Beruflich Dokumente
Kultur Dokumente
1. Erster Hauptsatz.......................................................................................................................................2
1.1 Geschlossenes System............................................................................................................................2
1.2 Offenes System.......................................................................................................................................2
2. Zweiter Hauptsatz....................................................................................................................................3
2.1 Entropieänderung bei idealen Gasen.....................................................................................................3
3. Zustandsänderung idealer Gase...............................................................................................................4
3.1 Isochor....................................................................................................................................................4
3.2 Isobar......................................................................................................................................................4
3.3 Isotherm.................................................................................................................................................5
3.4 Isentrop..................................................................................................................................................5
3.5 polytrope Zustandsänderung..................................................................................................................6
4. Kreisprozesse............................................................................................................................................6
4.1 Rechtsläufiger Kreisprozess....................................................................................................................6
4.2 Linksläufiger Kreisprozess.......................................................................................................................6
4.3 Kreisprozesse mit idealen Gasen............................................................................................................7
4.3.1 Carnot-Prozess.................................................................................................................................7
4.3.2 Einfacher Joul-Prozess.....................................................................................................................7
4.3.3 Joul-Prozess mit regenerativem Wärmerückgewinn.......................................................................8
4.3.4 Wirklicher Gasturbinenprozess........................................................................................................8
5. Vergleichsprozesse von Verbrennungsmotoren...........................................................................................9
5.1 Seiliger-Prozess.....................................................................................................................................10
5.2 Otto-Prozess.........................................................................................................................................11
5.3 Diesel-Prozess.......................................................................................................................................11
5.4 Verluste in Verbrennungsmotoren.......................................................................................................12
6. Zustandseigenschaften und Zustandsänderungen mehrphasiger Systeme................................................12
7. Kreisprozesse mit Phasenänderung............................................................................................................13
7.1 Clausius-Rankine-Prozess.....................................................................................................................13
7.2 Vergleichsprozess von Kompressionskälteanlagen...............................................................................14
8. Feuchte Luft Gemisch aus trockener Luft und Wasser................................................................................14
9 Mollier-h,x-Diagramm.................................................................................................................................15
9.1 Zustandsänderungen feuchter Luft.......................................................................................................16
10. Tabellen....................................................................................................................................................17
1
J
0°C =273,15 K; 1 Bar=105 Pa; Spez. Gaskonstante R L=287,1 (luft) [R]=
kg ∙ K
J
kg ∙ K
2
c
Energie E=E pot + Ekin +U =m∙(g ∙ z+ +u) [J]
2
N
F= p ∙ A [p]=
m2
Nutzen
Wirkungsgrad η=
Aufwand
m ṁ
p= =¿
V V̇
V
Spezifisches Volumen(/Dichte/Arbeit…) v=
m
Enthalpie H=U + p ∙ V
p ∙ v=R ∙T p ∙ V =m∙ R ∙ T
W
P= =Ẇ
t
1. Erster Hauptsatz
1.1 Geschlossenes System
U 2−U 1=m∙ c v ( T 2 −T 1 ) u2−u 1=c v ( T 2 −T 1 )
1
Ẇ 12 + Q̇12=ṁ∙ g ( z 2−z 1 )+ ṁ ( c2 −c 1) + U̇ 2−U̇ 1
2 2
U̇ 2−U̇ 1=∆ innere Energie
2
Bei ruhendem System(U & E pot =konst):W 12 +Q12=U 2−U 1
1.2 Offenes System
H 2−H 1=m∙ c p ( T 2−T 1 ) ; h2 −h1=c p ( T 2−T 1) ; H=U + pV H=freie Enthalpie
J
Bei Wasser c p=c w =c v =4,19
kg ∙ K
1
W t ,12+ Q12=H 2−H 1 +m∙ g ( z 2−z 1) + m ( c2−c 1)
2 2
[J]
2
2
w t , 12+q 12=h2−h1+ g ( z 2−z 1 ) +
1 2 2
( c −c )
2 2 1 [ ]
J
kg
1
W ˙t ,12+ Q̇12= Ḣ 2− Ḣ 1 + ṁ∙ g ( z 2−z 1) + ṁ ( c22−c 21)
2 []
J
s
U 2 +U 1=Q12 +W t ,12+ p 1 ∙ V 1− p2 ∙ V 2
2. Zweiter Hauptsatz
dQ dU + p ∙ dV dH−V ∙ dp
Definitionsgleichung der Entropie: dS= = =
T T T
dQ=TdS; Mit dQ Wärmemenge das über Systemgrenze zu- bzw. abgeführt wurde
& Verlustwärme
Geschlossenes System: dQ+ dW =dU
Offenes System: dQ + d W t =dH
dQ d W R
Entropieänderung eines Systems: dS=d Sa +d S i= +
T T
2.1 Entropieänderung bei idealen Gasen
cp
Isentropenexponent k = gibt Verhältnis der Wärmekapazitäten an; k=1,4 für Luft
cv
1 k
c v= ∙ R=konst c p= ∙ R=konst c v und c p sind temp.unabhängig
k −1 k −1
3
J
Bei Wasser c p=c w =c v =4,19
kg ∙ K
Cp
k=
cv
3.1 Isochor: v1 =v 2
p1 p2
= W 12=0
T1 T2
q 12 =c V ( T 2 −T 1 ) Q 12=m c v (T 2−T 1)
4
3.3 Isotherm: T 1=T 2 u2−u 1=0
p1 ∙ v 1=p 2 ∙ v 2 =konst
s2−s 1=R∙ ln
( )
p1
p2
=R ∙ ln
v1
v2 ( )
S 2−S1=mR ∙ ln
P1
P2 ( )
=mR ∙ ln
V2
V1 ( )
w 12=wt ,12=−q12=− p1 V 1 ln
( )
p1
p2 ( ) p
p2
p
p2 ( ) ( )
v
=− p2 V 2 ln 1 =R ∙T ∙ ln 1 =R∙ T ∙ ln 2
v1
( )
V
¿ m∙ R ∙T ∙ ln 2 =−T ∙ ( s2−s 1 )
V1
W 12=W t ,12=−Q 12
mRT = p 1 V 1= p2 V 2
( ) ( ) ()
k−1 k −1
T1 v2 p1 k 1 k−1
= = =
T2 v1 p2 ε
5
k k
p1 ∙ v 1 = p2 ∙ v 2
(( ) )
k−1
1 p2 k
w 12=c v ( T 2−T 1 ) W 12=m c v ( T 2−T 1 )= pV −1
k −1 1 1 p1
w t , 12=k ∙W 12
Polytropenexponent
( ) ( )
n−1 n−1
T1 v2 p1 n
= =
T2 v1 p2
(( ) )
n−1
1 p2 n
w 12=n ∙ wt ,12= p v −1
n−1 1 1 p1
n−k
q 12 =u2−u1−w12=c v ∙ ( T −T 1 )
n−1 2
|wexp|> wkomp
q zu >¿ q ab∨¿
T zu >T ab
Nutzen |w|
Wirkungsgrad η= = =1−¿ qab ∨ ¿ ¿
Aufwand q zu q zu
6
4.2 Linksläufiger Kreisprozess w >0
|wexp|< wkomp
q zu <¿ q ab∨¿
T zu <T ab
|w|=|q ab|−q zu
q zu q zu
Leistungszahl Kältemaschiene ϵ EK = = =ϵ −1
w |qab|−q zu ℘
|q ab| |q ab| w +q zu
Leistungszahl Wärmepumpe:ε ℘= = = =1−ε K
w |qab|−q zu |qab|−q zu
4.3 Kreisprozesse mit idealen Gasen
4.3.1 Carnot-Prozess
∆ s=R ∙ ln
( )
p2
p3
w=c v ( ∆ T )
7
4.3.2 Einfacher Joul-Prozess
|q ab|
( )
k−1
T ab T1 p1 k
ηrev =1− =1− =1− =1−
T zu q zu T2 p2
8
|Ẇ t ,i|
Innerer Wirkungsgrad ηi =
Q̇zu
Ẇ t ,i h −h T −T 3
Gütegrad ηG = = 4 3= 4
Ẇ t , rev h4 is −h3 T 4 is −T 3
Ẇ t , eff
Mechanischer Wirkungsgrad ηmech =
Ẇ t ,i
|Ẇ t , rev|
Effektiver Wirkungsgrad ηeff =¿ Ẇ t ,eff ∨ ¿ =ηi ∙ ηmech =ηG ∙ ηmech ∙ ¿
Q̇ zu Q̇ zu
|Ẇ t ,rev|
Reversibler Wirkungsgrad ηrev =
Q̇ zu
wt ,eff w t , eff
ηmech = ; ηeff = =ηG ∙ ηmech
wt,i wt ,rev
V Zyl ∙ n m∙ n
ṁ= = v1 : spez.
2 ∙ v1 2
Volumen im
Ansaugzustand
Vereinfachungen bei Verbrennungsmotoren:
- Das Arbeitsgas soll den Zylinder nicht verlassen
- Die Verbrennung wird durch eine Wärmezufuhr von außen simuliert
- Der Ladungswechsel wird durch eine Wärmeabfuhr nach außen ersetzt
q zu =c v ∙ ( T 3 −T 2 ) + c p ∙(T 4 −T 3 )
|qab| ¿
ηrev =1− =1−¿ c v ∙ ( T 5−T 1 ) ∨ ¿
q zu c v ∙ ( T 3−T 2 ) + c p ∙(T 4 −T 3 )
( )
1
v1 T 2 k−1
Verdichtungsverhältnis: ε = =
v2 T 1
10
v4 T 4
Einspritzverhältnis: τ = =
v3 T 3
p3 T 3
Druckverhältnis der Wärmezufuhr ς= =
p2 T 2
Temperaturverhältnis:
1 T1 v1
Reversibler Wirkungsgrad ηrev =1− =1− mit ε =
ε
k−1
T2 v2
5.3 Diesel-Prozess
mit ε = v 1
k
τ −1
ηrev =1− k−1
k ∙ ε ∙(τ −1) v2
Ẇ eff
Mechanischer Wirkungsgrad ηmech =
Ẇ i
Ẇ i
Gütegrad ηG =
Ẇ rev
|Ẇ eff|
Effektiver Wirkungsgrad ηeff = =ηrev ⋅ηG ⋅η mech=η i ⋅ηmech
Q̇ zu
12
''
m
Dampfgehalt x= ' ''
m +m
1
Mit Korrekturterme a=3 ∙ p k ∙ v 2k ; d= ∙ v k
3
p2= p3 ; 4 is=¿gerade Linie runter -> s3=s 4 is vgl. 6. s x =s' + x ∙ ( s' ' −s' ) → x →h x …. → h4 is
13
Reversibler Wirkungsgrad bei Berücksichtigung der Pumparbeit:
|w t| h 4−h1
ηrev = =1−
q zu h3−h 2
|w t| h3−h4 T
ηrev = = =1− ab
q zu h 3−h2 T zu
|Ẇ t ,i|
Innerer Wirkungsgrad ηi =
Q̇zu
Ẇ t ,i
Gütegrad ηG =
Ẇ t , rev
Ẇ t , eff
Mechanischer Wirkungsgrad ηmech =
Ẇ t ,i
|Ẇ t ,eff|
Effektiver Wirkungsgrad ηeff = =ηrev ∙ ηG ∙ ηmerch=ηi ∙ ηmerch
Q̇ zu
|q ab| q zu +w t
Leistungsziffer Wärmepumpe ε ℘= = =ε K + 1 Gütegrad Verdichter (Verluste)
wt wt
wt ,rev h2 is −h 1
ηG = =
wt ,i h2−h1
Gesamtdruck p= p D + p L
mH 0 mD +mw +m E
Wassergehalt x= 2
= =x D + x w + x E
mL mL
x
Sättigungsgrad Ψ = x s=gerade gesättigte feuchte Luft
xs
0,622
Partialdruck der trockenen Luft p L= ∙p
0,622+ x D
xD
Partialdruck des Wasserdampfes p D= ∙p
0,622+ x D
m L +m D p 1 1 pD
Dichte der ungesättigten feuchten Luft ρ= =ρL + ρ D= −( − )∙
V R L ∙T RL RD T
15
mL pL
Dichte trockene Luft ρ L= =
V RL ∙ T
mD pD
Dichte Wasserdampf ρ D= =
V R D ∙T
h1 +x =c p , L ∙ ϑ + x S ∙ ( c p , D ∙ϑ +r Verd ) +( x −x s) ∙ cW ∙ ϑ
16
9 Mollier-h,x-Diagramm
( )
Bereich der ungsättigten bzw. max gesättigte Luft ( x ≤ x s ) :
∂ h 1+x
=c ∙ ϑ +r Verd
∂ x ϑ p, D
Für ϑ =0 ° : (
∂x )
∂h
1+ x
=0
ϑ=0 ° C
17
x M =¿Mischpunkt
¿ [ ]
m L, 2 kg
m L, 1 kg
18
10. Tabellen
19
20
21
22
23