Beruflich Dokumente
Kultur Dokumente
`literaturis matiane~
2 paolo iaSvili
redaqtori
iza orjonikiZe
Semdgenlebi:
Tamar RviniaSvili
da nato seidiSvili
mxatvari
cotne mamulaSvili
teqnikuri redaqtori
jaba asaTiani
koreqtori
kaxi orjonikiZe
daakabadona
xaTuna CikaSuam
fotoaslebi
mirian kilaZisa
daibeWda bulgareTSi,
asociacia `qarTuli wignis~ bazaze
Targmanebi 3
aolo
aSvili
1892_1937
4 paolo iaSvili
gfjkj bfidbkb
saiubileo--saarqivo
saiubileo
gamocema or w ig
wignad
ignad
wigni meore
igni
Tbilisi
2002
6 paolo iaSvili
Targmanebi 7
8 paolo iaSvili
Targmanebi 9
a l eqsandre p u S k i n i 1
saqarTvelos mTebze
saqarTvelos mTebs Ramis bindi Semohfenia,
xmaurobs xevi aragvis xmaze,
Cemi mowyenac iolia _ is naTelia
Senis mSvenebiT da SuqiT savse.
* * *
Ramis zefiri,
dudunebs stviriT,
morbis
da mohqris
gvadalkviviri.
Ramis zefiri,
dudunebs stviriT,
morbis
da mohqris
gvadalkviviri.
Ramis zefiri,
dudunebs stviriT,
morbis
da mohqris
gvadalkviviri.
12 paolo iaSvili
zRvisadmi
mSvidobiT, Cemo laRo stiqia!
ukanasknelad Cem TvalTa wina
Seni zvirTebi cisfrad mihqrian,
Senc mediduri mSvenebiT brwyinav.
TavisuflebiT datirebuli
mokvda meore gvirgvinosani,
aSale Seni talRis krebuli
is iyo, zRvao, Seni mgosani.
cxeni
ras Wixvineb Cemo cxeno
rad daRondi egre netav,
ar Sli fafars sasaxelos
aRarc rkinis lagams kvnetav,
gana me ar givli, garTob,
an gaklia qeri Sena,
gana wiTelma TeqalTom
gava aRar dagimSvena,
abreSumi zurgze gxuravs
SenTvis xeli ar miSvia,
vercxlis nalebs giWeds qura
da uzangic zarniSia.
stansebi
19 ianvari
anCari
iq, sadac ari udabno veli,
marad mxurvale miwa qviSuri.
anCari, rogorc mrisxane mcveli,
sdgas msoflioSi gamoTiSuli.
adamians ki adamiani
anCarTan wasvlas mrisxaned andobs,
wavida mona Tavaziani
da diliT gesli moarTva batons.
cimbirSi dekabristebs
bneli cimbiris wiaRSi budobs
udreki Tmena SxamiT nalesi,
nurc Tqveni Sroma nu gaimrudos,
nurc miswrafeba umxurvalesi.
damRvrCvali
Semocvivda qoxSi ceti
dafeTebul bavSvTa jari: _
`mama, mama, badem erTi
moaTria vinme mkvdari~...
`styuiT, styuiT Tqve Winkebo~,
etyvis bavSvebs gulgamskdari,
da burtyuniT ambobs mama
`visi mkvdari, risi mkvdari~.
`sasamarTlo umowyalo
mova unda vivaglaxo!
momaxure rame qalo
iqneb marTlac _ waval, vnaxo~,
`aba mkvdari?~ _ `ager gdia!~.
misdebia qviSas nami,
da badeze TvalebRia
mkvdari kacis hgdia gvami.
Semodgoma
I
ukve Camodga oqtomberi; tyem ukve mwared
Camoibertya SerCenili foToli tanze,
gza gayinula... datrialda sicive gared,
jer kidev Rele moCxrialebs wisqvilis fSanze.
tba ki Sekrula... mezobeli gaWrili ared,
nadirobisTvis gamzadili damdgara gzaze,
aoxrebs yanebs nadirobis giJi ambavi,
da tyes aRviZebs ZaRlis yefa aulagmavi.
II
es Cemi droa: gazafxulis ar miyvars wesi.
momwonda siTbo... gazafxulze me vxdebi avad,
imRvreva sisxli... grZnoba, goni mwuxared kvnesis,
avi zamTari mirCevnia me Tavis Tavad,
kargia Tovli dapentili... mTvaris alersi,
rCeulTan erTad, Cqar marxiliT, saqrolad wavalT,
mas aTbobs tkbili mosasxami brwyinvale bewvis
mexeba xeliT, cxeli vnebiT sxeuli ewvis.
III
zamTarSi Ceqmas amoakrav galesil rkinas,
da gavijereb guls gayinul sarkeze qrolviT,
dResaswaulic moulodnel gangaSiT brwyinavs,
magram kmara ki; _ eqvsi Tvea Tovli da Tovli,
aseT yofaSi Tavis ukve mosawyen binas
dastovebs daTvic... dasruldeba cxovreba gloviT,
Tu ar daexsen marxils, lamaz qalebis wreSi
an Tu buxarTan ijeq mudam moxrili welSi.
IV
lalis zafxulo! iqnebodi yovel mxriv kargi,
magram ver vitanT xvats, mtvers, koRo-buzebis kbenas,
gvawameb didad... iClungeba yoveli dargi,
viT mindors wvima, enatreba wyali mSral enas,
24 paolo iaSvili
V
bevrs ejavreba Semodgomis dReebis daTvla,
magram mkiTxvelo, CemTvis igi mSvenieria,
Cum silamaziT Semosili elvarebs naTlad;
xSirad ojaxSi bavSvs sdevnian, TiTqos geria,
me ki aseTi bavSvi miyvars. _ da ase marTala
wlis yvela droSi Semodgoma gulSi sweria,
aris keTili siamaye ara sCvevia,
jiuti fiqriT me mxolod is amirCevia.
VI
rogor agixsnaT. igi momwons iseve swored
rogorc Tqven albad Wleqiani vinme asuli
xandaxan mogwonT... amarTula saflavis yore _
Tavis beds elis sasikvdilod Semogarsuli,
odnav Rimili saxes isev Tu Seasworebs
da ver mimxvdara, rom samare elis avsuli,
saxeze vardi saTamaSod Semoparvia _
magram dRes cocxlobs da dilazed ukve mkvdaria.
VII
naRvliano dro Semodgomis, TvalTa mSveneba,
me momwons Seni silamaze yovelTvis nazi,
miyvars bunebis Wknoba, neli gadaSeneba
mewamul, oqrosfrad morTuli tyeebis razmi,
tyis grili sunTqva, Semdeg qaris aRmoceneba,
mRelvare buriT dafaruli cis bneli Tasi;
Zunwad mzis sxivis gamoCena, pirveli yinva
daSorebuli, TeTri zamTris muqariT gminva.
VIII
Semodgomaze ayvavdeba kvlav Cemi guli;
margebelia CemTvis rusul yinvebis hava,
SeCveul yofas vubrundebi Zvel siyvaruliT,
damxevis, Zilis vada modis da isev wava,
Targmanebi 25
IX
cxens Semomgvrian; sajiriTos ver swydeba Tvali,
fafar ayrili mimaqrolebs mindobil mxedars,
yinulze Tqrials gaaCaRebs foladis nali
yinuli skdeba, bedauris ver uZlebs xednas...
dRe daiwura. miviwyebul buxarSi ali
xan ainTeba, xan Caqreba _ nakverCxals vxedav,
da Semdeg bavSur gatacebiT vkiTxulob rames,
anda fiqrebis grZel qaravans mivandob Rames.
X
da maviwydeba es qveyana... tkbil siCumeSi
netari azriT ganaTdeba Cemi goneba
gamoiRviZebs poezia, Cemi nugeSi,
guls liriuli mRelvareba epatroneba:
dafaTurdeba, aJRerdeba gulis ubeSi
da daicleba Tavisufal did STagonebad,
gaCndeba am dros uxilavi stumrebis jari
Cemi ocnebis asparezis karebTan mdgari.
XI
maSin goneba mRelvarebas ganicdis maRals,
mardi riTmebi Sesamkobad fiqrebs elian
poetis xeli eltvis kalams, kalami qaRalds,
wuTi da leqsTa SeCereba ukve Znelia,
asea, roca sTvlems xomaldi Cum zRvaSi laRad,
magram uecrad matrosebi aminds Svelian,
daxsnes Tokebi _ daiwyeben afrebi JReras,
daiZra gemi, mquxar talRebs zedized seravs.
26 paolo iaSvili
zamTris saRamo
qarma gloviT ca dahfara,
Tovlis buqiT haers avsebs,
xan Rrialebs mxecis gvarad
xan ki tiris bavSis xmaze,
soneti
Scorn not the sonnet,
crific Wordswort h.
zvavi
sadac klde aris jmuxi da sali,
mquxare Sxefebs aqafebs wyali,
da maRal caSi ismis zriali
mravali qoris.
bnelSi ki moCans Tovlis kriali
mwvervalTa Soris.
elegia
giJuri wlebis gadasuli dros gatareba,
rogorc simTvralis mZime daRi momekareba.
warsul dReebis naRveli ki Zvel Rvinis wesad,
rac ufro Zveli _ magaria miT umetesad.
gza mwuxarea... didi glovis, mZime valisa
CemTvis momtani iqneba zRva momavalisa.
19 oqtomberi
Nunc est bibendum. Hor.
qeTo ingoroyvas
1.
amxanagebo! dRes gvaqvs Cveni dResaswauli.
aRTqmuli vada! da dRes Cemgan daSorebuli,
sasiyvaruloT Tavs moiyris Tqveni krebuli,
da Wiqis xmebTan gaCaRdeba Tqveni xmauri, _
Tqven SeikribeT. axalgazrdul Zvel aRmafreniT
daRalul sulis mwuxarebis gindaT gaSveba,
gsurT laparaki dauviwyar liceis eniT
da sicocxlesTan Tavisuflad gaTamaSeba.
2.
suliT TqvenTan var, eg nadimi msurs sanaqebo...
yvelas giyurebT, gulSi gikravT sulze utkbesebs,
dResaswaulze me vamyareb miRebul wesebs...
STagonebulsa momismineT, amxanagebo:
ocda aTisTvis daamzadeT isev skamebi!
yvela dasxediT viT iyaviT winad Cveuli,
da movigonoT Cveni wminda saxlis wamebi,
roca xarisxiT gvqonda skami amorCeuli.
3.
minervis paJi meTaurad unda gveyolos
spartanul suliT momxiblavi, gasakvirveli,
isev volxovski megobrebo dajdes pirveli,
broglo an danzas, an puSkini dajdeba bolos.
Targmanebi 31
4.
an gakveTilebs zepiroben, mSrals, abezarebs,
da kiTxuloben damalulad romans sxvanairs;
an igoneben satrfialo vnebian Sairs
da imave dros iviwyeben SuadRis zarebs.
isini movlen! da Cven sufras mousxdebian
da Tavis Wiqas aivseben yvelani RviniT;
da laparakSi roca xmebi gacecxldebian,
Cveni peani daigrgvinebs iseve lxiniT.
5.
Cemi ocneba! megobaro aravin ari
visTanac Rvinom damaviwyos me gaSoreba
romlisac minda wminda guliT me amboreba,
visac usurvo me sicocxle mouwyinari.
vsvam marto Rvinos. saSineli amaoebiT
viZaxi, magram megobari ar modis Zveli;
ver gavixareb nacnob xmebis moaxloebiT
da Cemi suli CemTvis Zvirfas aravis elis.
6.
vsvam marto Rvinos. megobrebi axla nevaze
me mimarTaven dReobas da emzadebian...
magram sufraze saqeifod vin dasxdebian?
gakliaT vinme saTvalavSi, gamowvevaze?
vin gviRalata. Tavis Tavi vin dagvaRirsa?
vin gaitaca civ qveyanam, gafiTrebuli?
visi pasuxi ver miiReT Zmebo Zaxilze?
vin ar movida? vin dastova Tqveni krebuli?
32 paolo iaSvili
7.
bavSur Tmiani _ ar movida Cveni mgosani *
TvalebSi cecxliT, momRerali tkbili xmiani:
mis saflavs hfaravs suro mudam sqel foTliani
da mas gvinaxavs italia laJvardosani.
arvin amoWra mis saflavze civ asoebiT
rusul enaze oriode sityva keTili,
salams ver igrZnobs iq mowyeniT da sasoebiT
ucxo mxareSi dakarguli CrdiloeTeli.
8.
xar megobrebSi, sadac Zmuri cecxli anTia,
daudgromelo sayvarelo ucxoel caTa?
Tu gadaiar Zveleburad tropiks SanTians,
an CrdiloeTis yinulebma SemoganaTa?
gza mSvidobisa! liceelis Zvirfas skamidan
binaT irCie Sen xomaldi okeanisa,
da gza maradi SenTvis aris zRva im wamidgan
Zvirfaso Svilo did talRebis da graganisa * * !
9.
SenSi bavSobis siyvaruli ver Caqreboda
Tumca gaqvs bedi daburuli da ucnauri;
siamovneba da liceis aurzauri
mSfoTare zRvebSi Sen yovelTvis genatreboda;
zRvidan gvicqerdi, Cveni Zmoba da siyvaruli
Sens bavSur sulSi Seinaxe imedis farad
xom ar gvaSorebs _ Sen ambobdi _ xangrZlivad, marad,
Cven erTmaneTTan Cveni bedi, bedi faruli.
10.
o megobrebo Cveni Zmoba utkbilesia,
is rogorc suli Zlieria da marad mTeli
Tavisufali, uzrunveli da Seuxreli,
igi gamtkicda roca muzad xmebi gvesia.
bedis brZaneba ar gvaSinebs da sul erTia,
yoveli mxare, yoveli mze da zecis TaRi,
CvenTvis qveyana da ruseTic ucxoeTia,
magram samSoblod migvaCnia liceis baRi.
*
korsakovi (komentari p. iaSvilis).
**
matiuSkini (komentari p. iaSvilis).
Targmanebi 33
12.
am yru sofelSi miCveuli martod wamebas,
am udabnoSi, qarSi, roca civad bneloda,
me sixaruli utkbilesi Turme meloda:
aq Cavekari megobrebo me Tqvens samebas.
mitovebuli ganwiruli poetis bina,
o puSCin Cemo, Sen pirvelma modi da naxe,
Sen damaviwye simartoem rac momivlina
im dRes mieci Sen liceis dReobis saxe.
13.
bedniereba Sen Tavidan ar gerideba,
miiRe qeba! _ avbediTi sinaTle civi,
Sen suls vera scvlis Tavisufals _ da mziur sxiviT
isev unaTebs amxanagebs Seni dideba.
sxva gzebi mogvca Cven cxovrebam simkacriT savsem,
CamoveSoreT, davifanteT Cven uneburad;
magram SemTxveviT gnaxe soflis Zvel Saragzaze,
da gadavkocneT, CavekariT erTmaneTs Zmurad *** .
14.
roca damatyda bedi avi da samrisxano,
yvelasTvis meti, davrCi oblad da sacodavi,
qariSxalis win me davRune morCilad Tavi,
me Sen gelodi, Sen permessis qalTa misano,
da Sen iyavi anTebuli Cemi stumari,
o Cemo delvig, gaaRviZe utkbiles xmebiT,
cecxli Cems gulSi Camqrali da didxnas mdumari
da Cemi bedi movigone me isev qebiT.
15.
Cven bavSobidan SeveCvieT leqsiT galobas,
da aRelveba ganvicadeT Cven saocari,
Cveni bavSobis ori muza iyo mlocavi,
gvefereboda utkbilesi maTi wyaloba.
ukve miyvarda me maqebar xmis gagoneba,
Sen ki amayi sulisaTvis mxolod mRerodi.
cxovrebasaviT me vflangavdi Cem STagonebas,
Sen ki malavdi madls siCumis Cumi CeroTi.
***
gorCakovi (komentari p. iaSvilis).
34 paolo iaSvili
16.
poetis xvedri ver moiTmens sulmokleobas,
mSveniereba unda iyos mudam Zlieri:
magram sxvas gvirCevs Wabukoba metad cbieri,
mivexarebiT Cven ocnebis xmian dReobas...
wuTiT vCerdebiT _ gvian ari! aRar gvicdian
warsulis dReni, warsulis kvals xavsi moedo,
vilgelm orives Cven es xSirad gamogvicdia,
o Cemo Zmao xorcielo, Cemo poeto ***
*****
!
17.
dro aris, droa! Cveni sulis mware wvalebaT
ar Rirs qveyana; daviviwyoT Cven Secdomebi,
davmaloT sadme cxovreba da Cveni ndomebi.
gviano Zmao, megobari genacvaleba _
mogeli, modi: aibeWdos Cven saxeebze
is sixaruli guls Zvel cecxlaT rom ekideba;
vilaparakoT kavkasiis mSfoTar dReebze,
da movigonoT siyvaruli, Siller, dideba.
18.
CemTvisac kmara... iqeifeT, SesviT dardebi!
o megobrebo nu eqneba Tqven lxins napiri;
daimaxsovreT Tqven poetis Tqma pirdapiri:
erTi wlis Semdeg _ Tqven krebulSi mec movvardebi!
amisruldeba me ocneba da [ganeldeba];
gaivlis weli _ TqvenTan moval, gadagexveviT!
ramdeni cremli, ramdeni xma datrialdeba
ramdeni Tasi amarTuli iqneba zeviT.
19.
pirveli Tasi savse RviniT, savse srulebiT,
yvelam davcaloT Cveni Zmobis samaradisoT!
qeba liceis _ es sasmuri mas mivaTvisoT,
brwyinvale muzis dalocviT da gankargulebiT!
daloce muza, bavSoba da oqros wuTebi,
Savi magida, Cveni bunti saRamoebis,
leqsikonebi. Cum saxeliT gasaTuTeba,
liceis brZenTa SeniSvnebi, mze im droebis.
****
kiuxelbekeri (komentari p. iaSvilis).
Targmanebi 35
20.
ilxineT sanam megobrebi TqvenTan arian!
magram vai rom gvimcirdeba Cveni krebuli;
zogi mogvikvda, sxva martoa mitovebuli
gviyurebs bedi, vWknebiT; dReni miiCqarian,
nela vcivdebiT, iRuneba Cveni mxneoba;
Sen ki axlos xar aRsasrulis dRe ukuRmarTo...
romels Segvxvdeba Cven liceis didi dReoba
gadavixadoT sibereSi sul martod-marto?
21.
Zma ubeduri! yvelasaTvis meti, gareSe,
mitovebuli megobrebiT, ukve ZvelebiT.
moagondeba Cveni Zmoba, Cveni TareSi,
dafaravs Tvalebs mocaxcaxe Tavis xelebiT,
wuTis salxinoT _ mwuxarebiT gul gagmirulma
man gaataros es dRe xelSi Rvinian TasiT,
ise rogorc me _ me tusaRma da ganwirulma,
sul uzrunvelad gavatare es dRe Zvirfasi.
Rrubeli
nabolara Rrubeli xar gadafantul qaris,
Senzed meti Ria caze Rrubeli ar aris,
Sen erTi xar rom gahfine daRvremili Cero,
Sena xar rom gaamware es dRe sasimRero.
oda
anakreonidan
SeTeTrili, Seferili
Cemi Tmebi ukve gaxda,
damisustda yvela kbili
da Tvalebis eSxi waxda, _
tkbil cxovrebis damrCa gana,
kidev bevri saTvalavi.
bedma mgoni momigzavna
sasikvdilo landi Savi _
saiqios civi kari
saSineli unda iyos,
vinc imisi mdgmuri ari,
man nugeSi daiviwyos.
delibaSi
Tofis srola wamdawami
ismis Cvens da mteris jarSi,
axlo serze hqris Tamami
da wiTeli delibaSi.
winaswarmetyveli
sulis wyurviliT Tavzariani
vexetebodi udabnos mtverSi,
da serabimi eqvsi frTiani
gza jvaredinze Camidga gverdSi.
rogorc msubuqad mosuli Zili,
igi Seexo Tvalebs sifrTxiliT.
gaixsna Cemi TvalTa rkalebi,
mSiSar arwivis akankalebiT.
Seexo smenas da yurTa smena
zarebis rekviT aavso zenam,
da maSin vigrZen zecis mSveneba
angelozebis frTebis Sriali,
wyalqveSa sulTa zRvaSi sriali
da velze vazis aRmoceneba
da igi bages daakvda zena,
da amomglija codvili ena
mavne, avsili cru metyvelebiT,
da imis nacvlad, sibrZniT nageSi
gvelis neStari mimkvdar bageSi
Cadga mrisxane Tavis xelebiT.
da man me mkerdi gamipo xmaliT
da Tbili guli mkerdidan daZra,
da nakverCxali anTebul aliT,
samagierod napobSi Cacra.
udabnos vegde rogorc cxedari,
magram RmerTis xma mesma netari:
`aRsdeg, metyvelo, ismine, naxe
da Cemi nebis gankargulebiT
ganvle xmeleTi, zRva gadalaxe
da sityviT daswvi kacTa gulebi~.
Targmanebi 39
kavkasioni
me gadavcqeri kavkasions, da vdgevar saSiS
napralis pirad _ myinvarebis da Tovlis zeviT:
gadaRma kldeze wamofrinda arwivi rxeviT
me gamisworda da uZravad elvarebs caSi.
vxedav astexa niaRvarma Tavis zvirTebi,
da pirvel zvavTa moZraobas me vakvirdebi.
erisTavi
roca RamiT Cadga zavi
Sin dabrunda erisTavi...
WiSkarTan amala dgeba.
dahkra karebs rkinis xeli,
xedavs... marTlac sareceli
calieri miegeba.
axalgazrda Tavmomwone
xarT samTave gerCiT Rone:
(litvis RmerTi iyos Tqveni mfarveli);
gamarjvebis omSi ggzavniT,
dailocos Tqveni gzani,
sams sami gza geqnebaT gasavleli.
siZe
sami dRea vaWris qali
daikarga, ar Cans arsad,
mesame dRes mTlad kankaliT
Semovarda giJis msgavsad.
deda, mama sTxoven pasuxs,
laparakic maTTan ar surs.
araferi aRar esmis
da nataSa mZimed kvnesis.
mdidari da Ronieri,
ar yofila jerec monad,
cxovrobs marjve, gonieri,
Tavis gulis mosafonad.
colsac bewvis wamosasxams
miarTmevs da bedSi Casvams.
da daayris colis TiTebs,
iagunds da margalitebs.
siZe
`megobrebo, ratom ari
mowyenili dedofali,
ar svams, ar sWams, mdumarea,
TiTqos ucxo stumaria~.
siZe
`gana cudi sizmaria,
sCans mdidari bedi gelis~.
sasZlo
`naadrevad gixaria...
oqro-vercxliT, samoseliT,
maudiT da farCiT, noxiT
savse iyo mTeli qoxi.
aocebda Tvalebs xvavi,
sanatreli sanaxavi.
simRera da xarxaria.
lxini, cekva, Jriamuli.~
siZe
`gana cudi sizmaria,
niSania mxiaruli~.
Targmanebi 51
sasZlo
`moiTmine, bolo naxe...
ismis bevri sityva mkvaxe...
lxini midis udidesi,
lamazi ki zis da kvnesis.
misadmi
uqmobis brali iyo Cangis ganmartoeba,
Cems ocnebaSi warmodgenas bneli hfantavda,
bavSur jildosTan erTad madli, niWic mtovebda,
ixureboda, civdeboda guli TandaTan.
gamozafxulis dRis wamebo, Cemo tkbilebo,
me Tqven gixmobdiT, siCumeSi gafrenilebo,
dReebo Zmobis, siyvarulis, imedis, sevdis,
roca uSfoTvel poeziis Cvenebas vsdevdi.
da bednier Cangs vamRerebdi sul Cumi xmebiT,
gulis Zgeras da ganSorebas sulis damdagvels
da mogugune tyes stacebden maRali mTebi
Cemi fiqrebiT avsebul hangebs.
Turme amao iyo tvirTi matyuar gancdis
da uneblieT Semepara me garindeba;
me gaveqeci Zvirfas muzebs, siyvaruls avcdi,
Tvalcremliani gaveTiSe saxels, didebas.
magram ucbad viT elvis isari
aenTo guli, siWabukes Seexareba,
axal feTqas grZnobs mkerdis ficari,
grZnobs siyvarulis imeds, xaliss da mwuxarebas.
ayvavda isev es cxovreba. sicocxle marTobs,
mxiblavs bunebis silamaze da myudroeba,
ufro maxvilad vgrZnob yvelafers da vsunTqav farTod
da ufro mxiblavs me saTnoeba.
dideba trfobas, dideba RmerTebs!
isev grialebs Cemi Cangi creml nawvimebi,
gacocxlebuli, mokriale RelviT simebi
me xelmeored SenTan maerTebs.
Targmanebi 53
meocnebes
v. k. kiuxelbekers
Jukovskisadmi
roca samyaros, ocnebis sadgurs
maRali suli Seekareba
da Sens muxlebze dayrdnobil Cangurs
xeliT exebi auCqareblad;
roca burusSi Seni gonebis
Cvenebas misdevs Cveneba Zafad,
Cqari sicive zeSTagonebis
Sens Tavze Tmebsac aburZglavs swrafad...
Sen xar marTali: hqmni mcireTaTvis,
vinc ar Segyurebs siSuris TvaliT,
ara maTTvis, vinc maTxovrad dadis,
rom daiCemos sxvis nasufrali,
aramed, visac swams niWis Zali
da simarTlisTvis brZolas giqadis...
yvelas ar misdevs bedniereba,
yvelas ar xvdeba gvirgvini wilad,
netaria vinc mSvenierebas
maRali azriT exeba tkbilad.
vinc silamazis kari gaiRo,
rogorc gza sulis gasanaTvleli,
vinc aRtaceba Seni gaigo,
da aRtacebiT gaxda naTeli.
Targmanebi 55
eSxian qals
rad ginda mdidrul mag samkauliT,
mag TvalebiT da xmiT ucnauriT,
am axalgazrda gulis dadnoba,
gamarjvebisTvis _ sTqvi sadauri
Sen unda SegrCes qalo madloba.
an eg sinaze metad cbieri,
morcxvoba yalbi, ar saamuri,
tanis rxevaSi vneba Zlieri,
bagis Relva da RawvTa almuri?
amao ari cda eSmakuri,
codvian gulSi _ feTqac mkvdaria,
me Seni eSxis ar var msaxuri,
Cemi pasuxic nu gixaria.
eg gamkilavi Seni mSveneba
vis ar rgebia, miTxar RameSi.
visac Sen karTan mosvla eneba,
vis gaugzavne Sen SeCveneba
da gaamtyune siTamameSi.
ara, ar minda me sxvebis msgavsad
vynoso damWknari yvavili baRis,
vinme arif kacs daujeq xasad
da moefere xvevnaSi daRlils.
unda ganzraxvas uTxra uari,
ver daiyoleb muzebis Sagirds,
Seni TxovnisTvis igi yru ari,
Sen sxvebi hkocne Sesyidul bagiT.
savaWrod iqca Seni dacema,
kocnis piroba sxvasTan dadevi,
sxvas Seamgune naZaladevi
fulad nayidi eg aRtaceba.
56 paolo iaSvili
pasuxi
n. i. pliuskovis qals
mxiaruli lxini
vaxSami miyvars iseTi
sixaruli ujdes TavSi,
Tavisufleba viT RmerTi
iyos sufris tolumbaSi.
sad dilamde sityvam _ `Sesvi~
CaaCumos yvela bani,
sufra iyos uganesi _
da boTlebis viwro gani.
Targmanebi 57
...isev vewvie
...isev vewvie
im miwis kuTxes, sad gavatare
meore weli gandegiliviT.
mas Semdeg aTi weli gavida,
gamoicvala bevri ram CemTvis
da mec morCili saerTo wesis
gamovicvale: magram aq mainc
warsuli cocxlad Semomexveva,
mgonia TiTqos guSin vidodi
fiWvnarSi.
ager gandevnis saxlic,
Rarib gamdelTan me rom vcxovrobdi.
mokvda moxuci da kedlis iqiT
ar ismis fexis mZime nabiji.
aRarc damxedavs loginSi diliT,
ar ismis qaris RmuilSi RamiT
ambebi, me rom gavizepire
bavSobidanve ar mosawyeni,
ai goraki tyiani, sadac
vijeq martoka da gavcqerodi
tbas da mwuxared movigonebdi
sxva napirebs da zvirTebs sxvanairs.
oqros jejilSi, mwvane saTibSi
lurji tba farTod gadaSlilia,
idumal wyalze miscuravs naviT
mebade, Tanac moaTrevs sevdiT
ubadruk bades... aRmarT napirebs
soflebi akravs; ufro Sors mosCans
qaris wisqvili gadayanTruli
qarSi uRonod frTebs rom abrunebs.
Cemi winaparT zRvarze, swored iq
gza rom aRmarTiT mieSureba,
wvimiT nacemi sami fiWvi sdgas,
erTi ufro Sors, ori ki ufro
tyupad. rodesac me cxenosani
maT Cauvlidi mTvarian RamiT
nacnob SrialiT xis wveroebi
salams maZlevden... da imave gziT
58 paolo iaSvili
Se faSato uxednelo
Se faSato uxednelo,
kavkasiis daRis Sno xar,
risTvis mihqri, risTvis xelob,
Senc dawynardi, raRad oxrav.
nu afeTeb Tvalebs ganze,
nu amtvereb haers toriT,
uaRvirod rad hqri ase,
rom gaTele mTlad mindori.
maca, male Cemi xedna
dagaokebs, male dagRlis,
viwro wreSic Semogxedav
da amogdeb mokle aRvirs.
60 paolo iaSvili
sofeli
salami Senda mxare Cumo da udaburo,
savane Sromis, simSvidis da STagonebisa,
sadac dReebis denam unda daisadguros
Cems martvil bedTan CakonebiTa,
Seni var: davTme garyvnilebis saxli mefeTa,
Zvirfasi lxini, drostareba, gzac aburduli
da vamjobine muxnaris xma, siCume velTa,
sadac vifiqreb martoobiT Semosudruli.
Seni var: miyvars Crdilebi baRis,
vynosav yvavilebs gulmodginebiT.
miyvars mindori, mofenili surnel zvinebiT
da wminda wyaro buCqebSi rom mihqris silaRiT.
yovel suraTis moZraoba maxarebs calke:
vxedav ori tbis laJvardovan, gafenil sarkes,
sad xSirad moCans mebaduris afra tiali,
iq borcvebia da yanebi gamoxatuli.
Sors sCans qoxebi mimofantuli,
cvrian napirze jogis Zova da xetiali.
qaris wisqvilebs akravs xorbliT savse farduli,
sCans yvelgan Sromis oromtriali.
amaoebis borkilebi davtove, minda
WeSmaritebis ZiebaSi siame vnaxo,
Tavisufal suls miaCnia kanoni wmindad,
brbos ar vusmino Tund xmamaRal godebiT mZraxos,
xolo vedreba morcxvi iyos sulisTvis axlos
da ar SemSurdes arasdros bedi
yalbi didebiT Semosili veragis, ybedis.
saukuneTa qadagebo, Tqven gekiTxebiT
ganmartebis sidiadeSi
me ufro mesmis Tqveni sityvebi:
eg xmaa mteri did sizantisa,
CemSi SromisTvis cxel survils hbadebs,
da movlineba Tqveni madlisa
sulis siRrmeSi nayofs amzadebs...
Targmanebi 61
Zegli
me davdgi Zegli
horaciusi
Caadaevs
imedis, trfobis, amay saxelis
didxans gvarTobda Turme Tilisma,
gaqra bavSoba gauzraxveli,
viT kvamli, rogorc nisli dilisa.
magram survili sdums CvenSi isev:
Tumca mogvRuna bedkrulma Zalam
da mouTmenel suliTac vismenT
Cvenma samSoblom rac dagvavala.
veliT, lodiniT gafiTrebuli
xsnis uwmindesi cecxlis modebas,
viT axalgazrda Seyvarebuli
netar paemans moelodeba.
da sanam Svebis sinaTliT viwviT
da sindiss guli cocxlad inaxavs,
Cven, Cvens samSoblos SevwiravT viciT
Zvirfass da wminda sulier zraxvas
Senc, amaxanago, gjerodes mova
sxiv danTebuli bedniereba,
ruseTs dastovebs Zili da glova,
TviTmpyrobelobis namsxvrevTa grovas
Cveni saxeli daewereba.
e. i. ogariovis qalisadmi
romelsac mitropolitma aaxla
sakuTar baRSi dakrefili xili.
kneina e. i. galicinisas
gamoucdelad sxva mxareTa Semamkobeli,
magram sakuTar samSoblosi marad mgmobeli,
vambobdi: `modi ganvixiloT Cveni qveyana
iq namdvil Wkuas, madliT cxebuls vipoviT gana?
sad aris suliT ganwmendili adamiani,
Tavisufali, maRali da gamgebiani.
qali, romelsac silamaze ar axldes mkvdari,
iyos cocxali, maTrobeli rogorc mzis dari;
vis vesaubro, rom ar Candes Zaldataneba,
aramed sxivi, ganaTleba, aRfrTovaneba?
vis unda Sevxvde, rom sicive ara mzaravdes...
Cemi qveyana barem mZagda, viyavi mwyrali,
magram me guSin galicinis vixile qali
da Cems samSoblos Sevurigdi awdamaradis.
Targmanebi 65
Savi Sali
moldavuri simRera
Cems moyvrebs
Cemo mtrebo, de usityvo miwodeT,
Cemi Cqari risxvac mgoni qarvdeba;
Tvals ki mainc ar gacilebT icodeT,
da erT-erTi xelSi Camivardeba;
zamTris Sara
moelvare nislis zRvaSi
misrialebs mTvare zantad,
da sevdian mindvrebs gaSlils
misi Suqi daefanta.
poeti
sanam ar ixmobs wminda zvarakad
TviT apoloni _ poets sruliad,
is sulmdabali, rCeuls ara hgavs,
fuqsavat xalxSi CaZirulia.
sdums misi hangi RvTaebis swori,
sulSi sicive CauTesia,
da qveynis mcire SobilTa Soris
iqneb yvelaze umciresia.
magram ra wamsac RvTiuri xmebiT
maxvili smena Seigarseba,
poetis suli gaSlili frTebiT
gaRviZebul orbs daemsgavseba.
iRleba igi qveynis gminvaSi,
adamianTa xmas erideba;
da xalxis maRal kerpis winaSe
qeds ar moixris urCi dideba.
garbis veluri, gamkacrebuli,
da RelviT savse mRera swyuria,
sadac sdgas farTo xeTa krebuli
an da zvirTebi udaburia.
tusaRi
vzivar me Serkinul sibnelis SmorSi,
sakanSi aRzrdili arwivi norCi,
Cemi amxanagi, zis frTebis rxeviT
da leSiT erToba sarkmelis qveviT.
brbo
Proncul este, profani.
poeti
xma Caikmide ugnuro xalxo,
varamis, Wirvis mona vaglaxo,
mZags Seni SfoTva da Sedaveba,
matli xar miwis, sxivis ar mqoni
sargebels eli _ sasworze swoni
Sen belvederis ukvdav RvTaebas.
Sen gamorCena aqac gWiria,
70 paolo iaSvili
brbo
ara, Tu Sen xar zecis rCeuli,
RvTis elCi, miwas SemoCveuli,
xalxs moaxmare madli cxebuli
gahkurne guli gacecxlebuli,
sulmdabali varT, SuriT Zlieri,
boroti, urcxvi, armadlieri,
saWurisiviT gulis mqonebi,
mabezRari da briyvi monebi.
Cven mraval codviT varT ubeduri,
codva moyvasis _ gulis mwvelia,
mogveci swavla Cven gabeduli
da Cven mogismenT ueWvelia.
poeti
Sors gamecaleT _ ra esaqmeba
Tqvendami poets _ mSvidobis mTesvels.
garyvnilebaSi qceulno qvebad
ver gacocxldebiT verc Cangis xmaze.
suls sZulxarT, rogorc kubos ficari,
RvarZlis, siregvnis saqme is ari,
rom Tqven xarT welSi gamarTulebi
SoltiT, najaxiT da urdulebiT.
mainc monebo dadumdiT, kmara!..
Tqvens qalaqebis quCebSi marad
mtvers hgvian _ Sroma marTlac kargia,
magram qurumebs jer Tavis dReSi
wirva-locva ar daukargiaT,
rom Tqveni cocxi aeRoT xelSi.
ara cxovrebis RelviT xmobili
arc angarebis da omis mcvelad.
STagonebisTvis Cven varT Sobili
wminda xmebisTvis da salocvelad.
Targmanebi 71
Winkebi
Rrubels misdevs Rrublis jari,
uCin-maCin mTvare Cans,
elavs Suqze Tovli Cqari
mRvrie Rame, mRvrie ca.
mival, mival, gaSlil SariT
rekavs zari: din, din, din,
saSiSari, saSiSari
bijis gadgmac aris win.
maxinjebi, sazarebi,
es Winkebi mTvareSi
buqnaoben gamwarebiT
foTlebiviT TareSiT.
ramdenia, vin gafanta,
rad mosTqvamen ase zars,
qajs marxaven iqneb anda
kudian qals rTaven qmars.
...isadmi*
ros Seni norCi wlebi namdvili
Woris gangaSiT Seimoseba,
ganaCenisTvis xar gamzadili
rom CamogarTvan patiosneba;
Sen gitevs civi brbos amxedreba
da mag wamebis me var ziari,
unayofoa Cemi vedreba
ver momilbia kerpi tiali.
SfoTavs brwyinvale qveynis wodeba
da kilvis kilos ar scvlis sruliad;
igi rodi sjis sxvis Secodebas,
Tuki es codva damalulia.
igavi
waRis mkeravi, erTi vinme, sinjavda naxats,
da daiwuna erTs waRaSi raRac simsgavse,
im wams mxatvarma gaaswora ra naklic naxa,
magram mewaRe ganagrZobda msjelobas ase:
`me vfiqrob loya erT mxareze ufro metia,
mkerdic Zalian SiSvelia _ ar momdis Tvalad~.
*
albaT a. p. kernisadmi (komentari p. iaSvilis).
74 paolo iaSvili
albomSi
sabanskis qals
da am saxels, am samiwes
mRelvareba sxva Cahkmindavs,
igi Sens suls rogor miscems
mogonebas nazs da wmindas.
xanjali
1.
lemnosis RmerTma Sen gagabrwyina
da nemezidas Caabara simkacre Seni,
Tavisuflebis Cumo mcvelo, damsjelo rkina,
ukanasknelo mosamarTle marcxis da wyenis.
2.
sad zevsis mexi sdums, sadac sTvlems kanonis xmali,
xar ganaCeni dawyevlis da imedis _ civi;
dResaswaulis abjarTa sxiviT
Sen taxtis qveS xar gadanamali.
3.
viT jojoxeTis Suqi, rogorc RmerTebis mexi,
uxmo foladi SeanaTebs avazaks TvalSi,
Sen mis lxins daSli,
is caxcaxebs SiSiT da grexiT.
4.
mas yvelgan naxavs saimedo Seni kveTeba
xmeleTze, zRvaSi, saydarSi da karvis CeroSi,
bnel urdulian samflobeloSi
ZilSi _ ojaxSic SeefeTeba.
5.
keisaris win sanatreli hquxs rubikoni,
romi daeca, Zirsa hgdia misi kanoni,
magram brutosi aRsdga _ imas sulT exuTeba...
xanjalo dahkar _ kaci kvdeba, dahkarga goni
da pompeosis marmarilos miexuteba.
6.
janyis naleqi iwyebs bRavils xelisZalaTi,
dacvivda msxverpli rogorc nakeli,
bneli, SeTxvrili da saZageli
maxinji saxiT aRsdga jalaTi.
76 paolo iaSvili
7.
es mociquli sikvdilisa ar iyo gana
jojoxeTisken rom stkepnida msxverplebis gzasa,
magram samsajavrom zecidan masac
Sen da qalwuli _ evmenida gamougzavna.
8.
o, axalgazrda marTalkaco, bedis zvarako,
saRrCobelaze udReurad Camqralo zando,
Sen dRemde wminda saTnoebiT xar saarako,
damRrCval sxeulSic gveguleba niSani sando.
9.
Sens germaneTSi warmogidgens Cvenebad yvela,
rom daemuqro sasikvdilod Zalas mtverians,
da Sen saflavzed moCveneba zeimad elavs
Tumca xanjalis mas saxeli ar aweria.
* * *
zamTari
noembris 2
boSebi
tyiT mofenil mdinaris pirs,
sadac bindi dgas saamo,
xmauri da lxini ismis
koconebis gareSamo.
ruseTis cilismwameblebs
risTvis xmaurobT Tqven, saxalxo mzametyvelebo?
rad emuqrebiT SeCvenebiT ruseTs gvelebo?
ram agaSfoTad? _ mRelvarebam litvisa gana?
Sors: es davaa mxolod slavTa erebis Soris,
Zveli davaa da sagani bedis sasworis
da am sakiTxebs ver gadaswyvets Tqveni qveyana.
*
rusi xalxi (komentari p. iaSvilisa).
80 paolo iaSvili
bulbuli
mdumare baRSi, gazafxulze, ukuneT bnelSi
vards dakvdomia aRmosavlur bulbulTa eSxi.
ar grZnobs, ar ismens am simReras vardis sinaze,
Tvlems da irxeva Seyvarebul bulbulis xmaze.
civ silamazes Senc umReri amgvari wesiT,
marqvi, poeto, vis mimarTav mduRare leqsiT?
ar ismens igi, Seni grZnobis gageba ar surs;
Sexedav _ yvavis; evedrebi _ ar gaZlevs pasuxs.
Targmanebi 81
Zunwi raindi
s c e n a I
koSki
alber da ivani
alber
rac unda moxdes turnirze mival
ivan, manaxve is muzaradi.
(ivani miarTmevs muzarads)
gaxvretilia, wamxdari ukve
uvargisia _ sxva unda vnaxoT.
rogor daurtyams, kruli graf delorJ!
ivan
Tqvenc Rirseulad gadauxadeT:
unagiridan gatyorcneT igi,
mkvdar-cocxlad egdo mTeli dRe _ albad
arc gamorCeba.
alber
man ra waago,
veneciuri fari gadarCa.
Tavis mkerdi ki groSad ar uRirs.
sxva faris yidva ar dasWirdeba.
rad ar avarTvi mas muzaradi,
avxsnidi, magram qalebis Semrcxva
da hercogisac... wyeuli grafi:
sjobda rom Tavi gaepo CemTvis...
tanisamosi mWirdeba... maxsovs
abreSumebSi isxdnen raindni
an xaverdebSi... me ki flasebSi
vujeq hercogis magidas... vsTqvi Tu
SemTxveviT mergo turnirze mosvla.
aw ra vTqva, oi xelmokleobav,
rogor amcirebs is adamians.
roca delorJma umZimes SubiT
es muzaradi gasWra da gahqra,
Targmanebi 83
ivan
koWlobs... saxednad ar gamodgeba.
alber
ra gaewyoba... qurana unda
viyidoT, Zvirsac ar afaseben.
ivan
iafia, magram ara gvaqvs fuli.
alber
uqmi solomon ras geubneba.
ivan
ambobs _ rom sesxad fuls aRar mogcems,
Tu ram girao ar warudgineT.
alber
girao, sad maqvs daswyevlos RmerTma.
ivan
vuTxar.
alber
man ra sTqva?
84 paolo iaSvili
ivan
qelavs da Zunwobs.
alber
Sen geTqva mainc, rom mama Cemi
ari mdidari CarCiviT, rom me
adre Tu gvian memkvidre vxdebi.
ivan
vuTxari.
alber
mere.
ivan
Zunwobs da qelavs.
alber
samwuxaroa.
ivan
mosvlas apirebs.
alber
madloba RmerTsa.
mas usasyidlod aRar gavuSveb.
(ismis karis rakuni)
vin aris?
(Semodis CarCi)
mona Tqveni, morCili.
alber
o, megobaro,
wyeulo CarCo, brZeno solomon,
aqeT mobrZandi _ Sen rogorc mesmis
aRar mendobi.
CarCi
ufalo Cemo,
gficavT siamiT... ar SemiZlia,
Targmanebi 85
alber
yaCaRo,
me rom gamaCndes sadme saRsari
Sen dagiwyebdi mudaras, kmara,
nuRar jiutob, Cemo solomon;
momeci oqro... sul asi oqro,
sanam gagCxrekdeT.
CarCi
asi oqro,
ex, asi oqro me rom gamaCndes.
alber
mismine: nuTu ara grcxvenian,
ar eSvelebi megobrebs.
CarCi
gficavT...
alber
maS kargi, kargi... giraos iTxovT?
mihqarav, ra maqvs me, Roris tyavi,
me sagirao rom mqondes rame
gavyidi kidec... raindis sityva
ar kmara SenTvis, ZaRlo.
CarCi
Tqven sityvas
sanam Tqven cocxlobT didi fasi aqvs.
TviT flamandiis mdidarTa TaxCebs,
rogorc Tilisma gaaRebs igi.
magram Tu sityvas me CamabarebT
sawyal ebraels, da imave dros
mokvdebiT, (RmerTma gifarosT), maSin
86 paolo iaSvili
alber
nu Tu me mamis adre movkvdebi.
CarCi
vin uwyis, Cvens Jams gana Cven viTvliT;
Wabuki Tu dRes yvavis, xval kvdeba,
da oTxi beri kaci, welmoxriT,
mas miasvenebs saflavisaken.
baroni cocxlobs aTs wels, oc welsac
iqneb ocdaxuTs, da ocdaaTsac
RmerTma qmnas _ mama kidev icocxlebs.
alber
Sen styui CarCo: TxuTmetis Semdeg
ormocdaaTis gavxdebi, maSin
ras margebs fuli.
CarCi
fuli-fulia,
is yovel asaks gamoadgeba.
Wabuki fulSi moaxles eZebs,
rom iqiT, aqeT agzavnos xSirad;
moxuci fulSi hpoebs megobars
da ufrTxildeba Tvalis CiniviT.
alber
mamisTvis igi arc msaxuria,
arc megobari _ batoni mxolod.
igi fuls TviTon emsaxureba
da Tanac, rogorc alJiris mona,
viT ezos ZaRli, _ civ sabudarSi
cxovrobs, wyalsa svams, xravs puris qerqebs,
ar sZinavs RamiT, darbis da dahyefs.
oqro TaxCebSi Zevs arxeinad...
Targmanebi 87
CarCi
diaR, baronis gasvenebaze
cremlebze ufro uxvad uTuoT
misi fulebi daifanteba.
RmerTma memkvidreT male gagxadoT.
alber
amin.
CarCi
iqneb...
alber
ra?
CarCi
vfiqrobdi viTom
rom saSvaleba...
alber
ra saSvaleba?
CarCi
ise. berikacs vicnob erTs sawyals,
ebraelia _ afTiaqari...
alber
Senebr CarCi, Tu ufro alali.
CarCi
ara, raindo, tovi, sxvas vaWrobs,
wveTebs azavebs... saswaulia
wveTebis Zala...
88 paolo iaSvili
alber
me raSi margebs.
CarCi
WiqaSi wyali... da sami wveTi...
arc feri, gemo ar daetyoba,
adamians arc gvrema awuxebs,
arc gulis reva... utkivrad kvdeba.
alber
sawamlavs hyidis moxuci?
CarCi
diax, sawamlavs.
alber
Sen ki fulis magier
me oras SuSa sawamlavs momcem,
SuSas erT oqrod Rirebuls... gana?
CarCi
ginebebiaT Cemi dacinva.
ara; me msurda... iqneb... vfiqrobdi,
rom baronisTvis sikvdilis droa.
alber
rao, mowamvla mamis... Svils hkadre,
ivan, Sehkari... rogor gahbede...
an gesmis gana, Sen CarCis sulo,
ZaRlo, aspito, rom axlav kisriT
Sen Cem WiSkarze dagkideb.
CarCi
Sevcdi,
gTxovT mapatioT _ vxumrobdi mxolod.
alber
ivan, bawari...
Targmanebi 89
CarCi
me... me vixumre,
ai me fulic momitania.
alber
gamSordi ZaRlo,
(CarCi midis)
ai sanamde
mivyavar mamis siZunwes. CarCi
raebs mibedavs... momeci Rvino,
vcaxcaxeb... ivan, fuli ki mainc
mWirdeba... wadi im wyeul CarCTan
da gamoarTvi is oqroebi.,
momec samelne. im aramzadas
sabuTs davuwer... moica, ara
Sxamis suni aqvs albad mis oqros,
rogorc vercxls imis winaparisas...
me Rvino gTxove.
ivan
arc erTi wveTi
ar gagvaCnia.
alber
is sadRa aris,
remonis ZRveni espaneTidan.
ivan
ukanaskneli boTli miveci
avadmyof mWedels.
alber
ho, maxsovs, vici...
maS wyali masvi... wyeulo yofna!
ara, gadawyda _ vnaxav samarTals
hercogTan mainc: man aiZulos
mamas momeqces mamaSvilurad
da ara WerqveS Sobil TagviviT.
90 paolo iaSvili
s c e n a II
sardafi
baroni
viT axalgazrda cuRluti elis
cbier diacTan Sexvedras, an da
ukve Secdenil ugunur qalTan,
wuTebs viTvlidi mTeli dRe, roca
Cem farul sardafs da erTgul TaxCebs
vestumrebodi, Zvirfasi dRea!
meeqvse TaxCas (jer nakluls),
dRes miumateb erT muWa oqros.
cotaa TiTqos, magram TandaTan
simdidres gavzdi _ wakiTxuli maqvs
rom erTma mefem ubrZana mxedrebs
peSvebad miwis xvavs mimateba,
amayi gora amarTes _ mefe
im mwvervalidan xalisiT mzerda
bars _ TeTr karvebiT gadafarulsa,
zRvas xomaldebiT amRelvarebuls.
mec TiTo-TiTo sabralo peSviT,
SeCveul xarkis sardafSi zidviT
avmarTe Cemi mTa _ mwvervalidan
vucqer yvelas, rac memorCileba.
ra aRar aris Cem xelqveiTi,
demonis msgavsad _ vmarTav qveyanas.
Tu movisurveb _ palatebs davdgam,
RvTaebriv baRebs aavsebs jari
xalisiani feriebisa.
muzebi xarkiT momaSureben,
davimorCileb madliT cxebulebs
da saTnoeba _ mudmivi Sroma
Cems jildos Cumad moinatreben.
davustven erTs da im wamsve mxdalad
boroti suli, sisxliT SeTxvrili
aq SemoZvreba, xelT damikocnis,
TvalebSi micqers, rom waikiTxos
niSani Cemi gankargulebis.
Targmanebi 91
s c e n a III
sasaxleSi
alber, hercogi
alber
gjerodeT, mefev, didxans viTmine
xelmokleobis sircxvilis zidva.
Tqven Cems sayvedurs ar mogasmendiT,
magram wre aris ukiduresi.
hercogi
mec mjera, mjera: keTili moyme
Tu wres misuli ar aris mamas
ar gaamtyunebs... aseTebs ar vcnob...
94 paolo iaSvili
alber
is aris mefev.
hercogi
gadiT darbazSi. me TviT mogixmobT.
(alberi gadis, Semodis baroni)
baron... maxarebs rom janmrTels gxedavT.
baroni
bednieri var, mefev! maqvs Zala
Tqveniv brZanebiT, Tqvenis xlebisa.
hercogi
didi xania movwydiT erTmaneTs.
me xom gaxsovarT?
baroni
ras brZanebT mefev,
cxadad maxsovxarT... o brZandebodiT
cocxali bavSi, cxonebul hercogs
CemTvisac uTqvams: filip (is mudam
filips meZaxda), Sen raRas ityvi
oci wlis Semdeg, me da Sen albad
bavSis winaSe briyvni viqnebiT...
Tqven ggulisxmobdaT.
Targmanebi 95
hercogi
Cvenc nacnoboba
kvlav gavixsenoT... nu damiviwyebT.
baroni
davberdi, mefev, ukve sasaxles
viT gamovadge... Tqven gaxalisebT
uqme, turniri _ me saamisod
aRar vargivar... RmerTma hqnas omi
mzad var, kruxuniT avcocde cxenze,
mTrTolvare xelSi beberi xmali
kidev ielvebs Tqven dasacavad.
hercogi
Tqvens bejiTobas me kargad vicnob;
Tqven megobrobdiT papa Cems, mamac
Tqven pativs gcemdaT... da mec gracxavdiT
mamac da erTgul raindaT... davsxdeT.
baron, Svilebi xom gyavT?
baroni
myavs vaJi.
hercogi
rad ara vxedav mas sasaxleSi,
Tqven Tu mogwyindaT, imis wodebas,
hasaks sasaxle Seefereba.
baroni
Cems vaJs ar uyvars es brwyinvale wre,
is velur, pirquS wesis kacia.
koSkis garSemo tyeebSi dadis
rqa auyreli iremisaviT.
hercogi
cudia misi gareganoba...
Cven mas SevaCvevT lxins, darbazobas
96 paolo iaSvili
baroni
mefev, ara vgrZnob me daRlilobas,
Tqven SemaSfoTeT... me ar mindoda
amexsna ride moxsenebisTvis...
Tqven maiZulebT Svilis Sesaxeb
vTqva, rac saTqmelad miZneldeboda.
saubedurod, mefev, ar aris
is Rirsi Tqvenis yuradRebisa.
axalgazrdobas SfoTSi atarebs
mdabal zraxvebSi...
hercogi
imitom albad
baron, rom igi martod martoa.
ganmartoeba, usaqmuroba,
axalgazrdobis damRupvelia.
mixmeT uTuod... is daiviwyebs
Cvevas, Canergils garindebiTa.
baroni
dido xelmwifev, gTxovT patiebas,
magram mainc ver dageTanxmebiT.
hercogi
raTa?
baroni
moxuci sjobs gaistumroT...
hercogi
viTxov: mizezi damisaxeloT
risTvis uaryofT.
Targmanebi 97
baroni
mwyrali var Svilze.
hercogi
risTvis...
baroni
veragi borotebisaTvis.
hercogi
eg borotebac damisaxeleT.
baroni
mixseniT, hercog...
hercogi
sakvirvelia,
nu Tu sircxvilSi CagagdoT Svilma?
baroni
diax... sircxvilSi.
hercogi
ra Caidina.
baroni
is... is me mklavda.
hercogi
gklavdaT, am wuTSi movcem samjavros
Camdens ubneles borotebisas.
baroni
arc damtkicebas mivyvebi, Tumca
vici sikvdili Cemi swyuria,
Tumca vici rom ganzraxvac hqonda.
98 paolo iaSvili
hercogi
risi ganzraxva.
baroni
Cemi gaqurdvis....
(alberi Semovardeba darbazSi)
alber
baron, Tqven scruobT!
hercogi
(Svils)
rogor gabedeT...
baroni
Sen aq xar, Sen, Sen me gamibede...
egeTi sityviT mihmarTe mamas...
me vcruob, Cemi mefis winaSe...
nu Tu raindi ara var...
alber
cru xarT.
baroni
ara hquxs mexi _ RmerTo marTalo,
xmali aswi da gagvasamarTle.
(isvris xelTaTmans, vaJi saCqarod aiRebs)
alber
madlobeli var. es xelTaTmani
mamis pirveli saCuqaria.
hercogi
es ra vixile. ra moxda Cem win.
Svilma miiRo mamis gawveva.
Targmanebi 99
alber
(TavisTvis)
samwuxaroa.
hercogi
rogor Caavlo klanWi _ verago,
momcildiT _ TvalTa ar damenaxoT,
sanam me TviTon ar mogixmobdeT.
(alberi gadis)
Tqven ki moxuco, sabralo, nu Tu
arc Tqven grcxveniaT...
baroni
Seminde, mefev...
zedgoma miWirs... muxlT mekveTeba,
davsustdi... cxela... cxela, sad ari
ga... gasaRebi... gasaRebi... ga...
hercogi
mokvda... o, RmerTo,
saSinel gulebs saSinelive
dro dastrialebs.
100 paolo iaSvili
qvis stumari
s c e n a I
don Juani
velodiT Rames, ex, rogorc iqna
Cven movaRwieT madridis karebs.
male movirben SeCveul quCebs,
mTlad Sevisudrav ulvaSs, wamwamebs.
ras hfiqrob, cnoba gauZneldebaT.
leporelo
vina sTqva cnoba don Juanisa?
aq zRva xalxia misebr.
don Juani
Sen masxrob.
vin unda micnos.
leporelo
pirvel darajma
gitanis. Tunda mTvral memusikem,
Tqveni wris kacmac, an kabarelom
Tavxedma Tundac, romelsac xmali
mosasxamis qveS damaluli aqvs.
don Juani
rom kidec micnon, rao, oRondac
ar SevefeTo xelmwifes... Tumca
madridSi kaci ver SemaSinebs...
leporelo
diliTve mefes miuva cnoba,
rom don Juani gaZevebuli
dabrunebia madrids Tvis nebiT.
Tqven iciT mefe viT mogepyrobaT.
Targmanebi 101
don Juani
gamgzavnis ukan, Tavs xom ar momkveTs
viT saxelmwifo damnaSavesa.
ros maZevebda _ Tanve mwyalobda.
man amacila SurisZieba
mosisxle mteris...
leporelo
diax... oRondac,
da Tqvenc iq mSvidad brZanebuliyavT.
don Juani
Cemo erTgulo! kinaRam movkvdi
im mxares sevdiT. rasa hgavs xalxi,
miwa! Tund zeca... kvamlia TiTqos!
qalebi? marTlac vamjobinebdi,
Cemo ugnuro leporelo me
andaluziel glexis qaliSvils _
iqaur qalebs ulamazesebs,
Tavdapirvelad momwonda Zlier
lurji Tvalebi _ siTeTre kanis,
morcxvoba _ CemTvis ucxo, axali;
madloba RmerTs ki male gavige,
rom codva aris ayola maTi,
usicocxloni _ yvela maTgani
dedofalaa sanTlis namdvili;
Cvenebi sxvaa... TiTqos adgili
mecnaureba; xom Senc gemxroba.
leporelo
ra brZanebaa; monasteria
antoniusis. kargadac maxsovs
aq brZanebulxarT xSirad, am tyeSi
cxenebiT mudam gelodebodiT.
Tanamdeboba, marTali giTxraT
wyeuli iyo. damerwmunebiT
Tqven atarebdiT dros ukeTesad,
vidre me maSin.
102 paolo iaSvili
don Juani
(Cafiqrdeba)
Cemi ineza.
mokvda sabralo. miyvarda rogor.
leporelo
ineza _ maxsovs SavTvala... kargad,
mas Tqven sami Tve etmasnebodiT
macdurma sulma Zlivs gagimarjvaT.
don Juani
ivlisSi... RamiT... ucnaur sitkbos
mis daRonebul cqeraSi vgrZnobdi
mimkvdar tuCebSic. sakvirvelia,
Sen, rogorc maxsovs, mas ara sTvlidi
lamazad. marTlac, cota ram hqonda
mas WeSmaritad Zvirfasi... mxolod
Tvalebi... mxolod Tvalebi... cqerac...
aseTi cqera aRar mixilavs.
xma _ Cumi, susti TiTqos sneulis,
mas hyavda qmari veragi didaT.
ase Sevityve... Cemo ineza.
leporelo
Semdeg mas sxvebic mohyva.
don Juani
sworia.
leporelo
vicocxlebT _ kidev bevrs aRmovaCenT.
don Juani
diax.
leporelo
madridSi vis axalTagans
unda veZebdeT.
Targmanebi 103
don Juani
lauras mxolod.
fexmardi vCqarob vixilo...
leporelo
morCa.
don Juani
mis karTan mival _ magram Tu vinme
gamTevi Ramis damixvda masTan
Sen fanjaraSi Sextomas mogTxov.
leporelo
dastur... Cven ukve gavmxiaruldiT,
mkvdar qalTa sulebs ar SevrCiT didxans.
aq viRac modis.
(Semodis beri)
beri
is am wuTs mova.
vin xarT. mxleblebi dona annasi.
leporelo
ara, mxolod Ra aznaurebi,
vseirnobT CvenTvis.
don Juani
Tqven ki vis eliT?
beri
unda movides TviT dona anna
qmris akldamaSi.
don Juani
TviT dona anna
de silva. rogor: meuRle moklul
komandorisa... ar maxsovs mxolod
visi mokluli.
104 paolo iaSvili
beri
garyvnil, usircxvo
da uRvTo kacis don Juanisa...
leporelo
rogor. saxeli don Juanisa
mSvid monasteris wiaRSic ismis,
gandegilebic swiraven qebas.
beri
iqneb Tqvenc icnobT maT.
leporelo
Cvenc, arc aras dros.
sad aris igi.
beri
Sors gaaZeves,
is aq ar aris.
leporelo
madloba RmerTsa:
Sors sjobs... tomaraSi unda CavyaroT
yoveli mruSi da mivsceT zRvasa.
don Juani
rao, ras roSav.
leporelo
Cumad: me gangeb...
don Juani
maS komandori aq ganisvenebs.
beri
aq... Zegli misma colma augo,
yovel dRe modis aq rom ilocos
imisi sulis SewyalebisTvis,
Tan stiris...
Targmanebi 105
don Juani
qvrivi metad makvirvebs.
lamazi Tua.
beri
qalis mSvenebas
gandegilebi ver ahyvebian,
magram cruobac codvaa; bermac
unda aRniSnos Sno saarako.
don Juani
sababi iWvis qmarsac hqonia...
mas dona anna karCaketili
hyavda. CvenTagans arvis uxilavs.
me minda masTan gabaaseba.
beri
o, dona anna mamakacs gana
ebaaseba.
don Juani
Tqven ki, mamao.
beri
me sxva kaci var... me xom beri var,
modis.
(Semodis dona anna)
dona anna
mamao, gamiRe kari.
beri
am wuTs senora; gelodebodiT.
(dona anna misdevs bers)
leporelo
ha, rogoria.
106 paolo iaSvili
don Juani
srulebiT ar sCans
qvrivis Talxsa da mZime mandilSi,
mxolod viwro qusls movkari Tvali.
leporelo
sakmarisia... warmodgenaSi
Tqven daasrulebT danarCen suraTs.
mxatvris ocnebas Tqveni daaswrebs,
TqvenTvis, batono, xom sul erTia.
don Juani
ex, lepolero, mismine _ misi
gacnoba minda.
leporelo
ho, ra Tqma unda,
gindaT uTuod _ qmari gagmireT,
exla ki qvrivis cremlebsac naxavT.
usircxvilo xarT.
don Juani
ukve daRamda.
sanamde mTvares es bneli Rame
naTel bindaT ar gaduqcevia,
vewvioT madrids.
leporelo
espanel grandsac
qurdiviT mTvaris SeSinebia,
binds efareba _ o, RmerTo Cemo.
krulo cxovrebav, rodemdis viqne
kviati misi... Ronec meleva.
Targmanebi 107
s c e n a II
pirveli stumari
gficav laura, jer arasodes
ase kargad ar giTamaSia.
rolis Segnebac iyo namdvili.
meore
rogoris ZaliT ganaviTara.
mesame
ra xelovnebiT.
laura
dRes marTlac kargad
mkafiod vgrZnobdi mimoxvras, sityvas,
zeSTagonebas mivende laRad,
vtyorcnidi sityvas _ TiTqos mas Sobda
ara monuri mexsiereba, aramed guli...
pirveli
eg marTalia.
exlac brwyinaven Seni Tvalebi,
aenTen Rawvnic _ magram Senelda
is aRtaceba _ Cemo laura
nu gaaciveb im mRelvarebas.
laura modi, gvimRere rame,
gemudarebiT...
laura
aba gitara.
(mReris)
yvelani erTad
o, vaSa, vaSa, didebulia.
108 paolo iaSvili
pirveli
madlobeli varT, Cveno grZneulo,
Sen xiblav gulebs _ cxovrebis sitkbo
siyvarulia _ musika Semdeg
da siyvarulic hangia... naxe:
karlosic, quSi stumaric Relavs.
meore
da yovel xmaSi suli binadrobs!
sityvebs visas mRerodi.
laura
don Juanisa.
don karlosi
don Juanisa?
laura
is SeTxza winad Cemma erTgulma,
Tavqarianma sTqva sayvarelma.
don karlosi
is don Juani avazakia,
Sen ki suleli.
laura
xom ar gagiJdi.
am wams vubrZaneb mona-msaxurebs
mogkveTon Tavi Tumc espaneli
aznauri xar...
don karlosi
(zewamodgeba)
ixme msaxurni.
pirveli
laura kmara, Senc don karloso
dawynardi _ amas aRar axsovda...
Targmanebi 109
laura
ra? rom Juanma vaJkacis wesiT
magis Zma mohkla. marTlac codvaa
Zmis nacvlad es rom ar Semoakvda.
don karlosi
briyvi miwode, gacxarebisTvis.
laura
ha! Sens briyvobas TviT aRiareb.
maS momec xeli.
don karlosi
damnaSave var,
gTxov mapatio... magram gaige,
ver vismen saxels misas gulgrilad...
laura
ra vqna rom yovel wuTSi enaze
misi saxeli damkerebia.
stumari
niSnad imisa rom aRar javrob
kidev gvimRere,
laura
gamosaTxovrad.
droa, daRamda... raRa vimRero.
aba... mismineT.
(mReris)
yvelani erTad
umagaliTo,
mSvenieria.
laura
darbaiselno,
mSvidoba Tqvenda.
110 paolo iaSvili
stumrebi
mSvidobis Zili gqondes laura.
(midian. laura SeaCerebs don karloss)
laura
Sen, Smago, darCi. momwonebixar,
Cemsa don Juans hgavdi, rodesac
kbilebis RrWeniT memuqrebodi.
don karlosi
bediT rCeuli.
Sen is giyvarda?
(laura Tanxmobas aniSnebs)
Zlier?
laura
diaxac.
don karlosi
da axlac giyvars?
laura
am wuTSi... ara.
orTave erTad viT SegiyvaroT.
me Sen miyvarxar.
don karlosi
miTxar, laura,
ramdeni wlis xar?
laura
Tvrametis gavxdi.
don karlosi
axalgazrda xar _ darCebi kidev
xuTi an eqvsi weli egeTi.
kidev eqvs wlamde SegrCeba jari
gatacebulTa, dagiyvaveben,
saCuqriT, qebiT gagamdidreben,
Targmanebi 111
laura
maSin rad minda fiqri aseTi.
momavlis dardi ra saTqmelia.
nu Tu Sen aseT fiqrebs atareb.
modi _ gaaRe aivnis kari _
Sexede zeca ra rig mSvidia,
Tbili haeric umoZraoa,
Rame limonis, dafnis surneliT
gaJRenTilia... naTeli mTvare
Suqs da bnel zecas avsebs krialiT
da darajebi moWianure
xmiT iZaxian: wminda daria.
Sors, CrdiloeTSi _ parizSi _ albad...
ca muqi nisliT dafarulia,
wvima scris, qaric uberavs albad...
Cven ra gvadardebs. mismine karlos,
minda vixilo Seni Rimili:
ho, egre.
don karlosi
Cemo celqo demono.
(kars araxuneben)
don Juani
au! laura.
laura
vin aris? TiTqos nacnobi xmaa.
don Juani
gaaRe kari...
112 paolo iaSvili
laura
nuTu, ox RmerTo.
(gaaRebs karebs, Semodis don Juani)
don Juani
gamarjveba Sen...
laura
don Juania.
don karlosi
vin, don Juani?
(laura Caexveva don Juans)
don Juani
laura, Cemo kargo, keTilo,
(akocebs)
SenTan vin aris Cemo laura?
don karlosi
me, don karlosi.
don Juani
ra Sexvedraa,
xval gemsaxuro momeci neba _
don karlosi
ara!
am wamsve.
laura
don karlos, kmara.
Cems binaSi xarT _ ara quCaSi,
am wuTs inebeT wasvla _
don karlosi
(lauras ar usmens)
me geli,
vamCnev xmalic Tana gqonia.
Targmanebi 113
don Juani
Tu egre swrafob mzad var, inebe.
(xmalTa brZola)
laura
hoi, Juan RmerTo.
(daecema loginze. don karlosi Zirs davardeba)
don Juani
laura, adeq. morCa, gaTavda.
laura
ra ambavia? mohkal! raRa sjobs,
aq, Cems oTaxSi, cuRluto, qajo,
ra vqna, es gvami sad gadvisrolo?
don Juani
iqneb ar mokvda, kvlav cocxalia,
laura
cocxali. diax. Sexe wyeulo
pirdapir guli gagikveTia.
ras aacdendi... samkuTx iaras
sisxlic ar sdis da _ aRarc ki sunTqavs.
don Juani
ra vqna, man TviT xom ase isurva.
laura
Cemo don Juan, savalaloa
es SfoTi mudam... verc gagamtyunebT...
saidan moxvel... didi xania.
don Juani
am wuTs moveli _ da Tan farulad;
jerac xom ar var Sewyalebuli.
laura
da gagaxsenda, wamsve laura.
kargi _ yovelTvis albad anazdaT _ saxli
SeniSne Cemi.
114 paolo iaSvili
don Juani
ara laura,
me leporeloc damemowmeba
wyeul ventoSi davide bina
da laurasTvis vewvie madrids.
(hkocnis)
laura
Cemo Zvirfaso... daica... mkvdarTan...
rogor moviqceT _ ra eSveleba?
don Juani
Tavi anebe _ ganTiadisas
gvams wamosasxam gadafarebuls
gzajvaredinze gadavasveneb.
laura
oRond _ icode aravin gnaxos...
gonieria aq Seni mosvla
da erTis wuTiT dagvianeba...
aq megobrebi Seni vaxSmobden,
kidev kargi rom waviden... maTi
Sexvedra rames moaswavebda.
don Juani
ra xani giyvars es vaJbatoni?
laura
vin? Tu gabodebs...
don Juani
ara gamotydi _ Cems ar yofnaSi
ramdenjer mainc giRalatnia
CemTvis... ras ityvi?
laura
Sen ki _ cuRluto?
don Juani
sTqvi _ ara... merme vilaparakoT.
Targmanebi 115
s c e n a III
komandoris ZeglTan
don Juani
albad asec sjobs: anazdaT movhkal
me don karlosi _ mSvid gandegilad
aq Sevafare Tavi _ yoveldRe
vxedav Cems Zvirfas qvrivs _ isic mamCnevs
ueWvelia _ dRemde usityvod,
ubralod vxvdebiT erTmaneTs, dRes ki
masTan gavabam saubars; droa.
rogor daviwyo:
`Tavs mivscem nebas~...
ara... `senora...~ ex... rasac vetyvi,
winaswar xom ar davemzadebi,
siyvarulis leqss uecrad vetyvi.
sacaa mova... umisod albad
es komandoric mowyenilia,
ra bumberazi kaci daudgamT.
ras ugavs mxrebi. herkulesia.
gansvenebuli qondris kacs hgavda,
TiTis wverebzed rom Semdgariyo
am cxvirs xeliTac ver Seswvdeboda.
rodesac vixmleT eskurialTan
xmlis wveros igi aego, mokvda
viT qinZisTavze WriWinobela.
iyo amayi da gambedavic
da sulic metad mrisxane hqonda.
ha, isic modis.
(Semodis dona anna)
dona anna
isev aqvea.
mamao, mgoni Tqveni vedreba
me Sevarxie... gTxovT mapatioT.
don Juani
me patiebas TviT unda gTxovdeT
Tqven senora... iqneb xels vuSli
dinebas Tqveni mwuxarebisas.
116 paolo iaSvili
dona anna
ara, mamao, Cems mwuxarebas
Tanve vatareb... Tqven ver dauSliT
locvebs zecisken aRvlinebasa,
gTxovT, Tqveni xmebic maT SeuerTod.
don Juani
mec dona anna viloco TqvenTan.
ara var Rirsi aseT xvedrisa.
biwier bageT viT SeuZliaT
Tqveni locvebis ganmeoreba.
me mxolod SoriT, kadnierebiT
Tval yurs gadevneb, rodesac mSvidaT
Tqven daeyrdnobiT mdumar akldamas
civ marmarilos ros efineba
talRebi Tqveni Savis Tmebisa,
da meCveneba, rom angelozma
savane Cemi moinaxula.
SeSfoTebul suls ar evlineba
im wuTs locvebi... gaocebuli
vfiqrob _ civi qvac bednieria,
rom aTbobs sunTqva ciuri _ cremlic
siyvarulisa ze esxureba.
dona anna
ra saocari sityvebi mesmis.
don Juani
senora.
dona anna
Tqven... xom ar dagviwyniaT...
don Juani
ra? rom uRirsi gandegili var.
rom codvili xma ase mkafiod
ratom gaismis am savaneSi.
Targmanebi 117
dona anna
me momeCvena _ me ver gavige...
don Juani
Tqven gesmiT, rac ki gasagebia.
dona anna
mainc da mainc.
don Juani
rom ara beri
muxlmodrekili gTxovT Sebralebas.
dona anna
ox RmerTo. aRsdeq, aRsdeqiT... vin xarT?
don Juani
mxolod zvaraki sabralo _ didi
da uimedo siyvarulisa.
dona anna
ox RmerTo Cemo. aq me kubosTan,
Sors gamecaleT _
don Juani
gTxovT, dona anna,
wuTiT.
dona anna
rom vinmem
aq Semogviswros.
don Juani
ara WiSkari
daxurulia... erT wamiT mxolod.
dona anna
mere ra. Cemgan ras iTxovT?
118 paolo iaSvili
don Juani
sikvdils.
me movkvde Tqveni fexTa winaSe...
Cemi cxedaric aqve damarxon,
ar TqvenTvis Zvirfas cxedaris axlos,
ar aq, Sors sadme _ Tund im karebTan,
oRond SeexoT Cems lods xandaxan
msubuqi fexiT, an tansacmeliT,
ros amay kubos Tqven daeyrdnobiT,
dalalebs gaSliT da atirdebiT.
dona anna
Tqven gons amcdarxarT.
don Juani
sikvdilis Zebna
nu Tu sigiJis niSani aris.
giJi rom viyo movisurvebdi
sicocxles, imeds viqoniebdi
rom siyvaruliT Tqvens guls Sevarxev,
giJi rom viyo, Tqvens aivanTan
Rames vaTevdi da Zils mSveniers
serenadebiT SevaSfoTebdi.
giJi, gana Tu Tavs davmalavdi,
piriqiT, Tval win dagidgebodiT,
giJi rom viyo gana mdumared
vitanjebodi...
dona anna
Turme axla ki
Cumad brZandebiT...
don Juani
SemTxvevas mxolod
me dona anna gautacivar
Torem verasdros ver mixvdebodiT,
Cems daRonebul saidumlosa.
Targmanebi 119
dona anna
didi xania rac me giyvarvarT?
don Juani
me TviT ar vici ra xanic ari,
magram mas Semdeg SevigrZne fasi
am wuTieri cxovrebis, mivxvdi
ras niSnavs sityva _ bedniereba.
dona anna
Sors _ Tqven saSiSi kaci yofilxarT.
don Juani
saSiSi, ratom?
dona anna
eg xma maSinebs.
don Juani
maS davdumdebi, oRond damtoveT.
eg saxec CemTvis netarebaa...
guli ar itevs imeds gabeduls,
arc aras viTxov _ magram sicocxle
Tu maqvs mosjili _ unda gicqerdeT.
dona anna
wadiT _ aba aq ra adgili aqvs
maggvar sityvebs da maggvar sigiJes,
xval moxvalT CemTan Tu SemomficavT,
rom mag zrdilobas SeinarCunebT.
xval mestumrebiT _ saRamos gvian,
gadaveCvie xalxis stumrobas
rac ki davqvrivdi.
don Juani
angelozi xarT,
Tqven dona anna, SevrdomebisTvis
tanjul kacisa, Tqvenc SegivrdomoT
ufalma RmerTma.
120 paolo iaSvili
dona anna
axla ki wadiT.
don Juani
wuTiT mismineT kvlav gevedrebiT.
dona anna
Cemi wasvla sjobs... verc itevs locvas
Cemi goneba _ risTvis gamarTeT
maggvari sityviT; Cem yurTa smenas
aRar sCvevia sityva egeTi.
xval moxvalT CemTan _
don Juani
rogor gavbedo,
davrwmunde bedis gaRimebaSi.
maS xval gixilavT _ arc namalavad.
dona anna
xval moxvalT CemTan... Tqveni saxeli?
don Juani
diego de kalvado, batono.
dona anna
maS, don diego, xval kargad gnaxeT.
(midis)
don Juani
he leporelo.
(leporelo Semodis)
leporelo
brZaneT batono.
don Juani
Cemo keTilo
bednieri var! xval _ saRamos Jams...
he leporelo, xval daamzade _
bednieri var ToTo bavSviviT.
Targmanebi 121
leporelo
Tqven dona annas eleparakeT.
oriod Tbili sityva gaCuqaT,
Tu Tqven daloceT is qalbatoni?
don Juani
ara, Zmobilo, man paemani,
xval paemani me daminiSna...
leporelo
nu Tu! qvrivebo egeTebi xarT.
don Juani
bednieri var. simRera minda,
rom es qveyana gulSi Cavikra.
leporelo
komandori ki... is raRas ityvis.
don Juani
ara mgonia... brZeni kacia
da raxan mokvda, kidec dawynarda.
leporelo
ara; SexedeT mis qandakebs.
don Juani
rao.
leporelo
mgoni Tqven gicqerT da brazobs.
don Juani
maS leporelo eaxel, uTxar,
moipatije is CemTan stumrad _
ara, estumros xval dona annas.
leporelo
me... Zegli... stumrad movipatiJo.
122 paolo iaSvili
don Juani
ara imisTvis rom vesaubroT,
moixme Zegli dona annasTan
xval, saRamos Jams da uTxar Cadges
karTan darajad...
leporelo
erTi miTxariT,
vis exumrebiT...
don Juani
wadi uTxari.
leporelo
ki magram. _
don Juani
gaswi!
leporelo
uZvirfaseso, ganTqmulo Zeglo!
Cemi batoni don Juani gTxovT
umorCilesad, xval mobrZanebas...
ara... RmerTmani... saSinelia...
don Juani
mxdalo... me Sen... sTqvi.
leporelo
macadeT... vityvi.
Cemi batoni don Juani gTxovT
xval mobrZanebas, SegvianebiT
Tqveni meuRle _ dona annasTan.
gTxovT, dadgeT karTan...
(Zegli Tavs ukravs Tanxmobis niSnaT)
vai!
don Juani
ra SegemTxva?
Targmanebi 123
leporelo
va, va, movkvdebi.
don Juani
ra dagmarTia?
leporelo
hi, Zegli, va, va.
don Juani
Sen mas Tavs ukrav.
leporelo
me ara... is... is.
don Juani
raebs mihqarav,
leporelo
Tqven TviT mibrZandiT...
don Juani
aba, ixile _ Se usaqmuro.
(mimarTavs Zegls)
me _ komandoro, gTxov xval moxvide
Sens qvrivTan _ iqve mec dagixvdebi
da gTxov karebTan dadge darajad.
maS moxval?
(Zegli kvlav eTanxmeba)
RmerTo!
leporelo
ho. rao. xom vTqvi.
don Juani
Cqara... wavideT.
124 paolo iaSvili
s c e n a IV
dona anna
me Tqven migiReT aq don diego,
magram vSiSob ki, rom saubari
Cemi _ mowyenad mogeCvenebaT,
sabralo qvrivsa ar daviwynia
dakargul qmaris xsovna... cremlebSi
vazaveb Rimils aprilisaviT.
Tqven raRas sdumxarT?
don Juani
usityvod vtkbebi,
Rrma moazrebiT rom davrCi marto
dona annasTan aq _ iq ki ara
bednier cxedris akldamis gverdiT,
da aRar gxedavT, muxlmodrekilsa
Tqven marmarilos qmaris winaSe.
dona anna
Tqven, don diego, iWviani xarT
da Cemi qmari kuboSic gtanjavT.
don Juani
ra ufleba maqvs vieWviano.
is xom Tqven mier rCeuli iyo.
dona anna
ara... me dedam mibrZana mxolod
arCeva _ saqmrod don alvarisa.
Cven Raribebi viyaviT Zlier,
don alvari ki mdidari iyo.
don Juani
bediT rCeuli. fuWi saunje
man daalaga RmerTis winaSe
Targmanebi 125
dona anna
diego, kmara... me ukve vcode
ros Tqven gismendiT _ viT SegiyvaroT,
qvrivi kuboSi mdebare qmarsac
unda yovelTvis uerTgulebdes.
Tqven rom gcodnodaT _ Cems don alvarsa
rogor vuyvardi. oh, don alvari
ar moixmobda Seyvarebul qals,
Tu daqvrivebas Seeswreboda.
is moRalte ar iqneboda
wminda ojaxur siyvarulisa.
don Juani
guls nu miRonebT me dona anna
mkvdari qmris mudam mogonebiTa.
kmara, nu momklavT, Tumca sikvdili
me usaTuod davimsaxure.
dona anna
ratom? kavSiri wminda uRelis
Tqven ar gaerTebT xom aravisTan?
Tu SemiyvareT _ Tqven marTali xarT
Cems winaSe da zecis winaSe.
don Juani
me Tqvens winaSe. RmerTo.
126 paolo iaSvili
dona anna
sTqviT, iqneb
danaSauli migiZRviT marTlac.
don Juani
ara, arasdros!
dona anna
diego, rao.
marTali ar xarT. ra CaidineT?
don Juani
vera, verasdros!
dona anna
diego, mikvirs,
gTxovT, me gibrZanebT _
don Juani
o, ara, ara.
dona anna
ha, Cems survilebs egre morCilobT,
raebs ambobdiT am wuTSi, gaxsovT,
monad gaxdomas mepirebodiT.
me ukve vcxarob, diego, am wuTs
sTqviT Cems winaSe danaSauli.
don Juani
me ver gavbedav... Tqven SemiZulebT.
dona anna
ara... winaswar gepatiebaT,
msurs ki vicode...
don Juani
nu moisurvebT
codnas saSinel saidumlosas.
Targmanebi 127
dona anna
saSinels! risTvis awvalebT egre
cnobis moyvarul adamiansa.
ra moxda, CemTvis egre sawyeni:
me ar gicnobdiT, mteri ara myavs,
arca myolia... da qmaris mkvlelic
erTad-erTia.
don Juani
(CurCulebs)
saqme irkveva.
miTxariT: sawyals, don Juans iqneb
icnobdiT.
dona anna
ara, arasdros igi
ar Semxvedria.
don Juani
atarebT suliT
misdami mtrobas?
dona anna
namusis vals viT Seefereba.
magram Tqven gindaT Cemi garToba
da Tavs ifaravT pasuxis nacvlad _
moviTxov _
don Juani
netav ra iqneboda
rom don Juani genaxaT sadme?
dona anna
guls gavupobdi xanjliT avazaks.
don Juani
o, dona anna, sad ari Seni
basri xanjali, ha Cemi mkerdi.
128 paolo iaSvili
dona anna
diego. rao, ra gavigone.
don Juani
ara diego, don Juani var.
dona anna
o, RmerTo. nuTu... ara... ar mjera.
don Juani
don Juani var.
dona anna
cruobT uTuod.
don Juani
me movkal Tqveni qmari, arc vnanob
da sinanulic ar miZevs gulSi.
dona anna
ra mesmis. ara, ar mjera, ara.
don Juani
don Juani var da Sen miyvarxar.
dona anna
(daecema)
sada var?.. sada?.. guls mimdis, gulsa...
don Juani
zecav, ra mosdis, Tqvi dona anna...
adeq, adeqi, moiec guli,
axile Tvali _ Seni diego
muxlmodrekili mona aqa var.
dona anna
momcildi... ox, Sen Cemi mteri xar,
me Sen wamarTvi, rac cxovrebaSi...
Targmanebi 129
don Juani
tkbilo qmnilebav. mzad var xmlis codva
gamoviyido muxlmodrekili.
veli brZanebas _ mibrZane _ movkvde,
an da mibrZane visunTqo mxolod
SenTvis...
dona anna
es aris maS don Juani _
don Juani
xom marTalia _ is dagisaxes
verag borotad _ o, dona anna,
WirSic simarTlis niSanwyalia,
Cems daRlil sindiss marTlac mravali
siave qenjnis _ da garyvnilebis
marjve Segirdi viyav didxansa,
magram mas Semdeg rac Tqven gixileT
vxedav damidga fericvaleba.
me Tqven miyvarxarT _ maSasadame,
me saTnoeba Semyvarebia
da mis winaSe pirvelad vdgavar...
dona anna
o, don Juani oqropiria
vici, msmenia, marjve macduri.
Tqven demoni xarT pirwavardnili.
ramden sacodav qalis codva gaqvT
Tqven dRevandlamde akidebuli?
don Juani
dRemde maT Soris arc erTi qali
ar myvarebia.
dona anna
mec davijero,
rom don Juani pirvelad aris
Seyvarebuli da me ara var
axal samsxverplod gamzadebuli.
130 paolo iaSvili
don Juani
TqvenTan sicrue rom mdomeboda
wamomcdeboda gana saxeli
misi, vinc smenas Tqvensas zaravda,
gana es aris cbieri xerxi?
dona anna
vin uwyis. _ mainc ram mogiyvanaT
aq; rom SeecvneT, gana sikvdili
agcildebodaT.
don Juani
raa sikvdili,
Sexvedris erTi tkbili wamisTvis
davTmob sicocxles xma dauZravad.
dona anna
aqedan rogor unda gaxvideT,
windaxeduli ara yofilxarT.
don Juani
(xelze eamboreba)
mzrunvelobT sawyal don JuanisTvis
da ciur sulSi ara gqoniaT
Cemdami zizRi Tqven dona anna.
dona anna
o, SeZulebis Zala rom mqondes...
axla ki droa ganSorebisa.
don Juani
rodis Ra gnaxavT.
dona anna
ar vici... mermis...
don Juani
xval?
Targmanebi 131
dona anna
sadRa?
don Juani
aqve...
dona anna
don Juan, metad susti guli maqvs.
don Juani
sawindrad erTi mSvidi ambori.
dona anna
kmara, damtove.
don Juani
civi da mSvidi da erTaderTi.
dona anna
mabezari xar. ha, egec, kargi.
ra xmauria... don Juan, mideq.
don Juani
mSvidobiT, Cemo tkbilo, Zvirfaso
naxvamdis.
(midis da ukanve Semovardeba)
a!..
dona anna
ha, ra dagmarTia.
(Semodis komandoris qandaki, dona anna ecema)
qandaki
mixmeT da movel.
don Juani
o, dona anna, o, RmerTo Cemo...
132 paolo iaSvili
qandaki
dastove igi... yoveli morCa.
don Juan Sen TrTi.
don Juani
me... ara... metad
qandaki
momeci xeli.
don Juani
ager... miirTvi.
o, ra mZimea moWera misi
lodis xelisa. gamiSvi xeli...
gamiSvi xeli, xeli gamiSvi...
me viRupebi, morCa, gaTavda.
o, dona anna!..
(qve Cavardebian)
Targmanebi 133
axalgazrda
pativcemulo Tavmjdomare! me minda erTi
adamiani gavixseno _ nacnobi Cveni,
unda gvaxsovdes, rom yoveli misi nakvesi,
sicilis mgvreli oxunjoba, sityva-pasuxi,
sadac mxiarul sidinjeSi mosCanda igi,
xSirad saubars Cvens nadimze acxovelebda,
igi hfantavda im sibneles _ avi saxadi,
rom axla yovel naTel gonebas dahfarebia
ori dRis winad vigonebdiT da vadidebdiT
mis metyvelebas, da dRes kargad ver gamigia,
rom am megobrul da saerTo dros tarebaSi
Jaksons viviwyebT... savarZeli misi ki axlac
calieria da moelis TiTqos yovel wams
Cveni arxein megobaris uecar mosvlas.
magram is ukve Sesulia bnel dedamiwis
civsa da mudam garindebul samkvidrebelSi.
TiTqos xandaxan gvesmis kidec moulodnelad
am oqropiris metyveloba kubos wiaRSi.
bevri Cvengani cocxalia, umizezoa
amitom Cveni sevdiani, mlaSe guneba.
avwioT Tasi misi xsovnis mosagoneblad,
xalisianad maRla Cveni brolis Wiqebi.
viTom cocxali ari jerec.
Tavmjdomare
Cvens megobrul wres
is gaeTiSa sxvebze adre... sjobs mdumarebiT
misi saxeli movigonoT...
axalgazrda
Zalian kargi!
(mdumareT svamen)
134 paolo iaSvili
Tavmjdomare
Seni simRera mSveniero aris srulyofa
mSobliur hangSi Caqsovili utkbiles xmebis
gvimRere, meri, mavedrebel sevdis kiloze
rom Seicvalos Cveni sufris mxiaruleba,
rom movilxinoT isev, rogorc Cvenebis ZaliT
dedamiwaze ganwirulma adamianma.
(simRera moismis)
meri
(mReris)
iyo dro da netarebda
mxare rogorc wesia,
didis mrevliT mRelvarebda
kvira dRiT eklesia.
skolis bavSvebs erTmaneTSi
hqondaT didi zriali,
da elavda Cvens yanebSi
cel-namgalis triali.
dRes taZari daxurula,
yrua skolis karebi,
yana uqmad dayurula,
tyes veRar vekarebiT.
dgas sofeli rogorc bina
gadamwvari xanZariT.
sasaflao mxolod gminavs
ar gvinaxavs gamcdari.
avsebula eklesiis
galavani cxedrebiT,
cocxlebi RmerTs Sehkvnesian
sulisaTvis vedrebiT.
ise mWidro aris Sara
saflavebis pwkarisa,
TiTqos iyos didi fara
dafeTebul cxvarisa.
Tu sikvdilma naadrevma
damibnela maisi,
visac Cemi gulis cema
SeuTvise xalisiT,
Targmanebi 135
vevedrebi ar Seaxos
jenis cxedars tuCebi,
aedevnos Soriaxlos
kubos gulaCuyebiT.
Semdeg albad gaixsenebs
iseT kuTxis mignebas,
sadac tkbilad daisvenebs,
vidre SiSi iqneba...
naxos mere bina Cemi,
sadac me Camasvenes,
xolo edmonds misi jeni
caSic nazad axsenebs.
Tavmjdomare
madlobeli varT, Cums fiqrebSi Sesulo meri,
madlobeli varT guldamwveli simRerisaTvis.
uwindel droSi aseTive Jami swvevia
albad serebs da midamoebs Seni mxarisas
da gaismoda albad kvnesa Sesabralisi
mdinareebis da xevebis orTav napirze.
axla ancad da Tavisuflad rom miapoben
Seni mamulis sanatrel da velur samoTxes.
im weliwadma, rom imsxverpla dauTvalavi
keTili, dinji da Zvirfasi xalxis zvaraki,
mainc dastova Tavis Zalis mosagoneblad
mwyemsis kiloSi CarCenili da Senaxuli
sevdiani da sasiamo tkbili hangebi.
raa badali, roca gesmis mxiarul lxinSi
damwvar gulidan anarekli Cumi galoba.
meri
neta arasdros me ar memRera
Cemi mSoblebis karmidamos daSorebulsa.
rogor uyvardaT, ubedurebs, mosmena meris.
me TiTqos axlac avtuzulvar mSobliur bWesTan,
da TiTqos mesmis sakuTari simReris xmebi.
maSin Cemi xma iyo ufro tkbili sasmeni,
ubiwo iyo igi maSin...
136 paolo iaSvili
luiza
aRar gvargia
axla aseTi simRerebi... arian qveynad
kidev mdabio sulni... imaT metad SeexarebaT
qalebis cremli da brmasaviT mas endobian.
qali ki fiqrobs, rom Tvalebi cremliT avsili
mowons vaJkacebs _ aseTive azris rom iyos
qalis sicilzec _ maSin igi iqneba mudam
gaRimebuli... valsinhamsac moswonda Zlier
Tu CrdiloeTel lamaz qalSi amCnevda kvnesas.
amitom meri icremleboda... mZags, mezareba
me qera feri Sotlandiur gaSlili Tmebis.
Tavmjdomare
aba, daCumdiT... me xrigini mesmis,
(mohqris etli, avsebuli mkvdarT gvamebiT.
etls zangi hmarTavs)
aha, luiza gadinacra; enis mixedviT
megona gulic eqneboda mamakacuri.
arc egre aris... sCans sastiki nazze sustia,
da siyvaruliT tanjul sulSic SiSi binadrobs.
wyali asxure, Cqara meri, momjobindeba.
meri
Cemi dacemis da naRvelis dao, miende
Cems mkerds...
luiza
...demoni saSineli da Semzaravi
mezmana _ iyo Savi, TeTri hqonda Tvalebi.
Tavis etlisken meZaxoda. etlSi eyara
mkvdari sulebi... CurCulebden raRac saSinel
CemTvis idumal eniT... cxadi iyo an Tu sizmari.
sad aris etli.
axalgazrda
luiza nu SegeSindeba.
imxiarule _ Tumca Cveni quCa mTlianad
aris sikvdilis Semotevis TavSesafari,
is aris bina Cveni medgar dros gatarebis,
Targmanebi 137
Tavmjdomare
egeTs ver vityvi _ magram iqneb vimRero himni
Jamis saqebi: me davwere uecrad igi
wuxandel Rames _ Cveni gayris da wasvlis Semdeg
xom ar mCveoda me riTmebze ganadireba,
guSin ki vcade. momismineT, xrinwiani xmac
aseT simReras albad karga gamoadgeba.
yvela
Jamis saqebi himni... aba, mzada varT smenaT.
Jamis saqebi himni... vaSa. Cinebulia.
Tavmjdomare
(mReris)
roca mxneobiT savse zamTari
win miuZRveba, rogorc sardali
Tovlis da yinvis susxian TqeSas;
ar gveSinia areul nadis _
anTebul buxars vumatebT SeSas
da gavaCaRebT mxurvale nadims.
Jami, mrisxane ufali codvis
Cven dasarbevad guldagul modis,
uxvi nadavliT gawuwkebuli
saflavis barsac haerSi aSvers...
rogor moiqces Cveni krebuli,
ra vqnaT da rogor veZebdeT saSvels.
iseve rogorc kudian zamTars
karCaketili vemaloT Jamsac.
davanToT cecxli, avavsoT Tasi,
mxiarulebas mivceT goneba,
138 paolo iaSvili
moZRvari
uRvTo qeifi da uRmerTo giJebis kreba,
Tqven dros tarebiT, garyvnilebis simReriT gindaT,
dascinoT axla im saSinel bnel mdumarebas,
romelic sikvdils Cvens garSemo moufenia.
gasvenebaTa adevnebul saSinel zarSi
da fer wasuli xalxis wreSi _ me vdgevar locvad,
maSin rodesac saZageli Tqveni Rreoba
kuboTa Soris mdgar siCumes aRar asvenebs
da azanzarebs dayril miwas mkvdarTa gulebze.
rom ar mesmodes bebrebis da qalebis locva,
rom hfens sinaTles dids, saerTo sikvdilis ormos, _
me vifiqrebdi rom moyrilan aq eSmakebi,
da xelT ugdiaT dacemuli uRmerTos suli
gaunaTlebel sibneleSi wasaTrevelad.
(ramdenime xma)
sCans ostaturad jojoxeTi Segiswavlia.
mibrZandi bero. wadi, albad gza agcdenia.
Targmanebi 139
moZRvari
me Tqven gaficebT umanko sisxls qriste RmerTisas,
romelic CvenTvis datanjuli da jvarcmulia:
SeswyviteT male es boroti lxini, Tu gsurdeT
Tu guliT gindaT caTa Sina ixiloT kidev
ganSorebuli da sayvarel arsTa sulebi _
sakuTar binebs daubrundiT.
Tavmjdomare
binaSi CvenTan
mwuxarebaa _ siWabukes xalisi uyvars.
moZRvari
nu Tu Sena xar, valsinhamo? Sen xar romelic
sul sami kviris winad iyav muxlmokecili,
sakuTar dedis cxedars mware cremliT namavdi
da imis saflavs didi moTqmiT ze akvdebodi.
da nu Tu hfiqrob; rom ar stiris, ar hgodebs igi,
roca zecidan ucqers Tavis bedkrul TvalebiT,
Tavisi Svilis garyvnilebis lxinSi Carevas,
an roca usmens Sens xmas da Sens cofiT arsebul
codvil simReras, maSin roca garSemo ismis
wminda vedreba, ismis kvnesa umxurvalesi.
wavideT, momye.
Tavmjdomare
rad modixar mamao CemTan
da raT maRoneb. me ver mogyvebi, arc unda mogyve:
me aq maCerebs Cemi sulis warkveTileba
da saSineli mogoneba, me kargad vici
ususuri var, da ra minda Cem bnel binaSi,
sadac siCume dRe da Ramis binadaria.
me aq maCerebs awyvetili siamovneba
da masSi Sxami axla Cemi margebelia.
wminda alersi mapatie ufalo, Cemo.
me aq maCerebs daRupul da Zvirfas qmnilebis...
dedis Cveneba me aqedan ar gamomixmobs,
Seni gviani mowodeba ki zedmetia.
vici rom ginda Svela Cemi, magram amaod
140 paolo iaSvili
moZRvari
matildas wminda suli gixmobs, miiRe smenad.
Tavmjdomare
(zewamodgeba)
momeci fici, aaSvire caSi eg Seni
damWknari xeli, Semomfice rom arasodes
Sen imis saxels ar axseneb amieridan.
o, neta imis ukvdavebiT Semosil Tvalebs
aRar exila es codvili sanaxaoba.
me igi mTvlida wminda, amay, Tvis neba kacad _
da Cemi mkerdi mas samoTxeT eCveneboda.
sada var? gxedav, ganTiadis wminda asulo,
im qveyanaSi, sadac Cems suls ukve dacemuls,
binas aravin mianiWebs...
qalis xma
gagiJda mgoni,
gansvenebul cols moigonebs sawyali bodviT.
moZRvari
wavideT... momyev...
Tavmjdomare
mamao gTxov, RvTis gulisaTvis,
damtove wadi.
moZRvari
RmerTi iyos Seni mfarveli.
mSvidobiT Svilo.
(midis. lxini grZeldeba, Tavmjdomare
Rrma mdumarebaSi aris garTuli)
Targmanebi 141
mocarti da salieri
scena pirveli
oTaxi
salieri
gaiZaxian: rom simarTle ar aris qveynad,
arc ufro zeviT aris igi simarTle... CemTvis
es aSkaraa, iseve viT ubralo gamma.
me xelovnebis siyvaruli im TaviT damyva;
bavSvi viyavi da mesmoda organonis xma,
rogor maRal xmiT gugunebda Cven Zvel saydarSi.
vismendi didis gatacebiT _ tkbili cremlebi
da uneburi me TvalTagan Rvarad mdioda.
me ukuvagde adre-fuWi dros gatareba,
mecniereba _ Tu musikis gareSe idga,
Tavs mabezrebda _ qedmaRlurad da daJinebiT
is uarvyavi; amnairad me SeveTvise
mxolod musikas... pirvel nabijs siZnele mosdevs.
mosawyenia pirveli gza _ me mainc vZlie
is pirvandeli dabrkoleba _ da xelosnoba
me xelovnebis balaverad gamovacxade;
me TviTon gavxdi xelosani... sakuTar TiTebs
mxolod simardes Tu vaCvevdi da yurTasmenis
damorCilebas... mkvdrad vaqcie yoveli hangi,
da cxedariviT gaxrwnas mivec TavaT musikac.
aq ki gavbede dids swavlaSi gamobrZmedilma
Tavi mimeca STagonebul ocnebisaTvis.
me Semomqmedi gavxdi _ oRond Cumad, farulad
da ver vbedavdi didebis da saxelzed fiqrsac,
Cavimwyvdeodi Cems mdumare sakanSi maSin
ori-sami dRe _ Zili, ijrac maviwydeboda.
vigeme lxini da cremlebic STagonebisa,
me vwvavdi Sromas da gulcivad vacqerdebodi
Tu azri, hangi, romelT pirmSo Svili viyavi
almodebuli msubuq kvamlSi ikargeboden.
142 paolo iaSvili
mocarti
ha, daminaxe, me ki axla mindoda Seni
moulodneli eSmakobiT gamaspinZleba.
salieri
Sen aq xar, rodis modi!
mocarti
am wuTs... momqonda SenTan
mcire ram _ msurda megobrisTvis meCvenebia:
sasadilos win gaviare, momesma ucbad
Wianuris xma... salieri, Cemo keTilo
Sen amis msgavsi araferi mogismenia,
meWianure brma ukravda sasadiloSi
Voi che sapete-s jadosnoba iyo namdvili.
ver moviTmine, aq moggvare meWianure,
minda dagatkbo misi dakvriT da ostatobiT.
Semodi,
(Semodis brma meWianure xelSi WianuriT)
aba daukari mocartis rame!
(moxuci ukravs arias don-Juanidan,
TviT mocarti xarxarebs)
salieri
Segwevs Zala rom gaicino.
mocarti
ax, salieri,
nu Tu Sen TviTon ar icini.
salieri
arc mifiqria.
arc gavicineb uvargisi mRebavi vinme
Tu SemiTiTxnis me madonas rafaelisas.
arc mecineba, sazizRari vinme manWia
aligieris mibaZviT Tu aunamusebs.
he, waeTrie berikaco.
144 paolo iaSvili
mocarti
ara moica:
es Sen _ amiTi madRegrZle.
(moxuci gadis)
Sen salieri,
cud gunebaze unda iyo; Semoval SenTan
sxva dros...
salieri
maCvene ra nobaTic mogitania.
mocarti
mcire ram aris fuqsavati, wuxandel Rames
me uZilobam damqanca da aRarc damtova.
TavSi ori Tu sami azri gamomesaxa,
dRes Caviwere... da mindoda Sen mogesmina,
Sen Sefasebas movelodi, magram me vxedav
Sen saamisod ar gcalia.
salieri
ex mocart, mocart!
rodis viyavi moucleli me SenTvis, dajeq,
me gismen.
mocarti
(zis fortepianosTan)
aba erTi vinme warmoidgine
vTqvaT me var _ magram cotaoden umcrosi xniTa,
Seyvarebuli Rrmad ki ara, ise zereled,
vzivar lamazTan, anda tolTan, vTqvaT Tunda SenTan,
da vmxiarulob... ucbad raRac kubos Cveneba,
moulodneli sibnele da rame amgvari...
aba ismine.
(ukravs)
salieri
Sen eg jildo mogqonda CemTan
da imave dros sasadilos karebTan dadeq,
Targmanebi 145
mocarti
marTlac kargia? mogewona?
salieri
ra siRrme moCans,
ra gabedulad da ra mwyobrad dagiweria!
RmerTi xar, mocart, magram amas TviT vera xvdebi.
me ki, me vici.
mocarti
nu Tu? iqneb Sen marTali xar.
magram RvTaeba Cemi ukve momSeulia.
salieri
gesmis; modi Cven visadiloT erTad, wavideT
sasadiloSi _ oqros lomis.
mocarti
dastur wavideT.
moxaruli var. Sin mivirben oRond da vetyvi
cols _ rom sadilad dRes me aRar melodebodes.
aba naxvamdis...
(midis)
salieri
maS mogeli, modi uTuod.
ara, ara maqvs Zala, unda davemorCilo
Cems sakuTar beds: arCeuli mxolod erTi var,
rom SevaCero is _ Tu ara daviRupebiT
Cven qurumebi, msaxurebi didi musikis,
ara marto me, yru didebis matarebeli.
vin isargeblebs, Tu mocarti cocxali darCa
da miaRwia kidev maRal axal mwvervalebs,
is xelovnebas aamaRlebs? _ ara mgonia
146 paolo iaSvili
scena meore
salieri
Sen dRes ratomRac moRuSuli xar.
mocarti
me? ar mgonia.
salieri
Sen, mocart albad aSlili xar rame mizeziT.
sadili mogvwons, arc Rvinoa dasawunari,
Sen moRuSulxar, xmas ar iReb.
mocarti
marTali giTxra
dardi maqvs Cemi rekviemis Zalian,
salieri
rogor,
Sen rekviemic Segiqmnia? rodis daiwye?
mocarti
sami kviraa... magram erTi SemTxveva iyo...
Tu miambia igi SenTvis?
salieri
ara.
mocarti
maS getyvi.
sami kviris win Sin davbrundi nagvianevad,
miTxres, rom viRac erTi kaci Semosuliyo
Cems sakiTxavad _ ra undoda veRar gavige.
148 paolo iaSvili
salieri
ra?
mocarti
me mrcxvenia, Tqma simarTlisa.
salieri
Tqvi ra gawuxebs?
mocarti
dRisiT da RamiT aRar maZlevs me mosvenebas
is Savi kaci... Tanac yvelgan, yovelTvis, mudam
landiviT damdevs, ai axlac, ase mgonia,
is CvenTana zis, amfsonia Cveni mesame.
salieri
geyofa, kmara, ra bavSuri simxdale mogdis?
gafante fuWi mosazreba... bomarSes uTqvams
xandaxan CemTvis: `momismine, Zmao salÁ eri,
roca nisliviT Savi fiqri Semogesios,
gaxseni boTli udardeli Sampaniuris,
an da `figaros qorwineba~ gadaikiTxe.
Targmanebi 149
mocarti
bomarSe Seni megobari iyo keTili,
da misTvis SeTxze Tu ar vcdebi Seni tarara,
mosawonia. iq, Tu gaxsovs erTi hangia,
mas vimeoreb mudam, roca bednieri var
la, la, la, la, la... salieri, Tu marTalia
viTom bomarSes moewamlos kaci farulad.
salieri
ara mgonia: sasacilo iyo is metad,
ver ikisrebda mag xelobas _
mocarti
is pioneri
iyo CvensaviT, heniosi da boroteba
erTi meores viT Seewyos... xom marTalia?
salieri
Sen magas fiqrob,
(Caagdebs Sxamis nayofs mocartis WiqaSi)
maS dalie.
mocarti
Sen gadRegrZelos,
vsvam, megobaro, sadRegrZelos Cveni kavSiris,
romelic mocarts, salieris aerTianebs,
Cven xom orTave Svilebi varT harmoniisa.
salieri
daic, daica, Sen dalie... Sesvi uCemod?
mocarti
(xelsaxocs gadaagdebs)
sakmarisia.
(midis fortepianosaken)
salieri, usmine exla
Sen Cems rekviems,
(ukravs)
stiri?
150 paolo iaSvili
salieri
cremlebs me vRvri pirvelad:
aq aris zogan siame da xan simwarea,
TiTqos me mZime Sevasrule movaleoba,
mkurnavma danam TiTqos ukve momWra, momsera
mtkivani xorci, Cemo mocart, Cemi cremlebi...
maT nu SeamCnev... ganagrZe da aCqardi isev,
isev amivse unapiro suli hangebiT.
mocarti
yvela, rom egre grZnobdes Zalas harmoniisas,
magram maSin xom iqneboda SeuZlebeli
am Cveni qveynis arseboba; vin darCeboda
mdabal cxovrebis Wir-varamze mzrunvelobisTvis;
maSin xom yvela xelovnebas miecemoda.
qveynad mcirea rCeuli da sve-udardeli,
sargeblobis da gamorCenis ukumgdebeli,
qurumi mTlian amaRlebul silamazisa.
xom marTalia, magram dRes me kargad vera var,
gulzedac mimZims; sjobs wavide, gamoviZino.
aba mSvidobiT.
salieri
kvlav naxvamdis (martod)
Sen daiZineb
didi xniT mocart, magram nu Tu simarTle aris
da heniosi me ara var, heniosoba
da boroteba Turme erTad ver Tavsdebian.
styuian!.. maSin bonaroti?.. Tu sicruea,
zRapari, uvic brbos SeTxzuli, da nu Tu marTla
ar iyo mkvleli amgebeli vatikanisa.
Targmanebi 151
nasroli
gansvenebuli ivane petres-Zis belkinis moTxrobebidan
vesroleT erTmaneTs
baratinski
me davifice misi mokvla Tanaxmad duelis
wesisa (mas gahyva valad kidev erTi Cemi srola)
saRamo bivakze
1
Cven dabanakebuli viyaviT daba ***-Si, cnobilia cxovreba
laSqris oficrisa. diliT varjiSoba, maneJi; sadili polkis
ufrosTan an ebraelis duqanSi; saRamos punSi da banqo. ***-Si ar
iyo arc erTi Ria ojaxi, arc erTi gasaTxovari qali. vikribebodiT
erTmaneTTan da Cvenive mundirebis garda verafers vxedavdiT.
Cveni wridan mxolod erTi adamiani ar iyo mxedari. is iyo
daaxloebiT ocdaxuTmeti wlisa da amitom Cven mas moxucs
veZaxdiT. gamocdileba mas did upiratesobas aniWebda Cvens
wreSi. amasTanave misi Cveulebrivi moRuSuloba, jiuti xasiaTi
da gesliani ena did gavlenas axdenda Cvens norC gonebaze.
raRac idumalebiT iyo moculi misi bedi; is hgavda russ,
xolo ucxoelis saxels atarebda. warCinebuli husari yofiliyo
erT dros. aravin icoda rad miatova man samsaxuri da rad
dasaxlda Rarib dabaSi, sadac cxovrobda Tan qesatad da
Tanac xelgaSlilad: dadioda mudam qveiTad gacveTil Sav
surTukiani, da imave dros Cveni polkis oficrebisaTvis misi
sufra yovelTvis gaSlili iyo. marTalia, misi sadili, yofili
jariskacis mier damzadebuli, or-sam kerZs ar aRemateboda,
magram Sampanuri mdinaresaviT iRvreboda. aravin ar icoda arc
misi qoneba, arc misi Semosavali da verc kiTxvas ubedavdnen
amis Sesaxeb. mas moepoveboda wignebi ufro mxedruli Sinaarsisa
da romanebi. siamovnebiT iZleoda wasakiTxavad da dabrunebasac
ar moiTxovda; samagierod TviTonac ar ubrunebda patrons
wasakiTxavad waRebul wigns. gatacebuli iyo umTavresad dambaCis
sroliT. misi oTaxis kedlebi tyviebiT dacxriluli iyo,
dasvretili rogorc futkris saraji. Raribul ficruls, sadac
is cxovrobda, amSvenebda mxolod nakrebi SesaniSnav dambaCebisa.
Seudareblad hqonda SeTvisebuli srolis xelovneba da Tu is
dambaCis sroliT moisurvebda qudidan msxlis gadmogdebas, Cvens
152 paolo iaSvili
2
gavida ramdenime weli, ojaxurma mdgomareobam maiZula
#***_is mazris Rarib sofelSi davbinavebuliyavi. veweodi ra
meurneobas, mudam Cumi oxvriT vigonebdi Zvelebur mousvenar
da mxiarul cxovrebas. CemTvis yvelaze ufro Zneli iyo
martoobaSi gazafxulis da zamTris saRamoebis gatareba.
sadilobamde dros ase Tu ise vklavdi, vmusaifobdi mouravTan,
Tvals vadevnebdi samuSaoebs, vnaxulobdi axal saxelosnoebs;
magram dadgeboda Tu ara dabindebis Jami, aRar vicodi rogor
gamerTo Tavi. mcire raodenobis wignebi, romlebic me karadebis
qveS an sardafSi aRmovaCine, srulebiT gazepirebuli mqonda.
yvela zRapari, rac ki Cems mosamsaxure qals kirilovnas axsovda,
me ara erTxel mqonda ukve mosmenili. sofleli dedakacebis
simRerebi mxolod sevdas mgvirda. Sevudeq xilze dayenebuli
daumtkbari aryis smas, magram Tavis tkivilebi damiwyo. Tanac
meSinoda javrisagan ar gavloTde, e. i. uimedo loTi ar gavxde-
meTqi, amis magaliTs bevrs vxedavdi Cvens mazraSi. axlo mezoblebi
ar gamaCnda oriode uimedos garda, romelTa saubari umTavresad
oxvrasa da slokinSi gamoixateboda. isev ganmartoeba vamjobine.
bolos gadavwyvite mogvianebiT sadiloba da bindisas daZineba;
amrigad, Sevkvece saRamoebis dro, dRes ki Sevmate xangrZlivoba.
Cemgan oTxi versis manZilze iyo mdidari mamuli, riSelis
grafis qals b***_s ekuTvnoda. iq mxolod mouravi cxovrobda,
TviT qalbatonma ki mxolod erTxel inaxula Tavisi mamuli,
158 paolo iaSvili
vladimer maiakovsk
maiakovskii2
oda revolucias
Cven es ar gvjera
ara!
quxilis xmaurs
gana vinme saltes daadebs?!
samaradisoT
ixmaurebs
aTasi frTebiT
leninis sityva
daZaxili
naRariani.
simunjiT mexi
gana marTla dasneuldeba?!
grigalis
svetebs SeaCereb
cis qveS mduRares?!
ara!
arasdros Sesustdeba
leninis neba
er-ka-pes mTlian
dauZlevel magar nebaSi.
aseTi sicxe
izomeba
sicxis sazomiT?
an misi maja
gana unda wuTebiT
scemdes?
revoluciis
rkinis mkerdSi
marad icocxlebs
da ar mokvdeba
leninis guli...
ara!
ara!
a_r_a!
ar gvinda,
es TeTri mTavrobis cnoba...
es SemxuTveli
molandeba
moscildes Tvalebs.
Targmanebi 165
wunkalebo!
gaCerdiT CumaT
striqonebiT dadaRuli!
mismineT es Rmuili
mglis,
poemiT gamosaxuli.
momeciT aq
yvelaze msuqani,
yvelaze meloti!
mivaTrio sayeloTi
da Cavkra cxviriT
im wignSi
sadac, Cven SimSilze vyviriT.
naxe!
Sexede _
am SiSvel cifrebs...
qari Zalas ikrebs.
amoskda
da Cadga xmiani...
volgis soflebis
kubo mTliani
aivso _
milion saxuraviT.
Tovlis qarSia mxuravi.
milebi _
kubos sanTlebia.
TviTon yornebic
qrebian,
yoranma icis
rom
amRvreuli
mlaSe sunia,
radgan
adamianis xorci iwvis.
vaJis?
mamis?
166 paolo iaSvili
dedis?
qalis? visia?!
visi kaciWamiobis rigi!
Svela ar iqneba!
Tovlma gza gadaWra,
Svela ar iqneba!
veravin gadarCa.
haeri krulia!
Svela ar iqneba!
fexze mognesili ayaloc SeWmulia?
sakvebad foTolis
Sovnac Znelia...
ara,
ar gviSvelian!
davemorCiloT...
aTi guberniis
gazomeT saflavi!
oci milioni!
oci _
mokvdes daewyos
rogorc rom saklavi.
mxolod dedamiwa
bRavis,
stiris
Cxrakul xmiT,
da qari TamaSobs
gzis
da mdinareTa,
Tovlian aburdul TmiT,
isvris dedamiwa krulvas
gagiJebuls
Cxrakul xmiT.
puri!
purebi!
natexi puris!
TviT miCerebuli sikvdilze TvalebiT
mWameli cotasi,
mxolod mokrZalebiT,
Targmanebi 167
banketi.
daeswren mefe dedofali _
banketis stumrebs ver datevs sofeli,
iyaviT wyeuli!
msurs ise moxdes,
rom Tqveni Tavebi dagvirgvinebul
velurTa
xelebSi, moxvdes _
adamianebs rom sWamen _
msurs Tqvenma samefom
daiwyos zanzari
buntis, amboxebis xanZriT.
cecxli datrialdes
yovel Tqven qalaqSi da yovel
dabebSi,
da Tqveni memkvidre
qalebi,
vaJebi
ixarSon orTqlian qvabebSi!
`parizi.
parlamentarebis sxdomaa... wyaloba.
SimSilze sityva mieca
nansens...
ismines RimiliT _
168 paolo iaSvili
`vaSingtoni...
fermerebs
muclebze
rumbaT amosvliaT qoni.
siWarbis gamo
zRvis maRal zvirTebs
uyrian simindis tvirTebs. _
iyaviT wyeuli!
iyos Tqvens
quCebSi
suni amboxebis bolis...
ise aTamaSon
mag Tqveni muclebi
rogorc rom burT-futbolis!
`berlini...
xaroben ruseTis bandebi;
damSeul Zmebs
advilaT daswvaven saomar SanTebiT
dadis mamaZaRli
gul gaxarebuli imedis sioTi.
trabaxobs:
` _ me var rusis patrioti!~
iyaviT wyeuli!
`Sors~
`Sors~
Tqven mudam.
Targmanebi 169
marSi
maT meTauraT,
gamoaTrieT Tqven
quCebSi roialebi,
gadmoayudeT
fanjrebidan barabanebi.
iqneb naRaram
roiali SvaSi gaCexos,
de iyos ase:
mxolod mexi
dagvitrialdes,
mxolod gaCaRdes
xmauroba, aurzauri.
ras niSnavs mxolod
daxavseba
qarxnebis bolSi,
saxeTa Sesvra
murSi, lafSi,
da Semdeg xarbad
biTur TvalebiT
sxvis simdidris Tvaliereba.
WeSmariteba
kmara
metad iaf fasiani.
amoiwmindeT guli
Zveli danalekidan.
didi quCebi
ari
Cveni bewvis kalmebi,
da palitrebad
CvenTvis didi moednebia.
drois
vrcel wignSi
jer ar aris revoliucia,
SesaniSnavaT,
Rirseulad amRerebuli
Cqara quCebSi
naRarebiT
futuristebis da
poetebis axalgazrda
marjve krebuli.
Targmanebi 173
poetebisTvis
(es leqsi Tanabrad sasargebloa rogorc
redaqtorisTvis ise poetebisTvis)
iwvis
magram iwvis igi sircxviliT?
gasinjeT:
vinme aylayuda
(gana cotaa ruseTSi sityva).
rogorc
qinZisTavs sovel silidan
moaTrevs
raRac sisuleles,
ufro iolad
rom sWirdeba gaSaireba.
magram enaSi bevri aris gana miqarva,
ro moZvrebodes
TavaT yurSi
vercxlis zarebaT?!
monaxa sityva...
varcxnis, lokavs,
rom iqnes saxe `klasikuri~
da `poeturi!~
davarcxnes sityva...
da mainc
isev
wuwunoben:
av redaqtorebs uyvarT himbi.
ai ecadeT,
himbSi
SetenoT sxvagvari
romelime sityva,
magaliTad,
`ZuZuTi gamomzrdeli~.
sxedan
da rogorc SeeferebaT
ofliT avseben qaRaldis
furclebs...
da mxolod
viwroT,
is, rogorc muclis Wia,
gaiWimeba patara leqsi,
Targmanebi 175
sxva adgili
ki daiWires
mZimeebma
da wertilebma.
da gamovida
`Zvirfasi~ ena;
nakuw-nakuwad gadaqceuli.
amis damwerze daxarjulia
sul uimedoT
swavlis fulebi...
redaqciaSi
poetebis banda trialobs,
sawyal redaqtors
daemarTa
qronikuli naRvlis Caqceva.
hfantaven bandebs,
ajaxeben karebs,
daraji
bRavis: `wunklebo ras dagvesieT...~
poetebi ki _ angelozebi _
CumaT arian...
Tu redaqtori am dros erTi wuTi
Cafiqrda
ucbad aCeCebs mas poeti
leqss:
SarSanwindel
`maisis sios~.
awyobilia
wvrili petitiT
me metranpaJi
siciliT kvdeba,
am miqarvas rom hkravs,
da
leqsebiT
avsebs gazeTis sicalieres,
Semdeg ki Cxubobs
jamagiris momatebisTvis
asoT amwyobi.
176 paolo iaSvili
es ambavic gasagebia:
awyobs da Tanac igrixeba.
es xalxi marTla
sacodavia:
me erTi rCeva
maqvs mogonili,
(rCeva zafxulze gamodgeba gansakuTrebiT
roca kiTxulobs leqsebs
`nepi~ siamtkbilobiT)
aseTnairi poezia
ar mezizReba
srulebiT ara.
gazafxulze
Cem gulsac atkbobs melanqolia.
magram xelsaqme Zirs!
rogorc ostati leqsis xelobis
(amaSi eWvi nu geparebaT)
me Tqven gaswavliT
sasargeblo
da Zvirfas wamals:
(Cemi zomebiT
poetebs scvlian
darajebi redaqciisa).
wamali.
(sul Cems wesdebas
Svidi aqvs muxli)
1) unda aiRoT klasikosebi
SekumSoT kargaT
da dakepoT wvrili xorciviT.
2) mimoabnieT es masala
magram sacerze.
3) gadgiT saceri sufTa haerze
magram ecadeT rom buzebi ar daesios.
4) gaSrobis Semdeg
gadarCeva
gvWirdeba frTxilad.
5) gadarCeuli unda CavyaroT
sul Cveulebriv
Targmanebi 177
yavis safqvavSi.
6) Semdeg
safqvavis qveS
gavafinoT
buzis saWeri weboqaRaldi.
7) axla cxadia
Cveni mizani
daatrialeT safqvavis tari,
magram ecadeT ar Sejgufden
Tqveni riTmebi.
(guls `mihyves suli~,
vards dardi scvlides
sufTad lamazad,
da jvaredinaT)
rac gadarCeba
iqve mzaT aris:
amoiReT
wasakiTxavad,
sasimReroT,
sagalobelaT,
magram usaqmo melanqolias
Tu gvsurs
mgosnebi CamoaSoroT,
rom uSedegoT ar
gafuWdes bevri qaRaldi,
unda wavarTvaT
lunaCarskis
yvela mgosani
da gadulocoT
janmrTelobis komisariats.
178 paolo iaSvili
nakadebs,
da me ki tyavi
gadamZvra orad,
zafxul-zamTarSi vxatav plakatebs!~
vimeorebdi me isev Rrials,
gauTamamdi
ar viufrose:
`hei, oqros-Subla,
usaqmod Trials
sjobs me mewvio
isev sufraze~.
ra Cavidine!
davRupe Tavi,
sad vnaxav
mcvelebs!
mze uamravi sxivebis xvaviT
CemTan modis
da mohyveba velebs.
me ukan viwev da vimalebi _
ar minda Cemi SiSi icodes.
ukve baRSia misi Tvalebi
is baRSi modis!..
da mziT aivso
kari,
fanjara,
kedeli, noxi,
is Semovarda oTaxSi Cqara
da gavigone misi xma
boxi:
`ukan davtove
cecxli da ali,
mTel qveyanas rom
SanTaT moedo.
Sen meZaxodi?..
sad aris Cai,
muraba minda _
Cqara _ poeto!~
Tvals cremli swvavs da
tvins sicxis Sxami.
180 paolo iaSvili
Rame kupari * ,
mze sul molba
da
moSinaurda.
axla ki
beWze davkari xeli,
rom megobroba gaxdes naqebi:
pasuxaT ambobs mze mudam cxeli:
me da Sena
varT
amxanagebi!
am rux qveyanas
unda xareba, _
viqneT simReraT da alersebaT
me avduRdebi oqros RvarebaT,
Sen daiRvare
Zmao,
leqsebad.
CrdilTa kedeli
da Ramis cixe
Semoangria mzis iaraRma,
da gaanaTa qveyniereba
mzis
da leqsebis
oqros varayma.
iRleba Rame
uxeSad, zantad,
surs miZineba magram wvaldeba,
am dros
uecrad me sxivebs vfantav
da dila isev aJRrialdeba.
naTeba yvelgan,
naTeba marad,
sanam arsebobs qveynis napiri,
mxolod naTeba sxva
araferi,
es aris azri
Cemi da mzisa!
*
kupari _ bneli (komentari p. iaSvilis).
182 paolo iaSvili
marSi marcxniv
gaswordiT saerTo marSiT,
ybedebs enas dauser,
CumaT, oratoro!
Tqven gaqvT
sityva
amxanago mauzer.
kmara Zveli wesebiT Treva,
warsuli: _ adam da eva,
jaglag istorias SeemTxva marcxi,
marcxniv!
marcxniv!
marcxniv!
lurj xalaTianno!
frTebiT,
zRvebs gadaSordiT mardaT!
an da,
iqneb did xomaldebs portSi
mkerdi dauClungdaT? morCiT!
kmara,
britaneTis lomo,
braziT mayefaro, dacxri!
komunas ver mospob, omo!
marcxniv!
marcxniv!
marcxniv!
gaRma,
mTebis iqiT,
mosCanan mziuri baRebi.
SimSilis,
sikvdilis zRvis iqiT,
daartyiT uTvleli daRebi!
mogvadgen mosyidul razmebiT,
mduRare tyviebis farcxiT _
evropa yviris gabrazebiT,
Targmanebi 183
marcxniv!
marcxniv!
marcxniv!
saubari fininspeqtorTan
poeziis Sesaxeb
moqalaqe fininspeqtoro!
bodiSi TqvenTan.
gmadlobT...
nu swuxarT.
nu irjebiT
movicdi zeze.
zrdilobianad,
erT saqmeze
movsulvar kentad.
ras ityviT neta,
dids SromaSi,
poetis gzebze.
vis duqnebi aqvs,
vis mamuli,
gaSlili mwvaned.
184 paolo iaSvili
da imaT Soris
mec damedo
gadasaxadi.
eqvs TveSi Cemgan
Tqven moiTxovT
dRes xuTas maneTs
da ocda xuTsac,
radgan damrCa
raRac qaRaldi.
poetis Sroma,
yovel Sromis,
naTesavia.
aba SexedeT
ra davkarge,
raRa damrCeba.
Sromis dazgaze
gasavalic uamravia.
da masalaze
kidev meti
sxvac mexarjeba.
Tqven ra Tqma unda
kargad iciT
`riTmebis~ marcvla,
striqonis bolos,
vTqvaT davswereT
Cven sityva `mama~.
Semdeg striqonSi,
am sityvis nacvlad,
imave wyobiT
Cven unda CavdgaT
sxva raime
vTqvaT: `Cari-rama~.
Tqvenebur wesiT,
riTma _ igiv
Tamasuqia.
striqonis Semdeg daxsna! _
ai gankarguleba.
wvrilman sityvebSi,
misTvis Sroma,
arc msubuqia.
Targmanebi 185
Tu es maragi
salaroSi
ar geguleba.
striqonSi sityvas,
Casvam Sromis
gafacicebiT.
is ki ar Cadis,
Zalas atan,
da igic tydeba.
fininspeqtoro,
damijereT,
RmerTs geficebiT.
poetisaTvis
sityva Zvirobs
da Zviric jdeba.
Cvenebur wesiT,
riTma igiv _
kasria didi
avsili naRmiT...
striqoni ki
viwro milia
ifeTqebs mili,
da striqonic
zecisken midis.
qalaqic caSi,
taepebad
avardnilia.
iseT riTmebis
gamonaxva
iolad vin Tqva,
rom misi basri
isrisagan
ar iyo Svela?
iqneb xuTiod
ar naxuli
axali riTma
SemTxveviT SerCa
gadakargul
venesuelas.
186 paolo iaSvili
da ciebaSi,
cxelebaSi
Cavardi kaci.
aqeT avansi,
aqeT vali,
yvela gamwarebs
axla CaagdeT
angariSSi
mgzavrobis fasic.
poezia xom
mgzavrobaa
uxilav mxares.
poezia xom _
es igive Zebnaa radis
wliuri Sroma
da misxali,
mxolod nadavli,
erTad erT sityvis
moZebnaSi,
amaod gadis,
aTas tonebad dagrovili
sityvis madani
da am sityvebis
damdagveli
ali mkacria,
iqve nedl sityvas
moedeba
ferfli ulevi
am sityvebs
didis moZraobiT
autacia,
milion wlobiT
uamravi
kacTa gulebi.
bevri ekuTvnis
poetebis
sxvanair nawils.
marjve, mova da
gawafuli
jambazis mzgavsad,
Targmanebi 187
daxelovnebul
moZraobiT
striqons agaclis,
Tavis Tavs hparavs,
ufro xSirad,
mohparavs sxvasac.
rad unda senas
samkauli,
zecas rom erTvis?
misTvis rom riTma
styorcno,
bgera ze aitaco!
poetis sityva,
aRdgomaa namdvili SenTvis
da ukvdavebac
moqalaqev!
uwyebis kaco!
asi wlis Semdeg
da mianaTebs
maSin es dRe
fininspeqtorebs,
saswaulebiT,
elvarebiT _
da melnis suniT
bileTi
ukvdavebis gzebiT savali.
magram poetis
Zala gana
marto aq ari,
rom Tqvenis xsovniT
momavali,
man Searxia!
ara! dResac xom
poetis riTma
magari
sinaze,
xiSti,
mowodeba
da maTraxia.
188 paolo iaSvili
megobruli SarJi
SoTa rusTaveli, konstantine balmonti,
valerian gafrindaSvili, paolo iaSvili
mxatvari oskar Smerlingi
Targmanebi 189
konstantine balmont
balmontii3
viT espanels...
viT espanels brmasa trfobiT, RmerTis giJur siyvaruliT,
Tavis sisxliT marad mTvralsa, da sxvis sisxliT danTxeuliT,
me msurs, pirvels, qveyanaze mekuTvnodes miwa-wyali,
me msurs Cemi yvavilebi, SeRebilni rogorc lali!
nela, nela!
nela, nela CamoxseniT Zvel kerpebsa tanTsacmeli!
metad didxans vloculobdiT! ar dakargoT sxivi Zveli.
didebulebs kvlav darCebaT siamaye da dideba,
vinc imReris ukvdav leqsebs, mgosnad iyo, mgosnad rCeba.
190 paolo iaSvili
* * *
msurs
msurs viyo laRi, Tavxedi marad,
mwife mtevnebiT Sevkra gvirgvini.
msurs mogaxio Sen tansacmeli
da TeTr sxeulze daviTro Jini.
yofnis anderZi
me SevekiTxe Tavisufal qars:
ra vqna, rom viyo Wabuki marad.
pasuxi momca TamaSiT qarma:
`iyav viT kvamli haerovani,
gadiqec qarad!~
saqarTvelo
o, makoce: modi mkocne, mkocne male,
Seni kocna CemTvis aris netareba.
Sav TvalT cqera ari alis simxurvale,
eg raSis da arCvis vefxis sulis gzneba,
da asulo, xma grZneuli mowkriale,
yvelaferSi mosCans Zala da dideba.
roca hqminda is am qveynis brZanebeli,
da rom dadga yvela wamze turfa wami,
man moRuna klde viT susti, wvrili wkneli
da myinvari zeastyorcna cas Tamami,
zeviT Tovli, Zirs ki hyvavis yvavilnari.
Sen gsurs RmerTi? amoqroldi. is aq ari.
oRond qrolviT mTebis arwivs daedare,
xramis zeviT simaRlea moelvare.
odnav TeTrad ilandeba iq taZari.
iq grZneulobs kvlav yuranis sityva brZnuli
uSoresi da styorcnili caT rom ari.
roca velebs dastrialebs Tavze ruli,
saxe uCans aq mzis sxivsa momRimares
dgas myinvari. qveS naTelas _ tkbil mZinares
ugavs saxe saqarTvelos, wminda mxares,
romelmac sxvebs, Zirs _ baris xalxsa Seswira
Tavis mTebis sidiade amayuri,
rom cxovreba maTi didi, udabnuri
da keTili, iyos qveviT gadaSlili.
da es mTebi iyos xazi ganapira,
rom grexili TeTri caSi tans itandes,
da mis qveviT usaxuri gveli sCandes.
igrZnos yvelam: wminda gveli sul sxva ari
da sxva aris Savi gveli, mimparavi,
nu iqneba ZleviT savse jadoqari,
mwvel kocnaSi, bnel Ralatis damfaravi.
_ saqarTvelo! scocxlobs, scocxlobs, cocxalia.
mReris Tergi, da aragvic amas mReris.
me es mesmis, da mec mjera, marTalia.
da maS risTvis, viT balaxi binZur mtveris,
Targmanebi 193
msurs gana?
Tan albatrosebi maxlaven zRvebisa,
talRaa mkvlevari gzisa,
mzeo! momaxvie siTbo sxivebisa,
mzis var me, mzisa!
cas sWris albatrosi, risxviT momzirali,
Zlieri da gambedavi,
mkveTri garegnobiT ari sakvirali
is Sesaxedavi.
farfata
farfata ruxi dacimcimebs sevdian kvnesiT,
zRvis yinul ufskrulsa evleba Tavze.
nargizis yvavilebi
TiTqos gamoTlili mSvenieris qvidan,
yvavilebi krTian wminda wyalSi cqeriT
da maTive saxe ucqers maT siRrmidan,
xaroben udardoT im simSvenieriT.
ori xma
namgalis gundi dahqris wminda firuzis caze,
_ firuzis caze ali anTebs mzes Camavalsa;
saRamos Jamsa rogor Svenis mindors sinaze,
_ sinaze mindors, myudro tbas da baRs vard-mravalsa.
saRamos Jami! winaTgrZnoba SuaRamisa.
_ SuaRamis cdaSi kvnesis guli ganawvalebi!
atirebs Tvalebs silamaze Cqari wamisa,
_ mihqris dro, mihqris da stirian mware Tvalebi.
196 paolo iaSvili
mimavali landebi
me ocnebiT vkrefdi erTad landebs, mTisken minaSurebs,
landebs mTisken minaSurebs, fer dakargul, bneli dRisas,
sixaruliT mivyvebodi mocaxcaxe safexurebs,
mocaxcaxe safexurebs didi koSkis simaRlisas.
fantazia
viT cocxali qandakeba, mTvaris Suqze odnav krTeba
Cum xeebis mwvane wyeba, savse uxmo wmindis vnebiT,
grZneul tyesa wynarad sZinavs, tyeze mTvaris Suqi bzinavs,
ismens qari rogor gminavs, stkbeba farul mSvid ocnebiT.
Cumi xmiTa kvnesis qari, ismis naZvTa saubari,
lbil sawolze tkbili ari maTTvis Cumi mosveneba,
tyes ar axsovs araferi, TiTqos ar hyavs arsad mteri;
surs isminos rogor mReris bneli Ramis grZneuleba,
raRac xmebi da Sriali da vedreba Sesabrali,
Tan sevda da Tan simTvrale, TiTqos sxivi krTodes caSi,
TiTqos wynari wvima modis da xeebs elandebodes,
rasac xalxi verasodes ver Caswvdeba verc sizmarSi.
es maT Ramis saSiS sulebs, cecxliT TvalebanTebulebs,
surT bnel RamiT dawyevlilebs gadaqrolva tevris bzisa,
risTvis grZnoben Tavsa krulad? ra RrRnis maT guls
dafarulad?
rad ar ZaluZs maT gmirulad, rom imReron himni caSi?
ufro ismis kvnesa xmebis, xmebSi suli Sav wamebis.
da maradis miswrafebis sevda kruli, Tan darTuli,
TiTqos hklavs maT SfoTvis ali, undaT rwmena, surT
ufali,
TiTqos tanjva aqvT mravali, TiTqos sxvisTvis stkivaT
guli,
caze ki kvlav xarobs mTvare, arc sevda, arc simwuxare
ar aSfoTebs am mZinare, moSriale tyes, mSvenebas.
xeebs Cumi ZiliT sZinavs, axlos viRac stiris, gminavs.
da sizmrebSi sxivi bzinavs da aqsovebs tkbil ocnebas.
198 paolo iaSvili
ori frinveli
(ali samyarosi)
Soreuli kvali
miyvars kvali Soreuli _ wyalze niCbiT daCneuli,
minda axlos davinaxo boroteba areuli,
magram TviT is boroteba ar msurs vigrZno arasodes.
msurs koconi Sors, Cems ukan, iwvodes da iferflodes.
Tu ocnebiT qalaqebi, me gadavswvi Cems saamoT.
dideba Zmas, mgosans, mefes _ vinc gadaswva romi Zveli!
Cven vwvavT, magram TviT Cven gvdagavs,
cecxli suliT sasurveli.
me ar vici sibrZne
me ar vici sibrZne sxvisi Sesaferi,
mxolod mimoqrolvas leqsebSi vimReri!
yovel wuTSi vxedav me ocneba mxares
mraval feradebiT savse moelvares.
nu damwyevliT brZenno! damanebeT Tavi,
me xom Rrubeli var caze mocuravi?
me xom Rrubeli var? xedavT CumaT vqrebi,
yovel meocnebes leqsiT veferebi!
200 paolo iaSvili
igor severianin
severianinii4
gazafxulis dRe
oqros sxivebs mouqargavs Tbili dila maisisa
qalaqs cecxli ukidia, ukidia cecxli mzisa.
me kvlav me var: kvlav Wabuki... rac rom iyo igi hqreba,
isev miyvars rogorc Zvelad, isev maTrobs netareba.
vladimer sosiur
sosiuraa5
deda
CaSavebuli mtris sisxli gaxma,
moxda droebiT xmalTa Cageba.
isev qalaqSi movedi axla,
komunis leqsis dasalageblad.
sadac vagonTa qaravanebi
Cauqroleben Raribul odas,
gamodis deda guldananebiT
da Tavis Svilis mosvlaze bodavs,
elis morCili mwvel mogonebiT...
Citebi xeven haeris farCas,
Cauqroleben saxls vagonebi
da vagonebSi Svili ki ar Cans.
Tvalebs cremlebis Rrubeli mosavs,
nu stiri, nu mTxov Camosvlas, deda!
Sens Svils, komunis anTebul mgosans
ver gaitacebs sofluri sevda.
roca samSoblo Tavis mxrebs gaSlis,
mTlad gamarjvebis sxivs gamomatans,
ganaxlebuli me moval saxlSi
da davkrav weraqvs carcebis madans.
iqneba ise, rogorc Sen gsurda.
axla ki Secdis wami rodia,
wiTel yvavilTa meseva urdo,
oqros sxivebi gulSi modian.
davSordi vaSlebs da tbebis sevdas,
lamaz gogoebs Sarebis naxirs...
mivyvebi axla meore dedas, _
revoluciis msoflio Zaxils.
202 paolo iaSvili
vagif
vagifii6
weroebi
SeaCereT odnav mainc frTebi caSi;
sityva maqvs da mitom gimzerT, weroebo,
romel mxridan mofrenilxarT agre dastad,
iqneb metyviT amis mizezs, weroebo!
SenTan erTad
martod viyoT da metoqe arsad Candes,
rom SegveZlos saubari SenTan erTad.
xeli-xelSi... vicinoT da vibaasoT,
gavataroT dro netari _ SenTan erTad.
Sarl bodler
bodlerii7
saRamos harmonia
ager dadga dro, roca rxeviT sakuTar Rerze
yvela foToli iorTqleba viT sakmeveli:
haerSi xmebi, nardioni gaurkveveli;
sevdis valsi da mibnedili triali serze!
artur remb
remboo8
mTvrali xomaldi
roca uvnebo mdinareebs gadavdiodi
aRar maTrevden, amas vgrZnobdi, mZime gidebi:
iRebden miznaT maT myvirala wiTelkanebi,
da titvel tanebs miakravden ferad svetebze.
SENSATION
emil verharn
verharnii9
mWedeli
Saris pirad soflis bolos,
magari da mxne mWedeli,
veberTela, moRuSuli,
mas Semdeg, rac braziT savse
rkinas ebrZvis Smagi uro,
is komlian did quraze
sWedavs, marTavs iaraRebs;
scems cxel madans Seupovars
munji, moxuci mWedeli,
didebuli moTminebiT.
da ician soflelebSi,
mis mezoblad rom cxovroben,
Semnaxveli mrisxanebis,
rad miiRo man es Sroma
da ra Zala aZlevs nebas
SeaCeros man kbilebiT dakivleba wyromiT savse!
isini ki, vinc cxovroben mindor-velad
damxarjvelni uSedegod Txovnis, sityvis,
xan mSfoTvare eWviani
SiSs malaven
da undobel yuradRebiT
ucqerian Tvalebs _ Tvalni ibireben maT siCumiT.
sWedavs, rekavs is mWedeli
dRiTidRe da wlidan wlamde,
krulvis mexi man Cahyara Tvis quraSi
da sibraze yru, maradi,
man, sardalma, uenom jarTa,
iq, ros mxurvale quraSi
gadisrola simware da yvela xmebi
did, momaval ajanyebis.
rom hqonodaT maT kriali elvis, rom maT
miscemodaT gamtanoba basr foladis.
210 paolo iaSvili
dgas is,
eWvis gadamdebi, uSiSari,
da ucbad anTebuli oqros cecxliT,
dganan alni _ zRva cocxali gvirgvinebis.
scems is uros gaqanebiT
udrekeli, janavsili,
scems is uros Tavisufals, moelvares,
uros, rom hqmnis liTonisgan
gamarjvebis iaraRebs,
gamarjvebis _ is rom xedavs welTa iqiT.
uamravi boroteba _ igi rom xedavs:
mSier glaxakebs _ saCuqrad sityva martoka,
brmebi, bejiTad uZRvebian win davrdomilebs,
yalb mociqulTa yvela sityva _ mSrali naRveli,
simxdale didi _ yvela azrSi dabadebuli.
da simarTlis win _ pirobebis dgeba kedeli,
xelebi monis, mowyalebas rom ar elian
arc qalaqebSi, arc iq, sadac sTvlemen mindvrebi.
soflebi _ TiTqos moTibulni sqeli uroTi,
jmux taZrebidan namglebad rom gadmofenilan,
da mTeli xalxi, SeCveuli did damcirebas,
muxlmodrekili sakuTari siRaribis win,
romelmac icis Senanebis amaoeba,
mpyrobeli rkinis, sisxliviT rom iwva wiTelad,
yofnis ufleba _ sakuTari Tavisufleba
yalb kanonebis bnel cixeSi gamoWedili;
sixarulis mze da sinaze mamakacuri,
Seginebuli zneobaTa cbier mcvelTagan
da mowamluli RvTaebrivi da wminda wyaro,
romelsac xarbad ewafeba kacis goneba,
da bolos, yvela ficisa an mxilebis Semdeg,
mainc igive dawyebidan ukunisamde.
mWedels ar sjera dapirebani.
igi gaCumda, xma Seikminda.
mas Cumad sjera, rom gaimarjvebs,
an daakvdeba Tavis iaraRs,
da siamaye _ gmir mamakacis _
Targmanebi 211
bankiri
daferil skamSi zis erTavad SublSenakoxi
da wakuzuli gatacebiT swers magidaze,
romelzec mudam dafuSuli sCans wignTa qoxi,
xolo TiTon ki mimofrinavs msoflios caze.
mis win gaSlili bataveTi, kapStat _ kolombi,
indoeTisa okeane, xataelT zRude,
saiTac iltvis gemTa mwkrivi talRis gampobi,
qariSxlisagan daqsaqsuli da gza-kval mrude.
hxedavs sadgurebs, rom agebda udabnoebSi,
liandagT Zafebs, gatarebuls cxel naSeebze,
romelic midis Zvirfassa da oqros qveynebSi,
sadac usazRvro, farTe lurj cas hxelmwifoebs mze.
mis win navTisa Sadrevanni morCilad sCqefen,
sduRan gvirabni, simdidrisa misi mfaravni
da kantorebi, evropas rom Tavsa amcnoben,
Taviseburi zariani zariT mzaravni.
mis wina sdganan batonebi damarcxebulTa
misis gavleniT, visac ZaluZs xalxis sazRvrebi
Tund gaadidos, Tund Sekvecos, da Seqmnas ise,
rogorc inebebs misi neba da naazrebi.
sul Tvalwin udga is omebi, rac autexa
iman qalaqebs ubolod da uTofzarbaznod,
sadac cifrebis mkveTr kbilebiT daRrRna, datexa
sabediswero yvela kvanZi kacTa saavznod.
igi zis skamSi SublSekruli, fiqr-SenaWedi,
kalmiT damyreli TeTr qaRaldze cifrebis Savis,
romliTac Tavis survil-nebas daupyro bedi,
da misi risxva mTel msoflios Tavze dasCxavis.
hoi Sen, oqrov, igi rom gkrefs ucnob qveynebSi,
mudam ugonod moqeife, loT qalaqebSi,
myudro soflebSi, vin mosTvalos, rogor da visgan:
miwis siRrmeSi, mzeSi, caSi da yvelgan, yvelgan.
o, oqrov, oqrov, orTqlis mzgavso, frTiano marad,
sisxlis amRebo, daudgromo, mzav gasaparad!
214 paolo iaSvili
megobruli SarJi
tician tabiZe, paolo iaSvili
mxatvari sigizmund valiSevski
216 paolo iaSvili
oskar uaild
uaildii 10
salomea
axalgazrda sirieli
ra mSvenieria am saRamos mefis asuli salomea!
paJi herodeasi
Sexede mTvares. saocari saxe aqvs mTvares. igi hgavs qals,
saflavidan rom dgeba. gadacvlil qalsa hgavs mTvare, igi
TiTqos mkvdrebs daeZebs.
axalgazrda sirieli
metad saocari saxe aqvs mas. igi hgavs patara mefis asuls
yviTel saburvelSi, mefis asuls, romlis fexebi vercxlisa
arian. igi hgavs mefis asuls, romlis fexebi, TiTqos ori TeTri
mtredia, igi TiTqos cekvavs.
paJi herodeasi
igi mkvdari qaliviT ari, nelinel moZraobs.
(xmauroba sanadimo / salxino
salxino// oTaxidan).
I jariskaci
ra xmauria, ra mxecebi Rrialeben iq?
II jariskaci
iudelebi, ase arian mudam kamaToben Tavis sarwmunoebaze,
rjulze!
I jariskaci
raT kamaToben Tavis sarwmunoebaze.
II jariskaci
ar vici ase arian mudam. farisevlebi amtkiceben, magaliTad,
rom angelozebi arian /sufeven/, sadukevlebi ki amboben, rom
angelozebi ar arseboben.
Targmanebi 217
III jariskaci
Cemis fiqriT, sasaciloa kamaTi aseT sagnebze.
axalgazrda sirieli
ra mSvenieria mefis asuli salomea am saRamos!
paJi herodeasi
Sen mudam ucqeri mas. Sen mas gadametebiT ucqeri. ase adamians
ar unda ucqerde. SeiZleba moxdes ubedureba.
axalgazrda sirieli
is metad lamazia am saRamos.
I jariskaci
tetrarqs moRuSuli saxe aqvs.
II jariskaci
marTalia, mas moRuSuli saxe aqvs.
I jariskaci
is raRasac misCerebia.
II jariskaci
is viRasac misCerebia.
I jariskaci
vis misCerebia is.
II jariskaci
me ar vici.
axalgazrda sirieli
ra gafiTrebulia /fermixdili
fermixdiliaa / mefis asuli. aseTi gafiTrebuli
me is ar minaxavs. TiTqos anareklia TeTri vardisa vercxlis
sarkeSi.
paJi herodeasi
ar ginda misi cqera. Sen gadametebiT ucqeri mas.
218 paolo iaSvili
I jariskaci
herodeam aavso tetrarqis Tasi.
I kapadukieli
is aris dedofali herodea, ai is, margalitebiT moqargul Savs
samkaulSi, romelsac Tmebi Seferili aqvs cisferaT?
I jariskaci
diax, eg aris herodea tetrarqis coli.
II jariskaci
tetrarqs Zlier uyvars Rvino. mas aqvs sam gvari Rvino. erTi
samofrakiis kunZulidan, mewamuli, rogorc keisris mantia.
I kapadukieli
me arasodes ar minaxavs keisari.
II jariskaci
meore kiprosis kunZulidan, yviTeli rogorc oqro.
II kapadukieli
me Zlier miyvars oqro.
I jariskaci
mesame Rvino siciliiidan, is Rvino wiTelia rogorc sisxli.
I nubieli
Cemi qveynis RmerTebs Zlier uyvarT sisxli. weliwadSi orxel
maT vwiravT msxverplad qalwulebsa da Wabukebs.
II nubieli
ormocdaaT Wabuks da as qalwuls. magram albaT es ar kmara,
radgan RmerTebi Zlier mrisxaneT arian Cvenze.
I kapadukieli
Cvens qveyanaSi RmerTebi aRar arian, isini gaaZeves romaelebma.
zogis fiqriT RmerTebi mTebSi gaiqcnen, magram me ar mjera. me
sami Rame gavatare mTebSi da veZebdi maT yvelgan. me isini ver
vnaxe. dabolos saTiTaod vixmobdi maT saxelebiT, magram ar
gaCden.
Targmanebi 219
II kapadukieli
me vfiqrob RmerTebi daixocnen.
I jariskaci
iudelebi loculoben RmerTze, romlis danaxva ar SeiZleba.
I kapadukieli
me eg ar mesmis.
III jariskaci
erTi sityviT maT swamT is, risic naxva ar SeiZleba.
I kapadukieli
Cemis fiqriT eg friad sasaciloa.
xma ioqanaanisa
Cems Semdeg mova meore, Zlieri Cemze. me Rirsi ar var Sevxsna
Tasmma mis qalamanisa. odes is mova udabno gaixarebs da ayvavdeba
viT zambaxi. brmani ixilaven sinaTles, yruni ismenen, axlad
Sobilma xeliT dafaros veSapTa xvrelni da waiyvanos lomi
fafriTa.
II jariskaci
ubrZane mas gaCumdes, is yovelTvis ybedobs.
me-4 jariskaci
o ara, is wminda kacia.
me-5 jariskaci
da Zlier mSvidi.
I jariskaci
me mudam dRe masTan damaqvs sadili da is yovelTvis
Cemi madlieria.
I kapadukieli
vin aris is?
me-5 jariskaci
is winamorbedia /winaswarmetyveli
winaswarmetyveliaa /.
220 paolo iaSvili
II kapadukieli
ra hqvia mas?
I jariskaci
ioqanaan.
I kapadukieli
saidan aris?
I jariskaci
udabnodan, sadac is mkalebiT da gareuli TafliT ikvebeboda.
mas ecva qurqi aqlemis tyavisagan da welze ertya meSis qamari.
is iyo Zlier veluri garegnobiT. didi brbo misdevda mas.
me-4 jariskaci
mas mowafeebic ki hyvanda.
I kapadukieli
ras ambobs igi?
I jariskaci
Cven arasodes ar viciT. xandaxan is ambobs saSinelebas, magram
gageba misi ar SegviZlia.
II kapadukieli
SeiZleba misi naxva?
I jariskaci
ara tetrarqi nebas ar gvaZlevs.
axalgazrda sirieli
mefis asulma saxe maraoSi Camala! misi patara TeTri xelebi
moZraoben rogorc mtredebi samtredosaken rom mifrinaven,
isini TeTr peplebs hgvanan. isini sul TeTri peplebiviT arian.
paJi herodeasi
eg Sen Segexeba gana? raT ucqeri Sen mas? egre ar unda ucqiro
mas, SeiZleba moxdes ubedureba.
Targmanebi 221
kapadukieli
ra saocari sapyrobilea.
II jariskaci
es Zveli wyalsagubia.
I kapadukieli
Zveli wyalsagubi? metad avadi adgilia albaT.
II jariskaci
ara, tetrarqis Zma magaliTad, misi ufrosi Zma, pirveli qmari
dedofal herodeasi, Tormet weliwads iyo iq Caketili. magram
ar mokvda da bolos igi gasudres /gagude s /.
gagudes
kapadukieli
gasudres? mere vin gabeda?
II jariskaci
(uCvenebs jalaTs did zangs)
ai, man Saamanma.
I kapadukieli
ar SeeSinda!
II jariskaci
tetrarqma gaugzavna mas beWedi.
kapadukieli
rogori beWedi?
II jariskaci
beWedi sikvdilis. amitom /ase, ro
romm / ar eSinoda.
kapadukieli
mainc saSinelia mefis gasudra.
I jariskaci
ratom? mefeebs iseTive kiseri aqvs, rogorc sxva xalxs.
222 paolo iaSvili
I kapadukieli
me vfiqrob, rom es saSinelebaa.
axalgazrda sirieli
mefis asuli dgeba. igi Sordeba sufras, mas Zlier sevdiani saxe
aqvs. ha! is aqeT modis. is CvenTan modis, rogori fermixdilia. me
jer ar minaxavs, is aseTi gafiTrebuli /fermixdil
fermixdilii /.
paJi herodeasi
nu ucqer mas. me Sen gTxov nu ucqer mas.
axalgazrda sirieli
is aris mtrediviT, romelsac gza daebna. is aris nargiziviT,
romelsac qari atokebs, isa hgavs vercxlis yvavils.
(Semodis salomea).
salomea
me iq ar davrCebi. me ar SemiZlia iq darCena. sul me raT
micqers tetrarqi Tavis Txunelas TvalebiT mocaxcaxe wamwameb
qveSidan. saocaria, rom ase micqers qmari deda Cemisa. me ar vici
ras niSnavs es. Tumca ho, me vici.
axalgazrda sirieli
Sen miatove nadimi mefis asulo?
salomea
rogori grili haeria aq. mxolod aq SeiZleba sunTqva. iq
darbazSi ierusalimis iudevelni erTmaneTs glejen nawilebaT
Tavis sulelur adaTisaTvis, da barbarosni uTaoT Tvrebian da
Rvrian Rvinos iatakze da qvafenilebze. iqve berZnebi smirnodan
SeRebili TvalebiT, fer-umariliT Sesvrili loyebiT,
SexuWuWebuli rgoleba TmebiT, egviptelni, mdumare, cbierni
dariCinis feri frCxilebiT, yavisfer saburvelebSi da tlanqni,
mZime da ybedni romaelebi, yvelaze ukanaskneli /mdabi mdabioo/
xalxia da Tavi ki warCinebul batonebaT moaqvT.
axalgazrda sirieli
xom ar inebeb Camosvenebas mefis asulo?
Targmanebi 223
paJi herodeasi
ar ginda masTan laparaki? ar ginda cqera amisi? o! moxdeba
ubedureba.
salomea
ra kargia mTvarisaTvis cqera. isa hgavs patara fuls, is sul
patara vercxlis yvaviliviT ari civi da qalwuli, mTvare... o!
usaTuod, igi ubiwoa. is arasodes ar iyo SebRaluli. is ar
danebebia arasodes mamakacebs, ise rogorc sxva RmerTa qalebi.
xma ioqanaanisa
movida igi, meufe! movida Ze kacisa. kentavrni daimalnen mdinareebSi,
sirinozni gaSordnen mdinareebs da miimalnen daburul tyeSi.
salomea
es visi xma gaisma?
II jariskaci
winamorbedia mefis asulo.
salomea
oo! eg aris winamorbedi, romlisac tetrarqs eSinia?
III jariskaci
Cven magisi araferi viciT, mefis asulo.
I jariskaci
es winamorbedi ioqanaania.
axalgazrda sirieli
gvibrZaneb, rom mivarTvaT taxtrevani, mefis asulo?
salomea
marTalia, rom is laparakobs sazarel ambebs dedaCemze?
III jariskaci
Cven ar gvesmis arasodes, rasac is ambobs mefis asulo.
224 paolo iaSvili
salomea
ho, is laparakobs sazarel ambebs dedaCemze.
mona
mefis asulo, tetrarqi gixmobs nadims daubrundeT.
salomea
me iq ar davbrundebi.
axalgazrda sirieli
mapatie! mefis asulo, magram Sen Tu ar dabrundebi SeiZleba
moxdes ubedureba.
salomea
moxucia es winamorbedi?
axalgazrda sirieli
mefis asulo, sjobs dabruneba. momeci neba me gagacilo.
salomea
winamorbedi... moxucia?
II jariskaci
ara mefis asulo _ is srulebiT axalgazrdaa. es CvenTvis
ucnobia. zogi ambobs rom is ilia aris.
salomea
vin aris ilia?
II jariskaci
ZvelTa Zveli winamorbedi am qveynis, mefis asulo.
mona
ra pasuxi movaxseno tetrarqs mefis asulisagan?
xma ioqanaanisa
nu ixareb, palestinav, rame Tu gadatyda Solti misi vinc Sen
gcemda, gvelis Teslidan iSoba aspiti, da naSobi STanTqavs
frinvelTa.
Targmanebi 225
salomea
ra saocari xmaa. me visurvebdi masTan laparaks.
I jariskaci
es albad SeuZlebelia mefis asulo.
II jariskaci
tetrarqs ar surs, rom mas esaubron /elaparakon /.
elaparakon
III jariskaci
man aukrZala TviT RvdelmTavarsac masTan saubari.
salomea
me msurs laparaki masTan.
me-5 jariskaci
eg dauSvebelia mefis asulo.
salomea
me msurs.
axalgazrda sirieli
marTla, mefis asulo, sjobs daubrundeT nadims.
salomea
amoiyvaneT aq winamorbedi.
me-4 jariskaci
Cven ver gavbedavT mefis asulo.
salomea
(midis wyalsagubis napirTan da ucqeris siRrmeSi).
rogori sibnelea iq. albad saSinelebaa aseT bnel soroSi
cxovreba /yofn a /. saflavsa hgavs. (jariskacebs ) Tqven ver
yofna
gaigeT Cemi Tqma? amoiyvaneT is aq. me msurs misi naxva.
II jariskaci
mefis asulo, me Sen gevedrebi, nu gvibrZaneb magas.
226 paolo iaSvili
salomea
Tqven malodinebT.
I jariskaci
mefis asulo, Cveni sicocxle Seni sakuTrebaa, magram ver
avasrulebT, imas, rac Sen inebe.
III jariskaci
amasTanave ara Cven unda mogvmarToT.
salomea
(miaCerda axalgazrda siriels)
aa!
herodeas paJi
o! ra iqneba? me mjera rom moxdeba ubedureba.
salomea
(uaxlovdeba axalgazrda siriels)
narrabot, Sen mas Caiden CemTvis, xom marTalia? Sen aasruleb
Cems Txovnas? me yovelTvis viyavi Seni mwyalobeli. xom marTalia
Sen aasruleb Cems Txovnas. me mxolod Sexedva minda misi, im
saocar winamorbedis. o, bevrs amboben imis Sesaxeb. me ise xSirad
msmenia laparaki tetrarqis, imis Sesaxeb. me mgonia rom, mas,
tetrarqs, eSinia winamorbedis. me mjera, rom SiSi aqvs misi. Sen
ki, narrabot, Senc geSinia misi?
axalgazrda sirieli
me ar meSinia, mefis asulo, me aravis ar meSinia. magram tetrarqma
sastikad akrZala vinmem axados wyalsagubi.
salomea
Sen amas CemTvis Caiden, narrabot, da xval, rodesac taxtrevanSi
Casvenebuli, me gauswordebi kerpebis movaWreTa darabebs, xelidan
gamovardeba SenTvis patara yvavili, patara mwvane yvavili.
axalgazrda sirieli
mefis asulo, me ar SemiZlia. me ar SemiZlia.
Targmanebi 227
salomea
(RimiliT).
Sen amas CemTvis Caiden, narrabot, Sen TviT ar ici, rom
aasruleb Cems survils da xval, rodesac Cemi taxtrevani
gauswordeba xidze imaT, vinc vaWrobs kerpebiT, me Semogxedav
Sen pirsaburidan. me Semogxedav, narrabot, da SeiZleba gagiRimo.
Semomxede narrabot, micqire me. Sen kargad ici, rom amisruleb,
rasac me gTxov. Sen es namdvilad ici, xom marTalia? me es vici
danamdvilebiT.
axalgazrda sirieli
(aniSnebs mesame jariskacs).
amoiyvaneT winamorbedi... mefis asuls salomeas surs misi naxva.
salomea
aa!
paJi herodeasi
o! ra saSineli saxe aqvs mTvares. TiTqos xelia micvalebulis,
romelsac surs sudaraSi damalva.
axalgazrda sirieli
Zalian saocari saxe aqvs mas. is TiTqos patara mefis asulia
qarvis TvalebiT. Rrublis leCaqidan is iRimeba, rogorc patara
mefis asuli.
(winamorbedi amodis wyalsagubidan. salomea uyurebs
mas da ukan ixevs).
xma ioqanaanisa
sad aris is, romlis sibilwis fiala kidemde avsebulia? sad
aris igi, romelic erTxel vercxlis samoselSi, mokvdeba Tavis
xalxis winaSe? auwyeT, rom movides aq, raTa usminos mas, romelic
RaRadebda udabnoSi da sasaxlesa Sina.
salomea
visze laparakobs?
axalgazrda sirieli
eg ucnobia, mefis asulo.
228 paolo iaSvili
xma ioqanaanisa
sad aris igi, romelmac ixila kedelze feradebiT Sesrulebuli
saxe qaldevelebis, waritaca TvalTa simruSem, da qaldeaSi
afrina elCebi.
salomea
is laparakobs deda Cemis Sesaxeb /dedaCemz
dedaCemzee /.
axalgazrda sirieli
o, ara mefis asulo.
salomea
diax, is laparakobs deda Cemze.
ioqanaani
sad aris igi, romelic danebda mxedarT mTavars asurel xalxis,
romelTa welni Sekruli aqvT TasmebiT /sartyelebi
sartyelebiT T / da
Tavni Seburvili ragind rafer gvirgvinebiT. sad aris igi,
romelic danebda egviptes axovan WabukT, Semosilebs tiloTi
da giacintebiT, oqros da vercxlis muzaradebs rom atareben.
aRdges igi simruSis sarecelidan, sarecelidan sisxlSerevisa da
moisminos sityva misi, vinc ganumzadebs uflis gzas, aRdges da
moinanios Tavis codvani. Tumca igi ar moinaniebs da SerCeba
Tavis simruSes, mainc mecxados /movide
movidess /, radgan meufes mkacri
Solti gamzadebuli aqvs.
salomea
is saSinelia, is saSinelia.
axalgazrda sirieli
me Sen gTxov, nu darCebi aq, mefis asulo.
salomea
yvelaze saSineli misi Tvalebia. TiTqos Savi xvrelebia
CiraRdnebiT amomwvari tirosis noxebze. TiTqos Savi mRvimeebia,
sadac budoben drakonebi /veSapeb
veSapebii /, sadac egviptes Savi
drakonebi naxuloben Tavsafars. TiTqos landuri tbebiT aR-
SfoTebulni Tqvenis fiqriT is kidev ilaparakebs?
Targmanebi 229
axalgazrda sirieli
nu darCebi aq, mefis asulo, me Sen gTxov aq nu darCebi.
salomea
rogori gamxdaria, isa hgavs wvril nakvTs spilos Zvlisagan.
TiTqos vercxlis nakvTia. me mjera rom is ubiwoa, rogorc
mTvare. isa hgavs mTvaris sxivs, mTvaris vercxlis sxivs. misi
sxeuli, albaT Zalian civia, spilos ZvaliviT. me minda is vnaxo
axlos.
axalgazrda sirieli
ara, ara mefis asulo.
salomea
me unda Sevxedo mas axlos.
axalgazrda sirieli
mefis asulo! mefis asulo!
ioqanaan
vin aris es diaci me rom micqeris. me ar minda man micqiros. raT
micqers me Tavis oqros TvalebiT, oqros wamwamebis qveSidan? me
ar vici vin aris es. ar minda vicode vin aris. wavides. me ar
msurs masTan saubari.
salomea
me var salomea, asuli herodeasi, dedofali uriastanisa.
ioqanaan
Sors! asulo babilonisa. ar moekaro rCeuls uflisagan. Senma
dedam aavso mina RviniT Tavis borotebisa, da kivili misi
codvebisa adis uflis smenamdi.
salomea
sTqvi kidev ioqanaan! Seni xma maTrobs me.
ioqanaan
ar momekaro, asulo sodomisa, sjobs saburvelSi damalo saxe,
dainacre Tavi, miaSure udabnos ZebnaT Ze kacisa.
230 paolo iaSvili
salomea
vin aris igi Ze kacisa? aseTive lamazia, rogorc Sen ioqanaan?
ioqanaan
Sors, Sors me mesmis sasaxleSi frTebis rxeva sikvdilis angelozisa.
axalgazrda sirieli
mefis asulo, me gevedrebi Sen, dabrundi!
ioqanaan
angelozo uflisa, risTvis xar aq Senis maxviliT. rasa daeZeb am
uwmindur sasaxleSi? ar mosula jer dRe misi, vinc mokvdeba
vercxlis samoselSi.
salomea
ioqanaan!
ioqanaan
vin laparakobs?
salomea
ioqanaan! me Seviyvare Seni tani, Seni tani TeTria rogorc
zambaxi, jer mouTibav velisa. Seni tani TeTria rogorc Tovli,
mTebs rom dafenia, viT Tovli rom afenia uriastanis mTebs, da
xevSi eSveba vardebi arabistanis dedoflis baRSi, surnelovan
baRSi arabistanis dedoflisa, arc terfi ganTiadis Suqisa,
romelic foTlebze srialebs, arc niali mTvaris, roca is
asvenia zRvis wiaRSi. ara araferia qveynad uTeTresi Seni
tanisa. momeci neba Sevexo Sens tans.
ioqanaan
Sors Cemgan asulo babilonisa! dedakaciT / dedakacisga n/
dedakacisgan
Semovida boroteba qveynad. nu metyvi me. ara msurs Seni
mosmena. me mxolod mesmis sityvebi ufali RmerTisa.
salomea
Seni tani sazizRaria. is keTrovanis taniviT ari /is aris
rogorc tani keTrovanis
keTrovanisaa /. is TiTqos SeTiTxnili kedelia,
Targmanebi 231
ioqanaan
Sors Cemgan asulo sodomisa. ar Semexo me. ar SeiZleba Segineba
/SebRalv
SebRalvaa / uflisa taZrisa.
salomea
saZagelia Seni Tmebi. isini arian dafaruli mtveriT da talaxiT.
TiTqos eklebis gvirgvini romliTac Seni Subli Semoses, rogorc
kvanZi Savi gvelebis, rom exvevian Sens kisers. me Seni piri
Seviyvare, ioqanaan. is aris rogorc wiTeli artaxi spilos
Zvlis koSkze, rogorc broweuli, gadaserili spilos Zvlis
daniT. vardebze ufro wiTeli broweulis yvavilebi, tirosis
baRebSi rom iSlebian, ar arian ise wiTeli, rogorc Seni
tuCebi. saomar naRarebis wiTeli yvirili, mefeebis mobrZanebas
rom axarebs da SiSs unergavs mtrebs, ar ari ise wiTeli. Seni
piri ufro wiTelia, vidre fexebi misi, vinc swuravs yurZens
sawnaxelSi, ufro wiTelia, vidre fexebi mtredebis, romelnic
scxovroben taZrebSi da Rvdlebisagan ikvebebian. ufro wiTelia
vidre fexebi misi, vinc brundeba tyidan, saca man lomi mohkla
da naxa mooqrovili vefxvebi. Seni piri _ rogorc toti
marjnisa, mebadurebma rom ipoves zRvis sibneleSi da inaxaven
mefeebisaTvis TiTqos singuri moabiis maRaroebSi, rom naxuloben
moabielni da Semdeg maT mefeebi mostaceben. is aris rogorc
singuriT SeRebili, morTuli marjanis rqebiT Svildi sparseTis
mefisa. araferia qveynad uwiTlesi Seni pirisa... momeci neba
vakoco Sens pirs.
232 paolo iaSvili
ioqanaan
arasodes! asulo babilonisa! asulo sodomisa, arasodes.
salomea
me vakoceb Sens pirs ioqanaan. me vakoceb Sens pirs.
axalgazrda sirieli
mefis asulo, mefis asulo, Sen viT yvavili martis xis, mtredo
mtredTa Soris, nu ucqer am kacs, nu ucqer mas. nu etyvi
/eubneb
eubnebii / maggvar sityvebs. me amas ver avitan. mefis asulo,
mefis asulo, nu eubnebi mas maggvar sityvebs.
salomea
me vakoceb Sens pirs ioqanaan.
axalgazrda sirieli
aa!
(igi Tavs moiklavs da daecema salomeasa da ioqanaanis
Sua).
paJi herodeasi
axalgazrda sirielma Tavi moikla! axalgazrda meTaurma Tavi
moikla. man, vinc iyo Cemi megobari, Tavi moikla. me mas vaCuqe
surnelebis patara kolofi da sayureebi vercxlisagan, axla ki
man Tavi moikla. ax! gana man ar iwinaswarmetyvela /igrZn
igrZnoo/
rom moxdeba ubedureba. es mec vigrZeni da igi asrulda. me
vicodi rom mTvare daeZebda mkvdars, magram ar vicodi, rom
amas daeZebda. ax! raT ar daumale me igi mTvares.
I jariskaci
mefis asulo, am wuTSi axalgazrda meTaurma Tavi moikla.
salomea
momeci neba vakoco Sens pirs ioqanaan.
II jariskaci
mefis asulo, axalgazrda sirielma Tavi moikla. Sen wyeuli xar
salomea. Sen xar wyeuli.
(eSveba wyalsadenSi).
Targmanebi 233
salomea
me vakoceb Sens pirs, ioqanaan, me vakoceb Sens pirs.
I jariskaci
saWiroa cxedris sxvagan gadayvana.
II jariskaci
tetrarqs ar uyvars danaxva cxedrebis.
me-4 jariskaci
garda im cxedrebisa, romelnic TviTon gagmira.
paJi herodeasi
is iyo Cemi Zma, is iyo Zmaze uaxloesi. me mas vaCuqe surnelebis
patara kolofi da beWedi, romelsac is mudam xelze atarebda.
saRamoobiT Cven davdiodiT mdinaris napiras, nuSis xeebs qveS da
is miambobda Tavis samSobloze. is laparakobda yovelives metad
CumaT. misi xma hgavda salamuris xmas /salamurze moTamaSe s /.
moTamaSes
amasTanave mas Zlier uyvarda mdinaris CaCereba. amisTvis mas Cemi
sayveduri esmoda /amisaTvis mas me usayvedurebd
usayvedurebdi i /.
III jariskaci
Sen marTali xar, saWiroa cxedris gatana.
I jariskaci
ar varga rom is tetrarqma naxos.
me-5 jariskaci
tetrarqi aq ar mova.
II jariskaci
is arasodes ar gamodis ambionze.
me-4 jariskaci
imas nametnavaT eSinia winamorbedis.
(Semodis herode, herodea da mTeli amala).
herode
sad aris salomea? sadaa /ari
ariss / mefis asuli? rad ar daubrunda
igi nadims, rogorc me vTxove mas. aa! ai isic.
234 paolo iaSvili
herodea
ar ginda misi cqera, Sen mudam ucqeri mas.
herode
ra saocaria mTvare am saRamos, xom marTalia, rom mTvare
saocaria. TiTqos filenjiani qalia, filenjiani qali, romelic
yvelgan sayvarlebs daeZebs. Tanac is titvelia, is mTlad
titvelia. Rrublebi scdiloben imis damalvas, magram is ar
nebdeba. is Cndeba srulebiT titveli caze. RrubelTa Soris is
dabarbacebs, rogorc mTvrali dedakaci. me mjera, rom is
sayvarlebs daeZebs. xom marTalia, rom dabarbacebs mTvrali
dedakaciviT. igi hgavs filenjian qals, xom marTalia.
herodea
ara mTvare iseTivea rogorc yvelaferi aq. wavideT saxlSi, Sen
aq zedmeti xar.
herode
me davicdi. manassia, gaageT mand noxebi. moitaneT xonCebi spilos
Zvlisa, da xonCebi amartisa. saucxovo haeria aq. me kidev
Sevsvam stumrebTan Rvinos. keisris elCebs me unda vce didi
pativi.
herodea
ara imaTTvis rCebi Sen aq.
herode
diax! haeri saucxovoa. wavideT herodea, Cveni stumrebi Cven
mogvelian. ax! fexi amicurda sisxlSi. es friad cudi niSania.
raT ari aq sisxli? da es cxedari, raT ari aq cxedari? iqneb
Tqven fiqrobT, rom me egviptes mefe var, romelic nadims ise ar
gadaixdis Tu Tavis stumrebs cxedari ar aCvena? dabolos vin
aris es? me ar minda ucqiro mas.
I jariskaci
es Cveni meTauria, meufeo, axalgazrda sirieli, romelic sul
sami kviris winaT Sen gaxade meTauraT.
Targmanebi 235
herode
me ar gamicia brZaneba misi mokvlisa.
II jariskaci
man TviT moikla Tavi, meufeo.
herode
raTa? me is gavxade meTaurad.
II jariskaci
Cven ar viciT, meufeo, magram man TviT moikla Tavi.
herode
me es ucnaurad meCveneba. me megona, rom mxolod romis filosofosni
iklaven Tavs. xom marTalia tigelin, rom romis filosofosni
iklaven Tavs?
tigelin
zogni iklaven Tavs, meufeo! isini stoikelebi arian. isini metad
uxeSi xalxia. Tanac sasacilo xalxia. me isini metad sasacilod
meCvenebian.
herode
mec. sasaciloa Tavis mokvla.
tigelin
maT romSi Zlier dascinian. imperatorma maTze satira gamosTqva,
mas yvelgan imeoreben.
herode
a! man satira gamosTqva maTze! keisari saocaria, mas yvelaferi
exerxeba. sakvirvelia, rom man Tavi moikla, axalgazrda sirielma.
me mecodeba is, diax me is metad mecodeba. imitom rom is
lamazi iyo, is Zalian lamazic iyo, mas hqonda iseTi mibnedili
Tvalebi. me vigoneb, me maxsovs rogori TvalebiT ucqeroda is
salomeas. marTalia, me meniSna, rom is gadametebiT ucqeroda
mas.
236 paolo iaSvili
herodea
arian sxvebic, romelnic gadametebiT ucqerian mas.
herode
imisi mama mefe iyo. me gavaZeve is Tavis samefodan. misi deda ki,
dedofali, Sen gaixade mxevlaT, herodea. amrigaT is iyo aq
rogorc stumari, amitom me is meTaurad gavxade. me vwuxvar,
rom is mokvda... mikvirs ratom dastoveT Tqven aq cxedari? unda
gaitanoT aqedan. me ar minda misi danaxva... waiReT. (cxedari
miaqvT) aq civa, qari qris. xom marTalia, rom qari qris?
herodea
ara, aq qari ar aris.
herode
aq qris qari da me mesmis haerSi raRac mzgavsi frTebis rxeva,
uzarmazar frTebis rxeva. Sen ki ar gesmis?
herodea
me araferi ar mesmis.
herode
me aRar mesmis, magram mesmoda. es albaT qari iyo. exla Cadga,
magram ara, me isev mesmis xma. Sen ki ar gesmis? es usaTuod
foTlebis rxevas hgavs.
herodea
me vambob, araferia. Sen avada xar, davbrundeT saxlSi.
herode
me avad ar var. es Seni qalia avad. sneuli feri aqvs Sens qals.
me arasodes minaxavs igi ase gafiTrebuli.
herodea
me xom giTxari, nu ucqeri mas.
herode
daasxiT Rvino, icekveT. salomea momiaxlovdi, da Sesvi CemTan
cota Rvino. me aq sakvirveli Rvino maqvs. is TviT keisarma
Targmanebi 237
salomea
me ar minda Rvino tetrarqo.
herode
Sen gesmis, rogor mipasuxebs me Seni qali?
herodea
me vfiqrob, rom igi savsebiT marTalia. ratom ucqeri Sen mas
mudam?
herode
moitaneT nayofni, salomea momiaxlovdi, da vixiloT erTad
nayofni. me Zalian miyvars kvali Seni patara kbilebisa nayofze.
mokbiCe patara naWeri am nayofisa, da mere rac darCeba me
vigemeb mas.
salomea
me ar minda nayofi tetrarqo.
herode
(herodeas)
ai, rogor aRzarde Sen, Seni qali.
herodea
me da Cemi qali mefis modgmis varT. Seni winapari aqlemebs
mwyemsavda Tanac is /qurd
qurdii / mekobre iyo.
herode
Sen styui /scruo
scruobb /.
herodea
Sen TviT ici, rom es marTalia.
herode
salomea, momiaxlovdi, Camoisvene Cems mkerdiT. me Sen dagiTmob
Seni mSoblis taxts.
238 paolo iaSvili
salomea
me daRaluli ara var, tetrarqo.
herodea
xom xedav rogor geqceva.
herode
momitaneT... ra mindoda? me ar vici... ax! ax! momagonda.
xma ioqanaanisa
dadga Jami is rac me gauwyeT, aRsrulda, ityvis RmerTi ufali.
dadga dRe, romlisTvisac me gixmobdiT.
herodea
ubrZane gaCumdes. ar msurs mesmodes misi xma. es kaci mudam Cemi
maginebelia.
herode
mas Senze araferi cudi uTqvams. Tanac is didi winamorbedia.
herodea
me ar mjera winamorbedis. romel kacs SeuZlia sTqvas rac
moxdeba? is aravin icis. amasTanave, is me yovelTvis maZagebs.
magram me mgonia, rom Sen misi geSinia. diax, me vici, rom Sen
geSinia misi.
herode
me misi ar meSinia, me aravisi ar meSinia.
herodea
ara, Sen misi geSinia, Sen Tu ar geSinia ratom ar ginda gasce igi
iudevelebs, romelnic ukve eqvsi Tvea rac gevedrebian.
iudeveli
meufe, marTlac ajobebda, rom igi Cven gagvce.
herode
kmara amaze. Tqven ukve miiReT Cemi pasuxi. me ar minda misi
gacema TqvenTvis. is wminda adamiania. im adamianma RmerTi ixila.
Targmanebi 239
iudeveli
eg SeuZlebelia, aravis ar uxilavs RmerTi ilia winamorbedis
Semdeg. man ukanasknelma ixila RmerTi. Cven droSi RmerTi ar
Cndeba. is imaleba, da ratom arian qveynad udidesi gansac-
delebi.
meore iudeveli
dabolos, kidev saeWvoa, marTla naxa Tu ara RmerTi ilia
winamorbedma. umarTlesia, rom man RmerTis aCrdili naxa.
mesame iudeveli
RmerTi arasodes ar imaleba. is gvevlineba yvelgan da
yvelaferSi. RmerTi iseve urevia borotebaSi, rogorc keTilSi.
meoTxe iudeveli
ar aris saWiro aseTi laparaki. es azri metad saxifaToa. es
azri aleqsandrielTa skolebSi daibada, sadac aswavlian berZenTa
filosofias, berZnebi ki warmarTebi arian.
mexuTe iudeveli
SeuZlebelia codna, rogor aRasrulebs RmerTi, radgan kvali
misi uxilavia. SeiZleba is rac Cven borotebaT gveCveneba
keTilia, da is rac Cven gveCveneba keTilaT borotia. arafris
codna ar SeiZleba, unda iyo mxolod yvelafris morCili.
RmerTi metad Zlieria, is gmiravs erTdroulad rogorc sustebs,
ise Zlierebs. is aravis ibralebs.
pirveli iudeveli
eg marTalia. RmerTi saSinelia. is awiladebs sustebs da Zlierebs,
rogorc rodinSi awiladeben marcvals, magram me ar mjera, rom
am kacs RmerTi exilos. aravis ar uxilavs RmerTi, ilia
winamorbedis Semdeg.
herodea
ubrZane, rom gaCumden. Tavi momabezres.
herode
me gavigone, TiTqos amboben, rom sworeT ioqanaania Tqveni ilia
winamorbedi.
240 paolo iaSvili
iudeveli
eg SeuZlebelia. ilia winamorbedis Semdeg ganvlo samas weliwadze
metma.
herode
marTalia, magram zogni amtkiceben, rom es winamorbedi ilia
aris.
nazareveli
me mjera, rom es ilia winaswarmetyvelia.
yvela iudeveli
ara, ara, is ar aris ilia winaswarmetyveli.
xma ioqanaanisa
dadga dRe, dRe uflisa, da mesmis mTaze svla misi, romeli
iqneba macxovari soflisa.
herode
ras niSnavs es? macxovari soflisa.
tigelin
es erTi xarisxia keisrisa!
herode
magram, keisari ar mova iudeaSi. me guSin miviRe baraTi romidan
iq amis Sesaxeb cnoba ar aris. amis garda, tigelin, Sen am
zamTars romSi iyavi, Sen gagigonia rame amis Sesaxeb?
tigelin
WeSmaritad, mefeo, me araferi msmenia amis Sesaxeb. me xarisxze
vsTqvi. is keisaris erTi xarisxia.
herode
keisari ver SeZlebs Camosvlas. mas nekrisis qarebi uvlis.
amboben, iseTi fexebi aqvs rogorc spilosao. mas uSlis agreTve
saxelmwifo mosazreba. vinc stovebs roms _ hkargavs roms, is ar
Camova magram keisari batonia, da Tu isurvebs, is aq Camova,
Tumca ar vfiqrob rom Camovides.
Targmanebi 241
pirveli nazareveli
keisari ar uxsenebia winamorbeds meufeo.
herode
keisari ara?
pirveli nazareveli
ara, meufeo.
herode
maS vin axsena?
pirveli nazareveli
messia, romelic movida.
yvela iudeveli
messia ar mosula.
pirveli nazareveli
igi movida da yvelgan axdens saswaulebs.
herodea
o! es saswaulebi. me ar mjera saswaulebis. me metad bevri
saswaulebi minaxavs. Cemi marao.
pirveli nazareveli
is adamiani axdens namdvil saswaulebs. ase magaliTad, galileis
erT patara qalaqSi, sakmaod mniSvnelovan qalaqSi, man qorwilSi
wyali RvinoT aqcia. es damimowma xalxma, romelic iq daeswro.
man agreTve kapernaumis alayafTan erTis SexebiT gankurna ori
keTrovani.
meore nazareveli
scdebi, kapernaumSi man or brmas Tvali auxila.
mesame nazareveli
ara, isini keTrovanebi iyvnen.
242 paolo iaSvili
pirveli nazareveli
Tumca, man brmebic gankurna, da igi unaxavT erT mTaze mosaubre
angelozebTan.
mesame iudeveli
angelozebi ar arseboben.
meore iudeveli
angelozebi arseboben, magram me ar mjera, rom im kacs maTTan
esaubros.
pirveli nazareveli
xalxis did brbos unaxavs igi angelozebTan mosaubre.
sadukeveli
angelozebTan ara, ara.
herodea
rogor momabezra Tavi xalxma! ugnurebi arian isini srulebiT
ugnurebi arian. (paJs) Cemi marao? (paJi miarTmevs maraos).
Sen iseTi saxe gaqvs, TiTqos ocnebob. nu ocnebob, meocnebeni _
avadmyofi xalxia (daartyavs maraoTi paJs ).
meore nazareveli
kidev moxda saswauli iairis asulTan.
pirveli nazareveli
diax, eg namdvili simarTlea, magis uari ar SeiZleba.
herodea
es xalxi giJia, isini gadametebiT ucqerdnen mTvares, ubrZane
rom gaCumden.
herode
ra unda iyos es saswauli iairis asulTan.
pirveli nazareveli
iairis asuli gardaicvala, man aRadgina mkvdreTiT.
Targmanebi 243
herode
is mkvdrebs aRadgens?
pirveli nazareveli
diax, meufeo, is aRadgens mkvdrebs.
herode
me ar msurs, rom is amas Cadiodes. me ukrZalav mas amis Cadenas.
me mkvdrebis aRdgenas ar dauSveb. unda moiZebnos is adamiani da
eTqvas mas, rom me ar vaZlev nebas mkvdrebis aRdgenisa. sad aris
axla is adamiani.
meore nazareveli
is yvelgan aris, meufeo, magram naxva misi Znelia.
mesame nazareveli
ambobda, rom igi axla samariaSia.
iudeveli
aqedan sCans, rom is messia ar aris, Tu is samariaSia. messia
samarielebs ar moevlineba. samarielni SeCvenebulni arian. isini
taZrebs msxverpls ar swiraven araodes.
meore nazareveli
ramdenime dRea, rac man samaria dastova. me vfiqrob, rom igi
axla ierusalimis midamoebSia.
pirveli nazareveli
ara meTqi. damijereT, rom ara, is aq ar aris, me axla davbrundi
ierusalimidan. ukve ori Tvea misi araferi ismis.
herode
eg sul erTia. mainc unda mas moZebna da Tqma rom me ar vaZlev
mas nebas mkvdrebi aRadginos. wyalis Rvinod qceva, brmebis da
keTrovanebis gankurneba, yvela amis neba aqvs Tu surs. amis
winaaRmdegi me araferi maqvs sapasuxo, keTrovanebis gankurneba
me keTil saqmeTac mimaCnia. magram me mas mkvdrebis aRdgenis
nebas ar vaZlev. saSineli iqneboda, mkvdrebi rom brundeboden.
244 paolo iaSvili
xma ioqanaanisa
aa! mruSo! meZavo! a. asulo babilonisa. oqros TvalebiT, oqros
wamwameb qveSidan! ai ras ityvis RmerTi ufali. Seesios mas
brbo xalxisa. Caqolos igi brbom qviT da gundiTa.
herodea
ubrZane mas gaCumdes.
xma ioqanaanisa
laSqris sardalTa gangmiron igi maxviliT. gasrison farebiT.
herodea
rogori simdablea!
xma ioqanaanisa
am saxiT moispoba qveynad urjuloeba, da iswavlian dedani ar
mibaZon sisaZagles am dedakacisa.
herodea
Sen gesmis, ras ambobs igi Cem Sesaxeb? Sen ki iTmen rom ase
Seuracyofen Sens meuRles.
herode
mas ar uxsenebia Seni saxeli.
herodea
mere ra? Sen ici rom is cdilobs sworeT Cems Sercxvenas. me ki
Seni meuRle var, /Sen Cem i /, xom asea?
Cemi
herode
diax, Zvirfaso da Rirseulo herodea, Sen Cemi meuRle xar,
winad ki Sen iyavi meuRle Cemis Zmisa.
herodea
magram xom Sen amomglije me misi mkerdidan.
herode
marTlac, me ufro mZlavri viyavi. magram gavCumdeT amaze. me ar
minda amaze laparaki, amitom sTqva winamorbedma is saSineli
Targmanebi 245
herode
Sen ver amCnev rogori gafiTrebulia Seni asuli.
herodea
eg Sen ar gexeba, gafiTrebulia igi Tu ara.
herode
me arasodes ar minaxavs igi ase gafiTrebuli.
herodea
nu ucqer Sen mas.
xma ioqanaanisa
im dRes mzes gadefineba, mTvare iqneba sisxlis feri, varskvlavebi
Camocvivian qveynad rogorc umwifari nayofi leRvis xisagan, da
SiSi aitans miwier mefeT.
herodea
a! a! visurvebdi menaxa is dRe, romelzedac laparakobs igi,
rodesac mTvare sisxliviT iqneba, da varskvlavebi Camocvivian
miwaze, rogorc umwifari nayofni. es winamorbedi mTvraliviT
laparakobs. me ar SemiZlia gauZlo misi xmis bgeras. me mezizReba
misi xma. ubrZane rom gaCumdes.
herode
ara, risTvis me ver gamigia, ras ambobs igi, iqneb es moswavebaa.
herodea
me ara mjera moswavebis. is laparakobs mTvraliviT.
herode
iqneba is aris mTvrali RviniT uflisa.
246 paolo iaSvili
herodea
es ra Rvinoa, Rvino uflisa? romeli venaxebidan aris igi.
romel sawnaxelSi dawuruli?
herode
(Tvals ar aSorebs salomeas).
tigelin, Sen rom iyavi ukanasknelad romSi keisars xom ar
uTqvams SenTvis, rom...?
tigelin
ra rom, meufeo?
herode
ra? ..hm! me Sen raRac gkiTxe, gana me damaviwyda ris Setyoba
msurda.
herodea
Sen isev ucqer Cems asuls /qal
qalss / nu ucqer mas. me Sen es
gTxove /giTxar
giTxarii /.
herode
Sen mxolod magas meubnebi.
herodea
me kidev gimeoreb.
herode
aRdgena taZris, razedac amdens laparakobden? SesaZlo aris
misi aRdgena? marTalia laparaki, rom sakurTxevelSi farda
daikarga?
herodea
is xom Senve waiRe. TviT ar ici rasac ambob. me aRar msurs meti
aq darCena. davbrundeT.
herode
salomea icekve CemTvis.
herodea
ara msurs rom man icekvos.
Targmanebi 247
salomea
me ara maqvs survili, vicekvo tetrarq.
herode
salomea, herodeas asulo, icekve CemTvis.
herodea
daexseni mas.
herode
me Sen gibrZaneb, icekvo, salomea.
salomea
me ar vicekveb tetrarq.
herodea
(siciliT)
xedav, rogori xaTri aqvs mas Seni!
herode
CemTvis sul erTia icekvebs is Tu ara. am saRamoTi me bednieri
var. me metad bednieri var. me arasodes ar maxsovs aseTi
bednireba.
I jariskaci
tetrarqs moRuSuli saxe aqvs, xom moRuSuli aqvs mas saxe?
II jariskaci
diax, mas moRuSuli saxe aqvs.
herode
rad ar unda viyo bednieri, keisars _ is ki brZanebeli qveynis,
meufe yovelivesi, me Zalian vuyvarvar. es aris exla gamomigzavna
man SesaniSnavi saCuqrebi. is agreTve dampirda rom romSi gaiwvevs
Cems mters, kapadukiis mefes. SeiZleba igi man jvars acvas.
keisars yvelaferi SeuZlia, Tu isurva, /CemTvi s /, vinaidan is
CemTvis
brZanebelia. amitom, xedavT Tqven, me maqvs ufleba viyo bednieri
da marTlac, bednieri var. me arasodes ar maxsovs aseTi bedniereba.
ar aris Zala qveynad, Cemi bednierebis momspobi.
248 paolo iaSvili
xma ioqanaanisa
igi ijdes sakuTar taxtsa zeda abreSumsa da mewamuliT iqnes
igi Semosili, xelT epyras sasmisi oqrosi, savse sakuTaris sibilwiTa,
xolo angelozi ufali RmerTisa gagmiravs mas. igi iqneba daxruli
matlebisagan.
herodea
gesmis raebs ambobs igi Senze? is ambobs, rom Sen matlebi
dagxraven /SegWame
SegWamenn /.
xma ioqanaanisa
vin ars igi romeli movida edomidan, movida basreTi Tavis
mewamul tansacmelTa, brwyinvale mefur tansamoselSi, vin
aris igi, romeli, modis sakuTaris ZlierebiTa. raT aris Tqveni
tansacmeli SeRebili mewamuliTa.
herode
me ara. arasodes ar uTqvams mas Cemze cudi, garda imisa, rom
usamarTlod moviqeci, roca Cemi Zmis coli davisvi colad,
SeiZleba igi marTalic aris. Sen xom unayofi xar.
herodea
me var unayofo, me da amas ambob Sen, Sen romelic mudam
ucqeri Cems qals, Sen, romelsac gindoda misi cekva, sakuTar
sitkboebisaTvis, me var asulis mSobeli, Sen ki Svili ar
SegZenia arc erT mxevalTan. Sena xar unayofo, da ara me.
herode
daCumdi, me vambob _ Sen unayofo xar. Sen me Svili ver SegZine
da winamorbedma sTqva rom Cveni qorwineba ar aris WeSmariti
qorwineba. igi ambobs, rom es sisxlSemrevi qorwinebaa, qorwineba,
romelic ubedurebas moitans. vai, Tu is marTalia. magram axla
ar aris dro amaze laparakisa. me axla bednieri minda viyo,
bednierica var, friad bednieri. araferia iseTi me rom makldes.
herodea
me Zlier mixaria, rom Sen karg gunebaze xar am saRamos. es
Tviseba Sen gaklda. magram davgviandiT, davbrundeT saxlSi.
gaxsovdes, rom xval mzis amosvlisas, Cven sanadiroT miveSurebiT.
keisaris elCebs Cven unda vceT mravali pativi, xom marTalia.
Targmanebi 249
II jariskaci
ra moRuSuli saxe aqvs tetrarqs.
I jariskaci
mas marTlac moRuSuli saxe aqvs.
herode
salomea, salomea, icekve CemTvis. me gevedrebi, icekve CemTvis.
me daRvremili var am saRamos. diax, me metad daRvremili var
am saRamos. rodesac me aq Semovedi, fexi sisxlSi damicurda, es
ki cudi niSania, da me momesma, me usaTuod momesma TiTqos rxeva
haerSi, uzarmazar frTebis rxeva. me ar vici ras unda niSnavdes
es. me daRvremili var am saRamos, amitom icekve CemTvis. icekve
CemTvis, gevedrebi salomea. Tu Sen icekveb CemTvis, Sen SegiZlia
mTxovo yvelaferi rac gsurs, da me agisruleb Sen. icekve
CemTvis salomea, da me mogarTmev yovelives, rasac moisurveb,
Tu gind es iyos Cemi samefos naxevari.
salomea
(wamodga)
Sen momcem yovelives, rasac movisurveb tetrarq?
herodea
ar icekvo, Cemo asulo.
herode
yvelafers, gind Cemi samefos naxevars.
salomea
Sen amas ificeb tetrarqo?
herode
me vficav, salomea.
herodea
ar icekvo, Cemo asulo.
salomea
ras daificeb Sen, tatrarqo?
250 paolo iaSvili
herode
vficav sicocxles, Cems gvirgvins, Cems RmerTebs vficav. yvela-
fers, rasac moiTxov, me mogcem Sen, Tu gind iyos Cemi samefos
naxevari, oRond icekve CemTvis. o! salomea, salomea, icekve
CemTvis.
salomea
Sen daifice tetrarqo.
herode
davifice salomea.
salomea
rac ar unda visurvo, Tund, Tu gin naxevari Seni samefosi?
herodea
ar icekvo asulo Cemo.
herode
Tu gin Cemi samefos naxevars. mSvenieri dedofali iqnebi, salomea,
Tu Sen inebeb isurvo Cemi samefos naxevari, gana xom igi
mSvenieri dedofali iqneba? a! aq civa. civi qaria, da mesmis. rad
mesmis haerSi es frTebis rxeva? o! TiTqos raRac frinveli, didi
Savi frinveli dafrinavs ambionze. ratom ver vxedav me am
frinvels? sazarelia rxeva misi frTebisa. es civi qaria, magram
ara, aq srulebiTac ar civa. piriqiT, Zalian cxela, metad
cxela... me suli migubdeba, gadaasxiT wyali Cems xelebs Cqara m...
Tovli SemixseniT mantia Cqara, Cqara SemixseniT mantia... ara,
gauSviT ara, es me Cemi gvirgvini mtkens, Cemi vardebis gvirgvini.
yvavilebi TiTqos cecxlisani arian. maT dadaRes Cemi Subli.
(moixsnis gvirgvins da magidaze daudebs).
ax! me vsunTqav mainc. ra wiTlebia es furclebi. TiTqos wveTebia
sisxlis sufraze. es araferia, ar unda axsna niSaniT yvelaferi
rasac xedav. es sicocxles SeuZlebad xdis. umjobesia Tqma
imisa, rom sisxlis wveTebi iseTive mSvenierebi arian, rogorc
vardis furclebi. ase Tqma gacilebiT ukeTesi iqneboda, magram
gavaneboT amas Tavi. axla bednieri var, didaT bednieri. me
ufleba maqvs viyo bednieri, xom marTalia? Seni asuli icekvebs
CemTvis. Sen xom icekveb CemTvis, salomea? Sen dampirdi icekvo
CemTvis.
Targmanebi 251
herodea
me ar minda, rom man icekvos!
salomea
me vicekveb SenTvis tetrarq.
herode
Sen gesmis ras ambobs Seni asuli! igi icekvebs CemTvis, Cinebulia,
salomea rom Sen CemTvis icekveb da roca Sen daasruleb
cekvas, gaxsovdes, momTxovo me yvelaferi rasac isurveb.
yvelafers rasac isurveb me mogarTmev Sen, Tundac es iqnes Cemi
samefos naxevari. me xom davifice?
salomea
Sen daifice tetrarq.
herode
da mec Cemi sityva arasodes gadamiTqvams. me imaTgani ara var
vinc ar asrulebs Tavis sityvas. me sicrue ar vici. me mona var
sakuTar sityvisa, da sityva Cemi, sityvaa mefis. kapadukiis mefe
mudam cruobs. magram igi arc namdvili mefea. is laCaria. amis
garda mas Cemi fuli marTebs da gadaxdac ar unda, man elCebic
ki gamicuda. igi didaT sawyen sityvebs ambobda, magram me mjera
rom keisari mas jvarze acvams. da Tu ara, igi mokvdeba daxruli
matlebisagan, winamorbedma gvauwya es. aba! salomea, raRas
ucdi Sen?
salomea
me veli, rom mxevlebma Semomitanon surneleba da Semixsnan
fexebze qalamanebi.
(mxevlebs SemoaqvT).
herode
Sen fexSiSveli icekveb! ra Cinebulia! ra Cinebuli. Seni patara
fexebi TeTri mtredebiviT iqnebian. a! ara... is icekvebs sisxlSi.
deda miwaze sisxlia. me ar minda, rom man icekvos sisxlSi. es
iqneba metad cudis momaswavebeli.
herodea
mere Sen ra, man rom sisxlSi icekvos? Sen sakmaod givlia
sisxlSi... Sen.
252 paolo iaSvili
herode
me, mere me ra mawuxebs a! Sexede mTvares! igi gawiTlda, is gaxda
wiTeli, rogorc sisxli. ax! winamorbedma Cven es gvamcno /gvi-
wi naswarmetyvel
winaswarmetyvel
naswarmetyvela a /. man gvamcno, rom mTvare gawiTldeboda
sisxliviT. xom marTalia, rom man gvamcno. Tqven es ismineT.
mTvare gawiTlda rogorc sisxli. Sen amas ver xedav.
herodea
garkveviT vxedav, varskvlavebic scvivian, rogorc umwifari
nayofni, gana ara! da mTvarec Savdeba, da miwier RmerTebs
eSiniaT. yovel SemTxvevaSi amas vamCnev. erTxel mainc winamorbedi
gamarTlda. miwier RmerTebs eSiniaT, magram davbrundeT saxlSi.
Sen avada xar. romSi ityvian, rom Sen Wkuidan SeiSale. davbrundeT
saxlSi. davbrundeT. xma im kacisa, me zars mcems. me ar minda,
rom Cemma qalma icekvos. roca is amnairad amogvZaxis. me ar
msurs man icekvos maSin, rodesac Sen mas egre acqerdebi. erTi
sityviT, me ar minda rom man icekvos.
herode
nu eSurebi, meuRle Cemo, Cemo dedofalo, eg usargebloa. me ar
waval vidre ar vnaxav mis cekvas. icekve salomea, icekve
CemTvis.
herodea
Cemo asulo, nu icekveb.
salomea
mzad var, tetrarq!
saburvelisa// ).
(salomea cekvavs cekvas Svidi leCaqisas / saburvelisa
herodea
a! SesaniSnavia, SesaniSnavi! modi rom SevsZlo dajildoeba Seni.
a! me kargaT vasaCuqreb mocekvaveT. me Senc kargad dagasaCuqreb.
me Sen mogcem yvelafers, rasac isurveb. ra gsurs Sen, sTqvi?
salomea
(iCoqebs)
me msurs rom am wuTSive Semomitanon vercxlis langariT...
Targmanebi 253
herode
(siciliT)
vercxlis langariT? ho ra Tqma unda vercxlis langariT. Sen
marTla momxiblavi xar. ra gsurs rom mogarTvan vercxlis
langariT, Zvirfaso da mSveniero salomea. uZvirfaseso uriastanis
qalwulTa Soris? ra gsurs mogarTvan vercxlis langariT.
miTxari me. rac ar unda iyos, mogarTmeven mainc. Cemi saganZurebi
Seni sakuTrebaa. daarqviT saxeli, salomea.
salomea
(adgeba)
Tavi ioqanaanis.
herodea
a! eg kargaT sTqvi Cemo asulo.
herode
ara, ara.
herodea
eg kargaT Tqmulia, Cemo asulo.
herode
ara, ara salomea. Sen magas ara mTxov. nu usmen deda Sens. igi
yovelTvis cudaT girCevs, nu usmen mas.
salomea
me ar vusmen deda Cems. Cemi sakuTari siamovnebisaTvis. me gTxov,
vercxlis langariT ioqanaanis Tavs. Sen daifice herode, gaxsovdes,
Sen daifice.
herode
me vici. me davifice Cemi RmerTebi. me kargaT vici es. magram
gevedrebi, salomea mTxove sxva rame, mTxove samefos naxevari,
ar daviSureb, magram nu moiTxov mas, rac Sen isurve.
salomea
me gTxov Sen ioqanaanis Tavs.
254 paolo iaSvili
herode
ara, ara me ar minda.
salomea
Sen daifice, herode.
herodea
diax, Sen daifice, yvelam ismina. Sen yvelasTan daifice.
herode
daCumdi. me SenTvis ar miTqvams.
herodea
Cemi qali marTalia, rodesac im kacis Tavsa gTxovs. is me mudam
maZagebda. is ambobda saSinelebas Cemze. sCans, rogor uyvars
Svils sakuTari mSobeli. nu dauTmob, Cemo Svilo. man daifica,
man daifica.
herode
daCumdi, nu mcem xmas. mismine salomea. goniereba unda SegrCes,
xom marTalia. xom asea, rom goniereba saWiroa. me arasodes ar
viyavi Sendami mkacri /sastik
sastikii /. me yovelTvis miyvardi. maS, nu
iTxov magas Cemgan. saSinelia, Semzarda magis moTxova marTali
rom vTqva, me mgoni rom Sen mcdi. kacis mokveTili Tavi, es xom
sigonjea, es iseTi ram aris, rasac axalgazrda qalma ar ucqiros.
ra siamovneba unda moggvaros man? araviTari. ara, ara Sen is ar
ginda. momismine erTis wamiT. me maqvs zurmuxti, didi, rgvali
zurmuxti, romelic me keisris rCeulma /megobarm
megobarmaa / gamomig-
zavna. Sen Tu gaixedav im zurmuxtSi, dainaxav Tu ra xdeba
Tvaluwvden sivrceze. TviT keisari atarebs imis mgvane qvas,
rodesac cirkSi midis. magram Cemi zurmuxti metia. is udidesi
zurmuxtia qveyanaze. xom marTalia. Sen genatreba is, moisurve
da me gaCuqeb mas.
salomea
me gTxov ioqanaanis Tavs.
herode
Sen me ar mismen, Sen ar mismen me. maTqmevine mec salomea.
Targmanebi 255
salomea
ioqanaanis Tavi.
herode
ara, ara, Sen is ara gsurs, Sen amas meubnebi mxolod misTvis, rom
damtanjo, radgan me mTeli saRamo gicqerodi Sen. diax, es asea,
me Sen mTeli saRamo gicqerodi. Senma silamazem saSinlaT
SemakrTo. me gadametebiT gicqerodi Sen, magram es aRar
ganmeordeba. ar unda ucqiro arc xalxs, arc sagnebs. unda
icqiro mxolod sarkeebSi, radgan sarkeebSi marto niRabebi
sCanan. o! o! Rvino. me sma mwyurian. salomea, salomea. viyoT
megobrebi. ai, Semomxede... risi Tqma mindoda? rao! hm, movigone.
salomea ara, momiaxlovdi, ufro vSiSob, kargaT ver gaigoneb.
salomea Sen ginaxavs Cemi TeTri farSavangebi, Cemi lamazi,
TeTri farSavangebi, baRSi rom daseirnoben maRal alvis xeebs
Soris. maTi niskartebi daoqrulia, da maTi sakenkic daoqrulia,
maTi fexebi ki mewamulis feria. rodesac isini hkivian, wvima
modis, da rodesac Tavis boloebs Slian, caze mTvare Cndeba.
isini wyvilad dadian alvis xeTa Soris, da TviTeuls yavs
moaxle, romelic maT uvlis. xan da xan dafrinaven xeebTa
Soris, xan molze swvanan tbis garSemo. arsad moipoeba qveynad
aseTi saocari frinvelebi, arc erT mefes qveynad ar gaaCnia
aseTi saocari frinvelebi. me mjera, rom TviT keisars ara hyavs
aseTi saocari frinvelebi. me mjera, da gamigone, me gaCuqeb Sen
ormocdaaT iseT frinvels. isini yvelgan geaxlebian. Sen ki imaT
Soris iqnebi rogorc mTvare did TeTr RrublebSi. me Sen
gaCuqeb yvelas, me asi cali myavs. da ar aris qveynad mefe,
romelsac aseTi frinvelebi hyavdes, magram me yvelas gaCuqeb.
mxolod damixseni Cemi pirobisagan, da nu mTxov mas, rac Sen
isurve.
salomea
momeci me ioqanaanis Tavi.
herodea
kargaT aris Tqmuli Cemo Svilo. Sen sasacilo xar Seni
farSavangebiT.
256 paolo iaSvili
herode
daCumdi... Sen mudam yviri, Sen yviri rogorc gareuli nadiri. ra
saWiroa aseTi yvirili. Seni xma mtanjavs me. daCumdi me Sen
gimeoreb. salomea, daufiqrdi ras sCadi. SeiZleba /iqneb a / is
iqneba
adamiani RvTiT mogzavnilia. is adamiani wmindania, RvTis xeli
Seexo mas. saSineli sityvebi STaunerga RmerTma imis bageebs
udabnoSi da sasaxleSi RmerTi mudam masTan aris rac ar unda
vsTqvaT, es SesaZlebelia. gaurkvevelia. magram SesaZloa, rom
RmerTi masTanaa da mis mxarezedac. SeiZleba mis sikvdils Cemi
ubedureba mohyves. man sTqva, rom misi sikvdilis dRes, vinmes
moevlineba ubedureba, SeiZleba es Cemze asruldes. gaxsovs,
rodesac aq movdiodi, fexebi sisxlSi amicurda. garda amisa me
mesmoda haerSi frTebis rxeva, rxeva uzarmazar frTebisa. es
friad cudi niSania. iyven sxva niSnebic. usaTuod iyven sxvebic,
Tumca me ver SevamCnie. Sen xom ar isurveb salomea, rom me
ubedureba damatydes. Sen mas ar isurveb, mismine me.
salomea
momeci ioqanaanis Tavi.
herode
ai, xedav, me Sen ar mismen. nu Relav. me mSvidaT var, me sruliad
mSvidaTa var. momismine me aq Senaxuli maqvs saganZurebi /sam-
kauleb
kaulebi i /, romelic deda Sensac ki ar unaxavs. sruliad uCveulo
saganZurebi. me maqvs maniki, oTxi wyeba margalitebis. ase gegoneba,
rom isini mTvareebia vercxlis sxivebze akinZuli. TiTqos
ormocdaaTi mTvarea oqros badeSi gamoWerili. odesme igi ekida
spilos ZvaliviT TeTr mkerdze ucnob dedofals. roca Seibam,
Sen iqnebi mSvenieri, rogorc dedofali. me maqvs orgvari
ameTistani. zogi Savebia, rogorc Rvino, sxvani wiTeli, rogorc
Rvino wyal Sereuli. me maqvs topazionebi yviTeli, rogorc
vefxis Tvalebi, topazionebi vardisferi, rogorc Tvalebi
mtredebisa, da mwvane topazionebi, rogorc Tvalebi xataurTa.
me maqvs obolani, romelnic enTebian metad civi alebiT, obolani
sevdiT avseben suls da eSiniaT wyvdiadis. me maqvs oniqitebi,
romelnic micvalebul qalis baias hgvanan. me maqvs mTvarula
qvebi, romelnic fericvaloben, rodesac mTvare scvlis fers,
da fiTrdebian mzis danaxvaze. me maqvs safironebi didni da
lurjni, rogorc lurji yvavilebi. maTSi irxeva zRva, da
Targmanebi 257
iudeveli
o! o!
salomea
momeci me Tavi ioqanaanisa.
herode
mieciT, rac man isurva, WeSmaritad asulia Tavis dedisa.
(pirveli jariskaci miuaxlovdeba. herodea moxsnis tet-
rarqs TiTze sikvdilis beWeds da gadascems jaris kacs,
romelic miutans jalaTs. jalaTs SeSinebuli saxe aqvs).
vin waiRo Cemi beWedi. me mqonda beWedi marjvena xelze. vin Sesva
Cemi Rvino. Cems TasSi Rvino iyo. is iyo savse RviniT. is vinmem
dascala. o, me darwmunebuli var vinmes SeemTxveva /daem arTeb
daemarTeb
arTeba a/
ubedureba ( jalaTi eSveba wyalsagubSi ). ax! raT miveci
sityva? mefeebma ar unda miscen aravis sityva. roca isini mas
ar asruleben _ saSinelebaa, roca asruleben _ isic saSinelebaa.
258 paolo iaSvili
herodea
Cemis azriT, Cemi qali Cinebulad moiqca.
herode
me darwmunebuli var, rom ubedureba datrialdeba.
salomea
(CasCerebia wyalsagubs. siCumea).
me araferi mesmis ratom ar yviris is kaci /adamian
adamianii / ax! vinmes
rom moesurva Cemi sikvdili, me vikivlebdi, me davicavdi Tavs,
wvalebas ver avitandi. dahkar, dahkar, naaman, dahkar, me Sen
gibrZaneb... ara, araferi mesmis, siCumea, sazareli siCume. a!
raRac davarda miwaze. es maxvilia jalaTisa. mas eSinia im monis.
mas maxvili xelT gauvarda. igi ver bedavs mokvlas. mxdalia is
mona, unda Cavgzavno darajebi (Sexedavs paJs) momiaxlovdi,
Sen iyavi megobari misi, vinc mokvda, xom marTalia, jer cotaa
cxedrebi. ubrZane darajebs, rom CaeSvan qveviT da momitanon,
rac me viTxove, rasac dampirda tetrarq, rac me mekuTvnis.
(darajebs) momiaxlovdiT darajno! CaeSviT am wyalsagubSi da
momitaneT me Tavi im adamianisa. tetrarq, tetrarq ubrZane
SenT darajT momitanon me Tavi ioqanaanisa. (gamoCndeba Tavi.
salomea Caavlebs mas xels). a _ a _ a! Sen me ar damanebe
piri kocnisaTvis, ioqanaan. kargi, axla me vakoceb mas.
me davkben mas kbilebiT, rogorc kbenen mwife nayofs. diax, me
vakoceb Sens pirs, ioqanaan. gana me ara vsTqvi? xom vsTqvi? da
ai, me exla vakoceb mas. magram rad ar miyureb me Sen ioqanaan,
Seni Tvalebi, saSineli Seni Tvalebi, savseni mrisxanebiT da
gesliT, axla daixurnen. rad daixurnen? aaxile Tvalebi Seni,
aswie Seni wamwamebi, ioqanaan. rad ar micqer me? Sen geSinian
Cemi. da ar miyureb, ioqanaan?.. Seni ena ki, rogorc gveli
wiTeli, Sxamis gadmomdeni, axla sdums, axla arafers ityvis,
ioqanaan, is wiTeli unasi, romelmac SxamiT Semagina me. es xom
sakvirvelia? rogor moxda, rom is wiTeli unasi aRar irxeva.
Sen ar momindome me ioqanaan, Sen momiSore me. Sen arcxvendi Cems
saxels. Sen meqceodi rogorc unamusos, rogorc salaxanas me,
salomeas, herodeas asuls, dedoflis uriastanisas. axla ki,
ioqanaan, me var cocxali, Sen ki mkvdari, da Seni Tavi mekuTvnis
me. me mas SemiZlian moveqce, rogorc msurs. me ZaRlebs SemiZlia
is gadaugdo, an frinvelT haerSi. rac ZaRlebs gadaurCebaT,
Targmanebi 259
herode
sazarelia Seni qali, is usaTuod sazarelia. rac man Caidina
borotebaa, didi borotebaa. me mjera, rom es boroteba
mimarTulia ucnobi RmerTisadmi.
herodea
me momwons Cemi qalis saqcieli, da minda exla aq davrCe.
herode
a! alaparakdi meuRle sisxlis Semrevelo. wavideT, me ar minda
aq darCena. wavideT, me Tqven girCevT. me mjera rom moxdeba
ubedureba. manassia, issaxar, ossia CaaqreT CiraRdnebi. me arafris
danaxva aRar msurs. ar minda rom me vxedavde rames. CaaqreT
CiraRdnebi, mimaleT mTvare, damaleT varskvlavebi. mivefaroT
260 paolo iaSvili
salomea
aa! me davkocne Seni piri, ioqanaan, me davkocne Seni piri. Sens
tuCebs hqonda mZafri gemo. iyo es gemo sisxlisa? SeiZleba es
siyvarulis gemo iyo. amboben siyvaruls, mZafri gemo aqvso.
magram sul erTia, sul erTia. me davkocne Seni piri ioqanaan, me
davkocne Seni piri.
(mTvaris Suqi ecema salomeas da gaanaTebs mas).
herode
(gamoixedavs da dainaxavs salomeas).
mohkaliT es dedakaci.
(jariskacebi mivardebian da gasresen Tavis farebiT
salomeas, herodeas asuls, iudeis dedakacs).
f a r d a
mogonebebi paolo iaSvilze 261
262 paolo iaSvili
kolau nadiraZe 11
paolo Cemo!
da meore _ sagalobeli:
`nu geSinia, Cemo kargo, TmaSi WaRara
es sinaTlea siyvaruls rom Sematebia!!!~
debedaCais Rame
paolo iaSvili da me TbilisSi, jafariZis quCaze, erT
saxlSi vcxovrobdiT. karis mezoblebi viyaviT. erTmaneTs
yoveldRe vxvdebodiT da saRamos Jams baRSi gasvla da iq
saubari gviyvarda.
saxlis ukan patara myudro baRi iyo gaSenebuli, meore
sarTulis gaswvriv. sakmaod didi knabis xeebi farTo Crdils
afendnen. diliT mwuxrSi baRidan SaSvebis galoba moismoda
da wvimis Semdeg Cveni binebis Ria sarkmlebSi sveli miwis,
mWknari foTlebisa da yvavilebis surneleba Semodioda.
moskovidan Cemdami moweril erT-erT baraTSi paolo
mwerda:
Tu cocxalia SaSvebis dasta
da darCa baRSi maTi sakvebi,
Tu Cems medeas daetyo gazrda
da isev aris Cemi saqebi?!
nariyala, metexi.
quCebi mofeniliyo mewamuli da bajaRlosferi foTle-
biT, romelTa Soris yvelaze ufro gamoirCeodnen farTo
TaTebiT gaSlili Wadris foTlebi. buneba, ganabuli da ganaze-
buli, TiTqos moeloda zamTars, romlis moaxloebuli sun-
Tqva igrZnoboda Ramis haerSi.
_ xval sanadirod wasvlas vapirebT. uSenod wasvla ar
minda. _ miTxra paolom, _ wamoxval?
_ ratom maincdamainc xval?
_ xval SabaTia. kviras vinadirebT da kvirasve Sin
davbrundebiT. raime saqme xom ar gabrkolebs? _ ironiulad
mkiTxa da xeli mxrebze momxvia.
_ sad mivdivarT, vin iqneba Cvens garda?
_ sadaxlosaken mivdivarT. modian Cemi simamri giorgi
iliCi14, ZaRlebis cnobili mwvrTneli orbeliani15, meliqiSvi-
li16 da Cveni paWu Jordania17. yvelas amaT Sen kargad icnob.
SesaniSnavi msroleli, romelic rogorc mogexseneba, Tofs
saxlebsac ki ar acilebs.
_ movdivar!
_ Rames nacnob TaTris ojaxSi gavaTevT. kargad mogvasve-
nebs da drosac kargad gavatarebT.
_ erTi ram maSinebs...
_ ra gaSinebs?
_ paWu Jordanias da Seni Casvla Tu Seityves, kakbebs da
kurdRlebs veRar vixilavT TvaliT, dafrTxebian, gadaixve-
webian...
paolos gaecina:
_ miT ufro, _ mipasuxa man, _ Tu Tvali iseT snaipers
mohkres, rogoric Sen xar...
mze ukve Casuli iyo, roca sadaxlos CavediT da erTi
TaTris karmidamos mivuaxlovdiT. Suaxnis gamxdari da saTno
saxis kaci RimiliT Semogvegeba da saxlSi SegvipatiJa.
gadaveciT misTvis wamoRebuli saCuqrebi _ kargi Tambaqo
da Cai. nasiamovnebma maspinZelma madloba qarTulad gadag-
vixada,ZaRlebi CamogvarTva da savaxSmod migvipatiJa.
navaxSmevs iusufma did oTaxSi migviwvia, sadac CvenTvis
iatakze, romelic WilofiT iyo mofenili, ukve farTod
gaeSalaT logini.
araCveulebriv mSvidi da Tbili Rame iyo. varskvlavebiT
mogonebebi paolo iaSvilze 267
savse mnaTobma,
rogorc garToba,
ise gastopa
varskvlavT Cqerebi
da SuaRamis myudro mxatvroba
gaaxalisa vercxlis ferebiT.
neli Serxeva
iwyes verxvebma,
Suqs exerxeba maTTan TamaSi,
didi siCume uxmo mexebad
Cabudebula kldis akldamaSi.
sivrce medgari
gaxda netari
mesamed ari _
mogonebebi paolo iaSvilze 269
hyivis mamali,
da silamazis suliT SemTbari,
jer garTulia ZilSi tramali.
dilam zecidan sxivi SegvZina
da Caecina
TiTqos qveyanas,
ros Cems magier tkbilad eZina
monadireTa daRalul banaks.
fiqrSi wasuli,
Semogarsuli
movswydi sasTumals
sxiviviT Cqari,
vxedav, maspinZel Turqis asulma
ukve ganTiads gauRo kari.
Semomacqerda, guli aZgerda,
rogorc askerTa brZolaSi miwa,
Sebrunda, rogorc Tevzi, facerTan
da moSriale Wilofze miwva.
ra meqna gana?
mTeli qveyana
ulxines nanas
warmoadgenda...
da gadavZaxe mZinare banaks, _
_ amxanagebo, ukve gaTenda!
ocdaTvrametma welma ganvlo mas Semdeg, rac Sen aRara
xar, rac Seni xma ar momesmis da veRara gxedav! Cemo uZvir-
faseso, ganumeorebelo, Cemo usayvarleso poeto da adamiano!
Cven ar vSobilvarT erTi dedisgan, magram, Cven, albaT,
erTdroulad gavaxileT Tvali, raTa erTnairad dagvenaxa,
erTnairad gvegrZno es gangebis naboZebi, diadi samSoblo.
albaT, agreTve erTdroulad aZgerda, cema daiwyo Cvenma
gulmac, raTa SeZleboda maT, rom mis mcire moculobaSi
dateuliyo Cveni qveynisa da erisadmi Cveni siyvaruli da
rwmena _ usazRvro da uwmindesi!
Cven xom fici davdeT Semodgomis wvimian RamiT, quTaisSi,
balaxvanis quCis erT myudro sadarbazoSi, kubos karamde
migvetana SeubRalavad es siyvaruli da pirnaTlad Sevxved-
rodiT bedsa da sikvdils! es fici Sen da ticianma ukve
SeasruleT! axla jeri ukve Cemzea!
paolo iaSvili! es paolo, vinc ase Rirseulad, ase rain-
dulad da vaJkacurad atarebda adamianis brwyinvale
270 paolo iaSvili
sergo kldiaSvil
kldiaSvilii 23
paolo iaSvili
geronti qiqoZ
qiqoZee 52
paolo iaSvili
Salva afxaiZe
mogonebebi paolo iaSvilze 289
paolo iaSvili
(fragmenti)
deda! inaxule
Sen wminda xaxuli!
wadi fexSiSveli,
qalaqSi dakargul SvilisTvis Rame gaaTie,
RmerTo! apatie _
me Tu ver miSveli _
dedas, rom daginTo Cem sigrZe sanTeli,
misTvis, rom Cems gulSi
dayuCdes grigali da korianteli.
a d g e n s
`gauqmebul iqnas `cisferi yanwebis~ literaturuli
jgufis arseboba, raTa sruli saSualeba mieces mis monawi-
leebs metis tempebiT ganagrZon Tavisi fsiqo-ideologiuri
gardaqmna damkvreli epoqis periodSi uSualod CabmisaTvis~.
es dadgenileba, Tu ar vcdebi, miRebul iqna 1931_32 wlebSi,
amiT fiqsirebul iqna saqmis namdvili mdgomareoba:
`cisferyanwelebis~ jgufi aRar iyo, aRar iyo is Sinagani
amxanaguri disciplina, is urTierTgageba, rac wina xanebSi
arsebobda da rac iSviaT movlenas warmoadgenda am xanebSi.
faqtiurad paolo mowyda am jgufs. mas SeeZlo didi xniT
gascloda Tbiliss; gatacebuli monadire iyo. uyvarda nanadi-
reviT gamaspinZleba.
...paolo iaSvilis leqsi `debedaCais Rame~ STagonebulia
agreTve RamiT, romelic man nik. nadiraZesTan erTad
nadirobaSi gaatara. oRond am leqsSi poeti gatacebulia
ara imdenad monadiris Ramis aRweriT, ramdenadac Tavisi
lirikuli mRelvarebis gadmocemiT. es Rame misTvis aRsaniS-
navia imiT, rom man Tvali mokra Turqi maspinZlis asuls,
romelmac `ukve ganTiads gauRo kari~, poeti ganagrZobs:
Semomacqerda,
guli aZgerda,
rogorc askerTa
brZolaSi miwa,
Sebrunda, rogorc Tevzi sacerTan
da moSriale Wilobze miwva.
megobruli SarJi
mxatvari doni (daviT nacvliSvili)
324 paolo iaSvili
gi
gioo rgi leoniZe
***
1921 wels, Cems qorwilSi, paolo mejvared myavda da ara
marto maSin, is yovelTvis iyo meTauri Cemi megobrobisa,
sixarulisa, poeziisa.
paolo araerTxel yofila CemTan, patarZeulSi, iorze,
sanadirod, saTevzaod. 1926 w. martSi me davpatiJe paolo,
ticiani, sandro SanSiaSvili da sxva amxanagebi Cems deduleTSi
_ ninowmindaSi, V saukunis taZris ezoSi gaimarTa didi Rre-
oba simReriT, cekva-TamaSiT. Sua nadimis dros paolo avarda
Tormeti saJeni simaRlis samrekloze da iqidan daiwyo
leqsebis kiTxva. Semdeg me da ticiani gamogviwvia gumbaTidan
326 paolo iaSvili
***
paolo yvelas uyvarda...
xom gaxsovT balmontis:
Ëþáëþ ñîäðóæíûõ Ðóñòàâåëè,
Ãàïðèíäàøâèëè è ßøâèëè!..
andrei beli swerda, rom paolo `äûøåò æèçíüþ îò âçðûâà
ñåðäå÷íîñòè~. tixonovs, pasternaks, zabolockis104, antokolskis
igi yovelTvis didi guliTadobiT uxsenebiaT ticianTan
erTad. ilia erenburgi105 swers maTze:
`Î òîì, ÷òî îíè áûëè ïðåêðàñíûìè ïîýòàìè, ìîæíî òåïåðü
ïðî÷èòàòü â ëþáîì ñïðàâî÷íèêå. Ìíå õî÷åòñÿ äîáàâèòü, ÷òî îíè
áûëè íàñòîÿùèìè ëþäüìè... Ñòèõè ó Ïàîëî áûëè æèâûå, óìíûå,
êðåïêèå~.
me maxsovs, ra Zmuri siyvaruliT Sexvdnen erTmaneTs
paolo da maiakovski TbilisSi.
paolos ar Sordeboda TbilisSi myofi esenini.
somexTa didi poeti ovanes Tumaniani moxibluli iyo
paoloTi. da xom paolos idealic iyo `icxovros yvelam
sixalisiT da siyvaruliT~.
maqsim gorki106, romlis ojaxSic, 1934 wels, mweralTa
pirvel sakavSiro yrilobis dros, paolo Tamadad iyo, aRta-
cebuli yurs ugdebs mis Wkvianur sadRegrZeloebs. paolo
xom imave dros iyo kargi oratori da brwyinvale improviza-
tori!
da TviT saqarTveloSi: romeli erTi CamovTvalo Seyva-
rebuli paoloze. gind iseTi didostatebi, rogoric: pavle
ingoroyva, iakob nikolaZe, kote marjaniSvili, lado gudia-
Svili; da rogor SeiZleboda paolo ar gyvareboda! paolo
kacTmoyvare iyo, man nazi siyvaruli icoda, magram TviTonac
iTxovda yuradRebas. amitom iyo rom moskovidan iWvneulad
kiTxulobs: kolau nadiraZisadmi miZRvnil leqsSi:
328 paolo iaSvili
nestans da TinaTins
***
Tumca paolos arasdros ar stovebda STagoneba da
ostatoba, mainc zogjer gamigonia, ratom paolom ufro xel-
baraqiani poeturi memkvidreoba ar dagvitovao. maT
aviwydebaT, rom paolom bevri dawera, bevri Targmna, rom
mravali misi improvozaciebi dakargulia, rom man didi dro
moandoma leqsis axal formaze muSaobas, jvarosnul brZo-
lebs poeziis dasacavad literaturul mowinaaRmdegeebTan.
kidev unda davurTo aleqsandre blokis naTqvami:
`Õóäîæíèêó òðóäíî ïðåîäîëåòü ìíîãîå, ÷òî íå õóäîæíèêó
ëåãêî~.
kidev erTi garemoeba:
paolo didad humanuri, keTili adamiani iyo da amitomac
igi xSirad hfantavda Tavis mdidar STagonebas. is `Cumi wuTi~
Semoqmedebisa, Tavis TavTan gasaubrebisa, paolos metad mcire
hqonda cxovrebaSi.
`lamaz riTmisTvis erTi wuTiT Cafiqrebuli~ paolo
Tavis poetur dros da energias sxvisi gulisaTvis Zalauneb-
riv xarjavda aTas wvrilmanebSi. yvelas mzrunveli, Suamava-
li da mofusfuse, yvela saqmeebze morbenali da Suamdgomeli
xSirad TveobiT ver ekareboda Tavis sawer magidas. Semote-
vebi ki Zalze Seubralebeli da momabezrebeli iyo ufro
xSirad iseTi adamianebisagan, romelTac warmodgenac ki ar
hqondaT mwerlobaze, miT umetes paolos poeziaze, paolos
keTilSobilebas isini borotad iyenebdnen.
da bolos, paolo iaSvili didi sazogado moRvawe iyo.
SeiZleba bevrma arc icis misi didi amagi samgorze, rionhesze,
kolxeTze, WiaTuraze da sxv.
***
paolo iaSvili pirvelad vnaxe TbilisSi 1917 wlis
pirvel TveebSi. quTaisSi ukve gamosuli iyo `cisferi yanwebi~
da axla, misi monawileni Tbiliss swveodnen dasapyrobad.
330 paolo iaSvili
valerian gafrindaSvili
maro mayaSvil
mayaSvilii 107
dRiuri
(fragmenti)
nino tabiZe
Cveni avTandili
mogoneba paolo iaSvilze
rioni,
sviri,
ajameTi,
au, yvirila!
nu Tu am qalma Cemi guli aagvirila!
***
revoluciis wina wlebi iyo.
imdroindeli Tbilisis bazarTa Soris yvelaze aWrele-
buli, moxmaure da mravalferovani SaiTan-bazari iyo. ra
xalxs ar SexvdebodiT aq, saidan sad Camosulebs, ra egzoti-
kur saqonels Tu xils ar waawydebodiT! aq uRmerTod areu-
liyvnen erTi-meoreSi evropac da aziac, dasavleTic da aRmo-
savleTic... es Wreli, mozimzime bazari mudam TeatriviT ucxo
da saintereso sanaxavi iyo. Cveni poetebic xSirad midiodnen
iq da mec mivyavdiT.
im dRes, roca ticianma da paolom SaiTan-bazarSi wamiy-
vanes, aqlemebis qaravani CamoeyvanaT TbilisSi, ar maxsovs, ra
tvirTiT. didxans davyovndiT iqaurobis TvalierebaSi;
paolo sul gvaCqarebda _ wavideTo, bolos ticians uTxra,
Tu sad iqneboda da dagvcilda. Cven kidev karga xans viareT
bazarSi, ticianma ganjidan Camotanili veeba broweulebi iyida
da mere miTxra, Cvenc droa wavideT, amxanagebi gvicdiano.
wamovediT da kafe `internacionalSi~ SevediT. imave wuTs
Semogvesma wamoZaxilebi: `piero da kolombina movidneno~.
ver gavige, raSi iyo saqme da ver mivxvdi, ratom mogvnaTles
am saxelebiT. uceb paolo wamodga, estradaze avida da es
striqonebi waikiTxa:
moxetiale piero
sneuli agvitirdeba,
da nugeSs samagieros,
veravin ver dahpirdeba.
342 paolo iaSvili
sadme SaiTan-bazarSi,
mosZebnis myudro binasa,
Seiyvans, rogorc taZarSi,
ferwasul kolombinasa.
***
rogorc mogexsenebaT, samoqalaqo omis wlebSi, cxovre-
bis pirobebi metad mZime iyo; gansakuTrebiT gagviWirda
cxovreba 1918-1919 wlebSi. yovelive aman Zalze cudi zegavlena
moaxdina Cems janmrTelobaze _ WleqiT gavxdi avad, paolo,
romelsac esoden nazi da rainduli siyvaruliT uyvarda
ticiani, sul imas cdilobda enugeSebina Tavisi megobari,
eubneboda, rom es saSiSi ar aris, rom yvelaferi kargad da
bednierad damTavrdeba; garda amisa, ras ar akeTebda paolo,
rom Cemi mdgomareoba Seemsubuqebina _ yoveldRe yvavilebiT
avsebda Cems oTaxs. roca mware wamlis daleva gamiWirdeboda,
svamda wamals CemTan erTad da yvelafers akeTebda, rom
Cemi xvedri Seemsubuqebina.
im xanebSi, rogorc iyo, moaxerxes da abasTumanSi samkur-
nalod gamgzavnes. ticiani da paolo Tan wamomyvnen. xaSurSi
paolo matareblidan Camovida da gviTxra, xval diliT abas-
TumanSi viqnebio. marTlac, is daniSnul dros amovida da
Tan valerian gafrindaSvilic amoiyvana. saRamoTi oTaxSi,
sadac isini dabinavdnen, Tavi moiyares iq myofma avadmyofebma.
poetebma daiwyes leqsebis kiTxva, da am improvizebulma
literaturulma saRamom avadmyofebze waruSleli STabeWdi-
leba moaxdina.
Cemi mdgomareoba mZime iyo. im xanebSi amas isic daerTo,
rom Tavi moikla Cemma Zmam, romelic Zlier miyvarda. paolom
icoda, rom am ambis gageba CemTvis momakvdinebeli dartyma
iqneboda. amitom yvelaferi gaakeTa imisaTvis, rom es ambavi
ar Semetyo. roca Cems Zmas Tbilisidan TelavSi miasvenebdnen,
Turme paolo gavida sadgurze, inaxula dedaCemi da anugeSa
mwuxare qali, Tu ki misTvis raime nugeSiscema SeiZleboda.
paolom uTxra dedaCems _ me Seni Svili var, Seni ninos Zma
var da mudam SenianTa Soris miguleo. deda sadgurze
atirebuliyo, Caexutebina gulSi paolo da cremli daefrqvia
am keTilSobili Wabukis mkerdze. didi da keTili guli hqonda
mogonebebi paolo iaSvilze 347
***
axla Cemi qorwilis ambebi unda giamboT, vinaidan paolos
avTandiloba aq kidev erTxel gamoCnda.
ai, ukve daniSnulia qorwilis dRe. samwuxarod, nefe _
ticiani maincdamainc im dReebSi gaxda cudad. mTeli samzadisi
paolos daawva mxrebze; mTeli dReobiT dahqroda qalaqSi,
yvavilebisaTvis baTumSiac ki wavida. Semdeg TviTonve Sead-
gina saqorwilo sufris meniu, stumrebi TviTon moipatiJa,
`qimerionis~ mzareulebsa da oficiantebs rCevas aZlevda, ra
da rogor gaemzadebinaT, xarjavda Tavis fuls, da es gada-
Warbeba ar gegonoT, TiTon ki sakamod Zveli, dacrecili
Sarvali ecva, magram amas yuradRebas ar aqcevda da mdidari,
guluxvi kacis poza hqonda.
erTi sityviT, qorwilisaTvis mzadeba gaxurebuli iyo,
magram ai ubedureba: arc paolos, arc ticians da arc me
sakuTari bina ara gvqonda. amitom saqorwilo nadimis Semdeg,
diliT quCaze rom gamovediT, aRarc vicodiT, saiT wavsuli-
yaviT; uxerxulobas kidev is iwvevda, rom me Cemi naTesavebi-
saTvisac ar miTqvams _ ticians bina ara aqvs-meTqi. Cvens
megobarTa Soris bina hqonda marto leli jafariZes, rome-
lic broses quCaze cxovrobda. magram im diliT, qorwilis
Semdeg, lelis viRac qaliSvili gaecilebina saxlSi, gzaSi
mohgoneboda, rom Cven arsaiT wagvesvleboda, mietovebina
qaliSvili Sua gzaze da gamoqceuliyo, raTa TavisTan wavey-
vaneT.
mivediT leli jafariZis binaze. weRan ukve vTqvi, ticiani
SeuZlod iyo-meTqi. gavuzomeT sicxe, ormoci gradusi hqonda,
bodavda. isev paolo datrialda, saavadmyofoSi waiyvana,
ticians filtvebis anTeba aRmoaCnda.
350 paolo iaSvili
***
daucxromeli adamiani iyo paolo. is mudam uaRresad
aqtiur monawileobas Rebulobda qveynis sazogadoebriv
cxovrebaSi. is axali sazogadoebis mSeneblobaSi monawileobs
ara marto leqsiT, aramed sazogadoebriv RvawliTac. is iyo
sabWoTa saqarTvelos parlamentis deputati _ centraluri
aRmasrulebeli komitetis wevri. 1928 wels saqarTvelos cakis
sesia aWaris dedaqalaqSi gaimarTa da am ambavs poetma uZRvna
leqsi `erTi kvira~, romelSic kargad aris gamoxatuli
poetis roli axali cxovrebis mSeneblobis gzaze. am leqsSi
poeti ambobda:
ÁÎÐÈÑ ÏÀÑÒÅÐÍÀÊ
ÒÐÈ ÒÅÍÈ
(Ôðàãìåíò)
ÀÍÄÐÅÉ ÁÅËÛÉ
ÂÅÒÅÐ Ñ ÊÀÂÊÀÇÀ
(Ôðàãìåíò)
Èëüÿ Ýðåíáóðã
Àííà Àõìàòîâà155
***
...Ñ Òèöèàíîì è Ïàîëî ÿ ïîçíàêîìèëàñü â íà÷àëå 30-õ ãîäîâ
ó Áîðèñà Ïàñòåðíàêà. Îáà îíè ïðåäñòàâëÿëè â òî âðåìÿ äëÿ íàñ,
ðóññêèõ ïîýòîâ, Ãðóçèþ. Îáà ÷àñòî ïðèåçæàëè â Ìîñêâó è
Ëåíèíãðàä âìåñòå.
Îäíàæäû Áîðèñ Ïàñòåðíàê ïðèâåë Òèöèàíà è Ïàîëî êî ìíå,
íà Ôîíòàíêó 34, ãäå ÿ òîãäà æèëà. Ïî ìîåé ïðîñüáå Òèöèàí ïðî÷åë
ìíîãî ñòèõîòâîðåíèé ïî-ãðóçèíñêè: Ìíå õîòåëîñü ãëóáæå
âíèêíóòü â ìóçûêó ãðóçèíñêîãî ñòèõà, ïîñòè÷ü åãî çâó÷àíèå...
Ìû âñå, ëåíèíãðàäñêèå ïîýòû, î÷åíü åãî ëþáèëè... Òèöèàí,
êàê è Ïàîëî, âñþ ñâîþ æèçíü íåóòîìèìî êðåïèë äðóæáó íàøèõ
ëèòåðàòóð, äðóæáó ïîýòîâ Ãðóçèè äà Ðîññèè...
mogonebebi paolo iaSvilze 369
Ãåîðãèé Áåçèðãàíè156
ÐÀÑÑÒÐÅËÜÍÛÉ ÑÏÈÑÎÊ
Âûñòðåë íà ÷åðäàêå
***
...– Ñëèøêîì òû øóìèøü, ñûíîê, ñëèøêîì. Ê ìåñòó è íå ê
ìåñòó, – ëþáèë ïîâòîðÿòü ñòàðûé Äæèáî ßøâèëè, – êàê áû òû
ýòèì øóìîì áåäó ñåáå íå íàëèêàë...
370 paolo iaSvili
***
...Ñëèøêîì íà âèäó. Íî â ýòîì îí âåñü – áëèñòàòåëüíûé
Ïàîëî ßøâèëè. Áûòü ïåðâûì – åãî ïðèçâàíèå. Âî âñåì. Â ïîýçèè.
 îáùåñòâåííîé æèçíè.  ëþáîâíîì ñîïåðíè÷åñòâå.  äðóæåñ-
êîì çàñòîëüå. Â ïåðåõîäÿùåì âñÿêèå ãðàíèöû ãîñòåïðèèìñòâå.
– Ñåðåæà, – êðè÷èò Ïàîëî, – íèêòî åùå â ìèðå íå åäàë
òàêîãî õàøè. Ñâàðåííîãî èç êåïêè. Òû ïåðâûé. Åñåíèí òîæå â
äèêîì âîñòîðãå. À âå÷åðîì, óæå ó ñåáÿ íà êâàðòèðå, Ïàîëî, íå
çíàÿ, ÷åì îäàðèòü äîðîãîãî ãîñòÿ, ïûòàåòñÿ âñó÷èòü åìó ñâîþ
äâóõñòâîëêó, çíàìåíèòóþ „Ëåáî~. Ñâåòîïðåäñòàâëåíèå! Äðóçüÿ
– Òèöèàí, Ãîãëà Ëåîíèäçå, Âàëåðèàí Ãàïðèíäàøâèëè â íåäî-
óìåíèè ïåðåãëÿäûâàëþòñÿ. Èì Ïàîëî íå ðàçðåøàåò äàæå â ðóêàõ
ïîäåðæàòü ýòî ñâîå ñîêðîâèùå.
Åñåíèí ñìóùåí.
– Íåò, íåò! ß íå ïðèìó òàêîãî äîðîãîãî ïîäàðêà.
Íî Ïàîëî íåóìîëèì. Îòêàç – êðîâíàÿ îáèäà.
Íàêîíåö, ïðèõîäÿò ê êîìïðîìèññó. Óåçæàÿ, Åñåíèí, êîíå÷íî
æå çàáåðåò „Ëåáî~, íî ñåé÷àñ íåñòè åãî â äîì íà Êîäæîðñêîé
óëèöå, ãäå îí ñ Íèêîëàåì Âåðæáèöêèì163 ñíèìàåò êîìíàòó, ðèñ-
êîâàííî.
Òðóäíî ñåáå ïðåäñòàâèòü êàê áû ðàçâåðíóëèñü ïîñëåäóþùèå
ñîáûòèÿ, çàáåðè Åñåíèí ñ ñîáîé â Ìîñêâó ïàîëîâñêîå „Ëåáî~.
Áûòü ìîæåò, ïåòëÿ â ëåíèíãðàäñêîé ãîñòèíèöå „Àíãëåòåð~ è
âûñòðåë íà ÷åðäàêå Äîìà ïèñàòåëåé â Òáèëèñè, íà óëèöå
Ìà÷àáåëè, ïîìåíÿëèñü áû ìåñòàìè.
Íî Åñåíèí „çàáûâàåò~ ïîäàðîê â Òáèëèñè. È, óæå âûñóíóâ-
øèñü èç îêíà âàãîíà, ïðîêðè÷èò ïðîâîæàþùåìó åãî ßøâèëè:
– Ïàîëî!  Ìîñêâå ÿ êóïëþ òî÷íî òàêîå. Äàþ òåáå ñëîâî.
Ðóæüå ïî êàáàíàì.
mogonebebi paolo iaSvilze 373
***
– ×òî æå ïîãóáèëî áëèñòàòåëüíîãî Ïàîëî? Ïî÷åìó, åäâà
óñïåâ âçîéòè, çàêàòèëàñü åãî çâåçäà? Çâåçäà ïîýòà, îáëàñêàííîãî
ñàìèì Ñòàëèíûì? Ïîýòà, èìÿ êîòîðîãî ñòàëèíñêèé ïðîêóðàòîð
Çàêàâêàçüÿ Ëàâðåíòèé Áåðèÿ164 ñîáñòâåííîé ðóêîé âíåñ â ñïèñîê
÷ëåíîâ äåëåãàöèè âî âðåìÿ ïðîâåäåíèÿ ïåðâîé Äåêàäû ãðóçèí-
ñêîãî èñêóññòâà â Ìîñêâå?
Îäèí çà äðóãèì óïîëçàþò çà ãîðèçîíò èñòîðèè – òðèäöàòü
÷åòâåðòûé, òðèäöàòü ïÿòûé, òðèäöàòü øåñòîé ãîäû. „Âåñíîé 1937-
ãî ñòàëèíñêèé âîñïèòàòåëü Ñîâåòñêîé Ãðóçèè – òàêîâ îäèí èç
òèòóëîâ æåñòîêîãî ïðîêóðàòîðà – âûñòóïàÿ íà ñîáðàíèè àêòèâà
ïèñàòåëüñêîé îðãàíèçöèè ñêàæåò áóêâàëüíî ñëåäóþùåå:
– Õâàòèò, òîâàðèùè! Ïîðà îò ñëîâ è îáåùàíèé ïåðåõîäèòü ê
äåëó. À òîâàðèùó Ïàîëî ßøâèëè, êîòîðîìó óæå ïåðåâàëèëî çà
ñîðîê, äàâíî ïîðà âçÿòüñÿ çà óì.
Áûòü ìîæåò, ýòî ïðîñòîå ñîâïàäåíèå, íî ïðèìåðíî â ýòî æå
âðåìÿ â Òáèëèñè èç óñò â óñòà ïåðåäàâàëàñü øóòî÷íàÿ ïîýìà.
Äàæå ôðàãìåíòàðíî îíà íå ñîõðàíèëàñü äî íàøèõ äíåé. Îò ïîýìû
îñòàëàñü ëèøü îäíà ïåðâàÿ ñòðî÷êà: `Áûëà ñòðàíà Èáåðèÿ.~...
Ëþäè óëûáàëèñü, ñëóøàÿ åå, ïîõèõèêèâàëè, îáìåíèâàëèñü
ìíîãîçíà÷èòåëüíûìè âçãëÿäàìè. Ïîòîìó ÷òî ïîýìêà ýòà áûëà ñ
äâîéíûì äíîì. È ÷èòàëàñü îíà òàê: ‘Áûëà ñòðàíà è Áåðèÿ...~. Íó
è äàëüøå â òîé æå òîíàëüíîñòè è ñ òåì æå ïîòàåííûì ñìûñëîì.
Íàïèñàíà îíà áûëà ïî-ðóññêè, òàê æå, êàê è äàìñêèé
ýêñïðîìò. Íî îäíî äåëî – îáèäåòü ñòàðåþùóþ êîêîòêó, à äðóãîå
– ïîääåòü âñåñèëüíîãî ïðîêóðàòîðà...
***
– Ëåòî 1937 ãîäà â Òáèëèñè áûëî íåñòåðïèìî æàðêèì.
Ãîðîä æèë ñëóõàìè, îäèí ÷óäîâèùíåå äðóãîãî. È îòêóäà-òî –
íèêòî íå çíàë îòêóäà, è ñ ÷üåé ïîäà÷è – çàøèïåëî è ïîïîëçëî –
Ïàîëî, Ïàîëî, Ïàîëî...
Ãîâîðèëè, ÷òî îòíþäü íå çà ëèòåðàòóðíóþ äåÿòåëüíîñòü
ïðèêðåïèë ê ëàöêàíó åãî ïèäæàêà ñòàðèê Êàëèíèí165 îðäåí
Òðóäîâîãî Êðàñíîãî Çíàìåíè.
Íàçûâàëè ñâèñòÿùèì øåïîòîì èìåíà êîëëåã-ïèñàòåëåé,
êîòîðûõ Ïàîëî „ñäàë~.
374 paolo iaSvili
***
Íîÿáðü 1924 ãîäà. Îíè ñòîÿò âòðîåì ó äâåðåé õðàìà íà
Ñâÿòîé ãîðå.
– Ýòî íåîáû÷íàÿ äâåðü, – óëûáàÿñü, ãîâîðèò Ïàîëî, – ñòîèò
ïðèëîæèòü ê íåé êàìåíü è ñîñ÷èòàòü... Ñêîëüêî ñîñ÷èòàåøü,
ñòîëüêî ëåò ïðîæèâåøü. Äàâàé, Ñåðåæà.
Åñåíèí ñìåÿñü ïðèêëàäûâàåò êàìåíü ê äâåðè.
– Ðàç...
Êàìåíü ñêîëüçíóë è óïàë. Ïîëó÷àëîñü – íå áîëüøå ãîäà.
– Òåïåðü òû, Òèöèàí.
Íî Òèöèàí íàîòðåç îòêàçûâàåòñÿ çàíèìàòüñÿ ÷åïóõîé.
– ß âàì ñåé÷àñ ïîêàæó, êàê ýòî äåëàåòñÿ, – ãîâîðèò Ïàîëî.
Âîò ñìîòðèòå.
– Ðàç, äâà, òðè, ÷åòûðå...
Ïàîëî íàñ÷èòàë – òðèíàäöàòü.
– ×åðòîâà äþæèíà – ðàññìåÿëñÿ Åñåíèí è òóò æå ïîäñ÷èòàë
– 1937 ãîä.
– Íàøëè ÷åì çàíèìàòüñÿ, âçðîñëûå ëþäè, – ïðîáóð÷àë Òè-
öèàí.
Êàê îí äàëåê áûë òîãäà ýòîò Òðèäöàòü ñåäüìîé.
376 paolo iaSvili
akaki gawereli
gawereliaa 172
***
Tavisi mSvenieri qarTuliT yvela yanwelisagan gamoir-
Ceoda. p. iaSvilis poeturi metyveleba Tqmis realizmiTaa
aRbeWdili: qarTuli sasaubro mas ar Seucvlia simbolistebi-
saTvis damaxasiaTebeli frazis gadataniTi mniSvnelobebiT,
igi arasodes ar daswerda valerian gafrindaSviliviT:
maRal qandakze Semojdeba TeTri yoranio. iseT gamoTqmebs
mimarTavda, romlebic sagnebs iers ar ucvlian:
deda, inaxule
Sen wminda xaxuli,
wadi fexSiSveli,
qalaqSi dakargul SvilisaTvis Rame gaaTie.
***
p. iaSvils poeziaSi ar uyvarda araferi naZiebi, yalbi,
bundovani da tvinis damRleli.
magram aravis arafers uwunebda. qilikoba an qirdva mis
raindul bunebas ar SeSvenoda. metic: iseT STabeWdilebas
stovebda, TiTqos sakuTari poeziac zedmet tvirTad awva. ra
Tqma unda, misi sisadave am sferoSi sakuTar RirsebaTa
moCvenebiTs SeniRbvas miagavda.
saerTod ki, p. iaSvili uwinares yovlisa cxovrebis
kacad Tvlida Tavs. am Tvisebis gamovlena iyo misi siyvaruli
garTobebisadmi, rainduli megobroba amxanagebTan, msmenel-
Tan datyveveba enamaxvili da sxartuli gamoTqmebiT, _ ai ra
izidavda mas.
da yvela sazogado TavSekrebisas p. iaSvili Zaldautaneb-
lad brwyinavda Tavisi niWierebiTa da enamzeobiT.
da ramdenad gasakviria yovelive es im adamianisagan,
romelmac daswera sakuTari cxovrebis tragikuli finalis
Semcveli, SesaniSnavi `poezia~, romlis strofebi zemoT
movitaneT.
leqsi ki dawerilia jer kidev 1926 wels!
384 paolo iaSvili
***
ar Sevxvedrivar mwerals, romelic egzom gulgrili
yofiliyo Tavisi leqsebis Sekrebisa da calke krebulad
gamocemisadmi.
iyo mis xasiaTSi raRac tiutCeviseuli173 _ ukve dawerili-
sadmi gulisayrisa da zurgSeqcevis.
calke dabeWdili Tavisi leqsebi p. iaSvils mis sicoc-
xleSi ar Seunaxavs.
***
marto qarTvel mweralTa Soris rodi sargeblobda
igi uangaro siyvaruliT. romelime rusi poeti an mwerali
uwinares yovlisa paolo iaSvilTan poulobda saerTo enas
da samudamo megobrobiT ukavSirdeboda mas. yvelaze Tvalsa-
Cino magaliTi am faqtisa p. iaSvilisa da gamoCenili rusi
simbolistis andrei belis urTierToba gaxlavT. arc erTi
qarTveli poeti ar hyvarebia `peterburgis~ avtors ise
Zmurad, rogorc p. iaSvili. es siyvaruli gamosWvivis a. belis
wignidan `qari kavkasiidan~ (1929), romelSiac rusi mwerali
1927 wels saqarTveloSi mogzaurobisas miRebul STabeWdi-
lebebs agviwers.
motanil faqts unda davumato Semdegi:
p. iaSvilis leqsebis qronologiidan Cans, rom Cveni poeti
1933 wels moskovSi yofila da iq isev Sexvedria a. belis,
romelsac misTvis saCuqrad miuZRvnia roman `moskovis~ meore
tomi `niRbebi~ (`Vfcrb~). Semdegi warweriT:
***
ramdeni dro mitarebia tician tabiZesTan da masTan
erTad.
gamTeniisas _ xaSis an fiTis ZiebaSi, rom yvelaferi isev
SezarxoSebiT damTavrebuliyo.
da paolo iaSvili anazdaT wamoiwyebda, magaliTad, elene
darianis fsevdonimiT daweril SesaniSnav leqss `ana axma-
tovasadmi~.
Semdeg misi usindiso devnis xana daiwyo.
im saSinel wvimian Rames, roca paolo iaSvilma jojoxe-
Turi sasjeli gamoutana Tavis Tavs mweralTa kavSiris meore
sarTulze (iq ar avsulvar) _ yvelas Tavzari dasca momxdarma
ambavma.
Semzaravad sastiki aRmoCnda TavisTavisadmi es lamazi
da niWieri qarTveli, gulSi rom ixutebda sxvas da TviTonac
gulSi Casaxutebeli kaci rom iyo!
WeSmariti qarTvelis Tavmoyvareobam ubiZga paolo
iaSvils fataluri nabijisadmi.
12. XII. 87
386 paolo iaSvili
cisferyanwelebi
galaktion tabiZis Canaxati (ubis wignaki #376, gv. 31)
cisferyanwelebi
akaki baqraZe _ `kardu~ 1999 w., gv. 102
mogonebebi paolo iaSvilze 387
guram asaTiani
paolo iaSvili
an kidev:
RmerTo, daexmare da daabinave!
oTaxSi gvewveva xelis damkrefeli
390 paolo iaSvili
buWuta abaSiZe.
pastoralebi...~
paolo iaSvilis leqsi `werili dedas~, romelic eseninis
cnobil leqsze _ `Ïèñüìî ìàòåðè~~ _ xuTi wliT adre aris
dawerili, warmoadgens Zvel, idiliur saqarTvelosTan
gamoTxovebas.
Zveli samyaro: winaparTa myudro samyofeli, qvitkiris
marnebi, bzis ganiaveba, marTali baTmani _ aq danaxulia qalaqis
mtvriani, vnebiT gaxelebuli quCebidan, sruliad axali
fsiqologiis, axali sulieri wyobis adamianis TvaliT.
`cisferyanwelebi~, pirvelni qarTul mwerlobaSi, See-
cadnen poeziaSi e. w. urbanistuli msoflSegrZnebis Setanas.
am TvalsazrisiT paolo iaSvilis leqsi `farSavangebi
qalaqSi~ warmoadgens Tanamedrove qalaqis erT-erT pirvel
lirikul peizaJs XX saukunis qarTul poeziaSi.
sicxiani halucinaciebiT abodebuli qalaqi, sadac lurji
haeri damsxvreuli SuSis mtveriviT elavs, sadac sneuli
ZaRlebi quCebSi hyrian da Tvalebaxveuli cxenebi mkerds
ixeven rkinis svetebze, paolo iaSvils warmoudgeboda mis-
tikur koconad, romelSic umweo mSvenier frinvelebTan er-
Tad samudamod iwvodnen poetis wmidaTawmida iluziebic, da
es sisxliani sasaklao, rogorc mTvral xars, ise izidavda
poetis STagonebas.
rasakvirvelia, es iyo simbolistis TvaliT danaxuli
qalaqi, ufro irealuri, vidre namdvili, magram es ar yofila
mxolod da mxolod esTetis mier SeTxzuli lamazi buta-
foria.
es leqsi dawerilia oci wlis Wabukis xeliT, da masSi,
miuxedavad dekadentis ganurCeveli, indiferentuli pozisa,
namdvilad ismis, TavgametebiT kivis, mowyalebas iTxovs
qalaqis mtverSi waqceuli bavSvis Wriloba.
cisferyanwelebi sinamdvileSi iyvnen swored is gulCvi-
li, gasuli saukunis idiliebze gazrdili bavSvebi, romlebic
axalma saukunem didi qalaqis quCebSi gamohyara da romelnic
amaod cdilobdnen Wreli qaRaldis niRbebSi daemalaT
TavianTi SiSi da Zrwola am ucnobi sinamdvilis winaSe.
eseni iyvnen adre daberebuli, wamebuli bavSvebi, romle-
bic sulis siRrmeSi atarebdnen siyvarulis, alersis, saTnoe-
bis mwvave moTxovnilebas.
mogonebebi paolo iaSvilze 393
lebisadmi~.
aq gamokveTilia ara mxolod garegnuli Tvisebebi poetis
megobrebisa, aramed maTi SemoqmedebiTi bunebisaTvis damaxa-
siaTebeli niSnebic.
individualuri koloritis Sesaqmnelad paolo iaSvili
xSirad mimarTavs Tavisebur poetur imitacias. ase magaliTad,
valerian gafrindaSvilisadmi miZRvnili leqsi dawerilia
uaRresad daxvewili, rafinirebuli stiliT.
aq zustad daWerilia `daisebis~ avtoris Taviseburi into-
nacia, misi metaforistikis damaxasiaTebeli elferi.
TviT paolo iaSvili yveboda, rom cisferyanwelebma ro-
gorRac gadawyvites, valerian gafrindaSvilisaTvis misi
dabadebis dRes mierTmiaT 25 axali riTma.
es leqsic am mxriv TiTqos Zvirfas saCuqars warmoadgens
poetisaTvis, romelic gansakuTrebiT zrunavda riTmis
siaxleze da keTilxmovanebaze.
aRsaniSnavia, rom swored am leqsSi pirvelad iqna nax-
mari Tavisi droisaTvis uaRresad originaluri qarTuli
riTma: `ukacravad _ gaukawravad~, romelic Semdeg zogier-
Tma sxva poetebmac gaimeores.
ai, ori strofi gafrindaSvilisadmi miZRvnili leqsidan:
lado jafariZe
paolos mogonebisaTvis
lado gudiaSvili
***
...udidesi siyvaruli da megobroba makavSirebda `cisfer-
yanwelebTan~ paolo iaSvilTan, tician tabiZesaTan, valerian
gafrindaSvilTan, kolau nadiraZesTan, aseve yovel maTganTan.
es iyo is periodi, roca es didebuli poetebi TavianT namdvil
stiqiaSi grZnobdnen Tavs, roca yovel maT poetur gamovlenas,
uaRresi fantastikuri ieri da xasiaTi qonda. Cems mexsierebaSi
waruSlelia paolo iaSvilis saxe _ mis sulSi da gulSi
xom mze duRda, saocari megobroba icoda, arafers dazogavda,
mxolod adamians daxmareboda gasaWirSi, mxneoba mieniWebia
misTvis, yovelgvari Suris gareSe.
`cisferyanwelebs~ uxarodaT axali niWis dabadeba, maRali
sulis mqoneni iyvnen, me mudam maRelvebs da SemoqmedebiT
Zalas maniWebs maTi mogoneba. mudam mrvalferovanni, mudam
moulodnelni, mudam sainteresonni iyvnen `cisferyanwelebi~
paolos meTaurobiT. ar Sevxvedrivar ufro momxibvlel
adamians, vidre paolo iyo, mziT savse iyo misi xasiaTi, mTeli
misi buneba, bednierad vTvli Tavs, rom bedma mas Semaxvedra,
metadre Cemi SemoqmedebiTi cxovrebis dasawyisSi.
paolos improvizaciis saocari niWi hqonda. pirdapir
Sedevrebi iyo misi eqspromtebi da epigramebi. ra samwuxaroa,
rom maTi aRdgena axla ar SeiZleba.
Zalian uyvarda Tavisi sofeli... xSirad igonebda iqaur
dauviwyar peizaJebs da TeTrwvera moxucebs, romlebic Zveli
eklesiebis kedlebze daxatul mociqulebs moagonebdnen.
paolos gasaocari gamomgonebluri niWi hqonda, visi Tavgada-
savali ar icoda da yovelives didi gatacebiT hyveboda, mis
mosmenas araferi sjobda.
1925 wels zogi ram Seicvala mwerlobaSi, paolom sTqva,
Cven `cisferyanwelebma~ erTxel movaxdineT poeziaSi gar-
datexa, axla ki sityva, ukve axal Taobaze ariso, Cven cametni
viyaviT, swerda erT-erT Tavis leqsSi paolo, romelic
kolau nadiraZes miuZRvna, magram am cameti poetis ricxvs,
vinc pirveli gamoaklda TviTon paolo iyo. madlobis
grZnobiT vkiTxulob mudam irakli abaSiZis leqss misdami
miZRvnils, masSi marto am leqsis avtoris ki ara, Cemic da
mogonebebi paolo iaSvilze 405
paolo!
Salva demetraZe
improvizaciis jadoqari _
paolo iaSvili
am nadimze, am sufraze.
mowmoba
eqspromti s. Ciqovans
(qarTvel futuristebs)
arCevania saxelovani,
Cven ki sicocxles kidev vecdebiT
da mixaria, rom Ciqovani
me manadgurebs manifestebiT.
irakli abaSiZe
***
qarTuli mwerlobac gatacebiT CaerTo epoqis am did
saerTaSoriso saqmeSi, Tavisi `internacionaluri movale-
obis~ Sesrulebis saqmeSi. Cven patara poeturi krebulic ki
414 paolo iaSvili
***
mweralTa kavSirSi krebaze cota dagvianebiT mivediT.
sxdomis darbazi maincdamainc gadatenili ar iyo. krebas
mxolod mwerlebi eswrebodnen. ixileboda politikuri
`sifxizlis~ sakiTxi. samariseburi siCumiT usmendnen mwerlebi
xelisuflebis warmomadgenels tribunaze.
erTxans darbazSi nerviulad ijda, mere darbazidan
gavida. krebac didi xnis dawyebuli ar iyo, rom am samarisebur
siCumeSi gaisma is jojoxeTuri quxili. iseTi siZlierisa,
rogoric Semdeg me did msoflio omSi sahaero dabombvis
dros msmenia xolme, da romlebic me Tavis mxriv iq, omSi,
yovelTvis am gasrolas magonebdnen. es iyo gasrola misi
saamayo `lebos~ orive lulidan, Cveni sasaxlis meore sar-
Tulze, im misi sayvareli Tofisa, romelmac, samwuxarod, axlac
iseve rogorc yovelTvis ar uRalata.
420 paolo iaSvili
1991
423
mogonebebi paolo iaSvilze
simon Ciqovani
Òàìàðà ßøâèëè
ÈÇ ÂÎÑÏÎÌÈÍÀÍÈÉ
Î ÏÀÎËÎ ßØÂÈËÈ
õîðîøî ïîìíþ è êîòîðàÿ óìåðëà â 1912 ã., êîãäà ìíå áûëî 8 ëåò.
Áàáóøêà áûëà ïî íàöèîíàëüíîñòè ðóññêîé, èç áîãàòîé êóïå÷åñêîé
ñåìüè Ìàõàëîâûõ, î÷åíü óìíîé è îáðàçîâàííîé æåíùèíîé.
Ïî îêîí÷àíèè îáðàçîâàíèÿ è æåíèâøèñü, äåäóøêà îñòàëñÿ
â Ìîñêâå, ãäå ïðåïîäàâàë è âïîñëåäñòâèè ñòàë ïðîôåññîðîì íà
êàôåäðå âîñòî÷íûõ ÿçûêîâ â Ìîñêîâñêîì Ëàçàðåâñêîì èí-
ñòèòóòå.
Ïîñëå òîãî, êàê îòåö ìîé çàêîí÷èë ñðåäíåå îáðàçîâàíèå â
Ìîñêâå, äåäóøêà ðåøèë ïåðååõàòü â Ãðóçèþ íà ðîäèíó ñ òåì,
÷òîáû íà÷àòü çäåñü ëåñíîå äåëî, ÷òî îí è îñóùåñòâèë. Îòöó ìîåìó
îí ñêàçàë, ÷òî îò äîõîäîâ ñ ýòîãî äåëà îòåö ìîé ìîæåò ðàññ÷è-
òûâàòü òîëüêî íà ïîëó÷åíèå âûñøåãî îáðàçîâàíèÿ çà ãðàíèöåé, à
â îñíîâíîì ñðåäñòâà äîëæíû áûëè ïîéòè íà ïîñòðîéêó è îðãà-
íèçàöèþ ïåðâîãî Ãðóçèíñêîãî Óíèâåðñèòåòà. Ïðàâäà, îòåö ïîëó-
÷èë îáðàçîâàíèå â Æåíåâå è çàòåì â Ìþíõåíå, ñâîáîäíî âëàäåë
ôðàíöóçñêèì è íåìåöêèì ÿçûêàìè, íî äåäóøêà îêàçàëñÿ íàñòîëü-
êî ïëîõèì êîìåðñàíòîì, ÷òî ê ìîìåíòó ñâîåãî âîçâðàùåíèÿ îòåö
çàñòàë äåëà çàïóòàííûìè, à äåäóøêó ïðè ñìåðòè. Íåêîòîðîå âðåìÿ
îòåö ïðîäîëæàë íà÷àòîå äåäîì äåëî ïî ñïëàâó ëåñà èç Ñâàíåòè
ïî ðåêå Öõåíèñ-Öêàëè è èìåë ëåñîïèëüíûé çàâîä è äîì â ñåëå
Ñà÷èëàî, íî âñêîðå ïðîäàë ýòî äåëî èòàëüÿíöàì è ïîñòóïèë íà
ñëóæáó.
Äåäóøêà ìîé áûë áîëüøèì äðóãîì Èëüè Öèíàìäçãâðèø-
âèëè205 – îñíîâàòåëÿ Öèíàìäçãâðèàíò-Êàðñêîé øêîëû, êîòîðîãî
ÿ õîðîøî ïîìíþ, òàê êàê îí äîëãî æèë è ïî ïðèåçäå â Òáèëèñè
âñåãäà ïðèõîäèë ê íàì â ãîñòè è áûë î÷åíü äîáð êî ìíå. Çíàþ ÿ
òàêæå î äðóæáå äåäóøêè ñ Èëüåé ×àâ÷àâàäçå, ñ êîòîðûì îí ïå-
ðåïèñûâàëñÿ. Âñÿ ýòà ïåðåïèñêà è ôîòîãðàôèè ïåðåäàíû ìîèì
îòöîì â Ëèòåðàòóðíûé ìóçåé Ãðóçèè, çà ÷òî îí è ïîëó÷èë ïèñü-
ìåííóþ áëàãîäàðíîñòü.
Äåäóøêà ìîé, íàñêîëüêî ìíå èçâåñòíî îò îòöà, ãîâîðèë âñåã-
äà, ÷òî äîáðî íàäî äåëàòü òàê, ÷òîáû ëåâàÿ ðóêà íå çíàëà î òîì,
÷òî äåëàåò ïðàâàÿ. À äîáðà îí äåëàë ìíîãî, è ìíîãèå òàëàíòëèâûå
ãðóçèíû òîãî âðåìåíè, ïîëó÷àâøèå îáðàçîâàíèå çà ãðàíèöåé,
èìåëè îò íåãî ïîñòîÿííóþ ìàòåðèàëüíóþ ïîìîùü.  ÷èñëå ïîñ-
ëåäíèõ íàõîäèëñÿ è èçâåñòíûé íûíå ãðóçèíñêèé õóäîæíèê Ãèãî
Ãàáàøâèëè206. Êîãäà êàðòèíà åãî `Êóðä~, ãäå èçîáðàæåí ñïàñà-
mogonebebi paolo iaSvilze 431
grigol robaqiZ
robaqiZee 210
***
axla es kaci _ niWieri poeti, RmerTebis sayvareli, mefe da
maTxovari, maradi Wabuki, Svili mzisa _ cocxali aRar aris.
rogorc varSavidan Segvatyobines, mas myisve mouklavs Tavi,
roca mis dasapatimreblad UGE-s agentebi misulan.
SeiZleboda ki, rom igi aRmdgariyo bolSevizmis winaaRmdeg?
TviTon ar yofila bolSeviki, magram sabWoebis mier Seqmnili
sinamdvilis CarCoebSi patiosnad muSaobda, gansakuTrebiT
bolo wlebSi daweril leqsebSi cdilobs kidec sabWour
miznebs Seeguos. am leqsebs akliaT raRac, rac yvela mis
adrindel leqsebSia. Zneli misaxvedri ar aris _ ratom.
iqneboda igi axla raime SeTqmulebis monawile? fiqric ki
ar SeiZleba amaze, klasobrivi brZola da misi msgavsi ram
Zalian Sors iyo p. iaSvilis natifi arsebisagan.
1924 wels, saqarTveloSi didi ajanyebis dros, daxvrites
misi umcrosi Zma. dedas daumales es gamanadgurebeli ambavi.
iaSvilma iTava daerwmunebina deda: mas Svili cocxali hyavs,
iranSia gadaxvewili da iq cxovrobs. wlebis manZilze, daxvre-
tili Zmis saxeliT, iaSvili werilebs ugzavnida dedas.
SegiZliaT warmoidginoT tanjva im kacisa, romelic cdilobs
Zmis xelweras miamsgavsos Tavisi, dedam tyuilSi rom ar
daiWiros.
Tu sawyali moxuci axla cocxalia, gaigebs, rom marto
erTi Svili ar daukargavs.
am adamianis aRsasruli, romelic es-es iyo ormocs
gadaabija, SemaZrwunebelia. sityva ver mipovnia tkivilis
gamosaxatavad.
444 paolo iaSvili
meore wignis
SeniSvnebi da komentarebi
paolo iaSvilis TxzulebaTa meore wignSi poetis Targma-
nebi da sxvaTa mogonebebi SevitaneT.
p. iaSvilis al. puSkinis leqsebis Targmanebi 1936 wels uni-
versitetis mier gamocemuli wignis `a. puSkini. Targmanebis~
mixedviT daibeWda, wigni sakuTriv paolosia da misive xeliTaa
Casworebuli da dalagebuli (slm. #20799). vaqveynebT ucvle-
lad. krebuli literaturis muzeums marika jafariZem gadasca:
gagacnobT am faqtTan dakavSirebul vrcel komentars.
`1937 wels, puSkinis gardacvalebis 100 wlis TavTan dakavSire-
biT, saxelmwifo gamomcemlobas unda gamoeca puSkinis ortomeu-
li _ poezia da proza. me im dros saxelgamSi vmuSaobdi. saiubi-
leo wigni momces sakontrolo koreqturis da teqredaqciisaTvis
da saerTod yvela is saWiro samuSao unda Semesrulebia, rac
wigns axlavs gamocemis dros.
sxvadasxva sakiTxis gamosarkvevad damavales tician tabiZes-
Tan, rogorc redaqtorTan, misvla binaze. man saTanado miTiTeba
momca da Tan dasZina, rom paolo iaSvils unda SexvdeT rogorme,
mis TargmanebSi raRac gaugebroba aris da leqsebis dedani unda
naxoso.
marTlac, ramdenime dRis Semdeg, paolo iaSvils Sevxvdi kiro-
vis quCaze, gamomcemlobaSi yofiliyo. man gadmomca universitetis
mier gamocemuli puSkinis leqsebis TargmanTa patara formatis
wigni. Zalian SeSfoTebuli iyo, vai Tu davagviane wignis motanao:
`am egzemplarSi Sevaswore gamomcemlobis mier daSvebuli SecTo-
mebi d agreTve zogierTi Cemi Sesworebac Sevitaneo. ar minda ax-
lad gamosacem leqsTa krebulSi SecTomebi gameordes da gTxovT
am wigniT isargebloTo~.
wigni ukve awyobili iyo linotipze da TiTqmis samTavlitod
gamzadebuli. es `Sesworeba~ ki TiTqmis yvela leqsis xelaxal awyo-
bas udrida, oficialurad ki stamba amis nebas araviTar SemTxve-
vaSi ar dagvrTavda. me imedi mqonda stambaSi Sinaurulad mova-
xerxebdi raimes da Sevpirdi am patara wignis mixedviT Sevasworebdi.
aSkarad Tu malulad, yovelgvari xerxi vixmare da mcire
gamonaklisis garda, wigni gasworda*.
marika jafariZe
22/X_1954 weli
Targmanebi
aleqsandre puSkini
1. aleqsandre puSkini (1799_1837) _ rusi poeti.
vladimer maiakovski
2. vladimer maiakovski (1893_1930) _ rusi poeti.
konstantine balmonti
3. konstantine balmonti (1867_1942) _ rusi poeti
igor severianini
4. igor severianini (1887_1941) _ rusi poeti.
vladimer sosiura
5. vladimer sosiura (1897_1965) _ ukraineli poeti.
vagifi
6. mola fanah vagifi (1717_1797) _ azerbaijaneli poeti.
Sarl bodleri
7. Sarl bodleri (1821_1867) _ frangi poeti.
artur rembo
8. artur rembo (Jan nikola artiur) (1854_1891) _ frangi poeti.
emil verharni
9. emil verharni (1855_1916) _ belgieli poeti, dramaturgi, kritikosi.
oskar uaildi
10. oskar uaildi (oskar fingal o’flaerti uilz) (1854_1900) _ ingliseli
mwerali, kritikosi.
kolau nadiraZe
paolo Cemo! (gv. 263)
xelnaweri: p. iaSvilis saojaxo arqivi. kolau nadiraZis
avtografi.
muzeumis xelnawerTa fondSi daculia k. nadiraZis am werilis
sxva variantic (slm. #28730-4. kolau nadiraZis avtografi).
11. kolau nadiraZe (1895_1990) _ poeti, cisferyanweli.
12. babilina mdivani _ paolos deda.
13. vasili (eneriko, Wunia) _ paolos Zma, 1924 wels, ajanyebulebTan erTad,
sofel SorapanTan daxvrites.
sergo kldiaSvili
paolo iaSvili (gv. 272)
d a i b e W d a : sergo kldiaSvili _ `TxzulebaTa krebuli~
t. IV. gamomcemloba `sabWoTa saqarTvelo~, Tbilisi. 1978 w.
gv. 263.
23. sergo kldiaSvili (1893_1986) _ mwerali, cisferyanweli.
24. galaktion tabiZe (1892_1959) _ poeti.
25. sandro SanSiaSvili (1888_1979) _ poeti.
26. ioseb griSaSvili (mamulaiSvili) (1889_1965) _ poeti.
27. tician tabiZe (1895_1937) _ poeti, cisferyanweli.
28. Salva dadiani (1874_1959) _ mwerali, dramaturgi, msaxiobi, reJisori.
29. leo qiaCeli (leon Sengelaia) (1884_1963) _ mwerali.
30. konstantine gamsaxurdia (1893_1975) _ mwerali, akademikosi.
31. jaju jorjikia (1885_1953) _ mwerali, pedagogi.
32. nikoloz (niko) lorTqifaniZe (1880_1944) _ mwerali.
33. vladimer (lado) jafariZe (1887_1981) _ iuristi, mxatvari, gaaforma
Jur. `cisferi yanwebi~.
34. grigol (griSa) jafariZe (1887_1953) _ filologi.
35. ilia zdaneviCi (1894_1975) _ poeti, futuristi. warmoSobiT poloneli.
36. kirile zdaneviCi (1892_1967) _ fermweri, warmoSobiT poloneli.
37. fransis karko (fransua karkopino tuzoli) (1886_1958) _ frangi mwerali,
xelovnebaTmcodne.
38. Salva afxaiZe (1894_1968) _ poeti, cisferyanweli.
39. akaki wereTeli (1840_1915) _ poeti.
40. daviT guramiSvili (1705_1792) _ poeti.
41. vaJa-fSavela (luka razikaSvili) (1861_1915) _ poeti.
42. ilia WavWavaZe (1837_1907) _ poeti, sazogado moRvawe, qarTuli eklesiis
mier wmindanad Seracxuli.
43. valerian gafrindaSvili (1888_1941) _ poeti, cisferyanweli.
44. Salva demetraZe (1909_1971) _ redaqciis muSaki, literatori, paolos
Semoqmedebis mkvlevari da misi TxzulebaTa pirveli krebulis gamom-
cemeli.
geronti qiqoZe
paolo iaSvili (gv. 284)
daibeWda: Jur. `mnaTobi~ #8, 1958 w.
52. geronti qiqoZe (1895_1960) _ mwerali, mTargmneli, kritikosi, literatu-
raTmcodne.
53. fransua viioni (monkorbie an deloJi) (1431(2)_?) _ frangi poeti.
54. pol verleni (1844_1896) _ frangi poeti, simbolisti.
55. giiom apolineri (vilhelm apolinari kostrovicki) (1880_1919) _ frangi
poeti
56. franCesko petrarka (1304_1374) _ italieli poeti.
Salva afxaiZe
paolo iaSvili (fragmenti) (gv. 289)
daibeWda: Jur. `mnaTobi~ #11, 1960 w.
57. kita abaSiZe (1870_1917) _literaturaTmcodne, kritikosi, publicisti,
sazogado moRvawe.
58 aleqsandre abaSeli (CoCia) (1884_1954) _ poeti.
59. zaqaria (Saqro) gomelauri (1890_1964) _ msaxiobi.
60. aleqsandre bloki (1880_1921) _ rusi poeti.
61. maqsimilian voloSini (kirienko_voloSini) (1877_1932) _ rusi poeti,
simbolisti, mxatvari-akvarelisti.
62. valeri briusovi (1873_1924) _ rusi poeti, simbolisti.
63. giorgi JRenti _ beso JRentis Zma, 20-ian wlebSi tuberkuloziT
gardaicvala.
64. beso JRenti (1903_1976) _ kritikosi.
65. stefan malarme (1842_1898) _ frangi poeti.
66. briuge _ qalaqi belgiaSi. `mkvdari briuge~, ase uwodebdnen quTaiss
cisferyanwelebi. ilia erenburgi Tavis wignSi `Djcgjvbyfybz~ werda:
`Vtyz gjhfpbk 'njn ujhjl [<h.ut] _ jy ltqcndbntkmyj ,sk v/hndsv\
Cnjzkb juhjvyst wthrdb= hfneif= ,fiyb= jcj,yzrb= f ;bkb d ujhjlt
vjyfirb b j,ybofdibt vtxnfntkb~ (n\ ^= V\ 1990 u\ cn\ 106).
cnobilia JorJ rodenbaxis (1855_1898) romani `mkvdari briuge~.
67. elene (elo) nazariSvili (1888_1974) _ pedagogi, cisferyanwelebs
exmareboda malarmes leqsebis TargmnaSi.
68. giorgi quCiSvili (1886_1946) _ poeti.
69. noe CxikvaZe (1883_1920) _ poeti.
70. ali arseniSvili (1892_1939) _ kritikosi, mTargmneli.
71. dante aligieri (1265_1321) _ italieli poeti.
SeniSvnebi,
mogonebebi komentarebi
paolo iaSvilze 461
giorgi leoniZe
Cveni mziuri paolo (gv. 324)
daibeWda: l. avaliani _ `mziuri paolo _ mogonebebi paolo
iaSvilze~. 1995 w. gv. 82.
103. Tamar oqromWedliSvili-iaSvili (1904_1986) _ paolos meuRle.
104. nikoloz zabolocki (1903_1958) _ rusi poeti.
105. ilia erenburgi (1891_1967) _ rusi mwerali, publicisti.
106. maqsim gorki (aleqsei peSkovi) (1868_1936) _ rusi mwerali.
462 paolo iaSvili
valerian gafrindaSvili
poetebi weris dros (eqspromti)
(fragmenti) (gv. 331)
daibeWda: valerian gafrindaSvili _ `leqsebi, poema,
Targmanebi, esseebi, werilebi mwerlis arqividan~. Tbilisi,
`merani~, 1998 w. gv. 517.
maro mayaSvili
dRiuri (fragmenti) (gv. 332)
x e l n a w e r i : literaturis muzeumis xelnawerTa fondi.
m. mayaSvilis avtografi.
daibeWda: maro mayaSvilis dRiuri _ arCil sulakauri, 1997
w.
107. maro mayaSvili (1901_1921) _ kote mayaSvilis qaliSvili. mowyalebis da,
daiRupa 1921 wels, kojorTan, saqarTvelos TavisuflebisaTvis brZolaSi.
108. Tamara iliniSna _ pedagogi.
109. vano (ivane) sarajiSvili (1879_1924) _ momRerali.
110. sandro inaSvili _ momRerali.
111. guguli mamacaSvili _ maro mayaSvilis megobari, Tanaklaseli.
112. daviT (kopali) kopaleiSvili _ iuristi, poeti, cisferyanwelTa mego-
bari.
113. elo avaliSvili _ maro mayaSvilis Tanaklaseli.
114. nica nasiZe _ maro mayaSvilis Tanaklaseli.
115. Tamar beJaniSvili _ maro mayaSvilis Tanaklaseli.
116. Tamar rcxilaZe _ maro mayaSvilis Tanaklaseli.
nino tabiZe
Cveni avTandili
mogoneba paolo iaSvilze (gv. 336)
daibeWda : Jur. `mnaTobi~ #8, 1964 w.
117. vaxtang orbeliani (1812_1892) _ romantikosi poeti, erekle II-s
SviliSvili.
118. Tamar andronikaSvili (1899_1958) _ iason (malxaz) WavWavaZis meuRle.
119. aleqsandre vertinski (1899_1957) _ estradis msaxiobi.
120. leli jafariZe (1890_1933) _ poeti, mTargmneli.
121. dimitri (dito) SevardnaZe (1885_1937) _ fermweri, Teatrisa da kinos
mxatvari, sazogado moRvawe, xelovnebis saxelmwifo muzeumis damaarsebeli,
daxvrites 1937 wels.
SeniSvnebi,
mogonebebi komentarebi
paolo iaSvilze 463
boris pasternaki
ÒÐÈ ÒÅÍÈ
(ôðàãìåíò) (gv. 354)
daibeWda:
andrei beli
ÂÅÒÅÐ Ñ ÊÀÂÊÀÇÀ
(ôðàãìåíò) (gv. 358)
daibeWda: ``Âåòåð ñ Êàâêàçà – Âïå÷àòëåíèÿ~~, èçä Ôåäåðàöèÿ, Àðòåëü
ïèñàòåëåé – `Êðóã~~ , Ìîñêâà, 1928 ã., ñòð. 144.
146. iohan volfgang goeTe (1749_1832) _ germaneli mwerali.
ilia erenburgi
ËÞÄÈ, ÃÎÄÈ, ÆÈÇÍÜ
(ôðàãìåíò) (gv. 364)
daibeWda: `Ëþäè, ãîäû, æèçíü~~, èçä. `Ñîâåòñêèé ïèñàòåëü~~, Ìîñ-
êâà, 1961 ã., ñòð. 509.
147. pablo pikaso (1881_1973) _ mxatvari, warmoSobiT espaneli.
148. osip mandelStami (1891_1938) _ rusi poeti.
149. liubov (luba) mixeilis asuli kozinceva _ mxatvari, ilia erenburgis
meore coli.
150. iadviga iosebis asuli someri _ pedagogi, erenburgebis megobari da
Tanamgzavri kavkasiaSi mogzaurobis dros.
151. nikoloz nekrasovi (1811_1877) _ rusi poeti.
152. guram asaTiani (1928_1982) _ mwerali, kritikosi.
153. lotreamoni (izidor diukasi) (1846_1871) _ frangi poeti.
154. aleqsandre griboedovi (1795_1829) _ rusi mwerali,diplomati. al.
WavWavaZis siZe.
ana axmatova
* * * (...Ñ Òèöèàíîì è Ïàîëî...) (gv. 368)
daibeWda: l. avaliani _ `mziuri paolo _ mogonebebi paolo
iaSvilze~. 1995 w. gv. 125.
155. ana axmatova (gorenko) (1889_1966) _ rusi poeti.
giorgi bezirgani
ÐACCÒÅËÜÍÛÉ ÑÏÈÑÎÊ (gv. 369)
daibeWda: ãàç. `Âå÷åðíèé Òáèëèñè~, ¹30, 2000 ã.
156. giorgi bezirgani _ dabadebuli 1935 w. Jurnalisti, moRvaweobs gazeT
`asaval-dasavalSi~.
157. konstantine simonovi (1915_1979) _ rusi poeti.
158. nato vaCnaZe (1904_1953) _ msaxiobi.
SeniSvnebi,
mogonebebi komentarebi
paolo iaSvilze 465
Tamar wulukiZe
ÂÑÅÃÎ ÎÄÍÀ ÆÈÇÍÜ
(ôðàãìåíò) (gv. 376)
daibeWda: l. avaliani _ `mziuri paolo _ mogonebebi paolo
iaSvilze~. 1995 w.
169. Tamar wulukiZe (1903_1991) _ sandro axmetelis meuRle. represirebuli.
170. vaxtangi _ Tamar wulukiZis Zma.
171. petre Caikovski (1840_1893) _ rusi kompozitori.
akaki gawerelia
ramdenime sityva paolo iaSvilze (gv. 382)
x e l n a w e r i : paolo iaSvilis saojaxo arqivi. akaki
gawerelias avtografi.
daibeWda: gaz. `Tbilisi~, 1989 w. marti, gv. 5.
172. akaki gawerelia (1910_1994) _ literatori, profesori.
173. Teodor tiutCevi (1803_1873) _ rusi poeti.
174. ivane turgenevi (1818_1883) _ rusi mwerali.
guram asaTiani
paolo iaSvili (fragmenti) (gv. 387)
xelnaweri: slm. #28870-7. g. asaTianis avtografi.
daibeWda: guram asaTiani _ `saukunis poetebi~. gamomcemloba
`merani~, Tbilisi, 1988 w. gv 344.
175. remi de gurmoni (1858_1915) _ frangi mwerali.
176. adam mickeviCi (1798_1855) _ poloneli poeti.
466 paolo iaSvili
lado jafariZe
paolos mogonebisaTvis (gv. 402)
xelnaweri: p. iaSvilis saojaxo arqivi. l. jafariZis avtog-
rafi.
daibeWda: gaz. `quTaisi~, 1975 w.
lado gudiaSvili
* * * (...udidesi siyvaruli da megobroba
makavSirebda...) (gv. 404)
xelnaweri: p. iaSvilis saojaxo arqivi. nino gudiaSvilis
avtografi.
qveyndeba pirvelad.
l. gudiaSvilis mogoneba paolos saojaxo albomSi Cawera mxat-
vris meuRlem _ nino gudiaSvilma da daurTo komentari:
`dido qarTvelo, me-XX saukunis ubrwyinvaleso poeto, ganume-
orebelo moqalaqev, Cveni eris unazesi mSvenierebiT Semamkobelo,
uZlieresi sulis mqone adamiano. Tqven lado gudiaSvilis
saTayvanebeli pirovneba brZandebiT: ai, rogor gaxasiaTebT igi
Tavis mogonebebis wignSi...~
amis Semdeg lados mogonebaa Cawerili, dasasruls ki isev nino
gudiaSvilis minaweria:
`P. S. batono paolo!
Tqven da lados saflavs mudam Sevamkob vardebiT.
nino gudiaSvili
15. IX. 1980~.
Salva demetraZe
improvizaciis jadoqari _
paolo iaSvili (gv. 408)
xelnaweri: slm. #25979-6. S. demetraZis avtografi.
daibeWda : gaz. `rusTavelis dRe~. 1967 w. 30 seqtemberi.
SeniSvnebi,
mogonebebi komentarebi
paolo iaSvilze 467
irakli abaSiZe
zarebi ocdaaTian wlebidan
(fragmenti) (gv. 412)
daibeWda: Jur. `mnaTobi~ #1, 1992 w.
180. nikoloz berdiaevi (1874_1948) _ rusi filosofosi.
181. isaak babeli (1894_1941) _ rusi mwerali.
182. andre malro (1901_1976) _ frangi mwerali da politikuri moRvawe.
183. mikola baJani (1904_1983) _ ukraineli poeti.
184. nestor lakoba (1893_1936) _ afxazi politikuri moRvawe.
185. andre pol giom Jidi (1869_1951) _ frangi mwerali, antikomunisti.
186. grigol laRiZe (1887_1937) _ iuristi, saqarTveloSi ualkoholo sasme-
lebis warmoebis fuZemdebelis _ mitrofane laRiZis (1869_1960) Zma.
187. babo (babulia) abaSiZe _ irakli abaSiZis da.
188. Tengiz (buWuta) mdivani _ daibada 1938 wels, msaxiobi, Jurnalisti.
189. gigla mebuke (1892_1972) _ literatori, ibeWdeboda `aqilevsis~ fsevdo-
nimiT.
190. nina gegiZe _ Tamar iaSvili-oqromWedliSvilis deda.
simon Ciqovani
Canawerebi paolo iaSvilze
(fragmenti) (gv. 424)
xelnaweri : slm. #27266-2. s. Ciqovanis avtografi.
daibeWda: gaz. `kavkasionis~ damateba _ literaturuli gaze-
Ti `arili~, `Canawerebi paolo iaSvilze~ _ simon Ciqovani,
1996 w. 25 maisi. m. yifianis publikacia.
191. guguli buxnikaSvili (1897_1979) _ mwerali, mTargmneli.
192. daviT demetraZe (1890_1937) _ literatori, Jurnalisti.
193. aleqsandre quTaTeli (quTaTelaZe) (1898_1982) _ mwerali.
194. pavle sayvareliZe (1889_1944) _ mwerali.
195. akaki beliaSvili (1903_1961) _ mwerali, futuristi.
196. alio maSaSvili (mircxulava) (1903_1976) _ poeti.
197. karlo kalaZe (1907_1988) _ poeti, dramaturgi.
198. sandro euli (aleqsandre quriZe) (1890_1965) _ poeti, proletaruli
mwerlobis erT-erTi meTauri.
199. irakli (ix. koment. 82).
200. irodion qavJaraZe (1893_1988) _ mwerali, mTargmneli.
201. marika eliava _ simon Ciqovanis meuRle.
202. susana eliava _ simon Ciqovanis colis da.
203. barbare (babulia) cqitiSvili _ ekonomisti, marika eliavas megobari.
468 paolo iaSvili
Tamar iaSvili
ÈÇ ÂÎÑÏÎÌÈÍÀÍÈÉ
Î ÏÀÎËÎ ßØÂÈËÈ (gv. 429)
xelnaweri: p. iaSvilis saojaxo arqivi. T. iaSvilis av-
tografi.
qveyndeba pirvelad.
204. ilia oqromWedliSvili (1838_1898) _ Tamar iaSvilis babua, sazogado
moRvawe, profesori, filologi, literatori, xe-tyis mrewveli, mecenati,
ilia WavWavaZis Tanamoazre.
205. ilia winamZRvriSvili (1834_1920) _ publicisti, pedagogi.
206. gigo gabaSvili (1862_1936) _ mxatvari.
207. akaki xoStaria _ mecenati, gardaicvala emigraciaSi me-XX saukunis 30-
ian wlebSi.
208. polikarpe (budu) mdivani _ saqarTvelos partiuli komitetis sabWos
Tavmjdomaris moadgile.
209. giorgi (gogi) eliava (1892_1937) _ mikrobiologi.
grigol robaqiZe
* * * (axla es kaci...) (gv. 443)
daibeWda: gaz. `berliner baorsencaitung~-is damateba `folk
und kulturi~, fragmenti (`kardu~ _ akaki baqraZe, 1999 w. gv.
123).
210. grigol robaqiZe (1881_1963) _ mwerali, publicisti, gardaicvala emig-
raciaSi.
biografia
mogonebebi paolo iaSvilze 469
sarCevi
Targmanebi
aleqsandre puSkini
iyo qveynad moyme erTi .................................................................................................... 9
saqarTvelos mTebze .......................................................................................................... 10
* * * (Ramis zefiri...) ............................................................................................................ 11
zRvisadmi ...................................................................................................................................... 12
cxeni ................................................................................................................................................... 14
gaviare gza iJoris .............................................................................................................. 15
davexetebi quCis xmaurSi ............................................................................................... 16
stansebi .......................................................................................................................................... 17
anCari ............................................................................................................................................... 18
cimbirSi dekabristebs ..................................................................................................... 19
damRvrCvali ............................................................................................................................ 20
Semodgoma ..................................................................................................................................... 23
zamTris saRamo ...................................................................................................................... 26
soneti ............................................................................................................................................. 27
zvavi .................................................................................................................................................. 28
elegia ............................................................................................................................................. 29
vicnobT cxare bedaurebs ............................................................................................. 29
19 oqtomberi ............................................................................................................................. 30
Rrubeli ......................................................................................................................................... 35
oda ...................................................................................................................................................... 36
delibaSi ........................................................................................................................................ 36
nu imRer CemTan lamazo qalo ................................................................................. 37
winaswarmetyveli ................................................................................................................. 38
kavkasioni .................................................................................................................................... 39
erisTavi ....................................................................................................................................... 40
budrisi da misi vaJebi .................................................................................................... 42
siZe .................................................................................................................................................... 46
misadmi ............................................................................................................................................ 52
meocnebes ....................................................................................................................................... 53
Jukovskisadmi ........................................................................................................................... 54
eSxian qals ................................................................................................................................. 55
pasuxi ................................................................................................................................................ 56
mxiaruli lxini ...................................................................................................................... 56
...isev vewvie ................................................................................................................................. 57
sarCevi
mogonebebi paolo iaSvilze 477
vladimer maiakovski
oda revolucias ................................................................................................................. 162
wunkalebo! ................................................................................................................................ 165
brZaneba xelovnebis laSqars ................................................................................ 171
poetebisTvis ........................................................................................................................... 173
araCveulebrivi ambavi, romelic SeemTxva vladimer
maiakovskis agarakze zafxulSi ............................................................................ 178
marSi marcxniv ...................................................................................................................... 182
saubari fininspeqtorTan poeziis Sesaxeb ................................................. 183
478 paolo iaSvili
konstantine balmonti
viT espanels... ........................................................................................................................ 189
nela, nela! ................................................................................................................................. 189
* * * (nu magoneb warsul drosa, damanebe Tavi!..) ................................. 190
msurs ............................................................................................................................................... 191
yofnis anderZi ...................................................................................................................... 191
saqarTvelo ............................................................................................................................ 192
msurs gana? ................................................................................................................................ 193
vis vwirav locvebs .......................................................................................................... 194
farfata ........................................................................................................................................ 194
nargizis yvavilebi ............................................................................................................ 195
ori xma .......................................................................................................................................... 195
mimavali landebi .............................................................................................................. 196
fantazia ....................................................................................................................................... 197
ori frinveli ....................................................................................................................... 198
Soreuli kvali .................................................................................................................... 199
me ar vici sibrZne ............................................................................................................. 199
igor severianini
gazafxulis dRe .................................................................................................................... 200
vladimer sosiura
deda ................................................................................................................................................. 201
vagifi
weroebi ....................................................................................................................................... 202
SenTan erTad ......................................................................................................................... 203
Sarl bodleri
saRamos harmonia ............................................................................................................... 204
artur rembo
mTvrali xomaldi ............................................................................................................. 205
SENSATION .............................................................................................................. 208
emil verharni
mWedeli ....................................................................................................................................... 209
bankiri .......................................................................................................................................... 213
oskar uaildi
salomea ....................................................................................................................................... 216
sarCevi
mogonebebi paolo iaSvilze 479
SeniSvnebi
SeniSvnebi,, komentarebi ....................................................................... 444