Lyrik Olympiade

1
INHALT
Einleitung ....................................................................................................................... 2
Iambographie
Archilochos von Paros ................................................................................................... 3
Semonides von Amorgos .............................................................................................. 4
Elegie
Kallinos von Ephesos .................................................................................................... 9
Mimnermos von Kolophon ............................................................................................. 9
Tyrtaios von Sparta ..................................................................................................... 11
Solon von Athen .......................................................................................................... 13
Theognis von Megara .................................................................................................. 16
Xenophanes von Kolophon ......................................................................................... 21
Lyrik
Alkaios von Lesbos ..................................................................................................... 23
Sappho von Lesbos ..................................................................................................... 25
Ibykos von Rhegion ..................................................................................................... 27
Bakchylides von Keos ................................................................................................. 28
Pindar .......................................................................................................................... 33
1. Olympie ........................................................................................................... 33
10. Pythie .............................................................................................................. 37
Epigramme
Kallimachos von Kyrene .............................................................................................. 39
Aus der Anthologia Graeca ......................................................................................... 42
Neu herausgegeben und kommentiert von:

Viktor Streicher und
Martin Schöffberger
Wien, 2005
2
Einleitung
Iambographie entwickelte sich bald nach dem Epos als Medium spontaner Meinungsäußerung
in der frühen Polis. Sie ist gekennzeichnet durch einen leicht boshaften Grundton und erstreckt
sich von politischen Stellungnahmen über private Auseinandersetzungen bis zur kritischen
Aufarbeitung allgemeiner Themen.
Autoren: Archilochos, Semonides (gattungsbedingt auch Solon)
Metrum: verschiedene iambische Maße; Dialekt: ionisch
Die Elegie (7.-6.Jhdt.v.Chr.; urspr. von ἔλεγος Klagelied) war für den Vortrag zur Flöte
konzipiert und zeichnet sich durch das markante Hervorteten der Erzählerperspektive aus.
Behandelt werden mit oft melancholischem Unterton Themen der menschlichen Existenz, von
Krieg und Politik ausgehend bis zum Allgemeinen und zu Fragen von Leben und Tod, Alter,
Freundschaft, Liebe. Die Empfindung des dichterischen Subjekts erhebt sich zum Sprachrohr
der menschlichen Gesellschaft.
Autoren: Tyrtaios, Solon, Theognis, Mimnermos
Metrum: elegisches Distichon; Dialekt: ionisch
Lyrik (7.-5.Jhdt.v.Chr.) wurde zur Leier vorgetragen und wurzelt in der fast ausschließlich
subjektiven Weltsicht des Dichters. Thema ist das Detail der umgebenden Welt nach der
persönlichen Auffassung des Autors, der sich als absolutes Subjekt mit Gesellschaft, Natur und
Gefühlswelt auseinandersetzt. Das erzählerische Ich öffnet sich vor dem Rezipienten. Später
entwickelt sich die Chorlyrik als kommerzieller Dichtungszweig, der zum Preis von Siegern bei
Wettkämpfen die persönliche Sicht des Dichters mit den Themen der alten Mythologie in freier
Umgestaltung verbindet, woraus die Maxime für den aktuellen Anlass abgeleitet wird.
Autoren: Alkaios, Sappho; Ibykos, Bakchylides, Pindar
Metrum: schwierig;1 freie Kombination lyrischer (äolischer) Grundmaße in der einzelnen
Verszeile (häufig: Iambus/Trochäus; Creticus, Baccheus, Dochmier, Choriambus; kombiniert:
Glykoneus, Pherekrateus), fallweise exakte Entsprechung zwischen Strophen; bei Alkaios und
Sappho feste Strophenformen; Dialekt: äolisch, Chorlyrik überwiegend dorisch
Das Epigramm (seit dem 8.Jhdt.v.Chr.) war ursprünglich reine Gebrauchsgattung in Form von
Aufschriften, die Besitzer oder Zweck kennzeichneten. Daraus entstand bald das
Grabepigramm von quasi-literarischer Ausformung, dem einzelne Kurz-Gedichte im Werk vieler
Dichter folgten. Die reine Gattung entstand erst im Hellenismus (z.B. Kallimachos), wobei sich
der Aufbau mit Themenstellung, Konflikt und Pointe institutionalisiert hat, der Inhalt ist frei
gewählt. Einzelne Epigramme (auch früherer Autoren) wurden im 9.Jhdt.n.Chr. in der
Anthologia Palatina (AP; Konstantinos Kephalas) sowie im 13.Jdt. in der Anthologia Planudea
(Maximos Planudes) zusammengetragen (die Zuweisung an bestimmte Autoren ist oft
unsicher).
Metrum: überwiegend elegisches Distichon
1
Lese-Empfehlung: Betonung der langen Silben (auch in Folge)
3
IAMBOGRAPHIE
ARCHILOCHOS von Paros

ca. 680-640 v.Chr.; im Kriegsdienst in der Kolonie auf Thasos; hinterfragt Heldentum im Krieg.
Bestimmung
(fr 1 West) elegisches Distichon
1
Εἰµὶ δ᾽ ἐγὼ θεράπων µὲν ᾽Ενυαλίοιο1 ἄνακτος Ἐνυάλιος, -ου (Bei-)Name des Ares
καὶ Μουσέων ἐρατὸν δῶρον ἐπιστάµενος.
Kriegerschicksal
1
Ἐν δορὶ1 µέν µοι µᾶζα2 µεµαγµένη,3 ἐν δορὶ δ᾽ οἶνος δόρυ,-ατος od. δορός n. h. Schiffsplanke
2
µᾶζα,-ης Brot(-Teig)
᾽Ισµαρικός· πίνω δ᾽ ἐν δορὶ κεκλιµένος. 3
Part.Perf.P v. µάσσω kneten
Härte des Nahkampfs

1
Οὔτοι πόλλ᾽1 ἐπὶ τόξα τανύσσεται,2 οὐδὲ θαµειαὶ3 Adv. 2 ἐπιτανύσσω spannen (Tmesis)
3
θαµειός 3 zahlreich
σφενδόναι,4 εὖτ᾽ ἂν δὴ µῶλον5 ῎Αρης συνάγῃ 4
σφενδόνη,-ης Schleuder 5 µῶλος,-ου Kampf
ἐν πεδίῳ· ξιφέων δὲ πολύστονον6 ἔσσεται ἔργον· 6
πολύστονος 2 jammervoll
7
ταύτης γὰρ κεῖνοι δάµονές7 εἰσι µάχης δάµων = δαήµων 2 verständig
8
δουρικλυτός m. im Speerkampf berühmt
δεσπόται Εὐβοίης δουρικλυτοί.8 [...]
Kein Held – was soll’s
1
Ἀσπίδι µὲν Σαΐων1 τις ἀγάλλεται,2 ἣν παρὰ θάµνωι,3 Σάιος, -ου Saier (feindl. thrakischer Stamm)
2
ἀγάλλοµαι DM prahlen
ἔντος4 ἀµώµητον,5 κάλλιπον6 οὐκ ἐθέλων· 3
θάµνος, -ου Busch 4 ἔντος, -ους Rüstung
αὐτὸν7 δ᾽ ἐξεσάωσα.8 Τί µοι µέλει ἀσπὶς ἐκείνη; 5
ἀµώµητος 2 tadellos
6
Ἐρρέτω·9 ἐξαῦτις10 κτήσοµαι οὐ κακίω. = κατέλιπον 7 erg. µε 8 ἐκσαόω retten
9
ἔρρω dahingehen 10 ἐξαῦτις (Adv.) wieder
Sonnenfinsternis (648v.Chr.)
(fr 122 West) trochäischer Tetrameter
1
Χρηµάτων ἄελπτον1 οὐδέν ἐστιν οὐδ᾽ ἀπώµοτον2 ἄελπτος 2 unerhofft
2
ἀπώµοτος 2 abzuschwören(des)
οὐδὲ θαυµάσιον, ἐπειδὴ Ζεὺς πατὴρ ᾽Ολυµπίων 3
µεσαµβρίη, -ης = µεσεµβρία Mittag
ἐκ µεσαµβρίης3 ἔθηκε νύκτ᾽, ἀποκρύψας φάος 4
δέος, -ους Furcht
5
ἡλίου λάµποντος, λυγρὸν δ᾽ ἦλθ᾽ ἐπ᾽ ἀνθρώπους δέος.4 = καί + ἐπίελπτος 2 erhoffbar
6
= ὑµῶν, εἰσορῶν
5 ἐκ δὲ τοῦ καὶ πιστὰ πάντα κἀπίελπτα5 γίνεται 7
ἀνταµείβοµαι DM austauschen
ἀνδράσιν· µηδεὶς ἔθ᾽ ὑµέων εἰσορέων6 θαυµαζέτω 8
νοµός, -οῦ Weide(grund)
9
µηδ᾽ ἐὰν δελφῖσι θῆρες ἀνταµείψωνται7 νοµὸν8 ἐνάλιος 2 Meeres-
10
ἠχή/έεις, -εσσα, -εν tosend
ἐνάλιον,9 καί σφιν θαλάσσης ἠχέεντα10 κύµατα 11
ἤπειρος, -ου f. Festland
φίλτερ᾽ ἠπείρου11 γένηται, τοῖσι δ᾽ ὑλέειν12 ὄρος. 12
ὑλή/έεις, -εσσα, -ε(ι)ν bewaldet
4
Nur Mut!
(fr 128 West) trochäischer Tetrameter
1
Θυµέ, θύµ᾽, ἀµηχάνοισι1 κήδεσιν2 κυκώµενε,3 ἀµήχανος 2 ausweglos 2 κῆδος, -ους Leid
3
κυκάω aufrühren 4 ἀνέχοµαι M: aushalten
ἀνὰ δ᾽ ἔχευ·4 µένων δ᾽ ἀλέξεο5 προσβαλὼν ἐναντίον (Tmesis)
στέρνον6 ἐνδοκοισιν7 ἐχθρῶν πλησίον κατασταθεὶς 5
ἀλέξω abwehren 6 στέρνον, -ου Brust
7
ἀσφαλέως· καὶ µήτε νικέων8 ἀµφάδην9 ἀγάλλεο,10 ἔνδοκος, -ου Hinterhalt 8 = νικάων
9
ἀµφάδην (Adv.) öffentlich
5 µηδὲ νικηθεὶς ἐν οἴκῳ καταπεσὼν ὀδύρεο,11 10
ἀγάλλοµαι DM prahlen
ἀλλὰ χαρτοῖσίν12 τε χαῖρε καὶ κακοῖσιν ἀσχάλα13 11
ὀδύροµαι DM jammern 12 χαρτός 3 erfreulich
13
µὴ λίην,14 γίνωσκε δ᾽ οἷος ῥυσµὸς15 ἀνθρώπους ἔχει. ἀσχαλάω sich ärgern
14
λίην (Adv.) zu sehr 15 ῥυσµός, -οῦ Regel
Verfluchung
(fr 79a West) Hemiepes / iambischer.Trimeter
Κύµατι πλαζόµενος1 [...]
κἀν2 Σαλµυδησσῷ3 γυµνὸν εὐπρονέστατα4
1
Θρήϊκες ἀκρόκοµοι5 πλάζω umhertreiben
2
= καὶ ἐν 3 Σαλµυδησσός, -οῦ S. (thrak. Stadt)
15 λάβοιεν – ἔνθα πόλλ᾽ ἀναπλήσει κακὰ 4
εὐπρονής 2 kopfüber
δούλιον6 ἄρτον7 ἔδων- 5
ἀκρόκοµος 2 am Kopf behaart
6
ῥίγει8 πεπηγότ᾽9 αὐτόν, ἐκ δὲ τοῦ ῥόθου10 δούλιος 3/2 Sklaven- 7 ἄρτος, -ου Brot
8
φύκια11 πόλλ᾽ ἐπιχέοι, ῥῖγος, -ους Kälte 9 Part.Perf.intr.v.
πήγνυµι erstarren (lassen)
κροτέοι12 δ᾽ ὀδόντας ὡς κύων ἐπὶ στόµα 10
ῥόθος, -ου Strömung
11
20 κείµενος ἀκρασίῃ13 φύκιον, -ου Seetang
12
ἀκρὸν παρὰ ῥηγµῖνα14 κυµάτων †ὁµοῦ. κροτέω zusammenschlagen, klappern
13
ἀκρασίη, -ης Kraftlosigkeit
Ταῦτ᾽ ἐθέλοιµ᾽ ἂν ἰδεῖν, 14
ῥηγµίν, -ῖνος Brandung
ὃς µ᾽ ἠδίκησε, λὰξ15 δ᾽ ἐφ᾽ ὁρκίοις16 ἔβη 15
λάξ (Adv.) mit dem Fuß
16
τὸ πρὶν ἑταῖρος ἐών. ὅρκιον, -ου Schwur
SEMONIDES von Amorgos

ca. 700-640 v.Chr.; seine pessimistische Weltsicht spiegelt sich in etlichen Gedichten über die Nichtigkeit
des Daseins. Berühmt ist seine sarkastische Invektive (Spottgedicht) auf die Frauen („Weiberiambos“).
Vanitas vanitatum
(fr 1 West) iambischer Trimeter
῏Ω παῖ, τέλος µὲν Ζεὺς ἔχει βαρύκτυπος1
πάντων ὅσ᾽ ἔστι, καὶ τίθησ᾽, ὅκῃ2 θέλει·
νοῦς δ᾽ οὐκ ἐπ᾽ ἀνθρώποισιν· ἀλλ᾽ ἐπήµεροι,3 1
βαρύκτυπος 2 laut donnernd
ᾗ4 δὴ βοτὰ ζώουσιν, οὐδὲν εἰδότες, 2
ὅκῃ = ὅπῃ wo(hin) auch immer
5 ὅκως5 ἕκαστον ἐκτελευτήσει θεός. 3
ἐφήµερος 2 für den Tag
4
Ἐλπὶς δὲ πάντας κἀπιπειθείη6 τρέφει ᾗ wie
5
ὅκως = ὥς
ἄπρηκτον ὁρµαίνοντας· οἱ µὲν ἡµέρην 6
ἡ ἐπιπειθείη Zuversicht, Vertrauen
µένουσιν ἐλθεῖν, οἱ δ᾽ ἐτέων περιτροπάς·7 7
ἡ περιτροπή Umschwung, Wechsel
8
νέωτα8 δ᾽ οὐδεὶς,9 ὅστις οὐ δοκεῖ βροτῶν νέωτα (Adv.) im nächsten /neuen Jahr
9
10 πλούτῳ τε κἀγαθοῖσιν ἵξεσθαι φίλος. Syntax: οὐδεὶς <ἐστίν>, ὅστις ...
10
ἄζηλος 2 unbeneidet, beschwerlich
Φθάνει δὲ τὸν µὲν γῆρας ἄζηλον10 λαβόν,
5
πρὶν τέρµ᾽11 ἵκηται· τοὺς δὲ δύστηνοι νόσοι

φθείρουσι θνητῶν· τοὺς δ᾽ ῎Αρει δεδµηµένους12
πέµπει µελαίνης ᾽Αίδης ὑπὸ χθονός.
15 Οἳ δ᾽ ἐν θαλάσσῃ λαίλαπι13 κλονεύµενοι14 11
τὸ τέρµα Ziel, Erfüllung (der Wünsche)
12
καὶ κύµασιν πολλοῖσι πορφυρῆς ἁλὸς Part. Perf.P. v. δέµω (er)bauen;
῎Αρει δεδµηµένους die im Kriegsdienst stehen
θνῄσκουσιν, εὖτ᾽ ἂν µὴ δυνήσωνται ζόειν, 13
ἡ λαῖλαψ Wirbelwind, Orkan
οἳ δ᾽ ἀγχόµην15 ἅψαντο δυστήνῳ µόρῳ 14
κλονέω durcheinanderwirbel, ängstigen
15
καὐτάγρετοι16 λείπουσιν ἡλίου φάος. ἡ ἀγχόµη Schlinge
16
αὐτάγρετος freiwillig
20 Οὕτω κακῶν ἄπ᾽17 οὐδέν· ἀλλὰ µυρίαι 17
ἄπο = ἄπεστι
βροτοῖσι κῆρες κἀνεπίφραστοι18 δύαι19 18
ἀνεπίφραστος unvermutet
καὶ πήµατ᾽ ἐστίν· εἰ δ᾽ ἐµοὶ πιθοίατο, 19
ἡ δύη Elend, Unglück
20
οὐκ ἂν κακῶν ἐρῷµεν20 οὐδ᾽ ἐπ᾽ ἄλγεσιν = ἐράοιµεν (hier:) sich kümmern
21
αἰκίζω quälen
κακοῖσ᾽ ἔχοντες θυµὸν αἰκιζοίµεθα.21
Vergänglichkeit
..... (1 Vers fehlt)
Ἓν δὲ τὸ κάλλιστον Χῖος1 ἔειπεν ἀνήρ·
„Οἵη περ φύλλων γενεή,2 τοίη δὲ καὶ ἀνδρῶν.“
5 Παῦροι µὴν θνητῶν οὔασι3 δεξάµενοι
1
στέρνοισ᾽4 ἐγκατέθεντο· πάρεστι γὰρ ἐλπὶς ἑκάστῳ Χῖος ἀνήρ der Mann aus Chios; gemeint ist
Homer, vgl. Il. 6,146ff
ἀνδρῶν, ἥ τε νέων στήθεσιν ἐµφύεται. 2
ἡ γενεή Stamm, Geschlecht
Θνητῶν δ᾽ ὄφρα τις ἄνθος ἔχῃ πολυήρατον5 ἥβης, 3
τὸ οὖας = οὖς
4
κοῦφον6 ἔχων θυµὸν πόλλ᾽ ἀτέλεστα7 νοεῖ· τὸ στέρνον Brust
5
πολυήρατος 2 sehr geliebt
10 οὔτε γὰρ ἐλπίδ᾽ ἔχει γηρασέµεν8 οὔτε θανεῖσθαι 6
κοῦφος 3 leicht
οὐδ᾽, ὑγιὴς ὅταν ᾖ, φροντίδ᾽ ἔχει καµάτου.9 7
ἀτέλεστος 2 gwirkungslos, vergeblich
8
Νήπιοι, οἷς ταύτῃ κεῖται νόος, οὐ δὲ ἴσασιν, γηρασέµεν = γηράσειν
9
ὁ κάµατος (Adv.) Erschöpfung, Entkräftung
ὡς χρόνος ἔσθ᾽ ἥβης καὶ βιότου10 ὀλίγος 10
ὁ βίοτος = βίος
θνητοῖσ᾽. Ἀλλὰ σὺ ταῦτα µαθὼν βιότου ποτὶ11 τέρµα 11
ποτί = πρός
15 ψυχῇ τῶν ἀγαθῶν τλῆθι12 χαριζόµενος. 12
Imper. v. τλῆναι (hier +Part.) wagen
Tod und Leben

10
Τοῦ µὲν θανόντος οὐκ ἂν ἐνθυµοίµεθα, ὁ βίοτος = βίος
11
εἴ τι φρονοῖµεν, πλεῖον ἡµέρης µιῆς. 12

10
Πολλὸς γὰρ ἡµῖν ἐστι τεθνάναι χρόνος ὁ βίοτος = βίος
11
ζῶµεν δ᾽ ἀριθµῷ παῦρα παγκάκως ἔτεα. 12
Der Mensch
1
Πάµπαν δ᾽ ἄµωµος1 οὔ τις οὐδ᾽ ἀκήριος.2 ἄµωµος 2 untadelig
2
ἀκήριος 2 unschädlich, unversehrt
6
Weiberiambos
Χωρὶς1 γυναικὸς θεὸς ἐποίησεν νόον
τὰ πρῶτα. Τὴν µὲν ἐξ ὑὸς2 τανύτριχος, 3
τῇ4 πάντ᾽ ἀν᾽ οἶκον βορβόρῳ5 πεφυρµένα6
ἄκοσµα κεῖται καὶ κυλίνδεται7 χαµαί·
5 αὐτὴ δ᾽ ἄλουτος ἀπλύτοισ᾽ ἐν εἵµασιν8
ἐν κοπρίῃσιν9 ἡµένη πιαίνεται.10
Τὴν δ᾽ ἐξ ἀλιτρῆς11 θεὸς ἔθηκ᾽ ἀλώπεκος

γυναῖκα πάντων ἴδριν,12 οὐδέ µιν κακῶν
λέληθεν οὐδὲν οὐδὲ τῶν ἀµεινόνων·
10 τὸ µὲν γὰρ αὐτῶν13 εἶπε πολλάκις κακόν,
1
τὸ14 δ᾽ ἐσθλόν· ὀργὴν δ᾽ ἄλλοτ᾽ ἀλλοίην ἔχει. χωρίς (Adv.) verschiedenartig
2
ὗς, ὑός = σῦς
3
τανύθριξ borstig
Τὴν δ᾽15 ἐκ κυνός, λιτοργόν,16 αὐτοµήτορα,17 4
τῇ = ᾗ Rel. Pron.
5
ἣ πάντ᾽ ἀκοῦσαι, πάντα δ᾽ εἰδέναι θέλει, ὁ βόρβορος Schmutz
6
φύρω besudeln
πάντῃ18 δὲ παπταίνουσα19 καὶ πλανωµένη20 7
κυλίνδοµαι sich wälzen, herumliegen
15 λέληκεν,21 ἢν καὶ µηδέν᾽ ἀνθρώπων ὁρᾷ. 8
τὸ εἷµα Gewand
9
Παύσειε δ᾽ ἄν µιν οὔτ᾽ ἀπειλήσας ἀνήρ, ἡ κοπρίη Schmutz
10
οὐδ᾽ εἰ χολωθεὶς ἐξαράξειεν22 λίθῳ πιαίνοµαι sich erfreuen; sich mästen
11
ἀλιτρός 3 gerissen, bösartig
ὀδόντας, οὐδ᾽ ἂν µειλίχως23 µυθεύµενος, 12
ἴδρις,-ιος klug, wissend
οὐδ᾽ εἰ παρὰ ξείνοισιν ἡµένη τύχῃ· 13
scil. ἀµεινόνων
14
20 ἀλλ᾽ ἐµπέδως24 – ἄπρηκτον – αὐονὴν25 ἔχει. scil. τὸ κακόν
15
scil. ἐποίησεν
16
λιτοργός 2 Übles tuend
Τὴν δὲ πλάσαντες γηίνην26 Ὀλύµπιοι 17
αὐτοµήτωρ ganz wie die Mutter
ἔδωκαν ἀνδρὶ πηρόν·27 οὔτε γὰρ κακόν 18
πάντῃ (Adv.) überall hin
19
οὔτ’ ἐσθλὸν οὐδὲν οἶδε τοιαύτη γυνή· παπταίνω spähen
20
πλανάοµαι herumstreunen
ἔργον δὲ µοῦνον ἐσθίειν ἐπίσταται. 21
Perf. 3.P.Sg. v. λάσκω bellen
25 Κοὐδ’, ἢν κακὸν χειµῶνα ποιήσῃ θεός, 22
ἐξαράσσω ausschlagen
23
ῥιγῶσα28 δίφρον29 ἆσσον30 ἕλκεται πυρός. µείλιχος 3 schmeichelnd
24
ἐµπέδως (Adv.) beharrlich, ständig
25
ἡ αὐονή Geschrei
Τὴν δ᾽ ἐκ θαλάσσης, ἣ δύ᾽ ἐν φρεσὶν νοεῖ· 26
γήινος 3 aus Erde
τὴν µὲν γελᾷ τε καὶ γέγηθεν31 ἡµέρην· 27
πηρός 3 blöd, stupid
28
ἐπαινέσει32 µιν ξεῖνος ἐν δόµοισ᾽ ἰδών· ῥιγόω frieren
29
ὁ δίφρος (hier:) Stockerl
30 „Οὐκ ἔστιν ἄλλη τῆσδε λωίων γυνή 30
ἆσσον +Gen. näher an
ἐν πᾶσιν ἀνθρώποισιν οὐδὲ καλλίων.“ 31
Perf. v. γηθέω sich freuen
32
Τὴν δ᾽33 οὐκ ἀνεκτὸς34 οὐδ᾽ ἐν ὀφθαλµοῖσ᾽ ἰδεῖν ἐπαινέω loben
33
οὔτ’ ἆσσον ἐλθεῖν, ἀλλὰ µαίνεται τότε scil. ἡµέρην
34
scil. ἐστιν
ἄπλητον35 ὥσπερ ἀµφὶ τέκνοισιν κύων, 35
ἄπλητος 2 unnahbar, furchtbar
35 ἀµείλιχος36 δὲ πᾶσι κἀποθυµίη37 36
ἀµείλιχος 2 unversöhnlich
37
ἐχθροῖσιν ἴσα38 καὶ φίλοισι γίγνεται· ἀποθύµιος 2 widerwärtig
38
ἶσα (Adv.) in gleicher Weise
ὥσπερ θάλασσα πολλάκις µὲν ἀτρεµής39 39
ἀτρεµής 2 nicht zitternd, ruhig
ἕστηκ᾽ ἀπήµων40 χάρµα ναύτῃσιν µέγα 40
ἀπήµων 2 nicht schadend, gefahrlos
7
θέρεος ἐν ὥρῃ, πολλάκις δὲ µαίνεται

40 βαρυκτύποισι41 κύµασιν φορευµένη·
ταύτῃ µάλιστ᾽ ἔοικε τοιαύτη γυνή.
ὀργήν· φυὴν δὲ πόντος ἀλλοίην ἔχει.
Τὴν δ᾽ †ἐκ σποδείης† καὶ παλιντριβέος42 ὄνου,

ἣ σύν τ᾽ ἀνάγκῃ σύν τ᾽ ἐνιπῇσιν43 µόγις
45 ἔστερξεν44 †ὦν† ἅπαντα κἀπονήσατο
ἀρεστά.45 Τόφρα46 δ’ ἐσθίει µὲν ἐν µυχῷ47
προνὺξ,48 προῆµαρ, ἐσθίει δ᾽ ἐπ᾽ ἐσχάρῃ.49
ὁµῶς50 δὲ καὶ πρὸς ἔργον ἀφροδίσιον 41
βαρύκτυπος 2 laut donnernd
ἐλθόνθ’ ἑταῖρον ὁντινῶν ἐδέξατο. 42
παλιντριβής 2 störrisch
43
ἡ ἐνιπή 2 Drohung
44
50 Τὴν δ᾽ ἐκ γαλῆς51 δύστηνον οἰζυρὸν52 γένος· στέργω (hier:) zufrieden sein
45
ἀρεστά (Adv.) zur Zufriedenheit
κείνῃ γὰρ οὔ τι καλὸν οὐδ᾽ ἐπίµερον53 46
τόφρα unterdessen
πρόσεστιν οὐδὲ τερπνὸν οὐδ᾽ ἐράσµιον. 47
ὁ µυχός Winkel
48
Εὐνῆς δ᾽ ἀδηνής54 ἐστιν ἀφροδισίης, πρυνύξ (Adv.) bei Nacht
49
ἡ ἐσχάρη Herd
τὸν δ᾽ ἄνδρα τὸν παρεόντα ναυσίῃ55 διδοῖ. 50
ὁµῶς ebenso, scil. fressend
55 Κλέπτουσα δ᾽ ἔρδει56 πολλὰ γείτονας κακά, 51
ἡ γαλῆ Wiesel, Marder; Katze
52
ἄθυστα δ᾽ ἱρὰ πολλάκις κατεσθίει. οἰζυρός 3 jammervoll, elend
53
ἐπίµερος 2 Sehnsucht weckend
54
ἀδηνής 2 (+Gen.) rasend, gierig nach
Τὴν δ᾽ ἵππος ἁβρὴ57 χαιτέεσσ᾽58 ἐγείνατο, 55
ἡ ναυσίη Ekel, Widerwille
ἣ δούλι᾽ ἔργα καὶ δύην59 περιτρέπει,60 56
ἔρδω tun, antun
57
κοὔτ᾽ ἂν µύλης ψαύσειεν61 οὔτε κόσκινον62 ἁβρός 3 fein, elegant
58
χαιτήεις 3 langmähnig
60 ἄρειεν οὔτε κόπρον ἐξ οἴκου βάλοι, 59
ἡ δύη Beschwernis, Plage
οὔτε πρὸς ἰπνὸν63 ἀσβόλην64 ἀλευµένη65 60
περιτρέπω meiden, aus dem Weg gehen
ἵζοιτ᾽· ἀνάγκῃ δ᾽ ἄνδρα ποιεῖται φίλον. 61
ψαύω anrühren
62
Λοῦται66 δὲ πάσης ἡµέρης ἄπο66 ῥύπον67 τὸ κόσκινον Sieb
63
ὁ ἱπνός Backofen
δίς, ἄλλοτε τρίς καὶ µύροισ᾽68 ἀλείφεται·69 64
ἡ ἀσβόλη Russ
65 αἰεὶ δὲ χαίτην ἐκτενισµένην70 φορεῖ 65
ἀλέοµαι ausweichen, meiden
66
βαθεῖαν,71 ἀνθέµοισιν ἐσκιασµένην.72 ἄπο Tmesis zu λοῦται
67
Καλὸν µὲν ὦν θέηµα τοιαύτη γυνή ὁ ῥύπος Schmutz
68
τὸ µύρον Salbe, Öl
ἄλλοισι, τῷ δ᾽ ἔχοντι γίνεται κακόν, 69
ἀλείφοµαι sich eincremen
ἢν µή τις ἤ τύραννος ἤ σκηπτοῦχος ᾖ, 70
κτενίζω kämmen
71
70 ὅστις τοιούτοις θυµὸν ἀγλαΐζεται.73 βαρύς 3 lang herabwallend
72
σκιάζω beschatten, bedecken
73
ἀγλαΐζοµαι sich erfreuen
Τὴν δ᾽ ἐκ πιθήκου·74 τοῦτο δὴ διακριδὸν75 74
ὁ πίθηκος Affe
Ζεὺς ἀνδράσιν µέγιστον ὤπασεν76 κακόν. 75
διακριδόν (Adv.) entschieden, weitaus
76
Αἴσχιστα µὲν πρόσωπα· τοιαύτη γυνή ὀπάζω bescheren
77
εἶσιν Präs. 3.P.Sg. v. ἰέναι
εἶσιν77 δι᾽ ἄστεος πᾶσιν ἀνθρώποις γέλως· 78
ὁ αὐχήν Nacken
75 ἐπ᾽ αὐχένα78 βραχεῖα κινεῖται µόγις, 79
ἄπυγος 2 hinternlos, „ohne Po“
80
ἄπυγος,79 αὐτόκωλος.80 Ἆ τάλας81 ἀνὴρ, αὐτόκωλος 2 mit dürren Gliedern, knochendürr
81
τάλας, -αινα,-αν elend, unglücklich, arm
ὅστις κακὸν τοιοῦτον ἀγκαλίζεται.82 82
ἀγκαλίζοµαι umarmen
∆ήνεα83 δὲ πάντα καὶ τρόπους ἐπίσταται 83
τὰ δήνεα (böse) Gedanken, Absichten
8
ὥσπερ πίθηκος· οὐδέ οἱ γέλως µέλει,

80 οὐδ᾽ ἄν τιν᾽ εὖ ἔρξειεν,84 ἀλλὰ τοῦθ᾽ ὁρᾷ
καὶ τοῦτο πᾶσαν ἡµέρην βουλεύεται,
ὅκως85 τιν᾽ ὡς µέγιστον ἔρξειεν84 κακόν.
Τὴν δ᾽ ἐκ µελίσσης· τήν τις εὐτυχεῖ λαβών·

κείνῃ γὰρ οἴῃ µῶµος86 οὐ προσιζάνει,87
85 θάλλει88 δ᾽ ὑπ᾽ αὐτῆς κἀπαέξεται89 βίος.
Φίλη δὲ σὺν φιλεῦντι γηράσκει πόσι
τεκοῦσα καλὸν κοὐνοµάκλυτον90 γένος.
Κἀριπρεπὴς91 µὲν ἐν γυναιξὶ γίνεται
πάσῃσι,92 θείη δ᾽ ἀµφιδέδροµεν93 χάρις. 84
Opt. Aor. v. ἔρδω (an)tun, machen
85
90 Οὐ δ᾽ ἐν γυναιξὶν ἥδεται καθηµένη, ὅκως = ὥς
86
ὁ µῶµος Tadel
ὅκου94 λέγουσιν ἀφροδισίους λόγους. 87
προσιζάνω anhaften, „sitzen bleiben auf“
Τοίας γυναῖκας ἀνδράσιν χαρίζεται95 88
θάλλω blühen
89
Ζεὺς τὰς ἀρίστας καὶ πολυφραδεστάτας.96 ἐπαέξω fördern
90
οὐνοµάκλυτος 2 angesehen
91
ἀριτρεπής 2 ausgezeichnet
Τὰ δ’ ἄλλα φῦλα97 ταῦτα µηχανῇ98 ∆ιός 92
πάσῃσι = πάσαις
95 ἔστιν τε πάντα καὶ παρ᾽ ἀνδράσιν µένει. 93
δέδροµα = δεδράµηκα
94
Ζεὺς γὰρ µέγιστον τοῦτ᾽ ἐποίησεν κακόν, ὅκου = ὅπου
95
χάριζοµαι 2 schenken
γυναῖκας. Ἤν99 τι καὶ δοκέωσιν ὠφελεῖν, 96
πολυφραδής 2 sehr verständig
ἔχοντί τῳ µάλιστα γίγνεται κακόν· 97
τὸ φῦλον Art, Gattung
οὐ γὰρ κοτ᾽100 εὔφρων101 ἡµέρην διέρχεται 98
ἡ µηχανή (hier:) böser Plan, List
99
100 ἅπασαν, ὅστις σὺν γυναικὶ †πέλεται†,102 ἤν = ἐάν
100
κοτε = ποτε
οὐδ᾽ αἶψα103 λιµὸν104 οἰκίης ἀπώσεται, 101
εὔφρων 2 wohlgemut, fröhlich
ἐχθρὸν συνοικητῆρα105 δυσµενέα106 θεόν. 102
πέλοµαι sich befinden, sein
103
Ἀνὴρ δ᾽, ὅταν µάλιστα θυµηδεῖν107 δοκῇ αἶψα schnell, sofort
104
ὁ λιµός Hunger
κατ᾽ οἶκον, ἢ θεοῦ µοῖραν108 ἢ ἀνθρώπου χάριν,109 105
ὁ συνοικητήρ Mitbewohner
105 εὑροῦσα µῶνον ἐς µάχην κορύσσεται.110 106
δυσµενής 2 übel gesinnt
Ὅκου94 γυνὴ γάρ ἐστιν, οὐδ᾽ ἐς οἰκίην 107
θυµηδέω sich von Herzen freuen
108
ξεῖνον µολόντα111 προφρόνως112 δεχοίατο. adv. Akk.: „durch das Geschick“
109
Gen + χάριν wegen
Ἥτις δέ µοι µάλιστα σωφρονεῖν δοκεῖ, 110
κορύσσοµαι sich rüsten
αὕτη µέγιστα τυγχάνει λωβωµένη·113 111
µολόντα Aor.-Stamm von βλώσκω kommen
112
110 κεχηνότος114 γὰρ ἀνδρὸς – οἱ δὲ γείτονες πρόφρων 2 gewogen, geneigt
113
χαίρουσ᾽ ὁρῶντες καὶ τόν, ὡς ἁµαρτάνει. λωβάοµαι schaden
114
Part.Perf. v. χαίνω mit offenem Mund
Τὴν ἣν115 δ᾽ ἕκαστος αἰνέσει µεµνηµένος (= hilflos) dastehen
115
γυναῖκα, τὴν δὲ τοὐτέρου µωµήσεται·116 ἥν < ὅς 3 Possessivpron. sein, ihr
116
ἴσην δ᾽ ἔχοντες µοῖραν οὐ γιγνώσκοµεν.117 µωµάοµαι tadeln, schimpfen über
117
γιγνώσκω + Part. sich bewusst werden
115 Ζεὺς γὰρ µέγιστον τοῦτ᾽ ἐποίησεν κακόν 118
ἡ πέδη Fußfessel
καὶ δεσµὸν ἀµφέθηκεν ἄρρηκτον πέδης,118 119
ἐξ οὗ seit(dem), als
120
ἐξ οὗ119 τε τοὺς120 µὲν Ἀίδης ἐδέξατο gemeint sind die Troja-Kämpfer,vgl. Ilias 1,3
121
ἀµφιδηριάοµαι streiten um etwas
γυναικὸς εἵνεκ᾽ ἀµφιδηριωµένους.121
9
ELEGIE
KALLINOS von Ephesos

Lebt in der 1.Hälfte des 7.Jhdts.; verfasst Kampflieder, gehört mit Archilochos zu den ersten Dichtern
nicht-hexametrischer Verse.
Kampflied
(fr 1 G.P.) elegisches Distichon
Μέχρις τεῦ1 κατάκεισθε; κότ’2 ἄλκιµον ἕξετε θυµόν,
ὦ νέοι; οὐδ᾽ αἰδεῖσθ᾽ ἀµφιπερικτίονας3
ὧδε λίην µεθιέντες;4 ἐν εἰρήνῃ δὲ δοκεῖτε
ἧσθαι, ἀτὰρ πόλεµος γαῖαν ἅπασαν ἔχει;
***
5 καὶ τις ἀποθνῄσκων ὕστατ᾽5 ἀκοντισάτω.
Τιµῆέν τε γάρ ἐστί καὶ ἀγλαὸν ἀνδρὶ µάχεσθαι
γῆς πέρι καὶ παίδων κουριδίης τ᾽ ἀλόχου
δυσµενέσιν· θάνατος δὲ τότ᾽ ἔσσεται, ὁκκότε6 κεν δή 1
τεῦ = τίνος µέχρις τεῦ wie lange noch
2
Μοῖραι7 ἐπικλώσωσ᾽8· ἀλλά τις ἰθὺς ἴτω κότ᾽ = πότε
3
ἀµφιπερικτίονες Umwohner, Grenznachbarn
10 ἔγχος ἀνασχόµενος καὶ ὑπ᾽ ἀσπίδος ἄλκιµον ἦτορ 4
µεθίηµι (intr.) zögern, nachlassen
ἔλσας9, τὸ πρῶτον µειγνυµένου πολέµου. 5
ὕστατα (adv): bis zuletzt
6
οὐ γάρ κως10 θάνατόν γε φυγεῖν εἱµαρµένον ἐστίν ὁκκότε = ὁπότε
7
Μοῖραι Moiren (Schicksalsgöttinnen)
ἄνδρ᾽, οὐδ᾽ εἰ προγόνων ᾖ γένος11 ἀθανάτων. 8
ἐπικλώθω (den Schicksalsfaden) zuspinnen
Πολλάκι δηϊοτῆτα12 φυγὼν καὶ δοῦπον ἀκόντων13 9
ἔλσας Aor. v. εἴλω zusammendrängen
10
15 ἔρχεται, ἐν δ᾽ οἴκῳ µοῖρα κίχεν14 θανάτου. κως = πως
11
τὸ γένος (hier:) Sproß, Nachkomme
Ἀλλ᾽ ὁ µὲν οὐκ ἔµπης15 δήµῳ φίλος οὐδὲ ποθεινός, 12
ἡ δηϊοτής Schlachtgetümmel, Kampf
τὸν δ᾽ ὀλίγος16 στενάχει καὶ µέγας, ἤν τι πάθῃ·17 13
ὁ ἄκων, -οντος Speer
14
λαῷ γὰρ σύµπαντι πόθος18 κρατερόφρονος ἀνδρός κίχεν Aor. zu κιχάνω erlangen, einholen
15
ἔµπης (adv.) durchaus, ganz
θνῄσκοντος, ζώων δ᾽ ἄξιος ἡµιθέων· 16
ὀλίγος καὶ µέγας jung & alt / groß & klein
20 ὥσπερ γάρ µιν πύργον ἐν ὀφθαλµοῖσιν ὁρῶσιν· 17
πάθῃ ≈ ἀποθάνῃ
18
ἔρδει γὰρ πολλῶν ἄξια µοῦνος ἐών. ὁ πόθος Sehnsucht, Liebe
ΜΙΜΝΕRΜOS von Kolophon

Lebt um die Mitte des 7.Jhdts.; schreibt Epos, Iamben und gilt als Archeget der Elegie.
Leben ist Liebe, Altern ist schlimm

1
Τίς δὲ βίος, τί δὲ τερπνὸν1 ἄτερ2 χρυσῆς ᾽Αφροδίτης; τερπνός 3 erfreulich
2
ἄτερ +Gen. ohne
Τεθναίην, ὅτε µοι µηκέτι ταῦτα µέλοι, 3
κρυπτάδιος 3 heimlich
κρυπταδίη3 φιλότης καὶ µείλιχα4 δῶρα καὶ εὐνή,5 4
µείλιχος 2 (honig-)süß
5
οἷ᾽ ἥβης ἄνθεα γίνεται ἁρπαλέα6 εὐνή, -ῆς Bett
6
5 ἀνδράσιν ἠδὲ γυναιξίν· ἐπεὶ δ᾽ ὀδυνηρὸν7 ἐπέλθῃ ἁρπαλέος 3 vergänglich
7
ὀδυνηρός 3 schmerzhaft
10
γῆρας, ὅ τ᾽ αἰσχρὸν ὁµῶς καὶ κακὸν ἄνδρα τιθεῖ,8 8

τιθεῖ = τίθησι(ν)
αἰεί µιν φρένας ἀµφὶ κακαὶ τείρουσι9 µέριµναι,10 9
τείρω plagen, ermüden
οὐδ᾽ αὐγὰς11 προσορῶν τέρπεται ἠελίου, 10
µέριµνα, -ης Sorge
11
ἀλλ᾽ ἐχθρὸς µὲν παισίν, ἀτίµαστος δὲ γυναιξίν· αὐγή, -ῆς Strahl
12
ἀργαλέος 3 schlimm, schrecklich
10 οὕτως ἀργαλέον12 γῆρας ἔθηκε θεός.
Schlimmes Alter
1
Τὸ πρὶν ἐὼν κάλλιστος, ἐπὴν1 παραµείψεται2 ὥρη,3 = ἐπεάν wenn
2
παραµείβοµαι DM vorübergehen (h.Konj.!)
οὐδὲ πατὴρ παισὶν τίµιος οὔτε φίλος. 3
ὥρη, -ης Jugend
Auch Heroen altern

1
Τιθωνῷ1 µὲν ἔδωκεν ἔχειν κακὸν ἄφθιτον2 ὁ Ζεὺς für Tithonos hatte Eos ewiges Leben erbeten,
aber die Jugend vergessen 2 ἄφθιτος 2
γῆρας, ὃ καὶ θανάτου ῥίγιον3 ἀργαλέου.
unvergänglich 3 ῥίγιον (Komp.) schlimmer
Lebenserwartung
1
Αἲ γὰρ1 ἄτερ νούσων2 τε καὶ ἀργαλέων µελεδωνέων3 = εἰ γάρ 2 = νόσων
3
µελεδωνή, -ῆς Sorge (h.Gen.Pl.)
ἑξήκοντα ἔτη µοῖρα κίχοι4 θανάτου, 4
κιχάνω Aor. ἔκιχον erreichen
τὴν σαυτοῦ φρένα τέρπε· δυσηλεγέων5 δὲ πολιτέων 5
δυσηλεγής 2 hartherzig
6
ἄλλός τίς σε κακῶς, ἄλλος ἄµεινον ἐρεῖ.6 λέγω F ἐρῶ + Akk. +Adv. von jem. sprechen
Jugend und Alter

῾Ηµεῖς1 δ᾽ οἷά τε φύλλα φύει πολυάνθεµος ὥρη
ἔαρος, ὅτ᾽ αἶψ᾽ αὐγῇς αὔξεται2 ἠελίου,
τοῖσ᾽ ἴκελοι πήχυιον3 ἐπὶ χρόνον ἄνθεσιν ἥβης
τερπόµεθα, πρὸς θεῶν εἰδότες οὔτε κακόν
5 οὔτ᾽ ἀγαθόν· Κῆρες4 δὲ παρεστήκασι µέλαιναι,
ἡ µὲν ἔχουσα τέλος γήραος ἀργαλέου,
ἡ δ᾽ ἑτέρη θανάτοιο· µίνυνθα5 δὲ γίνεται ἥβης
καρπός, ὅσον τ᾽ ἐπὶ γῆν κίδναται6 ἠέλιος. 1
ἡµεῖς scil. ἐσµέν
Αὐτὰρ ἐπὴν δὴ τοῦτο τέλος παραµείψεται7 ὥρης, 2
αὔξεται Subj. ist τὰ φύλλα
3
10 αὐτίκα τεθνάµεναι βέλτιον ἢ βίοτος· πήχυιος 3 kurz wie eine Elle
4
αἱ Κῆρες die Keren (Todesbringerinnen)
πολλὰ γὰρ ἐν θυµῷ κακὰ γίνεται· ἄλλοτε οἶκος 5
µίνυνθα (adv.:) nur kurze Zeit, in Kürze
τρυχοῦται8, πενίης δ᾽ ἔργ᾽ ὀδυνηρὰ πέλει· 6
κίδναµαι = σκεδάννυµαι (hier:) scheinen
7
ἄλλος δ᾽ αὖ παίδων ἐπιδεύεται9, ὧν τε µάλιστα παραµείβοµαι verstreichen, vorbeigehen
8
τρυχόω aufreiben, ruinieren
ἱµείρων10 κατὰ γῆς ἔρχεται εἰς ᾽Αίδην· 9
ἐπιδεύοµαι = ἐπιδέοµαι entbehren
15 ἄλλος νοῦσον ἔχει θυµοφθόρον·11 οὐδέ τίς ἐστιν 10
ἱµείρω + Gen. ersehnen
11
ἄνθρώπων, ᾧ Ζεὺς µὴ κακὰ πολλὰ διδοῖ. θυµοφθόρος 2 lebenzerstörend, zermürbend
11
TYRTAIOS von Sparta

Lebt um die Mitte des 7.Jhdts.; nutzt für seine Kampfparänesen (appellative Aufmunterung zur Tapferkeit)
die Form der Elegie.
Kampflied
(fr 6/7 G.P.) elegisches Distichon
Τεθνάµεναι1 γὰρ καλὸν ἐνὶ προµάχοισι πεσόντα
ἄνδρ᾽ ἀγαθὸν περὶ ᾗ πατρίδι µαρνάµενον,2
τὴν δ᾽ αὐτοῦ προλιπόντα πόλιν καὶ πίονας ἀγρούς
πτωχεύειν πάντων ἔστ’ ἀνιηρότατον,3
5 πλαζόµενον4 σὺν µητρὶ φίλῃ καὶ πατρὶ γέροντι
παισί τε σύν µικροῖς κουριδίῃ τ’ ἀλόχῳ.
Ἐχθρὸς µὲν γὰρ τοῖσι µετέσσεται, οὕς κεν ἵκηται
χρησµοσύνῃ τ’ εἴκων5 καὶ στυγερῇ πενίῃ,
αἰσχύνει τε γένος, κατὰ6 δ᾽ ἀγλαὸν εἶδος ἐλέγχει6,
10 πᾶσα δ᾽ ἀτιµίη καὶ κακότης ἕπεται.
Εἰ δ᾽ οὕτως ἀνδρός τοι ἀλωµένου οὐδεµί᾽ ὤρη7
γίγνεται οὔτ᾽ αἰδώς, οὐδ᾽ ὀπίσω γένεος,
θυµῷ γῆς πέρι τῆσδε µαχώµεθα καὶ περὶ παίδων
θνῄσκωµεν ψυχέων µηκέτι φειδόµενοι,
15 ὦ νέοι, ἀλλὰ µάχεσθε παρ᾽ ἀλλήλοισι µένοντες
µηδὲ φυγῆς αἰσχρῆς ἄρχετε µηδὲ φόβου,
ἀλλὰ µέγαν ποιεῖσθε καὶ ἄλκιµον ἐν φρεσὶ θυµόν
µηδὲ φιλοψυχεῖτ᾽8 ἀνδράσι µαρνάµενοι·
1
τοὺς δὲ παλαιοτέρους, ὧν οὐκέτι γούνατ᾽ ἐλαφρά, τεθνάµεναι = τεθνάναι
2
µάρναµαι kämpfen
20 µὴ καταλείποντες φεύγετε, τοὺς γεραιούς. 3
ἀνιηρός 2 unangenehm, lästig, schlimm
Αἰσχρὸν γὰρ δὴ τοῦτο, µετὰ9 προµάχοισι πεσόντα 4
πλάζοµαι umherirren
5
κεῖσθαι πρόσθε νέων ἄνδρα παλαιότερον, εἴκω unterliegen
6
κατελέγχω überführen, Lügen strafen (Tmesis!)
ἤδη λευκὸν ἔχοντα κάρη10 πολιόν τε γένειον, 7
ἡ ὤρη Achtung, Rücksicht
θυµὸν ἀποπνείοντ᾽ ἄλκιµον ἐν κονίῃ, 8
φιλοψυχέω am Leben hängen, das Leben lieben
9
25 αἱµατόεντ᾽ αἰδοῖα φίλαις11 ἐν χερσὶν ἔχοντα – µετά + Dat. bei, unter
10
τὸ κάρη Haupt
αἰσχρὰ τά γ᾽ ὀφθαλµοῖς καὶ νεµεσητὸν12 ἰδεῖν – 11
φίλος 3 (hier) Possessivpronomen
καὶ χρόα13 γυµνωθέντα· νέοισι δὲ πάντ᾽ ἐπέοικεν,14 12
νεµεσητός 3 tadelnswert
13
ὄφρ᾽ ἐρατῆς ἥβης ἀγλαὸν ἄνθος ἔχῃ, χρόα Acc. Sg. von ὁ χρώς Haut, Leib
14
ἐπέοικεν es schickt sich, steht gut an
ἀνδράσι µὲν θηητὸς15 ἰδεῖν, ἐρατὸς δὲ γυναιξί 15
θηητός 3 = θεατός 3 bewundernswert
30 ζωὸς ἐών, καλὸς δ᾽ ἐν προµάχοισι πεσών. 16
εὖ διαβαίνω weit ausschreiten, im Spreizschritt
Ἀλλά τις εὖ διαβὰς16 µενέτω ποσὶν ἀµφοτέροισι gehen
17
στηρίζοµαι sich stemmen, sich stützen
στηριχθεὶς17 ἐπὶ γῆς, χεῖλος18 ὀδοῦσι δακών. 18
τὸ χεῖλος Lippe
Was ist echte ἀρετή?

Οὔτ᾽ ἂν µνησαίµην οὔτ᾽ ἐν λόγῳ ἄνδρα τιθείµην1 1
ἐν λόγῳ τίθεµαι für wert erachten, berücksichtigen
οὔτε ποδῶν ἀρετῆς2 οὔτε παλαισµοσύνης, 2
ἀρετῆς ... παλαισµοσύνης Gen. causae: wegen
12
οὐδ᾽ εἰ Κυκλώπων µὲν ἔχοι µέγεθός τε βίην τε,

νικῴη δὲ θέων Θρηίκιον Βορέην3,
5 οὐδ᾽ εἰ Τιθωνοῖο4 φυὴν χαριέστερος εἴη,
πλουτοίη δὲ Μίδεω5 καὶ Κινύρεω6 µάλιον7,
οὐδ᾽ εἰ Τανταλίδεω Πέλοπος βασιλεύτερος εἴη,
γλῶσσαν δ᾽ ᾽Αδρήστου8 µειλιχόγηρυν9 ἔχοι,
οὐδ᾽ εἰ πᾶσαν ἔχοι δόξαν πλὴν θούριδος10 ἀλκῆς·
10 οὐ γὰρ ἀνὴρ ἀγαθὸς γίγνεται ἐν πολέµῳ,
εἰ µὴ τετλαίη11 µὲν ὁρῶν φόνον αἱµατόεντα
καὶ δῄϊων12 ὀρέγοιτ᾽ ἐγγύθεν ἱστάµενος.
Ἥδ᾽ ἀρετή, τόδ᾽ ἄεθλον13 ἐν ἀνθρώποισιν ἄριστον 3
ὁ Βορέης Boreas (Nordwind, erhebt sich in
κάλλιστόν τε φέρειν γίγνεται ἀνδρὶ νέῳ. Thrakien)
4
15 Ξυνὸν14 δ᾽ ἐσθλὸν τοῦτο πόληί τε παντί τε δήµῳ, ὁ Τιθωνός Tithonos (sprichwörtl. schöner Mann)
5
ὁ Μίδας, Μίδεω Midas (hatte sprichwörtl.
ὅστις ἀνὴρ διαβὰς15 ἐν προµάχοισι µένῃ Reichtum)
νωλεµέως16, αἰσχρῆς δὲ φυγῆς ἐπὶ17 πάγχυ λάθηται17, 6
ὁ Κινύρας Kinyras (König von Zypern, ebenso
ψυχὴν καὶ θυµὸν τλήµονα παρθέµενος,18 reich wie Midas)
7
µάλιον = µᾶλλον
θαρσύνῃ19 δ᾽ ἔπεσιν τὸν πλησίον ἄνδρα παρεστώς· 8
ὁ Ἄδρηστος König von Argos
20 οὗτος ἀνὴρ ἀγαθὸς γίγνεται ἐν πολέµῳ. (hatte sprichwörtl. Redegewandtheit)
9
Αἶψα δὲ δυσµενέων ἀνδρῶν ἔτρεψε φάλαγγας µειλιχόγηρυς 3 honigsüß, mit süßer Stimme
10
θοῦρις, -ιδος f stürmisch, ungestüm
τρηχείας20, σπουδῇ δ᾽ ἔσχεθε21 κῦµα µάχης. 11
τετλαίη Opt. zu τλῆναι + Part. aushalten zu,
Αὐτὸς δ᾽ ἐν προµάχοισι πεσὼν φίλον ὤλεσε θυµόν, wagen zu
12
ἄστυ τε καὶ λαοὺς καὶ πατέρ᾽ εὐκλεΐσας23, ὁ δήϊος Feind
13
τὸ ἄεθλον = τὸ ἆθλον (Kampf)Preis
25 πολλὰ διὰ στέρνοιο καὶ ἀσπίδος ὀµφαλοέσσης24 14
ξυνός 3 = κοινός 3
καὶ διὰ θώρηκος πρόσθεν ἐληλαµένος25. 15
διαβαίνω weit ausschreiten, im Spreizschritt
Τὸν δ᾽ ὀλοφύρονται µὲν ὁµῶς νέοι ἠδὲ γέροντες, gehen
16
νωλεµέως unermüdlich, immerfort
ἀργελέῳ δὲ πόθῳ πᾶσα κέκηδε26 πόλις, 17
ἐπὶ ... λάθηται Tmesis
καὶ τύµβος καὶ παῖδες ἐν ἀνθρώποις ἀρίσηµοι27 18
παρθέµενος von παρατίθεµαι einsetzen
19
30 καὶ παίδων παῖδες καὶ γένος ἐξοπίσω· θαρσύνω Mut einflößen, ermutigen
20
τρηχύς 3 = τραχύς 3 hart, erbittert
οὐδέ ποτε κλέος ἐσθλὸν ἀπόλλυται οὐδ᾽ ὄνοµ᾽ αὐτοῦ, 21
ἔσχεθε = ἔσχε (hier:) aufhalten
ἀλλ᾽ ὑπὸ γῆς περ ἐὼν γίγνεται ἀθάνατος, 22
εὐκλεΐζω rühmen, verherrlichen
23
ὅντιν᾽ ἀριστεύοντα µένοντά τε µαρνάµενόν τε πολλὰ (hier adv.:) vielfach
24
ὀµφαλόεις 3 gebuckelt (m. nabelförmigen
γῆς πέρι καὶ παίδων θοῦρος28 ῎Αρης ὀλέσῃ. Erhöhungen)
35 Εἰ δὲ φύγῃ µὲν κῆρα29 τανηλεγέος30 θανάτοιο, 25
ἐληλαµένος Pt. Perf v. ἐλαύνω durchstoßen
26
νικήσας δ᾽ αἰχµῆς31 ἀγλαὸν εὖχος ἕλῃ, κέκηδε präsent. Perf. zu κήδειν trauern
27
ἀρίσηµος 3 bekannt, ausgezeichnet
πάντες µιν τιµῶσιν ὁµῶς νέοι ἠδὲ παλαιοί, 28
θοῦρος 3 stürmisch, ungestüm
πολλὰ δὲ τερπνὰ παθὼν ἔρχεται εἰς ᾽Αίδην, 29
ἡ κήρ Todeslos, Missgeschick
30
γηράσκων δ᾽ ἀστοῖσι µεταπρέπει32, οὐδέ τις αὐτόν τανηλεγής 2 (Beiwort des Todes) schmerzlich
31
ἡ αἰχµή Lanze, Kampf
40 βλάπτειν33 οὔτ᾽ αἰδοῦς οὔτε δίκης ἐθέλει, 32
µεταπρέπω + Dat. sich auszeichnen unter
πάντες δ᾽ ἐν θώκοισιν34 ὁµῶς νέοι οἵ τε κατ᾽ αὐτόν35 33
βλάπτω τινός an etwas schmälern
34
εἴκουσ᾽ ἐκ χώρης36 οἵ τε παλαιότεροι. ὁ θῶκος = ὁ θᾶκος Sitz, (Ehren)Sessel)
35
οἱ κατ᾽ αὐτόν seine Altersgenossen
Ταύτης νῦν τις ἀνὴρ ἀρετῆς εἰς ἄκρον ἱκέσθαι 36
ἐκ χώρης von ihrem Platz
πειράσθω θυµῷ µὴ µεθιεὶς37 πολέµου. 37
µεθίεµαι τινός ablassen von, sich gehen lassen
13
SOLON von Athen

Lebt um die Wende des 7./6.Jhdts.; Staatsmann und Dichter, einer der „Sieben Weisen“, funktionalisiert
die Dichtung für die Politik, vgl. Εὐνοµία-Elegie und Musenelegie.
Auf nach Salamis

(fr 2 G.P) elegisches Distichon
Αὐτὸς κήρυξ ἦλθον ἀφ᾽ ἱµερτῆς1 Σαλαµῖνος,
1
ἱµερτός 3 lieblich
κόσµον2 ἐπέων ᾠδὴν ἀντ᾽ ἀγορῆς3 θέµενος. 2
κόσµος ἐπέων Anordnung der Worte,
Εἴην δὴ τότ᾽ ἐγὼ Φολεγάνδριος4 ἢ Σικινήτης5 d.i. gebundene Form
ἀντί γ᾽ ᾽Αθηναίου, πατρίδ᾽ ἀµειψάµενος6· 3
ὁ ἀγορή (hier:) Rede in der Versammlung
4
5 αἶψα γὰρ ἂν φάτις ἥδε µετ᾽ ἀνθρώποισι γένοιτο· ἡ Φολέγανδρος Ph. (kleine Insel der Sporaden)
5
᾽Αττικὸς οὗτος ἀνὴρ τῶν Σαλαµιναφετῶν7. ἡ Σίκινος S. (kleine Insel bei Kreta)
6
ἀµείβοµαι verlassen, eintauschen
῎Ιοµεν εἰς Σαλαµῖνα, µαχησόµενοι περὶ νήσου 7
ὁ Σαλαµιναφέτης „Salamisverräter“
ἱµερτῆς, χαλεπόν τ᾽ αἶσχος8 ἀπωσόµενοι. 8
τὸ αἴσχος Schande, Schmähung
Aus der Musenelegie

(a) Anrufung der Musen
Μνηµοσύνης1 καὶ Ζηνὸς ᾽Ολυµπίου ἀγλαὰ τέκνα,
Μοῦσαι Πιερίδες2, κλῦτε3 µοι εὐχοµένῳ·
ὄλβον µοι πρὸς θεῶν µακάρων δότε καὶ πρὸς ἁπάντων 1
Μνηµοσύνη M. (Göttin des rühmenden Gedenkens)
2
ἀνθρώπων αἰεὶ δόξαν ἔχειν ἀγαθήν· Πιερίδες pierisch (nach Pierien am Olymp,
Geburtsort der Musen)
5 εἶναι δὲ γλυκὺν ὧδε φίλοις, ἐχθροῖσι δὲ πικρόν, 3
κλύω + Dat. anhören
τοῖσι µὲ αἰδοῖον4, τοῖσι δὲ δεινὸν ἰδεῖν. 4
αἰδοῖος 3 geehrt, achtenswert
(b) Zeus’ Allmacht

᾽Αλλὰ Ζεὺς πάντων ἐφορᾶ τέλος, ἐξαπίνης5 δέ
– ὥστ᾽6 ἄνεµος νεφέλας αἶψα διεσκέδασεν
ἠρινός7, ὃς πόντου πολυκύµονος ἀτρυγέτοιο8
20 πυθµένα9 κινήσας, γῆν κατὰ πυροφόρον10
δῃώσας11 καλὰ ἔργα, θεῶν ἕδος αἰπὺν ἱκάνει 5
ἐξαπίνης (Adv.) plötzlich, unvermutet
οὐρανόν, αἰθρίην12 δ᾽ αὖτις ἔθηκεν13 ἰδεῖν· 6
ὥστε = ὥς
7
λάµπει δ᾽ ἠελίοιο µένος14 κατὰ πίονα γαῖαν ἠρινός 3 Frühlings-
8
ἀτρύγετος 3 wüst, öde
καλὸν, ἀτὰρ νεφέων οὐδὲν ἔτ᾽ ἔστιν ἰδεῖν – 9
ὁ πυθµήν Grund, Boden
25 τοιαύτη Ζηνὸς πέλεται τίσις,15 οὐδ᾽ ἐφ᾽ ἑκάστῳ 10
πυροφόρος 2 Weizen tragend
11
ὥσπερ θνητὸς ἀνὴρ γίγνεται ὀξύχολος,16 δῃόω verwüsten / τὸ ἕδος Sitz
12
ἡ αἰθρίη strahlende Helle
αἰεὶ δ᾽ οὔ ἑ λέληθε διαµπερές,17 ὅστις ἀλιτρόν18 13
τίθηµι + Inf. machen, dass
θυµὸν ἔχει, πάντως δ᾽ εἰς τέλος ἐξεφάνη· 14
τὸ µενός Kraft
15
ἀλλ᾽ ὁ µὲν αὐτίκ᾽ ἔτεισεν, ὁ δ᾽ ὕστερον· οἳ δὲ φύγωσιν ἡ τίσις Strafe, Vergeltung
16
ὀξύχολος 2 jähzornig
30 αὐτοί, µηδὲ θεῶν µοῖρ᾽ ἐπιοῦσα κίχῃ,19 17
διαµπερές (Adv.) auf Dauer, dauernd
ἤλυθε πάντως αὖτις· ἀναίτιοι ἔργα τίνουσιν 18
ἀλιτρός 3 verbrecherisch, frevelhaft
19
ἢ παῖδες τούτων ἢ γένος ἐξοπίσω. κίχῃ Aor. v. κιχάνω erreichen, einholen
14
(c) Das Streben der Menschen

20
Σπεύδει δ᾽ ἄλλοθεν ἄλλος· ὁ µὲν κατὰ πόντον ἀλᾶται20 ἀλάοµαι sich herumtreiben
21
χρῃζω streben (nach)
ἐν νηυσὶν χρῄζων21 οἴκαδε κέρδος ἄγειν 22
φορεύµενος = φοροῦµενος (ionische
45 ἰχθυόεντ᾽ ἀνέµοισι φορεύµενος22 ἀργαλέοισιν,23 Kontraktion)
φειδωλὴν24 ψυχῆς οὐδεµίαν θέµενος· 23
ἀργαλέος 3 gewaltig
24
ἄλλος γῆν τέµνων25 πολυδένδρεον εἰς ἐνιαυτόν26 ἡ φειδωλή Schonung, Rücksichtnahme
25
λατρεύει, τοῖσιν καµπύλ᾽27 ἄροτρα µέλει· γῆν τέµνω Land beackern
26
εἰς ἐνιατόν Jahr für Jahr
ἄλλος ᾽Αθηναίης τε καὶ ῾Ηφαίστου πολυτέχνεω 27
καµπύλος 3 gekrümmt
50 ἔργα28 δαεὶς29 χειροῖν ξυλλέγεται βίοτον,30 28
ἔργα (hier:) Handfertigkeiten
29
ἄλλος ᾽Ολυµπιάδων Μουσέων πάρα δῶρα διδαχθείς, ἐδάην (defektives Verb) kennen lernen,
ἱµερτῆς σοφίης31 µέτρον ἐπιστάµενος· erlernen
30
ὁ βίοτος Lebensunterhalt
ἄλλον µάντιν ἔθηκεν ἄναξ ἑκάεργος32 ᾽Απόλλων, 31
ἡ σοφίη scil. jede Art von Kunstverständnis
ἔγνω δ᾽ ἀνδρὶ κακὸν τηλόθεν ἐρχόµενον, 32
ὁ ἑκάεργος Fernhintreffer
55 ᾧ ξυνοµαρτήσωσι33 θεοί· τὰ δὲ µόρσιµα34 πάντως (Epitheton für Apollon)
33
οὔτε τις οἰωνὸς ῥύσεται οὔθ᾽ ἱερά· ξυνοµαρτέω (hier:) gewogen sein
34
µόρσιµος 3 vom Schicksal verhängt
ἄλλοι Παιῶνος35 πολυφαρµάκου ἔργον ἔχοντες 35
ὁ Παιών Paion („der Heilende“: Beiname
ἰητροί, καὶ τοῖς οὐδὲν ἔπεστι τέλος·36 Apollons, Synonym für Arzt)
πολλάκι δ᾽ ἐξ ὀλίγης ὀδύνης µέγα γίγνεται ἄλγος, 36
οὐδὲν ἔπεστι τέλος der Ausgang / Erfolg liegt
60 κοὐκ ἄν τις λύσαιτ᾽ ἤπια37 φάρµακα δούς. nicht in ihrer Hand, sie richten nichts aus
37
Τὸν δὲ κακαῖς νούσοισι κυκώµενον38 ἀργαλέαις τε ἤπιος 3 mild, lindernd
38
κυκάω durcheinanderrühren, verwirren
ἁψάµενος χειροῖν αἶψα τίθησ᾽ ὑγιῆ.
Verfassungsreform (1)
(fr 30 G.P.) iambischer Trimeter
᾽Εγὼ δὲ τῶν1µὲν οὕνεκα ξυνήγαγον2
δῆµον, τί τούτων1 πρὶν τυχεῖν ἐπαυσάµην;3
Συµµαρτυροίη4 ταῦτ᾽ ἂν ἐν δίκῃ χρόνου5
µήτηρ µεγίστη δαιµόνων ᾽Ολυµπίων
5 ἄριστα, Γῆ µέλαινα· τῆς ἐγώ ποτε 1
Syntax: τῶν ... οὕνεκα als Relativsatz zu τούτων
ὅρους6 ἀνεῖλον πολλαχῇ πεπηγότας· 2
ξυνάγω führen, lenken
πρόσθεν δὲ δουλεύουσα, νῦν ἐλευθέρα. 3
παύοµαι (hier:) aufgeben
4
Πολλοὺς δ᾽ ᾽Αθήνας, πατρίδ᾽ ἐς θεόκτιτον,7 συµµαρτυρέω mitbezeugen, bestätigen
5
ἐν δίκῃ χρόνου vor dem Richterstuhl der Zeit
ἀνήγαγον πραθέντας,8 ἄλλον ἐκδίκως, 6
ὁ ὅρος (hier:) Hypothekensteine (worauf die
10 ἄλλον δικαίως, τούς τ᾽ ἀναγκαίης ὕπο Schulden verzeichnet standen)
7
χρειοῦς9 φυγόντας, γλῶσσαν10 οὐκέτ᾽ ᾽Αττικήν θεόκτιτος 2 von den Göttern gegründet
8
πραθέντας Part. Aor. Pass. zu πιπράσκω
ἱέντας,10 ὡς ἂν πολλαχῇ11 πλανωµένους, verkaufen
τοὺς δ᾽ ἐνθάδι αὐτοῦ12 δουλίην ἀεικέα13 9
χρειώ, -οῦς Not
10
ἔχοντας, ἤθη14 δεσποτῶν τροµευµένους,15 γλῶσσαν ἵηµι Worte verlieren, von sich geben
11
πολλαχῇ an vielen Orten
15 ἐλευθέρους ἔθηκα. Ταῦτα µὲν κράτει, 12
ἐνθάδι αὐτ῱υ daselbst
ὁµοῦ βίαν τε καὶ δίκην ξυναρµόσας,16 13
ἀεικής 2 schmählich
14
ἔρεξα καὶ διῆλθον ὡς ὑπεσχόµην, τὰ ἤθη Sinnesart, (hier:) Hartherzigkeit
15
τροµέοµαι zittern vor
θεσµοὺς17 δ᾽ ὁµοίως τῷ κακῷ τε κἀγαθῷ, 16
ξυναρµόττω zusammenbringen, vereinbaren
εὐθεῖαν εἰς ἕκαστον ἁρµόσας δίκην, 17
ὁ θεσµός Satzung, Gesetz
20 ἔγραψα. Κέντρον18 δ᾽ ἄλλος ὡς ἐγὼ λαβών, 18
τὸ κέντρον Stachel, Geißel
(hier: Symbol der Macht)
15
19
κακοφραδής19 τε καὶ φιλοκτήµων20 ἀνήρ, κακοφραδής 2 schlecht denkend, gesinnt
20
φιλοκτήµων 2 besitzgierig
οὐκ ἂν κατέσχε δῆµον· εἰ γὰρ ἤθελον, 21
ἁνδάνω gefallen, belieben
ἃ τοῖς ἐναντίοισιν ἥνδανεν21 τότε, 22
αὖτις (hier:) anderseits
23
αὖτις22 δ᾽ ἃ τοῖσιν οὕτεροι φρασαίατο,23 φρασαίατο = φράσαιντο (zu) denken, zugestehen
24
25 πολλῶν ἂν ἀνδρῶν ἥδ᾽ ἐχηρώθη24 πόλις. χηρόω τινός berauben einer Sache
25
ἡ ἀλκή Abwehr; ἀλκὴν ποιέοµαι sich wehren
Τῶν οὕνεκι ἀλκὴν25 πάντοθεν ποιούµενος
ὡς ἐν κυσὶν πολλαῖσιν ἐστράφην λύκος.
1
∆ήµῳ µὲν γὰρ ἔδωκα τόσον γέρας,1 ὅσσον ἀπαρκεῖ, τὸ γέρας (hier:) Anteil
2
ἐπορέγοµαι verleihen
τιµῆς οὔτ᾽ ἀφελὼν οὔτ᾽ ἐπορεξάµενος·2 3
ἀγητός 3 gesegnet, beneidenswert
οἳ δ᾽ εἶχον δύναµιν καὶ χρήµασιν ἦσαν ἀγητοί,3 4
φράζοµαι zugestehen
καὶ τοῖς ἐφρασάµην4 µηδὲν ἀεικὲς5 ἔχειν. 5
ἀεικής 2 widerrechtlich
6
Ἔστην6 δ᾽ ἀµφιβαλὼν κρατερὸν σάκος7 ἀµφοτέροισιν, ἵσταµαι (hier:) standhalten, widerstehen
7
5 νικᾶν δ᾽ οὐκ εἴασ’ οὑδετέρους ἀδίκως. τὸ σάκος Schild
∆ῆµος δ᾽ ὧδ᾽ ἂν ἄριστα σὺν ἡγενόνεσσιν ἕποιτο,
µήτε λίην ἀνεθεὶς1 µήτε πιεζόµενος. 1
ἀνεθεὶς Part. Aor.Pass. zu ἀνίηµι locker lassen,
Τίκτει γὰρ κόρος2 ὕβριν, ὅταν πολὺς ὄλβος ἕπηται gewähren lassen
ἀνθρώποισιν, ὅσοις µὴ νόος ἄρτιος ᾖ. 2
ὁ κόρος Sättigung, Überfluss
Die Lebensalter
Παῖς µὲν ἄνηβος1 ἐὼν ἔτι νήπιος ἕρκος2 ὀδόντων
φύσας3 ἐκβάλλει πρῶτον ἐν ἕπτ᾽ ἔτεσιν.
Τοὺς δ᾽ ἑτέρους ὅτε δὴ τελέσῃ θεὸς ἕπτ᾽ ἐνιαυτούς,
ἥβης4 ἐκφαίνει σήµατα γιγνοµένης.
5 Τῇ τριτάτῃ δὲ γένειον5 ἀεξοµένων6 ἔτι γυίων7
1
λαχνοῦται,8 χροιῆς9 ἄνθος ἀµειβοµένης. ἄνηβος 2 nicht erwachsen
2
τὸ ἕρκος Zaun (hier: metaph. für Zahnreihe)
Τῇ δὲ τετάρτῃ πᾶς τις ἐν ἑβδοµάδι µέγ᾽ ἄριστος 3
φύσας Pt. Aor. gewachsen seiend,
ἰσχύν, ἥν τ᾽ ἄνδρες σήµατ᾽ ἔχουσ᾽ ἀρετῆς. 4
ἡ ἥβη Jugendlichkeit, Reifwerden
5
Πέµπτῃ δ᾽ ὥριον10 ἄνδρα γάµου µεµνηµένον εἶναι τὸ γένειον Kinn
6
10 καὶ παίδων ζητεῖν εἰσοπίσω γενεήν.11 ἀέξοµαι wachsen
7
τὸ γυῖον Glied
Τῇ δ᾽ ἕκτῃ περὶ πάντα καταρτύεται12 νόος ἀνδρός, 8
λαχνόω mit Wolle bedecken (hier: mit dem Flaum
οὐδ᾽ ἕρδειν ἔθ᾽ ὁµῶς ἔργ᾽ ἀπάλαµν᾽13 ἐθέλει. des Bartes)
Ἑπτὰ δὲ νοῦν καὶ γλῶσσαν ἐν ἑβδοµάσιν µέγ᾽ ἄριστος 9
ἡ χροιή Haut
10
ὀκτώ τ᾽· ἀµφοτέρων τέσσαρα καὶ δέκ᾽ ἔτη. ὥριος 3 rechtzeitig
11
ἡ γενεή = ἡ γενεά Nachkommenschaft, Geburt
15 Τῇ δ᾽ ἐνάτῃ ἔτι µὲν δύναται, µαλακώτερα14 δ᾽ αὐτοῦ 12
καταρτύω in Ordnung bringen, festigen
πρὸς µεγάλην ἀρετὴν γλῶσσά τε καὶ σοφίη. 13
ἀπάλαµνος 2 ohne Hand, unpassend
Τὴν δεκάτην δ᾽ εἴ τις τελέσας κατὰ µέτρον ἵκοιτο, 14
µαλακός 3 weich, schwach
15
οὐκ ἂν ἄωρος15 ἐὼν µοῖραν ἔχοι θανάτου. ἄωρος 2 unzeitig, frühzeitig, zu früh
16
THEOGNIS von Megara

Lebt in der 2.Hälfte des 6.Jhds.; schreibt Symposionslieder und zeitkritische Gedichte in einer Phase der
gesellschaftlichen Krise. An die echten Gedichte wurden später – bis in byzantinische Zeit – zahlreiche
Sammlungen von thematisch verwandten Liedern angeschlossen.
Gebet und Widmung

(vv 1-18)
῏Ω ἄνα,1 Λητοῦς2 υἱέ, ∆ιὸς τέκος, οὔποτε σεῖο3
λήσοµαι ἀρχόµενος οὐδ᾽ ἀποπαυόµενος, 1
ἄνα Vok. zu ἄναξ Herr, Gebieter
2
ἀλλ᾽ αἰεὶ πρῶτον σὲ καὶ ὕστατον ἔν τε µέσοισιν Λητώ, -οῦς Leto; Mutter des Apollon
3
ἀείσω· σὺ δέ µοι κλῦθι4 καὶ ἐσθλὰ δίδου. σεῖο = σοῦ
4
κλῦθι Imper. zu κλύω (er)hören
5 Φοῖβε ἄναξ, ὅτε µέν σε θεὰ τέκε πότνια Λητώ, 5
ἡ φοῖνιξ,-ικος (Dattel)Palme
φοίνικος5 ῥαδινῇς6 χερσὶν ἐφαψαµένη,7 6
ῥαδινός schlank
7
ἀθανάτων κάλλιστον, ἐπὶ τροχοειδέϊ8 λίµνῃ, ἐφάπτοµαι (+Gen) berühren
8
τροχοειδής 2 keisrund
πᾶσα µὲν ἐπλήσθη9 ∆ῆλος ἀπειρεσίη10 9
πίµπληµι erfüllen
ὀδµῆς11 ἀµβροσίης, ἐγέλασσε δὲ γαῖα πελώρη,12 10
ἀπειρέσιος 3 grenzenlos, unendlich
11
10 γήθησεν13 δὲ βαθὺς πόντος ἁλὸς πολιῆς.14 ἡ ὀδµή Duft
12
῎Αρτεµι θηροφόνη, θύγατερ ∆ιός, ἣν ᾽Αγαµέµνων πέλωρος 3 riesengroß, gewaltig
13
γηθέω sich freuen
εἵσαθ,15 ὅτ᾽ ἐς Τροίην ἔπλεε νηυσὶ θοῇς,16 14
πολιός 3 graublau
εὐχοµένῳ µοι κλῦθι, κακὰς δ᾽ ἀπὸ κῆρας ἄλαλκε·17 15
ἕζοµαι stiften, (be)gründen
16
σοὶ µὲν τοῦτο, θεά, σµικρόν, ἐµοὶ δὲ µέγα. θοός 3 schnell, wendig
17
Imp. Aor.v. ἀπαλέξω abwehren, fernhalten
15 Μοῦσαι καὶ Χάριτες, κοῦραι ∆ιός, αἵ ποτε Κάδµου 18
scil. die vielbesungende Hochzeit
ἐς γάµον18 ἐλθοῦσαι καλὸν ἀείσατ᾽ ἔπος· von Kadmos und Harmonia
19
„Ὅττι19 καλόν,20 φίλον ἐστί· τὸ δ᾽ οὐ καλὸν οὐ φίλον ἐστιν.“ ὅττι = ὅτι alles, was; was auch immer
20
scil. ἐστι
Τοῦτ᾽ ἔπος ἀθανάτων ἦλθε διὰ στοµάτων.
Gesellschaft im Umbruch
(vv. 39-60)
1
Κύρνε,1 κύει2 πόλις ἥδε, δέδοικα δέ, µὴ τέκῃ ἄνδρα Κύρνος Kyrnos; Freund des Dichters und
angesprochender Adressat etlicher Gedichte.
40 εὐθυντῆρα3 κακῆς ὕβριος ἡµετέρης. 2
κύω schwanger sein
Ἀστοὶ µὲν γὰρ ἔθ᾽4 οἵδε σαόφρονες,5 ἡγεµόνες δέ 3
ὁ εὐθυντήρ Betrafer, Richter
4
τετράφαται6 πολλὴν ἐς κακότητα πεσεῖν. ἔθ᾽ = ἔτι 5 σαόφρων = σώφρων
6
Perf. v.τρέποµαι s. begeben haben,
Οὐδεµίαν πω, Κύρν᾽, ἀγαθοὶ πόλιν ὤλεσαν ἄνδρες· sich befinden
ἀλλ᾽ ὅταν ὑβρίζειν τοῖσι κακοῖσιν ἅδῃ,7 7
Aor. Konj. v. ἁνδάνω gefallen, erfreuen
8
45 δῆµόν τε φθείρωσι,8 δίκας τ᾽ ἀδίκοισι διδῶσιν φθείρω (moralisch) verderben, untergraben
9
οἰκεῖος 3 eigen, persönlich
οἰκείων9 κερδέων10 εἵνεκα11 καὶ κράτεος,12 10
τὸ κέρδος Vorteil, Gewinn
ἔλπεο13 µὴ δηρὸν14 κείνην πόλιν ἀτρεµιεῖσθαι,15 11
εἵνεκα = ἕνεκα
12
µηδ᾽ εἰ νῦν πολλῇ κεῖται ἐν ἡσυχίῃ, κράτεος = κράτους
13
16
εὖτ᾽ ἂν τοῖσι κακοῖσι φίλ’ ἀνδράσι ταῦτα γένηται, ἔλπεο = ἔλπου ἔλποµαι hoffen, erwarten
14
δῆρον (Adv.) lang, lange Zeit
50 κέρδεα δηµοσίῳ σὺν κακῷ ἐρχόµενα. 15
ἀτρεµίζω ruhig bleiben, Frieden haben
Ἐκ τῶν γὰρ στάσιές17 τε καὶ ἔµφυλοι18 φόνοι ἀνδρῶν 16
εὖτ᾽ = εὖτε wenn, falls
17
µούναρχοί θ᾽· ἃ πόλει µήποτε τῇδε ἅδοι.19 ἡ στάσις Aufstand 18 ἔµπυλος2 im Volk
19
Aor. Opt. v. ἁνδάνω gefallen, erfreuen
Κύρνε, πόλις µὲν ἔθ’ ἥδε πόλις, λαοὶ δὲ δὴ ἄλλοι· 20
ἡ πλεύρα Hüfte, Seite (des Körpers)
οἳ πρόσθ’ οὔτε δίκας ᾔδεσαν οὔτε νόµους, 21
ἡ δορά Fell
22
55 ἀλλ᾽ ἀµφὶ πλευρῇσι20 δορὰς21 αἰγῶν κατέτριβον,22 κατατρίβω zerscheuern, abnutzen
17
ἔξω δ᾽ ὥστ᾽23 ἔλαφοι24 τῆσδ᾽ ἐνέµοντο25 πόλεος, 23

ὥστε (hier:) = ὡς 24 ὁ ἔλαφος Hirsch
καὶ νῦν; εἴσ᾽ ἀγαθοί, Πολυπαΐδη·26 οἱ δὲ πρὶν ἐσθλοί 25
νέµοµαι (+Gen.) sich nähren von, bewohnen
νῦν δειλοί. Τίς κεν ταῦτ᾽ ἀνέχοιτ᾽28 ἐσορῶν; 26
Πολυπαΐδης Sohn des Polypaos = Kyrnos
27
Ἀλλήλους δ᾽ ἀπατῶσιν ἐπ᾽ ἀλλήλοισι γελῶτες, δειλός 3 minderwertig, schlecht
28
ἀνέχοµαι aushalten, ertragen
60 οὔτε κακῶν γνώµας εἰδότες οὔτ᾽ ἀγαθῶν.
Mesalliancen – und deren Folgen
(vv. 183-196; 457-460; 581-582)
Κριοὺς1 µὲν καὶ ὄνους διζήµεθα,2 Κύρνε, καὶ ἵππους
εὐγενέας, καὶ τις βούλεται ἐξ ἀγαθῶν
185 βήσεσθαι·3 γῆµαι δὲ κακὴν κακοῦ οὐ µελεδαίνει4
ἐσθλὸς ἀνήρ, ἤν5 οἱ6 χρήµατα πολλὰ διδῷ.
Οὐδὲ γυνὴ κακοῦ ἀνδρὸς ἀναίνεται7 εἶναι ἄκοιτις
πλουσίου, ἀλλ᾽ ἀφνεὸν8 βούλεται ἀντ᾽ ἀγαθοῦ. 1
ὁ κριός Widder
2
Χρήµατα γὰρ τιµῶσι· καὶ ἐκ κακοῦ ἐσθλὸς ἔγηµεν δίζηµαι aussuchen
3
(hier:) abstammen
190 καὶ κακὸς ἐξ ἀγαθοῦ· πλοῦτος ἔµειξε γένος. 4
µελεδαίνω sich kümmern
Οὕτω µὴ θαύµαζε γένος, Πολυπαΐδη, ἀστῶν 5
ἤν = ἐάν (hier:) wenn nur 6 οἱ ihm
µαυροῦσθαι·9 σὺν γὰρ µίσγεται10 ἐσθλὰ κακοῖς. 7
ἀναίνοµαι ablehnen
8
Αστός τοι ταύτην εἰδὼς κακόπατριν ἐοῦσαν ἀφνεός 2(3) begütert, reich
9
µαυρόω schwächen
εἰς οἴκους ἄγεται, χρήµασι πειθόµενος, 10
µίσγεται = µειγνυται
195 εὔδοξος κακόδοξον, ἐπεὶ κρατερή µιν ἀνάγκη 11
ἐντύω treiben zu etwas
12
ἐντύει,11 ἥ τ᾽ ἀνδρὸς τλήµονα12 θῆκε νόον. τλήµων,-ονος duldend, ertragend
457 Οὐ τοι σύµφορόν13 ἐστι γυνὴ νέα ἀνδρὶ γέροντι·

οὐ γὰρ πηδαλίῳ14 πείθεται ὡς ἄκατος,15
13
οὐδ᾽ ἄγκυραι ἔχουσιν· ἀπορρήξασα δὲ δεσµά σύµφρονος 2 passend, zuträglich
14
τὸ πηδάλιον Steuerruder
460 πολλάκις ἐκ νυκτῶν ἄλλον ἔχει λιµένα. 15
ἡ ἄκατος leichtes, schnelles Schiff
16
µάργος 3 gierig, unmäßig
581 ᾽Εχθαίρω δὲ ψυναῖκα περίδροµον ἄνδρα τε µάργον,16 17
ἡ ἄρουρα Acker
ὃς τὴν ἀλλοτρίην βούλετ᾽ ἄρουραν17 ἀροῦν.18 18
ἀρόω pflügen
Erbanlage und Erziehung

(vv. 429-438)
Φῦσαι καὶ θρέψαι ῥᾷον1 βροτόν, ἢ φρένας ἐσθλάς
430 ἐνθέµεν·2 οὐδείς πω τοῦτό γ᾽ ἐπεφράσατο,3
ᾧ τις σώφρον᾽ ἔθηκε τὸν ἄφρονα, κἀκ κακοῦ ἐσθλόν·
εἰ δ᾽ ᾽Ασκληπιάδαις4 τοῦτό γ᾽ ἔδωκε θεός,
ἰᾶσθαι κακότητα καὶ ἀτηρὰς5 φρένας ἀνδρῶν, 1
erg. ἐστιν
πολλοὺς ἂν µισθοὺς καὶ µεγάλους ἔφερον. 2
= ἐνθεῖναι Inf. Aor. v. ἐντίθηµι
435 Εἰ δ᾽ ἦν ποιητόν τε καὶ ἔνθετον ἀνδρὶ νόηµα, 3
ἐπιφράζοµαι (hier:) ersinnen, ausdenken
4
οὔ ποτ᾽ ἂν ἐξ ἀγαθοῦ πατρὸς ἔγεντο6 κακός, Ἀσκληπιάδης Schüler des Heilgottes
Asklepios = Arzt
πειθόµενος µύθοισι σαόφροσιν· ἀλλὰ διδάσκων 5
ἀτηρός 3 verderblich, verblendet
6
οὔ ποτε ποιήσεις τὸν κακὸν ἄνδρ᾽ ἀγαθόν. ἐγέντο = ἐγένετο
18
Theodizee
(vv. 743-752)
Καὶ τοῦτ᾽, ἀθανάτων βασιλεῦ, πῶς ἐστὶ δίκαιον
ἔργων ὅστις ἀνὴρ ἐκτὸς1 ἐὼν ἀδίκων,
745 µή τιν᾽ ὑπερβασίην κατέχων µηδ᾽ ὅρκον ἀλιτρόν,2 1
ἐκτός (+Gen) außerhalb von, ohne
ἀλλὰ δίκαιος ἐών, µὴ τὰ δίκαια πάθῃ; 2
ἄλιτρος 2 frevelhaft
Τίς δή κεν3 βροτὸς ἄλλος, ὁρῶν πρὸς τοῦτον, ἔπειτα 3
κεν = ἄν
4
ἅζοιτ᾽4 ἀθανάτους, καὶ τίνα θυµὸν ἔχων, ἅζοµαι scheuen, ehren
5
ἀτάσθαλος 2 frevelhaft
ὁππότ᾽ ἀνὴρ ἄδικος καὶ ἀτάσθαλος, οὔτε τευ ἀνδρός 6
τευ = του = τινος
750 οὔτε τευ ἀθανάτων µῆνιν ἀλευόµενος,7 7
ἀλεύω abwehren
8
ὑβρίζῃ πλούτῳ κεκορηµένος,8 οἱ δὲ δίκαιοι κορέννυµι sättigen
9
τρύχονται9 χαλεπῇ τειρόµενοι πενίῃ; τρύχω quälen
Besinnung auf die echten Werte

(vv. 783-788; 605-606; 1155-1160)
῏Ηλθον µὲν γὰρ ἔγωγε καὶ εἰς Σικελήν1 ποτε γαῖαν,
ἦλθον δ᾽ Εὐβοίης ἀµπελόεν2 πεδίον
785 Σπάρτην τ᾽ Εὐρώτα3 δονακοτρόφου4 ἀγλαὸν5 ἄστυ·
καί µ᾽ ἐφίλευν6 προφρόνως πάντες ἐπερχόµενον·
ἀλλ᾽ οὔ τίς µοι τέρψις ἐπὶ φρένας ἦλθεν ἐκείνων.
Οὕτως οὐδὲν ἄρ᾽ ἦν φίλτερον ἄλλο πάτρης.
1
Σικελός 3 sizilisch
605 Πολλῷ τοι πλέονας λιµοῦ7 κόρος8 ὤλεσεν ἤδη 2
ἄµπελόεις 3 reich an Reben, Weintrauben
3
ἄνδρας, ὅσοι µοίρης πλεῖον ἔχειν ἔθελον. ὁ Εὐρώτας,-α E., Fluß in Lakonien (Sparta)
4
δονακοτρόφος 2 schilfnährend, schilfreich
1155 Οὐκ ἔραµαι πλουτεῖν οὐδ᾽ εὔχοµαι, ἀλλά µοι εἴη 5
ἀγαλαός 3 strahlend
6
ζῆν ἀπὸ τῶν ὀλίγων, µηδὲν ἔχοντι κακόν. ἐφίλευν = ἐφίλουν (hier:) willkommen heißen
7
Πλοῦτος καὶ σοφίη θνητοῖσ᾽ ἀµαχώτατον9 αἰεί· ὁ λιµός Hunger
8
ὁ κόρος Übersättigung
οὔτε γὰρ ἂν πλούτου θυµὸν ὑπερκορέσαις·10 9
ἄµαχος 2 unüberwindlich, nicht zu bezwingen
ὣς δ’ αὔτως σοφίην ὁ σοφώτατος οὐκ ἀποφεύγει, 10
ὑπερκορέννυµι (+Gen) übersättigen mit
11
1160 ἀλλ᾽ ἔραται, θυµὸν δ᾽ οὐ δύναται τελέσαι. ὁ θυµός Verlangen, Gier
Symposion
(vv. 476-496; 499-510; 627-628)
476 Μηδένα τῶνδ᾽ ἀέκοντα µένειν κατέρυκε1 παρ᾽ ἡµῖν,
µηδὲ θύραζε2 κέλευ᾽ οὐκ ἐθέλοντ᾽ ἰέναι,
470 µηδ᾽ εὕδοντ᾽ ἐπέγειρε, Σιµωνίδη, ὅντιν᾽ ἂν ἡµέων
θωρηχθέντ᾽3 οἴνῳ µαλθακὸς ὕπνος ἕλῃ,
1
µηδὲ τὸν ἀγρυπνέοντα4 κέλευ᾽ ἀέκοντα καθεύδειν· κατερύκω zurückhalten
2
θύραζε zur Tür hinaus, fort
πᾶν γὰρ ἀναγκαῖον χρῆµ᾽ ἀνιηρὸν5 ἔφυ.6 3
θωρέσσω rüsten; trunken machen
Τῷ πίνειν δ᾽ ἐθέλοντι παρασταδὸν7 οἰνοχοείτω· 4
ἀγρυπνέω wach sein
5
475 οὐ πάσας νύκτας γίνεται ἁβρὰ8 παθεῖν. ἀνιηρός 2 lästig, drückend
6
Αὐτὰρ ἐγώ – µέτρον γὰρ ἔχω µελιηδέος οἴνου – ἔφυ ≈ ἐστι
7
παρασταδόν (Adv.) danebenstehend
ὕπνου λυσικάκου µνήσοµαι οἴκαδ᾽ ἰών. 8
ἁβρός 3 zart, angenehm
Ἥξω9 δ᾽ ὡς οἶνος χαριέστατος ἀνδρὶ πεπόσθαι· 9
scil. nach Hause
10
οὔτ᾽ ἔτι γὰρ νήφω10 οὔτε λίην µεθύω. νήφω nüchtern sein
19
480 Ὃς δ᾽ ἂν ὑπερβάλλῃ πόσιος µέτρον, οὐκέτι κεῖνος

τῆς αὑτοῦ γλώσσης καρτερὸς οὐδὲ νόου·
µυθεῖται δ᾽ ἀπάλαµνα,11 τὰ νήφοσι12 γίνεται αἰσχρά·
αἰδεῖται δ’ ἕρδων οὐδέν, ὅταν µεθύῃ,
τὸ πρὶν ἐὼν σώφρων, τότε νήπιος. Ἀλλὰ σὺ ταῦτα
485 γινώσκων, µὴ πῖν᾽ οἶνον ὑπερβολάδην,13
ἀλλ’ ἢ πρὶν µεθύειν ὑπανίστασο – µή σε βιάσθω
γαστὴρ ὥστε14 κακὸν λάτριν15 ἐφηµέριον –
ἢ παρεὼν µὴ πῖνε. Σὺ δ᾽ «Ἔγχεε» τοῦτο µάταιον
κωτίλλεις16 αἰεί· τοὔνεκά τοι µεθύεις.
490 Ἡ µὲν γὰρ φέρεται φιλοτήσιος,17 ἡ δὲ πρόκειται,18
τὴν δὲ θεοῖς σπένδεις, τὴν δ᾽ ἐπὶ χειρὸς ἔχεις·
ἀρνεῖσθαι δ᾽ οὐκ οἶδας. Ἀνίκητος δέ τοι οὗτος,
ὃς πολλὰς19 πίνων µή τι µάταιον ἐρεῖ.
Ὑµεῖς δ᾽ εὖ µυθεῖσθε παρὰ κρητῆρι µένοντες,
495 ἀλλήλων ἔριδος δὴν ἀπερυκόµενοι,
εἰς τὸ µέσον φωνέοντες ὁµῶς ἑνὶ καὶ συνάπασιν·
χοὔτως20 συµπόσιον γίνεται οὐκ ἄχαρι.
11
ἄπαλµνος 2 „ohne Hand“, = hilflos
21
᾽Εν πυρὶ µὲν χρυσόν τε καὶ ἄργυρον ἴδριες ἄνδρες 12
νήφοσι =νήφουσι Pt. Dat. pl. v. νήφω
13
500 γινώσκουσ᾽, ἀνδρὸς δ᾽ οἶνος ἔδειξε νόον, ὑπερβολάδην (Adv.) im Übermaß
14
ὥστε (hier:) = ὡς
καὶ µάλα περ πινυτοῦ,22 τὸν ὑπὲρ µέτρον ἤρατο πίνων, 15
ὁ λάτρις,-ιος Lohnarbeiter
ὥστε καταισχῦναι23 καὶ πρὶν ἐόντα σοφόν. 16
κωτίλλω schwatzen, lallen
Οἰνοβαρέω κεφαλήν, ᾽Ονοµάκριτε, καί µε βιᾶται24 17
φιλοτήσιος scil. κύλιξ Becher, der auf die
Freunschaft getrunken wird
οἶνος, ἀτὰρ γνώµης οὐκέτ᾽ ἐγὼ ταµίης25 18
πρόκειται „ist schon serviert“
505 ἡµετέρης, τὸ δὲ δῶµα περιτρέχει· ἀλλ᾽ ἄγ᾽ ἀναστάς 19
scil. κύλικας
20
πειρηθῶ, µή πως καὶ πόδας οἶνος ἔχει χοὔτως = καὶ οὕτως
21
καὶ νόον ἐν στήθεσσι· δέδοικα δὲ, µή τι µάταιον ἴδρις wissend, kundig
22
πινυτός 3 verständig
ἕρξω θωρηχθεὶς26 καὶ µέγ᾽ ὄνειδος ἔχω. 23
καταισχύνω beschämen
Οἶνος πινόµενος πουλὺς26 κακὸν· ἢν δέ τις αὐτόν 24
βιάοµαι überwältigen
25
510 πίνῃ ἐπισταµένως, οὐ κακὸν ἀλλ᾽ ἀγαθόν. ὁ ταµίης „Einteiler“, Herr
26
θωρέσσω rüsten; trunken machen
627 Αἰσχρόν τοι µεθύοντα παρ᾽ ἀνδράσι νήφοσιν12 εἶναι 27
πουλύς = πολύς
28
αἰσχρὸν δ᾽ εἰ νήφων10 παρ᾽ µεθύουσι µένοι. ἤν = ἐάν
Lebensfreude und Vergänglichkeit

(vv. 1129-1132; 1063-1068; 567-570; 425-428)
᾽Εµπίοµαι,1 πενίης θυµοφθόρου οὐ µελεδαίνων2
1130 οὐδ᾽ ἀνδρῶν ἐχθρῶν, οἵ µε λέγουσι κακῶς· 1
ἐµπίοµαι kräftig trinken
2
ἀλλ᾽ ἥβην ἐρατὴν ὀλοφύροµαι,3 ἥ µ᾽ ἐπιλείπει, µελεδαίνω sich kümmern
3
κλαίω δ᾽ ἀργαλέον γῆρας ἐπερχόµενον. ὀλοφύροµαι beklagen
4
πάρα = πάρεστιν es ist möglich / erlaubt
5
᾽Εν δ᾽ ἥβῃ πάρα4 µὲν ξὺν ὁµήλικι5 πάννυχον εὕδειν, ὁµῆλιξ Altersgenosse
6
ἱµερτής 2 lieblich
ἱµερτῶν6 ἔργων ἐξ ἔρον ἱέµενον·7 7
ἐξίεµαι vertreiben, verbringen (Tmesis)
1065 ἔστι δὲ κωµάζοντα8 µετ᾽ αὐλητῆρος ἀείδειν· 8
κωµάζω ein Fest feiern
τούτων οὐδὲν ἔγεντ᾽9 ἄλλ᾽ ἐπιτερπνότερον 9
ἐγέντο = ἐγένετο
20
ἀνδράσιν ἠδὲ γυναιξί. Τί µοι πλοῦτος τε καὶ αἰδώς;

τερπωλὴ νικᾷ πάντα σὺν εὐφροσύνῃ.
567 ῎Αφρονες ἄνθρωποι καὶ νήπιοι, οἵτε θανόντας
κλαίουσ᾽, οὐδ᾽ ἥβης ἄνθος ἀπολλύµενον.
Τέρπεό10 µοι, φίλε θυµέ· τάχ᾽ ἄν τινες ἄλλοι ἔσονται
570 ἄνδρες, ἐγὼ δὲ θανὼν γαῖα µέλαιν᾽ ἔσοµαι.
10
῞Ηβῃ τερπόµενος παίζω· δηρὸν11 γὰρ ἔνερθεν12 τέρπεο = τέρπου
11
δῆρον (Adv.) lang, lange Zeit
γῆς ὀλέσας ψυχὴν κείσοµαι ὥστε λίθος 12
ἔνερθεν (+Gen) unter
ἄφθογγος, λείψω δὃ ἐρατὸν φάος13 ἠελίοιο, 13
τὸ φάος = φῶς
14
ἔµπης14 δ’ ἐσθλὸς ἐὼν ὄψοµαι οὐδὲν ἔτι. ἔµπης (Adv.) ganz, durchaus
15
ἐπιχθόνιος 2 irdisch, sterblich
425 Πάντων µὲν µὴ φῦναι ἐπιχθονίοισιν15 ἄριστον,16 16
erg. ἐστιν
17
µηδ’ ἐσιδεῖν αὐγὰς ὀξέος17 ἠελίου· ὀξύς 3 (hier.) sengend, heiß
18
ὅπως ὤκιστα möglichst schnell
φύντα δ᾽ ὅπως ὤκιστα18 πύλας ᾽Αίδαο περῆσαι,19 19
περάω durchfahren, überschreiten
καὶ κεῖσθαι πολλὴν γαῖαν ἐφεσσάµενον.20 20
ἐφέννυµι anziehen, überziehen, bedecken mit
Schmähung
(vv. 453-752)
῎Ωνθρωπ᾽, εἰ γνώµης ἔλαχες µέρος ὥσπερ ἀνοίης
καὶ σώφρων οὕτως ὥσπερ ἄφρων ἐγένου,
πολλοῖσ᾽ ἂν ζηλωτὸς ἐφαίνεο τῶνδε πολιτῶν
οὕτως, ὥσπερ νῦν οιδενὸς ἄξιος εἶ.
Freundschaft und Liebe
(vv. 1091-1094; 1238-1240; 1249-1252;1263-1270)
1091 ᾽Αργαλέως µοι θυµὸς ἔχει περὶ σῆς φιλότητος·
οὔτε γὰρ ἐχθαίρειν οὔτε φιλεῖν δύναµαι,
γινώσκων χαλεπὸν µέν, ὅταν φίλος ἀνδρὶ γένηται,
ἐχθαίρειν, χαλεπὸν δ᾽ οὐκ ἐθέλοντα φιλεῖν.
1238 Μήποτε τὸν παρεόντα µεθεὶς φίλον ἄλλον ἐρεύνα,1
δειλῶν ἀνθρώπων ῥήµασι πειθόµενος·
πολλάκι τοι παρ’ ἐµοὶ κατὰ σοῦ λέξουσι µάταια
καὶ παρὰ σοὶ κατ’ ἐµοῦ· τῶν δὲ σὺ µὴ ξυνίει.
1249 Παῖ, σὺ µὲν αὐθ᾽, ὡς ἵππος, ἐπεὶ κριθῶν2 ἐκορέσθης,3
αὖθις ἐπὶ σταθµοὺς ἤλυθες ἡµετέρους,
1
ἡνίοχόν4 τε ποθῶν5 ἀγαθὸν λειµῶνά6 τε καλὸν ἐρευνάω suchen
2
ἡ κριθή Gerste
κρήνην7 τε ψυχρὴν8 ἄλσεά9 τε σκιερά. 3
κορέννυµι sättigen,
1263 ῏Ω παῖ, ὃς εὖ ἕρδοντι κακὴν ἀπέδωκας ἀµοιβήν, (pass. auch) überdrüssig werden
4
οὐδέ τις ἀντ᾽ ἀγαθῶν ἐστὶ χάρις παρὰ σοι· ὁ ἡνίοχος Zügelhalter, Reiter
5
ὁ λειµών Wiese
1265 οὐδέν πώ µ᾽ ὤνησας·10 ἐγὼ δὲ σὲ πολλάκις ἤδη 6
ποθέω ersehnen
εὐ ἕρδων αἰδοῦς11 οὐδεµῇς ἔτυχον. 7
ἡ κρήνη Quelle
8
Παῖς τε καὶ ἵππος ὁµοῖον ἔχει νόον· οὔτε γὰρ ἵππος ψυχρός 3 kühl
9
τὸ ἄλσος Hain
ἡνίοχον κλαίει κείµενον ἐν κονίῃ,12 10
2.P.Sg. Aor. v. ὀνίνηµι nützen, erfreuen
ἀλλὰ τὸν ὕστερον ἄνδρα φέρει κριθαῖσι2 κορεσθείς·3 11
ἡ αἰδῶς (hier:) (Hoch)Achtung
12
1270 ὡς δ᾽ αὕτως καὶ παῖς τὸν παρεόντα φιλεῖ. ἡ κονίη Staub
21
Des Dichters Gabe

(vv. 237-254)
237 Σοὶ µὲν ἐγὼ πτέρ᾽1 ἔδωκα, σὺν οἷς ἐπ᾽ ἀπείρονα2 πόντον
πωτήσῃ καὶ γῆν πᾶσαν ἀειράµενος
ῥηϊδίως· θοίνῃς3 δὲ καὶ εἰλαπίνῃσι4 παρέσσῃ5
240 ἐν πάσαις, πολλῶν κείµενος ἐν στόµασιν.
Καί σε σὺν αὐλίσκοισι6 λιγυφθόγγοις7 νέοι ἄνδρες 1
τὸ πτερόν Flügel
εὐκόσµως ἐρατοὶ καλά τε καὶ λιγέα 2
ἀπείρων 2 grenzenlos
ᾄσονται· καὶ ὅταν δνοφερῆς8 ὑπὸ κεύθεσι9 γαίης 3
ἡ θοίνη Gastmahl, Schmaus
4
βῇς πολυκωκύτους10 εἰς ᾽Αίδαο11 δόµους, ἡ εἰλαπίνη Festschmaus
5
παρέσσῃ = παρέσῃ
245 οὐδέποτ᾽ οὐδὲ θανὼν ἀπολεῖς κλέος, ἀλλὰ µελήσεις 6
ὁ αὐλίσκος kleine Flöte
ἄφθιτον12 ἀνθρώποις αἰὲν ἔχων ὄνοµα, 7
λιγύφθογγος 2 hell tönend
8
Κύρνε, καθ᾽ ῾Ελλάδα γῆν στρωφώµενος13 ἠδ᾽ ἀνὰ νήσους, δνοφερός 3 dunkel
9
ἰχθυόεντα περῶν πόντον ἔπ᾽ ἀτρύγετον, τὸ κεῦθος Höhle, Tiefe
10
πολυκώκυτος 2 klagereich
οὐχ ἵππων νώτοις ἐφήµενος· ἀλλά σε πέµψει14 11
Ἀίδαο = Ἅδου
250 ἀγλαὰ Μουσάων δῶρα ἰοστεφάνων.15 12
ἄφθιτος 2 unvergänglich
13
Πᾶσι γάρ, οἷσι µέµηλε, καὶ ἐσσοµένοισιν ἀοιδή στρωφάοµαι = στρέφοµαι
14
πέµπω geleiten
ἔσσῃ ὁµῶς, ὄφρ᾽ ἂν γῆ τε καὶ ἠέλιος· 15
ἰοστέφανος 2 mit Veilchen bekränzt
αὐτὰρ ἐγὼν ὀλίγης παρὰ σεῦ16 οὐ τυγχάνω αἰδοῦς,17 16
σεῦ = σοῦ
17
ἀλλ᾽ ὥσπερ µικρὸν παῖδα λόγοις µ᾽ ἀπατᾷς. ἡ αἰδῶς (hier:) (Hoch)Achtung
Zeus und Ganymed

(vv. 1345-1350)
1345 Παιδοφιλεῖν δέ τι τερπνόν, ἐπεί ποτε καὶ Γανυµήδους
ἤρατο καὶ Κρονίδης, ἀθανάτων βασιλεύς,
ἁρπάξας δ᾽ ἐς ῎Ολψµπον ἀνήγαγε, καί µιν ἔθηκεν
δαίµονα, παιδείης1 ἄνθος ἔχοντ᾽ ἐρατόν. 1
ἡ παιδείη Kabenalter, Kindheit
2
Οὕτω µὴ θαύµαζε, Σιµωνίδη,2 οὕνεκα κἀγώ Σιµωνίδης S.; Dichter von Epigrammen
3
δάµνηµι bezwingen, (pass.) erliegen
1350 ἐξεδάµην3 καλοῦ παιδὸς ἔρωτι δαµείς.3
XENOPHANES von Kolophon

ca. 565-470; einer der ersten Vertreter der religiös-philosophischen Aufklärung. Schreibt religions- und
gesellschaftskritische Gedichte mit teilweise beißendem Spott.
Religionskritik
(fr 15 G.P.) Hexameter
Πάντα θεοῖς ἀνέθηκαν1 Ὅµηρός θ᾽ ῾Ησίοδός τε,
ὅσσα παρ᾽ ἀνθρώποισιν ὀνείδεα2 καὶ ψόγος ἐστίν, 1
ἀνατίθηµι zuschreiben
2
κλέπτειν µοιχεύειν τε καὶ ἀλλήλους ἀπατεύειν. τὸ ὄνειδος Schande
(fr 17/18 G.P.) Hexameter

Ἀλλ᾽ οἱ βροτοὶ δοκέουσι γεννᾶσθαι θεούς,
τὴν σφετέρην δ᾽ ἐσθῆτα ἔχειν φωνήν τε δέµας1 τε. 1
τὸ δέµας (Körper)Gestalt
22
2
Αἰθίοπές τε θεοὺς σφετέρους σιµοὺς2 µέλανάς τε σιµός 3 stumpfnasig
3
γλαυκός 3 blauäugig
Θρῇκες τε γλαυκοὺς3 καὶ πυρρούς4 φασι πέλεσθαι. 4
πυρρός 3 rothaarig
(fr 19 G.P.) Hexameter

Ἀλλ᾽ εἰ χεῖρας ἔχον1 βόες ἵπποι τ᾽ ἠὲ λέοντες
καὶ γράψαι χείρεσσι καὶ ἔργα τελεῖν ἅπερ ἄνδρες,
ἵπποι µέν θ᾽ ἵπποισι, βόες δέ τε βουσὶν ὁµοίας
καί κε θεῶν ἰδέας ἔγραφον καὶ σώµατ᾽ ἐποίουν 1
ἔχον = εἶχον
τοιαῦθ᾽, οἷόν περ καὐτοὶ δέµας εἶχον ὁµοῖον.
Kritik am Spitzensport
Ἀλλ᾽ εἰ µὲν ταχυτῆτι ποδῶν νίκην τις ἄροιτο1
ἢ πενταθλεύων, ἔνθα2 ∆ιὸς τέµενος3 1
ἄρνυµαι (Sieg) davontragen
2
πὰρ Πίσαο4 ῥοῇσι ἐν ᾽Ολυµπίῃ, εἴτε παλαίων ἔνθα wo
3
ἢ καὶ πυκτοσύνην5 ἀλγινόεσσαν6 ἔχων,7 τέµενος scil. ἔστιν
4
Πίσαο Gen. zu Πίσης gemeint ist der Fluss Alpheios
5 εἴτε τι δεινὸν ἄεθλον,8 ὃ παγκράτιον καλέουσιν, 5
ἡ πυκτοσύνη Faustkampf /
ἀστοῖσίν κ᾽ εἴη κυδρότερος9 προσορᾶν 6
ἀλγινόεις 3 schmerzvoll
7
καὶ κε προεδρίην φανερὴν ἐν ἀγῶσιν ἄροιτο ἔχω (hier:) beherrschen
8
τὸ ἄεθλον = ὁ ἄεθλος Wettkampf, (Sport)Disziplin
καὶ κεν σῖτ᾽ εἴη δηµοσίων κτεάνων10 9
κυδρός 3 berühmt, glanzvoll
ἐκ πόλεως καὶ δῶρον, ὅ οἱ κειµήλιον11 εἴη· 10
τὸ κτέανον Vermögen
11
10 εἴτε καὶ ἵπποισιν·12 ταῦτά κε πάντα λάχοι – τὸ κειµήλιον Kostbarkeit, Gut
12
οὐκ ἐὼν ἄξιος ὥσπερ ἐγώ· ῥώµης γὰρ ἀµείνων ἵπποισιν scil. νίκην τις ἄροιτο
13
ἡ σοφίη scil.: die gesamte geistige Bildung,
ἀνδρῶν ἠδ᾽ ἵππων ἡµετέρη σοφίη.13 Geisteskraft
14
Ἀλλ᾽ εἰκῇ14 µάλα τοῦτο νοµίζεται, οὐδὲ δίκαιον15 εἰκῇ (Adv.:) unüberlegt, unbedacht
15
προκρίνειν ῥώµην τῆς ἀγαθῆς σοφίης. δίκαιον scil. ἐστίν
16
πενταθλεῖν ... παλαισµοσύνην scil. ἀγαθὸς εἴη
15 Οὔτε γὰρ εἰ πύκτης ἀγαθὸς λαοῖσι µετείη 17
τόπερ = ὅπερ
οὔτ᾽ εἰ πενταθλεῖν16 οὔτε παλαισµοσύνην, 18
ῥώµης Syntax: τούτων ῥώµης ... ἔργων, ὅσα ... πέλει
19
οὐδὲ µὲν εἰ ταχυτῆτι ποδῶν, τόπερ17 ἐστὶ πρότιµον ἔργα (hier:) sportliche Leistungen; Disziplinen
20
ἡ εὐνοµίη gute Ordnung, Verwaltung
ῥώµης18 ὅσσ᾽ ἀνδρῶν ἔργ᾽19 ἐν ἀγῶνι πέλει,
τοὔνεκεν ἂν δὴ µᾶλλον ἐν εὐνοµίῃ20 πόλις εἴη. 21
τὸ χάρµα (Grund zur) Freude /
22
20 Σµικρὸν δ᾽ ἄν τι πόλει χάρµα21 γένοιτ᾽ ἐπὶ τῷ,22 ἐπὶ τῷ darüber, dabei
23
ἡ ὄχθη Anhöhe, Ufer
εἴ τις ἀεθλεύων νικῷ Πίσαο παρ᾽ ὄχθας·23 24
πιαίνω fett machen, anfüllen
οὐ γὰρ πιαίνει24 ταῦτα µυχοὺς25 πόλεως. 25
ὁ µυχός Winkel, Vorratskammer
23
LYRIK
ALKAIOS von Lesbos

Lebt um die Wende des 7./6.Jhdst. in Mytilene, ist am Sturz mehrerer Tyrannen beteiligt, muss aber
aufgrund von Unstimmigkeiten innerhalb der eigenen Partei (Tyrann Pittakos) zweimal ins Exil gehen;
artikuliert sich in politischen Gedichten.
Naturstimmung (vgl. Horaz, c.1,9)

(fr 338, Z14 L.P.) alkäische Strophe
1
὜ει1 µὲν ὀ Ζεῦς, ἐκ δ᾽ ὀράνω2 µέγας ὕει er lässt regnen (Zeus) 2 = οὐρανοῦ
3
3.Pl.Perf.intr.v.πήγνυµι erstarren (lassen)
χείµων, πεπάγαισιν3 δ᾽ ὐδάτων ῤόαι.4 4
ῥοή, -ῆς Strom, Strömung
………. 5
= κατάβαλλε bezwinge!
6
5 ………. = ἐπιτιθείς (Tmesis)
7
κάββαλλε5 τὸν χείµων᾽, ἐπὶ µὲν τίθεις6 Part.Präs.A v.ἐγκίρνηµι = ἐγκεράννυµι
hineinmischen 8 ἀφειδής 2 großzügig
πῦρ, ἐν δὲ κέρναις7 οἶνον ἀφειδέως8 9
µελιχρός 3 (honig-)süß
µέλιχρον,9 αὐτὰρ ἀµφὶ κόρσαι10 10
κόρ(σ)η, -ης Schläfe 11 µα/ολθακός 3 weich
12
µόλθακον11 ἀµφιβάλων γνόφαλλον·12 [...] γνά/όφαλλον, -ου Polster
Trinklied
(fr 346, Z22 L.P.) Asclepiadeus maior
1
Πώνωµεν·1 τί τὰ λύχν᾽2 ὀµµένοµεν;3 ∆άκτυλος4 ἀµέρα· = πίνωµεν 2 λύχνον, -ου Fackel
3
= ἀναµένοµεν 4 δάκτυλος, -ου (kurz wie)
κὰδ δ᾽ ἄερρε5 κυλίχναις6 µεγάλαις, ἄιτα,7 ποικίλαις·
ein Fingerbreit 5 καταέρρω = καταίρω
οἶνον γὰρ Σεµέλας καὶ ∆ίος υἶος λαθικάδεον8 herunterheben (Tmesis) 6 κυλίχνη, -ης
ἀνθρώποισιν ἔδωκ᾽. Ἔγχεε κέρναις9 ἔνα καὶ δύο Becher (Akk.Pl.!) 7 ἄιτα (Vok.) „mein
5 πλέαις κὰκ κεφάλας,10 ἀ δ᾽ ἀτέρα11 τὰν ἀτέραν κύλιξ12 Lieber“ 8 λη/αθική/άδεος 2 Leid vergessen
machend 9 Part.Präs.A v.ἐγκίρνηµι =
ὠθήτω·13 [...] ἐγκεράννυµι hineinmischen
10
πλέαις κὰκ κεφάλας „voll bis zum Rand“
11
= ἑτέρα 12 κύλιξ, -ικος f. Becher
13
ὠθέω stoßen, drängen
Sommerhitze
1
Tέγγε1 πλεύµονας2 οἴνῳ, τὸ γὰρ ἄστρον περιτέλλεται,3 τέγγω benetzen 2 πν/λευµών, -ῶνος Lunge
3
περιτέλλοµαι DM (wieder) aufgehen
ἀ δ᾽ ὤρα4 χαλέπα, πάντα δὲ δίψαισ᾽5 ὐπὰ6 καύµατος,7 4
ὥρα, -ας Jahreszeit 5 = διψῶσι v.διψάω
ἄχει8 δ᾽ ἐκ πετάλων9 ἄδεα τέττιξ10·[...] dürsten 6 = ὑπό 7 καῦµα, -ατος Hitze
8
ἄνθει δὲ σκόλυµος,11 νῦν δὲ γύναικες µιαρώταται12 = ἠχεῖ 9 πέταλον, -ου Blatt
10
5 λέπτοι13 δ᾽ ἄνδρες, ἐπεὶ καὶ κεφάλαν καὶ γόνα14 Σείριος τέττιξ, -ιγος f. Zikade
11
σκόλυµος, -ου Distel 12 µιαρός 3 geil
ἄσδει·15 [...] 13
λεπτός 3 schwach 14 Pl.v. γόνυ, -ατος
h.Genitalien 15 ἅζω/ἄσδω versengen
Freude über den Tod des Tyrannen (vgl. Horaz c.1,37)

1
Nῦν χρῆ µεθύσθην1 καί τινα πρὸς βίαν2 = µεθυσθῆναι v. µεθύσκοµαι sich be-
rauschen 2 βία, -ας Gewalt
πώνην,3 ἐπεὶ δὴ κάτθανε4 Μύρσιλος·[...] 3
= πίνειν 4 = κατέθανε(ν)
24
Das Staatschiff (1) (vgl. Horaz c.1, 14)

1
Ἀσυννέτηµµι1 τὼν ἀνέµων στάσιν,2 = ἀσυνετέω nicht verstehen
2
στάσις, -εως Aufruhr, Streit
τὸ µὲν γὰρ ἔνθεν κῦµα κυλίνδεται,3 3
κυλίνδω wälzen 4 = ἡµεῖς 5 = ἀνά
τὸ δ᾽ ἔνθεν, ἄµµες4 δ᾽ ὂν5 τὸ µέσσον 6
φορέω treiben
7
5 νᾶι φορήµµεθα6 σὺν µελαίνᾳ Part.Präs.A v.µοχθέω bedrängt werden
8
χείµωνι µόχθεντες7 µεγάλῳ µάλα· (ὑ)περέχω überragen, -fluten (Tmesis)
9
ἄντλος, -ου Kielwasser
πὲρ8 µὲν γὰρ ἄντλος9 ἰστοπέδαν10 ἔχει,8 10
ἱστοπέδη, -ης Mastschuh
λαῖφος11 δὲ πὰν ζάδηλον12 ἤδη, 11
λαῖφος, -ους Segel 12 ζάδηλος 2
καὶ λάκιδες13 µέγαλαι κὰτ αὖτο, durchsichtig 13 λακίς, -ίδος Loch
14
χα/χολάω schwach werden (h.3.Pl.)
χόλαισι14 δ᾽ ἄγκυλαι15·[...] 15
ἀγκύλη, -ης Knoten (der Haltetaue)
Ein politischer Fehler

1
...τὸν κακοπατρίδαν1 κακοπατρίδης, -ου aus schlechtem Hause
2
= Πίττακον 3 = πόλεως 4 ἄχολος 2
Φίττακον2 πόλιος3 τὰς ἀχόλω4 καὶ βαρυδαίµονος5
friedlich (h.Gen.Sg.) 5 βαρυδαίµων 2
ἐστάσαντο τύραννον, µέγ᾽ ἐπαίνεντες6 ἀόλλεες.7 unglücklich 6 Part.Präs.A v.ἐπαινέω loben
7
ἀολλής 2 Pl.: alle zusammen
Das Staatsschiff (2)

(fr 6, A6 L.P.) alkäische Strophe
Τόδ᾽ αὖτε κῦµα τὼ προτέρω ᾽νέµω1
στείχει,2 παρέξει δ᾽ ἄµµι3 πόνον πόλυν
ἄντλην,4 ἐπεί κε νᾶος ἔµβᾳ5 1
= τοῦ προτέρου ἀνέµου (Gen.)
…………..(3 Verse) 2
στείχω kommen, gehen
5 Φαρξώµεθ᾽6 ὠς ὤκιστα7 3
= ἡµῖν
4
ἐς δ᾽ ἔχυρον8 λίµενα δρόµωµεν,9 Inf.Präs.A v.ἀντλέω ausschöpfen
5
= ἐµβῇ
καὶ µή τιν᾽ ὄκνος10 µόλθακος11 [3 Silben] 6
φράττω F φράξώ/φάρξω abdichten
λάχῃ· πρόδηλον γάρ µέγ᾽ ἄεθλον [...]· 7
ὤκιστος 3 (Sup.) schnellster
8
µνάσθητε τὼ πάροιθα12 ν [...] ἐχυρός 3 sicher
9
10 νῦν τις ἄνηρ δόκιµος γένοιτ᾽ ἄν. τρέχω Aor. ἔδρα /οµον (ein)laufen
10
ὄκνος, -ου Zögern, Furcht
Καὶ µὴ καταισχύνωµεν13 [4 Silben] 11
µα/ολθακός 3 weichlich
ἔσλοις τόκηας14 γᾶς ὔπα15 κειµένοις. 12
= τοῦ πάροιθεν des/der früheren (Zeit bzw.
…………..(12 Verse) Tapferkeit)
13
καταισχύνω +Akk. jem. Schande machen
µοναρχίαν δὲ 14
= ἐσθλοὺς τοκεῖς die edlen Eltern (Akk.Pl.!)
15 µηδὲ δεκώµεθα 15
= ὑπό (Postpos.nach Gen.)
………..
Schöne Helena?
(fr 42, B10 L.P.) sapphische Strophe
1
Ὠς λόγος,1 κάκων ἄχος,2 Ὤλεν᾽,3 ἔργων erg. ἐστι(ν) 2 ἄχος, -ους Leid 3 = ὦ Ἑλένη
4
Πέρραµος = Πρίαµος (h.Dat.)
Περράµῳ4 καὶ παῖσι φίλοις ἔπηλθεν 5
σέθεν = σοῦ (Gen.2.P) 6 πικρός 3 bitter
ἐκ σέθεν5 πίκρον.6 Πύρι δ᾽ ὤλεσε Ζεῦς 7
= ἱεράν 8 τεαύταν = τοιαύτην
9
῎Ιλιον ἴραν.7 Αἰακίδης, -ου Sohn des Aiakos (=Peleus)
10
5 Οὐ τεαύταν8 Αἰακίδαις9 ἄγαυος10 ἀγαυός, -οῦ edel
25
11
πάντας ἐς γάµον µάκαρας11 καλέσσαις12 µάκαρ, -αρος selig(er Gott)
12
Part.Aor.A v.καλέω einladen 13 Νηρεύς, -έως
ἄγετ᾽ ἐκ Νήρηος13 ἔλων µελάθρων14 N. (Vater der Thetis; h.Gen.)
πάρθενον ἄβραν15 14
µέλαθεα, -ων (n.Pl.) Palast
15
ἐς δόµον Χέρρωνος·16 ἔλυσε δ᾽ ἄγνας17 ἁβρός 3 zart
16
Χέρρων = Χείρων Ch. (Großvater des Peleus)
10 ζῶµα παρθένω·18 φιλότας δ᾽ ἔθαλε19 17
ἁγνός 3 heilig; rein
Πήλεος καὶ Νηρεΐδων ἀρίστας. 18
= παρθένου (Gen.Sg.)
19
Ἐς δ᾽ ἐνίαυτον θάλλω Aor. ἔθη/αλα (er)blühen
20
παῖδα γέννατ᾽20 αἰµιθέων21 φέριστον,22 γέννατο = ἐγείνατο Aor. zeugte/gebar
21
αἰµιθέων = ἡµιθέων v.ἡµίθεος, -ου Halbgott
ὄλβιον23 ξάνθαν24 ἐλάτηρα25 πώλων,24 22
φέριστος (Sup.) bester 23 ὄλβιος 3 glücklich
15 οἰ δ᾽ ἀπώλοντ᾽ ἀµφ᾽ ᾽Ελένᾳ Φρύγες τε 24
= ξανθῶν πώλων (Gen.Pl.f.), πῶλος, -ου f. Stute
25
καὶ πόλις αὔτων. ἐλατήρ, -ῆρος Antreiber, Lenker
SAPPHO
* um 630 in Mytilene auf Lesbos (Zeitgenossin des Alkaios), leitet Dichterkreis junger Mädchen; Oden
urspr. in 9 Büchern; Sage vom selbstmord wegen unglücklicher Liebe zu Phaon (vgl. das Stück
Grillparzers)
Gebet um Liebes-Unterstützung
(fr 1, L.P.) sapphische Strophe
1
Ποικιλόθρον᾽1 ἀθανάτ᾽Αφρόδιτα, ποικιλόθρονος 2 auf prächtigem Thron sitzend
2
δολόπλοκος 2 Listen flechtend
παῖ ∆ίος δολόπλοκε,2 λίσσοµαί σε, 3
ἄση, -ης Leid
µή µ᾽ ἄσαισι3 µηδ᾽ ὀνίαισι4 δάµνα,5 4
ἀ/ὀνία, -ας Kummer
5
πότνια, θῦµον, Imp.Präs.A v.δάµνηµι bezwingen
6
5 ἀλλὰ τυίδ᾽6 ἔλθ᾽, αἴ ποτα7 κἀτέρωτα8 τυίδε = τῇδε hierher
7
= εἴ ποτε
τὰς ἔµας αὔδας9 ἀίοισα10 πήλοι11 8
= καὶ ἐτέρωτα auch sonst
ἔκλυες,12 πάτρος δὲ δόµον λίποισα 9
αὐδή, -ῆς Stimme (h.Gen.Sg.)
10
χρύσιον ἦλθες = ἀίουσα v.ἀίω +Gen. hören
11
πήλοι = τῆλε (von) ferne
ἄρµ᾽ ὐπασδεύξαισα·13 κάλοι δέ σ᾽ ἆγον 12
κλύω erhören
10 ὤκεες14 στροῦθοι15 περὶ γᾶς µελαίνας 13
Part.Aor.A f. v.ὑποζεύγνυµι anspannen
πύκνα16 δίννεντες17 πτέρ᾽ ἀπ᾽ ὠράνω18 αἴθε- 14
ὠκύς, -εῖα, -ύ schnell
15
ρος διὰ µέσσω·19 στροῦθος, -ου Sperling
16
πύκνα (Adv.) rasch, heftig
αἶψα δ᾽ ἐξίκοντο· σὺ δ᾽, ὦ µάκαιρα,20 17
Part.Präs.A v. δινέω drehen
µειδιαίσαισ᾽21 ἀθανάτῳ προσώπῳ 18
= οὐρανοῦ (Gen.)
19
15 ἤρε᾽22 ὄττι δηὖτε23 πέπονθα κὤττι23 = µέσ(σ)ου
20
µάκαιρα f. selige (Göttin)
δηὖτε κάληµµι24 21
Part.Aor. f. v.µειδιάω lächeln
κὤττι µοι µάλιστα θέλω γένεσθαι 22
ἐρωζάω Aor. ἠρόµην fragen (h.2.Sg.)
µαινόλᾳ25 θύµῳ· τίνα δηὖτε πείθω26 23
= δὴ αὖτε; καὶ ὄτ(τ)ι
24
εἰσάγην27 ἐς σὰν φιλότατα; τίς σ᾽, ὦ = καλέω
25
µαινόλη/ας, -ου m. rasend
20 Ψάπφ᾽,28 ἀδίκησι;29 26
πείθω dubitativ!
Καὶ γὰρ αἰ φεύγει, ταχέως διώξει, 27
εἰσάγην Inf.Präs.A v.εἰσάγω (>Stelle kritisch)
28
αἰ δὲ δῶρα µὴ δέκετ᾽,30 ἀλλὰ31 δώσει, Ψάπφω (äol.) = Σαπφώ (h.Vok.)
29
αἰ δὲ µὴ φίλει, ταχέως φιλήσει = ἀδικεῖ
30
= δέχεται
κωὐκ32 ἐθέλοισα.33 31
ἀλλά h. vielmehr
25 Ἔλθε µοι καὶ νῦν, χαλέπαν δὲ λῦσον 32
= καὶ οὐκ 33 = ἐθέλουσα
26
34
ἐκ µερίµναν,34 ὄσσα δέ µοι τέλεσσαι χαλέπαν µερίµναν = χαλεπῶν µεριµνῶν
(Gen.Pl.f.), µέριµνα, -ης Sorge
θῦµος ἰµέρρει,35 τέλεσον, σὺ δ᾽ αὔτα 35
ἰµέρρει = ἱµείρει begehrt
σύµµαχος ἔσσο.36 36
ἔσσο Imp.2.Sg.v.εἰµί
Locus amoenus
1
∆εῦρύ1 µ᾽ ἐκ Κρήτας ἐπὶ τόνδε ναῦον2 δεῦρυ = δεῦρο hierher 2 ναῦον = νεών
(Akk.Sg.), νεώς, -ώ Tempel 3 ἁγνός 3 rein, heilig
ἄγνον3 ὄππᾳ4 τοι χάριεν µὲν ἄλσος5 4
ὄππᾳ = ὅπῃ wo 5 ἄλσος, -ους heiliger Hain
µαλίαν,6 βῶµοι δ᾽ ἐνι θυµιάµε- 6
µαλίαν = µελεῶν (Gen.Pl.f.), µελέα, -ας
νοι7 λιβανώτῳ·8 Apfelbaum 7 θυµιάω mit Räucherwerk belegen
8
5 ἐν δ᾽ ὔδωρ ψῦχρον κελάδει9 δι᾽ ὔσδων10 λιβανωτός, -οῦ Weihrauch 9 κελαδέω rauschen
10
ὔσδων = ὄζων v.ὄζος, -ου Ast
µαλίνων, βρόδοισι11 δὲ παῖς12 ὀ χῶρος 11
βρόδον = ῥόδον, -ου 12 = πᾶς (Nom.Sg.m.)
ἐσκίαστ᾽,13 αἰθυσσοµένων14 δὲ φύλλων 13
σκιάζω überschatten 14 αἰθύσσω leicht be-
κῶµα κατέρρει·15 wegen 15 κατέρρει = καταρρεῖ fließt herab
16
ἱππόβοτος 2 rossenährend 17 θάλλω
ἐν δὲ λείµων ἰππόβοτος16 τέθαλε17 Perf.τέθη/αλα blühen
10 ἠρίνοισιν18 ἄνθεσιν, αἰ δ᾽ ἄηται19 18
ἠρινός 3 Frühlings- 19 ἀήτης, -ου Wind
20
µέλλιχα20 πνέοισιν21 [5 Silben] µέλλιχος 3 = µείλιχος 2 (honig-)süß
21
= πνέουσι(ν)
……………(1 Vers) 22
ἔλοισα = ἑλοῦσα Part.Aor.A f.v.αἱρέω
ἔνθα δὴ σὺ στέµµατ᾽ ἔλοισα22, Κύπρι, 23
κύλιξ, -ικος f. Becher 24 ἁβρός 3 zart
χρυσίαισιν ἐν κυλίκεσσιν23 ἄβρως24 25
ὀµµεµειχµένον = ἀναµεµειγµένον v.ἀναµείγνυµι
15 ὀµµεµείχµενον25 θαλίαισι26 νέκταρ zusammenmischen 26 θαλία, -ας Fest, Gelage
27
= οἰνοχόησον v.οἰνοχοέω Wein einschenken
οἰνοχόαισον.27
Chacun a son gout
1
Oἰ µὲν ἰππήων στρότον1 οἰ δὲ πέσδων2 στρότος = στρατός, -οῦ 2 πέσδων = πεζῶν
v.πεζός, -οῦ Fußsoldat 3 φαῖσ᾽(ιν) = φασί(ν)
οἰ δὲ νάων φαῖσ᾽3 ἐπὶ γᾶν µέλαιναν 3.Pl.v.φηµί sagen, meinen
ἔµµεναι4 κάλλιστον, ἔγω δὲ κῆν᾽5 ὄτ- 4
ἔµµεναι = εἶναι
5
τω6 τις ἔραται· κῆνος = ἐκεῖνος jener (h.4.Sg.n.)
6
ὄττω = ὅτου /οὗτινος
5 πάγχυ7 δ᾽ εὔµαρες8σύνετον9 πόησαι10 7
πάγχυ (Adv.) völlig
πάντι τοῦτ᾽· ἀ γὰρ πόλυ περσκέθοισα11 8
εὐµαρής 2 leicht
9
κάλλος ἀνθρώπων ᾽Ελένα τὸν ἄνδρα συνετός 3 verständlich
10
τὸν πανάριστον12 πόησαι = ποιῆσαι (Inf.Aor.A)
11
περσκέθοισα = ὑπερέχουσα v. ὑπερέχω
καλλίποισ᾽13 ἔβα ᾽ς Τροΐαν πλέοισα13 überragen
12
10 κωὐδὲ14 παῖδος οὐδὲ φίλων τοκήων gemeint ist Menelaos
13
πάµπαν ἐµνάσθη, ἀλλὰ παράγαγ᾽ αὔταν = καταλιποῦσα, πλέουσα
14
= καὶ οὐδέ
οὐκ ἀέκοισαν15 15
ἀέκων, f.ἀέκοισα = ἄκων, ἄκουσα unfreiwillig
Κύπρις· εὔκαµπτον16 γὰρ ἔφυ βρότων κῆρ17 16
εὔκαµπτος 2 leicht umzustimmen
17
………………… (1 Vers) κῆρ n. Herz
18
ὀνέµναισ᾽(ε) = ἀνέµνησε v.ἀναµιµνῄσκω erinnern
15 [1 Silbe] µε νῦν ᾽Ανακτορίας ὀνέµναι- 19
βολλοίµαν = βουλοίµην (Opt.1.Sg.)
σ᾽18 οὐ παρεοίσας, 20
ἐρατός 3 lieblich 21 βῆµα, -ατος Gang
22
τᾶς κε βολλοίµαν19 ἔρατόν20 τε βᾶµα21 = καὶ ὰµάρυχµα, ἀµάρυχµα, -ατος Glanz
23
κἀµάρυχµα22 λάµπρον ἴδην23 προσώπω24 ἴδην = ἰδεῖν Inf.Aor.A v.ὁράω
24
= προσώπου (Gen.Sg.)
ἢ τὰ Λύδων ἄρµατα κἀν ὄπλοισι 25
πεσδοµάχεντας Part.Präs.A v.πεσδ/ζοµαχέω
20 πεσδοµάχεντας.25 als Fußsoldat kämpfen (h.Akk.Pl.m.)
27
Wallungen (vgl. Catull c.51)

1
Φαίνεταί µοι κῆνος1 ἴσος θέοισιν κῆνος = ἐκεῖνος jener
2
ἔµµεν᾽(αι) = εἶναι 3 = ὀ ἄνηρ
ἔµµεν᾽2 ὤνηρ,3 ὄττις ἐνάντιός τοι 4
ἰσδ/ζάνω sitzen 5 πλησίον (Adv.) nahe
ἰσδάνει4 καὶ πλάσιον5 ἆδυ φωνεί- 6
φωνείσας = φωνούσης, γελαίσας = γελώσης
σας ὐπακούει Part.Präs.A Gen.Sg.f.
7
ἱµερόεις, -εσσα, -εν lieblich 8 Rel.-Pron.!
5 καὶ γελαίσας6 ἰµέροεν,7 τό8 µ᾽ ἦ µὰν9 9
µάν = µήν (Adv.) wirklich 10 στῆθος, -ους Brust
καρδίαν ἐν στήθεσιν10 ἐπτόαισεν,11 11
ἐπτόαισεν = ἐπτόησεν v.πτοάω verängstigen
12
ὠς γὰρ ἔς σ᾽ ἴδω βρόχε᾽,12 ὤς µε φώνας βρόχε᾽(α) = βραχέα (h.Adv.)
13
οὐδὲν ἔτ᾽ εἴκει,13 εἴκει = ἥκει 14 ἄκαν = ἀκήν (Adv.) sprachlos
15
ἄγνυµι Perf.intr.ἔαγα brechen (lassen)
ἀλλ᾽ ἄκαν14 µὲν γλῶσσα ἔαγε,15 λέπτον16 16
λεπτός 3 zart 17 Dat.Sg.v.χρώς, χρωτός Haut
10 δ᾽ αὔτικα χρῷ17 πῦρ ὐπαδεδρόµηκεν,18 18
ὑποτρέχω Perf.ὑποδεδρόµηκα darunter hinlaufen
19
ὀππάτεσσι19 δ᾽ οὐδὲν ὄρηµµ᾽,20 ἐπιρρόµ- ὄππατα, -ων = ὄµµατα 20 ὄρηµµ᾽(ι) = ὁράω
21
ἐπιρροµβέω dröhnen (h.3.Pl.) 22 ἄκουα, -ης Ohr
βεισι21 δ᾽ ἄκουαι,22 23
ἱδρώς, -ῶτος Schweiß 24 ψυχρός 3 kalt
†έκαδε† µ᾽ ἴδρως23 ψῦχρος24 κακχέεται,25 τρόµος δὲ 25
= καταχεῖται 26 = πᾶσαν (Akk.Sg.f.)
παῖσαν26 ἄγρει,27 χλωροτέρα28 δὲ ποίας29 27
ἀγρέω packen (h.3.Sg.!) 28 χλωρός 3 bleich
29
15 ἔµµι,30 τεθνάκην31 δ᾽ ὀλίγω32 ᾽πιδεύης33 πόα, -ης Gras 30 ἔµµι = εἰµί
31
τεθνάκην = τεθνάναι Inf. Wurzelperf.
φαίνοµ᾽ ἔµ᾽ αὔτᾳ· 32
= ὀλίγου (Gen.) (um) wenig
ἀλλὰ πὰν τόλµατον,34 ἐπεὶ καὶ †πένητα† 33
(ἐ)πιδευής 2 +Gen. davon entfernt (dass…)
………………………… (einige Verse) 34
τολµητός 3 (Verbaladj.) (zu) erdulden
IBYKOS von Rhegion

Lebt um die Mitte des 6.Jhdts.v.Chr.; wandert nach Samos aus, Kontakte zum Tyrannen Polykrates;
angeblich von Räubern erschlagen, der Mord durch den berühmten Ausspruch von den „Kranichen des
Ibykus“ aufgedeckt (vgl. die Ballade Schillers); urspr. 7 Bücher Lyrik
Worüber wir nicht schreiben

(fr 1a.) freie Metren
Οἳ καὶ ∆αρδανίδα1 Πριάµοιο µέγ᾽ 1
∆αρδανίδης, -ου/dor. -α Dardanossohn
ἄστυ περικλεὲς2 ὄλβιον3 ἠνάρον4 2
περικλεής 2 hochberühmt
῎Αργοθεν ὀρνυµένοι5 3
ὄλβιος 3 reich
4
Ζηνὸς µεγάλοιο βουλαῖς ἐναρίζω Aor.ἤναρον bezwingen; plündern
5
ὄρνυµαι DM h.aufbrechen
5 ξανθᾶς ῾Ελένας περὶ6 εἴδει 6
περί +Dat. wegen
δῆριν7 πολύυµνον8 ἔχοντες 7
δῆρις, -ιος Streit, Kampf
8
πόλεµον κατὰ δακρυόεντα, πολύυµνος 2 vielbesungen
9
Πέργαµον δ᾽ ἀνέβα ταλαπείριον9 ἄτα10 ταλαπείριος 2 unglücklich
10
ἄτη, -ης Unheil
χρυσοέθειραν11 διὰ Κύπριδα. 11
χρυσοέθειρα f. goldhaarig
10 Νῦν δέ µοι οὔτε ξειναπάταν12 Πάριν 12
ξειναπάτης, -ου der den Gastfreund betrügt
13
[...] ἐπιθύµιον13 οὔτε τανίσφυρον14 ἐπιθύµιος 2 am Herzen/im Sinne liegend
14
τανίσφυρος 2 mit schlanken Knöcheln
ὑµνῆν15 Κασσάνδραν 15
Inf.Präs.A v.ὑµνέω besingen
Πριάµοιό τε παίδας ἄλλους 16
ὑψίπυλος 2 mit hohen Toren
Τροίας θ᾽ ὑψιπύλοιο16 ἁλώσιµον17 17
ἁλώσιµος 2 Schicksals-, Untergangs-
28
15 ἆµαρ18 ἀνώνυµον·19 οὐδέπω20

ἡρώων ἀρετὰν
ὑπεράφανον21 οὕς τε κοίλαι
νᾶες πολυγόµφοι22 ἐλεύσαν23 18
ἆµαρ = ἦµαρ, -ατος Tag
19
Τροίᾳ κακόν, ἥρωας ἐσθλούς· ἀνώνυµος 2 unsäglich
20
οὐδέπω (Adv.) keineswegs auch
20 τῶν µὲν κρείων24 ᾽Αγαµέµνων 21
ὑπερήφανος 2 übergroß
ἆρχε Πλεισθενίδας25 βασιλεὺς ἀγὸς26 ἀνδρῶν 22
πολύγοµφος 2 mit vielen Nägeln
᾽Ατρέος ἐσθλοῦ πάις ἐκ πατρός· 23
ἐλεύσαν Aor.A v.ἐλαύνω führen
24
καὶ τὰ µὲν ἂν Μοίσαι σεσοφισµέναι27 κρειων, -οντος Fürst, Herrscher
25
Πλεισθενίδης, -ου „Nachfahre des Pleisthenes“:
εὖ ῾Ελικωνίδες28 ἐµβαίεν29 λόγῳ· P. gilt als Vater, bei manchen sogar Sohn des
25 θνατὸς δ᾽ οὔ κεν ἀνὴρ Atreus (damit Vater Agamemnons)
26
ἀγός, -οῦ Anführer
διερὸς30 τὰ ἕκαστα εἴποι 27
σοφίζω M: klug ersinnen, „sich schlau machen“
ναῶν ὡς Μενέλαος ἀπ᾽ Αὐλίδος 28
Ἑλικωνίδες Μοῦσαι M. vom Helikon (Zweit-
Αἰγαῖον διὰ πόντον ἀπ᾽ ῎Αργεος wohnsitz nach dem Parnass, vgl. Hesiod)
29
ἐµβαίνω h.sich einlassen auf (Akk.)
ἠλύθον·[...] 30
διερός 3 gewaltig; behände
30 ἱπποτρόφον31 [...] φώτες32 31
ἱπποτρόφος 2 pferdenährend (Bezugswort
χαλκάσπιδες33 υἷες ᾽Αχαιῶν · verloren)
32
φώς, φωτός Mann, Held
τῶν µὲν προφερέστατος34 αἰχµᾷ35 33
χαλκάσπις, -ιδος mit ehernem Schild
[...] πόδας ὠκὺς36 ᾽Αχιλλεὺς 34
(προ)φερέστατος 3 (Sup.) (weitaus) Bester
καὶ µέγας Τελαµώνιος ἄλκιµος37 Αἴας 35
αἰχµή, -ῆς Lanze
36
35 ………………….(5 Verse) πόδας ὠκύς „schnellfüßig“
37
ἄλκιµος 3/2 gewaltig
[...] χρυσόστροφος38 38
χρυσόστροφος 2 mit Goldfäden geschmückt
῞Υλλις ἐγήνατο·39 τῷ δ᾽ ἄρα Τρωίλον40 39
ἐγεί/ήνατο Aor. zeugte, gebar (Objekt verloren)
40
ὡσεὶ χρυσὸν ὀρει- Τρωίλος, -ου T.(Sohn des Priamos, gilt als schön)
41
χάλκῳ41 τρὶς ἄπεφθον42 ἤδη ὀρείχαλκος, -ου Kupfer-Legierung
42
ἄπεφθος 2 abgekocht, gehärtet
40 Τρῶες ∆αναοί τ᾽ ἐρόεσσαν43 43
ἐρόεις, –εσσα, -εν lieblich
µορφὰν µάλ᾽ ἐίσκον44 ὅµοιον. 44
ἐίσκω vergleichen
45
Τοῖς µὲν πέδα45 κάλλεος αἰὲν πέδα = µέτα (Postpos.nach Dat.) unter, zwischen
46
ἄφθιτος 2 unvergänglich
καὶ σύ, Πολύκρατες, κλέος ἄφθιτον46 ἑξεῖς 47
ἀοιδή = ᾠδή, -ῆς Gesang
ὡς κατ᾽ ἀοιδὰν47 καὶ ἐµὸν κλέος.48 48
κλέος, -ους Ruhm
BAKCHYLIDES v. Keos
* nach 520 v.Chr. in Iulis auf Keos, letztes Werk 452 v. Chr.; Neffe des Simonides, mit dem Onkel zeit-
weilig am Hof Hierons in Syrakus, aus politischen Gründen später auf Keos verbannt; Aufenthalte auch in
Thessalien, Makedonien, Athen; Konkurrent Pindars.
Auf einen Sieg Hierons v. Syrakus mit dem Rennpferd (476v.Chr.)

(Ode 5) freie Metren, strophische Entsprechung
A’ Εὔµοιρε1 Συρακοσίων
ἱπποδινήτων2 στραταγέ, 1
εὔµοιρος 2 glücklich
2
γνώσῃ µὲν ἰοστεφάνων3 ἱπποδίνητος 2 rossetummelnd
3
Μοισᾶν4 γλυκύδωρον ἄγαλµα, τῶν γε νῦν ἰοστέφανος 2 veilchenbekränzt
4
Μοισᾶν = Μουσῶν (Gen.Pl.f.)
5 αἴ τις ἐπιχθονίων,5 ὀρ- 5
ἐπιχθόνιος 2 irdisch
29
θῶς· φρένα δ᾽ εὐθύδικον6

ἀτρέµ᾽7 ἀµπαύσας8 µεριµνᾶν9 6
ευθύδικος 2 rechtsliebend
7
δεῦρ᾽ ἄγ᾽10 ἄθρησον11 νόῳ· ἀτρέµα (Adv.) unbesorgt
8
ἦ σὺν Χαρίτεσσι βαθυζώνοις ὑφά- = ἀναπύσας
9
µεριµνᾶν = µεριµνῶν (Gen.Pl.f.)
10 νας12 ὕµνον ἀπὸ ζαθέας13 10
δεῦρ᾽ ἄγ᾽(ε) wohlan!
νάσου ξένος ὑµετέραν 11
ἀθρέω schauen
12
πέµπει κλεένναν14 ἐς πόλιν, ὑφαίνω weben (h.Part.Aor.A Nom.Sg.m.)
13
ζάθεος 3 hochheilig
χρυσάµπυκος15 Οὐρανίας 14
κλεεννός 3 = κλεινός 3 ruhmreich
καινὸς θεράπων· ἐθέλει 15
χρυσάµπυξ, -υκος mit goldenem Stirnband
16
15 δὲ γᾶρυν16 ἐκ στηθέων17 χέων γῆρυς, -υος f. Stimme, Kunde
17
αἰνεῖν18 ῾Ιέρωνα. Βαθὺν στῆθος, -ους Brust
18
αἰνέω rühmen
δ᾽ αἰθέρα ξουθαῖσι19 τάµνων 19
ξουθός 3 blond
ὑψοῦ πτερύγεσσι20 ταχεί- 20
πτέρυξ, -υγος f. Flügel
21
αις αἰετὸς21 εὐρυάνακτος22 ἄγγελος ἀ/αἰετός, -οῦ Adler
22
εὐρύαναξ, -ακτος weithin gebietend
20 Ζηνὸς ἐρισφαράγου23 θαρ- 23
ἐρισφάραγος 2 laut tosend
σεῖ κρατερᾷ πίσυνος24 24
πίσυνος 2 vertrauend (auf)
ἰσχύι, πτάσσοντι25 δ᾽ ὄρνι- 25
πτάσσοντι = πτήσσoυσι(ν) v.πτήσσω sich ducken
26
χες26 λιγύφθογγοι27 φόβῳ· ὄρνις, ὄρνιθ/χος f. Vogel
27
λιγύφθογγος 2 helltönend
οὔ νιν κορυφαὶ µεγάλας ἴσχουσι γαί- 28
ἀκάµατος 2 unermüdlich
25 ας, οὐδ᾽ ἁλὸς ἀκαµάτας28 29
δυσπαίπαλος 2 hochbrandend
30
δυσπαίπαλα29 κύµατα· νω- νωµάω lenken, schwingen
31
ἄτρυτος 2 unerschöpflich
µᾷ30 δ᾽ ἐν ἀτρύτῳ31 χάει 32
λεπτόθριξ, -τριχος mit zartem Haar (Federn)
λεπτότριχα32 σὺν Ζεφύρου 33
ἔθειρα, -ας Nacken„haar“
πνοιαῖσιν ἔθειραν33 ἀρί- 34
ἀρίγνωτος 2 hochberühmt
35
30 γνωτος34 µετ᾽ ἀνθρώποις ἰδεῖν· = πάντῃ (Adv.) überall
36
κέλευθος, -ου f. Pfad
τὼς νῦν καὶ ἐµοὶ µυρία πάντᾳ35 κέλευθος36 37
κυανοπλόκαµος 2 mit dunklen Locken
ὑµετέραν ἀρετὰν 38
ἕκη/ατι +Gen. wegen
39
ὑµνεῖν, κυανοπλοκάµου37 θ᾽ ἕκατι38 Νίκας χαλκεόστερνος 2 mit eherner Brust
40
χαλκεοστέρνου39 τ᾽ ῎Αρηος, ∆εινοµένης, -ους Vater des Hieron (h.Gen.)
41
ἀγέρωχος 2 hochgeehrt
35 ∆εινοµένευς40 ἀγέρωχοι41 42
ἔρδω verrichten, tun
παῖδες· εὖ ἔρδων42 δὲ µὴ κάµοι43 θεός. 43
κάµνω Aor.ἔκαµον ermüden
44
ξανθότριξ, -τριχος blondhaarig
45
Φερένικος πῶλος das Ross Pherenikos
B’ Ξανθότριχα44 µὲν Φερένικον45 (Siegerpferd)
᾽Αλφεὸν παρ᾽ εὐρυδίναν 46 46
εὐρυδίνης, -ου mit breiten Wogen
47
πῶλον45 ἀελλοδρόµαν47 ἀελλοδρόµης, -ου m. windschnell
48
χρυσόπηχυς, -εος mit goldenen Armen
40 εἶδε νικάσαντα χρυσόπαχυς48 ᾽Αώς,49 49
Ἀώς = Ηώς, -οῦς Eos (Morgenröte)
Πυθῶνί50 τ᾽ ἐν ἀγαθέᾳ·51 50
Πυθών, -ῶνος h.= Delphi
γᾷ δ᾽ ἐπισκήπτων52 πιφαύσκω·53 51
ἀγάθεος 2 hochheilig
52
οὔπω νιν ὑπὸ προτέρων ἐπισκήπτω sich stützen auf (Schwurformel!)
53
πιφαύσκω verkünden
ἵππων ἐν ἀγῶνι κατέχρανεν54 κόνις55 54
καταχραίνω Aor.κατέχρανα beschmutzen
45 πρὸς τέλος ὀρνύµενον·56 ῥι- 55
κόνις, -ιος Staub
56
πᾷ57 γὰρ ἴσος Βορέα58 ὄρνυµι M: sich auf etw. zubewegen
57
ῥιπή, -ῆς Wurf; Schnelligkeit
ὃν κυβερνήταν φυλάσσων 58
Βορέας, -ου/dor.-α B.(Gott des N-Winds)
ἵεται59 νεόκροτον60 59
ἵηµι M: streben 60 νεόκροτος 2 neu beklatscht
30
νίκαν ῾Ιέρωνι φιλοξείνῳ τιτύσ-

50 κων.61 ῎Ολβιος ᾧτινι θεὸς
µοῖράν τε καλῶν ἔπορεν62
σύν τ᾽ ἐπιζήλῳ63 τύχᾳ
ἀφνεὸν64 βιοτὰν65 διάγειν·
οὐ γάρ τις ἐπιχθονίων66
61
55 πάντα γ᾽ εὐδαίµων ἔφυ. τιτύσκω bereiten
62
πορίζω Aor.ἔπορον verleihen
∆ῦναί ποτ᾽ ἐρειψιπύλαν67 63
ἐπίζηλος 2 beneidet
ἄνδρ᾽ ἀνίκατον λέγουσιν 64
ἀφνεός 3 reichlich
65
ἔρνος68 ∆ιὸς ἀργικεραύ- βιότης, -ου Leben(sunterhalt)
66
ἐπιχθόνιος 2 irdisch
νου69 δώµατα Φερσεφόνας τανισφύρου,70 67
ἐρειθιπύλης, -ου der Tore einreißt
60 καρχαρόδοντα71 κύν᾽ ἄξον- 68
ἔρνος, -ους Spross (des Zeus: Herakles)
τ᾽ ἐς φάος ἐξ ᾽Αίδα,72 69
ἀργικέραυνος 2 mit strahlendem Blitze
70
υἱὸν ἀπλάτοι᾽73 ᾽Εχίδνας· τανίσφυρος 2 mit schlankem Knöchel
71
καρχαρόδους, -δοντος scharfzahnig
ἔνθα δυστάνων74 βροτῶν 72
Ἀίδα = Ἀίδου (Gen.Sg.)
ψυχὰς ἐδάη75 παρὰ Κωκυτοῦ ῥεέ- 73
ἀπλάτοι᾽(ο) = ἀπλατου v.ἄπλατος 2 unnahbar
74
65 θροις,76 οἷά τε φύλλ᾽ ἄνεµος δύστηνος 2 unglücklich
75
῎Ιδας ἀνὰ µηλοβότους77 ἐδάην (Wurzelaor.präsent.) kennen, verstehen
76
Κωκυτοῦ ῥέεθρα Strömung des K.
πρῶνας78 ἀργηστὰς79 δονεῖ.80 (Unterweltsfluss)
77
Ταῖσιν δὲ µετέπρεπεν81 εἴ- µηλόβοτος 2 schafenährend
78
δωλον θρασυµέµνονος82 ἐγ- πρών, πρῶνος m. Abhang
79
ἀργηστής, -οῦ weiß 80 δονέω drehen, schütteln
70 χεσπάλου83 Πορθανίδα·84 81
µεταπρέπω +Dat. sich auszeichnen (unter)
τὸν δ᾽ ὡς ἴδεν ᾽Αλκµήνιος θαυµαστὸς ἥρως 82
θρασυµέµνων, -ονος trotzig-kühn
83
τεύχεσι85 λαµπόµενον, ἐγχέσπαλος 2 lanzenschwingend
84
Πορθανίδης, -ου Enkel des Porthaon: Meleager
νευρὰν ἐπέβασε86 λιγυκλαγγῆ87 κορώνας,88 85
τεῦχος, -ους Rüstung
χαλκεόκρανον89 δ᾽ ἔπειτ᾽ ἒξ 86
ἐπιβαίνω trans.Aor.ἐπέβησα auf etw. setzen
75 εἵλετο ἰὸν90 ἀναπτύ- /stellen
87
λιγυκλαγγής 2 helltönend
ξας91 φαρέτρας πῶµα92 τῷ δ᾽ ἐναντία 88
κορώνη, -ης Bogensehne
ψυχὰ προφάνη Μελεάγρου, 89
χαλκεόκρανος mit ehernem Haupt/Spitze
90
καί νιν93 εὖ εἰδὼς προσεῖπεν· ἰός, -οῦ Pfeil
91
„Υἱὲ ∆ιὸς µεγάλου, ἀναπτύσσω aufklappen 92 πῶµα, -ατος Deckel
93
νιν/µιν = αὐτόν (Akk.Sg.)
80 στᾶθί τ᾽ ἐν χώρᾳ, γελανώσας94 τε θυµὸν 94
γελανόω abkühlen
Γ᾽ µὴ ταΰσιον95 προΐει
τραχὺν96 ἐκ χειρῶν ὀιστὸν97
ψυχαῖσιν ἔπι φθιµένων·98
οὔ τοι δέος.“99 ῝Ως φάτο· θάµβησεν100 δ᾽ ἄναξ
85 ᾽Αµφιτρυωνιάδας, εἶ-
πέν τε· „Τίς ἀθανάτων
ἢ βροτῶν τοιοῦτον ἔρνος 95
τη/αΰσιος 3 vergeblich, sinnloserweise
θρέψεν ἐν ποίᾳ χθονί; 96
τραχύς, –εῖα, -ύ scharf, spitz
97
Τίς δ᾽ ἔκτανεν; ῏Η τάχα καλλίζωνος ῞Η- ὀιστός, -οῦ Pfeil
98
Part.Wurzelaor.v.φθίνω/M sterben
90 ρα κεῖνον ἐφ᾽ ἁµετέρᾳ 99
δέος, -ους Furcht
πέµψει κεφαλᾷ· τὰ δέ που 100
θαµβέω erstaunen
31
Παλλάδι101 ξανθᾷ µέλει.“

Τὸν δὲ προσέφα102 Μελέα-
γρος δακρυόεις· „Χαλεπὸν
95 θεῶν παρατρέψαι νόον
101
ἄνδρεσσιν ἐπιχθονίοις. Pallas Athene als persönliche Schutzgöttin
des Herakles
Καὶ γὰρ ἂν πλάξιππος103 Οἰνεὺς104 102
= προσέφη sprach an
παῦσεν καλυκοστεφάνου105 103
πλήξιππος 2 rossetreibend
104
σεµνᾶς χόλον106 ᾽Αρτέµιδος λευκωλένου107 Οἰνεύς, -έως O.(Vater des Meleager)
105
καλυκοστέφανος 2 mit Knospen bekränzt
100 λισσόµενος108 πολέων τ᾽ αἰ- 106
χόλος, -ου Zorn
γῶν θυσίαισι πατὴρ 107
λευκώλενος 2 weißarmig
108
καὶ βοῶν φοινικονώτων·109 λίσσοµαι DM bitten
109
φοινικόνωτος 2 mit rotbraunem Rücken
ἀλλ᾽ ἀνίκατον θεὰ 110
εὐρυβίας, -ου m. weithin gewaltig
ἔσχεν χόλον· εὐρυβίαν110 δ᾽ ἔσσευε111 κού- 111
σεύω (auf)scheuchen
105 ρα κάπρον112 ἀναιδοµάχαν113 112
κάπρος, -ου Eber (Keiler)
113
ἐς καλλίχορον114 Καλυδῶν᾽, ἀναιδοµάχης, -ου m. gnadenlos kämpfend
114
καλλίχορος 2 wo man schöne Reigen tanzt
ἔνθα πληµύρων115 σθένει 115
πληµύρω strotzen von etw.
ὄρχους116 ἐπέκειρεν117 ὀδόν- 116
ὄρχος, -ου Pflanzung, Garten
117
τι, σφάζε τε µῆλα,118 βροτῶν ἐπικείρω abmähen
118
110 θ᾽ ὅστις εἰσάνταν119 µόλοι.120 µῆλον, -ου Schaf
119
εἰσάντην (Adv.) entgegen
Τῷ δὲ στυγερὰν δῆριν121 ῾Ελλάνων ἄριστοι 120
βλώσκω Aor.ἔµολον kommen
στασάµεθ᾽ ἐνδυκέως122 121
δῆρις, -ιος Kampf
122
ἓξ ἄµατα123 συνεχέως· ἐπεὶ δὲ δαίµων ἐνδυκέως (Adv.) heftig
123
ἄµατα = ἤµατα v.ἦµαρ, -ατος Tag
κάρτος124 Αἰτωλοῖς ὄρεξεν,125 124
κάρτος, -ους Stärke 125 ὀρέγω verleihen
115 θάπτοµεν οὓς κατέπεφνεν·126 126
καταθείνω Aor.κατέπεφνον töten
σῦς ἐριβρύχας127 ἐπαΐσσων128 βίᾳ, 127
ἐριβρύχης, -ου laut brüllend
128
᾽Αγκαῖον ἐµῶν τ᾽ ᾽Αγέλαον ἐπαΐσσω anstürmen
129
φέρτατος (Sup.) bester
φέρτατον129 κεδνῶν130 ἀδελφεῶν131 130
κεδνός 3 lieb
οὓς τέκεν ἐν µεγάροις 131
ἀδελφεός = ἀδελφός, -οῦ
132
120 [...] ς ᾽Αλθαία περικλειτοῖσιν132 Οἰνέος· περικλειτός 3 hochberühmt (h.zu µεγάροις)
∆᾿ [...] ὤλεσε µοῖρ᾽ ὀλοὰ133

[...] ς· οὐ γάρ πω δαΐφρων134
παῦσεν χόλον ἀγροτέρα135
Λατοῦς θυγάτηρ· περὶ δ᾽ αἴθωνος136 δορᾶς137
125 µαρνάµεθ᾽138 ἐνδυκέως Κου-
133
ὀλοός 3 verderblich
ρῆσι µενεπτολέµοις·139 134
δαΐφρων 2 verständig
ἔνθ᾽ ἐγὼ πολλοῖς σὺν ἄλλοις 135
ἀγρότερος 3 (ziemlich) übelgesinnt
136
῎Ιφικλον κατέκτανον αἴθων, -ωνος rotbraun
137
ἐσθλόν τ᾽ ᾽Αφάρητα, θοοὺς140 µάτρωας·141 οὐ δορά, -ᾶς Fell
138
µάρναµαι DM kämpfen
130 γὰρ καρτερόθυµος142 ῎Αρης 139
„die kriegsgeübten Kureten“: berüchtigtes Volk
κρίνει φίλον ἐν πολέµῳ, am Pleuron
140
τυφλὰ δ᾽ ἐκ χειρῶν βέλη θοός 3 flink
141
µή/άτρως, -ωος Onkel (mütterlicherseits)
ψυχαῖς ἔπι δυσµενέων143 142
καρτερόθυµος 2 hartherzig
φοιτᾷ θάνατόν τε φέρει 143
δυσµενής 2 übelgesinnt, Subst. Feind
32
135 τοῖσιν144 ἂν δαίµων θέλῃ.

Ταῦτ᾽ οὐκ ἐπιλεξαµένα145
Θεστίου κούρα δαΐφρων 144
Rel.-Pron.
µάτηρ146 κακόποτµος147 ἐµοὶ 145
ἐπιλέγω M: bedenken
βούλευσεν ὄλεθρον148 ἀτάρβακτος149 γυνά, 146
Tochter des Thestios: Meleagers Mutter Althaia
147
140 καῖέ τε δαιδαλέας150 ἐκ κακόποτµος 2 von übler Bestimmung
148
ὄλεθρος, -ου Verderben
λάρνακος151 ὠκύµορον·152 149
ἀτάρβακτος 2 unerschrocken
φιτρὸν153 ἐξαύσασα·154 τὸν δὴ 150
δαιδάλεος 3 kunstfertig
151
Μοῖρ᾽ ἐπέκλωσεν155 τότε λάρναξ, -ακος f. Kiste
152
ζωᾶς ὅρον ἁµετέρας ἔµµεν.156 Τύχον157 ὠκύµορος 2 von raschem Tode
153
φιτρός, -οῦ Holzscheit 154 εξαύω verbrennen
145 µὲν ∆αιπύλου Κλύµενον 155
ἐπικλώθω „zuspinnen“ = Schicksal festlegen
παῖδ᾽ ἄλκιµον158 ἐξεναρί- 156
ἔµµεν = εἶναι 157 τυχόν (abs.Part.) zufällig
158
ζων159 ἀµώµητον160 δέµας,161 ἄλκιµος 2 gewaltig
159
ἐξεναρίζω erschlagen 160 ἀµώµητος 2 untadlig
πύργων προπάροιθε162 κιχή- 161
δέµας n. Körper
σας·163 τοὶ δὲ πρὸς εὐκτιµέναν164 162
προπάροιθε(ν) +Gen. vor
163
150 φεῦγον ἀρχαίαν πόλιν κιχάνω Aor.ἔκιχον erreichen
164
Πλευρῶνα· µίνυθεν165 δέ µοι ψυχὰ γλυκεῖα· εὐκτίµενος 3 wohlgegründet
165
µινύθω schwinden
γνῶν δ᾽ ὀλιγοσθενέων,166 166
ὀλιγοσθενέω nur mehr wenig Kraft haben
αἰαῖ· πύµατον167 δὲ πνέων δάκρυσα τλάµων,168 167
πύµατος 3 letzter
168
ἀγλαὰν169 ἥβαν προλείπων.“ τλή/άµων 2 arm
169
ἀγλαός 3 strahlend
155 Φασὶν ἀδεισιβόαν170 ᾽Αµ- 170
ἀδεισιβόης, -ου m. ohne Furcht vor
φιτρύωνος παῖδα µοῦνον δὴ τότε Kampfgeschrei
171
τέγξαι171 βλέφαρον,172 ταλαπενθέος173 τέγγω benetzen
172
βλέφαρον, -ου Augenlid
πότµον οἰκτίροντα174 φωτός· 173
ταλαπενθής 2 Leid ertragend
καί νιν ἀµειβόµενος 174
οἰκτίρω bejammern
160 τᾶδ᾽175 ἔφα· „Θνατοῖσι µὴ φῦναι φέριστον 175
τᾶδ᾽(ε) = τῆδε (Adv.) so
Ε᾽ µηδ᾽ ἀελίου176 προσιδεῖν

φέγγος·177 ἀλλ᾽ οὐ γάρ τίς ἐστιν
πρᾶξις178 τάδε µυροµένοις,179
χρὴ κεῖνο λέγειν ὅ τι καὶ µέλλει τελεῖν. 176
ἀέλιος = ἥλιος, -ου
165 ῏Ηρά180 τις ἐν µεγάροις Οἰ- 177
φέγγος, -ους Glanz
νῆος ἀρηιφίλου181 178
οὐ γάρ τίς εστιν πρᾶξις „es macht keinen Sinn
zu…“ (+präd.Part. im Dat.)
ἔστιν ἀδµήτα182 θυγάτρων, 179
µύροµαι DM jammern
σοὶ φυὰν183 ἀλιγκία;184 180
ἦρα = ἆρα also
181
Τάν κεν λιπαρὰν185 ἐθέλων θείµαν186 ἄκοι- ἀρηίφιλος 2 von Ares geliebt
182
170 τιν.“187 Τὸν δὲ µενεπτολέµου ἀδµήτη f. unverheiratet
183
φυή, -ῆς Wuchs, Körperbau
ψυχὰ προσέφα Μελεά- 184
ἀλίγκιος 3 gleichend
γρου· „Λίπον χλωραύχενα188 185
λιπαρός 3 strahlend
186
ἐν δώµασι ∆αιάνει- θείµαν = θείµην Opt.Aor.M
187
ἄκοιτις, -ιος Gattin
ραν, νῆιν189 ἔτι χρυσέας 188
χλωραύχην, -ενος mit hellem Hals
175 Κύπριδος θελξιµβρότου.“190 189
νῆις, -ιδος unkundig
Λευκώλενε Καλλιόπα, 190
θελξίµβροτος 2 die Menschen betörend
191
στᾶσον εὐποίητον ἅρµα191 εὐποίητον ἅρµα „wohlgebauter Wagen“:
das Vehikel der Dichtkunst
33
αὐτοῦ· ∆ία τε Κρονίδαν

ὕµνησον ᾽Ολύµπιον ἀρχαγὸν192 θεῶν,
180 τόν τ᾽ ἀκαµαντορόαν193 ᾽Αλ-
φεόν, Πέλοπός τε βίαν,194
καὶ Πίσαν195 ἔνθ ὁ κλεεννὸς
ποσσὶ νικάσας δρόµῳ
ἦλθεν Φερένικος ἐς εὐπύργους196 Συρα-
185 κόσσας ῾Ιέρωνι φέρων
εὐδαιµονίας πέταλον.197
Χρὴ δ᾽ ἀληθείας χάριν
αἰνεῖν,198 φθόνον ἀµφοτέραι- 192
ἀρχηγός, -οῦ Anführer
σιν χερσὶν ἀπωσάµενον,199 193
ἀκαµαντορόης, -ου unermüdlich fließend
194
190 εἴ τις εὖ πράσσοι βροτῶν. Πέλοπος βία „die Kraft des Pelops“ = Pelops
(Antonymie)
Βοιωτὸς ἀνὴρ τᾶδε φώνησεν, γλυκειᾶν200 195
Πίσα, -ης = Olympia
῾Ησίοδος πρόπολος201 196
εὔπυργος 2 mit Türmen wohl versehen
197
Μουσᾶν,200 ὃν ἂν ἀθάνατοι τιµῶσι, τούτῳ πέταλον, -ου (Lorbeer-)Blatt
198
καὶ βροτῶν φήµαν ἕπεσθαι. αἰνέω rühmen
199
ἀπωθέω wegstoßen
195 Πείθοµαι εὐµαρέως202 εὐ- 200
γλυκειᾶν Μουσᾶν = γλυκειῶν Μουσῶν
κλέα κελεύθου γλῶσσαν οὐ [...] (Gen.Pl.f.)
201
πέµπειν ῾Ιέρωνι· τόθεν γὰρ πρόπολος, -ου Diener
202
εὐµαρής 2 leicht
πυθµένες203 θάλλουσιν204 ἐσθλῶν, 203
πυθµήν, -ένος m. Wurzel, Grundlage
τοὺς ὁ µεγιστοπάτωρ205 204
θάλλω blühen
205
200 Ζεὺς ἀκινήτους ἐν εἰρήνᾳ φυλάσσοι. µεγιστοπάτωρ, -ορος „großer Vater“
PINDAR
ca. 520-445 v.Chr., aus Orchomenos bei Theben; dichtet für die großen Fürstenhöfe; Oden auf
Wettkampfsieger in 4 Büchern: Olympien, Pythien, Nemeen und Isthmien.
Auf einen Sieg Hierons v.Syrakus mit dem Rennpferd (476v.Chr.)

(1. Olympische Ode) freie Metren, strophische Entsprechung
1
A’ ῎Αριστον µὲν ὕδωρ, ὁ δὲ χρυσὸς αἰθόµενον1 πῦρ αἴθοµαι DM glühen, lodern 2 ἅτε (nachgest.) wie
3
διαπρέπω sich auszeichnen (vor)
ἅτε2 διαπρέπει3 νυκτὶ µεγάνορος4 ἔξοχα5 πλούτου· 4
µεγάνωρ, -ορος Männer erhöhend
εἰ δ᾽ ἄεθλα γαρύεν6 5
ἔξοχα +Gen. hervorragend über
6
ἔλδεαι,7 φίλον ἦτορ,8 Inf.Präs.A zu γη/αρύω verkünden
7
5 µηκέτ᾽ ἀελίου9 σκόπει ἔλδοµαι DM (sich) erwarten 8 ἦτορ n. Herz
9
ἀελίου = ἡλίου 10 θαλπνός 3 heiß
ἄλλο θαλπνότερον10 ἐν ἁµέρᾳ φαεν- 11
φαεννός 3= φαεινός 3 strahlend
νὸν11 ἄστρον ἐρήµας δι᾽ αἰθέρος, 12
αὐδάω sprechen, nennen 13 πολύφατος 2 viel-
µηδ᾽ ᾽Ολυµπίας ἀγῶνα φέρτερον αὐδάσοµεν·12 gerühmt/rühmend 14 ἀµφιβάλλω um/darüberlegen
15
µῆτις, -ιος weise Gedanken, Kunst-verständnis
ὅθεν ὁ πολύφατος13 ὕµνος ἀµφιβάλλεται14 16
κελαδέω ertönen lassen; fin.Inf., unter-
σοφῶν µητίεσσι,15 κελαδεῖν16 geordnet Part.ἱκοµένους „wenn sie…“
17
10 Κρόνου παῖδ᾽ ἐς ἀφνεὰν17 ἱκοµένους ἀφνεός 3 reich 18 µάκαιρα f. glückselig
19
θεµιστεῖος 3 gerecht 20 ἀµφέπω ausüben
µάκαιραν18 ῾Ιέρωνος ἑστίαν, 21
σκᾶπτον = σκῆπτρον, -ου
θεµιστεῖον19 ὃς ἀµφέπει20 σκᾶπτον21 ἐν πολυµήλῳ22 22
πολύµηλος 2 schafreich 23 δρέπω ernten
Σικελίᾳ δρέπων23 µὲν κορυφὰς ἀρετᾶν24 ἄπο πασᾶν, 24
ἀρετᾶν πασᾶν = ἀρετῶν πασῶν (Gen.Pl.f.)
34
25
ἀγλαΐζεται25 δὲ καί ἀγλαΐζω ehren, auszeichnen
26
ἄωτος, -ου Spitze(nleistung), Gipfel
15 µουσικᾶς ἐν ἀώτῳ,26 27
θαµά (Adv.) oft 28 φόρµιγξ, -ιγγος f. Leier
οἷα παίζοµεν φίλαν 29
πάσσαλος, -ου Nagel
30
ἄνδρες ἀµφὶ θαµὰ27 τράπεζαν. Ἀλλὰ ∆ω- Πίσα, -ης/ας = Olympia
31
ρίαν ἀπὸ φόρµιγγα28 πασσάλου29 Φερένικος, -ου Siegerpferd des Hieron
(vgl. Bakch.5)
λάµβαν᾽, εἴ τί τοι Πίσας30 τε καὶ Φερενίκου31 χάρις 32
φροντίς, -ίδος Gedanke
33
νόον ὑπὸ γλυκυτάταις ἔθηκε φροντίσιν,32 σεύω Wurzelaor.M 3.Sg. (ἔσ)συτο (dahin)jagen
34
20 ὅτε παρ᾽ ᾽Αλφεῷ σύτο33 δέµας34 δέµας n. Körper
35
ἀκέντητος 2 ohne Sporen
ἀκέντητον35 ἐν δρόµοισι παρέχων, 36
κράτος, -ους Kraft 37 προσµείγνυµι h. zusammen-
κράτει36 δὲ προσέµειξε37 δεσπόταν, bringen mit, verleihen
38
Συρακόσιον ἱπποχάρ- ἱπποχάρµης, -ου m. rossegewaltig
39
κλέος, -ους Ruhm
µαν38 βασιλῆα· λάµπει δέ οἱ κλέος·39 40
εὐή/άνωρ, -ορος stark an Männern
ἐν εὐάνορι40 Λυδοῦ Πέλοπος ἀποικίᾳ·41 41
ἀποικία, -ας Gründung (=Olympia)
42
25 τοῦ µεγασθενὴς42 ἐράσσατο Γαιάοχος µεγασθενής 2 mächtig
43
Γαιή/άοχος Ποσειδῶν/άν der erdumfassende
Ποσειδάν,43 ἐπεί νιν καθαροῦ λέβη- Poseidon (die P.-Geschichte ist von Pindar
τος44 ἔξελε Κλωθώ, erfunden)
44
ἐλέφαντι45 φαίδιµον ὦµον46 κεκαδµένον.47 λέβης, -ητος m. Kessel
(gängige Version des Pelops-Mythos)
Ἦ θαύµατα πολλά, καί πού τι καὶ βροτῶν 45
ἐλέφας, -αντος m. Elfenbein 46 ὦµος, -ου
28b φάτις·48 ὑπὲρ τὸν ἀλαθῆ λόγον Schulter 47 Part.Perf.v.καίνυµαι DM
sich auszeichnen; gerüstet sein (mit)
δεδαιδαλµένοι49 ψεύδεσι ποικίλοις 48
φάτις, -ιος f. Kunde, Erzählung
ἐξαπατῶντι50 µῦθοι. 49
δαιδάλλω kunstvoll ausgestalten
(Kritik Pindars an der klassischen Version)
50
ἐξαπατῶντι = ἐξαπατῶσι(ν) 3.Pl.v. ἐξαπατάω
B’ Χάρις δ᾽, ἅπερ51 ἅπαντα τεύχει52 τὰ µείλιχα53 täuschen
51
31 θνατοῖς, = ἥπερ 52 τεύχω bereiten
53
ἐπιφέροισα54 τιµὰν καὶ ἄπιστον ἐµήσατο55 πιστόν µείλιχος 2 süß, angenehm
54
= ἐπιφέρουσα 55 µήδοµαι ersinnen
ἔµµεναι56 τὸ πολλάκις· 56
ἔµµεναι = εἶναι
ἁµέραι δ᾽ ἐπίλοιποι 57
φάµεν = φάναι Inf.Präs.v.φηµί sprechen
58
35 µάρτυρες σοφώτατοι. ἐ(οι)κός (Part.Perf.n.) es ist angebracht
59
ἀµφί = περί +Gen. 60 αἰτία, -ας Schuld
Ἔστι δ᾽ ἀνδρὶ φάµεν57 ἐοικὸς58 ἀµφὶ59 δαι- 61
ἀντία +Gen. entgegengesetzt
µόνων καλά· µείων γὰρ αἰτία.60 62
εὔνοµος 2 rechtlich, anständig
Υἱὲ Ταντάλου, σὲ δ᾽ ἀντία61 προτέρων φθέγξοµαι, 63
ἔρανος, -ου Gastmahl
64
ὁπότ᾽ ἐκάλεσε πατὴρ τὸν εὐνοµώτατον62 Σίπυλον, -ου S. (Heimatstadt des T.)
65
ἀµοιβαῖος 3 wechselseitig, seinerseits
ἐς ἔρανον63 φίλαν τε Σίπυλον,64 66
Ἀγλαοτριαίνη/ας, -ου „der mit dem Dreizack
40 ἀµοιβαῖα65 θεοῖσι δεῖπνα παρέχων, Ausgezeichnete“: Poseidon (Antonymie)
67
τότ᾽ ᾽Αγλαοτρίαιναν66 ἁρπάσαι, Part.st.P-Aor.v.δάµνηµι bezwingen
68
ἵµερος, -ου Sehnsucht
δαµέντα67 φρένας ἱµέρῳ,68 χρυσέαισί τ᾽ ἀν᾽ ἵπποις 69
ὕπατος 3 höchster 70 εὐρύτιµος 2 geehrt
ὕπατον69 εὐρυτίµου70 ποτὶ71 δῶµα ∆ιὸς µεταβᾶσαι· 71
ποτί = πρός +Akk. 72 δεύτερος 3 h.späterer
73
ἔνθα δευτέρῳ72 χρόνῳ = τὸ αὐτό 74 χρέος, -ους Verwendung, Dienst
75
45 ἦλθε καὶ Γανυµήδης ἄφαντος 2 verschwunden
76
πέλω sich befinden, sein
Ζηνὶ τωὔτ᾽73 ἐπὶ χρέος.74 77
µαίοµαι DM h.sich bemühen
Ὡς δ᾽ ἄφαντος75 ἔπελες,76 οὐδὲ µατρὶ πολ- 78
φώς, φωτός Mann
79
λὰ µαιόµενοι77 φῶτες78 ἄγαγον, ἐννέπω sprechen, behaupten
80
κρυφῇ/ᾷ (Adv.) heimlich 81 γείτων, -ονος Nachbar
ἔννεπε79 κρυφᾷ80 τις αὐτίκα φθονερῶν γειτόνων,81 82
ζέοισαν = ζέουσαν v.ζέω kochen
ὕδατος ὅτι τε πυρὶ ζέοισαν82 εἰς ἀκµάν83 83
ἀκµή, -ῆς Blüte; Hitze
35
84
50 µαχαίρᾳ τάµον κατὰ µέλη,84 µέλος, -ους Glied(maße)
85
δεύτατος 3 letzter (h.Adv.) 86 σέθεν = σοῦ
τραπέζαισί τ᾽ ἀµφὶ δεύτατα85 κρεῶν 87
διαδαίοµαι DM Aor.διεδασάµην zerteilen,
σέθεν86 διεδάσαντο87 καὶ φάγον. -stückeln
88
Ἐµοὶ δ᾽ ἄπορα γαστρίµαρ- γαστρίµαργος 2 gefräßig
89
ἀκέρδεια, -ας Schaden
γον88 µακάρων τιν᾽ εἰπεῖν· ἀφίσταµαι· 90
st.Perf.3.Sg. v.λαγχάνω erreichen
ἀκέρδεια89 λέλογχεν90 θαµινὰ91 κακαγόρους.92 91
θαµινός 3 zahlreich
92
55 Εἰ δὲ δή τιν᾽ ἄνδρα θνατὸν ᾽Ολύµπου σκοποί93 κακή/άγορος, -ου Verleumder
93
ἐτίµασαν, ἦν Τάνταλος οὗτος· ἀλ- σκοπός, -οῦ Wächter
94
καταπέσσω aufessen, „verkraften“
λὰ γὰρ καταπέψαι94 95
ὄλβος, -ου Glück
µέγαν ὄλβον95 οὐκ ἐδυνάσθη, κόρῳ96 δ᾽ ἕλεν 96
κόρος, -ου Überfluss
97
57b ἄταν97 ὑπέροπλον,98 ἅν τοι πατὴρ ὕπερ99 ἄτη, -ης Verblendung
98
ὑπέροπλος 2 überheblich
κρέµασε100 καρτερὸν αὐτῷ λίθον, 99
ὕπερ (h.Postpos. nach Akk.) wegen
τὸν αἰεὶ µενοινῶν101 κεφαλᾶς βαλεῖν (zu beziehen auf ἅν)
100
εὐφροσύνας ἀλᾶται.102 κρεµάννυµι Aor.ἐκρέµασα aufhängen
101
µενοινάω wünschen, trachten
Γ᾽ 102
ἀλάοµαι DP umherirren; +Gen.: nicht erreichen
60 Ἔχει δ᾽ ἀπάλαµον103 βίον τοῦτον ἐµπεδόµοχθον104 103
ἀπάλαµος 2 unbewältigbar
µετὰ τριῶν τέταρτον πόνον, ἀθανάτους ὅτι κλέψαις105 104
ἐµπεδόµοχθος 2 mit dauernder Qual
105
ἁλίκεσσι συµπόταις106 = κλέψας (Part.Aor.A)
106
ἁλίκεσσι = ἥλιξι συµπόταις „den gleichartigen
νέκταρ ἀµβροσίαν τε Tischgenossen“ (=Menschen)
107
δῶκεν, οἷσιν ἄφθιτον θέν = ἔθεσαν 108 νιν/µιν = αὐτόν
109
θέν107 νιν.108 Εἰ δὲ θεὸν ἀνήρ τις ἔλπεταί λαθέµεν = λαθεῖν Inf.st.Aor.v.λανθάνω verborgen
bleiben (+präd.Part.)
65 τι λαθέµεν109 ἔρδων,110 ἁµαρτάνει. 110
ἔρδω tun 111 προΐηµι (zurück)schicken
112
Τοὔνεκα οἱ προῆκαν111 υἱὸν ἀθάνατοί οἱ πάλιν ταχύποτµος 2 kurzlebig
113
µετὰ τὸ ταχύποτµον112 αὖτις ἀνέρων ἔθνος. εὐάνθεµος 2 blühend
114
φυή, -ῆς Gestalt 115 λάχνη, -ης Bart(haare)
Πρὸς εὐάνθεµον113 δ᾽ ὅτε φυάν114 116
γένειος, -ου Kinn
λάχναι115 νιν µέλαν γένειον116 ἔρεφον,117 117
ἐρέφω +2Akk. jem. an einer Stelle bedecken
118
70 ἑτοῖµον ἀνεφρόντισεν118 γάµον ἀναφροντίζω denken an
119
Πισάτη/ας, -ου/dor.-α m. aus Pisa (=Olympia)
Πισάτα119 παρὰ πατρὸς εὔδοξον120 ῾Ιπποδάµειαν 120
εὔδοξος 2 berühmt
σχεθέµεν.121 Ἐγγὺς δ᾽ ἐλθὼν πολιᾶς122 ἁλὸς οἶος ἐν 121
σχεθέµεν = σχεῖν 122 πολιός 3 grau
ὄρφνᾳ123 123
ὄρφνη, -ης Dunkelheit, Nacht
124
ἄπυεν124 βαρύκτυπον125 ἠ/ἀπύω ansprechen
125
βαρύκτυπος 2 tief grollend
Εὐτρίαιναν· ὁ δ᾽ αὐτῷ 126
πάρ = παρά +Dat.
75 πὰρ126 ποδὶ σχεδὸν φάνη. 127
Κυπρία = Κύπρις, -ιδος (Venus)
128
Τῷ µὲν εἶπε· „῟Φίλια δῶρα Κυπρίας127 τέλλοµαι DM sich entwickeln, nach sich
ziehen
ἄγ᾽ εἴ τι, Ποσείδαον, ἐς χάριν 129
πεδάω fesseln, hemmen
τέλλεται,128 πέδασον129 ἔγχος Οἰνοµάου130 χάλκεον, 130
Οἰνόµαος, -ου O. (Vater der Hippodameia,
ἐµὲ δ᾽ ἐπὶ ταχυτάτων πόρευσον131 ἁρµάτων König v.Elis)
131
πορεύω befördern 132 Ἆλις = Ἦλις, -ιδος
ἐς ῏Αλιν,132 κράτει δὲ πέλασον.133 133
πελάζω h.jem. zu etw. bringen
80 Ἐπεὶ τρεῖς τε καὶ δέκ᾽ ἄνδρας ὀλέσαις134 134
= ὀλέσας Part.Aor.A v.ὄλλυµι vernichten
135
µναστῆρας135 ἀναβάλλεται136 γάµον µνη/αστήρ, -ῆρος Freier
136
ἀναβάλλω M: aufschieben
θυγατρός. Ὁ µέγας δὲ κίν- 137
ἄναλκις, -ιδος schwach
δυνος ἄναλκιν137 οὐ φῶτα λαµβάνει. 138
τά (adv.Akk.) h.wozu?
Θανεῖν δ᾽ οἷσιν ἀνάγκα, τά138 κέ τις ἀνώνυµον 139
σκότος, -ου Finsternis
140
γῆρας ἐν σκότῳ139 καθήµενος ἕψοι140 µάταν,141 h. dubitativ
141
µάτη/αν (Adv.) sinnloserweise
36
ἁπάντων καλῶν ἄµµορος;142 Ἀλλ᾽ ἐµοὶ

85 µὲν οὗτος ἄεθλος
ὑποκείσεται·143 τὺ144 δὲ πρᾶξιν φίλαν δίδοι.“145
86b Ὣς ἔννεπεν· οὐδ᾽ ἀκράντοις146 ἐφάψατο147
142
ἔπεσι. ὸν µὲν ἀγάλλων148 θεός ἄµµορος 2 ohne Anteil an
143
ὑποτίθηµι vorlegen
ἔδωκεν δίφρον149 τε χρύσεον πτεροῖ- 144
= σύ
σίν τ᾽ ἀκάµαντας150 ἵππους. 145
δίδοι = δίδου (Imp.Präs.A)
146
∆᾽ ἄκραντος 2 unerfüllbar
147
ἐφάπτοµαι DM +Gen. etw. anrühren,
Ἕλεν δ᾽ Οἰνοµάου βίαν151 παρθένον τε σύνευνον·152 herangehen
90 ἔτεκε λαγέτας153 ἓξ ἀρεταῖσι µεµαότας154 υἱούς. 148
ἀγάλλω auszeichnen
149
Νῦν δ᾽ ἐν αἱµακουρίαις155 δίφρος, -ου Wagen
150
ἀκάµας, -αντος m. unermüdlich
ἀγλααῖσι µέµικται,156 151
Οἰνοµάου βία „die Kraft des O.“ =
᾽Αλφεοῦ πόρῳ κλιθείς, Oinomaos (Antonymie)
152
τύµβον ἀµφίπολον157 ἔχων πολυξενω- σύνευνος, -ου m./f. Ehegatte/in
153
λαγέτη/ας, -ου Herrscher
τάτῳ παρὰ βωµῷ· τὸ δὲ κλέος 154
Part.Wurzelperf.A zu µάοµαι nach etw.
95 τηλόθεν δέδορκε158 τᾶν ᾽Ολυµπιάδων159 ἐν δρόµοις streben (+Dat.)
155
Πέλοπος, ἵνα ταχυτὰς160 ποδῶν ἐρίζεται161 αἱµακουρία, -ας Totenopfer
156
µείγνυµι h.versehen mit
ἀκµαί τ᾽ ἰσχύος θρασύπονοι·162 157
ἀµφιπολος 2 h.gut besucht
ὁ νικῶν δὲ λοιπὸν ἀµφὶ βίοτον163 158
st.Perf.A v.δέρκοµαι blicken
ἔχει µελιτόεσσαν εὐδίαν164 159
τᾶν Ὀλυµπιάδων=τῶν Ὀλυµπιάδων (Gen.Pl.f.)
160
100 ἀέθλων γ᾽ ἕνεκεν· τὸ δ᾽ αἰεὶ παράµερον165 ἐσλόν166 ταχυτής, -ῆτος f. Schnelligkeit
161
ἐρίζω h.kämpfen um
ὕπατον ἔρχεται παντὶ βροτῶν. Ἐµὲ δὲ στεφανῶσαι 162
θρασύπονος 2 Mühen bezwingend
κεῖνον ἱππίῳ νόµῳ167 163
βίοτος, -ου Leben(sunterhalt)
164
Αἰοληΐδι µολπᾷ168 εὐδία, -ας Wohlergehen
165
χρή· πέποιθα δὲ ξένον παρή/άµερος 2 täglich gegenwärtig
166
= ἐσθλόν
µή τιν᾽ ἀµφότερα καλῶν τε ἴδριν169 ἅ- 167
ἵππιος νόµος Reiterlied/gedicht
105 µα καὶ δύναµιν κυριώτερον 168
Αἰοληὶς µολπή äolischer Gesang
169
τῶν γε νῦν κλυταῖσι170 δαιδαλωσέµεν171 ὕµνων ἴδρις, -ιος kundig
170
κλυτός 3 berühmt
πτυχαῖς.172 171
δαιδαλόω schmücken (h.Inf.F)
Θεὸς ἐπίτροπος173 ἐὼν τεαῖσι174 µήδεται 172
πτυχή, -ῆς Faltenwurf, „Schmuckgewand“
173
ἔχων τοῦτο κᾶδος,175 ῾Ιέρων, ἐπίτροπος, -ου Beschützer
174
110 µερίµναισιν·176 εἰ δὲ µὴ ταχὺ λίποι, = σαῖσι(ν)
175
κῆ/ᾶδος, -ους Anliegen
ἔτι γλυκυτέραν κεν ἔλποµαι 176
µέριµνα, -ης Kummer
σὺν ἅρµατι θοῷ177 κλεΐ- 177
θοός 3 schnell
178
ξειν178 ἐπίκουρον179 εὑρὼν ὁδὸν λόγων κλῄ/εΐζω F κλεΐξω rühmen
179
ἐπίκουρος, -ου Helfer
παρ᾽ εὐδείελον180 ἐλθὼν Κρόνιον.181 Ἐµοὶ µὲν ὦν 180
εὐδείελος 2 weithin sichtbar
Μοῖσα καρτερώτατον βέλος ἀλκᾷ182 τρέφει· 181
Κρόνιον, -ου Kronoshügel (in Olympia)
ἄλλοισι δ᾽ ἄλλοι µεγάλοι· τὸ δ᾽ ἔ- 182
ἀλκή, -ῆς Kraft, Wirkung
183
115 σχατον κορυφοῦται183 κορυφόω aufhäufen, auf die Spitze bringen
184
παπταίνω Ausschau halten
βασιλεῦσι. Μηκέτι πάπταινε184 πόρσιον.185 185
πόρσιον (Adv.) weiter
Εἴη σέ τε τοῦτον ὑψοῦ χρόνον πατεῖν,186 186
πατέω wandeln; leben
187
ἐµέ τε τοσσάδε νικαφόροις187 νικη/αφόρος, -ου Sieger
188
ὁµιλεῖν188 πρόφαντον189 σοφίᾳ καθ᾽ ῞Ελ- ὁµιλέω Umgang haben mit
189
πρόφαντος 2 angesehen
λανας ἐόντα παντᾷ.190 190
= πάντῃ (Adv.) überall
37
Ein thessalischer Sieger im Doppellauf-Bewerb der Jugend

(10. Pythische Ode) freie Metren, strophische Entsprechung
1
Α᾽ Ὀλβία1 Λακεδαίµων,2 ὄλβιος 3 glücklich
2
Λακεδαίµων, -ονος Sparta
µάκαιρα3 Θεσσαλία. Πατρὸς δ᾽ ἀµφοτέραις ἐξ ἑνός 3
µάκαιρα, -ας f. gesegnet
ἀριστοµάχου4 γένος ῾Ηρακλέος βασιλεύει. 4
ἀριστόµαχος 2 ausgezeichnet kämpfend
5
Τί κοµπέω5 παρὰ καιρόν; Ἀλλά µε Πυθώ6 κοµπέω Lob sprechen
6
τε καὶ τὸ Πελινναῖον7 ἀπύει8 Πυθώ, -οῦς = Delphi
7
Πελινναῖον, -ου P. (Heimat des Siegers)
5 ᾽Αλεύα9 τε παῖδες, ῾Ιπποκλέᾳ θέλοντες 8
ἠ/ἀπύω anrufen
ἀγαγεῖν ἐπικωµίαν10 ἀνδρῶν κλυτὰν ὄπα.11 9
Ἀλεύη/ας, -ου/dor. –α A. (seine Söhne
Γεύεται γὰρ ἀέθλων· „sponsern“ das Lied für Hippokles)
10
ἐπικώµιος 3 Lob- 11 κλυτὴ/ὰν ὄπα
στρατῷ τ᾽ ἀµφικτιόνων12 ὁ Παρνάσσιος αὐτὸν µυχός13 Ruhmgesang (ὄπα nur Akk.f.)
12
διαυλοδροµᾶν14 ὕπατον15 παίδων ἀνέειπεν.16 ἀµφικτιόνες, -ων Umwohner (h.Besucher der
Pythien)
10 ῎Απολλον, γλυκὺ δ᾽ ἀνθρώπων τέλος17 ἀρχά 13
µυχός, -οῦ Winkel, Tal
τε δαίµονος ὀρνύντος18 αὔξεται· 14
διαυλοδροµᾶν = διαυλοδροµῶν v.διαυλοδρόµης,
ὁ µέν που τεοῖς19 τε µήδεσι20 τοῦτ᾽ ἔπραξεν, -ου m. Doppel-Läufer
15
ὕπατος 3 höchster, erster 16 st.Aor.v.
τὸ δὲ συγγενὲς21 ἐµβέβακεν ἴχνεσιν22 πατρός
ἀναγορεύω verkünden 17 τέλος, -ους Ziel;
᾽Ολυµπιονίκα23 δὶς ἐν πολεµαδόκοις24 Erfolg 18 ὄρνυµι h.Beistand leisten
19
῎Αρεος ὅπλοις· = σοῖς 20 µῆδος, -ους Plan, Absicht
21
15 ἔθηκε καὶ βαθυλείµων25 ὑπὸ Κίρρας26 πετρᾶν25 συγγενής 2 verwandt 22 ἴχνος, -ους Spur
23
Ὀλυµπιονίκη/ας, -ου/dor. –α Olympiasieger
ἀγὼν κρατησίποδα27 Φρικίαν. 24
πολεµή/άδοκος 2 kriegerisch (>Sieg im
Ἕποιτο µοῖρα καὶ ὑστέραισιν Waffenlauf)
25
ἐν ἁµέραις ἀγάνορα28 πλοῦτον ἀνθεῖν σφίσιν·29 πετρᾶν = πετρῶν (Gen.Pl.f.), βαθύλειµος 2 mit
satten Wiesen (oder βαθυλείµων 2?)
26
Κίρρα, -ας K.(Hafenstadt Delphis, wo
Β᾽ τῶν δ᾽ ἐν ῾Ελλάδι τερπνῶν30 Wettkämpfe stattfanden) 27 κρατησίπους, -
ποδος Sieger im Lauf 28 ἀγή/άνωρ, -ορος
20 λαχόντες οὐκ ὀλίγαν δόσιν,31 µὴ φθονεραῖς ἐκ θεῶν
hochherzig 29 σφίσιν = αὐτοῖς
µετατροπίαις32 ἐπικύρσαιεν.33 Θεὸς εἴη 30
τερπνός 3 erfreulich
ἀπήµων κέαρ·34 εὐδαίµων δὲ καὶ ὑµνη- 31
δόσις, -ιος Gabe; Anteil
32
τὸς35 οὗτος ἀνὴρ γίνεται σοφοῖς, µετατροπία, -ας Umschwung
33
ἐπικύρω +Gen. auf etw. treffen
ὃς ἂν χερσὶν ἢ ποδῶν ἀρετᾷ κρατήσαις36 34
ἀπήµων 2 arglos, κέαρ = κῆρ n.
τὰ µέγιστ᾽ ἀέθλων ἕλῃ τόλµᾳ37 τε καὶ σθένει,38 Herz: griech.Akk. 35 ὑµνητός 3 rühmenswert
36
25 καὶ ζώων39 ἔτι νεαρόν40 = κρατήσας (Part.Aor.A)
37
κατ᾽ αἶσαν41 υἱὸν ἴδῃ τυχόντα στεφάνων Πυθίων. τόλµα, -ης Mut 38σθένος, -ους Kraft
39
ζώων = ζῶν 40 νεαρός 3 jung
Ὁ χάλκεος οὐρανὸς οὔ ποτ᾽ ἀµβατὸς42 αὐτῷ· 41
αἶσα, -ης Bestimmung
ὅσαις δὲ βροτὸν ἔθνος ἀγλαΐαις43 ἁ- 42
ἀµβατός 3 = ἀναβατός 3 erklimmbar
43
πτόµεσθα, περαίνει44 πρὸς ἔσχατον ἀγλαΐα, -ας Ruhmesglanz
44
περαίνω hindurchfahren, ans Ziel gelangen
πλόον· ναυσὶ δ᾽ οὔτε πεζὸς ἰών κεν εὕροις („die äußerste Fahrt“: das Menschen-
30 ἐς ῾Υπερβορέων45 ἀγῶνα θαυµαστὰν ὁδόν. mögliche; Metapher)
45
Παρ᾽ οἷς ποτε Περσεὺς ἐδαίσατο46 λαγέτας,47 Ὑπερβόρεοι, -ων H.(sagenhaftes Volk in
Nordeuropa) 46δαίνυµι bewirten
δώµατ᾽ ἐσελθών, 47
λαγέτη/ας, -ου h.Held
κλειτὰς48 ὄνων ἑκατόµβας ἐπιτόσσαις49 θεῷ 48
κλειτός 3 ruhmreich 49 ἐπιτόσσαις Part.Aor.A
ῥέζοντας·50 ὧν θαλίαις51 ἔµπεδον „der…antraf“
50
ῥέζω tun, darbringen 51 θαλία, -ας Fest
35 εὐφαµίαις52 τε µάλιστ᾽ ᾽Απόλλων 52
εὐφη/αµία, -ας fromme Sprüche
χαίρει, γελᾷ θ᾽ ὁρῶν ὕβριν ὀρθίαν53 κνωδάλων.54 53
ὄρθιος 3 hochragend
54
κνώδαλον, -ου Ungeheuer (Hyperbel)
38
55
Γ᾽ Μοῖσα55 δ᾽ οὐκ ἀποδαµεῖ56 Μοῖσα = Μοῦσα, -ης
56
ἀποδηµέω abwesen
τρόποις ἐπὶ σφετέροισι· παντᾷ57 δὲ χοροὶ παρθένων 57
= πάντῃ (Adv.) überall
λυρᾶν58 τε βοαὶ καναχαί59 τ᾽ αὐλῶν δονέονται·60 58
λυρᾶν = λυρῶν (Gen.Pl.f.)
59
40 δάφνᾳ61 τε χρυσέᾳ κόµας ἀναδήσαν- καναχή, -ῆς Schall
60
τες62 εἰλαπινάζοισιν63 εὐφρόνως. δονέω drehen, verbreiten
61
δάφνη, -ης Lorbeer
Νόσοι δ᾽ οὔτε γῆρας οὐλόµενον64 κέκραται65 62
ἀναδέω hochbinden; umwinden
ἱερᾷ γενεᾷ· πόνων δὲ καὶ µαχᾶν ἄτερ66 63
= εἰλαπινάζουσι(ν) v.εἰλαπινάζω schmausen
64
οἰκέοισι φυγόντες ὀ(ὐ)λόµενος 3 verderblich
65
κεράννυµι Perf.P κέκραµαι mischen
ὑπέρδικον67 Νέµεσιν. Θρασείᾳ δὲ πνέων καρδίᾳ 66
ἄτερ +Gen. ohne
45 µόλεν68 ∆ανάας ποτὲ παῖς, ἁγεῖτο δ᾽ ᾽Αθάνα, 67
ὑπέρδικος 2 das Recht schützend
ἐς ἀνδρῶν µακάρων ὅµιλον·69 ἔπεφνέν70 68
βλώσκω Aor.ἔµολον kommen, gehen
69
τε Γοργόνα, καὶ ποικίλον κάρα71 ὅµιλος, -ου Umgang, Gemeinschaft
70
θείνω Aor.ἔπεφνον töten
δρακόντων φόβαισιν72 ἤλυθε νασιώταις73 71
κάρα, κρατός n. Haupt
λίθινον74 θάνατον φέρων. Ἐµοὶ δὲ θαυµάσαι 72
φόβη, -ης Haar, Mähne
73
θεῶν τελεσάντων οὐδέν ποτε φαίνεται νησιώτη/ας, -ου Inselbewohner (von
Seriphos; Rache für die Mutter Danaë)
50 ἔµµεν75 ἄπιστον. 74
λίθινος 3 durch Versteinerung 75 ἔµµεν = εἶναι
Κώπαν76 σχάσον,77 ταχὺ δ᾽ ἄγκυραν ἔρεισον78 χθονί 76
κώπη, -ης (Steuer-)Ruder
77
πρῴραθε,79 χοιράδος80 ἄλκαρ81 πέτρας. σχάζω los-/nachlassen
78
ἐρείδω stützen, verankern
Ἐγκωµίων γὰρ ἄωτος82 ὕµνων 79
πρῴραθε(ν) (Adv.) vom Bug her
ἐπ᾽ ἄλλοτ᾽ ἄλλον ὥτε µέλισσα θύνει83 λόγον. 80
χοιράς, -άδος Klippe 81 ἄλκαρ n. Schutz
82
ἄωτος, -ου Höhepunkt, Gipfel
83
∆᾽ Ἔλποµαι δ᾽ ᾽Εφυραίων84 θύνω toben, dahineilen
84
Ἐφυραῖος, -ου EW v. Ephyra/Thess.
56 ὄπ᾽85 ἀµφὶ Πηνειὸν γλυκεῖαν προχεόντων ἐµάν 85
ὄπα f. (nur Akk.) Stimme, Gesang
τὸν ῾Ιπποκλέαν ἔτι καὶ µᾶλλον σὺν ἀοιδαῖς86 86
ἀοιδή = ᾠδή, -ῆς Lied
87
ἕκατι87 στεφάνων θαητὸν88 ἐν ἅλι- ἕκη/ατι +Gen. wegen
88
ξι89 θησέµεν90 ἐν καὶ παλαιτέροις, θη/αητός 3 angesehen
89
ἅλιξι = ἥλιξι(ν) den Altersgenossen
νέαισίν τε παρθένοισι µέληµα.91 αὶ γὰρ 90
θησέµεν = θήσειν
60 ἑτέροις ἑτέρων ἔρωτες ἔκνιξαν92 φρένας· 91
µέληµα, -ατος Gegenstand des Interesses
92
τῶν δ᾽ ἕκαστος ὀρούει,93 κνίζω Aor.ἔκνιξα zerkratzen, betrüben
93
ὀρούω +Gen. trachten nach
τυχών κεν ἁρπαλέαν94 σχέθοι95 φροντίδα τὰν πὰρ 94
ἁρπαλέος 3 vergänglich
ποδός·96 95
ἔσχεθον = ἔσχον
96
τὰ δ᾽ εἰς ἐνιαυτὸν ἀτέκµαρτον97 προνοῆσαι. „am Fuß Liegendes“ = gegenwärtig
97
Πέποιθα ξενίᾳ προσανέι98 Θώρα- ἀτέκµαρτος 2 nicht erschließbar
98
προση/ανής 2 gnädig (h.Dat.)
65 κος,99 ὅσπερ ἐµὰν ποιπνύων100 χάριν 99
Θώραξ, -ακος Th. (Gastgeber & Sponsor)
τόδ᾽ ἔζευξεν ἅρµα Πιερίδων101 τετράορον,102 100
ποιπνύω atmen, eifrig betreiben
101
φιλέων φιλέοντ᾽, ἄγων ἄγοντα προφρόνως.103 Πιερίδες, -ων die (pierischen) Musen
102
τετράορος 2 vierjochig
Πειρῶντι δὲ καὶ χρυσὸς ἐν βασάνῳ104 πρέπει 103
πρόφρων 2 freundlich
καὶ νόος ὀρθός. 104
βάσανος, -ου (strenge) Probe
70 Ἀδελφεοῖσί105 τ᾽ ἐπαινήσοµεν ἐσλοῖς,106 ὅτι 105
ἀδελφεός= ἀδελφός, -οῦ 106 = ἐσθλοῖς
107
ὑψοῦ φέροντι107 νόµον Θεσσαλῶν φέροντι = φέρουσι(ν) (3.Pl.)
108
= πατρῷαι κεδναὶ κυβερνήσεις „ererbte
αὔξοντες· ἐν δ᾽ ἀγαθοῖσι κεῖται fürsorgliche Regierung“
πατρώιαι κεδναὶ108 πολίων109 κυβερνάσιες.108 109
= πόλεως
39
EPIGRAMME
KALLIMACHOS von Kyrene

ca. 300-240 v.Chr., erstellt für die Bibliothek in Alexandria einen umfassenden Bibliothekskatalog;
Begründer der wissenschaftlichen Philologie; verfasst 6 Götterhymnen, Iamben, Epigramme und
Ursprungsgedichte (Αἰτία), sein poetisches Hauptwerk (Archeget der sog. aetiologischen Dichtung) im
Stil alexandrinischer Gelehrsamkeit.
a) Epigramme
Trauer über Heraklits Tod
(c. 2) elegisches Distichon
1
Εἶπέ τις, Ἡράκλειτε, τεὸν1 µόρον,2 ἐς δέ µε δάκρυ τεόν = σόν
2
ὁ µόρος Todeslos, Tod
ἤγαγεν· ἐµνήσθην δ᾽, ὁσσάκις3 ἀµφότεροι 3
ὁσσάκις wie oft
ἥλιον ἐν λέσχῃ4 κατεδύσαµεν.5 Ἀλλὰ σὺ µέν που, 4
ἡ λέσχη Gespräch, Unterhaltung
5
ξεῖν᾽ Ἁλικαρνησεῦ, τετράπαλαι6 σποδιή,7 καταδύω untertauchen, niederlegen
(zum Schlaf)
5 αἱ δὲ τεαὶ ζώουσιν ἀηδόνες,8 ᾗσιν9 ὁ πάντων 6
τετράπαλαι seit langem
ἁρπακτὴς10 Ἀΐδης οὐκ ἐπὶ χεῖρα βαλεῖ. 7
ἡ σποδιή Aschenhaufen
8
ἡ ἀηδών Nachtigall; (hier:) metonymisch für
Gedichte; Heraklit war auch Elegiendichter
9
ᾗσιν = αἷς
10
ὁ ἁρπακτής Räuber
Zwiegespräch mit Hades

1
῏Η ῥ᾽1 ὑπὸ σοὶ Χαρίδας ἀναπαύεται;2 – „Εἰ τὸν Ἀρίµµα3 ἦ ῥ᾽ = ἆρα Fragepartikel
2
ἀναπαύοµαι ruhen (als Toter)
τοῦ Κυρηναίου παῖδα λέγεις, ὑπ᾽ ἐµοί.“ – 3
Gen. v. Ἀρίµµας
Ὦ Χαρίδα, τί τὰ νέρθε;4 – „Πολὺ σκότος.“ – Αἱ δ᾽ ἄνοδοι τί;– 4
νέρθε unten
5
„Ψεῦδος.“ –Ὁ δὲ Πλούτων; – „Μῦθος.“ –Ἀπωλόµεθα. – ὔµµιν = ὑµῖν
6
5 „Οὗτος ἐµὸς λόγος ὔµµιν5 ἀληθινός· εἰ δὲ τὸν ἡδύν Πελλαίου Gen. pretii; gemeint ist eine Münze
aus Pella mit Stierkopf
βούλει, Πελλαίου6 βοῦς µέγας εἰν Ἀΐδῃ.“
Totenklage (1)
Ὤφελε1 µηδ᾽ ἐγένοντο θοαὶ νέες· οὐ γὰρ ἂν ἡµεῖς 1
ὤφελε + Indikativ „Wäre doch...“ (Irrealis)
παῖδα ∆ιοκλείδεω Σώπολιν ἐστένοµεν.2 2
στένω beklagen, klagen über
Νῦν δ᾽ ὁ µὲν εἰν ἁλί που φέρεται νέκυς,3 ἀντὶ δ᾽ ἐκείνου 3
ὁ νέκυς, -υος Leichnam
4
οὔνοµα καὶ κενεὸν σῆµα4 παρερχόµεθα. τὸ σῆµα Grab
Totenklage (2)
1
Νάξιος1 οὐκ ἐπὶ γῆς ἔθανεν Λύκος, ἀλλ᾽ ἐνὶ πόντῳ Νάξιος 3 aus Naxos stammend
2
ὁ ἔµπορος Kaufmann, Händler;
ναῦν ἅµα καὶ ψυχὴν εἶδεν ἀπολλυµένην, hier prädikativ zu ἔπλεε
ἔµπορος2 Αἰγίνηθεν3 ὅτ᾽ ἔπλεε· χὠ4 µὲν ἐν ὑγρῇ5 3
Αἰγίνηθεν von Ägina (kommend)
4
νεκρός, ἐγὼ δ᾽ ἄλλως6 οὔνοµα τύµβος7 ἔχων χὠ = καὶ ὁ 5 ἡ ὑγρή Nässe ≈ Meer
6
ἄλλως zwecklos, umsonst
5 κηρύσσω πανάληθες ἔπος τόδε·· „Φεῦγε θαλάσσῃ 7
ὁ τύµβος Grab(hügel)
συµµίσγειν Ἐρίφων,8 ναυτίλε, δυοµένων.“ 8
Ἔριφοι Sternbild der Widder
40
Grabepigramm
Ὅστις ἐµὸν παρὰ σῆµα φέρεις πόδα, Καλλιµάχου µε
ἴσθι Κυρηναίου παῖδά τε καὶ γενέτην.1 1
ὁ γενέτης Vater
2
Εἰδείης δ᾽ ἄµφω κεν· ὁ µέν κοτε2 πατρίδος ὅπλων κοτε = ποτε
3
ἦρξεν, ὁ δ᾽ ἤεισεν3 κρέσσονα βασκανίης.4 ἤεισεν Aor. v. ἀείδω
4
ἡ βασκανίη Verleumdung, Schmähsucht
5 Οὐ νέµεσις· Μοῦσαι γὰρ ὅσους ἴδον ὄµµατι παῖδας 5
λοξῷ missgünstig
µη λοξῷ5 πολιοὺς6 οὐκ ἀπέθεντο φίλους. 6
πόλιος 3 grauhaarig, alt
Heros der Hirten

Ἀστακίδην τὸν Κρῆτα1 τὸν αἰπόλον ἥρπασε Νύµφη 1
Κρής, Κρητός aus Kreta stammend
ἐξ ὄρεος, καὶ νῦν ἱερὸς2 Ἀστακίδης. 2
scil. ἐστιν
Οὐκέτι ∆ικταίῃσιν3 ὑπὸ δρυσίν,4 οὐκέτι ∆άφνιν 3
∆ικταῖος 3 vom Dikte-Gebirge (auf Kreta)
4
ποιµένες, Ἀστακίδην δ᾽ αἰὲν ἀεισόµεθα. ἡ δρῦς,-υός Eiche
Mit Platon in den Tod

Εἴπας· „῞Ηλιε χαῖρε.“ Κλεόµβροτος ὡµβρακιώτης1 1
= ὁ Ἀµβρακιώτης Bewohner von Ambrakia
ἥλατ᾽2 ἀφ᾽ ὑψηλοῦ τείχεος εἰς Ἀΐδην, (Stadt in Epirus)
2
ἄξιον οὐδὲν ἰδὼν θανάτου κακόν, ἀλλὰ Πλάτωνος Aor. v. ἅλλοµαι springen
3
ἀναλέγοµαι lesen
ἓν τὸ περὶ ψυχῆς γράµµ᾽ ἀναλεξάµενος.3
„Liebesschwur“
1
Ὤµοσε Καλλίγνωτος Ἰωνίδι1 µήποτ᾽ ἐκείνης Ἰωνίς,-ιδος Jonis (Mädchenname)
2
λέγουσιν (+AcI) die Leute sagen, man sagt
ἕξειν µήτε φίλον κρέσσονα µήτε φίλην. 3
δύνω = δύοµαι durchddringen zu
Ὤµοσεν.·Ἀλλὰ λέγουσιν2 ἀληθέα τοὺς ἐν ἔρωτι 4
οὔατα = ὦτα 5 ἀρσενικός 3 männlich
6
ὅρκους µὴ δύνειν3 οὔατ᾽4 ἐς ἀθανάτων. θέροµαι verbrannt, verzehrt werden
7
5 Νῦν δ᾽ ὁ µὲν ἀρσενικῷ5 θέρεται6 πυρί, τῆς δὲ ταλαίνης7 τάλας, -αινα,-αν elend, unglücklich
8
οὐ λόγος οὐδ᾽ ἀριθµος keinen Deut wert sein;
νύµφης ὡς Μεγαρέων οὐ λόγος οὐδ᾽ ἀριθµός.8 Anspielung auf einen bekannten Orakelspruch
an die Bewohner von Megara, dass sie nichts
wert seien
Hommage auf Arat von Soloi

1
Ἡσιόδου τό τ᾽ ἄεισµα καὶ ὁ τρόπος· οὐ τὸν ἀοιδῶν scil. ἐστιν 2 ὀκνέω zögern
3
µελιχρός 3 honigsüß
ἔσχατον, ἀλλ᾽ ὀκνέω µὴ τὸ µελιχρότατον (gemeint ist im Klang der Sparche)
τῶν ἐπέων ὁ Σολεὺς ἀπεµάξατο· χαίρετε λεπταί 4
ὁ Σολεύς derMann aus Soloi; gemeint ist Arat,
der Dichter des Lehrgedichts τὰ φαινόµενα
ῥήσιες, Ἀρήτου σύµβολον ἀγρυπνίης. 5
ἀποµάσσοµαι abstreifen; nachbilden
6
λεπτός 3 fein, ausgefeilt
7
ἡ ἀγρυπνίη Schlaflosigkeit
41
„Liebe exquisit...“
1
Ἐχθαίρω τὸ ποίηµα τὸ κυκλικόν,1 οὐδὲ κελεύθῳ2 gemeint ist der „epische Kyklos“, die
Epensammlungen nach Homer, die schon in
χαίρω, τίς3 πολλοὺς ὧδε καὶ ὧδε φέρει. der Antike als minderwertig galten
2
Μισῶ καὶ περίφοιτον4 ἐρώµενον, οὐδ᾽ ἀπὸ κρήνης ὁ κέλευθος Weg, Bahn 3 τίς = ὅς
4
περίφοιτος 2 herumwandernd
πίνω· σικχαίνω5 πάντα τὰ δηµόσια. 5
σικχαίνω verabscheuen
5 Λυσανίη,6 σὺ δὲ ναίχι7 καλὸς καλός – ἀλλὰ πρὶν εἰπεῖν 6
Vokativ v. Λυσανίας 7 ναιχί fürwahr
τοῦτο σαφῶς, Ἠχώ φησί τις· «Ἄλλος ἔχει.»8 8
scil. σε d.h. als Liebhaber
Genialer Polyphem
1
Ὡς ἀγαθὰν Πολύφαµος ἀνεύρατο1 τὰν ἐπαοιδάν2 ἀνεύρατο = ἀνεύρετο v. ἀνευρίσκω
2
ἡ ἐπαοιδή = ἐπῳδή Zaubermittel, -gesang
τὠραµένῳ·3 ναὶ Γᾶν,4 οὐκ ἀµαθὴς ὁ Κύκλωψ. 3
τὠραµένῳ = τῷ ἐραµένῳ 4 ναὶ Γᾶν bei Gaia
Αἱ Μοῖσαι τὸν ἔρωτα κατισχναίνοντι,5 Φίλιππε· 5
= κατισχναίνουσι < κατισχναίνω abzehren,
ἦ πανακὲς6 πάντων φάρµακον ἁ σοφία.7 mager machen
6
πανακής 2 alles heilend
5 Τοῦτο, δοκέω, χἀ8 λιµὸς ἔχει µόνον ἐς τὰ πονηρά 7
ἡ σοφία (hier:) die (schöne) Kunst
τὠγαθόν· ἐκκόπτει τὰν φιλόπαιδα νόσον. 8
χἁ = καὶ ὁ 9 ἀφειδής 2 schonungslos
10
ἔσθ᾽ ἁµὶν †χ᾽ακαστας ἀφειδέα9 ποττὸν10 Ἔρωτα εἶπαι = εἰπεῖν
11
τοῦτ᾽ εἶπαι· „Κείρευ τὰ πτερά, παιδάριον, κείρευ = κειρου < κείροµαι abschneiden
12
τὸ πτερόν Flügel
οὐδ᾽ ὅσον ἀττάραγόν13 τυ14 δεδοίκαµες.“15 Αἱ γὰρ ἐπῳδαί2 13
τὸ ἀτταραγόν (Brot)Krume, Brösel
οἴκοι τῶ χαλεπῶ16 τραύµατος ἀµφότεραι. 14
= σε 15 = δεδοίκαµεν 16 = τοῦ χαλεποῦ
b) Aus den Aitia

Poeta doctus
(Atia A, 1) elegisches Distichon
1
οἱ Τελχῖνες T.; koboldartige Gesellen des
Hephaistos, „Neidlinge“
2
Πολλάκι µοι Τελχῖνες1 ἐπιτρύζουσιν2 ἀοιδῇ, ἐπιτρύζω entgegenbrummen
3
νήιδες3 οἳ Μούσης οὐκ ἐγένοντο φίλοι, νῆις,-ιδος unwissend, unkundig, „Banause“
4
διηνεκής 2 durchgehend, ununterbrochen;
εἵνεκεν οὐχ ἓν ἄεισµα διηνεκὲς4 ἢ βασιληων ἓν ἄεισµα διηνεκές Hinweis auf die Einheit-
πράξιας ἐν πολλαῖς ἤνυσα χιλιάσιν5 lichkeit der Eposdichtung, die K. als Kunst-
form ablehnt.
5 ἢ·προτέρους ἥρωας, ἔπος δ᾽ ἐπὶ τυτθὸν6 ἑλίσσω 5
scil. Verse 6 τιτθός 3 kurz 7 ἅτε = ὥς
παῖς ἅτε,7 τῶν δ᾽ ἐτέων ἡ δεκὰς οὐκ ὀλίγη. 8
ἀηνής 2 kläglich 9 ἔην = ἦν ich war
10
Φηµὶ δὲ και Τελχῖσιν ἐγὼ τόδε· „Φῦλον ἀηνες8 ὀλιγόστιχος 2 kurzversig, sparsam mit Versen
11
ὄµπνιος 3 korntragend, nährend;
µοῦνον ἑὸν τήκειν ἧπαρ ἐπιστάµενον. Epitheton der Demeter
12
Ἦ µὲν δὴ γὰρ ἔην9 ὀλιγόστιχος·10 ἀλλὰ καθέλκει Beiname der Demeter; Titel eines Werkes
des Philetas
10 δρῦν·πολὺ τὴν µακρὴν ὄµπνια11 Θεσµοφόρος.12 13
λεπτός 3 zart, fein; κατὰ λεπτόν = Qualitäts-
Τοῖν δὲ δ̣υ̣οῖν Μίµνερµος ὅτι γλυκύς, αἱ κατὰ λεπτόν13 begriff der alexandrinsichen Dichtung, die das
sauber asugefeilte Kleingedicht der liter
Κῴαι14 ἡ µεγάλη δ᾽ οὐκ ἐδίδαξε γυνή.14 arischen Großform „Epos“ vorzieht.
Μακρὸν15 ἐπὶ Θρήικας ἀπ᾽ Αἰγύπτοιο φέροιτο 14
vermutl. zwei Werktitel des Mimnermos; mit
αἵµατι̣ Π̣υ̣γ̣µαίων ἡδο̣µ̣έ̣νη γέρανος.16 „γυνή“ könnte das Nanno-Gedicht gemeint sein.
15
µακρόν (Adv.) weit(hin) 16 ὁ γέρανος Kranich
15 Μασσαγ̣έ̣τ̣αι καὶ µακρὸν ὀϊστεύοιεν17 ἐπ᾽ ἄνδρα 17
ὀϊστεύω mit Pfeilen schießen
Μῆδον, ἀ̣ηδονίδες δ̣᾽ ὧδε µελιχρότεραι. 18
ἔλλω weichen, weggehen
19
Ἔλλετε18 Βασκανίης19 ὀλοὸν γένος· αὖθι δὲ τέχνῃ Βασκανίη Neid, Verleumdung
42
20
κρίνετε, µὴ σχοίνῳ20 Περσίδι21 τὴν σοφίην·22 ἡ σχοῖνος (persisches) Längenmaß
(≅ 60 Stadien)
µηδ᾽ ἀπ᾽ ἐµεῦ διφᾶτε23 µέγα ψοφέουσαν24 ἀοιδήν 21
Περσίς,-ιδος f. persisch
20 τίκτεσθαι· βροντᾶν οὐκ ἐµόν,25 ἀλλὰ ∆ιός.“ 22
ἡ σοφίη Kunstfertigkeit, (hier:) Dichtkunst
23
Καὶ γὰρ ὅτε πρώτιστον ἐµοῖς ἐπὶ26 δέλτον27 ἔθηκα26 διφάω aufsuchen, erwarten
24
ψοφέω dröhnen, lärmen 25 ἐµόν scil. ἐστιν
γούνασιν, Ἀπόλλων εἶπεν ὅ µοι Λύκιος· 26
Tmesis 27 ἡ δέλτος Schreibtafel
„[...]·ἀοιδέ, τὸ µὲν θύος28 ὅττι29 πάχιστον30 28
τὸ θύος Opfer 29 ὅττι = ὥς
θρέψαι, τὴν̣ Μοῦσαν δ᾽ ὠγαθὲ λεπταλέην.31 30
πάχιστος Superl. v. παχύς dick, fett, fleischig
31
25 Πρὸς δέ σε καὶ τόδ᾽ ἄνωγα,32 τὰ33 µὴ πατέουσιν ἅµαξαι34 ≈ λεπτός 3 32 ἄνωγα (Perf.) gebieten, befehlen
33
τά = ἅ Rel.Pron zu ἴχνια
τὰ στείβειν,35 ἑτέρων ἴχνια µὴ καθ᾽ ὁµά 34
ἡ ἅµαξα (Last)Wagen 35 στείβω hin-, betreten
δίφρον36 ἐλᾶ̣ν µηδ᾽ οἷµον38 ἀνὰ πλατύν, ἀλλὰ κελεύθους 36
ὁ δίφρος (Streit)Wagen 37 ἐλάω = ἐλαύνω
38
ἀτρίπτου̣ς,39 εἰ καὶ στειν̣οτέρην40 ἐλάσεις.“ ὁ οἶµος Weg, Bahn 39 ἄτριπτος 2 unbegangen
40
scil. κέλευθον (fem.!)
Τῷ πιθόµην· ἐνὶ τοῖς γὰρ ἀείδοµεν οἳ λιγὺν41 ἦχον 41
λιγύς 3 (hier:) hell tönend, zart klingend
30 τέττιγος,42 θόρυβον δ᾽ οὐκ ἐφίλησαν ὄνων. 42
ὁ τέττιξ,-ιγος Zikade 43 οὐατοείς 3 langohrig
Θηρὶ µὲν οὐατόεντι43 πανείκελον44 ὀγκήσαιτο45 44
παγκείκελον (Adv.) ganz ähnlich
45
ἄλλος, ἐγὼ δ᾽ εἴην οὑλαχύς,46 ὁ πτερόεις, ὀγκάοµαι brüllen
46
οὐλαχύς = ὁ ἐλαχύς winzig, klein
ἆ πάντως, ἵνα γῆρας ἵνα δρόσον47 ἣν µὲν ἀείδω 47
ἡ δρόσος Tau, Frische
πρώκιον48 ἐκ δίης ἠέρος49 εἶδαρ50 ἔδων, 48
πρώκιος 3 tropfenförmig 49 ἠέρος = ἀέρος
50
35 αὖθι τὸ̣ δ̣᾽ ἐκδύοιµι, τό51 µοι βάρος ὅσσον ἔπεστι τὸ εἶδαρ,-ατος Nahrung, Essen 51 τό = ὅ
52
τριγλ̣ώχιν̣52 ὀλοῷ νῆσος ἐπ᾽ Ἐγκελάδῳ. τριγλώχιν,-ινος dreischneidig, -eckig
(gemeint ist Sizilien, das mit dem Ätna auf den
[...] Μοῦσαι γὰρ ὅσους ἴδον ὄθµατι53 παῖδας Giganten Enkelados gelegt wurde)
53
µὴ λοξῷ,54 πολιοὺς οὐκ ἀπέθεντο φίλους. τὸ ὄθµα = ὄµµα Auge, Blick
54
λοξός 3 missgünstig neidisch
55
πολιός 3 grau(haarig), alt
AUS DER ANTHOLOGIA GRAECA

Die Anthologia Graeca ist eine große Sammlung von griechischen meist epigrammartigen Gedichten von
der frühesten Zeit bis in die byzantinische Literatur. Fast aus jeder Epoche der griechischen Literatur-
geschichte sind Beispiele vorhanden: Vom attischen Epigramm über die hellenistischen Formen des Kurz-
gedichts (bes. alexandrinische Kleinkunst), von orientalischer Poesie über kaiserzeitliche Dichtungen bis
zu christlichen Vertretern reicht die Auswahl. Die zeitlich jüngsten Produkte stammen aus einer byzantin-
ischen Anthologie des 9. Jahrhunderts. Das 5.Buch ist fast ausschließlich der Liebesdichtung gewidmet.
Prolog
(AG 5,1: Konstantinos Kephalas) iambischer Trimeter
Νέοις ἀνάπτων1 καρδίας σοφὴν ζέσιν2 1
ἀνάπτω /ἐξανάπτω anzünden
ἀρχὴν ῎Ερωτα τῶν λόγων ποιήσοµαι· 2
ἡ ζέσις Kochen, Sieden
πυρσὸν3 γὰρ οὗτος ἐξανάπτει τοῖς λόγοις. 3
ὁ πυρσός Feuer, Liebesglut
a) Leben, Liebe, Alter

„Teure“ Liebe – fast umsonst
(AG 5,2) elegisches Distichon
1
Τὴν καταφλεξίπολιν1 Σθενελαΐδα τὴν βαρύµισθον2, καταφλεξίπολις die Stadt niederbrennend
2
βαρύµισθος 2 für schweres Geld zu
τὴν τοῖς βουλοµένοις χρυσὸν ἀµεργοµένην3, kaufen, sehr teuer“
γυµνήν µοι διὰ νυκτὸς ὅλης παρέκλινεν ὄνειρος4 3
ἀµέργοµαι (Geld) abknöpfen 4 ὄνειρος = ὄναρ
43
ἄχρι φίλης ἠοῦς προῖκα5 χαριζοµένην6. 5

προῖκα (Adv.) gratis
5 Οὐκέτι γουνάσοµαι7 τὴν βάρβαρον οὐδ᾽ ἐπ᾽ ἐµαυτῷ 6
χαριζοµαι willfährig, gefällig sein
κλαύσοµαι ὕπνον ἔχων κεῖνα χαριζόµενον6. 7
γουνάζοµαι auf die Knie fallen, anflehen
(AG 5,31: Antipatros v. Thessalonike)

1
Χρύσεος ἦν γενεὴ1 καὶ χάλκεος ἀργυρέη τε ἡ γενεή Generation, Zeitalter
2
ἡ Κυθέρεια = Aphrodite (viell. wegen ihres
πρόσθεν· παντοίη δ᾽ ἡ Κυθέρεια2 τὰ νῦν· Kultes auf der Insel Kythera)
καὶ χρυσοῦν τίει3 καὶ χάλκεον ἄνδρ᾽ ἐφίλησεν 3
τίω schätzen 4 Νέστωρ Nestors hohes Alter
ist sagenhaft, er soll drei Generationen erlebt
καὶ τοὺς ἀργυρέους οὔ ποτ᾽ ἀποστρέφεται. haben (vgl. Il 1, 250)
5 Νέστωρ4 ἡ Παφίη.5 ∆οκέω δ᾽, ὅτι καὶ ∆ανάῃ6 Ζεὺς 5
ἡ Παφίη = Aphrodite (wegen ihres Kultes
οὐ χρυσός, χρυσοῦς7 δ᾽ ἦλθε φέρων ἑκατόν. in der Stadt Paphos auf Zypern)
6
∆ανάη Anspielung auf Zeus’ Liebe zu
Danaë, der er sich als Goldregen näherte
7
χρυσοῦς scil. ὀβόλους
(AG 5,46: Philodemos)
Χαῖρε σύ. – „Καὶ σύ γε χαῖρε.“ – Τί δεῖ σε καλεῖν; – „Σὲ δέ;1“ – Μήπω
τοῦτο· φιλόσπουδος.2 – „Μηδὲ σύ.“ – Μή τιν᾽ ἔχεις; –
„Αἰεὶ τὸν φιλέοντα.“ – Θέλεις ἅµα σήµερον ἡµῖν
δειπνεῖν; – „Εἰ σὺ θέλεις.“ – Εὐγε· πόσου1 παρέσιη; –
1
5 „Μηδέν µοι προδίδου...“ – Τοῦτο ξένον. – „Ἀλλ᾽ ὅσον ἄν σοι scil. δεῖ καλεῖν
2
φιλόσπουδος 2 Eile liebend,
κοιµηθέντι δοκῇ, τοῦτο δός.“ – Οὐκ ἀδικεῖς. übereilt
ποῦ γίνῃ;4 πέµψω ... – „Καταµάνθανε.“ – Πηνίκα δ᾽ ἥξεις; – 3
πόσου scil. µισθοῦ
4
„῝Ην σὺ θέλεις ὥρην.“ – Εὐθὺ θέλω. – „Πρόαγε.“ γίνῃ = εἶ
(AG 5,125: Lollius Bassus)

Οὐ µέλλω ῥεύσειν1 χρυσός2 ποτε· βοῦς δὲ γένοιτο
ἄλλος χὠ µελίθρους3 κύκνος ἐπῃόνιος.4
Ζηνὶ φυλασσέσθω τάδε παίγνια· τῇ δὲ Κορίννιη 1
ῥεύσειν Futur v. ῥέω
τοὺς ὀβολοὺς δώσω τοὺς δύο κοὐ πέτοµαι. 2
χρυσός 2 prädikativ übersetzen
5 ποῦ γίνῃ; πέµψω... – „Καταµάνθανε.“ – Πηνίκα δ᾽ ἥξεις; – 3
µελίθρους 2 süß singend
4
„῝Ην σὺ θέλεις ὥρην.“ – Εὐθὺ θέλω. – „Πρόαγε.“ ἐπῃόνιος 2 am Meeresstrand befindlich
Die Nacht ist zu kurz

(AG 5, 172: Meleagros)
1
῎Ορθρε,1 τί µοι, δυσέραστε,2 ταχὺς περὶ κοῖτον ἐπέστης, ὁ ὄρθρος Morgenfrühe
2
δυσέραστος 3 Feind der Liebe
ἄρτι φίλας ∆ηµοῦς3 χρωτὶ χλιαινοµένῳ;4 3
∆ηµώ, -οῦς Demo (Name der Geliebten)
εἴθε πάλιν στρέψας ταχινὸν δρόµον ῞Εσπερος εἴης, 4
χλιαίνω wärmen
5
ὦ γλυκὺ φῶς βάλλων εἰς ἐµὲ πικρότατον. ᾽Αλκµήνη Anspielung auf Zeus’ Zusammen-
kunft mit Alkmene, für die er eine dreifache
5 Ἤδη γὰρ καὶ πρόσθεν ἐπ᾽ ᾽Ακλµήνην5 ∆ιὸς ἦλθες Nacht bewirkte. Dabei wurde Herakles gezeugt.
ἀντίος· οὐκ ἀδαὴς6 ἐσσὶ παλινδροµίης. 6
ἀδαής 3 unkundig
(AG 5,283: Paulos Silentiarios)

1
∆άκρυά µοι σπένδουσαν1 ἐπήρατον2 οἰκτρὰ Θεανὼ3 σπένδω vergießen
2
ἐπήρατος 2 geliebt
εἶχον ὑπὲρ λέκτρων4 πάννυχον ἡµετέρων· 3
Θεανώ Acc. Sg. Theano (Name der Geliebten)
ἐξότε γὰρ πρὸς ῎Ολυµπον ἀνέδραµεν ἕσπερος ἀστήρ, 4
τὸ λέκτρον Bett; Liebesfreude
5
µέµφετο µελλούσης ἄγγελον ἠριπόλης.5 ἡ ἠριπόλη Morgengrauen, Dämmerung
44
6
5 Οὐδὲν ἐφηµερίοις6 καταθύµιον·7 εἴ τις ᾽Ερώτων ἐφηµέριοι Eintagsgeschöpfe = Sterbliche
7
καταθύµιος 2 nach Wunsch 8 ὤφελε + Inf. =
λάτρις, νύκτας ἔχειν ὤφελε8 Κιµµερίων.9
irrealer Wunsch der Ggwt. 9 νύκτας Κιµµερίων
die Kimmerier gelten bereits im Mythos als nörd-
liches Volk am Okeanos, wo stets Nacht und Nebel
herrschen, daher sprichwörtlich für lange Nacht.
Andere Arten der Liebe
(AG 5, 65)
Αἰετὸς1 ὁ Ζεὺς ἦλθεν ἐπ᾽ ἀντίθεον Γανυµήδην,
κύκνος1 ἐπὶ ξανθὴν µητέρα τὴν ῾Ελένης.
1
Οὕτως ἀµφότερ᾽ ἐστὶν ἀσύγκριτα·2 τῶν δύο δ᾽ αὐτῶν αἰετός...κύκνος prädikativ zu Ζεύς übersetzen
2
ἀσύγκριτος 3 unvergleichbar
ἄλλοις ἄλλο δοκεῖ κρεῖσσον, ἐµοὶ τὰ δύο.
(AG 5, 65)
1
Μαλθακὰ µὲν Σαπφοῦς τὰ φιλήµατα, µαλθακὰ γυίων1 τὸ γυῖον Glied(maße)
2
τὸ πλέγµα Umarmung
πλέγµατα2 χιονέων, 3 µαλθακὰ πάντα µέλη, 3
χιόνεος 3 schneeweiß
ψυχὴ δ᾽ ἐξ ἀδάµαντος4 ἀπειθέος·5 ἄχρι γὰρ οἴων6 4
ὁ ἀδαµάς Stahl
5
ἔστιν ἔρως στοµάτων, τἆλλα δὲ παρθενίης. ἀπειθής 3 (hier:) hart, widerspenstig
6
5 Καὶ τίς ὑποτλαίη;7 Τάχα τις, τάχα τοῦτο ταλάσσας7 οἶος 3 allein, bloß
7
ὑποτλαίη / τλήσεται / ταλάσσας siehe τλῆναι
δίψαν Τανταλέην τλήσεται7 εὐµαρέως.8 8
εὐµαρής 2 leicht, mühelos
Eros – „Liebesjäger“
(AG 5, 10: Alkaios v. Messene)
᾽Εχθαίρω τὸν ῎Ερωτα. Τί γὰρ βαρὺς οὐκ ἐπὶ θῆρας 1
ὄρνυµαι sich stürzen auf, jagen
ὄρνυται,1 ἀλλ᾽ ἐπ᾽ ἐµὴν ἰοβολεῖ2 κραδίην; 2
ἰοβολέω Pfeile schießen
Τί πλέον,3 εἰ θεὸς ἄνδρα καταφλέγει; ἢ τί τὸ σεµνὸν 3
τί πλέον scil. ἔστι
4
διηώσας4 ἀπ᾽ ἐµῆς ἆθλον ἔχει κεφαλῆς; διηόω niederschlagen, zerreißen
(AG 5, 58: Aulus Licinius Archias)

1
Νήπι᾽ ῎Ερως, πορθεῖς1 µε, τὸ κρήγυον·2 εἴς µε κένωσον πορθέω zugrunde richten
2
τὸ κρήγυον (Αdv.) ernsthaft, in vollem Ersnt
πᾶν σὺ βέλος, λοιπὴν µηκέτ᾽ ἀφεὶς γλυφίδα,3 3
ἡ γλυφίς Kerbe, Pfeil
ὡς ἂν µοῦνον ἕλοις ἰοῖς4 ἐµὲ καί τινα χρῄζων 4
ὁ ἰός Pfeil
5
ἄλλον ὀϊστεῦσαι5 µηκέτ᾽ ἔχοις ἀκίδα.6 ὀϊστεύω Pfeile schießen
6
ἡ ἀκίς Spitze, Lanze
Sieg über Eros

(AG 5, 179: Meleagros)
1
Ναὶ τὰν Κύπριν,1 ῎Ερως, φλέξω τὰ σὰ πάντα πυρώσας,2 Κύπρις = Aphrodite (auf Zypern geboren)
2
πυρόω anzünden, verbrennen
τόξα τε καὶ Σκυθικὴν ἰοδόκον3 φαρέτρην. 3
ἰοδόκος 3 Pfeile aufnehmend
φλέξω, ναί.4 Τί µάταια5 γελᾷς καὶ σιµὰ6 σεσηρὼς7 4
ναί jawohl 5 µάταια (Adv.) albern, dumm
6
µυχθίζεις;8 Τάχα που σαρδάνιον9 γελάσεις. σίµα (Adv.) mit gerümpfter Nase, spöttisch
7
5 ἦ γάρ σευ τὰ ποδηγὰ10 Πόθων ὠκύπτερα11 κόψας σεσηρώς Pt. Perf. v. σαίρω grinsen
8
µυχθίζω schnauben, verhöhnen
χαλκόδετον σφίγξω12 σοῖς περὶ ποσσὶ πέδην. 9
σαρδάνιον (Adv.) bitter 10 ποδηγὸς 3 führend,
καίτοι Καδµεῖον κράτος13 οἴσοµεν, εἴ σε πάροικον geleitend 11 τὰ ὠκτύπτερα Flügel
12
ψυχῇ συζεύξω, λύγκα παρ᾽ αἰπολίοις. σφίγγω schnüren, fesseln 13 Καδµεῖον κράτος
entspricht dem Pyrrhus-Sieg
ἀλλ᾽ ἴθι, δυσνίκητε,14 λαβὼν δ᾽ ἔπι κοῦφα πέδιλα15 14
δυσνίκητος 2 chwer besiegbar 15 κοῦφα πεδίλα
10 ἐκπέτασον16 ταχινὰς εἰς ἑτέρους πτέρυγὰς. Flügelschuhe 16 ἐκπετάννυµι ausbreiten, öffnen
45
(AG 5, 303)
1
Κλαγγῆς πέµπεται ἦχος ἐς οὔατα,1 καὶ θόρυβος δὲ τὸ οὔας = τὸ οὖς
2
ἄσπετος 2 unaufhörlich
ἄσπετος2 ἐν τριόδοις· οὐδ᾽ ἀλέγεις,3 Παφίη; 3
ἀλέγω sich kümmern, besorgt sein
ἐνθάδε γὰρ σέο κοῦρον ὁδοιπορέοντα4 κατέσχον, 4
ὁδοιπορέω spazieren
5
ὅσσοι ἐνὶ κραδίῃ πυρσὸν ἔχουσι πόθου.5 ὁ πόθος Liebesverlangεν
Παθήµατα ἐρωτικά
(AG 5, 132: Philodemos)
1
῞Ω ποδός,1 ὢ κνήµης,2 ὢ τῶν (ἀπόλωλα δικαίως) ποδός ... φωναρίων Genetive des Affekts:
„Ο was für ...“
µηρῶν, ὢ γλουτῶν,4 ὢ κτενός,5 ὢ λαγόνων,6 2
ἡ κνήµη Wade 3 ὁ µηρός Schenkel
ὤµοιν, ὢ µαστῶν, ὢ τοῦ ῥαδινοῖο τραχήλου, 4
ὁ γλουτός Pobacke (pl.:) Gesäß
5
ὢ χειρῶν, ὢ τῶν (µαίνοµαι) ὀµµατίων, ὁ κτείς, κτενός Kamm (hier als Ausdruck
für weibliches Geschlechtsorgan verwendet)
5 ὢ κατατεχνοτάτου7 κινήµατος, ὢ περιάλλων8 6
ἡ λαγών, -όνος (pl.:) Taille
γλωττισµῶν,9 ὢ τῶν (θῦ᾽10 ἐµὲ) φωναρίων.11 7
κατάτεχνος 2 raffiniert-kunstvoll,
verführerisch
Εἰ δ᾽ ᾽Οπικὴ12 καὶ Φλῶρα13 καὶ οὐκ ᾄδουσα τὰ Σαπφοῦς, 8
περίαλλος 2 besonders, herausragend
καὶ Περσεὺς ᾽Ινδῆς ἠράσατ᾽ ᾽Ανδροµέδης. 9
ὁ γλωττισµός Zungenkuss
10
θύω erschlagen
11
τὸ φωνάριον Deminutiv zu ἡ φωνή
12
῾Οπικός 3 oskisch (italisches Volk)
13
Φλῶρα Flora
(Berüchtigte Geliebte des Pompeius)
(AG 5, 236: Paulos Silentiarios)

1
Ναὶ τάχα Τανταλέης ᾽Αχερόντια1 πήµατα ποινῆς2 ᾽Αχερόντιος 3 Adj. zu ᾽Αχέρων (Unterweltfluss)
2
ἡ ποινή Strafe
ἡµετέρων ἀχέων ἐστὶν ἐλαφρότερα. 3
ἀπείργω fernhalten, verbieten
οὐ γάρ, ἰδὼν σέο κάλλος, ἀπείργετο3 χείλεα µίξαι 4
ἁβρός 3 weich, üppig
5
χείλεϊ σῷ ῥοδέων ἁβροτέρῳ4 καλύκων,5 ἡ καλύξ Knospe
6
5 Τάνταλος ἀκριτόδακρυς6· ὑπερτέλλοντα δὲ πέτρον ἀκριτόδακρυς viele Tränen vergießend
7
δείδιεν Plqupf. 3.P.Sg. zu δείδω
δείδιεν,7 ἀλλὰ θανεῖν δεύτερον οὐ δύναται. 8
ὁ οἴστρος Leidenschaft
αὐτὰρ ἐγὼ ζωὸς µὲν ἐὼν κατατήκοµαι οἴστρῳ,8 9
ἡ ὀλιγοδρανίη Ohnmacht, Schwäche
10
ἐκ δ᾽ ὀλιγοδανίης9 καὶ µόρον10 ἐγγὺς ἔχω. ὁ µόρος Schicksal, Tod
(AG 5, 55: Dioskorides)

1
∆ωρίδα τὴν ῥοδόπυγον1 ὑπὲρ λεχέων διατείνας ῥοδόπυγος 2 mit rosigem Hintern
2
χλοερός 3 frisch, grün
ἄνθεσιν ἐν χλοεροῖς2 ἀθάνατος γέγονα. 3
ὑπερφυής 2 übermäßig, außerordentlich
ἡ γὰρ ὑπερφυέεσσι3 µέσον διαβᾶσά µε ποσσὶν 4
ἀνύω 4 vollenden
5
ἤνυεν4 ἀκλινέως5 τὸν Κύπριδος δόλιχον,6 ἀκλίνης 2 (hier:) waagrecht
6
5 ὄµµασι νωθρὰ7 βλέπουσα· τὰ δ᾽, ἠύτε πνεύµατι φύλλα, ὁ δόλιχος Rennbahn
7
νωθρα (Adv.) träge machend, betörend
ἀµφισαλευοµένης8 ἔτρεµε πορφύρεα, 8
ἀµφισαλεύοµαι sich regen, bewegen
µέχρις ἀπεσπείσθη9 λευκὸν µένος10 ἀµφοτέροισιν, 9
ἀποσπένδω vergießen, verstömen lassen
10
καὶ ∆ωρὶς παρέτοις11 ἐξεχύθη12 µέλεσι. τὸ µένος Lebenskraft, lustvolles Verlangen
11
πάρετος 3 abgespannt, matt
12
ἐκχέοµαι verströmen, sich hingeben
46
Liebesglück
(AG 5, 169: Asklepiades)
1
῾Ηδὺ θέρους1 διψῶντι χιὼν ποτόν,2 ἡδὺ δὲ ναύταις θέρους Gen. temporis
2
τὸ ποτόν prädikativ zu χιὼν
ἐκ χειµῶνος ἰδεῖν εἰαρινὸν3 Στέφανον·4 3
εἰαρινός 3 frühlings-, im Frühling
ἥδιον δ᾽, ὁπόταν κρύψιη µία τοὺς φιλέοντας 4
Στέφανος Kranz; gemeint ist das Sternbild
χλαῖνα5 καὶ αἰνῆται Κύπρις ὑπ᾽ ἀµφοτέρων. zwischen Bootes und Herakles (Aufgang ist
Anfang März) 5 ἡ χλαῖνα Decke
5

῾Ρίψωµεν, χαρίεσσα, τὰ φάρεα,1 γυµνὰ δὲ γυµνοῖς
ἐµπελάσιη γυίοις γυῖα περιπλοκάδην·2
1
µηδὲν ἔοι3 τὸ µεταξύ· Σεµιράµιδος γὰρ ἐκεῖνο τὸ φάρος Mantel, Kleidung
2
περιπλοκάδην (Adv.) eng umschlungen
τεῖχος ἐµοὶ δοκέει λεπτὸν ὕφασµα σέθεν· 3
ἔοι Optativ zu εἰµί
5 στήθεα δ᾽ ἐζεύχθω4 τά τε χείλεα· τἆλλα δὲ σιγῇ 4
ἐζεύχθω Imper. Perf. Pass. zu ζεύγνυµι
5
κρυπτέον· ἐχθαίρω τὴν ἀθυροστοµίην.5 ἡ ἀθυροστοµίη Geschwätzigkeit

Φράζεό µοι, Κλεόφαντις, ὅση χάρις, ὁππότε δοιοὺς1
λάβρον2 ἐπαιγίζων3 ἶσος ἔρως κλονέει.4 1
δοιός 3 zweifach, (Pl.) beide
2
ποῖος ἄρης ἢ τάρβος ἀπείριτον5 ἠὲ τίς αἰδὼς λαβρός 3 heftig, reißend
3
τούσδε διακρίνει πλέγµατα6 βαλλοµένους; ἐπαιγίζω heranstürmen
4
κλονέω in Bewegung setzen, durchströmen
5 εἴη µοι µελέεσσι τὰ Λήµνιος ἥρµοσεν ἄκµων7 5
ἀπείριτος 2 unendlich
δεσµὰ καὶ ῾Ηφαίστου πᾶσα δολορραφίη,8 6
τὸ πλέγµα Umarmung
7
µοῦνον ἐγώ, χαρίεσσα, τεὸν δέµας ἀγκὰς9 ἑλίξας10 ι ἄκµων Amboss
8
ἡ δολορραφίη List, Kunstfertigkeit
θελγοίµην11 ἐπὶ σοῖς ἅψεσι βουλόµενος, 9
ἀγκάς in den Armen
δὴ τότε καὶ ξεῖνός µε καὶ ἐνδάπιος καὶ ιδίτης, 10
ἑλίσσω 2 umwinden
11
πότνα, καὶ ἀρητὴρ χἠ παράκοιτις ἴδοι. θέλγω bezaubern, betören
(AG 5, 305)
1
Κούρη τίς µ᾽ ἐφίλησεν1 ὑφέσπερα2 χείλεσιν ὑγροῖς. φιλέω küssen
2
ὑφέσπερα (Adv.) gegen Abend
νέκταρ ἔην τὸ φίληµα, τὸ γὰρ στόµα νέκταρος ἔπνει·3 3
πνέω (+Gen.) riechen, schmecken nach
καὶ µεθύω4 τὸ φίληµα, πολὺν τὸν ἔρωτα πεπωκώς. 4
µεθύω (+ Acc.) berauscht sein von
Reizvolle Verhüllung
(AG 5, 104: Marcus Argentarius)
1
Αἶρε τὰ δίκτυα1 ταῦτα, κακόσχολε, 2 µηδ᾽ ἐπίτηδες3 τὸ δίκτυον Fangnetz, (hier:) Gewand
2
κακόσχολος 2 dummes Zeug machend,
ἰσχίον4 ἐρχοµένη σύστρεφε,5 Λυσιδίκη. schlimm
οὔ σε περισφίγγει6 λεπτὸς στολιδώµασι7 πέπλος, 3
ἐπίτηδες (Adv.) gehörig, gekünstelt
4
πάντα δέ σου βλέπεται γυµνὰ καὶ οὐ βλέπεται. τὸ ἰσχίον Hüfte
5
συστρέφω 2 zusammendrehen,
5 εἰ τόδε σοι χαρίεν καταφαίνεται, αὐτὸς ὁµοίως (hier:) schwingen
ὀρθὸν ἔχων βύσσῳ τοῦτο περισκεπάσω.8 6
περισφίγγω umhüllen
7
τὸ στολίδωµα Falten
8
περισκεπάω 2 bedecken
47
Schönheitsideale ...
(AG 5, 37: Rufinos)
Μήτ᾽ ἰσχνὴν1 λίην περιλάµβανε µήτε παχεῖαν, 1
ἰσχνός 3 dünn, mager
τούτων δ᾽ ἀµφοτέρων τὴν µεσότητα θέλε. 2
λείπω 3 (hier:) fehlen
τιῆ µὲν γὰρ λείπει2 σαρκῶν χύσις,3 ἡ δὲ περισσὴν 3
ἡ χύσις (hier:) Fülle
4
κέκτηται· λεῖπον4 µὴ θέλε µηδὲ πλέον. λεῖπον Pt. Präs. n.
(AG 5, 94: Rufinos)

῎Οµµατ᾽ ἔχεις ῞Ηρης, Μελίτη, τὰς χεῖρας ᾽Αθήνης,
τοὺς µαζοὺς Παφίης, τὰ σφυρὰ1 τῆς Θέτιδος.
εὐδαίµων ὁ βλέπων σε, τρισόλβιος ὅστις ἀκούει, 1
τὸ σφυρόν Knöchel, Fuß
ἡµίθεος δ᾽ ὁ φιλῶν, ἀθάνατος δ᾽ ὁ γαµῶν.
... oder: urteilen wie Paris
(AG 5, 35: Rufinos)
1
Πυγὰς αὐτὸς ἔκρινα τριῶν· εἵλοντο1 γὰρ αὐταὶ αἱρέοµαι (+Pt.) vorziehen, sich entschließen
2
ἡ ἀστεροπή Blitz
δείξασαι γυµνὴν ἀστεροπὴν2 µελέων. 3
τροχαλός 3 (hier:) rund
καὶ ῥ᾽ ἡ µὲν τροχαλοῖς3 σφραγίζοµένη4 γελασίνοις5 4
σφραγίζω kennzeichnen
5
λευκῇ ἀπὸ γλουτῶν6 ἤνθεεν7 εὐαφίῃ·8 ὁ γελασῖνος Lächeln
6
5 τῆς δὲ διαιροµένης9 φοινίσσετο10 χιονέη σὰρξ ὁ γλουτός Pobacke
7
ἀνθέω blühen, üppig sein
πορφυρέοιο ῥόδου µᾶλλον ἐρυθροτέρη· 8
ἡ εὐαφίη Weichheit
ἡ δὲ γαληνιόωσα11 χαράσσετο12 κύµατι κωφῷ, 9
διαίροµαι sich erheben
10
αὐτοµάτη τρυφερῷ χρωτὶ σαλευοµένη. φοινίσσω sich rot färben
11
γαληνιόων,-ιωσα ruhig wie die Meeresstille
εἰ ταύτας ὁ κριτὴς ὁ θεῶν ἐθεήσατο πυγάς, 12
χαράσσω kratzen, reizen
οὐκέτ᾽ ἂν οὐδ᾽ ἐσιδεῖν ἤθελε τὰς προτέρας.
Verbrauchtheit
(AG 12, 48: Melagros)
1
Κεῖµαι· λὰξ1 ἐπίβαινε κατ᾽ αὐχένος,2 ἄγριε3 δαῖµον· λάξ (Adv.) mit dem Fuß 2 αὐχήν, -ένος m.
Hals 3 ἄγριος 3/2 unbarmherzig
οἶδά σε, ναὶ µὰ θεούς, καὶ βαρὺν ὄντα φέρειν·4 4
Inf.abh.v. βαρὺν ὄντα 5 ἔµπυρος 2 feurig
οἶδα καὶ ἔµπυρα5 τόξα· βαλὼν δ᾽ ἐπ᾽ ἐµὴν φρένα πύρσους6 6
πυρσός, -οῦ Feuerbrand 7 φλέγω versengen
8
οὐ φλέξεις·7 ἤδη πᾶσα γάρ ἐστι τέφρη.8 τέφρη, -ης (ion.) Asche
Resignation
(AG 12, 46: Asklepiades)
1
Οὐκ εἴµ᾽ οὐδ᾽ ἐτέων δύο κεἴκοσι1 καὶ κοπιῶ2 ζῶν. δύο κεἴκοσι 22 (h.indekl.)
2
κοπιάω Mühe haben (zu…)
῎Ωρωτες,3 τί κακὸν τοῦτο; Τί µε φλέγετε; 3
Ὤρωτες = ὦ Ἔρωτες
Ἢν γὰρ ἐγώ τι πάθω, τί ποιήσετε; ∆ῆλον, ῎Ερωτες, 4
πάρος (Adv.) = πρίν bevor
5
ὡς τὸ πάρος4 παίξεσθ᾽5 ἄφρονες ἀστραγάλοις.6 παίζω/M F παίξω spielen
6
ἀστράγαλος, -ου Würfel
Ernüchterung
(AG 5, 112: Philodemos)
1
᾽Ηράσθην· τίς δ᾽ οὐχί; Κεκώµακα·1 τίς δ᾽ ἀµύητος2 κωµάζω schwärmen; Gelage veranstalten
2
ἀµύητος 2 uneingeweiht 3 κῶµος, -ου
κώµων;3 Ἀλλ᾽ ἐµάνην· ἐκ τίνος; Οὐχὶ θεοῦ; Schwarmzug, Gelage 4 ἔρρίφθω Imp.Perf.P
Ἐρρίφθω·4 πολιὴ5 γὰρ ἐπείγεται6 ἀντὶ µελαίνης zu ῥίπτω werfen: „sei’s drum!“ 5 πολιός 3
grau 6 ἐπείγοµαι DM herandrängen
48
θρὶξ ἤδη, συνετῆς7 ἄγγελος ἡλικίης. 7

συνετός 3 weise
5 Καὶ παίζειν ὅτε καιρός, ἐπαίξαµεν·8 ἡνίκα καιρὸς 8
παίζω Aor.ἔπαιξα spielen
οὐκέτι, λωιτέρης9 φροντίδος ἁψόµεθα. 9
λωίτερος = λῴων Komp.v.ἀγαθός 3 gut
Alterserscheinung einer Traumfrau

(AG 6, 1: Platon)
1
῾Η σοβαρὸν1 γελάσασα καθ᾽ ῾Ελλάδος, ἡ τὸν ἐραστῶν2 σοβαρός 3 hochmütig 2 ἐραστής, -οῦ
Liebhaber 3 ἑσµός, -οῦ Schwarm, Haufen
ἑσµὸν3 ἐνὶ προθύροις4 Λαῒς5 ἔχουσα νέων, 4
πρόθυρον, -ου Vorhaus 5 Λαΐς, -ΐδος L.
τῇ Παφίῃ6 τὸ κάτοπτρον,7 ἐπεὶ τοίη µὲν ὁρᾶσθαι 6
Παφία/η, -ας „die Paphierin“: Venus (Haupt-
οὐκ ἐθέλω, οἵη δ᾽ ἦν πάρος,8 οὐ δύναµαι. heiligtum Paphos auf Zypern)
7
κάτοπτρον, -ου Spiegel
8
πάρος (Adv.) = πρίν bevor
Traurige Erkenntnis
(AG 9, 359: Poseidippos)
1
Ποίην τις βιότοιο1 τάµοι τρίβον;2 ἰν ἀγορῇ µὲν βίοτος, -ου Leben(sform) 2 τρίβος, -ου f.
Pfad, Weg 3 πρήξιες (ion.) = πράξεις
νείκεα καὶ χαλεπαὶ πρήξιες,3 ἐν δὲ δόµοις 4
φροντίς, -ίδος h.Sorge 5 κάµατος, -ου Mühe
φροντίδες·4 ἐν δ᾽ ἀγροῖς καµάτων5 ἅλις,6 ἐν δὲ θαλάσσῃ 6
ἅλις (Adv.) genug 7 τάρβος, -ους Furcht
8
τάρβος·7 ἐπὶ ξείνης8 δ᾽, ἢν µὲν ἔχῃς τι, δέος·9 ξείνη, -ης Ausland, Fremde 9 δέος, -ους
5 ἢν δ᾽ ἀπορῇς, ἀνιηρόν.10 Ἔχεις γάµον; Οὐκ ἀµέριµνος11 Angst 10 ἀνια/ηρός 3 betrüblich, verletzend
11
ἀµέριµνος 2 sorgenfrei 12 πήρωσις, -εως
ἔσσεαι. Οὐ γαµέεις; ζῇς ἔτ᾽ ἐρηµότερος. Verstümmelung (h.Präd.-Nomen)
13
Τέκνα πόνοι, πήρωσις12 ἄπαις13 βίος. Αἱ νεότητες ἄπαις, ἄπαιδος kinderlos
14
ἄφρονες, αἱ πολιαὶ14 δ᾽ ἔµπαλιν ἀδρανέες.15 πολιός 3 grau (h.zu erg.: τρίχες; Metonymie)
15
ἀδρανής 2 kraftlos 16 irreal!
Ἦν16 ἄρα τοῖν δοιοῖν17 ἑνὸς αἵρεσις, ἢ τὸ γενέσθαι 17
δοιός 2 zweifach, Pl. zwei
10 µηδέποτ᾽ ἢ τὸ θανεῖν αὐτίκα τικτόµενον.18 18
τικτόµενον Part.zum unpers. Subj.d.Inf.
„man“
b) Grabepigramme
Früher Tod im Krieg
(AG 7,226: Anakreon)
1
᾽Αβδήρων1 προθανόντα2 τὸν αἰνοβίην3 ᾽Αγάθωνα Ἄβδηρα, -ων A. (Stadt in Thrakien)
2
προαποθνῄσκω Aor. προέθανον +Gen.
πᾶσ᾽ ἐπὶ πυρκαιῆς4 ἥδ᾽ ἐβόησε5 πόλις. sterben für 3 αἰνοβίης, -ου m. (ion.) gewaltig
Οὔ τινα γὰρ τοιόνδε νέων ὁ φιλαίµατος6 ῎Αρης 4
πυρκαιά, -ᾶς Scheiterhaufen
5
ἠνάρισεν7 στυγερῆς ἐν στροφάλιγγι8 µάχης. βοάω h.klagen 6 φιλαίµατος 2 blutgierig
7
ἐναρίζω zu Tode bringen
8
στρόφαλιγξ, -ιγγος . Getümmel
Kliff am falschen Ort

(AG 7,496: Simonides)
1
᾽Ηερίη1 Γεράνεια, κακὸν λέπας,2 ὤφελες3 ῎Ιστρον ἠέριος 3 dunstig 2 λέπας n. Kliff
3
ὤφελον (Aor.) +Inf. irrealer Wunsch:
τῆλε καὶ ἐκ Σκυθέων µακρὸν ὁρᾶν Τάναϊν4
„würdest du doch“ 4 ἐκ Σκυθέων...Τάναϊν
µηδὲ πέλας5 ναίειν6 Σκειρωνικὸν οἶδµα7 θαλάσσης „von den Skythen aus…den Don“: außerhalb
ἄγκεα8 νειφοµένης9 ἀµφὶ Μεθουριάδος. der griech.Welt 5 πέλας (Adv.) nahe 6 ναίω
bewohnen 7 Σκειρωνικὸν οἶδµα „die
5 Νῦν δ᾽ ὁ µὲν ἐν πόντῳ κρυερὸς10 νέκυς, οἱ δὲ βαρεῖαν skironische Woge“: nördl.v.Korinth
ναυτιλίην11 κενεοὶ τῇδε βοῶσι12 τάφοι. 8
ἄγκος, -ους Winkel
9
νείφω beschneien 10 κρυερός 3 eisig
11
ναυτιλία, -ας Schifffahrt 12 βοάω h.beklagen
49
Alle Teile eingesammelt!

(AG 7,276: Hegesippos)
1
᾽Εξ ἁλὸς ἡµίβρωτον1 ἀνηνέγκαντο σαγηνεῖς2 ἡµίβρωτος 2 halbzerfressen 2 σαγηνεύς, -έως
Netzfischer 3 πολύκλαυτος 2 jammervoll
ἄνδρα, πολύκλαυτον3 ναυτιλίης σκύβαλον·4 4
σκύβαλον, -ου Häufchen
κέρδεα δ᾽ οὐκ ἐδίωξαν, ἃ µὴ θέµις,5 ἀλλὰ σὺν αὐτοῖς 5
erg. ἐστὶ διώκειν
6
ἰχθύσι τῇδ᾽ ὀλίγῃ θῆκαν6 ὑπὸ ψαµάθῳ.7 θῆκαν = ἔθεσαν bestatteten
7
ψάµαθος, -ου f. Sand(haufen), h.Grabhügel
5 Ὦ χθών, τὸν ναυηγὸν8 ἔχεις ὅλον· ἀντὶ δὲ λοιπῆς 8
ναυηγός, -οῦ Schiffbrüchiger
σαρκὸς τοὺς σαρκῶν γευσαµένους ἐπέχεις.9 9
ἐπέχω bedecken, festhalten
(gemeint sind die Fische)
Ein erfülltes Leben

(Philetas von Kos)
Οὐ κλαίω ξείνων σε φιλαίτατε· πολλὰ γὰρ ἔγνως
καλά, κακῶν δ᾽ αὖ σοι µοῖραν ἔνειµε θεός.
Ein erfülltes Leben?
(AG 7,348: Simonides)
Πολλὰ πιὼν καὶ πολλὰ φαγὼν καὶ πολλὰ κάκ᾽ εἰπὼν1 1
κακὰ λέγειν +Akk. jem. Schlechtes sagen
ἀνθρώπους κεῖµαι Τιµοκρέων ῾Ρόδιος.
Keine Beileidskundgebungen!
(AG 7,320: Hegesippos)
1
᾽Οξεῖαι πάντῃ1 περὶ τὸν τάφον εἰσὶν ἄκανθαι2 πάντῃ (Adv.) überall
2
ἄκανθα, -ης Distel
καὶ σκόλοπες·3 βλάψεις τοὺς πόδας, ἢν προσίῃς· 3
σκόλοψ, -οπος Dorn
Τίµων µισάνθρωπος ἐνοικέω. Ἀλλὰ πάρελθε 4
οἰµώζειν λέγω jem.Schlimmes wünschen,
οἰµώζειν εἴπας4 πολλά, πάρελθε µόνον. εἴπας =εἰπών (konzessiv)

Lyrik Olympiade

Hochgeladen von

Dokumentinformationen

Originaltitel

Copyright

Verfügbare Formate

Dieses Dokument teilen

Dokument teilen oder einbetten

Freigabeoptionen

Stufen Sie dieses Dokument als nützlich ein?

Sind diese Inhalte unangemessen?

Copyright:

Verfügbare Formate

Lyrik Olympiade

Hochgeladen von

Copyright:

Verfügbare Formate

1

Neu herausgegeben und kommentiert von:

ARCHILOCHOS von Paros

καὶ Μουσέων ἐρατὸν δῶρον ἐπιστάµενος.

Härte des Nahkampfs

SEMONIDES von Amorgos

πρὶν τέρµ᾽11 ἵκηται· τοὺς δὲ δύστηνοι νόσοι

Tod und Leben

(fr 3 West) iambischer Trimeter

Τὴν δ᾽ ἐξ ἀλιτρῆς11 θεὸς ἔθηκ᾽ ἀλώπεκος

θέρεος ἐν ὥρῃ, πολλάκις δὲ µαίνεται

Τὴν δ᾽ †ἐκ σποδείης† καὶ παλιντριβέος42 ὄνου,

ὥσπερ πίθηκος· οὐδέ οἱ γέλως µέλει,

Τὴν δ᾽ ἐκ µελίσσης· τήν τις εὐτυχεῖ λαβών·

KALLINOS von Ephesos

ΜΙΜΝΕRΜOS von Kolophon

Leben ist Liebe, Altern ist schlimm

γῆρας, ὅ τ᾽ αἰσχρὸν ὁµῶς καὶ κακὸν ἄνδρα τιθεῖ,8 8

Auch Heroen altern

Jugend und Alter

TYRTAIOS von Sparta

Was ist echte ἀρετή?

οὐδ᾽ εἰ Κυκλώπων µὲν ἔχοι µέγεθός τε βίην τε,

SOLON von Athen

Auf nach Salamis

Aus der Musenelegie

(b) Zeus’ Allmacht

(c) Das Streben der Menschen

THEOGNIS von Megara

Gebet und Widmung

ἔξω δ᾽ ὥστ᾽23 ἔλαφοι24 τῆσδ᾽ ἐνέµοντο25 πόλεος, 23

457 Οὐ τοι σύµφορόν13 ἐστι γυνὴ νέα ἀνδρὶ γέροντι·

Erbanlage und Erziehung

Besinnung auf die echten Werte

480 Ὃς δ᾽ ἂν ὑπερβάλλῃ πόσιος µέτρον, οὐκέτι κεῖνος

Lebensfreude und Vergänglichkeit

ἀνδράσιν ἠδὲ γυναιξί. Τί µοι πλοῦτος τε καὶ αἰδώς;

Des Dichters Gabe

Zeus und Ganymed

XENOPHANES von Kolophon

(fr 17/18 G.P.) Hexameter

(fr 19 G.P.) Hexameter

ALKAIOS von Lesbos

Naturstimmung (vgl. Horaz, c.1,9)

Freude über den Tod des Tyrannen (vgl. Horaz c.1,37)

Das Staatschiff (1) (vgl. Horaz c.1, 14)

Ein politischer Fehler

Das Staatsschiff (2)

Wallungen (vgl. Catull c.51)

IBYKOS von Rhegion

Worüber wir nicht schreiben

15 ἆµαρ18 ἀνώνυµον·19 οὐδέπω20

Auf einen Sieg Hierons v. Syrakus mit dem Rennpferd (476v.Chr.)

θῶς· φρένα δ᾽ εὐθύδικον6

νίκαν ῾Ιέρωνι φιλοξείνῳ τιτύσ-

Παλλάδι101 ξανθᾷ µέλει.“

∆᾿ [...] ὤλεσε µοῖρ᾽ ὀλοὰ133

135 τοῖσιν144 ἂν δαίµων θέλῃ.

Ε᾽ µηδ᾽ ἀελίου176 προσιδεῖν

αὐτοῦ· ∆ία τε Κρονίδαν

Auf einen Sieg Hierons v.Syrakus mit dem Rennpferd (476v.Chr.)

ἁπάντων καλῶν ἄµµορος;142 Ἀλλ᾽ ἐµοὶ

Ein thessalischer Sieger im Doppellauf-Bewerb der Jugend