Beruflich Dokumente
Kultur Dokumente
Technische Mechanik
HTWK Leipzig
Fakultät Maschinenbau und Energietechnik
Prof. Dr.-Ing. A. Bucher
Prof. Dr.-Ing. C. Klöhn
28.10.2014
1
y
1
y
z
Im Raum
z
In der Ebene
x
Schnittgrößen
My
N(x)
x
positives Schnittufer
Qy
M(x)
Mz
Qz
N
M(x)
Mx
N(x)
2
Q
Mx
negatives Schnittufer
N
Qz
Mz
Q
y
Qy
My
2 Zug und Druck in Stäben
Normalspannung
N (x)
σx =
A(x)
Verschiebungs-Verzerrungs-Beziehung
dux
εx =
dx
σx (x)
εx = + α∆T (x)
E
3
3 Mehrachsige Belastungszustände
Spannungstransformation
τ ξη σξ
ση
ξ
η
σ2
2
ϕ σ1
σy 1
τ xy
y ϕ
0
x σx
1 1
σξ = (σx + σy ) + (σx − σy ) cos 2ϕ + τxy sin 2ϕ
2 2
1 1
ση = (σx + σy ) − (σx − σy ) cos 2ϕ − τxy sin 2ϕ
2 2
1
τξη = − (σx − σy ) sin 2ϕ + τxy cos 2ϕ
2
Transformation von Verzerrungen erfolgt analog: σ i → εi
τij → 12 γij = εij
Hauptspannungen s 2
1 σx − σy 2
σ1,2 = (σx + σy ) ± + τxy
2 2
Richtungswinkel der 1-Achse
τxy
tan ϕ0 =
σx − σ2
4
Verschiebungs-Verzerrungs-Beziehungen
∂ux
εx =
∂x
∂uy
εy =
∂y
∂uz
εz =
∂z
∂ux ∂uy
γxy = 2εxy = +
∂y ∂x
∂uy ∂uz
γyz = 2εyz = +
∂z ∂y
∂uz ∂ux
γzx = 2εzx = +
∂x ∂z
Zusammenhang E, ν und G
E
G=
2(1 + ν)
σ = Eε bzw. ε = E −1 σ
mit
σ = [σx , σy , σz , τxy , τyz , τzx ]T
ε = [εx , εy , εz , γxy , γyz , γzx ]T
1−ν
ν ν 0 0 0
ν 1−ν ν 0 0 0
E ν ν 1−ν 0 0 0
E = 1
(1 + ν)(1 − 2ν) 0 0 0 2 (1 − 2ν) 0 0
1
0 0 0 0 2 (1 − 2ν) 0
1
0 0 0 0 0 2 (1 − 2ν)
5
bzw.
1 −ν −ν
0 0 0
−ν 1 −ν 0 0 0
1 −ν −ν 1 0 0 0
E −1
=
E 0 0 0 2(1 + ν) 0 0
0 0 0 0 2(1 + ν) 0
0 0 0 0 0 2(1 + ν)
1 E E
εx = [σx − νσy ] + α∆T σx = (εx + νεy ) − α∆T
E 1 − ν2 1−ν
1 E E
εy = [σy − νσx ] + α∆T σy = (εy + νεx ) − α∆T
E 1 − ν2 1−ν
ν
εz = − [σx + σy ] + α∆T
E
τxy
γxy = τxy = Gγxy
G
1+ν E E
εx = [(1−ν)σx − νσy ] + (1+ν)α∆T σx = [(1−ν)εx + νεy ] − α∆T
E (1+ν)(1−2ν) 1−2ν
1+ν E E
εy = [(1−ν)σy − νσx ] + (1+ν)α∆T σy = [(1−ν)εy + νεx ] − α∆T
E (1+ν)(1−2ν) 1−2ν
E E
σz = [ν(εx + εy )] − α∆T
(1+ν)(1−2ν) 1−2ν
τxy
γxy = τxy = Gγxy
G
6
4 Flächenträgheitsmomente (FTM)
Axiale Flächenträgheitsmomente
Z
Iyy = z 2 dA
A
Z
Izz = y 2 dA
A
Hauptträgheitsmomente
s 2
1 Iyy − Izz 2
I1,2 = (Iyy + Izz ) ± + Iyz
2 2
Satz von Steiner (Transformation der FTM zwischen Schwerpunkt- und allgemeinen Achsen)
7
FTM bei bekannten Teilflächen
n
X
Iyy = (Iyy i + zsi 2 Ai )
i=1
n
X
Izz = (Izz i + ysi 2 Ai )
i=1
n
X
Iyz = (Iyz i − ysi zsi Ai )
i=1
mit
ysi = ȳsi − ȳs und zsi = z̄si − z̄s
z
z
ysi
S1
y
S
zsi
Si
8
- Flächenträgheitsmomente einiger Flächen
(second moments of area for some examples)
,. ..
bh3 b3 h bh3 b3h 2 2
.....
h . S·l>:::: .. o --b h
.: y 12 12 3 3 4
~
b y
hl h. I:-::-:s~ bh3
-
b3h b2h2 bh3 b3h 2 2
--b h
Y
I
-Y 36 36 72 12 12 24
"v
b
Zi i z
z,z (R4-r4)
1yy= 8 (2atsin2a)
(R4-r4) .
y I zz = I zz = 8 (2 a - sm2a )
o y _ 2 (R3-r3) sina
Viertelkreis: 2 a = 1\/2 r = 0 J
Zs = :3 (RLr2) a
Halbkreis: 2 a = 1\ r = 0 I
Sonderfall Kreisring:
Z I yy = I zz = "41\ (4R - r 4 ) J 1yz = 0
= ~ (D4_ d4)
dm
für (h/dm)2« 1: 1yy = 1zz = ~ dJ h
1,'-.".
2 -19 105033
9
5 Biegung
My (x)
σx = z
Iyy
y
x
N
My
z
N (x) My (x)
Qz σx = + z
A(x) Iyy
10
Biegelinien und -winkel
1 u(x) =
3
FI [ 3
3EI 1 - 2:
(X)I + 2:1 er]
I UA =
1 FI3
"3 EI
UA U
!{JA~ I
~" u'(x) =
2
FI [ -I
2EI + er]
I f/JA = 2:
1 FP
EI
MI2
::~
2 ~
A x u(x) = :~ [I - 2 (7) +(yr] UA = 2EI
;~"""fB u(x)
,
u(x)=6EI
2~~I
f/JA = "6
EI
1 ql3
EI
4 u(x) = --qOl4 [ 4 - 5 - + -
120EI
rx) er]
\ 1 I
1 qOl4
UA = 30 EI
~qo
:: U x I B
u'(x) = _0
3
q 1__ [
24EI
I + er]
_ I
1 qOl3
f/JA = 24 EI
5 u(x) = qOl4
120EI [ 11 - 15 e) er er] I + 5 I - I
11 QOl4
UA = 120 EI
(Xr er]
q~
1 QOl3
:: u x I ~B u , (x) = qOl3 [ -3 + 4
24EI I - I f/JA = "8 EI
x~ 1 F a2 b2
2
+ -b -- labJ I
-----
= -- [XI
- XI
F Fab
6 !{JAr"-,A XI X2 B A,cp ß u\(xd Uc = 31EI
----n
6EI I
.f ~ #; i'7
u,
a
UrnaxlC
U2 Uc
b
U2(X2) =
2
Fa b [h-X2
6EI
b-X2
-1- + -a-- -
(b-X2)3]
lab
Urnax = Uc I
3b
b + J 1+ b
3a
(a ;; b)
2 uc(l + b) ucCl + a)
= -- 1 + -I - -3xf ] ,
l , F ab [ f/JA= f/Jß =
u (Xl) 2ab 2ab
6EIl b ab
= =
I
Sonderfall a b 1/2:
2 3 (b - xd]
b [1
,
u2(X2) = --
Fa
- - -1 + 1 Fl3
6EIl a ab Urnax = Uc = 48 Ei
1 Fl2
f/JA = f/Jß = T6Ei
U, (x) = ql3
24EI er er]
[1- 6 I + 4 I
1 ql3
f/JA = f/Jß = 24 EI
8 = [e) er + er]
7 I - 10 I 3 I U ~
qol4
(Fl~)
u(x) qol4
360EI rnax ~ 153.323EI
!{JA~_ . U - B !{Jß
er + 7
T7TT
rnax
1
~
( Xo l f /{' (x) = qol3
360EI [ 7 - 30 I 15 C)4]
beix~xo ~ I
7 qol3 1 QOl3
f/JA = 360 JE' f/Jß = 45 EI
11
Nr. Lagerung und Belastung Funktionsverläufe spezielle Funktionswerte
1 Fl2a
9
Ul
max
= 9V3 EI
bei x] = ~l
1 Fla 1 Fla
({JA = 6E!' ({JB = 3E!
Fa2(a + I)
Ue = 3EI
Fa(3a + 21)
({Je = 6EI
10 Ue = ~~;[1-3(7) +2(7YJ
({JA = ~11[2-6(D+3GYJI
12
6 Querkraftschub
Qz (x)Sy (z)
y τxz (x, z) =
Iyy b(z)
Qz
z
Sy (z): statisches Moment der Restfläche A(z)
x
S
z
Sonderfall Rechteckquerschnitt
A(z) 2
2
b(z) Sy (z) = bh
8 1 − 4 z
h
R
Sy (s) = A(s) zdA = z(s)A(s)
R
Sz (s) = A(s) ydA = y(s)A(s)
Qz (x)Sy (s) Qy (x)Sz (s)
τs (x, s) = − 1 Iyy + Izz
h(s)
Schubmittelpunkt:
yT = − I1 0 s Sy (s) r? (s) ds
Rl
yy
zT = − I1 R ls
Sz (s) r? (s) ds
zz 0
13
7 Torsion
τ t (x,r)
Schubspannungsverteilung
M (x)
τt (x, r) = x r
r Ip
y ra
ri
Ip : polares Flächenmoment
Ip = 32π d4 − d4 = π r4 − r4
a i 2 a i
x
dx
ϕ(x)
ϕ(x=l)
l Mx
Drillung: ϑ(x)
dϕ(x) M (x)
ϑ(x) = = x
dx GIp
14
Dünnwandige geschlossene Querschnitte
Mx (x)
Randspannung τtmax =
lh2 /3
dϕ(x) M (x) 3Mx (x)
Drillung ϑ(x) = = x =
dx GIt Glh3
Iti = 13 li h3i
P P
Torsionsflächenmoment It =
i i
|Mx (x)|
Randschubspannungen τtRi = hi
It
15
8 Festigkeitshypothesen, Vergleichsspannungen
Hauptspannungshypothese
σv1 = σ1
r
Für Linientragwerke: σv1 =σ σ 2 + τ2
2+ 2
Hauptdehnungshypothese
σv2 = σ1 − ν (σ2 + σ3 )
r
Für Linientragwerke: σv1 σ
= (1 − ν) 2 + (1 + ν) σ 2 + τ2
2
Schubspannungshypothese
σv3 = max [|σ1 − σ2 | , |σ2 − σ3 | , |σ3 − σ1 |]
√
Für Linientragwerke: σv3 = σ 2 + 4τ 2
Gestaltänderungshypothese
r h i
σv4 = 12 (σx − σy )2 + (σy − σz )2 + (σz − σx )2 + 3 τxy
2 + τ 2 + τ2
yz zx
r h i
σv4 = 1
2 (σ1 − σ2 )2 + (σ2 − σ3 )2 + (σ3 − σ1 )2
√
Für Linientragwerke: σv4 = σ 2 + 3τ 2
16
9 Stabilität
Fk Fk Fk Fk
l k= 2l 1l ~
~ 0,7l 0,5l
Knicklast
2
FK = π EI
lk2
Schlankheitsgrad
q
λ = lk A I
Knickspannungsdiagramm
Elastisches Knicken – EULER
2
σK (λ) = π 2E
λ
17