ceuac nce ontmee npnsnanne ]nsnxon naxonr npecrannenne,
uro "nycroe ncxpnnnennoe npocrpancrno" A.3nmrena - +ro maremarnuecxax acrpaxnnx, ne
coornercrnymmax peantnocrn. B nacroxmee npemx noxnnxercx mnoro nccneonann no reopnn
+]npa nnn, no-nonomy, ]nsnuecxoro naxyyma. Hpnuem, xax n nmo neycroxnmecx onacrn
snann, sect rocnocrnyer repmnnonornuecxn pasnoo. Hacrnnt +]npa nastnamr
+]nponamn, amepamn, axnnonamn, mnxponenronamn, rpannronamn, neccaxoamn n r.. Macct
noxox +rnx uacrnn, no mnennm pasntx nccneonarene, pasnnuamrcx na mnoro nopxxon.
Hanonee nocneonarentnax reopnx +]npa paspaorana B.A.Anmxoncxnm /6/. On
paccmarpnnaer +nemenrapnte uacrnnt xax nnxpn rasa ns uacrnn +]npa n na +ro ocnone
nonyuaer, xax cnecrnne, nce ocnonnte ]nsnuecxne xnnennx (opasonanne xpa aroma,
pacnpocrpanenne cnera n r..). Cxopocrt nepeaun nosyxennx n +]npe, no Anmxoncxomy, n
1013 pas npentmaer cxopocrt cnera.
Onaxo no ncex reopnxx +]npa +]nponam npnnnctnamrcx cnocrna monexyn rasa, nepenocx
+rn cnocrna na uacrnnt, na mnoro nopxxon mentmne, n ne yunrtnax, uro n mnxpomnpe
ecrnymr pyrne saront, n uacrnocrn yannsm nonna-uacrnna, no reopnn e Fponx.
H.K.Hocxon noxasan, uro +ror yannsm oxcnxercx xoneuno cxopocrtm pacnpocrpanennx
nosyxennx (neonynnxonannax paora). Onenounte pacuert no ]opmyne e Fponx
noxastnamr, uro nnnt nonn +]nponon moryr cocrannxrt mnorne xnnomerpt. Taxo pesyntrar
moxno nnrepnpernponart cneymmnm opasom: nepenoc namnx otenntx npecrannenn o
pasmepax na +]npont ne nmeer cmtcna (+ror cmtcn repxercx yxe nx +nemenrapntx uacrnn),
3]npont noxoxn na cnnonte nnnnn nnn, no-conpemennomy, na crpynt. He nmex pasmepon,
onn sanonnxmr coo nce npocrpancrno, xnnxxct ]ynamenrantntm nonem, "npamarepne",
"xponantntm nonem", no onpeenennm A.H.Bennxa, nononem, cpeo, re ocymecrnnxercx
"+nepronn]opmannonnt omen, "ronxo marepne" n r..
cno, uro crpyna cnntno ornnuaercx or mapnxa, n no+romy cnoco pacnonoxennx crpyn n
npocrpancrne onxen cnntno nnnxrt na cnocrna +]npa. Kora onn pacnonoxent xaornuecxn,
nonyuaem otunt nsorponnt ]nsnuecxn naxyym. Ecnn xe crpynt pacnonoxent
ynopxouenne, ro ecrt napannentno pyr pyry, onxna noxnnxrtcx cnntnax annsorponnx. B
+rom cnyuae cxopocrt pacnpocrpanennx nosyxennx n pyrne napamerpt +]npa onxen
menxrtcx n pasntx nanpannennxx (xax n xpncrannax, ocoenno n xnxnx xpncrannax).
5. O mexannsmax "anomantntx" xnnenn.
Tenept nontraemcx ntnnnyrt rnnorest, oxcnxmmne pasnnunte "anomantnte" xnnennx.
3aanmcx nonpocom, uem moxno nosecrnonart na +]np, urot nsmenxrt ero cnocrna, n
uacrnocrn ynopxounnart ero. cno, uro raxnm "nncrpymenrom" moryr trt +nemenrapnte
uacrnnt, ro ecrt ynnornennte nnxpn n paspexennom +]npe. Ecnn +nemenrapnte uacrnnt (nnn
nx conoxynnocrn - aromt) pacnonoxent n npocrpancrne ynopxouenne, ro n nponnstnammne
nx +]nponon yyr ynopxounnartcx (xax ynopxounnamrcx nonoct no pacuecxo).
Mnorouncnennte +xcnepnmenrt noxastnamr, uro pasnnunte nnocxne n rpexmepnte
nepnonuecxne crpyxrypt (pemerxn, nnpamnt, xonyct n r..) xonnenrpnpymr "xocmnuecxym
+neprnm". Taxoe xe nsanmoecrnne +]nponon nponcxonr n c npnpontmn crpyxrypam,
nanpnmep c reonornuecxnmn crpyxrypamn 3emnn ("narorennte" sont). Vnopxouennoe
pacnonoxenne +nexrponon n +nexrpnuecxom none, nanpnmep n nnasme, roxe moxer cnyxnrt
xonnenrparom +neprnn +]nponon. Hpn +rom noxnnxmrcx +]]exrt, "napymammne" saxon
coxpanennx +neprnn /7/.
Cymecrnyer ynnnrentnax cpea, n xoropo crpyxrypnte "ysopt" +nexrponon
nepecrpannamrcx nenocpecrnenno no none pasymnoro cymecrna. 3ra cpea - xnno mosr. B
nponecce mtmnennx n mosre cnnxponno nporexamr mnorouncnennte xon]opmannonnte
npenpamennx nemecrn, npn xoroptx mnnnnapt +nexrponon nepexoxr c onnx opnr na
pyrne. Hpn +rom onn moryr saepxnnart nnn, naoopor, nsnyuart +]npont onpeenenntx
nanpannenn n "nnn". Cranntnte ysopt +nexrponon, nosnnxammne n mosry npn
npncrantnom paccmarpnnannn necrxmnx npemeron n "moyne" P.I.Banaena, a raxxe npn
nponsnecennn saxnnnann, monnrn, manrp npn menrannn, roxe moxno paccmarpnnart xax
xonnenrparopt +]nponon. Hs +]nponon cocroxr "mtcne]opmt" (repmnn npo]eccopa MHHXa
F.H.Hcxaxona). Vnannnnanne "mtcne]opm" pyrnm mosrom ecrt renenarnx (onn moryr trt
saperncrpnponant na ]oronnenxe). Pacnpocrpanenne +]nponon co cxopocrxmn, no mnoro pas
npentmammnmn cxopocrt cnera, nosnonxer "acrpantnomy" reny nyremecrnonart no npemenn
(xcnonnenne).
Bsanmoecrnne +]nponon c nemecrnom xnnxercx raxxe npnunno rxrorennx /6/, no+romy
nonenoe nnecenne annsorponnn n +]np nosnonxer cosanart cnnt npornn rpannrannn
(nennrannx nnn norpannrannx) nnn npornn cnn rpennx (renexnnes nnn ncnxoxnnes). Hpn
ontmo "momnocrn" renexnnesa nosnnxaer nonreprecr. Vnopxouenne nemecrna na yponne
+]nponon nosnonxer nponnxart cxnost crent n pyrne nperpat n cranonnrtcx nennnmtmn
(xax cermenrt xnxoxpncrannnuecxnx nnnxaropon na +nexrponntx uacax).
Hmoe reno oxpyxeno opeonom +]nponon, npnuem napamerpt +rnx +]nponon sanncxr or
xnmnuecxoro cocrana n ynopxouennocrn nemecrna rena. 3ro nosnonxer no coornercrnymme
nacrpoxe naxonrt nennnmte npemert (nonoxannx), narnocrnponart onesnn
(+xcrpacencopnxa) n r.. Opeon +]nponon noxpyr xnntx oprannsmon - +ro nonone nnn aypa.
Moxno npenonoxnrt, uro nnonnanerxne, xax npecrannrenn onee pennnx nnnnnnsann,
anno snamr o xontneno necrnnne mnposannx n ncnontsymr +rn snannx. Onn moryr
"ynopxounnart" +]np n nepememartcx ropaso tcrpee cnera, moryr noctnart "+]npntx
nonnxon" n n conepmencrne nnaemr ncemn cnoconocrxmn semntx +xcrpacencon.
H nocnenee npenonoxenne. He ncxnmueno, uro conoxynnocrt mtcne]opm ("yma")
noxnaer reno ymnpammero uenonexa n cnocona cymecrnonart nne +roro rena n mnoroxparno
nepecenxrtcx, xax yrnepxaer nocrounax ]nnoco]nx. Ouennnoe nnnxnne +]nponon na
noxnmnuecxne peaxnnn n pasnax nnornocrt +]nponon n xocmnuecxom npocrpancrne
nosnonxmr nonecrn reopernuecxym asy no acrponornm.
AHTEPATYPA
1. Knraropocxn A.H. Hocnecnonne x xnnre H.Xensena "Hapancnxonornx", M., Mnp, 1970,
c.305-316.
2. 3crepne O.B. 3nonmnnonnxa - mexncnnnnnnapnax nayxa o pasnnrnn. Anma-Ara, en.
Kas.HHHHTH N 2956, or 25.12. 89;
3. Bnnon I.H. Hporpamma Bceome ornocnrentnocrn n reopn naxyyma. M., BHHHTH N
6947-3-88;
Baxyym xax norennnantnoe cocroxnne ncex nnon marepnn. C. "Tonnent" N 5, 1992, c.10.
4. Xoxnnr C. Or ontmoro nsptna o uepntx tp. M., Mnp, 1990, c. 167.
5. Mapxon M.A. Pasmtmnennx o ]nsnxe... M., Hayxa, 1988, c.300.
6. Anmxoncxn B.A. Omax +]npoanamnxa. M., 3neproaromnsar, 1990, c.278.
7. Hepnercxn A.B. Hnasmennte cncremt c pacnpeenennem +nexrpnuecxnx sapxon. M.,
MHHX, 1983, c.101; Hponecct n nnasmenntx cncremax, cnxsannte c pasenennem
+nexrpnuecxnx sapxon. C. "Tonnent", N I, 1991, c.5.


B.C.Hpuuuep
(r. Anma-Ara)

TEOPETHHECKHE ACHEKTL CEHCOIPAmHHECKOIO
BOCHPOH3BEmHH HEBHHMLX BHO3HEPIETHHECKHX OBTEKTOB

Ho neonosnanntmn nerammnmn oexramn anrop nonnmaer nce nanmaemte
nnsyantno nnn c nomomtm ]oroannapara oexrt n rom uncne n nmemmne onnx xnntx
cymecrn, noxnnenne xoroptx ne oxcnxercx conpemenno nayxo n rexnnuecxnm yponnem
cymecrnymme nnnnnnsannx.
Cencorpa]nuecxoe nocnponsneenne - +ro nocnponsneenne omymaemoro cencnrnnom n
nennnmoro pyrnmn oexra na ]oronnenxe.
Hsnecrno /1,2,3 /, uro c momenra nsoperennx ]ororpa]nn neonoxparno pasnnuntmn
nmtmn n pasnnunoe npemx n n pasntx mecrax nnanert ]nxcnponannct c nomomtm
]oroannapara ne nanmanmnecx n momenr cemxn oexrt. Hexoropte ns +rnx ]ororpa]n
nsopaxann ro, o uem n momenr cemxn yman ]ororpa]npyemt. 3ro rax nastnaemte ncn-
]ororpa]nn, o xoroptx ner peut n paore /I/. pyrne - noxnnenne oexron, xoroptx
ncntryemt ne npecrannxn n nnxora ne nnen. uororpa]nn n paorax /2,3/ raxxe ornocxr
x ncn-]ororpa]nxm, xorx n "oxox nonpoc o npnpoe +crepoxnnernuecxo ncn-
cnoconocrn". ne cunram +ror rnn nocnponsneennx ncn-]ororpa]nxmn, rax xax sect
orcyrcrnyer +nemenr noopaxennx, no ne mory npnsnart nx n cencorpa]nxmn, rax xax
ncntryemt nnonncx nepe ]ororpa]nponannem n cocroxnne anxorontnoro ontxnennx. A
nocxontxy n +rom cnyuae nnrencnnnym rannmnnnaropnym exrentnocrt nocosnannx n ero
nosecrnne na nponecc ]ororpa]nponannx ncxnmunrt nentsx, ro n ]ororpa]nn T+a
Cepnosa, cenannte n 1967 roy n CBA, x ornomy x nourn ncnxnuecxo ]ororpa]nn - xnasn-
ncn-]ororpa]nn. Hepntm cnnerentcrnom cencorpa]nuecxo ]ororpa]nn, omemnm o
anropa nacroxme crartn, xnnxmrcx nccneonannx ]pannyscxoro cencnrnna I.mpnnnnx /4/.
Hecmorpx na nentcoxoe xauecrno cnnmxon moxno nnert, uro +ro nayunoe nccneonanne
- nontrxa nponnxnyrt n ]ororpa]npyemt mnp a cnxsart nnnmoe c nennnmtm c nomomtm
nocrouno ]nnoco]nn.
Bropo mar na nyrn n nennnmoe tn cenan nrantxnnem Hyunano Foxxone /5/. Hmenno
emy npnnanexnr uecrt nepntm noxasart nam nexoroptx onrarene nymenantnoro mnpa -
camtx pasntx, neotunoro nna, nerammnx na rononamn nme nennnmtx cymecrn. nx
+roro Hyunano Foxxone, ne xnnxxct cencnrnnom, ncnontsonan n xauecrne nnnxaropon xomex
n coax n ]ororpa]nponan npocrpancrno na xnnorntmn npn nx ecnpnunnnom
nosyxennn.
Anrop nacroxme crartn npnopen cnoconocrt nnert n ]ororpa]nponart nennnmoe n
nauane 1990 roa. Haexct, uro unrarent snaxom c eranxmn +roro nponcmecrnnx no
mnorouncnenntm raserntm, pano- n renennrepntm nnn c moe xnnro /6/, x ne
ocranannnnamct na +rom n onncannn monx cencorpa]n. Ho nouemy cenannte mno
]ororpa]nn nennnmoro xnnxmrcx cencorpa]nxmn, a ne ncn-]ororpa]nxmn, x onxen
oxcnnrt.
nx nonyuennx ncn-]ororpa]n neoxonmo opasnoe npecrannenne o
]ororpa]npyemom oexre. xe npn ]ororpa]nponannn ne snam, xax ntrnxnr oexr,
xoropt ]ororpa]npym, sa ncxnmuennem necxontxnx cnyuaen, xora x nnen nennnmte nx
pyrnx oexrt o ]ororpa]nponannx, a raxxe n momenr cemxn (+neprernuecxn cron n
Anma-Are nnn yxoxmn nnepx or oenncxa na parcxo mornno nornmnx na Faxonype
npn noxape paxert n 1960 roy norox +neprnn xpxo-enoro nnera). Otuno x omymam
nennnmt npemer, snam, re on, n ]ororpa]npym ero. 3ro - peantnocrt.
Ho ecnn +ro peantnocrt n peantnocrt nennnmax, ro xax xe ona moxer ]nxcnponartcx
na ]oronnenxe? Ho mnennm anropa, nx +roro ona onxna trt, no-nepntx, marepnantno n,
no-nroptx, nmnyntcno, cymecrnymme n ouent xoporxne, neynonnmte rnasom momenrt
npemenn. Houemy? Ho reopnn aroma, paspaoranno Fopom n 1913 roy /7/, cpenn namerp
aroma panen 10 cm, a xpa - 10
-8
cm. 3ro osnauaer, uro nce marepnantnoe n namem mnpe (n rom
uncne x mt) cocronr, n ocnonnom, ns nycrort, n xoropo marepnantnte uacrnnt orcroxr pyr
or pyra na paccroxnnx, n cornn rtcxu pas npentmammne pasmept +rnx uacrnn.
Hocroxnnax Hnanxa h cnxsana c macco +nexrpona m, cxopocrtm ero nnxennx noxpyr
xpa v n panycom opnrt a, xnanrontm ycnonnem Fopa:
i = mva = h/2 (1),
re i - momenr nmnyntca +nexrpona, a c sapxom +nexrpona e ntpaxennem:
h = 2 e am (2).
Ocnonnte xapaxrepncrnxn cnarammnx nam mnp uacrnn onpeenxmrcx
ntmenpnneenntmn cnxsxmn n omensnecrnt /8/, no npnnoxrcx n crarte nx nocneymmnx
conocrannenn n onepann c nnmn:
h = 6.626 x 10
-27
+pr/c
e = 4.8 x 10
-10
CGSE
m = 9.11 x 10
-28
r (3)
a = 0.53 x 10
-8
cm
v = 2.18 x 10
8
cm/c.

Hs (3) ntrexaer, uro nepno npamennx +nexrpona noxpyr xpa panen:
T 2 a/v = 2 x 0.53 x 10
-8
cm / 2.18 x 10
8
cm/c (4)
Hacrora npamennx :
= i/T = 6.55 x 10
15
In (4a),
a +nexrpocrarnuecxax +neprnx orranxnnannx nyx +nexrponon, naxoxmnxcx na
paccroxnnn h/2 mc, re c - cxopocrt cnera, panna /8/:

= (e
2
/(h/2 mc))/mc
2
= 2 = e
2
/hc = 1/137 (5).
Herpyno ynnert, uro ry xe nennunny , nrpammym ]ynamenrantnym pont n aromno
]nsnxe n nsnecrnym no nasnannem nocroxnno ronxo crpyxrypt, moxno nonyunrt ns
coornomennx mexy cxopocrtm npamennx +nexrpona , panno 2180 xm/c, n cxopocrtm cnera,
panno 300000 xm/c:

` = v/c = 2.18 x 10
8
/ 3 x 10
10
= 1/137,6 ~ 1 / 137 (6).

Hcxox ns panencrna (5) n (6), npnxonm x ntnoy o roxecrne n , ro ecrt = `
(7).

A +ro osnauaer, uro nocroxnnax ronxo crpyxrypt, onpeenxxct no ornomennm x
cxopocrn cnera samenennem nnxennx cnarammnx ee +nemenron, xapaxrepnsyer n
ornocnrentnoe samenenne xoa npemenn +ro crpyxrypt. Hsnecrno (8), uro:

Tac h / mc
2
(8), re h` = h / 2 , a Tac - ennnna npemenn.

Hpnnnmax sa ennnny npemenn ronxo crpyxrypt T nepno npamennx +nexrpona (4) n
epx coornomennx (4) n (8), nonyunm nocroxnnym samenennx npemenn b
t
ronno crpyxrypt:

b
t
= T / Tac (2 a/v)(h/2 mc
2
) = (h` / amc
2
) (9), re h = h`/2 , a - panyc +nexrpona, m -
macca +nexrpona, c - cxopocrt cnera, - nocroxnnax ronxo crpyxrypt.
Hocrannxx n (9) xapaxrepncrnxn (3) n (6),nonyunm nocroxnnym samenennx npemenn namero
mnpa: b
t
= 0,0084 (10).

Taxnm opasom, nce, uro mt nnnm, nce, uro cymecrnyer xax peantnocrt n moxer trt
nocnpnnxro namnmn opranamn uyncrn, nce +ro cymecrnyer n mnpe, npemx n xoropom nourn n
118,7 pas menennee aconmrnoro. Ho ecnn +ro rax, ro moxno onycrnrt cymecrnonanne n
nntx marepnantntx crpyxryp nnn mnpon, npemx n xoroptx nnoe, uem n namem mnpe. H. xorx
mt ne moxem omymart oexrt, cymecrnymmne n nnom npemenn, rem ne menee onn peantnt,
xax peantno ro, uro mt nastnaem ceronx no+neprernuecxnm nsnyuennem.
Ho no+neprernuecxnm nsnyuennem cneyer nonnmart +neprnm, nosnnxammne
nepnonuecxn c uacroro npamennx +nexrpona:
(4a), n, n coornercrnnn c nsnecrntm /8/ ypannennem
E h ,
pannym 43,4 x 10
-14
+pr.

Cxopocrt pacnpocrpanennx no+neprnn onpeenxercx (9) n (10) n panna:
b
t
c 0,0084 x 3 x 10
10
cm/c 2530 m/c (11)

Vcranonnennte mnom npn cencorpa]nponannn nnnt nonn nsnyuaemo n npnnnmaemo
uenonexom no+neprnn pannt 3,2 mm n 13,1 mm, coornercrnenno /6/.
Taxnm opasom, uacrora nsnyuennx uenonexom no+neprnn
nsn.
panna:
nsn.
= /
nsn.
2530/0,0032 790620 In (12),
a uacrora npnema no+neprnn ns xocmoca
np.
panna:
np.
= /
np.
2530 / 0,0131 193130 In (13).

Cneonarentno, nepno cymecrnonannx (xnanronannx) no+neprernuecxnx oexron Txn,
pannt oparno nennunne uacrort, nexnr n npeenax or 1,2 o 5,2 mnxpocexynt:

Txn 1,2 5,2 mxc.
Ecnn ]oroannapar n +ror momenr nanpannen na oexr, ro on ero sa]nxcnpyer, no nx +roro
nyxno, urot no npemx +xcnosnnnn T+xcn. tno panntm npemenn cymecrnonannx
no+neprernuecxoro oexra:

T+xcn. Txn x N (14), re N - pasmep oexra n nnnax nonn no+neprernuecxoro
nanasona.

Ecnn nennnmt no+neprernuecxn oexr nmeer pasmept (n namem mnpe), pannte L, ro
npetymee ntpaxenne moxer trt npeopasonano:

L = Txn N (15), nnn T+xcn 1 / (16).

Orcma nerpyno cocrannrt rannny npemenn +xcnosnnnn n sanncnmocrn or pasmepon
oexra npn neoxonmom nx cencorpa]nponannx (18-18,5 rpaycon) yrnonom paspemennn.

Tannna I
Btop npemenn +xcnosnnnn nennnmtx oexron n sanncnmocrn or nx pasmepon:
l, m , m/c Txn., mxc T+xcn, 1/c yron, n
rpaycax
R, M H
0,06
0,50
1,00
2,00
3,00
10,00
50,00
100,00
1000,0
2530 0,020
0,200
0,400
0,800
2,000
4,000
20,000
40,000
00,000
1/50000
1/5000
1/2500
1/1250
1/500
1/250
1/50
1/25
1/1,25
18,5 0,15
1,50
3,00
6,0
15,0
30,00
150,0
300,0
3000,0
7500
7500
7500
7500
7500
7500
7500
7500
7500

Anannsnpyx rannny I, moxno nnert, uro npn conmennn onrnmantntx ycnonn
cencorpa]nn (npemx +xcnosnnnn, pannoe npemenn xnanronannx, n mnnnmantnoe yrnonoe
paspexenne 18,5 rpaycon, nponsneenne paccroxnnx o oexra na nennunny npemenn
+xcnosnnnn (ro ecrt ntepxxy) xnnxercx nocroxnntm x panntm 7500. 3ro nponsneenne x
nastnam H nnn cencorpa]nuecxnm nponsneennem.
Paccmorpnm, uro nponcxonr npn neconmennn ycnonnx panencrna npemenn
+xcnosnnnn npemenn xnanronannx x cencorpa]nuecxoro nponsneennx H uncny 7500.
I. H 7500, T +xcn.~ T xn.
Komnosnrop Fpamc tn c]ororpa]nponan c paccroxnnx n 25 n npn +xcnosnnnn 1/30c, ro
ecrt cencorpa]nuecxoe nponsneenne cocrannxno 750, uro coornercrnyer nonnxennm
xonrpacrnocrn cnnmxa na 20 F nnxe onrnmantno /6/.
Eme onee nnsxax xonrpacrnocrt nanmanact npn cencorpa]nponannn nnonnanerxn n
crynn Ocranxnncxoro renenenrpa /6/. Onn tnn c]ororpa]nponant c paccroxnnx n 0,5 m
npn +xcnosnnnn 1/30.
Cencorpa]nuecnoe nponsneenne panno 15, uro onpeenxer nennunny xonrpacrnocrn na
54 F nnxe onrnmantno.
nx onrnmantno cemxn nnonnanerxn n Ocranxnne rpeonanact +xcnosnnnx 1/2500 npx
paccroxnnn o nnx 3 m. Ho nx +roro tna t nyxna ]oronnenxa uyncrnnrentnocrtm ne 64
e. IOCT, xax ra, uro npnmenxnact npn cemxe, a na na nopxxa ntme, ro ecrt 6000-64000
e.IOCT.
2. H ~7500, T +xcn.~Txn.
Hpnmepom nourn onrnmantno cencorpa]nn xnnxercx cemxa nerxmero na
xa]epantntm coopom n Anma-Are c]epnuecxoro oexra - noxonrenepa /6/; paccroxnne
o oexra cocrannxno oxono 100 merpon, +xcnosnnnx 1/250.
Cencorpa]nuecxoe nponsneenne panno 2500, ro ecrt nmeer ror xe nopxox, uro n
onrnmantnoe, no pasmept nerxmero na coopom oexra n necxontxo pas mentme
onrnmantntx, no+romy nx nocnponsneennx npn neuarn rpeyercx ontmee ynennuenne, uem
npn conmennn rannnt I, rnanntm opasom, ns-sa necoornercrnnx npemenn +xcnosnnnn
pasmepom oexra yrnonoe paspemenne neocrarouno nx npopaorxn erane.

3. H~7500, T+xcn. Txn.,

Inannoe ycnonne cencorpa]nponannx - +ro coornercrnne npemenn +xcnosnnnn nepnoy
cymecrnonannx n namem npemenn no+neprernuecxoro oexra. B +rom cnyuae, axe ecnn
cencorpa]nuecxoe nponsneenne yer ontme 7500, +ro ne orpasnrcx na xonrpacrnocrn
cnnmxa, nnmt na ero nennunne.
Hpnmepom raxo cencorpa]nn xnnxercx cemxa "nnonnanernoro perpancnxropa" nepe
oxnamn manoro sana oma o]nnepon n Anma-Are sa uac o moero ntcrynnennx n +rom sane / 6
/.
Cencorpa]nponanne rpexnonacrnoro oexra c pasmaxom nonacre o 4-5 merpon
xaxax ocymecrnneno npn npemenn +xcnosnnnn 1/500 n paccroxnnn o oexra 50-55 merpon.
Konrpacrnocrt cnnmxa nonnax. Taxnm opasom, ecnn npemx +xcnosnnnn coornercrnyer
npemenn xnanronannx (cymecrnonannx) no+neprernuecxnx oexron, ro nx
cencorpa]nponanne yer ocrarouno xonrpacrntm npn nmtx paccroxnnxx o oexra, xorx
npn onrnmantnom paccroxnnn (cm. ran.1) nocnponsneenne yer nannyumnm (H7500).
Ecnn H 7500, ro yyr sa]nxcnponant nnmt erann, ]parmenrt oexra, a npn H~
7500 - oexr moxer trt sa]nxcnponan nacrontxo menxnm, uro nx ero nocnponsneennx
npn neuarn norpeyercx ouent cnntnoe ynennuenne, xoropoe moxer npnnecrn x sepnncrocrn
nsopaxennx.
Hstrounax ocnemennocrt ]oronnenxn yxymaer xonrpacrnocrt ntenennx
nosnnxammnx na rtcxunte n ecxrnrtcxunte onn cexynt nennnmtx oexron, no+romy
nx nx ]ororpa]nponannx nyxna +xcnosnnnx n ecxrnrtcxunte n rtcxunte onn cexynt,
no nx ]ororpa]nponannx mantx oexron, xora +xcnosnnnx onxna trt eme onee
xoporxo, ncuncnxemo crortcxuntmn onxmn cexynt, ona ne oecneunnaercx nnxaxo,
axe camo uyncrnnrentno ]oronnenxo. Ho+romy cencorpa]nponanne mantx oexron
cneyer nponsnonrt npn cnao ocnemennocrn, n nonympaxe n ne nontsonartcx
]oroncntmxo. Tora sa cuer ynennuennx npemenn +xcnosnnnn n yxymennx xonrpacrnocrn
nennnmte no+neprernuecxne oexrt moryr trt sa]nxcnponant.
naemct, uro no mepe naxonnennx ontra ]ororpa]nponannx pasntmn nmtmn
nennnmtx oexron yacrcx ntxcnnrt pont uenonexa xax nonornuecxoro pesonaropa,
cnoconoro nacrpannartcx na uacrort nennnmtx ronxnx crpyxryp n cnococrnonart nx
cencorpa]nponannm.

Hnreparypa
I. ypon A.H., Hymxnn B.H. Hapancnxonornx n conpemennoe ecrecrnosnanne.
Conamnnxo, Mocxna, 1990.
2. x.3seny. Mnp T+a Cepnosa. Htm-Hopx, Moppoy, 1967.
3. x.3seny. Hexoropte neotunte annte, nonyuennte nocne sanxrn c T+om
Cepnosom Xypnan Amepnxancxoro omecrna ncnxonornuecxnx nccneonann N 3, r.61,
nmnt 1967.
4. I.mpnnnnt. Hpnspax xnntx. Mocxna, 1990.
5.H.Foxxone. HHO - nennnmax peantnocrt. Mocxna,1987.
6. Hpnnxep H.C. Hennnmax peantnocrt. Anma-Ara. Itntm (Hayxa), 1991.
7. Born N. On Constitution of Atoms and Molecules. Phil.Mag., 1913, v.28.
8. 3.Bnxman . Knanronax ]nsnxa, FKu. Mocxna, Hayxa, 1986,

..
(r. Hepxacct)
ATPHCHAH MOEAL CTPOEHHH MATEPHH
B ocnony c1poennn ncen ua1epnn, n rom uncne n oxecrnennoro nauana, nonoxent ne
rnno1e1nuecxnx uac1nnm: marnnrnt n +nexrpnuecxn arpnct - nexropt c ncuesamme
mantmn pasmepamn (10-100 m), naxoxmnecx n nenpeptnnom xonearentnom nnxennn. na
mnoxecrna arpncon oenx nonxpnocre, xonenmmnecx n nyx nsanmno nepnennxynxpntx
nanpannennxx, opasymr uacrnny xnanron. B nerpantnom xnanrone arpnct xaxo
nonxpnocrn enxrcx nononam n conepmamr xoneannx nancrpeuy .pyr pyry. Fecxoneunoe
mnoxecrno nerpantntx xnanrono opasymr +]np. Hnornocrt +]npa nacrontxo nennxa, uro
ns ero oema, nopxxa 10-36 m3 na snesax n Connne yaercx macca, pannax macce 3emnn, n
+ror oem ne ncuepntnaer nect +]np. Hs xnanronon nocrpoent cepnn, n xoroptx arpnct
ono nonxpnocrn conepmamr cnnxponnte xoneannx nont ono npxmo. Hs cepn
xnanronon nocrpoent ]oront, nerpnno, +nexrpnuecxne n marnnrnte nonx, rpannront,
+nexrpont, nosnrpont, nerpont, nporonn n xpa aromon. Vcranonnent ocnonnte
saxonomepnocrn nocrpoennx marepnn ns cepn xnanronon, a raxxe nsanmoecrnnx marepnn c
+]npom.
Bnepnte noxasano, uro +nexrpon, nosnrpon n nporont ne nmemr sapxa, a cosamr
+nexrpnuecxoe none onn pas n nepno (T10-19c), xoropoe nocnpnnnmaercx xax "sapx".
3neprnx nx opasonannx nonx uepnaercx +rnmn uacrnnamn ns +]npa. Ipannrannonnoe none
raxxe opasyemcx n nponecce xoneann cepn xnanronon uacrnn npn nocoennennn
xnanronon +]npa n npeopasonannn n none - rpannront. Vcranonnent crpoenne rpannrona n
mexannsm, ero nsanmoecrnnx c marepne. Bnepnte noxasana npnpoa cnnna n marnnrnoro
momenra +nexrpona n ncex ocrantntx uacrnn. Hoxasano, uro nce uacrnnt, naunnax c nerpona,
nsnyuamr nexnanrymmnecx nonnt, npn nomomn xoroptx ocymecrnnxercx nsanmoecrnne
mexy aromamn n rasoopasntx, xnxnx n rneptx renax. (Hexnanrymmnmncx nonnamn raxxe
nontsymrcx +xcrpacenct). B sanncnmocrn or yrna pacxptrnx ncnycxaemtx nexnanrymmnxcx
nonn onn moryr nponsnonrt npnrxrnnammee nnn orranxnnammee ecrnne, a raxxe
ocymecrnnxrt naxauxy +neprnn aromon cpet n nponecce cnoero pacnpocrpanennx. Ha Connne
n snesax n nepnym ]asy poxennx nerpona no ecrnnem na nero nexnanrymmnxcx nonn n
+]npe poxaercx macca, pannax macce 3emnn. Herpon ne nsnyuaer nexnanrymmnecx nonnt,
uro aer emy nosmoxnocrt npnnnsnrtcx x aromy n ncrynnrt c nnm no nsanmoecrnne, ro
ecrt ocymecrnnrt peaxnnm cnnresa.
"3nexrpnuecxax" nerpantnocrt nerpona ne nmeer snauennx n nponecce cnnresa.
Vcranonneno, uro nce +nexrpont n aromax na crannonapntx yponnxx naxoxrcx n nenrpe xpa
aroma c conepmamr npamenne (n+nexrpnxn). B npononnxax snexrpont conepmamr
nosnparno-nocrynarentnte xoneannx uepes nenrp xpa aroma. Btxcnena ]nsnuecxax npnpoa
npononmocrn, cnepxnpononmocrn, +nexrpomarnnrno ayxnnn, ]asontx nepexoon,
arperarnoro cocroxnnx nemecrna, ]opm cymecrnonannx marepnn, nocrpoennx rneporo rena ns
aromon, anomantntx xnnenn, Tynryccxoro mereopnra, estnepnnonntx noneron, cment
npemen roa na 3emne, poxennx rxxentx aromon na snesax n Connne. ant pexomenannn
no nonyuennm +neprnn epn nomomn +xonornuecxn uncroro, neunoro ncrounnxa - +]npa.
Btnonnennte paort nosnonxmr yxe ceuac npncrynnrt x pacuery cnepxnpononmtx
marepnanon c saanntmn cnocrnamn, a raxxe onaammnx ynnxantntmn cnocrnamn.
Vcranonneno, uro xaxt nyxnon aroma onaaer 920 aramn oneparnnno n 920 aramn
crannonapno namxrn. Hamxrt aroma nopoxena camnm aromom, no ona ynpannxer nm.
Coueranne aromon n onpeenenno nponopnnx poxaer mtcnt, xoropax npecrannxer coo
onpeenennym xon]nrypann xonenmmnxcx arpncon. Mtcnt pyxononr namxrtm, a namxrt -
xpom aroma.
Hpax1nuecxan peannsannn pesyntraron nacroxme paort nosnonnr pemnrt nponemt
+neprernxn, cosannx nontx marepnanon n +xonornn n nnrepecax ncero uenoneuecrna.
A.B.Haeuouuuoe
(r. Mocxna)

OBTHCHEHHE HHAMHKH mEHOMEHA HAO
C HOMOmLK IPABHTAHHOHHOIO H3AYHEHHH

B nacroxmee npemx naxonnen orart +xcnepnmenrantnt marepnan, xoropt
xapaxrepnsyer neotunte ocoennocrn nnamnxn nnxennx HHO. K raxnm ocoennocrxm
ornocxrcx sanncannx HHO na nmo ntcore na nonepxnocrtm 3emnx, ontmne cxopocrn n
ycxopennx npn nonerax, nocaxax n noemax annaparon, pesxne nsmenennx rpaexropn
nonera, npamarentnte nnxennx HHO nnn orentntx ero uacre c ontmnmn yrnontmn
cxopocrxmn, a raxxe npamennx nosyxa, cnera, nepxymex epenten n pyrnx cnoontx
npemeron, naxoxmnxcx no nsnerammnm HHO. Bce +rn ocoennocrn nnamnxn nnxennx
HHO sacrannxmr npenonoxnrt, uro npn cnoem nnxennn onn ncnontsymr nensnecrnte nam
+neprernuecxne nocnrenn, n uacrnocrn rpannrannonnoe nsnyuenne.
B nocnenne rot nponeen px +xcnepnmenron, pesyntrart xoroptx moxno
nnrepnpernponart xax nosmoxnoe nosecrnne rpannrannonntx nonn na nponecct,
nporexammne n Conneuno cncreme n na 3emne. B uacrnocrn, n /I/ npnneent annte no
npocneunnannm oxonoconneuno nnasmt panononnamn xocmnuecxnx annaparon "Benepa" -
10,15 n 16 . Pesyntrart +xcnepnmenron noxastnamr pesxoe nospacranne cxopocrn conneunoro
nerpa na 150 xm/c npn ero nepeceuennn nepno crannonapno opnrt, pacnonoxenno na
paccroxnnn 7-10 xm or nenrpa Connna. Ananornunte annte tnn nonyuent n n pxe
sapyexntx paor. Ono ns nosmoxntx npnunn snaunrentnoro ycxopennx conneunoro nerpa
na nepno crannonapno opnre moxer trt nnxpenax xomnonenra rpannrannonnoro nonx
Connna, xoropax n +ro onacrn moxer ocrnrart maxcnmantntx nennunn /3/.
B paorax /2,3/ nsnoxent pesyntrart +xcnepnmenron no npnemy rpannrannonnoro
nsnyuennx or snes n ranaxrnx c nomomtm 50-mmonoro pe]paxropa KpAO AH CCCP n
mocra Vnncrona, y xoroporo ono ns conpornnnenn pacnonaranoct sa mentm, naxonnmecx
n ]oxantno nnocxocrn renecxona. Haneenne renecxona na nnnmoe nnn ncrnnnoe
nonoxenne nsnyuammero oexra (snes, mapontx cxonnenn, ranaxrnx) menxno nennunny
conpornnnennx, pacnonoxennoro sa mentm, n pannonecne mocra napymanoct. Mt nonaraem,
uro noonoe nosecrnne ocymecrnnxercx c nomomtm rpannrannonnt nonn, nsnyuaemtx
nanmaemtm n renecxon xocmnuecxnm oexrom.
Haxonen, anropt /4/ na ocnone mnoronernnx +xcnepnmenrantntx nccneonann
onapyxnnn nosecrnne rpannrannn na cxopocrn nporexannx noxnmnuecxnx n xnmnuecxnx
peaxnn. Onn ycranonnnn nesanncnmocrt cxopocre peaxnn or npnpot +xpanon, a raxxe
nsmenenn cxopocre peaxnn n nepnot saxoa, nocxoa n sarmennx Connna. Kpome roro,
tna onapyxena cnxst cxopocre peaxnn c npamennem 3emnn noxpyr cnoe ocn. Bce +rn
+xcnepnmenrt emoncrpnpymr naxnym nont rpannrannonnoro nsnyuennx n +nonmnnn 3emnn
n Conneuno cncremt.
Cymecrnenntm momenrom nx onenxn +neprernuecxnx cnocrn rpannrannonntx nonn
xnnxercx onpeenenne cxopocrn nx pacnpocrpanennx. nepnte pacuert nennunnt cxopocrn
pacnpocrpanennx rpannrannn tnn ntnonnent Hannacom /5/. On npenonoxnn xoneunym
cxopocrt nepeaun rpannrannn v
p
n na +ro ocnone ntuncnnn nsmenenne +nemenron opnrt
rena sa npemx onoro opamennx noxpyr npnrxrnnammero nenrpa. Hpnmenenne nonyuenntx
]opmyn x nnxennm Hynt noxpyr 3emnn noxasano, uro +xcnepnmenrantnte annte
coornercrnymr reopernuecxnm onenxam rontxo n cnyuae, xora cxopocrt rpannrannn na
nceem, nopxxon npentmaer cxopocrt cnera. Cymecrnymr x pyrne oxasarentcrna, uro
cxopocrt rpannrannn snaunrentno ntme cxopocrn cnera /6/. Ho namnm onenxam, cxopocrt
rpannrannonntx nont panna 3,859-10
18
cm/c /7/. Mt nonaraem, uro nx onncannx ycnonn
pacnpocrpanennx rpannrannonntx nonn n pasntx cpeax moxno ncnontsonart nonnonte
ypannennx Maxcnenna, samennn n nnx +nexrpnuecxn nexrop E na rpannrannonnt
nonepeunt nexrop a, nexrop marnnrno nnyxnnn B - na rpannrannonnt nnxpeno nexrop
S, +nemenrapnt sapx +nexrpona e - na ero nnyrpennmm xnnernuecxym +neprnm km
e
v
2
r
/5,
re k - pasmepnt xo+]]nnnenr cnxsn; nnornocrt +nexrpnuecxoro roxa - na nnornocrt
rpannrannonnoro noroxa, cxopocrt pacnpocrpanennx +nexrpomarnnrntx nonn (c) - na
cxopocrt pacnpocrpanennx rpannrannonntx nonn v
p.
Pemenne coornercrnymmnx rpannrannonntx ypannenn nosnonxer xauecrnenno n
xonnuecrnenno oxcnnrt npnnnnn n nnamnxy nnxennx HHO, a raxxe noorn x pemennm
nenoro pxa nponem nsanmoecrnnx +nexrpomarnnrntx n rpannrannonntx nonn.

Hnreparypa
1. Konocon M.A., xonnen O.H., E]nmon A.H. n p. Acrp., x., 1988, r.65, N 6, c.1290.
2. Kostpen H.A., H a c o n o n B.3. Hponema nccneonannx Bcenenno, 1978, ntn.7,
c.168.
3. Kostpen H.A., H a c o n o n B.B. Hponema nccneonannx Bcenenno, 1980, ntn.9,
c.76.
4. Bnont C.3., Vantnona H.B., Fopona H.F. n p. Fno]nsnxa, 1989, r.34, N 4, c.711.
5. Lap1ace P.S. Mecamique celeste, v.4, Paris, 1805.
6. Honon B.C. Hponemt nccneonannx Bcenenno, 1986, ntn.II, c.200.
7. Baentnnxon A.B. oxnat 2- Bcecomsno mxont-cemnnapa "Henepnonuecxne
tcrponporexammne xnnennx n oxpyxamme cpee", Tomcx, 1990, c.314.
8. Crston M.J. C.R.A. S., 1969, .268, N 3, p.73.

O..Cuau, C.O.Aumouoe
(r. Knen)

PE3YALTATL HCCAEOBAHHH METOAMH HYHKOBOH HAIHOCTHKH
HOBEPXHOCTH MATEPHAALHLX OBTEKTOB, COBPAHHLX B MECTAX
HPEHOAAIAEMOIO BO3EHCTBHH AHOMAALHLX OBTEKTOB

Marepnant nccneonann
B 1989 roy n Hncrnryr +nexrpocnapxn nm.E.O.Harona AH tnn nepeant nx
nccneonannx cneymmne marepnantnte oexrt, copannte pasnnuntmn nccneonarenxmn
n 1986-1988 rr.:
1) xenesnt mapnx (Kepuencxn n-on);
2) cnnnnonte mapnxn n xycouxn oropenoro nnx (ntcora 611, r.antneropcx);
3) opasnt rpynra c mecra nocaxn HHO (Honrancxax on.);
4) opasnt xepamsnra ns myp]on nenonxrnoro nponcxoxennx (Tamancxn n-on).
Xenesnt mapnx c Kepuencxoro n-ona namerpom 5,3 mm nmen npaxrnuecxn
npannntnym c]epnuecxym ]opmy (orxnonenne namerpa cocrannno 0,05), macco 0,508 r;
nner - remno-cept, nnnmtx cneon onnannennx na nonepxnocrn ner, no ecrt yuacrxn
uacrnuno yanenno oxannnt, o uem cnnerentcrnyer crynentxa ntcoro 0,1 mm.
Cnnnnonte cnnpann c ntcort 611 y antneropcxa remno-ceporo nnera nmenn nn
onnannenntx xopontxon namerpom 0,5; I-1,5 mm; cpen opasnon +ro naprnn tnn raxxe
neontmne nnacrnnxn ns roro xe meranna pasmepom 0,5-1,5 mm n ronmnno 0,3-0,5 mm, nce c
amarnnrntmn cnocrnamn. Kpome roro, cpen opasnon, copanntx na ntcore 611, nmenoct 4
xycouxa oropenmero nnx, na nsnome xoroptx xopomo npocmarpnnamrcx necrxme uepnte
xpncrannt pasmepom 0,1-0,2 mm.
Opasnt rpynra tnn nsxrt ns +nnnenrpa mecra nocaxn HHO na nmennunom none, re
nmencx yuacrox "ntropenme" nmennnt n ]opme xapnont 6 x 12 m, ]ononte opasnt
pannct n panyce 100 m.
Hent paort - onpeennrt +nemenrapnt a xnmnuecxn cocran copanntx oexron n
ntxcnnrt, nmemrcx nn y nnx xaxne-nnyt cnenn]nuecxne ocoennocrn, ornnuammne
annte oexrt or nsnecrntx marepnanon n cnnanon.
Merot nccneonann. Hccneonannx merannnuecxnx opasnon na npnopnom xomane
HAC-2000 (upannnx) c ncnontsonannem meroon nyuxono narnocrnxn nonepxnocrn -
+nexrponno oxe-cnexrpomerpnn, macc-cnexrpomerpnn nropnuntx nonon,
penrreno+nexrponno cnexrpomerpnn x p. Hpn nororonxe x anannsy nonepxnocrt opasnon
nonepranact yntrpasnyxono ouncrxe or mexannuecxnx sarpxsnenn.
3arpxsnennx na nonepxnocrn (cno ronmnno 0,5-1 mm) yanxnnct nonntm rpannennem,
cocran nonepxnocrn xonrponnponancx oxe-mnxposonom, nmemmnm namerp nyuxa
nepnnuntx +nexrponon 3 mxm. Kax nsnecrno, +ror mero nccneonannx npnroen nx
xonnuecrnenntx nsmepenn xax c +ranonom (rounocrt nyume 5), rax n es nero (rounocrt
ntme 30), B namem cnyuae nonontsonancx nnyrpennn cranapr - Ag, uro nosnonxno
nonyuart annte c ntcoxo nocnponsnonmocrtm n rounocrtm nopxxa 8-10. Honnoe
rpannenne ocymecrnnxnoct omapnponxo nonepxnocrn opasna nyuxom nonon Ar
+
c
+neprne E 4 x+B n nnornocrtm roxa j 1 mxA/cm
2
. Macc-cnexrpomerpnx nropnuntx nonon,
xoropax xnnxercx ouent ntcoxouyncrnnrentntm meroom, ncnontsonanact n anno paore
xax mero nn]opmannonnt, nocxontxy pesyntrart nsmepenn ouent cnntno sanncxr or
xo+]]nnnenra ornocnrentno uyncrnnrentnocrn.
Hpn anannse nemerannnuecxnx oexron (oropenmn ant, xepamnxa) ncnontsonancx
raxxe mero pano+nexrponno cnexrpocxonnn.
Ananns rpynra nponsnonncx na ycranonxe penrreno]nmopecrnenrnoro anannsa rnna
TERA (amepnxancxax ]npma Drtec).
Cnxrt npenonaraemt cno oxncnon c xenesnoro mapnxa na ronmnny 0,2 mm yanoct
rontxo npn ncnontsonannn anmasnoro na]nnx, nocne uero mapnx ]nxcnponancx n
cnennantnom epxarene ycranonxn HAC-2000. Opasen noneprnn nccneonannm na oxe-
cnexrpomerpe o ncnontsonannem nonnoro nyuxa Ar
+
(E4 xB) (rpannenne nponsnonnoct co
cxopocrtm 10 nm/mnn co cxannponannem no nnoman 1x1 mm
2
nonepxnocrn) co cemxo
rnynnnoro xonnenrpannonnoro npo]nnx na noem +nemenram, xoropte onapyxnnamrcx +rnm
meroom. nx +roro xonnenrpannonnte npo]nnn crponnnct ne n anromarnuecxom pexnme, a
no nonntm cnexrpam Oxe, cnxrtm uepes saannoe npemx nonnoro rpannenax nonepxnocrn.
3ro nosnonnno nonyunrt xonnuecrnennte annte o nsmenennn coepxannx roro nnn nnoro
+nemenra n nponecce rpannennx.
nx ntxnnennx mnxpocrpyxrypt xenesnoro mapnxa tn nsroronnen nonepeunt mnn]
n nsmepena mnxpornepocrt n pasnnuntx yuacrxax, Hsmepenne mnxpornepocrn npononnoct
na npnope M-400 ]npmt Leo (CBA) npn narpysxe 50 r.
Pesyntrart.
Hpn nccneonannn xenesnoro mapnxa oxasanoct, uro no mepe rpannennx coepxanne Fe
ynennunnaercx nesnaunrentno n cocrannxer ncero oxono 50, ns uero cneyer, uro merann
ocnont naxonrcx snaunrentno nnxe. Hocne cnxrnx nonepxnocrnoro cnox meranna ronmnno
0,8 mm n crpannnnannx ononnnrentnoro cnox 300 nm coepxanne Fe nospocno o 95, uro
cnnerentcrnyer o ntxoe na cocran meranna ocnont. Xapaxrepna ouent pesxax rpannna
nepexoa or nnemnero cnox, oraroro pasnnuntmn +nemenramn, x nnyrpennemy, xoropt no
cocrany moxno ornecrn x xareropnn ]oc]opncrtx uyrynon.
Ananns pesyntraron nsmepenn na Oxe-cnexrpomerpe noxastnaer, uro nnemnn cno
xenesnoro mapnxa cocronr, no xpane mepe, ne menee uem ns 4-x cnoen, ornnuammnxcx pyr
or pyra xnmnuecxnm cocranom:
- napyxnt cno I (ronmnno 15 nm n pacnonoxennt na paccroxnnn 0,25 mm or
nonepxnocrn mapa), xoropt coepxnr nontmennoe xonnuecrno yrnepoa (cntme 12 or
macct), 2-4% Cl, o 6,5 Mn,6,9% S, 2 Ca;
- cno 2 - or 20 o 200 nm, nx xoroporo xapaxrepno nontmennoe coepxanne Mn (8-
10%), S (7-9) n nonnxennoe coepxanne C (1-4%);
- cno 3 ronmnno 200 nm n pacnonoxennt na rnynna 0,8 mm or nonepxnocrn mapa.
nx +roro cnox xapaxrepno orcyrcrnne P, Mn n K, nonnxennoe (n cpannennn co cnoem 2)
coepxanne S (2-5), Ca (0,7-0,9) n nontmennoe coepxanne C (onee 14) n Cl (6-8%);
- cno 4 (ronmnno 300 nm n pacnonoxennt sa cnoem 3), n xoropom xpome Fe
coepxnrcx rontxo ne ]nxcnpyemte Oxe-cnexrpomerpom npnmecn: P (2,3) n C (2).
Hsmepenne mnxpornepocrn opasna nonasano, uro ona nontmaercx or nenrpa (321
xr/mm
2
) x nepn]epnn (509, 766, 760, 739, 766, 820 xr/mm
2
). Taxnm opasom, mnxpornepocrt
nnemnnx cnoen xenesnoro mapnxa ntme, uem ero nnyrpennnx, uro nosnonxer npenonoxnrt
neontmym cxopocrt oxnaxennx meranna. B ro xe npemx n napyxntx cnoxx meranna
nmemrcx rpa]nronte nxnmuennx oxpyrno ]opmt, uro ne xapaxrepno nx saxanountx
crpyxryp.
Hpn anannse cnnnnonoro mapnxa c ntcort 611 ntxnneno, uro coepxanne Pb n
npnnonepxnocrnom cnoe cocrannno 98-99, n moxno ntennrt, no xpane mepe, nepnt
cno (o 15 nm) n nropo (15-700 nm). Hepnt cno nmeer necxontxo nontmennoe
coepxanne yrnenoa (onee 0,2) n cept (onee 0,03) n ne nmeer n cnoem cocrane Fe, N n
Cr, a nropo - nonnxennoe coepxanne C, O, S, Cl npn nannunn F, Cr, N.
Hpn nccneonannn cocrana oropenmero nnx meroom penrreno+nexrponno
cnexrpomerpnn xonnuecrnenntx nsmepenn ntnonnnrt ne yanoct. B cnexrpax Oxe tnn
onapyxent cneymmne +nemenrt: C, O, P, R, Su, S, a n cnexrpax P3C - O, Mg,, Si, Al, S,
Sr, Cl, Y, Ca, N, O, Cu, Zr, PPd, Ag, Te, Ni, Ce, Ti. B cnexrpax BHMC nanonee nnrencnnnte
nnxn nonnoro roxa +nemenron ocrnramrcx nx O, M, A, S, S, C, C, N, Zr, B, Cs,
nmemrcx raxxe cnet Sr, P, A. Heotuntm xnnxercx ntcoxoe coepxanne Ba (nepoxrno, n
nne BaO, BaO
3
), Ag, P, Zr n nannune menxnx xpncrannon na nonepxnocrn oropenmnx
penecntx nonoxon.
Ananns xepamnxn yanoct ntnonnnrt c nomomtm cncremt nerpannsannn oemnoro
npocrpancrnennoro sapxa. B cnexrpe BHMC tnn onapyxent nnrencnnnte nnxn Li, B, A,
S, Sr, Zr, L, B npn nannunn O, N, H. Taxnm opasom, +ror opasen npecrannxer coo
cnoxnym xomnnannm pasnnuntx oxcnon nepeuncnenntx +nemenron. Xorx xepamnxa raxoro
cocrana npomtmnennocrtm ne ntnycxaercx, onaxo nosmoxno nonyuenne n onee cnoxnoro
cocrana xepamnxn, nanpnmep meroom cnexannx nopomxon.
Hccneonanne xnmnuecxoro cocrana opasnon rpynra c mecra nocaxn HHO (Honrancxax
on.) ano cneymmne pesyntrart: no coepxannm SiO
2
, Al
2
O
3
, Fe
2
O
3
, CaO, MgO, P, T rpynr
c +nnnenrpa n ]ona npaxrnuecxn ne ornnuancx pyr or pyra n xopomo connaan c cocranom
opasna CH-1. 3naunmte ornnunx nanmannct rontxo n coepxannn MnO: 0,19 ( or
macct) n +nnnenrpe, 0,34 - n ]one, 0,26 - n cranapre CH-1.
Ocyxenne pesyntraron. B nacroxmee npemx nam ne nsnecrnt rexnonornn opaorxn
Fe, xoropte t nosnonnnn nonyunrt raxo ornocnrentno roncrt (o 0,8 mm) cne
cnenn]nuecxoro cocrana, xoropt no nce ronmnne coepxnr nepemennoe xonnuecrno
pasnnuntx +nemenron: npaxrnuecxn nocroxnnoe xonnuecrno xncnopoa (12-15) n
ononpemenno n ontmnx xonnuecrnax (6-9) raxne +nemenrt, xax S, C, Ca, Mn (npn
nannunn P, C, K, N).
Honyuenne cocrana, noonoro cnnnnonomy mapnxy, n npnnnnne, nosmoxno c
npnmenennem nsnecrntx rexnonorn (nanpnmep, nocne xparxonpemennoro nosecrnnx na
nero ntcoxononnsnponanno nnasmo cnoxnoro cocrana, coepxame nce nepeuncnennte
+nemenrt) onaxo +rn rexnonornn cnnmxom oporn, urot nx moxno tno ncnontsonart nx
nsroronnennx cront pyrnnntx oexron.
Ho ecnn raxnm opasom nosmoxno nonyuenne cnox nsmenennoro cocrana ronmnno o
700 nm, ro nonyunrt onncannt ntme nnemnn cno xenesnoro mapnxa ronmnno o 0,9 mm
c nomomtm nonno nnasmenno opaorxn nnn pyrnmn nsnecrntmn meroamn ne
npecrannxercx nosmoxntm.
Ananns cocrana opasnon o ntcort 611 (antneropcx) aer ocnonannx nornepnrt
nnasmennym nepcnm nonyuennx cront cnenn]nuecxoro cocrana +rnx opasnon.

B.H.Aeuucuu
HAAEOYmOAOIHH
Hocxontxy nentsx ncxnmunrt nenocpecrnennte xonraxrt xocmnuecxnx nnnnnnsann c
semnxnamn c nomomtm coornercrnymmnx nerarentntx annaparon, ro ner npnnnnnnantnoro
sanpera cnxstnart uacrt HHO c exrentnocrtm nnonnanerxn. Hpecrannxercx ecrecrnenntm
ncropnuecxn noxo, xora rpeyercx nsyunrt nonpoc o naneoxonraxrax, nosmoxnocrt
xoroptx, ntcxasannax eme K.3.Hnonxoncxnm, ne sanncnr or namnx xenann n reopnn.
B pamxax nponemt naneononcxa nnesemntx nnnnnnsann nnn nponemt "HaneoSETI", xax x
ee nastnam, naneoy]onornx sannmaer nenrpantnoe mecro. Boome cyrt nponemt cocrannxmr
nonpoct: tnn nn xonraxrt, xaxont nx nenn, cnecrnnx, nepcnexrnnt? Kaxont renernuecxne
coornomennx BH n uenoneuecrna? Heoxonmo nocneonarentnoe pemenne nonpocon c
napannentno paspaorxo reopnn naneoxnraxra n meroonornn nenrn]nxannn HHO. B
xauecrne ncxonoro npnnnmaercx npnnnnn crepnntnocrn 3emnn or pasymnoro nnnxnnx nsnne, a
cama nex o naneoxonraxrax paccmarpnnaercx nax ononnxmmax cnoxnnmnecx npecrannennx.
Teopnx orpaxennx npecrannxer coo meroonornuecxym ocnony noncxa n nsyuennx
ocronepntx ]axron nyrem anannsa cemanrnuecxnx crpyxryp c ntenennem "nonesnoro
cnrnana". B xauecrne "ynnx" xonraxra moryr ntcrynnrt npemert n cnet marepnantno
xyntrypt BH n nx orpaxenne n cosnannn n namxrnnxax npomnoro semnxn. Ha nauantntx
+ranax nenecoopasen noncx ne nsomop]no pasymno xnsnn, a noncx cee noontx, c
onopo na npnnnnn anrponoxocmnsma. Honcx cneon exrentnocrn BH nornuno nanpannrt
npexe ncero na ]enoment rnna HHO. nx orope ncxontx anntx, xoropte mornn t
cocrannrt +mnnpnuecxn asnc rnnorest naneoxonraxra, npenaramrcx rexnonornuecxn,
nn]opmannonnt n reorpa]nuecxn xpnrepnn. C nx nomomtm yxe ntxnnena nn]opmannx n
necxontxo xnaccon ncropnuecxn nenpanomepntx rexnnnnsmon, xoropte npenonoxnrentno
cnxsant c BH. Ornocnrentno nosnne pennne HHO naxoxr orpaxenne n nnctmenntx
ncrounnxax. Tax, n rpyax 50 pennepnmcxnx anropon ecrt onncanne anomantntx ]enomenon n
armoc]epe. Mt pacnonaraem omnpntm xomnnexcom pennnx nsopaxenn rnna HHO n
aprymenramn n nontsy nx npnnanexnocrn xocmnuecxnm nnnnnnsannxm. Cpen pennnx
rexnnnnsmon moxer trt nteneno rpn xnacca: xoncrpyxrnnno nonxrnte, ]ynxnnonantno
nonxrnte n nenenrn]nnnponannte. B xnacce xoncrpyxrnnno-nonxrntx oexron
omnnnpymr nsopaxennx rnna xocmnuecxnx nerarentntx annaparon, cxa]anponoonte n
anrennonoonte rexnnnnsmt. Cpen rexnnnnsmon rnna KHA na ocnonannn nponeenno
nayuno-rexnnuecxo +xcneprnst ycmarpnnamrcx ananorn xocmnuecxnx annaparon,
nsopaxennx raxoro poa ntcrynamr xax rexnonornuecxne anomannn. Ko+]]nnnenr
rexnorennocrn ocrnraer I. A+ponnamnxa xoncrpyxrnnno nonxrntx rexnnnnsmon
conocrannma c nsnecrntmn HA, onaxo +neprooecneuenne snaunrentno conepmennee. Bce
nsopaxennx crnnnsonant, no mnornx nmemrcx anrponomop]nte ]nrypt nnn uerxne
nsopaxennx uenonexa. Cpen HHO-noontx oexron, nx xoroptx yaercx ntxnnrt nnmt
nx rnnorernuecxym ]ynxnnm - nerart, mnoro ncxoopasntx ]nryp. Ananns yxastnaer na nx
a+ponnamnuecxne conepmencrna, nerpnnnantnym +neprernxy. Knacc nenenrn]nnnponanntx
rexnnnnsmon ne onopoen no cemanrnxe n cnoxnocrn nsopaxenn. B pesyntrare
ncecroponne +xcneprnst npenoxena rnnorernuecxax pexoncrpyxnnx onoro ns oexron
+roro xnacca. pennn nerpornn] ns Hnxaparya rpaxryercx xax cnoxnax cxema +neprernuecxo
ycranonxn. Kapra mecronaxoxennx n xpononornuecxax npnnxsxa rexnnnnsmon noxastnamr,
uro onn nanmannct na ncex xonrnnenrax semnoro mapa na nporxxennn nocnennx 30 rtcxu
ner. pxo ntpaxennax rexnorennocrt saraountx pennnx nsopaxenn n nx rnnonornuecxoe
cxocrno c conpemenntmn HHO n KHA coornercrnymr ne xnnennxm npnpot, a cxopee
rexnnuecxnm cpecrnam rnnorernuecxnx naneoxocmonanron. Meronuecxym nennocrt
npecrannxmr macconte +xcneprnte onenxn, pexoncrpyxnnx, moennponanne, ]nsnxo-
xnmnuecxne anannst ]enomenon. Honcx oxasarentcrn noxa orpannuen "apxnnno
pasnexo". Vxe ceronx moxno noorn x ncnontsonannm naneoy]onornuecxo nn]opmannn
n cosnarentntx nnrepecax uenoneuecrna. Innorest o BH (o nnesemnom renesnce HHO)
oxastnamr nporpeccnnnoe nnnxnne na omecrno, nayxy, nnreparypy n ncxyccrno, cnococrnyx
pemennm semntx nponem. Honcx BH, nenrn]nxannx HHO - eno xyntrypt ncero
uenoneuecrna.
C.H.Bouuoe
(r. Hensa)
AHAAH3 YmOAOIHHECKOH CHTYAHHH B HEH3EHCKOM PEIHOHE
Ananns Hensencxoro pernona neercx, no-nepntx, nyrem copa nn]opmannn o ]axrax
noxnnennx HHO n pasnnuntx paonax onacrn; no-nroptx, crarncrnuecxo opaorxo n
ntxnnennem ananornunocrn ]opm oexron, nanmaemtx n pasnoe npemx n pasntmn
ouennnamn.
Vunrtnamrcx raxxe nner, cxopocrt nepennxennx, npemx cyrox, pasnnunte conyrcrnymmne
]axropt (n rom uncne mymonte) ]nsnuecxoro nosecrnnx na xnnym n nexnnym npnpoy n
r.n. H naxonen, oprannsanne +xcnennn n mecra npoxnnennx rex nnn nntx anomantntx
xnnenn.
B paore na mecrnocrn npnmenxmrcx merot nsmepennx panoaxrnnnoro sapaxennx nount,
not, pacrenn n epenten. Oxsarentno xnnxercx nonoxannx mecrnocrn. Fepyrcx opasnt
rpynra, pacrnrentnocrn, xamne n r.. Baxntm momenrom n paore na mecrnocrn, re
nanmannct nponert, sanncannx oexron, xnnxercx omn nnsyantnt ocmorp reppnropnn
(ocoenno opamaercx nnnmanne na xpony epenten, rpany n npouym pacrnrentnocrt), a raxxe
]nxcnponanne omymenn yuacrnnxon ntesntx +xcnennn n pasnoe npemx cyrox.
B 1991 roy npononnact paora na mecrnocrn, ornnuammecx no mnornm noxasannxm
ouennnen uacrtm noxnnennem neonosnanntx nerammnx oexron. Omn ananns ]axron
aer nosmoxnocrt cenart ntno o nannunn nexo anomantno sont, oxnartnamme yuacrox
mecrnocrn npnnnsnrentno 10-12 xm n panyce, nxnmuamme n cex crennym sony c
neconocaxamn.
Hnrencnnnocrt noxnnenn HHO ne sanncnr or npemenn roa. Fontmnncrno cnyuaen
npnxonrcx na nennoe n cymepeunoe npemx cyrox.
Hanontme nnrepec npecrannxmr na cnyuax, npecrannennte ouennnamn pasntx
nospacron n npo]eccn.
1). 2 noxpx 1930 roa. Paon crannnn Anyunno Hynnncxoro paona Hensencxo onacrn.
Hpnmepno n 21.30 nanmanact cneymmax xaprnna. B neontmnm necnom maccnne nnnsn
xenesnoopoxnoro nonorna (npnnnsnrentno 500 m) neoxnanno saropenoct epeno.
Hecxontxo cyrox nopx mnn oxn, nnaxnocrt nosyxa nontmennax, rpana, epentx - ctpte.
Hanmanmne +ro xnnenne mecrnte xnrenn (arponom, yuacrxont mnnnnnonep, paornnxn
crannnn, ern) nornepxamr, uro epeno cxopee rneno na ntcore 1,5-2 merpa na semne.
Cneuenne or +roro nanmanoct na paccroxnnn oxono 150 merpon cxnost nncrtx pyrnx
epenten, n nonno remnore, no mopocxmnm oxem. Hocroponnnx mymon ne tno. Ha
rnemmnm epenom na ntcore or 2 o 7 merpon n no mnpnne oxono 3-4 merpon yratnancx
xonryp +nnnnconnoro rena, cnerxmerocx no xonrypy "enountmn orontxamn" (rnna "Ornn
Cnxroro 3ntma"). Hpnnnsnrtcx x oexry ne nosnonxnn uyncrno crpaxa, nnesannax ocranonxa
nnrarenx y rpaxropa, na xoropom npnexan yuacrxont nncnexrop, pasmtrax nouna, cnxxort n
remnora.
Ha yrpo cneymmero nx na nonxne, re nanmanoct xnnenne, tno onapyxeno oropenoe,
cnomannoe, rpyxnxnoe epeno, aconmrno moxpoe or oxx. Hnxaxnx npnsnaxon
uenoneuecxoro npncyrcrnnx ne tno sameueno. Kpona cocennx epenten ne nocrpaana.
Monnnn raxxe nnxro ns ouennnen ne nanman.
2). Ho paccxasam crapoxnnon panee cymecrnonanme epennx Kpecrt Hccnncxoro paona
Hensencxo onacrn, nnsnexamax reppnropnx nmeer nenaronpnxrnym n +neprernuecxom
nnane npnpoy. Eme n 50-e rot xnrenxmn Kpecron onapyxnnannct n nonxx xpyrn (pasmept
nx, x coxanennm, rax n ne yanoct ycranonnrt), re nouna tna npnnonxra npnmepno na I
merp or yponnx semnn. B ocrantnom pacrnrentnocrt nnyrpn xpyron ne ornnuanact or otuno.
ern, saeranmne nnyrpt noontx xpyron, uyncrnonann pesxoe yxymenne camouyncrnnx,
tcrpo nterann orrya n crapannct nrpart xax moxno antme or noontx mecr.
Bspocnte xnrenn xanonanact na nnoxoe cocroxnne sopontx nnyrpn anno oxpyxnocrn n
nnxora ne saepxnnannct n +rnx mecrax.
Bcx mecrnocrt epennn Kpecrt nspesana onparamn. Hepena ntcor o 10 merpon. Ecrt
ononsnn. epennx "ntmepna" oxono 30 ner nasa. B nacroxmee npemx ne ocranoct n cnea or ee
mecronaxoxennx.
B nepnom n nropom cnyuaxx tnn oprannsonant ntest na mecrnocrt unenon y]onornuecxo
rpynnt ropoa Hensa c nentm yrounennx mecra npoxnnennx A n onapyxennx ntmepme
epennn, onpoca mecrntx xnrene, nponeennx coornercrnymmnx samepon na mecre,
nononnponannx mecrnocrn, nccneonannx rpynra n pacrnrentnocrn n mecre sanncannx
oexra.
Paora n ynacxom paone ana cneymmne pesyntrart. Hpn nccneonann camoro mecra
sanncannx +nnnnconnoro rena n ropennx epena onapyxeno: nnrencnnnt pocr necno
semnxnnxn (ntcora crenx na I nmnx 1991 r., ro ecrt cnycrx 7 mecxnen nocne ]axra, oxonna
o 45-50 cm n panyce 25 - 30 merpon, paora nooneparopa co cnnpantno pamxo ana
nannune cnntnoro +nepronsnyuennx, rontxo na nonxne tna onapyxena ona ns
pasnonnnocre axannn, cnntno nanomnnanmax nanopornnx. Panannx n yxasannom mecre
onapyxena ne tna.
Bo npemx paort y]onornuecxo rpynnt y anroyca naxt orxnmuancx nnrarent na
paccroxnnn oxono 200 n 1000 merpon or anomantnoro mecra. Hpnuem oa pasa on sanonncx
camocroxrentno npn ouepeno nontrxe nonrenx nxnmunrt saxnranne uepes 5 mnn n 15 mnn
coornercrnenno.
Kax yrnepxamr yuacrnnxn onpoca, annoe mecro xnnxercx cnoeopasntm opnenrnpom n nnane
neonoxparnoro nanmennx HHO. B ocnonnom, ne cunrax ntmeonncannoro ]axra, uepes
annym mecrnocrt npoxoxr rpaexropnn oexron. Hanpannenne nnxennx npnnnsnrentno
mr-cenep.
Bo npemx paort rpynnt nenact cemxa nneoxamepo. Hpn npocmorpe ]nntma nnxaxnx
nocroponnnx e]exron (rnna nxren, mapon) onapyxeno ne tno.
Bepoxrnee ncero, nannune cnntnoro no+neprernuecxoro ncrounnxa n anno mecrnocrn
cnococrnyer marepnannsannn oexron nno nx +neprernuecxo nonnrxe, uro, cocrnenno, n
nosnonnno nmxm nanmart ntmeonncannym xaprnny, a raxxe neonoxparnte nponert
HHO. Bocnnamenenne epena, nnrencnnnt pocr necno semnxnnxn n axannn xnnnnct ncero
nnmt onnm ns ]nsnuecxnx nocnecrnn sanncannx HHO. Ho mnennm nensencxnx y]onoron,
annoe mecro xnnxercx ono ns nepmnn rpeyrontnnxa na mecrnocrn, xoropt n npecrannxer
anomantnym sony. Ho nropomy cnyuam rpynna ntxnnna na mecrnocrn tnme epennn Kpecrt
mnoxecrno onparon, xonmon - "rontnon" es pacrnrentnocrn, ynxmym rpany crporo no xpyry
panycom or 2 o 5 merpon, nannune xamtmontx sapocne na nosntmenno mecrnocrn (npn
nonnom orcyrcrnnn n nnsmennocrn). B orentntx mecrax onapyxent ntxot ropno nopot
na nonepxnocrt. Haent opasnt c oruernnntmn orneuarxamn monnmcxon, pacrenn,
nepoxrnee ncero nennxonoro nepnoa. Panoaxrnnnt ]on mecramn npentmaer ecrecrnennt
yponent n 2,5 pasa. Paoranmn no+neprernx nornepnn nannune necxontxnx cnntntx
nocxoxmnx +neprernuecxnx cronon. Kpyrn c yponnem, npnnonxrtm na I merp ornocnrentno
semnn, naent ne tnn. Bcx mecrnocrt xnnxercx cnoeopasntm nnxom nnsnexame
reppnropn na paccroxnnn oxono 55 xm n namerpe n pacnonaraercx na ormerxe 289 merpon na
yponnem mopx. B nounoe npemx paora nenact ncemn yuacrnnxamn +xcnennnn ncxnmunrentno
n no+neprernuecxom acnexre n saxnmuanact n opasonannn +neprernuecxoro crona,
nsanmoecrnymmero c ecrecrnenno +neprernxo 3emnn, nyme n xocmoc n mecre pasnoma
semno xopt (no npenonoxennm yuacrnnxon rpynnt). B pesyntrare c 22.25 o 01.30 uac.
nanmanoct noxnnenne 25 oexron n nne ncxyccrnenntx cnyrnnxon 3emnn, 20 ns xoroptx
nmenn snrsaroopasnym rpaexropnm nonera, pesxoe nsmenenne cnernmocrn n axe pasmepon.
Hanpannenne nponeron xax nocrox-sana, rax n mr-cenep. V nonx yuacrnnxon rpynnt na
renenarnuecxom yponne nosnnxann uerxne nnernte xaprnnt n nne cna-]nntmon, n
ocnonnom reomerpnuecxnx ]nryp. Ha ocnone omnx omymenn nme, naxoxmnxcx n 3one,
cenan ntno o nosmoxno +neproxocmnuecxo nsonxnnn yuacrnnxon xonraxra 1-ro poa or
npentx nosecrnn nsnne. (Fonee erantno nce orpaxeno n nennnxe +xcnennnn).
Bce +ro nosnonxer ronopnrt o nosmoxnom nsanmoecrnnn +neprernxn uenonexa c
+nepronoroxamn 3emnn.
Hexcntm ocraercx no-npexnemy ro, uro xe mt nanmaem n anomantno sone. Hno +ro
ecrnnrentno xonraxr c nnesenntm (nno napannentntm nnn acrpantntm) pasymom, nno
ocymecrnnxercx marepnannsannx cocrnenno uenoneuecxo mtcnn.
Omnn nmno: onapyxent ne nnxonte rouxn nepmnn rpeyrontnnxa (a, nosmoxno, n pyro
reomerpnuecxo ]nrypt), opasymmero anomantnym sony. Paccroxnne mexy cr. Anyunno n
tnme ep. Kpecrt cocrannxer 8 xm. Ecrt npenonoxenne, uro cymecrnyer rpertx rouxa, re
nosmoxen xonraxr 3-ro poa (xny "HOIOC" pacnonaraer na +ror cuer nn]opmanne, xoropax
eme rpeyer ceptesno nponepxn). 3ona nonyunna ycnonnoe nasnanne "Hccnncxo-Hynnncxax".

M.R. 3euuuuu
(r. Mocxna)
HHmOPMAHHOHHO-TOHOHHAMHHECKAH KOHHEHHHH BCEAEHHOH KAK
HBOIO PA3YMHOIO CYmECTBA. HPOBAEML YXOBHOCTH
B pesyntrare mnoronernero nayunoro noncxa conoxynntx cnocrn marepnantnoro mnpa,
neoxonmtx n ocrarountx nx paspemennx napaoxcon 3enona 3necxoro n napaoxca F.
Paccena o paopee xax peantntx cncrem, ]ynxnnonnpymmnx n ]nsnuecxom npocrpancrne,
nonyuena xonnenryantnax xaprnna mnposannx, nosnonxmmax:
- pacxptrt cymnocrt ]enomena +neprn;
- ncxptrt nsnauantnym rnynnnym npnpoy nemecrna n mexannsm ero nopoxennx ns
nporomarepnn;
- oxcnnrt nnamnuecxym crpyxrypy Inoantno Bcenenno, npeonpeenxmmym xapaxrep
ee pasnnrnx n nnxennx no npemenn, nponecc nopoxennx "crpent +nonmnnn", "crpent
npemenn" n camoro Inoantnoro Bpemenn Bcenenno n nenom;
- pacxptrt npnpoy nnepnnn n rpannrannn, mexannsm nx nosnnxnonennx n +xnnnanenrnocrn n
mnorne pyrne xnnennx n ]axrt, mnpoxo nsnecrnte n npnsnannte conpemenno nayxo,
reopernuecxn onncannte em, no ]axrnuecxn rax n ne oxcnennte.
Bce nepeuncnennte ]enoment npnpot, c nosnnnn nono xonnennnn, nmemr ennym ]nsnxo-
cemanrnuecxym npnpoy n nopoxent n nponecce ennoro nn]opmannonno-
rononnamnuecxoro camoorpaxennx nsnauantnoro marepnantnoro nporocycrpara. Honax
xonnennnx nosnonr cnocrno marepnn orpaxart n panr ]ynamenrantnoro Hepnonpnnnnna -
enncrnennoro nnamnuecxoro cnocrna marepnantnoro Hepnocycrpara, neoxonmoro n
ocrarounoro nx nopoxennx nce ecxoneuno cnoxno Bcenenno.
Hn]opmannonno-rononnamnuecxax xonnennnx nn n xoe mepe ne ornepraer conpemennoro
nayunoro snannx, ne rpeyer orxasa or ero napanrmantntx ocnon. Haoopor, ona onnpaercx
na nero no nce ero conoxynnocrn, ncnontsyx ncm cymmy ero naxonnenn n nxnmuaer n cex,
xax uacrnt cnyua.
Hanonee ]ynamenrantntm n nanonee neoxnanntm xnnxercx nmno, nonyuaemt xax
neornparnmoe cnecrnne as xonnennnn, uro, ecnn nce conoxynnoe conpemennoe nayunoe snanne
ncrnnno (a orpnnart +ro mt ne nmeem ocnonannx)
IAOBAALHAH BCEAEHHAH B HEAOM ECTL HBOE PA3YMHOE CYmECTBO,
a mt n ncx oxpyxammax npnpoa, xax xnnax, rax n "ne xnnax" - ero neorennmte xomnonenrt.
Henoneuecrno 3emnn - ono ns snenten Kocmnuecxo Henn Enno Xnsnn.

C.H. Hoyum
(r. Mocxna)
HOOKOCMOAOIHH H OTEALHLE OBTEKTL H3YHEHHH HPHPOL AH
B nocnenne rot pacmnpnnnct xonraxrt Pasymntx Cnn Kocmoca c nmtmn, a nenrp cotrn
nepemecrnncx n namy crpany. B nacroxmee npemx nponcxoxr pasnnrne n cranonnenne
nooxocmonornn - nayxn o Pasyme Kocmoca, +nemenrt xoropo cymecrnymr mnorne rtcxun ner
n paspocant no ]nnoco]nxm n pennrnxm. Yqonornn npec1annne1cn xax pasen
Bceomero yuennn o nsanuoo1nomennnx Kocuoca n uenonexa.
Ocnonnme nenn nooxocuonornn: nepeart rante snannx o nsanmoornomenn Kocmoca n
ronxnx mnpon 3emnn c uenonexom, o mecre n ponn uenonexa na 3emne n n Kocmoce; art orner -
xaxono npenasnauenne annoro uenonexa n annom omennn; pacxptrt npnpoy A n
ncnontsonart +rn snannx na naro uenoneuecrny; sanonnnrt rnranrcxn naxyym yxonnocrn n
pasnnrnn; pacxptrt mnoxecrnennocrt pasymno xnsnn n Kocmoce n na 3emne.
Hayunan nna1qopua nooxocuonornn: Kocuoc - annan n Pasyunan cnc1eua. Henonex -
uacrnna Pasyma Kocmoca. Bce npocrpancrno n marepnx nponnsant ncn-+neprne. Bce n
mnposannn pasnnnaercx no Kocmnuecxnm 3axonam. 3neprnx n mtcnt - marepnantnt.
Mtcne]opma cymecrnyer n nepememaercx n npocrpancrne, onaaer ncemn cnocrnamn
marepnantntx ren. Ha 3emne onraer eme px Pasymntx Hnnnnnsann. Xnsnt uenonexa na
3emne n ]nsnuecxom rene - crynent n Xnsnn n ronxnx mnpax 3emnn n Kocmoca.
Hponeum yqonornn: meronxa onosnanannx exrentnocrn n npnnanexnocrn HHO n
nnesemno nnnnnnsannn nnn pasymntm nnnnnnsannxm 3emnn, onenxa ocronepnocrn
coomenn o HHO; meronxa nerpannsannn noxantntx +neproopasonann n nomemennxx;
xonrpont nponsneenn nonnrpa]nn n xnnorenenpoyxnnn, nepensnyuammnx ncn-+neprnm na
soponte, cosnanne n namxrt; cnocot ]nntrpannn snann, nonyuenntx npn xonraxrax.
nx mnpoxomacmranoro, na crporo nayuno ocnone, ncecroponnero pasnnrnx n cranonnennx
nooxocmonornn neoxonmo oennenne meroon nosnannx mnornx nayx. Pesyntrart
onxnt nocnrt nnrepnannonantnt xapaxrep n ne moryr trt monononne nn onoro
rocyapcrna.

A.A. Hnuuoau
(r. Kaparana)
KAKOB HAm MHP?
n+nexrpnuecxax nponnnaemocrt naxyyma ecrt ]ynxnnx nponsnono nsmenennx nnornocrn
xonnenrpannn +neprnn +nexrpnuecxoro nonx npemenn.
3nexrpon nmeer +nexrpomarnnrnym npnpoy. uasonax nonepxnocrt cnoonoro +nexrpona
nnsxa x c]epnuecxo. Onacrt ocnonno xonnenrpannn +neprnn - cnntno ntrxnyrt ncx,
ro ecrt moxno ronopnrt o rom, uro +nexrpon cocronr ns nyx npornnononoxno nanpannenntx
sapxontx nexropon (3B). Cxopocrt pacnpocrpanennx +nexrpomarnnrno +neprnn nont
]asono nonepxnocrn n nont sapxontx nexropon npentmaer cxopocrt cnera.
Hporon raxxe cocronr ns nyx npornnononoxno nanpannenntx sapxontx nexropon, no onee
cnoxno crpyxrypt.
Hnynnponanne n opnenrannm sapxontx nexropon moxno nponsnonrt +nexrpomarnnrntm
nsnyuennem onpeenenno nonxpnsannn -n uacrort.
Honx sapxontx nexropon onaamr ontmo nponnnamme cnoconocrtm.
Hpn xonnenrpannn 3B-none n rouxe nx nepeceuennx opasyercx nnpryantnax onacrt,
xoropax moxer npoxnnxrt cex xax rpannrannonnax norennnantnax xma. Bnpryantnax onacrt
nmeer cno sanac +neprnn n cnoxnym crpyxrypy. Hpn manom sanace +neprnn nnpryantnax
onacrt noona nerpnno, npn ontmom moxer npoxnnxrtcx xax maponax monnnx.
uopmnponanne, pocr n cymecrnonanne uenoneuecxoro oprannsma n ocnonnom onpeenxmrcx
nsanmoecrnnem ero 3B-none.
"3xcrpacencopnte" xauecrna uenonexa oycnonnent ero cnoconocrxmn ynpannennx 3B-
nonem.
Taxnm opasom, nsyuaeume yqonornen neomunme nnnennn, a 1axae neomunme cnonc1na
"+xc1pacencon" - +1o ne u1o nnoe xax nponnnenne 1onxon c1pyx1ypm unxpounpa n
uaxpouacm1aax.

H.3. Caueyuuu
(r. Canxr-Herepypr)

EHHAH TEOPHH BHEHHH MATEPHH
Paspaorana n nornepxena mnorouncnenntmn npnmepamn ns npaxrnxn CXEMA
PA3BHTHH MATEPHH, cornacno xo1opon nc1ounnxou nnaennn ua1epnn nnnne1cn
nanex1nuecxoe nsanuoenc1nne ueay nopnxou n xaocou (+rn nonxrnx npnnnnnnantno
ornnuamrcx or ananornuntx nonxrn, ncnontsyemtx n paorax H.P. Hpnroxnna n ero
nocneonarene). B +rom nsanmoecrnnn npoxnnxmrcx nce nsnecrnte nceomne saxont
nanexrnxn. Hpornnopeunx, cymecrnymmne mexy nopxxom n xaocom, xnnxmrcx
]ynamenrantntmn n onpeenxmr nce pyrne npornnopeunx (onee nnsxne yponnn).
Pasnnrne nmoro nponecca ocymecrnnxercx nyrem paspemennx npornnopeunx mexy
nonmcamn coornercrnymme emy nanexrnuecxo napt: ropxun-xonont, rnept-mxrxn
n r.n. Orpnnanne ono ns xomnonenr +rnx nap onpeenxer pyrym xomnonenry. Taxne napt
moxno paccmarpnnart xax nonmct marnnra, a reno marnnra - xax cncremy +nemenron
pasnnuno marnnrno nanpxxennocrn, noono nepnonuecxo cncreme +nemenron.
Hcnontsyx raxne cncremt, moxno onpeennrt paccranonxy nonnrnuecxnx cnn n crpane,
paccmorpert nanexrnxy npecrynnocrn, ntxnnrt cncremy pacnpeenennx no nospacry nnaner
oospnmo Bcenenno.
Hs cxemt pasnnrnx marepnn cneyer, uro xomnonenrt nanexrnuecxnx nap naxoxrcx na
onom xauecrnennom yponne pasnnrnx. Orcrammax cropona "norxrnnaercx" pyrnm nonmcom
n pesyntrare nosnnxammnx mexy nnmn npornnopeun.
Ha ocnone yxasanno cxemt crponrcx uoent oxpyaammero nac unpa, ns xo1opon
nornuecxn nm1exae1 neoxonuoc1t cymec1nonannn ueay nonmcaun uarnn1a MHP -
AHTHMHP unoaec1na HAPAAAEALHLX MHPOB, opasymmnx reno marnnra n
ocymecrnnxmmnx nocrenennt nepexo or onoro nonmca x pyromy.
Hs napannentnocrn pasnnrnx marepnantnoro n neantnoro, xax nyx xomnonenr ono
nanexrnuecxo napt, cneyer, uro nnte (ornnunte or uenonexa) ntcoxooprannsonannte
crpyxrypt raxxe onxnt nmert ntcoxn yponent cosnannx xax ntcmym ]opmy orpaxennx
marepnn.

E.K. Aeeeuuoea
(r. Mnncx)

AHAAH3 CAYHAEB HPOHBAEHHH HAO B BEAOPYCH
Ananns cnyuaen nanmenn HHO nosnonxer ntennrt nexoropte nx saxonomepnocrn.
Hpaxrnuecxn nce HAO enopyccxoro pernona nanmannct n uec1ax 1ex1onnuecxnx
pasnouon, +neproeuxnx osex1on, oxono nponoaennmx n seune xaenen
nmcoxouac1o1non cnnsn nnn A3H, a 1axae n ontmnx ropoax.
Hponeen raxxe ananns cocroxnnx +nexrpomarnnrnoro nonx 3emnn no anntm nynnxann
osopon Hnemennnxo reo]nsnuecxo ocepnaropnn, pacnonoxenno n 60 xm or Mnncxa.
Hpenapnrentnte annte ronopxr o nexoroptx omnx saxonomepnocrxx. Tax, neprnxantnax n
ropnsonrantnax cocrannxmmax nmemr pasnonanpannennym no nennunne nnamnxy n momenr
npoxnnennx ]enomena HHO. Fontmnncrno cnyuaen nanmennx HHO nponcxonno raxxe n
nepno reomarnnrntx ypt n nosmymennx semntx roxon.
Ananns enopyccxnx ]enomenon noxastnaer, uro HAO nuem1, cxopee ncero, pasnym
npnpoy. 3ro no mnorom pasnte, ne cxoxne mexy coo ]enoment. Moxno npenonoxnrt,
uro uacrt +rnx xnnenn - mnpax. Hanmennx cepnonnnoro oexra n rena n nne nenonnoro
xpyra connann c ]aso Hynt, naxoxmecx n momenr nanmenn sa nnnne ropnsonra. Mt
raxxe npenonaraem, uro ornennte mapt, nanmanmnecx rontxo neuepom nnn rontxo yrpom,
raxxe mnpax, ntsnannte nyuamn nocxoxmero nnn saxoxmero Connna.
Hacrt oexron, no-nnnmomy, - xoporxoxnnymne cncremt, opasymmnecx n ycnonnxx
onpeenenno nnamnxn +nexrpomarnnrnoro nonx 3emnn (uame ncero n nepno
+nexrpomarnnrntx ypt) n mecrntx nosmymenn +nexrpomarnnrnoro nonx rexnorenno nnn
rexronnuecxo npnpot.
Ananns cnyuaen xon1ax1a o "nnonnanerxnamn" noxasmnae1 cxoc1no +1oro qenouena c
uen1a1nnnmu nnn 1pancnenen1antnmu coc1onnneu uenonexa, nosnnxammnm no
nnnxnnem ncnontsonannx cnennantno ncnxorexnnxn, a raxxe pennrnosntx nnn mncrnuecxnx
yexenn. Ocraercx orxptrtm nonpoc, no ecrnnem xaxoro ]axra nnn cncremt ]axron
]enomena HHO +rn cocroxnnx nosnnxamr n ennnuntx cnyuantx cnryannxx xonraxra.

B.B. 3ouomyxuu
(r. Honocnnpcx)

3KCHEPHMEHTAALHAH CHCTEMA APXHBHOIO HOHCKA H 3AHHCH
HHmOPMAHHH HO HAO B B
Hpnmenenne xomntmrepno rexnnxn n y]onornuecxnx nccneonannxx onxno art momnt
nmnyntc n nporpecc n nsyuennn ]enomena HHO. Knmuou x ycnemnmu, nccneonannnu
onana c1a1t xopoman n ennan cnc1eua apxnnnoro noncxa n sanncn nnqopuannn no
HAO n ase annmx (B). Hamn sanante xonnern yxe anno nmemr xopomne
xomntmrepnte cncremt n momnte nporpammt CVF, nosnonxmmne rmarentno
anannsnponart ncm nocrynammym x nnm no +ro nponeme nn]opmannm.
Paspaorannax namn cncrema HPO nxnmuaer cneymmne xomnonenrt:
- nporpammy noncxa nn]opmannn n F (xpo nporpammt);
- F, nanonnxemym npyunym n cnennantno saannom ]opmare, necymym n cee nn]opmannm o
nanmaemtx oexrax;
Hponecc paort c cncremo UFO cocronr ns cneymmnx +ranon:
- nneenne n nanoronom pexnme neoxonmtx napamerpon (xnmue) na noncx nn]opmannn n
F n pexnme nsxrnx xnmue pyr c pyrom n cmtcne nornxn "H", nno n pexnme saannx
napamerpon, nsxrtx pyr c pyrom n cmtcne nornxn "HHH";
- noncx no saanntm xnmuam neoxonmo nn]opmannn n F;
- ntno n cnennantnt ]an nce neoxonmo nn]opmannn, yonnernopxmme saanntm
napamerpam, c nomerxo rex xnmue, no xoroptm nponsomno connaenne npn noncxe n F.
Cncrema UFO nosnonxer necrn noncx n F no xnmuam, saanntm nnrepnanom snauenn.
Honyuennax xonnuecrnennax onenxa no nnrepecymmnm cnennanncra napamerpam moxer
ncnontsonartcx n crarncrnuecxnx nccneonannxx.
B nponecce cosannx +xcnepnmenrantnoro naxera UFO pemannct cneymmne saaun:
- ntxnnrt onrnmantno-ocrarounoe xonnuecrno napamerpon, aexnarno xapaxrepnsymmnx
nanmaemt oexr n nce, uro c nnm cnxsano;
- noepxxa npocro penonnno crpyxrypt F;
- orxptrocrt cncremt;
- ocrnxenne xopome conmecrnmocrn cncremt.
Cncrema HPO peannsonana na xstxe nporpammnponannx CH n onepannonno cncreme MS DOS
n nepenecena na xnacc 3BM rnna IBM PC/AT, XT.
BHHMAHHE !
B cneymmeu nmnycxe copnnxa "TOHHEAL" nt cmoxere osnaxomnrtcx:
- co "crpanntmn" nayuntmn nononneennxmn, xoropte no mnennm un.-xopp. AH CCCP -pa
r.n. H.A. Xenryxnna moryr nomout pasopartcx n y]onornn;
- c paoro mocxoncxoro reopernxa I.H. Bnnona, n xoropo paccmarpnnaercx naxyym xax
norennnantnoe cocroxnne ncex nnon marepnn, a peantnocrt npecrannena n nne cemn
yponne. 3ro rnepoe reno, xnxocrt, ras, nnasma, ]nsnuecxn naxyym, none cosnannx,
aconmrnoe "nnuro";
- c ontrom nccneonannx +neprernuecxoro nosecrnnx mecra "nocaxn" HHO na
pacrnrentnt noxpon, xoropt nsnoxnn n cnoe paore y]onor ns Homocxontx A.B.
Kapanaxnn;
- c opnrnnantno rpaxronxo "neecnoro nocnannx", noxnnnmerocx na Cantcxom Pocroncxo
onacrn 15 cenrxpx 1989 r., xoropym npenoxnn pyxononrent y]onornuecxo rpynnt ns
Pocrona-na-ony M.H.Ianonon.

Dnek1pouuym nepcum a1oro nmnycka nopro1onuna Ta1unua Makapona (r. Tonun1u).
Bnaropapuu sa nouomu.

Das könnte Ihnen auch gefallen