qarTuli xalxuri zRaprebi

Georgian Fairy tales

daTvi da mela (2)

83

iyo da ara iyo ra, RvTis ukeTesi ra iqneboda, iyo erTi cbieri melakuda.
mela sul martoka dacunculebda da sarCos gaWirvebiT Soulobda. bolos,
Zalian rom gauWirda martos Tavis rCena, Tqva, erTi amxanagi Tu ar viSove, ise
araferi ar meSvelebao, da wavida amxanagis saZebnelad.
tyeSi daTvi dainaxa. daTunias erTi msxmoiare panta Camoebertya da mwife
nayofiT gamaZRari xis Ziras zantad goraobda. meliam ifiqra: `raRa sxva
veZebo, amaze Zliersa da saimedo megobars an sad viSovi, Tavsac dairCens da
mec maZRrad Seminaxavso~. _ mivida, miesalma da uTxra:
_ davZmobildeTo.
Tavis mxriv daTvsac gauxarda meliasTan amxanagoba, eSmakia da bevr
rameSi gamomadgebao, da uyoymanod daTanxmda. daZmobidldnen da daiwyes
erTad cxovreba. daTvs cxvrebi da Zroxebi mohqonda, melas msuqani dedlebi
da yvelafers tolad iyofdnen, xorcs Wamdnen, qons adnobdnen da sazamTrod
qvevrSi inaxavdnen, _ Zalian rom gagviWirdeba mere gamoviyenoTo.
ase galies zafxuli da Semodgoma. zamTris pirze saSovari SemoakldaT,
radgan xalxma cxvar-Zroxa da saqoneli Tbil gomurebSi gamoketa, xolo
roca kargad dazamTrda da Tovli Camoyara, mTlianad gamoeliaT.
daTvs ise rigad ar uWirda, Caiwyobda TaTebs pirSi, iwuwnida da SimSils
imiT iokebda. melias ki TaTebis wuwvna jiSad ar mosdgamda da kuWi
SimSiliT ewvoda. bolos veRar gauZlo SimSils da daTvs uTxra:
_ biZav, Sen TaTebs iwuwni, me ki SimSiliT suli mZvreba, modi qonian
qvevrs movxdi da cota suls movibruneb, xom Zmebi varT da ZmobaSi
Tanasworoba unda iyoso.
magram SimSilma da gaWirvebam daTvs Zmoba da Tanasworoba daaviwya da
mela mkacrad datuqsa:
_ xeli ar axlo, Torem migbegvav. mag qons, xom ici, vaiSavi dRisTvis
vinaxavo.
gajavrda melia, magram aba daTvs rasa gaubedavda, gunebaSi ki Tqva, _ Sen
Tu samagiero ar gadagixado, melakuda ar merqvaso.
zis melia bunagSi da fiqrobs, ra movigono iseTi, rom qoni sul me
damrCeso. ucbad adga, gamovarda karSi da xmamaRla daiZaxa:
_ ra iyo, kaco, ras meZaxiTo?! _ cota xans Seicada da isev daiZaxa:
_ kargiT, kargiT, Seval, biZas vkiTxav da Tu gamomiSvebs, wamovalo!
Sevida melia bunagSi da daTvma hkiTxa:
_ ra iyo, melia-kudagrZelia, ras geZaxdneno?
_ age qveviT, WalaSi rom mecxvarea, is amosula da naTliad mepatiJeba,
Svili mominaTleo da, ra vqna, wavide Tu arao?
_ wadi, kaco, wadi da cota ram naTlobis wili mec wamomiReo.
adga melia da gamovida karSi, ris naTloba, ranaTloba! miadga qoniT
savse qvevrs da napirebi mTlianad mouloka. gamoZRa lazaTianad, Sevida

1
 qarTuli xalxuri zRaprebi
Georgian Fairy tales

bunagSi xvneSiT da kuTxeSi wamowva.

_ ra hqeni, monaTle balRio? _ hkiTxa daTvma.
_ movnaTleo, _ miugo melam.
_ saxeli ra daarqveso?
_ Tavmolokilio.
_ me araferi wamomiReo?
_ aba. ras mogitandi, biZav, _ uTxra meliam, _ erTi kveri yveli hqondaT da
erTi kula Rvino. kula avakurkule, Cavakurkule, zed is yveli davayole da
wamovedio.
_ kargi, raki meti araferi hqondaT, raRa iqnebao, _ uTxra daTvma da kvlav
TaTebis wova ganagrZo.
gamaZRarma melam im Rames tkbilad daiZina, meore dRes ki isev gamovida
karSi da guSindeliviT daiZaxa:
_ ra iyo kaco, axla raRas meZaxiTo?! _ da cota xnis Semdeg daayola, _
aba Seval, biZas davekiTxebi da Tu gamomiSvebs, wamovalo!
Sevida Sin melia da daTvna hkiTxa:
_ axla vinRa iyo, an ras geZaxdao?
_ axla meRore meZaxis, kai xeli gqonia da bavSvi mec mominaTleo.
_ maSin wadi, raRas uyurebo, _ uTxra daTvma, _ oRond guSindeliviT ki ar
hqna, naTlobis wil-kerZi mec wamomiReo.
_ wamogiRebo, _ Sehpirda melia da gamovida. miadga qvrivs da qoni
naxevramde daiyvana. gamoZRa kargad, gadailoka ulvaSebi da dabrunda bunagSi.
_ ra hqeni, monaTle balRio? _ hkiTxa daTvma.
_ movnaTleo, _ miugo melam.
_ saxeli ra daarqveso?
_ Suawelao, _ miugo meliam.
_ naTlobis wili kidev ar momitaneo? _ gauwyra daTvi.
meliam Tavi moikatuna:
_ aba ras mogitandi, biZav, erTi Roris barkali hqondaT da erTi kula
Rvino, kula avakurkule, Cavakurkule, zed is barkali davayole da wamovedio.
daTvs Zalian ewyina, Roris barkalis xsenebaze xom mTlad pirwyali
moadga, magram araferi Tqva da isev TaTebis wova daiwyo. melia ki miwva
kuTxeSi da qoniT gamaZRarma yinCad daiZina.
meore dRes meliam SuadRemde inebivra, _ gawva gulaRma da aqeT-iqiT
igorava, xolo roca moSivda, isev karSi gamovida da xmamaRla daiZaxa:
_ ra gindaT, kaco, kidev raRas meZaxiTo?! _ cota xans iyuCa da kidev
daiZaxa:
_ kargi, Seval, biZas vkiTxav da Tu gamomiSvebs, wamovalo!
Sevida melia bunagSi da daTvma hkiTxa:
_ ra iyo, melia _ serefenia, kidev vin iyo, an raRas geZaxodao?
_ axla meZroxe amsula da isic bavSvis monaTvlas mTxovs, kargi xeli
gqonia da ginda Tu ara, Sen unda mominaTloo, da ras ityvi, wavide, Tu uari
SevuTvaloo?

2
 qarTuli xalxuri zRaprebi
Georgian Fairy tales

_ wadi, oRond Tu kidev xelcarieli moxvedi, Zalian mewyinebao, _ uTxra

daTvma.
_ Tuki iqneba, ratom ar wamoviRebo, _ daaimeda meliam da gamovida. mivida
qvevrTan, moxada Tavi da mTlianad amoloka. moiloka tuCebi da soroSi
Sevida.
_ ra hqeni, monaTle balRio? _ hkiTxa daTvma.
_ movnaTleo, _ miugo melam.
_ saxeli ra daarqviTo?
_ Zirmolokilao.
_ arc axla momitane rameo? _ hkiTxa daTvma.
meliam isev wuwuni daiwyo:
_ ras wamogiRebdi, biZav, roca TavisTvisac araferi hqondaT. erTi guda
erbo momitanes da erTi kula Rvino. kula avakurkule, Cavakurkule, zed is
erbo davayole da wamovedio.
_ kargi da xval meTviTon wavalo, _ Tqva daTvma.
_ keTili da patiosani, _ uTxra meliam, _ wadi, amdeni qeifi me mombezrda
kideco.
meliam xvrinva amouSva, daTvma ki Caiwyo pirSi TaTebi da mTeli Rame
burdRuniT wuwna.
gaTenda meore dRe. mela gamovida bunagis win da daiZaxa:
_ ra ginda, kaco, aRar unda momasvenoTo?! _ da cota xnis Semdeg daumata:
_ kargiT, aba, Seval Sin da gavigeb, biZa ras ityviso.
Sevida mela Sin da daTvma hkiTxa:
_ axla viRam dagiZaxao?
_ axla mejoge meZaxis, imasac bavSvi hyolia mosanaTlio, _ uTxra meliam.
_ axla TviTon wavalo, _ Tqva daTvma da zlazvniT wamodga. gamovida
karSi da Walisaken daeSva. meliasac swored es undoda, rom daTvi Sors
gaetyuebina da Tavisi namowmedari daefara. maSinve karSi gamovarda, mozida
nacari da amoWmul qvevrSi Cayara. mouswora pirebi, daafara isev sarqveli da
arxeinad wamowva.
daTvi ki Cavida WalaSi da pirdapir mejogis Tavlebs miadga. dainaxa
mejogem, egona, kvicis mosataceblad modiso, gamoitana kombali da miscxo da
miscxo gverdebSi. daTvma ris vaivaglaxiT daaRwia mejogis kombals Tavi da
nacem-nabegvi bunagisaken ZunZuliT wavida. Sevida Sig da xvneSiT kuTxeSi
daegdo.
_ getyoba, kai naTloba gqondaT, kargi naqeifari Canxaro, _ uTxra meliam.
_ ki, gvariani pativi mceso, _ Caiburtyuna daTvma. Sercxva da melas
simarTle ar gaumxila.
_ bavSvs ra daarqviTo? _ hkiTxa meliam.
_ gverdebCalewilio.
_ kargi saxeli dagirqmeviaTo, _ mouwona meliam da Tan daumata, _ amis
Semdeg rom dagviZaxeben, naTliad sul Sen iareo.
_ me naTlia-naTloba ar vici, _ uTxra daTvma, _ qeifma mada gamiRviZa,

3
 qarTuli xalxuri zRaprebi
Georgian Fairy tales

naTqvamia, mada WamaSi modiso. wamodi, Cvens qvevrs gadavxadoT da qoni

vWamoT, Torem metis moTmena aRar SemiZliao.
gamovidnen da mividnen qvevrTan. meliam gadaxada sarqveli da daTvss
uTxra:
_ oh, biZav, qons brke da obi mohkidebia da Tu ar gadavacaleT, gemos ver
Caatano.
_ rogor gadavacaloTo? _ hkiTxa daTvma.
_ rogor da, suli unda SevuberoTo.
_ mere, Seubere, raRas uyurebo?! _ gauwyra daTvi.
_ me jer TviTon ra var da Cemi Seberva raRa unda iyoso, _ uTxra meliam,
_ isev Sen Seubere, Ronieri xar da sulic meti gidgaso.
daaWyita daTvma Tvalebi da rac Zali da Rone hqonda Seubera, abuqda
nacari da sulerTianad TvalebSi Seeyara. daTvma metismeti simwrisagan
Rmuili gaaba da Tvalebis sresa daiwyo, magram veraferi iSvela da isev
melias uTxra:
_ ra vqna axla, TvalebdaSretilma rogorRa viaroo?
_ eqimTan wagiyvan da mogarCenso, _ uTxra meliam.
_ brma var da rogor wamovideo? _ hkiTxa daTvma.
_ ai, rogor, _ uTxra meliam, _ waval da ayiros1 movitan, Sig kenWebs Cavyri,
gagiZRvebi win, davaCxaruneb daCxaruns gamohyevi. sadac swori da uSiSari gza
iqneba, getyvi: axti, daxti, bero biZav, aq xom didi veliao, da Senc sirbiliT
gamomekide, xolo sadac viwro da saxifaTo gza iqneba, iq getyvi: cokdi, cokdi,
bero biZav, aq maRali kldeniao, da Senc nela momyevio.
_ kargio, _ uTxra daTvma.
wavida melia, erT ezoSi ayiro gogra moi para da wamoiRo. Cayara Sig
kenWebi da gauZRva daTvs win. aCxarunebs gogras melia da mihyveba daTvi. gza
swori da kargia, magram melia malmale afrTxilebs:
_ cokdi, cokdi, bero biZav, aq maRali kldeniao.
da daTvic, nela, ceceb-cecebiT miabijebs, bolos miadgnen erT uSvelebel
kldes. meliam daagora kldeze kenWebiT savse ayiro da daTvs uTxra:
_ axti, daxti, bero biZav, aq xom didi veliao.
daTvic axta, daxta da gaekida gogras ukan. egona, melias mivdevo da
kldeze ki gadaiRo xriali.
migoravs kldeze da erTi napralidan meoreze Tavdayira gadadis. meliam
ki gaiRera kudi, wadga kldis Tavze da simRera SemosZaxa:
_ axteba da daxteba es sulborotiani,
dadgeba da uyurebs xosro davlaTiani.

Wiri _ iqa, lxini _ aqa,

qato _ iqa, fqvili _ aqa.
1 ayiro _ igive ayirosi, laTinurad, _ Legenaria vulgaris. grZelyeliani gogra, mcocavReroiani da
TeTryvavilebiani. Teslebgamoclil mwife nayofs WurWlad xmaroben. misi sinonimebia:
mware kvaxi, sarwyula kvaxi, yeliani gogra.